§ M E N T O S b E N o s s A É p ÐC A - 17 1

}F nl # ? n I M Q ÆÑË
 O F E X S ıV L Ï \ P O B IE S A N O
A
卫寥双 力 S I L

C a rł
os dc S o u r a M o ra e s

Japio ￠, c e r ta m e n te O
O ,

ir o m e n o s e o n h e e lđo 0 o
p a r c e
b lo c o i n ip o f a c n a z o s ls t a P
s u fa m o s h TŁ m u l t o , u m a v a s ta
,

l i t e r a t u r a d o c u m e n t à r ia d a s p ę
r ig o s a s a t iL id a d e s d e s e n v o lv i
d a s p o r s ú b d it o s a e R o m a e d e
J S e r li m e ll i n o s s o m e lo M a s n o

q u e d iz ia r e s p e t o
i à n e f a s t a 1» ıe
s e n a d e m in o r ia s e a g e n t e s n i
g
p ů n ic o s p e ım a n e c īa m 0 8 n u m a
i g n o ı Łn c īa e n u m a i n đif e r e n ga
q u a s e a b s o lu t a ħi e s m o n a b o n g

t i t u in t e d e 1934, q u a n d o M ig u e l
C o u to l im p ó s t r o ￡c =
g o u s u a s a

c a n ◆e n t e s c o n t ıa o p e r ig o n lp ö
n ic o n o B r a s il , m u it o s n i o o q u i
g e r a m a p o ia r u n s p o ı s im p le s
c o īn o d ls m o , Q u tl o s p o ľ m o t iv o s

i n c a n f e s s ń v e is N in g u é m , e n t i o ,
Æ c r e ◆i t a v a n e s ta s g r a v e s ￡l đv e r
t e n c ìa s e p o u c o s e ı8 1 o s e s p t

r it o s d e e lıt e q u e s e d iL v a m c o n

ta đo g ıa v ĺ s s itr ıo p e r ig o q u e r e

p r e s e n t« v a p a r a a n a q o a c r e ş
e e n te in f il t r a g ā o a m a r e læ e lli

n o s s iL s is r ic a s
ıe e g iðe s m a

Produtivas F o l p ıe c is o o t r a t
g o e ir o g o lp e d e P ea r l H a r b o u r
P ￡L T Æ s a c u d l r n ñ o s ó t o đo 0 Lu u n
d o c o ın o t a m b é m o B r a s il, a le r
t a n đo n o s s n c o n c l ē n c ia p a ra a

s o r ı a t e i ıa In f ll t r a g ￡lo q u e s e

p ıo c e s s a v a
A g o r a ,
o o 11 1
"
A O f e n s iv a J a
p o n e s a n Q B r a s iı C a ıl o s d e
S o u z a M o ıa e g e s c r e v e u Ju s t a
m e n te o t ip o đo l iv r o q u e p r e
Clsvilmos 11 o m o m e n to o l iv r o

q u e in f o r m a (ıu e d o c u m e ll ta ,

(ıu e a d v e r te I n i c ia ır đo ￡L o l» ľ æ

c o m u m p r o fu n d o e s t u đo í s ô b r e
a e s tr u tu r a s o c i a l, p 1 īt le ￡L e r e
o
1 lg j o d o Ja p ā o , o R
s ı u t o r h is t o r ia ,

a ir , a
s e g u i n f il t r a g ā o ja p o n e s a
n o B r a s il tl e s d e o s e u i n fc lo , ' e v e
la n ◆o d a d o s e s t a t fs t lo o s e c if r a s
a la r m a n te s s ö b ıe L p o p u ln g ā o e
p ľ o p r le d a đe s ja p o n e s a s n o p a ts ,
e fo r n e c e n d o łı1ì ì p l o s đe t a lh e s
s ôb r e a e s p io n a g e ir r e x e r c id a
a t i ıv é s d e o f ic ia is đo e x ė ıc i t o
n lp ö n lc o E x p õe n o s o ı h o 8 đo
le it o r e s tu p e fa c to u in m r fŁp l d a

s e q u ê n c ia «ı e a c o n t e c i m e n 1L o s

q u e c u lm ln a r a m c o m a n p r e e n

s Ti e d e a r m a m e n t o e a Tl e s c o b e r
tn O e u n l g ig a n t e s c o p ln n o đe
a t Łq u e a S flo P a u l o
ı In a l ın e n te e m o 1» o ı ţ u n o
n «ıl c e
"
: ıp Ĝ A O fe iv a
n s J a p o n e
s ŁŁ 1 o
】 JS r a s ll " p ir b l lc a o te o r
c o m p le t o đo s c o n tr a to = Ll e c o n
jt o
c e s s d e e n o r m e s e x te n s öe s d e
terrL R Jï l lì o n e s e s n o P a Ľ TL e n o
A m n z n n t◆ e o te x to i n t e R ın l đn
N e ln o r ln l T a n Et k n o r ln \ü s o d o
c u m e n to = e c r e to q u e t ı tl q łl Jl s
n o t d lr e
m ıL i e lt = t ı la e s d o lm
þe r \Į L l ls m o n lp o n ï c o e n l l$ e u p ıu
g ra m » d e o rıq u ls L ł
c d ln ı
qi ı ]n u n
4 3

A ō F E N S IV A J A P O N ES A Nò B R A S IL

î po r ta le p a
:
! ;:
,
Ţ

"
,
.
.

CO LE ÇÃ O
ÉP O C A
"

"
D O C U M E N T O S D E N O S SA
N .
0 17
 A s p e c to So c ia l E co
,
1 n ô m ic o e

P o lft ic o da C o lo n iz a ção N ip ô n ic a

2 4 E D IÇ Ã O

TA LM EN T E R C F U N D ıD A , A T U A L ı
ZA D A E G RA N D EM EN T E A U M ENT A DA

E d ção da L v ra n a d o G lo b o
P ô r to A le g r e
 ￠ j

E D I ÇÃ O o 13 9 4 A

1 9 42

n R n rp T s o & 01\
0 0 010no tC Ľ b ] O S ,
H A ı .
OF cm Áp '
n A r 1v R A N TA
,

p ön r o AĻE0 UU

H 0 ]0 n Ľ J A N E IR O
M A IIıA p »ï O R A S 4 10 (Ł» A S D E
r ıT i ııS S ŁX T A ,

◆
 A O F E N S IV A JA P O N E SA N O B R A S IL

N O T A

Ė s te li+ r o te v e o m é r it o de ser o p r im e ir o a le v a n ta r a
v o z c o ra jo s a e n tr e m a l dem a s ia do g ra v e pa ra s e r ig n o r a d o

òu p a ra 11 5 o
ı se r c o m b a t id o
A pa receu em p e q u e n a e d iç ã o p o r co n ta do a u to r ,
em 19 3 7 ,

tr a z en do co m o n o ta d e a p r e s e n ta ç ã o a s se g in te s p a la v
u ra s

Pmbıic aıďo o pr e s e n lių r o , n ã o

te \ıo s t o u e r a »»Ł
T￠ W e o c ıt Þ
g õ e s d é fa z e r tr a b a lh o o r ig in a į e e r m åito O tt tr a s fo r a ıw m ra g öes

qu e o d e te r »»t i»ıa r a ï »ı
,
C o n s titttin ď o a c o Ł o rłiz a ç iio ja p o N e s a 1ł11o d o s t »t a is g r a u e s
þr o bı e »n a s t t i ò n s , to r n a D a s e m e c e s s á T io fô s s e w bE c a d a a ï
g t t t»ıa o b r cl q w e d e s s e a c o »\ h e c e r a o s b r a s ile ir o s e ł1t to ď o s o s
, ,

s e t ts a s p e c to s , a in đa q u e þe r h m to r ia »īļ e n te , a a t i i ďa ďe ııo c iu a
d o s a ï n a r e [o s e i»\ n o s s o te r r itôr io , p o is q t t e a s Þm b ı ic a ç õ e s a p a
r e c id a s , c o ? )ı ? a r is s in ıa e x c e çăo , s ó tĉ m en ca rod o o 切肉 r a n t e

n ip ô łń c o c o »M o p r o ďu to r r eQı iz a d o r
,
A p e n a s , «ty [ig o s d e jo r n a is
e r e u is Èa s tr a ta r a 》ł ı d o u e r d a d e ir o ś e n tid o d e s s a a t切 记 Q d e e e x a

m in a ? a n n a q m e s tã o s o c ia l e c o ? ıô tn i c a e P o ı
, ,
iÉic a m ì E n t e
E m ı t iir tu ď e d e s s a s itm a ç ă o , q u e fa z ia c o m q t le o s é r io P r o
・

b le î n a q t t e a c o zo ï ıiz a çã o ja p o n e s a c r ıo l c »ıo p a į s c o łĮ lin i m s s c

q m m e D e t o d o d e s c o ?ıh e c id o e w u á r ia s m ı id A ď e s d a F e d e r a ç ã o ,

inrį msie e r Į ? Ło s s o E s ta d o o n d e s e u b n ıo c a ıiB a n d o m p r im e i

v
,

r a s fa?tiı ias ď e s s a m a c io n a ıį d eld e v e s o į t ì e ī łl o s co[igr o ìn a te

.

r ia łe s a r e c h n e n to s
p a r s o e a c r e s c e n ta r th e »ło ta s e e s c ı
D p r e s e n te ı turo , r e a lia a ď o n o s ı a E er e s P r ofissio\\s , s e
: e s s e l\ te d e ı

se rū a ï n ı
a c tt?ıa s
,
e ı o tıg e e s tá d e te r e s g o ta ď o o m s ım to , q m e
p a n ıe n te tr a ta d o e ih ts tr a đo c o m tn a p a s d e u e r m s į g n i
fł
j a h z lo s J ?ıu ? ?z a s e ? n ıd o e d i ã o s e a ta ?ıto ? ło s le z la r o a c o trii
c
g ç ,
ï »\ e n to
þ co
į ib li .
 S OU Z A MO R A ES
AR L OS D E

c o Jts e g tt
î r m o s o o b je tį u o
D ĉ n to s J o T t i f e it o s s e
a r ?ıo s r s o s
it e c e n d o 1n a is
it i ıt r fiq u e c o īı
>Ì d b
is a ď o u o s
: qu e ca a o s e r o q « e tı b li
i do s Po der es P
u ì・

bï i ! In łp r e u id ê n c o
tt? ı
t p r o e n ıa ?ıa c o n a , q u c .

CO S C r io tL

; d e 193 7
p ô r to A le g r e , ju ?ł}ıo
a u to r t n
i h a r a z ão
o s tr a r qu e o
O fa to s e s t ã o a i p a r a
s
m
fa r ta m e ir te ilu s tr a a
d
d
p lia a ,
E e s ta é a s e g u n d a e d ç
i ão a m in t e r e s
u a n to s s e
,

da m o s a to d o s q
e d o c u m e n ta d a , q
u e re c o m e n
f liz
s a ]T 1 p o r u m
B r a s il p r ó s p e r o e e

M a io d e 19 4 2
OS E D IT O R E S
 Ä sa grad a n Ëe m ó r ļa de n ıe t c Þa i

JO S É A L V A R O P E R E IR A D E M O R A E S
,

à m tin lıa 1m ãe

JA C Į N T A D E SO U ZA M O R A E S

e a os 11ıe tł
s iť m tđos
 :

ıł þa tr ió tic a
LB E R T O T ÓR R E S
ȘO C JE D A D E ıĮ

e r r ito r ia l

埔
d e fdzn s o r e s d a 1z o s s a iżttegritade ł
aos r êlliło s
esł

ïE L
M ĮG 【 CO UT O
ー

D E O L Į V E ĮR A づ
X A V IE R 一
ー

M E L O 村
L T C UN H A 一
ー
ン

R A U L D E P A U L A e

sÉ ver w w w o
t en g et İ n Å c10 jo
 IN T R O D U ÇÃ O (・)

"
N ós s o m o s u m do 8 p ov os qu e ı
n en o8
se e s tu d a m a ßl m e s m o s
: qu tu d o lg n u
a se
ra m o B em r e la g ã o à n o s
a te r r a
s à n oe sa
r a g a , 5 8 n o s s iıs r o lõ e s
,
g à 8 n o s e a 8 tr a d l ð
à n o s s a v lđa ł e n ￡
,
g ee,
im , c o m o a æ e d
g a o hu m a
n o ¡ ııd e p e n d e n te " (O llv e lr a V ia n a "
p
p u la g ðe s M e r ld lo n a ls d o B r a e l1ı' ā
p g X J【 )

tiv em o s v ef d a d e ir a p o lític a im ig r a tó r ia E
N u n ca n ão n a
() ı
,

os a in d a
te m ,
a r e s p e ito , a n te s d a r e v o lu ão d e 19 30
N o s s a le g is la ç o
ã ç ,

i a b s tr t is a e e s d r ŭ x u la o q u e p e r m itiu d u r a n te a ig u
a m a s
, ,
e ra B r a s il o recepticulo d e tô d a s a s e tn ia s u e
d éc a d a s fô s s e o
, q
v m d e to d o s os e le m e n to s ,
fô s s q in o u n ão e u g ê
p ro c u ra a ,
nos R e c e b e ru o s , a s s im , g e n te d e to d o s
u e a qu
í a p o r ta v a m
n ic o s , q
o r ta d o r a d a s m a is v a r ia d a s e p r e ju d ic ia is ta r a s
os co
n tin e n te s , p
d fo r m a ç ã o s o c ia l b e n i o p o s ta à n o s s a
fís ic a s e e ío d o d e c o lo n iz a ç ã o , te m s e a im p r e s
E s tu d a n d o ê s s e p e r"
g o v e r n a r é p o v o a r , d e A 1b e r d i, fô r a
"

e o co n ce o
it
s ão d e q u
id n ã o o b s ta n te a r e s s a lv a d o e m i
m a is la to s e n t o ,
to m a d o n o
e n tin o
o c ió lo g o a r g
n e n te s
d e p o v o a r in te n s a m e n te o p a is , to r n a n
E s s a p r e o c u p a ção
do o d e u m m o m e
n to p a r a o u tr o u m te r r itó r io g r a n d e m e n te
a te n d e r s e a tôd a u m a s r e
é i d e fa to r e s p o n d e r á
po v o a do ,
sem

e n to đo B r a s il, desđ
e o In íc io , fo ï
(l i p o lftic a d o p o v o a m
A
'
￠

m a u s e a p e ä ie ?ıt e s a ) T r u c ld o u o fs d lo : b ) I m
ıp r e b a s e a d a e
m
seı ı
o q u e fo l u m a n e c e s s d a e
i d n ıa s o s äei
cra v o s
p o r to u n e g r o s e s
a t?z e ?ıt e e ? n b m t t e c iä o s
N ã o d e u u m p a s s o p a r a elevi ı os
￡o t￠ a b s o lu ł
e p r e p a r á lo 6 p a r a a ılb e r d a d e ; c ) M a n d o u b u s c a r a p ë s o d e o u r o ,
g e n te b r a n c a , s e m e s c o lìĮ a , 1ıe m fis c [z liz a ç ã o , entregandlhe , d e s d e
lo g o u c a p ita l a p r e c lá r e l, t e r r a , c a ß ,
a f e r r a m e n ta s , a s s ls të n c ia
,
i lh o r e s e le iııe n to s
d ) A b a n d o n o u à t r is te s o r te d a s u a in đig ê n c a o s m e
n a c lo n a ls
"
(E R o qlu e tte p in to
"
E n ó ą lo 8 d e A n tr o p o lo g ia B r a s t
lla n ā ı', Ð￡ lg s 1 2 4 1 2 5 ) .
 D E SO U ZA ħ& O ŔA E S
12 CA R LO S

deco rre m
v e is e m an d ig n o s d e l åd a a te n ç ã o , q u e
ife s ta m e n te
d ? c o lo n iz a ç ã o p r o v e n ie n te d o c o n c u r s o d e v á r ĵ a s r a ç a s ,
co n

N ip n te s d ess a n r ip n ta
tin u a e m n n s s n s d ia s , e m b o r a o s in c n n v p

ç ã o e s te ja m a a p o n ta r o u tr o c a m in o
h
d r o b le m a . p r o
A lb e r to T ô r r e s , c o m s u a a d m ir á v e i v is iia o p
u e a den
c la m a v a já e m 1 9 14 h á u m êr r o e m s u p o r s e q
á a m a is , P o r s i s ó m
'

s id a d e d a p o p u la ç ã o fo i g u res, o u se r j
,

N ã o [o i n a In d ia , d o
f a to r d e c iv iiiz a g ã o e d e p r o s p e r id a d e
e a r is to c r á tic o d o s
a r tilh a D s a n g u
m in a d a p o r u n i a e s tirp e q u e p
u la ç ã o , p o u c o , s e
á r ia s , e n ã o o f o i n a C h in a , p o v o a d a p o p p
r o

n in a n te s d e q u a q
l u e r n a tu -

a lg o , d ife r e n te em c a r a c te r e s d e te n
n c p n ru a v a q u e
,

r e z a , d a s r a ça s d o Ja p ã o (' ) E n o u t r o p a s s o , "

ŹW , r . ï r "
n ão p o d e ser o m o d êlo d o p o v o a

m en tod o P la n e ta "
E R o q u e tte P in to
.

a
O u tr o n ã o é o p e n s a m e n to d e
o s p r e g o e ir o s d o
d e n s id a d e d e p o p u la ç ã o n ā o é c o m o p
e n sa m
,

m e n to à o u tr a n e c c o n d iç ã o ŕ p
"
ro g resso , ť ) E r e fe
povoa ,
"
D iz e r q u e o B r a s il p r e
r in d o s e a o c a s o
b r a s ile ir o , e x c la m a
fi iê n c ia d a s u a
c is a ° b r a ça s é a fir ın a r a ir r e m e d iá v e l in s u c
b r d o : é p r e c is o q u e o
g e n te C h e g a s e A o s e g u m te ir r is ó r io a s u
]J a b ita n te s p a r a r e a liz a r o q u e
. i

B r a s il t e n h a m u ito s m ilh ã e s
l í c o n seg u e co m p o u c o s m illT õ e s
"
ť )
o u tr o q u a q u e r p a s
fo r a d o p a is e p r e s o s .
p re o c u p a do s c o m o q u e s e pa ssa ,

i i i n a c io n a l o s b r a s ile ir o s ,
d ia r ia m e n te à m a s tu r b a ç ã o d a p o l t q u c e ,

l
in c lu s iv e e le v a d o n ú m e r o d e r e s p o n s á v e is p e a
,

n a s u a m a īo ľ ia ,

ii c o n h e c e m o s n o s s o s p r o b le m a s , o q u e
a d m in is tr a ç ã o p blic a , n o t id o o s r e s u lta d o s d a n o s s a
a tć a o n d e tê ln
p e r m ite n ã o v e ja
m

in c ū r ia ¨ n o s s a ig n o r â n c ia .

a r a a s n o s s a s la v o u
,
i
C 1a m p o r b r a ç o s e s tr a n g e r o s p
am se
i
r a s , e n ã o s e g r ta , c o m
tôd a a fô r ç a d o s p u lm õ e s , p e la n e c e s s i
d e fl・
d a d e d e s e n ï n n rïe r a o s m iJh fip s d e p a tr íc io s q u e s e
v ão

h a n d o , d e s a p a r e c e n d o p e la d o e n ç a e p e la fo m e E n đe u s a m s e
n
i ã o s e p r o c la m a m o s v a lo r e s
a s q u a lid a d e s d o s a lie n g e n a s , e n
d o s n o s s o s h o m e n s , c a p a z e s d e tô d a a r e s is tê n c ia e d e to d o s
o s e m p r c e n d im e n fo s ,

M o n te ir o L o ba to , c m 19 18 , a p o s tr o fa n d o , w e m e n te m e n t e
o d e s c a so a q u e v o tá r a m o s o h o m e m b r a s ile ir o , e m v iH u d e

(2 ) A lb e r to T ö r r e e A O r g a n iz a ç ã o N r c lo n a ı
\ p￡g 2 91
. .

48 ) p fd ) Ð R
. o q u e tte m n to Op C lt , p á g « 1 1 9 q 1 2 2
.
 A O F E U S IV A JA P O N E SA iï o ÈR A Sï ï Iâ

do cu id a d o o b s id e n te d e im p o r ta r m o s b r
a ço s d e a lém m a r di
z ia :
N
E s g o t a m o n o s e in c r i a r lh e s fac ıi id a d e s p a r a
,

q u e o s in
n ham cá u m p a r a is o te ir e a l, e v e n h a m d e r r o ta r n o s
v a s o r e s te
d e n tr o Ŕ n o s s a p rö p r ía c a e n r iq u e c e r s e à s r a p id a s , a o s s a r
p
u d o , fa z e n d o d o p o b r e b r a s ile ir o u m
se de t p á r ia f a m i t
n o n u m
da v ez é m en o s seu "
te r r itó r io q u e c a ľ )
A ı b e r to T ô r r e s , s e n tin d o , ta m b ém , e s s a tr is te s o r t d b
e o ra
i o s p o i s e d d p j o o q u e e r a s e u c d e v ia
d d
s ile r o q u e a ttc o s a n o e s o a
t i n u a r a p e r t e n c e r th e p o n d e r a v a :
"
0 p o v o h r a s iïp ir o
co n ,
p re
e s t a n g e ir o s q u e a i
c is a , o m o o s r q t
c u a p r a m , a n te s Jn e s m o d ês
o
"
im i g r a d o
"
à p o s s e d a s t te tr a c a o
te s , s e r , i a
g ôz o d e s e u s
ben s
"
() °

M a s , d e s g r a ç a d a m e n Į e . N ã o le m o s te m p o d e p r o m o v e r il
cam pa n a
h d e v a lo r iz a ç ā o d e s s a s p o p u la ç õ e s m is e r á v e is e fa
ıa q u e p o s s a m o s c o n ta r c o m c o n tin g e n te d e h o
m in ta s p a u m

m e J1 s , j a m á b i e n t n ei n t , s e m o s p r o b l em a s d o c a ld e a m e n to e a s s i

mi]ação a p r e o c 11 p a ľ u n 1 1 o s sios e e fi c ie n te s n o tıabalho d e

c o n s tr u gâo n a c o i n a l
O c a p ita lis m o e s tr a n g e ir o in s ta la d o n o B r a s il, c o m to d o o
c o r te jo P
fo n te s d e p r o d u ç ã o , n e c e s s ita d e b r a ç o s e m a is b r a
b te r d e n tr o d o n 7 e n o r t e m p D m a io r e s p r o v e n to s
ço s , p a a o
E o ın d u s tr ia lis ta h r n s iı e ir o , n o v ê z o d e s e m
p r e im ita r , g r ita ,
ta m b én T , p o r q u e d e s e ja , c o m o o s m a g n a ta s a d v e n tic io s , e n r i
q u e c e r r a p id a m e n te , s e m c o m p r e e iT e F q u e e s t c o trc o r r e n d o p a r a
d á
a d e sg ra ç ı d e m
ilh a r e s d e p a tr ic io s s e u s e a g r a v a r u n s e c r ia r
i i
o u tr o s p r o b le n 7 a s n a r o n a s , o q u e 11 ā o in te r e s s a a b s o lu ta m e n te
āq u e Je c a p ita lis m o
E m S ã o P a u lo , d e s d e a r e s tr iç ão d a q u o ta d e im ig r a çã o
im p o s ta p e la C o n s titu iç ã o F e d e r a l, v e m s e c la m a n d o p o r to r
r e n te s d e im ig r a n te s p a r a a t e n d e r à la v o u r a , e n 7 c r is e p r e s e n

te m e n te d e b r a ç o s É a c o n s e q u ên c ia d a fe b r e d a p r o đu ção
a lg o d o e ir a , q u e v a i s u b s titu in d o a o s p o u c o s a d o c a fé Com o
h á p r o c u r a d a q u e la m a Į v á c e a é m is te r q u e s e ja p r o d u z id a e m
,

】a r g a e s c a la , e d e q u älq u e r m a n e ir a E n tr e ta n to , n ā o s e ]e m
,

b r a m o s p r o d u to r e s , n e il7 tä o p o u c o o s r e s p o n s á v e is p e la a d m i ・

n is tra ç ã o p ú b lic a , q u e a fa s e p r e s e n te p a s s a r á d e n tr o d e p o u ・

co s a n o s O u tr o s p a is e s e s tã o p r o d u z in d o , ta m b ém , o a lg o d ão

(6 ) M o n te ir o ıo b a to ł p ro b le ?tıa T âta ı p á g
,
46
(6 ) A lb e r to T ðr r e s O p to b le *tıa J la c lo n a z B r a s ile ir o , p ág 36
 bE so u żÁ ıIÖR A ËŜ
Ĉ AR LO S
14

o B r a s il, n o s c e n tr o s
os fnmt cpđn res, c o m o
co n co rrer co m
pa ra u tr o s c o m o o s E s ta d o s U n id o s ,
c o n sn m irln res, en qu a n to qu e o ,

ôes (' )
d e s t r u in d o s u a s p la n ta ç
. .

e s tã o i te n s a p r o c u r a , q u a n
to fu g a z d e n
E p a s s a d o ĉ s s e 11ì o ın e n i a b a s te c e n
a āo , e s t v e re m
i i t a d o r e s, c o m o o J p
d o o s pa n i p o r
ô i s a o n d e c o lo c a r a p r o d u
s e s
i e la s su a s c o 1 n a ,
do se a s e s m o s p
in s ta la r o s m ilh a r e s d e im i
m
é i rav e ao n de
çã o ? E o q u e m a s g
êd c de pro
d u z ir m u ito e n o m e n o r e s
id p e la s
g r a n te s a tr a o s

d o s e n i tr a b a lh o
b r e c a r r e g a d o B r a s il : o a r a s e p e n s a r n o fu
r e fle x ã e s p
M a s , n ã o h á te m p o p a a
,

i d á tr ia O m o m e n t o Ć p a r a s e o b te r e m
d e s t n o s a p
tu r o e n o s
i d u e a dv e n a
h m a s m a io r e s d ifir u lr ln d e s
f o r tu n a s r p á id a s ,
a n a q

pa r'
.
' ï iHcl , . ' '" p r e te n d e m o s
,
'

s tr a n d o
c o n tin u a r a n

c x u b e r a n tp m n N tp
d a n do 0 5 fa to s a i e s tā o d e m o n
n T e n tc , f ô s s e s e n
r o d u z ir im e n s a
S e n e s s a p r e o c u p a çā o d e p r c e r to
h o m e m , n ã o te r ia n T o s , P o qu e
d o a p r o v e ita d o o n o s s o
,

