Documentos de Académico
Documentos de Profesional
Documentos de Cultura
Farmacoteraputicas de
Los Betalactmicos
Responsable: Ftco. Margaret Tarchetti
Especialista en Farmacia Hospitalaria
ANTIBITICOS -LACTAMICOS
PENICILINAS
Naturales
Antiestafiloccicas
Espectro extendido
Antiseudomonas
CEFALOPORINAS
1er Generacin
2da Generacin
OTROS ANTIBITICOS
CARBAPENEMS
Imipenem/cilastatina
AZTREONAM
Meropenem
3ra Generacin
4ta Generacin
MONOBACTAMAS
Ertapenem
INHIBIDORES DE
-LACTAMASA
cido Clavulnico
Sulbactam
Tazobactam
ANTIBITICOS -LACTAMICOS
PENICILINAS
CEFALOPORINAS
OTROS ANTIBITICOS
CARBAPENEMS
MONOBACTAMAS
MECANISMO DE ACCIN
MECANISMO Antibiticos beta-lactmicos son de accin
bactericida, tiempo dependientes (60% ms del > CMI) que
acta por la inhibicin de la sntesis de la pared celular
probablemente por la acetilacin de las enzimas transpeptidasas
que se encuentran unidas a la membrana celular bacteriana. Esto
disminuye la rigidez y la fortaleza de la pared haciendo la bacteria
muy susceptible a la elongacin y lisis.
MECANISMO DE ACCIN
MECANISMOS DE RESISTENCIA
Se piensa que hay tres (3) mecanismos
importantes de resistencia:
Alteracin del sitio de unin (receptor)
de las protenas que se unen a las
penicilinas (PBPs) Penicilinas
Inactivacin de las penicilinas por
enzimas producidas por las bacterias
(beta-lactamasas) Todos excepto
Aztreonam que es muy resistente.
Disminucin de la permeabilidad
de la pared celular de las bacterias
para los betalactmicos Penicilinas
ESPECTRO DE ACTIVIDAD DE
LOS BETALACTMICOS
Por el espectro de actividad se pueden clasificar los betalactmicos en
grandes grupos;
ESPECTRO DE ACTIVIDAD DE
LOS BETALACTMICOS
Por el espectro de actividad se pueden clasificar los betalactmicos en
grandes grupos
INDICACIN
TRACTO
RESPIRATORIO
ALTO & BAJO
INFECCIONES URINARIAS
Penicilina G, Dicloxacina,
Oxacilina, Cefadroxilo, Cefazolina,
Cefradina, Cefixima, Imipenem,
Meropenem, Ertapenem y
Aztreonam (IV Tpico)
Ampicilina s/c Sulbactam,
Amoxicilina s/c cido Clavulnico,
Dicloxacilina, Oxacilina, Cefaclor,
Cefalexina, Ceftibuten, Cefixima,
Imipenem, Ertapenem y Aztreonam
(IV y Neb.)
Ampicilina s/c Sulbactam,
Amoxicilina s/c cido Clavulnico,
Piperacilina s/c tazobactam,
Ticarcilina, Cefotaxima,
Ceftriaxona, Ceftazidima,
Ceftibuten, Cefixima, Cefepima,
Imipenem, Ertapenem y Aztreonam
SEPTICEMIA y
NEUTROPENIA
Cefotaxima, Ceftriaxona y
Meropenem
MENINGITIS
OTORRINOLARINGOLOGIA
GINECOLGICAS
HUESO
Cefadroxilo
95%
Cefradina
Cefaclor
Amoxicilina
75 - 90%
Amoxicilina + Clavulanato
*Ampicilina
*Ampicilina + Sulbactam
30 - 50%
* Dicloxacilina
* Cefixima y Cefibuten
* Oxacilina
* Penicilina V
15 - 35%
96 85%
Lo que es clnicamente relevante
es un Unin Dx P 90%
Cefazolina
Cefoxitina
85 70%
Penicilina
D
X
Ticarcilina
Aztreonam
Cefotaxima
30 65%
Cefixima
Ceftibuten
Vd 1 L/kg
CEFAPERAZONA
PENICILINA CRIST.
