Está en la página 1de 96

VOCABULARIO GENERAL

A
a, ab, prep. de ab., de, des-de, por.
abdico, are, avi, atum, tr., renunciar, abdicar.
abdo, ere, didi, ditum, tr., ocultar.
abduco, ducere, duxi, duc-tum, tr., llevar consigo; quitar.
abeo, ire, ivi (ii), itum, intr., irse.
abicio, icere, ieci, iectum, [abiacio], tr., arrojar de s.
abrogo, are, avi, atum, tr., anular, quitar, privar de.
abscido, ere, cidi, cisum, tr., cortar.
abscindo, scindere, scidi, scissum, tr., desgarrar, arrancar.
absolvo, ere, solvi, solu-tum, tr., librar.
abstineo, ere, tinui, ten-tum, tr., apartar; intr., abstenerse.
absum, esse, afui, intr., es-tar distante, estar ausen-te; pres., absens, entis, ausente,
abutor, uti, usus sum, intr., abusar.
accedo, cedere, cessi, ces-sum, intr., acercarse; aa-dirse.
accendo, ere, cendi, cen-sum, tr., inflamar.
accido, cidere, cidi, intr., suceder.
accingo, ere, accinxi, accinc-tum, tr., ceir.
accipio, cipere, cepi, cep-tum, tr., recibir.
accuso, are, avi, atum, tr., acusar.
acer, acris, acre, adj., agudo, penetrante, vivaz; adv., acriter.
acerbus, adj., amargo; adv., acerbe sust., acerbitas, atis, t., amargura.
acies, ei, f., lnea de ba-talla.
acutus (part.adj. de acuo, aguzar), aguzado, agudo; adv., acute.

ad, prep. de ac., a, hacia; cerca de.


addo, dere, didi, ditum, tr., aadir.
adduco, ducere, duxi, duc-tum, tr., guiar hacia; in-ducir.
adeo, ire, ivi (ii), itum, tr. e intr., ir hacia, acercarse; visitar; sust.,
adi-tus, 4 m., acceso.
adeo, adv., tanto, hasta tal punto.
adfero, adferre, attuli, adla-tum y allatum, tr., llevar a, aportar,
adficio, ficere, feci, fec-tum, tr., conmover; afli-gir.
adfinis, is, m., lindante; emparentado.
adfirmo, are, avi, atum, tr., afirmar, declarar.
adfligo, ere, flixi, flictum, tr., lanzar contra; abatir.
adgredior gredi, gressus sum, tr., atacar; empren-der.
adhibeo, ere, ui, itum, tr., aplicar, emplear.
adhuc, adv., hasta ahora.
adicio, icere, ieci, iectum, [adiacio], tr., aadir.
adigo, ere, egi, actum, tr., impulsar, obligar a.
adimo, ere, emi, emptum, tr., quitar.
adipiscor, pisci, adeptus sum, tr., obtener.
aditus, vase adeo.
adiungo, iungere, iunxi, iunctum, tr., juntar.
adiuvo, iuvare, iuvi, iutum, tr., ayudar.
adloquor, loqui, locutus sum, tr., dirigir la pala-bra a: aliquem adloqui, hablar a alguien.
administro, are, avi, atum, tr., gobernar; cuidar.
admiror, ari, atus sum, tr., admirar.
admitto, mittere, misi, missum, tr., admitir; cometer.
admoneo, ere, monui, mo-nitum, tr., avisar, adver-tir ( aliquem alicuius rei o de re).

admodum, adv., mucho.


admoveo, ere, movi, mo-tum, tr., mover hacia, acercar; aplicar.
adnitor, niti, nisus (nixus) sum, intr., apoyarse en; esforzarse.
adorior, oriri, ortus sum, tr., atacar.
adoro, are, avi, atum, tr., dirigir una plegaria a una divinidad, adorar.
adpello, vase appello.
adpeto, vase appeto.
adpono, vase appono.
adprobo, vase approbo.
adpropinquo, vase appro-pinquo.
adscendo, vase ascendo.
adsequor, sequi, secutus sum, tr., alcanzar.
adsideo, ere, sedi, sessum, intr., estar sentado jun-to a.
adsisto, sistere, stiti, intr., ponerse cerca, asistir.
adsto, stare, stiti, intr., es-tar en pie, estar presente.
adsum, esse, fui, intr., es-tar presente; con dat., asistir.
adulescens, entis, m., jo-ven; sust., adulescentia, juventud.
aduro, ere, ussi, ustum, tr., quemar por encima.
advenio, venire, veni, ven-tum, intr., llegar; sust., adventus, 4 m., llegada; advento, are, avi; atum,
intr., ir acercndose.
adversus. prep. de ac., ha-cia, contra.
adverto, vertere, verti, ver-sum, tr., volver hacia, atender; part.adj., ad-versus, opuesto, fronte-ro;
desfavorable; ani-mum adverto = animad-verto, tr., advertir.
advesperascit, ere, vespe-ravit, impers., anochece.
advoco, are, avi, atum, tr., llamar.
adytum, i, n., parte ntima del templo, sagrario.
aedes o aedis, is, f., tem-plo; pl., aedes, casa.

aedifico, are, avi, atum, tr., construir.


aedilis, is, m., edil, magis-trado encargado de los edificios pblicos, calles y plazas.
aeger, gra, grum, adj., en-fermo; adv., aegre, difcil-mente, con repugnancia.
aeneus, adj., de bronce.
aequo, are, avi, atum, tr., igualar.
aequor, oris, n., superficie llana; mar.
aequus, adj., llano, igual, ecunime; adv., aeque. igualmente; sust., aequi-tas, atis, f., ecuanimidad;
aequalis, e, igual; de la misma edad.
aer, aeris, m., aire.
aes, aeris, n., bronce, dine-ro; aes alienum, deuda.
aestas, atis, f., verano.
aestimo, are, .avi, atum, tr., valorar.
aestus, 4 m., calor; marea.
aetas, atis, f., edad.
aeternus, adj., eterno.
aether, eris, m., aire de la regin superior, cielo.
aevum, 2 n., duracin (ili-mitada), tiempo.
affero, vase adfero.
afficio, vase adficio.
affligo, vase adfligo.
affirmo, are, avi, atum, tr., afirmar.
ager, agri, m., tierra de cul-tivo, campo; pl., agri, campos, campia; terri-torio; adj., agrestis, e, campesino.
agger, eris, m., terrapln; montn de materiales de acarreo (de adgero) .
agmen, inis, n., columna de tropa en marcha; pri-mum agmen, vanguardia; medium agmen, centro de
columna en marcha; no-vissimum agmen, reta-guardia.
agnosco, ere, gnovi, gni-tum, tr., reconocer.
agnus, i, m., cordero.

ago, ere, egi, actum, tr. impulsar hacia adelante, conducir; hacer cumplir; hacer; tratar; agito, are, avi,
atum, tr., mover re-petidamente, agitar; tra-tar, ocuparse de, exami-nar.
agricola, 1 m., labrador.
aio, defec. tr., decir; decir que s.
ala, 1 f., ala; ala del ejrci-to; escuadrn de caballe-ra; ales, itis, f., alado; pjaro, ave.
alacer, alacris, alacre, adj., vivo, brioso, fogoso; sust., alacritas, atis, f., fogosi-dad.
albus, adj., blanco (mate). Se opone a ater, oscuro.
alienus, adj., ajeno; extra-o; hostil, desfavorable.
aliquando, adv., alguna vez.
aliquis, aliqua, aliquid, pron. indef., alguno.
aliquot, adj. indec., algunos.
aliter, adv., de otro modo.
alius, a, ud, indef., otro.
alo. ere. alui. altum (ali-tum), tr., alimentar, nu-trir.
alter, era, erum, indef., otro (de dos).
altus, part. de alo, alto, pro-fundo; adv., alte, sust., altum (mare), alta mar; sust., altitudo, inis, f., al-tura,
profundidad.
alveus, 2 m., cavidad; cuen-ca, tina.
ambitus, 4 m., rodeo; co-hecho.
ambo, adj.pron., los dos juntos, ambos.
ambulo, are, avi, atum, intr., andar, pasear.
amens, entis, adj., loco; amentia, 1 f., locura.
amicus, adj. y sust., amigo; adv., amice; sust., amici-tia, 1 f., amistad.
amitto, mittere, misi, mis-sum, tr., perder ( casual-mente), en tanto que per-do significa perder de
in-tento, destruir. amnis, is, m., ro.
amo, are, avi, atum, tr., amar; part.adj., amans, antis, amante; adverbio, amanter; sust., amor,
oris, m., amor.
amplector, plecti, plexus sum, tr., abrazar; sust., amplexus, 4 m., abrazo.

amplus, adj., amplio, espa-cioso, abundante, espln-dido; comp. adv., am-plius, ms.
amputo, are, avi, atum, tr., cortar.
anceps, cipitis, adj., de dos cabezas; de doble senti-do; ambiguo, incierto.
ancilla, 1 f., esclava.
ancora, 1 f., ancla.
angustus, adj., angosto, es-trecho; adv., anguste; sust., angustiae, 1 pl., angostura, desfiladero; aprieto.
anima, 1 f., aire; aliento; vida; alma; sust., animal, alis, n., animal.
animadverto, vase adverto.
animus, 2 m., mente; inten-cin, voluntad; nimo, valor.
annus, 2 m., ao.
ante, prep. de ac., frente a, delante de; antes; ante quam, conj., antes de que. antea, adv., antes. antiquus,
adj., el que est delante; el de tiempo an-terior; antiguo; adv., an-tiquitus, en tiempo pasa-do; sust.,
antiquitas, atis, 3 f., antigedad.
anus, 4 f., vieja.
aper, apri, m., jabal.
aperio, ire, ui, tum, tr., abrir; part.adj., apertus, abierto.
apis, is, f., abeja.
appareo, ere, ui, itum, intr., aparecer, manifes-tarse; ser evidente.
appello, are, avi, atum, tr., llamar.
appello, ere, puli, pulsum, tr., empujar hacia; arri-bar.
appeto, ere, petivi, peti-tum, tr., apetecer; ata-car; intr. (referido al tiempo), aproximarse.
appono, ere, posui, positum, tr., poner junto a.
apprehendo, ere, prehendi, prehensum, tr., coger.
approbo, are, avi, atum, tr., aprobar; sust., appro-batio, onis, f., aproba-cin.
appropinquo, are, avi, atum, infr., con dativo, acercarse.
apto, are, avi, atum, tr., adaptar; proveer.
aptus, adj., apto, acomo-dado.

apud, prep. de ac., junto a, entre, en casa de.


aqua, 1 f., agua; aquor, 1 intr., coger agua.
aquila, 1 f., guila.
ara, 1 f., altar.
arator, aratrum, vase aro.
arbiter, tri, 2 m., testigo, rbitro; arbitror, ari, atus sum, tr., considerar, creer.
arbor, oris, f., rbol.
arceo, ere, ui, tr., encerrar, apartar.
arcesso, ere, ivi, itum, tr., hacer venir, citar.
arcus, 4 m., arco.
ardeo, ere, arsi, arsum, intr., arder; sust., ardor, oris, m., ardor.
arduus, adj., escarpado, di-fcil.
areo, ere, intr., estar seco.
argentum, 2 m., plata.
arguo, arguere, argui, argu-tum, tr., esclarecer, pro-bar; acusar; sust., argu-mentum, 2 n., prueba.
aries, etis, m., carnero; ariete (mquina de gue-rra).
arma, orum, 2 n., pl., ar-mas; armo, are, avi, atum, tr., armar.
armentum, 2 n., rebao, va-cada.
aro, are, avi, atum, tr., arar; sust., arator, oris, arador, labrador; ara-trum, 2 n., arado; arvum, 2 n.,
tierra de labor.
arripio, ere, ripui, reptum, tr., coger apresuradamen-te, arrebatar, apresar, empujar.
ars, artis, f., arte, habili-dad; pl., medios, proce-dimientos; artifex, icis, m., artfice, autor, maes-tro.
artus, 4 m. pl., miembros.
arx, arcis, f., ciudadela; ci-ma, altura.
ascendo, ere, scendi, scen-sum, tr. e intr., subir; sust., ascensus, 4 m., su-bida, grado.
aspectus, vase aspicio.
asper, era, erum, adj., s-pero, duro, penoso; adv., aspere; sust., asperitas, atis, f., aspereza, dureza.
7

aspicio, ere, spexi, spec-tum, tr., mirar hacia; sust., aspectus, 4 m., vis-ta, aspecto.
assequor, vase adsequor.
assisto, vase adsisto.
at, conj., pero.
ater, atra, atrum, adj., ne-gro, sombro.
atque (ac), conj., y.
atqui, conj., sin embargo
atrium, 2 n., atrio, antesala.
attineo. ere. tinui tentum intr. con ad, tocar a, lle-gar hasta, importar.
attingo, ere, tigi, tactum, tr., tocar, alcanzar, lin-dar.
attollo, ere, tr., elevar.
attribuo, ere, tribui, tribu-tum, tr., asignar, dar.
auctor, vase augeo.
audeo, ere, ausus sum, tr., atreverse; adj., audax, acis, audaz; adv., audac-ter, audazmente; sust.,
audacia, 1 f., audacia, atrevimiento.
audio, ire, ivi, itum, tr., or.
aufero, ferre, abstuli, abla-tum, tr., quitar.
augeo, ere, auxi, auctum, tr., aumentar; sust., auc-tor, oris, m., autor, pro-motor, investigador;
auctoritas, atis, f., poder, autoridad, influencia.
augur, uris, m., augur, adi-vino.
aura, 1 f., brisa, aire.
auriga, ae, m., cochero.
auris, is, f., oreja, odo.
aurum, 2 n., oro; adj., aureus, ureo, de oro.
auspicium, 2 n., observa-cin de las aves en su vuelo movimientos. ape-tito y canto; auspicio, smbolo de
poder.
aut, conj., o; aut.. aut, ya.. ya.
autem, conj., en cambio, pero.
8

auxilium, 2 n., ayuda; auxilia, pl, fuerzas auxiliares.


avarus, adj., avaro; adv., avare; sust., avaritia 1 f., avaricia.
avello, ere, vulsi, vulsum, tr., arrancar.
averto, ere, verti, versum, tr., apartar; adj., aversus, hostil.
avis, is, f., ave; presagio.
avus, 2 m., abuelo.
avunculus, 2 m., to ma-terno.
axis, is, m., eje; carro, eje del cielo, cielo.
B
bacchor, ari, atus sum, co-rrer furioso.
baculum, 2 n., bastn.
barbarus, adj. , extranjero; brbaro, inculto, salvaje
basium, 2 n., beso.
beatus, adj., dichoso, feliz adv., beate.
bellum, 2 n., guerra; bello, are, avi, atum, intr.. guerrear, combatir.
bene, vase bonus.
beneficium, 2 n., beneficio, acto de benevolencia, fa-vor, servicio.
bibo, ere, bibi, bibitum, tr. beber.
biduum, 2 n. (bis dies), es-pacio de dos das.
biennium, 2 n. (bis annus) perodo de dos aos.
bis, adv. numeral, dos ve-ces.
bonus, adj., bueno; adv., bene, bien; sust., bonitas, atis, f., bondad.
bos, bovis, m. y f., buey, vaca.
bracchium, 2 n., brazo.
brevis, e, adj., breve, corto; advs., breviter, brevemen-te; brevi; pronto; sust., brevitas, atis, f., breve-dad,
pequeez. bubulcus, 2 m., boyero.
C
9

cacumen, inis, n., cima en punta, punta.


cadaver, eris, n., cadver.
cado, ere, cecidi, casum, intr., caer; sust., casus, 4 m., cada; casualidad; suceso.
caecus, adj., ciego; oculto; oscuro.
caedo, ere, cecidi, caesum, tr., cortar, matar, derri-bar; sust., caedes, is, f., matanza, mortandad, ase-sinato.
caelum, 2 n., bveda celes-te, cielo; clima, atmsfe-ra; adj., caelestis, e, ce-lestial, del cielo. caeruleus y
caerulus, adj., azul oscuro.
calamitas, atis, f., calami-dad, desastre.
calcar, aris, m., espuela.
callidus, adj., conocedor, experto, diestro; maoso, astuto; adv., callide.
campus, 2 m., llano, campo.
candidus, adj., blanco (bri-llante); sust., candidatus, vestido de toga blanca, candidato.
canis, is, m. y f., perro.
cano, ere, cecini, cantum, tr., cantar; sust., cantus, 4 m., canto; canto, are, avi, atum, tr., cantar.
canus, adj., blanco, cano; canities, ei, f., pelo cano-so; vejez.
capax, cis, adj., capaz.
caper, capri, m., macho ca-bro; capra, 1 f., cabra; capella, 1 f., cabrita.
capillus, 2 m., cabello.
capio, ere, cepi, captum, tr., coger, tomar, apode-rarse de; capto, are, avi, atum, tr., tratar de co-ger;
sust., captivus, 2 m., prisionero. caput, itis, n., cabeza; per-sona; vida; capital.
carcer, eris, m., crcel, prisin; barrera, punto de partida en las carreras de circo.
cardo, inis, m., quicio.
careo, ere, ui, intr. (con ablat.), carecer, privarse, abstenerse.
carina, 1 f., quilla; (en poe-sa), nave.
carmen, inis, n., cancin.
caro, carnis, f., carne.
carpo, ere, carpsi, carptum, tr., arrancar; escoger; to-mar; disfrutar; desga-rrar.

10

carus, adj., querido; sust., caritas, atis, f., cario, caresta.


castellum, 2 n., fortn, ba-luarte, reducto.
castra, 2 pl., campamento.
castus, adj., casto, puro; adv., caste.
catena, 1 f., cadena.
caterva, 1 f., bandada, tropa.
caupo, onis, m., mesonero.
causa, 1 f., causa, motivo, razn; proceso; pretex-to; abl., causa, por, a cau-sa de.
caveo, ere, cavi, cautum, tr. e intr., precaverse, guardarse de; cave ne ca-das, gurdate de caer; ve-lar por,
garantizar; sust., cautio, onis, f., garanta.
cavus, adj., vaco, cncavo; sust., caverna, 1 f., cavi-dad, caverna.
cedo, ere, cessi, cessum, intr. y tr., ir, irse, retirar-se; ceder; dar, conceder; cesso, are, avi, atum, intr.,
estar ocioso, estar en reposo, cesar. celeber, bris, bre, adj., api-ado, concurrido, famo-so; celebro, are,
avi, atum, tr., concurrir en tropel, apiarse; celebrar.
celer, eris, ere, adj., veloz; adv., celeriter; sust., cele-ritas, atis, f., celeridad, rapidez, prisa.
cella, 1 f., despensa; celda, celdilla.
celo, are, avi, atum, tr., ocultar, tener oculto.
celsus, adj., elevado.
cena, 1 f., comida; ceno, are, avi, atum, intr., co-mer.
censeo, ere, censui, cen-sum, tr., evaluar, de-clarar, juzgar, estimar, creer sust., censor, oris, m., censor;
census, 4 sust. censo.
centum, num. card., cien, centesimus, ord., centsimo; centeni, distr., de cien en cien; centies adv., cien
veces. centurio, onis, m., centurin.
cera, 1 f., cera; cerae, ta-blillas enceradas.
cerno, ere, crevi, cretum, tr., discernir, distinguir, ver; decidir.
certo are, avi, atum, intr. y tr., luchar, rivalizar, disputar; debatir; sust., certamen, inis, n., dispu-ta,
porfa, certamen; cer-tatim, adv., a porfa.
certus, adj., fijo, determina-do, seguro, cierto; com-par., certiorem facio ali-quem, informo a alguno; adv.,
certe, ciertamente, sin duda; certo, con se-guridad. cervices, cum, f. pl., cuello.
cesso, vase cedo.
11

ceteri, rae, ra, adj. pl., los dems, los restantes; adv., ceterum, por lo de-ms.
cibus, 2 m., comida, ali-mento.
cieo, ciere, civi, citum, tr. poner en movimiento, agitar, remover; proferir, lanzar; part.adj., citus, rpido;
cito, are, avi, atum, excitar, llamar, ci-tar.
cingo, ere, cinxi, cinctum, tr., ceir; cingor, tr. e intr., ceirse, armarse.
cinis, eris, m., ceniza.
circa, prep. de ac., alrede-dor; hacia, poco ms o menos.
circumago, ere, egi, ac-tum, tr., llevar alrededor.
circumcludo, ere, clusi, clusum, tr., cercar, en-cerrar; acosar en torno.
circumdo, dare, dedi, da-tum, tr., poner en torno, rodear.
circumduco, ere, duxi, ductum, tr., llevar en torno, rodear.
circumeo o circueo, ire, ivi, itum, tr. e intr., ir alrededor; rodear; sust., circuitus, 4 m., rodeo.
circumsisto, sistere, steti, intr. y tr., detenerse alre-dedor; rodear.
circumspicio, ere, spexi, spectum, tr., mirar en torno, abarcar con la vis-ta; observar, examinar.
circumsto, are steti. intr. y tr., estar en torno; ro-dear.
circumvenio, ire, veni, ventum, tr., cercar, aco-rralar; tender un lazo, engaar.
cis, prep. de ac., a este la-do de. citerior, oris, adj., del lado de ac (respecto a Roma o Italia).
cito, vase cieo.
citra, prep. de ac., a este lado de.
civis, is, m. y f., ciudada-no; adj., civilis, e, civil, cvico; adv., civiliter; sust., civitas, atis, f., ciu-dad,
Estado; derecho de ciudadana.
clades, is, f., desastre.
clam, adv., a escondidas.
clamo, are, avi, atum, intr., gritar; sust., cla-mor, oris, m., grito; clamito, are, avi, atum, intr.,
vocear, gritar cons-tantemente.
clarus, adj., brillante, cla-ro; evidente, famoso.
classis, is, f., escuadra.
claudo, ere, clausi, clau-sum, tr., cerrar.
12

clavis, is, f., llave.


clemens, entis, adj., cle-mente, suave, indulgente; bondadoso; adv., clemen-ter; sust., clementia, 1 f.,
clemencia, benignidad.
cliens, entis, m., cliente, protegido, sbdito.
clipeus, 2 m., escudo redondo de metal.
coeo, ire, ivi (ii), itum, intr., reunirse, juntarse; condensarse; sust., coe-tus, 4 m., reunin, junta.
coepi, isse, coeptum (se usa como perfecto de inci-pio ), def. tr., comenzar.
coerceo, ere, ui, itum, tr., encerrar, reprimir, frenar.
cogito, are, avi, atum, tr., pensar; planear, propo-nerse; cogitatio, onis, f., pensamiento.
cognatus, adj., pariente con-sanguneo; sust., cogna-tio, onis, f., parentesco.
cognomen, inis, m, sobre-nombre, apellido.
cognosco, ere, gnovi, gni-tum, tr., conocer; averi-guar; aprender; investi-gar judicialmente; sust.,
cognitio, onis, t., conoci-miento, indagacin judi-cial.
cogo, ere, coegi, coactum, tr., reunir, juntar; obli-gar.
cohors, ortis, f., cohorte.
cohortor, ari, atus sum, tr., exhortar, arengar; sust., cohortatio, onis, f., arenga.
colligo, ere, legi, lectum, tr., recoger, reunir.
collis, is, m., colina.
colloco, vase conloco.
collum, 2 n., cuello.
colo, ere, colui, cultum, tr., cultivar; habitar; honrar, cuidar; tratar; sust., cultura, I, f., culti-vo; cultus, 4 m.,
modo de vestir, modo de vi-da; grado de civilizacin, ejercicio, culto.
color, oris, m., color.
coluber, bri, m., culebra.
columba, 1 f., paloma.
coma, 1 f, cabello; follaje.
comes, itis, m., compaero, acompaante; vb., comi-tor, ari, atus sum, tr., acompaar; sust., comitatus,
4 m., acompaa-miento, squito.

13

commemoro, are, avi, atum, tr., recordar, men-cionar.


commendo, are, avi, atum, tr., confiar; recomendar; sust., commendatio, onis, t., recomendacin.
commeo, are, avi, atum, intr., pasar de un sitio a otro, ir y venir; sust., commeatus, 4 m., convoy,
columna de aprovisiona-miento; licencia militar.
comminus, adv., de cerca.
committo, ere, misi, mis-sum, tr., trabar; confiar; ejecutar.
commodus, ad;., convenien-te, acomodado; adv., com-mode; sust., commodum, 2 n., ventaja, provecho.
commoror, aris, atus sum, intr., detenerse.
commoveo, ere, movi, mo-tum, tr., conmover, agi-tar; remover.
communis, e, adj., comn, general; adv., communi-ter; sust., communitas, atis, f., comunidad, so-ciedad;
communico, are, avi, atum, tr., compartir, comunicar.
compages, is, f., juntura, trabazn.
comparo, are, avi, atum, tr., comparar. (Procede de compar, comparis, pa-recido, y es distinto del
siguiente de la misma forma.)
comparo, are, avi, atum, tr., preparar, proveer; reunir. (Proviene de cum y paro, preparar.)
compello, ere, puli, pul-sum, tr., reunir, juntar; apremiar, obligar.
comperio, ire, peri, per-tum, tr., averiguar, des-cubrir; saber.
complector, plecti, plexus sum, tr., abrazar; sust., complexus, 4 m., abrazo.
compleo, ere, evi, etum, tr., llenar.
complures, ium, adj., mu-chos, gran cantidad.
compono, ere, posui, positum, tr., juntar, reunir; disponer, concertar, com-poner, arreglar; enterrar.
comporto, are, avi, atum, tr., reunir, recoger.
comprehendo, ere, hendi, hensum, tr., asir, sujetar, abarcar; entender, com-prender.
comprimo, ere, pressi, pressum, tr., reprimir, contener; apretar, dete-ner.
conatus, vase conor.
concedo, ere, cessi, ces-sum, intr., irse, retirarse, ceder, adherirse; tr., con-ceder, permitir.
concido, ere, cidi, intr., caer, derrumbarse.
concido, ere, cidi, cisum, tr.. cortar. destruir.
14

concilium, 2 n., junta, re-unin, asamblea;


conci-lio, are, avi, atum, tr., reunir; asociar; ganarse, conciliarse; procurar.
concipio, ere, cepi, cep-tum., tr., coger; conce-bir; comprender, imagi-narse; contraer; concer-tar.
concito, are, avi, atum, tr., agitar, lanzar.
conclamo, are, avi, atum, intr., gritar a una, cla-mar; llamar; ordenar
concors, ordis, adj., con-corde, armonioso; sust., concordia, 1 f., concordia, armona.
concupisco, ere, cupivi, cupitum, tr., desear ar-dientemente.
concurro, ere, curri, cur-sum, intr., correr junta-mente; chocar en bata-lla; venir a las manos.
concursus, 4 m., corrida en tropel; encuentro, cho-que.
concutio, ere, cussi, cus-sum, tr., sacudir, golpear; conmover; aterrar.
condemno, are, avi, atum, tr., condenar, declarar culpable.
condicio, onis, f., convenio, estipulacin; condicin, coyuntura.
condio, ire, ivi, conditum, tr., condimentar; embal-samar; embellecer, exor-nar.
condo, ere, didi, ditum, tr., fundar, edificar, esta-blecer; componer; escon-der, almacenar; enterrar;
condere diem, pasar el da.
condono, are, avi, atum, tr., hacer donacin; per-donar.
conduco, ere, duxi, duc-tum, tr., conducir; jun-tar, congregar; alquilar, arrendar; conducit, intr.,
conviene, es ventajoso.
confero, ferre, tuti, colla-tum, tr., llevar junta-mente, reunir, aportar; comparar; conferir; con-ferre se,
dedicarse, con-sagrarse.
confertus, adj., apretado, apiado, colmado.
conficio, ere, feci, fectum, tr., hacer por completo, acabar, consumir, agotar.
confido, ere, fisus sum, intr. (con dativo y tam-bin con ablativo), con-fiar, poner confianza en.
confirmo, are, avi, atum tr., asegurar, restablecer; animar; probar.
confiteor, eri, fessus sum, tr., confesar; admitir; reconocer.
confligo, ere, flixi, flictum, intr., chocar, combatir.
confodio, ere, fodi, fos-sum, tr., atravesar, matar.
confugio, ere, fugi, fugi-tum, intr., huir, refugiar-se; recurrir.

