Está en la página 1de 10

UCA Facultad de Derecho Cannico

Bibliografa bsica Historia de las Fuentes del Derecho Cannico Duve 1/2007

Bibliografa bsica

En general conviene acudir a:

Bibliografa esencial de Historia de la Ciencia del Derecho


Cannico, en: Peter Erd, Introduccin a la historia de la ciencia
cannica, traduccin al castellano de Mara Delia Alonso y Sergio
Dubrowsky, Buenos Aires 1993, 23-29
Jacques Berlioz et alii (ed.), Identifier sources et citations, Turnhout
1994 (= Ltelier du Mdiviste, 1), 145-189.
la informacin en http://www.historia-iuris.com.ar

Fuentes

Las fuentes de la poca pre-graciana


Cfr. en general para las fuentes materiales

las ediciones conocidas de los Concilios y de los Padres de la Iglesia

las ediciones de distintos tipos de fuentes en los Monumenta Germaniae


Historica y los Monumenta juris canonici

la bibliografa muy til con informacin sobre repertorios, colecciones y


ediciones de documentos papales online en la pgina web de la
Columbia
University:
http://www.columbia.edu/cu/lweb/indiv/manc/papaldoc.html#bibli
ography

Ms especficamente para las fuentes formales cfr. las referencias acerca de las
ediciones en:

Linda Fowler-Magerl, Clavis Canonum. Selected Canon Law Collections


before 1140. Access with data processing, Hannover 2005 (= MGH,
Hilfsmittel 21) (sobre colecciones)

Detlev Jasper und Horst Fuhrmann, Papal letters in the early Middle Ages,
Washington D.C., 2001 (sobre decretales)

Lotte Kry, Canonical collections of the Early Middle Ages (ca. 4001140): a
bibliographical guide to the manuscripts and literature, Washington, D.C.,
1999 (sobre colecciones)

Jean Gaudemet, Les sources du droit canonique, VIIIe-XXe sicles. Repres


canoniques, sources occidentales, Paris 1993

UCA Facultad de Derecho Cannico


Bibliografa bsica Historia de las Fuentes del Derecho Cannico Duve 1/2007

Brian Ferme, Introduccin a la Historia de las Fuentes del Derecho Cannico.


Primer Milenio. Traduccin por Nelson C. Dellaferrera, Buenos Aires 2006

Friedrich Maassen, Geschichte der Quellen und der Literatur des canonischen
Rechts im Abendlande bis zum Ausgange des Mittelalters, I, Gratz 1870 (no
hay un t. 2).

La poca Graciana y del ius novum: El corpus iuris canonici

La edicin que se usa es de Emil Friedberg,Corpus Iuris Canonici, t. 1-2,


Leipzig 1876-1882
Sin embargo, desde 1582 hasta Friedberg se usaba en general la Editio
Romana. Hay una edicin de la Editio Romana con la glosa digitalizada por
la
University
of
California,
Los
Angeles,
UCLA,
online:
http://digital.library.ucla.edu/canonlaw/index.html

El Decretum Gratiani
o

Friedberg online: http://mdz.bib-bvb.de/digbib/gratian

traduccin de las Dist. 1-20 con glosa: Augustine Thompson / James


Gordley, The treatise on laws (Decretum DD. 1-20), Washington 1993.

para reconstruir el uso del Derecho Cannico desde 1583 hasta el


siglo XIX: Editio Romana!

Algunas partes del Decretum estn editadas por autores que se


ocupan de la historia de la redaccin del Decretum, pe.ej. en el
Apndice de Anders Winroth, The Making of Gratians Decretum,
Cambridge 2000

ndice de las palabras: Timothy Reuter / Gabriel


Wortkonkordanz zum Decretum Gratiani, 5 vol., Mnchen 1990.

ndice analtico: Francis Germovnik, Indices ad Corpus iuris canonici,


2a ed. Ottawa 2000.

ndice de los cnones, ttulos etc.: Xaverius Ochoa /Diez, A., Indices
canonum, titulorum et capitulorum Corporis Iuris Canonici, Roma 1964
(Universa Bibliotheca Iuris, Subsidia I)

El Liber Extra
o Friedberg online:
 http://www.lex.unict.it/liber/accedi.asp;
 http://www.fhaugsburg.de/~harsch/Chronologia/Lspost13/Grego
riusIX/gre_0000.html#b.

