todos los asuntos con un 'astn. If# l! d&(o %u! po" culpa d! su mal ca"#ct!" las p!"sonas (am#s %u!"")an !scuc$a" su nom'"! * %u! !l d!'!")a cam'&a". S$opon# no %u&so $ac!" la of"!nda. Entonc!s O"unm&la d!c&d& no d!f!nd!"lo ant! las p!"sonas * $asta $o* nad&! s! al!+"a d! !scuc$a" !l nom'"! S$opon#. Pupadamofunfun !s un 'a'ala,o %u! conoc! !l m&st!"&o d! la f!"t&l&dad- d! la ulc!"ac&n d! la p&!l- as) como la !"os&n d! la t&!""a. .&!nt"as %u! S$opon# !s !l !sp)"&tu d! la /&"u!la. S! l! conoc! tam'&0n como Ba'alua*!- Oluopopo- Omol1- d!sd! !l punto d! /&sta csm&co S$opon# cont"ola !l "!co""&do %u! $ac! la t&!""a al"!d!do" d!l sol pa"a anunc&a" !l /!"ano * cuando !st! ll!+a- los /&!ntos s!cos * cal&!nt!s %u! d!scu'"!n la sup!"f&c&! d!l su!lo- apa"!c! la !nf!"m!dad d! dos fo"mas2 cut#n!as * m!ntal!s. El 'astn o +a""ot! $ac!n alus&n al pod!" %u! pos!! S$opon#- tanto pa"a apo*a"s! como pa"a cast&+a". P!"o s& '&!n !s c&!"to %u! t&!n! !l pod!"- tam'&0n lo dom&na la &"a- !l mal ca"#ct!"- la f&!"!3a * !l t!""o". En !st! cam&no S$opon# !s &ncapa3 d! const"u&" al+o con las pos&'&l&dad!s mat!"&al!s * !sp&"&tual!s %u! l! p"!s!nta la "!al&dad- !s d!c&" no usa !l conoc&m&!nto. If# !ns!4a %u! %u&!n !(!"c! un pod!" s&n conoc&m&!nto ca! !n la t!ntac&n d!l auto"&ta"&smo- !n la fu!"3a '"uta. Una fo"ma d! auto"&ta"&smo !s c!""a" las pu!"tas- mant!n!" !nc!""ados a %u&!n!s !st#n 'a(o su auto"&dad. Ifa l! acons!( a S$opon# %u! $&c&!"a una of"!nda- o s!a %u! cam'&a"a * !l s! n!+. El /!"s)culo t!"m&na s!4alando %u! nad&! %u&so sa'!" d! su nom'"!- su+&"&!ndo con !sto %u! %u!d "!duc&do a pol/o. Una p!"sona s&n nom'"!- /&/! !n !l a'su"do- 5a'su"do6- /&/! como un so"do- no o*!- no s! o*!- nad&! lo o*!. En !st! s&+no tam'&0n $a'lan S$an+o * Os$un. S$an+o !s la !nca"nac&n d! la !n!"+)a mascul&na. R!p"!s!nta !l fu!+o- !l t"u!no- !s !l 'a&l!- la /&"&l&dad- la pas&n- la luc$a. Su colo" !s !l "o(o * su n1m!"o !s !l s!&s (7). A%u) S$an+o fu! un +u!""!"o $!"o&co %u! l&'!" a su pu!'lo d! la !scla/&tud. A+"ad!c&da- su +!nt! lo nom'" "!*. P!"o !n t&!mpos d! pa3 la a+"!s&/&dad d! !st! luc$ado" no !ncont" una sal&da sana. P"onto s! con/&"t& !n un t&"ano * !l amo" d! su pu!'lo s! t"ansfo"mo !n od&o * !n t!mo". Esta $&sto"&a nos of"!c! la pos&'&l&dad d! ap"!nd!" como las /&"tud!s s! pu!d!n t"ansfo"ma" !n un /&c&o. La /al!nt)a- !l a""o(o- la fu!"3a * !l ans&a d! (ust&c&a pu!d!n con/!"t&"s!- mal adm&n&st"adas- !n m&!do- od&o- a'uso d! pod!" * t&"ant!3. Os$un !s la d!&dad d!l amo"- la "!p"oducc&n- la dul3u"a * d! los ")os. Su colo" !s !l ama"&llo * su n1m!"o !l c&nco (8). A%u) !l m&to d! Os$un $a'la d! una +u!""a !nt"! !l "!&no d! los &nmo"tal!s * la ald!a d! las mu(!"!s. D!spu0s d! %u! la fu!"3a * la astuc&a d! todos los o"&c$as "!sulta"on &nsuf&c&!nt!s pa"a dom&na" al pu!'lo- !lla d!c&d& !nf"!nta" la 'atalla con una +"an t&na(a d! a+ua (!n /!3 d! una !spada o un +a""ot!) al ll!+a" al lu+a"- Os$un com!n3 a +olp!a" la t&na(a como un tam'o"- m&!nt"as canta'a * 'a&la'a. Las mu(!"!s- d!sa"madas po" sus !ncantos- s! "&nd&!"on. Entonc!s !lla !ns!4a la /&"tud d! la d&plomac&a * la mano &3%u&!"da pa"a soluc&ona" los confl&ctos. Los p"o'l!mas d!'!n !nf"!nta"s! d!sd! !l amo"- la dul3u"a * !l #n&mo d! con/&/!nc&a- !n lu+a" d! la a+"!s&n * la &ntol!"anc&a. Est! od1n $a'la d! !nf!"m!dad!s &nf!cc&osas tanto !n la p&!l (!"upc&on!s- fu"1nculos- sa"pull&dos) como m!ntal!s (n!"/&os&smo- !st"0s- d!l&"&o- p!sad&llas). En los n&4os * anc&anos $a'la d! !stados f!'"&l!s- !n mu(!"!s * $om'"!s d! ulc!"ac&on!s- 'act!"&as * pa"#s&tos !n !l /&!nt"! * la p"stata. Las mu(!"!s !m'a"a3adas d!'!"#n cu&da"s! d! a'o"tos !n los 1lt&mos t"!s m!s!s d! +!stac&n. 9a'la d! d!sa""olla" los pod!"!s &ntu&t&/os ! &nst&nt&/os %u! nos a*uda"an a a/&3o"a" los p"o'l!mas. El d!sa""ollo d! !stas cual&dad!s s!"# &mpo"tant! pa"a !ncont"a" soluc&on!s. If# d&c! %u! %u&!n!s c"!an %u! s! $an sal&do con la su*a- d!spu0s d! com!t!" acc&on!s &nco""!ctas- s! !ncont"a"#n !:pu!stos p1'l&cam!nt! * t!nd"#n %u! a""!p!nt&"s!. 9a* %u! t"ata" a todos con "!sp!to * tol!"anc&a * no p!"m&t&" %u! !l m&!do s! con/&!"ta !n la fu!"3a %u! mot&/! las acc&on!s. El c"!c&m&!nto !sp&"&tual * !l co"a(! t"a!"#n cons&+o '!nd&c&on!s. La pas&n d!so"d!nada t!"m&na !n d!""ota. Los p"o*!ctos d!'!n !sta" '&!n conc!'&dos * sust!ntados pa"a no co""!" !l "&!s+o d! p!"d!"los. Pu!d! !:&st&" pu+na o luc$a !nt"! la 0t&ca * la '1s%u!da d! p"!'!ndas. Pon!" at!nc&n a las con!:&on!s !l0ct"&cas !n !l $o+a". LA INTUICI;N < EL INSTINTO CO.O AR.AS. (IROSO BATRUPON). I"oso Bat"upon "!p"!s!nta una com'&nac&n d! dos p"&nc&p&os m!taf)s&cos2 I"osun !s !l s)m'olo d!l &nd&/&duo %u! lo+"a !nta'la" una con!:&n con la sa'&du")a anc!st"al m&!nt"as %u! Ot"upon "!p"!s!nta la t"ansfo"mac&n m!d&ant! la !:c"!c&n d! a%u!llo %u! !sta contam&nado- !n un p"oc!so %u! la m!d&c&na occ&d!ntal &d!nt&f&ca como 5!nf!"m!dad6. En la m!d&c&na occ&d!ntal !:&st! la t!nd!nc&a a "!acc&ona" a las !nf!"m!dad!s d!spu0s %u! com&!n3an sus s)ntomas a most"a"s!. Ifa !n cam'&o 'usca s&+nos d! ad/!"t!nc&a * toma acc&on!s p"!/!nt&/as. Dos d! las a"mas d! las %u! d&spon! !l &nd&/&duo pa"a !nf"!nta" a t&!mpo una s&tuac&n d! p!l&+"o son la &ntu&c&n * !l &nst&nto. La &ntu&c&n !s un conoc&m&!nto &nt!"&o" %u! a m!nudo s! p"!s!nta como ad/!"t!nc&a 5&""ac&onal6. Su !:pl&cac&n "ad&ca !n lo s&+u&!nt!2 El cu!"po $umano pu!d! a'so"'!" muc$a mas &nfo"mac&n d! la %u! la m!nt! "ac&onal !s capa3 d! p"oc!sa" d! man!"a consc&!nt!. Cuando !:&st! una am!na3a pot!nc&al $ac&a un &nd&/&duo- la &nfo"mac&n %u! !s +ua"dada !n !l &nconsc&!nt! ll!+a $asta la conc&!nc&a- c"!ando una s!nsac&n &n!:pl&ca'l! d! mal!sta" * p"!ocupac&n. Todo !l mundo t&!n! c&!"to +"ado d! &ntu&c&n. El &nst&nto po" su pa"t! !s una "!acc&n f)s&ca %u! su"+! como cons!cu!nc&a d! la n!c!s&dad d! sup!"/&/!nc&a. El &nst&nto usualm!nt! ocas&ona s!nsac&on!s mu* !sp!c)f&cas !n !l cu!"po- como un nudo !n !l !stma+o- t!ns&n !n los &nt!st&nos- p"!s&n !n la +a"+anta o %u! s! !"&c!n los /!llos d! la nuca. Cuando ocu""!n !stas "!acc&on!s * uno no p!"c&'! una am!na3a !/&d!nt!- !s con/!n&!nt! m&"a" con at!nc&n !n to"no a uno- pa"a &d!nt&f&ca" un p!l&+"o %u! pu!da $a'!" pasado d!sap!"c&'&do. El /!"dad!"o p"o'l!ma con !l d!sa""ollo d!l &nst&nto * la &ntu&c&n !s %u! pu!d! s!" mu* d&f)c&l d&st&n+u&"los d! la fantas)a * la &lus&n- s& &d!nt&f&camos una s!4al %u! !n ocas&on!s ant!"&o"!s nos $a p!"m&t&do sal&" d! una s&tuac&n d! p!l&+"o- no cu!sta nada toma"la !n cu!nta pa"a futu"as ocas&on!s- !sta'l!c&!ndo as) una s!"&! d! cd&+os mu* 1t&l!s !nt"! uno- su cu!"po * !l mundo %u! lo "od!a. I=A I>ORI. I Lan?alan?a a,o I+un Ad&fafun I+un I+un n"a*! lo f!! Ton+'o Toon+'o a,o a?ala Ad&fafun a?ala A?ala n"a*! Ilu Ifa Olu?on+'o?aa a,o od&d!"! Ad&fafun od&d!"! Od&d!"! n"a*! o+'oo?!s! E'o ,on n& ,on os! >on s& +'!'o n'! ,on "u'o A?u?o- ad&! lo+'! ad!!'a'aa"! Bo"& lo,af& !s! man+ala(a t!l! Ad&fafun ?und& t&n(! laa"&n ota E'o ,on n& os! Os& +'!'o n'! o"u'o I?u "&m& '!!n& ?!l!!pan&man =und& ?und& la$un n*an A'o+'o a(o+un &'& "&m& '!! n&,on =ol!!s!n&man =und& ?und& la$un n*an E'o2 oun?o !*!l! ala'a$un (&*apa) =an?alan?a !l sac!"dot! d! la t&4osa ('u&t"!) 