15

confundo, ere, fudi, fu-sum, tr., derramar; mez-clar; desordenar; con-fundir.


congredior, gredi, gressus sum, intr., venir junta-mente; encontrarse, re-unirse; sust., congressus, 4 m.,
encuentro, reunin.
conicio, icere, ieci, iectum, tr., lanzar, arrojar; con-jeturar, inferir.
coniungo, ere, iunxi, iunc-tum, tr., unir, juntar; part.adj., coniunctus, uni-do, ntimo; sust., coniunx,
iugis, m. y f., cn-yuge, esposo.
coniuro, are, avi, atum, intr., jurar juntamente, ligarse con juramento, conspirar; coniurati, 2 m., pl.,
conjurados, conspira-dores; coniuratio, onis, f., conjuracin.
conlega o collega, 1 m., co-lega.
conloco o colloco, are, avi, atum, tr., colocar, poner, establecer, arreglar; dar en matrimonio, casar.
conloquor o colloquor, lo-qui, locutus sum, intr., conversar, conferenciar; sust., conloquium, 2 n.,
conferencia, entrevista.
conor, ari, atus sum, tr., in-tentar, emprender; sust., conatus, 4 m., intento.
conquiro, ere, quisivi, qui-situm, tr., buscar por to-das partes, reunir, reclu-tar.
conscendo, ere, scendi, scensum, intr. y tr., su-bir, montar; conscendere navem, embarcar.
conscientia, 1 f., conoci-miento compartido con otros, complicidad; con-ciencia; conciencia del bien o del
mal. conscisco, ere, scivi o scii, scitum, tr., decidir; mor-tem sibi consciscere, dar-se muerte.
conscius, adj., conocedor, sabedor; sibi conscius, consciente de s mismo; sust., conscius, 2 m., cm-plice,
confidente. conscribo, ere, scripsi, scriptum, tr., alistar; re-dactar, escribir; patres conscripti,
senadores.
consentio, ire, sensi, sen-sum, intr., estar de acuer-do, convenir con; sust., consensio, onis, f., y
con-sensus, 4 m., acuerdo, unanimidad.
consequor, sequi, secutus sum, tr., seguir, perse-guir; dar alcance, con-seguir, obtener.
consero, ere, serui, ser-tum, tr., atar juntamen-te, trabar; conserere ma-num o manus, trabar combate.
consero, ere, sivi, situm, tr., plantar.
conservo, are, avi, atum, tr., conservar, guardar; salvar.
consido, ere, sedi, sessum, intr., sentarse; apostar-se, acampar.
consilium, 2 n., plan, desig-nio, resolucin; parecer; consejo; discrecin, jui-cio.
consisto, ere, stiti, intr., detenerse; mantenerse firme; consistir; depen-der.
consolor, ari, atus sum, tr., consolar, confortar, aliviar.

16

conspicio, ere, spexi, spec-tum, tr., mirar, ver, ob-servar; sust., conspec-tus, 4 m., vista, mirada;
presencia. conspicor, ari, atus sum, tr., mirar.
constituo, ere, stitui, sti-tutum, tr., establecer, po-ner, colocar, fijar; deci-dir.
consto, are, stiti, statum, intr., constar, permane-cer firme, invariable, durar; estar de acuer-do,
concordar; part.adj., constans, antis, constan-te, firme; adv., constan-ter; sust. constantia, 1 f.,
constancia, firmeza.
consuesco, ere, suevi, sue-tum, intr., acostumbrar. El perf., consuevi, tengo por costumbre, suelo; sust.,
consuetudo, inis, f., costumbre, trato, rela-cin, norma.
consul, ulis, m., cnsul; adj., consularis, e, con-sular; sust., consularis, is. m.. excnsul: sust.,
consulatus, 4 m., consu-lado.
consulo, ere, sului, sul-tum, tr., consultar; intr. (con dativo), mirar por; sust., consultum, 2 n., de-creto;
adv., consulto, de intento.
consumo, ere, sumpsi, sumptum, tr., consumir, gastar, disipar.
consurgo, ere, surrexi, sur-rectum, intr., levantarse juntamente.
contego, ere, texi, tectum, tr., cubrir, ocultar.
contemno, ere, tempsi, temptum, tr., despreciar, desdear; sust., contemp-tio, onis, f., desprecio.
contendo, ere, tendi, ten-tum, tr., tender, estirar; demandar con insisten-cia; asegurar firmemen-te; intr.,
esforzarse, riva-lizar, luchar, dirigirse; sust., contentio, onis, f., lucha, tensin.
contineo, ere, tinui, ten-tum, tr., mantener unido; encerrar, abarcar, limi-tar; retener, reprimir;
part.adj., continens, entis, lindante, seguido; adv., continenter, sin in-terrupcin; sust., conti-nens,
entis, f., tierra fir-me, continente; part.-adj., contentus, satisfe-cho, contento.
contingo, ere, tigi, tactum, tr., tocar; intr., suceder.
continuus, adj., seguido; adv., continuo, inmedia-tamente.
contio, onis, f., asamblea, reunin (convocada por un magistrado); discurso (en dicha asamblea).
contorqueo, ere, torsi, tortum, tr., hacer girar, re-torcer, disparar.
contra, prep. de ac., contra y frente a.
contraho, ere, traxi, tractum, tr., reunir, juntar, concentrar; contraer; in-currir en, concluir, pac-tar;
reducir, disminuir, abreviar.
contrarius, adj., opuesto, contrario; adv., contrarie.
controversia, 1 f., disputa.
contumelia, 1 f., ultraje, afrenta, insulto, injuria.

17

conturbo, are, avi, atum, tr., turbar, desordenar, confundir.


convello, ere, velli, vul-sum, tr., arrancar.
convenio, ire, veni, ven-tum, tr., encontrar (a al-guien); intr., reunirse, acudir a; convenir, ser apropiado;
convenit, con-viene, es propio, es con-forme; sust., conventus, 4 m., asamblea, reunin sesin judicial.
converto, ere, verti, ver-sum, tr., volver, hacer vol-ver; cambiar, convertir en; intr., volverse,
cam-biarse.
convivium 2 n., comida, banquete.
convoco, are, avi, atum, tr., convocar.
coorior, oriri, ortus sum, intr., surgir, aparecer, ori-ginarse.
copia, 1 f., abundancia; ocasin; (pl.), copiae, tropas.
cor, cordis, n., corazn; hoc cordi est mihi, esto me es agradable, me gusta.
coram, prep. de ab., en pre-sencia de.
cornu, 4 n., cuerno; ala o flanco (de ejrcito).
corona, 1 f., corona, guirnal-da; crculo (de personas, de soldados).
corpus, oris, n., cuerpo.
corrigo, ere, rexi, rectum, tr., corregir, enmendar, reformar.
corripio, ripere, ripui, reptum, tr., coger, arrebatar, apoderarse de; reducir, abreviar; reprender;
re-correr rpidamente.
corrumpo, ere, rupi, ruptum, tr., destruir, arrui-nar; corromper.
cras, adv., maana.
creber, bra, brum, adj., apretado, trabado, fre-cuente; adv., crebro, fre-cuentemente.
credo, ere, credidi, credi-tum, tr., confiar, creer; intr. (con dat. ), fiarse, confiarse; adj., credibilis, e,
creble; adv., credibi-liter, de modo verosmil.
creo, are, avi, atum, tr., crear, producir; nom-brar, elegir.
cresco, ere, crevi, cretum, intr., crecer, aumentar; part., cretus, salido, na-cido (de).
crimen, inis, n., acusacin culpa, crimen.
crinis, is, m., cabello.
crudelis, e, adj., cruel; adv., crudeliter; sust., crudelitas, atis, f., cruel-dad.

18

cruor, oris, m., sangre; adj., cruentus, ensangren-tado, sangriento.


crus, cruris, n., pierna.
crux, cis, f., cruz, tormen-to, desdicha; abi o i in malam crucem, vete a que te cuelguen; crucio, are,
avi, atum, tr., ator-mentar; sust., cruciatus, 4 m., tormento.
cubo, are, cubui, cubitum, intr., estar echado, dor-mir; estar reclinado para comer; sust., cubile, is, n.,
lecho, guarida.
culmen, inis, n., cima, cum-bre.
culpa, 1 f., culpa, falta, cen-sura.
culter, tri, m., cuchillo.
cultura, 1 f., vase colo.
cultus, 4 m., vase colo.
cum, prep. de ab., con; conj. temporal, cuando, siempre que; como (con imperf. o plusc. de sub.); cum...
tum..., no slo.... sino tambin, de una par-te. ., de otra...; cum pri-mum, luego que.
cumulo, are, avi atum, tr., acumular.
cunctor, ari, atus sum, intr., detenerse; dar lar-gas; vacilar; sust., cunctatio, onis, f., dilacin,
vacilacin; cunctator, oris, m., irresoluto, cachazudo.
cunctus, adj., todo junto, entero.
cupio, cupere, cupivi, cupi-tum, tr., ansiar, desear; sust., cupido, inis, f., de-seo, ansia; adj., cupidus,
deseoso; vido; adv., cu-pide; sust., cupiditas, atis, f., deseo, ansia.
cura, 1 f., cuidado, aten-cin, preocupacin, ansie-dad, afliccin; guarda, vi-gilancia; objeto de amor.
curia, 1 f., curia, lugar de reunin del Senado.
curo, are, avi, atum, tr., cuidar, preocuparse de, atender a; curar.
curro, ere, cucurri, cur-sum, intr., eorrer; sust., currus, 4 m., carro, co-che; cursus, 4 m., carre-ra, curso,
marcha. cuspis, idis, f., punta de lanza, lanza, dardo.
custos, odis, 3 m., guar-din; sust., custodia, 1 f., guarda, custodia; guar-dia, centinela; guarni-cin;
custodio, ire, ivi (ii), itum, tr., guardar, vigilar, defender.
cutis, is, f., piel.
cycnus, i, m., cisne.
cymba (cumba). 1 f., barca.

19

D
damno, are, avi, atum, tr., condenar, declarar culpa-ble. damnum, 2 n., dao, pr-dida.
daps ( no se usa en nom . ), dapis, f., banquete, festn.
de, prep. de ab.. de, desde, de lo alto de; acerca de.
dea, vase deus.
deambulo, are, avi, atum, intr., pasear.
debello, are, avi, atum, tr., someter guerreando, derrotar.
debeo, ere, ui, itum, tr., deber, adeudar.
decedo, ere, cessi, cessum, intr., irse, retirarse, par-tir, alejarse; morir; ce-der, cesar; decessus, us, 4.,
salida, partida, muer-te.
decem, num. card., diez; decimus, ord., dcimo; deni, distr., de diez en diez; decies, adv., diez veces.
december, bris, m., diciem-bre.
decemviri, orum o um, m. pl., decemviros, magistra-dos romanos.
decerno, ere, crevi, cre-tum, tr., decidir, decre-tar, ordenar; sust., decre-tum, 2 n., decreto.
decet, 2, impers., est bien, conviene, cumple.
decido, ere, cidi, intr., caer, perecer.
decipio, cipere, cepi, cep-tum, tr., engaar, burlar; sorprender.
declaro, are, avi, atum, tr., declarar; proclamar; anunciar.
declivis, e, inclinado, en pendiente.
decoro, are, avi, atum, tr., adornar, honrar.
decurro, ere, cucurri (cur-ri), cursum, intr., bajar corriendo; acudir, recu-rrir.
decretum, vase decerno.
decus, oris, n., ornato, de-coro; honor, dignidad.
dedecus, oris, n., deshonor, baldn.
dedo, ere, didi, ditum, tr., dar, entregar; dedere se, consagrarse, dedicarse; part.adj., deditus, adicto,
devoto; sust., deditio, onis, f., entrega, rendi-cin.
deduco, ere, duxi, ductum, tr., conducir desde arri-ba, bajar; apartar, deri-var, quitar, sacar de; bo-tar
(una nave). defatigo, are, avi, atum, tr., fatigar, agotar.

20

defectio, onis, f., vase de-ficio.


defendo, ere, fendi, fen-sum, tr., separar, alejar; defender, proteger; sust., defensio, onis, f., defen-sa;
defensor, oris, m., defensor.
defero, ferre, tuli, latum, tr., traer abajo, traer, lle-var, entregar; declarar, revelar; deferre nomen
alicuius, denunciar a uno.
defessus, adj., fatigado, ago-tado.
deficio, ere, feci, fectum, tr., abandonar, faltar; intr., estar falto, despro-visto; separarse, pasarse al otro
bando, retirarse, abandonar el puesto o partido, rebelarse.
defigo, ere, fixi, fixum, tr., fijar, clavar.
defluo, ere, fluxi, fluxum, intr., fluir, bajar; caer; perderse.
defungor, fungi, functus sum, intr., cumplir, des-empear; acabar; morir.
dego, ere, degi, tr., pasar, emplear.
degredior, gredi, gressus sum, intr., descender.
deicio, icere, ieci, iectum, tr., lanzar hacia abajo, precipitar; expulsar; des-pojar.
deinde, adv., despus.
delabor, labi, lapsus sum, intr., deslizarse, caer.
delecto, are, avi, atum, tr., deleitar, agradar; sust., delectatio, onis, f., delei-te, placer.
deleo, ere, evi, etum, tr., destruir, borrar.
delibero, are, avi, atum, intr. y tr., pesar con la mente, deliberar, reflexio-nar; consultar.
deligo, ere, legi, lectum, tr., elegir.
delubrum, 2 n., templo, san-tuario.
deludo, ere, lusi, lusum, tr., enganar, burlarse de.
demens, entis, adj., demen-te, loco; sust., dementia, 1 f., demencia, locura.
deminuo, ere, minui, mi-nutum, tr., disminuir, de-bilitar; quitar.
demitto, ere, misi, mis-sum, tr., dejar caer, ha-cer caer; bajar; meter; part.adj., demissus, aba-tido,
humilde. modesto.
demo, ere, dempsi, demp-tum, tr., quitar.
demolior, iri, itus sum, tr., demoler, destruir.

21

demonstro, are, avi, atum, tr., mostrar, indicar; ex-poner.


denique, adv., finalmente.
dens, dentis, m., diente.
densus, adj., denso, espeso, apretado.
depascor, pasci, pastus sum, tr., pacer, devorar.
depello, ere, puli, pulsum, tr., derribar; expulsar; quitar; disuadir.
depono, ere, posui, positum, tr., dejar en tierra, dejar, abandonar, depo-sitar.
deporto, are, avi, atum, tr., trasladar, llevar, traer; deportar.
deposco, ere, poposci, tr., pedir con insistencia, re-clamar, exigir.
deprecor, ari, atus sum, tr., tratar de evitar con splicas; rogar, interce-der.
deprehendo, ere, hendi, hensum, tr., coger, apre-sar, interceptar; descu-brir, sorprender.
deprimo, ere, pressi, pressum, tr., hundir; abatir oprimir.
depromo, ere, psi, ptum, tr., sacar.
derideo, ere, risi, risum, tr., rerse de, burlarse de.
descendo, ere, scendi, scensum, intr., descen-der, bajar; penetrar en.
describo, ere, psi, ptum, tr., copiar, describir; re-partir.
desero, ere, serui, sertum, tr., abandonar.
desidero, are, avi, atum, tr., desear, ansiar, echar de menos; sust., deside-rium, 2 n., ansia, nostal-gia;
pesadumbre. designo, are, avi, atum, tr., designar, sealar, de-limitar.
desilio, ire, silui, sultum, intr., saltar, descender saltando.
desino, ere, sivi o sii, si-tum, tr. e intr., cesar, po-ner trmino, acabar.
desipio, ere, ui, intr., ha-ber perdido el gusto, el sentido, tontear.
desisto, ere, stiti, stitum, intr., desistir, cesar.
despero, are, avi, atum, intr., perder la esperan-za, desesperar; tr., deses-perar de; sust., despera-tio,
onis, f., desesperan-za, desesperacin.
despicio, ere, spexi, spec-tum, intr., mirar hacia abajo; tr., despreciar, desdear; sust., despec-tus, 4 m.,
mirada hacia abajo; desprecio.
destituo, ere, stitui, stitu-tum, tr., poner aparte; abandonar; engaar.
22

desum, esse, fui, intr., fal-tar.


deterior, oris, adj., peor.
deterreo, ere, terrui, terri-tum, tr., apartar o impe-dir por el terror, intimi-dar.
detineo, ere, tinui, ten-tum, tr., detener, apartar, desviar.
detraho, ere, traxi, tractum, tr., apartar, separar por la fuerza; quitar.
detrimentum, 2 n., dao, prdida.
deus, 2 m., dios; dea, 1 f.. diosa.
devenio, ire, veni, ventum, intr., descender, ir a pa-rar, llegar.
dexter, tra, trum, adj., de-recho, que est a la dere-cha; sust., dextra, 1, f., Ia mano derecha.
dicio, onis, f. (no se usa en nom. ), autoridad, domi-nio, poder.
dico, ere, dixi, dictum, tr., decir; part., usado como nombre, dictum, 2 n., di-cho, palabra.
dictator, oris, m., dictador.
dies, ei, m., da; m. o f., da sealado, tiempo fija-do; adj., diurnus, de da.
differo, ferre, distuli, dila-tum, tr., dispersar, dise-minar, diferir; intr., dife-renciarse.
difficilis, e, adj., difcil; adv., difficulter; sust., dif-ficultas, atis, f., dificul-tad.
diffido, ere, diffisus sum, intr., desconfiar, deses-perar.
diffugio, fugere, fugi, fu-gitum, intr., huir desor-denadamente; dispersar-se, disiparse.
diffundo, ere, ffudi, ffusum, tr., difundir, derramar, propagar; ensanchar.
digitus, 2 m., dedo.
dignor, ari, atus sum, tr., juzgar digno, permitir, consentir. dignus, adj., digno, merece-dor; debido; adv.,
digne; sust. dignitas, atis, 3 f.. dignidad, distincin, ran-go.
digredior, gredi, gressus sum, intr., separarse; partir.
dilabor, labi, lapsus sum. intr., disolverse, desvane-cerse.
dilectus, 4 m., seleccin; leva.
diligo, ere, lexi, lectum, tr., amar; part.adj., dili-gens, entis, cuidadoso, diligente; adv., diligen-ter;
sust., diligentia, 1 f., cuidadoso, diligencia.
dimico, are, avi, atum, intr., combatir, luchar; sust., dimicatio, onis, f., combate, lucha.

23

dimidium, 2 n., mitad.


dimitto, ere, misi, mis-sum, tr., dejar ir, despe-dir, abandonar, dejar es-capar.
dirigo, ere, rexi, rectum, tr., alinear, guiar, dirigir; part.adj., directus, recto.
dirimo, ere, emi, emptum tr., separar, interrumpir romper, anular.
diripio, ere, ripui, reptum, tr., despedazar, devastar, saquear.
dirus, adj., terrible, horro-roso; de mal agero.
discedo, ere, cessi, ces-sum, intr., separarse, re-tirarse, partir; sust., dis-cessus, 4 m., partida.
disciplina, 1 f., instruccin, adiestramiento; aprendi-zaje; ciencia; doctrina. disco, ere, didici, tr., apren-der.
discors, cordis, adj., dis-cordante, disonante; sust., discordia, 1 f., desacuer-do, discordia.
discrimen, inis, n., espacio intermedio, intervalo; se-paracin; diferencia; dis-tincin; punto decisivo; crisis,
riesgo, peligro.
disertus, ad;., elocuente.
disicio, icere, ieci, iectum, tr., deshacer, dispersar, esparcir.
dispergo, ere, spersi, sper-sum, tr., dispersar.
displiceo, ere, plicui, pli-citum, tr f., desagradar.
dispono, ere, posui, posi-tum, tr., colocar separa-mente, disponer, arreglar.
disputo, are, avi, atum tr, discutir, tratar, di-sertar.
dissentio, ire, sensi, sen-sum, intr. disentir, ser de distinto parecer; sust., dissensio, onis, t.,
diver-gencia de sentimientos u opiniones, disensin.
dissimilis, e, adj., deseme-jante, diferente; adv., dis-similiter.
dissimulo, are, avi, atum, tr., disimular; ocultar.
dissipo, are, avi, atum, tr., disipar, dispersar, malba-ratar, divulgar.
dissolvo, ere, solvi, solu-tum, tr., disolver; sepa-rar, deshacer, destruir; pagar; dissolutus ( part. usado
como adj.), diso-luto, relajado, libertino; adv., dissolute, relajada-mente.
disto, are, stiti, intr., dis-tar, estar separado; dife-renciarse.
distribuo , uere, ui, utum, tr., distribuir.
diu, adv., por largo tiempo.
diurnus, vase dies.
24

diuturnus, adj., duradero.


diva, vase divus.
divello, ere, velli, vulsum, tr., separar, desgarrar, arrancar, deshacer.
diversus, adj., vuelto en dis-tintas direcciones, sepa-rado; opuesto, contrario; diferente, diverso; ex di-verso,
de distintas direc-ciones.
dives, itis, adj., rico; sust., divitiae, 1 f. pl., riquezas.
divido, ere, visi, visum, tr., dividir, separar.
divus, 2 m., dios; diva, 1 f., diosa; adj., divinus, divi-no; adv., divinitus, por disposicin divina.
do, dare, dedi, datum, tr., dar.
doceo, ere, docui, doctum, tr., ensear, informar; part.adj., doctus, docto, instruido, diestro; sust.,
doctrina, 1 f., enseanza, doctrina, ciencia.
doleo, ere, dolui, intr., do-ler, tener dolor; tr., doler-se, deplorar; sust., dolor, oris, m., dolor, pena, ofensa;
amargura. dolus, 2 m., dolo, engao, fraude, trampa.
domina, 1 f., duea, seo-ra; dominus, 2 m., dueo, seor.
domo, are, domui, domi-tum, tr., domar, someter.
domus, 2 y 4 f., casa, pa-tria; adj., domesticus, de la casa, domstico; nati-vo; interior; sust., domi-cilium, 2
n., domicilio, morada.
donec, conj., mientras, en tanto que.
dono are, avi, atum, tr., regalar.
donum, 2 n., don, regalo.
dormio, ire, ivi o ii, itum, intr., dormir.
dubito, are, avi, atum, intr., dudar, vacilar; sust., dubitatio, onis, f., duda, vacilacin.
dubius, adj., dudoso; adv., dubie.
ducenti, ae, a, num. card., doscientos; ducentesi-mus, ord., ducentesimo; duceni, distr., de doscien-tos en
doscientos.
duco, ere, duxi, ductum, tr., conducir, guiar; alar-gar; construir; contar, considerar, juzgar; ducto, are,
avi, atum, tr., guiar continuamente, conducir a uno y otro lado.
dulcis, e, adj., dulce.
dum, conj., mientras.

25

duo, ae, o, dos; duodecim, card., doce; duodecimus, ord., duodcimo; duode-ni, distr., de doce en doce.
duodeviginti, adj. card., die-ciocho; duodevicesimus, ord., dcimoctavo; duo-duodeviceni, distr., de
dieciocho en dieciocho.
duro, are, avi, atum, tr. e intr., endurecer; sopor-tar; endurecerse, perse-verar, perdurar.
durus, adj., duro, spero, rudo; fuerte, vigoroso, severo, rgido; penoso, difcil; adv., dure.
duumviri, orum o um, 2 m. pl., duunviros, nom-bre de dos magistrados romanos .
dux, ducis, m., gua, jefe, general.
E
ea, adv., por all; eadem, adv., por all mismo.
ebibo, ere, bibi, bibitum, tr., beber hasta el fin, agotar, consumir; absor-ber, succionar.
ebur, eboris, n., marfil.
ecce, interj., he aqu, mira.
edico, ere, dixi, dictum, declarar, proclamar, pu-blicar; part., usado como nombre, edictum, 2 n., edicto,
manifiesto, pro-clama.
edisco, ere, didici, tr., aprender a fondo, pe-netrarse de.
edo, edere y esse, edi, esum, tr., comer; adj., edax, acis, voraz.
edo, ere, didi, ditum, tr., dar a luz, producir, en-gendrar; ejecutar, llevar a cabo; publicar, emitir;
part.adj., editus, elevado, alto.
edoceo, ere, docui, doc-tum, tr., ensear a fondo informar, enterar cabal-mente.
educo, are, avi, atum, tr., educar, formar, criar, ali-mentar.
educo, ere, duxi, ductum, tr., sacar, hacer salir, producir.
effero, f erre, extuli, elatum, tr., sacar; llevar; divul-gar, publicar; elevar, en-salzar; (en pasiva), dejar-se
llevar, ser arrastrado.
efficio, ficere, feci, f ec-tum, tr., producir; hacer, efectuar, cumplir; conse-guir.
effigies, ei, f., imagen, efi-gie.
effugio, f ugere, ffugi, fugi-tum, tr. e intr., huir, es-caparse; evitar, burlar.
effundo, ere, fudi, fusum, tr., derramar; refl., effun-dor y effundere se, derra-marse, lanzarse; part.-adj.,
effusus, tendido suelto, flotante; relajado, prdigo; adv., effuse, pro-fusamente.
egeo, ere, egui, intr. (con ablat. y menos frecuente-mente con genit.), estar necesitado, carecer; sust.,
egestas, atis, f., necesi-dad; egenus, adj., nece-sitado.
26

egredior, gredi, gressus sum, intr., salir, partir, separarse, desembarcar; tr., pasar, sobrepasar, franquear;
sust., egres-sus, 4 m., salida, partida, desembarco.
egregius, adj., egregio, so-bresaliente, excelente; adv., egregie.
ego, pron. pers., yo.
eheu, int., ay! eia, int., ea!
eicio, eicere, ieci, iectum, tr., echar, arrojar (eicere se, lanzarse fuera), lan-zar a tierra; naufragar.
elabor, labi, lapsus sum, intr., deslizarse, escapar-se, desaparecer.
elicio, licere, licui, licitum, tr., hacer salir, sacar; atraer.
elido, ere, si, sum, tr., ha-cer saltar chocando, es-trellar, expulsar, romper, destruir.
eligo, ere, legi, lectum, tr., escoger, elegir.
eloquor, loqui, locutus sum, intr., hablar, expre-sarse tr., decir, exponer.
eludo ere, lusi, lusum, tr., burlar, engaar, mo-farse de.
emineo, ere, minui, intr., sobresalir, resaltar.
eminus, adv., de lejos.
emitto, ere, misi, missum, tr., enviar fuera; lanzar, disparar, soltar.
emendo, are, avi, atum, tr., enmendar, corregir, mejorar.
emo, ere, emi, emptum, tr., comprar.
en, int., mira, he aqu.
enim, conj., pues; etenim, conj., pues, en efecto.
ensis, is, m., espada.
enumero, are, avi, atum, tr., enumerar, contar.
enuntio, are, avi, atum, tr., exponer, informar de, divulgar, revelar.
eo, ire, ivi (ii), itum, intr., ir.
eo, adv., a all; eodem, adv., a all mismo.
epistula, 1 f., carta.
equidem, adv., ciertamente.
equus, 2 m., caballo; sust., eques, itis, m., jinete (en pl.), la caballera; miem-bro del orden ecuestre;
27

