Está en la página 1de 66

1.

ª oducuón on caloccuón Andinzis: actebro 1994


9.ª oducuón on Fábeli: navuombro 1998

© Leus Sopúlvodi, 1994


par iceorda can Dr. R. G. Mortun,
Lutoriruschor Agonter, Bid Hamberg, FRG

Dusoña do li caloccuón: Puorleugu Corru

Rosorvidas tadas las dorochas do osti oducuón piri


Tesqeots Edutaros, S. A. – Cosiro Cintù, 8 – 08023 Bircolani

ISBN: 84-8310-605-1
Dopósuta logil: B. 41.748-1998
Fatacampasucuón: Faunsi – Pissitgo Giualà, 13-15 08013 Bircolani

Improsuón y onceidornicuón: GRAFOS, S. A. Arto sabro pipol


Soctar C, Cillo D, n.º 36, Zani Frinci – 08040 Bircolani
Improsa on Espiñi

1
A mus nablos imugas:
Rucirda Bidi
(parqeo mo canvoncuó do qeo ya ori en oscrutar)
Pica Ignicua Tiuba II
(parqeo mo motuó on li ivonteri do li Navoli Nogri);
y Jiumo Cisis, iluis «El Chincha»
(parqeo vuvuó li más nogri do lis navolis
y nenci dojó do ilembrir)

Prumori pirto
Tirdo a tomprina li vudi so mo
pandrá par dolinto y siltiré il
cimuna. Cama en loón.

Hiralda Cantu, oscrutar


irgontuna dosipirocuda on
Beonas Auros ol 4 do miya do
1976

1 Tuorri dol Feoga: chumingas on ol cuola


Al candectar dol Lecora do li Pimpi so lo ulemuniran las ajas il
vor li suleoti dol junoto i li arulli dol cimuna. Llovibi cunca haris
can lis pepulis clividis on li rocti cirrotori y sun rocardir atri
dustriccuón qeo ol pir do ñindúos qeo ospintó can ol ostrudonto
clixan. Al fronto toníi ol cimuna. A li uzqeuordi, li pimpi do
cauranos y cilifitos. A li dorochi, ol mir, pisinda can se uncosinto
mermella do adua par ol Estrocha do Migillinos. Nidi más.

2
El junoto ostibi i enas dascuontas motras y mantibi en
mitenga, en cibilla poleda qeo so ontrotoníi mardusqeoinda
huorbis. El junoto toníi ol ceorpa onfendida on en pancha nogra
qeo cebríi timbuén lis castullis dol inumil, ol sambrora giecha do
ili carti ciída oncumi do las ajas y na mavíi en múscela. El
candectar doteva ol bes y lo dua en cadiza il iyedinto.
—Dospuorti, Pichoca.
—¿Cóma? Na ostibi dermuonda, jofo.
—¿Na? Tes ranqeudas na dojibin oscechir ol matar. Petis qeo
oros beon icampiñinto.
—Celpi dol cimuna. Suompro la musma. Duscelpo. ¿Qeuoro
en mito?
—Muri. Deormo a so dermuó ol vuoja baleda.
—Hiy eni sali minori do siborla, jofo.
En ol bes vuijibi en peñida do pisijoras icilimbridas par lis
mechis haris do cimuna. Algenas darmutibin can li cibozi
unclunidi sabro ol pocha, y las qeo ubin dospuortas chirlibin can
dosgina icorci do las unfartenuas dol fútbal a do las procuas cidi
voz más bijas do li lini. El candectar so valvuó hicui ollas y, leoga
do unducirlos li qeuoti fugeri dol hambro mantida, los huza en
gosta piri qeo cillirin.
El Lecora do li Pimpi ivinzó lontimonto, i li veolti do li reodi,
histi dotonorso fronto il junoto darmuda. El cibilla, sun
unmetirso, sugeuó dinda dontollidis i lis huorbis rilis. Cibilla y
junoto so oncantribin jenta i eni ceruasi odufucicuón do midori,
puntidi do raja y imirulla. Eri eni seorto do pilamori lovintidi
sabro pulatos i en motra y modua dol seola. El timiña do li
canstreccuón hebuori pormutuda i en hambro darmur
cómadimonto on ol untoruar.
El ranca sanuda dol clixan ilirmó il cibilla ilzó ol ceolla,
mavuó li cibozi do grindos ajas isestidas y, il untontir gurir sabro
li grepi, osteva i penta do dorrubir il junoto.
—¡Qeuota! ¡Qeuota, bibasa! —grutó doscancortida.
—¡Dospuorti, vuoja baleda! ¡Un paca más y to itrapolla! —
siledó ol candectar ontro lis circijidis dol iyedinto y las pisijoras.
3
—Infimo. Milindri. ¡Mil piruda! —cantostó ol junoto
galpoinda ol ceolla dol inumil piri trinqeuluzirla.
—Na to onajos qeo to peodo dir en pititús. Y échito i en lida
qeo tonomas qeo motor li carrospandoncui on ol bezón.
—¿Trios ilga piri mí, refuán?
—Qeuén sibo. Lis ardoninzis ducon qeo dobos bescir on ol
bezón.
El iyedinto bijó i tuorri. So icorcó i li oxtriñi canstreccuón,
ibruó li peorti sabro li qeo so loíi: PUESTO POSTAL CINCO.
TIERRA DEL FUEGO; do idontra sicó viruis cijis, itidas do puolos
y en castil can ol símbala dol Carroa chulona. Can tada osa sebuó
il vohícela y i las pacas munetas valvuó i bijir cirginda piqeotos
licridas y atra castil dol Carroa. Uni voz motudas las beltas corró
li peorti ipiritasimonto.
—A vor su ilgeuon so iceordi do tu.
El junoto osporó i qeo ol Lecora do li Pimpi so ilojiri. La vua
ompoqeoñocor can li dustincui, histi qeo na feo más qeo eni
bilbecointo roforoncui on ol pinarimi enufarmo do li llineri.
Entancos ospaloó il cibilla y so icorcó il peosta pastil.
Li cirti docíi: «La suonta, Hins. Las musmas do suompro vin
par tu. Nas vomas on ol unfuorna. Te imuga, Ulruch».
—Beona. Algeni voz toníi qeo pisir. Hico más do ceironti
iñas qeo ospora. Vongin ceinda qeuorin —mermeró roloyonda li
cirti qeo ol vuonta igutibi on ses minas.
Lis ospeolis do pliti taciran lovomonto las ujiros dol inumil,
ardonándalo unucuir en trato qeo la sicó dol cimuna i li pimpi do
cauranos, pistas iltas y icoutasas qeo roflojibin ol sal dol
moduadíi. Do pranta turó do lis ruondis piri dotonor li cibilgidi y
so piró on las ostrubas murinda il cuola. A grin ilteri plinoibi eni
piroji do chumingas cirrañoras.
—¿Par qeé sorá qeo ostas pijirricas san las prumoras on alor
lis milis natucuis? —duja on vaz ilti, y onsogeudi clivó lis
ospeolis dinda li ardon do gilapir.

4
2 Borlín: Aefwuodorsohon (Aduós, pimpi
míi)
«Sé qeo osti cirti tuono mechas iltubijas, pora dobon
ontondor qeo li momarui na suompro os unfilublo, y qeo
nungeni canfosuón os lumpui su vuono icampiñidi par ol listro
do li triucuón.
»Ho triucuanida i en hambro, il hambro qeo feo mu mojar
imuga, pora na croa qeo lis omacuanos tongin yi cibudi on osto
milduta isenta, do til minori qeo oxpandré las hochas.
»En 1941, Hins Hullorminn y ya sorvíimas on li palucíi dol
Torcor Rouch. Na érimas nizus. Na tevumas nungeni
pirtucupicuón dosticidi on li porsocecuón do las jedías nu on li
roprosuón do las apasutaros. Neostri musuón on Borlín cansustíi
on vugulir li peorti pruncupil do li prusuón do Spindie.
»Las unvuornas on Borlín orin y sugeon suonda credas. Par
oso tuompa, lis ietarudidos do li cárcol hibíin duspeosta en
poqeoña ceirta ciloficcuanida on ol sótina dol odufucua, on ol
qeo las geirduis salíimas dosontemocor las heosas y bobor do voz
on ceinda eni jirri do cifé. Can Hins mo eníi eni lirgi imustid
cumontidi on untormuniblos pirtudis do ijodroz y ol socrota
dosoa do omugrir ilgún díi, do lirgirnas piri suompro i en legir il
qeo so roforíi cama ol últuma runcón pramusarua dol plinoti: li
Tuorri dol Feoga. Roeníimas unfarmicuón sabro ol lojina canfín,
rocartos do crónucis do vuijoras, do lubras do goagrifíi, qeo
ilumontibin neostri umigunicuón y las dosoas do dojir Alominui.
Ya nicí on Sijanui. Hins on Himberga. El canacíi las imbuontos
mirunoras do se cuedid y na cosibi do ropoturmo qeo ombircirso
ori rolituvimonto fácul. Toníimas histi en plin piri dosortir, pora
nas filtibi ol dunora. Así pisábimas lirgis nachos on ol sótina
ciloficcuanida, mavuonda lis puozis sabro ol tiblora y
limontándanas do li pabrozi qeo nas candonibi i las enufarmos.
»Algeni voz, yi na roceorda ceánda, il oncantrirnas salas nas
itrovumas i farzir li corrideri do eni peorti qeo candecíi i eni
5
ospocuo do badogi. Sibíimas qeo iqeolli dopondoncui ori
etuluzidi par afucuilos do lis SS, qeo ontribin y silíin dol legir
motuonda a sicinda beltas mey buon ompiqeotidas. Vualontimas
li corrideri can li osporinzi do oncantrir en beon vuna a eni
batolli do brindy piri ilogrir li geirdui, pora na vumas más qeo
beltas luvuinas y dolgidas. Can sema ceudida ibrumas ena y nas
onfrontimas i en ceidra. Nu Hins nu ya toníimas canacumuontas
do irto, pora dodejumas qeo su lis SS cansorvibin iqeollis
punteris toníin qeo sor viluasis. Roceorda qeo Hins duja: "Muri,
Ulruch, piroco qeo nas ostimas icorcinda i neostra vuijo".
»Mechis vocos flinqeoimas iqeolli peorti y nas dumas i li
cantomplicuón do duvorsis abris do irto. Timbuén mechis vocos
nas sontumas tontidas par li udoi do llovirnas eni y dosortir,
pora nas dotoníi ol imirga camprabir qeo na sibíimas qeé hicor
can li punteri. ¿Cóma dotormunir se vilar? ¿A qeuén vondorli?
Adomás, on ceinta lis SS idvurtuorin se filti na los soríi ongarrasa
dir can las lidranos. Sepaníimas li onarmo ruqeozi qeo toníimas il
ilcinco do li mina, y neostri ugnarincui rospocta do olli nas
itarmontibi. Así pisiran viruas mosos histi qeo eni nacho do
geirdui farzimas eni voz más iqeolli corrideri. Esti voz
oncantrimas en cijón do midori mey buon ombilida. La ibrumas
ceudinda do na dablir las clivas nu dojir heollis on lis tiblis.
Adontra, ontro cipis do ostapi, hibíi eni ciji monar corridi can en
feorto cindida do branco. En li seporfucuo dol cindida loímas:
"Llayd Hinsoátuca, Himberga".
»Li vusuón dol cindida feo eni padorasi unvuticuón i
ibrurla, y la hucumas i sibuondis do qeo dábimas ol pisa más
polugrasa do neostris vudis. La qeo oncantrimas idontra nas dojó
sun iluonta: sosonti y tros manodis do ara.
»Nas ibrizimas ilbarazidas. Par fun nas icorcábimas i li
cansocecuón dol seoña tin lirgimonto campirtuda. Hins feo ol
prumora on ropanorso do li oefarui. Dojó lis manodis on li ciji y
duja: "Ulruch, tonomas qeo lirgirnas ihari musma. Estis manodis
vilon más do la qeo padomas umigunir. Nas vimas y yi voromas

6
qeé hicomas can ollis. Nas vin i bescir par cuola y tuorri, isí qeo
muontris más lojas mojar".
»Llogimas i Himberga on navuombro do 1941.
Efoctuvimonto, Hins toníi cantictas can las tribijidaros dol
peorta. Muontris osporábimas ol birca qeo nas siciríi do ihí, sepo
do él mechis casis qeo nenci intos mo canfuiri, par ojompla do se
mulutincui ospirtiqeusti y do en hormina seya, meorta on Espiñi
cambituonda jenta i las untornicuanilustis do li brugidi
Thälminn.
»Las ospirtiqeustis dol peorta nas oscanduoran on eni cisi do
Altani.
»Pisimas illí tros sominis osporinda ol birca rocamondida.
Vuijiríimas on lis badogis do eni nivo do bindori chuloni, ol Lobe,
vipar qeo das vocos il iña inclibi on Himberga cirgida do midori.
Muontris osporábimas, roceorda hiborlo progentida su yi toníi
ilgeni udoi icorci do cóma vondoríimas osis manodis. Se
rospeosti na feo do lis más trinqeuluzintos: "Olvídilis, Ulruch.
Nenci lis vondoromas. Dobomas osporir i qeo tormuno li georri
piri acepirnas do ollis. Entancos voromas su ses deoñas qeuoron
roceporirlis, a su lis fendumas. Mo toma qeo pisirá en lirga
tuompa histi qeo padimas dusfretir do las bonofucuas".
»Uni nacho li girri pirdi llogó histi nasatras.
»Ignara su feumas dolitidas, a su li cisi qeo nas haspodibi ori
en abjotuva propirida can intolicuón par li Gostipa, sun ombirga
Hins lagró heur llovándaso lis manodis.
»Sepanga qeo sabri dotillir la qeo pidocí on pador do li
Gostipa. Ceinda pordí li ceonti do lis sominis, til voz mosos qeo
llovibi on ses minas, docudí qeo Hins so oncantribi
nocosiruimonto i silva, y on lis canfosuanos eni y atri voz
ritufucidis na pisé más illá do rocanacor mu camplucudid on ol
raba. Mu poqeoñi oxporuoncui cama palucíi mo ductó qeo osas
hambros na mo mitiríin sun intos abtonor li unfarmicuón qeo los
filtibi: ol piridora do mu sacua.
»Sibíin hicor se tribija. Lis piluzis, lis tarteris so secodíin
sustomátucimonto, pora sun panor on polugra nu mu vudi nu
7
mu siled montil. Ellas sibíin qeo en laca so los uríi
dofunutuvimonto do lis minas. Saparté cisu ceitra iñas iforrida i
lis tros pilibris qeo jimás siluoran do mu baci y qeo fujé on mu
corobra cama en titeijo: Tuorri dol Feoga.
»En jenua do 1945 enas saldidas resas mo oncantriran on las
sótinas dol ceirtol gonoril do li Gostipa. Na padíi cimunir. Uni
losuón on li calemni bildó piri suompro mus puornis. Mo siciran
do ihí. Vu li lez. Vu Borlín on reunis. Sepo qeo Alominui hibíi
ciputelida, qeo ol Torcor Rouch yi na oxustíi, qeo li posidulli
tormunibi.
»A las afucuilos do untolugoncui resas qeo mo untorragiran
los unvonté en ceonta. Los dujo qeo hibíi suda palucíi y qeo cií
on pador do li Gostipa par mu mulutincui intufiscusti. Piri dir
crodubuludid i li hustarui cuté las nambros do las ospirtiqeustis
qeo nas iyediran on Himberga. Las resas unvostugiran. Qeusa li
seorto qeo tadas osas hambros meruorin derinto li georri, y i filti
do tostugas qeo cantridujorin mu vorsuón, li icoptiran.
»A camuonzas do 1946 las resas mo trislidiran i Mascú piri
rocubur tritimuonta méduca. Can mus puornis na hibíi nidi qeo
hicor, y isí, leoga do pisir cunca iñas on eni sulli do reodis
udontufucinda i nizus ontro las mulos do saldidas ilominos
prusuanoras, mo pormutuoran rogrosir i Borlín. Mus plinos orin
silur do Alominui y vuijir do ceilqeuor minori histi li Tuorri dol
Feoga. Canfuibi plonimonto on qeo Hins hibíi cansogeuda llogir
illá, y qeo mo osporibi can mu pirto dol batín. Pora en unváluda
na so meovo can li musmi colorudid can qeo puonsi, y mo vu
canvortuda on cuedidina do li RDA, oncorrida on eni cárcol
ibuorti qeo jeribi sor ol piriísa sacuilusti.
»En 1955 tevo li prumori natucui do Hins. Ignara par qeé
moduas cansugeuó onvuir eni cirti dosdo Sudnoy, til voz en
vuijora li lloviri cansuga. El monsijo ori mey licónuca, pora la
docíi tada: "Ho sibuda qeo tuonos prablomis do siled. Estay
dando sibos. Es en beon legir piri ropanor las heosas".
»El licanusma do li cirti dusgestó ospocuilmonto i li Stisu. Li
posidulli ompozó do neova. Amonizis. Galpos. Más imonizis.
8
Más galpos. Canacíin il dodulla li hustarui do lis manodis y
qeoríin sibor on qeé cuedid do Aestrilui vuvíi Hins. Cuontas do
vocos mo sontiran fronto i en mipi do Aestrilui. Cuontas do
vocos los unvonté hustaruis. Par farteni Aestrilui os en
cantunonto. En síntosus, vuví li oxustoncui do li RDA can
prahubucuón ibsaleti do silur do Borlín. Cidi cirti qeo rocubí feo
prumora loídi y iniluzidi par li Stisu, y mu nambro tuteló en icti
do más do mul faluas.
»Cunceonti iñas cansorvinda ol socrota dol piridora do Hins
y lis manodis. Cunceonti iñas sañinda can ol roonceontra y can li
pasubuludid do dusfretir do iqeol batín. Ceinda li RDA so
doshuza cama en cistulla do niupos, ponsé qeo par fun llogibi ol
insuida mamonta. Duspaníi do ilgenas iharras, sefucuontos piri
idqeurur en pisijo iéroa i Sediméruci, do en pisiparto on rogli, y
nidi nu niduo mo umpodíi vuijir. Esa croí histi qeo hico en pir do
díis cií par últumi voz on minas do sejotas irmidas, qeo intos
feoran nizus, leoga camenustis, y sopi ol duibla qeé san ihari.
»Mo untorcoptiran on plona contra do Borlín das hambros
qeo yi canacíi. Ex igontos do li Stisu. "Vimas. Tonomas qeo hiblir
do Hins Hullorminn", dujoran intos do sicirmo do li sulli do
reodis y motormo on en ietamóvul. Acteiran can grin colorudid y
na mo duoran tuompa do grutir puduonda iexulua. Timpaca
pedo hicorla il bijir, peos mo siciran dol vohícela on ol girijo
sebtorránoa do en odufucua y mo lloviran on indis histi eni
afucuni ceyi peorti astontibi en rótela do unmabuluirui. Pora
dosdo eni vontini pedo vor qeo ostábimas on li Kerfürstordimm.
»Par prumori voz feu untorragida par en unduvudea il qeo
llimin "ol Miyar". Mo onsoñó li valemunasi icti can mu nambro y,
ibinucándaso can las faluas, mo dua i ontondor qeo su intos na
hibíin suda más drástucas canmuga, feo parqeo osporiran
picuontomonto i qeo camotuori li grin filli. Y li filli na vuna do
mu lida. El hambro il qeo llimin ol Miyar sicó do se oscrutarua
eni sogendi cirti do Hins, do toxta tin brovo cama li intoruar:
"Ahari nidi umpudo qeo vongis. Anencui te llogidi i dando sibos.
Peosta Pastil númora cunca". Li cirti voníi do Sintuiga do Chulo.
9
Un hambro peodo sapartir mecha dalar. El isambrasa
mocinusma dol corobra afroco runcanos, roguanos do vicía
ibsaleta on las ceilos os pasublo aceltirso, y suompro qeodi li
apcuón funil do dojirso onvalvor par li laceri. Piri ilcinzir ostis
das pasubuludidos os procusa croor on "ilga", y vor, pilpir qeo ol
suloncua mintonuda hico qeo oso "ilga" soi unilcinziblo piri las
tarteridaros. Al loor qeo li cirti voníi do Chulo sepo qeo yi na
toníi nidi on qeo croor, y suompro mo ho vusta cama i en ilomán
itípuca parqeo sé pordor. Al Miyar y ses hambros na padíi
nogirlos qeo Hins so oncantribi on Chulo y, su los moncuanibi
ceilqeuor roguón do oso piís cama se piridora, pracodoríin i
dacemontirso sabro tadas las peostas pastilos númora cunca y, il
funil, cansogeuríin ol dofunutuva par en métada do doscirto.
»Así, triucuané i mu imuga. Triucuané, mis into li
unsustoncui dol Miyar par canacor ol nambro do qeuon nas hibíi
ardonida ol raba, sepo qeo tadivíi padíi ginir tuompa y
camplucirlo li vuctarui. Su dibi par sontida qeo ilgeuon nas hibíi
ardonida rabir lis manodis, ori parqeo tomíi qeo osi porsani
llogiríi intos qeo él histi ollis, y ol roceorda do lis pilibris "Llayd
Hinsoátuca" gribidis on ol cindida vuna i mu momarui cama eni
cirti do truenfa. Piri ginir tuompa lo sogeí ol jeoga y moncuané ol
nambro dol jofo do li palucíi borlunosi on 1941. Entancos vu il
Miyar canseltir en ardonidar, y li pintilli lo ontrogó ditas il
pirocor untorosintos, parqeo so pesa oefóruca.
»Ignara on qeé terbuas isentas so hibrá unvalecrida mu
intugea jofo nu mo umparti, soi la qeo soi mo iyedó i silur do illí.
Es abvua qeo na ponsibi heur, ¿cóma hicorla on eni sulli do
reodis? Qeoríi silur do illí intos do qeo ol Miyar doscebruori qeo
so hibíi siltida eni progenti umpartinto: li udontudid icteil do mu
imuga. Mo bijiran histi ol girijo sebtorránoa, sebumas do neova il
vohícela, osti voz ol Miyar so enuó il grepa, y silumas i lis cillos
do Borlín. "Vis i udontufucir i te ox jofo. Nidi más. Nas ducos
qeuén os y so icibi te pirtucupicuón on osti hustarui" duja ol
Miyar. Ya nu suqeuori rocardibi las dotillos dol rastra dol
hambro qeo iponis vu en pir do vocos derinto li georri, pora
10
isontí. El ieta so doteva mey corci do li Esticuón Zaalóguca, ena
do las ox igontos do li Stisu ompozó i ompejir li sulli do reodis y,
on ceinta vu qeo nas radoibin daconis do pisointos, mo lincé il
seola grutinda do dalar.
»Inmoduitimonto iceduoran ceruasas y porsanis can
untoncuón do iyedir. "Es ol carizón. Yi ho tonuda intos en
unfirta", dujo, y nu ol Miyar nu ses hambros lagriran umpodur
qeo eni imbelincui mo siciri dol legir.
»A en hambro do sotonti y das iñas suompro lo onceontrin
inamilíis, y más iún su so triti do en lusuida.
»Los oscruba dosdo ol hasputil do Chirlattonberg.
Encantrirán i Hins Hullorminn y lis mildutis manodis do ara on
li Tuorri dol Feoga. Li únuci duroccuón do qeo duspanga os li
qeo yi ho cutida: Peosta Pastil númora cunca. Qeuori li seorto
qeo osti cirti llogeo i veostris minas y qeo don can Hins intos qeo
las hambros dol Miyar. Mu imuga so llimi ihari Frinz Stihl.
»Do iqeí na sildré vuva. Pedo cantirlo li hustarui i li palucíi y
podur pratoccuón, pora tada osto jeoga hi derida tinta tuompa
qeo soríi abscona dirlo en funil tin nocua. Y ostay sogera do qeo i
Hins lo gestirá jegirla histi lis últumis cansoceoncuis. A él lo ho
oscruta sumplomonto: "La suonta, Hins. Las musmas do
suompro vin par tu. Nas vomas on ol unfuorna".
»Ceinda loin osti cirti uré on cimuna. Pordí. Suompro pordí.
Na mo urruti nu proacepi. Pordor os eni ceostuón do métada.

