Documentos de Académico
Documentos de Profesional
Documentos de Cultura
Definiciones de Derecho PDF
Definiciones de Derecho PDF
Bie n se a d vie rte q ue e n e sta c o n ce p ci n l a " j us ti cia " a pa r e ce s u stit ui da p or la " pa z " .
Pa ra Sta mmle r ( lo gi ci s ta p ur o) :
1) pa ra de si gn a r a lg u n os im pu e st os .
* Dere c h o a la e x cl u si n de l c o ns o ci o
* Dere c h o a la in te g rid a d pe rs o na l
As , c ua n do s e sa n ci o n a e l de l it o de le si o nes co mpr en si v o de t od o d a o en e l c ue rp o o e n la
sa l ud de o tr o o se co n te mp la e l re sa r cim ie nt o de lo s da os y per j u ic io s q ue la s les io ne s ha n
pro v o ca d o.
Por re sp eto a l d e re c h o a la int e gr ida d c or pora l, se req ui ere la co n f orm ida d del pa ci e nte
pa ra s o me ter lo a un a ope r a c i n q u ir rg i c a , o de s us r epr ese nta nte s o p a rie n tes m s
cer ca n os , cua n do n o e s tu v ie ra en c o n di ci on es de s er co ns u lta d o. Ig ua lme nte ta l
co n f orm ida d se pre ci s a pa ra la re a li za c i n d e ex me ne s m di c os o a c to s de in ter ve n ci n en
e l c uer po , ta le s co mo in ye c ci o ne s , va c u na c io ne s, ext ra c cio ne s de s a ng re.
* Dere c h o a la lib e rt a d
* Dere c h o a la re vo lu c i n
N o e st c on sa gra d o e n la le g isl a c i n po si ti va , s a l vo e n e l Sa l va do r.
Cor res po n de pr e g u nta rse a ho ra si lo s lla ma do s "d ere c ho s " a la r ev ol u ci n y " der ec h o " de
resi ste n cia a la opr e s i n s o n ve r da d e r os der ec ho s e n el se nt id o t c ni co de la pa la bra .
* Dere c h o a la v ida
La vi da d e la s p e r so n a s e sta p ro te g ida po r di sp osi c io ne s d i ver sa s q ue o fre ce n c om o r a sg o
co m n i nteg ra r u na t u te la d e c a r cte r p b li c o, in dep en die nt e, po r ta nt o, de la vo lu nt a d de
los i nd i vid u os .
* Dere c h o a la v iv ie nda
* Dere c h o a c ce s or io
* Dere c h o a d j e ti v o
* Dere c h o a d mi ni str a ti vo
Ca ra cter es :
3) es u na ra ma de l de re c h o p bli c o.
3) la f u n ci n p b li ca .
4) el po der de p oli c a .
5) la a dmi n ist ra ci n d e l d om in io p b li c o.
De to d o es o d e d u ce s e q ue , e n e sto s s up u est os , el es ta d o, a c tu a nd o e n ej er ci ci o de su s
prer ro ga ti va s de po de r , ha l la se co lo ca do e n u n p la no s up eri or fre n te a l a d mi ni stra do , lo que
deter mi na q ue la s no rma s pe rti ne nte s no sea n , c om o e n el de re ch o p ri va d o , de
co or di na ci n, si n o de su bo rdi na c i n -im po ne n ob liga to rie da d -, q ue es el ra sg o ca ra ct er s tic o
de la s n orm a s i nte g ra nte s de l de r e c h o p bl i co .
* Dere c h o a d q uir id o
Pa ra B a u dr y -la ca nti ne rie lo s d e re c ho s a d q u iri do s "s o n la s fa c ulta des lega le s re g ula r me nte
e je rc ida s, y e xpe cta t i v a s o i nte re s e s la s q ue no l o ha n sid o t oda v a a l mom en to d el c a m bio
de l egi sla ci n a la q ue so bre v i ve n" .
* Dere c h o a re o
V er Der ec h o a e ro na t i co .
* Dere c h o a e ro na t ic o
* Dere c h o a e ro na t ic o ci vi l
Se d es ig na a s l a ra m a qu e ri ge la s rela ci o n es ju r di ca s si n f in es de l u cr o, a q ue p ue de da r
lu ga r u na a er o na v e d e re cre o o de s ti na da a u n fi n c ie nt fi c o, et ct era .
* Dere c h o a e ro na t ic o co me r ci a l
* Dere c h o a e ro na t ic o la bo ra l
* Dere c h o a e ro na t ic o pe na l
* Dere c h o a e ro na t ic o pro ce sa l
* Dere c h o a g ra r io
So n a s pe cto s de l pr ob l e ma :
* Dere c h o a l ho n or Y l a i nte g ri da d mo ra l
* Dere c h o a l no mbr e
V er N o mb re.
* Dere c h o a l tr a ba jo
V er Der ec h o e spa c ia l .
* Dere c h o ba n ca rio
La f u nc i n f u nd a m e nt a l de l os ba n co s p ri va do s e s la me dia ci n e n e l cr dit o . De a h q ue la
cla si fi ca ci n f u nda me nta l d e lo s ba nc o s d epe nda se g n q ue e l crd it o rec ib id o de su s
cl ie ntes lo c o nc e da n o i n vie r ta n a c or to , medi o o la r go pla z o. E l c rdi to a c ort o p la zo
(cr di to c ome r cia l ) s e c o nc e de pr ed omi na nte me nte a pa rti c ula res o a em pre sa s p a ra
a ten der la s ne ce s ida d e s d i ne ra ria s i n her en t es a lo s ci c lo s co rto s de a d q uis i ci n de ma t eria s
prim a s , o a la p ro d u cc i n , ve nta y di str ib uc i n de bie ne s o ser v ic io s. E s to s cr dit os
a tie nde n e n la i n du str ia y e l c ome rc io a la ne ce sida d d e c a pi ta l c ir cu la nte , no in ve rti bl e en
in sta la c io ne s fi ja s. L o s ba n co s q ue lo c o nc e den s on de n omi na do s ba n c os c ome rc ia le s o de
dep si to .
