Diksionario de Ladinokomunita

Diksionario de Djudeo-Espanyol a Turko

por Orgun i Tinoco

a (prep.): a, e, ya, ye. Eg.: A todos los muevos abonados, vos digo un grande "bienvenidos". a la fin: sonunda, nihayet. Eg.: Despues de munchos anyos de lavoro, el reusho a la fin a inventar esta makina. a la fin: sonunda. Eg.: Mete tu nombre a la fin de tu letra. a la ltra: harfiyen. Eg.: Eyas observavan a la letra uno de los komandamientos. a las eskonddas: gizlice. Eg.: Eya se engrandesio sin konoser djudios i se konvertio al kristianizmo, ma kontinuo, a las eskondidas, a azer ayuno un diya al anyo porke se akodrava ke ansina uzavan en su kaza en Diya de Kipur. a partr de: itibaren. Eg.: Kursos de Djudeo-espanyol a partir del 8 de noviembre. a pi, a py (lok. adv.): yayan. Eg.: Kaminando a pie komo 10 minutos. abafdo / abafda (adj.): buulama. Eg.: Mos plaze komer el pishkado abafado porke es muy liviano. abandonr (v): terk etmek. Eg.: Nunka no mos van abandonar. abashda (f): ini. Eg.: Moravamos serka de la Kula una abashadika ke se yamava El Kal De Los Frankos. abashda (f): nezle, grip. Eg.: Estuve hazina kon una abashada muy fuerte. abashamentdo (adj.): nezleli. Eg.: Esto abashamentada. abashaminto (m): nezle, grip. Eg.: Esto kon un abashamiento muy fuerte. abashr (v): indirmek, inmek. Eg.: No keriyamos abashar i suvir las eskaleras. absho (adv.): aa, aada, aaya. Eg.: Kale ser modesto i mirar mas abasho de si. Yamavan "los de abasho," "los negros," o "los ke danyan". abastr (v): yetmek. Eg.: De esta ropa ya abasta 4 metros: esta ancha. Ya abasta i sovra. abastesr (v): tedarik etmek, temin etmek. Eg.: Lavora de diya i de noche para abasteser a su famiya. abatdo / abatda (adj.): zgn. Eg.: Desdichada de mi ! Me fui del bet din abatida i muy triste... abedigur (v): yardm etmek. Eg.: Abediguar famiyas, hazinos, gurfanos i bivdas. abistr (m): devekuu. Eg.: "Kara de abistru" kere dezir "uno ke no sonriye".

abistr (m): devekuu. Eg.: "Kara de abistru" kere dezir "uno ke no sonriye". abitul (adj.): allagelmi, srekli. Eg.: Esta sonriendo kon su dulsor abitual. abitur (v): altrmak. Eg.: Kale abituar a los mansevos ke avlen el Djudeo-Espanyol abokrse (v): eilmek. Eg.: Se abok para arrekojer piedras d'enbasho. aboltr (v): dnmek. Eg.: Yo ya abolti de mi viaje el viernes pasado. Ya aboltates la kara, ya paso el diya, la semana, el mez. (Neh.) abondnsa (f): bolluk, bereket. Eg.: Uvo todo modo de frutas i zerzevates en abondansa! abondnte (adj.): bol, bereketli. Eg.: Les auguro ke la mueva anyada les seya abondante de luz. abondr (v): ok sayda olmak. Eg.: Las frutas abondavan. aborresr (v): nefret etmek. Eg.: Todos los ke me aborresen aman la muerte. abrasr (v): sarlmak, kucaklamak. Eg.: Las dos se abrasan i se meten a avlar. abrso (m): kucaklama, sarl. Eg.: Mos arresivieron kon bezos i abrasos. abrevr (v): su vermek, sulamak. Eg.: Yaakov abrev a las ovejas. abrevr (v): su iirmek. Eg.: El pastor abreva sus ovejas. abrigrse (v): barnmak, rtnmek. Eg.: Eyos no tyenen ni pan para komer ni lugar para abrigarsen. abrgo, avrgo (m): barnak, snak. Eg.: Kada padre de famiya deve de asigurar un avrigo para los suyos. absolto (adj.): mutlak. Eg.: En la vida, todo es relativo i no ay nada de absoluto. abudho (m): balk yumurtas. Eg.: abudraho; abutrgo (m): balk yumurtas. Eg.: El abudaraho se toma komo aperitivo. achkes de (m): dolay, nedeniyle, yznden. Eg.: Vino tadre achakes de la luvia. achilerse (v): almak. Eg.: Meldo tus mesajes i me se achilea el korason. achunkdo (adj.): km, melmi. Eg.: Se kedo dos malas oras achunkado, no lo mirimos en la kara.

Pajina 1

Diksionario de Ladinokomunita

ad (f): ada. Eg.: En Estanbol, ivamos a la Ada a pasar la enveranada. adelantr (v): ilerlemek, ilerletmek. Eg.: Estamos perkurando para mantener i adelantar la konosensya de esta lingua i de muesta ermoza erensya kultural... adelntre (adv.): ileri, nde. Eg.: Siempre ke mos vaygamos para adelantre i nunka para atras. adems (adv.): keza, stelik. Eg.: Ademas vos kero rengrasiar por vuestras palavras de apresiasion. ado, adiyo (interj.): allaha smarladk. Eg.: No tengo razon? Ansina ke sea: Adiyo! adjam / adjama (adj): acemi. Eg.: No se komo se aze porke dainda so un adjami. adjam / adjama (adj): acemi, tecrbesiz. Eg.: No se komo se aze porke dainda so un adjami. adjektvo (m).: sfat. Eg.: La verdad i la sinseridad son los dos adjektivos ke resumen mi boletin. adjnsia (f): ajans. Eg.: Me fui a la adjensia de viaje para merkar un bilyeto de avion. adjil (f): acele. Eg.: Todo lo ke se aze kon adjile, se aze negro. adjuntr (v): birletirmek. Eg.: Espero ke otros amigos de LK, se van adjuntar a este evenimiento emportante. adjustr (v): eklemek. Eg.: Mesklar bien, adjustar la tomat ke fue esprimida un poko para kitarle el kaldo. administrr (v): ynetmek, idare etmek. Eg.: Teniya la responsabilidad de administrar el Reynado. admirr (v): hayran olmak. Eg.: Todos estos esfuersos son de admirar. admirasin (f): hayranlk. Eg.: Tengo grande admirasion por sus lavoros. adolensyrse (v): hastalanmak; yakınmak. Eg.: Puedo dizir ke me adolensyo kuando amostran la gerra en la televizyon. adolesnsia (f): ergenlik. Eg.: Me izitesh aboltar a mi adolesensia. adovr (v): tamir etmek. Eg.: Bushka de azer adovar esta makina. adrso (m): adres. Eg.: Manda tu letra a su adreso. aeddo / aedda (adj.): yal. Eg.: La esklava seya de espanto, seya a kavza de la prometa deskuvryo a Abdulhamid ke su maestra lo topava a el muy aedado i enkapache de amor. afalagr (v): avutmak, teselli etmek. Eg.: Afalagar kon palavras vanas. (Kataln) aferrdo / aferrda (adj.): tutkun. Eg.: Esta aferrado kon la ija del vizino. aferrr (v): yakalamak. Eg.: Aferraron al ladron. aferrr abashda: nezle olmak. Eg.: Uvo muncho aire i aferri una abashada muy fuerte.

afil (adv.): bile, hatta. Eg.: Una madre kere a su ijo afilu si es un bandido. (Neh.) afitr (v): meydana gelmek, vuku bulmak. Eg.: Ayer afito una koza muy agradavle afto (m): hadise, olay; kabzlk. Eg.: Afito de bilibiz. (Konstipasyon fuerte. Neh.) aflijr (v): zmek. Eg.: Mi hazinura lo aflijo. aflijrse, tenr pna (v): zlmek. Eg.: Se aflijo porke peryo su echo. afloshr (v): gevetmek. Eg.: Aflosharon la kuedra de la barka. afrisin, afriisyn (f): mahrumiyet; zulm, eziyet. Eg.: Grande fue la afrision de los djudios en Ayifto. aftah, avtah (f): mit, umut. Eg.: Meter la avtah en el Dio. afura, ahura, fura (adv.): dar. Eg.: Keriya djugar afuera kon los ijikos de la kaleja. ag (m): aa. Eg.: El aga le demando ke echo aze. agra (adv.): imdi. Eg.: Mos demando sovre el orijen de Ladino, i komo lo eskrivimos i lo pronunsiamos agora. agradr a..., plazr a... (v): houna gitmek. Eg.: Kreyo ke yo, le agrado solo a mi mama. Les plazgo a los elevos, sovre todo kuando termino la klasa. agradr, plazr (v): holanmak. Eg.: Me agradan los pimientones. A las kreaturas, les plaze la chikolata. agradesr (v): mteekkir olmak. Eg.: Azer i no agradeser, es amargo komo la fiel. (Neh.) agradesiminto (m): kran. Eg.: ...un sentimiento sinsero de agradesimiento. agranda (f): nar. Eg.: Mi tiya morava en un moshav i teniyan arvoles de agranadas. gua (f): su. Eg.: Ofriyan dulses kon una tavla de plata kon vazos de agua freska. aguzdo / aguzda (adj.): keskin. Eg.: Para kortar esta ropa dura, prime una tijera bien aguzada. aguzadr (m): bileyici. Eg.: El aguzador de kuchiyos pasava por las kalejas. aguzr (v): bilemek. Eg.: Dame los kuchiyos para aguzar. aharientr (v): bozmak. Eg.: Lavorando muncho, ahariento la makina. aharientrse (v): avaryalanmak. Eg.: La karga del kamion se ahariento. aharva (f): kei boynuzu. Eg.: Me akodro de arankar aharovas i chuparlas komo chupamelas! aharvr (v): vurmak. Eg.: Ken se aharva kon sus

Pajina 2

Diksionario de Ladinokomunita

manos ke no yore. anda, aynda, danda (adv.): henz, hl, hlen. Eg.: Ya tomo muncho i dainda demanda. ire, yre (m): hava, yel, cereyan. Eg.: Saldremos a tomar un poko de aire. ajektvo (m): sfat. Eg.: "Dezvelopado" siempre se uzo komo ajektivo. ajno / ajna (adj.+ m/f): yabanc. Eg.: Los ajenos azen mas ke los serkanos. (Neh.) akademya, akadema (f): akademi. Eg.: Ay una akademia relijioza Porat Yosef en Yerushalayim. akaj (m): maun. Eg.: En la biblioteka teniyan mobles de akaju. aksia, aksya (f): akasya. Eg.: Las flores de akasia tienen una golor muy delikada. akavr (v): bitirmek, son bulmak. Eg.: Akavimos de komer. akl, akya (adj.+ pron.): o. Eg.: En akel momento me akodri lo ke diziya mi madre. Oye lo ke dize akel. akyo (m+pron.): o. Eg.: Ansina pasavamos los alhades en akeyos diyas ke no aviya televizion o video. ak (adv.): burada. Eg.: Ke bushkas por aki? aklarr (v): aydnlatmak. Eg.: El Dio ke aklare los korasones. akodrr (v): hatrlamak. Eg.: Vere agora si te vo azer akodrar de kozas alegres. akomodr (v): uyum salamak. Eg.: Estamos trokando la ora para akomodar a todos. akompanyr (v): refakat etmek. Eg.: Kantaron kantikas ermozas, akompanyadas kon gitara. akontesr (v): olmak, vuku bulmak. Eg.: Ke akontesio? Le akontesio una desgrasia. akordr (v): uzlamak, anlamak. Eg.: Siertos privilejios de minoridad fueron akordados en Lausanne. akordrse (v): mutabk kalmak. Eg.: Las mujeres se akordaron entre eyas para akseptarla. akrdo (m): mutabakat. Eg.: De akordo! (D'akordo!) akorrto (adv.): sk sk. Eg.: Pasa por aki akorruto. (Munchas vezes.) akostumbrr (v): altrmak. Eg.: La djente se akostumbra a la moda de vestirse. aksn, aksnto (m): aksan. Eg.: Avlavan el Turko kon un aksan de Espanyol. aksantuar: aksan koymak. Eg.: aksantuasion: aksan koyma. Eg.: akseptr (v): kabul etmek. Eg.: No akseptamos mesajes en otras linguas. aksidnte (m): kaza. Eg.: Tuve un aksidente de oto. aksin (f): hareket, eylem; hisse. Eg.: Mos eskrivyo en protestando la aksion del governo en Miami.

aktividd (f): faaliyet, etkinlik. Eg.: El lavora anchamente en munchas aktividades. aktvo / aktva (adj.): faal. Eg.: Es un miembro aktivo de muestra komunita. kto (m): eylem, perde. Eg.: No es solamente un akto de bienfezensya ma tambien un akto de piedad. aktr (m): aktr. Eg.: Keremos topar aktores ke puedan avlar esta lingua. aktrsa (f): aktris. Eg.: Es una aktrisa formidavle. aktul (adj.): gncel. Eg.: Esto bushkando enformasion sovre la situasion aktual del ladino. akudr (v): yardma komak. Eg.: Se kayo a la mar i no uvo ken lo akudiera. akumpldo / akumplda (adj.): hnerli, becerikli. Eg.: Mario Levi es un otor muy akumplido. al (a el) (prep.): a, e, ya, ye. Eg.: Kere amostrar su mujer al mundo entero. al kontrrio (adv.): aksine. Eg.: No puedemos dizir ke es una koza mala; al kontrario, es una koza muy agradavle. la (f): kanat. Eg.: La gayina tiene alas, ma no bola. alargr (v): uzatmak. Eg.: No kero alargar este sujeto. El Dio te alarge las vidas. alarmr (v): tela drmek. Eg.: No ay koza de alarmar. aly (m): okluk, bir alay. Eg.: Mos kedaron un alay de kozas a estudiar. alburnya (f): domatesli patlcan kzartma. Eg.: "alburniya" es una kumida de berendjena kon karne. alderredr (prep.): etrafnda. Eg.: Alderredor de mi kaza ay yervado. aldikra, faldukra (f): cep. Eg.: Pars para la aldikera. algre (adj.): neeli, en. Eg.: Tu alegre i yo kontente. alegra, alegrya (f): nee, sevin, enlik. Eg.: Sintir i kantar kantikas - mos dio alegriya a los korasones! alemn, almn (m): Alman, almanca. Eg.: Su livro fue publikado i en aleman. aleshr (v): uzaklatrmak. Eg.: Alesharon la boda. alevantr (v): kaldrmak. Eg.: El Dio solo alevanta i arrebasha. alevantrse (v): kalkmak. Eg.: Se alevantaron los pipinos a harvar al bahchevan. alfilr (m): toplu ine. Eg.: Rekoje un alfilar i lo

Pajina 3

Diksionario de Ladinokomunita

apunta sovre su vistido. alfilr (v): dizmek (boncuk, v.s.). Eg.: alfinte: toplu ine. Eg.: Teniya alfinetes espesiales kon kavesas de diferente kolores. lgo (pron.): birey. Eg.: Algo akontesio? algodn (m): pamuk. Eg.: Mi madre aprontava kada tadre las mechas de algodon. algja, agja (f): ine. Eg.: El farmasisto echava algujas a los hazinos. algn (adj.: birisi, herhangi bir. Eg.: Si viene algun prove, dale a komer. algno (pron.): birisi, herhangi biri. Eg.: Alguno vino? alhd (m): pazar. Eg.: Shabat por la tadre es Noche de Alhad. alhd (m): Pazar gn. Eg.: Se kazan todos los djudios de Izmir, siempre en dia de alhad. alhamra; chapta (f): scak basmas; yz kzarkl. Eg.: Se namoro de su mustacho preto i de la ALHAMORA kolorada... alcha (f): kraa, kk balk. Eg.: Alichas fritas son muy savrozas. alimentr (v): beslemek. Eg.: Uzavamos maiz para alimentar a las gayinas. alimnto (m): besin. Eg.: Ayi venden alimentos turkos o gregos. alimpir, alimpyr (v): temizlemek. Eg.: Las mujeres alimpiavan i deshavan arelumbrando. alishteredo (adj.): altrlm. Eg.: Uno mas alishtereado ke mi, me grito "Ayde". alishterer (v): altrmak. Eg.: Mozotros ya mos aviamos alishtereado a esto. alkansr (v): ulamak. Eg.: Nada no se alkansa sin sudar. alkid (m): akide ekeri. Eg.: Mavlacha era komo los bonbones de alkide shekeri. alkilr (v): kiralamak. Eg.: Los tres estudiantes alkilaron un chiko apartamento. alkl (m): alkol. Eg.: Uzavan un resh ke se asendiya kon alkol i metiyan a buyir el kaviko de la demanyana. alknya (f): soyad. Eg.: Lo bushkaron kon el nombre i la alkunya. lma (f): can, ruh, tin. Eg.: Ke su alma repoze en paz. Lo kero komo mi alma. El ojo ve, la alma dezea. almda (f): yastk. Eg.: Enriva l'almada aviya un livro de tefila. almn, alemn (m): alman, almanca. Eg.: Turistos kon pasaporto alman no nesesitan viza. almrio, almryo (m): dolap. Eg.: Guadravan los platos en el almaryo. almastig (f): sakz. Eg.: Almastiga es la rechina de un arvole.

almenra (f): avize. Eg.: Kuando me kazi, las almenaras se trokaron i se uzava la de kandelas. almndra (f): badem. Eg.: El Dio da almendras al ke no tyene muelas. (Prov.) almodrte (m): patlcan veya kabak brei. Eg.: El almodrote es una gratinada de berendjena asada, kon guevo, azete, masa en mojo, i kezo, al orno. alsafran: safran. Eg.: lto / lta (adj.): uzun boylu, yksek. Eg.: Ke tengas mazal alto i ke korras de reushita a reushita. alunga (f): dil. Eg.: Kon las aluengas kolgando por afuera, lo miran al grego sin kreer... ma, ma (konj.): ama. Eg.: Ya tengo kaji 90 anyos, ama me siento dayinda mansevika. amn (interj.): aman. Eg.: Aman, por ande fuyir de sus manos! Aman, ke se eskape este mal diya! amanesr (v): gn domak. Eg.: Kuando mas eskura est la nochada, mas presto amanese. (Neh.) amnte (m/f): sevgili. Eg.: Despues de bien saludarsen, los dos amantes se desparten. amanyna (adv.): yarn. Eg.: De aki mos vamos a Amsterdam amanyana. amrgo / amrga (adj.): ac. Eg.: El kafe sin asukar es amargo. Ken englute amargo, no eskupe dulse. (Prov.) amargra (f): acılık. Eg.: No guadri amargura kontra los ke me ekspulsaron. amaryo / amarya (adj.): sar. Eg.: Se le izo la kara amariya de verguensa. amatr (v): kapatmak, sndrmek. Eg.: Amata la lampa. amatr (m): amatr. Eg.: Lo esto dando a un grupo de amatores del Ladino. ambasadr (m): byk eli. Eg.: Estava envitado el ambasador kon la mujer. ambezr (v): renmek. Eg.: Ambeza el arte i metelo aparte. (Neh.) ambezrse (v): almak, renmek.. Eg.: El ombre deve ambezarse a lo bueno i a lo negro. (Neh.) Ambezate a favlar (kon korteziya). (Neh.) ambirto, fambrnto (adj.): a. Eg.: El arto no kreye al ambierto. mbre, fmbre (f): alk. Eg.: Ken tiene ambre no mira por guzano. amn (m): amin. Eg.: Vida larga i salud buena ke tenga, amen. Por un amen ke no kede. amerikna, merkna (f): Amerikan bezi. Eg.: Ize dodje ridas de amerikana para el bebe.

Pajina 4

Diksionario de Ladinokomunita

amgo / amga (n+adj.): arkada. Eg.: Amigo viejo no se aze enemigo. amijorr (v): slah etmek, iyiletirmek. Eg.: amijorarse: slah olmak, iyilemek. Eg.: amistd (f): dostluk. Eg.: Las diferensias de enteres yelan la amistad. (Neh.) amistzo, amistza (adj.): dosta. Eg.: El puevlo Cubano es un puevlo muy, muy amistozo. mo (m): patron, sahip. Eg.: amofdo, amufdo (adj.): kfl. Eg.: Pan amofado amokrse (v): burnunu silmek. Eg.: A Djoha le disheron ke se amoke, se kito la nariz. amr (m): ak, sevda, sevgi. Eg.: Mas vale pan kon amor ke gayina kon dolor (Neh.) amostrr (v): gstermek. Eg.: El vendedor amostra la ropa al kliente. anans (m): ananas. Eg.: (Ananas, no maiz) fermentada en agua de pilonsio. ncho / ncha (adj.): geni. Eg.: Tiene mano ancha (es jenerozo). ncho / ncha (adj.): kaygsz. Eg.: anchr (f): genişlik. Eg.: La kamareta tiene 3 metros de anchor. ancha, anchya (f): hamsi. Eg.: Dizen (por reir) ke ay 300 maneras de gizar la anchua. anchra (f): bolluk, ferahlk. Eg.: Biven kon anchura. anchsa, enchsa (f): kaygana. Eg.: Teniyamos ornos para azer las tapas o enchusas. nda (f): sedye. Eg.: Despues del aksidente, lo yevaron kon una anda. nde, nde (adv.): neresi, nerede, nereye. Eg.: Ande lo metes, ay est. Onde komen dos, komen tres. ndjak (adv): ancak. Eg.: Andjak, para el Ladino tenemos varias solusyones del problem. ndjel (m): melek. Eg.: Es un andjel. ndjelo (m): melek. Eg.: anekdta (f): fkra. Eg.: Mi mama siempre kontava anekdotas. anesteziko: anestezik. Eg.: anfitrin, anfitrina (m/f): misafirperver ev sahibi. Eg.: La famiya del CIDICSEF es ekselente anfitriona. animl (m): hayvan. Eg.: Komo la evolusyon de los animales... animar: canlandrmak. Eg.: ans, anito (m): anason. Eg.: El raki se aze kon anito. aniversrio (m): doum gn. Eg.: Oy es el aniversario del diya ke merkimos muestra kaza. anyo (m): yzk. Eg.: Le regalo un aniyo de oro. ankta (f): anket. Eg.: Me parese ke vos va interesar esta anketa ke izo Klara Perahya en Istanbul entre 805 personas.

anche (adv.): dn gece. Eg.: No me akodro lo ke komi anoche. ans (adv.): byle. Eg.: Komo el sol aklara la tinievla, ansi el estudyo aklara a la inyorensa. (Neh.) ansiklopdia (f): ansiklopedi. Eg.: De ansiklopedias a diksionarios, siempre emplean el nombre Ladino. ansna (adv.): byle. Eg.: Ansina topimos el mundo, ansina lo vamos a deshar. antepasdos (m): atalar. Eg.: Mis avuelos i antepasados vinieron de Sefarad. ntes (prep.): nce. Eg.: Me demandates la alkunya ke teniya antes de kazarme. antikit (f): antikite. Eg.: Sokrate akel vertuozo ombre de la antikita... antko / antka (adj.: antika. Eg.: Este kal es antiko (500 anios). antisemitzmo (m): antisemitizm. Eg.: Es otra forma de antisemitizmo. antiyr (adv.): evveli gn. Eg.: Antiyer me estava muriendo de la dolor. antjos (m/p): gzlk. Eg.: Es flako i alto, tiene antojos. anunsir (v): duyurmak, iln etmek. Eg.: Tengo el plazer de anunsiarvos ke ya salyo el livro de kurso de Ladino . anvelp, envelp (f): zarf. Eg.: Lo mete en una anvelop i se lo manda al Dio por la posta! anyda (f): senelik, yl. Eg.: Anyada (al lugar de anyo) se uza para auguros, kon el adjektivo "buena" despues. Esto kere dizir el periodo del anyo entero. Eg.: Anyada dulse kon alegriya i sanedad para todos. nyo (m): sene. Eg.: Mas vale sien anyos de galera, ke ir debasho de tierra. (Neh.) anydo (m): dm. Eg.: Mos burlamos ma siempre echamos un anyudo kuando pyedremos una koza! aogr, afogr (v): bomak. Eg.: Le ech los dedos al garn i lo aog. aogrse, afogrse (v): boulmak. Eg.: Se aoga en una kupa de agua. apanyr (v): ele geirmek. Eg.: Esta asentada en la siya, apanyando moshkas. aparejr, aprontr, (v): hazrlamak. Eg.: Apareji un dulse de mansana ke se izo muy savrozo. aparente: belirgin. Eg.: apareser: belirmek. Eg.: apartado / a: ayr, izole. Eg.: apartar: ayrmak. Eg.:

Pajina 5

Diksionario de Ladinokomunita

aprte (adv.): ayr, ayrca. Eg.: Kuando se kazo, biviya kon sus parientes; agora se salio aparte. Me puedes eskrivir aparte si keres. apnas (adv): henz, ancak, zar zor. Eg.: Apenas aboltas la kara, ya se izo tadre. apenas ke: olur olmaz. Eg.: Apenas ke le va serrar el fermuar, esta vez salyo dos manos de robot.. apersevrse (v): farketmek. Eg.: No me apersevi ke deshi la yave en kaza. apoyr (v): dayamak, destek olmak. Eg.: Esto dispuesto a meter mano, a apoyar i kolavorar. apoyrse (v): dayanmak. Eg.: Me apoyi a la meza para no kayer. apyo (m): destek, dayanak. Eg.: A lo menos tendremos su apoyo moral. apozar: koymak. Eg.: aprender: renmek. Eg.: aprendizaje: raklk. Eg.: apresir, apresyr (v): takdir edilen. Eg.: Sovre todo los mansevos empesan a apresyar i ambezar la lingua. apresurarse: tel etmek. Eg.: apretar: skmak. Eg.: aproksimativamente: takriben. Eg.: aprontr (v): hazrlamak. Eg.: Se aprontava todo de viernes para el Shabat . apropiado: uygun. Eg.: aprovr (v): niyet etmek, denemek. Eg.: Aprova de ambezarte el Ladino. arab (f): araba. Eg.: Un tiempo tomavamos "karosas" (araba/payton). arabo: arap. Eg.: arnya (f): rmcek. Eg.: Le entr una aranya al meoyo. araparse: tra olmak. Eg.: arar: ift srmek. Eg.: arr (v): topra srmek. Eg.: arar la mar: yarmak (suyu). Eg.: arba: arife. Eg.: archivo: ariv. Eg.: ardor: sevk, istek. Eg.: arinto, adyntro (adv.): ierde. Eg.: Ay ladron ariento de la kaza. arina: un. Eg.: arko: yay. Eg.: arma: silah. Eg.: armada: ordu. Eg.: arraskrse (v): kanmak. Eg.: Kada uno se arraska onde le kome. arravido / arravida (adj.): dargn, kzgn. Eg.: Esta arraviado kon mi. arravirse (v): darlmak. Eg.: Para ke no se arravye,

este ultimo mesaje suyo lo estamos pasando. arrazgar: yrtmak. Eg.: arrebashamiento: aalamak. Eg.: arregalar: hediye etmek. Eg.: arreglamiento: tanzim. Eg.: arreglar: tanzim etmek. Eg.: arrekojer, rekojer: toplamak. Eg.: arrelumbrar, asender: aydnlatmak. Eg.: arrelumbrar, briyar: ldamak. Eg.: arremangarse: kollar svamak. Eg.: arrematar: bitirmek. Eg.: arrepentimiento: pimanlk, tvbe. Eg.: arrepentirse, esvachearse: vazgemek. Eg.: arrepintirse: piman olmak. Eg.: arrepushar, arrondjar: itmek. Eg.: arresentarse: uslanmak, dzene girmek. Eg.: arrestar: tevkif etmek, durdurmak. Eg.: arretarse, kedarse: durmak. Eg.: arreventr (v): patlamak. Eg.: Me se arrevento la fiel. Me espanti bueno. arrevs (adv.): tersine. Eg.: Me se fue el bokado arreves. arrimr, apoyr (v): dayamak. Eg.: Arrima este espejo a la pared. arrimrse (v): dayanmak, yaslanmak. Eg.: Ken en buen arvole se arrima, buena solombra lo kuvija. (Neh.) arrva (adv.): st, stte, yukarda. Eg.: Mety todo de arriva abasho. arrivar: varmak. Eg.: arrogar: dua etmek, niyaz etmek. Eg.: arrondjr (v): itmek, iteklemek. Eg.: arroz: pirin. Eg.: arrozar: sulamak. Eg.: arrufiar: sulamak, pskrtmek. Eg.: arrufyar: sulamak. Eg.: arrugar: buruturmak. Eg.: artikolo: madde, makale. Eg.: arto / a: tok, bkkn. Eg.: arvol, arvl (m): aa. Eg.: Arvol sin solombra (persona egoista). as, zo (m): as. Eg.: Era un as en su echo. asaltar: saldrmak. Eg.: asegurar: temin - sigorta etmek. Eg.: asemejante: benzer. Eg.: asender: yakmak. Eg.: asentador: oturacak, sandalye. Eg.: asentarse: oturmak. Eg.: asr ke (adv.): halbuki, oysa. Eg.: Dizen ke es muy riko, aser ke yo se ke pedrio toda su fortuna al djugo.

