Documentos de Académico
Documentos de Profesional
Documentos de Cultura
Gloria
73, 2 (1992)
205-268
206
glorioso
la
Claridad
definitiva
y eterna
del
Padre.
pero
mucho
de
ser
claras.
Reclaman
un
anlisi
mas
escrupuloso
del que hasta ahora han merecido1 Estudiaremos aqui nicamente los
prrafos de IREN., adv. haer. IV, 20,1-7. La disposicin sera para cada
prrafo la misma. Presentacin del Iren. lat. con versin castellana al
canto. Resumen doctrinal. Y comentario de las lineas ireneanas.
1 (IV, 20, 1)
non
Igitur secundum
magnitudinem
est cognoscere
Deum
impossibile
est enim mensurari
Patrem secundum
est
autem
enim
perducit
1
Irne,
dilectionem
nos
quae
ad Deum
Estimables
ejus
Verbum
per
obaudientes
haec
ejus
ei sem-
No
es pues
su
grandeza
medido
sea
a Dios en
conocer
posible
es
porque
imposible
.
el (inmenso)
Padre
De l'ancienne
la nouvelle Alliance
Paris-Namur,
selon S.
Verbo
est tantus
dicimus
quoniam
et ipse est qui per semetipsum
et conticonstituit et fecit et adornavit
per
hunc
in omnibus
mundum
qui
cum
autem
Et nos igitur,
his quae
Et
tur, ab eo facti sumus.
ait (Gen
quo Scriptura
mavit Deus
hominem,
nos.
continenhic est de
hombre,
enim angeli
imaginem
que
poterant
alius quis praeter
facere Dei,
neque
Virtus longe
Verbum
Domini,
neque
absistens
a Patre universorum.
Neque
indigebat
dum
quae
fieri, quasi
nus. Adest
ipse
ipse
enim
horum
Deus
geles
alguno
Dios
de ellos
ellos
para
del Seflor,
ni
del Padre
de to
necesidad
tenia
hacer
lo que habia
se hiciese;
adems
et
1,26):
et
in
y semejanza
Si mismo
accipiens.
del Verbo
en efecto
creaturarum
figuram
ni otro
Le
propias.
siempre el Verbo y la
el Hijo y el Espiritu;
Sabiduria,
por su
libre y
medio
y en su virtud hizo
a
todas
las cosas;
espontneamente
asiste
libere
et sponte
dicens (Gen
fecit, ad quos et loquitur,
hominem
ad imagiFaciamus
1,26):
nem et similitudinem
nostrani,
ipse a
factorum
exemplum
mundo
ornamentorum
fuera
predeterminado
consigo
corno si le faltasen manos
et
ei semper Verbum
et Spiritus, per quos
Filius
Sapientia,
omnia
et in quibus
semetipso
los n
los ngeles.
No podian
la imagen de Dios,
hacer
ad facien-
se praefinierat
apud
suas non haberet ma-
substantiam
tan grande)
tura (Gen
enim
que Dios es
el que, por
y contiene
todas
et nos et
est secundum
decimos
a Dios
Deus;
net omnia,
207
creaturas,
nuestra,
toma
el
corno
substrato
quien
de
de
las
de lo fabricado
el ejemplar
en el
de lo perfilado
y la figura
mundo.
amor.
Incognoscible,
porque
inmenso
e incapaz
de
ser
circunscrito
medida
por el intelecto creado. Y juntamente, asequible en el Verbo
de Dios
por amor. El amor le allana al hombre mediante el Verbo, y
mediante el mismo Verbo levanta al hombre a Su conocimiento.
En respuesta al amor de Dios, compagina el hombre dos cosas: a)
la transcendencia de Dios, inalcanzable en su grandeza e incognoscible;
b) la condescendencia del mismo Dios: pues fund, fabric, adorn,
contiene todas las cosas entre ellas nosotros y nuestro mundo , y
por su medio se deja conocer.
No hay contradiccin alguna en hacer al mismo Dios, desconocido
208
el
mundo.
de
la (humana)
hechura',
obra
del
Verbo;
y 'la
figura
(o
configura
Igitur secundum
magnitudinem
est enim mensurari
Patrem.
non
est cognoscere
Deum:
impossibile
19, 2-3.
in Filio
209
Verbum
se
torna
en
mensurable
el Verbo.
En
el hombre:
por
amor
editores,
apliqu
a lo
que
sigue,
prefiero
ahora
asignarla
a lo
210
igitur,
cum
autem
his quae
continentur,
ab
eo
nos.
qui est secundum
facti sumus.
Deo)
Et
(=
'per
semetipsum'
a nosotros
y al mundo
que
nos
rodea.
Hemos
sido
hechos por ese Dios. No hay por qu atribuir la humana plasis, al igual
que la demiurgia del mundo, a un 'dios' de segundo orden; corno
quieren
marcionitas
y valentinianos.
Entre
las
cosas
que
contiene
este
mundo sensible, los hombres hemos sido creados por el Dios Ignoto. E1
acento de Ireneo descansa en ab Eo (= Deo summo) facti sumus ('per
semetipsum').
Abandono la puntuacin de A. Rousseau8.
Leo la clusula corno si dijese: Et nos igitur, cum his quae in
mundo continentur, ab eo (= Deo) facti sumus.
Et
Deus
flatum
hic (=
hominem,
vitae.
6
Cf. Iren II, 30, 9, 237ss: Hic Pater, hic Deus, hic Conditor, hic Factor, hic
Fabricator, qui fecit ea per semetipsum, hoc est per Verbum et per Sapientiam suam,
caelum et terram et maria et omnia quae in eis sunt.
7
Las mismas relaciones reaparecen en forma algo desarrollada en IV, 20, 1, 21ss:
ipse a semetipso substantiam creaturarum (tamquam
Pater) et exemplum factorum
(tamquam Verbum) et figuram in mundo ornamentorum (tamquam Sapientia) accipiens.
8 Et nos
igitur, cum his quae continentur ab eo, facti sumus. 'Donc nous aussi, avec
tout ce que renferme le monde, nous avons t faits par lui'. Ir. lai. leia probablemente
quae continentur in eo, ab eo facti sumus.
Este
Dios,
Ignoto
en su grandeza,
no tuvo
211
a mal
modelar
al hombre
tornando
barro
de la tierra,
y sopl
en su rostro
un hlito
de
vida'.
'Plasmavit Deus hominem'. Ningun intermedio entre Dios y el
hombre de barro. Hay que tornar la Escritura en sentido obvio. El
mismo Dios, que en su grandeza es inalcanzable, ha querido allanarse a
modelar del barro al hombre. Lo ha hecho 'secundum dilectionem',
allanndose por amor a lo que, por su magnitud, parecia inconcebible.
Model de barro. Y sobre el plasma sopl directamente hlito de
vida. Como quien emplea las manos y boca propios, sin creerse
contaminado.
Non
angeli
ergo
poterant
Domini,
neque
angeli
fecerunt
nos neque
tacere
imaginem
Virtus longe
enim
nos, neque
plasmaverunt
Verbum
alius
neque
quis praeter
a Patre universorum.
Dei,
absistens
de
barro9.
Elimina
asimismo
el
recurso
los
arcontes,
auxiliares
del
se llev de Prunicos
probable a la 'Dynamis' que
segn los Ofitas
el Protarconte11, quiz mejor a la propia Prunicos, en su eficacia sobre
el
Demiurgo12
9
Completa
18), Tertuuano
10
Rousseau
asi Ireneo la idea de Justino (dial 62, 1.3), Teofilo Ant. (ad Autol. II,
(adv. Prax. 12) y otros.
lee con arm. verum Deum, con que el contexto queda enteramente
depauperado.
11 Iren
I, 29, 4, 63ss: Virtutem autem magnam abstulisse eum a Matre narrant et
abstitisse ab ea in inferiora et fecisse firmamentum caeli, in quo et habitare eum dicunt; I,
30, 6, 98ss dixisse Ialdabaoth dicunt: 'Venite, faciamus hominem ad imaginem nostrani'.
Sex autem Virtutes audientes haec, Matre dante illis excogitationem hominis, uti per eum
evacuet eos a principali virtute, convenientes formaverunt hominem immensum latitudine
et longitudine.
12
Cf. tamen Iren I, 22, 2, 8ss: omnia per ipsum (Verbum) fecit Pater... non per
212
Neque
praefinierat
enim
fieri,
indigebat
quasi
horum
Deus
suas
non
ipse
ad faciendum
haberet
quae
ipse apud
se
manus.
enim
et in quibus
ei semper
Verbum
et Sapientia,
omnia
libere et sponte
fecit.
Filius
et Spiritus,
per
et loquitur
quos
et similitudinem
dicens
(Gen
nostrani',
ipse
'Faciamus
hominem
ad
1,26):
a semetipso
substantiam
crea
angelos neque per Virtutes aliquas abscissas ab eius sententia, nihil enim indiget omnium
Deus.
13
Vase mi Espiritnalidad de san Ireneo, Roma, 1989, 46ss.
14
Iren I, 22, 1, 13ss.
15
Cf. Exc. ex Theod. 47, 1; Iren I, 5, 1, 19ss.
et exemplum
factorum
et figuram
213
in mundo
ornamentorum
accipiens.
medioplatnicos
Albino17
y Apuleyo18,
no
pudo
pasar
Ireneo.
El
16
Quaest. conv. VIII, 2, 720 a-b.
17
Didascalicos
VIII-X.
18 De Platone
190: Initia rerum esse tria arbitratur Plato: deum et materiam
informen, nulla specie nec qualitatis significatione distinctam, rerumque
inabsolutam,
formas, quas 'ideas' idem vocat.
19 Iren
II, 14, 3, 60 ss: Quod autem dicunt imagines esse haec eorum quae sunt
enim
sursum manifestissime Democriti et Platonis sententiam edisserunt: Democritus
primus ait multas et varias ab universitate figuras expressas descendisse in hunc mundum.
