Universidad Autónoma Gabriel Rene Moreno

Facultad de Ciencias Veterinarias

ALIMENTOS
Y
ALIMENTACIÓN
Texto guía
ZOT 106
Docente: Ing. Heriberto Salazar M.

Santa Cruz, marzo 2020

1
 Í
TEMA Nº 1 ....................................................................................................................................................... 5
ALIMENTO Y ALIMENTACION ................................................................................................................... 5
INTRODUCCIÓN ............................................................................................................................................. 5
OBJETIVO DE LA ALIMENTACIÓN ............................................................................................................ 6
CONCEPTOS BASICOS .................................................................................................................................. 6
Alimentación Animal ........................................................................................................................................ 7
Alimento ............................................................................................................................................................ 8
Nutrición ........................................................................................................................................................... 8
Alimento balanceado ......................................................................................................................................... 8
Ingrediente ......................................................................................................................................................... 9
Formulación de alimento ................................................................................................................................... 9
Alimento concentrado ....................................................................................................................................... 9
Dieta .................................................................................................................................................................. 9
Ración ............................................................................................................................................................. 10
Análisis químico de los alimentos ................................................................................................................... 10
TEMA Nº 2 ..................................................................................................................................................... 11
CLASIFICACIÓN DE LOS ALIMENTOS .................................................................................................... 11
NOMENCLATURA INTERNACIONAL DE LOS INGREDIENTES
ALIMENTARIOS ........................................................................................................................................... 12
GRUPO Nº 1: FORRAJES TOSCOS Y SECOS ............................................................................................ 13
Heno ................................................................................................................................................................ 13
Influencia de la edad sobre la calidad del heno ............................................................................................... 14
Condiciones para la henificación-época .......................................................................................................... 14
Corte ................................................................................................................................................................ 15
Rastrillo ........................................................................................................................................................... 15
Enfardado ........................................................................................................................................................ 16
Almacenaje ...................................................................................................................................................... 17
Cuidados durante el periodo de almacenamiento ............................................................................................ 18
Forrajeras indicadas ......................................................................................................................................... 18
Producción cortes y composición bromatológica ............................................................................................ 19
Suministro ....................................................................................................................................................... 19
Pérdidas durante el proceso de utilización ...................................................................................................... 20
Cantidad de heno necesaria por día para mantener un animal ......................................................................... 20
Residuos de cosecha agroindustriales .............................................................................................................. 20
Rastrojo de maíz .............................................................................................................................................. 21
Rastrojo de sorgo ............................................................................................................................................. 21
Pajas de cereales .............................................................................................................................................. 22
Paja de leguminosas ........................................................................................................................................ 22
Cascarillas ....................................................................................................................................................... 23
2
Marlo ............................................................................................................................................................... 24
Bagazo de caña de azúcar ............................................................................................................................... 24
GRUPO Nº 2 FORRAJES TOSCOS SUCULENTOS .................................................................................... 25
Pasturas............................................................................................................................................................ 25
Praderas ........................................................................................................................................................... 25
Potrero ............................................................................................................................................................. 25
Pasto ................................................................................................................................................................ 25
Forraje ............................................................................................................................................................. 25
Densidad .......................................................................................................................................................... 25
Carga animal (C.A.) ........................................................................................................................................ 25
Presión de pastoreo (P.P.)................................................................................................................................ 26
La unidad animal ............................................................................................................................................. 26
Categorización y determinación de las unidades animales ............................................................................. 26
Tabla de equivalencia ...................................................................................................................................... 26
Familias ........................................................................................................................................................... 27
Gramíneas........................................................................................................................................................ 28
Estructura general ............................................................................................................................................ 29
Estrella gigante ................................................................................................................................................ 30
Mombasa ......................................................................................................................................................... 31
Tanzania 1 ....................................................................................................................................................... 32
Gatton panic .................................................................................................................................................... 32
Ruziziensis, ruzigrass ...................................................................................................................................... 33
Brizantha, braquiaron ...................................................................................................................................... 33
Basilisk, signal grass ...................................................................................................................................... 34
Humidícola, pasto aguja .................................................................................................................................. 34
Mutica, capin ................................................................................................................................................... 35
Alemán ............................................................................................................................................................ 36
Tangola ............................................................................................................................................................ 36
Leguminosas .................................................................................................................................................... 37
Calopo ............................................................................................................................................................. 41
Kudzu tropical ................................................................................................................................................. 41
Glycine, soya perenne ..................................................................................................................................... 42
Archer .............................................................................................................................................................. 42
Maní forrajero.................................................................................................................................................. 43
Guandúl ........................................................................................................................................................... 44
Chamba, pajarilla............................................................................................................................................. 44
Morera ............................................................................................................................................................. 45
GRUPO Nº 3 ENSILADOS ............................................................................................................................ 46
Proceso ............................................................................................................................................................ 47
Transformación de la masa .............................................................................................................................. 47