ā
t do , n a p ro po rç o c
om q u e s e a p r e s e n ta r á ,
rece a r o m al ap o n a F a r ia īn o s
d
i a ão q u e s e v e m d a n o a
o c a so
em v ir tu d e d a o r e n t ç
d e h u m a n id a d e E ta n to m a is n e c e s s á r ia
o bra de ł i r n R ilid a d e e
id u e fo r a m p o s ta s e m
e ló g ic a , s e a te n a
t m 1 o s p LT A a s m e d a s q
lc o o l n a c io n a is D e fe n d e m o s
á t i a r a d e f e s a d o t r ig o e a
p r c a p
d e c u id a r d u m s e r h n m a n o ,
ê s s e s p r o d u to s , e 110 5 e s q u c c e n i o s
i n d o a c u lp a d e te r n a s c id o
d u n i p a tr íc io n o s s o , q u e v iv e e x p a
te r r a s !
b r a s ile ir o , p a r a o a m a n h a d e n o s s a s
ā d e te r m in a r á a p e n a s
A a tr a ç ã o d o s e le m e n to s e x ó tic a s n o
i r á a e s ta b e le c e r o in a p r o v e a
it m e n to
o c lıô n ıa g e , c o m o c o n t n u a
z o n a s d e in flu
"

d o e le m e n to b r a s ile ir o E la p r o p ic ia a in d a a s
d a a n o rm al
ê n c ia , e m v ir tu d e d o s q u is to s r a c ia is d e c o r r e n s
" te

lo c a liz a ç ão d a s le v a s im ig r a td r ia s
É o q u e v a lr a c o n te c e n d o c o m o ja p o n ê s n o B r a s il, m o r
in e n te n o E s ta d o d e S P a u lo
N in g u ém d e s c o n h e c e , p e lo m e n o s o s q u e 1êm u m p o u c o ,
l
a s q u a lid a d e s e x c e p c io n a is d o á d v e n a a m a r e o , c o m o
t r a b a lh a

(マ) '
ıv a s h in g t o n d e s p e n d e a n n n lm e n fe 2 60 m ï 1h ō e a đe
m ar cos co m o s ip la n ta d o r e s d e a lg o d iio d a A m é r ic a , B a r a q u e a ze s
itıu tiliße » Į 1tn L q u a r to d o c o lh e ita A s s im , s ó n o s E s ta d o s U n iđo s s e
d e s tr ó i m a ia a lg o d ā o đo q u e a A lr M a n h n n p ( p n q ita e m u m a n o・

(A n to n Z ls c h k a A G u e tT a S e c r e ta p e lo A lg o d ã o , p lig 5) . .
 o J? E N S I V
A JA P O N Ė S A N O B R A ş IL
15
A

liz a d o r ıT a s , s e fô r e n m r n r ï n s o b o u t
rea T o s a s p e c to s n ã o
do f e
c o n h e c e r 0 g r a n d e in c o n v e n i
,

d e ix a r á Ř r e e n te d a in s ta la ā o
se ç
n o s s o s o lo
tr a b a lh a d o r e m
"
É p ľ e c is o c o m o d iz C a r
d é s s e
l d e iJ Ł a r d e la d o o s a r g u m e n to s Ř a tid ã
Jo s M a u d o s e u a lto n iv e l d e c tıltu r a s e u v i
p o o r g a n iz a
d o j a p o n ês , g o r fís ic o e d o
do r a ,

lo q u e ė l e d e u n a s u a p p r ó r i a á i
p tr a c o n s tm in clo u m a
ex em p
d i d o r a n o E x tr e m o O r te n te
in c ia o m n a
p a r a s ó e x a m īn n r
po t
,

e n i e n t e s q u e s e e r g u c m c o n tr a a s f a r ilir lĦr lp s o f e r e c i
o s in
co n v
B r a s il a o s filh o s d o L e v a n te
"
(:))
da s p e lo ・

il filh o s d o I m p é r io d o S o l N
I n s ta la d o s n o B r a s , o s a s c e n te
d s e c o m o u m f a t o r d q c i s iv o n a v i d a e c o n ô m ic a d o
v ên l
im p o n o
ba n e d i r a n t e V á r io s e s c r i t o r e s e jo r n a lis ta s n a c io n a is
E s ta d o
têm
antado ta a s a e s s a s r e a liz a ç õ e s c o m o q u e e x ta s ia d o s , n o ,

s u o s to
d e q u e ête s , p r o v e n d o s u a s u b s is tê n c ia v is a m d e
Fre s p i e n te o n o s s o e n g r a n d e c im e n to
,

E n tr e ta n to n a d a
e x c lu s v a m
p o Is M l d d b n
i
,

e n ga n o s o a u ,
c o m p r e e n e n o e r e s s a s u i
p o s ç o ilu
ã
n ia is
a c e n tu a
'
A ilu s ā o d o s b r a s ile ir o s q u e b a te m p a lm a s à
s ó r ia ,
o n e s a é a d e q u e to d o ê s s e e s p le n d o r d e o r g a n iz a
jm ig r a ç ã o ja p
e s s o , a n o s s a g r a n d e z a , e q u e o B r a s il s ó
a o n o sso p r o g r
ção T com D d e s b r a v a m e n t o d e z o n a s , a n te s ĵ n h ó s p ita s p e la
te ra lu c r o s ,

do e l e n t o n ip ô n i c o A r e a l i d a d e e n t t t é bem
e n e r g ia
e m ,
r e a n o
,

A té h o je n ã o f o i 】 】o s s iv e ] r e s o lv e r o p r o b le m a d a lo c a liz a

im ig r a n te E c r e io q u e ja m a is o r e s o lv e r e m o s , s e n ã o n o s
ção d o
a r a a s n o s s a s p o p u la ç ō e s d o h in te r la n d q u e fo r n e c e
v o lta r m o s p
e n to c a p a z d e p r o p ic ia r o c a ľ r e a m p n fn e a s s im ila ç ā o
ï
r ão o e le m
,

E a in d a n ā o b a s ta é 117 is te r q u e o g o v ê r n o a s s is ta , e c o n o m ic a
m e n te , a s fa m
ĺ lia s b r a s ile ir a s J1 a s u a e le v a d a e n e c e s s á r ia m is s ã o

T em os p r a tic a d o p o lític a im ig r a tó r ía à s a v e s s a s U rg e
u m a .

o r ie n ta ç ã o m a is r a c io n a l, n i a is e fic ie n te
q u e in s titu a m o s u
m a

N ão b a s ta q u e e n c a r e n T o s o a lie n ig e n a p e lo s e u a s p e c to m a te r ia l,
f t e s h á q u e d e v e ın s e r c o n s irïp r a rln s A s
p r o d u tiv o O u tì.o s a o r
sim , a fa m ilia , ° p o s iç ã o d o s c n ju g e s n o
ô la r , e đu c a ç ã o , r e lig iã o ,
m o d o s e c o s tu n T e s , e p r irı c ip a ln T e n te o s e n tid o d a a tiv id a d e n o

n o v o )ıa b i!a t s ã o e ie n T e n to s q e d e m a n e ir a a lg u m a , p o d e m
,

s e r r e le g a do s p a r a u m p la n o sernndirin ,

(8 ), C a r lo s M l N a c io ?z a tis ttıo e O o tn u n is ?tıo , Pig 1 45

a u
(9 ) C a r lo s M a u l Op . c lt , p ág .
143
 E sou z A m ÓR A E Ŝ
Ĉ ARLO S n
M ・

l :u a is tu a
ló g ic a s , so io ló g ca s 1 \ u

e s tā o s é r ia d a
d n ça a qu
ls ta f a d o jæ
sen i m a te
D e v e m o s e n f r e n ta r ,
a
m o rm e n
n o sso tn e io ,
n te
b ie n t a ç ã o d o im ig r a
ao
a m

。
。
뇨
.
.
毛
.
・
。
。
。

s oc i a p āg 2 43
o g la
h ıtr o â u ç lío à p s ic o ı
,
.

(1 o ) A r tu r R am os
 V U D U N S I \ ıV W d O N Z S V N O U U V 5 Iı rz

J V d lıD ıO I

N O LJ ıt O d » čJł
U Ŕ ıE l a . s11 n e b ţ o å a oi: J
u Ř n p o r u g o e s n u s u o e s a o u b ni s m s l o r
d ,

l o p ul - u a s a u A oI Al w o ul o p r dodtı iel
- ŭ ¸ u ļ e H a e e p ¸ oıul Ľ ıu a ￥ - ul a a B p o ï
p la a p a r u o W J ĺ ¸ o a o 6 p iu ¸ n lp u p ¸ s p a A !p n
p o l u d o ug - a× l â ul p , p a p ¸ i a ıH t s u
A aĮ s qıt ・d al ' s u a a x s s[ p u p x s a x! st Ŕ

a tn is

a S łe U t O S U O I U L ıĽ J D E P J J o E U Ļđ E E A E S
Pn U lĽ U O A Ľ đJE U O '

s e le p o J Ľ ļ đ ł Ľ p đ b n đ 0 fe d go d ıđ p lk ł
ıt u đ s ł o n ıo J u o \ ı s đ J đ Ľ l!p e
Pđ 0 b n ltm !ł0 9 í1p B Ľ A E u t n llL Ľ ļ đ u L ¸ p p e p ¸ Į u t d J Ľ ì ) ￥ \ ¸ l p o iu t ł

: u ļđ đO U
d 9ı!0 P O S 0 1 N E S J đ U Łđ n itL e O J¸ U S A E A !ĻO U O S Ľ đ Į lP U l u Ľ
10
łJ Ľ d o SSđ SS g đ S U 0 đ ł ııtq ?ııL J O U 1J Ľ :uilđses
E U Lđ ı J Ľ U E S '
a E '

le u p đ s e s đ Ju tu ĵ đ s e s s :ı
ıt n lļ e u u đu
đeı tđ ' bn t po
eı sp đ◆ dđu q ĽA e
t u đ ıĽ lıđ Ĵ 9 !đ Ľ O !u lt u đ s
íĽ J đ s !s ļ
pe A
E u đu l e qS O J A đ J Ľ u t :u U Jn

ßo ]e u p o đ u t ıđ đ 1ıJ S O S ttt Ľ ļ đ p Ľ !s đ lttï u l Ľ u o s lW D ıLE ĻJ O

E
'
U O S

s đ p đ U LE
N go Ų p ņ A Įp e b n đ 0 d đ u ä o le d o u ĝ s U T E U :jđ s ļ o n
J o u t !u ļ đ p u le !s
u đ Je
đsł e Ĵ JđJ PO JE u go 59 dĽ ĵ Ľ e s i u e g đ s °p đ
!
q đ s d o d ıīïe j o đ s p Ľ s m
'
ıts s đ u
e y s !e ) o u t o ļ e u t q ? ı ıt D E J E e s d o J
ı!e p đ s
p đ ![I[ E S p ıs s đ ıt L !u e p Ľ s l«0 J ļ o p o 0 ĵ eı tpđ o J đ Ľ u o s n ￡ đ!
'

p Ľ S Đu
łes p 0 J E
eos Ľđ đ ļ !ļ S u t Đ s b n :u q o s Đ
p Đ s ï[ n u t Ľ u o s p Đ lt O J
J1ıı» p p
es bn Đ / 0 ￠ï ĵ a ' A !U Ä Ľ J s Đ
p o s q p Áq o Ád s q J 0 ￠t
b n Đ J Đ u t o ıi Å
E z go u o
'

p o s q Ľ q !łe u ł s p s n u s «o s s s s g s ' p e u p o u s s :u t A
'
ĵos '

l a u la '
9p ıo s
j tu łlı o u ł!tu o s o ttł
tł
J n ļ e J J O U ĻJ Ľ Ľ n [ s 0 o J ĵ e ıĽ
b bn Ŕ '

e jJ e
uł t n Đe J o s s ? J ¸ !o !u ì¸ J u e
p o u e ¡¸ E !uiJ¸ s
bn s d o N o s e o ) o u u
Ļ W
sJıp ò s ł P A l!Z E p o Ľ O Iu s u t o
e N ¸ U Jo ł 【 l
L n u tg o 2 10 U l n u p o '

a m uı am ù
'
uu \
ID u p ln ÁU O S S J
bq 0 ou ł e ï tt !u u o uL T Sı
eu l l )
lt s
ıP/ı . D p al w s/ ・ [ o d
ı o UJ s
. UL s n q sļ !łn! ) g o J tł
u !0 o q s ł
ę Ľı Đ
O A Ľ lO J !p o d o\ 0
Ŕ d J ¸ ł̧ u s g ¸ s P GS S Đ e à n Đ J ı
Đ e USSE
i
tS A
)o p o s u lu t Đ U t 18 6 1
U 5 J Ľı u ld e u ltĽ S J O U ĻJ Ľ
) ut
ı

16 0 ?l 16 q s ļ ! u Ľ po s ú
p Ľ lu lìlr
ŁJ J 0 5 Jo J E ıu :UĐAĐlul uļ s r t ï
P :ŁĽ J E lU u n
'

U TU !S Ľ J ı¸
'
E asł
'

Ľ p O S n U !P p
O S p e y u L? J e b
n I U
. o J s ıl
u o s p es d
'

1ıs Ľp
u đg u ! e 3 0 1u o E u p c u t o s
b n d ı» s
`
.
_
o r
・
a '
F
'

18 CA RLO S D E SO U z A ıTO R A E S

te s A in d a q u e o ju lg a s s e m u m a g r a n d e p o tê n c ia n a v a l, e s ta v a m
.

lo n g e 'd e e s p e r a r q u e ĉ 1c e m p r e e n d e s s e e m a n tiv e s s e m n a a r r e
m e tid a d c n it id a s v itó r ia s n o O c e a n o P a c ific o d e ta l fo r m a q u e ,

o p o d e r ia a m e r ic a n o e in g lês s e v is s e im p o te n te p a r a c o n te r o
a v a n qo a r r a s a d o r q u e d e s c n c a d c o u O ĉ r r o d e c á lc u lo d a s p á tr ia s
d c F r n n k ï in R o o s e v e lt c ıv in s to n C h u r c h ill fo i d c c o n s e q u ēn
e ia s d o lo r o s a s e s e r i ' iu p a r a , 1, m n n s tr a r a agressividĦ p e os m é
to d o s d e lu ta d o in itn ig o d a s n a q ō e s a lia d a s c n v n lv î r īa s n o c o n
flito a tu a l q u c d e te r m in a r į a s rn a is im p r c v is iv e is Jm ns fn r
,

n a q õe s d e o r d e m s o c ia l e p o lític a n a c s tr u tu r a g ã o d o n i u n d o d c

am a n hã .

O e x a m e a in d a q u e p a n a r a m ic a n i e n te d o in s p c c to g e o g r á
,

fic o s o c ia l e c o n ô m ic o e p o litic o d ê s s e n o tá v e l p o v o fnmprprii

, ,

m a tr r ia l ;n tc r °' " n t c p a ra o s p o u c o s v e rs a do s e m s u a s rlu e s

-

tã c s e p r in c ip n lm c n te p a r a q u e m d e s e je c o n h e c e r o p r d b le m a
q u s e īn s litu ï u n o B r a s ;1 c o u l a r n ln n i, nrin ja p o n e s a e c
om o

n ôd e ĉ 1e c n fr e n tn r a s extraorĹtinirias fo r q a s tm id a s
d a I n g la
t e r m e E s ta d o s U n ;d o s
S itu a tlo n o c o n tin e n te a s ;á tic o e c o n l n r m n rlid n e n tr e 2 4 5
'

rle la titu d e e 1 19 ° 18 ' e 1 56 ・3 2 d e lo n g itu d e o Tm p ê r io

'
p 5(1n 4 6
'
,

d o S n l N a s c e n te é c o n s titu íd a d e m ilh a r e s d e ilh a s ť ) , d e s

-

ta c n n rin s e a s s g u in te s
(prowJnmen d ito , O U 】łD n d . )
3 a p ño 3 81 00 0 .
K m Z

C o r ėla (C h o s e n e n l Ja p o n ē s ) ( ? )
,
220 7 40 .

F o r m o s n (T a iw a n , e m Ja p o n e s ) 35 9T4.

X o r a frıtn (p a « to su l da ilh a de S n k h n lln e ) 3 4 0GS

.

K u r ila s (a r q n lp é la g o en tr e T T . 1,» n ld o e 1( a m tc lıa tk a 1 5 9 10

) Ta r ïn n n q (￠x a le m ıs ) 1 140
.

sū￠

n į Įiiį
- ro H n as (iđe m )
,
m d o į ıla r s lm ll (ï d e n ı) 61 ı ・

, r
m '"ú l
"

(a )

J. ]" " ・
Ou = . C ]" " ¡l. . c C l. . ,
O " " °. " " .
・ ıi" " g ・ç ū .
Y ı"
i#ł " w \ Y A Y ,
'
.
'
, = ÆĦ į ı
ı
 A O F E N S IV A JA P O N E S A N O B R A S IL
10

D e sp re z a n do p e q u e n a s ilh a s , p o d e se
,
n o en ta n to r e la c o i
tu a is c o n
,
n a r a s a
q u is ta s ja p o n e s a s , p a r a se te r id é ia «lo s ig
ific a qu e
n a o fe n s iv a n ip ô n ic a n a Á s ia

» ra n e lıú r ia (ıfa iıc lıu k u o ) 1 30 3 14 3 K m Z

N o v a G u in é (4 ) TS G 00 0 '

B o rn éu 740 8 40 "

I n d o C h in a T 3 7 0 00 "

B ir m â n la 604 733
S iã o 51 3 4 5 0 "

nm a t ra 4 40 . 00"
P ilip in a s 29 G 2 9 11 l+

Ja la 1 2 5 00 0 "
(6 )

5 小田 46 2 K m 2

i l ir H o n g K o n g c in ń m e
E q u is ta te r r ito r ia l, s c m n c u
ssa c o n
hi
t d e o u tr a s r e g iõ e s c
ra s W
q u e n a s p o s s c s s õe s , e g ra n d e pa r e
a ão o d o m i
n e s a s a c r e s c id a s d a á r e a a t r á s m e n c io n a d a d ii a o J p ,

ilô m e tr o s q u a d ıa «lo s q u e p
a
n io s ôb r e
q u a s i 7 0 0 0 00 0 d e q u
,

a tu n e n ta r à m e «lid a q tl e a In ta p r
rcc e m o s s e 9 tte
,

s e im p ér io oı ı
A p r o g r e s s ā o g e o m é tr ic a «la n a ta lid a d e n e s
,

ā o o fe r e
d e a ]e i d e M a lth u s a r e c ia e n c o n tr a r p le n a ju s tific a ç ,

p
c e c ir c u n s tâ «lig u a s
d e r e g is to
n c ia s in te r e s s a n te s .
26
i i i d n te 1 2 0 a n o s «le 17
A p o p u la ç ã o e s te v e e s ta c io n r a r a ,
u

a 184 6

d s é c u lo X V a o s éc u lo
H is to r ia w illia m B r o w n q u e o
,
a s c im e n
to s
d sao , o s n
X IX s o b r e tu d d u r a n te o p e r io d o d a r e u
, o
i n v e n la r a
i r e m c u i«la d o
i d
o s s ìıo g ıttłs «le p o
c ra m e
r e g u la «lo s
s li ite
1 2 5
,
00 0 0 00 o m
s a iTie n t
e o s r e c u r s o s do p a is ,
fix a r a m c ı1
i o pa
u ıı1 p e r g
s c n ta v a
a s s ii o
ı
in iix ii r e p r c
n o da
p o p u la q ã o U ltr a p nio o d e r ia a
lim e n ta r to
ra o
I]n p é r io ; a fo m e p o r q u e a te r r a p
,

c o n tr o
le Japous .

ó e s tń so b o
(4 ) A pena ıte «le N ow \c u ln su n m a lu
s i»a cm
M id o s
ro f a ıiı o
,

(6 ) o
3 «lm ı o s r o fe r e n to s
96 A r e a s
ī la
la l, d e 1 9 40 .

,
Ą n u ťlr lo d e E s ta tfs tlc a M u ï ıd
 20 CA R L O S D E SO U Z A M O R A E S

đo s ; a r e v o lta , p o r q u e a fo m e é m á c o n s e lh e ir a o u a e m i r a ã o
, g q
fo r ça d a , q u e ia c o n tr a a ıe s o lu ç iio c le ĵ n o r a r o r e s to d o m u n d o
g ,
c o n s id e r a d o b á r b a r o P o r js s o , d u r a n te tr e z e n to s a n o s a lim i -
,
ta g ã o d o s n a s r im p n Fn s n ā o e r a a e n a s to lc r a d a
p e r a im p o s ta .

O a b ô r to e r a u m u s o u m a to a b s o lu ta m e n t e m o r a l
,

E Te fe r e E Iī o n jo q u e o
W v D ja p o n ê s , ta ll to . ^ m ]J o c o
m o n a s c id a d e s
, p r a tic a v a o in [a n ľ ir īrlin c o m o q u e m a r r a n c a le
g u m e s o u e r v a s p e la r a iz E m J(iu s h i d e c a d a c in c o c r ia n g a s
,

m a ta v a m s e d u a s ; 11a p r o v in c ĵ a d e T o s a u n l ra pa z e du a s rapa
,

r ig a s e r a m o n ú m e r o m ŕt x im n d e filh o s
q u e u m a fa m ilia p o d ia
te r N a p r o v ín c ia d e H y u g a a p e n a s o , p r im o g ê n ito tin h a o d i
r e tto a v iv e r t o d o s o s o u t r o s e r a m
, m o r to s à n a s c e n ç a o u an
te s n a sc er.
A n a t n ï ;rlĦd e g u la d a , o in fa n tic id io e a p r o ib iç ã o d e e m i
re

g ra r , q u e c o n s tih ï fn m d ir e tr iz e s s e v p r n s p a r a p o s s ib ilita r a e x is
tên c ia d a c o m u n id a d e d e n tr o 0 s e u
p e q u e n o t e r r itó r io e n ã o h a
v e r c o n ta m in a ç ã o c o m o m u n d o e x te r io r , fo r a m b a n id o s d a a r ie n
ta ç ã o g o v e m n m e n ln ? a ó s o s
, p p r im e ir o s c o n ta c to s c o m o u tr o s

P o v o s e s o b r e t u d o d e p o is d o u ı tim a to H P e r y e c o n s e q u e n te
i
a s s n a tu r a d o c o n v ê n io d c Į ( a n a a w a
g
E a s s u n o A u e 4 a n te s c o n s titu fa o b r i a ã o im o s ta p e a s
g ç p
n e c e s s icla d e s in te r n a s s c to r n o u u m c r im e E le is r ig o r o s a s fo
ra m p r o m u lg a d a s c o n tr a a r e s tr iç iio d e n a s c im e n to s
A s u p e r p o p u la q ā o c o m q u e tw e lo o d e lu ta r o im p e r a d o r
g
e x ig iu m u d a n g a s p r o fu n d a s c m a g u m ā s d e s u a s t r a d ic io n a is n o r
l
m a s d e v id a A e m ig r a çã o fo i te n ta d a a n t e o c r e s c e n te m o n
,
ta n te p o p u la c io n a l m 18 6 9 , p a r a a s ilh a s H m v a i, s ā o e n v ia
c lo s o s p r im e ir o s 1 5 3
oFcrrios , s e m s u ľ tir o e fe ito d e s e ja d o , p o r
is s o q u c o ja p o n ê s p r e s o il te r r a m e r c ê đ t r a d i ã o im e n i o r ia l
, , ç
e d c le is n î o p o d ia r a d ic a r s e d e u m
i lo n
, m o m e n t o p r a o u tr o
a
g c rlc s ila te r r a n a ta l i e a s , a s itu a ç ã o in te r n a d o lia is a g r a v a
se co m o v e r tig in o s o ín d ic e d c m n r ń fic o n n u a Jm e n tc e o g o v êr
g ,

n o n ilo d p s n n ;111 1 n a te n ta tiv a d e d a r v a z ão a o cxceclenŁ N o v a

c x p e r iih c ;a é r c a ï iz a d n c o m a s ilh a s ï ĺ a w a i (" ) p a r a ıJ11 d c s iio c n
v ia d o s n tm 18 8 5 e 1 8 9 4 , 3 0 0 0 0 ja p o n e s e s c u e s e g u n Ĺlo re
, c
, l ,
fe r c e s c r ito r n o r te a m e r i m n o c o m c n v n m a in u ic ta r o s E s
, ç q
ad o s U n i do s r ln 八 mé r i ca , p o n t o c le e s t es ,
a
c
m 1 89 8 , c eo - r

s o s d a a p r D x im a ç iio d o s s ú b d ito s d
c Jıir o i o d c s u a s c o s ta s , a n c
-

(6 ) At nn lm on te ]łn w , n l p o s e n e n ıa le d e 1 5 o o o o Jn Jì o n c s c e
. .
 A O F Ë N S IV A JA P O N E SA N Ö B R A S IL źİ

x a ram o te r r itó r io h a w a ia n o e c o r ta r a m a im ig r a ç ã o n ip ô n ic a
p a r a e s s a s ilh a s d o P a c ific o .