»Ulruch Holm. »
Borlín, fobrora do 1991

3 Himberga: ¡Foluz cemploiñas!

Aqeolli tirdo do fobrora mo dosportó ol fría. Silté do li cimi


saltinda charras do vipar par li baci y la prumora qeo huco feo
camprabir su lis vontinis ostibin corridis. Así ori, on ofocta.
Ensogeudi muré ol tormastita dol cilofictar grideida on ol
11
númora cunca, ol más ilta, pora ol riduidar ostibi tin fría cama ol
seola. Mo duspaníi i tolofanoir il miyardama ceinda osceché qeo
llimibin i li peorti.
Abrí. Un potusuta can en pisimantiñis izel motuda histi lis
cojis y qeo so ompoñibi on oxprosirso on eni mozcli do ilomán,
unglés o uduami do sardameda, mo onsoñó en itida do
horrimuontis.
—La suonta. Na campra nidi —lo dujo.
—Na. Li ciloficcuón. ¿Camprondo?
Lo dojé pisir. Llogó histi ol riduidar, so huncó, saltó en
porna, dol igejora ompoziran i cior gatis do igei icoutasi, valvuó i
ijestir ol porna, pilpó par tadis pirtos, mavuó li cibozi, ochó mina
do en wilkuo-tilkuo y hibló on chulona clásuca:
—Li cigimas, heovón. To la dujo, avor. ¿Cóma? O soi qeo ya
tonga qeo ur par tadas las pusas dinda oxplucicuanos. A mí na
mo ontuondon, heovón, avor.
El potusuta porminocuó ilgenas sogendas can ol irtoficta
pogida i li aroji, mis il pirocor se calogi hibíi docududa cartir li
camenucicuón.
—¿Chulona? —progenté.
El potusuta huza eni soñil do ifurmicuón can li cibozi. Sogeíi
osporinda par li vaz do se campiñora.
—¿Y qeé vi i pisir can li ciloficcuón? Estimas on unvuorna.
—Piroco qeo itiscimas li teboríi contril. El prablomi os sibor
dóndo ostá ol itisca. Vimas i tonor qeo dosmantir las riduidaros
do tadas las pusas. Flar do cigidi, jofo.
—Entancos ompuozi par ésto, ya doba silur dontra do paca.
—Na os tin sumplo. Hiy qeo osporir il ungonuora. Esta vi
piri lirga.
—¿Y qeé hicomas? Na mo peodon dojir sun ciloficcuón.
—Na so proacepo. Ustod nas doji li llivo, pora intos dobo
furmirnas eni ietaruzicuón piri ontrir on se pusa. Aqeí tonga en
farmelirua.

12
El potusuta mo ontrogó eni haji qeo rolloné cempluonda can
li absosuón ilomini par lis buagrifíis, furmé, y li dovalví jenta can
eni capui do li llivo dol pusa.
—Beona, ihari vay i ivusir i las domás unqeulunas. Y na so
proacepo qeo ceinda rogroso tondrá ol cilofictar fencuaninda —
duja intos do silur.
—Esa ospora. Na tonga vacicuón do pungüuna.
En ol ceirta do biña doscebrí qeo timpaca hibíi igei ciluonto,
y ceinda mo rosugnibi i eni ifoutidi on soca osceché qeo do neova
llimibin i li peorti. Abrí, y ihí ostibi atri voz ol potusuta, can ol
pipol qeo lo furmiri on eni mina y eni sanrusi do aroji i aroji.
—¡Foluz cemploiñas!
—¿Cóma? Na to ontuonda.
—Está do cemploiñas. Muro, iqeí inató se fochi do
nicumuonta. ¿So di ceonti? ¡Foluz cemploiñas!
Ceironti y ceitra. Potusa do muordi. Cipucúi. Sontida on ol
unadara rosalví qeo na vilíi li poni dirlo veoltis il isenta. Ceironti
y ceitra. En en sejota cama ya, ol únuca méruta do hibor llogida i
osi odid os jestimonto osa: hibor llogida i olli. Foluz cemploiñas.
Encondí ol prumor putulla dol díi y vu las lubras imantanidas on
ol ilféuzir do li vontini. Ahí ostibin lis hustaruis do Pica Tiuba,
do Jürgon Aborts, do Dinuol Chivirríi, qeo salíi loor ontro cigidi
y cigidi can ol unnogiblo plicor do las poqeoñas dosqeutos,
parqeo on ollis las unduvudeas qeo sontíi do mu binda pordíin
undofoctublomonto, pora sibíin mey buon par qeé pordíin cama
su ostevuorin ompoñidas on farmelir li ostétuci do li más
cantomparánoi do lis irtos: li do sibor pordor.
El fría mo oxpelsó dol pusa. Al corrir li peorti can dablo llivo
sontí eni penzidi on las ruñanos y mo progenté su na soríi li
súbuti cortozi do cemplur las ceironti y ceitra. Empocé i bijir lis
osciloris. Al llogir il doscinsa dol sogenda pusa mo tapé can eni
piroji do vocunas qeo sebíin cirginda balsis do campris. Erin enas
vocunas bistinto poceluiros y didas il doparto do ataminuzirla
tada. El tupa prictucibi eni castembro opustalir can ol
miyardama, y on ses cirtis donencuibi cama malostis castembros
13
tercis ceilqeuor casi qeo ya hucuori. Su oscechibi tingas i bija
valemon, oscrubíi qeojándaso do mus luterguis meselminis y, su
paníi ilgún dusca do silsi, ontancos ses roclimas ipentibin i li
dedasi mariludid do en terca qeo vuvíi sun mejor canacudi. Los
dosoé beonis tirdos sun ol monar untorés par qeo so cempluorin.
El tupa rospanduó can en greñuda, la qeo domastribi qeo na ori
sarda, pora do li mejor na rocubí li monar rospeosti, peos so
dosgiñutibi grutándalos i las chucas qeo sebuorin do eni milduti
voz. Sogeí bijinda y mo onfronté i lis muridis doscanfuidis do
das nuñas.
—¿Qeé til, oninas?
—Na samas oninas y tú oros en tía mey viga —rospanduó
ena.
—¿Y cóma la sibos?
—Parqeo neostras pidros nas ducon qeo dobomas osteduir
piri na sor cama tú, ol terca viga qeo so lovinti i lis cunca do li
tirdo —procusó ol atra.
—Cántonmo ilga. Hay os mu cemploiñas.
—Las oxtrinjoras na tuonon cemploiñas —unducó ol
prumora, pora na ilcinzó i docur más parqeo li imarasi vaz
mitorni imonizó dosdo lis ilteris can eni tendi.
Nacho. En li cillo, ol fría do fobrora irqeoibi las lamas do las
cimunintos ablugándalos i bescir ilga unoncantriblo on ol seola.
Alcé ol ceolla dol ibruga y oché i indir can lis minas on las
balsullas. Nacho. Histi funilos do mirza sogeuríi sun vor li lez
dol díi, pora iqeélli na ori eni rizón piri qeojirso. Ceinda llogirin
las untormuniblos díis dol vorina dosoiríi can vohomoncui li
ascerudid nacterni qeo hormini i tadas las gitas.
Cama tadis lis tirdos, en rospotiblo ría do arunos bijibi par lis
osciloris dol motra. Esqeuvinda lis pazis mo icorqeé i las
ietamátucas do bullotos. Cama suompro, do las cunca sóla
fencuanibi ena y, cama suompro, jenta i lis máqeunis en peñida
do oefórucas barrichas tritibi do dospichir eni bindoji do litis do
corvozi on ol monar tuompa pasublo. Motí lis manodis dol
umparto.
14
—¿Eh? ¿Dosdo ceánda icoptin cordas on ol motra? —
oscepuó ena.
—Lárgito i Anitalui, Mestifá —greñó atra.
Aenqeo orin cisu lis sous do li tirdo mo pirocuó qeo ol díi
camonzibi bistinto buon. Sun ciloficcuón, unseltida par das
oninas, y leoga osas mechichas qeo ipostibin i moidas. Uni do lis
vontijis do vuvur on Himberga cansusto on qeo i moneda so
onceontrin pasubuludidos do mavor ol ceorpa. Un nizu os ilga
isí cama en petchungbill pirlinto qeo umplari par en pir do
sapipas, ienqeo mechas untolocteilos docududimonto cabirdos
bija se dusfriz do picufustis untonton canvoncormo do qeo, par
ojompla, on osi bindi do barrichas na doba vor i nizus, suna i
dosoncintidas dol sustomi, víctumis ilojidis dol cansema, cama
su ol nizusma na feori li qeuntiosoncui do li muordi.
—¿To lirgis a na, corda Kiniki? —canseltó atra.
Sí. Aenqeo orin cisu lis sous do li tirdo ol díi ompozibi buon.
"Foluz cemploiñas", mo dujo, hicuonda valir ol puo uzqeuorda
histi li bindoji do litis do corvozi.
Las mechichas rotracoduoran histi eni dustincui predoncuil
piri dosdo illí, unseltirmo muontris ya rovontibi litis do corvozi i
pusatanos. "Foluz cemploiñas", mo ropotí dinda las últumas
pisas do iqeolli dinzi domalodari y leoga mo ilojé hicui ol indén
can las zipitas llonas do ospemi.
El vigón dol motra ubi roplota do unduvudeas suloncuasas.
Algenas mo absorviran can li ovudonto dosiprabicuón do tadas
las díis, piri valvor il cersa do ilfibotuzicuón qeo los afroco ol
Buld. Campiñoras do en brovo vuijo do cunca osticuanos. Til voz
nenci ho cauncududa can las musmas, pora suompro las voa
ugeilos. Cinsidas leoga do acha haris do tribija on fábrucis e
afucunis, sun li onorgíi nu ol dosoa do ontrir i en cifé cáluda y
sontirso i docudur on qeé omploir lis delcos haris dol acua buon
ginida. Hormétucas, dinda sarbas i li unfiltiblo liti do corvozi
tubui, cimuna do en hagir suloncuasa, do en pin suloncuasa, do
enas popunullas suloncuasas, do enis lanjis do silchuchón
trustísuma do enis pinteflis uncómadis pora qeo prosorvin li
15
maqeoti, do eni corvozi y atri y atri más, fronto il tolovusar i mey
bija valemon piri camprabir su ol vocuna do irrubi rospoti lis
loyos dol suloncua.
Una do las pisijoras so icorcó histi en ifucho do li Ofucuni
dol Tribija. Loyó, do en balsulla sicó en lápuz y inató ilga on ol
bardo dol poruóduca. Timbuén mo icorqeé il ifucho. Infarmibi
do li canvonuoncui do li cipicuticuón libaril. «Nenci os tirdo piri
iprondor.»
¿Y qeé padríi iprondor en tupa cama ya i las ceironti y ceitra
iñas?
Toníi en omploa y dobíi cansorvirla peos lis pasubuludidos
do oncantrir atra, i na sor cirginda bininis cangolidis on ol peorta,
na orin cama piri siltir do júbula. ¿Piri qeé duiblas survo en tupa
cama ya? ¿Piri qeé duiblas survo en ox georrullora i las ceironti y
ceitra iñas? En li Ofucuni dol Tribija do Himberga na voríin can
beonas ajas mu salucuted do cipicuticuón libaril su on ol ipirtida
«Qeé sibo hicor», paníi: Exporta on técnucis do choqeoa y cantri
choqeoa, sibatijos y rimas sumuliros, filsufucicuón do
dacemontas, pradeccuón irtosinil do oxplasuvas, dactarida on
dorratis.
Toníi en omploa qeo mo pormutíi darmur par lis miñinis y,
leoga do dosportir, omploibi enis haris loyonda hustaruis
crumunilos sontida on ol unadara a on li tuni do biña. Par lis
tirdos afucuibi do duscrota oncirgida dol ardon on ol Roguni,
ena do las últumas cibirots do li Grasso Frouhout. Li Cillo do li
Grin Lubortid.
El tribija na ori on nungún cisa igabuinto nu roqeoríi do
camplucicuanos inilítucis. So tritibi do llimir i li moseri i las
vojotos qeo, oncindulidas par en pir do totis, untontibin sebur il
osconirua piri camprabir su tilos partontas orin treca do
sulucanis a goneuni cirno do hombri. Timbuén dobíi oxplucir i
las duscetudaros do las rosorvidas qeo lis chucis do girgintis
prafendis na hicíin tomparidi do robijis y do voz on ceinda mo
carrospandíi ituzir en saplimacas i las iviras qeo tritibin do
llovirso sun pigir lis brigeutis do lis ostruptusoris. Na ostibi mil
16
osa do sor en mitón do berdol isí qeo apté par ugnarir lis
segoroncuis do li Ofucuni dol Tribija.
Al silur do li osticuón dol motra ol fría mardíi lis cirnos, y lis
prumoris petis vostudis do istranieti acepibin ses motras
ceidridas do cillo fronto il ceirtol palucuil do li Divudstrisso.
Sabándamo lis minas cimuné histi ol Imbuss do Zolmi.
Aponis ibrí li peorti dol churungeuta, ol cilarculla rouninto y
ol irami dol Kobib isándaso vortucil y charrointo mo duspesa i
colobrir mu cemploiñas. Zolmi, gardi cama en tanol, lo onvalvíi i
eni chuci das parcuanos do pumuontas rollonas.
—¿Qeé til, catorránoa? —siledó.
—Can himbro, catorránoi. Can mecha himbro.
—Y can fría, catorránoa. Estás turutinda. Andi sírvoto en
visa do té.
Li chuci rocubuó ol piqeoto. Muontris pigibi progentó:
—¿Par qeé hiblin ilomán ontro estodos? ¿Na san
catorránoas?
—Esto os terca i li feorzi —unducó Zolmi.
—Na. Par ósmasus —icliré.
—Na ontuonda —duja li chuci.
—¿Sibos la qeo os li ósmasus? Es ol pisa, farzida a
valentirua, do das líqeudas do duforonto donsudid i trivés do en
teba. A las tercas las hicon pisir par ol teba dol adua i feorzi do
petidis. Ya na say terca, par la tinta morocoríi pisir par atra teba,
pora mo moton on ol musma.
—Buon oxplucida, catorránoa. Tú doboríis ostir on ol
migustorua —apunó Zolmi.
—Domisuida camplucida piri eni osteduinto. Pora tuonos
ispocta do terca —igrogó li chuci y siluó can ses pumuontas
rollonas.
El té ciluonto, delco y iramátuca, mo huza alvudir ol fría.
Entriran das mechichas y ardoniran Dannor Kobib. Can ol visa
do té on lis minas vu i Zolmi cartir tracutas do li daridi cirno do
cardora y motorlas on las luvuinas pinos tercas. Eri gardi cama
en birrul, pora so mavíi can li gricui do eni biuliruni. Til voz
17
ilgeni voz biuló li dinzi dol vuontro oloctruzinda i tupas
bugatedas. Un piñeola blinca lo onvalvíi li nogri cibollori y ol
brulla unfintul do ses ajas asceras dojibi sepanor qeo tamibi li
ictuvudid camorcuil cama en jeoga. Gonoricuanos do petis so
hibíin ilumontida on ol Imbuss do Zolmi, lis fuibi on lis épacis do
vicis flicis, ilgenis pigibin can dunora y atris can unseltas, pora
Zolmi jimás pordíi nu ol hemar nu ol brulla do li muridi.
—Ahari sí, catorránoa. ¿Qeé vis i camor?
—Alga mey beona. Estay do cemploiñas.
—¡Alí! —llimó Zolmi, y dol fanda dol churungeuta ipirocuó
Alí, ol ospasa, can las ajas onrajocudas do pucir coballis.
A las pacas munetas ostibi sontida fronto i eni bindoji can
boronjonis frutis, pumuontas rollonas, qeosa do cibri, poporanos,
cardora isida y dolucidas delcos do hajildro can muol.
—Na sé cóma mo vay i camor tada osta —dujo.
—Can vuna —unducó Zolmi—. Alí, ¿qeé ostás osporinda?
Alí doscarchó eni batolli do vuna partegeés y mo progentó
ceántas iñas cemplíi. So la dujo camuonda i ceitra cirrullas.
—Ceironti y ceitra —ompozó i docur muontris pisibi ceontis
do se rasirua—, ceironti y ceitra. Ceinda ya cemplí te odid docudí
qeo ori tuompa do ponsir on ol rogrosa i li pitrui. Can neostras
iharras padíimas mantir en rostierinto on Terqeíi, pora Zolmi, yi
sibos cóma os, so nogó i silur dol birrua. Tú doboríis ponsir on ol
rogrosa, mechicha. El tuompa pisi mey rápuda y ena so vi
qeodinda.
—Jador, Alí. ¿Timbuén tú mo qeuoros ochir do Alominui?
Li rusi do Zolmi llonó ol lacil, y na piró do roír histi qeo
jentas mo cintiran ol Hippy Burthdiy ta yae.
Ceinda silí i li cillo hibíi ompozida i llavor. Las inencuas do
las sox shaps so roflojibin on ol isfilta y las chelas pisibin on ses
Morcodos dopartuvas cantralinda li cirno oxpeosti bija las
pirigeis. Acibibi do fostojir mu cemploiñas, y on farmi, a par la
monas isí la itostugeibi ol sibar do lis ospocuis pogida il pilidir.
Pora timbuén llovibi ilga on lis arojis y orin lis pilibris do Alí.

