Documentos de Académico
Documentos de Profesional
Documentos de Cultura
VOCABULARIO
[1]
INTRODUCCIÓN AL LATÍN ECLESIÁSTICO
adimpleo, -plēvi, -plētum, 2ª tr., llenar, æquālis, -e, adj., igual, parecido, equivalente,
cumplir. contemporáneo.
adipiscor, adeptus sum, dep. 3ª tr., alcanzar, æque, adv., justamente, igualmente.
obtener, conseguir. æquor, -ōris, n., superficie plana, llanura, mar.
adĭtus, -a, -um, p.p. de adeo. æquus, -a, -um, adj., llano, tranquilo, sereno,
adiunctus, -a, -um, p.p. de adiungo. justo, equitativo.
adiungo, -iunxi, -iunctum, 3ª tr., juntar, aër, aĕris, m., aire.
añadir, agregar. æs, æris, n., bronce.
adiūtor, -ōris, m., el que ayuda, ayudante. æstimātor, -ōris, m., estimador, tasador.
adiutorium, -ii, n., ayuda. socorro. æstĭmo, 1ª tr., estimar, poner precio, valorar,
adiūtus, -a, -um, p.p. de adiuvo. apreciar, considerar.
adiŭvo, -iūvi, -iūtum, 1ª tr., ayudar. æstas, -ātis, f., verano, estío.
admīror, dep. 1ª tr. e intr., admirar(se), æstuo, 1ª intr., alzarse en llamas; abrasarse,
sorprenderse. agitarse.
admīsi, perf. de admitto. ætas, -ātis, f., edad.
admissus, -a, -um, p.p. de amitto. æternālis, -e, adj., eternal.
admitto, -mīsi, -missum, 3ª tr., soltar, admitir, æternĭtas, -ātis, f., eternidad.
aceptar. æternus, -a, -um, adj., eterno.
admŏneo, -monui, -monĭtum, 2ª tr., recordar, æther, -ĕris, m., cielo, firmamento, atmósfera,
advertir, prevenir. éter, aire.
admŏveo, -mōvi, -mōtum, 2ª tr., mover hacia, ævum, -i, n., eternidad, tiempo, edad, época.
hacer avanzar, estimular. affectus, -a, -um, p.p. de afficio.
adnuo -nui, -nūtum, 3ª tr. e intr., asentir, affectus, -us, m., estado de ánimo, afecto.
consentir, permitir. affĕro, attŭli, allātum, irr. 3ª tr., traer, llevar,
adorno, 1ª tr., adornar. añadir, aducir.
adōro, 1ª tr., venerar, rezar, adorar. affĭcio, -fēci, -fectum, 3ª m. tr., afectar.
adscrībo, -scripsi, -scriptum, 3ª tr., añadir a lo afflātus, -us, m., soplo, inspiración.
escrito, inscribir, atribuir, asignar. afflictus, -a, -um, p.p. de affligo; adj.,
adscriptus, -a, -um, p.p. de adscribo. arruinado; abatido, afligido.
adsp... véase asp... afflīgo, -flixi, flictum, 3ª tr., golpear, derribar,
adsum, -fui, —, irr. intr., estar presente, asistir, afligir, desanimar.
presentarse, comparecer (+dat). Agatha, -æ, f., Ágata.
adultĕro,1ª tr., cometer adulterio, alterar, ager, agri, m., campo.
falsificar, corromper. aggrĕgo, 1ª tr., agregar, unir, juntar.
adūno, 1ª tr., unir, aunar, reunir. agĭto, 1ª tr., conducir, excitar, agitar, ejercer,
adūro, -ussi, -ustum, 3ª tr., quemar. pasar; intr. portarse.
adustus, -a, -um, p.p. de aduro. agmen, -ĭnis, n., ejército en marcha, columna.
advĕnio, -vēni, -ventum, 4ª intr., llegar, venir, Agnes, -ētis, f., Inés.
sobrevenir. agnitio, -ōnis, f., conocimiento.
adventus, -us, m., venida, llegada; adviento. agnĭtus, -a, -um, p.p. de agnosco.
adversus, o -um, prep. de ac., contra, frente a. agnosco, -nōvi, -nĭtum, 3ª tr., percibir,
adversus, -a, -um, adj., adverso, contrario. reconocer.
advocātus, -i, m., abogado, protector. agnus, -i, m., cordero.
advŏco, 1ª tr., llamar, invocar. ago, egi, actum, 3ª tr., llevar, conducir; hacer;
advŏlo, 1ª intr., volar, correr hacia. actuar; pasar el tiempo, vivir.
ædifĭco, 1ª tr., edificar, construir. agricŏla, -æ, m., campesino, agricultor.
æger, -gra, -grum, adj., enfermo; doloroso. agricultūra, -æ, f., agricultura.
ægrōtus, -a, -um, adj., enfermo. aio, —, —, def., decir (¼ ais, ait).
Ægyptus, -i, f., Egipto. albus, -a, -um, adj., blanco.
æmulātor, -ōris, m., imitador, competidor. aliēnus, -a, -um, adj., ajeno, extraño, impropio.
æmŭlor, dep. 1ª tr., emular, rivalizar; intr., aliquando, adv., alguna vez, finalmente, a
envidiar, estar celoso. veces.
ænigma, -ătis, n., enigma, oscuridad.
[2]
INTRODUCCIÓN AL LATÍN ECLESIÁSTICO
alĭquis (-qui), -a, -quod (-quid), pron.-adj. anĭmal, -ālis, n., ser vivo, ser animado, animal,
indef., algún, alguno, alguien. bestia.
alĭter, adv., de otro modo. anĭmus, -i, m., principio vital, alma, espíritu;
alius, -a, -ud, pron.-adj. indef., otro, uno más, mente, pensamiento; ánimo, sentimento.
distinto. annales, -ium, m. pl., anales, crónica.
allātus, -a, -um, p.p. de affero. annuntio,1ª tr., anunciar.
alleluia y halleluia, indecl., aleluya. annus, -i, m., año.
allĕvo, 1ª tr., levantar, aligerar, calmar, aliviar. annuus, -a, -um, adj., anual.
allĭgo, 1ª tr., atar, sujetar. ante, prep. de ac., delante de, ante.
almus, -a, -um, adj., que alimenta, nutricio. antĕquam, conj., antes de que.
alo, alui, altum (alĭtum), 3ª tr., nutrir, antīquus, -a, -um, adj., antiguo.
alimentar, sustentar. antistes, -stĭtis, m. y f., jefe, prepósito, padre,
altar (altāre), -āris, n., altar. obispo.
alter, -ĕra, -ĕrum, pron. adj. indef., otro, anus, -us, f., vieja.
segundo (en un conjunto de dos). anxius, -a, -um, adj., ansioso, deseoso.
altissĭmus, -a, -um, adj. superl., altísimo; el apĕrio, -perui, -pertum, 4ª tr., abrir.
Señor. apertus, -a,-um, p.p. de aperio.
altitūdo, -ĭnis, f., altitud. aperui, perf. de aperio.
altus, -a, -um, adj., alto, profundo, lejano. apostolĭcus, -a, -um, adj., apostólico.
alumnus, -i, m., alumno, discípulo. apostŏlus, -i, m., apóstol.
amabĭlis, -e, adj., amable, agradable. appāreo, -ui, -ĭtum, 2ª intr., aparecer,
amans, -ntis, p.pres. de amo; adj., amante, mostrarse.
afectuoso. apparui, perf. de appareo.
amanter, adv., afectuosamente. appello, 1ª tr., llamar.
amaritūdo, -ĭnis, f., amargura. apprehendo, -endi, -ensum, 3ª tr., tomar,
amārus, -a, -um, adj., amargo, triste. coger, agarrar, apoderarse de.
amātor, -ōris, m., amante. appropinquo, 1ª intr., acercarse.
ambitiōsus, -a, -um, adj., ambicioso. approxĭmo, 1ª intr., acercarse.
ambo, -æ, -o, num., ambos, los dos juntos. aptus, -a, -um, adj., ligado, atado; sólido;
ambŭlo, 1ª intr., andar, caminar, deambular. propio, apropiado, conveniente.
amen, indecl., así sea, amén. apud, prep. de ac., junto a.
amicitia, -æ, f., amistad. aqua, -æ, f., agua.
amīcus, -a, -um, adj., amigo (utilízase como Aquīnas, -ātis, adj., aquinense, de Aquino.
sustantivo m. y f.). ara, -æ, f., altar
amīsi, perf. de amitto. arbitror, dep. 1ª tr., pensar, juzgar.
amissus, -a, -um, p.p. de amitto; adj., perdido. arbor (arbos), -ŏris, f., árbol.
amitto, -mīsi, -missum, 3ª tr., enviar lejos, arca, -æ, f., arca, cofre, ataúd.
abandonar, perder, dejar escapar. arcānus, -a, -um, adj., oculto, secreto.
amnis, -is, m., río. architriclīnus, -i, m., maestresala, cocinero
amo, 1ª tr., amar. mayor.
amor, -ōris, m., amor. arcus, -us, m., arco.
ample, adv., ampliamente, magníficamente. ardeo, arsi, arsūrus, 2ª intr., arder, quemarse;
amplius, adv., más, en mayor cantidad. brillar, resplandecer.
amplus, -a, -um, adj., amplio, vasto, grande. ardor, -ōris, m., ardor, fuego; brillo,
an, adv. interr., (interr. simple) ¿acaso?; (interr. resplandor.
doble) o, o bien (introduce la segunda arēna, -æ (también harēna, -æ), f., arena,
opción). arenal, arena del anfiteatro.
anceps, ancipĭtis, adj., indeciso. areo, -ui, —, 2ª intr., secarse, estar seco, estar
ancilla, -æ, f., sierva, esclava. sediento.
angĕlus, -i, m., ángel. Arimathæa, -æ, f., Arimatea.
angor, -ōris, m., angustia. arma, -ōrum, n. pl., armas.
anĭma, -æ, f., alma. arrīdeo, -rīsi, -rīsum, 2ª intr. y tr., responder
riendo, sonreír.
[3]
INTRODUCCIÓN AL LATÍN ECLESIÁSTICO
ars, artis, f., habilidad, talento, oficio, arte, audītus, -us, m., oído.
ciencia, doctrina. aufĕro, abstŭli, ablātum, irr. 3ª tr., llevarse,
arsi, perf. de ardeo. quitar, obtener.
artĭfex, -fĭcis, m., creador, artesano. augeo, auxi, auctum, 2ª tr., acrecentar,
artus, -us, m., articulación, miembro. aumentar; intr., crecer.
arvum, -i, n., campo de cultivo. Augustīnus, -i, m., Agustín.
arx, arcis, f., ciudadela, fortaleza. aura, -æ, f., aura, brisa.
ascendo, -scendi, -scensum, 3ª intr., subir, auricŭla, -æ (dim. de auris), f., oreja.
ascender. auris, -is, f., oreja, oído.
ascensio, -ōnis, f., subida, ascensión. aurōra, -æ, f., aurora.
aspectus, -a, -um, p.p. de aspicio. aurum, -i, n., oro.
aspectus, -us, m., mirada, vista, perspectiva, ausus, -a, -um, p.p. de audeo.
aspecto. aut, conj. disy., o, o bien.
asper, -ĕra, -ĕrum, adj., rugoso, áspero, autem, conj. adv., pero, en cambio, y
penoso, severo. efectivamente.
asperĭtas, -ātis, f., aspereza; dificultad. autumnus, -i, m., otoño.
aspernor, dep. 1ª tr., despreciar, rechazar. auxi, perf. de augeo.
aspĭcio, -spexi, -spectum, 3ª m. tr., mirar, auxilior, dep. 1ª intr., auxiliar (+ dat.).
contemplar, examinar. auxilium, -i, n., auxilio, ayuda.
assidue, adv., asiduamente, incesantemente. avārus, -a, -um, adj., avaro, ávido, codicioso.
assūmo, -sumpsi, -sumptum, 3ª tr., tomar para ave, imperat. de aveo, us. como fórmula de
sí, adoptar. saludo, ¡hola!, ¡adiós!; ¡salve!
asto, -stĭti, —, 1ª intr., detenerse cerca de, estar aversus, -a, -um, p.p. de averto.
junto a, estar presente. averto, -verti, -versum, 3ª tr., desviar, alejar.
astrictus, -a, -um, p.p. de astringo. avĭdus, -a, -um, adj., deseoso, ávido.
astringo -trinxi, -trictum, 3ª tr., apretar, avis, -is, f., ave.
estrechar, atenazar, atar, sujetar, obligar. az$mus, -a, -um, adj., ácimo, sin levadura.
astrum, -i, n., astro, estrella, constelación. az$mon (az$mum), -i, n., pan ácimo.
astruo, -struxi, -structum, 3ª tr., construir al
lado, edificar encima, añadir.
at, conj. advers., pero, al contrario, con todo. B
Athēnæ, -ārum, f. pl., Atenas. Bacchus, -i, m., Baco.
atrium, -ii, n., atrio, vestíbulo, pórtico. baptisma, -atis, n., bautismo.
atrox, -trōcis, adj., atroz. baptismus, -i, m., bautismo.
attendo, -tendi, -tentum, 3ª tr. e intr., tender, baptista, -æ, m., bautista.
dirigir hacia; dedicarse. baptizo, 1ª tr., bautizar.
attentus, -a, -um, p.p. de attendo y de attineo; barăthrum, -i, n., abismo, infierno.
adj., atento, interesado. barbărus, -i, m., extranjero, bárbaro.
attĕro, -trīvi, -trītum, 3ª tr., frotar contra, beatitūdo, -ĭnis, f., felicidad, dicha, beatitud.
desgastar por el uso, triturar, arruinar. beātus, -a, -um, adj., feliz, bienaventurado.
attĭgi, perf. de attingo. bellum, -i, n., guerra.
attingo, -tĭgi, -tactum, 3ª tr., llegar a tocar, bene, adv., bien.
alcanzar. benedīco, -dixi, -dictum, 3ª tr. e intr., bendecir
attrīvi, perf. de attero. (ac. o dat.).
attŭli, perf. de affero. benedictio, -ōnis, f., bendición.
auctorĭtas, -ātis, f., autoridad. benedictus, -a, -um,p.p. de benedico; adj.,
auctor, -ōris, m., responsable, garante, autor, bendito.
modelo, maestro. benefacio (bene facio), -feci, -factum, 3ªm.
auctus, -a, -um, p.p. de augeo. intr., beneficiar, hacer bien (+ dat.).
audax, -ācis, adj., atrevido, valiente. beneficium, -ii, n., buena acción, favor,
audeo, ausus sum, semidep. 2ª tr., osar, beneficio.
atreverse a; intr., ser atrevido. benigne, adv., benignamente, con bondad.
audio , 4ª tr. e intr., oír, escuchar.
[4]
INTRODUCCIÓN AL LATÍN ECLESIÁSTICO
benignus, -a, -um, adj., bondadoso, bueno, cantilēna, -æ, f., canto, canción.
benigno. canto, 1ª tr. e intr., cantar.
beo, 1ª tr., hacer feliz, alegrar, enriquecer. canus, -a, -um, adj., cano, encanecido; viejo;
Bernardus, -i, m., Bernardo. blanco.
bestia, -æ, f., bestia, animal salvaje. capillus, -i, m., pelo, cabello.
Bethlĕhem, n. indecl., Belén. capio, cepi, captum, 3ª tr., coger, tomar,
bibo, bibi, bibĭtum, 3ª tr. e intr., beber. obtener, abarcar, comprender.
bis, adv., dos veces, por segunda vez. captīvus, -a, -um, adj., cautivo, prisionero.
blandimentum, -i, n., halago, caricia. captus, -a, -um, p.p. de capio.
blandus, -a, -um, adj., tierno, blando. caput, -ĭtis, n., cabeza; extremo, cumbre; jefe;
blasphēmo, 1ª tr., blasfemar. persona.
blasphēmus, -a, -um, adj., blasfemo. carcer, -ĕris, m., cárcel, prisión.
bonĭtas, -ātis, f., bondad. careo, -ui, -itūrus, 2ª intr., carecer de,
bonum, -i, n., el bien, lo bueno. abstenerse de (+ abl.).
bonus, -a, -um, adj., bueno. carĭtas, -ātis, f., amor, afecto, caridad.
bracchium, -ii, n., brazo. carmen, -ĭnis, n., poema, poesía, canción.
brevis, -e, adj., breve. caro, carnis, f., carne.
brumālis, -e, adj., invernal. carus, -a, -um, adj., caro, costoso; querido.
castellum, -i, n., fortín, reducto; aldea.
castīgo, 1ª tr., reprender, castigar; corregir.