Silagi,

UCA Facultad de Derecho Cannico


Bibliografa bsica Historia de las Fuentes del Derecho Cannico Duve 1/2007

Versin medieval espaola: Decretales de Gregorio IX, Versin


medieval espaola, publicada por Jaime M. Mans Puigarnau, III, Barcelona 1942.

para reconstruir el uso del Derecho Cannico desde 1583 hasta el


siglo XIX: Editio Romana!

ndice analtico: Francis Germovnik, Indices ad Corpus iuris canonici,


2a ed. Ottawa 2000.

ndice de los cnones, ttulos etc.: Xaverius Ochoa /Diez, A., Indices
canonum, titulorum et capitulorum Corporis Iuris Canonici, Roma 1964
(Universa Bibliotheca Iuris, Subsidia I)

Extravagantes
o

edicin crtica: Jacqueline Tarrant [= Brown], Extrauagantes Iohannis


XXII, Citt del Vaticano 1983.

para reconstruir el uso del Derecho Cannico desde 1583 hasta el


siglo XIX: Editio Romana!

ndice analtico: Francis Germovnik, Indices ad Corpus iuris canonici,


2a ed. Ottawa 2000.

ndice de los cnones, ttulos etc.: Xaverius Ochoa /Diez, A., Indices
canonum, titulorum et capitulorum Corporis Iuris Canonici, Roma
1964 (Universa Bibliotheca Iuris, Subsidia I)

Clementinae etc.
o

para reconstruir el uso del Derecho Cannico desde 1583 hasta el


siglo XIX: Editio Romana!

Friedberg, Corpus Iuris Canonici, 2, 1882

El Derecho Cannico entre la poca clsica y el siglo XIX


En general, cfr. las secciones en las obras generales acerca de la historia del derecho
cannico, especialmente:

Paul Ourliac/Henri Gilles, La priode post-classique (1378-1500), I,


Paris 1971 (= Histoire du Droit et des Institutions de l glise en
Occident, XIII, vol. I)

Charles Lefebvre/Marcel Pacaut/ Laurent Chevailler, L Epoque


Moderne (1563-1789), Paris 1976 (= Histoire du Droit et des
Institutions de l glise en Occident, XVI)

UCA Facultad de Derecho Cannico


Bibliografa bsica Historia de las Fuentes del Derecho Cannico Duve 1/2007

Ren Epp/ Charles Lefebvre/Ren Metz, Le droit et les institutions de


lglise catholique latine de la fin du XVIIIe sicle a 1978, Paris 1981 (=
Histoire du Droit et des Institutions de l glise en Occident, XV, vol.
I)

Un panorama de las fuentes del derecho cannico de la poca tridentina y las


colecciones de bulas, breves, concilios etc. en Erd 1992, 135ss. y con ms referencias
Erd 2002, 139ss.
Informacin sobre repertorios, colecciones y ediciones de documentos papales de esta
poca
tambin
en
la
pgina
web
de
la
Columbia
University:
http://www.columbia.edu/cu/lweb/indiv/manc/papaldoc.html#bibliography

El Codex 1917

La edicin con las anotaciones de las fuentes:


o

Codex Iuris Canonici Pii X Ontificis Maximi iussu digestus Benedicti


Papae XV auctoritate promulgatus, praefatione fontium annotatione ... ab
Pedro crd. Gasparri auctus, Romae 1917

Las fuentes y un ndice


o

Pedro Card. Gasparri/ Jusztinian Oyrgy Cardenal Serdi, Codicis


Iuris Canonici Fontes, Romae 1923-1939, 9 vol.