de ah el adjetivo eques-ter, tris, tre, de caballe-ros, de caballera; equito, are, avi, atum, intr.,
ca-balgar; equitatus, 4 m., caballera.
erga, prep. de ac., para con.
ergo, conj., por lo tanto.
erigo, ere, rexi, rectum, tr., erigir, levantar; exci-tar, animar.
eripio, ere, ripui, reptum, tr., arrancar, arrebatar; librar; eripere se, esca-parse.
erro, are, avi, atum; intr., andar errante, extraviar-se, errar; sust., error, oris, m., aventura; equi-vocacin,
error.
erudio, ire, ivi (ii), itum, tr., educar, instruir, for-mar, ensear; part.adj., eruditus, erudito, docto.
erumpo, ere, rupi, rup-tum; intr., salir con m-petu, estallar, precipitar-se; sust., eruptio, onis, f.,
salida impetuosa.
eruo ruere, rui, rutum, intr., sacar, extraer, des-enterrar, destruir.
esca, 1 f., comida, alimento.
esurio, ire, ivi (, intr., estar hambriento.
et, conj., y; et... et, no slo... sino tambin.
etiamsi, conj., aunque.
etsi, conj., aunque.
euge, int., ea!
evado, ere, vasi, vasum, intr., salir, evadirse, es-caparse; llegar a ser, ir a parar.
eveho, ere, vexi, vectum, tr., elevar; sacar; lanzar-se; dejarse llevar.
evenio, ire, veni, ventum, intr., suceder, resultar; sust., eventus, 4 m., suce-so, resultado.
everto, ere, verti, versum, tr., derribar, destruir, re-volver.
evoco, are, avi, atum, intr., llamar a s, hacer venir, convocar.
evolo, are, avi, atum, intr., salir volando, escaparse; evolito, are, avi, atum, intr., revolotear.
evolvo, ere, volvi, volutum, tr., desenrollar, explicar, contar.
ex. e, prep. de ab., de, desde.
exaudio, ire, ivi, itum, tr., or a distancia, or clara-mente.
excedo, ere, cessi, cessum, intr., salir, irse, retirarse, partir; tr., exceder, so-brepasar abandonar.
28

excello, ere, intr. (con dat. de persona), aventajar; (con abl. de cosa), sobre-salir; part.adj., excelsus,
elevado, excelso, distin-guido.
excido, ere, cidi, intr., caer de, caerse, deslizarse; perderse, desvanecerse, desaparecer de la me-moria.
excido, ere, cidi, cisum, tr., cortar golpeando, des-truir.
excipio, ere, cepi, ceptum, tr., recoger; recibir, aco-ger; soportar, sorpren-der; seguir, suceder.
excito, are, avi, atum, tr., hacer salir, enardecer, ex-citar, provocar.
excludo, ere, clusi, clu-sum, tr., excluir, recha-zar, impedir.
excudo, ere, cudi, cusum, tr., hacer saltar a golpes, forjar, esculpir, moldear.
excurro, ere, curri y cu-curri, cursum, intr., salir corriendo; sust., excur-sio, onis, f., salida,
co-rrera.
excuso, are, avi, atum, tr., excusar, disculpar, pre-textar; sust., excusatio, onis, f., excusa.
excutio, cutere, cussi, cus-sum, tr., sacudir; arran-car; rechazar, desechar, expulsar.
exemplar, aris, n., ejem-plar, modelo. exemplum, 2 n., copia, ejem-plo, modelo.
exeo, ire, ivi (ii), itum, intr., salir; sust., exitus, 4 m., salida, fin, desenla-ce, resultado.
exerceo, ere, ui, itum, tr., ejercitar, adiestrar; ma-nejar; ejercer, ocuparse; molestar, atormentar.
exercitatus ( part.adj. de exercito), adiestrado, prctico; sust., exercita-tio, onis, 3 f., adiestra-miento,
prctica.
exercitus, 4 m., ejrcito.
exhaurio, ire, hausi, haus-tum, tr., agotar, vaciar, sufrir hasta el fin.
exhibeo, ere, hibui, hibi-tum, tr., mostrar, exhibir, realizar, causar.
exhortor, ari, atus sum, tr., exhortar, excitar.
exigo, ere, egi, actum, tr., echar, expulsar; recla-mar, exigir; pasar, con-sumir
exiguus, adj., escaso, bre-ve, exiguo; adv., exigue; sust., exiguitas, atis, f., escasez, brevedad.
eximius, excepcional, extra-ordinario; adv., eximie.
existimo, are, avi, atum, tr., pensar, juzgar, consi-derar; sust., existimatio, onis, f., juicio, opinin,
reputacin. exitium, 2 n., destruccin, ruina.
exitus, vase exeo.
exorior, oriri, ortus sum, , intr., surgir, nacer, apa-recer, llegar a ser.
exoro, are, avi, atum, tr., pedir insistentemente; doblegar, obtener pidien-do.
29

expedio, ire, ivi, itum, tr., soltar, librar; aprestar, preparar; explicar, exponer; imper., expedit, es til, es
provechoso; part.-adj., expeditus, desemba-razado, presto para la ac-cin, cmodo, fcil, a punto; adv.,
expedite, f-cilmente.
expello, ere, puli, pulsum, tr., expulsar.
experior, tri, pertus sum, tr., experimentar, probar; soportar.
expers, ertis, adj., no par-ticipante; privado, libre de.
expeto, ere, petivi, peti-tum, tr., ansiar, aspirar a.
expleo, ere, plevi, pletum, tr., colmar, satisfacer, completar.
explico, are, avi, atum, tr., desarrollar, desplegar, re-solver, salvar, ejecutar.
exploro, are, avi, atum, tr., explorar, investigar, reconocer; sust., explora-tor, oris, m., explorador,
espa; (en pl.), patrullas de reconocimiento. expono, ere, posui, positum, tr., poner a la vista, exponer,
explicar; desem-barcar. expugno, are, avi, atum, tr., tomar al asalto, asal-tar; sust., expugnatio, onis, f.,
asalto.
exsequor, sequi, secutus sum, tr., seguir; tratar de conseguir, tratar de saber; cumplir, ejecutar; exponer.
exsilium, vase exsul.
exsisto, ere, stiti, intr., sa-lir, surgir; llegar a ser, nacer, existir.
expecto, are, avi, atum, tr., aguardar, esperar; sust., exspectatio, onis, f., espera, expectacin, ansiedad.
exstinguo, stinguere, stin-xi, stinctum, tr., extin-guir, apagar; matar, bo-rrar.
exstruo, ere, struxi, struc-tum, tr., levantar; cons-truir; colmar.
exsul, ulis, m. y f., deste-rrado; sust., exsilium, 2 n., destierro; exulo, are, avi, atum, intr., es-tar, vivir
desterrado. exsulto, are, avi, atum, intr, brincar de gozo, re-gocijarse.
exta, orum, n. pl., vsceras, entraas.
externus, adj., de fuera, ex-terior; extranjero.
exterreo, ere, terrui, terri-tum, tr., aterrar.
exterus, adj. (se usa de or-dinario referido a natio: exterae nationes los pue-blos extranjeros), de fue-ra,
extranjero; comp., ex-terior, oris, exterior; sup., extremus, extremo, ltimo; el ms distante.
extollo, ere, extuli, tr., ele-var, exaltar.
extra, prep. de ac., fuera de.
extraho, ere, traxi, tractum, tr., sacar, arrancar, prolongar.
exuo, exuere, exui, exutum, tr., quitar, desnudar, des-pojar.

30

exuviae, arum, f. pl., vesti-do de que se despoja a alguien; despojos, botn.


F
faba, 1 f., haba.
faber, bri, m., artesano, obrero.
fabula, 1 t., fbula, cuento; obra teatral.
facies, ei, f., forma; rostro, cara; aspecto, apariencia.
facilis, e, adj., fcil; trata-ble, afable; adv., facile, sust., facilitas, atis, f., fa-cilidad, afabilidad.
facinus, oris, n., accin; mala accin, crimen.
facio, facere, feci, factum, tr., hacer; sust., factum, n., hecho, accin; factio, onis, f., bando, partido
poltico. facultas, atis, f., facultad, capacidad; ocasin, opor-tunidad; recursos.
facundia, 1 f., facilidad de palabra, elocuencia; fa-cundus, ad;., elocuente.
fagus, i, 2 f., haya. falx, cis, f., hoz.
fallo, ere, fefelli, falsum, tr., engaar; ocultarse, pasar inadvertido;
fallax, acis, engaador.
fama, 1 f., fama; rumor p-blico; opinin de la gen-te, reputacin.
fames is, f., hambre; esca-sez; avidez.
familia, 1 f., conjunto de servidores de la casa, fa-milia; bienes de la fami-lia; adj., familiaris, e, domstico,
familiar, nti-mo; adv., familiariter, n-timamente; sust., familia-ritas, atis, f., amistad intima, familiaridad.
fanum, 2 n., lugar de culto, templo.
fas, indec. n., lo lcito por ley Divina, ley divina; derecho.
fascis, is, m., haz, fajo de lea; pl., fasces, haz de varas del que sobresala la hoja de un hacha; lo lle-vaban
los lictores delan-te de los prirneros magis-trados de Roma como smbolo de su suprema autoridad.
fasti, orum, m. pl., das de audiencia; calendario; fastos.
fateor, fateri, fassus sum, tr., confesar; admitir.
fatum, 2 n., prediccin pro-ftica; destino, hado; ad;., fatalis, e, destinado, determinado por el hado; fatal.
fauces, cium, f. pl., gargan-ta, fauces; paso angosto, desfiladero.
faveo, ere, favi, fautum, intr. (con dat.), favore-cer, proteger; sust., fa-vor, oris, m., favor; apro-bacin,
aplauso.

31

fax, cis, f., tea, antorcha.


febris, is, f., fiebre;
februa-rius, 2 m., febrero, mes de las purificaciones.
fel, fellis, n., hiel.
felix, icis, adj., fecundo, fe-liz; adv., feliciter; sust., felicitas, atis, felicidad, buena suerte.
femina, 1 f., hembra, mujer.
fenestra, 1 f., ventana.
fenus oris, n., inters, pro-ducto que da el dinero; fenerator, oris, m., pres-tamista.
fera, vase ferus.
ferax, acis, adj., feraz.
fere, adv., casi.
feriae, 1 f. pl., das de fiesta.
ferio.ire (como perfecto y supino se usan percussi, percussum), tr., herir.
fero, ferre, tuli, latum, tr., llevar, traer; presentar; obtener; producir; so-portar; declarar, referir.
ferox, ocis, adj., feroz, sal-vaje; impetuoso, intrpi-do: ferociter; sust., fero-cia, 1 f., y ferocitas, atis, f.,
osada, arrogancia, fe-rocidad.
ferrum, 2 n., hierro; arma (en general); adj., fer-reus, de hierro, frreo, insensible.
fertilis, e, adj., frtil; sust., fertilitas, atis, f., fertili-dad.
ferus, adj., fiero, indmito, salvaje; sust., fera, 1 f., fiera; feritas, atis, f., fie-reza.
ferveo, ere, fervui, intr., hervir.
fessus, adj., cansado, fati-gado.
festino, are, avi atum, intr., apresurarse, darse prisa; tr., apresurar, ace-lerar.
festus, adj., festivo, de fiesta.
fidelis, e, adj., fiel; adv., fideliter, sust., fidelitas, atis, f., fidelidad. fides, ei, f., fe, confianza; lealtad;
crdito; prueba; certeza; palabra empea-da; verdad. fido, ere, fisus sum, intr. (con dat.), confiar. fiducia, 1
f., confianza. fidus, adj., fiel, leal.
figo, ere, fixi, fixum, tr., fijar, sujetar; clavar.
figura, 1 f., figura, forma.
32

filius, 2 m., hijo; filia, 1 f., hija.


filum, 2 n., hilo.
findo, ere, fidi, fissum, tr., hender, partir, dividir; abrir; surcar.
fingo, ere, finxi, fictum, tr., formar, modelar, imagi-nar, suponer; inventar, fingir; part.adj., fictus, fingido,
falso. finis, is, m., lmite; ( pl. ), te-rritorio; fin; finio, ire, ivi, itum, tr., limitar, determinar; adj.,
fniti-mus, lindante, vecino; pariente.
fio, fieri, factus sum (se usa como pasiva de facio), ser hecho; resultar; ha-cerse; suceder.
firmus, adj., firme, seguro, fuerte; adv., firme y fir-miter, firmo. are. avi, atum, tr., afirmar, forta-lecer.
flagito, are, avi, atum, tr., pedir con insistencia, im-portunar.
flagitium, 2 n., infamia.
flagro, are, avi, atum, intr., arder; desear ar-dientemente.
flamma, 1 f., llama.
flavus, adj., rubio dorado.
flecto, ere, flexi, flexum, tr., doblar; doblegar; mo-ver, desviar, apaciguar.
fleo, ere, flevi, fletum, intr., llorar; tr., llorar a al-guien; sust., fletus, 4 m., llanto.
flo, are, flavi, flatum, intr., soplar.
flos, floris, m., flor; vb, flo-reo, ere, ui, intr., flore-cer; part.adj., florens, entis, florido, en flor.
fluo, ere, fluxi, fluxum, intr., fluir, manar; sust., fluctus, 4 m., ola; flumen, inis, n., ro.
fluvius, 2 m., ro.
focus, 2 m., hogar; foculus, 2 m., pequeo hogar, fo-garil, brasero.
fodio, ere, fodi, fossum, tr. cavar; sust., fossa, 1 f. foso. trinchera.
foedus, eris, n., pacto, tra-tado. foedus, adj., feo, sucio, re-pugnante; deshonroso, vil; adv., foede.
folium, 2 n., hoja.
fons, fontis, m., fuente; ori-gen.
for, fari, fatus sum, tr., ha-blar.
foras, adv., afuera; foris, adv., fuera, de fuera;
foris, is, f., hoja de puerta doble; ( pl. ), puerta, en-trada.

33

forma, 1 f., forma, figura; tipo, clase; belleza. formosus, a, um, adj., her-moso.
formido, inis, j., espanto, terror.
fors, nom., y forte, abl., nicos casos usados del nombre fors, fortis, suer-te, propiamente lo que se aporta o
trae; fors con sit y an da forsitan, tal vez; forte se usa como adv., por casualidad; for-tasse, adv., quizs.
fortis, e, adj., amistoso, brioso, valeroso, esforza-do ( rara vez poderoso, fuerte); adv., fortiter; sust.,
fortitudo, inis, f., bravura fortaleza.
fortuna, 1 f., fortuna, suer-te; ( pl.), bienes de for-tuna.
forum, 2 n., plaza de mer-cado, foro.
foveo, ere, fovi, fotum, tr., calentar, enardecer, aca-riciar, mantener.
frango, ere, fregi, fractum, tr., quebrar, partir, rom-per.
frater, tris, m., hermano; adj., fraternus, fraterno, de hermano; adv., fra-terne.
fraus, fraudis, f ., engao, fraude; error; dao, de-trimento.
fremo, ere, ui, itum, intr., zumbar, bramar; mur-murar; sust., fremitus, 4 m., zumbido, bramido; murmullo.
frequens, entis, adj., apre-tado, denso, numeroso; frecuente, repetido; adv., frequenter; sust., fre-quentia,
1 f., afluencia, concurrencia.
fretus, adj. (con abl.), con-fiado, apoyado.
frigus, oris, n. fro; adj., frigidus, fro, fresco.
frons, frondis, f., hoja: fronda, follaje.
frons, frontis, f., frente; cara, fachada.
fructus, vase fruor.
fruges, frugum, f. pl., fru-tos de la tierra.
frumentum, 2 n., grano, tri-go; adj., frumentarius, referente al trigo; vb., frumentor, 1 tr., hacer provisin
de grano, forra-jear.
fruor, ui, fructus sum, irtr. (con abl.), gozar; sust., fructus, 4 m., fru-to, provecho, producto; renta,
recompensa. frustra, adv., en vano.
fuga, 1 f., huida, fuga; des-tierro; fugo, are, avi, atum, tr., poner en fuga, ahuyentar.
fugio, fugere, fugi, fugitum, intr., huir; tr., huir a al-guien o de alguien, evi-tar; sust., fugitivus, 2 m. fugitivo,
desertor. fulgeo, ere, fulsi y fulgo, ere, intr., brillar, resplan-decer; fulgor, oris, m. brillo; fulgur, uris,
n., re-lmpago. fulmen, inis, n., rayo.
fumus, 2 m., humo.
34

fulvus, adj., rubio oscuro.


fundo, ere, fudi, fusum, tr., derramar. verter ; producir en abundancia; esparcir, difundir, desple-gar; intr.,
fundir, derra-marse, esparcirse.
fundus, 2 m fondo; finca rstica, hacienda, adv. funditus, de raz, comple-tamente; fundo, are, avi, atum,
tr., consolidar, ase-gurar, establecer; de aqu fundamentum, 2 n., ci-miento, fundamento.
fungor, fungi, functus sum, intr. (con abl.), desempe-ar, cumplir.
funis, is, m., cuerda, cable.
funus, eris, n., funeral, en-tierro; pira; cadver; muerte violenta, destruc-cin, ruina.
fur, furis, m., ladrn; adv., furtim, furtivamente, a hurtadillas; sust., furtum, 2 n., robo, hurto.
furo, ere, furui, intr., estar furioso, enfurecerse, des-variar; sust., furor, oris, m., furor, rabia; furia, 1 f.,
furia, delirio; Furiae, las Furias, divinidades vengadoras. Eran tres, Alecto, Megera y Tisfone.
G
galea, 1 f., yelmo o casco con carrilleras usado por los soldados romanos.
gallus, 2 m., gallo; gallina, 1 f., gallina.
gaudeo, ere, gavisus sum, intr., gozar, alegrarse; sust., gaudium, 2 n., go-zo, alegra.
gelu, us, n., hielo; gelidus, adv., helado, glido.
geminus, adj., gemelo; do-ble.
gemma, 1 f., piedra precio-sa, perla; yema.
gemo, ere, gemui, gemitum, in.r., gemir; tr., deplo-rar, lamentar; sust., ge-mitus, 4 rn., gemido, la-mento.
gena, 1 f., mejilla.
gener, eri, m., yerno.
genetrix, genitor, vase gigno.
genius, 2 m., espritu que tutelaba a cada cual des-de su nacimiento; genio.
gens, gentis, f., conjunto de familias procedentes de un tronco comn que lle-vaban el mismo nombre;
parentela; pueblo, raza.
genu, 4 n., rodilla.
genus, eris n., origen, naci-miento; linaje; raza, na-cin; gnero, clase, es-pecie.
gero, ere, gessi, gestum, tr.. llevar: hacer. realizar. ejecutar; ejercer; gerere se, portarse; gerere mo-rem
alicui, complacer a alguno.
35

gigno, ere, genui, genitum, tr., engendrar, producir; dar a luz; sust., genetrix, icis, f., madre; genitor,
oris, m., padre.
gladius, 2 m., espada; sust. gladiator, oris m., gla-diador, espadachn.
gloria, 1 f., gloria, fama, re-nombre; jactancia; vb., glorior, ari, atus sum, intr., gloriarse, jactarse.
gradus, 4 m., paso; pelda-o, escaln; posicin (de un combatiente); grado, rango.
gradior, gradi, gressus sum, intr., andar, caminar; sust., gressus, 4 m., paso, marcha.
grandis, e, adj., crecido, elevado (de estatura); de edad avanzada; sublime, magnfico.
grando, inis, f., granizo.
gratulor, ari, atus sum, intr. (con dat.), congratu-lar, felicitar; sust., con-gratulatio, onis, f.,
felici-tacin, congratulacin. gratus, adj., agradable, gra-to: amable. encantador: agradecido; sust., gratia,
gracia, favor; influencia; reconocimiento; grati-tud; gratia (con gen.), a causa, por razn de: habere gratiam
alicui, sentir gratitud hacia uno; gratias agere o referre, dar las gracias; gratias alicui facere, perdonar a
uno; adj., gratiosus, in-fluyente.
gravis, e, adj., pesado, gra-ve; molesto; penoso; im-portante, de peso; adv., graviter; sust., gravitas, atis,
f., peso; severidad, gravedad, importancia.
grex, gregis, m., rebao; banda, tropa.
guberno are, avi, atum, tr., dirigir, gobernar, guiar; sust., gubernator, oris, m., timonel; guber-natio
onis, f., gobierno, direccin, manejo.
gula, 1 f., garganta.
gurges, itis, m., remolino; mar, ola.
gustus, us, m., gusto. De-nota primero el hecho de gustar o probar algo; luego el gusto o sabor de lo
probado. En la cena o comida romana gustus era el aperitivo.
gutta, 1 f ., gota, lgrima.
H
habena, 1 f., rienda.
habeo, ere, ui, itum, tr., tener, poseer; contener; considerar, estimar; sust., habitus, 1 m., modo de ser,
condicin, disposi-cin, porte; vestido; ha-bito, are, avi, atum, intr., vivir, habitar.
hac, adv. de lugar, por aqu.
haereo, ere, haesi, haesum, intr., estar adherido, ad-herirse, mantenerse fir-me, estar indeciso, vaci-lar;
haeres, edis, m. y f., heredero legal; haeredi-tas, atis, f., herencia.
harena, 1 f., arena.

36

haruspex, icis, m., arspi-ce, el que examina las entraas de las vctimas, en oposicin a auspex, que
examina el vuelo de las aves.
hasta, 1 f., Ianza, pica. Era entre los romanos smbo-lo de propiedad. De ah que se plantara una lan-za sobre
lo que se venda como deuda al Tesoro o como botn de guerra: sub hasta vendere, vender en subasta;
hastatus, i, m.. soldado armado de lanza, lancero. Ocupaba la primera fila en la lnea de batalla.
haud, adv., no.
haurio, ire, hausi, haus-tum, tr., sacar (agua), ex-traer; beber; apurar, ago-tar, consumir, disipar.
hedera, 1 f., yedra.
hei, intr., ay !
herba, 1 f., hierba, planta; csped .
heri, adv., ayer.
heu, interj., ay !
hibernus, adj., de invierno, invernal; sust., hiberna, orum, 2 n. pl., cuarteles de invierno.
hic, haec, hoc, adj., ste; hic, adv. de lugar, aqu; hinc, adv. de lugar, de aqui.
hiems, hiemis, f., invierno; ( pot.), tempestad.
historia, 1 f., narracin his-trica, historia; cuento, fbula.
hodie, adv., hoy.
homo, inis, m., ser huma-no, hombre, persona.
honestus, adj., honrado, distinguido, digno de con-sideracin; adv., hones-te; sust., honestas, atis, f.,
consideracin, digni-dad . honradez.
honos, oris, m., honor, consideracin, estima; cargo honorfico; premio, recompensa; gala, belleza.
hora, 1 f., hora.
horreo, ere, ui, intr., ho-rrorizarse, erizarse, estre-mecerse; tr., sentir ho-rror de; adj., horribilis, e,
horrible; horridus, adj., erizado, spero; crespo; rudo, inculto; adv.. horride; sust., hor-ror, oris, m.,
estremeci-miento, horror; horresco, ere, horrui, intr., poner-se erizado; horrorizarse.
horreum, i, n., granero.
hortor, ari, atus sum, tr., exhortar, excitar, animar.
hortus, 2 m., huerto, jardn.
hospes, itis, m., husped (el que hospeda y el hos-pedado por amistad), fo-rastero, extranjero; hos-pitium, 2
n., hospedaje de amistad; vnculo entre el que hospeda y el hospe-dado; relaciones de hos-pitalidad;
37

alojamiento.
hostia, 1 f., vctima ofrecida en expiacin para aplacar a la divinidad. Se opone a vctima, ofrenda en accin
de gracias. Luego pas a significar vctima en general.
hostis, is, m., enemigo (p-blico; adj., hostilis, e, hostil, del enemigo; adv., hostiliter.
huc, adv. de lugar, a aqu.
humanus, adj., humano; comprensivo, bondadoso; educado, de finos moda-les; adv., humane y hu-maniter,
sust., humani-tas, atis, f., natural hu-mano, humanidad, afabi-lidad, benevolencia; edu-cacin, delicadeza de
mo-dales.
humilis, e, adj., bajo, pe-queo; humilde, dbil; mezquino, vil; sust., hu-militas, atis, f ., peque-ez, baja
estatura; mo-destia; debilidad; mez-quindad de alma.
humus, 2 f., tierra, suelo.
I
iaceo ere, iacui, intr., ya-cer, estar echado; dor-mir, estar muerto, flotar; estar abatido.
iacio, iacere, ieci, iactum, tr., lanzar, disparar, echar; construir; decir; producir; iacto, are, avi, atum, tr.,
lanzar con fre-cuencia, lanzar de un lado a otro, agitar; pro-ferir, lanzar; meditar; jactarse; sust., iactura, 1 f.,
Ianzamiento, prdi-da, gasto; iaculum, 2 n., jabalina.
iam, adv., ya.
ianua, 1 f., puerta (de la casa); entrada.
ibi, adv., all; ibidem, adv., all mismo.
ictus, part. de ico, 3 tr., golpeado; herido; pactado sust., ictus, 4 m., golpe herida.
idem, eadem, idem, adj. pron. el mismo.
idoneus, adj., apropiado apto.
idus, iduum, 4 pl. t., los Idus, el da 15 de mes en marzo, mayo, iulio y octubre; el 13 en los dems meses.
ignarus, adj., ignorante; desconocido.
ignavus, adj., perezoso, de-sidioso, cobarde; adv., ig-nave; sust., ignavia, 1 f., pereza, desidia, cobarda.
ignis, is, m., fuego.
igitur, conj., por lo tanto, as que.
ignominia, 1 f, afrenta, ignominia, deshonor
ignoro, are, avi, atum, tr., ignorar, desconocer.

38

ignosco, ere, gnovi, gno-tum, tr. (acus. de cosa, dat. de persona), perdo-nar, dispensar; part.adj.,
ignotus, desconocido.
ille, illa, illud, adj.pron., aquel; illac, adv., por all; illic, adv., all; illinc, adv., de all; illuc, adv., a all.
illudo (inludo), ere, lusi, lusum, intr. y tr., mofar-se de, ultrajar a.
illustris, vase inlustris.
imago, inis, f., retrato, co-pia; imagen ( de los an-tepasados, modelada en cera, que estaba en el atrio y que
se llevaba en los funerales), estatua; eco; aparicin, visin, es-pectro, sombra; repre-sentacin, idea.
imber, bris, m., lluvia, tor-menta, aguacero.
imitor, ari, atus sum, tr., copiar, reproducir, imi-tar; sust., imitatio, onis, f., imitacin.
immanis, e, adj., enorme, monstruoso; inhumano, feroz; sust., immanitas, atis. f.. fiereza.
immemor, oris, adj., olvi-dadizo, descuidado.
immineo, ere, minui, intr. (con dat.), pender sobre, amenazar.
immisceo, ere, miscui, mixtum, tr., mezclar con (dat.).
immitis, e, adj., cruel.
immitto, ere, misi, mis-sum, tr., enviar a, man-dar contra; soltar, lan-zar, arrojar; impulsar, incitar.
immortalis, e, adj., inmor-tal.
immotus, a, um, part. de immoveo, impasible, in-mutable.
impedio, ire, ivi, itum, tr., enredar, trabar; impedir; apartar; sust., impedi-mentum, 2 n., impedimen-to,
obstculo; (en pl.), impedimenta, bagajes.
impello, ere, puli, pul-sum tr., empujar, im-pulsar; incitar, inducir; sust., impulsus, 4 m., gol-pe,
impulso, instigacin. impendeo, ere, intr. (con dat.), pender, estar colga-do sobre, amenazar.
imperator, vase impero.
imperitus, adj., inexperto, desmaado, desconoce-dor; adv., imperite; sust., imperitia, 1 f., inexpe-riencia.
imperium, 2 n., mando; autoridad, poder supre-mo (concedido a determi-nados magistrados, que llevaba
consigo el mando militar y la jurisdiccin); soberana; dominio, im-perio.
impero, are, avi, atum, intr., tener el mando, do-minar, imperar; tr. (acus. de cosa y dat. de perso-na),
mandar, ordenar, exigir; sust., imperatum, 2 n., orden, mando; imperator, oris, m., general en jefe.
impetro, are, avi, atum, tr. e intr., conseguir, lo-grar con ruegos, impe-trar.
impetus, 4 m., ataque, car-ga; impetuosidad, vehe-mencia; furia.