C castĭtas, -ātis, f., castidad, pureza.
cado, cecĭdi, casum, 3ª intr., caer, convenir, castra, -ōrum, n. pl., campamento; cuartel.
sucumbir. castus, -a, -um, adj., casto, puro, fiel, piadoso.
cadūcus, -a, -um, adj., caduco, perecedero. casus, -us, m., caída, suceso, desgracia, caso.
cæcus, -a, -um, adj., ciego, oscuro, incierto. Catania, -æ, f., Catania.
cædes, -is, f., matanza, carnicería, muerte. catēna, -æ, f., cadena.
cædo, cecīdi, cæsum, 3ª tr., golpear, abatir, catholĭcus, -a, -um, adj., universal, católico.
cortar. causa, -æ, f., causa, motivo, pretexto, asunto.
cæles, -lĭtis, adj., celestial, celeste. cavi, perf. de caveo.
cælestis, -e, adj., celestial, celeste. caveo, cavi, cautum, 2ª tr. e intr., tener
cælĭtus, adv., desde el cielo. cuidado, guardarse de; cuidar de.
cælum, -i, n. (en pl. m.), cielo. cecĭni, perf. de cano.
cæsus, -a, -um, p.p. de cædo. cedo, cessi, cessum, 3ª intr. y tr., irse,
calamĭtas, -ātis, f., calamidad, perdición. marcharse; ceder, conceder.
calceamentum, -i, n., calzado, zapato. cedrus, -i, f., cedro.
caleo, -ui, -itūrus, 2ª intr., estar caliente, arder. celĕber, -bris, -bre, adj., numeroso; solemne;
calīgo, -ĭnis, f., niebla densa, oscuridad. célebre, famoso.
calix, -ĭcis, m., copa, cáliz. celĕbro, 1ª tr., frecuentar; celebrar, festejar.
calor, -ōris, m., calor. celĕris, -e, adj., rápido, pronto.
calui, perf. de caleo. celerĭter, adv., rápidamente, prontamente.
calumnior, dep. 1ª tr., acusar falsamente, celo, 1ª tr., ocultar, mantener secreto, velar,
calumniar. cubrir.
campus, -i, m., campo, llanura. celsus, -a, -um, adj., alto, elevado, excelso.
candidātus, -a, -um, adj., vestido de blanco. cena, -æ, f., comida, cena.
candĭdus, -a, -um, adj., blanco brillante, ceno, 1ª intr, comer, cenar.
cándido, inmaculado. centrum, -i, n., centro, nudo.
candor, -ōris, m., blancura, esplendor, claridad, centum, num. indecl., cien.
candor. centŭplus, -a, -um, adj., céntuplo.
canis, -is, m. y f., perro, perra. cepi, perf. de capio.
cano, cecĭni, cantum, 3ª tr. e intr., cantar. cerno, crevi, cretum, 3ª tr., cribar; discernir;
canōrus, -a, -um, adj., canoro, melodioso, comprender.
sonoro. cernuus, -a, -um, adj., inclinado hacia tierra.
cantĭcum, -i, n., canto, canción.
[5]
INTRODUCCIÓN AL LATÍN ECLESIÁSTICO
certāmen, -ĭnis, n., combate; competición, clemens, -ntis, adj., clemente, bueno;
concurso; rivalidad. indulgente, moderado.
certe, adv., seguramente, sin duda. clerus, -i, m., clero.
certus, -a, -um, adj., cierto, seguro. clima, -ătis, n., región, clima.
cesso, 1ª intr., cesar de, interrumpirse. coactus, -a, -um, p.p. de cogo.
cetĕra, adv., por lo demás. coadūno, 1ª tr., reunir, aunar.
cetĕri, -ōrum, m. pl., los otros, los demás. coēgi, perf. de cogo.
cetĕrum, -i, n., el resto. [cœpio], cœpi, cœptum, 3ª m. tr., comenzar,
cetĕrus, -a, -um, adj., restante. emprender (sólo se utilizan las formas del
chaos, -i, n., caos (masa confusa de la que se perfecto y del supino).
creó el mundo), profundidades oscuras. cogitatio, -ōnis, f., pensamiento; idea.
charta, -æ, f., papel, escrito. cogĭto, 1ª tr. e intr., pensar; reflexionar,
Cherŭbim, indecl., n. pl., Querubines. meditar.
chorea, -æ, f., danza. cognatus, -a, -um, adj., pariente, emparentado.
chorus, -i, m., danza en corro, coro. cognitio, -ōnis, f., conocimiento, concepto,
Christiānus, -a, -um, adj., cristiano. noción.
christus, -a, -um, adj., ungido; Christus, -i, m., cognĭtus, -a, -um, p.p. de cognosco.
Cristo; Jesucristo. cognomĭno, 1ª tr., llamar.
cibus, -i, m., comida, alimento. cognosco, -gnōvi -gnĭtum, 3ª tr., conocer,
cinis, -ĕris, m. y f., ceniza. reconocer.
circa,adv., alrededor, por todas partes; prep. de cogo, coēgi, coactum, 3ª tr., reunir, juntar,
ac., alrededor de, cerca de. recoger, obligar.
circŭlus, -i, m., círculo, revolución, órbita. cohors, -ortis, f., banda, cuadrilla, cohorte,
circumdo, -dĕdi, -dătum, 1ª tr., poner tropa.
alrededor, rodear, cercar. collætor, 1ª intr., alegrarse juntos.
circumsĕdeo, -sēdi, -sessum, 2ª tr., estar collātus, -a, -um, p.p. de confero.
sentado en torno, rodar. collectus, -a, -um, p.p. de colligo.
circumsessus, -a, -um, p.p. de circumsedeo. collĭgo, -lēgi, -lectum, 3ª tr., recoger, estrechar,
circumsto, -stĕti, —, 1ª intr., estar en torno, adquirir.
mantenerse alrededor; tr. rodear. collis, -is, m., colina, altura.
cito, adv., pronto, rápidamente. collŏco, 1ª tr., poner en su sitio, colocar,
civis, -is, m. y f., ciudadano/a. arreglar, disponer.
civĭtas, -ātis, f., conjunto de la ciudadanía, colo, colui, cultum, 3ª tr., cultivar, cuidar;
ciudad. practicar; honrar, venerar.
clam, adv., ocultamente; prep. de ac. y abl., a colōnus, -i, m., campesino, colono.
escondidas de. color, -ōris, m., color.
clamo, 1ª intr. y tr., gritar, clamar, convocar, columba, -æ, f., paloma.
anunciar. coma, -æ, f., cabellera.
clamor, -ōris, m., clamor, griterío, aclamación. comĕdo, -ēdi, -ēsum (-estum), irr. tr., comer.
clarifĭco, 1ª tr., hacer célebre, glorificar. comes, comĭtis, m. y f., compañero/a.
clarĭtas, -ātis, f., claridad, luz, resplandor; commemoratio, -ōnis, f., conmemoración,
celebridad. recuerdo.
clarus, -a, -um, adj., claro, brillante; commendo, 1ª tr., confiar, recomendar,
esclarecido, ilustre, famoso. encomendar.
classis, -is, f., clase, división; flota. committo, -mīsi, -missum, 3ª tr., unir, juntar;
claudo, clausi, clausum, 3ª tr., cerrar. emprender; cometer; dar, confiar; permitir.
claudus, -a, -um, adj., cojo. commixtio, -ōnis, f., mezcla.
clausi, perf. de claudo. commŏror, dep. 1ª intr., detenerse,
clausŭla, -æ, f., término, fin, conclusión; permanecer.
cláusula. commōtus, -a, -um, p.p. de commoveo; adj.,
clausus, -a, -um, adj., cerrado (p.p. de claudo). impetuoso, animado, conmovido.
clavis, -is, f., llave. commŏveo, -mōvi, -mōtum, 2ª tr., mover;
clavus, -i, m., clavo. impresionar, agitar, excitar.
[6]
INTRODUCCIÓN AL LATÍN ECLESIÁSTICO
communicatio, -ōnis, f., comunicación, comu- concordo, 1ª tr., concordar, armonizar; estar de
nión. acuerdo.
communĭco, 1ª tr., compartir, comunicar, co- concrĕpo, -crepui, -crepĭtum, 1ª intr., hacer
mulgar. ruido, crepitar; tr., hacer sonar, tocar.
communio, -ōnis, f., comunidad; comunión. conculco, 1ª tr., pisotear, maltratar.
commūnis, -e, adj., común; ordinario. concupisco, -pīvi (-pii), -pītum, 3ª tr., desear
compar, -păris, adj., igual, semejante; como ardientemente, anhelar.
sustantivo, m. y f., compañero/a. condemnatio, -ōnis, f., condenación.
compăro, 1ª tr., juntar, oponer, enfrentar, condemno, 1ª tr., condenar.
comparar, equiparar (compar). condicio, -ōnis, f., condición.
compăro, 1ª tr., preparar, disponer, procurar condĭdi, perf. de condo.
(cum, paro). condimentum, -i, n., condimento.
compes, -ĕdis, f., grillo, traba, cadena. condĭtor, -ōris, m., fundador, creador.
complaceo, -ui, -ĭtum, 2ª intr., complacer, condĭtus, -a, -um, p.p. de condo.
agradar. condo, -dĭdi, -dĭtum, 3ª tr., edificar, construir,
complanto, 1ª tr., plantar juntamente, injertar. fundar; originar, crear.
compleo, -plēvi, -plētum, 2ª tr., llenar, condoleo, —, —, 2ª intr., sufrir mucho.
completar, dejar acabado. condūco, -duxi, -ductum, 3ª tr., reunir,
complētus, -a, -um, p.p. de compleo. concentrar.
compōno, -posui, -posĭtum, 3ª tr., poner conductus, -a, -um, p.p. de conduco.
juntos; componer; escribir; concertar. confēci, perf. de conficio.
composĭtus, -a, -um, p.p. de compono. confectus, -a, -um, p.p. de conficio.
composui, perf. de compono. confĕro, contŭli, collātum, irr. tr., llevar;
compressi, perf. de comprimo. comparar; conferir, entregar.
compressus, -a, -um, p.p. de comprimo. confessio, -ōnis, f., confesión, declaración.
comprĭmo, -pressi, -pressum, 3ª tr., confessus, -a, -um, p.p. de confiteor.
comprimir, apretar, estrechar; contener, confĭcio, -fēci, -fectum, 3ª m. tr., hacer,
detener. elaborar; debilitar.
compunctio, -ōnis, f., picadura, dolor, confīdo, -fīsus sum, semidep. 3ª intr., confiar
compunción. en (+ dat.); tr., reconocer.
concēdo, -cessi, -cessum, 3ª intr., retirarse; configūro, 1ª tr., configurar, establecer,
ceder (+ dat.); tr., conceder, permitir, construir.
entregar. confirmo, 1ª tr., asegurar, fortalecer, afirmar.
concēpi, perf. de concipio. confīsus, -a, -um, p.p. de confido.
conceptus, -a, -um, p.p. de concipio; confiteor, -fessus sum, dep. 2ª tr., confesar,
concebido. revelar, manifestar.
concessus, -a, -um, p.p. de concedo; adj., conforto, 1ª tr., confortar, fortalecer, consolar.
concedido. confoveo, -fōvi, -fōtum, 3ª tr., reparar,
concĭdo, -cĭdi, —, 3ª intr., caer de una vez, reanimar, restaurar.
derrumbarse. confringo, -frēgi, -fractum, 3ª tr., quebrar,
concĭno, -cĭnui, -centum, 3ª intr., cantar (en romper.
coro); tocar armoniosamente; estar de confundo, -fūdi, -fūsum, 3ª tr., confundir.
acuerdo; tr., cantar, celebrar.. confūsus, -a, -um, p.p. de confundo.
concipio, -cēpi, -ceptum, 3ª tr., recibir; confutātus, -a, -um, p.p. de confuto.
concebir. confūto, 1ª tr., detener, contener.
concĭtus, -a, -um, p.p. de concieo; adj., congaudeo (cum + gaudeo), semidep. 2ª intr.,
reunido; rápido, excitado. alegrarse con.
conclūdo, -clūsi, -clūsum, 3ª tr., encerrar, conglorifĭco, 1ª tr., glorificar juntamente.
concluir, terminar. congrĕgo, 1ª tr., reunir, juntar, congregar.
conclūsi, perf. de concludo. coniunctus, -a, -um, p.p. de coniungo.
conclūsus, -a, -um, p.p. de concludo. coniungo, -iunxi, -iunctum, 3ª tr., juntar,
conclusio, -ōnis, f., conclusión, cierre. reunir, unir.
coniux, -iŭgis, m. y f., cónyuge.
[7]
INTRODUCCIÓN AL LATÍN ECLESIÁSTICO
conscientia, -æ, f., conciencia, conocimiento contendo, -tendi, -tentum, 3ª tr. e intr., tender,
común, conocimiento exacto. poner tenso; esforzarse, afirmar, luchar.
conscius, -a, -um, adj., conocedor, sabedor, contentus, -a, -um, p.p. de contendo.
consciente. contentus, -a, -um, p.p. de contineo; adj.,
consĕcro, 1ª tr., consagrar, dedicar, reconocer contento, satisfecho.
como sagrado. contĭgi, perf. de contingo.
consecūtus, -a, -um, p.p. de consequor. contineo, -tinui, -tentum, 2ª tr., mantener
consensus, -us, m., acuerdo, consenso. unido, conservar, contener, reprimir.
consĕquor, -secūtus sum, dep. 3ª tr. e intr., contingo, -tĭgi, -tactum, 3ª tr., tocar, alcanzar,
seguir, buscar, alcanzar, conseguir. concernir, atañer; intr., suceder.
conservo, 1ª tr., conservar, mantener, observar. continuo, adv., sin interrupción, continua-
consilium, -ii, n., deliberación, decisión, mente; al punto, al instante.
consejo. contra, adv., enfrente, al contrario; prep. de ac.,
consisto, -stĭti, —, 3ª intr., ponerse, colocarse, contra, enfrente de.
detenerse, mantenerse; consistir en. contristātus, -a, -um, p.p. de contristo.
consolatio, -ōnis, f., consolación. contristo, 1ª tr., contristar, afligir.
consolātrix, -īcis, f., cosoladora. contrītus, -a, -um, p.p. de contero; adj.,
consolĭdo, 1ª tr., consolidar, afirmar, fortificar. afligido, gastado.
consōlor, dep. 1ª tr., consolar. contŭli, perf. de confero.
consors, -sortis, adj., participante, compañero, contumelia, -æ, f., afrenta, ultraje.
consorte. conturbo, 1ª tr., turbar, alterar.
consortium, -ii, n., participación, comunidad, convenio, -vēni, -ventum, 4ª intr., acudir,
consorcio. reunirse, convenir.
conspectus, -us, m., vista, presencia, mirada. conversor, dep. 1ª intr., habitar, vivir.
constĭti, perf. de consisto y de consto. conversus, -a, -um, p.p. de converto.
constitūtus, -a, -um, p.p. de constituo. converto, -verti, -versum, 3ª tr., volver,
constituo, -stitui, -stitūtum, 3ª tr., colocar; convertir, dirigir; traducir; intr., volverse.
construir, constituir; determinar; establecer. convīva, -æ, m. y f., comensal, convidado.
consto, -stĭti, -statūrus, 1ª intr., existir; estar convivium, -ii, n., banquete, festín.
constituido por; permanecer firme; impers., convōco, 1ª tr., llamar, convocar, reunir.
consta, es cosa sabida. coopĕror, dep. 1ª tr., cooperar.
consubstantiālis, -e, adj., consustancial, de la copia, -æ, f., abundancia, riqueza, facultad (en
misma sustancia. sing.); tropas, fuerzas (en pl.).
consuetūdo, -dĭnis, f., costumbre, uso, trato copiōsus, -a, -um, adj., copioso, abundante,
frecuente. rico.
consul, -ŭlis, m., cónsul. cor, cordis, n., corazón.
consultus, -a , -um, p.p. de consulo. coram,adv., en presencia; prep. de abl., en
consŭlo, -sului, -sultum, 3ª tr. e intr., deliberar, presencia de, ante.
tomar una decisión; cuidar de; consultar. Core, indecl., m., Coré.
consummo, 1ª tr., cumplir, terminar. cornu, -us, n., cuerno; fuerza, vigor.
consurgo, -surrexi, -surrectum, 3ª intr., corōna, -æ, f., corona, guirnalda, diadema.
levantarse, ponerse en pie. corōno, 1ª tr., coronar, culminar.
consurrexi, perf. de consurgo. corpus, corpŏris, n., cuerpo, sustancia,
contactus, -a, -um, p.p. de contingo. elemento.
contamĭno, 1ª tr., mezclar, contaminar. correctus, -a, -um, p.p. de corrigo.
contĕgo, -texi, -tectum, 3ª tr., cubrir, ocultar, correxi, perf. de corrigo.
esconder, proteger. corrĭgo, -rexi, -rectum, 3ª tr., corregir.
contemno, -tempsi, -temptum, 3ª tr., corrumpo, -rūpi, -ruptum, 3ª tr., destruir,
menospreciar, despreciar. corromper, sobornar.
contemplor, dep. 1ª tr., mirar atentamente, corruo, -rui, —, 3ª intr., derrumbarse.
contemplar, examinar. corrūpi, perf. de corrumpo.
contemptus, -us, m., desprecio, menosprecio. corruptio, -ōnis, f., alteración, corrupción.
corruptus, -a, -um, p.p. de corrumpo.
