Documentos de Académico
Documentos de Profesional
Documentos de Cultura
=00
iD
o^=
Ó
i
'•'''•'''
'ímíiíIüIiíIíIíIíIíiIIíImíI'i^
.'.'
i
líhi i 1 1
i
i )
1
; ! 1
; ¡
ÁRUrOTELEJ StAGÍBITA
; : :
_yffofe/u> '^<ya</a^/^-
.
77
•So LA POÉTICA
DE ARISTÓTELES
DADA A NUESTRA LENGUA
CASTELLANA
POR DON ALONSO 0RD0ÑE2
das Seijas y Tobar ,/ Señor de
San Payo, j
AÑÁDESE NUEVAMENTE
EL TEXTO GRIEGO,
la versión Latina y Notas de Daniel Heinsio y ,
POR
^£L LlCdo DON CASIMIRO FIO RE
Cansíco , Catedrático d¿ Lengua Qrriega en
los Reales Estudios ds est($ ^^
v^ \ ^^
^
''"i .'
/
PROLOGO.
L. fA Poesía y como que es suma-
mente connarural al hombre , por
ser la expresión mas viva y agrá-•
dable de las conmociones y afec-
tos de su ánimo , se encuentra eger-
cida y cultivada desde los tiemoos
primitivos ^ pero aunque restan no-
tables memorias de varios Poetas
insignes de las primeras edades , no
hallamos que en la larga serie de
siglos , hasta el tiempo de Aristóte-
les , hubiese habido en nación al-
guna quien señalase reglas de arte
tan excelente. Este sabio , que quan-
do mas florecía la Grecia en señala-
dos Profesores en todas las artes
y
ciencias naturales , llegó a compre-
henderlas y aventajarse en ellas de
manera , que casi obscureció a los
la de-
PROLOGO.
demás y con sus copiosos escri-
3
bidos.
De la excelencia de este libra
es bien convincente prueba , que
desde tiempo tan remoto siempre
lo han mirado y seguido las gen-
tes cultas como guia segura para
acertar en las composiciones poé-
ticas.Quando mas florecia la lite-
ratura de los Romanos , queriendo
Horacio y uno de sus primeros sa-
bios y mayores poetas , escribir un
Arte Toetica , se redujo a hacer una
casi traducción de la de Aristóteles*,
1J ra-
PROLOGO.
tamcnte al estudio, que por enton-
ces volvió a hacerse de este escrito
Aristotélico , que olvidado por mu-
chos siglos en medio de la ruina,
teratura Europea.
Duélense los eruditos de que
no ha llegado entera esta obra a
nuestras manos , como parece por
el plan que de ella pone el Au-
la Tragedia , de la Comedia y de
la composición Dithyrambica , en
que se entienden las canciones , sá-
arte.
rada o no es y en estos la
puntual ^
íío acu
tíig
^
tóteles de los Inventores
^ ^
gedia y de la
cLvTiTTcicvvrcLf
ol
Comedia , y
AoopuTg'
re
de
jt^av
la Tra-
dice asi:
ncCi
tí
TTcif
he
KoCi
?*
avTc7g
'Ziroirirní
M¿yvr¡rcg'
,
, oí
')
re ivrctvS'A
S^yj^ojcpoiríctg
íKtíB'i)!
Tr¡g
yoif
"ZspoXípog
,
viv
rpctyoúSi^g
¿
^
' ¿ ,
, >ccu
, &C•
ol
invención de la Comedia y de la
Tragedia : de la Comedia los de
Melara , asi los naturales dándola
por nacida ,
quando entre ellos era
Cap.
PROLOGO,
Cap. VIH. . 6. Aunque to-
do este numero se ha traducido
de nuevo ,
pondré solo parte de él
per-
PROLOGO.
perfecta inteligencia de nuestro Au-,
cor , se ha añadido al fin la tra-
APIS-
nEPf
LA POÉTICA
.
DE ARISTÓTELES.
EN GRIEGO Y CASTELLANO.
' '^.
. .
vy rivct
tí
^vvcty.ív
^
hcc^ov e-
^^
^ '-
\_ ,
yv^i¿g
'
et
%ei , ^ ^¿i (rvvi<rctS-cLf ,
'
•- ^ Kct)
^^ , k^^iyAm
W)
%( \
^^
civ¡^ '^^ ^éí^i¿,
CpJo-iv ,
de
'^,
.^' ) ^^^
- () ^ / ']
2
, ^^ ^ii ^ y¡
-sro*-
. '^^
, ^i ^
'?srKíí^v}^itcu
^^^
^- () ^^^
,
'-^ -om rvy%¿v^i¿(Tiv
-
,
Sioi^ep^a-t j
¡^,
,
^' yévíi
)
,
^
^ BTípct , ÍJ
,
el poe-
Ci) El dithyrambo es imitación, porque
de lo verosímil, los
ta al componerle expresa , después
que han de rey-
afectos, los rapros , el desvario,
sucede en la au-
iiar en el dithyrambo. Lo mi^mo
que to-
-,
en la orchestica
lecica,en lacitharst'ca y ,
LA POÉTICA
DE ARISTÓTELES.
CAP. I.
y no en uno mismo.
A 2 Por•
como
y
preparativo de lo que se
cap. i. n. z.
Mí/Lífia-ig
Legib. VIL
Platón define
Áiyof^evcuv
la
dice
/-
danza o
después
.
la orchestica,
al n. ^
4
j
ucKTí TxroTKoi
flV^gp (5)
LA POÉTICA
i^iulk'jreií
yíi Kct)
Vvig
-(^&
'aL7rei)cci¿ovleg
^ ---'
, oí
f
\cng
oi
fiy¡(nv
TCíí
^s
oioL re%vy¡g
^
, ¿"i
rÍ%vcfAg
cv
í
^^
oLiuLípoiv
%¿e;p^í
, -,
,
oí de
(4) Sta>
iíevig'
oioc
^;
txto&v^oüj
kcu
rcc7g
(^-^^.
clov ,
^-
-
ry¡v
,
--
en-
T¿¿-
\
íi
{)
%iie¿ 5^
^ €^ ' , Y¡re
'2
Aíj'Jí^cij ?i KíB-ctpí<ri)¿yi ,
fcti '^vyxdvcúcnv
, ^ (Tvpiyyoúv.
^(
, -.^^,
^^ 8
^
Xa)p)g
*]
ípcvíag
('^' ^^ , kcu
^-
!^\
7 - ^^
7 ob
5^ %^\ y^ou J^ '2xrp<i^eig . t]
.
Íttottoí'Í'cc
^BTpoig
¡ ¿ ,
-'
)
.
¿
TÚToig
Tivt yévei
^^/
ÁÓyoig
em
.
^?; ,
fJ^
íj
^/
.
TvyxdviíCA Tcv yocp olv
^-( )^ :(\(^
-^
^
Zivdpx^ü í¿¿g , >cctt Tovg 'pctTíK¿g
«*
•
yag' (5) ¿<Í6 Tí? ¿"iJt í
^/ 7^
\( '' Toí¿T¿yv
*
>] Tívcíív
tÍ^v . ye ít'jv*-
^ío,
(4)
como han
tn
Tyig
los MSS.de la
leido Heinsio y
, el
Bibliot.del
sentido pide
R&y de Francia
esta doctrina
, por números figurados , podríamos tra-
ducir y pasos y mov'imienfos compasados; pero la
primera
traducion es mas liceral.
^' 6
yeíOTTOiXí
LA POÉTICA
? }• ']
¿.^- Txroiiív , €«-
¿;^
^ '-.
, ,
^
, oL^kct Koivii
(- >- Y¡
(*) ^8
Tí ^iai
¿-.
c/tc~
* íTíV
-^
kou
'!\\
,
^ix>ou\0]f
Tpct
/>^/
•^'^
<' os
7}•£
¡)
eí
i7r7roK¿v']ctvpov ,
íj
'][
-
^^
'Z¡roiv\T'^v.
¿
-
*
Txr¿yv íicc)píc3-eiú
--
é^
.
kTrdvTCjúv
\0^>.^'
iArpc(rctycpivT¿ov ; -arepí
•)
,
/^sv
S's
jí¿Í;j
-
/
. ^- .
>
,
^ (tí
'sr^-ia-iv
Vi
,
Tí
ctl
y >9-
oe
,
)
^^
Kcti
kol'^ol
^»
íi , ¿
'!0\
et\
/
,
,
kou
,/
,
-
kclí
Aeyí.'
"¿VTctj <. , 'oS-qí-'
(^<
(*) Heinsío , , a la Physica.
.
(ó) Vi a responder Aristóteles a esta objeción.
(a) He traducido este lii.qar arreglándome a la
corrección de Hcinsio Bacteux , que leen con in-
terrogación. Nuestro Traductor leyó sin ella j y aña-
DE ARISTÓTELES. 7
otros poetas exámetros , no mirando en
esto a la imitación , sino dándoles general-
mente el nombre de poetas , según la dife-
rencia del verso. De manera ,
que si los tales
poetas han escrito en verso alguna cosa per-
teneciente a la Medicina o a la Música ,
por
esta misma razón que habemos dicho han
usado de llamarlos poetis. Pero Homero y
Empedocles en ninguna cosa son parecidos,
sino en el verso ^'
; por lo qual es justo llamai*
a Homero poeta y a Empedocles mas bien fi-
,
A4 CA-
de con algunos eruditos el adverbio de negar
que no se halla en los libros ni impresos ni MSS•
^
Vitle Heins. Noc.
9 LA POÉTICA
.
I
(^ L•^ ']
*\ Se ^ j3\
oí
oe r¿ri¿g
'Sirpit^
^^-
'
, oLV¿yx.Y¡ , r^
'^,
']oi¿ryg
(pug.
T^rcig
^@^ ^
- -
()
oLüoXiS^.ü
Kct^'
ocvciyKyi
^^^-
, y\
x.piír^ag
,
Kctzicc
Tsrívng'
¿(
,
^
,
d
)
yj
JJccvcroúV
kcu
iroí
^
^-}
,) (2)
ÁY\(r\
2
,(
^
.
Se
tVtv
Ki^oLpí(r\
,
e^ei
fcTtpa
^
e<ri
Ketí
rctvTctg
^ /
yevé(^
,
ÍTipoL^ Ái%B'ei<rwv
¿^'
TdvTctg
i•*
etv~
oLvoo^¿y)Tctg
tÍ]v
t/¿^Í
(1((^
T@^
'^^
,
,
KÁio(pu)v
^
o
,
Tdcg
kou
Se
Nt«ó%ctptí
Txrep)
otov
\olüg
,
TxrcLpcúSíctg
t¿í Áóyag Se
^'(^
ríiv
, ^-
'Z^-CYio-ccg
AviÁídScí ,
-
Se
(j)
>cou
VX
^os que obran y estos es forzoso ,
^^
sean en
LA POÉTICA
(XV. (4) ¿" >1 Oíct(popoc , KOU
/ 3 vyv.
./ y.
,
-,
I ^T¿ J^e T¿r¿yv ^íei(pop¿ ,
I
. ^ jS^
- IV
rc7g
ore
Kcti
^ev oL7rcie?ovrcc
roí, í^bri
¿( *^}@^
, ,
, rsroí-
£? ?j ¿ Te ¿¿ ^ \ '^'^^ , íj
- ^ - ]?^
2 Sn Síct(popcug y¡
) ^' ^^
í^riv , , ev
, ^-
,
ytcLí kolXÍiS-cií
¿ 5
Xj
,
^ cLv^iTToCivTouf
Mg^^otpg?? ,
^7' \
(^) * '^^ /')-
CAP. III.
^6}^^
- ^
, -ar^p
^ <7. '
: < "^ ^ -
ycúóieíg (j) evíot ev , 'zsoí•^
&-
,^
íictíoi
^ ^\> ¿ ^^
^,
¿ ¿ 2•
¿ 2
,
, ^-*
^
-
•z»rAc¿v>í o¿q-wg '
Kcu
-srcen/ ctvTo^ kB'íVetíüg Txr^cLx•^
7« 'ZtrfícTtóycpgJípíi/. TTSpí
,
yt^ev Jv ;/
¡j)
^-
f¿;v , 5^ TsroíroLj , ^ tív^í , , eí-
f>icS-¿cj roLvrcc,
,
(O Sc.qun Atheneo , también la tragedia se decía
A
comedia.
es
una y otra se llamaban ^pciv
una palabra Dórica. Verdad es que
es voz Ática 5 pero la palabra comedía no viene de
(1 : ípciv
aqui sino de
aldea ,
que entre los Dorios significa
y corresponde al
,
-
de los Athenienses.
Asi que todas las especies de dramas , inclusa la tra-
gedia , se deben a h invención de los Dorios no
, y
a ja de los Athenienses.
DE ARISTÓTELES. 13
gedia: de la comedia, los de Alegara , asi lo?
naturales dándola por nacida ,
quando entre
ellos era popular el gobierno , como también
los de Sicilia j fundados en haber sido de allí el
poeta Epicarmo muy anterior a Chionides
,
y
Magncs :
" la tragedia algunos
que habitan en
en el Peloponeso , y
quieren que los voca-
blos sean el juicio de este caso porque dicen, ;
CAP.
14 LA POÉTICA
. S\
^ ^
(
^
I Se '^'^(roüf 'Ziroi•'
I
rj VT^fcYiv
ro
ci\rioü¡
7-^
Svo riveg kcc) oivroLf
,-
(J¡>v(TiacfA' , Tí ^<¡' ,
'Tatcíí^oúv , J^ rúrca
¿^,-
(
^- ". ( *. ^cii
rocg
'
'-^
a,)^m
,^'&
,
,
jíclI
oTi
'StroiÜTcif
¿
xcúpetv
oíol -
(,, epycjv.
,'^ yocp -
^-
^^
, Tocg
^^'<> *
.
,
ciov B-rjpíúúV ()
veiv ¿
^7
7¡.'
cííTiov ^i ^
(píAotroCpOi^
t¿t¿í
^
)^
, Ort ^'^-
, olTKoL
Kdu
vav^civ
elzo'jctg
ctvTov. ^íol yaup
crt
olTK'
^vy.ícLÍv\
^-
'^
^cqí-
, ^(0-^
,
y.Av^¿vciv , * 690»'•
clcv , ' (^ 7(^' \
'Zo-poíüú^j¡.}Lü¿'q
vi^ovyy
Xpoi¿v
TÍctV.
,
,
olT^ol
y¡
,
^iol
, ^ioL
, >j r*]i/
cd-
(i)
y por
vestía viUs
Batteux ]ee
las rr.ismas
^( ^ ,
razones
abjectíC, Arlst. 2. de Mor'ib,
que
,
él
como
y i.
Vicrorío>
de An•
j
> ARISTÓTELES. 15
CAP. IV.
parecidos. Y
asi los que miran las imágenes
< \)
pcv ) ' -, y^ciTx
* 'ZÍTiCpvx.QTig
"¿arpcdyovTig ,
et'vToi
(pdvi-
iy¿vvv\(reti
70( ¿ cLTc(^oiOL.¿v,
,'^^
7• díícr-
(
TTd^S'yj
^:• y¿
Íb
<.
JcctToi ToL QiKucL
,
'Sf\ [ '7•\•.
^zs-pd^&ig , Jicu
'-) •-
,
eLíT6A¿9spoí
yi¿g ^ci¿\¡Tig
,
y ¿( >$ ^
5
& i¿v }^
,'
73-po i^óívog "
^^ ilfccg oe íIvoíj
rsroT^cvg.
cíov
Tpgv.
,
C4ííívü
, '¡¿,
cv olg
^
^ To
oí OyJ¡pi¿
^ ^,{\
MctpyíÍTvjg , (l)
¡)
,
,
y¡á^í
ort
i^)v'
toiolv-
-
6/
yívovTo
/íe ^ 7xroíYf\ciLÍ.
¡ oí
oLTkíiÁiSg.
yifuiiKwV
kcCí
,
ir
Oí
^'
4
^
Se acti crTraSoucí
Txroirfltg
7roír¡cív
'/
)
'.,@^
04 Kctí
vy ( @-^
-eig ^^ ^^
^jj-
^Tt
é-
-
() Este es el titulo de un poema , en que Homero
se divirtió en pintar con ridicuitz un haragán.
DE ARISTÓTELES. 17
2 Siendo nos pues, cosa naturalisima la
,
4 **
Mas asi como Homero en los asuntos
graves y heroicos es el mas excelente poeta ( y ,
cLvdÁoyov
.
^67
7^@^
,^ ^
¡jTreS^Gi^ív
S'pct¡ui>ctT07roiY¡(Tutg.
í%&t ,
,
,
kou
^
)
5©^
^
Muipyíírr¡g
, ot^i
-STpoV
fjLwvTig
5
JcctToi
*
J"
, ¡jcarépeí]! tyiv
(pvctv ,
^ziroÍYjartv
¡nív ccvr)
-
cLvr)
|%« ^^\
¡()/
^
eKiivúúv,
jj
,
^, ',
£
^
KdúfjLCúoQTToioi
T^ctyQuoiocicKoLKoi
Tii <)/,
']
eyevovro
uoicriv
^¿/.
,
iivdu\
,
,
oiéj
u ol^
Tctv-
oe
^ ,
B'ícLT^
TccL^'
?@ @->.
oLvTo , ^
,
y
^ 6
• ,
%^^ oltt
^^
(j)
^-,
íccu ,
73- &
^
\ ^
oLTTo
oLTTc ,^ -
* ,)
^ '.^^ -
,
CV 'Ziro'Sts.cuq
/
iyívíTo
, KOLTX
,- ^
(boL'jípov
--
.) ,
,
ice
Wov
^ y ; ¿%
\(@^
ect,vTr¡g
Tírhvfy®^
Viy^y^ >
^ evo
>ccií
,
.
2
Y¡
1
(s)
17.
Batteux
y también
lee yívoev
(%^(<^>^^ ^
y siguiendo
\ el MS.
kch
DE ARISTÓTELES, 19
primero que todos los demás mostró qual de-
bía ser la forma de la comedia enseñando ,
2 mi-
LA POÉTICA
.
^o
pcv v¡^cir^úu(n , Kcti 'zxrmxctymi•'
^,
(p/títv
^vS'c¿v ncCí
¿Tí To^ ^J^iyij®^ ¿
¿"tx
|"-
¡& '
,
^
Íy¿ví']o.
T^ftsVpW^/^ >
Ict/JL^íiOV
£%p¿üVTO (?1
''/^ íh'oLj
,
Ty¡v txtoÍyi^ív. ob
^-
^jo^¿\'v¡g
tvpí'
, (s)
-.
])
< '//]}
(
ctuTíi íl (pvcrig cke7ov
'isrKw^
jw.6-
.
S'i rcvTi¿ ,
^ > ^.^^'^
^^^ (1
loLy^itct rvf
oL}í).y¡Aag' Sí , Kcii
t^Ij? en óe
-'
TocccvTO,
/iByiVoLi
8<
ÁíyíToüj.
v\yAv
'Ziríft
¿tv
(4)
como
Esto es i y el verso de tetrámetro se hiz-o iambico^
^trímetro. El trocheo , dice Aristóteles, es mas apr opo-
cap. VIII.
(^)
se
que nin^^un otro pie,
sito par a danzar,
ve en el tetrámetro, que es mas acomoda-
do a los baylcs que ningún otro verso. Rhetor. III,
Ú7 CAP.
2 LA POÉTICA
I TT í^e
.
^^. W\v
¿
, ¿^^,
%;
Svvov
^
^.^ ,
,
()
o¿v(£f
('.
£<
''-
0-J
(pciv\orepCiúy
yeAoTov
(p3-Apr^óv* (2)
Tt
^. ¿tfi^(^
oiov
,
^^-
,
¿ ^ev-
o<¡' ^'
-
eo'S'Uí
r«?
¿"
ctp-víií
•
^
, ;
,
^,^-. ^;
^\ Sv £yavovTo
, (J'íx
y.^p
,
%'
^ri
olf AeAííS'ao-ív*
<^(^
»1
- -
o¿p%Cf^v efleAov-
-^rcTe (j) ,
^
^'^ --,'^
Jcr^v. r<5^>^ ^s. (;^(\^ tívcl
, ocvry\g
^*
vivovTfXjf. (4)
'' 7^/]
^^
kc¿í
, h
?^
, ,
5, sa , y
afrenta
tuviera escrito :
(2)
constituye
'
lo ridiculo ,> como si es-
Véanse sus notas. -.
Por contraposición a la tragedia , que causa lo
uno o lo otro ¿¡^, (9-)). Cap.14.11.2.
( Había en Athenas un magistrado
los espectáculos , y examinaba las
que
tragedias
renlaba
, conce-
ARISTÓTELES. 23
CAP. V.
diculo.
2 De las mudanzas que ha tenido la tra-
4 la
^^
(
%pí^ '^ \
,^
-
^/ y¡K0ÁcvS-yj(rív.
^
oe
íkoLf
(
¿XeiV iivou\ ,
,' ,
^
^ici(pépi¿(ríV'
',
ert
Txreip'^roüi
^i •
'snpio^ov
ftc¿-
81•^
^
vajf , r i^^ct}K<ir']et\i' y¡ ís
0^9©^ rcjú , K£¿i ¿"tctipep^.
Ai
yúú^ícLjg
.
.
íttoíüv ycou -
^^^
^ \ ^,
,
<
^
(. Se
, (^^
Tci TctvToi
%• '
, ¿"e
Tpcí"
.
oiL• kou (poLvÁrg , ola
^
Kct)
vTrdpxet
TcL. ev
'Zérgp*
T^yooSioo'
(5)
el Si ^ tTrcTroííct
, ¿
%<|,
'z¡r¿r
.
()) Véanse los cap. XXII• XXIII. y XXV•
DE ARISTÓTELES, 25
]a poesía iambica , comenzó generalmente a
fngir fábulas y razonamientos.
j El poema heroico pues conviene con
, ,
CAP.
.
» ^ ^
^ r<\ '
ouv r>i? eg^^tterpá^
5-'.
ry
¿
jLtev
^^^
, Kcti
" "Zirífi
tpy^ev
»
íe
•
«Zerep^
^^ ^
yóyusvoi/
^-.
7^
^ 2
^
¿puov'^cev
^ ^@\ '--,
,
¿,
%)
, ^ k
,
íkcL<^íí
¿ ,
-
yí-
cv
'£^.(
¿ *^^
-
íÁí¿¿ y^ TYiV 7*-
Kci^etpa-iV.
Tcv
5
%6'] ^'
^ ^ [^ ^ ) .^, ()
. ''^^ -
Si SioL /t^íVpwi/
\^ 'sri^ívícSOLf
,
kcu '^
¿ ,
-
^,
4 '.7
^^ , ^. '^ -^,
, '-^
si
^
toí^vtoji
olv \
-
' -. ^ ^ ^
J^ / ;^
tvv^
,
¿e ,
Tvy
^ (pctvípoiv
os
<rvv^i(Tív
%«
'
'7xr¿(Tctv.
