Amamantar Hospital Regional de Uruapan Gaby Bucio-2

LOGO Hospital General Códogo: 82013
Urhupani anapu JURAMUKATECHARI XAŋATATARAKUA LOGO Rev. 1

Gobierno del Estado Ts’inajpikua Tataka Ka Nanaka Sapirhatichari P’ichpiri Hoja: 1
2012-2015
JURAMUKATECHARI XANATATARAKUA
TATAKA KA NANAKA SAPIRHATICHARI P’ICHPIRI TS’INAJPERAKUA
PATSARAKUA INCHAMUTAKATERI
Usti: Exesti: Seserasti:
Jakangurhikua: Ts’inajperi Alejandro Ts’najperi Raymundo Ts’inajperi Arturo
Sanchez iriarte Huerta Perez Tajimaroa
Anchikurhikua Pediatriarhu Orhejtsikuti Orhejtsikuti Ts’inajperi Orhejtsikuti
Jatsinarhikukua
Jurhiatikua Ma jurhitickua kutsi agostu

2013
2012-2015
ANCHIKURHITICHA
Ts’inajperi Carlos Esteban Aranza Doñiz

Ambaxikueri juramuti
Ts’inajperi Rigberto Alejandro Sanchez Iriarte

Orhejtsikuti
Ts’inajperi Fernando Camargo Ponce De Leon
Lic. Mario Humberto Barragan Sánchez

Kentpeti
La. Gloria Prado Estrada

Anchikurhitichari juramuti
L.e. Maria del Rosario Ramos Santiago

Jarhoajpetichari juramuti
Dra. Velia Araceli Trejo Gallegos

Xixurakuarhu anapu juramuti
Q.f.b. Sandra Berenice Quezada Guzmán

Laboratorio uiurhiri p’itakuaru anapu juramuti
L.n. Aranzazú Valencia Vázquez

Juramuti uinapitarakueri
L.p. Sandra Lucio Anguiano

Juramuti BIoestadisticari
L.a. Jimena Jerusa Garcia Sánchez

Ambakiti kurhakurhiti
Jatsinarhikukua

2013
2012-2015
T.s. Rosa Elena Reyes López

Juramuti trabajo socialiri
Dra. Gabriela Alejandra Bucio Escobar

Pediatriari juramuti
Alejandro Corona Magaña

Cirugiari juramuti
Dr. Jesus Chavez Villegas

Xipiata amberi juramuti
Dr. Herctor Calderon Calderon

Gineco-obstetriciari juramuti
Dr. Rene Ortega Leon

Kokani ts’inajpikuari juramuti
Dr. Alexander Godoy Peralta

P’amenchakua kurhangurhikueri juramuti
Dr. Sergio Corza Flores

Jirantskueri ka arhitspekueri juramuti
Dr. Sergio Ruíz Mendoza

P’amenchakua kerikurhikueri juramuti
Jatsinarhikukua

2013
2012-2015
JATANARHIKUA
INCHAJPEKUA 5
EIANKPERAKUA 6
ENGA JIMBO UNAJKA 7
TEMBINI UKUECHA: UKUECHA1 KA 2 8
UKUA 3 10
UKUECHA 4 KA 5 11
UKUA 6 12
UKUAECHA 7 KA 8 13
UKUECHA 9 KA 10 14
KUPARHATAKUECHA 16
Jatsinarhikukua

2013
2012-2015
INCHAJPEKUA
Itsukua intspekua kanilia iontki anapu p’indekuesti ia enga k’uiripi patsaka

irekurhini uekani ka kuajchakuni uekani, arhiparini esïka k’uiripu sanderu isïku
ecenasïnga esï nike ma animali arhikata. Amambari itsukua kanikluia ambikisti
jimboka mamaru jasï uinapitarkua ambe jukarasïka enga sesi kuajchakujka
chakuni kuimu kutsi isï enga andajpinujka, najkiri ambe xani no sesi ambe
andarhijki ma uirhindani anapu.
Mamaru jasï ambe inchakusti pari mojtaku mojtaku ambari itsukuani: isï
uandanasïndi esïka i siglo arhikatarhu uenalurhisïka jimajka enga ima k’erati lechi
artificial arhikatari uricha uenaka uandani ka etskua iapu iusï mamari jarhati lechi
artificiali exerhpesmpka pari i charhakucha t’ireraƞani engajtu ts’inajpericha
jarhoajpenmpa arhistakuparhiuani amabaachani xani xamampiriƞi pari
charhakuchani t’irerauani leche artificiali arhikata jimbo, ka isï jimbo jurajkutastiksï
amabari itsukuani.
Juchari k’eri ireta jimbo xarhasti uiƞamu mojtakukurhini charhaku t’irerakua,

jimboka ima uexurhini isï jimbo uenakurhisti 60’ cha isï jimbo charhakucha
sandaderu lechi intsinasIptiksï, kaiasï inde k’uiripuecha noksï jorhengurhisti sesi
arhijpini ka nojtuksï sesi t’irekurhikata jimbokasï no arhasïka isï t’ireni esïka na
uerharhija amabari itsukua arhani.
Jatsinarhikukua