* Dere c h o Ca n ni co
So n ex pre si o ne s de l r e ga li sm o e l pa tr on a to y el pa s e re gi o.
Por pa tr o na to , s e e n ti e nd e , se g n la d ef i ni c i n de l ca n o n 1 4 4 8 de l Co dex j ur is ca no n ic i de
1 91 8 , "e l co n j un to d e pr iv ile gi os , c on c ie rta s ca rga s, q ue po r c on ce si n d e la Ig l esia
co mpe te n a los f u nda do re s ca t li c os de ca pil la o be ne f i ci o, o ta mb i n a su s
ca usa ha bie nte s ". L a de n om i na c i n , e i n cl us o a lg u no s a sp ec to s del pa tro na to Ca n ni c o,
tie ne n s us r a ce s e n e l pa tro na tu s c o n q ue e l dere c ho r oma n o v i nc ula ba a l s e or de la g en s
co n s us cli en te s o ta m bi n a l a m o c o n s u es cla v o ma n um iti do .
1) ge nera do ra s de no r ma s de ca r c ter ge ne r a l.
2) ge nera do ra s de no r ma s j ur di ca s si ng u la r es.
E n c ua n to a l de re c ho Ca n ni co p bl i co in ter no , e s el q ue s e re fi e re a la c on st it uc i n d e la
Igle sia e n si mi sma co mo s o cie da d , fo rm a de go bie r no , jer a r qu a s , e tc tera , y a la s
rela ci o nes co n l os fi e le s ; y e l e xt e r no , el que c omp re nde la s r ela c io ne s j u rd i ca s d e la
Igle sia co n otr a s s oc ie da de s (e sp e c ia l me nte co n el est a d o).
De ntr o del de re c ho Ca n n ic o p bl ic o i nter n o se ha ce n a u n ot ra s d i vi si o nes :
Ma s c o n creta me nte , d e j d e a pli ca rse e n lo s esta do s pr ote sta nte s, de sde la re f orma y, e n la
ma y or a de l os ca t l ic os , de sd e la p oca de la re v ol u ci n fra n ces a , o bi en de sde med ia do s
del s igl o XI X. E n Ar ge nti n a , p or e je m pl o, ha sta 1 8 8 8 e n q ue se di ct la le y de ma tr im o ni o
ci vi l, re ga a e se re s pe ct o e l d e re c ho Ca n n ic o.
Di fe re nc ia ci n e l de re c ho e cle si sti c o:
Co ns tit u ci on es p on ti fi c ia s (o de cr e ta le s) :
Cd ig o de de re c ho Ca n ni co de 1 9 1 7 : este cu erp o le ga l co no c id o m s a u n po r su
des ig na ci n e n l a t n ( Cod e x i u ris ca n on i ci) , co mpr en de 24 1 4 a r t c ul os , lla ma d os c no n es y
se di vi de e n c in c o lib r os :
lo . I : n or ma s ge ne ra le s.
Lo . I I : de la s pe r so na s (se re fie re a lo s cl ri go s e n ge ne ra l , in cl u ye nd o a l pa pa , lo s
co n ci li os , e tc te ra , c o mo a si mi smo a lo s la i c os) .
Lo . V : de l os de l it os y la s pe na s .
E l c di go de de re c ho Ca n n ic o e s l a f ue nte b si ca de e sta r a ma j ur di ca y, pa ra su
int erp reta ci n, e l pa p a Be n e di ct o XV c re t a mbi n e n 1 9 17 , la ll a ma da co mis i n po nt i fi cia
perma ne nt e.
* Dere c h o ca rt u la r
In depe n die nte me nte d e l di s cu tid o co n ce pto de i n cor po ra ci n del d ere ch o e n el do c um en to,
e n co nt ra m os e n e l t t ul o de c r d ito ot ro e l eme nto q ue e s lla ma d o p or la do ct ri na r ela ci n
ca rt u la r o ca rt ce a .
* Dere c h o ce s re o
De De re c ho c ie nt f ic o ha s ta De re c h o c on s uet ud ina ri o.
* Dere c h o cie nt fi co
* Dere c h o ci vi l
Pos ter ior me nte se p ro du j o otr o de s mem bra mie nt o. E n la eda d mod er na e l pr oc edi mi ent o
a nte l o s j ue ce s de j de ce i r s e a l j u s c iv il e a j ust n do se a la s p r ct i ca s fo re nse s q ue se
ha b a n i do f or ma ndo y a la s q ue di va lo r d e le y e s cri ta la o rde n a nza de Co lbe rt , de l s igl o
XV I I. C on el lo q ue d fo rma do e l de re ch o p ro ce sa l com o di s ci pli na i nde pe nd ie nte del
dere c ho ci vil .
A) p ers o na l ida d.
B) fa m ili a .