In te r d ita d a e s s a r e g iã o p a r a a ş u a e x p a n s ão v ita l, o J a p ão
d ir ig e s e p a r a a C a lifó r a ni , o n d e é in s ta la d o g r a n d e c o n tin g e n
te d e im ig r a n te s , s o b a im e d ia ta d ir e ç ã o e fis c a liz a ç ã o d o p r ó
p r io govêmo , p a r a e v ita r o r e tô r n o d o s im ig r a n te s , c o m o a e o n
te c e r a , e m v e z e s a n te r io r e s ï a s T e o d o r o R o o s e v e lt, e m 1 9 0 7 ,
,

n e g o c e ia e s c la r e c e B r o w n c o m T ó q u io u I11 t r a ta d o q u a s e im

p e d in d o c o n T p le ta m e n te a im ig r a ç ã o d a m â o d e o b r a ja p o n e s a
P a r a o b v ia r e s s a s d ific u ld a d e s , o govêmo n ip ô n ic o in e e n
tiv a e a m p a r a o fic ia lm e n te a c r ia çã o d e c o m p a n h ia s p a r a c u id a r
d o g r a v e p r o b le m a d e c o lo c a ç ã o d e s ť ib d ito s e m o u tr o s p a is e s e
D es
a o m e s m o te m
p o a s s is ti lo s e m tô d a s a s s u a s n e c e s s id a d e s
ta r te s ão e n c a m in h a d a s c o r r e n te s im ig r a t ó r ia s p a r a a s F il p
i i
,

h a s , a u s tr a lia
,
m e x ic o , b r a s il, C a n a d a e b u tr o s p a is e s , q u e . c o m
id d o s ja
o e x e m p lo n o r te a m e r ic a n o e a e x
p e r iê n c ia c o m a v a
P o n e s e s n o s ? ııe ł tin g p o ls o n d e a p r e s e n ta v a m in d ic e in s ig n ific a n
,

te d e f u s ib ilid a d e e a s s im ila ã o e n ã o c o r r e s p o n d ia m å e x p e c ta
ç
t iv a d o c o e fic ie t d fi lh e fe c h a n d o a s p o r
n e e x a ç ã o à te r r a , fo r a m
ta s , u n s c o m s e u in g r e s s o
p le ta m e n te , o u tr o s r e d u z in d o a q u o ta o
E m 19 2 6 r e is ta m a s e s ta tís tic a s m u n d ia is o s s e g u in te s d e s
, g
tin o s d ê s s e
s a lie n ig e n a s

F lllp in 2 197
a e

P 1 250
er ū
1 0 09

E 3 44
s ta do s U n id o s
6 36
H a w a l
63 1
R ū s e la
40 2
M a lá s ia
336
8 80

1 6 18 4 (マ)

e s ta v a rı
r in s
ta la d
»ï a A m é i
r ca a té o a n o d e 19 2 7 ,
o s ja p o n e s e s
,
os d
e a c ô r clo
,
co m ĉ s te q u a d r o

(7 ) pńg s 5 1 63
sı
ı・ ,

le s ď A e .
Ė tle n n e D p o u ,
e m ie r y
,
 : äż CA R LO S D E SO U ZA m ÒR A È Ŝ

1
. B re s il 65 189
C an a d Tı 2 1 159
,

. P
A
er ū
rg e n tln n
1 6 2 07
3 0 50
:
・

i)

246 537

C h in a p u ta d a n e s s a s r e la ç õ e s , a s s im c o m
e s tá
A 1 1ã o o
com

a ]w m a s p e q u e n a s r e g iõ e s d o g lo b o S ó n a M a n c h ū ř ia , h ą e
r e in o M a n c h u k u o , a e x is tê n c ia d e ja p o n e s e s é e s tim a d a p r e s e n
bem e n te e m 2 50 0 0 0 ť ) q u e r e p r e s e n ta e s tim a t iv a m u ito in s e
a li d a la v o t ir a
e
v ir tu d e d o c o n s t a n t e d e s e n v o ı
v im e n to
gu Įa, eı n

o u tr a s in d ťis t r ia s , c ı11 fa c e d a a t u a ıg u e r r a
ir a fa z e r em i
A té 1 9 3 0 , s e g tm d o u m a u t o r , o J a p ã o c o n segu

a n u a ifr a v a s e n o m o n ta n te fa n tá s tic o d e 1 0 0 0 0 0 0
l c
・
ja p o n e s a , e a in te n s
a
s d ific u ld a d e s c r ia «la s à e m ig r a ç ão
A
fim
in d u s tr ia liz a q ã o d o p a is q u e e x ig iu a p r o c r ia ç io in te n s iv a , a
d c s e r o b tid a m ā o d e o b ıa b a r a ta e c o n s e q u e n te c o n s t it!l ç
i ão d e
é
f d l v r a rr ı o Im p
p o d e r o s o e x é r c it o e n ã o m e n o s o r te a r m a a , e a la s
r io d o S o l N a s c e n te , fo r ta le c id o e x tr a o r in a r ia m e n te p e
a po
v itó r ia s c o n t r a a C h in a e a R ú s s ia e u ltim a m e n te 】 » e la s e g u r
u is ta
da
litic a c x p a n s io n is ta e im lx r ia lis ta ) a r e a liz a r a c o n q
da C hi
M a n Łh ū r ia c a e s te n d e r o s e u r a io d e a ç ã o p a r a o r e s t o ito
o ós
11a e p o s s e s s õ e s e u r o p é ia s n o O r ie n te , c o m m a n ife s to p r p
ia e a s
・ d e e lim in a r c o m p le ta m c n tc a in flu ê n c ia o c id e n ta l n a Á ș

e io
) P fe tiv a ç ã o d ĉ s sc im e n s o p la n o d e c o n q u is ta s , q u
a ra e
o cé
ıp
l
c u e t a m b ć m o « lc «l o m in a ç ā o «lo m u n d o c o m o d e m o n s t ra m
i du
, ・

T k i i dc c ıa r a çõe s e ı n m a s
bre M c m o ra n o d a n a a e n eq u v o c a s ,
ece s
'

tı
m a o c a s iã o , d e m in is t r o s d o D iv in o I m p é r io , to r n a v a s e
ıe
t s e itī p
'

s á r io o a u m e n to d c p o p u ı a q ā o , q u c p a r a o s n a c io n a lis a ,

Ja p o
4

lm te da C llfó r n la b r lg u 9 3 7 17
( ) A tu 86 E e la đo a
* ,
a en o a
,

飲心吕0 吕
1 99 '

E u v ıı, p á g
ı ,

(o ) H iq u p a u lo B a h la 9 J a p ū ro q
"
e nr e n a u e

Ą ı

Ţm 4 a
 P O N E SA N O B R A S IL 23
A O F E N S IV A JA

ip ò n ic o s , r e p r e s e n ta s i»ııb o ıo d a fô łç o e d o t t ita tid a d e

r ia \is ta s n

d a ? ła ç w o e q u e p o d e s e tr a tı sfonmı r ? ıı￠?tz a a la u a tï ć a d e \ ã o e
d c e a þa tıs ã o (" ) l

O \ n e r a i A r a k i, q u e æ tıp o u o s m a is e le v a d o s c a r g o s e m
s u a p á t r ia e r e p r e s e n ta u m d o s m a is d e c id id o s d ir ig e n te s d o im
tc m fe ito s e g r ê d o d a s in te n s õ e s n ip ô
l»e r ia lis m o m a ç ã o , n ão

n ic a s , q u a n d o s e lê m p r o c la m a ç õ e s c o m o e s ta s

às ia e c a b e
ıc io da
S Þr in te ir a Þo tb
"
o ı
n os a

*ıo s a d ir e ç ā o d a s łıa g õ e s a s ilitic a s D c u c n ło s łT o s

d łı u c tales
þr e p a r a » J»ttt a 11111{o ĺ u ta ďe s e s p e r a a , c ı Q
t »łłı?】 o s d e d e s e n d e r a tć a M tin Į «Ł P a r c e a
ı d a s tıo s
e H l p
fôr ç a s
"
S {łs

Ós
b r a łıc o s o p r h n ir a n \ þ
rr o r deïł ta is a s 1ta

ç ô e s a s iâtic a s O J a p ūo h tıp e r ia ı1 ıă o P o d e n e m d e
\ s e ilt c a s tig o
(a
r o s s ig o t ı
1 1o s ı
u e c o 1ıs e »\ tIr q t t￠ ĉ le s Þ ,
,

e x c e s s iu a in ıpttd ê )ıc ia E lo d o s o s ja p o »ıe s e s d c t ıe tī\

td e c a tłs a in e s
e s ta r p r m t to s
Þ ro a łtx ilia r òe n \ ß ıglays ,

T)ıo s e fô r Þ T c c ıs o r e c o r r e r s o r1

P a r a a te n d e r à s n e c e s s id a d e s d e s s a p o litic a b e lic o s a e e x
ā em
P a n s io n is ta , a n a ç ã o p r e c is o u đe e n v e r e d a r p a r a a p r o c ń a ç o
la rg a e s c a l l
a , o g o q u e s e in a tı \ r o u a statı raçāo M e iji
d
D o s 12 0 a n o s d e o u ı á e l a s s o u p a r a o p e r io o
p p a çā o e s t v , p
d e c r e s c im e n t n u iū a m éd ia
de
o d e m o g r á fic o e x tr a o r d in á r io e
1 000 00 0
d e n a s c im e n to s p o r a n o
s t e q a d r o f or n e c e e l em e n t os e s c l ar c c e d o r e s d a s i tua ç ão
u

18 4 6
26 2 0T 625

E sse io n a l d á lu g a r a es
to lıt p e r io d o d e e s ta c io n a m e n to p o p u la c
ro

(10 ) V l, P $ F 3 9 9
O I n p llo q u e E
,
u
H enr iq u e p a tılo B a h la n a
 24 CA R LO S D E SO U Z A M O R A ES

i
1872 33 110 000
1 879 & 6 T 68 5 4 7 9 6 ,2 h a b po r k m 2
1 882 36 700 000
1884 37 4 50 T27 10 0,7 '" '

1894 4 1 813 2 16 1 1 2 ,4 L P p u la g iio d u p ll

" "
o

1904 4 7 2 1 9 5 6 (i 1 2 7 ,0 '" "

c a da em 60 a n o s

1 9 84 67 000 000 (1 1 )

" '

F ig u e ir d o (1 2 ) m e n c io n a q u e c o n fo r m e o M tim o e
L im a ,

c e n s e a m e n to d e 19 3 5 , a p o 1»u la ç ã o e r a d e 6 9 2 5 4 0 0 0 , q u e , t o m a
11

d o s e p o r b a s e a r t1 é d ia d e 1 0 0 0 0 0 0 d e n a s c im e n t o s p o r a iıo ,
o s 6 7 0 0 0 00 0 p o r A n to
d e s a c ôr d o c o m r e g is t a d o s
n
e s tá e m
Z is c h k a , p a r a o a n o d e 1 9 3 4 T a lv e z o a u to r d e Å C iê ıłc io g u e
b r a M o Jıo p ó lio s te n h a fo r ç a d o o r n o n t a n te L im a F ig u e ir e d o , e ın
s e u liv r o , a s s in a la q u e , e m 1 ° d e o u tu b r o d e 1 9 36 , a p o p u la ç ã o
e r a d e 70 2 58 2 0 0 E o An u ir i o E s ta t is t ic o M u n d ia l c o n s ig n a ,
19 4 0 , 7 1 2 6 2 8 0 0 J u n ta n d o a e s ta e s tim a t iv a o s h a b ita n
te s
em

d a C o r ć ia (2 2 8 9 8 6 9 5 ) e d a M a n c h ū r ia , in d e p e n d e n te p
a ra

l ã o de
Jłtłs p o litic o s , (3 0 0 0 0 0 0 0 ), o Ja p â o fo r m a u m a p o p u a ç
n o d iz e r
de
1 3 0 0 0 0 0 0 0 , q u e r e p r e s e n ta e c o n o m ic a m e n te
a «le
A m a n do M e n d es fo r t e e x p r e s s ã o a d e fr o n ta r o b a la n ç s o
"

de
tr o c a s d o * ï t1￠n d o ! P o u o d o t a d o d e q u a lid a d E s
û
b r ie d a d e e lr a b a ı ïıo , c o n ti\ ıt(a êle ďifir il s e r
ıd o c o
o , a b r o q tt e a
ï m »ı ïa ı id a d c c o ł ıt p e tÈ ç ă o e n i [o qá ı
m é
» n o s e o c }la 1 1ı111ıa c s p ı ĉ tıd id a o r g cn ıır a ç iio té c łıic a ,
o
s de c
to d o s d e s a lu ta r e c o łıo m ia , n ıo đe n ıo s p r o c e s s o o
em
Iï segw ar
ê i
}}ı r c o e t a iıto s c ŕ t
ı t r o s f a to r e s a ī e a s

fic iĉ 1ıc ia
'
L" )
'

ïn á x im o de e e Jt o tlQ a »ıç a

v a da
se
"-xt°XXE
c o n s id e r a r m o s to do o te r r itó r io ; m a se a te n
e
o

d e rm
8
°

į
o s ap
e

N g 29 3
(1 1 ) A n bo n Z ls c h k a e ıï a p o ?ı d a n s ı
c m de
o tı ,
25
L Im a P lg u e lr e d o N J a p ão fo l a s sh n P ág
(1 2 ) o ,

o
ls lto u
E c o n ö m lc a B le ı
ı q u e , e ın 193 6, v
fe z ı »a r M d a M ls e & o ra e ra ,

Ja p Ĥ o .
 CA R L O S D Ë SO U ZA M O R AES
26 U

A ı a v o u ra m e n c io n a u m e s tu d io s o é a p r in c ip a l a tiv id a
te d e se n
d e e c o n ôm ic a d o ja p o n ĉ s , a in d a 111e s m o d a n t e o r e n
i d ec

i C a lc tt la C h a m b e r ı in (1 ) q u e a ille
8
v o lv im e n to in d u s tr ia l d o p a s
ê
ta d e d a p o p u la ç ã o s e c o n s a g r a a ĉ s s e g n e r o
d e t r a b a lh o C a d a r e ・

ta ih o d e te r r a , p o r m in im o q u e s e ja , c a p a z « e p
ı r o d u z ir , é r ig o
r o s a m e n t e a p r o v e ita d o E c o m o e s s a m e s m a t e r r a a r á v e l n ão é
m u ito fé r til, é n e c e s s á r io m e lh o r į la c o n s a n
t te m e n te c o m á r d u o
im p e dir
tr a b a lh o , la v r a n d o , ir r i\ n d o , c o n s tr u in d o te r r a ç o s p a r a
in te r r u p ç ã o C o m o o g a d o é p o u c o ( )
玥
a e ro s ão e a d u b a n d o s e m
n a n o q u e , c o n fo r ı n c o b se r v a
o a d u b o m a is u s a d o é o e s tê r ç o h u ı

u m a u to r q u e v iv e u lo n g o s a n o s n o Ja p ã o ,
"
é d ia r ia iıłe )łte tr a n s
8 0 1 11 c a tts o r In c
ĉ d to d o o a ls
ôn w
t d
po r at o a rau s e p ,

fa lo in đ g e iıa
'"
do a o o ı
l
A u tiliz a ç ã o in te n s iv a c e x tr e m a d a s te r r a s fé r te is p a r a a a
r in c ip a lm e n te d e a
rro z ,
v o u ra r e fe r e o m e s m o a r tic u lis ta , p
i é rtì a n tid a
n ã o p e n n ite q u e s e d e s e n v o lv a m i»a s ta g e n s A 1» e c u á r a
e m e s tr e it is s ilLr o s lim ite s e s ó s e e n c o n t r a
, p
r a t ic a ı ń e n te , e n ] H o k
k a id o , ilh a m e n o s p o v o a d a P o r e s ta r a z ã o , a té b e n i p o u c o
me
c a r n e ir o e P o r c o e r a ï lĮ (ıı i}Į lu łlo s d e s c o n īıe c iď o s ; a w ó p r ia c o
d e v a c a e r o c o »ıs id c r a d a tlī n h tx o e o le ite ì n a is 1t111 t ııćd ic (tiN e )\t
o

l
d o q łte 1n ıı a tin ıe n to E s ta a razio z ı ê s e to m o t
p a q u a l o ja p o n s
e n to
um p o v o e s s e n c ia lm e n te ic t ió g r a fo O p e ix e é o ú n ic o a lin r
u tr a
a z o ta d o a c e s s iv e l a o
po v o A p e s c a é , e in c o n s e q u ê n c ia , a o
s te n
g r a n d e a tiv id a d e s u b s ta n c ia l d e q u c d e p e n d e a n u tr iç ã o c s u
to d a p o p u la ç ã o
ês
É e v id e n te q u e e m fa c e d e s s a s c o n d i õ e s o p o v o ja p o n
, ç ,
o ca
'

h o u v e d e s c a d a ta r a o r e im e d b ie d a d e q u e
p g e e x t r e m a s o r
s ge
'

r a te r iz a É e s ta s o b r i d d
e a e , c tı ltiv a d a a tr a v é s «le n tlm e r o s a e
tı
r a çō e s e a, q
q u e j á s e im i
p m e e tr à d u z n o ti o
r fi i
s cop
d a r a ç
l t
o
t◆ n p e n nitid o ao ja p o n ês d e s lo c a r o t r a b a lh a d o r b r a rrc o e n
do s w
os p a is e s on de a lib e r d a d e d im i r a ç ã o lh e fa c ilito u p
g

(1 8 ) B ll C h a m b e r li11 o tt
,
M o e tcr s c t 口o u tu n ıe s d tt ıï a p
(ıÐ) reo»
"
É tle n n e D e n n e r
y fo r Iie c e a s e g u in te r e la g ā o d o
Ja p o n ĉ s , e n i 1 9 3 5
B o ls 3
. . 1 4 59 65
,

p
A . aı
0 r x dės e A ' ııĥ į
ı

Qı
1e on8 o
・

. Nh
' '
8￥
o *a l
ho '

ıı= w
 O F E N S IV A JA P O N E S A N O ]3 R A S IL
2?

tr a r S a tis fa z e n «lo s e c o m s a lá r io s v is v e d d i
. r a e r o s s a lá r io s d e
m is é r ia , in fe r io r e s a o p a d r ã o d c v id a m in i
m o do bra n co o ja p o
,
n ês p r o m o v e t im a c o n c o r r ĉ n c ia m o r tif
e ra a o o p e r á r io n a c io n a l
d o s i»a fs e s o n d e ć a d m itid o c la n a o
s g e rm e s d c
ç g ra v is s im o s
p r o b le m a s s o c ia is , fo r ın a «lo r e s d c s ittıa q õ e s d ific e is d c «le s e u iı i
q
b r io d o t r a b a lh o S o b ĉ s 5 c p o n to d t v is ta o ja o n ės ć tlm
, p c r ia
d o r d c p o b r e z a n o s a is e s u e o r e c e b e m
p q (" )
O J a p ão in c g a v c lm e n tc tc m fo tn c d e te r r
a , p a ra d a r de c o
m er ao seu
I »o v o e o b t é i
e r a m a t r a p r im a in «lis e n s á v e l a
p o seu
p a r q tıc in d u s tr ia l
A lu ta p e la c o n q u is ta «lc s u a s n e c e s s id a l
« e s e x is tc n c ia is c o n
tin u a c I11 n o s s o s d ia s m à
,
s s o b o u tr a fo m n a A n te s , a o fe n s iv a
e r a e s tr ita m e n te c o m e r i l U
c a o jc , n o s d ia s s o m b r io s
q u e c o r re m ,
c n v e rc d o u
p a r a a v io lĉ n c ia , c m fa c e d a g u e r r a d c la r iía s d e e r e
ta d a s n lo s »a i
I l s e s o c id e n ta is c o n tr a o s s e lls p r o d u to s O p e r ig o
q tie a m e a ç a a r a ç a b r a n c a v a tic ir)a d o o r O s v a ı d o S p e n g le r , n u n
, p
c a fo i m a i
s e v id e n te
,
n e m a m e a ça d o r O Im p é r io «lo S o i N a s
c e n te i
p e c s a d c c o n q u is ta r
r
s e g u n d o o s s e u s p o r ta v o z e s m a is
a u to r iz a d
o s o s e l l e s p a ç o v ita i c
0 d e n io v e r á , p a r a e s s a c o n se c u ç ão n a d a

T ô d a e s s a s itu a â d
ç o e c a r ĉ n c ia , d e m is é r ia , d e q u e ć fe r tiı
a P átr ia d
e H ir o ito e a fô r ç a d e c a p a c i«la d c r e a liz a «lo t a , d e s a
,
c r ific io
c de
p a tr io tis ln o «le q u e é p o r ta d o r ĉ s s e p o v o
,
m e re
ce ra m
d e N a p o lc ã o R e s M in is tr o
e x tr a o r d i
y , p lc n ip o te n c iá r io e e n v ia d o
n á r io d o 13 r a s ii
n o Ja p ão , e s s a s e x c la m a ç õ e s d e a d m i
r a çã o
e e n tu s ia s m
o

P l{l ıla s io
"
a r e c e l￠n la co n ı
o lłłı
a tı
a çā o l»e q u e n a ,

P o b r e e is o ltıd a D o r e s to d o 1łıu ııd o te ł\l

tito Þ o t￠c o te iıtp o tr cıırs fo r n ta r s e c ł
ł ıc ia d c
t P o tĉ ł ri

łlıe ir a đ r d c t łr c im
po r s e a o ì r\ıu ıd o d e la l fo r łłu ı q u e
c a iı
sa r e c e io o scı
t d in i
a i)ıs tlıo

O q u c 1 )l{ıis (ıd tłıir o 1ıo po l lo j«l po n ês ė ĉ s s e m i

la g p e «le c o c s iio a lr ió tic (i N q s c to r ilo n a 1 ı Io r fôr
Þ q
Ça } t lt1 ı
l[łł d o C łłĮ ttito le n t D a d o q u c pc łıs o r
l {i d o ì ttt n ł
(ıo s s o c iólü o d i t s A o s ]ıo ııï c tts
g s }l is to r itt«ï o r e s , c s l{l s {l
,
ぐ币 1 林 c o 以 c c i\ł
ıc 只
q 批 批 n s a 朴\ ， 川 M c rr\ C Pe s {11找 o 8 a
lo s

(2 0 ) J o r m ıl d
(R lo ) , d c ıīa lo d e 19 4 9
"

o C o m ér c io " ,
 28 CAR LO S D E SO U ZA ĥ TO R A E S

óı ito , w )}\
A ıg tw c s escr ei q t te o J \ ă o é \«ī n iııo n
bı o c o in te ir iç o C o l )\ e fe ito t\t«į o a lį é ttJ\ifo r ï łıe e h o
î »ıo g b ıe o 1ıă đ }ıa u e n d o s o ıt Į ç iio d e c o }ıtilıtt id a d e c 1ı
.

tr c o s s tta s J»o r t e s p
c o n ı o n e »ıte s

Þtr tr io tis r»ıo o rn a is t ıib r a iıtc q tt e is te , c o »\s

ex
,

litltc a co ıtt1 ï a ì iıe s tr a d o o r g a )ıis ıłıo itic o d o J a

þo ı
pā o e fa s d c c a d a ja l» o n ĉ s t tı}ı e s ló ic o , Þr o ]łto a c x Þor

se co m a ttıa io r b o a u o īıtttd e a to d o s o s p e r ig o s e s a

cr i flc io s
0 ja p o \lĉ s , q ıta »ıd o se b a te ,d e q tte
es tä s e g u r o
v en cerá o n ıo r te e a s s tcp lic io s 1 \ă o o
a d v e r s á r io Å
i»ıtin łid a r»ı A c o ı ııc o s ir io , c o n ıo s e ı
p e lo c o tıtr ł lw
Þı«s e s s e l īĻ 1tn \ fa ų o d e 1 n e ıtw s lá b io s (" )
' '

r
.

(2 1 ) Jl e u r lq u e P a u lo B a h la n a g
"
o J a p ão q ilo e u ìrl
"
, p ńg .
,
A O F E N S IV A JA P O N F SA N O B R A S IL
29

C A P IT U L O II

P O r m n g i o « o c ıa l e p o lftic a d o J a p ño
ır e n d a e M ito lo g ia S h o g u n a t o e M llc n đo
I n g r e s s o d o J a p ã ,o n o In t e r c * m b lo u n l
v ersa i P e rry R e s t a n r a q ā o M e ljl
R á p id a o e lđn n ta liz a ç ā o O q u o n ão e v
lu lu M fs tic « n a c io n a l I m n e r tld o r
D eu s M ï s ń r la e e s c r a v ld iio S a lá r io s
O lm p e r la lls m o e o B r a e 1 1

O e s tu d o d a fo r m a q ã o s o c ia l e p o litic a d o Ta p ã o d á n o s
im p r e s s õ e s fo r te s e ň
p a r a d o x a is q u a n d o s e v e r ific a q u e d m
te r r itó r io d e s o lo e x i u o c s á fa r o c o IT L e x c e s s o d e p o p u la ç ã o
g , ,

a o fe r e c e r e le v a d i i
ss m a d e n s ida d e p o r k m 2 e fa lto d c m ilita s
,

ï n a té r ia s
p r im a s p a r a s a tis fa z e r a s s u a s n e c e s s id a e s e s s e
d n

c iį is d e d
p o tê n c ia m ilita r e c o m e r c ia l e a b r a ç o s c o m g
ra n e
,

m is ér ia r a r a m e n t e ig u a la d a fo i p o s s iv e l c o n s tr u ir e c o n s o
, ,
lid a r r e s e itá l i o n to d e
p v e m p é r io ,
em m e n o s d e t t m s éc u lo e a p
c o m o e tir e
b élic o e m e r c a n ń l c o m a s m a is p o e r o s a s
d
m v a lo r
n a çõ e s d o
o rbe
E x a m in a r s u a e v o lu q ã o h is tó r ic a s e r ia r e m o n ta r à s le n d a s ,
à m ito lo ia tã in t r s s a n te s e fa n tá s tic a s q tte s o b r e p u ia m a s
g o e e ,

is p a r a d i
,

g re g a s e r o m a n a s e s id o id e a d a s m a
p a r e c e te r e m
a m ís
,

n n ês
,
V e r ti,
c r ia n q a s d o n o e s p ir ito ja p
q u e p a r a fo r m a r
,
,

tic a e jm p e r a d o r e
q u e d e te r m in o u a veneraçio d e s e u s d e u s e s
o fa n t ā e g r a n de za
a is m o l c h e f e s e p e la m a n u te n q o
p e o s s e tts
d o im é i d e s éc u lo s e
p r o Ê s s e m is tic is m o T» r a tic a d o a tr a v é s d e se
is o la m e n to e s ta b e le c id o p e lo s g o v e n ıa n te s Q t te nio
.

n um

o e x te r io r p erm i
Ĵ a v a m m a n te r 0 m tl m ı
q u a l(ï u c r relacio c o m
,

tiu à m a r e e m a b s o lu
d tım a n a c io n a lid a d e c o e s
a constituicio ,
a
ta rn
v id a d n n c
id e n te e p r c
e n te d e i
n fln ĉ n c ia «lo s m é t o d o s d c
,

c a tt s a d a
P a ra da b e n e fic io d a
p a r a tn d o s o s s o fr im e n t o s e m
b e
t e r r itó r io n o r
,

P átr ia
A e x is tĉ n c ia e ln c la u s tl r a D e n tr o d n m d su
e «l
trm a fil i b il ;t a fu ts u h ito o n a n o
o s o fia c s tó ic a Tr o s s n u
blu .

d e r e s ta u r a q ā o
c ex
ao tro n o a m a
,
l i
re a z a r u m p r o g r
 30
C A R LO S D E SO U ZA M O RA ES

Pa n s io n is m o qu e p e r m itiu , e m po u co s a n o s, o s u r g im
Ja p ã o en to do
co m o p o tê n c ia d e p r im e ir a o rde m
A lu ta is te n te e n tr e o M i d
ex
k a o e o S ho
tr e o g u n a to , is to é e n
poder e s p ir itu a l e t e m
p o r a l, fo i o p o n to in ic ia l d e s s a v i
,

to r io s a a s c e n ã o d o
ç p o d e r o s o im p é r io d o P a c ific o a
m in o u c o m a e x tin ç ā o d o
, q u a l te r
p o d e r D o s 5 /ıo !fıt ııs q u e a té e n tã o v i
n ham
go v e rn a n do em
,

i l o g d o im p e r a d o r q u e e r a }n a is l￠}1ł
s iltı b o lo , t n )ı iir b ilr o D o t tc ,

q t «n m
.
fô r ç a «lIr ig c »ıte O S lıo g tt )ıa to
c o m p o s to d c s e iila is l ,
ıo g ıt?ıs c o m o o 5 denoninotı J o iı n p e r a n te r e a l
q u e s i gn i fica v a g a e
r i ıd s g e t tem i s q t te c x l irp a n t o s b d r b a r o s ,
v c r n o tı d u r a n te s e te s ć o- g
c t llo s e ř e e liu h o r d a s
p m o n g ó is a s s im co m o
e tn l» r e e n d e tt e x
p e d iq ō e s i C o r é ia E s ş e s s e n h o r e s fe m ı
.
a is c r a m
o s v e r d a d e ir o s d ir i e n t
g e s d o Ja p o e r e p r e s e n ta v a m o s 2 70 H i
ã
m io s q tte
, p o s s u ía m c m s e lls fe u d o s e x é r c ito s h c tH d itiir io s c o n s ti
tu id o s p o r s a m m a is A s o u tr a s c la s s e s c o m o a d o ģ
a g r ic u lto r e s
in d e p e n «lc n tc m a s t r il»u tá r i d . ,

a o s s e n h o r e s fe u d a is a d o s a r tis ta s
e o p e r á r io s d i
, q tô d a s a s 1» r o fis s õ e s liv r e s a s c h a
u e c o m p r e e n am
macias p ıo fis s õ c s lib e r a is d e h o e ,

j ; a d o s a r tific e s e fin a lm e n te
a d o s c o m e r c ia n te s a m à i b i
a x a d e tô d a s a s c la s s e s e
p r o fis s õ e s
s ,

s o c ia is n ão g o z a v a m d ir e ito s
\ .