9&3o ad&/&nac&n pa"a !l 'u&t"! Cuando /!n&a al mundo dond! &'a a !sta" "!c&'&!ndo cosas d! +"at&s Ton+'o Ton+'o !l sac!"dot! d!l calao 9&3o ad&/&nac&n pa"a !l calao Cuando /!n)a al mundo dond! l! &'a a !sta" /&n&!ndo cosas f#c&lm!nt! Olu?on+'o?aa !l sac!"dot! d!l lo"o 9&3o ad&/&nac&n pa"a !l lo"o cuando /!n)a al mundo d! la lon+!/&dad L!s d&(!"on %u! $&c&!"a sac"&f&c&o- o*!"on * lo $&c&!"on El +allo s! pa"a f&"m! d!spu0s d! $a'0"s!l! pu!sto la co"ona d! su pad"!. 9&3o ad&/&nac&n pa"a ?und& %u! !sta'a !n !l m!d&o d!l !n!m&+o L! d&(!"on %u! $&c&!"a sac"&f&c&o- o* * lo $&3o La mu!"t! m! /! * no m! pu!d! mata" La (&cot!a cam&na l&'"!m!nt! Todos los !sp)"&tus mal0/olos no /!n * no m! pu!d!n mata" La (&cot!a cam&na l&'"!m!nt!. Sac"&f&c&o2 C$&/o- paloma * (&cot!a. DICE I@A2 La +!nt! /a a "!c&'&" cosas d! +"at&s- l! !sta"#n /&n&!ndo cosas f#c&lm!nt! * !mp!3a"#n a /&/&" una /&da cmoda. La +!nt! t!nd"# lon+!/&dad * /!nc!"#n a sus !n!m&+os. Ifa l! sal/a"# d! la mano d! la mu!"t! * d! los !sp)"&tus mal0/olos. 9a+an sac"&f&c&o- d!'!n s!" +!n!"osos * acc!s&'l! a la +!nt! * !nt"! !l uno * !l ot"o. A=OSE (m!d&c&na)2 Las $&!"'as d&d&?und& s! mac$acan !n pol/o- la ca"n! d! la (&cot!a s! co"ta !n p!dac&to * s! $ac! una salsa con las $&!"'as d&d&?und& mac$acada con la ca"n! d! la (&cot!a- s! !c$a c!'olla- p&cant! * !l ac!&t!. Cuando la salsa !sta coc&nada !l &*!"osun s! !c$a !n !l ta'l!"o * !l s&+no d! I=A>ORI s! &mp"&m! * !l /!"so s! "!3a- d!spu0s d! "!3a"lo- !l pol/o "!3ado s! !c$a !n la salsa pa"a com!". EAIOBBE. (Pa"a !nf!"m!dad). RECO Olu,!?un Olu,!?un A?ata'amu A+'ao"o Af!man'a&! O'&n"&n ?u?u"u "!+&"&+& t&n B'!+'a n&+'at& o(a 'atu Olu,!?un lamp! &?u A?ata'amu lamp! o"un A+'a o"o lamp! Sanpona Af! man 'at! lamp! Aasan O$un &+!d! O'&n"&n ?u?u"u "!+& "!+& T&n+'!+'a n&+'! a(a 'ata Lamp! &*am& oso"on+a I+'at& !ntod! o"un 'o,a+! Epad! O"unm&la lo"&ta m!ta Ipo"osonla O"unm&la n& n&'o l!*&nmlo Emo!n&o od! a+! On& ?!n& anlos! I?u n& o$un omapo,on A"un n& o$un omad!,on n&d!?un Sanpona n& o$un omata o*a O$un s& ,on Asan o$un &+! d! n& !n& t& ,on o$un Bat&"an a,on s& a,on oma Amalo od! o"un A,on &*am& n& a,on omaa A!(un a,on omo a(!do O"unm&la n& 'o,o l!!s! n& mo omo o$un >on n& +'o+'o omo O"unm&la N& a,on man >on n& +'o+'o ,on losod! On& a,on t& ?osod! po(o a,on Tosod! lo >on n&t! a,on lat&mo omo O"unm&la =& oto*u o"& ?&of& E(&o+'! "ans! S& a,on p!lu &*!"osun Omo O"unm&la l!mo 'a*& =& +'o+'o nt& o'a ns!! omaa d!"o Od!d! od!"o E"o n&t& o"& =& +'o+'o a"un t& ns! lo+'a(a Omo lo+'a(a od& !"o ...... (s! m!nc&ona nom'"! * ap!ll&dos) TRADUCCION Olu,!?un A?ata'amu A+'ao"o Af!man'al! La mu(!" c$&%u&ta %u! anda !n !l m!"cado cuando s! d&sp!"sa Olu,!?un !s !l nom'"! d! la mu!"t! A?ata'amu !s !l nom'"! d! la !nf!"m!dad A+'ao"o !s !l nom'"! d! o'alua*! Af!man'al! !s !l nom'"! d! la !ncantac&n Cuando /!n)an d!l c&!lo pa"a la t&!""a s! !ncont"a"on con O"unm&la O"unm&la l!s p"!+unt %u! a dond! &'an Ellos l! d&(!"on %u! &'an pa"a la t&!""a O"unm&la l!s p"!+unt %u! &'an $ac!" !n la t&!""a La +!nt! d&(o %u! &'a a !sta" matando a la +!nt! La !nf!"m!dad d&(o %u! &'a a !sta" !nf!"mando a la +!nt! O'alua*! d&(o %u! &'a a !sta" co+&!ndo a la +!nt! con su fl!c$a La !ncantac&n d&(o %u! &'a a !sta" ll!/ando a la +!nt! pa"a !l c&!lo La '"u(a d&(o %u! &'a a !sta" com&!ndo los &nt!st&nos ! $)+ado d! la +!nt! O"unm&la d&(o %u! !l t!n)a muc$os $&(os !n la t&!""a Ellos d&(!"on %u! no &'an a co+!" a los $&(os d! O"unm&la Ellos d&(!"on %u! todos los $&(os d! O"unm&la t!n)an &d! O"unm&la d&(o %u! los %u! no t!n)an &d! tam'&0n son sus $&(os D&(!"on %u! !llos cuando co+!n a los $&(os d! O"unm&la O"unm&la manda mant!ca d! cacao * pol/o d! ad&/&nac&n < ma"ca" E(&o+'! a !llos * solta" Ust!d!s $an co+&do al $&(o d! O"unm&la d!'!n solta"lo Qu! todas las !nf!"m!dad!s %u! !st#n mol!stando a ..... (m!nc&ona" nom'"! * ap!ll&dos) s! /a*an. .EDICINA2 El s&+no s! ma"ca * s! "!3a * d!spu0s d! "!3a"lo s! !c$a mant!ca d! cacao * s! "!co+! pa"a com!". OBUNDA .E<I. RECO Os! f&"& ?o(ana .os!'& !man n& Ad&fafun O"unm&la T&nlo"!! +'a o(onta"&+& T&ns! o'&n"&n &?u N(! o"o t!!"o ?!?!s& al!ana .ot&f&s&m& ot& mot&mu B'!"!fu mot&f& o"o *&mu"u +'!"!fu O"o t!!"o ?!?!s& al! ana .ot&f& o"o*& muta'a +'!"!fu E''o2 ot& - ta'a. TRADUCCI;N Al+o c"u3 la call! "#p&do P!ns0 %u! !"a !man ("atn) 9&c&!"on ad&/&nac&n pa"a O"unm&la Qu! &'a a co+!" o(onta"&+& La !sposa d! la mu!"t! El p"o'l!ma d! anoc$! %u! ust!d!s S! "!un&!"on pa"a ataca"m! Lo $! !c$ado !n la '!'&da * lo $! tomado B'!"!fu (no m! pasa"# nada) Lo $! tomado con la '!'&da +'!"!fu El p"o'l!ma d! anoc$! %u! ust!d!s S! "!un&!"on pa"a ataca"m! Lo $! fumado con un ta'aco B'!"!fu (no m! pasa"# nada) Sac"&f&c&o2 '!'&da * ta'aco. DICE I@A2 La +!nt! s! $a "!un&do pa"a ataca"lo a ust!d * pa"a $ac!"l! da4o- $a+a sac"&f&c&o * !l t"a'a(o * ust!d t!nd"# la /&cto"&a * no l! pasa"# nada- !llos lo %u&!"!n cast&+a" p!"o no l! pasa"# nada. .EDICINA2 El s&+no s! ma"ca !n &*!"osun * s! fuma !n un ta'aco. EAIOBBE (Pa"a sal&" '&!n d! un (u&c&o) RECO Da"o pal! lo"u?o T& mp! &,o Ifa Sa(o ,a"a lo"u?o T& mp! &*am& a+'ala+'a Olo$un n& mo"o n& &l! oun o"un n (! I(o t& ! da !+'aa !n&*an I(o naa l!da !+'aa a,o "an O(u !+'a !n&(an n& ?& ! s& ,o Em& ..... (nom'"! d! la p!"sona) lon& =& ! ma s& o(u !+'aa a,o"an ,o m& S! co+! a"!na pol/o d!l cont0n o d! la pu!"ta d!l lu+a" dond! s! /a a c!l!'"a" !l (u&c&o- s! ma"ca D(Eo+'F !n la mano * s! "!3a * s! sopla pa"a a""&'a !n !l lu+a" d!l (u&c&o. PARA @ORTALECER EL CUERPO. G Co"t!3a d! #"'ol d! man+o. G 9o(as d! f"uta 'om'a. G 9o(as d! l&mn. G 9o(as d! ca4a santa. G H +&"asol. G 9!"/&"lo todo * !c$a"l! m&!l. OSA .EAI (Pa"a las '"u(as). RECO Isan sa m!(& otona +!+!"!,olo Ad&fafun O"&sanla T& a,on El!*! nl! ! do,a T& ,on np! I+'a opolo A$!m& Ad&fafun O"unm&la T& o+a 'a'a lo,o o"&sa t& o*& B'a a ?ol! lo,o a,o El!*! Ifa da?un ,a+'a !m& omod! =al! .... (nom'"!) lo,o +'o+'o a*o+un. Pon!" $u!/o $!"/&do !nt!"o s&n c#sca"a- &nt!st&no d! an&mal!s %u! s! $a*an sac"&f&cado- $)+ado- s! s!pa"a la ca"n! d!l $u!so * !l p!ll!(o s! 'ota. El d!st&no pu!d! s!" !l ")o- fondo d! la casa- pat&o- !nt"ada d! la casa- !s%u&na- 'anco. E.BLE.A DE LOS ANCESTROS. (OBBE @UN). RECO DE EBUNBUN Atu*a+'a Am&+a'a I"u !s&n n&?o+'!'& ?an m& Ad&fafun At&"os! T&n s! a,o "od! o"o A"a o"un !(o,o !"om& (I /!c!s) A*aman '!?! &l! ?o'a"ol! man A"a o"un !(o,o !"om& (I /!c!s) A*aman 'o'&n"&n ?o'a"oso man A"a o"un !(o,o !"om& (I /!c!s) A*aman '&"o"oo ?o'a"o?o man A"a o"un !(o,o !"om& (I /!c!s) TRADUCCION Esta su!lto S! mu!/! a la "!donda La cola d!l ca'allo no !sta f&"m! (s&!mp"! s! mu!/!) 9&c&!"on ad&/&nac&n pa"a At&"os! Cuando &'a !n /&a(! d! ad&/&nac&n A la c&udad d! O"o Los anc!st"os po" fa/o" ap*!nm! (I /!c!s) A m!nos %u! lo %u! apo*! a !sta casa no lo apo*! m#s Los anc!st"os po" fa/o" ap*!nm! (I /!c!s) A m!nos %u! las mu(!"!s no s! cu'"an m#s Los anc!st"os po" fa/o" ap*!nm! (I /!c!s) A m!nos %u! los %u! cult&/!n d!(!n d! cult&/a" Los anc!st"os po" fa/o" ap*!nm! (I /!c!s). OSA=A DICE I@A2 Cuando sal! !sta l!t"a pa"a una mu(!" su casa t&!n! %u! s!" un 'allu !sta !s puta. Osa?a ad&fafun Ol&p&ul! lo"u'o una ma3o"ca d! ma)3- !*!l0 m!*& * o, la m!llo d!spu0s d! o"u'o s! l! !nt"!