* Dere c h o co me r ci a l
E l ter cer cr ite ri o e s l a a cti v ida d e c o n mi ca del em pre sa r io ( o c o mer cia nte ) rea l iza da por
medi o de u na e mp re sa (e s te e le me nt o ta mb i n del imi ta su co nte n i do) .
e s e l or de na mi e n to p ri va d o p ro pi o de lo s empre sa r io s y de s u esta t ut o, a s c om o d e la
a cti v ida d e xte rna q ue e st os re a l iza n po r med io de u na emp resa .
De sp u s de la ca da d e l im pe r io r oma n o, se pres en ta u n c on j u nt o de fa ct or es e c on m ic os ,
pol ti c os , so c ia le s y j ur di c os q ue de t erm i n a n la a pa r ic i n de u n derec h o es pe cia l pa r a la
a cti v ida d pr o fe s io na l de u na cla se de ci ud a da n os : l o s c ome rc ia nte s. E s de ci r q ue s u rge
co mo u n s iste ma pre d omi na nte me nte s ub jet i vo .
E n l o s u ce si v o, e l a c ce so d e to do s si n ni n gu na d is ti n ci n , a t o da es pe cie de com er c io o
in du str ia , f ue la ba s e a nt e s d e e ntra ra c on si dera r el per o do de c od i fi ca ci n po de mos
si ntet iza r la e v ol u ci n cre a t iva d e l der ec h o co mer ci a l ( s ig uie n do a Bros eta Po nt ) du ra n t e el
medi oe v o y l a e da d m ode rna de la s ig uie nt e f or ma :
U n c o nj u nt o de fe n me n os e co n mi c os en el cu rs o de es e sigl o tra n sf or ma n ta n
pro f u nda me nte la vid a com e r cia l e in d ust r ia l, a l me no s en E ur opa (e l a d ve nim ie nto del
ma q ui ni sm o - la m qu ina d e va p or - , co n ce ntra ci n de ca pit a les nec esa ri os p or la
imp orta n cia de la s e mpre sa s c on ce bi da s p or el h omb re, e v ol u ci n del m er ca d o c o n cr eto
ha cia f or ma s a b str a c t a s de me r ca d o) qu e co n du ce n e n Fra n cia n umer o sa s y p ro f u n da s
ref or ma s de u n de re ch o co me r cia l c om o re gl a men ta d o p or el c dig o fra n c s d e 1 80 7 .
Se a f irma ta m bi n q ue e l de r e c h o m er ca nti l es l a q u in ta es en c ia d e l ca pi ta li sm o.
* Dere c h o co mpa ra d o
Pa ra u no s a u to re s -e s la co n ce pc i n de sa le ille s - , el de re ch o c om pa ra d o es u na d is ci pli na
a ux il ia r del de re c h o N a ci o na l po sit i vo , q ue co nt ri bu ye a re f orz a r la s so lu c io ne s de est e o
in si n ua r s us ca mb io s.
* Dere c h o co m n
Se di ce a s de l de re c h o ci vi l ge ne ra l d e u n p ueb lo .
* Dere c h o co m una l
V er Der ec h o mu n ic ipa l .
* Dere c h o co m un ita r io
De u n n ue v o de r e c ho -e l co m un ita r io de i nteg ra ci n - se ha ce ne ce sa r i o co n oc e r la
pre va le n ci a e n la s je r a rq ua s de e s ta ra ma ju r di ca s obr e la s no rma s d e der ec h o de l o s
e sta d o s m iem bro s o a s oc ia d os a la co m un ida d.
* Dere c h o co n c ur sa l
C) p er od o de c on c re ci n le gi sla t i va .
* Dere c h o co n sti tu ci o n a l
Ca ra cter es :
Di vi si o nes :
* Dere c h o co n s ue t ud in a rio
E l d ere c ho c o ns ue tu di na r io p ue d e de fi ni rse c om o e l c on j u nt o d e n or ma s j u rd i ca s q ue se
pra cti ca n co n sta nte me nte e n u na s oc ieda d s in ha ber si do sa n ci on a da s e n f or ma e xpr es a , y
que s e co n sid e ra n j ur di ca me nte o bl iga t or ia s .
De e ste c o nc e pt o s e de s pre nde n lo s e leme nt os qu e i nte gra n la na t ura leza nti ma de sta s
no rma s:
e s e l m is mo de re ch o e sc rit o qu e se ha i nc or pora do a lo s h b it os s oc ia le s .
La ca du ci da d de la s l e ye s a ca u sa d e u na co st umb re c on tra r ia pu e de p r o d uc ir se :
* Dere c h o co n s ula r
* Dere c h o co nt r a ve nc io na l O de fa lta s
E n t rm in o s ge ne ra le s , p ue de d e c ir se qu e la s fa lta s o co nt ra ve nc i on es so n a c to s i l cit o s si n
ma y or gra ve da d , a l os q ue se a tri b uy en p or lo ta n to sa n ci o nes le v es.
A e fe cto s de da r u na ide a ma s c o n creta d e c ua l es s on c o ns ide r a da s ge ner a lme nte c o mo
fa l ta s e n e l r gime n a rge nti n o, c ita re mo s a lg un a s , c la s i fi ca da s por la ma t eria a q ue se
ref ier en : fa lta s co nt ra la se g ur ida d p bli ca , c om o e l e x ces o de v elo ci da d ; fa lta s co nt r a el
ord en p bl ic o , c om o se r a n lo s r ui do s mo l est os y la p ro v o ca c i n de des r de nes c on t ra la
mora l y b ue na s co st um bre s, com o l os j u ego s de a za r , la va ga n ci a , la me nd i cida d, l a
e bri eda d , la p ro sti tu c i n p b li ca me nt e oste n ta da ; co nt ra la hig ie n e p bl i ca , c om o ser a n la s
in sta la c io ne s sa nita ria s d e f i cie nte s.