一
"ESSQS d Iu is õic s þc r ıa lıc c e r n ı
ł ı\, ı As
c o 1ł s \ta s
：
p a r e iıte s c «ır a te r is tic a s a tė b e n t p e r to d o r e i\īa
do
蝥
a

ď o Į n tp c r a d o r M e iji F o i ĉ s tc o c ı a r it ìid e n tc &o

ħ
»ıa r c a qu e s u lt r in tit t , de u cs A s c a s ta s s o c ia is 11o s cu
.

Pa is E titıg ttin do »r iu i
x as 11 o s scŁ
Ts c o n s c q tt c n te s ł
lé g io s 1 łă o p o d ia llo c n {[ln to e x ti]ī ıl i ı a s \ ıo s s e
tts
, , g ,

s u b s c q u e n le s c «lttm đo ir o s i a ts
酽 p r c c o )ıc e ito s E s te s , \ » .

lig a d o s e iłte r e ııte s ii m e ]ılctīid ttd c lıtn łıtt n a Ta ıc o m o .

le i»t p o s a d c ı
事 E ın o p a , c »ıtr crr a n Ł o iłıd {ı p e ı ı
ïıa os

(' )
"
ł
ro

鑫
.

E b o r a a s c la s s e s d o m in a n te s n ā o a b t s a s s e m «lo p o d e r
ー
m
e x c e tu a n d o
,
e
g r a v e s in ju s t iç a s c o m e tid a s p e io s s ť ııttıtr a is n a s
g u n d a m e ta d e d o s é c u io X ï X d o ın i
ダ a in fı
naçio d e s e te s é c tılo s , s e n i c o n ta r o p c r io Ĺı
ır ê n c ia d e s s a lo n g a
ir ito
. o a n t e r io r ı 1o e sp ,

d o ja p o n ĉ s fo i fo r te o u a l v iv e u a tıa v ć s d e t io lo n g o tenìpo
(
q ,

s a fo
・ ,
p
e n c la u s tır a d o c 1 11 s t ia e c o n o m ia
飞 la d o d a c iv iliz a q M
em s u a s c r e n ç a s e c o s tu n t c ,
,

o c id c n ta ı
ブ
ー (1 ) A . M do A b re u I n łp tş r lo D itl flıo , pag .
29 .

目
罾 试 飞
 A O F E N S IV A JA P O N E SA N O B R A S IL 31

A p r o x im a ç ã o d o J a p ã o c o rri o u tr o s p a is e s fo i le n ta e c o m
a

l r in c ip a lm e n te
g r a n d e s in te r v a o s , p c om p o v o s e u ro pe u s, des
f l i ta n to fa n ta s io s a s d e
p e r ta d o s q u e p a a ra t v a g u m
o ra m e s n r

M a r c o P o lo , q u e , d e r e g r e s s o d o O r ie n te e s p a lh o u p e la E u r o p a , , ,

n o t íc ia s im p r e s s io n a n te s a p r e s e n ta n d o o im p é r io in s u la r d o P a
,

í i
c ific o c o m o r iq u s s m o te r R t r o e m
ió i o ttr o p é r o la s e o u t r o s m a
,

te r ia is p r e c io s o s D e s ta r te , n o s s é c u lo s X IV e X V o s b r a n c o s
c o n s ta n te m e n te te n ta ı n c h e g a r à s c o s ta s d a s ilh a s n ip ôn ic a s , s o

b r e s s a in d o s e , e n tr e 1 5 4 9 e 1 6 1 2 o s m is s io n á r io s p o r tu g u e s e s e
,

e s p a n h ó is q u e v in h a m p r o p a g a r o c a to lic is m o O s s lıo q m łs p
o ,

r ém ,
fa r e ja m o p e r ig o d ĉ s te c o n ta c to c o m o s m is s io n iir io s e s
tr a n g e jr o s r e g is ta W illia n B r o w n E o s u m êd o d o e x te r io r
o n e s e s d o r e s to
le v a o s a is o ı a r c o m p le ta m e n te o Japio e o s ja p

do m u n d o N e m o s e s tr a n g e ir o s p o «le m 】 á e n tr a r n e m o s ja p o ,

ib
n ese s p o dem d e lá s a ir A p a r tir d e 16 1 5 o s s l}o q łtłłs p r o e m
a construqio d e n a v io s c a p a z e s
d e n a v c q a r n o a lto m a r A p e
n t m l a t\n ic a ilh a p e r o
t de N a
n a s o s c h in e s e s s io r e c e b id o s c ,

i
lic e n q a d e h a b ita r p a r a e fe to s c
o
g a s a k i o s h o la n d e s e s tĉ m
,

m e r c ia is

đc «h tz ť n to s o )\o s rr fc r c
D 1īta is
r°
ttr m ıtc
«lo \l\tttıd o c u o ltli(】, n
r e s to
B r o tu ł
ł c )t q tttn r to o
iN s ti￠tıi
w o [ï r c dia n s
,

A n ıê r ic tı s e (I c ii n c ia
J»OOaTm
,

i o J a pă o đc o lh o s e o tt
ii
ç es so c a i is s e s o lid if c « t
ı (i ln ・
,

n o r e s da T
id o c r tc
d T d s te s r lt ı
ų id o s ttıp {ı o s o
a o s ť
d tis n ıo (? S e lł
lia s c f, li￡
r o r , e s ta g tı a t lü 11o s e lf f , u a
E
i s
l ť a r is s ıt\o
c r a tł
C o aï f◆c to s c o L»ı o ıt !r o s Þo t o s
!

á g ira s e o s
i f {tr ìı a t t io )ı [Is s t(a s
s e a c o n te c a ī ta ll m q i tł às
a t i!d a s r a c o lìr o ł
d t
t rá u fr a p o s jłta t i
,
o s n u a r
t »ŁO s
11

?n a t[ı t a ıł ı

s ı￠{ıs p r a ia s o s ja po tr e s e s
,

ii situaçin
n e rn ì t a
a
E to th e
p n lffic a d e is o la m
ssa pn Q 11c
e ri
n o r te a m
J a lm ;r a n te
Reoriiffca Fo i n u p b r a d a ā fiir ç a n c o
i dc
53 a n r n p iis to
,

n n o ıla tth p
,

t l 1 8
ew C a lb r a ith p p ıT v n u c
ï
b a e de
i
te r v i id ii F ;c o $￠ d c s c m a rc
n d o d e d ic a r s c a e s tu d o s h r o r r ,

E sse a rn fo r c a v n n p r ï ıl ı
\ ııw

lc c im c l]to q ll c Ja n ā n p a ra
s so d n
n
b tir l)a ì ir n p a
la ( } n r in c
ns
rns ï ımnrn T r e ï »r e s c n

te r a y n l
O rn y i Q t\c p ro m c
d ćn ir ç n d c P
p
c ia s
pa ra r e s is tir a fł c rn
ltim a to fo
la r de s e ll u
,

q o u tr a s o s ta
ocasiio p a r a sa be r a re p
32 CAR TO S D E SO U Z A M O R A E S

ram im im p ras p a ra u m a r e s is tê n c ia à a ltu ra da o tts a d io a in e

ť ic a n a
fr a n c e s e s n e s s e in te r im
O s m e ıro s d e lic a cıo s flu e o s a ırıc r i
,

c tıN o s c a n h o n e a ra m
,
d o is fn r te s ja n o n e s e s c o m a f r a e a ta C o n s
llın l n e e p a s s a d n u m a n o v o tta P e ľ r v c o m d e z lia . in s e d a s
,

m il h o m u t s a 1ın a d n s e o b té m , a 1 3 d e fe v e r e ir o d e
,
1 8 54 o n r i ,

m e ir a t r a ta d o e n tr e o Ta D iio c u n i a n o tê n c ia b r a n c a A ês te
c o n v ên io s e q u in ım s e o u tr o s c o m a I n g la te r r a , R ú s s ia , F r a n

qa H o la n d a
c
A p r o p lis ito d ê s s e s a c o n te c im e n to s h is tó r ic o s p a r a o m u n
clo o a u to r r le O
,
P e r ig o A łn a r e to e s c r e v e e s te s 3n t e r e s s a n te s
e o p o r tu n o s p e r in d o s
O Þr itu c ir o c ó n s u l a m e r ic a n o Jt o r êm P a w c e tc r , ,

lH a s n Į tid n in łt? r e s s iio d n s ť o n s r a M ĉ n c i« s ď F s lp c o 1ı

ta c to Ĵ nJOnĉ S c o m o 1n u H ď n o r id c n :a ı E n r jn ı h o dc
1 8 5 8 R s r r c u ia Élr n o s e tt d iiir io
"
F ir lıo jc ic n r o 如山n e it o Þn ・i11ıñ o c o n s u Į a r
n y r s t￡ m l) tr io tc Į H ų is to G m u e s T r fı e x ôp s n ￠o
d fic n r iīo r a ľ r e (Ja d a d r c o lls c o u ĉ n c in s O COrnico s e l» ,

d tiu id n tlr ın n f in ı d r Þ er ł o do P c r g tu t ta s H pn r a
b e in d n J a piio ? "

S
i nı. r a b e n ı ď n Ĵ a + E īo e 1 1 1nl d n s J rotnr ;os
N

oH p Ĵ H ı(7n l an Į aHe a n H r lp 1h n ;s n u r rı
n ľ in e tp r n a \n e n te ,

Jr c ı
n m en os N a c ;!u n r iīn
.
in itL r c o n ö m ;r n 5 o b
d c c o īł ,

n p o ta d o c[rji[nl;n n o ;n tc r n a c io n a t đ e r ėn d im e n to s ,

i w m m r n fc s ￠ Iu c a ı cu ı rit ıe is
E n n a m ln ım s c Þo r ćTn A s + o tñn c a s ı
,
]r n H c a s Q llc .

n ñ o c o n to l a m r o n i n s t r lr n n r rï iu â r ;n s a t tı
' '' iie s d p s s a
r o ca o u Þr r c is « u re t[Ec í n r tr r u iu id a ì n u ito s s ėc tł
Į n s is o in r!n + a r r r r fc r 1 n [ın t;d n u in o r o s a s e u ir g c rts
,

p s h t p n ıd a s fn c ıtı d o d e s d F r e a li n c iio
0 e çp ir lo jl? ř o n i?s d r r h e r ttr c o m a ç ço ın b r o s a
it r o n r ;rłô o īĴ N Į n ilo d r h n ;ç d a a s s in a tu r a lmftı
do đo
r P rw v .
Is to1 8 55 c r a m n s
, e łn eses O S
ino1ı
.

r in ıe ir a s
Þ r s r o īa s ħ n r cı r n s ;11o tį r id io n ı ei
n s c s tn ttt n
r o s 1 c it c r lic ðc s n m a r n (m ır n in ;s l n r n hndnciies: W e
,
i
pnmnıs p n r n (tı
p
i a m c n tt (is u ir Łttd r s
, s o r t e r n ııid do
c TJ iı
; a ç iio o c id e n ta l c o n s n u a u d o in ta c to s a s d a s ıta
,

r a ça
D r s r r s lıp itn n d o ıei d n \tc f
a o tte þr o ibia a m t
jo Þo u ĉ s a b a n d o n a r o Pa is ,
os jo u c tıs c s c o »łd c tł
t se
o
 人O I E N S IV A JA P O N E S A N O B R A S IĹ
89

bo r d o d o s io s
t ım ı
g c ir o s
c s tr a i ı iio
c s tï t d «ır o s c o s
c u
tu n łe s c ib ıc ia s c iu
ilim d (i s ă Į ti ı
g o te r r a , ċ * F r a n
a s c

ç a , ił l h tıé r ic a E c a d a 1 tilı «lĉ s lc s o t te n s

j ,
a o re g res
sa r io r łıcı s e itıim i o d
g o s s \ıo s c L}\ fô r ç a
,
g \ m s r es
P O }ıs {it c is d a ï ıttì łıiı
,
T
lıa ( iio q u e o s e s tr a n c u
g o s ïła i ıia n \
it ıflig id o (to þ(ıî s E r a t»t c Ľ ı ı

R e cı a n ıa u ttm ı (\ o s 1ï o o o s ]ıá b ito s

,
(ıs 1 ıo u a s id é ia s
,
o s e x e n ıl»ı o s q ï t c «ı in íı u ĉ )ıc i«ı c s tr a łł c ir a it ıs in ıta lla
g
q ıt c ı
e l» o t ì o q ttc s t* b ita m e n tc a b r e o s
o ı łıo s p a r a 1 tn \
1 11m ıd o 1ıo t 1 o a tć e »łtā o ig ł
, ıo r a ď o
, q ıtc o d e s ti(}tłb r o
e a tr a i

Qu a »ı«ı
e llı 1 8 6 0 , a
o, Þr itıte ir a c o }lıis s ă o o fic ia l
e tı
u ia d a ı
þc o s h o g u n a o e s tr a }ıg c ir o r e g r e s s a , a r c
tto h \ç iio e s te la E r o o p r iìn c ir o e d e c id id o pa s s o N i
i
P tł c o Jba r a a (ıd w t{ï çā o à u i«la ì ıt o d e r łıa E n \ 1 8 6 7 ,
ô
t łıo r r e o itı r p e r cıd o r K o ł n c i q tt e cdı t c [ıd o n o s v e lh o s
,

ó d io s , n ā o Þo d ia s ıt Þo r ta r o s c s t) a n g c ir o s S ttc c d e
ı łıe t tn ı joteïł ı ,
A Į u ls ı{ï ıito , q u c s e to n ıo r â o iï t«s tr c
M e iji T e i ıï ıo . Fım «ï {r«ı o r d a c r G )ıo ų (ı S e is 1 lte s e s
OPôs (ı s ita a s c e n s iio a o tr o łıo , o s !v tt ï ıd e s s c rï Jto r e s
leitdatirios d e s p c r ta ıłı o p o d e r iŊw c r ittl d c tt\ı\ 5 0 1ıo
d c s e te s éc u lo s o i}ıtl» c r a d o r M e iji r e s ta b e ı cte a

a t d o r id a d c adrï ı inistratia d a c ô r tc ir»ıl» c r ia l, s ï tb s litttc

o P o d e r d o s a tr a s a d o s s h o g u n s P e lo d o c ł łc fc d o
'
E s ta d o
O J a p ão ı
a iłç «ı s e d e c id id a »ııe n te in ı
?ï ı a ïricia
ť )
' '
tł
o z la ・

E
p e r ío d o d e T 4 a n o s , q u e d e c o r r e d a R e s ta u r a ç
n u m ão
M e iji tr a o r clin a r ia
o s s o s d ia s O Japio t r a n s fo r m o u s e e x
ao s n
,
m e n te
pa ra c o lr v e r te r s e n u m a d a s m a is p o d e r o s a s n a çõ e s
do
m un do \
E e ssa tr a fo r m a ç ā o
n s n ão se p e r o tt a p e n a s n a
o co n s
titu i ā
ç o de se u i ā «le n o E iv e l
p o d e r io b é lic o , m a s n a o rga n z a ç o
P a r q u e in d
u s tr ia i e n o adverı d u m c e n tr o c u ltu r a l e c ie n tif c o
i
q lie c a u s a a d
'

o tê m v is ita «lo
m ir a ā o e
ç p a s ın o a o s e s tu d io s o s q u e
e ve j
r fic a l
« o o s e u jn v u i a r
g p r o g r e s so
N ā o o b s ta n t ila qā o d e
a s s im
e e s s a o c id e n ta i iz a ç ā o r á p id a a
tôd a ,

i
s as
c o n q u is ta s d a s c iv iliz a õ e s c u r o p ėia s c n o r te a m e r c a
P s , o Japio c o n tin u a r e s o à sç s u a s c r e n qa s
a
Ao s scu s m
ito s ,
p .

(2 ) W lllla m lo , P ā g 25
B ro w n 0 p e r ig o A ttrr
?ł , .

￡ 一 ・

O , J . B .
 34 Ċ A R Lo s n E S O U Z , L ħTO R A E S

a o s se u s d e u s e s , a o s s e u s c o s n \m e s O c u r to la p so d e t e m p o c m
qu c m a n tėm c o n ta c to co m o s b tir lıa r o s b r a n c o s n ã o p e rm itiu

a in d a o d e s a p ê g o a o s s e tts h iib īto s tr a d ic io n a is , r e v ig o r a d o s d u

ra n te s é c u lo s

/ l d e s p e ito d c ŕ ô d o s o s I n o d ific a ç ðe s a pa r e n
"

te s 1 n e n c ıo n a W įı ı ia łn B r o w n q u c fa r e ł»
d o í a p iio 1 1 p a is Jì c r fc ita m c n le c o n fu n d iu e t c m »
A tc m a n ï ın o n a A u lt , ic a o e s p ir it o d o f o s o e o s
,

c o n d iç õ e s s o c ia is cł n q u c n iu e w iio a c o n t pa r tĮ ia r o $n
e s ta e u o į H ç ū o fic a r a m c o m o n o te m p o d o īc u d a
ı is ıu o , cio s s e n h o r e s q u c c o n d e n o o m & 1 n o r te o s in
c b e u s , s c e s te s 1 ıā o b a ix n ų a ın o fr o n c
l
s ig n ific a n le s Þ ı
o té a o s o lo iı s H u Þ a s s o g e riı O s n u ó s d o g c r o ç ū o
de
h o je s ito a in d a tı ê s s c te m o c c o n ta m a s u a e R is
t i n c ia d c e n tū o / l o r g a rr iz a ç ă o d a ĵ a tn iıio tıil, ô n ic o ,

o ? e s p e ito r e ı ig io s o p c io s cu ıtc pa s s a d o s , q t(c tê\n ı u

i tĉ 1ıa s Þ ı h o
g a r s a g r ū d o 1 1o s a lta r e s q u e c x s tc łn ū
o

ta s 1 n a is n ıis e r á u e is d o s c a n ıp o n e s e s , fm ro r e c c m
o

b u tis s o
p r o p a g a çă o c c o 1ıs c r u a ç ū o d ĉ s s c e s p ir ito s «
q 1łe a s s e n d o fe u d o ı is ln o p a r o a c r a »t o d c m a s n »
w ıo d ific a õ c s s e n s iu c is
ç O a m o r à lr ū d iç ðo fo z d o
ja p o n ês o 14 Þo u o c o n s c n ıa d o r .

-
N D u e ĮĮıo J a p ã o cs cr e u c U J cla r o , c
ı ās s ic o

ja p o n ês 1 ıā o ĺ ro u ia a ig u a [d ū d c d a s lib w d a ďe s
M e s n to o s a ln u r a i u iio J} o d ia u c r o s c m c Jie fe .
N c l»

iĉ ia pe lo
tirıJıa p o s s ib itid a d e d c s e r T c c e b id o e ın a « d ł\c
O p o d o d e u ia Jt r o s tc r ııa r s e tiio b a ix o q
n e
sh o g u n
u n \ co r
a ĵ f o ï ī te to c a s s e o s o to q rta n d o c n c o n t m u a
O s J] ı c b e n s n ão
tiıt}m m
le io d e s e n ł ıo r c s ĵ c u d a is
o n tr a
161o l i\ıic o d ir e ito d e a p ĉ fo c o \ıtr a a tir m tio , c
is a ı lo r
o d c s p r ê a o d a s te is o tL o d c s ltu m a n id n d e m a
"

11ıe » te c o ı o co d o s d o qm ile s
m a ıs c
O r o o q u c h o je s e u e r ific o n o J a pñ o
tū t \ e 0
ie u a n fa o lig e ir a c a iıta d a d c u e r n iz o c id n \
,

tiı o 00
c o br e , é o Ja Þ ā o d o Jla s s o d o o s m lu tr n i, e n
s
scŁ u ıç o d o s h o g u n , ć o u ıiı ita r d c i\o jc c o m a ille
,
U
1 o o s o b r ie d a d c . o 1 n c s n \ o c
ó d ig o d e g ū ıh a r d ia e
ÒĴ
b n t Es s ā o Þ a s s iu a
ı c n tio c a u a lh c ir e s c a s , a n ıc s m û s u
d es Þ r ê o pe a
l uiå
o r d e n s d o s s u p e r io r e s , o 1o c 5 1o o
tc b e tL é
D
i d a n a a o ; o Þ
qM e p e õ a g o r a a o s c r u ￡o ç
n\ rı
i e o c o tn p o n is q u e a lu a lı n e n te s o lr e
o e r ár o
p

乜
A O F E N S IV A JA P O N E SA N O ÈR A S IL 36

s ig n a d o s a tir a »ıia d a s c ı a s s e s b ttr g ıte s a s e c a p ita lis

ta s , d b a n d o n a d o s d e s p r e s «ıd o s p e ı o s le is q ıt e þ o \t c o
,

o u 1 ta d a d is e »ł \ s c 1 \ fa T o r Č)
"
\ c 1ı ・

Ai e s tá o c id e n ta liz a ç ã o ito s e s c r ito r e s

a
p r o fu n da qu e m u
a pr ego a m

E r e s ig n a d o e s c r a v iz a d o a iıte ta n ta m is é r ia e e n c a r o s o
, , g ,
jap o n ês é u m e s tó ic o s e m s im ila r e m q u a lq u e r p a r te d o g lo b o
T r a b a lh a in te n s a m e
n te e s e a lim e n ta m is e r a v e lm e n te .