+a la ma3o"ca d! ma)3 pa"a %u! la d!s+"an! a las +all&nas !n su casa !n dond! la +all&na /! !l ma)3 * no s! lo com!. Ifa d&c! %u! $a+a E'o pa"a %u! +an! la +u!""a a sus !n!m&+os po"%u! ust!d !st# !nt"! cont"a"&os- %u! J p!"sonas !st#n !st&"ando la mano pa"a co+!"la a ust!d * no la pu!d!n alcan3a". O"unla d&c! %u! dond! !l +allo /! a la +all&na co""! d!t"#s d! !lla a p&sa"la- lo m&smo l! /a a suc!d!" al $om'"! %u! l! sal! !st! od1n- su casa !s como un 'alluo po"%u! aun%u! no s!a 'allus!"a t&!n! muc$os $om'"!s d#ndol! /u!lta !s puta. Osa?a A"a E"u Ell&+uo Boll! Nunlo Ell&+uo Qu&llocoll! %u&ll! comunu A"a unll!n und!3 Ellad&+uo A"a loda lodo O"unla. O"unla lo%u&fun %u! A"a O"uso. Pa"a %u! !st0 "&co a'uan !"up!"! %u! !s una canasta ll!na d! 'asu"a- a?u?o m!ta- a'! una na/a(a- a"a alu %u! !s una p&!d"a d! amola"- !'!n& o+uo. Ifa d&c! %u! cuando A"a E"u s! $&3o !''o- !n !l cam&no "!al al p&! d! un #"'ol * co+& la canasta * la t&" * tam'&0n t&" !l !''o dond! lo manda"on * al t&"a"lo s! ca* !n una fu"n&a dond! $a')a +ua"dado un d&n!"o * s! puso a saca"lo * lo ll!/ pa"a su casa * como no pod)a ca"+a" tanto d&n!"o tu/o %u! llama" a un ca"+ado" pa"a %u! lo a*uda"a * !ntonc!s s! $&3o !l $om'"! m#s "&co d! la t&!""a. Ifa d&c! %u! ust!d !st# d! s&"/&!nta !n una casa * !st# mu* mol!sta po"%u! s&!mp"! la !st#n llamando * no t&!n! d!scanso * cuando los amos d! la casa la /!n a ust!d s!ntada !ntonc!s s! l! anto(an manda"la po" +usto po"%u! d&c!n %u! ust!d s! %u&!"! !mpa"!(a" con los du!4os d! la casa. Ifa d&c! %u! ust!d t&!n! una na/a(a /&!(a !n su casa %u! la t"a&+a pa"a $ac!" !''o con !lla pa"a %u! su ma"&do ma4ana pasado no %u&!"a da"l! con !lla. T&!n! %u! as!nta" O'atala * Os$un %u! son los dos santos %u! !st#n d&sputando su o"&- $a* %u! p"!+unta" cual d! los dos !s !l du!4o d! su ca'!3a. 9&(o d! O'atala- Os$un * S$an+o * p&!d"a d! amola". Ifa d&c! %u! ust!d s! /a !ncont"a" un d&n!"o !nt!""ado d! muc$o t&!mpo !n un $o*o !n la casa. Osaca lo"dafun Ec$unto lo"u'o !*!l!- !cu- !*a- osaca ad&fafun Inl!- %u! Inl! o"u'o !cu- !*a- !*!l!- o+uo la m!san * s! ll!/a dond! $a*a una p&la d! a+ua pa"a %u! sus cosas %u! %u&!"an "o'a" l! sal+an '&!n * no t!n+a cont"a"&os %u! lo !n/&d&!n * lo %u&!"an mata" po" su d&n!"o %u! D&os l! $a dado- s! l! p"!+unta a O"ula s& !sta p!"sona t&!n! pacto con Inl! po" pa"t! d! su fam&l&a. O'atala- <!ma*a- S$an+o * Os$un. OBRA PARA LA @ALTA DE AIRE. (OSA .ELLI * ODI BARA). OSA .ELLI2 Af!f! 5El /&!nto6. ODI BARA2 Es !l %u! $ac! c&"cula" !l /&!nto. RECOS OSA .ELLI2 I"!l! a,o I"!?o opo n& Ba'ala,o ad&fafun (o?ofun a+'!. ODI BARA2 Ba"a ala,o t&nc$omo c!"&nd&lo+un ad&fafun a+u"o. S! !sc"&'! !n la pal!ta d!"!c$a Osa .!*& * !n la &3%u&!"da Od& Ba"a (osun * !fun) s! f"otan d! d!"!c$a a &3%u&!"da "!3ando los H7 .!ll& * !n cada .!ll& !l su*!"! 5Ifa oda"a !m& oda"a mo(u?a*o mama (an?!l!'o6. K K I I O O O O I I O O I I O I I I OBRA PARA IRE ARI=U. (O<E=UN .ELLI). In+"!d&!nt!s2 P!"!+un /!"d!- o"&- &*!"osun. S! "!3a !n !l ta'l!"o !l s&+u&!nt! !ncantam&!nto2 P!"!+un 3u3u ado m& puano I?u P!"!+un 3u3u ado m& puano A"un S! m!3clan !l p!"!+un * o"& !n !l mo"t!"o $asta lo+"a" una pasta compacta. Esto s! pasa todo los d)as po" !l cu!"po. DADA IBALALE S! co+! una (&ca"a d!l anc$o d! la ca'!3a d! la p!"sona a la cual s! l! /a a !nt"!+a" !l Santo. S! fo""a d! "o(o po" fu!"a d! la (&ca"a * s! &nc"ustan HMH ca"acol!s fo"mando ado"nos s! l! /&st! con cu!ntas d! colla" "o(o * 'lanco. A la (&ca"a s! l! cu!l+an 7 t"!n3as d! "a'o d! mula o <!,a t!(&da con HN ca"acol!s- t!n&!ndo !n cu!nta d! d!(a" la pa"t! d!l f"!nt! s&n t"!n3as- tam'&0n s! pu!d! $ac!" con HJ t"!n3as d! acu!"do al +usto d! la p!"sona. Po" la pa"t! d! ad!nt"o d! la (&ca"a s! l! p"!pa"a una ca"+a con los s&+u&!nt!s &n+"!d&!nt!s2 as$! d! l!"& d! un Santo $!c$o d! S$an+o * d! O'atala- p&!l d! t&+"!- !"o- o'&- ?ola - osun- ofun- !po- o"&- o4&- !?u- !*a- a,ado- !fun- H mon!da d! o"o- as!"")n d! plata- !sta4o- plomo * $&!""o. Bunu+un d! E+un- ma"f&l- &*! d! ta""o d! malu- N ata"!- l!"& d! !tu- "a&3 d! &nd&a. I*! d! l!"& d! a*acun- &*! d! 7 $&!"'as d! S$an+o * N d! O'atala- "a&3 d! c!&'a todo !sto fo""ado con un 3u""n. S! fo""a la pa"t! d! ad!nt"o d! la (&ca"a con t!la "o(a cu'"&!ndo la ca"+a- a !sta ca"+a s! l! da d! com!" un +u&n!o con todos los &n+"!d&!nt!s. S! l! pon! O !n los O puntos ca"d&nal!s !n fo"ma d! c"u3. S! cons&+u! un p&lonc&to d! H76 d! altu"a %u! !s dond! d!scansa la (&ca"a con sus t"!n3as * ca"+a. S! $ac! la/ato"&o con $&!"'as d! O'atala * s! $ac! fot&,o con l!c$!- a+ua- "on- !tc. D!spu0s d!l la/ato"&o s! pon! con O'atala a com!" I +all&nas * con S$an+o I +allos * a !lla s! l! sac"&f&ca O +u&n!os s& son 'lancos muc$o m!(o". En !l la/ato"&o s! la/a una mano d! ca"acol!s * una p&!d"a d! "a*o la cual com! con Dada * s! pon! al lado d! !lla !n una (&ca"a- los ca"acol!s * la p&!d"a d! "a*o fo""ado !n t!la "o(a- a la pa"t! !:t!"&o" s! llama Dada * a la &nt!"&o" A'a4a. Colla" I cu!ntas "o(as * Icu!ntas 'lancas $asta ll!+a" a N * s! &nt!"cala un D&lo+un. Esto s! $ac! una co"ona d!l Santo. R!3o2 Dada Bolo"& A,u"u On&s!l! <al! <al! o,o As$& =!lo"a- ala&d! L!*! omo+a 'o"&d! Bo"& s&malu o"o Sodo m& En la casa lo p"&m!"o %u! s! $ac! !s o"o o s!a so'"! osun s! pon! !l d&n!"o * !l p&lon %u! s!"# d! p&!d"a tallada- !n la ca'!3a s! p&nta osun d! S$an+o * s! t"a! la (&ca"a o &+'an& d! la palma s! l! pon! !n la ca'!3a al I*a'o * !n la palma s! l! dan I +allos- so'"! la t&!""a s! pon!n los pa4os d! S$an+o * s! l! pon! !nc&ma la 'at!a d! S$an+o * s! l! $ac! o"o pa"a consa+"a"lo con S$an+o. OBBE ATE (PARA OBINI < DINERO) I<ALAAE I<ALOAA ESU OAA O.IDAN >ERE>ERE N>A.OBO>A SOPO ESE N>A.I .BO>A A=ARA LONI=I NRI O>O =A LONI TI A=ARA BA>ONU EPO APE O=I=I AAE SU =I E.I O RI O>O =A LONI- =I A>ON O.IDAN O>A .I >A LONI. TRADUCCI;N .ad"! d! la "&%u!3a .ad"! d! las m!"canc)as PsQ d! las m!"canc)as .uc$as donc!llas m! /&!n!n a 'usca" .uc$as damas $!"mosas m! /&!n!n a 'usca" El f")(ol d! ca"&ta $o* m! da"# d&n!"o pa"a conta" Cuando !l f")(ol d! ca"&ta !nt"a !n !l ac!&t! m! $a"# t!n!" "&%u!3as Qu! t!n+a d&n!"o $o* * %u! m! /!n+an a 'usca" las mu(!"!s. A=OSE2 S! pon! !n !l ta'l!"o O+'!at! * s! "!3a !st! "!3o- s! co+!n s!&s f"&(ol!s d! ca"&ta * s! com!n d!spu0s d! !c$a"l! &*!"osun. Tam'&0n s! pu!d!n $ac!" s!&s 'oll&tos d! ca"&ta * d!spu0s d! coc&na"los s! l!s !c$a &*!"osun * s! com! un poco * s! l! pon! tam'&!n a PsQ. OBUNDABEDE R OBUNDABARA (PARA LA SUERTE DE DINERO) OLUBBA OBBABBA ADIBARA =ERU=ERE =E=ERE OLE NI >ON NBBE O>O @UN ABBALABBA OLE NI >ON NAA OLEESI ABBALABBA OLE ALA NI OAO I@A BI OSE LA NI=I OLA.I I@A PASILOSILO PARADARADA SILOSILO RADARADA NI NSE OLOTI O<I.BO IAOTI ABA.UTI O<I.BO OAONA NI OBARARE N.UNI =I TO=UNRIN- TOBINRIN OBBE O>O NLA >A @UN E.I TRADUCCION Olu+'a- o+'a+'a- ad&+a"a- ?!"u?!"! L! ll!/an d&n!"o a un lad"n S! l! "o'an d&n!"o a un lad"n pa"a ado"a"lo Ifa dam! la "&%u!3a como la su!"t! Ifa /#*as! como una 'o""ac$!"a Pa"a t"a!"m! d&n!"o (a%u) s! m!nc&ona !l nom'"! * ap!ll&dos d! uno) La '!'&da cal&!nt! &nto:&ca /&ol!ntam!nt! El d)a %u! uno toma la '!'&da cal&!nt! !s !l d)a %u! Into:&ca a uno Qu! los $om'"!s * las mu(!"!s t"a&+an d&n!"o * la su!"t!. A=OSE2 I*!"osun s! ma"ca !n !l ta'l!"o o+unda'!d! * !l /!"so s! "!3a- d!spu0s d! "!3a"lo s! !c$a !n la '!'&da cal&!nt! pa"a toma" (,$&s?