OXACILINA
CEFOTAXIMA
AMOXICILINA
AMPICILINA
PIPERACILINA
CEFADROXILO
CEFEPIMA
CEFTRAXONA
AZTREONAM
8 HORAS
CEFTRIAXONA
ERTAPENEM
2 X < 4 HORAS
IMIPENEM
CEFIXIMA y CEFTIBUTEN
CEFAZOLINA
CEFATAZIDIMA
CEFEPIMA
PIPERACILINA
AZTREONAM
1 X < 2 HORAS
AMPICILINA
AMOXICILINA
MEROPENEM
90 75%
% De Frmacos Eliminado
De Forma Intacta por Va
RENAL
85 71%
Amoxicilina
Meropenem
Aztreonam
Oxacilina
Cefixima y Ceftibuten
70 55%
MODERADO
70 31%
GENRICO O DE MARCA
Genrico
De Marca
los de marca.
frmacos genricos
10
PRESENTACIN COMERCIAL
FRMACO
Amoxicilina
No aplica
Amoxicilina/cido
Clavulnico
Comp. 500mg/125mg
250mg/62.5mg
125mg/31.25mg/ 5mL
Ampicilina
Ampicilina/Sulbactam
Vial 1g /0.5g
Dicloxacilina
Cap. 500mg
250mg/5 mL
No aplica
Oxacilina
250mg/5mL
Penicilina G
No aplica
No aplica
Piperacilina/
Tazobactam
No aplica
No aplica
Vial 4g/0.5g
Ticarcilina
PRESENTACIN COMERCIAL
FRMACO
Cefadroxilo
Cefazolina
No aplica
No aplica
Cefradina
250& 500mg y 1g
Cefaclor
No aplica
Cefalexina
No aplica
Cefixima (Longacef)
Cap. 400mg
20 mg/mL 30 y 60mL
No aplica
Ceftibuten (Cedax)
Cap. 400mg
36 mg/mL 30 y 60mL
No aplica
11
PRESENTACIN COMERCIAL
FRMACO
Cefoperazona/
Sulbactam
No aplica
No aplica
1g & 1.5g
Cefotaxima
No aplica
No aplica
500mg & 1 g
Ceftriaxona
No aplica
No aplica
500mg, 1g & 2g
No aplica
No aplica
500mg & 1g
No aplica
500mg & 1g
Ceftazidima
Cefepima
No aplica
PRESENTACIN COMERCIAL
FRMACO
IMIPENEM/CILASTATINA
500mg/500mg
MEROPENEM
500mg & 1g
ERTAPENEM
1g
12
PRESENTACIN COMERCIAL
FRMACO
AZTREONAM
500mg & 1g
DOSIS USUALES
FRMACO
Amoxicilina
250 500mg q 8h
25-90mg/kg/d q
8h -12h
20-30 mg/kg/d q
12h
*Amoxicilina/cido
Clavulnico
500mg/125mg q 8h
20 45mg/kg/d q
8 12h
30mg/kg/d q 12 h
Ampicilina
0.5g 3 g q 6h
50 400mg/kg/d q 6
horas
75 200mg/kg/d q
12 h
*Ampicilina/
Sulbactam
Dosis en base
ampicilina
Dosis en base
ampicilina
Dosis en base
ampicilina
Dicloxacilina
125 500mg q 6h
25-50mg/kg/d q 6h
Oxacilina
250mg 2g q 4-6h
100-200mg/kg/d q
4 -6 h
50-100mg/kg/d q
46h
Penicilina G
2 24 *106 UI/dia en
4 6 dosis
100,000 400,000
UI/kg/d en 4 6 dosis
100,000 450,000
UI/kg/d en 4 6 dosis
*Piperacilina/
Tazobactam
3.375 4.5g q 6 8 h
240mg/kg/d q 6 -8 h
150-300mg/kg/d q
6 -8 h
13
DOSIS USUALES
FRMACO
Cefadroxilo
500mg 1 q 12h
Dosis Max 4g/da
30mg/kg/d q 12h
Dosis Max 2g/da
No aplica
Cefazolina
0.5 2g q 6 8h
Dosis Max 12g/da
50 - 100mg/kg/d q
8h Dosis Max 6g/da
40 - 60mg/kg/d q
8 -12 h
Cefradina
250mg 1g q 6 - 12h
6.25 - 25mg/kg q 6
horas
Dosis Max 4g/da
