TEMA 3: LA ROMANIZACIN CULTURAL Y POLTICA DE LA PENNSULA
1. Los contactos de os !"e#os !en$ns"a%es con as c"t"%as
&ed$te%%'neas( es!ec$a&ente con os %o&anos: %a)ones de a do&$nac$*n %o&ana + eta!as de a con,"$sta. N$n-"no de os !"e#os coon$)ado%es ,"e se&#%a%on as costas e.ant$na + &e%$d$ona( t%ans/o%&a%on e De%ec0o !%ee1$stente( !"esto ,"e a %a)*n de s" asenta&$ento e%a !"%a&ente co&e%c$a. S$n e&#a%-o( os ca%ta-$neses co#%a%'n es!ec$a $&!o%tanc$a !o% se% e !%ete1to !a%a a e-ada de os %o&anos + con eos a %o&an$)ac$*n. A2 La do&$nac$*n ca%ta-$nesa Ca%ta-o + Ro&a &ant".$e%on "na se%$e de 0ost$$dades de#$do a a !o3t$ca e1!ans$on$sta + a os $nte%eses econ*&$cos de a&#os $&!e%$os.( o ,"e e.* a "n en/%enta&$ento #4$co. Un .$e5o t%atado ent%e Ca%ta-o + Ro&a de$&$ta#a as )onas &ed$te%%'neas de cada !otenc$a. S$n e&#a%-o con a !%$&e%a de as 6"e%%as P7n$cas 89:;<9;1 a.C.2 se !%od"5o a !4%d$da de S$c$$a + Ce%de=a( ,"e !asa%3an a &anos de Ro&a. Ante esta s$t"ac$*n( Ca%ta-o co&en)* a des!a)a%se 0ac$a e Occ$dente( e-ando a a Pen3ns"a. Las t$e%%as $#4%$cas e%an "na /"ente de %ec"%sos( + "n -%an !"nto est%at4-$co. Los ca%ta-$neses t%atan de do&$na% todo e te%%$to%$o( en -%an &ed$da %ea$)ando !actos de des$-"adad con os !"e#os ,"e 0a#$ta#an a Pen3ns"a. Una .e) cons$-"en a%&a% "n !ode%oso e54%c$to( t%atan de %econ,"$sta% e te%%$to%$o !e%d$do( at%a.esando os A!es + !enet%ando en a !en3ns"a It'$ca( donde se !%od"cen c$e%tas .$cto%$as co&o T%es$no( T%e#$a( T%as$&eno o Cannas. Ent%e os a=os 9>: a 9>9 a.C. se !%od"c$%' a se-"nda 6"e%%a P7n$ca con a !4%d$da de $&!o%tantes #ases !en$ns"a%es + e co&$en)o de a e%a de a %o&an$)ac$*n. En e a=o 91? a.C. Esc$!$*n dese&#a%ca en A&!"%$as t%atando de co%ta% os s"&$n$st%os de os ca%ta-$neses + co&en)ando as3 a oc"!ac$*n de te%%$to%$o. En e a=o 9>1 a.C. os ca%ta-$neses se%'n .enc$dos de@n$t$.a&ente en a #ataa de Za&a. Los %o&anos ad.$e%ten a cant$dad de %ec"%sos d$s!on$#es en a Pen3ns"a( !%ocedentes de a -%an cant$dad de &$nas e1$stentes( a cante%a de 0o&#%es !a%a os e54%c$tos( as )onas a-%3coas( o as #ases na.aes. E $nc%e&ento de s"s $n-%esos !%o.end%3a de a $&!os$c$*n de t%$#"tos a os $nd3-enas. Pode&os cons$de%a% ,"e en e a=o 9>? a.C. co&en)* a to&a de te%%$to%$o( !e%o se t%at* de "n !%oceso ento + co&!$cado. Pode&os d$st$n-"$% t%es eta!as: < La oc"!ac$*n de te%%$to%$os co&o !%ete1to !a%a a to&a de !os$c$ones /%ente a os ca%ta-$neses. < Aase e1!ans$.a + de conso$dac$*n de as /%onte%as( en a ,"e se !%od"ce a ca3da de N"&anc$a 8133 a.C.2 < Do&$nac$*n de os te%%$to%$os de no%te ent%e e 9B + e 1B a.C. 9. La %o&an$)ac$*n c"t"%a: s"s ca"sas + s"s consec"enc$as E contacto ent%e $nd3-enas + %o&anos !e%&$t$* "na as$&$ac$*n de a c"t"%a + de as /o%&as de .