*- "on- !tc) EAIOBBE (CONTRA LOS ENE.IBOS). ASURETETE BE.O LORI LORU A NPE I@A ABINRINBBERE BBA.O NIBBO LORU A NPE ESU A=OAAINAAIN >OLU LORU=O AN E<IN I<A.I OSORONBA TO=UNRIN TOBINRIN LOBA NPE E.I NIBI (LABBAAA O.O LABBA) OAU NI ADIE NRO TI@I NPA E<IN =I A>ON OTAA.I O.AAROAU PARA>ON TRADUCCI;N El %u! d!cap&ta la ca'!3a "#p&dam!nt! !s !l nom'"! d! Ifa El %u! d!cap&ta la ca'!3a l!ntam!nt! !s !l nom'"! d! Es$u La %u! t"a! p"o'l!mas a la c&udad !s !l nom'"! d! las '"u(as Es un $om'"! o una mu(!" %u&!n m! $ac! '"u(!")as (d!c&" nom'"! * ap!ll&dos) La +all&na $ac! sal&" su $u!/o con un lam!nto Qu! m&s !n!m&+os s! mat!n !nt"! s& A=OSE2 S! mu!l! !l casca"on d! una +all&na sacada dom!st&ca- s! l! "!3a !(&o+'! (unto con &*!"osun con !st! "!3o * !st! as$! s! da a toma" con a+ua cal&!nt!. OS9ETURA (PARA EL AS9E DE LA PALABRA) A=E=E @ENU SOBISA A>O ILE ALASA=E A DI@A @UN ALASA=E ABIBA O9UN ASE LENU- IBBATI NSE O9UN BBOBBO TO=O=AN =OLOAU EBO2 >ON NI OSE OSI BBEBO NBE ORUBO ENI A>O BAPE ALAAE OLU>ARE NINLAAE ENI A>O BAPE ALA<A OLU>ARE NINLA<A ENI A>O BAPE ABI.O OLU>ARE NINBI.O ENI A>O BAPE ANI IRE BBOBBO OLU>ARE NI NNI IRE BBOBBO TRADUCCION A?!?! f!nu so+&sa !l sac!"dot! d! la casa alasa?!- lo p"of!t&3ado pa"a alasa?! El %u! sus d!s!os * pod!" d! la pala'"a !st#n !n su 'oca- cuando !sta'a 9ac&!ndo las cosas s&n soluc&on!s L! d&(!"on %u! $&c&!"a sac"&f&c&o * lo $&3o Al %u! !l sac!"dot! d&+a %u! t!nd"# d&n!"o- lo t!nd"# Al %u! !l sac!"dot! l! d&+a %u! t!nd"# mu(!"!s- las t!nd"# Al %u! !l sac!"dot! d&+a %u! t!nd"# $&(os- los t!nd"# Al %u! !l sac!"dot! d&+a %u! t!nd"# toda la su!"t!- la t!nd"#. A=OSE2 S! "!3a !n &*!"osun Os!tu"a- s! !c$a !n a+ua * s! toma con a+ua- o tam'&0n s! l! da"# al cl&!nt! !n la m&sma fo"ma- s! l! !c$a tam'&0n !l as$! "!3ado a !s$u !nc&ma. OBBE I>ORI (PARA SENCER DI@ICULTADES) BI ORI BAN SE.I .A=ASO LORI BOTA =AN=A =ORE.I <EBBE <EBBE .ATE OPA ILE=E TE I@E A=IBBE OAUN BE BA<A A=IBBE ILE=E ERA OBBE >E9IN @U.I LABBAAA O.O LABBAAA NI ISEBUN OTA NI LON =I O<E =I ARA E.I LABBAAA O.O LABBAAA O<A TRADUCCI;N S& m& ca'!3a m! $ac! da4o So* a ll!/a" al+unas cosas pa"a ado"a"la Ifa !n /!3 d! cansa"m! P"!f&!"o +olp!a" la t&!""a con !l 'aston D! cu!ntas $asta ll!+a" a If! No s! pu!d! d!cla"a" la +u!""a a la cuca"ac$a No s! pu!d! !sca"'a" la t&!""a Pa"a $ac!"l! t"ampa a la $o"m&+a O+'! >!4! (@. D. T.) d!(am! /!nc!" Las d&f&cultad!s * pon!"m! '&!n A=OSE2 P!lusa d! &n?&n- ca"'n * c#sca"a d! $u!/o sacada. NOTA2 S! toma con a+ua cal&!nt!- +of&o- ma(a"!t!- nat&lla- c"!ma d! +of&o.
OBBE DI. (PARA ELI.INAR ELENINI- OBSTTCULOS < EL IN@ORTUNIO) OBBE DI PEPERE LODI@A =ORI TI O PALE TI O <A .INA TI O ELENINI =O<E =U OSE OBA NISEBUN OTA OLORO.O IRA A=OSE2 PLATO BLANCO SE PINTA CON E@UN < OTI OBBE DI SE LLA.A A ESU < SE LE DA UN POLLO CON EL RECO < DESPUDS SE RO.PE EL PLATO EN LA ESQUINA. OBARA I>ORI (PARA LA .E.ORIA). A?u"u molod! A?u"u molod! A?u"u molod! A,on n& ,on s$! Ifafun ?o "! '! A,on n& ,on s$! Ifafun ?o "! '! A,on n& ,on s$! Ifafun ?o "! '! N& *o to?o Ifa T&?o n&*! n&nu N& *o to?o Ifa T&?o n&*! n&nu N&*o to?o o+un =o o+un o+un t&?o n&*! n&nu N&*o to?o o+un =o o+un o+un t&?o n&*! n&nu N&*o to?o o+un =o o+un o+un t&?o n&*! n&nu O"unm&la n& to 'ac$! B& c$! toun /an Ta'&'& &c$! t!m& /an O"unm&la n&to 'ac$! B&c$! toun /an Ta'&'& &c$! t!n& /an On& !"ula ?& '! =o 'a'! at&la O'a"a ?os& &fa mama =o m&n& &*!lo (nom'"! * ap!ll&dos) NOTA2 S! %u!ma !l %u&m'om'o * s! mac$aca los HM a*! $asta $ac!"lo pol/o- s! a4ad! m&!l * s! toma J /!c!s a la s!mana po" J m!s!s. IRETE OTURA (PARA QUE LA BENTE SUELSA). IPA=O LA.U SE<IN =ATODA <ANBAN SENU ADI@A@UN ORUN.ILA BA <OODA ESE=AN OLA SODUN EBO >ON NI OSE OSI BBEBO .BE ORUBO OTUN ILU LOSOPE O9UN =OBA .ISE .AN BERERE ESU ODARA .AA>O>O.BO SERERE I<A LODE ILU LOSOPA O9UN =OBA.ISE.AN BERERE ESU ODARA .AA>O>O.BO SERERE O.O A>O LOSOPE O9UN =OBA.ISE.AN BERERE ESU ODARA .AA>O>O.BO SERERE. TRADUCCI;N La occ&p&tal s! t&"a pa"a at"#s ant!s d! !c$a" ma)3 !n la 'oca 9&3o ad&/&nac&n pa"a O"unm&la El %u! sal& I"!t! Otu"a pa"a !l @!st&/al d!l a4o L! d&(!"on %u! $&c&!"a sac"&f&c&o o* * lo $&3o Los "!*!s d! la c&udad %u! d&c!n %u! no /&!n!n m#s a m& R#p&dam!nt! Esu m! los t"a! a !llos "#p&dam!nt! Las p!"sonas d! la c&udad %u! d&c!n %u! no /&!n!n m#s a m& R#p&dam!nt! Esu m! los t"a! a !llos Las mu(!"!s d! las m!"canc)as %u! d&c!n %u! no /&!n!n m#s a m& R#p&dam!nt! Esu m! los t"a! a !llos "#p&dam!nt! Los a$&(ados %u! d&c!n %u! no /&!n!n m#s a m& R#p&dam!nt! Esu m! los t"a! a !llos. A=OSE2 El s&+no d! I"!t! Otu"a s! ma"ca !n &*!"osun * s! pon! !nc&ma d! Esu * s! "!3a- s! m!nc&ona los nom'"!s d! las p!"sonas %u! uno d!s!a %u! /u!l/a- d!spu0s d! "!3ado !l ac!&t! d! palma s! !c$a po" !nc&ma d!l pol/o "!3ado d! Esu. IRETE UN@A ATESE A>O ATA LODI@A@UN ATA ATA N@O.I OAU SUNBBERE O.O EBO >ON NI OSE OSI BBEBO NBE ORUBO BBOBBO A<E LO.ANPE I>A ATA =OSUN >ON BI >ON BATIAI >ON A .AA>ATA =IRI EBO2 A=U=O- E<ELE. TRADUCCION At!s! !l sac!"dot! d!l p&cant! 9&3o ad&/&nac&n pa"a !l p&cant! Qu! !sta'a llo"ando po" $&(os L! d&(!"on %u! $&c&!"a sac"&f&c&o O* * lo $&3o Todo !l mundo sa'! %u! !l p&cant! t&!n! un ca"#ct!" fu!"t! P!"o s&n !m'a"+o cuando s! l!/antan 'uscan al p&cant! SACRI@ICIO2 Ballo * paloma. DICE I@A2 Ifa l! $a"# !l (!f! d! muc$as +!nt!s- s& la +!nt! no lo /!n a ust!d no /an a pod!" $ac!" nada s&n /!"lo a ust!d- s&n su p"!s!nc&a nad&! pod"# $ac!" nada. DICE I@A2 No d!'! s!" tan du"o- n& tan sua/! con la +!nt!- d!'! t!n!" 'u!n compo"tam&!nto. IRETE UN@A O=U O<A NIN<I EPON SE<IN ADI@A@UN ORUN.ILA BABA NLOREE SEBUN A.INUTENI EBO >ON NI OSE OSI BBEBO .BE ORUBO A.INUTENI A.INUTENI E<IN E.AN .ANAE ONI.ANLE OSE .ANLE EBO2 A=U=O. TRADUCCI;N O?u o*a n&n*& !pon s!*&n 9&3o ad&/&nac&n pa"a O"unm&la Cuando !l pad"! &'a a /!nc!" a la +!nt! %u! $a'lan mal d! uno L! d&(!"on %u! $&c&!"a sac"&f&c&o O* * lo $&3o La +!nt! %u! $a'lan mal d! uno No d!'!n causa" la p!l!a !nt"! I sac!"dot!s. SACRI@ICIO2 Ballo. DICE I@A2 9a* muc$a +!nt! %u! $a'lan mal d! ust!d- %u&!"!n causa" una p!l!a !nt"! ust!d * su +!nt!- $a+a sac"&f&c&o- Ifa l! /!nc!"# a sus consp&"ado"!s. IRETE UN@A OBI =AN SOSO LO=U LAPO ADI@A@UN AODI AESO TINSE I<A>O ABBONNIREBUN IBBATI NSUN=UN PE O9UN =OBI.O EBO >ON NI OSE OSI BBEBO NBE ORUBO IBBATI <OOBI OBI OBA IBBATI <OOBI OBI BABALA>O IBBATI <OOBI OBI ALU@A EBO2 E>URE- ASO @UN @UN TRADUCCI;N S! %u!da un solo o'& !n !l 'ols&llo 9&3o ad&/&nac&n pa"a Aod& A!so La !sposa d! A+'onn&"!+un Cuando !sta'a llo"ando po" $&(os L! d&(!"on %u! $&c&!"a sac"&f&c&o O* * lo $&3o D&o a lu3 al R!* D&o a lu3 al sac!"dot! d! Ifa D&o a lu3 al Alufa SACRI@ICIO2 C$&/a- "opa 'lanca. DICE I@A2 Ust!d t!nd"# J $&(os +"and!s * famosos- los J s!"#n conoc&dos !n !l mundo. IRETE UN@A ESINSI LOAI NI N@O>O ROP;N IDE IBEAE IBEAE APAADI IBBA LERO LODOAUDE BIRI BIENIPE =OAEBERI ADI@A@UN ORUN.ILA BABA OTODE ORUN BBEBBA ISE >ADE ISALAAE ORUN.ILA ERIBIALO I@A BA.ILE IBBA ASE REBI EBO2 E<ELE- IBBA- E@UN- OSUN. TRADUCCI;N La mosca !mp&!3a a pasa" las manos En !l ta'l!"o d! '"onc! al l!/anta"s! Ba""o pa"t&do %u! !st# p!