Arcturus Laver, Index verborum Codicis Iuris Canonici, Civitate


Vaticana 1941

La normativa posterior
o

Ochoa, Javier and Andrs Gutirrez, Domingo Javier, eds. Leges


Ecclesiae post codicem iuris canonici editae. 9 vol. Roma, 1966-2001 (vol.
1-6 vol. 1966-1980 Javier Ochoa, vol. 7-9 Andrs Gutirrez, 19942001)

El Codex 1983

La edicin con las anotaciones de las fuentes:


o

Pontificia Commissio Codici Iuris Canonici Authenticae Interretando,


Codex Iuris Canonici, auctoritate Ioannis Pauli Pp. II promulgatus,
fontium annotatione ..., Citt del Vaticano 1989

Las fuentes y un ndice


o

Xaverius Ochoa, Index verborum ac locutionum Codicis Iuris Canonici,


Citt del Vaticano 1984

Pontificia Commissio Codici Iuris


Recognoscendo, Communicationes, 1969ss.

Canonici

Authenticae

UCA Facultad de Derecho Cannico


Bibliografa bsica Historia de las Fuentes del Derecho Cannico Duve 1/2007

Carl Gerold Frst, Canones Synopse zum Codex iuris canonici und Codex
canonum Ecclesiarum orientalium, Freiburg-Basel-Wien 1992

La normativa posterior
o

Ochoa, Javier and Andrs Gutirrez, Domingo Javier, eds. Leges


Ecclesiae post codicem iuris canonici editae. 9 vol. Roma, 1966-2001 (vol.
1-6 vol. 1966-1980 Javier Ochoa, vol. 7-9 Andrs Gutirrez, 19942001)

El CCEO

La edicin con las anotaciones de las fuentes:


o

Pontificium Consilium de Legum Textibus Interpretandis, Codex Canonum


Ecclesiarum Orientalium, auctoritate Ioannis Pauli Pp. II promulgatus,
fontium annotatione auctus, Citt del Vaticano 1995

Las fuentes y un ndice


o

Xaverius Ochoaa, Index verborum ac locutionum Codicis Iuris Canonici,


Citt del Vaticano 1984

Pontificia
Commissio
Codici
Recognoscendo, Nuntia, 1975-1993

Carl Gerold Frst, Canones Synopse zum Codex iuris canonici und Codex
canonum Ecclesiarum orientalium, Freiburg-Basel-Wien 1992

Iuris

Canonici

Orientalis

UCA Facultad de Derecho Cannico


Bibliografa bsica Historia de las Fuentes del Derecho Cannico Duve 1/2007

Obras generales de consulta; instrumentos para la investigacin

Avril, Joseph, 'Les dcisions des conciles et synodes', in: Berlioz, Identifier sources et
citations, 177-189.
Jacques Berlioz et alii (ed.), Identifier sources et citations, Turnhout 1994 (= Ltelier
du Mdiviste, 1)
Helmut Coing (comp.), Handbuch der Quellen und Literatur der neuern europischen
Privatrechtsgeschichte, Verffentlichung des Max-Planck-Instituts fr Europische
Rechtsgeschichte, 3 t., 7 vol., Munich 1973
Gero Dolezalek, Lista de autores y manuscritos: http://www.unileipzig.de/~jurarom/manuscr/Can&RomL/authors/authors.htm
Rafael Domingo (ed.), Juristas Universales, I, Juristas antiguos, Pamplona 2004
Charles du Fresne Du Cange, Glossarium Ad Scriptores Mediae et Infimae Latinitatis,
online
http://www.uniuna
versin
en:
URL:
mannheim.de/mateo/camenaref/ducange.html
Robert Feenstra/Guido Rossi, Index adbreviationum et de modo citandi fontes, Miln
1961 (Ius Romanum Medii Aevi =IRMA I/1 a-d, 25-118)
Robert Feenstra, Repertorium bibliographicum institutorum et sodalitum juris historiae, 2
ed. Leyden 1980
Antonio Garca y Garca, Paleografa y Derecho en la Baja Edad Media, Las
abreviaturas en la enseanza medieval y la transmisin del saber IV, Barcelona
1991, 51-58 (reeditado en: idem (comp.), Iglesia, Sociedad y Derecho, IV, Salamanca
2000, 99-109)
Th. Graese, Orbis latinus, Berlin 1922
Grard Giordanengo, 'Droit canonique', in: Berlioz, Identifier sources et citations,145176
Philipp Jaff/ S.Loewenfeld/K. Kaltenbrunner/P.Ewald, Regesta pontificum
Romanorum ab condita Ecclesia ad annum post Christum natum MCXCVIII, 2 ed.
Leipzig, 2 vol. 1885-1888 (reimp. Graza 1956)
Stephan Kuttner, Repertorium der Kanonistik (1140-1234). Prodromus Corporis
Glossarum, I, Citt del Vaticano 1937; reimpr. 1973
Stephan Kuttner, Index titulorum decretalium ex collectionibus tam privatis quam publicis
conscriptus, Mediolani 1977 (= Ius Romanum Medii Aevi = IRMA, Subsidia II)
Raoul Naz (comp.), Dictionnaire de droit canonique, 7 volumes, Paris, Letouzey & An
1935-1965
Xaverius Ochoa /Diez, A., Indices canonum, titulorum et capitulorum Corporis Iuris
Canonici, Roma 1964 (Universa Bibliotheca Iuris, Subsidia I)
Xaverius Ochoa /Diez, A., Indices titulorum et legum Corporis Iuris Civilis, Roma 1965
(Universa Bibliotheca Iuris, Subsidia II)
Modus legendi abbreviaturas passim in iure tam civili quam pontificio occurrentes....
Romae 1623.