3
Cuál sería el momento óptimo de cosecha ...................................................................................................... 48
Fases del grano de maíz ................................................................................................................................... 48
Cuál es el tamaño óptimo de picado? .............................................................................................................. 49
Forrajes utilizados ........................................................................................................................................... 49
Calidad del silaje ............................................................................................................................................. 50
Parámetros para evaluar la calidad de los silajes ............................................................................................. 50
Características Organolépticas ........................................................................................................................ 50
Tipos de silos ................................................................................................................................................... 51
Calculo de volumen y capacidad de silos ........................................................................................................ 52
GRUPO Nº 4 ENERGETICOS ....................................................................................................................... 54
Maíz................................................................................................................................................................. 54
Maíz - opaco 2 ................................................................................................................................................. 56
Sorgo ............................................................................................................................................................... 57
Trigo ................................................................................................................................................................ 60
Afrecho trigo ................................................................................................................................................... 60
Arroz................................................................................................................................................................ 60
Afrecho de arroz .............................................................................................................................................. 61
Arrocillo .......................................................................................................................................................... 61
Avena .............................................................................................................................................................. 61
Cebada ............................................................................................................................................................. 61
Yuca ................................................................................................................................................................ 61
Plátano ............................................................................................................................................................. 62
Melaza de caña ................................................................................................................................................ 62
Grasa animal .................................................................................................................................................... 62
Aceite vegetales ............................................................................................................................................... 62
GRUPO Nº 5 PROTEINACEOS .................................................................................................................... 63
Clasificación de las proteínas .......................................................................................................................... 63
Proteína de origen vegetal ............................................................................................................................... 64
Fuentes primarias de proteína vegetal ............................................................................................................. 64
Subproductos agroindustriales proteicos ......................................................................................................... 65
Proteína de origen animal ................................................................................................................................ 66
Clasificación de las fuentes proteicas de acuerdo a su grado de degrabilidad en rumen ................................. 69
GRUPO Nº 6 MINERALES............................................................................................................................ 69
Porque suplementar minerales ......................................................................................................................... 70
Concepto de déficit.......................................................................................................................................... 70
Importancia de los minerales en la nutrición animal ....................................................................................... 70
Funciones generales de los minerales dentro del organismo ........................................................................... 71
Funciones de los minerales con los microorganismos ruminales .................................................................... 71
Factores que afectan el consumo de minerales ................................................................................................ 71
Estado mineral del forraje ............................................................................................................................... 72

4
Estado mineral en el animal ............................................................................................................................ 72
Fuentes de minerales para los rumiantes ......................................................................................................... 72
Trastornos causados por las deficiencias de minerales .................................................................................... 73
Clasificación de los minerales ......................................................................................................................... 74
Funciones específicas de los minerales ........................................................................................................... 74
CLASIFICACION Nº 7 VITAMINAS ........................................................................................................... 76
Clasificación de las vitaminas ......................................................................................................................... 77
Vitaminas liposolubles .................................................................................................................................... 77
Vitaminas hidrosolubles .................................................................................................................................. 78
CLASIFICACIÓN Nº 8 ADITIVOS NO NUTRICIONALES....................................................................... 80
Antibióticos ..................................................................................................................................................... 80
Quimioterapicos nitrafuranos .......................................................................................................................... 81
Antioxidantes .................................................................................................................................................. 81
Antifungicos .................................................................................................................................................... 81
Saborizantes .................................................................................................................................................... 81
Acidificantes .................................................................................................................................................... 81
Secuestradores de micotoxinas ........................................................................................................................ 82
Enzimas ........................................................................................................................................................... 82
Antiparasitarios ............................................................................................................................................... 82