'"
S
p o r ta tô d a s a s c x ig h łc io s P a tr o n a is e 1 to
u ,

ftm d o é p a lr io ta e s tá c o n ų c »ıc id o d c q « c o s e tt s a
, ,

c r ific io o o G r cııtd c J «ı
p r o t ) c ila a D a \ Ń \p o n ,
Pã o
q t«e o tr a ta a fh ıa ı c o 1 ııo b ê s t(Į d e c a r g a e q w e n ā o
, ,

s e il ı o tłd o
ıp o r ta
q ıtc 1 ı{ıs ć l» o c «ıs d c t ııa io r e n s e q
tł ,

} ï Į e s }ï \ o ı ï ıe fa ı ïıo q tt c t u a t ltte c h e g o
ta ê s s c tr a b o ı
e s c a lin \ c n te d o s fô ıo s
Þa r o tt ıłıa tig e la d c a r r o s ĉ ı ı ı
,

d a s á m o r e s e a lé d ç l￠r m i
e e s lo ttr c d e * n is ć r ď
'

E ss a is tic a d o ın u n d o , q ttc s c fo r m o tt
m n a c io n a l a m a io r
fix o u
,
e se
n o e s p ir ito d o ja p o n ê s a t r a v é s d e d o is ın
il e s e is c e n to s
an os
e qu e ja m a is o a ba n do n a

"
é i ī \a c a s p a a te r
o es po ı
p ĉ Į }ıo q ıt c
g o o s r »ıe ıın o s
c rn
n a c 1ı a esco ı a c r e s c e d e p o is c s e f
in n a ııo c s o d o
ttr
"

e s p ir ito
,
ex is tĉ tıc ia e m «ıis a n d o s c P a r a s eıııp r e 11 o ,
,

no d iz e r d e A liv já
pa s so d e seu ro
M de A breu qu e , n o u tr o
c ita d
.
,
o a c r e sc e n
, ta

dc 26 ų c llı
"
Êssos e lc rłıe iıto s b e
s ı【 j tit ìo s os

t n d a r a iw o
I »t\
s é c tt ı
o s , orq t«c s iio o s ı łlc s ï »ıo s q tt c ft

Þé r io ja p o łıĉ s c o tłta n d a ıł ı a ił ıd a o g r a t td e E s ta
,

d o « į o d e n to
é i
n ıito ı
o g ia
d r t c o »ııo o h ıtp r o
q u c pe r t t «
da a ı in ıe N ￠o a 1ııo is
q t te e ı a f n ıd o t \ L
Þr o d ı«s it& ￠ a in
s t ria e p r o fttn d a d a s t n is tic a s 1 ı ţ o đc r N a s
d m s P r á tic a s
0 r n is tic is n ıo ja p ô lłic o , r c fo r ça o ao
» Ł\ O C tt \\l{ı t\a ç
« i»t to is ta s c \\ o s p r e c e ito s b t\d ic o s ,
in te ir a ' '

(8 ) o , p ūg 36
w ı
ılla m Brom o ıl c r ig o A n ıa r e ł
36 CA R L O S D E SO U ZA M O R A E S

D ia n te d e sem e lh a n te fo rmç ā o p s ic o ló g ic a , n ã o é p a r a c a u
a
sa r e s tr a n h e z a o fa n a t is m o c o m q u e o s s o id a d o s n i ô n ic o s in
p
c o n t r a a s p o s s e s s ö e s in
v e s te m
gı e s a s a m e r ic a n a s e h o la n d e s a s d o
,

P a c ific o , c o n q u is ta n d o a s d e m a n e ir a s u r r e e n d e n te a d
p ,
e s p e it o
d e p a tr ió t ic a s e g lo r io s a s r e s is tĉ n c ia s c d e d
p r a qa s e g u e rra
,
a n
te s ju lg a d a s p e lo s p e r ito s in e x u n iiv e is H K
p g ,
c o m o o n g o n g e
S in g a p u r a T o r p e d b s s u ic id a s p iio to s s u ic id a s e o u t r o s e n g e
,

n h o s d e m a ta r c o m s a c r if ic io c e r to d e v id a s ã o e le m e n to a
c o n f ir m a r e m in s o lis m a v l
c m e n t e , o p a t r io tis m o d ê s s e
,
p o v o , qu e
lu ta p e lo s e ll I m p e r a «lo r D e u s c u ja v e n e r a ã o é a te t d
, ç s a a po r
to d o s q u a n t o s t ĉ m e s c r ito s ô b r e s u a
p es so a
L iın a F ig u e ir e d o , q u e fo i a d id o m ilita r de n o s sa em b a ix a d a
c m T O q u io r e la ta o s s e g u in te s fa to s
,

"
H ťi P e s s o a s q \ ￠e fa s e n t lo n g a s e r ıtd e s c a tn i
m }u ıd a s «ıté a o þ á tio fr o n te ir o a o þo r tā o Þr in c ipo ıd o
ı i
þtıâ c o im p c r ia ı, o īıd e a p ó s tr ĉ s þr o f m īd a s r e u e
,

r êł łc ia s,
s e s e n ta m s ôb r e o s c a ı c o łı}ıa r e s e fic a łı\ e \ı \
tn e d ita ç iio o l t r e s a »ıd o d u m tıte 1n ]\ tc t tĮ o a r e c ió u e ı
p p ,

r o g a īı «to h tz e s e g r a ç a s Þ o r a o filł \o d o S o ı a o m esm o

,
te n ıp o g u e i[t m łitıa n ı s c tt s c s lr ito s c o ı)\ a s a tis fo r
p
ç ñ o d e q tle e s tă o c ıtr n j» r itıd o 11111 d e u e r s a g r a d o ,
s e ił l s c tıtir q t￠c seł (s jo c ı ï t o s s e tmıchıtcot» d e c ı\
c o n tr o ò s þ c d r iłłï ıa s d o s o lo T o d o s q ıte pa s s a m , ß
Þé , d e b o tıä e , d e ô n ib tt s o tt d c (tuto»nócl , d c fr o n
te d a r e s id ê n c ia d o I n t c i (td o r tir a īıt r e s pc ito s a
p ,

t»ıe iłle o c ł ta p ê tt o tt fa s e n t in c lin a õ c s c o m o c o r po ,

ç
}ł
ıa }ı
dilo q lte n te q ttc \ łt t tr c ıı\ Þo r È lc
A s tr o p a s q tle d c T ó q t«io p a r a o c a n \ po d o
s a e ll\
h łla 1ıo C lłirıo o tt 11 o M {ın c lıu k u o o ı￠ m Ze tìa s d e jo
,

t ıe }ıs c o lo tıo s q u c s c d e s tirıtitīı a ĉ s te t ilTin t o p a ls , o n

te s d {ı þ a r tid «ı t ìā o a tć ă s Þ r o x im id a d c s d o P o
ıó c io
Pr e s ta r s c Ł(s u o to s d c o b e d iên c ia c t ıc n e r a çă o a o In \
pera n te
lo
A d iu i\ıd {ıd e d e S M im p e r ia l é a te s ta d o pe
P r ó p r ia C o )!s til« iç ñ o , (Iu c d is 1ıo s c tt (ır lig o te r e c ir o
d o c a p ftlłlo lbr iłn c łr o T e n o w a s h is e i n i o i« a s u b a k a
r a z u , is to ć o ir n Þ c r a d o r é d iu itıo c itıu io ld v e l
N ilo .
,
 1

=
Z
Z
0

m
a
m
￠
=
a
e

C
)

Ð
C
»
a

Ĥ
m

e
(
P

§
P

レ
一

。
)
の

紬
島
っ
リ

ズ
ー

力
っ
出
1

日
っ

ー
Ļ
»
U

◆ ı
A O F E N S IV A JA P O N E S A N O B R A S IL
37

é o ? ıa ç õ o q tt c d ita le is c s iłn o Į ılł e r a d o r tłc

s tta s
p q
a s e s [«ıb c lc c c þa r cı )tia io r fc lic itlo d e d o s e tt þo o " đ )
M fic a a
ão i e s s a v c n e r a ao
ç , q u e e r ig iu o im p e r a d o r
a s, n

n u m v e r d a d e ir o íd o lo
U p to n C lo s e , 1m 1 d o s m a is p r o ftın d o s c o n h e c e d o r e s «lo a
pa o em re p o r ta gem pa ra o N e ts Y o r k T in t c s M tı o c in
,
g c ta z
e s ta s r e v e la
,
çõ e s
"
O o c i«lc ı
ıta is
s n iio p o d c łıï sefo r 】ï ia r tłï ıia
qu er
ďćia ta d o q ttc n
c ıa
p r e s r J ıla o iuł
pmador d o J a p ã o
s p ir ito d c s c \￠s ,
to
ł e s ił
b d ito s H ii ı
og tn łt tc t n p o o
c o r te jo i]n Þc r ia i fo i a ın n a p c q 1łc »ıa c itfa d c p a r a in o M
g il r a r tn ï la e s c o la ha
,
e o t 'c r g o n c a iı ıd ig łıa çã o a p o
dcra ra d o p a ĺ s in te ir o
ıs c
ił
q tıa n d o s c s o ıt b e q \tc a
r i ta p e ı a q t«a l d c u ia Þa s s a r o im e r a d o r
p n iio ı ıa ų ia
s id o p tlr ific a d a i
þ r m a n t n ıt c c o 118 a r c itł a s s ił
, łt c o 11t o
lıā o tin ıta n ł t o t »ı a do ï ıłc d id n s } Į c c c s s tir ia s
d a s s tıc a d «ıs t łā o ô s s c pa r a q M g
f t ıis t o o c a n tin ł ıa r d o ił»\ p e r a
d o r P o is a n c n ï łï ılıı
, ja p o »łĉ s é p e n 】ıitiđo t ıĉ ıo a n ã o '

s e r e le a a n d o o s o ı ïıo s tıtė s zta p e s s o a

N a d o o fe n d e to n to tin t a » ĉ
j j o tı s pr o s s e g u e
U Þto \ ı C lo s e c o 1ı to a s c a ç o o d a s e
o s a to g t«e s d i
r ig id o s à
fa ?lıilia iıłt p e r ia ı
U ī »ı jo r n a l d e P e u itłt E d ita d
d e 0 0a łc r e r s o b j tı
q o e )n itı
. g tês d e ix o u ,

J e o d c s c r b o n ï b o r d e a d o Po r te r
fe ito a ı\￠s ã o a tl \}ł i}ıc id c n te ì r ıa c io )ıa d o c o 1ıı a ,

d o fa le c id o in ł c r a d o r h á doeł ça
p p o u c o li n i e d ito r in g lê s
,

P O r n iio tc r it łtp r e s s o C o LŁ\ rłto is c u ı a s a e x pr e s s ăo

C a s a ım p e r īa l o i t łııttt d
f a o s n c Ħ ım e n te
A s ı c is d e ı c s a in a je s t{ï d c s õ o c x tr e ï n o
n te n te r i
go r o sa s N c n ł łıo n Ja p o »ıĉ s a tr m c ï ( s e (ıiï ł d a a c r itic a r
a o À f il a d o r \ Į c )1\ s c ıłc r a
,
q p r c o c pttr s c r o ın ĉ le
ł t
, p
o r
ıtıo tiu o s lı istiricos E s ta conłlro in d o a s s im o .
po r
g i ıĉ d c l \iio e x is tir n tĉ o p r e s t ł1 tc ç s tıtd
o ja p o n ĉ s p t ı
b lic a d o e lli s c tt
þ{ıï s d r o r ig c ın
0 M iłłis łr o d a C o s {ł I łıı c r ia l
￠
p c īt tr c g a a o ñf in is
r o d a b ıs h
ıt ç iio P 1lblic a r c fm lo s d o i
ın Þ c r a d o r q tt c
ir iio o r ıt a r
p o s ı ıtg tr r e s 1 n a is d c s ta c «ıd o s }ı
o s e s c o la s
d o J a iio n
p tj. s m e s tr e s ￠ a ï m ıo s s i
,
e c o lłs d r r o n ł g ita r
d a s r c s o tł á
p s i ìc is p o r e s s a r c liq tłia
q ııo s i s a g r o d «
«4 ) L Im a F ig u e lr e đo N o J a pão lo l a ss￠
m , p ag 12
 3o
C I\ R I O S D E SO U ZA
ıI O R A
T ôdo s os ï }ıa n īıâ s a o c lılr a r 11 o c la s s e
ío z c łn o s a ltm o r
tt ī ı
ï {ı r n ・
rr ĉ ııc io a n te e ssa iıın ıg e i tł F
,

q is lc d . o ra ı
ıt re

s o li á td d a d
c s tn t iç ā o
T ðd a s ł
a s c a su s a l) ila d a
ir lio
ı s poja p o łłe s e s c o n tĉ n \
r
u JLŁ tı c h n Jtr a do O
,
s itia l do tikado o n d e s c c o
lr r io łta m
br a s d c
.
s o aJ t c łï l e o
c spcr a
a r lc
p o is r a d e fo m ilib
,
l tte o so bcr a łı
o u ir cıp a r a d es c a n sa r \ım
m e n lo n o lttg a r ilt e
m o
I LM E es tá r es en a do "

:iv c ī da \ c ı en
l qu e ? ra
a b s o lu ta n 7 e iıt
o s lx id c n a i e v c d a cio c o n ta c ts
s A rìe s c o n fiz n a co m
ç e fa lt a d e c o n s i«l
t ra n gci o s c r a çāo c o m o s cs
m e sm o c o m -

r e p r e s e n ta n t
e s r li lo m i
,

p it ic o s Ć m a n if e s ta .

e s lu d īo so c c c n n tr a n o
s u n ifo n n e s d e c la ra çõe s a r e s p e ito d a s di
P Đ n ės ) le r e c e m tr a n s c r ita s
a s co n fis s õ e s d e u m dďes F e r r e ira
,

lf â
"

is t ıło tıt r is tic o

n ł
n o rg a n
t s $r alh o O r Q t te in tp r itn e ￠ .
to d o o
de
.
p to łte łc tıt ilı łõ e s d e c o r ta = e s
fo lłt e to sc o m i d a ııd
,

J a fč o
o o s o ıt tr o s
Þo u o s o u ir c tn o o
F o r a ų r r a s ıłıa r c u iı
,
h a s d a s tła F o is a g e n \ e d o
$ tm o r ııi￡
q ttļ r n E s s a r c p e r łiç ā o d m e ï łn c io n a p p o
r č \ı . f .

C0ıı
(ı
n
tþtvł a a tt to ł1 0 1 n ia d c lłid o s a s o ııtr a s F ￠
r a r lic ñ s ja Þo ï c s a
s O s s c I{s ftt }ıc io n á r io s g o n ï ıłın t
F o r a ía = c P r o đ
r g a ī d o e fa = c \łı }ıa ￠ıtıc ￠s s e ł o s e w
dn rr ; n
.
r e s to āo ė td
C ◆,
n co m ĉ \e s ıls s iłn s c ex p lic o ,
t l￠ı
e o ir o d e o is d e tă o in s ta d o a v is ito r
r s tr a n
w
o J ııp đo p
p a r a a ï pi$ iła ,
l c o n tr e ť
ta )łt o s o ı } s tá c ıılo s
,

to y o f t t r d
i o J a p iio s e o r o i
p x tıla
V ÓĴ n a o
.

p r r c is a ıır o s d č I łr r is la s I ł ın d e n il ł
9 t￠ n \ n t ￠t l llt o s d is c r w l ıl łn iı
'
ila r ï łip ô n ic o c n \
S h m ı a i ii .

g c s pó s « d o A m é r ic a
,
c ô n s u z d l￠n \ P a is d a
C e n tr a l
D e r d e ￠l I d i
a a t ŕ iı c o r c itł o s
ln ıı) l (
n
itıp o r ıc s e s łn o s .

d o s (H t l r
lĉ u
urgl!hnsos łiio « Jth o s q ııc a s iın p a ￠ia .
'
,
o s po t ' s l
a c s io g c c o n s la n te ın c n le
'
i ltł te n .
( ¨ } u 5
c ť ttr o
Þc u l c t ita łn tc r c o n ta c to c o il t łı
'
￠S ÄS
d u ! o r ;d
a dc l
ia Þu ł c s a J $ a b c )l q u c O S C ł￠ 中a is ￠ 0
n s is
rodrroır d o o r i e n tes r n tir o ￡a lıł l ndo
g

i x -
- .
 \ イ葺 砝
千 ，

葉ヶ 3

A o F E N S IV A JA
IĮ
a s t+ a fôr g a P o r o ì ttv o ı
a ďo
,
en em a ln se com o u â
cm o q t te s en te w \ em s e tt r e ďo v A té o s d ip ı
oïn a Ea s da
A tn éy į e a e da E m r o p a P T o c u r a m r e d u a īr a o vn į n im o
e la ç õ e s o s ĵa Þ ï ıe ı
a s sm a s r c o lm o n e se s po r ham ,
er es
o c om ta n t e r e c e io de ft tt N Y o s
d e s g o s to s
ľ t t ď o is t o e Tw e it e n a , ìt a tN Y o 【 n t e iłte a a t u a z a tn t o s ,

fe r a d a á s ia a h w ļ o s fe r a q w e é h e n t d e s crg r a d áu e ıd e
,

r e s p ir a v N ó s e ï npenhaiı o 1T o s Þo r h n e w ı u e r t m s ,
,

e o m tr o s im p a r c ia ı m \ e n te , Þ o is s a treimos q t t e n «io h ń

Po v o a ı g t m m q u e s ó p o s s t￠a u ir tu d e s 11 e 111 p o u o a ı . t

g i* m q m e s ó ď e s fe it o s te n h a
A s d į fic m ı d a d e s d o s p a s s ct g e b o s «ı o H a )c u s a n
&a r u a īw e r ic a it o s
,
e e m r o pe u s q m e o n a u io c a n a
,

d ia iıo E m p r e s s o f J a p a n ìıa u ia d e ix a d o e tm S h a iıg a i ,

c o ??ıe ç a r a ?ī & lo g o d e p o is d o s e ıc e tJıb a r q ır e

D ir e ç ã o d e S a ń ď e J a p o n e s a e x ig e ta n ta s c o i
śa s q u e a ı
, Gt«tmas ď e la s 1 t e lm s e q tc e r s e Þo ď e m \ c o n
fe s s a r Þm b lic a m Ļe ìıt e É c a s o ìin ic o m o tm tm d o 1* ta s
.
,

m e it lt m m Ļ p r o t e s t o u a ı e a o s Þ m s a g e ir o s V èìm ďejois
o u tr a s fo n īıa M d a ď e s T o dos os đ o s, hora do al

ja it ta r Enco llt ran \os , o o ıa d o d o 1 w e n ,

u
m ôgo e d o .

h id o C o d o s 1t a c i o
1 1 , 11 o o o Þ a p e ı p a r a s e r pr e e m c ,

d ecı a r a r q u a m to s
Tı a is e e s tr a m g e ir o s s ă o o b r ig a d o s o
,
l

b a g a g e lt s o tį tu ıo , o M o 1\ w
ıįu r o s ı e u m ï ı 1 ıa s s M M
r

d o a m t o r e o a s s t tn to d a o b r a s o b r e tu d o o a s s tĄn

ŕo N e s s e d ia Þr im c iÞ i(M It o s a u e r d e a e iıa s ď e u o
P a Þe ı
ı i
m n ıe s e d e jo r n a s e r e u s
t ta s c a î r e n \ a o
m ar

d o o li e ï ī ta ç ă o n į p ô
' p r e s s o q m e n ā o e s t e ja ď e n tr o
Y d c o łm g c o Į o c a o
s e ıt P o r
?ı tc a 1ıā o s ó é c o n fis c a o ,
,
b a į n Ļp o s s ib i
ta d o r s o b a u ig iı ôin c į a d a Þo lį c į a o m s o

Pr þÞr io s
C o m to o łī a k u sa n M a ru ê ja p o 1ıê s ,
o s
de
b o r d o a s g a a e ta s
d o s fa z e łł\ d e s a p a r e c e r d e
c r ia '

L o n ďr e s , d e H o ï ıg K o n g e
d e S h a n ga ť

c o m p le ta a o
d is
E m a is a d ia n t e o m e sm o a r t c
i u lis ta
s éia d d v a po r ch ega
a a lg u m p ô r to
a v ia g e m a o J p a ã o q u a n o o
,

ja p o n ê s
d w a n te a u ia
e n c ï ıe *n o s
"
T o do s os p p éis q m
a e
s e n t s e e ïï\
(ı O Þ a s s a g c ir o
g e im u āo en tr a r e »lū io
t ó n o e s c r ito Ć r Þ
e c
o in te r r o g a
fr e n te d a p o lic ia e
 40 CA R LO S D E SO U ZA
y O R A Es
tid o u ey ba h n e iłt e F
a g e n Į s e (ıs w ł a is e s tr a ł
,
th a S a s
a is im p r e u is ř a s p e r g ītï z ta s P Q t e c e ıt ,
t »ı
q e c d
a a tttis
ta c o ?q z e te m u ?n c r itm e Å lg u tıs s ã o u za ?ıtid o s d '
u
r a 1Į t e t n a is d e 1 n e ia ï i o r a tt a
.

q u e le c o ıó i
q tt o d ia bólic o
N o fh ta ı Ĵ á d e u e n \ e s ta r s u e s t io n a d o
, g s jťi d e u em,
e ş ta r c o ĵw e iłc į d o s d c
q t t e d e f o u ă o a o J a Þĉ io c o
a t
, ,

tīz e te r m î n (ti o c r in tį ìıo s o C r ia s e m ìm ta ıa n tb ie »ıte

,
q u e tìiį t g m é1ì\ o t ts a P r o te s t(ır
E ssa re se rv a
p a r a c o m o s e s tr a n g e ir o s c o n tin u a d e n tr o do
te r r itó r io n ip ô n ic o P o u c o s s ā o o s o b s e ľ v a d o r e s u e c o n se
q gu em
o b te r e le m e n to s r e a is s ô b r e a v e r d a d i
e r a v id a d a c o ìe tiv id a d e ja
P o n e s a e s u a m á q u in a b élic a T ô d a s a s o o 】tu n id a d e s a r a v is i
p p
ta r e m fáb r ic a s d e a r m a m e n to s e
p o s t o s e s tr a t é g ic o s o il c o ı}h e J ・

s itu a q õ e s q u e
p o s s a m in te r e s s a r a s p o tên c ia s m ilita r e s e s
c erem

tr a n h a s s ã o v e d a d a s a o s
e s tr a n g e ir c is O u s o d e m áq u in a ś fo to
g r á fic a s é p r o ib id o , q u a n d o n ão c o n fis c a d a s a n b a r q u e de
o de se ı
s e u s p o r ta d o r e s ,

E p a f a ju lg a r e m d a v e r a c id d
a e d e s s a t r a d ic io n a l d e s c o n fia n
ç a , b a s ta le r s e o q u e e s c r e v e u o e x S
e c n e tá r io d a E m b a ix a da
d o B r a s il n o J a ã o A M d e A b r e u n o p r o êm io d e s e u liv ro
p ,
llm 9 6r į o D iu irıo ,

"
E s tiu e J a p ă o ď o is
n o an os
P r o c tir e i
u e o bs e r u a r m a is
e a pr e n d e r o q tt￠
P de
u

S e ?ıã o JT ıld ed o q ıte r e u e la ttı e s fa s pág i

1 ?ıa is
?ıa s) fo i p o y q zt e o s jajoneses a lb ıł d e r e s e r u ü d o s þu f
iTıd o le o u
,

p o ? e d u c a çã o , s o e x !r e m tŔ 1tze lzte pr e ć a tìi

d o s Jat a c o ?11 o s a ł ie lıig e iz(zs
V ã o s fo r a in o s iııe īts
e s fo tT o s p o r o bte r
ilłlo p
n ıa ç õ e s rrıa is s e l
g itr a s o ï T, m a is d e tQ iìu ï d a s , s ôh e a
,

g u tłs (ts s l(n to s ) )

A co n dição s o c ia l
d e s e u p o v o ta m b ém é o u tr o a s p e c to \
dem o n s tr a a r e s is tĉ n c ia d lc u lo
o Ja p ão à o c id e s ta liz a ã o o r ci
q , p
e m o tiv o s d e o r d
em e c o n ôm ic a O in g r e s s o d o im p ér io 11a c o m u
n h ão u n iv e r s a l fo r
.

a
, ç a d o p e lo u ltim a to d e p e r r y , o b r igo tıo
d e s e n v e n c ilh a r
s e d e s e u s v e lh
o s m ėto d o s m u lga r
Ie is sF
p p r o
tT
a r a
v e ra s c o n tr a
içËo d
,
m e d id a s a n ti c o
.

n c e p c io n a is c o n
n a ta lid a d e E o r e s u ltıd o f i
ı
,

o o a u m e n to s u rp r e c n
dc n te
P o p u la ç ã o , q u e e m ıï a
p o u c o te m p o s e v e r ific o u e q u e s e to m
r e c e s s á r io A
p a r a p r o p ic ia r a in d u s tr ia liz a ã d p a i$
q o r p á id a o

ı ・
吖
'
 ć /ıô m a g e l c o m o c o n s e q u ê n c ia s n a tu r a is N u m p a is d e
m is é ria o
d
,

d â n c ia e d b r a ç o s e e t err it ó i
r o de
p o u c a te r r a a r á v e l,
a bu n
su p e r
i i li
t a s ta , q u e , a s s im , p o d e r ia c o n u is ta r
co v
in h a à b u r g u e s a c a p q
t i d i i i
p ç s r r s ó r io s
rc a d o s e s r a n r o s c o m m e r c a o r a s a r e o
os m e
,

c la s s e m ilita r , q u e , já d e s e jo s a d e r e v id a r o s a g r a
be m c o m o à
v o s do s
b r a n c o s c o n ta r ia c o n in ėle v a d o c o e fic iėn te d e s o ld a d o s
,

s su a s f u tu r a s c o n q u is ta s a r in a d a s
pa ra a b e é , s ėg u n d o
D e s s a s u p e r p o p u la ç ã o , n a s c e u a p o r e z a , q u
d d
a l\ n s o s
b e r v a d o r e s in im a g in á v e l e q u e p e r m itiu a p o e r o ,

á i l v a do s
s a c r ific io
d e m ilh a r e s d e s ń b d ito s r e d u z id o s à p r a s e e
,

id á v e l a r m a m e n to e p o d e r io b é lic o
\

à m o r te p e la fo m e , o f o r m

i d e s e u p o v o o J a p iıu
A o la d o d e s s a s itu a ç ã o d e m is é r a
'
,

e c e s s á r io p a r a
m a n téin o c id e n ta liz a d o a pen a s o q u e s e to r n o u n
N o fu n d o a in d a s e
r e a liz a ç ã o d e s u A p o lític a e x p a n s io n is ta
A m u lh e r c o n tin u a
e n c o n tr a im b u ĺ d o d e m e n ta lid a d e m e d ie v a l
se r se c u n
d á r io a c o m
m a r id o , c o m o
u m ,
e sc r a v a s u bm îs s a a o h ia
s u a c o m pa n
,
sa i à r u a e
ln ,

h d d i tâ i q u a n do
te c o n v id a
p a n a n o o a s n c a ,

i h q u a n d o o co n so r
a r e fe iç ã o
o u fa z e n d o n a co z n a
id ên c ia U m e s
,

h m su a res
a lg u ém l m a s o r a s e
pa ra pa ss a r a g u

a s m ão s
f i l d e m o ça s c o m
'
P c o te m p o , ìp e r if c o t
O u i i l o n g a s a s
ro c e s so
m e r g u lh a d a s e m id t n e c e s s á r ia pa ra o p
ág u a e s c a a n e
de z h o ra s p o r
n u m a t a r e fa d e
s,
e v g ta r a
ı m
b r v o ti n
ão
dia E d u r s o s e
a n te o t e rirp o e JLN qu e a
n em u m a ire z o s o ļ h o s a is à
fá
d lo s se u s p
Po br e s r a a r i a s tin h a m d i p e

ex
a s
p g s id o v
t u e o s s e ll
s
lh a v a m a t q i es
d ia perf z
sa lár i
' 4 8o
o o p o r
c êr c a

li w
os acu m u l d
a o s

sári
a
= . ă
o
p a r a tu n d e s to te m o d ir e ito
m o iĺ o
de
, a m u lh e r i da de s ti i g e rıe r is ,
n
, n e ssa so c e

ja d o s p e lo s
de r a a rra n
do s e
çā o O s ca sa m en to s s ão d e t e r m in a
fa lta d e
c la t tid o a g ra v e
e ra c o tn e
do M t M ih a r a , po r te r

İ . S . j o 】Ë içā o d a
m tl
rd

rl u
c

a n da
e
nom
c en da da
ro p a g
d e s p e ito d a p
ïn
p a is em
qu e ,
a

Ĵ
d
 42 CA R LO S D E SO U ZA M OR A ES

a seu fa v o r , tu d o th e é n e g a d o S ó d e v e r e s e e n c a r g o s th e s ão
a t r ib u id o s a té o d e p a s s a r fo m e ju n to a s e u s filh o s e d e s e r
,

d e v o lv id a a o s p a is s e n ã o p o d e d a r u m r e b e n to Ln a s c u lin o d e n
,

tr e e m u m a n o , a o m a r id o

"
A Þo b v e a a é a iLt d a t n a is a g u đa fo r a d a s g r a ītd e s
c iďa ďe s dį z E r n s t 0 H a s e r M e ta ďe ďo Þo o
ja po n ê s s is e e lli g r a iĮ ja s e a m éd io d o s g r a n je ir o s
ja Þo n e s e s a c h a s e tā o fo r te n t e n te į n d iu id a d a q m e
1 ıă o Þ o ď e t e r a e s p e r m g a d e u ir a ı į b e r ta r s e đo s e w
fa r d o c ? m c ia ı O d e te s táu e l s is te w Ła q u e fo r \ o J

g y a īıje ir o a t ìe m d e r o s e m a r r o z a b tıį x o s Þ r e to s e o
c o w t pr a r o d ttb o s e fr
e (tn t e n ta s ı
p o r a o s pr e ço s
t ,

o g r a u a th e o l n is h io A fo n t e ê lita ts o c e iı￡ u a da e s
þe c ia h ìt e n te 1ło n o r te o n ď e a s o ı , o é Þ o b y e e c u r ta o
e s ta ç ă o fe c w d a A s p e s s o a s u iT e n b E n t c a b a tıa s ı a
m a c e ?tta s s o b c o rt ďig ð
, e s c h o c a n te s a té 1Tt e s m o pa r o
o s ja p o m e s e s A s s h m o g y a iıje ir o v e s o ı u e u e iıd e r o
s tt a fiį ìt a b o tıį ta q u a n ďo t cm a g e m ie c o m is s io n a ďo
一 n
i
a t r ece E , te n d o o D is to p a r tìr p a r a o fá br ic o o u
,