Plato vero rursus materiam dicit et exemplum et Deum. Quos isti (valentiniani) sequentes,
figuras illius et exemplum imagines eorum quae sunt sursum vocaverunt, per demutatio
nem nominis semetipsos inventores et factores huiusmodi imaginariae finctionis glo
riantes.
214
(Hermas,
cree que
constituit
et consummavit
todas
eo quod
omnium
non
erat
et fecit ex
ut essent
omnia,
qui constituit
est omnium
unus
autem
Deus
quenter
Unus
nos?
Nonne
nostrum?
et
Pater
Conse-
Apostolus
ait:
inquit
(/4,6)
et in omnibus
qui super omnes
nobis.
Similiter
autem et Dominus:
mihi
Omnia
inquit (Mi 11,27)
tradita sunt a Patre meo,
manifeste
Pater
ab eo
na,
autem
nihil subtractum
tium
est. Et propter
est (Act 10,42) Judex vivenet mortuorum
(Apoc
3,7) ha-
bens
clavem
hoc idem
David:
claudet
claudet;
et
aperiet
nemo
et nemo
aperiet
enim aliter poterai
5,3) Nemo
in caelo,
in terra, neque
neque
neque
sub terra aperire
librum,
paternum
videre eum,
nisi (Apoc
neque
5,12)
(Apoc
agnus
qui
occisus
est
et
sanguine
Acertada
pues la escritura
que dice
Mand
todo,
I, 1): Ante
que
hizo?
es el Padre
<^No
nosotros?
Dice
Parecidamente
tambin
Todas
11,27):
las
todos
nosotros.
el Sefior
cosas
me
las
(Mt
ha
sustrajo.
de vivos
llave
cerrar
y nadie
Pues
ningn
tierra ni bajo
del Padre
el
y nos
(Apoc
3,7).
en el cielo ni en la
tierra podia
y verlo
corder
5,12)
abrir
otro
abrir el libro
que
redimi
con
su
sangre
de
cuando
est
carne
1,14):
de
mi Padre:
evidentemente,
entregado
el que hizo todas las cosas, pues no le
cosas
sino propias.
consign
ajenas,
Entre
todas
esas
se
cosas,
ninguna
lo hizo
in
las
el Apstol
el Padre que
Un solo Dios,
(/4,6):
est sobre todos y en todos
Dios que
lo adorn
ut, quemadmodum
uno
asimismo
Verbo
fecit et Sapientia
qui omnia
adornavit
omnium
accipiens
potesttem quando
Verbum
caro
factum
(Joh
al ser todas
todo por
(y) que penetrandolo
nadie
es penetrado.
Muy bien dice
tambin
entre los profetas Malaquias
(2,10):
^, es el Dios uno el que nos
cosas,
todo,
con
(Joh
todo
con
el Verbo
la Sabiduria,
1,14):
el
Verbo
y
el poder
se hizo
a fin de que,
corno
caelis
principatum
sic et in terra
Dei,
habuit
Verbum
haberet
principa-
tum quoniam
homo justus, qui pecnon fecit neque
inventus
est
catum
in ore
dolus
autem
patum
sub terra,
rum
(Col
1,18)
factus;
et ut viderent
omnia,
quemadmodum
praediximus,
et ut in carnem Domini
Regem;
nostri occurrat paterna lux, et a carne
ejus rutila veniat ad nos, et sic homo
suum
deveniat
in incorruptelam,
lumine.
circumda-
tus paterno
el Verbo
215
de
el principado
tambin en la
entre los
(1 Pe 2,22)
y tambin
hecho
estn
tierra,
bajo
prim
que
en los cielos,
Dios
tuvo
lo tuviese
de los muertos
1,18);
(Col
y
todas
las
segn
dijimos,
que,
vieran a su Rey; y (finalmente)
que la luz del Padre penetre en la
genito
para
cosas
para
carne
Seftor, y de su carne
resplandeciente
venga a nosotros,
y de
est suerte se adentre el hombre en la
de Nuestro
incorrupcin
Padre.
envuelto
en
la
luz
del
e) Ef 4,6
d) Mt 11,27.
Se detiene en la exegesis del ltimo: Todas las cosas me han sido
entregadas por el Padre mio.
El Dios Padre no es otro que el Creador.
El Dios Creador ha consignado todo al Verbo suyo: las cosas
celestes,
corno
a Verbo;
las
terrestres
corno
a Hombre;
las
subterrneas
corno a primogenito de los muertos. Esto, por lo que toca a la misin del
Verbo, al servicio del Creador.
En cuanto a todas las cosas, (,qu pretende Dios de ellas, al
consignrsela al Verbo Encarnado? Dios mira al bien del universo, y en
particular del hombre. No quiere el gobierno del Verbo Encarnado, por
l, sino para Salud del hombre. Solo asi, con el Verbo Encarnado,
constituido Rey de cielos y tierra, lograr el hombre la vision de su
Carne gloriosa, y se adentrar por su medio en la incorruptela y Luz del
Creador y Padre.
Adems de identificar, con ayuda del Antiguo y Nuevo Testamen
al
Dios uno con el Creador, y atribuirle corno Hijo al Verbo,
to,
mediante el cual hizo todas las cosas, presenta al Verbo Encarnado,
corno puente de enlace, del Padre con el mundo y hombre; y explica, sin
216
ANTONIO ORBE, S I.
Bene
igitur
nium crede
dicit (Hermas,
scriptura
quae
unus est Deus, qui omnia
quoniam
et fecit ex eo quod
nemine
non
erat
ut essent
Mand
constituit
om
1,1): 'Primo
et consummavit
omnium
omnia,
capax
et qui
capiatur'.
autem
constituit
et in prophetis
Malachias
ait (2,10):
Nonne
Pater unus est omnium
nos?
El texto de Malaquias
'un
solo
mente
Padre'.
a
unus
Y
Deus
corno
=
'Nonne
identifica expresamente
se
Pater
refiere
al
unus
Creador
unus
Deus
qui
nostrum?'.
nuestro,
lleva
con
prctica
(Creator).
20
La misma cita se repite sin presentarla empero corno Escritura en Epid. 4. Y
viene en parte asimilada a la 'regula veritatis' en Iren I, 22, 1 initio. Puede verse M.
Der Hirt des Hermas, Tiibingen, 1923,497ss; M. Erbetta, Gli Apocrifi del . .,
Dibelius,
III, Marietti, 1969, 237s; E. Corsini, Origene Commento al Vangelo di Giovanni, UTET,
1968 (in Joh. I 103 nota).
21
Cf. Epid 4 donde a la cita de Hermas agrega el Santo: 'En el conjunto de las cosas
creadas (por el Deus unus) se halla este mundo nuestro y en el mundo el hombre. Nuestro
mundo (material) fu pues creado tambin por Dios'. Vase E. Peretta ad loc.
217
autem et Apostolus
ait (Ef 4,6):
Consequenter
et in omnibus
Pater qui super omnes
nobis'.
'Unus
Deus
inquit
sunt
aliena,
sed
a Patre
sua
meo',
tradidit
ei.
manifeste
In omnibus
ab eo
entregado
mundo
y hombre
obra
sensibles,
Demiurgo;
Et propter
clavem
'habens
segn
'Judex
viventium
claudet,
claudet
el
hereje
del
et mortuorum',
et nemo
aperiet'
in terra,
in caelo,
'Nemo
enim alter poterai
neque
3,7).
neque
librum, neque videre eum' (Apoc
5,3),
neque sub terra aperire paternum
nisi 'agnus
est' (Apoc
et sanguine
suo redemit
nos
5,12)
qui occisus
(Apoc
(cf.Apoc 5,9).
22
De recta in Deumfide
II, 19 (105, 9ss): Ex ipso apostolo proferam quod unus sit
omnium deus, qui et creator est universorum, qui et solus bonus et iustus est, cuius et
'Unus Deus et pater
mundus est et omnia quae in eo sunt. Ait namque Paulus (/4,6):
omnium (qui super omnes et per omnes) et in omnibus nobis'. Pater ergo omnium deus est.
Quis iste deus? Secundum vos putabitur iste quem dicis ignotum, qui neque creavit aliquem
nostrum, neque aliquid facturae suae habet in hoc mundo. Et cuius erit pater? Non enim
potest fieri ut filli simus eius qui nos non genuit, quia et propheta sic dicit (Mal 2,10):
'Nonne deus unus creavit nos et pater omnium unus?'.
23
Cf. Teologia de san Ireneo I, p. 118s; II, p. 229 s.
218
que pueda abrir el libro del Padre. Solo l, Corder inmolado que
nos redimi con su sangre, es capaz de conocer el libro seno del Padre.
Creador de todas las cosas del cielo, de la tierra y de los infiernos
nuestro
con
su
sangre',
una
naturaleza
mortai
y de
carne.
inmolado.
proyecta
al
de
la
muerte
y redencin
por
la
sangre.
nos
redimi
con
su
sangre.
219
Cristo
Ab
omnium
y a
eo
Deo
la
qui
efusin
de
omnia
potestatem
su
Verbo
quando
sangre
redentora.
fecit et Sapientia
caro factum
'Verbum
adornavit
est'
(Joh
accipiens
1,14).
1,18)
Verbum
'qui
Dei,
sic et
peccatum
non
autem
principatum
mortuorum'
(Col
factus.
se
el
reparte
universo
creado:
que
en
muerte
cuando
muerto.
Ha
de
pasar
por
las
tres
otras
ocasiones25.
3, 57ss.
25
Iren III, 16, 6, 217ss: Verbum homo, universa in semetipsum recapitulans, uti,
sicut in supercaelestibus
et spiritalibus et invisibilibus princeps est Verbum Dei, sic et in
visibilibus et corporalibus
principatum habeat, in semetipsum primatum adsumens et
apponens semetipsum caput Ecclesiae, universa adtrahat ad semetipsum apto in tempore;
Epid. 39: per ottenere il primato su tutto nei cieli come primogenito del pensiero del
Padre, il Verbo perfetto dirige personalmente
ogni cosa; e legifera sulla terra, come
primogenito della Vergine, uomo giusto e santo, servo di Dio, buono, accetto a Dio,
perfetto in tutto; libera dagli inferi tutti coloro che lo seguono, come primogenito dei
morti, capo
e sorgente
della
vita di Dio.