No aplica
250 - 500mg q 8 h
20 40 mg/kg/da q
8 12 h
Dosis Max 2g/da
No aplica
Cefalexina
250mg 1 g q 6h
Dosis Max 4g/da
6.25 25mg/kg q 6h
Dosis Max 4 g/da
No aplica
Cefoperazona
1 4g q 12 8h
Dosis Max 12g/da
50 mg/kg/dosis q 12h
DOSIS USUALES
FRMACO
Cefotaxima
1 -2g q 6h
Dosis Max 12g/da
Ceftazidima
1 2 g q 8 12h
Dosis Max 6g
Ceftriaxona
1 2g q 12 24h
50mg/kg/da q
12 - 24 h
25 75 mg/kg/da
Cefixima
Longacef
8 16 mg/kg/ da q
24 - 12h x 7 -14 das
No aplica
Ceftibuten
Cedax
No aplica
Cefepima
1 2g q 8 12h
9 mg/kg/ da q 24 h
10 das
50mg/kg/dosis
q 8 12h
30 mg/kg/dosis q 12h
14
1500 mgs
15
RANGO mg/kg/da
AMPICILINA 100mg
400mg
150 mg
SULBACTAM 50mg
UNASYN
600 mg
200mg
16
RANGO mg/kg/da
PIPERACILINA 240 mg
400mg
270 mg
TAZOPRIL
450 mg
TAZOBACTAM 30 mg
50 mg
DOSIS USUALES
FRMACO
250mg 1g cada
IMIPENEM
86h
500mg 2g cada
MEROPENEM
ERTAPENEM
8 horas
1g q 24 horas
25 mg/kg/dosis
cada 6 horas
Dosis Max. 4 g/da
20 75 mg/kg/da
q 12 8 horas
10 40
mg/kg/dosis
q 8 horas
20 mg/kg/dosis
cada 12 8 h
15 mg/kg/dosis
cada 12 h
Dosis Max. 1g/da
17
DOSIS USUALES
FRMACO
86h
* Dosis de 2g
solamente para
infecciones
severas.
Dosis Max 8g/da
30 mg/kg/dosis
cada 8 6 horas
Con fibrosis cistica
50 mg/kg/dosis
cada 8 6 horas
Dosis Max. 8 g/da
20 mg/kg/dosis q
12, 8 6 horas
18
- TAZOCIN
EJEMPLO
Piperacilina Na 4g (antibitico)
Tazobatam Na 0.5g
(Inh. de - Lactamasa)
(quelante)
EJEMPLO
- MAXIPIME
Cefepime Clorhidrato
L- arginine
pH
(antibitico)
(Buffer)
4-6
19
EJEMPLO
- ZIENAM
Imipenem (antibitico)
Cilastin Sodico (inhibidor secrecin renal)
NaHCO3 (ajustar pH)
pH 6.5 7.5
SOLVENTES COMPATIBLES:
UNICAMENTE Solucin Fisiolgica
Soluciones Dextro-Sales
Soluciones de Dextrosa
Soluciones Hidroelectrolticas
Salina 0,30%
Salina 0,45%
Salina 0,90% Isotnica
Soluciones combinados de
Dextrosa con NaCl
Soluciones de Dextrosa
Soluciones de Electroltos
Dextrosa al 5% Isotnica
Dextrosa al 10%
Dextrosa al 20%
* Sol. Ringer
NaCl, KCl y CaCl
Dextro-Sal al 0,15%
Dextro-Sal al 0,30%
Dextro-Sal al 0,33%
Dextro-Sal al 0,45%
Gluco-Fisiolgica
pH aprox. 4,5 - 7
Uso: Reponer los
Sirve para la reconstitucin
fluidos corporales, los
de algunos frmacos y para electrolitos de sodio y cloruro
diluir frmacos de naturaleza
adems la glucosa es una
acida ej. Fenitona, vincristina
fuente de caloras para
pacientes que no toleran la
Vehculo de adminstracin
va oral.
para frmacos que requieren
un pH ms neutral.
pH aprox. 3,5 - 6,5
Sirve como vehculo para
frmacos compatible
tanto con Dextrosa como
NaCl.