Pajina 6

Diksionario de Ladinokomunita

aserkar: yaklatrmak. Eg.: aserkarse: yaklamak. Eg.: ashugr (m): eyiz. Eg.: Ashugar i kontado te puedo dar, la buena ventura vtela a bushkar. (Neh.) as: byle, bylece. Eg.: Azme este plazer, asi tengas todo bueno, asi bivas munchos anyos. Asi biva yo ke te dishe la vedra. asigun: gibi, mucibince. Eg.: asistir: hazr bulunmak, yardm etmek. Eg.: asolombrar: glgelemek. Eg.: asparago: kukonmaz. Eg.: aspekto: boyut; grnt. Eg.: asperr: beklemek. Eg.: Asperame aki una orika. asperar, esperar: beklemek, mit etmek. Eg.: aspirin: aspirin. Eg.: sta (prep.): kadar, dek. Eg.: De Salonik asta Atena ay kinyentos kilometros. astronomiko/a: astronomik. Eg.: astronoto / a: astronot. Eg.: asukar: eker. Eg.: atagantr, atagentr (v): can skmak. Eg.: atakanr (v): dzeltmek. Eg.: Rachel me lo atakano todo. atakanrse (v): giyinip kuanmak. Eg.: -Bueno, me vistire i me atakanare, i salimos a kaminar. atakar: saldrmak. Eg.: atamiento: ballk. Eg.: atansin, atansyn, atensin: dikkat, itina. Eg.: Meldi el artikolo kon grande atansion i alegriya. atar: balamak. Eg.: atarse: balanmak. Eg.: atomiko/a: atomik. Eg.: atrs: geri, ard. Eg.: Ni palavra ni pyedrada no tornan atras (Neh.) atrazar: tehir etmek. Eg.: atrazar: gerilemek (saat). Eg.: atrazarse: gerilemek. Eg.: atrivrse, tenr korje (v): cesaret etmek. Eg.: No, tia, aki no mos atrivimos a komer karne de vaka. atudrido / a: akn. Eg.: aturvar: rahatsz etmek. Eg.: aumr, afumr (v): ttslemek, dumana tutmak (et, balk v.s.). Eg.: Merkaron peshkados afumados. aumentr, augmentr (v): artmak, oalmak. Eg.: El nmero de mesajes aumenta dramtikamente. aunar: birletirmek. Eg.: aunke: ramen, olduu halde. Eg.: Te lo vo a dar aunke no lo mereskas. autr, otr (m): yazar, edip. Eg.: El Sr. Nahum es el otor de un muy buen livro, sovre los djudios de Izmir autoridd (f): iktidar, merci. Eg.: Eya es una

autoridad en djudeo-espanyol. va frska (f): bakla. Eg.: va, avka (f): kuru fasulye. Eg.: avagar: yava. Eg.: avansar: ilerlemek. Eg.: avansar, adelantar: ilerlemek (saat). Eg.: avantaje: yarar. Eg.: avenida: bulvar. Eg.: avenr (m): gelecek, istikbal. Eg.: El ofisio de mano no tiene mas avenir. aver: olmak. Eg.: averdadear: belirtmek. Eg.: avertr (v): ikaz etmek. Eg.: Es para avertirvos ke vos mando este e-mail. avion: uak. Eg.: avizo: haber. Eg.: Ayi es ke lo avizo el Dio a Noah. vla: konuma, laf, dil, lehe. Eg.: En la avla de Rodes, no entran munchos biervos en fransez. avladro: gevezelik. Eg.: Todo lo ke disho, no tiene dinguna valor: es todo avladero. avlnte: konuan. Eg.: Ay dainda tantos amantes i avlantes de muestra lingua... avlar: konumak. Eg.: avokato: avukat. Eg.: avramil (f): can erii. Eg.: El biervo avramila viene de "Avram-mila", del komentario de la biblia ke konta ke despues de su brit-mila, Avram Avinu se asento debasho de un arvol, el kual era arvol de zirguela! avril: nisan. Eg.: Vo estar en viaje serka un mez en Marso i Avril. avrl (m): Nisan. Eg.: Vo estar en viaje serka un mez en Marso i Avril. avrir: amak. Eg.: avuelo, avuela: bykbaba, bykanne, ata. Eg.: avyna (f): fndk. Eg.: avyertura: al, gedik. Eg.: aya: orada. Eg.: yde: haydi. Eg.: Ayde no tenemos tiempo. ayegar: gelmek, varmak. Eg.: ayer: dn. Eg.: ayi: urada. Eg.: aynara: nazar, kem gz. Eg.: ayre: hava, rzgr, cereyan. Eg.: El ayre le bolo el chapeo a la mar . ayda (f): yardm. Eg.: Todo se va enderechar kon ayuda del Dio. ayda (f): lavman, rnga. Eg.: El doktor le rekomendo una ayuda. ayudr (v): yardm etmek. Eg.: Ayudte i el Dio

Pajina 7

Diksionario de Ladinokomunita

te ayudar. (Prov.) aydo (m): yardm, imdat. Eg.: Para el mentirozo, un sarnudo es un ayudo. (Neh.) azer: yapmak. Eg.: azer luvya: yamak. Eg.: azer pasar el tiempo: elendirmek. Eg.: azer pena (v): zmek. Eg.: Me izo pena de meldar sovre el rash (terretemblo) de Lorca. azer portreto: portre yapmak. Eg.: azer regalo: hediye etmek. Eg.: azer shakaruka: lf atmak. Eg.: azete: ya. Eg.: azlah (f): baar, bereket. Eg.: Azlaha ke te meta el Dio. azno (m): eek. Eg.: Aspera el azno a la yerva mueva. bagaje (m): bagaj. Eg.: El serjente mos ordeno de aprontar los pokos bagajes ke teniamos. bahshsh, bakshsh (m): bahi. Eg.: Un "bahshish" bueno al garson ya abastava para esto. bakal: bakkal. Eg.: Kon un poko de ladino muchos me entendieron en el bakal o en el otobus. bakanydo (m): morina bal. Eg.: bla (f): top, mermi, fiek, denk, balya. Eg.: Los ijikos djugavan en la kaye kon la bala. balkn (m): balkon. Eg.: La aviya visto arimada en el balkon de la kula. blsa (f): su birikintisi. Eg.: Uvo muncha luvya: La kaye esta yena de balsas de agua. banana: muz. Eg.: Sin verguensa ke keren para una gazoz presyo de un kilo de bananas. banda de kuero: kay. Eg.: bandiera (f): bandıra, sancak, bayrak. Eg.: Todos se estuvyeron susta a la bandiera Israelyana. banka (f): banka. Eg.: El lavorava en la banka. bar: bar. Eg.: Kada tadre se va al bar para tomar un aperitivo baragn, barragn (m): yiit, gl. Eg.: Shimshn, personaje bibliko, fue un famozo barragan. baran (f): grlt, patrd. Eg.: "Ijika, no agas barana ke esta durmiendo tu padre". barato (adj): ucuz. Eg.: Komiendo komo un rey i beviendo vino en botas a presios baratos. barbaro: barbar. Eg.: barbnya (f): barbunya balığı. Eg.: Los peshkadores miran a venderlo por barbunya a los ke no saven. barbnya faslya (f): barbunya fasulyesi. Eg.: Tomimos filikas fritas, plaki de barbunyas... Bevimos birikas yeladas buz i dishimos "lehayim ... brka (m): kayık. Eg.: En enverano, en las islas de Estanbol, ivamos a nadar kon barkas.

barka motorizada: motorlu tekne. Eg.: En el debarkader suvieron a una barka motorizada i se alesharon buen karar . brko (m): kayk. Eg.: Mansevikos pasavan en los barkos por el bodre de la mar. barrir (v): sprmek. Eg.: En Izmir dizimos "barrir" i no "barrer". basheza: alaklk. Eg.: Darles los egzemplos de bravura i de kuardes, de jenerozidad i de basheza, es ensenyarles la manera de apartar el bien del mal. basho (adj): alak, ad. Eg.: En la puerta del palasyo i empesaron a yamarlo de nombres bashos i feyos. basketbol: basketbol. Eg.: El djugava basketbol i veniya a Israel kon el ekipo Judio a djugar en la Makabia. bastnte: yeterince, kfi. Eg.: Lavorava muncho, ma no ganava bastante. bastr, abastr (v): yetmek. Eg.: Basta mi nombre, ke me yamo Abravanel. batalia (f): muharebe, atışma. Eg.: Oy savemos muy bien komo es importante el apoyo moral i spiritual por kada soldado en el kampo de la batalia. batalyon (m): tabur. Eg.: En el anyo 1941, la armada turka los tomo i los metyo a lavorar en los "amele taburus" (batalyones de lavor). bva (f): salya. Eg.: Ya me kayo las bavas de ver este diksionario maraviyozo. bavajada: vr zvr, samalk, zrva. Eg.: Lo ke dize no es ni verdad ni realidad, esta avlando bavajadas. Al lugar de azer una koza serioza se esta okupando de bavajadas bayt (adj.): bayat. Eg.: Kon pan bayat se aze "Revanadas de Parida". bayladr / bayladra (m/f): dansr - dansz. Eg.: Los bayladores de Irlanda mos plazieron muncho. baylar (v): dansetmek. Eg.: Esta envitando a baylar kon el, los ke les plaze baylar. bayle: dans. Eg.: Eyos baylaron bayles folklorikes i tambien modernos. baza (f): temel, esas, dayanak. Eg.: Cervantes poderia ser la mijor baza para aprovar de traduizir. bazr (m): pazar, ar. Eg.: El martes, era diya de bazar en Milas. bendizr, bendezr (v): kutsamak. Eg.: Por lo ke estamos, bendigamos. benyarse: banyo yapmak. Eg.:

Pajina 8

Diksionario de Ladinokomunita

benzin: benzin. Eg.: beraha, bendision: hayr duas. Eg.: Salud i Beraha se le aga todo lo ke komio. bet din: din kurul. Eg.: Este pleto lo travo al bet din. bever: imek. Eg.: bezar: pmek. Eg.: bzo: buse, pck. Eg.: Munchos bezos a todos i asperemos ke en serka mos eskrivan aki... Bblia, Bblya: Kutsal Kitap. Eg.: Meldo la "Biblia de Ferrara" en Ladino. bien: iyi. Eg.: bienfezensia: hayrseverlik. Eg.: biervo, palavra: kelime. Eg.: biftek: biftek. Eg.: bilbl, bulbl (m): blbl. Eg.: "Los bilbilikos kantan..." bilibz (m): leblebi. Eg.: bilieto, bilyeto: bilet. Eg.: bira: bira. Eg.: brra, ra (f): fke, hiddet. Eg.: Le suvyo la birra. bisikleta: bisiklet. Eg.: biskuchda (f): peksimet. Eg.: bivir: yaamak. Eg.: bzba, bzba (f): eek ars, ar. Eg.: Va avlando la mizma koza: Bizba detras de la oreja. blanko/a: beyaz. Eg.: blankcho (m): albinos. Eg.: "BLANKUCHO" era akeya kreatura/persona ke nasiya kon los kaveyos i los parparos blankos. blondo/a: sarn. Eg.: blu: mavi. Eg.: boda: dn. Eg.: bodre: kenar. Eg.: bodrum: bodrum. Eg.: bgo, bogch (m/f): boha. Eg.: El bogo era para meter la ropa limpia para ir al "hamam". bohr / bohra: ilk ocuk. Eg.: Al bohor de kada generasion se va la yave. bka: az. Eg.: Se kito el pan de la boka para mantener a sus ermanos. bokl (m): ie. Eg.: Se podia meter esta alzeyte en un bokal (una redoma) para transportarla a la keyla. bolar: umak. Eg.: bolsa de mujer: kadn antas. Eg.: bolsa, sako: torba. Eg.: bonte (m): bone, takke, klah. Eg.: Este mundo en un bonete, ken lo kita i ken lo mete. (Neh.) bonora: mutluluk, talih. Eg.: bora: bora. Eg.: borracho/a: sarho. Eg.: Bosfor: Istanbul Boaz. Eg.: bostan: bostan, byk bahe. Eg.:

botka, butka (f): dkkn. Eg.: Me trusho dulsurias de la butika de Haci Bekir de Estambol. bovedad: aptallk. Eg.: bovo, torpe: salak, aptal. Eg.: boy (m): boy. Eg.: Lo ke no tiene de boy, tiene de negregura. (Neh.) byo (m): hamur ii. Eg.: byo de ryo (m): peynirli hamur ii. Eg.: boz (f): ses. Eg.: No se le siente la boz. bragas: klot. Eg.: braso: kol. Eg.: brvo (interj.): aferin. Eg.: Bravo, i grasias por tus komentarios. brvo, brva (adj.): cesur. Eg.: Admiro estos bravos djurnalistos. bravura: kahramanlk, dehet. Eg.: brza (f): kor. Eg.: Mos esta kemando komo braza. brig ...: bir tr yelkenli. Eg.: Brindar (v): Kadeh tokuşturmak; gnll olarak vermek. Eg.: Entrava en las karseles , para brindar asistensia espiritual. brodar: nak ilemek. Eg.: broshra (f): bror. Eg.: La broshura de la ANL me vino ayer. bruido: grlt. Eg.: brudo, rudo (m): grlt. Eg.: Baran: Yo lo oyi empleado komo sinonimo de bruido. bruma, duman: sis, pus. Eg.: brumozo: sisli, puslu. Eg.: brusko / bruska (adj): sert, ters, acele; karanlk, lo. Eg.: La kamareta era tan bruska i yelada ke me espantava de entrar ayi sola. buchk (m): ikiz. Eg.: Mos nasieron buchukes. bueno: peki, iyi. Eg.: bulisa, mujer de kaza: ev kadn / sahibesi. Eg.: burakito de alguja: ine delii. Eg.: burko (m): delik. Eg.: Avia un burako en la pared. burlarse de...: alay etmek. Eg.: bur (m): bro. Eg.: Kada demanyana, se va al bur. bushkr (v): aramak. Eg.: Ke bushkas por estas partes? bushkida: arama. Eg.: bto: ama, emel, gaye. Eg.: Muestro buto prinsipal es de promover el uzo del Ladino. buyir: kaynatmak. Eg.: buz (m): buz. Eg.: No entiendo komo kitash la komida yelada buz i la metesh en el orno. buzan (f): buz kutusu, ok souk yer. Eg.: En

Pajina 9

Diksionario de Ladinokomunita

izmir, kuando keremos dizir ke una koza o el tiempo esta muy yelado, dizimos "esta buzan"! buzira, buzyra (f): buzdolab. Eg.: Kero bever limonata yelada de la buzyera. byervo, palavra: kelime. Eg.: bro: bro. Eg.: chadir: emsiye. Eg.: chaketon: sille, tokat. Eg.: chanaka: anak. Eg.: chanka de sateit (f): uydu ana. Eg.: Agora tenemos television kon chanaka de satelit. chanta de ombre: erkek antas. Eg.: chapo, chapyo (m): apka. Eg.: Kada uno saluda kon el chapeo ke tiene. (Neh.) chaptas (f): scak basmas; yz kzarkl. Eg.: CHAPETA es kuando ensupito las karas se azen koloradas seya de verguensa o de otra koza. chapn (m): ayakkab. Eg.: Mi madre ke vino de la Bulgariya los yamava Chapines(kalsados). chapter, chafter (v): arpmak. Eg.: Las ventanas estavan chafteando del aire. chapter, chafter (v): arpmak. Eg.: Dos personas se chafteyaron. chark (m): ark. Eg.: Arrodear el chark. chark, chrke (m): tekerlek ark. Eg.: La bisikleta tiene dos charkes. charka (f): terlik, ark. Eg.: En sus pyes no yevavan ke un par de charukas. chay: ay. Eg.: chicolata: ukulata. Eg.: chikz (f): kklk, ocukluk. Eg.: En mi chikez en Izmir, Turkiya, las preparasyones para Los Muadim (Roshana i Kipur) empesavan a lo menos de un mez de antes. chiklet: iklet. Eg.: chiko / a: kk. Eg.: chin (m): tabak. Eg.: En la meza aviya chinis de fruta seka. chobn (m): oban. Eg.: Este choban giyava mas de dozyentos karneros. chuflar: slk almak. Eg.: chuflte (m): ddk. Eg.: El chiko mos unflo la kavesa kon el chuflete ke le merko su padre. chupta (f): emzik, titin. Eg.: Dale la chupeta al bebe, ke no yore. dado: zar. Eg.: danda, dynda (adv): hl. Eg.: dalkvo (adj.): sonuncu, sondaki, son. Eg.: Parese ke el mundo troko en los dalkavo 50 anyos. Estuvo bien enteresante el dalkavo paragrafo ke eskrivites. dnyo (m): hasar, zarar, ziyan. Eg.: No sale danyo de

akavidarse. dar: vermek. Eg.: dar haber, informar: bildirmek, haber vermek. Eg.: dar razon: hak vermek. Eg.: dar uti: tlemek. Eg.: data: tarih. Eg.: dta: tarih - gn/ay/yl olarak. Eg.: Un buen merkader paga su bono a su data. de (prep.): den. Eg.: De oy endelantre... Este livro es de mi ermano. de ande: nereden. Eg.: de banka: banka ile ilgili. Eg.: de fruta: meyva (aac). Eg.: de komer: yiyecek. Eg.: de muvo: yeniden, yine, gene. Eg.: I yo respondi de muevo, i dishe ke mas no vo eskrivir. de vez en kuando: bazan. Eg.: debasho: altnda. Eg.: debte (m): mnazara. Eg.: dechidir: karar vermek. Eg.: dechidirse: karar vermek. Eg.: dechizin, dechizyn (f): karar. Eg.: Miller, para ser dramaturgo, tomo la dechizion de seguir sus estudios. dedikarse: kendini adamak; almak. Eg.: dedo: parmak. Eg.: defender: mdafaa - men etmek. Eg.: defenderse: kendini mdafaa etmek. Eg.: defile: defile. Eg.: defunkto / a: rahmetli, l. Eg.: degustar: tatmak (arap). Eg.: dek: neden, niye. Eg.: No se deke en vezes el mizmo mesaj sale dos vezes. dekor: dekor. Eg.: dekreto: kararname. Eg.: delantl (m): nlk. Eg.: Mama i delantal ke tapan muncho mal. delantre: nnde. Eg.: delegar: temsilci atamak. Eg.: delisizo, delisiza (adj.): nefis. Eg.: Munchos frutos delisiozos i salutaryos por ofreser. demnda: soru, sual, talep. Eg.: Tuvimos munchas demandas de ayudar en la gramatika de ladino. demandr (v): istemek, sormak. Eg.: Vites al ombre, demanda por el nombre. (Neh.) demanyana: sabah. Eg.: demaziado: fazlasyla. Eg.: demokrasia: demokrasi. Eg.: demostrar: tezahrat yapmak, ispat etmek. Eg.:

Pajina 10

Diksionario de Ladinokomunita

dempues: sonra. Eg.: depender: baml olmak. Eg.: derecha: sa. Eg.: dercho (m): hak, yetki, doru. Eg.: Kada uno tiene el derecho de eskrivir i avlar kome kere. derritr (v): eritmek. Eg.: Se aziya kon plomo derritido. Mos derritimos en pies fina ke venites. derrokar: ykmak. Eg.: desbafr, esbafr (v): iini dkmek. Eg.: No tengo kon ken desbafar. desde: beri. Eg.: desdenio: hor grme, kmseme. Eg.: desdichdo, desdichda (adj.): talihsiz, biare, garip. Eg.: Al desdichado no le kamina el kavayo, dize ke es ojo malo. (Neh.) desn (m): desen. Eg.: Vos rogo de no meter ni aneksos, ni desenes en los mesajes. desendinte (m/f): soyundan gelen, oul. Eg.: Para mi, un desendiente de Estambullis, la palavra es "BISKOCHOS". desgrasia: felket, talihsizlik. Eg.: deshar: brakmak. Eg.: desidar: karar vermek. Eg.: desimbre, disimbre (m): aralk. Eg.: Vo ir otra vez en el mez de Disiembre. desinar: desen izmek (ske). Eg.: desizin, desizyn (f): karar. Eg.: Esperamos ke vash a respektar muestra desizyon, i deshar la lengua de LK asigun esta. deskansar: dinlenmek. Eg.: deskardo / deskarda: suratsz, yzsz. Eg.: El deskarado, no se averguenso. deskonfiensa: gvensizlilk. Eg.: deskorajar: cesareti krlmak. Eg.: deskripsion: tarif. Eg.: deskrivir: tarif etmek. Eg.: deskudiado / a: dikkatsiz. Eg.: deskudio: dikkatsizlik, umursamazlk. Eg.: deskuvijr, deskuvrr (v): stn amak. Eg.: El bebe se deskuvijava en durmiendo. deskuvrr (v): bulmak, kefetmek. Eg.: Moise Rahmani mos aze deskuvrir su estorya, su vida de kada diya. desmazaldo / desmazalda (adj.): ksmetsiz, talihsiz. Eg.: Desmazalado de mi! desmodrdo (adj.): rabtasz. Eg.: El yevava un vestido desmodrado. desordenado/a: dzensiz. Eg.: desparesr (v): yok olmak. Eg.: Yo no kreo ke muestra lingua va despareser. despues: sonra. Eg.:

despues, atras: arkasnda. Eg.: desrepozo: rahatszlk. Eg.: destakamnto (m): mfreze. Eg.: El Governo Otomano mando un destakamento (mfreze) de soldados para onorar la seremonia. destakr (v): ifraz etmek. Eg.: destino: kader. Eg.: destruir: ykmak. Eg.: detalio, detalyo: ayrnt. Eg.: detlios, detlyos (m): teferruat. Eg.: Vos vo eskrivir detalyos kuando tengo un poko de tyempo. detener: alkoymak. Eg.: detrs: arkasnda, gerisinde. Eg.: Kaminavan uno detras del otro. detras, despues: arka, sonra. Eg.: dvda (f): bor. Eg.: Ken apromete, en devda se mete. (Neh.) devr (v): borlu olmak, gerekmek. Eg.: Paga a ken deves, saves lo ke tienes (Neh.) dever, mision: vazife (spor). Eg.: devista, pishin: derhal, hemen. Eg.: devorar: yiyip yutmak. Eg.: dyo / dya (m/f): tane. Eg.: Dizen ke se deve tener siempre dos deyos en la meza. dezeo: arzu, heves. Eg.: dezesperarse: umutsuzlua kaplmak. Eg.: dezeyar: arzu etmek. Eg.: dezierto: l. Eg.: dezr, dizr (v): sylemek. Eg.: No es kon dezirlo solo. dezorden, konfuzion: karlk aknlk. Eg.: dezvelopar: gelitirmek, kalkndrmak, tevsi etmek. Eg.: dia entero: btn gn. Eg.: dia, diya: gn. Eg.: dialkto: lehe, diyalekt. Eg.: Es orijinaryo de Sarayevo, i tiene el dialekto de los djudios. diaspora: diaspora. Eg.: diavlo: eytan, iblis. Eg.: dcha: deyim. Eg.: Todas las dichas ke te akodrates son las mismas ke i yo me akodro... dcha: ans. Eg.: Ke negra tuvimos la dicha! (Neh.) diente: di. Eg.: dientisto / a: dii. Eg.: diz, dyz (adj. num.): on. Eg.: Un bivo ke te mate i diez bovos ke no te abediguen. diezn, dyezn (adj.): onuncu. Eg.: El Dyezen Kongreso de Estudios Djudeo-espanyoles... diferensia: fark, eitsizlik. Eg.:

Pajina 11

Diksionario de Ladinokomunita

difernte: deiik, farkl. Eg.: Teniyan unos kuantos biervos diferentes ke solo eyos uzavan. difikultad: glk. Eg.: difsil: zor. Eg.: Es una koza muy difisil a dar a entender. difuzar: yaymak. Eg.: difuzyon: yayn. Eg.: diksionrio, diksionryo: lugat, szlk. Eg.: Ayer merki un diksionario inglez-ladino, ladino-inglez. dinero: para. Eg.: dingn, ningn (adj.): hibir. Eg.: Ningun ijo de djudio se tope en este sar. dingno, ningno (Pron.): hikimse. Eg.: Ninguno da lo ke no tiene. dinyidad: haysiyet. Eg.: Dio: Allah. Eg.: diplomado/a: mezun. Eg.: direksion, adreso: yn, adres. Eg.: direksion, volante: direksiyon. Eg.: direktamente: dorudan doruya. Eg.: direkto / a: dosdoru. Eg.: direktr: ynetici, mdr, direktr. Eg.: Su padre era el direktor de un koro de kantar i de musika. dirto (m): hak, yetki. Eg.: No tenemos dirito de dizir a dingunos "no es djusto lo ke dizish vozotros". disko: plak, disk. Eg.: diskulpar: aklamak. Eg.: diskusion: mnakaa, mzakere, tartma. Eg.: diskutir: mnakaa etmek. Eg.: dispozar: kullanabilmek. Eg.: distinguir: ayrdetmek. Eg.: distraido / a: dalgn. Eg.: diverso: muhtelif. Eg.: divertirse: elenmek. Eg.: diya / dia: gn. Eg.: No era posible komer tanto dulse en un diya. diz: diz. Eg.: dizr, dezr (v): sylemek. Eg.: No son kozas ke se dizen. djaketa: ceket. Eg.: djrro (m), djrra (f): marapa, bakra. Eg.: Trusho un djarro de agua. djenero: cins, tr. Eg.: djenero, klase: tip, tr. Eg.: djenitores: ebeveyn. Eg.: djente: ahali, halk, ellem. Eg.: Apretad mano solo delas djentes buenas i vertuozas. djesto: hareket. Eg.: djibeladjuz: cadaloz. Eg.: djven, djovna (m/f): gen, delikanl. Eg.: Se arebivieron los dezeos de los djovenes de estudiar

para saver. djoya: mcevher. Eg.: djoyero: kuyumcu. Eg.: djudasmo: yahudilik, Musevilik. Eg.: El es una de las figuras mas veneradas del djudaismo. djudo-espanyl (m): Yahudice, Musevice. Eg.: djudio / a: yahudi, musevi. Eg.: djuves, djugves (m): Perembe. Eg.: Me akodro ke kada lunes i djugeves moz ivamoz al BAZAR . djugar: oynamak. Eg.: djugete: oyuncak. Eg.: djulio: Temmuz. Eg.: djuntos: beraber. Eg.: djurar: yemin etmek, andimek. Eg.: djsto: tam, tamam, doru, adil. Eg.: Pagan djustos por pekadores. (Neh.) djuzgo (m): mahkeme; yarg. Eg.: Samuel Hassid dezvelopara el tema "El djuzgo de Max Merten enfrente de los Espejos". djuzgo / djuzga (m/f): yarg. Eg.: Se trata de un djuzgo ke estava avlando todo el tiempo kontra los djidios. doblar: iftlemek, katlamak. Eg.: dobro: iyi. Eg.: Eya es una mujer dobra. (Un adjektivo d'orijina slava) dbro / dbra (adj.): iyi. Eg.: Eya es una mujer dobra. dodje: oniki. Eg.: doktor: doktor. Eg.: dokumnto (m): belge, evrak, vesika, dokman. Eg.: Meldar dokumentos en solitreo no es muy fasil, no es kolay. dokumento ofisial: resm evrak. Eg.: dolar: dolar. Eg.: dolio: matem. Eg.: dolr (f): ar. Eg.: Muncha miel da dolor de tripa. domestiko / a, de kaza: evle ilgili, evcil. Eg.: dominasion: hkimiyet. Eg.: dondurm (f): dordurma. Eg.: Mos keriya enkomendar una dondurma (yelada) famoza de Cesme . dos: iki. Eg.: dospues: sonra. Eg.: dozientos: iki yz. Eg.: drga (f): uyuturucu, ila. Eg.: La droga ya le izo efekto. dubio: phe. Eg.: dublar: iftlemek, katlamak. Eg.: dulse: tatli. Eg.:

Pajina 12

Diksionario de Ladinokomunita

dunke, alora: yleyse. Eg.: durante: sresince. Eg.: durasion: sre. Eg.: durra (f): kabzlk. Eg.: Mal por durera, peor por shushunera. (Prov.) (Neh.) durmir: uyumak. Eg.: duro / a: sert, zorlu. Eg.: e: ve, veya, yahut. Eg.: Estudios de lingua e istoria... ebreo: brance. Eg.: cha: bitmi i, yaplm i. Eg.: Le van a pagar segun sus echas. echar: atmak. Eg.: echar: sallamak. Eg.: echar chiyo: ciyaklamak. Eg.: echar kon fuersa: frlatmak. Eg.: echar tino, azer atansion: dikkat etmek. Eg.: echarse: yatmak. Eg.: echarse anyudo: dmlenmek. Eg.: echizo: by. Eg.: echo: i. Eg.: edad: ya. Eg.: editar: dzenlemek (yaz). Eg.: editoril (m): bayaz, yazmla ilgili. Eg.: efasr (v): silmek. Eg.: Yo perkuri, i finalmente lo efasi los de esta letra. efto, efkto (m): etki. Eg.: Una ovra kompleta kon aranjamientos orkestrales i efektos teatrales... eglenearse: elenmek. Eg.: egoisto/a: bencil. Eg.: egzaltado / a: cokun. Eg.: egzamen: imtihan. Eg.: egzaminar: imtihan etmek. Eg.: egzekutir: infaz etmek. Eg.: egzempio: misl. Eg.: egzemplar: rnek olabilecek. Eg.: egzersis: altrma. Eg.: egziliar: srgne gndermek. Eg.: egzistir: var olmak. Eg.: ekilibrar: dengelemek. Eg.: ekonomizar: tasarruf etmek. Eg.: ekselente: mkemmel. Eg.: eksepsion: istisna. Eg.: ekseptado: hari. Eg.: ekskuza: mazeret. Eg.: eksperimentar: denemek. Eg.: eksplikar, dar a entender: izah etmek. Eg.: eksplikasion: izah. Eg.: eksplorar: kefetmek. Eg.: eksplozar: infilk etmek. Eg.: eksplozar: patlamak. Eg.: eksplozion: infilk. Eg.:

ekspozar: tehir etmek, maruz brakmak. Eg.: ekspozision: sergi, tehir. Eg.: ekspresar: beyan etmek. Eg.: ekspresin (f): ifade. Eg.: ekspulsion: kovma, karma, tard, def. Eg.: ekstendr (v): uzamak, uzatmak. Eg.: Es una famiya ekstendida de todos los Sefaradim del mundo. el: bir. Eg.: el de despues: sonraki, yakn. Eg.: el mez ke viene: gelecek ay. Eg.: el save: siz bilirsiniz. Eg.: elegante: zarif. Eg.: eleksion: seim. Eg.: elektrisita: elektrik. Eg.: elektronika: elektronik. Eg.: elevo/a: talebe. Eg.: elijir: semek. Eg.: embargo: ambargo. Eg.: embarkasion kon vela: yelkenli. Eg.: embasadr, embashadr (m): eli, sefir. Eg.: embiar: gndermek. Eg.: embidia: kskanlk. Eg.: embolvrse (v): tm dikkatini vermek, dalmak. Eg.: Se embolvi en meldando este livro. embrener (v): sevindirmek. Eg.: Atyo, esto esta de embrenear! embrenerse (v): sevinmek. Eg.: Vijitimos una guerta yena de flores i mos se embrene la alma. embrolio: karklk. Eg.: emision: yayn, neir. Eg.: empedir: engel olmak. Eg.: empesar: balamak. Eg.: empesijo: balang. Eg.: empiegado / a: mstahdem. Eg.: emportnsa, importnsa (f): nem, ehemmiyet. Eg.: No olvidaremos la emportansa de las palavras. emportnte, importnte (adj.): nemli. Eg.: El internet es muy importante para mantener bivo el ladino. emportr (v): nemli olmak. Eg.: No emporta. No m'emporta. Ke t'emporta? emprto (m): miktar, mebla. Eg.: Paga el emporto de la fatura. emposivle: imknsz. Eg.: emprestdo / emprestda (adj.): dn. Eg.: Kuando uno merka una gazeta, deve darla emprestada. emprestr (v): dn vermek. Eg.: Si el emprestar era bueno, empresteriya el Rey a su

Pajina 13

Diksionario de Ladinokomunita

mujer. (Neh.) emprstimo (m): dn alnan / verilen. Eg.: Le dio un emprestimo. emprimadr (m): matbaac. Eg.: Ivan Fidorof fue el primer emprimador. emprimr, imprimr (v): basmak. Eg.: El tiene un livro de ley ke fue imprimado en Izmir . emprimro (adv.): ilk nce. Eg.: Emprimero, SHANA TOVA U METUKA!! ANYADA BUENA I DULSE ! Kualo ke aga emprimero? en: iinde, da, de. Eg.: Bivo muy leshos , en el kampo. en medio: ortada. Eg.: en mizmo tiempo: ayn zamanda, birden. Eg.: en prezensia: huzurunda. Eg.: en primero, empesijo: nce, balang. Eg.: en raporto a: gre. Eg.: en supito: birdenbire. Eg.: en vista, pishin: hemen, derhal. Eg.: enchikeser: kltmek. Eg.: endagra (adv.): demin. Eg.: Endagora abolti de Quiberon ande pasi unos 10 diyas . endcha (f): at. Eg.: Era titolado "Endechas sefardies (romances y coplas)" en un manuskrito... Endechas de Tish'a BeAv. enderechr (v): dzeltmek. Eg.: Arvole tuerto nunka se enderecha. endevna (f): bilmece. Eg.: Los chikos djugavan a la endevina. endevinr (v): tahmin etmek, bilmek. Eg.: Si endevinas lo ke tengo en la aldikera, te do un razimo. endevno / endevna (m/f): falcı. Eg.: Aviya uno nombrado Jak Namer, el endevino. endjuntos: beraber, hep birlikte. Eg.: endriva, sovre: stnde, hakknda. Eg.: enro: Ocak ay. Eg.: Entre los dias 4 asta 9 de enero me vo topar en "Kings Point". enfasyar: can skmak. Eg.: enfin: nihayet. Eg.: enfinkr (v): batrmak, sokmak (sivri bir ey). Eg.: Enfinkarse por las tiralanyas. enfirmeria: revir. Eg.: enfirmo / a: sakat. Eg.: enformatika: enformatik. Eg.: enfrente: karsnda. Eg.: enfrente de: karsnda. Eg.: engodrar: imanlatmak. Eg.: engrandeser: bymek. Eg.: enjendrar: dnyaya getirmek. Eg.: enkantado / enkantada (adj.): akn. Eg.: Me kedi enkantada de ver tanta djente ke respondieron por esta palavra(topach - sevivon).

enkashda (f): kazık atış. Eg.: Ya est enkashada grande. enkashr (v): sokmak. Eg.: Para ke no veya su madre ke estava meldando akel livro, lo enkasho aryentro del baul. enkashr (v): sokmak, kazık atmak. Eg.: Le vendi el livro viejo a tripio de presio. Se la enkasho fino. enklinar: meyletmek. Eg.: enkolgar: asmak. Eg.: enkomendansa: tembih. Eg.: enkomendar: tembih etmek, sipari etmek. Eg.: enkontrar: bulmak, bulumak. Eg.: enkontrarse: bulumak, karlamak. Eg.: enkontro: karilama. Eg.: enkorajar: cesaretlendirmek. Eg.: enkorajar: tevik etmek. Eg.: enlokesr (v): delirtmek. Eg.: El bruido de los ijikos me enlokesen. enmofesdo (adj.): kflenmi. Eg.: Kazas enmofesidas kon kamaretas aleskuras. enriva, sovre: stnde, hakknda. Eg.: ensenyar: retmek. Eg.: enshagur (v): alkalamak, ykamak. Eg.: Enshaguate la boka! enshmplo: misal, rnek. Eg.: Aki te mando unos kuantos enshemplos del fenomeno linguistiko. ensma: stnde. Eg.: Pasa el fregon por ensima el moble. ensupito: birdenbire. Eg.: ensuziar: kirletmek. Eg.: entendr (v): anlamak. Eg.: Poko avlar i muncho entender! enteramente: tamamen. Eg.: enters, enterso (m): ilgi, faiz. Eg.: Es el enteres ke lo giya. enteresnte, interesnte (adj): ilgin. Eg.: Los artikolos ke meldamos en Ladinokomunita son uno mas enteresante del otro. enteresar: alkadar etmek. Eg.: enteresarse: ilgilenmek. Eg.: entero: btn. Eg.: enteromper: kesmek. Eg.: enterramiento: cenaze. Eg.: enterrar: gmmek. Eg.: enterrarse: gmlmek. Eg.: entision: maksat. Eg.: entnses, estnses: o zaman. Eg.: Estonses i agora no! (Todo lo bueno kedo en el pasado!) (Neh.) entornado/a: evrili. Eg.:

Pajina 14

Diksionario de Ladinokomunita

entornar: evirmek, kuatmak. Eg.: entrno (m): evre. Eg.: Es bueno tener karas de riza en el entorno. entrada: giri. Eg.: entrafikado, komplikado: kark. Eg.: entrar: girmek. Eg.: entre: arasnda. Eg.: entregar: teslim etmek. Eg.: entremientes: esnasnda. Eg.: entreprisa: giriim, irket. Eg.: entuziasmo: coku. Eg.: enventar: icadetmek. Eg.: enverano: yaz. Eg.: envitar: dvet etmek. Eg.: enyegar: inkr etmek. Eg.: epka: devir, zaman. Eg.: Saves de ke epoka era esta kantika? ra (epka): devir, a. Eg.: Esto todo se paso en la era Romana. erensia: miras, veraset. Eg.: ergueler: armak. Eg.: ermana: kzkarde. Eg.: ermano: erkek karde. Eg.: ermozo / a: gzel. Eg.: Teniya dos ijas, mansevikas i muy ermozikas. ermozra: gzellik. Eg.: Es una prova de la ermozura i de la rikeza de muestra kultura. ermura, nura (f): gelin (olun kars). Eg.: Bushkava a ovedeser todo lo ke la ermuera le ordenava. eroe: kahraman. Eg.: esforsarse: abalamak, gayret etmek. Eg.: esforso: gayret, aba. Eg.: esfugro / esfugra (m/f): kaynpeder, kaynvalide. Eg.: Entre la esfuegra i la ermuera deshan la kaza sin barrir. (Neh.) esfuenyo: uyku. Eg.: eskaldar: halamak. Eg.: eskalera: merdiven. Eg.: eskalon: basamak. Eg.: eskalonar: sraya koymak. Eg.: eskapar: bitirmek. Eg.: eskarinyrse (v): zlemek. Eg.: Ya se eskarinyo de mi i kere bolar i verme. eskarinyo: zlem. Eg.: eskarvr (v): kartrmak, aramak. Eg.: esklamar: haykrmak. Eg.: eskojer: semek. Eg.: eskola: okul. Eg.: eskonderse: saklanmak. Eg.: eskondido/a: sakl. Eg.:

eskrita: belge, el yazmas. Eg.: eskrto: yaz, evrak. Eg.: Lo tengo todo por eskrito. eskritor / eskritora (m/f): yazar. Eg.: eskritr / eskritra (m/f): yazar. Eg.: eskritra (f): yaz, elyazs. Eg.: Mi mama teniya una eskritura muy buena. eskrivir: yazmak. Eg.: eskuchr (v): dinlemek. Eg.: Ken no eskucha a la madre, escucha a la mala madrasta. (Neh.) eskudo: kalkan. Eg.: El eskudo es una arma defensiva ke se yevava al braso siedro. El padre izo de eskudo kon su kuerpo a la kriatura, durante el atako. (Kere dizir ke lo defendio kon su kuerpo). El Eskudo de David (Magen David) es el simbolo del puevlo djudio. El "eskudo" era en pasado tambien una moneda portugeza. eskupir: tkrmek. Eg.: eskuridad: karanlk. Eg.: eskuro: karanlk. Eg.: eskuzar: mazur grmek. Eg.: esmeralda: zmrt. Eg.: espada: kl. Eg.: espalda: srt. Eg.: espander: uzatmak. Eg.: espandido / a, ancho: geni, yaygn. Eg.: espandir: uzatmak, yaymak. Eg.: espandirse, echarse: uzanmak, yatmak. Eg.: espantar: korkutmak. Eg.: espantarse: korkmak. Eg.: espantavle: korkun. Eg.: espanto: korku. Eg.: espantozo: korkak. Eg.: espanyol: ispanyol. Eg.: espartir (distribuir): datmak. Eg.: espasio: uzay. Eg.: espedir: sevk etmek. Eg.: espejo: ayna. Eg.: espektador: seyirci. Eg.: espektakolo: gsteri. Eg.: espekular: zihinde tartmak. Eg.: esperansa: umut. Eg.: esperar: mit etmek. Eg.: espertar: uyandrmak. Eg.: espertarse: uyanmak. Eg.: espesial: zel. Eg.: espesialmnte: zellikle. Eg.: Por mozotros espesialmente, esto era i es muy importante. espierto / a: uyank, akgz. Eg.: espor: spor. Eg.: espozorio: nianllk. Eg.:

Pajina 15

Diksionario de Ladinokomunita

sta: bu (dii). Eg.: Entre estas i estas, ya se izo de noche. estableser: tesis etmek. Eg.: estado: durum, hal; devlet. Eg.: estampa: mhr stampa. Eg.: estampar: mhrlemek. Eg.: Estanbol: Istanbul. Eg.: estar: bulunmak, olmak. Eg.: estar desrepozado: rahatsz olmak. Eg.: estar repozado: rahat etmek. Eg.: estar seguro: emin olmak. Eg.: estasion de benzin: benzin istasyonu. Eg.: este: dou. Eg.: este / esta: bu. Eg.: estimdo: muhterem. Eg.: Estimados Amigos de LK. estimr: takdir etmek, paha bimek. Eg.: Devemos de estimarmos orozos !! sto: bu (erkek). Eg.: En esto vamos a kedar? Avlaremos de otra koza. estomago: mide. Eg.: estria, istria, estrya: hkye, masal. Eg.: El profesor mos avlava de la istoria de los sefaradim. estrias, istrias, estryas: masal, martaval. Eg.: No me kontes estoryas de mil i una noche. estragalkya (f): beyaz leblebi. Eg.: estranyo: acayip. Eg.: estrcho / estrcha (adj.): dar. Eg.: Tuvimos oras estrechas. estreya: yldz. Eg.: estridia: istiridye. Eg.: estropiarse: bozulmak, arplmak. Eg.: estudiante, elevo: renci. Eg.: estudiar: ders almak. Eg.: estdio: alma, renme, aratrma. Eg.: El mas importante es el estudio del Gershom Scholem. estupendo / a: harikulde. Eg.: etaj, apartamento: kat; daire. Eg.: tang ?: havuz. Eg.: Ets., etstera: v.s., ve saire. Eg.: El espanyol, fransez, italiano, ets. son linguas latinas. Evropa: Avrupa. Eg.: ya: o (kadn iin). Eg.: Eya era la mas chika de 19 kriaturas! yos / yas (pron.): onlar. Eg.: No ay nada de esperar de eyos. Ezmirna: Izmir. Eg.: fcha, faz, kra: surat, yz. Eg.: Lo ke tienes de dizir, dimelo en facha. fada: peri. Eg.: fadado/a: nasip olan. Eg.: fakto: olgu. Eg.:

falitar: ifls etmek. Eg.: falta: hata. Eg.: fama: n, hret. Eg.: familial, familyal: ailev. Eg.: familiar, familyar: aina, bildik. Eg.: famya (f): aile. Eg.: Por seguro ke semos todos una famiya . famozo/a: nl. Eg.: fantastiko/a: inanlmaz. Eg.: fantaza, fantezya (f): fantezi. Eg.: Solo fueron fantazias. farmasiya: eczane. Eg.: fsha (f): kundak bezi. Eg.: De la fasha asta la mortaja, no te vas a azer benadam! fashadra (f): kundak takm. Eg.: En la kortadura de la fashadura, se echava bombones blankos. fashisto/a: faist. Eg.: fsil, koly (adj.: kolay. Eg.: Ke se les aga mas fasil i ke syerva a todos. fastidiozo / a: usandrc. Eg.: fatigado/a: yorgun. Eg.: fatigar: yorulmak. Eg.: favlr (v): konumak. Eg.: Mi abuela favlava el Djudeo-Espanyol. favor: ltuf. Eg.: fazer: yapmak. Eg.: fedr (v): pis pis kokmak; can skmak. Eg.: De la kavesa fyede el peshkado. federasion: federasyon. Eg.: fedr (m), fedorna (f): pis koku; kendini beenmilik. Eg.: Est yeno de fedor. feliche: mutlu. Eg.: felisida: mutluluk. Eg.: felisitasion: tebrik. Eg.: feo/a: irkin. Eg.: ferida: yara. Eg.: ferido/a: ac eken, yaral. Eg.: ferr (v): actmak, yaralamak. Eg.: Tantos muertos i feridos! Komo es pozivle esto? fezya, fizia, feguza (f): inan,gven, itikat. Eg.: Tener feuzya en el Dio, no en fijo de ombre. (Neh.) fey: inan, iman, itikat. Eg.: No tener ni ley, ni fey, ni profeta. (Neh.) fido (adj.): veresiye. Eg.: El fiado es dos vezes pagado. firse (v): gvenmek. Eg.: Te puedes fiar en eya. fidl (adj.): sadk. Eg.: Kero ser fidel a la lingua ke me ambezi de kriatura. fidos (m): tel ehriye. Eg.:

Pajina 16

Diksionario de Ladinokomunita

firro, fyrro (m): demir. Eg.: Ijo de kriar, fierro de mashkar. fiesta: bayram. Eg.: fiestar: kutlamak. Eg.: figura: surat, figr. Eg.: fjo / fija (m/f): oul, kz. Eg.: Si no fago lo ke est diziendo, no so fijo de mi padre (Neh.) fiksr (v): saptamak, gz dkmek. Eg.: Devemos desidar i fiksar un program. fkso / fksa (adj.: sabit. Eg.: La gramatika tiene reglas fiksas para el uzo de las palavras. filmo: film. Eg.: filozofia: felsefe. Eg.: fin (la): son. Eg.: fin de semana: hafta sonu. Eg.: fin, asta: kadar. Eg.: final: son. Eg.: finalmente: nihayet, sonunda. Eg.: findjn, fildjn, fidjn (m): fincan. Eg.: Ni le esta deshando bever sigundo findjan. fno (kolokyal) (prep.): kadar, dek. Eg.: Me asenti para meldarlo del empesijo fino la fin. fno / fna (adj.): ince, narin. Eg.: La mancha kaye en el panyo mas fino. frma (f): imza. Eg.: Un buen komersante onora su firma. firmr (v): imzalamak. Eg.: No vos olvidesh de firmar i azer firmar la petisyon de Salonik. fishugar: rahatsz etmek, taciz etmek. Eg.: fsta (konj.): kadar, dek. Eg.: Ya lo saven fista las pyedras de la kaye. flko / flka (adj.): zayf, kuvvetsiz. Eg.: El Doktor Beraha era alto i muy flako, teniya un antojo sovre la nariz. flama: alev. Eg.: flecha: ok. Eg.: fljnes (m): brlce. Eg.: flor: iek. Eg.: floristo/a: ieki. Eg.: flosho/a: gevek, laka. Eg.: flota: filo. Eg.: folklr: folklor. Eg.: Azen esforsos para no abandonar el folklor i la lingua de los avuelos. fondasion: kurulu. Eg.: fondo: dip, fon. Eg.: fonksion: ilev. Eg.: fonksionar: ilemek, almak. Eg.: forma: tarz. Eg.: formar: ekil vermek. Eg.: forsar: kabul ettirmek. Eg.: fortna (f): servet, ans. Eg.: La fortuna es por ken

la perkura. (Neh.) fot (f): resim, fotograf. Eg.: fotografia: fotograf. Eg.: fotolyo: koltuk. Eg.: fotolyo (en teatro): koltuk, ( tiyatroda). Eg.: frgua (f): bina, inaat. Eg.: La fragua mueva es komo un otel. fragur (v): ina etmek. Eg.: Sintyendo sus konsejos, el soverano izo fraguar la KIZ KULESI. frnko, frnka: samimi, frenk. Eg.: El lavoro era simple, ma lo izo kon hadras de franko. (Neh.) fransez: fransz. Eg.: fraza: cmle. Eg.: fregar: ovmak, bulak ykamak. Eg.: frer, friyr (v): kzartmak. Eg.: Puedes friyir endjuntos unos pimientonikos para darle mas savor. freno: fren. Eg.: frente: aln. Eg.: fresko/a: serin, taze. Eg.: frijidr (m): boz dolab. Eg.: Lo metiya en un bokal i lo metiya en el frijider. fro, fryo (m): souk. Eg.: No me faze ni friyo ni kalor. frontiera: snr. Eg.: fruchigur (v): remek, oalmak. Eg.: Fruchiguaremos en la tierra. fruta: meyva. Eg.: frutero: meyvaci. Eg.: frutiera: meyvalik (kse). Eg.: fruto del pino: kozalak. Eg.: fugo, hugo (m): ate, yangn. Eg.: Ay muncha kalor, el sol esta fuego! (Neh.) Flama sin fuego no ay. fursa, hursa: g, kuvvet, derman, takat. Eg.: Kerer bien por fuersa no ay. (Neh.) fuerte: kuvvetli. Eg.: fuerte (kreatura): yaramaz. Eg.: funesto / a: meum. Eg.: frcha (f): fra. Eg.: Los tapetes de embasho, los lavavan kon furchas i agua. furtna (f): frtna. Eg.: Ay furtuna en la mar. fusta: etek. Eg.: futbol: futbol. Eg.: futro: gelecek zaman, ati. Eg.: Rogamos ke en el futuro mos eskrivas en Ladino. fuyir: kamak. Eg.: fuzil, tufenk: tfek. Eg.: galcha (f): naln, takunya. Eg.: Yevavamos galechas en el banyo. gamba: iri karides. Eg.:

Pajina 17

Diksionario de Ladinokomunita

gna (f): istek. Eg.: Ya le vino la gana de kuzir. ganeden: cennet. Eg.: garganta: boyun. Eg.: garon: boaz. Eg.: garson - a: garson. Eg.: gato: kedi. Eg.: gay (peshkado) (f): gelincik/kaya bal. Eg.: Los djudios de Estanbol gizan la gaya kon avramilas. gayina: tavuk. Eg.: gayinero: kmes. Eg.: gayo: horoz. Eg.: gazeta: gazete. Eg.: gazoza: gazoz. Eg.: gerra: harp. Eg.: giador - a: rehber, lder. Eg.: ginnam: cehennem. Eg.: gitara: gitar. Eg.: givr, gevr (m): aa. Eg.: Vido a la ija del gevir i se namoro de eya. gizr (v): yemek piirmek. Eg.: El se lo giza, el se lo kome. godro/a: iman. Eg.: godrura, gudrura: imanlk, ya. Eg.: goler: kokmak. Eg.: golor: koku. Eg.: gmo (m): dolgu, har, malzeme. Eg.: Se inche de gomo de kezo, guevo i pan mojado. I todo esto al orno.... governo: hkmet. Eg.: gozr (v): tadn karmak, zevk almak. Eg.: Gozaremos de todo lo bueno de este mundo. grado: kadem, rtbe. Eg.: gramtika: dilbilgisi. Eg.: Mas vale la prtika ke la gramtika. (Neh.) gramer: dilbilgisi. Eg.: grande: byk. Eg.: grndes: bykler. Eg.: Kantikas espanyolas ke mos deshavan tresalidos a grandes i chikos... grasia: zerafet. Eg.: grasias: teekkr. Eg.: 1) Munchas grasyas. 2) Mil grasyas al Dyo. 3) No tuvo pena a entrar grasyas al dezorden ke reynava entre los moradores. 4) Mos akodramos solo lo bueno i grasyas ke es ansina." grave: vahim, cidd. Eg.: grgo / grga (m+f): Rum, Yunanl. Eg.: Se eskondieron en kazas de amigos gregos durante el tiempo de la gerra. gritar: haykrmak. Eg.: grito: nara, lk. Eg.: grizo / a: gri. Eg.: groserya (f): kabalk. Eg.:

grpo (m): grup. Eg.: Tenemos un grupo ke yamomos 'Los Pregoneros' (The Storytellers). guadrar: saklamak. Eg.: Guay!, Ay! (interj.): Ah!, Vah!. Eg.: Guay de mi! Guay de la madre ke me pari! Ay! ke no ay! Ke si de lo ke no ay aviya, Ay! no aviya! gurko (m): eytan. Eg.: "Ande se arrapa el guerko" es un lugar muy leshos. guerta: kk bahe. Eg.: guertalano/a: bostanc, ziraati. Eg.: gusmo (m): koku. Eg.: Las rompiyamos para goler el guesmo del pino. gueso: kemk. Eg.: guevo: yumurta. Eg.: gustr: houna gitmek. Eg.: Me va gustar muncho si un miembro los konose i me puede dar su adreso. gustrse: sevinmek. Eg.: Mos gustimos de ver ke merkaron una kaza muy ermoza. gusto: zevk, tat. Eg.: guzano: solucan. Eg.: habr: haber. Eg.: Ke haber? - Todo bueno. hadrrse (v): abalama, debelenme. Eg.: Para byen no puede, para mal se hadra. (Neh.) hdras (f/pl): debdebe, gsteri, yapmack hal, alm. Eg.: Kualo son estas hadras, ke se kreye fulanika... hadrzo / hadrza (adj.): numarac, gsterii. Eg.: No le plazyo akeya ijika porke era muy hadroza. hafton (f): dayak. Eg.: Kuando avlo mentiras, el padre lo mato de haftona. hahm: haham, usta. Eg.: Kada uno es haham en su ofisio. (Neh.) hals (adj.): halis. Eg.: Es halis miel de bizba. haml, hamml (m): hamal. Eg.: Yama un hamal, ke te yeve la validja fin al vapor. hamburger: hamburger. Eg.: hamindo (guevo) (adj.): kat (yumurta). Eg.: Un dezayuno grande, kon boyos, burekas, guevos haminados, fritadas i frutas. handrjo (m): bez, paavra. Eg.: La ijika jdugava kon una kukla de handrajo. haragn, haragana / paresozo, paresoza (m/f / adj): tembel, şenge. Eg.: En mi chikes, ero un poko haragana. harynto (adj.): kurtlu, bcekli, rm. Eg.: hatir: hatr. Eg.: havr (haverm): ortak (ortaklar). Eg.: El ganar i el pedrer son haverim. hazn: grevli haham. Eg.: Mas vale el hazan ke

Pajina 18

Diksionario de Ladinokomunita

todo el kal. (Neh.) hazino / a: hasta. Eg.: El konosiya todos los hazinos i dava konsejos. hazinura: hastalk. Eg.: hohmbro (m): hyar, salatalk. Eg.: i (konj.): ve. Eg.: 1) El Sultan i El Haham 2) Marido i mujer" idea: fikir. Eg.: idima (m): dil, lehe. Eg.: igo: incir. Eg.: igual: gibi, eit. Eg.: ija: kz. Eg.: ijo / ija (m/f): oul / kz. Eg.: son ijos de dos ermanos jos (m/pl): evlt. Eg.: Todos somos ijos de las Mitzvot. iluzion: hayal, d. Eg.: imaje: resim, tasvir. Eg.: imajinar: tahayyl etmek. Eg.: imediatamente: hemen, derhal. Eg.: imenso / a: kocaman. Eg.: imitar: taklit etmek. Eg.: impasiente: sabrsz. Eg.: impedimiento: engel. Eg.: impedir: engel olmak. Eg.: imperador: imparator. Eg.: imperio: imparatorluk. Eg.: importr (v): ithal etmek. Eg.: Mi papa importava esensyas para azer kolonya. imprimerya, emprimerya (f): matbaa. Eg.: Si Selim save la imprimeriya, o komo se puede enkomendar, ke mos eskriva. imprimr, emprimr (v): basmak. Eg.: No lo pudimos imprimir por los problemas del sistema Oneline. imprudensia: tedbirsizlik. Eg.: inchir: doldurmak. Eg.: indechizo / a: kararsz. Eg.: indemas: stelik, hele. Eg.: indina (f): hindi. Eg.: Mizmo en Rodes diziyamos "indiana" por el inglez (turkey). indino (m): hindi. Eg.: En New York--diziyamos "indiano" para "turkey" tambien, komo en la kaza de Matilda... indisio: ipucu. Eg.: industrial: sna. Eg.: infasio: usan. Eg.: inferno: cehennem. Eg.: ? influensa: etki. Eg.: informar: haber vermek. Eg.: informasion: malmat. Eg.: infrastruktura: altyap. Eg.:

inisial - a: bataki. Eg.: inisiar: balatmak, retmek. Eg.: inkieto / a: endieli. Eg.: inkizision: tahkikat, aratrma, Enkizisyon. Eg.: Los ke fuiyan de la Inkizision se aresentaron en munchas partes del mundo. inklinr (v): meyletmek, emek. Eg.: inkluir: dahil etmek. Eg.: inkluzo: dahil. Eg.: inkonvenivle: mnasip olmayan. Eg.: inosente: masum. Eg.: inseguridad: gvensizlik. Eg.: insidente: olay (nemsiz). Eg.: institto: enstit, messese. Eg.: En el "Instituto Cervantes" de Estanbol, ay kursos para los sefaradim. instrumento de lokomosion: tat arac. Eg.: intelijente: zeki. Eg.: intensifikar: younlatrmak. Eg.: intestino: barsak. Eg.: intimidad: samimiyet. Eg.: introduksion: sunu, takdim. Eg.: introduzir: dahil etmek. Eg.: intrumiento de kaza: beyaz eya. Eg.: investigador: aratrc, mfetti. Eg.: Yo so investigador de Ladino. investigasion: aratrma, tahkik. Eg.: investir: yatrm yapmak. Eg.: invitado / a: davetli. Eg.: invitar: davet etmek. Eg.: invitasion: dvet. Eg.: inyervozo / a: sinirli. Eg.: inyto / inyta (f/m): torun. Eg.: La dieron a los inyetos ke la guadren en kashon. inyeve: kar. Eg.: ir: gitmek; yakmak. Eg.: ir a komprar/emplear: alverie gitmek. Eg.: ir de mal en peor: beter olmak. Eg.: ra, brra (f): fke, hiddet. Eg.: No eskrivas una karta en un momento de ira. irse: gitmek. Eg.: ishalla: inallah. Eg.: italiano / italiana (adj.): Italyan, italyanca. Eg.: El italiana tambien es una lingua latina. ivrt: Ibranice. Eg.: Avlo en ivrit sovre la lingua i los uzos. zla, sla (f): ada. Eg.: Lo tuve un mez en mi kaza en la izla de Burgaz. japonezo / a: japon. Eg.: jenerl, djenerl (adj.): genel, general. Eg.: Va dar una vista jeneral de la aktividad de