P a r a o b a ir r o d a lm 3 u e r n l e ı lt a , o n d e e h te r á o lto n r a
,

d e dį s tv a ir c a u a ı h e ir o s fa r d o d o s o 1o v a n ď e s s e n ït o r e s
g
i
e ï n q ıt u m ? ıo a tć »ı z o r r r d e s $lilis o w i￠ u lrg r c u lo s e -
醒 i
s ì łs p r o d e s a fo a d o d e s c o n ta r o c lt e q m e qlt e ir á
野 g o o
ıď
sa a r m w a g r a n ďe
Þa r tc d e s e w d éb ito "

W illia ln B ro w n t a m b ém fe r e d
se re a e ssa s itu a ç ăo , p a r a e
m o n s tr a r a p o s iç ã o v il d a m u lh e r n o Ja p ã o
r'
S p e r á r io e o c a ī n p o n ês p o đe ln P e la s c o ?\
e o o
,
äiçõ e s e m \ q tte Jjr o d tta e n t c o »ıs id e r a r s e a « tb ttic o s
,
e s cr a u o s a o p e r á r ia
, d a d o o tr a ďic io rłá ıd e s pr êz o
t
P e a 1n M Z￥ıe r 11 o J «ıP ă o é a e s c r a u [ı d e 1 es cra u o
ı

Ê s te d e s pr ĉ a o é c o î Łs e u Tn c į l de
q a de a ı g m ts s éc u o s
c i* llN Y a c ìziJze s q
q īte a é p o c a n Į o d e r ?ıa a itıd a ï ıão c o n
,

s e g u iu a Þ a gQr A tï ıtd h e r e n c o n tr a s e h ıte ir m n e 1ıte

à 1m e r c ê d o pr e d o n tin io d }
o t o 11ıe w t p o (r n t ăo , o f
ı}ıo , o Þ a i s ăo s e n h o r e s a b
s o lm to s d a m t ı łį ]ıc r ja p o h e s a ,
q 1łe s e ı h e s s u b n ıe te d o c ih n e iıte it ı e s p o ďe n \
ų e lv
dê ı o , m e d ia n te o a dia n t i
m n eı ıto d o s s a ı âM s d e s e s
m e s e s , « +n a iıo o 1￠ m a i ic a o 14
s , a q t la ł ql te r fá br ,
A O F E N S IV A JA P O N E S A N O B R A S IL 43

Oı
tcgı
a as ca sa s þtib ı ic a s d o s g r a n d e s c id a d e s A
ï Į\o r a ı c o T r e i ıt e a c h 4 ı e s te s a to s p e r e ita n ī e n ŕ e ï ı
f a tlc
ť Q is Em 1 9 3 1 3 2 , a g e n te s g o t ì g r n a w z e it ta is c o m
pr a r a llo 4 2 0 0 0 r a pa r ig m 11 o s d is tr ito s þo b r e s d o
J d p ă o P a r a a s e ï w ia r Þa r a c a s a s e s p e c ia is d a M a tt
c lt į ir ia T r a t«ıtta s e d e 1 a to q 1ï e n â o o fe n d i(ı o s

}ıá b į ￡o s tr a d į c o n a s þo is a m \1￠ìlie r è s i»tc e r a łtıe n Ëe

i i ,

c o ?ıs id e r a d a M ıa têr ĥ ı u iı Ä s o ld o d o n v e tT o o m
' do
c i»ıe m a é b a n a l u e r s e (ı e s p ô s a s e g u ir o ï n a r iďo
c o īn o t «w a c r iada Ä e n t r a e .
s a iď a d o Į a r , a e s p ôs o

o jo e Łh a s e 1t o ı il+ıia r d a p o r ta P a r a s a u d a r o e s pôs o
a s e s h {d o m
H â aı g t tw ıa s T n m į lae r e s ewancipadas :
la b o r e s ,
te s 1m 1 4u e r s iti r ia s e a s q u # s e e n \ Þ n em
r e ga ı

o e 14 r o p êia o u a n z e r ic a īıa
' E s ta e m a ııc į pa çiio . 2 o -

r êm , e s tâ m \ a is 11 o a p a r H c
ë i4ı d o tr a ja r ă m o ďa d e
i e ?ıto s ß n o s h b
p a r i o lt N o u a Y o r k q tte 1ło s s e n t tn
(6 y
"

h ito s d e t ìid a į n tim a .

ito e a e x a lta J

E tr a d iç ã o d e is é r ia , s o b r ie d a d e e r e śp e
m
d e s tį tlm a n a p o s s ib ili
ssa ・

té à f e r o c id a d e
ã ió
ç o p a tr t c ai d s e u p o v o a
ã o , H o je o r g u lh o s o
e
d t d o p °d e r o s o Ja p
to u in e g a v e lm e n te o a v e n o
Itoŕioso ū a s p r in E ir a s
a r rem e
-

d e s u a h e \ n o n ia n o o r ie n t e .
i e se s
h o la n d « e s e c h n
.

tid a s c o m r a o s in g le s e š ameranos ,
,

b a r is n r o é
r e q u in te s đe b a r ,

g iõ e ś re c e n te m en te d o m in a d a s, com

i r a do
e rea lza
r c a d o r ia s
do p a r a às su a s m e de
m un ab r ir p a ssa ge m d o regu
la r m e n te c
lv e ï 1
s e de se
n v o
m in a ç ão da Á s ia - v em

ér ic a o m a io r
te n a A m
E B ssu e in fe liz m e n
o r a s il, qu e po

i
: a"aas
4S
Åı
łareïo , p ag ,
,

(6 ) ì V ł
lla n 13 r o w 0 P e r f￠o
n
 掣娴iıl目ı国=
一 一
下
一

44 CA R L O S D E
一
一 SO U Z A M O R ĄES
一

p a r a p r e v e n ir fu tu r a s p r e o c u p a ç õ e s , c o m o a s
一 e n fr e n ta r a lg u n s
q u e tiv e r a m d
p a is e s n a E u r o p a a n te a q u e s tã o d a e
s ttłin o i
in s titu íd a p e lo s im e r ia lis m o s r as
p e h o je r e v i o r a d
g a po r H il
se u s s e qu a z e s te r e
一
一 C e ls ó V ie ir a c o m r e e n d e u b e
一
p m a p s ic o lo ia d ê
g sse
pov o e o
p e r ig o q u e c o n s titu ir ia s u a c o lo n iz a ã o e m
ç n o s s o t e r r itó
d o e s c r e v e u e s te s e r io d r io
一 p o s la p id a r e s e m 19 0 8 , a n o e m
, qu a n

，
ç a r a m a a flu ir a s p r im e ir a s le v a s d e a q u e com e
j p o n e s e s a o s n o s s o s p o r to s
"
C ir c u İ a i t d o a tr a z ï és ďo } I
載 se ı h n į ta o ja jj o ì1 è s a c o n s e
s J (i s e s e s tr a īr

yu a r
g e ir o s 1ıă o
d t w a n te a T i i
,

g e r a ç ĉio ĺ d o ı
,
p w e ra
o s e a fe to s o r i i
・
,
g n a is S e n t o e s i中ito
p
c o ttııttıic a tiu
. q d e s o c ia bilıd a d e c ıtja
j u ib r a g ã o r e ı im e
e c o ì ıc iı ia a s d į fe r e 1ł a s 11 t i
a s a iıti â tic a s
ç p êı e pr e fe r e
q u e d a r s e c o lli a r r o g ã ìt c ia
,

m ay g en t d a u į đ o s o c ia ĺ
tla s t e » r a s e t i
s y a th a s
P o r q u e a a lìtī a
n i夕 白矾c a v e p r o ďt ta id o e m 1\
o s so
c M ìīta P e la d e
,

s c e n d ên c ia i ôd a s e fe c h a m a s o T n bï i
à . . c o tłfia tıg (t n a tiu i t , o
s a d o s in s ttı ares }to e s tr e ite z a
w t o n g óį ic a d o ,
s ódį o s n a ci
o lt a į s e d o s r ito
s c a du c o s ,
1t a P r e s tn ł ă
ç o d a e s tir p e c e ı e s te 1t o lh ď
qe r łıis 1ì» o d e c o Ie a d o s ô b r e a im u ,e n ti o r g m o i o w o
u o e N Y o pé o 1Ťt a s
a d į s tv ito S
ł

lį c ç ðe s Þo ıite į s ta s e a o c u ıto d a s a r n Į a s
,

u en ć edo ra s

F e ito Þ a y o o ttir a s
e n ıo ç ĉ ie s
・
o t t tT o s į ďe ċ tis o u tr o s
e t
g s o s e n s im e s m a s e
, ,
,
0 Ĵ a p o m ês s t tr d in d o C O M ı O U Ħ\
a to r d į s s im ,
m tı a ďo 11 o s d r cı m a s v e s s o a n te s d o te a tr o
o c id e n ta ı
, fr e i n e i ı te d e c o tłc o r r ê i i
m c a e d e c o s m Q po ı
tis Ħt o E t
n r e s êr g s tĉıo d is ı tiu a O
:
ı
s em h e a ll te s , c tt
Pr o p ó s ito d a s ila in a jĵ ta çĉio to
ı Ã $ o rn b r o d a m o ssa
er đn c ia ig io s cı
v eı
D is ta
, Jt r e s e r t ìa a i
R e l gį o s id a d e e x c [ttst
o cu ı
to d o s đe
so ı
,

į d a r į s \n
aı tepassados q tte é tim ,
o fo r ìīļ a
o e 1łtr e s id o s e īm o t o w Ł r e et
de
n en z
r os N āo c p ı
Perd o a d a s z￡a c r e iıg a e d a s u a
o am or
fo r a
Ta ç a o d e u o ta n ıe łłt į de
o a
g e n tiıe z a , a s ilì中a tia e o f
ı
id a ďe y e s ı ,

s a m u T a is
n »ıe s e n o
cau a ı }t e iy is 1ìt o tr cıd ic ąo 1ıo l do s
; e o c in m d e tm d W
一 M į ha do a ľ ó o fa i ıa tic m n e ì\te , a d o r a
Þ Þr ia d iu iì \d a d c
,

亂 S o b r a tıc e a n d
têtıc ia s
o s E s ta d
,
j
o a 1n a e s ta d

o s U ï tid o s t
e v e a ıd n r p r a n

e n te r a m a
đe s W Ï
iltr a çăo x
Þôłıic a e a tĮ t j e j n s e r a +ï ļ à a rAo om
to r r e n te ďo tx o ďo
 H lr h lt o u m t ıa je B t l n d 4 0 to n n is
S . M o T m p e r n đo r o ,
N n d n In t e r fe re n a v lđa ılg l o
l
\ıt e §
r e B a a o g n lp ðe s ta e a
e c a s o ıs s se n o
o a c g n te ç a
,
o q u e
n 9 lń t lc o u m a lu t a m u lt o la & ıd u a
m a
q u e e s p e ra v a u e la
ı
nia dl
q lłe d u v j d o s a v e n t u r a q u a n đo e ın b a r p o u ı tt q n
N a t o t o s r łıf ı
» ıl c lm l u e ￠ T ıB
v b m o ß U m a tı
P r» ľ l tŁd ı ı
» e la F r u a Ħ đa m o d er n a 1lt e l r n d e c Lì r a lın \e , q
u
ıılı
,
l( y o t o , þo ı o sı
e a s ı
a o đo B f e s t e J o s
lesa (s t a lv e z la
n m a t ī p lc a te s ta d o s Ja p o n e s e s
A O F E N S IV A JA P O N E S A N O B R A S IL 45

o clique į n tr a i \ s p o n iu e ıd e iį 11 ī a ei
ı , j ia d a p e ta
cı» o fr o ta
E t a } ıs e eİ (īs d e tc【s de H a i às F į ı
iÞi
u e e& Þa r s a s ,
a w
'

1m s qm e ie r a im lid a r ı
ł
, u c o n so
a p o s s e d o is t m o
te
N ĉio s e T ia ď e b o a Þo Į į t c a e d e b o \ìĻ a i s o
Þw a o ,
B r a s tį s e m a r ?ï t a s d e s pr e a a r s e ìm e ı
}t a ?ıte e x e t Ł
, o n p ,
a tv a ir seiı
eĮ ltante Þe r ig o ()
" °

(6 ) C e lB o V ie ir a A s p e c to s đo B r a s tı
"
p iig 37
, .
 46 CA RLO S D E SOU ZA M ORA ES

C A P IT U L O I II

In ie n t e s d a im ig r a g ã o ja p o n e s a p a
co n v e n
ra o B r a s il I r r e d u t ib ilid a d e à a ßs lm lla
ti
ç ro e c a ld e a m e s to O p in iõ e s v a lio s a s
P r o te s to s c o n tr a a c o lo n iz a ç ã o n ip ô n ic a
C o m p o ï ta m e n to indesejivel p a r a o8 In t e
r ês s e s n a c io s a is P r o p a ga n d a e n co m e n
d ad a C a m p a n lıa r e v ı s io n ls ta c o n tr a a
C o n s tih r lg âo d e 8 4 C a u s a s o c u lta s
E n ıe n d a M ig u e l C o u to A tltu d e d o G Ð
ty êir n o F e đe r a l

A ex p o s iç ã o d o s ca p itu lo s an te r io r e s , à g u isa
d e p re p a r a
çā o p a r a m a is s e g u r a m e n t e s e c o m p r e e n d e r a g r a v id a d e d o p r o
b le m a ja p o n ê s n o B r a s il
, p e r m itir á p o r c e r t o a ju iz a r s e d o s
, ,
s ér io s in c o n v e n ie n te s
q u e já e s ta m o s s e n tin d o e q u e a v u lta r ã o ,
à m e d id a q u e o t e m o d e c o r r e r s e m p d id a s s e v e r a s n ā o fo r e m
p ,

to m a d a s , c o m a c o lo n iz a ã o n i ô n ie a e m s o lo b r a s ile ir o
g p
D e s d e a fo r m a ç ã o s o c ia l d e n tr o d u m r e im e d e r e c lu s ão
' , g
自 em q u e o m is tic is m o p r e v a le c e u e c o n t in n a p r e s e n te m e n te , à

ー
ぴ
d e s p e ito d a c a p a d e o c iđe n ta liz a ã o so
s qu e co bre o se u p ro g res
in d u s tr ia l e m ilita r e o n d e a m is é r ia d e te r m in o u u m a s o b r ie
,
d a d e s ó ig u a la
p lo s h a b ita n t e s d e a lg u m a s r e g iõ e s d a C h in a ,
e

o M a n c h u k u o , e Titré, e d a In d a ,
c o m o a M a n c h ū r ia h o e r e in i
, j
a té a o s m éto d o s d e e x lo r a ã d u ta
p ç o a g r íc o la e n o r m a s ° c o n
n o p a is o n d e
p a s s a a v iv e r , o ja p o n ês a p r e s e n ta s e c o
m o
im ig r a n te q u e ja m a is s a tis f a á Pá tri
o s in te r ê s s e s d e ilo s s a
.
r
n ão s ó n o
q u e d iz r e s p e ito à s u a c o n t r ih n iç ão à fo r m a ç ã o
de
n o s s o tip o r a c ia l c o in o t
n o q u e c o n c e r n e a o a u x il o
a m b ém i n as
,
.
。 ıa v o u ra s
p a u lis ta s e n a s d e o u tr o s E s ta d o s , c o m o t e r e m o s o p o r
豇 ￠ u n id a d e d e v e r ific a r m a i
s a d ia n te
A ir r e d u tih ilid a d e à a s s im ila ã o e m is c i e n a ã o n ã o p o d e ,
ç g ç
em fa c e d e s u a s ic o lo ia d e u d e r io r ,
p g , s a s c r e n d ic e s e po v o su p
c o m o v e rd a d e ir a s popt
◆e ito d o s d e u se s o u e s
, q o m a n tê m
õ e i
a r g taa is e n tre ue os
c a u s a r s u r p r e s a s , a in d a q
ç s nı n ôs
A O F E N S IV A JA P O N E S A N O B R A S IL 47

B ru n o s L o)b o A lfp e d o s E llis J ū n io r A 1e x a n d r e s K o n d e r a p r e

,
.

n o t á v e is c a ld e a Jm e n t o
e x e m p lo s d e a lg u n s c a s o s
s e n te m , c o ı r o
m ,

d e c a s a m e nn t o s d e a m a r e lo s , n o B r a s il, c o m b r a s ile ir o s , q u e n ã o
d e s c e n d e n t:e s d ê 1e s , q u a n d o p o s s u ím o s q u a s i 2 0 0 0 0 0 im ig r a n
t e s ja p o n e s e s s e m c o m p u t a r a d e s c e n d ê n c ia q u e n ã o a n
d a lo n g e
,

d e 1 0 0 0 0 0) tłhe i e é r e g is ta d a n o C o n s u la d o d o J a p ã o
C e ls o V ie ir a , q u e f o i u m d o s p r im e ir o s b r a s ile ir o s a d a r o
l
b r a d o d e aa le r ta c o n tr a o p e r ig o n ip ô n ic o , e m 1 9 0 8 , v o to u , e
m

19 3 6 a t r a t a r n o v a ın e n t e d a m a té r ia , p e r c u c ie n te m e n t e , c o m e
n
,

ta n do que

e e łw ă o ď o
is o ı a »»tie T ıto d o r a ça e a in c o n L P r
«
o
d a ų id a b v m iı e ir {ı c a d a u e s r )la is , o
t»\ e į o ď is s o c ia im p ,

im t ig r a tó r ia N ă o s o Į ?\ e n te
n į p o łıis r n o ď e s s a c o r r e »t t e
t a n b v e la g õ e s d e c o tıs a łıg t \in iď a c e c
ä u ï tu T a , M 1o s
n o s fa ı

ta } n b é m a fin id a d e s Þ
ı
s ic o [ó g ic a s e s o c ` s Diuelpsif
m , c o 1 ı1 o o s rio s s o s
į o \ łıa s P e t p

ca w a s n o s s a s a h ìı
ı os
lï nece»rdo e m Ł o u tr o c a ï ï b p o ď e G r a Ju id A å e ï łıo r a ,
idéa s o s
ja p o tıe s e s gnardarn& os \ M te s ı
ıtd s e
co ı
o n o s
O r te n
ï n e s t ııo s }t á b it o s c o 1 łĻ q tt e u ie r a m d o E x t r e m o
t } ıe s a
te L a ç o s e x c h M is ta s d e fa m iįia c o n s e r u o )
s ic o ló g ic o , im t p e iw tr
ťı -
z s n ıū a tn ıo s fc r a P
p r o e 1 Į a 1 11 e
o »t ia į s ď e r a ç a a )ıtw e a s
ı ı* b s is te »n
u eı E o s gr u p o s c o ı

a s s t e s c o la s , o s s e \ t e ilb p [o s . a s łw þ
・ oı į co,
c o 1M ı

C 0 11 10 s e fô s s c l11 a l o
d }ı iÞô n į c a s , tm ıs Þü r t a d a s ? }la p

ďow}tĮ io d a n o s s a b a n ď e ir a O tc
g ic a ï »t c »łt e p a ir a o
o s t o s a u a »ıç a d o s d e 14 1M
0
ïm eįho r c o }łıo ı s e fô s s e Ť1\ þ

IM C N Y S Ăo ja p o n esa

D e s ?ı tį g a d o s a s s h n o te r r į tó r io e o fıd u r o ,
a c io r ıa

a in b o s s° ł { fic a d o s Þe ı o h ti e d ia tis łtto d a s v o n ba g e n s

i ,

ib ilid a d e s M w T r
a g r m , þe į o ď e s ď o b r a ī łĻ w ıt o ď a s p o s s
c «ı?ıtfs , e n tr e o J a p ă o e o
B r a s iį
l
O b je ta r s c á q t Łe o fc n ô ttb e i ıo s e o p e r a c w e s c a a
t d a do s
r c ď« a id a p a r a miıłtões d e q ıt iį ô n l e tr o s q t a r
A r g w n m \ to fj a g iı į lı& o , q l ta ııđo t ìe ? ı\ o s e x p a »\ ď ir s e a
p

itM g r a ç ja p o »Į e s a . a c e ıe r a d a P o r e itĻ p r ê s m n i p ô
c a s , s e n k o r a s d c g r a n ď c p a r te
d o t la ìe a n o » ıe * ıS e ,
» n e ď $a n t e c o ï \ c e s s õ e s fa t a is S ā o e x a ta n ıe l w e g e v n iz s
ir w is iu e is , to c d ı is a i łd o s e t ıt n ı1 o r g o n is n w d e a t le ta ,
ł

o s t e u o d \ ￠s e n a n w le s d e a s t ad o r e s
 ĊA R L O S D Ė SO U ZA M ÖR A E ś

E o a
n ı t v ecr c

ca e n ĻiM ta r Þ
ar u o :u iĮ d o
n ı cı
tr o Þe t【 a i n e r ic a 1Į o _
,
"
ï ďt n t į c a a Ĥ 1 ıe a ç a es c rev e o s ! D e e n Jis e l lo Ľ e ,

d e s tin d e s r a c e s b la n c h e s ? e c a a s ô b r e o ł h rb tr ic a

į 1ıte iľ ct , d e m o r te a s ı【ı T a n ıŕ o Jì {ır a c la q lta iıt o Þa r a

a E r t? o p a q t tc r o a ir e r p a r a t ôd a a r a a r b r a ?zc a o
・
, ,

d e s p e r t a r d a Á s ia c o n s tit u e o m a is g r a v e d o s p e r i
go s Į mdmbitaeınwmte , a s o r t e d o q 1u tą Ļd o u a i s e r
d e c id id a , e lif b r e u e , ?ıa s r tıa r g c tıs d o P a c ific o
"
ı

D a t a d a ď c 1 9 3 5 , e s s o W o fe c io s e io į e n i b r a r m c ı

q m e V e î ıc e s ı a n d e M o r a is , p r o f M n d o e s u t iŁ d e c l
d o r ďa a h ï ra ja lio ìıe s a id e n * ific a ďp J? e ı o r e s iďb t c į æ e
,

i d
p e lû a fe to , c o n ıto rıe m ìıu ın i o ıt tr o . c o m o n a e llTd d a e
a is a g e Ħb , o s tip o s e a G c a t es a s d o J a pă o , į n Ee r r
o
e 0 Þ

s qł tê1Į ios uiĄıdowos q Į o s s e n s į iı ti￠īĻo s t r o s

ga D a
JJ o u o d e ď e u & e s c o n ıo o s ja Þo n e s e s q w r e it
, Ļ
,

し s e r , Ze u â ı o â a 1 ìJn g lıific ê m c ia ď o s s e l ls d e s tin o s

ー gu o u tT o Þ Du o a r icm o , a e s p a liì a r s e a Þ ó s . P e to
uodį Ŕo o à fn ・
,

w u ĥ ď o fo r a , į n u a d iw ď o a E l c r o p a , tìı

ー
,

c a , į n u a d in ď o a Å w ıé r ic a . R e g e Jt e i ū ￠r d o p e ta i\ı ftão
ď o s a n g tt e e đa s id é ia s a s r a ç a s e s tio ı o d o G d o O c id e w

te ?
"
一

手 N ăo d o s ìn iĮ t tıio s a T c s jt o s ta
fic a r & ts
sı p e ir s a
a in d t tG tr Êa t e g zte r
r e ir a
,

c o 111 o 1 1 o o o fó m w m tı
ll i? â
,
矿 1 1 1
êīıc ia
Promanıente , tm la u e ￡ q tc e s e a ıa r g u e a ďe c a d
.
-
一

尸
r ic a t ta
e u r o p é ia e s e t o ı c r e a u Ļe r c ã t ıc ia ib e r o a n ıe
、
。
一

鰲
C oU L (ı s e

o r e fte x o ä a s
idés
a p a r e n t e llt e m : tp . 1112ıs eiıcedora p e ı
d￠
pr ó jbr io g o u ên p
ł
ち tr a d į c į o no is ta G
ı e 1 1Į a i c ia is 1ıo
、
T ó q u io d e liï ıiĮ L sc o ,ï s tį c a
1 1ı c io tīa
īu ı ı ďa s o N ltO S JO p
ー
is n ıo e a o Þ acilino,
,
ば
吃 p o ıī e s m c o 1 1ı
o ib e n a ı
ı w p u ls a ao
w sa s Þ o ptı .

c o H ıo t e n d ê ?ıc ia p a r o o u t r a s iì Łt e s e ď a s t ł
ぐ io ďo
ıa r e s e d a s fô r ç a s b e ıic o s a s D e s ďe jâ , . Iw p êr
贸 i(I o r Ł
n ı
s o [ ?ım c e n te u a i e !a b o r a tıd o a s lca h e g e iīĻo n
メ ta į e )łq t ta iıto o s e « expaīı sioı ił rto 1ıã o s e fa a po ı
la ?w

ー
,
g o»
t â r io d e p o is d e a Ťıe x a r Jt r o u b ıc ia s e s u b n \e te ť o
,

Łh e s r zrs s a s (' )
"

(1 ) C e ls o V le lr a A s p c c to a d o B ra s lı
ï p ág￠ 37
A O F E N S IV A JA P O N E S A N O B R A S IL 49

E n e m é o u tr o o d e o liv e ir a V ia n a , q u a n t o
pen sam e n to
a o p e r ig o d o e n q u is t a m e n t o d o ja p o riê s n o B r a s il e m f a c e d ê s - ,

s e s c a r a c t e r ís t ic o s q u a n d o , a n a lis a n d o o s e s tu d o s d e P o r te u s e
,