' ()
ctv-
C A . VI.
I ^^ ía imitación heroica y de la come-
_Ly <^i^ diremos desoues , y ahora de Ja
tragedia , dando la difinicion de su naturaleza,
como nacida de las cosas que hemos dicho.
2 La tragedia es imitación de acción ilus-
tre ,
que tenga grandeza con hablar
perfecta , ,
5 Yo
llamo hablar suave al que tiene
**rythmo,'* harmonía y *' verso." que distin- Y
tamente en cada una de sus especies entiendo el
conducirse al fin algunas cosas solamente con ,
4 Y
porque es cierto que la imitación to-
da consiste en acción es forzoso señalar pri- ,
Y
lamoderación y enmienda de ellas al uio y al egemplo.
Véanse t mbien Ijs notas de Batccux.
(z) Mi\c7roiict , Melopeia , composición del carita^
Umbien se toma por el mismo canto.
aS LA POÉTICA
' nvccg
oicí^voiciv'
ilvojf
( íi<¿
jcctrct
yip
ro ^@^
)
xíti
.,
ycvTíg
6
'Ztrpc'-T']f'vr¿5t?'
oLTTooGiX.vijouj't
cidvcictv
Tí ,
^'.^
íi
oí
^
ot/ ^¿-
ct7rc(^ctÍvovj
Ae-
livoLj ,
^'
^v Tsria-r.g
•2 ts'iv \ ^-
^^ \)
íícL. TcLvTex,
, ^ C Lc^voíA
J\J Wiv
,
5C|
, ^@^
'- ,
,
JCj
'C, ^^\
¿
, )toCi
'^
clg
^
;¿»^
TdvTct
,
¿'
koev.
,
¿^e '^\
T¿Toig
jw-fp»?
,
^^'
.¿ - ¿"e
^e%p7íVT£tf eíofi-
<
, ,
. '-
ücci yíp
^ 8%« -srav
) @^ , '"©^,
^
, kclí , , Kcti
^
cidvQiciv CLO-ctvTúúg.
y {< Qü^cLa-ig.
ol iq-)v -ar^-
^-
-
(,)
(4)
Véase
.
ción de las cosas»
el
,
num. •
Dacier traduce, dice Batteux
no significa
,
cosa
la composi-
simple-
DE ARISTÓTELES. 29
5 Y porque este poema es imitación de ac-
ción, que se pone en acto por los que la represen-
tan , los quales forzosamente han de ser de esta o
de aquella calidad, según fueren las costumbres
y sentencias que representaren , siendo cierto,
que las acciones tienen su ser por las dos cosas
dichas. Asi se sigue ,
que las sentencias y las
^
JO
victg.
KoCt
rrg.
e^iv
(5)
Kct)
ro
) •)
'^^^
reÁ@^
LA POÉTICA
\^7'
ivóouf^ovíctg
y]
^l koltoí
'
\. '
'2«rpct^t$
¿tPA¿
,
rig
y^ctt
-of
'-/ ;
ri
'Z¡rfi¿'¿ei
Í]^y\
,
e<r),
,- .,-^^
rívctvTÍov,
'ZS-p¿r']i¿(rÍV ,
'¿TTúúg
r3-*í (^^-
v^o-iv
/
¿^i
^
@^ -
^toi
-^- ;
Toig Ts-pd^^eig.
/"©- '©- ?
^^^^
¿
¿Vfe
-
:'] ^^/
t<¿
r^ycúhctg.
sr-pcty^ar^
oCviv
^ @^^ '.
,
'
% '\^^^
¿ivvj
'ziTÁÚ^ctV
'^
,
,
yemr ¿.
¿tviB-eíg
'zsrpcg
^
^^^^^
ctl
ayct^m
ilcr)
) ,
yjB-oypcú-
kcu
? ^
, Ag|<Jí ^íot,voíctg
clááI
, cv
'-
^^^
^^^ 'Turoincet o r¡v
y¡
r^í
, ¿-.
(?J^^íctg
óé
epyov,
'^'<'.
.^' ^-^/ ^^,
Kcti Qv^-ctcTív Txrp^g oe
.&
kvctyvüjpíc\g.
5£? ' ( '
^^
oig
,
, ^¿ '^^^^
\
Jyxei-
hí^{
^
mien-
52 ,
J^^ o ETICA
^vví^oíSoli }C(U cyy
^\f' o
y
'"
Oí
-««x
'ZtrpciD"]oí
vr
'TxroirjTou
fv
ú
(^•. ,^ « <
TiYig. ? yccp cv^Agt^e/e
,
}-
' ^^-
'£>^>''
yetiv ^ íIkÓvcc. eVt yi¿/-
^(5 '^^^
,
, ) oíoí ^<^
TíUv '^']'],
& 8 ^ ^iivoicL' 2 ^-
- ^i
''
'
SvvdS'oLf Tai cvov^ct
*]^ oTTgp
) ,
^^.
^\
¿* ¿"e '/jS"^
' Tot^TOV
^<
,
,
TxrpodípBo-iv
^
r>]v
(7)
CV ; gV* ¿" , íj '2crpo¿¿fpeTTútf
,
, i}
-
^
'.
(p6i'y<l
éncí
Tí
rt
'^7n)^ULmv']<XJ\.
eq-)v
oidvoioL
, y¡ o^jjK
/
eV^V ,
"^-
i)
'/[^@^
kc^^q^
Tí-
^^
*
. (7) Batteux siguiendo el MS. 2117. lee :
COK ¿%• ^^
' ^^
énoi
(^
,
y rs!rpciou¡pílLTou\ , [
que puede traducirse : „ y así no tienen costum-
3, bres aquellos razonamientos , en que no se p^r-
5, cibe , qué es lo que quiere o no quiere el que
„ habla.
DE ARISTÓTELES. 55
miento y de esto
; es señal ,
que los que escri-
ttvcüf
TY¡v
9
T'/|V
oCvTvy ."
/^
¿^ '
Tsroíf^ov ^l
% T>1$
,
ovoixcL(ríctq
y Kcu íttí
^ev
,
y¡
o
Ae'-
<= ¿"
8
^'^. ,
%(> ^.
¡ , cLTi%V(x)Taí¡ov
^ - \
íé ,
,
^
«-
'r¡jcí•*
^cc
¿'
^ictg
7,^/]
^^-
7]
%VY¡
)
'^ 5
'^ <.
@^
.
Ty¡g
í^TíV.
,
^-'^.,.
c¿v(£t
S^B
y\
jj
^ (8)
'zinfi
itca
•^
,
/' ^^ íi
^
, ¿
^-
^t^cTí UTro-
.
\
^ '-(
%py¡cB-oLf
©^,
,
^
,
á^iotfpgT-
^-^ y ^(^
,
y ^'-^-. ^,
Tcú¿í
kcu
- Jv
'ZS-cipoS^©^
d^TTcivTUV
y ()
y
TccvTcc'
, , /
^B
(*^
que
(%) Puede observarse aquí , dice Batteux ,
fati mn,\ j rj j
las otras <le caltdad»
( i) Estas son partes de cantidad , y
DE ARISTÓTELES. 55
9 El quarto lugar en este orden tiene la
locución entiendo : como dige al principio,
,
CAP. VIL
I I ^N quanto a las partes de la tragedia,
"j de las quales debemos usar como de
forma y calidad suya ahora habemos tratado, ,
gedias i
'*
pero proprias de algunas los commos
o lamentos del coro ayudado de los que asis-
tían en la escena " (^)
C a El
¿^tcv
¿u
¿(^
^6 ,
^/
LA POÉTICA
/^e'p®^
-w^o %op2 7rctpóói¿'
r^ycuSíctg
^*
e^o^^
,
¿V*
^e
67r«cró-
/^.-
,
3 ^^
^
%ppoy. Te avdO
Xcp'¿. '/
ctVíJi^^íVot^
¿"e
Tpo%c¿t¿^.
, ^5@-
(i)
^. ;•6 ^ rpf-yc^Skctq ,^
? /¿/
/^ /-^ -
¿^? %fA¿roL\ ,
)?'^' iíe
'--
¿7/.
^ 6
. 91,
,
-- ^¿, ^ ,
^^^,
rivoi ^íl rtiv
¿Ivoüf
^^ 2-
2
^
>cou
yXC) ^
' ^^^ ^' ¿\^
íIvolj
-
<-
^(^' eV* '¡^^'^^
^ '^^^^ t'"*
.«
?¿^
trov
5
'^®^.
' h' Wí 7 6% |)%
%*
^^
(S'e kív
.
,
/¿6-
r
^
f.7vo
fc|
Ji'
(XVo¿y>c>^í
tTEpov
] o¿}^o "*'
iivoj f¡
/¿ OfC"
yivíS-ot^-
Te-
CAP. VIIL
II T^ Sto dicho , trataremos quál deba ser
r^/ el contexto de las cosas ,
porque esta
es la primera y mas importante cosa que en
la tragedia se halla.
2 Hemos presupuesto que la tragedia es
imitación de una acción entera ,
perfecta , y
de un todo que tenga grandeza porque hay ;
S'e
, íj
r'¿To
6^ ^
, o
o¿}Ko
ctvro
,
¿¿"ev.
y¡-
-^, ¿
o¿^o
^e,
^{
¿
y,cu
o¿^
ci>ko
-^, , ytcti
^'
^ ,
^^
^^
Wófiev
,
oupxicQ-uLi^
Kí%py¡S-cif
,
rcctg
'qttS
/
'^, - |
'
, ou uo-
^
cure
fí-eygü©-
KctXh
'W(iuu,'xPov
, CV
v7r¿p%&tv
^&( ^ < ^ 89"**
¿*
%poW ?;6
^
yivo/xev>?* •2tr¿it^//.£y6-9'6í.
7
^^ '^-
^%^•
,^^ )
Yi B'ioúpía
ev >cou
() ^ ' , «^-^
¿
uy\
\
\
(
fíetq' ,
% ' ^@^
^¿t icct)
^
,
, j W-
%<|
tivaj{,
acüf'
2 ,
^
J\¡
() "Nue^ro
que hay entre
mina el número
merables leguas*
^ .
".
Traductor no entendió la diferencia
:
y
asi
Mvpíct no deter-
que ha de traducirse , innu-
DE ARISTÓTELES. 59
haga. Y fin es aquello ,
que por naturaleza es
para ser después de otra cosa , o torzosamente,
o las mas de las veces , [] después del qual no
queda otra cosa que se siga. ] Medio es Jo que
está después de una cosa y antes de otra. ,
r^yoúdíctg
,
,
T©^ op©^
o-yví'íjA©^
, agí
6íva/ ,
o
-)
, /^-6%^
kóltol ro -
Tflt;
^
yeS©^. ¿? 5^ oiúupi<ravrctg tiwetv , cv
(; ^eyéS-eí íiKog , >j ro kvayKeuov
i(Pí^y¡g , «rf^SctíVcj eig
?
,({
ofc ív<^v%íoLg ,
,
í
licoLvog
iürv%ictg
e6"<
ug
roy ^eye-
'
nifique sentido , pero no expresa bien el de este lugar^
Aywv , jamás puede significar oyente , como quiere
nuestro traductor. " El Abad Batteux traduce , actores
y espectadora ; y advierte , que tiene eviden-
temente el mismo sentido que oc/ciúvÍ^íSoc^ , y í¡yátJ-
antiguamente. Y
en quanto a la grandeza
que la fábula ha de tener de su naturaleza,
aquella será siempre mas hermosa que mas ,
CAP.
que esta es una opinión va^a , a la qual ningún nucvtj
crédito añade Aristóteles, ^uis non v'idet hanc exuberan-
t'iam orattonis esse , dice Victorio.
"Del uso de la clepsydra o relox de a^ua en
la tragedia habla Salas en la Ilustr. Poét. Secc. II.
^ ^ ^^ . yív\ (^' ¿
wv
ivog
^
nrccf
']c¿v{v
evíctv
'zxroy^ctí
,
katv
'zxrpci^íg.
oVoi
Kou
í^iv
6i<riv
ó I
Tol
-
'
,
o
^ ' ¡¿¿,-
S^e
ioÍKcttnv
'H^KÁrflocí
7!0<
kcu Trpd^^g
,
yi-
x><u
'Tsri-
^
,
^-
>
TTotvKcttTiv.
x<jv.
í €V¿3t Kctí
j^
Tcv
úg vy
iivoj
o
'zs-focn-
1 *0 Se
S^ictCpep^ y
*^@^,
5tj t2t'
-, - eoíKí
kcu Tai
íSuv,
r,Toi íioL ítoL (pv(nv.
'^
Oív<r<TeiAV
,
)i
)'
\\ -^
,
,^ '7xrpo(r7roiV^(rcL^ou{
cUTrctvTcc
/
o(rcc
IloLpVuLCct),
<rv-
¿¿"fv S '^\>^
' ,
),
a.vajy)ie¿lov , >|
Íiiclg
-poi^ív
S'd^Típov
, oÍav
"^iS-oLj'
/,
, 'Oóvcyreíciv , (^
<^\' cíg
KcfA
5
^
^ \
^ ^
r¡^g
í'Tsrú
Try
«arpcc^g^y^
Teug
evog
í¡(Íg
</ '
,
-t,
tcg re civof
,
-
DE ARISTÓTELES. 45
CAP. IX.
I TNa se dice ser la fábula , no de la
^¿fiíóv 2 ^-.
. i.
I ^TvAvspov ^
\|^ ¿
'ziroiy¡r'5 ¿ ') ,
Ta/y
yivó/¿£vc6
^ Aey«v
,
yavoíTo
^ot;
, touto
,
oT^
^ ^
<)^
ovvctTcL KdXoL
WoftKog
Yi ¿¿^
''^
íia(p¿pov(nv'
,
uvf
avctyJtotTov*
íj
>c>^
ef^juLBT^
iy Totr
*
*^£
eíí) í<ropíoí.
Áeyetv ,
^tA(^íp\
j otee
,
¿
, >i
ye'voíTo.
oCvív .•-
,
KOU (TTrovociíQTepov 'sroi^
gVi ^i
, YI J\' WopÍA tql
,
xotfi'
Txroícú
^'
ToL Át'yeiv , f¡ 'srpa^T'^etv
BíKcg , kvAyitobíov ,
--
%¿FiTotJ\ y\ 'Z!roÍY\(ng
* ÍttccB'ív,
a ;^ -
'
DE ARISTÓTELES. 45
estén dependientes entre sí , y unidas unas con
otras ; de manera , que qualquiera de ellas que
se quite o se mude de
haga variar y su lugar ,
se habla ,
quando se cuentan las cosas que Al-
cibiades hizo, o los trabajos que le acontecieron.
a Ea la comedia ya esto se ve claramente,
por-
LA POÉTICA
46
^, ytyovív' --^ yap ^
^*
Bov bIkótúuv roL
) %
S'ioi ,
/)
ovlfJLctrcc
.
íttítíB'Sclc-í
'Zirepi
,
^ wíTTrífi o¡
\ ^^¿¿
Bolvóv
5
fjí^vct ,
^
^,
--
''¡)
kvT¿%cvTc^.
ihcf>f
^ev
<f\J
S'vvotTcL'
'^ojns-
'-
^-
^J
'^/jc^iVA
yévíTo
7?
i\
,
TP^yoúSiou¡g
rv clovvclta.
cvíctig
\.(^'
ev
/w-yjv
^ev
\ íj
'^
á^u¿ü
cy
Twy
-
'
yVúú^í^OdV í^iV OMOfA.(^TC^V , Ó^ OL/ACt "STg-
08 chB'ev' CV
^ '^ ^.
?roi>7jw,8Vít• Cí/ cvíomq olov
7'\
^ ^ )) ^^^
€
¿-
'sré^vTOdg
,
,
oívt¿%í(Bou\.
XOLÍ
tlvoui
^
YtT^ov
yctp
txtcl^oí'
-
¿*
TcnjTo
^(
,
,
4 /, Txroiif
Tvy
TY[V
TcL
«^.
,
TY[V
Yi
\•
^
ueTpoúv
c¿^ '^
£9*'
, \<
eivdj oe7
oe
-
7¡roiY\-
Tctg
'^
Ui
DE ARISTÓTELES, 47
porque constituyéndose en ella Ja fábula por
vía de lo verisímil , también se mezclan los
nombres a arbitrio del poeta , y no se ñngQñ las
cosas particulares , como las fingían los poetas
antiguos.
j Pero en la tragedia es usado el retener
los nombres verdaderos la causa de lo qual es :
^ {
&) ^ ^,
óu
5
i.7reí(rooí{¿oetg
) ^' i\<r) %/^</.
Kct) 'Zs-pd^icúVf
<^'-
-
, cv ¿^-^
TCíctvrou\
^ '^-
o¿ÁÁY}Ácc
Sí-x
oi
,
'sroiSvTof
^ '
vTTOK^Tcig.
,
^-
uvajf.
(-
aycL-
y¿p
,
,
*2& , yccti
, '^
'ZTct^í ty\V ovvoluív
^icfrfS^petv avoty-
^^
&.
)^
) -
\6
^^ jÍ -
TcwTct íe
<5^ ¿
,
i<fi "sr^i^
Kcu
TOiAvToty
,-
-
^ ytVVjJ
3•• ) ^« O^ÓLV
5C| 'ZBTCipoL
,. ()
3 ei -
íl
()
TTctpoL
sucesos
¿¿^
Batteux
'
^t
nacen unos de
oopctv
traduce
yívíTctf
, icaí
: y
otros
,
como si
TacwTet
este efecto sí
^ y m lyorrmnte
,
estuviera
produce quando
quando suceden
escrito:
yívY¡Tajf
los
5 Demás
de esto entre las fábulas y ac-,
^
,
'
rccf
@^ --
V¿T¿^
oj)^
'^Apy«
, 3-£¿üpSvTt
íIky¡
-,
^¿B-a^. ¿Ve
aÍtov
)
avoty-
éóixe
.^
,
^<J?
T7'lo-*
£v - ^^'^' '^^"
ol ^
-c^v
íIítív
ol^
> V7r¿^%ü<n)/
^-
-
¿inu
yiv¿^•• ^7.8
\/\^^''&
j ,
j]
jÍí ^
-
^
-arsif/^T-gTei^? y¡
^,-^^
kvo(,yvúc^.o-y.i '// , y¡ ,
, ^
•Zírpoy6}Íj(;vj?^évwv (^ ,
^.
»
, o^Vs c^
¿cvct-y^)?^ >|
^ -
Tc^á^É.
yívícB-ctf
7iyi'ea9-af
T^á^e ííi ^<?
^iA(ptpc^
, >1 /^t•*
.
DE ARISTÓTELES, 51
mayor maravilla , que parece que suceden
aposta como aconteció en la estatua de Micio,
,
CAP. XI.
D 2 CAP.
POÉTICA
j^
^'^^ 3
.
'^^•
i/3'.
/8 6íí e
^^^^ -
j5
-
X
r^ ^erct^o-
\ ^^'' ^ ^'^^^
uiv
, KOL^a^Ti^
^^-
UKog , jj ^^. wcrTref»
5r¿ív
,
, >cou
eAS-cíJv
oLTTdTí^cL^^úúv
SiX^G-cf^g Vt?
$
?
' , -'
it>(p^va^v
tÍv^vtíov
f oiá'í-
e-
-.¿ ,©^ , ,
^^ '-
@^
KOU ^ jM.8y
-
(¿
<xyó^e-
^-
, < e
a,7roBrccmv , . ae (-^
, ^^^
(^ ,
^'
kyvcí^g
Itív , -( - icaí T¿f
-^
¿^% ^-. ,
é^fie^v
,?*>|
^ */^( > ¿/ , oT^tv
Oía
'sre^TreTeíOf yt-
VCVTO/ , 6^5 £%« Cí' t.
) ¿¿ kvctyvupl-
. -
5
Jtj
'EiíTí
¿^ ^poV «-'^'*
u^yíTo^^
>
\,^
^-- ^^^ '^^
kclÍ
Wív -
,
'UTÍTT^^yú 'Txrix^yiv ,
yctyvoúpía-cLf. \' Jt
>cctt
(1^€ kív.
^
-sTpol^eí»;?
Vi
^ ,
¿
^ <^
y
7) €<| ,
hLV^yvi^^a-iq ,
-sTpot^eaiv^
'arg^^^cTefot,
^-
-
- vwqkhtc^, Ítí j ^c*'
VE ARISTÓTELES. 55
CAP. XII.
i A como se ha dicha ci
peripecia , ,
efecto. Y
en el Linceo donde es llevado aquel ,
morir , y Danao ,
que le sigue para matarle,
tjuando por las cosas pasadas sucedió lo contra-
rio, que Danao muriese y el otro quedase salvo^
2 El reconocimiento como la misma voz
,
) T6Í¿tm
4 y¡ <
'
@
T£p¿^
áu
'Txrpcg
'
íTgp©^ éTtV
fjcívov
06
,
J)^
y¡ ori^
'Ops'^yi
*^oÁr¡g'
kvcLyva)pí<roüf'
^(0- c%
¿, -]
, vi
^^^^
'I(piyev«Gtv
*I(pty6v<|<3£-
-
Ti^
j)
éo€i oLVctyvoúpííTícúg.
. ty'^
(- fi
.
-^ XpüJvroLf
ae
íl ccTTopÍeiv
^^' , ^iol
-
W
Gve^yi
yvf^ug'
KctpKiv©^' r¿
?}
^'
(^
oL^ípAg , oí>¿g
Kca
' 7
, ToL
^ C4CTog
ci/
-. 'Zripi^é^lOb'
, k~
\^
'
,
¿-
^ ,-
CV Tr\
TcvToig
Odvcxrivg
XprcS-ccf
tai
,
TY¡g
Trig ovÁv¡g ,
, íj
S'a
oCg >^
Tpo(pS , Kcct
.
() Filosofo hi definido la agnicion o reconoci-
miento en el Cap. XII, n. i.
ARISTÓTELES. S5
estos reconocimientos procede el ser felices o
miserables.
4 Mas porque el reconocimiento ^ de algu-
no es reconocimiento unos son de uno solo
,
t "[finalmente ,
qué cosa sea el reconocí-
miento ya lo digimos arriba y aho-
Ji , ,
-'
, ,
yvg
'Zroíry¡g
T¡\g
(5) TcLvroL
,
t\fiY¡^¿vy\g
¿¿V
,
¿•/,
diciplc¿g
07CíívY¡g.
¿kí7v(^ ^
ctvTog
3'@^
¿fciívvi
Áeyet
^.
