Está en la página 1de 9

M D U LO D E

S E N S I B I LI Z A C I N
A M B I E N TA L
1 0
I n tro d u cci n
P a ra p o d e r co m p re n d e r lo q u e o cu -
rre a n u e stro a lre d e d o r y sa b e r e n
ca d a m o m e n to y co n e xa cti tu d d e q u
e sta m o s h a b la n d o , e s fu n d a m e n ta l
q u e co n o zca m o s u n co n ju n to d e t rm i -
n o s b si co s q u e se va n a e m p le a r co n
m u ch a fre cu e n ci a a lo la rg o d e e ste
M d u lo .
C o m o a d e m s ve re m o s, e sto s co n -
ce p to s re fe ri d o s a l m e d i o a m b i e n te
e st n n ti m a m e n te re la ci o n a d o s u n o s
co n o tro s, p o r lo q u e e s i m p o rta n te
d o m i n a rlo s b i e n p a ra e vi ta r co n fu si o -
n e s .
P o r e llo , e ste ca p tu lo e st d e d i ca d o
n te g ra m e n te a la d e fi n i ci n y e xp li ca -
ci n d e e sto s co n ce p to s.
O b je ti vo s
C o n e l d e sa rro llo d e e sta U n i d a d Te -
m ti ca se p re te n d e :
Que alumnos y alumnas distin-
gan los diferentes conceptos y
trminos que se utilizan habi-
tualmente al referirnos al me-
dio ambiente.
Que el alumnado comprenda
las relaciones existentes entre
el medio ambiente y el desa-
rrollo econmico y social.
I n tro d u cci n a l co n ce p to
d e m e d i o a m b i e n te
B a sta a b ri r u n p e ri d i co o ve r la te -
le vi si n p a ra n o ta r q u e e l m e d i o a m -
b i e n te e st d e m o d a . P e ro , sa b e m o s
re a lm e n te d e q u e sta m o s h a b la n d o ?
El medio ambiente es el compen-
dio de valores naturales, sociales y
culturales existentes en un lugar y
un momento determinado, que in-
fluyen en la vida material y psico-
lgica del hombre y en el futuro de
generaciones venideras.
EL ENTORNO URBANO FORMA PARTE DEL MEDIO
AMBIENTE.
E s d e ci r, n o se tra ta s lo d e l e sp a ci o
e n e l q u e se d e sa rro lla la vi d a d e lo s
se re s vi vo s. A b a rca , a d e m s, se re s h u -
m a n o s, a n i m a le s, p la n ta s, o b je to s,
a g u a , su e lo , a i re y la s re la ci o n e s e n tre
e llo s, a s co m o e le m e n to s ta n i n ta n g i -
b le s co m o la cu ltu ra .
1 . I n tro d u cci n a l co n ce p to d e
m e d i o a m b i e n te
1 1
M D U LO D E
S E N S I B I LI Z A C I N
A M B I E N TA L
N o o b sta n te , e n e ste ca p tu lo n o s re -
fe ri re m o s e xclu si va m e n te a l co m p o -
n e n te n a tu ra l d e l m e d i o a m b i e n te .
P o r e sta ra z n , e s i m p o rta n te q u e n o s
si tu e m o s y co m p re n d a m o s la d i m e n -
si n re a l d e o tro co n ce p to cu yo u so e s
m u y co m n e n e sto s ti e m p o s: La e co -
lo g a .
La ecologa e s u n a ci e n ci a q u e n a -
ci e n 1 8 6 9 . E l b i lo g o a le m n E rn e st
H a e ck e l la i n tro d u jo p o r p ri m e ra ve z
e n e l vo ca b u la ri o ci e n t fi co . P a ra l, se
tra ta b a d e u n a ci e n ci a q u e d e b a e stu -
d i a r la s re la ci o n e s q u e o cu rr a n e n tre
lo s d i fe re n te s se re s vi vo s y e l si ti o e n e l
q u e se d e sa rro lla b a su vi d a .
E n la a ctu a li d a d , se re co n o ce a la
e co lo g a co m o la ciencia que se en-
carga del estudio y anlisis de los
ecosistemas.
S e d e n o m i n a e c o s i s t e m a al espa-
cio constituido por un medio fsico
concreto y todos los seres que viven
en l, as como las relaciones que
se dan entre ellos.