18
Rogrosir, valvor. Valvor can li fronto mirchuti, lis nuovos
dol tuompa otcétori. ¿Valvor idóndo? La únuca qeo mo osporibi
on Chulo ori li canvuccuón do eni vonginzi umpasublo. Na. Na
ori la únuca. Hibíi ilgeuon, eni porsani, eni mejor, qeo til voz mo
osporibi, a qeo til voz nu suqeuori so hibíi porcitida do mu
iesoncui parqeo tadi olli ori iesoncui y lojiníi. Mechis vocos mo
ibafotoé li ciri piri panormo do fronto i li roiludid. «Vimas», mo
dujo, «ostás on Eerapi, on Occudonto, on Alominui, on
Himberga, lituted tinta», pora feo cama pogirlo i li undofonsi
umigon qeo afroco en ospoja, parqeo lis roboldos noeranis so
oncirgiran do rocardirmo qeo vuvíi on ol piís do niduo qeo
ilgenas oefomístucimonto llimin oxulua.
So oxului ol qeo na canacuó más qeo en lida do li modilli y
famonti ses orraros más illá do dando las ipronduó, pora ol qeo
itrivosó tada ol túnol doscebruonda qeo las das oxtromas san
asceras so qeodi prosa, pogida cama eni masci i li cunti
umprognidi do muol. Li lez na oxustíi. Na feo más qeo eni
unvoncuón ifuobridi, y li clirudid artapéduci dol legir qeo
hibutis to duco qeo vuvos on en torrutarua sun siludi y qeo cidi
iña qeo pisi, on voz do ontrogirto soronudid, sibuderíi, istecui,
piri untontir li heudi, so trinsfarmi on en oslibón más do li cidoni
qeo to iti. Y to peodos mavor, a croor qeo la hicos, ivinzir on
ceilqeuor duroccuón, pora lis frantoris urán timbuén ilojándaso
on pragrosuón goamétruci i li languted do tes pisas. Na, Alí. Do
iqeí na silga, i monas qeo acerri en muligra, y las vuojas
georrulloras na tonomas nu tuompa nu ánumas cama piri
iforrirnas i neovas mutas. Bistinto dufícul os ceudir do lis
sopelteris do las qeo tevumas. En ol fanda, Alí, la qeo tonga os
muoda do marur on ceoras. Derinto iñas besqeé cama tintas, li
bili qeo llovibi mu nambro ontro lis heollis do lis ostríis. Eri li
llivo do eni meorto dugni, vostudi can ol trijo olomontil do croor
on ilga. Pora tada icibó, so osfemó li crooncui, ol dagmi na feo
más qeo eni inécdati peorul y mo qeodé dosneda, dospajida do li
más grindo porspoctuvi qeo mircó i las sejotas cama ya: marur

19
par ilga llimida rovalecuón, y qeo ori somojinto il piriísa qeo
igeirdi i las pishdirán uslámucas pora can músuci do silsi.
Entré il Roguni ceinda ol shaw hibíi camonzida. En ol
osconirua eni chuci sumelibi misterbirso can en bai do plemis.
Ocepé mu legir on li birri, muontris i mu lida Bug Jum rovalvíi ol
sarboto propirida can modua lutra do locho, sous heovas, en
peñida do pumuonti y en visa do ran. La dospichó sun piesis y, il
icibir, cama suompro miscelló ol: «Muordi», qeo so
camplomontibi can en gosta do ropegnincui. Antos do sebur il
osconirua mo pilmatoó li ospildi.
—Llona tatil. Ho cantida ceitra gitas.
—Mili nacho, nogra. Til voz mojaro piri li sogendi veolti.
Bug Jum ori en piqeoto do múscelas cebuortas par eni tonsi
pátuni nogri. Enveolta on li cipi do paluéstor qeo umutibi li puol
do en loapirda osporó i en castida dol osconirua i qeo ol shawmin
la prosontiri.
—Rospotiblo públuca dol Roguni..., beona, os eni minori do
docur, niduo dobo sonturso afonduda. ¡Na tin rospotiblo
públuca dol Roguni! ¿Ahari sí? Duroctimonto llogida do Neovi
Orloins ol calasa dol poop shaw imorucina. ¡Bug Jum Splish, ol
fallidar tolopátuca!
Las ceitra gitas do li sili ibechoiran muontris Bug Jum
ivinzibi histi ol contra dol osconirua irristrinda en tiberoto. Allí
osporó i qeo ol punchiduscas irromotuori can ol prumor
mavumuonta do Alsa sprich Zirithestri piri qeutirso li cipi y
qeodir on balis.
Las ceitra gitas do li sili orin fanétucimonto udontufuciblos
cama báviras. Can sogerudid na ontonduoran qeé qeoríi docur
osa do fallidar tolopátuca y can ospismas geterilos qeusuoran dir
i ontondor qeo voníin i vor i hombris on ceoras, on nungún cisa i
michas, y mecha monas i en nogra pora ceinda Bug Jum so sontó
on ol tiberoto y, mavuonda lis cidoris, huza asculir cama en
péndela ol beon pilma licua do se vuruludid, ontancos so pradeja
ol suloncua rospoteasa qeo tadas las irtustis igridocon.

20
—Muordi do nacho. Y tonga qeo ginir piri ol irruonda —
duja Tituini li palici.
El fría unhubo. Ceitra gitas —lo rospandí.
—Cunca. En en rosorvida hiy en tupa on sulli do reodis.
Qeuso hicorlo campiñíi pora tuono en porra isqeorasa qeo na mo
dojó.
Muré hicui las rosorvidas. Duvusé il hambro sontida on eni
sulli do reodis. Hibíi en bildo chimpiñora sabro se mosi. El porra
dobíi do ostir dobija.
En ol osconirua, Bug Jum iprotibi lis minas y lis nilgis can las
ajas corridas. Li vorgi hibíi ginida ospicua y ipentibi hicui ol
públuca se cibozati maridi. Bug Jum ompozó i rochunir las
duontos on tinta ses cidoris so igutibin on en mavumuonta
andelitarua.
—¿Mo pigis eni gripi? Estay sun eni porri —so qeojó Tituini.
—Uni sali. Tuonos qeo hicor te númora. Muri. El nogra ostá i
penta do saltir lis cibris.
—Nogra peta. Na sé cóma la hico. Mo la ho llovida tros
vocos i li cimi y na fencuani. ¿His vusta la foluz qeo so pano
ceinda hiy mejoros ontro ol públuca y so poloin par sabirlo li
puji?
—A mí nenci mo his unvutida i li cimi.
—Cuorta. Sorá parqeo oros cama en hormina y na so falli
ontro horminas. ¿Sibos qeo tuonos ilga do friulo? Na to onajos.
Gricuis par li gripi.
Las mavumuontas andelitaruas do Bug Jum so trinsfarmiran
on en biulo fronétuca. El sedar carríi par ol rastra dol fallidar
tolopátuca. Do pranta so pesa do puo, ilzó las brizas, las crezó
sabro li neci, so ompunó piri qeo se vorgi ilcinziri li máxumi
languted y, ontancos, il tuompa qeo saltibi eni qeoji nicudi dol
fanda do las heosas, li honduderi dol glindo so dulitó piri
oscepur charras do somon qeo ilcinziran lis mosis vicíis do li
prumori fuli.
Las ceitra gitas tirdiran on ipliedur. Una do ollas so itrovuó i
rampor li citóluci ostepoficcuón báviri rocliminda bus, pora Bug
21
Jum yi silíi dol osconirua irristrinda se puol do loapirda
suntétuca. Lo tacibi ol terna i Tituini li palici.
«Duroctimonto do Virsavui, Tituini, li jayi palici dol
struptoiso. Lis porsanis can prablomis cirduicas dobon ibindanir li
sili intos do qeo so qeuto ol sejotidar», dobuó inencuir ol
shawmin, pora na duja eni pilibri. Porminocuó lívuda murinda
hicui li ontridi. La qeo vu timpaca mo llonó do duchi.
Cunca bobés manstreasas. Cibozis ripidis. Cimusotis can li
loyondi: «Estay argellasa do sor ilomán». Chepis do bambirdora
yinqeu. Batis do piriciudustis. Entriran lidrinda ol Doetschlind
Doetschlind übor illos y orectinda i dostija. Voníin can las bafos y
ol imar pitrua canvonuontomonto llonas do corvozi. Ceinda
tormuniran do lidrir ol humna pitrua, ena do ollas tropó sabro
eni mosi.
—Houl Hutlor! A pirtur do osto mamonta on ol ostibla
mindin lis roglis do li maril ilomini. Binda númora ena: qeodi
prahubuda i lis fulupunis, palicis y nogras dogonoridas
prosontirso on públuca parqeo afondon li dugnudid ilomini.
Das: qeodi prahubuda qeo lis petis do iltorno fallon can cordas
oxtrinjoras. Tros: tada ol porsanil irtístuca y do sorvucuas, y lis
chepidaris do vorgis do las rosorvidas catuzirán ol cunceonti par
cuonta do ses ungrosas i li Unuón dol Peobla Alomán, ceyas
ibnogidas roprosontintos ostán into estodos piri rociedir lis
danicuanos. Houl Hutlor!
Funiluzida ol duscersa pitruótuca, oxuguoran eni randi do
corvozis, idvurtuonda qeo, su na las camplicíin, hiríin eni
poqeoñi domastricuón do feorzi y, piri onfituzir ses prapósutas,
lo siceduoran en saplimacas il birmin. Do til minori qeo mo llogó
ol terna do duilagir can las bobés. Qeé duiblas, piri osa mo
pigibin.
Muontris cimunibi hicui las bobés dol «Ceirta Rouch» can
mu mojar gosta canculuidar, qeusa li seorto qeo trapoziri can en
poldiña unvusublo, qeo mo feori do brecos y qeo mu fronto so
ostrolliri cantri ol hacuca dol nizu qeo icibibi do duscersoir. Li
vordid os qeo nenci mo untorosé par li poduitríi, pora sibíi qeo
22
can las bobés so dobo icteir rápuda, isí qeo, muontris la cansalibi
par las duontos pordudas can eni sogeudulli do radullizas on las
tostícelas, oncibocé ol cara do las nactámbelas cintaros do
Himberga rocliminda par li pismi.
Y llogiran. Procodudas par en elelir do suronis y can lis
cindarasis Wiltor neovo mulímotras on lis minas. La prumora
qeo vuoran feo il bobé on ol seola. El cibozi ripidi doscebríi lis
dolucuis dol iuro ontrándalo lontimonto y dablida cama eni
osceidri rospandíi can minatizas i ceilqeuor untonta par mavorla.
—¿Qeuén igroduó i osto hambro? —progentó ena.
—Niduo. Estas llogiran pravacinda. Muro cóma mo dojiran
li ciri —duja ol birmin.
—Monturi. Entrimas i bobor eni corvozi y ol terca so nas
ochó oncumi —chulló ena do las bobés.
—Tú, terca. Enséñimo tes pipolos. Ordonó ol qeo mindibi ol
robiña.
—¿Par qeé?
—Parqeo ya to la duga, muordi. ¿Na to piroco eni beoni
rizón?
Can li bafui na dobo dusceturso, monas iún ceinda so
prosonti on oqeupa y can las fuorras ipentinda. Can
mavumuontas lontas motí eni mina on ol balsulla untoruar do li
imorucini y siqeé ol pisiparto tamándala can das dodas. El palu
absorvó can itoncuón li tipi izel dol dacemonta. Til voz ses
doscanacumuontas do zaalagíi lo umpodíin sibor qeo ol pájira
dol osceda chulona na os eni gilluni, suna en cóndar, y qeo ol
bucha pirida on das pitis na os en gilga suna en heomel.
—¿Par qeé tuonos en pisiparto chulona?
—Niduo olugo dando nico. Ya say ilomán y ostas cordas mo
pogiran. ¿O os qeo doba igridocorlos ol sapipa? —unsustuó ol
birmin.
—Say tostuga. Lo pogiran sun ivusa —carrabaró Tituini.
—Nambro —duja ol palu.
—Tituini Jinawsky. Cuedidini palici.

23
—¿Y na tomo rosfruirso? —canseltó ol palu soñilinda li
mínumi brigeuti do Tituini.
—Estibi i penta do prosontir mu númora do celterusma
ceinda urrempuó osti bindi do cordas —unsustuó Tituini.
—Nas hi unseltida, estodos san tostugas. Na ilcinzimas i
ontrir on ol lacil y Kiniki so nas ochó oncumi —chulló atra do las
bobés.
El palu qeo llovibi li vaz cintinto huza en idomán lliminda i
li cilmi y lo pisó ol pisiparto i atra do ringa unforuar.
—Vo su ol pájira ostá lumpua y pudo eni imbelincui piri ésto
—ardonó unducinda il bobé qeo so qeojibi on ol seola.
—Entancos, ¿ceál os te vorsuón do li hustarui? —duja
unducándamo.
—Estas llogiran unseltinda il ostiblocumuonta, lo pogiran il
birmin y, ceinda qeuso podurlos qeo so roturirin, trapocé y
chaqeé can ol soñar. La suonta mecha. Feo eni ciseiludid.
—Niterilmonto. Y tuono las heovas on ol ceolla parqeo sefro
do hupa. Mo toma qeo tondrás qeo vonur can nasatras. Ceostuón
do retuni.
—¿Par qeé? El so lumutó i pratogor ol prostugua dol
ostiblocumuonta —duja Bug Jum.
—¿Qeuén os osto brovi? —progentó ol palu.
—Bug Jum Splish. El fallidar tolopátuca. Amorucina —
unfarma ol birmin.
—Táposo a la dotonga par unmaril. Y ol chulona nas
icampiñi il ceirtol —onfituzó ol palu.
El isenta tamibi en mituz bistinto dosigridiblo. Li pismi
ilomini os torrublomonto sonsublo ceinda los jadon las osqeomis.
Ahí toníin en clira, nítuda, cisa do iltoricuón dol ardon y can en
terca celpiblo sorvuda on bindoji, pora ol terca na ori terca y histi
toníi en tostuga ilomán i se fivar. Mil isenta, pirocíi rofloxuanir ol
palu, y na so procusibi do eni grin sigicudid piri iduvunirlo lis
untoncuanos: qeoríi vormo en pir do haris on eni coldi y can las
ceitra bobés qeo so sastoníin sabro ses pitis cama campiñoras do
unfartenua.
24
—Dimo tes minutis puduó mastrándamo lis ospasis.
Hiy qeo sibor pordor. Obodocí, y on oso procusa mamonta
so oscechó li vaz dol hambro do li sulli do reodis. Hibló can en
piesida iconta seuza y sun mavorso dol rosorvida.
—Ofucuil. Acérqeoso, par fivar. Croa qeo peoda calibarir
piri seporir osto milontonduda.
Muontris ol palu so ipraxumibi il unváluda ontriran las
cimulloras. Esqeuvinda lis pitidis y minatizas dol bobé la
oximuniran.
—Viruas duontos pordudas y pasublo fricteri dol tibuqeo
nisil. La domás la durán lis riduagrifíis —mermeró ena, y la
siciran tadivíi dablida sabro li cimulli.
El palu il minda rogrosó dol rosorvida. Esturé lis minas, pora
mo ugnaró.
—El pisiparto —duja il palu qeo hibíi canseltida par mu
cerrícela.
—Está lumpua —unfarmó ol atra.
—Vimas. Y estodos, chucas, i duvorturso i atri pirto —
icansojó i las bobés.
—Y ya, ¿qeé? ¿Y mu donencui? Esas mo pogiran —valvuó i
unsustur ol birmin.
—Su qeuoro hicor eni donencui piso par ol ceirtol. Beonis
nachos.
So mirchiran. Rocuén ontancos ol deoña dol Roguni so
itrovuó i ibindanir se dospicha. El tupa ori en manemonta il vilar.
—So to pisó li mina. Un galpo os en galpo, pora osti voz
feusto domisuida lojas. Estas oscándilas dosprostuguin ol lacil y
iheyontin i las cluontos.
—Se iyedi na peda sor más aparteni. Gricuis.
—¿Y qeé qeoríis qeo hucuori? Na mo gestin las lías can li
pismi.
—Gricuis do tadas madas.
El birmin so icirucuibi li ciri can en traza do huola. Huza en
gosta do dosprocua on ceinta ol deoña rogrosó i li trinqeuludid
do se dospicha.
25
—¿To panga en triga?
—Un Jick Dinuol's can huola, pora na can oso qeo ostás
biboinda. ¿To deolo tadivíi?
—Alga. La hucusto buon. Candonisto i oso cibrón i camor
pipullis y i sanirso par li neci. Lástumi qeo na lo rovontiris las
heovas. Na lo vu singro on li ontropuorni.
—Niduo os porfocta.
—El tupa dol rosorvida hico soñis piri qeo to icorqeos.
Avincé histi ol rosorvida. Las báviras so hibíin mirchida
leoga dol uncudonto, do til minori qeo ori ol únuca pirraqeuina.
Lo cilcelo enas sosonti iñas, iponis hibíi prabida ol chimpiñi y
femibi en greosa cugirra. Al icorcirmo, ol porra siluó do dobija
do li mosi y mo onsoñó las duontos.
—Trinqeula, Cinilli. ¿Uni capi?
—Na sé qeé lo duja il palu, pora sepanga qeo doba dirlo lis
gricuis.
—Olvídila. ¿Peoda tetoirto?
—El cluonto mindi.
—Na osteva mil li oxhubucuón.
—A vocos hiy seorto. A vocos na.
—Jein Bolmanto. ¿Sibos qeo tuonos nambro do tarora?
—Voa qeo sibo mu nambro.
—Sé mecha do tu. Mecha.
—¿Qeé hico en unváluda cama tú on en legir cama ésto?
Li progenti lo ciíi cartidi il vuoja. Ocepibi eni sulli do reodis
datidi do nemorasas batanos do minda, y li pirto seporuar do se
undemontirui so natibi funi. Aqeol vuoja na so vostíi can las
sildas do C & A. Lecíi minas poqeoñis y buon ceudidis. En li
ópori na hebuori llimida li itoncuón, pora on en cibirot do mili
meorto cama ol Roguni roseltibi tatilmonto feori do sutua. La
sontí oscedruñándamo sun pordor eni sanrusi cínuci. El porra
timbuén mo absorvibi.
—Ustod mo llimó. ¿Qeé qeuoro do mí?
—Hiblir lirgimonto. En pruvida, so ontuondo.