,
S'ta.
ou
t^v¡v
^ -••
^ ¿
;í¿f
ey-
/
3^ myKe7v' (4)
@^
^Tripu
5
Y¡
- ^ /^
ry¡g
Sioi
<PmvyI' (5)
,
/-
ulcB-^cQ-cíf
Ti iS'ovTct
yevüg'
7] ' iS'wv
,
^
cLTTo
rviv
ÁÍyov'
ypct(p'yiv
^( oczcvcúv
,
ro7g
etcActvTí.
^
^ 2-
/
^
S-ctpi^Qv y Kou vy¡S'¿ig , kvey^
vupÍ(Q-y¡.
oy^^' 7
4 ' , y¡ ¿,
-
¿9/
() " Muchos
&c. Véase
leen
(
lo que se ha de traducir :/ esíos no carecen ,
la nota. "
y suprime
(3j Victorio deja aqui un blanco >
cíoi
teca del Rey
TcLVTct .
En los MSS. de la Biblio-
de Francia se suprimen también estas pala-
bras j pero sin blanco : y en el señalado con el n. 2040•
se suprime a ccvrog,
(4) No ha habido aqui otra cosa que la exclama-
DE ARISTÓTELES. 57
nados de Porque es cierto que todos Jos
otra.
reconocimientos que de esta manera alcanzan
fé carecen de artificio y son mejores los que
, ,
irvB'y} , íccu
^ ^vfxQctiv^ B'víS'ct^'
Tvóii , ort íá3ouv
ri
^»
ivpv¡<j-oú\)
Toij
etvTog
l^ovc-ctf
'
tljuLctp^evYfv
uCTroÁÁOToLf.
^
,
kcu ^
Kctí
Í^íTeB-rjo-dv
y¡
^
ev Toug
cvvíÁcyía-oLVTo
\9-. (7)
oltto^ol-
^- 5 ^f
3''
)íc¿i erJvS^gT©^ c/ -
--
-^
ciov
^
^ -\
'^ivactyyíAoú. yocp
>? %
^-^^^
, eúcpa^x-et
¿"* T¿T¿^
;) , &$ di
'-^-. ''
c/>cíívi¿ ,
^.
jSeATiV»? av^yvciJ-
i)
^^t? £
¿/^ íi
^^ {'
kvToJV ,
jÍ iv
etl
ai
(
yíp )\
) '/^^'
¿ (-'^,
ToiddTcLf oivdj 7xn7roíV\''
.
(6) el MS. 2040. se suprime la menor y la con-
clusión 5 que eftccivamente no se echan menos por el
laconisn^o , que reyna en toda esta obra.
(7) Es verisímil que el oráculo las hubiera predi-
cho , que morirían cilas en el lup,ar en que habían
sido expuestas. Se ignora el asunto de esta fábula.
DE ARISTÓTELES. 59
como en las Coephoros " que vino íino que
**
,
a él lo mismo. Y
como es en la fábula de
Theodecte, llamada Thideo adonde es muer- ,
^' 'Srspi^
V(¿^(ng.
^ereici
S"^
fd'
Tccu
cíov
di
^e
5
is't
'srí^/úú^víoj
kc¿í
re
^< -
"ZíTpa^ig
£v
^
Cp9-ctpTí;6Í)
uprircLf.
(potvepo;
,
í¡
B'dvctrot,
**
Txrd-
occe
^.-
*^ .
-? -
r^ycúoíctg , ^»1 , -wí-
ÁdvS'poúTTov
,
, (| ,
r^'^
-
^tv. ) ¿¿" oty 'zsrovvipov e^ efTí;*
%? elí ^v<Ti>xíccv '^&. ,
^ ^^
'
(piXdvS-púúwov
26 £^€ ¿6
oLv
€.
y¡
^fv
(^-,
;¿i^ 'Srepi
VE ARISTÓTELES. 6i
CAP. XIV.
,0S son ,
pues , aquí las partes de la
^n tragedia , el reconocimiento y la
peripecia.
2 La tercera resta la perturbación ,
por-
que de la peripecia y del reconocimiento digi-
mos La perturbación pues , es
bastantemente:. ,
¿@^
LA POÉTICA
6<
/.
- , -arepí ]
,
kvd^iov'
-^ 7¡nft
((^
^
-ZtTgpí
,
4 ¿Ve ¿Ve
- '^^<re
(^,.
eAe<¡vov , (pojSspov cp^/ve-
^> ^^^
oC^
. . -^
*ro£f
(pepoúv ,
To
éVí
,
oi toíSt^ , o ^'/íVe
^íjVe ¿"¿
-peTÍi (J'itt-
^-
,
7Cc¿i iig
-
*¿id3tv,
yoí'A^
Kcti
^©^^ Si
,
kc¿í ^'
>
TíVoi
\
Of
, ^-
ye-
¿Cvopeg.
Sov
5
^- 'Avdyjcyf
tlvoüf
aipy.
?\.
^1?^ ¿
y¡ á^íTrXiv
¿% -
, () ¿V-
Tiveg
^< ^ iv-
^
,
*]v%iav c/)c
^^ , cc?^ci
k}K¿
jSgATiOV@^
)
^ ,
Si
«zérepí
. ^.?
^ ^'
v¡
^. ^^ ^-
)
,
%e/pov@^.
tcD
, h
('-
^
%^\,
eíp»?'^ , íj
Sícq crmTí^évToüi'
'
OiSt7n¿v
Gvf-^m ,
,
7\
'(^
-^
'Ope^vfv
ciov
oetvoL
,-
,
¡
ocroig
%
¿
'^xroiriffOüf.
,
(-
, kcu
)
leagro Thyestes
, Télepho y de los de-
, ,
. 6 Aio ycobi
di^f^ctprdivi¿(riv
Oí ^^ oTí Tcvto apa. cv
-
,
*](, 7 -
pTcíf
^ (
\ ) , ¿pS-óv. Qn^UQV
, ^-}(^
-' ,
ycip
'^
tq-iv ,
';^
/"
€t\ (pcttvovTof , «ctropSclVí. kcu
o Eb^.Tíá^ííí €i >ccu Tul cí^kóL w
{
,
, T^yt^oÍTctroí ye
(p^íverctf.
7 Mvre^
(^ ' , y¡ '^'
¿
<
.
¿
(,¿ 7 )
i'Ti
íe íiVOjf
, y]
-%
re tvíV <rv^-cc(rtv
<,'
3'«*-;
^^
Tp¿yv 9-'<|. <x>ccA¿í62(ri ;^§^ -sroíJjTctí '•
ívyjnv '7{'\ rc7g Snareug. ¿Vt 'j í%
tí,vry\
)(
S-©^
cLTTo
,oúig
ev
,
T^yíúóícLg
cpíAoi
9-
oluííct.
yevouevot
,
v\oovf\
¿,
] ?
- po^
OpeV?7?
,
ol
'íj
¿%^(^.
e^sp-
.
DE ARISTÓTELES. 65
la tragedia c^ue constare de este genero de com-
posición.
6 Por lo qual ciertamente se engañan en
esto mismo los que reprehenden a Eurípides,
de que lo procuró guardar en sus tragedias , y
que las mas de ellas se acaban en inrelicidad,
lo qual sin duda según digimos es conforme
, ,
al arte. Y
de esto será grandísimo argumento,
que en los teatros y en los certámenes y compe-
tencias poéticas , si estas fábulas se representan
bien ,
parecen grandemente trágicas ; y el mis-
mo Eurípides, si mal algunas co-
bien dispone
sas ) en ésta se muestra mas trágico que todos
los demás poetas.
7 En el segundo lugar se sigue la fábula
compuesta, la qual algunos ponen en el pri-
CAP.
66 LA POÉTICA
. H,
'?
)
@^. h7 y¿p
^
i^
,
j
'ÓttíQ
yov ¿K
^
? (^^-/
'STporepov
KoLi
>ij
yinS-ctj'
^,
-
TrpcLyf^d-
¿¿)
eVt
--
oe
(f^cQvúv' ¿
eTv ¿íc Twv
'2)
^©^ -. -
'-^-,^
¿^e
}é
, ) ^^
^,'
ho^ivív kiv.
^^^ ''^-.^
,
^iv
'7
^^^^
^ -, '--
T^ya;ííct$
^
, ^
, ob-
ou
OlKitCtV.
^
'- ^2 'tTreí íe
hü 'ZSta^
^
(^6^(^«
^
^ ,,. -^ ^-
,
¿> év
óeivct
^xrp¿y
*) '^^0cC
. (^^ ^
'Siroiou ,
(poLíviTcxjf y^
^^ ^'^
^^ -
eivctj
,
^<^ \
^&6
,
^ %6
,
^^^.
']. ,
-^
ix^pov
,
'- -arcc-
híKvvtri , -arAiiv
DE ARISTÓTELES. 6;
CAP. XV.
I "jV /T^S lo terrible y miserable como ,
2 Y
porque el poeta ha de procurar sacar
esta delectación del terror y misericordia por
medio de la imitación bien se muestra que ,
¿<'
LA POÉTICA
|n,^' erepcíg
tyy¿vY\raj\
.^ ^ss-í^vf
^
-
h
TOiovróv Tí
¿¿
?
'ziroLpeíÁyjy.^evag
opci , ,,
{ ¿
^-
IVl.
-5- AeV¿<^ '^ KAt^T¿¿/iU<V>Í6-pAV
^-
^
,
^.
$(^.
(¡¡)^^,
2
i)
,^ ¿ -
2 'OpeV^^ , ^
,
'^
XpY,(Q-oüi
€upíV^«v
(-
yivwíTKovTAg' ^ E\j(^7riS^Y}g ¿-
oLTxroKTiiviSa'Av T¿g rsTcLÍ^cig ríiv MjÍ-
OGÍOLV,
4 '^E^t
iJ
-srpa^útf jt¿gv , oLYVoivTcíg ^é
7r^oL^oü\
T¿^To
'^^,
To
(piAiotv
^^ív
\
,
¿^v
ósivov
¿(TTrep
T^yooolcc
,
)
y¡ o
,
@^ ,
giy
T^
,
v^^i^QV
^:o(pQKÁbisg
^,(&^.
o
ctvdyvúúpitrcxj
£V Tw
^^.
ov
^-
á\,
o
5 '^''* ^^ /"^ -
cLVóuyv'¿^(rcij{
Tcc ovK
'TxroiCiv
éVíV .Tí
Tsrpiv
ocvriíce^úúv
7¡roíY¡a-ctj.
\ ^ 'zs-fia.^oLf
ocyvoíctv,
-ar^px tciv-
Uvc^yjci^y
Vi
ARISTÓTELES, 69
sideración de la muerte ; y lo mismo se segui-
Ej y
LA POÉTICA
70
fjivc >cc¿i uíiroLg , yi ¡liyi ^,
6 ^7^<\,
'
T¿r¿yv ^ To -novrct
^'
^ * ^^
fov i%<¡
¿'
ciov
7
,
^
, ^
ovo ¿¡
'AvTiyov>í
>c)^
'txrom
'srpoi^úíJi
^. ()
,
S'ivnpov. jSeXrtov
€ ^>)
«J'e
isrpiíre^í ;
--^^
, ,
8 '^ ro xiXdjreCm. íé
elov
ijcv
cv
, ^b ,
' '-
VFyvaí^(7-e*
?^^ oLóeÁ^vi
jcct) ctf ri\ 'l(pi'^AÍc¿ yj
¥\^
2 , oTrep
¿/,^^\
tátcÍáoli {\\
,
,
ctvP.yva'^irev.
¿ -srepí
^ ¿
id
%\
r^ycüSíctj
' -.
/^/^¿(
toíStov
,
,
'Z3ct^c/(nc<£i¿¿&ív
¿¿
-^
7 ^, -
;5 .^ '/^ -
cv
( , eí/pov
"^.
.
f Hay en esta especie una mala voluntad , una
malignidad inútily voluntaria.
jJE ARISTÓTELES. 71
y que habiendo de suceder , sean cometidos
de quien sepa o no sepa lo que hace en ello.
6 Entre Jos quales casos es el peor o me- **"
4 CAP.
LA POETtCAL
72
. i9'.
^ ro7g elpj^^gioif.
'^']
2
^-
cpítJv y
^^
¿
^-^
-
-
.
<| QuvcLTripyiFiiBOJi
^ TJ^?
ixrctp
, oTí
ctvTolíg
-ivouf ^
'zs-po
rv\
Bvcipyes'^Taet
-
<¿ (^ ,
T¿
^. ^,
, ko¿í
(
A¿tv9c¿voiTo vTTívctvríct^. a
TovTi¿
-<^@
'^ e^ ígp2 avy/«
?
, o
^< ,
eAc¿v6¿tv6v.
'^ (/.-
70
'
j
\ -
, %&
íJ'^ ovvoLTov
7tutoíuv.
^©^,
,
'-'^
Kcti
cu
^' 'z¡rcL(j£crÍv
*
)
&i
(. ()
^ ^'-^ -
XetXíTTetívet
yoLp \
KóCt,
\
@<'
íVTrÁct^Ot,
y¡ .¿/<-
¡J
eui
() ^
tngen'mm , dice Horatio
sít
, el que ha nacido con
MciviKcg > cui rnens
divimor , el que experimenta un furor divino. Cice-
:
Y
r¿g
talento,
*^
ror divino :
y de estos los unos inventan con
facilidad , y los otros se remontan con exquisito
"
juicio.
De-
LA POÉTICA
¿
)
^&
74
4 T¿g
ctvTcv
re
'Ziro!-'¿jrci
üct)
'
¿Krí^íSOLj
'-,
"Surd^iHÍ^Giv,
,^'
^ ,
íe7
«¿6*
SI
'^ S'ioupíicS'Cüi
\^
, , líctt ol^^olvio•-
@^
,
j^
tlg 3 cv \ y,v T¿? ^evi^g
-^ >?
Sé
¿"
L/Vapov
,
kStA^w
gc^e
(^ ^-
hpúu<rvvv¡v.
( , ^
\ ¡' Sioi j (2) kvtlÁtv
-
bSív
éa^.
¿
Ttveí
OKU
(4)
,
,
¿AfiftJv
jcat
oLVíyv(f^^a-iv'
,
i)
3C,
o
>?
«'
;,
^
tí
¿^
/ ,
KecdÓÁü
¿í6
, S-Jro9-af
, (j)
rey
,
/^-
*
'
TIoÁvíSrig Í7roÍY¡<ri kgltol eiKcg' íIttcüv,
eS&í ^\' ) ,
i] -,.
-. y¡Syf .
--
^
*¿7rct)g Si e^oLf oIkuol
Sícc •)077' ' , OH '?
, y Kc¿i ccoTipíct Stoi .^¿¿flctp-
.
() Por Síi lee Battcux SI , conforme
al MS. 040. M)i av!;. .. i.\t:-
tarla a Athenas.
(4) Orestes se había encardado de esta empresa;
para alcanzar la expiación de su parricidio y verse li-
bre de los tormentos , que le hacian padecer las furias:
lo que no es proprio del asunto de la Ifigenia en
Tauris.
ARISTÓTELES. 75
4 Debe también el poeta formar universal-
3Tiente las fábulas y después usar de los episo-
,
CAP.
',
^(i LA POÉTICA
oicL
nrou¡. rv¡g
iq-iV
'^-^,'^
,
QüvrofjLcí
;¿>^
, v\
'Oávariíctq
^'
^•$@^
eTOTTOítot,
rtv@^ 6>?''@^
rúroíg
(5)
,
,'
kcu
^ ,
^^ ¡¿ %-
TCiúv y
cvr@^.
¿<
Sí
,
oíx>cí
<^ --
TíVocg
^^ 7^@^
vctAíarjcíS'cui
, uvTolg
, ^
€icf.S'i) ,
,
)
etvrcg
,
--
^v] , rig i%^povg ¿"^. ^ 'íSm
2, i)
qÍ cíKKcl ^-'^.
. ,
1 ' 7rí(rv\g ^^ ,
^-
6ev Kcu
Kj Se<rig
ívítíb
i ro Se
etTúú^iv '^
Axío-íg.
y\ -'
tlvoüi
Se
? ,^
cLTC
, 7] hv(ng.
f^¿Xt/ T¿T¿?
Se Setriv
"
{ -
(>üg o
-
e^%ctTÓv í^ív
^
, í^
^
^v%íctv'
{
^
trig ¿)
,
&ioSeKTi¿
,
, Kctt
Se
\
TYig dWtcía-iúúg
Secrig
oltto
TÍKiig' <7
'ZtroüfSia
Trig
,
cL^xng
cv
Tci
^- ^
Áv¡*^ig'
re
-- ty[%
(rt
pequeño y
El
por ^
traductor
y
leyó
largo*
con algunos ',
DE ARISTÓTELES,
5 En las fábulas ,
pues , deben ser los epi-
Y¡g
jcol) roí
'^'
o
Oí
<
' tÁey^^yf.
íl(r)
'256^7£« 56
jÍ
recrct^'
^ev -sre-
-
¿tVá^yvüü^íTi?.
^
^^
,
,
(j)
oVút
Kcu
ev
Oí '^.
Jccti
ció
e ,
ctm ? -
^?6;.
()
¡ndAiq-oi,
'/
(i)
(6
,)
¡ulív
,
sv
^e
,
7)9]*
ITpouJíS'e-Jí,
,
^¿ í%m. ú .
5C| '- 'íireipcicQ-uüf
"^.
cíÁÁCcg T6 'tj
fjLn
¿í
,
vO'v
^
-^-
^e'yíí"^
-
']o[;o"i
,^ ''
TO'J? yíyovorcáv ^¿tfl'
^
5
rviV ctvTViV
8 i
'sirÁé^ctvTig
^^ ^^
kyct^ov
y¡
,
Aeyeiv ovS'iv
ctüT^i
^
,
^
'. '
icctl
Ávi^a-t
^'
^ •.
^.
,
v7npZ¿Ahetv.
etcd^ou
¿¿ , ^
¡J
?
Txroiiív
4 ^e
^.
ku
'^'
Qv^rfjw.ct - KpoTí7eB-oüf , ^
ttóíkcv
jh^
\
^i
(^@^ ^
,
^.
(^ ^^ \
TaTciu
Tai
U
c/?cu
'arpe'-
£,
, ,
Dioses,
(O Battcux añade , después de /^-
siguiendo al MS. ÍI17. y dirá entonces : El (¡uarto es
el simple.
DE ARISTÓTELES, 79
2Quatro géneros hay de tragedias , y
otras tantas se dice que son sus partes. El uno
es quando Ja tragedia es intrincada que es la ,
sea en todas.
j Mas no debe la tragedia llamarse una
misma , o diferente de otra por la fábula , sino
que debe tomar del nudo y
esta diferencia se
de la solución de ella y cierto que algunos
:
"j y (7
^@^.
'Zirépciv
S'l
^ - ,
,
>^
"src
{
^iV]¿^o"íV , ri >' Kc¿i
5
^7 --^^- <^%^\
^8 rcuQ '^ ^
, Sv
ev i-
^--. r^yitcov ^
^. 'zs-ovYjpÍAg
eVt 9 2 ,
os e^UTTctryí^yi , ¿¿a-Trífi
-& - kcu (^íAÍv
,
Hicrv^
/
^ "^. ,
6
,
\ ¿(
5 ^^^^ ^^^ v^^oActSgTy
ihou¡
> '
(^üvcí-y^vi^goS-^f Trcif Eb^-
57"*^^ , iV^ep
^^
>.
,
¿¿ '-
íJ
-
.^^
SOvctí
ci^etv
Vi
^©^
,
,
T^yoú^ícLg
\
Kdí
pJitTív e£
5
¿'.
i ^ictpbpH
*Ay£Í^oúv@-*
, ij
^7«'>
.\
'^ ^'
(.
^. ne-
^
ilvctf ^i7 ,
-
Yi^Yi
f)
¿ícS-ctf'
i^\
'aroiíj
cúpío-ív
'j
^ ev
^©^
nvct'
Jccu
H'^^
(pctvÁcv
<^ í ^^"
,
,
,
gxv
y}
6£%?
'^^^
(^'
,
-
()
v\,
*srpo-
,- :)<}
^ ^ , é-Tí
,
^@^.
,
Kctjroi
^i -
^.
2 AgJrepov , t¿ ^.']. e^i y¿
5 ^e , ' ^']
yctp "
.
ToD xpyí'Tov %)@^ fccti Tsrot-
Yi<rou\ , ¿( eipy/TOf.
6> 4
?,
^ ,
, ^- ^ y¿p
'-^. ^
r^isg
5 '^E^i '6
oLVctyüciíov' , 'ZFovvipictg
Mev£Act(^
-
Tw
() Cap. VI. .
DE ARISTÓTELES. S3
CAP. XVIIL
I TTAsta aquí ,
pues , hemos dicho bas-
Jj_ tantemente [de la constitución de la
acción ,
y ] quales deben ser las fábulas. En
quanto a las costumbres qiiatro cosas son las ,
F 2 la-
84
ttcTlcvT©^
LA POÉTICA
'OpsV^• (2) rov
re -©^
\
, o ,
o i ^ kc¿1
'oS^v^yríccg ev
ip-
rn
h
6
Tv\
Xpíi ^l Kct)
"Zsr^^yf/.a^TOúv
ev ro7g
Qv^-^cei
r^ia-iv , -,
kú
ytcCi
^ To kvciyKAiov To ¿Ve
í¡ , Yi ílzog.
í) gi^o?• (
Kiy&iv
eUoí.
^
>i 7rpcÍT^iiv , í (XVcty^í3t7oi^
yíyicQ-oj ,
^- > &
^ (,^, )>
'
7 oTt
kvT^ Su
é£
>1 '-
'/) KCU TY¡ 'lÁicLói Tai
^
VY¡g , év
--
y Vi yéyoviv ,
re úoívouf , íjoV^ ¿« , »
kcu ayyiXídg.
\
yov \ 7 yocp
08
'Tsrpoa.yopívciúúg
9'7
ip¿yctv.
,
^
^^ ,» , TY\g T^ycf)oiccg'
Toiíg
oiov , iv
e¡
€*
() Tragedia de Euripidek
DE ARISTÓTELES. 85
lada Orestes. Y de costumbre indecora y no
conveniente el llanto de Ulyses en la Scila y ,
el ''
razonamiento "
que hace Menaiipe de Y
costumbre desigual , Ingenia en la Aulide^
donde a la postre no conforma con los ruegos
del principio.
6 **
Conviene también ,
que asi en la ex-
presión de las costumbres , como en la compo-
sición de la fábula , se busque siempre por el
poeta o lo necesario o lo verisímil : de suerte
que o necesario o verisímil que tal perso-
sea ,
en el Hdipo de Sophocles.
S Y siendo asi , que la tragedia es imita-
FJ clon
LA POÉTICA
6
S6
CiÁTío^'m , ,
HKovoyp(i(pi¿g.