[8]
INTRODUCCIÓN AL LATÍN ECLESIÁSTICO
coruscus, -a, -um, adj., agitado, tembloroso; curo, 1ª tr., cuidar, gobernar, administrar.
brillante. curro, cucurri, cursum, 3ª intr., correr.
cotidiānus, -a, -um, adj., cotidiano, familiar, currus, -us, m., carro.
común. cursus, -us, m., curso, carrera, recorrido.
cotidie, adv., diariamente, cada día. curvo, 1ª tr., curvar.
cras, adv., mañana. custodia, -æ, f., guarda, custodia.
crastĭnus, -a, -um, adj., del día de mañana. custodio, 4ª tr., guardar, custodiar, proteger.
creātor, -ōris, m., creador, fundador. custos, -ōdis, m. y f., custodio, guarda,
creatūra, -æ, f., criatura, creación. protector.
credentes, -ium, m. pl, los creyentes. cutis, -is, f., piel, pellejo; envoltura.
credĭdi, perf. de credo. cymbălum, -i, n., címbalo.
credĭtus, -a, -um, p.p. de credo; adj., confiado,
entregado.
credo, -dĭdi, -dĭtum, 3ª intr., confiar, creer en D
(+ dat.); tr., creer. dæmon, -ōnis, m., genio, demonio.
cremo, 1ª tr., quemar, incinerar. dæmonium, -ii, n., demonio.
creo, 1ª tr., crear, engendrar, producir. damnatio, -ōnis, f., condena, condenación.
cresco, crevi, cretum, 3ª intr., crecer, nacer, damno, 1ª tr., condenar; desaprobar, rechazar.
producirse. damnum, -i, n., daño.
cretus, -a, -um, p.p. de cerno y de cresco. dator, -ōris, m., dador, donante.
crevi, perf. de cerno y de cresco. datus, -a, -um, p.p. de do.
crimen, -ĭnis, n., acusación, delito, falta. David, indecl., o David, -īdis, m., David.
crucifīgo, -fixi, -fixum, 3ª tr., crucificar. de, prep. de abl., de, desde, después de,
crucifixus, -a, -um, p.p. de crucifigo; adj., durante, acerca de, sobre, por.
crucificado. dealbo, 1ª tr., blanquear; purificar.
crudēlis, -e, adj., cruel. debeo, -bui, -bĭtum, 2ª tr., deber.
crudelĭter, adv., cruelmente. debĭtor, -ōris, m., deudor, ofensor.
cruor, -ōris, m., sangre derramada. debĭtum, -i, n., deuda, ofensa.
crux, crucis, f., cruz. debĭtus, -a, -um, p.p. de debeo.
cubīle, -is, n., dormitorio, cubil. debui, perf. de debeo.
cucurri, perf. de curro. decānus, -i, m., decano.
culmen, -ĭnis, n., cima, culmen, apogeo. decēpi, perf. de decipio.
culpa, -æ, f., culpa, negligencia, daño. deceptus, p.p. de decipio.
cultor, -ōris, m., cultivador; adorador. decerno, -crēvi, -crētum, 3ª tr., decidir.
cultus, -us, m., cultivo, cuidado; género de deciens, decies, num., diez veces.
vida; refinamiento; culto. decĭpio, -cēpi, -ceptum, 3ª tr., engañar, burlar.
cum, prep. de abl., con, juntamente con, en decōrus, -a, -um, adj., decoroso, decente,
compañía de; en medio de. conveniente; hermoso.
cum, conj., (con indic.), cuando (valor decrēvi, perf. de decerno.
temporal), como (valor causal); (con subj.) decrētus, p.p. de decerno.
como (valor causal), aunque (valor decus, -ŏris, n., adorno, belleza, decoro,
concesivo); con valor temporal causal se dignidad.
traduce por como más el verbo en dedi, perf. de do.
subjuntivo, por el gerundio (simple o dedūco, -duxi, -ductum, 3ª tr., hacer bajar,
compuesto) o por al más el infinitivo. conducir, apartar, deducir.
cumŭlo, 1ª tr., amontonar, aumentar, colmar, deductus, -a, -um, p.p. de deduco.
llenar. defēci, perf. de deficio.
cunctus, -a, -um, adj., todo entero, todo. defectus, -a, -um, p.p. de deficio.
cupidĭtas, -ātis, f., deseo, pasión. defectus, -us, m., defecto, falta, fallo.
cupio, 4ª tr., apetecer, desear, ansiar. defendo, -fendi, -fensum, 3ª tr., alejar,
cur, adv. interr., ¿por qué? rechazar, defenderse de.
cura, -æ, f., cuidado, atención, dirección; defensor, -ōris, m., defensor.
preocupación. defensus, -a, -um, p.p. de defendo.
[9]
INTRODUCCIÓN AL LATÍN ECLESIÁSTICO
defĕro, -tŭli, -lātum, irr. 3ª tr., llevar a un sitio desĕro, -serui, -sertum, 3ª tr., abandonar.
determinado; entregar, anunciar, comunicar. desertum, -i, n., desierto; soledad.
defĭcio, -fēci, -fectum, 3ª tr. e intr., separarse, desertus, -a, -um, p.p. de desero; adj., desierto,
apartarse; faltar, fallar. no cultivado, salvaje.
defunctus, -a, -um, p.p. de defungor; adj., deserui, perf. de desero.
difunto. desidĕro, 1ª tr., desear, echar de menos.
deinde, adv., luego, enseguida; además. desĭno, -sii, -sĭtum, 3ª tr., dejar, acabar,
deĭtas, -ātis, f., divinidad, naturaleza divina. abandonar; intr., acabar, cesar, terminar.
delātus, -a, -um, p.p. defero. desĭtus, -a, -um, p.p. de desino.
delecto, 1ª tr., deleitar, complacer. desolātus, -a, -um, adj., desolado, abandonado.
delectus, -a, -um, p.p. de deligo; adj., elegido, despectus, -a, -um, p.p. de despicio.
escogido. despĭcio, -spexi, -spectum, 3ª m. tr.,
delēgi, perf. de deligo. despreciar.
deleo, -ēvi, -ētum, 2ª tr., borrar, destruir. desponsāta, -æ, f., casada.
deliciæ, -ārum, delicia, goce, placer. destruo, -struxi, -structum, 3ª tr., destruir,
delictum, -i, n., delito, falta, error. aniquilar.
delĭgo, -lēgi, -lectum, 3ª tr., elegir. desum, -fui, —, irr. intr., faltar (+ dat.).
demergo, -mersi, -mersum, 3ª tr., sumergir. deterior, -ius (gen. -ōris), adj. comp., peor,
demigro, 1ª intr., cambiar de residencia, inferior.
emigrar. detrăho, -traxi, -tractum, 3ª tr., sacar,
deminuo, -ui, -ūtum, 3ª tr., disminuir, debilitar, arrancar, arrastar, separar.
enajenar, quitar. detrūdo, -trūsi, -trūsum, 3ª tr., engañar.
deminūtus, -a , -um, p.p. de deminuo. detŭli, perf. de defero.
demonstro, 1ª tr., mostrar, indicar; exponer, Deus, -i, m., Dios.
describir. devasto, 1ª tr., devastar, destruir.
denarius, -ii, m., denario. devinco, -vīci, -victum, 3ª tr., vencer
denĕgo, 1ª tr., negar, denegar, negarse a. enteramente, someter.
denĭque, adv., finalmente, luego. devotio, -ōnis, f., devoción, reverencia.
dens, -ntis, m., diente. devōtus, -a, -um, p.p. de devoveo; adj.,
densus, -a, -um, adj., denso. consagrado a, afecto a, devoto.
denūdo, 1ª tr., desnudar. dexter, -tĕra (-tra), -tĕrum (-trum), adj.,
dependeo, —, — , 2ª intr., pender de, derecho, que está a la derecha; hábil;
depender, derivar. favorable.
depōno, -posui, -posĭtum, 3ª tr., poner en el dextĕra, -æ, f., mano derecha.
suelo o en otra parte, quitarse, deponer, diabŏlus, -i, m., diablo, demonio.
abandonar. diacŏnus, -i, m., diácono.
deporto, 1ª tr., transportar, trasladar; deportar, dicātor, -ōris, m., el que ordena algo o lo
desesperar. establece.
deposco, -poposci, —, 3ª tr., pedir con dico, dixi, dictum, 3ª tr., decir, pronunciar,
insistencia. declarar, llamar.
deposĭtus, -a, -um, p.p. de depono. dictus, -a, -um, p.p. de dico.
deposui, p.p. de depono. dies, -ēi, m. y f., día, jornada, plazo.
deprecatio, -ōnis, f., súplica. difficĭlis, -e, adj., difícil.
deprĕcor, dep. 1ª tr., apartar, desviar; diffūsus, -a, -um, adj., extendido, extenso.
interceder, suplicar. digĭtus, -i, m., dedo.
depressus, -a, -um, p.p. de deprimo. dignĭtas, -ātis, f., dignidad, mérito, virtud;
deprĭmo, -pressi, -pressum, 3ª tr., apretar, condición, rango, honor.
oprimir, deprimir. dignor, dep. 1ª tr., juzgar digno.
depŭto, 1ª tr., cortar, podar. dignus, -a, -um, adj., digno (+ abl.),
derelinquo, -līqui, -lictum, 3ª tr., abandonar, merecedor; justo, conveniente.
dejar. dilectio, -ōnis, f., amor.
descendo, -scendi, -scensum, 3ª intr., bajar, dilectus, -a, -um, p.p. de diligo; adj., amado,
descender. dilecto.
[10]
INTRODUCCIÓN AL LATÍN ECLESIÁSTICO
[11]
INTRODUCCIÓN AL LATÍN ECLESIÁSTICO
duco, duxi, ductum, 3ª tr., conducir, llevar. egrĕdior, -gressus sum, dep. 3ª m. intr., salir;
ductor, -ōris, m., conductor, guía. alejarse; tr., rebasar.
ductus, -a, -um, p.p. de duco. egressus, -a, -um, p.p. de egredior.
dulcēdo, -dĭnis, f., dulzura. eia, interj., ¡ea! (utilizada para animar o
dulcis, -e, adj., dulce. exhortar).
dulcĭter, adv., dulcemente, armoniosamente. eĭcio (eiĭcio), -iēci, -iectum, 3ª m. tr., echar
dum, conj., mientras, hasta que, con tal que. fuera, expulsar; rechazar.
duo, duæ, duo, num., dos. eiectus, -a, -um, p.p. de eicio.
duodeciens, duodecies, num., doce veces. elātus, -a, -um, p.p. de effero.
duodĕcim, num., doce. electio, -ōnis, f., elección.
duodēnus, -a, -um, adj. num., doce cada uno; electus, -a, -um, p.p. de eligo; adj., elegido;
de doce. excelente.
duro, 1ª tr., endurecer; intr., endurecerse, eleemos$na, -æ, f., limosna.
mantenerse firme, durar. elēgi, perf. de eligo.
durus, -a, -um, adj., duro. elementum, -i, n., elemento; primera materia.
dux, ducis, m., jefe, guía. elĕvo, 1ª tr., elevar, levantar; debilitar,
duxi, perf. de duco. desacreditar.
elīdo, -līdi, -līsum, 3ª tr., expulsar, aplastar,
destruir..
E elĭgo, -lēgi, -lectum, 3ª tr., elegir.
e, véase ex. Elisabeth, f. indecl., Isabel.
ecce, adv., he aquí. emendo, 1ª tr., corregir.
ecclesia, -æ, f., asamblea, congregación; emĕreor, -ĭtus sum, dep. 2ª tr., merecer; acabar
Iglesia. el servicio militar.
eclipsis, -is, f., eclipse. emerĭtus, -a, -um, p.p. de emereor.
edĭdi, perf. de edo (hacer salir). emīsi, perf. de emitto.
edĭtus, -a, -um, p.p. de edo (hacer salir). emissus, -a, -um, p.p. de emitto.
edo, edi, esum, irr. 3ª tr., comer (¼ presenta emitto, -mīsi, -missum, 3ª tr., hacer ir, echar
algunas formas que se confunden con las del fuera.
verbo sum: es, est, esse). emo, emi, emptum, 3ª tr., comprar.
edo, edĭdi, edĭtum, 3ª tr., hacer salir, en, interj., ¡eh!, ¡ay!, he aquí; interrog., ¿es
engendrar, producir; dar salida al público, que...?
publicar; exponer, divulgar. enarro, 1ª tr., explicar, interpretar.
edūco, -duxi, -ductum, 3ª tr., hacer sarlir; enim, conj., en efecto, cierto; pues, puesto que.
asistir, criar. enīsus, -a, -um, p.p. de enitor.
effēci, perf. de efficio. enĭteo, -ui, —, 2ª intr., brillar, resplandecer.
effectus, -a, -um, p.p. de efficio. enitesco, -nitui, —, 3ª intr., volverse brillante.
effĕro, extŭli, elātum, irr. 3ª tr., llevarse; sacar; enītor, enīsus [o enixus] sum, dep. 3ª intr.,
producir; manifestarse. esforzarse,.
effĭcio, -fēci, -fectum, 3ª m. tr., llevar a cabo, eo, ii (ivi), itum, irr. 4ª intr., ir.
ejecutar; obtener; producir, hacer. episcopālis, -e, adj., episcopal, del obispo.
effūdi, perf. de effundo. episcŏpus, -i, m., obispo.
effundo, -fūdi, -fūsum, 3ª tr., verter, derramar, eques, equĭtis, m. y f., jinete, caballero.
arrojar, soltar. equitātus, -us, m., caballería.
effusio, -ōnis, f., desbordamiento, derrame; equus, -i, m., caballo.
profusión, derroche. ereptus, -a, -um, p.p. de eripio.
effūsus, -a, -um, p.p. de effundo. erga, prep. de ac., hacia, con respecto a.
egens, -ntis, p.pres. de egeo; adj., falto, ergo, conj. ilat., así pues, por consiguiente, por
privado, necesitado. tanto.
egēnus, -a, -um, adj., pobre, necesitado. erĭpio, -ripui, -reptum, 3ª m. tr., arrebatar,
egi, perf. de ago. sacar, hacer desaparecer.
ego, nom. [gen. mei, dat. mihi, ac. y abl. me], erro, 1ª intr., errar, equivocarse.
pron. pers. de primera pers. sing., yo. error, -ōris, m., error, extravío.
[12]
INTRODUCCIÓN AL LATÍN ECLESIÁSTICO
erubesco, -rubui, —, 3ª intr., enrojecer; exemplum, -i, n., ejemplo, modelo, copia.
avergonzarse. exeo, -ii (-īvi), -ĭtum, irr. 4ª intr., irse, salir;
eructo, 1ª tr., arrojar, exhalar; vomitar, abandonar.
pronunciar. exerceo, -cui, -cĭtum, 2ª tr., no dejar en reposo;
erŭdio, 4ª tr., enseñar, instruir. ejercitar, practicar.
eruo, -rui -rŭtum, 3ª tr., desenterrar, extraer, exercĭtus, -a, -um, p.p. de exerceo.
sacar, rescatar; descubrir, sacar a la luz. exercĭtus, -us, m., ejército.
esca, -æ, f., alimento, comida. exhĭbeo, -hibui, -hibĭtum, 2ª tr., presentar,
Esdras, -æ, m., Esdras. exhibir, mostrar.
Esther, f. indecl., Ester. exĭgo, -ēgi, -actum, 3ª tr., expulsar; terminar.
esŭrio, 4ª intr., tener hambre. exinde, adv., después, después de esto, además;
et, conj., y; et...et, por un lado ... por otro; adv., desde aquel lugar; por consiguiente.
también. existĭmo, 1ª tr., juzgar, considerar, estimar.
etĕnim, conj., y en efecto. exĭtus, -a, -um, p.p. de exeo.
ethnĭcus, -a, -um, adj., pagano. exĭtus, -us, m., salida, fin.
etiam, adv., aún, todavía; además, también; exorior, -ortus sum, dep. 4. tr., nacer,
incluso; de nuevo. levantarse.
etiamsi, conj., aunque, supuesto que. exōro, 1ª tr., suplicar.
eucharistia, -æ, f., acción de gracias; exortus, -a, -um, p.p. de exorior.
