Está en la página 1de 4

En latín las funciones de las palabras en una oración se indican por En latín existen 5 declinaciones, que

medio de terminaciones o sufijos, que llamamos “desinencias”. se reconocen por su genitivo.


ENUNCIAR
CASOS FUNCIONES
Nominativo + Genitivo
Nominativo Sujeto / Atributo N. G.
Vocativo “llamar” (entre comas) 1ª –a –ae
Acusativo C.D. / C.C. (con o sin prep.) 2ª –us / –er / –um –i
Genitivo C.N. (se traduce con la prep. “de”) 3ª –s / variable –is
Dativo C.I. (se traduce con las prep. “a” o “para”) 4ª –us / –u –us
Ablativo C.C. (con o sin prep.) 5ª –e –ei

1ª declinación 2ª declinación
Temas en –a Temas en –o / –e
SG. PL. SG. PL. SG. PL. SG. PL.
N ros-a ros-ae lup-us lup-i ager agr-i
V ros-a ros-ae lup-e lup-i ager agr-i templ-um templ-a
Ac ros-am ros-as lup-um lup-os agr-um agr-os
G ros-ae ros-arum lup-i lup-orum agr-i agr-orum templ-i templ-orum
D ros-ae ros-is lup-o lup-is agr-o agr-is templ-o templ-is
Ab ros-a ros-is lup-o lup-is agr-o agr-is templ-o templ-is
casi todos son femeninos masculinos (unos pocos
masculinos neutros
(unos pocos masculinos) femeninos)

En la 3ª declinación nos encontramos todos los géneros.


El tema (o lexema, o raíz) se averigua quitando la desinencia de genitivo.
Temas en consonante: oclusivas (labiales: p, b, dentales: d, t, guturales: c, g), líquidas (l, r), silbante
2 grupos: (s) y nasales (m).
Temas en –i
En el nominativo tienen lugar una serie de cambios fonéticos al encontrarse la c/g+s>x
consonante del tema con la desinencia –s: d / t + s > desaparece la dental

3ª declinación – Temas en consonante


TEMA EN OCLUSIVA TEMA EN LÍQUIDA TEMA EN SILBANTE TEMA EN NASAL
SG. PL. SG. PL. SG. PL. SG. PL.
N pax (c+s) consul homo
V pax (c+s) pac-es consul consul-es tempus tempor-a homo homin-es
Ac pac-em consul-em homin-em
G pac-is pac-um consul-is consul-um tempor-is tempor-um homin-is homin-um
D pac-i consul-i tempor-i homin-i
pac-ibus consul-ibus tempor-ibus homin-ibus
Ab pac-e consul-e tempor-e homin-e

3ª declinación – Temas en –i
SG. PL. SG. PL. SG. PL. SG. PL.
N host-is nub-es
V host-is host-es nub-es nub-es mare mari-a animal animali-a
Ac host-em nub-em
G host-is hosti-um nub-is nubi-um mar-is mari-um animal-is animali-um
D host-i nub-i mar-i animal-i
host-ibus nub-ibus mari-bus animal-ibus
Ab host-e nub-e mar-i animal-i

4ª declinación 5ª declinación
Temas en –u Temas en –e Los adjetivos son de 2 grupos:
SG. PL. SG. PL. SG. PL. - Se declinan por la 2ª y 1ª
N man-us man-us r-es o bonus –a –um
V man-us man-us corn-u corn-ua r-es r-es o miser –a –um
o niger nigr-a nigr-um
Ac man-um man-us r-em
G man-us man-uum corn-us corn-uum r-ei r-erum - Se declinan por la 3ª
D man-ui man-ibus corn-ui corn-ibus r-ei o acer acris acre
r-ebus
Ab man-u man-ibus corn-u corn-ibus r-e o omnis –e
masculinos y femeninos neutros femeninos o felix -icis
pronombres personales determinantes posesivos
1º persona 2ª persona reflexivo 1 poseedor varios poseedores
SG. PL. SG. PL. SG. PL. M. F. N. M. F. N.
N ego nos tu vos 1ª p. meus mea meum noster nostra nostrum
Ac me nos te vos se 2ª s. tuus tua tuum vester vestra vestrum
G mei nostrum / -i tui vestrum –i sui 3ª p. suus sua suum suus sua suum
D mihi nobis tibi vobis sibi se declinan: M (2ª) F (1ª) N (2ª)
Ab me nobis te vobis se
en ablativo la preposición cum se coloca detrás el pronombre anafórico = pronombre de 3ª persona