To d o s lo s se re s vi vo s se d e sa rro lla n
d e n tro d e u n e co si ste m a . E je m p lo s d e
e co si ste m a se r a n , u n b o sq u e , u n e s-
ta n q u e o u n a ciu d a d , co n su s co rre s-
p o n d i e n te s p la n ta s y a n i m a le s, p e ro
ta m b i n y a o tra e sca la lo se r a , u n
rb o l o n u e stra p ro p i a p i e l.
E s m u y i m p o rta n te re se a r q u e e sto s
e co si ste m a s n o so n e st ti co s si n o q u e
p o r e l co n tra ri o , e vo lu ci o n a n y ca m -
b i a n b a jo u n a s co n d i ci o n e s d e te rm i n a -
d a s. E n lo s p ro ce so s re la ci o n a d o s co n
la vi d a , lo s e q u i li b ri o s si e m p re so n d i-
n m i co s.
D e lo s d i fe re n te s se re s vi vo s q u e h a -
b i ta n e n la Ti e rra , d e sta ca n lo s a n i m a -
le s y la s p la n ta s.
N o s re fe ri re m o s a la f l o r a de un lu-
gar como el conjunto de especies
de plantas que all viven.
ELEMENTO DE FLORA.
H a b la re m o s d e fauna, h a ci e n d o re -
fe re n ci a a la s diferentes especies
animales que habitan un determi-
nado lugar.
Q u i z m e re zca la p e n a re sa lta r q u e ,
e n la a ctu a li d a d , e xi ste n m u ch o s se re s
vi vo s q u e n o so n n i a n im a le s n i p la n -
ta s. Lo s h o n g o s o la s b a cte ri a s, p o r
e je m p lo , so n d o s g ru p o s i n d e p e n d i e n -
te s d e sto s. S u p a p e l d e n tro d e la
n a tu ra le za e s ta m b i n d e g ra n i m p o r-
t a n c i a .
A l territorio concreto en el que vi-
ven varias especies, tanto animales
como vegetales y de otro tipo, que
mantienen ciertas relaciones de
dependencia entre ellas y con el lu-
M D U LO D E
S E N S I B I LI Z A C I N
A M B I E N TA L
1 2
gar al que se han adaptado se le
d e n o m i n a hbitat.
ELEMENTO DE FAUNA.
U n la g o se r a u n e co si ste m a e n e l
q u e p o d r a m o s d i sti n g u i r a l m e n o s d o s
h b i ta ts d i fe re n te s: la s o ri lla s y e l fo n -
d o d e l la g o . Lo s se re s vi vo s q u e se d e -
sa rro lla n e n ca d a u n a d e e sta s p a rte s
so n d i fe re n te s. E sto se d e b e a q u e e n
ca d a ca so , la s co n d i ci o n e s a m b i e n ta le s
so n d i sti n ta s. U n h b i ta t m u y ca ra cte -
r sti co so n la s ch a rca s q u e se fo rm a n
e n tre lo s l m i te s d e p le a m a r y b a ja m a r.
Lo s se re s q u e a ll vi ve n e vo lu ci o n a n
b a jo u n a s co n d i ci o n e s m u y d e te rm i n a -
d a s i m p u e sta s p o r e l r g i m e n d e m a -
re a s, q u e d e fi n e n cla ra m e n te u n h b i-
ta t p ro p i o .
E n ca d a e co si ste m a co n vi ve n y,
co m o ya h e m o s m e n ci o n a d o , se i n -
te rre la ci o n a n lo s d i fe re n te s se re s vi vo s.
E n lu g a re s co m o la A n t rti d a o e l d e -
si e rto , e l n m e ro d e e sp e ci e s e s m u y
b a jo d e b i d o a la s co n d i ci o n e s ta n d u -
ra s q u e a ll se d a n . P o r e l co n tra ri o , e n
o tro s co m o la s se lva s e l n m e ro d e e s-
p e ci e s se cu e n ta p o r ci e n to s d e m i le s.
UN BOSQUE ES UN ECOSISTEMA CON MUCHAS ESPECIES
DISTINTAS. ES, POR TANTO, MUY DIVERSO.
E l t rm i n o q u e a lu d e a la variedad
de seres vivos diferentes que viven
en un territorio determinado se d e -
n o m i n a b i o d i v e r s i d a d . E ste t rm i n o
p u e d e d e scri b i rse d e sd e e l p u n to d e
vi sta d e lo s g e n e s, d e la s e sp e ci e s y d e
lo s e co si ste m a s.