39

impiger, gra, grum, adj., activo, diligente; adv., impigre.


impius, adj., impo, irreve-rente; adv., impie.
impleo, ere, evi, etum, tr., llenar, colmar, cumplir, saciar.
implico, are, plicui, plici-tum (se usan tambin las formas regulares avi, atum); tr., trabar; enla-zar;
rodear, envolver.
imploro, are, avi, atum, tr., invocar llorando, im-plorar; suplicar.
impono, ere, posui, positum, tr., poner en, colo-car sobre; imponer, cau-sar; asignar, poner al mando de.
improbus, adj., malvado, perverso, desvergonzado; adv., improbe.
improvisus, adj., inespera-do, impensado, imprevis-to; adv., improviso.
imprudens, adj., imprevi-sor, desprevenido, im-prudente; adv., impru-denter sust., impruden-tia, 1 f.,
imprevisin. impulsus, vase impello.
impune, adv., impunemente.
imus, vase inferior.
in, prep., de acusativo, a, al interior de, para con; 2, de ablativo, en.
inanis, e, adj., vaco, falto; intil, vano; adv., ina-niter.
incautus, adj., incauto, des-prevenido; imprevisto; adv., incaute.
incedo, ere, cessi, cessum, intr., adelantarse, avan-zar; extenderse; pe-netrar; tr., acometer, apoderarse
de.
incendo, ere, cendi, cen-sum, tr., pegar fuego, in-cendiar; inflamar, exci-tar; sust., incendium, 2 n.,
incendio, fuego. inceptum, vase incipio.
incertus, adj., incierto, du-doso.
incido, ere, cidi, casum, intr., caer en, caer sobre, incidir; encontrar casual-mente; dar en; incurrir;
suceder; presentarse.
incido, ere, incidi, incisum, tr., cortar, grabar.
incipio, cipere, cepi, cep-tum, tr. e intr., comen-zar; sust., inceptum, 2 n., comienzo, empresa.
incito, are, avi, atum, tr., mover rpidamente, ace-lerar; estimular, incitar.
includo, ere, clusi, clu-sum, tr., encerrar, apri-sionar, incluir.
incognitus, adj., descono-cido.
incolo, ere, colui, cultum, tr., habitar, vivir en; sust., incola, 1 m., habi-tante.
40

incolumis, e, adj., sano y salvo, inclume; sust., in-columitas, atis, f., salud.
incommodus, adj., inconve-niente, molesto, incmo-do; adv., incommode; sust., incommodum, 2 n.,
molestia, desgracia.
incredibilis, e, adj., incre-ble; adv., incredibiliter.
increpo, are, crepui, cre-pitum, intr., crepitar, re-sonar; tr., hacer resonar; gritar contra, echar en cara.
incumbo, ere, cubui, cubi-tum, intr., lanzarse sobre, echarse sobre; esforzar-se, entregarse a.
incurro, ere, curri y cu-curri, cursum, intr., correr a, lanzarse, precipi-tarse, acometer; incu-rrir;
tropezar, chocar; sust., incursio, onis, f., choque, correra, incur-sus, 4 m., ataque, embes-tida.
inde, adv., de all; indidem, adv., de all mismo.
index, icis, m., delator; sust., indicium, 2 n., de-lacin, prueba; indico, are, avi, atum; tr., de-latar,
descubrir. indico, ere, dixi, dictum, tr., declarar, proclamar, publicar, anunciar, con-vocar.
indignus, adj., inmerece-dor, indigno; inmereci-do; adv., indigne sust., indignitas, atis, f., indignidad vb.,
indignor, ari, atus sum, tr., considerar indigno, despreciar; in-dignarse, irritarse.
indoles, is, f., disposicin natural, inclinacin.
induco, ere, duxi, ductum, tr., conducir dentro, me-ter; llevar; introducir; cubrir; inducir.
induo, ere, indui, indutum, tr., vestir, ponerse (una prenda), revestirse.
indulgeo, ere, dulsi, dul-tum, intr. (con dat.), condescender, ser indul-gente, ser complaciente; sust.,
indulgentia, 1 f., in-dulgencia.
industria, 1 f., destreza, ma-a, aplicacin.
indutiae, 1 f. p2., armisticio, tregua.
ineo, ire, ivi (ii), itum, intr. y tr., entrar en; em-prender, comenzar; cum-plir.
inermis, e, adj., desarma-do, inerme; indefenso
iners, ertis, adj., inactivo perezoso; sust., inertia 1 f., pereza, inactividad.
infandus, a, um, adj., in-decible.
infectus, part.adj., no he-cho, no realizado.
infelix, cis, adj., estril, improductivo; adv., infe-liciter.
infensus, adj., hostil, irrita-do; amargo.
infero, ferre, tuli, latum, tr., llevar adentro, intro-ducir, meter; atacar; avanzar; causar.
inferus, adj., de abajo; sust., inferi, 2 m. pl., mo-radores del mundo sub-terrneo, del reino de la muerte;
41

comp., inferior, ms bajo, inferior; sup., imus, el ms bajo, el ms profundo.


infestus, adj., hostil; peli-groso, amenazador.
infidus, a, um, adj., infiel, desleal, traidor.
infirmus, adj., dbil.
influo, ere, fluxi, fluxum, intr., afluir, desembocar.
infra, prep. de ac., deba-jo de.
infula, 1 f., casquete de fle-cos de lana blancos y ro-jos anudados a intervalos iguales con una cinta. Lo
usaban en sus ritos los sacerdotes. Se cea a la cabeza de las vctimas.
ingenium, 2 n., disposicin natural (de una persona o cosa), naturaleza, tem-peramento, genio, talento
natural, ingenio.
ingens, entis, adj., inmen-so, vasto, ingente.
ingenuus, adj., libre de na-cimiento; abierto, libe-ral; adv., ingenue.
ingratus, adj., desagrada-ble, enfadoso; desagrade-cido, ingrato; adv., in-grate.
ingredior, gredi, gressus sum, tr. e intr., entrar; emprender, comenzar.
inhonestus, adj., deshonra-do; despreciable.
inicio, icere, ieci, iectum, tr., lanzar, echar, arrojar contra o sobre; tender sobre; infundir.
inimicus, adj., enemigo; da-oso; adv., inimice; sust., inimicus, 2 m., enemi-go (personal); inimicitia,
enemistad. iniquus, adj., desigual; in-justo, inicuo; desfavora-ble; indignado; sust., ini-quitas, atis, f.
iniqui-dad; condicin desfavo-rable, desacuerdo.
initium, 2 n., comienzo.
iniuria, 1 f., injusticia; in-juria; afrenta, insulto.
iniussu, 4 m. (slo en abl.), sin orden.
iniustus, adj., injusto; adv., iniuste.
inlustris, e, adj., brillante; claro, manifiesto; famoso, ilustre; inlustro, are, avi, atum, tr., esclare-cer;
ensalzar. innocens, entis, adj., ino-fensivo, inocente; sust., innocentia, 1 f., inocencia.
innuptus, adj., no casado, soltero.
inops, opis, adj., sin recur-sos, pobre; necesitado; sust., inopia, 1 f., falta de recursos, escasez.
inquam, quis, quit, def. tr., decir.
inquiro, ere, quisivi, qui-situm, tr., inquirir, inves-tigar.
42

inrideo, ere, risi, risum, intr., burlarse; tr., bur-larse de alguien o de algo; sust., inrisus, 4 m., burla.
inrumpo, ere, rupi, rup-tum, intr., irrumpir, pre-cipitarse en; tr., penetrar.
insanus, adj., loco; furioso; adv., insane sust., insa-nia, 1 f., locura; vb., in-sanio, ire, ivi (ii) itum,
intr., estar loco, estar fu-rioso.
inscius, adj., desconocedor, ignorante.
inscribo, ere, scripsi, scriptum, tr., inscribir, titular, asignar.
insequor, sequi, secutus sum, tr., seguir de cerca, perseguir; part.adj., in-sequens, entis, siguiente.
insero, ere, serui, sertum, tr., meter, hacer entrar; contar entre.
insidiae, 1 pl., asechanzas, emboscada; intrigas.
insido, ere, sedi, sessum, intr., sentarse, posarse; establecerse, arraigar.
insignis, e, adj., distingui-do, insigne.
insipiens, entis, adj., insen-sato, necio.
insisto, ere, stiti (con dat.), estar en pie en o sobre, pisar; detenerse; seguir, perseguir, insistir.
inspicio, ere, spexi, spec-tum, tr., mirar de cerca, examinar.
inspiro, are, avi, atum, tr., soplar en, inspirar.
instituo, ere, stitui, stitu-tum, tr., establecer, fun-dar; erigir, construir; emprender, comenzar; instruir,
adiestrar; sust., institutum, 2 n., plan es-tablecido, costumbre, ins-titucin.
insto, stare, stiti, intr., ser inminente, echarse enci-ma; instar, apremiar, in-sistir.
instruo, ere, struxi, struc-tum, tr., ordenar, formar, disponer; instruir, equi-par; levantar, construir.
insuetus, part.adj., no acostumbrado; desusado, extraordinario.
insula, 1 f., isla; grupo de casas de alquiler.
insum, esse, intr., estar dentro; ser inherente a, tener, poseer.
integer, gra, grum, adj. intacto; entero, completo, fresco, ntegro; puro limpio; imparcial; adv. integre;
sust., integritas, atis, f., integridad.
intellego (intelligo), ere, lexi, lectum, tr., enten-der.
intendo, ere, tendi, ten-tum tr., tender, dirigir a; concentrar; part.adj., intentus, tenso, atento.
inter, prep. de ac., entre, dentro de, durante; intra, prep. de ac., dentro de; intro, adv., adentro; in-tus, adv.,
dentro, de den-tro.

43

intercedo, ere, cessi, ces-sum, intr., haber entre, interponerse; intervenir, poner el veto; sust., in-tercessio,
onis, f., veto (de los tribunos).
intercipio, cipere, cepi, ceptum, tr., interceptar.
intercludo, ere, clusi, clu-sum, tr., cerrar, copar, bloquear.
interdico, ere, dixi, dic-tum, prohibir, excluir.
intereo, ire, ivi (ii), itum. intr., perecet, morir; sust., interitus, 4 m., muerte, destruccin.
interficio, ficere, feci fec-tum, tr., matar.
interimo, ere, emi, emptum, tr., matar.
interior, oris, de ms aden-tro, interior; super., inti-mus, el ms interior; n-timo.
intermitto, ere, misi, mis-sum, tr., dejar en medio, interrumpir.
interpello, are, avi, atum, tr., interrumpir; obstruir, impedir.
interpono, ere, posui, positum, tr., colocar entre, interponer; aducir, apor-tar; fidem interponere, dar su
palabra. interpres, etis, m., media-dor, negociador, intr-prete.
interrogo, are, avi, atum, tr., preguntar, interrogar.
interrumpo, ere, rupi, ruptum, tr., romper, hacer pedazos; cortar, inte-rrumpir.
intersum, esse, fui, intr., estar entre; haber dife-rencia (con abl.), in his rebus nihil interest, no hay
diferencia alguna en-tre estas cosas, interve-nir, participar (con dat.) consiliis interesse, inter-venir en los
planes; impers., interest, impor-ta; mea, tua, sua interest, me importa a m, a ti, a l; regis interest, le
importa al rey; ad salu-tem rei publicae, a la sal-vacin de la repblica.
intervallum, 2 n., intervalo (de espacio o tiempo).
intervenio, ire, veni ven-tum, intr., llegar entre tanto; intervenir, inte-rrumpir, mezclarse en (con dat. ).
intestinus, adj., interior, ci-vil, domstico. intimus, vase interior.
intro, are, avi, atum, intr. y tr., entrar.
introduco, ere, duxi, duc-tum, tr., meter, introdu-cir.
introeo, ire, ivi (ii), itum, intr., entrar; sust., introi-tus, 4 m., entrada.
intueor, eri, tuitus sum, tr., mirar atentamente, considerar, contemplar.
inultus, a, um, adj., sin venganza.
inutilis, e, adj., intil.
invado, ere, vasi, vasum, tr. e intr., penetrar; in-vadir, acometer, asaltar, atacar.
44

invalidus, adj., dbil, sin fuerzas.


inveho, ere, vexi, vectum, tr., acarrear, transpor-tar; dep., invehor, ir, via-jar; lanzarse, atacar.
invenio, ire, veni, ventum, tr., encontrar, inventar, descubrir.
invictus, adj., invencible, in-victo.
invideo, ere, vidi, visum, intr. (con dat.), mirar con envidia, envidiar; part.-adj., invisus, odioso; adj.,
invidus, envidioso; sust., invidia, 1 f., envidia, ma-levolencia; adj., invidio-sus, envidioso.
invito, are, avi, atum, tr., invitar, convidar; atraer.
invitus, adj., forzado, con-tra su voluntad.
iocus, i, m.; en pt., ioci y ioca, orum: juego de pa-labras, chiste; per iocum, en broma; iocor, ari, intr.,
bromear. ipse, ipsa, ipsum, adj.pron., l mismo, en persona.
ira, 1 f., ira, clera. irascor, irasci, iratus sum, intr., airarse, enojarse; (con dat.), enojarse con-tra;
part.adj., iratus, irri-tado.
irrideo, irrisus, vase in-rideo, inrisus.
irrumpo, vase inrumpo.
is, ea, id, pron., l, ella, ello.
iste, ista, istud, adj.pron., ese; istac, adv., por ah; istic, adv., ah; istinc, adv., de ah; istac, adv., a ah.
ita, adv., as; itaque, conj., por lo tanto, as que; item, adv., asimismo.
iter, itineris, n., jornada, viaje; marcha, camino; iter facere, ir de camino, viajar; iterum, adv., de nuevo.
iubeo, ere, iussi, iussum, tr., mandar, ordenar; sust., iussu, 4 m., abl., por orden; iussa, 2 n. pl., rdenes,
mandatos.
iucundus, adj., delicioso, agradable, placentero; adv., iucunde; sust., iucunditas, atis, f., deli-cia, placer.
iudex, icis, m., juez, rbi-tro; sust., iudicium, 2 n., accin judicial, juicio, proceso; fallo, sentencia; tribunal;
opinin, juicio, criterio; iudico, are, avi, atum, tr., juzgar, dictar sentencia; ser juez; opi-nar, tener por.
iugum, 2 n., yugo; yunta; cumbre de una montaa, cima; sierra; yugo sim-blico bajo el que desfi-laban los
vencidos.
iumentum, 2 n., bestia de tiro o de carga, acmila.
iungo, ere, iunxi, iunctum, tr., juntar, unir, engan-char, uncir; hacer, trabar (un pacto).
iunior, vase iuvenis.
iurgium, i, n., altercado, ria, pendencia.

45

ius, iuris, 3 n., derecho, jus-ticia (humana), ley; tri-bunal de justicia; auto-ridad legal; iure, abl., en justicia,
rectamente; iuro, are, avi, atum, tr. e intr., jurar, prestar ju-ramento; sust., ius iuran-dum, juramento. iustus,
adj., conforme a derecho, justo, recto, legiti-mo, equitativo, debido, razonable; adv., iuste; sust., iustitia, 1 f.,
dere-cho; equidad, justicia. iuvenis, e, adj., joven; sust., el joven o la joven que ha dejado de crecer y se
halla en plena edad; iuniores, los jvenes des-tinados a formar en el ejrcito activo, de 17 a 45 aos;
iuventus, utis, f., la juventud.
iuvo, are, iuvi, iutum, tr., ayudar, agradar, deleitar.
iuxta, prep. de ac., junto a.
K
Kalendae, arum, f., las ca-lendas o primer da de mes .
L
labor, labi, lapsus sum, intr., deslizarse, resbalar; caer en error; sust., lap-sus, 4 m., acto de desli-zarse, cada,
error; labe-facto, are, avi, atum, tr., hacer vacilar, sacudir, conmover; arruinar.
labor, oris, m., esfuerzo, fatiga, trabajo; desgra-cia, sufrimiento; laboro, are, avi, atum, intr., tra-bajar,
afanarse; penar; hallarse en peligro; pa-decer.
lac, lactis, n., leche.
lacero, are, avi, atum, tr., desgarrar, destrozar.
lacesso, ere, cessivi, cessi-tum, tr., provocar, inci-tar, hostigar.
lacrima, 1 f., lgrima; vb., lacrimo, are, avi, atum, tr., llorar; gotear.
lacus, 4 m., lago.
laedo, ere, laesi, laesum, tr., ofender, daar, he-rir (a golpes); ultrajar, afrentar.
laetus, adj., alegre, agrada-ble, riente; lozano, feraz, copioso, rico; adv., laete; sust., laetitia, 1 j.} alegra,
gozo; laetor, ari, atus sum, intr., alegrarse.
laevus, adj., izquierdo, si-tuado a la izquierda, des-favorable, siniestro.
lana, 1 f., lana; laniger, era, erum, el que lleva lana, lanudo.
langueo, ere, langui, 2 intr., languidecer.
lapis, idis, m., piedra; piedra miliaria (mojn que seataba las millas); piedra preciosa.
lapsus, vase labor.
laqueus, i, m., lazo.
lar, laris, m., hogar, casa; (en pt.), lares, dioses de la familia.

46

largus, adj., abundante; li-beral, generoso; adv., lar-ge; largior, iri, itus sum, tr., dar con largueza;
so-bornar con ddivas; lar-gitio, onis, f., liberalidad, prodigalidad, soborno.
lassus, adj., cansado, des-fallecido, agotado; sust., lassitudo, inis, f., cansan-cio, fatiga, lasitud.
lateo, ere, latui, intr., es-tar oculto, ocultarse; tr., ocultrsele (a alguien al-go ); sust., latebra, 1 t. ,
escondrijo.
latro, onis, m., ladrn, ban-dido; sust., latrocinium, 2 n., pillaje, latrocinio.
latus, eris, n., lado, cos-tado.
latus, adj., ancho, extenso; adv., late; sust., latitudo, inis, f., anchura, exten-sin.
laus, laudis, f., alabanza, elogio; renombre; honor consideracin; vb., laudo, are, avi, atum, tr., ala-bar;
sust., laudator, oris, m., elogiador, panegirista
lavo, are, lavi, lautum y la-vatum, tr., lavar; part., lotus, baado.
laxo, are, avi, atum, tr., aflojar, soltar, aligerar, librar.
lectus, 2 m., lecho.
legio, onis, f., legin.
lego, are, avi, atum, tr., legar, delegar; sust., lega-tus, 2 m., delegado, lega-do, asesor de un general o de
un procnsul; sust., legatio, onis, f., emba-jada.
lego, ere, legi, lectum, tr., recoger; elegir; recorrer; leer.
lenis, e, adj., suave, blan-do; benigno, dulce; adv., leni-t-er, sust., lenitas, atis, f., benignidad, blan-dura;
lenio, ire, ivi, (ii), itum, tr., ablandar, sua-vizar, aplacar. lentus, adj., flexible, blan-do, perezoso,
indolente.
leo, onis, m., len.
letum, 2 n., muerte.
levis, e, adj., leve, ligero; de poca importancia, in-significante; suave, blan-do; voluble, inconstante; adv.,
leviter; sust., levi-tas, atis, f., inconstancia; ligereza. levis, e, adj., liso, pulido.
levo, are, avi, atum, tr., aligerar, aliviar, alzar, re-animar.
lex, legis, f., ley, orden; condicin, contrato.
liber, bri, 2 m., libro.
liber, era, erum, adj., li-bre; adv., libere, sust., libertas, atis, 3 f., liber-tad; libero, are, avi, atum,
tr., liberar, conce-der libertad.
liberi, orum, 2 m. pl., hijos.

47

libet, 2 intr. (con dat.), gus-ta, agrada; part.adj., li-bens, ntis, a gusto, de buen grado; adv. liben-ter; sust.
libido, inis, f., ansia, deseo; capricho; gusto; lascivia.
licet, ere, licuit, intr. (con dat.), es lcito, est permitido; sust., licentia, 1 f., permiso, desenfreno.
lictor, oris, m., lictor.
lignum, 2 n., madera, leo; (pt.), lea.
lilium, 2 n., lirio.
limen, inis, n., umbral.
lingua, 1 f., lengua; lengua-je; idioma.
linquo, ere, liqui, tr., dejar, abandonar; linquor, refl., desmayarse.
liqueo, ere, liqui, intr., es-tar claro, estar lquido, fluir.
lis, litis, f., disputa, ria; litigio; pleito; multa.
littera, 1 f., letra; pl., litte-rae, carta; letras, litera-tura.
litus, oris, n., costa, playa.
locus, 2 m., (pl., loci y loca, orum), lugar, paraje; pa-saje o tema de un escri-to; rango, posicin, fami-lia;
vb., loco, are, avi, atum, tr., colocar, poner; alquilar, adjudicar por contrata; adj., locuples, etis, rico en
tierras, opu-lento; fidedigno.
longinquus, adj., distante, largo, duradero; sust., longinquitas, atis, f., le-jana; larga duracin.
longus, adj., largo, prolon-gado (en espacio y tiem-po); aburrido; adv., lon-ge, a lo largo; lejos; muy, con
mucho (con superl.); longitudo, inis, t., longitud.
loquor, loqui, locutus sum, intr., hablar; tr., hablar de, decir.
lorica, 1 f., loriga, coraza; parapeto.
luceo, ere, luxi, intr., lucir, brillar; impers., lucet, es de da; lucerna, 1 f., lm-para de aceite.
luctus, vase lugeo.
lucus, 2 m., bosque sagrado.
ludus, 2 m., juego; escuela.
ludo, ere, lusi, lusum, intr. y tr., jugar, burlarse de.
lugeo, ere, luxi, luctum, tr., llorar, deplorar; intr., es-tar triste, lamentarse, llo-rar; sust., luctus, 4 m., duelo,
afliccin, luto.
lumen, inis, n., lumbre, luz; (pl. en poesa), ojos; esplendor, lucero (hablan-do de una persona
48

extra-ordinaria).
luna, 1 f., luna.
luo, luere, lui, tr., pagar, expiar.
lupus, 2 m., lobo; lupa, 1 f., loba.
lustrum, 2 n., sacrificio ex-piatorio; lustro, espacio de cinco aos; lustro, are, avi, atum, tr., puri-ficar
con un sacrificio; recorrer, mirar, exami-nar, pasar revista (al ejr-cito), iluminar.
lux, lucis, f., luz, luz del da, dia; prima luce, al amanecer.
luxuria, 1 f., exuberancia; profusin; sensualidad, vida licenciosa.
lympha, 1 f., agua.
M
macer, macra, macrum, magro, enjuto, seco, del-gado; macies, ei, f., del-gadez, sequedad.
macero, are, avi, atum, tr., ablandar mojando, macerar, enervar, debi-litar.
machina, 1 f., mquina; ta-blado; machinor, ari, atus sum, tr., idear, ma-quinar, tramar.
macto, are, avi, atum, tr., sacrificar, inmolar, matar.
madeo, ere, madui, intr., estar hmedo, estar em-papado.
maereo, ere, intr., estar apenado, entristecido; tr., afligirse por, lamentarse de; part. adj., maestus, triste,
apenado; sust., maeror, oris, m., aflic-cin, tristeza profunda. maestitia, 1 f., tristeza.
magis, adv., ms.
magister, tri, 2 m., maes-tro; director, jefe.
magistratus, 4 m., cargo p-blico, magistratura; ma-gistrado.
magnus, adj., grande (an-cho, alto, largo); adv., magnopere; natu maior, mayor en edad; natu maximus, el
mayor en edad; maiores, orum, pl., ante-pasados; sust., magnitu-do, inis, f., tamao, amplitud; grandeza.
maiestas, atis, f., majestad, soberana del Estado; po-der supremo.
maledictum, 2 n., maldicin.
maleficium, 2 n., maldad, crimen.
malo, malle, malui, tr., pre-ferir.
malus, adj., malo, malva-do; adv., male; sust, ma-lum, 2 n., mal, desgracia, calamidad, dao.
malus, 2 m., mstil; man-zano; malum, i, n., manzana. En principio signific toda clase de fruta de pepita.
49

Ab ovo
usque ad mala, del huevo a la fruta, es decir, del comienzo al fin de la co-mida.
mando,are,avi,atum, tr., confiar, encargar, comi-sionar; mandar; sust., mandatum, 2 n., encargo,
mandato.
mane, adv., por la maana.
maneo, ere, mansi, man-sum, intr., permanecer, quedar; tr., aguardar.
manes, ium, m. pl., manes (almas de los muertos); espritus; morada de los manes, los infiernos.
manifestus, adj., claro, evi-dente, manifiesto; cogido en flagrante delito; con-victo; adv., manifesto.
mano,are, avi,atum, intr., manar, fluir, proceder.
manus, 4 f., mano; fuerza, violencia; poder, domi-nio; banda armada; pu-ado de hombres.
mare,is, n., mar; adj., ma-ritimus, martimo.
maritus, 2 m., marido.
marmor,oris, n., mrmol.
mater, tris; f., madre; adj., maternus, de la madre, materno.
materia, 1 f., materia, ma-terial: madera: asunto.tema; ocasin, oportuni-dad; alimento; recursos.
maturus, adj., maduro, sa-zonado; prematuro; adv., mature; sust., maturitas, atis, f., sazn, madurez;
maturo, are, avi, atum, tr., madurar, acelerar; intr., apresurarse; matu-rato opus est, hay que darse
prisa.
maxime, adv., muchisimo.
mediocris, e, adj., media-no, regular, intermedio, moderado; adv., medio-criter.
meditor, ari, atus sum, tr., pensar, considerar, meditar; ejercitarse, en-sayar.
medius, adj., medio.
mel, mellis, 3 n., miel.
membrum, 2 n., miembro.
memini, def. intr. (con gen.) 5 tr., acordarse, re-cordar; mencionar.
memor, oris, adj., que se acuerda; adv., memori-ter, de memoria; sust., memoria, 1 f., memoria; recuerdo;
plazo de re-cuerdo, poca, tiempo; testimonio; mencin; me-moro, are, avi, atum tr.. recordar;
mencionar.
mendax, acis, adj., mendaz, mentiroso, falso; sust., mendacium, 2 n., menti-ra, engao.
50

mens, entis, f., inteligencia, mente; pensamiento; opi-nin; propsito, plan.


mensa, 1 f., mesa.
mensis,is, m., mes.
mensura, vase metior.
mentio, onis, f., mencin.
mentior, iri, mentitus sum, intr., mentir; tr., enga-ar, defraudar; imitar.
mercator, oris, m., merca-der, comerciante.
mereo, ere, ui, itum, tr., merecer, ganar; servir en el ejrcito; dep., mereor, merecer, ganar; mereri
stipendia, ganar la solda-da, hacer el servicio mi-litar; part.adj., meritus, merecido, merecedor; adv.,
merito, con razn; sust., meritum, 2 n., me-recimiento, servicio.
mergo, ere, mersi, mersum, tr., sumergir, hundir, me-ter, ocultar.
meridies,ei, m., medioda.
merx, mercis, f., mercanca.
messis, is, f., mies.
meta, 1 f., meta, pilar cni-co (atrededor del cual se da la vuelta en las ca-rreras del circo); trmi-no, fin.
metior, iri, mensus sum, tr., medir, repartir mi-diendo; recorrer; juzgar; sust., mensura, 1 f., me-dida.
metus, m., miedo, temor; metuo, uere, ui, utum, tr. e intr., temer.
meus, a, um, adj.pron., mo.
mico,are,avi,atum, intr., brillar.
miles, itis, m., soldado; sust., militia, 1 f., mili-cia, servicio militar; adj., militaris, e, militar; vb., milito,
are, avi, atum, intr., servir en el ejrcito.
mille, num. card., mil; mi-lia, milium, millar; mille-simus, ord.; singula mi-lia, distr., de mil en mil; milies,
adv., mil veces.
minae, 1 f. pl., amenazas; vb., minor, ari atus sum, tr., amenazar; minitor, ari, atus sum, tr.,
ame-nazar con frecuencia; minax, acis, adj., amena-zador.
minister, tri, 2 m., criado, servidor, agente; sust., ministerium, 2 n., servi-cio: vb. ministro, are,
avi, atum, tr., servir cuidar; procurar.
minor, oris, adj. comp., menor; minus, adv., me-nos; minimus, adj. sup., el ms pequeo, el me-nor;
minime, adv., en modo alguno.