2013
2012-2015
UKUARHIKATECHA
 1974 uexurhini jimbo, k’eri tangurhikua parhakpinirhu sesi janguari

arhijpisïndi esïka noteru xani amambaecha intskuasïnga itsukua
charhakuchani. Istu materu jasï ambe sapichari t’irékua.
 K’eri tangurhikuarhu ekuatsi iumu tsimanirhu sesi jangueri arhijtsikpisïndi

esïka amabecha noteru xani intskuasïnga itsukua charhakuchani, jimbaɳi
ambe akua inchajpikua jimbo.
 1978 uexurhini jimbo k’eri tangurhikua parhakpinirhu: uiɳanderandas¨¨indi

sesi kangua sapichari t’irekua ambe.
 1979 uexurhini jimbo OMS ka UNISEF arhikatecha: tanguarhistiksï exeɳani

charhakuri t’irekua ambe.
 1980 uexurhijni jimbo parhakpinirhu sesi jangueri: eratsisïndi esïka jauaka

ma mitentskua inde amberi intspekua iapuru isï.
 1981 uexurhini jimbo, k’eri tangurhikua parhakpenirhu, sesi jangueri:

jupikasïndi inde eratsikuani esïka jauaka ma mitentskua enga
jaɳaɳarhiɳaaka.
 1994 uexurhini jimbo iamendu amberi ts’najpekua urhupani anapu “Pedro

Danuel Martinez” arhikata sesi exeɳasti, UNICEF arhikata jimbo esïka
p’ichpirisïka sapiri ka amaberi.
Jatsinarhikukua

2013
2012-2015
JIMBO UETARHIJTI
Ts’inajpikuarhucha engaksï achikuarhijka sesi pani indeni ambarhati

eratsikuechani HAN OMSIRHU anapu ka UNICEF arhikata jatsistiksï jupikani ma
umbarhpikua itsukua intspekuari enga tembini jangua jamberi niaraaka eratsikua
atarantskueri amamberi itsukua.
Indeni ambe jimbo uɳasti ma karakata enga mindaɳaka esïkaksï jarhoataaka

kunguarhikuani uenakua ts’inajpirakuarhu tatakeri ka nanakeri, istu ts’imangaksï
jupindakuarhika iamendu amberi ts’najpirakuarhu urhupani anapu ka esïka
iamendu ambe isï ukuarhiaka.
Jima karakatarhu uati eiankpeni:
 Tembini janguecharhu ueratini eraparini sesi itsukua intspekua iamendu

jasï ambe jimbo.
 Nomendu jiarutajperaɳasïndi exerhpeni nijtu etsakuni itsukueri ambe na

enga ukateka, ka mamaru jasï itsukua atarakuecha.
 Istu arhisïndi nani enga kaɳaaka amamba charhakuni kamani jamani sesi
marhuakusïndi pirhitani charhakuni nandini jingoni.
 Inde juramukata, eratsekua isïmendu ukuasti ka iamendu ts’inajpericha

jatsistiksï sesi mitini.
10 JANGUECHA KA NIARANI SESI ITSUKUA INTSPENI
Jatsinarhikukua

2013
2012-2015
Iamendu jasï amambecheri marhoatspekua ka sesi kangua charhaku

sapirhatichani, uetarhisïndi:
1.- Jatsirini jarhani ma karakata jimanga juramuaka itsukua intspekueri,

esïkaksï iamendu ts’inajpericha sesi sesi mititini jauaka.
Ts’inajpekuarhu, k’uiripuecha engaksï jima orhepatichauaka ka jorhendicha

engaksï jima anchikuarhijka mitisïkaksï esïka amamba jamberi itsukua intspekua
sánderu sesisïka charhakuni intskuni, t’irerauani ka jukaparharasïndi esïka xani
ambe sesi ukusïnga amambani ka sapini.
Iamendu amambecha jurhimbikua jatsistiksï iamendu ambe sesi mitini nani naksï
uekasïɳi t’irerani ka sesi kauani uajpechani.
Ts’inajpikuarhu anchikuarhiticha urhupani anapu no nemani no sesi arhiati jimboka

erakukuarhisïɳa na t’irerani imeri uajpani ka jarhoatani na ueki jasï erakukuarhini
t’irekua amamba.
Iamendu amberi ts’inajpikuarhu urhupani anapu ka jima anchikuarhiticha no

jiokuarhiatiksï intsimperakua materu jasï sapiri t’irekua o materu jasï ambe
intsimperakua charhakueri t’irekua ukata atarantsticheri.
Iamendu amberi ts’inajpekuarhu no jiarutpesïndi esïkaksï sapichuri itsukua ukata

atarantsticha niaraka jima engaksï charhakucha exeɳajka ka ts’inaɳajka ambe.
I ts’inajpikuarhu anchikuarhiticha, eiankpeatiksï arhirhpeni ka arhijtsipeni