+ado a la pa"!d S! f&n+! como s& nunca $u'&!"a p"o'ado la salsa 9&c&!"on ad&/&nac&n pa"a O"unm&la Cuando !l pad"! &'a a t"a!" la cala'a3a d! la po'"!3a D!l c&!lo a la t&!""a O"unm&la E"&+&alo 'tam! la cala'a3a d! la po'"!3a < t"#!m! la cala'a3a d! la "&%u!3a. SACRI@ICIO2 Paloma- cala'a3a- c#sca"a mad!"a "o(a d! An+ola. DICE I@A2 Ust!d !st# pasando t"a'a(o- $a+a sac"&f&c&o. Ifa lo saca"# d! la po'"!3a * l! sum&n&st"a"# la "&%u!3a. A=OSE2 El s&+no s! &mp"&m! con !fun * osun !n una cala'a3a- s! !c$a !l &*!"osun !n !l ta'l!"o- !l s&+no s! &mp"&m! * s! "!3a d!spu0s d! "!3ado s! !c$a !l pol/o "!3ado po" !nc&ma d!l s&+no ma"cado con !fun * osun %u! !sta !sc"&to !nc&ma d! la cala'a3a- s! ll!/a a Esu * s! d!(a all). D&c! Ifa %u! l! con/!"t&"# su po'"!3a !n "&%u!3a. OBBE >E<IN (SENCI.IENTO DE ENE.IBOS). OBBE >E<IN >O BI AAA ARE OBA A PA=U ADI@A@UN E<IN ABU@UN E<IN EBO >ON NI >ON OSE >ON SI BBEBO .BE ORUBO N<E A>A REBIN ASIRI E<IN EBO E<IN >A LOSORO TRADUCCI;N O+'! m)"at! po" at"#s s& tu p!""o mata"a la a"d&lla 9&3o ad&/&nac&n pa"a la f"uta d! palma L!s d&(!"on %u! $&c&!"a sac"&f&c&o O*!"on * lo $&c&!"on 9!mos /&sto !l ca"'on 9!mos /&sto la f"uta d! palma El sac"&f&c&o d!l f&nal !s mu* &mpo"tant!. A=OSE2 S! cons&+u! f"uta d! palma madu"a- unos ca"'on!s- unos $u!/os- s! p!la la c#sca"a d! la f"uta d! palma * s! mac$aca con los ca"'on!s d!spu0s los $u!/os s! "omp!n * !l (u+o %u! !sta d!nt"o (cla"a) s! l! !c$a !nc&ma d!l pol/o * s! pon! a s!ca" d!spu0s d! s!co s! /u!l/! a mac$aca" todo s! !c$a !n !l ta'l!"o * s! !sc"&'! O+'! >!*&n- s! "!3a * s! !c$a !n !l a+ua pa"a toma". OBBE >E<IN (PARA LA .E.ORIA). ORI BARA BI ORI APESI ORI BOBOBO BI ORI ELEBBARA ADI@A@UN ORUN.ILA I@A BO@I ORI ESU ODARA SETIE NAE =IN NI ORUN.ILA @INSE ABVERE ELE ORI ESU ODARA ORUN.ILA LA @INSEA IBERE ORI ESU ODARA EBO2 E<ELE. TRADUCCI;N La ca'!3a anc$a como la ca'!3a d! %u! s! "!1n!n ado"o La ca'!3a la"+a como la ca'!3a d! El!+'a"a 9&c&!"on ad&/&nac&n pa"a O"unm&la Ifa &'a a "!!mpla3a" a su ca'!3a con la ca'!3a d! Esu Oda"a Con %u! O"unm&la /&/)a O"unm&la /&/)a con la ca'!3a d! Esu Oda"a. Sac"&f&c&o2 Paloma. A=OSE2 S! cons&+u! I*!"osun s! ma"ca !l s&+no * s! "!3a- s! "!co+! con (a'n * s! aplasta- s! cons&+u! una !spon(a- la ca'!3a s! la/a a""&'a d! Esu d!spu0s d! la/a"s! la ca'!3a s! da una paloma d! la ca'!3a a la ca'!3a d! la paloma- s! usa pa"a toca"s! la ca'!3a d! uno d!spu0s- la ca'!3a d! la paloma s! pon! !nc&ma d! Esu. OBBE >E<IN (RECO A LOS EBBE). ARUN TUN .A<OILE ABBO BBORO IAA BBANRAAIBI ADI@A@UN ABI TINSE O.O IBA LU<A ABI LU.I ARE ABI LOLA RAN ABI LOLO >O TI ANLU EBO2 EURE. TRADUCCI;N La casa ll!na d! $umo s&n %u!ma"la El ca"n!"o s! !st"!m!c! al o)"s! una p!l!a 9&c&!"on ad&/&nac&n pa"a A'& El $&(o d! la mad"! d! las m!"canc)as A'& !s !l du!4o d! los (u!+os A'& !s !l du!4o d!l tam'o" A'& !s !l du!4o d! la p&!l %u! !stamos tocando Sac"&f&c&o2 C$&/a. A=OSE2 S! l! da una c$&/a a la f"at!"n&dad d! E+'!- la p&!l d! la c$&/a s! %u&ta- d!spu0s !l s&+no s! ma"ca con I*!"osun * s! l! !c$a a la p&!l * s! $ac! un tam'o" con la p&!l- cada /!3 %u! s! l! da d! com!" a los E+'! s! toca !l tam'o". OBBE ATE ABBA LU=U LU=U ADI@A@UN OLO>O A@I<E SO>O IBBATI N@O.I OAU SU.BBERE IRE BBOBBO EBO >ON NI OSE OSI BBEBO .BE ORUBO NAE OLO=O NRO=O E.I ORO=O =ININ O .AA BU SO>O OLODO NRODO E.I ORODO I<E NIN O=ANBIAE BU SO>O EBO2 OPOLOPO I<EROSUN- E<ELE. TRADUCCI;N A+'a lu?u lu?u 9&3o ad&/&nac&n pa"a !l %u! +ana d&n!"o con !l pol/o d! ad&/&nac&n Cuando !sta'a llo"ando po" toda la su!"t! L! d&(!"on %u! $&c&!"a sac"&f&c&o O* * lo $&3o La +!nt! %u! s! /an a la'"a" <o no m! /o* a la'"a" Como +ana"0 d&n!"oW Bana"0 d&n!"o con !l pol/o d! ad&/&nac&n Sac"&f&c&o2 Bastant! pol/o d! ad&/&nac&n * paloma. A=OSE2 S! !c$a pol/o d! ad&/&nac&n !n !l ta'l!"o !n la mano- !l s&+no s! ma"ca * s! "!3a d!spu0s d! "!3ado s! !c$a !n !l a+ua pa"a toma" lo %u! s! %u!da s! sopla. DICE I@A2 Qu! los sac!"dot!s +ana"#n muc$o !st! a4o con !l pol/o d! ad&/&nac&n- cada /!3 %u! $ac! !''o d!'! !c$a" pol/o d! ad&/&nac&n. OBARA I>ORI (PARA LA .E.ORIA) IBI OBA >U E@U@U LELE =O.AABBE ATI ORONSO TOBABALE TA EBBE E<E O=O =IIAE ADI@A@UN ORUN.ILA BABA =O.U BABA BABA =O.U SE=ETE BABA =ORI<E NI..AN I@A >A .UBBA OTI=AN I<E EDU >ALU =ARARA I<E EDU >ALU =ORORO OBARA NI=OSI I@A .AN.A .UNI NI<E TE.ILO LABBAAA O.O LABBAAA TRADUCCI;N El /&!nto ll!/a al p#(a"o d! At&ono a dond! %u&!"a Cuando s! at!""&3a no !s !l m&smo compa4!"o Con los ot"os p#(a"os- so'"!pasa a los ot"os p#(a"os 9&c&!"on ad&/&nac&n pa"a O"unm&la Ifa d!(a'a d! toma" /&no d! t"&+o Ifa d!(a'a d! toma" /&no d! ma)3 Ifa no t!n)a m#s m!mo"&a Ifa tom una ()ca"a d! '!'&da * l! /ol/& la m!mo"&a O'a"a ?os& Ifa no m! ll!/! la m!mo"&a a (nom'"! * ap!ll&dos). A=OSE2 El s&+no s! ma"ca !n I*!"osun * s! "!3a- d!spu0s d! "!3a" s! !c$a !n cual%u&!" '!'&da pa"a toma". OAUANI OBUNDA ISO=OTI O=O LO=OLE TAN O=OAUURE SI OLORUN O=E<INRESI ORISA ADI@A@UN ONILE ORO=E O.O AAO=E TILEDO EBO E<AN PUPO >ON NI OSE OSI BBEBO NBE ORUBO I@A .ANAE=IN DURO LE.INI=AN SOSO EBO2 E<ELE- ABBEBO ADIE. TRADUCCI;N SO=OLI DESPUDS DE CONSTRUIR LA CASA LA 9ACE EN@RENTAR A OLORUN (DIOS). LA 9ACE DAR LA ESPALDA A ORISA 9ICIERON ADISINACI;N PARA ONILE ORO=E EL PROLE QUE SE ASCENDIO LE DIAERON QUE 9ICIERA SACRI@ICIO PARA PODER TENER .UC9A BENTE. I@A NO .E DEAA ESTAR SOLO. SACRI@ICIO2 PALO.A- BALLINA. DICE I@A2 Ust!d !sta solo- no t&!n! +!nt! %u! l! !st0n a*udando- $a+a !''o. Ust!d t!nd"# muc$a +!nt! %u! l! /an a !sta" a*udando * s&"/&!ndo. OAUANI OBUNDA ABBARA=A=A A>O AA=E LODI@A@UN AA=E IAABIDIBIDI A>O ITU@U LODI@A@UN ITU@U ALABBARA .ANNI<E NINU A>O O<IN LODI@A@UN O<IN LODI@A@UN =OTO TI O=ERE BBOBBO >ONAE EBO >ON NI OSE =OTO NI =AN NINBELE<IN TIN TUBO AA=E SISE SISE =OREDELE =OTO NI O=ERE O<INAE EBO2 E<ELE .ERIN- AA=E- =OTO. TRADUCCI;N EL 9O.BRE PODEROSO- EL SACERDOTE DEL 9AC9A 9ICO ADISINACI;N PARA EL 9AC9A EL LUC9ADOR SACERDOTE DE ITU@U 9ICO ADISINACI;N PARA ITU@U EL 9O.BRE @UERTE SIN LA SABIDURUA 9ICO ADISINACI;N PARA LA .IEL 9ICO ADISINACI;N PARA LA CALABACA LES DIAERON A LOS O QUE 9ICIERAN SACRI@ICIO LA CALABACA @UE LA UNICA QUE LO 9ICO EL 9AC9A TRABAAABA < TRABAAABA SIN PODER BANAR NADA LA CALABACA BANARIA EL BENE@ICIO DEL 9AC9A ITU@U TRABAAABA < TRABAAABA SIN PODER BANAR NADA LA CALABACA BANARIA EL BENE@ICIO DEL 9AC9A. SACRI@ICIO2 O PALO.AS- 9AC9A- CALABACA. DICE I@A2 9a* J p!"sonas %u! d!'!n s!" am&+os o $!"manos o compa4!"os d!l n!+oc&o- los J o O d!'!n $ac!" !l !'o pa"a %u! !llos pu!dan +ana" !l '!n!f&c&o d!l t"a'a(o d! !llos- pa"a %u! nad&! %u! no $a $!c$o nada /!n+a a +ana" !l '!n!f&c&o d! !llos. S& ust!d $a t"a'a(ado con al+una +!nt! $a+a !'o. Pa"a %u! pu!da +ana" !l '!n!f&c&o los mat!"&al!s d!l !'o s! !c$an !n la cala'a3a * d!spu0s s! l! ll!/an a Es$u con la cala'a3a. EAIOBBE (PARA LA @ELICIDAD). A<O<OBO A<O<OBO A<O<O BO.AN BO.AN ADI@A@UN ORUN.ILA TINLOREE .U I<O<ORA A>ATIA.U I<O<ORA ORO A<O LOBA>A ORO IBANUAE =AN =IIBA<O TRADUCCION A<O<OBO A<O<OBO A<O<O BO.AN BO.AN 9ICIERON ADISINACI;N PARA ORUN.ILA CUANDO SE IBA A COBER SAL PARA 9ACER COSA BUENA NOSOTROS QUE 9E.OS COBIDO SAL PARA 9ACER COSAS BUENAS SO.OS @ELICES O BIENASENTURADOS LA SAL NUNCA SE ENCUENTRA TRISTE <O QUE 9E COBIDO SAL PARA 9ACER COSA BUENA SO< @ELIC O BIENASENTURADO LA SAL NUNCA SE ENCUENTRA TRISTE. A=OSE (.EDICINA)2 I*!"osun s! !c$a !n !l ta'l!"o (unto con la sal- !l s&+no s! ma"ca * s! "!3a- d!spu0s d! "!3a"lo- s! !c$a !n un /aso d! a+ua pa"a toma"- pu!d! s!" tomado po" ot"a +!nt!