220
peccatum non fecit neque inventus est dolus in ore ejus (1 Pe 2,22).
Tiene el primado sobre la tierra, corno primognito de la Virgen,
hombre justo y santo, siervo de Dios, bueno y acepto a Dios, perfecto
en
todo;
no
que
conoce
corno
los
dems
hombres
el pecado
en
cuerpo ni en alma.
y santo
los
en naturaleza
terrena;
y en los infiernos,
corno
primognito
muertos.
ut viderent
omnia,
quemadmodum
praediximus,
suum
Regem.
Cristo recibi (el poder de) todas las cosas, del Padre suyo, para
tener el principado sobre todas en el cielo, en la tierra y en los
abismos ; y tambin para que todas ellas viesen a su Rey, en
especial el humano plasma, y la Salvacin se extendiese a la propia sarx.
Alude Ireneo a lo dicho ('quemadmodum praediximus') en conten
to a Le 3,6 fin: Et videbit omnis caro Salutare Dei.
Unus
omnibus
bat
videre
manifestus
Iudicem
consequuntur
Iren
III,
9, 1, 36ss.
221
veniat
Domini
in nos,
nostri occurrat
et sic homo
deveniat
lumine.
paterno
carne,
la
claridad
emanada
de
la
carne
del
Salvador.
asi el hombre,
sin abandonar
la sarx,
en la incorruptela
de Dios,
entonces
el hombre
a su Glorificador
en el
y se adentrar
de
los
elegidos:
los
unos
para
ir al fuego,
y los
otros
para
la
Salvacin27.
3 (IV, 20, 3)
Et
Hemos
el Verbo,
demonstrado
largamente
a saber el Hijo, estaba
que
siem
27
Cf. Tert., de res. 59,3: Quis enim iudicium dei non in sententia duplici statuit
salutis et poenae? 'Omnis igitur caro foenum' (Is 40,6) quae igni destinatur, 'et omnis caro
videbit salutare Dei', quae saluti ordinatur.
222
demonstravimus.
autem
Quoniam
et
fundavit terram,
sapientia
tem
caelum
prudentia;
paravit ausensu
ejus
autem mana-
nubes
abyssi eruperunt,
verunt ros\ Et rursus
'Dominus
creavit
rum suarum
fundavit
me,
rram faceret,
titueret,
(Prov
me
antequam
priusquam
abyssos
procederent
montes
antequam
teconsfon-
priusquam
tes
aquarum,
firmarentur:
ante
omnes
autem
concolles
fortia faciebat
eram
apud
eram
cui adgaudebat,
laetabar
ante faciem
pore,
cum
fundamenta
eum
Ego
autem
quotidie
ejus in omni tem-
orbe perfecto
in filiis hominum'.
laetaretur
jucundabatur
te-
aptans.
el
Padre.
a saber
Sabiduria,
de
delante
Dios
Que
tambin
la
el Espiritu,
estaba
antes de toda crea
lo dice
cin,
'Con
20):
tierra,
cielo.
(Prov 3,19
por Salomon
la Sabiduria
fund Dios
la
el
y con la inteligencia
preparo
De su mente brotaron
los abis
rocio'.
y las nubes destilaron
de nuevo (Prov 8,22-25):
'ElSefiorme
mos,
8,22-25):
viaprincipium
sua, ante saecula
in opera
in initio
con
pre
et
creo
de sus caminos
en or
principio
den a sus obras. Me fund antes de los
siglos,
en el principio
tierra,
primero
antes
abismos,
fuentes
de
afirmaran
las
colinas
las aguas,
los montes;
me
antes
de hacer
instituyese
que
de que corriesen
la
los
las
primero
que se
antes de todas
engendr'.
nueva
mente
(Prov 8,27-31):
'Segn disponia
el cielo,
estaba
yo con l; y cuando
consolidaba
las fuentes
del abismo,
cuando
robustecia
los fundamentos
de
en todo tiempo,
cuando
se ale
el orbe,
graba
(l) consumado
y se
deleitaba
entre los hijos de los hom
bres'.
Habia
Ireneo
con el Padre.
largamente
demostrado
que
el Verbo
estaba
siempre
Prax.
6-7.
223
Et
multa
hoc
Verbum,
quoniam
demonstravimus.
est Filius,
semper
cum
Patre
erat,
per
el Padre.
Estaban
'siempre',
'antes
de la creacin
material',
con
El.
eterna
del
Verbo33.
29 A Autl.
1,7: Dios lo hizo todo por medio de su Verbo y de su Sabiduria. 'Por su
en efecto fueron afirmados los cielos y por su Espiritu toda la fuerza de ellos' (Ps
'Dios con la Sabiduria ciment la tierra, y con (su)
es su Sabiduria.
32,6). Soberana
inteligencia dispuso los cielos, ante sus sentidos se rompieron los abismos y las nubes
destilaron rocio' (Prov 3,19-20).
30
Cf. Iren II, 28, 6.
31 Iren
II, 25, 3, 51ss: Non enim infectus es, homo, neque semper coexsistebas
ss Semper autem coexsistens Filius Patri
Deo, scut proprium eius Verbum; II, 30,9,250
olim et ab initio semper revelat Patrem et Angelis...et omnibus quibus vult revelari Deus;
III, 11,1-6; IV, 14, 1, 3ss: Non enim solum ante Adam, sed et ante omnem conditionem
glorificabat Verbum Patrem suum, manens in eo, et ipse a Patre clarificabatur, quemadmo
dum ipse ait (Joh 17,5): 'Pater, clarifica me claritate quam habui apud te priusquam
mundus fieret'; IV, 6, 7, 136ss: Ab initio enim assistens Filius suo plasmati, revelat
vult Pater. Cf. Ph. Bacq,
omnibus Patrem, quibus vult et quando vult et quemadmodum
Verbo
224
autem
Quoniam
et Sapientia,
quae
per Salomonem
omnem
constitutionem,
pientia
fundavit
terram,
abyssi
eruperunt,
nubes
est Spiritus,
ait (Prov
erat apud
3,19-20):
autem
caelum
prudentia;
paravit
autem manaverunt
ros'.
eum
ante
'Deus
Sa
sensu
ejus
personal35.
Et
rursus
faceret,
sua,
priusquam
aquarum,
genuit
(Prov
in opera
suarum
antequam
'Dominus
creavit me principium
8,22-25):
ante saecula
fundavit me, in initio antequam
abyssos
montes
constitueret,
priusquam
confirmarentur:
ante
procederent
omnes
autem
viarum
terram
fontes
colles
me'.
fundamental en Tertuliano
del
Pericopa
para la teologia
con
Prov
la
distincin
entre
la
;
8,27-30 completa
Sermo=Fililo;=Sophia
Sabiduria personal Verbo inmanente, y la Sabiduria prolaticia
estricto Verbo= Hijo.
Ireneo
aplica
al Espiritu
personal
Sabiduria
las
mismas
dos
fases
de inmanencia
y de asistencia
que Tertuliano al Hijo Verbo36.
El Santo guarda silencio sobre la relacin entre el Verbo, 'siempre
con el Padre', y la Sabiduria Espiritu personal, 'anterior a toda
creacin'.
Verbo y Sabiduria, manos ambas de Dios Padre, preceden a la
demiurgia del mundo. Pero ^cuando y crno procedieron de Dios? A
la vez, corno el Cristo (Hijo) y Prunicos (Espiritu personal Sophia) de
los Ofitas37; primero el Verbo y despus la Sabiduria personal, corno
de ordinario dan a entender los eclesisticos38?
34
A Autl. 1, 7. Cf. II, 15.
35 De
fide V, 2 30: sive ut in Proverbiis habes, 'deus in Sapientia fundavit terram,
paravit autem caelos in intellectu', ostenditur quia nec pater solus sine filio caelos fecit nec
sine patre filius. Et tamen qui 'caelos extendit' (cf. Is 44,24), solus dicitur.
36
Cf. Tert., adv. Prax. 6-7.
37 Cf. Iren
I, 30, 2-3.
38 Cf. Teofilo Ant. a Autl.
,
II, 15: Igualmente tambin los tres dias que preceden a
la creacin de los luminares (sol y luna) son simbolo de la Trinidad: de Dios, su Verbo y su
Sabiduria. Cuarto simbolo es el hombre, que necesita luz, y asi tenemos: Dios, Verbo,
Sabiduria,
hombre.
225
cum
firmos
et jucundabatur
in filiis hominum'.
hunc
attribuit
humano
generi,
qui
se-
cundum
magnitudinem
ignoquidem
tus est omnibus
his qui ab eo facti sunt
nemo enim
altitudinem
investigavit
ejus, neque veterum neque eorum qui
nunc
tionem
sunt ,
cognoscitur
constituit
per quem
Est autem
noster
mis
secundum
Christus,
homo
temporibus
factus est, ut finem
cipio,
semper
omnia.
hic Verbum
Jesus
autem
ejus,
qui
in
per
dileceum
Dominus
in novissihominibus
conjungeret
prinhoc est hominem
Deo.
Et prop-
Asistido
Sabiduria,
todas
que adems
asign este mundo al g
nero humano.
El cual, por su grande
za,
por
es ignorado
de todos los creados
El nadie en efecto,
entre los
cre todas
nuestro
las cosas.
Seflor
Es ste
Jesucristo,
se hizo
tiempos
que en los ltimos
hombre entre los hombres para j untar
el fin al principio,
esto es el hombre a
Por eso, los profetas,
al recibir
Dios.