Pajina 19

Diksionario de Ladinokomunita

Ladinokomunita. jenerlmente (adv.): genellikle. Eg.: Bivimos ayi una vida jeneralmente trankila. jenerasion: nesil. Eg.: Se prestan maraviyozamente a edukar a las muevas jenerasiones. Jenero: Ocak. Eg.: jenerozo/a: cmert. Eg.: jeraniom: sardunya. Eg.: jnio: Haziran. Eg.: Van a tener (EL DIA DE DJOHA) el 20 de Junio. jurnal: gazete. Eg.: kcha (f): kapak (kitap, v.s.), kn, klf. Eg.: La kacha del livro es un blu vibrante. kacharla (f): sahan, tencere. Eg.: El dip de la kacharola ke este limpia. kada: her. Eg.: kji, kje, kuje (adv.): hemen hemen. Eg.: Mora kaji enfrente de mi. kal: havra, sinagog. Eg.: Istanbullis: Vos keriya demandar si "el Kal de los Frankos" egziste oy. kal (biva), (amatada): kire (snmemi), (snm). Eg.: Enkalaron la kaza kon kal blanka. kalavasudo, kalvo: kel. Eg.: kaldo: et,/yemek suyu. Eg.: kle: gerekir. Eg.: Esto kale meterlo en un teatro Sefaradi. kaleja: sokak. Eg.: kalem: kurun kalem. Eg.: kalifikar: nitelemek. Eg.: kalkolo: hesap. Eg.: kalmo / a: sakin, rahat. Eg.: kalmo, arrepozado: sessiz, sakin. Eg.: kalor: hararet, scaklk. Eg.: kalsado, sapato: ayakkab. Eg.: kam. de echar, dormitorio: yatak odas, yatakhane. Eg.: kma: yatak, dek. Eg.: La kama es una buena koza, si no se durme se arrepoza. (Neh.) kma: yatak, dek. Eg.: La kama es una buena koza, si no se durme se arrepoza. (Neh.) kamara: kabin. Eg.: kamareta: oda, mesken. Eg.: kamareta de estudio: zel alma odas. Eg.: kaminar: yrmek. Eg.: kamno: yol. Eg.: Ke tengan todos kaminos de leche i miel i al vermos. kamino prinsipal: anayol. Eg.: kamiza: gmlek. Eg.: kamizya (f): kumbara. Eg.: kampna (f): an, kampana. Eg.: A las ocho de la demanyana, la kampana de la eglisya sona.

kampo, terreno: saha. Eg.: kanon: top. Eg.: kansado/a: yorgun. Eg.: kanserya: yorgunluk. Eg.: kansrya (f): yorgunluk. Eg.: Est muerta de kanserya. kantador / dera: arkc. Eg.: kantar: ark sylemek. Eg.: kantaro: testi. Eg.: knte: ark, trk. Eg.: Sintimos muchos kantes en djudeo-espanyol. kantka, kantga (f): ark. Eg.: Una de las kantikas ke kanto es una ke tengo sintido en Izmir. knto: ark, din ezgi. Eg.: Estas palavras me sonan komo un kanto. kanton: i ke. Eg.: kanyamzo (m): bez. Eg.: Las metiya en un kanyamazo limpio. kapachedad: beceri. Eg.: kapachi: becerikli. Eg.: kapachitad: beceri. Eg.: kapo: ef, eleba. Eg.: kra: yanak. Eg.: En kada kara tiene una kondja. (Neh.) kra: surat, yz. Eg.: El mal i el bien en la kara se ven. (Neh.) Kara de riza. Kosta los ojos de la kara. karakter: karakter. Eg.: karar: kadar; karar. Eg.: Miro de eskrivir el karar ke puedo. Kere dizir ke si uno dio karar a una koza o si uno pensa una koza, no troka de opinion. kardiako/a: kalple ilgili. Eg.: karesar: okamak. Eg.: kargar: yklemek. Eg.: karinyo: efkat. Eg.: karne: et. Eg.: karnro (m): ko, koyun. Eg.: De un karnero no se kita dos kueros. (Neh.) karo/a: deerli, pahal. Eg.: karosa: atl araba. Eg.: karpuz: karpuz. Eg.: karrcha (f): makara; palanga. Eg.: Travavan la barka kon una kuedra en una karrucha. karta: mektup, kart. Eg.: Yo meldi tu karta kon muncho intereso. karcha (f): tekerlek. Eg.: El otomobil tiene kuatro karuchas. karvon: kmr. Eg.: kasap, karnesero: kasap. Eg.:

Pajina 20

Diksionario de Ladinokomunita

kasar: avlamak. Eg.: kasha: kasa, vezne. Eg.: kashn (m): ekmece. Eg.: Ande esta la yave ke estava en el kashon? kastanyetas: kastanyet. Eg.: kasteyno, kastilyno: Ispanyol, Kastilyal, Ispanyolca. Eg.: El Kasteyano es madre de la lingua muestra. katvn (m): yazc. Eg.: El katvan empeso a eskrivir un amuleto en la forma de una Menora. kavakadura: kazma. Eg.: kavayo: at. Eg.: kav, kaf: kahve, kahvehane. Eg.: Veniya a vijitarmos kada tadre a tomar el kafe kon la mama. kaver: smak. Eg.: kavesa: balatmak, retmek. Eg.: kavyo (m): sa. Eg.: Me se alevantaron los kaveyos de la kavesa. kvo (m): son. Eg.: "Sofo letav" kere dizir "kavo bueno ke tengamos"!!!. Me vo kon ti al kavo del mundo. kavza: sebep. Eg.: Ay muncho tiempo ke no vos eskrivo por kavza de mi grande okupasyon. Kita la kavza, kita el pekado. kavzar: sebep olmak. Eg.: kavzo: olay, durum. Eg.: kayarse: susmak. Eg.: kaye: sokak, cadde. Eg.: kayente: scak. Eg.: kayentura: ate, hararet. Eg.: kayer: dmek. Eg.: kayo: nasr. Eg.: Ya me se izo kayo. kaza: ev. Eg.: kazal: ky. Eg.: kazalino/a: kyl. Eg.: kazar: evlenmek. Eg.: ke: kim, hangi, ne. Eg.: Ke bueno ke avlo! ke tiene: olan. Eg.: ke, kulo: ne. Eg.: Ke ke te diga? kedar: kalmak. Eg.: kedarse: kalmak. Eg.: keil, kehil, kal: havra, sinagog. Eg.: Dezazer una keila para tomar un klavo. (Neh.) kemado / a: yank. Eg.: kemar: yakmak. Eg.: kemarse del sol: gneten yanmak. Eg.: ken: kim. Eg.: ken save: kim bilir. Eg.: kerer: istemek, sevmek. Eg.: kerer bien: sevmek. Eg.: kerido/a: aziz, sevgili. Eg.:

keshada: ene. Eg.: kesharse: yaknmak. Eg.: kestin, kestyn (f): soru. Eg.: No agas kestyon de esto, ke no tiene emportansa. kestionrio (m): soru listesi. Eg.: Inchi un kestionario sovre el djudeo-espanyol. kzo (m): peynir. Eg.: Izimos borekas de kezo i patata. kilo: kilo. Eg.: kilometro: kilometre. Eg.: kimika: kimya. Eg.: kimiko/a: kimyev, kimyager. Eg.: kinezo/a: inli. Eg.: Kipur: Byk Af ve Oru Gn. Eg.: Todos ke tengash un Kipur livyano i PAS EN EL MUNDO kir (f): kira. Eg.: Puede ofrirme de pagar parte de la kira de kaza. kitar: karmak. Eg.: kitar, echar: karmak. Eg.: kito: boanm. Eg.: Se kazo por la sigundo vez kon un ombre kito tambien. klaro / a: aydnlk. Eg.: klasa: snf. Eg.: klasiko/a: klasik. Eg.: kliente: mteri. Eg.: kche (m), arab (f): araba. Eg.: Mos yevo al Bosfor kon su araba. kodrero: kuzu. Eg.: koensidar: uyumak, uymak. Eg.: koft, kyoft (f): kfte. Eg.: Unos kuantos diyas antes, di la recheta de "koftes de prasa". kol: lahana. Eg.: Entre kol i kol lechuga. kla: kuyruk, sra. Eg.: Lo ke le dishe, lo tomo por la kola. koly (adj.): kolay. Eg.: Kolay i livyano ke te se aga. kolego / a: meslekta. Eg.: kolej, lise: kolej, lise. Eg.: kolektividad: cemiyet, topluluk. Eg.: kolona: stun. Eg.: koloniya: mstemleke. Eg.: kolonya: kolonya. Eg.: kolor (la): renk. Eg.: kolor (f): fke, hiddet, kzgnlk. Eg.: Se inyervo muncho i se metyo en kolora. kolordo (adj): krmz. Eg.: komandante: kumandan. Eg.: kombinasion: tertip. Eg.: kombinezon, jupon: kombinezon, jupon. Eg.: komedia: komedi. Eg.: Me push a eskrivir en djudeo-espanyol mi komedia muzikal.

Pajina 21

Diksionario de Ladinokomunita

komentrio: aklama, yorum. Eg.: Meldimos kon muncha atension e interes los komentarios echos por muestros amigos. komer por midi: le yemei yemek. Eg.: komer yerva: otlamak. Eg.: komr, kumr (v): yemek yemek. Eg.: Me dava a komer lentejas kon kuchara en la boka. komersante: tccar. Eg.: komda, kumda (f): yemek. Eg.: Zevulun disho: "La mijor komida es avaz sekas kon arroz." komo: nasl. Eg.: komo de betahayim: mezardan kms gibi. Eg.: kompajinasyn (f): dizgi, tertip, sahifelendirme. Eg.: Eskapimos la kompajinasyon del suplemento de la gazeta. kompanyero / a: e, yolda. Eg.: kompetitivo / a: rekabet edici. Eg.: komple, kostum: takm elbise. Eg.: kompletamente: tamamen. Eg.: komplido: tamamlanm. Eg.: komplimento, komplimieento: iltifat. Eg.: komplir: ikmal etmek, gerekletirmek. Eg.: komposto: komposto. Eg.: kompuesto: birleik. Eg.: komputadra, kompter: bilgisayar. Eg.: Munchos amigos i konosidos no tienen komputadoras. komun: ortak,mterek, alelade. Eg.: Sus lingua komun era el Fransez. Es una persona muy komun. komunidd, komunit: cemaattopluluk, toplum. Eg.: La komunidad de 900 Judios de Salonika supo organizar un kongreso. komunikar: bildirmek, iletmek. Eg.: kon: ile. Eg.: kon mi: benimle. Eg.: kon si mizmo: kendi kendine. Eg.: kon ti: seninle. Eg.: kondanasion: mahkmiyet. Eg.: kondision: art. Eg.: kondukta: davran. Eg.: konduktor - a: src. Eg.: konduzir: srmek. Eg.: Konfernsia, konferensya (f): konferans. Eg.: Mis konferensias son siempre en ladino. konfiar: emanet etmek, gvenmek. Eg.: konfidensia: sr, gven. Eg.: konfiensa: gven. Eg.: konfirmar: teyid etmek. Eg.: konfonder: kartrmak, artmak. Eg.: konfuzo / a: karik. Eg.: kongreso: kongre, kurultay. Eg.: konjeladr (m): dondurucu. Eg.: Mi ija tiene su

konjelador en el garaj. konkluzion: sonu. Eg.: konkuistar: fethetmek. Eg.: konoser: tanmak. Eg.: konosido/a: meihur, tandk. Eg.: konsedr (v): tviz vermek. Eg.: Devesh de konseder ke si en un pais ay munchas linguas, en akel pais... konsja, kunto: masal. Eg.: Ke ermozos son los kuentos de la tiya de Sulucha! konsejar: nasihat etmek. Eg.: konsejo: tavsiye, nasihat, t. Eg.: Es kon orgolyo ke resivimos sus mesajes i konsejos. konsekuensa: bir olayn sonucu. Eg.: konsensia, konsensya: bilin, vicdan. Eg.: konsentir: raz olmak. Eg.: konserto: konser. Eg.: konservar: muhafaza etmek. Eg.: konsiderar: dikkate almak. Eg.: konsiderarse: kendini addetmek. Eg.: konsolr (v): teselli etmek. Eg.: La madre konsola su ijo, alimpiando sus ojos. konsolasin (f): teselli. Eg.: Vinieron muchos a darmos konsolasion. konsolato: konsolosluk. Eg.: konsonante: sessiz harf. Eg.: konstante: daim. Eg.: konsternasion: hayret, dehet. Eg.: konstruir: ina etmek. Eg.: konsul: konsolos. Eg.: kontakto: temas. Eg.: kontar: saymak, anlatmak. Eg.: konteksto: balam. Eg.: kontemplar: seyretmek. Eg.: kontener: iermek. Eg.: kontenerse: kendini tutmak. Eg.: kontentar: memnun etmek. Eg.: kontentarse: idare etmek. Eg.: kontente: memnun. Eg.: kontinuado: devaml. Eg.: kontinul (adj.): srekli, tekrar tekrar. Eg.: Ay un bruido kontinual. kontinuar: devam etmek. Eg.: kontinuidad: devam. Eg.: kontino (adj.): srekli, durmadan. Eg.: kontra: kar. Eg.: kontrario: aksi, ters. Eg.: kontribusyon: itirak,katk. Eg.: kontrolar: kontrol etmek. Eg.: kontuar: tezgh. Eg.: konveniente: uygun. Eg.:

Pajina 22

Diksionario de Ladinokomunita

konvenser: ikna etmek. Eg.: kopta, koft (f): kfte. Eg.: Kuando era chiko, mi ermano me ambezo estos versos: "Yo so una kopeta Kon sal i pimienta, Me dan un bezo Me kitan la savor." kopia, kopya: kopya. Eg.: koraje: cesaret. Eg.: korajozo: cesur, yiit. Eg.: korason: kalp. Eg.: krcho (m): mantar. Eg.: Kita el korcho de la ridoma de vino. korektamente: doru bir ekilde. Eg.: koridor: koridor. Eg.: korijar: tashih etmek. Eg.: koro: koro. Eg.: korrer: komak. Eg.: korrida: kou, boa grei. Eg.: korriente: cereyan, olaan. Eg.: korso: kurs. Eg.: kortar: kesmek. Eg.: Korte: Saray. Eg.: kortijo: avlu. Eg.: kortina: perde. Eg.: krva, krva (f): dneme, viraj. Eg.: Ay munchas kurvas en este kamino. koshkiyas: gdklama. Eg.: kosho/a: topal. Eg.: ksta (f): ky, sahil. Eg.: kostar: mal olmak. Eg.: kste (m): paha, eder. Eg.: Oy estan vendiendo al koste. kostmbre: rf, det, tre, anane, alkanlk. Eg.: Muestra erensia kultural, ke es la lingua, kultura, uzos i kostumbres... kotidiano / a: gndelik, gnlk. Eg.: kovdo: dirsek. Eg.: koyadra (f): tuzlanm hamsi. Eg.: La koyadura era un poko mas grande de la sardela i de karne muy blanda. koza: ey. Eg.: kozer: piirmek. Eg.: kozna, kuzna, mutpk: mutfak. Eg.: Avriya el armario de la kuzina de mi nona. kravata: kravat. Eg.: krear: yaratmak. Eg.: kreatura: evlt, yavru, ocuk. Eg.: krem karamel: krem karamel. Eg.: kreser: bymek, oalmak. Eg.: kreyer: inanmak, zannetmek. Eg.: kriansa: yaratk. Eg.: kriatura: evlt. Eg.: krimen: cinayet, crm. Eg.:

krio / a: kk ocuk. Eg.: kristino, kristina: hristiyan. Eg.: ...djudias fueron salvadas por amigos kristianos. kriter: kriter. Eg.: kriza: kriz. Eg.: krdo / krda (adj.): i. Eg.: Estos biervos krudos me shokan. kruzada: Hal Seferi. Eg.: kuadro: kadro, ereve. Eg.: kuadro: ereve. Eg.: kuafor, berber: kuafr, berber. Eg.: kul, kula: hangi, hangisi. Eg.: Kual es tu ijo? kualidad: kalite, meziyet. Eg.: kualkir, kualkyr (adj/pron.): herhangi. Eg.: Se puede meldar en kualkier livro de linguistika. kulo: ne. Eg.: Kualo te plaze? kuando: ne zaman. Eg.: kunto: ne kadar. Eg.: Kuanto me das por ir i venir? kuntos, kuntas: ka tane, hepsi. Eg.: Muera Shimshon kon kuantos son. kurto (m): eyrek. Eg.: Komimos kada uno el kuarto del melon. kuatrn, kuartn (adj.): drdnc. Eg.: Su kuatren ijo estudi mas muncho. kuatro: drt. Eg.: kuchara: kak. Eg.: kuchiyo: bak. Eg.: kuchundrya (f): karnbahar. Eg.: kuchundrya (f): pancar. Eg.: kudiado, atension: merak, dikkat. Eg.: kudiar: merak etmek, dikkat etmek, ilgilenmek. Eg.: kuedra: ip. Eg.: kunto: hesap. Eg.: Kuento arreglado es medio pagado. (Neh.) kukla: oyuncak bebek. Eg.: kukuvaya: bayku. Eg.: kul, kul: kule. Eg.: Teniya 4-5 anyos i biviya serka de la Kula de Galata. kulevra: ylan. Eg.: klo (m): k. Eg.: Lavorar por un kulo de pipino. kulpa: hata. Eg.: kultivado/a: kltrl. Eg.: kultura: kltr. Eg.: kulturl: kltrel. Eg.: Konservaron aspektos kulturales del Djudaismo. kulupya, koliflr (f): karnbahar. Eg.: kumplir: tamamlamak. Eg.: kuna: salncak, beik. Eg.: kunarse: sallanmak. Eg.:

Pajina 23

Diksionario de Ladinokomunita

kunduradji, kunduryro (m): kundurac, ayakkabc. Eg.: Monsieur Galanti era chapinero (kunduradji) ma no ganava bastante. El kunduryero tiene la sapateta rota. kundrya (f): ayakkab, kundura. Eg.: No tiene kunduryas al pye. kupa: bardak. Eg.: kura: il. Eg.: kurder (v): kurmak. Eg.: Teniyamos oras ke se deviyan kurdear una vez al diya. kurar (v): kurmak; aldatmak. Eg.: Era un poko simple i los amigos lo kureavan. kuriozamente: merakla. Eg.: kuriozita: merak. Eg.: kuriozo / a: merakl. Eg.: krso: kurs. Eg.: Gloria Ascher la va emplear en su kurso de kultura sefaradi. kurto / a, bashitiko / a: ksa, ksa boylu. Eg.: kusr (m): kalan, artk, kusur. Eg.: No deshes kusures en el chini. kuvrir, kuvijar: rtmek. Eg.: kuzir: dk dikmek. Eg.: la: belirten (the), o (dii). Eg.: Mirala. laboriozo / a: alkan. Eg.: lado: yan. Eg.: ladrn / ladrna (m/f): hrsz. Eg.: No kero ke se los roven los ladrones. lampas de trafik: trafik lambasi. Eg.: lndra, lndre (f): veba. Eg.: LA ESTREYA KE LE KAYGA, LANDRE KE LE DE! lansar: frlatma, piyasaya srme. Eg.: lansarse, echarse: atlamak (havuza, ie). Eg.: largo/a: uzun. Eg.: lashn: lisan, dil. Eg.: Dizir las kozas en lashon i ladino. (Neh.) latin: latin, latince. Eg.: Ay djente ke konfonden Ladino kon Latin. latin, latino: latin, latince. Eg.: Ay djente ke konfonden Ladino kon Latin. lavar: ykamak. Eg.: lavarse: ykanmak. Eg.: lavorar: almak. Eg.: lavoro: i, emek. Eg.: lavro: emek, i. Eg.: Es un lavoro echo kon intelijensia i amor. le: ona. Eg.: Le gustava kontar anekdotas tipikas sefardis. leche: st. Eg.: lektor: okur. Eg.: El kontenido de esta gazeta no atirava los lektores. lentamente: yava. Eg.:

leshano / a: uzak. Eg.: lshos (adv.): uzakta. Eg.: De leshos oyi una boz. letra: mektup, harf. Eg.: ley (f): kanun, kural. Eg.: La ley es para todos. libertad: hrriyet, zgrlk. Eg.: libre, libero: serbest. Eg.: lgado, fgado (m): cier, karacier. Eg.: Se le kemo el ligado, de tanto bever alkol. limito: had, limit. Eg.: limon: limon. Eg.: "Pishkado i limon i agua de mar, i tu ke no tengas dingun mal"! limpiza, limpyza (f): temizlik. Eg.: La limpyeza es medya rikeza. lmpio, lmpyo, lmpia (adj.): temiz. Eg.: La kaza estava limpia. lindo/a: gzel. Eg.: lingua maternal: anadili. Eg.: lngua, lngua (f): dil, lisan. Eg.: Ken lingua tiene, a Roma va. lingustika (f): dilbilimi, linguistik. Eg.: La linguistika estudia komo se avla "de facto". lira: lira. Eg.: La moneda de la Turkiya es la LIRA. lisensia: lisans. Eg.: lsta: liste. Eg.: Los miembros de esta lista ya estan viendo komo lo eskrivimos. lisyn (f): ders, ibret. Eg.: Ke te sierva de lisyon. literatra: edebiyat. Eg.: Diriji un kurso de lingua i literatura djudeo-espanyola. liviano: hafif, nemsiz. Eg.: lvro (m): kitap. Eg.: No desha el livro de la mano. lo: olan, o. Eg.: Lo ke va ser para uno, ke sea para todos. ldo: amur. Eg.: No es un ombre - es lodo kon kanyo. lojika: mantk. Eg.: lko / lka (adj.): deli. Eg.: Mas save un loko en su kaza, ke un savyo en kaza de otro. lokra (f): delilik. Eg.: Todos tenemos muestras pasiones i lokuras. lonso (m): ayı. Eg.: Un lonso vistido... lovo: kurt. Eg.: luchr (v): mcadele etmek. Eg.: Estamos luchando por el futuro. lunga, alunga (f): dil. Eg.: Le plaze una komidika de luenga buyida kon un poko de vinagre. lugar: yer. Eg.: lukso: lks. Eg.:

Pajina 24

Diksionario de Ladinokomunita

luksyozo/a: lks. Eg.: lmbre (f): ate. Eg.: Abasha la komida de la lumbre. lna: ay. Eg.: Esta briyando komo la luna en kinze. lnes: Pazartesi. Eg.: Kada lunes moz ivamoz al BAZAR. lusido / a: ak seik. Eg.: luvia: yamur. Eg.: luz: k. Eg.: luzio / a: gzel, ho. Eg.: ma: fakat, ama. Eg.: ma: ama, fakat. Eg.: Yo el dezeo ya lo tengo, ma no tengo ayinda la kapachita teknika. ma, ma (konj.): ama. Eg.: Yo el dezeo ya lo tengo, ma no tengo ayinda la kapachita teknika. male (f): mahalle. Eg.: Biviyan en la maale de Balat en Estanbol. mabl (m): tufan, sel; ok miktarda. Eg.: Kosta un mabul de paras. madm (f): bayan. Eg.: Hanumika, vate ande Madam Viktorya, dile ke te de un poko de "oturburda" mdre: anne, ana. Eg.: Mi madre i mi padre nasieron en Izmir. madrugada: afak. Eg.: maestro/a: retmen, usta. Eg.: magazn (m): maaza. Eg.: Los Djidios teniyan Magazenes de Manifatura [vender ropas]. Magen David: Magen David (Davud'un Kalkan). Eg.: El Eskudo de David (Magen David) es el simbolo del puevlo djudio. Eskudo de David: Una forma de dos triangulos ekuilateros pozados uno ensima del otro en arreves, formando una estreya de 6 puntas. maho / a: durgun. Eg.: majiskula: byk harf. Eg.: majorita: ounluk. Eg.: makarn raydo (m): frnda makarna. Eg.: makina: makine. Eg.: makiyarse: makiyaj yapmak. Eg.: maksimo: azami. Eg.: mal: ktlk. Eg.: maldicho / a: lnetli. Eg.: malgrdo: ramen. Eg.: Se metio en kamino malgrado el negro tiempo. mallh (m): melek. Eg.: KUATRO MALLAHIM KE MOS AKOMPANYEN. malo / a: fena, yaramaz. Eg.: mlo, mla: kt, yaramaz. Eg.: Mas vale un malo konosido ke un bueno para konoser. (Neh.) malorozamente: maalesef. Eg.: mama: anne. Eg.: manadro (m): kaynak, orijin. Eg.: manr (v): fkrmak. Eg.: De esta tyerra manan

leche i myel. mancha: leke. Eg.: mandr: gndermek. Eg.: Pasensia ke te mande el Dio. (Neh.) manera: tarz, ekil. Eg.: manga: elbise kolu. Eg.: manifestar: tezahrat yap., belirtmek. Eg.: mankar, faltar: eksik olmak, yanlmak. Eg.: mnko, mnka: eksik, daha az, noksan. Eg.: A lo manko va ver a tu madre una vez a la semana. mano: el. Eg.: mansana: elma. Eg.: mansevz (f): genlik. Eg.: La mansevez es una vez. mansvo / manseva (m/f): gen insan. Eg.: Lo yoramos ke se murio mansevo. mansheta: manet. Eg.: mantel: masa rts. Eg.: mantener: geindirmek. Eg.: manya: huy, alkanlk. Eg.: manyana: sabah, yarn. Eg.: De la manyana se ve el buen diya. manyifiko/a: muhteem. Eg.: manzya: talihsizlik, ziyan. Eg.: La para ke no vayga en manziya. Mozotros dizimos: Pekado i manziya. mar (la): deniz. Eg.: maraviyrse (v): hayran olmak, hayret etmek. Eg.: No te maraviyes... maraviyzo, maraviyza (adj.): harika, fevkalade. Eg.: Te felisito por el lavoro maraviyozo ke estas aziendo. mareo, shasheo: ba dnmesi. Eg.: mardo: koca, e. Eg.: Marido selozo no tiene repozo. (Neh.) marka: marka. Eg.: mrso (m): Mart. Eg.: Noche de alhad, el 18 de Marso) tuvimos aki en Dallas un konserto. mrtes (m): Sal. Eg.: Va estar avierto Martes, Viernes i Alhad. marunchnos (m): bademli beze. Eg.: mas: daha ok. Eg.: Mas tiene, mas kere. msa: hamur. Eg.: Para azer boyikos, kale finyir muncho la masa. mas, matsa (f), matzot (m): hamursuz ekmei. Eg.: Ni Pesah sin matsa, ni ija sin kazar. mashkar: inemek. Eg.: matar: ldrmek. Eg.: material: madde. Eg.: maydanoz: maydanoz. Eg.: myo: Mays. Eg.: Esto sera el Alhad 5 de Mayo

Pajina 25

Diksionario de Ladinokomunita

a las 3. mayor: reit, nemli; binba. Eg.: maz: daha ok. Eg.: mazl, (m): nasip, ksmet. Eg.: Kismet es byervo turko ke kere dizir mazal, o suerte. mazalzo / mazalza (adj.): ansl, ksmetli. Eg.: Sos muy mazaloza de tener esta vida ke tyenes. me: beni, bana. Eg.: Me mir. mear (f): maara, in. Eg.: medalya: madalya. Eg.: mdia: yarm, orta. Eg.: Es sekreto ke ya lo save la media sivdad. medianoche: gece yars. Eg.: medikera (f): tp. Eg.: Al anyo ke viene, keremos dedikar uno de los maratones a la medikeria (milizinas, doktores, ospitales ets.) en las komunidades de los ladinoavlantes. mediko, doktor: doktor. Eg.: medio: yarm, orta. Eg.: mediodia, midi: le. Eg.: meditar: tefekkr etmek. Eg.: medra: bok. Eg.: mehorm (m): aforoz edilmi; alak adam, habis. Eg.: Agora lo kastigare a este mehoram. meldadura: okuma. Eg.: meldar: okumak. Eg.: memoravle: hatrlamaya deer. Eg.: memoria, tino: hafza. Eg.: mendrgo, mindrgo (m): kuru ekmek. Eg.: Aki m'enkasho, mindrugos mashko. menear: sallamak, kmldatmak. Eg.: menestr: lzm. Eg.: Pero a vezes tengo menester de un diksionario. menk (m): mihenk ta. Eg.: Shelomo dyo el menk en pokas palavras kual es el rolo tan importante de la madre. mnos (adv.): eksi. Eg.: Ya save el Inglez, mas o menos. mnos, mnko (adv.): az, eksik. Eg.: Vino a las tres manko diez. mentira, mintira: yalan. Eg.: mentiroso/a, mintirozo/a: yalanc. Eg.: meoyo: beyin. Eg.: meoyo, razon: akl, sebep. Eg.: merendar; piknikar: le/piknik yemei yemek. Eg.: mereser: hak etmek. Eg.: merikiarse: endie etmek. Eg.: merkar: satn almak. Eg.: merseriya: tuhafiye. Eg.: mers: teekkr. Eg.: Mersi muncho por tus esfuersos.