* Dere c h o co rp ora t i vo
* Dere c h o cr imi na l
V er Der ec h o pe na l .
* Dere c h o d e a b ste n ci n
V er B en e fi ci o d e a b ste n ci n (d e re c ho s u ce so rio ).
* Dere c h o d e a c ce s i n
V er A c ce si n .
* Dere c h o d e a cre ce r
* Dere c h o da a d mi si n
E n dere c h o p bli c o, e l q ue t ie ne u n esta do , de a d mit ir o n o e l in gr eso de ex tra n jer os .
V er A n ga ria .
* Dere c h o d e a nte na
* Dere c h o d e a sil o
V er A si lo .
* Dere c h o d e a si ste n ci a
* Dere c h o d e a si st e n ci a j ud i cia l
* Dere c h o d e a so cia c i n
V er A so c ia c io n .
* Dere c h o d e a uba na
* Dere c h o d e a ut or
* Dere c h o d e a vo c a c i n
V er A v o ca c i n .
* Dere c h o d e ca pt u ra
* Dere c h o d e ca za
* Dere c h o d e ci rc ul a c i n
V er Li berta d de ci r cu la ci n.
* Dere c h o d e co be r tu ra
* Dere c h o d e co me r ci a r
V er Li berta d de c ome r ci o.
* Dere c h o d e cr dit o
* Dere c h o d e d e li be ra r
V er B en e fi ci o d e d e li b e ra r .
* Dere c h o d e d ire c ci n
E n de re ch o la bo ra l , se de si g na a s e l q ue ti e ne el e mp resa ri o re sp ect o de su e mpr esa y , en
co n se c ue nc ia , de l t ra b a jo o ta re a de lo s ob r ero s y emp lea d o s, e n mrit o a l a s n ec esi da des
de la p ro du c ci n.
* Dere c h o d e e sli n ga je
V er E sli n ga j e, de re ch o de .
V er Der ec h o e n e x pe ct a ti va .
* Dere c h o d e e xtra n je r a
* Dere c h o d e fa l ta s
V er Der ec h o c on tra ve n ci o na l .
* Dere c h o d e fa m ilia
V er "J us ge nt iu m" .
* Dere c h o d e g ua rda
Co ns ec ue n cia o a tri b ut o de l e je rc i cio de la p a tria po test a d, p or la c ua l e l l egi tima do p or ese
dere c ho ti en e l a o bli g a ci n y e l po de r de v e la r po r e l me n or . E s e xte ns ibl e a l t ut or .
* Dere c h o d e ha b ita ci n
* Dere c h o d e la m u je r
V er Der ec h os de la m u je r .
* Dere c h o d e la na ve ga ci n
2) c o nc ept o in te rm e di o ( o cl si c o) :
E ste cr it er io se f u nda e n e l c o n ce pt o d e q ue la na ve ga ci n ma r ti ma es la n ic a q ue p o r lo s
ca ra ct ere s pe c ul ia re s que pre se nta ( pel ig r osi da d , co sm op oli ti sm o, e tc tera ) re qu ier e u n
rgi me n es pe c fi c o. P or s u pa rta , la na ve ga ci n i nter io r ( fl u via l, l a c ust re , et cte ra ) , q u eda
som eti da a l d e re c ho c ome r c ia l (q ue ri ge e l t ra n sp ort e te rre str e e n el a sp ec to pr iv a d o).
a ) a s e nt en di da , e s ta ra ma ju r di ca a ba r ca no s l o la na ve ga ci n ma rt ima , si no ta mbi n la
lla ma da na ve ga ci n in te ri or . Y e st o e s a ce rt a do p or qu e "e n la po ca a c t ua l , la si tua c i n del
a rma d or , tr ip ul a n te s , pa sa je r o s y ca rga do re s n o di fie re e se n cia lm ente e n a m ba s cl a se s de
na vega c i n , co mo n o di fi e re to do l o r ela t iv o a de re ch os re a le s so bre la n a v e, a v er a s,
seg ur os , a si ste n cia y sa l va m e n to , e t ct era " ; b) po r o tra pa rte , qu eda n co mpr en di do s n o
sl o e l rg ime n d e la na ve ga c i n p ro pia m en t e di c ha ( na vega ci n of i cia l -b u qu es d e g uer ra ,
P.
La s m s d i f un di da s s o n la s si g uie nte s :
dere c ho ma r ti mo ( o d e l ma r) :
* Dere c h o d e la re v ol u ci n
* Dere c h o d e la s ob lig a ci o ne s
* Dere c h o d e l e g tima de f e n sa
V er Leg ti ma de fe nsa .
* Dere c h o d e l i ce nc ia
V er Li ce n cia .
* Dere c h o d e l os i nt rp re te s
V er I nt rp rete s.
* Dere c h os de mi na s
V er Der ec h o de m i ne r o.
* Dere c h o d e m i ne r a
V er Der ec h o mi ne r o.
* Dere c h o d e pa s o
V er Ser v id umb re de pa so .
* Dere c h o d e p e r na da
E l d a d e l a b oda .
* Dere c h o d e p e s ca
* Dere c h o d e p e ti ci n
* Dere c h o d e p il ota je
V er P il ota je.
* Dere c h o d e p re fe r e n c ia
V er P rim og en it ura .
