Está en la página 1de 5

5/11/2015

www.contraloria.cl/LegisJuri/DictamenesGeneralesMunicipales.nsf/FormImpresionDictamen?OpenForm&UNID=3CB9D459A10AF56984257878004E

ContraloraGeneraldelaRepblica
DivisindeCoordinacineInformacinJurdica

Dictamen
022737N11
Estado
Reactivado
Nuevo
NO
Carcter NNN
NumDict
22737
Fechaemisin 13042011
Orgenes
MUN

Referencias
244705/2010,161862/2011,163701/2011

Decretosy/o
Resoluciones

Abogados
TLGMAB

Destinatarios
AlcaldeMunicipalidadLaPintana

Texto
Sobreeventualesirregularidadesenlaaprobacindelplananualdedesarrolloeducativomunicipal
deLaPintana.

Accin
Aplicadictmenes39661/2009,57926/2009,2568/2004,36608/2008,18875/2006

FuentesLegales
Dl3063/79art/38inc/2,dfl1/3063/80inter,ley18695art/4lt/a
ley18695art/23inc/1,ley18695art/23inc/2lt/b
ley19410art/4inc/1,ley19410art/5inc/fin
ley19070art/22num/5,dfl5/92educa,ley18575art/52
ley18695art/40,ley18695art/70,ley18695art/89inc/2
ley18695art/89inc/3,ley18695art/76lt/f,ley18695art/77

Descriptores
Plananualdesarrolloeducativomunicipal,fusincolegios,qurum,inhabilidades,probidad

Textocompleto
N22.737Fecha:13IV2011
SehadirigidoaestaContraloraGeneraldoaClaudiaPizarroPea,Concejaladela
MunicipalidaddeLaPintana,solicitandounpronunciamientoacercadelasirregularidadesque,
asujuicio,sehabranproducidoconocasindeunamodificacinefectuadaalPlanAnualde
DesarrollodeEducacinMunicipalcorrespondientealao2011.
Enprimertrmino,reclamaquealaprobarsetaladecuacinqueincluyunavariacindela
dotacindocentederivadadelafusindedosestablecimientosdeenseanzadependientesde
http://www.contraloria.cl/LegisJuri/DictamenesGeneralesMunicipales.nsf/FormImpresionDictamen?OpenForm&UNID=3CB9D459A10AF56984257878004EA

1/5

5/11/2015

www.contraloria.cl/LegisJuri/DictamenesGeneralesMunicipales.nsf/FormImpresionDictamen?OpenForm&UNID=3CB9D459A10AF56984257878004E