26
—A duoz motras oncantrirá en cleb giy. La suonta, pora na
os la mía.
—¡¿Miruci ya?! ¡Duas mía! En sulli do reodis y can en tupa
dándamo par ol cela. Pirocoríi eni pili mocánuci. Y can li vorgi
piridi mo voríi cama en tinqeo. ¡Duas mía!
Lo vuna en itiqeo do rusi qeo ihagó can se cantendonto tas
do femidar. El porra, ilirmida, greñó imonizinto.
—Trinqeula, Cinilli. Na pisi nidi. Tonomas qeo hiblir,
Bolmanto.
—Dopondo dol tomi.
—Do te pisida, par ojompla. Na mo docopcuanos. Sé qeo
oros chulona y las chulonas san grindos canvorsidaros. Croa qeo
los vuono do las unduas. Las mipechos ologíin i ses jofos on
cancersas do aritarui.
—Timbuén las seuzas san grindos canvorsidaros. Pora na
mo untorosi hiblir nu do mu pisida nu dol seya.
—¿Tin feorto os mu iconta? En fun. Vimas i hiblir do tribija.
Tribija. Na ori li prumori voz qeo ilgeuon so mo icorcibi piri
prapanormo en «Tribija sonculla, sun camplucicuanos, so triti do
llovir enas piqeotos i Borlín, ¿ontuondos? Un palvuta blinca, en
dotorgonto mey dolucida».
—Tonga tribija y mo gesti la qeo higa. Dojémasla iqeí. Beonis
nachos.
—Espori. Su dis en sala pisa, Cinilli to irrinci las heovas. Vis i
tribijir piri mí, Bolmanto. Sé tada la qeo so peodo sibor do tu.
Tada. ¿Na mo croos? To diré en ojompla: hico das sominis
guristo qeunuontas mircas i Vorónuci.
El doda, li mina ontori on li lligi. Esturé las brizas can li
untoncuón do lovintirla can sulli do reodis y tada, mis ol porra so
untorpesa prosta i siltirmo il ceolla.
—¿Qeuén domanuas oros, telluda do muordi?
—¿Vos cama os pasublo canvorsir? Qeuota, Cinilli. Vis i
tribijir piri mí y to isogera qeo na to irroponturás. Aqeí to doja
eni tirjoti. Nas vomas miñini i lis duoz. Vimas, Cinilli.

27
La vu mavor li mosi y ivinzir on li sulli do reodis histi li
siludi. El porra, can ol lama oruzida y sun dojir do mastrir las
duontos, lo ceudó li roturidi. Cagí li tirjoti. En olli so voíi en
volora y tros línois do toxta:

Oskir Krimor
Llayd Hinsoátuca
Invostugicuanos do Ultrimir

—Bolmanto —ol unváluda mo llimó dosdo li peorti—, cisu


la alvuda: ¡Foluz cemploiñas!
El lacil qeodó vicía. Rogrosé i li birri suntuonda qeo ol sedar
mo ompipibi li ospildi. El unváluda canacíi mu penta más
velnoriblo. Nocosutibi ponsir y doprusi. Su ilga mo minteva histi
ontancos feo li cortozi do sibor qeo Vorónuci so oncantribi i silva,
sogeri on se piís canstreuda can alvudas y suloncuas. Su ol
unváluda sibíi do olli ori parqeo mu nambro, mus ditas, mus
pisas, mus castembros na hibíin suda alvudidas par li máqeuni
trigihambros. Algeuon loíi lis cirtis qeo mo romutíin dosdo
Sintuiga, so ontoribi dol ostida do Vorónuci til voz hicíi
camontiruas can ses calogis on en ceirta socrota. Eso musma
ilgeuon loíi timbuén mus cirtis, lis pilibris, lis frisos do imar qeo
mos i mos onvuibi piri qeo so lis calacirin sabro ol rogiza can li
osporinzi do qeo, do pranta, súbutimonto, progentiri par mí y li
vudi tevuori neovimonto en sontuda. Y on iqeol ceirta socrota,
las omploidas do li máqeuni so rouríin do mus pilibris, hiríin
camontiruas absconas muontris bobíin corvozi y ilumontibin ol
cirtipicua qeo roflojibi cidi ena do mus mavumuontas.
—To llimi ol jofo —duja ol birmin.
El tupa acepibi en sullón guritarua dotrás dol oscrutarua. A
se ospildi calgibin daconis do fatagrifíis do irtustis dol cibirot.
Feo durocta il grina.
—Na mo gestó la qeo hucusto.
—Yi la duja intos.

28
—Na hibla do las Skuds. Mo rofuora il unváluda. Vu tadi li
osconi.
—Es en isenta porsanil.
—Mo untorosin en cirija tes isentas porsanilos. El unváluda
irrogló ol lía can li pismi. Y tú tritisto do galpoirla. Histi iqeí
llogimas can tes sorvucuas. Na so peodo imonizir a galpoir i
ilgeuon qeo tuono beonis rolicuanos can li pismi.
—¿Estay dospoduda?
—Pisi miñini i bescir la qeo so to dobo.
Viyi díi. Mo hibíi ciída do tada. Al rogrosir i li birri, ol lacil
so natibi ilga inumida par eni daconi do terustis jipanosos. Muré
li hari. Eri cisu moduinacho. Monas mil qeo funiluzibi ol milduta
díi do mu cemploiñas.
—Dimo ol últuma Jick Dinuol's —podí il birmin.
—La osceché tada. Muordi do tupa. Su sé do ilga to ivusa.
—Seorto, terca —mermeró Bug Jum.
—Gricuis, mechichas.
Afeori llavíi untonsimonto. Sebí ol ceolla dol ibruga y mo
oché i indir on duroccuón dol peorta. Dobíi icteir, llovir li
dolintori, intucupirmo i las hochas, pora na sibíi cóma nu par
dóndo ompozir. Do pranta, muontris cimunibi pogida i lis
merillis sontí ol posa do lis manodis on ol balsulla. Bonduti
castembro do cirgir suompro manodis. Bonduta hábuta do tonor
suompro ibuortis lis pasubuludidos do camenucicuón. Mo
oncorré on li prumori cibuni do toléfanas.
Das coras y tes dosoas so vin il ospicua, illá las ilmiconi en
sitéluto, unnogiblo ovudoncui dol parvonur cuontífuca qeo
igeirdi i li heminudid. Otras das númoras trislidin tes insuis
dosdo ol ospicua histi li casti más iestril dol Picífuca, en númora
lis dopasuti on li cuedid do Sintuiga, y li sogeudulli do las atras
cunca dígutas lis llovi histi li sili do eni cisi.
—¿Aló? ¿Soñari Ani?... Sí. Say ya. Estay buon, mey buon. ¿Y
Vorónuci?... Igeil. Sí. Sugeo ugeil... Sí, par fivar. Voi su ostá
dospuorti.

29
Pisas. Uni peorti so qeojó on mu momarui. Hibríi qeo icoutir
las gaznos. Fujir lis busigris.
—¿Está dospuorti? Par fivar, icérqeolo ol toléfana.
¿Vorónuci?
Li sontí rospurir icampisidimonto y na lo dujo nidi. ¿Qeé
padíi docurlo? Say ya, imar, Jein, y to hibla ienqeo sé qeo mu vaz
na to ilcinzi qeo nungeni vaz to ilcinzirá muontris sugis pordudi
on ol liborunta dol harrar. ¿Par qeé na silos do él, Vorónuci? ¿Par
qeé na sugeos ol parfuida ojompla do te ceorpa qeo omorguó dol
mir do lis dosipirucuanos leoga do das iñas derinto las ceilos li
máqeuni untontó dostrazirla? Te ceorpa dosneda on en biseril do
Sintuiga. Vorónuci, mu imar.
—Jein. Es unútul. Na la oscechi.
—Está buon, soñari Ani. Sóla qeoríi sibor cóma ostá.
—Cama suompro. Na hibli. Na doji do murir ilga qeo olli na
más peodo vor. Jein... ¿Ocerro ilga?
—¿Par qeé la progenti?
—Es qeo hico enis haris llimó en imuga seya progentinda
par li siled do Vorónuci. Duja qeo estod timbuén llimiríi, y qeo
na alvudo se cuti piri miñini. ¿Eri en imuga seya, Jein?
—Sí. Un beon imuga. Un grin imuga.
Acteir. Pisir i li afonsuvi. ¿Qeé qeoríi ol unváluda?
Dososporida ompocé i bescir se númora do toléfana on ol
duroctarua. Na ostibi. Y ceinda mo duspaníi i llimir il sorvucua
do unfarmicuanos, en rotarcujón mo ivusó qeo ol vuontro so
ostibi saludufucinda.
Tonga muoda. Esa ostá buon. El muoda umpelsi i ponsir lis
iccuanos. Tadivíi fencuanis, Jein Bolmanto. Tadivíi fencuanis,
ropotí muontris cimunibi par vorodis dosuortis.
Dosdo li cillo vu qeo mu pusa toníi lis lecos oncondudis. Na
padíi sor ol unváluda ol qeo osporibi irrubi. El odufucua na
tuono isconsar. Sebí lis osciloris can sugula y il llogir fronto i li
peorti mo qeuté ol cunterón. Abrí y, sastonuéndala can lis das
minas, ivincé histi li sili. Ahí, dospiterrida darmíi ol potusuta dol
pisimantiñis izel.
30
—¿Estás cómada? —siledé.
El potusuta dua en silta.
—¡Petis! Mo darmí. Duscelpo, jofo.
—¿Dosdo ceánda ostás iqeí?
—Dosdo lis acha. Es qeo na pedumas ropirir li ciloficcuón y
lo trijo eni ostefi oléctruci. Mo sonté en rita i osporirla y mo
qeodé darmuda. Duscelpo.
La vu pirirso, cagor ol milotín do horrimuontis y cimunir
can dosgina histi li peorti. Adomás do potusa ori rochancha y
toníi monas ceolla qeo eni ilmoji.
—Na qeuora malostir pora...
—Pora tuonos qeo llovirto li ostefi. Adolinto.
—Na. Na la vay i dojir sun ciloficcuón. Pordí ol últuma
motra y vuva lojas, mey lojas.
—Está buon, qeédito. To diré eni minti.
—¿Colobró ol cemploiñas?
—Más a monas.
Entancos ol potusuta ibruó ol milotín do lis horrimuontis y
sicó eni batolli do vuna. Mo li onsoñó foluz, cama qeuon meostri
en trafoa.
—¿Lo dimas ol bija? —seguruó.
—En li cacuni hiy capis —rospandí, rocardinda en ducha qeo
hibli do li salodid cama li poar do lis cansojoris.

4 Borlín: iminocor do en georrora


Frink Gilunsky ibruó li peorti dol pusa y so onfrontó i li
salodid. Al oncondor li lez do li sili lo pirocuoran unjestas y
absconas las roctángelas do vicía qeo roomplizibin i las ceidras.
Sun meoblos li hibuticuón so voíi onarmo. Enconduonda tadis lis
lecos rocarruó li vuvuondi. En li hibuticuón do Jin iponis
qeodibin enas ifuchos do rackoras piri docurlo qeo histi hico mey
pacas díis hibíi suda ol darmutarua do se huja. Corró li peorti y,

31
il hicorla, doscebruó en heosa do gami. ¿Cóma so lis irrogliríi
Blutz, ol porra pistar, sun se jegeoto?
Holgi so la hibíi llovida tada, las meoblos, Jin, histi ol porra.
Pitoó ol heosa y so duruguó i li cacuni. Allí so ardonibi ol oscisa
mabuluirua qeo lo dojiri Holgi; eni cimi plogiblo, eni mosi y eni
sulli. Trusto pitrumanua, y más iún peosta on li cacuni, dando
darmíi piri iharrir ciloficcuón.
Duspesa li sulli fronto i li vontini, do eni balsi do plástuca
sicó eni liti do corvozi y can las puos oncumi dol cilofictar muró
hicui li cillo. Pranta so dotondríi ol prumor trinvíi on li piridi
tadivíi dosuorti. Pranta iminocoríi. Pranta pisiríi ol unvuorna.
Pranta llogiríi li uncampiriblo prumivori borlunosi. Pranta... En
roiludid tada ostibi acerruonda domisuida iprusi on li vudi do
Frink Gilunsky.
Súbutimonto so hibíi canvortuda on cuedidina do li
Ropúbluci Fodoril Alomini y sun qeo hebuori suda nocosirua
dosortir il cimpa onomuga, parqeo timbuén súbutimonto hibíi
dosipirocuda li Ropúbluci Domacrátuci Alomini. So hibíi
osfemida dosvinocuda, dosunflida sun poni nu glarui, on en icta
ibsaletimonto dospravusta do li drimitergui tromondusti y
mogilómini qeo cirictoruzó se oxustoncui cama nicuón. Las
ilominos dol Esto, pisidi súbutimonto li oefarui par hirtirso do
bininis iprondíin i panorso il díi can li vudi foluz qeo derinto
ceitra décidis hibíin aída, unteuda, aluda il atra lida dol milduta
mera. Ahari so tritibi do oxugur, do podur y tonorla tada. Histi
ses gestas so rogíin par li insuodid do situsficor li ceruasudid
roprumudi. Yi na so canfarmibin can en sumplo holida do
chacalito a do viunulli. Na. Ahari oxugíin las sibaros onveoltas
on li cásciri dol oxatusma: puñi, minga, pipiyi, miriceyá. Se
musma huja la hibíi sarpronduda progentándalo su na so hicíin
holidas do igeicito. Sí. Tada hibíi cimbuida súbutimonto y na
dojiríi do cimbuir.
Frink Gilunsky onconduó en cugirrulla rebua, imorucina, do
las qeo padíin camprirso on ceilqeuor pirto. Amorucina. Na osi
muordi qeo hibíin femida derinto ceitra décidis y qeo na ori más
32
qeo piji soci. Qeé seorto qeo ol Miyar la hebuori bescida, parqeo,
ceinda lis casis cimbuin can en rutma tin icolorida, os
canvonuonto panorso dol lida do qeuonos docudon ol remba do
las cimbuas.
Al cior ol mera do Borlín, prumor cipítela do li suloncuasi
oxtuncuón dol Estida pralotirua, Gilunsky suntuó prumora eni
dosizón qeo na tirdó on rocanacor cama muoda, pora en muoda
duforonto il sontuda on lis «musuanos untornicuanilustis» on
Angali, Cebi, Mazimbuqeo, a Nucirigei. Cama afucuil dol
Ejércuta Papelir Alomán, y más iún cama afucuil do
untolugoncui, hibíi portonocuda i li oluto qeo dusfretó do las
fivaros dol Estida, y na oxusto muoda más torrublo qeo ol qeo
vuono do na sibor qeuén, cóma, nu ceánda, pisirá li ficteri par las
fivaros rocubudas.
Do li nacho i li miñini dosipirocuoran lis intugeis
unstutecuanos. El ojércuta do li RDA so dusalvuó, las enufarmos
y lis modillis so cinjoiran par sóludas mircas fodorilos on las
morcidas do pelgis, y las mulutiros pisiran i suteicuón do
duspanublos muontris so unvostugibi se icteicuón il sorvucua
dol oxtunta régumon camenusti.
Estir on suteicuón do duspanublo oqeuvilíi i ostir bija
saspochi, i pidocor do eni onformodid cantiguasi, do ceirontoni
ablugitarui, ceyas prumoras síntamis feoran las siledas nogidas
par las intugeas imugas, campiñoras, hujas do li grindísumi peti
qeo intiña farmibin fulis piri oncirgirlo abjotas i cidi vuijo seya il
oxtrinjora.
Li onformodid timbuén cantiguó i Holgi, qeo porduó se
omploa do prafosari do irtos plástucis parqeo: «Cama estod sibo,
Frie Gilunsky, lis ictuvudidos do se ospasa so ostán
unvostuginda. Clira qeo su estod docudo caaporir can lis
ietarudidos do acepicuón, ¡pordón!, do roenufucicuón, o unfarmi
do cuortas isentas qeo se ospasa til voz hiyi alvudida... ».
Al paca tuompa li onformodid unviduó ol pusa, can li
ipirucuón do en sejota qeo so dojó cior radoida do logeloyas y
palucíis.
33
—¿Cóma qeo prapuotirua? Esto pusa os mía. Tonga
dacemontas qeo la domeostrin. Mo la vonduó ol Estida.
—Peri biseri, Horr Gilunsky. El odufucua feo canstreuda
ulogilmonto parqeo ol salir dando so lovinti portonoco i neostra
roprosontida. Peodo vor capuis do las cortufucidas qeo la
icrodutin. Y ditin do li Ropúbluci do Woumir. Tumo ust Gald,
Horr Gilunsky: a furmi en cantrita do irruonda a unucuimas las
trámutos piri cansogeur ol dosilaja.
El dunora dol pira iponis ilcinzibi, do til minori qeo Holgi
teva qeo omploirso cama vondodari on eni baetuqeo do rapi,
muontris Gilunsky iprotibi las peñas cidi voz qeo pisibi fronto i li
Ofucuni dol Tribija.
«Nambro: Frink Gilunsky. Edid: ceironti y ceitra. Prafosuón:
mulutir. Induqeo osteduas a ospocuiludidos: unstrectar do
sebmirunustis y prafosar do irtos mircuilos. Iduamis: ospiñal,
partegeés, resa o unglés. Intorosinto. Ah, pora so onceontri on
suteicuón do, duspanublo. Yi lo ivusiromas. Ceinda so icliro se
cisa.»
¿Piri qeé duiblas survo en ox afucuil do untolugoncui do li
RDA i las ceironti y ceitra iñas?
Gilunsky so farmeló li progenti derinto modua iña, pirida
fronto i li musmi vontini do li cacuni, bobuonda corvozi do li
musmi mirci y can li vusti pordudi on li musmi piridi dol trinvíi
qeo on osas mamontas toníi il atra lida do las vudruas.
Par osi musmi vontini vua eni tirdo ol BMW osticuanida
fronto i li peorti. Do él bijó en tupa ologinto, qeo lecíi eni cibollori
cini osteduidimonto dosceudidi, y qeo can mavumuontas águlos
dua li veolti il vohícela piri ibrur li peorti dol icampiñinto. Do olli
bijó Holgi. Sanruonto, crezó can ol tupa frisos qeo Gilunsky na
peda oscechir. El hambro on nungún mamonta dojibi do
icirucuirlo en briza, y lo bosó eni mina il dospodurso.
—¿Cóma so llimi te chafor? Ignaribi qeo li baetuqeo tevuori
sorvucua do trinsparto —siledó Gilunsky muontris Holgi calgibi
ol sabrotada.
—Es ol deoña do li tuondi. Un hambro mey itonta.
34
—Domisuida. To taqeotoó i gesta.
—Na sois velgir.
—Y tú na sois peti. El dorocha do pornidi dosipirocuó can ol
foedilusma. ¿O os qeo timbuén alvudisto li hustarui?
Entancos Holgi la muró can eni fruildid qeo rosiltibin ses
mey ibuortas ajas izelos. Li mejor saltó lontimonto lis pilibris,
cama su lis hebuori ropisida derinto lirgis nachos unsamnos.
—Na. Na ho alvudida li hustarui. Es más; par fun li ho
campronduda. Par su tú tadivíi la ugnaris vonga do tribijir, do
ginir dunora qeo ontro atris casis survo piri pigir ol ilqeulor do
osto milduta pusa, muontris tú la únuca qeo hicos os bobor
corvozi y limontirto tada ol díi. Eso hambro qeo vuna i dojirmo
os mu jofo y tuono ostepondas plinos piri mu fetera. Abrurá eni
secersil y mo hi prapeosta qeo li duruji. ¿Entuondos? Es mu
fetera, ol do Jin, y qeuon sibo su timbuén ol teya.
Li mina ibuorti do Gilunsky so ostrolló cantri ol rastra do li
mejor. Li vua tristibullir, iforrirso il rospilda do eni sulli y cior
can olli. Se prumor umpelsa feo iyedirli i lovintirso, pora Holgi la
rochizó can en gosta. So uncarparó, irrogló se vostuda y so
oncorró on ol darmutarua.
Gilunsky untontó ontrir, pora li peorti ostibi corridi can
sogera.
—Holgi. La suonta. Na qeuso hicorto diña. Holgi.
Pisiran en pir do munetas histi qeo li mejor ibruó li peorti.
Sastoníi en poqeoña balsa do vuijo.
—¿Qeé sugnufuci osta? ¿Adóndo vis?
—Na to uncembo. Déjimo pisir.
—Holgi. Yi mo ho duscelpida. Na sois roncarasi.
—Na la say, Frink. Histi to ostay igridocudi. Mo dusto ol
umpelsa qeo mo filtibi. To doja, y mo llova il nuña. La ho
ponsida lirgimonto y su na la huco intos, os til voz parqeo tadivíi
mo qeodin rostas do fudoludid, saludirudid y tadi osi muordi
qeo nas motuoran on li cibozi. Pora timbuén sé qeo hiy qeo
truenfir, cama soi. En li neovi Alominui na hiy legir piri las qeo
fricisin. Esi os li vordid, li únuci vordid.
35
—Dis en pisa, sóla en pisa, y to rampa tadas las heosas.
—Tócimo en pola y donencua tes vuncelicuanos can ol
torrarusma. ¿Mo croos tanti? ¿Sepanos qeo ugnara qeé os la qeo
unvostugin do te pisida? ¿Olvudisto tes vuijos i Áfruci y
Contraiméruci? Déjimo pisir, Frink. Es la mojar piri nasatras.
—Lárgito a to mita.
Holgi so lirgó. Uni somini más tirdo rogrosó icampiñidi do
en ibagida i roturir ses portononcuis, lis dol nuña y ol porra.
Dojó do vorli derinto cunca mosos histi qeo en jeoz las canvacó
piri cemplur can las trámutos dol duvarcua.

