Chay raymi kusisqa kachkan (esa fiesta está Chay raymi llakisqa kachkan (esa fiesta está triste) alegre) Achkha = arto, mucho Pisi, Juk chhika= poco o poquito Achkhata munakuyki (te quiero mucho) Juk chhikita munakuyki (te quiero un poquito)
Wira = gordo Tullu = flaco
Chay wallpa wira kachkan (esa gallina está Chay wallpa tullu kachkan (esa gallina está flaca) gorda)
Watay = amarrar Phaskaray = desatar
Chay allquta watay (Amarra ese perro) Chay allquta Phaskaray (Desata ese perro)
Rupha = caliente Chiri / ila = frío
Chay lawa rupha kachkan (Esa sopa está Chay lawa ila kachkan (Esa sopa está fría) caliente)
P’unchaw = Día Tuta = noche
P’unchaypi jamusaq (vendré de día) Tutapi jamusaq (vendré de noche)
Misk’i = dulce K’allku = agrio
Allin misk’i chay misk’i tanta kachkan (Qué Allin K’allku chay misk’i tanta kachkan (Qué dulce está esa torta) agrio está esa torta)
Millu = salado Laq’a = sin sal / sin azúcar / soso/ desabrido
Chay mikhuna ancha millu kasqa (esa comida Chay mikhuna ancha laq’a kasqa (esa comida había sido muy salada) había sido muy dasabrida, sin sabor, k’allma, insípido)
K’acha / k’achitu = bonito Millay = feo
Jaqay wasi k’achitu kasqa (aquella casa había Jaqay wasi millay kasqa (aquella casa había sido sido bonita) fea)
Musuq = nuevo Mawk’a / thanta = viejo / usado
Juk musuq mankata rantikuni (compré una olla Juk Mawk’a mankata rantikuni (compré una olla nueva) vieja)