B a b c o c k ', d o is n o t á v e is p s ic o a n t r o p o lo g is t a s n o r a m e r ic a n o s
i i
q u e , e ıT l H a w a i, v e r if ic a r a m :o in s ig n f c a n t e n c e
i di d e f u s ib r i
d a d e d o s n ip ô n ic o s c o m e le Ln e n to s d e o u tr a s r a ç a s e sc re v e

r'
P ó s o p r o b le ln a d a a s s į m u iı
ara n a çă o đo i t
į i ď reso
g r a iıt e ja p o t \ ê s é in fi}łį ta Ąn e »łte l m ts đ f c ı e
u e r đo o ď o s į ìn i(Tr a »ıte s d a s o u Tr m r a ça s a q u i
qw
a fį u e n t e s e is to tıă o p e ı a s i la n f e r io ī id a d e
,
q t ce ,

fį c a p a t e m t e 1ıã o e x is tir . 1 ï īa s p e ıo ı s u a i»ıc a p a c id a d e

ďe s e å e iF a ir a b s o r u e r þe ı a 11m sa 1ıa c io n a ı Qttaı

ď a ď e q 1A e ĉ le r e u e la å c 1 rt o d o q t t a s i agresso 1 ıo H
w a i, s e g u łıď o o s d o is (t u to r e s c ita d o s e q l te Þe n s o , , ,

h â ď e s e v e u c la r e l li q u a ı q \* e r p đ te o ī ıd c \ fix e
D ja p o n ê s é c o m o o e n x ôfr e ï h \ s o lń u e ı E ê s te
'

j t a m e n t e o p o n to ī ria į s d E įic a d o ď o s e tc W o b ıe ï n a
u i c o M Bo e m a q t a [q t c e r o m tr o Þ o n to d o
iī iw Grório a , q l

gı
o bo (2 )
"

O u tr o s b r a s ile iro s e s tu d io so s id a d e
e o b se r v a do re s da a tiv
,

d ê s s e im ig r a n t e e m n o sso m e io q u e p r o c u r a t ir a r t o d o o
fi i m a n té m
p r o v e it o d a t e r r a e x c lu s iv a m e n t e e m s e u b e n e c o e
o

e s p ir it o v o lta d o p a r a a lo n g in q u a te r r a n a t a l, têm a n a te m a i

t iz a d o e s s a c o lo n iz a ç ã o , q u e , c o n f o r m e s e v e r if ic a r á n o d e c o r
r e r d a s p á g in a s d ê s t e e n s a io , n ã o t e rn t r a z id o o r e s u lta d o a p r e i

g o a d o p o r c e r t o s D e f e iis o r e s
'

H o n ó r io d e S y lo s e x p r e s id e n t e d a A s s o c ia ç ã o P a u lis ta d e
'

I m p r e n s a e in te le c tu a l c o n h e c id o e m S ã o P a u lo , n ã o p ô d e r e
i do s
p r im ir s e u g r it o d e r e v o lt a h á a n o s , a n te o in d ife r e n t s m o
*

i i
p o d e r e s p ú b lic o s p a r a ĉ s s e g r a v e p r o b le m a q u e s e c r o u a q u
D iz ê le
D o r tıiłta d o s þo r 1& ll\ s e n t i 11 c n ta ı
:
IStłt01trbiďo p ,

lıá 2 4 (ııl o s q ı« c o s g o u e r llo s d a R e Þń b ı ic a t l ĉ }} l c a lla

Į iJ=a ą ıd o p a r o o B r a s il l lp łı
ıa t \c r i t
d a d E ir o to r r e \ıte

g r a t ó r ia ja p o »ıe s o s em .
b q tłe \ p r o t e s to
in ł P «ır ta d o
fw ıd o de u ı co n
M 1ł c iê t ıc ia P a r a a n a t e i ı
ıa tis a r o c r iıïw ,

(2 ) O J lr e lr a V la n n R a so c Å asł
m łZa ç ö o , pág 209
 CAR LO S D Ė SO U Z A M O R A ËD

w iŁe a e s n ia ı ďit o p r a tic a d o c o n tr a o rt a c io m a ı

,
į da d e ,
o r is to ł e u a tĮ īa m o s 1 ıo s s a s u o 3 e s , n o 1m e io d e s s o į n

d ĺ fe T e m ç a t m 1ıu ı a T , e llo s u A d e fe s a A r n n ım n r e s s a
b a s ta r d a d ir e t? i￡ c o [o ï ıis a ď o r a e e r r ô tz e a , s o b t o d o ĵ
o s a s p e c to s a 1Į t e u e m o s cıa rg i rĻ e tıte
, o s u ic id io ,
da
, ,

p r ó pr ia n o e m e ln s o to ÞLLtr Io & e t n n M a n c h t Ł r ia a n w

r ic a n a !
"

E p r o te s to s c o m o ê s s e p o d e r ía m o s r e tın ir ;n ú m e r o s , p a r a
a te s ta r a g r a v id a d e d a q u e s tã o , a in d a b e Ħ p o u c o e s c la r e c id a o u

p o u c o c o m p r e e n d id a p e lo s h r n r ile ir o s , q u e ilu d id o s p e la p r o
p a g a n d a d e a lg u n s p a t r ic io s q u e , e n r s u a m o r p a r te , s ó e a t a m
x l
a s q u a lid a d e s d o ja p o n ê s e d e s u a t e r r a e n u n c a e x a m in a m ,
d e n tr o đe s u a p á t r ia o s t e n tá c u lo s d o p o lv o a m a r e lo e n r a iz a n
,

d o s e , e c o m a s v is it a s d e c o m is s ĉ ie s e c o n ô m ic a s n ip ô n ic a s a o
n o s s o p a is , c u jo t e n itó r io lh e s é fr a n q u e a d o e m t ôd a s a s d ir e
çõ e s , c o m p o r m e n o r iz a d a s in fo r m a ç õ e s s ô b r e n o s s a s p o s s ib i i
l
d a d e s , c o m o s e e s tiv é s s e m o s t r a ta n d o c o m u m p o v o v e r d a d e ir a
m e n t e a m ig o , q u e d a m s e , d e c ó c o r a s à s v e z e s , à m a n e ir a d o
je c a t a tū d e M o n te ir o L o b a to , d e ix a n d o q u e o t e m p o c o r r a ,
in d ife r e 】T te s a o s m a le s q u e a d v ir ã o d e s s a a p r o x im a ç ã o ! O S
c a p ít u lo s s u b s e q u e n te s e s c la r e c e r ã o o le it o r s ôb r e a s qzo lá u e is
q rĄÁıtį d a ď e s ď e a g r ic m Ł t o r d o {n » ig r a m t e ja p o n ê s , o s e t i w w o r þ a ïa s

c o z￠s a s b r a s ile ir a s e q u e ja n d a s p a F tic u la r id a d e s u e tê m s e r v id o

, q

đ m o t iv o p a r a p a n e g ir ic o s e e n d e u s a m e n t o s , e n q u a n t o o n o s s o
p o b r e p a t r ic io é d e s a lo ja d o d e s u a h e rd a d e , e é e s q u e c id o d o s
fa ls o s p a tr io ta s q u e r e n e g a m a té o q u e é n o s s o , c o m p r o p ó s ito s
m a n ife s to s d e e n r iq u e c e r e m à la r g a , e à m a r g e m d o v e lip ê n d io
q u e s e v a i M z e n d o d o q u e é n o s s o , b e n i n o s s o , e m f a v o r d o a lie
'

n ig e n a
O p r ó p r io S e c r e tá r io d a A g r ic u ltu r a , d r C a r ı o s B o t e lh o ,
d o govêmo p a u lis ta d c Jo r g e Ţ ib ir iç á e q u e f o i q u e m p r o m o -

v eu a o in g r e s s o d a s p r im e ir a s le v a s im i r a tó r ia s d e n ip ô n ic o s ,
g
em 1 9 0 8 , w n it c n c io tı s e n i a is t a r d e d e s e u ĉ r r o d e c la r a n d o a
,
F id élis R e is q u e n ão s a b ia c o m o p e n ite n c ia r s e d o m a l q u e fc z
a o p a is , a o m e s m o t e m le
p o q u e a fir m a v a q u e s e F id tlis R e is
v a n ta s s e
,
n a C âm a r a đ D e p u ta d o s d e M in a s G e r a is , u m b r a d o
de a ı e r ta c o n t m e s s a im ig r a ç ā o
,
ė1c o s e c u n d a r ia , c 111 S ã o
P a u lo (ı)
"
(3 ) P Į đd llH R e is l g 4a o O r ûa n le a ľ pńg 280 .
, .
 人 ö Į ŘË Þ
Įs ÍV A Ĵ A P ÓN Ē s Á Ì łõ Èi A s İ Ľ ı
Sİ

O T en C e l I n á c io Jo s é V e r is s im o p r o n u n c io u e m 19 3 7
, ,

p o r ta n t e c o n fe r ê n c ia s o b o t ít u lo Å iį Jz ig r a ç ã o e s e ? ç a s p e c to s
b ıt e r e s s a n a à d e fe s a tz a c io ? ıa l q u e c a u s o u c e le u m a n o R io
,

N re bs te im p o r ta n te t r a b a lh o e s c r ito c o m c la r e z a e
, p r e c is ã o
C o n c e ito s , d iz ia , e n tr e m u it a s o u tľ a s v e r d a d e s

"
Q t ce llo p o d e r ia s w þo r q tt e a c e itm ıd o a c o lo bo rm
çio d o b r a ç o }tį p ô ? Į i( o r e c o n }\ e c e n ď o a s u a n ta g s
e tı
d e s tta c a p A c id a d e d e tr a b a ı lıo c o »ıs ta ta )łď o o s b e n e
i i
f c o s d e s t({ls q u a tId a d e s c o 111o c o to »ıo t tié s s o n m s
ï ıo je a o fiR illa ır q t ce ď e s s a s c a r a c Łe r į s tic a s fijs ĺ c a s o
,

B r a s il n a d a a p r o u e ita s e n ă o o « u is o ď e q t￠e lıiŁ m m

p e r ig o ja p o n ê s ?
E a to t lg a r M o \\ o s s o s o ı Jt o s P e ł o s seı ts o n ť o z a is
◆ 1 Ļa r e ıos Þe &o v e r d e d e s e lls c a n a u la is þe ı o b r o n ıc o
de sm as ı a u o u ņta s de aı g o d ăo it ıs e n s iu c h tĻ e iıte a
n o ssa Þ r ill l e ir a im l Þp r e s s ĉ &o é ď e c【
ł c e į ta ç ăo d e c o }￠ia n
ç a 1 1 o r e s ıtı ta d o d a q u e ı e tr cıb a [h o d e l t tiį į d a ď e M a
ın a iıt tt e ilç ā o ďa q w c ı e coı on o E rıtr c ta i\ to 1\ o s į ı4td
? tt o s } P o ? q ıłe ([o ł odo d a q l t e la ¨ iu id a d e e c o ıt ô t Jtic a
q m e ta ıt t o 1ıo s im p r c s s io }m , }ıá l ( ılla a tį u id a ď e þo ı
ł į tic a
q t ￠e n m tiT o ?\ o s h Ttm ıi￡ h a }t â o 11 o o o J a p ă o O S h in
N ih o n , o e s p ir ito ja p o ?z ês , o Y a ıLr a to d a m a s h u E
e n tă o c o }ıs ta ta r e lm o s q t & e o q t c e e i»ū g r a n ă o é o h o
î 1w ï m ď o J a p ĉio É s te 1 ı11o e x is te is o fo ď o S ttū i d a ,
s u a atuiďa de s e l e tr a b a lh o , é c a r a c te r is tic a n w n t e c o
,

le tiu o
"

,'
im t ig r a tt te ja p o n ê s n ă o é l *m c o lo n o n o
o ,

s e n tid o ł\ d iu iď tla l d O t êĦ ł \o , 1 1 1 0 1n e1 }r o d e t( 1 ı
s o c ie d a d e q lte s e i1ıs ta ı a 11141 ł o o u tr o p a is , c o n s e n m n d o

in ta c ta s a s s l( a s c m teristicos r a c ia is a s ila 1 1ą tid a d e ,

q \\ o r a ı a s ı
,
u ı c tł ıt u r a d c o r ig c 1»\ M a s e s s a c u lt u r a d á
a o ja p o n ê s w n u ı a ı N u ı 1 )1ls tic a
' ı
,

E m en tr e v is ta a o jo r n a l c a r io s a O P a is a n te s d e 19 3 1 , F i
,

d é lis R e is a n a lis a v a n e s te s t e r m o s o in c o n v e n ie n te d a c o lo n iz a
ç ã o ja p o n e s a e m n o s s o te r r itó r io

S
m n que re r ・
łi sc t łtir a t e s e . \ te t an t o a p a i -
tos d Q

« o lła) da sl￠Perioade I? iłıfe r io M a d e d ￠ r a ç a ç o ıł

 CARTO S ,
D E SO U ZA M O R AF S

da Įıie iu r q u ia an[ł j»Oı ógica D o s g m + P o s h tcm n n b s ,

e r fił o a s ď o u tr iī\a s ď c G o b in e a u
ila n 【ı
n tu ito e n tb o ľ a Þ ,

i0 ı{ ł a d e , d c f o Ħ1 a T a titn d e
te łĮ b o s o d m lc r , C 0 n 1 J ıa c 1ıo
i e s a n Ła târ ia
r a d ic a l c d c r ir u a t i s
,

N e m s e iìį g a q u e ııc g a ]ï I o s q r ta ı id a cfe s d e in ￠e ı i

t b a llï o c u iTu lu e Jt a tr io tis ıĦo a o p o d o
g h ıc ia e d e ? a ,

? o d c ďis fa r ç a r
jd p o n ts . c o 1ı1o d c o u tr o ıa d o łt o s e J
ii °

(ttr q s o đ õ e s o fr ic a tıa s 1 ï 1 e s m o s o b o d o m in io
as n a ç ,

eu ro pe u c dc o u Er o s J to u o s c o n to o in d ia ą Ļ o ,
so b o ju
g o in g tts
M as o
co n ı lN n is tıtlo r o a m a r e lo
c lc ł
n e ï ıto rn o ,

ď c fo r m a a ig u ï n a 1 ıo s c o llu n Ļ é
ja po n ĉ s e c lï in ês
ı t e im i
(ı 1 Į o s s n N P o s iç iio n q t ta q u e r c o r
ï e iı
F o r n ta l
【 E ;s s o d o p o n to d e u is
g r a tó ľ io d c o r ig e n \ a m a r e
{l

ta é tłıic o , n ıa n ıi s o c ia ı ,
c s t ,'" C O C e c o Jī ô m īc o

R ı o u t r a n ie n ta ı iD [ıd ( o u t m n ıo raı id a d e ,
a ta E e ,

id io ltza Ĺt o d ife r e n t e , s e w
o ttt r ū s c ren ç a s , la la īıd o 11ĻH

h u ìn 1ıo s s a , (ï iï ıďa q llc s e a

d a pt e
n en c o ìata c to c o H 1 a
s e a fe iç o a r â (1o t Į o s s o a m
b e n te
a o ì n e io fis ic o , 1 o

n m ]u ï G n ıu c tr r o o i i& tir 1 1 0 8 1 ıa s ıta in t e g r a ç iio

lıs 1

c o n ı a ìıo s s a r a ça 1z o p e r io d o a itıd a d e fo n ï ta ç â o d e s
,

ĺ (Į c n iio hom o g e n e is a ç iio e s ııF c ie n t e m e i ıte c o n s o ti

d a d a Þu n t is s o
N o Jìr á p r io in tc r ĉ s s e & o J o þ ā o , S P e i ıc e r , c o ?ı
dc
s t￠lto d o p e lo \to r q ıtts īt o c o tĮ d e ııo u o c a s a ln e n to
'
, .

o « to
jo po \Łĉ s c o n Ļ Jto u o s d c o u tr a s r a t a s I s s o d o p te
d e ų is ta b io ı ôg ic o , e o Þ r o b ic n Į a , cıis s e o o n Ħb w ņ ,

ilo s o fia
中e \u a 4 o r t (ın ￡p s d c b io ĺ o g ia d o q H e d e f
,

s o c ia ı .

Iìl ţ c r ĉ s s e s
N iŁ o s e r á , i" r io )ıto
, p a r a s a tis fa e r o
o s e lli
e c o n ô m ic o s d c o ) d e irb im E d ia ttı q u e in s is tir e m
'

,
a ł w
s e \n e ı h o n te Þ roÞ ösito A s s u łt to d e s ta 1 ba m r c i ,ı s c r
.

le r e s s ū n d o a o s d e s tił ıo s d a m c io n a ıid n d e , P r e c s {
C n m r a d o cic m a is a ı
lu r tt
l
.

w ł da
-

E, a ss Ł
,
ılb [t e g a r ia n \o s o
q u e r cı s ı0
problema
fic a çito c lc a çă o d a r o ça , q M e d e u G c o līs titltir o 1ıo io ・
í
cr
s ttpr e 1lm
j
o b e tiu o tła c io )Į oliia ? C o īł Ļ 0 o po ī \ês , j
\ł1\
r e n m s n į ic le o s d i q tļ c n
c Þo Þ i
U a ç õ e s iīta s s tĦildu c s ,

ca s e iıu c g r a r ā o c o }to s c o \
c o 1M tï ı
d grß
ı
, p
a r a a o bra
de z a c d a ciiliaação d o B r a s il
.

W
・
;
:
m
 O F E N S IV A JA P O N E SA N O B R A S IL 58

O Þr o b Ł e ]n a tıo p o u o a in u łto q ıte o v a d e fr o N ta ,

\)\ o s,
é c o is a ī i s s ér ia d o q tte s e Þe t w a e ııðo þ o d« ,

s e r r e s o lu id o n &e r c ĉ đ e t ill& tttiį itm in ł to d e c a r á te r

1 »ıa is o tc 1ıı e lıo s tr a tłs itó r io S e a q ıle s tã o fô l a a pe p

\ı as Þ oų oar 1ıiio 1 ıo s im p o r ta )ıd o c o 1ł 1 q tłe e ıe l n e »ıto p ,

,

r e c o r r ès s e n m s ď e s d e to g o à C lıh ı a ò s lì &d ia s à P r ô , ,

p r ia  fr ic a e đ f ic iı1 \ ă o s e r ia q u Iç Á r e (ıta m ıo s o
, , ,

it￠ a ı e ıd e 6 0
"
tr á Fic o q ıte «ıb o ı
,

E ao jo r n a l Å N o ite ,
o a u to r d o p r o je to r e s t r in g in d o a im i
g r a ç ã o ja p o n e s a , cm 19 2 3 , na a n tig a C âm a r a d o s D e ı »u ta d o s ,

d e c la r o u a in d a o s e g u in te

S o le ic a Tq rıe iıte c o n Ł r á r io à c 1ıtr a d {Ł e ilt 1 Lw s

"
ra d

sa , n o Þ a is ďa in d g r a ç ă o ja p o )ıc s a tr a trs ig in ď o (ıtć (t

, ,

p e r c e }ıttıg e iıt d o Þ T o je to , is to ê 5 0 1 . E \ı l ? e ta ç ă o a o s, .
.

jâ e x is t u ıte s q tte o r ç {ı1n p o r 1l)ıs 4 0 1 ııİ t A is s o s o l&

,

ıe t ìa d o þ o r n ıo tiu o s d e o r d o 111 D tł
ı łiıa l] o litic a e c o łıô ,
,

? m ic a e s o c ia l 1 1 lllıc [ı ipo r ć 1ıł

, .
il e g a n d o a s q tftı
,
lid a ď e s
d e itıt e lig ê ł\c ia c o p c r o s id a d e d o þo o ja Þo n ĉ s (tı ć )n , ,

d o s c ıI ť e c o ]ıı ıe c id o Þ a tr io tis n m

' Į as , o q ll o cstŁn g o r a e 1l ja g o ós o þ ro Þa m n

bı e rn a d a fo r m o ç ã o «ï a 1lo c io tıa ıid a d c o to d o s s o b r e

Ze u a n t e E ĉ ï R îıiio c o m p o r la 1 ıo s c L( a tu a l p e r io d o d e
caı d e a ın e n to a itıt r o d 1Lç iio e 1ł\ la r g a e s c (lı
a dĉ sse eı e

tn e łıto

E t»ıic a n ıc }łtc \ ıa s s in tiı áu e ı,

o ja Þo ııĉ s Þ er}lł a}ı C
c r i i. ) tqt ti st ad o ,
c
on n a n d o 1 ıńc ıeo s d c Þ op t d{ iç i i.
f

H iipa r t e v iN ď o q lt Iç Á a c o »ıs titıtir d e f\lłılT o ıtī)L P e

, , , , ,

r ig o 11o o r «le )t\ o ı it ic a t r a ta n d o s c d e 14 ł11a p o te n c ia

,

ď o u a ï o r d o J a piio Êı e ć ił ıfc r io r c o 1 1 ) c o to ll o Iıłs .

￠ iitìe ııła s fa s e } ıd a s e t ltd o q ıte e c o tıo n t is « r e m e te þ a ra

o s e ll P a is O POUCO q ııc r e s Þe n dı )ła co o þ c r a li d

u a s q t le Fı nı d{Zïı \ e M tr c Q lla s i )u u l{i c o ï iıp r a a o c o

ì n Ér c io »łtz c io n a l À Į t￠ito s ó b r io a liï ï lr n la s e n ta ï é , ,

Þo t t c o c x ig c n tc o l l i ttı4ıłć r ia D e c o n íö r to c n ilo tc 1 ıť a
・

ľ c s is t 1 ıc ia fis ic a q ı ıc s c s u Þ iir N ă o t )a ı e o )\ o s s o c a

lt ţo c o )ıa s lid e s Þ c s {ıd o s đa Ia u o ł ıT (I Li}ı gta c o s H L .

t lac s l
1n o r a l
,
r ť lig ii io ť ı}ı I n d o t ş t(i o ja p o n is ď 17' ,

ı\ń s a fÆ t(ł«ï o Q u c t a n ta g e n t po is ņ ł\o s (u h t ir ó d e s s

'
,
 CA R L O S D Ë SO U ZA M O R A E S

in t ig r a ç ă o e i»\ d e s c o n Ļ p a s s a đa e s c a lo ? D e m ıa is n ă o
,

e s tá a í. a a d u e r tir }ıo s o e x e ln p lo a m e r ic a t ıo ?
, ,

S e fa ı a ) \ d o đa R į t s s ia , }ıo tL u e q t ( E ıti ď is s e s s e co ,

? )ıe n ta c o 1)ĥ a i ī m r g o r D o s to ie ī ıs
te r á d e ď e s c o b r ir o e lix ir d a u id a e o 1 »L o t o p e r p é ttt o
,

a l t e s q lt e o O c iď e n te c o ltzp r e e lz ö Fa a u e r ď a d e r ıL s s a o
»
e s p ir it o r lls s o s tła c a r a c tc r is tic a e s ı {a s t e ï Ld ê ł
ıc ia s
,

q M e }į u e )}\ o s d c d ig e r e 111 r e ı a ç ă o (1 o j(ıÞ

ł o }ıĉ s ? N lw ıc a
J '
o o s s i?Jzila r e n ı o s 'M t1ıć a o c o ï Jıp r e e iłd e r e u L o s
, (4 )
M u ito a nd e F id élis R e is q u a n d o a p e n a s h a v ía m o s in i
te s ,
・

c ia d o a c o lo n iz a ç ã o n ip ô n ic a e m S ã o P a u lo o p u b lic is ta b r a s ile i ,

ro dr A i
n tô n o B a n d e ir a d e M e lo , e m c o n fe r ê n c ia , d e 13 d e
īr iä r ç o d e 19 1 1 , n a B é lg ic a , p e r a n te s e le to a u d itó r io n a S o c ie té
B eı g e ď È tltd e s C o lo n ia le s ď e B r q tx e ı te s į å a c e n t u a m a s d itic u i,

d a d e s p a r a a in te g r a ç ã o d o c o lo n o a m a r e lo e m t e r r itór io n a
c io n a l
r'
A d m t s , a Zin g n a . c o s ti n n e s , c a r á te r , c r e \t ç a s
reıig io s a s , t o d o s o s e ze n w tłto s D e s s a c iu iliz \ 初
tic a ,
tiio a f«ıs ta d a da ?ıo s s a
, rotìocanı Į ncompatibil
d a å e s , s e n õ o į n ďe s tr u tiu e is 多, (1 o 1 1 » 1 o s ì ıĻıŁito o c e n t t l
多

d a s P a r a q tt e e s s a r a ça Jbo s s a s e r a s s im ila d a c o L T e ı e

\n e n to s tu ıc io n a is ď e o r ig e n \ o c iD e n ta ľ
'
(6 ) .

g uan do n a Ċ
d o s D e p u ta d o s , e m
âm a ra 19 2 1 , d is c u tia s e
a e n tã o m o m e n to s a q u e s tã o d e in g r e s s o d e n e g r o s a m e r ic a n o s
d o n o r te e m n o s s o p a is , p o r in ic ia t iv a D u m s in d ic a t o , q u e s c
o r g a n iz a v a n a g r a n d e n a ç ã o a m ig a o s E s ta d o s U n id o s ,
Pa ra ,

E s ta d o d e M a t o G r o s s o e c o n s e q u e n t
e
a q u is iç ã o d e t e r r a s n o

o s d e p u ta d o
in s ta la qã o d u m a c o r r e n te im ig r a tó r ia n e g r a s por

