Está en la página 1de 11

Álgebra Superior

Ing. María de Lourdes Navarro Vilis

UNIDAD 4 NÚMEROS IMAGINARIOS Y COMPLEJOS


NÚMEROS IMAGINARIOS

Definición

Son números cuyo cuadrado es negativo, es decir, son la raíz cuadrada de un número negativo. Se
representan por i , en donde
i  1 i2   1

Número imaginario puro

Se denomina así a los números de la forma b i , donde b es un número real y b0.

Ejemplos:  1 6  1 6  1  4i
 4 8  4 8  1  24  3  1  22 3 i4 3 i

Potencias de i
Se obtienen al elevar la unidad imaginaria i a la n-ésima potencia, con n  N .
i 1
0

i1  i
i2   1
i 3  i 2  i =   1 i =  i

Para potencias mayores que 4, los resultados son equivalentes a los anteriores y se obtienen dividiendo
el exponente entre 4, quedando el residuo entre los cuatro valores anteriores. La potencia se descompone como
sigue:
in  i 4mk = ik
donde k es el residuo.

Ejemplos: i 96  i 0  1
i 25  i1  i
i1 8  i 2   1
i 67  i 3   i

Operaciones con números imaginarios

 Suma y/o resta


Se suman y/o restan los coeficientes de i

Ejemplo: 5i  9i  2i   2i

 Producto
Se multiplican los coeficientes de i , así como la unidad imaginaria

Ejemplos:  9i   6i   5 4 i 2   5 4   1  5 4
Unidad 4

 2i   5i  6i    6 0 i3   6 0  i   6 0i

1
Álgebra Superior
Ing. María de Lourdes Navarro Vilis

 Cociente
Se dividen los coeficientes de i

12 i
Ejemplo: 3
4 i

NÚMEROS COMPLEJOS

FORMA BINOMICA

Definición

Un número de la forma a  b i con a,b   e i   1 , se denomina número complejo.

El número a se denomina parte real y el número b i se denomina parte imaginaria


z a  bi
Pa rte re a l P a rte im a gin a ria

Igualdad

Dos números imaginarios son iguales si y solo si sus partes reales y si sus partes imaginarias son iguales
a  bi = c  di  a  c y b  d

Conjugado ( z )

Dos números complejos son conjugados uno de otro si tienen la misma parte real y si sus partes
imaginarias son números reales opuestos

Si z  a  b i , su conjugado es z  a  b i

Ejemplo: z  3  2i z  3  2i

Opuesto (  z )

Un número complejo es opuesto a otro si sus partes reales e imaginarias son opuestas

Si z  a  b i , su opuesto es z  a  b i

Ejemplo: z   4  9i z  4  9i
Unidad 4

2
Álgebra Superior
Ing. María de Lourdes Navarro Vilis

Representación gráfica

Para representar cualquier número complejo en el plano cartesiano, se ubica la parte real en el eje
horizontal (eje real) y la parte imaginaria en el eje vertical (eje imaginario).

Valor absoluto o módulo ( z )

El módulo de un número complejo es la distancia que existe del origen al punto que determina el número
complejo. La magnitud está dada por
R e  z    Im  z    a2  b2
2 2
z  a  bi 

Ejemplo: z  5  8i
 5    8   25  64  89
2 2
z  5  8i 

Operaciones

 Suma
 a  b i    c  d i    a  c   b  d i
Ejemplo:
 7  3i     9  1 2i    7  9    3  1 2  i
  2  9i

 Resta
 a  b i    c  d i    a  c   b  d i
Ejemplo:
  4  5i    3  8i     4  3    5    8   i    4  3    5  8  i
  7  1 3i
Unidad 4

3
Álgebra Superior
Ing. María de Lourdes Navarro Vilis

 Producto
 a  b i  c  d i    a c  b d   a d  b c  i
Ejemplo:
 6  2i   7  5i    6   7    6  5i     2i   7     2i  5i 
  6   7    6  5  i    2   7  i    2  5  i 2
  6   7    6  5     2   7   i    2  5   1
  6   7    6  5     2   7   i    2  5 
  6   7     2  5     6  5     2   7   i
=   4 2  1 0  3 0  1 4 i
  3 2  4 4i

 Cociente
a  bi a  bi  c  di  ac  bd bc  ad
   2 i
c  d i c  d i  c  d i  c 2  d2 c  d2

Ejemplo:
3  6i 3  6i  4  9i   3  6i  4  9i 
  
4  9i 4  9i  4  9i   4  9i  4  9i 
 3  4     6   9     3   9     6  4   i

 4    9i 
2 2

1 2  5 4     2 7  2 4  i

 4 2   9 2 i 2

1 2  5 4     2 7  2 4  i
 4    9    1
2 2

1 2  5 4     2 7  2 4  i

 4 2   9 2
12  54 27  24
  i
 4  9   4   9
2 2 2 2

4 2 51
  i
16  81 16  81
42 51
  i
97 97

Unidad 4

4
Álgebra Superior
Ing. María de Lourdes Navarro Vilis

FORMA POLAR

La forma polar de un número complejo, es otra forma de representarlo. Sea z  a  b i

z  r   , o bien z  r

Las componentes real e imaginaria se representan por r y  denominados módulo y argumento


respectivamente.