^u
kou
^•\
y¿p íKí7vot oLTroh^óv-
ccyei-
^^ tov 'siroiv¡7v¡v
kcu
' '^^^^
,
rcif
yoig , .
óe
ctvrc^g e^tv
ev ro7g
i3-'.
0-
I
J_
TePI^
^oiTTcv
ovv
o siripi
^ %^\
\
¿ípYjTOJj,
^leivoíctg
UTTUv. T¿ cvv '') tyiv Sidvoictv , ci/
^ ^
ÁÓyou
, ,
o¿7 '7Arct^(rKdjci^v\voü\.
£ kwo^etKvijvouf , kcu
maf
(
,
La elipse freqüentisima del adverbio
contribuye no poco a la obscuridad de muchos
Jugares. Por no haber recurrido a ella nuesrro traduc-
tor erró el principio de este pasage que ofrecemos rec-
,
,
tificado.
DE ARISTÓTELES. 87
cion de los mejores , será cosa conveniente ,
que
no nos apartemos de las costumbres de los ex-
celentes pintores de imágenes porque asi co-
;
CAP. XIX.
I
\
/^Uanto
^^^
mente
a las
se
demás partes bastantc-
ha dicho. (^3 Restaños
aora tratar de la locución y de las
sentencias. De las sentencias hablamos en los
librosque escribimos de la retorica por ser asi, ,
, Yi
, x>cu
(poSov
70
, í)
•'))
^,
'!^((£<]'
y )( - oTov
¿^(
"TwV
, oTt
o{¡
/
%9/
^-^ ¡nuciv
, oTctV
ultto
i¡ fc-
¿"eT
5
^cLinSOüf oiv^
TOíTcuTov '^
Si^cLo-iCctXíctq
, oTí
, Tul
/^eV
bif
¿V
iccti
ííY\ -
'Sirctpoi
épyov
yíy^icB-exjf.
, * ^-
^
Y¡oícL Kcu ¿í<^ Te j
¿"(^
4
'^.
3 'Z^'ifi '
-^^ [ ^
T'/iv--
, o¿
\%>{'
^
e%o'JT@^ cv-
']? ¡^-
, Ko¿i
^
!?r<¡A>i
^
tí Tí
yvw(nv
¿Y¡g.
v(^
,
TÍ
,
^
Yi
TOí¡rov.
(pepíTouf
ocv
'
,
,
,
¿í
o
TxrcLpoL
-,
,
acCi
Tí
otí
ccTTOCpícig
'^^
kolí,
Tr¡v
oC^íov
Y^ctpTv.S-ouj
6u%€o9-af
TYiV
,
tÚtol'^
'^troivjTifCYiV
c-ttoo-
-
¡ccu
ci
-
, Í7ríT¿T']ei
yap
" MÍjvíV o¿£iaí S-gi.
( ) - tí r
- ^,
bles , o verisimiles.
5 Pero con que las que
esta diferencia ,
palabras ?
co-
^ 90
-t.
LA POÉTICA
^io 'sroLpííS-cú ¿¿ , Kc¿i
^^'
.
^-
'.
^¿^* -)
)
per(^*
cmiTYi
¿ 'z¡roi<rób
yívícQ'CLi (\,
3 ,
KoCt
' -
^^
| r^ -zeraipL/^s
( /.,
%uov.
cL^iAipiTOí (púúvou
íe '
¿¿, )
6
,
, , ,
<roi-
kou
/ '- ¿
YifJíi(poúvov
^ KcCí oé
/
''-
,
.
. ^^^
o¿(pcúvov
Tivoi
^^^'
^cCi
(
¿«íe^/^v
-
'^ y
ocKi^^nv'
^' ^-'
,
,
j
otov
c ,^
KdJí
-^^ \ ,
y ¿'£<|
-
TctvTct ^l
<@^
,
JCCU
,
\ ^^
'' ,
¿Ti j
,
, JCcu
,
KCU
() Esto es , semivocales
, vocalesy mudas. Esta
y
división es filosóficacompiera Vid. la Mise, de las
CAP. XX.
I TjEro las partes todas de la locución son
¿ estas : letra o elemento , silaba , con-
junción , nombre , verbo , artículo , caso y
oración.
2 Letra sellama una voz individua no ,
por la aspiración ,
por la tenuidad por la lar- ,
j
-'
^^
'-',^
LA
-srepi
S¿
V O ETICA
S-€£t)pe7v.
* \(^
^ctfl'
(púúvvi
¿jc^^qv of
,
7
{^yv-
<.\ - y-¿
fierii ^ ^^ (p(wv>iv 6%0'''©^. «ctí
y ¿''vdG Toy ,
\-
(j)
ct'
^ T¿Tác)v ^íüú^Yi^om
,
Síct^ofoLg
2
%y¡v ,
^<|
>6
, 2 (^
'ZsrÁGiovúúV
-aro íg7 Cp¿tjví]v ^ (-
'TJirB'pvKÍjcív QvvTÍ-•
)
-
fieoS'cíf ,
,
KoCi
Y¡v ^ ^^^
, cv
,
cl\¡%v\
kou
Tt-
(^ ,
'/ ^'
Cp&jví) <@^
cLVTov'
^^
" , )-
CAC
,
'Zirí(^vKijcc
, , ^. í¡,
(4)
^
VViV,
'^ ^- '
•\(^ -
5
,
S^é e<rt , íi
€0
y¡
«7
] ,
(@^
^ / (/, ^^ --
Cp>?/>K
, ¿6
TTgpí
,
, Kct)
, -Zírot-
4 La
conjunción es voz no significativa,
y que no impide , ni hace que alguna otra voz
signifique :
y puede compuesta de muchas
ser
voces , y es también colocada en el medio o en
el fin de la oración , si por su naturaleza no le
conviene ser puestas al principio , como men,
etoi, de. O es voz no significativa
, poderosa a
hacer de muchas voces significativas una sola
significativa.
El
(/^.
%povi¿ , y¡g
7 ¿J'ev t<ri
^
ccvro cv ^
^' (^, ^,
¿ xpo^
CV
7
,
'>;/^
xpóv¿¿
¿(
KOU
,
¿"e
.
%
,
, (@^
¿á^fv
Qvv^iTA
¿
(
<rYi^ctív{*
( ,
^
kol^
kaí
^ -^
ícct)
*^->
Ádjy^ov
,
'^poQ^Yiy.ctiv<\
^ ^ ^7@<>
'ZiroTi
,
^^
9J , ¿^ ')
, , ,
, oi TOV ^XTCCpíÁrjÁV^OTCC.
}¡
8 '^-
JCdToi
^e - ©^ (^-,
, > T¿T<w
í¡ ^>,(^'
7@^.
Ti
¿^.
,^'!?7'
TcL
oLv^ponTTOi
,
,
(1^(
kolt
^^,
?
'!^(
(6)
\>,.(§}^ ,
yíp
KoLT¿ ToLvTcl
,
^ 8.
' '
^'
9
¡¿ @^ ^/^
ivíct
7ceíTou¡'
<!,^
-^^
¿^ ^-' '
;
AÓy©^
(-
Oiov ,
i)
c/tc
(Tt^vSeTvj
^ ^ y¿p
,
cv-
rig
tera
En
(<$)
el
desde
Heinsio
de
, dice Bacteux
y¡ ^¿
2117• se conserva. " Nosotros no adverci-
MS.
, suprime una linea en-
, hasta ^.
inos esta supresión en la edición , que tenemos pre-
sence: Leiden i6ii•
ARISTÓTELES.
95
6 El nombre es voz (^a) significativa sia
tiempo de la qual ninguna parte por sí es sig-
,
al-
^'^
Toi oLtí
KÁecicv
Tí
y o ,
(TvifjLouvov í^^' olov bit ,
10 tíg h' (^ ^%' 5 >^^
^
o
, h crYí/^ccíveíV.
. /.
Vovtcjúv
COC (
\^
¿/
c^ttX'^v
Qoy^\TOü\*
-/^^^
3
(^{\.
3 '
^
Jict) ,-''
[ c/k,
Ti^TOV
OLV KUbl
•\'
Tg/-
os,
^a2v kolí
-' ^ ^
pov
ffov
5
, oTi
A€y¿ü
\) %
^7 7
á^e
,
^^ ,
Kcti
trepoí.
, S
¿$6
iivctf
¿e.
dvvet-
•/-
-
(p¿ti/e-
yctp
ARISTÓTELES. 97
algunas oraciones sin verbo. Con todo eso ten-
drán algunas partes significativas como en esta ,
CAP. XXL
"T^L nombre se divide en simple y en
pone de
^
compuesto. Simple es el que se com-
partes " no significativas
*'
y el com- ,
,
98 LA POÉTICA
/
5i Kctri To ^.
@'
(^'
'''
oltto uoovg
,
ítt)
^
iiS^(^,
^i *
cLvrt
¿¡@^*
^' '^ ,* —
chv ,
" CCTTO
^
^
" -—*
•\
{'
jiiev
' ipv(T(Xjf ,
^
j
X^
-i.
,
'^
^ivnpov
oLvciÁGyov
'
íípy¡KZV'
, ) ^*)
re
epu
,
yíp
, aou 6-
e-
^(¿^
^.
, kou / ''--
*
, jj
^\ ^ ^'
-
, -^
"¿ )
'^ ,
^
Atovv<rov ,
^^. ''
(^^
'^^
Ití
i^i
, '. ?-^ ^ \^
,
-"
^
é%«
^'
'-
kiTTi^cc Aiovv(rov.
,
,
"'
"
*
**
DE ARISTÓTELES. 99
sigynon , que es propria de los de Chipre , y
entre nosotros es forastera , venida de su ien-
gua.
4 La metáfora es imposición de nombre
ageno. Y hacese del genero a la especie , o de
la especie al genero , o de la especie a la espe-
cie por alguna proporción que corresponda.
,
''
mi nave separó Porque el
aqtii. estar la nave
en el puerto o al ancla es uno de
, los modos de
estar parada." De la especie al genero, como de-
cir: mil liedlos grandes ha obrado en el mimdo Uly-
G2 del
fctg
too
'' ^ '
,^ .,,
LA POÉTICA
" kcu To
^^
y
" ítrTTbYcLv
"
^
'
% , wtrTTi^ , óvcfA^g
.'
{f\¡ ovic ¿VíV ovofJLcn, ^iífÁivov Xo
ccTA' ¿íav YiT^ov Ki%^vi(nrou¡'
^
,
7{'
/
(pAÓyot
e%«
cLTTo ^
k(^í{voL\
'^
,
)
^i TÍf[)f
, (,
riAiov ,
íTTríí^m ''^ , ^
% ^^
** - a-7nípm 3'ioKXÍ<rccv
,
IVi
%pY¡eB-ajf
,-^
XY¡v
^£
()
Tai
,
¿¿?
oL7ro(pY¡(raJi
UTíot
,
(f)í¿ÁY¡v
,
7rpo<roLyopíV(rct]ixct
xt'
'^Afíoúg ,
, e*
^ 7\{ 5 oe
<£
^^
xí^ixcxj\
KctXi*
'zs-oivixng^
,
-
^, T¿
^^
¿oicu íivoLf xoictvxct' oíov ,
£^ '"
ipvvXccg ,
" ^í3tí " **
^ 6 <>/;?^•
^ , ^. "-
J^e' ,
/[¿? £%>?/
\
2 .>\ , 8c6V
\
(p&)v>Í£VTí
^f AAct€'/i
ccütS, >j
,<-
,
^
el
.
palabra
()
blanco
Este sería
bras de ornamento,
, textm hk
el lu^ar
déficit.
omat epi^
significa aqui los
proprio para poner
El MS. zo40. señala
Victorio pretende , que la
epítetos ,
las pala-
Y
día
Empedocles
, y la vejez tarde
que la llamó ocaso de la
aunque a algunas cosas que tienen en sí pro-
,
"
de la vida ; o
,
como
carece de nombre
con todo eso por ser esta ac- ;
sino
como
, si uno llamase
sin vino.
al escudo caza , no de
102
^
,
LA POÉTICA
Kft
y
^'
y
^."' (^^7}
Ta o , ,
y "^]
'
,
9¡0V y
" ¿"
oirtov.
'66^
8 '^Ert Tw!/
^ ^.) jttsv ,
-
5
^ '
<
,
3'>
6
C^y^iD'
V
'^^''^^
«xpfevcí.
¿
^^
;/
/^
^9*
o<rc¿
,
<^^'^*
7{
Tcf ^. (J'e , oV¿¿ (pw-
, re áe* , iig
)
,
l^ív.
í^B
€i5
ug
3->6.
^B
?<
íoiv
ag íé
^,
^
,
, ^bTct*
'STcVTB'
,
y
ccVt>*
y
Té¿
,
Íb
^,
^^ y
5
ílg
,-, , Kcti
,
ARISTÓTELES. loj
gado es cerno este nombre poleos con e breve,
decir
f óleos con e larga :
y en este fekidou ,
•
riQí peUadeo. Acortado es , como decir cri y do^
en lugar de estos , crithé ,y doma [ ops por
oj)sis ,
(a) como se ve en el egemplo griego ]
7 Nombre trocado es donde queda una
parte y se añade otra como queriendo decir:
,
T.'^ícug
.íe ^peri] -
'.
, neii \ Tct-
^. ^
"
X¿r']>¿(Tct
Xpyjf^Bvy}.
,
/it6r¿Jt(popctv
jca) Yj
ro
Aiviicov
, )
IS^íúúTíkov
j
mfjivvi
, f]
, ^
ro7g
3
^e
Kcu
) ^-
,
kí-
kou
ro
' ,
•zs-a^oL y.vptov.
, 2 -
¿ '^, -
oCv a^civ*]a,
tttjTet ^^- 'ZiToivia-ii , yí e^cLf , í
^(.
' (^ '^ ¿iv ,
oLppí-
. ,
AeyovTút ToL v7rcif>xovTct
^L• C/K
yoip \^ícl
,
,
ctvTv)
ccavvdTct Qvvd'^oijf»
Wí ,
'*
'^AvS^f ¿íSov -zcTupi hr cnn^
'] .
^
£cí/^o"//to?•
Treivov
ó (@-
,
ToidúÍTcL•,
Yj
J
^
^ , <
Kcu
CAC
,
3
olvolk^k^ÍSoú
'fít/v
^
'z¡roíY,(r\ ,
y¡
' ,
/3fltp-
Tct-
éi , TW (^flt(py/v<JAi/.
rcLf
DE ARISTÓTELES. 105
CAP. XXIL
I A
bondad de la locución consiste en
I ^ que sea clara pero que no sea baja. ,
modo plebeyo y ,
el nombre proprio la ha- .
ce clara.
j y también a la claridad de la locución,
y
6
rc¿f
^
- ^¿],
LA POÉTICA
rrtg , ¡¡^
\ tTTíKrdíreig )
^ ¿* I-
^
y ,
¿ -
] ^^
é%«v , Yi -ziraf^
&>(}cg , Te ,-^'
otoi óe ro K0ívúúvi7v ilcx)íj¿r(^ ,
Cpfí
) ^5^^ -
£^¿¿f.
¿KTitveiv %
üüVrg
¿cpxci7@o'
¿;c ^^ '^¿-
%
"'
¡jcfS^iov
íictÁíKTov,
'Txroíuv
ot
,
,
¿
íttl-
Eb-
ÁíTcfji ¡!'(
-ei
, () cj/
6(p' jG¿-
Kí^et.
^^
^^ .
CíOV'
*'
X¿fy¡v íISOv Mufi^^üjvctíe
''
,
\ .
@^ ' ^
-
ct^rctvTíüV
^7 iccti
CVV
^)
,
(DctivéS-dí
yíAotov. ot
7
Ko¿¡ yíp
¿¿^
,
t¿tco
uS^íítí
^
,
, Kcti T¿
yiKo7A , kTnpydoOLfTo.
)
,
.
S'iapetS-oo
()
5^
,
^¿(
, )¿
Heinsío en sus notas lee :
íict(pepei
¿
,.
)
""
(i)
ridicula. Y
quinto resplandezca la locución en
los versos considerase en que si uno pusiese
,
ÓLÁrfiri
\){
'^@^
LA POÉTICA
rí
Aic^pKoO
-^
dov
), cCvXo
Ev^ttíS^cv
, xari^
-ZtTOiíí-
^'^@^
Kcti
CV
o
"
S^e
^@^
J
^ -,
^ctyíSaj\va
clvtÍ
J\¡
tov
,
Io9"/«
éuTiÁeg.
, To
Q¿p>cag
''
,
Boivcctcci "
kvr)
lo9-/«
(puLÍviroüf
^^
yocf
'¿sro^ig,
Ki. Ka) ,
*'Nvv
)
S¿ (^ ) Ti i^Ti^ctVog
¿i Tig
*'
^¿
oÍKiKvg
/ ^*
,
Ti KcCi aS-iVí^cog
,
) y
*'
'^ ^ KaTaU)g , tí *-
-
)
"
,
. Ti
^"H'ilvig ^
*'
'líióvig Kp¿¿i¿<ríV.
4 '^Ert ^e 'ApeiíppdS^yig ^ ^^
/
,
,
\' ]^diig
,''
7\ oia-
OLTTO,
VE ARISTÓTELES. 109
sas de este genero y después en su lugar pusie-
re los nombres proprios verá clara la verdad ,
aquello :
"
*^
Retumban las riberas,
Si se digese en lugar de esto :
CV
•
£^«
-STf'^ ,
"
. .,
, 'Zítolu
^i] " nepi
\
'
%\.
¿^@-
'
,
uvcx^
/
Si
"
tSto
^^
'/jyvo«.
^ ^ *
- < ^. ^ ^6 *-
5 '^Et* Sí ti-
xpy.tB-oLf , ^ ovó-
¿¿
]6' 6 ( .
Tct(po^H,ov uvou\.
ÁoL^UV ,
,
'j
ijíocpít}»
^
7.
'^ 7
6
7
'' ^'
^),
,'
.']^
ííe ovo ,
Si
SittX^;
etl
¡^
, ctt
, Siol
Toe
oTí .(<7 ^ •- cv oí
- ocroig
^
Solji y ,
%,(\.
] ' <
KóLí at eVt SI
(•
^Sía ) \
,
@^.
TsrpdiT^siV , ^7
iipyjy.em,
.
dramas
(?) Esto es , a las poesías mordaces , los
satyricos , y otros del mismo genero•
DE ARISTÓTELES. iii
gar de decir de las ca ras :
y Achiles de , por
decir , de Achiles ; y otras cosas semejantes , no
sabiendo que qiiando ellos evitan los
,
nombres
proprios van huyendo del hablar plebeyo.
5Pero en fin , importa mucho el usar lo
que es conveniente en qualquiera manera de
palabras y de los nombres compuestos , y de
,
CAP.
LA POÉTICA
na
. '.
o
^ y.erpct)
bu
]^^ (
kcu
, otí 7
Qvvi^cL-
-STpa^tv
rig
-^
)
-
Y¿tf ,
^
tíAííccv , ex¿¡<rctv otp%í¡v
oiKíteiv kclí
^' () '-^
tÍ¡v y¡S^ovy¡v ,
Qvvvt^etg eivúüf , ev
-,
eclg oLvdy-
(^, )
KYj
>'
evct
%«
( k%t
Yi
evog
'zirpcg
'}. '
^^^
xpovü
- ,
,
,
Sv
>*
cj/
/
'ZiroíUcB'oüi
^§^ ^ €>%6 ,
eyéveTo
£-
cv
^} ¿ífv
,
-ZcrpoV
?!
QvvTÚv^<rccf -
@'
,
%$
ÍVÍ0T6
(2) ¿T¿y
^-dTepov
«á6í
^
/ 7?
,
-
é£ Si*
€v
)
¿Í£v yíWof reA®^.
2 ^<, ^eiíov J^6 ol
)!'^@->
^ ^
5'•7<(^
^^
)()
2 Alo
^^'
J
¡- ¡-
Batteux sigue
'^
) @^
'- (panívi
la
,
,
-'
^
corrección de M.Dacier, y lee:
<rvvB'e(riig
Txrapi
^'
T¿5.
-
íivof,
CAP. XXIIL
I X7" En quanto a la imitación heroica,
X que se hace por narración en verso,
es muy manifiesto que en ella se pueden dis-
poner las fábulas para poderse representar como
len la tragedia ,
y que deben
una acción tratar
entera y perfecta que tenga principio , medio
,
[^ y
esto mismo hacen casi los mas de los
poetas.
3
]>
^
7rr@^ ecriS-oíJi'
¡,
í¡
rv\
ixiyí^et ^ir¿/¿-
ttoitciXícc. wv J\J
riv.
6
. ,'^^ ,
9r6pí
fí*
Koii
Tccire^g
,
*oS'voTeíag
%póvov ,
KVTT^CtKcí
ToiyctpoíJv ¿
'ZtrpSL^iv
'3!0%(
¿,
^.ev
,
'ZiroAvf^í''
'lÁi¿^(^
Ts-oieircüf
ae
'/:1>
©^) , -
¿"t/o
' ^^ -
,
y , ,
yob¡ , Tltpa-tg , , ^-
. '.
' T^yCf)OÍcl. Y¡ ^ i-
'
^í7
r(íg
oíg
^icivoiccg
ÍTTUcriv
|
ocvciyv(iupí(riot)V
(^ kcli rv[v
kou
£%«v ka-
KéXfyjTcci , kou
irpctj"
DE ARISTÓTELES. 115
y fin ,
pareciendole que saldría de demasiada
grandeza ,
y por esto dificultosa de poder ser
CAP. XXIV.
I 1 ^S también forzoso que el poema heroi-
tj
co se divida en tantas especies como
$c divide la tragedia y que sea simple o in-,
Qvví<^r¡Kiv' v\
f^ív , c^ttA^v ^
^--
TÚroiq Ae£«
^
*
¿"
¿"í^votct
kcc)
'srdvrctg
yí^iki/í. 'zsr^og
¿^^-
^
@^ »i
' , ^ ¡xerpov.
¿V'jctS-oLf
%) ^^
'©^
re'A©^.
yíp
/\,'
^
^ii Qvvop^S-cLf
5
Qv^^asig ihv
, ei
rriv
,
ctp%ViV
¿u-ev
'-
<^ ^
^p-*
^^
\
5 ''£%« 5 "^P^^^ '^^^ L•7rir^ív(B'ctJ|
,
slvOf
?
,
cif
e^í
'
•3
S^i
TxroAKcL
5) '
ncCi
^6>? Ot
,
/
¿"ti
«
, ccAAcc
(^
dtííy>í(ritf
-STg^i-
^©^ ^6^?•76<|
j'OjLtevA
^©^.