UCA Facultad de Derecho Cannico


Bibliografa bsica Historia de las Fuentes del Derecho Cannico Duve 1/2007

Kenneth Pennington, Medieval Canonists A Bio-Bibliographical Listing, URL:


http://faculty.cua.edu/pennington/biobibl.htm
Eutimio Sastre Santos, Metodologa giuridica. La tesi e lo studio del Diritto Canonico, 2a
ed. Roma 2002 (esp. el apnice pp. 273ss.)
Johann Friedrich von Schulte, Die Geschichte der Quellen und Literatur des Canonischen
Rechts, Stuttgart 1875 (Nachdr. Graz 1956)
Typologie des sources du moyen ge occidental, sous la direction de L. Genicot,
Turnhout 1972ss.

Introducciones a la historia del derecho cannico, su significacin y las


fuentes ms importantes

Giuseppe Alberigo (dir.), Historia de los concilios ecumenicos, Salamanca 1993


Manlio Bellomo, La Europa del Derecho Comn, Roma 1996
Harold J. Berman, La formacin de la tradicin jurdica de occidente, Mxico 1996 (= Law and
Revolution. The formation of the Western Legal Tradition, Cambridge 1983)
vase: Peter Landau, Resea de Berman, The University of Chicago Law Review
1984, 937-943.
James Brundage, Medieval Canon Law. An Introduction, London-New York 1995
Thomas Duve, El corpus iuris canonici: una introduccin a su historia a la luz de la
reciente bibliografa, Prudentia Iuris 61 (2006), 71-100
Peter Erd, Introduccin a la historia de la ciencia cannica, traduccin al castellano de
Mara Delia Alonso y Sergio Dubrowsky, Buenos Aires 1993
Peter Erd, Die Quellen des Kirchenrechts. Eine geschichtliche Einfhrung, Frankfurt/Main
2000
Peter Erd, Die Forschung der Geschichte des kanonischen Rechts: ein Dialog
zwischen Theologie und Rechtsgeschichte, Zeitschrift der Savigny-Stiftung fr
Rechtsgeschichte, Kanonistische Abteilung 91 (2005), 1-16
Peter Erd, Geschichte der Wissenschaft vom kanonischen Recht. Eine Einfhrung,
herausgegeben von Ludger Mller, Mnster 2006 (= Kirchenrechtliche Bibliothek,
4)
Carlo Fantappi, Introduzione storica al diritto canonico, Bologna 1999
Hans Erich Feine, Kirchliche Rechtsgeschichte, t. 1, Weimar 1950
Brian Ferme, Introduccin a la Historia de las Fuentes del Derecho Cannico. Primer Milenio.
Traduccin por Nelson C. Dellaferrera, Buenos Aires 2006
Antonio Garca y Garca, Historia del Derecho Cannico, I, Primer Milenio, Salamanca
1967