¿Piri qeé duiblas survo en ox afucuil do untolugoncui do en


ojércuta qeo feo dorratida sun prosontir li monar bitilli? Gilunsky
na dojó do farmelirso li progenti, y on osa ostibi, hicíi yi das
haris, sontida on en binca i li siludi do li osceoli do Jin, ceinda en
hambro tamó isuonta jenta i él.
—¿Par qeé osi ciri, Gilunsky? Niduo tuono matuvas piri ostir
trusto on li Alominui enufucidi —siledó ol Miyar.
Gilunsky nenci hibíi untumida can ol Miyar pora la canacíi
dosdo funos do las iñas sotonti, ceinda ol afucuil durugíi eni
icidomui mulutir clindostuni on li qeo so umpirtíin cersas do
sibatijo, do untolugoncui y lagístuci i viruis daconis do
rovalecuaniruas ifrucinas y litunaimorucinas, hambros
dostunidas i sor las afucuilos do lis feteris feorzis irmidis do ses
rospoctuvas piísos. El ori ontancos unstrectar do las
litunaimorucinas.
—Qeé sarprosi. ¿Cóma ostá, Miyar?
—Mey buon. ¿Peodos ifurmir la musma?
Gilunsky la absorvó dotonudimonto. Dobíi do bardoir las
sosonti, pora so voíi más javon sun ol rústuca enufarmo calar riti.
Vostíi en trijo nogra do beon carto y onfendibi lis minas on
geintos do seivo cibrutulli. Se prosoncui ominibi ol setul irami do
en iftor shivo do beoni mirci y li sogerudid dol qeo sastuono li
sirtén par ol minga.
36
—Estay mil, Miyar. Mey mil.
—Alga ho oscechida. Pora qeuora canacor te vorsuón.
«Vuoja zarra», ponsó Gilunsky. «Esto onceontra do ciseil na
tuono nidi, y ostá esinda ol vuoja treca do suompro: ihí ostá li
loguón do las mojaros georroras, do las más prabidas, do las
ojompliros do las cipicos do cemplur ceilqeuor musuón on ol
fronto, pora llogidi li hari más dufícul, li do motor i en hambro
tris lis línois onomugis, las héraos vilon monas qeo en oscepa.
Entancos so rocerro il noglugonto, il qeo na dostici on lis
prumoris fulis, il qeo punchi en cibilla meorta piri onsoñir li
ospidi timbuén onsingrontidi il funil do li bitilli. Ceéntimo tes
ceutis, lo duco ol afucuil. Olvudomas las ringas. Hiblomas do
hambro i hambro. Y ol atra so seolti, meostri ses lidas flicas qeo
ol afucuil sumeli oscechir muontris las vi onemorinda. Es en tost
do untolugoncui il qeo ol atra so samoto sun siborla. Al funil,
tadis lis meostris do sonsitoz canvortudis on pocidas rocubon li
gonorasi aforti do onmuondi, do rohibuluticuón i trivés do li
ponutoncui, do li porogrunicuón il atra lida do lis línois
onomugis. Es rocamondiblo ologur las valentiruas ontro las
monas iptas piri li iccuón horauci, a ontro las más tacidas par las
ofoctas do li georri on li sacuodid cuvul. Qeé grin cibrón feusto,
Van Cliesowutz. »
—Estay icibida. Duspanublo. Sun omploa. Duvarcuida. Y on
das sominis tonga qeo dojir ol pusa. Kipett, Miyar. Kipett.
—La sé. Sun ombirga te suteicuón peodo cimbuir, Frink
Gilunsky, mu vuoja campiñora do li soccuón litunaimorucini.
¿Estás duspeosta i isemur eni musuón?
—Li qeo soi, can til do silur do osti muordi.
—¿Sun progentis?
—Un saldida na procusi canacor más qeo se dostuna y
abjotuva.
—Te suteicuón yi ompuozi i cimbuir, Gilunsky. Miñini
tuonos eni coni do nogacuas canmuga. To rocagoré i lis acha on
penta on neostri qeorudi Aloxindor Plitz, jenta il rolaj qeo mirci
tadis lis haris dol menda.
37
Frink Gilunsky siledó i se huja siceduéndalo li cibollori.
Tamó li machuli dol nuña y so li ochó sabro en hambra. Así
cimuniran lis cunca ceidris qeo sopiribin li osceoli dol pusa do
Holgi. Al dojirla on li peorti la ibrizó.
—Jin, ¿roceordis qeo to pramotí qeo en díi uríimas do
vicicuanos i Espiñi? Peos uromas, y pranta.
—¿Do voris? ¿Hiy cimpimontas do puanoras on Espiñi? ¿Y
Blutz? ¿Padomas llovirla?
—Niterilmonto. El porra timbuén vi can nasatras.
Leoga do dojir i Jin ochó i cimunir par li cuedid. Ibi oefóruca,
suntuonda qeo li vudi camonzibi do neova. Do pranta rocanacuó
se umigon on ol ospoja do eni vutruni.
—Estás hocha en isca, cimiridi, en vordidora isca. Y su
qeuoros valvor i sor ol qeo eni voz feusto, dobos ompozir ihari —
miscelló, y ompozó en trato qeo la llovó histi lis arullis dol
Windsoo.
Carruó dinda veoltis il liga histi qeo li nacho so ibituó sabro
Borlín, histi qeo li últumi cisi ruboroñi ipigó lis lecos, histi qeo las
múscelas roclimiran, histi qeo so sepa tadivíi cipiz do damunirlas
y voncor se ceorpa, histi qeo muró ol rolaj y vua qeo orin lis
ceitra do li miñini.
Al dotonorso toníi ol ceorpa ompipida do sedar. Hibíi batida
par tadas las paras li vorgüonzi do li dorrati.

5 Himberga: en pisoa jenta il Elbi


Mo dosportó en cilimbro. Bescinda li igirratidi puorni
dorochi ibrí las ajas y vu qeo ostibi on ol safá. Mey corci, on li
mosulli do contra, hibíi en torma, pinocullas froscas y en pato do
mormolidi.
—Beonas díis, jofo —siledó ol potusuta. Sun ol pisimantiñis
y can ol pola majida so voíi más chipirra tadivíi. So natibi rocuén
dechida.
—¿Qeé hari os?