51

minuo, minuere, minui, mi-nutum, tr. e intr., dismi-nuir.


mirus, adj., admirable, ma-ravilloso; adv., mire; vb., miror,ari,atus sum, tr., admirar, admirarse de; sust.,
miraculum, 2 n., maravilla, milagro; adj., mirabilis, admirable.
misceo, ere, ui, mixtum, tr., mezclar, turbar, re-volver, confundir.
miser, a, um, adj., digno de compasin, desgra-ciado.
mitis, e, adj., blando, man-so, dulce.
mitto, ere, misi, missum, tr., enviar; lanzar, dispa-rar; soltar, dejar ir.
mobilis, e, adj., movible, que se mueve fcilmente; gil; mudable; adv., mo-biliter, sust., mobilitas, atis,
f., movilidad; agili-dad; inconstancia.
moderor, ari, atus sum, tr.,dirigir, guiar, manejar, moderar; intr. (con dat.), poner freno, regular; sust.,
moderatio, onis, f., gobierno, moderacin. modestus, adj., moderado, discreto; modesto; adv., modeste;
sust., modestia, 1 f., discrecin; modestia.
modus, 2 n., medida; justa medida, trmino medio; (en msica), tono, com-ps, son, meloda; lmi-te; modo;
gnero, clase; modulor, ari, atus sum, modular, medir, someter a ritmo; componer (ver-sos, canciones).
moenia, ium, n, pt., mura-lla de ciudad; fortifica-ciones.
moles, is, f., mole, masa; dique, muralln; dificul-tad, esfuerzo; molior,iri, itus sum, tr., levantar,
construir, intentar con esfuerzo, emprender; intr., esforzarse, afanarse.
molestus, adj., molesto, en-fadoso; adv., moleste; sust., molestia, 1 f., mo-lestia, fastidio.
mollis, e, adj., flexible, blando; delicado; apaci-ble; irresoluto: afemina-do; agradable, dulce; adv., molliter;
sust., mol-litia, 1 f., flexibilidad; molicie; vb., mollio, ire, ivi, itum, tr., ablandar, mitigar.
moneo,ere, ui,itum, tr., advertir, aconsejar; re-cordar.
mons, montis, m., monte.
monstrum, 2 n., seal ce-leste, portento; prodigio; monstruo; monstro,are, avi, atum, tr., sealar,
mostrar.
monumentum, 2 n., monu-mento, memorial.
mora, 1 f., tardanza, dila-cin; impedimento; mo-ror, ari, atus sum, intr., detenerse, permanecer; tr.,
detener, impedir.
morbus, 2 m., enfermedad, indisposicin.
mordeo, ere, momordi, morsum, tr., morder.
morior, mori, mortuus sum, intr., morir.
mors, mortis, f., muerte; adj., mortalis, e, sujeto a la muerte; mortal; mor-tuus, muerto; mortif er, era,
52

erum, mortfero. mos, moris, m., costumbre, hbito; manera, norma; mores, morum (pl.), carcter,
conducta.
moveo, ere, movi, motum, tr., mover; remover, se-parar; agitar, excitar, le-vantar; sust., motus, 4 m.,
movimiento, emo-cin, impulso; disturbio, tumulto, alzamiento.
mox, adv., en seguida.
mucro, onis, m., punta de espada.
mugitus m., mugido.
mulceo, ere, mulsi, mul-sum, tr., acariciar, cal-mar, ablandar, amansar.
mulier, eris, f., mujer; adj., muliebris, e, muje-ril, femenino; afemina-do; adv., muliebriter.
multus, adj., mucho; pl., multi, muchos; multa, muchas cosas; advs., mul-tum, mucho; multo, muy (con
comparativo); sust., multitudo inis, m., mul-titud, muchedumbre, turba.
munio, ire, ivi, itum, tr., fortificar, defender, pro-teger; construir; sust., munimentum, 2 n.,
forti-ficacin, trinchera; sust., munitio, onis, f., trabajo de fortificacin, atrinche-ramiento, defensa.
munus,eris, n., deber, funcin; cargo, empleo, puesto; tarea, obra; don, favor; servicio; tributo; diversiones
pblicas; muneror, aris ari, atus sum, y munero, 1 tr., re-galar, obsequiar con; ali-quem aliqua re.
murus, 2 m., muro.
mus, muris, m., ratn.
muto, are, avi atum, tr. e intr., cambiar, mudar, permutar; refl., mutor, cambiarse; sust., muta-tio,
onis, f., cambio, alteracin; mutuus, adj., lo que se intercambia, rec-proco; mutuum, i, n., prstamo sin
inters. Se opone a fenus, oris, dinero que se presta a in-ters.
mutus, adj., mudo, silen-cioso.
N
nam, conj., pues.
nanciscor, nancisci, nactus sum, tr., obtener, alcan-zar (sin esfuerzo); encon-trar casualmente.
narro, are, avi, atum, tr., narrar, contar.
nascor, nasci, natus sum, intr., nacer, provenir, sa-lir, producirse, originar-se; part.adj., natus, na-cido (se
usa para expre-sar la edad); natus decem annos, nacido hace diez aos, esto es, de diez aos de edad; sust.,
na-tus, 2 m., hijo; nata, 1 f., hija; natio, onis, f., pue-blo; nacin; natu, 4 m., abl., de nacimiento, de edad;
natura, 1 f., natu-raleza, condicin natural, natural.
nasus, i y nasum, i, nariz.
nato,are,avi,atum, intr., nadar, flotar.

53

nauta, 1 m., marino.


navigo, are, atum, intr., navegar; navigatio onis f., navegacin; navigium, 2 n., navo, barca. navis,is,
f., nave; adj., navalis,e, naval.
ne, partcula negativa, no, que no. 1. Se usa en ora-ciones independientes de exhortacin, de mandato, de
prohibicin, de deseo: ne desperemus, no perda-mos la esperanza; ne di-cas, ne dixeris, no digas. 2. Se
emplea en oraciones subordinadas de verbos de voluntad, actividad y deseo: impero ne exeat, mando que no
salga; constituo ne domi ma-neas, decido que no te
quedes en casa. 3. En ora-ciones subordinadas de verbos de temor. En ellas ne pasa a significar que: timeo ne
veniat, temo que venga. (En su origen: Ne veniat ! Timeo Que no venga! Tengo un temor.) 4. En
subordinadas fina-les negativas, ne, para que no: claudo oculos ne pulvis me laedat, cierro los ojos para que
el polvo no me dae. Se usa tam-bin como partcula afirmativa, s: ne ego, s, yo. Con este valor deja de
usarse despus de Cice-rn.
nebula, ae, f., niebla.
necessarius, adj., necesario, indispensable; relaciona-do estrechamente; adv., necessario, por necesi-dad;
sust., necessarius, 2 m., relacionado, amigo ntirno.
necesse, indecl. (se usa con esse o habere), necesa-rio, inevitable; sust., ne-cessitas, atis, f., necesi-dad;
necessitudo, inis, f., relacin estrecha, intirni-dad.
neco, vase nex.
nefas, indecl. n., io contra-rio a la ley divina; im-piedad; adj., nefarius, impo, perverso; nefarie, adv.,
perversamente; ne-fastus, adj., nefasto.
neglego, ere, lexi, lectum, tr., descuidar, no hacer caso de, ver con indife-rencia; part.adj., negle-gens,
entis, descuidado, negligente; adv., negle-genter; sust., neglegentia, 1 f., negligencia.
nego, are, avi, atum, tr., decir que no, negar; re-husar.
negotium, 2 n., ocupacin, actividad, negocio; encar-go, asunto; dificultad, trabajo.
nemo, 3 m. (se usan en genit. y abl.los de nul-lus: nullius y nullo), na-die.
nemus, oris, n., bosque, soto.
neo, nere, nevi, netum, tr., hilar.
nepos,otis, m., nieto, des-cendiente.
nequam, indecl., indigno, vil; adv., nequiter, in-dignamente; nequaquam, adv., de ningn modo.
neque (nec), conj., y no, ni.
nequeo, ire, ivi, itum, intr., no poder, ser inca-paz de.
nequicquam, adv., intil-mente.

54

nequitia, 1 f., maldad; in-curia, inercia.


nervus, 2 m., nervio; cuer-da; (pl.), fuerza, vigor.
nescio, ire, ivi, itum, tr., no saber, ignorar.
neuter, neutra, neutrum, adj.pron., ninguno de los dos.
nex, necis, f., muerte (vio-lenta); neco, are, avi, atum, tr., matar.
nidus, i, m., nido.
niger, gra, grum, adj., ne-gro (brillante).
nihil, indec. n. (de nehilum, ni el punto negro del ha-ba), nada.
nimius, adj., demasiado, ex-cesivo; nimis y nimium, advs., en exceso.
niteo, ere, nitui, intr., bri-llar, lucir; adj., nitidus, brillante.
nisi, conj., a no ser que.
nitor, niti, nixus o nisus sum, intr., apoyarse (en sentido fsico y moral), inclinarse con esfuerzo, esforzarse.
nix, nivis, f., nieve.
nobilis, e, adj., muy cono-cido, famoso; de noble linaje; noble, excelente; sust., nobilitas, atis, f., nobleza
(de linaje), aristocracia, excelencia.
noceo, ere, ui, itum, intr. (con dat.), daar; partr adj., nocens, entis, crimi-nal, culpable.
nocturnus, noctu, vase nox.
nolo, nolle, nolui, tr., no querer.
nomen, inis, n., nombre; ttulo, causa, ocasin; nomino, are, avi, atum, tr., nombrar, llamar.
non, adv., no.
nondum, adv., todava no.
nonne. . . ?, verdad que. . . ?
nonnullus, a, um, adj.-pron., alguno.
nosco, ere, novi, notum, tr., comenzar a conocer, aprender a conocer; perf., novi, novisse, nosse, co-nocer,
saber; adj., notus, conocido, notorio.
noster, tra, trum, adj.-pron., nuestro.
nota, 1 f., seal, marca (signo de escritura), le-tra; etiqueta; estigma, nota (del censor, censura desfavorable
escrita al la-do de un nombre en las listas del censo); noto, are, avi, atum, tr., se-alar, marcar,
55

observar, notar.
novus, adj., nuevo; extra-o, singular; res novae (en poltica), cambio po-ltico, revolucin; homo novus,
hombre nuevo (que no desciende de no-ble linaje y que al ejer-cer una magistratura, f unda l mismo su
no-bleza); sup., novissimus, el ltimo; sust., novitas, atis, f., novedad, cosa sorprendente.
novem, adj. card., nueve; nonus, ord., noveno; no-veni, distr., de nueve en nueve; nonaginta, card.,
noventa; nonagesimus, ord., nonagsimo; non-genti, card., novecientos; nongentesimus, ord., el
novecientos.
nox, noctis, f., noche; noc-tu, de noche; adj., noc-turnus, por la noche, nocturno.
nubes,is, f., nube.
nubo, ere, nupsi, nuptum, intr. (con dat.); casarse (la mujer); nupta, 1 f., casada; sust., nuptiae, 1 f., pl.,
boda, nupcias.
nudus, adj., desnudo; des-pojado, privado de; sin adornos; nudo,are,avi, atum, tr., desnudar, des-pojar,
dejar indefenso. nugae, arum, pl., f., bro-mas, bagatelas, simple-zas.
nullus, a, um, adj.pron., ninguno.
num...?, verdad que no...?
numen, inis, n., voluntad divina; divinidad; dios, diosa.
numerus, 2 m., nmero; rango, categora; clase; (pl.), metro, ritmo, melo-da, tono; numero, are, avi,
atum, tr., contar. nummus, 2 m., moneda.
numquam, adv., nunca; nusquam, adv., en ningu-na parte.
nunc, adv., ahora.
nuntius, 2 m., mensajero; mensaje, noticia; vb., nuntio, are, avi, atum, tr., anunciar, notificar.
nuper, adv., hace poco.
nupta, nuptiae vase nubo.
nurus,us, f., nuera.
nutus, us, m., seal de asentimiento hecho con la cabeza.
nux, nucis, f., nuez.
O
ob, prep. de ac., por, a cau-sa de.
oblecto, are, avi, atum, tr., deleitar.
obduco, ere, duxi, duc-tum, tr., poner delante, oponer, enfrentar; aa-dir.
56

obeo, ire, ivi (ii), itum, tr., ir al encuentro; obi-re mortem, encontrar la muerte; desempear, cumplir;
recorrer; intr., morir; sust., obitus, 4 m., muerte.
obicio, icere, ieci, iectum, tr., lanzar delante, colo-car delante, oponer; ex-poner; infundir, inspi-rar; echar
en cara, re-prochar.
obliquus, adj., oblicuo, de lado, de travs.
obliviscor, i, itus sum, intr. (con genitivo) y tr., olvidar; sust., oblivio, onis, f., olvido.
oboedio, ire, ivi, itum, intr. (con dativo), prestar odos, obedecer.
oborior,oriri, ortus sum, intr., surgir, brotar.
obruo, ere, rui, rutum, tr., cubrir, enterrar; abru-mar.
obscurus, adj., oscuro, som-bro; incierto; descono-cido; oscuro, humilde; adv., obscure; sust., obscuritas,
atis, f., oscuri-dad; condicin oscura.
obsecro, are, avi, atum, tr., rogar con insistencia, suplicar; sust., obsecra-tio, onis, f., ruego, s-plica.
obsequor, sequeris, sequi, secutus sum, 3 intr., prestarse a, ceder, obe-decer.
observo, are, avi, atum, tr., observar; vigilar, ace-char; cuidar, respetar.
obses, sidis, m. y f., rehn, fiador.
obsideo, ere, sedi, sessum, tr., cercar, sitiar, blo-quear; ocupar; sust., ob-sidio, onis, f., sitio, blo-queo..
obsisto, ere, stiti, stitum, intr. (con dat.), oponer-se, impedir.
obsto, are, stiti, intr. (con dat.), oponerse, ser un obstculo.
obstringo, ere, strinxi, strictum, tr., ligar, atar, apretar; obligar; complicar; refl., hacerse culpable.
obstupesco, ere, stupui intr., pasmarse, quedar atnito.
obsum,esse,fui, intr. (con dat.), obstar, impedir, da-ar, perjudicar.
obtempero, are, avi, atum, intr. (con dat.), obedecer.
obtestor, ari, atus sum, tr., poner por testigo, su-plicar, conjurar.
obtineo, ere, tinui, ten-tum, tr., mantener, con-servar; obtener; ocupar; intr., durar, prevalecer.
obtrunco, are, avi, atum, tr., decapitar.
obvius, adj., que va al en-cuentro; que se halla a mano; adv., obviam, al encuentro.
occido, ere, cidi, casum (obcado), intr., caer, po-nerse (el sol); perecer; arruinarse; sust., occasio, onis, f.,
ocasin, oportunidad; occasus, 4 m., oca-so, cada, ruina; occi-dens, entis, m., occidente.

57

occido, ere, cidi, cisum (obcaedo), tr., matar.


occulo ere, cului,cultum, tr., cubrir, ocultar; part.-adj., occultus, oculto, se-creto; adv., occulte; oc-culto,
are, avi, atum, tr., ocultar.
occupo, are, avi, atum, tr., apoderarse de, ocu-par; sorprender; atacar; adelantarse; sust., occupatio, onis, f.,
ocupacin, empleo.
occurro, ere, curri, cur-sum, intr. (con dat.), co-rrer al encuentro, acudir en auxilio; presentarse, venir a
la mente.
ocior ius, adj., ms rpido.
octo, num. card., ocho; octavus ord., octavo; octo-ni, distr., de ocho a ocho; octoginta, card., ochenta;
octogesimus, ord., octog-simo; octingenti, card., ochocientos; octingentesimus, ord., el ochocien-tos.
oculus, 2 m., ojo.
odi, odisse, def. tr., odiar; sust., odium, 2 n., odio.
odor, oris, m., olor, olfato.
offendo, ere, fendi, fen-sum, tr., chocar, tropezar con; encontrar, herir, ofender; sust., offensio, onis, f.,
tropiezo, ofensa, desgracia.
offero, ferre, obtuli, obla-tum, tr., ofrecer, presen-tar, exponer; procurar, causar. ocasionar.
officium, 2 n., servicio; de-ber, obligacin.
oleo, ere, olui, intr. y tr., oler, despedir olor.
oleum, 2 n., aceite.
olim, adv., en otro tiempo.
omen,inis, 3 n., presagio, seal, portento; auspicio.
omitto, ere, misi, missum, tr., omitir, descuidar; desechar; pasar por alto.
omnis e, adj., todo; ente-ro; adv., omnino, por completo.
onus, eris, 3 n., carga, pe-so; adj., onustus, carga-do; vb., onero,are, avi, atum, tr., cargar.
opera, 1 f., trabajo, activi-dad; esfuerzo, atencin, cuidado; operam dare, cuidar, procurar con es-fuerzo.
operio ire, perui, pertum, tr., cubrir, ocultar, ce-rrar.
opinor, ari, atus sum, intr., opinar, creer; opinio, onis, f., opinin.
oportet, 2 impers., es nece-sario, se debe.
oppidum, 2 n., ciudad fortificada; ciudad; sust., oppidani, 2 m. pl., habi-tantes de una ciudad, ciu-dadanos.
58

oppono, ere, posui, posi-tum, tr., poner delante, oponer, exponer.


opportunus, adj., conve-niente, favorable, oportu-no, ventajoso; adv., opportune, sust., opportunitas, atis,
3 f., ocasin, favorable, oportunidad; ventaja.
opprimo, ere, pressi, pres-sum, tr., oprimir, repri-mir, someter, ocultar, ahogar, sorprender.
oppugno, are, avi, atum, tr., atacar, asaltar; sust., oppugnatio,onis, f., ata-que, asalto.
ops, opis, f. (en sing. slo se usa en gen., ac. y abl.), ayuda, apoyo; opes, opum ( pl.), me-dios, recursos,
riquezas.
optimus adj. superlativo de bonus, muy bueno, exce-lente; optime, adv., muy bien; optimates, ium, m. pl.,
el partido aristocr-tico.
opto, are, avi, atum, tr., escoger, desear.
opus, eris, n., trabajo, obra, tarea; trabajos de asedio; opus est (con abl.), es ne-cesario, hace falta.
ora, 1 f., orilla, borde; ri-bera. costa.
oraculum, oratio, orator, vase os.
orbis, is, m., crculo; dis-co, aro, anillo, rueda; r-bita; orbis terrarum, el orbe, el mundo.
ordior iri, orsus sum, tr., urdir; comenzar.
ordo, inis, rm., fila, hile-ra; orden, sucesin; cla-se social, rango, posicin.
orior, oriri, ortus sum, intr., surgir, nacer; sust., oriens, entis, 3 m., orien-te; part.adj., ortus, naci-do,
descendiente; sust., origo, inis. f., origen, fuente, nacimiento, ante-cesor; sust., ortus, 4 m., salida, origen,
nacimiento.
orno, are, avi, atum, tr., proveer, equipar, prepa-rar; adornar, embellecer; honrar; sust., ornatus, 4 m.,
adorno; ornamentum, 2 n., equipo, decora-cin, adorno.
os, oris, n., boca, rostro; sust., osculum, 2 n. (di-minutivo de ternura, bo-quita, beso; osculor,ari, atus
sum, tr., besar; oro, are, avi, atum, tr., ha-blar, pedir, suplicar; sust., oratio, onis, f., dis-curso;
orator, oris,m. orador, embajador; ora-culum, 2 n., respuesta de la divinidad, orculo.
os, ossis, n., hueso.
ostendo, ere, tendi, ten-sum y tentum, tr., mos-trar, presentar, exponer, explicar; ostento, are, avi,
atum, tr., mostrar, ostentar; sust., ostenta-tio, onis, f., ostentacin.
ostium ii n., boca, puerta.
otium, 2 n., sosiego, repo-so; ociosidad, holganza; adj., otiosus, en sosiego, desocupado; adv., otiose.
ovis, is, f., oveja.
ovo, are, atum, 1 intr., se usa sobre todo en el part. ovans, ntis, dar gritos de jbilo; obtener el triunfo.
59

ovum, 2 n., huevo.


P
pabulum, 2 n., forraje, pas-to; vb., pabulor, ari, atus sum, intr., forra-jear; sust., pabulatio, onis, f.,
forrajeo; pabu-lator, oris, m., forrajea-dor.
paciscor, i, pactus sum, intr., hacer alianza, pac-tar, unirse, tr., pactar, convenir; dar (una cosa) por (otra);
sust., pactum, 2 n., pacto, contrato, con-venio; (en abl.), modo, manera; quo pacto, c-mo; nullo pacto, de
nin-gn modo; sust., pactio, onis, f., pacto, convenio.
paco, vase pax.
paene, adv., casi.
paenitet, 2 tr., me paenitet (con gen.), estoy arrepen-tido, estoy desconten-to de.
pagus, 2 m., aldea; distrito campesino, cantn.
palam, adv., pblicamente, abiertamente.
palea, ae, f., paja.
palleo, ere, ui, infr., plido.
palma, 1 f., palma de la ma-no; mano; palmera; pal-ma (rama); palma (coro-na); emblema de victoria.
palus, udis, f., pantano, charca.
pando, ere, pandi, passum, tr., extender, desplegar; abrir, revelar, manifes-tar; part.adj., passus,
ex-tendido, suelto; adv., passim, en todas direc-ciones.
panis, is, m., pan.
par, aris, adj., igual; adv., pariter, igualmente; al mismo tiempo, a la vez.
parco, ere, peperci, par-sum, intr. (con dat.), per-donar, abstenerse de.
parens,entis (antiguo part. de pario), m. o f., padre o madre; autor, creador.
pareo, ere, ui, itum, intr. (con dat.), obedecer.
paries, etis, m., pared (de casa).
pario, parere, peperi, par-tum, tr., producir, dar a luz; adquirir, ganar; sust., partus, 4 m., pro-ducto, fruto,
parto.
paro, are, avi, atum, tr., preparar, adquirir, com-prar; part. adj., paratus, presto, dispuesto.
pars, partis, f., parte; pun-to; lado; accin en un negocio; (pt.),partido po-ltico, faccin; adv., par-tim, en
parte; pars... pars, partim... partim, unos..., otros; vb., par-tior, iri, itus sum, tr., partir, dividir;
particeps, cipis, m. y f., que toma parte, partcipe.
60

parum, adv., poco.


parvus, adj., pequeo, po-co; se usan como adv. paulum, paulo, poco, un poco.
pasco, ere, pavi, pastum, tr., pacer, alimentar, nutrir; refl., pascor, ali-mentarse; sust., pastor, oris, m.,
pastor.
passus, 4 m. (de pando), paso, medida de longi-tud: el paso equivala a 5 pies, esto es, 1 m. 479; mille
passus, una milla romana, o sea, 1.479 me-tros.
patefacio, facere, f eci, fac-tum, tr., abrir, descubrir.
pateo, ere, ui, intr., estar abierto, extenderse, estar libre, estar expedito; es-tar expuesto; patet, impers.,
est claro.
pater, tris, m., padre; (pl.), antepasados; ( pl.), sena-dores; adj., paternus, pa-terno; patrius, del padre, de
los padres; patria, 1 f., tierra de los padres, pa-tria; patruus, 2 m., to paterno.
patera, 1 f., copa (de liba-ciones).
patior, pati, passus sum, tr., sufrir, soportar; de-jar, permitir; part.adj., patiens, entis, sufridor, paciente,
tolerante; adv., patienter; sust., patien-tia, 1 f., paciencia.
patronus, 2 m., protector, defensor, patrono; abo-gado.
pauci (m. pl. de paucus, poco usado en pl. como sust.), unos pocos, algu-nos; pauca (n. pl.), poco, pocas
cosas; sust., paucitas, atis, f., poquedad, pequeo nmero.
paulum, vase parvus.
pauper, eris, adj., pobre; sust., paupertas, atis, f., pobreza.
paveo, ere, pavi, intr., tem-blar, tener pavor; tr., te-mer; sust., pavor, oris, m., pavor, espanto; adj.,
pavidus, lleno de pavor.
pax, pacis, f., paz; gracia, benevolencia (implorada de los dioses); pace tua, con tu permiso; paco, are,
avi,atum, tr., pacificar, someter.
pecco, are, avi, catum, intr., pecar, faltar; sust., pec-catum, 2 n., pecado.
pectus, oris, n., pecho, co-razn, nimo.
pecunia, 1 f., dinero.
pecus, pecoris, n., ganado, ganado menor (de ovejas y cabras).
pecus, pecudis, f., cabeza de ganado; oveja, cabra, carnero.
pedes, pedester, peditatus, vase pes.
pellis, is, f., piel, cuero.

61

pello, ere, pepuli, pulsum, tr., golpear, herir; ahu-yentar, echar, desterrar, expulsar; sust., pulsus, 4 m.,
golpe, choque.
penates, ium, m., dioses del hogar.
pendeo, ere, pependi, pen-sum, intr., estar colgado; estar pendiente; estar in-deciso; depender.
pendo, ere, pependi, pensum, tr. (denota accin, a diferencia del anterior que indica estado), pesar, pagar;
pensar, apreciar. part.adj., pensus,pesado, apreciado, nihil pensi ha-beo, nada me importa.
penitus, adv., hasta el fon-do, ntimamente, total-mente.
per, prep. de ac., por, a tra-vs de.
perago, ere, egi, actum, tr., cumplir, ejecutar, con-sumar; recorrer.
peragro, are, avi, atum, tr., atravesar, recorrer; peregrinus, adj., extran-jero; peregrinor, ari, atus
sum, intr., viajar al extranjero.
percipio, cipere,cepi, cep-tum, tr., recoger; perci-bir, sentir, entender.
percontor, ari, atus sum, tr., preguntar; sust., per-contatio, onis, f., pre-gunta.
percurro, ere, curri o cu-curri, cursum, tr., reco-rrer, atravesar; exami-nar; exponer sucesiva-mente.
percutio, cutere, cussi, cussum, tr., golpear, he-rir; matar; conmover, asustar.
perdo, ere, didi, ditum, tr., echar a perder, des-truir, arruinar; perder, malperder; part.adj., per-ditus,
desesperado; perdido, depravado.
perduco, ere, duxi, duc-tum, tr., llevar, conducir; prolongar; construir; ele-var.
perennis, e, que dura todo el ano; que dura siem-pre, eterno.
pereo,ire,ii,itum, intr., perecer, morir; estar per-dido. (Se usa como pasi-va de perdo.)
perfero, ferre, tuli, latum, tr., llevar hasta el fin; trasladar, transmitir; co-municar; cumplir; su-frir,
aguantar.
perficio, ficere, feci, fec-tum, tr., cumplir, acabar; conseguir.
perfidus, adj., el que que-branta la palabra dada, prfido; perfidia, ae, f., perfidia.
perfugio, fugere, fugi, fu-gitum, intr., pasarse (al enemigo), desertar; sust., perfuga, 1 m., desertor;
perfugium, 2 n., refugio.
perfundo, ere, fudi, fu-sum, tr., derramar sobre, empapar, inundar.
pergo, ere, rexi, rectum, intr., seguir adelante, con-tinuar, proseguir.
perhibeo, ere, ui, itum, tr., presentar, proporcio-nar, decir, contar.