LOS DESIERTOS PRESENTAN UNA BAJ A BIODIVERSIDAD.
1 3
M D U LO D E
S E N S I B I LI Z A C I N
A M B I E N TA L
E l se r h u m a n o y e l
m e d i o a m b i e n te
E l se r h u m a n o e s, e n te o ra , s lo u n a
e sp e ci e m s. S i n e m b a rg o , su g ra n ca -
p a ci d a d p a ra e xp lo ta r lo s re cu rso s n a -
tu ra le s y su d o m i n i o so b re la e n e rg a
lo co n vi e rte n e n u n a e sp e ci e d i fe re n te
a la s o tra s.
La re la ci n d e l se r h u m a n o co n lo s
e co si ste m a s e n lo s q u e h a vi vi d o h a
i d o ca m b i a n d o a lo la rg o d e su h i sto -
ri a d e a cu e rd o co n e l i n cre m e n to e n e l
n m e ro d e h o m b re s y m u je re s so b re la
Ti e rra y co n e l d e sa rro llo d e su te cn o -
lo g a ve r fi g u ra 1 ) .
D e l m e d i o a m b i e n te p ro ce d e n to d o s
lo s re cu rso s q u e u ti liza m o s p a ra vi vi r:
a i re , a g u a , a li m e n to s, e n e rg a , e tc. S i n
e m b a rg o , ta m b i n n u e stro s re si d u o s y
la s co n se cu e n ci a s d e n u e stro d e sa rro -
llo a ca b a n e n l.
A l efecto que una determinada
accin humana produce en el me-
dio ambiente se le d e n o m i n a impac -
to ambiental.
La co n stru cci n d e u n a p re sa lle va
a so ci a d o u n i m p o rta n te ca m b i o so b re
e l h b i ta t e n e l q u e se i m p la n ta . E l i m -
p a cto m s cla ro e s e l q u e se p ro d u ce
so b re lo s p e ce s q u e a ll vi ve n , ya q u e
i n te rru m p e su ca u ce n a tu ra l; d e sa p a -
re ce n la s o ri lla s, p o r lo q u e m u ch o s
a n i m a le s d e ja n d e cri a r. I n clu so e l a u -
m e n to d e la h u m e d a d a tm o sf ri ca e n
to rn o a l e m b a lse co n d i ci o n a la p re se n -
ci a d e ci e rta s e sp e ci e s ve g e ta le s.
P e ro n o s lo p ro d u ce n i m p a cto s la s
g ra n d e s o b ra s. E l h e ch o d e le va n ta r
u n a p i e d ra y n o d e ja rla d e sp u s co m o
e sta b a d e stru ye e l h o g a r d e u n a g ra n
va ri e d a d d e se re s vi vo s. E l u so d e la
ca le fa cci n o e l ca lo r d e sp re n d i d o p o r
lo s co ch e s p ro vo ca n u n a u m e n to e n la
te m p e ra tu ra d e la s ci u d a d e s e n d o s o
tre s g ra d o s re sp e cto a su s a lre d e d o re s.
E sto p e rm i te q u e a n i m a le s co m o a lg u -
n o s i n se cto s se d e sa rro lle n m e jo r e n
la s ci u d a d e s q u e fu e ra d e e lla s.
LA CONSTRUCCIN DE UNA EMBALSE SUPONE UN CAMBIO
DEL HBITAT DONDE SE UBICA.
U n o d e lo s e fe cto s m s g ra ve s d e
n u e stra re la ci n co n la n a tu ra le za e s la
contaminacin. C u a n d o h a b la m o s d e
co n ta m i n a ci n , n o s e sta m o s re fi ri e n d o
a cualquier tipo de impureza, ma-
teria o influencias fsicas (como
productos qumicos, basuras, ruido
o radiacin) en un determinado
medio y en niveles ms altos de lo
normal, que pueden ocasionar un
peligro o un dao en el sistema
ecolgico, apartndolo de su equi-
librio. C la ro s e je m p lo s d e co n ta m i n a -
ci n p u e d e n d e te cta rse e n la a tm sfe -
ra d e lo s p o l g o n o s i n d u stri a le s d e la s
g ra n d e s ci u d a d e s o e n la s a g u a s d e
n u e stro s r o s.