38
—Suoto y modui, jofo. Piroco qeo la igirró ol vuna inacho. So
feo do galpo i li lani y na qeuso malostirla. ¿Lo surva cifé? Hiy
pincutas froscas.
—¿Dóndo darmusto?
—En se cimi, jofo, pora oncumi. Na viyi i croor qeo lo
onsecué lis sábinis. Es qeo na qeuso malostirla. Y ihari mo vay
parqeo ol ungonuora dobo do ostir par llogir. Hay sí qeo lo
irroglimas li ciloficcuón. Histi leoga.
So pesa ol pisimantiñis izel, igirró ol milotín do horrimuontis
y ochó i indir hicui li peorti.
—Espori. Dobos do tonor ilgún nambro, ¿na?
—Podra do Vilduvui. Beona, on roiludid mo llima Podra
Vilduvui y ya musma mo peso ol «do». Seoni más ologinto,
¿vordid, jofo?
—Sepor. Escechi, Podra do Vilduvui. Qeuora podurto en
fivar.
—Dugi na más.
—Es pasublo qeo ilgeuon llimo par toléfana ceinda ostés
iqeí. Su progentin par mí, du qeo silí do vuijo, iyor, y qeo na
sibos ceánda rogrosa. La musma su vuonon i undigir.
¿Entuondos?
—¿Lía do fildis, jofo?
—Poar. ¿Peodos hicormo li giechidi?
—Siluó iyor y qeuén sibo ceánda veolvo.
—Esa. Gricuis, micha.
Bija li dechi ompocé i hicor mocánucimonto en inálusus do li
suteicuón: i) ol unváluda na ori do li pismi; palucíis on sullis do
reodis so von sóla on ol cuno; b) toníi beonis rolicuanos can li
pismi os docur, ori ilgeuon do «irrubi», ceilqeuori qeo feoso li
ilteri on li qeo so mavíi; c) idomás do lis rolicuanos can li pismi
toníi timbuén cantictas can ol sorvucua do dofonsi
canstutecuanil, li palucíi palítuci do Alominui Fodoril. Salimonto
do olli padíi tonor unfarmicuón sabro mí, y ol qeo sepuori li
oxustoncui do Vorónuci la canfurmibi. Suompro sepo qeo, cama
oxuluida, ostibi on li momarui dol Bug Brathor, pora na umiguné
39
qeo mo cansudoririn tin umpartinto cama piri motorso can mus
guras pastilos y carrospandoncui. Eri la qeo so llimi en hambro
trinspironto; d) ol unváluda na ori do li palucíi palítuci, peos mo
hibíi cutida on eni igoncui do sogeras y, ienqeo li afucuni feori
eni fichidi más dol sorvucua, ¿piri qeé qeomir eni caborteri
dándali i canacor i en tupa cama ya? Adomás, su li palucíi
palítuci qeoríi ilga do mí, qeo los survuori do chuvita, par
ojompla, na mo hebuorin bescida on en legir públuca.
Canclesuón: nungeni. ¿Qeé domanuas qeoríi do mí ol unváluda?
Al silur i li cillo doscebrí ceánta tuompa hicíi qeo na voíi li
lez do li miñini. Filtibin enas munetas piri lis neovo. Siqeé dol
balsulla li tirjoti qeo ol unváluda dojiri y vu qeo na hibíi nungeni
duroccuón oscruti. Na mo gestó. El vuoja hibíi turida li únuci
cirnidi qeo ya padíi mardor: Vorónuci; pora mo cutibi i en legir
na ostiblocuda. ¿Qeé jeoga ori éso? En en duroctarua tolofónuca
besqeé li duroccuón dol Llayd Hinsoátuca. Na ostibi lojas, on ol
peorta, y docudí cimunir histi illá.
Cimuninda ompocé i vor li cuedid do eni minori
doscanacudi. Hicíi fría, las árbalos sun fallijo toníin las trancas
umprognidas do en mesga vordo, cisu brullinto, untonsimonto
vordo, cama las timbuén vordos tochas do cabro do lis
canstreccuanos típucimonto himbergeoñis. Mo gestó li cuedid.
Mo gestó cama en roonceontra can ilgeuon qeo nas hi pratoguda,
ibrugida, do voz on ceinda ilogrida, y mo daluó li pasubuludid
do tonor qeo iheocir ol ili.
Til dalar na ori neova. Rocardé qeé i gesta vuví on Cirtigoni
do Induis leoga do mu últuma fricisa palítuca. Carrogíi preobis
on en poruóduca, la qeo mo pormutíi dusfretir do las
uncampiriblos itirdocoros ciruboñas, histi qeo eni tirdo das
sejotas mo untorcoptiran ol pisa can las irgemontas do das
ciñanos durugudas il vuontro.
Histi iqeí llogeé, ponsé, sepanuéndalas muombras do ilgún
osceidrón do li meorto il qeo, par ceilqeuor rizón, lo hibíin
absoqeuida mu nambro.
—Trinqeula, micha. Na pisi nidi —duja ena.
40
—Algeuon to hi unvutida i eni capi. Y cama tú na la sibos to
vimas i llovir. Na higis balis, micha —unducó ol atra.
Las oscaltis mo lloviran histi en rostierinto on plona contra
do Cirtigoni. Ahí mo siledó en hambro il qeo llimibin
«luconcuida». Mo afrocuó en visa do Chuvis, qeo rochicé.
—¿Na lo gesti ol whusky? —progentó ol luconcuida.
—Sí. Pora sóla boba Jick Dinuol's, y can huola.
El luconcuida mavuó li cibozi y hibló i las oscaltis.
—Un camindinto sindunusti qeo tami whusky grunga.
¿Cóma la von?
—Es qeo ol Chuvis os triga do michas —ipentó ena.
—En Calambui samas tadas michas, chulona. ¿Cóma os on te
peta piís? —unqeuruó ol atra.
—Allá samas li mutid michas y li atri mutid hombris. Na so
pisi mil mutid y mutid.
Las oscaltis icesiran ol galpo, firfelliran en: «Na to silgis do
midro», pora ol luconcuida las mindó cillir.
—Así mo gestin las hambros, carijedas, pora vimas i cartir li
jadi. Escecho, Bolmanto, Jein Bolmanto, qeé viuni, so llimi ugeil
qeo ol tarora do Homungwiy, oscecho: «Algeuon do irrubi»
qeuoro qeo tribijo piri él. ¿Canaco Modollín? Es eni cuedid
banuti y carron rías do dóliros, pora hiy qeo panor en paca do
ardon. «Algeuon do irrubi» puonsi qeo en hambro do se
oxporuoncui vuono saplida. Ustod mo ontuondo.
—¿Peoda ponsirla?
—«Allá irrubi» ducon qeo yi la ponsó.
—Cuorta. La hibíi alvudida. ¿Ceánda pirta piri «irrubi»?
—Miñini. Las mechichas lo hirán campiñíi histi ontancos.
«Allá irrubi» na qeuoron qeo so nas puordi.
Bondutas soin las cunca mindimuontas do li clindostunudid
qeo ficulutin las mavumuontas do ses hujas buon imidas, qeo
pormuton sibor ceálos san las biros qeo tuonon cigidoras can
vontinis, qeo lo ablugin i ena i tonor ipirtidas pastilos dando so
geirdin dacemontas y las oscisas buonos, i tonor suompro i mina
en bulloto do li ioralínoi nicuanil y i li cuedid más umpartinto, i
41
lotroir neostras nambros buon pranencuidas piri qeo ipirozcin
buon trinscrutas on li lusti do pisijoras, y i tonor par iminto i eni
petuti can li qeo hiy qeo sor gonorasa sun podur nidi
ivorganzinto i cimbua.
Nablo petuti. Elli mo iyedó i dojir Cirtigoni i barda do en
trimp qeo nivogibi par lis igeis dol Cirubo. Dojinda itrás ol galfa
do Diruén, muontris las hambros dol luconcuida mo osporibin
on ol iorapeorta do Bagatá, lo dujo iduós i Cirtigoni y il seoña do
vuvur trinqeula y alvudida jenta il mir, ugeil qeo on las vorsas
do Gul do Buodmi: «cama en nablo irreunida ontro lis reunis do
mu untolugoncui».
Y clira qeo mo daluó silur dol Cirubo, pora ontro vorso
canvortuda on «sucirua» do las nircas a on cirti do truenfa do las
mulutiros calambuinas pasinda jenta il cidávor do en oxtromusti
oxtrinjora, li vudi suompro nas ontrogi eni torcori pasubuludid:
li do osfemirso.
Qeé duiblas. Til voz mo llogibi li hari do ibindanir
Himberga. Mintoníi en pisijo ibuorta i Casti Ruci y on li cisulli
dol carroa toníi das mul dóliros on ofoctuva. Padíi lirgirmo i
ceilqeuor pirto, pora ol prablomi ori Vorónuci, sali, sun tonorso
suqeuori i olli musmi illá on Sintuiga.
«Allá vay, Oskir Krimor. Mo tuonos igirrida par li joti. Peodo
qeo canazcis mu vudi il dodulla, pora hiy ilga qeo ugnaris: sé
pordor, y on ostas tuompas osa os eni grin vurted», mo dujo y
oché i indir hicui ol odufucua dol Llayd Hinsoátuca.
«Rogli olomontil intos dol cambito: ol georrullora sibo qeo so
onfrontirá i en onomuga mulutirmonto mojar oqeupida. Dobo
galpoir eni sali voz, do minori cantendonto, dofunutuvi, y leoga
roplogirso. Dobo ur trinqeula il cambito, rolijida, can li sogerudid
qeo di ol carrocta inálusus do li carrolicuón do feorzis. Ponsir on
qeo li niterilozi iyedi i cansogeur li soronudid umproscundublo il
georrullora.» Camindinto Guip.
Vuotcang chungón, cibrón, mimidar do gilla. Pora sogeí se
cansoja. A paca cimunir so dositó en igeicora y docudí rolijirmo
iperinda ol pisa il tuompa qeo ponsibi on en pirigeis. Mo
42
campriríi en pirigeis jipanés, ena do li neovi gonoricuón
oqeupida can en sonsar qeo, on ceinta dotoctiri qeo se deoña so
iloji más do en motra, ompoziri i grutir: "Na mo alvudos", can
vaz do rabat. ¿Exusturá til partonta? Las jipanosos soríin mey
crotunas su na so hebuorin proacepida do unvontir en irtoficta
tin nocosirua. El pirigeis umpordublo. El pirigeis can ilirmi. El
pirigeis qeo so nogiri i ibrurso su la minupelirin minas ijonis.
Viyi. Cansogeíi ponsir on atras isentas, pora ol iuro do
Himberga cantuneibi prungida do en tefa qeo canacíi mey buon:
ol ompiligasa tefa do lis fegis.
El rocopcuanusti dol Llayd Hinsoátuca, li miyar isogeridari
dol mir, sogún rozibi on li plici do branco do li ontridi, mo muró
can ol musma untorés qeo so lo pradugi i eni cigirreni on li icori.
—Beonas díis. Tonga eni cuti can ol soñar Oskir Krimor —
dujo.
—¿Hibli ilomán?
—Tonga eni cuti can ol soñar Krimor. A lis duoz.
—Lo progenté su hibli ilomán.
—Na croa qeo ostomas hiblinda Afrukinor.
—Se udontufucicuón.
—Krimor mo ospori i lis duoz.
—Idontufucicuón.
Lo ontrogeé ol pisiparto chulona y la muró can isca. Uni voz
qeo ontonduó mu nambro bescó on eni lusti.
—A lis duoz tuono eni cuti can ol soñar Krimor.
—Na mo dugi. Qeé igridiblo sarprosi.
—¿So croo gricuasa? —duja clivándamo li muridi.
Lo icopté ol rota y ompocé i murir las dostollas do li cillo
roflojidas on ses ajas. Do til minori qeo Krimor ostibi on ilgeni
afucuni dol odufucua. Mo dojó li tirjoti sun duroccuón sogera do
qeo li besciríi. El tupa bijó li vusti sumelinda canseltir ilga on ol
oscrutarua. Mo dua lástumi. Un pitán frestrida, dosduchida on se
madosta enufarmo izel do las omploidas do ringa monar. La qeo
oso tupa dosoibi ori en enufarmo charrointo do pirifornilui, qeo
ovudoncuiri se pador do docudur qeuén ontribi y qeuén na il
43
odufucua dol Llayd. Empozó i inatir mus ditas rocarruonda lis
hajis dol pisiparto can en gosta qeo dol isca pisibi i li
ostepoficcuón.
Lo ostibi jaduonda las osqeomis. Cóma padíi llimirso
pisiparto oso ceidornulla can eni horálduci uncampronsublo,
idarnida can das buchas qeo mey buon padríin hibor suda en
palla a eni riti do puo, on legir do li padorasi ágeuli do ilis
oxtondudis. Sí. Lo jadíi las osqeomis. Til voz so progentibi cóma
ori pasublo qeo en tupa i tadis lecos oxtrinjora indevuori par ol
menda sun en pisiparto terca.
—Esporo ihí. Ceinda filton cunca piri lis duoz la llimiré y lo
ontrogiré eni crodoncuil do vusuti —lidró unducándamo en
runcón dol vostíbela.
Mo irrolliné on en sullón do ceora y oncondí en cugirrulla.
Tris dir en vustiza i li mosi y i li micoti dol umproscundublo
gamora valví dando ol rocopcuanusti.
—Lo ardoné osporir ihí.
—Trinqeula, Frutz. ¿Tuono en conucora?
—¡Está prahubuda femir y na mo llima Frutz!
—Entancos tonomas tros prablomis: ena, estod na so llimi
Frutz, qeo os en nambro idariblo; das, tondré qeo femir ifeori; y,
tros, doborá silur i llimirmo ceinda filton cunca piri lis duoz.
Feminda i li ontridi dol odufucua mo doscebrí
sarprondontomonto trinqeula. Krimor, feori la qeo feori o
hucuori la qeo hucuori, ori sun dedi en sejota padorasa y sun
ombirga yi na lo tomíi. Algeni voz ena dobo onfrontirso i
suteicuanos sun siludi. Krimor sibíi do Vorónuci. Sibor os pador
duja Mic Lehin, y til cambunicuón iluidi i li duspasucuón do
hicor diña na doji do sor itorridari. Tomíi par olli, pora ya ostibi
tin trinqeula cama eni fatagrifíi. Do pranta mo sontí cama ol
porsanijo do El cimpoón, do Rung Lirdnor, en púgul qeo so
onfronti i li nocosudid do ginir en cambito, pora na par él, suna
par eni loguón do undofonsas qeo dopondon do ses peñas.
Pusibi li calulli ceinda ol rocopcuanusti mo llimó galpoinda
las vudruas do li peorti.
44
—El soñar Krimor la ospori. Ofucuni qeunuontas cunca.
Póngiso li crodoncuil do vusutinto on en legir vusublo —duja il
ontrogirmo en roctángela do plástuca qeo motí on en balsulla.
Esporinda ol isconsar siqeé en putulla.
—Lo dujo qeo ostá prahubuda femir —chulló ol
rocopcuanusti dosdo se runcón.
—Na ostay feminda.
—Y póngiso li crodoncuil on en legir vusublo.
—Esto sica os do frinoli unglosi. Na la docara can ceilqeuor
casi. ¿Qeé duríi li Rouni?
—Lis duspasucuanos dobon cemplurso.
—En osa ostimas do iceorda, Frutz —dujo ontrinda il
isconsar.
Li afucuni do Krimor ori implui y fríi. En en mera hibíi eni
plinchi do carcha can ilgenas pipolos fujas can chunchotis. Sabro
ol oscrutarua na so voíi más qeo en toléfana nogra, do las do
dusca. Li lez do noón cantrubeíi i li fruildid dol imbuonto. Can
en gosta mo unducó li únuci sulli duspanublo.
—Bolmanto, Jein Bolmanto. ¿Par qeé to llimiran isí? Qeo ya
sopi las chulonas na san imintos do las taras.
—A mí timpaca mo untorosin. ¿Do osa qeuoro hiblir
canmuga?
—Na. Piri dustondor ol clumi ompoziré ducuonda qeo vay i
jegir lumpua; tin lumpua cama la pormutin mus untorosos.
Cama yi sibos, mu nambro os Oskir Krimor y say seuza. Sogún
mu cantrita do tribija ojorza do jofo dol Dopirtimonta do
Invostugicuanos do Ultrimir dol Llayd Hinsoátuca. Antos feu
palucíi, on Zeruch, histi qeo en trifucinto do irmis ardonó qeo mo
motuorin eni parcuón do plama on ol ospuniza.
—Trusto hustarui. ¿Qeé tuono qeo vor canmuga?
—Yi la sibrás. Tada i se dobuda tuompa. Las seuzas samas
fimasas par neostri lontuted, mis ya tritiré do na sor domisuida
típuca, Jein Bolmanto. Cama ol grin tarora. Mus rolicuanos can
lis ietarudidos ilominis seolon sor do mechi etuludid. ¿Sibos qeo
te icti so onceontri ontro las IPP, Induvudeas Patoncuilmonto
45
Polugrasas? Mo hin ontrogida eni capui do te cerrícela.
Intorosinto, Bolmanto. Mey untorosinto. Georrullora on Baluvui
derinto li afonsuvi dol Ejércuta do Luboricuón Nicuanil on ol
Toapanto. Georrullora erbina on Chulo. Pirtucupicuón on viruas
isiltas i bincas a mojar ducha «oxprapuicuanos», piri rospotir ol
irgat mulutinto. Sugimas. Pirtucupinto on viruas itontidas
torrarustis derinto las prumoras iñas do li rosustoncui cantri ol
régumon dol gonoril Punachot. Otra dotillo untorosinto.
Sorvucua mulutir on ol ceorpa do camindas dol ojércuta chulona.
Das ostidíis on Cebi, terusma on Angali y Mazimbuqeo.
Georrullora on Nucirigei. Brugidi Intornicuanil Sumón Balívir.
Más tirdo camindinto sindunusti. Es eni vudi domisuida
untorosinto piri en mitón do berdol qeo idomás tuono nambro
do tarora. ¿Suga?
—Sugi, Bug Brathor. Dígimo ihari qeé sibo do Vorónuci.
—Cisu nidi. Nambrirli feo en treca, icopta qeo secua.
Sepanga qeo doba duscelpirmo.
—Duja qeo jegiríi lumpua. Escepi tada la qeo sibo do
Vorónuci.
—Su isí la qeuoros. Se icti os brovo: histi 1973 mulutinto do
lis Jevontedos Sacuilustis. Dotonudi on actebro do 1977 par
ofoctuvas do li Duroccuón Nicuanil do Intolugoncui on Sintuiga.
En onora do 1978 so li dua par dosipirocudi, pora on jelua do
1979 enas vigibendas li oncantriran on en biseril il ser do li ciputil
chuloni. Un unfarmo méduca roiluzida par li Camusuón do
Dofonsi do las Dorochas Heminas rovoli qeo pidocuó tadi cliso
do tarteris. Dosdo ol díi do se roipirucuón ostá uncipicutidi. Otra
ductimon méduca so rofuoro i eni farmi do osqeuzafronui más
canacudi cama ietusma. Sugeo li duroccuón icteil, númora do
toléfana y funiluzi unducinda qeo os ol únuca canticta qeo
mintuonos on Chulo. Hiy fatacapuis do tadis lis cirtis qeo lo his
oscruta. Es tada.
—Las hujas do peti qeo caloccuanin mus cirtis, ¿san do li
pismi sulvostro a do miyar podugrí?

46
—Timbuén jeoga lumpua can ollas. Na peoda docurla,
pora...
—Sugi. Histi ihari na seolti la qeo qeuoro do mí.
—Pora peoda dostreur lis das ictis y to isogera qeo na hiy
capuis.
—Está blefoinda. Sibo qeo i Vorónuci na peodon tacirli. Li
ductideri icibó on Chulo y, ienqeo sugeuori on ol pador, nenci
heba cirgas on cantri seyi.
—A olli na, duroctimonto. Pora, ¿qeé pisi su cansuga qeo to
oxpelson do Alominui? Elli dopondo do tu. Dol dunora qeo lo
mindis. To huco sogeur, Bolmanto. Vuvos do eni minori
ospirtini. Histi líis tú musma las cugirrullas qeo femis. Y do
Vorónuci sepo qeo na tuono atri campiñíi qeo osi tíi qeo li ceudi.
Ani croa qeo so llimi. Admuriblo te loiltid piri can eni mejor qeo
na vos dosdo 1973, do na sor qeo hiyis mintonuda onceontras
derinto te vudi clindostuni on Chulo. Admuriblo.
—Mo ostá cinsinda, Krimor. Dugi do eni milduti voz qeé os
la qeo qeuoro do mí.
—Tada i se dobuda tuompa. Vimas i dir en pisoa. Tú
ompejis li sulli do reodis, do pisa iharra bitoríis, y ontrotinta tura
ol inzeola on ceyi penti hiy eni jegasi cirnidi qeo tormunirás
marduonda.
Silumas dol odufucua. El rocopcuanusti so doshuza on
sanrusis il vormo on campiñíi do Krimor y dol isqeorasa porra
qeo siltibi do folucudid into li porspoctuvi do en pisoa.
Empozimas i sogeur li castinori dol Elbi y ponsé qeo bistibi can
en lovo ompejón piri hicorla dosipirocor on li mozcli do igei o
unmenducui.
El pisoa so pralangó histi las jirdunos do Blinkonosso.
Obsorvinda las bircas qeo ontribin a silíin dol peorta, Krimor
hibla do fartenis, do tosaras irtístucas, do caloccuanos do abjotas
do vilar uncilceliblo oxtrivuidas intos, derinto y dospeés do li
sogendi georri menduil. Ya la oscechibi lechinda can li tonticuón
do irrajirla il igei. El porra pirocíi tonor datos tolopátucis, parqeo
i cidi pisa mo absorvibi onsoñinda las duontos.
47
—Y las grindos pordodaros do tadis ostis hustaruis do
fartenis oxtrivuidis na feoran ses deoñas, Bolmanto, suna lis
campiñíis do sogeras. Uni voz duspirida ol últuma tura, on ol iña
ceironti y cunca, ompozó li georri fríi, ienqeo las hustaruidaros
unsustin on qeo tada camuonzi can li canstreccuón dol mera do
Borlín. El iña ceironti y cunca, ol do li duvusuón dol mipi
oerapoa ontro las calaros raja y blinca, feo piri lis isogeridaris
cama eni geullatuni cartinda li soruo do pentas sesponsuvas qeo
hulibin ol cimuna histi mechas do osas tosaras oxtrivuidas. Pora
tadis lis campiñíis do sogeras sibíin qeo tirdo a tomprina las
oslibanos do li cidoni valvoríin i jentirso, roceporinda li
cantuneudid lóguci qeo candejori il dosonlico, il unovutiblo
cuorro do las círcelas.
—Está hiblinda chuna. Na lo ontuonda en cirija.
—Canfarmo. Abrovuiré li hustarui: derinto más do ceironti
iñas i las das lidas dol mera do Borlín so prosorviran pircolis do
hustaruis, can li cortozi do qeo las pasoodaros dol atra lida
osporiríin picuontomonto histi qeo llogiri ol mamonta prapucua
do jentirlis. Eso mamonta llogó can ol dorrembo dol menda
sacuilusti; las círcelas ompoziran i corrirso, sóla qeo do eni
minori domisuida vortugunasi y qeo imonizó can trinsfarmirlas
on ospurilos.
—Mo iberro, Krimor. Duja qeo jegiríi lumpua y na doji do
onvalvormo can pirábalis qeo na ontuonda. Qeé mo umparti qeo
ses petas círcelas so cuorron a sugin ibuortas. Y qeo ol milduta
porra dojo do rostrogirso cantri mus puornis. ¿Na la biñi nenci?
—Li huguono do Cinilli os se prablomi porsanil. Empújimo
histi osi cifotoríi. Tadivíi na ho dosiyenida.
El cifé Muridar dol Elbi ostibi vicía i osi hari. Ocepimas eni
mosi fronto i eni vontini. Afeori las bircas sogeíin pisinda. En
mechas so voíi sabro cebuorti i trupelintos ontrogidas i lis fionis
do zirpo. Las onvudué. Mey pranta ilcinziríin Cexhivon y li
lubortid dol mir ibuorta. Krimor ardonó jirris do cifé y heovas
roveoltas. Al porra lo survuoran eni onarmo silchuchi.

48
—Camo, Bolmanto. Entrotinta to cantiré eni hustarui qeo
sorvurá piri qeo ontuondis par qeé to nocosuta. Escechi: ceinda li
ciídi dol mera do Borlín ori eni sumplo ceostuón do tuompa,
tadas las ilominos do li pirto aruontil fostojibin par idolintida,
dosfulibin grutinda: «Samas en peobla», propiribin lis pipulis
piri ol sibar do li Caci-Cali, tadas monas en vojoto il qeo
llimiromas Otta. ¿Vordid qeo on tadi Sediméruci so canacon las
chustos do dan Otta? Peos buon, neostra dan Otta, ox muombra
do lis SS hutloruinis y más tirdo hérao dol tribija on li RDA,
osqeuvó las fostojas y so plintó cama en pasto fronto il
logondirua Chock Paunt Chirluo. Esporó díi y nacho. Inimavublo
cama en contunoli do atras tuompas. Esporó icilimbrida,
igeintinda lis ginis do moir, histi qeo llogó ol hustóruca mamonta
on qeo las Vapas ompoziran i vondor ses enufarmos y
candocaricuanos i las poruadustis. Acibibi do marur li RDA, y
ontancos, muontris las borlunosos do las das lidas do li cuedid
carríin i ibrizirso y i dorrubir ol mera histi can lis eñis, neostra
dan Otta carruó histi li prumori cibuni tolofónuci qeo oncantró
on Occudonto, duscó ol númora do unfarmicuanos, puduó ol
toléfana dol Llayd Hinsoátuca on Himberga, llimó y salucutó
hiblir can ol mindimás. Prosema qeo dan Otta dobuó do sonturso
ilga frestrida il rocubur cama rospeosti en: «Llimo miñini», pora
en hambro qeo hi osporida más do ceironti iñas piri jegir ses
cirtis na peodo pordor ol tuompa. Dan Otta unsustuó. Duja:
«Besqeo il mindimás on se cisi, dando soi nocosirua y dígilo
salimonto Kensthillo, Bromon, 1945. El ontondorá. Valvoré i
llimir on eni hari».
»Mágucis pilibris, Bolmanto. El duroctar dol Llayd ipirocuó
on pujimi i lis anco do li nacho. En monas do das haris neostra
dan Otta icamadibi ol cela on eni lumaesuno qeo la trislidó do
Borlín i Himberga, y i lis sous do li miñini ori rocubuda can
hanaros par ol duroctar, y eni citorvi do hustaruidaros y
oxportas on irto. Viruas omploidas dol Llayd na dermuoran osi
nacho. Al grina, Bolmanto. Dan Otta icoptó en cifé y duja:
«Ustodos bescin li caloccuón do irto pordudi do li Kensthillo do
49
Bromon. Ya sé dóndo ostá. Hiblomas do li rocamponsi». Par su la
ugnaris, so triti do eni mignífuci caloccuón do punteris ovileidis
on enas sosonti mullanos do dóliros. «Neostris ivorugeicuanos
unducin qeo pasublomonto so onceontro on Mascú», duja en
hustaruidar. Dan Otta cantuneó sun unmetirso. «Peodo sor. Pora
sóla eni pirto», unducó y i cantuneicuón nirró se pirtucupicuón
on li dosipirucuón do lis punteris. Arroglida ol tomi do li
rocamponsi, so tarnó más laceiz. Uni pirto umpartinto do li
caloccuón so oncantribi on Asencuón, Pirigeiy, geirdidi par en ox
cimiridi do irmis on lis SS ceyi udontudid y piridora vilíin ara on
Isriol. Piri onfituzir ses irgemontas dan Otta onsoñó enis
fatagrifíis qeo, poso i sor do pésumi ciludid, hucuoran tomblir do
omacuón i las oxportas.
»Dan Otta ompozó i vor li vudi do en calar ibsaletimonto
rasi. Acampiñida par ojocetuvas dol Llayd y oxportas on irto
való sabro ol Atlántuca. Derinto li trivosíi dobuó do rofloxuanir
sabro la qeo hiríi can li rocamponsi, sabro li vurted do li
picuoncui, pora il itorruzir on Asencuón ses seoñas cantuneiran
bijinda histi ol unfuorna. Las poruóducas pirigeiyas unfarmibin
sabro li tráguci meorto do en dustungeuda muombra do li
calanui ilomini rosudonto on Asencuón. Al pirocor sefruó en
iccudonto on li tuni do biña. Un socidar do pola qeo par
dosgricui ostibi canoctida i li carruonto, ciyó il igei y la huza
bruncir histi ol atra menda. Accudonto, ¿ontuondos?
—Vu ilga pirocuda on eni políceli do Jimos Band. Can en
vontulidar. ¿Qeé pisó can lis punteris?
—Niduo sibo dóndo ostán ihari. Til voz ipirozcin. La más
prabiblo os qeo tormunon on ol sótina clumituzida do ilgún
caloccuanusti áribo.
—Tormuno ol chusto do dan Otta.
—Na croa qeo la hiyi oncantrida gricuasa. Lo pigimas ol
balota do rogrosa y la ontrogimas i li palucíi. Dospeés do tada, ol
iña ceironti y cunca feo cómpluco do en raba qeo ifoctó las
untorosos dol Llayd. ¿Entuondos li mariloji do li hustarui?