39
A Autl. II, 10: No existian los profetas cuando se hacia el mundo; pero si la
Sabiduria de Dios que en El estaba\ y su Verbo santo que siempre le asistia. Por eso dice l
mediante Salomon profeta (Prov 8,27-29): 'Cuando prepar el cielo, yo le asistia, yo le
asistia, y cuando afirmaba los cimientos de la tierra, yo estaba a su lado disponindolos.
40
cum Patre erat per multa demonstravimus. Quo
Et quoniam Verbum...semper
niam autem et Sapientia...erat
apud eum ante omnem constitutionem.
41
Ad Quirinum II, 1.
42
Div. inst. IV, 6, 6-8.
43
Filon no aporta luz. Vase la nota de I. Feukr a Quod deterius 54 p. 54s.
226
terea
prophetae,
eodem
propheticum
accipientes
praedicaverunt
ejus
Patris
cum
facta
Verbo
est,
ab
mezcla
hombre
initio
dre.
eis super
Dei
ab
et
eo,
omnium
odientium
Spiritum
Dei
in gloriam
segn
la
Iugar
el principio
que Dios
de Dios
anunciaba
el
se dejar
ver
vida con ellos
de las manos
quible,
y para librarnos
de todos los que nos odian, a saber de
(Le
tuvo
y har
la tierra (cf. Bar 3,38) y hablar
con ellos,
a su
y se har presente
ase
plasma
para salvarle
y hacrsele
nos
nos'
cual
de profe
sobre
et perde
illud,
el
de los hombres
(cf. Bar
et adfuturus es-
'liberans
el carisma
su advenimiento
de Dios
y comunin
y del
del Pa
segn el beneplcito
Desde
Verbo
terram
3,38) et colloqueretur
set suo plasmati,
salvans
ceptibilis
manibus
carnem
viquoniam
ab hominibus
et conver-
praenuntiante
debitur Deus
sabitur
secundum
Verbo
eia, predicaron
la carne,
en
commixtio
et
per quem
Dei et hominis
secundum
adventum,
communio
placitum
del mismo
Verbo
charisma,
los espiritus
todos
hacernos
servir a
de transgresin,
El en santidad
y
todos nuestros dias, de suerte
justicia,
el hombre al Espiritu de
que abrazado
Dios
acceda
a la gloria del Padre.
cedat
Patris.
las
salvacin
humano.
cosas.
el
Entreg
mundo
sensible
al
humano,
gnero
para
bien,
por
su
grandeza
el
Dios
uno
era
directamente
a revelarse
al hombre
para
salvarlo.
De
Verbo
creador
paso
Verbo Salvador.
Este trnsito se cumpi singularmente en los ltimos tiempos, al
hacerse el Verbo hombre entre los hombres. Por su medio se unta el
al fin (=al hombre).
principio (=Dios)
He ahi el misterio anunciado por los profetasi el advenimiento del
Verbo en carne, la mezcla y comunin entre Dios y el hombre.
El Verbo de Dios segun los profetas se dejaria ver de los
227
Unus
igitur
Deus,
qui
Verbo
fecit et aptavit
et Sapientia
omnia.
est autem
Demiurgus,
qui
et mundum
hunc
attribuit
humano
generi.
en
Hacedor
orden
del
a
su
mundo,
lo
consigna
al
hombre
para
beneficio
salvacin45
secundum
Qui (Demiurgus)
magnitudinem
quidem ignotus est omni
bus his qui ab eo facti sunt nemo enim investigavit
altitudinem
ejus,
nunc
sunt
secundum
autem dilectio
veterum
eorum
,
neque
neque
qui
constituit
omnia.
nem cognoscitur
semper
per eum per quem
44
Iren II, 30, 9, 21ss: Solus hic Deus invenitur qui omnia fecit... Verbo virtutis suae
Heb
(cf.
1,3), et omnia aptavit et disposuit Sapientia sua, et omnia capiens, solus autem a
nemine capi potest (cf. Hermas, and 1,1).
45
A diferencia del diablo, que, sin ser duefio del mundo, se lo ofrece con mentir al
omnia mihi tradita sunt, et cui volo do ea', ut in
hombre, diciendo (Le 4,6): 'Haec
et ipse unus
enim conditio sub ejus potestate est, quandoquidem
superbiam elatus...Neque
de creaturis est, neque ipse hominum regnum attribuit hominibus, sed secundum ordinatio
nem Dei Patris et cetera quaeque et quae sunt erga homines disponuntur: Iren V, 22, 2,
52ss.
228
su
alteza46
conocimiento
vo del N.T.
El
semper'.
del
Ignoto,
'secundum
dilectionem',
se
da
a conocer,
por
no es privati
De donde 'cognoscitur
amorosa
condescendencia,
al
del
Verbo.
El
cual
de
Verbo
creador,
pasa
a Verbo
cognoscitivamente
mediador.
La mediacin creativa es de arriba abajo. La cognoscitiva, de abajo
arriba.
Ireneo se detiene en el segundo aspecto: en la economia salvifica, a
que se ordena la creativa.
Est
hic Verbum
ejus, Dominus
homo in hominibus
temporibus
hoc est hominem
Deo.
principio,
novissimis
rei
autem
Aquel por cuyo medio fueron hechas todas las cosas (cf. Joh 1,3),
es el mismo, mediante el cual por una Economia en amor fundada
46
Cf. Rom 11,33: altitudo divitiarum et sapientiae
et agnitionis Dei! quam
inscrutabilia judicia et investigabiles viae ejus!.
Iren II, 17, 9, 161ss: Admirabiles
sophistas, et altitudines investigantes incogniti Patris.
229
se da a conocer
Jesucristo, que
hombres.
No
dice
para
que
al Demiurgo
conocer
se requiera
la
ab eodem
Verbo propheticum
cameni
adventum,
ejus secundum
Dei et hominis secundum
placitum
accipientes
prophetae,
praedicaverunt
et communio
per quem
Patris facta
est.
de
antemano
Su
venida
en
carne:
saber
la
crasis
y comunin
230
est
interesado
en atribuir
al Verbo
todo
lo que
concierne
adems
que
Ireneo
tiene
en
cuenta
la
doctrina
adversarios.
de
sus
Padre',
entranado
47
Cf. Exc.
48
Cf. Exc.
ex Theod.
ex Theod.
en
el
Logos48.
24, 1.
16.
quem
et hominis
Dei
secundum
(adventum
secundum
placitum
231
commixtio
carnem)
Patris facta est.
et communio
initio
praenuntiante
Verbo
Dei
quoniam
videbitur
Deus
ab
hominibus.
Dios
que
verian
(sensiblemente)
los
hombres
no
seria
el Padre,
49
Cf. Iren IV, 6, lss; 6, 6, 93ss: Sed per Legem et Prophetas similiter Verbum et
semetipsum et Patrem praedicabat.
50
Cf. Iren IV, 20, 8, 199ss: Secundum hanc igitur rationem, invisibilem videbant
Deum (prophetae), quemadmodum
Esaias ait (6,5): 'Regem Dominum Sabaoth vidi oculis
meis', significans quoniam videbit oculis Deum et vocem ejus audiet.
232
de
ellos.
para
salvarse.
El
misterio
de
la salud
est
en el Conocimiento
(por vision) de Dios: ofrecido, por mediacin del Verbo, y aceptado por
el hombre.
'Perceptibilis' equivale a 'visibilis, cognoscibilis'. Allanado el Ver
bo al humano nivel, es el hombre levantado al nivel del Verbo, y hecho
salvo.
Et 'liberans
est
ab
universo
nos de manibus
transgressionis
omnium
odientium
nos'
(Le
1,71),
hoc
spiritu.
233
Verbo de Dios
'nos
servire
sibi in sanctitate
et justitia
omnes
dies nostros'
(Le 1, 74-75).
Vertiente positiva que conduce en este mundo a la Salud. El
servicio a Dios, con que el hombre se dispone a la perfecta Salud. Se
inspira asimismo en el 'Benedictus'.
La expresin 'omnes dies nostros' limita a los dias mortales del
hombre el servicio en santidad y justicia a Dios.
Uti
homo
complexus
Spiritum
Dei
in gloriam
cedat
Patris.
a su
union
de
Dios
Al
(Verbo)fhombre.
presente
complexus
prophetice
significabant
prophetae, sed non quemadmodum
quidam
invisibili
Patre omnium
exisdicunt,
tente,
alterum
esse
tis videretur.
Hoc
totum
sit
quid
54
Cf. Iren III,
carnalem adventum,
eum
autem
prophetia
nesciunt.
los profe
cosas las significaban
invi
dicen
mas
corno
no,
tas;
algunos,
es
sible corno es el Padre del universo,
Estas
otro
dicen
que
el que
los
profetas
veian.
Esto
lo
ignoran por completo
quienes
En efecto, la profe
es la profecia.
234
Nam
est praedicatio
futuroprophetia
hoc est eorum
quae
post erunt
rum,
praesignificatio.
tur
prophetae
Deus
ab
Praesignificabant
igividebitur
quoniam
hominibus,
quemadmodum
ait (Mf 5,8): 'Beati mundo
videbunt'.
quoniam
ipsi Deum
eia es el anuncio
esto
de las cosas
es la indicacin
sera
que
despus.
pues los profetas
que
ver de los hombres;
et Dominus
dice
corde,
de
el Seflor
de lo
(Mt
Presignificaban
Dios
se dejar
corno
tambin
'Dichosos
5,8):
los
secundum
magnitudinem
quidem
ejus et mirabilem
gloriam 'nemo videbit Deum
et vivet' (Ex 33,20),
incapabilis enim Pater, secundum
autem di-
vern
a
porque
Dios'.
Ahora bien, segun la grandeza
de Dios 'nadie vera
y gloria admirable
a Dios y vivir' (Ex 22,20) porque
el Padre
es incomprensible
; pero,
lectionem
segun
Sed
omnia
qui
et
humanitatem
etiam
possit,
hoc
et
concedit
quod
his
se
id est videre
Deum,
diligunt,
et prophetabant
prophetae:
quo-
quod
niam
(Le
18,27)
'quae
impossibilia
sunt
homines
apud
possibilia
apud
Deum'.