- lo %u! %u!d! !n !l /aso d!spu0s d! toma"lo s! l! !c$a po" !nc&ma a Es$u. OBBE SA OBOAI TERE NI >ON@INRU I<E OBBE SA ADI@A@UN AARO ABU@UN OSAN ADI@A@UN ALE IBBATI >ON TODE ORUN BO>A SODE A<E EBBO >ON NI >ON OSE ALENI=AN NI NBE LE<IN TIN RUBO I@A O>URO O.I REE ALE NI .ONTORO BALEE .I BASUN >ON .ADUPE EBBO2 E<ELE. TRADUCCI;N EL SACRI@ICIO DE OBBE SA SE 9ACE CON POCO DINERO 9ICO ADISINACI;N PARA LA .ALANA 9ICO ADISINACI;N PARA LA TARDE 9ICO ADISINACI;N PARA LA NOC9E CUANDO ELLOS SENIAN DEL CIELO PARA LA TIERRA LES DIAERON QUE 9ICIERAN SACRI@ICIO LA NOC9E @UE LA UNICA QUE LO 9ICO I@A ESTA ES .I .ALANA ESTO< PIDIENDO POR LA NOC9E SI LA NOC9E .E @ASORECE SERE ABRADECIDO SACRI@ICIO2 PALO.A. DICE I@A2 9a* J p!"sonas los J d!'!n $ac!" sac"&f&c&o pa"a %u! la /&da l! fa/o"!3ca a !llos- no s! apu"! d! d&n!"o ust!d lo t!nd"#- d!'! $ac!" sac"&f&c&o pa"a %u! la noc$! l! fa/o"!3ca. DICE I@A2 9a* O !n!m&+os fu!"t!s- d!'! $ac!" J of"!ndas pa"a los O !n!m&+os- los O mal0/olos /an a p!l!a" o aca'a" con !l uno * al ot"o cuando /!an J platos !n /!3 d! /!" O platos- ust!d t!nd"# la /&cto"&a. D!'! da" d! com!" a su !+'! (f"at!"n&dad) * a s$an+o * a o'atala * d!'! !sta" usando "opas "o(as tam'&!n. BABA E<IOBBE. DICE I@A2 Ust!d d!'! !c$a" a+ua !n su Ifa po" la ma4ana ant!s d! $a'la" con nad&! * p!d&" po" lo %u! %u&!"!. DICE I@A2 D!'! $ac!" sac"&f&c&o con I +u&n!as (!*! !tu) una s! la da a Ifa * s! $ac! la "o+ac&n con la ot"a pa"a la su!"t!. DICE I@A2 Ust!d d!'! da" una paloma a A(! (la d&osa d! la "&%u!3a)- una +all&na a Ifa- un +allo a O"&sa o?! pa"a %u! sus p"o'l!mas s! "!su!l/an. DICE I@A2 Qu! d!'! ac!"ca"s! mas a !l * ap"!nd!" mas d! !l- $a+a sac"&f&c&o con un +allo pa"a !l /!nc&m&!nto. 9a* un am&+o su*o %u! ust!d p&!nsa %u! !s su am&+o p!"o !s su !n!m&+o. 9a+a sac"&f&c&o * lo /!nc!"#. DICE I@A2 Ust!d ll!+a"# a s!" +"and! !n la p"!s!nc&a d! sus !n!m&+os. OSA AUANI DICE I@A2 9a+a sac"&f&c&o con un +allo- no d!'! com!" d!l +allo. DICE I@A2 D!'! da" d! com!" a la d&osa d! la "&%u!3a- ust!d t!nd"# la "&%u!3a. DICE I@A2 D!'! $ac!" sac"&f&c&o con muc$as cuc$&llas- a+u(as * un +allo pa"a %u! s! l! %u!d! la su!"t! !n la mano- pa"a %u! no s! l! /a*a la su!"t!. DICE I@A2 Ust!d no d!'! s!" a/a"&c&oso- d!'! da" d! com!" a Es$u. DICE I@A2 D!'! $ac!" sac"&f&c&o con una paloma pa"a pod!" t!n!" !sta'&l&dad * t"an%u&l&dad. DICE I@A2 9a* un !n!m&+o(a) fu!"t! %u! l! !sta d!cla"ando una +u!""a- $a+a sac"&f&c&o pa"a pod!" /!nc!"lo(a). RECO A ORUN.ILA. ORUN.ILA LO LONI I@A LOLOLA ORUN.ILA LOLO TUNLA PELO I@A LONI OAU.ERE ERIN OSA DA SILE A<E ADI@A@UN OAOSE TINSE O.O BIBI INU ABBONIREBUN EBO >ON NI OSE OBBEBO NBE ORUBO I@A TOBA SE.I TI.OBA@ILAAE NO .ANPE ENI LOAO OSETE.I ORUN.ILA ONI LOAOSE I@A TOBA SE.I TI.OBA@INI IRE BBOBBO >O .ANPE ONI LOAO SETE.I ORUN.ILA ENI LOAOSE TRADUCCI;N ORUN.ILA ES EL DUELO DE 9O< I@A ES EL DUELO DE .ALANA ORUN.ILA ES EL DUELO DEL TERCER DIA I@A ES EL DUELO DE LOS CUATRO DIAS QUE ORISA 9ABIA CREADO 9ICIERON ADISINACI;N PARA (OAOSE) (EL DIA DE I@A) 9IAO DE ABBONIREBUN (I@A) LE DIAERON QUE 9ICIERA SACRI@ICIO O<O < LO 9ICO I@A SI .E 9ACE RICO LLA.ARE 9O< ES EL DIA DE OAOSE (ADORACI;N) I@A SI .E 9ACE TENER TODA LA RIQUECA LLA.ARE 9O< ES EL DIA DE OAOSE. IBBA CON O.I ATI ORI. ORUN BALE .INI .INI OLORU. .O@ORIBALE .INI .INI IRA>O .INI .INI TAS9U.A .O@ORIBALE OBALE>A .INI .INI AS9E .O@ORIBALE OLORUN BOBBO ORUN .ALE @IEDENO ARA OS9ANLA @IEDENO ARA ONU @IEDENO(U) NOTA2 DESPUDS LASARSE LA CARA CON ESA ABUA. BABA EAIOBBE H ABE@E@E ORIXITO ERENU NI OBINRIN IDO A>ON LO BBO EBO TI =; RU OLELE A>ON TOTI N>A LI =O >A.O I<EREOSUN .OAE =I >ON O SUN A>ON TOTI BBO TI >ON =O SE.O OLELE- A>ON AOEAA A>ON ELEBAI- I<A.I OSORONBA .OAE =I>OO O BBADUN OLELE =I>ON O .O >A DA =I>ON O .O >A RU I BUNNUBUN- A>O ALARAN =A<E A>ODI- A>O ALARAN =AAA OLO SASANRABA NI NSA>O ARA=A NIBBORO BOAU.O BATU .O =URU =URU NI NDASO TIAI NBO ILU ENI ALABA ENI AI.O =I>ON O >A @O>O BO ASIRI .I BOAU.O BA TI .O =URU =URU NI DASO TI @I BOLU. NOTA2 Estos dos "!3os s! pon! &*!"!osun !n la mano &3%u&!"da- con la d!"!c$a s! ma"ca E(&o+'!- s! pa"a !n la pu!"ta d! la casa- s! "!3a !l s&+no * s! sopla !l &*!"!osun pa"a afu!"a- s& s! usa !l s!+undo "!3o t&!n! %u! s!" po" la ma4ana- !l p"&m!" "!3o s&"/! !n cual%u&!" mom!nto d!l d)a. IRETE SU=A (PARA EN@ER.EDAD). I=Y =O.O A>O- ORUN =O.O ISEBUN I=Y PA OLA.BA O SE OBA EAIO =ANRIN =ANRIN O PA OROBIDI O.O ORISA- O PA EAIGOBOBOGABBEBI=OPONX>OLA A@E@E O>; OTYN NSE E>D ABB;N BBAORO BBAORO A@E@E O>; OSIN NSE E>D BAB;N BBAORO BBAORO ADI@A@UN ORUN.ILA ABBONNIREBUN TIONI OUNLO TE I=Y NI I@A O @I ABO SE OAU.ONA I=Y TII BAPA A>O LONI ABO- ABO A>O NLO- ABO- ABO A>O NLO- ABO- ABO ARUN TII BAPA A>O LONI ABO- ABO A>O NLO- ABO- ABO TRADUCCION LA .UERTE NO CONOCE A UN A>O- EL CIELO NO CONOCE A UN .EDICO LA .UERTE .AT; A OLA.BA < PREOCUPO AL RE< DE EAIO EZTENSISA.ENTE .AT; A EAIGOBOBOGABBEBI=OPONX>OLA EL SIENTO AL LADO DEREC9O ESTA TURBANDO A LA 9OAA DEL COCO SIOLENTA.ENTE EL SIENTO AL LADO ICQUIERDO ESTA TURBANDO A LA 9OAA DEL COCO SIOLENTA.ENTE I@A @UE ADISINADO PARA ORUN.ILA ABBONNIREBUN- QUIEN ESTUSO <ENDO PARA 9ACER I=Y (.UERTE) UN 9O.BRE DE I@A EL ESCOBE ABO (EZCUSA) PARA SER UN SIBILANTE LA .UERTE QUE 9ABRIA .ATADO A>O 9O<- CEDE- CEDE A>O SA- CEDE- CEDE A>O SA- CEDE- CEDE LA EN@ER.EDAD QUE 9ABRIA .ATADO A>O 9O<- CEDE- CEDE A>O SA- CEDE- CEDE NOTA2 Nosot"os pod!mos usa" !st! &fa %u! d&c! (&+!d!) pa"a una p!"sona %u! s! $a d!sma*ado d! "!p!nt! o !st# mu"&!ndo. Odu I"!t! Su?a s! ma"ca"# !n la a"!na dond! !l $om'"! !nf!"mo !st# t!nd&do. La a"!na s! mant!nd"# !n !l f"!nt! d!l $om'"! %u! !st# !nf!"mo- su nom'"! s! llama"# * !ntonc!s nosot"os d&"!mos la !ncantac&n ant!"&o". El nom'"! d!l !nf!"mo s! usa"# !n lu+a" d! 5A,o6. S& nosot"os t!n!mos m&!do al /&a(a"- nosot"os s&!mp"! d!'!mos d!c&" !l &+!d! ant!"&o". Entonc!s la a"!na d!'! ll!/a"s! al #"'ol +"and! !n !l mont! d!l sac"&f&c&o. RECO A ORUN.ILA AL CO.ENCAR EL DIA. ORUN.ILA ELERI IPIN IBI=EAI OLODU.ARE AGAEGAUGOOBUN OBIRITI- AGPXIAOGI=YGDA OLY>A .I- AGTOGIGBAGAXA<D ORO AGBIG=YGAXIBBO OLU>A .I- AAI=I ;BEBE AGBBXA<DGBYN ODYDY TI NDY ORU E.ERE AGTYNGORUGTIG=O SUN>ON SE AG.OGIG=Y OL;>A AI<ERE ABIRI LLDGLLOBB;N OLU>A .I A.OI.OTTN A =O .O O TTN =OSE A BA .O O TTN IBA SE =E. TRADUCCI;N [ORUN.ILA\ TESTIBO DEL DESTINO SEBUNDO DE OLODU.ARE (DIOS) USTED ES .AS E@ICAC QUE LA .EDICINA USTED LA IN.ENSA ORBITA QUE APARTA EL DIA DE LA .UERTE .I SELOR- O.NIPOTENTE PARA SALSAR ESPIRITU .ISTERIOSO QUE LUC9; CON LA .UERTE A USTED EL SALUDO ES EL PRI.ER DEBER EN LA .ALANA USTED- EQUILIBRIO QUE AAUSTA @UERCAS .UNDIALES USTED EL ARTE DE UNO CU<O EAERCICIO ES RECONSTRUIR LA CRIATURA DE .ALA SUERTE REPARADOR DE LA SUERTE DEL EN@ER.O EL- QUIEN LO CONOCE SE PONE IN.ORTAL SELOR- EL RE< INDESTRONABLE [PER@ECTO EN LA CASA DE LA SABIDURUA\ [.I SELOR\ [IN@INITO EN CONOCI.IENTO\ POR NO CONOCERLO CO.PLETO- NOSOTROS SO.OS @UTILES O9- SI NOSOTROS PUDIDRA.OS CONOCERLO POR CO.PLETO TODO PODRIA ESTAR BIEN CON NOSOTROS. CO.O SE LE DA DE CO.ER A LAS BRUAAS. (LAS .A<ORESGAAE). Las '"u(as com!n (ut)a- +all&na- +allo- c$&/a- c$&/o- p!scado- !tc. El an&mal fa/o"&to d! las ma*o"!s !s la (ut)a. Cuando uno /a $ac!" una of"!nda a las ma*o"!s con la (ut)a- la ca'!3a * la cola s! %u&tan. Los d!m#s an&mal!s s! l! dan con la ca'!3a. Pa"a $ac!" una of"!nda a las ma*o"!s s! cons&+u! una ta3a o un plato %u! s!a $ondo * s! cons&+u! 