Eucaristía. experientia, -æ, f., experiencia.
eucharistĭcus, -a, -um, adj., eucarístico. experior, expertus sum, dep. 4ª tr.,
Eva, -æ, f., Eva. experimentar; aprender por experiencia;
evacuo, 1ª tr., evacuar, desocupar, vaciar. intentar realizar.
evanesco, -vanui, —, 3ª intr., desaparecer. expers, expertis, adj., desprovisto (de).
evangelĭcus, -a, -um, adj., evangélico. expertus, -a, -um, p.p. de experior.
evangelista, -æ, m., evangelista. expio, 1ª tr., purificar con expiaciones.
evangelium, -i, n., evangelio. exprŏbro, 1ª tr., reprobar, reprochar, echar en
evangelizo, 1ª tr., evangelizar. cara.
everto, -verti, -versum, 3ª tr., volcar; derribar; expugno, 1ª tr., expugnar, someter, conquistar.
expulsar. exquīro, -quisīvi, -quisītum, 3ª tr, inquirir,
ex (e), prep. de abl., de, desde,después de, por, indagar, escoger, examinar.
según. exquisītus, -a, -um, p.p. de exquiro.
exactus, -a, -um, p.p. de exigo. exquisīvi, perf. de exquiro.
exalto, 1ª tr., exaltar. exsilium (exilium), -ii, n., destierro.
exardesco, -arsi, -arsum, 3ª intr., inflamarse, exspecto (expecto), 1ª tr., esperar, aguardar.
arder; irritarse. extinctus, -a, -um, p.p. de exstinguo.
exaudio, 4ª tr., escuchar (favorablemente). exstinguo (extinguo), -stinxi, -stinctum, 3ª tr.,
excelsum, -i, n., altura. extinguir; quitar la vida; destruir, apagar.
excelsus, -a, -um, p.p. de excello; adj., excelso, exsto (exto), 1ª intr., sobresalir, esar por encima
elevado; noble. de; subsistir.
excēpi, perf. de excipio. exsul, -ŭlis, m. y f., desterrado.
exceptus, -a, -um, p.p. de excipio. exsultatio, -ōnis, f., júbilo; exultación.
excĭdo, -cĭdi, —, 3ª intr., caer, desaparecer, exsulto (exulto), 1ª intr., saltar, brincar;
perderse, acabar. regocijarse.
excĭpio, -cēpi, -ceptum, 3ª m. tr., tomar de exsurgo (exurgo), -surrexi, -surrectum, 3ª
entre, exceptuar; tomar de fuera, recibir. intr., levantarse; recobrar sus fuerzas.
excitātus, -a, -um, p.p. de excito, excitado; extendo, -tendi, -tensum (o -tentum), 3ª tr.,
adj., violento, intenso; animado. extender, alargar, ensanchar.
excĭto, 1ª tr., hacer salir; excitar, estimular. exter (extĕrus), -ĕra, -ĕrum, adj., exterior,
excussus, -a, -um, p.p. de excutio. externo.
excŭtio, -cussi, -cussum, 3ª m. tr., hacer caer, extergeo, -tersi, -tersum, 3ª tr., limipar,
echar, sacudir. enjugar.
exēgi, perf. de exigo.
[13]
INTRODUCCIÓN AL LATÍN ECLESIÁSTICO
extollo, -tŭli, —, 3ª tr., levantar, ensalzar, fermentum, -i, n., trigo fermentado; levadura.
alabar. fero, tuli, latum, irr. 3ª tr., llevar; ofrecer;
extra, adv., fuera; prep. de ac., fuera de, sufrir, tolerar; lograr; divulgar.
excepto. ferrum, -i, n., hierro; espada.
extŭli, perf. de effero. ferus, -a, -um, adj., feroz.
fervĭdus, -a, -um, adj., ardiente, férvido.
fessus, -a, -um, p.p. de fatiscor; adj., cansado,
F agobiado.
fabŭla, -æ, f., rumor, leyenda, narración, festīno, 1ª intr., darse prisa, apresurarse.
cuento. fibra, -æ, f., fibra.
fabŭlor, 1ª tr., hablar, charlar. fidēlis, -e, adj., fiel, leal, seguro; firme.
facies, -ēi, f., forma exterior, apariencia; rostro, fidelĭtas, -ātis, f., fidelidad.
cara. fidelĭter, adv., fielmente.
facĭlis, -e, adj., fácil. fides, -ĕi, f., fe.
facĭnus, -ŏris, n., acción, acto; crimen. fiducia, -æ, f., confianza.
facio, feci, factum, 3ª m. tr., hacer, causar, fiducialĭter, adv., confiadamente.
producir, suponer, imaginar, nombrar. figo, fixi, fixum, 3ª tr., clavar, fijar.
factor, -ōris, m., autor, agente. filia, -æ, f., hija.
factum, -i, n., hecho, acción. filius, -ii, m., hijo.
factus, -a, -um, p.p. de facio. finio, 4ª tr., limitar, precisar, poner fin, acabar.
facultas, -ātis, f., facultad, posibilidad; talento; finis, -is, m., fin.
abundancia; posesión. fīo, factus sum, irr. intr. (pas. de facio), ser
fænum, -i, n., heno. hecho; producirse, suceder; llegar a ser,
fagus, -i, f., haya. hacerse.
fallax, -ācis, adj., falaz, mentiroso. firmĭter, adv., firmemente, sólidamente.
fallo, fefelli, falsum, 3ª tr., engañar. firmo, 1ª tr., afirmar, consolidar, asegurar.
falsus, -a, -um, p.p. de fallo; adj., falso, firmus, -a, -um, adj., firme, sólido, estable.
impostor, engañoso. fixi, perf. de figo.
fama, -æ, f., fama, nocitia, rumor. fixus, -a, -um, p.p. de figo.
fames, -is, f., hambre. flagello, 1ª tr., azotar, flagelar.
familia, -æ, f., familia, servidumbre. flagellum, -i, n., flagelo, látigo.
familiarĭtas, -ātis, f., familiaridad. flagro, 1ª intr., arder.
famŭlus, -i, m., siervo, esclavo. flamen, -ĭnis, m., sacerdote; soplo.
farīna, -æ, f., harina. flamma, -æ, f., llama.
fassus, -a, -um, p.p. de fateor. flammesco, —, —, 3ª intr., llamear,
fastidium, -ii, n., asco, repugnancia, hastío. encenderse.
fateor, fassus sum, dep. 2ª tr., confesar, flammeus, -a, -um, adj., de llama, de fuego.
reconocer, declarar. flecto, flexi, flexum, 3ª tr. e intr., doblar,
fatum, -i, m., destino, hado. flexionar; ablandar.
faveo, favi, fautum, 2ª intr., favorecer. fleo, -evi, -etum, 2ª intr., llorar.
favilla, -æ, f., ceniza caliente, pavesa. flevi, perf. de fleo.
favus, -i, m., pastel de miel. fletus, -a, -um, p.p. de fleo.
fax, facis, f., antorcha, luz, astro. fletus, -us, m., lloro, llanto.
feci, perf. de facio. flexi, perf. de flecto.
fecundus, -a, -um, adj., fecundo, fértil. floreo, -ui, —, 2ª intr., florecer.
fefelli, perf. de fallo. flos, floris, m., flor.
fel, fellis, n., hiel. fluctus, -us, m., ola, oleaje; agitación,
felicĭtas, -ātis, f., felicidad. turbulencia.
felix, -īcis, adj., fértil; feliz; favorable. fluentum, -i, n., curso de agua, corriente, río.
femĭna, -æ, f., mujer, hembra. fluĭdus, -a, -um, adj., fluido, que corre.
fenestra, -æ, f., ventana. flumen, -ĭnis, n., río.
fera, -æ, f., fiera. fluvius, -i, m., río.
fere, adv., casi.
[14]
INTRODUCCIÓN AL LATÍN ECLESIÁSTICO
fœdus, -ĕris, n., pacto, tratado, alianza; fundo, fudi, fusum, 3ª tr., derramar, verter;
testamento. diseminar, difundir.
folium, -ii, n., hoja. fungor, functus sum, dep. 3ª intr., desempeñar,
fons, -ntis, m., fuente. cumplir con (+ abl.).
foras, adv., afuera (lugar a donde). funis, -is, m., cuerda.
foris, adv., fuera (lugar en donde). funus, -ĕris, n., funeral, exequias.
forma, -æ, f., forma, imagen, figura; fur, furis, m., ladrón.
hermosura. furia, -æ, f., ira, furia.
formo, 1ª tr., formar, dar forma. furo, —, —, 3ª intr., estar fuera de sí; delirar.
forte, adv., por casualidad; tal vez, quizá. furor, dep. 1ª tr., robar, quitar, sustraer.
fortis, -e, adj., fuerte, robusto; valiente. furtum, -i, n., robo.
fortĭter, adv., con fuerza, constancia, valentía. fusco, 1ª tr., oscurecer.
fortitūdo, -ĭnis, f., fuerza, fortaleza. fusus, -a, -um, p.p. de fundo (derramar).
fortūna, -æ, f., fortuna, suerte.
forum, -i, n., plaza pública, mercado, foro.
foveo, fovi, fotum, 2ª tr., calentar; cuidar, G
proteger. Gabriel, indecl., -iel, -iēlis, m., Gabriel.
fractus, -a, -um, p.p. de frango. gallus, -i, m., gallo.
fragĭlis, -e, adj., frágil, caduco. gaudeo, gavīsus sum, semidep. 2ª intr., gozar
fragilĭtas, -ātis, f., fragilidad, caducidad. [en su interior] (+ abl.).
frango, fregi, fractum, 3ª tr., romper, quebrar, gavīsus, -a, -um, p.p. de gaudeo.
debilitar; reducir, abatir. gaudium, -ii, n., contento, gozo, alegría.
frater, -tris, m., hermano. gehenna, -æ, f., infierno, gehena.
fraus, fraudis, f., engaño, fraude. gemĭtus, -us, m., gemido, lamento.
fregi, perf. de frango. gemo, -ui -ĭtum, 3ª intr., gemir.
frequens, -ntis, adj., numeroso, frecuente. generatio, -ōnis, f., generación.
fretum, -i, n., estrecho (de mar). genĕro, 1ª tr., engendrar.
frons, -ntis, f., frente; fachada; apariencia. generōsus, -a, -um, adj., noble, generoso.
fructuōsus, -a, -um, adj., productivo, genĕtrix (genĭtrix), -trīcis, f., madre.
fructífero, provechoso. genĭtor, -ōris, m., creador, padre.
fructus, -a, -um, p.p. de fruor. genĭtus, -a, -um, p.p. de gigno; adj.,
fructus, -us, m., fruto; beneficio, ganancia; engendrado, hijo.
provecho. geno, -ui, -ĭtum, véase gigno.
frugalĭtas, -ātis, f., frugalidad, moderación, gens, -ntis, f., linaje, familia, raza, pueblo.
sobriedad. genu, -us, n., rodilla.
frumentum, -i, n., trigo. genui, perf. de gigno.
fruor, fructus (fruĭtus) sum, dep. 3ª intr., genus, -ĕris, n., origen, raza, especie, género,
gozar de, disfrutar de (+ abl.). clase.
frustra, adv., en vano. germen, -ĭnis, n., germen, principio.
frux, frugis, f. (generalmente en pl., fruges, germĭno, 1ª intr., germinar, producir.
-um), frutos, productos; provecho. gero, gessi, gestum, 3ª tr., llevar, engendrar,
fudi, perf. de fundo (derramar). producir; gerere curam, cuidar.
fuga, -æ, f., fuga, huida. gestus, -a, -um, p.p. de gero.
fugio, fugi, fugitūrus, 3ª m. intr., huir. gigno (geno), genui, genĭtum, 3ª tr., engendrar,
fugo, 1ª tr., poner en fuga, hacer huir. crear, producir, causar; pas., proceder,
fulgeo, fulsi, —, 2ª intr., resplandecer. provenir, nacer.
fulgĭdus, -a, -um, adj., refulgente. gladius, -ii, m., espada.
fulgor, -ōris, m., fulgor, brillo, resplandor. glisco, —, —, 3ª tr., crecer, aumentar,
fulmen, -ĭnis, n., rayo. extenderse.
fulvus, -a, -um, adj., amarillo. gloria, -æ, f., gloria.
functus, -a, -um, p.p. de fungor. glorifĭco, 1ª tr., glorificar.
fundamentum, -i, n., fundamento, base. glorior, dep. 1ª intr., gloriarse.
fundo, 1ª tr., asegurar, fundar, construir.
[15]
INTRODUCCIÓN AL LATÍN ECLESIÁSTICO
gloriōsus, -a, -um, adj., glorioso; ávido de haustus, -a, -um, p. p. de haurio.
gloria, fanfarrón. hera, -æ, f., señora, dueña de la casa.
gradior, gressus sum, dep. 3ª m. intr., marchar, heredĭtas, -ātis, f., heredad, herencia.
caminar, andar. heri, adv., ayer.
gradus, -us, m., paso, marcha, escalón, grado. Herōdes, -is (-æ), m., Herodes.
Græcia, -æ, f., Grecia. herus, -i, m., señor, dueño de la casa.
granum, -i, n., grano. hic, adv., aquí.
grates (sin gentivo), f. pl., acción de gracias. hic, hæc, hoc, adj.-pron. dem., este, esta, esto.
gratia, -æ, f., gracia, favor. hiems, -ĕmis, f., invierno.
gratis, adv., graciosamente, gratis. Hierusălem, indecl., Hierosol$ma, -æ, f.,
gratus, -a, -um, adj., grato, agradable. Hierosol$ma, -ōrum, n. pl., véase Ieru-
gravātus, -a, -um, p.p. de gravo; adj., cargado salem.
con, pesado. hilăris, -e, adj., alegre, jovial.
gravis, -e, adj., grave, pesado. hinc, adv., de aquí.
gravissĭme, adv., muy difícilmente, gravísima- historia, -æ, f., historia, relato.
mente. hodie, adv., hoy.
gravĭtas, -ātis, f., pesadez; dureza; gravedad. hodiernus, -a, -um, adj., de hoy.
gravĭter, adv., gravemente; con autoridad; con homo, -ĭnis, m., hombre, ser humano; individio,
rigor, con severidad. persona.
gressus, -a, -um, p.p. de gradior. honestas, -ātis, f., honestidad.
gressus, -us, m., paso, marcha. honestus, -a, -um, adj., honorable, honrado.
grex, gregis, m., rebaño. honor, -ōris, m., honor, manifestación de
gubernātor, -ōris, m., timonel; director, jefe. respeto o estima; cargo honorífico; ornato,
guberno, 1ª, tr., gobernar, regir; orig. manejar gloria.
el timón. honōro, 1ª tr., honrar.
gurges, -ĭtis, m., torbellino, abismo. hora, -æ, f., hora.
gusto, 1ª tr., probar, gustar. horologium, -ii, n., reloj.
gustus, -us, m., gusto, sabor; cata, prueba. horreo, -ui, —, 2ª intr., estar erizado; temblar,
guttur, -ŭris, n., garganta, fauces. estremecerse; tr., tener horror a, temer.
horribĭlis, -e, adj., horrible, espantoso.
horrĭdus, -a, -um, adj., erizado, duro; áspero;
H terrible.
habeo, -ui, -ĭtum, 2ª tr., tener, poseer; contener, hortor, 1ª tr., exhortar.
ocasionar; encontrarse; mantener; tratar; hostia, -æ, f., víctima.
considerar, tener como, valorar, servir (+ hostis, -is, m. y f., enemigo.
dat., + gen.). huc, adv., a este lugar, hacia aquí; además.
habitatio, -ōnis, f., morada, acción de habitar. huiusmodi, adv., de este modo.
habĭto, 1ª intr., habitar. humanĭtas, -ātis, f., humanidad, naturaleza
habĭtus, -a, -um, p.p. de habeo. humana; bondad, afabilidad.
habĭtus, -us, m., aspecto, modo de ser, humānus, -a, -um, adj., humano; amable,
condición, hábito. afable, benigno.
habui, perf. de habeo. humiliatio, -ōnis, f., humillación.
Hadria, -æ, m., el mar Adriático. humilio, 1ª tr., humillar.
hædus, -i, m., cabrito. humĭlis, -e, adj., humilde.
hæredĭtas, -ātis, f., ver hereditas. humilĭtas, -ātis, f., humildad, modestia.
hæreo, hæsi, hæsum, 2ª intr., adherirse (+ humilĭter, adv., humildemente.
dat.); quedarse quieto. humus, -i, m., tierra.
hæsi, perf. de hæreo. hydria, -æ, f., hidria (vasija para agua).
haud, adv., no (niega una palabra o un hymnus, -i, m., himno, canto.
sintagma). hypocrĭta (-es), -æ, m., hipócrita.
haurio, hausi, haustum, 3ª tr., sacar, extraer;
consumir.
hausi, perf. de haurio. I
[16]
INTRODUCCIÓN AL LATÍN ECLESIÁSTICO
iaceo, -ui, -itūrus, 2ª intr., yacer, estar tendido, immĕmor, -ŏris, adj., que no se acuerda,
yacer derribado. olvidadizo; ingrato.
iacio, ieci, iactum, 3ª tr., lanzar, echar, arrojar. immensus, -a, -um, adj., enorme, inmenso.