Ó
ú ñ ó

ó ó
í

5
 ñ

á
ó

ó í á
ó é
í á

ó á
á
ó í
ó á

é
ó
í

Ó
ó
 ó
 ó
 ó



 ó

é é

ó ó

6
 ó
ó
ó ó
ó í
ó

ó
ó ó

á í í
í

á ó ú
ó
ó

7
 ó
é
ó
ó

ó í

ó
ó
í ó

ó
í í

á ó

é
é ó
ó
 ó á
ó
 ó

8
 á
ó í í
í í

ó
í ú ó

ó
ú

ó
í ó

ó é

í í

í í
ó

á í

9
 ó
í
í
á í
á í é

1.- Contenido celular

2.- Pared celular

1.- CONTENIDO 2.- PARED

PARED CELULAR CELULAR

ALTAMENTE PARCIALMENTE
DIGESTIBLE DIGESTIBLE

10
 Ó
ó

ó é
í ó
ó
á

ó
ó
ú
ó
Grupo Características

1 FORRAJES TOSCOS SECOS. Contienen (BMS) como mínimo 18 a 20%

de FB menos de 20% de PB. Respecto a su MS esta debe estar
entre 85 a 90%, incluye henos de gramíneas, leguminosas o
asociaciones, pajas rastrojos y otros residuos como ser marlo,
cascarilla, vainas, bagazo de caña, etc.

2 FORRAJES TOSCOS SUCULENTOS. Contienen (BMS) como mínimo 18

a 20 % de FB, no más de 20% de PB cuya MS fluctué entre 20 a 30%
incluye praderas (gramíneas, leguminosas o asociaciones) de
corte, de pastoreo o ramoneo y plantas generalmente que se
oferten verdes.

3 ENSILADOS. Contiene (BMS) como minino 18% de FB, no más de

20% de PB, su MS fluctúa entre 30 a 40%, es el forraje verde
sometido a fermentación sea este procedente de gramíneas
leguminosas o su asociación.

4 ENERGETICOS. Son ingredientes ricos en energía. Contienen (BMS)

contienen no más de 18% de FB y 20% de PB. Incluye granos de
cereales subproductos de molinería, principalmente de granos de
cereales, melaza, desperdicios de limpieza de semillas, grasas de
animales y vegetales, suero lácteo, subproductos de destilería,
desechos de procesadoras de alimentos (frutas raíces tubérculos)
desechos de panadería.

11
 5 PROTEINACEOS. Son aquellos que contienen alto contenido de PB
(˃20% BMS), incluye harinas de semillas de oleaginosas o sus
subproductos, harina de carne o de carne y hueso, harina de
pescado u otras fuentes marinas, harina de subproductos aviarios
como plumas o menudencias, harina de sangre, residuos de
destilerías, fuente de nitrógeno no proteico y otros

6 SUPLEMENTOS MINERALES. Fuente orgánicas e inorgánicas de

minerales.