mesaje: mesaj. Eg.: mesklr (v): kartrmak. Eg.: Los djudyos mesklan biervos ebreos kuando avlan de la ley. mesurar: lmek. Eg.: meter al mundo: dourmak. Eg.: meter en lugar de: yerine koymak. Eg.: meter en movimiento: hareket ettirmek. Eg.: meter, pozar: koymak. Eg.: metro: metro. Eg.: mez: ay. Eg.: meza: masa. Eg.: mi: benim, ben. Eg.: El era mi ermano adoptado. mil, myl (f): bal. Eg.: Se aze kon mues mulida i miel kon klavo de komer. miembro: aza. Eg.: mintres, myntres (prep.): iken, sresince. Eg.: Myentres ke tu durmiyas, yo lavorava. mijor: daha iyi. Eg.: mijordo (adj.): dars bana. Eg.: Kada anyo mijorado. mil: bin. Eg.: milizina: ila, deva. Eg.: milyon: milyon. Eg.: mna (f): brek. Eg.: Mos dio una recheta de mina de espinaka. minimum: asgar. Eg.: minstro: bakan, vekil. Eg.: Me demando sovre el ministro de la edukasion. minor: nemsiz, reit olmayan. Eg.: minto: dakika. Eg.: Se desha 10 minutos en el orno. minto: dakika. Eg.: Se desha 10 minutos en el orno. mo, myo, ma, mya: benim. Eg.: Lo miyo miyo, i lo tuyo miyo. mirada: bak. Eg.: mirakolo, milagro: mucize. Eg.: mirar: bakmak. Eg.: mishpah (f): slale. Eg.: Shalom a toda la mishpaha sefaradi i al mundo entero. mismo/a: ayn. Eg.: mitad: yar, yars. Eg.: miyope: miyop. Eg.: mizeria: seflet. Eg.: mizmo: ayn. Eg.: moble: mobilya. Eg.: modrno, modrna: modern. Eg.: No toman parte en la vida moderna. modo: biim, ekil. Eg.: mfo (m), mfa (f): kf. Eg.: Ya le kresy mofa. mofzo (adj.): kfl. Eg.: El bodrum est

Pajina 26

Diksionario de Ladinokomunita

mofozo. mogdos, masapan (m): badem ezmesi. Eg.: mojar: slatmak. Eg.: molestar: rahatsz etmek. Eg.: momento: an. Eg.: moneda, para: para. Eg.: monosilabo: tek heceli kelime. Eg.: montanya: dag. Eg.: monton: bir sr, br tepe. Eg.: moral: moral, maneviyat. Eg.: morr (v): oturmak, ikmet etmek. Eg.: Morar ande se arrapa el guerko: Leshos de todo. moreno / a: esmer. Eg.: morfina: morfin. Eg.: moro / mora: Marb. Eg.: Djudios i Moros en la literatura espanyola... mortja (f): kefen. Eg.: Ma botones no ay en mortaja! mos (pron.): bizi, bize. Eg.: Mos disho... moshka: sinek. Eg.: moso / mosa: hizmeti. Eg.: motel: motel, han. Eg.: motor: motor. Eg.: motosikleta: motosiklet. Eg.: moztros / moztras: biz. Eg.: Mis ermanos partieron, mozotros kedimos aki. Se tomaron kon mozotros (mos bushkaron pleto). muchacho / a: olan / kz. Eg.: muchigur (v): oalmak, artmak. Eg.: Muchiguar rikezas es muchiguar ansyas. (Neh.) muela: az dii. Eg.: muerte: vefat, lm. Eg.: muestro / muestra: bizim. Eg.: muevo/a: yeni. Eg.: muz (f): ceviz. Eg.: Mesklar la matsa, la asukar i la muez. mujer: kadn. Eg.: muncho: ok. Eg.: mundar: soymak. Eg.: mundial: dnya apnda. Eg.: mundo: dnya. Eg.: mungrinar (v): szlanmak. Eg.: Munisipalidad: Belediye. Eg.: murir: lmek, vefat etmek. Eg.: murs (f): sevimsiz, somurtkan. Eg.: Uno ke tyene kara de "mursa" i la djente no se azen amigos kon el . musafir: misafir, konuk. Eg.: musandar, mansrda (f): tavan aras. Eg.: "Mansarda", es la kamareta ke esta debasho del techo. msho (m): dudak. Eg.: Kory afuera en riendose

entre los mushos. mustacho: byk. Eg.: musyu: bay. Eg.: muy: ok. Eg.: muzo, muso: mze. Eg.: Komo dize H.-V. Sephiha, somos un muzeo bivo. muzika: mzik. Eg.: nada: hibir ey. Eg.: nadar: yzmek. Eg.: nariz: burun. Eg.: nariz (de animal): burun (hayvan). Eg.: naser: domak. Eg.: nasional: mill. Eg.: nasyon: millet, ulus. Eg.: natura: tabiat, doa. Eg.: naturalmente: tabi. Eg.: navaja: ak. Eg.: nave, vapor: gemi. Eg.: nazi: nazi. Eg.: Muestra famiya salvo de los nazis. negativo / a: menf, olumsuz. Eg.: neglijar (v): ihmal etmek. Eg.: En la China vide los Templos Budistos neglijados. negosio, echo: i. Eg.: negregra (f): ktlk. Eg.: Para su negregura no ay par. ngro / ngra (adj.): kt, fena. Eg.: Ken negro aze, negro topa. nesesario: gerekli. Eg.: nesesidad: ihtiya. Eg.: nesesitar, tener menester: ihtiyac olmak, gerekmek. Eg.: nevlina: sis. Eg.: ni... ni...: ne... ne.... Eg.: nido: ku yuvas. Eg.: ningno / ningna (pron.): hibiri. Eg.: nivel: seviye. Eg.: no (adv.): hayr, deil. Eg.: No save dizir no. no reushir el egzamen: snav baarmamak. Eg.: noche: gece. Eg.: Noel: Noel. Eg.: nombre: isim. Eg.: nono: dede. Eg.: La nona, el nono, mizmo la vizina de ariva ke ya saviya ke va vinir doktor, vinian a kaza. norte (m): kuzey, imal. Eg.: Los "pasharos de inviero" se van al Norte por la sezon. nostaljia: zlem, hasret. Eg.: notar: kaydetmek. Eg.: notavlamente: . Eg.: novedades, avizos: haberler. Eg.:

Pajina 27

Diksionario de Ladinokomunita

nvio, nvyo / nvia, nvya: nianl, yeni evli. Eg.: Lo ke el padre del novyo pago al padre de la novya... novle: asil. Eg.: nuns, nunsa (f): ayrt, nans, ince fark. Eg.: La lingua muestra tiene munchas enteresantes nuanses, ke vale la pena de estudiar. nmero (m): numara, rakkam, sra. Eg.: El muevo numero de la revista AKI YERUSHALAYIM mos yego. nunka: hibir zaman. Eg.: nuvlozo: bulutlu. Eg.: o: veya, yahut. Eg.: Me vienen mesajes en Inglez o en espanyol. objektivo / a: objektif. Eg.: objekto: cisim. Eg.: observar: mahade - riayet etmek. Eg.: obstakolo: engel. Eg.: obtener: elde etmek. Eg.: ochen: sekizinci. Eg.: ofisial: resm. Eg.: ofisio: meslek. Eg.: ofrir: ikram etmek. Eg.: ograsher, ugrasher (v): uramak. Eg.: Ugrashear kon la djente no es "kolay"( fasil). ogurar: dilemek, temenni etmek. Eg.: ja, foja (f): yaprak, sayfa. Eg.: Tiene muncha difikultad de inchir la sola oja en Djudeo-Espanyol. Ya abolti la oja , unika solusion , i no guadri aborrision. Los sestos de ruda, kon las ojas i flores... jo (m): gz. Eg.: El ojo ve, la alma dezea. okazion: frsat. Eg.: oksidente: bat. Eg.: oktbre, oktbre (m): Ekim. Eg.: Vo estar en New York en Oktubre para prezentar una charla i un konsierto. okupdo / okupda (adj.): megul. Eg.: No eskrivo..una razon es porke esto muy okupada. okupar: megul etmek. Eg.: oloksto (m): byk can ve mal kayb. Eg.: Sovrebivieron el Olokosto ma kedaron sin nada. olvidr, ulvidr (v): unutmak. Eg.: Komo olvidar las ermozas tadradas, las vijitas familiales. olvidrse, ulvidrse (v): unutmak. Eg.: Ya me olvidi kualo era ke keriya dizir. ombre: adam, erkek. Eg.: ombro: omuz. Eg.: omenaje: sayg. Eg.: onor: eref. Eg.: onze: onbir. Eg.: operar: ameliyat etmek. Eg.: operetta: operet, opera komik. Eg.: opinion: kanaat. Eg.:

oportunidad: olanak. Eg.: oportuno: mmkn, uygun. Eg.: opozar: kar kmak. Eg.: oprimir: zulmetmek, ezmek. Eg.: ra (f): saat. Eg.: Muestros padres kontavan de oras negras (difisiles) ke pasaron. ra de brso (f - m): kol saati. Eg.: Por su Bar-Mitzva, le regalaron una ora de braso. orasion: dua. Eg.: orasionar: dua etmek. Eg.: orden: intizam. Eg.: ordenado/a: dzenli. Eg.: ordenar, meter orden: dzenlemek. Eg.: ordinario, bayagi: ad, baya. Eg.: ordovres, apetites: aperitif, meze. Eg.: oreja: kulak. Eg.: organizador: organizatr. Eg.: organizasin (f): tekilat, kurum. Eg.: So muy aktiva en muestra organizasion, Sephardi Federation. orgolyo: gurur. Eg.: orientar: ynlendirmek. Eg.: orinte, orynte (m): dou. Eg.: Los sefardim de oriente avlan djudeo-espanyol, ladino, djudezmo. orjen, orijn (f): mene, kaynak. Eg.: Esta es la orijin de la teoriya. orijinal: orijinal, zgn. Eg.: Los orijinales estan en la biblioteka. orivle: fec. Eg.: orno: frn. Eg.: oro: altn. Eg.: ortografa, ortografya (f): iml, yazm. Eg.: ... kon la ortografia rekomendada por AKI YERUSHALAYIM. ospital, espital, eshpital, ispital: hastane. Eg.: ospitalidad: konukseverlik. Eg.: otl (m): otel. Eg.: El abasho a un chiko otel. otobus: otobs. Eg.: otomno (m+adj.): Osmanl. Eg.: El Ladino se formo en el Imperio Otomano. otomobl (m), araba (f): araba, otomobil. Eg.: Mi papa mos yevava a pasear kon otomobil. otonyo: sonbahar. Eg.: otro/a: sair, dier. Eg.: otros: tekiler. Eg.: ovedecer, obeisar: itaat etmek. Eg.: ovedesyente, obeisente: itaatkr. Eg.: ovja (f): koyun. Eg.: Teniyamos una oveja ke pari tres kodrerikos. ovligar: mecbur etmek. Eg.: ovligasion: mecburiyet. Eg.:

Pajina 28

Diksionario de Ladinokomunita

ovra: eser. Eg.: oy: bugn. Eg.: oy demanyana: bu sabah. Eg.: oydo (m), orja (f): kulak. Eg.: Por un oyido le entra, por el otro le sale. oyr, or (v): dinlemek, duymak. Eg.: El Dio ke te oyga! ozar: cret etmek. Eg.: padre: baba. Eg.: pdres (m/pl): ebeveyn. Eg.: En tiempo de muestros padres... pagar: demek. Eg.: pas, paz (m): memleket. Eg.: En el paz ke irs, asegn vers fars. pjina (f): sayfa. Eg.: Ay tambyen pajinas en muestra lingua ke son de tresalir. palavra: kelime. Eg.: palza (f): rdek. Eg.: "Duck - Canard" es PALAZA en Estanbol (Perahya). plma (f): avu ii. Eg.: Eskrito esta en la palma, lo ke va yevar la alma. plmas (f/pl): alk. Eg.: Dar palmas. pan: ekmek. Eg.: pan espondjdo (m): pandispanya. Eg.: pandispnya (m): pandispanya. Eg.: pantfla, pantfla (f): terlik. Eg.: Kon "la robe de chambre" ekose i las pantuflas en el pie... pnyo (m): bez. Eg.: Arremenda tu panyo, lo yevaras otro un anyo. (Neh.) papa: baba. Eg.: papel: kt. Eg.: papu, nono, granpapa: bykbaba. Eg.: par: ift. Eg.: Me merki un par de kalsas. par (f): para. Eg.: La par va i viene. pra (prep.): iin. Eg.: Este pan es para este kezo. para ke: neye, niin. Eg.: paralelo/a: paralel. Eg.: paralizado / a: felli. Eg.: paras: para. Eg.: pardesu: pardes, palto. Eg.: pardon: af, pardon. Eg.: Demando una otra vez pardon a todos. pared: duvar. Eg.: pareser: benzemek, andrmak. Eg.: pareserse: benzemek, zannetmek. Eg.: paresozo/a, haragan: tembel. Eg.: pareza, haraganud: tembellik. Eg.: parfum: koku, rayiha. Eg.: parintes, paryentes (m/pl): ebeveyn, akrabalar. Eg.: Mis parientes en Estambol no komiyan arroz en Pesah.

parir: dourmak. Eg.: parparear: gsteri yapmak. Eg.: parparo: gz kapa. Eg.: partajar: paylamak. Eg.: parte: ksm, taraf, pay. Eg.: partida: ksm, blm; el (oyun). Eg.: Las konsejas estan en la partida de djudeo-espanyol de la Gazeta. E bravo! Ya ganates la partida?" . partikolar: mahsus, zel; nev'i ahsna mnhasr. Eg.: Esta baza de informasion es un Archivo partikolar. partir: gitmek, blmek. Eg.: partisipante: itiraki. Eg.: Los partisipantes veniyan para diskutir. partisipar: itirk etmek. Eg.: partizante: taraftar. Eg.: parvenir: becermek, erimek. Eg.: pas: bar. Eg.: pasa: kuru zm. Eg.: pasdo (m): gemi, mazi. Eg.: Para lo pasado no ay remedio. pasdo / pasda (adj.): gemi. Eg.: Aguas pasadas no mueven molino. (Neh.) pasado amanyana: br gn. Eg.: pasajero /a: yolcu. Eg.: pasaporto: pasaport. Eg.: pasar: gemek. Eg.: pasar al enemigo: dmana gemek. Eg.: pasar enfrente: karya gemek. Eg.: pasear: gezmek. Eg.: pasensia: sabr. Eg.: pasharo: ku. Eg.: pso (m): adm. Eg.: Yo ize el primer paso. pasta, pastel: pasta. Eg.: pastles (m): etli brek. Eg.: pasto: lezzet. Eg.: patata: patates. Eg.: patin: taban. Eg.: pto (m): kaz. Eg.: ...gaynas, 1300 patos, 50 pyernas de puerko, 17 kintales de karne, 700... "GATO" por "PATO". patna (f): rdek. Eg.: En Izmir "patona" es "duck" (Los diksionaryos no lo tienen!) patrania: zrva, sama. Eg.: patrimonyo: miras. Eg.: patrn (m): patron, sahip. Eg.: A la gayinika del patron no se dize kish. patron, proprietario: sahip. Eg.: paviyon: paviyon. Eg.: payis: memleket. Eg.: pyla (f): leen, byk kap. Eg.: Si, Rosina, payla

Pajina 29

Diksionario de Ladinokomunita

es un legen grande. paylacho: palyao. Eg.: paz (f): bar. Eg.: Ke el Dio de paz en los reynados. paz (m): pazi. Eg.: Kalavasa, pishkado, agranada, pazi, etc. pecho: gs. Eg.: pedaso: para. Eg.: pedrer el ekilibro: sendelemek. Eg.: pedrer, piedrer: kaybetmek, zarar etmek. Eg.: pekado: yazk. Eg.: pelea: kavga. Eg.: plo (m): kl. Eg.: Se arrank los pelos de la barva de inyervo. peltek: kekeme. Eg.: pena: zahmet, znt. Eg.: Estamos kon ti en tu pena. pender: asmak (insan). Eg.: pensada: dnce. Eg.: pensar: dnmek. Eg.: penserios: dert. Eg.: per (adj., adv.): beter. Eg.: No se kere agora diskutir ken es mas mijor o mas peor. perfeksion: mkemmellik. Eg.: perfekto / a: mkemmel. Eg.: perfil, profil: profil. Eg.: perikolo: tehlike. Eg.: perikolozamente: tehlikeli biimde. Eg.: perikolozo/a: tehlikeli. Eg.: periodiko: dergi; dzenli aralklarla tekrarlanan. Eg.: Los ke biven en Israel resivieron ayer un periodiko ke se yama "Ladino". perkurr (v): ilgilenmek, gayret etmek. Eg.: Para la proksima letra, perkura de eskrivir kon esta ortografia. prla (f): inci. Eg.: Kita perlas de la boka. permeter: izin vermek. Eg.: pro (konj.): fakat, lkin, ama. Eg.: Dubrovnik no es mas en Yugoslavia - pero en KROATIA. perpetual: srekli, daim. Eg.: perro: kpek. Eg.: perseguir: takip etmek. Eg.: pershl, pirshl, prishl (m): maydanoz. Eg.: persona: adam, insan. Eg.: personal: ahs. Eg.: pshe (m): paa eti. Eg.: peshkdo, pishkdo (m): balk. Eg.: Avlaremos de otra koza: De peshkado i agua de mar. peshkar: balk tutmak. Eg.: pestanya: kirpik. Eg.: petrolio: gaz, petrol. Eg.: peynarse: taranmak. Eg.:

pezgades: arlk, srnaklk. Eg.: pezgo: arlk. Eg.: piadd, piedd (f): dindarlk; merhamet. Eg.: El Dio ke mos mire kon ojo de piadad. pie: ayak. Eg.: piedrer: kaybetmek, zarar etmek. Eg.: pierna: baldr. Eg.: piesa de teatro: oyun (tiyatro). Eg.: pikante: biberli. Eg.: piminta (f): kara biber. Eg.: pimientn (m): yeil biber. Eg.: pina: ta. Eg.: pintador / a: ressam. Eg.: pnya (adj.): ap gibi (fazla tuzlu). Eg.: El kezo est pinya. pinyon: am fist. Eg.: piron: atal. Eg.: pishar: i yapmak , iemek. Eg.: Es probablemente del verbo "pisheti" de Serbo-Kroatyo. En mi famiya es generalmente usado. pishin: derhal. Eg.: pisina: yzme havuzu. Eg.: piskueso: ense. Eg.: pitgra (f): kays pestili. Eg.: pizar: basmak. Eg.: plaj: plaj. Eg.: plasa: meydan. Eg.: plata: gm. Eg.: plato: tabak. Eg.: plazr (m): memnuniyet. Eg.: Me izo plazer de konoserlo. plazr (v): holanmak, houna gitmek. Eg.: Me plaze estar en buena kompanyia. plto, plyto (m): kavga. Eg.: Despues de un buen pleto, una buena paz. plmo (m): kurun. Eg.: Se derrite el plomo una otra vez i se mete enbasho entre los pies. podr (m): g, iktidar, kuvvet. Eg.: El direktor tiene poderes anchos. Kada uno da segun su poder. poma (m): iir. Eg.: Son liberos de meter en muzika los poemas de este livro. pota (m+f): air. Eg.: Enkuentro de poetas ke eskriven en Ladino. poezia: iir, iirler. Eg.: poko: az. Eg.: polisiya: polis. Eg.: politeza: nezaket. Eg.: poltika (f): politika. Eg.: Esto nesesita una aksion politika.

Pajina 30

Diksionario de Ladinokomunita

polvora: barut. Eg.: ponte: kpr. Eg.: popa: pupa. Eg.: popular: popler. Eg.: por: iin. Eg.: por demaziya, indemas: fazladan, stelik. Eg.: por esto: bu sebepten. Eg.: por ke: niin. Eg.: por konsekuensa: sonu olarak. Eg.: por mdo de (m): bundan tr. Eg.: Te troki siertas palavras por modo de la ortografiya ke se uza en LK. Por mdo de, por mor de (m): iin, diye. Eg.: Teniyan kaminos para ir por mor de salvarsen de la persekusion. por mdre (lok. prep.): dolay, yznden, sebebiyle. Eg.: Est hazino por modre ke abuz en el komer. (Neh.) por semana: haftada. Eg.: por sien: yzde. Eg.: porke: nk. Eg.: portanto, aser ke: zira, halbuki, oysa. Eg.: portmone: kadn czdan. Eg.: portofolio: czdan. Eg.: portofolio de dokumentos: evrak antas. Eg.: portokal: portakal. Eg.: portreto: portre. Eg.: posedar: sahip olmak. Eg.: posesion: mlkiyet. Eg.: posibilidad: imkn. Eg.: posivle: mmkn. Eg.: psta (f): posta. Eg.: Los kuatro livros kostan 80 $ kon posta aerea. Echar una karta a la posta. potasio: potasyum. Eg.: povereto / ax: fakir, zavall. Eg.: poyo: pili. Eg.: Pozaflor, papiyon: Kelebek. Eg.: POZAFLOR - Porke esto es lo ke aze el papiyon: va de flor en flor. pozitivo: olumlu, mspet. Eg.: prasa: prasa. Eg.: prasifchi (m): prasa kayganas. Eg.: pratikar: uygulamak. Eg.: pratiko: pratik. Eg.: prechizamente: kesinlikle. Eg.: prechizo: belirli, kesin. Eg.: preferar: tercih etmek. Eg.: pregnta (f): soru. Eg.: Estava en kudiado: Mando a su ijo por una pregunta. preguntr (v): sormak. Eg.: Nada va bien: No preguntes ni demandes. preguntn (m), preguntna (f): ok soru soran, merakl. Eg.: Buen pregunton!

prekosion: nlem. Eg.: prnsa (f): basn. Eg.: Fue transmetido en la prensa i las publikasyones en Ladino. prensesa: prenses. Eg.: La joven prensesa fue enserrada en esta kula kon muchas ijas de su edad destinadas a tenerle kompanyiya. preokupado / a: endieli, kaygl. Eg.: preokupasion: endie. Eg.: preparativos: hazrlk. Eg.: prepozision: edat. Eg.: presepto: kural, kaide. Eg.: presiado, presyado (adj.): deerli, kymetli, sevgili. Eg.: Puedemos yamar a un ijiko chiko "presiadiko". presio: fiyat. Eg.: presizo, presyzo (adj.): deerli, kymetli. Eg.: Keremos salvar muestra lingua presioza. presipisio: uurum. Eg.: presipitado abasho: pike dal. Eg.: presto: erken, abuk. Eg.: prestor: hz, abukluk. Eg.: preteksto: bahane. Eg.: pretend, claim: iddia etmek. Eg.: prto / prta (adj.): siyah. Eg.: Se le fizo el mundo preto. previsto: ngr. Eg.: prezentar: takdim etmek. Eg.: prezente: imdiki zaman. Eg.: prezervar: muhafaza etmek. Eg.: prezidnte, presidnte (m+f): bakan, cumhurbakan. Eg.: Fue nominado presidente de la Asosiasion. primr, primra (adj.): birinci, ilk, ilk nce. Eg.: El primer mez del anyo. primero / a: birinci. Eg.: primo / a: kuzen. Eg.: prinsipio: balang. Eg.: prisa: acele, tel. Eg.: prsa (f): acele. Eg.: Por mas de prisa, en pyes se pisha. (Neh.) privado: zel. Eg.: privado / a: zel. Eg.: probabilidad: ihtimal. Eg.: problem: problem. Eg.: problma (m): problem. Eg.: Para el ke amostra su amistad nunka ay problema. prodjekto: proje. Eg.: produizirse: meydana gelmek. Eg.: produzir: retmek. Eg.: profesar: mesleini icra etmek. Eg.: profesional: profesyonel. Eg.:

Pajina 31

Diksionario de Ladinokomunita

profesor-a: retmen. Eg.: profitar: istifade etmek. Eg.: profitar, ganar: kazan salamak. Eg.: profundo: derin. Eg.: programa, program: program. Eg.: progresar: ilerlemek. Eg.: proksimo, proksima: yakn, gelecek. Eg.: Para el proksimo Alhad, estamos aparejando un paseyo a Hunkar. prolungar: uzatmak, temdit etmek. Eg.: prolungasion: uzatma. Eg.: prometer: sz vermek. Eg.: pronto, pronta: hazr. Eg.: El sharope esta pronto. pronunsiar: telffuz etmek. Eg.: propozar: teklif etmek. Eg.: propozision: teklif. Eg.: proprieta: mal, mlk. Eg.: prosperidad: refah. Eg.: prospero: refah iinde. Eg.: prostla (f): nlk. Eg.: La vistio i le metio prostela. protestar: itiraz etmek. Eg.: prova: prova, ispat. Eg.: provr (v): kantlamak, denemek. Eg.: Mi mama mos dizia, "antes de dizir 'no m'agrada' (alguna komida), provala." prove: fakir. Eg.: provenir: hasl olmak. Eg.: provensia: eyalet, tara. Eg.: proverbio: atasz. Eg.: pruntr, demandr (v): sormak. Eg.: Prunta i te responder. psikiatriya: psikiatri. Eg.: publikar: neretmek, yaynlamak. Eg.: publiko: halk, seyirciler. Eg.: puede ser: belki. Eg.: pude ser: belki, muhtemelen. Eg.: Todo puede ser. pueder: yapabilmek. Eg.: puerpo, kuerpo: vcut. Eg.: puerta: kap. Eg.: puevlo: halk. Eg.: pulmones: akcierler. Eg.: punchon: diken. Eg.: punta: ufuk, u. Eg.: punta: d ke. Eg.: Ya avia arivado a la punta de la kaleja de Klara. punto: an, dakika. Eg.: punyo: yumruk. Eg.: puso: el bilei, nabz. Eg.: Rab (f): Kadın haham. Eg.: En Ebreo la mujer ke tiene el titolo de Rabi despues de los estudios menesterozos se yama RABA.

rabno (m): haham. Eg.: El imam, el papaz i los dos rabinos ya se eskriviyan. radio: radio. Eg.: rais: kk. Eg.: rak (m): rak. Eg.: El raki arrebive al peshe. ramo: dal. Eg.: rapidamente: abuk. Eg.: rasa: soy, rk. Eg.: rasizmo: rklk. Eg.: raton: fare. Eg.: Rav (m): Hahamba. Eg.: El Sinyor Rav: El Gran Rabino. rayador: rendelemek. Eg.: rayar: rendelemek. Eg.: rayo: imek. Eg.: razn (f): sebep, hak, us, mantk. Eg.: La razon diferensia al ombre de las bestias. (Neh.) rel (adj.): kral ile ilgili. Eg.: Korte real. rel (adj.): gerek, hakiki. Eg.: Esto avlando de un dezeo real kon un programa. realidd (f): gerek, hakikat. Eg.: Esto no troka la realidad. realizar: gerekletirmek, idrak etmek. Eg.: realmente: gerekten. Eg.: rebelion: isyan. Eg.: recheta: reete. Eg.: red: a. Eg.: redaksion: tahrir. Eg.: redaktar: kaleme almak. Eg.: redma, ridma (f): ie. Eg.: Tomava la ridoma de Raki . redresarse: dorulmak. Eg.: refrn, refln (m): atasz, deyim. Eg.: Arrekoj de 1979 asta oy en diya mas de 500 kuentos i mas de 60 reflanes, sovre todo en Turkya i en Israel. refujiarse: barnmak, snmak. Eg.: refuzar: reddetmek. Eg.: regalado / a: biricik. Eg.: regla: kural. Eg.: regretar: esef etmek, piman olmak. Eg.: rer, rir, riyr (v): glmek. Eg.: Me azes reir muncho kon akeya fraza. rejion: blge, yre. Eg.: rekdro (m): hatra, an. Eg.: Meldi kon grande plazer las konsejas i rekodros de tantos amigos. rekurdo (m): hatra, an, yadigr. Eg.: Trushimos komo rekuerdo una lampara. rekuperar, rekovrar: geri kazanmak. Eg.: relijion: din. Eg.: remedio: are. Eg.:

Pajina 32

Diksionario de Ladinokomunita

remdio, remdyo (m): are, derman. Eg.: Para todo ay remedyo, para la muerte no. (Neh.) renar: tilki. Eg.: renar: tilki. Eg.: render: vermek (rn). Eg.: renderse: teslim olmak. Eg.: rendrse kunto, drse kunto: idrak etmek. Eg.: Me di kuento ke devemos eskrivir en esta lingua para no olvidarla. rengrasir (v): teekkr etmek. Eg.: Vos rengrasiamos de vuestra atension. renkor: garez. Eg.: renovelar: yenilemek. Eg.: reparr (v): tamir etmek. Eg.: Esto es para reparar el tejado solo. reperkusion: etki. Eg.: repetar: tekrarlamak. Eg.: repetido: tekrarlanan. Eg.: replikar, kontestar: mukabele etmek, cevap vermek. Eg.: reportaje: rportaj. Eg.: repozo: huzur istirahat. Eg.: republika: cumhuriyet. Eg.: repuesta: cevap. Eg.: resefta: reete. Eg.: rshas, reshkas (f): tatl kurabiyeler. Eg.: resiprokamente: karlkl. Eg.: resivir: almak, kabul etmek. Eg.: respekto, omenaje: sayg. Eg.: responder: cevap vermek. Eg.: responder de: arka kmak. Eg.: responsabilitad: mesuliyet. Eg.: rsto (m): kalan, artk, kusur. Eg.: No tomes la pena de bushkar el resto de la kantika. restorante: lokanta. Eg.: restorar: onarmak. Eg.: retardo: gecikme. Eg.: retina: retina. Eg.: reunion: toplant. Eg.: Se puede azer una reunion en la universita. reunir: birletirmek. Eg.: reunirse: bir araya gelmek. Eg.: reushir: baarl olmak. Eg.: reushir el egzamen: snav baarmak. Eg.: reushit (f): başarı. Eg.: Le dezeamos viaje bueno i reushita buena. revanada: dilim. Eg.: revnyo (m): sr. Eg.: Dava a komer a un revanyo de palomas. revista: dergi. Eg.: revizr (v): tekrar tetkik etmek. Eg.: No es kolay

revizar tekstos en haketiya. revolusion: devrim, ihtill. Eg.: revolvr (m): tabanca. Eg.: Metiya el revolver al lado de la kavesa. Rey: Kral. Eg.: rezerva: ihtiyat. Eg.: rezio / a: salam. Eg.: rezolver: halletmek, zmlemek. Eg.: rezmen, resmen, resum (m): zet. Eg.: ...en forma de "resumen" (todos los mesajes del diya en uno). rid (f): mendil. Eg.: Por dolor de shakeka, se metiyan una rida apretada en la frente. rigorozamente: dikkatle, inceden inceye. Eg.: riko/a: zengin. Eg.: rio: nehir. Eg.: rizikar: risketmek. Eg.: riziko: risk. Eg.: rogar: rica etmek. Eg.: roketa: roket, fze. Eg.: romnsa (f): balad, geleneksel yk. Eg.: Estas ermozas kantigas i romansas ke yevamos en el korason. romansro (m): balad koleksiyonu. Eg.: El Romansero Sefaradi dize: ... romanso: roman. Eg.: rompe kavesa: bilmece. Eg.: romper: krmak. Eg.: ropa: kumaş; mal. Eg.: Tengo ropa de algodon para kuzir savanas. rovar: almak. Eg.: roves (a la): tersine. Eg.: rovle: mee. Eg.: roz (adj.): pembe. Eg.: Vestiya una bluza roz. rza (f): gl. Eg.: No ay roza sin espino. Rubisa, rabanit (f): Hahamın eşi. Eg.: Rabanit o Rubisa es la mujer del Rav i no tiene ke ser diplomada komo la Raba. rudza (f): kabalk. Eg.: ruj: dudak boyas. Eg.: rustiko / a: rstik. Eg.: ruvio / a: kzl sal. Eg.: safanrya, karta (f): havu. Eg.: Komimos una salata de safanorya. sakrifisio: fedakrlk; kurban. Eg.: sal (f): tuz. Eg.: Mantenerse de pan kon sal. (Neh.) salata: salata. Eg.: salero: tuzluk; ekicilik. Eg.: salida: k. Eg.: salir: kmak. Eg.:

Pajina 33

Diksionario de Ladinokomunita

saltar: atlamak, sramak. Eg.: sald (f): shhat. Eg.: Kon salud ke vayas, kon salud ke vengas. El fostan muevo, kon salud ke lo vistas. saldes (f/pl): selm (sylemek). Eg.: Trusho saludes de los amigos. saldo (m): selm (vermek). Eg.: Korto el saludo. saludzo (m), saludza (f): shhatli, salkl. Eg.: Le demandi un emprestimo i me refuzo; saludozo m'est! salvaje: vah. Eg.: salvar: kurtarmak. Eg.: slvo (adj.): sai salim, hari, maada. Eg.: Salio sano i salvo del aksidente. Lavora kada diya, salvo el Shabat. San: Aziz. Eg.: San Jorge, San Juan. sanar: iyiletirmek. Eg.: sanarse: iyilemek. Eg.: sanedad: shhat. Eg.: sangre: kan. Eg.: sangre fria, kalmo: souk kanllk. Eg.: snto, snta (adj.): aziz, kutsal, mukaddes. Eg.: Azerse del santo. sapato: terlik, ark. Eg.: sarnudr, estornudr (v): aksrmak, haprmak. Eg.: Hazino ke sarnuda est serka de estar bueno. (Neh.) Kuando uno sarnuda: - Bivas, kreskas i engrandeskas! sarndo, estorndo (m): aksrk, haprk. Eg.: Para el mentirozo, un sarnudo es un ayudo. (Neh.) sarpikar: serpmek. Eg.: sartn (f): tava. Eg.: Algunos de vozotros se akodran de la sarten de bimuelos de Pesah? satisfecho / a: memnun. Eg.: saver: bilmek. Eg.: savor: tad. Eg.: savor de boka: tatl (yemek st). Eg.: savrozo / a: lezzetli. Eg.: se (pron.): o, kendi. Eg.: El Ladino se formo en el Imperio Otomano. sedakero / a: dilenci. Eg.: sefard, sefarad (adj.): sefarat. Eg.: Va aver un konserto de muzika Sefarad. sefaradm, sefardm (pl): sefaratlar. Eg.: Esto seguro ke algunos de estos Sefaradim saven meldar. seguir,perseguir, ir detras: takip etmek. Eg.: segundo / a: ikinci. Eg.: segundo dedo: iaret parma. Eg.: seguridad: gven. Eg.: seguro: emin. Eg.: sehor (f): can sknts, dert. Eg.: No te tomes sehora: una puerta se serra, otra se avre. (Neh.) seja: ka. Eg.: sekar: kurutmak. Eg.: sekreter: sekreter. Eg.:

sekreto / a: gizli. Eg.: sekso: seks. Eg.: selebrar: kutlamak. Eg.: seleksin (f): seim, seme. Eg.: Eskapi la seleksion de tekstos para mi "Introduksion a la lingua". selo: kskanlk. Eg.: selula: hcre. Eg.: selv (m): selvi, servi. Eg.: Oy mis padres sembraron un selv en el kampo para fyestar Tu-Bishvat. semana: hafta. Eg.: sementario, betahayim: mezarlk. Eg.: sena: akam yemei. Eg.: senar, komer por la noche: akam yemei yemek. Eg.: sensia: bilim. Eg.: senso: anlam, duygu. Eg.: sentya (f): kvlcm. Eg.: Onde kaye la senteya, es ojo de la syega. (Neh.) sentimiento: duygu. Eg.: sentirse bien: iyi hissetmek. Eg.: sentro: merkez. Eg.: senyr, sinyr (m): beyefendi, efendi. Eg.: No mo se vaya este senyor i mos venga otro peor. (Neh.) senyra, sinyra (f): hanmefendi, hanm. Eg.: La sinyora maestra. separar: ayrmak. Eg.: ser: susuzluk. Eg.: ser (tener): susuz. Eg.: sra (f): balmumu. Eg.: Las bizbas produsen la sera. seremonia de aviertura: al treni. Eg.: seriozamente: ciddi olarak. Eg.: serka: yakn. Eg.: serkano / a: yakn. Eg.: serradura: kilit. Eg.: serrar: kapamak. Eg.: servisio militar: askerlik. Eg.: sesamo: susam. Eg.: sevoya: soan. Eg.: shabt (m): Cumartesi. Eg.: Shabat Shalom. shaka: aka. Eg.: shakaruka: lf atma. Eg.: shakka (f): ba ars. Eg.: Para kurar dolor de shakeka , se metiyan una rida apretada en la frente. shal: al. Eg.: shalm (m): selm. Eg.: Shalm! - Berah ve Tov!

Pajina 34

Diksionario de Ladinokomunita

shampinyon: mantar. Eg.: shara tropikal: tropik orman. Eg.: sharpe (m): urup, tatl. Eg.: Es un sharope de ombre. (Neh.) shashearse: amak. Eg.: shaten: kumral. Eg.: shavon: sabun. Eg.: shef: ef. Eg.: shefteli: eftali. Eg.: shena: sahne. Eg.: sho (f): soykrm. Eg.: El sujeto de los sefaradim en la Shoa es muy poko konosido. shofr (m): baz Musevi ayinlerinde mzik iin kullanlan ko boynuzu.. Eg.: Sintimos al shofar kon respekto i kon grande amor. shofor: ofr. Eg.: shok: ok. Eg.: shukur: kr. Eg.: Shukur al Dyo. si: evet; eer. Eg.: si (konj.): evet, eer, kendi. Eg.: Si kere el Dio.... si no: yoksa. Eg.: siedra: sol. Eg.: siedrero/a: solak. Eg.: siego / a: kr. Eg.: siempre: daima. Eg.: simpre, sympre (adv.): daima. Eg.: La razon es siempre diferente. sirto, syrto (adv.): muhakkak. Eg.: No lo tomes por sierto. sieten: yedinci. Eg.: sigaro: sigara. Eg.: sglo, syklo, sykolo (m): yzyl. Eg.: sigonya: leylek. Eg.: siguiente: takip eden. Eg.: siguir: izlemek. Eg.: siguro: emin. Eg.: silaba: hece. Eg.: silensio: skt. Eg.: silueta: siluet. Eg.: simn, sinyl (m): belirti, iaret. Eg.: Ke sea de buen siman. No dar sinyal de vida. simpatiko: sempatik. Eg.: sin ...: ...suz. Eg.: sin braso: kolsuz. Eg.: sinagga (f): sinagog, havra. Eg.: Aki en kaza i en la sinagoga, konto tus poemas. sinema: sinema. Eg.: sinza, senza (f): kl. Eg.: Mi amor oy, es una braza i no siniza. sinken: beinci. Eg.: sinko: be. Eg.:

sinkuenta: elli. Eg.: sinsero: samim. Eg.: sintr, sentr (v): hissetmek, sezmek, duymak. Eg.: Sentites el gayo kantar, ma no entendites de onde (Neh.) sintura: kuak. Eg.: sinyal: iaret. Eg.: sinyalar: iaret etmek. Eg.: sinyatura: imza. Eg.: sinyifikar: anlamna gelmek. Eg.: sinyifikasion: anlam. Eg.: sinyo: iaret. Eg.: sinyor: beyefendi. Eg.: sir (f): sra. Eg.: Todos kon sira (a su torno), chikos i grandes. sirkular: dolamak. Eg.: sirkulasion: dolam; trafik. Eg.: sirkunstansia: durum. Eg.: sistema: sistem. Eg.: sitio: yer, mahal, site. Eg.: situar: yerletirmek. Eg.: situasion: vaziyet. Eg.: sivdad: ehir. Eg.: sivil: sivil. Eg.: siya: sandalye. Eg.: soko, merkdo (m): ar, pazar. Eg.: En los sokos, la lakerda parvino ser muy rara. sol: gne. Eg.: solamente: sadece. Eg.: soldado: asker. Eg.: soleado: gneli. Eg.: soledad: yalnzlk. Eg.: solo: sadece. Eg.: solo/a: yalnz. Eg.: solombra: glge. Eg.: soltero, muchacho: bekr. Eg.: slu (adj.): sadece. Eg.: La hakitiya es solu una otra variedad del djudio-espanyol. solusion: zm. Eg.: someter: boyun emek, takdim etmek. Eg.: son: ses. Eg.: Se oye el son de la kampana. sonr (v): zil, an almak. Eg.: Para Kipur, sonan el shofr. sonte: ses. Eg.: Se oye el sonete de la kampana. sondo, sonte (m): ses. Eg.: Abasho reprezentamos los sonidos del alfabeto. sonrer, sonrir, sonriyr (v): glmsemek. Eg.: Si sonreimos a la vida, eya tambien mos sonreira . sonyar: rya grmek. Eg.: sorprender: artmak. Eg.:

Pajina 35

Diksionario de Ladinokomunita

sosyal: sosyal. Eg.: sovrr (v): artmak, arta kalmak. Eg.: Lo ke sovra del ladrn, se lo yeva el endevino. (Neh.) sovre: stnde, hakknda. Eg.: sovre el punto: zere. Eg.: spiker: spiker. Eg.: stilista: stilist. Eg.: stilo: tkenmez kalem. Eg.: su (adj.): onun. Eg.: Es su bien. subsistir, turar: dayanmak, srmek. Eg.: sud, sur (m): gney, cenup. Eg.: Amanesimos kon un dia enuvlado en el sud de la Florida. sudito / a: tebaa, uyruk. Eg.: suerte: ans, kader. Eg.: sufrir: ac ekmek. Eg.: sugjerar: telkin etmek. Eg.: sujeto: konu. Eg.: suksedar: arkasndan gelmek. Eg.: suksesion: miras, ardndan geli. Eg.: suksesivamente: mteakiben. Eg.: suksesivo / a: mteakip. Eg.: sultn (m), sultna (f): padiah, sultan,. Eg.: sultn (m), sultna (f): padiah, sultan, hanm sultan. Eg.: El Sultan teniya munchos savios, doktores, avokatos djudios. sumo: usare (meyva suyu). Eg.: supa: orba. Eg.: superfisial: yzeysel. Eg.: supermarket: spermarket. Eg.: suportar: destek olmak, katlanmak. Eg.: supozar: farzetmek. Eg.: surjir: ortaya kmak. Eg.: survivir: hayatta kalmak. Eg.: suvida: yoku. Eg.: suvir: binmek. Eg.: suzio / a: pis. Eg.: sylo, silo (m): gk. Eg.: El sol briyava en el syelo. syn, sin (f): akak. Eg.: tablo: resim, tablo. Eg.: tabl prto (m): kara tahta. Eg.: El profesor eskriviya sovre el tablo preto. tadre: ge. Eg.: tafta: tafta. Eg.: tajada: byk dilim. Eg.: takia: takke. Eg.: tal (adj.): yle. Eg.: Tal padre, tal ijo; tal arvol, tal fruto; tal nombre, tal ombre. tambien: dahi. Eg.: tambur: davul. Eg.: tan (adv.): o kadar, o derece. Eg.: Es tan grande ke no kave por la puerta.

tank: tank. Eg.: tnto, tnta (adv.): o kadar. Eg.: Tanto me vino afuerte ke me saltaron las lagrimas. tanyer: alg almak. Eg.: tapar: kapatmak. Eg.: tapon: kapak, tipa. Eg.: tartalear: dili dolamak. Eg.: tasa, kupa: fincan, kupa. Eg.: te (pron.): seni, sana. Eg.: Yo te lo digo, tu ke lo sepas. teatro: tiyatro. Eg.: techo: tavan. Eg.: tefter: defter. Eg.: teja: kiremit. Eg.: tejado: dam (kiremitli). Eg.: teknisyen: teknsyen. Eg.: teksto: metin. Eg.: telefon (m): telefon. Eg.: Fue un plazer para mi avlar kon eya por telefon. telefonar (v): telefon etmek. Eg.: telekomunikasion: telekomnikasyon. Eg.: tema (m): konu, mevzu. Eg.: Este tema es sujeto de mis lavoros i estudios. temeridad: ihtiyatszlk, cesaret. Eg.: temerozo / temeroza: korkutucu, gzpek. Eg.: tempesta, furtuna: frtna. Eg.: temporalmente: geici olarak. Eg.: temprano: erken. Eg.: tener: sahip olmak, tutmak. Eg.: tener ozadia: cret etmek. Eg.: tener sangluto: hkrk tutmak. Eg.: tener temor: rkmek. Eg.: tenta: tente. Eg.: teps, tipzm (m): tepsi. Eg.: Se echa en un 'tepsi' i se mete a sekar. terminar: bitirmek. Eg.: terrivle: feci. Eg.: tezis: tez. Eg.: ti: sen. Eg.: ta, tiya (f): teyze, hala. Eg.: Rene, ke ermozos son los kuentos de la tia de Sulucha! timpo, tympo (m): sre, hava, zaman. Eg.: El tiempo no tiene ni empesijo, ni fin. (Neh.) tierra de pais: devlet topra. Eg.: tirra, tyrra (f): toprak, yeryz. Eg.: La tyerra se manea i no kae. (Neh.) tijra (f): makas. Eg.: Es tan duro ke no korta tijera. timaran (f): tmarhane. Eg.: Este lugar parese una timarana. timbro, muur: pul, mhr. Eg.:

Pajina 36

Diksionario de Ladinokomunita

timido / a: ekingen. Eg.: timn (m): dmen. Eg.: El kapitan detiene el timn de la embarkasion. tnya (f): uyuz. Eg.: Ringworm en Inglez es "tinya". to, tyo (m): amca, day. Eg.: Uno ke vino a darmos konsolasion era 'Tio Solomon'. tipo: tip, tr. Eg.: tiralnya (f): rmcek, rmcek a. Eg.: Kaza serrada se inche de tiralanyas. tirr, travr svre (v): ate etmek. Eg.: En MEXICO se dize "hechar plomo" en lugar de "tirar balas kon revolver". ttolo, ttulo (m): balk, unvan. Eg.: Eskojimos el titulo Vidas Largas porke es ladino. tof (adj.): tuhaf. Eg.: todo en saviendo: bile bile. Eg.: todo enduna: tamamen. Eg.: todo/a: hep, hepsi. Eg.: tka (f): tlbent. Eg.: Muestras nonas siempre metiyan una toka blanka sovre los kaveyos. tka (f): topa. Eg.: En Izmir, toka es un djugete ke, en kastilyano, se yama "pen" si tiene una punta de madero i "peonza" si la punta es de fierro. tomr (v): almak, (iki, yemek vs.). Eg.: Toma i demanda. tomar al pelo: dalga gemek. Eg.: tomar dush: du yapmak. Eg.: tomar haber, informarse: bilgi almak, haber almak. Eg.: tomar savor: tadmak. Eg.: tomat: domates. Eg.: tomt reyndo (m): etli domates dolmas. Eg.: topar: bulmak. Eg.: toparse: bulunmak. Eg.: Tor (f): Din Yasa Kitab. Eg.: Agora yo meldo la Tora en ladino, tambien. torero: boa greisi. Eg.: tornar: dnmek. Eg.: torno: devir, sra. Eg.: toro: boa. Eg.: torsr (v): burkmak. Eg.: Tu dishites "tuertio", mozotros dizimos "torsyo". total: toplam. Eg.: tractor: traktr. Eg.: tradision: gelenek, anane. Eg.: Entre los djudios de Izmir ay una tradision ke es unika en el mundo entero. tradision: gelenek, anane. Eg.: Entre los djudios de Izmir, ay una tradision ke es unika en el mundo entero. tradisin, tradisyn (f): gelenek, anane. Eg.: Entre

los djudios de Izmir ay una tradision ke es unika en el mundo entero. traduizir: tercme etmek. Eg.: traduksin, traduksyn (f): tercme. Eg.: Te avizo ke sin la muzika, la traduksion vale poko. traduktor - a: tercman. Eg.: traer: getirmek. Eg.: trafiko: trafik. Eg.: traidor-a: hain. Eg.: trajedia: facia, trajedi. Eg.: tramvay: tramvay. Eg.: trankilizar: yattrmak. Eg.: tranzito: tranzit. Eg.: trpo (m): paavra. Eg.: tratar: davranmak, pazarlk etmek. Eg.: travdos (m): cevizli brek. Eg.: travar: ekmek, ates etmek. Eg.: traversar: karya gemek. Eg.: trazera: arka. Eg.: tremblante: titrek. Eg.: tremblar: titremek. Eg.: trno (m): tren. Eg.: Tomimos el treno para vinir a Estanbol. tres: . Eg.: tresaldo / tresalda (adj.): ok mutlu. Eg.: Est tresalido de vervos despues de tanto tiempo. tresalrse (v): ok sevinmek. Eg.: Te vas a tresalir por la ermozura del fostan ke te merk. treser: nc. Eg.: tresladar: tercme etmek. Eg.: trezoro: hazine. Eg.: trignas (f): cevizli muska brei. Eg.: triko, sueter: kazak. Eg.: tripa: karn. Eg.: triste: hznl. Eg.: triunfar: galip gelmek. Eg.: trokar: deitirmek. Eg.: trokar de opinion: caymak. Eg.: tronko: ktk. Eg.: trupa de bestia: byk ba hayvan srs. Eg.: tu: senin. Eg.: tualeta: tualet. Eg.: tubo: tp. Eg.: turar: srmek, dayanmak. Eg.: turkno, turkna (adj.): Trkiyeli. Eg.: Solo los sefaradim turkanos van a konoser esta palavra "alikobeni"! turko: Trke. Eg.: ttano (m): kemik ilii. Eg.: tutuayar: senli benli konusmak. Eg.: ultimo/a: sonuncu. Eg.:

Pajina 37

Diksionario de Ladinokomunita

umanidad: insanlk. Eg.: mido (adj.): nemli, rutubetli. Eg.: El lavado ked mido. umiliar, arrebashar: tahkir etmek. Eg.: umiliasion: aalanma. Eg.: umo: duman. Eg.: un (adj.): bir. Eg.: Tiene un ijo solo: un ijo regalado. una vez ke: madem ki. Eg.: Ungaria: Macaristan. Eg.: unidad: birlik. Eg.: unido/a: birleik. Eg.: uniko/a: tek. Eg.: unir: birletirmek. Eg.: universal: evrensel. Eg.: universit, universidad (f): niversite. Eg.: no / na (adj.): bir, biri, tpks. Eg.: Una mano lava la otra i las dos lavan la kara. uno a otro: karlkl. Eg.: unya: trnak. Eg.: urbano / a: ehirli. Eg.: uzado, uzada: alk; kullanlm. Eg.: Les viene mas fasil eskrivir asigun estan uzados. Le dio dos manteles dayinda no uzados. uzr (v): kullanmak. Eg.: En esta fiesta, se aziya de almendra blankeyada, porke era mas klara de muez ke se uzava en el resto del anyo. zo (m): det, alkanlk, rf. Eg.: Empes a azerlo por reir, avagar avagar se le izo uzo. vaka: inek. Eg.: vakansas: tatil. Eg.: valer: demek (deeri olmak). Eg.: valer la pena: zahmetine demek. Eg.: Kreo ke vale la pena de aprovar.. valy (f), vye (m): vadi. Eg.: ...Esta en la VALEY de los ijos de Hinom,... (Reyes B' 23,10). validja: valiz. Eg.: valr (f): kymet. Eg.: Es koza de valor. valutozo / a: deerli. Eg.: vano/a, vaziyo/a: abes, bo. Eg.: vario, varia: muhtelif. Eg.: El djudeo-espanyol (ladino) tiene varios dialektos. varn (m): adam, erkek. Eg.: Donde vas ijo varon? A meldar la ley del Dio. vava, nona, granmama: bykanne. Eg.: vye (m), valy (f): vadi. Eg.: VAYE o VALEY es 1. Espasyo yano ENTRE DOS MONTES o ALTURAS, 2. El "basino" ande korre un rio. vaziyo / a: bo. Eg.: vazo: vazo. Eg.: vedra: gerek. Eg.: vedre: yeil. Eg.:

vela: yelken. Eg.: vla (f): bayrak. Eg.: Las kolores de la vela turka son kolorado i blanko. vender: satmak. Eg.: vendida: sat. Eg.: vengansa: intikam. Eg.: venir: gelmek. Eg.: ventana: pencere. Eg.: vente: yirmi. Eg.: ventozo: rzgrl. Eg.: ver: grmek. Eg.: vrbo (m): fiil. Eg.: En el diksionario de Nehama el verbo es "Aneksar". verdad: hakikat. Eg.: veremos: bakalm. Eg.: verse: grmek. Eg.: versin (f): ekil. Eg.: Judy Frankel kanto una version muncho mas larga. verso: doru. Eg.: verter: dkmek, samak. Eg.: Su konseja triste me izo verter lagrimas. vestdo, vistdo (m): giysi, kostm. Eg.: El vistido le viene estrecho. vestir: giymek, giyinmek. Eg.: vestirse: giyinmek. Eg.: vez: defa. Eg.: vezino / a: komu. Eg.: vezno / vezna (m/f): komu. Eg.: Le di una dada al vezino chiko. viajar (kon): seyahat etmek. Eg.: viaje: seyahat. Eg.: vida: hayat. Eg.: vidro: cam. Eg.: vidro delantero: n cam. Eg.: viejo / a: eski. Eg.: viejo/a,aedado/a,nikochiri: ihtiyar, yal. Eg.: virnes (m): cuma. Eg.: Oy es viernes, pitikas kayentes. vijita: misafirlik. Eg.: vijitar: ziyaret etmek. Eg.: Kuando vamos a vijitar a algun lugar eya bushka a rovarse loke topa en medyo. viktima: kurban, madur. Eg.: viktoria: zafer. Eg.: vno (m): arap. Eg.: Buen vino no kere pregonero. (Neh.) vno kolordo: krmz arap. Eg.: viraje: viraj. Eg.: vsta (f): manzara, gr. Eg.: Lo konosko solo de vista. vistirse: giyinmek. Eg.:

Pajina 38

Diksionario de Ladinokomunita

vitl (adj.): hayat. Eg.: vitamina: vitamin. Eg.: vitrina: vitrin. Eg.: vizno / vizna (m/f): komu. Eg.: Se ambezo un poko de grego kon los vizinos de arriva. vokal: sesli harf. Eg.: voluntad: irade. Eg.: vos (pron.): siz, size, kendinize. Eg.: A todos vozotros vos enkorajo de abonarvos. votasion: oylama. Eg.: voztros / voztras (pron.): siz. Eg.: Vozotros lo kulpash. vuestro, vuestra (adj.+ pron.): sizin. Eg.: Mand kuentos i konsejas ke oyitesh en vuestra chikez en djudeo-espanyol. vuvuayar: sizli bizli konumak. Eg.: ya: artk. Eg.: ya basta: yeter. Eg.: ya, pishin: artk, hemen. Eg.: yakishikl / yakishiklya (adj. m/f): yakkl. Eg.: Korto la esperansa ke le va vinir un mazal kon kavayo blanko i muy yakishikli. yamar: armak. Eg.: Esto es lo ke yamas kuchiador? yno / yna (adj.): dz, yass. Eg.: No tenemos supa. Mete los platos yanos. yanra (f): ova, yaz. Eg.: Kampo o terreno yano, sin alto ni basho i sin arvoles. yart, yogrt (m): yuurt. Eg.: el ke se kema la lingua kon la sopa, asopla sovre el yogurt. yaurtch, yaurch (m): yourtu. Eg.: yave: anahtar. Eg.: yazr (v): yatmak, mezarda yatmak. Eg.: Yaze en paz... yegr (v): erimek, vasl olmak. Eg.: Yegar a no tener para pan. (Neh.) yelda (f): dondurma. Eg.: De los Meksikanos sinti ke "dondurma" se dize "yelada". yeldo / yelda (adj.): souk. Eg.: Inchiya la ridoma de una fuente onde la agua veniya yelada de las montanyas. ylo, buz (m): buz, don. Eg.: Metiyamos el karpuz en el pozo para ke se yele, porke no teniyamos yelo (buz). yma, gma (f): yumurta sars. Eg.: yeno / a: dolu. Eg.: yeno de djoya: mcevherle rtl. Eg.: yerno: damat. Eg.: Amistad de yerno, sol d'invierno. yerrarse: yanilmak. Eg.: yerro: hata. Eg.: yerva: ot. Eg.:

yerva: im. Eg.: yerva seka: kuru ot. Eg.: yevar: gtrmek, tamak. Eg.: yevrk, simit (m): simit, gevrek. Eg.: yddish, ydish (m): yidi. Eg.: Empeso kon una kantika en Yiddish. yo (pron.): ben. Eg.: Ke se yo? Sino yo para mi, ken para mi? yorar: alamak. Eg.: Me meti a yorar komo una kreatura chika. zarzavt, zerzevt (m): sebze, zerzevat. Eg.: zerdel (m): zerdeli. Eg.: zirgula, pruna (f): erik. Eg.: zodiako: bur. Eg.: zor: zor. Eg.: Mi echo, komo vos dishe, no es mas zor ke del vuestro!