La s su sta n ci a s co n ta m i n a n te s e st n
p re se n te s e n ca si cu a lq u i e r m e d i o , i m -
p i d i e n d o o p e rtu rb a n d o la vi d a d e lo s
se re s vi vo s y p ro d u ci e n d o e fe cto s n o ci-
vo s a lo s m a te ri a le s y a l p ro p i o a m -
b ie n te , re p e rcu tie n d o a d e m s e n n u e s-
tra ca li d a d d e vi d a .
M D U LO D E
S E N S I B I LI Z A C I N
A M B I E N TA L
1 4
D e to d o s lo s c o n t a m i n a n t e s , p o d a -
m o s d e sta ca r lo s m e ta le s p e sa d o s, ya
q u e so n m u y p e rju d i ci a le s p a ra lo s se -
re s vivo s y, a d e m s, so n d e lo s q u e p o -
se e n u n a m a yo r p e rsi ste n ci a e n e l m e -
d i o e n e l q u e se d e p o si ta n .
LAS BASURAS SON UNA FORMA DE CONTAMINACIN.
C u a n d o se h a ce re fe re n ci a a l c o n-
junto de desperdicios, ya sean l-
quidos, slidos o gaseosos que se
introducen en el medio ambiente
como consecuencia de la accin hu-
mana se h a b la d e vertido.
El a lp e ch n , re si d u o d e la s a lm a za ra s
d u ra n te e l p ro ce so d e e xtra cci n d e l
a ce i te d e o li va , so l a se r ve rti d o h a sta
h a ce p o co s a o s a lo s ca u ce s d e lo s
r o s si n u n a d e p u ra ci n p re vi a . E sto
co n lle va b a la d e stru cci n d e to d a la
fa u n a d e l a rro yo .
D e sg ra ci a d a m e n te , n o e s e xtra o
q u e ca d a ci e rto ti e m p o se p ro d u zca n
ve rti d o s d e p e tr le o y su s d e ri va d o s a l
m a r. S lo e s cu e sti n d e p re sta r u n
p o co d e a te n ci n a lo s m e d i o s d e co -
m u n i ca ci n p a ra co n o ce r su s fa ta le s
c o n s e c u e n c i a s .
N u e stra a cci n so b re e l m e d i o a m -
b i e n te se e st tra d u ci e n d o e n e l a u -
m e n to d e l vo lu m e n d e r e s i d u o s q u e
d a a d a g e n e ra m o s. H a b la m o s d e re -
si d u o s p a ra re fe ri rn o s a cualquier
sustancia u objeto inservible, del
cual su poseedor se desprende.
VERTIDO LQUIDO.
La p ri m e ra m e d i d a a a d o p ta r e n
m a te ri a d e re si d u o s e s la r e d u c c i n
d e lo s m i sm o s, ta n to e n ca n ti d a d
co m o e n cu a n to a la m i n i m i za ci n d e
su p e li g ro si d a d . E n se g u n d o lu g a r,
b u e n a p a rte d e lo s re si d u o s n o so n
re a lm e n te o b je to s o su sta n ci a s i n se r-
vi b le s, sin o q u e p u e d e n a p ro ve ch a rse
p a ra vo lve r a u sa rlo s ( r e u t i l i z a c i n ) ,
p a ra tra n sfo rm a rlo s e n n u e va s m a te -
ri a s p ri m a s ( r e c i c l a j e ) o p a ra e xtra e r
la e n e rg a q u e co n ti e n e n . E l a p ro ve -
ch a m i e n to d e lo s re si d u o s i m p i d i e n d o
q u e va ya n a p a ra r a l m e d i o a m b i e n te
e s lo q u e se co n o ce co m o v a l o r i z a -
c i n . P o r ta n to , la re u ti li za ci n y e l re -
ci cla je so n mtodos muy valiosos
para economizar materias primas
y energa, adems de incidir en la
disminucin de la cantidad de ver-
t e d e r o s .
E l re ci cla je d e ci e rto s m a te ri a le s
co m o e l vi d ri o y e l p a p e l su p o n e n u n
i m p o rta n te a h o rro e n la u ti li za ci n d e
m a te ri a s p ri m a s. E xi ste n ci e rto s m a te -
1 5
M D U LO D E
S E N S I B I LI Z A C I N
A M B I E N TA L
ri a le s q u e p r cti ca m e n te n o p i e rd e n
p ro p i e d a d e s, re sp e cto a su e sta d o i n i -
ci a l, tra s h a b e r si d o re ci cla d o s, p o r lo
q u e u n a m i sm a m a te ri a p rim a p u e d e
se r p ro ce sa d a e n la i n d u stri a m s d e
u n a ve z, e vi ta n d o su e xtra cci n d e l
m e d i o a m b i e n te y su ve rti d o co m o re -
si d u o co n ta m i n a n te .
