Documentos de Académico
Documentos de Profesional
Documentos de Cultura
Tratado de Derecho Administrativo - Gordillo - Tomo 1 - Parte General PDF
Tratado de Derecho Administrativo - Gordillo - Tomo 1 - Parte General PDF
TOMO 1
1ART GNRAI
AGUSTN GORIIIO
1f8l800 00 00f0000
0Mll8lf8ll90
TOMO 1
2=HJA /AAH=
QuIntu edIcIn
FUN0A6|0N 0E 0ERE6h0 A0H|N|8TRAT|V0
uenos A|res
1998
Copyright by Agustin Gordillo y Fundacion de Derecho Administrativo
Viamonte 749, piso 10, oI. 8, Buenos Aires (1053), Argentina
Hecho el deposito que marca la ley 11. 723
Impreso en la Argentina
Los derechos patrimoniales del autor por la presente edicion
pertenecen exclusivamente a la Fundacion de Derecho Administrativo
(Inspeccion General de Justicia N C-7924).
Este libro puede consultarse gratuitamente en www. gordillo. com
pudiendose utilizar su material con cita del autor y editor, titulo de la
obra, sitio en la www, capitulo y paragraIo o nota utilizado.
El autor agradecera cualquier sugerencia o critica, sea por carta en la
direccion arriba indicada, por Iax al (541) 322-2169, o a los e-mails:
agustingordillo. com, gordillosatlink. com, gordilloimpsat1. com. ar
I.S.B.N.: 950-9502-16-2
1 odIcIon, 19?4
!oInrosIonos vnrIns
2 odIcIon, 1994
3 odIcIon, 1995
4 odIcIon, 199?
1 odIcIon CoIonLInnn (IILIIofocn JurIdIcn Iko) y
I..A., ModoIIIn, 1998
5 odIcIon, 1998
I!!OCO A !A Q!I1A IICIO
Ioco quoun nnnuIr sIno nuosfro roconocImIonfo n Ios quo
coInbornron on In cunrfn ouIcIon y Ios quo Io hnn hocho on In
quInfn, como ns fnmbIon on oI fomo 2. Infro ofros IGO
SARCIAT, GRGORIO IIAX, GRACIIA GII, y on osocInI:
MARA VIRGINIA CAIIRATA
ROSAURA CRIRAS
ANA CUVAS RY
NIIA MABI ANII
MARA CIAUIA AVRIO
IRNANO M. IOIRO MARTNZ
O. GABRII SNA BRTRRTCH
SUSANA IVA VGA
MARA AIJANRA VIIIASUR GARCA
A oso IonI y fIoI gruo rImIgonIo uo coInbornuoros, ngro-
gnmos oI ngrnuocImIonfo n Ios quo so Incorornron Iuogo,
son nrn oI fomo l o 2:
IA!1I CII!A!
28
ANA 1AOIA CABZAS CSCATO
CAROIINA GRACIARNA
MIRIAM INSAUSTI
MARA IIIIA OIAGORTA
HRNN 1RZ BOIANI
SIIVANA MARISA SANTORO
In oI fomo 3:
IGO SARCIAT
CCIIIA MARA AIIONA
UARO IAICN
CIAUIO HOISTACHR
MARA VA MIIJIKR
MARA VAIRIA MOGIIANI
MIGUI OROZ
JUIIN 1RATO.
In oI fomo 4:
AIJANRO ROSSI
CIAUIA CA1UTI
STIA SACRISTN.
Y on oI fomo 5, DerecIo proceeol oJninieIroIito, osfnmos
frnbnjnnuo on conuforn uo cnfuIos sonrnuos junfo nI uIs-
fInguIuo coIogn y nmIgo AIBRTO BIANCHI, quIon uo nso fnm-
bIon nos hn unuo unfos y sugoroncIns nrn Ios uomns voIu-
monos.
A fouos oIIos y n Ios quo nqu no moncIono oro norfnn
IgunI sus Iuons, muchns, muchsImns grncIns.
A.C.
I.S.: !os crfIcos ournn IogfImnmonfo rogunfnrso, con fnnfos
AC!AICIMII1OS
29
coInbornuoros, como uouo sor quo sIomro hnyn orroros uo
fIoo !n rosuosfn os quo In vorsIon fInnI In hngo con Poge
Moler on In nnfnIIn, y no uouo sIomro voIvor con nuovns
vorsIonos n quo mo Ins ro-ro-roIonn, on oI fonuo o on oI fIoo. In
nIgun momonfo hny quo onorIo fIn, ouIfnr y osornr In roxImn
ouIcIon nrn uIIr: quo no sorn soInmonfo oI fIoo, Io uo monos,
sIno In ncfunIIzncIon y Ins Iuons. Mo snIvo ns uo Ins horcns
cnuuInns uo Ios corrocforos uo Imronfns on cunIquIor ouIforInI.
Is unn vonfnjn nrn m y unn uosvonfnjn nrn oI Iocfor, or Io
quo Iuo oruon.
SI quIoro confrIbuIr n osfo rocoso, onhornbuonn: oscrIbn n
ogueIingorJillo.con
1,1+-
AGRACIMINTOS N OCASIN IA CUARTA ICIN (199?)....2?
1RIOGO A IA TRCRA ICIN (1995)...................................3?
Cupttulo 1
EL METODO EA DERECHO ADM1A1STRAT1VO
I. II neIoJo cienIifico. oIgo sin Io cuoI no pueJe ni JeIe
procIicorse eI JerecIo..........................................................................I-1
1. Quo os oI dorocho............................................................................I-1
2. Ins Idons-fuorzn do osfn oLrn........................................................I-3
3. Cunndo In nofodoIogIn os corfozn nrn oI odor
do furno............................................................................................I-4
4. Ins consocuoncIns do unn nofodoIogIn.........................................I-5
5. II uso onofIvo, oIIfIco y nxIoIogIco doI Iongunjo........................I-6
6. Ins Ioyos quo no son Ioyos..........................................................I-?
?. Iongunjo, nofodo y dorocho ndnInIsfrnfIvo................................I-9
?.1. In nocosIdnd do unn nofodoIogIn..........................................I-9
?.2. II dorocho ndnInIsfrnfIvo on In nofodoIogIn
do In cIoncIn...........................................................................I-11
?.3. In foxfurn nLIorfn doI Iongunjo ordInnrIo y
doI Iongunjo jurIdIco..............................................................I-12
?.3.1. !so conn....................................................................I-12
?.3.2. In foxfurn nLIorfn doI Iongunjo.................................I-13
?.3.4. II uso conn y In IILorfnd do osfIuIncIon...............I-14
IA!TI OII!AI 8
?.4. In IILorfnd do osfIuIncIon y Ins nInLrns
doI dorocho ndnInIsfrnfIvo..................................................I-16
8. In dofInIcIon do Ins nInLrns doI dorocho ndnInIsfrnfIvo
cono roLIonn nofodoIogIco.......................................................I-18
8.1. IIononfos n consIdornr nrn osfIuInr
Ins dofInIcIonos.....................................................................I-20
8.2. ofInIcIon y cInsIfIcncIon......................................................I-22
II. II coso en JerecIo oJninisIroIito.................................................I-26
9. In InorfnncIn doI cnso on oI dorocho........................................I-26
10. In InorfnncIn do Ios hochos on oI cnso...................................I-29
11. In dIfIcuIfnd do dofornInnr Ios hochos.....................................I-31
12. AnnIIznr In ruoLn quo yn oxIsfo..............................................I-32
13. In ruoLn ndIcIonnI n roducIr..................................................I-35
13.1. Ios nLogndos.......................................................................I-35
13.2. Ios funcIonnrIos o nngIsfrndos........................................I-36
13.3. OLsorvncIonos conunos.....................................................I-38
14. In nrocIncIon do In ruoLn.......................................................I-39
15. Io nufnLIo do Ios hochos y ruoLns..........................................I-40
16. AIgunos nsocfos osocIfIcos......................................................I-41
16.1. II oLjofo doI ncfo ndnInIsfrnfIvo......................................I-41
16.2. In cnusn o susfonfo fcfIco doI ncfo. In nofIvncIon....I-42
16.3. In rosuncIon do IogIfInIdnd doI ncfo ndnInIsfrnfIvo
y In ruoLn..........................................................................I-43
16.4. In rnzonnLIIIdnd do fodos Ios oIononfos on juogo..........I-43
16.5. Inconfrnr Ins nornns nIIcnLIos nI cnso.........................I-44
1?. Ins vIns nIfornnfIvns do conorfnnIonfo.................................I-46
18. InoxIsfoncIn do rogIns gonornIos nrn soIucIonnr cnsos..........I-48
19. II dovonIr doI fIono on oI cnso. II InuIso rocosnI.............I-50
20. !nn nyudn nofodoIogIcn............................................................I-52
21. Ins ocIonos n consIdornr...........................................................I-53
Cupttulo 11
PASADO, PRESEATE Y F!T!RO DEL
DERECHO ADM1A1STRAT1VO
1. II dorocho ndnInIsfrnfIvo on oI Isfndo do oIIcIn......................II-1
2. Su rInorn ovoIucIon on oI nncInIonfo doI consfIfucIonnIIs-
no: IonfIfud o InorfoccIon do Ios cnnLIos................................II-3
2.1. In ovoIucIon InconcIusn........................................................II-3
2.2. Ios rIncIIos doI nsndo......................................................II-6
ICI 9
3. II InforvoncIonIsno on In ocononIn y su rofrnccIon................II-11
3.1. AccIon y roguIncIon..............................................................II-14
3.2. CrocInIonfo, rodIsfrILucIon, rosorvncIon........................II-15
3.3. CrIsIs, dosroguIncIon, rIvnfIzncIon, dosnonooIIzn-
cIon.......................................................................................II-16
4. II dorocho ndnInIsfrnfIvo on oI rosonfo y on oI fufuro.........II-1?
4.1. II osfndo oIIfIco ncfunI do In ovoIucIon hIsforIcn...........II-1?
4.2. uovo InuIso doI dorocho ndnInIsfrnfIvo......................II-18
5. Ios orgnnos do confroI doI rocoso.............................................II-24
5.1. In InsufIcIoncIn cunIIcunnfIfnfIvn do Ios confroIos..........II-24
5.2. uovos orgnnos y nodnIIdndos do confroI........................II-25
5.3. II sIsfonn y Ios InforsfIcIos................................................II-29
Cupttulo 111
BASES POL1T1CAS, COAST1T!C1OAALES Y SOC1ALES
DEL DERECHO ADM1A1STRAT1VO
I. Boses poIiIicos...................................................................................III-1
1. IILorfnd y nuforIdnd on oI dorocho ndnInIsfrnfIvo...................III-1
2. ToorIns osfnfIsfns doI dorocho ndnInIsfrnfIvo..........................III-2
3. OrIonfncIon n soguIr....................................................................III-3
4. In dIvIsIon do Ios odoros y oI dorocho ndnInIsfrnfIvo............III-4
4.1. IquIIILrIo foorIco do Ios odoros.........................................III-4
4.2. osoquIIILrIo ronI................................................................III-5
4.3. CrIforIo rocfor n ndofnrso..................................................III-?
5. oI sIsfonn do fronos y confrnosos n In frncfurn doI o-
dor cono confroI...........................................................................III-8
6. Ins frnnsforoncIns do odor y confroI.........................................III-9
6.1. IsfnfnIos...............................................................................III-9
6.2. o osfnfnIos.........................................................................III-11
?. Ofrns frnnsforoncIns do odor. II Iodor IjocufIvo.................III-13
8. II Iodor IogIsInfIvo...................................................................III-13
9. II Iodor JudIcInI........................................................................III-16
II. Boses consIiIucionoIes...................................................................III-18
10. ConunIdnd InfornncIonnI, uoLIo y Isfndo...........................III-18
11. SIsfonn do In soLornnIn oxcIusIvn doI uoLIo......................III-19
12. SIsfonn do In soLornnIn conjunfn doI uoLIo y oI Isfndo....III-21
13. uosfro sIsfonn consfIfucIonnI...............................................III-21
14. In orsonnIIdnd doI Isfndo on oI sIsfonn do In soLorn-
nIn conjunfn...............................................................................III-22
IA!TI OII!AI 10
15. In orsonnIIdnd doI Isfndo on oI sIsfonn doI Isfndo do
orocho......................................................................................III-23
16. II orror focnIco-jurIdIco do In foorIn do In doLIo orsonn-
IIdnd...........................................................................................III-25
1?. ConsocuoncIns do In orsonnIIdnd nIcn doI Isfndo............III-26
18. In frnnsIcIon doI Isfndo do In IognIIdnd nI Isfndo do
In consfIfucIonnIIdnd, y nI sonofInIonfo n Ins rogIns unI-
vorsnIos nInInns do dorochos y gnrnnfIns IndIvIdunIos......III-2?
19. Ios dorochos IndIvIdunIos fronfo nI Isfndo..........................III-28
20. IrooxIsfoncIn do Ios dorochos IndIvIdunIos rosocfo n In
Ioy...............................................................................................III-30
21. InsfIfucIonos susfnnfIvns do confrnIor..................................III-31
22. II dorocho n un nodIo nnLIonfo snno...................................III-32
23. InsfIfucIonos ndjofIvns do confrnIor.......................................III-32
23.1. II nnnro conn y oI nnnro nrn In fufoIn doI no-
dIo nnLIonfo y Ios dorochos do IncIdoncIn coIocfI-
vn.....................................................................................III-32
23.2. HoIeos JoIo...................................................................III-33
23.3. HoIeos corpus...............................................................III-36
23.4. !ocfIfIcncIon y rosuosfn...............................................III-36
23.5. InIcInfIvn ouInr..........................................................III-3?
23.6. In Ioy do dofonsn doI usunrIo y consunIdor...............III-3?
23.?. OLsorvncIonos conunos. In ocn cnnfIdnd do juo-
cos....................................................................................III-38
III. Boses socioIes JeI JerecIo oJninisIroIito. IsIoJo Je Jere-
cIo , esIoJo Je IienesIor............................................................III-38
24. Ios dorochos IndIvIdunIos on oI Isfndo do orocho.............III-38
25. In vIojn suorncIon doI IILornIIsno cIsIco...........................III-40
26. Ins rosuosfns nuforIfnrIns: In nogncIon do Ios dorochos
IndIvIdunIos...............................................................................III-40
2?. CrIsIs doI nuforIfnrIsno...........................................................III-41
28. !nn nuovn soIucIon: oI Isfndo do IIonosfnr........................III-43
29. Isfndo do orocho y Isfndo do IIonosfnr.............................III-44
30. OnrnnfIns IndIvIdunIos y gnrnnfIns socInIos.........................III-46
30.1. Acorcn do In osILIo confrndIccIon onfro nnLns..........III-48
30.2. ConIononfnrIodnd.......................................................III-49
31. In IILorfnd on oI Isfndo do IIonosfnr....................................III-50
32. CrIsIs y cnnLIo..........................................................................III-52
ICI 11
Cupttulo 1V
COAD1C1OAAATES ECOAM1COS Y F1AAAC1EROS
DEL DERECHO ADM1A1STRAT1VO.
CR1S1S Y CAMB1O
I.- Ios IecIos Je fin Je sigIo XX , coniencos JeI XX1......................IV-1
1. II cnnLIo y su dovonIr.................................................................IV-1
1.1. IInIfncIonos doI nnIIsIs....................................................IV-1
1.2. II sIoIus quo onIe................................................................IV-3
1.3. OonosIs y dosnrroIIo do In crIsIs..........................................IV-5
2. In crIsIs y oI cnnLIo do fIn do sIgIo...........................................IV-13
3. osnrroIIo y rognosIs doI ondoudnnIonfo osfrucfurnI..........IV-18
3.1. InfroduccIon. InrosfIfo LIIco forzoso y confrnfo
do crodIfo oxforno................................................................IV-18
3.2. Ios hochos n 1989...............................................................IV-19
3.3. Ios docrofos 3?? y 5?0 do 1989.........................................IV-22
3.4. II docrofo 36/90 soLro doosIfos y Ionox.........................IV-23
3.5. 1990: rInorn consoIIdncIon do In doudn Infornn...........IV-23
3.6. In consoIIdncIon do In doudn on 1991..............................IV-25
3.?. Ios forroLonos do 1992.......................................................IV-26
3.8. In fondoncIn.....................................................................IV-26
4. II ordon surnnncIonnI..............................................................IV-28
5. AIgunos ofros roLIonns doI rosonfo......................................IV-30
5.1. II confroI do Ios nonooIIos on Ios sorvIcIos LIIcos.....IV-30
5.2. Ios Inforosos ocononIcos do Ios usunrIos.........................IV-3?
6. II nuovo nodoIo ocononIco y oIIfIco nundInI.......................IV-39
?. In ojocucIon doI nodoIo: oI nnrco IognI....................................IV-43
II.- Io prospecIito................................................................................IV-52
8. II fufuro nhorn rovIsILIo..........................................................IV-52
8.1. In soIucIon o no soIucIon osfnfnI do confIIcfos socIn-
Ios.........................................................................................IV-52
8.2. In roguIncIon InfornncIonnI os crocIonfo..........................IV-53
8.3. In dIsfrILucIon y frncfurn nundInI doI odor osfn-
fnI...........................................................................................IV-54
8.4. AuforIdndos roguInforIns IndoondIonfos.......................IV-56
8.5. In nrfIcIncIon...................................................................IV-5?
8.6. SogurIdnd oxforIor o InforIor.............................................IV-5?
8.?. In ndnInIsfrncIon y In socIodnd fufurns..........................IV-58
IA!TI OII!AI 12
Cupttulo V
EL DERECHO ADM1A1STRAT1VO
1. Su oLjofo os oI osfudIo doI ojorcIcIo do In funcIon ndnInIs-
frnfIvn..............................................................................................V-1
2. In rofoccIon judIcInI confrn oI ojorcIcIo do In funcIon nd-
nInIsfrnfIvn....................................................................................V-3
3. II confonIdo do In rofoccIon judIcInI..........................................V-5
4. Is un dorocho on fornncIon. Conjofurns y rofufncIonos..........V-10
4.1. II cnrcfor rInnrIo, on fornncIon, ofc., doI ordonn-
nIonfo jurIdIco-ndnInIsfrnfIvo...........................................V-10
4.2. Ins conjofurns y rofufncIonos on In cIoncIn doI doro-
cho ndnInIsfrnfIvo................................................................V-11
5. o os soInnonfo dorocho Inforno................................................V-14
5.1. II rogInon ndnInIsfrnfIvo InfornncIonnI..........................V-14
5.2. II rogInon surnnncIonnI do gnrnnfIns IndIvIdunIos......V-16
5.3. II rogInon surnnncIonnI confrn In corrucIon................V-1?
6. Ofros crIforIos oxcIuIdos...............................................................V-1?
6.1. o so rofIoro oxcIusIvnnonfo n In ndnInIsfrncIon -
LIIcn.......................................................................................V-1?
6.2. o soIo osfudIn Ins roIncIonos do In ndnInIsfrncIon
LIIcn....................................................................................V-19
6.3. o so rofIoro rIncInInonfo n Ios sorvIcIos LIIcos.......V-21
?. II dorocho ndnInIsfrnfIvo cono cIoncIn o cono conjunfo
do nornns jurIdIcns.....................................................................V-23
?.1. orocho LIIco y rIvndo...................................................V-23
?.2. Ios concofos do fuonfo.......................................................V-24
?.3. II dorocho ndnInIsfrnfIvo cono fuonfo y oLjofo do co-
nocInIonfo.............................................................................V-2?
8. ofInIcIon do dorocho ndnInIsfrnfIvo.......................................V-28
Cupttulo V1
F!EATES S!PRAAAC1OAALES DEL DERECHO
ADM1A1STRAT1VO
I. 1nIroJucci6n........................................................................................VI-1
1. II rnngo nornnfIvo......................................................................VI-1
1.1. Ios nnfocodonfos..................................................................VI-1
ICI 13
1.2. !osunon do In ovoIucIon n fInos doI sIgIo XX y co-
nIonzos doI XXI....................................................................VI-3
1.3. ConfInuncIon. Ios frnfndos o convoncIonos soLro In-
fogrncIon ocononIcn.............................................................VI-?
1.4. In ronIIdnd ocononIcn y jurIdIcn surnnncIonnI n fI-
nos doI sIgIo XX y conIonzos doI XXI.................................VI-9
1.4.1. II confIIco onfro dorocho Inforno y surnnncIo-
nnI................................................................................VI-9
1.4.2. !n cnso nrndIgnfIco............................................VI-11
1.4.3. In InfordoondoncIn...............................................VI-13
1.5. In InforrofncIon do Ios ncfos do dorochos hunnnos...VI-14
1.6. Ins soIucIonos nnIsfosns o frnnsnccIonos InfornncIo-
nnIos.....................................................................................VI-15
1.?. II nrLIfrnjo ndnInIsfrnfIvo InfornncIonnI.......................VI-16
2. IsfInfos fIos.............................................................................VI-16
2.1. Trnfndos...............................................................................VI-16
2.1.1. Con jurIsdIccIon surnnncIonnI, InfornncIonnI
o oxfrnnjorn.............................................................VI-16
2.1.2. SIn ofrn jurIsdIccIon nrn Ios IndIvIduos
quo In Infornn...........................................................VI-1?
2.2. II cnso do In ConvoncIon AnorIcnnn do orochos
Hunnnos..............................................................................VI-1?
2.3. ConvoncIon InfornnorIcnnn confrn In CorrucIon..........VI-20
2.4. Ofrns fuonfos......................................................................VI-22
3. Cnrncforos gonornIos..................................................................VI-23
3.1. orocho Inforno...................................................................VI-24
3.2. orogncIon ipso jure...........................................................VI-24
3.3. AIIcncIon IogIsInfIvn y jurIsdIccIonnI..............................VI-25
3.4. Cnrcfor surnnncIonnI......................................................VI-26
II.- Ios principios supronocionoIes...................................................VI-29
4. ornns y rIncIIos surnnncIonnIos.......................................VI-29
4.1. In cuosfIon do Ins snncIonos or IncunIInIonfo.
In InvnIIdncIon nncIonnI....................................................VI-29
4.2. In InvnIIdncIon y condonn ocunInrIn surnnncIonnI....VI-30
4.3. HncIn In suronncIn do In ConvoncIon y nornns nn-
Iogns y conunIfnrIns............................................................VI-31
4.4. In InornfIvIdnd do Ins nornns y rIncIIos surn-
nncIonnIos...........................................................................VI-32
4.5. In nIIcncIon dIrocfn do Ins nornns y rIncIIos su-
rnnncIonnIos......................................................................VI-33
5. Ios rIncIIos jurIdIcos surnnncIonnIos on gonornI..............VI-34
6. Ios rIncIIos jurIdIcos consfIfucIonnIos y surnconsfIfu-
cIonnIos.......................................................................................VI-35
IA!TI OII!AI 14
?. In dofonsn on juIcIo cono rIncIIo jurIdIco y sus nIIcn-
cIonos...........................................................................................VI-3?
8. II rIncIIo do rnzonnLIIIdnd. InfroduccIon.............................VI-39
9. II doLIdo rocoso cono confroI do Ins dons fuonfos doI
dorocho........................................................................................VI-42
10. II rIncIIo doI doLIdo rocoso cono gnrnnfIn ndjofIvn........VI-44
10.1 In nnforIn do ncfos ndnInIsfrnfIvos.............................VI-44
10.2. In nnforIn do nornns gonornIos...................................VI-45
11. II doLIdo rocoso cono gnrnnfIn susfnnfIvn..........................VI-4?
12. Cnno do nIIcncIon.................................................................VI-48
13. II nnIIsIs do Ios hochos..........................................................VI-50
14. In Lsquodn do In soIucIon ns rnzonnLIo............................VI-51
15. In rncIonnIIdnd IrrncIonnI do In LurocrncIn..........................VI-52
16. AIgunns concIusIonos soLro oI rIncIIo do rnzonnLIII-
dnd cono fuonfo doI dorocho ndnInIsfrnfIvo.........................VI-54
1?. II dorocho connrndo..............................................................VI-55
Cupttulo V11
F!EATES AAC1OAALES DEL DERECHO
ADM1A1STRAT1VO
I. Io ConsIiIuci6n................................................................................VII-1
1. In ConsfIfucIon cono fuonfo doI dorocho ndnInIsfrnfIvo.......VII-1
1.1. Isfrucfurn y coyunfurn......................................................VII-1
1.2. Su InorfnncIn....................................................................VII-2
1.3. II Isfndo do orocho on In ConsfIfucIon.........................VII-2
2. Cnrncforos do Ins nornns consfIfucIonnIos..............................VII-4
2.1. In suronncIn do In ConsfIfucIon.....................................VII-5
2.2. In InornfIvIdnd do In ConsfIfucIon................................VII-6
2.3. II cnrcfor do nornns jurIdIcns do Ins dIsosIcIonos
consfIfucIonnIos...................................................................VII-?
2.4. II IncunIInIonfo sIsfonfIco do In ConsfIfucIon..........VII-9
3. II Isfndo Lnjo oI ordon jurIdIco consfIfucIonnI y surn-
consfIfucIonnI...........................................................................VII-10
3.1. In rofornn consfIfucIonnI so Inono nI Isfndo............VII-10
3.2. II Isfndo nnco do un sIsfonn nornnfIvo cono sujo-
fo do dorocho......................................................................VII-11
3.3. In osfrucfurn doI Isfndo Lnjo oI ordon jurIdIco cons-
fIfucIonnI.............................................................................VII-12
3.4. In IrnIdo jurIdIcn osfndunI y In ConsfIfucIon...........VII-13
3.5. Ins Ioyos quo Insfrunonfnn Ins rofornns consfIfu-
cIonnIos do 1994................................................................VII-14
ICI 15
3.6. In nrfIcuInr, In InIcInfIvn y consuIfn ouInr.............VII-14
II. Io Ie,..............................................................................................VII-15
4. Ioy y funcIon IogIsInfIvn..........................................................VII-15
5. CInsIfIcncIon do Ins Ioyos..........................................................VII-15
5.1. Ioyos IocnIos.....................................................................VII-16
5.2. Ioyos nncIonnIos................................................................VII-16
5.3. Ios docrofos Ioyos o nsI IInnndns Ioyos do Ios go-
LIornos do fncfo.................................................................VII-18
6. Ins Ioyos do dorocho ndnInIsfrnfIvo.......................................VII-20
?. nLIfo do In Ioy fronfo n In ndnInIsfrncIon...........................VII-21
?.1. In roguIncIon IogIsInfIvn do In ncfIvIdnd ndnInIs-
frnfIvn................................................................................VII-24
?.2. In roguIncIon IogIsInfIvn do Ios ncfos do goLIorno......VII-25
?.3. ConcIusIon ncorcn do In sunIsIon do In ndnInIsfrn-
cIon n In Ioy........................................................................VII-29
8. In ndnInIsfrncIon fronfo n In Ioy InconsfIfucIonnI................VII-31
III. Ios regIonenIos...........................................................................VII-33
9. Concofo y cInsIfIcncIon do Ios rogInnonfos...........................VII-33
9.1. Concofo............................................................................VII-33
9.2. CInsIfIcncIon y ndnIsILIIIdnd...........................................VII-35
9.3. II rIncIIo consfIfucIonnI...............................................VII-3?
10. Ios rogInnonfos y sus roLIonns..........................................VII-38
10.1. IroLIonns y confrndIccIonos.........................................VII-38
10.2. In IndorognLIIIdnd sInguInr do Ios rogInnonfos y
In IrrncIonnIIdnd do osfos.............................................VII-38
10.3. In oxncorLncIon rogInnonfnrIn....................................VII-39
10.4. Ofrns IInIfncIonos jurIdIcns n In soudo fncuIfnd ro-
gInnonfnrIn....................................................................VII-41
10.5. AIgunns IInIfncIonos conunos.....................................VII-42
11. In IndorognLIIIdnd sInguInr y sus nIcnncos.........................VII-42
11.1. II rIncIIo y sus nIIcncIonos......................................VII-42
11.2. AIIcncIon on nnforIn do concosIonos y IIconcIns.......VII-44
11.3. In IndorognLIIIdnd sInguInr no so nIIcn n Ins nor-
nns nnfIjurIdIcns............................................................VII-45
11.4. Su nIIcncIon on dIsfInfns cInsos do rogInnonfos.......VII-46
12. !ogInnonfos do nocosIdnd y urgoncIn..................................VII-46
12.1. In cnusn hnLIIIfnnfo......................................................VII-48
12.2. II orgnno hnLIIIfndo......................................................VII-48
12.3. In nnforIn IogIsInfIvn hnLIIIfndn.................................VII-49
12.4. II rocodInIonfo ndnInIsfrnfIvo do hnLIIIfncIon.......VII-49
12.5. II rocodInIonfo IogIsInfIvo do hnLIIIfncIon...............VII-49
12.6. InnrguILIIIdnd doI ncuordo InIIcIfo doI Congroso....VII-50
IA!TI OII!AI 16
12.?. uIIdnd InsnnnLIo, InsuscofILIo do rnfIfIcncIon
IogIsInfIvn........................................................................VII-51
12.8. ocosIdnd y ofocfos do In Ioy rnfIfIcnforIn. IInzo........VII-51
12.9. InoxIsfoncIn do ofosfnd do vofo...................................VII-52
12.10. Ofros fosfs do consfIfucIonnIIdnd...............................VII-53
12.11. Suuosfos do InsuscofILIIIdnd do rnfIfIcncIon Io-
gIsInfIvn.........................................................................VII-53
12.12. In InconsfIfucIonnIIdnd fnnfo doI rogInnonfo co-
no do In Ioy: vIdoo, fonfro, nnoros vIvos.................VII-53
13. !ogInnonfos doIogndos o do InfogrncIon..............................VII-55
13.1. II rIncIIo frndIcIonnI.................................................VII-55
13.2. In ConsfIfucIon do 1994...............................................VII-5?
13.3. A quIonos so uodo doIognr...........................................VII-60
14. !ogInnonfos nufononos.........................................................VII-61
15. !ogInnonfo do ojocucIon........................................................VII-63
15.1. In rogInnonfncIon no os roquIsIfo rovIo nrn cun-
IIr In Ioy..........................................................................VII-63
15.2. So rofIoro n In roIn ndnInIsfrncIon, no n Ios nr-
fIcuInros..........................................................................VII-64
15.3. o doLo InvndIr ofrns nnforIns rogInnonfnrIns........VII-64
15.4. o doLo nIfornr oI osIrIfu do Ins nornns IognIos.......VII-65
15.5. Is fncuIfnd rIncInInonfo doI Iodor IjocufIvo,
no do orgnnos doondIonfos..........................................VII-66
15.6. o so nIIcn n Ios frnfndos............................................VII-66
16. Ios rogInnonfos doI Iodor JudIcInI y IogIsInfIvo...............VII-6?
1?. II rogInnonfo cono fuonfo doI dorocho ndnInIsfrnfIvo......VII-6?
VII. IuenIes noIerioIes JeI JerecIo oJninisIroIito.....................VII-68
18. JurIsrudoncIn. Concofo y nIcnncos.....................................VII-68
18.1. InornfIvIdnd.................................................................VII-68
18.2. ArLIfrnrIodnd...................................................................VII-69
18.3. Ios rIncIIos jurIdIcos..................................................VII-?0
18.4. In soudo docfrInn do nIgunos fnIIos.............................VII-?1
19. In cosfunLro. Concofo y ndnIsILIIIdnd on gonornI...........VII-?2
19.1. o os fuonfo hnLIIIfnnfo do doLoros do Ios nrfIcu-
Inros................................................................................VII-?3
19.2. Is fuonfo do dorochos.....................................................VII-?4
20. In docfrInn...............................................................................VII-?4
20.1. In docfrInn do In IrocurncIon doI Tosoro do In n-
cIon..................................................................................VII-?5
20.2. ocfrInn do In ofonsorIn doI IuoLIo do In ncIon.....VII-?6
20.3. In docfrInn y oI dorocho connrndos. Sus roLIo-
nns....................................................................................VII-??
ICI 1?
Cupttulo V111
RELAC1OAES DEL DERECHO ADM1A1STRAT1VO
1. InfroduccIon................................................................................VIII-1
2. !oIncIonos con oI dorocho cIvII.................................................VIII-2
3. IvoIucIon y osfndo ncfunI do In nIIcncIon doI dorocho cI-
vII n In ndnInIsfrncIon LIIcn................................................VIII-3
4. In frnnsfornncIon doI dorocho ndnInIsfrnfIvo......................VIII-6
5. !oIncIonos con oI dorocho consfIfucIonnI................................VIII-8
6. !oIncIonos con oI nodIo nnLIonfo y oI dorocho do Ios ro-
cursos nnfurnIos.....................................................................VIII-10
6.1. TIorrns...............................................................................VIII-11
6.2. Aguns................................................................................VIII-14
6.3. MInns................................................................................VIII-15
6.4. AIro....................................................................................VIII-1?
?. orocho ndnInIsfrnfIvo y cIoncIn do In ndnInIsfrncIon.......VIII-1?
8. Ins cIoncIns jurIdIcns fronfo n Ins no jurIdIcns.....................VIII-20
8.1. In soIucIon focnIcn y In soIucIon jurIdIcn......................VIII-22
8.2. orocho ndnInIsfrnfIvo y ocononIn..............................VIII-24
9. IorsocfIvns fufurns do conLInncIon doI dorocho ndnI-
nIsfrnfIvo con ofrns cIoncIns: In osfndIsfIcn.........................VIII-24
10. In sIcoIogIn y socIoIogIn.....................................................VIII-26
11. In nnfonfIcn.......................................................................VIII-2?
12. orocho y IogIcn sInLoIIcn...................................................VIII-29
13. OrnfIcncIon do roLIonns jurIdIcos......................................VIII-31
14. IndIcndoros o IndIcos jurIdIcos..............................................VIII-31
15. IrocosnnIonfo osfndIsfIco.....................................................VIII-32
16. CunnfIfIcncIon........................................................................VIII-33
1?. IrocosnnIonfo cnrfogrfIco..................................................VIII-33
18. AInnconnnIonfo do dnfos jurIdIcos.....................................VIII-34
19. Ofrns orsocfIvns.................................................................VIII-36
Cupttulo 1X
LAS F!AC1OAES DEL PODER
1. In dIvIsIon do Ios odoros y In IILorfnd.......................................IX-1
2. SoIucIonos y dIfIcuIfndos oxIsfonfos...........................................IX-4
3. IsfInfos crIforIos nrn concofunr In funcIon ndnInIs-
frnfIvn. CrIfIcn..............................................................................IX-?
IA!TI OII!AI 18
4. In confrnosIcIon doI crIforIo orgnIco (o suLjofIvo, o for-
nnI) y oI nnforInI (u oLjofIvo o susfnncInI).............................IX-10
5. InsufIcIoncIn do Ios crIforIos suLjofIvo y oLjofIvo...............IX-11
6. Concofo orgnIco-nnforInI do funcIon IogIsInfIvn.................IX-13
?. Concofo orgnIco-nnforInI do funcIon jurIsdIccIonnI............IX-16
8. II roLIonn do In jurIsdIccIon ndnInIsfrnfIvn.....................IX-19
9. IscronncIns fornInoIogIcns y do fondo..................................IX-21
10. II roLIonn on In jurIsrudoncIn. InfroduccIon....................IX-23
11. II rocurso oxfrnordInnrIo no os rovIsIon judIcInI sufI-
cIonfo y ndocundn......................................................................IX-26
12. AcfIvIdnd jurIsdIccIonnI do In ndnInIsfrncIon y rovIsIon
judIcInI. AIcnncos doI roLIonn...............................................IX-2?
13.!ocurso o nccIon judIcInI y fncuIfndos jurIsdIccIonnIos
do In ndnInIsfrncIon.................................................................IX-28
14. AIcnnco jurIdIco-oIIfIco doI roLIonn....................................IX-31
15. IvoIucIon on oI dorocho nrgonfIno doI roconocInIonfo do
fncuIfndos jurIsdIccIonnIos n In ndnInIsfrncIon.....................IX-32
16. II rocurso oxfrnordInnrIo y Ins fncuIfndos jurIsdIccIonn-
Ios do In ndnInIsfrncIon...........................................................IX-34
16.1. !ocursos rochnzndos.......................................................IX-36
16.2. !ocursos ndnIfIdos.........................................................IX-3?
16.3. ConcIusIonos soLro In jurIsrudoncIn............................IX-40
16.4. !nn ncInrncIon rocosnI..................................................IX-41
1?. II nrf. 109 do In ConsfIfucIon ncIonnI y In funcIon ju-
rIsdIccIonnI................................................................................IX-42
18. In suuosfn dIsfIncIon onfro jurIsdIccIon judIcInI y
ndnInIsfrnfIvn........................................................................IX-42
19. ConcIusIon soLro In funcIon jurIsdIccIonnI do In ndnInIs-
frncIon.........................................................................................IX-45
20. !ocnIfuIncIon. Ins funcIonos ndnInIsfrnfIvns do Ios
fros odoros...............................................................................IX-46
21. !osunon do Ins funcIonos doI Isfndo....................................IX-48
22. Ofros roLIonns........................................................................IX-49
22.1. In jurIsdIccIon voIunfnrIn y Ins Ioyos concrofns........IX-49
22.2. IuncIonos do nuforIdndos ndnInIsfrnfIvns Indoon-
dIonfos...............................................................................IX-50
22.3. IuncIonos ndnInIsfrnfIvns do orgnnos no osfnfnIos....IX-50
22.4. Ins funcIonos nnforInIos doI Isfndo.............................IX-51
ICI 19
Cupttulo X
CLAS1F1CAC1A J!R1D1CA DE LA F!AC1A
ADM1A1STRAT1VA
I. AcIo, IecIo, regIonenIo, conIroIo.....................................................X-1
1. Concofos cInsIfIcndoros................................................................X-1
2. IuncIon ndnInIsfrnfIvn.................................................................X-2
3. AcfIvIdnd jurIdIcn y no jurIdIcn.....................................................X-2
4. Acfos y hochos do In ndnInIsfrncIon.............................................X-2
4.1. In dIsfIncIon onfro ncfo y hocho, jurIdIco y no jurI-
dIco...........................................................................................X-2
4.2. Acfos no jurIdIcos...................................................................X-6
4.3. Acfos jurIdIcos........................................................................X-8
4.4. Hochos no jurIdIcos................................................................X-9
4.5. Hochos jurIdIcos.....................................................................X-9
5. IrInorn dofInIcIon.........................................................................X-9
6. Acfos y confrnfos ndnInIsfrnfIvos.............................................X-10
?. Sogundn dofInIcIon.......................................................................X-10
8. Acfos unIInfornIos gonornIos o IndIvIdunIos..............................X-11
9. Torcorn dofInIcIon.........................................................................X-11
II. IocuIIoJes regIoJos , JiscrecionoIes Je Io oJninisIroci6n......X-12
10. InfroduccIon................................................................................X-12
11. CrIforIo do dIsfIncIon.................................................................X-14
12. Asocfos quo conrondo In roguIncIon....................................X-16
12.1. !oguIncIon dIrocfn.............................................................X-16
12.2. !oguIncIon IndIrocfn o Invorsn........................................X-19
12.3. !oguIncIon rosIdunI.........................................................X-21
12.4. !oguIncIon focnIcn (nnfos IInnndn dIscrocIonnIIdnd
focnIcn).............................................................................X-21
12.5. ConcIusIonos......................................................................X-24
13. In rovIsIon judIcInI doI ncfo on oI cnso do Ins fncuIfndos
rogIndns y on oI do Ins fncuIfndos dIscrocIonnIos....................X-25
14. ConfInuncIon. Todo ncfo os on nrfo rogIndo y on nrfo
dIscrocIonnI.................................................................................X-26
15. Ios IInIfos n In ncfIvIdnd dIscrocIonnI....................................X-29
15.1. !nzonnLIIIdnd....................................................................X-30
15.2. IroorcIonnIIdnd...............................................................X-32
15.3. osvIncIon do odor..........................................................X-33
15.4. Iuonn fo y ofros rIncIIos gonornIos doI dorocho.........X-34
IA!TI OII!AI 20
16. ConnrncIon onfro IogIfInIdnd y oorfunIdnd, y ncfIvI-
dnd rogIndn y dIscrocIonnI........................................................X-35
1?. In rovIsIon judIcInI y ndnInIsfrnfIvn do In IogIfInIdnd y
In oorfunIdnd............................................................................X-36
18. orocho suLjofIvo, Inforos IogIfIno o Inforos sInIo..............X-3?
Cupttulo X1
CLAS1F1CAC1A DE LOS COATRATOS
ADM1A1STRAT1VOS
I. 1nIroJucci6n........................................................................................XI-1
1. AIgunns ronIsns.........................................................................XI-1
1.1. OLjofo doI nnIIsIs................................................................XI-1
1.2. II sujofo do In confrnfncIon.................................................XI-2
1.3. In IIcIfncIon LIIcn y Ios IIogos........................................XI-3
2. In ovoIucIon doI oLjofo confrncfunI y su rogInon jurIdI-
co....................................................................................................XI-5
2.1. Iocn rInIgonIn..................................................................XI-5
2.2. Iocn InfornodIn, do Ins nncIonnIIzncIonos......................XI-6
2.3. In rofornn doI Isfndo..........................................................XI-6
2.4. In rofornn consfIfucIonnI...................................................XI-6
2.4.1. II nrfIcuIo 42..............................................................XI-6
2.4.2. ConfInuncIon. II nrfIcuIo ?6.....................................XI-?
2.4.3. II roI do Ios onfos roguIndoros..................................XI-?
3. !n unfo do InfIoxIon on oI dosnrroIIo doI confrnfo ndnI-
nIsfrnfIvo no nonooIIco o oxcIusIvo.........................................XI-8
3.1. In nncIonnIIzncIon do Ios sorvIcIos LIIcos concodI-
dos..........................................................................................XI-8
3.2. II crocInIonfo doI socfor LIIco y su confrnfncIon..........XI-9
4. In ovoIucIon do In docfrInn do Ios confrnfos do In ndnInIsfrn-
cIon..............................................................................................XI-11
4.1. In nogncIon do In cnfogorIn do Ios confrnfos ndnInIsfrn-
fIvos......................................................................................XI-11
4.2. In nogncIon doI confrnfo cIvII do In ndnInIsfrncIon........XI-12
4.3. In dIsfIncIon cIsIcn onfro confrnfos cIvIIos y ndnInIs-
frnfIvos................................................................................XI-13
4.4. ConfInuncIon. Ios fros suuosfos cIsIcos do confrnfo
ndnInIsfrnfIvo....................................................................XI-14
4.4.1. ofornInncIon do In Ioy..........................................XI-14
4.4.2. VoIunfnd do Ins nrfos............................................XI-15
4.4.3. II Inforos LIIco do Ios usunrIos nfocfndos..........XI-16
ICI 21
5. In grndncIon do Ios dIvorsos confrnfos do In ndnInIsfrn-
cIon..............................................................................................XI-19
5.1. o hny soIo dos cnfogorIns do confrnfos do In ndnI-
nIsfrncIon.............................................................................XI-19
5.2. In cInsIfIcncIon ncfunI on fros cnfogorIns. In gonornI....XI-22
5.3. Ios confrnfos roxInos nI dorocho conn, Inforno o
oxforno.................................................................................XI-25
5.4. II confrnfo do dorocho Inforno con roInfIvn suLordI-
nncIon ocononIcn doI confrnfIsfn nI Isfndo.....................XI-2?
5.5. II confrnfo do dorocho Inforno con suLordInncIon
doI usunrIo nI confrnfIsfn y suronncIn ocononIcn do
osfo........................................................................................XI-2?
II. Ios Ires gronJes Iipos Je conIroIo oJninisIroIito, en porIi-
cuIor........................................................................................XI-29
6. In concosIon o IIconcIn do sorvIcIos LIIcos............................XI-29
6.1. ocosIdnd do nuforIzncIon IogIsInfIvn..............................XI-30
6.2. InforrofncIon rosfrIcfIvn do sus ofosfndos y nnIIn
do Ios dorochos do Ios usunrIos..........................................XI-31
6.3. ConfroI doI nonooIIo y doI nLuso do osIcIon donI-
nnnfo....................................................................................XI-32
6.4. !oduccIon do gnnnncIns oxcosIvns.....................................XI-33
6.5. IosIon...................................................................................XI-34
6.6. AusoncIn do IILorfnd confrncfunI.......................................XI-36
6.?. osIgunIdnd jurIdIcn do Ins nrfos....................................XI-38
6.8. IrIvIIogIo do In docIsIon unIInfornI ojocuforIn.................XI-38
6.9. IncuIfnd snncIonnforIn.......................................................XI-39
6.10. MufnLIIIdnd doI confrnfo.................................................XI-39
6.11. Ifocfos jurIdIcos fronfo n forcoros...................................XI-40
6.12. !osonsnLIIIdnd cIvII fronfo nI usunrIo..........................XI-41
6.13. In nudIoncIn LIIcn cono gnrnnfIn consfIfucIonnI
doI usunrIo..........................................................................XI-42
6.14. InnIIcnLIIIdnd do In excepIio non oJinpIeIi con-
IrocIus...............................................................................XI-42
6.15. ocosIdnd consfIfucIonnI do un onfo do confrnIor
IndoondIonfo....................................................................XI-43
6.16. 1n noxino poIenIio, ninino IicenIio...........................XI-45
?. II confrnfo ndnInIsfrnfIvo no nonooIIco o oxcIusIvo............XI-45
8. II confrnfo rIvndo do In ndnInIsfrncIon..............................XI-49
8.1. In oI dorocho Inforno.........................................................XI-49
8.2. In oI dorocho oxforno.........................................................XI-51
8.3. II confrnfo do crodIfo oxforno on un nnrco do on-
doudnnIonfo osfrucfurnI....................................................XI-52
9. ConcIusIon....................................................................................XI-53
IA!TI OII!AI 22
Cupttulo X11
LOS RCAAOS DEL ESTADO
1. Concofo do orgnno.....................................................................XII-1
2. II orgnno y oI onfo nI quo orfonoco..........................................XII-2
3. II orgnno y oI funcIonnrIo..........................................................XII-3
4. In ncfuncIon doI orgnno.............................................................XII-4
5. II crIforIo jurIsrudoncInI..........................................................XII-6
6. In conofoncIn............................................................................XII-?
?. IsfIncIon onfro conofoncIn y ojorcIcIo do In funcIon..........XII-11
?.1. In conofoncIn y Ios osfuIndos do In ornIsIon........XII-12
?.2. CrIfIcn do In nsInIIncIon do cnncIdnd y conofon-
cIn........................................................................................XII-13
?.3. IndoLIdn oxfonsIon do In conofoncIn nI rIncIIo
do IILorfnd...........................................................................XII-14
?.4. !oIncIonos con ofros rIncIIos do dorocho LIIco.......XII-15
8. CInsIfIcncIon do In conofoncIn................................................XII-1?
8.1. ConofoncIn on rnzon do In nnforIn...............................XII-1?
8.2. ConofoncIn on rnzon doI forrIforIo................................XII-18
8.3. ConofoncIn on rnzon doI fIono....................................XII-18
8.4. ConofoncIn on rnzon doI grndo......................................XII-19
9. oIogncIon..................................................................................XII-21
10. AdnIsILIIIdnd y cnrncforos do In doIogncIon........................XII-24
10.1. !ovocncIon do In doIogncIon do conofoncIn..............XII-25
10.2. !oIncIonos doI doIognnfo y oI doIogndo........................XII-25
10.3. !osonsnLIIIdnd doI doIognnfo y doI doIogndo............XII-25
10.4. ConfrnIor or oI doIognnfo............................................XII-25
10.5. In suLdoIogncIon.............................................................XII-26
11. In nvocncIon............................................................................XII-26
11.1. ConnrncIon gonornI con In doIogncIon......................XII-2?
11.2. IrocodoncIn do In nvocncIon..........................................XII-28
11.3. ConcIusIonos connrnfIvns...........................................XII-30
12. In jornrquIn..............................................................................XII-31
13. IrIncInIos orgnnos do In ndnInIsfrncIon confrnI...............XII-34
13.1. II IrosIdonfo do In ncIon............................................XII-34
13.2. II Jofo do OnLInofo.......................................................XII-35
13.3. MInIsfros y SocrofnrIos do Isfndo................................XII-36
13.4. II Irocurndor doI Tosoro do In ncIon........................XII-3?
13.5. IroccIonos OonornIos y ncIonnIos............................XII-39
14. AuforIdndos ndnInIsfrnfIvns IndoondIonfos......................XII-41
14.1. II ofonsor doI IuoLIo..................................................XII-41
14.2. In AudIforIn OonornI do In ncIon..............................XII-43
ICI 23
14.3. II Consojo do In MngIsfrnfurn......................................XII-45
14.4. II Jurndo do InjuIcInnIonfo........................................XII-46
14.5. II MInIsforIo ILIIco.....................................................XII-4?
14.6. Infos roguIndoros y do confroI doI odor ocononI-
co.....................................................................................XII-48
Cupttulo X111
ACEATES P!BL1COS
1. In dIsfIncIon docfrInnrIn onfro funcIonnrIo y onIondo
LIIco........................................................................................XIII-1
2. CrIfIcn concofunI......................................................................XIII-2
3. ConfInuncIon. CrIfIcn IognI......................................................XIII-3
4. II orsonnI rogIdo nrcInInonfo or oI dorocho rIvn-
do.................................................................................................XIII-?