Iacob, indecl., Iacōbus, -i, m., Jacob, Santiago. immĭneo, —, —, 2ª intr., estar suspendido
iacto, 1ª tr., echar, arrojar. sobre; ser inminente; amenzar.
iactus, -a, -um, p.p. de iacio. immissus, -a, -um, p.p. de immitto.
iacui, perf. de iaceo. immitto, -mīsi, -missum, 3ª tr., enviar hacia o
iam, adv., ya. contra.
ianua, -æ, f., puerta. immo, adv., sí, por cierto; no, al contrario.
ibi, adv., allí. immobĭlis, -e, adj., inmóvil, reposado.
idem, eădem, idem, adj.-pron., el mismo, la immoderāte, adv., sin regla, sin orden, sin
misma, lo mismo. medida.
ideo, adv., por eso. immolatio, -ōnis, f., inmolación, sacrificio.
ieci, perf. de iacio. immŏlo, 1ª tr., inmolar, sacrificar; ofrecer.
ieiunium, -ii, n., ayuno. immortālis, -e, adj., inmortal.
ieiūno, 1ª intr., ayunar. immunditia, -æ, f., suciedad, impureza.
Ierusălem (Hierusălem), f. indecl. (o immundus, -a, -um, adj., sucio, impuro.
Hierosol$ma, -ōrum, n. pl.), Jerusalén. immūto, 1ª tr., cambiar, modificar, indisponer.
Iesse, m. indecl., Jessé. impello, -pŭli, -pulsum, 3ª tr., golpear,
Iesus, -u, m., Jesús. empujar, impeler.
igĭtur, conj., así pues, pues, por tanto, por impendeo, —, —, 2ª intr., estar suspendido,
consiguiente. amenazar; tr., dominar.
ignāvus, -a, -um, adj., perezoso. impendo, -pendi, -pensum, 3ª tr., gastar,
igneus, -a, -um, adj., ígneo, de fuego; brillante. emplear.
ignis, -is, m., fuego. impensus, -a, -um, p.p. de impendo.
ignosco, ignōvi, ignōtum, 3ª intr., perdonar. imperātor, -ōris, m., jefe supremo, general;
ignōtus, -a, -um, p.p. de ignosco; adj., extraño, emperador.
desconocido. imperium, -ii, n., mando, orden, autoridad,
ii, perf. de eo. gobierno, imperio.
illābor, -lapsus sum, dep. 3ª intr., resbalarse. impĕro, 1ª tr., mandar; intr., ejercer el mando.
illāc, adv., por allí. impĕtro, 1ª tr., alcanzar, conseguir, obtener.
illapsus, -a, -um, p.p. de illabor. impĕtus, -us, m., ataque, ímpetu, empuje.
illātus, -a, -um, p.p. de infero. impius, -a, -um, adj., impío, malvado.
ille, illa, illud, adj.-pron. dem., aquel, aquella, impleo, -plēvi, -plētum, 2ª tr., llenar,
aquello. completar.
illibātus, -a, -um, adj., intacto, entero, implĭco, -ui (-āvi), -ĭtum (-ātum), 1ª tr.,
inviolado, inmaculado. enredar, envolver; complicar, comprometer
illīc, adv., allí. impōno, -posui, -posĭtum, 3ª tr., poner,
illĭgo, 1ª tr., atar, ligar. colocar, imponer, encargar.
illinc, adv., desde allí. imposui, perf. de impono.
illūc, adv., hacia allí. impressus, -a, -um, p.p. de imprimo.
illūdo, -lūsi, -lūsum, 3ª intr., jugar con, imprĭmo, -pressi, -pressum, 3ª tr., aplicar
burlarse de, ultrajar; tr., burlarse de, ultrajar, sobre, trazar, hundir, imprimir.
ridiculizar. improbĭtas, -ātis, f., maldad.
illumĭno, 1ª tr., iluminar, alumbrar. imprŏbus, -a, -um, adj., malvado, ímprobo.
illūsi, perf. de illudo. impŭli, perf. de impello.
illustratio, -ōnis, f., iluminación. impulsus, -a, -um, p.p. de impello.
illustro, 1ª tr., iluminar, ilustrar, engrandecer. impūrus, -a, -um, adj., impuro, sucio.
imāgo, -gĭnis, f., imagen, representación. imus, -a, -um, adj. superl. de inferus, íntimo,
imbecillis, -e, adj., débil, enfermizo. bajo, profundo.
imber, -bris, m., lluvia. in, prep. de ac., a, en, dentro de; hasta; en, por;
immaculātus, -a, -um, adj., puro, no para; prep. de abl., en, entre; durante; a
manchado, inmaculado. propósito de.
[17]
INTRODUCCIÓN AL LATÍN ECLESIÁSTICO
inaccessibĭlis, -e, adj., inaccesible, inalcan- infra, adv., abajo, debajo; prep. de ac., debajo
zable. de, bajo.
inānis, -e, adj., vacío, vano, inútil. infundo, -fūdi, -fūsum, 3ª tr., verter, derramar,
incarnatio, -ōnis, f., encarnación. infundir.
incarno, 1ª tr., tomar, carne, encarnarse. ingemisco, -gemui, —, 3ª intr., gemir,
incendo, -cendi, -censum, 3ª tr., encender. lamentarse; tr., deplorar.
incensum, -i, n., incienso. ingenium, -ii, m., disposición natural, carácter,
incensus, -a, -um, p.p. de incendo. inteligencia, talento, fantasía.
incēpi, perf. de incipio. ingens, -ntis, adj., enorme, grande.
inceptus, -a, -um, p.p. de incipio. ingĕro, -gessi, -gestum, 3ª tr., echar, lanzar,
incertus, -a, -um, adj., incierto, poco seguro, proferir; imponer.
indeterminado. ingrātus, -a, -um, adj., desagradable, molesto,
incessabĭlis, -e, adj., incesante. ingrato.
incessanter, adv., sin cesar. ingrĕdior, -gressus sum, dep. 3 ª m. tr., entrar
incĭdo, -cĭdi, -casūrus, 3ª intr., caer en o sobre, en, penetrar; emprender; intr., entrar.
precipitarse, presentarse. ingressus, -a, -um, p.p. de ingredior.
incīdo, -cīdi, -cīsum, 3ª tr., hacer un corte; inhabĭto, 1ª tr., habitar en.
grabar, cortar. inhæreo, -hæsi, -hæsum, 2ª intr., estar pegado
incĭpio, -cēpi, -ceptum, 3ª tr., empezar. o unido; ser inseparable.
inclĭtus, -a, -um, adj., célebre, ilustre. inhorreo, —, —, 2ª intr., estar erizado o
incŏla, -æ, m., habitante. aterrorizado.
incŏlo, 1ª tr., habitar. inimīcus, -a, -um, adj., enemigo, hostil;
incolumĭtas, -ātis, f., incolumidad. adverso (utilízase como sustantivo).
incredŭlus, -a, -um, adj., incrédulo, descreído. iniquamentum, -i, n., injusticia, iniquidad.
inde, adv., de allí; por ello; desde entonces. iniquĭtas, -ātis, f., desigualdad, injusticia.
indicium, -ii, n., revelación, indicio, signo. inīquus, -a, -um, adj., desigual, desfavorable,
indĭco, 1ª tr., indicar. injusto, iniquo, hostil.
indiscrēte, adv., confusamente. initium, -ii, m., principio, comienzo, origen.
indūco, -duxi, -ductum, 3ª tr., llevar, conducir, iniuria, -æ, f., injusticia, afrenta, injuria.
inducir. innŏcens, -ntis, adj., inofensivo, inocente.
inductus, -a, -um, p.p. de induco. innocentia, -æ, f., inocencia.
indulgeo, -dulsi, -dultum, 2ª intr., ser innovātus, -a, -um, p.p. de innovo; adj.,
complaciente, condescender. renovado.
induo, -dui, -dūtum, 3ª tr., vestir, vestirse. innŏvo, 1ª tr., renovar.
indūtus, -a, -um, p.p. de induo. innoxius, -a, -um, adj., inofensivo, inocente,
induxi, perf. de induco. incólume.
inebrio, 1ª intr., embriagarse. innumĕrus, -a, -um, adj., innumerable.
ineffabĭlis, -e, adj., inefable, inenarrable. [inquio], def., decir (¼ inquam, -is, -it,
infans, -ntis, adj., mudo, que no habla; niño; inquiunt; inquies, inquiet).
infantil. insensātus, -a, -um, adj., necio, insensato.
infēlix, -īcis, adj., estéril; desgraciado, infeliz. insidiæ, -ārum, f. pl., asechanza, emboscada;
infernus, -i, m., infierno. insidia, perfidia, traición.
infĕro, intŭli, illātum, irr. 3ª tr., echar, insidior, dep. 1ª intr., asechar, poner una
adelantar, producir, causar, inferir. trampa.
infĕrus, -a, -um, adj., inferior, infernal. instar, indecl. n., valor, importancia, tamaño.
infirmĭtas, -ātis, f., debilidad, enfermedad. institutio, -ōnis, f., disposición, plan,
infirmor, dep. 1ª tr., estar débil o enfermo. formación, instrucción, institución.
infirmus, -a, -um, adj., débil, apocado, tímido. insto, -stĭti, -statūrus, 1ª intr. y tr., estar sobre,
inflammo, 1ª tr., inflamar, encender, excitar. perseguir, apremiar, amenazar.
inflammātus, -a, -um, p.p. de inflammo. instruo, -struxi, -structum, 3ª tr., colocar,
inflo, 1ª tr., soplar, tocar un instrumento de disponer, construir, instruir.
viento, inflar; enardecer, exaltar. insūdo, 1ª intr., sudar (+ dat.).
insŭla, -æ, f., isla.
[18]
INTRODUCCIÓN AL LATÍN ECLESIÁSTICO
[19]
INTRODUCCIÓN AL LATÍN ECLESIÁSTICO
iudĭco, 1ª intr. y tr., juzgar. largĭtas, -ātis, f., largueza, liberalidad, genero-
iugĭter, adv., continuamente. sidad.
iugum, -i, n., yugo. largītor, -ōris, m., donador generoso o esplén-
iunctus, -a, -um, p.p. de iungo; adj., unido. dido.
iungo, iunxi, iunctum, 3ª tr., unir, juntar. largus, -a, -um, adj., liberal, generoso,
iunior, -ōris, adj. comp. de iuvenis, más joven. abundante.
ius, iuris, n., derecho, justicia. lascivio, -ii, -ītum, 4ª intr., estar alegre, ser
iussi, perf. de iubeo. juguetón, tener apetito (sexual).
iussum, -i, n., mandato, orden. lascīvus, -a, -um, adj., juguetón, alegre;
iussus, -a, -um, p.p. de iubeo. disoluto, lascivo.
iussus, [-us], m., orden (¼ iussu, por orden). lassus, -a, -um, adj., cansado, fatigado.
iustitia, -æ, f., justicia. lateo, latui, —, 2ª intr. y tr., ocultarse,
iustus, -a, -um, adj., justo. esconderse.
iuvĕnis, -e, adj., joven. Latīnus, -a, -um, adj., latino.
iuventus, -ūtis, f., juventud. latro, 1ª intr., ladrar.
iuvo, iuvi, iutum, 1ª tr., ayudar, complacer. latro, -ōnis, m., ladrón.
iuxta, adv., junto, cerca; prep. de ac., junto a, latus, -a, -um, p.p. de fero.
según. latus, -a, -um, adj., ancho, extenso.
ivi, perf. de eo. laudabĭlis, -e, adj., loable.
laudatio, -ōnis, f., alabanza, elogio.
laudo, 1ª tr., alabar, elogiar.
L laureus, -a, -um, adj., láureo, de hoja de laurel.
labes, -is, f., caída, ruina, mancha. laus, laudis, f., alabanza, elogio.
labium, -ii, n., labio. lavo, lavi, lautum, 1ª tr., lavar; intr., bañarse
labo, 1ª intr., tambalearse. (¼ existen formas que derivan del modelo
labor, lapsus sum, dep. 3ª intr., resbalarse, lavo, lavavi, lavatum).
deslizarse. laxus, -a, -um, adj., amplio, flojo.
labor, -ōris, m., fatiga, esfuerzo, trabajo; Lazărus, -i, m., Lázaro.
desgracia. lectio, -ōnis, f., lección, lectura.
laboriōsus, -a, -um, adj., difícil, penoso; lectus, -a, -um, p.p. de lego.
laborioso. legālis, -e, adj., conforme a la ley, legal.
labōro, 1ª intr. y tr., trabajar, esforzarse en; legātus, -i, m., embajador, legado.
pasar angustia, padecer. legio, -ōnis, f., legión.
lac, lactis, n., leche. lego, legi, lectum, 3ª tr., reunir, recoger; leer.
lacrĭma, -æ, f., lágrima. lentus, -a, -um, adj., flexible; perezoso, lento;
lacrimōsus, -a, -um, adj., lacrimoso, lleno de tardo.
lágrimas; que hace llorar. leo, -ōnis, m., león; Leo, -ōnis, m., León
lædo, læsi, læsum, 3ª tr., herir. (nombre propio).
læsus, -a, -um, p.p. de lædo. levāmen, -ĭnis, n., consuelo, alivio.
lætatus, -a, -um, p.p. de lætor. levis, -e, adj., leve, ligero; insignificante.
lætifĭco, 1ª tr., alegrar, regocijar. levĭtas, -ātis, f., ligereza, inconstancia.
lætitia, -æ, f., alegría. levo, 1ª tr., aligerar, aliviar, debilitar; elevar,
lætor, lætātus sum, dep. 1ª intr., alegrarse. levantar.
lætus, -a, -um, adj., contento, alegre. lex, legis, f., ley.
lancea, -æ, f., lanza. Libănus, -i, m., Líbano (monte de Siria).
languĭdus, -a, -um, adj., lánguido, débil, libenter, adv., de buena gana.
extenuado. liber, -ĕra, -ĕrum, adj., libre, franco.
languor, -ōris, m., debilidad, enfermedad. liber, -bri, m., libro.
lapis, -ĭdis, m., piedra. libĕri, -ōrum, m. pl., los hijos.
lapsus, -a, -um, p.p. de labor. libĕro, 1ª tr., liberar; librar.
lapsus, -us, m., caída, deslizamiento. libertas, -ātis, f., libertad.
largior, largītus sum, dep. 4ª tr., dar libertīnus, -i, m., liberto.
copiosamente, mostrarse pródigo.
[20]
INTRODUCCIÓN AL LATÍN ECLESIÁSTICO
libet, libuit, libĭtum est, def. 2ª impers. intr., macŭlo, 1ª tr., manchar, ensuciar, mancillar.
place, agrada, gusta. mæreo, —, —, 2ª intr., estar triste, afligirse.
libīdo, -dĭnis, f., deseo desenfrenado; ansia, mæstitia, -æ, f., tristeza, aflicción.
deseo, pasión. mæstus, -a, -um, adj., triste, afligido.
licet, licuit, licĭtum est, def. 2ª impers. intr., magis, adv., más; magis ... quam, más... que.
está permitido, se puede. magister, -tri, m., maestro.
licet, conj., aunque. magistra, -æ, f., maestra.
lignum, -i, n., madera, leño, tronco. magistrātus, -us, m., cargo público,
ligo, 1ª tr., atar, ligar. magistratura; magistrado.
lilium, -ii, n., lirio. magnalia, -ium, n. pl., grandezas, maravillas.
limen, -ĭnis, n., umbral, puerta; principio. magnetĭcus, -a, -um, adj., magnético.
limes, -ĭtis, m., sendero, linde, frontera. magnifĭco, 1ª tr., exaltar, glorificar.
lingua, -æ, f., lengua. magnifĭcus, -a, -um, adj., magnífico, fastuoso,
lis, litis, f., querella, disputa, litigio. espléndido.
littĕra, -æ, f., letra (sing.); escrito, carta (pl.). magnitūdo, -ĭnis, f., grandeza, extensión,
liturgia, -æ, f., liturgia. fuerza.
litus, -ŏris, n., litoral, playa, costa, orilla. magnus, -a, -um, adj., grande.
loco, 1ª tr., colocar. magus, -a, -um, adj., mágico; -us, -i, m., mago;
locus, -i, m. (pl. loci m.; loca n.), lugar, sitio; sacerdote persa.
estado, situación; cuestión; pasaje. maiestas, -ātis, f., majestad, dignidad.
locūtus, -a, -um, p.p. de loquor. maior, maius, (gen. -ōris), adj. comp. de
longe, adv., lejos. magnus, mayor.
longus, -a, -um, adj., largo. maiōres, -um, m. pl., antepasados.
loquēl[l]a, -æ, f., palabra, lenguaje. male, adv., mal (¼ comp. peius; superl.
loquor, locūtus sum, dep. 3ª intr., hablar; tr., pessĭme).
decir. maledīco, -dixi, -dictum, 3ª tr., hablar mal de,
luceo, luxi, —, 2ª intr., brillar. denigrar, injuriar.
lucerna, -æ, f., lámpara, cándil. maledictus, -a, -um, p.p. de maledico; adj.,
lucĭdus, -a, -um, adj., claro, brillante, lúcido; maldito.
evidente. maledixi, perf. de maledico.
lucĭfer, -ĕra, -ĕrum, adj., luminoso, brillante. malignus, -a, -um, adj., malvado, pérfido.
luctus, -us, m., dolor, pesar, aflicción. malo, malui, —, irr. tr., querer más, preferir.
ludo, lusi, lusum, 3ª intr., jugar; tr., ejercitarse malum, -i, n., el mal.