$da %o&anas( o ,"e se conoce co&o C%o&an$)ac$*nD. La !o#ac$*n 0$s!ana se a-%"!* en c$"dades !o% o ,"e se neces$ta#a "na o%-an$)ac$*n "%#ana. La a!e%t"%a de .3as !e%&$t$* contacta% con !"e#os antes a$sados( !a%t$c$!ando todos eos de as d$.$n$dades -%eco<at$nas( de e&!e%ado% + !oste%$o%&ente de D$os de os c%$st$anos. Las consec"enc$as de esta %o&an$)ac$*n /"e%on: < E o.$do de os $d$o&as !%o!$os( s"st$t"$dos a0o%a !o% e at3n. < Ca&#$os $nst$t"c$onaes + est%"ct"%aes %e!%esentados !o% e des!a)a&$ento de a o%-an$)ac$*n -ent$$c$a( a $&!os$c$*n de a !%o!$edad !%$.ada de a t$e%%a o a con.e%s$*n de a soc$edad en "%#ana + esca.$sta. < La e1tens$*n de De%ec0o %o&ano a E$s!an$a( ,"e se %ea$)a%3a !o% eta!as co&en)ando !o% e s"% + e e.ante( + &'s ta%de as )onas de cent%o + de no%te. 3. La $nte-%ac$*n !o3t$ca de E$s!an$a en a *%#$ta %o&ana: a d$.e%s$dad de estat"tos 5"%3d$co<!o3t$cos ent%e os %o&anos( + s" %eFe5o ent%e os 0$s!anos. A2 C$"dadanos %o&anos: Pa%a os %o&anos cada !"e#o de#3a esta#ece% "n de%ec0o !%o!$o( conoc$do co&o ius civile( ,"e en e caso de Ro&a se $dent$@ca#a co&o ius civile romanorum. Gste a#a%ca#a e con5"nto de no%&as( es!ec$a&ente a,"eas de ca%'cte% cons"et"d$na%$o !o% as c"aes se %e-"a#a a .$da de os c$"dadanos %o&anos. La cond$c$*n de c$"dadano %o&ano !e%&$t3a e de%ec0o de .oto 8ius sufragio2( !os$#$$dad de dese&!e=a% ca%-os !7#$cos 8ius honorum2( %ea$)a% ne-oc$os 8ius commercii2( cont%ae% &at%$&on$o 8ius connubii2 + act"a% 5"d$c$a&ente 8ius actionis2. H2 Lat$nos: Se cons$de%a#an co&o at$nos os 0a#$tantes de as c$"dades de ant$-"o Lac$o. En "n !%$nc$!$o se es %econoc3a co&o $-"aes( !e%o !oste%$o%&ente desa!a%ec$* a e,"$!a%ac$*n 5"%3d$ca( de &odo ,"e os at$nos soo !od%3an %e-$%se !o% e ius civile en as"ntos %e/e%entes a ius commercii. Esto se deno&$na#a ius latii. C2 Pe%e-%$nos: a,"eos ,"e s$n se% c$"dadnos %o&anos o at$nos .$.en dent%o de &"ndo de Ro&a. Poseen "n de%ec0o !%o!$o %es!etado !o% %o&a( es dec$%( ,"e no se e1tend$* e ius civile romanorum. A-"nos de eos conse-"3an a cond$c$*n de at$nos o %o&anos !o% e dese&!e=o de ca%-os co&o &"n3c$!es. S$n e&#a%-o( as %eac$ones ent%e estas t%es cond$c$ones e1$-3an "nas no%&as co&"nes !a%a todos eos( o ,"e se conoce co&o ius gentium. En e a=o I; d.C. d"%ante e -o#$e%no de Jes!as$ano( todos os 0a#$tantes de E$s!an$a son %econoc$dos co&o at$nos( + en e 919 d.C. e e&!e%ado% Ca%acaa concede%' a c$"dadan3a %o&ana a todos os 0o&#%es $#%es de I&!e%$o. Co&o consec"enc$a de esto( se e$&$nan os De%ec0os !a%t$c"a%es !asando a ,"eda% co&o o@c$a e De%ec0o de Ro&a. A !esa% de esto( a $nte-%ac$*n de os hispani en e &"ndo %o&ano /"e &'s te*%$ca ,"e e/ect$.a !"es e s$ste&a e%a !%o!$o de "na soc$edad "%#ana + soo "na !a%te de E$s!an$a se concent%a#a en as c$"dades.