determinantes demostrativos
“este –a –o” “ese –a –o” “aquel –lla –llo” anafórico
M. F. N. M. F. N. M. F. N. M. F. N.
SINGULAR

N hic haec iste ista ille illa is ea


hoc istud illud id
Ac hunc hanc istum istam illum illam eum eam
G huius istius illius eius
D huic isti illi ei
Ab hoc hac hoc isto ista isto illo illa illo eo ea eo
N hi hae isti istae illi illae ei eae
haec ista illa ea
PLURAL

Ac hos has istos istas illos illas eos eas


G horum harum horum istorum istarum istorum illorum illarum illorum eorum earum eorum
D
his istis illis eis
Ab

otros demostrativos relativo


de identidad enfático el pronombre
interrogativo es = al
M. F. N. M. F. N. M. F. N. relativo salvo
SINGULAR

N idem eadem ipse ipsa qui quae


idem ipsum quod
Ac eundem eandem ipsum ipsam quem quam n.sg.m (quis)
G eiusdem ipsius cuius n.ac.sg.n (quid)
D eidem ipsi cui
Ab eodem eadem eodem ipso ipsa ipso quo qua quo
N eidem eaedem ipsi ipsae qui quae
eadem ipsa quae
PLURAL

Ac eosdem easdem ipsos ipsas quos quas


G eorundem earundem eorundem ipsorum ipsarum ipsorum quorum quarum quorum
D
eisdem ipsis quibus
Ab
“este –a –o”, “él, ella ello” “él, ella, ello mismo/a” “quien, que” “el, la, cual”

CONJUNCIONES PREPOSICIONES
NUMERALES INDEFINIDOS
COORDINACIÓN (C. circunstanciales)
-que unus –a –um unus et viginti
Copulativas: UNDE? “de dónde”
(enclítica) duo –ae –o duodetriginta quis quae quid
“y” ex / ab / de + ablativo
et, atque, ac tres tria undetriginta “alguien, algo”
“ni” ablativo sin preposición
neque, nec quattuor triginta quidam quaedam quoddam
aut QUO? “a dónde” quinque quadraginta “cierto”
Disyuntivas:
vel, -ve in / ad + acusativo sex quinquaginta quisque quaeque quidque
“o”, “o bien”
sive, seu acusativo sin preposición septem sexaginta “cada uno”
Adversativas: sed UBI? “en dónde” octo septuaginta aliquis –a –id
“pero”, “sin at in + ablativo novem octoginta “alguien, alguno, algo”
embargo”, “en autem, verum locativo decem nonaginta alter –a –um
cambio” ceterum ablativo sin preposición undecim centum “otro”
Causales: QUA? “por dónde” duodecim ducenti –ae –a alius –a –ud
nam, namque trecenti –ae –a “otro”
“pues”, “en efecto”, per + acusativo tredecim
enim, etenim nemo –inis
sin duda”, “ya que” ablativo quattuordecim quadringenti
quindecim quingenti “nadie”
ergo sedecim sescenti nihil (indeclinable)
Ilativas:
igitur sub “bajo” “nada”
“por consiguiente”, septendecim septingenti
itaque apud “entre” nullus –a –um
“por tanto”, “así duodeviginti octingenti
quare, “ninguno”
pues” undeviginti nongenti
quaobrem viginti mille
VERBOS: Enunciado 5 conjugaciones que se reconocen por el infinitivo y la 1ª persona
Tema de presente
T. de Perfecto Supino El tema de presente sirve para formar los
1ª p. sg. 2ª p. sg. infinitivo tiempos simples (presente, imperfecto, futuro)
am-o -as ama-re amav-i amat-um
El tema de perfecto sirve para formar los
vide-o -es vide-re vis-i* vis-um* tiempos compuestos (pret. perfecto, pret.
reg-o -is reg-e-re rex-i* rect-um* pluscuamperfecto, futuro compuesto)
capi-o -is cap-e-re cep-i* capt-um* El supino sirve para formar participios (e
audi-o -is audi-re audiv-i audit-um infinitivos) de perfecto pasivo y futuro activo.
* estas formas varían según los verbos y habría que buscar en el diccionario el enunciado