amambechari itsukua intpekua iamendu k’uiripuechani engaksï kurhajkuarhiaka.
2.- arhistauani iamendu ts’inajpikuarhu anchikurhitichani ka isïksï uni sesiksï

niatani ini kaskukata o eratsikuani.
Jatsinarhikukua

2013
2012-2015
Menku iamendu anchikuarhiticha Secretaría de saludirhu anapuecha

arhistamiɳatiksï na enga uetarhijka jorhengurhini itsukua intspeni. Ambe engaksï
uraaka; jidesti iamendu amabachani mititarauani esï xani ambakiti ambesïka
itsukua intskuani uajpechani pari tsima t’ireni ka k’uiripini engaksï jimajka
andajpinuka ka istu charhaku sapirhatichani itsukua sanderu ambakisti esïka nike
materu jasï t’erekua, ka mitini esïka materu jasï t’irekua mamaru jasï ambe jukasï
enga no sesi ukuaja uajpechani, ka isi mititiniksï ia uaka eratsikuarhini ambe
engaksï t’irekuaka imechari charhakuchani.
Jarhojpini esïka jima anapu anchikurhiticha uaka seserani mitini na enga uetarhijka
mititini pari uni jarhoajpeni ka eanguani amambechani esïkaksï utasï intskuaka
itsekua uajpechani kuimu kutsi ka isï chuxapani engaksï jamberi antangutaka
tsimani uexuni.
Uenani jarhojpini ka arhistatspeni saɳani isï ambe, ts’inajpikuarhu anapu

jorhendaticha, orhejtsikuticha ka jarhoojpiticha, esïkaksï eakurhika chuxatani ini
jorhengurhikuechani pariksï isï iretecharhu esïka ma p’indekua o jangua ambe.
Iamendu ts’inajpikuarhu anapu anchikurhiticha isïksï jarhoatauati amambechani

engasksï itsukua intsuani jaka uajpechani esïka ixu na juramukata jaka, opari no
jamani materu jasï ambe arhiuani. Enga ambe mendaruni arhuuaka, uetaruati
uandantani ambe jimbo isï uandasïki ka i uandakuajtu jukaɳarhitini jauati
takukatarhu expedienti arhikatarhu amabari o imeri charhakuri jimbo.
b.- i juramukata majku jasïsti esïka niatakueri arhistatsperakua CENETECERI
c.- Menku no nnani jukaɳarhikuarhati siranda ambe enga materi jasï itsukuari
ambe uandaaka, atarakuecha biberón arhikatacha, o tsuparhikuecha. Ka istu no
jiokuarhiɳatiksï xirandaecha enga ini jasï ambe jukaɳarhika logo tipo arhikatacha
engaksï materu jasï itsukua ambe ujka ka atarantani; esïka jurhiata
xeratarakuecha, o imani ambe enga ataraɳantajka papelería arhikatarhu isï.
Jatsinarhikukua

2013
2012-2015
d.- no jiokuarhiɳati sirandecha enga uandajka itsukua ukata amberi, sapirhatichari.

Iamendu sïranda enga marhoouaka pari amambechani arhistakuuani, uetarhispindi
esï orheta orhejtsikuticha exeeka ka sesikua intspeniksï esï marhoataɳaaka ia.
e.- Tati jemechani engaksï uekajka t’ireuani uajpechani itsukua ukata jimbo,
arhistamiɳatiksï nasï unta sesi, sesi tachani o kungurhintani, engaksï na
k’amaraaka piani charhakuni. Noksï arhistamiɳati na untani materu jasï itsukua
piakatani, jimboka jarhasïka uandatskatecha esïka jimajkani arhitakata no sesi
jorhengurhiɳasïɳa ka isï jimbo sánderu tsijpasïndi itsukua intpekua jorhengurhini.
f.- Euajpeɳantaati sapiiri uandatsdkatarhu iamendu ambe na enga t’ireka.
g.- tsimanda kutsi jimbo tsejkuacha uɳantati, engaksï exeɳaaka k’eri tangurhikua
ts’inajpikuarhu, enga uaxastaɳaaka tsimandani kutsicha jimbo.
Juramukata eiakperakua
Ari juramukata mitiraɳatiksï iamendu jorhenguti ts’inajpuikuarhu anapuecha

engaksï anchikuarhija uarhiti embarazadacha jingoni ka amambacha jingoni.
Iamendu anchikurhiticha jatsikuarhitiksï ma ini jasï juramukatechani.
1.2. Juramukata mititarperaɳaati iamendu jumbaɳi anchikurhitichani, uenanijku

anchikurhini ts’inajpikuarhu.
1.3 Uetarhisïni exerauani iamendu uarhiti embarazadachani i juramukatani ,

pariksï ts’ima mitini ambe engaksï jingoni jarhoataɳaaka ts’inajpikuarhu ueratini.
1.4.- Juramutarakua iapuru isï jauiti tsínajpikuarhu inchari, enga exenajkaksï

amamba ka uajpecha ka uandakua jimbo enga na uadaŋajka. Uetarhisïndi esïka
tati jembaecha mitika ini jasï juramutarakueni ka ambe enga arhistatatspejka.
Ts’inajpikuarhu anapu anchkurhiticha arhistauani
Jatsinarhikukua