'astant! mant!ca d! co"o(o- a las ma*o"!s l!s +usta muc$o la mant!ca d! co"o(o. El an&mal d! la of"!nda s! p&ca !n p!dac&tos * s! !c$an !n la ta3a o plato $ondo- ant!s d! !c$a" la mant!ca d! co"o(o. Cual%u&!" com&da %u! s! l! da a las ma*o"!s no s! p"u!'a. S& uno /a $ac!" salsa con un +allo o una +all&na- uno d!'! sa'!" la cant&dad d! sal %u! uno d!'! !c$a"- NO SE PRUEBA. Cuando uno /a $ac!" of"!nda con !l +allo o la +all&na- s& uno %u&!"! lo pu!d! coc&na" * $ac!" una salsa p!"o s& no %u&!"! s! l! of"!c! c"udo. Es m!(o" p"!+unta" a Ifa como lo %u&!"!n las ma*o"!s- s& lo %u&!"!n coc&nado o c"udo. El p!scado s! l! pu!d! da" p&cado o !nt!"o. Cuando uno $ac! sac"&f&c&o con un c$&/o o una c$&/a * %u&!"! $ac!" una of"!nda- todos los &nt!st&nos (&4al!s) d! !s! an&mal s! %u&tan * s! !c$an !n la ta3a d! la of"!nda +"and!- s! usa plato o ta3a c$&%u&ta- s& la of"!nda !s c$&%u&ta- s! usa plato o ta3a +"and! s& la of"!nda !s +"and! todo d!p!nd! d!l tama4o d!l an&mal. El an&mal d! la of"!nda s! p&ca * s! !c$a !n la ta3a d! la of"!nda- d!spu0s d! !c$a"lo s! !c$a mant!ca d! co"o(o po" !nc&ma d!l an&mal p&cado o coc&nado %u! !sta !n la ta3a d! la of"!nda. D!spu0s d! $a'!" !c$ado la mant!ca d! co"o(o- !l s&+no d! Osa .!(& s! &mp"&m! o s! ma"ca !n !l ta'l!"o con &*!"!osun * s! "!3a. D!spu0s d! "!3a"- !l pol/o "!3ado s! !c$a !n la ta3a d! la of"!nda. Cuando uno $ac! ad&/&nac&n s& !l s&+no %u! sal! t&!n! %u! /!" con las ma*o"!s- !s! s&+no s! ma"ca con &*!"!osun s! "!3a * s! !c$a !n la of"!nda p!"o s& no s! sa'! s! ma"ca !l s&+no d! las ma*o"!s %u! !s Osa .!(&- s! "!3a * s! !c$a !n la ta3a d!spu0s d! la mant!ca d! co"o(o. Cuando la of"!nda !sta l&sta d! ll!/a"- s! p"!+unta a Ifa a dond! $a* %u! ll!/a"la. 9a* d&st&ntos lu+a"!s tal!s como t"!s o cuat"o call!s d! !nc"uc&(ada (!s%u&na)- la man&+ua- 'anco d!l "&o- monta4a- mont!- al f"!nt! d! la casa- mata d! pl#tanos- !tc. Las ma*o"!s com!n po" la mad"u+ada- la of"!nda s! ll!/a cuando la +!nt! !st# du"m&!ndo HH2MM pm- HI2MM d! la noc$!- H2MM am- I2MM am- cual%u&!"a d! !stas $o"as. S& !l lu+a" %u! uno $a ll!/ado la of"!nda no !sta l!(os- uno pu!d! &" a las 72MM am a "!co+!" la ta3a d! la of"!nda- s& no la $an ac!ptado- s& $a* com&da ad!nt"o- no la "!co(a %u! %u&!"! d!c&" %u! no la $an ac!ptado- d0(!lo all) %u! la ac!pta"an- d!spu0s lo pu!d! "!co+!" ot"o d)a. S& la +!nt! o un ca""o "omp! la ta3a no &mpo"ta- ol/)d!s! d! !s! plato- cons&+a ot"o. Aun%u! no s! "ompa no $ac! falta "!co+!"lo p!"o s& uno %u&!"!- s& no s! "omp! s! pu!d! "!co+!". SERSO DE OSA .EAI. Isansa m!(& otona +!+!"! ,olu Ad&fafun O"&sanla T& a,on !l!*! nl!!'o,a T& ,on np! &+'a opolo a$!m& Ad&fafun O"unm&la T& o+'ada lo,o o"&sa t& of& +'aa?al! Lo,o a,o !l!*! Ifa da?un ,a +'a !m& omo"! ?al! Lo,o +'o+'o a(o+un TRADUCCI;N Dos p!"sonas t!m!"osas s! co""!n po" !l t!mo" 9&3o ad&/&nac&n pa"a O'atala El %u! las '"u(as lo !st#n p!"s&+u&!ndo Las '"u(as !sta'an d&c&!ndo %u! &'an a t"a+a" a cual%u&!"a 9&3o ad&/&nac&n pa"a O"unm&la Qu! &'a a co+!" mac$!t! d! la mano d! O'atala Pa"a sal/a"lo d! las manos d! las '"u(as Ifa po" fa/o" sal/a (nom'"! * ap!ll&dos s! m!nc&onan) d! Las manos d! todos los !sp)"&tus mal0/olos (nom'"! * ap!ll&dos d! uno s! m!nc&ona o la p!"sona %u! uno l! !sta $ac&!ndo la of"!nda). OSALO@OBBEAO ORO BINBIN NI NBO>A BIDIAE ADI@A @UN =E=EAE TI NRELE I>ERE EBO >ON NI OSE OSI BBEBO NBE ORUBO TI.O BA=U ODI ORUNRE ESU ODARA ODI ORUNRE BI AARE BASE.I ODI ORUNRE ESU ODARA ODI ORUNRE BI NBALAAE ODI ORUNRE ESU ODARA ODI ORUNRE EBO2 E<ELE- A=U=O- ABBEBO TRADUCCI;N UNA PALABRA DESCUIDADA PUEDE ESTROPEAR .UC9AS COSAS 9ICO ADISINACI;N PARA =E=EAE QUE IBA A LA CIUDAD DE I>ERE LE DIAERON QUE 9ICIERA SACRI@ICIO O<O < LO 9ICO SI .E .UERO SERAS RESPONSABLE ESU ODARA SERAS RESPONSABLE SI .E EN@ER.O SERAS RESPONSABLE ESU ODARA SERAS RESPONSABLE SI SO< RICO SERAS RESPONSABLE ESU ODARA SERAS RESPONSABLE SACRI@ICIO2 PALO.A- BALLO < BALLINA. DICE I@A2 D!'!n da" d! com!" a Esu- Esu l!s 'lo%u!a"# malas cosas * l!s t"a!"# 'u!nas cosas. A=OSE2 Ballo s! mata po" !nc&ma d! Esu- s! co"ta !l cu!llo * s! l! ata ama""a con un $&lo- d!spu0s d! ama""a"lo s! l! ata al cu!llo d! Esu con !l m&smo $&lo- !l s&+no s! ma"ca * s! "!3a- d!spu0s d! "!3a" !l pol/o "!3ado s! !c$a !n !l cu!llo d!l +allo %u! !st# atado a Esu * s! l! p&d! po" lo %u! %u&!"!. OSALO@OBBEAO ERU=UTERERE ORI E@ON ADI@A @UN OSA TI NRELE OBBE LOREE AO=O EBO >ON NI OSE OSI BBEBO NBE ORUBO IBBA OSA DELE OBBE LOAO=O E.I RELE OBBE .OSIN.I EBO2 E>URE TRADUCCI;N ERU=U TERERE ORI E@ON 9ICO ADISINACI;N PARA OSA QUE SE IBA A QUEDAR EN LA CASA DE OBBE LE DIAERON QUE 9ICIERA SACRI@ICIO O<O < LO 9ICO CUANDO OSA LLEBO A LA CASA DE OBBE TENIA ESTABILIDAD <O 9E IDO A LA CASA DE OBBE ESTO< TRANQUILO SACRI@ICIO2 C9ISA. DICE I@A2 T!nd"#n la !sta'&l&dad * la t"an%u&l&dad $a+an sac"&f&c&o. OSALO@OBBEAO OSALO@OBBEAO OROBUN NAO OROBUN N<I.U PINPIN ADI@A @UN ENI ABU=U TI OLORUN NBU=UN EBO >ON NI OSE OSI BBEBO NBE ORUBO ENI ABU=U TOLORUN NBU=UN LANPE O.I EBO2 E<ELE. TRADUCCI;N OSA ESTA TOCANDO PARA OBBE LOS ENE.IBOS SE BAILAN LOS ENE.IBOS SE RIEN 9ICIERON ADISINACI;N PARA LA PERSONA QUE LA BENTE LO DESPRECIAN QUE EL DIOS LO ELESA O LO APRECIA LE DIAERON QUE 9ICIERA SACRI@ICIO O<O < LO 9ICO LA PERSONA QUE LE DESPRECIA < QUE OLODU.ARE LE ELESA SE LLA.A ABUA SACRI@ICIO2 PALO.A. DICE I@A2 L!s /an a !sta" d!sp"!c&ando p!"o los o"&sas l!s /an a !sta" !l!/ando. OSALO@OBBEAO SALU.I =INSALUO SISA LO.I ABBADA .ANSA LURA>ON ORO OBO LO=O A@E =OREE LO BE.AN NILE ADI@A @UN EDA EDA N@O.I OAU SUNBBERE O.O EBO >ON NI OSE OSI BBEBO NBE ORUBO NAE OTO ARO<E <EE ORO O.O OTO ARO<E <EE EBO2 ABBEBOADIE TRADUCCI;N SI TE CORRES 9ACIA .I <O .E CORRO 9ACIA TI ABUA SE CORRE 9ACIA UNO AL OTRO EL RATON DE AAE NO TIENE NECESIDAD DE SER A E.AN CUANDO SIENE PROBLE.A 9ICIERON ADISINACI;N PARA EDA QUE ESTABA LLORANDO POR 9IAOS LE DIAERON QUE 9ICIERA SACRI@ICIO O<O < LO 9ICO SE .ERECE 9ABLAR ASUNTO DE LOS 9IAOS SE .ERECE 9ABLAR SACRI@ICIO2 BALLINA. DICE I@A2 D!'! cam'&a" !l lu+a" d! do"m&" po" unos d)as- no s! m!ta !n lo %u! no s! sa'!- no !:a+!"! las cosas- a/!"&+u! '&!n las cosas ant!s d! $ac!"la- s& l! d&c!n al+o d!'! a/!"&+ua" '&!n ant!s d! c"!!"lo- no s! apu"! l! ll!+a"# lo %u! %u&!"! f#c&lm!nt!. BABA EAIOBBE ORUN.ILA NI O DI 59I.6 .O NI O DI I.I SINGSIN O NI ENIGTI O BA @I O.I RUBO ISE NI SING.I ORUN.ILA NI O DI 9IN .O NI O DI I.I SINGSIN ONI ENIGTI O BA @I ILA RUBO ISE NI INI OLA ORUN.ILA NI ODI 9IN .O NI ODI I.I SINGSIN ONI ENIGTI O BA @I I<O RUBO ISE NI ORAN RE DUN] IBBA O.I TUTU =A> AG<ODA I<O SINO RE A<O RE ILA SINU O.I NA PELU- A<O @I I<EREGOSUN] TE EAIOBBE A<ODA SINU RE ENIGTI O DA I@A NA <IO .U NINU O.I NA ENI =ENI TI OBA @E LE NIU NINU O.I NA PELU LE9IN NA O<ADA E<IGTI OBA SI=U SI IDI ESU. I@A NI ENIGTI A DA ON @UN <I N@O ISIN .I TRADUCCI;N ORUN.ILA DICE QUE DEBE.OS SUSPIRAR 59I.6 <O DIBO QUE DEBE.OS TO.AR UN ALIENTO < DESCANSAR. EL DICE QUE EL QUE SACRI@ICA ABUA TENDRA UN RESPIRO. ORUN.ILA DICE QUE DEBE.OS SUSPIRAR 59I.6 <O DIBO QUE DEBE.OS TO.AR UN ALIENTO < DESCANSAR. EL DICE QUE EL QUE SACRI@ICA QUI.BO.BO TENDRA BLORIA. ORUN.ILA DICE QUE DEBE.OS SUSPIRAR 59I.6 <O DIBO QUE DEBE.OS TO.AR UN ALIENTO < DESCANSAR- EL DICE QUE EL QUE SACRI@ICA SAL ENCONTRARA LA SATIS@ACCI;N EN SUS ASUNTOS. A=OSE2 S! "!