Documentos de Académico
Documentos de Profesional
Documentos de Cultura
PARADIGMA EN ESPAÑOL
CORR-ER AM-AR
Yo corr-ía yo am-a-ba
Tú corr-ía-s tú am-a-ba-s
Él/ ella corr-ía él/ ella am-a-ba
Nosotros corr-ía-mos nosotros am-a-ba-mos
Ustedes corr-ía-n / corr-í-ais ustedes am-a-ba-n / am-á-bais
Ellos/ ellas corr-ía-n ellos/ ellas am-a-ba-n
PRETÉRITO IMPERFECTO
La característica temporal de este tiempo en latín es -ba-.
A partir de las siguientes fórmulas, construye el tiempo pretérito imperfecto del verbo
modelo de cada conjugación en el segundo cuadro.
*abreviaturas
-R = raíz
-VT = vocal temática
-CT = característica temporal -ba-
DVG = desinencia verbal general
I. Una vez que ya comprendiste el tema (aclararemos las dudas en clase), busca el
enunciado de los siguientes verbos para que sepas a qué conjugación pertenece cada uno
y conjúgalo en pretérito imperfecto junto con su traducción.
Laudo
laudō, laudāre, laudāvisse, laudātum
laudo 1 tr.: loar, ponderar la excelencia de, alabar, elogiar (laudibus latidare, colmar de alabanzas);
pronunciar un elogio fúnebre || declarar favorablemente; citar, atestiguar.
Doceo
doceō, docēre, docuisse, doctum
doceo -cui -ctum 2 tr.: enseñar, manifestar (rem, una cosa; canere d., enseñar a cantar; esse déos
d„ enseñar la existencia de los dioses) || instruir (aliquem, a uno; aliquem aliquid d., enseñar a
uno una cosa [pas.: doceri aliquid, ser Instruido en una cosa; aliquem fidibus d., enseñar a uno a
tocar la cítara; equo armisque, a manejar el caballo y las armas; aliquem de aliqua re d., instruir a
uno en una cosa) || enseñar, representar (fabulam, una obra de teatro) || informar [a los jueces o
al auditorio].
Duco
dūcō, dūcere, dūxisse, ductum
1ª. Conjugación
Enunciado amo, amas, amare,
amavi, amatum
Tema de
perfecto Duc-ēre
(traducción)
1ª. Pers. Sing. Duc- i
2ª. Pers. Sing. Duc - isti
3ª. Pers. Sing. Duc - it
1ª. Pers. Plural Duc - imus
2ª. Pers. Plural Duc - istis
3ª. Pers. Plural Duc - erunt/
Duc - ere
Scio
sciō, scīre, scīvīsse, scītum
Illumino
Mitto
mittō, mittere, mīsisse, missum
mitto misi missum 3 tr.: enviar ( legatos ad aliquem o alicui m„ enviar una embajada a uno;
aliquem ut o qui videat o aliquem visum [sup.j m., enviar a uno a que vea;
Video
videō, vidēre, vīdisse, vīsum
video vidi visum 2 tr.: ver (aliquem, o aliquid, a uno, o una cosa; [con predicado del compl. dlr.] eos
cum trístiores vidisset.
Laboro
labōrō, labōrāre, labōrāvisse, labōrātum
Nescio
nēsciō, nēscīre, nēscīvisse, nēscitum
nescio -xvi [o -ii] -itum 4 tr.: no saber ( lateras, la literatura; Latine, latín; quiescere n., no poder
descansar; [poét.] hiemem non n., prever la tempestad) II [con valor indef.j (nescio quis, no sé
quién; nescio quid, no sé' qué; nescio quo moda nescio quo pacto, no sé cómo; ném ció unde, no
sé de dónde; nesCíé quando, no sé cuando; nescio aní no sé si).
Dico
dīcō, dīcere, dīxisse, dictum
dico 1 tr.: dedicar, consagrar ( cycni Apollini dicati, los cisnes consagrados a Apolo; studium laudi
alicuius d„ consagrar todo su celo a la gloria de uno; dicare se alii civítati o in aliam civitatem se
d„ hacerse ciudadano de otra ciudad). 2 dico dixi dictum 3 tr.: decir .
Teneo
teneō, tenēre, tenuisse, tentum
teneo tenui tentum 2 t e . e i n t r .: tener, coger, sujetar (manu t., tener en la mano o coger con la
mano) II poseer, ocupar, apoderarse de.
Eo
eō, īre, iisse, itum
Las desinencias que hemos visto para latín, serán las mismas, excepto en la primera
persona singular ya que la -o estará solamente en 1ª. Y 2ª. conjugación, mientras que la -
m estará en la 3ª. Y 4ª. conjugación.
DESINENCIAS VERBALES GENERALES (DVG)
Son las mismas que usamos en el tiempo presente, la excepción radica en la primera
persona singular termina en -m en el pretérito imperfecto.
FUTURO IMPERFECTO
La característica temporal de este tiempo en latín la veremos en la estructura.
A partir de las siguientes fórmulas, constituye el tiempo futuro imperfecto del verbo
modelo de cada conjugación en el segundo cuadro.