Homo
etenim a se non vide-
bit Deum;
ille autem
hominibus,
et
quemadmodum
enim in omnibus
volens
videbitur
vult et quando
vult:
potens
quibus
Deus,
visus
tunc
per Spiritum
prophetice,
autem et per Filium adoptive,
tur autem et in regno caelorum
naliter
Spiritu
quidem
hominem
in Filium Dei,
adducente
ad
incorruptelam
vitam,
quod
enim
videntes
vident
Deum
est
quidem
visus
videbipater-
praeparante
Filio autem
Patrem,
Patre
donante
in
autem
aeternam
evenit
ex
unicuique
Deum.
Quemadmodum
quae
videat
et claritatem
vult
lumen
intra lumen
eo
sunt
sic et qui
ejus percipiunt,
intra Deum
sunt, pereiclaritatem.
Vivificat
au-
corazn
futuras,
adelantada
limpio,
el amor
y humana
(condescen
tam
dencia)
y omnipotencia,
otorga
bin esto a quienes
Le aman, a saber
el ver a Dios;
lo que vaticinaban
tam
bin los profetas, pues 'las cosas
hombres
son posibles
imposibles
entre
para
El hombre,
por si,
(Le 18,27).
no vera a Dios.
Pero El, porque
quie
ver de los hombres
re, se dejar
que
Dios'
cuando
quierey
pues poderoso
entonces
(en el A.T.)
mediante
el Espiritu;
profticamente
visto tambin
mediante
el Hijo;
se
adoptivamente
ver segn el Padre en
dejar asimismo
el reino de los cielos.
El Espiritu
dis
al
hombre
el
de
Dios.
pone
para
Hijo
El
lo conduce
al Padre.
Y el
Hijo
Padre (le) confiere la incorruptela
pa
ra la vida eterna que a cada
cual le
sobreviene
de ver a Dios.
En efecto,
estn
asi corno
dentro
asi
de
los que
ven la luz
ella
su
y perciben
los que ven a
de El, y perciben
su
tambin
pientes
ejus
tem Dei
claritas:
claridad,
los
gloria. La gloria de Dios vivifica;
Le
ven
vida.
Por
que
perciben
(su)
e incomprehensible
eso, inconcebible
percipiunt
ergo viDeum.
Et propter hoc
/et
incomprehensibilis
invisibilis/
visibilem
se et comprehenet capacem
hominibus
praeset videntat, ut vivificet percipientes
sibilem
investigabilis,
inenarrabilis,
Dios
estn
dentro
e invisible
hombres
tam praestat
niam vivere
sine
subsistentia
autem
evenit,
cipatione
Dei est videre
Deum
vitae
de Dei
quoest,
partiautem
participatio
et fru benignit-
te ejus.
rrable
235
visible
su benignidad,
otorga la vida
Vivir
sin vida
en vida
ocurre
de Dios.
ve y goza
es imposible.
Subsistir
solo por participacin
Y participa en Dios
de Su benignidad.
quien
Le
Segn Ireneo, las profecias venian por influjo del Verbo de Dios
Dios visible ; y vaticinaban los misterios de la Dispensacin del Verbo
hecho visible en carne. No venian por influjo directo del Creador, Dios
Invisible.
Segun los adversarios de Ireneo, el Creador se les dejaba directa
mente ver a los profetas, sin Verbo ni intermedio alguno. Los profetas,
a su vez, hablaban en lugar del Creador. Al no haber Verbo alguno en
el Creador, tampoco podian anunciar los misterios de la futura Dispen
sacin del Verbo.
La nocin de 'profecia' variaba de los herejes a Ireneo. Para los
herejes: a) venia directa e inmediatamente del Creador, sin Verbo;
podia venir de los Arcontes del Demiurgo, expresin dinmica del
propio Demiurgo; b) no miraba esencialmente al futuro; y mucho
menos a la Dispensacin del Verbo, hecho visible en futuro, para Salud
de los hombres; miraba mas bien a la educacin de Israel en inters de
Yahveh. Los vaticinios sobre el futuro Mesias formaban parte del
cuerpo proftico, al igual de otros.
Para
Ireneo
la profecia:
a)
anunciaba
las
cosas
futuras,
b)
relativas
al Verbo hecho hombre entre los hombres. No era solo una indicacin
anticipada de lo futuro. Se ordenaba a la Dispensacin de la humana
Salud, por cuanto miraba al conocimiento del Hijo, y por su medio al
del Creador, Dios Invisible. La profecia se anticipaba al conocimiento
presencial del Verbo, esto es, del Dios visible.
Ni los profetas ni los Apstoles conocen segun Ireneo directa
e inmediatamente al Creador, Dios Ignoto. Conocen en cambio al
Verbo, en que el Ignoto se hace cognoscible: los profetas en vision
anticipada, los Apstoles en presencia. Tres fases cabe seiialar en la
vision: la proftica, que anuncia la vision adoptiva de Dios mediante el
Hijo; la adoptiva que sera coronada con la vision del Padre en el reino
ANTONIO ORBE, S I
236
conocen
igualmente
al Creador
Invisible
mediante
su Verbo
Haec
quidam
prophetis
dicunt,
237
miraban
Hoc
mas
autem
bien
dicunt
al
Demiurgo,
qui
in totum
no
quid
a las
cosas
sit prophetia
futuras55.
nesciunt.
prophetia
est praedictio
futurorum,
praesignificatio.
Praesignificabant
Deus
ab hominibus.
hoc
est eorum
igitur prophetae
quae
quoniam
post
vide
tiene
por
objeto
al
propio
Demiurgo
y sus
designios;
por
c) mira al conocimiento visual del Verbo hecho hombre, y
su medio del Invisible Dios Demiurgo y Padre;
55
Cf. Iren I, 19, 2, 16ss: Et Fabricatorem quidem a prophetis visum dicunt, illud
'Nemo videbit Deum et vivet', de invisibili
quod scriptum est (Ex 33,20):
Magnitudine et incognita omnibus dictum volunt. Et quoniam quidem de invisibili Patre
Factore omnium dictum est 'Nemo videbit Deum',
omnibus nobis manifestum est;
quoniam autem non de hoc qui ab hic adinventus est Bythus, sed de Demiurgo, et ipse est
invisibilis Deus, ostendetur procedente sermone.
autem
238
d) por influjo del Verbo sobre los profetas, en virtud del Espiritu
(proftico); no por influjo directo e inmediato del Creador-o Dios
Invisible.
Al definir la 'profecia' corno praedicatio futurorum, hoc est
eorum quae post erunt praesignificatio, confiere Ireneo a-la profecia
un valor en gran parte cronologico, segn la direccin de la historia. No
contento, situa el centro de la atencin en los misterios del Verbo
hombre; y solo por su medio en el conocimiento del Demiurgo y de sus
planes. La profecia tiene en cuenta el logion de Mt 11,27; y trata de
resolverlo en el A.T., negando a los profetas (resp. a la profecia) el
conocimiento vision inmediata del Creador, que los herejes les
atribuyen.
Ireneo
el
reino
de
los
cielos.
Praesignificabant
igitur prophetae
et Dominus
quemadmodum
videbunt'.
ipsi Deum
quoniam
bus,
quoniam
ait (Mt
videbitur
5,8):
Deus
'Beati
ab
mundo
homini
corde,
secundum
videbit
Deum
secundum
autem
etiam
concedit
hoc
magnitudinem
et vivet'
dilectionem
his
qui
quidem
ejus
33,20),
(Ex
et humanitatem
se
diligunt,
id est
et mirabilem
incapabilis
et quod
videre
enim
omnia
Deum,
gloriam
Pater;
possit,
et
quod
prophetabant
apud homines
prophetae:
possibilia
quoniam
(Le
Deum'.
18,27)
239
'quae
impossibilia
sunt
apud
56
Vase Iren 1,19,1,7/2,24:
Prophetam igitur Esaiam dicentem (1,3): 'Israel autem
me non cognovit et populus me non intellexit', invisibilis Bythi ignorantiam dixisse
coaptant. Et in Osee quod dictum est (Os 4,1): 'Non est in eis veritas neque agnitio Dei', in
hoc idem tendere conantur. Et (Ps 13,2s): 'Non est intellegens aut requirens Deum; omnes
declinaverunt, simul inutiles facti sunt', in Bythi ignorantia apponunt. Et per Moysen
autem dictum (Ex 33, 20): 'Nemo videbit Deum et vivet', in illum habere suadent
relationem.
IV, 20, 11, 273ss y IV, 20, 9, 228ss.
57
Iren IV, 20, 9, 228ss: 'Non enim videt homo faciem meam et vivet' (Ex 33,20),
utraque significans, quoniam et impossibilis est homo videre Deum, et quoniam per
sapientiam Dei in novissimis temporibus videbit eum homo in altitudine petrae, hoc est in
eo qui est secundum
hominem
ejus
adventu.
240
ANTONIO ORBE, S I.
y alguna
Homo
vez
etenim
hominibus,
enim
quibus
in omnibus
en
sentido
a se non
videbit
vult et quando
Deus.
al
anlogo
Deum;
presente.
ille autem
volens
videbitur
vult: potens
vult et quemadmodum
est
quando
vult
et quemadmodum
vult.
Segn
la
teologia
de
la
58 adv.
haer. II, 10,4,56s;
V, 5,2,50s; epid. 97: Estamos en continuo rendimiento de
gracias a Dios, nuestro Salvador, por su grande e insondable sabiduria, y heraldo de la
redencin (venido) del cielo (por) la venida visible de nuestro Sefior, a saber su vida de
241
in omnibus
Deus:
Potens
est enim
Filium
visus
adoptive,
los
ojos
profetas interesaban en particular el sentido de la vista
para ver anticipadamente al Dios hecho visible en los ltimos tiempos.