%u&!"! un +u&"o con a+ua f"&a- !c$a"!mos sal * tam'&!n ?&m'om'o !n "!'anada- s! &mp"&m! E(&o+'! !n !l pol/o d! ad&/&nac&n * s! l! a+"!+a al a+ua. BABA EAIOBBE ORUN.ILA NISO @UN ALE<O >IPI =O.ANLO ENI NI ESO @UN ALE<O >IPI C;.ANLO I@A NI A>O BA >OLE OBERI ASIABADA ORUN.ILA NISO @UN ALE<O >IPE C;.ANLO BI=U BA >OLE OBERI ASIABADE ORUN.ILA NISO @UN ALE<O >IPE C;.ANLO I@A NI O SE BOBBO ARUN LABBOAA ORI OLORI =IN O.ARE @I NI<E .AN EAIOBBE NI=I E@E BI =URO NIBE EAIOBBE NI=I E@E BI =URO NIBE =I ARA RE >IPI (NO.BRE < APELLIDOS). IG I=A >ORI. LAN=A LAN=A A>O IBUN ADI@A@UN IBUN IBUN NRA<E LO@EE TONBBO TONBBO A>O A=ALA ADI@A@UN A=ALA A=ALA NRA<E ILU I@A OLU=ON BBO=AA A>O ODIDERE ADI@A@UN ODIDERE ODIDERE NRA<E OBBOO=ESE EBO >ON NI >ON OSE >ON SI BBEBO NBE >ON RUBO A=U=O ADIE LOBBE ADEEBABAARE BORI LO>A@I ESE NANBALAAA TELE ADI@A@UN =UNDITINAE LAARIN OTA EBO >ON NI OSE OSI BBEBO NBE ORUBO I=U RINI BEENI =ELEEPA.I.AN =UNDI =UNDI LA9UN N<AN ABOBBO AAOBUN IBI RINI BEE NI >ON =OLEE SE.I.AN =UNDI =UNDI LA 9UNN<AN EBO2 ORU=O- E<ELE- ALABA9UN (IAAPA). TRADUCCI;N LAN=ALAN=A EL SACERDOTE DE LA TILOSA (BUITRE) 9ICO ADISINACI;N PARA EL BUITRE CUANDO SENIA AL .UNDO DONDE IBA A ESTAR RECIBIENDO COSAS DE BRATIS TONBBO TONBBO EL SACERDOTE DE CALAO 9ICO ADISINACI;N PARA EL CALAO CUANDO SENIA AL .UNDO DONDE LE IBA A ESTAR SINIENDO COSAS @TCIL.ENTE OLU=ONBBO=AA EL SACERDOTE DEL LORO 9ICO ADISINACI;N PARA EL LORO CUANDO SENIA AL .UNDO DE LA LONBESIDAD LES DIAERON QUE 9ICIERAN SACRI@ICIO O<ERON < LO 9ICIERON EL BALLO SE PARA @IR.E DESPUES DE 9ABERSELE PUESTO LA CORONA DE SU PADRE 9ICO ADISINACI;N PARA =UNDI QUE ESTABA EN .EDIO DE ENE.IBOS LE DIAERON QUE 9ICIERA SACRI@ICIO O<O < LO 9ICO LA .UERTE .E SE < NO .E PUEDE .ATAR LA AICOTEA CA.INA LIBRE.ENTE TODOS LOS ESPIRITUS .ALDSOLOS .E SEN < NO .E PUEDEN .ATAR LA AICOTEA CA.INA LIBRE.ENTE SACRI@ICIO2 C9ISO- PALO.A < AICOTEA. DICE I@A2 La +!nt! /a !sta" "!c&'&!ndo cosas d! +"at&s- l!s !sta"#n /&n&!ndo cosas f#c&lm!nt! * !mp!3a"#n a /&/&" una /&da cmoda. La +!nt! t!nd"# lon+!/&dad * /!nc!"#n a sus !n!m&+os. Ifa l!s sal/a"# d! la mano d! la mu!"t! * d! todos los !sp)"&tus mal0/olos. 9a+an sac"&f&c&o. D!'!n s!" +!n!"osos * acc!s&'l!s a la +!nt! * !nt"! uno * !l ot"o. A=OSE (.EDICINA)2 Las $&!"'as d! d&d&?und& s! mac$aca !n pol/o- la ca"n! d! la (&cot!a s! co"ta !n p!dac&tos * s! $ac! una salsa con la $&!"'a d! d&d&?und& mac$acada con la ca"n! d! la (&cot!a s! l! !c$a c!'olla- p&cant! * ac!&t!. Cuando la salsa !sta coc&nada- !l &*!"osun (pol/o d! ad&/&nac&n) s! !c$a !n !l ta'l!"o * !l s&+no d! I?a,o"& s! &mp"&m! (s! ma"ca) * s! "!3a !l /!"so ant!s m!nc&onado * d!spu0s d! "!3ado !l pol/o s! !c$a !n la salsa pa"a com!". IIG I=A I>ORI. I=APOPO I>ORI ADI@A@UN ORUN.ILA IAOTI I=A BABA =U TI >ON NI =OLEEAINAN EBO >ON NI OSE OSI BBEBO NBE ORUBO TANI O>A BANIAI I=A TENI I=A POPO I>ORI I@A >ABI.IAI I=ATE.I A=IITILE =UN OAA ONILE =II TILE=UNRE =I O.ASI I=APOPO I>ORI I@A >ABA.IAI I=AA.I EBO2 E<ELE- A=U=O. TRADUCCION. I=A POPO I>ORI 9ICO ADISINACI;N PARA ORUN.ILA EL DIA QUE SE LE .ORIAN LOS DEDOS LES DIAERON LA BENTE QUE NO LE IBAN A @UNCIONAR .AS LE DIAERON QUE 9ICIERA SACRI@ICIO- O<O < LO 9ICO QUIEN .E 9ARA @UNCIONAR .IS DEDOS I=A POPO I>ORI I@A .E 9ARA @UNCIONAR .IS DEDOS LA PUERTA DE LA 9ERRERIA NO SE CIERRA LA PUERTA DEL .ERCADO NO SE CIERRA EL DUELO DE LA CASA NO CIERRA SU PUERTA SIN ABRIRLA I=A POPO I>ORI- I@A .E 9ARA @UNCIONAR .IS DEDOS. SACRI@ICIO2 PALO.A < BALLO. DICE I@A2 Los !n!m&+os $an 'lo%u!ado !l cam&no d! uno * d&c!n %u! uno no pod"# lo+"a" sus d!s!os !n la /&da. 9a+a sac"&f&c&o * la m!d&c&na * lo+"a"a sus d!s!os- sus cam&nos %u! l! t&!n!n 'lo%u!ado s!"#n a'&!"to. A=OSE (.EDICINA)2 La a"!na d!l m!"cado- la a"!na d! la $!""!"&a- s! "!co+!n * s! a"a4a un poco la pu!"ta d! la casa d! uno- los t"!s s! mac$acan (unto- !l s&+no d! &?a &,o"& s! &mp"&m! !n !l pol/o mac$acado (a"!na d! la $!""!")a- a"!na d!l m!"cado * la %u! s! a"a4a d! la pu!"ta d! la casa) * s! "!3a- d!spu0s d! "!3ado s! m!3cla con (a'n pa"a 'a4a"s!. IIIG I=A I>ORI. =I ABO ORI ENI@UN ENI =OTO =ABO ORUN ENI@UN ENI =I ABO ORUN ENI@UN ENI =OTO =ABORI ENI@UN ENI ADI@A@UN I>ANIBUN O.O AAALORUN EBO >ON NI OSE OSI BBEBO NBE ORUBO OLO>O I>A BUN OLO>O I>A =O ILE ENI TORO>O SEBO NI I>A BBE=O EBO2 E<E ETU. TRADUCCI;N. LA ROBACI;N DE LA CABECA DE UNO NO SE PUEDE CO.PARAR A LA ROBACI;N DE LA CABECA DEL PADRE DE UNO LA ROBACI;N DE LA CABECA DEL PADRE DE UNO NO SE PUEDE CO.PARAR A LA ROBACI;N DE LA CABECA DE UNO 9ICIERON ADISINACI;N PARA TENBO UN BUEN CARTCTER EL PROLE DE AAALORUN LE DIAERON QUE 9ICIERA SACRI@ICIO- O<O < LO 9ICO EL QUE TIENE BUEN CARTCTER LO TIENE .ANTENIDO EL QUE 9ACE SACRI@ICIO TIENE BUEN CARTCTER SACRI@ICIO2 BUINEA. DICE I@A2 La +!nt! d!'! t!n!" 'u!n ca"#ct!" d!'!n $ac!" caso d! lo %u! Ifa l! d&c!- la +!nt! %u! t&!n! 'u!n ca"#ct!" d!'!n mant!n!"lo- la +!nt! %u! no t&!n! 'u!n ca"#ct!" d!'!n t!n!"lo. Ru0+u!s! la ca'!3a * $a+an !l sac"&f&c&o. ISG I=A >ORI. OBBOLOBBO ALA=AN ABIRIN TAN9IN TAN9IN ADI@A@UN BARAPETU OSE ENI=AN TINLE >ON NIBBO EBBA =INNI NBA>ONAA LOAU ORUN I<A.I OSORONBA NIBA>ONAA LOAU ORUN I<A.I OSORONBA EBO2 ARU=O. TRADUCCI;N. EL CANBREAO SIEAO CON UN CA.INO RARO 9ICO ADISINACI;N PARA BARAPETU UNA SOLA PERSONA QUE PERSIBUE .UC9A BENTE IBUAL SE LA ESTAN PELEANDO CON EL SUELO LAS .A<ORES SE ESTAN PELEANDO CON EL SUELO LAS .A<ORES (BRUAAS). SACRI@ICIO2 C9ISO. DICE I@A2 D!'!n $ac!" una of"!nda a las ma*o"!s (las '"u(as) pa"a %u! no l! !st0n mol!stando !n !l su!4o. La +!nt! %u! $an !stado t!n&!ndo malos su!4os son las ma*o"!s %u! l! !st#n $ac&!ndo %u! lo t!n+a. D!'! da"l! d! com!" a las ma*o"!s- d!l! d! com!" a las ma*o"!s pa"a %u! lo p!"don!n. SG I=A >ORI. I=A@E LAA9O<E I>ORI@E LAA@ON ITERU=U ADI@A@UN >ON LODE I>ERE E=UN AAE E=UN IRE BBOBBO NI >ON NSUN ADI@A@UN AAAOLELE TINSE A>O RODE I>ERE ENI E OLAAE ELAAE AAAOLELE ENI E O NIRE BBOBBO ENIRE BOBBO AAAOLELE E.AN@I BISU AAAOLELE NI =AN9IN EBO2 E<ELE- A=U=O- ABBEBO ADIRE. TRADUCCI;N. I=A@E LAA9O<E I>ORI@E LAA@ONBBON I@ON =U@ON LAA@ON ITERU=U 9ICIERON ADISINACI;N PARA LA BENTE DE I>ERE LLORABAN POR LA RIQUECA- LLORABAN POR TODA LA SUERTE 9ICIERON ADISINACI;N PARA AAAOLELE (I@A) CUANDO SE IBA DE SIAAE DE ADISINACI;N A I>ERE PEDIAN POR LA RIQUECA < LA TENIAN PEDIAN POR TODA LA SUERTE < LA TENIAN AAAOLELE NO DEBEN PABAR .AL A SU SALSADOR SACRI@ICIO2 PALO.A- BALLO < BALLINA. DICE I@A2 La +!nt!- cl&!nt!s- a$&(ados- no d!'!n pa+a" mal a su sac!"dot! d!spu0s d! $a'0"s!l! $!c$o t!n!" "&%u!3a * toda la su!"t! pa"a %u! no s! l! d!s'a"at!n las cosas- no pa+a" mal a su sal/ado". Los sac!"dot!s d!'!n $ac!" sac"&f&c&o pa"a %u! t!n+an $ono" * d&+n&dad !n lo %u! $ac!n. SIG I=A >ORI. I=A >IRI>IRI ADI@A@UN INA INA NLOREE AO=OAODO INA TI AO=OAODO O=UPI EBO2 ORU=O- A=ERENBBE O.I. TRADUCCION I=A >IRI >IRI 9ICO ADISINACI;N PARA EL @UEBO CUANDO SE LE SA A QUE.AR EL CA.PO < EL RIO SE QUE.O EL CA.PO < EL RIO < SE .URIO (APABO) SACRI@ICIO2 C9ISO- CALABACA CON ABUA. DICE I@A2 No $a+a las cosas !n !:c!so- d!'!n $ac!" caso d! lo %u! &fa l!s d&c!- d!'!n s!" o'!d&!nt!s * sum&sos. P&!ns!n '&!n ant!s d! $ac!" las cosas- no d!'!n s!" tan a+"!s&/os- $a+an sac"&f&c&o.