20
*Amoxicilina/cido
Clavulnico
500mg/100mg con
10cc y 1g/200mg con
20cc de agua NaCl
0.9%, usar dentro de
4 horas
Ampicilina
Vial de 1.5g se
reconstituye con 4cc
de agua y 3g con 8cc
de agua
*Ampicilina/
Sulbactam
Administrar por
infusin corta de 30
40 minutos.
Conc. Max IV
30mg/mL, bolo lento
de 10 15 min
infusin corta 30 60
minutos.
Oral no administrar
con alimentos
Son las mismas
indicaciones que la
Ampicilina.
Oxacilina
Penicilina G
*Piperacilina/
Tazobactam
250mg reconstituir
con 5cc, 500mg con
10cc y 1g con 20cc
de agua NaCl 0.9%.
Estable Temp Amb
por 3 das y 7 das a
4C
Diluir 1 2g con
100mL de Dex 5%,
NaCl 0.9% y Ringer
Lactato.
Se puede administrar
en un infusin corta
de 1- 2 horas por
infusin continua.
Para reconstituir un
vial de 4,5g usar 20cc
de agua, NaCl 0.9% y
Dex 5%.
Se administra por
infusin corta de
aproximadamente
1 hora.
21
CEFAZOLINA
CEFOPERAZONA
CEFOTAXIMA
Reconstituir vial de
500mg con 5 mL y 1g
con 5 y 10mL de H2O
o NaCl 0.9%.
Se puede administrar
reconstituido
100mg/mL en bolo
lento (3 5 min.)
infusin corta de
10 60 min.
1g y 1.5g con 5 10
mL de H2O, Dex 5%
o NaCl 0.9%, estable
5 das a temp
2 - 8 C
Se puede administrar
por infusin corta 30
min a infusin
continua a una [ ]
entre 2 25 mg/mL.
500mg, 1g y 2g
deben ser
reconstituido con 10
mL de H2O, estable
7 das a temp 5 C
Diluir 500mg, 1g y 2g
en 50 100mL de
Dex 5% o NaCl 0.9%.
Dosis para 24h entre
50 1000 mL.
Se puede administrar
por infusin corta
30 60 min o por
infusin continua
durante 24 horas.
CEFTAZIDIMA
CEFTRIAXONA
CEFEPIMA
Reconstituir 500mg
con 5 mL y 1g y 2g
con 10 mL de H2O.
Estable 7 das a
temp 5 C
Reconstituir 250mg
con 2,5 mL, 500mg
con 5 mL, 1g con
10mL y 2g con 20mL
de H2O, Dex 5% o
NaCl 0.9%. Estable
10 das a temp 5 C
Reconstituir 500mg
con 5mL y 1g & 2g
con 10mL de H2O.
Estable 7 das a
temp de 5 C
Se puede administrar
en bolo lento, infusin
corta 30 min o por
infusin continua
durante 24 horas.
Se puede administrar
por bolo lento o
infusin corto de 30
minutos.
Se debe administrar
por infusin corta de
30 minutos.
22
IMIPENEM
MEROPENEM
ERTAPENEM
Se debe administrar
Imipenem por infusin
corta, dosis de 500mg
menor en 30 min.,
dosis mayor de
500mg en 1 hora
Se puede administrar
por infusin corta 30
min por Bolo Lento
en 3 5 min.
1g deben ser
reconstituido con 10
mL de H2O o NaCl
0.9%, estable por 24
horas a temp 5 C.