2013
2012-2015
3. eianguani imenduecha engaksï charhakuni erokurhii jaka na enga

xani sesikua ambeka itsukua intskuni charhakuni.
Anchikurhiticha, exeatiksï esïka iamendu uarhiticha charhaku erokurhiticha
eiangunhaaka na enga sesikua ukuajka itsukua ka na enga no sesi utspejka
materu jasï t’irekua enga itsukuaaka.
Iamendu uarhiti charhaku erokurhiticha utiksï uandontskuarhini jindiachanku

jorhendati ma jingoni pari jorheguarhini na enga xani sesika itsukua intskuni antire
ima ambakintani. I arhistatsperakua no jimakajnijkuksï arhinaati kungurhikatecha
jingoni uetarhisïndi mengi isï chuxatapani.
Uaxastakatecha enga marhoajkaksï itsukua intspekuarhu uetarhisïn sesi eiankpeni

ka no xani ts’unhapitku iamendu charhaku erokurhitichani, iamendu jorhegurhikata
ambe jimbo ia, para kuarhukuni materu jasï uandanhita ambe. I jimbo uetarhisïndi
sesi arhitakuani amambaechani esïkaksï sesi jorhegurhiaka charhakuni itsukua
intskuni.
4.- Jarhotauani amabaecha pari ts’ma uenia itsukua akurani uajpani,

ekuatsi tembi mitsikua jimbojku enga ka k’amaraka ambakintani.
Uetarhisïndi arhiuani ambabaecha esïka menku pirhikurhitini jauaka uanjpa jingo
enga ambakintanja, menku no uenani iondani, jakiruksï notki erukuaka niniasï
t’irera uanjpani, uetarhisïndi menku uanjpani pirhikurhitini jarhani na enga xani ioni
uetarhiaka tanimu etsi isï o t’amu ekuatsi tembini motsikua isï o enga jamberi
auaka sani itsukua (ambe enga orheta ukuarhiaka).
Jatsinarhikukua

2013
2012-2015
No uetarhisïndi jarharharhetauani para ts’inajpikuarhu anapuecha anchikuarhini.

Enga ambe jarharhikuarhikasï ambe jimbo, uetarhisïndimmendarh kurhitantauani
no uenani ioni jimbo, engaksï amamba ka uajpa amaba ambasï jauaka ia.
arhitiksï amamabani esïka uenaka intskuaka itsukua uajpani.
5.- Exerauani amambachani nasï intsku intsku uajpani ka nasï

patsakuarhi itsukua najkirusï jarhandakuarhiaka.
Uetarhisïndi esïka iamendu amabaecha jarhotaɳaaka itsukua inspekua no uenai

iondani enga charhaku andajpinujka, kuimu atakuarhu jimbijku isï. Ts’inajpiriri
jarhoapeti jatsisïni esï ainaguaka amambani ka jarhotani orheta anapu itsukua
intskuni uajpani. Tatsikua, sandaru uanikua charhakucha k’uirini pakarasïndiksüi 4
atakuarhu o tembini tsimani atakuarhu isï, no arhistaniksï k’arhimakuani,
mintsikurhiniksï jarhani kuataratini, xani jangurhitasni andapinuni.
Enha xani ioni k’uini japiringa, amaba arhiɳaati esïka tsiɳarhitaaka, joperuksï
arhistakuati esïka isï ukua arhi jurhitachanku ka menku isï.
Ma ts’inajperiri jarhojpeti menku isï jimajku jauati pari amamabachani jarhoatani

mengu isï, itsukua intsukua intskutarauani uajpechani engakdï jamberi
ts’inajpikuarhu jauaka.
Iamendu jorhedaticha ambasïkuerhu anapuecha uetarhitiksï mititini nasï nirani jaki

charjhakluchari itsukua intsperakua engaksï ts’ma inchaka exeuani amabaechani
engaksï itsukua intskuani jauaka uajpani. Ini jimboksï uti xentani mani
p’amenchakuechani antire xarharaniksï pariksï uni sesi ts’inani, ambakerantani o
kuarhukuni.
Ts’inajpikuarhu anapu jorhedaticha uetarhisdiksï mitini esïkas amabaecha

sesimenduksï arhitamiɳani jaka, esïkasï sesi perasïnga charahakuni pari sesi
jupikani itsukuani, pariksï uni p’itakuarhini itsukua jajki jimbo, uetarhisïndi esïkaksï
Jatsinarhikukua