dichamunicipalidad,sehabraproducidounconflictodeinteresesqueafectaratantoal
Alcaldedeesacomunacomoadosdesusconcejales,yaquestosintervinieronenesa
votacin,encircunstanciasquehabrantenidouninterspersonalenlamedida.
Loanterior,segnexpone,porcuanto,porunaparte,laautoridadalcaldicia,donJaimePavez
Moreno,escnyugedelasostenedoradedosplanteleseducacionalesparticulares
subvencionadosdelacomunadeLaPintanadoaSoniaZapataDezylaConcejalPatricia
PavezMorenoesparienteporafinidadensegundogradodelamismay,porlaotra,elConcejal
LuisHuneeusMadgeessostenedordeunaunidaddeenseanzadeigualnaturalezadeesa
comuna.
Enelmismosentido,acompaadocumentacinqueacreditaraqueelltimoconcejal
mencionadoconvocalosalumnosyapoderadosdeunodelosplanteleseducativosafectados
conlafusinencomentoaintegrarsegratuitamentealcentrodeenseanzadelcuales
sostenedor.
Finalmente,larecurrentereclamaqueelalcaldenolehabraproporcionadoalconcejola
informacinrelativaalaaludidafusinconlaantelacinnecesariaparalaadopcindel
correspondienteacuerdo.
Cabeanotarque,requeridossendosinformesalaMunicipalidaddeLaPintanayal
DepartamentoProvincialdeEducacinSantiagoCentrodelMinisteriodeEducacin,laprimera
diorespuestaadichasolicitudatravsdeloficioN1900/10/406,de2011,manifestando,en
sntesis,quenoexistirafundamentoparasostenerlaaseveracinefectuadaporlaseora
PizarroPea,respectoaleventualconflictodeinteresesqueindica.Entanto,lareferida
dependenciaministerialloemitiporeloficioN07/247,delmismoao,informandosobrela
calidaddesostenedoresdeestablecimientoseducacionalesdelacomunadeLaPintanade
doaSoniaZapataDezydedonLuisHuneeusMadge.
Enprimertrmino,enrelacinconlaintervencinenlavotacindelaaprobacindelPlanAnual
deDesarrollodeEducacinMunicipal,depersonasquepodranteneralgnconflictode
interesesenunadelasmateriascomprendidasenaqullafusindedosestablecimientos
educacionalesdelmunicipio,procedeacontinuacindeterminarelmarconormativoa
considerarenrelacinconlasatribucionesmunicipalesenlamateria.
As,esdelcasoindicarqueenvirtuddelodispuestoenelentoncesincisosegundodelartculo
38deldecretoleyN3.063,de1979,reglamentadoporeldecretoconfuerzadeleyN13.063,
de1980,delMinisteriodelInterior,lasmunicipalidadestomaronasucargolaadministraciny
operacindelosestablecimientoseducacionalestraspasados,yqueelartculo4,letraa),de
laleyN18.695,OrgnicaConstitucionaldeMunicipalidades,disponequestas,enelmbito
desuterritorio,puedendesarrollarfuncionesrelacionadasconlaeducacinylacultura.
Acontinuacin,esmenestermanifestarqueelartculo23delacitadaleyN18.695,prev,en
suincisoprimero,quelaunidaddeserviciosdesalud,educacinydemsincorporadosala
gestinmunicipaltendrlafuncindeasesoraralalcaldeyalconcejoenlaformulacindelas
polticasrelativasadichasreas,agregandoelincisosegundodeesanorma,ensuletrab),
que,cuandolaadministracindeesosserviciosseaejercidadirectamenteporlamunicipalidad,
lecorrespondercumplirlafuncindeadministrarsusrecursoshumanos,materialesy
financieros,encoordinacinconlaunidaddeadministracinyfinanzas.
Sobreelparticular,esdelcasorecordarqueelartculo4,incisoprimero,delaleyN19.410
quemodificalaleyN19.070,sobreEstatutodelosProfesionalesdelaEducacin,eldecreto
confuerzadeleyN5,de1992,delMinisteriodeEducacin,sobreSubvencionesa
EstablecimientosEducacionales,yotorgabeneficiosqueseala,prescribequelas
municipalidades,atravsdesusDepartamentosdeAdministracinEducacionalodelas
CorporacionesMunicipales,estnobligadasaformularanualmenteunPlandeDesarrollo
EducativoMunicipal,elcualdebercontemplar,alosmenos,losaspectosqueelpropio
preceptoenuncia.
http://www.contraloria.cl/LegisJuri/DictamenesGeneralesMunicipales.nsf/FormImpresionDictamen?OpenForm&UNID=3CB9D459A10AF56984257878004EA

2/5

5/11/2015

www.contraloria.cl/LegisJuri/DictamenesGeneralesMunicipales.nsf/FormImpresionDictamen?OpenForm&UNID=3CB9D459A10AF56984257878004E