Pajina 39

Diksionario de Ladinok

Diksionario de Turko a Djudeo-Espanyol

...suz: sin .... Eg.: a, e, ya, ye: a (prep.). Eg.: A todos los muevos abonados, vos digo un grande "bienvenidos". a, e, ya, ye: al (a el) (prep.). Eg.: Kere amostrar su mujer al mundo entero. abes, bo: vano/a, vaziyo/a. Eg.: a: ambirto, fambrnto (adj.). Eg.: El arto no kreye al ambierto. acılık: amargra (f). Eg.: No guadri amargura kontra los ke me ekspulsaron. acayip: estranyo. Eg.: acele: adjil (f). Eg.: Todo lo ke se aze kon adjile, se aze negro. acele: prsa (f). Eg.: Por mas de prisa, en pyes se pisha. (Neh.) acele, tel: prisa. Eg.: acemi: adjam / adjama (adj). Eg.: No se komo se aze porke dainda so un adjami. acemi, tecrbesiz: adjam / adjama (adj). Eg.: No se komo se aze porke dainda so un adjami. alk: mbre, fmbre (f). Eg.: Ken tiene ambre no mira por guzano. amak: avrir. Eg.: ac: amrgo / amrga (adj.). Eg.: El kafe sin asukar es amargo. Ken englute amargo, no eskupe dulse. (Prov.) ac eken, yaral: ferido/a. Eg.: ac ekmek: sufrir. Eg.: ak seik: lusido / a. Eg.: aklama, yorum: komentrio. Eg.: Meldimos kon muncha atension e interes los komentarios echos por muestros amigos. almak: achilerse (v). Eg.: Meldo tus mesajes i me se achilea el korason. al treni: seremonia de aviertura. Eg.: al, gedik: avyertura. Eg.: actmak, yaralamak: ferr (v). Eg.: Tantos muertos i feridos! Komo es pozivle esto? a: red. Eg.: ada: zla, sla (f). Eg.: Lo tuve un mez en mi kaza en la izla de Burgaz. ada: ad (f). Eg.: En Estanbol, ivamos a la Ada a pasar la enveranada. aa: givr, gevr (m). Eg.: Vido a la ija del gevir i se namoro de eya. aa: ag (m). Eg.: El aga le demando ke echo aze. aa: arvol, arvl (m). Eg.: Arvol sin solombra (persona egoista). adam, erkek: ombre. Eg.: adam, erkek: varn (m). Eg.: Donde vas ijo varon? A meldar la ley del Dio. adam, insan: persona. Eg.: det, alkanlk, rf: zo (m). Eg.: Empes a azerlo por reir, avagar avagar se le izo uzo. ad, baya: ordinario, bayagi. Eg.: alamak: yorar. Eg.: Me meti a yorar komo una kreatura chika. adres: adrso (m). Eg.: Manda tu letra a su adreso. ar: dolr (f). Eg.: Muncha miel da dolor de tripa. armak: ergueler. Eg.: adm: pso (m). Eg.: Yo ize el primer paso. arlk: pezgo. Eg.: arlk, srnaklk: pezgades. Eg.: at: endcha (f). Eg.: Era titolado "Endechas sefardies (romances y coplas)" en un manuskrito... Endechas de Tish'a BeAv. az: bka. Eg.: Se kito el pan de la boka para mantener a sus ermanos. af, pardon: pardon. Eg.: Demando una otra vez pardon a todos. aferin: brvo (interj.). Eg.: Bravo, i grasias por tus komentarios. aforoz edilmi; alak adam, habis: mehorm (m). Eg.: Agora lo kastigare a este mehoram. Ah!, Vah!: Guay!, Ay! (interj.). Eg.: Guay de mi! Guay de la madre ke me pari! Ay! ke no ay! Ke si de lo ke no ay aviya, Ay! no aviya! ahali, halk, ellem: djente. Eg.: Apretad mano solo delas djentes buenas i vertuozas. aile: famya (f). Eg.: Por seguro ke semos todos una famiya . ailev: familial, familyal. Eg.: ajans: adjnsia (f). Eg.: Me fui a la adjensia de viaje para merkar un bilyeto de avion. akademi: akademya, akadema (f). Eg.: Ay una akademia relijioza Porat Yosef en Yerushalayim. akasya: aksia, aksya (f). Eg.: Las flores de akasia tienen una golor muy delikada. akcierler: pulmones. Eg.: akide ekeri: alkid (m). Eg.: Mavlacha era komo los bonbones de alkide shekeri. aklamak: diskulpar. Eg.:

Pajina 40

Diksionario de Ladinokomunita

aksan: aksn, aksnto (m). Eg.: Avlavan el Turko kon un aksan de Espanyol. aksan koyma: aksantuasion. Eg.: aksan koymak: aksantuar. Eg.: aksi, ters: kontrario. Eg.: aksine: al kontrrio (adv.). Eg.: No puedemos dizir ke es una koza mala; al kontrario, es una koza muy agradavle. aksrmak, haprmak: sarnudr, estornudr (v). Eg.: Hazino ke sarnuda est serka de estar bueno. (Neh.) Kuando uno sarnuda: - Bivas, kreskas i engrandeskas! aksrk, haprk: sarndo, estorndo (m). Eg.: Para el mentirozo, un sarnudo es un ayudo. (Neh.) aktris: aktrsa (f). Eg.: Es una aktrisa formidavle. aktr: aktr (m). Eg.: Keremos topar aktores ke puedan avlar esta lingua. akl, sebep: meoyo, razon. Eg.: akam yemei: sena. Eg.: akam yemei yemek: senar, komer por la noche. Eg.: alkadar etmek: enteresar. Eg.: alay etmek: burlarse de.... Eg.: albinos: blankcho (m). Eg.: "BLANKUCHO" era akeya kreatura/persona ke nasiya kon los kaveyos i los parparos blankos. alak, ad: basho (adj). Eg.: En la puerta del palasyo i empesaron a yamarlo de nombres bashos i feyos. alaklk: basheza. Eg.: Darles los egzemplos de bravura i de kuardes, de jenerozidad i de basheza, es ensenyarles la manera de apartar el bien del mal. alev: flama. Eg.: alkol: alkl (m). Eg.: Uzavan un resh ke se asendiya kon alkol i metiyan a buyir el kaviko de la demanyana. alk: plmas (f/pl). Eg.: Dar palmas. Allah: Dio. Eg.: allaha smarladk: ado, adiyo (interj.). Eg.: No tengo razon? Ansina ke sea: Adiyo! almak, (iki, yemek vs.): tomr (v). Eg.: Toma i demanda. almak, kabul etmek: resivir. Eg.: Alman, almanca: alemn, almn (m). Eg.: Su livro fue publikado i en aleman. alman, almanca: almn, alemn (m). Eg.: Turistos kon pasaporto alman no nesesitan viza. altyap: infrastruktura. Eg.: altn: oro. Eg.: altnda: debasho. Eg.: alkoymak: detener. Eg.: aln: frente. Eg.: almak, renmek.: ambezrse (v). Eg.: El ombre deve ambezarse a lo bueno i a lo negro. (Neh.)

Ambezate a favlar (kon korteziya). (Neh.) altrma: egzersis. Eg.: altrmak: abitur (v). Eg.: Kale abituar a los mansevos ke avlen el Djudeo-Espanyol altrmak: akostumbrr (v). Eg.: La djente se akostumbra a la moda de vestirse. altrmak: alishterer (v). Eg.: Mozotros ya mos aviamos alishtereado a esto. altrlm: alishteredo (adj.). Eg.: Uno mas alishtereado ke mi, me grito "Ayde". alverie gitmek: ir a komprar/emplear. Eg.: alk; kullanlm: uzado, uzada. Eg.: Les viene mas fasil eskrivir asigun estan uzados. Le dio dos manteles dayinda no uzados. allagelmi, srekli: abitul (adj.). Eg.: Esta sonriendo kon su dulsor abitual. ama: ma, ma (konj.). Eg.: Ya tengo kaji 90 anyos, ama me siento dayinda mansevika. ama: ma, ma (konj.). Eg.: Yo el dezeo ya lo tengo, ma no tengo ayinda la kapachita teknika. ama, fakat: ma. Eg.: Yo el dezeo ya lo tengo, ma no tengo ayinda la kapachita teknika. ama, emel, gaye: bto. Eg.: Muestro buto prinsipal es de promover el uzo del Ladino. aman: amn (interj.). Eg.: Aman, por ande fuyir de sus manos! Aman, ke se eskape este mal diya! amatr: amatr (m). Eg.: Lo esto dando a un grupo de amatores del Ladino. ambargo: embargo. Eg.: amca, day: to, tyo (m). Eg.: Uno ke vino a darmos konsolasion era 'Tio Solomon'. ameliyat etmek: operar. Eg.: Amerikan bezi: amerikna, merkna (f). Eg.: Ize dodje ridas de amerikana para el bebe. amin: amn (m). Eg.: Vida larga i salud buena ke tenga, amen. Por un amen ke no kede. an: momento. Eg.: an, dakika: punto. Eg.: anadili: lingua maternal. Eg.: anahtar: yave. Eg.: ananas: anans (m). Eg.: (Ananas, no maiz) fermentada en agua de pilonsio. anason: ans, anito (m). Eg.: El raki se aze kon anito. anayol: kamino prinsipal. Eg.: ancak: ndjak (adv). Eg.: Andjak, para el Ladino tenemos varias solusyones del problem. anestezik: anesteziko. Eg.: anket: ankta (f). Eg.: Me parese ke vos va interesar esta anketa ke izo Klara Perahya en Istanbul entre 805 personas.

Pajina 41

Diksionario de Ladinokomunita

anlam: sinyifikasion. Eg.: anlam, duygu: senso. Eg.: anlamak: entendr (v). Eg.: Poko avlar i muncho entender! anlamna gelmek: sinyifikar. Eg.: anne: mama. Eg.: anne, ana: mdre. Eg.: Mi madre i mi padre nasieron en Izmir. ansiklopedi: ansiklopdia (f). Eg.: De ansiklopedias a diksionarios, siempre emplean el nombre Ladino. antika: antko / antka (adj.. Eg.: Este kal es antiko (500 anios). antikite: antikit (f). Eg.: Sokrate akel vertuozo ombre de la antikita... antisemitizm: antisemitzmo (m). Eg.: Es otra forma de antisemitizmo. aperitif, meze: ordovres, apetites. Eg.: aptallk: bovedad. Eg.: araba: kche (m), arab (f). Eg.: Mos yevo al Bosfor kon su araba. araba: arab (f). Eg.: Un tiempo tomavamos "karosas" (araba/payton). araba, otomobil: otomobl (m), araba (f). Eg.: Mi papa mos yevava a pasear kon otomobil. aralk: desimbre, disimbre (m). Eg.: Vo ir otra vez en el mez de Disiembre. arama: bushkida. Eg.: aramak: bushkr (v). Eg.: Ke bushkas por estas partes? arap: arabo. Eg.: arasnda: entre. Eg.: aratrma, tahkik: investigasion. Eg.: aratrc, mfetti: investigador. Eg.: Yo so investigador de Ladino. arife: arba. Eg.: arka: trazera. Eg.: arka kmak: responder de. Eg.: arka, sonra: detras, despues. Eg.: arkada: amgo / amga (n+adj.). Eg.: Amigo viejo no se aze enemigo. arkasnda: despues, atras. Eg.: arkasnda, gerisinde: detrs. Eg.: Kaminavan uno detras del otro. arkasndan gelmek: suksedar. Eg.: artmak, arta kalmak: sovrr (v). Eg.: Lo ke sovra del ladrn, se lo yeva el endevino. (Neh.) artmak, oalmak: aumentr, augmentr (v). Eg.: El nmero de mesajes aumenta dramtikamente. artk: ya. Eg.: artk, hemen: ya, pishin. Eg.: arzu etmek: dezeyar. Eg.:

arzu, heves: dezeo. Eg.: ariv: archivo. Eg.: as: as, zo (m). Eg.: Era un as en su echo. asgar: minimum. Eg.: asil: novle. Eg.: asker: soldado. Eg.: askerlik: servisio militar. Eg.: asmak: enkolgar. Eg.: asmak (insan): pender. Eg.: aspirin: aspirin. Eg.: astronomik: astronomiko/a. Eg.: astronot: astronoto / a. Eg.: at: kavayo. Eg.: atalar: antepasdos (m). Eg.: Mis avuelos i antepasados vinieron de Sefarad. atasz: proverbio. Eg.: atasz, deyim: refrn, refln (m). Eg.: Arrekoj de 1979 asta oy en diya mas de 500 kuentos i mas de 60 reflanes, sovre todo en Turkya i en Israel. ate: lmbre (f). Eg.: Abasha la komida de la lumbre. ate etmek: tirr, travr svre (v). Eg.: En MEXICO se dize "hechar plomo" en lugar de "tirar balas kon revolver". ate, hararet: kayentura. Eg.: ate, yangn: fugo, hugo (m). Eg.: Ay muncha kalor, el sol esta fuego! (Neh.) Flama sin fuego no ay. atlamak (havuza, ie): lansarse, echarse. Eg.: atlamak, sramak: saltar. Eg.: atl araba: karosa. Eg.: atmak: echar. Eg.: atomik: atomiko/a. Eg.: avaryalanmak: aharientrse (v). Eg.: La karga del kamion se ahariento. avize: almenra (f). Eg.: Kuando me kazi, las almenaras se trokaron i se uzava la de kandelas. avlamak: kasar. Eg.: avlu: kortijo. Eg.: Avrupa: Evropa. Eg.: avu ii: plma (f). Eg.: Eskrito esta en la palma, lo ke va yevar la alma. avukat: avokato. Eg.: avutmak, teselli etmek: afalagr (v). Eg.: Afalagar kon palavras vanas. (Kataln) ay: mez. Eg.: ay: lna. Eg.: Esta briyando komo la luna en kinze. ayı: lonso (m). Eg.: Un lonso vistido... ayak: pie. Eg.:

Pajina 42

Diksionario de Ladinokomunita

ayakkab: kalsado, sapato. Eg.: ayakkab: chapn (m). Eg.: Mi madre ke vino de la Bulgariya los yamava Chapines(kalsados). ayakkab, kundura: kundrya (f). Eg.: No tiene kunduryas al pye. aydnlatmak: arrelumbrar, asender. Eg.: aydnlatmak: aklarr (v). Eg.: El Dio ke aklare los korasones. aydnlk: klaro / a. Eg.: ayna: espejo. Eg.: ayn: mizmo. Eg.: ayn: mismo/a. Eg.: ayn zamanda, birden: en mizmo tiempo. Eg.: ayr, ayrca: aprte (adv.). Eg.: Kuando se kazo, biviya kon sus parientes; agora se salio aparte. Me puedes eskrivir aparte si keres. ayr, izole: apartado / a. Eg.: ayrnt: detalio, detalyo. Eg.: ayrdetmek: distinguir. Eg.: ayrmak: apartar. Eg.: ayrmak: separar. Eg.: ayrt, nans, ince fark: nuns, nunsa (f). Eg.: La lingua muestra tiene munchas enteresantes nuanses, ke vale la pena de estudiar. az: poko. Eg.: az, eksik: mnos, mnko (adv.). Eg.: Vino a las tres manko diez. aza: miembro. Eg.: azami: maksimo. Eg.: Aziz: San. Eg.: San Jorge, San Juan. aziz, kutsal, mukaddes: snto, snta (adj.). Eg.: Azerse del santo. aziz, sevgili: kerido/a. Eg.: az dii: muela. Eg.: aa, aada, aaya: absho (adv.). Eg.: Kale ser modesto i mirar mas abasho de si. Yamavan "los de abasho," "los negros," o "los ke danyan". aalamak: arrebashamiento. Eg.: aalanma: umiliasion. Eg.: aina, bildik: familiar, familyar. Eg.: ak, sevda, sevgi: amr (m). Eg.: Mas vale pan kon amor ke gayina kon dolor (Neh.) başarı: reushit (f). Eg.: Le dezeamos viaje bueno i reushita buena. baba: padre. Eg.: baba: papa. Eg.: badem: almndra (f). Eg.: El Dio da almendras al ke no tyene muelas. (Prov.) badem ezmesi: mogdos, masapan (m). Eg.: bademli beze: marunchnos (m). Eg.: balam: konteksto. Eg.:

balamak: atar. Eg.: balanmak: atarse. Eg.: ballk: atamiento. Eg.: baml olmak: depender. Eg.: barsak: intestino. Eg.: bagaj: bagaje (m). Eg.: El serjente mos ordeno de aprontar los pokos bagajes ke teniamos. bahane: preteksto. Eg.: bahi: bahshsh, bakshsh (m). Eg.: Un "bahshish" bueno al garson ya abastava para esto. bakalm: veremos. Eg.: bakan, vekil: minstro. Eg.: Me demando sovre el ministro de la edukasion. bakkal: bakal. Eg.: Kon un poko de ladino muchos me entendieron en el bakal o en el otobus. bakla: va frska (f). Eg.: bakmak: mirar. Eg.: bak: mirada. Eg.: bal: mil, myl (f). Eg.: Se aze kon mues mulida i miel kon klavo de komer. balad koleksiyonu: romansro (m). Eg.: El Romansero Sefaradi dize: ... balad, geleneksel yk: romnsa (f). Eg.: Estas ermozas kantigas i romansas ke yevamos en el korason. baldr: pierna. Eg.: balkon: balkn (m). Eg.: La aviya visto arimada en el balkon de la kula. balmumu: sra (f). Eg.: Las bizbas produsen la sera. balk: peshkdo, pishkdo (m). Eg.: Avlaremos de otra koza: De peshkado i agua de mar. balk tutmak: peshkar. Eg.: balk yumurtas: abudraho; abutrgo (m). Eg.: El abudaraho se toma komo aperitivo. balk yumurtas: abudho (m). Eg.: bandıra, sancak, bayrak: bandiera (f). Eg.: Todos se estuvyeron susta a la bandiera Israelyana. banka: banka (f). Eg.: El lavorava en la banka. banka ile ilgili: de banka. Eg.: banyo yapmak: benyarse. Eg.: bar: bar. Eg.: Kada tadre se va al bar para tomar un aperitivo barbar: barbaro. Eg.: barbunya balığı: barbnya (f). Eg.: Los peshkadores miran a venderlo por barbunya a los ke no saven. barbunya fasulyesi: barbnya faslya (f). Eg.: Tomimos filikas fritas, plaki de barbunyas...

Pajina 43

Diksionario de Ladinokomunita

Bevimos birikas yeladas buz i dishimos "lehayim ... bardak: kupa. Eg.: barut: polvora. Eg.: barnak, snak: abrgo, avrgo (m). Eg.: Kada padre de famiya deve de asigurar un avrigo para los suyos. barnmak, snmak: refujiarse. Eg.: barnmak, rtnmek: abrigrse (v). Eg.: Eyos no tyenen ni pan para komer ni lugar para abrigarsen. bar: pas. Eg.: bar: paz (f). Eg.: Ke el Dio de paz en los reynados. basamak: eskalon. Eg.: basketbol: basketbol. Eg.: El djugava basketbol i veniya a Israel kon el ekipo Judio a djugar en la Makabia. basmak: pizar. Eg.: basmak: imprimr, emprimr (v). Eg.: No lo pudimos imprimir por los problemas del sistema Oneline. basmak: emprimr, imprimr (v). Eg.: El tiene un livro de ley ke fue imprimado en Izmir . basn: prnsa (f). Eg.: Fue transmetido en la prensa i las publikasyones en Ladino. bat: oksidente. Eg.: batrmak, sokmak (sivri bir ey): enfinkr (v). Eg.: Enfinkarse por las tiralanyas. bay: musyu. Eg.: bayan: madm (f). Eg.: Hanumika, vate ande Madam Viktorya, dile ke te de un poko de "oturburda" bayat: bayt (adj.). Eg.: Kon pan bayat se aze "Revanadas de Parida". bayku: kukuvaya. Eg.: bayrak: vla (f). Eg.: Las kolores de la vela turka son kolorado i blanko. bayram: fiesta. Eg.: bazan: de vez en kuando. Eg.: baz Musevi ayinlerinde mzik iin kullanlan ko boynuzu.: shofr (m). Eg.: Sintimos al shofar kon respekto i kon grande amor. ba ars: shakka (f). Eg.: Para kurar dolor de shakeka , se metiyan una rida apretada en la frente. ba dnmesi: mareo, shasheo. Eg.: baar, bereket: azlah (f). Eg.: Azlaha ke te meta el Dio. baarl olmak: reushir. Eg.: bakan, cumhurbakan: prezidnte, presidnte (m+f). Eg.: Fue nominado presidente de la Asosiasion. balamak: empesar. Eg.: balang: empesijo. Eg.: balang: prinsipio. Eg.: balatmak, retmek: inisiar. Eg.: balatmak, retmek: kavesa. Eg.:

balk, unvan: ttolo, ttulo (m). Eg.: Eskojimos el titulo Vidas Largas porke es ladino. bataki: inisial - a. Eg.: bayaz, yazmla ilgili: editoril (m). Eg.: beceri: kapachedad. Eg.: beceri: kapachitad. Eg.: becerikli: kapachi. Eg.: becermek, erimek: parvenir. Eg.: bekr: soltero, muchacho. Eg.: beklemek: asperr. Eg.: Asperame aki una orika. beklemek, mit etmek: asperar, esperar. Eg.: Belediye: Munisipalidad. Eg.: belge, el yazmas: eskrita. Eg.: belge, evrak, vesika, dokman: dokumnto (m). Eg.: Meldar dokumentos en solitreo no es muy fasil, no es kolay. belirgin: aparente. Eg.: belirli, kesin: prechizo. Eg.: belirmek: apareser. Eg.: belirten (the), o (dii): la. Eg.: Mirala. belirti, iaret: simn, sinyl (m). Eg.: Ke sea de buen siman. No dar sinyal de vida. belirtmek: averdadear. Eg.: belki: puede ser. Eg.: belki, muhtemelen: pude ser. Eg.: Todo puede ser. ben: yo (pron.). Eg.: Ke se yo? Sino yo para mi, ken para mi? bencil: egoisto/a. Eg.: beni, bana: me. Eg.: Me mir. benim: mo, myo, ma, mya. Eg.: Lo miyo miyo, i lo tuyo miyo. benim, ben: mi. Eg.: El era mi ermano adoptado. benimle: kon mi. Eg.: benzemek, andrmak: pareser. Eg.: benzemek, zannetmek: pareserse. Eg.: benzer: asemejante. Eg.: benzin: benzin. Eg.: benzin istasyonu: estasion de benzin. Eg.: beraber: djuntos. Eg.: beraber, hep birlikte: endjuntos. Eg.: beri: desde. Eg.: besin: alimnto (m). Eg.: Ayi venden alimentos turkos o gregos. beslemek: alimentr (v). Eg.: Uzavamos maiz para alimentar a las gayinas. beter: per (adj., adv.). Eg.: No se kere agora diskutir ken es mas mijor o mas peor. beter olmak: ir de mal en peor. Eg.: beyan etmek: ekspresar. Eg.: beyaz: blanko/a. Eg.:

Pajina 44

Diksionario de Ladinokomunita

beyaz eya: intrumiento de kaza. Eg.: beyaz leblebi: estragalkya (f). Eg.: beyefendi: sinyor. Eg.: beyefendi, efendi: senyr, sinyr (m). Eg.: No mo se vaya este senyor i mos venga otro peor. (Neh.) beyin: meoyo. Eg.: bez: pnyo (m). Eg.: Arremenda tu panyo, lo yevaras otro un anyo. (Neh.) bez: kanyamzo (m). Eg.: Las metiya en un kanyamazo limpio. bez, paavra: handrjo (m). Eg.: La ijika jdugava kon una kukla de handrajo. be: sinko. Eg.: beinci: sinken. Eg.: biberli: pikante. Eg.: biim, ekil: modo. Eg.: biftek: biftek. Eg.: bildirmek, haber vermek: dar haber, informar. Eg.: bildirmek, iletmek: komunikar. Eg.: bile bile: todo en saviendo. Eg.: bile, hatta: afil (adv.). Eg.: Una madre kere a su ijo afilu si es un bandido. (Neh.) bilemek: aguzr (v). Eg.: Dame los kuchiyos para aguzar. bilet: bilieto, bilyeto. Eg.: bileyici: aguzadr (m). Eg.: El aguzador de kuchiyos pasava por las kalejas. bilgi almak, haber almak: tomar haber, informarse. Eg.: bilgisayar: komputadra, kompter. Eg.: Munchos amigos i konosidos no tienen komputadoras. bilim: sensia. Eg.: bilin, vicdan: konsensia, konsensya. Eg.: bilmece: rompe kavesa. Eg.: bilmece: endevna (f). Eg.: Los chikos djugavan a la endevina. bilmek: saver. Eg.: bin: mil. Eg.: bina, inaat: frgua (f). Eg.: La fragua mueva es komo un otel. binmek: suvir. Eg.: bir: el. Eg.: bir: un (adj.). Eg.: Tiene un ijo solo: un ijo regalado. bir araya gelmek: reunirse. Eg.: bir olayn sonucu: konsekuensa. Eg.: bir sr, br tepe: monton. Eg.: bir tr yelkenli: brig .... Eg.: bir, biri, tpks: no / na (adj.). Eg.: Una mano lava la otra i las dos lavan la kara. bira: bira. Eg.: birdenbire: en supito. Eg.:

birdenbire: ensupito. Eg.: biricik: regalado / a. Eg.: birinci: primero / a. Eg.: birinci, ilk, ilk nce: primr, primra (adj.). Eg.: El primer mez del anyo. birisi, herhangi bir: algn (adj.. Eg.: Si viene algun prove, dale a komer. birisi, herhangi biri: algno (pron.). Eg.: Alguno vino? birleik: kompuesto. Eg.: birleik: unido/a. Eg.: birletirmek: adjuntr (v). Eg.: Espero ke otros amigos de LK, se van adjuntar a este evenimiento emportante. birletirmek: aunar. Eg.: birletirmek: reunir. Eg.: birletirmek: unir. Eg.: birlik: unidad. Eg.: birey: lgo (pron.). Eg.: Algo akontesio? bisiklet: bisikleta. Eg.: bitirmek: arrematar. Eg.: bitirmek: eskapar. Eg.: bitirmek: terminar. Eg.: bitirmek, son bulmak: akavr (v). Eg.: Akavimos de komer. bitmi i, yaplm i: cha. Eg.: Le van a pagar segun sus echas. biz: moztros / moztras. Eg.: Mis ermanos partieron, mozotros kedimos aki. Se tomaron kon mozotros (mos bushkaron pleto). bizi, bize: mos (pron.). Eg.: Mos disho... bizim: muestro / muestra. Eg.: boa: toro. Eg.: boa greisi: torero. Eg.: boaz: garon. Eg.: bomak: aogr, afogr (v). Eg.: Le ech los dedos al garn i lo aog. bodrum: bodrum. Eg.: boulmak: aogrse, afogrse (v). Eg.: Se aoga en una kupa de agua. boha: bgo, bogch (m/f). Eg.: El bogo era para meter la ropa limpia para ir al "hamam". bok: medra. Eg.: bol, bereketli: abondnte (adj.). Eg.: Les auguro ke la mueva anyada les seya abondante de luz. bolluk, bereket: abondnsa (f). Eg.: Uvo todo modo de frutas i zerzevates en abondansa! bolluk, ferahlk: anchra (f). Eg.: Biven kon anchura. bone, takke, klah: bonte (m). Eg.: Este mundo en un bonete, ken lo kita i ken lo mete. (Neh.)

Pajina 45

Diksionario de Ladinokomunita

bora: bora. Eg.: bor: dvda (f). Eg.: Ken apromete, en devda se mete. (Neh.) borlu olmak, gerekmek: devr (v). Eg.: Paga a ken deves, saves lo ke tienes (Neh.) bostan, byk bahe: bostan. Eg.: bostanc, ziraati: guertalano/a. Eg.: boy: boy (m). Eg.: Lo ke no tiene de boy, tiene de negregura. (Neh.) boyun: garganta. Eg.: boyun emek, takdim etmek: someter. Eg.: boyut; grnt: aspekto. Eg.: boz dolab: frijidr (m). Eg.: Lo metiya en un bokal i lo metiya en el frijider. bozmak: aharientr (v). Eg.: Lavorando muncho, ahariento la makina. bozulmak, arplmak: estropiarse. Eg.: bo: vaziyo / a. Eg.: boanm: kito. Eg.: Se kazo por la sigundo vez kon un ombre kito tambien. bror: broshra (f). Eg.: La broshura de la ANL me vino ayer. bu: este / esta. Eg.: bu (dii): sta. Eg.: Entre estas i estas, ya se izo de noche. bu (erkek): sto. Eg.: En esto vamos a kedar? Avlaremos de otra koza. bu sabah: oy demanyana. Eg.: bu sebepten: por esto. Eg.: buulama: abafdo / abafda (adj.). Eg.: Mos plaze komer el pishkado abafado porke es muy liviano. bugn: oy. Eg.: bulmak: topar. Eg.: bulmak, bulumak: enkontrar. Eg.: bulmak, kefetmek: deskuvrr (v). Eg.: Moise Rahmani mos aze deskuvrir su estorya, su vida de kada diya. bulunmak: toparse. Eg.: bulunmak, olmak: estar. Eg.: bulutlu: nuvlozo. Eg.: bulumak, karlamak: enkontrarse. Eg.: bulvar: avenida. Eg.: bundan tr: por mdo de (m). Eg.: Te troki siertas palavras por modo de la ortografiya ke se uza en LK. burada: ak (adv.). Eg.: Ke bushkas por aki? bur: zodiako. Eg.: burkmak: torsr (v). Eg.: Tu dishites "tuertio", mozotros dizimos "torsyo". burnunu silmek: amokrse (v). Eg.: A Djoha le disheron ke se amoke, se kito la nariz. burun: nariz. Eg.:

burun (hayvan): nariz (de animal). Eg.: buruturmak: arrugar. Eg.: buse, pck: bzo. Eg.: Munchos bezos a todos i asperemos ke en serka mos eskrivan aki... buz: buz (m). Eg.: No entiendo komo kitash la komida yelada buz i la metesh en el orno. buz kutusu, ok souk yer: buzan (f). Eg.: En izmir, kuando keremos dizir ke una koza o el tiempo esta muy yelado, dizimos "esta buzan"! buz, don: ylo, buz (m). Eg.: Metiyamos el karpuz en el pozo para ke se yele, porke no teniyamos yelo (buz). buzdolab: buzira, buzyra (f). Eg.: Kero bever limonata yelada de la buzyera. bak: kuchiyo. Eg.: blbl: bilbl, bulbl (m). Eg.: "Los bilbilikos kantan..." brakmak: deshar. Eg.: bro: bur (m). Eg.: Kada demanyana, se va al bur. bro: bro. Eg.: btn: entero. Eg.: btn gn: dia entero. Eg.: by: echizo. Eg.: byk: grande. Eg.: byk: mustacho. Eg.: Byk Af ve Oru Gn: Kipur. Eg.: Todos ke tengash un Kipur livyano i PAS EN EL MUNDO byk ba hayvan srs: trupa de bestia. Eg.: byk can ve mal kayb: oloksto (m). Eg.: Sovrebivieron el Olokosto ma kedaron sin nada. byk dilim: tajada. Eg.: byk eli: ambasadr (m). Eg.: Estava envitado el ambasador kon la mujer. byk harf: majiskula. Eg.: bykanne: vava, nona, granmama. Eg.: bykbaba: papu, nono, granpapa. Eg.: bykbaba, bykanne, ata: avuelo, avuela. Eg.: bykler: grndes. Eg.: Kantikas espanyolas ke mos deshavan tresalidos a grandes i chikos... bymek: engrandeser. Eg.: bymek, oalmak: kreser. Eg.: blge, yre: rejion. Eg.: brek: mna (f). Eg.: Mos dio una recheta de mina de espinaka. brlce: fljnes (m). Eg.: byle: ans (adv.). Eg.: Komo el sol aklara la tinievla, ansi el estudyo aklara a la inyorensa. (Neh.) byle: ansna (adv.). Eg.: Ansina topimos el mundo, ansina lo vamos a deshar.