2013
2012-2015
sesi jorhendaaka arhistakuani amabaechani na engaksï kan a engaksï jamaaka

sesi jorhengurhini.
Pari isï ukuarhini, amabecha intsiɳaati ma karakata enga arhistakuaka na engaksï

p’itakuarhiaka itsukua jajki jimbo kan a engaksï chungumaaka itsukua intskuni
uajpani engaksï ambe jarhondakuarhika uanjpa jingoni.
Jorhedaticha ka amabaecha uetarhisïndiksï mitini itsukueri sesikueri ambe.
Antire nintaniksï cheni jembao, amabaecha uetarhisïndi p’irani jorhegurhikua

karakata jimbo ka uandotskuarhikua jimbo na engaksï miti esïkaksï sesi intskuxaki
itsukua uajpani o no ambe.
Imani ambe enga arhikukuajka esïka charhaku sesi arhasïka itsukua o no ambe;
na mitini esïka itsukua intsperakua no usïɳa sesi xaɳarani (chararhakua
ingurgitación, etc.)
Enga p’amenchakua ambe jimbo jarhorakuarhijka amabaka ka uanjpa, uetarhisnsi

esïja jorhedaticha jarhoataka ka arhitakuni amabani nasï jama pari ima chungulani
itsukua p’itakuarhini pari no jamani k’arhirani engaksi jamberi tachani jauaka.
Enga ambe ambamba jarhoaaɳaka uajpa jingoni, arhitaɳaati esïka p’itakuarhiaka

itsukua no uenani iondani enga k’amaraka ambakintani, jimboka orheta anapu
itsukua kanikua uiɳapitarakua ambesïka pari itsukua kaneratarani.
Arhiuani amambechani engaksï jarhondakuarhika uajpechari, esïkaksï

p’itakuarhiaka itsukua iumu tanimu xaɳaru isï ma jurhitikua jimbo. Uetarhipírindi
arhistauani na engaksï p’itakuarhiaka itsukua jajki jimbo ka p’itarakuaecha jimbo.
jiaturaɳatiksï pariksï inchani uajpacha jingoni exeuani ka itsukua intskuani
(jimajkani engaksï uka ia) isï chuskuni ka churenchani isï jamberi.
Jatsinarhikukua

2013
2012-2015
6.- No intskuani charhakuchani andajpinutichani materu jasi t’irekua o

itsimakua, itsukuajku, o jimajani enga ambe ts’ijperi isï uandaaka.
No uetarhisïndi intskuni materu jasï itsimakua ka ni materu jatsi t’irekua

charahkuchani engaksï itsukua arhajka, jimajkanijku enga ambe ts’inajperi isï
uandaaka o enga amamba isï uekaka joperu t’uini mititini ia enga charhakuchari
ts’inajperi isï uandaaka. Materu jasï t’irekua charhakuri uetarhisïndi
uandotskuarhikuani amambani ka tati jembani ka karaɳarhikuni charhakuri
expediente arhikatarhu.
Antire intskuni materu jasï itsukua charhakuni enga itsukua atika, uetarhisïndi
arhini amambani esï p’itakuarhiaka itsukua pari intskuni charhakuni atarkua jimbo.
Isï jimbo upirindi no xani kanikua itskuni materu jasï itsukuani.
Engaksï tati na nandi jemba kurhajkuarhiaka akua eratantskata, exeɳaati akata na

tsinajpiri uandaati tatiri ka nandiri andi jimbosï uandaɳajki. Eki akua ukatecha no
sesi exekatauaka maruatani, uetarhisïni tati ka nandini eianguni na utspesíngui
enga itsukua ukata auaka ka sesi perantani no jaɳasïkakua ambe, jiokuarhiɳati na
engaksï eratsiaka tati ka nandi jemba ini ambe jimbo. I uandotskuarhita karakata
pakarati sapiri ambe.
7.- sesikua intskuani nandichani esïkaksï majku jauaka chuskuni

charhakuni jingoni.
Majku jakua ka charhakuni jimajku jatsini
Orhetaksï nandicha jatsisti charhakuni exeni.
Nandi ka uajpa jimajkanijkuksï jurajperati engaksï uetarhinchaka tachani isï

ts’inaɳani
Jatsinarhikukua

2013
2012-2015
No jarhastiksï charhaku jatakuecha jima engaksï exeɳani jarhajka.
Sapichaksï noksï jarharhitaɳati churikuechani amambechari. Majku jasï kaɳaatiksï

charhakucha engaksï amamberi itsukua arhajka ka engaksï itsukua ukata arhajka.
Amambecha engaksï arhakuɳajka uetarhinchasïndiksï esïkaksï mendarhu
erataɳaka, joperujtu majku jasi uetarhisï esïkasï majku jauaka uajpa jingoni.
Menku isï arhiɳani jauatiksï, esïkaksï majku jauaka amamba uajpa jingoni, pari uni
kurhangutani na enga jamajka enga k’arhimani jauaka ia, arhitakuni na enga
jupikaka ka mitperaniksï. arhiɳati amamba esïka jorhedaaka charhakuni na enga
uetarhija niarakuarhini para jindiajku jupikakuarhini (esïka charhaku niarakuarhika
itsukuarhu esïka jupika no tsuɳapikua jingoni).
8.- Jiarhutpeni itsukua intskuni na enga xani uekaka
T’irekua na enga xani kurhajkurhika charhaku
Jorhojperaɳati na enga xani uekaka itsukua intskuni (enga xarharaka esïka