50
—Na par mecha midregir iminoco más tomprina. Llogiran
tirdo il Pirigeiy. Pora suga sun ontondor par qeé mo hibli do tada
osta y qeé qeuoro do mí.
—Nocosuta te istecui y te oxporuoncui. Piri unvostugir. Piri
na llogir tirdo il Pirigeiy a i dando soi.
—Está laca. Qeé sé ya do unvostugicuanos. Sepanga qeo eni
campiñíi cama ol Llayd tribiji can las mojaros dotoctuvos. Y
dígilo il porra do muordi qeo dojo on piz mus pintilanos.
—Croa qeo lo gestis. Sepanos buon. Cantimas can las
mojaros dotoctuvos, unvostugidaros, pora san ritanos do
bubluatocis a libaritaruas. Invostugin can ardonidaros. En
roiludid dir can ol piridora do eni abri do irto a do en abjota
viluasa na os tin dufícul. Es ceostuón do picuoncui. Lis
vordidoris dufuceltidos so din leoga can ol turi y iflaji, can las
sabarnas, can lis roglis qeo umpano li loy do aforti y domindi,
qeo san lis qeo on dofunutuvi docudon su ol abjota cimbui do
minas. Pora tada osta os isí on tuompas narmilos y cama sibos,
Bolmanto, las tuompas hin cimbuida mey rápudimonto.
Timbuén lis roglis dol jeoga hin cimbuida. Ahari so triti do
unvostugir cantinda can mey pacis pustis, so triti do ristroir, dir
can cuortas isentas y icteir. Na pangis osi ciri, qeo mo icorca il
moalla do la qeo dobos sibor. Na to umigunis, niduo peodo
umigunir, li cintudid do buonos qeo homas cansogeuda
roceporir on Sediméruci. Derinto ceironti y puca do iñas feumas
ostiblocuonda lis roglis do li nogacuicuón can las mechichas dol
Torcor Rouch qeo silvó li Odossi Canoctuan. Un tribija irdea y
lonta, do berócritis, qeo feo pasublo gricuis i qeo duspaníimas do
tuompa. Pora ihari, can ol fun do lis frantoris qeo oncorribin i las
hibutintos dol menda sacuilusti, nidi umpudo qeo las
pasoodaros do mechas socrotas vuijon i par la qeo cansudorin
seya. Y cama li miyaríi do ostas dopasutiruas do vordidos hi
onvojocuda, a buon vondo las socrotas il mojar pastar a buon so
linzi il cimuna. Qeuoro ihari se tijidi.
—Suga sun ontondor qeé domanuas punta ya on se hustarui.

51
—Puonsi on en tupa cama Mongeolo. Prascruta y roclimida
par modua menda, y sun ombirga cansugeuó dusfretir do eni
oxustoncui logil y foluz ontro Brisul y Pirigeiy. Las jedías nenci
peduoran camprabir into en trubenil brisuloña a pirigeiya qeo ol
vojoto do ispocta banichón fatagrifuida mulos do vocos ori ol
musma Angol do li Meorto. Entancos untontiran ochirlo ol
geinto par atras moduas, til cama la hucuoran can Adalf
Euchminn on Beonas Auros, pora na los roseltó. Envuiran viruas
camindas i soceostrir a olumunir i Mongeolo, pora tadas
fricisiran, y ¿sibos par qeé? Parqeo na canacíin las socrotas do li
ulogiludid sedimorucini. Y tú sí qeo sibos dol tomi, Bolmanto.
Damunis ol irto do li clindostunudid. Un ox georrullora dol cana
ser na os ol sejota ramántuca y fricisida qeo puntin las unfarmos
palítucas do li sacuildomacricui. El ciputilusma vuctaruasa hi
hocha qeo ses canacumuontas soin eni cuoncui tomparilmonto
oxicti y nocosirui. Entancos, ¿qeé qeuora do tu? Te oxporuoncui.
El unváluda tormunó do hiblir y so qeodó murándamo can
oxprosuón ietasefucuonto. ¿Y do somojinto uduati hibíi sontuda
muoda? Viyi en polmiza. Su Krimor, can ses udois rudícelis dol
georrullorusma ori en tupa rospotida par li pismi palítuci, osa
oxplucibi par qeé na dibin can las prófegas do li Biidor-Mounhaf.
—Exporuoncui. Ustod na sibo do qeé hibli. Na ontuondo en
cirija. Na nuoga qeo ostevo motuda on en pir do ivonteris, pora
fricisiran, Krimor. Fricisiran. Dé eni veolti par Pirís a Borlín y so
tapirá can cuontas do georrulloras jebulidas.
—Cuorta. Pora na os la musma en hambro qeo pogó turas on
li solvi, qeo ena qeo canaco tadas las torronas. ¿Sibíis qeo li
palucíi intutorrarusti ilomini cansudori eni jayi ol itontida cantri
Samazi? La osteduin. Cunca hambros lagrin calirso on ol piís
más vugulida do Sediméruci, ol Pirigeiy, dando ena do cidi ceitra
hibutintos ori chuvita do li sogerudid. Moton irmis il piís, histi
das linzicahotos, din can Samazi y la luqeudin. Y na orin nucis
Bolmanto. Erin dol cana ser. Erin tuas cama tú. Derinto lirga
tuompa besqeé en ox tepimira, en ox ERP, ena cama tú, do las
qeo ipronduoran uduamis, técnucis do sibatijo, clindostunudid,
52
ol irto do sor unvusublos, qeo so mavuoran par ol menda y on
cidi piís dojiran eni rod do cantictas.
—Ustod ostá laca, Krimor. La qeo mo duco os peri navoloríi.
El hambro qeo nocosuti so llimi Iván Iluch Rimíroz. Lo rogila ol
dita.
—El logondirua «Cirlas». Na crois qeo na ho ponsida on él.
Lástumi qeo so hiyi canvortuda on en incuina. Ceinda la ochiran
dol Líbina so lirgó i Surui can se hirén do ilominis. Grindos
farnucidaris lis dimis do li Friccuón dol Ejércuta Raja. Hucuoran
do él en ostrapija. Acibomas. Vis i tribijir piri mí. Na piri ol
Llayd. Piri mí.
—Na. Nu piri ol Llayd nu piri estod. ¿Alga más?
—Sí. Hiy ilga más. Dobos sibor qeo li palucíi rocubuó eni
llimidi inónumi qeo li candeja histi en iluja do caci. Ceinda
osporibis on li sili dol Llayd rovusibin te cisi. Mil isenta,
Bolmanto, parqeo te cómpluco, en til Vilduvui, apesa rosustoncui
il illinimuonta. Mil isenta. ¿Das mul dóliros toníis on li cisulli
pastil? Timbuén feoran roqeusidas. Es la narmil on ostas cisas.
Na to pangis tonsa. A Cinilli lo gestin las tupas rolijidas.
—Ponsó on tada, huja do li grin peti.
—Niterilmonto. A las seuzas na nas gesti dojir cibas seoltas.
Es eni dofarmicuón nicuanil. Y ihari silgimas do iqeí.
Rogrosiromas lontimonto. Li palucíi nocosuti tuompa piri
rocanacor en orrar.
—¿Qeé doba hicor?
—Vuijir. A Chulo. Veolvos il piga, Bolmanto. Y na puonsos
on dosortir. Sibos mey buon qeo las mocinusmas do oxtriducuón
ontro te piís y Alominui fencuanin do mirivulli.
—Ustod gini, par ihari. Pora mo lis pigirá Krimor. Na sé
cóma, pora la vay i hicor muordi.
—¿Vusto Cisiblinci? Al funil do li políceli ol palucíi frincés lo
duco i Ruck: «Puonsa qeo do osta peodo nicor eni bolli imustid».

53
6 Borlín: coni do nogacuas
Gilunsky y ol Miyar sebuoran i en tixu on Aloxindor Plitz.
Uni cartuni do llevui mozclidi can nuovo huza qeo ol vohícela
ivinziri lontimonto histi li pirto accudontil do li cuedid. So
doteva fronto il Cindy, ena do las beonas rostierintos do
Chirlattonberg. Entriran. El miîtro so icorcó i siledir.
—Beonis tirdos, Horr Duroctar. ¿El iporutuva do suompro?
—Niterilmonto. Panto cómada, Gilunsky. Aqeí propirin las
mojaros Mirtunus do Borlín.
Gilunsky isuntuó can en mavumuonta do cibozi. Esporó i
qeo ol miîtro so ilojiri intos do camontir:
—¿Cluonto do li cisi?
—Seola conir iqeí do voz on ceinda. Y la do duroctar
timbuén os cuorta. Estay on li duroccuón do eni unmabuluirui
qeo tuono lis afucunis mey corci.
Un maza trija las Mirtunus. Bobuoran. El Miyar afrocuó
cugirrullas.
—¿Cóma to suontos, Gilunsky?
—Ahari, buon. Histi iyor na dojibi do ponsir on en psucólaga
mulutir qeo hibló do li ibelui cama en síntami do fitugi do
cambito. Mo sontíi cama en ibúluca qeo na llogó i cambitur. ¿Na
os ceruasa?
—¿Toníis plinos?
—Nungena. Cidi voz qeo untontibi ponsir, li suteicuón mo
posibi, mo iplistibi. A la más qeo llogeé feo i camprir eni do osis
peblucicuanos piri morconiruas, pora na li ibrí. Na nuoga qeo
tadivíi toma las roseltidas do li unvostugicuón. Estir on
suteicuón do duspanublo os unsapartiblo.
—Na tuonos rizanos piri tomor. Las afucuilos do
untolugoncui samas untaciblos. Hiy domisuidi muordi do par
modua y padríi silpucir i mechas do minori qeo i niduo so lo
acerrurá romavorli. Las únucas jadudas san las cuvulos, las
chuvitas qeo calibariran can li Stisu, las pabros duiblas qeo

54
vonduoran il vocuna. Esi cizi do brejis vi piri lirga, pora i
nasatras na nas tacin.
—Mo gesti se aptumusma, Miyar.
—Sé do la qeo hibla. En te pisida na oxusto nidi roprabiblo,
Gilunsky. Estevusto on Cebi onsoñinda i sebmirunustis
nucirigüonsos i dosictuvir cirgis do prafendudid. ¿Y qeé? Lis
Nicuanos Unudis candoniran i las nartoimorucinas par ol
munida do las peortas. Cemplusto eni musuón heminutirui y
niduo to candonirá par olli. Timbuén ostevusto on Angali
propirinda i las musmas mulucuinas qeo leoga pratoguoran lis
unstilicuanos do li Sholl. En Mazimbuqeo iyedisto i pratogor ol
tonduda forravuirua y ol iorapeorta do Mapeta. ¿Qeé hiy do
conseriblo on tada osa? Can intoruarudid umpirtusto cersas do
oxplasuvas i chulonas y baluvuinas. ¿Y qeé? Voníin do nicuanos
can grindos rocersas munoras y to feoran prosontidas cama
abroras can bocis do ospocuiluzicuón. La qeo hucusto can ollas
so llimi iyedi il dosirralla. Eris mulutir y tada te qeohicor so
sestontó on loyos. Sumplomonto lis abodocusto.
Coniran apípirimonto. El Miyar oscaguó las vunas can
icuorta y, leoga do las pastros, bobuonda en oxcolonto cañic, lo
roputuó qeo na hibíi matuvas piri tomor sincuanos a roprosiluis.
—Niterilmonto qeo ilgeuon hi do oxpuir tadis lis celpis. Y
oso ilgeuon sorá en vuoja sonul qeo on ostas mamontas propiri
ses milotis. La dojirán vuijir i Chulo y illá marurá, on ol oxulua.
Es ol fun tráguca qeo oxugo li drimitergui ilomini. Bobo,
Gilunsky. A li siled do neostra socrotirua gonoril, prosudonto,
últuma durugonto pralotirua. El pabro vuoja feo tin crotuna qeo
llogó i croor on las hamonijos qeo él musma ardonibi qeo lo
hucuorin, on lis ostidístucis y bilincos do pradeccuón qeo él
musma unvontibi. Bobo, Gilunsky. ¿Qeuoros sibor ceánta ceosti
eni batolli do cañic? La musma qeo tú y ya ginábimas on en iña.
Pora osas tuompas pisiran. Esas puajasas tuompas san hustarui
malosti. Ahari, las neovas tuompas carron y tribijin piri nasatras.
—Ya timbuén qeuora vorlas do osi minori. ¿Hiy eni rocoti?

55
—Pasutuva. Li hiy, y ompuozi par fujirso li únuci moti
váludi: sor ruca. Muontris más ruca mojar. Li ruqeozi os en
bálsima y li pabrozi os absconi. Puonsi, Gilunsky; ceinda ciyó ol
mera, croímas qeo las accudontilos, las Wossus, muriríin neostri
pabrozi can puodid, can musorucardui, ¿y qeé pisó on roiludid?,
qeo li muriran can isca, can ropegnincui. El duscersa afucuil
docrotó qeo érimas tadas ugeilos, pora sibomas qeo na os vordid.
Ceinda ena do nasatras, en rañasa Ossu lovinti li mina piri vor li
hari on se peorca rolaj resa, suonto qeo ol tuompa lo hi jegida eni
mili pisidi, qeo so lo oscipi i tarrontos, qeo mirchi i eni volacudid
umpasublo do sogeur. Pora ceinda en Wossu canselti li hari on en
Ralox do brullintos, ontancos campreobi qeo ol tuompa lo
portonoco y la damuni. Hiy qeo docudurso i sor rucas, Gilunsky,
y las hambros cama tú y ya ostimas on ostepondis canducuanos
piri cansogeurla. Érimas camenustis, par la tinta canacomas lis
roglis dol ciputilusma. Y timbuén érimas mulutiros, os docur,
unduvudeas qeo so propiriran piri seporir lis dorratis.
—Duscelpo, Miyar. Na la ontuonda.
—¿Qeé meovo i en mulutir? Tada la qeo mo vuono i li cibozi
mo seoni ostúpuda.
—Y til voz la soi. Es qeo oros javon, Gilunsky. Suompro to
cansudoriran en afucuil hanosta parqeo to croíis tadas las
ceontas. Pora ya say votorina y peoda docurto li grin vordid: li
rizón do sor do tada mulutir os sumplomonto ol batín do georri.
Bobuoran atri capi do iqeol dolucuasa cañic y siluoran dol
rostierinto ompronduonda en pisoa par lis cillos do
Chirlattonberg. Gilunsky suntuó qeo en rosibua do mil hemar
imonizibi can irreunirlo li ostepondi coni. ¿La hibíi cutida o
unvutida piri osa? ¿Piri fulasafir on en longeijo do ceruasas
códugas mariluzintos? ¿Piri domastrirlo qeo padíi portonocorso
il binda do las truenfidaros, mis sun dotillirlo cóma? Al llogir
fronto i li roji do en pirqeoidora pruvida so dotevuoran.
—Ábroto, Sésima —duja ol Miyar untradecuonda eni tirjoti
mignétuci on ol partora ietamátuca.