, Sv
¿Vt6 ToDt'
, ctii^íTcn
'« -
,^^.
yot^-OV
*laJ^¿)A$iv
%
€<
, ¿^^ woiií
,
yccp
,
O|U0icv
/- -
fA6-
67r<!<ro<3toifjí
;
D£ ARISTÓTELES. 117
Homero. Porque en el uno de sus poemas que ,
sodios porque la
; uniformidad de ellos como ,
5 Y
8 LA POÉTICA
^ -. 4 iJ
íiy¡yr}^a,rimv
fJíSTfiov
íl ycLp
ro
f^íf^w^v
cv
,
^ow7ro , íj
rvii
rm
of
^- ) ^^^-
'sro>ko7g
Kov ,
^.
, ctTrpiTT'eg
^io
áv
y\wr']cig
cp^ivotTo. To
kcu
^ VifúSi-
¡
ycetl
•"647 y ¿
'
íéxíXoüf ftc¿At9^. TtcLi Vi (J'íJí•
ti yyvo , ¿( oto
cvoug
^
Qv^-ctíTiv cv 'ZiriToíy}K€]f,
5 , ' , -
mg
5
S^i^da-Ket
*\@^
tTrciJivUiQ-ctf y JCcu
Si
ív¡ Kcti
clvto
re
ort
^(^ S'ioLfpt7<r9OC{»
^^¿(^
'sroiTjTujv
cij y¿
yoLp
,
Su
e<r¿
kynu
Tqv ' ^<
-.
o
r^iírfit
Su 'Tsroiuv olvtov.
eye^v.
ol
uv
, OAjToi Si % oLyodví^QVTouf,
(<(^
j)
(^
<'^']. ^^ -
Trj
ro
ro oLvdÁcyov. ^to QvyLÍcúv\
Bolv/ululítcv ,
@^ ^^ ) ( >
Toe '^-
-
^
, yí\o7¿& ¿
¿ S^iüJKovTíg
7 •*
^%^/.
i;ei>? , ,
-
eevrsg ,
'^-.
7 ^^^
« 6^«
i5
¿^ 7.
^
*'.^(^ ^
IVí S'e 2 T¿5
TüS'i (^
^
y¡
oÍqvtoü¡ ^
^) ^ ,
,
^*/
•-
-
uVepov
5 , toca
8Ti
'srpórgpov
©^. ¿"
«¿/ íj
,
Soüi. íJ'e' ,
©^ , Si (^,
íivof yíveS-c^ íj 'srpo^íívon. ^^
ílSéjoj ¿4,^ i '-^-
() Maravilloso se toma aqui por asombroso , no es-
perado*
DE ARISTÓTELES, 121
tumbre. Y
ninguna cosa nos pone delante sin
costumbres antes todo lo (^ue finge está siem-
,
a los oyentes.
7 Y Homero enseñó bonisimamente a los
demás como convenia decir y
, usar de lo qu3
es falso en el poema que es por ,
via de falso si-
Tí kSvvctrcc
, ,
Kc¿i ,"
'ZrpwTov
y
¿ oíf,
^
8
¿( ^
,
'^
¿xeív u ^e
^
'
,
@^, ^lievoLf
Acui(^
¿( /
ocTreB-ctviv.
^
< :.®^ '- cv ^^¿,
(j)
^^
y«v^oTí
^^ ^
6
ccvíípííro
iv
T'/jv
¿i7
MvíTicLv
¿
,
^Dé@^
cvvt^-eiíQ-ccf '. ,
C4)
civ
6-
^e
"»?
, ,
3C|
oltottov, ) ^<
^ctlviToLj
kou - iv
, Ív^8XícBoí4
'O^vos-ííot
^ ¿ ^
^ ©^
TV[v
?^ ^ ,^
y , yiV
'' {
^
, ,
'Z3-oiy¡(r&i. ¿'
iJ
'70\[
|« oi7
,^ ¿¿.
7^(,7.<, 7 ^
xcu h^i>co7g ,
-
^ ()
fabuU. Victorio.
(3)
:
tiene aquí el mismo sentido que
autem vUetur hk appellasse corpus
. xe'.
^- '' 5J
yevoíT civ ^.
Keu Xv(ri&)]f , ¿
I ) y¿p Wí ToivjrviC,
.^
^/^
, kvciyKV}
Tí
{^\
. ^ ,
h
;
-
, íj olct , Yi i-
^iv , v\
^^.
^ ^^
o\¿
J\' í^0Lyy¿ÁKiTtíj\
^ Soku ,
{^{
-
olct
, íj
zlvoLf
.\
^ií,
'.. ',
*]\ KCU Kc¿i -zérctfl»;
'.
> 89<
Tsrpog
fVí.
as
)
¿-
cv^B
^*
^
^
6
,
dvTYiV
^'
"TsrpoiÍÁíTQ
-' ,
^
'zsroívj^íKYig
,--
¿'']\
^e
Y¡ ^e
jÍ
o
(^f/^CeSíí^oí.
'ZirpcíÁíS-ctf
y¡
()
yí
\-
¿¿
y¿p
íi
ccv
,
,
UA
(a) Véanse las notas.
126
^i^ioi ',.
(^'
LA POÉTICA
r¡ v.dJS -
¡^
* ^^.,
,
,
,
í¡ , CLOVVCtTcL 'ZtTi'ZiríífjTOLf,
^-' ¿V-
CÍV
^{
¿ T¿T¿av -'^ 7
OLV
'(>>'-
y¡ ,
cv
Au<jv.
íolvtvíV.
' ^"
Tr¡V
^ ^,
6
< 2
,
Tr/Tcüf.
¿)^
?'
ctSvvctTcL
,.
ofi^wg ¿^ @^
,
'Z¡n7roÍY\Tou\
,
el
\
, (jl)
típrjTouf'
, yí
etvTÍ\i
(j) el '@^
7(&
,
¥
'
^
'^
, £(
CAliSiXiTO
CA>^¿XiTc(jf y
^^
' ^, ^"^
, JCCt)
¿ ^. oií
-
;
5
3-Y¡Áeícc
'^,
4
,'^
'^Ert
^
^
y
,
<
&
et
'
,
íjá^cj
* < *
Qi.'
^ ,
;
() Aristóteles volviendo a tomar los obgetos de
critica , que acaba de indicar , comienza por el ultimo.
(O Uiad. 22. V. zof Este egemplo explica el pen-
.
to Griego. No
obstante era necesario para la continua-
ción del poema , que Achiles solo tuviese la ¿loria de
maur a Heccor.
iiS ^ LA POÉTICA
-
^.
cvK oLÁv¡^Y¡ , ct}¡tC €Íct O tí' olov Kct)
5 EÍ ^^
-6•. /;$ ?¿»^ ¿Tí /SsAtíov ¿)
-37 ep*
, oTt ¿ (pctírív* oloi
/\
AeV^v, xT
;7ep ^'
«.' oí;
oLAtC
rctj'e.
, (4) ¿V- ,
-*
6
sT%ev j
'^IcroJí
oiov
'^ cv
'Zí'epí Tc2ív ' ^ev , kTítC Srcág
"óp6' cr^L/p¿yT>ip@^.
^/.
>\ 7 ^ ,
^^^ y¡ ,
--
Jj -
*]eov
TíVi ,
'2«7
rsríTr^y
crTTov^ouov
,
, y¡
\@^
06
,
,
(xyctüS
ívob
5
^.' ,
,
<W
Vi maiV
»1 AeyovT¿Jt
yi
\ ^-
@-> -
,
^poj
»j
,
Ti
que no se haga.
I Hay
ijo LA POÉTICA
—
.
- 7¿p
*'
kolÍ
Ovpnctg
t¿í
Tov
fjLív
jí^íÓví^í
'srpwTcy
Aey«
,
, t^j
J }
5 ^'
To^ cta-vy-fíirpov
:?¿^ éty<i<5'e?
,
o< Kpíres
to «arpoo-íi)-
et>;rpó-
¿ oLK^Tov , ¿? 0ív¿<pAf^ív ,
^
ro :^ nivTíg
iípyjroLj,
, ^vt< tolí
ro y^p
*- « -- , «-/ *.
>¿^< ,
^'
Repartía el 'vino puro.*'
Donde Zoroteron que alli se pone no signi-
, ,
* *
La Osa sola esenta. *'
I a Por-
LA POÉTICA
,
152
Afív o
fj(,trci(pop¿v'
Se
©£tírí@^ ro
ro
'z¡rf>c(rü)S'íav ,
9
^
-^ ^ - •
'^
,
^—
¿"
;wev ob
iiCLfpscei'
-/
^' o/ASp<y.
^
'%£ '
*' ¿" S'vrfT , r<¿ -arpij»
a^¿vctr eivoLj ,
*'
Zúuf¿ re , Tc¿ -STp/V o¿Kff¡TcL, Qf)
T¿ ^
^' — 5 .
y¿ £) , i^r (8) ía
donne
(6)
lui
Batteux explica asi este lu^ar
,
promets luí » pour o o
dadle , prometedle , por nosotros le damos. Nuestro
nous
: ,
lui dennonsi
^
consíguieiíte
tiene
la diversidad
este lugar.
Donde la partecilla ou ,
que alli se pone , es
negativa , y si se le da el acento circumflejo con
la aspiración , significa diferentemente. Res-
póndese también por via de división y distin-
ción de periodos , como en aquellos versos de
Empedocles :
**
Y que al punto paso a ser mortal lo
que era inmortal ; y lo que antes puro y
simple se hizo mixto. "
^
'®^ Ás^iúúg' rov ^^•
,
uvclj. oflev 'Zs-ítoÍyjtcli'
) , ^ (ríífipov (^,
'* — Aw
.
-
,
' -
9 ? ^ ^)
5
J\¡ tSto
" Kcti
%;
-
(XV <>?^>«6 ev {ipyj^evci)' ,
yet J
Tcivryi
[
'
'^^
,^'
'^^'
()
6Víot
.
KCiúÁv^YivcLf.
- i¡
jj
, ^
¿
voLvríov
7 5
y¡ >(«.
QvXKíyí^ovrou¡
¿"e
, ¿tv
,
u'srg-
•aríVovOe
kcu
^
o ,
(10)
, sin penetrarla ni cortarla. Iliad.
Batteux lee ,
por -. 1J1.
DE ARISTÓTELES, 135
íbológica. Por costumbre de la locución^ co-
mo este nombre kechramenon ,
que quiere decir
mezclado se pone por el, vino. De la mane-
ra que también en aquel verso :
oe
«arepi
oCroTTov
,
6%« ¿V^gp
ovv , ro
Aukí^ccí^cva
oí
y¿
évTf%e7v
Ke(pccÁYiveg
.
clvtov AÍjcmet
^u<n.
T»^
txtíjl^
¿6/
eíVúí/
yo6p y?i/x.oíf
'ixJ^S'iov ,
* Xiyovcri
^. ^^^''
J"* i-
*^ ^ ccíJ'JvútTov y ? -Zírpoí
tÍiv
Tyiv ^
'7sroÍv¡<Ttv ,
'ZiToira-iv ,
^(í
y¡ «arpoí
kv¿y&iv. 'Zirpóg
TxrActvov
6
,
¿c^vvctrov
íj
yxp
"ZcrpoV
Tíjv
, vi
. '^
cltí^ccjov
oii^g
Trpog
Te ¿
Ziu^ig
kou Svvcirív'
(poLTí
ey^(ptv
yocp
'^.
e^iv. eixoV
,
to/¿Ít¿^í
ocÁÁoí
ovru
y¿
6
(i i) í'
^ii
^ '^-*
Keit
^^
Txrpog
íivoLf,
oTi •aro-
ro
ro
yívíSOLf-
^-
it
1 1
ro
,
T<¿
oburo
J"
Kc¿i
u;r6VútvT/flt
'zrpog
ev ? ¿^
ro ctvTo
elpí^/^gW
Xoyoig
, kou
, -^
Sra
rug,
10 En suma
quando se hubieren dicho
,
creerse. Y
aunque es imposible ser tales se de- ,
11 Y en quanto a
las palabras que tie-
nen contrariedad entre sí , se han de conside-
rar de la manera que se consideran los elenchos
en la prosa esto es si lo que se ha dicho es lo
, ,
-^ ^
*6 ^12
^}{^ ^¿ /
'- ,
-
- ^^
> kXoyletg
'¿(
)
^
,
-
¿< . .
¿
¿^e
J
Turctpi
,
^epc'jíTíy.
Yi
&^
Tyy op^oTriTci
cac ^
>]
y
,
*
wg olovvolta
¿
/()
, ¿
vTnvctVTÍet
, [
cKí"
, Jj
. '.
1 ToVepov ^e
JL J. y-'^'
TTtJpíiV^ev
T<¿5 66"t
,
,
¿' Ti?.
TOíAijTv)
¿"
ے
oTí
y
íé
yáp
Vi
jj
'i
jÍ
T^ycá^iJCYi
íjttou , b'^ottoivjTíwi
,
¿"tít-
3-6^-
(i)
(pop-
dente.
1 2 Pero cierto es justa la acusación que
se hace a que introducen
los desconvenien- la
CAP. XXVI.
I
"\ /TAS podría dudarse ,
quál imitación
J^Vi sea mas excelente , la del poema
heroico o la del trágico. Y si aquella es mas
excelente ,
que es menos embarazosa y necesita
de menos cosas para conseguir su fin la qu a I ,
nario e ip.norante
y el
groseras
placer grosero
/ fi^c\v[ »)
, al espectador
al placer delicado
y
honesto:
las .danzas
y
140 LA POÉTICA
(', ^ ¿ ¿¿¡(' , \
(^ ;>)
clov ,
¿"e'^ fxíf^{íS-oüi' ^
¿¿bActíÉriv.
eÁKovTíg rov
jÍ ^w-av oyv
&,
,
r^yoúSict,
ííV-
)
'
^ ?' '
fovg
'7(^?
IlívWpflt/
(^\.
^v.
,
¿
¿$
^,
•aríS'íí^ov
Sroí
«zírpórepov
í%ii<ri
:? V6"fc-
y¿p
,•
«srgpi
eiv-
>? > £-
^^
,
/ 9'6
%«.
,
/t^ev 'sripi
^l o Oüoiv ^a'ovTOf
'
(pctíTiv
TYiv
uvexjf ,
r^yimv ,
%v\l^<i^
euf
^
CpofTiKYi , )/.
2 oyv ;
f^ev
^^' -
? /\
^
,
^ ) •-
'2epi6pycJL•o9'f
, « (5"6©^ 7^(^.
^ ^/« 2¿tío-íV^T@^' ; ^-
€ ,
oyá^g -
oVgp
, tí-
por
(?)
prO'
142 LA POÉTICA
*
9rsp
Kcct
¿ ,
\(^
,^^
^,
op%»?<7"íf ,
yvvcuKAg
^
, ,
^^,
, oVsp
'
9¡ ) aivdj \\^(
y {¿(TTnf y¡ < y¿p •
2
yccyiv(j¡(ríceiv cpavepct ríg €6"*• e* cuy
69* , ye av^y-
ctvTv\ u9roíp%«v.
'
^. UTA ;
£%^ ,
¿" %
^
rw
n^ovcc) Qvví<rccvrctf
|%<| JJj £v
-
) av^yvo)"
^
&
," ^
ficret
\6
^
y , g;7-i
r¿Á(^
,
r¿?v
Yi^m
*
epyftjv.
u Ttg
IVt
iivetf.
ÍK¿rrovt
ycLp
S'e/jj
'^-
¿
, eTrícrtv %<roig 'lÁi¿g,
-
y¡
, -- ^
^¿' ¿/ yoLp Woicta-odv
<
"
¿ ^ ,
&> 'sroM<ríV ,
yívovTUj.
kviy^n r\ ^"
DE ARISTÓTELES. 145
probados como no son todos
,
los bayles , sino
los no convenientes de los quales fue repre-
:
5 **
Demás de esto, la tragedia contiene
todo lo que hay en
epopeya " porque la ;
que
^J^-^ POÉTICA
^144
^^ , ^. Bolv ^e
''^
&\
" '! ' / c
"
, '^ , 'Z¡r\ei¿vuv
•2(1^ <7-
e%\
\
ot 6 } ^'
,
£%«
, ,) y¡
vi
-
,
xcííTOí
kvoexíTeti
'ZS'pd^ícúg
^ict(^epGi
TOLVTct
- •
TxroLíTí
<<
,
, Kc¿i
^.
oTt
Ü
Qvví<^v\Ki^
^ ^,
tLV
'
Tvyxdviia-cL
, )
,
,
'^
,
'
kcu
}íc¿i
riiv
Síct(!¡)épet ,
{\{
eí»?
, ^ ,
^
*
,
)-
) (j)
,
^-
,
-aró-
/ttíi,
Tíve?
-66 ,
cuTÍdJi
6íf>ío9-¿ü
,
". «Zerepí
y de
( la
Este placeres la emoción moderada del terror
piedad.
O S.
SOBRE ARISTÓTELES. 145
que parezca la cola de un topo :
y que si qui-
sieren estenderse en ella , sea como un vino
flogisimo. Y si quisieren hacer muchas fábu-
las , digo de muchas acciones , no será una sola
ciertamente , como acontece en la Iliada en
la Odysea que la una y la otra contienen mu-
,
FIN.
2V0
114^
NOTAS
A LiV POÉTICA
JO je: ^jRx^:ro:x'jErxj£rx
Num. La composición dithy-
2.
CAP. I.
Lege solutis.
impedido
do poco claro por sí mismo , ha
el
SOBRE ARISTÓTELES. 147
el fijar el texto. Trata aquí Aristóteles del
modo con que las diferentes artes que acaba
de nombrar combinan los medios con que
,
sus pausas ,
&c.
por sus repeticiones ,
Kj di-
50 NO S
dice Cicerón, ad números ducímur,
Ibid.Pero con el rythmo solo sin lidr^
fnonía. ]] La prueba de que el canto no ar-
regla los bayles es el que un mismo bayle
,
tación narrativa
entender
la misma palabra lo da a
:
fació verbum.
,
y sig•
,.
Num. 2. En los discursos ya sean en ,
/.
]]
Pa-
154 NOTAS
Pasando un dia a vista de Sicilia
modo
' :
Ítt)
Batteux traduce
de
(i^ct%v KOívc¿vcu(nv ccvrcv
*'
,, los colores , o de qualquiera otra cosa.
Exí 3p^X''' significa en un momento en un
^^
,
'^*
,
.
es tal y tal ; es asi
objeto real ,
que yo he visto , es lo mismo:
luego es el mismo obgeto , oVrcg Este
sentido es claro.
Num. j. De donde procedió
ma* ^
que esta
fiera de poesía la satyrica ) se llama iam^
(
hica. ~\ En tiempo de Horacio tenia aun este
nombre Quem crimino sis cumque 'voles mo*
: ,
Num.
los revre sentantes
casi
del drama. Véase el cap.
6.
siempre hablan
Y
.
dramáticas.
Sophocles llegó
a tres. ]
los
']
num.
el
Pa-
158 NOTAS
Para dar una idea justade lo que llama aqui
Aristóteles episodio es menester añadir alguna
cosa a lo que él dice sobre el origen de la
tragedia.
La tragedia debe su origen a las fiestas
de Baco que
se celebraban después de las
,
tros
6 NOTAS
tros llamamos el día de hoy Acto. Le que no
ha impedido que en todos los demás casos con-
servase esta palabra su significación natural
d^ saínete , intermedio parte pega* , trozo o
diza ,
que no esta naturalmente unida con
el todo, del qual parece que es ella parte.
ma ridiculo.
No es ,
pues , la comedia simplemente una
imitación de la vida común en las condicio-
cente ,
que atribuye a los personages sensa-
logas,
sentido de la voz ^^^
] Esta palabra puede ayudar a fijar ^1
que se ha-
lla en el cap. precedente num. 6. Se sale quien ,
,
ma especie de comedia.
CAP. VI. Num. tragedia es una 2. La
acción que causa la purgación de las pasio•
fies no por narración , sino por via de mi-
,
,
so igual en nosotros este temor al deseo ;
^, derar rectificar
, y aun desarraygar de no-
,
el obgeto de la qüestion.
En tiempo de Aristóteles ios Filósofos di-
vidían la música relativamente a los efectos
,
música entusiástica.
La primera era un canto grave , de una
me-
SOBRE ARISTÓTELES. 167
inelodía simple
to
Gr^ed
moderado y uniforme
costumbres
,
mores accommodatum
dice Cicerón
y
riB-iza,)
unida
í^fjLovíajf.
,
,
,
ad
come
,
,
^
de un movimien-
semejante
naturas
jiicundum
a
"oocant
ér
,
las
ad
ad
henevolcntiam ccnciliandam ^aratum Orat.
128.
La segunda especie es activa , Tr^óLurírccu
íp/Lio',icLi. un canto mas compuesto
Esta era
que el canto moral mas variado y mas ,
,
música para dar algún descanso
después de grandes ratigas , ^ al al-
c¿%^},\\
^
para ocuparla en ratos libres
Sic/.yc¿y'fy
veniente en la juventud
; para darla
, ^ un
y desccupados,
carácter con-
ttcííSíIclv ;
y
L4 ñ-
68 NOTAS
finalmente
que
1 °^
la molestan
para
^
purgarla
al al-
ma. Este no tiene necesidad de explicación,
ni de pruebas, basta la experiencia. La mu-
sica da mejor descanso al alma que la in-
acción completa porque la ocupa dulce- ,
4° Uso
pero los cantos graves han de ser
;
un medio de educación
,
Traji^íía^v.
,
que los que hacen una impresión
cantos
, fuerte en algunas almas obran también ,
,
son menos. En todos se egecuta una espe-
, cié de purgación :
y todos experimentan
, un alivio mezclado de placer. Lo mismo
, sucede en los cantos morales o catharti-
coí, que producen en el corazón del hom-
bre una alegría pura y sin mezcla de do-
,
lor. '*
De aqui concluye Aristóteles en lo
jestante de este capitulo que no se ha de
,
per-
172 NOTAS
permitir a la juventud otra música que la
cathanica o moral y que , se ha de dejar
la que contiene entonaciones fuertes y agu«
das , y está excesivamente cargada e ilumi-
nada para los ignora núes y poco delicados,
, los quales necesitan de emociones
fuertes y groseras , como ellos son.
Sigúese evidentemente de esta doctrina,
que la purgación que obra la música con-
siste en moderar el exceso de los movimien-
tos activos , y en aliviar la emoción que ,
un %-
mas
^xv
que
^^ placer sin
porque a
mezcla
pesar
;
de dolor,
de la ilusión
del teatro en qualquiera grado que se su-
ponga, el artificio penetra y nos consuela,
quando la imagen nos aflige y nos confir- ;
gen
174 NOTAS
gen es demasiado fuerte y demasiado cerca-
na a la verdad. Hay entre nosotros alguna
fábula de semejante calidad , y mas entre
nuestros vecinos a la que no osarian acer-
,
.