charhaku k’arhimaxaka ia) iamendu charhakucha, engaksí notki materu ambe
arhiɳaaka esïkaksï no intsiɳaka, ts’inajpikuarhu anapu xaɳatakuecha no
uetarhisïndiksï ichakuni ini xasï juramukuarhu. Anchikurhiticha uetarhisïndi
arhistakuani amambechani espíkasï exeka na engasï jamajka charhakucha
k’arhimani pariksï intskuani no iondani.
Amambecha eianguɳatiksï esïka sesi jarhasïka engasï tsiɳarhitauaka uajpechani

pari t’irerauani engasï itsukua uiniratini jauaka ia. Uetarhisï arhistamiɳaniksï na
enga sesi jaka churikua anapu t’irekua pari sanderu kanerani itsukuani.
9.- No jamani intskuani chaku itsukua atichani, tsuparhikua

ukatechani.
Jatsinarhikukua

2013
2012-2015
Anchikurhiticha uetarhisïni arhistsuani esïka no sesi jarhasïka tsuparhikuechani

urauani antirire itsukuasï uenani arhani. Amba ka tati jemba engaksï ambe uekajka
urani uetarhisindi esïkaksí orheta mitika ambe enga xani ambe jimbo no sesi ujka
jimajkani enga itsukua uekaka arhani. I uandotskuarhikua, uetarhisïndi sesi
kurhangukurhini.
10.- kungurhikua uuani jarhoapetirichari engaks>ï arhistakuaka

amabaechani itsukua intskukueri ambe pari enga na tsima uentaaka ia
ts’inajpikuarhi ukaksï jarhotaɳani.
Jorhoapeti kungurhikatecha
i k’umanchikua jarhotauasíndi jiorhedatichani ka jarhoapetichani engaksï isï

jamajka no ma andarini. Ka jikuarhisindi esïka ts’inajpikuarhucha jatsukuarhisïka
eiakurhikua na engasï mititarhpeaka itsukua intskukua. Majku Anchikurhiɳasïndi
Jurisdiccion Sanitaria jingoni 05 ka Centro de salud Urhupani anapu, pari uani
kungurhikatachani iretarhu anapu jarhojpetichani ka maruterui isï engaksï jimajku
isï jaka enga amabacha irekaka.
Isï tatsikua jimbo enga na amabkintaka ia, iamendu amabaecha arhitamiɳasïndiksï

pariksï kungurhini iamenduecha jingoni ka iamendu ambecha jingo engaksï xani
uka jarhotani pari uni sesi itsukua intskuni imeri charhakuni: jorhedatucha,
(charhakuri ts’inajpericha, xurhijkicha, enfermeracha, obstetracha ka trabajadora
socialicha), jaɳaspiricha, jarhoapeticha.
No intsperaɳaati telefunuri miiukuecha, kungurhitichari, joperu exeraɳatiksï

ts’inajpikuarhu anapu ka jini ueratiniksï jaɳastaɳati.
P’imarhiɳaati kungurhikata jarhojpeticha esïkaksï jarhoajpika seserani itsukua

intpekuari juramukatani.
Jatsinarhikukua

2013
2012-2015
Ma uirhindani sesi jantskani pari amambecha engaksï itsukua intskuni jaka

uajpechani
Eratsiɳasïndi esïka itsukua intskukua, esíka na uetarhujka uajpa chakuchani

t’ireraani ja sanderu sani k’ertaticha.
Mititarperaɳati esíka Iamendu amabaecha arhitaɳatuiksï esïkaksï intskuaka itsukua

uajpechani, mengu ma parhakpeni jimbo.
Unta k’uta ma pari iamendu amabaecha no k’ueratsika intsuku itsukua

charahakuchani ka pariksï mno ts’irari atauani ka jimini arhistamiɳatiksï sándaru
nanigasï na jangurhiaka sanderu sesi itsukua intskuani uajpechani.
AMBE KA NANI ENGAKSÏ NA UKA AMAMBAECHA.
1. Japojkukuarhini xapu ka itsi jingoni, mengu isï engajtsï itsukuas intskuni

jamaka ch’iti charhakuni.
2. No uetarhisï juparhiuani itsukuechani itsi ka xapu jingoni, sesku jauati

pauani pauani japojtsikua jingoni.
3. Enga na k’amaraka itsukua intskunicharhakuni, atapumuku sani itsukua,

itsukuecharhu, i jarhotati sani no xani chopemutani ka no p’amenchakua
ambe kemutani.
4. Sesi uaxakatini jauati ka no uandaɳitini pari uni sesi intskuni itsukua

charhakuni.
5. Jaɳaɳarhinati enga xanio ioni uetarhika jimbokaksï marhu charhakucha

sontu t’iresïnga ka marhusï iondasïmndi sanderu.
Jatsinarhikukua

2013
2012-2015
6. Uetarhindi moskuni charhakuni, jima uenati intsdkuni enga orheta bno aka.
7. Uetarhisïndi tarhita petarantani charhakuni.
8. Uetarhinsini intskuni itsukua enga na kurhajukurhika charhaku, na uekini