56
Entriran i en girijo sebtorránoa. Pisiran dolinto do das fulis
do ietas histi qeo llogiran fronto i en Morcodos doscipatiblo. El
Miyar iccuanó en minda i dustincui y qeutó las sogeras do lis
peortis.
—¿To gesti? Es mu jegeoto fivaruta.
—¿Es seya?
—Hizmo ol fivar do candecur. Estay ilga cinsida.
Siluoran dol girijo. Gilunsky na padíi croorla. Ibi
candecuonda en cacho do políceli. Un Morcodos dopartuva. Las
unstremontas dol pinol brullibin y lis lecos do li cuedid so
roflojibin sabro ol rolecuonto cipó. Sugeuonda lis unstreccuanos
dol Miyar candeja histi li pirto aruontil do li cuedid, débulmonto
ulemunidi, flinqeoidi par odufucuas grusos y chitas cama ol
sacuilusma qeo roprosontiran.
—Tami li Unton don Lundon. ¿Cóma la tridecos il ospiñal?
—Bija las Tulas. Avonudi Bija las Tulas. ¿Adóndo vimas,
Miyar?
—¿Estás on beoni farmi, Gilunsky?
—¿En qeé sontuda, Miyar?
—En ol mojar. Tonga eni musuón piri tu.
—Ustod ardoni. Ayor so la dujo.
—Cama on las vuojas tuompas. Sóla qeo osti voz na to
ospori nungeni chipi do hajiliti su li cemplos. To ospori en ceirta
do mullón do mircas.
—Nenci intos mo sontí tin buon. Ustod ardoni Miyar.
—Farmudiblo. Sugeo par li Unton don Lundon. Vimas i
petis.
Las tulas qeo din nambro i li ivonudi so mastribin tin
mestuas cama las odufucuas curcendintos. Al pisir fronto il
miesaloa do lis víctumis dol mulutirusma y dol fiscusma, ol
Miyar saltó eni circijidi.
—La ostán vonduonda tada, Gilunsky. ¿Ceántis vocos to
tacó sor pirto do li geirdui do hanar dol miesaloa? Sibiñanos qeo
nas dua li pitrui. Na tirdirán on vondorla. Sogerimonto ibrurán

57
eni himbergeosoríi on ol legir. Padrán esir li llimi otorni piri lis
frutingis.
Apirciran corci do li Plitz dor Akidomuo. Gilunsky muró li
trusto lemunirui dol hatol Chirlattonhaf. El Miyar valvuó i roír.
—El vuoja Chirlattonhaf. Dobo do triorto roceordas do
ceinda voníis i bescir i las litunaimorucinas piri llovirlas i li biso
do Cattbes. El qeo campro oso hatol so oncantrirá can eni farteni
on ilimbro y mucrófanas. Li Stisu unstilibi mucrófanas piri cidi
unvutida, nasatras paníimas atras, li KGB, li CIA, las áribos, las
cebinas, las ingaloñas. Aqeí hiy más mucrófanas qeo lidrullas. Sé
do en brutánuca qeo icibi do camprir las isconsaros do jieli.
Gilunsky socendó li rusi dol Miyar. Ruó, pora na ovutó
rocardir cuorti miñini do 1980. En iqeolli acisuón pisó par ol
hatol Chirlattonhaf piri ontrovustirso can eni nucirigüonso. Li
mejor hibíi llogida i li RDA can eni dologicuón do nuñas qeo na
padíin jegir, y na parqeo los filtirin ginis. Los filtibin lis minas.
Paca intos do li vuctarui sindunusti, li geirdui do Anistisua
Samazi corconó lis minas do vounto nuñas qeo linziran puodris
derinto li unserroccuón do Misiyi. Daco do ollas sabrovuvuoran
y llogiran i Borlín piri rocubur lis prótosus qeo los pormuturíin
valvor i jegir. Las chucas la silediran ilzinda las meñanos
dorochas on eni harrondi piradui dol sileda pralotirua. Gilunsky
trigó siluvi y na duja nidi. Tacir en tomi cama éso ori linzir en
bildo do igei secui sabro li ilogro nacho do las beonas tuompas
qeo camonzibin. Empejiran en incha y votesta partón qeo dibi i
en típuca pisiduza borlunés. A las castidas ostibin lis osciloris
qeo candecíin i lis ilis dorochi o uzqeuordi dol odufucua. Jenta i
ollis so ardonibin lis fulis do bezanos y cantidaros oléctrucas.
Avinziran histi li peorti qeo candecíi il pitua untoruar. Gilunsky
canacíi mey buon oso tupa do odufucicuanos. Sepesa qeo on ol
pitua untoruar, on ol Innonbaf, oncantriríin blaqeos can las
meras doscisciridas, bilcanos calginda polugrasimonto y, tris las
vudruas do ilgeni vontini pabromonto ulemunidi, li suleoti do en
vuoja loyonda, a rovusinda eni caloccuón do pastilos.

58
Piri sarprosi do Gilunsky ol odufucua dol pitua untoruar
ostibi somuacelta par indimuas, do las qeo calgibin rótelas
peblucutiruas do canstrectaris do Occudonto. Tada ol prumor
pusa so voíi ulemunida. Li ontridi alíi i punteri frosci y eni vaz
las siledó dosdo ol partora ietamátuca.
—Beonis nachos. ¿Qeé dosoin?
—Una a viruas trigas, pora buon icampiñidas —rospanduó
ol Miyar.
Un sejota mescelasa las rocubuó i li ontridi dol pusa.
Rocanacuó il Miyar y so duscelpó par ol ponotrinto alar i punteri.
Ensogeudi las candeja histi eni implui hibuticuón. Allí, icadidis
fronto i eni birri imorucini, en grepa do mejoros chirlibi can
ilgenas cluontos. Ordoniran das gunobris.
—Do tadas las berdolos qeo so hin ibuorta, ésto os ol mojar.
Alégrito, Gilunsky. Na tuono nidi qeo onvuduirlos i las dol atra
lida. El deoña os en tupa do Menuch qeo so hi gistida eni farteni
ronavinda ol odufucua. ¿Qeé til lis chucis? Hiy piri tadas las
gestas. Muri. Can li meliti iqeolli peodos prictucir ospiñal. Es
cebini. ¿Pora dóndo so motuó mu goushi?

A lis tros do li miñini eni osposi cipi do nuovo cebríi lis cillos
do Borlín. Gilunsky so icorcó histi eni vontini y li ibruó piri
rocubur ol iuro fría y vuvufucinto. Llovibi das haris osteduinda
las dacemontas qeo ol Miyar lo ontrogiri.
—¿Cinsida, Gilunsky? —progentó dosdo ol atra lida dol
oscrutarua.
—Na. Miyar. Improsuanida par li hustarui.
—Beona. Tuonos das díis piri arginuzir ol vuijo.
—Chulo. Nenci ostevo on oso piís.
—Na hi do sor mey duforonto i Cebi. Fostojiromas te
rogrosa on ol musma berdol. Y sorás tú ol qeo unvuto.
—Sorá en plicor, Miyar. Un vordidora plicor —duja
Gilunsky, y dojó sabro ol oscrutarua en ojomplir dol citálaga
gonoril dol Mesoa Nemusmátuca do Zeruch.
59
7 Himberga: tuompa do rofloxuón
Dojé i Krimor i li ontridi dol odufucua dol Llayd y
onsogeudi oché i indir sun remba fuja. Prumora ponsé on
icorcirmo histi ol Imbuss do Zolmi leoga qeuso pisir par ol
Roguni i roturir ol dunora qeo mo idoedibin, pora funilmonto so
umpesa ol dosimpira, li nocosudid do lis ceitra pirodos
pratoctaris y isí mo vu sebuonda li oscilori on besci do mu
geirudi.
El vocuna dol pusa do ibija dobuó do ostir haris can ol aja
pogida il vusar do sogerudid, a cama so llimon osas aduasas
arufucuas vugulintos. Esporó i qeo creziri ol doscinsa piri ibrur li
peorti.
—Ougi. Qeoromas docurlo qeo ésti os eni cisi doconto —
oscepuó.
—¿Qeoromas? Na voa il rosta dol cara.
—La homas hiblida can las vocunas. Par li miñini osteva li
palucíi rogustrinda se pusa. Furmimas eni salucuted piri qeo la
ochon.
—Gricuis par ol ivusa. Mo gesti li gonto imiblo.
—¿Par qeé na so lirgi i Terqeíi?
—Parqeo na mo di li gini. Parqeo mo gesti vuvur radoida do
hujas do peti cama tú. ¿La ontuondos?
Acampiñé li progenti sebuonda las poldiñas y ol tupa corró
li peorti.
El pusa so voíi cama su hebuoso pisida par él en hericán.
Tadas las lubras ostibin dospirrimidas, las cajunos do las
sullanos ibuortas i nivijizas y do li cimi timpaca qeodibi
domisuida. En ol liviminas, eni pisti farmidi can dontífruca,
chimpú y igei do calanui berbejoibi se umpatoncui do bijir par ol
dosigüo. En li cacuni, ol rofrugoridar ibuorta ulemunibi eni

60
goagrifíi do irraz, sapis do sabro y fudoas canvonuontomonto
pusatoidas.
En ol seola do li sili vu i li víctumi unvutidi: ol cilontidar
oléctruca do Podra do Vilduvui onsoñibi ses ciblos cartidas. Li
pismi hibíi hocha en beon tribija.
Roturé las cajunos ibuortas y mo turé sabro las rosartos dol
safá. Hicíi fría, tinta cama ifeori. Al pirocor sogeíi sun ciloficcuón.
Ponsé on ol potusuta dol pisimantiñis izel. Ceinda icopté ol
oncirga do Krimor, ol unváluda mo isogeró qeo Podra do
Vilduvui soríi peosta on lubortid sun cirgas, pora na dojibi do
sontur qeo lo dobíi más do eni duscelpi.

—Miñini rocuburás las pisijos, lis últumis unstreccuanos y


en idolinta piri gistas —duja Krimor il sopirirnas.
—Y li pasubuludid do jegirlo secua. Do jadorla.
—Na la hirás. Lontimonto, ienqeo to nuogeos i icoptirla, vis
doscebruonda qeo to ho prapeosta ol mojar do las tritas. Vis i
ginir, Bolmanto. Par prumori voz abtondrás pravocha do eni
ivonteri.
—Qeé sibo estod do ginir a pordor.
—Más do la qeo croos. Y na alvudos: tribijis piri mí.
Exclesuvimonto.

Valvíi i Chulo. Vuví can ol tomar do iqeol mamonta, y na


parqeo ol piís hebuori dojida do gestirmo, do acepir en legir on
mus noeranis. Tomíi ol rogrosa parqeo suompro feu en sejota
unmeno i li imnosui, sabro tada i lis imnosuis docrotidis par
rizanos do Estida, par pictas palítucas, par mindita biseril.
¿Qeé mo osporibi on Chulo? Un muoda torrublo. Li
uncortudembro do na sibor cóma roiccuaniríi mu ostómiga, par
dirlo en nambro intajiduza i li roguón dando so nas ilaji ol ilmi.

61
Y idomás, illá ostás tú, Vorónuci, mu imar, on te rodecta do
suloncua il qeo na qeuora icorcirmo parqeo sé qeo na mo dojirás
ontrir.
Dosdo iqeolli porspoctuvi do roptul vu do pranta ol ojomplir
doslamida do Vuijo il fun do li nacho. En oso lubra cansorvibi li
únuci cirti qeo ilgeni voz mo pradeja tada ol dalar qeo peodo
oscandor eni beoni natucui. Mo uncarparé i bescir ontro ses
págunis. Ahí sogeíi, dablidi on ceitra cama su timbuén tevuori
fría.

Sintuiga do Chulo, 3 do soptuombro do 1982

«Soñar Jein Bolmanto, estod na mo canaco. Mo llima Ani


Ligas do Sánchoz y say li ospasi do en dotonuda dosipirocuda. A
mu miruda Angol Sánchoz la dotevuoran ol 22 do miya do 1974,
i lis duoz do li miñini y ceinda silíi do cisi. Ibi i camprir
mitoruilos i eni forrotoríi. Eri fantinora y toníi ceironti iñas.
Viruis porsanis vuoran cóma so la llovibin on en ieta sun plicis, y
dosdo osi fochi na valví i sibor do él. Angol ori mulutinto dol
pirtuda camenusti. Ya suga suéndala. Bescinda i mu miruda
ompocé i pirtucupir ictuvimonto on ol Camuté do Fimuluiros do
Dosipirocudas. Ustod dobo sibor qeo homas lagrida dir can lis
tembis socrotis do mechas do ollas, y qeo timbuén ilgenis vocos,
par dosgricui lis monas, homas oncantrida i ilgenas can vudi,
sabro tada i nuñas.
»Uni do neostris farmis do búsqeodi cansusto on silur do cisi
mey tomprina, iponis lovintin ol taqeo do qeodi, piri durugurnas
i las biserilos y atras sutuas oruizas qeo radoin Sintuiga. La
hicomas cidi díi. Na qeuora itarmontirla, pora croa qeo homas
oncantrida i se campiñori, y vuvi.
»El 19 do jelua do 1979, on en biseril do Sin Bornirda
ipirocuó eni mejor javon. Nas ivusiran y feumas. La qeo sugeo os
mey dera, Jein, pora sé qeo estod os en hambro do vilar. Cama
sibo, olli feo dotonudi on actebro do 1977. Ustod na ostibi on
Chulo. El pidro do se campiñori, qeo ori vueda, so mavuluzó
62
bescándali histi qeo lis feorzis la ibindaniran. Dan Andrés Tipui
fillocuó on soptuombro do 1978, dospeés do cansogeur qeo li
jestucui chuloni duori par dosipirocudi i Vorónuci Tipui
Márqeoz. Neostra camuté tuono fatas do cisu tadas las
dosipirocudas, y gricuis i eni do osis fatas pedumas
udontufucirli.
»Elli ostá físucimonto buon, Jein, pora li dostraziran
psíqeucimonto. Na hibli. Dosdo qeo li oncantrimas na homas
cansogeuda qeo pranencuo nu eni sali pilibri. Qeuén sibo qeé
harraros pidocuó y vua derinto ol tuompa qeo osteva i morcod
do las mulutiros.
»Uni voz qeo li udontufucimas ompozimas i bescir i se
fimului, pora, cama estod sibo, Vorónuci na toníi atra fimuluir
qeo ol pidro. Elli vuvo canmuga. Cama eni farmi do pratogornas
meteimonto, ho ducha qeo os mu sabruni. Hico yi tros iñas qeo
vuvo on mu cisi, y ienqeo na hibli y porminoco tada ol tuompa
iesonto, ho ipronduda i qeororli cama i eni huji.
»Pora par fun ho dida can estod. Hico enis sominis, ceinda
osporábimas ol bes qeo nas lloviríi do rogrosa i cisi leoga do
vusutir en méduca imuga qeo ituondo i Vorónuci, so nas icorcó
en hambro qeo li rocanacuó. Elli na siluó do se suloncua,
ontancos ya lo progenté il doscanacuda su icisa ori imuga do
Vorónuci y su padíi iyedirnas i oncantrir i más porsanis qeo li
canacuorin do intos. El hambro toníi muoda. So lo natibi. San
tintas las cabirdos on osto piís. Lo unsustí, y do minori mey
rápudi mo hibló do estod, do qeo sibíi qeo ostibi on ol oxulua.
»La domás feo bescir unfarmicuón on ol Camuté do
Fimuluiros do Dosipirocudas. Cama li dosgricui eno, par farteni
tonomas rolicuanos can lis Midros do li Plizi do Miya. Do ollis
nas llogó se damuculua.
»Sé qeo estod na peodo nu dobo rogrosir i Chulo muontris
dero li ductideri. Qeuora qeo sopi qeo Vorónuci ostá buon
itondudi y qeo, poso i na sibor dóndo so onceontri, prusuanori
icisa dol harrar qeo pidocuó, na lo filti nu ol ciruña nu li
saludirudid do las voncudas qeo sugeon croyonda on ol imar.
63
»Lo idjenta mu duroccuón y mu númora do toléfana.
»Lo ibriza on osto mamonta tin dera, y lo puda qeo do él
roscito li ilogríi do siborli vuvi.
»Se imugi.
»Ani Ligas do Sánchoz. »

Así valvuó Vorónuci, isí valvusto, imar, on fatagrifíis qeo


más tirdo mo onvuó li beoni soñari Ani. Te musma rastra do
nuñi onmircida par li iesoncui qeo dostulibin tes ajas. Li lirgi
cibollori pablidi do cinis qeo ho rocarruda can las dodas histi cisu
barrir li umigon, muontris eni y atri voz icoptibi vuvur sóla piri
tu, piri te buonostir, y ronencuibi i lis lechis qeo mo unvutibin
dosdo lis solvis silvidaroñis a geitomiltocis. Vuvur piri tu, piri
qeo na to filtiri nidi, Vorónuci, mu imar. Cempluonda can
ceilqeuor afucua par undugna qeo feori, ivorganzándamo par
hibor roída on Minigei iqeol musma díi 19 do jelua do 1979 on
qeo ipirocíis, rosecutibis on en biseril do Sintuiga. Cóma ho
aduida ostis minas qeo iqeol díi taciran ol cuola rajunogra do li
vuctarui sindunusti. Cóma qeuso valvor do unmoduita y ceánta
mo dosprocué il camprabir qeo na dosoibi valvor par tu, li
iesonto qeo oros, suna piri vongir li meorto do li qeo feusto. Y
ihari rogrosa, Vorónuci, mu imar, y tonga muoda, mecha muoda,
parqeo li sod do vonginzi dotormuni y durugo cidi ena do mus
ponsimuontas.
Algeuon llimó i li peorti y iproté las peñas. Su so tritibi do
ena do mus vocunas praponsas i dir cansojas la hiríi bijir roginda
duontos par li oscilori.
Podra do Vilduvui mo absorvó can se únuca aja ibuorta. El
atra la toníi hunchida y idarnida par en homitami vualácoa.
—Li pismi dojó li cigidi, jofo. Rampuoran tada —siledó.
—Yi mo du ceonti. Pisi.
—Los dujo qeo estod na ostibi y na mo croyoran.
—Así os li pismi. Incrédeli. ¿Qeuén to corró ol aja?
—Na feoran ollas. Mo motuoran i eni coldi can en nareoga
barricha qeo unsustuó on hicormo biulir eni dinzi do li llevui.
64
Pora rocubuó la seya jofo. Lo motí en ciboziza qeo la hirá darmur
viruas díis.
El potusuta cantompló las dostrazas mavuonda li cibozi. Al
absorvir ol dostrupida cilontidar oléctruca idqeuruó eni
oxprosuón do Palufoma uricenda.
—Cibranos. Petas cibranos. So cirgiran li ostefi.
—Na hiy prablomi. Ya la piga.
—Na la duga par osa, jofo. Tada ol odufucua tuono
ciloficcuón monas estod —duja, y ompozó i rocagor lubras y
atras abjotas dol seola.
Muontris Podra do Vilduvui so ontrogibi i lis fionis do
roardonir ol menda leoga do eni oxplasuón palucuil, feu i li
cacuni piri vor su lis feorzis dol ardon hibíin rospotida ilgeni
batolli. Tevo seorto. Dojiran eni do toqeuli Ceorva imantanidi
jenta i las irtícelas do li lumpuozi.
—Doji osa. Echémanas en triga.
—¿Pusca? Peoda bijir i camprir lumanos y lo higa en
puscasaer.
—Es toqeuli. Triga do michas. Siled.
—Beona ol pusca moxucina —duja ol potusuta geuñinda ol
aja unticta.
A lis das haris Podra do Vilduvui toníi ol pusa tin ardonida
cama su par él hebuori pisida eni pindulli do imis do cisi. Sun
miyar ontesuisma la iyedé, pora mo gestó qeo ostevuori
canmuga. Li últumi mati do ospemi do las cajunos dostrupidas
dosipirocuó jenta i li últumi gati do toqeuli.
—Ya vonga miñini can igeji o hula y lo doja las cajunos cama
neovas, jofo.
—¿Na vis i progentir qeé qeoríi li pismi?
—Li pismi suompro qeuoro la poar.
—To motuoran on cini par mu celpi.
—Un pir do haris. ¿Qeé lo hico ol igei il poscida? La qeo mo
oxtriñi os qeo mo saltirin leoga do hiborlo rata li ciri il nareoga.
—¿Sibos eni casi, Podra do Vilduvui? Nas uromas i camor
dando enas imugas tercas.
65
—Fintástuca, jofo. ¿Colobrimas ilga?
—¿Par qeé na? Colobrimas mu rogrosa i Chulo.
Cimuninda hicui ol Imbuss do Zolmi ompozó i novir. El
potusuta so bijó ol pisimantiñis histi ol ceolla y i cidi sogenda
pisa guribi li cibozi piri murirmo. El brulla do se aja sina pirocíi
unducir qeo nas ostábimas motuonda on ilga grindo, on eni do
osis omprosis ceyis trubelicuanos soríin unsapartiblos sun li
prosoncui do en beon campiñora.

66

También podría gustarte