Está en la página 1de 2

CONJUGACIÓN VERBAL EN LOS TRES TIEMPOS

Uso de nombres y negación

QUECHUA AYACUCHO- CHANKA QUECHUA WANKA


PASADO PASADO
PRONMOBRE SUFIJOS SUFIJOS
VERBOS PRONMOBRES VERBOS
S VERBALES VERBALES
Ñuqa -rqani Yaa -laa
Qam -rqanki Am -layki/-lanki
Pay -rqa Pay -la
Nuqayku ñawicha -rqaniku Yaakuna ñawicha -pakulaa
- -
Ñuqanchik -rqanchik Yaanchik -lanchik
Qamkuna - Amkuna -pakulayki
rqankichi
k
Paykuna -rqaku Paykuna -paakula

PRESENTE PRESENTE
Natividad PRONMOBRE SUFIJOS SUFIJOS
Augusto VERBOS PRONMOBRES VERBOS
S VERBALES VERBALES
Turiyki Ñuqa -ni Yaa -a/ -i /-u
Churiy
Qam -nki Am -nki
Pay -n Pay -n
Juan, Rosa Nuqayku uyari- -niku Yaakuna uyali- -yaa
Runakuna Ñuqanchik -nchik Yaanchik -nchik
Mamakuna Qamkuna -nkichik Amkuna -yanki
Sipaskuna
Paykuna -nku Paykuna -yan

FUTURO FUTURO
PRONMOBRE SUFIJOS SUFIJOS
VERBOS PRONMOBRES VERBOS
S VERBALES VERBALES
Ñuqa -saq Yaa -śha
Qam -nki * Am -nkićh
Pay -nqa Pay -naa
Nuqayku Rima- -saqku Yaakuna lima- -paakuśha
Ñuqanchik -sunchik Yaanchik -śhun
Qamkuna -nkichik * Amkuna -paakunki
Paykuna -nqaku Paykuna -paaku
 Tineo, L. (2015). El quechua al alcance del maestro
intercultural.

USO DE LA NEGACIÓN EN LA CONJUGACIÓN VERBAL

Ñuqayku rimaniku. (Afirmación)

Ñuqayku mana rimanikuchu. (Negación)


Para formar la negación de las expresiones (afirmativas), anteponer
la palabra de negación (mana) a la idea relevante que se desea
negar; luego añadir al verbo conjugado el sufijo (-chu) que confirma
la negación.

También podría gustarte