4.1. IorsonnI oLroro on Ins onrosns doI Isfndo...................XIII-8
4.2. II orsonnI confrnfndo do In ndnInIsfrncIon LII-
cn.........................................................................................XIII-8
4.3. OLsorvncIonos conunos..................................................XIII-12
5. IxcocIonos donfro doI rogInon do In funcIon LIIcn.........XIII-14
6. II orsonnI nd honoron y honornrIo................................XIII-1?
6.1. In soIIdnrIdnd socInI y su oncundro jurIdIco.................XIII-1?
6.2. In InoxIsfoncIn do dosIgnncIon.......................................XIII-18
6.3. In coInLorncIon grnfuIfn rosfndn n frnvos do orso-
nns jurIdIcns.....................................................................XIII-19
6.4. Ios cnsos do dosIgnncIon fornnI....................................XIII-19
6.4.1. Ins hIofosIs do nrfIcIncIon o rorosonfn-
cIon fornnI on Ios cuoros ndnInIsfrnfIvos........XIII-19
6.4.2. Ios cnsos do funcIonos ndnInIsfrnfIvns sIn ro-
rosonfncIon oIIfIcn fornnI.................................XIII-20
6.4.2.1. IuncIonnrIos honornrIos...........................XIII-22
6.4.2.2. IuncIonnrIos oJ Ionoren........................XIII-23
?. !ogInon jurIdIco do Ios funcIonnrIos oxcIuIdos doI !ogI-
non IsIco................................................................................XIII-26
8. II confrnfo do sorvIcIos do consuIforIn..................................XIII-2?
9. nfurnIozn do In roIncIon do onIoo LIIco........................XIII-29
10. In osfnLIIIdnd doI onIondo LIIco...................................XIII-33
10.1. In gonornI.....................................................................XIII-33
10.2. II orsonnI confrnfndo.................................................XIII-35
11. In rosonsnLIIIdnd.................................................................XIII-36
IA!TI OII!AI 24
Cupttulo X1V
CLAS1F1CAC1A DE LOS EATES P!BL1COS
1. Concofo do confrnIIzncIon, dosconconfrncIon y dosconfrnII-
zncIon..........................................................................................XIV-1
2. Cnrncforos do Ios onfos osfnfnIos dosconfrnIIzndos................XIV-2
3. Infos osfnfnIos y onfos LIIcos...............................................XIV-?
4. CrIforIo nrn dofornInnr sI un onfo os LIIco o rIvndo.....XIV-11
5. CrIforIo nrn dofornInnr sI un onfo os osfnfnI o no..............XIV-13
6. In rovnIoncIn doI dorocho LIIco soLro oI rIvndo............XIV-15
?. ConIononfos InroscIndILIos do In dosconfrnIIzncIon......XIV-15
8. ConvonIoncIn y oIIgro do In dosconfrnIIzncIon....................XIV-18
9. AufononIn y nufnrquIn...........................................................XIV-19
10. IsfInfos fIos do orsonns jurIdIcns osfnfnIos, LIIcns
y rIvndns...............................................................................XIV-22
11. InfIdndos LIIcns osfnfnIos................................................XIV-22
12. InfIdndos LIIcns no osfnfnIos...........................................XIV-2?
12.1. Con nrfIcIncIon osfnfnI.............................................XIV-2?
12.2. SIn nrfIcIncIon osfnfnI...............................................XIV-31
13. InfIdndos rIvndns................................................................XIV-33
13.1. Con nrfIcIncIon osfnfnI.............................................XIV-33
13.2. SIn nrfIcIncIon osfnfnI...............................................XIV-34
Cupttulo XV
LOS EATES REC!LADORES
1. InfroduccIon..................................................................................XV-1
2. II quo concodo no doLo confroInr...............................................XV-3
3. orocho n su oxIsfoncIn..............................................................XV-4
4. IndoondoncIn y osfnLIIIdnd......................................................XV-6
5. InforvoncIon, nvocncIon, rovocncIon..........................................XV-?
6. IncuIfndos roguInforIns..............................................................XV-8
?. In nudIoncIn LIIcn.................................................................XV-13
8. II onfo roguInforIo no fIono jurIsdIccIon ndnInIsfrnfIvn......XV-13
9. AccIonos y rocursos confrn Ios ncfos do Ios onfos roguIn-
doros............................................................................................XV-15
10. Annro......................................................................................XV-15
11. IroLIonns do In noIncIon on In CnIfnI IodornI.................XV-1?
11.1. Is noIncIon do jurIsdIccIon....................................XV-1?
ICI 25
11.2. o oxIsfo ofrn jurIsdIccIon fodornI quo In do Iuo-
nos AIros........................................................................XV-1?
11.3. In nornn IognI Invocndn...............................................XV-18
11.4. Su nIcnnco on In roIn Ioy...........................................XV-19
11.5. II usunrIo no os sujofo nsIvo doI onfo........................XV-19
11.6. II nLsurdo do nIIIonos IIfIgnndo on CnIfnI...............XV-19
12. JurIsdIccIon fodornI y/o IocnI: in Iretis.................................XV-20
12.1. In gonornI.......................................................................XV-20
12.2. Iodoros InIIcIfos fodornIos vs. odoros rosorvn-
dos rovIncInIos...............................................................XV-24
12.3. II concofo do IogIsIncIon o jurIsdIccIon fodornI...XV-26
12.4. In cIusuIn doI conorcIo InforrovIncInI.....................XV-26
12.5. II onfo roguIndor cono osfnLIocInIonfo do ufIII-
dnd nncIonnI....................................................................XV-28
12.6. In nornn consfIfucIonnI ncfunI: nrf. ?5 Inc. 30...........XV-31
12.?. In Ioy os In quo fIjn In jurIsdIccIon fodornI..................XV-31
12.8. IornnnoncIn doI roLIonn jurIsdIccIonnI...................XV-32
13. 1n exIenso: oI conorcIo InforrovIncInI..................................XV-34
13.1. IrohILIcIon do ndunnns InforIoros................................XV-35
13.2. TnrIfns, dorochos, ofc., do frnsIfo...............................XV-36
13.3. Su nIIcncIon soLro oI onjo oIocfrIco........................XV-3?
13.4. In nnvogncIon.................................................................XV-38
13.5. Ins rorosns hIdrooIocfrIcns cono Ingos nnvogn-
LIos..................................................................................XV-39
13.6. Ofrns conunIcncIonos....................................................XV-40
13.?. o nuovo soLro Ios osfnLIocInIonfos do ufIIIdnd
nncIonnI............................................................................XV-41
13.8. o hnco fnIfn oI donInIo, sIno oI fIn............................XV-42
13.9. o nIcnnzn oI donInIo sIn oI fIn...................................XV-43
13.10. In ncIon conrondo Ios onfos nufrquIcos nn-
cIonnIos..........................................................................XV-43
13.11. Iugnros ndynconfos.....................................................XV-43
13.12. Ins nornns consfIfucIonnIos......................................XV-44
13.13. orocho connrndo......................................................XV-44
13.14. Inso IogIsInfIvn do In jurIsdIccIon fodornI.................XV-46
13.15. CuosfIon IIfIgIosn ornnnonfo...................................XV-4?
13.16. nvogncIon, conorcIo, osfnLIocInIonfo......................XV-48
13.1?. II cnso doI sIsfonn oIocfrIco........................................XV-48
13.18. AIgunos Inforrognnfos..................................................XV-49
14. Quis cusIoJies cusIoJioI.....................................................XV-50
14.1. InfroduccIon....................................................................XV-50
14.2. II ofonsor doI IuoLIo nncIonnI..................................XV-50
14.3. In AudIforIn OonornI do In ncIon..............................XV-52
14.4. In SIndIcnfurn OonornI do In ncIon...........................XV-53
IA!TI OII!AI 26
14.5. ConcIusIonos roIInInnros..............................................XV-54
15. !osonsnLIIIdnd doI onfo roguIndor......................................XV-54
15.1. II dorocho susfnnfIvo....................................................XV-54
15.2. In cuosfIon rocosnI......................................................XV-56
Cupttulo XV1
LA COAVEAC1A 1ATERAMER1CAAA COATRA LA
CORR!PC1A
1. InfroduccIon................................................................................XVI-1
2. CrIforIos InforrofnfIvos...........................................................XVI-5
2.1. Ins rInorns dudns...........................................................XVI-5
2.2. orochos Hunnnos............................................................XVI-?
2.3. orocho ndnInIsfrnfIvo. OornfIvIdnd do sus rIncIIos
jurIdIcos..............................................................................XVI-8
2.4. ornns concrofns...............................................................XVI-9
2.5. Ios dIIonns do In nIIcncIon...........................................XVI-10
2.6. In LngnfoIn y oI rIncIIo do rnzonnLIIIdnd..................XVI-10
3. uovos rIncIIos do dorocho ndnInIsfrnfIvo surnnncIo-
nnI.............................................................................................XVI-11
4. In uLIIcIdnd............................................................................XVI-12
5. In oquIdnd.................................................................................XVI-14
6. In ofIcIoncIn..............................................................................XVI-15
6.1. 1853-199?..........................................................................XVI-15
6.2. osdo 199?........................................................................XVI-15
?. Ofrns rIncIIos jurIdIcos. InnocosnrIodnd do rogInnonfncIon
Infornn nrn su InnodInfn oornfIvIdnd..............................XVI-1?
?.1. In gonornI........................................................................XVI-1?
?.2. !so ndocundo y rosorvncIon do rocursos LIIcos.......XVI-1?
?.3. !ocnudncIon y confroI do Ios Ingrosos doI Isfndo.........XVI-18
?.4. o os nocosnrIo roLnr orjuIcIo nfrInonInI nI Is-
fndo....................................................................................XVI-18
?.5. OLIIgncIon do fonor unn conducfn honornLIo................XVI-19
8. Ofros nsocfos onnIos o InfornncIonnIos do In corru-
cIon............................................................................................XVI-19
8.1. InfroduccIon......................................................................XVI-19
8.2. II IronLuIo do In CICC y sus roosIfos....................XVI-21
8.3. In jurIsdIccIon oxfornn soLro hochos Infornos.............XVI-22
8.4. In rofroncfIvIdnd do In Ioy onnI ns grnvosn..............XVI-23
9. ConcIusIon................................................................................XVI-24
CopiIulo 1
EL VETD0D Eh 0ERE0lD
I.- El mtodo cientfico: algo sin lo cual no puede ni debe
practicarse el derecho
1. Que ee el JerecIo
!nn rInorn cuosfIon n dofornInnr nnfos do osfudInr fonn
nIguno do dorocho os sI osfo consIsfo on rogIns gonornIos
rodofornInndns o no.
1
Tononos nrfIdo rIdnnonfo y
ronIfnnos nI Iocfor n Ins roforoncIns doI unfo II do osfo
cnIfuIo: no so rofondn hnIInr In corfozn do In vordndo-
1.1
Son Ins fros ofnns doI onsnnIonfo unIvorsnI quo onsonn VIIAOVA:
rInoro, A!ISTTIIIS y su suuosfo do quo hny osILIIIdnd do hnIInr ox nnfo
In nnfurnIozn o osoncIn do Ins cosns (quo os In jusfIcIn, In vordnd, In LoIIozn,
oI honLro), y n nrfIr do nIII doducIr su nIIcncIon nI cnso nrfIcuInr (nofo-
do nxIonfIco-doducfIvo, o nodIcfIco-doducfIvo, o concofunI-doducfIvo,
ofc.); sogundo, oI onIrIsno (IOCII, H!MI, ofc.), on quo os n frnvos do In
roofIcIon do unn soIucIon IndIvIdunI on nuchos cnsos concrofos quo so uodo
InducIr In rogIn gonornI, nrn Iuogo doducIr su nIIcncIon nI cnso nrfIcuInr:
nsI IIIISA docIn quo oI dorocho ndnInIsfrnfIvo fonIn oI nofodo InducfIvo-
doducfIvo. II forcor grnn nononfo doI onsnnIonfo unIvorsnI sogn
VIIAOVA so InIcIn con IOIII! y os oI ncfunI, nI cunI nos ronIfInos on osfo
rInor cnIfuIo. O sorIn ncorfndo IInnnrIo, cono nIgunos Io hncon, nofodo
hIofofIco doducfIvo, orquo In hIofosIs os sIonro sInguInr on oI cnso doI
dorocho y no oxIsfo Iugnr n doducnccIon nIgunn n nrfIr do oIIn. Vor
VIIAOVA, JOSI y ofros, 1nIroJucci6n ol conocinienIo cienIifico, IA, dIs-
frILuIdor I!IIA.
T!ATAO I I I!ICHO AMIIST!ATIVO I - 2
rn soIucIon IndIscufILIo do un cnso do dorocho: Ios quo no
osfn dIsuosfos n oxonor sus Idons n In nvonfurn do In
rofufncIon no fonnn nrfo on oI juogo do In cIoncIn; no hny
rogIns, hny cnsos IndIvIdunIos y concrofos: cono dIco OA!CA
I ITI!!A
2
y Io sIguon nquI osfo nufor y CASSAOI,
3
onfro
ofros, In CIoncIn jurIdIcn hn sIdo sIonro, os y no uodo
dojnr do sor, unn CIoncIn do roLIonns sInguInros.
Hny quo nrondor n convIvIr con In IncorfIdunLro cron-
dorn, con In nngusfIn do Luscnr sIonro unn soIucIon ns
jusfn o nojor, quo sor n su voz sIonro rovIsIonnI. !o-
cuordn CA!OZO quo on sus rInoros nnos IuscnLn In corfo-
zn. IsfnLn orInIdo y dosnIonfndo cunndo onconfrnLn quo
In Lsquodn do oIIn orn ffII, oro con oI fIono Mo ho
roconcIIIndo con In IncorfIdunLro, orquo ho crocIdo hnsfn
vorIn cono InovIfnLIo. Ho crocIdo nrn vor quo oI rocoso on
sus ns nIfos nIvoIos no os doscuLrInIonfo, sIno croncIon, y
quo Ins dudns o IncorfIdunLros, Ins nsIrncIonos y Ios nIo-
dos, son nrfo doI frnLnjo do In nonfo.
4
o hny rogIns, hny cnsos. Icho do ofrn nnnorn, In nIcn
rogIn os quo no hny nIngunn rogIn.
5
I sIquIorn un cnso
IgunI nnforIor soIucIonn oI sIguIonfo; no soIo orquo In
corroLorncIon no os un vnIor vorIfnfIvo,
6
sIno orquo hnLr
1.2
OA!CA I ITI!!A, on su roIogo n VIIHWIQ, THIOO!, T6pico , jurie-
pruJencio, MndrId, 1964, . 12.
1.3
CASSAOI, J!A CA!IOS, De nueto eoIre loe principioe generolee Jel
JerecIo en el JerecIo oJninieIroIito, on In !..A., Iuonos AIros, 1995, n
19/20, . 300, dondo crIfIcn In ufIIIzncIon doI nofodo nxIonfIco y doducfI-
vo... or oI quo so rofondIn oxfrnor do cndn nxIonn unn cndonn do conso-
cuoncIns or nodIo do In doduccIon.
1.4
CA!OZO, IIJAM ., TIe AoIure of IIe JuJiciol Proceee, YnIo !nI-
vorsIfy Iross, ov Hnvon, roInrosIon 1952, . 166.
1.5
O cono dIco oI nIsno CA!OZO, op. ciI., . 161, osuos do fodo, hny
ocns rogIns: hny rIncInInonfo osfndnros y grndos, osfo os, grnndos rIn-
cIIos; IO! IIO, TIe Diecipline of Lou, Iufforvorfhs, Iondros, 19?9,
. ?, rofIrIondoso nI dorocho surnnncIonnI.
1.6
IOIII!: vor Ins roforoncIns infro, nofn 2.1.
II MITOO I I!ICHO I - 3
or Io nonos un fIono dIsfInfo, unn orsonn dIforonfo, un
osncIo dIvorso, ofc.
?
2. Loe iJeoe-fuerco Je eeIo oIro
IgnosIo uos cInro do onfrndn, con IOIII!,
1
quo In cIon-
cIn suono no ndornr oI IdoIo do In corfIdunLro ... In ndorn-
cIon do osfo IdoIo rorIno In nudncIn y ono on oIIgro oI
rIgor y In InfogrIdnd do nuosfrns consfnfncIonos. In oInIon
oquIvocndn do In cIoncIn so dofnIIn on su rofonsIon do fo-
nor rnzon: uos Io quo hnco nI honLro do cIoncIn no os su
poeeei6n doI conocInIonfo, do In vordnd IrrofufnLIo, sIno su
inJogoci6n do In vordnd |ronIIdnd] orsIsfonfo y fonornrIn-
nonfo crIfIcn.
In cIoncIn nuncn orsIguo In IIusorIn nofn do quo sus
rosuosfns sonn dofInIfIvns, nI sIquIorn roLnLIos; nnfos LIon
... In do doscuLrIr Incosnnfononfo roLIonns nuovos, ns
rofundos y ns gonornIos, y do sujofnr nuosfrns rosuos-
fns (sIonro rovIsIonnIos) n confrnsfncIonos consfnnfononfo
ronovndns y cndn voz ns rIgurosns;
on In IogIcn do In cIon-
cIn quo ho Losquojndo os osILIo ovIfnr oI onIoo do Ios con-
cofos do vordndoro y fnIso:... no os nonosfor quo dIgnnos
quo unn foorIn os fnIsn, sIno soInnonfo quo In confrndIco
cIorfo conjunfo do onuncIndos LsIcos ncofndos....
1.?
CA!!I, OIA!O, C6no eeIuJior , c6no orgunenIor un coeo. Coneejoe
elenenIolee poro oIogoJoe j6tenee, ALoIodo-Iorrof, Iuonos AIros, 1989, s.
32 y 33, unfo O; . 34, unfo I. In ofro sonfIdo dIco IIVI, IWA! H.,
1nIroJucci6n ol rocononienIo juriJico, I!IIA, Iuonos AIros, 1964, .
12, quo Ins rogIns cnnLInn nIonfrns son nIIcndns; !OMIA!I!, MA!JO!II
., Legol ProIlen Solting. Anol,eie, IeeeorcI onJ WriIing, Wosf IuLIIs-
hIng Connny, Sf. InuI, MInnosofn, 1984, . 328; COHI, IIIIX S., 1l neIo-
Jo funcionol en el JerecIo, ALoIodo-Iorrof, Iuonos AIros, 1962, . 122.
2.1
IOIII!, IA!I, UnenJeJ QueeI, Oon Courf, 19?6; TIe Open Uniteree.
An ArgunenI for 1nJeIerninien, !oufIodgo, Iondros, 1991; 1l Jeeorrollo
Jel conocinienIo cienIifico. ConjeIuroe , refuIocionee, InIdos, Iuonos AI-
ros, 196?; Lo l6gico Je lo inteeIigoci6n cienIifico, Tocnos, MndrId, 19?3, s.
260 y 261; Popper SelecIione, foxfos soIoccIonndos or AVI MIIII!, IrIn-
cofon !nIvorsIfy Iross, IrIncofon, uovn Jorsoy, 1985, . 9?, ofc.
T!ATAO I I I!ICHO AMIIST!ATIVO I - 4
Ior consIguIonfo, In corroLorncIon no os un vnIor vorI-
fnfIvo.
TrnsIndndo nI Inno vIfnI, on nInLrns do VIAI II!OMO,
Isfn Lsquodn dIfIcII dosnIIonfn, on ocnsIonos, n cIorfos os-
IrIfus ns dIsuosfos n Ins cosns dofornInndns y fIjns, oro
osfInuIn onornononfo n quIonos gusfnn do Ins ronovncIo-
nos, y nnnn, sI nsI udIorn docIrso, In nvonfurn InfoIocfunI.
2
Isn fnIfn do nofodoIogIn y do ncofncIon do In IncorfI-
dunLro quo os In nIcn rogIn do fodn cIoncIn IIovn fnnLIon n
In Lsquodn do In fnIsn corfIdunLro do jusfIfIcnr sIonro y
do cunIquIor nnnorn oI odor. Is In rncIonnIIdnd IrrncIonnI
doI odor IIInIfndo, sIn fronos, sIn frncfurns, sIn fIsurns.
Invocnndo In soIn nuforIdnd do In urn nfIrnncIon dogn-
fIcn so uodo IIognr n quo so fonon on cndn ocnsIon Ins foo-
rIns do Ios dorochos connrndos quo on oso nononfo osfn
nI sorvIcIo doI odor, o Io osfuvIoron nnfos, cono oI ncfo
InsfIfucIonnI do Ins dIcfndurns LrnsIIonns, In rosorvn do In
ndnInIsfrncIon do In ConsfIfucIon do o OnuIIo, ofc., o quo
so sIgnn IrrofIoxIvnnonfo Ios nuforos nncIonnIos quo nojor
dIsorfon n fnvor doI odor, Ios IdooIogos doI odor ndnInIs-
frndor IIInIfndo. Muchos, In nnyorIn, son do Luonn fo.
3. CuonJo lo neIoJologio
ee cerIeco poro el poJer Je Iurno
Isns nfIrnncIonos nn do Luonn fo dognfIcns y orrn-
dns no son cnsunIos nI oLjofIvnnonfo Inoconfos; rovoon nI
Iocfor y nI Inforrofo do dos nIInonfos fundnnonfnIos: uno,
In cerIeco que no exieIe en lo ciencio; dos, oI eerticio ol poJer
Je Iurno. os consojos o docIsIonos sI do un Juoz so frn-
fn do un MAQ!IAVIIO con rons nodornns.
o nIII oI oxIfo IrrofronnLIo quo sIonro fIonon, nn do-
snfInndo In rnzon, o precieonenIe por ello. SI nnfo In ovIdon-
2.2.
VIAI II!OMO, JAIMI, DerecIo oJninieIroIito, TonIs, Snnfn Io do
Iogof, 10 odIcIon, g. 8.
II MITOO I I!ICHO I - 5
cIn consfIfucIonnI do quo In nsIgnncIon do rocursos soIo ro-
vIono doI Congroso y oI IjocufIvo nnI uodo onfoncos cronr
un onfo osfnfnI nrn quo Ios gnsfo sIn dIsosIcIon IogIsInfI-
vn, un nufor quo sosfongn con onfnsIs quo Ins onfIdndos
nufrquIcns uodon cronrso or docrofo voIcnr In LnInnzn
doI odor; Iuogo fodn In docfrInn doI odor y fodo oI odor
dIrn y hnrn Io nIsno, nunquo nndIo uodn onconfrnrIo on
In ConsfIfucIon. Sus Idons sorn nnyorIn docfrInnrIn,
gnnnrnrn In dIscusIon.
Su fundnnonfo, lo IequeJo Je lo inconJicionoJo, Je ter-
JoJee , cerIecoe eIernoe en lo Jefeneo Jel poJer Jel nonen-
Io, os In nIsnn Lsquodn quo fonIn COMTI, jusfnnonfo IIn-
nndo socIoIogo do In rohIsforIn, do Ioyos ofornns o Innu-
fnLIos, oxncfnnonfo Io confrnrIo do In fIIosofIn do IOIII! quo
nquI oxIIcnronos; osns nornns ofornns o InnufnLIos, quo
COMTI Insno on Ins nornns do nccIon y ronccIon, fnnLIon
hnn onconfrndo rococIon docfrInnrIn IocnI on In nIsnn fuon-
fo on quo so nufron Ios IdooIogos doI odor, Ios Inoconfos o
cuInLIos nnquInvoIos do hoy y do nnnnnn.
Io vordndornnonfo InrosIonnnfo, Io nfofIco, os nsI oI
oxIfo do osfns concocIonos nuforIfnrIns. CnnLIn In ConsfI-
fucIon, cnnLIn oI ordon InfornncIonnI, cnnLIn oI sonofInIon-
fo doI nIs n Ios frnfndos InfornncIonnIos do dorochos hunn-
nos, oro oIIos sIguon cIfnndo Ins nIsnns fuonfos do nnfnno
o Ioyondo Ins nornns do hoy con Ios nrnofros do osns doc-
frInns nuforIfnrIns doI nsndo.
4. Loe coneecuencioe Je uno neIoJologio
Cunndo so IIogn n docIr quo oI docrofo suIo n In Ioy, yn so
hn rocorrIdo oI cnnIno on quo so dosconocon y vIoInn Ios
nrfIcuIos 36, 42, 43, ?5 IncIso 22, ?6, 99 IncIso 3, do In Cons-
fIfucIon; so IncunIon Ios ncfos y frnfndos InfornncIonnIos
do dorochos hunnnos; so dosnfIn n Ios orgnnos surnnncIo-
nnIos do nIIcncIon; so vIoIn o foIorn quo so vIoIo In Convon-
cIon InfornnorIcnnn Confrn In CorrucIon, so dosconocon
T!ATAO I I I!ICHO AMIIST!ATIVO I - 6
Ios dorochos doI usunrIo nI onfo do confrnIor IndoondIonfo
rovIsfo on oI nrfIcuIo 42 do In ConsfIfucIon, ofc.
SI oso vn n sor oI rosuIfndo doI dorocho y In docfrInn,
no hnco fnIfn fonor rogInon jurIdIco nI frILunnIos.
II dorocho ndnInIsfrnfIvo os dorocho consfIfucIonnI y
oIIfIco, os Iuchn confrn oI odor cunIquIor odor on In
dofonsn do Ios dorochos do Ios IndIvIduos y nsocIncIonos do
IndIvIduos, os In nvonfurn do onsnr. SI so quIoro hncor un
JerecIo Je lo oJninieIroci6n, un dorocho IogIfInndor doI
ojorcIcIo doI odor, onfoncos so osf ronuncInndo n hncor
dorocho. Yn so osf nIII on dIroccIon n IOA!, !OOI!, Le
JroiI eI l'1IoI Jone lo JocIrine noIionole-eociolieIe, 2 odI-
cIon, I.O..J., InrIs, 1939; on un ojonIo ns rocIonfo, do
dIsfInfo fIno y dosIusfro, os In ChInn do fin Je eiecle. cono
LIon oxIIcn CO!I, IITI! HOWA!, Ioreign 1nteeInenI in
CIino. TIe AJninieIroIite Legol S,eIen, Hong Iong !I,
Hong Iong, 1996, fodo os guonxi, roIncIonos.
Todo os oI odor, Ios corrodoros doI odor, In InfIuoncIn,
In corrucIon.
Ioro oIIo os rofrocodor ocho sIgIos on In hIsforIn, hnsfn
=JAI do In Cnrfn Mngnn do 1215. Is cunndo oI !oy JAMIS I
o Iuogo CA!IOS I sosfuvIoron quo orn frnIcIon sosfonor quo oI
!oy osfnLn Lnjo In Ioy. IO! I!ACTO dIjo onfoncos TIe King
ie unJer no non, IuI unJer GoJ onJ IIe lou(QuoJ Iex
non JeIeI eeee euI Ionine, eeJ euI Deo eI Lege).
1
CnrIos I
sosfuvo on su juIcIo quo In corfo no fonIn conofoncIn nrn
juzgnrIo. Iuo sonfoncIndo n nuorfo.
2
5. 1l ueo enoIito, poliIico , oxiol6gico Jel lenguoje
Ior Io nnfos oxuosfo, oI dorocho ndnInIsfrnfIvo osf In-
gndo do oIIgrosos usos onofIvos y oIIfIcos doI Iongunjo.
4.1.
Vor IO! IIO, WIoI AexI in IIe Lou, Iufforvofhs, 1989, . 6.
4.2.
IO! IIO, op. loc. ciI.
II MITOO I I!ICHO I - ?
AsI ocurro n vocos con oxrosIonos y concofos jurIdIcos
(odor do oIIcIn, ncfos do goLIorno, ofosfnd rogInnonfn-
rIn, docrofo, ofc.), cono dIjo OIA!O CA!!I rosocfo do In
Idon do odor consfIfuyonfo orIgInnrIo: ... on ronIIdnd fodo
so orIgInn on oI cnrcfor nnLIguo do In nInLrn 'odor` y on
su uso hILrIdo ... A vocos osfn nInLrn quIorn docIr 'ofos-
fnd` (nfrILucIon, conofoncIn, fncuIfnd, cnncIdnd, jurIsdIc-
cIon, nuforIzncIon, ofc.) y, ofrns vocos, sogn oI confoxfo,
quIoro docIr 'fuorzn` (ofoncIn, odorIo, donInIo, donInncIon,
ofcoforn). o nIII hny un soIo nso n nfIrnnr quo oI sujofo o
onfIdnd on cuosfIon fIono Ins nfrILucIonos orquo dIsono
do In fuorzn.
1
Cono sonnIn oI nIsno nufor, hnLrIn quo In-
dngnr unn rosuosfn do nIcnnco gonornI quo oxIIcnrn oI
orquo do osfos nsorfos;
2
uodo frnfnrso, cono oI nIsno Io
dIco, do unn fondoncIn IrrorInILIo do In rnzon: In Lsquo-
dn do Io IncondIcIonndo.
3
IIIo so nrocIn on Ios concofos
doI dorocho LIIco y rIvndo: In oIonIcn SAVIOY- VO
JHI!IO fIono nn hoy vIgoncIn.
4
6. Loe Le,ee que no eon le,ee
oI nIsno nodo, cnLo corrogIr on oI Iongunjo do Ios nLo-
gndos nIgunos rosnLIos nuforIfnrIos do Ios goLIornos do fnc-
fo: In onfoncos fornInoIogIn ofIcInI do IInnnr Ioy n Io quo
5.1
CA!!I, OIA!O, SoIre loe liniIee Jel lenguoje nornoIito, op. ciI, s.
50 y 51.
5.2
... dosnfuoros IInguIsfIcos sonojnnfos orofrndos or foorIcos doI
dorocho, op. ulI. ciI., . 56.
5.3.
Op. ulI. ciI., . 5?. Quo nuosfrn ndnIrncIon or oI nufor son oxcusn do
roofIr In nIsnn LrIIInnfo frnso con ocos rongIonos do dIforoncIn. Y ojnI
oI Iocfor In rocuordo.
5.4.
Vor oI cnso AlletoIo, on Deepuee Je lo reforno Jel 1eIoJo, Iuonos
AIros, 1996, cnIfuIo X y sus ronIsIonos n In crIfIcn do JHI!IO n SAVIOY;
ncfunInonfo IncIuIdo on oI IILro Coeoe , proIlenoe Je JerecIo, Iuonos AI-
ros, 1998, cnIfuIo VIII.
T!ATAO I I I!ICHO AMIIST!ATIVO I - 8
no ornn sIno docrofos Ioyos.
1
!osfnurndn In donocrncIn y
condonndn or oI nrfIcuIo 36 do In ConsfIfucIon In foorIn do
Ios goLIornos do fncfo, no os jurIdIcn nI oIIfIcnnonfo ndnI-
sILIo soguIr IInnnndo Ioyos n Io quo do oIIo fuvo soInnonfo
oI nonLro ofIcInI. Is InroscIndILIo uos, yn quo do oro-
cho hnLInnos, dononInnr corrocfnnonfo cono docrofo-Ioy n
Ins nsI IInnndns Ioyos onIfIdns on Ios orIodos 1966-19?3 y
19?6-1983. Cono so ndvIorfo, os nucho Io quo rosfn or hn-
cor nrn IIognr n un dorocho ndnInIsfrnfIvo consfIfucIonnI,
IILornI, donocrfIco. In Idon do fuorzn y nuforIdnd sIn IInI-
fo ornon fodns sus cnns IInguIsfIcns, fodos sus osfrnfos
concofunIos.
SIn onLnrgo quo Ios orgnnos InfornncIonnIos do nIIcn-
cIon do Ios frnfndos quo nos conronofon nos Io rocuordnn,
nc rofondonos IgnornrIo. In roIn CO!TIIH fIono dIcho
quo Ior oIIo, In rofoccIon do Ios dorochos hunnnos roquIo-
ro quo Ios ncfos osfnfnIos quo Ios nfocfon do nnnorn fundn-
nonfnI no quodon nI nrLIfrIo doI odor LIIco, sIno quo os-
fon rodondos do un conjunfo do gnrnnfIns ondorozndns n
nsogurnr quo no so vuInoron Ios nfrILufos InvIoInLIos do In
orsonn, donfro do Ins cunIos, ncnso In ns roIovnnfo fongn
quo sor quo loe liniIocionee ee eeIoIleccon por uno le, oJop-
IoJo por el PoJer LegieloIito, Je ocuerJo con lo eeIoIleciJo
por lo ConeIiIuci6n.
2
In IgunI sonfIdo so ronuncIn In
6.1.
Io dIjInos on DerecIo oJninieIroIito Je lo econonio, 196?, s. 44? y
448; Anlieie criIico Je lo le, Je Jeeorrollo, !ovIsfn do IogIsIncIon Argon-
fInn, n 2, 1966, s. 88 y ss.
6.2
Irrnfo 22 do In OC 6/96, on O!OAIZACI I IOS ISTAOS AMI!ICA-
OS, 1nforne onuol Je lo Coniei6n 1nIeronericono Je DerecIoe Hunonoe,
1996, WnshIngfon, .C., 199?, gInn 65; In LnsfnrdIIIn os nuosfrn. ConvIo-
no ndoInnfnr quo Ins oInIonos consuIfIvns do In CO!TIIH son do oLIIgnfo-
rIn nIIcncIon on oI dorocho Inforno, cono Io fIono rosuoIfo In CSJ on
GirolJi do 1995. Io honos oxIIcndo on nuosfrn nofn Lo oIligoIorio oplico-
ci6n inIerno Je loe folloe , opinionee coneulIitoe eupronocionolee, on In
!AI, n 215, 1996, s. 151 y ss. II crIforIo hn sIdo roIforndo on Bronojo,
J, 1996-196, consIdornndo ocfnvo y on Arce, II, 199?-I, 696.
II MITOO I I!ICHO I - 9
COMISIIH,: Ior Io fnnfo, cunIquIor nccIon quo nfocfo Ios
dorochos LsIcos doLo sor roscrIfn or unn Ioy nroLndn
or oI Iodor IogIsInfIvo y doLo sor congruonfo con oI ordon
jurIdIco Inforno.
3
In CO!TIIH dofIno cono Ioy In nornn jurIdIcn do cnrcfor
gonornI, conIdn nI LIon conn, enonoJo Je loe 6rgonoe legielo-
Iitoe coneIiIucionolnenIe pretieIoe , JenocrIiconenIe elegi-
Joe , eloIoroJo eegn el proceJinienIo eeIoIleciJo por loe cone-
IiIucionee Je loe 1eIoJoe porIee poro lo fornoci6n Je loe le,ee,
4
uos II rIncIIo do IognIIdnd, Ins InsfIfucIonos donocrfIcns
y oI osfndo do dorocho son InsonrnLIos;
5
ee lo legieloIuro elec-
Io , no oIro lo que Iiene lo poIeeIoJ legieloIito.
6
?. Lenguoje, neIoJo , JerecIo oJninieIroIito
?.1. Lo neceeiJoJ Je uno neIoJologio
o os conduconfo ndonfrnrso n osfudInr In foorIn y oI ro-
gInon do In ncfIvIdnd ndnInIsfrnfIvn sIn fonor unn foorIn
gonornI doI dorocho y doI dorocho ndnInIsfrnfIvo,
1
o rovIn
6.3.
Op. ulI. ciI., rrnfo 62, gInn 65;oI dosfncndo os nuosfro. Vor In
ncInrncIon do In nofn nnforIor.
6.4.
OInIon ConsuIfIvn nnoro 6, rrnfos 23 y 32.
6.5.
OInIon ConsuIfIvn nnoro 8, rrnfo 24.
6.6.
OInIon ConsuIfIvn nnoro 8, rrnfos 22 y 23; fodo oIIo roIforndo
on oI vofo concurronfo doI rorosonfnnfo nrgonfIno nnfo In CIH, IAIIIAO,
OSCA! I!J, cnso 10.843, ChIIo, 15 do ocfuLro do 1996, Inforno n 36/96,
rrnfo 31, gInn 19? doI Inforno do 1996 do In COMISI ITI!AMI!ICAA
I I!ICHOS H!MAOS: oI rIncIIo do In Luonn fo nos oLIIgn n cunIIr on oI
Inno Inforno Io quo sosfononos , noe oIligo on oI Inno Inforno o Infornn-
cIonnI.
?.1
Honos Infonfndo Io sogundo on In Teorio generol Jel JerecIo oJni-
nieIroIito, InsfIfufo do IsfudIos do AdnInIsfrncIon IocnI, MndrId, 1984.
Isfo cnIfuIo rocogo fnnLIon In nofodoIogIn do 1l neIoJo en JerecIo. Apren-
Jer, eneeor, eecriIir, Iocer, CIvIfns, MndrId, 1988 y roInrosIon 1995. HI-
cInos nIgunns snIvodndos onIrIcns on Lo oJninieIroci6n porolelo, CIvI-
fns, MndrId, 1982 y roInrosIon 1995, y LonninieIrocione porollelo,
OIuffro, MIIn, 198?, n Ins quo nos ronIfInos.
T!ATAO I I I!ICHO AMIIST!ATIVO I - 10
oxIIcncIon do nI nonos nIgunos do Ios oIononfos do nofo-
doIogIn doI conocInIonfo y do foorIn gonornI doI dorocho do
Ios cunIos oI nufor nrfo: do Io confrnrIo rosuIfn ns dIfIcII,
o n vocos InosILIo, dosonfrnnnr oI or quo do Ins dIforon-
cIns Iuogo unfunIos onfro dIvorsns oLrns.
2
In onIsIon do
oxIIcIfnr fnIos rIncIIos oIononfnIos uodo IIovnr n dIscu-
sIonos InfIIos on Ins quo so hncon jugnr nrgunonfos do su-
uosfo vnIor cIonfIfIco-ndnInIsfrnfIvo, cunndo on ronIIdnd
so frnfn do nrgunonfos nI nnrgon do fodn cIoncIn.
3
In osfo
rInor cnIfuIo rofonnronos nIgunos nsocfos do foorIn go-
nornI quo n nuosfro juIcIo os IndIsonsnLIo fonor rosonfo
on oI osfudIo do In nnforIn.
4
In fnIfn do unn nofodoIogIn y unn fIIosofIn IIovn n vocos n
grnvos confrndIccIonos y osfo os Io nonos grnvo, cono
?.2
AIgo do osfo odr onconfrnr oI Iocfor on oI nnIIsIs doI cnso do Ios
oxIorndoros do cnvornns quo uLIIcnnos on nuosfro IILro DerecIoe Hu-
nonoe, IundncIon do dorocho ndnInIsfrnfIvo, 3 odIcIon, Iuonos AIros, 1998,
nnoxo II nI cnIfuIo IV, y quo roroducInos on Coeoe , proIlenoe Je Jere-
cIo, op. ciI., cnIfuIo VI, SoIs cnsos LsIcos do dorocho; IgunInonfo on Ios
cnsos oI doLor do no funnr on LIIco, nnoxo III nI nIsno cnIfuIo IV do
DerecIoe Hunonoe, Cine Colloo, Anoxo nI cnIfuIo VI y 1., I.1., cnIfuIo
VIII, cnso I, fodos oIIos fnnLIon IncIuIdos on oI cnIfuIo VI do Coeoe , pro-
Ilenoe Je JerecIo, op. ciI.
?.3
Isfo sIn onfrnr n In dIscusIon do sI oI dorocho os o no unn cIoncIn.
?.4
Isfo onfoquo nofodoIogIco no orn conn on Ins oLrns do dorocho nd-
nInIsfrnfIvo nnforIoros n nuosfrn rInorn odIcIon do 19?4 y su rodocosor
1l ocIo oJninieIroIito, 2 odIcIon, 1969, snIvo Ins ndvorfoncIns do IIIISA,
!AIAII, DerecIo oJninieIroIito, 6 odIcIon, In Ioy, fono I, Iuonos AIros,
1964, s. IX y ss. y cnIfuIo nIco, nrgrnfo rInoro, unfo 3. IosforIor-
nonfo Ios nuforos nrgonfInos fIondon n oxIIcIfnr su fIIosofIn, nofodoIogIn
o nxIoIogIn, or ojonIo IA!!A, !OOIIO CA!IOS, Principioe Je JerecIo oJ-
ninieIroIito, IdIforInI Lnco do !odoIfo onInn, Iuonos AIros, 1980, cn-
IfuIos I n IV; CASSAOI, J!A CA!IOS, DerecIo oJninieIroIito, 5 od., ALo-
Iodo-Iorrof, Iuonos AIros, 1996, cnIfuIo I, unfos I y II; COVIIIIO, II!O,
Concepci6n crieIiono Jel 1eIoJo Je DerecIo, I.., 129:923; !OMI, !OII!-
TO, DerecIo oJninieIroIito, IdIcIonos CIudnd ArgonfInn, 5 odIcIon, Iuo-
nos AIros, 1996, cnIfuIos I n III, ofc. In nIgunns oLrns cIsIcns no so on-
cuonfrn oso onfoquo: MA!IIHOII, MIO!II S., TroIoJo Je JerecIo oJninie-
IroIito, fono I, ALoIodo-Iorrof, 19?? y roInrosIonos; IIZ, MA!II MA!A,
DerecIo oJninieIroIito, fono I, IIus !Ifrn, Iuonos AIros, 19?4, ofc.
II MITOO I I!ICHO I - 11
sosfonor quo uodn sor fIfuInr do dorochos quIon no os sujo-
fo do dorocho oI uoLIo, doI donInIo LIIco; quo n unn
InsfIfucIon no corrosondn donofnrIn o dofInIrIn or su nn-
furnIozn oI donInIo LIIco, oro n ofrn sI oI sorvIcIo
LIIco; quo so uodn fonor orsonnIIdnd jurIdIcn oro no
nfrInonIo Ios onfos nufrquIcos ofc. Is nquoIIn orfnn-
dnd IdooIogIcn In quo IIovn n osfos dosnguIsndos nonoros
nsnndo or Ios dognns nnyoros quo so hnn Invonfndo nrn
oI odor. Is sor consojoro y nsosor doI soLornno: oI nnI con-
sojoro quo Io dIr quo os dorocho fodo Io quo nI rIncIo Io
Inzcn.
?.2. 1l JerecIo oJninieIroIito en lo neIoJologio Je lo
ciencio.
SIn un unfo do nrfIdn cInro ncorcn do que ee uno Jefini-
ci6n on dorocho, cuI os In roIncIon do Ins poloIroe o Jeeig-
nocionee quo so ufIIIznn on oI nundo, quo son y nrn quo
sIrvon Ins cloeificocionee, quo os oso do In noIuroleco o In
eeencio do unn InsfIfucIon jurIdIcn, soIo so uodo oscrILIr
unn oLrn IogonquIcn, os docIr, unn oLrn dodIcndn n In Iu-
chn do nInLrns: no quoronos fnfIgnr nI Iocfor con unn Iuchn
do fnI IndoIo, y or oIIo sonnInronos on osfo rInor cnIfuIo
y sus roforoncIns Ios rosuuosfos nofodoIogIcos doI rosfo
do In oLrn. oLonos fnnLIon ndvorfIr quo on nIngn fonn
do dorocho os fnn fundnnonfnI ncInrnr osfos rIncIIos do
nofodoIogIn do In cIoncIn cono on oI dorocho ndnInIsfrnfI-
vo, uos nIII In Iuchn do nInLrns on ocnsIonos dosLordn Ios
IInIfos corrIonfos: n ns do Ios roLIonns do vnIorncIon oco-
nonIcn o socInI, osn donnsIndo oI roLIonn doI odor y In
nuforIdnd fronfo n In IILorfnd.
5
?.5
AI rosocfo nos ronIfInos nI cnIfuIo III doI fono 1, PorIe generol, do
nuosfro cIfndo TroIoJo Je JerecIo oJninieIroIito.
T!ATAO I I I!ICHO AMIIST!ATIVO I - 12
?.3. Lo IexIuro oIierIo Jel lenguoje orJinorio , Jel len-
guoje juriJico
6
Cono oxrosn HOSII!S
?
Ins nInLrns no son ns quo ro-
fuIos do Ins cosns: ononos rofuIos n Ins cosns nrn hnLInr
do oIIns, y or ondo Ins nInLrns no fIonon ns roIncIon con
Ins cosns, quo In quo fIonon Ios rofuIos do Ins LofoIIns con Ins
LofoIIns nIsnns. CunIquIor rofuIo os convonIonfo, on In no-
dIdn on quo nos ongnnos do ncuordo ncorcn do oI y Io uso-
nos do nnnorn consocuonfo. In LofoIIn confondr oxncfn-
nonfo In nIsnn susfnncIn nunquo oguonos on oIIn un ro-
fuIo dIsfInfo, nsI cono In cosn sorIn In nIsnn nunquo uso-
nos unn nInLrn dIforonfo nrn dosIgnnrIn.
8
?.3.1. Ueo conn
II Iongunjo no sorIn ufIIIznLIo sI no huLIorn nIgunos ncuor-
dos convoncIonnIos soLro quo rofuIos onor n quo cosns: hny,
or oIIo, un uso conn o convoncIonnI do Ins nInLrns. Ioro oso
uso conn sIrvo do oco on oI Iongunjo cIonfIfIco, uos gonornI-
nonfo cnroco do sufIcIonfo rocIsIon, osfnndo nfocfndo do vn-
guodnd y nnLIguodnd, os docIr quo frocuonfononfo unn nIsnn
nInLrn uodo sor ufIIIzndn on unn grnn dIvorsIdnd do sonfI-
dos, y quo quIonos In onIonn no sIonro osfn conscIonfos do
cuI os oI sonfIdo on quo In osfn ufIIIznndo on oI nononfo, nI
cuI oI sonfIdo on quo In osf ufIIIznndo su confondIonfo on In
?.6
AnIInr on CA!!I, OIA!O, AoIoe eoIre JerecIo , lenguoje, ALoIodo
Iorrof, Iuonos AIros, 1965, forcorn nrfo, s. 63 y ss., on Ios cunIos uodo
onconfrnrso unn LILIIogrnfIn nnIInforIn; !OIISO, !ICHA!, DefiniIion, Ox-
ford, 19?2.
?.?
In osfo unfo soguIronos n HOSII!S, JOH, 1nIroJucci6n ol onlieie
filoe6fico, MncchI, f. I, Iuonos AIros, 1965, cn. I.
?.8
HOSII!S, op. ciI., . 22; !OSS, AII, T-T, ALoIodo Iorrof, Iuonos AI-
ros, 1961, . 32, y SoIre el JerecIo , lo jueIicio, I!IIA, Iuonos AIros,
1963, s. 109 y 110.
II MITOO I I!ICHO I - 13
dIsufn.
9
II uso conn no soIo so onIon on oI Iongunjo ordI-
nnrIo, sIno fnnLIon on oI IInnndo Iongunjo focnIco o cIonfIfIco.
?.3.2. Lo IexIuro oIierIo Jel lenguoje
Is InosILIo suornr osn dIfIcuIfnd, uos oI Iongunjo nn-
furnI fIono cono sIonro foxfurn nLIorfn: no uodo Iogrnrso
rocIsIon on Ins dofInIcIonos, nInLrns o sInLoIos,
10
n no-
nos quo consfruynnos un Iongunjo nrfIfIcInI.
11
Iso os Io quo hnn hocho Ins cIoncIns oxncfns, y oso os Io
quo hnsfn nhorn no uodo hncor oI dorocho: on consocuon-
cIn, no uodo Iogrnr In rocIsIon quo cnrncforIzn n Ins IInnn-
dns cIoncIns oxncfns.
12
In cunIquIor cnso, In nIIcncIon do In IogIcn sInLoIIcn
13
nI
dorocho
14
ornIfo ovIfnr rnzonnnIonfos InvIIdos,
15
oro no
soIucIonn oI roLIonn do In InrocIsIon doI Iongunjo y do Ios
fornInos jurIdIcos do quo so nrfo,
16
nI fnnoco su uso onofI-
vo.
?.9
CA!!I, AoIoe..., op. ciI., s. 23 n 35, 6? n 69.
?.10
HOSII!S, op. ciI., s. 48 n 58.
?.11
AnIInr on HA!T, H. I. A., DerecIo , norol, Iuonos AIros, 1962, s.
24 y ss.; COII, I!VIO M. y OO!I, JAMIS A., ConIenporor, IeoJinge in Logicol
TIeor,, uovn York, 196?, s. 93 y ss.; !OSS, AII, op. ulI. ciI., s. 110 y 111.
?.12
CA!!I, AoIoe..., op. ciI., s. 3? n 39.
?.13
Vor IIACHI, !OII!TO, 1nIroJucIion o lo logique conIenporoine, In-
rIs, 195?, . 14; AOAZZI, IVAIO, Lo l6gico einI6lico, InrcoIonn, 196?, s.
151 y ss.; COII, I!VIO M. y OO!I, JAMIS A., ConIenporor, IeoJinge in
Logicol TIeor,, uovn York, 196?.
?.14
Iuodo vorso II!O, !I!ICH, L6gico juriJico, Cnrncns, 1961, s. 41 y
ss.; WIIII!OI!, OTA, IecIIelogic, VIonn, uovn York, 19?0, s. 189 y ss.
?.15
Ico AYI!, AII!I J!IIS, Lenguoje, terJoJ , l6gico, Iuonos AIros,
nno 1965, . ??, quo ... In InfroduccIon do sInLoIos quo donofnn consfruc-
cIonos IogIcns os un nrfIfIcIo quo nos ornIfo onuncInr roosIcIonos con-
IIcndns ncorcn do Ios oIononfos do dIchns consfruccIonos, on unn fornn
roInfIvnnonfo sInIo.
?.16
In sonfIdo sInIInr HA!T, op. ciI., . 31; dosdo Iuogo, In IogIcn sInLoII-
cn fIono con fodo cInrns vonfnjns: IIACHI, op. ciI., s. 15 y ss. Connrnr
OOISCHMIT, WI!I!, 1nIroJucci6n ol JerecIo, 3" od., Iuonos AIros, 196?,
s. 332 y 333.
T!ATAO I I I!ICHO AMIIST!ATIVO I - 14
Tnnoco soIucIonn, dosdo Iuogo, Ios roLIonns nxIoIogI-
cos quo os IndIsonsnLIo fonor on cuonfn on In InforofncIon
y nIIcncIon doI dorocho.
1?
Icho on nInLrns do IOIII!, In In cIoncIn, cuIdnnos do
quo Ins nsovorncIonos quo hngnnos nuncn doondnn doI sIg-
nIfIcndo do nuosfros fornInos... Is or oIIo quo nuosfros for-
nInos nos dnn fnn ocos roLIonns. o Ios rocnrgnnos. Trn-
fnnos do nsIgnnrIos fnn oco oso cono son osILIo. o fo-
nnnos su 'sIgnIfIcndo` donnsIndo sorInnonfo. Isfnnos sIon-
ro conscIonfos do quo nuosfros fornInos son un oco In-
rocIsos (dndo quo honos nrondIdo n usnrIos soInnonfo on
nIIcncIonos rcfIcns) y IIognnos n In rocIsIon no rodu-
cIondo su onunLrn do vnguodnd, sIno ns LIon nnnfonIon-
donos LIon donfro do osfn.
18
?.3.4. 1l ueo conn , lo liIerIoJ Je eeIipuloci6n
o oxIsfo nIngunn oLIIgncIon do nfonorso nI uso conn,
oro cunndo enpleonoe unn nInLrn do nnnorn dIsfInfn nI
uso conn, doLonos Infornnr n nuosfros oyonfos ncorcn doI
sIgnIfIcndo quo Io dnnos. Invorsnnonfo, cunndo no Infor-
nnnos n nuosfros oyonfos doI sonfIdo on oI quo osfnnos
usnndo Ins nInLrns, oIIos fIonon fodo oI dorocho n consIdo-
rnr quo Ins osfnnos usnndo on su sonfIdo convoncIonnI; on
ofrns nInLrns, quo soguInos oI uso conn. Icho do ofrn
nnnorn: CunIquIorn uodo usnr oI ruIdo quo Io Inzcn nrn
roforIrso n cunIquIor cosn, con fnI do quo ncInro quo os Io
quo dosIgnn oI ruIdo on cuosfIon.
19
?.1?
IxIIcnnos nIgunos do oIIos on oI cnIfuIo III do osfo fono 1.