,
)
:
rig ,
Aristóteles
Tpdi^íig nveg
dice
,
una cierta acción
porque distingue dos
^^ es-
pecies de mecánicas y morales. Asi
acciones ,
¿"cV
Ibid. Se
La vida feliz
yip ívroict
debe traducir
gípilTútf KoU
es la
o la necesidad.
El
SOBRE ARISTÓTELES. lyi)
El coro salía del teatro después
del pro-
logo y
,
comenzaba la acción. Al entrar can-
taba algunos trozos lyricos ; después hacia
tres repeticiones diferentes ,
que servían de
intermedios a los actos o episodios ; y des-
pués de la catástrofe se retiraba sin dilación
detrás del teatro.
Parodos era primer salida o el pri-
la
,, que al parecer
nada significan pero bien ;
,, preceden. aseguro Y
que si Ci na espe- ,
8 NOTAS
„ protextaciones de amor a Emilia o en zc- ,
,, decoro ,
y que no es ni manifiestamente 'ver-
4 co-
841 NOTAS
Como son : Achiles en Homero es valiente
cjuanto puede ser y Ulyses prudente Eneas
, :
format amicis.
Ibid. O que se obran en el modo que es
'verisímil o necesario a lo qual mira la poe- ,
,, guna cosa :
y particularmente estos perso-
5, nages episódicos deben depender de tal
,
,
ción al parecer
, mudó el semblante de las ,
,
,
y no
y
a los pastores,
para
otro , -
hacerles
el baño
esta misma cicatriz contra su voluntad ,
por
Euriclea , su ama de leche ,
que dio un grito
al verle. modo de usar de las
Este segundo
señales de reconocimiento es mucho mas agu-
do que el otro.
Num. 2.El segundo modo de los recono-
cimientos (no) carece de artificio. ] Aristó-
telesen los libros i. y 2. de su Retorica dis-
tingue dos especies de pruebas unas artifi- :
ciales^ y
di yjv ¿¿nyjoí íici
artijiciales
otras
son
no artijiciales
aquellas
, ctl ^
que
/. ,
el
Las no
orador no
inventa , como soa las leyes , los títulos , los
ju-
i8S NOTAS
juramentOs los testigos , la tortura. Las ar^
,
que
7\
se
y esta es la segunda
habla aquí.
;
,
especie de
Pero al
Ibid. se permite en esto in-
tentar algunas cosas. ] Batteux traduce El :
le reconoció, y de la muerte de
la nueva
Uiyses fue creída por algunos instantes pero •,
derramamiento de sangre,
Num. j. JSÍi la humanidad, Dacier '] M.
traduce en todas partes CpíActvS-p¿y^ov , por
lo que causa placer ; cuya traducción es muy
justa.
Num. Resta , que para la tragedia
4.
sean los mas apr oposito los hombres que tie-
nen la medianía, ~\ '* Los que quieren dice ,
Griegos comprehendia
,
igualmente a todos
los hombres cada oyente podia ponerse en
,
quaa-
19 f NOTAS
quando obedece es llevado y arrastrado quan- ,
egecucion de justicia ,
que no produce sino
un temor y una conmiseración bastante dé-
bil a los liomibres de bien , y que la felici*
dad de los buenos , que produce la alegría,
es una solución mas bien cómica que trági-
ca. De donde se infiere que tomando las co-,
sedatiora
, ,
L••^
exitiis
se
j
19S NOTAS
se componen las tragedias. ] Ya se saf)C la
historia de Edipo , de Orestes y de Th) estes,
diremos algo de Alcmeon de Meleagro y
,
SOBRE ARISTÓTELES. 99
inar este tizón fatal , del qual estaba pendien-
te Ja vida de su hijo , y uno y otro fueron
consumidos a un mismo tiempo.
Télefo. Strabon dice , que Hercules pa-^
sando por Ja Arcadia se detuvo en Tegea en
casa de Alvas y que violó a su hija Au-
,
tragedia.
Num. 7. Los poetas siguen este aplauso
componiendo al gusto de ] El egem- los oyentes.
4 CAP.
9.00 A S
CAP. XV. Num. I . Porque de la trdgc-
día no se ha de procurar delectación de quaU
quiera suerte. '^ Aristóteles repite freqüeiire-
mente este y con razón. La tra-
principio ,
P^g- 55•
por Or estes. ]
Ibid. Clytemnestra muerta
,, Yo no puedo disimular dice M. Cor- , ,
efectuar, ]]
**
Si esta condenación no se mo-
3, dificáse , dice Corneille , se estenderia de-
5, masiado y comprehenderia no solamente
,
5,
quanto pueden y son impedidos por al-
,
pe-
SOBRE ARISTÓTELES, 205
pero sin Las verdaderas tragedias se
llorar.
conocen por la emoción que causan ; conóce-
se a Edipo a Polieuctes , a Phedra y a Zaira,
,
lo particular ,
pues el libertarse Orestes de
las furias no es mas que un motivo perso-
nal^
!8 NOTAS
nal ,
que este héroe mira en si mismo ;
y
la fábula se acaba luego que la estatua de la
Diosa ha sido robada y Orestes e Iphige- ,
mera ,
poemas épicos son mas lar-
porque los
gos y pos consiguiente sus partes se pueden
,
de muchas veces.
CAP. XVII. Num. Llamo Nudo a
i.
aquella parte ,
que desde el principio dura
hasta aquel punto donde se hace la mudanza
de la fortuna. ] En toda acción dramática
hay un obstáculo que vencer con fuerza o
con maña mas este obstáculo existe antes de
;
O Num.
aio NOTAS
Num. 2. Quatro géneros hay de trage^
dias. 3 . Dacier considera este lugar co-
mo el mas dificultoso de toda la Poética. El
motivo de que le parezca tan difícil es el ,
toma por
, ; y en la
íí^y\^
pag.
894. 70
pria de
quamvis
una especie
¡¡ appelkt
, se
intelltgit partes
pro-
quc^
'verius ^ -vocarentur.
Este lugar es relativo
,
Víctor io.
al cap. xi.
,
y al
el o por lo
reunirlos , menos los mas princi-
pales e importantes porque ,
los oyentes se
han hecho muy delicados ttáíI^-a ^e-
yi^ct : esta es la interpretación de Vic-
torio.
Num. La
tragedia no debe llamarse
j.
una misma o diferente de otra por la fábula. ]
** Sóphocles
y Eurípides han tratado la muer-
j, te de Cl y te muestra pero cada uno con un ,
res leen ^^
esta especie de condimentos. Algunos edito•
, en lugar
máquinas.
Num. 8. Un ayrado
un manso. ] Achi- o
les en la Iliada es un egemplo de este pri-
mer genero y Faris lo es del segundo. Aris-
,
la locución de todos
musicales
die se
^-
equivoque ,
los adornos poéticos
se explica a
;
y para que
sí mismo en
na-
y
--
dirle , esto es , el , el verso y el
to. Porque ¿
qué mérito tendría un discurso
trágico , si solo se hallase en él lo que pue-
de haber en la oración ? ¿^y^ y
fcto-KívYi ,
que tienen aqui con poca diferencia
un mismo sentido , significan los aparatos,
^
los adornos
mática
cier ,
:
Corneille
^(1(.
Tí
,
TTgp;
que pertenecen a la poesía dra-
,
, dice
y
Tí^V
Hesychio
a^ct^ctroTTOiav
Trccpctcjavrv.
otros
Heinsio
han entendido de
,
,
VM
. Da-
la
oración lo que Aristóteles dice de la trage-
dia , y de la tragedia lo que dice de la ora-
ción , interpretando todo este capitulo en un
sentido contrario.
Num.
las
Llamanse figura en
diferentes formas que
- ,
se con^
el
se
pueden dar a los pensamientos , como la in-
¿¿
,
menos conocidos ,
que nombres vulgares:
los
el hijo de Peleo ,
por Achiles i la Repta d&
Ama-
222 NOTAS
Atnatlionte ,
por Venvs ; el señcr del trueno , 7ox
mortales , he. 5°^ De perifrases en Jugar de
nombres simples , la bobeda celeste ; la Esposa
de Tritón esparcía ya sus dorados cabellos^
Febo dora las cumbres de los altos montes,
4° De metáforas no de acjuellas que se han ,
asi,
porque se saca de una proposición una
conseqüencia que se supone en la tai pro-
,
^, hace a su dama ,
y que ofenden su recato,
,,
permitido decir con uno de los mayores
,, ingenios de este siglo que su conversa^ ,
,,
que pueda justificar por ella estas dos es-
,, cenas. " Examen del Cid,
CAP. XXV. Num. I. No es la misma
la rectitud de proceder de la poética y de
facultad ] Este lugar parece que es res-
civil.
neas después
El egemplo que
:
;
cita
rh )
Aristóteles prueba
\. este
li-
Num. 5. íy%icL ^¿ -. ]]
Iliad. X,
Num.
Ibid.
7.
u^og
^-.
erjv
3
]
Iliad. I. 50.
Iliad. X. J06..
Ibid. ZoúfioTepov ^e KbpoLffie. ] Iliad. IX.
20J.
Ibid. '- jM,ev
f ¿ 3-6OÍ. 3 Iliad. II. i.
^ .
verso
es ,
donde se hallase
porque mas
;
abajo
TrdvTíg
explica la
,
voz por
pero puede decirse , que Aristóteles
traduce la idea y no la palabra esto :
y no
<^.
,
Ibid. oU ^'
] Iliad. XVIIL
489. .
gedia ?
4 em-
ftjíi NOTAS,
emprender un viage y al punto se le veía
volverse
,
-
Ut vulgo per jocum CallijAdes
caretur quem cursitare ac nec cubiti qui"
,
,
FIN,
<
ARIS-
ARISTOTELIS
DE POÉTICA.
líber.
DANIEL HEINSIUS ORDINI SUO
restituir. Latine vertit Notas ^
,
addidit. '
C A U I.
,'/
JL^ lius ,
qu« natura sit cujusque ac
ratio: tum quo pacto prout id requirit poe-
sis , constituendíe sint fabulíe : nec non e quot
quibusque deque cíete-^-
ipsa constet partibus ,
moedia &
dithyrambica, ítem quíe tibiis utitur ^
ac cithara omnes in universum sunt imitation,r
,
C A U II.
I
\
/^Uandoquidem
^^*^
imitentur necesse
tantur , lllos
autem
autem
,
est
cosqui agunt
, qui imi-
rursus , aut
honestos esse necesse est , aut improbos ( in
duobus enim fere hisce mores spectantur:
virtute enim & vitio omnium mores discer-
nuntur ) vel meliores quam nunc sunt , vel
deteriores , vel símiles necesse est imitemur,
sicut pictores. Ita Polygnotus meliores , Pau-
so deteriores , similes Dionysius exprimere
solebat.
2 Unde & in singulis imitandi quos di-
ximus modis , has futuras esse apparet diífe-
rentias. Nam & in tripudiandi arte, tibix-
que ac citharíE h^ esse possunt difterenti^e.
Etiam in oratione & nudo metro. Sic Ho-
me-
(0 Vide notas, (t) Vide notas.
aj6 ARISTOT LÍBER
merus ineliores Cleopho símiles Hege'mo
, ,
CAPUTIII.
MpErtia autem modo,
differentia est in
,
:
'
, hoc est in pagis
, ignominiose aber-
rarent. Quin & faceré a se of^^v ab Athe- ,
C A U IV.
possemus ,
quamvis multos extitisse vero sít
simile. Sin ab eo incipiamus , facile id qui-
dem erit. Talis enim , exempli gratia , Mar-
DE POÉTICA 2J9
gites illius , & similia ; qiiibus quod valde
conveniret iambicum metrum est datum. lin-
de & jambeion nunc vocatur quod hoc car- :
ha-
240 ARISTOT. líber
habere nunc constat , singuli perdiicerent
formam. Ita post multas mutationes post-
quam essentiam accepit suam , stetit tragoe^
dia. Mox histrionum numerum auxk ^s-
chylus (pro uno enim duobus coepit)
uti
chorica contraxit ; ac primarum partium ser-
monem introduxit. Tres vero & pingendíe
scenas rationem Sophocles. Tándem etiam
justa illa magnitudo e parvis fabulis & ad ri-
sum facto sermone , quia e satyrico muta-
tionem hanc accepcrat , ad splendorem suum
pervenit. Sed & metrum e tetrámetro iambi-
cum est factum. Prius enim tetrámetro ute-
bantur. Quod satyrica sit ista & magis salta-
tionibus conveniat poesis. Post vero inven-
tam dictionem ipsa natura proprium sibi me-
trum invenit. Máxime enim sermoni ido-
neum est iambicum. Cui rei argumento sit,
quod plurimos in mutuo ac familiari inter
nos sermone iambos loquamur.
Hexametra.
autem raro nec nisi cum usitatam loquendi
,
C A U V.
C A VI.
1 A C
de imitatione quldem qu^e fit hc-
jtx, xametris , necnon de comoedia,
postea agemus si prius ex iis qux diximus
:
co , interpretationem mentis ,
qu^ per appel-
lationes ñtrerum quod in versa aut prosa :
Q3 CA-
(i) Vide notas•
6 aristot líber
caput vii.
I 1 ^T
partes quidem tragoedia quibus ,
tur , &
quas commos vocant.
2 Est autcm prologus tota quíc est ante ,
Jam
bis,
csse
^ Jam
imitationemmagnitudinem habeat
aliquam. Aliquid enim totum esse potest^
qiiod non habeat magnitudinem tamen. To-
.
autem semel constitutum esta no•
tragoediam absoluta integiíeque actionif
,
qii^
t47
Q4 bus
8&
bus
artstot.
animal] bus magnitudo csse debct
líber
, seá
quíE faciie oculis comprehenditur : ita & ia
fabulis adhibenda magnitudo est , sed quam
faciie memoria complcctatur.
5 Terminus autem magnitudinis ilHus,
qux ex ipso certamine & sensu petitur , non
est artis ( si enini centum exhibend^ tragoe-
cssent , exhiberi possent ad aquam , sicut
factum aliquando volunt. ) Terminus vero
qui ex ipsa petitur natura semper quidem ,
C A U IX.
C A U X.
commemorat.
alter qualia fieri
Ideoque magis
oporteat
iiul-
DE POÉTICA. 251
nullls etiam nullum sicut iii tragoedia Aga-
, ;
pervertere coguntur.
6 Et quandoquidem non modo absolu-
ta actignis ; sed &
eoium qu» terrorem ac
com-
252 ARISTOT. líber
commiserationem moveré possunt imitatio ,
C A U XI.
CAPUTXII.
I autem 'zu-ipiTrersict quam vocant,
"i ST ,
'i
Pulcherrima autem est agnitio , qux peripe-
tiam si ve aliouam in contrarium murationem
,
talibus nascetur.
C A U XIII.
eam
(1) F'íde notas.
DE POÉTICA. 257
camqtie , eorum qux sunt cum terrore &
miseratione conjuncta , miitationeni esse opor-
enim talis imitationis est proprium)
teat ( id
primo manifestum est ñeque probos & ho- ,
R in-
258 ARISTOT líber
infelicitate , sed e contra in infelicitatem ex fe-
oportet.
6 Quamobrem & illi ,
qui Euripidem'
accusant y
quod hoc in tragoediis sequatur»
inultíeque illius exitum infelicem sortiantur,^
C A U XV.
I XXOtest autem horribilc illud & míse-
J^ rabile , de quo dicebamus ex ipso ,
rato Ulysse.
5 Est & tertius prscter hos modus , ut
qui aJiquid per ignorationem est íacturus.
POÉTICA, 261
agnoscat aliquem priusquam agit. Et príeter
hos quidem modos , alius oinnino est nuUus.
Nam aut fieri oportet , aut non j aut a scien-
te, aut ab ignorante.
6 Ex autem ut qui agnoscit non per-
his
ficiat est turpissimus. Habet enim scelestum
,
Rj CA-
;a62 ARISTOT. LÍBER
C A XVI.
/^^UíE vero sequi in tragoedise fabuk,
\/
^^*'
qux vitare oporteat , quomo- &
do pr^ecipue opus suum poetas
formare debeant ,
prseceptis quibusdam dein-
ceps ostendtir.us.
2 Primo omnium ergo poetam oportet,
ita contexere , 8í delineare ipsa dictione to-
tam fabulam ut eam sibi ante oculos ponat.
,
4 Sed &
totam orationem quam conscrip-
sit poeta generaliter proponere ob oculos sibi
Ji-
POÉTICA. 265
ligo. Exempli gratia ,cum sacriíicata esset
virgo quídam , cui nomen Iphigenia esset,
C A U XVII.
deducitur partem ,
quíe est ultima , in qua
commutatio ex infelicitate in felicitatem , vel
contra. Solutionem autem a mutationis prin-
cipio usque ad finem. Ut , excmpli gratia,
in Theodectis Lynceo , ea qu^ prsecedunt,
& ipsa pueri captivitas , spectant ad connexio-
nem : reliqua vero , a mortis accusatione us-
que ad finem sunt solutio.
2 Tragoediarum autem species sunt qua-
tuor ( totidem enim partes quoque esse dixi-
inus ) est enim aut implexa qu^ omnino ,
gulas partes
( sicut Niobem & Medeam Eu-
rípides non autem ut ^schylus ) aut exci-
,
le evenire.
6 Sed & chorum unum aliquem e per-
sonis esse existimare oportet , & totius partem
esse. Sed & actionem promoveré sicut apud ,
CAPUT XVIII.
I \
JL^
dictum.
rerum ergo constitutione
les esse oporteat fábulas
In moribus autem quatuor sunt ob-
,
, Se
satis
qua-
est
ma-
(i) Ftde notas•
POÉTICA 267
malum; bene , si bonum. In unoquoque au-
tem eenere mores sunt boni. ( Nam & uxor
cst bona & seivus tametsi iWx deteriores hi
, ,
C A U XIX.
da sunt.
j Hoc interest ,
quod in illis sine studio
intexere videri debent , in oratione vero nihil
refert , si oratoris excitata videantur esse dili-
gentia , & in ipsa emineant oratione. Quod
enim oratoris munus esset , si orationis (2)
forma etiam sine oratione apparet.
4 ínter reliqua autem quce sunt in dic-
tione consideranda , etiam figur^e dictionis
sunt ,
quarum tamen proprie ad histrioniam
& eos qui in apparatu versantur , spectat
cognitio. Ut quid mandatum
quid preces, ,
C A U XX.
I ^Ictionis autem universíe partes has
I
I J sunt : eUmentum , sjilaba conjunc' ,
C A U XXL
I X TOmínis autem species hx sunt. Al-
terum simplex ( ita dico cujus par-
J[^
tes nihil significant. ) Alterum compositum.
Cujus alterum e significante aliquid & non
significante , alterum e significantibus constat.
Potcst etiam esse e tribus aut quatuor com-
positum nomen. Qualia multa sunt (i) Me-i
galiotarum , ut Hermocaicoxanthiis .
nostri
: sed non eorumdem
» <
autem respectu
, Cy-
,
res-
ex
$ ciem,
"
'
(i) Vide ñolas,.
274 ARISTOT. líber
ciem , vel secundum proportionem. A genere
ad speciem dico. Ut , exempli gratia , eo: m
ipv(rag.
^re illi ruitam £ostquam hauserat.
& in illo
Duro
kr^pei
dissecuit ferro.
.
Hic enim haurire ,
pro secare ; secare pro
. haurire dixit. Ambo enim significant , aufer-
re aliquid. Secundum vero proportionem di-
co cum eodem modo se habet secundum ad
,
'' .
(?
,
——
^— Céelicam screns.
longius
(^
nutum autem:
:
:
vel
ut
ARTSTOT. líber
,
pro
ut
^,
^ -
exempli gratia
exempli gratia,
, pro
níÁY}i¿hcu. Diini-
&: ^^-
£t iaillo :
/
,
^
,
Ut in illo :
pro (íe^iov.
ro ,
qu2E e vocalibus , tum semper longis;.
exempli gratia tum productis in
Itaque (2) paria non sunt numero in quse
,
; ,
*
masculea desinunt & foeminea , enim &
? eadem sunt. In mutam autem millum de-
sinit nomen ñeque in brevem vocalem. In
,
o ¿fu, ,
, ,
,^
C A U XXIL
{ TT^Ictionis autem virtus híec est : ut sit
exempli gratia :
sit
^
:
Alter vero
pro illo
,
videtur.
fecerint
:
,
j
,
ri
pro eS-í^
alter
JEschylus enim Philoctete
eximius
QdpKcig
,
,
fo5-í<j
alter
BoivoLtui reposuit
.
vulga-
scrip-
&
.
&
Kcu
Et pro illo :
,
/ -^ ^ /^
y
reponat
€ *-
Et pro
reponat
illo :
'HVóve^ <
4 Sed & trágicos poetas salse ridebat Arl-
S4 phra-
aSo ARISTOT. líber
phrades ,
quod qux nemo in communi ora-
tione diceret , iis utuiitur. Qualia sunt exem- ,
^^^
*% ^
pli gratia
xm. ítem
non
,
«arept ,
, &
, non
'.
¿e .
Et illud:
Et si-
milia. Quia enim non sunt ínter propria,
ideo aliquid non vulgare in dictione omnia
id genus efficiunt. Quod quidem ignorabat
recte intclligere.
C^terum composlta quidem nomina
6
máxime dithyrambis quas ex aliena lingua ,
CA-
VE POÉTICA. 281
C A U XXIII.
I T^E
I J
ea autem
(i) hexámetro locum
satur , &
,
in
\ in narratíone ver-
C A U XXIV.
I OEd & formas easdem habere cpicam
^) cum Nam aut
^
tragoedia oportet.
simplicem aut implexam , aut moratam , aut
aífectibus ornatam esse oportet, Et easdem,
excepta modulatione & apparatu , habet par-
tes. Sed nec iis , quas id est, ,
ut contemnantur.
4 Heroicum autem carmen ipsa conve-
nire docuit experientia. Si quis enim alio
metro aut pluribus simul eam ,
quce iiarratio-
nc
(O Fide notas, (i) Vide notas•
ft84 ARISTOT LTSElí
ne constet , imitationem instituerit , quam
dedeceat, videbit. Quippe heroicum & se-
datum inter metra & elatum est máxime.
Ideoque & petita ex alia lingua & translata
máxime admittit vocabula. Priestantissima
enim inter alias ea qu^ narratione constat
imitatio. lambicum autem & tetrametrum
magis ad movendum idónea. Alterum salta-
qusB
(i) Vids notas. (2) Vidi notas»
qux Homerus
> POÉTICA.
iiarrat , cum Achules
285
Hecto-*
rcm insequitur , si in scena exhibeantur , ri-
C A U XXV.