(en algo); representar, cantar. malus, -a, -um, adj., malo, malvado.
ludus, -i, m., juego. malus, -i, f., manzano.
lugeo, luxi, luctum, 2ª intr., lamentarse. mandātum, -i, n., encargo, comisión, mandato,
lumen, -ĭnis, n., luz, lumbre, fuego. orden, mandamiento.
luna, -æ, f., luna. mando, 1ª tr., encargar, confiar; encomendar,
lusi, perf. de ludo. mandar.
luscus, -a, -um, adj., tuerto. mandūco, 1ª tr., masticar, comer.
lustrum, -i, n., lustro, periodo de cinco años. mane, adv., por la mañana.
lusus, -a, -um, p.p. de ludo. maneo, mansi, mansum, 2ª intr., permanecer,
lutum, -i, n., lodo, barro. quedarse; mantenerse.
lux, lucis, f., luz, brillo; luz del día. mansi, perf. de maneo.
luxi, perf. de luceo y de lugeo. mansio, -ōnis, f., estancia, habitación, morada.
lympha, -æ, f., agua clara. manifesto, 1ª tr., manifestar.
manus, -us, f., mano; poder, autoridad; tropa.
mare, -is, n., mar.
M Marīa, -æ, f., María.
Macchabæi, -ōrum, m. pl., los macabeos. marītus, -i, m., marido, esposo.
machĭna, -æ, f., máquina, artefacto, marmor, -ŏris, n., mármol.
maquinaria. Martha, -æ, f., Marta.
macŭla, -æ, f., mancha. martyr, -$ris, m. y f., testigo, mártir.
[21]
INTRODUCCIÓN AL LATÍN ECLESIÁSTICO
[22]
INTRODUCCIÓN AL LATÍN ECLESIÁSTICO
molestus, -a, -um, adj., molesto. nascor, natus sum, dep. 3ª intr., nacer.
mollis, -e, adj., flexible, suave; blando, tierno. natālis, -e, adj., natal, del nacimiento.
monăchus, -i, m., monje. natalicius, -a, -um, adj., natalicio.
monastĭcus, -a, -um, adj., monástico. nativĭtas, -ātis, f., nacimiento.
moneo, -ui, -ĭtum, 2ª tr., hacer pensar; advertir, natūra, -æ, f., naturaleza; modo de ser;
aconsejar. carácter; orden natural.
mons, montis, m., monte. natus, -a, -um, p.p. de nascor; adj., nacido.
monstro, 1ª tr., indicar, enseñar, mostrar. natus, -i, m., hijo.
monumentum, -i, n., recuerdo, testimonio nauta, -æ, m., marinero.
solemne; monumento sepulcral, tumba. navĭgo, 1ª intr., navegar.
mora, -æ, f., tardanza, retraso; espacio de navis, -is, f., nave, embarcación.
tiempo. ne, adv., no.
morbus, -i, m., enfermedad. ne, conj. (con subj.), que no (con verbos de
morior, mortuus sum, dep. 3ª m. intr., morir. temor, que); para que no.
moror, dep. 1ª intr., detenerse, entretenerse; -ne, adv. enclit., interr., acaso (se traduce con
quedarse, residir. el tono interr.); interr. indir., si; exclam.
mors, mortis, f., muerte. nec, neque, conj. cop., y no, ni.
morsus, -us, m., mordisco. neccesĭtas, -ātis, f., necesidad, destino.
mortālis, -e, adj., mortal, caduco, perecedero; necessarius, -a, -um, adj., necesario,
humano. ineludible, imperioso, indispensable.
mortuus, -a, -um, p.p. de morior; adj., muerto. necesse, adj. n. indecl. (necesse est), necesario,
mos, moris, m., costumbre; carácter. inevitable.
motus, -a, -um, p.p. de moveo. neco, 1ª tr., matar.
motus, -us, m., movimiento; inquietud; motivo. nefas, n. indecl., contrario a la ley religiosa,
moveo, movi, motum, 2ª tr., trasladar, mover; sacrilegio, impiedad; horror.
conmover, influir. negatio, -ōnis, f., negación, negativa.
mox, adv., en seguida, pronto. nego, 1ª tr., decir que no, negar.
Moyses, -is, m., Moisés. negotium, -ii, n., ocupación, trabajo, asunto
mulier, -ĕris, f., mujer. molesto, negocio.
multiformis, -e, adj., variado. Nehemias, -æ, m., Nehemías.
multiplĭco, 1ª tr., multiplicar, aumentar. nemo, [-ĭnis], m., nadie (¼ nemĭnem, nemĭni).
multitūdo, -ĭnis, f., muchedumbre, multitud. nempe, adv., naturalmente, por supuesto.
multo, adv., mucho, muy. nemus, -ŏris, n., bosque.
multum, adv., mucho, en gran manera. neque, conj. cop., véase nec.
multus, -a, -um, adj., mucho, abundante; nequitia, -æ, f., nulidad, pereza.
asiduo, frecuente; numeroso. nescio, 4ª tr., no saber.
mundo, 1ª tr., limpiar. nex, necis, f., muerte violenta.
mundus, -a, -um, adj., limpio. nexus, -us, m., vínculo, nexo.
mundus, -i, m., mundo, universo. nidus, -i, m., nido.
munĕro, 1ª tr., regalar. niger, -gra, -grum, adj., negro.
munia, -ium, n. pl., deberes, cargos. nihil, n. indecl., nada.
munio, 4ª tr., edificar; fortificar, proteger. nimis, adv., demasiado, en exceso.
munus, -ĕris, n., oficio, tarea; favor, regalo. nimius, -a, -um, adj., excesivo, inmoderado.
murmur, -ŭris, n., murmullo, rumor. nisi, conj., si no, excepto si.
murus, -i, m., muro, muralla, pared. niteo, -ui, —, 2ª intr., brillar.
muto, 1ª tr., cambiar. nitĭdus, -a, -um, adj., claro, brillante; hermoso.
myrrha, -æ, f., mirra. nitor, nisus (nixus) sum, dep. 3 intr., apoyarse
mysterium, -ii, n., misterio; cosa sobrenatural. en; esforzarse.
nixus, -a, -um, p.p. de nitor.
nobĭlis, -e, adj., conocido, manifiesto, célebre;
N noble; excelente.
nam, conj., pues, porque, en efecto. noceo, -ui, -ĭtum, 2ª intr., perjudicar, dañar.
narro, 1ª, tr., narrar, contar, decir. nocturnus, -a, -um, adj., nocturno.
[23]
INTRODUCCIÓN AL LATÍN ECLESIÁSTICO
[24]
INTRODUCCIÓN AL LATÍN ECLESIÁSTICO
omnis, -e, adj., todo. ovīle, -is, n., redil, establo para el rebaño.
onus, -ĕris, n., carga, peso. ovis, -is, f., oveja.
operarius, -a, -um, adj., de trabajo, obrero. ovo, —, —, 1ª intr., aplaudir, ovacionar.
opĕrio, -perui, -pertum, 4ª tr., cubrir, recubrir,
cerrar, ocultar.
opĕror, dep.1ª intr., trabajar en, ocuparse de. P
opertus, -a, -um, p.p. de operio. pabŭlum, -i, n., pasto, forraje; alimento.
operio, perf. de operio. pacifĭco, 1ª tr., apaciguar, calmar.
opinio, -ōnis, f., opinión, creencia. pactus, -a, -um, p.p. de pango.
oportet, -tuit, —, impers. 2ª intr., conviene, es pænitentia, -æ, f., arrepentimeinto, pesar,
necesario. penitencia.
oppĭdum, -i, n., plaza fuerte, ciudad pænĭteo, -tui, —, 2ª intr., disgustar;
amurallada, fortaleza, población. arrepentirse.
oppressus, -a, -um, p.p. de opprimo. pagānus, -a, -um, adj., aldeano; pagano, infiel.
opprĭmo, -pressi, -pressum, 3ª tr., apretar, Palæstīna, -æ, f., Palestina.
oprimir. palam, adv., a la luz de todos; abiertamente.
oppugno, 1ª tr., atacar, sitiar, asaltar. palma, -æ, f., palma (de la mano); palmera,
ops, opis, f., poder, fuerza, ayuda; en pl., palma; premio.
recursos, medios, riquezas. pando, pansi, pansum (passum), 3ª tr.,
optĭme, adv., muy bien, excelentemente. desplegar, tender al aire, publicar, abrir.
optĭmus, -a, -um, adj. (superl. de bonus), pango, panxi (pegi, pepĭgi), pactum, 3ª tr.,
óptimo. hundir, plantar, escribir, establecer; cantar.
opto, 1ª tr., desear. panis, -is, m., pan; alimento.
opus, opĕris, n., trabajo, obra. Panormus, -is, f., Palermo.
opus, n. indecl., cosa necesaria; ~ est, es panxi, perf. de pango.
preciso, es necesario (+ dat. de pers. y abl. papa, -æ, m., papa.
de cosa; + gen. de cosa). par, paris, adj., igual, par, parejo, igualado,
oracŭlum, -i, n., oráculo; predicción, profecía. semejante; adecuado.
oratio, -ōnis, f., discurso; oración, plegaria. parabŏla, -æ, f., parábola.
orbis, -e, adj., órbita circular; disco; superficie paraclētus (-clītus), -i, m., Paráclito, el Espíritu
de la tierra, orbe. Santo (abogado defensor).
ordĭno, 1ª tr., ordenar. paradīsus, -i, m., jardín; paraíso.
ordo, -dĭnis, m., fila, hilera, orden, sucesión. parātus, -a, -um, p.p. de paro; adj., preparado,
orgănum, -i, m., utensilio, instrumento. dispuesto.
orīgo, -ĭnis, f., origen, causa, principio. parco, peperci, parsum, 3ª intr., ahorrar, ser
orior, -ortus sum, dep. 4ª intr., levantarse, parco; respetar, tener consideración por,
salir, nacer, empezar. mirar por; abstenerse de.
ornamentum, -i, n., adorno. parens, -ntis, f. y m., madre, padre; padres.
orno, 1ª tr., adornar, embellecer; honrar. pareo, -ui, -ĭtum, 2ª intr., aparecer, mostrarse;
oro, 1ª tr., hablar, pronunciar un discurso; rezar, obedecer, someterse; impers., es evidente.
rogar. pario, pepĕri, partum, 3ª tr., dar a luz, parir;
orthodoxus, -a, -um, adj., recto, ortodoxo. producir, engendrar, causar.
ortus, -a, -um, p.p. de orior. parĭter, adv., igualmente, del mismo modo.
ortus, -us, m., nacimiento, origen, salida. paro, 1ª tr., preparar.
os, oris, n., boca; cara, rostro. pars, partis, f., parte, fracción, proporción;
os, ossis, n., hueso, osamenta. partido, causa, bando; misión, cometido;
oscŭlo, 1ª tr., besar. región.
oscŭlum, -i, n., beso. parsimonia, -æ, f., ahorro, economía;
ostendo, -tendi, - tentum (-tensum), 3ª tr., privación.
tender hacia adelante, presentar, mostrar. partĭceps, -cĭpis, adj., partícipe.
ostentus, -a, -um, p.p. de ostendo. participatio, -ōnis, f., comunicación.
otium, -ii, n., ocio, descanso, inactividad; paz, particĭpo, 1ª tr., hacer partícipe; participar,
sosiego. comunicar.
[25]
INTRODUCCIÓN AL LATÍN ECLESIÁSTICO
partim, adv., en parte. peior, -ius, (gen. -ōris), adj. comp. de malus,
parturio, 4ª intr., estar de parto, sufrir; tr., peor.
llevar en su seno, producir, engendrar. pellĭcio, -lexi, -lectum, 3ª tr., seducir, engañar
partus, -a, -um, p.p. de pario. con zalamerías.
parui, perf. de pareo. pellis, -is, f., piel.
parum, adv., poco, apenas. pello, pepŭli, pulsum, 3ª tr., impulsar,
parvŭlus, -a, -um, adj., muy pequeño, empujar; poner en marcha; golpear.
pequeñito. pendeo, pependi, —, 2ª intr., colgar, estar
parvus, -a, -um, adj., pequeño, humilde. colgado, pender, depender.
Pascha, -æ, f., o Pascha, -ătis, n., Pascua. penĕtro, 1ª tr. e intr., penetrar, entrar.
paschālis, -e, adj., pascual. penĭtus, adv., profundamente.
pasco, pavi, pastum, 3ª tr., apacentar; hacer penna, -æ, f., pluma; ala.
crecer. penso, 1ª tr., pesar, juzgar; apreciar, valorar;
pascor, pastus sum, dep. 3ª tr. e intr., pacer en. compensar.
pascuum, -i, n., pastos, pastizal. pependi, perf. de pendeo.
passer, -ĕris, m., gorrión. peperci, perf. de parco.
passio, -ōnis, f., pasión; sufrimiento. pepĕri, perf. de pario.
passus, -a, -um, p.p. de patior y de pando. pepĭgi, perf. de pango.
pastor, -ōris, m., pastor. pepŭli, perf. de pello.
pastus, -a, -um, p.p. de pasco y de pascor. per, prep. de ac., a través de, por medio de;
pastus, -us, m., pasto, alimento. durante; por, con motivo de, gracias a; por
pateo, -tui, —, 2ª intr., estar abierto, ser (en juramentos).
patente; extenderse. peractus, -a, -um, p.p. de perago.
pater, -tris, m., padre. perăgo, -ēgi, -actum, 3ª tr., terminar.
paternus, -a, -um, adj., paterno. perarĭdus, -a, -um, adj., muy árido, desértico.
patesco, patui, —, 3ª tr., abrirse, extenderse. percēpi, perf. de percipio.
patiens, -ntis, p.pres. de patior; adj., que perceptio, -ōnis, f., recolección; percepción,
soporta, paciente, sufrido. conocimiento; gusto.
patienter, adv., pacientemente. perceptus, -a, -um, p.p. de percipio.
patientia, -æ, f., paciencia. percĭpio, -cēpi, -ceptum, 3ª tr., percibir, sentir,
patior, passus sum, dep. 3ª tr., sufrir, soportar, recibir, hacerse cargo, saborear.
resignarse, tolerar. percussi, perf. de percutio.
patria, -æ, f., patria. percussus, -a, -um, p.p. de percutio.
patriarcha (-es), -æ, f., patriarca. percutio, -cussi, -cussum, 3ª tr., golpear.
patrius, -a, -um, adj., paterno, paternal, perditio, -ōnis, f., ruina, perdición.
tradicional; de la patria, nacional. perdĭtor, -ōris, m., destructor, corruptor.
patrōnus, -i, m., protector, patrono. perdĭtus, -a, -um, p.p. de perdo.
patui, perf. de pateo y de patesco. perdo, -dĭdi, -dĭtum, 3ª tr., perder.
paucus, -a, -um, adj., poco, escaso. perdūco, -duxi, -ductum, 3ª tr., conducir;
paulatim, adv., poco a poco. continuar, proseguir.
paulo, adv., poco, un poco, algo. perēgi, perf. de perago.
Paulus, -i, m., Pablo. peregrīno, 1ª intr., peregrinar, viajar.
pauper, -ĕris, adj., pobre. perēmi, perf. de perimo.
paupertas, -ātis, f., pobreza. peremptus, -a, -um, p.p. de perimo.
pax, pacis, f., paz. perennis, -e, adj., perenne, duradero, eterno.
peccātor, -ōris, m., pecador. perennĭter, adv., perennemente.
peccātum, -i, n., pecado. pereo, -ii, -ĭtum, irr. 4ª intr., irse, desaparecer;
pecco, 1ª intr., cometer una falta, pecar. perecer, consumirse.
pectus, -ŏris, n., pecho, corazón, pensamiento. perfēci, perf. de perficio.
pecunia, -æ, f., riqueza, fortuna; dinero. perfectus, -a, -um, p.p. de perficio; adj.,
pecus, -ŏris, n., ganado, rebaño. perfecto, consumado, acabado.
pedes, -dĭtis, m., peatón, soldado de infantería. perfĕro, -tŭli, -lātum, irr. tr., llevar hasta un
sitio; hacer llegar hasta el fin.