* Dere c h o d e p ro pie da d
V er P ro pie da d .
* Dere c h o d e r e c e s o
* Dere c h o d e r e s ca te
* Dere c h o d e r e te n ci n
* Dere c h o d e r e u n i n y de pre n sa
E l de re ch o de re un i n no se h a lla de cla ra d o e xp resa me nt e, e n ge nera l, e n la s
co n sti tu ci o ne s, pe ro n in g n o tr o de re c ho t i ene ma s tt ul os pa ra ser c o ns ide ra d o c om o un o
de a q ue ll os q ue na ce n de l pr in ci pi o d e la s o bera na del p ueb lo y d e la f orma rep u bli ca na de
gob ier n o. E n c ua nt o a l de re c ho de p re nsa , ri ge el p ri n cip i o de der ec h o p olt i c o y
co n sti tu ci o na l e n e l se nti do de q ue no deb e n sa n c io na r se n orma s que re str in ja n la l ibe r ta d
de imp re nta . Ta nt o e n u n o c om o en ot r o dere c ho no d ebe , o no de ber a in f lu i r, la
dec la ra ci n de e sta do de siti o .
"el Co ng res o Fe de ra l no di cta ra le yes qu e r estr in ja n la lib erta d d e impr en ta ". Ni ng n o tro
dere c ho ha me re cid o ta n e sp e c ia l di sti n ci n. La de cl a ra ci n de siti o pu ede se r un s i mple
dec ret o, y, en e l me j o r de l os ca s os , no pa s a de se r u na l ey .
* Dere c h o d e ta nte o
V er Pa ct o de pre fe re n cia .
* Dere c h o d e t imb re
* Dere c h o d e t o ne la je
* Dere c h o d e us o
* Dere c h o d e vi sita
* Dere c h o d el h omb re Y de l ci ud a da no
V er Der ec h o la b ora l .
* Dere c h o d ip lom a ti c o
* Dere c h o d is ci pl in a ri o
* Dere c h o d is ci pl in a ri o mili ta r
V er Der ec h o pe na l mi li ta r.
* Dere c h o e cl e si st ic o
V er Der ec h o Ca n ni c o.
* Dere c h o e n e x pe cta ti va
* Dere c h o e s crit o
* Dere c h o e spe c ia l
* Dere c h o fed e ra l
* Dere c h o fi na n cie ro
E s u na r a ma de l de re c ho p b li c o.
Co nte ni do de l d e re c ho f in a n ci e r o.
* Dere c h o fi s ca l
R a ma de l d ere c ho f i n a n cie ro q ue co n ci er ne a la cr ea ci n , l iq ui da ci n y re ca u da c i n de lo s
imp ue sto s .
* Dere c h o fo re sta l
Ti en en p or ob je to pr i n ci pa l a se gu ra r s u c on s erva c i n .
De De re c ho h ip ote ca r i o ha s ta De r e c h o mu n ic ipa l .
* Dere c h o hi pot e ca ri o
V er Hip ote ca .
* Dere c h o h uma no
V er Der ec h o h uma n os .
* Dere c h o i n ce sib le
V er Der ec h os i n ce s ib le s.
* Dere c h o i n du st ria l
V er Der ec h os i ne m ba r ga ble s .
* Dere c h o i nt e le ct ua l
V er Der ec h os i nte le ct u a le s .
* Dere c h o i nt e r na ci ona l
* Dere c h o i nt e r na ci ona l p ri va d o
B) s ist ema d e la co mu ni da d d e l dere c ho : seg n S a v ig n y ( crea dor de e ste sis tema , que
e xp u so e n el T. V II I d e su fa m os o s ist ema d e dere c ho r oma n o a c t ua l ), e n ca s o de c o n fli ct o
de l e yes , deb e a p li ca rse de le y m s co n f o rme c o n l a na t ura lez a de la re la c i n ju rd ica ,
pres c in die n do de q ue s e a Na ci o na l o e xt ra n je ra . A h ora , este pri nc ip io ge ne ra l n o es
a bs ol ut o y re co n o ce co mo e x ce pc i n la s i ns tit u ci on es de ord en p bli c o, re spe ct o de la s
c ua le s so lo de be a pli c a rse la le y t e rr ito ria l.
* Dere c h o i nt e r na ci ona l p ri va d o A re o
* Dere c h o i nt e r na ci ona l p ri va d o Fi s ca l
* Dere c h o i nt e r na ci ona l p ri va d o P e n a l
E s la ra m a q ue e s tu di a lo s s up ue s to s he c ho s de li ct iv o s q ue i nte re sa n a do s o ma s e sta do s.
Se pla ntea el p ro ble m a de la le y p e n a l a a p l ica r y del tr ib u na l c om pete nte .
* Dere c h o i nt e r na ci ona l p ri va d o P ro ce sa l
* Dere c h o i nt e r na ci ona l P b li co
C) su e xi ste n cia com o e nt ida d de dere c h o imp ue sta p or u na a cep ta ci n un i ver sa l , fue
a dv erti da , e n l os sig l os XV V y XV I I, po r F ra n ci s co de vit or ia q u e la re p uta un a s o cie da d
na t ura l e nt re la s na c io ne s f un da da e n e l b ie n c om n de t oda s e lla s, F ra n c is c o S u re z q u e la
a sim ila a u na c oe x ist e n cia de c om u ni da de s per fe cta s d en tr o d e u na c om u nida d u ni ve rs a l, y
otr os te l og os de la e sc ue la e spa ola .
1) der ec h o in te r na ci o n a l P b li co .