Vision 'secundum carnem', a impulsos del Espiritu proftico: tiene por
objeto al futuro Verbo encarnado, y solo por su medio al Creador Dios
Padre Invisible;
b) por vision adoptiva, en virtud del Espiritu de adopcin emana
do del Cristo glorioso. Es peculiar a los creyentes del N.T. Conocen al
en virtud del
Espiritu de
Hijo hecho visible en carne, y por su medio
ven al Creador
corno
del
recibido
hijos
y Padre,
Hijo
adopcin
adoptivos. El objeto de la vision es el Padre invisible; el medio
cognoscitivo es el Espxritu de adopcin emanado del Verbo hecho
hombre y glorificado;
c) por vision paterna, en virtud del Espiritu del Padre. Es la vision
directa e inmediata del Creador Invisible, por comunin con su
Espiritu. El que entra en la luz es iluminado por ella; el que entra en el
seno Espiritu del Padre, es poseido enteramente, en sus cinco
sentidos, por El. No es vision conceptual, porque el Creador Padre es
inmenso e infinito. Es vision por afinidad comunin de vida. El
humano plasma, adentrado en el Espiritu del Invisible, le ve siente
totalmente, corno el que entra en atmosfera de luz, ve siente la luz,
ANTONIO ORBE, S I.
242
poseido por ella. Tal ocurrir en el reino de los cielos. La vision paterna
tendr lugar por comunin de vida, sintonia de Espiritu, impregnado el
hombre, segun la carne, en la claridad del Creador.
Las etapas vision proftica, adoptiva, paterna responden al
proceso de deificacin del humano cuerpo.
hominem
in Filium Dei,
Spiritu quidem
praeparante
adducente
ad Patrem,
Patre autem incorruptelam
donante
evenit ex eo quod
videat Deum.
Vitam,
quae
unicuique
Filio
autem
in aeternam
percipiunt,
claritatem.
enim
sic et qui
videntes
vident
lumen
Deum
intra lumen
intra
Deum
sunt et claritatem
sunt,
percipientes
243
capaz
de
Vivificat
ver
derechamente
autem
Dei
et videntes
para
siempre
a Dios
y corno
Dios.
percipiunt
ergo vitam qui vident Deum.
visibilem
et incomprehensibilis
(et invisibilis)
ut vivificet
et capacem
hominibus
praestat,
se.
claritas:
61 Cf. Iren
IV, 14, 1, llss: Qui enim in lumine sunt non ipsi lumen illuminant, sed
illuminantur et illustrantur ab eo, ipsi quidem nihil ei praestant, beneficium autem
percipientes illuminantur a lumine.
244
se
torna
Quemadmodum
ejus
inenarrabilis,
accesible.
enim magnitudo
ejus
visus vitam
quam
per
sic et benignitas
investigabilis,
his qui vident eum.
praestat
245
Quoniam
Dei
benignitate
evenit,
participatione
ejus.
Imposible vivir sin vida: vivir humanamente sin humana vida; vivir
divinamente sin vida divina. Salta a la vista. Si nadie puede vivir
divinamente sin vida divina, menos podr sostenerse en vida divina sin
que lo sostenga en ella Dios. Sera al trmino de la Economia. La vida
del hombre se sostendr de Dei participatione: a) no por sola
voluntad de Dios, que conserva al hombre con vida naturai, sin muerte;
b) sino por participacin y comunin de Vida con Dios. De Dei
participatione denota participacin en la Vida misma de Dios, corno
en fuente inmediata.
Semej ante participacin tiene lugar por vista inmediata y directa;
por clarificacin inmediata de la humana sarx en la claridad lumbre de
Dios. El hombre contempla a Dios. De su contemplacin recibe la Vida
de Dios, y con ella el deleite de Su posesin, fruto a la postre de la
benignidad origen y alma de la Economia.
Participatio autem Dei est videre Deum et fru benignitate ejus.
Participacin univoca, en la misma Vida de Dios. No participacin
equivoca. La Vida de Dios, entrafiada en el 'Spiritus Patris' pasa al
hombre que Le contempla. Y el hombre pasa a gozar por siempre de lo
que para l quiso Dios en Su inenarrable benignidad primera.
6 (IV, 20, 6)
Deum
ut viigitur videbunt
immortales
facti et
vant, per visionem
in Deum.
Quod,
pertingentes
usque
Homines
sicut
Asi pues
para vivir,
vision
inmortales
tum
Dios
teronomio
ista
semper
adventum
Quemadmodum
Moyses
videbimus,
ejus
et in Deu-
ait (5,24):
quoniam
In
die
loquetur
de ver a
mediante
llegando
la
hasta
manifestado
et
hechos
Dios.
figuralipraedixi,
per prophetas
ter manifestabatur
videbitur
quoniam
Deus
ab hominibus
qui portant Spiriejus
sustinent.
habrn
los hombres
Dios
los hombres
que
llevan
(en si) su
su adve
y aguardan
siempre
Espiritu
Moiss
nimiento.
Lo dice tambin
el Deuteronomio
(5,24):
En
aquel
en
dia
246
et operationes
charismatum
effusa; alii vero
genera
adventum
et eam que est ab
Domini
initio
ban
Deus
ad hominem
enim
eorum
et vivet.
videbant
pheticum
Quidam
Spiritum
prejus in omnia
administrationem,
per
quam
Patris quae est in
perfecit voluntatem
caelis et quae est in terris; alii vero et
glorias paternas
aptas, et
temporibus
ipsis
bant
qui videbant
et hominibus
turi
erant.
qui
Sic
igitur
per omnia enim
Deus:
ter
et qui
ostenditur,
rante,
Filio
Spiritu
vero
tunc
audie-
audideinceps
manifestabatur
haec
Deus
quidem
administrante,
PaopePatre
vero
homine
vero
comprobante,
consummato
ad salutem.
Quemadmodum
et
veremos,
bre
el advenimiento
del Sefior y su
de siempre (desde
el princi
pio), por el cual llev a cabo la volun
tad del Padre lo mismo en el cielo que
en la tierra.
gobierno
Otros
veian
Padre
acomodadas
orden
mediante
Cor
idipsum
exposuit
(1
autem charismaDivisiones
12,4-7):
tum sunt, idem autem Spiritus; et divisiones
ministeriorum
sunt, et idem
et divisiones
Dominus;
sunt,
omnia
idem
autem
in omnibus.
datur
manifestatio
tem.
Sed
Deus
operationum
qui
Unicuique
operatur
autem
Spiritus ad utilitquoniam
qui omnia in omnibus
Deus
et
operatur
[est] qualis
et inenarrabilis
est, invisibilis
quantus
est omnibus
ab eo facta sunt,
quae
autem
incognitus
enim per Verbum
unus
Deus
Pater,
nequaquam:
discunt
ejus
qui
omnia
quia est
continet omnia
et omnibus
dum
18):
esse praestat,
quemadmoin Evangelio
scriptum est (Joh 1,
Deum
nemo vidit unquam,
nisi
Filius,
unigenitus
ipse enarravit.
y a los hom
de oirles. De
tem
dicens
las glorias
del
segn los tiempos
mismos que veian y a
a los (profetas)
sus oyentes de entonces
bres que despus
habian
ait
Osee
prophetam
visiones
(12,11):
Ego
inquit
et in manibus
multiplicavi
prophetarum assimilatus
sum.
auApostolus
per
tambin
Espiritu,
el Padre;
gobernaba
el hombre
el Hijo, ordenaba
era consumado
en
la
Lo
Salud.
el
dice
Oseas
profeta
Yo
tambin
(12,11):
en
visiones
multipliqu
y qued
entre los profetas.
semejanzas
Lo
declar
el Apstol
al decir (1
propio
Cor 12,4-7):
Divisiones
hay de caris
mas, pero un mismo Espiritu;
y divi
siones de ministerios,
pero un mismo
Seflor;
y divisiones
mas un mismo Dios,
en todos.
A cada
de
actividades,
lo hace
que
cual
empero
todo
se le da
la manifestacin
del
provecho
Mas corno Quien
lo hace
Espiritu.
todo en todos es en calidad
y cantidad
para
resulta
Dios,
para
todas
invisible
sus creaturas,
inenarrable
mas en modo
su
incgnito:
pues medianten
todas las cosas
aprenden
que
Padre,
hay un solo Dios
que todo lo
contiene
y a todo da el ser, segun lo
alguno
Verbo
escrito
en el Evangelio
(Joh 1,18): A
jams le vi fuera del Hijo
unignito
que est en el seno del Pa
Dios
nadie
dre;
l lo declar.
247
Que los hombres han de ver a Dios para vivir, hechos inmortales
mediante la vision, lo manifestaban en figura los profetas, por su misma
indole, esto es corno portadores del Espiritu de Dios y que esperaban
siempre su advenimiento.
Igual que los profetas llevaban en si al Espiritu de Dios, le llevarian
en su dia los justos, hechos inmortales por comunin con el Espiritu del
Padre. Y asi corno los profetas aguardaban de continuo el advenimiento
del Hijo de Dios, aguardarian siempre, sostenidos por el Espiritu del
Padre, la Vida y posesin de Dios.
No todos anunciaban de igual modo el misterio de la vision de
Dios:
a) unos veian al Dios Espiritu, con sus carismas variamente
repartidos;
b) otros al Dios Verbo, dicono del Padre en el cielo y en la tierra;
c) otros finalmente contemplaban la gloria del Padre, distribuida,
segn los tiempos, entre los justos antes y despus de Cristo.
Todos revelaban al mismo Dios Creador, con su Dispensacin
sobre el hombre. Al Dios Invisible e inenarrable, revelado por medio
del unignito Hijo y Verbo suyo.
Los profetas del A.T. entran asi perfectamente en la Dispensacin
de la Salud neotestamentaria, e interesan con sus ensefianzas al Verbo y
al Espiritu, tanto corno los Apstoles.