[26]
INTRODUCCIÓN AL LATÍN ECLESIÁSTICO
[27]
INTRODUCCIÓN AL LATÍN ECLESIÁSTICO
pompa, -æ, f., procesión, desfile; séquito; præcessor, -ōris, m., superior, antecesor.
pompa, aparato. præcĭpio, -cēpi, -ceptum, 3ª tr., anticipar,
pomum, -i, n., fruta. prevenir, adelantar; aconsejar, ordenar;
pondĕro, 1ª tr., pesar; apreciar, juzgar. enseñar.
pondus, -ĕris, n., peso. præcipue, adv., principalmente.
pono, posui, posĭtum, 3ª tr., poner, disponer; præcipuus, -a, -um, adj., particular, exclusivo;
depositar; dedicar, consagrar. superior, extraordinario.
pons, pontis, m., puente. præclārus, -a, -um, adj., muy claro, luminoso;
pontĭfex, -ĭcis, m., pontífice. preclaro, ilustre, famoso.
Pontius, -ii, m., Poncio. præco, -ōnis, m., pregonero, mensajero.
pontus, -i, m., mar. præconium, -i, n., anuncio, pregón.
popŭlus, -i, m., pueblo. præda, -æ, f., presa, botín.
porta, -æ, f., puerta. prædicātor, -ōris, m., predicador.
porto, 1ª tr., llevar,transportar. prædĭco, 1ª tr., decir públicamente, pregonar;
posco, poposci, —, 3ª tr., pedir, reclamar. predicar.
posĭtus, -a, -um, p.p. de pono. præfui, perf. de præsum.
possĭdeo, -sēdi, -sessum, 2ª tr., poseer, tener, præmium, -ii, n., beneficio, ganancia, premio,
ocupar. recompensa.
possum, potui, —, irr. tr., poder. præmunio, 4ª tr., fortificar de antemano;
post, adv., detrás, después; prep. de ac., detrás prevenir, precaver.
de, después de. præniteo, -ui, —, 2ª intr., relucir, brillar mucho
postea, adv., luego, después. (+ dat.).
postĕrus, -a, -um, adj., que viene después, præpăro, 1ª tr., preparar, disponer de
siguiente; descendiente. antemano.
postquam, conj., después de que. præsagium, -ii, n., presentimiento, predicción,
posui, perf. de pono. presagio.
potens, -ntis, adj., poderoso. præscius, -a, -um, adj., que se conoce de
potenter, adv., con fuerza. antemano; que predice.
potentia, -æ, f., fuerza, poder, eficacia. præsens, -ntis, adj., presente, en persona,
potestas, -ātis, f., potestad, fuerza, propiedad, actual, manifiesto, visible.
poder, autoridad. præsertim, adv., sobretodo, principalmente.
potior, -ius (gen. -ōris), adj. comp. de potis, præsidium, -ii, n., defensa, protección.
mejor, preferible, más importante. præstĭti, perf. de præsto.
potior, -ītus sum, 4ª tr. e intr., apoderarse de, præsto, -stĭti, -stātum, 1ª tr., ser responsable,
ser dueño, poseer. garantizar, asegurar; dar prueba; cumplir;
potĭtus, -a, -um, p.p. de potior. conceder; intr., distinguirse, sobresalir,
potius, adv., más bien. aventajar; impers., es preferible.
potui, perf. de possum. præsul, -ŭlis, m., primer danzarín; jefe,
potus, -us, m., bebida. presidente, obispo.
præ, prep. de abl., delante de, en comparación præsum, -fui, —, irr. intr., estar al frente de (+
con, a causa de. dat.).
præbeo, -ui, -ĭtum, 2ª tr., presentar, ofrecer; præter, prep. de ac., por delante de; más allá
dar, suministrar. de; fuera de; contra; excepto, además de.
præcēdo, -cessi, -cessum, 3ª intr. y tr., præterea, adv., además.
preceder, ir delante; aventajar. prætereo, -īvi (-ii), -ĭtum, irr. 4ª intr., pasar
præcelsus, -a, -um, adj., muy elevado. delante; tr., adelantar, superar; pasar por
præcēpi, perf. de præcipio. alto, omitir, silenciar.
præceps, -cipĭtis, adj., con la cabeza por præterii, perf. de prætereo.
delante, precipitado; inclinado; arrebatado. præterĭtus, -a, -um, p.p. de prætereo.
præceptum, -i, n., precepto, regla, orden, prætor, -ōris, m., pretor.
mandamiento. prævĕnio, -vēni, -ventum, 4ª intr., adelantarse;
præceptus, -a, -um, p.p. de præcipio. prevenir.
præcessi, perf. de præcedo. prævius, -a, -um, adj., previo, precursor.
[28]
INTRODUCCIÓN AL LATÍN ECLESIÁSTICO
[29]
INTRODUCCIÓN AL LATÍN ECLESIÁSTICO
prorumpo, -rūpi, -ruptum, 3ª tr. e intr., puto, 1ª tr., pensar, suponer, creer, estimar.
arrojar, brotar, prorrumpir. Pythagŏras, -æ, m., Pitágoras.
proruptus, -a, -um, p.p. de prorumpo.
prosecūtus, -a, -um, p.p. de prosequor.
prosĕquor, -secūtus sum, dep. 3ª tr., seguir, Q
acompañar, proseguir. qua, adv. rel., por donde; interrog., ¿por
prospĕrus, -a, -um, adj., próspero, feliz. dónde?; indef., por algún medio.
prosum, -fui, —, irr. intr., aprovechar, ser útil, quadragenarius, -a, -um, adj., cuaresmal.
servir (+ dat.). quæro, quæsīvi (-ii), quæsītum, 3ª tr., buscar,
protectio, -ōnis, f., protección. preguntar.
protector, -ōris, m., protector. quæsītus, -a, -um, p.p. de quæro; adj.,
protectus, -a, -um, p.p. de protego; adj., rebuscado, afectado, raro.
protegido. quæsīvi, perf. de quæro.
protĭnus, adv., hacia adelante, derechamente, quæso, -ii, —, 3ª tr., buscar, pedir; quæso,
sin interrupción. quæsŭmus, por favor.
protoplastus, -i, m., el primero que ha sido qualis, -e, pron. rel., como, cual; interrog.,
hecho. ¿cuál?
prout, conj., según que, en la medida en que, qualĭter, adv., de tal modo.
como. quam, adv. interrog.-excl., cuán, cuánto; en
provĕnio, -vēni, -ventum, 4ª intr., aparecer, correl., como; con superl., lo más ... posible;
presentarse, crecer; suceder, provenir. como introductor del segundo término de la
provĭdus, -a, -um, adj., previsor, prudente, comparación, que.
cauto. quamquam, conj., aunque.
provincia, -æ, f., provincia. quamvis, conj., aunque.
provŏco, 1ª tr., llamar afuera, provocar, excitar. quando, conj., cuando; ya que.
proxĭmus,-a, -um, adj., inmediato, vecino, quanto, adv., cuánto, hasta qué punto; en
prójimo. correl. (tanto), como.
prudens, -ntis, adj., sabio, prudente, juicioso. quantus, -a, -um, pron. interrog.-excl., cuán
prudentia, -æ, f., prudencia, previsión. grande, cuánto
psallo, psalli, —, 3ª intr., cantar salmos, quare, adv. interrog., ¿por qué?; rel., por lo
salmodiar. que.
psalmus, -i, m., salmo. quartus, -a, -um, adj. num. ordin., cuarto.
publicānus, -i, m., recaudador (de impuestos). quasi, adv., por así decirlo, casi,
publĭcus, -a, -um, adj., público, común. aproximadamente; conj., como si.
pudor, -ōris, m., vergüenza; sentido del honor, quater, adv. num., cuatro veces.
pundonor, respeto; timidez. quattuor, num. indecl., cuatro.
puella, -æ, f., niña, muchacha. quemadmŏdum, conj., como, igual que.
puer, -ĕri, m., niño. queo, quivi (quii), quitum, 4ª tr., poder.
pugna, -æ, f., pugna, pelea, combate. querimonia, -æ, f., queja.
pugno, 1ª intr., combatir, luchar. queror, questus sum, dep. 3ª tr., quejarse.
pulcher, -chra, -chrum, adj., bello, hermoso; questus, -a, -um, p.p. de queror.
noble, glorioso. qui, quæ, quod, adj.-pron. rel., que, quien, el
pulchritūdo, -ĭnis, f., belleza, hermosura. cual.
pullus, -i, m., polluelo, pollo. quia, conj., porque, puesto que; en textos
pulso, 1ª tr., echar, empujar; golpear. cristianos, que.
pulsus, -a, -um, p.p. de pello; adj., golpeado, quicumque, quæcumque, quodcumque, pron.
rechazado. rel., cualquiera que.
punio, 4ª tr., castigar, vengar. quidam, quædam, quoddam / quiddam, adj.-
purgo, 1ª tr., limpiar, purgar, liberar. pron. indef., cierto, uno, alguno.
purifĭco, 1ª tr., purificar, limpiar. quidem, adv., sin duda, ciertamente.
purus, -a, -um, adj., puro, limpio, sin mancha. quies, -ētis, f., reposo, tranquilidad, calma.
pusillus, -a, -um, adj., muy pequeño, muy quiesco, -ēvi, -ētum, 3ª intr., descansar.
breve; -um, adv., un poco.
[30]
INTRODUCCIÓN AL LATÍN ECLESIÁSTICO
quiētus, -a, -um, p.p. de quiesco; adj., quieto, reātus, -us, m., falta, pecado.
tranquilo, pacífico. recēdo, -cessi, -cessum, 3ª intr., retirarse.
quilĭbet, quæ-, quod- o quid-, indef., recens, -ntis, adj., reciente, nuevo.
cualquiera, quienquiera. recēpi, perf. de recipio.
quin, adv., que, que no (tras negación o receptus, -a, -um, p.p. de recipio.
interrogación). recessi, perf. de recedo.
quinquies (quinquiens), adv. num., cinco recĭpio, -cēpi, -ceptum, 3ª m. tr., sacar,
veces. retirarse, recobrar, recibir, acoger.
quippe, adv., como, como quiera; sin duda, recŏlo, -colui, -cultum, 3ª tr., cultivar.
ciertamente. reconciliatio, -ōnis, f., reconciliación.
quis, quæ, quod / quid, adj.-pron. interrog., recordor, dep. 1ª tr., acordarse, recordar.
¿quién?; indef., alguien. recreo, 1ª tr., crear de nuevo; restablecerse.
quisquam, quæquam, quidquam recte, adv., rectamente, convenientemente,
(quicquam), indef., alguien, alguno. bien.
quisque, quæque, quodque / quidque, adj.- rector, -ōris, m., guía, jefe; preceptor.
pron. indef., cada, cada uno. rectus, -a, -um, p.p. de rego; adj., derecho,
quisquis, quidquid (quicquid), pron.-adj. rel., recto, justo.
cualquiera que. recumbo, -cubui, —, 3ª intr., acostarse,
quo, adv. rel., donde, adonde; interrog., ¿a tumbarse; recostarse.
dónde? recursus, -us, m., acción de volver corriendo;
quocumque, adv. rel., adondequiera que recurso.
quod, pron. rel., que; conj., porque; el hecho de recūso, 1ª tr., recusar, rechazar, negarse a; intr.,
que. protestar.
quomŏdo, adv., como; interrog., ¿cómo? reddĭdi, perf. de reddo.
quondam, adv., en otro tiempo. reddĭtus, -a, -um, p.p. de reddo.
quoniam, conj., porque, puesto que. reddo, -dĭdi, -dĭtum, 3ª tr., devolver.
quoque, adv., también. redemptio, -ōnis, f., arrendamiento, rescate,
quot, indecl., pron. interr. y exclam., ¿cuántos? redención.
quotiens, adv., siempre que. redemptor, -ōris, m., redentor.
quotienscumque, adv. rel., cada vez que. redēmi, perf. de redimo.
quotquot, pron. rel. indecl., cuantos, todos los redemptus, -a, -um, p.p. de redimo.
que. redeo, -ii (-īvi), -ĭtum, irr. 4ª intr.,volver,
regresar.
redii, perf. de redeo.
R redĭmo, -ēmi, -emptum, 3ª tr., rescatar,
rabbi, indecl. m., maestro. redimir.
radīco, 1ª intr., enraizar. redūco, -duxi, -ductum, 3ª tr., llevar hacia
radio, 1ª tr., irradiar; intr. despedir rayos. atrás; hacer volver; reducir.
radix, -īcis, f., raíz, pie (de un monte), origen. reductus, -a, -um, p.p. de reduco.
ramus, -i, m., rama. reduxi, perf. de reduco.
Raphăël, -ēlis, m., Rafael. refēci, perf. de reficio.
rapio, rapui, raptum, 3ª m. tr., llevarse, refectus, -a, -um, p.p. de reficio.
arrebatar, tomar. refĕro, rettŭli, relātum, irr. 3ª tr., restituir,
raptus, -a, -um, p.p. de rapio. restablecer; llevar, hacer pasar; referir,
rapui, perf. de rapio. relatar.
rarus, -a, -um, adj., raro, escaso. refĭcio, -fēci, -fectum, 3ª m. tr., rehacer,
ratio, -ōnis, f., cálculo, cuenta, proporción; reparar, restablecer.
mente; razón, juicio, inteligencia; reformo, 1ª tr., reformar.
razonamiento; teoría, doctrina. refrigerium, -ii, n., refresco; alivio, consuelo.
rationabĭlis, -e, adj., racional. refugium, -ii, n., refugio, asilo.
ratus, -a, -um, p.p. de reor; adj., calculado, refūdi, perf. de refundo.
fijado, invariable, válido. refulgeo, -fulsi, —, 2ª intr., resplandecer,
reædifĭco, 1ª tr., reconstruir. refulgir.
[31]
INTRODUCCIÓN AL LATÍN ECLESIÁSTICO
refundo, -fūdi, -fūsum, 3ª tr., derramar, verter, repĕto, -īvi (-ii), ītum, 3ª tr., intentar alcanzar
rechacar, devolver, fundir. de nuevo; repetir, recordar; buscar, solicitar,
regālis, -e, adj., real, regio. reivindicar, exigir.
regīna, -æ, f., reina. repleo, -plēvi, -plētum, 2ª tr., llenar de nuevo,
regio, -ōnis, f., región. completar.
regius, -a, -um, adj., regio. replētus, -a, -um, p.p. de repleo.
regno, 1ª intr., reinar. reporto, 1ª tr., volver a traer, traer, anunciar.
regnum, -i, n., reino. reppĕri, perf. de reperio.
rego, rexi, rectum, 3ª tr., dirigir, guiar, reppŭli, perf. de repello.
conducir, gobernar. reprŏbo, 1ª tr., rechazar, condenar, reprobar.
regredior, -gressus sum, dep. 3ª m. intr., repromissio, -ōnis, f., promesa de salvación.
retroceder, regresar. repulsus, -a, -um, p.p. de repello.
regressus, -a, -um, p.p. de regredior. requies, -iēi, f., y
reĭcio (reiĭcio), -iēci, -iectum, 3ª m. tr., arrojar requies, -quiētis, f., descanso, reposo.
lejos de sí; rechazar, rehusar; desembara- requiesco, -quiēvi, -quiētum, 3ª intr.,
zarse; diferir, aplazar. descansar.
reiēci, perf. de reicio. requiētus, -a, -um, p.p. de requiesco.
reiectus, -a, -um, p.p. de reicio. requīro, -quisīvi, -quisītum, 3ª tr., buscar,
relātus, -a, -um, p.p. de refero. preguntar, pedir.
relictus, -a, -um, p.p. de relinquo. requisītus, -a, -um, p.p. de requiro.
religio, -ōnis, f., religión. res, rei, f., cosa, hecho, ser, objeto;
religiōsus, -a, -um, adj., religioso. circunstancias; realidad, acto; interés;
relinquo, -līqui, -lictum, 3ª tr., dejar, (en pas.) asunto, litigio; causa, razón; res publica
quedar; abandonar. república, estado.
relīqui, perf. de relinquo. resĕro, 1ª tr., abrir, revelar.
relĭquus, -a, -um, adj., restante. resĕro, -sēvi, —, 3ª tr., resembrar.
reluceo, -luxi, —, 2ª intr., brillar, relucir. resisto, -restĭti, —, 3ª intr., detenerse; resistir,
reluxi, perf. de reluceo. oponerse (+ dat.).
remăneo, -mansi, -mansum, 2ª intr., resolvo, -solvi, -solūtum, 3ª tr., desligar,
detenerse, pararse; permanecer. desatar, resolver, abrir, disipar.
remansi, perf. de remaneo. resŏno, -ui (-avi), —, 1ª intr., resonar; tr., hacer
remedium, -ii, n., remedio, solución. resonar.
remīsi, perf. de remitto. respectus, -a, -um, p.p. de respicio.
remissio, -ōnis, f., rebaja, alivio; perdón, respexi, perf. de respicio.
remisión. respĭcio, -spexi, -spectum, 3ª tr., volverse a
remissus, -a, -um, p.p. de remitto. mirar hacia, considerar; pensar en.
remitto, -mīsi, -missum, 3ª tr., hacer volver; resplendeo, -dui, —, 3ª tr., resplandecer.
calmar, conceder, perdonar. respondeo, -spondi, -sponsum, 2ª tr. e intr.,
renascor, -nātus sum, dep. 3ª intr., renacer; ser responder.
bautizado. responsus, -a, -um, p.p. de respondeo.
renatus, -a, -um, p.p. de renascor. restauro, 1ª tr., restaurar, reestablecer.
renŏvo, 1ª tr., renovar. restĭti, perf. de resisto.
renuntio, 1ª tr., informar, negar, renunciar. resulto, 1ª intr., saltar (de gozo).
reor, ratus sum, 2ª tr., pensar, creer, juzgar. resurgo, -surrexi, -surrectum, 3ª intr.,
repăro, 1ª tr., preparar de nuevo, reparar. resurgir, levantarse, restablecerse; resucitar.
repello, reppŭli, repulsum, 3ª tr., rechazar, resurrectio, -ōnis, f., resurrección.
alejar, repeler. resurrectus, -a, -um, p.p. de resurgo.
rependo, -pendi, -pensum, 3ª tr., compensar, resurrexi, perf. de resurgo.
dar a cambio. resuscĭto, 1ª tr., resucitar.
repensus, -a, -um, p.p. de rependo. rete, -is, n., red.
repĕrio, reppĕri, -pertum, 4ª tr., encontrar. retexo, -texui, -textum, 3ª tr., destejer; tejer de
repertus, -a, -um, p.p. de reperio. nuevo; rehacer, renovar.