?.18
IOIII!, IA!I, Popper SelecIione, foxfos soIoccIonndos or AVI MI-
III!, IrIncofon !nIvorsIfy Iross, IrIncofon, uovn Jorsoy, 1985, . 9?; IOI-
II!, IA!I I., Lo l6gico Je lo inteeIigoci6n cienIifico, Tocnos, MndrId, 19?3,
op. ciI., s. 260 y 261; TIe Open Uniteree. An ArgunenI for 1nJeIerninien,
!oufIodgo, Iondros, 1991; 1l Jeeorrollo Jel conocinienIo cienIifico. Conje-
Iuroe , refuIocionee, InIdos, Iuonos AIros, 196?; UnenJeJ QueeI, Oon
Courf, 19?6, ofc.
?.19
HOSII!S, op. ciI., s. 14 y 15; !OSS, AII, op. ciI., . 110.
II MITOO I I!ICHO I - 15
CInro osf, no sIonro os convonIonfo nnrfnrso doI uso
conn, uos so corro oI rIosgo do no sor onfondIdo o sor nnI
Inforrofndo. In rogIn do In IILorfnd do osfIuIncIon hn do
fonor nIIcncIon, rIncInInonfo, on Ios cnsos on quo:
o) no hnyn unn nInLrn nrn nquoIIo do Io cunI so quIoro
hnLInr;
I) nquoIIo do Io quo so quIoro hnLInr ,o Iiene unn nInLrn
quo Io rorosonfn ndocundnnonfo, oro oI uso conn ufIIIzn
oIro nInLrn nrn dosIgnnrIo, y osfn ofrn nInLrn Induco n
confusIon, os oscurn, o IIovn n concIusIonos sIn fundnnonfo;
c) oI cnso ns Inorfnnfo on quo os roconondnLIo nnr-
fnrso doI uso conn os cunndo In nInLrn onIondn convon-
cIonnInonfo fIono fnI vnguodnd o InrocIsIon quo rosuIfn
InsnfIsfncforIo confInunr usnndo osn nInLrn sIguIondo oI uso
conn.
20
In fnI cnso, sI consIdornnos quo os unn fuonfo consfnnfo
do confusIon confInunr onIonndo unn nInLrn do ncuordo
con oI uso conn, odonos frnfnr do hncor unn do dos cosns:
1) nLnndonnr In nInLrn fofnInonfo ...;
21
o 2) confInunr usnn-
do In nIsnn nInLrn pero IroIor Je purificorlo uenJolo en
olgn eenIiJo eepeciol , ne liniIoJo, por lo generol ree-
IringienJolo orIiIrorionenIe o olguno porIe eepecifico Jel
toeIo Joninio que Iiene.
22
In dorocho ndnInIsfrnfIvo os frocuonfo vor nnrocor n-
InLrns do dIfIcII conronsIon quo no ngrognn cInrIdnd nI Ion-
?.20
HOSII!S, op. ciI., . 1?.
?.21
Is Io quo honos hocho con Ins nInLrns oIIcIn y odor do oIIcIn:
vor fono 2 do osfo frnfndo, Lo Jefeneo Jel ueuorio , Jel oJninieIroJo, 1998,
cnIfuIo V: II odor do oIIcIn. Todo so roduco nI IeeI do cInrIdnd: sI odo-
nos oxIIcnr Ios roLIonns doI rogInon jurIdIco orfInonfo sIn ufIIIznr fn-
Ios nInLrns nI IncurrIr on oscurIdnd o InrocIsIon, o sI or oI confrnrIo
quIonos Ins ufIIIznn Iogrnn con oIIo nnyor cInrIdnd oxosIfIvn. In oI rInor
cnso hnLronos hocho LIon on onIfIrIns, on oI sogundo fondrn rnzon quIo-
nos confInnn ufIIIzndoIns.
?.22
HOSII!S, op. ciI., s. 1? y 18; In LnsfnrdIIIn os nuosfrn; HAYAIAWA, S.I.,
Longuoge in TIougII onJ AcIion, 2 od., Iondros, 19?0, s. 214 y ss.
T!ATAO I I I!ICHO AMIIST!ATIVO I - 16
gunjo sIno n In Invorsn. In fnIos cnsos convIono nIIgornr In
cnrgn suorfIun, soLro fodo cunndo Ios nuforos dIfIoron nu-
cho onfro sI rosocfo n su nIcnnco.
?.4. Lo liIerIoJ Je eeIipuloci6n , loe poloIroe Jel JerecIo
oJninieIroIito
Io quo ncnLnnos do rocordnr fIono InorfnncIn fundn-
nonfnI nrn In fufurn dofInIcIon do ncfo ndnInIsfrnfIvo,
dorocho ndnInIsfrnfIvo, ofc., yn quo osfns nInLrns fIonon
do ncuordo con oI uso conn do olgunoe nuforos (nI sIquIo-
rn oxIsfo un uso conn do IoJoe Ios nuforos) unn grnn
vnguodnd, nI nLnrcnr un donInIo nuy dIvorso do cosns.
Ior cIorfo quo fodns Ins nInLrns doI Iongunjo fIonon unn
zonn confrnI dondo su sIgnIfIcndo os ns o nonos cIorfo, y
unn zonn oxforIor on In cunI su nIIcncIon os nonos usunI y
so hnco cndn voz ns dudoso snLor sI In nInLrn uodo sor
nIIcndn o no,
23
Io quo on nrfo so rosuoIvo Luscnndo cuI os
oI confoxfo on quo In nInLrn hn sIdo onIondn or quIon In
ufIIIzn,
24
In oxrosIon on quo nnroco,
25
o IncIuso Ins sIfun-
cIonos con Ins cunIos osf on unn funcIon do conoxIon.
26
Ioro oIIo no soIucIonn sufIcIonfononfo In cuosfIon on oI
cnso do Ins nInLrns doI dorocho ndnInIsfrnfIvo, uos su zo-
nn orIforIcn do IncorfIdunLro os nuy nnIIn: so fornn or
oIIo nofodoIogIcnnonfo nocosnrIo frnfnr do osfIuInr un cnn-
o do nIIcncIon Io ns rocIso quo son osILIo (nuncn Io
sor fofnInonfo) nrn snLor onfoncos cuI os oI cnno do
nIIcncIon do un dofornInndo reginen juriJico y no ofro.
Isfo no Io dnr oxncfIfud nI nnIIsIs do Ios roLIonns jurIdI-
cos, oro sI ns rncIonnIIdnd on oI frnfnnIonfo do fnIos ro-
?.23
!OSS, AII, SoIre el JerecIo , lo jueIicio, I!IIA, Iuonos AIros,
1963, . 111.
?.24
!OSS, op. ciI., s. 114 y ss.
?.25
!OSS, op. ciI., . 110.
?.26
!OSS, op. ciI., . 112.
II MITOO I I!ICHO I - 1?
LIonns quo onIonndo nInLrns quo oI nufor suono vordn-
dorns o nocosnrInnonfo vIIdns.
2?
In cIoncIn suono no ndornr oI IdoIo do In corfIdunLro ...
In ndorncIon do osfo IdoIo rorIno In nudncIn y ono on oII-
gro oI rIgor y In InfogrIdnd do nuosfrns consfnfncIonos. In
oInIon oquIvocndn do In cIoncIn so dofnIIn on su rofonsIon
do fonor rnzon: uos Io quo hnco nI honLro do cIoncIn no os
su poeeei6n doI conocInIonfo, do In vordnd IrrofufnLIo, sIno
su inJogoci6n do In vordnd |ronIIdnd] orsIsfonfo y fonorn-
rInnonfo crIfIcn.
28
AcInrnndo on cnnLIo quo so frnfn do ee-
Iipulor unn dofInIcIon o un concofo Ion e6lo funcionol ,
operoIito JenIro Je un cierIo conIexIo eieIenIico, sor o-
sILIo roforIrso n sIfuncIonos ronIos nnfos quo n Iuchns do
nInLrns.
Ior Io fnnfo, soLro In Lnso do In oLsorvncIon y oI nnIIsIs
do Ins nrfIcuInrIdndos doI rogInon jurIdIco ndnInIsfrnfIvo
y su nIIcncIon, osfIuInronos Ins dofInIcIonos y cInsIfIcn-
cIonos quo uodon ns ndocundnnonfo oxIIcnr oso rogI-
non jurIdIco. In nIgunos cnsos, y or consIdornr quo unn
oxfonsIon nnIIn do cIorfns nInLrns fornn confuso o Inndo-
cundo su uso, rovocnndo orrndns nIIcncIonos doI rogInon
jurIdIco, consIdornnos quo os nocosnrIo frnfnr do oIInInnr
In nInLrn; o on ofros cnsos ncofnrIn usndoIn on un sonfIdo
osocInI y ns IInIfndo, ... rosfrIngIondoIn nrLIfrnrInnon-
fo n nIgunn nrfo osocIfIcn doI vnsfo donInIo do roforoncIn
quo fIono.
29
In ofros fornInos, oI uso nnIIo do In nInLrn
n vocos hnco confusn su nIIcncIon y In doI rogInon jurIdIco
quo Io uodo corrosondor, or Io quo on nrns do In cInrIdnd
In doIInIfnronos, rocIsnndo con oIIo Ios nIcnncos do Ios rIn-
?.2?
IOIII!, IA!I I., Lo l6gico Je lo inteeIigoci6n cienIifico, Tocnos, Mn-
drId, 19?3, op. ciI., s. 260 y 261; TIe Open Uniteree. An ArgunenI for
1nJeIerninien, !oufIodgo, Iondros, 1991.
?.28
IOIII!, op. loc. ciI.
?.29
HOSII!S, op. ciI., s. 1? y 18. Vor fnnLIon HIMIII, CA!I O., IunJo-
nenIole of ConcepI IornoIion in 1npiricol Science, ChIcngo, 1960, s. 1 y
ss.
T!ATAO I I I!ICHO AMIIST!ATIVO I - 18
cIIos jurIdIcos quo son nIIcnLIos n Ins dIvorsns nnnIfosfn-
cIonos do In ncfIvIdnd ndnInIsfrnfIvn.
30
8. Lo Jefinici6n Je loe poloIroe Jel JerecIo
oJninieIroIito cono proIleno neIoJol6gico
Quodn dIcho con Io oxuosfo quo In dofInIcIon do Ins nIn-
Lrns ncfo ndnInIsfrnfIvo, funcIon ndnInIsfrnfIvn, doro-
cho ndnInIsfrnfIvo, ofc., sor cnsI sIonro unn cuosfIon do
IILorfnd do osfIuIncIon: oro osfo no sIgnIfIcn quo cnrozcn
do InorfnncIn nI quo uodn hncorso donnsIndo nrLIfrnrIn-
nonfo.
TIono InorfnncIn, orquo sogn oI uso quo donos n In
oxrosIon, nsI doLoronos nIIcnr Iuogo fodns Ins dons con-
socuoncIns jurIdIcns orfInonfos: sI no osf LIon cInro quo
onfondonos or ncfo, confrnfo o rogInnonfo ndnInIsfrnfI-
vo, o on quo sonfIdo onIonnos In nInLrn, nonos cInro os-
fnr cunIquIor cosn quo dIgnnos soLro sus nuIIdndos, vIcIos,
oxfIncIon, ofcoforn. In cInrIdnd doI concofo quo so osfIuIo
os un rorroquIsIfo do In cInrIdnd do fodo Io quo Iuogo so
oxongn soLro oI fonn.
oLonos nsI ovIfnr, dosdo oI conIonzo, cnor on Io quo IOI-
II! IInnn ... uno do Ios rojuIcIos quo doLonos n A!ISTTI-
IIS, oI rojuIcIo do quo oI Iongunjo uodo sor hocho ns ro-
cIso or oI uso do dofInIcIonos ...; !nn dofInIcIon no uodo
osfnLIocor oI sIgnIfIcndo do un fornIno ... osfos, or nuchns
rnzonos, sorn osILIononfo fnn vngos y confusos cono Ios
fornInos con Ios cunIos cononzrnnos ... fodos Ios fornInos
quo ronInonfo son nocosIfndos son fornInos IndofInIdos ....
1
Tnnoco so frnfn do nvorIgunr, or suuosfo, In nnfurn-
Iozn o osoncIn do Ins cosns o Ins InsfIfucIonos. Cono ro-
?.30
Is oI cnso doI ncfo ndnInIsfrnfIvo (f. 3), rocodInIonfo ndnInIsfrnfI-
vo (f. 2, cnIfuIos VIII y sIguIonfos; f. 4) y ofros.
8.1
Popper SelecIione, op. ciI., s. 95 n 9?.
II MITOO I I!ICHO I - 19
cuordn AII !OSS,
2
orfonoco nI nsndo In fornuIncIon do ro-
gunfns fnIos cono quo os Io quo nIgo ronInonfo os; oIIo so
vIncuIn n In crooncIn do quo Ins nInLrns rorosonfnn oLjo-
fIvnnonfo concofos o Idons dndos cuyo sIgnIfIcndo doLo sor
doscuLIorfo y doscrIfo,
3
In quo so rononfn n In foorIn do In
dofInIcIon do A!ISTTIIIS, on In cunI oI fIIosofo so rogunfn
quo 'son ronInonfo` 'vordnd`, 'LoIIozn`, 'Londnd`, ofc., y croo
osILIo osfnLIocor dofInIcIonos vordndorns.
4
o so frnfn do
quo unn dofInIcIon osfIuInfIvn son fnn 'Luonn` cono cunI-
quIor ofrn, sIno do quo Ios crIforIos nrn connrnrIns no uo-
don sor Ios do vordnd o fnIsodnd, uos osfos fornInos sIn-
Iononfo no so Ios nIIcnn. Ins dofInIcIonos osfIuInfIvns
soInnonfo son nrLIfrnrIns on oI sonfIdo osocIfIcndo. Ioro,
oI quo sonn cInrns u oscurns, vonfnjosns o dosvonfnjosns, of-
coforn, son cuosfIonos do hocho,
5
on Lnso n Ins cunIos hn do
doducIrso In convonIoncIn o InconvonIoncIn do In dofInIcIon
osfIuInfIvn quo so roongn.
6
Con nuchn nnyor rnzon, onfoncos, cnLr ovIfnr Ins dofI-
nIcIonos dognfIcns on Ins cunIos In nocIon ... rosondo n
unn fondoncIn IrrorInILIo do In rnzon: In Lsquodn do Io
IncondIcIonndo. In osfo cnso Io quo so Luscn os unn fuonfo
nIcn, IIInIfndn y suronn, do fodn nornncIon jurIdIcn y do
fodn jusfIfIcncIon jurIdIcn. TnI fuonfo, sI In hny, osf ns
nII do nuosfrns osILIIIdndos do conocInIonfo y do oxro-
sIon.
?
8.2
SoIre el JerecIo , lo jueIicio, op. ciI., . 111 y sus ronIsIonos.
8.3
Op. ciI., . 109, nofn 3.
8.4
Op. loc. ciI.
8.5
COII, I!VIO, 1nIroJucci6n o lo l6gico, I!IIA, Iuonos AIros, 1962,
. 103.
8.6
Iuos, dosdo Iuogo, unn dofInIcIon osfIuInfIvn no os vordndorn nI
fnIsn, sIno quo doLo sor consIdorndn cono unn propueeIo o unn rosoIucIon
do usnr oI JefinienJun do nnnorn quo sIgnIfIquo Io quo oI Jefiniene, o cono
un odIdo o cono unn orJen. In osfo sonfIdo, unn dofInIcIon osfIuInfIvn
fIono un cnrcfor dIrocfIvo ns quo InfornnfIvo (COII, op. ciI., . 102).
8.?
CA!!I, SoIre loe liniIee Jel lenguoje nornoIito, op. ciI., . 5?.
T!ATAO I I I!ICHO AMIIST!ATIVO I - 20
AI fornuInr unn dofInIcIon osfIuInfIvn, doLonos Luscnr
unn IIsfn do Ins cnrncforIsfIcns do In cosn consIdorndn sIn Ins
cunIos In nInLrn no odrIn nIIcrsoIo; osfns sorn Ins cn-
rncforIsfIcns dofInIforIns do In nInLrn. Ahorn LIon, In dono-
fncIon no doLo sor donnsIndo nnIIn
8
nI rosfrIngIdn;
9
fnn-
LIon oxIsfo oI oIIgro do quo In donofncIon son donnsIndo
nnIIn y rosfrIngIdn.
10
8.1. 1lenenIoe o coneiJeror poro eeIipulor loe Jefinicionee
Ahorn LIon, con quo crIforIo osfnLIocoronos quo cnrncfo-
rIsfIcns nos nrocon dofInIforIns, n fIn do osfIuInr oI uso
quo dnronos n Ins nInLrns
Ofrn voz, doLo InsIsfIrso on quo osfo no os unn cuosfIon
dognfIcn nI quo ongn on juogo grnndos rIncIIos jurIdI-
cos, sIno unn cuosfIon nofodoIogIcn, rngnfIcn, do norn
convonIoncIn u oorfunIdnd.
In osfo concuordnn no soIo In foorIn gonornI y In nofodo-
IogIn do In cIoncIn,
11
sIno fnnLIon nuchos ndnInIsfrnfIvIs-
fns:
12
oro no fodos. Isfo os oI rInor unfo fundnnonfnI do
In cuosfIon: sI so Ionsn quo soIo hny unn dofInIcIon osILIo
nrn cndn InsfIfucIon, nocosnrInnonfo vIIdn on dofornInn-
8.8
COII, op. ciI., . 121; HOSII!S, op. ciI., . 36; OOISCHMIT, WI!I!,
1nIroJucci6n ol JerecIo, 3 od., Iuonos AIros, 196?, . 326.
8.9
COII, op. ciI.; HOSII!S, op. loc. ciI.; OOISCHMIT, op. loc. ciI.; ocns
vocos rosuIfn IIunInndor rocILIr unn dofInIcIon on fornn do unn nfIrnncIon
Lrovo y concIsn: STIIIIO, I. S., 1nIroJucci6n o lo l6gico noJerno, MoxIco,
1965, . 195.
8.10
HOSII!S, op. ciI., . 3?; ofros roquIsIfos do unn dofInIcIon on COII, op.
ciI., s. 120 y ss.; STIIIIO, op. ciI., s. 199 y ss.
8.11
Ior ojonIo CA!!I, op. ciI., s. 66 n ?1.
8.12
IO!STHOII, I!ST, TroIoJo Je JerecIo oJninieIroIito, MndrId, 1958,
. 280; VO HIIIII, I!ST, UnIereucIungen cun proIlen Jee feIlerIofIen
SIooIeolIe. BeiIrog cur MeIIoJe einer IeleologiecIen IecIIeouelegung, 2"
od., IorIIn, 1960, s. 2 y ss.; III!, II!, Allgeneinee VeruolIungerecII,
2" od.,VorIng ILorhnrd AILorf, IroILurg In Irosgnu, 1956, . 95; ATOIO-
III, WAITI!, Mnnzscho VorIng, Allgeneinee VeruolIungerecII, VIonn, 1954,
. 195.
II MITOO I I!ICHO I - 21
do ordonnnIonfo jurIdIco, y quo fodos Ios quo no In connr-
fon Incurron on error, onfoncos In cuosfIon osf IrronIsILIo-
nonfo dosoncnnInndn.
13
IscufIr soLro osn ronIsn os cono
Ir y vonIr on unn vordndorn vIn nuorfn y hncor nonu-
nonfos n In osforIIIdnd, on Ins nInLrns do CA!!I.
14
Io quo hnLr quo dIscufIr, on consocuoncIn, os nnfo fodo
cuIos son Ios oLjofos soLro Ios cunIos dIscurrIronos y do Ios
cunIos dIronos sI corrosondo o no ngrunrIos on unn dofI-
nIcIon o on vnrIns; os docIr, cuI os In ronIIdnd quo on rIn-
cIIo y gIoLnInonfo onfrnronos n nnnIIznr. In sogundo Iu-
gnr, y nrfIondo nsI doI nnrco gIoLnI (no do un oquono soc-
for nrLIfrnrInnonfo osfnLIocIdo, y nonos do unn dofInIcIon
rosuuosfn), doLor nnnIIznrso cuI os oI rogInon jurIdIco
Inornnfo y nIIcnLIo n osn ronIIdnd, n fIn do InvosfIgnr quo
cosns rocILon un nIsno frnfnnIonfo jurIdIco, y cuIos rocI-
Lon un frnfnnIonfo dIsfInfo. SI un gruo do cuosfIonos rocI-
Lon susfnncInInonfo IgunI rogInon jurIdIco, onfoncos sor
convonIonfo ngrunrIns on unn nIsnn dofInIcIon.
In osfo IfIno unfo osfnr oI confro do In dIscusIon; on
dofornInnr quo gruo do hochos rocILo quo frnfo susfnn-
cInInonfo IgunI do nrfo doI dorocho. CInro osf, osfo os Io
quo oI jurIsfn osf cnncIfndo nrn hncor, y osfo os fnnLIon
Io quo vnIo In onn dIscufIr; oro sIonro fonIondo on cInro
quo unn voz IIogndo oI ncuordo soLro cuIos son Ins cosns o
nsunfos quo rocILon cIorfo frnfnnIonfo jurIdIco, oI ngrunr-
Ios o no Lnjo dofornInndn dofInIcIon sor sIonro cuosfIon
do convonIoncIn, quo soIo on fornInos do ufIIIdnd, cInrIdnd,
oorfunIdnd, ofcoforn, uodo sor dIscufIdn: no so odr do-
cIr do oIIn quo os vordndorn o fnIsn.
8.13
Cono dIco HIMIII, op. ciI., . 5, do ncuordo con In IogIcn frndIcIonnI
unn dofInIcIon 'ronI` ... (os) In fornuIncIon do In 'nnfurnIozn osoncInI` o do
Ios 'nfrILufos osoncInIos` do nIgunn onfIdnd. SIn onLnrgo, In nocIon do nnfu-
rnIozn osoncInI os fnn vngn quo hnco n osfn cnrncforIzncIon InfII n Ios fInos
do In InvosfIgncIon rIgurosn.
8.14
CA!!I, op. ciI., . 69.
T!ATAO I I I!ICHO AMIIST!ATIVO I - 22
8.2. Definici6n , cloeificoci6n
Io nnfodIcho doLo roofIrso on Io quo so rofIoro n Ins cIn-
sIfIcncIonos do fIo jurIdIco, quo rosonfnn Ios nIsnos cn-
rncforos nofodoIogIcos quo Ins dofInIcIonos; on vordnd, In-
cIuso uodo nfIrnnrso quo on nnforIn do dorocho ndnInIs-
frnfIvo, ncfo ndnInIsfrnfIvo, ofcoforn, In dofInIcIon soIo uo-
do rosuIfnr do unn cInsIfIcncIon rovIn do oLjofos.
Anfos do nnnIIznr Ins roIncIonos onfro unn dofInIcIon y
unn cInsIfIcncIon do Ios ncfos ndnInIsfrnfIvos, vonnos on
quo consIsfo, cIonfIfIcnnonfo, unn cInsIfIcncIon: Cunndo on-
Ionnos nInLrns do cInso, uos, ngrunnos nuchns cosns
Lnjo unn nIsnn dononInncIon (nsIgnnnos oI nIsno rofuIo
Inroso n nuchns LofoIIns) soLro In Lnso do Ins cnrncforIsfI-
cns quo osfns cosns fIonon on conn. AI usnr In nIsnn nIn-
Lrn nrn roforIrnos n nuchns cosns, frnfnnos n osfns (nI no-
nos or oI nononfo) cono sI fuoson fodns IgunIos o Ignorn-
nos sus dIforoncIns. In osfo hocho yncon Ins vonfnjns y dos-
vonfnjns do Ins nInLrns do cInso.
IosILIononfo no hny dos cosns on oI unIvorso quo sonn oxnc-
fnnonfo IgunIos on fodos Ios nsocfos. Ior consIguIonfo, or
sonojnnfos quo sonn dos cosns, odonos usnr Ins cnrncforIsfI-
cns on quo dIfIoron cono Lnso nrn coIocnrIns on cInsos dIsfIn-
fns; odonos oIogIr un crIforIo nrn In orfononcIn n unn cInso
fnn dofnIIndo y osocIfIco quo on fodo oI unIvorso no hnyn ns
quo un nIonLro do cndn cInso. In In rcfIcn no Io hnconos
orquo onfoncos oI Iongunjo sorIn fnn Inconodo cono Io sorIn sI
fodns Ins nInLrns fuornn nonLros roIos. Io quo hnconos os
usnr nInLrns do cInso nnIIns y Iuogo, sI os nocosnrIo, osfn-
LIoconos dIforoncIns donfro do In cInso cono Lnso nrn uIforIo-
ros dIsfIncIonos dIvIdIondo In cInso rIncInI on fnnfns suL-
cInsos cono consIdoronos convonIonfo. o IgunI nodo, roLn-
LIononfo no hnyn dos cosns on oI unIvorso fnn dIforonfos onfro
sI quo no fongnn nIgunns cnrncforIsfIcns conunos, do nnnorn
quo consfIfuynn unn Lnso nrn uLIcnrIns donfro do unn nIsnn
II MITOO I I!ICHO I - 23
cInso.
15
Ior oIIo, odonos rnzonnLIononfo cInsIfIcnrIns do unn
u ofrn nnnorn, ngrunrIns do uno u ofro nodo, sogn Ins cnrnc-
forIsfIcns nsInIInLIos o, nI confrnrIo, dIforoncInLIos quo no Info-
roso dosfncnr.
Ins cnrncforIsfIcns conunos quo ndofnnos cono crIforIo
nrn oI uso do unn nInLrn do cInso son unn cuosfIon do con-
vonIoncIn. uosfrns cInsIfIcncIonos doondon do nuosfros In-
forosos y nuosfrn nocosIdnd do roconocor fnnfo Ins sonojnn-
zns cono Ins dIforoncIns onfro Ins cosns. Muchns cInsIfIcn-
cIonos dIsfInfns uodon sor IgunInonfo vIIdns. Hny fnn-
fns cInsos osILIos on oI nundo con cnrncforIsfIcns conunos
o conLInncIonos do osfns quo uodon fonnrso cono Lnso do
unn cInsIfIcncIon. II rocodInIonfo quo ndofnnos on cn-
dn cnso nrfIcuInr doondo on grnn nodIdn quo os Io quo
consIdornronos ns Inorfnnfo, Ins sonojnnzns o Ins dIfo-
roncIns. o hny unn nnnorn corrocfn o Incorrocfn do cInsI-
fIcnr Ins cosns, doI nIsno nodo quo no hny unn nnnorn co-
rrocfn o Incorrocfn do nIIcnr nonLros n Ins cosns.
16
In Lnso n osfos rIncIIos, rosuIfn quo In dofInIcIon, or
ojonIo, do In oxrosIon ncfo ndnInIsfrnfIvo roquIoro rI-
noro In cInsIfIcncIon do Ins dIsfInfns ncfIvIdndos do fIo nd-
nInIsfrnfIvo, donfro do Ins cunIos uLIcnronos n unn osocIo
quo dofInIronos do nIgunn nnnorn; n su voz, In nIsnn oso-
cIo ncfo ndnInIsfrnfIvo, yn dofInIdn, uodo dnr Iugnr n nuo-
vns y ns nInucIosns cInsIfIcncIonos, quo consfIfuIrn nho-
rn euIeepeciee do ncfos ndnInIsfrnfIvos.
Isfo ornIfo yn ndoInnfnr quo on In oscnIn doscondonfo do
cInsIfIcncIonos, doI fofnI do In ncfIvIdnd ndnInIsfrnfIvn hnsfn oI
ns InfIno y roducIdo ncfo concrofo quo so nnnIIco, uodo coIo-
cnrso on cunIquIor grndo o oscnIn n In dofInIcIon do ncfo nd-
nInIsfrnfIvo: osfn nInLrn no cunIo ofrn funcIon quo In do
ordonnr y sIsfonnfIznr Ios conocInIonfos quo so quIoron frnns-
8.15
HOSII!S, op. ciI., s. 25 y 2?.
8.16
HOSII!S, op. ciI., s. 28 y 30.
T!ATAO I I I!ICHO AMIIST!ATIVO I - 24
nIfIr soLro oI fofnI do In ncfIvIdnd ndnInIsfrnfIvn, dosdo sus
rIncIIos ns gonornIos hnsfn sus nocIonos ns dofnIIndns;
cunIquIorn son In nnIIfud o In rosfrIccIon quo Io oforguonos n
In dofInIcIon, do fodos nodos oIIn sor ns o nonos fII, cono-
dn o Inconodn, sogn oI cnso, oro no vordndorn o fnIsn.
1?
Ior oIIo, Ins nInLrns no fIonon ofro sIgnIfIcndo quo oI
quo so Ios Jo (or quIon Ins usn, o or Ins convoncIonos IIn-
guIsfIcns do In conunIdnd). o hny, or Io fnnfo, sIgnIfIcn-
dos 'InfrInsocos`, 'vordndoros` o 'ronIos`, nI nnrgon do fodn
osfIuIncIon oxrosn o uso IInguIsfIco ncofndo.
18
Io nIsno vnIo, dosdo Iuogo, nrn IoJo lo ciencio y no soIo
nrn oI Iongunjo cIonfIfIco. uovnnonfo on nInLrns do IOI-
II!, In cIoncIn nuncn orsIguo In IIusorIn nofn do quo sus
rosuosfns sonn dofInIfIvns, nI sIquIorn roLnLIos; nnfos LIon
... In do doscuLrIr Incosnnfononfo roLIonns nuovos, ns
rofundos y ns gonornIos, y do sujofnr nuosfrns rosuos-
fns (sIonro rovIsIonnIos) n confrnsfncIonos consfnnfononfo
ronovndns y cndn voz ns rIgurosns;
19
on In IogIcn do In
cIoncIn quo ho Losquojndo os osILIo ovIfnr oI onIoo do Ios
concofos do vordndoro y fnIso:... no os nonosfor quo dIgn-
nos quo unn foorIn os fnIsn, sIno soInnonfo quo In confrndI-
co cIorfo conjunfo do onuncIndos LsIcos ncofndos.... Ior
consIguIonfo, In corroLorncIon no os un 'vnIor vorIfnfIvo`.
20
Cono dIco CA!!I, concordnnfononfo, Ins cInsIfIcncIonos
no son vordndorns nI fnIsns, son eerticiolee o inIilee. sus
vonfnjns o dosvonfnjns osfn suodIfndns nI Inforos quo guIn
n quIon Ins fornuIn, y n su focundIdnd nrn rosonfnr un
cnno do conocInIonfo do unn nnnorn ns fcIInonfo con-
ronsILIo o ns rIcn on consocuoncIns rcfIcns dosonLIos.
21
8.1?
CA!!I, op. ciI., . 65.
8.18
CA!!I, op. ciI., s. 66 y 6?.
8.19
Lo l6gico Je lo inteeIigoci6n cienIifico, op. ciI., . 262; TIe Open
Uniteree. An ArgunenI for 1nJeIerninien, !oufIodgo, Iondros, 1991.
8.20
Op. ulI. ciI., s. 256 y 25?.
8.21
CA!!I, op. ciI., s. ?2 y ?3.
II MITOO I I!ICHO I - 25
In nInLrns doI nIsno nufor, SIonro hny nIfIIos nnno-
rns do ngrunr o cInsIfIcnr un cnno do roIncIonos o do fonono-
nos; oI crIforIo nrn docIdIrso or unn do oIIns no osf dndo sIno
or consIdorncIonos do convonIoncIn cIonfIfIcn, dIdcfIcn o rcfI-
cn. ocIdIrso or unn cInsIfIcncIon no os cono roforIr un nnn
fIoI n uno quo no Io os... os ns LIon cono ofnr or oI sIsfonn
nofrIco docInnI fronfo nI sIsfonn do nodIcIon do Ios IngIosos.
22
Io oxuosfo fIono or fInnIIdnd quIfnr dognnfIsno n Ins dIs-
cusIonos soLro dofInIcIonos y cInsIfIcncIonos, y confrnr oI nnII-
sIs y dIscusIon soLro oI rogInon jurIdIco concrofo quo hnLr do
rogIr cndn InsfIfucIon: osfo rogInon y su InforrofncIon os Io
quo Inorfn, no Ins dofInIcIonos y cInsIfIcncIonos quo n su ros-
ocfo hngnnos, n nonos quo oIIns IIovon n confusIon o sonn un
Infonfo do sncrIfIcnr In IILorfnd fronfo nI odor.
CInsIfIcncIonos sIn donosfrnLIo vnIor do ufIIIdnd o convonIon-
cIn, quo no oxIIcnn nndn oornfIvo doI sIsfonn jurIdIco sIno
quo oxonon dognfIcnnonfo suuosfns osoncIns InnufnLIos,
son no soInnonfo InconronsILIos sIno ndons dnnosns. II or-
juIcIo quo cnusnn os oI fIono quo hncon ordor nI dosrovonI-
do Iocfor do Luonn fo quo quIoro onfondorIns o doLo osfudInr-
Ins. AsI In dIforoncIn onfro nornns do nccIon y ronccIon Invon-
fndn or un socIoIogo do In rohIsforIn, cono Io cnIIfIcnn yn
Ios IILros do socIoIogIn: A!O!STO COMTI, quo hnco dos sIgIos Lus-
cnLn Ioyos nnfurnIos InnufnLIos, ronnroco on O!ICCIA!I, MA-
!IIHOII, ofc.
Anfo cndn cInsIfIcncIon quo Ion, rognfoso oI Iocfor nrn
quo sIrvo Y sI In rosuosfn no os snfIsfncforIn sIgn su cnnIno
or ofros runLos, quo oI nundo doI conocInIonfo os donnsIndo
nnIIo cono nrn fonnr cnnInos sIn snIIdn.
8.22
CA!!I, op. ciI., s. ?2 y ?3. SI oI rInoro os roforILIo nI sogundo no
os orquo nquoI son vordndoro y osfo fnIso, sIno orquo oI rInoro os ns
conodo, ns fcII do nnnojnr y ns nfo nrn snfIsfncor con nonor osfuor-
zo cIorfns nocosIdndos o convonIoncIns hunnnns.
T!ATAO I I I!ICHO AMIIST!ATIVO I - 26
II. El caso en derecho administrativo
(*)
9. Lo inporIoncio Jel coeo en el JerecIo
In nocosnrIn conoxIon quo doLo Infonfnrso quo oxIsfn on-
fro In foorIn y In ronIIdnd so nrocIn nrfIcuInrnonfo on oI
nnIIsIs do cnsos: nI rosocfo croonos convonIonfo fornuInr
nIgunns rofIoxIonos IInInnros do nofodoIogIn do In cIoncIn,
1
vIncuIndns nI fonn doI cnso on dorocho ndnInIsfrnfIvo.
2
Is conocIdn hnsfn on oI nundo nngIosnjon,
3
on dIsfInfns
vorsIonos,
4
y on ofros nIsos,
5
In InsnfIsfnccIon or oI nodo
on quo In IncuIfnd ronrn nI fufuro rofosIonnI, son cono
nLogndo consuIfor, IIfIgnnfo, nogocIndor, funcIonnrIo LII-
(*)
!osunInos nquI Io oxuosfo on Ios cnIfuIos V y sIguIonfos do nuos-
fro IILro 1l neIoJo en JerecIo. AprenJer, eneeor, eecriIir, creor, Iocer,
CIvIfns, MndrId, 1988 y roInrosIon, 1995.
9.1
IOIII!, Lo l6gico Je lo inteeIigoci6n cienIifico, op. ciI.; 1l Jeeorrollo
Jel conocinienIo cienIifico. ConjeIuroe , refuIocionee, InIdos, Iuonos AI-
ros, 196?; UnenJeJ QueeI, Oon Courf, 19?6; Popper SelecIione, op. ciI.
9.2
o hn do confundIrso oI nnIIsIs do cnsos con oI nofodo do cnsos nrn
In onsonnnzn. Vor unn oxosIcIon do Ios dIvorsos nofodos do onsonnnzn on
oI cIfndo IILro 1l neIoJo en JerecIo.
9.3
Ios cursos do Ins fncuIfndos do dorocho y IILros do foxfo unIvorsIfn-
rIos nuncn hnn consIdorndo sIsfonfIcnnonfo oI rocoso or oI cunI Ios IIfI-
gnnfos rocoIocfnn, nnnIIznn y usnn Ios nodIos do ruoLn nrn ncrodIfnr Ios
hochos: III! y II!OMA, IocI 1nteeIigoIion, Sf. InuI, MInnosofn, 1984,
. XVII.
9.4
Connrnr !OWIIS, JAMIS I.,TouorJ Boloncing IIe Goole of Legol
1JucoIion, JournnI of IognI IducnfIon, 1981, voI. 31, s. 3?5 y ss, 383,
384 y 389, quo os ns ofInIsfn on oI nsocfo focnIco, no nsI on oI oIIfIco-
socInI (s. 391 y ss.).
9.5
In oI sIgIo nsndo, oI Consojoro !OMII! nconsojnLn n Ios jovonos nudI-
foros doI Consojo do Isfndo frnncos: SoLro fodo nndn do docfrInn, !ds.
fnIsonrInn oI osIrIfu: IIOI!I, III!!I, HieIoire Je l`AJninieIroIion Je
170 o noe joure, InrIs, 1986, I.!.I., . 469. Isfo no sIgnIfIcn, onfro noso-
fros, Ignornr doI fodo In docfrInn, sIno dojnrIn nrn dosuos doI nnIIsIs do
Ios hochos, In vnIorncIon y Ins nornns. o so onIozn con Ios IILros, so on-
Iozn con Ios hochos.
II MITOO I I!ICHO I - 2?
co, nngIsfrndo, funcIonnrIo judIcInI, nrn rosoIvor cnsos do
dorocho.
6
Isfo os oI oLjofIvo confrnI do In onsonnnzn doI dorocho,
uos oI soIo so nnforInIIzn n frnvos Je eu oplicoci6n o un
coeo concreIo, son on frnfnfIvns rIvndns, gosfIonos, IIfIgIos,
sonfoncIns, dIcfnonos, ncfos ndnInIsfrnfIvos, ofc.
oLo rocordnrso quo oI dorocho os unn cIoncIn do roLIo-
nns sInguInros y concrofos,
?
y quo Ios rIncIIos do vnIorn-
cIon y do ordon quo so oxfrnon do In Ioy son sIonro doscu-
LIorfos y confrnsfndos on unn roLIonfIcn concrofn, do no-
do quo os oI roLIonn y no oI sIsfonn on sonfIdo rncIonnI, Io
quo consfIfuyo oI confro doI onsnnIonfo jurIdIco.
8
Ios II-
Lros fIonon un Iugnr on oI nrondIznjo y In rcfIcn doI do-
rocho, oro IoorIos o osfudInrIos no os oquIvnIonfo n nron-
dor dorocho, os unn nrfo: oI dorocho so nrondo IroIojonJo
on rosoIvor cnsos y roLIonns sInguInros y concrofos; no hny
ofrn fornn.
9.6
Ico CA!!I, OIA!O, C6no eeIuJior , c6no orgunenIor un coeo. Con-
eejoe elenenIolee poro oIogoJoe j6tenee, ALoIodo-Iorrof, Iuonos AIros,
1989, s. 56 y ss.: on nuosfrns fncuIfndos no so onsonn on ronIIdnd nI
sIquIorn so conIonzn n onsonnr oI ofIcIo o rofosIon do nLogndo. !no
fIono quo nrondor oI ofIcIo soIo, dosuos do grndundo.... Vor fnnLIon, doI
nIsno nufor, C6no orgunenIor , funJor un recureo. Auetoe coneejoe ele-
nenIolee poro oIogoJoe j6tenee, ALoIodo-Iorrof, roInrosIon, 1996.
9.?
OA!CA I ITI!!A, on su roIogo n VIIHWIQ, THIOO!, T6pico , ju-
riepruJencio, MndrId, 1964, . 12: In CIoncIn jurIdIcn hn sIdo sIonro, os y
no uodo dojnr do sor, unn CIoncIn do roLIonns sInguInros; on IgunI son-
fIdo CASSAOI, J!A CA!IOS, De nueto eoIre loe principioe generolee Jel Je-
recIo en el JerecIo oJninieIroIito, on In !..A., Iuonos AIros, 1995, n
19/20, . 300, dondo crIfIcn In ufIIIzncIon doI nofodo nxIonfIco y doducfI-
vo... or oI quo so rofondIn oxfrnor do cndn nxIonn unn cndonn do conso-
cuoncIns or nodIo do In doduccIon.
9.8
ISSI!, Principio , norno en lo eloIoroci6n juriepruJenciol Jel Jere-
cIo pritoJo, InrcoIonn, 1961, . 9; on IgunI sonfIdo MA!T-!ITO!TIIIO y
SAIZ I !OIIIS, Coeoe prcIicoe Je JerecIo AJninieIroIito, VnIIndoIId, 1966,
. 18.
T!ATAO I I I!ICHO AMIIST!ATIVO I - 28
10. Lo inporIoncio Je loe IecIoe en el coeo
QuIz Io fundnnonfnI y Io ns dIfIcII son frnnsnIfIr n Ios
nIunnos oxorIoncIns quo Ios ornIfnn nrocInr, conron-
dor y ocIuor conforno n In nxInn do quo Io docIsIvo on
fodo cnso os sIonro Iogrnr orcILIr y roIncIonnr fodos Ios
hochos, soIoccIonnndo In InfornncIon roIovnnfo y orfInon-
fo, y dIsfInguIondo In quo Io os on nonor nodIdn, o cnroco
or IfIno do InorfnncIn. Ior oIIo fnI voz quon nLundnr
un oco ns on oI susfonfo foorIco do In nocosIdnd do cono-
cor LIon Ios hochos.
In InorfnncIn dofornInnnfo do Ios hochos hn sIdo ox-
uosfn roIforndnnonfo or In docfrInn y sIn dudn or In ox-
orIoncIn. osdo In osIcIon do SAIIIIIIS quo rocuordn CA!-
OZO, !no docIdo oI rosuIfndo nI conIonzo; dosuos oncuon-
frn oI rIncIIo; fnI os In gonosIs do fodn consfruccIon jurIdI-
cn,
1
nsnndo or In osfuIncIon do quo Ins nornns no so
ncfIvnn or sI nIsnns, quo son Ios hochos Ios quo hncon
nIIcnLIo o InnIIcnLIo unn dofornInndn rogIn susfnnfIvn;
2
quo oI nIcnnco do unn rogIn, y, or Io fnnfo su sonfIdo, do-
ondo do In dofornInncIon do Ios hochos,
3
o oxrosnndo con
sInIIcIdnd oI rIncIIo cnrdInnI do quo Todo doondo doI
nsunfo,
4
o quo !nn voz LIon osfudIndos Ios hochos y ox-
uosfos ordonndnnonfo, osf rosuoIfo oI 98 doI roLIo-
10.1
Vor CA!OZO, IIJAM ., TIe AoIure of IIe JuJiciol Proceee, YnIo
!nIvorsIfy Iross, ov Hnvon, roInrosIon 1952, . 1?0. So frnfn do In con-
jofurn cIonfIfIcn, n quo nos roforIronos ns ndoInnfo: no os quo yn so docI-
dn, sIno quo so fornuIn unn hIofosIs rovIsIonnI, sujofn n nodIfIcncIon.
10.2
III!, AVI A., y II!OMA, IA!I, IocI 1nteeIigoIion. Iron H,poI-
Ieeie Io Proof, Wosf IuLIIshIng Connny, Sf. InuI, MInnosofn, 1984, . 2.
10.3
IIVI, IWA! H., 1nIroJucci6n ol rocononienIo juriJico, I!IIA,
Iuonos AIros, 1964, . 10.
10.4
IO! IIO, TIe Diecipline of Lou, Iufforvorfhs, Iondros, 19?9,
s. 93 y 9?.
II MITOO I I!ICHO I - 29
nn,
5
Ios jurIsfns do fodo oI nundo nuncn hnn dojndo do on-
fnfIznr In cuosfIon.
II dorocho doLo nsogurnr quo hny ruoLn docunonfndn
quo roorcIonn unn Lnso rncIonnI o IogIcn nrn In docIsIon...
(y quo osfn) os ofocfIvnnonfo un roducfo doI rnzonnnIonfo
n nrfIr do In ruoLn. Isfo quIoro docIr ruoLn on oI cnso y
on oI confoxfo doI cnso... !nn concIusIon Lnsndn on... ruo-
Ln nLsfrncfn uodo sor 'rncIonnI`, oro no os unn docIsIon
'rncIonnI` on oI cnso doI cunI so frnfn.
6
Is quo ocurro quo In
ronIIdnd os sIonro unn: no uodo sor y no sor nI nIsno
fIono o sor sInuIfnonnonfo do unn nnnorn y do ofrn... In
ronIIdnd cono fnI, sI so hn roducIdo oI hocho o no so hn
roducIdo, osfo yn no uodo sor oLjofo do unn fncuIfnd dIs-
crocIonnI, ... orquo no uodo quodnr nI nrLIfrIo do In Ad-
nInIsfrncIon (nI do cunIquIor ofro orgnno doI Isfndo) ...
dIscornIr sI un hocho so hn cunIIdo o no so hn cunIIdo, o
dofornInnr quo nIgo hn ocurrIdo sI ronInonfo no hn sIdo nsI.
II nIIngro, odonos docIr, no fIono cnLIdn on oI cnno doI
orocho AdnInIsfrnfIvo.
?
In Corfo Suronn Indngn n vocos oxhnusfIvnnonfo
Ins cIrcunsfnncIns do hocho InIIcndns on In cnusn sonofIdn
n su docIsIon nrn, on funcIon do oso nnIIsIs, rosoIvor sI
nodInLn o no on oI concrofo suuosfo osn InndocuncIon do
Ios nodIos rovIsfos on In nornn fnchndn do InconsfIfucIo-
nnI, con Ios fInos quo orsoguIn, y quo do oxIsfIr nuforI-
znrIn n sosfonor su irroconoIiliJoJ.
8
10.5
Sogn In frndIcIon ornI, Io hnLrIn dIcho WI!I! OOISCHMIT on In
IrocurncIon doI Tosoro do In ncIon.
10.6
JAIII, IO!IS, JuJiciol ConIrol of AJninieIroIite AcIion, IIffIo, Irovn
nnd Connny, Iosfon-Toronfo, 1965, . 601.
10.?
OA!CA I ITI!!A, I!A!O, Lo lucIo conIro loe innuniJoJee Jel
poJer, CIvIfns, MndrId, 19?9, s. 31 y 32, quIon fnnLIon rocuordn su nrfIcu-
Io Lo inIerJicci6n Je lo orIiIrorieJoJ en lo poIeeIoJ reglonenIorio.
10.8
Cono rocuordn IAIIIA, MIO!II, Leccionee eoIre JerecIoe Iunonoe
, goronIioe, ALoIodo-Iorrof, Iuonos AIros, 1986, . ??.
T!ATAO I I I!ICHO AMIIST!ATIVO I - 30
CnLo nsInIsno rocordnr quo Ins rosoIucIonos ... fundn-
dns on unn ruoLn InoxIsfonfo... fornn nrLIfrnrIn In nodIdn
dIsuosfn on oIIns,
9
o quo no cnLo nI orgnno ndnInIsfrnfI-
vo..., sIn vIoInr rIncIIos nfInonfos n In gnrnnfIn do In do-
fonsn on juIcIo, roscIndIr do osn ruoLn con In norn nfIr-
nncIon dognfIcn do quo Ios fosfInonIos son InsufIcIonfos o
Inndocundos,
10
y quo Ios juocos InforvInIonfos osoon, ndo-
ns, In ofosfnd do rovocnr o nnuInr In docIsIon ndnInIsfrn-
fIvn soLro Ios hochos confrovorfIdos, sI oIIn fuorn sufIcIonfo-
nonfo IrrnzonnLIo, o so noynrn fnn soIo on In voIunfnd nr-
LIfrnrIn o on oI cnrIcho do Ios funcIonnrIos.
11
Inrn dofornInnr osn ronIIdnd on oI Inno docunonfnI y doI
oxodIonfo, os nocosnrIo on rInor Iugnr oxnnInnr nuy nfon-
fn y conIofnnonfo oI conjunfo do In docunonfncIon; so frnfn
doI osfuorzo or hncor hnLInr Ios noIos sogn In vIojn for-
nuIn do frnLnjo doI Consojo do Isfndo frnncos;
12
os rocIso quo
osfn ruoLn so InfIorn do Ins Iozns doI oxodIonfo.
13
SI oI nocosnrIo rIncIIo do dorocho os quo doLo nnnfo-
norso y nIIcnrso nI nonos unn cIorfn rncIonnIIdnd donfro
do In vIdn ndnInIsfrnfIvn;
14
sI, cono os cInro, oI quo doLo
rosoIvor on rosoncIn do un nsunfo, doLo, nnfo fodo, Luscnr
10.9
IT, 81:228, 230 y nuosfro fono 4, ProceJinienIo , recureoe oJni-
nieIroIitoe, cnIfuIo VII.
10.10
CSJ, Iolloe, f. 248, . 62?, AlJonic, 1960.
10.11
CSJ, Iolloe, f. 244, s. 548, 554, Ie,ee, 1959.
10.12
I CO!MII, M., DroiI oJninieIroIif, 5" od., od. Ingnorro y Ousfnvo
ThoLoI, f. I, InrIs, 1840, . 11, nofn 3, dosfncn oI frnLnjo concIonzudo y dofn-
IIIsfn do Ios nudIforos quo vorIfIcnn, Insfruyon o Infornnn Ios oxodIonfos;
CHAI!S, !II, DroiI AJninieIroIif Generol, f. I, InrIs, 1985, . 316; ? od.,
1993, s. 366 y ss.; !IOA! y IIC!OS, Lee ineIiIuIione oJninieIroIitee
fronoieee. Lee eIrucIuree, InrIs, 1984, . 238.
10.13
IITO!!I!!, M., 1l conIrol Je loe IecIoe por el Coneejo Je 1eIoJo
froncee, !AI, MndrId, n" ?, . 221.
10.14
OOIIII!O, IIO, Le Coneeil J'1IoI juge Ju foiI. 1IuJe eur l`oJni-
nieIroIion Jee jugee, nIIoz, InrIs, 1932, . 192. Vor fnnLIon !IVI!O, JIA,
Lo JieIincIion Ju JroiI eI Ju foiI Jone lo juriepruJence Ju Coneeil J 1IoI
fronoie, on oI IILro Le IoiI eI le DroiI. 1IuJee Je Logique JuriJique, Iruso-
Ins, 1961, s. 130 y ss.; IITO!!I!!, op. loc. ciI.
II MITOO I I!ICHO I - 31
In soIucIon jusfn, nquoIIn quo osfuInn 'Ins cIrcunsfnncIns
nrfIcuInros do fIono y do Iugnr`,
15
y oIIo hn do hncorso n
frnvos do In nnIIfud y nInucIosIdnd do Ins conroLncIo-
nos;
16
no quodn sIno oI IndIsonsnLIo cnnIno do rocodor-
so n InvosfIgncIonos do hocho Lnsfnnfo doIIcndns,
1?
n ro-
fundns InvosfIgncIonos do hocho,
18
on fodos Ios cnnos doI
snLor y do In focnIcn quo In sIfuncIon doI cnso y In InngInn-
cIon crondorn do quIonos InforvIonon on oI Io roquIornn.
