Documentos de Académico
Documentos de Profesional
Documentos de Cultura
Teorema.
Si z = tg 12 u , entonces, se verifican las siguientes igualdades, las cuales pueden ser usadas
para la integración de funciones racionales de seno y coseno:
2z 1 − z2 2dx
sen u = , cos u = y dx = .
1+ z 2
1+ z 2
1 + z2
Lic. Eleazar J. García
Ejercicios resueltos.
∫
dx
1) Evalúe
1 + sen x − cos x
Solución.
2z 1 − z2 2dx
Haciendo el cambio sen u = , cos u = , dx = , entonces,
1+ z 2
1+ z 2
1 + z2
2 dz
∫ ∫ 1 + z2
∫ ∫
dx dz dz
= = =
1 + sen x − cos x 2z 1 − z2 z +z
2
z ( z + 1)
1+ −
1 + z2 1 + z2
1
Descompongamos en fracciones simples :
z ( z + 1)
1 A B 1 A B
= + ⇒ z ( z + 1) = z ( z + 1) +
z ( z + 1) z z + 1 z ( z + 1) z z +1
⇒ 1 = A ( z + 1) + Bz ⇒ 1 = ( A + B ) z + A
A + B = 0
⇒ ⇒ A = 1 y B = −1
A = 1
Luego,
∫ ∫ ∫ ∫
dz 1 1 dz dz
= − dz = −
z ( z + 1) z z +1 z z +1
= ( ln z + C1 ) − ( ln z + 1 + C2 ) + C = ln z − ln z + 1 + C1 − C2
z tg 1 x
= ln + C1 − C2 = ln 1 2 + C, C = C1 − C2
z +1 tg 2 x + 1
Por lo tanto :
∫
dx tg 1 x
= ln 1 2 +C ◊
1 + sen x − cos x tg 2 x + 1
Lic. Eleazar J. García
2) Calcule
∫ sec x dx
Solución.
∫ ∫
dx 1 1 + z2 2 dx
Puesto que, sec x dx = , y sec x = = , dx = , entonces:
cos x cos x 1 − z 2
1 + z2
∫ ∫ ∫ ∫
1 + z 2 2 dz 2 dz 2 dz
sec x dx = 2 = =
1 − z 1 + z
2
1 − z2 (1 − z )(1 + z )
2 dz
Descomponer : en fracciones simples :
(1 − z )(1 + z )
2 A B
= + ⇒
(1 − z )(1 + z ) 1− z 1+ z
2 A B
(1 − z )(1 + z ) = ( 1 − z )(1 + z ) + ⇒ 2 = A (1 + z ) + B ( 1 − z )
(1 − z )(1 + z ) 1− z 1+ z
A− B = 0
⇒ 2 = ( A − B) z + ( A + B) ⇒ A+ B = 2
2 A = 2 ⇒ A=1 y B =1
Luego,
∫ ∫
2 dz 1 1
= + dz
(1 − z )(1 + z ) 1+ z 1− z
∫ ∫
dz dz
= + = ( ln 1 + z + C1 ) + ( ln 1 − z + C2 )
1+ z 1− z
= ln 1 + z + ln 1 − z + C1 + C2 = ln (1 + z )(1 − z ) + C1 + C2 = ln 1 − z 2 + C
= ln 1 − tg 2 12 x + C
Por ende :
∫ sec x dx = ln 1 − tg 2 12 x + C ◊
Lic. Eleazar J. García
∫
dx
3) Evalúe
4 sen x − 3 cos x
Solución.
2z 1 − z2 2dx
Haciendo el cambio sen u = , cos u = , dx = , entonces:
1+ z 2
1+ z 2
1 + z2
2 dz
∫ ∫ 1 + z2
∫ ∫
dx 2 dz 2 dz
= = =
4 sen x − 3 cos x 2z
− 3
1 − z2 3z − 8z − 3
2
( 3 z + 1)( z − 3 )
2
4 2
1+ z 1+ z
d ( 3 z + 1)
∫ ∫ ∫
dz dz
= 1
5
z−3
− 53
3z + 1
= 1
5 ( ln z − 3 + C1 ) − 15
3z + 1
= 15 ln z − 3 − 15 ( ln 3 z + 1 + C2 ) + 15 C1 = 15 ln z − 3 − 15 ln 3 z + 1 + 15 C1 − 15 C2
z−3 tg ( 2x ) − 3
= 15 ln + 15 C1 − 15 C2 = 15 ln + C, C = 15 C1 − 15 C2
3z + 1 3 tg ( 2x ) + 1
Por consiguiente :
tg ( 2x ) − 3
∫
dx
= 5 ln
1
+C ◊
4 sen x − 3 cos x 3 tg ( 2x ) + 1
Ejercicios propuestos.
Resuelva :
∫ ∫ ∫ ∫ ∫
dx dx sen x cos x
1) 2) 3) dx 4) sen x dx 5) csc x dx
2 + sen x 1 + sen x + cos x 1 − cos x
∫ ∫ ∫ ∫ ∫
dx cotg x sen x dy cos x
6) 7) dx 8) dx 9) 10) dx
sen x + tg x 3 + 2 sen x 1 + sen 2 x 5 + 4 sec y 1 + cos x
∫ ∫ ∫ ∫ ∫
dx dx sen x dx dx dx
11) 12) 13) 14) 15)
1 − 2sen x 5 + 3sen x 1 + sen 2 x 2 − cos x 1 + sen x − cos x
Respuestas de ejercicios propuestos.
2 tg ( 2x ) + 1
1) 23 arctg + C 2) ln (1 + tg ( 2 )) + C
x
3) cos x + ln 1 − cos x + C
3
4) 2sen ( x)− 2 x cos ( x)+ C 5) ln tg ( 2x ) + C 6) − 14 sec 2 ( 2x ) + 12 ln tg ( 2x ) + C
1
sen x 2
tg 2 12 x + 3 − 2 2
7) 3 ln +C 8) 4 ln +C
3 + 2 sen x tg 2 12 x + 3 + 2 2
3cos ( 2y ) − sen ( 2y ) tg ( 2x ) − 2 − 3
9) 1
5
y + ln 4
15
+C 10) x − tg ( 2x ) + C 11) 2
3
ln +C
3cos ( 2y ) + sen ( 2y ) tg ( 2x ) − 2 + 3
5 tg ( 2x ) + 3 tg 2 ( 2x ) + 3 − 2 2
12) arctg
1 + C 13) 2
ln + C 14) 2
arctg ( )
3tg ( 2x ) + C
2 4 3
4 tg 2 ( 2x ) + 3 + 2 2
tg ( 2x )
15) ln +C
tg ( 2x ) + 1