Diluir 1g en 50 mL
de NaCl 0.9%
solamente. Es
incompatible con al
Dex 5%
Se debe administrar
por infusin corta
de 30 minutos.
Reconstituir vial de
500mg con 10mL de
H2O o NaCl 0.9%.
FRMACO
AZTREONAM
Reconstituir vial de
500mg y 1g con 10mL
de H2O NaCl 0.9%.
Estable para 48 horas
a Temp. Amb y 7 das
a temperatura de
5 C.
Se debe administrar
aztreonam por Bolo
Lento 3 5 min y por
infusin corta de
30 60 minutos.
La [ ] final de
aztreonam no debe ser
mayor a 20mg/mL.
NEBULIZADO: Diluir
75mg en 3 mL de
NaCL 0.9% q 8h
23
CONTRA INDICACIONES DE
LOS BETALACTMICOS
ABSOLUTA
HIPERSENSIBILIDAD SEVERA A CUALQUIER
BETALACTMICO
HIPERSENSIBILIDAD LEVE MODERADA A
UN GRUPO EN PARTICULAR
Penicilinas, Cefaloporinas, Carbapenems o
Monolactmico impide su uso para el grupo
sensible.
CONTRA INDICACIONES DE
LOS BETALACTMICOS
RELATIVAS
Insuficiencia Renal, hay el potencial inducir insuficiencia renal por
nefritis intersticial. Hay frmacos de eliminacin exclusivamente renal,
se requiere ajuste de dosis al estar presente.
Insuficiencia Cardiaca y/o Hipertensin, por incremento de
niveles plasmticas de Na+ y K+. Penicilinas
Problemas Hematolgicas, hay mayor incidencia de
sangramiento y posibilidad de anemia hemoltica. Penicilinas y
Cefaloporinas
Enfermedades Gastrointestinales, pacientes que tiene historia de
sufrir de diarreas con diarrea son ms propensos de sufrir de Colitis
pseudomembranosa. Penicilinas, Cefaloporinas, Carbapenems y
Monolactmico
24
CONTRA INDICACIONES DE
LOS BETALACTMICOS
RELATIVAS
Insuficiencia Heptica, hay el potencial inducir mayor dificultad
heptica en pacientes que ya tienen un problema con este rgano.
Cefaloporinas
Problemas a Nivel del SNC; , (por lesin epilepsia), tienen
mayor probabilidad de sufrir convulsiones. (Mayor con Ertapenem &
altas dosis de Imipenem) y Monobactmico
REACCIONES ADVERSAS A
MEDICAMENTOS
Es un problema alarmante para los profesionales de la salud. Son
respuestas indeseadas que experimenta el paciente cuando
recibe el medicamento bajo una indicacin correcta con una
dosis y frecuencia usualmente prescrita.
Cualquier respuesta nociva, no esperada, a un medicamento,
que ocurre a dosis normalmente utilizadas en humanos para
profilaxis, diagnstico tratamiento de una enfermedad para
la modificacin de una funcin fisiolgica. OMS
25
FACTORES PREDISPONENTES
EN LOS PACIENTES HOSPITALIZADOS
Pacientes con condiciones patolgicas crnicas o agudas de
moderada a gran complejidad que requieren de:
El uso de mltiples frmacos (por lo menos 3)
El uso de uno u ms frmacos administrados por la va
endovenosa, generalmente de forma simultanea.
La necesidad de controlar las exacerbaciones o consecuencias
de enfermedades crnicas mal controladas Ej. HTA, Diabetes,
Asma entre otros.
