GERUNDIO

En euskera, no hay una estructura de gerundio propiamente dicha, por eso se usan otros
recursos para expresar el gerundio

Basados en el verbo

A) T(Z)EN

Esta forma, responde a la pregunta ZERTAN? Zertan

Adibidez
Pap est leyendo el peridico. Aita egunkaria irakurtzen ari da.
Lo he visto saliendo de casa. Etxetik irteten ikusi dut.

B) (E)Z, -AZ

Esta forma se construye mediante el participio instrumental, y tiene diversos usos.

B.1. Responde a la pregunta ZEREZ? Zerez?

Adibidez
Cmo lo consigui? Comprndolo. Nola lortu zuen? Erosiz.

B.2. Responde a la pregunta NOLA? Nola?

Adibidez
Hemos venido cantando. Kantatuz etorri gara.

B.3. Kausa ondorioa Kausa-ondorioa

Adibidez
Viendo que estaba mal, lo tir. Txarto zegoela ikusiz, bota egin zuen.

B.4. Azalpenekoak
Zergatik?
Adibidez
Le llam a la mujer viendo que llegaba tarde.
Emazteari deitu zion berandu helduko zela ikusiz.
C) TA, -RIK

A menudo, el gerundio se vale de los sufijos TA y RIK pertenecientes al participio.

C.1. Aurrekotasuna Aurrekotasuna [jakin eta gero]

Adibidez
Diciendo eso, se march.
Hori esanda, joan egin zuen.

C.2. Kausa-ondorioa Kausa-ondorioa

Adibidez
Viendo eso, se march.
Hori ikusita, alde egin zuen.

D) (e)AN

Esta forma, utiliza el caso NON. Non?

Adibidez
Hacindolo, al final aprenderemos.
Eginean-eginean azkenean ikasiko dugu.

E) KI

Esta forma, utiliza el sufijo KI.

Adibidez
He visto a alguna gente yendo huyendo.
Jende batzuk ikusi ditut ihesi joaki.

E) EZEAN

Para las negativas. Negativas

Adibidez
Se ha quedado sin saber qu decir.
Zer esan ezean geratu da.
F) LA RIK

F.1. Denbora Negativas

Adibidez
Viniendo del monte, se rompi la pierna.
Menditik zetorrela(rik), hanka apurtu zuen.

F.2. Modua Nola?

a) Baiezkoak

Adibidez
Se fue teniendo la txapela en la cabeza.
Txapela buruan duela joan zen.

b) Ezezkoak

Adibidez
Estoy sin saber qu hacer.
Zer egin ez dakidala nago.

Basados en el nombre

A) KA

Aadimos el sufijo KA. A menudo, se usa con repeticiones.

Adibidez
He pasado toda la noche dando vueltas. Gau osoa eman dut bueltaka.

B) EZ

Esta forma ya la hemos visto en el apartado anterior, aplicada al verbo. Tambin la

podemos usar con nombres.

Adibidez
El nio est llorando. Umea negarrez ari da.
C) (e)AN

Esta forma ya la hemos visto en el apartado anterior, aplicada al verbo. Tambin la

podemos usar con nombres. Recordamos que usa el caso NON.

Adibidez
El nio est trabajando. Umea lanean ari da.

D) BATEAN

Adibidez
El nio estaba llorando. Umea negar batean zegoen.

Resumen
BASADOS EN EL VERBO
Telebista ikusten ari da
- T(Z)EN 1. Iharduera [Zertan]
Etxetik irteten ikusi dut.
Lan eginez lortu du.
1. Bidea [Zerez]
Hori ikusiz, alde egin zuen.
2. Kausa-ondorioa [kausa- ondorioa]
- (E)Z Kapela kenduz, agur egiten
3. Modua [Nola]
digu.
4. Azalpenekoak [Zergatik]
Anak deitu du hau esanez.
-TA 1. Aurrekotasuna [eta gero] Hori esanda, joan egin da.
-RIK 2. Kausa-ondorioa [kausa- ondorioa] Hori ikusita, alde egin du.
-(e)AN 1. Erabilera mugatua Galduan aterako zara.

-KI 1. Erabilera mugatua Jendea ikusi dut ihesi joaki.

EZEAN 1. Modua ezezkoak [Nola ezezkoetan] Zer egin ezean dago.

1. Denbora [-n bitartean] Menditik zetorrela jausi zen.
- LA(RIK) 2. Modua [Nola? baiezkoak] Txapela buruan duela joan da.
3. Modua [Nola? ezezkoak] Zer egin ez dakiela dago.

BASADOS EN EL SUSTANTIVO
- KA 1. Iharduera Herrenka dabil.
- (E)Z 1. Bidea eta modua Negarrez ari da.

-(e)AN 1. Iharduera Lanean ari da.

BATEAN 1. Modua [indartua] Umea negar batean zegoen

Matices y uso correcto

Adibidez

Perretxikoak jaten hil zen. [Zertan ari zen hil zenean]

Perretxikoak jaten ari zela hil zen. [Jaten zituen bitartean]
Perretxikoak janda hil zen. [Jan eta gero]

Ikasten etorri gara.

Ikasiz etorri gara [Nola? Zertan?]
Ikasten ari ginela etorri gara. [Ikasten genuen bitartean]
Ikasita etorri gara.
Ikasirik etorri gara. [ikasi eta gero]

Joni deitu diot eskerrak emanez. [Eta eskerrak eman dizkiot]

Joni deitu diot eskerrak ematen.
Joni deitu diot eskerrak emanda. [Oker]

Suele ser un error muy frecuente usar TZEN en lugar de EZ.

- Bidea
[Ad. Irakurtzen asko ikasten da en lugar de irakurriz asko ikasten da]
- Modua
[Ad. Joni deitu diot eskerrak ematen en lugar de Joni deitu diot eskerrak emanez]

Etxean sartu nahian dabil.

Etxean sartu nahirik dabil.
Etxean sartu nahi duela dabil.
Etxean sartu nahita dabil. [Oker]

Horrela izanik ezin da ezer egin. [Horrela denez gero]

Horrela izanda ezin da ezer egin. [Horrela denez gero]
Horrela izanez ezin da ezer egin. [Horrela denez gero]
Horrela izaten ezin da ezer egin. [Oker]

Kristala apurtuz sartu dira. [Nola sartu dira?]

Kristala apurturik sartu dira. [Nola sartu dira?]
Kristala apurtuta sartu dira. [Apurtu eta sartu egin dira]
Kristala apurtzen sartu dira. [Oker]

Las locuciones que se hacen mediante izan y egin tambin se suelen usar mal.
- Ohiukatzen hasi zen Ohiuka hasi zen
- Ohiuka egiten hasi zen Ohiuka hasi zen

Por ltimo, otro error frecuente es usar la estructura del castellano con un en
que en euskera no existe
- Hor dago Miren pala batekin eskuan
- Hor dago Miren pala bat eskuan daukala
- Hor dago Miren pala bat eskuan