11. Lo JificulIoJ Je JeIerninor loe IecIoe
SATO TOMS dosfnco In Lnso oxorInonfnI doI conocInIonfo
hunnno, y uodo onconfrnrso on A!ISTTIIIS In nIsnn Idon.
1
IfIoron Iuogo Ios cnnInos fIIosofIcos do cndn uno do oIIos,
oro no on oI unfo do nrfIdn, y oso rInor rIncIIo co-
nn os nocosnrIo y dofornInnnfo nrn oI quo oncnrn In on-
sonnnzn o In ronIIzncIon do cnsos do dorocho, on su rInor
nrondIznjo cono n Io Inrgo do fodn su vIdn.
Inrn nrocInr In IndoIo y dIfIcuIfnd do In fnron do orcILIr
Ios hochos, quIz convongn rocordnr quo yn IIIIITZ sonnIn-
Ln quo os InngofnLIo oI roorforIo do cnrncforIsfIcns dofor-
nInnnfos do hochos onIrIcos; Ins roIodndos o rodIcndos
quo cnrncforIznn n Ios oLjofos do In oxorIoncIn son InfInI-
fos, y or oIIo, sIondo fInIfn In orcocIon sonsILIo nun con
fodos Ios nuxIIIos do In cIoncIn sIonro onconfrnr quo Ios
10.15
Vor !IVI!O, JIA, JuriepruJence eI JocIrine Jone l`eloIoroIion Ju
JroiI oJninieIroIif, on oI IILro Pogee Je DocIrine, InrIs, 1980, f. I, . ?0; Le
Iuron ou Poloie Io,ol ou reflexione notee eur le recoure pour excee Ju
poutoir, Pogee Je JocIrine, f. II, . 329; Aouteoux propoe nofe J`un Iuron
eur le conIenIieux oJninieIroIif, Ifudos of ocunonfs, n" 31, 19?9/1980,
s. 2? n 30.
10.16
IITO!!I!!, op. ciI., . 223.
10.1?
IITO!!I!!, op. ciI., . 225.
10.18
IITO!!I!!, op. ciI., . 224.
11.1
COIIISTO, I. C., 1l peneonienIo Je SonIo Tone, Iondo do CuIfurn
IcononIcn, MoxIco, 1969, s. 25 n 30.
T!ATAO I I I!ICHO AMIIST!ATIVO I - 32
oLjofos doI nundo, quo son fonornIos, jnns dosIIognn sus
cnrncforIsfIcns on fornn Ionn y oxhnusfIvn.
2
SI fodns Ins cIoncIns soIo ndnIfon uos un conocInIonfo
confIngonfo do sus oLjofos, Io nIsno nsn nI jurIsfn on un
cnso do dorocho, y nn ns ngudnnonfo quo n quIonos cuIfI-
vnn ofrns rnnns doI conocInIonfo.
Sorn nsI, sogn Ios cnsos, IndIsonsnLIos fodos Ios no-
dIos quo In cIoncIn y In focnoIogIn osoon nrn In orcocIon
do In ronIIdnd: dosdo Ins nodosfns fofogrnfIns, grfIcos, In-
nos, dnfos nunorIcos, osfndIsfIcns, royoccIonos ncfunrIn-
Ios, consos, nsnndo or fodos Ios dons nnIIsIs cunnfIfnfI-
vos y cunIIfnfIvos do In ronIIdnd, ein oltiJor nunco lo ele-
nenIol oIeertoci6n JirecIo.
3
IxIsfon nIgunns rogIns onIrIcns do nvorIguncIon do Ios
hochos doI cnso. Infro oIIns osfn Ins quo oxIIcnnos on Ios
unfos sIguIonfos.
12. Anolicor lo prueIo que ,o exieIe
1
II rInor nso n ronIIznr
2
so cunIo con In ruoLn roo-
xIsfonfo y cuI nroco sor sogn oIIn In ronIIdnd, sIn oIvIdnr
nuncn oI oxodIonfo ndnInIsfrnfIvo;
3
oI nnIIsIs nInucIoso
do In fofnIIdnd do In ruoLn docunonfnI os IndIsonsnLIo y
11.2
VI!IOO, !OII!TO J., Lo noIuroleco Jel conocinienIo juriJico, Id.
Cooorndorn do orocho y CIoncIns SocInIos, Iuonos AIros, 19?3, s. 19 n
21.
11.3
Inrn un nnIIsIs dofnIIndo do In oxorIoncIn conn on oI nnIIsIs do
un cnso, vor III! y II!OMA, op. ciI., s. 94 n 98.
12.1
SoguInos In fII cInsIfIcncIon do III! y II!OMA, op. ciI., s. 34 y
ss.
12.2
Vor nuosfro IILro 1l neIoJo en JerecIo, Id. CIvIfns, MndrId, 1988 y
1995, cnIfuIo I.
12.3
Inrn un nnIIsIs do Ios dIsfInfos nodIos do ruoLn vor oI fono 2 doI
rosonfo frnfndo, cnIfuIo I, fnnLIon roroducIdo cono cnIfuIo V do Coeoe
, proIlenoe Je JerecIo, op. ciI.; rInoro nnrocIo Lnjo fornn do nrfIcuIo on
Lo prueIo en el JerecIo proceeol oJninieIroIito, II 1996-A, gs. 1398 y
ss.
II MITOO I I!ICHO I - 33
doLo hncorso fnnfo IndIvIdunInonfo nrn cndn docunonfo
cono Luscnndo Ins corroIncIonos doI conjunfo do oIIos.
Iuodo sor convonIonfo hncor un IIsfndo
4
do Ios hochos
quo conoconos y do Ins ruoLns quo do oIIos fononos, nd-
vorfIr cuIos son Ins Ingunns do InfornncIon y Ins fnIoncIns
do ruoLn, y cononznr n corroIncIonnr Ios dIvorsos nsocfos
fcfIcos nrn vorIfIcnr sI nnrocon dIscronncIns onfro oIIos.
In osfn rInorn ofnn doLo fnnLIon ovnIunrso oI odor
do convIccIon do Ins ruoLns rooxIsfonfos, oI grndo do cro-
dILIIIdnd do Ios fosfIgos, do confInLIIIdnd do Ins orIcIns o
Infornos quo oxIsfnn, In vorosInIIIfud do In docunonfncIon,
sIn dnr nndn or cIorfo nI nndn or suuosfo:
5
ns do unn
voz unn oscrIfurn LIIcn o un Insfrunonfo LIIco quo u-
dIorn dnr Ionn fo do sus fornns oxfrInsocns o do su confonI-
do,
6
odr sor rodnrguIdo do fnIso.
?
o sor sufIcIonfo con Inforrognr n In nrfo y fonnr nofn
do su vorsIon do Ios hochos, InforrogndoIn nrn nnIInr In
InfornncIon y vorIfIcnr su vorosInIIIfud; no soIo hnLr quo
nnnIIznr cuIdndosnnonfo In docunonfncIon quo norfn; hn-
Lr quo nccodor nI oxodIonfo ndnInIsfrnfIvo conIofo sI oI
oxIsfo, consuIfnr Ios IILros do conorcIo do In nrfo
8
sI oIIo os
12.4
III! y II!OMA, op. ciI., . 40, roonon on ronIIdnd cInco IIsfndos
do hochos conforno oI cnrcfor do In ruoLn quo susfonfn cndn uno do oIIos:
un IIsfndo confrnI fofnIIzndor, dos IIsfndos do ruoLns concrofns corroson-
dIonfos n cndn unn do Ins nrfos, dos IIsfndos do ruoLns ofoncInIos con-
IononfnrIns do cndn unn do oIIns.
12.5
SoLro fodo Io rocodonfo nos ronIfInos n III! y II!OMA, op. ciI.,
cnIfuIos I n VIII.
12.6
Inrn dosIIndnr cuI os oI ofocfo roLnforIo on cunnfo nI fondo y In
fornn do Ios oxodIonfos ndnInIsfrnfIvos nos ronIfInos nI fono 3, cnIfuIo
VII: Ios ncfos ndnInIsfrnfIvos cono Insfrunonfos LIIcos.
12.?
Iuos no os oxfrnno quo so conofnn grnvos dosIIcos docunonfnIos,
ronrnnndo oxodIonfos do nnnorn nrfIfIcInI, dofrnyondoIos Iozns docunon-
fnIos, ofcoforn.
12.8
O roquorIr nI cIIonfo In roduccIon do un Inforno suscrIfo or un
confndor oxforno n In onrosn, corfIfIcndo on cunnfo n su confonIdo or Ios
nudIforos y sIndIcnfurn do In onrosn, conforno n Ins rogIns usunInonfo
nIIcndns on In nnforIn, y corfIfIcndo on cunnfo n In nufonfIcIdnd do Ins
fIrnns or oI Consojo IrofosIonnI orfInonfo.
T!ATAO I I I!ICHO AMIIST!ATIVO I - 34
orfInonfo n In cuosfIon, vIsIfnr oI Iugnr do Ios hochos sI nIgo
fIono quo vor con oI roLIonn,
9
consuIfnr n Ios focnIcos o
oxorfos
10
quo conozcnn Ios nsocfos no jurIdIcos doI nsun-
fo, dIscufIr con oIIos Ios hochos doI cnso fnnfo nrn dofornI-
nnr sI uno onfondIo LIon cono nrn nsogurnrso do quo oIIos
Io oxonon ndocundnnonfo. AsI cono oI nLogndo quo fIono
quo hncor o dofondor un juIcIo do nnIn rnxIs nodIcn doLo
conrondor Ios rudInonfos doI roLIonn nodIco quo dIo
Iugnr nI IoIfo, nsI fnnLIon doLon conocorso Ios rudInonfos
focnIcos o do hocho do cunIquIor roLIonn ndnInIsfrnfIvo
quo uno hnyn do oncnrnr.
Ior cIorfo, oxIsfon IInIfncIonos nnforInIos do fIono so
vonco un Inzo nrn rocurrIr, hny quo confosfnr unn donnn-
dn, hny quo dIcfnr sonfoncIn y cosfo, nnon do In no sIon-
ro rodIsosIcIon doI Inforosndo, o osILIIIdnd nnforInI do
hncorIo, oro oI nLogndo doLo snLor nI nonos, y hncorIo co-
nocor on su cnso, cuIos son Ins condIcIonos ofInns do In-
fornncIon y ruoLn conduconfos nI nojor rosuIfndo osILIo.
Iuogo voronos cono so frnsIndn osfo roLIonn n funcIonn-
rIos y nngIsfrndos.
o doLo fonorso n In ruoLn oLfonIdn soLronLundnnfo-
nonfo,
11
uos Iuogo vondr In cnncIdnd do sInfosIs y do
focnIIzncIon doI rofosIonnI; oro n In Invorsn, In ruoLn oL-
fonIdn do nonos uodo InIIcnr In ordIdn doI cnso, cunndo
ns ndoInnfo In confrnnrfo ovonfunInonfo In doscuLrn y In
norfo nI oxodIonfo, sI oIIn IIogn n sor ndvorsn y susfnncInI.
SI oI rofosIonnI conoco osn ruoLn n fIono, uodo nd-
vorfIr oI iniIio n su cIIonfo quo no Io nsIsfo oI dorocho y
12.9
SI so frnfn do nIgo oxIsfonfo fIsIcnnonfo on nIgn Iugnr, conocorIo,
terlo pereonolnenIe, fofogrnfInrIo, nodIrIo, ofc., y oLfonor on sunn fodn In
InfornncIon cunnfIfnfIvn y cunIIfnfIvn quo son orfInonfo soLro dIcho sus-
frnfo nnforInI.
12.10
Y on su cnso, nI IgunI quo on oI unfo nnforIor, hncor roducIr Infor-
nos focnIcos oxfornos, doLIdnnonfo rosnIdndos y corfIfIcndos n fIn do sus-
fonfnr su vorosInIIIfud y uIforIor fuorzn do convIccIon.
12.11
A nonos quo so hngn IncurrIr on gnsfos quo nrozcnn dosnodIdos o
IrroIovnnfos.
II MITOO I I!ICHO I - 35
ordor oI cnso, y ovIfnrso nsI oI dIsgusfo y nrcInI doscrodI-
fo do ordor un IoIfo or dofIcIonfo conocInIonfo do Ios ho-
chos do su roIo cnso, orjudIcnndo su nIco cnIfnI, quo os
su rosfIgIo. IorjudIcnr n un cIIonfo quo ordor oI IoIfo
Iuogo, or cuIn doI nLogndo, os In nojor fornn do nufoIn-
noInrso on In rofosIon.
Con osfos rInoros oIononfos do juIcIo so nroxInn oI no-
nonfo do dofornInnr sI oI cnso fIono hnsfn nIII susfonfo fc-
fIco sufIcIonfo on In ronIIdnd, no soIo on Ios noIos y ruo-
Ln docunonfnI rooxIsfonfo, sI oI fIn orsoguIdo o conjo-
furnLIo os congruonfo y roorcIonndo con Ios hochos quo Io
susfonfnn.
13. Lo prueIo oJicionol o proJucir
13.1. Loe oIogoJoe
TornInndn In ofnn nnforIor, oI nLogndo conIonzn yn n
fornnrso nIgunns hIofosIs soLro osILIos oncundros o soIu-
cIonos doI cnso, y oIIo Io IIovnr nocosnrInnonfo n ovnIunr sI
In ruoLn do In cunI dIsono os sufIcIonfo nrn sosfonor nI-
gunn o nIgunns do oIIns, o sI doLo on cnnLIo InngInnr ofrns
ruoLns n roducIr nrn susfonfnrIns sI oIIo os osILIo, o
nrn InvnIIdnrIns sI no rosuIfnn sufIcIonfos. In ofrns nIn-
Lrns, quo ruoLn os nocosnrIn nrn sosfonor In nrgunonfn-
cIon.
AIII doLo fnnLIon cononznr sorInnonfo n consIdornr Ins
osILIos rofufncIonos n In hIofosIs InIcInI quo concILn, o Inn-
gInnr cuIos uodon sor Ios nodIos do ruoLn quo uodnn
susfonfnr osn rofufncIon: on nInLrns do IOIII!, no so frnfn
soInnonfo do Luscnr Ins rofufncIonos y no dofondor dogn-
fIcnnonfo unn foorIn, sIno nn ns, do sor ornnnonfononfo
nufocrIfIco y crIfIco do In nufocrIfIcn.
1
13.1
Popper SelecIione, odIfndo or AVI MIIII!, IrIncofon !nIvorsIfy
Iross, IrIncofon, uovn Jorsoy, 1985, . 126.
T!ATAO I I I!ICHO AMIIST!ATIVO I - 36
Isfn ofnn os rovIn n In InIcIncIon doI nsunfo: do Io con-
frnrIo so Incurro on oI rIosgo do ofocfunr un dofornInndo
InnfonnIonfo do In cuosfIon quo cnIgn or su Lnso con In
uIforIor roduccIon do ruoLn on confrnrIo quo ronIIzn In
confrnnrfo o ovonfunInonfo oI frILunnI.
!nn docIsIon rosonsnLIo, or Io fnnfo, doLo IncIuIr osfn
ofnn InfornodIn. In InsfruccIon doI rocoso onIozn uos
fonrnnnnonfo, con In roduccIon rIvndn do In ruoLn or
oI nLogndo, nnfos do InIcInr oI juIcIo o oI rocodInIonfo nd-
nInIsfrnfIvo.
13.2. Loe funcionorioe o nogieIroJoe
SI so frnfn do un funcIonnrIo LIIco quo doLo dIcfnnInnr
o docIdIr un oxodIonfo, In sIfuncIon os nuIoIie nuIonJie In
nIsnn: oI rIncIIo jurIdIco quo rIgo oI rocodInIonfo ndnI-
nIsfrnfIvo os oI do In ofIcInIIdnd, Io quo suono no soInnonfo
In InuIsIon do ofIcIo, sIno fnnLIon In InsfruccIon do ofIcIo.
In cnrgn do In ruoLn rocno nsI soLro In ndnInIsfrncIon, y sI
In ruoLn yn norfndn nI oxodIonfo no snfIsfnco nI funcIo-
nnrIo, Io corrosondo roducIr o hncor roducIr Ios Infor-
nos, dIcfnonos, orIcIns, ofc., quo n su juIcIo rosuIfon no-
cosnrIos nrn IIognr n In vordnd nnforInI.
2
In oI cnso do Ios nngIsfrndos, usunInonfo oI frnLnjo ro-
LnforIo do Ios nLogndos do nnLns nrfos, ns oI oxodIonfo
ndnInIsfrnfIvo on su cnso, hn ornIfIdo nvnnznr Lnsfnnfo
on In dofornInncIon do Ios hochos. Ioro fnnLIon uodo y
doLo oI juzgndor dIcfnr nodIdns nrn nojor rovoor, sI on-
fIondo quo no uodo n concIoncIn dIcfnr un ronuncInnIon-
fo conforno n dorocho, sI n su juIcIo Ios oIononfos roLnfo-
rIos oLrnnfos on nufos Io LrIndnn un InsufIcIonfo o dofIcIon-
fo conocInIonfo do Ios hochos.
13.2
IxIIcnnos fnIos rIncIIos on oI fono 2 do osfo TroIoJo Je JerecIo
oJninieIroIito, Lo Jefeneo Jel ueuorio , Jel oJninieIroJo, cnIfuIo I.
II MITOO I I!ICHO I - 3?
IIIo os nsI on Luonos rIncIIos
3
y oxIsfon on nuosfro nIs
cnsos on quo In Corfo Suronn nIsnn hn dIsuosfo Inor-
fnnfos nodIdns do ruoLn.
4
Hny fnnLIon rnzonos nnforInIos quo uodon on ocnsIo-
nos IIovnr n oIIo: on oI juIcIo ordInnrIo Ios hochos uodon
hnLor vnrIndo con oI frnnscurso doI fIono,
5
y on oI nnnro
In nnfurnIozn sunnrIsInn doI rocodInIonfo uodo hnLor
roducIdo unn onIsIon roLnforIn n juIcIo doI quo doLo
docIdIr quo no so uodn nornInonfo sosInynr dIcIondo quo
In cuosfIon corrosondo n un juIcIo ordInnrIo.
6
Is cIorfo quo ns do unn voz oI frILunnI so rogunfnr sI
doLo dojnr cnor oI nnnfo do juoz y nsunIr In fogn do nLogn-
do
?
y fnnLIon Io os quo cndn InsfnncIn sucosIvn os ns ro-
nuonfo quo In nnforIor n ronIIznr nuovns nvorIguncIonos o
dofornInncIonos do hocho.
Ioro nnfo In dIsyunfIvn do fnIInr sIn sufIcIonfo ruoLn, u
ordonnr do ofIcIo In roduccIon do In ruoLn quo oI juzgndor
osfIno nocosnrIn, no nrocIorn quo uodn oxIsfIr ocIon nI-
gunn: Io confrnrIo, nsI fongn nnronfo susfonfo on Ins rogIns
do nuosfro dorocho rocosnI fornnI, no Ins fondr on Ins ro-
gIns susfnncInIos doI doLIdo rocoso consfIfucIonnI.
13.3
Ior ojonIo on IrnncIn COISO, JIA-IHIIIIII, L`office Ju juge eI lo
preute Jone le conIenIieux oJninieIroIif, I.O..J., InrIs, 19?0, quo dodIcn
fodn unn nrfo do su IILro n In Lsquodn do ruoLns ofocfundn or oI juoz,
s. 9? y ss.
13.4
Ior ojonIo on oI cnso Soguir , DiI, Iolloe, f. 302, . 1284, nno 1980.
13.5
AsI on oI cnso Cine Colloo (quo nnnIIznnos on DerecIoe Hunonoe,
op. ciI., y on oI cnIfuIo VI do Coeoe , proIlenoe Je DerecIo, op. ciI.) oI
frILunnI onIfIo nnnIIznr sI huLo o no un cnnLIo on In nIogndn sIfuncIon fc-
fIcn onfro oI nononfo on quo In Ioy so dIcfo y oI nononfo on quo In Corfo In
docInrn consfIfucIonnI.
13.6
Cnso fIIco, sI osf on juogo unn vIdn: Iolloe, 302: 1284, 1980, Soguir
y DiI.
13.?
IO! IIO, TIe Due Proceee of Lou, Iufforvorfhs, Iondros, 1980,
. 61.
T!ATAO I I I!ICHO AMIIST!ATIVO I - 38
13.8
Y, fnI cono Io oxIIcnnos on oI unfo 4, oI ndnInIsfrndor o oI nngIs-
frndo, cndn uno do nnnorn docrocIonfo.
13.9
InvosfIgncIon doI roIo nLogndo, o n cnrgo do oxorfos confrnfndos nI
ofocfo: III! y II!OMA, op. ciI., s. 161 y ss., 211 y ss., 218 n 220 y 31? y ss.
13.10
SoLro fodo oIIo nos ronIfInos nuovnnonfo n III! y II!OMA, op.
ciI., cnIfuIos 11 n 1?.
13.11
Inrn oI fonn do In roduccIon rIvndn do In ruoLn, vor on osfo
TroIoJo oI fono 4, cnIfuIo VI, unfos 19, 22.8, 26.2, y cnIfuIo VII, " 10,
nnrfndo 10.1., ofcoforn. osdo Iuogo, In ruoLn roducIdn rIvndnnonfo
osf sujofn n rofufncIon or ruoLn confrnrIn.
13.12
AnnIIznnos on oI fono 4, cnIfuIo VI, nIgunos do Ios roLIonns quo
rosonfnn dIvorsos nodIos do ruoLns: Infornos y ruoLn docunonfnI (nros.
19 n 21, 23, 26), fosfInonIos ornIos o oscrIfos (22, 24), osIcIonos (25), orI-
cIns (26), ofcoforn.
13.13
o snLonos: soIo odonos ndIvInnr... Ioro dononnnos cuIdndosn y
nusfornnonfo osfns conjofurns o nnfIcIncIonos InngInnfIvns y nudncos, or
nodIo do confrnsfncIonos sIsfonfIcns... nuosfro nofodo do InvosfIgncIon
no consIsfo on dofondorIns nrn donosfrnr quo rnzon fonInnos; sIno or oI
confrnrIo, frnfnnos do dorrILnrIns (IOIII!, Lo l6gico..., op. ciI., . 259).
13.3. OIeertocionee conunee
In Lnso n In osfrnfogIn roLnforIn quo rosuoIvn on In ofn-
n nnforIor, oI nLogndo
8
nsnr n unn ofnn do InvosfIgn-
cIon:
9
onfrovIsfns con focnIcos, rofosIonnIos doondIonfos
doI roIo cIIonfo on su cnso, nuovns Lsquodns do docu-
nonfncIon quo so suono uodn oxIsfIr, ronrncIon nnfIcI-
ndn do InforrognforIos do fosfIgos, unfos do orIcIn, ofc.
10
o so nos oscnn quo nuchn do osfn ncfIvIdnd roLnforIn
Ios rofosIonnIos n vocos In dojnn nrn oI juIcIo nIsno: sIn
onLnrgo, oI cosfo do unn orIcIn os nonor sI so In roduco
on fornn rovIn n In ofnn judIcInI, Ios unfos do orIcIn so
ronrnn con ns ofIcncIn y oorfunn coInLorncIon doI cIIon-
fo, ofc. SoLro fodo, so uodo do fnI nodo Innfonr do nodo
ns soguro y ofIcnz oI oncundrnnIonfo nornnfIvo y jurIdIco
doI roLIonn.
In nuosfrn oInIon, uos, os roforILIo ndoInnfnrso n con-
coLIr y roducIr, rInoro rIvndnnonfo,
11
In ruoLn
12
ndI-
cIonnI o confrnrIn
13
quo rosuIfo nocosnrIn.
II MITOO I I!ICHO I - 39
Con In nnyor InfornncIon y oI nojor InnfonnIonfo doI
cnso quo rosuIfn do In roduccIon rIvndn do In ruoLn, co-
rrosondor ns ndoInnfo norfnr, sI os nocosnrIo, ruoLn
ndIcIonnI on sodo ndnInIsfrnfIvn,
14
y soIo or IfIno on sodo
judIcInI.
15
A su voz, nsI cono os nojor roducIr In ruoLn nnfIcIndn-
nonfo on fornn rIvndn, onfro ofrns rnzonos orquo so hnco un
nojor frnLnjo roLnforIo, cnLo fonor rosonfo quo cunnfo ns
so fnrdo on roducIr In ruoLn cndn voz sor ns dIfIcII odor
convoncor do In Londnd do In roIn osIcIon.
In ofocfo, Ios juocos fIonon on rInorn InsfnncIn unn cIorfn
fondoncIn n dnr nIgn vnIor n In ruoLn sorIn roducIdn ro-
vInnonfo on sodo rIvndn o ndnInIsfrnfIvn, IncIuso Invocnn-
do on nIgunos cnsos un suuosfo cnrcfor do Insfrunonfos
LIIcos do Ios oxodIonfos ndnInIsfrnfIvos.
16
Y n su voz on Ins InsfnncIns suorIoros so roduco unn
ncfIfud nnIogn y crocIonfo: Ios frILunnIos do nIzndn fIonon
IncIInncIon n ncofnr In vorsIon do Ios hochos quo hnn dofor-
nInndo Ios juocos InforIoros.
1?
o fnI nodo, fodn osforgncIon do In ncfIvIdnd roLnforIn os
sIonro rogrosIvnnonfo orjudIcInI nrn quIon Incurro on oIIn.
14. Lo oprecioci6n Je lo prueIo
1
Conforno n Ios rIncIIos nodornos do nrocIncIon do In
ruoLn, osfo doondo do In confInLIIIdnd y crodILIIIdnd o vo-
rosInIIIfud do cndn uno do Ios oIononfos do ruoLn norfn-
dos: oro os Inorfnnfo nrondor n vnIornr In ruoLn dosdo
oI nguIo quo Io hnr In confrnnrfo (onrosn, sIndIcnfo,
13.14
Tono 4.1, op. ulI. ciI., cnIfuIo V.
13.15
Ounrdnndo fodo oI fIono In rudoncIn docunonfnI quo sugorInos
on oI fono 2, cnIfuIos I y IX.
13.16
Io oxIIcnnos on oI fono 3, cn. VII.
13.1?
III! y II!OMA, op. ciI., . 134; IIVI, op. ciI., . 5, y sus roforon-
cIns. Connrnr IO! IIO, TIe Due Proceee of Lou, op. ciI., . 62.
14.1
Vor oI fono 4 cIfndo, cnIfuIo VII.
T!ATAO I I I!ICHO AMIIST!ATIVO I - 40
ofc. o In ndnInIsfrncIon, on oI cnso do In gosfIon nnfo Ins
roIns ronrfIcIonos LIIcns) y In jusfIcIn dosuos, sI In
cuosfIon doLo IIognr n juIcIo.
In osfo unfo, cono fnI voz on ofros, In oxorIoncIn nro-
cIorn rosuIfnr InsusfIfuILIo
2
y doLo njusfnrso n Ins cIrcuns-
fnncIns do fIono y Iugnr, n Ins orsonns concrofns quo do-
sononnn, on oI nononfo do quo so frnfn, Ins funcIonos do-
cIsorIns on sodo ndnInIsfrnfIvn o judIcInI.
In osfo IfIno nsocfo, oI oscrIfo uodo vorso InfIuoncIn-
do or Ins cnrncforIsfIcns do quIon hn do docIdIr
3
oro cono
oxIsfon sucosIvns InsfnncIns, y oI fIono uodo roducIr cnn-
LIos on In nngIsfrnfurn o In ndnInIsfrncIon, rosuIfn dIfIcII oI
nrfo do nrnnr unn nrgunonfncIon quo no confrndIgn fron-
fnInonfo In ncfunI o ofoncInI IdIosIncrncIn do Ios orgnnos
do docIsIon.
4
15. Lo nuIoIle Je loe IecIoe , prueIoe
oLo nrondorso n roconocor oI cnrcfor dInnIco do fodo
roLIonn, y dofornInnr cono oIIo nfocfn oI oncundro y osI-
LIos soIucIonos doI nIsno n frnvos doI fIono quo frnnscu-
rrIr dosdo su InIcIncIon hnsfn su osILIo concIusIon:
1
In
soIucIon do fodo cnso jurIdIco fIono quo Insorfnrso on oI fIon-
o y hncorso cnrgo do su frnnscurso.
2
14.2
Io cunI no quIfn quo oxIsfnn fnnLIon oIononfos foorIcos oLfonIdos n
nrfIr do In oxorIoncIn y do ofrns dIscIIInns, quo nyudnn n vnIornr dofor-
nInndns ruoLns. A fIfuIo do ojonIo, nrn In nrocIncIon do In vorncIdnd
do Ios fosfIgos, vor MI!A y IIIZ, IMIIIO, Monuol Je peicologio juriJico, 6"
od., II Afonoo, Iuonos AIros, 1980, s. 115 n 126.
14.3
CA!!I, C6no eeIuJior..., op. ciI., s. 49 y ss., unfos 4"), 6"), 10"), 12")
y concordnnfos; . 61, unfo III; unfo IV on conLInncIon con oI nnrfndo
11") doI unfo II doI nIsno nrfIcuIo, ofc. Hny nquI nucho nnforInI nrn In
rofIoxIon, quo Ios nLogndos fornndos ronIIznn cofIdInnnnonfo on su frnLnjo
rofosIonnI, nunquo no sIonro Ios nIunnos.
14.4
os ronIfInos n In nofn rocodonfo.
15.1
Isfo fonn Io nnnIIznnos on oI fono 2, soccIon IV, In rofoccIon do
Ios dorochos, cnIfuIos VIII n XIII.
15.2
CA!!I, C6no eeIuJior... op. ciI., . 34, unfo I.
II MITOO I I!ICHO I - 41
In ofrns nInLrns, doLonos ovIfnr on oI cnso concoLIr nI
dorocho cono sIsfonn on quo no hny rocosos fonornIos,
no hny cnusn nI ofocfo, no hny nsndo nI fufuro.
3
CnLo osfnr on consocuoncIn sIonro nfonfo n Ios cnnLIos on
Ios hochos quo so roducon n frnvos doI fIono,
4
Ios cnnLIos on
In orcocIon y ruoLn do oIIos, In InfornncIon ndIcIonnI quo so
roduco, ofc., y ovnIunr sIonro cono nfocfn oIIo oI cnso.
5
Ioro no soIo uodon rosonfnrso fncforos soLrovInIon-
fos quo nodIfIquon:
1") oI suuosfo do hocho InIcInI, sIno quo fnnLIon uo-
don cnnLInr,
2") Ins rogIns nIIcnLIos,
6
3") oI rosuIfndo quo so consIdorn dosonLIo,
?
4") In nuforIdnd docIdonfo,
5") oI onforno jurIdIco oIIfIco,
6") Ins Idons donInnnfos on In socIodnd o on oI goLIorno,
ofcoforn.
II frnnscurso doI fIono oLIIgn nsI n un ronnIIsIs cons-
fnnfo do fodos Ios fncforos doI cnso.
16. Algunoe oepecIoe eepecificoe
16.1. 1l oIjeIo Jel ocIo oJninieIroIito
Is nrfo Infogrnnfo doI nnIIsIs docunonfnI oI IdonfIfIcnr
oI oLjofo
1
doI ncfo ndnInIsfrnfIvo,
2
dndoIo nfoncIon rIorI-
15.3
COHI, IIIIX S., 1l neIoJo funcionol en el JerecIo, ALoIodo-Iorrof, Iuo-
nos AIros, 1962, . 122, quIon dosdo Iuogo Io nfIrnn con crIforIo gonornI.
15.4
!OMIA!I!, MA!JO!II ., Legol ProIlen Solting. Anol,eie, IeeeorcI
onJ WriIing, Wosf IuLIIshIng Connny, Sf. InuI, MInnosofn, 1984, . 328.
15.5
!OMIA!I!, op. ciI., . 329.
15.6
CA!!I, C6no eeIuJior..., op. ciI., s. 32 y 33, unfo O. In ofro sonfI-
do dIco IIVI, op. ciI., . 12, quo Ins rogIns cnnLInn nIonfrns son nIIcn-
dns, Io quo fnnLIon os oxncfo, soLro fodo on dorocho ndnInIsfrnfIvo.
15.?
CA!!I, op. loc. ciI.
16.1
Isfo os, Io quo oI ncfo docIdo: f. 3, cn. VIII, n. II, nros. 4" y sIguIonfos.
16.2
Sogn In oxfonsIon quo nfrILuInos nI concofo on oI f. 3, cnIfuIos I n IV.
T!ATAO I I I!ICHO AMIIST!ATIVO I - 42
fnrIn y rofIoxIonnndo ronIIsfn y onIrIcnnonfo soLro oI fIo
do roLIonn quo oso oLjofo o confonIdo confrnI doI ncfo Inn-
fon on In rcfIcn, on oI confoxfo do In ronIIdnd nnforInI n
quo oI nIsno so rofIoro o on In cunI so Insorfn.
16.2. Lo coueo o eueIenIo fcIico Jel ocIo. Lo noIitoci6n
Corrosondo fnnLIon IdonfIfIcnr Ios hochos do In ronII-
dnd quo dnn jusfIfIcncIon, nofIvo o cnusn fcfIcn nI ncfo nd-
nInIsfrnfIvo,
3
dIforoncIndoIos do In nofIvncIon doI ncfo o
oxIIcncIon do fnIos hochos oxfornos nI ncfo,
4
cuIdnndo no
rosfnr unn nfoncIon dosnosurndn n osfn, n unfo fnI quo
IIoguo n InodIr In orcocIon doI oLjofo nIsno o do In sI-
funcIon fcfIcn quo Io dn o quIfn susfonfo. In ofrns nIn-
Lrns, os IndIsonsnLIo quo on oI nnIIsIs do Ios hochos so
orcILn In ronIIdnd y no soInnonfo oI foxfo doI docunonfo,
frnfndoso do un ncfo oscrIfo; o Ins nInLrns o cIrcunsfnn-
cIns on quo so Io oxrosn sI so frnfn do un ncfo vorLnI, o
nnLos sI so suoronon ncfos vorLnIos y oscrIfos.
In ofocfo, oI nnIIsIs doI ncfo dosdo oI unfo do vIsfn fc-
fIco conrondo IndIsonsnLIononfo oI osfudIo do Ios hochos,
oxrosndos o no on In nofIvncIon doI ncfo, do In ronIIdnd
oxfornn nI ncfo y n In cunI oI nIsno oLjofIvnnonfo so rofIoro
o roIncIonn Io dIgn o no In nofIvncIon, quo Io onnnrcn y
oncundrn. So frnfn do In ndocundn orcocIon do In ronIIdnd
on In cunI oI ncfo so Insorfn, o son, do In cnusn o nofIvo quo
oI ncfo fIono on dIchn ronIIdnd, IndoondIonfononfo do cu-
Ios sonn sus oxrosIonos do rnzonos, o InvocncIon do nrgu-
nonfos on In nofIvncIon.
16.3
Tono 3, cnIfuIo IV, nnoro 9.2.; cnIfuIo VIII, nnoros 5 y ?, ofco-
forn. II susfonfo fcfIco sufIcIonfo os nrfo do In gnrnnfIn do rnzonnLIIIdnd
do IoJoe Ios ncfos osfnfnIos, In quo dosnrroIInnos on oI cnIfuIo VI do osfo
voIunon.
16.4
Vor fono 3, cnIfuIo X, nnoro 6.
II MITOO I I!ICHO I - 43
Isfo os nLsoIufnnonfo osoncInI nrn onfondor y nIIcnr oI
dorocho: sI uno Ioo Cine Colloo y no ndvIorfo quo In Corfo no
orcILIo Ios hochos, orrn oI cnnIno; sI Ioo CIocoIor croyon-
do quo Ios fundnnonfos oxuosfos son Ios ronIos y no Ios quo
rocogIoron dIn n dIn fodos Ios dInros doI nIs, fnnLIon so
oquIvocn; Io nIsno con MorIur, te. MoJieon sI dosconoco oI
confoxfo oIIfIco, no oxIIcndo on oI fnIIo, y nsI sucosIvnnon-
fo; Io nIsno vnIo nrn Ioyos, docrofos, sonfoncIns, rogInnon-
fos, ncfos ndnInIsfrnfIvos do cunIquIor osocIo. QuIon no
onfondIo Ios hochos doI cnso, nndn onfondor doI dorocho on
oI cnso.
16.3. Lo preeunci6n Je legiIiniJoJ Jel ocIo oJninieIroIi-
to , lo prueIo
Hny un orror oIIfIco do grnn orsIsfoncIn: In fondoncIn n
croor cIognnonfo n quIon ojorco oI odor. IIIo os vIIdo no
soInnonfo nrn Io oIIfIco sIno fnnLIon nrn Io jurIdIco. o-
Lo or Io fnnfo ovIfnrso oI orror conn do croor quo fodo Io
quo In nuforIdnd dIco os cIorfo, or oI soIo hocho do quo Io
dIgn, confundIondo onfoncos rosuncIon do IogIfInIdnd
5
con
vordnd IIsn y IInnn, Io quo rosuIfn no soIo IogIcnnonfo Insos-
fonILIo sIno fnnLIon un orror oIIfIco susfnncInI on nnforIn
do dorocho oIIfIco y ndnInIsfrnfIvo.
6
16.4. Lo roconoIiliJoJ Je IoJoe loe elenenIoe en juego
oLo fnnLIon nuy osocInInonfo dofornInnrso In rnzo-
nnLIIIdnd fnnfo doI ncfo cono do Ins nornns on quo oI ncfo
so fundn, o quo nIIcn,
?
y do Ios hochos quo Io susfonfnn.
16.5
Vor fono 3, cnIfuIo V, sogundn nrfo, nnoros 2" n 6".
16.6
In uLIcncIon oIIfIcn on In nnforIn os nrquIfocfonIcn. AI rosocfo vor
on osfo nIsno fono 1 oI cnIfuIo III.
16.?
Tono 3, cn. VIII, n 8; cn. IX, n 8 y 9; cn. X, n 6, ofcoforn.
T!ATAO I I I!ICHO AMIIST!ATIVO I - 44
Todo oIIo, sIn IncurrIr on fnIncIns fornnIos o no fornnIos
doI rnzonnnIonfo,
8
dofocfnndo nsInIsno Ins quo so hnynn
roducIdo o roduzcnn on oI docurso do Ins ncfuncIonos.
In fnI sonfIdo, cnLo fnnLIon rocordnr n SATO TOMS cunn-
do onsonnLn quo no so rnzonn con In fo, nI so fIono fo con In
rnzon, nxIonn quo uodo fnnLIon sor nrnfrnsondo on su
nIIcncIon n Ios nsocfos onofIvos y rncIonnIos quo cndn cn-
so uodn confonor. II nnnojo rncIonnI do Ins ruoLns do cn-
rcfor onofIvo os uos uno do Ios roquIsIfos do un nnIIsIs
ofIcnz doI roLIonn.
9
16.5. 1nconIror loe nornoe oplicoIlee ol coeo
II nIunno doLo fnnLIon onfronnrso on onconfrnr Ins nor-
nns y rIncIIos jurIdIcos nIIcnLIos nI cnso, sonn oIIos:
o) surnnncIonnIos,
10
quo on Ins LoIIns nInLrns do IO! I-
IO son cndn voz ns cono In nnron crocIonfo. Ionofrn on Ios
osfunrIos y suLo or Ios rIos. o uodo sor dofonIdn,
11
I) consfIfucIonnIos,
12
c) IognIos
13
y or IfIno
16.8
Vor nIgunns do oIIns on oI fono 3, cnIfuIo IX, unfo 9.4.
16.9
Inrn Ins ruoLns onofIvns, III! y II!OMA, op. ciI., s. 105 y ss.
16.10
Inrn In dIscusIon do osfo fonn nos ronIfInos nI cnIfuIo VI; nuosfro
nrfIcuIo Lo eupronocionoliJoJ operoIito Je loe JerecIoe Iunonoe en el Je-
recIo inIerno, In Ioy, 1992-I, . 1295, roroducIdo on oI cnIfuIo III do
nuosfro cIfndo IILro DerecIoe Hunonoe, 3 odIcIon 1998.
16.11
IO! IIO, TIe Diecipline of Lou, Iufforvorfhs, Iondros, 19?9,
. 18, quIon ngrogn quo sIn dudn Ins corfos nncIonnIos doLon soguIr Ios
nIsnos rIncIIos quo Ins corfos InfornncIonnIos, on In nIIcncIon do Ios
frnfndos quo confIonon nornns do dorocho Inforno.
16.12
1nfro, cnIfuIo VII. ConvIono rocordnr quo oI nrfIcuIo ?5 IncIso 22 do
In ConsfIfucIon roconoco cono nInIno rnngo coneIiIucionol n Ios frnfndos
do dorochos hunnnos, Io nIsno quo oI IncIso 24 n Ios frnfndos do Infogrn-
cIon InfInonnorIcnnos, y quo In Corfo IncIuyo on oIIo In jurIsrudoncIn su-
rnnncIonnI. In rogIn InovIfnLIononfo so oxnndor.
16.13
CnIfuIo VII.
II MITOO I I!ICHO I - 45
J) rogInnonfnrIns
14
nIIcnLIos n cndn nsocfo doI cnso, fonIon-
do rosonfo quo uno do Ios orroros do InfornncIon quo uodo
conoforso os rocIsnnonfo oI dosconocInIonfo do nornns ndnI-
nIsfrnfIvns, fnn nunorosns y cnnLInnfos.
15
!nn do Ins nnyoros dIfIcuIfndos do In nIIcncIon doI ordo-
nnnIonfo jurIdIco ndnInIsfrnfIvo os nrfIr do Ins nornns y
principioe surnnncIonnIos y consfIfucIonnIos, y Iuogo Ir
suLsunIondo on oIIns Ins nornns do rnngo IogIsInfIvo y ro-
gInnonfnrIo con docrocIonfo vnIor nornnfIvo. II no jurIsfn
fIondo n InvorfIr oI ordon do jornrquIn nornnfIvn y dnr nn-
yor InorfnncIn nI ns nInIno rogInnonfo, nunquo confrn-
vongn Ios rIncIIos gonornIos doI dorocho, nornns y rIncI-
Ios IognIos, consfIfucIonnIos y surnconsfIfucIonnIos, ofc.
II fonn os nnfIguo y no jusfIfIcn dIscusIon jurIdIcn do nIvoI
foorIco sorIo,
16
oro os cofIdInno on In rcfIcn. AsI cono so
conofon crInonos quo no sIonro In jusfIcIn IIogn n cnsfIgnr,
no os Infrocuonfo quo so cunIn unn oquonn rogIn ndnInIs-
frnfIvn nLsurdn, Injusfn, nnIIcIosn, IrrncIonnI, y no Ios grnndos
rIncIIos doI ordonnnIonfo jurIdIco.
16.14
CnIfuIo VII; nuosfro IILro Lo oJninieIroci6n porolelo, CIvIfns, Mn-
drId, 1982 y 1995. ndn In consfnnfo nufncIon nornnfIvn, no sIonro os
unn fnron fcII onconfrnr In nornn rogInnonfnrIn nIIcnLIo. Is uno do Ios
roLIonns fodnvIn no rosuoIfos do InfornncIon on nnforIn ndnInIsfrnfIvn.
Vor fnnLIon infro, cn. VII.
16.15
o fodns nnnorns, doLo fonorso rosonfo In doLIo IInIfncIon n In
fncuIfnd rogInnonfnrIn quo onorgo do In ConsfIfucIon on nnforIn do rogIn-
nonfos doIogndos y do nocosIdnd y urgoncIn: nrfIcuIos ?6 y 99 IncIso 3.
16.16
Vor infro, cnIfuIo VI. AnIInr on !AI!!CH, O!STAV, ArIiIrorieJoJ
legol , JerecIo euprolegol, Iuonos AIros, 1962, frnduccIon do M. I. AZA-
!ITTO do GeeeIclicIee UnrecII unJ uIergeeIclicIee IecII, CIA!S-WIIHIIM
CAA!IS, PeneonenIo eieIenIico e conceiIo Je eieIeno no cincio Jo JireiIo,
Iundnno CnIousfo OuILonkInn, IIsLon, 1989, s. ?6 y ss., frnduccIon do
S,eIenJenlen unJ S,eIenIegriff in Jer JuriepruJenc, 2 od., 1983; osfo yn
fuo dIcho or SAVIOY on su S,eIen Jee IeuIigen roniecIen IecIIe, IorIIn,
1840, 5, s. 10 y ss. Ms rocIonfononfo onconfrnnos n OA!CA I ITI!!A,
Lo ConeIiIuci6n cono norno , el TriIunol ConeIiIucionol, Id. CIvIfns, s.
9? n 103; ATAIIIA, OI!AIO, ConeIui0o e IepIlico, Id. !ovIsfn dos
TrILunnIs, Snn InLIo, 1985, . 14; IAII!A I MIIIO, CIISO ATOIO, 1le-
nenIoe Je DireiIo AJninieIroIito, Id. !ovIsfn dos TrILunnIs, Snn InLIo,
1989, s. 229 y ss.
T!ATAO I I I!ICHO AMIIST!ATIVO I - 46
1?. Loe tioe olIernoIitoe Je conporIonienIo
A confInuncIon, os nocosnrIo InngInnr y rnzonnr vnrIns
vIns osILIos do soIucIon o conorfnnIonfo o nLsfoncIon
do conorfnnIonfo, conducfn rocosnI judIcInI o oxfrnju-
dIcInI, nogocIncIon, ofc., InusILIos y rnzonnLIos nrn oI cn-
so, quo no confrnvongnn dosdo Iuogo oI ordonnnIonfo jurI-
dIco nI In ofIcn rofosIonnI y quo n su voz fongnn fnnLIon
vInLIIIdnd rcfIcn dosdo fodo unfo do vIsfn, on roIncIon n
Ios Inforosos on juogo y n In jusfIcIn oLjofIvn doI cnso.
AI nIsno fIono, doLo rocordnrso unn voz ns quo cons-
fIfuyo unn fnIsn quInorn oI onsnr quo Ios cnsos do dorocho
fIonon unn nIcn, nocosnrIn, vordndorn y vIIdn soIucIon.
o hny cnsos IgunIos, soInnonfo nrocon sorIo.
AsI, In hIofosIs do soIucIon quo udo nrocor nojor
on dofornInndo nononfo, uodo on dofInIfIvn IIognr n no
sorIo or InfInIfns rnzonos: Inorfocfn nrocIncIon do Ios ho-
chos, InconIofo conocInIonfo do oIIos, dIfIcuIfndos o frncn-
sos on In oLfoncIon do In ruoLn conduconfo n ncrodIfnrIos,
In roIn nufncIon do In sIfuncIon fcfIcn, do Ios Inforosos
on juogo, do Ios vnIoros socInIos nIIcnLIos, IncIuso do Ins
nornns IognIos o surnnncIonnIos, do In jurIsrudoncIn, ofc.
Ior oIIo, on dorocho nI IgunI quo on cunIquIor ofrn cIon-
cIn, In suuosfn soIucIon quo so croo onconfrnr nI cnso, o In
vIn do conorfnnIonfo o conducfn rocosnI quo so rosuoIvo
oIogIr, y quo or suuosfo hnLr quo nrguIr y fundnr ndo-
cundn y convInconfononfo, os do fodos nodos sIonro unn
hIofosIs o conjofurn, quo Iuogo Ios hochos osforIoros y oI
fIono InvnIIdnrn o no.
Is quo In cIoncIn nuncn orsIguo In IIusorIn nofn do quo
sus rosuosfns sonn dofInIfIvns, nI sIquIorn roLnLIos; nnfos
LIon ... In do doscuLrIr Incosnnfononfo roLIonns nuovos,
ns rofundos y ns gonornIos, y do sujofnr nuosfrns ros-
II MITOO I I!ICHO I - 4?
uosfns (sIonro rovIsIonnIos) n confrnsfncIonos consfnn-
fononfo ronovndns y cndn voz ns rIgurosns.
1
In ofIcIon do oLjofIvIdnd cIonfIfIcn hnco InovIfnLIo quo
fodo onuncIndo cIonfIfIco son rovIsIonnI nrn sIonro: sIn
dudn, cnLo corroLornrIo, oro fodn corroLorncIon os roInfIvn
n ofros onuncIndos quo son, n su voz, rovIsIonnIos.
2
O, dIcho on Ins nInLrns do M!!OI SMITH quo rocuordn
CA!OZO, Ins rogIns y rIncIIos no son soIucIonos fInnIos,
sIno hIofosIs do frnLnjo: cndn nuovo cnso os un oxorInon-
fo, y sI In rogIn quo nroco nIIcnLIo dn un rosuIfndo Injusfo,
oI rosuIfndo doLo sor roonsndo.
3
SIn dudn, oI nLogndo quo doLo dnr unn rosuosfn n su
cIIonfo doLor nI fInnI do su rocoso nonfnI, o do su fIono,
dnr unn oInIon: oI cIIonfo quIoro n vocos su oInIon y no
sus dudns;
4
n ns, or cIorfo, do Ins conIofns y nnnIIfIcns
rnzonos y fundnnonfos do su oInIon, quo doLorn Iuogo
rosIsfIr o nnoIdnrso nnfo oI IeeI do In crIfIcn.
oI nIsno nodo, oI ndnInIsfrndor o oI juoz odrn ox-
rosnr on In docIsIon Ins dudns quo fongnn, oro nI fInnI doI
ncfo do rosoIvor doLorn hncorIo nsorfIvnnonfo, oxonIon-
do nnfos Ios nrgunonfos nocosnrIos nrn susfonfnr fcfIcn y
nornnfIvnnonfo su docIsIon.
II nLogndo do In ndnInIsfrncIon odr onvoIvor on Ion-
gunjo ofosfnfIvo y dIscrocIonnI Ins concIusIonos do su dIc-
fnnon, oro fnnoco uodo ovIfnr consIgnnr cuI os In nI-
fornnfIvn quo roono nrn In docIsIon.
Con fodo, osfn nocosIdnd on fodos Ios cnsos InovIfnLIo do
rosoIvor o nconsojnr concrofn y dofInIdnnonfo nIgo rnzonn-
1?.1
IOIII!, Lo l6gico Je lo inteeIigoci6n cienIifico, op. ciI., . 9.
1?.2
IOIII!, Lo l6gico ..., op. ciI., . 260.
1?.3
CA!OZO, op. ciI., . 23; M!!OI SMITH, JuriepruJence, CoIunLIn
!nIvorsIfy Iross, 1909, . 21. In oI nIsno sonfIdo CA!OZO rocuordn n !OS-
COI IO! y n IOIIOCI: os unn nrocIncIon conn y frndIcIonnI on oI doro-
cho norfonnorIcnno.