S ã o P a u lo e p e r n a m b u c o , s r s C in c in a to B r a n d ã o e A n d r a d e
)
B e z e r r a , a p r e s e n ta r a m p r o e to e m 2 8 d e ju lh o d a q u e le a n o , ï io
,

q u a l s e p r o c u r a v a v e ta r ta l p r o p ó s ito
E n q u a n to s e d is c u tia o p r o je to r e fe r id o v e n t ilo u s e , łï o ,
"

a
só n e ssa C a s a d o C o n g r e s s o N a c io n a l c o m o n a im p re n s a ,
ta n d o
q tte s tã o d a e n tr a d a d e ja p o n e s e s q u e já v in h a m d e s p e r
ta lv e z
,

in te r ês s e p e lo i i i t it i e m fu tu r o
, p e r g o q u e v r a m a c o n s u r
a õe s
P r ó x im o .
I n ú m e r a s a u to r id a d e s e m e t rıo lo g ia e c o rpo r q
印

lü ) d e lm
B a tı de M M O D Q Q W
-

e lo r
ı
'
Ųn p a y e d u N o N v o0 U

ı
.
A O F E N S IV A JA P O N E S A N O B R A S IL 65

c ie n t ific a s m a n if e s ta r a m se d e s e lo c a liz a r e m
c o n tr a a id é ia
n eg ro s em M a t o G r o s s o e fa v o r á v e is à r e s tr iç ã o d a im ig r a ç ã o
a m a r e la p a r a o B r a s il, a q u a l v is a v a lim ita r a 5 ?b a e n tr a d a
d o e le m e n to a m a r e lo E s t a lim ita ç ã o r e c a ta s ô b r e o n ū m e r o d e
a lie ń ig e n a s d e s e m b a r c a d o s c o m o f o i p o s te r io r m e n te r e s o ıv id o

e a i» r o v a d o p e la C o n s t itu in t e d e 3 4 q u e a a m p lio u p a r a o s q u e
,

h a v ia m e n t r a d o e m n o s s o t e r r it ó r io d u r a n te o s ú ltim o s 50 a n o s
A p r o n ó s ito d o s a m a r e lo s , t r a n s c r e v e m o s a o o in iã o d a
A ca d e m ia N a c io n a l de M e d ic in a ,
cha m a da a p ro n u n c ia r s e ,
e n

tã o ,
a r e spe ito

C o n s id e r a n d o q u h o tıĻe n ı é ttu ıio r P a tr i1

"
e o o

n io d r tt1 łta } u ıç iio

C o n s id e r ◆t ıd o (11 年 o B r a s iį t e n t c o \}Io o s e u P r
tīeiro đe u e r s e ïa r ĉ s t￠ þ tı t￠ nônio n ıe ıh o r cī n d o (ı s lła ,

fo r i ll(ıç iio ê h lic «l e p r e s id iłıđo iŁ s tia s e ıe c iio s o c ja ı

C o »ts id e r a ?? D o nue o s (ıl? o r ig e i w s d a Å s ia q t«a J ,

(n te r }l( e
￠ se a j o s n ı v a lo r ,
s iir » (ıb s o h t ta i ł
t« n t p ł
n a sĤ

iı
n ı iiu n is 1ī o O c iďm ıte , po r rı if e r e n ç a s fm ıd a i ı\ e n ta is
de r e l{q iã o .
ď c h ıď o ı
c e de c o s tlt 1ı
1es

C o n s id e r a i \d o te is e l t g ê tıic m e e c o n ô ł»d c a c
q tte (ts

s e o p ðe n b c n tm d a de cı e i n e n to s d e s s a o r ig e ıł ţ n o

te r r itó r io b r a s iIc ir n R c s o tų e ď c c o ııfo r n ń d «ï ď e c o ı)Þ o

. ,

a r t 2 ? d o s s e itš E s ta t u to s E n ď ç r e c a r ð C ā 1)ıa r cı ď o s
.
,

D e p m ta d o s a e x p r e s s ă o d o s e tt a p Į «ttłs o o o stst itu

tiu o d (ı c o łn is s iīo d e A Q t l ıtu r a e h \ď Lis lR ia , o q tu ıı
e n ıe ııd o t￠ o p r o je to 3 9 ı ď (? ı 9 2 3 e r e d u s in a m ￠a ł
, , ,

1n e n t e
,
o m į h »Ļe r o d e inı igm n te s (ıs iťltic o s a c in c o P o r
c e n t o d o s já Zo c «ï ł į s a ď o s e »l\ c a d tı E s ta d o e r e c o n h e
c iD {i n w ï ıt c (r g r ic ıtı ta r e s (a s s ) M ig u e ı C o ttto .
F
T er ra A 1 t q tts to P {ıu ı iı o H e i ır i(ilt e D w lH e
H í e n ıe c M tıc fıa d o F į g w e ir c ď o V {ıs c o »ıc c ıos
A ı $
o s n i d e C tı t
s ro J oa Q u i m M i
o r e ra « a ı I-
o n s e c {ï ,

B e t\ja n \ ŊıĮi A d a R }
o c ıa F a r a i Olinpin d a F o n
se ca A ı fr e ď o d o N «ıs c ıţ ıt e n to S ih ìa F e r r e ir a d a
S ik ta C a rı i
o s P ī łto S c id ı A A tłs tr c q és ilo
A ı »r e u F ia l}t o A r ţ iD ô 1 ıio P {H ı\ p ı o na A r tu r M o
s es A M a c D o tu eı ı A \ıg u s t o d e F r e ita s
C a r d o s o F o n te s B e h »tir o V a lu c r d c Is a a c W e r
 58 CA R L O S D E SO U ZA MORA
6 fé (o g r iFo s e n \ p r e é n o s s o ) A r p a ç ă o te r á
"
e ďe 1n

q tt e tìir ,
c s ta n Ļo s s e g t tr o s S ă o P a u lo iťŁd e i& o b r a ď o
de a ı arı lw q tıt r a tr a u e s ďa s ita hrpr e iĮ s a , q t w r a t r a
,

u és ď o s s o ils h o n Ļ e īţ s d e g o u ĉ n Į o T ôď a g e n te c o m
þr e e tıd e h o je q t{e 1 6 o s e r á þo s s iu c ıc o lo c a r s e a c iīn a
d o s n o s s o s in t e r ĉ s s e s o s b t te r ĉ s s c s o į ]ıe io s T ôd a
g e i Į te jťi s e a p c r c e b e lt c o m n iT id c g o q ıt e q u e r ia »t\ d i
a q u eı c s g r it o s s e iıs a c io n c is 1l a C o t\s lih ti? \t e
" '
z er

s a *ıd o c o lo r ir 1«111 q u a d ? o s o n Į b r io
p q ltc 1 Į 6 o e x is te
? ıe llĻ p o d e r ia e x is tir d e »ıtr o ďo B r a s il Þ a r a g u In ďa r
"
,

a o c a r ta z d o r e c ı a m e o c a b o tit ı is ìrŁo gagŁďe i tĻc ia ďii

￡i(ı d e b r a s ile ir o s d e s c r e n t e s łıo s ď e s titıo s ď o B r a s iv ,

Pa r a o s q u a is a 1Į o s s a P á tr ia e a n o s s (Ł g e n t e s e iıt pr e
fo r a tī\ l(\ţ ia W e s tı f3 c il a o s " P r e te īıs o s h n p e r ia [is n m s
g e r a d o s P e ta s s IĮ cLs irt m g iì u ıç ö e s c ]Į fe r n biç a s
"

Į 1 1ıp e r ia [is \ łw
r'
p a d r ă o é tłıiċ o T t cd o lite
r a tł w a d e iın p o r tcıç iio t ìir tg a d a d e s a s tr a d a n t e īıt e łłltm
专 n ıo 1ìw tŁ
,

to ďe į n tr ig m i?łc o n fe s s âtìe iIr " ďe n tr o d e īn )u ı

勇 ,

等 (zs s c }ıŁb ı é ia q lt e n «io c lt e g o tt a c o n ıp r e e llďe r b e m i n iti

： ďo lJ Į e n te a s ıta a lta rtıis s ă o " .

：
- A lfr e d o E llis Jń n io r ,
u m p o lo g is ta s d a im i
dos m a io r e s a

g r a ç ã o ja p o n e s a p a r a o s e u E s ta d o
n a ta J, o d e S ão P a u , r e
节 g io n a lis ta e x tr e m a d o q u e , c e r ta v e z s e g u n d o n o tic ia r a m o s jo r
, ,
り
n a is d a ép o c a a b a n d o n o u o r e c in t o d a C âm a r a d o s D e p u t a d o s
ー ,

p a u lis ta , q u a n d o e r a e x e c u ta d o o H in o N a c io n a l e
q u e classi
、 ,
fic a o s n o r d e s tin o s d e r a a in fe r io r m a n ife s to u s e d e s ta fo r m a
ç ,

d e b {ıtiďa a q t c e s tã o ďa ir n ig r a ç ăo P o r
"
(1o ser ,

o c a s iă o d a e fa b o r a ç ă o ď{& C a r ta M tıg n a B r a s iı e ir a ,
h o k u e (ı i»ıfh lĉ łıc ia n w n i e s ta d e t rá r ia s e n tid {ıd e s
f ,

r n tr e c ta s ď e 1 1 1 1 S o i d d
c e a e d o s A 1 ï ui$ï o s d e A ı b e r to
T iir r e s s o c ie d a d e d e v e d a d i ii faniticos n a c io n a
, r e r s
lis ta s q tt r a c ïu ın L ıte o B m s Èı d u it ]c r n o v e r d a
一
し
,
q þo e
đc ir p r e n i}n c d {ı «ıtt t{ır t i ï
q t a n tı)w ī[a , (s to ê d e s e
s l(
い ,
ー
一

仁
li r ir a s i 1\lQ s \łt o 11 0 8 s t[{ıs n c c c s s id «ıďe s d e b r a ç o s A
,

ta ı P o n to ia ĉ s s e
一
fa tu ıtis ì »\ o q n e o s t w ï łtb r o s d e s s a
S o c ie d a d e pr o fc r ir c u
\ l)r c )\ s a , 1l{ı o c a s iiio
e \»
么 }ı p p ıa i»ł
。

一
一 ltt e s c ď e þ q titı o (ıs s u n to n a C ł in u ır a F e d r r a ı ,
o S￠ -

一
A O F E N S IV A JA P O N E S A N O B R A S IL 61

N em oO b s e iw a d o r E c o t ıô ?ııic o , ó r g ã o q u e d ċ v e r ia e x a m i
n a r c o m m a is e u id a d o q u e s tã o tã o c o m p le x a c o m o a d a im ig r a

ç ã o , m o r m e n te n o c a s o d a r e s tr iç ã o e s ta b e le c id a p e a
l C o n s ti
t u į çã o d e 1 9 3 4 , d e ix o u d c t o c a r p e lo m e s m o d ia Ĺp a s ã o d a s c r i
tias c ita d a s , c o m e t e n d o v e r d a d e ir o s d c s liz e s c m s u a a p r e c ia
ç ã o , ń ã o s ó quı nto a o fa t o d e ju lg a r q tle a p r o v id ê n c ia d a
C o n s t it u in te te r ia e s ta n c a d o t ôd a s a s le v a s im ig r a tó r ia s , q u e
a n te s n o s p ro c u ra v a m em g m n d e s p r o p o r çõ e s , c o m o t a m b ém
q u a n d o s e r e fe r e à c r is e n a la v o u r a c a f e e ir a p a u lis t a
N o de
c u r so d ê s te t r a b a lh o , d e m o n s t r a r s e á o s e u e n g a n o b e m c o m o
d o s d e m a is c r it ic o s
D iz ê s s e im p o r ta n te m e n s á r io đe e c o n o ın ia q u e

:}l ıim ita ç iio d a e łıh a d a d o s itw ig r a ł\ te s e s tr a n

g e ir o s A d o ta d a p e za C o m titt tił￥te d e 3 4 , 1o o r iï t e n te .
?ıa þe r c e iĮ ta g e n Ļ n ıir ıin w d e 2 % s ôb r e o t o t d e .
c a d a ì u ıc io r ıa Į iD a d e fix a d a ?\ o Þa îs 1ıo s į iŁtin t o ş c iłı
.
n « ļ ū v id a , u m
c o e lz ta a m o s ı c o n s t itu iu , s e ı d o s m a io r e s ,
.
e r r o s le g is la tiv o s d o B r a s il c o n te m p o r â n e o
"
(7 ) .
.
E e m b o n o d e s u a te s e , c it a a p r e c ia ç õ e s d e in ū m e r o s jo r
a -
.

n a is
:
, q u e a p o ia v a m a r e v is ã o c o n s tit u c io n a l n
A c e le u Ln a p r o m o v id a , p r in c ip a lm e n te p e lo s im e d ia t is ta s W
d e v a n ta g e n s a g r á r ia s , p a r tid a , n a s u a m o r p a r te d e S ã o P a u lo , .
c h a m o u a a te n ç ã o d o G o v ê r n o F e d e r a l e d e t a l m a n e ir a q u e o
,

C h e fe d a N a ç ā o , e m s u a m e n s a g e m a o P o d e r L e g is la t iv o e m
-
,

3 d e m a io d e 19 3 5 , d e u a c o n h e c e r a o p a is o s e ll p e n s a m e n to e
a s m e d id a s t o m a d a s p a r a c o n ju r a r a c r is e
q u e o s in t e r e s s a d o s
c r ia r a m
.
"
O s ıc g is la d o r e s c o tıs titttin tc s in c o r p o r a r a m
C o łłs titıtiçă o d e 1 6 d e ju ı ï ıo pr e c e ito s ďa m a is a ı to
r e Į e u ã n c io , te n d e n te s a a s s e g tw a r a o 1\ o s s o
þa is e à
il o s s a fo r ın a ç ă o s o c ia l o s b e n e fic io s d c l t? \ta p o litic a .

dc þ rogressiu į n tc g r a ç ă o ć tn ic a li o r ì tle io d c ıa r g o
,
.

Pı a n o d e s e le ç ã o
,
d is tr ib t tiç ă o , lo c a ı
is a ç ĉio c a s s in á ・
Įa ç ă o d o Į trlig r a n tc A pa r D e s s a s Þ r o u id ĉ n c io s , fi -

x o t( a C o n s titk iç ă o a s
q u o t a s «le e n tr a d a d o s c s tr a n
g e ir o s , d c ta ı h c q w c , c u id e n te n lo īt te , n ŭ o s e c o a d \ i n a
co m a r e g id e r d o s Iç ř ￠ o s cotı slitucioï ttı i
.

(? ) N ū ln ero de ın & r g o d e 19 36 .
.

R :
64 CA R LO S D E SO U ZA M ORAES

\ n ã o s u p e r io r a 2 9b , a n u a lm e n te d o to ta l d o s im ig r a n te s
,

d a q u e la p r o c e d ĉ n c ia , e n tã o e x is te n te n o p a is , e n q u a n to p r o ib ia
q u a lq u e r r e c e b im e n to d e le v a s a fr ic a n a s
A e ın e n «la a lu d icı a , q u e M ig u e l C o u to patrociou c o m o
seu im e n s o p r e s t ig io , fo i o b je to «ìe a ta q u e s n a C o m is s ā o d o s
2 6 , o n d e s e q u e r ia e s te n d e r a q u o t a r e s tr itiv a « le 2 ?b , n ã o s ó
a o s a s iá tic o s ın a s a t o s o s p a is e s s o b p e n a «le n i o s e r a r o
, , p
d
v a a D ia n t e d ê s s e f a t o ,
X a v ie r d e O liv e ir a e n te n d e se c o m o
i i
s a u d o s o c e n t s ta b il i l t
ra s e ro , re a a n « o l d t i
es a m an e ra đ seu en

con tr o

F« i do ıtó r io d o ltt e ı\ a m a d o
rr
c ïıa m a a o c o ıt s u

n w s tr e M ig u e į C o u to , c u jo »ıo \ı
,
łc rıiį o Þ r o tım n c io s e »n

s e r Pr e s a «le g r a »ıd e e n to ç ă o , c ı & e s ta u a m o s d o is ,

à 1 n ilıïıa espera ĉ į e e F é ı ix P a c }ıe c o A o ı hes r eu e

la r q u e s ó p o d e r ia lm s s a r a q ıto ta d e 2 % s e fôs s e
CXteiısia a tôd a s a s tıa gõ e s d o m 11»łď o M ig ıte į C o u ,

to ?eı spo)ł ďeı t p r e fir o fiq u e a q u e s tã o c o m o e s tá a ,

e s te n d e r a q u o ta d e 2 b a t ôd a s a s n a ç õ e s e m ig r a n
t is ta s d a E u r o p a D is s o r e s u lta r á q u e o B r a s il r e c e
b e r á m e n o s e m rg r a n te s e u r o p e u s , e is to é p r e ju dic ia l
à n o s s a p r ó p r ia fo r m a ç ã o e u g ê n ic a M e lh o r s e r á
n ā o m a is t r a ta r m o s «lo a s s u n to

F o r a n \ e s s a s e ıłı ı in ]t a s g e r a is a s s ila s P a lo
, ,

u r {ı
s
V e ja m a W d es a
a *ı ďĉ s s c espir ito o e q ttiı
,
į br io
«lĉ s s c ï t o ln E n & ďe
e x c e ç ăo ,
o s e tt Þa tr io tis t łĻo eıeaďo .

q ttc fo i s e n Ļp r e ttllĮ a d a s ca ra c tw is tic a s d a s t(o į ł wtt

ga r þe r s o n a ti«la đe
P r e fir o d is s e ĉ ı e s te
q tte r o fix a r a in d a n
"
, c ,

Þ artic u ıa r o p e n s a ittc n to d o g r a īıd e 1 1ıo r to consi

d e r a r a q u e ś tä o u e n c id a s ó n ıe r c s ta 1ıd o 1n a n ďa r E }þ
,

s in a r a Įitıg it{ı Ja p o n e s a a o s 1 īŁe ıts 1\ c t o s

"

A fir ) ï u ıu a öo
is s o Þ
1n e r e s o d e t r e r đa d e ir a c o *}m ç
P e n sa n do c o n to M ig u e ı C o ıtt o c a s o a qu o
ta d c
2 % e x te ï ıs iu a (ıo s a ls e s e ilT o e u s iesse a rejītd
,

þ p
ti P a
c a r a c \\ıi m
g g o e ttr o pé a pa r a o B r l , F é x
ă i
c h e c o d c c la r o w id o a
p r e fe r ir n ă o c o n s id e r a T u e n c
r ia
q ti e s tiio e c o tıtiłw a r a h łta " Þo r q w e a v itó r ia s e
s u s te i
ı
￠erta" E c o )ıc h ￠i￠ı A N a ã o n e s te o n t o
p
-
.
ç ,
 q

人 O ËN S iŲ A ・
jA Ió N ÉS A Ń ò BiAsitŁ

ta v a ê le e s tá c o m a A s se m b léia N a c io n a l C o n s ti
t u in t e e n ão co m o Ita m a ra ti

T r ês d ia s ď e p o is , M Į g tt e ı C o u to , c o 1)\ e s fôr ç o
r'

s o b r e }ı1m ı ıa lt o , ı e u a n ta u a (ı q tt e ı
e q tc a d r o ď e d e z a łło s
reıatio a o q tt o c ie łıt e a 1 ıu a ıd a e n big r a ç ã o a r a o B r
s iı ,
b a s e a d o e ıł\ e s ta t î s tic a s u c r d tıd e ir a s , a b s o h * ta
tre fiėis . Þ
» n c Jı o rqı t e jâ o D e þ a r t(m ıc ıto d o P o t ìo a
n te ? ıto s ta z la , p e r fe ita n łe n te l o rg a ?t ir a d o , ï z e s le p a r

tic m ı ar V e r ific o lt s e , c »ıtiio q ıte d u r a n te a ń ı

.
tin ta
,

d ê c a d a 夕, d e 1 9 2 2 a 1 9 3 2 , e î ıiio 1 1t e c }ıg [ı)ıo , 1ıe 1ıï w 1 ī1a

?ıa ç iio e t lT o p é ia a ti)ıg ir a a q tto ta q l tc s e r ia fix «ıd a p e la

C o n s titlliç c io . s e a l] r o u (td a a e ııte 1ıď a E fo i, P o is ,

d ia tıt e d e s s a r a z õ o 1 1 īn ér ic a d ia »Į te d e 1(1)\ fa to o b je
,

tiu o d e s s a o r d c lm q tte to d o s 1 łó s a c e ita m o s a e \ıte n

,

da () 8
"
.

V ê d ê s s e h is tó r ic o ŕ e la to q u e n i o h o u v e im p r ç v id e n t e s
se
in a C o n s t it u in te , c o m o q u a lific a r a m o s c r ític o s a p r e s s a d o s à q u e

le s q u e v o ta r a m a m e n c io n a d a e m e n d a O a s s u n to fo i e x a m n a o
i d
il t ã o t e n d o s e c o n s id e r a d o o n o s s o
co m p a t r io tis m o e e s p e c a a e n ç ,
it u
d e s e n v o lv im e n t o e c o n ô m ic o e fo r m a ç ã o r a c ia l 0 q u e s e e v o
i de
f o i o in g r e s s o , e m e le v a d o s e d e s a c o n s e lh á v e is c o n t n g e n te s
v erá
im ig r a n te s ja p o n e s e s , Q u e m e s m o a s s im , c o n fo r m e s e
h
n o d e c u r s o d ê s te t r a b a l o , e x c e e r
d a m a s u a q u o ta , sem p re
h á ın u ito v in h a m
ju iz o d ė a g ic u lt o r e s e u r o p e u s , d e v e z q u e e s e s
t

n o s s o p a is e m e s c a la s b e m in fe r io r e s à s q u o t a s q u e
e n tr a n d o e m
lh e s fo ram e s ta b e le c id a s ,

i i t de 34 e
E t a n t o , n ã o fo r a m in c o n s e q u e n te s o s c o n s t tu n e s
ê
o s v e rd a d e ir o s in te r s s e s
d a N a çã o , a s
n em s e a te n t o u c o n tr a
a o s e c o n ô m ic o s , c o m o
fiz e r a m p r e v a
q u į is n ã o s e c in g e m a p e n a s
d e fe n d ia m a lib e r d a d e
te c e r e m s u a s d e fe s a s o s d e p u t a d o s Q u e
d e in g r e s s o d e a lie n íg e n a s e m n o s s o p a is , s e m q tıa lq u e r o u r a
t

c o g ita ç ā o d e o r d e m e u g ê n ic a , p s ic o Įó g ic a e r a c
ia l q u e o Ie g is
la d o r d a n o v a c a r ta p o lit ic a d e 1 0 d e a b r l e
i d 19 3 7 m a n te v e a
i ã de
i ã im ig r a tó r ia in s c u lp id a ı1a C o n s tit u ç o
p r o v id e n c ia l r e s tr ç o
3 4 , n o s s e g u in te s te r m o s

įi P ro b ıc n l a l m iw b td r 【 A m d r ic a
01lvira o o n a

:x .
, ' Do
. . . ,

Ş
 丁 Ą驀酝 ゆ \ み
實

喆 Ĉ A R L 心S D 丘 S 心甘之人 从心R A Ëŝ

A r t 15 1
r'
A e »ıtr a ďa d is tr ib t iç ă o e fł
J x a çă o
i i i i i
d e n t g r a n te s 11o te w tó r o tła c o łıa e s ta r á s į u e ita à s
ı
e x ig b ıc ia s e c o n d (ç õ e s q rłe a ı e i d e t e r n Ļin a r n åo ,

p o d e n d o p o r é m , a c o r r e n te im ig r a tó r ia d e c a d a p a is
,

e x ce de r a n u a lm e n t e , o lim ite d e d o is p o r c e n to s ô
,

b r e o n ū m e r o t o ta l d o s r e s p e c tiv o s n a c io n a is f ix a d o s
n o B r a s il d u r a n te o s ú ltim o s c in c o e n ta a n o s
"

A té os m e sı
n o s fo r a m r e p e tid o s , n u m a c o n s a g r a çã o
te r m o s
h o n r o s a p a r a a q u e le s q u e a d e s p e ito d a c r ít ic a d o s a ta q u e s a c r i
, ,

m o n io s o s e s o b r e m a n e ir a o fe n s iv o s p o r v e z e s s o u b e r a m co m
, , ga
1h a r d ia , s u s te n ta r n a C o n s titu in te a e rľ ıe n d a q u e s e t o r n a r ia v i
, ,

to r io s a , e d e p o is fo r a d e la n a im p r e n s a o u n o s e io d a C âm a r a
, ,

d o s D e p u ta d o s , c o m o X a v ie r d e o liv e ir a c o m b a te r a m d e n o da
, ,

d a m e n te a c a m p a n h a r e v is io n iś ta q u e s e e s b o a r a
, ç
O p r ó p r io C h e fe d a N a çã o q u e a n te s p o r o c a s iã o d a m e n
,
, ,

sagem d ir ig id a a o P o d e r L e g is la tiv q e m 1 9 3 5 r o c u r a r a a te n d e r
, , p

a o s r e c la m o s p a r a s u p r ir d e im i r a n te s a s la v o u r a s
g p a u lis ta s
é q u e m r e c o n h e c e u a n e c e s s id a d e d e m a n te r s e n a le i s u r e m a
p
a q u e le p r o v id e n d a ı d is o s it iv o c o n s titu c io n a l d e 3 4
p , q u e t a n ta
c e le u m a d e s p e r to u e ta n to s e r v iu o B r a s il
, p o r is to q u e e v ito u
,

s e c o m e te s s e u m a d a s m a io r e s im
p r e v id ê n c ia s d e n o s s a p o lític a
im ig r a tó r ia q tıa l s e ja a d e te r r e c e b id o
,
, p
o r c e r to a té h o je p a r a
,
c m a d e 50 0 0 0 0 ja o n e s e s s e m
i a p o s s ib ilid a d e d e s e r e a iiz a r e m
p ,

a s m e d id a s im
p r e c in d iv e is d e in t e g r a ç ã o d ê s s e s e le m e n to s a o
n o s s o m e io c o m o s e n ã o b a s ta
, s se m o s e r r o s q u e t e m o s c o m e tid o
E s tã o a i o s e x e m lo s u e n o s o f
p q e rec e m a s c o lo n iz a ç õ e s d o R io
G r a n d e d o S u l S a n ta C a ta r in a P a
,
,
ra n á e S ã o p a u lo s e m o s
c u id a d o s d e s e e v ita r e m
,

a s c o n c e n tr a õ e s d e a lie n í e n a s o s e n
ç g ,
q u is ta m e n to s , q u e h o je , d e m o n s tr a r a m
, å s e s c â n c a r a s as co n
, ,
s e q u ê n c ia s n o c iv a s d e
s e m e lh a n te o r ie n ta ã o
ç , tã o d o s a b o r d o s
q ,
u e e m i i
m a o r a , s ão
p r o p r ie tá r io s e p r e c is a m d e e n r iq u e c e r s e m
P e r d a d e te m p o a in d a
, q u e c o m s a c r ifíc io d a s g e r a ç õ e s fu tu r a s
e d a iń te r id a d
g e d a P á tr ia
A

O P r o fe s s o r n o r te a m e r i
c a n o M a c D u n la s d a U n iv e r s id a d e
d e H o w a r d tr a t g ,
a n d o d a le i d e 1 9 1 7
,
d e s e u p a is e lo u v a n d o a s
su a s
p r o v id e n c ia is m e d id a s d is s e
co m
, a s u a a u to r id a d e
,
r'
S e m e s s a s Ze is d e r a l»
e x c h ă o , q tte co n w ĺa
cedo E s ta d o s U n id o s c o n t i
, o s
ar am h o je com ・
'

50 0 00 0 00 d e
o r ie n ta is ?
'