UCA Facultad de Derecho Cannico


Bibliografa bsica Historia de las Fuentes del Derecho Cannico Duve 1/2007

Antonio Garca y Garca, Investigacin y estudio del Derecho Comn RomanoCannico medieval, Atti del Convegno I Glossatori, Milano-Varenna, 29 maggio-1
giugno 1971, Pavia 1974, 21-41 (reeditado en: idem (comp.), Iglesia, Sociedad y
Derecho, IV, Salamanca 2000, 253-267).
Antonio Garca y Garca, Las codificaciones y su impacto en la Iglesia a travs de la
historia, AAVV, Temas fundamentales en el Nuevo Cdigo. XVIII Semana de Derecho
Cannico, Salamanca 1984, 35-61 (reeditado en: idem (comp.), Iglesia, Sociedad y
Derecho, II, Salamanca 1987, 251-277).
Antonio Garca y Garca, El dercho cannico medieval, A. Iglesia Ferreiros (coord.),
El dret com i Catalunya. Actes del II Simposi Internacional, Barcelona maig-1 juny
1991, Barcelona 1992 , 17-65 (reeditado en: idem (comp.), Iglesia, Sociedad y Derecho,
IV, Salamanca 2000, 11-44).
Antonio Garca y Garca, Perspectivas de la historia del Derecho Cannico de Cara la
Tercer Milenio, REDC 55 (1998), 9-18
Antonio Garca y Garca, Derecho romano-cannico medieval en la pennsula ibrica,
en: Javier Alvarado (comp.), Historia de la literatura jurdica en la Espaa del antiguo
rgimen, I, Madrid, 2000, 79-132
Antonio Garca y Garca/ Francisco Javier Andrs, Introduccin: Juristas
Medievales, en: Rafael Domingo (ed.), Juristas Universales, I, Juristas antiguos,
Pamplona 2004, 241-301
Jean Gaudemet, Les sources du droit canonique, VIIIe-XXe sicles. Repres canoniques,
sources occidentales, Paris 1993
Jean Gaudemet, glise et cit. Histoire du droit canonique, Paris 1994
Paolo Grossi, Diritto Cannico e Cultura Giuridica, Quaderni Fiorentini 32, 2003, 373389
Karl Joseph Hefele, Histoire des conciles. D'aprs les documents originaux par CharlesJoseph Hefele traduite en Franais evec des notes critiques et bibliographiques par
dom H. Leclercq et continue jusqu'a nos jours, 10 vol., Paris 1907-1938
Richard H. Helmholz, The Spirit of Classical Canon Law, Athens/London 1996
Richard H. Helmholz, The Oxford History of the Laws of England, I, The Canon Law and
Ecclesiastical Jurisdiction from 597 to the 1640s, Oxford 2004
Antonio Manuel Hespanha, Cultura Jurdica Europea. Sntesis de un Milenio, edicin al
cuidado de Antonio Serrano Gonzlez, Madrid 2002
Paul Hinschius, System des katholischen Kirchenrechts mit besonderer Rcksicht auf
Deutschland, 4 vol., Berlin 1869ss. (reimp. Graz 1959)
Histoire du Droit et des Institutions de l glise en Occident (varios tomos)
Stephan Kuttner, The Code of Canon Law in Historical Perspective, The Jurist 28
(1968), 129-148
Stephan Kuttner, Harmony form Dissonance. An Interpretation of Medieval Canon
Law, en: idem, The History of ideas and doctrines of canon law in the Middle Ages, 2
ed. London 1980I, 1-16.