Porsuparte,elartculo5delacitadaleyN19.410establece,enlopertinente,quedichoplan
deberserpresentadoenlasegundaquincenadeseptiembredecadaaoporelalcaldeal
concejomunicipalparasusancin,elcual,deacuerdoconelincisofinaldeeseprecepto,debe
seraprobadoporelrganocolegiadoamstardarel15denoviembredecadaao.
Asuvez,elN5delartculo22delaleyN19.070,dispone,enloqueinteresa,quela
municipalidadquedeterminaladotacindocentedecadacomunadeberrealizarlas
adecuacionesqueprocedan,entreotrascausales,porlafusindeestablecimientos
educacionales,lasquetendrnqueestarfundamentadasenelPlanAnualdeDesarrollo
EducativoMunicipal.
Altenordelanormativaexpuesta,esposibleadvertir,porunaparte,quelafusinde
establecimientoseducacionalesmunicipalescorrespondeaunamedidaqueseenmarcadentro
delmbitodeatribucioneslegalesqueposeenlasentidadesedilicias,yporotra,queelPlan
AnualdeDesarrollodeEducacinMunicipalconstituyeunaherramientadeplanificacin
impuestaporellegisladorparaasegurarqueladotacindocentesecorrelacioneconlasreales
necesidadeseducativasdeunacomuna,vinculadasconsunmerodealumnos,niveles,
cursos,yplanteles,entreotros,y,porlotanto,setratadeuninstrumentoflexiblequedebe
considerarloscambiosdeestetipoqueseexperimentendurantesuvigencia(aplica
dictmenesNs.39.661,y57.926,ambosde2009).
Asimismo,cabepuntualizarquelaintervencinquecorrespondealasautoridadesmunicipales
enlaaprobacindelaludidoplananualconstituyeunapotestadconferidaporelordenamiento
jurdico,cuyaomisinoinjustificadadilacinafectaralacontinuidaddelrespectivoservicioy
losprincipiosdeceleridadyeficienciaquerigenalaAdministracin.
Contodo,talactuacindebeenmarcarsedentrodelprincipiodeprobidadadministrativa,en
concordanciaconlodispuestoenelartculo52delaleyN18.575,OrgnicaConstitucionalde
BasesGeneralesdelaAdministracindelEstado,aplicablealosalcaldesyconcejalespor
disposicinexpresadelartculo40delaleyN18.695.
Enestesentido,caberecordarque,segnloprevistoenlosartculos70y89,incisosegundo,
delareseadaleyN18.695,losalcaldesyconcejalesnopuedentomarparteenladiscusiny
votacindeasuntosenqueellososusparientes,hastaelcuartogradodeconsanguinidado
segundodeafinidad,tenganinters,salvolasexcepcionesqueseindican.Seentiendeque
existedichointers,segnelincisotercerodelcitadoartculo89,cuandosuresolucinafecte
moralopecuniariamentealaspersonasreferidas.
Sobreestepunto,lajurisprudenciaadministrativadeesterganodeControlcontenidaenel
dictamenN2.568,de2004,entreotros,haindicadoqueelobjetivoquetuvoenvistael
legisladoralestablecertalpreceptiva,nofueotroqueeldeimpedirqueintervenganenla
resolucin,examenoestudiodedeterminadosasuntosomaterias,aquellosservidoresque
puedanverseafectadosporunconflictodeinteresesenelejerciciodesuempleoofuncin,en
virtuddecircunstanciasqueobjetivamentepuedanafectarlaimparcialidadconquestosdeben
desempearse.
Ahorabien,enlasituacinplanteadaenlaespecie,larecurrentesostienequelasautoridades
queindividualizadebieronabstenersedeconcurriralavotacindelaaprobacindelplananual
dequesetrata,portenerinteresescomprometidosenlamateria.
ComofundamentodetalaseveracinlapeticionariaalegaqueelAlcaldedelaMunicipalidadde
LaPintanaylaConcejalPatriciaPavezMorenoseencontraranvinculados,pormatrimonioel
primeroyporparentescoporafinidadlasegunda,condoaSoniaZapataDez,sostenedorade
dosestablecimientoseducacionalesparticularessubvencionadosdelacomuna.
Alrespecto,esposiblesostenerquetalcircunstancianoconstituyeunantecedentesuficiente
porssoloparaconcluirquelosservidoresmunicipalesmencionadosprecedentementese
encontrabaninhabilitadosparaintervenirenlaaprobacindelplananualencuestin,mediante
elcualseadoptaronmedidasadministrativasvinculadasnicamenteconlosplantelesde
http://www.contraloria.cl/LegisJuri/DictamenesGeneralesMunicipales.nsf/FormImpresionDictamen?OpenForm&UNID=3CB9D459A10AF56984257878004EA

3/5

5/11/2015

www.contraloria.cl/LegisJuri/DictamenesGeneralesMunicipales.nsf/FormImpresionDictamen?OpenForm&UNID=3CB9D459A10AF56984257878004E