jandu isï, xarhini, inchateru, churikua, erandepakua isï.
9. Uetarhis>ï arhini amabani, enga sanderu intskuka charhaku itsukua sánderu

kanikua jatanchati itsukua.
10. Jiringantani nasï aɳandinta pezón arhikatacha amamabari, jimboka isï

sanderi jorhepisïndi itsukua ka no xani ts’uɳapisïndi pari charhaku arhani.
11. Jarhotani charhakuni jiriɳantani pezón arhikatani, p’amukutarani

pinchumikuarhu ketsikua.
ITSUKUA AKURAKUA
KUPARHATAKUECHA
IAPURU ISÍ ANAPU UANDAKUA ITSUKUA TIENDARHU ANAPURI
 No jamani exerhpeni materu jasï itsukua ambe.
Jatsinarhikukua

2013
2012-2015
 No jamani intsimpini materu jasï itsukua ka nijtu jurhajkuni

ts’inajpikuecharhu isï.
 No jamani intsimiuani materu jasï itsukua amambaechani.
 No jamani exerhpeni ts’inajpikuecharhu isï.
 No ma anchukurhiti itsukua ukuarhu anapuecha arhistakuati
amambaechani.
 No intspeni tsemukuechani ts’ianjapikuarhu anapu anchikuarhitichani.
 No jamani urani k’umanchikuani o karakatechani ts’inajpikuarhu
anapuechani pari arhistakuuani amambechani na engaksï intskuaka itsukua
uajpechani.
 No jamani urani charhakuchari p’itakatechani pari arhitakuani na engaksï
t’irerauaka materu jasï itsukua jingoni enga no amambariuaka.
 Iamendu ambe engaksï arhiɳaaka anchikurhiticha sesi jimbouati ka sesi
ambeuati.
 Eiankperata materu jarhati itsukuechari, uetarhisïndi esïka jukaparhaka
ambe ka ambesï jimbo sesi utspejki ka istu imani ambe enga arhi ambe
enga jimbo no sesi utspijka o p’amenchatpijka.
 Materu jarhati itsukuecha esïka itsukua sïnduɳarhi ka terakata, no
uetarhinsïndi esïka isï mititarhperaɳaka esïka charhaku t’irekua.
KURHAJCHAKPERAKUA ESÏKA P’ICHPIRI AMBENI.
Jurhajkuni esïka ambakintskua uenakuarhiaka.
Jatsinarhikukua

2013
2012-2015
Uetarhisï esïka uarhiti xaɳaraka enga ambakintani uekani jauaka ia, esïka
manakurhika ka esïka mendaruni niaraka someni uenani.
Uarhiti uati erakukurhini ma pampirini pari jarhoatani.
No jamani arhakuni enga no uetarhiaka.
No jurhajkuni esïka ambakintaka terumu jatini ka jurhajkuni esïka esïka

aɳaɳastakua uandakurhika na jatini uiɳapikurhintaa.
Amamba jingo jurajkuni charhakuni enga na ambakintaka ia ka menku ma

jurhiatikua, sanderu sesisti charhakuri jimbo ka itsukua intskukueri ambe jimbo.
Itsukua intskua uenakuarhisïndi enga uarhiti ambakintajka ia, ka isï uetarhisïndi

kuimu kutsi ka tatsikua, materu mabe jingoni uetarhisïndi intskuni sánderu enga
jamberi tsimani uexurhini jatiriuaka ia.
VIH KA CHARHAKURI T’IREKUA
Jatsinarhikukua

2013
2012-2015
Ts’inapikua jatsikurhisti juramukuechani/juramukatechani ka xaɳatatakuechani

engaksï arhistatspejka VHH ambe, arhijtsipiti PTMAN VIHri, arhijtakuni jindiajku
uarhitini enga charhakuni erokuarhini jaka ka amabani enga VIH p’amenchani jaka,
na engaksï t’irerauaka charhakuchani, esïka no nani jamaka uandantani.
Amabaecha engaksï engaksï VIH p’amenchajka o engaksï notki mitini jaka
p’amenchani jakisï o no ambe VIH, exaɳasïndiksï pariksï umiɳani ts’ejkukua ka
enga p’amenchani jakaksï ia exaɳasïndiksï arhijtsiperakuerhu. Uetarhisïndi esïka
uarhiti VIH p’amenchatichari arhistamiɳaaka ambe enga no sesi ukuaka o ambe
enga sesi ukuaaka mamaru jarhati charhakuri t’irekua ka ma sïranda enga
jiriɳantaka enga sanderu sesi ukuaka charhakuni.
Jatsinarhikukua

2013

Amamantar Hospital Regional de Uruapan Gaby Bucio-2

Cargado por

Información del documento

Descripción original:

Título original

Derechos de autor

Formatos disponibles

Compartir este documento

Compartir o incrustar documentos

Opciones para compartir

¿Le pareció útil este documento?

