Documentos de Académico
Documentos de Profesional
Documentos de Cultura
Morfologia PDF
Morfologia PDF
ØRBERG
LINGVA LATINA
PER SE ILLVSTRATA
MORFOLOGÍA LATINA
&
VOCABULARIO LATÍN-ESPAÑOL
CULTURA CLÁSICA
MMVI
MORFOLOGÍA
Í NLATINA
DICE
I. MORFOLOGÍA LATINA
3
PARTES DE LA ORACIÓN
EL NOMBRE
§-2. Género, numero, caso género: masc. (m.)
Los géneros de los sustantivos son tres: masculino, p. ej. servus, femenino, fem. (f.)
p. ej. ancilla, neutro, p. ej. oppidum. neut. (n.)
Los números de los sustantivos son dos: singular, p. ej. servus, y plural, p. número: sing.
ej. servī. Los sustantivos que no tienen singular se llaman pluralia tantum. plur.
Los casos de los sustantivos son seis: nominativo, p. ej. servus, acusativo, p.
casos: nom.
ej. servum, genitivo, p. ej. servī, dativo, p. ej. servō, ablativo, p. ej. (ā) servō,
ac.
vocativo, p. ej. serve.
gen.
dat.
Tema y desinencias
abl.
Se denomina tema la parte de una palabra que no cambia en la declinación, p. voc.
ej. serv-, ancill-, oppid-, magn-, brev-. temas: serv-, ancill-,
Al declinar el nombre se añaden varias desinencias al tema, p. ej. -um, -ī, -am, oppid-, etc.
-ae, -ō, -ēs, -ibus.
desinencias: -um, -ī,
En los ejemplos de este libro, el tema se separa de la desinencia mediante una
-am, -ae, etc.
raya vertical [|], p. ej. serv|us, serv|ī.
Declinaciones
Las declinaciones de los sustantivos son cinco: Declinaciones (decl.)
[1] Primera declinación: gen. sing. -ae, p. ej. īnsul|a -ae. 1ª decl.: gen. –ae
[2] Segunda declinación: gen. sing. -ī, p. ej. serv|us -ī, oppid|um -ī. 2ª decl.: gen. -ī
[3] Tercera declinación: gen. sing. -is, p. ej. sōl sōl|is, urb|s -is. 3ª decl.: gen. -is
[4] Cuarta declinación: gen. sing. -ūs, p. ej. man|us -ūs. 4ª decl.: gen. -ūs
[5] Quinta declinación: gen. sing. -ēī/-eī, p. ej. di|ēs -ēī, r|ēs -eī. 5ª decl.: gen. -ēī/-eī
5
SUSTANTIVOS
§-3. Primera declinación
Genitivo: sing. -ae, plur. -ārum.
Ejemplo: īnsul|a -ae f.
sing. plur.
-a -ae nom./ voc. īnsul|a īnsul|ae
-am -ās ac. īnsul|am īnsul|ās
-ae -ārum gen. īnsul|ae īnsul|ārum
-ae -īs dat. īnsul|ae īnsul|īs
-ā -īs abl. īnsul|ā īnsul|īs
35
amor -ōris m ⇒ amor asinīnus -a -um ⇒ de asno
amphitheātrum -ī n ⇒ anfiteatro asinus -ī m ⇒ asno, burro
an ⇒ o, o bien a-spergere -spersisse -spersum ⇒ esparcir, añadir
ancilla -ae f ⇒ esclava, criada a-spicere -iō -spexisse -spectum ⇒ mirar
angustus -a -um ⇒ angosto, estrecho at conj ⇒ pero
anima -ae f ⇒ soplo, aire, vida, alma āter -tra -trum ⇒ negro, oscuro
anim-ad-vertere -tisse -sum ⇒ prestar atención a, atomus -ī f ⇒ átomo
observar atque/ac conj ⇒ y; que, como (comparativo)
animal -ālis n ⇒ ser viviente, animal ātrium -ī n ⇒ atrio (sala principal de la casa)
animus -ī m ⇒ espíritu, alma attentus -a -um ⇒ atento