A d e m s d e l u so ra ci o n a l d e la s m a -
te ri a s p ri m a s d e la s q u e n o s a b a ste ce -
m o s, e s i m p o rta n te p e n sa r e n la e n e r-
g a q u e u ti li za m o s e n n u e stra s
i n d u stri a s y e n la vi d a co ti d i a n a .
D u ra n te to d a la h i sto ri a d e l se r
h u m a n o , ste h a re cu rri d o p re fe re n te -
m e n te a fo rm a s d e e n e rg a n o re n o va -
b le s, e s d e ci r, q u e tra s su u so si ste m -
ti co a ca b a r n p o r a g o ta rse . E n tre e lla s
p o d r a m o s d e sta ca r la m a d e ra p ro ce -
d e n te d e la ta la d e rb o le s, e l ca rb n
o e l p e tr le o .
S i n e m b a rg o , e xi ste n energas re -
novables q u e se obtienen de fuen-
tes inagotables, es decir, fuentes
que no se gastan con su utilizacin,
o que tardan un corto periodo de
tiempo en regenerarse.
En la e n e rg a re n o va b le se e m p le a la
fu e rza d e l vi e n to e li ca ) , d e l a g u a h i -
d r u li ca ) , la ra d i a ci n d e l so l so la r
VIDRIO ALMACENADO PARA SU RECICLAJ E.
EL VIENTO ES UNA FUENTE DE ENERGA INAGOTABLE.
o e l p o d e r ca lo r fi co d e la m a te ri a o r-
g n i ca b i o m a sa ) .
D e sa rro llo so ste n i b le
P a re ce se r q u e la re la ci n d e l se r
h u m a n o co n la n a tu ra le za n o se h a
d e sa rro lla d o d e la fo rm a m s co rre cta .
E n g ra n m e d i d a , e sto se h a d e b i d o a l
d e sco n o ci m i e n to d e la s co n se cu e n ci a s
n e g a ti va s e n su m o d o d e vi vi r.
A fi n a le s d e lo s a o s o ch e n ta su rg i
u n co n ce p to q u e h o y d a ti e n e n a su m i -
d o la m a yo r a d e lo s p a se s y d e l cu a l
d e p e n d e n u e stro fu tu ro : e l desarrollo
sostenible. E ste t rm i n o se g e n e ra li za
e n e l I n fo rm e B ru n d tla n d , ta m b i n co -
n o ci d o co m o N u e stro F u tu ro C o m n
C o m i si n M u n d i a l p a ra e l D e sa rro llo
d e l M e d i o A m b i e n te d e la s N a ci o n e s
U n i d a s, 1 9 8 7 ) .
E l d e sa rro llo so ste n i b le puede de -
finirse como aquel modelo de de -
sarrol lo que busca satisfacer las
necesidades del presente sin com -
prometer la satisfaccin de las
necesidades de generaciones fu -
t u r a s .
U n e je m p lo cla ro d e te n d e n ci a h a ci a
e l d e sa rro llo so ste n i b le e n la p e sca ,
M D U LO D E
S E N S I B I LI Z A C I N
A M B I E N TA L
1 6
PANEL SOLAR; EL SOL ES OTRA FUENTE DE ENERGA RE -
NOVABLE.
se r a la u ti li za ci n d e a rte s d e p e sca
se le cti va s, la re a li za ci n d e p a ra d a s
b i o l g i ca s q u e p e rm i ta n la re g e n e ra -
ci n d e lo s ca la d e ro s, lo s cu lti vo s m a -
ri n o s y la a cu i cu ltu ra .
E n e ste co n te xto , su rg e e l P ri n ci p i o
quien contamina paga. E ste p ri n -
ci p i o vi e n e re co g i d o e n e l a rt cu lo 1 7 4
d e l Tra ta d o d e la U n i n E u ro p e a , y e s-
ta b le ce q u e to d o e l q u e co n ta m i n a
d e b e p a g a r p o r e l d a o e co l g i co ca u -
sa d o .