7 SUPLEMENTOS VITAMINICOS. Fuente de vitaminas

8 ADITIVOS NO NUTRICIONALES. Antibióticos, antimicrobianos,

antioxidantes, amortiguadores, colorantes y saborizantes,
anabólicos hormonales y no hormonales, medicinas y otros

ó
ó

í ó
í í
ü ó

Nº Descripción
1 Nombre común
2 Nombre científico
3 Parte analizada
4 Proceso al que se ha sometido
5 Edad
6 Numero de corte
7 Grado de calidad

12
8 Grupo al que pertenece (1 al 8 de la clasificación)
ó ó

á í
ú
á
ó

é ó

á á ó

á á á

í
ó
ñ í
ó

í
ó á
13
 á

á
é

Edad en semanas y % PB en MS
Forrajera
4 12 20 28

Napier 23.8 10.2 8.6 7.2

Siempre verde 22.6 12.5 9.4 7.7

Kikuyo 21.5 15.4 13.9 14.0

Estrella 17.5 10.0 8.5 8.6

Estrella Gigante 17.1 10.4 8.5 6.6

Pangola 13.3 7.4 7.6 5.6

ó é
ó
ó

14
é é á ó
é í
ó
é
á ó á

ñ
í í
á á ñ

é á

í
ó

é
ó

é
15
 ó

é í
é
é
ó é
ó ó á
ó é

á
á á é

ñ
á
ú
ó

16
é

á
á
á í
á
ó á á

á á

17
  ó




 ó

 ó


ó
ó
á ó á

á á í
á
á
ó á
í
í í
ó ó
18
 á
ó í

ó ó ó
ñ
ñ

é ó

é ó

é ó
í

ú
á í

á é
á
ñ á
é

19
é ó






Peso vivo Digestibilidad (%)

37 48 60
Kilogramo de heno/dia/animal
90 8 6 4
180 13 10 7
270 16 13 9
360 20 15 10
450 21 17 11

í í í
ó

20
 ó ó ó

ó í ó

í
ó ú í

ñ í

ó ú
í
ñ
í
é

21
 á í
ó

ó
á
é

á í

22
 ó
ó

ó
ó

ú á

ó
ó
í í

á
á

í í

23
 í é ó

ó
ó

ñ ú
á
ñ

ñ ó
é
í
ó

24
 ó

ó
ó

é á í

é
á

í
í
í

Producción Kg. /ha/año – Perdida pastoreo (%) Kg/ha/año

= Consumo Kg. /UA/día x año (365 días)

25
 ó

Producción Kg. /ha/corte – Perdida pastoreo (%) Kg/ha/año

= Consumo Kg. /UA/día x periodo de ocupación

ó
ó é

é é

ó ó

Categorías de animales N° de Peso/cza Peso Total Equivalente en

cabezas (Kg) (Kg) UA

Vacas en producción 50 450 22500 50

Vacas secas 20 450 9000 20

Novillos de 1 año 25 234 5850 13

Vaquillas 25 180 4500 10

Terneros 50 144 7200 16

TOTAL 170 49050 109

Categorías Equivalencia (UA)

Bovinos
Una vaca de 400 a 450 Kg. de peso 1.00

26
Una vaca adulta con su cría (menor de 7 meses) 1.00
Un toro adulto 1.25
Una cría de bovino destetada (8 a 12 meses) 0.60
Un bovino (de más de 12 meses y menos de 17) 0.70
Un bovino (de 17 a 22 meses) 0.75
Un bovino de 2 años 0.90
Ovino y Caprino
Una oveja con su cría 0.20
Un cordero o cabrito del destete hasta los 12
0.12
meses
Un cordero o tripón destetado de más de 12
0.14
meses
Una cabra con cabrito 0.17
Sementales ovinos y caprinos 0.26
Equinos
Un caballo (mayor de 3 años) 1.25
Un caballo (de 2 a 3 años) 1.00
Un caballo (menor de 2 años) 0.75
Una yegua con cría 1.25
Burro o mula 1.00

á
í
í í
ó ó

27
í
ó ó
í
á
í
í
í

28
 á í

é
á

é
í
á ó

í
ó ó

í é
á
29
 é




Tallo
Tallo erecto
erecto Tallo
Tallo decumbente
decumbente

é



RizomaRizoma
definidodefinido Rizoma indefinido
Rizoma indefinido
Rizoma definido Rizoma Indefinido