annus -ī m ⇒ año audācia -ae f ⇒ audacia, osadía
ante prp +ac ⇒ delante de, antes de audāx -ācis adj ⇒ audaz, osado
adv ⇒ antes audēre ausum esse semidep ⇒ osar, atreverse a
anteā adv ⇒ antes audīre -īvisse -ītum ⇒ oír, escuchar
ante-hāc adv ⇒ antes, hasta ahora au-ferre abs-tulisse ab-lātum ⇒ llevarse, quitar
ante-quam conj ⇒ antes de, antes que au-fugere -fūgisse ⇒ huir, escaparse
antīquus -a -um ⇒ antiguo, viejo augēre auxisse auctum ⇒ acrecentar, aumentar
ānulus -ī m ⇒ anillo, sortija Augustus -ī (mēnsis) ⇒ agosto
anus -ūs f ⇒ vieja aureus -a -um ⇒ de oro, áureo
aperīre -uisse apertum ⇒ abrir aurīga -ae m ⇒ cochero
apertus -a -um ⇒ abierto auris -is f ⇒ oreja
apis -is f ⇒ abeja aurum -ī n ⇒ oro
ap-pārēre -uisse -pāritum ⇒ aparecer aut conj ⇒o
appellāre [1] ⇒ llamar, hablar a aut... aut ⇒ o... o, o bien... o bien
ap-pōnere -posuisse -positum ⇒ poner (encima), autem conj ⇒ pero, en cambio
servir autumnus -ī m ⇒ otoño
ap-portāre [1] ⇒ llevar, traer, aportar auxilium -ī n ⇒ auxilio, socorro
ap-prehendere -disse -ēnsum ⇒ asir, prender, auxilia -ōrum n pl ⇒ tropas auxiliares
agarrar avārus -a -um ⇒ ávido, codicioso, avaro
ap-propinquāre [1] +dat ⇒ acercarse ā-vertere -tisse -sum ⇒ alejar, desviar
Aprīlis -is (mēnsis) ⇒ abril avis -is f ⇒ ave, pájaro
apud prp +ac ⇒ junto a, con avunculus -ī m ⇒ tío materno
aqua -ae f ⇒ agua
aquila -ae f ⇒ águila B
arānea -ae f ⇒ araña, telaraña
arāre [1] ⇒ arar, labrar baculum -ī n ⇒ bastón
arātor -ōris m ⇒ labrador bālāre [1] ⇒ balar
arātrum -ī n ⇒ arado balneum -ī n ⇒ baño
arbitrārī [1] dep ⇒ pensar, juzgar, creer barbarus -a -um ⇒ bárbaro, extranjero
arbor -oris f ⇒ árbol bāsium -ī n ⇒ beso
arcessere -īvisse -ītum ⇒ llamar, hacer venir beātus -a -um ⇒ feliz, dichoso
arcus -ūs m ⇒ arco bellum -ī n ⇒ guerra
ārdēre arsisse arsum ⇒ arder, estar ardiendo bellus -a -um ⇒ gracioso, bonito
arduus -a -um ⇒ escarpado, elevado bene adv ⇒ bien
argenteus -a -um ⇒ de plata beneficium -ī n ⇒ beneficio, favor
argentum -ī n ⇒ plata bēstia -ae f ⇒ animal, bestia
arma -ōrum n pl ⇒ armas bēstiola -ae f ⇒ animal pequeño, insecto
armāre [1] ⇒ armar, aparejar bibere bibisse ⇒ beber
armātus -a -um ⇒ armado bīnī -ae -a ⇒ dos (cada uno)
ars artis f ⇒ habilidad, arte bis adv ⇒ dos veces
as assis m ⇒ as (moneda de cobre) bonum -ī n ⇒ el bien, lo bueno
a-scendere -isse -scēnsum ⇒ subir (a), trepar bonus -a -um ⇒ bueno
36
bōs bovis m/f ⇒ buey cerebrum -ī n ⇒ cerebro
bracchium -ī n ⇒ brazo cernere crēvisse crētum ⇒ distinguir, discernir
brevī adv ⇒ en breve certāmen -inis n ⇒ combate, contienda
brevis -e ⇒ breve, corto certāre [1] ⇒ combatir, disputar
certē adv ⇒ seguramente, al menos
C certō adv ⇒ seguramente, sin duda
cachinnus -ī m ⇒ carcajada certus -a -um ⇒ cierto, seguro