DE objectionibus
e quot &
autem
quibus nascantur modis
& solutionibus,
, si
hoc modo rem consideremus apparebit. ,
( O ^'^<^^ notas.
DE POÉTICA, 287
vel propria , vel petitis e lingua aliena voci-
bus , aut metaphoris enuntiantur. Sed &
milita vocuin mutationes esse possunt. Hxc
enim poetis concedimus. Príeterea, politice
ac poetice artis non eadcm est viitus : ñe-
que alterius cum poética artis. Ipsius autem
poeticíe dúplex est vitium. Alterum per se,
bus ut in medicina
, aut alia quavis aut , ,
si in imitatione peccasset.
4 Pristerea , si reprehendatur ,
quod non
vera scripserit , responderé poterit , se fecisse
quemadmodum esse oportebat. (i) Sicut So-
phocles dicebat , se quales oportebat , Euripi-
dem quales essent , describere. Quarc hoc ita
est solvendum.
5 Quod si neutro modo ,
quales esse di-
cuntur. Sicut qux de Diis dicuntur. Forte
enim ñeque rectum est ita loqui ; ñeque vera
sunt sed hasc omnia ut Xenophanes vole-
; ,
mis :
Ea
(i) Vidi notas, {%) Vide notas•
DE POÉTICA. 289
8 Ea vero quse ad dictionem pertineiit,
ita examinare & solvere opoitet. Ut si pere-
Et illud :
Et:
" Qvptyyciúv^' \fj(,ctíiv.
est.
pro voce
Omne eaim
', , muí-
tum est. Et illud :
or»,
Et illud :
tum est :
2 quod
(i) Fide notas» (i) Vide nótate
292 ARISTOT. líber
quüd est melius. Dici enim potest ,
(i) ta-
ret.
CAPUT XXVI.
1 TTra vero praestantlor , épica an vero
j míos
(í) Vtde notas (z) Vide notas.
194 ARISTOT, LISER
mios adhlbere possunt gestus. Sicut Sosistra••
tus solebat : & cnm cantu perpetuo ; sicut
Mnasitheus Opuntius. Sed ñeque omnis re-
prehendenda est gesticulatio. Sicjuidem nec
tripudatio , sed imperitorum. In quo Callip-
pides reprehendebatur & nunc alii quasi ,
imitatione ,
plu/es fieri tragoediít possunt.
Quare si unam
fabulam necesse repr^esentent ,
sim-
POÉTICA, 295
simplex. Quemadmodum multas cjusmcdi
partes ,
quíe per semet justan sunt magnitudi-
nis , Ilias &
Odyssea habent intertextas. Et
tamen illa poemata , quam fieri optime
ipsa
potest , sunt constituía uniusque quam ma- ;
4 DA-
296
DANIELIS HEINSII
IN ARISTOTELIS
DE POÉTICA LIBRUM
EMENDATIONES
NOT^.
X -']
AG. 4. lin.
-, , ¿/ ^-
12. ol scribe,
cl
roLj
^.
'')
Ibid.
acívcv
lin. 16.
;!@^ )
¿dev
^ ^j^
^
Ab ómnibus
,
]]
vexatus est iste locus. Ne-
nio tamen
dum esse
Tsrpcg
,
T¿í
,
kSlv
;@^
^^
quod sciamus
,.
" ccv
ytcCt
, monuit scriben-
ítem,
•' f^ct^er^' ¿ 'zxrcLw v,^íiáv
^. y¡ ¿^
mis
DE POÉTICA NOT^. 297
mis viris legas kSl ¿toe
\
, ,
cepit mira
^y, 'Z¡ro'.o7ro
loquendi ratio
KOi\'cv
ty^v
Txrpcg
; ¿iev
TX?
^^
quos de-
¿v
,
Zct.'(ppcv@^ Kctl
-
SgyoLp%¿^ , &:c. koL• tí 'Ziroio7ro rvM
yJ.y.y¡(Tiv.
^(
,
'Zirpcg
Kcti
r^g
r¿g oix
est ,
'@^
¿tf ev
¿\ct^¿pa:v
£%,c(//gv
rr;V
.
''
tius
rry
etiam superiora hoc modo leges
periore
,
.}•
Ut
divisione
Toig xiyoig
simplicius exprimatur
'zsOiílroLf.
,
otí
Ita convenit
ÍTratrccf
y¡ \}/íAo7í
'
rr,v
,
,
ciim su-
,
ro
-
jí
'SrotSi'Túíf cv \>(}
,
kóCí , ) \(!.
Sic una quam adhibuit vox primo ,
soluti
ac vincti ser monis deinde & metrorum , dilfe-
Cív " ,]
rentias includet.
Pag. 6.
(Tctycpívcvng
rovg 7s-oíY\r¿g.
lin.
]]
2.
scribe
Ut sensum
J%' ¿í rovg actroL
,
koltjÍ
¿%' íg
efikias quem
-
,,-
}^
ex-
pressimus.
Ibid. lin. 4. kolí ';^ ¿tv ¡, , kcl-
í
Ibid.
est
moxagit, referendum.
lin. 10. ^ j^ ]/ tt
, de quo
ng í-
298
'TTcuvrd
HEINSII
rx ^erpct 'woioíro
.
'
LTB.
> ^*
cív
CTiV
,
,
T¿
KótM¿7rip
^,
^cf^u^iccv
\\ '
&c. ] Torsit vehementer omnes
7( ^"
,6^
:
ÍTTcLvroúv
j u
iste
KevToLvpov
lo-
&-
poetas non
distinguí.
Ibid.
, dici
aut carebit nomine
Jin.
poterit
18. Kcii
,
,
sed
fi
?
aut poeta non dice-
Quare verum
t͡v
"]
< est,
Pessi-
me ex editione Basiliensi in textum vox
postrema
iis
irrepsit.
ratio obtinuit
Jam enim
legendum esse
,
Et
eruditi
. , & cum
infra iterum
lovTuitur
conjungit.
,
,
T¿í ,
cum de Timotheo & Philoxeno
, ) r¿ ^^^
Ibid.
DE POÉTICA ^OT^. 299
21. rcLvrctq ^v XÍyu ^
\
Ibid. lin.
.(. ]]
Certum est his verbis concludi
differentiam , S ; sive ,
quíc sita
est , ai trepoig y¿'J^ ^i^aIS-ccj. Sed divi-
nitate Atticismi s^pe interpretes eludit Philo-
sophus , cujus proprium est , & brevius cum
necesse est, & fusius loqui. Nam qui cum
7}-
Aristotele
qiio
contra
jam
faciat
toties
mira brevitate sermonem contraxit,
,
est
, malit
usus
,
, quaní -^
'ZiroiitS-cLj,
(topíg
:
}(
bif
, cum
ravrct
vellet
,
: rdig ^íol-
tav -
-- 'sroi2i'T¿tf. Quare falluntur , qui ctjg le-
gunt. ítem a/ o'íg , purus putus Atticismus
,
est ,
quo alibi in paucissimis versibus bis usus
est Sophocles. Sic Electra:
Ipse Aristotel.
Sic supra
'¿7<0\
: '¿
a\'j^í^oü\g
mirum
{
,.^-
in
Tctíg
cv
ríjv
ctlKicüfg
niodum delectatur.
,
Texvccfg
cv \>vQ-
'
^-^ -
, ka) , kc¿) ítem ,
yctp
Tig cv TíVí -^^-
'?7.
,
(Tiv 'ZtTotcm
Ita infra de
(rv<Tc¿(ríV
, \
eodem
£
: cv clg
Et
re
,
, kcu
y¡
koúg
''^-
, )
!^. Nam in sacris ubi frequenter occunit,
Hebr^Eoium est ,
quibus D pra^positio instru-
mentalem causam denotat. Nam cum simpli-
ci-
JO•
citer ,
HEINSITINARIST,
esse aliquid in subjecto denotant
. , vD 3
vocant.
Pag. 10. lin. 2. ev ¿tari tv¡ ^luípcpaí'^
lege cum Petro Victorio : ev ctvv¡\ ít íicc-
) ^^^ ,
7 <^&
íe 7y,g r^yc¿óíug
Pag. j2.
iiia convulsa
translata , quod
dium
lin.
^ Ka:c om-
e loco suo in alienum sunt
alii cum videient , reme-
^
,
'''•^ ^^ ,
y¡v
oicf^voictg tv^}-
-
,
^^, ^
'
Kca
^
Qü<¡-oL(nv
*\/{
"^-.
/ 6 '-^/^^
^^
^^-'^
-
£-<
(&. ,
* ^
, act)
ypcLÍpmvs.
p¿c * ydp
^
yc^p
/«6 '
(
iv(ppofveíiv
C5i/ ,
^\\
,
, ) ^vicoy^\pct
Kcc)
-.
iyetp'¿\i^
Aa|<j
,
Qv\í^-cieQ-cLj'
{:. ''
-aroteív
^-
,
c'iQV
«arpo-
¿txpi-
Kdt
el
il
'- -^
. ,
'TiTCiriTcLí (^
POÉTICA NOTjE.
^<£^
jo i
cvv Kcti
¿ \
']).
óÍdivoict. De quo
jam est dubitan-
, actí
iiihil
'^ -
Qum. Necjue est quod in hoc loco postmo-
dum se aliquis excruciet. Omnia enim eo
spectant , nt ostendat ,
primam in tragoedia
partem fabulam. Qr.od postquam a simlli
esse
&aliis ostendit argumentis, secundo mores,
tertio constituit sententiam. Mens est talis.
OR.
JD£ POÉTICA NOTjE. 50 j
ORDO ARISTOTELIS•
VI.
("^
^
post imitationem quam He-
sexto ,
mox propo-
methodi respectu
(^^ constitutio tra-
7iit. lllius ,
goedtde ,
quam fabulam vocat , est postrema^
cum sit prdícipua : hujus 'vero prima. Par-
tes autem qualitatis h^e sunt \ fábula , moresy
sententia , dictio , apparatus , modulatio.
Quem deinde ordinem in explicatione singulo-
rum jjersequitur ér sej'vat. Se autem es se
partes tantum ñeque plures , tribus in imi-
íatione dijferentiis probat quas initio libelli
,
VIL
Capite séptimo quod transpositum erat a ,
VIH.
Carite octavo ,
primam es sentiré aggre di-
tur
POÉTICA NOT^. 505
tw partem : idque e denitionis fundamento,
Díctum enim erat , integróle ér ahsolut¿e ac-
tionis imitationem ssse tragoediam. Hinc puU
cherrima de justa actionis magjtltudme , sive
de periodo , oritur qUc£stio. Nam cum aliquid
totum esse possit sine magnhndine
( totum,
'
tragoedia quam ex ipsa fatula ir arte , non
:
^ ^^ ¡
conchidit : gv OVíj « o íhug íj
^vTvyJctv ¿ , % |
, @^ ^
IX.
V ti-
jo6 HEINSIIINARIST. LIB.
iimarent unam esse unius actlmem. Afonet
ergo , sicut reliqiia ,
qiiae imitantur artesy
unam imitantiir : ita constitutioncm in dra-
mate; quandoquid¿m actionis im'tatio est ; itt
X.
XI.
^-
,
altcram Txrtf^iTrtreioL•]/ ,
qu¿e est manifesta in
contrariwn mutatio alterayn : , si-
Va Ca^
jo8 HEINSII INARIST, LIB.
XII.
Carite duodécimo ,
f artes constituHonL•^
sive fabuL• imjjlexoe ,
fenjietiam ér agnítíonent
quam exemflis
exvonit.
e tragoediis
nit; &
Et frius ,
priorem
DeinJe agniiionsm
illustrat,
ut melius qu<£ tragoedL• sit froprla
,
^
ostendat , reliquas excludit. In ?6 ca^itis
duos ag7iitionis modos ^onit,
XIII.
:',.^^( ^
%' ' uivc¿yvú¡)pía-íc¿g
,
rt ^ ^^/
&c. hoc est,
•zirpórtpov' ,
¿"
:
(^-'. V.
autem illius hx sunt. Fonit autem quin-
TTOiVjT^ú.
XIV.
quod est decimum hr quar-
Capite sequenti ,
,
^
Cujus
vctyvwpta-ig.
capitis
Tzrípi
initiuní
^^
est
£9^
•zérct-é©^.
,
: Avo
'Ziripi7nr({ct
T¿xojV
^v
'^ ,
^ -
-sre-
,
,
, ¿.
Jv
/
ríjv
^',
(pcQcpúJv '^
Q\jSí(ri)i
$ slvc/jf
'zs'i-
ei-
constitutione , sicut
quoque est petenda
( quandoquidem
perturbatiomm
^
superiores partes , h¿€C
adferat;
)
quod est , inquit ,
futurum , si nec boni viri e
510 HEINSIIINARIST.LTÉ.
felicítate in adversam fortunam , neo improhi
ex infelicitate in se cunda tn , ñeque "vaiae ini-
^
Í7t :
XVI.
Cum superiori capite de perturbatione egis'
set , ¿ ad defínitionem eam tragoed^^e ér es-
XVIL
Duohus seqiientibus capitihus ahsolvity
qua dicenda 'zu-íft tcv y.v^i¿ ,
prima trag(xdi¿c
parte , restabant. Qu^ capíta , diversa cotí"
V4 •.-
HEimillNARISTLIB.^
512
^^
Ví^dvr^g T¿?
^^.
ad
epycv ,
^^^ <
^ ^oS-ev
,7
ekocj
'
dccti adverterent, Falsum ením capitis illius
argimentum continebant , cui pr^scjixa erant,
NuUa ením ibi pr recepta 'Ztrípl rrig (}
, nisi quatenus ad fabulam p)ertur-
bat iones
€6" ¿i/
o tÁieivcv
c apite sequcnti.
qiii h¿ec
o
spectant
tÍí T^ycodícíg epyov
y-.viLV
,
(c
Quare
traduntur
(pc-^ípov
Ut
oíí
ér
^? ^^ ^ -
cura sequeitti
erant : uv |)
^oy^cLlí^cq , ^ ol J^e? tvÁct^tío--
7 , íív\
duobus
^
iilis
/6^4^
capitibus agatur
Si qw's qiic^rat
,
oTi
reae absoluantur
,
,
magna sit
íit
, < , site
, 'vocat.
,
¿etnv , alte-
Ciijus
de choro pr¿£cipit ,
quo pacto cchcercre debcat
cum fábula. iSeque in toto capite , ut hoc obi-
ter dicamus ( non enim didgenter omnia hic
proponenda sunt cum tantum ordintm consi- ,
'^ .
quam ingenies, Et haec omnia de prima parte
tragocdiae , si've :.
La capite sequenti sine ulla confusione
jam de secunda tragoedide parte , quarn posue-
rat , agit ,
qu^e est ro y¡(j@^• SequentiVus de
tertia ér quarta ; scntentia ér dictioñe. Ita
omn''a ab Aristotele scripta fuere. Reliqu^e
enim du¿e partes , non poeta sunt , sed iheatri.
y ideamus jam ordinem 'vwgatwn , idi^ue
obi'
514 HEINSIIINARIST. LIB.
partes qualitatis in tragoe-
chiicr. Sexto capite
dia ponuntur fábula mores sententia, dic- , , ,
tur ,
peripetia & agnitio. Undécimo ,
peripe-
tia , altera pars exponitur altera nimirum : ,
Pag.
516 HEINSII IN ARIST. LIB.
PAg. 42. 2.
" y¿yei (\,\~\
lin. '' ya^ ) ^
^.
alus observatum.
Óptimo
Non
sensu.
, inquit
Sciibe
Quod
,
,
& postea
fábula de uno,
y^
vidi
m
una est
nire possunt.
Pag. 48.
Tcí¿6ÜT¿5í.
fábula: quia uní homini infinita eve-
] Scribe
Ut Herculi
lin.
,
18.
, ut Theseo.
rctvrct y'mroüi
^úlv^ol^<í
^
yivírcq ^(iXi<^ct
T¿
evííicc
roictvrd. Talia
excitare admirationem
tem ,
Pag. 56.
To y¿p
ccrexvón^i
^.<
lin.
enim
I.
kc¿¡
íkt)
,
solent.
cvTwg í^\
y¿p
inquit
di
,
^
. maximam
Sequitur au-
roictvroLf 'zsrcia-cti'^
rsrí<^iúdg
^-
,
^2
ctt íviKct KóLi óLL roidvroLi
^i. Ita singular! ratione , hoc ipso scripto,
cum de mutatione constitutionis in tragoedia
agit, óio Kc¿i 01 íyKct\cvvTíg , To av-
To ^^\(
yu}^tcqg.
,
Voluit enim
oTí
^lo
(5^pfc
tccCí
o)
oí
rc¿7g
^^^
rpct •
¿
ÍyKrzA'i'mg
,
, rct7g rf^ycj)"
'otí
QuaJia^^-.
r'iro ¿"px cv
nonnul-
la in Aristotelis scriptis ad Theophrasti cha-
racteres notavit magnus Casaubonus. Qua^ sint
cui Jubet adeat. Omnia tamen longe siipcrat
locus
¿yj.\. ,
,
Uvfiyfccílov
^
qui est lib. de Gen. Animal, i. cap. 5.
ubi agit de testibus Philosophus. oV^ Sí
',' ^
,
¿
Síol
%^
o
rovro
.' ,
^.
Nihii
DE FOETTCA NOT^. 517
Nihil extat , ut arbitror , in toto Aristotele
intricatius , Síquod majores ludes dederít in-
terpretibus. Plañe cnim alium ac diversum
sensuin esse existimarunt. Disputatur eo in
loco a magno pr^ceptore , utrum necessarii
sint testes. Negatur : quia si hoc esset , niil-
,
, ,
^ ¿^
, ,
^.
: ,
,
satisfacere. aliter illis acci-
-
,
illis
dit :
j)
7\ %\ , nu^cfTnp u^Y,rc(j¡ , Siol
.
cvK i%ei redro ro , kvayaeuov
Apparet multo suaviorem esse compo-
sitionem. Cujus cum aliquod vestigium in
suis scrlptis barbari illi ostendent , libenter nos
illis in discipllnam dabimus. Sed hícc in tan-
ta brevitate & festinatione , forte prolixius,
quam erat ícquum. Cceterum maximi viro- ,
bunt. Videat ,
qui volet , quomodo locum
Qu^
vulso rediderint
''^
mentatorcs.
hiy.ct :<$ interpretes.
,
autem
sint
docent com-
\ ^^
prctatione expressimus
(^
'70\'^
Pag.
^
52. lin. 2 '2.
,
o¿V(£i
]]
Scripsi
rwv
(^)•^
''.'}^
, avd6 »
'ixTí^/.^^yícjúv.
^-
Pag. 62. lin. 21.
¡
-
insolentiore voce
a/
Píig.
,
DE POÉTICA Norm.
] scribendum existimo, quamvis
ctTDfpi-^'us^v
sicut
64. lin.
]
Ut sit
alibi
Ne
,
21.
'
^^^.
hic
c/icit ^ iv
quidem nasum suum
,
el
&
¡X^í^oí
'-
j19
similia,
-
consuiuerunt doctissimi viri. Nam cuní agit
postremo de fábula cujus dúplex est cons-
¿
,
titutio ,
quo híEc referes ? Talem csse certum
est Sophoclis Electram. Constat enim e per-
sonis
tribuit exitum. Electra est
go primo est infelix
v,(j®^
mox
, &
-^
diversum
Clytemnes-
iljis
: er-
tra &^gisthus
lices , mox
,
sunt infelices.
,
^^Nam felix.
'-7
52 ^
defectum. Deest tale alíquid , é¿v (^^*
r¿g cvvcL7rct}^\a,y'/ivc¿f. Hoc modo:
,
^5( '^
'^. ^
^
el "TSOivir^'- K.a.r ívyj]v
VCI
gister loquitur,
quiaaliter exitus est placidior
, ívyjw 'zu-oíÍctí
,
& ielix,
ro7g 3-7.
utUiys-
sis , ut Electros. Qui vero dúos ínter sese con-
tendentes inducunt ,
qui mox conciliantur , &
placlde shíe noxa aut cíede discedant , multo
magis. Sicut in Aiace Sophodis, Tencer 8c Me-
nelaus ac Aeamemnon , qui mox interventu
Ulyssis conciliantur. Quanquam veniam mere-
tur in isto dramate maximus scriptor ,
quia fit
cis &
mors. Reliqua extendcndi dramatis causa
a poeta sunt addita , ne commissione deíice- i
^
,
.
doctor.
YiS^Y}
Pag. 74.
>~\
Tol
^
lin. 18. MíToL
Scribe ,
S'b rctvrct
rctvra,
(j¿\/r^t
Pag. 78.
Vi
(^ ^^^.
Ibid.
go ederetur
lin.
,
19. íjj
Ita édidi
^íí
, cum
'/^
pessime vul-
Qv^v)'
Txr^c^yfJLcta-i ^oy^¿^^ixau\
3ci'\gToíf
'
3 ,
(,'/•'^
7.
¿eiyfjLdu
dictum
¿,
Y[
esset ,
(rKÁr}pírr,T@^
¿í'i
^5.>2
^ Ita sumo, cuasi
,
^¡roiHV
quod imprimis
"-
Attica venustate viri , etiam i dicendo divini
& castigatissimi sermonis , est dignissimam.
Ibid. lin. 21. ¿Vt <íe kcltx r.-.v S.d.oictY
rcivTct] Scribe, ¿Ví ¡)
tí ^idvoi^j, 3cc.
Pag. 88. lin. ^Y¡Áov 3 '7
'zsrpdyfjieto-ii] Malui,
4.
^ cv 7
^
, ort Kct\ ov
^pdUfActtrij. Et
deinde scribe
ipyov
quod
Ibid.
, il
&
¡uLY\
lin.
, ,
12. Tí
ol^jtujv
'^
jííe'ct,
&c.] Scribe,
rcv
^í7y,py,(B-<tf.
-.^
»¡
Fius-
¡Se-^..
j2 2 HEINSII IN ARIST. LIB,
Frustra enim esset orator nisi , i hoc omne stu-
dium poneré illi licerec , ut emineret forma,
quam exprimit orationis.
) ¡'--
,
\,
,
Ttl Scribe , ,
qiiod secutiis fui.
Pag. 92.
] Ita edidi e
lin. 9. '//
\^
legeretur.
Ibid. lin. 12. Kou íwt .
^
/ ]
,
-
quam mihi
ex optimis
tur
<[
Verum
,
Ibid. lin. 19.
Pag^.
Scripsi
94,
probetur.
libris
,
lin. 4.
aliquanto melius
,
íc
cum
otct)
(TYifÁctvríKüJv
'uTOíIív
avro
ante vitiosissime edere-
"sa
cfSvTo
fortasse
Kcdi
JccuM'
Sé"] Ita
ccvTo \•
quod olim
edidi
--
in
7\{.