E n ri gor d e ve r da d , la de no mi na ci n e s im pr opia p or qu e e s ta ra ma j ur di ca n o ri ge
rela ci o nes e nt re na c io ne s (q ue n o s o n per so na s in ter na ci o na le s) , s in o de e sta d os e nt re s i y
co n ot ra s pe rs o na s i nt e rna c io na l e s .
* Dere c h o i nt e r no
* Dere c h o la bo ra l
A) cri ter io de l co n t ra t o d e t ra ba jo .
in medi a to s y me d ia t os .
Ca ra cter es :
* Dere c h o l iti gi os o
Se d i ce d e a q ue l la sit ua ci n o re la ci n j ur di ca q ue se e n c ue ntra co n f li ct ua da y cr ea u na
sit ua ci n de d uda (a l me n os de e x pe cta ti va ) so bre la po sib il ida d d e ej er ci ci o d e s u tit ul a r.
Di c ho de re c ho se e nc ue ntra ge ne ra l me nte som eti do a t r mi te y f ut ur a d ec is i n j ud i c ia l
(lit is) . S u dis c u si n y re cla mo ta m bi n p uede n se r o b jet o de ge s ti on es di re ct a s o
e xtra j ud i cia l es (V e r Gr ., S ome tim ie nto a rb i tro s).
* Dere c h o ma rt im o
V er Der ec h o de la na v e ga c i n .
* Dere c h o ma tri mo ni a l
V er Ma tr imo n io .
* Dere c h o m er ca nti l
V er Der ec h o c ome r c ia l .
* Dere c h o m ili ta r
* Dere c h o m i ne r o
Pro pie da d mi ne ra si g n if ica q ue e xi ste u na p r opi eda d es pe cia l s obr e la s s usta n cia s m i nera les
que se ha lla n e n la t ie rra y o tra pr opi eda d di st in ta , s obr e el s uel o e n q ue a q uell a s se
e n c ue ntra n . P or e s o se ha b la de u na pr op ieda d co m n o c i vil s obr e la s u per fi c ie y o tra
mi nera s obr e e so s de p si to s na t u ra le s de su sta n cia s mi ner a les , qu e se de nom ina n
gen ri ca me nte mi na s .
F un da me nt o s d e l de re c ho mi ne ro :
* Dere c h o m u ni ci pa l
1) si ste ma d e l a a ut on oma m u ni ci pa l .
N o ob sta nte , d e n tro d e e ste si ste ma , p ue de exi sti r c ierta de sce n t ra li za c i n a dmi ni st ra ti va
(P. E j ., M edia nt e l a s ll a ma da s e nti da d es a u t rq ui ca s ).
Co nte ni do de l d e re c ho m un ic ipa l :
* Dere c h o na t ura l
E sta teo ra f ue de sa r r olla da d ura nte el s igl o XV V p or lo s te lo go s espa ole s, es p e cia lme nte
dom in go S ot o (d e ju s titia e t i ur e , 1 5 5 6) y Fra n ci s co S u r ez (t r a cta t u s de leg ib u s a c deo
legi sla to re, 1 6 1 2) . C o n ve rt ida e n la d oc tri n a o fi cia l de l a I gle sia ca t oli ca , ha en c o ntra d o e n
e ste sig lo n ue v os y br illa nte s e xp os ito res , q ue fo rma n el mo v imie nt o q ue s e ha lla m a d o e l
rena c imi en to de l de re c ho na t ura l .
* Dere c h o no e sc rit o
V er Der ec h o c on s ue t u di na ri o .
* Dere c h o no ta ri a l
* Dere c h o ob je t iv o y d e re ch o S ub je ti vo
E l de re ch o su b je ti v o p ue d e de f in ir se , p or l o ta nt o, c om o e l co n j un to d e fa c u lta de s qu e u na
pers o na tie ne pa ra o b ra r l cita me nte , a f in de co n seg ui r u n b ie n a seg ura do p or u na n o rma
j ur di ca na t u ra l o po si t iva .
* Dere c h o obr e r o
V er Der ec h o la b ora l .
* Dere c h o pa tri mo n ia l
* Dere c h o p ena l Ca n n ic o
* Dere c h o p ena l fi s ca l
Se se a la n la s s ig ui e n te s di fe re nc ia s :
* Dere c h o p er se c u tor io
* Dere c h o p er so na l
V er Der ec h os pe rs o na l e s.
* Dere c h o p er so na l s im o
* Dere c h o p ol ti c o
* Dere c h o p o siti v o
a ) a ct ua l , po r e j ., U n a le y pr om ul ga da q ue no se a p li ca to da va ; b) his t ri co , po r ej ., E l
dere c ho r oma no .
D) der ec h o in te r na ci o na l P b li co .
E s e l q ue ri ge la s re la ci o ne s de l os e st a d os extra n je ro s, e ntre s i.
La s p ri n cipa le s d iv is io ne s d e l de re c h o p ri va d o s o n la s q ue a co nt in ua ci n s e e xp o ne n:
* Dere c h o p re fe r e n te
V er P ri vi leg io s.
De De re c ho pr e to ria n o ha sta D e re c ho pr o ce s a l pe na l.
* Dere c h o p ret or ia n o
* Dere c h o p ri va d o
S ubd i vis io ne s de l de re c ho pr i va d o:
Si n emba rg o, e l d e r e c ho ci vi l ha e nf re nt a do ta m bi n s u cr is i s, de la c ua l ha na ci do
pri n ci pa lm en te e l de r e c ho de l tra ba j o, co mo u n or de n de rela ci o ne s j ur di ca s pa ra la s c u a les
e ra n i n su f ic ie nte s e i n j usta s la s nor ma y pr i n cip io s t ra d ic io na les .