cadere cecidisse cāsum ⇒ caer cessāre [1] ⇒ tardar, cesar, interrumpir
caecus -a -um ⇒ ciego cēterī -ae -a ⇒ los otros, los demás
caedere cecīdisse caesum ⇒ golpear, herir, matar cēterum adv ⇒ por lo demás, pero
caedēs -is f ⇒ matanza, carnicería cēterus -a -um ⇒ restante
caelum-ī n ⇒ cielo charta -ae f ⇒ papel
calamus -ī m ⇒ caña (para escribir) cibus -ī m ⇒ comida, cebo
calceus -ī m ⇒ calzado, zapato cingere cīnxisse cīnctum ⇒ rodear, ceñir
calidus -a -um ⇒ caliente circā prp +ac ⇒ alrededor de, cerca de,
calor -ōris m ⇒ calor aproximadamente
campus -ī m ⇒ llanura, campo circēnsēs -ium m pl ⇒ juegos de circo
candidus -a -um ⇒ blanco brillante circēnsis -e ⇒ del circo
canere cecinisse cantum ⇒ cantar, sonar circiter adv ⇒ alrededor, cerca de
canis -is m/f ⇒ perro, perra circum prp +ac ⇒ alrededor de, cerca de
cantāre [1] ⇒ cantar circum-dare -dedisse -datum ⇒ circundar, cercar
cantus -ūs m ⇒ canto, sonido circum-silīre -uisse ⇒ saltar alrededor
capere -iō cēpisse captum ⇒ coger, tomar, capturar circus -ī m ⇒ circo
capillus -ī m ⇒ cabello cis prp +ac ⇒ de este lado de
capitulum -ī n ⇒ capítulo citerior -ius ⇒ que está más acá
caput -itis n ⇒ cabeza, capital citrā prp +ac ⇒ a este lado de
carcer -eris m ⇒ cárcel, prisión cīvis -is m/f ⇒ ciudadano, conciudadano
cardō -inis m ⇒ quicio, gozne clāmāre [1] ⇒ gritar
carēre caruisse +abl ⇒ carecer de clāmor -ōris m ⇒ clamor, griterío
carmen -inis n ⇒ canto, poema clārus -a -um ⇒ claro, brillante
carō carnis f ⇒ carne classis -is f ⇒ flota
carpere -psisse -ptum ⇒ recoger, arrancar, pacer claudere clausisse clausum ⇒ cerrar
cārus -a -um ⇒ caro, querido claudus -a -um ⇒ cojo
castra -ōrum n pl ⇒ campamento clausus -a -um ⇒ cerrado
cāsus -ūs m ⇒ caída, caso clāvis -is f ⇒ llave
catēna -ae f ⇒ cadena clēmēns -entis adj ⇒ dulce, clemente
cauda -ae f ⇒ cola cocus -ī m ⇒ cocinero
causa -ae f ⇒ causa, motivo coep- v. incipere
gen (/meā) + causā ⇒ a causa de, por razón de cōgere co-ēgisse co-āctum ⇒ forzar, obligar
cautus -a -um ⇒ precavido, prudente cōgitāre [1] ⇒ pensar
cavēre cāvisse cautum ⇒ guardarse de, tener cognōmen -inis n ⇒ sobrenombre, apodo
cuidado con cognōscere -nōvisse -nitum ⇒ conocer, reconocer
cēdere cessisse cessum ⇒ irse, retirarse, ceder cohors -rtis f ⇒ cohorte, grupo de soldados
celer -eris -ere ⇒ rápido, veloz colere coluisse cultum ⇒ cultivar
celsus -a -um ⇒ alto, elevado collis -is m ⇒ colina, collado
cēna -ae f ⇒ comida, cena col-loquī -locūtum esse dep ⇒ conversar
cēnāre [1] ⇒ comer colloquium -ī n ⇒ conversación, coloquio
cēnsēre -uisse cēnsum ⇒ juzgar, pensar collum -ī n ⇒ cuello
centēsimus -a -um ⇒ centésimo colōnus -ī m ⇒ campesino, colono
centum ⇒ cien color -ōris m ⇒ color
cēra -ae f ⇒ cera columna -ae f ⇒ columna
comes -itis m ⇒ compañero
37