Nombre científico : Cynodon plectostachyum

30
Habito de crecimiento
Gramínea perenne estolonífera desarrolla largos y fuertes estolones
altamente invasora, las raíces crecen de los nudos, los entrenudos se
presentan en forma de arcos, los tallos florales alcanzan hasta un metro y
poseen 4 a 5 ramificaciones el cv. Bremura tiene hojas exfoliadas, planta
frondosa con tallos erectos.
Adaptación
Originaria de África muy bien adaptada a climas cálidos, con
precipitaciones arriba de 750 mm. anuales, tolera la sequía, humedad,
heladas, fuego, pisoteo y cortes frecuentes, es resiste el pastoreo con alta
carga animal, gramínea adaptada a diferentes tipos de suelo presenta buena
tolerancia a suelos alcalinos.
Utilización
Puede ser utilizada directamente para pastoreo y para la producción de
henos, también puede utilizarse para prevenir la erosión de suelos infértiles
y en pendientes.

ó
ó
Á ú

ó
ó

ó
31
 í
í ñ í

ó
ó
Á
ú

ó
ó

á ó
ó
ó
í
í
ó

ó
ó

32
 í

í á

á ó

ó
Á

ó
ó

á ó

ó
Á ú

ó
33
 ó

í á

é ñ

ó
Á á

ó
ó

í
í í

í
í

34
 í Á
í
í
í
ó

ó
ó
á
í é
ó í

í ú

é í
ó
ú

ñ
í

é
ó é ó é

35
 á
í

í í í

é
ó
é é

á
ñ
á
á í í

36
 Á í í é
ú

í í
é
ó
ó
ó

ó ó

á
í ó
ó á
ú
á
á ó
í
í

37
 ó ó
á
í í ó ó

á
í

í
í é
38
 í
ó é
ó
ó

ó ó
í

ó




ó ó
ó

ú
á

39
La flor y la inflorescencia

á é é
í
í
á é
ó

40
Nombre científico : Calopogonium mucunoides

Hábitos de crecimiento

ó
é

ó
é
ó
ó
ó
í

é á ñ
ó í

í ó
ó é
ó
á
í
41
á
ó

ó
ó
ó í
í
á
ó
ó
ñ ó
ó

ñ
é ó

ó
Á ú
é
é
í í

ó
ó

í ó í

ó
ó
í é

í
42
 ó
ó

á
í á ó é
ó í

ó
ó
í í í

í
í

í
ó
é í
í
ó

í
á
ó
ó í
í
ó
ó
í ó ñ
43
 ú
í

í ó
ñ á
ó

í é ú
í é
ó ó
á ñ
ó
í
ñ í

Á á
ñ

á
é
ó ú
ñ

44
 é é

ó í á
ó ó ó
á
á ó
ñ é á

á
í

á
ó
ñ ñ
í

ó á
ñ í

ó
ñ í
ñ

45
 ó

á ó
á ú

É ó
á
É o í

ó
46
 é ú

ó
ñ é

ó
é ó á í
ó
é
ó
ó ó é







ó
ó ó
ó
ó á á í

á
ó
 ó ó ó

 ó á ó
í á á
ó
á é
í

47
á í ó
ó
ó
ó ó

á í

á é
í í
é
í

í
ú

48
á ñ ó


 í
 á
 O ó
 í
49
 ú í

 é



 á
 ñ





 ó


í é
ó ó