C o n a rre g lo a e ste p ri n ci p i o , lo s re s-
p o n sa b le s d e u n a cto d e co n ta m i n a -
ci n ti e n e n q u e p a g a r lo s co ste s d e to -
d a s la s m e d i d a s n e ce sa ri a s p a ra
e li m i n a rla , o re d u ci rla a u n n i ve l ju rd i -
ca m e n te a d m i ti d o .
LECTURA RECOMENDADA
C O M I S I N M U N D I AL D E L M E D I O A M -
B I E N T E . 1 9 8 7 ) . Nuestro futuro co -
mn. A li a n za E d i to ri a l. M a d ri d .
G O O D LA N D E T A L. 1 9 9 7 ) . M e d i o
ambiente y desarrollo sostenible.
E d . Tro tta .
C O M I S I N T E M T I C A D E E D U C A -
C I N A M B I E N T A L. 1 9 9 9 ) . El Libro
Blanco de la Educacin Ambiental
en Espaa. M i n i ste ri o d e M e d i o A m -
b i e n te .
PGINAS WEB DE INTERS
P o rta le s d e M e d i o A m b i e n te
http:/ / www.ambiente-
ecologico.com
http:/ / www.ayaba.com
www:/ / www.ambientum.com
B u sca d o re s A m b i e n ta le s
http:/ / www.biwe.es
http:/ / www.ozu.es/ OZU/
Ecologia/ Medio-Ambiente
http:/ / www.lineambiental.com
D i cci o n a ri o s A m b i e n ta le s
http:/ / www.dgpa2.comadrid.es
http:/ / www.ema-amb.com/ cast/
glossari/ index.html
Le g i sla ci n A m b i e n ta l
http:/ / www.eia.es/ legisla.htm
http:/ / www.mma.es/ docs/ sergen/
normativa/ norma2/ welcome.htm
A g e n ci a E u ro p e a d e M e d i o A m b i e n te
http:/ / www.eea.eu.int
U n i n E u ro p e a
http:/ / www.europa.eu.int
M i n i ste ri o d e M e d i o A m b i e n te
http:/ / www.mma.es
1 7
M D U LO D E
S E N S I B I LI Z A C I N
A M B I E N TA L
J u n ta d e A n d a lu c a
h t t p : / / w w w . c m a . j u n t a - a n d a l u c i a . e s /
D i p u ta ci n G e n e ra l d e A ra g n
http:/ / www.aragob.es/ educa/
index.htm
P ri n ci p a d o d e A stu ri a s
http:/ / www.princast.es/ guia/
tematico
C o m u n i d a d A u t n o m a y G o b i e rn o d e
la s I sla s B a le a re s
http:/ / www.caib.es
G o b i e rn o d e C a n a ri a s
http:/ / www.gobiernodecanarias.
org/ medioambiente/
G o b i e rn o d e C a n ta b ri a
http:/ / www.medioambientecanta -
bria.org
J u n ta d e C o m u n i d a d e s d e C a sti lla -La
M a n ch a
http:/ / www.jccm.es/ gobierno/
c-agric.htm
J u n ta d e C a sti lla y Le n
http:/ / www.jcyl.es/ jcylcmaot/ dgca
G e n e ra li d a d d e C a ta lu a
http:/ / www.gencat.es/ mediamb/
cast/ eedu_i.htm
C i u d a d A u t n o m a d e C e u ta
http:/ / www.ciceuta.es
J u n ta d e E xtre m a d u ra
http:/ / www.juntaex.es/
consejerias/ mut/ dgm/ am03.htm
J u n ta d e G a li ci a
http:/ / www.xunta.es/ conselle/ cma/
index.htm
C o m u n i d a d d e M a d ri d
http:/ / www.dgpa2.comadrid.es
R e g i n d e M u rci a
http:/ / www.carm.es
C i u d a d A u t n o m a d e M e li lla
http:/ / www.melilla500.com
G o b i e rn o d e N a va rra
http:/ / www.cfnavarra.es/
medioambiente
C o m u n i d a d A u t n o m a d e La R i o ja
http:/ / www.larioja.org/ ma
G o b i e rn o Va sco
http:/ / www.euskadi.net/ vima
G e n e ra li d a d Va le n ci a n a
http:/ / www.gva.es/ coma
ACTIVIDADES
A tra v s d e la s si g u ie n te s a ctivid a d e s,
se p re te n d e d e sp e rta r e l i n te r s d e l
a lu m n a d o a ce rca d e lo s te m a s re la ci o -
n a d o s co n e l m e d io a m b ie n te , p a ra q u e
d e e sta fo rm a , se a n ca p a ce s d e i r m s
a ll d e lo s p ro p i o s co n o ci m i e n to s i m -
p a rti d o s a tra v s d e l p re se n te M d u lo .