enseanzaadministradosporelrespectivomunicipio,yaquenoseadviertequestasafectaren
objetivamenteaaqullosoasucnyugeopariente,segnelcaso.
Loanterior,porcuantoendichocontexto,esetipodeintervencionesnoimplica,enlostrminos
delaley,darprimacaalintersparticularporsobreelintersgeneral.Sosteneruncriterio
distintosignificaraqueensituacionescomolasreseadaslasautoridadescorrespondientes
quedaranimpedidasapriorideparticiparencualquieractuacinrelacionadaconlafuncinde
educacinnoobstantequelaleyexijasuparticipacin,paraprecavereventualesconflictosde
intereses,loqueatentaragravementecontralosprincipiosdeeficienciaycontinuidaddel
serviciopblico.
Deestemodo,noseadviertenantecedentesconcretosquehayaninhabilitadoalAlcaldedela
MunicipalidaddeLaPintanayalaseoraPatriciaPavezMorenoparaintervenirenlamateria.
Porotraparte,respectodelConcejalHuneeusMadge,lasolicitantenosloalegalacalidadque
stetienecomosostenedordeunestablecimientoeducacionalparticularsubvencionadosino
que,adems,acompaadocumentosentrestos,lasesindelconcejoenlaqueseaprobel
plananualdedesarrolloeducativomunicipaldelao2011quedancuentaqueofrecialos
alumnosyapoderadosdeunodelosplantelesquesefusionaranintegrarseasuunidad
educativa,antecedenteobjetivoqueconstituyeunacircunstanciaquelerestaimparcialidad.
Siendoelloas,elaludidoconcejaldebiabstenersedeintervenirenrelacinconlafusinde
losestablecimientosdeenseanzareferidosenelmencionadoplan.Contodo,cabehacer
presentequeesteinstrumento,deconformidadconlosantecedentestenidosalavista,se
aprobpormayoradevotos,puestoquedelosseisconcejalesenejerciciodelacomuna,uno
deellosnoasistialasesinyvotaronporlaafirmativacuatroconcejalesyelalcaldeyporla
negativa,larecurrente,demaneraqueaunconlaexclusindelseorHuneeusMadge,subsiste
esequrumdeaprobacin.
Sinperjuiciodeloanterior,cabehacerpresentequeladeterminacindesiesaintervencin
significunacontravencinalprincipiodeprobidadcorrespondealTribunalElectoralRegional
respectivo,envirtuddelodispuestoenlosartculos76,letraf),y77delacitadaleyN18.695
(aplicacriteriocontenidoeneldictamenN36.608,de2008).
Porltimo,enloqueataealreclamorelativoaqueelalcaldenohabraentregadoalconcejo
conlaantelacinquecorresponde,todalainformacinvinculadaconlafusindelos
establecimientosquesedispuso,cabeanotarqueenlosucesivosedebernarbitrarlas
medidastendientesaquetalessituacionesnoacontezcan,todavezquelaautoridadediliciase
encuentraenelimperativodeproporcionarconladebidaanticipacinaeserganocolegiado
todoslosantecedentesnecesariosparaunaadecuadatomadedecisiones(aplicacriterio
contenidoeneldictamenN18.875,de2006).
RamiroMendozaZiga
ContralorGeneraldelaRepblica
Glosario
Dictamen
Estado

Caracter

Origen

Cdigoqueidentificaaldocumentojurdico.

Nuevo

Indicaelestadosdeldictamen:
NumDict
Guin(sinohahabidopronunciamientoposterior)
Reactivado(sihasidoaplicadooconfirmado)
Alterado(sihasidoaclarado,complementado,
reconsideradooreconsideradoparcialmente)
Contieneelcarcterdeladisposicinlegalo
Fecha
reglamentaria(NNN:sinconnotacinespecial,BIS: emisin
deigualnumeracin,RES:reservado)
CorrespondealasigladelaolasDivisionesdela
Contraloriaemisoradeldictamen.

Abogados

DestinatariosNombredelapersonaoautoridadalaquesedirige Texto

Indicasiel
documentoes
nuevoono.
Indicael
nmerocon
quese
identificael
dictamen.
Indicala
fechade
emisindel
dictamen.
Indicalas
inicialesdel
abogado
informante.
Contieneun

http://www.contraloria.cl/LegisJuri/DictamenesGeneralesMunicipales.nsf/FormImpresionDictamen?OpenForm&UNID=3CB9D459A10AF56984257878004EA

4/5

5/11/2015

www.contraloria.cl/LegisJuri/DictamenesGeneralesMunicipales.nsf/FormImpresionDictamen?OpenForm&UNID=3CB9D459A10AF56984257878004E

eldocumento.
Fuentes
legales

Accin

extractodel
dictamen.
Contienelasdisposicioneslegalesyreglamentarias DescriptoresTrminos
asociadasconeldictamen.
relevantesy
siglasde
organismos
pertinentes.
Indicatodaslasaccionesqueeldictamenejerce
Texto
Contieneel
sobreotrosanteriores.
completo
texto
completodel
dictamen.

http://www.contraloria.cl/LegisJuri/DictamenesGeneralesMunicipales.nsf/FormImpresionDictamen?OpenForm&UNID=3CB9D459A10AF56984257878004EA

5/5

También podría gustarte