El Espiritu de los profetas es el mismo que, en multitud de
carismas, se derramar entre los hijos del Evangelio. La vision suya del
futuro Verbo no difiere de la que enuncian y predican los testigos
presenciales de Jess.
A los ojos profticos se abre, igual que a los Apstoles, la
Economia trinitaria del Creador Padre, del Hijo Verbo y dicono, y del
del
y
Espiritu. Dios multiplic sus visiones
Padre/Hijo/Espiritu
ellas
de
Dios
Padre
de
sus
Manos.
en
las
caracteristicas
dibuj
y
Homines
facti
Deum
ut vivant,
igitur videbunt
ad Deum.
et pertingentes
usque
per visionem
immortales
ANTONIO ORBE, S I.
248
penetrar
carnem"
en Dios.
quien
ve la luz
entra
por
en la
sicut praedixi,
figuraliter manifestabatur
quo
per prophetas
ab hominibus
Deus
qui portant Spiritum ejus et semper
ejus sustinent.
videbitur
adventum
siempre.
Quemadmodum
videbimus,
quoniam
et in Deutoronomio
loquetur
Deus
ad
Moyses
hominem,
ait (5,24):
"In
et vivet".
die ista
64
Iren IV, 20, 5, 99s.
65 Cf. Iren
ut semper quidem Deus doceat, homo autem semper discat
II, 28,3,63ss:
quae sunt a Deo...et
speremus subinde plus aliquid accipere et discere a Deo, quia bonus
est et divitias habens indeterminabiles
et regnum sine fine et disciplinam immensam.
66 Ci. Iren
IV, 14, 2, 47ss: prophetas vero praestruebat (Deus), in terra assuescens
hominem portare ejus Spiritum et communionem
habere cun Deo.
249
in omnia
enim
eorum
genera
videbant
charismatum
Spiritum
effusa.
propheticum
et operationes
250
ANTONIO ORBE. S I.
en
efusin
Alii
nem,
el
Nuevo70.
vero
per quam
adventum
perfecit
Domini
voluntatem
et eam
Patris
quae
quae
est ab initio
est in caelis
administratio
et quae
est in
terris.
70
de trin. 165: et ibi (in ..) mediocriter distributus, hic (in N.T.)
Novaciano,
totus effusus; ibi parce datus, hic large commodatus.
Puede verse Justino, dial 87-88.
71
Cf. 1 Cor 12,5: Et divisiones ministeriorum sunt, et idem Dominus; Iren IV, 7,3,
46ss: Reveiat
autem omnibus Filius quibus velit cognosci Pater, et neque sine bona
voluntate Patris neque sine administratione Filii cognoscet quisquam Deus.
Alii
et qui
251
vero
tunc
et glorias paternas
temporibus
aptas, et ipsis qui videbant
audiebant
et hominibus
erant.
audituri
qui deinceps
Deus
Patre
Pater
vero
72 Venit
ergo vox de caelo: Et clarificavi, et iterum clarificabo... Respondit Iesus et
dixit: Non propter me haec vos venit, sed propter vos. Cf. Tert., adv. Prax. 23,7: Itaque
ad istos tunc Dominus pronunciavit: Non propter me ista vox venit, sed propter vos. Ut
credant et hi et Patrem et Filium in suis quemque nominibus et personis et locis.
252
etapas de la Economia
Espiritu proftico (A.T.), Verbo humanado
Cristo (N.T.), Dios Padre (eternidad) , tampoco la causalidad de los
tres, en todas y cada una de las etapas, singularmente en la evanglica.
En la manifestacin del Dios Creador, a lo largo de la Dispensa
cin, actan variamente las tres divinas personas:
1) Spiritu quidem operante;
2) Filio vero administrante;
3) Patre vero comprobante.
Los
tres
actan
a la vez
en
orden
a la perfeccin
del
hombre,
y le
Muy poco
citado
en la primera antiguedad.
Cf. Iren
253
sobre
vero
consummato
ad
salutem.
las
tres
personas
les
Osee
prophetam
et in manibus
multiplicavi
Quemadmodum
visiones
12,11)
sum'.
ait.
'Ego
prophetarum
inquit (Os
assimilatus
y variedad
de
fuentes
de
inspiracin79.
Todas
proceden
del
mismo Dios Creador y Padre, que anuncia para los tiempos novisimos
lo que har el Espiritu, lo que el Hijo, lo que el mismo Dios Padre,
74
Cf. Iren IV, 38, 3,74s: Filio vero ministrante et formante, Spiritu vero nutriente et
augente.
75
Cf. Iren IV, 38, 3, 78s: Patre quidem bene sentiente et jubente.
76
Cf. 1 Cor 12,6: Et divisiones operationum sunt, idem autem Deus, qui operatur
omnia in omnibus.
77
vero paulatim proficiente et perveniente ad
Iren IV, 38, 3, 75ss: Homine
perfectum, hoc est proximum infecto fieri: perfectus enim est infectus, hic autem est
Deus.
78
Cf. Iren III, 12, 13, 453ss: Sic erant perfecti qui unum et eundem Deum ab initio
usque ad finem variis dispositionibus adsistentem humano generi sciebant, quemadmodum
ait Osee propheta (12,1-1): 'Ego visiones impievi et in manibus prophetarum similatus
sum'.
79 En la linea de los Ofitas de Iren
1,30,11; de los valentinianos, segun Iren 1,7, 3.
254
Dominus;
Deus
omnia in omnibus.
qui operatur
tio Spiritus
ad utilitatem'.
Unicuique
autem
datur
manifesta
su
origen81.
Sed
Deus
et
quoniam
qui omnia in omnibus
operatur
[est], qualis
est
invisibilis
et
inenarrabilis
est
omnibus
ab
eo
facta
sunt,
quantus
quae
autem
incognitus
nequaquam.
en todos
mas
en modo
alguno
desconocido.
Un
Dios
que
lo hace
todo
255
eso absolutamente
mo,
corno
Dios
Contrasta
que
Ireneo
todo
no
actua,
la trascendencia
de
obstante
Dios
su
Padre
trascendencia.
con
Su
inmanen
quia
autem nequaquam:
omnia enim per Verbus
ejus discunt
Incognitus
est unus Deus
esse praestat,
Pater, qui continet omnia et omnibus
quemadmodum
nisi
unquam,
in Evangelio
unigenitus
filius,
nemo
vidit
enarravit'.
ellas
las
contiene
y sostiene
en
el
ser.
El
Inenarrable
en
Si
se
256
ANTONIO ORBE, S I.
glorificationem
ostenderit
composite
apto
enim
tempore
ad
et
consequenter
humano
generi
utilitatem:
consequentia,
(arm. consonantia),
illic et pr tempore,
ubi
est
illic et constantia
et ubi constantia,
fecit
tantas
quos
disposihominibus
ostendens
quidem
Deo
autem
exhibens
et invisibilitatem
quidem
homiPatris
ne
homo
quando
fieret Dei
et ut semper
contemptor
haberet
ad quod proficeret,
visibilem
custodiens,
autem
rursus
hominibus
ostendens
dispositiones
totum deficiens
a Deo
per
Deum,
homo
multas
ne in
cessaret
Desde
el principio
declara
el
pues
al Padre, porque
desde el princi
Por su orden y
pio est con el Padre.
da
a
conocer
el Hijo
al
composicin
en tiempo idneo
linaje humano,
para
Hijo
su utilidad,
divisiones
las visiones
de
las
profticasy
y sus ministe
carismas
rios y la glorificacin
del Padre.
Por
que donde hay consecuencia
hay tam
bin firmeza (o armonia),
y donde hay
firmeza (o armonia)
hay oportunidad,
y donde oportunidad
hay tambin uti
lidad. Por esoel
Verbo fu constituido
dispensador
para utilidad
de la gracia
del Padre
de los hombres por quie
tan grandes disposiciones:
nes adopt
en cuanto a los hombres,
darles
conocer
a Dios,
a Dios;
para
y en cuanto
al hombre.
para presentarle
tando la invisibilidad
Respe
del Padre,
para
que no viniera el hombre a despreciar
a Dios y tuviera siempre adonde
pro
a su vez a Dios,
gresar. Y mostrando
esse:
enim Dei
vivens
gloria
homo,
vita autem hominis visio Dei. Si enim
hecho
ostensio
Dei
quae est per conditionem
vitam praestat omnibus
in terra vivenea quae
est per
tibus, multo
magis
para
estar
visible
posiciones,
Gloria
que
a travs
a los
el
de muchas
hombres,
dis
no cesara
hombre
enteramente
en efecto
de existir, por
sin ayuda de Dios.
de Dios es el hombre
82
Cf. Iren III, 11,6,132ss:
Deum enim inquit (Joh 1,18) nemo vidit umquam,
nisi Unigenitus Filius Dei qui est in sinu Patris ipse enarravit. Patrem enim invisibilem
exsistentem ille qui in sinu eius est Filius omnibus enarrat. Propter hoc cognoscunt eum hi
quibus revelaverit Filius (cf. Mt 11,27), et iterum Pater per Filium Filii sui dat agnitionem
his qui diligunt eum (cf. Mt 11,25). Vase tambin IV, 6, 3, 48ss.
Verbum
praestat
manifestatio
his qui
vident
Patris
vitam
viviente;
de
Deum.
Dios.
257
la vision
y vida del hombre
Pues si la manifestacin
de
mediante
el mundo
da
creado,
Dios,
vida a todos los que viven en la tierra,
del Pa
mucho
mas la manifestacin
dre, mediante
los
que
ven
el Verbo,
otorga
Vida
a Dios.
asi a la Vida.
Patre,
sua
258
Qui
ministeria
derit
83
Segn exegesis de Os 12,11: en IV, 20, 6, 149s.
84
Segiin exegesis de 1 Cor 12,4-7: en IV, 20, 6, 151ss.