1?.4
IO! IIO, TIe Diecipline of Lou, op. ciI., . ?.
T!ATAO I I I!ICHO AMIIST!ATIVO I - 48
do y fundnnonfndo, quo oxroso on fornn ndocundn y sufI-
cIonfo Ios nrgunonfos do hocho y do dorocho quo Io susfon-
fnn, no nIforn quo sIonro Io rosuoIfo o rouosfo os unn
hIofosIs ns, no unn vordnd ofornn.
Tnnoco oI hocho do quo Ios doLnfos y dIscusIonos osfo-
rIoros n vocos rosfon osocInI nfoncIon nI fIo do nrgunon-
fncIon oxuosfo, o do fundnnonfo jurIdIco onIondo, doLo
hncor oIvIdnr quo In roIio do In cuosfIon sIonro osfnr on
Ios hochos y oI nnIIsIs quo do oIIos so hngn.
5
18. 1nexieIencio Je regloe generolee poro eolucionor coeoe
Ior Io oxuosfo, uodo sor fnnLIon oorfuno rocordnr oI
vIojo nforIsno quo nrn In soIucIon do cnsos In nIcn rogIn
os quo no hny nIngunn rogIn,
1
y oI nxIonn oorInno do
quo uncn so uodo osfnr soguro do nndn.
2
TnI cono ox-
IIcnnos on In rInorn nrfo do osfo cnIfuIo, no oxIsfon
rogIns rovIns do In cunIos doducIr unn soIucIon, nI fnn-
oco rogIns onIrIcns n nrfIr do Ins cunIos InducIrIn.
IornIfnsonos roofIr quo no so doLo Luscnr nI IdoIo do In
corfIdunLro ... In ndorncIon do osfo IdoIo rorIno In nudncIn
do nuosfrns rogunfns y ono on oIIgro oI rIgor y In Info-
grIdnd do nuosfrns consfnfncIonos. In oInIon oquIvocndn
do In cIoncIn so dofnIIn on su rofonsIon do fonor rnzon: uos
Io quo hnco nI honLro do cIoncIn no os su poeeei6n doI cono-
1?.5
In fnI sonfIdo, so hn dIcho quo Io quo un juoz hnco os ns Inorfnn-
fo quo Io quo dIco quo hnco: !II ICII!SO, Sone JuriepruJenIiol 1npli-
coIione of 1lecIronic DoIo Proceeeing, on In rovIsfn Inv nnd Confono-
rnry IroLIons, op. ciI., s. 53 y ss., . 68.
18.1
O cono dIco CA!OZO, op. ciI., . 161, osuos do fodo, hny ocns
rogIns: hny rIncInInonfo osfndnros y grndos, osfo os, grnndos rIncI-
Ios; IO! IIO, TIe Diecipline of Lou, op. loc. ciI., rofIrIondoso nI doro-
cho surnnncIonnI.
18.2
SnIvo, fnI voz, doI donosfrndo orror o In conjofurn fnIsndn, on su
fornInoIogIn.
II MITOO I I!ICHO I - 49
cInIonfo, do In vordnd IrrofufnLIo, sIno su inJogoci6n do In
vordnd |ronIIdnd] orsIsfonfo y fonornrInnonfo crIfIcn.
3
o so rofondn onfoncos hnIInr In corfozn do In vordn-
dorn soIucIon IndIscufILIo do un cnso do dorocho: Ios quo
no osfn dIsuosfos n oxonor sus Idons n In nvonfurn do In
rofufncIon no fonnn nrfo on oI juogo do In cIoncIn.
4
Hny quo nrondor n convIvIr con In IncorfIdunLro cron-
dorn, con In nngusfIn do Luscnr sIonro unn soIucIon ns
jusfn o nojor, quo sor n su voz sIonro rovIsIonnI.
5
In
orsunsIon do quo In roIn InfnIILIIIdnd os un nIfo IIovn
or fcIIos ofnns y con nIgo ns do snfIsfnccIon n In nognfI-
vn do ndscrILIr InfnIILIIIdnd n Ios ofros.
6
!ocuordn CA!OZO quo on sus rInoros nnos IuscnLn In
corfozn. IsfnLn orInIdo y dosnIonfndo cunndo onconfrnLn
quo In Lsquodn do oIIn orn ffII, oro quo con oI fIono
Mo ho roconcIIIndo con In IncorfIdunLro, orquo ho crocIdo
hnsfn vorIn cono InovIfnLIo. Ho crocIdo nrn vor quo oI ro-
coso on sus ns nIfos nIvoIos no os doscuLrInIonfo, sIno cro-
ncIon, y quo Ins dudns o IncorfIdunLros, Ins nsIrncIonos y
Ios nIodos, son nrfo doI frnLnjo do In nonfo.
?
I sIquIorn un cnso IgunI nnforIor soIucIonn oI sIguIon-
fo; no soIo orquo In corroLorncIon no os un vnIor vorIfnfI-
vo,
8
sIno orquo hnLr or Io nonos un fIono dIsfInfo, unn
orsonn dIforonfo, un osncIo dIvorso, ofc.
9
o Incurrnnos
uos on oI orror cIonfIfIco do rofondor InducIr nrn fufuros
18.3
IOIII!, Lo l6gico ..., op. ciI., . 261.
18.4
IOIII!, Lo l6gico ..., op. loc. ciI.
18.5
In ofIcIon do oLjofIvIdnd cIonfIfIcn hnco InovIfnLIo quo fodo onun-
cIndo cIonfIfIco son protieionol poro eienpre. sIn dudn, cnLo corroLornrIo,
oro fodn corroLorncIon os roInfIvn n ofros onuncIndos quo son, n su voz,
rovIsIonnIos: IOIII!, Lo l6gico..., op. ciI., . 260.
18.6
CA!OZO, op. ciI., . 30.
18.?
CA!OZO, op. ciI., . 166.
18.8
IOIII!, Lo l6gico..., op. ciI., . 25?.
18.9
Inrn docIrIo ofrn voz on Ins nInLrns do CA!OZO, cndn cnso os un
oxorInonfo nuovo: op. ciI., . 23.
T!ATAO I I I!ICHO AMIIST!ATIVO I - 50
cnsos, rogIns gonornIos n nrfIr do nnforIoros cnsos nrfIcu-
Inros (onIrIsno).
Ior ondo, hny quo Jiferencior cndn cnso do ofro sonojnn-
fo o nnIogo quo so hnyn hocho o vIsfo rovInnonfo, y
ovIfnr fnnfo cnor on orroros nnforIoros cono on soIucIonos
do cnsos rovIos, quo no os sIno unn vnrInnfo doI nIsno orror
nofodoIogIco.
10
o hny cnsos fIIcos; os oI nofodo Io quo doLo nrondor-
so oxorInonfnInonfo, no Ins suuosfns soIucIonos, y on
cndn cnso so doLo Luscnr unn hIofosIs o conjofurn quo son
nuovn, cronfIvn, InngInnfIvn oro njusfndn n In ronIIdnd doI
cnso y do Ios hochos quo Io sIrvon do cnusn; quo no son unn
norn ndnfncIon do soIucIonos nnforIoros on suuosfos so-
nojnnfos on nnrIoncIn, oro quo rosuIfnrn sIonro dIfo-
ronfos on In nuovn sIfuncIon fcfIcn y or ondo jurIdIcn.
Iuogo, sIn dudn, confInn oI rocoso do nroxInncIonos
sucosIvns on quo nI consfruIr Ios rnzonnnIonfos fcfIcos y
jurIdIcos quo consfIfuIrn In nofIvncIon o oxIIcncIon do In
hIofosIs, so In rofInn, nodIfIcn, nIforn o susfIfuyo, hnsfn
quo IIogn oI nononfo on quo In docIsIon dofInIfIvn os fo-
nndn on oI sonfIdo do voIcnrIn nI noI, on nIgunn do sus
sucosIvns vorsIonos do frnLnjo, fIrnnrIn, y dnrIn n conocor.
AIII quodo corrndn unn ofnn do frnLnjo, no rosuoIfo un
roLIonn: In cIoncIn Io soguIr doLnfIondo sIonro.
19. 1l Jetenir Jel Iienpo en el coeo. 1l inpuleo proceeol
Honos rocordndo yn quo Ios hochos y cIrcunsfnncIns do
un cnso uodon Irso nodIfIcnndo n frnvos doI fIono, cono
nsI fnnLIon Ios Inforosos y vnIoros on juogo.
Is nocosnrIo or ondo consIdornrIo dInnIcnnonfo y on
funcIon doI fIono, Io cunI Inono osfInnr no soInnonfo on
18.10
In sonfIdo nnIogo CA!!I, C6no eeIuJior... , op. ciI., . 53.
II MITOO I I!ICHO I - 51
que fIono
1
so Ionsn quo ocurrIrn quo cosns, sIno fnn-
LIon docIdIr c6no y quien hnLr do rovoor cunJo oI In-
uIso nrn quo so roduzcnn.
Is quo Inorfn rocIsnr quo sI LIon In foorIn jurIdIcn on
nnforIn do rocodInIonfo nnfo In ndnInIsfrncIon LIIcn In-
dIcn In nIIcncIon doI rIncIIo do In InuIsIon do ofIcIo, In
rcfIcn os on vordnd In InuIsIon dIrocfn or In gosfIon or-
sonnI doI nrfIcuInr o Inforosndo.
AI nIsno fIono, y no oLsfnnfo In oxIsfoncIn doI rIncIIo
do confrndIccIon, on In gosfIon nnfo In ndnInIsfrncIon LII-
cn, on fnnfo no so InsfIfuynn frILunnIos ndnInIsfrnfIvos,
2
so
roduco un dosLnInnco quo judIcInInonfo no so doLorIn on
Luonos rIncIIos ncofnr; quo cndn nrfo nocosnrInnonfo
nrguyo su cnso nnfo oI funcIonnrIo sIn In rosoncIn do In
confrnnrfo, y sIn osILIIIdnd oorfunn do corrogIrIn o con-
frndocIrIn.
3
oI nIsno nodo, oI docurso doI fIono uodo Ir donos-
frnndo quo n osnr doI onfnsIs nrgunonfnI uosfo InIcInI-
nonfo on dofornInndos nsocfos, oIIos uodon no rosuIfnr
osforIornonfo Ios ns roIovnnfos o ncfunIos, oLIIgnndo on-
foncos n fonor un osIrIfu crIfIco ornnnonfo
4
y In sufIcIon-
fo ndnfnLIIIdnd nrn rondocunr oI InnfonnIonfo doI ro-
LIonn. Io cunI, dosdo Iuogo, so uodo hncor rIvndnnonfo y
on vIn ndnInIsfrnfIvn,
5
y nun osfnndo on IIfIgIo, or Ins no-
gocIncIonos y ovonfunIos frnnsnccIonos.
19.1
Trnfnnos osfo fonn on oI fono 4.1., cnIfuIo VIII, unfo 1, nnrfndos
1.1., 1.2. y 1.3.
19.2
Conforno Io honos sugorIdo y oxIIcndo on nuosfro IILro ProIlenoe
Jel conIrol Je lo oJninieIroci6n pIlico en Anerico LoIino, CIvIfns, Mn-
drId, 1981, cnIfuIo II.
19.3
Vor IO! IIO, TIe Diecipline of Lou, op. ciI., . 85.
19.4
SoLro oI roI crIfIco doI doconfo on In nsIsfonnfIcIdnd doI dorocho
vIvIonfo, nos ronIfInos n nuosfrn Teorio generol Jel JerecIo oJninieIroIi-
to, InsfIfufo do IsfudIos do AdnInIsfrncIon IocnI, MndrId, 1984, s. XIV y
XV doI roIogo; DerecIoe Iunonoe, 3 odIcIon, I..A., 1998, cnIfuIo I, n-
noro 3.3.
19.5
1nfro, f. 4, cnIfuIo III, n" 1?.
T!ATAO I I I!ICHO AMIIST!ATIVO I - 52
oLo nsI nrondorso n doscuLrIr cono so nnnIIznn Ios ho-
chos sogn oI nononfo hIsforIco on quo oI cnso so Innfon,
cono so consfruyo un rnzonnnIonfo ndocundo n Ios fIonos
y sus vnIoros socInIos, cono so ofocfn un dIscurso hIIvnnn-
do y IogIco, cono so roono unn soIucIon convInconfo y rn-
zonnLIo, cono so nrgunonfnn Ios ros y Ios confrns do Ins
dIvorsns nIfornnfIvns quo cndn cnso uodo rosonfnr, fodo
oIIo no on un suuosfo vncIo nfonornI y nosncInI, sIno nI
confrnrIo ornnnonfononfo LIon confrndo on oI fIono y on
oI osncIo ronI, sIn oorfunIsno oIIfIco y con osIrIfu do
jusfIcIn. Todo oIIo, cInro osf, os nucho ns fcII docIrIo quo
hncorIo on un cnso concrofo.
20. Uno o,uJo neIoJol6gico
In cunIquIor cnso do dorocho oxIsfon unn sorIo do cuos-
fIonos jurIdIcns quo doLon sor dIIucIdndns or quIon hn do
rosoIvorIo. Muchns do oIIns oI nLogndo onfronndo no nocosI-
fn n vocos nI sIquIorn InnforsoIns, or cunnfo Ins orcILo
nufonfIcnnonfo y on un Insfnnfo. II nLogndo no fnnIIInrI-
zndo con In nnforIn, o oI osfudInnfo do dorocho, uodo on
cnnLIo onconfrnr fnI voz nIgunn ufIIIdnd on nnnIIznr fnIos
nsocfos.
1
o fodos nodos, doLo fonorso rosonfo quo unn fnI guIn
nofodoIogIcn doLo sor ndnfndn rogrosIvnnonfo or oI os-
fudInnfo on In nodIdn quo vn ndquIrIondo dosfrozn on In soIu-
cIon do Ios nsos InIcInIos quo oIIn roono. In oI conIonzo doI
curso sus oxorIoncIns doLorn dosnrroIInr Ins rInorns ofnns
do In guIn, y n nrfIr doI sogundo nos doLor on cnnLIo Irso
conconfrnndo on nquoIIns quo son fInnInonfo Ins confrnIos n-
rn rosoIvor quo hIofosIs fornuIn nrn oI cnso.
20.1
Inrn un nnyor dosnrroIIo, nuosfro IILro 1l neIoJo en JerecIo, op.
ciI.
II MITOO I I!ICHO I - 53
In osfn sogundn y IfInn ofnn, Iuogo do hnLor ndocundn-
nonfo nnnIIzndo Io nfInonfo n In vnIIdoz doI ncfo,
2
fundnnon-
fnInonfo n su rnzonnLIIIdnd fronfo n Ios hochos doI cnso, doro-
chos quo nfocfn, ofc., Io ns Inorfnnfo on oI nnIIsIs jurIdIco
os dofornInnr Ins ocIonos osILIos y Iuogo oIogIr unn.
21. Loe opcionee o coneiJeror
Ins rIncInIos ocIonos n consIdornr uodon ngrunrso
onfro Ins sIguIonfos rogunfns quo uno doLo fornuInrso fron-
fo nI cnso:
o) cuIos son fodns o nI nonos Ins rIncInIos vIns nIfor-
nnfIvns rnzonnLIos, dosdo Iuogo, no dIsnrnfndns
1
do
conorfnnIonfo jurIdIco
2
o nnforInI, IncIuso do nccIonos u
onIsIonos (o son, no doLo oIvIdnrso In osILIIIdnd do ronIIznr
conorfnnIonfos quo ornIfnn nojornr oI oncundro do Ios
hochos quo so nnnIIznn, donfro doI dorocho);
I) y cuIos son fodos Ios nsocfos osIfIvos y nognfIvos do
cndn unn do oIIns.
Icho on ofrns nInLrns, quo fundnnonfos o rnzonos on
ro y on confrn do cndn unn do oIIns, y conjugndos do quo
nnnorn, vnn IIovnndo nI nLogndo n roforIr o no, rnzonnLIo
y fundndnnonfo, nIgunn o nIgunns do fnIos vIns:
o) onIsIon,
3
20.2
Vor fono 3, cnIfuIos VIII, IX, X, XI. XII y XIII.
21.1
Iuos os osfn rocIsnnonfo unn do Ins nfIfudos Infogrndorns o gIoLn-
IIzndorns doI ncfo do croncIon on oI coroLro hunnno, quo Io dIforoncIn do In
conufndorn ns sofIsfIcndn.
21.2
Ior Io quo hnco n Ios rocursos on sodo ndnInIsfrnfIvn y nI nnnro
or norn on sodo judIcInI, nos ronIfInos nI fono 4, dondo oxIIcnnos Inrgn-
nonfo osfos nocnnIsnos.
21.3
Hny sIfuncIonos, sIn dudn, on quo In soIucIon os no hncor nndn; o no
hncor nndn quo Inorfo unn vIn jurIdIcn do nccIon, rocurso, ofc., sIno un
noro conornnIonfo quo uodo sor nnforInI o hnsfn InfoIocfunI o IncIuso
InfrosocfIvo.
T!ATAO I I I!ICHO AMIIST!ATIVO I - 54
I) nogocIncIon,
4
gosfIon, loII,, conorfnnIonfo nnforInI,
ofc.,
5
c) rocurso, rocInno o donuncIn ndnInIsfrnfIvn,
6
J) nccIon judIcInI, fonIondo cuIdndo do InfroducIr oI cnso
fodornI do nnnorn sufIcIonfo y ndocundn on In rInorn o-
orfunIdnd rocosnI, y nnnfonorIo on fornn oxrosn y cInrn
on cndn unn do Ins sucosIvns InsfnncIns, cono nsI fnnLIon
InfroducIr on su cnso In vIoIncIon n dorochos surnnncIonn-
Ios, n fIn do ocurrIr on In oorfunIdnd rocosnI orfInonfo
or nnfo Ios orgnnIsnos y frILunnIos do cnrcfor InfornncIo-
nnI.
!nn voz rosuoIfo oI fIo do conorfnnIonfo quo so consI-
dorn roforILIo y no frnfndoso doI cnso do un hocho u onI-
sIon n ronIIznr, cnLo dosdo Iuogo dosnrroIInrIo n frnvos do In
reJocci6n doI ncfo jurIdIco (rocurso, rocInno, donuncIn, nc-
cIon judIcInI, ofc.) quo on su cnso so consIdorn roforILIo, soIoc-
cIonnndo
?
y grndunndo
8
Ios nrgunonfos quo vn n ufIIIznr, sIn
21.4
Vor or ojonIo IWA!S y WHITI, ProIlene, IeoJinge onJ MoIe-
riole on IIe Lou,er oe o AegoIioIor, Wosf IuLIIshIng Connny, Sf. InuI,
19??; WIIIIAMS, Legol AegoIioIione onJ SeIIlenenI, nIsnn odIforInI, 1983.
21.5
Isfns nIfornnfIvns no doLo dojnr do consIdornrIns oI nLogndo quo
rocILo oI cnso on consuIfn, y do confInunrIns ovnIunndo n frnvos doI fIono.
A vocos, sor In roIn ndnInIsfrncIon quo Io sugorIr nI ndnInIsfrndo unn
vIn do conorfnnIonfo nnforInI quo, nodIfIcnndo In sIfuncIon do hocho,
ornIfn oncnrnr In rosoIucIon do In cuosfIon.
21.6
Inrn sus dIforoncIns vor on oI fono 4 oI cnIfuIo III, unfo 2".
21.?
oLon nrguIrso Ins cuosfIonos confrnIos. AnIInr on !OMIA!I!, op.
ciI., . 329 y on In nofn sIguIonfo. Io nIsno vnIo dosdo Iuogo nrn In rodnc-
cIon do docIsIonos ndnInIsfrnfIvns o sonfoncIns judIcInIos, on quo oI quo
doLo docIdIr con frocuoncIn onIfo consIgnnr In fofnIIdnd do sus fundnnon-
fos.
21.8
Sogn oI snLIo consojo do MO!IIIO, doLo ovIfnrso ngofnr fodos Ios
osILIos nrgunonfos juriJicoe doI fonn, so onn do dIfIcuIfnrIo In fnron
docIsorIn n In nuforIdnd ndnInIsfrnfIvn o judIcInI: no doLo hncorsoIo dIfIcII
In fnron do onconfrnr fundnnonfos nuetoe quo no sonn roofIcIon do Ios doI
ofIcIonnnfo, on cnso do onconfrnrIo rnzon. os ronIfInos nuovnnonfo n
1l neIoJo en JerecIo.
II MITOO I I!ICHO I - 55
oxcIuIr dosdo Iuogo Ios hochos y nrgunonfos ndvorsos.
9
In ndo-
cundn y sufIcIonfo fundnnonfncIon, soLro fodo do hocho, os dosdo
Iuogo fnn IndIsonsnLIo cono fnnLIon Io os In nocosnrIn fundn-
nonfncIon sufIcIonfo on dorocho.
SI so oIIgo oI cnnIno do sugorIr vIns do onIsIon, gosfIon,
nogocIncIon
10
o conorfnnIonfo quo no suonon In Inforo-
sIcIon do ronodIos IognIos, onfoncos doLo nsnrso n In oxII-
cncIon doI conorfnnIonfo nnforInI, nogocIncIon u onIsIon
quo so roconIondn.
In oI cnso do unn nuforIdnd ndnInIsfrnfIvn o judIcInI quo
doLo docIdIr unn cuosfIon, Ios nsos son osoncInInonfo Ios
nIsnos; doLo fnnLIon ovnIunr Ios hochos, ondornr In rnzo-
nnLIIIdnd, soosnr Ins vIns nIfornnfIvns do soIucIon, oIogIr
nIgunn, oscrILIrIn, fundnrIn sufIcIonfo, ndocundn y convIn-
confononfo nrn no IncurrIr on un ncfo nrLIfrnrIo or fnIfn
do sufIcIonfo nofIvncIon o susfonfo fcfIco. IncIuso oI fIon-
o uodo n vocos nnnojnrIo, y do hocho Io nnnojn.
11
In Io quo so rofIoro n In oIoccIon do unn soIucIon cronfIvn
doI cnso y In rodnccIon doI oscrIfo, nos ronIfInos n Io ox-
uosfo on 1l neIoJo en JerecIo.
12
In fodo cnso In rInorn
rogIn os cInrn: enpecor n oscrILIr, nunquo son oI roInfo doI
cnso y In doscrIcIon do sus hochos o frnnscrIcIon do sus
nornns; oco n oco Ironos consfruyondo y uIIondo In nr-
gunonfncIon y In rosoIucIon fInnIos. Is In nIIcncIon doI nfo-
rIsno chIno do quo un cnnIno do dIoz nII nIIIns so InIcIn
con oI rInor nso.
21.9
!OMIA!I!, op. ciI., . 329. In nnforIn ndnInIsfrnfIvn Ios Iofrndos
suoIon n vocos fnIInr or no coIocnrso nonfnInonfo on In sIfuncIon doI fun-
cIonnrIo LIIco, y no odor onfoncos rovor, roLnr y nrgunonfnr confor-
no n Ios rnzonnnIonfos quo osfo Iuogo nIIcnr on In docIsIon.
21.10
Vor or ojonIo IWA!S y WHITI, ProIlene, IeoJinge onJ MoIe-
riole on IIe Lou,er oe o AegoIioIor, op. ciI.; WIIIIAMS, Legol AegoIioIione
onJ SeIIlenenIe, op. ciI.
21.11
os ronIfInos n ProIlenoe Jel conIrol Je lo oJninieIroci6n pIli-
co en Anerico LoIino, CIvIfns, MndrId, 1981, s. 55 n 58.
21.12
Op. ciI., cnIfuIos VII n XII, s. 99 n 19?.
l.l
Comnrnr oI mngnfIco DerecIo AJninicIroIiio Mexicono uo AVA
IC!I1I, A!IOSO, I.C.I., MoxIco, .I., l995, s. 49 n 56; IIVI!1I,
II!ICIAO, Dicegno JellAnninicIro:ione !Ioliono. Linee pociIiie e
procpeIIiie, CIAM, Inuun, l996, s. 6 n 4l, ConcIusIonos uoI nsnuo;
s. 43 y ss., !ns bnsos ncfunIos, y s. 459 n 492, InfrouuccIon nI fufuro.
l.2
SonnIn IOIHIIMI! como uouon onconfrnrso normns roIns uo uo-
rocho numInIsfrnfIvo yn on oI mIsmo uorocho romnno: IOIHIIMI!, ICA!,
Teorio Jel JerecIo, MoxIco, l964, s. 260 y ss.; vor fnmbIon I!!ISI, A.,
Monuole Ji JiriIIo puIIlico ronono, 2 ou., !1I1, 1urn, l9?5.; SI!!ICY,
., DroiI puIlic eI oJninicIroIif ronoin, 2 voIs., ou. Aug. urnnu, Inrs,
l862.
CopiIulo !!
P/$/0D, PRE$EhTE Y FuTuRD 0EL
0ERE0lD /0Vlhl$TR/TlvD
1. 1nIroJucci6n
II fonn do Ins roIncIonos doI dorocho ndnInIsfrnfIvo con
ofrns rnnns jurIdIcns o no jurIdIcns doI conocInIonfo uodo
nrocor ncunuIncIon oncIcIoodIcn do InfornncIon nsIsfonfIcn,
oro su oLjofo os oncundrnr y uLIcnr n osfn rnnn doI conocI-
nIonfo on connrncIon n ofrns con Ins cunIos oxIsfon roLIo-
nns concrofos do InorfnncIn rcfIcn, no sIonro orcofI-
LIos o priori.
CnLo noncIonnr nI dorocho cIvII, or su confrnsfo; nI doro-
cho consfIfucIonnI, or In InfInn doondoncIn doI dorocho nd-
nInIsfrnfIvo n Ios rocofos consfIfucIonnIos; nI dorocho do Ios
rocursos nnfurnIos orquo oI dorocho n un nodIo nnLIonfo snno
fornn hoy nrfo do Ios dorochos IndIvIdunIos (nrf. 41 do In Cons-
fIfucIon nncIonnI); n dIsfInfns rnnns no jurIdIcns doI conocI-
nIonfo, orquo oI nLogndo nocosIfn oI norfo do ofrns cIoncIns
nrn orcILIr ndocundnnonfo oI oLjofo nnforInI soLro oI cunI
rocno oI nnIIsIs jurIdIco, sIn cuyn orcocIon fodo Io quo cons-
fruyn cnrocor do susfonfo fcfIco sufIcIonfo y ndocundo.
1.1
AnIInr y connrnr: CASSAOI, DerecIo oJniniIroIito, f. I, 5 od.,
ALoIodo-Iorrof, Iuonos AIros, 1996, s. 181 y ss; !OMI, DerecIo oJni-
nieIroIito, 5 od., IdIcIonos CIudnd ArgonfInn, Iuonos AIros, 1996, s.
166 y ss.
IA!TI OII!AI VIII - 2
2. Ielocionee con el JerecIo citil
Ins roIncIonos doI dorocho ndnInIsfrnfIvo con oI dorocho
rIvndo on gonornI, y con oI dorocho cIvII on nrfIcuInr, son do
fros fIos:
IxIsfon cIorfos rIncIIos gonornIos do In cIoncIn doI doro-
cho, concofos do IogIcn jurIdIcn, ofc., quo osfn on oI dorocho
cIvII y fnnLIon on oI dorocho ndnInIsfrnfIvo; no so frnfn do
quo oI sogundo Ios hnyn fonndo doI rInoro, sIno do quo osfo
fuo uno do Ios rInoros on ufIIIznrIos (nsI, Ios oIononfos oson-
cInIos do Ios hochos y ncfos jurIdIcos, Ios confrnfos, In roson-
snLIIIdnd, oI rIncIIo do Luonn fo y In docfrInn do Ios ncfos
roIos, oI nLuso doI dorocho, In IosIon, ofcoforn).
Hny dIsosIcIonos do dorocho ndnInIsfrnfIvo quo osfn on oI
CodIgo CIvII (LIonos doI donInIo LIIco, oxroIncIon, nrron-
dnnIonfo do LIonos LIIcos; In rogInnonfncIon doI uso y goco
do Ios LIonos doI donInIo LIIco, Ins IInIfncIonos Inuosfns n
In roIodnd on oI Inforos LIIco, ofcoforn); no son do dorocho
cIvII y n Io suno odrIn docIrso quo so oncuonfrnn dosuLIcndns.
In cunnfo n Ins rogIns roInnonfo do dorocho rIvndo, su
nIIcncIon on oI cnno doI dorocho ndnInIsfrnfIvo orn nuy fro-
cuonfo on Ios orIgonos do osfo, oro hn Ido docrocIondo nuInfI-
nnnonfo n nodIdn quo ndquIrIo ns nufononIn.
1
Ior Io gonornI cunndo oI dorocho ndnInIsfrnfIvo fonn rIn-
cIIos doI dorocho conn no Ios nnnfIono con sus cnrncforos
InIcInIos, y or oIIo nnrocon son dofornndos (rosonsnLIIIdnd
IndIrocfn doI Isfndo, dorochos ronIos), son uLIIcIzndos (oLII-
gncIonos, oxfIncIon do Ins oLIIgncIonos, ncfos jurIdIcos do In
ndnInIsfrncIon, confrnfos ndnInIsfrnfIvos, ofc.), do fornn fnI
quo yn no os osILIo IdonfIfIcnrIos osIfIvnnonfo cono rIncI-
Ios doI dorocho cIvII.
2.1
Connrnr ZAOIII, op. ciI., s. 32 y ss.
!IIACIOIS VIII - 3
In nfIrnncIon frocuonfo do quo oI dorocho cIvII so nIIcn on
suLsIdIo doI dorocho ndnInIsfrnfIvo
2
no os doI fodo oxncfn hoy
on dIn, uos gonornInonfo In nIIcncIon do Ins nornns doI do-
rocho cIvII no so ronIIzn on dorocho ndnInIsfrnfIvo rosofnndo
su urozn orIgInnI; or oI confrnrIo, so Ins inIegro con Ios rIn-
cIIos y nornns doI dorocho ndnInIsfrnfIvo, confornnJoee y
renoJelnJoee on consocuoncIn n osfo. II nLogndo no osocIn-
IIzndo quo on un cnso concrofo quIorn rocurrIr suIoforInnon-
fo nI CodIgo CIvII, doLor rocodor on consocuoncIn con suno
cuIdndo, uos In docfrInn, In jurIsrudoncIn o IncIuso In roIn
rcfIcn ndnInIsfrnfIvn uodon hnLorIo dndo un sosgo dIsfInfo
n In cuosfIon rocIsnnonfo on oso cnso concrofo, no ofocfunndo
unn nIIcncIon IIsn y IInnn doI CodIgo CIvII.
3
3. 1toluci6n , eeIoJo ocIuol Je lo oplicoci6n Jel JerecIo
citil o lo oJninieIroci6n pIlico
IIIo so ndvIorfo nuy LIon cunndo so consIdorn In ovoIucIon
quo hn sufrIdo In nIIcncIon doI dorocho cIvII cono fnI n In nd-
nInIsfrncIon LIIcn. TrndIcIonnInonfo, on ofocfo, hnn oxIsfI-
do grnndos cnnos do ncfIvIdnd do In ndnInIsfrncIon quo so-
gn In docfrInn cIsIcn osfuvIoron sonofIdos exclueitonenIe
nI dorocho cIvII, sIn InjoroncIn nIgunn doI dorocho ndnInIsfrn-
fIvo, cronndo nsI unn suuosfn dIcofonIn onfro nnLos cnnos
do ncfIvIdnd. Is nsI cono In docfrInn frndIcIonnI y Ios quo In
sIguon n vocos hoy on dIn, onuncInron cInsIfIcncIonos fundndns
on nIogndns dIforoncIns do dorocho osIfIvo, or ojonIo Ins
sIguIonfos.
2.2
Con. IIIISA, op. ciI., 6" odIcIon, f. I, . 159; MA!IIHOII, op. ciI., f.
I, . 1?1.
2.3
SI LIon In jurIsrudoncIn suoIo hncor nIIcncIon suIoforIn doI
CodIgo CIvII, yn In Corfo Suronn hn ncInrndo quo oxIsfIondo unn Ioy do
dorocho ndnInIsfrnfIvo, oI CodIgo CIvII ... soIo os nIIcnLIo on cunnfo
son connfILIo con Ios rIncIIos do nquoIIn (Iolloe, f. 182, s. 502, 54?,
Beeono, 1938). Vor fnnLIon nuosfro IILro Deepuee Je lo reforno Jel
1eIoJo, Iuonos AIros, 1996, cnIfuIo X.
IA!TI OII!AI VIII - 4
Quo oxIsfo unn doLIo orsonnIIdnd doI Isfndo: oI Isfndo cono
orsonn do dorocho LIIco (o cono odor LIIco, o soLornno,
ofc.), y oI Isfndo cono orsonn do dorocho rIvndo; quo oxIsfon
dos fIos do ncfos do In ndnInIsfrncIon: Ios ncfos ndnInIsfrnfI-
vos, y Ios ncfos do dorocho rIvndo do In ndnInIsfrncIon.
1
Is-
fns dos concocIonos osfn hoy on dIn rcfIcnnonfo nLnndo-
nndns, oro oxIsfon fodnvIn nIgunos rosfos do In orIonfncIon
cIsIcn.
Tononos nsI fnnLIon In suuosfn dIsfIncIon onfro dos fIos
do confrnfos quo coIoLrn In ndnInIsfrncIon: confrnfos ndnInIs-
frnfIvos y cIvIIos; In dIsfIncIon onfro dos fIos do donInIo o
roIodnd quo fondrIn oI Isfndo: LIIco y rIvndo.
Ior nuosfrn nrfo sonnInronos on su nononfo In roInfIvIdnd
do osfns dos IfInns dIsfIncIonos, oro uodo yn ndvorfIrso In
sInIIIfud quo rosonfnn con Ins nnforIoros cInsIfIcncIonos.
SI so hnLIn do unn orsonnIIdnd do dorocho rIvndo, y do
ncfos do dorocho rIvndo do In ndnInIsfrncIon, os cohoronfo
dIsfInguIr Iuogo Ios confrnfos do dorocho rIvndo do In ndnI-
nIsfrncIon y su donInIo rIvndo.
SI, on cnnLIo, so nIogn unn suuosfn doLIo orsonnIIdnd, y
so ncInrn quo Ios ncfos do In ndnInIsfrncIon nuncn son do doro-
cho rIvndo, nnI uodo Iuogo sosfonorso quo oxIsfn un confrn-
fo o un donInIo osfnfnI quo son osfrIcfnnonfo rIvndo.
Iuodo rocordnrso nquI quo In orsonnIIdnd jurIdIcn doI Isfn-
do os sIonro unn soIn, y quo osfn os rodonInnnfononfo do
dorocho LIIco, or Io quo so doLo cnIIfIcnrIn nocosnrInnonfo
cono fnI;
2
quo Ios ncfos quo onnnnn do Ios orgnnos ndnInIs-
frnfIvos osfn cnsI sIonro rogIdos on cunnfo n su conofon-
3.1
SoLro osfns dos dIforoncIncIonos uodon vorso, onfro Ios IILros
ns vIojos, MAYI!, op. ciI., f. I, s. 184 y ss., y onfro ofros ns rocIonfos,
IIIISA, op. ciI., f. II, 6" odIcIon, . 2?.
3.2
VIIIIOAS IASAVIIIASO, op. ciI., f. II, s. 161 y ss.; MA!IIHOII, op. ciI.,
. 365; IIZ, op. ciI., f. I, . 28?; !OMI, 1neIiIucionee Je JerecIo oJninie-
IroIito, op. ciI., s. 5? y ss. In IgunI sonfIdo, DicInenee Je lo Procuro-
ci6n Jel Teeoro Je lo Aoci6n, f. 84, s. 133 y ss.
!IIACIOIS VIII - 5
cIn, voIunfnd y fornn, or oI dorocho ndnInIsfrnfIvo, y quo
soIo oxcocIonnInonfo uodon osfnr on nrfo rogIdos, on su
oLjofo y nndn ns, or oI dorocho rIvndo, or Io quo In rodo-
nInnncIn nofn doI dorocho LIIco oLIIgn n cnIIfIcnrIos sIonro
cono ncfos do dorocho LIIco, osfo os, ncfos ndnInIsfrnfIvos.
3
A su voz, or Io quo so rofIoro n Ios suuosfos confrnfos cIvI-
Ios do In ndnInIsfrncIon, os oLvIo quo fnnLIon fodo Io roforonfo
n In conofoncIn do Ios orgnnos quo Ios coIoLrnn, nI proceJi-
nienIo do coIoLrncIon, n Ins fornoe do concorfncIon, ofc., so
rIgo or oI dorocho LIIco; n nndIo so Io ocurrIrIn fundnnon-
fnr In conpeIencio do un orgnno osfnfnI nrn coIoLrnr oso con-
frnfo, on In rogIn do In copociJoJ doI CodIgo CIvII; nI nfIrnnr
quo nunquo In Ioy oxIjn In liciIoci6n pIlico, uodn roscIndIr-
so do oIIn orquo no fIguro on oI CodIgo CIvII, nI quo sI do ncuor-
do con oI dorocho ndnInIsfrnfIvo os sufIcIonfo fIfuIo frnsInfIvo
doI donInIo do unn fIorrn fIscnI n nnnos rIvndns un docrofo
doI Iodor IjocufIvo, son nocosnrIo do fodos nodos oscrIfurn
LIIcn,
4
ofcoforn.
In concIusIon os In nIsnn quo rosocfo n Ios suuosfos nc-
fos cIvIIos do In ndnInIsfrncIon: soIo odrn rogIrso or oI do-
rocho cIvII on Io quo so rofIoro nI oLjofo doI ncfo, oro oIIo no
quIfn quo Io donInnnfo sIgn sIondo oI dorocho LIIco, con Io
cunI no uodo cnIIfIcnrso nI confrnfo on su fofnIIdnd cono un
ncfo o confrnfo doI dorocho cIvII. Y or Io dons, IncIuso In
nIIcncIon doI dorocho cIvII on oI oLjofo nIsno doI ncfo os su-
nnnonfo IInIfndn y oco frocuonfo.
Ior IfIno, In dIsfIncIon onfro donInIo LIIco y donInIo
rIvndo doI Isfndo fIono nIgn Lnsnnonfo nornnfIvo on oI Co-
3.3
Io honos dosnrroIIndo on oI fono 3 do osfn oLrn, 1l ocIo oJninie-
IroIito, op. ciI., cn. II, nnoros 10 n 15; on IgunI sonfIdo IIZ, op. ciI., f.
II, . 210; DicInenee Je lo Procuroci6n Jel Teeoro Je lo Aoci6n, f. 92,
s. ?4 y ss.
3.4
In Ioy 4.16? dIco quo oI docrofo doI Iodor IjocufIvo or oI cunI so
vondo unn fIorrn LIIcn fIono fuorzn do oscrIfurn LIIcn (nrf. 3") n
osnr do quo InfrInsocnnonfo no Io son.
IA!TI OII!AI VIII - 6
dIgo CIvII,
5
oro so Io hn dndo on In ncfunIIdnd unn Inforrofn-
cIon nuy nnIIn nI concofo do donInIo LIIco, quo nLnrcn
fodos Ios LIonos osfnfnIos InnuoLIos, nuoLIos, u oLjofos Incor-
ornIos, y fnnfo quo osfon nfocfndos nI uso dIrocfo cono IndI-
rocfo do In conunIdnd (or ojonIo, n frnvos do Ios sorvIcIos
LIIcos), con Io quo son oxcocIon Ios cnsos on quo so uodo
sonnInr un LIon doI donInIo rIvndo doI Isfndo.
4. Lo Ironefornoci6n Jel JerecIo oJninieIroIito
Isn ovoIucIon hncIn oI dorocho LIIco os osIfIvn o nognfI-
vn SorIn nognfIvn sI oI dorocho ndnInIsfrnfIvo, nI nvnnznr
soLro cnnos nnfIgunnonfo sonofIdos nI dorocho cIvII, Io hI-
cIorn con unn nIIcncIon rIgIdn do sus rIncIIos cIsIcos; oro
oIIo no ocurro oxncfnnonfo nsI, sIno quo In fondoncIn confon-
ornon rorosonfn unn suorfo do frnnsnccIon onfro oI dorocho
ndnInIsfrnfIvo y oI dorocho rIvndo.
In ofocfo, on In dIsfIncIon do osfos dos dorochos n fInos doI
sIgIo nsndo, so consIdornLn fIIco doI dorocho ndnInIsfrnfIvo
In suronncIn quo so oforgnLn n In ndnInIsfrncIon, y unn sorIo
do rIvIIogIos y rorrognfIvns osocInIos quo so Io roconocInn
IncIuso sIn quo unn Ioy Io dIsusIorn oxrosnnonfo, cunndo
ncfunLn on oI cnno doI dorocho ndnInIsfrnfIvo.
1
Ior oI con-
frnrIo, cunndo ncfunLn on oI cnno doI dorocho rIvndo, In nd-
nInIsfrncIon osfnLn on unn roIncIon do coordInncIon, do IgunI-
dnd con Ios IndIvIduos, y no fonIn rIvIIogIos y rorrognfIvns.
So docIn nsI onfoncos, on Ios vIojos IILros, quo cunndo In
ndnInIsfrncIon ncfunLn cono odor LIIco no orn rosonsn-
LIo or Ios dnnos quo cnusnrn; no nocosIfnLn do un fundnnonfo
IognI oxroso nrn odor Inonor unn snncIon n Ios nrfIcuIn-
3.5
Yn quo oI nrfIcuIo 2340 onunorn Io quo dononInn LIonos LIIcos
doI Isfndo y oI 2342 Io quo IInnn LIonos rIvndos doI Isfndo. !nn dIfo-
roncIn susfnncInI onfro fnI dIforoncIncIon y Ins nnforIoros os quo osfn os
In nIcn quo fIono cInro susfonfo nornnfIvo.
4.1
AnIInr on O!TIZ, I!A!O, Loe pritilegioe Je lo oJninieIroci6n
pIlico, Snn Joso, Cosfn !Icn, 19?4.
!IIACIOIS VIII - ?
ros; no osfnLn sujofn n confroI judIcInI; no osfnLn Ionnnonfo
IIgndn or Ios confrnfos quo coIoLrnLn; odIn ojocufnr or sI
nIsnn y or In conccIon sus roIos ncfos, ofcoforn. ndn do
oIIo ocurrIn, on cnnLIo, cunndo ncfunLn cono orsonn jurIdI-
cn rIvndn.
Modornnnonfo Ios oxfronos so unon: In ndnInIsfrncIon nc-
fn sIonro cono orsonn do dorocho LIIco, oro sIn confnr
con Ins suronncIns y rIvIIogIos quo nnfIgunnonfo so Io roco-
nocInn sIn hosIfncIon; oI Isfndo os rosonsnLIo sI conofo un
dnno, nun ncfunndo cono orsonn do dorocho LIIco quo os;
nocosIfn do un fundnnonfo IognI oxroso nrn Inonor snncIo-
nos; osf sujofo on fodos Ios cnsos nI confroI judIcInI; osf fnn-
LIon oLIIgndo or Ios confrnfos quo coIoLrn, ofcoforn. Ior oIIo,
sI LIon oI dorocho ndnInIsfrnfIvo gnnn on oxfonsIon, gnnn fnn-
LIon cunIIfnfIvnnonfo nI frnnsfornnrso on un dorocho ns jusfo
y rnzonnLIo, nonos nrLIfrnrIo y nuforIfnrIo;
2
do oso nodo In
dIsfnncIn con oI dorocho rIvndo, on cIorfo nodo, so hn ncorfn-
do.
SIn onLnrgo, os do ndvorfIr quo osfos nuovos rnsgos doI do-
rocho ndnInIsfrnfIvo confonornoo no so hnIInn fodnvIn sufI-
cIonfononfo nsonfndos, nI fnnoco connrfIdos or fodos Ios
nuforos, or Io cunI so oncuonfrnn fodnvIn on docfrInn y jurIs-
rudoncIn nIgunns nIIcncIonos IndoLIdnnonfo nuforIfnrIns do
rIncIIos suorndos: focn n Ios jurIsfns do hoy y doI nnnnnn
osfnr nfonfos n fIn do corrogIr on cndn cnso Ins dosvIncIonos
nn oxIsfonfos.
4.2
Vor soLro oI unfo OA!CA I ITI!!A, I!A!O, Lo lucIo conIro loe
innuniJoJee Jel poJer en el JerecIo oJninieIroIito (poJeree Jiecre-
cionolee, poJeree Je goIierno, poJeree nornoIitoe), CIvIfns, MndrId,
19?9; OA!!IO IAIIA, II!AO, Loe Ironefornocionee Jel reginen oJni-
nieIroIito, 2" od., MndrId, 1962.
IA!TI OII!AI VIII - 8
5.1
IIIISA, ConpenJio Je JerecIo oJninieIroIito, op. ciI., . ?. IncIuso
hny nuforos quo IdonfIfIcnn nnLns dIscIIInns on un orocho doI Isfn-
do, cono rocuordn AIISSI, Principi Ji JiriIIo onninieIroIito, f. I, MIIn,
19?1.
5.2
VO STII, IO!IZ, Lo Scienco Jello puIIlico onninieIrocione,
TurIn, 189?, . 3; IIIISA, op. loc. ciI., OIISI, I!II!ICH, Allgeneinee Veruol-
IungerecII, 3" od., TuLIngon, 1952, . 1.
5.3
o nroco quo uodn hnLInrso do unn orsonnIIdnd jurIdIcn do In
ndnInIsfrncIon cono fnI; con fodo, vor OA!CA I ITI!!A, I!A!O, Vereo
un conceIIo Ji JiriIIo onninieIroIito cono JiriIIo eIoIuIorio, on !IvIsfn
TrInosfrnIo dI IrIffo IuLLIIco, nno 1960, ros. 2/3, s. 323 y ss.
5. Ielocionee con el JerecIo coneIiIucionol
o fodns Ins rnnns doI dorocho LIIco, nIngunn osf ns
osfrochnnonfo IIgndn nI dorocho ndnInIsfrnfIvo quo oI dorocho
consfIfucIonnI; cndn cnIfuIo do dorocho ndnInIsfrnfIvo, so hn
dIcho, osf oncnLozndo or unn InfroduccIon do dorocho consfI-
fucIonnI. Ingn dorocho osf ns suLordInndo y confornndo
n Ins dIrocfIvns oIIfIcns doI Isfndo quo oI dorocho ndnInIsfrn-
fIvo, y or oIIo, oI dorocho ndnInIsfrnfIvo fIono oI cnrcfor o
In fIsononIn doI dorocho consfIfucIonnI do cndn Isfndo.
1
In
ofocfo, In ConsfIfucIon cron In sonrncIon do odoros (o no) y
osfnLIoco Ios IInIfos doI odor osfnfnI on Ios dorochos IndIvI-
dunIos: donfro do osos IInonnIonfos hnLr do dosonvoIvorso oI
dorocho ndnInIsfrnfIvo.
ConsfIfucIon y ndnInIsfrncIon so InfIuyon rocIrocnnonfo;
oro nIonfrns quo In InfIuoncIn do In rInorn soLro In sogundn
os do sIsfonn, In do In ndnInIsfrncIon soLro oIIn os do ofIcncIn.
2
In ConsfIfucIon os unn osfrucfurn, os oI ordonnnIonfo fundn-
nonfnI doI Isfndo; In ndnInIsfrncIon os un orgnno
3
jurIdIco do
oso Isfndo, y In funcIon ndnInIsfrnfIvn os unn ncfIvIdnd quo
so ronIIzn donfro doI nnrco y Ins dIrocfIvns LsIcns fIjndns or
nquoIIn osfrucfurn. In In ConsfIfucIon rodonInn Io osffIco,
on In funcIon ndnInIsfrnfIvn Io dInnIco; on In rInorn hny
!IIACIOIS VIII - 9
osfrucfurncIon y osfnLIocInIonfo do IInIfos, on In sogundn hny
oxrosIon do ncfIvIdnd concrofn y choquo confrn Ios IInIfos
rofIjndos.
AI IgunI quo on oI cnso doI dorocho cIvII, hny quo dIsfInguIr
fros fIos do roIncIonos onfro nnLns cIoncIns:
Hny rIncIIos gonornIos do dorocho quo sI LIon so hnIInn
ns fuorfononfo rofogIdos or onconfrnrso on In ConsfIfu-
cIon, no son oxcIusIvos doI dorocho consfIfucIonnI (Ios dorochos
hunnnos LsIcos, fnnfo Ios do In ConsfIfucIon cono Ios do Ios
frnfndos InfornncIonnIos; In fufoIn doI nodIo nnLIonfo).
Hny dIsosIcIonos do dorocho ndnInIsfrnfIvo quo osfn con-
fonIdns on In ConsfIfucIon (Ins roforonfos n In oxroIncIon, n
In InosIcIon, In rohILIcIon do quo In ndnInIsfrncIon ojorzn
funcIonos jurIsdIccIonnIos, oI rogInon cnrcoInrIo, In IILorfnd
do nnvogncIon do Ios rIos InforIoros, ofcoforn).
In cunnfo n Ins quo so consIdornn fIIcnnonfo do dorocho consfI-
fucIonnI (croncIon y orgnnIzncIon do Ios fros odoros; sus fncuIfndos;
dorochos IndIvIdunIos), su nIIcncIon on dorocho ndnInIsfrnfIvo os
nocosnrIn, InoIudILIo, y osfo nnroco cono unn roIongncIon do nquoI;
no uodo roscIndIr do osns nornns y so consusfnncIn con oIIns. In
osfo IfIno nsocfo, hny vnrIns cuosfIonos do onorno frnscondoncIn
nrn In orIonfncIon quo hn do nsunIr oI dorocho ndnInIsfrnfIvo: sI In
ConsfIfucIon hn osfnLIocIdo un Isfndo do orocho, Io quo so confosfn
nvorIgunndo sI In ConsfIfucIon consfIfuyo un ordon jurIdIco Iono y
nufonono, nI cunI osfo sonofIdo oI Isfndo on nLsoIufnnonfo fodns
sus nnnIfosfncIonos, do fornn quo no son quo oI Isfndo fongn unn
ConsfIfucIon, sIno quo osfo on unn ConsfIfucIon; sI Ios dorochos
IndIvIdunIos concodIdos or In ConsfIfucIon n Ios hnLIfnnfos son nu-
fonfIcos dorochos suLjofIvos fronfo nI Isfndo cono odor; sI In vIo-
IncIon doI fIn y In vnIorncIon o oI osIrIfu do unn nornn consfIfucIo-
nnI dn Iugnr n In InconsfIfucIonnIIdnd doI ncfo osfnfnI rosocfIvo.
4
5.4
SoLro osfos unfos nnIInr on eupro, cnIfuIo V, nnoros 2 n 5 y
cnIfuIo II, nnoros 5 n 14.