1 .
a
B u sca r e n cu a lq u i e r p e ri d ico n o ti -
ci a s re fe ri d a s a l m e d i o a m b i e n te y
co m e n ta rla s e n cla se .
2 .
a
Ve r a lg n d o cu m e n ta l o le e r u n
a rt cu lo p a ra a n a li za r si lo s t rm i -
n o s se h a n u sa d o co rre cta m e n te .
3 .
a
B u sca r e n la h e m e ro te ca i n fo r-
m a ci n re la ti va a a cci d e n te s d e p e -
tro le ro s. E stu d i a r cu le s h a n si d o
la s m e d i d a s lle va d a s a ca b o p o r la s
e m p re sa s p ro p i e ta ri a s d e lo s b a r-
co s p a ra p a li a r lo s e fe cto s d e l a cci-
d e n te y co m e n ta rla s e n cla se .
M D U LO D E
S E N S I B I LI Z A C I N
A M B I E N TA L
1 8
4 .
a
An a liza r la s m e d i d a s to m a d a s p o r la
A d m i n i stra ci n e n e l a cci d e n te d e
la s m i n a s d e B o li d e n e n Azn a lc lla r
y la s re a liza d a s p o r la e m p re sa p ro -
p i e ta ri a d e la e xp lo ta ci n m in e ra .
5 .
a
I n d i ca r a lg n e je m p lo co n cre to
d o n d e se lle ve a ca b o e l p ri n ci p i o
d e d e sa rro llo so ste n i b le .
BIBLIOGRAFA
C o m i si n M u n d i a l d e l M e d i o A m -
b i e n te . Nuestro futuro comn.
A li a n za E d i to ri a l. M a d ri d , 1 9 8 7 .
C h i n e ry, M . Gua Prctica para
los Amantes de la Naturaleza.
B lu m e . B a rce lo n a , 1 9 7 9 .
G o n z le z B e rn ld e z, F. Ecologa y
P a i s a j e . H . B lu m e e d i ci o n e s. M a -
d ri d , 1 9 8 1 .
Va n D o b b e n , W. H . 1 9 8 0 ) . C o n-
cepto unificador en ecologa.
B lu m e . B a rce lo n a .
Va ri o s A u to re s. Medio Ambiente
en Espaa. C e n tro d e p u b li ca ci o -
n e s d e l M i n i ste ri o d e M e d i o A m -
b i e n te , 1 9 9 9 .
F i g u ra 1 .
I n d i ca d o re s d e la p re si n cre ci e n te d e la a cti vi d a d h u m a n a
so b re lo s re cu rso s m u n d i a le s
Indicador Unidades 1950 1971 1997
P o b la ci n e n m i lla rd o s d e p e rso n a s) 2 , 5 3 , 8 5 , 8
M e g a ci u d a d e s d e m s d e 8 m i llo n e s d e p e rso n a s) 2 9 2 5
A li m e n to s p ro d u cci n m e d i a p o r
d a , e n ca lo r a s/p e rso n a s) 1 . 9 8 0 2 . 4 5 0 2 . 7 7 0
P e sca ca p tu ra a n u a l e n m i llo n e s
d e to n e la d a s) 1 9 5 8 9 1
C o n su m o d e a g u a co n su m o d e a g u a a n u a l
e n m i llo n e s d e to n e la d a s) 1 . 3 0 0 2 . 6 0 0 4 . 2 0 0
Ve h cu lo s m i llo n e s d e ve h cu lo s d e ci rcu la ci n ) 7 0 , 3 2 7 9 . 5 6 2 9
U so d e fe rti li za n te m i llo n e s d e to n e la d a s) 3 6 , 5 8 3 , 7 1 4 0 , 3
C u b i e rta d e n d i ce d e la co b e rtu ra
b o sq u e h m e d o fo re sta l 1 9 5 0 = 1 0 0 ) 1 0 0 8 5 7 0
E le fa n te s m i llo n e s d e a n i m a le s) 6 , 0 2 , 0 0 , 6
F u e n te : Wo rld R e so u rce s I n sti tu te .

También podría gustarte