é á

í
ó
ó é á á
ú
á

50
 í

ñ
ó
ó

á á

ó
ó

Á
í á í
á
ñ
ñ





 ó
51
 ó

í ó ó í
í í í

í á
é á í é
é á á í í
í

á á

52
 V= Área (A) x ancho Área = B + b/2 x h
(a)

B = Base mayor
Á b = Base menor
h = Altura b
a = Ancho
h

B
a

Vol. = Área x h Área = L x a

Á

h
a L
ó
1 m3 = 500 a 600 kg

53
 í í
í
í
í

é
í
í
í

é í
á
ñ

í
í

í
ó
ó
54
 í
á
ó
ó í ó
ó
ó í á

ñ í

55
 í í
í é ñ
á
í
ó
ó á í
í ú ó

í
í
ó í

ó á
í

á í

í
í í
ó
í
í
á ó
í í ó
í í é

í í é
á ó á
56
 ó í
í
í ó
í

í í
í

í
í ó á í
í

57
 ó
ó

ó ó
˂
ó í

ó
é í

á
é

ó
é
é

á
á á

á
á á
ó
í ó
í í

ó
ó

o
o

58
 í é
ó á ó ú
ó ú á á á á
ñ
ñ ñ
á á

í
í ó

á
é é ñ

í
í

ó
á
á ú í

59
 ó í
á
ó
í

ó í
ó ó ó
ó

é á
é
ó

ó
á

ó
ó
á
á

60
 ó

á
ó

ó é
ó

í
í

í
í
ó

ó í

ó
ó
í

61
 í

é
á
á í
á
á í
á í
ó ñ ó
ó
ñ
ó ú
ñ ñ
ó ú á
é
ó
á ú
á

í
í

ó
é

ó í
ó

ó
á
ó
ó ó é
í í

62
 í
í
í

í ó

o á

o í í

á
á á
í
á í ó ó
á
é
í
á á
é

o
o


é
ó

á í á
á á á
ó í
í
í í
ó
í

63
 í
á í
í í

í
í í í

á í
á

á ó

ó
é á
é é
í
á
á
ó ú

í
ó
ó ó

á ú ó
ó ó
ó í

ó
ó ó
ó

64
 ó
ó

ó
ó
í
í á
í
í

ñ í
ó á

ó
ñ ó

á
ó á

á
 Descascarillada 47% PB
 Con cascarilla 44% PB

65
 ó í

í á
ó

á
ó
ó

í
í
í
í ú í ó
í
ó é í
í ú í

í
é
á ñ

í ó
á
í ó í
í
á

66
 o
o
o
o
o
o
o
o

ó
ó ó
í í
á

ó
á á
ó

é
í
ó ó é

é ó
67
 ó

á
í ó
á ó á

á
á

ó á

á
ó á ú

é
á

ó
ó
ó
í ó

á í é
í ó
é í í
á í
ó
ó
á

ó í í
ó
í

68
í
í

ó
í
á

ó ó

í
í
í

í
í

í
í

í
é ó

69
 é á
ó

ó á
á

30%

70%

S.mineral Pasto

í í
70
 í
á

ó
ó

ñ
ó

ó ó
á á ó ó ó

á
á
ó

 é ó

 ó
 ó ó ó
í
 ó

 ó
 ó ñ
 í í





71
  í
 á ó

ó á
é í

é á
í

ó ó
ó
í á

í
í

ó é ú

72
 á í

ó
í

ú ó

73
 ó
Macrominerales Microminerales

Calcio (Ca) Arsénico (As) Yodo (I) Selenio (Se)

Fósforo (P) Boro (B) Hierro (Fe) Silicio (Si)

Potasio (K) Cadnio (Cd) Plomo (Pb Estaño (Sn)

Magnesio (Mg) Cromo (Cr) Litio (Li) Vanadio (V)

Sodio (Na) Cobalto (Co) Manganeso (Mn) Zinc (Zn)

Azufre (S) Cobre (Cu) Molibdeno (Mo)

Cloro (Cl) Fluor (F) Niquel (Ni)