62

periculum, 2 n., prueba, en-sayo; riesgo, peligro; adj., periculosus, peligro-so; adv., periculose, vb.,
periclitor, ari, atus sum, tr., ensayar, probar; po-ner en peligro; intr., pe-ligrar.
peritus, adj., experimenta-do, conocedor, perito; adv., perite; sust., peri-tia, 1 f., prctica, pericia.
perlego, ere, legi, lectum, tr., leer por completo.
permaneo, ere, mansi, mansum, intr., permane-cer, quedarse, perseverar.
permitto, ere, misi, mis-sum, tr., entregar, con-fiar; intr. (con dat.), per-mitir.
permoveo, ere, movi, mo-tum, tr., remover, conmo-ver.
permultus, adj., muchsimo.
permuto, are, avi, atum, tr., cambiar por comple-to; tomar una cosa a cambio de otra ( aliquid aliqua
re).
pernicies, ei, f., ruina, ca-lamidad.
perpauci, adj., muy pocos.
perpello, ere, puli, pulsum, tr., apremiar, impulsar.
perpetuus, adj., perpetuo, constante; adv., perpe-tuo.
perrumpo, ere, rupi, rup-tum, tr., abrirse paso a viva fuerza; irrumpir; destrozar, atropellar.
perscribo, ere, scripsi, scriptum, tr., escribir de-talladamente, dar cuenta por escrito.
persequor, sequi, secutus sum, tr., seguir obstina-damente, perseguir; ir afanosamente en pos; castigar,
vengar; cum-plir; exponer, contar con detalle.
perspicio, spicere, spexi, spectum, tr., mirar a travs, mirar atentamen-te, examinar; reconocer; adj.,
perspicuus, evidente. persto, stare, stiti, intr., permanecer firme, per-sistir.
persuadeo, ere, suasi, suasum, intr. (con dat.), per-suadir, convencer.
pertimesco,ere,timui, tr., temer grandemente; intr., temer por s.
pertineo,ere, ui, intr., per-tenecer; referirse; exten-derse; tender, conducir a.
perturbo, are, avi, atum, tr., perturbar, trastornar; sust., perturbatio, onis, f., confusin; desorden.
pervenio, ire, veni, ven-tum, intr., llegar a.
pervigilo, are, avi, atum, intr., velar toda la noche.
pes, pedis, m., pie; sust., pedes, itis, m., soldado de a pie, pen; (pl.), in-fantera; peditatus, 4 m., infantera;
adj., pedester, tris, tre, de a pie, de in-fantera.
pestis, is, f., peste; ruina, destruccin.
63

peto,ere, ivi, itum, tr., di-rigirse a; atacar; tratar de conseguir, buscar, pe-dir, solicitar; sust., peti-tio,
onis, f., atague; peticin; demanda judicial.
pietas, vase pius.
piger, gra, grum, adj., pe-rezoso, inactivo.
piget, pigere, piguit, imper., sentir desgana, sentir fas-tidio o contrariedad (se usa con ac. de pers. y gen. de
cosa), me piget stultitiae tuae, me fasti-dia tu necedad.
pignus, oris, n., prenda, ga-ranta; seal, prueba.
pila, 1 f., pelota, bola.
pilum, 2 n., jabalina, dardo.
pingo, ere, pinxi, pictum, tr., pintar.
pinguis, e, adj., graso, pin-gue, frtil, feraz; torpe, pesado, estpido.
pinna, ae, f., pluma, punta de ala.
piscis, is, m., pez.
pius, adj., piadoso, que cumple los deberes para con sus padres y los dio-ses, justo; adv., pie; sust.,pietas,
atis, f., piedad, sentido del deber.
placeo,ere, ui, itum, intr. (con dat.), placer, agra-dar; imper., placet, pare-ce bien; adj., placidus,
apacible, tranquilo; amable; adv., placide, apaci-blemente.
placo, are, avi. atum, tr., apaciguar, aplacar.
plaga, 1 f., golpe; (pl.), re-gin, zona; red.
planus, adj., plano, llano; claro; adv., plane, clara-mente; completamente; sust., planities, ei, f., lla-nura.
plaustrum, i, n., carro.
plausus, 4 m., aplauso.
plebs, plebis, f., plebe, pue-blo.
plenus, adj., lleno; adv., plene.
plerique, pleraeque, plera-que, adj.pron., los ms, la mayora.
ploro,are,avi, atum, intr., llorar gritando, llorar; tr., deplorar.
plus, pluris, comp. de mul-tus, ms; plurimus, a, um, superl., muchsimo; plurimum, adv., much-simo.
pluvia. ae, f., lluvia.

64

poculum, 2 n., copa.


poena, 1 f., castigo, pena; poenas dare alicui, sufrir un castigo que d satis-faccin a alguno.
poeta, 1 m., poeta.
polliceor, eri, licitus sum, tr., prometer.
pondus, eris, n., peso; car-ga, masa.
pono, ere, posui, positum, tr., colocar, poner; dejar, establecer, fundar; depo-ner, quitar.
pons, pontis, m., puente.
pontus, 2 m., mar.
populus, 2 m., pueblo, na-cin; adj., popularis, e, del pueblo, popular; pai-sano; camarada; ( pl. ),
partidarios del pueblo, demcratas, adv., popu-lariter; vb., populor,ari, atus sum, tr., asolar, de-vastar.
populus, 2 f., chopo.
porrigo, ere, rexi, rectum, tr., alargar, extender; dar.
porta, 1 f., puerta.
porto, are,avi,atum, tr., llevar.
portus, 4 m., puerto.
posco, ere, poposci, tr., pe-dir, reclamar.
posideo, ere, sedi, ses-sum, tr., poseer, ocupar; sust., possessio, onis, f., posesin, ocupacin.
possido, ere, sedi, sessum, tr., tomar posesin de.
possum, posse, potui, ser capaz, poder; part.adj., potens, entis, poderoso; dueo; sust., potentia, 1 f.,
poder; potestas, atis, f., poder; poder de un magistrado (en espe-cial, de los magistrados inferiores, en
oposicin a imperium); ocasin, po-sibilidad.
post, adv., detrs; despus; prep. de ac., detrs; des-pus de; postea, adv., despus; postquam, conj., despus
que.
posterus, adj., siguiente, posterior; sust., posteri, 2 m. pl., posteridad; sust., posteritas, atis, f., poste-ridad;
comp., posterior, oris, posterior; adv., pos-terius, despus; sup., postremus, el ltimo; postre-mo, adv., en
ltimo lugar, finalmente; postremum, adv., por ltima vez; pos-tridie, adv., al da si-guiente.
postis, is, m., jamba de puerta; ( pl. ), puerta.
postulo, are, avi, atum tr., pedir; exigir; acusar, sust., postulatio, onis, f., demanda.
potior, oris, adj., preferi-ble; adv., potius, mejor; sup., potissimus, el me-jor, el primero; adv., potissimum,
sobre todo, principalmente .
65

potior, iri, potitus sum, intr. (con abl.), apoderar-se de. (Se usa con gen. slo en la expresin po-tiri
rerum, apoderarse del mando supremo.)
poto, are, avi, potatum y potum, tr., beber; embe-ber.
prae, prep. de ab., delante de, a causa de.
praebeo,ere,ui,itum, tr., presentar, mostrar, ofrecer, dar, proporcionar; causar; se praebere seve-rum,
mostrarse severo. praeceps, ipitis, adj., que adelanta la cabeza, pen-diente, inclinado; preci-pitado, veloz;
praecipito, are, avi, atum, tr., arrojar; precipitar; intr., caer, precipitarse.
praecipio, cipere, cepi, ceptum, tr., tomar de an-temano; anticiparse, pre-venir; ordenar, aconse-jar;
part.adj., praecep-tum, 2 n., orden, pre-cepto .
praecipuus, adj., especial; preferente, principal.
praeclarus, adj., esclareci-do, preclaro; excelente; adv., praeclare, notable-mente.
praeco, onis, m., pregone-ro, heraldo.
praeda, 1 f., presa, botn; sust., praedo, onis, m., ladrn, pirata; vb., prae-dor, ari, atus sum, intr.,
entregarse al pillaje; tr., robar, saquear.
praedico, are, avi, atum, tr., proclamar, anunciar; declarar; alabar, cele-brar; vanagloriarse.
praedico, ere, dixi, dic-tum, tr., decir de antema-no, predecir; advertir.
praeditus (con abl.), dota-do, adornado.
praeeo, ire, ivi, itum, tr., ir delante, adelantarse; indicar.
praefero, ferre, tuli, latum, tr., llevar delante; exhibir; preferir.
praeficio, ficere, feci, fec-tum, tr., poner al frente de: praeferre aliquem le-gioni, poner a uno al frente
de la legin; part.-adj., praefectus, 2 m., ad-ministrador, prefecto, go-bernador; capitn, jefe.
praemitto, ere, misi, mis-sum, tr., enviar por de-lante.
praemium, 2 n., premio..
praenomen,inis, 3 n., pri-mer nombre.
praeparo, are, avi, atum, tr., preparar.
praescribo, ere, scripsi, scriptum, tr., escribir delante o en cabeza; or-denar, prescribir.
praesens, praesentia, vase praesum.
praesertim, adv., principal-mente.
praesidium, 2 n., protec-cin, defensa; guarni-cin; escolta.

66

praesto, are, stiti, stitum, intr., destacar; aventajar (con dat.); impers. con inf., praestat, es mejor, vale
ms; tr., aventajar, superar; salir fiador, res-ponder por o de; cum-plir; mostrarse; dar, pro-curar.
praesum, esse, fui, intr. (con dat.), estar al frente de, presidir; part.adj., praesens, entis, presen-te,
inmediato; eficaz; pro-picio; sust., praesentia, 1 f., presencia.
pratereo, ire, ivi (ii), itum, intr., pasar, trans-currir; tr., pasar, pasar a lo largo de, pasar por al-to,
omitir, dejar atrs; part.adj., praeteritus, pa-sado.
praetermitto, ere, misi, missum, tr., dejar pa-sar; pasar por alto, omi-tir; descuidar.
praeter, prep. de ac., a io largo de, fuera de.
praetor, oris, m., pretor; adj., praetorius, del pre-tor; del general; sust., praetura, pretura, digni-dad de
pretor.
pratum, 2 n., prado.
pravus, adj., malvado, per-verso.
precor, vase prex.
prehendo, ere, hendi, hen-sum, tr., coger, agarrar, alcanzar.
premo, ere, pressi, pres-sum, tr., apretar, opri-mir, estrechar; apremiar; reprimir.
praetexta, 1 f. (toga), toga blanca orlada de una an-cha tira de prpura, que llevaban los nios hasta los 16
aos y los magistrados en las ceremonias.
pretium, 2 n., precio, valor; recompensa; operae pre-tium est, vale la pena.
prex, precis, f. (en sing. slo en ac. y abl. ), plegaria; precor, ari, atus sum, tr., rogar, pedir por; de-sear.
pridie, adv., la vspera, el da anterior.
primus, adj., primero; pri-mo, adv., en primer lu-gar; primum, adv., pri-mero, por primera vez.
princeps,ipis, adj., prime-ro; sust., princeps, m., jefe, conductor, conseje-ro; prncipe; sust., principatus, 4
m., primer puesto; supremaca, prin-cipado; principium, 2 n., comienzo, principio. prior, oris, adj., primero
(de dos), anterior, prece-dente; adv., prius, antes, primero; prius quam, conj., antes que.
pristinus, adj., antiguo, pri-mitivo.
priscus, adj., de los prime-ros tiempos; antiguo.
privo, are,avi,atum, tr., privar, despojar; librar; part.adj., privatus, priva-do, particular; personal; adv.,
privatim, privadamente.
pro, prep. de ab., delante de, en favor de, en rela-cin con.
proavus, 2 m., bisabuelo.

67

probus, adj., bueno, honra-do; probo, virtuoso; adv., probe, probo, are, avi, atum, tr., aprobar, obte-ner
la aprobacin; probar, ensayar; sust., pro-batio, onis, f., prueba; aprobacin.
procedo, ere, cessi, ces-sum, intr., avanzar, pro-gresar; pasar, transcu-rrir; suceder, salir bien.
procella, 1 f., tempestad.
procul, adv., lejos, de lejos.
procumbo, ere, cubui, cu-bitum, intr., inclinarse hacia adelante; caer en tierra; derrumbarse; arruinarse.
procurro, ere, curri y cu-curri, cursum, intr., co-rrer hacia adelante, avan-zar corriendo; abalan-zarse.
prodeo,ire, ii, itum, intr., avanzar.
prodo, ere, didi, ditum, tr., sacar, producir; pu-blicar; proclamar; legar, entregar, traicionar.
produco, ere, duxi, duc-tum, tr., llevar adelante, hacer avanzar; sacar, producir; alargar, diferir.
proelium, 2 n., combate; vb., proelior, ari, atus sum, intr., luchar, com-batir; committere, proe-lium,
trabar combate.
profectio, profecto, vase proficiscor.
profero, ferre, tuli, latum, tr., sacar, dar a conocer, publicar; producir; ci-tar, mencionar; extender.
proficio, ficere, feci, fec-tum, intr., adelantar, pro-gresar; ser til, servir, ayudar.
proficiscor, ficisci, fectus sum, intr., ponerse en ca-mino, partir, salir; deri-var; sust., profectio, onis, f.,
salida, partida; profecto, adv., en verdad.
profiteor, fiteri, fessus sum, tr., confesar, decla-rar abiertamente; reco-nocer; prometer, ofrecer.
profligo, are, avi, atum, tr., derrotar, desbaratar, destruir; decidir; part.-adj., profligatus, malva-do,
perverso.
profugio,fugere, fugi, fu-gitum, intr., huir; adj., profugus, fugitivo; deste-rrado.
profundo, ere, fudi, fu-sum, tr., derramar, espar-cir; prodigar, disipar; part.adj., profusus, pr-digo,
profuso.
progenies, ei, f., prole, des-cendencia.
progredior, gredi, gressus sum, intr., avanzar, ade-lantarse; salir.
prohibeo, ere, ui, itum, tr., prohibir, refrenar; impedir, alejar; defen-der, proteger.
proicio, icere, ieci, iectum, tr., lanzar hacia delante, arrojar; expulsar, dese-char; abandonar, renun-ciar;
refl., proicior, pos-trarse, rebajarse.
proles, is, f., prole, des-cendencia.

68

promitto, ere, misi, mis-sum, tr., dejar crecer; prometer; sust., promis-sum, 2 n., promesa.
promo, ere, prompsi, promptum, tr., sacar; producir; exponer, expre-sar; promere se, salir de; part.adj.,
promptus, dis-puesto, presto.
pronuntio, are, avi, atum, tr., anunciar, proclamar, publicar; declamar; sust., pronuntiatio,onis, f.,
publicacin, proclama-cin.
pronus, adj., inclinado ha-cia adelante; pendiente, en declive; fcil, favora-ble; (con ad ms ac.), propenso,
inclinado. prope vase propior.
propello ere, puli, pul-sum, tr., lanzar; impul-sar; rechazar; abatir.
propero are, avi, atum, tr., apresurar; intr., apre-surarse.
propinquus, adj., cercano, vecino; sust. pl., parien-tes, allegados; propinqui-tas,atis, f., proximidad;
parentesco.
propior, oris, adj., ms cer-cano; sup., proximus, muy cercano; positivo, adv., prope, cerca, a pun-to; casi;
prep. de ac., cerca de; comp., propius, ms cerca; sup., proxime, lo ms cerca, muy cerca.
propono, ere, posui, posi-tum, tr., poner delante, proponer; exponer; ofre-cer; proclamar; publi-car;
determinar; sust.,propositum, 2 n., prop-sito, intencin; tema, ob-jeto.
proprius, adj., propio, ex-clusivo de uno; particu-lar, especial; constante, permanente; adv., pro-prie.
propter, prep. de ac., jun-to a; a causa de.
propugno, are, avi, atum, intr., luchar en defensa; luchar por; tr., defender.
prora, 1 f., proa.
prorsus, adv., hacia ade-lante.
proscrlbo, ere, scripsi, scriptum, tr., publicar, anunciar por escrito; confiscar, proscribir, des-terrar;
proscriptus, 2 m., proscrito; proscriptio, onis, f., proscripcin, anuncio de venta.
prosequor, sequi, secutus sum, tr., seguir, perse-guir; acompaar, escol-tar; proseguir; prosequi aliquem
laudibus, ensal-zar a uno.
prospicio, spicere, spexi, spectum, intr., mirar a lo lejos; (con dat.), aten-der, cuidar; tr., divisar, tener a
la vista, prever; sust., prospectus, 4 m., vista, aspecto.
prosum, prodesse, profui, intr. (con dat.), aprove-char, ser til.
protinus, adv., en seguida.
proveho, ere, vexi, vec-tum, tr., conducir adelan-te; impulsar, hacer avan-zar.
provideo, ere, vidi, visum, intr., ver de antemano; prevenir; (con dat. ), aten-der a, mirar por; tr., pre-ver;
cuidar, proveer.

69

provincia, 1 f., esfera de competencia oficial a car-go de un magistrado; provincia.


provoco, are, avi, atum, tr., llamar; hacer salir; provocar, retar; excitar; intr., apelar; sust., pro-vocatio,
onis, f., apela-cin.
prudens, entis, adj., pru-dente, reflexivo, razona-ble; (con gen.), conoce-dor de, experimentado en; adv.,
prudenter, sust., prudentia, 1 f., pre-visin, experiencia; dis-crecin.
pubes, is, f., juventud, mo-cero.
publicus, adj., pertenecien-te al Estado; oficial, p-blico; res publica, la re-pblica; el Estado; la
administracin del Esta-do; la vida poltica; adv., publice, en nombre del Estado, a expensas del Estado,
oficialmente; publico, are, avi, atum, tr., confiscar; sust., pu-blicatio, onis, f., confis-cacin.
pudet, 2 impers., averguen-za, da verguenza; me pudet tui, me averguen-zo de ti; sust., pudor, oris, m.,
sentimiento de verguenza, pudor; decen-cia, moralidad; respeto. pudicitia, 1 f., castidad, pudicicia.
puella, 1 f., nia, mucha-cha.
puer, 2 m., nio, mucha-cho; esclavo; sust., pue-ritia, 1 f., niez.
pugna, 1 f., lucha; batalla; pugno, are, avi, atum, intr., luchar, disputar.
pulcher, chra, chrum, adj., hermoso, bello; excelen-te, noble; sust., pulchri-tudo,inis, f., hermosura,
belleza; adv., pulchre, bien. a maravilla.
pulsus, vase pello.
pulvis, eris, m., polvo.
punio, ire, ivi, itum, tr., castigar; vengar.
puppis, is, f., popa; nave.
purgo,are,avi,atum, tr., limpiar, purificar, pur-gar; justificar, disculpar; expiar; refutar.
purus, adj., puro, limpio; claro; sin mezcla; sin adornos, casto, sin man-cha; adv., pure.
puto, are, avi, atum, tr., limpiar, podar; contar; pensar, creer.
putris, e, podrido.
Q
qua, adv., por dnde?; quacumque, adv., por donde quiera que.
quadraginta, adj. card., cua-renta; quadragesimus, ord., cuadragsimo; quadringenti, ae, a, card.,
cuatrocientos; quadringentesimus, ord., el cua-trocientos. quadrans, antis, m., cuarta parte de un as,
cuadrante. quadriduum, 2 n., espacio de cuatro das.
quadrigae, arum, f. pl., tiro de cuatro caballos, cua-driga.

70

quadriremis, e, de cuatro filas de remos.


quaero, ere, quaesivi, quae-situm, tr., buscar; pre-guntar, inquirir; sust., quaestio, onis, t., pregun-ta,
interrogatorio, exa-men; investigacin judi-cial; cuestin, tema; sust., quaestus, 4 m., ad-quisicin, ganancia,
pro-vecho, negocio. quaestor, oris, m., cuestor (magistrado encargado de la guarda del tesoro p-blico y de
las arcas del Estado).
qualis, e, cual.
quam, adv., cun; qu; quam celerrime, con la mayor celeridad posible; quam primum, cuanto antes.
quatio, quatere, quassum, tr., sacudir; agitar, blan-dir; golpear; destruir.
quamobrem, adv., por qu?
quamquam, conj., aunque.
quamvis, conj., aunque.
quando, adv., cundo?; conj., puesto que.
quantus, a,um, cuanto.
quasi, adv., como; conj., como si.
quatriduum, i, n., espacio de cuatro das. quattuor, num. card., cua-tro; quartus, ord., cuar-to; quateni,
distr., de cuatro en cuatro; quater, adv., cuatro veces; quat-tuordecim, card., catorce.
quemadmodum?, adv., c-mo?
queror, queri, questus sum, intr., quejarse; tr., la-mentar; sust., querela, 1 f., queja.
qui, quae, quod, pron. re-tativo, que, o el cual; quod, conj., que, por el hecho de que; porque.
quia, conj., porque.
quicumque, quaecumque, quodcumque, pron. ind., cualquiera que.
quidam, quaedam, quid-dam, adj. indef., uno, cierto.
quidem, adv., ciertamente.
quies, etis, f., descanso, re-poso; paz, tranquilidad; sueo; quiesco, ere, quie-vi, quietum, intr., descan-sar,
reposar; mantenerse tranquilo; dormir; part.-adj., quietus, quieto, tran-quilo, pacfico.
quin, adv. interrogativo, por qu no...?; conj., que; que no.
quinque, adj. card., cinco; quintus, ord., quinto; qui-ni, distr., de cinco en cin-co; quinquennium,i, n.,
sust., espacio de cinco aos, quinquenio; quin-decim, quince; quintus decimus, a, um, ord.,
decimoquinto; quinqua-ginta, card., cincuenta; quinquagesimus, ord ., quincuagsimo; quingenti, ae, a,
card., quinien-tos; quingentesimus, ord., el quinientos.

71

quirites, ium o um, m. pl., quirites, caballeros ro-manos.


quis, quid, pron. interrog., quin?, qu?; quis, qua, quid, adj. indef., alguno, algo; quisque, quaeque,
quidque, pron. indef., ca-da uno; quisquam, quid-quam, adj. indef., alguno.
quo, adv., a dnde?; conj., para que; quacumque, adv., a donde quiera que; quousque?, adv., hasta
cundo?
quoad, conj., mientras.
quominus, conj. completi-va, que.
quomodo?, adv., cmo?
quoniam, conj., porque.
quot, adj. indec., cuantos; quotannis, adv., todos los aos; quotidie, adv., to-dos los das. quotiens (quoties),
adv., cuantas veces.
R
rabies, ei, f., rabia.
radius, i, m., radio; rayo (de luz, de rueda).
radix, icis, f., raz, pie de monte; origen.
ramus, 2 m., ramo, rama.
rapio, rapere, rapui, rap-tum, tr., coger violenta-mente, arrebatar; apode-rarse por la fuerza; co-ger por
sorpresa; robar, saquear; adj., rapidus, rpido, raudo; devora-dor; ardiente, abrasador; sust., rapina, 1 f., robo,
rapia; raptim, adv., arrebatadamente; raptor, oris, ladrn.
rarus, adj., suelto, claro, poco espeso; aislado, di-seminado; (pl.), en pe-queos grupos; adv., ra-ro, rara vez.
ratio, vase reor.
ratis, is, f., balsa; nave.
raucus,a, um, ronco.
rebello, are, avi, atum, intr., renovar la guerra; sust., rebellio, onis, f., renovacin de la guerra; rebelin.
recedo, ere, cessi, cessum, intr., retirarse, alejarse, separarse; desistir.
recens, entis, adj., recien-te, fresco.
receptus, vase recipio.
recido, ere, cidi, casum (de re y cado), intr., re-caer; caer; llegar a.
recido, ere, cidi, cisum (de re y caedo), tr., cortar; separar.
72

recipero, vase recupero.


recipio, cipere, cepi, cep-tum, tr., retirar, volver a tomar; recobrar; recibir, aceptar; encargarse de; refl.,
recipere se, retirar-se, rehacerse; sust., re-ceptus, 4 m., retirada.
recito,are,avi,atum, tr., leer en alta voz, leer en pblico; recitar; sust., recitatio, onis, f., iectura en alta
voz, recitacin. recludo, ere, clusi, clusum, tr., abrir, descubrir.
reconcilio, are, avi, atum, tr., reconciliar; restable-cer; sust., reconciliatio, onis, f., reconciliacin;
restablecimiento. recordor, ari, atus sum, tr., recordar, acordarse de; sust., recordatio, onis, f., recuerdo.
rector, rectus, vase rego.
recupero, are, avi, atum, tr., recobrar, recuperar.
recuso,are,avi,atum, tr., rechazar, rehusar; intr., oponerse a; sust., recu-satio, onis, f., recusacin,
protesta.
reddo, ere, didi, ditum, tr., devolver; entregar, dar; cumplir; hacer, con-vertir.
redeo, ire, ii, itum, intr., volver; sust., reditus, 4 m., vuelta.
redigo, ere, egi, actum, tr., hacer volver; traer, recoger; someter; redu-cir; convertir.
redimo, ere, emi, emptum, tr., redimir, rescatar; comprar; obtener, ganar; arrendar, contratar; re-parar.
reduco, ere, duxi, ductum, tr., hacer volver, retirar; devolver, restablecer.
refero, ferre, tuli, latum, tr., devolver, traer; reti-rar (pedem referre, echar pie atrs, retirarse); res-tituir,
aportar; reprodu-cir; relatar, contar; atri-buir, referir; presentar una proposicin (al Sena-do); inscribir, alistar.
refert, imper., importa; tua magni refert, te importa mucho.
reficio, ere, feci, f ectum, tr., rehacer, reparar, re-novar, restablecer; reco-brar.
refugio, fugere,fugi, intr., huir hacia atrs, retirar-se, huir a, refugiarse en; tr., rehuir, evitar.
regina, 1 f., reina.
regio, vase rego.
regius, vase rex.
regnum, 2 n., reino; digni-dad real, soberana; tira-na; reinado; regno,are, avi, atum, intr., reinar,
gobernar.
rego, ere, rexi, rectum, tr., regir, dirigir; adj., rec-tus, derecho, recto, jus-to; adv., recte, rectamen-te; sust.,
regio,onis, f., direccin; zonas (lneas imaginarias trazadas en et cielo con el bastn del augur); regin,
comarca.
regredior, gredi, gressus sum, intr., volver, regre-sar.
reicio, reicere, ieci, iec-tum, tr., echar atrs, re-chazar; desechar; despreciar; recusar; aplazar.
73

reintegro, are, avi, atum, tr., renovar, restablecer.


relevo, are, avi, atum, tr., aliviar, mitigar; reponer.
religio, onis, f., reverencia, respeto religioso; cumpli-miento escrupuloso de los deberes con la divi-nidad;
compromiso sa-grado que obliga a tal cumplimiento; supersti-cin; conciencia; santi-dad; adj., religiosus,
respetuoso; escrupuloso; santo; sagrado; adv., religiose.
relinquo, ere, liqui, lic-tum, tr., dejar atrs; abandonar; dejar en he-rencia.
reliquus, adj., restante; sust., reliquiae, arum, f., restos.
remaneo, ere, mansi, man-sum, intr., quedarse atrs; quedar, permane-cer, durar.
remedium, 2 n., cuidado, remedio.
reminiscor, eris, sci, 3, tr., recordar; intr., acordar-se; acordarse de (con gen.).
remitto, ere, misi, mis-sum, tr., enviar atrs o de nuevo; devolver; aflo-jar, soltar; rebajar, dis-minuir;
conceder, remi-tir; part.adj., remissus, flojo; suave; remissio, onis, f., negligencia; flojedad, decaimiento.
removeo, ere, movi, mo-tum, tr., retirar; remo-ver, separar, alejar; part.-adj., remotus, apartado, remoto.
remus, 2 m., remo.
renovo,are,avi,atum, tr., renovar, restaurar; reani-mar.
renuntio, are, avi, atum, tr., volver anunciando; anunciar, proclamar; in-formar, dar cuenta; re-nunciar.
reor, reri, ratus sum, tr., creer; part.adj., ratus, establecido, determina-do; sust., ratio, onis, f., clculo;
transaccin comercial; punto de vista, referencia; mtodo, plan; motivo, razn; orden, sis-tema; razonamiento.
repello, ere, puli, pulsum, tr., rechazar; separar, privar.
repens, entis, adj., repen-tino; adv., repente, de re-pente; adj., repentinus, sbito, inesperado.
reperio, ire, repperi, re-pertum, tr., encontrar; descubrir; idear, inven-tar.
repeto, ere,ivi (ii), itum, tr., buscar de nuevo, vol-ver a buscar, recomenzar.
repono, ere, posui, posi-tum, tr., volver a colocar, reponer; restablecer; re-emplazar; poner a un lado.
reporto, are, avi, atum, tr., traer; devolver; con-seguir.
reprehendo, ere, prehendi, prehensum, tr., rete-ner; reprender, censu-rar; sust., reprehensio, onis, f.,
reprensin, cen-sura.
reprimo, ere, pressi, pres-sum, tr., reprimir, refre-nar, detener.
repudio, are, avi, atum, tr., rechazar, repudiar.
repugno, are, avi, atum, intr., luchar contra, opo-nerse (quominus con subj., a que); (con dat.), resistir;
74

ser incompati-ble.
requies, etis y ei, f., repo-so, descanso.
requiro, ere, quisivi, qui-situm, tr., volver a bus-car, ir en busca; exami-nar, investigar; deman-dar,
reclamar, requerir, echar de menos.
res, rei, f., cosa; objeto, asunto; circunstancias situacin; hecho, suce-so; realidad, verdad; ha-cienda, fortuna,
negocio; causa, razn; res publica, la repblica, el Esta-do; la administracin del Estado; la vida poltica; res
familiaris, los asun-tos de la familia, la ha-cienda; res gestae, haza-as, hechos.
rescindo, ere, scidi, scis-sum, tr., desgarrar, cor-tar; destruir; rescindir, anular.
reservo, are, avi, atum, tr., reservar, guardar; salvar.
resideo, ere, sed i, sessum, intr., permanecer senta-do; permanecer.
resido, ere, sedi, sessum, intr., sentarse; tranquili-zarse, calmarse.
resisto, ere, stiti, intr., quedarse, detenerse; (con dat.), resistir, oponerse.
respicio, spicere, spexi, spectum, intr., mirar atrs, volverse a mirar; tr., mirar, observar; mi-rar por,
cuidar, atender, proteger; sust., respectus, 4 m., mirada atrs; consideracin, respeto; refugio.
respondeo, ere, spondi, sponsum, intr. (con dat.), responder a; sust., responsum, 2 n., respuesta.
restinguo, ere, stinxi, stinctum, tr., apagar, ex-tinguir; calmar; atajar.
restituo, ere, stitui, stitu-tum, tr., volver a su si-tio, colocar de nuevo; restablecer, restaurar, re-novar;
restituir, devol-ver.
resto, are, stiti, intr., per-manecer firme, persistir; quedar, faltar; oponer-se; resistir.
retardo, are, avi, atum, tr., retardar; contener, repnmir.
rete, is, n., red.
reticeo, ere, ticui, intr., guardar silencio; tr., ca-llar, ocultar.
retineo, ere, tinui, tentum, tr., retener, detener; re-primir, sujetar; mante-ner.
retraho, ere, traxi, trac-tum, tr., hacer retroce-der, hacer volver; re-traer, apartar, retirar.
retro, adv., hacia atrs.
reus, 2 m., y rea, 1 f., reo, acusado.
revertor, verti, versus sum, intr., volver. (La forma activa, reverto, e r e, verti, versum, es menos
usada.)
revoco, are, avi, atum, tr., volver a llamar; ha-cer volver; restablecer; devolver.

