Está en la página 1de 5

La Cautiva

Emiliano R. Fernandez
Oiméne oiko pe jaíre Che Kamba Resa Jajai
Peteĩ guyra oñemíva Francisco Russo
Che ambohéra "la cautiva" Ndaikatuvéima aiko en el oscuro silencio
Oikóre iñapytĩmby Oî pype sentimiento che jopýva che kamba
Che py'áre ojatapy Aipotánte rerovía mi enorme sufrimiento
Akãnundúicha iñarõva Mi incansable tormento a hasava nde rehe
Mborayhu chupe arekóva Romoñe'êva voi cohecha ypy guive
Aréma iñongatupy Añandúgui che rekove nde mba'erante voi
Techaga'u che aho'î ku ahecha ramo reho
Che rendúna la cautiva Apytáva ajahe'o sin consuelo che añomi
Che renói taha nde ypýpe Pe nde ava iñapopê mburukuja poty jeráicha
Ani upe ka'aguýpe Ha che anga ku mitãicha nde rehe ama'ê asy
Ne año reiko resufrí Osyry che resay a hecha ramo nde desprecio
Che ko ikatúnte avei Ha che con tanto aprecio romoñeêva che yvoty.
Roipe'a mba'e mbyasýgui Che kamba resa jajái mi lucero vespertino
Ha ajorávo nde kupýgui Nde pópe péina amoîma che ãngã che rekove
Pe oikóva ne ñapytĩ Emoi tojovere tatá pe nda che rayhuiro
Ma'êra piko en este mundo aderehe'y alkovese.
Ne rendagua arekopáma Tapaópe orrepíká la campanita de bronce
Javeve katu guyráicha Upépe che a la Virgen añesû ha añembo'e
Jahúpytyne oimeháicha Ichupe ajerure con devoción y firmeza
Che rekoha mombyry Amanda sagrada promesa che rayhu haguâ ndeave.
Anínteke rembyasy Upe che rayhu ha ára ipotypane las rosas
Nde rapykuére opytáva Oúne las mariposas o anuncia che alegría
Ndentéko che ãnga jára Y en medio del bello día arekomíne esa suerte
Reikóva iñapytĩmby Ante che aho'i muerte ro hetûvo che kamba.

Nderehénte nderehénte
Ake ha apáyvo ha'éva
Oiméne piko oikoveva
Che corasõ jarami
Ndenté ne añagui rei
Reiko nde jaula ruguape
Ne resẽigui che rendápe
Nde járagui roñomi

Ha kuña ipy'a hatãva


Mborayhu oikuaase'ỹva
Che corasõme oñotỹva
Kyseichag̃uã mborayhu
Oikohag̃uã che kutu
Manterei jayhupápe
Ou rague che rendápe
Ha ipepópe che peju
ÁRA VERAMI MBORIAHU RETÄ

Ka’aru ´pytü

Ha yvyporami ha che rovetäme


ipytuhëmi
va’ekue sapy’a hendypu joa
arapy rupápe
arapave’ÿme tataindyu mboriahúicha
ára verami
otytýiva’ekue tapÿi chavimi
sapy’aitemi
herunguä ruguápe mboriahu retä.
oiko avei
chugui
tanimbu…
Vocabularios
Expresiones coloquiales en guaraní
Recopilamos a continuación las expresiones más usadas provenientes del
guaraní que también son usadas por los hablantes paraguayos de forma
habitual.

De balde – Cuando algo es inútil o no merece la pena.


Yacaré – Es el nombre que recibe el amante masculino de una mujer que,
además, entra a escondidas en su alcoba.
Vai-vai – Hace referencia a una situación cuyo resultado se desconoce y que
no va tan bien como se esperaba.
Fato – Un negocio fuera de la legalidad.
Jagua ryhai – No sirves para nada.
Radio so’o – Habladurías y similares.
Ainchijaranga – Pobrecito.
Che kuerai – Estoy harto/a.
Piko – ¿Qué es eso?
Veni na un poco – Ven, por favor.
Japyta upeicha he’i jagua pa’a – Trato hecho.
Cualquier cosa che rekaka parlante – Para cualquier cosa, llámame.
Nandi vera – Totalmente vacío.
Ma’ E nanga – ¡Pobre!, ¿qué le pasa?
Expresiones de amor en guaraní
Juky – Guapa Como adjetivo significa simpático/a, alegre. Y su traducción
literal es «sal».
Rojaijú/rohayhu/rojaijó – Te amo
Guaina raú – Pequeña
Voi potá – Te quiero
Nde porã – Eres guapo/a
Nde resakuéba omimbi kuarahýicha – Tus ojos brillan como el sol
Hetépa nde rembekuéra – ¡Qué jugosos son tus labios!
Amendasetepa nendive – Quiero casarme contigo
Verbos en guaraní
Puru – Usar
Páy – Despertar o despertarse
Pu’ã – Levantar o levantarse
Karu – Comer
Mba’apo – Trabajar
Guata – Caminar
Gueru – Traer
Gueraha – Llevar
Guereko – Temer
Puka – Reír
Ñe’ẽ – Hablar
Ke – Dormir
Hendu – Escuchar
Hecha – Ver
Kuaa – Saber
Me’ē – Dar

También podría gustarte