* Dere c h o p ri va d o h um a no
* Dere c h o p ri va d o u ni v e rsa l
V er Der ec h o in te r na ci ona l pri va do .
* Dere c h o p ro ce sa l
E l de re c ho pr o ce s a l e n se nti do e str ic to :
Ta m po c o e s a ce p ta b le la a so cia c i n e x cl u si va de d i ch o c on ce pt o a la i dea de j ur i s di cc i n -
co mo e s c orr ie nte e n la do ctr ina - , p ues e l lo c om po rta ex c lu ir d e el la a ct i vida d j u di cia l
desa rr olla da e n lo s pro ce so s lla ma d os d e ju ri sdi c ci n v ol u nta r ia , e n lo s c ua les e xi ste
e je rc i ci o de fu n ci n a dmi ni stra ti va , y no ju ris di c ci ona l. P or lo de m s , i gua lme nt e re v is te
ca r ct er a dm i ni stra t i v o gra n pa rte de la a c tiv ida d q ue l os ju ec es y tri bu na les de j u sti cia
des plie ga n e n lo s pr o c e so s c on te nc io so s (pr o vi de nc ia s de me ro tr mite) .
B) ta m bi n fo rma pa r te de l d e re c ho pr oc e sa l , a u nq ue a t t ul o se cu n da ri o , el e st udi o de
n ume ro sa s a ct iv ida de s v i nc ul a da s c o n la orga n iza ci n y f u n ci o na m ie nto i nter n o de los
rga n os j udi c ia le s, y cu y o ob je t o c o ns is te e n fa cil ita r e l desa rro ll o de la s a ct iv ida des
pre ced en teme nt e me n ci o na da s. De nt ro de este se cto r se en c ue ntra n c omp re ndi da s l a s
di ver sa s f u n cio ne s d e orde n a dmi n ist ra ti v o y re gla m en ta ri o co n f erida s a l os tri bu na le s de
j ust i cia ( des ig na ci n, re mo c i n de f un c io na rio s y em ple a d os , e x pedi c i n d e re gla me n tos ,
e tc tera ) .
A) p erte ne ce a l lla ma d o d e re c ho p b li co .
E l re c o no ci mie nt o d e l ca r ct e r p bl ic o del d ere ch o pr oc esa l e xpl i c a a a l gu na s c on se c ue n cia s
imp orta nt es pa ra la c o mpre si n d e la d is ci pli na .
B) e s u n dere c h o s e c u nda ri o.
De sp u s de e s ta re se a , s ur ge e n f or ma c la r a que e l n ic o va l or d e est a c la s i fi ca ci n e s el
did ct ic o ; en e fe ct o, so bre e s ta ba s e se c l a si fi ca n la s no rma s j u rd ica s y a u n lo s der e c ho
su b jeti v os , se g n he m os v ist o e n s u op or tu n ida d .
* Dere c h o r ea l
V er Der ec h os re a le s .
* Dere c h o r oma n o
Y ell o p or obra de u na fa m osa e s c uela d e j uri sp r ude n cia -la e s c uela de B ol o nia -, c u yo
f un da d or f ue ir ne r io lla ma do la a nt or c ha del d ere c ho . Se e st u dia e nt o nc es e l de re c ho
roma n o j us ti nia ne o, e s de c ir , e l c o nte ni do en la s co mp li ca ci on es rea liza da s e n or ie nte por
u n com is i n de s ig na d a po r J ust in ia no , q ue pro ce di a l re gis tr o y ord ena c i n del dere c ho
roma n o vig e nte e n la pa rte or ie nta l del im p eri o. R e a li za n es ta o b ra pr ime ro lo s g lo sa d ore s
de l os sig lo s xii y XI II , y l ue g o l os po st -g lo s a dor es o co me nta r ista s de lo s s igl o s X IV y X V er
E llo s i ntr od u ce n lo s e s tud io s de l d e re c ho r o ma n o j us ti nia ne o en o c cid en te, da n do l uga r a lo
que p ost eri or me nte s e lla m , po r op osi c i n a l d ere c ho r oma no v ul ga r , dere c h o r om a no
sa bi o .
Ces la s l e ye s ro ma na s .
* Dere c h o r u ra l
* Dere c h o si nd i ca l
* Dere c h o so cia l
V er Der ec h o la b ora l .
* Dere c h o su b je ti v o
* Dere c h o su bst a n ti vo
R efe re nc ia a a q ue l d e r e c ho q ue re gu la la co n du cta h u ma n a .
* Dere c h o te c n ol gi c o
V er Si gn os d ist i nti v os .
V er Der ec h o fi na n cie ro ; t ri bu to .
* Dere c h o d e la m u je r
* Dere c h os de l he re de r o
E l h ered er o s u ce d e a l ca usa nt e e n la t it ula rida d de lo s de re c ho s que a q uel po se a . S er
due o de la s c osa s de qu e e ra pr op ieta rio , a c ree do r de q ui ene s era n de ud ore s del
ca usa nte . V a de s u y o que e sta re g la s ol o se a p li ca a l os der ec ho s tr a n sm is ible s m or tis
ca usa , pu es n o tod o s l os de r e c h os de una pe rso na se tr a n sm ite n a su s he rede ro s.