75

rex, regis, m., rey; adj., regius, regio, real; sust., regia, 1 f., palacio.
rideo, ere, risi, risum, intr., reir, sonrer; tr., rerse de; sust., ridiculus, ri-dculo, gracioso.
ripa, 1 f., orilla (de ro).
rivus, 2 m., arroyo.
robur,oris, n., roble; ma-dera de roble; dureza, firmeza; fuerza, vigor, robustez; lo ms escogi-do, la flor y
nata (del ejrcito); adj., robustus, duro, fuerte, robusto, vi-goroso.
rodo, ere, rosi, rosum, tr., roer, zaherir.
rogo, are, avi, atum, tr., rogar, pedir; preguntar; rogare populum magistra-tum, pedir al pueblo la
designacin de un magis-trado sus f., rogatio, onis, f., proposicin de ley, propuesta.
rogus, i, m., pira fnebre.
ros, oris, m., roco.
rosa, 1 f., rosa.
rostrum, 2 n., pico de ave; proa de navo; (pt.), tri-buna de los oradores en el foro romano.
rota, 1 f., rueda.
ruber, ra, rum, rojo; ru-beo,ere, ui, intr., estar rojo, avergonzarse.
rudis,e, adj., informe, bru-to, sin labrar; rudo, in-culto, grosero; (con gen.), inexperto.
ruina, vase ruo.
rumor, oris, m., murmullo, rumor; opinin pblica, reputacin.
rumpo, ere, rupi, ruptum, tr., romper; reventar; cortar, separar, abrir bre-cha; interrumpir.
ruo, ere, rui, rutum, intr hundirse, desplomarse; lanzarse, precipitarse; tr hundir, derrumbar. rui-na, 1 f.,
hundimiento, derrumbamiento; ruina; es-trago, desastre.
rupes, is, f., roca, peasco.
rursus, adv., de nuevo.
rus, ruris, n., el campo, la campia (en oposicin a la ciudad ); ( pl. en poe-sa), campos, prados; adj.,
rusticus. aldeano rstico; adv., rustice, grosera, zafiamente; rus-ticor, ari, atus sum intr., estar, vivir en el
campo.
S
sacer, adj., sagrado, san-to, consagrado; execrado, maldito; sust., sacrum, 2 n., ceremonia sagrada rito; (pl.),
vasos sagra-dos; ritos; sust., sacra-rium, 2 n., capilla, san-tuario; sacramentum, 2 n., juramento o voto
militar; sacrificium, 2 n., sacrificio. sacerdos, otis, m. y f., sacerdote, sacerdotisa.
76

saeculum, 2 n., generacin-edad; siglo, centuria.


saepe, adv., muchas veces.
saepio, ire, saepsi, saep-tum, tr., cercar, rodear.
saevus, adj., furioso, fiero; brbaro, cruel; sust., saevitia 1 f., crueldad, fu-ror; saevio, ire, saevii, saevitum,
intr., estar furioso; enfurecerse; correr sediento de sangre.
sagitta, 1 f., saeta, flecha; sust., sagittarius, 2 n., ar-quero, saetero.
sal, salis, m., sal; agua sa-lada, mar; gracia, do-naire.
salio, ire, ui, tum, intr., saltar.
saltus, 4 m., cumbre pobla-da de rboles y pastos; bosques; paso, desfila-dero.
salix, icis, f., sauce.
salus,utis, f., salud, salva-cin; prosperidad, bien-estar; saludo; adj., salutaris,e, saludable; adv.,
salutariter, vb., saluto, are, avi, atum, tr., sa-ludar; visitar; sust., salutatio, onis, f., saludo, visita.
salvus, adj., sano; sano y salvo; indemne, ileso.
sancio, ire, sanxi, sanctum, consagrar, hacer inviola-ble; sancionar, decretar; ratificar; part.adj., sanctus,
inviolable, santo, sa-grado; sust., sanctitas,atis, f., inviolabilidad, santidad, integridad.
sanguis, inis, m., sangre; derramarniento de sangre.
sanus, adj., sano (de cuer-po); sano (de alma), sen-sato, cuerdo, prudente; adv., sane, ciertamente, en verdad;
sust., sanitas, atis, f., salud (de cuerpo y de alma); sano, are, avi, atum, tr., sanar, cu-rar; corregir,
enmendar; remediar.
sapio, sapere, sapii, intr. y tr., tener sabor, distin-guir de sabores; saber, tener buen juicio, tener cordura;
part.adj., sa-piens, ntis, que distin-gue de sabores; cuerdo, sabio; adv., sapienter; sust., sapientia, 1 f.,
buen juicio, cordura, sabidura.
satio, are, avi, atum, tr., saciar, hartar; sust., sa-tietas, atis, f., saciedad, hartura; exceso; adv., satis,
bastante, suficien-te; satisfacio, ere, feci, factum, intr. (con dat.), satisfacer, dar satisfac-cin; cumplir
con.
satus, sata, orum, vase sero, sembrar.
saucius, adi.. herido.
saxum, 2 n., roca, pea.
scando, ere, scandi, scansum, tr. e intr., subir, es-calar.
scelus, eris, n., crimen; adj., sceleratus, (part. de scelero), criminal, malva-do, depravado.
scindo, ere, scidi, scissum, tr., rasgar, desgarrar; hender, partir, dividir.
77

scientia, 1 f., conocimiento, ciencia. scio, scire, scivi, scstun, tr., saber, conocer; scili-cet, adv., sin duda.
scisco, ere, scivi, scitum, tr., aprobar, votar en fa-vor; decretar; sciscitor, ari,atus sum, tr., tratar de
saber, inquirir; plebiscitum, i, n., decisin de la plebe.
scopulus, 2 m., escollo.
scribo, ere, scripsi, scrip-tum, tr., escribir; orde-nar por escrito; redac-tar; sust., scriptor,oris, m., escritor;
autor; rerum scriptor, historia-dor; sust., scripta, 2 n. pl., escritos.
scutum, 2 n., escudo.
se, ac. y abl. del pronombre reflexivo, s mismo.
secedo, ere, cessi, cessum, intr., apartarse, alejarse; rebelarse; sust., secessio, onis, f., retirada; revuel-ta;
secessus, 4 m., retiro.
secerno, ere, crevi, cre-tum, tr., separar, distin-guir; part.adj., secretus, separado, apartado; se-creto;
adv., secreto, en secreto.
seco, are, secui, sectum, tr., cortar; separar, divi-dir; sust., securis, is, f., hacha.
sector, ari, atus sum, tr., seguir, acompanar ro-deando, escoltar; perse-guir.
secundus, de sequor, adj., que sigue; segundo; fa-vorable; secundum, prep. de ac., a lo largo de, con-forme
a.
securus, adj., libre de cui-dado, despreocupado; se-reno, tranquilo; sust., securitas, atis, f., tran-quilidad,
despreocupa-cin. secus, adv., al contrario.
sed, conj., pero.
sedecim, num. card., dieci-sis.
sedeo, ere, sedi, sessum, intr., estar sentado; que-dar fijo; sust. (sedla), sella, 1 f., silla; sedile, is, n.,
asiento.
sedes, is, f., asiento; sede, habitacin; base, funda mento.
seditio, onis, f., discordia civil, sedicin, tumulto; adj., seditiosus, insurrec-to, sedicioso; adv., sedi-tiose.
sedo, are, avi, atum, tr., apaciguar, calmar.
seduco, ere, duxi, duc-tum, tr., apartar, llevar aparte.
sedulus, a, um, aplicado celoso. diligente.
seges, etis, f, campo de cereales; mies.
segnis, e, adj., indolente, perezoso, inactivo; adv., segniter.
semel, adv., una vez.
78

semen, inis, n., semilla.


semita, 1 f., senda.
semper, adv., siempre.
sempiternus, adj., perdura-ble, imperecedero.
senatus, 4 m., senado; senator, oris, m., senador; adj., senatorius, propio del senador, senatorial.
senex,is, m., anciano; viejo; comp., senior, oris, ms anciano; seniores, soldados de reserva, opuestos a
iuniores, sol-dados en activo; senec-tus,utis, f., vejez.
sententia, 1 f., sentimiento; opinin; parecer (expues-to al senado); voto, sen-tencia ( judicial); sentido,
pensamiento; sentencia.
sentio, ire, sensi, sensum, tr., sentir, percibir, expe-rimentar, observar, dar-se cuenta; juzgar, pen-sar; sust.,
sensus, 4 m., sentido; sentimiento; percepcin, sensacin; adv., sensim, poco a poco.
sepelio,ire,ivi, (ii), sepul-tum, tr., enterrar, sepul-tar; sust., sepulcrum, 2 n., sepulcro, tumba.
septem, num. card., siete; septimus, ord., sptimo; septeni, distr., de siete en siete; septemdecim, card.,
diecisiete; septuaginta, card., setenta; sep-tuagesimus, ord., septua-gsimo; septingenti, ae, a, card.,
setecientos.
sequor ,sequi, secutus sum, tr., seguir; perseguir.
serenus, adj., claro, despe-jado; sereno, tranquilo.
series, vase sero.
sermo, onis, m., charla, conversacin; discurso; rumor, lenguaje, diccin; lengua.
sero, ere, sevi, satum, tr., sembrar, plantar; part., satus, engendrado, naci-do; sata, orum, n. pl.,
sembrados.
sero, ere, serui, sertum, tr., entrelazar, trabar; sust., series, ei, f., serie, sucesin; serta, orum, 2 n. pl.,
guirnaldas.
serus, adj., tardo; retarda-do; adv., sero, tarde.
servo,are, avi, atum, tr., salvar; guardar, conser-var; mantener intacto, preservar; observar, man-tener,
cuidar.
servus, 2 m., esclavo; servi-tium, 2 n., esclavitud; servitus, utis, f., esclavi-tud; adj., servilis, e, de
esclavos, servil; adv., ser-viliter; servio, ire, ivi, (ii), itum, intr., ser es-clavo; (con dat.), servir, estar
sometido a, estar entregado a.
sestertius,i, m., sestercio, moneda de plata que va-la dos ases y niedio; ses-tertium, i, n., suma de mil
sestercios.
severus, adj., severo, rigu-roso, exacto; adv., seve-re; sust., severitas, atis, f., severidad, rigor.
79

sex, adj. card., seis; sextus, ord., sexto; seni, distr., de seis en seis; sextus decimus, ord., dcimosex-to;
sexaginta, card., sesenta; sexagesimus, ord., sexagsimo; sexcenti,ae, a, card., seiscientos;
sex-centesimus, ord., el seis-cientos.
si, conj., si; sin, conj., pero si; si non, conj., si no.
sic, adv., as.
sica, 1 f., daga, pual; sust., sicarius, 2 m., asesino, si-cario.
siccus, adj., seco; sust., sic-citas, atis, f., sequedad, aridez.
sicut, conj., como.
sido, ere, sedi y sidi, sessum, intr., sentarse, po-sarse; detenerse; cal-marse.
sidus, eris, n., constela-cin; estrella.
signifer,i, m., abanderado. significo, are, avi, atum, tr., indicar, hacer saber; avisar, anunciar; sust.,
significatio, onis, f., indi-cacin, sea.
signum, 2 n., seal, marca, signo; estandarte, bande-ra; santo y sea; imagen, estatua; sello, constela-cin;
signo, are, avi, atum, tr., sealar; sellar; hollar; notar.
sileo, ere, ui, intr., estar en silencio, callar; sust., silentium, 2 n., silencio.
silva, 1 f., bosque; adj., silvestris,e, del bosque.
similis, e, adj., parecido, semejante; adv., similiter; sust., similitudo, inis, f., semejanza. simul, adv., al
mismo tiem-po; simul atque ( ac ), tan pronto como.
simulo, are, avi, atum, tr., hacer semejante, imitar; copiar, remedar; simu-lar, fingir; sust., simulacrum,
2 n., imagen; fantasma, apariencia; si-mulatio, onis, f., ficcin, pretexto. singularis, e, adj., de uno en uno;
de uno slo; sin-gular; extraordinario.
sine, prep. de ab., sin.
sinister, tra, trum, que es-t a la izquierda; que procede del lado izquier-do, izquierdo (en la len-gua de los
augures o adi-vinos, signific favorable si se interpretaba el pre-sagio segn el rito etrus-coromano, esto es,
mi-rando al sur, con el este a la izquierda; signific, en cambio, desfavorable, si se segua el rito grie-go, esto
es, mirando al norte, con el este, de don-de procede el sol y la vi-da, a la derecha; esto fue lo ms frecuente);
sust., sinistra, 1 f., mano iz-quierda, lado izquierdo.
sino, ere, sivi, situm, tr., dejar, permitir; part., si-tus, puesto, colocado, situado; dependiente de; quantum
est situm in no-bis, en cuanto de noso-tros depende; situs, 4 m., situacin, posicin; esta-do de abandono,
sucie-dad, moho.
sinus, 4 m., pliegue, sinuo-sidad, seno, regazo; gol-fo, baha.
sisto,ere, stiti, statum, tr., colocar, poner; hacer ve-nir, hacer comparecer; detener, contener, repri-mir;
afianzar; intr., detenerse, pararse.

80

sitis, is, f., sed; vb., sitio, ire.ivi (ii). itum intr., tener sed; tr., tener sed de.
socer, cri, m., suegro.
socius, 2 m., aliado, asocia-do, confederado, camara-da, compaero, socio; sust., societas, atis, 3 f., alianza,
asociacin, confederacin; compaa. sodfilis, e, adj., de com-paeros, de camaradas, compaero; sodalis,
is, m., compaero, camara-da; miembro de un cole-gio sacerdotal.
sol,is, m., sol.
solatium, vase solor.
soleo, ere, solitus sum, intr., soler, acostumbrar; part.adi., solitus, acos-tumbrado, usual.
solidus, adj., entero, com-pleto; slido; esencial.
sollemnis, e, adj., de todos los aos, anual; fijado, establecido; acostumbra-do; solemne, festivo.
sollers, ertis, adj., muy h-bil, diestro, ingenioso; sollertia, 1 f., destreza, habilidad.
sollicitus, adj., hondamente agitado; inquieto, ansio-so, angustiado; sust., sol-licitudo, inis, f., ansie-dad;
sollicito, are, avi,
atum, tr., turbar, inquie-tar; excitar; apremiar; seducir, tentar; sust., sol-licitatio, onis, f., incita-cin,
apremio.
solor, ari, atus sum, tr., consolar; aliviar, miti-gar; sust., solatium, 2 n., alivio.
solum, 2 m., base, funda-mento, planta; suelo, tie-rra; pas, comarca.
solus, adj., solo, nico; ais-lado; adv., solum, sola-mente; sust., solitudo, inis, f., soledad; desierto.
solvo, ere, solvi, solutum, tr., soltar, desatar; sol-vere navem o solvere, intr., levar anclas, hacer-se a la
mar; disolver, derretir (refl., solvor, di-solverse); deshacer, rom-per, aliviar; librar; rela-jar, enervar; desechar;
resolver, descifrar; cum-plir; pagar; part.adj., solutus, libre, suelto, de-sembarazado; exento; descuidado;
adv., solute.
somnus, 2 m., sueo; sust., somnitum, 2 n., sueo, fantasa, visin.
sono,are, sonui, sonitum, intr., sonar, resonar; tr. (en poesa), hacer sonar, cantar; sust., sonus, 2 m., y
sonitus, 4 m., sonido; rumor, ruido.
sopor, oris, m., sueo pro-fundo, sopor.
sordes, is, f., suciedad; ba-jeza; adj., sordidus, su-cio; mezquino, innoble, srdido.
soror, oris, f., hermana.
sors, sortis, f., suerte (ficha, bola o nmero que se co-locaba en una urna para echar a suerte); acto de echar a
suerte; resul-tado del mismo, respues-ta de orculo, orculo, destino, deber impuesto; sortior, iri, sortitus
sum, intr., sortear, echar a suerte; elegir, designar, conseguir por sorteo.

81

spargo, ere, sparsi, spar-sum, tr., esparcir, sem-brar; difundir, disemi-nar; disipar; tirar; ro-ciar; extender,
divulgar.
spatium, 2 n., espacio, si-tio; distancia, intervalo, trecho; paseo; estadio; espacio de tiempo; plazo, ocasin.
species, ei, f., apariencia, aspecto; figura, forma; semblante; vista, mirada; aparicin, visin; pretexto.
specto, are, avi, atum, tr., mirar, considerar; aten-der, proponerse; aguar-dar; probar; intr., mirar a,
inclinarse, tender a; estar situado, caer; sust., spectaculum, 2 n., vista, espectculo.
speculor, ari, atus sum, intr., estar en observa-cin; tr., espiar, atala-yar; sust., speculator, oris, m.,
espa, explora-dor.
specus, 4 m., cueva, caver-na; cavidad.
spelunca, 1 f., cueva.
sperno, ere, sprevi, spre-tum, tr., despreciar.
spes, ei, f., esperanza; vb., spero are, avi, atum, tr., esperar.
spica, 1 f., espiga.
spiro,are,avi,atum, intr. y tr., soplar; respirar; tener inspiracin; exha-lar, despedir; hervir; sust., spiritus,
4 m., so-plo, aliento, respiracin; espritu; inspiracin; ge-nio; nimo; orgullo.
splendeo, ere, ui, intr., bri-llar, resplandecer; sust., splendor, oris, m., brillo, esplendor; adj.,
splendi-dus, esplndido, brillan-te, magnfico; adv., splen-dide, esplndidamente.
spolium, 2 n., despojo, bo-tn; spolio, are, avi, atum, tr., despojar, sa-quear.
spondeo, ere, spopondi, sponsum, tr., prometer solemnemente; prome-ter en matrimonio; sa-lir fiador;
sust., sponsa, 1 f., prometida.
sponte, abl., del inusitado spons, ntis, f., por pro-pia voluntad, espontnea-mente.
stabilis, e, adj., firme, esta-ble; sust., stabilitas,atis, f., firmeza, estabilidad; stabilio, ire, ivi, itum, tr.,
mantener firmemen-te; establecer.
statim, adv., en seguida.
statio, vase sto.
statuo, ere, ui, utum, tr., establecer, determinar, decidir; colocar; erigir.
stella, 1 f., estrella.
sterno, ere, stravi, stratum, tr., extender; derribar; allanar; cubrir, empedrar; apaciguar; preparar.
stilus, 2 m., punzn con que se escriba; estilo.
stipendium, 2 n., tributo; paga de los soldados; ( pl .), servicio militar.

82

stipo,are, avi, atum, tr., amontonar; rodear es-trechamente; proteger; acompaar.


stirps, pis, f., tronco, raz; raza, linaje, estirpe; vs-tago, descendencia; ori-gen, principio.
sto, are, steti, statum, intr., estar en pie, firme; resis-tir; (con ab o cum), es-tar de parte de, en favor de;
(con indicacin de precio), costar; per me stat quominus, depende de m impedir que...; sust., statio,onis,
f., de-tencin; lugar, sitio, puesto de centinela, guar-dia, retn; sust., status, 4 m., postura, posicin; estado,
condicin; statu-ra, 1 f., talla, estatura.
strages, is, f., montn, ha-cinamiento; estrago, mor-tandad.
stragulus, a, um, que cu-bre; stragulus y stragu-lum, sust., tapete, alfom-bra, cojn.
strenuus, adj., activo, em-prendedor, diligente, es-forzado; adv., strenue.
strepo, ere, ui,itum, intr., hacer ruido; resonar; murmurar; sust., strepi-tus, 4 m., estrpito, ruido.
strideo, ere, stridi, intr., rechinar, crujir, zumbar; stridor, oris, m., chirri-do, crujido, zumbido.
stringo, ere, strinxi, strictum, tr., estrechar, apre-tar; arrancar; desenvai-nar; tocar levemente, ra-sar;
conmover.
struo, ere, struxi, structum, tr., apilar; juntar; orde-nar; construir; disponer, formar; tramar, maqui-nar.
studeo, ere, studui, intr. (con dat. o con inf.), afa-narse, aplicarse; aspirar a, ansiar, favorecer; sust.,
studium, 2 n., apli-cacin, celo; aficin, in-clinacin, simpata; de-dicacin a aprender, es-tudio; adj.,
studiosus, aficionado, aplicado, de-seoso; adv., studiose.
stultus, adj., necio, tonto, insensato; adv., stulte, sust., stultitia, 1 f., nece-dad, tontera.
stupeo, ere, stupui, intr., estar aturdido; asom-brarse; tr., mirar con asombro; sust., stupor, oris, m.,
asombro, estu-por; estupidez.
suadeo, ere, suasi, suasum, intr. (con dat. ), aconse-jar; tr., aconsejar, per-suadir ( alicui aliquid, a uno de
algo).
suavis, e, adj., suave, agra-dable; adv., suaviter, sust., suavitas, atis, f., suavidad, agrado.
sub, preposicin: 1. de acu-sativo (denota movimien-to), sub iugum mittere, hacer pasar debajo del yugo; 2.
de ablativo (denota reposo), sub monte considere, acampar al pie del monte.
subduco, ere, duxi, duc-tum, tr., sacar, quitar, retirar; sacar a tierra (una nave); alejar ocul-tamente;
subducere se, huir ocultamente; sus-traer.
subeo, ire,ii, itum, intr., ir [por] debajo; avanzar desde abajo, subir; apro-ximarse, deslizarse; venir en
pos de, reemplazar; venirle a uno a la mente: tr., entrar, penetrar en; acercarse a; soportar, so-brellevar;
part.adj., subi-tus, sbito, repentino; adv., subito, de repente.
subicio, icere, ieci, iec-tum, tr., meter debajo; poner debajo; someter, subordinar; aadir; su-gerir;
infundir.
subigo, ere, egi, actum, tr., someter, forzar; em-pujar; remover, ablan-dar; domear, avasallar.
83

sublevo, are, avi, atum, tr., elevar; aligerar, ami-norar, aliviar; apoyar, ayudar.
sublimis, e, adj., elevado, suspendido en el aire, por el aire; augusto, sublime; adv., sublime, en alto.
submitto, vase summitto.
submoveo, vase summo-veo.
subsequor, sequi, secutus sum, tr. e intr., seguir de cerca.
subsidium, 2 n., lnea de re-serva, tropas de reserva; socorro, auxilio, refuer-zo; ayuda, asistencia.
subsisto, ere, stiti, intr., detenerse; permanecer; resistir.
subsum, esse, fui, intr., es-tar debajo; estar oculto; estar cerca; estar a mano.
subvenio, ire, veni, ven-tum, intr. (con dat.), ve-nir en ayuda, socorrer; remediar.
succedo, ere, cessi, ces-sum, intr., ponerse deba-jo; ampararse; subir, as-cender; avanzar; seguir, suceder;
resultar; tener xito.
succingo,ere, cinxi, cinc-tum, tr., ceir por deba-jo, arremangar; rodear; succintus, part.adj., cei-do,
armado, presto.
succurro, ere, curri, cur-sum, intr. (con dat.), correr en auxilio; socorrer, remediar; venir a la men-te,
ocurrirsele a uno.
suesco, suescere, suevi, suetum, intr., estar acostumbrado; so-ler, acostumbrar.
suffero, ferre, sustuli, tr., soportar, sufrir; poenas inferre, recibir el casti-go, ser castigado.
sufficio, ere, feci, fectum, tr., poner debajo; im-pregnar, colorar, teir; proporcionar; sustituir, elegir como
sustituto;
intr., bastar, ser sufi-ciente.
suffragium, 2 n., voto, su-fragio; opinin.
sum, esse, fui, intr., ser.
summus, vase superus.
summitto, ere, misi, mis-sum, tr., poner debajo; bajar; someter, reducir; mandar en auxilio ocul-tamente;
part.adj., summissus, bajo, humilde; sumiso; abyecto; adv., summisse, humildemen-te; en voz baja.
summoveo, ere, movi, motum, tr., apartar, alejar.
sumo, ere, sumpsi, sumptum (de subemo, tomar), tr., tomar, coger; tomar para s, asumir; arrogar-se,
atribuirse; castigar, poenam summere ab aliquo, castigar a uno; elegir; consumir, gastar; sust., sumptus, 4
m., gasto, coste.
super, adv., encima, desde arriba, adems; preposi-cin: 1, de acusativo (de-nota movimiento), super montes
84

volat, vuela sobre los montes; 2, de ablati-vo, sobre. Se usa en sen-tido figurado: super hac re, sobre este
asunto; supra, prep. de ac., so-bre; ms all de.
superbus, adj., altanero, arrogante, soberbio; adv., superbe, sust., superbia, 1 f., altanera soberbia.
supero, are, avi, atum, tr., superar, aventajar; vencer; intr., sobresalir, ser superior; sobrevivir, vivir;
quedar, restar.
superstes,itis, adj., super-viviente.
supersum, esse, fui, intr., estar de ms; restar, que-dar; sobrevivir; abundar.
superus, adj., de arriba, de lo alto; sust., superi, orum, 2 m. pl., los dio-ses de la altura; comp., superior,
oris, de ms arriba, ms alto; ante-rior; ms noble, ms dis-tinguido, superior; superl., supremus, el l-timo;
adv., supremum, por ltima vez; superl., summus, el ms alto, el mayor, el ms distingui-do; de aqu el sust.,
sum-ma, 1 f., punto culminan-te, puesto principal; su-ma, conjunto, total.
suppedito, are, avi, atum, tr., suministrar, procurar abundantemente: intr.poseer en abundancia, abundar.
suppeto, ere, petivi, peti-tum, intr., haber a mano, estar a disposicin; bas-tar.
suppleo, ere, plevi, ple-tum, tr., completar, su-plir; reforzar; sust., sup-plementum, 2 n., comple-mento,
refuerzo.
supplex, icis, adj., que se arrodilla, que se postra; que pide humildemente, suplicante; adv., supplici-ter;
sust., supplex, icis, m., suplicante; supplico, are, avi, atum, intr., con dat., suplicar, rogar a al-guien;
sust., supplicium, 2 n., acto de culto pbli-co; pena, castigo, supli-cio.
supporto, are, avi, atum, tr., transportar, llevar.
surgo, ere, rexi, rectum (de subrego), intr., le-vantarse; elevarse; sur-gir; ponerse en pie; cre-cer.
sursum, adv., arriba.
suscipio, cipere, cepi, cep-tum, tr., tomar del suelo, recoger; sostener, susten-tar; tomar sobre s;
en-cargarse, asumir, adoptar; emprender; sopor-tar, afrontar.
suspendo, ere, pendi, pen-surn, tr., colgar; suspen-dere se, colgarse, ahorcar-se; tener en el aire; te-ner
en suspenso; contener; interrumpir; part.-adj., suspensus, pendien-te, suspenso, vacilante.
suspicio, spicere, spexi, spectum, tr., mirar hacia arriba, elevar la vista; admirar; mirar con re-celo,
sospechar; part.-adj., suspectus, sospecho-so; sust., suspicio, onis, f., sospecha; suspicor, ari, atus sum,
tr., sos-pechar; suponer, imagi-narse.
sustineo, ere, tinui, ten-tum, tr., sostener, aguan-tar, soportar, sufrir; re-sistir, frenar; aplazar; sustento,
are, avi, atum, tr., mantener en buen es-tado, sustentar, soportar.
sutor, oris, m., zapatero.
suus,a,um, suyo.
syrtes, ium, f. pl., las Sir-tes, dos golfos de Africa cerca de Cartago.
85