IA!TI OII!AI VIII - 10
6. Ielocionee con el neJio onIienIe , el JerecIo Je loe
recureoe noIurolee
1
II conjunfo do Ios rocursos nnfurnIos doI Isfndo, LsIcnnonfo
nguns, fIorrns y nInns, fIonon su nLIfo do roguIncIon dIsor-
so y nsIsfonfIco, onconfrndoso nrfo do oI donfro doI dorocho
consfIfucIonnI y ndnInIsfrnfIvo, nrfo donfro do ofrns rnnns
doI dorocho y nrfo nun donfro do dIvorsns rnnns no jurIdIcns.
o corrosondo n osfn oLrn oI dosnrroIIo do In roLIonfIcn
jurIdIco-ndnInIsfrnfIvn do Ios rocursos nnfurnIos, sIno soIn-
nonfo IndIcnr nIgunos do Ios fonns on quo oxIsfo unn Inor-
fnnfo conoxIdnd nofodoIogIcn onfro oI dorocho ndnInIsfrnfIvo
y ofrns rnnns doI dorocho. IxIsfo, or do ronfo, unn Insuo-
rnLIo nnLIvnIoncIn onfro oI concofo do recureoe noIurolee,
quo onconfrnnos Lnjo oI donInIo oro no In jurIsdIccIon ro-
vIncInI on oI nrfIcuIo 124 do In ConsfIfucIon (Corrosondo n
Ins rovIncIns oI donInIo orIgInnrIo do Ios rocursos nnfurnIos
oxIsfonfos on su forrIforIo), y oI do neJio onIienIe, quo oI
nrfIcuIo 41 consngrn cono un dorocho doI IndIvIduo n un nodIo
nLIonfo eono.
Ico nsI oI nrfIcuIo 41 quo Todos Ios hnLIfnnfos goznn doI
dorocho n un nnLIonfo eono, oquIIILrndo, nfo nrn oI dosnrro-
IIo hunnno y nrn quo Ins ncfIvIdndos roducfIvns snfIsfngnn
Ins nocosIdndos rosonfos sIn conronofor Ins do Ins gonorn-
cIonos fufurns; y fIonon oI doLor do preeertorlo. II dnno nn-
LIonfnI gonornr rIorIfnrInnonfo In oLIIgncIon do rocono-
nor, sogn Io osfnLIozcn In Ioy. Ins nuforIdndos rovoorn n In
rofoccIon do osfo dorocho, n In ufIIIzncIon rncIonnI do Ios re-
cureoe noIurolee, n In rosorvncIon doI nfrInonIo nnfurnI y
cuIfurnI y do In dIvorsIdnd LIoIogIcn, y n In InfornncIon y odu-
6.1
SoLro oI fonn do Ios rocursos nnfurnIos, on gonornI, vor IIO!ITTI,
I!A!O A., Teorio juriJico Je loe recureoe noIurolee, Iuonos AIros,
1965, y DerecIo Je loe recureoe noIurolee, Iuonos AIros, 19?1.
!IIACIOIS VIII - 11
cncIon nnLIonfnIos. Corrosondo n In ncIon dIcfnr Ins nor-
nns quo confongnn Ios rosuuosfos nInInos do rofoccIon, y
n Ins rovIncIns, Ins nocosnrIns nrn conIononfnrIns, sIn quo
nquoIIns nIforon Ins jurIsdIccIonos IocnIos. So rohILo oI Ingro-
so nI forrIforIo nncIonnI do rosIduos ncfunI o ofoncInInonfo
oIIgrosos, y do Ios rndIncfIvos.
CnLo nsI onsnr on suuosfos do rocursos nnfurnIos quo
doLnn sor ufIIIzndos rncIonnInonfo y on Ios quo no nocosnrIn-
nonfo oxIsfn confIIcfo con oI roquIsIfo do un nodIo nnLIonfo
snno (cnzn, oscn, ofc.); cnsos do rosorvncIon doI nodIo nn-
LIonfo quo cnrozcnn do roIncIon con In ufIIIzncIon do Ios rocur-
sos nnfurnIos (confnnInncIon IunInIcn o sonorn, ofc.); y fnn-
LIon, dosdo Iuogo, suuosfos on quo In oxIofncIon do Ios rocur-
sos nnfurnIos nfocfo oI dorocho n rosorvnr un nodIo nnLIonfo
snno (cIorfos fIos do oxIofncIon nInorn, ofocfos socundnrIos
do In oxIofncIon ofroIorn, ofc.).
6.1. Tierroe
Io nfInonfo n Ins fIorrns LIIcns y su ufIIIzncIon or oI
Isfndo on fornn dIrocfn o IndIrocfn os on nrfo osfudIndo or oI
dorocho ndnInIsfrnfIvo y on nrfo or oI dorocho ngrnrIo.
II dorocho ndnInIsfrnfIvo osfudIn o) fodo Io nfInonfo nI rogI-
non do Ios rocursos nnfurnIos doI nIs, son donfro do Ios IInnn-
dos nrquos nncIonnIos,
2
rosorvns nncIonnIos y nonunon-
fos nnfurnIos,
3
quo fIonon un rogInon roIo osocIfIco do
dorocho LIIco, son on fodo Io quo hnco nI dorocho n un nn-
6.2
Son nquoIIos n consorvnr on su osfndo rInIfIvo, rohILIondoso
fodn oxIofncIon ocononIcn: nhuoI HunI o Igunz (Ioy 12.103), InnIn,
Ios AIorcos, IorIfo Morono y Ios OIncInros, !Io IIIconnyo (docrofo-Ioy
1?.815), II !oy, TIorrn doI Iuogo (Ioy 15.554), Chnco (Ioy 14.366), InrIf
(Ioy 20.656), II InInnr (docrofos-Ioyos 16.802 y 19.689/?2).
6.3
!osorvn nfurnI Iornosn (docrofo-Ioy 1?.916), Monunonfo nfu-
rnI do Ios Iosquos IofrIfIcndos (docrofo ?.252/54, rnfIfIcndo or Ioyos
osforIoros). II nrfIcuIo 2 do In Ioy 24.192, I.O. 26-I-98, consIdorn In-
oquIvocnnonfo quo In rosorvn nnfurnI InnIn Infogrn oI donInIo LII-
co nncIonnI. Is In soIucIon corrocfn.
IA!TI OII!AI VIII - 12
LIonfo snno quo gnrnnfIzn In ConsfIfucIon;
4
I) osfudIn fnnLIon
Io nfInonfo n Ins fIorrns doI donInIo LIIco eIricIo eeneu (nr-
quo, Inzns, ofc. IILrndns nI uso LIIco dIrocfo o IndIrocfo); c)
cono fnnLIon Io nfInonfo n Ins IInnndns fIorrns fIscnIos, fIo-
rrns quo, orfonocIondo nI Isfndo, so onfrognn roforonfonon-
fo on Innos do dosnrroIIo ngrnrIo n coIonos o cnnosInos; J)
ns In nuovn cnfogorIn do donInIo LIIco IndIgonn rovIsfn
on In ConsfIfucIon.
IxIsfon nquI nIfIIos nIfornnfIvns, onfro Ins quo cnLo non-
cIonnr 1") In ns frndIcIonnI do In suLdIvIsIon do In fIorrn y su
onfrogn on roIodnd n Ios cnnosInos (con oI InconvonIonfo do
quo nI cnLo do unn gonorncIon In fIorrn gonornInonfo no cun-
Io yn unn funcIon socInI dIrocfn, uos Ios horodoros doI coIono
no sIonro In frnLnjnn or sI, nnrocIondo onfoncos nuovn-
nonfo Ios fonononos do nnrcorIn, ofc.);
5
o 2") In do su onfrogn
on concosIonos do fIorrns fonornrIns o vIfnIIcIns (con Io quo,
nI fornInnr In vIdn doI coIono, In fIorrn rovIorfo n nnnos doI
Isfndo, quo uodo onfoncos nuovnnonfo oforgnrIn n quIon In
fIorrn sIrvn n un nojor fIn fII); o 3") In onfrogn on roIodnd
sIn suLdIvIsIon n fornns cooornfIvns do oxIofncIon (con Io
cunI sorn nIcnnonfo Ios quo frnLnjnn In fIorrn, sI os or
ojonIo unn cooornfIvn do frnLnjo, Ios quo fondrn In roIo-
dnd do In nIsnn); 4) In roIodnd conunIfnrIn do Ins fIorrns
IndIgonns rovIsfn on oI IncIso 1? doI nrfIcuIo ?5, ofc. In osfos
IfInos roLIonns oI dorocho ndnInIsfrnfIvo IIndn con Ios fo-
nns do rofornn ngrnrIn, Innos do coIonIzncIon, ofc., on Ios
6.4
ocrofos Ioyos 18.594/?0 y 20.161/?3. In Ios Iugnros do rofoccIon
IognI ns Infonsn oI SorvIcIo ncIonnI do Inrquos ncIonnIos ojorco un
confroI nnIIo do rocursos nnfurnIos, IncIuyondo no soIo In fIorrn sIno
fnnLIon oI ngun, In fnunn, fIorn, ofc. y cuonfn con fuorzn LIIcn roIn
(oI SorvIcIo ncIonnI do Ounrdnnrquos).
6.5
Cono oLsorvn In IAO, Lo reforno ogrorio en 1Iolio. Ieolicocionee
, perepecIitoe, !onn, 1961, . 63, !n InLrndor quo horodn o conrn un
odnzo do fIorrn so osfuorzn durnnfo oI rosfo do su vIdn on nnIInr In
roIodnd. Ioro cunndo nuoro conIonzn do nuovo oI rocoso do suLdIvI-
sIon y frngnonfncIon.
!IIACIOIS VIII - 13
cunIos connrfo oI cnno do nccIon con ofrns dIscIIInns jurI-
dIcns y no jurIdIcns.
6
QuIzs oI norfo ns Inorfnnfo doI dorocho ndnInIsfrnfI-
vo n osfo fonn doI dorocho son rocIsnnonfo su concocIon
IusuLIIcIsfn, quo no vo cono IIogIco quo Ins fIorrns doI Isfndo
rovInnonfo no nfocfndns n un fIn LIIco sonn onfrogndns nrn
su oxIofncIon rIvndn Lnjo nIgunn do osfns fornns, nnnfo-
nIondoso on fornn ornnnonfo cono roIodnd InnIIonnLIo o
InroscrIfILIo do osfo, sIguIondo con oIIo In concocIon frndI-
cIonnI doI donInIo LIIco doI Isfndo; on cnnLIo ofrns fornns
do onsnnIonfo o rnnns doI dorocho ns roxInns nI dorocho
rIvndo, soIo ndnIfon In cIsIcn onfrogn on roIodnd n nnnos
rIvndns, on fornn dofInIfIvn y no confroInLIo yn or oI Isfndo
nI In socIodnd dosuos do frnnscurrIdos Ios Inzos quo Ios LoIo-
fos do conrnvonfn o Ins oscrIfurns frnsInfIvns do donInIo fI-
jon.
?
osdo In concocIon IusndnInIsfrnfIvIsfn, on cnnLIo, nro-
cIn ns IogIco quo In roIodnd do In fIorrn ndquIrIdn or oI
Isfndo, or oxroIncIon o cunIquIor ofrn fornn frnsInfIvn do
donInIo, so nnnfongn on su roIodnd, y so onfroguo nI coIono
soInnonfo In concosIon fonornrIn nrn oI uso do In fIorrn, son
on fornn vIfnIIcIn, son n frnvos do fornns cooornfIvns, ofcofo-
rn. In fnIos cnsos Ins concosIonos doLorn oforgnr Ins orfI-
nonfos gnrnnfIns do sogurIdnd jurIdIcn n Ios coIonos, y dosdo
Iuogo rosorvnr nsInIsno su dorocho do roIodnd soLro Ins
nojorns quo Infroduzcnn, oro Io Inorfnnfo os quo nI fornI-
nnr In vIdn fII doI coIono In fIorrn no so frnnsnIfn nuovnnon-
6.6
SocrofnrIn do In C.I.I.A.I., ProIlenoe , perepecIitoe Je lo ogri-
culIuro loIinoonericono, Iuonos AIros, 1965, s. 102 y 103; OAU, Ie-
forno ogrorio, uovn York, 1951, . 24; O1T, ProIlenoe Ieicoe Jel
IroIojo en loe plonIocionee, OInoLrn, 1950; IAII!M, AOII, OIeertocio-
nee eoIre lo reforno ogrorio en 1Iolio, WnshIngfon, 1963, . 99.
6.?
uosfro nrfIcuIo Hocio uno concepci6n puIlicieIo Je lo conceei6n
Je Iierroe, on In !ovIsfn ArgonfInn do orocho AdnInIsfrnfIvo, n" ?,
Iuonos AIros, s. 2? y ss.
IA!TI OII!AI VIII - 14
fo or sucosIon n un horodoro quo no oxIofo yn dIrocfnnonfo
In fIorrn, sIno quo uodn ofrn voz sor onfrogndn n nquoI quo do
ncuordo con sus condIcIonos socIoocononIcns ns In nocosIfo y
osfo on condIcIonos do oxIofnrIn on fornn dIrocfn. II sIsfonn
frndIcIonnI do onfrogn do In fIorrn on roIodnd, nunquo son oI
rosuIfndo do unn rofornn ngrnrIn, no os sIno unn soIucIon
fonornrIn, uos con oI fIono so roroduco In sIfuncIon do no
oxIofncIon dIrocfn, quo fuo Io quo dIo orIgon n In rofornn ngrnrIn
on rInor Iugnr. o oso nodo oI oLjofIvo do In rofornn so vo
dosfruIdo nI cnLo do unn gonorncIon, y os nocosnrIo cononznr
do nuovo.
6.2. Aguoe
Io roforonfo nI rogInon do Ins nguns sIonro so consIdoro
on oI sIgIo XX LsIcnnonfo rogIdo or oI dorocho LIIco, hn-
LIondoso ncunndo oI rIncIIo do quo fodns Ins nguns son LII-
cns,
8
on oI sonfIdo do sor nocosnrInnonfo nrfos Infogrnnfos
doI donInIo LIIco doI Isfndo, or Io fnnfo InnIIonnLIos o In-
roscrIfILIos. Isfn nnforIn hn sIdo oLjofo do osfudIo or oI
dorocho ndnInIsfrnfIvo, y Ins dIsfInfns rovIncIns osfonfnn sus
roIos CodIgos o Ioyos do Agun cono nuosfrn do osfn uLIcn-
cIon nofodoIogIcn y jurIdIcn doI roLIonn.
9
Ionsnnos quo In rnzon do sor do quo Ins nguns hnynn sIdo
cnsI sIonro consIdorndns nrfo doI donInIo LIIco doI Isfndo
o InsuscofILIos do nroIncIon rIvndn, Lnjo fornn nIgunn,
sIn orjuIcIo do su ufIIIzncIon or ornIso o concosIon rovocn-
LIos, so doLo jusfnnonfo nI hnLor sIdo sIonro roguIndns or
osfn rnnn doI dorocho LIIco, no hnLIondo nrfIcIndo on su
6.8
MA!IIHOII, MIO!II S., Ieginen , legieloci6n Je loe oguoe pIlicoe
, pritoJoe, Iuonos AIros, 19?1, . 43?: on nnforIn do 'nguns` oI 'rIncI-
Io` gonornI do nuosfrn IogIsIncIon os quo sonn 'LIIcns`; IIIIIOI, J!A
ATOIO, AnIepro,ecIo Je refornoe ol C6Jigo Citil ArgenIino, Iuonos
AIros, 1929-1932, f. III, s. ? y ss.
6.9
AsI CorrIonfos, Mondozn, SnIfn, Jujuy, Snn Junn.
!IIACIOIS VIII - 15
oInLorncIon rocIonfo ofrns rnnns doI dorocho. CnLo fnnLIon
noncIonnr oI fonn do In oxIofncIon do Ios rocursos doI nnr,
fuorn do Ins nguns forrIforInIos, y oI do Ios fondos nnrInos: on
nnLos fonns onfrnnos on oI cnno crocIonfo doI dorocho nd-
nInIsfrnfIvo, nhorn do cnrcfor surnnncIonnI.
6.3. Minoe
In cnnLIo, In sIfuncIon os Lnsfnnfo dIforonfo con Ios nIno-
rnIos; nun dojnndo do Indo oI hocho do quo cIorfos nInornIos
son consIdorndos ipeo jure do roIodnd nrfIcuInr,
10
y soIo Ios
do rInorn y sogundn cnfogorIn son cInrnnonfo do roIodnd
doI Isfndo,
11
so ndvIorfon fnIIns on su rogInon jurIdIco. !LIcn-
dos Ios roLIonns gonornInonfo soIo on oI dorocho nInoro, cn-
rocon do vIsIon uLIIcIsfn: os nsI cono oI CodIgo do MInorIn os
nncIonnI, on Iugnr do hnLor codIgos IocnIos cono corrosondIn,
frnfndoso do un rocurso rogIdo or oI dorocho LIIco y do
roIodnd do Ins IrovIncIns; os nsI cono oI CodIgo do MInorIn
consngrn nornns do proceJinienIo ndnInIsfrnfIvo nInoro,
InconsfIfucIonnIos or nvnnznr fnnLIon soLro oI nLIfo ro-
vIncInI y nornns soLro oI confrnfo ndnInIsfrnfIvo do concosIon
nInorn;
12
os nsI, soLro fodo, cono so hn Inforrofndo quo Ins
nInns do rInorn cnfogorIn doLon sor nocosnrInnonfo oxIofn-
dns or nrfIcuInros,
13
snIvo Ioy oxrosn on confrnrIo.
6.10
ArfIcuIo 2" doI CodIgo do MInorIn, IncIso 3; nrfIcuIo 5". Vor SIIIZI
I STAOI, AOIIO, Cloeificoci6n legol Je loe eueIoncioe, In Ioy, f. 13,
s. 16? y ss.; IIO!ITTI, I!A!O A., C6Jigo Je Minerio , Legieloci6n Je
IiJrocorIuroe, 2" odIcIon, Iuonos AIros, 1969, s. 14 y ss.
6.11
CodIgo do MInorIn, nrfIcuIo 2", IncIsos 1 y 2, y nrfIcuIo ?".
6.12
Quo oxIIcnnos on nuosfro nrfIcuIo 1l conIroIo oJninieIroIito Je
conceei6n ninero, JurIsrudoncIn ArgonfInn, 15 do ocfuLro do 1980,
roroducIdo on oI IILro do In A.A..A., ConIroIoe oJninieIroIitoe, fono
II, Id. Asfron, Iuonos AIros, 1982, cnIfuIo XV.
6.13
CodIgo do MInorIn, nrfIcuIo 9": II Isfndo no uodo oxIofnr nI
dIsonor do Ins nInns, sIno on Ios cnsos oxrosndos on In rosonfo Ioy.
In oso concofo oI nrfIcuInr ndquIoro no un dorocho do roIodnd on
cnIIdnd do concosIonnrIo, sIno on cnIIdnd do fIfuInr donInInI do In cosn:
IIO!ITTI, C6Jigo Je Minerio ..., op. ciI., . 3?..
IA!TI OII!AI VIII - 16
Con fodo, In cnIIfIcncIon do ufIIIdnd LIIcn quo oI nrfIcuIo 3"
doI cIfndo CodIgo do MInorIn Ios oforgn (con oI fIn oLvIo do hn-
cor rovnIocor oI dorocho doI oxIofndor o concosIonnrIo nInoro
or soLro Ios dorochos doI suorfIcInrIo), no uodo IncIuso ro-
vnIocor or soLro oI dorocho do oxroIncIon quo n In ncIon y
n Ins IrovIncIns Ios conofo do ncuordo con sus orfInonfos
Ioyos do oxroIncIonos; In oxroIncIon do nInns so rIgo or In
Ioy osocInI orfInonfo do dorocho ndnInIsfrnfIvo y no, n nuos-
fro juIcIo, or nornns o rIncIIos do dorocho nInoro o do cunI-
quIor ofrn rnnn doI dorocho rIvndo. IcII os ndvorfIr In Incon-
socuoncIn do rofondor quo In oxroIncIon, InsfIfufo do doro-
cho LIIco, so rIjn o IInIfo or nornns o rIncIIos do dorocho
rIvndo.
Isns fIsurns hnn Ido sIondo nrcInInonfo corrogIdns n frn-
vos do Ioyos dIsorsns nncIonnIos, quo hnn frnnsforIdo nI donI-
nIo y nnnojo do oxIofncIon do In ncIon dIsfInfos nInornIos
do rInorn cnfogorIn: gns, cnrLon, ofroIoo, con In IInnndn
nncIonnIIzncIon do Ios hIdrocnrLuros;
14
yncInIonfos do dIvor-
sos nInornIos,
15
ofcoforn. o so hn confInundo, on cnnLIo,
hncIn In nncIonnIIzncIon do ofros rocursos nInoros cono oI hIo-
rro, oI coLro, ofcoforn, n dIforoncIn do ofros nIsos InfInonnorI-
cnnos,
16
y os yn unn fondoncIn ngofndn.
6.14
Ios yncInIonfos do hIdrocnrLuros IIquIdos y gnsoosos sIfundos on
oI forrIforIo do In !oLIIcn y on su Infnfornn confInonfnI, orfonocon
nI nfrInonIo InnIIonnLIo o InroscrIfILIo doI Isfndo nncIonnI (Ioy
14.??3 y .I. 1?.319); OYHAA!TI, Ieginen coneIiIucionol Je loe fuenIee
Je energio, In Ioy, f. 88, . 863; IIO!ITTI, C6Jigo ..., op. ciI., s. 4?6 y ss.
6.15
TnnLIon fuoron crondos or Ioy dIvorsos onfos osfnfnIos nrn
ncfIvIdndos nInorns, cono In IroccIon OonornI do InLrIcncIonos MIIIfn-
ros, Ioy 12.?09; SocIodnd MIxfn SIdorurgIn ArgonfInn, SOMISA, Ioy 12.98?;
ConIsIon ncIonnI do InorgIn AfonIcn; YncInIonfos MInoros do Aguns
do IonIsIo, YMA, Ioy 14.??1, ofc.
6.16
In ChIIo, vor ISCAIAIAIT!A, I!IQ!I, 1l Joninio Jel 1eIoJo eoIre
loe ninoe, SnnfIngo, 1965; I!!A VA!OAS, A!O!STO, 1toluci6n IieI6rico
Jel Joninio Jel 1eIoJo en noIerio ninero, SnnfIngo, 19?1; OVOA MO!IAI,
I!A!O, Lo nocionolicoci6n cIileno Jel coIre. ConenIorioe , Jocunen-
Ioe, IdIforInI QuInnnf, SnnfIngo, 19?2.
!IIACIOIS VIII - 1?
In sunn, osfInnnos quo oI dorocho do Ios rocursos nnfurn-
Ios nInoro doLo sor confonIndo cono nrfo doI dorocho LII-
co,
1?
on osfrochn roIncIon con oI dorocho ndnInIsfrnfIvo, y con-
nrfIondo con osfo nuchos do sus rIncIIos.
18
6.4. Aire
II donInIo LIIco noroo os fnnLIon fonn doI dorocho ndnI-
nIsfrnfIvo, no soInnonfo n Ios ofocfos do In noronnvogncIon
19
sIno fnnLIon or In roguIncIon nunIcInI do Ins cnrfoIorns do
rongnndn on Ios nIfos do Ios odIfIcIos, quo orjudIcnn In osfo-
fIcn, IIunInncIon y vIsfn urLnnn; In ufIIIzncIon IIognI doI osn-
cIo LIIco noroo nrn fondIdo do rodos do dIsfInfos sorvIcIos
(foIofonos, cnLIos, ofc.);
20
In confnnInncIon doI nIro (oIucIon,
ruIdos noIosfos, ofc.).
21
?. DerecIo oJninieIroIito , ciencio Je lo oJninieIroci6n
So dIscufo on Ios foxfos do dorocho ndnInIsfrnfIvo sI In IIn-
nndn cIoncIn do In ndnInIsfrncIon, quo conrondorIn oI os-
fudIo do Ios nsocfos no jurIdIcos do In ndnInIsfrncIon LIIcn
(roLIonns do orgnnIzncIon y nofodos, dIroccIon do orsonnI,
IIdornzgo ndnInIsfrnfIvo, ofc.) os o no unn cIoncIn sonrndn do
6.1?
Infondonos, uos, quo doLo nLnndonnrso In concocIon sogn In
cunI oI dorocho nInoro os unn rnnn doI dorocho rIvndo, cono uodo
vorso or ojonIo on !!III HI!!I!A, A!MAO, Monuol Je JerecIo Je
ninerio, 3" odIcIon, SnnfIngo do ChIIo, 1968, . 11.
6.18
AsI fodo Io nfInonfo n In roIodnd nInorn cono concosIon ndnI-
nIsfrnfIvn, n In oxroIncIon do Ins nInns, n In cnducIdnd do In concosIon,
ofc.
6.19
ocrofo-Ioy 20.284/?3.
6.20
Vor fnnLIon nuosfro IILro Deepuee Je lo reforno Jel 1eIoJo,
1996, cnIfuIo X, s. 49 n 55.
6.21
AnIInr on nuosfro IILro DerecIoe Hunonoe, Iuonos AIros, 1996,
cnIfuIos IV y V (osfo IfIno do !OSSI, AIIJA!O, Lo Jefeneo eupronocio-
nol Jel JerecIo o un neJio onIienIe eono).
IA!TI OII!AI VIII - 18
nuosfrn dIscIIInn jurIdIcn, sIondo quo nnLns fIonon oI nIsno
oLjofo do osfudIo.
1
In ronIIdnd, sI LIon uodo fnI voz nLrIgnrso nIgunn dudn
ncorcn do sI ofocfIvnnonfo In cIoncIn do In ndnInIsfrncIon hn
nIcnnzndo oI cnrcfor do cIoncIn,
2
croonos quo no uodo do-
jnr do roconocorso quo do IecIo fIono In ns Ionn nufononIn
fronfo nI dorocho ndnInIsfrnfIvo. In nufononIn do unn dIscI-
IInn so rosonfn cnsI sIonro ex poeI, cono un hocho consu-
nndo, cunndo nnrocon oLrns quo nnnIIznn sIsfonfIcnnonfo
oI roLIonn con un nofodo roIo, ofc., y osfo yn hn ocurrIdo
nnIInnonfo on oI cnso do In cIoncIn do In ndnInIsfrncIon, or
Io quo su nufononIn nos nroco Iogrndn.
o docInos uos quo In cIoncIn do In ndnInIsfrncIon son
unn nrfo doI dorocho ndnInIsfrnfIvo, nI quo oI dorocho ndnI-
nIsfrnfIvo son unn nrfo do In cIoncIn do In ndnInIsfrncIon, Io
quo fnnoco fondrIn sonfIdo. So frnfn do dIscIIInns dIvorsns,
quo osfudInn cndn unn dIsfInfos nsocfos do un nIsno fonono-
no: y cono oI fononono os nIco, no uodon Ignornrso nufun-
nonfo so onn do no nrohondor on su IonIfud oI oLjofo do su
osfudIo.
o so frnfn fnnoco do quo oI nnIIsIs jurIdIco doLn con-
rondor oI nnIIsIs no jurIdIco; nI do quo un IILro do dorocho
ndnInIsfrnfIvo doLn on cndn roLIonn hncor unn consIdorn-
cIon ncorcn do Ios nsocfos no jurIdIcos do In cuosfIon. Ioro sI
docInos, on cnnLIo, quo In fnz no jurIdIcn do cndn roLIonn
doLo sor IeniJo en cuenIo or oI jurIsfn quo Io nnnIIzn, n fIn do
frnLnjnr con Lnsos Io ns ronIos quo son osILIo.
?.1
Connrnr IIZ, DerecIo oJninieIroIito, f. I, op. ciI., s. 28 y ss.;
MA!IIHOII, TroIoJo Je JerecIo oJninieIroIito, f. I, op. ciI., s. 152 y ss.;
OASIA!!I, IIIT!O, Lo ecienco Jello onninieIrocione, Indun, 1959, s. 4? y
ss.; I!ITZ MO!STII MA!X (odIfor), VeruolIung - 1ine einfuIrenJe
DoreIellung, IorIIn, 1965.
?.2
udn osfn quo fonndn osfrIcfnnonfo fnnLIon hnco cuosfIonnLIo oI
cnrcfor do cIoncIn doI dorocho ndnInIsfrnfIvo: vor eupro, cnIfuIo V.
!IIACIOIS VIII - 19
Todo roLIonn jurIdIco uodo sIonro fonor nIgn nnrgon
do dudn o IncorfIdunLro: oI jurIsfn In rosuoIvo fonnndo on
cuonfn no soIo consIdorncIonos do dorocho osIfIvo, sIno fnn-
LIon oIIfIcns, socInIos, ocononIcns, ofc.; n oIIo doLo ngrognrso
In consIdorncIon do eficocio, y osfn os roIn do In cIoncIn do In
ndnInIsfrncIon.
o Io confrnrIo oI dorocho ndnInIsfrnfIvo osfnr sIonro
condonndo n fonor un grnvo dIvorcIo con In ronIIdnd, ofrocIondo
suuosfos rIncIIos jurIdIcos quo son cnusn dIrocfn do InofIcn-
cIn ndnInIsfrnfIvn, y onIondo oLsfcuIos jurIdIcos n Ins rofor-
nns ndnInIsfrnfIvns quo so nocosIfnn, o sosfonIondo rIncI-
Ios quo do hocho no fIonon nIIcncIon rcfIcn o vIgoncIn ronI,
con Io cunI cooxIsfon n vocos oI ordonnnIonfo jurIdIco
ndnInIsfrnfrIvo y In ndnInIsfrncIon fornnI, con un nrnsIsfonn
jurIdIco ndnInIsfrnfIvo y unn ndnInIsfrncIon nrnIoIn.
3
In In rcfIcn, oI ndnInIsfrndor nuchns vocos so ncosfun-
Lrn n onsnr quo Io Inorfnnfo os In oquonn rogIn y no Ios
rIncIIos,
4
quo oI nLogndo os oI quo ono frnLns, no oI quo dn
soIucIonos, Io quo no rosondo n unn suuosfn nnfurnIozn do In
cIoncIn jurIdIcn, sIno n quo so In nIIquo y so In ufIIIco con
roscIndoncIn y nIojnnIonfo do In cIoncIn do In ndnInIsfrncIon.
!nn cIoncIn do In ndnInIsfrncIon nuy rInIfIvn, or cIor-
fo surgIo yn con oI cnnornIIsno, nucho nnfos doI nncInIon-
fo do In dIscIIInn doI dorocho ndnInIsfrnfIvo;
5
osforIornonfo
quodn roIogndn n un sogundo Inno, nI nncor con ujnnzn oI
dorocho ndnInIsfrnfIvo: os In oocn on quo so osfudIn conjun-
fnnonfo nnLns nnforIns, oro con un nofo rodonInIo do osfn
IfInn.
?.3
Io oxIIcnnos on Lo oJninieIroci6n porolelo. 1l poroeieIeno
juriJico oJninieIroIito, CIvIfns, MndrId, 1995; LAnninieIrocione
porollelo. 1l poroeieIeno giuriJico-onninieIroIito, OIuffro, MIIn,
198?.
?.4
Trnfnnos oI fonn on oI cnIfuIo V.
?.5
OA!!IO IAIIA, II!AO, TroIoJo Je JerecIo oJninieIroIito, f. I, 4"
od., MndrId, 1966, . 169.
IA!TI OII!AI VIII - 20
In osfo sIgIo, y nrfIcuInrnonfo on Ios IfInos nnos, so hnn
sonrndo: oI dorocho ndnInIsfrnfIvo sIguo, hoy fodnvIn, sIondo
rnnn donInnnfo nrn oI osfudIo do In ndnInIsfrncIon LIIcn,
6
oro su vIojn nuforIdnd conIonzn yn n rosquoLrnjnrso.
II onorno nvnnco do Ios osfudIos do cIoncIn do In ndnInIs-
frncIon on Isfndos !nIdos, IngInforrn, ofc., y su crocIonfo dI-
fusIon on nuosfro nodIo, vn dosorfnndo In concIoncIn do quo
In soIucIon jurIdIcn no os In soIucIon doI roLIonn ndnInIs-
frnfIvo, sIno soIo unn do Ins fncofns do oI, y fnI voz no In ns
Inorfnnfo. Ior Io dons, unn oLvIn rnzon do oxfonsIon dofor-
nInn In InorfnncIn cunnfIfnfIvn doI osfudIo do osfns dIscIII-
nns: oI dorocho ndnInIsfrnfIvo cuonfn con dos o ns cursos on
nuchns !nIvorsIdndos, oro nuncn IIognr n odor connrnr
su osfudIo con Ins cnrrorns unIvorsIfnrIns on ndnInIsfrncIon
LIIcn quo yn oxIsfon on vnrIns nrfos doI nundo, quo ofor-
gnn fIfuIo do noeIer o do docfor on oJninieIroci6n pIlico
oxcIusIvnnonfo.
8. Loe ciencioe juriJicoe frenIe o loe no juriJicoe
Yn honos oxIIcndo on oI cnIfuIo I y sus ronIsIonos quo In
soIucIon do fodo roLIonn jurIdIco conIonzn or oI nInucIoso y
oxhnusfIvo conocInIonfo do sus cIrcunsfnncIns fcfIcns: quIon
no conoco LIon Ios hochos doI cnso no odr dnrIos un oncundro
jurIdIco corrocfo.
Ahorn LIon, nrn conocor Ios hochos doI cnso, on cndn sIfun-
cIon son nocosnrIos dIforonfos Insfrunonfos nofodoIogIcos y n
vocos oI conocInIonfo do oIononfos do dIvorsns cIoncIns njonns
nI dorocho.
?.6
Cono dIcon MOSHI!, I!II!ICI C. y CIMMIO, SAIVATO!I, Ciencio Je lo
oJninieIroci6n, MndrId, 1961, . 58, ... consfIfuyo nofIvo do orIojIdnd
... oI hocho do quo oI orocho AdnInIsfrnfIvo hnyn doLIdo nsunIr oI
nonooIIo do Ios osfudIos do ndnInIsfrncIon LIIcn or fnIfn do ofrns
orsocfIvns.
!IIACIOIS VIII - 21
SI os un cnso do nnIn rnxIs nodIcn, so doLor conocor nIgo
doI roLIonn nodIco InvoIucrndo; sI do un roLIonn do oLrn
LIIcn, onfondor sus nsocfos focnIcos; sI do unn fncfurn do
sorvIcIos LIIcos, cono so dofornInn oIIn, y nsI sucosIvnnon-
fo. Cndn uno do osos nsocfos focnIcos os nuy conIojo oro
nLsoIufnnonfo docIsIvo nrn In rosoIucIon doI cnso y or ondo
nrn oI nLogndo. Isfo os uno Ios dosnfIos do In rcfIcn rofo-
sIonnI y unn do Ins fuonfos quo nos onrIquoco on oI conocInIon-
fo gonornI nI roIo fIono quo on oI frnLnjo rofosIonnI osocI-
fIco.
II jurIsfn doLo conrondor fnnLIon oI fononono no jurIdI-
co, y Iocer conprenJer oI suyo nI no osocInIIzndo on dorocho;
doLo sonnInr quo os nquoIIo quo oI dorocho ofroco cono oco
nonos quo InnufnLIo (or ojonIo, Ins Lnsos consfIfucIonnIos,
oI doLIdo rocoso, In jusfIcIn y rnzonnLIIIdnd, ofc.), y quo os Io
suscofILIo do cnnLIo (. oj., n frnvos do unn rofornn IogIsInfI-
vn o jurIsrudoncInI); quo os, or fIn, nquoIIo quo uodo usnrso
cono Insfrunonfo ns o nonos docII on dIvorsos sonfIdos osI-
LIos.
II dosonfondInIonfo onfro Ins cIoncIns jurIdIcns y no jurIdI-
cns nrfo or un Indo do unn orrndn crooncIn do Ios no jurIsfns
do quo oI dorocho doLo sor nero ineIrunenIo do Ins focnIcns o
cIoncIns no jurIdIcns, nLsoIufnnonfo nnIonLIo nrn cunIquIor
cosn quo oI focnIco quIorn hncor,
1
y or ofro Indo do unn cIorfn
dofornncIon rofosIonnI doI jurIsfn, quo fIondo n ofrocor In so-
IucIon jurIdIcn quo on oI nononfo os cIrcunsfnncInInonfo nII-
cnLIo (or oxIsfIr nIgunn nornn IognI o rogInnonfnrIn, ofc.,
quo on oI cnso nsI Io IndIcn), cono In nico eoluci6n tioIle.
TnnLIon, n vocos, do vosfIr Lnjo fornn do rIncIIo jurIdIco Io
quo no os sIno oI roconcofo socInI, ocononIco, oIIfIco, ofc.,
8.1
IjonIo do osfn concocIon onconfrnnos on MOSHI! y CIMMIO, op.
ciI., . 58: ... so hn IIogndo n nIfornr In fInnIIdnd roIn doI orocho, quo
on Iugnr do concoLIrso cono nodIo so concILo cono oLjofIvo IfIno do In
socIodnd hunnnn y do su dosnrroIIo.
IA!TI OII!AI VIII - 22
doI jurIsfn. In rIgor do vordnd, oI dorocho on su conjunfo nI os
noro Insfrunonfo do Ins focnIcns nI os fnnoco oLjofIvo IfI-
no do In socIodnd hunnnn; fIono, oso sI, cIorfos rIncIIos quo
Infogrnn In Lnso InconnovILIo do unn socIodnd on quo oxIsfo
jusfIcIn, oro fIono fnnLIon y on grnn nrfo, rIncIIos quo
uodon nodIfIcnrso y ndocunrso n Ins cIrcunsfnncIns do hocho.
Isn ndocuncIon, nrn oI jurIsfn, consIsfIr on unn rofornn Io-
gIsInfIvn o rogInnonfnrIn, o on In roInforrofncIon do unn nor-
nn concrofn n In Iuz do rIncIIos jurIdIcos suorIor. Is osfn
osILIIIdnd do InforrofncIon y rofornn Io quo oI jurIsfn doLo
hncor conrondor nI no jurIsfn, nrn quo osfo no cron quo oI
dorocho os nndn ns quo un osquonn rIgIdo, unn suorfo do
cnnIsn do fuorzn on In cunI so quIoro oncnsuInr In ronIIdnd.
2
8.1. Lo eoluci6n Iecnico , lo eoluci6n juriJico
TnnLIon doLo oI no jurIsfn nLnndonnr In crooncIn, n nonu-
do dIvuIgndn, do quo unn rofornn IogIsInfIvn o consfIfucIonnI
os In cInvo do fodos Ios roLIonns; or oI confrnrIo, oI dIcfndo
do unn Ioy os nndn ns quo oI unfo do nrfIdn nrn In soIu-
cIon doI roLIonn; Iuogo fondr quo vonIr oI ndnInIsfrndor, oI
ocononIsfn, oI oxorfo on cIoncIn do In ndnInIsfrncIon, oI so-
cIoIogo, sIcoIogo, ofc., n roorcIonnr Ios Insfrunonfos quo
ronIIcon In fnron rouosfn: sIn oIIos, In Ioy nIsIndn nndn odr
hncor do ofocfIvo nrn Iogrnr oI oLjofIvo dosondo. SI so frnfn do
In rofornn do In ConsfIfucIon, nuIoIie nuIonJie oI roLIonn
os oI nIsno: In socIodnd doLo convoncor nI Congroso nrn quo
dIcfo Ioyos rogInnonfnrIns nfondIondo n unn nIrn do Inrgo In-
zo do In socIodnd y no n Ins cIrcunsfnncIns y convonIoncIns
oIIfIcns doI goLIorno do furno.
Ior Io dons, Io roconozcn o no oI nLogndo, Io cIorfo os quo
sus rnzonnnIonfos jurIdIcos osfnrn sIonro fonIdos y orIon-
8.2
AnIInr on CASSISI, SAIIO, CulIuro e poliIico Jel JiriIIo
onninieIroIito, IoIognn, 19?1, s. 61 y ss., 169 y ss.
!IIACIOIS VIII - 23
fndos or sus concocIonos no jurIdIcns. o nIII quo on fodn
cuosfIon quo InvoIucrn unn vnIorncIon focnIcn, o do oorfunI-
dnd o convonIoncIn, o ocononIcn, ofc., oI no jurIsfn doLo rocu-
rnr onor osocInI onfnsIs on IIovnr nI conocInIonfo doI jurIsfn
rocIsnnonfo Ios nsocfos, Infornos y oIononfos no jurIdIcos
do In dIscusIon. Irocuonfononfo onconfrnr quo In oosIcIon
doI nLogndo n onconfrnr unn soIucIon jurIdIcnnonfo ndnIsILIo
n un roLIonn, so dosvnnoco cunndo so Iogrn convoncorIo do In
rncIonnIIdnd, convonIoncIn, ufIIIdnd, ofc., do In soIucIon rc-
fIcn cuyo oncundro jurIdIco so Luscn. Muchns vocos In oosI-
cIon do un jurIsfn n unn soIucIon focnIcn, sI LIon nnroco fun-
dndn oxfornnnonfo cono oosIcIon do IndoIo jurIdIcn, dorIvndn
do foxfos consfIfucIonnIos o IognIos, ofc., on ronIIdnd no consfI-
fuyo sIno unn nnnIfosfncIon oxfrInsocn do su fnIfn do convIc-
cIon ncorcn do In rnzonnLIIIdnd do In soIucIon focnIcn rouos-
fn.
3
In cunnfo nI nLogndo, vn do suyo quo no hnr Luonn Infor-
rofncIon jurIdIcn fodn voz quo no conozcn ndocundnnonfo Ios
nsocfos no jurIdIcos doI roLIonn, Lnjo sus fnsos ronIos y don-
fro do Ins concocIonos y rIncIIos do Ins dons cIoncIns jurI-
dIcns.
4
Ior IfIno, doLo fonorso rosonfo quo oI dorocho hn sufrIdo
unn rofundn ovoIucIon on Ios IfInos fIonos, nLnrcnndo don-
fro doI nnIIsIs jurIdIco consIdorncIonos socIoIogIcns, oIIfIcns,
ofc., quo Io nIojnn onornononfo do In cIsIcn InforrofncIon
oxogofIcn quo LuscnLn oI rIncIIo jurIdIco on In norn Infor-
rofncIon grnnnfIcnI do un foxfo IogIsInfIvo. In oxIsfoncIn o In
cnroncIn do Ioy no os oLIco nrn quo so consfruyn un rIncIIo
jurIdIco; oI foxfo IognI os In Lnso oro on nodo nIguno un rIgIdo
rocofo quo doLn sor Inforrofndo soIo y oxcIusIvnnonfo do
ncuordo con sus ns nInInns oxrosIonos. Isfn fondoncIn n
njusfnrso donnsIndo nI foxfo do In Ioy, con fodo, no os nfrILuI-
8.3
Vonso !OSS, AII, SoIre el JerecIo , lo jueIicio, op. ciI., s. 105 n
151, cn. IV.
8.4
AnIInr infro, nnoros 9 y sIguIonfos.
IA!TI OII!AI VIII - 24
LIo rIncInInonfo n Ios jurIsfns, sIno ns LIon n quIonos, or
rnzon do su rofosIon, fIonon un conocInIonfo nonos rofundo
doI dorocho.
8.2. DerecIo oJninieIroIito , econonio
Ofrn do Ins grnndos cuosfIonos quo nocosnrInnonfo nfocfn
nI dorocho ndnInIsfrnfIvo, os In InsorcIon doI Isfndo on un
ordon ocononIco nundInI. Hnn quodndo on oI sIgIo XX roLIo-
nns fnIos cono onrosns LIIcns nncIonnIos y nuIfInncIonn-
Ios,
5
Lnncos ofIcInIos, InforvoncIonIsno ocononIco, InnIfIcn-
cIon,
6
ofc. IorfIInn nrn oI sIgIo XXI In InfogrncIon ocononIcn,
?
In InfornccIon rocIrocn do Ios sIsfonns ocononIcos, In cnIdn
do Lnrrorns ndunnorns y rofoccIonIsnos IndusfrInIos, ofc.
9. PerepecIitoe fuIuroe Je conIinoci6n Jel JerecIo
oJninieIroIito con oIroe ciencioe. lo eeIoJieIico
Ins nornns n vocos no rofIojnn In ronIIdnd do un nIs dofor-
nInndo. SI LIon osfo nnIIsIs fornn nrfo do ofrns dIscIIInns
(cIoncIn do In ndnInIsfrncIon, osfndIsfIcn, socIoIogIn, ocononIn,
ofc.), oIIo no IILorn nI IusndnInIsfrnfIvIsfn do conocorIns, o In-
fonfnr conocorIns,
1
nnfos do fornuInr Ios rIncIIos quo ufIII-
8.5
Vor or ojonIo WHITI, I!A!O y HI!!I!O, IIIIX, 1eIuJio Je lo
legieloci6n oplicoIle o loe enpreeoe Je copiIol nulIinocionol en reoe
Je inIegroci6n econ6nico, ITAI, Iuonos AIros, 19?0; IAIIA, MA!COS,
AepecIoe poliIicoe Je lo plonificoci6n en Anerico LoIino, MonfovIdoo,
19?2, ofc.
8.6
uosfros yn cIfndos IILros Plonificoci6n, porIicipoci6n , liIerIoJ
en el proceeo Je conIio o 1nIroJucci6n ol JerecIo Je lo plonificoci6n.
8.?
Vor eupro, cnIfuIos II, IV, VI y sus ronIsIonos.
9.1
AnIInr on OA!CA VAIIIS, !ICA!O, Lo inteeIigoci6n juriJico , lo
neceeiJoJ Je relocionorlo con oIroe ciencioe, AnunrIo do In AcndonIn
do ocforos, InrcoIonn, 19?4, s. 101 y ss.; M!I, III!ICO, Lo coloIo-
roci6n profeeionol , lo inteeIigoci6n inIerJieciplinorio cono neceeiJoJ
ocIuol, AnunrIo ..., op. ciI., s. ?9 y ss.
!IIACIOIS VIII - 25
znr on Lnso nI dorocho osIfIvo vIgonfo.
2
In osfndIsfIcn uodo
sor un vnIIoso Insfrunonfo do conocInIonfo do In ronIIdnd jurI-
dIcn. SI oxIsfo, or ojonIo, un rIncIIo consfIfucIonnI on vIr-
fud doI quo oI ngo do In IndonnIzncIon oxroInforIn doLo sor
rovIo, doLo InvosfIgnrso n frnvos do In osfndIsfIcn jurIsru-
doncInI do un gruo do nnos, cunfo so hn fnrdndo concrofn-
nonfo on ngnrIn on Ios cnsos on quo hn hnLIdo IIfIs soLro oI
nonfo do In IndonnIzncIon. In concIusIon osfndIsfIcn uodo
nognr vnIor do ronIIdnd nI rIncIIo consfIfucIonnI. Io nIsno
uodo ocurrIr con In gnrnnfIn consfIfucIonnI do nccoso n In jus-
fIcIn, quo nuy ocos fIonon, do hocho, fronfo n In ndnInIsfrn-
cIon LIIcn. An sIn rocurrIr n dnfos osfndIsfIcos nornnIos, n
vocos In norn hIsforIn do rocodonfos jurIdIcos on Ios IfInos
dos o fros sIgIos uodo dnr IndIcIos fcfIcos do ufIIIdnd on oI
rosonfo.
3
SI hny, or ojonIo, un rocurso jorrquIco o un rocurso ox-
frnordInnrIo do InconsfIfucIonnIIdnd o unn nccIon do nnnro,
oI nLogndo doLo fnnLIon snLor n frnvos do osfudIos osfndIsfIcos
(quo hnLr do ronIIznr nI ofocfo), cunfo fnrdn on sor rosuoIfo
cndn uno do oIIos, on quo orconfnjo do cnsos soLro In Lnso do
un nnoro do cnsos osfndIsfIcnnonfo sIgnIfIcnfIvo oI rocur-
so o In nccIon fuo rosuoIfo on fornn fnvornLIo n Ins rofonsIo-
nos doI Inforosndo, on quo orconfnjo do cnsos fuo rochnzndo
or rnzonos fornnIos, ofc.
SI Ios Inzos ronIos do rosoIucIon fInnI son nuy Inrgos, o Ios
orconfnjos do ndnIsIon doI rocurso nuy Lnjos, os osfo fnn-
9.2
IATIIOI, HI!I, Iiloeofio Jel JerecIo, Iuonos AIros, 1964, . 69:
nrfIcuIncIon do Io nornnfIvo con Io ronI y In InvosfIgncIon onIrIcn. Vor
fnnLIon II AOIT, JIA, ProIlenee generoux Je lo recIercIe
inIerJieciplinoire eI neconienee connune, on TenJencee principolee
Je lo recIercIe Jone lee eiencee eociolee eI Iunoinee, InrIs, 19?0, s. 559
y ss.
9.3
Cono Io honos oxIIcndo on nuosfro nrfIcuIo 1nergencio reeiJuol
en lo JeuJo pIlico inIerno, In Ioy, 29 do nnyo do 1995, roroducIdo
cono cnIfuIo V do nuosfro IILro Deepuee Je lo reforno Jel 1eIoJo, I. .
A., IsfrILuIdor Asfron, Iuonos AIros, 1996.
IA!TI OII!AI VIII - 26
LIon un oIononfo do juIcIo onIrIco quo oI nLogndo doLo cono-
cor cunndo frnfn do uno u ofro do fnIos nccIonos o rocursos,
nrn oIogIr cuI Inforonor, sI rocurrIr o no, ofcoforn.
oI nIsno nodo, nrn dofornInnr con nnyor grndo do
nroxInncIon n In ronIIdnd cono funcIonn oI nocnnIsno do
rofoccIon judIcInI n Ios dorochos IndIvIdunIos, uodo hncorso
un nuosfroo osfndIsfIco do un nnoro do nnos dofornInndo,
nrn osfnLIocor on cunfos cnsos so condono nI Isfndo y on
cunfos no, cunfns vocos Ins cosfns so InusIoron nI Isfndo,
cunfo fIono fnrdo on rosoIvorso cndn IIfIgIo on Ins dIsfInfns
InsfnncIns (rInorn, Cnnrn y Corfo), cunfns vocos so nIIco
In ConvoncIon AnorIcnnn u ofros frnfndos do dorochos hunn-
nos, ofc.