Módulo
r  z  a2  b2

Argumento
 b
 a  

 b
  180  
b  a
  t a n 1 
a  b
 a  1 8 0   

 b
  360  
 a

Ejemplo: Expresar en forma polar z  1  3 i

 3
2
1
2
r   1 3  4  2
3
  t a n 1  t a n 1 3  6 0 
1

z  2 6 0 
z  260 

Operaciones

 Producto
r1 1  r2  2   r1r2    1  2 

 Cociente
r11 r1
   1  2 
Unidad 4

r2 2 r2

5
Álgebra Superior
Ing. María de Lourdes Navarro Vilis

Ejemplos:
z1  63 0  y z2  21 5 

z1z 2   63 0   21 5  


  6  2  3 0  1 5 
 1 2 4 5 

z1 63 0 

z 2 21 5 
6
 3 0  4 5
2
 31 5 

FORMA TRIGONOMÉTRICA (Polar cis)

Sea z  r
z  r  cos   i sin  
o bien
z  rcis 
donde
a  r cos  y b  r sin 

Ejemplo: z  536
z  5  cos36  i sin36 
z  4.04  2.93i

Operaciones

 Suma
r1  cos 1  i sin 1   r2  cos 2  i sin 2   r1  cos 1   r2  cos 2   + r1  sin 1   r2  sin 2   i
= r1 cos 1  r2 cos 2   r1 sin 1  r2 sin 2  i

 Resta
r1  cos 1  i sin 1   r2  cos 2  i sin 2   r1  cos 1   r2  cos 2   + r1  sin 1   r2  sin 2   i
= r1 cos 1  r2 cos 2    r1 sin 1  r2 sin 2  i

 Producto
r1  cos 1  i sin 1   r2  cos 2  i sin 2    r1r2 cos  1  2   i sin  1  2  

 Cociente
r1  cos 1  i sin 1  r1
 cos  1  2   i sin  1  2  
r2  cos 2  i sin 2  r2 
Unidad 4

6
Álgebra Superior
Ing. María de Lourdes Navarro Vilis

Ejemplos: Sean z1  12  cos35  i sin35  y z 2  3  cos 5  i sin5 

z1  z2  12  cos35  i sin35   3  cos5  i sin5 


 12cos35  3 cos5   12 sin35  3 sin5  i
 12.8184  7.1443 i

z1  z2  12  cos35  i sin35   3  cos5  i sin5 


 12cos35  3cos5   12 sin35  3 sin5  i
 6.8412  6.6214 i

z1z2  12  cos35  i sin35   3  cos 5  i sin5  


 12  3  cos  35  5   i sin  35  5  
 36  cos 40  i sin 40 
 36cos 40  36 sin 40 i
 27.5775  23.1403 i

z1 12  cos 35  i sin35 



z2 3  cos 5  i sin5 
12
 cos  35  5   i sin  35  5  
3 
 4 cos30  i sin30
 4 cos 30  4 sin30 i
 2
= 4    4   i
1
 2  2
 2 2 2 i

Teorema de Moivre

 Potencias

Siendo un número cualquiera, se establece que


r  cos   i sin     r n  cos n  i sin n 
n

 Raíces

Sea n  Z ,entonces
1 1    2k   2k 
r  cos   i sin    n r n
 cos n  i sin
 n 

donde k  0, 1, 2, 3, . . . , n  1 y las raíces n-ésimas se representan por w n


Unidad 4

7
Álgebra Superior
Ing. María de Lourdes Navarro Vilis

Ejemplos:

Si z  1  3i , hallar z12

 3
2
 1
2
r   1 3  4  2

  tan1
3
1
 
 tan1  3  60  180  120

 1  
12
 2  cos120  i sin120  
12
3i

2  cos120  i sin120     2  cos 12 120   i sin 12 120  


12 12

 4096  cos1440  i sin1440 


 4096

2
o bien 120  3

12
  2 2   12   2   2  
2  cos 3  i sin 3     2  cos 12     i sin 12    
     3   3 
 4096  cos8   i sin8 
 4096