í
ó í á

í
ó ó á

ó
ó

ó
ó ó á ó

í á ú
ó ó í
á

74
 ó
á

ó é
ó

í ó
ó

ó ó é
í

ó ó
é
ó
á

á ó

ó ó ó

í í
é
í
í

ó í

75
 í

ó
í

é
í

ó
í í

ú ó á

í
ñ

ñ ñ

76
 ó í
í á
ó ó
ORIGEN O LUGAR
VITAMINA DONDE SE
ENCUENTRAN
En carotenos como
provitamina, maíz amarillo
VITAMINA "A" zapallo, zanahoria, aceite
de pescado, hígado, leche,
RETINOL huevo y heno de alfalfa
Se encuentra en los
esteroides de la piel,
VITAMINA "D" O activada por la acción de
CALCIFEROL los rayos solares, yema del
ANTIRRAQUITICA huevo, grasa de la leche,
son pobres todos los
vegetales en esta vitamina
Abundantes en granos
íntegros en el germen de
los cereales, forrajes verdes
VITAMINA "E" O
y aceites vegetales
ERGOSTEROL
TOCOFEROLES
FUNCIONES QUE
CUMPLEN
En la visión de todas las
especies en el
revestimiento de la
mucosas epiteliales, el
crecimiento en la
reproducción del macho y
la hembra.
Absorción y metabolismo
del calcio y fosforo,
desarrollo y crecimiento de
los huesos, en la secreción
láctea de todos los
mamíferos.
Función antioxidante de la
vitamina A, desarrollo y
mantenimiento de los
órganos reproductores de
las hembras, desarrollo y
mantenimiento de los
músculos esqueléticos en el
cerdo
í
TRANSFORMADAS QUE
OCASIONAN
DEFICIENCIAS
Produce ceguera nocturna
xeroptalmia, mala absorción
de los alimentos, retardo del
crecimiento, fallas en la
espermatogénesis y
ovulación
Raquitismo falta de
endurecimiento de la
cascara del huevo, baja de la
incubabilidaddel huevo, en
vacas lecheras
hipocalcemia, facilidad para
fracturarse los huesos
Fallas reproductivas en
todas las especies,
degeneración testicular en el
macho y muerte
embrionaria en la hembra,
degeneración en los
músculos esquelético en el
cerdo, en los pollos
77

Se sintetiza a nivel
intestino en monogástricos
producido por bacterias, en
poligástricos se encuentra
VITAMINA "K" O
en el rumen producido por
MENADIONA
bacterias ruminales
encefalomalacia o marcha
vacilante.
Previene cualquier Ocasiona retardo en la
hemorragia produciendo coagulación con
coagulación sanguínea en hemorragias sin control.
el pre y pos operatorio de
los pacientes que se
someten a una cirugía, es
neutralizante del dicumarol
(producto toxico producido
por el trébol)