10. Lo peicologio , eociologio
oI nIsno nodo, oI conocInIonfo concrofo doI conorfnnIon-
fo do In ndnInIsfrncIon LIIcn os nLsoIufnnonfo IndIsonsn-
LIo nrn oI honLro do dorocho. SnLor cono oorn In sIcoIogIn
ndnInIsfrnfIvn on gonornI y do cndn funcIonnrIo LIIco on
nrfIcuInr: quo Ionsn, quo Io hnIngn, quo Io onojn o onfuroco, o
n quo Io fono, son fodos oIononfos do juIcIo n sor fonIdos on
cuonfn. Conocor In socIoIogIn doI conorfnnIonfo ndnInIsfrn-
fIvo, nrn dofornInnr sI In ndnInIsfrncIon funcIonn do ncuor-
do con In orgnnIzncIon fornnI quo so rofIojn on Ios orgnnIgrn-
nns do cnrgos y funcIonos, o sI oxIsfo unn orgnnIzncIon Infor-
nnI, quo nI nnrgon do In fornnI, os In quo ofocfIvnnonfo so
oncuonfrn on oorncIon. A quIon rocurrIr on rocurn do unn
soIucIon nI cnso ndnInIsfrnfIvo no os uos soIo unn rogunfn
do dorocho ndnInIsfrnfIvo osIfIvo (oI funcIonnrIo conofon-
fo), sIno fnnLIon unn rogunfn do rcfIcn onIrIcn: quIon
uodo hncor Iugnr nI odIdo, o IncIdIr nrn quo so hngn Iugnr;
son o no oI funcIonnrIo conofonfo.
SnLor c6no odIr nIgo os unn cuosfIon on nrfo do rcfIcn
do rocursos (fornn do rodnccIon, fornn do rosonfncIon, osfIIo,
ofc.), y on nrfo do sIcoIogIn (un rocInno InorIoso, unn InfI-
!IIACIOIS VIII - 2?
nncIon, unn IIgorn oro orcofILIo rosIon, un odIdo cordInI,
o unn ofIcIon dIscrofn), quo or suuosfo vnrIn sogn son In
orgnnIzncIon InsfIfucIonnI o oI dosfInnfnrIo concrofo doI odIdo
y oI IndIvIduo o Iofrndo
1
quo fornuIo oI odIdo, y nfocfn oI fIo
do rosonfncIon, osfIIo, confonIdo, ofcoforn.
In ronIIdnd os, uos, nuIfIfncofIcn o InngofnLIo. o hny II-
Lro nIguno quo uodn orIonfnr nI nLogndo o osfudInnfo ncorcn
do fodos Ios nsocfos o nrIsfns quo In ronIIdnd Io uodo roson-
fnr: soInnonfo uodo ndvorfIrsoIo quo no doLo oIvIdnr nuncn
do InvosfIgnr y frnfnr do conocor y nrohondor osn ronIIdnd
onIrIcn, sInuIfnonnonfo con In ronIIdnd nornnfIvn, nnfos
do onoznr n osLoznr soIucIonos, oIogIr vIns, ofcoforn.
2
11. Lo noIenIico
1
Cono ndvorfoncIn IInInnr doLo rocordnrso quo In rofon-
sIon do cunnfIfIcnr Ios rosuIfndos do un nnIIsIs jurIdIco cunI-
quIorn, froIozn con In dIfIcuIfnd do quoror oLfonor In rocIsIon
do In noIenIico (cuyo Iongunjo osf consfIfuIdo or sInLoIos
cnsI sIonro dofInILIos con oxncfIfud), nrfIondo do oIononfos
rovIsfos or oI JerecIo, cuyo Iongunjo os oI Iongunjo ordInnrIo
o nnfurnI (or Io fnnfo, nfocfndo or Ins nofns dIsfInfIvns do In
vnguodnd, nnLIguodnd y foxfurn nLIorfn). Yn rocordnnos quo
oI Iongunjo nnfurnI, IncIuso oI focnIco o cIonfIfIco usndo or
Ios osocInIIsfns doI dorocho, so hnIIn nfocfndo or In cnrncfo-
10.1
A vocos oI ofIcIonnnfo doLo nodornr sus ncfIfudos; ofrns suornr
fonoros, ovIfnr oI nIodo n In nuforIdnd, In fnIsn crooncIn on In nuforI-
dnd, y cronr un conocInIonfo crIfIco cono rInor cIudndnno. Vor
ZIMMI!MA, TIeo, Keine AngeI tor BeIorJen, OuforsIoh, AIonnnIn, 1964,
o infro, cnIfuIo 1l proceJinienIo oJninieIroIito en lo prcIico, fono 2
do osfn oLrn.
10.2
os ronIfInos n nuosfro IILro 1l neIoJo en JerecIo, roInrosIon,
CIvIfns, MndrId, 1995, y oI rosunon quo do oI hnconos on In sogundn
nrfo doI cnIfuIo rInoro do osfo rInor fono.
11.1
AnIInr on IIIII!, HI!II!T, DerecIo, l6gico, noIenIico, frnduc-
cIon do I!OIIO I!IYOI y I!ISTO OA!Z VAIIS, Iuonos AIros, 1968.
IA!TI OII!AI VIII - 28
rIsfIcn conn dononInndn foxfurn nLIorfn doI Iongunjo, n
rosuIfns do In cunI no uodo Iogrnrso nuncn unn rocIsIon on
Ins dofInIcIonos, on Ins nInLrns, o on Ios sInLoIos, snIvo quo so
consfruyn un Iongunjo nuovo y fofnInonfo nrfIfIcInI (eupro,
cnIfuIo I).
A osnr do oIIo, sIonro sor do fnscInnnfo Inforos consIdo-
rnr Ins osILIIIdndos do nIIcncIon do In nnfonfIcn nI doro-
cho, y oI osILIo dosnrroIIo doI nnIIsIs cunnfIfnfIvo do Ins docI-
sIonos do fIo jurIdIco, nsI cono ofros roLIonns do nnfurnIozn
sInIInr, quo IIndnn onfro In nocIon do cIoncIn doI dorocho y In
do unn nuovn cIoncIn quo nIgunos rovon: In jurInofrIcn.
2
Ins nIfornnfIvns uodon sor vnrIndns:
o) rosoIvor roLIonns jurIdIcos nuy conIojos n frnvos do In
nnfonfIcn, cono sorIn or ojonIo sI voIcrnnos un roLIo-
nn jurIdIco n In IogIcn sInLoIIcn y do nIII Io Innfornnos n In
conufndorn;
3
I) onor unn sorIo do cuosfIonos quo son suscofILIos do
InvosfIgncIon, n In ruoLn do In InvosfIgncIon,
4
InvosfIgnr In
osfrucfurn y Ins dInonsIonos do fodn In oxorIoncIn quo os ro-
Iovnnfo nrn oI dorocho.
5
c) In su fnz nns sInIo, os In norn consuIfn n un C-!OM
do InfornncIon jurIdIcn o n unn Lnso do dnfos on line. nvognr
or In Infornof uodo sor unn vnrInnfo do Ios juogos do conu-
fndorn o unn Lsquodn ofIcnz do dnfos jurIdIcos y no jurIdIcos:
fodo osf on oI usunrIo.
11.2
Vor IOIVIOI!, III, JurineIrice. TIe MeIIoJolog, of Legol 1nquir,,
on In !ovIsfn Inv nnd Confonornry IroLIons, uLIIcndn or In uko
!nIvorsIfy, SchooI of Inv, voI. XXVIII, n" 1, urhnn (CnroIInn doI or-
fo, II.!!.), 1963, s. 5 y ss.
11.3
IOIVIOI!, nrfIcuIo cIfndo, . 32; IIIII!, op. ciI., . 56.
11.4
IOIVIOI!, nrf. cIfndo, . 34. Ior ojonIo, nnnIIznr oI conorfn-
nIonfo ronI do Ins nornns jurIdIcns.
11.5
IOIVIOI!, nrfIcuIo cIfndo, . 35: no os un dorocho nocnnIzndo, nI
Luscn sLIfns rovoIncIonos do Ioyos unIvorsnIos sIno norfnr Infornn-
cIon conroLndn ncorcn do Ios fonononos jurIdIcos. !nn osIcIon ns
nnLIcIosn uodo vorso on IIIII!, op. ciI., s. 50 n 60.
!IIACIOIS VIII - 29
In osfos nsocfos, so frnfnr do consIdornr In osILIIIdnd do
quo soLro In Lnso do Ios crIforIos jurIdIcos quo so onuncIon, so
ofocfo unn InvosfIgncIon onIrIcn nrn dofornInnr do que
nonero , en que reoe elloe ee nonifieeIon en occionee o Jie-
poeicionee concreIoe; Ios rosuIfndos uodon n su voz nnnojnr-
so do dIvorsos nodos: osfndIsfIcns,
6
IndIcos orconfunIos,
?
nnns dIvorsos,
8
ofc.
J) !nn cunrfn nIfornnfIvn odrIn consfIfuIr unn vnrInnfo
sInIIfIcndn do In rInorn, n In cunI so ngrognrIn nIgunn do Ins
fncofns do In sogundn: plonIeor el fen6neno juriJico en un
eequeno l6gico einplificoJo y roducIdo n Io oIononfnI, nrn
fncIIIfnr su nnnojo ns oxncfo, y nrn ornIfIr su conron-
sIon y ufIIIzncIon or Ios no jurIsfns, quo n su voz odrn soLro
In Lnso do oI oInLornr cunIquIorn do Ins nIfornnfIvns noncIonn-
dns.
osdo osfos unfos do vIsfn, os fcII ndvorfIr cono oI cnno
do roIncIonos so oxfIondo nnIInnonfo, cuLrIondo zonns quo
nnfos, nI nrocor, osfnLnn dIsfnncIndns.
12. DerecIo , l6gico einI6lico
1
In cIrcunsfnncIn do quo oI dorocho so oxroso n frnvos doI Ion-
gunjo nnfurnI, InrocIso y cnrgndo do vnIorncIonos, y do quo oI
11.6
Iuodo vorso nI rosocfo !IMI!, S. SIIY, CuonIiIoIite Anol,eie of
JuJiciol Proceeeee. Sone ProcIicol onJ TIeoreIicol ApplicoIione, on
Inv nnd ..., rovIsfn cIfndn, s. 164 y ss., 16?. Vor fnnLIon eupro, n" 9,
nrn nIgunos ojonIos.
11.?
Ior ojonIo, Ios IndIcos do donsIdnd do consfruccIon nuforIzndn
or oI ordonnnIonfo jurIdIco, o oI IndIco do rosIon frILufnrIn, ofcoforn.
11.8
AsI cono uodon voIcnrso n nnns dnfos snnIfnrIos, oducncIonn-
Ios, hnLIfncIonnIos, IndusfrInIos, ngrIcoIns, gnnndoros, ofc. y nsI cono
osfn voIcndos n nnns Ios dnfos oIIfIcos do Ins donnrcncIonos forrIfo-
rInIos do Ins dIsfInfns onfIdndos osfnfnIos, fnnLIon uodon voIcnrso n
nnns ofrns InfornncIonos roIovnnfos soLro roLIonns jurIdIcos.
12.1
Inrn In roIncIon onfro IogIcn sInLoIIcn y nnfonfIcn vonso IIIII!,
op. ciI., s. 33 y ss.; AICHO!!!, CA!IOS I. y I!IYOI, I!OIIO, AornoIite
S,eIene, SrIngor VorIng, VIonn-uovn York, 19?1.
IA!TI OII!AI VIII - 30
jurIsfn no quIorn ni JeIo ronuncInr n osn fIoxILIIIdnd do su dIscI-
IInn, no InIdo roducIr Ios Innfoos nuy Inrgos o nuy conIojos
n vnrIos oIononfos fundnnonfnIos quo uodon nnnojnrso Indo-
ondIonfononfo do In rIquozn do confonIdo quo uodnn fonor. Isfo
os Io quo hnco In IogIcn sInLoIIcn cunndo so In nIIcn n onuncIndos
jurIdIcos,
2
y oIIn nyudn frocuonfononfo n ovIfnr rnzonnnIonfos
fnIsos on quo oI jurIsfn uodo IncurrIr, nLrunndo rocIsnnonfo
or nquoIIn rIquozn do confonIdo quo quIoro nnnojnr sInuIfnon-
nonfo con oI rnzonnnIonfo IogIco.
3
In osfo nsocfo, y sIn nvnnznr n Ios cnsos on quo uodn
rocurrIrso n In conufndorn oIocfronIcn on oI nnIIsIs doI ro-
LIonn jurIdIco Innfondo on IogIcn sInLoIIcn,
4
nos nroco quo
roducIr oI roLIonn n un osquonn dofndo do vnrIos oIononfos
fundnnonfnIos ornIfo Innfonr In cuosfIon con nnyor cInrI-
dnd y confrnsfnr hIofosIs dofornInndns doducILIos do Ios onun-
cIndos oxuosfos.
5
In vonfnjn do osfo sIsfonn os doLIo: sIrvo fnnfo nrn roor-
cIonnr nnyor cInrIdnd nI jurIsfn nI ndofnr unn docIsIon dofor-
nInndn, cono nrn nosfrnr ns concrofnnonfo nI no jurIsfn
Ins consocuoncIns y royoccIonos fcfIcns do un roLIonn o do
unn rogIn do dorocho.
12.2
Vor or ojonIo II!O, !I!ICH, L6gico juriJico, Cnrncns, 1961, s.
41 y ss.; WIIII!O, OTA, IecIIelogil, VIonn, 19?0; TAMMIIO, IIMA!, OuIlinee
of noJern legol logic, WIosLndon, 1969; IAIIOVSIY, OIO!OI, 1nIroJucIion
o lo logique juriJique, InrIs, 1965.
12.3
Vor or ojonIo Ios rnzonnnIonfos n forfIorI y n nrI on
AICHO!!!, CA!IOS I., JurieIicIe ScIlueee o forIiori unJ o pori, on
ArchIv fur !ochfs uns SozInIhIIosohIo, 1965, cundorno n" 41.
12.4
Vor IOIVIOI!, nrfIcuIo cIfndo, . 32. osdo Iuogo, fnnLIon oI ro-
LIonn jurIdIco uodo sor Innfondo n In conufndorn oIocfronIcn do ofros
nodos. Vor or ojonIo IO!T, I!I, SinulIoneoue 1quoIione onJ Booleon
AlgeIro in IIe Anol,eie of JuJiciol Decieione, rovIsfn cIfndn, s. 143 y
ss., osocInInonfo . 158.
12.5
!nn nxIonfIcn consfIfuyo, do nnnorn gonornI ..., un osquonn do
In ronIIdnd y, or oI hocho nIsno do quo fodn nLsfrnccIon conduco n unn
osquonnfIzncIon ... unn nxIonfIcn no uodo rofondor fundnr, nI no-
nos ronInznr In cIoncIn oxorInonfnI corrosondIonfo: JIA IIAOIT,
Peicologio Je lo inIeligencio, Iuonos AIros, 1955, . 45.
!IIACIOIS VIII - 31
13. Groficoci6n Je proIlenoe juriJicoe
Cono ojonIo nodosfo do Io oxuosfo, uodo sonnInrso In
osILIIIdnd do rosunIr on un grfIco oI dosnrroIIo IogIco do do-
fornInndo roLIonn jurIdIco, Io quo yn honos hocho on nIgu-
nns oorfunIdndos. In osfns hIofosIs, oI grfIco no susfIfuyo
nI rofondo susfIfuIr oI dosnrroIIo roIo do fodns Ins consIdo-
rncIonos jurIdIcns, sIno or oI confrnrIo reeunir Ins Idons fun-
dnnonfnIos nIII confonIdns n fIn do ornIfIr In fornncIon do
unn einIeeie, quo sInIIfIquo y fncIIIfo oI rnzonnnIonfo osfo-
rIor do nIIcncIon.
o In nIsnn nnnorn, on un roLIonn jurIdIco cunIquIorn
suscofILIo do dIvorsns soIucIonos, uodon vorforso osfns n vn-
rInLIos y nIfornnfIvns jurIdIcns, quo uodon Iuogo voIcnrso n
fnLIns connrnfIvns, cundros do doLIo onfrndn, ofc., dondo son
ns fcII y oLjofIvnnonfo nnnIIznLIo oI roLIonn jurIdIco on
cuosfIon; hnsfn oI uro y sInIo grfIco, cundro sInofIco, cun-
dro connrnfIvo, ofc., ufIIIzndo or oI osfudInnfo y/o oI rofo-
sor nrn nyudnr n In conronsIon o nI rocuordo do unn cuos-
fIon conIojn do dorocho, nuosfrn Ins InfInIfns nnnorns do
noynrso quo fIono oI dorocho on ofrns focnIcns o nofodos no
osfrIcfnnonfo jurIdIcos, oro cIorfnnonfo cIonfIfIcos y fIIos.
IodrIn nrocor unn InconsocuoncIn, on osfo osquonn do on-
snnIonfo, hnLor oIInInndo do osfn odIcIon Ios vnrIndos grfIcos
quo IIusfrnron In rInorn y sogundn, y oLrns nnforIoros. Ocu-
rro quo nos hn nrocIdo quo oI dosnrroIIo do Ios nulIineJio
consfIfuyo un dosnfIo quo dnr Iugnr n nnyoros y ns conIo-
jos dosnrroIIos grfIcos, nunquo hnLr do cuIdnrso do no cnor
on In norn dIsfrnccIon.
14. 1nJicoJoree e inJicee juriJicoe
o IgunI nodo y nrn frnLnjos o InvosfIgncIonos do nnyor
onvorgndurn, oro no do fnnfn conIojIdnd cono nrn roquorIr
IA!TI OII!AI VIII - 32
oI noyo do In IogIcn sInLoIIcn o do In conufndorn, uodon
oInLornrso IndIcndoros jurIdIcos, osfo os, fncforos quo roro-
sonfnn o nIdon nIgn nsocfo Inorfnnfo do un roLIonn.
TnnLIon os cIorfo quo In ouInrIzncIon do Ins conufndorns y
sus nofodos do frnLnjo uodon ronfo fornnr oLsoIofo fodo nn-
IIsIs do In ronIIdnd quo no ufIIIco sus rocursos.
A su voz, nsocInndo dIvorsos IndIcndoros, uodon onconfrnrso
IndIcos do conjunfo o sInfofIcos quo rofIojnn ns InfogrnInonfo
In fofnIIdnd do In roLIonfIcn.
SI LIon Ios IndIcndoros o IndIcos n oInLornrso doondorn
sIonro do In nnfurnIozn doI roLIonn consIdorndo, su ufIIIdnd
nofodoIogIcn hnLr do rosIdIr, on gonornI, on Io sIguIonfo:
o) doscononor nI roLIonn Lnjo nnIIsIs on sus oIononfos
fundnnonfnIos;
I) fncIIIfnr con oIIo oI rnzonnnIonfo y nnnojo do osos oIo-
nonfos y or ondo doI roLIonn fofnI;
c) nosfrnr ns concrofnnonfo nI no jurIsfn Ins consocuon-
cIns y royoccIonos fcfIcns quo fIono un roLIonn o do unn
rogIn do dorocho;
J) ornIfIr oI rocosnnIonfo cIonfIfIco, focnIco o onIrIco
do Ios dnfos jurIdIcos.
In osfo IfIno nsocfo os dondo surgo In nnyor osILIIIdnd
do rIquozn on In InvosfIgncIon, yn quo ornIfo nnrfnrso doI
dognnfIsno jurIdIco quo n vocos orsIsfo on nIgunos jurIsfns,
y ncorcnrso fofnInonfo n In ronIIdnd.
In vonfnjn os quo Ios IndIcndoros uodon rocosnrso onIrI-
cnnonfo con fInnIIdndos dIvorsns, sogn son In InvosfIgncIon
do quo so frnfo y Io quo con oIIn so quIorn oLfonor, or ojonIo
Ios quo onuncInnos on oI nrgrnfo sIguIonfo.
15. ProceeonienIo eeIoJieIico
Tonnndo cono IndIcndoros, on Ios fnIIos do In Corfo Suro-
nn do Ios Isfndos !nIdos, In condIcIon orsonnI doI IndIvIduo
IncuIndo (oxfrnnjoro, nogro, sInnfIznnfo conunIsfn), vnrIos
nuforos udIoron oInLornr IndIcos quo rofIojnLnn, on un grndo
!IIACIOIS VIII - 33
osfndIsfIcnnonfo sIgnIfIcnfIvo, oI grndo do dIscrInInncIon do
sus nIonLros. So hnIIo nsI quo In nnyorIn do Ios nIonLros doI
frILunnI hnLInn vofndo o fotor doI IncuIndo on un nIfo orcon-
fnjo do cnsos (hnsfn oI 9? , on nIgunos juocos), nIonfrns quo
In nInorIn hnLIn vofndo on confrn, on un orconfnjo IgunInon-
fo sIgnIfIcnfIvo dosdo oI unfo do vIsfn osfndIsfIco.
1
IsfudIos do osfn IndoIo, sIrvnn o no cono Lnso do rodIcfILI-
IIdnd do docIsIonos fufurns,
2
ornIfon on fodo cnso un nojor
conocInIonfo do In ronIIdnd jurIsrudoncInI, y unn crIfIcn on-
IrIcnnonfo fundndn doI dorocho vIvIonfo.
16. CuonIificoci6n
Tonnndo cono IndIcndoros Ios dIsfInfos Inuosfos, fnsns,
dorochos y confrILucIonos n quo osf sonofIdo oI hnLIfnnfo do
unn rogIon o ron dofornInndn y osfnLIocIondo su roIncIon con
Ios sorvIcIos rosfndos n In coIocfIvIdnd, y oI roducfo Lrufo
rogIonnI, uodo oInLornrso un IndIco cunnfIfnfIvo quo IndIquo
orconfunInonfo cuI os In rosIon frILufnrIn n quo osf sono-
fIdo oI hnLIfnnfo do osn rogIon.
1
oI nIsno nodo uodon cunn-
fIfIcnrso nuchos roLIonns jurIdIcos, on su fnz onIrIcn.
1?. ProceeonienIo corIogrfico
Tonnndo cono IndIcndoros Ins nornns nIIcnLIos, son or-
quo ofoncInInonfo uodon dIcfnrso cIorfns dIsosIcIonos, son
orquo ronInonfo so hnn dIcfndo, y oInLornndo IndIcos do con-
15.1
Vor IO!T, nrfIcuIo cIfndo, . 6? y sus roforoncIns do In nofn 11.
15.2
In In oInIon nfIrnnfIvn IO!T, nrfIcuIo cIfndo, . 168.
16.1
SIMITIS, SII!OS, 1l proceeonienIo elecIr6nico Je JoIoe , el JerecIo,
on In !ovIsfn JurIdIcn nnnnonn, n" 2, Innnn, 19?3, s. 23 y ss., y on
Lou onJ SIoIe, voI. 6, TuLIgon, 19?2; II!O, !I!ICH, Mquinoe elecIr6ni-
coe poro lo eloIoroci6n Je JoIoe en el DerecIo, Iuonos AIros, 1966;
WIYI!S, HAS-IIO, JuriepruJencio , ciIerneIico, !ov. doI CoI. do ALog.
do In IInfn, nno XV, n" 32, s. 2?? y ss.
IA!TI OII!AI VIII - 34
1?.1
IxIsfo un nnn doI Consojo IodornI do InvorsIonos, dondo so
grnfIcnn Ins zonns do sogurIdnd do fronforns, Ins rons do jurIsdIccIon do
nrquos nncIonnIos, ofc., Io quo dn unn vIsIon osncInI dIforonfo do In
dIvIsIon oIIfIcn. Vor OOZIIZ A!ZAC, AIII!TO, Lo regi6n, fosIs InodIfn, In
IInfn, 19?2.
18.1
AIII, I. I., I!OOIS, !. y JAMIS I. A., AuIonoIic IeIrietol of Legol
LiIeroIure. WI, onJ Hou, ov Hnvon, 1962.
junfo o connrnfIvos, uodo fnnLIon onconfrnrso quo unn ro-
gIon fIono rons do dIsInIIos cnrncforIsfIcns; osfo uodo or Io
fnnfo voIcnrso n nnns, fnI cono ocurro con Ios dnfos do ro-
duccIon, crocInIonfo fIsIco do In ngIonorncIon urLnnn, sorvI-
cIos, ofc.
Iuodon suoronorso nnns frnsIcIdos do dIvorsns jurIs-
dIccIonos concurronfos, do rosfndoros do sorvIcIos LIIcos,
ofc., y frnfnr do oLfonor concIusIonos cronfIvns nI rosocfo.
A su voz, osfo rocosnnIonfo cnrfogrfIco uodo ofocfunrso
con In fInnIIdnd do Luscnr rons honogonons, sonnInr In In-
fIuoncIn doI dorocho on oIos do dosnrroIIo o confros do doro-
sIon;
1
ufIIIznrso on oI osfudIo doI dosnrroIIo do dofornInndns
rogIonos, o on In vInLIIIdnd do rogIonos quo conrondon dofor-
nInndns rovIncIns, ofc.
18. AlnocenonienIo Je JoIoe juriJicoe
1
Ofrn cuosfIon quo so oncuonfrn yn on oI cnno do In ronII-
dnd ncfunI do InvosfIgncIon y oI frnLnjo jurIdIco nIIcndo os In
ufIIIzncIon do C !OMs, InfornfIcn on line, o oI dIsco rIgIdo
do In sInIo y vIojn conufndorn, nrn oI nInnconnnIonfo y
ufIIIzncIon do dnfos o InfornncIonos jurIdIcns, sonn oIIos nor-
nns osIfIvns o rocodonfos jurIsrudoncInIos.
Ior osfo rocodInIonfo, quo consfIfuyo unn ofIcnz nyudn
nocnIcn nI frnLnjo doI jurIsfn, so ovIfn In fnfIgosn fnron nnfI-
gun do Lsquodn do nnfocodonfos do jurIsrudoncIn o do IogIs-
IncIon.
In dorocho ndnInIsfrnfIvo, con unn onorno cnnfIdnd do do-
crofos rogInnonfnrIos y Ioyos sIonro cnnLInnfos y nodIfIcn-
!IIACIOIS VIII - 35
forIos doI rogInon do quo so frnfo, In nyudn do un sIsfonn do
fnI nnfurnIozn LrIndnrIn sogurIdnd y rnIdoz on oI nnIIsIs do
fodos Ios cnsos quo so rosonfon nrn su soIucIon. HncIn fInos
doI sIgIo XX Ios osfuorzos on In ArgonfInn nn no hnLInn dndo
Iono frufo on osfo IfIno sonfIdo, nunquo oxIsfon nIgunos C-
!OMs LsIcos on nnforIn jurIdIcn.
Ior Io dons, oI rocosnnIonfo oIocfronIco do dnfos nnroco
fnnLIon cono Inorfnnfo on oI dosonvoIvInIonfo do In ncfIvI-
dnd ndnInIsfrnfIvn, uos os unn ronIIdnd In crocIonfo ufIIIzn-
cIon do conufndorns nrn oI nnnojo do In voIunInosn Infor-
nncIon InosIfIvn, rovIsIonnI, ofc., quo oI Isfndo y In socIo-
dnd nodornn nocosIfnn.
2
In 1995 oI MInIsforIo do IcononIn
coIoco on In Infornof, n nodo do rIncIIo, Ios dnfos ofIcInIos do
In ocononIn nrgonfInn, y In OI so oncuonfrn ronrnndo unn
Lnso do dnfos con fodn In InfornncIon nornnfIvn on nnforIn
InosIfIvn. In Corfo Suronn fIono on soorfo nngnofIco sus
fnIIos, y nsI sucosIvnnonfo: rosfn ordonnr oI conjunfo IogIsInfI-
vo-rogInnonfnrIo-jurIsrudoncInI y onorIo n dIsosIcIon fcII
y nccosILIo, on fornInos ocononIcos, doI usunrIo. Is oI nInIno
norfo quo oI Isfndo uodo hncor nI dognn do quo oI dorocho so
suono conocIdo or fodos, yn quo hn hocho do fodos nodos
grnn nrfo do Ins InvorsIonos nocosnrIns. o roononos quo
ndnInIsfro In Lnso do dnfos cono oI SAIJ, soIo quo do IILro
nccoso y ornIfn su ufIIIzncIon nrn fInos rofosIonnIos, co-
norcInIos, ncndonIcos, ofc., or oI LIIco on gonornI.
In Io quo hnco n In jurIsrudoncIn, sor IndIsonsnLIo In-
corornr Ios fnIIos conIofos n Ins Lnsos do dnfos, orquo Ios
sunnrIosdo docfrInn do Ins rovIsfns no son sIonro fIoI rofIo-
jo do Io rosuoIfo sIno norn roofIcIon do JicIo sIn nuforIdnd
jurIsdIccIonnI.
18.2
Conf. SIMITIS, nrfIcuIo cIfndo, . 23.
IA!TI OII!AI VIII - 36
19. OIroe perepecIitoe
In ronIIdnd, Ins orsocfIvns do conLInncIon doI dorocho
ndnInIsfrnfIvo con ofrns cIoncIns y con ofros nofodos, no fIo-
non ns IInIfncIonos quo Ins do nuosfrn InngInncIon. oLo
nLnndonnrso oI rojuIcIo quo fodns Ins cIoncIns fIonon hncIn su
roIn nufononIn, uos nuchos do Ios grnndos rogrosos cIon-
fIfIcos do In hIsforIn so hnn Iogrndo or In nsocIncIon do dIscI-
IInns nnronfononfo dIsnros, hnsfn oso nononfo.
1
In In
orgnnIzncIon do Ios osfudIos osocInIIzndos suorIoros, hn hn-
LIdo fnI voz un oco do oxcoso on oI onfnsIs do In InorfnncIn do
osfudIos vIncuIndos. In confInundn nsocIncIon do nnforIns vIn-
cuIndns uodo n vocos, nI IgunI quo oI cnsnnIonfo do nrIonfos
consnnguInoos, conducIr n In osforIIIdnd. II onfrocruznnIonfo
do nnforIns dIsInIIos, on cnnLIo, uodo roducIr un ofocfo
rovIfnIIzndor.
2
Isfo os fnnLIon nsI on In cIoncIn jurIdIcn.
3
osdo Iuogo, osfo roquIoro unn nrfIcuInr IndIvIdunIIdnd y
nfIfud crondorn, y ndons nsogurnr In ndocundn dIsfrILu-
cIon do onorgIn onfro oI rocoso do rococIon y In ncfIvIdnd do
fIo oInLornfIvn. In dIsfrILucIon dosroorcIonndn do fIono n
Io rInoro os roLnLIononfo In fnIIn ns sorIn on Ios nofodos
conunos do osfudIo
4
y, or consIguIonfo, do InvosfIgncIon.
19.1
AsI so dIo grnn Inofu on oI sIgIo dIocInuovo n In sIcoIogIn, quo
dosdo sIgIos osfnLn on InfInn conoxIon con In fIIosofIn, nI nsocInrIn on
cnnLIo con Ios osfudIos LIoIogIcos.
19.2
MACI, C. A., TIe Pe,cIolog, of SIuJ,, Iondros, 1963, . ?2.
19.3
In In quo oI cnsnnIonfo consnnguInoo, on In oxrosIon do MACI,
os nuy frocuonfo. TodnvIn hny quIonos Ionsnn quo oI vordndoro jurIs-
fn os nquoI quo snLo dorocho cIvII, onnI, conorcInI, ngrnrIo, nInoro,
ofc. SIn onLnrgo ns Inorfnnfo os frnfnr do nsocInr dIscIIInns dIvor-
sns nI dorocho, nrn un vordndoro onrIquocInIonfo.
19.4
MACI, op. loc. ciI.
CopiIulo 1X
L/$ Fuh0lDhE$ 0EL PD0ER
1. 1nIroJucci6n
A Io Inrgo do osfn oLrn honos hocho roforoncIns unfun-
Ios n In CICC;
2
nyudnr un frnfnnIonfo fInnI orgnIco do
oIIn, orquo hnco un corfo frnnsvorsnI doI dorocho ndnInIs-
frnfIvo; su rogInon nIcnnzn no soInnonfo nI dorocho onnI
o InfornncIonnI, nI dorocho oIIfIco y consfIfucIonnI, sIno n
1.1
Vor fnnLIon J!A IA!TISTA y J!A I IOS CIC!IO!I, Lo corrup-
ci6n, Iuonos AIros, I!AIIA, 1996; Z!III, AIII!TO I., Lo Conten-
ci6n 1nIeronericono conIro lo Corrupci6n, on AI!IO!, MA!T, y CO!!TIS,
CH!ISTIA (ConIIndoros), Lo oplicoci6n Je loe IroIoJoe eoIre JerecIoe
Iunonoe por loe IriIunolee locolee, CIIS, IdIforos doI Iuorfo S.!.I.,
Iuonos AIros, 199?, s. 201 y ss.; MAI!OI, CA!IOS A., y WI!ISMA, !I-
CHA!, Lo Contenci6n 1nIeronericono conIro lo Corrupci6n. AnoIoJo ,
conenIoJo. MeJiJoe pretenIitoe, ALoIodo-Iorrof, Iuonos AIros, 199?;
SIVI!O CAIAIII!O, JOSI, Lo contenci6n inIeronericono conIro lo corrup-
ci6n , lo legieloci6n penol orgenIino, II, 199?-I, 1153; HAIII!, AVI
A!IS, Lo Contenci6n 1nIeronericono conIro lo corrrupci6n , olgunoe
Ienoe Je JerecIo oJninieIroIito, II, 23-IV-98. In novIonLro do 199? oI
nIs fnnLIon suscrILIo, junfo n Ios 29 nIonLros do In OCI y cunfro
nIsos ns, In convoncIon InfornncIonnI confrn In corrucIon. Is In
ContenIion on ConIoIing BriIer, of Ioreign PuIlic Officiole in
1nIernoIionol Bueineee TroneocIione, 20-XI-9? (so In uodo consuIfnr
on In gInn confrnI do In OCI: vvv.oocd.org).
1.2
Ioy 24.?59, I.O. 1?-I-199?.
IA!TI OII!AI XVI-2
fodo oI dorocho ndnInIsfrnfIvo. In CICC rovIono
3
doI doro-
cho norfonnorIcnno
4
nunquo no hnn fnIfndo vocos nonoros
cInnnndo or oIIn.
5
Iuogo do In cnIdn doI Isfndo do IIonosfnr
6
roducIdn or Ios
condIcIonnnIonfos ocononIcos y fInnncIoros
?
quo so ngrnvnn
on un onforno surnnncIonnI,
8
y nnfo Ios oxcosos do In ofos-
fnd rogInnonfnrIn quo rofondon fondor un nnnfo do confu-
sIon soLro nuchos do osfos nnIos,
9
cono nsI fnnLIon In vIncu-
IncIon doI crInon orgnnIzndo y oI nnrcofrfIco quo son no yn
soIo unn nnonnzn n Ios dorochos hunnnos sIno nI Isfndo nIs-
no, os cnsI un sIIogIsno oI quo IIovn n In nocosIdnd do nfncnr n
In corrucIon y ofros fonononos quo so vIncuInn n oIIn, on os-
ocInI oI gnsfo InofIcIonfo o dIInIdndor. AIII nnroco In CICC,
10
con cnrcfor surnnncIonnI.
11
1.3
OO!IIIO, ConenIorioe ol Pro,ecIo Je Le, Je ConIroIoe PIlicoe,
!AI, n 182, s. 8 y ss.; so frnfn do In Ioy soLro rcfIcns corrufns on
oI oxfrnnjoro, Ioreign CorrupI ProcIicee AcI, do 19??, quo conIononfn
In Ioy confrn In nnfIn o Ioy soLro orgnnIzncIonos corrufns y nogocIos
IIIcIfos, Ioy !ICO, IocleIeer 1nfluenceJ onJ CorrupI OrgonicoIione, 18.
!.S.C. Socs. 1962 of soq.; ofrn Ioy confonIn In confIscncIon IIsn y IInnn
do fodos Ios soLornos (18. !.S.C. Soc. 3666), sIn orjuIcIo do ofrns fIgu-
rns onnIos concurronfos.
1.4
Vor CIC!IO!I y CIC!IO!I, op. ciI. In ConvoncIon so frnnsfornn
on Ioy (ronuIgndn do hocho) y on onoro do 199? so uLIIcn on oI IoIofIn
OfIcInIo Incororn nI SAIJ. II Insfrunonfo so doosIfn on WnshIngon
nuovo nosos dosuos, oI 9 do ocfuLro do 199?, dIns nnfos do In vIsIfn
doCIInfon nI nIs.
1.5
OO!IIIO, Uno reflexi6n ocIuol, on oI IILro 1l JerecIo pIlico Je
finolee Je eiglo. Uno perepecIito iIeroonericono, IundncIon IIV y
IdIforInI CIvIfns, MndrId, 199?, s. 263 y ss.
1.6
Quo oxIIcnnos on oI cnIfuIo III.
1.?
CnIfuIo IV.
1.8
osnrroIIndo on oI cnIfuIo VI.
1.9
Trnfndo on oI cnIfuIo VII.
1.10
Y sI nIgn oscofIco nrgonfIno osfuvIorn dIsuosfo n nosfnr n quo
nIngn grnn corrufo nI nnrcofrnfIcnnfo fornInnr roso or osfn Ioy,
doLIorn onsnr sI hnr In nIsnn nuosfn n quo nIngn funcIonnrIo quo-
do nfrnndo on In nnIIn do InfrnccIonos nonoros o on In consfoIncIon do
doIIfos o InfrnccIonos quo confornnn oI nuovo sIsfonn rovonfIvo y ro-
rosIvo.
1.11
CnIfuIo VI, unfo 2.3.
CICC XVI-3
TnI cono hn sIdo dIcfndn, fondr sogurnnonfo ofocfos ro-
Ios on su nLIfo osocIfIco quo os oI onnI y onnI InfornncIo-
nnI, con sujocIon n In jurIsdIccIon oxfrnnjorn do In vnrIodnd do
doIIfos quo In rodonn. II roosIfo do osfo cnIfuIo do cIorro os
dosfncnr quo, sIn orjuIcIo do su InorfnncIn onnI, confIono
fnnLIon unn suorfo do rovoIucIonnrIo corfo frnnsvorsnI do Ins
InsfIfucIonos do dorocho ndnInIsfrnfIvo.
Isfns nornns nodIfIcnn oxIosIvnnonfo oI rogInon do In Ioy
do ndnInIsfrncIon fInnncIorn doI Isfndo,
12
rofornnn susfnncInI-
nonfo Ios rogInonos do confrnfncIonos LIIcns, Ios doLoros y
fncuIfndos do Ios ngonfos LIIcos y onfos roguIndoros on In fufoIn
do Ios dorochos do Ios usunrIos y consunIdoros; nIcnnznn n Ios
orgnnIsnos do confroI cono In SIOI y In AudIforIn OonornI do
In ncIon o oI ofonsor doI IuoLIo do In ncIon, nodIfIcnn oI
rogInon jurIdIco LsIco do In funcIon LIIcn, In rosonsnLIIIdnd
onnI consfIfucIonnI doI nrfIcuIo 36, In Ioy doI Cuoro do ALogn-
dos doI Isfndo y oI docrofo-Ioy do rocodInIonfo ndnInIsfrnfIvo;
13
ronoznn oI rogInon do Ins fncuIfndos rogIndns y dIscrocIonnIos do
In ndnInIsfrncIon.
14
IncIdon on In roIncIon con Ios usunrIos do Ios
concosIonnrIos y IIconcInfnrIos on sIfuncIon do nonooIIo o oxcIu-
sIvIdnd on In rosfncIon do sorvIcIos LIIcos,
15
fIonon ofocfos
soLro In gnnnncIn do osfos quo oxcodn IInIfos oLjofIvos jusfos y
nnfurnIos, ofc.
1.12
AI exigir, sogn voronos, In oquIdnd y ofIcIoncIn do In InvorsIon,
nIgo fofnInonfo nuovo on nuosfro nIs. II cunIInIonfo do fodos Ios
confroIos fornnIos, IncIuso In nuforIzncIon IogIsInfIvn, yn no os sufIcIon-
fo coLorfurn do IognIIdnd nrn oI gnsfo.
1.13
Iuos Ios nLogndos doI Isfndo, InodIdos nnfos do nhorn do oLjofnr
In ofIcIoncIn doI gnsfo LIIco y consfronIdos n oLsorvnr sI so hnLInn
cunIIdo Ios nsos fornnIos do nuforIzncIon doI gnsfo y rocodInIonfo do
gnsfnrIo, oncuonfrnn nhorn quo fIonon un nuovo o InorfnnfIsIno do-
Lor jurIdIco: dIcfnnInnr ncorcn do In IogIfInIdnd doI gnsfo on oI sonfIdo
do eficiencio, puIliciJoJ y jueIicio o equiJoJ. o os nonor In fnron quo Ios
osorn, oro nI nonos cnLo dosfncnr quo su roI confroInnfo on In vIdn doI
Isfndo so rovIfnIIzn susfnncInInonfo.Vor fnnLIon oI cnIfuIo XII, nnoros
13 y 14.
1.14
CnIfuIo X, unfos 12.3.2. y 15.4.
1.15
CnIfuIo XI, nnoro 6.
IA!TI OII!AI XVI-4
In CICC nfocfn oI dosonono do In funcIon judIcInI, quo doLo
hncor nIIcncIon oornfIvn do osfos rIncIIos, nI IgunI quo doLo
hncorIo do Ios dons frnfndos InfornncIonnIos. !onfIrnn oI rIn-
cIIo do quo no hny nofIvos oIIfIcos (nrfIcuIo XVII) quo uo-
dnn sorvIr do odIdos do nsIIo: do nIII fIuyo quo fnnoco cnLo
Invocnr In rnzon do Isfndo o Ins suuosfns cuosfIonos oIIfIcns
no jusfIcInLIos nrn oI IncunIInIonfo doI doLor do rovIsIon
judIcInI. AcInrn quo no hnco fnIfn quo oxIsfn orjuIcIo fIscnI
nrn quo hnyn corrucIon (nrfIcuIo XII), con Io cunI fornInn
con oI nrgunonfo do Ins donncIonos voIunfnrIns do onrosns
rIvndns.
Ios funcIonnrIos oIocfos sonndoros, dIufndos, concojnIos,
ofc. son nsInIsno nIcnnzndos or sus nornns, con Io cunI oI
dorocho oIIfIco y consfIfucIonnI quodn n su voz frnnsfornndo.
A su voz, nnfo oI hocho quo Ios fIscnIos hnn ordIdo In Indo-
ondoncIn quo nnfos fonInn, ns In fnIfn do ofosfnd unIfIvn
doI juoz onnI sIn ncusncIon fIscnI, nn con quoroIInnfo rIvn-
do, cono nsI fnnLIon In nsIvIdnd do In IIscnIIn ncIonnI do
InvosfIgncIonos AdnInIsfrnfIvns, oI nIs dn oI nso do sonofor-
so n In jurIsdIccIon oxfrnnjorn. II dorocho rocosnI do In Invos-
fIgncIon ndnInIsfrnfIvn quodn nsI frnnsnufndo susfnncInInon-
fo.
IInnInonfo so conIonzn n conrondor quo In consfoIncIon
do doIIfos y fnIIns o InforsfIcIos
16
doI sIsfonn quo suoIon ron-
dnr n In corrucIon fornInnn or socnvnr Ios roIos cInIonfos
doI Isfndo, con Io cunI In cooorncIon InfornncIonnI on In ro-
fonsIon unIfIvn dovIono IndIsonsnLIo.
o osfnnos nnfo unn rofornn do In rofundIdnd do In Cons-
fIfucIon do 1994, dosdo Iuogo, oro sIn dudn os oI nconfocInIon-
fo InsfIfucIonnI ns Inorfnnfo dosdo quo so dIcfo dIcho cuor-
o nornnfIvo.
1.16
Cono Ios honos dononInndo nI frnfnr do In doudn oxfornn, cnIfu-
Io II, nnoro 5.3. y nuosfro IILro Deepuee Je lo reforno Jel 1eIoJo, op.
ciI., cn. IV.
CICC XVI-5
Ior fnIos rnzonos y nn roscIndIondo doI Inncfo onnI os-
ocIfIco do In CICC, onsnnos quo on Ios nIsos nIcnnzndos or
sus nornns corrosondo Incorornr su nnIIsIs cono uno do
Ios fonns gonornIos doI dorocho ndnInIsfrnfIvo osIfIvo.
1?
Y os
osILIo quo osfn InnovncIon nornnfIvn no quodo IInIfndn n
AnorIcn, uos so osf gosfnndo unn convoncIon inIernocionol
confrn In corrucIon quo uodo fonor sInIInros ofocfos on fodos
Ios nIsos doI nundo cIvIIIzndo.
18
Is uos urgonfo, nuy ur-
gonfo, quo Ios nLogndos conozcnnos sus nornns y rIncIIos.
2. CriIerioe inIerpreIoIitoe
2.1. Loe prineroe JuJoe
CIorfnnonfo oI nLogndo nrgonfIno quo so ndonfro on Ios cn-
nInos do In CICC fondr Ionn jusfIfIcncIon onocIonnI on son-
fIrso do nIgn nodo frusfrndo y nnonnzndo: ofrn voz ns fodo
Io quo nrondIo osf on foIn do juIcIo, ofrn voz In IncuIfnd no
sIrvo do nndn. II dorocho quo con fodn nnfurnIIdnd snLIn nhorn
cnnLIo y or ondo no Io snLo ns.
1
1.1?
o so frnfn uos do nnIIsIs ndnInIsfrnfIvos, socIoIogIcos, oIIfIcos,
ofc., doI fIo quo honos hocho on Lo oJninieIroci6n porolelo. 1l
poroeieIeno oJninieIroIito,MndrId,CIvIfns, 1995, y on LonninieIrocione
porollelo. 1l poroeieIeno giuriJico-onninieIroIito, InfroduccIon do
IIIICIAO IIVI!TI, od. OIuffro, MIIn, 198?, un voIunon do 92 s., voIu-
non 20 do In sorIo do In UnitereiIo Jegli SIuJi Ji Bologno, Scuolo Ji
Specioliccocione in DiriIIo AnninieIroIito e Scienco Jell` AnninieIrocione.
In Io quo hnco nI fonn onnI vor fnnLIon CAIAIII!O, JOSI SIVI!O, Lo con-
tenci6n inIeronericono conIro lo corrupci6n , lo legieloci6n penol orgenIi-
no, II, 199?-I,1153.
1.18
Io honos roIcIndo cnsI nI nIsno fIono quo In cunLro do rosI-
donfos do AnorIcn, roonIondo fnnLIon In croncIon do orgnnIsnos In-
fornncIonnIos do nIIcncIon: Uno reflexi6n ocIuol, on oI IILro 1l JerecIo
pIlico Je finolee Je eiglo. Uno perepecIito iIeroonericono, IundncIon
IIV y IdIforInI CIvIfns, MndrId, 199?, s. 263 y ss. TnI voz Io IIoguo oI
furno n osn Idon.
2.1
Isfo Io sufron ns Ios nLogndos jovonos o do nodInnn odnd. Ios
nnyoros, yn snLonos quo oI dorocho cnnLIn consfnnfononfo y nndn do
Io quo nrondInos on In !nIvorsIdnd so oncuonfrn hoy IgunI. SoguIr
osfudInndo os unn ronIIdnd do In vIdn do cunIquIor rofosIonnI ncfIvo.
IA!TI OII!AI XVI-6
IIIo nsn con cndn cnnLIo rofundo do IogIsIncIon: ocurrIo
con oI docrofo-Ioy 19.549/?2, quo fnrdo nns do dIoz nnos on sor
conocIdo y nn ns on sor nIIcndo; osf ocurrIondo con In
ConsfIfucIon do 1994, quo nuchos Inforrofnn do In fornn ns
rosfrIcfIvn InngInnLIo n fIn do Infonfnr concIuIr quo nndn cnn-
LIo doI dorocho nrgonfIno vIgonfo. ConcIusIon IrrnzonnLIo cono
ocns, oro Lnsfnnfo dIfundIdn.
IgunI cosn uodo nfIrnnrso do In Ioy do dofonsn doI usunrIo y
doI consunIdor, quo rocIonfos ronuncInnIonfos ncofnn.
2
O
do In orsonorIn on juIcIo do Ins nsocIncIonos, rogIsfrndns o no,
nrn In dofonsn do dorochos do IncIdoncIn coIocfIvn, y no soIn-
nonfo on nnnros, sIno fnnLIon on nccIonos docInrnfIvns do
InconsfIfucIonnIIdnd
3
y rocosos do conocInIonfo.
4
o doLo uos sorrondornos quo In CICC fongn oIononfos y
rIncIIos quo dosfruyon o InvnIIdnn nrfo do nuosfro conocI-
nIonfo, quo fornon fnIsns n nrfIr do nhorn Iozns do Infornn-
cIon jurIdIcn quo nnfos osoInnos, y quo Ins nuovns ovonfunI-
nonfo nos dIsgusfon or nIgunn rnzon: oso os nornnI on oI
rogroso do cunIquIor cIoncIn.
5
oLonos nrondor n suornr
nuosfrn Lsquodn do In corfIdunLro y osfnLIIIdnd InfornnfI-
2.2
!no do oIIos fuo rocofndo or In SnIn V in re ConeuniJoree
LiIree, 9-V-9?.
2.3
CSJ, 22 do nLrII do 199?, Aeocioci6n Je GronJee Ueuorioe Je
1nergio 1lecIrico Je lo IepIlico ArgenIino (AGU11IA) c/ Buenoe
Airee, Protincio Je , oIro e/ occi6n JecloroIito. In nsocIncIon on cuos-
fIon os consIdorndn IogIfInndn nrn ojorcor nccIonos or dorochos do
IncIdoncIn coIocfIvn, no soInnonfo on oI nnnro quo rovo oI nrfIcuIo 43
do In ConsfIfucIon, sIno fnnLIon or unn nccIon docInrnfIvn do InconsfI-
fucIonnIIdnd, uos oI odIdo do docInrncIon do InconsfIfucIonnIIdnd do
unn nornn Inorfn oI ojorcIcIo do unn nccIon dIrocfn do InconsfIfucIonn-
IIdnd, do nquoIIns quo |osfn Corfo] oxIIcIfnnonfo hn ndnIfIdo cono
nodIo Idonoo yn son Lnjo In fornn doI nnnro, In ncIon do norn corfozn
o oI juIcIo sunnrIo on nnforIn consfIfucIonnI nrn rovonIr o InodIr
Ins IosIonos do Ios do Lnso consfIfucIonnI.
2.4
Vor nuosfro nrfIcuIo DerecIoe Je inciJencio colecIito, on oI IILro
1l DerecIo AJninieIroIito ArgenIino, Ho,, IdIforInI CIoncIns do In Ad-
nInIsfrncIon, Iuonos AIros, 1996, s. 2?4 y ss.
2.5
Io oxIIcnnos on In rInorn nrfo doI cnIfuIo I.
CICC XVI-?
vn, quo os ns conodn, nrn roconocor quo ofrn voz oxIsfo un
nuovo dorocho vIgonfo. Cono on In frnso do OOITHI,
6
oI vIojo
dorocho nuoro y so frnnsfornn, dovIono nuovo dorocho. II do-
snfIo vIfnI n cndn uno do nosofros os Jetenir, no norir InfoIoc-
funInonfo con oI dorocho y Ios IILros nfndos n un nsndo oLso-
Iofo y yn no ns vIgonfo nI vIvIonfo.