Hallar las raíces cúbicas de z  2  2i

 2 
  2  4  4  8  2 2
2 2
r
 2  3
  tan1    tan1  1  45  180  135 
 1 4

1
1   3 3   3
 2  2i  3   2 2  cos  i sin 
  4 4  

1   3  2k   3  2k  
 3 3  

 
3 1

3  4   i sin  4 
2 2  cos 4  i sin 4    2 2

cos
   
   3 3
    
1   3  2k   3  2k  
  2 2  cos  4
3 3
  i sin  4 
    3   3 
    
1
  3  2k   3   2k  
 2 2 cos  4   i sin  4 
  3   3 
    
  3  2k   3  2k  
 2 cos  4   i sin  4 
  3   3 
    
Unidad 4

8
Álgebra Superior
Ing. María de Lourdes Navarro Vilis

Para k  0
  3   2  0    3   2  0   
w1  2 cos  4   i sin  4    2  cos   i sin  
      4 
3 3  4
    
 2  2
 2   2
 2 
 2 
i
   
 1 i

Para k  1
  3   2 1   3  2 1  
w 2  2 cos  4   i sin  4    2  cos 11  i sin 11 
      
3 3  12 12 
    
 2  0.9659   2  0.2588  i
 1.366  0.366i

Para k  2
  3   2  2    3   2  2   
w 3  2 cos  4   i sin  4    2  cos 19  i sin 19  
      
3 3  12 12 
    
 2  0.2588   2  0.9659  i
 0.366  1.366i

O bien
  135  360k   135  360k  
 
1 1
2 2  cos135  i sin135   3
 2 2 3
cos    i sin  
    3   3 

Para k  0
  135  360  0    135  360  0   
w1  2 cos    i sin   
  3   3  
 2  cos 45  i sin 45 
 1 i

Para k  1
  135  360 1   135  360 1  
w 2  2 cos    i sin   
  3   3  
 2  cos165  i sin165 
 1.366  0.366i

Para k  2
  135  360  2    135  360  2   
w 3  2 cos    i sin   
  3   3  
 2  cos 285  i sin 285 
 0.366  1.366i
Unidad 4

9
Álgebra Superior
Ing. María de Lourdes Navarro Vilis

FORMA EXPONENCIAL

La ecuación
ei  cos+i sin 

que define el símbolo ei , se conoce como fórmula de Euler. Si escribimos un número complejo en forma polar
z  r  cos   i sin  

la fórmula de Euler permite expresar z en forma más compacta


z  rei

Nota: Se debe trabajar en radianes y está restringido para el intervalo  ,  

Ejemplo:
z  5  cos 60  i sin60 

  
z  5  cos  i sin 
 3 3 

1 i
z  5e 3

Operaciones

 Producto
r e i r e i   r
1
1
2
2
1 r2 e  
1 2 i

 Cociente
r1e1i r   i
2i
 1 e 1 2 
r2 e r2

 Potencia
 re i 

n
 r n e ni

 Raíces
 2 k

 re i  n  r
1 1 i
 ne n

donde k  0, 1, 2, 3, ..., n  1 y las raíces n-ésimas se representan por w n


Unidad 4

10
Álgebra Superior
Ing. María de Lourdes Navarro Vilis

Ejemplos:
1 5
i i
Sean z1  6e 3 y z2  3e , hallar z1z2 y z1/z2
3

  5 
 1 i   5 i    i
z1z 2   6e  3e    6  3  e
3 3 3 3 
 18e2 i
  
  

1
i   5  4 2
z1 6e 3 6  3  3 i

 i i
 5
 e  2e 3  2e 3
z2 i 3
3e 3

1
i
Hallar z 6 , si z  2e 2

6 1 
 1 i  6   2 
6 i
z   2e    2  e
6 2  64e3 i  64ei
 
 

3
i
Hallar 5
z , si z  243e 2

3 3
1  2 k  2 k
1  3
i 
5
1 2 i 2 i
z 5   243e 2    243  5 e 5  3e 5
 
 

Para k  0
3 3
 2  0  
2 2 i 3
i i
w1  3e 5  3e 5  3e10

Para k  1
3 3
 2 1  2 
2 2 7
i i i
w 2  3e 5  3e 5  3e10

Para k  2
3 3
 2  2   4 
2 2 11
i i i
w 3  3e 5  3e 5  3e10

Para k  3
3 3
 2  3   6 
2 2 15
i i i
w 3  3e 5  3e 5  3e10

Para k  4
3 3
 2  4   8 
2 2 19
i i i
w 3  3e 5  3e 5  3e10
Unidad 4

11

También podría gustarte