í í

ó
é

VITAMINA ORIGEN O LUGAR FUNCIONES QUE TRANSFORMADAS

DONDE SE CUMPLEN
ENCUENTRAN
VITAMINA “B1” O Levaduras de cervezas En el metabolismo
TIAMINA granos completos de energético de los
cereales carbohidratos (Ciclo de
kreeps) transporte de
sodio aumenta el apetito
de los cerdos
VITAMINA “B2” O Presente en los Como agentes
RIBOFLAVINA vegetales a nivel de las coenzimáticos en el
hojas. Levaduras y metabolismo energético
algunas bacterias, leche proteínico, en la
huevo, hígado son ricos liberación de energía de
en ribofalvina los alimentos para la
asimilación por el
organismo, en el
crecimiento y
conservación del
organismo, en la
QUE OCASIONAN
DEFICIENCIAS
Acumulación de los
ácidos pirúvicos,
polisaculitis en aves y
otras especies por falta
de permeabilidad en las
fibras nerviosas, falta de
apetitos anormalidades
gastrointestinales,
cardiacas y musculares
en porcinos
Falta de crecimiento
disminución de la
eficiencia alimentaria,
parálisis con
encorvamiento de las
patas en los pollos, en
ponedoras falta de
incubabilidad de los
huevos, en cerdos
erupciones cutáneas a
nivel del lomo y rigidez
78
 producción y secreción en las patas
láctea
VITAMINA “B6” O Levaduras, hígado, Metabolismo de las En el cerdo produce
PIRIDOXINA carne, leche, cereales y proteínas especialmente anemia, dermatitis en
sus subproductos de los aminoácidos piel, convulsiones
como el triptófano nerviosas y retardo en el
crecimiento, se hace más
propenso esta
deficiencia por exceso
de proteína en la ración
VITAMINA “B12” O Síntesis microbiológica En rumiantes interviene Anemia en los animales
CIANOCOVALAMINA ruminal e intestinal, en el metabolismo de en desarrollo, falta de
harina de pescado, los AGV, en el crecimiento en todas las
leche, extracto de metabolismo de todas especies, incoordinación
hígado son pobres en las especies, en el del tren posterior en los
esta vitamina, los sistema hematopoyético becerros, fallas
alimentos de origen (multiplicación y reproductivas e
vegetal la síntesis es maduración de los incubabilidad
más efectiva glóbulos rojos)
ACIDO PANTOTENICO Heno de alfalfa, harina Actúan en todas las En monogástricos
de maní, levaduras, reacciones bioquímicas produce fallas en la
afrecho de arroz, trigo, del metabolismo, reproducción, en el
melaza de caña, también síntesis y catabolismo crecimiento, lesiones en
se sintetiza en el rumen de las grasas y el sistema nervioso, en
de bovinos y ovinos, por asteroides pollos falta de
lo que estas especies no crecimiento plumaje
sufren de esta áspero, y dermatitis, en
deficiencia cerdos crecimiento lento
piel áspera
adelgazamiento del pelo,
presencia del alo
pardusco del ojo
NIACINA O ACIDO Harina de pescado, En el metabolismo de En cerdos pérdida de
NICOTINICO levadura, granos, harina los carbohidratos, peso, diarrea vómitos,
de oleaginosas, son proteínas y lípidos es dermatitis, anemia, en
pobres la leche, huevos transformador de pollos falta de
frutas, y pasturas en hidrogeno en los crecimiento lesiones
general procesos de oxidación bucales, lesiones de piel,
se interrelaciona con el plumaje áspero y
triptófano para su mejor dermatitis en rumiantes
metabolismo de este lo sintetiza a nivel de
aminoácido rumen en monogástricos
debe ser suministrada
infaliblemente en la
ración
BIOTINA Hígado, leche, levadura, Cumple funciones En cerdos se produce
melaza, pasta de maní, metabólicas como temblores en las patas
clara de huevo, las componente de varios traseras, grietas o
sulfas interfiere en la sistema enzimáticos, rayaduras en las pezuñas
simulación de esta fijación del CO2 en la de los cerdos, dermatitis
vitamina síntesis de las grasas, en en ponedoras baja la
los procesos incubabilidad de los
metabólicos para la huevos
buena formación y
dureza de los cascos,

79
 cuernos y uñas
COLINA Alimentos que contiene Sin tesis de fosfolípidos Crecimiento lento
grasas como almendras en la construcción de las hígado graso, en cerdos
maní estructuras retardo
ACIDO FOLICO O Son ricos los vegetales, En el metabolismo de Los síntomas más
FOLACINA tanto leguminosas como los aminoácidos en la comunes son en
gramíneas, granos de interconeximas de la humanos, con
cereales y carnes cerina, lisinas y purinas decaimiento sobre todo
en la degradación de la en mujer embarazada
histamina y la síntesis
del grupo metilo
VITAMINA “C” O Frutas, cítricos, tomates, El mantenimiento de la Produce inflamación y
ACIDO ASCORBICO verduras verdes, papas y materia intracelular tales ulceracimes de rodillas,
otras hortalizas, leche como el colágeno y caídas de dientes
cruda sustancias semejante sensibilidad de los
tanto en huesos y tejidos huesos, fragilidad
blandos, el tejido capilar de los vasos
sanguíneo en el sanguíneos
mantenimiento de las
células blancas o
leucocitos

CLASIFICACIÓN Nº 8 ADITIVOS NO NUTRICIONALES

ó ó
ó é
á ó
ó
ú

ó
ó

ó ó á











80
 ú
í






ó



ó
ó










 ú

 Á á
 Á
 ó
 Á é
ó í
ó

81



é

ó ñ

ó ó



 ó

 í
 í

ó á







&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&

82