T
taberna, l f., tienda.
tabula, 1 f., tabla; tablilla para escribir; cuadro, pintura; (pl.), el libro de cuentas, registro, archi-vo; sust. dim.,
tabella, 1 f., tablilla para escri-bir; tablita para votar; cuadrito; tabinum, i, ha-bitacin destinada al ar-chivo;
despacho.
taceo, ere, ui,itum, intr., estar en silencio; tr., callar, omitir; part.adj, tacitus, callado; oculto; tcito.
taedet, 2 impers. (con acus. y gen.), estar hastiado, estar disgustado: me taedet vitae, estoy disgusta-do de la
vida.
talis, e, tal.
tam, adv., tan.
tamen, conj., sin embargo.
tametsi, conj., aunque.
tamquam, adv., como; tamquam si, conj., como si.
tandem, adv., finalmente, por fin.
tango, ere, tetigi, tactum, tr., tocar; alcanzar, lle-gar; lindar, estar conti-guo; pulsar, herir (de caelo tactus,
herido por el rayo); afectar, conmo-ver, impresionar.
tantus, a, um tanto. Tan grande;
tantum, adv., so-lamente.
tardus, adj., lento; tardo, perezoso; adj., tarde; sust., tarditas, atis f., lentitud; tardo,are,avi, atm, tr.,
retardar, re-frenar.
taurus, 2 m. toro, buey.
tego, ere, texi, tectum, tr., cubrir; proteger, defen-der; ocultar, encubrir; sust., tectum, 2 n., techo, tejado;
casa, morada; refugio.
tela, 1 t.. tela, trama.
tellus, uris, f., la tierra; tierra, suelo; territorio, pas, comarca.
telum, 2 n., arma arrojadi-za; dardo.
temere, adv., a ciegas, al azar, irreflexivamente, te-merariamente; sust., te-meritas, atis, f., azar,
ca-sualidad, irreflexin, temeridad.
temno, ere, mpsi, mptum, tr., despreciar; ms usa-do en su forma compues-ta, contemno.
tempero, are, avi, atum, tr., regular, organizar, go-bernar, dirigir; mezclar, combinar; intr. (con ab ms
86

abl.), abstenerse,
guardarse de; (con dat.) mostrar moderacin; temperare sibi, moderar-se; perdonar; ahorrar; dominar,
contener.
tempestas,atis, f., tiempo, poca; temperatura; mal tiempo, tempestad; adj., tempestivus, oportuno, a
propsito.
templum, 2 n., terreno con-sagrado; templo.
tempto (tento), are, avi, atum tr., intentar; en-sayar, tantear, probar, tratar de; tentar; atacar.
tempus, oris, n., perodo de tiempo; tiempo; oca-sin, oportunidad; coyun-tura, circunstancia, situa-cin,
momento crtico. tendo, ere, tetendi, tentum y tensum, tr., tender, extender; dirigir; intr., acampar; ( con
ad y acus.), tender hacia, diri-girse a; (con inf.), tratar de realizar, esforzarse en.
tenebrae, 1 f. pl., oscuridad, tinieblas, sombras.
teneo, ere, tenui, tentum, tr., tener; asir, empuar; ocupar, poseer; conser-var, guardar; retener, su-jetar;
contener, domi-nar; ligar, atar; intr., tomar una direccin, di-rigirse a; mantenerse, durar.
tener, era, erum, adj., de-licado, tierno; joven.
tenuis, e, adj., delgado, te-nue; fino, sutil; dbil, flaco; pobre, insignifican-te; adv., tenuiter.
tergum, 2 n., espalda, parte trasera; cuero, piel.
terminus, 2 m., lnea divi-soria, trmino, linde, l-mites, fin; termino, are, avi, atum, tr., limitar,
amojonar, demarcar.
tero, ere, trivi, tritum, tr., frotar, restregar; trillar; gastar, consumir; usar, emplear, pasar (el tiem-po).
terra, 1 f., la tierra; tierra, suelo; comarca, pas, te-rritorio.
terreo, ere, terrui, terri-tum, tr., aterrar; sust., terror, oris, m., terror, espanto; adj., terribilis, e,
terrible, espantoso; territo are, avi, atum, hacer temblar.
testis, m. y f., testigo; sust., testimonium, 2 n., testi-monio, prueba; testor, ari, atus sum, tr. e intr.,
atestiguar, deponer como testigo; poner por testi-go; testar, hacer testa-mento; sust., testamentum, 2 n.,
testamento.
testudo, inis, f., tortuga; concha de tortuga, incrus-taciones de concha; ins-trumento cncavo de cuerda, lira,
ctara; rnquina militar de protec-cin; testudo, cubierta que formaban los solda-dos con sus escudos.
texo, ere, texui, textum, tr., tejer, componer, ur-dir.
theatrum, 2 n., teatro.
timeo, ere, ui, tr., temer; intr., estar temeroso; (con dat.), temer por (alguien); sust., timor,oris, m.,
temor; adj., timidus, temeroso, tmido; cobar de; adv., timide, timiditas, atis, f., timidez; cobarda.
tingo, ere, tinxi, tinctum, tr., teir.
87

tiro, onis, 3 m., recluta, soldado bisoo; princi-piante.


toga, 1 f., toga.
tolero, are, avi, atum, tr. soportar, tolerar; mantener, conservar, prolon-gar.
tollo, ere, sustuli, subla-tum, tr., levantar, elevar; sacar, retirar, quitar; su-primir, abolir; destruir.
tondeo, ere, totondi, ton-sum, tr., esquilar; cortar; pacer.
tono, are, tonui, tonitum, intr., tronar.
tormentum, 2 n., mquina de artillera basada en el principio de desenrollar la cuerda arrollada en un cilindro;
proyectil de dicha mquina; cabrestan-te; instrumento de tor-tura, potro; tormento, tortura.
torqueo,ere, torsi, tortum tr., torcer, retorcer; vol-tear; hacer rodar; lanzar girando, disparar, arro-jar;
tortura, atormentar.
torreo, ere, torrui, tostum, tr., hacer secar, abrasar, tostar.
totus, a, um, adj. indef., todos; totidem, adj. indec., otros tantos; to-tiens, adv., tantas veces; tot, adj.
indec., tantos.
trabs, trabis, f., viga; ma-dera; rbol; navo.
trado, ere, didi, ditum, tr., entregar, confiar, re-mitir, transmitir; legar; informar, comunicar, contar;
exponer; tradere se, consagrarse.
traduco, ere, duxi, duc-tum, tr., conducir a tra-vs; hacer pasar, trans-portar; pasar, emplear (el tiempo).
traho, ere, traxi, tractum, tr., tirar, arrastrar; ob-tener, sacar, derivar; so-licitar, atraer, inducir; extraer;
diferir, prolon-gar; sust., tractus, 4 m., tiro, acarreo; curso, tre-cho, espacio; extensin; tracto, are, avi,
atum, tr., arrastrar de un lado a otro; manejar, ocupar-se, usar, emplear; tratar.
traicio, icere, ieci, iectum, tr., lanzar a travs; dis-parar; hacer pasar; tras-ladar; cruzar, atravesar,
traspasar.
tranquillus, adj., tranquilo; sereno, sosegado; adv., tranqui11e, sust., tranquil-litas, atis, f ., tranquili-dad,
serenidad.
trans, prep. de ac., al otro lado de.
transeo, ire, ivi (ii), itum, intr., ir a travs; pasar-se; convertirse; pasar, transcurrir; tr., atrave-sar;
sobrepasar; omitir; pasar; sust., transitus, 4 m., paso, trnsito.
transfero, ferre, tul i, la-tum, tr., trasladar, trans-portar; cambiar; dife-rir; traducir.
transgredior, gredi, gres-sus sum, intr., pasar al otro lado; tr., atravesar; sobrepasar, transgredir.
transigo, ere, egi, actum, tr., atravesar; realizar; arreglar, concluir, aca-bar; intr., llegar a un acuerdo.
transmitto, ere, misi, mis-sum, tr., mandar al otro lado; hacer pasar; tras-ladar, atravesar.
88

transporto, are, avi, atum, tr., pasar al otro lado, transportar.


tremo, ere, ui, intr., tem-blar; tr., temblar ante (algo o alguien); sust., tremor, oris, m., tem-blor,
agitacin.
trepidus, adj., agitado, con-fuso, tembloroso, trmu-lo; adv., trepide, temblo-rosamente; trepido,are, avi.,
atum, corretear tem-blando, temblar; sust., trepidatio, onis, f., temblor, correteo angustioso,
consternacin, pnico.
tres, tria, tres; tertius, ord., tercero; terni, distr., de tres en tres; ter, adv., tres veces; tertius decimus, ord.,
dcimotercero; tredecim, card, trece; trecenti, card., tres-cientos.
tribunus, 2 m., tribuno.
tribuo, ere, tribui, tributum, tr., repartir, distri-buir; asignar; conceder; sust., tributum, 2 n., tributo.
tribus, 4 f., tribu (divisin del pueblo romano; pri-mitivamente en nmero de tres).
triduum, 2 n. (tres dies), espacio de tres das.
triennium, 2 n. (tres anni). perodo de tres aos.
triginta, num. card., treinta; tricesimus, ord., trigsimo; triceni, distr., de treinta en treinta.
triremis, is, f., nave de tres filas de remos.
tristis, e, adj., triste, afligido; sombro, severo; amargo; repugnante; sust., tristitia, 1 f., tristeza, afliccin,
severidad, mal humor.
triumphus, 2 m., triunfo; vb., triumpho, are, avi, atum, intr., obtener los honores del triunfo, triunfar.
trivium, 2 n., cruce de tres caminos.
trucido, are, avi, atum, tr., destrozar, despeda-zar; degollar.
trudo, is, ere, trusi, trusum, tr. empujar con fuerza, arrastrar.
truncus, 2 m., tronco.
tuba, 1 f., trompeta.
tueor, eri, tutus y tuitus sum, tr., mirar, contem-plar; proteger, defender; cuidar; guardar; part.-adj., tutus,
bien guarda-do, seguro; sust., tutela, 1 f., tutela, amparo; adv., tuto, en seguridad, a buen recaudo.
tum, tunc, adv., entonces.
tumeo, ere, ui, intr., hin-charse, engrerse.
tumultus, 4 m., conmocin, alboroto, tumulto; sedi-cin, revuelta.
tumulus, 2 m., montecillo, elevacin de tierra; se-pulcro levantado en la tierra, tmulo.

89

tundo, ere, tutudi, tunsum y tusum, tr., golpear, machacar, importunar.


tunica, 1 f., tnica, prenda interior, con mangas o sin ellas, larga o corta, que serva de camisa.
turba, t f., confusin, des-orden; alboroto; muche-dumbre en desorden, tur-ba; adj., turbidus, turbu-lento,
desordenado, con-fuso; vb., turbo, are, avi, atum, tr., desorde-nar, turbar, alborotar.
turbo, inis, m., torbellino; huracn, tormenta.
turma, 1 f., escuadrn de caballera.
turpis, e, adj., feo, defor-me, desfigurado; torpe, vergonzoso, infame; adv., turpiter; sust., turpitudo, inis,
f., verguenza, ignominia, infamia.
turris, is, f., torre, castillo; torre de asedio.
tus,uris, n., incienso.
tussis, is, f., tos.
tutor, vase tueor.
tuus,a,um, tuyo.
tyranus, 2 m., soberano; dspota. tirano.
V
uber, eris, adj., frtil, fe-cundo, abundante.
ubi, adv., en dnde ?; conj. temporal, cuando; ubi-cumque, adv., en donde quiera que.
ulciscor, ulcisci, ultus sum, tr., tomar venganza, ven-garse.
ullus, a,um, indef., alguno.
ulmus, 2 f., olmo.
ulterior, oris, adj., del lado de all, ulterior; ms ale-jado; superl., ultimus, el ms lejano, ltimo, ex-tremo.
ultra, al otro lado de, ms all de; ultro, adv., es-pontneamente.
ululo, are, avi, atum, intr., ulular, aullar, llamar con alaridos.
umbra, 1 f., sombra; ( en poesa), alma.
umerus, 2 m., hombro.
umor, oris, m., humedad.
umquam, adv., alguna vez.
unda, 1 f., ola, onda; agua.
90

unde, adv., de dnde?; un-decumque, adv., de donde quiera que.


undecim, num. card., once; undecimus, ord., undci-mo; undeni, distr., de once en once; undevigin-ti,
card., diecinueve.
undique, adv., de todas partes.
unguis,is, m., ua, zarpa, garra.
unus, a, um, uno solo; una, adv., juntamente; al mismo tiempo; unicus, adj., sin igual, nico.
universus, adj., entero; en conjunto, colectivo, uni-versal; adv., universe.
urbs,bis, f., ciudad; adj., urbanus, de la ciudad, ur-bano; fino, pulido, cor-ts; ingenioso; adv., ur-bane.
urgeo, ere, ursi, tr., urgir, apremiar; empujar, aco-sar; estrechar, asediar; oprimir; incitar.
urna, 1 f., urna, cntaro.
uro, ere, ussi, ustum, tr., quedar; incendiar; tos-tar; agostar, marchitar.
usquam, adv., en alguna parte.
ut, 1, adv. inter., cmo?; 2, de admiracin, qu... !; 3, conj. completiva, que; 4, final, para que; 5,
con-secutiva, que; 6, concesi-va, aunque; 7, temporal, tan pronto como; 8, com-parativa, como.
uter, utra, utrum, pron., cul de los dos?; uterque, utraque, utrumque, uno y otro; utrum... an.. ?,
acaso... o...? utique, adv., s.
utor, uti, usus sum, intr. (con abl.), usar, servirse de; tratar; sust., usus, 4 m., uso, prctica; ex-periencia;
costumbre, h-bito; trato, amistad, inti-midad; provecho, venta-ja; necesidad, exigencia; adj., utilis, til,
provecho-so, conveniente; adv., uti-liter; sust., utilitas, atis, f., utilidad, provecho, con-veniencia,
oportunidad.
uva, 1 f., uva; racimo.
uxor, oris, f., esposa.
vacca, 1 f., vaca.
vaco, are, avi,atum, intr., estar vaco, desocupa-do; estar vacante; (con abl. ), estar libre de; (con dat.),
estar libre pa-ra, tener tiempo para; impers., vacat, es permi-tido, puede pasar; adj., vacuus, vaco, vacante.
vado, ere, vasi, vasum, intr., avanzar, andar, ir. vadum, 2 n., vado; , (pl.), mar.
vae, int., ay!
vagina, f., vaina.
vagus, adj., vago, errante, vagabundo; indetermina-do, indefinido; vagor, ari, atus sum, intr., va-gar,
andar errante.

91

valde, adv., mucho.


valeo, ere, ui, intr., estar fuerte, tener vigor; es-tar bien de salud, estar sano; valer; tener poder, prevalecer;
tender; sig-nificar; vale, psalo bien; sust., valetudo, inis, f., salud, buen estado de sa-lud ; mala salu d;
en-fermedad, indisposicin; adj., validus, fuerte, vigo-roso; adv., valde, muy, extraordinariamente .
valles o vallis, is, f., valle.
vallum, 2 n., empalizada, trinchera, barrera.
vanus, adj., vaco; incon-sistente, intil; engao-so, vano, vanidoso; sust., vanitas, atis, f., mera apariencia,
vanidad; fal-sedad; vanagloria.
vapulo, are, avi, atum, ser azotado. Se usa como pasiva de verbero, azotar.
varius, adj., variado, mati-zado variamente; muda-ble, variable; verstil, caprichoso, inconstante; adv., varie;
sust., varie-tas, atis, f., variedad, diversidad.
vas, vasis, n. (pl. vasa, 2 n.' vaso; (pl.), equipaje militar.
vastus, adj., vaco, desier-to; vasto, imnenso; enor-me, colosal; vasto, are, avi, atum, tr., dejar de-sierto;
devastar, asolar; arrasar.
vates, is, m., profeta, adi-vino, bardo, poeta; f., profetisa, adivina.
vectigal, alis, n., tributo, impuesto, renta; vectiga-lis, e, adf., referente a los impuestos o contribu-ciones;
tributario, productivo.
vehemens, entis, adj., ve-hemente, violento; impe-tuoso, fogoso, fuerte, in-tenso; adv., vehementer,
violentamente, fuertemente, intensamente, ex-traordinariamente.
veho, ere, vexi, vectum, tr., llevar, transportar (a lomo de caballera, a tiro o en barco); (con valor medio),
vehor, hacerse transportar.
vel, conj., o; vel... vel, bien... bien; velut, conj.. como; veluti, conj., como: velut si, conj., como si.
veles itis, m., soldado de infantera ligera.
vellus,eris n., velln.
velox ocis, veloz, rpido; adv., velociter; sust., velocitas, atis, f., velocidad, rapidez.
velum 2 n., vela.
vena 1 f. vena.
vendo, ere, vendidi, venditum, tr., vender.
venenum, 2 n., veneno; be-bedizo, filtro.
veneo, ire, ivi (ii), itum, ser vendido. (Est formado de venum acus. de venus i, venta, y del ver-bo
eo. Se usa como pasiva de vendo.)
92

veneror, ari, atus sum, tr., venerar, reverenciar; sust., veneratio, onis, f., veneracin, reverencia.
venia, 1 f., gracia, favor; permiso; benevolencia; perdn.
venio, ire, veni, ventum, intr., venir; ventito, are, avi, atum, intr., venir frecuentemente.
venor ari, atus sum, intr. y tr., cazar.
venter, tris, m., vientre.
ventus, 2 m., viento.
ver, veris, n., primavera; vernus adj., primaveral.
verber, eris, n. (en sing. slo se usa en gen. y abl.), verga, ltigo; golpe, azote; verbero, are, avi, atum,
tr., azotar, golpear.
verbum, 2 n., palabra; dare verba, dar meras pala-bras, engaar.
vereor, eri, veritus sum, tr. e intr., sentir temor res-petuoso; respetar, reve-renciar; sust., verecun-dia, 1 f.,
temor respetuo-so, verguenza, timidez.
vergo, ere, intr., inclinar-se, estar situado; decli-nar (el da).
veritas, vase verus.
verro, ere, verri, versum, tr., barrer.
verso, versus, vase verto.
vertex o vortex icis, m., remolino, torbellino; par-te ms elevada de la ca-beza, vrtice; cima, cum-bre.
verto, ere, verti versum tr., volver, hacer volver, cambiar, transformar; traducir; derribar, echar por tierra;
dep., vertor, verti, versus sum, intr., volverse, dirigirse a; vol-ver, cambiar; sust., ver-sus, 4 m., hilera; lnea
de escritura; verso; verso, are avi, atum, tr., ha-cer girar, hacer rodar; revolver, manejar; exa-minar;
dep., versor, ari, atus sum, intr., moverse continuamente; ocupar-se, afanarse, dedicarse, hallarse, andar,
pasar el tiempo.
verus, adj., verdadero, real; conforme a la verdad, justo, moral; veraz, sin-cero; adv., vere, en ver-dad,
verdaderamente adv., vero de hecho, en efecto, ciertamente; sust., veritas, atis, f., verdad, realidad; verum,
conj., pero.
vesper, eri, m. (raro vesperis), la tarde; estrella de la tarde; occidente; ves-peri o vesperes adv., por la
tarde; vespera, 1 f., la tarde.
vestalis, is, f., vestal, mu-chacha consagrada al cul-to de la diosa Vesta.
vester, tra, trum, adj.-pron., vuestro.
vestigium, 2 n., planta (del pie); pisada, huella, ras-tro; punto, momento.
vestis, is, f., vestido; vb., vestio, ire, ivi (ii), itum, tr., vestir; sust., vestitus; 4 m.. vestido.
93

veto, are, vetui, vetitum, tr., prohibir, vedar.


vetus, eris, viejo, de fecha remota; sust., vetustas, atis, f., vejez, longevi-dad, antiguedad; posteri-dad; adj.,
veteranus, veterano; adj., vetustus, viejo, vetusto.
vexo, are, avi, atum, tr., sacudir; maltratar, ve-jar; molestar; atormen-tar.
vicinitas, vicinus, v a s e vicus.
vicis, gen., vicem, ac., vice, ab, f. (no se usa el nom.); en pl., vices, nom. y ac., vicibus, dat. y ab., cam-bio,
vez, vuelta, sucesin, alternativa; lugar, pues-to; destino, suerte: in vicem, alternativamente, a su vez; adv. ,
vicissim, en cambio, por el contrario.
victor, victoria, vase vinco.
victus, vase vivo.
vicus, 2 m., barrio; aldea; adj ., vicinus, vecino; sust., vicinitas, atis, f., vecindad.
video, ere, vidi, visum, tr., ver; videor, ere, visus sum, pas., ser visto; med., parecer, mostrarse: impers.,
videtur, parece; sust., visus, 4 m., vista, mirada, visin; viso, ere, visi, visum, tr., mirar atentamente,
examinar; ir a ver, visitar.
vigeo, ere, vigui, intr., es-tar lleno de vigor; flore-cer; dominar.
vigil, ilis, adj., vigilante, despierto; sust., vigil, ilis, m., vigilante, centi-nela; sust., vigilia, 1 t., vigilancia;
vigilia, vela, centinela; vigilo, are, avi, atum, intr., estar en vela; vigilar.
viginti, adj. card ., veinte; vicesimus, ord., vigsi-mo; viceni, distr., de veinte en veinte.
vilis, e, adj., barato, sin valor, vil; sust., vilitas, atis, f., baratura.
villa, 1 f., casa de campo; granja.
vimen, inis, n., mimbre.
vincio, ire, vinxi, vinctum, tr., atar, ligar; sust., vin-culum, 2 n., lazo, atadura, vnculo; (pl.), prisin.
vinco, ere, vici, victum, tr., vencer, dominar, su-perar; intr., prevalecer, triunfar. salir victorioso; sust.,
victoria, 1 f., vic-toria.
vindex, icis, m., defensor, protector; vengador; vin-dico, are, avi,atum, tr., reclamar la propiedad,
reivindicar; sustraer; librar; castigar.
vinum, 2 n., vino; sust., vi-nea, 1 f., via; mantelete (mquina de guerra).
violentus, adj., violento, im-petuoso; adv., violenter; sust., violentia, 1 f., vio-lencia.
violo, are, avi, atum, tr., tratar con violencia; vio-lar, ultrajar, profanar.
vir, 2 m., varn; marido; hroe; adj., virilis, e, de hombre; viril, varonil; masculino; adv., viriliter.

94

vires, vase vis.


virgo, inis, f., virgen, mu-chacha, doncella.
viridis, e, adj., verde; flo-reciente, lozano, fresco.
virtus, utis f, conjunto de cualidades que enno-blecen al hombre moral y fsicamente; bravura, valor,
energa; prendas morales, dominio de s mismo; espritu de justi-cia, gravedad; mrito, vala; virtud.
vis, f., fuerza, vigor, poder, eficacia; violencia; im-portancia; cantidad; en pl., vires, fuerzas; tropas.
viscera, n. pl., entraas.
vita, 1 f., vida.
vitis, is, f., vid.
vitium, 2 n., defecto, imper-feccin, falta; culpa, de-lito; vicio.
vito, are, avi, atum, tr., evitar; huir de.
vitrum, i, vidrio, cristal; vitreus, adj., de vidrio, de cristal.
vitta, 1 f., cinta, venda.
vivo, ere, vixi, victum, intr., vivir; victus, 4 m., ali-mentos, vveres; adj., vi-vus, vivo, viviente, ani-mado.
vix, adv., apenas.
voco, are, avi, atum, tr., llamar, convocar, citar; invitar; invocar.
volo,are,avi,atum, intr., volar; volito, are, avi, atum, intr., revolotear; correr de un lado a otro; girar.
volo, velle, volui, tr., que-rer, desear.
volucer, cris, cre, adj., vo-lador, alado; sust., volu-cris. cris. f.. ave.
voluntas, atis, f., voluntad, deseo; disposicin de nimo; buena voluntad, favor.
voluptas, atis, f., deleite, placer.
volvo, ere, volvi, volutum, tr., hacer rodar, voltear, desenrollar; dar vueltas a la mente; meditar; dep.,
volvor, intr., deslizarse, rodar.
vomer, eris, m., reja de arado.
vomo, ere, ui, itum, tr., vomitar, echar de s, despedir.
vortex, vase vertex.
voveo, ere, vovi, votum, tr., prometer solemnemente: hacer un voto; anhelar; votum, i, voto, promesa.

95

vox, vocis, f., voz; pronunciacin; palabra.


vulgus, 2 n., vulgo, pueblo; muchedumbre, masa, tropel; adv., vulgo (abl. de vulgus), generalmente,
vulgarmente. vulnus, eris, n., herida; vulnero, are, avi, atum, tr., herir.
vulpes, is, f., zorra.
vultur,uris, m., buitre.
vultus, 4 m., aspecto, expresin, fisonoma; rostro, cara.
Z
zephyrus, i, m., cfiro, viento del oeste.
XIV

96

También podría gustarte