85
Cf. IV, 38, 3, 54ss: Circa Deum autem virtus simul et sapientia et bonitas
ostenditur: virtus quidem et bonitas in eo quod ea quae nondum erant voluntarie
constituerit et fecerit, sapientia vero in eo quod apta et consonando quae sunt fecerit.
259
est enim
constantia
illic et constantia
(arm.
consequentia
et ubi pr tempore
illic et pr tempore,
et
consonantia)
illic et utilitas.
propterea
hominum,
ostendens
factus est ad
gratiae
dispensator
paternae
hominibus
propter quos fecit tantas dispositiones,
Deo
autem exhibens
hominem.
Deum,
Verbum
El Verbo es 'dicono de Dios' (cf. Joh 1,3), porque todas las cosas
las hizo y hace Dios por su medio. Administrador Dispensador de la
economia libremente elegida por Dios Padre para salud del hombre. La
86 Iren
A semetipso inveniet rationem, cognoscens et eam quae est
III, 12,11,402ss:
secundum
(cf. Joh 1,17), utraque apta
Moysen Legem et gratiam Novi Testamenti
III, 16, 7,
praestita Deo;
temporibus, ad utilitatem humani generis ab uno eodemque
224ss: Nihil enim incomptum atque intempestivum apud eum, quomodo nec incongruens
est apud Patrem. Praecognita sunt enim omnia a Patte, perficiuntur autem a Filio, sicut
congruum et consequens est, apto tempore, V, 28, 2, 21ss: Deo autem secundum suam
providentiam praesciente omnia et apto tempore eum qui talis futures erat immittente.
260
al
seno
del
Padre,
sin
de
dejar
estar
en
gracia
Padre
para
utilidad
que
Ireneo
del
gnero
humano,
l,
a nuestro
pone
Dispensador
una
vez
que
el Hijo
posible
piense
en
la
parbola
de
los
talentos,
cultad.
versiculos
corno
Rom
6,1391.
El
pensamiento
no
ofrece
difi
87
Si tamen audistis dispensationem gratiae Dei, quae data est mihi in vobis. Cf.
1,25.
88 Cf. Iren
IV, 26, 5,122ss: Hi enim et eam quae est in unum Deum qui omnia fecit
fidem nostram custodiunt; et eam quae est in Filium Dei dilectionem adaugent, qui tantas
dispositiones propter nos fecit; IV, 20, 11, 275ss.
89
IV, 20, 10, 237ss: Non igitur manifeste ipsam faciem Dei videbant prophetae, sed
dispositiones et mysteria per quae inciperet homo videre Deum.
90
IV, 20,10, 258ss: Manifestius autem adhuc et per Ezechiel factum est quoniam ex
Dei, sed non ipsum videbant prophetae proprie Deum
(cf. Ez
parte dispositiones
Col
1,1.5-25).
91
Sed exhibete vosmetipsos Deo velut a mortuis viventes et membra vestra arma
Cf. Iren V, 14, 4, 85ss.
justitiae Deo.
261
Et invisibilitatem
Patris custodiens,
ne quando
homo con
quidem
ad quod proficeret;
visibilem
fieret Dei et ut semper
haberet
temptor
autem rursus hominibus
ostendens
ne in
Deum,
per multas dispositiones
totum deficiens
a Deo
homo cessaret
esse.
le
que
por creerle visible y asequible a los patriarcas y a Moiss
despreciaban.
tiempo
se
les
con
ocurre
segundo
el Creador
ir siempre
y aun
en
escollo
superiores
progreso
por
creerse
en natura
y asemejarse
consubstanciales
a l,
a los
al
Creador
un
herejes
corno
no
a
Creador,
262
todos
los
hombres94.
hombre;
no
b)
sea
que
apartndose
por
entero
de
Dios
vivens',
Gloria
por
el
enim
cual
Dei
es
vivens
Si el Verbo no allanase
humano
conocimiento,
el
glorificado
homo,
Dios.
vita
autem
hominis
tampoco
tendria
visio
Dei.
al Invisible al
razn
de
ser.
92
Cf. Iren IV, 38, 1,21ss: Ipse enim in sua inenarrabili gloria ad nos venire poterai,
sed nos magnitudinem gloriae ipsius portare non poteramus. Esto que el Santo refiere al
Hijo, vale aun mas de Dios Padre.
93
Cf. Iren IV, 38, 3, 75ss: homine vero paulatim proficiente et perveniente ad
perfectum, hoc est proximum infecto fieri.
94
Cf. Iren IV, 6, 6, 88ss: Etenim per ipsam conditionem Verbum Conditorem
Deum, et per mundum Fabricatorem mundi Dominum, et per plasma eum qui plasmaverit
Artificem, et per Filium eum Patrem qui generaverit Filium.
263
a lo
largo
de
la economia
histrica;
consumada
en
la etapa
servitute.
vos
me
enim
in tantum homo
indigens,
indiget Dei
ac permanere
in
gloria hominis,
perseverare
Et propter hoc dicebat
Dominus
discipulis
(Joh 15,16):
sed ego elegi vos', significans
non ipsi
elegistis,
quoniam
Haec
Deus
nullius
enim
Filium Dei
eum, sequentes
eum, sed in eo quod sequerentur
ab eo. Et iterum (Joh 17,24):
'Volo ut ubi ego sum, ibi et
glorificabantur
hi sint, ut videant
claritatem
non vane glorians
meam',
super hoc, sed
suam participare
volens
suis...
gloriam
discipulis
participantes
gloriae
glorificabant
Domini:
qui et formavit
participemus
gloriae
et ad hoc praeparavit
cum eo
ejus.
264
Hombre
dotado
de sola
vida
Vivens
homo
viene
expresamente
declarado
en
otra
ocasin:
la
carne95.
conforme
al
Verbo
de
Ubi
autem
Spiritus
ultionem
a Deo
custoditus,
qualitatem
autem
Spiritus
Dios.
rationalis
in
vivens, sanguis
a Spiritu possessa,
oblita quidem
sui,
conformis
facta Verbo
Dei96.
ssumens,
Patris,
ibi homo
caro
95 Iren
V,
Spiritus autem
utrisque factus
autem propter
96
Iren V,
1985, 433-437.
265
est
(=Vitae
videre
habet
qui
aeternae),
(oportet)
visio
videri,
suum
autem
vero
'incorruptela
Dominum
Dei
efficax
proximum
Deus
(despotn):
est incorruptelae
facit esse
Deo'
(Sap
6,19)98.
enim
Si
omnibus
in
manifestatio
quae
terra
Patris
est
per
viventibus,
vitam
conditionem
ostensio
multo
ea
praestat
magis
his qui
Dei
vitam
est
quae
vident Deum.
per
praestat
Verbum
modo
de
conclusin
de
perspectiva.
Contento
con
senalar
per
summa
capita
la
Para los
97
Iren IV, 20, 5, 119ss: Qui vident Deum intra Deum sunt, percipientes ejus
claritatem (=gloriam).
Vivificat autem Dei claritas: percipiunt ergo vitam qui vident
Deum.
98 Iren
IV, 38, 3, 81ss.
99
Ci. IV, 20, 6, 161s: qui continet omnia et omnibus esse praestat.
266
inmediatamente
corno
quieren
los
Miran
herejes.
en futuro
y de
la
salvacin
el
Verbo
Salvador
267
Nuevo
Testamento.
Orbe, S.i.
ANTONIO ORBE, S I.
268
RSUM
soumis
ici l'analyse
relve communment
des paragraphes
dans la lecture.
L'intrt
d'attribuer
au Dieu
Un,
perspective
le Verbe et l'Esprit, a trait au Crateur.
Ce
cratrice et salvatrice,
L'obscurit
d'une
faute
comme
qui
de
mains
dans
le Pre,
en
problme
valentiniens)
Irne c'est
connu
cre
le Dieu
un
chez
Bon
ne cre pas de
et
hrtiques
(marcionites
Pour
tait visible; le Pre, invisible.
du
Nouveau
le dmiurge.
dieu secondaire,
le Crateur,
Pour
Testament,
les
Les
le contraire.
le Crateur
Nouveau
ou
invisible
Testament.
et travers
lui le Crateur,
prophties
n'affectent
tracent
l'invisible
les crits
de
du Verbe.
l'Ancien
Testament.
Telle
est la route
Visions,
les
qu'avec
et actes
paroles
les hrtiques.
Ils
le Crateur,
comme le veulent
pas immdiatement
au futur Fils du Crateur,
fait homme en les derniers
appartiennent
annoncent
la venue
visible du Verbe.
Dieu,
Toujours
Irne
attentif l'histoire,
dcouvre
au cours
de la lente assimilation
temps.
Ils
de l'homme
chez
les prophtes
la premire grande tape de l'habilita
la vue de l'invisible.
Avec le Verbe glorifi dans la chair,
du Nouveau
Testament,
adoptive,
caractristique
de Dieu
dfinitive.
la vision paternelle
prliminaire
qui sera l'tape
Tout change donc des hrtiques
Irne.
Au mpris des hrtiques
pour le
dieu animai,
et pour l'homme
de salut, l'vque
Crateur,
terrestre, incapable
de Lyon oppose:
le Dmiurge
est le Dieu
invisible,
a) la thologie:
suprme,
de la Dispensation
la thologie
de
origine
salvifique;
b) l'anthropologie:
l'histoire
tend la dification
de la chair humaine.
En rgime prophtique,
l'homme
se dispose
l'incarnation
et la glorification
de son paradigme,
le
Verbe.
En
communion
est Homo
ou
rgime
d'adoption
au Christ, vers la vision
du Pre.
de l'homme
vtu
de la Dispensation
protagoniste
de l'homme,
seul appel
au salut
total.
vivens,
l'idal
filiation,
il se discipline
et s'oriente,
en
En rgime de l'Esprit paternel,
il
de la clart et de la vie mme du
Crateur.
Le
divin
(corps,
comme
plasma)
forme
de l'homme
l'image
est pour
Pour
les hrtiques
le pneuma
Irne au contraire,
la chair
(salus
carnis),