*abreviaturas
-R = raíz
-VT = vocal temática
-CT = característica temporal -b-, -bi-, -bu-/ -a, -e
DVG = desinencia verbal general
Laudo
laudō, laudāre, laudāvisse, laudātum
laudo 1 tr.: loar, ponderar la excelencia de, alabar, elogiar (laudibus latidare, colmar de alabanzas);
pronunciar un elogio fúnebre || declarar favorablemente; citar, atestiguar.
CONJUGACIÓN 1ª CONJUGACIÓN 1ª
-ARE DE LA -AR
TRADUCCIÒN
VERBO LAUD-ARE VERBO ALAB-AR
MODELO MODELO
PERSONA Y PERSONA Y
NÚMERO NÚMERO
SING. 1ª. LAUD-a-b-o Yo ALAB-a-ba-re
2ª. LAUD -a-bi-s Tu ALAB -a-ba-ras
3ª. LAUD -a-bi-t El/ella ALAB -a-ba-ra
PL. 1ª. LAUD -a-bi-mus nosotros ALAB -a-ba-
remos
2ª. LAUD -a-bi-tis Ustedes ALAB -a-ba-
ran/ALAB-a-rais
3ª. LAUD -a-bu-nt Ellos/ellas ALAB -a-ba-ran
Doceo
doceō, docēre, docuisse, doctum
doceo -cui -ctum 2 tr.: enseñar, manifestar (rem, una cosa; canere d., enseñar a cantar; esse déos
d„ enseñar la existencia de los dioses) || instruir (aliquem, a uno; aliquem aliquid d., enseñar a
uno una cosa [pas.: doceri aliquid, ser Instruido en una cosa; aliquem fidibus d., enseñar a uno a
tocar la cítara; equo armisque, a manejar el caballo y las armas; aliquem de aliqua re d., instruir a
uno en una cosa) || enseñar, representar (fabulam, una obra de teatro) || informar [a los jueces o
al auditorio].
Duco
dūcō, dūcere, dūxisse, ductum
1ª. Conjugación
Enunciado amo, amas, amare,
amavi, amatum
Tema de
perfecto Duc-ēre
(traducción)
1ª. Pers. Sing. Duc- i
2ª. Pers. Sing. Duc - isti
3ª. Pers. Sing. Duc - it
1ª. Pers. Plural Duc - imus
2ª. Pers. Plural Duc - istis
3ª. Pers. Plural Duc - erunt/
Duc - ere
Scio
sciō, scīre, scīvīsse, scītum
Illumino
Mitto
mittō, mittere, mīsisse, missum
mitto misi missum 3 tr.: enviar ( legatos ad aliquem o alicui m„ enviar una embajada a uno;
aliquem ut o qui videat o aliquem visum [sup.j m., enviar a uno a que vea;
Video
videō, vidēre, vīdisse, vīsum
video vidi visum 2 tr.: ver (aliquem, o aliquid, a uno, o una cosa; [con predicado del compl. dlr.] eos
cum trístiores vidisset.
Laboro
labōrō, labōrāre, labōrāvisse, labōrātum
CONJUGACIÓN 1ª CONJUGACIÓN 1ª
-ARE DE LA -AR
TRADUCCIÒN
VERBO LABOR-ARE VERBO TRABAJ-AR
MODELO MODELO
PERSONA Y PERSONA Y
NÚMERO NÚMERO
SING. 1ª. LABOR -a-bi-o Yo TRABAJ -a-re
2ª. LABOR -a-bi-s Tu TRABAJ -a-ras
3ª. LABOR -a-bi-t El/ella TRABAJ -a-ran
PL. 1ª. LABOR -a-bi- nosotros TRABAJ -a-
mus remos
2ª. LABOR -a-bi-tis Ustedes TRABAJ -a-ran/
TRABAJ -a-rais
3ª. LABOR -a-bu-nt Ellos/ellas TRABAJ -a-ra-n
Nescio
nēsciō, nēscīre, nēscīvisse, nēscitum
nescio -xvi [o -ii] -itum 4 tr.: no saber ( lateras, la literatura; Latine, latín; quiescere n., no poder
descansar; [poét.] hiemem non n., prever la tempestad) II [con valor indef.j (nescio quis, no sé
quién; nescio quid, no sé' qué; nescio quo moda nescio quo pacto, no sé cómo; ném ció unde, no
sé de dónde; nesCíé quando, no sé cuando; nescio aní no sé si).
Dico
dīcō, dīcere, dīxisse, dictum
dico 1 tr.: dedicar, consagrar ( cycni Apollini dicati, los cisnes consagrados a Apolo; studium laudi
alicuius d„ consagrar todo su celo a la gloria de uno; dicare se alii civítati o in aliam civitatem se
d„ hacerse ciudadano de otra ciudad). 2 dico dixi dictum 3 tr.: decir .
Teneo
teneō, tenēre, tenuisse, tentum
teneo tenui tentum 2 t e . e i n t r .: tener, coger, sujetar (manu t., tener en la mano o coger con la
mano) II poseer, ocupar, apoderarse de.
Eo
eō, īre, iisse, itum