* Dere c h os h um a n os
N o es u n c o nc e pt o a u t no mo si n o m s b ie n la co nt in ua ci n hi st ri ca de l m ode r no en f o que
de d ere c ho s c o nst it u c io na le s , e s de cir , l a f ija ci n de res tri c ci o ne s a l p od er esta ta l . E s ta s
obe de ce n, p or s u p ue s to, a u na fi na l ida d y e s res pe cto a est a fi na l ida d q ue se p ro d uc e u na
e v ol u ci n . La s a nti gu a s de c la ra ci o ne s D de r ec ho s imp o na n r est ri c ci o nes a l R e y e n fa vor de
deter mi na da s a gr upa ci o ne s i nte r med ia s d ota da s d e c ier ta co he si n y f ue rza p ol tica
(n obl eza , Cle ro , ci uda de s , c or po ra ci on es d e mer ca de res ). Lo s i nd i vi du o s era n de st ina ta r ios
de e so s dere c ho s so lo e n c ua nt o pe rt en ec ier a n a a lg u n o d e e so s g ru po s. No ha y a s om os d e
a fi rma r co mo pr e te n ci n un i ve r sa l la ex per i en cia de u na l iber ta d a bst ra c ta va l ida pa ra toda
la h uma n ida d , s i no r e me d io s m uy c o nc ret os pa ra de ter mi na da s co nd u cta s a r bit ra ria s del
R ey y de lo s e je c ut ore s de la v ol u nta d. La c on st it uc i n mo der na e di fi ca s us diq u es c on tr a el
a bu so de l po de r c o n o tra fi na lida d.
Com o oc u rre e st o ? de be m os re t oma r la a nt ig ua i dea R oma e lla se ma nt u vo e n un pl a no
gen era l , o bj e ti v o, s i n i nda g a r e n s u c o nte ni do la e xi ste n cia de dere c ho s na t u r a les
su b jeti v os .
Lo s f il s o fo s y e s cr it o re s p ol ti co s e n ro la d o s en u n o u ot ro ba n d o de la lu c ha e ntre R ey y
pa rla me nto , b u sc a ro n j ust i fi ca r e l o rig en , le giti mid a d y fi na l ida d d el po der , a pa rti r de u na
e xp li ca ci n ra ci o na l de l e s ta d o de na t ura leza , p re vi o a l e sta d o de s oc ieda d.
De sta s d ist i nta s d e s cri pc io ne s del e sta do de na t ura leza em erge n do s e xpl i ca c io ne s
tota l me nte o pu e sta s s obr e e l fi n a q ue o bed ece y la ex te ns i n q ue tie ne el P o der es ta ta l .
U no de l os c o nc e pt os f un da me nt a le s d e la fi los o fa p ol ti ca de l a s rep b li ca s a me ri ca na s ha
sid o sie mpr e e l ca r ct e r s a gra do e in v io la bl e de lo s dere c h os h um a no s . Se debe a s eg ura r la
pro te cc i n de ta le s de re c h os me dia nte ga r a n ta s y p ro ce dim ie nto s i nte rna c io na l es e fe cti v os .
* Dere c h os i n ce s ibl e s
* Dere c h os i ne m ba rg a b le s
* Dere c h os i nte le ct ua le s
Ado pta m os la e x pre si n d e re c ho s in tele ct ua l es ( deb ida a l j uri sta b elga edm o nd Pi ca r d) p a ra
des ig na r g en ri ca me n te lo s de re ch o s de a ut or , el d ere c ho de l a s pa te nt e de i n ve n c i n
(dere c h os i nte le ct ua le s so bre la s in ve n ci o n es) , y el der ec h o de los mo del o s y di bu j os
in du str ia l es . Ta m bi n se pro pi cia la pr ote c ci n de l os de s cu bri mie nt os c ie nt f ic os .
De De re c ho s pe r so na l e s ha sta De s cu en to ba n ca ri o .
* Dere c h os pe rs on a le s
* Dere c h o s rea le s
Der ec h o rea l e s la fa c ulta d - c orr e la t iv a de u n deb er g en era l de resp eto q ue u na per s ona
tie ne de obt e n e r d ire cta m e n te de u na co s a , to da s o pa rte de l a s v en ta j a s q ue sta es
su s cept ib le de pr od u ci r (V e r Gr ., E l de re ch o de p ro pie da d) .
Cla s i fi ca ci n de l os de re c h os re a le s .
* Dere c h os s ub je t i vo s
Cla s i fi ca ci n :
V er Der ec h o ob je t i vo y s ub je t i vo ; de re c h o su bje ti vo .
* Dere c h os y de c la ra ci on e s
Ta nt o la de cla ra ci n de de re c h os fra n ce sa de 1 7 89 , c om o la d e 1 97 3 , se pa ra n , en su
resp ec ti vo a rt . 2 , la li be rta d d e s e g uri da d , a l ha c er la e n ume ra ci n t cita de lo s "d ere c ho s
na t ura les e imp re s c rip tibl e s de l h om bre , c u y a c o nse rv a c i n es el o bje to de tod a a s o cia ci on
pol ti ca " . La de cla ra ci n d e 1 7 93 e s pa rt i cu l a rme nte e xpl i cita y pr eci sa e n lo c o n cer ni en te a
la s eg ur ida d .
A) p or s u or ige n :
1) leg a le s.
2) c o nv en c io na l e s .
B) p or s u c o nte ni do :
Ta m bi n e n la l iq ui da c i n) .
2) de go bie r no (a d mi n istr a c i n y fis ca liz a c i n) .
C) P or s u tit ula ri da d :