Está en la página 1de 3

POEMAS DE CELERINA SÁNCHEZ

Ntsi’í ‘ín ita

¡Maa ketaga ñaa kuxii ino!


nuú ini taxiin
tsatsia ini naá
ndusu ‘ín nana
kuchaa so’o rii ndoñu’ún se’e ñaâ
nchikaná kuachi sati ‘ín yoso kuia
Rii kue ñaá chancha chuún / sa’a kuii takua koo kuachi inia
raa nuú nda’á mee kue ñaá kaa nií / nuú kue yu’í /
kue tu’ín / ndituso ñaa kee nuú kuii kuú kiní mancha asii nií
Nana ñu’ún nchí’í nuú se’esia viiso ñaá miki ndií…
chaa se’esia/
tsaaku ñaâ / ndanduki si’í tono koo nuú titsi yukú
taxiin kuee ka’ín/ ri kóó tu’ún ndasava’a inia /chaa sava
inia ndataá
Kue chivi ndakuakuii ñ’u’un ñaa tuu nuú inía
kuee tsiká inga koo va’á nuí / ri tsání ndoñuín
‘ín nana ndakoi chiíso ñaa kanita’ín/
chikuii ñaa kaná nduchinuí sa’í kue yucha ñaa tsoso nií nichicha
nuú si’í taa nitsikuaá/ saan ndakana ñaá
takua ndakachí saan sana ini naá tsi kue yu’ú naá/ ñaa ka’an naá / kuee ñaa tsita
naá/
nuú nduchinuí tuu ñaa kuekunia ndia nuú yivi
savi nchi’í nuu se’esia / kue víkó tava mií ndusu yu’kú
raa ndatsikí ñaa kuú ñá’á míí tsi savi taa nikaní raa nuú tu’ún

Muere una flor

¡La tristeza ya no cabe más!


dentro del silencio
se desgarra el alma
la voz de una madre
se escucha por su hija perdida
esa mujer sentenciada a mil años
porque sus verdugos le hicieron sentir culpa/
Mientras ellos llevan la sangre en sus manos / bocas /
palabras / todo lo que salga de ellos es perversidad con sabor a sangre/
La madre tierra la mira con infinita ternura…
mientras su hija/
llora / se arrastra en los matorrales en busca de su hija
el silencio calla / no hay palabra que la consuele porque un pedazo
de su ser se rompió
Las luciérnagas obsequia luz a su corazón
la paz esta tan lejos / como la utopía perdida…
Una mujer se levanta como guerrera
con sus lágrimas crea ríos que van regando la sangre que derramó
su hija en el umbral de la noche/ diáspora que brotará
para lavar el olvido… voces / susurros/ cantos /
Se mira en su pupila en su intento a existir
savi mira a su hija/ las nubes se vuelven voz
de la montaña y reclaman con truenos la palabra

Ndakua’a

Naa ndakua’a tu’un Yu’kúyata


ndusu ñaá tsiká ñaá tsi savi
raa kunu ñáâ tu’ín takua naa tsinúu
nixi tsio natsanu yata

Naa ndakua’a ‘ín tsaní ñaá nduyaxii


ñàá nchikava’á naá mancha saanso
tatu kumunia
tono ‘ín toó ini naá ñaa koo va’á naá
takua naa kuna naá nduchinuú nchaí naá

Naa ndakua’a ñu’ún


nda’a kue yutu kuii tsi ñàá ndayaá
kue yucha nuú kueé ñaa nduú
nuú núú viko tsi savi yuchilu
rii ndakachí nuú ñaa stutsi iniyu
nchaa taa tuvi u’un xiko kuia
raa kuèè ndíí ndusava’í

Naa ndakua’a savi ñaa ndakacha nuú stutsi naá


sa’á kue nivi nuú nixi koo nivi aan kuika /ndavii / yakua / vii
nikiví ñàá mancha nuú níí / sama tsintuuni naá
mitu’ún Koosavi anchee aa kuú sa’í
takua naá tsini naá ñaa kumi sto’o
nuú tsintuuni naá mancha taa nikitsi kueé toó
Regalo

Te obsequio las palabras antiguas de Yu’kúyata


su eco viaja en la lluvia
tejedora de historias para que tú sepas
el pasado de la madre antigua

Te regalo el sueño desgastado


guardado desde siempre
cuando se necesite
como una gota de esperanza
que despierta con ojos negros

Te ofrezco mi tierra
las hojas frescas /secas
los ríos en amaneceres
nublados con llovizna lenta
que lava mis heridas
desde hace 500 años
y que no termina de limpiarse

Ofrezco lluvia que lave las heridas


provocadas en la era de castas
hasta las células /antagonismos mentales
solo Koosavi (tornado) quizá pueda liberar
esa incapacidad de sentir la esclavitud
por una estructura mental crónica

También podría gustarte