¿Este contenido es inapropiado?

Copyright:

Formatos disponibles

Amamantar Hospital Regional de Uruapan Gaby Bucio-2

Cargado por

Copyright:

Formatos disponibles

LOGO Hospital General Códogo: 82013

Urhupani anapu JURAMUKATECHARI XAŋATATARAKUA LOGO Rev. 1

TATAKA KA NANAKA SAPIRHATICHARI P’ICHPIRI TS’INAJPERAKUA

Jurhiatikua Ma jurhitickua kutsi agostu

Ts’inajperi Carlos Esteban Aranza Doñiz

Ts’inajperi Rigberto Alejandro Sanchez Iriarte

Ts’inajperi Fernando Camargo Ponce De Leon

Lic. Mario Humberto Barragan Sánchez

La. Gloria Prado Estrada

L.e. Maria del Rosario Ramos Santiago

Dra. Velia Araceli Trejo Gallegos

Q.f.b. Sandra Berenice Quezada Guzmán

L.n. Aranzazú Valencia Vázquez

L.p. Sandra Lucio Anguiano

L.a. Jimena Jerusa Garcia Sánchez

Jurhiatikua Ma jurhitickua kutsi agostu

T.s. Rosa Elena Reyes López

Dra. Gabriela Alejandra Bucio Escobar

Alejandro Corona Magaña

Dr. Jesus Chavez Villegas

Dr. Herctor Calderon Calderon

Dr. Rene Ortega Leon

Dr. Alexander Godoy Peralta

Dr. Sergio Corza Flores

Dr. Sergio Ruíz Mendoza

Jurhiatikua Ma jurhitickua kutsi agostu

ENGA JIMBO UNAJKA 7

TEMBINI UKUECHA: UKUECHA1 KA 2 8

Jurhiatikua Ma jurhitickua kutsi agostu

Itsukua intspekua kanilia iontki anapu p’indekuesti ia enga k’uiripi patsaka

Juchari k’eri ireta jimbo xarhasti uiƞamu mojtakukurhini charhaku t’irerakua,

Jurhiatikua Ma jurhitickua kutsi agostu

 1974 uexurhini jimbo, k’eri tangurhikua parhakpinirhu sesi janguari

 K’eri tangurhikuarhu ekuatsi iumu tsimanirhu sesi jangueri arhijtsikpisïndi

 1978 uexurhini jimbo k’eri tangurhikua parhakpinirhu: uiɳanderandas¨¨indi

 1979 uexurhini jimbo OMS ka UNISEF arhikatecha: tanguarhistiksï exeɳani

 1980 uexurhijni jimbo parhakpinirhu sesi jangueri: eratsisïndi esïka jauaka

 1981 uexurhini jimbo, k’eri tangurhikua parhakpenirhu, sesi jangueri:

 1994 uexurhini jimbo iamendu amberi ts’najpekua urhupani anapu “Pedro

Jurhiatikua Ma jurhitickua kutsi agostu

Ts’inajpikuarhucha engaksï achikuarhijka sesi pani indeni ambarhati

Indeni ambe jimbo uɳasti ma karakata enga mindaɳaka esïkaksï jarhoataaka

Jima karakatarhu uati eiankpeni:

 Tembini janguecharhu ueratini eraparini sesi itsukua intspekua iamendu

 Nomendu jiarutajperaɳasïndi exerhpeni nijtu etsakuni itsukueri ambe na

 Inde juramukata, eratsekua isïmendu ukuasti ka iamendu ts’inajpericha

10 JANGUECHA KA NIARANI SESI ITSUKUA INTSPENI

Jurhiatikua Ma jurhitickua kutsi agostu

Iamendu jasï amambecheri marhoatspekua ka sesi kangua charhaku

1.- Jatsirini jarhani ma karakata jimanga juramuaka itsukua intspekueri,

Ts’inajpekuarhu, k’uiripuecha engaksï jima orhepatichauaka ka jorhendicha

Ts’inajpikuarhu anchikuarhiticha urhupani anapu no nemani no sesi arhiati jimboka

Iamendu amberi ts’inajpikuarhu urhupani anapu ka jima anchikuarhiticha no

Iamendu amberi ts’inajpekuarhu no jiarutpesïndi esïkaksï sapichuri itsukua ukata

I ts’inajpikuarhu anchikuarhiticha, eiankpeatiksï arhirhpeni ka arhijtsipeni

2.- arhistauani iamendu ts’inajpikuarhu anchikurhitichani ka isïksï uni sesiksï

Jurhiatikua Ma jurhitickua kutsi agostu

Menku iamendu anchikuarhiticha Secretaría de saludirhu anapuecha

Uenani jarhojpini ka arhistatspeni saɳani isï ambe, ts’inajpikuarhu anapu

Iamendu ts’inajpikuarhu anapu anchikurhiticha isïksï jarhoatauati amambechani

b.- i juramukata majku jasïsti esïka niatakueri arhistatsperakua CENETECERI

Jurhiatikua Ma jurhitickua kutsi agostu