^
,
libro
%1>^
meo annotaram
, cvSív
Pag. 96• ^^"• J• ^^^^ '^^ Mi-
Desperant de hoc loco omnes. Ñe-
que ego tentandum puto si quid corrigere est
, cv
^'
,
ylf/
' o,
; sive
illud
. ,
ad quod aliquid
pro quo in transla-
525
Quia
: & aliquantum
tvioTí Txrpcrtííu^^iv rcvvc^ct
suavior est compositio
inverso ordine
' ,
o
de quo
i^ív
;
,
pro kcu
¿v i'x\.
supra di-
X ce-
,,
J24 HEINSIIIN ARIST. LiB,
\
cebamus. Idautem plane convenit
sequitur
i^uamvis
prioris ,
,
quod
,.
''
iviQig
valde
est
^ éViv
, &c.
festinemus
perfectum
Exemplum hoc
,
;
&
dies
cum eoquod
quidem
, vita
prius
,
-
sit,
se-
nectus , vesper ,
quatuor sunt nomina ,
quorum
xatio & natura , si seorsim consideres , est di-
versa. Proportio autem ea ,
qu^ ínter se noa
conveniebant seorsim , inter se , dum alterum
alteri attribuit , conjungit hoc modo ;
Diversa.
Dies. " Vita.
3'
Vespera. Senectus.
Diversa.
Diversa.
Fruges. ^\ ^ Sol.
Diversa.
Di-
POÉTICA NCTm. 525
Dicam enim solem quod est spargere Jumen ,
legendum
¡uLYi
cccttÍ^ul íÍttoí
''A[iCjúg
] Omnino puto
\
'^ ,
cÍm¿.
;
,
¿¿¡.(¡ívcc
cv%
Scribe
Qxj\^^(Tiv
-
,
, ,
,( --
KÍfjLevy¡v
í) TYiv
Pag. 106.
^ ,
,
lin.
,
, kclí
14.
quíe ad iastidium
T'/.v
ovS¿yjrcq.
'/;tí ;
¿
&
íl^cv']
translatis
íuisse
usque a doc
, kcltol
Totum
,
ñ-
X rr tic.
526 HEinSIIINAKIST. LIE.
tissimis viris sunt notata. Quorum nenio est,
¿^
que Homero patrocinatur
ev '/<1 icoLroL
qui cum vellet
rviv hoc
,
^ ,
lest
ro^a-^g
,
judicio adhibuerat
a
kol)
vulgo
^'
in vocibus
, <
recedere
extensiones
&' ,
vocum
summo
íttí^c-
ac
mutationes. Qux res addit poetic<e orationi ri
dúo
fi
adfert poeta.
rci X¿pr,v elíov Mci^'fi'Jvctóí
terum fortasse
Alterum
^. scribendum:
Al-
.^'
527
pe ,
qui \a,o7roíY^^L , in superioribus \^gQ'
rant. Quare totum locum prout est scriben-
^éyi¿<riv ol
roíúrco hctAEKTü,
j w ts-oíyíXyív' olov , Eb^Aeí-
-
cc\iXet7@^ , ¿ ^oiSio)t "zirciíLv , íí
raj\
TOi
,
Xctp'/jv
.(^
giJ'ov
''-
MdpccQoJVAoí
ív
ficto
6,' oíov
KoCt'
, íj
^'
arcem error is ,
eiiim , pro ,
'-/,' esse
Jecendum. Naní quodoptinius Victorius , cum
versus non inveniat , ad mordacitatem hoc
trahat non est tanti ut vel occupaie nos de-
^
, ,
^(\)^((^\
¡.
^-
: qui , ut
-
opponit uteccesupra; ettí
,
,
^^^ ^
TCV
.
jÍ
^'}
7¡np\
íTTíTí^ícKnv
,
'
ytyovi.
íIüÓtcüv
4
, y.ctt
Kctb' tKct^ov
, ¡ k%
'StcíSíTív.
^V'
?
528 HEimillNARIST. LIB.
ctvT6%cvT£tf. PríEterea , ñeque dictio, necstruc-
tura , neque res conveniunt tragoedias , ut ex
sumpta esse existimemus. Ns
tragoediis illins
interea dicam nemini de ratione versuum
,
\
ino enim singul^ P^^P^ voces sunt e^eAAay-
Ut in voce
•íest^.
& poeticíE.
^^^
Secundo i7nKr¿<reíg mani-
, &: ¿^gAAeCo-
Tvív
'-
habuit hoc cum PJatone
'^
mune qui s^pe :
Xenophonte com-
sunt ,
quod jam ad tícdium usque ,
&
íj
^
res etiam glaucomam cculis interpretum ob-
jecit. Halicarnasseus Dionysius
%-\\
,, TTclvTíg
^v 90-
7^\
,^^ : 5
, ) ^-
Oí
y¡ , ^. Ubi,
Vi Áe^fg , diserte
POÉTICA NOT^. 529
opponitur. Ita hic ab Arisroteie est factum.
¡>7 ^<<
Et
rrv ^
infra
posteriora ex Euclidis
, cum
^{1(\.
dicitur ,
.[
Fieri
ro
autem
sint
potest
desumpta.
, ut
,
quis melius conjexit , eum vatem perhibebo
^"
^ '. ^^
optimum.
Pag. ii2.1in. i. üep; '^ rr¡g
\ ^ cv []
Scribe ) , cv
quod est certissimum.
,
,
& ansam ,
quam ouod in distinctione capi-
tum , ea qua^ cohserebant , a se mutuo divul-
Qux
^
sa sint sicut hoc loco. ita conjunxerim:
)\
,
\ ^
Uípi 'Sv rpaycooíctg , cv Típcf^r-
.} ^\\
r&tv
Uíp]
^ ^^ ^! T»ií
, oTt
, ¿V^y
rig
>/^
Kcci
Ikclvol
cv
rx ílpriuEvet.
cv Tcug
-
&c. Certc
Qvvi^dvcLf ,
^
i
7 ^((' ¿ti
oíttXcí
^¿
(^
'^ 7
:
Vipaúi-
j
^3
KGig
ta
item
,
lália.
ie )
HEINSII INARIST,
Ut cum Homeri
& Euripidis
rc7g let^Qetoig
simul consideravit
versus ,
LIB.
,
-Slschyli
;
& mul-
& qua-
'
teiius
cutus
test.
Pag.
singula singulis conveniant
,
1 18.
¿ ay^oa
lin.
txtciíív
,
^
,
,
ort
ostendit.
@^
ctvriv. ]]
Se-
Tcp(^
Pag.
]/
Ibid. lin. 15.
1 20. lin. 7. gVeiTct
Scribe ,
ycip
t¿ 'Zcrep^ ríjv '^-
r¿ 'zsnfi rvy
avép¿y:^oi
-
, otai/
a
philosopho in Elenchis vocatur cr^v, inquit
ibi
¿
,
oW©^
ri¿^\ ;(^ ^
oíovrctf ^j
cLV¿yKv¡g
S-oí-rspov
) - ri, xot)
ocv¿y>cr¡g íivolj.
mus Madius ,
quem qui volet consukt. Frus-
tra tamen , nisi fallor. Ut & cum -arpíoSíi^fi
ita emcndcnt : \^
^ oCv^púúTrot y oTuy ^\ \@^ y¡ yi\cy:ív>s
To-
POÉTICA .. 2 ji^
rcS) ymroü\
npov ilva^ í)
, re
yí\i¿rou¡. 2•;(^.- ^ íVí
•®-'. ^i
, ¡<ou 'arpo-
¿íc
/^ ©^ ¿
uv
a-uvoüi r'5ro.
¿ srpwTcv
cLv¿yy.Y\ u\cíj¡
Qui
yí\íS'cq vi
pallere ho-
minem videt ,
judicat eum amare , quia pos-
terius illud pallere sequitur illud prius quod
est amare quia ergo posterius illud evenit,
,
& venustc
\
tendit Hom.erum TxrcipctÁcyíliS-oí^i ,
imponere lectoribus.
\
Pag. 124. lin.
A8^<j \
.^^ ^?'
] Scio quid velint
interpretes. Ego vero nullus dubito , scripsisse
pliilosophum
^&
incuria
r, >íj \.
librarioriim
: <f['
Cum
¿¿^uyyeT^irajf Kvpíoc
interciderit in
pia^sertim sícpius
hoc libello
vox ista. Si supra , rviv ovc^d-rcúv Qwfjíc-i';,
pro T>]v rWficúv o^cy.diTuv (^m{tí(riv.
Pag.
5J2
Ibid.
HEINSII INARIST. LTB.
lin. i8. jÍ yip '' /^f- 1
.
\('^\
sed ut in
CíEterum
manu
oLovvAfxíctv
,
'\
editur,
,
quo
usi sunt viri docti , híec edidi. Certe philo-
sophus
quitur.
gessit doctissimus
Victorius.
Pag. 126.
, oL^vd^íoLv
To aJ'uWrov statuit in artíbus
Ñeque modo
Vide ,
recte sentit
quse
lin.
&
Txrípi
10. To
in
^
poeta qui imitatur,
, sed
^ '©^
,
&
quas imitatur.
accurate lo-
huc con-
g^pj^ra/.]
|
T5Í ^ev
,
Pag. 128.
inquit
^
,
lin. I.
Sií "ZiroiU))
tm "^
,
^
idoneus hinc sensus colli-
^/ eípíf
oe
eruditissi-
, ¿tb-
oioí
^^,
,
^; '
teles. Totus locus ita est legendus : npoV j rú-
7•,!.\ ¿
-
íoLV , oTí o¡a>
eivoüi
^uii',ctj\
íeT* oíov KcLí
fuisse
,
, certe i
i)
eíp>í
cíctj
scena
,
.
,
Euripidem
nemo igno-
rare potest , qui aut fabuhs iilius aut Aristo-
phanis lepores legerit unquam. Omnia enim
foeminarum crimina in apeitum proferebat ,&
plerunque introduccbat pcssimas. Ut Phícdras
Medeas Clytemnestras Hermionas, alias.
, ,
Ut Tecmessas
, Electras Antigonas. Cum , ,
quod exprimendis
i foeminarum moribus , a
vero recederet, quod Eurípides observaret. Ule
eleganter de utroque respondít m ctvrog,
\
:
-
,
^' '
'
ad subjectum imítationis
^ Ibíd. lin. 6.
refertur.
, Zivo-
-^
2 (pctcri ] Satis constat , al-
terum a mala manu esse. Hoc si ejicia-
Ilíados primo
in quo
Júpiter cum
,
,
'ss-cLvríg sint ol
,
-. Ut,
ut alibi loquitur
sed translata
^ , ^^
omnes Jovem sunt secuti ergo coeium
sine Diis fuit. Hujus
nunc proponit magnus magister & ostendit:
oTi ov
usum
:
,
id est
esse.
'-@^ -
,
,
'Z¡roiY¡<rcig,
sunt
DE POÉTICA NOT^. 335
sunt multi , & causam addit : ro yocp 'tátolv '-
Ti. Aliter Robortellus , cui hic quidem
liihil credo.
Ibid. 1
'
'•^
cf\J
24.
y,i¡v>t)
J\' o¿fA/uLop@->']
¿¿^
66"*
.
AosTp^y
-. Versusquem
de Ursa majore.
)cciÁe¿i<nv,
lixis
da mus oAiyo'm
bis visum
losophiis adducit
fuit ,
.
ad Homeri locos notari poterant, ea pro-
aliorum commentariis petenda esse. Nos
Ne
hoc quidem no-
qua^cumque hic ex poeta phi-
, latine reddere. Cui enim
bono? Cum sint talia pleraque ut in alia lin-
gua locum non habeant quas in gra:co & ,
est
Pag.iji. 1. 4. Sí oC\ Dubium non
quin iste locas quem Homericíe editiones
^^
,
^-
v¿p^y¡a@^ ,
pra
eopyi.
.
habuifnus:
Et : ^
hoc libello ostenderim. Sic illud quod su-
olttc -sj/t»
,
^
^'
,
ipvoOLq.
ocreipei
íSrÁot,
Ubürpatum
Et :
p)
Qux
'^ -
sium ante Aristotelem nobilissimum illum «zjrf-
(Tciy.ívoí ]
,
--.
,
Italorum doctissimi
Frustra,
^
,
hic
ilpvfKong
quoque
^ó
se
qui in hoc libello seta-
, Tt
torquent
íoJCil,
quuntur. Et ut :
{^, ,,
doctissimos absolvamus legendum est ^
'^doctissimo
enim tertius
Sí. Est
modus si ad opinio-
nem referamus id quod pr^ter rationem a
,
Madio : 'zs-^cg
,
S^ó^^ctv
- ol
^
poeta est scriptum. Atque ea ratione excuse-
mus. Ea autem sunt qu<e vulgo dicuntur aut
creduntur.
. Ibid. lin.
J Viri
18. Se
eruditissimi
,
fluctus in simpulo
¿ ^
excitant: &
doctissimus Victorius multum se
macerat , ut nobis interpretetur ,
quid sit il-
]
5.
Non
-^
displicet
^^ ,
quod in
margine sui codicis invcnisse se tcstatur Victo-
Y rius,
558 HEINSII I JRIST. LIB,
riüs , ]<0- ::: ut sit , rey A¡ylS'i¿ '-¿¡rcvrif'lcC,
cipíS - •7\~]
Ibid.lin. 12. cú ^ Áv<reig
animusfal-
Aris-
tóteles. Quinqué posuerat modos , e quibus poe-
tarum ducerentur reprehensiones. Duodecim
postea ponet solutionum id quod nondum :
-^.
,
rv}
scriptum
Ibid.
,
:
fcct) o¡
-ztrpcí
lin. 10.
ríiv //
'zu-pórepov
¡¿roi
]|
Ne
¿¿
dubita fuisse
^ /.
,
-arpo^^
VA-
•
J4^
VARI^
LECTIONES•
CAP. I.
J
^' Twv %??";• J
Heins.
ob , Victorius.
oí
Pag. 6.
tor i us.
lin. 11,
lin. 19
Heins.
']
lin. ii. ixroioJro^
J
ob 'sroí^rro,
,
,
Víctor.
Víc-
Víctor.
&
lin. 2 2. ^li ] olí . Víctoríus & Heins.
CAP. 11.
Si rn o,
"
CAP.
LECTIONES^ J41
CAP. III.
'.
Pag. 12. Un. 4. Xíuví^qv^ yf- , al.
]]
IV.
post hxc
verba inserit Victorius , 'Z!rct^ct(^oLviía'Y¡g Si
T¡\g kou , cí é<^'
la.
lin. {\
^-' .
&c.
15.
"]
cvv kw
o,
kpxrig
a. cLf%. -'
e¿vro(r%Z'
CAP. V.
Pag. 26.
^^.
lin. I 2.
lin.
¿^'] .
7^~\ ,.
lin. 8.
.
.
15. TC
Pag. 28.
]/
lin.
SícL
lin.
I.
C A
10.
.
, .ríí
vel
P.
']
V I.
.
S.
]
.
Quídam
.
-
h
lin.
J
54^ VA R I j3Í
lin. 22. auróv ] Forte
telvetr.
• -arcííirffi/ , Cas-
lin.
lin.
^j
2j.
24.
SidvuiA
x-ctí o\piii
^ /^uSov
]]
Castelvetr.
yp.
]]
JC^
^
'^.
^ ^? , ^. *
Pag. jo. lin. I. 'STpoí-^gá^v
]] yp. ^^.
lin. j. li i)j^oü\y.ovíci
J Post hanc vocem inserit
Castelvetr.
lin. 7. y.i^ri(rCfúvrcti
lin. II.
>] >ccizc^aj¡^ovioí,
]] yp.
¿vet; ^fu.
.^,
ocv6i^ jw<ev
J yp.
lin. 15. TcíouTot 3 Castelvetr. toíoutov , 001/,
non necessario.
Pag. 54. lin. 6. Tí^v ^i ttbvtí^ Quí-
dam o i , .
CAP. VIL
Pag. j6. lin. II. J^e^] ¿íSi-
iin.
, Víctor,
12. u^YiroLf ]] y. ¿.
CAP. VIII.
Pag. 42.
íví . lin. j. Tw ymi
Vict. Castelv.
.
& Heins.
] ri» yevsi
¿$
'70~\ ^yjdev
Pag. 44•
lin. 14.
Pag. 46. lin.
CAP.
^^^• 7• y^vofÁíja
^-. ]
5• Í7nrí^íct<ri~^
~]
.
.
yp. rcOro
.
, ¿"^.
vTronS'ícta'í.
lin. II. ev/oí/í] yp. év ev/o/?.
.3-; -
^
Pag. 48. lin. 6. ] Forte
7rAí?g
lin.
( ^ ^'^
18. rcivrct -.
/^". Castelvetr.
B'cív¡jl¿i^oí
CAP. XII.
Pag. 54.
tyjt
lin.
ív
j.
,
,
;-6
&C.
^ev eiert --
e^tv ¿tvay vwpíirtí
Trpc^
, av^y-
^,
ni. o. ore j yp. ctav.
CAP. XIII.
lin.
13.
. ^7
-'-'^'] .
.
>8
. .
J
^^
4
J
. ct\(T^í<r^ci\.
^^"•
544 VARIjE
Pag. 58.
lin. 8. ^ lin. I.
J yp.
XoíjCpópoí?
/^ ] yp.
, al.
^.
^ví(í].
lili. 12. (Tuv^-tTcí ] 7p. írfvS-€r>?.
CAP. XIV.
Pag. 62.
lin. 20. ;rpo
lin. 4.
rov J yp•
&
C A . X V.
,
5. (pctivíToLf '] . ¡soLf.
j
. rovro.
Pag. 72.
^cc
lin. I j.
TCü.
lin.
^-
CAP. XVI.
II.
]
^¿". 'ZiroíVjTnv
2 7• ¿"stítí-
Dacierius.
lin. 14.
Pag. 74.
í? fír%epoífv
lin. I. rcvg
]] yp.
'^
'.
.
Pag. 76. lin.
6
8. & 9• ^ ^
J yp. ^ ¿'
.
Pag. 76.
Pag. 78.
.
lin. 7•
CAP. XVIL
21. '']^ . '-
'/^]] yp. S 7.
.
LECTIONES,
Iln. 8. iS'^']
lin.
y^.
12. íx,¿<^ov
'í^íQV kyctB-óv* Víctor.
¿,
¡¿^ o.yctB'cv
&Heins.
j - 3^s
.
lin. 9. ^O%¿^cvTcí/
Heinsius ^^^
Ól'V |3oJAcvT¿iíf
^. ^ yp• ^^
.
lin. 21. SiSofJLevct^ Post íi<íó^evA inserit
01; Heinsíus.
lin. 25. fí;<rty é^ ¿¿ ip^orrgiv ]
y. |jr¡(rív í £ ilg Post
,
quídam legunt S , qiiam
lectíonem sequutus est Ordonius , ut ex hu-
jus loci interpretatione patet.
CAP. XVIIL
Pag. 82.
.
Pag. 84.
lin. 22.
lin.
lin.
TíVcig.
j.
2.
2 ro
,-
.
^ TÍvctg"]
]]
Víctor.
yf,
-
Víctor.
C A . XIX.
^<\,
Pag. 88.
& mox,
lin. 5.
Íttí
'zirpíy^cio-iv'^
^ yp.
, Heins. al.
il.
VA R
546
lifx, I j. ^ ^
] jÍ ¡¿" ,
I
Heiiis.
CAP. XX.
, &C.
^.(^,
ibid.
Pag. 94•
¿^.-]
Víctor.
lin. 17•
p2g. 96.
^^^
^^^•
lin. 5.
yp.
^^•
.
yp.
--
'2''pcí^í?iWí**v«
KÁtciüV
]]
] yp. ^^J^t*
.
Pag. 96.
Pag. 100.
lin.
5^
'',
.
I j.
j.
J
/ To
]]
cL(pyi(vf^¿m.
av<iÁcycv J
7p.
yp.
^Ji
Te-
lin. 6.
lin.
'] Fortasse
18. ipvvrctg ] ¿piuyctí , Víctor,
^,
lin. 19. oL(^^pr¡^evov ] yp. v^^prif^em,
lin. 20. í Tou oixetot^ 1 yp. >i » oíxeíw.
CAP. XXIL
^-'^
Pag. 104.
tor. <5^e7
lin. 22. ¿"í
KiXpyiO-B-aj
¿'
' &c.
'] Víc-
al. ¿tv*-
X6-
ZECTIONES, J47
.-^
íciícpetTcq , al. yAKpcf^cQ-cq.
CAP. XXIII.
Pag^.
lin. 9.
Victor.
118. Un.
CAP. XXIV.
2. ííp^oo-ev
J yp. KÍvy¡Tig.
] . .
Forte , ait
,^ '
Pag. 120. lin. I. o£j ov^iv ¿¿-"] ^ ovS^ev
, ^. Victor.
lin. 5, kvci^?^.cyQv
]]
ol ov <r. Victor.
& Dacier.
lin. . eTTiiTcc
lin.
ij , Yi
J
16. TCD^'t oWog
íttíí
^ Yi ,
Victor.
3cc.
,
]]
Victor.
rov^] ro^)
lin.
VARim
.
548
]in. 19. SI J yp.
* obá'e
CAP. XXV.
Pag.
&
124.
ے J^e ,
lín.
Víctor.
18.
& . j5 yip] gt ;wiv,
Pag. 126.
lin.
lin.
15.
21.
Pag. 128.
']
6í
lin.
^6í/
lin.
j.
J yp.
I.
6í <x¿S^.
.
' . ,,
J íj <<. Víctor,
¿"e*^
J ' ¿Ví^í
¿"e?
-^-^^
, Víctor.
'^-
.
(^^ ^'^
Pag. 154. lín. 17.
Heins.
Pag. 156. lin. 6. S\ ¿*íí¿-
yp,
^ '^'
I
J yp.
oLÁoylcc
Víc-
,-.
lin. 6.
J 'AíyiVS-cw ,
tor,
.
lin. 8.
lin. 12.
¿"e
¿"e
-
^- ^^ \ (^,(íe
"]
&c. J
, Heins.
Legendum est, ut
6íVí
^
CAP. XXVI.
Pag. 158.
yt^»i.
lin. 15. '^ 7• "^P^*
lin.
lin. 8.
lili.
^^
19.
Pag. 142.
Victorium.
LECTIONES,
.
hcf^ovraj .
Jin. 2.
Mr,ví(rKcg.
oíct^iSovrct.
7• .
J49
Vidc
lin.
mox
12. rr.v
^l
o\J^ív 1 .
rtáovag ÍTrí^ccvrctf,
-^ ^: &
. ^.
^
lin. 19. ]] ^oTroicticvv , Víctor.
/3%£ J
lin. 22.
Pag. 144• lin. I.
J y. ^.
finís.
»ÍL«%:
-
2