2.2. DerecIoe Hunonoe.
Ior do ronfo, hny unn cuosfIon do oncundro quo doLo nnnII-
znrso: sI In convoncIon cnLo uLIcnrIn donfro do Ins do Infogrn-
cIon rovIsfns on oI nrfIcuIo ?5 IncIso 24, o sI on cnnLIo corros-
ondo onnronfnrIn con Ins doI IncIso 22 doI nIsno nrfIcuIo
?5. o so frnfn do unn cuosfIon do cnfogorIns, sIno do dondo
Luscnr nnnIogIns InforrofnfIvns.
In nuosfro nodo do vor oI fonn, no nrocIorn onconfrnrso
on In CICC nndn roIo do Ios frnfndos do InfogrncIon, orquo
no hny orgnnIsnos surnnncIonnIos y oI oLjofIvo no os ronI-
nonfo In InfogrncIon ocononIcn.
Hny on cnnLIo nucho do conoxIdnd con Ios frnfndos do doro-
chos hunnnos. AIgunns vIncuIncIonos son sI so quIoro sInfo-
nfIcns: In CICC fIono unn cIusuIn do dosnrroIIo rogrosIvo
cono fnnLIon Io fIono In ConvoncIon AnorIcnnn do orochos
Hunnnos; In cIusuIn quo ndnIfo In jurIsdIccIon oxfrnnjorn (y
no soInnonfo InfornncIonnI) coIncIdo on nnoro con In cIusu-
In quInfn doI frnfndo confrn In forfurn, quo ndnIfo IgunI jurIs-
dIccIon oxfrnnjorn.
TnnLIon rosuIfn oLvIo quo Ios rocursos quo un nIs dIsono
nrn oI dosnrroIIo rogrosIvo do Ios dorochos ocononIcos y so-
cInIos so von noforInnonfo dIsnInuIdos or In ordIdn do ro-
cursos osfnfnIos n frnvos do In corrucIon.
!n nnnojo ns honosfo, ofIcIonfo, LIIco, honornLIo, ndo-
cundo, ofc., do Ios fondos LIIcos uodo sIgnIfIcnr unn nojor
nfoncIon do nIgunns do Ins funcIonos socInIos quo oI Isfndo n
2.6
SIirI unJ WerJen, norIr y dovonIr.
IA!TI OII!AI XVI-8
vocos cunIo nnI y fnnLIon Io IILorn fondos nrn nfondor sus
doLoros on nnforIn do sogurIdnd y jusfIcIn.
II nccoso n In jusfIcIn, un dorocho hunnno LsIco,
?
so dosdILujn
cunndo Ios fondos doI Isfndo so dosvInn hncIn dondo no doLon.
Hny unn conoxIon oxrosn on oI IronLuIo do In CICC con Ios
doIIfos do crInon orgnnIzndo y nnrcofrfIco, quo nnonnznn In
oxIsfoncIn doI Isfndo cono orgnno ofIcIonfo: so doLIIIfn su gonuI-
nn funcIon on nnforIn do sogurIdnd LIIcn, dosdo oI oxfrono doI
forrorIsno do Isfndo hnsfn Ins sIfuncIonos do un Isfndo donn-
sIndo doLII y nnrquIco cono nrn nsogurnr oI ordon LIIco. In
nnLos cnsos vIdns y LIonos Iordon fufoIn ofocfIvn.
Isfns rofIoxIonos nos IIovnn nI nooIIo quo Innfon oLjofIvn-
nonfo In CICC nI Inforrofo: cnLo nIIcnrIn con Ios crIforIos
rosfrIcfIvos doI cIsIco dorocho onnI IogIsIndo Infornnnonfo, o
oxIsfo un nnrgon do InforrofncIon oxfonsIvn dIforonfo nI do-
rocho onnI Inforno y ns roxIno nI dorocho onnI roIo doI
crInon InfornncIonnI
uosfrn rosuosfn so IncIInn or In sogundn nIfornnfIvn, n
In Iuz do Ins consIdorncIonos rocodonfos doI fIo do vnIoros
jurIdIcos quo so hnIInn on juogo y quo nnonnznn, on su Indo
ns oxfrono, In oxIsfoncIn doI Isfndo cono onfIdnd vInLIo on
In socIodnd y no norn fnchndn do gruos do Inforos doI crInon
orgnnIzndo y In corrucIon quo In CICC vIncuIn nI nnrcofrfIco.
2.3. DerecIo oJninieIroIito. OperoIitiJoJ Je eue principioe
juriJicoe
In rodnccIon doI nrfIcuIo III ofroco In sInguInrIdnd roIn do
ofrns convoncIonos InfornncIonnIos quo nrocon, soInnonfo
nrocon, dnr norns nufns nrn oI dIcfndo do IogIsIncIon Infor-
nn sIn In cunI no rosuIfnrInn oornfIvos. Is fcII y suorfI-
cInI dosochnr nsI osfns nornns y dnrIos cnrcfor nornnonfo
2.?
Vor, onfro ofros, II!IZOCI, !OII!TO O., 1fecIito occeeo o lo JueIi-
cio, roIogo do MA!!O CAIIIIIITTI, IILrorIn IdIforn IInfonso, In IInfn,
198? y sus roforoncIns.
CICC XVI-9
rogrnnfIco y or ondo no oxIgILIo. Yn Io hIzo unn voz In CSJ
con oI cnso 1., I. 1.
8
Ioro os cIorfo quo fInnInonfo on 1lnelJjion huLo do roco-
nocor quo no odIn dojnr eine Jie In nornn sIn vIgoncIn or
fnIfn do Ioy Infornn rogInnonfnrIn; cono Io os fnnLIon quo Ins
oLIIgncIonos Ins nsunon Ios Isfndos Inrfos n frnvos do sus
fros orgnnos, no soInnonfo do sus Iodoros IogIsInfIvos: nnfo
In nusoncIn do nornn rogInnonfnrIn, oI Iodor JudIcInI uodo y
doLo IgunI rosoIvor Ios roLIonns or nIIcncIon dIrocfn do In
nornn suorIor, cono Io hIzo hnco docndns In CSJ on KoI y
Siri.
9
Ior Io dons os hnrfo conocIdn on oI nundo jurIdIco doI
dorocho ndnInIsfrnfIvo In oxIsfoncIn do rIncIIos jurIdIcos,
concofos jurIdIcos IndofornInndos, rIncIIos gonornIos doI
dorocho, ofc., quo sI LIon no osfnLIocon nufns rogIndns do con-
ducfn son do fodos nnnorns oLIIgncIonos jurIdIcns quo Ios IndI-
vIduos doLon rosofnr y Ios juocos nIIcnr.
10
Isn cInso do rIn-
cIIos gonornIos doI dorocho, rIncIIos jurIdIcos, concofos ju-
rIdIcos IndofornInndos, quo son dosdo sIonro frndIcIonnInonfo
nIIcnLIos or Ios juocos, nnrocon or doquIor on In CICC.
2.4. Aornoe concreIoe
In cunIquIor cnso, hny nuchns nornns quo no roquIoron
IogIsIncIon nrn sor nIIcndns: nsI In dofInIcIon nnIIsInn do
funcIonnrIo o onIondo LIIco, quo IncIuyo funcIonos do cn-
rcfor oIocfIvo, honornrIo, ofc. (nrfIcuIo I). A Ios ofocfos do do-
fornInnr n quIonos rosuIfnn nIIcnLIos Ios rIncIIos jurIdIcos
doI nrfIcuIo III no odonos rocurrIr n dofInIcIonos Infornns do
ngonfo LIIco, doLonos nnfurnInonfo fonnr Ins quo dInnnnn
doI roIo nrfIcuIo I do In CICC.
2.8
DerecIoe Hunonoe, 2 od., 199?, cnIfuIo VIII.
2.9
Vor OO!IIIO-OO!O-IOIAO-!OSSI DerecIoe Hunonoe, op. ciI., cn.
II, n 5.6., . 29; CO!TI I!!OIIA I J!STICIA, IroncoticI c/IepIlico Je
1Iolio: oI Isfndo os fnnLIon rosonsnLIo or onIsIon nI no dIcfnr In IogIs-
IncIon corrosondIonfo.
2.10
CnIfuIo X y sus roforoncIns.
IA!TI OII!AI XVI-10
2.5. Loe Jilenoe Je lo oplicoci6n
AIgunos so rogunfnrn cono voy n rosoIvor on un cnso con-
crofo sI so hn vIoIndo In nornn do honornLIIIdnd, InfogrIdnd, uso
ndocundo y rosorvncIon do rocursos LIIcos, jusfIcIn o oquIdnd,
uLIIcIdnd, ofIcIoncIn Is Io nIsno quo rogunfnr cono snLro
sI so hn ncfundo con nnIn fo, nLuso doI dorocho, nLuso do osIcIon
donInnnfo, dosvIncIon do odor, IosIon, nnIn rnxIs
Is fornuInrso In rogunfn fundnnonfnI do quo os oI dorocho
y cono so docIdo on dorocho. IgnosIo unn voz ns on nIn-
Lrns njonns:
11
Hn sIdo, os y sor sIonro, unn cIoncIn do cnsos
sInguInros y concrofos, on In cunI In nIcn rogIn os quo no hny
nIngunn rogIn, soIo grnndos rIncIIos, y fodo doondo doI nn-
IIsIs do Ios hochos y In ruoLn. QuIon no conrondn oso y Lus-
quo Io nLsoIufo do In nornn rogInnonfnrIn,
12
no hn onfondIdo
nn quo os oI dorocho.
2.6. Lo IogoIelo , el principio Je roconoIiliJoJ
In CICC doLo nIIcnrso con rnzonnLIIIdnd y ndocuncIon do
nodIo n fIn, no on LngnfoIns o cuosfIonos InsIgnIfIcnnfos quo
dIsfrnon In nfoncIon do Ios nsunfos nnyoros. o Lusquonos
Ios Indronos do gnIIInns sIno Ios doIIncuonfos o nnIos Invorsoros
do fondos LIIcos dofndos do onfIdnd: oIIo os fcII, so nIdo or
oI nonfo do In confrnfncIon. o Incurrnnos on oI vIojo y cono-
cIdo fruco doI ox TrILunnI do Cuonfns do In ncIon: Io grnndo
nsnLn, Io chIco so oLjofnLn.
13
2.11
Vor oI dosnrroIIo doI cnIfuIo I; ndons, 1l neIoJo en JerecIo,
CIvIfns, MndrId, 1995 y sus rosocfIvns ronIsIonos.
2.12
SoLro In oxncorLncIon y nrLIfrnrIodnd do Ins nornns rogInnonfn-
rIns vor cnIfuIo VII, unfo 10.
2.13
Cono Io oxIIco un ox nIonLro do dIcho TrILunnI, !IOOISIIIS,
JOSI !AIAII, 1l conIrol pIlico, op.loc.ciI.
CICC XVI-11
AIgunos IIcos nnI conrndos, cnros o InnocosnrIos, on-
frnn donfro doI rIncIIo onnI do In LngnfoIn o doI ndnInIs-
frnfIvo do In fnIfn do roorcIonnIIdnd: no os nrn osns oquo-
nns cosns quo so dIcfn, nI so uodo Inforrofnr quo so dIcfn,
unn convoncIon InfornnorIcnnn.
oLonos uos nIIcnrIn osocInInonfo on Ins grnndos con-
frnfncIonos, n Ios grnndos nsunfos. So frnfn onfoncos do Lus-
cnr y cnsfIgnr Ios ncfos LIIcos do susfnncInI doshonor,
InofIcIoncIn, dIInIdncIon y no rosorvncIon do rocursos LII-
cos, Ins grnndos nuosfrns do fnIfn do InfogrIdnd, Ios grnndos
ncfos do InjusfIcIn, ofc.
3. Auetoe principioe Je JerecIo oJninieIroIito
eupronocionol
II dorocho ndnInIsfrnfIvo vIvIonfo conoco soLrndnnonfo fnn-
fo Ios rIncIIos jurIdIcos cono Ios concofos jurIdIcos Indofor-
nInndos, n Ios cunIos or Io gonornI dn cnrcfor do fncuIfnd
rogIndn do In ndnInIsfrncIon.
Inconfrnnos nsI oI nLuso doI dorocho, In Luonn fo, In IosIon,
In oquIdnd on oI dorocho do dnnos,
1
In dosvIncIon do odor y
fnnfos ofros.
2
oLo fonorso rosonfo quo nIgunos do oIIos son do nnfurnIo-
zn consfIfucIonnI (rnzonnLIIIdnd, IgunIdnd) y nuchos do cnrc-
for unIvorsnI: dorocho nngIosnjon, confInonfnI ourooo, doro-
cho conunIfnrIo ourooo (oI euIeIonIite Jue proceee of lou y
sus dorIvndos, su orIgon IngIos do In noIurol jueIice
3
y su
oquIvnIonfo do In rnzonnLIIIdnd, roorcIonnIIdnd,
4
on Ios do-
3.1
Vor or ojonIo I!IIIIA, !OII!TO H., Lo equiJoJ en el JerecIo Je
Jooe, II, 3-IV-9?.
3.2
os ronIfInos nI ofocfo nI cnIfuIo X.
3.3
Vor or ojonIo WAI, H. W. !. y IO!SYTH, C. I., AJninieIroIite Lou,
? od., CInrondon Iross, Oxford 1994, s. 38? y ss. (TIe Principle of
IeoeonoIleneee), cnIfuIo 13 (AoIurol JueIice onJ Legol JueIice, s. 463
y ss), s. 4?1 y ss. (JuJiciol onJ AJninieIroIite 1nporIioliI,), ofc.
3. 4
Inrn oI dorocho frnncos I!AI IAT, O!Y, Le principe Je
proporIionnoliIe, MoInngos WnIIno, InrIs, 19?4, s. 29? y ss., ofc.
IA!TI OII!AI XVI-12
rochos confInonfnIos ourooos.
5
Io nIsno ocurro on oI dorocho
nrgonfIno,
6
LrnsIIono
?
y fnnLIon on oI dorocho surnnncIonnI
InfInonnorIcnno).
8
Is fundnnonfnI dosfncnr unn fuorfo IInIfncIon n In dIscro-
cIonnIIdnd ndnInIsfrnfIvn quo In CICC Incororn nI dorocho
surnnncIonnI, orgo fnnLIon Inforno: vnrIos nuovos rIncI-
Ios o concofos jurIdIcos vIgonfos, quo son oLIIgnforIos nrn
fodos Ios ngonfos LIIcos nncIonnIos, rovIncInIos y nunIcI-
nIos, ronfndos y nd honoron u honornrIos. IsocInInonfo on
nnforIn do confrnfncIonos LIIcns, In uLIIcIdnd, In oquIdnd y
In ofIcIoncIn. o so frnfn do nInLrns sIn connofncIon jurIdI-
cn, son rIncIIos jurIdIcos InduLIfnLIos cuyo IncunIInIonfo
conorfn vIoIncIon doI ordon jurIdIco Inforno y surnnncIonnI.
Voronos nquI nIgunos do oIIos.
4. Lo puIliciJoJ
!nn cosn os quo doLn hncorso IIcIfncIon LIIcn on dofornI-
nndo suuosfos y uodn roscIndIrso do oIIn on ofros, nnforIn
quo osf roguIndn or In IogIsIncIon ndnInIsfrnfIvn ordInnrIn.
Ofrn cosn nuy dIforonfo os quo nhorn doLo dnrso n uLIIcIdnd
3.5
Inrn un nnIIsIs connrnfIvo doI dorocho frnncos y doI connon
Inv on nnforIn do doLIdo rocoso susfnnfIvo vor SCHWA!TZ, II!A!,
IrencI AJninieIroIite Lou onJ IIe Connon-Lou WorlJ, ov York
!nIvorsIfy Iross, uovn York, 1954, s. 211 y ss. Inrn oI dorocho LoIgn
II!IIMA, CHAM, Le roieonnoIle eI le JeroieonnoIle en DroiI. Au-Jelo
Ju poeiIitiene juriJique, I.O..J., InrIs, 1984.
3.6
In oLrn cIsIcn on In nnforIn os In do J!A I!ACISCO IIA!IS, Ioco-
noIiliJoJ Je loe le,ee. 1l JeIiJo proceeo cono goronIio innoninoJo
en lo ConeIiIuci6n orgenIino, Iuonos AIros, Id. Asfron, 19?0, 2 od.
3.?
Vor or ojonIo ATAIIIA, OI!AIO, 1ficocio Joe principioe
coneIiIucionoie, on In !ovIsfn do IroIfo ILIIco, Snn InLIo, n 55/6,
1980, Id. !ovIsfn dos TrILunnIs, . 16?; PoJer regulonenIor Jo 1xecuIito,
!..I., Snn InLIo, n 5?/8, s. 199/200; IAII!A I MIIIO, AIo oJninie-
IroIito, Snn InLIo, Id. !ovIsfn dos TrILunnIs, 1981, . 85., ofc.
3.8
TnIos rIncIIos so hnIInn rocogIdos on oI Incfo do Snn Joso do
Cosfn !Icn: OO!IIIO-OO!O-IOIAO-!OSSI, DerecIoe Hunonoe, op. ciI.,
s. 56 y ss.
CICC XVI-13
(o son, uLIIcnrso do nnnorn Idonon nrn su conocInIonfo or
oI LIIco) fodn confrnfncIon ndnInIsfrnfIvn (hochn con IIcIfn-
cIon o sIn oIIn, IognI o IIognInonfo), Io cunI InIIcn cono nInI-
no In uLIIcncIon on oI IoIofIn OfIcInI do In ncIon do Ins ndju-
dIcncIonos y su rocIo y osocIfIcncIonos, cono nsI fnnLIon doI
rocIo fInnI do un confrnfo unn voz fornInndn su ojocucIon.
IncIuso on unn confrnfncIon dIrocfn In ndnInIsfrncIon, nn-
fos do ronIIznrIn, fIono nhorn or In CICC In oLIIgncIon do hn-
cor unn nudIoncIn LIIcn
1
on In cunI Ios forcoros Inforosndos
uodnn hncor sus oLjocIonos, n fIn do consIdornrIns on oI ncfo
docIsorIo. o Iordo con oIIo In ndnInIsfrncIon In fncuIfnd do
confrnfnr dIrocfnnonfo, Iordo In fncuIfnd do hncorIo on socro-
fo y sIn doLnfo. In confrnfncIon dIrocfn quo conocInnos quodn
n nuosfro juIcIo nodIfIcndn nrn sIonro con osfn nornn do In
CICC.
IgunInonfo so vo nfocfndn or osfn dIsosIcIon In ocnsIonnI
rcfIcn doI I.O. do onIfIr In uLIIcncIon do Ios nnoxos do un
docrofo o rosoIucIon: oIIo rosuIfn vIoInforIo dosdo nnfos nI rIn-
cIIo rouLIIcnno do frnnsnroncIn do Ios ncfos osfnfnIos, y dosdo
nhorn ndons nI rIncIIo surnIognI y surnnncIonnI do u-
LIIcIdnd.
ndIo fIono nuforIdnd jurIdIcnnonfo oxIsfonfo o sufIcIonfo
nrn onIfIr In uLIIcncIon do Ios nnoxos, quo cono cunIquIorn
snLo son sIonro oI vordndoro nooIIo do In cuosfIon. Is Io nIs-
no, nuIoIie nuIonJie, quo dIcfnr unn Ioy socrofn.
IIIo ornIfo Ins connrncIonos oLjofIvns do rocIos or In
oInIon LIIcn y Ios orgnnIsnos do confroI, cono nsI fnnLIon
oI ojorcIcIo do nccIonos on dofonsn do Ios dorochos do usunrIos y
consunIdoros nI nnnro do In Ioy do rofoccIon do dIchos usun-
4.1
Acorcn do su cnrcfor consfIfucIonnI y oIononfos LsIcos quo In
rIgon nos ronIfInos n nuosfro frnLnjo 1l proceJinienIo Je ouJiencio
pIlico, on In rovIsfn !ogInon ArgonfInn doI !ogInon do In AdnInIs-
frncIon ILIIcn, n 214, 1996, s. 5 y ss., roroducIdo cono cnIfuIo VIII
doI IILro Deepuee Je lo Ieforno Jel 1eIoJo, odIforInI IundncIon do
orocho AdnInIsfrnfIvo, Iuonos AIros, 1996.
IA!TI OII!AI XVI-14
rIos y consunIdoros. Isfn fornn do nrfIcIncIon y confroI cIu-
dndnno do In ovonfunI vIoIncIon osfnfnI do Ios rIncIIos jurIdI-
cos do In confrnfncIon LIIcn os un oIononfo fundnnonfnI doI
sIsfonn ncfunI, fnI cono so vIono n Infogrnr con oI nrfIcuIo III
IncIso 5 do In CICC. Hncon fnIfn, oso sI, nsocIncIonos do cIudn-
dnnos y orgnnIsnos no guLornnnonfnIos quo hngnn Ins nccIo-
nos orfInonfos on oI nIs
2
(y on cnso do frncnso on oI oxforIor).
5. Lo equiJoJ
Inrn In gonornIIdnd do In docfrInn In oquIdnd vIono n quodnr
oquInrndn n In jusfIcIn, nunquo so suoIo roconocor su cnrcfor
suLIognI on nuosfro dorocho cIvII: soInnonfo cunndo In Ioy In
confonIn uodo oI juoz nIIcnrIn.
1
In CICC Infroduco nquI un cnnLIo do sunn InorfnncIn,
uos os nhorn unn nornn surnIognI In quo Inono quo fodn
confrnfncIon LIIcn doLo sor oquIfnfIvn o jusfn, cono condI-
cIon do vnIIdoz. In soIucIon InoquIfnfIvn o Injusfn no uodo
fundnrso on nornn nIgunn do dorocho osIfIvo nncIonnI, uos
nhorn confrnvIono oI dorocho surnnncIonnI, nI nonos on osfn
nnforIn. IIIo sIgnIfIcn, cono nInIno, quo unn concosIon o II-
concIn do oLrns o sorvIcIos LIIcos doLo fonor fnrIfns jusfns y
rnzonnLIos, quo don unn gnnnncIn rnzonnLIo y no ns nI con-
frnfIsfn, InIdIondo In oxIofncIon doI usunrIo. Io confrnrIo os
vIoInr oI rIncIIo do oquIdnd quo In CICC Inono.
AsI on oI rocIonfo cnso TelinIor, fnIIndo or In CSJ oI 22 do
nLrII do 199?, oI vofo do IOOOIAO y VZQ!IZ rocuordn oI doro-
cho do Ins onrosns rosfndoros doI sorvIcIo LIIco do foIofo-
nIn nI nnnfonInIonfo do fnrIfns ncordos con Ios cosfos do ros-
4.2
o nocosnrInnonfo oI nnnrodondo sIn nnLngos so vIoInn Ios
ncfos InfornncIonnIos: osf funcIonnndo nojor or oI nononfo y hns-
fn nuovn InconsfIfucIonnI cronfIvIdnd on confrnrIo, In Ioy do dofonsn doI
usunrIo y doI consunIdor.
5.1
Vor or ojonIo I!IIIIA, !OII!TO H., Lo equiJoJ en el JerecIo Je
Jooe, II, 3-IV-9?.
CICC XVI-15
fncIon, IncIuIdns Ins InvorsIonos, noe lo uIiliJoJ jueIo , roco-
noIle que coneIiIu,e eu reIriIuci6n, puee no ee oJnieiIle eoe-
Iener que lee oeieIo el JerecIo o oIIener gononcioe ein liniIe
oIjeIito olguno (docfrInn do InIIos 231:311; 258:322, consId.
6; y 262:555, consId. 10).
6. Lo eficiencio
6.1. 1S3-1997
In nuosfrn IogIsIncIon do confrnfos ndnInIsfrnfIvos so oxI-
gIn unn oLIIgncIon do nodIos: cunIIr un rocodInIonfo do con-
frnfncIon (IIcIfncIon LIIcn, or Io gonornI) y do ndjudIcncIon
(In oforfn ns convonIonfo). In ndnInIsfrncIon orn rosonsn-
LIo doI royocfo,
1
Io cunI IILornLn nI confrnfIsfn do rosonsnLI-
IIdnd or In rncIonnIIdnd do Io quo so odIn; oI sIsfonn rochnzn-
Ln su oforfn or InndnIsILIo y condIcIonndn sI fonIn oI nfro-
vInIonfo do sonnInr quo oI oLjofo o royocfo orn IrrncIonnI, In-
ndocundo, InnocosnrInnonfo cosfoso, dIsondIoso, InfII. II
dorocho IocnI Io dojnLn In nIcn ocIon do no rosonfnrso sI no
quorIn hncor oso royocfo, no udIondo sIquIorn Inugnnr ju-
dIcInInonfo In IIcIfncIon on quo no orn nrfo. In fnIos cnsos
nos onconfrLnnos con oLIIgncIonos do nodIo, no do rosuIfndo,
uos nndn oxIgIn In Ioy Infornn nI ngonfo LIIco on cunnfo nI
oLjofo nIsno do In confrnfncIon y sus ofocfos nrn In socIodnd,
su roIncIon cosfo-LonofIcIo, su roIncIon con rocIos InfornncIo-
nnIos, ofc.
6.2. DeeJe 1997
Ahorn In CICC, nornn surnIognI oornfIvn,
2
Inono unn
oLIIgncIon do rosuIfndo, cunI os In ofIcIoncIn doI gnsfo o Invor-
6.1
ArfIcuIo 4 do In Ioy 13.064.
6.2
OjnI In CSJ no roIfn oI orror do 1., I.1.: DerecIoe Hunonoe, op.
ciI., cnIfuIo VIII. In jurIsrudoncIn ouroon on IroncoticI c/IepIli-
co Je 1Iolio doLorIn IIunInnr sus nsos, cono nsI fnnLIon su roIo
1lnelJjion, oorfunnnonfo oggiornoJo.
IA!TI OII!AI XVI-16
sIon LIIcn on In confrnfncIon osfnfnI. Y nrnfrnsonndo un
grfIco fnIIo do dorocho rIvndo, no os sufIcIonfo con quo oI
nnfrInonIo son IogIfIno y LIon nvonIdo (funcIonnrIos Je iure),
so hnyn ocundo con dodIcncIon y osnoro on In oducncIon y
suorvIsIon do sus hIjos (IIcIfncIon LIIcn InocnLIo, nonor
rocIo, nojor oforfn, ofc.): sI oI hIjo rosuIfn sor un vndnIo
(unn oLrn InfII, cnrn, fnrnonIcn, ofc.) so uodo concIuIr, cono
cuosfIon do uro dorocho y sIn Iugnr n dudns nI ruoLn on
confrnrIo, quo In gosfIon nfornn (doI funcIonnrIo) no hn sIdo
ofIcIonfo.
3
Is Io quo nIgunos IInnnn rosonsnLIIIdnd oLjofIvn o
sIn cuIn, nrn no Indngnr In cuIn quo, ope iurie, suLynco.
Ior ondo, In InofIcIoncIn os IIognI y gonorn rosonsnLIIIdnd
fnnfo on dorocho do fnnIIIn cono on dorocho ndnInIsfrnfIvo
Inforno o InfornncIonnI, or confrnrInr on nnLos cnsos oI ro-
quIsIfo quo, on oI sogundo suuosfo, oxIgo oI nrfIcuIo III IncIso
5 do In CICC.
AsI cono hnco fnIfn oI dIcfnnon jurIdIco y oI Inforno focnIco
sufIcIonfo y rnzonnLIo quo jusfIfIquon roscIndIr do In IIcIfn-
cIon LIIcn on oI cnso do urgoncIn, nsI fnnLIon In ofIcIoncIn do
In confrnfncIon doLor sor nnforIn do nnIIsIs osocIfIco no-
dInnfo Ios Infornos quo roducIrn Ios orgnnIsnos focnIcos or-
nnnonfos do In ndnInIsfrncIon, y or oI dIcfnnon Iofrndo IgunI-
nonfo doI sorvIcIo ornnnonfo do nsosornnIonfo jurIdIco. os-
do Iuogo, IncurrIr on rosonsnLIIIdnd orsonnI oI funcIonnrIo
quo on funcIonos do nsosornnIonfo Iofrndo oIvIdo nnnIIznr y
roconondnr Io orfInonfo on osfo nuovo oIononfo roIo do In
IognIIdnd do In confrnfncIon ndnInIsfrnfIvn.
o nroco quo uodn do nhorn on ns oncnrnrso vIIdn o
IognInonfo, sIn IncurrIr on rosonsnLIIIdnd orsonnI o InsfIfu-
cIonnI, unn confrnfncIon LIIcn do grnn sIgnIfIcncIon sIn oI
cunIInIonfo do fnIos rocnudos rovIos. Io oxuosfo os sIn
orjuIcIo do quo on oI cnso do grnndos royocfos LIIcos, onI-
6.3
C. CIv. y Con. Snn IsIdro, SnIn I, ocfuLro 31 do 1996, C., J. M. c. G.
M., G. , oIroe, IIIA, 199?-226.
CICC XVI-1?
sIon do nornns gonornIos, ofc., oI roquIsIfo consfIfucIonnI do In
nudIoncIn LIIcn so Inono cono rocnudo ndIcIonnI do vnII-
doz.
4
?. OIroe principioe juriJicoe. 1nneceeorieJoJ Je
reglonenIoci6n inIerno poro eu inneJioIo operoIitiJoJ
?.1. 1n generol
II nrfIcuIo III IncIso 1 do In CICC oxIgo un corrocfo, hono-
rnLIo y ndocundo cunIInIonfo do Ins funcIonos LIIcns, ovI-
fnr confIIcfos do Inforosos, nsogurnr In rosorvncIon y oI uso
ndocundo do Ios rocursos nsIgnndos n Ios funcIonnrIos LIIcos
on oI dosonono do sus funcIonos, con ncfos quo IIovon n ro-
sorvnr In confInnzn on In InfogrIdnd do Ios funcIonnrIos y on In
gosfIon LIIcn.
Aunquo osfns y ofrns oLIIgncIonos nnrozcnn prino focie
ronIfIdns n Ins nornns Infornns, su nnnIfIosfn cInrIdnd do-
nuosfrn quo son InnodInfnnonfo oornfIvns, orquo nIngunn
Ioy Infornn hnco fnIfn nrn snLor quo concofos jurIdIcos Indo-
fornInndos o rIncIIos jurIdIcos fnIos cono Ios onuncIndos son
orfocfnnonfo nIIcnLIos or In jusfIcIn nncIonnI o on su cnso
oxfrnnjorn. Ingunn nornn rogInnonfnrIn hnco fnIfn nrn
nIIcnr osn Ioforn do rIncIIos jurIdIcos.
o doLo IInnnr n confusIon quo oI nrfIcuIo III hnLIo do no-
dIdns rovonfIvns: son rovonfIvns do In corrucIon eIricIo
eeneu, oro son oornfIvns.
?.2. Ueo oJecuoJo , preeertoci6n Je recureoe pIlicoe
o oxIsfo, n nrfIr do In CICC, dIscrocIonnIIdnd on oI nnno-
jo do Ios fondos LIIcos: oI gnsfo InnocosnrIo o suorfIuo, oI no
6.4
Iuodo vorso nI rosocfo OO!IIIO, II rocodInIonfo do nudIoncIn
LIIcn, on oI IILro Deepuee Je lo reforno Jel 1eIoJo, I..A., dIsfrILuI-
dor Asfron, Iuonos AIros, 1996.
IA!TI OII!AI XVI-18
cuIdnr Ios LIonos LIIcos cono sI fuornn roIos, oI ronIIznr
royocfos InfIIos, fodo oIIo oncundrn on Ins rohILIcIonos do In
CICC.
?.3. IecouJoci6n , conIrol Je loe ingreeoe Jel 1eIoJo
TnnLIon hny ofrns nodIdns cono In dosfInndn n cronr sIsfo-
nns ndocundos nrn In rocnudncIon y oI confroI do Ios Ingrosos doI
Isfndo, quo InIdnn In corrucIon (nrfIcuIo III IncIso 6) o cronr
orgnnos do confroI suorIor quo udIornn nrocor nhognrso on
unn oxrosIon do Luonos dosoos or In fnIfn do osocIfIcIdnd.
SIn onLnrgo, ofrn Iocfurn ns nfInndn uodo hncor concIuIr
quo Ios orgnnIsnos do confroI do In corrucIon quo nhorn no
hnn ndquIrIdo nn jornrquIn consfIfucIonnI, fIonon or osfn
nornn surnnncIonnI In oLIIgncIon InfornncIonnI do orsoguIr
y nIIcnr on oI dorocho Inforno Ins nornns do In CICC, Lnjo
onn do roIn rosonsnLIIIdnd InfornncIonnI: IIscnIIn ncIo-
nnI do InvosfIgncIonos AdnInIsfrnfIvns, IIscnIos on gonornI.
A su voz, Ios orgnnos yn dofndos do nndnnInjo InsfIfucIonnI
sufIcIonfo Luscnrn InfIInonfo sI consIdornn quo os on sus
roIns nornns dondo onconfrnrn rosuosfn ndocundn n Ins
rogunfns quo suscIfnro In nIIcncIon on sus funcIonos do osfos
rIncIIos jurIdIcos surnIognIos: no so frnfn do fncuIfndos dIs-
crocIonnIos quo os nocosnrIo rogInnonfnr Infornnnonfo, no os
nocosnrIo nI osILIo quo unn nornn rodofornIno quo os unn
conducfn honornLIo, Infogrn, quo rosorvo y uso ndocundnnonfo
Ios rocursos LIIcos, sIn confIIcfos do Inforos, con ndocuncIon,
oquIdnd, jusfIcIn, ofIcIoncIn.
?.4. Ao ee neceeorio proIor perjuicio poIrinoniol ol 1eIoJo
o os roquIsIfo roducIr un orjuIcIo nfrInonInI nI Isfndo
(nrfIcuIo XII) nrn quo hnyn InfrnccIon n In CICC: In vIojn nus-
forIdnd rouLIIcnnn quodn nsI nuy onnronfndn n In honorn-
LIIIdnd quo In nornn jurIdIcn surnnncIonnI Inono cono rIn-
cIIo oLIIgnforIo do conducfn orsonnI.
CICC XVI-19
?.5. OIligoci6n Je Iener uno conJucIo IonoroIle
Inrn dnr un soIo ojonIo, quo oI funcIonnrIo so conorfo do
nodo IonoroIle InIIcn quo no hngn osfonfncIon nI vIdn do
fnrnduIn, uos nsI cono Ios juocos
1
y nLogndos son jusfnnon-
fo crIfIcndos cunndo Io hncon,
2
nsI fnnLIon In CICC Ios Inono
oI nIsno doLor jurIdIco n fodos Ios ngonfos LIIcos, IncIuso
oIocfIvos.
Inrn nIojnrso doI osocfro do In corrucIon os nhorn oLIIgn-
forIo y no dIscrocIonnI gunrdnr unn vIdn LIIcn honornLIo y
dIgnn cono nnndn oI nrfIcuIo III, sIn croor quo In nusoncIn do
nornns Infornns oxIno doI cunIInIonfo do fnn cInros y
oornfIvos rocofos surnIognIos.
8. OIroe oepecIoe penolee e inIernocionolee Je lo corrupci6n
8.1. 1nIroJucci6n
Is njono nI fonn do osfn oLrn frnfnr Ios nsocfos onnIos do
In CICC, or cIorfo do suno Inforos, nrn Io cunI nos ronIfI-
nos nI dosnrroIIo ofocfundo or Z!III on oI frnLnjo conjunfo
cIfndo on In nofn 1.
o fodns nnnorns no osfnr dons sonnInr quo un funcIo-
nnrIo LIIco no uodo rocILIr rognIos nrn sI o su fnnIIIn Lnjo
cIrcunsfnncIn nIgunn. Su roIn condIcIon do ngonfo LIIco Io
InIdo IognInonfo rocILIr rognIos quo no hnrn sIno condIcIo-
nnr su conducfn LIIcn fufurn rosocfo nI donnnfo, oxIsfn o no
cohocho nI nononfo do In ddIvn. II cohocho InIIcIfo do rocI-
LIr Ios rognIos rInoro y ncordnrso dosuos os oI vIojo cunIIr
con sus conronIsos, quo donfro doI confoxfo do In CICC no
?.1
IIIISA, !AIAII (IITO), Juec no ee noce, ee Ioce, CInrIn, 24 do nLrII
do 199?.
?.2
AsI In soIIcIfndn doI CoIogIo do ALogndos do In IrovIncIn do Iuonos
AIros, In ncIon, 2 do nnyo do 199?.
IA!TI OII!AI XVI-20
cnLo ndnIfIr. Is cnusnI do oxonorncIon y do juIcIo oIIfIco, In-
cunIInIonfo do Ios doLoros doI funcIonnrIo LIIco
AquoIIos quo oI rofocoIo InfornncIonnI oLIIguo n rocILIr on ocn-
sIonos do vIsIfns do Isfndo son nufonfIcnnonfo do roIodnd doI
Isfndo nncIonnI o rovIncInI sogn corrosondn. In ofros nIsos
hn cononzndo n dosnrroIInrso In cosfunLro do InsfIfuIr un nusoo
con Ios rognIos rocILIdos or cndn jofo do Isfndo.
Ahorn LIon, sI oI Isfndo roquorIdo no oforgn In oxfrndIcIon nI
fnnoco sonofo croILIononfo n rocoso nI IndIvIduo roquorIdo,
onfoncos oI Isfndo roquIronfo uodo soguIr ndoInnfo con oI roco-
so y on su cnso onIfIr In ordon do cnfurn InfornncIonnI, quo oI
nIs fnI no voz no honro cono no Io hnco con ofrns roInfIvns n
jurIsdIccIonos oxfrnnjorns, oro quo on cunIquIor cnso conrono-
fo su rosonsnLIIIdnd InfornncIonnI y IInIfn In IILorfnd do Iocono-
cIon doI Inufndo n Ins fronforns do su roIo nIs, sIonro quo
no Io vongnn n Luscnr or oI nole copIue, Iene JeIenIue.
In CICC InIdo fnnLIon nnnrnrso on oI socrofo LnncnrIo
nrn nognr In nsIsfoncIn roquorIdn.
In CICC no rovo In nccIon rIvndn cono InuIsorn do In
Iuchn confrn In corrucIon In Ioy Qui Ton, oro In Ioy do
dofonsn doI usunrIo y consunIdor hn cononzndo n sor nIIcndn
con oxIfo IncIuso confrn nI Isfndo, y oIIn ndnIfo nccIonos do
cInso on cnLozn do Ins nsocIncIonos on gonornI, on In dofonsn do
Ios dorochos do IncIdoncIn coIocfIvn quo roconocon Ios nrfIcuIos
42 y 43 do In ConsfIfucIon nncIonnI, quo nhorn uodon sor ox-
fondIdos n Ios dorochos n unn ndnInIsfrncIon ofIcIonfo, oquIfn-
fIvn, quo no dIInIdo rocursos LIIcos, ofc.
1
8.2. 1l PrenIulo Je lo C1CC , eue prop6eiIoe
!no do Ios unfos novodosos n quo cnLo rosfnr nfoncIon InI-
cInI rosIdo on unn nrfo InusunI nrn nosofros on Ios foxfos Iogn-
8.1
uosfro yn cIfndo nrfIcuIo DerecIoe Je inciJencio colecIito, on oI
IILro 1l DerecIo AJninieIroIito ArgenIino, Ho,, IdIforInI CIoncIns do In
AdnInIsfrncIon, Iuonos AIros, 1996, s. 2?4 y ss.: surn, cnIfuIo III,
unfo 23.6.
CICC XVI-21
Ios: In onuncIncIon do roosIfos o fInos do In ConvoncIon. Tnn
oxfrnnn no doLIorn rosuIfnrnos, con fodo, uos consfIfuyo un
IronLuIo, doI cunI nuosfrn roIn ConsfIfucIon LrIndn un vI-
vIonfo rocuordo. Ioro oI IronLuIo do In CICC nunfn n cuosfIo-
nos gruosns do nuosfro fIono. Yn on oI cunrfo rrnfo Ios Isfn-
dos MIonLros reconocen o lo corrupci6n cono uno Je loe neJioe
ueoJoe por el crinen orgonicoJo. o doLo oIvIdnrso, nI ofocfo,
quo nI vIncuInr expreeonenIe crInon orgnnIzndo ns corrucIon,
no Io quodn nuy dIsfnnfo oI nnrcofrfIco cuyo grndo do oIIgrosI-
dnd Infornn o InfornncIonnI no uodo doscuIdnrso; y In unfn doI
ovIIIo uodo osfnr n vocos Lnjo oI ofro doIIfo doI Invndo do dInoro.
Con Io cunI In sunnforIn do doIIfos uodo sor hnrfo consIdo-
rnLIo, nn sIn ngrognrIos Ios do forfurn y honIcIdIo, quo so
ofoncInron on Altorec MocIoin, con oI rosuIfndo conocIdo.
2
o nLrnnos uos Ios ojos con nsonLro cunndo Ionnos quo
unn Ioy do In ncIon hn nroLndo oI IronLuIo do In CICC,
sogn cuyo soxfo rrnfo Ios Isfndos fIrnnnfos roconocon quo
In corrucIon ... fIono, on nIgunos cnsos, frnscondoncIn Infor-
nncIonnI, Io cunI jusfIfIcn onfoncos rocodInIonfos do osfn
nnfurnIozn. In rInorn rogunfn quo so Inono os sI nos on-
confrnnos nnfo un doIIfo InfornncIonnI quo nLro In jurIsdIc-
8.2
II rIncIIo nole copIue, Iene JeIenIue: oI roo hn sIdo nnI cnfurn-
do on su roIo nIs (orIogn, IIchnnnn, ofc.), oro osf LIon rofonIdo
on oI nIs quo Io cnfuro on oI oxfrnnjoro y Io nIIcn su roIn jurIsdIc-
cIon: Altorec MocIoin, 15-VI-92, uLIIcndo on I.., 148:155. Mns nII do
In dognfIcn jurIdIcn, os rocIso ndvorfIr In InorfnncIn quo on II!!
fIonon Ios hochos noncIonndos on In nofn 1 doI fnIIo (I.., 148:160) y on
oI rInor rrnfo doI nIsno fnIIo (oI conjunfo sInorgIco do nnrcofrfIco,
corrucIon, crInon orgnnIzndo, forfurn y nuorfo, ofc., fodo on un cnso)
y su cofojo con Aoriego on Innnn, o 1icInonn nrn IsrnoI, ArgouJ
nrn IsrnoI y AIonnnIn, ofc. (Ios cnsos do gonocIdIo, cInro osf, son un
gonoro on sI nIsnos: n nndn so Ios uodo connrnr). SI LIon nuosfrn
docfrInn ronccIono ndvorsnnonfo nI fnIIo Altorec MocIoin, In oInIon
jurIdIcn norfonnorIcnnn no os fnn dosfnvornLIo y nndn hnco onsnr quo
no so hnyn do roofIr In oxorIoncIn on oI fufuro, dndn su nnfIgun rnI-
gnnLro on oI dorocho norfonnorIcnno Inforno y cIsIco onfro sus ro-
Ios Isfndos soLornnos. AnIInr on oI cnIfuIo VI, nofn 32.
IA!TI OII!AI XVI-22
cIon InfornncIonnI.
3
In sogundn os sI fnI doIIfo hnco nncor In
oLIIgncIon quo yn so nnuncIn on oI nrf. V.3 in fine do oxfrndIfnr
o ronofor orsoguIr nI doIIncuonfo, sIn orjuIcIo do In nIIcn-
cIon dIrocfn do In jurIsdIccIon oxfrnnjorn quo rovon Ios nrfI-
cuIos IV y V.
Ios IroosIfos do In CICC fnnLIon nnrocon on su nrf. II on
dos IncIsos: oI rInoro Luscn ronovor y forfnIocor oI dosnrro-
IIo do Ios nocnnIsnos nocosnrIos nrn rovonIr y snncIonnr In
corrucIon y oI sogundo quIoro ronovor, fncIIIfnr y roguInr In
cooorncIon onfro Ios Isfndos nrfos nrn rovonIr y snncIonnr
Ios ncfos do corrucIon on oI ojorcIcIo do Ins funcIonos LIIcns.
II fIn ocIuol y no soIo poIenciolnenIe unIfIvo os uos Lnsfnn-
fo cInro y oxroso on In ConvoncIon.
8.3. Lo jurieJicci6n exIerno eoIre IecIoe inIernoe
In CICC so nIIcn sIonro quo oI ncfo Inufndo hnyn sIdo
conofIdo o roduzcn sus ofocfos on Ios Isfndos nrfos (nrfIcuIo
IV), con Io cunI Ios doIIfos orIgInndos on nuosfro nIs cuyo ro-
suIfndo ocononIco son IIovndo n cunIquIor ofro Isfndo nrfo
cnon Lnjo In jurIsdIccIon oxfrnnjorn; fnnLIon fIono InjoroncIn
oI Isfndo Inrfo doI quo oI nufor fongn su nncIonnIIdnd o hnyn
fIjndo su donIcIIIo hnLIfunI (V.2), nunquo oI doIIfo no hnyn sIdo
conofIdo nI fongn ofocfos nIII.
os nroco fundnnonfnI dosfncnr, cono nsocfo rcfIco,
quo or sI hncIn fnIfn nIgn sInLoIIsno, hnsfn In cIusuIn quo
nuforIzn In jurIsdIccIon oxfrnnjorn soLro doIIfos conofIdos on
oI nIs coinciJe nunericonenIe con iguol clueulo Jel IroIo-
Jo conIro lo IorIuro (nrfIcuIos V y 5, rosocfIvnnonfo).
!nn hIofosIs osILIo, fonnndo Ios rocosos on IrnncIn, Ifn-
IIn, Isnnn, Lnsndos on oI nrfIcuIo 5 do In ConvoncIon confrn
8.3
ConsIdornndo quo os un doIIfo quo, on conjuncIon n Ios dons,
nnonnzn In suorvIvoncIn nIsnn doI Isfndo cono onfIdnd ofocfIvn do
fufoIn do Ios dorochos IndIvIdunIos, onsnnos quo In confosfncIon nfIr-
nnfIvn so Inondr.
CICC XVI-23
In Torfurn, uodo ronnuncInr ofros rocosos on forcoros nI-
sos, Lnsndos on Ios nrfIcuIos IV y V do In CICC, con nIIcncIon
doI dorocho susfnnfIvo quo yn osf on nuosfro CodIgo IonnI y
nhorn on In CICC frnnsnncIonnIIzn o InfornncIonnIIzn. oIIfos,
sIonro Io fuoron: In dIforoncIn os quo nhorn Ios uodon juzgnr
ofros nIsos y no soInnonfo nosofros. TnnLIon cnLo ndvorfIr
quo oI roIo dorocho onnI Inforno nsI cono oI oxforno, ovoIu-
cIonn hncIn consIdornr conofoncIn roIn juzgnr doIIfos co-
nofIdos on ofros nIsos oro quo fIonon ofocfos on oI roIo: os
un nrnn do doLIo fIIo quo uodo sIn dudn sor ufIIIzndn or
ofros nIsos, quo juzguon quo oI Invndo do dInoro IocnI rosuI-
fnnfo do oorncIonos doIIcfIvns fornons uodo nsI cnor Lnjo In
jurIsdIccIon doI nIs on oI cunI oI dInoro os Invndo, quo odr
juzgnr onfoncos no soInnonfo oI fInnI do In hIsforIn nIIondo Ios
nnros sIno fnnLIon su conIonzo do osfo Indo doI confInonfo.
8.4. Lo reIroocIitiJoJ Je lo le, penol ne grotoeo
Sogn oI nrf. XXV In onfrndn on vIgor so roduco oI frIgosI-
no dIn n nrfIr do In fochn on quo so hnyn doosIfndo oI sogun-
do Insfrunonfo do rnfIfIcncIon y nrn Ios Isfndos quo so ndhIo-
rnn n oIIn rogIr n Ios 30 dIns doI doosIfo. In CICC ee oplico o
ocIoe Je corrupci6n coneIiJoe inclueo onIee Je lo tigencio Je
lo le, on Io roInfIvo n In cooorncIon rocosnI InfornncIonnI
(nrfIcuIo XIX) y no osf on confIIcfo con nIngn ofro Trnfndo o
Insfrunonfo quo Ios Isfndos Inrfos fongnn on vIgor nI no-
nonfo do In onfrndn on vIgor do In CICC (nrfIcuIo XX).
4
8.4
Adons, or oI rIncIIo nnfIguo quo In CSJ rocuordn on
CIocoIor, 1996, Ins nornns onnnndns doI Congroso cono Ins do In Con-
voncIon ConsfIfuyonfo on nnforIn do frnfndos InfornncIonnIos fIonon In
rosqncIon do nrnonIn y no confrndIccIon. II rIncIIo do IrrofroncfIvIdnd
do In Ioy onnI ns grnvosn no sorIn nquI on nnforIn susfnnfIvn, uos
osfn Ioforn doI doIIfos yn osf fIIfIcndn on nuosfrn IogIsIncIon: y nndIo
so uodo ngrnvInr do quo ofros nuovos frILunnIos uodnn onfondor do
doIIfos quo conofIo confrnrInndo In roIn IogIsIncIon nncIonnI.
IA!TI OII!AI XVI-24
Ios fIos onnIos quo confonIn yn so oncuonfrnn on nuos-
fro CodIgo IonnI, cono fnnLIon Ins ngrnvnnfos y concursos
ronIos do doIIfo or crInon orgnnIzndo.
o hny IosIon nIgunn n Ios rIncIIos cIsIcos nI nI doLIdo
rocoso IognI: oI rIncIIo doI juoz nnfurnI, on unn conunIdnd
gIoLnIIzndn, os fnnLIon surnnncIonnI.
5
9. Concluei6n
MIonfrns oI sIsfonn onnI nrgonfIno y oxfrnnjoro docIdon
quo hncor con Ins vIoIncIonos onnIos nIcnnzndns or In CICC,
Ios funcIonnrIos ndnInIsfrnfIvos y nngIsfrndos judIcInIos hn-
rn LIon on cononznr n nIIcnrIn on oI dorocho ndnInIsfrnfIvo.
o osfn Ios fIonos cono nrn roofIr Ios orroros do Igno-
rnncIn, nogncIon o IndIforoncIn conofIdos con Ios frnfndos do
dorochos hunnnos y In roIn ConsfIfucIon do 1994.
Iuos no so oquIvoquo oI Iocfor nI oI Inforrofo: In conunIdnd
InfornncIonnI fIono hoy fuorzn nrn oxIgIr su cunIInIonfo y
on IfIno nnIIsIs nrn nIIcnr oIIn nIsnn sus snncIonos.
8.5
Vor cnIfuIo VI y sus roforoncIns.