TIEMPOS SIMPLES: Se forma con el tema de presente + (características modales) + desinencias


MODO INDICATIVO MODO SUBJUNTIVO
Presente Pret. Imperfecto Futuro simple Presente Pret. Imperfecto
-o -m -b- -o -a- -m ama- -e- -m -m
am(a)- ama- -ba- ama-
-s -s -s reg- -s -s -s
vide- vide- vide- vide-
-t -t ama- -t -t -t -t
reg(i)- reg- -bi- reg- reg-e- -re-
-mus -mus -mus cap-i -e- -mus -a- -mus -mus
-eba-
cap-i -tis cap-i -tis -tis -tis cap-i -tis cap-e- -tis
vide-
audi-
audi- -(u)-nt audi- -nt -bu- -nt -nt audi- -nt audi- -nt

a + o > o; en la 3ª entre raíz y desinencia hay una –i– y una –u en la 3ª p. plural. En la 4ª y 5ª también hay una –u en la 3ª pl.

TIEMPOS COMPUESTOS: Se forma con el tema de perfecto + (características modales) + desinencias


MODO INDICATIVO MODO SUBJUNTIVO
Pret. perfecto Pret. Pluscuamp. Futuro compuesto Pretérito perfecto Pret. Pluscuamp.
amav- -i amav- -m amav- -er- -o amav- -m amav- -m
vis- -isti vis- -s vis- -s vis- -s vis- -s
-it -t -t -t -t
rex- rex- -era- rex- rex- -eri- rex- isse
-imus -mus -eri- -mus -mus -mus
cep- -istis cep- -tis cep- -tis cep- -tis cep- -tis
audiv- -erunt audiv- -nt audiv- -nt audiv- -nt audiv- -nt

FORMAS NOMINALES
PARTICIPIO INFINITIVO
presente perfecto futuro presente perfecto futuro
ama- amat- ama- amav-
–us –a –um

vide- vis- vide- vis- part. futuro activo


–ns –ntis

en acusativo
reg-e- rect- -ur- reg-e- -re rex- –isse
activa

+
capi-e- capt- cap-e- cep- auxiliar esse
audi-e- audit- audi- audiv-
amat- ama- ama-
-ri
–us –a –um

–us –a –um

vis- vide- vide- part. perfecto part. futuro pasivo


en acusativo en acusativo
rect- reg-e- -nd- reg-
pasiva

-i + +
capt- capi-e- cap(i)- auxiliar esse auxiliar esse
audit- audi-e- audi- -ri

MODO IMPERATIVO GERUNDIO VOZ PASIVA


Presente Fut. imperfecto T. simples T. compuestos
N. -(o)r
ama- ama- ama-
-ø -to -ris / -re
vide- vide- vide- -ndum Ac.
-to -tur participio + verbo
reg-e- reg(i)- reg-e- -ndi G. sum (auxiliar)
-mur
capi- -te cap-i -tote capi-e- -ndo D. -mini
audi- audi- -(u)nto audi-e- -ndo Abl. -tur

También podría gustarte