UCA Facultad de Derecho Cannico


Bibliografa bsica Historia de las Fuentes del Derecho Cannico Duve 1/2007

Peter Landau, Der Einfluss des kanonischen Rechts auf die europische
Rechtskultur, en: Europische Rechts- und Verfassungsgeschichte. Ergebnisse und
Perspektiven der Forschung, hg. Reiner Schulze, Berlin 1991 (= Schriften zur
Europischen Rechts- und Verfassungsgeschichte, 3), 39-57
Peter Landau, Die Bedeutung des kanonischen Rechts fr die Entwicklung
einheitlicher Rechtsprinzipien, en: Die Bedeutung des kanonischen Rechts fr die
Entwicklung einheitlicher Rechtsprinzipien, hg. Heinrich Scholler, Baden-Baden 1996
(= Arbeiten zur Rechtsvergleichung, Schriftenreihe der Gesellschaft fr
Rechtsvergleichung, 177), 23-47
Peter Landau, Schwerpunkte und Entwicklung des klassischen kanonischen Rechts
bis zum Ende des 13. Jahrhunderts, en: Martin Bertram (comp.), Stagnation oder
Fortbildung? Aspekte des allgemeinen Kirchenrechts im 14. und 15. Jahrhundert,
Tbingen 2005, 15-31
Carlos Larrainzar, Las races cannicas de la cultura jurdica occidental, Ius
Canonicum XLI (2001), 13-34
Jos Maldonado, Significacin histrica del Derecho cannico, Ius Canonicum 9
(1969), 5-99
Javier Martnez Torrn, Derecho angloamericano y derecho cannico: las races cannicas del
"common law", Madrid 1991
Ludger Mller, Geschichte der Kirchenrechtswissenschaft Rckblick und Ausblick,
en: Peter Erd, Geschichte der Wissenschaft, 169-189
Wolfgang P. Mller, Introduction. Medieval Church Law as a Field of Historical
Inquiry, en: Medieval Church Law and the Origins of the Western Legal Tradition. A
tribute to Kenneth Pennington, edited by Wolfgang P. Mller and Mary Sommar,
Washington D.C. 2006, 1-14
Luciano Musselli, Storia del Diritto Canonico, Torino 1992
Jos Orlands, Historia de las instituciones de la Iglesia catlica. Cuestiones fundamentales,
Pamplona 2003
Kenneth Pennington, A short History of Canon Law from Apostolic Times to 1917,
http://faculty.cua.edu/pennington/Canon%20Law/ShortHistoryCanonLaw.htm
Willibald M. Plchl, Geschichte des Kirchenrechts I-IV, Wien - Mnchen 1953-1969,
(traduccin parcial: Storia Del Diritto Canonico I-II, Milano 1963)
Paolo Prodi, Una storia della giustizia. Dal pluralismo dei fori al moderno dualismo tra
scienza e diritto, Bologna 2000
Carlos Salinas Araneda, Una aproximacin al Derecho Cannico en perspectiva
histrica, Revista de Estudios Histrico-Jurdicos [Valparaso/Chile] 18 (1996), 289-36
Norman P. Tanner, The councils of the church. A short history. New York, 2001 (= I
Concilii della Chiesa, Milan 1999; Conciles et Synodes, Paris, 2000)
Van de Wiel, Constant, History of Canon Law, Louvain 1991
Van Hove, Alphonse, Prolegomena. Comentarium Lovaniense in Codicem Iur. Can.,
Malines-Roma 1942

UCA Facultad de Derecho Cannico


Bibliografa bsica Historia de las Fuentes del Derecho Cannico Duve 1/2007

Para el contexto histrico

Sobre la Historia de la Iglesia en general

cfr.
las
referencias
en
la
pgina
de
Pbro.
F.
Gil,
http://webs.advance.com.ar/pfernando/DocsIglAnt/Programa.htm#Bibli
ografia%20general

como primer acercamiento se recomienda especialmente

Hubert Jedin, Manual de Historia de la Iglesia, Barcelona 1966

Llorca, B.- Villoslada, R.- Montalban, F.J., Historia de la Iglesia catlica,


Madrid 1976 (BAC)

AAVV, Historia de la Teologa Espaola, 2 vol. Madrid 1983-1987

para la historia de la Iglesia en Amrica latina


o

Josep-Ignasi Saranyana (dir.), Historia de la Teologa en Amrica latina,


I-III, Madrid/Frankfurt 1999-2005

Pedro Borges (dir.), Historia de la Iglesia en Hispanoamerica y Filipinas


(siglos XV-XIX), 2 vol. Madrid 1992

También podría gustarte