Documentos de Académico
Documentos de Profesional
Documentos de Cultura
SEQ’ELLUNPAN
VOCALES = HANLLALLIKUNA
A–E–I–O–U
QHAWARICHIYKUNA = EJEMPLOS
Añay = gracias
Atoq = zorro
Anka = aguila
Alqo = perro
Añañaw = que bonito, que rico
Eqeqo = amuleto
Erqe = niño
Seq’e = línea, firma
Teqnin = cadera
Illariy = amanecer
Imasmari = adivinanza
Illa = objeto para veneracion
Imata = que
O
Orqo = cerro, macho
Orqoy = sacar, extraer
Onqoy= enfermedad
Qhorqhoy = roncar
U
Ususi = hija ususiykichú = es tu hija
Uma = cabeza
Uspha = ceniza
Upallay = callar
Uya = cara
Unu = agua
Consonant
Consonantes Consonantes Consonantes
e Vocales
Simples Aspiradas Reforzadas
Glotalizada
K KH K’ A–I–U
P PH P’ A–E-I-O–U
Q QH - Q’ A–E–O
T TH T’ A–E–I–O–U
P (a, e, i, o, u) PH (a, e, i, o, u) P’ (a, e, i, o, u)
Lluvia phalay Volar P’acha Ropa
para
Pared phiwi Primogénito P’enqay Avergonzarse
perqa
Pulga phosoqo Espuma P’itay Saltar
piki
Madurar phuyu Nube P’uku Plato
poqoy
Guiar phoqchi Catarata P’unchay Día
pusay
Recoger phasi Cocinado a vapor P’akiy Romper
pallay
Dormir phatasqa Reventado P’esqe Guiso de quinua
puñuy
Puerta phaway Correr P’osqo Salado
punku
Ocho phiña Molesto P’anay Golpear
pusaq
Poco phuru Pluma P’aqla Calvo
pisi
Tiempo phoqchiy Rebalsar P’asña Joven mujer
pacha
Rueca phukuy soplar P’oqay Apretar
puska