Los factores genticos del paciente
En ocasiones necesitar un soporte artificial de sus funciones
vitales y soporte nutricional por va endovenoso. (Clnica del
paciente, falla de rganos)
26
FACTORES PREDISPONENTES
EN LOS PACIENTES AMBULATORIOS
Pacientes con condiciones patolgicas crnicas o condiciones
agudas leve, moderadas o auto-limitante que requieren de
tratamiento:
Pertenecer a un grupo etario extremo X 12 aos X 70 aos
Ser
un
adulto
talla
(X 150 cm y/o X 50 kg)
pequea
y/o
peso
bajo
REACCIONES ADVERSAS
3 - 20%
TODOS
Nauseas
Vmitos
27
REACCIONES ADVERSAS
REACCIONES ADVERSAS
FRECUENTES 10%
Venopuncin, Dolor en el sitio de inyeccin, sangramiento,
inflamacin, urticaria e infeccin. Carbapenems
SNC, Dolor de cabeza, confusin, depresin, somnolencia, cansancio,
tremores y convulsiones. Carbapenems
Candidiasis Oral y/o Vaginal Cefaloporinas
Dolor torxico Carbapenems
Pruitus Carbapenems
Fiebre Carbapenems
Con infusin rpida de Imipenem Mareo, nausea & vmitos,
sudoracin y fatiga
28
REACCIONES ADVERSAS
RARAS (x < 1%)
Reaccin Alrgica, con reacciones anafilcticas Todos
Dermatitis Exfoliativa Penicilinas
Enfermedad de Suero Penicilinas y Cefaloporinas
Sndrome Stevens Johnson Todos
Hepatoxicidad Penicilinas y Cefaloporinas
Anemia, Leucopenia y disfuncin plaquetaria Todos
Disfuncin Renal Penicilinas, Cefaloporinas y Monolactmico
Neurotoxicidad, importante para pacientes
con epilepsia Penicilinas y Cefaloporinas y
Monolactmico
Colitis Pseudomembranosa Cefaloporinas y
Carbapenems, Monolactmico
Candidiasis Oral y Vaginal Carbapenems
29
CONCLUSIONES
Los Betalactmicos son un grupo integrado por Penicilinas,
Cefaloporinas, Carbapenems y Monolactmico. Son antibiticos de amplio
espectro y bactericidas. El espectro de accin de cada antibitico sobre todo en
el caso de las Penicilinas y las Cefaloporinas depende del subgrupo que
pertenece.
Su eficacia depende de alcanzar y mantener una concentracin adecuada en la
membrana interna de la pared de las bacterias. No tiene efecto post-antibitico.
Son antibiticos tiempo dependientes.
Farmacologicamente; Su mecanismo de accin es la inhibicin de la sntesis
de la pared celular. Tiene un rango teraputico amplio, perfil de reacciones
adversas aceptable, rara vez los pacientes tienen reacciones adversas severas.
Los problemas mas frecuentes son gastrointestinales. Las Penicilinas y las
Cefaloporinas por contar tambin con formas orales son de primer
eleccin teraputica para germenes susceptibles y pacientes que no
tengan hipersensibilidad al grupo. Los Carbapenems y Monolactmico no
son frmacos de primera eleccin, se deben reservar para sepas de bacterias
multi-resistente e infecciones moderadas y severas.
Tienen pocos interacciones importantes con otros frmacos.
30
CONCLUSIONES
Farmacocinticamente; la mayora de los betalactmicos
son de uso parenteral. Tiene pocas interacciones con otros frmacos
(ej. Fenitona) porque generalmente tienen pobre unin a protenas plasmticas
con la excepcin (unin Dx-P > 90%) del Dicloxacilina, Oxacilina, Ceftriaxona y
Ertapenem. El 90% de los betalactmicos se eliminan principalmente por la
va renal, esto permite un ajuste adecuado de la dosis aun en el caso de
un paciente con insuficiencia renal.
Con el uso de Betalactmicos se recomienda vigilar la funcin renal, heptica,
hematolgico y buscar asesora neurolgico si se presentan problemas a nivel
del SNC.
Para los Penicilinas y Cefaloporinas orales en caso de pacientes peditricos,
si la forma comercial no viene con su envase para la correcta medicin de la
dosis, se debe asegurarse que los padres sepa su correcta dosificacin ( vasito,
gotero, cucharita). La preparacin de la suspensin se debe explicar, lo mejor
sera que la reconstitucin se haga en la Farmacia. La Ampicilina y Oxacilina
oral se debe administrar con el estomago vaco para garantizar su buen
biodisponibilidad.
31