[32]
INTRODUCCIÓN AL LATÍN ECLESIÁSTICO
[33]
INTRODUCCIÓN AL LATÍN ECLESIÁSTICO
[34]
INTRODUCCIÓN AL LATÍN ECLESIÁSTICO
[35]
INTRODUCCIÓN AL LATÍN ECLESIÁSTICO
stultus, -a, -um, adj., necio, tonto. suggestus, -a, -um, p.p. de suggero.
stupeo, -ui, —, 2ª intr., quedar atónito. sui gen., sibi dat., se abl. y ac., pron. refl. sing.
suavis, -e, adj., agradable, suave, dulce. y pl., de sí, para sí, consigo, a sí.
sui, gen. [dat. sibi, ac. y abl. se], utilizado para sum, fui, —, irr. cop., ser, servir para (+ dat.);
todos los géneros y números, de sí mismo; ser propiedad (doble dat.); predic., existir,
en determinados contextos equivale al pron. haber; estar, hallarse.
pers. de tercera persona, él, ella. sumo, sumpsi, sumptum, 3ª tr., tomar.
sub, prep. de abl. (ubi?), bajo, debajo de, al pie summus, -a, -um, adj., el más alto, sumo,
de; en tiempo de; de ac. (quo?), bajo, hacia, supremo.
después. sumo, sumpsi, sumptum, 3ª tr., tomar.
subactus, -a, -um, p.p. de subigo. sumptus, -a, -um, p.p. de sumo.
subdĭdi, perf. de subdo. super, adv., encima, por encima; además; prep.
subdĭtus, -a, -um, p.p. de subdo; adj., de ac. y abl., sobre, encima de; también se
sometido. utiliza para introducir el segundo término
subdo, -dĭdi, -dĭtum, 3ª tr., poner debajo, de la comparación, equivaliendo a quam.
aplicar, someter, suplantar. superbia, -æ, f., soberbia.
subēgi, perf. de subigo. superbus, -a, -um, adj., soberbio.
subeo, -ii, -ĭtum, irr. 4ª intr., ir de abajo arriba, superemĭnens, -ntis, p.pres. de superemineo;
subir; tr., entrar bajo, penetrar, afrontar. adj., sobresaliente, superior.
subiectus, -a, -um, p.p. de subicio; adj., vecino, supernus, -a, -um, adj., elevado, superior.
limítrofe, sometido. supĕro, 1ª intr., ser superior; tr., sobrepasar,
subĭgo, -ēgi, -actum, 3ª tr., hacer subir, obligar, rebasar.
someter. supersum, -fui, —, irr. intr., quedar, sobrar,
subii, perf. de subeo. sobrevivir (+ dat.); abundar.
subĭtus, -a, -um, p.p. de subeo; adj., súbito, supĕrus, -a. -um, adj., de arriba, superior.
imprevisto. supplanto, 1ª tr., poner la zancadilla;
sublīmis, -e, adj., alto, elevado, sublime. zancadillear.
substantia, -æ, f., sustancia, esencia; fortuna, supplementum, -i, n., complemento, refuerzo.
bienes. supplex, -plĭcis, adj., suplicante.
subtrăho, -traxi, -tractum, 3ª tr., llevarse de supplicium, -ii, n., castigo, suplicio; ofrenda;
debajo; restar. súplica, ruego.
subvectus, -a, -um, p.p. de subveho. supplicĭter, adv., humildemente, de forma
subvĕho, -vexi, -vectum, 3ª tr., transportar. suplicante.
subvĕnio, -vēni, -ventum, 4ª intr., sobrevenir; supplĭco, 1ª intr. también tr., suplicar (+ dat.).
ser un remedio, ayudar. supra, adv., arriba, encima; además; prep. de
subvexi, perf. de subveho. ac., sobre, encima de; más allá de.
succubui, perf. de succumbo. suprēmus, -a, -um, adj. superl. de superus, el
succumbo, -cubui, -cubĭtum, 3ª intr., más alto; supremo, último.
sucumbir, quedar abatido. surdus, -a, -um, adj., sordo.
succurro, -curri, -cursum, 3ª intr., acudir; surgo, surrexi, surrectum, 3ª intr., levantarse,
socorrer. surgir, elevarse, crecer.
suffēci, perf. de sufficio. surrectus, -a, -um, p.p. de surgo.
suffectus, -a, -um, p.p. de sufficio. surrexi, perf. de surgo.
suffĕro, sustŭli, —, irr. 3ª tr., colocar debajo; sursum, adv., arriba.
presentar; soportar, sufrir. suscenseo, -censui, -censum, 2ª intr.,
suffĭcio, -fēci, -fectum, 3ª m. intr., ser encolerizarse, enojarse.
suficiente; tr., proporcionar, sustituir, suscēpi, perf. de suscipio.
asegurar. susceptor, -ōris, m., el que emprende; sostén,
suffragium, -ii, n., apoyo, favor. defensor.
suffrāgor, dep. 1ª tr., apoyar, favorecer, susceptus, -a, -um, p.p. de suscipio.
recomendar. suscĭpio, -cēpi, -ceptum, 3ª m. tr., encargarse
suggĕro, -gessi, -gestum, 3ª tr., poner debajo; de, asumir, soportar, hacer frente, tomar,
dar, procurar, producir, sugerir. aceptar, admitir.
[36]
INTRODUCCIÓN AL LATÍN ECLESIÁSTICO
suscĭto, 1ª tr., hacer levantar, hacer acudir, tempus, -ŏris, n., tiempo.
llamar, animar, resucitar. tendo, tetendi, tensum (tentum), 3ª tr., tender,
suspīro, 1ª intr., suspirar. extender, estirar; ofrecer, dirigirse;
sustineo, -tinui, -tentum, 2ª tr., sostener; esforzarse.
mantener, soportar, resistir. tenĕbræ, -ārum, f. pl., oscuridad, tinieblas.
sustŭli, perf. de tollo y de suffero. teneo, tenui, tentum, 2ª tr., tener, poseer,
suus, -a, -um, adj.-pron. pos., su, suyo. mantener; retener.
Sybilla, -æ, f., Sibila. tener, -ĕra, -ĕrum, adj., tierno.
sycomŏrus, -i, f., sicómoro. tensus, -a, -um, p.p. de tendo.
symbŏlum, -i, n. (también, -us, -i, m.) tentatio, -ōnis, f., tentación.
contraseña, símbolo. tento, 1ª tr., tentar, intentar.
tentus, -a, -um, p.p. de teneo y de tendo.
tenui, perf. de teneo.
T tenuis, -e, adj., delgado, débil.
Tabor, m. indecl., Tabor (monte). ter, adv., tres veces.
taberna, -æ, f., taberna. tergeo, tersi, tersum, 2ª tr., enjugar, frotar,
tabernacŭlum, -i, n., tienda, tabernáculo, limpiar.
morada. tergum, -i, n., espalda.
taceo, tacui, tacĭtum, 2ª intr., callarse; tr., termĭnus, -i, n., límite, fin, término.
callar, no decir. terra, -æ, f., tierra.
tacĭtus, -a, -um, p.p. de taceo; adj., callado, terreo, -ui, -ĭtum, 2ª intr., aterrorizarse.
silencioso. terrestris, -tre, adj., terrestre, terrenal.
Tacĭtus, -i, m., Tácito (historiador romano). terribĭlis, -e, adj., terrible, espantoso.
tactus, -a, -um, p.p. de tango. terrĭtus, -a, -um, p.p. de terreo.
tactus, -us, m., contacto, influjo, tacto. tersi, perf. de tergeo.
tædium, -ii, n., tedio, hastío. tersus, -a, -um, p.p. de tergeo.
tæter, -tra, -trum, adj., repugnante, horrible. tertius, -a, -um, adj. num. ord., tercero.
talis, -e, adj., tal, de este género, semejante. testamentum, -i, n., testamento.
tam, adv., tan; en correlación, tam... quam, testimonium, -ii, n., testimonio, declaración.
tanto... como testis, -is, m. y f., testigo.
tamen, conj. advers., sin embargo. testor, dep. 1ª tr. e intr., ser testigo, atestiguar,
tamquam, conj. comp., como. declarar.
tandem, adv., en fin, por fin. tetendi, perf. de tendo.
tango, tetĭgi, tactum, 3ª tr., tocar; conmover, tetĭgi, perf. de tango.
tratar. texi, perf. de tego.
tanto, adv., tanto; con comparativos, tanto más. thalămus, -i, m., lecho.
tantum, adv., tanto, solamente. thesaurus, -i, m., tesoro.
tantus, -a, -um, adj., tan grande. Thomas, -æ, m., Tomás.
tardo, 1ª intr., retardar, retrasar. thronus, -i, m., trono.
tardus, -a, -um, adj., lento, tardo, pesado, thus, vid. tus.
perezoso. timeo, -ui, —, 2ª tr. e intr., temer, tener miedo.
Tartăra, -ōrum, n. pl., infierno. timĭdus, -a, -um, adj., tímido, miedoso.
tectum, -i, n., techo, casa. timor, -ōris, m., miedo, temor.
tectus, -a, -um, p.p. de tego. tinnio, 4ª intr., sonar, hacer oir sonidos.
tego, texi, tectum, 3ª tr., cubrir. Titus, -i, m., Tito.
tellus, -ūris, f., tierra, suelo. Tobias, -æ, m., Tobías.
telum, -i, n., dardo, flecha, lanza. tollo, sustŭli, sublātum, 3ª tr., levantar,
temperantia, -æ, f., templanza. llevarse, quitar.
tempĕro, 1ª intr., ser moderado, perdonar; tr., tonĭtrus, -us, m., tronĭtru, -us, n., tonitruus, -
moderar, templar. i, m., tronitruum, -ui, n., trueno.
tempestas, -ātis, f., tiempo, tempestad. torcŭlar, -āris, n., prensa.
templum, -i, n., templo. tormentum, -i, n., tortura, tormento,
temporālis, -e, adj., temporal. sufrimiento, angustia, pena.
[37]
INTRODUCCIÓN AL LATÍN ECLESIÁSTICO
torqueo, torsi, tortum, 2ª tr., torcer; torturar, tu, nom. [gen. tui, dat. tibi, ac. y abl. te], pron.
atormentar. pers. de segunda persona del singular, tú.
torrĭdus, -a, -um, adj., tórrido, abrasador, seco. tuba, -æ, f., trompeta, trompa.
torsi, perf. de torqueo. tueor, tuĭtus (tutus) sum, dep. 2ª tr., mirar,
tortus, -a, -um, p.p. de torqueo. proteger, velar por.
tot, indecl. pl., tantos. tuĭtus, -a, -um, p.p. de tueor.
totus, -a, -um, adj., todo, entero. tuli, perf. de fero.
tractus, -a, -um, p.p. de traho. tum, adv., entonces.
tradĭdi, perf. de trado. tumĭdus, -a, -um, adj., hinchado.
tradĭtus, -a, -um, p.p. de trado. tumŭlus, -i, m., elevación, túmulo, sepulcro.
trado, tradĭdi, tradĭtum, 3ª tr, entregar, tunc, adv., entonces.
traicionar; transmitir. turba, -æ, f., confusión, tumulto; alboroto;
traho, traxi, tractum, 3ª tr., arrastrar, atraer, muchedumbre; gran cantidad.
sacar. turbĭdus, -a, -um, adj., agitado, turbio,
trames, -ĭtis, m., senda, vereda, camino. tempestuoso.
tranquillus, -a, -um, adj., tranquilo, sereno. turbo, 1ª tr., agitar, alterar, perturbar.
trans, prep de ac., más allá de, al otro lado de, turpis, -e, adj., feo, repulsivo, vergonzoso,
a través de. indecente, torpe.
transactus, -a, -um, p.p. de transigo, pasado. turris, -is, f., torre.
transeo, -ii (-īvi), -ĭtum, irr. intr., pasar al otro turtur, -ŭris, f., tórtola.
lado, ir. tus (thus), turis (thuris), n., incienso.
transfĕro, -tŭli, -lātum, irr. tr., llevar, tutamentum, -i, n., defensa, refugio.
trasladar. tutēla, -æ, f., protección, defensa, tutela.
transfiguratio, -ōnis, f., transfiguración. tutus, -a, -um, p.p. de tueor; adj., seguro.
transilio, -ui (-ii o -īvi), —, 4ª tr. e intr., saltar tuus, -a, -um, pron.-adj. pos., tu, tuyo.
por encima de, pasar rápidamente. tyrannus, -i, m., tirano.
transĭtus, -a, -um, p.p. de transeo.
transĭtus, -us, m., paso, transito.
translātus, -a, -um, p.p. de transfero. U
transtŭli, perf. de transfero. ubi, adv. rel., donde, cuando; interrog.,
traxi, perf. de traho. ¿cuándo?
tredecies, adv. num., trece veces. ubīque, adv., en todas partes.
tremendus, -a, -um, adj., temible. ullus, -a, -um, pron.-adj. indef., alguno, uno;
tremo, -ui, —, 3ª intr., temblar. (en oraciones negativas) ninguno, nadie.
tremor, -ōris, m., temblor, estremecimiento. ulna, -æ, f., brazo.
tres, tria, adj. num., tres. ultĭmus, -a, -um, adj., último.
trias, -ădis, f., trinidad. ultio, -ōnis, f., venganza, castigo.
tribūnus, -i, m., tribuno. ultra, adv., más allá, al otro lado, después;
tribulatio, -ōnis, f., tribulación, sufrimiento. prep. de ac., más allá de.
tribuo, -ui, -ūtum, 3ª tr., asignar, atribuir. ulŭlo, 1ª intr., aullar, gritar.
tribūtus, -a, -um, p.p. de tribuo. umbra,-æ, f., sombra.
trinĭtas, -ātis, f., trinidad. unctio, -ōnis, f., unción.
trinus, -a, -um, adj., trino, triple. unctus, -a, -um, p.p. de ungo.
triplex, -ĭcis, adj., triple. unda, -æ, f., ola, agua, mar.
tristis, -e, adj., triste, afligido, serio. unde, adv. rel., de donde; interrog., ¿de
tristitia, -æ, f., tristeza, aflicción. dónde?.
tritĭcum, -i, n., trigo. undĕcim, num. indecl., once.
triumpho, 1ª intr., triunfar. undĭque, adv., de todas partes.
triumphus, -i, m., triunfo. ungo, unxi, unctum, 3ª tr., ungir, untar.
trophæum, -i, n., trofeo. unguentum, -i, n., ungüento.
trudo, trusi, trusum, 3ª tr., empujar. unĭcus, -a, -um, adj., único.
trusus, -a, -um, p.p. de trudo. unigenĭtus, -a, -um, adj., unigénito, Jesucristo.
unĭtas, -ātis, f., unidad, unión.
[38]
INTRODUCCIÓN AL LATÍN ECLESIÁSTICO
[39]
INTRODUCCIÓN AL LATÍN ECLESIÁSTICO
[40]