Pajina 46

Diksionario de Ladinokomunita

byle, bylece: as. Eg.: Azme este plazer, asi tengas todo bueno, asi bivas munchos anyos. Asi biva yo ke te dishe la vedra. abalama, debelenme: hadrrse (v). Eg.: Para byen no puede, para mal se hadra. (Neh.) abalamak, gayret etmek: esforsarse. Eg.: abuk: rapidamente. Eg.: cadaloz: djibeladjuz. Eg.: armak: yamar. Eg.: Esto es lo ke yamas kuchiador? ak: navaja. Eg.: alg almak: tanyer. Eg.: alkalamak, ykamak: enshagur (v). Eg.: Enshaguate la boka! almak: rovar. Eg.: alkan: laboriozo / a. Eg.: alma, renme, aratrma: estdio. Eg.: El mas importante es el estudio del Gershom Scholem. almak: lavorar. Eg.: cam: vidro. Eg.: am fist: pinyon. Eg.: amur: ldo. Eg.: No es un ombre - es lodo kon kanyo. can erii: avramil (f). Eg.: El biervo avramila viene de "Avram-mila", del komentario de la biblia ke konta ke despues de su brit-mila, Avram Avinu se asento debasho de un arvol, el kual era arvol de zirguela! can skmak: enfasyar. Eg.: can skmak: atagantr, atagentr (v). Eg.: can sknts, dert: sehor (f). Eg.: No te tomes sehora: una puerta se serra, otra se avre. (Neh.) an, kampana: kampna (f). Eg.: A las ocho de la demanyana, la kampana de la eglisya sona. can, ruh, tin: lma (f). Eg.: Ke su alma repoze en paz. Lo kero komo mi alma. El ojo ve, la alma dezea. anak: chanaka. Eg.: canlandrmak: animar. Eg.: are: remedio. Eg.: are, derman: remdio, remdyo (m). Eg.: Para todo ay remedyo, para la muerte no. (Neh.) ark: chark (m). Eg.: Arrodear el chark. arpmak: chapter, chafter (v). Eg.: Las ventanas estavan chafteando del aire. arpmak: chapter, chafter (v). Eg.: Dos personas se chafteyaron. ar, pazar: soko, merkdo (m). Eg.: En los sokos, la lakerda parvino ser muy rara. atal: piron. Eg.: ay: chay. Eg.: caymak: trokar de opinion. Eg.: cehennem: inferno. Eg.: ?

cehennem: ginnam. Eg.: ceket: djaketa. Eg.: ekingen: timido / a. Eg.: ekmece: kashn (m). Eg.: Ande esta la yave ke estava en el kashon? ekmek, ates etmek: travar. Eg.: cemaattopluluk, toplum: komunidd, komunit. Eg.: La komunidad de 900 Judios de Salonika supo organizar un kongreso. cemiyet, topluluk: kolektividad. Eg.: cenaze: enterramiento. Eg.: ene: keshada. Eg.: cennet: ganeden. Eg.: cep: aldikra, faldukra (f). Eg.: Pars para la aldikera. ereve: kuadro. Eg.: cereyan, olaan: korriente. Eg.: cesaret: koraje. Eg.: cesaret etmek: atrivrse, tenr korje (v). Eg.: - No, tia, aki no mos atrivimos a komer karne de vaka. cesareti krlmak: deskorajar. Eg.: cesaretlendirmek: enkorajar. Eg.: cesur: brvo, brva (adj.). Eg.: Admiro estos bravos djurnalistos. cesur, yiit: korajozo. Eg.: cevap: repuesta. Eg.: cevap vermek: responder. Eg.: evirmek, kuatmak: entornar. Eg.: ceviz: muz (f). Eg.: Mesklar la matsa, la asukar i la muez. cevizli brek: travdos (m). Eg.: cevizli muska brei: trignas (f). Eg.: evre: entrno (m). Eg.: Es bueno tener karas de riza en el entorno. evrili: entornado/a. Eg.: eyiz: ashugr (m). Eg.: Ashugar i kontado te puedo dar, la buena ventura vtela a bushkar. (Neh.) eyrek: kurto (m). Eg.: Komimos kada uno el kuarto del melon. iek: flor. Eg.: ieki: floristo/a. Eg.: i: krdo / krda (adj.). Eg.: Estos biervos krudos me shokan. ciddi olarak: seriozamente. Eg.: cier, karacier: lgado, fgado (m). Eg.: Se le kemo el ligado, de tanto bever alkol. inemek: mashkar. Eg.: ift: par. Eg.: Me merki un par de kalsas. ift srmek: arar. Eg.:

Pajina 47

Diksionario de Ladinokomunita

iftlemek, katlamak: doblar. Eg.: iftlemek, katlamak: dublar. Eg.: iklet: chiklet. Eg.: im: yerva. Eg.: cinayet, crm: krimen. Eg.: inli: kinezo/a. Eg.: cins, tr: djenero. Eg.: irkin: feo/a. Eg.: cisim: objekto. Eg.: ciyaklamak: echar chiyo. Eg.: i yapmak , iemek: pishar. Eg.: Es probablemente del verbo "pisheti" de Serbo-Kroatyo. En mi famiya es generalmente usado. oban: chobn (m). Eg.: Este choban giyava mas de dozyentos karneros. oalmak, artmak: muchigur (v). Eg.: Muchiguar rikezas es muchiguar ansyas. (Neh.) ounluk: majorita. Eg.: ok: muncho. Eg.: ok: muy. Eg.: ok mutlu: tresaldo / tresalda (adj.). Eg.: Est tresalido de vervos despues de tanto tiempo. ok sayda olmak: abondr (v). Eg.: Las frutas abondavan. ok sevinmek: tresalrse (v). Eg.: Te vas a tresalir por la ermozura del fostan ke te merk. ok soru soran, merakl: preguntn (m), preguntna (f). Eg.: Buen pregunton! okluk, bir alay: aly (m). Eg.: Mos kedaron un alay de kozas a estudiar. orba: supa. Eg.: coku: entuziasmo. Eg.: cokun: egzaltado / a. Eg.: ukulata: chicolata. Eg.: cuma: virnes (m). Eg.: Oy es viernes, pitikas kayentes. Cumartesi: shabt (m). Eg.: Shabat Shalom. cumhuriyet: republika. Eg.: karmak: kitar. Eg.: karmak: kitar, echar. Eg.: kmak: salir. Eg.: k: salida. Eg.: cmle: fraza. Eg.: nk: porke. Eg.: raklk: aprendizaje. Eg.: cret etmek: ozar. Eg.: cret etmek: tener ozadia. Eg.: czdan: portofolio. Eg.: km, melmi: achunkdo (adj.). Eg.: Se kedo dos malas oras achunkado, no lo mirimos en la kara. l: dezierto. Eg.:

cmert: jenerozo/a. Eg.: zm: solusion. Eg.: datmak: espartir (distribuir). Eg.: dag: montanya. Eg.: daha ok: maz. Eg.: daha ok: mas. Eg.: Mas tiene, mas kere. daha iyi: mijor. Eg.: dahi: tambien. Eg.: dahil: inkluzo. Eg.: dahil etmek: inkluir. Eg.: dahil etmek: introduzir. Eg.: daima: siempre. Eg.: daima: simpre, sympre (adv.). Eg.: La razon es siempre diferente. daim: konstante. Eg.: dakika: minto. Eg.: Se desha 10 minutos en el orno. dakika: minto. Eg.: Se desha 10 minutos en el orno. dal: ramo. Eg.: dalga gemek: tomar al pelo. Eg.: dalgn: distraido / a. Eg.: dam (kiremitli): tejado. Eg.: damat: yerno. Eg.: Amistad de yerno, sol d'invierno. dans: bayle. Eg.: Eyos baylaron bayles folklorikes i tambien modernos. dansetmek: baylar (v). Eg.: Esta envitando a baylar kon el, los ke les plaze baylar. dansr - dansz: bayladr / bayladra (m/f). Eg.: Los bayladores de Irlanda mos plazieron muncho. dar: estrcho / estrcha (adj.). Eg.: Tuvimos oras estrechas. dargn, kzgn: arravido / arravida (adj.). Eg.: Esta arraviado kon mi. darlmak: arravirse (v). Eg.: Para ke no se arravye, este ultimo mesaje suyo lo estamos pasando. dars bana: mijordo (adj.). Eg.: Kada anyo mijorado. dvet: invitasion. Eg.: dvet etmek: envitar. Eg.: davet etmek: invitar. Eg.: davetli: invitado / a. Eg.: davranmak, pazarlk etmek: tratar. Eg.: davran: kondukta. Eg.: davul: tambur. Eg.: dayak: hafton (f). Eg.: Kuando avlo mentiras, el padre lo mato de haftona. dayamak: arrimr, apoyr (v). Eg.: Arrima este

Pajina 48

Diksionario de Ladinokomunita

espejo a la pared. dayamak, destek olmak: apoyr (v). Eg.: Esto dispuesto a meter mano, a apoyar i kolavorar. dayanmak: apoyrse (v). Eg.: Me apoyi a la meza para no kayer. dayanmak, srmek: subsistir, turar. Eg.: dayanmak, yaslanmak: arrimrse (v). Eg.: Ken en buen arvole se arrima, buena solombra lo kuvija. (Neh.) debdebe, gsteri, yapmack hal, alm: hdras (f/pl). Eg.: Kualo son estas hadras, ke se kreye fulanika... dede: nono. Eg.: La nona, el nono, mizmo la vizina de ariva ke ya saviya ke va vinir doktor, vinian a kaza. deerli: valutozo / a. Eg.: deerli, kymetli: presizo, presyzo (adj.). Eg.: Keremos salvar muestra lingua presioza. deerli, kymetli, sevgili: presiado, presyado (adj.). Eg.: Puedemos yamar a un ijiko chiko "presiadiko". deerli, pahal: karo/a. Eg.: deiik, farkl: difernte. Eg.: Teniyan unos kuantos biervos diferentes ke solo eyos uzavan. deitirmek: trokar. Eg.: demek (deeri olmak): valer. Eg.: defa: vez. Eg.: defile: defile. Eg.: defter: tefter. Eg.: dekor: dekor. Eg.: deli: lko / lka (adj.). Eg.: Mas save un loko en su kaza, ke un savyo en kaza de otro. delik: burko (m). Eg.: Avia un burako en la pared. delilik: lokra (f). Eg.: Todos tenemos muestras pasiones i lokuras. delirtmek: enlokesr (v). Eg.: El bruido de los ijikos me enlokesen. demin: endagra (adv.). Eg.: Endagora abolti de Quiberon ande pasi unos 10 diyas . demir: firro, fyrro (m). Eg.: Ijo de kriar, fierro de mashkar. demokrasi: demokrasia. Eg.: den: de (prep.). Eg.: De oy endelantre... Este livro es de mi ermano. denemek: eksperimentar. Eg.: dengelemek: ekilibrar. Eg.: deniz: mar (la). Eg.: dergi: revista. Eg.: dergi; dzenli aralklarla tekrarlanan: periodiko. Eg.: Los ke biven en Israel resivieron ayer un periodiko ke se yama "Ladino". derhal: pishin. Eg.: derhal, hemen: devista, pishin. Eg.: derin: profundo. Eg.:

ders almak: estudiar. Eg.: ders, ibret: lisyn (f). Eg.: Ke te sierva de lisyon. dert: penserios. Eg.: desen: desn (m). Eg.: Vos rogo de no meter ni aneksos, ni desenes en los mesajes. desen izmek (ske): desinar. Eg.: destek olmak, katlanmak: suportar. Eg.: destek, dayanak: apyo (m). Eg.: A lo menos tendremos su apoyo moral. devam: kontinuidad. Eg.: devam etmek: kontinuar. Eg.: devaml: kontinuado. Eg.: devekuu: abistr (m). Eg.: "Kara de abistru" kere dezir "uno ke no sonriye". devekuu: abistr (m). Eg.: "Kara de abistru" kere dezir "uno ke no sonriye". devir, a: ra (epka). Eg.: Esto todo se paso en la era Romana. devir, sra: torno. Eg.: devir, zaman: epka. Eg.: Saves de ke epoka era esta kantika? devlet topra: tierra de pais. Eg.: devrim, ihtill: revolusion. Eg.: deyim: dcha. Eg.: Todas las dichas ke te akodrates son las mismas ke i yo me akodro... diaspora: diaspora. Eg.: diken: punchon. Eg.: dikkat etmek: echar tino, azer atansion. Eg.: dikkat, itina: atansin, atansyn, atensin. Eg.: Meldi el artikolo kon grande atansion i alegriya. dikkate almak: konsiderar. Eg.: dikkatle, inceden inceye: rigorozamente. Eg.: dikkatsiz: deskudiado / a. Eg.: dikkatsizlik, umursamazlk: deskudio. Eg.: dil: lunga, alunga (f). Eg.: Le plaze una komidika de luenga buyida kon un poko de vinagre. dil: alunga (f). Eg.: Kon las aluengas kolgando por afuera, lo miran al grego sin kreer... dil, lehe: idima (m). Eg.: dil, lisan: lngua, lngua (f). Eg.: Ken lingua tiene, a Roma va. dilbilgisi: gramer. Eg.: dilbilgisi: gramtika. Eg.: Mas vale la prtika ke la gramtika. (Neh.) dilbilimi, linguistik: lingustika (f). Eg.: La linguistika estudia komo se avla "de facto". dilemek, temenni etmek: ogurar. Eg.: dilenci: sedakero / a. Eg.: dili dolamak: tartalear. Eg.:

Pajina 49

Diksionario de Ladinokomunita

dilim: revanada. Eg.: din: relijion. Eg.: dindarlk; merhamet: piadd, piedd (f). Eg.: El Dio ke mos mire kon ojo de piadad. din kurul: bet din. Eg.: Este pleto lo travo al bet din. Din Yasa Kitab: Tor (f). Eg.: Agora yo meldo la Tora en ladino, tambien. dinlemek: eskuchr (v). Eg.: Ken no eskucha a la madre, escucha a la mala madrasta. (Neh.) dinlemek, duymak: oyr, or (v). Eg.: El Dio ke te oyga! dinlenmek: deskansar. Eg.: dip, fon: fondo. Eg.: direksiyon: direksion, volante. Eg.: dirsek: kovdo. Eg.: diz: diz. Eg.: dizgi, tertip, sahifelendirme: kompajinasyn (f). Eg.: Eskapimos la kompajinasyon del suplemento de la gazeta. dizmek (boncuk, v.s.): alfilr (v). Eg.: di: diente. Eg.: dii: dientisto / a. Eg.: domak: naser. Eg.: doru: verso. Eg.: doru bir ekilde: korektamente. Eg.: dorudan doruya: direktamente. Eg.: dorulmak: redresarse. Eg.: dou: este. Eg.: dou: orinte, orynte (m). Eg.: Los sefardim de oriente avlan djudeo-espanyol, ladino, djudezmo. doum gn: aniversrio (m). Eg.: Oy es el aniversario del diya ke merkimos muestra kaza. dourmak: meter al mundo. Eg.: dourmak: parir. Eg.: doktor: mediko, doktor. Eg.: doktor: doktor. Eg.: dolap: almrio, almryo (m). Eg.: Guadravan los platos en el almaryo. dolar: dolar. Eg.: dolay, nedeniyle, yznden: achkes de (m). Eg.: Vino tadre achakes de la luvia. dolay, yznden, sebebiyle: por mdre (lok. prep.). Eg.: Est hazino por modre ke abuz en el komer. (Neh.) dolamak: sirkular. Eg.: dolam; trafik: sirkulasion. Eg.: doldurmak: inchir. Eg.: dolgu, har, malzeme: gmo (m). Eg.: Se inche de gomo de kezo, guevo i pan mojado. I todo esto al orno.... dolu: yeno / a. Eg.:

domates: tomat. Eg.: domatesli patlcan kzartma: alburnya (f). Eg.: "alburniya" es una kumida de berendjena kon karne. dondurma: yelda (f). Eg.: De los Meksikanos sinti ke "dondurma" se dize "yelada". dondurucu: konjeladr (m). Eg.: Mi ija tiene su konjelador en el garaj. dordurma: dondurm (f). Eg.: Mos keriya enkomendar una dondurma (yelada) famoza de Cesme . dosdoru: direkto / a. Eg.: dosta: amistzo, amistza (adj.). Eg.: El puevlo Cubano es un puevlo muy, muy amistozo. dostluk: amistd (f). Eg.: Las diferensias de enteres yelan la amistad. (Neh.) dua: orasion. Eg.: dua etmek: orasionar. Eg.: dua etmek, niyaz etmek: arrogar. Eg.: dudak: msho (m). Eg.: Kory afuera en riendose entre los mushos. dudak boyas: ruj. Eg.: duman: umo. Eg.: durgun: maho / a. Eg.: durmak: arretarse, kedarse. Eg.: durum: sirkunstansia. Eg.: durum, hal; devlet: estado. Eg.: duvar: pared. Eg.: duygu: sentimiento. Eg.: duyurmak, iln etmek: anunsir (v). Eg.: Tengo el plazer de anunsiarvos ke ya salyo el livro de kurso de Ladino . du yapmak: tomar dush. Eg.: ddk: chuflte (m). Eg.: El chiko mos unflo la kavesa kon el chuflete ke le merko su padre. dm: anydo (m). Eg.: Mos burlamos ma siempre echamos un anyudo kuando pyedremos una koza! dmlenmek: echarse anyudo. Eg.: dn: boda. Eg.: dkkn: botka, butka (f). Eg.: Me trusho dulsurias de la butika de Haci Bekir de Estambol. dk dikmek: kuzir. Eg.: dmen: timn (m). Eg.: El kapitan detiene el timn de la embarkasion. dn: ayer. Eg.: dn gece: anche (adv.). Eg.: No me akodro lo ke komi anoche. dnya: mundo. Eg.: dnya apnda: mundial. Eg.: dnyaya getirmek: enjendrar. Eg.:

Pajina 50

Diksionario de Ladinokomunita

dz, yass: yno / yna (adj.). Eg.: No tenemos supa. Mete los platos yanos. dzeltmek: enderechr (v). Eg.: Arvole tuerto nunka se enderecha. dzeltmek: atakanr (v). Eg.: Rachel me lo atakano todo. dzenlemek: ordenar, meter orden. Eg.: dzenlemek (yaz): editar. Eg.: dzenli: ordenado/a. Eg.: dzensiz: desordenado/a. Eg.: d ke: punta. Eg.: Ya avia arivado a la punta de la kaleja de Klara. dar: afura, ahura, fura (adv.). Eg.: Keriya djugar afuera kon los ijikos de la kaleja. dmana gemek: pasar al enemigo. Eg.: dmek: kayer. Eg.: dnce: pensada. Eg.: dnmek: pensar. Eg.: dkmek, samak: verter. Eg.: Su konseja triste me izo verter lagrimas. dneme, viraj: krva, krva (f). Eg.: Ay munchas kurvas en este kamino. dnmek: aboltr (v). Eg.: Yo ya abolti de mi viaje el viernes pasado. Ya aboltates la kara, ya paso el diya, la semana, el mez. (Neh.) dnmek: tornar. Eg.: drdnc: kuatrn, kuartn (adj.). Eg.: Su kuatren ijo estudi mas muncho. drt: kuatro. Eg.: ebeveyn: djenitores. Eg.: ebeveyn: pdres (m/pl). Eg.: En tiempo de muestros padres... ebeveyn, akrabalar: parintes, paryentes (m/pl). Eg.: Mis parientes en Estambol no komiyan arroz en Pesah. eczane: farmasiya. Eg.: edat: prepozision. Eg.: edebiyat: literatra. Eg.: Diriji un kurso de lingua i literatura djudeo-espanyola. eilmek: abokrse (v). Eg.: Se abok para arrekojer piedras d'enbasho. elendirmek: azer pasar el tiempo. Eg.: elenmek: divertirse. Eg.: elenmek: eglenearse. Eg.: Ekim: oktbre, oktbre (m). Eg.: Vo estar en New York en Oktubre para prezentar una charla i un konsierto. eklemek: adjustr (v). Eg.: Mesklar bien, adjustar la tomat ke fue esprimida un poko para kitarle el kaldo. ekmek: pan. Eg.: eksi: mnos (adv.). Eg.: Ya save el Inglez, mas o

menos. eksik olmak, yanlmak: mankar, faltar. Eg.: eksik, daha az, noksan: mnko, mnka. Eg.: A lo manko va ver a tu madre una vez a la semana. el: mano. Eg.: el bilei, nabz: puso. Eg.: elbise kolu: manga. Eg.: eli, sefir: embasadr, embashadr (m). Eg.: elde etmek: obtener. Eg.: ele geirmek: apanyr (v). Eg.: Esta asentada en la siya, apanyando moshkas. elektrik: elektrisita. Eg.: elektronik: elektronika. Eg.: elli: sinkuenta. Eg.: elma: mansana. Eg.: emanet etmek, gvenmek: konfiar. Eg.: emek, i: lavro. Eg.: Es un lavoro echo kon intelijensia i amor. emin: seguro. Eg.: emin: siguro. Eg.: emin olmak: estar seguro. Eg.: emzik, titin: chupta (f). Eg.: Dale la chupeta al bebe, ke no yore. endie: preokupasion. Eg.: endie etmek: merikiarse. Eg.: endieli: inkieto / a. Eg.: endieli, kaygl: preokupado / a. Eg.: enformatik: enformatika. Eg.: engel: impedimiento. Eg.: engel: obstakolo. Eg.: engel olmak: empedir. Eg.: engel olmak: impedir. Eg.: ense: piskueso. Eg.: enstit, messese: institto. Eg.: En el "Instituto Cervantes" de Estanbol, ay kursos para los sefaradim. ergenlik: adolesnsia (f). Eg.: Me izitesh aboltar a mi adolesensia. erik: zirgula, pruna (f). Eg.: eritmek: derritr (v). Eg.: Se aziya kon plomo derritido. Mos derritimos en pies fina ke venites. erimek, vasl olmak: yegr (v). Eg.: Yegar a no tener para pan. (Neh.) erkek antas: chanta de ombre. Eg.: erkek karde: ermano. Eg.: erken: temprano. Eg.: erken, abuk: presto. Eg.: esef etmek, piman olmak: regretar. Eg.: eser: ovra. Eg.: eski: viejo / a. Eg.: esmer: moreno / a. Eg.:

Pajina 51

Diksionario de Ladinokomunita

esnasnda: entremientes. Eg.: et: karne. Eg.: et,/yemek suyu: kaldo. Eg.: etek: fusta. Eg.: etki: influensa. Eg.: etki: efto, efkto (m). Eg.: Una ovra kompleta kon aranjamientos orkestrales i efektos teatrales... etki: reperkusion. Eg.: etli brek: pastles (m). Eg.: etli domates dolmas: tomt reyndo (m). Eg.: etrafnda: alderredr (prep.). Eg.: Alderredor de mi kaza ay yervado. ev: kaza. Eg.: ev kadn / sahibesi: bulisa, mujer de kaza. Eg.: evet, eer, kendi: si (konj.). Eg.: Si kere el Dio.... evet; eer: si. Eg.: evlt: kriatura. Eg.: evlt: jos (m/pl). Eg.: Todos somos ijos de las Mitzvot. evlt, yavru, ocuk: kreatura. Eg.: evle ilgili, evcil: domestiko / a, de kaza. Eg.: evlenmek: kazar. Eg.: evrak antas: portofolio de dokumentos. Eg.: evrensel: universal. Eg.: evveli gn: antiyr (adv.). Eg.: Antiyer me estava muriendo de la dolor. eyalet, tara: provensia. Eg.: eylem, perde: kto (m). Eg.: No es solamente un akto de bienfezensya ma tambien un akto de piedad. e, yolda: kompanyero / a. Eg.: eek: azno (m). Eg.: Aspera el azno a la yerva mueva. eek ars, ar: bzba, bzba (f). Eg.: Va avlando la mizma koza: Bizba detras de la oreja. faal: aktvo / aktva (adj.). Eg.: Es un miembro aktivo de muestra komunita. faaliyet, etkinlik: aktividd (f). Eg.: El lavora anchamente en munchas aktividades. facia, trajedi: trajedia. Eg.: fakat, ama: ma. Eg.: fakat, lkin, ama: pro (konj.). Eg.: Dubrovnik no es mas en Yugoslavia - pero en KROATIA. fakir: prove. Eg.: fakir, zavall: povereto / ax. Eg.: falcı: endevno / endevna (m/f). Eg.: Aviya uno nombrado Jak Namer, el endevino. fantezi: fantaza, fantezya (f). Eg.: Solo fueron fantazias. fare: raton. Eg.: fark, eitsizlik: diferensia. Eg.: farketmek: apersevrse (v). Eg.: No me apersevi ke deshi la yave en kaza.

farzetmek: supozar. Eg.: fazladan, stelik: por demaziya, indemas. Eg.: fazlasyla: demaziado. Eg.: faist: fashisto/a. Eg.: feci: terrivle. Eg.: fec: orivle. Eg.: fedakrlk; kurban: sakrifisio. Eg.: federasyon: federasion. Eg.: felket, talihsizlik: desgrasia. Eg.: felli: paralizado / a. Eg.: felsefe: filozofia. Eg.: fena, yaramaz: malo / a. Eg.: fethetmek: konkuistar. Eg.: fiil: vrbo (m). Eg.: En el diksionario de Nehama el verbo es "Aneksar". fikir: idea. Eg.: film: filmo. Eg.: filo: flota. Eg.: fincan: findjn, fildjn, fidjn (m). Eg.: Ni le esta deshando bever sigundo findjan. fincan, kupa: tasa, kupa. Eg.: fiyat: presio. Eg.: folklor: folklr. Eg.: Azen esforsos para no abandonar el folklor i la lingua de los avuelos. fotograf: fotografia. Eg.: fransz: fransez. Eg.: fren: freno. Eg.: futbol: futbol. Eg.: fkra: anekdta (f). Eg.: Mi mama siempre kontava anekdotas. fndk: avyna (f). Eg.: fra: frcha (f). Eg.: Los tapetes de embasho, los lavavan kon furchas i agua. frlatma, piyasaya srme: lansar. Eg.: frlatmak: echar kon fuersa. Eg.: frsat: okazion. Eg.: frtna: tempesta, furtuna. Eg.: frtna: furtna (f). Eg.: Ay furtuna en la mar. frn: orno. Eg.: frnda makarna: makarn raydo (m). Eg.: fkrmak: manr (v). Eg.: De esta tyerra manan leche i myel. galip gelmek: triunfar. Eg.: garez: renkor. Eg.: garson: garson - a. Eg.: gayret, aba: esforso. Eg.: gaz, petrol: petrolio. Eg.: gazete: gazeta. Eg.: gazete: jurnal. Eg.: gazoz: gazoza. Eg.: ge: tadre. Eg.:

Pajina 52

Diksionario de Ladinokomunita

gece: noche. Eg.: gece yars: medianoche. Eg.: geici olarak: temporalmente. Eg.: gecikme: retardo. Eg.: geindirmek: mantener. Eg.: gemek: pasar. Eg.: gemi: pasdo / pasda (adj.). Eg.: Aguas pasadas no mueven molino. (Neh.) gemi, mazi: pasdo (m). Eg.: Para lo pasado no ay remedio. gelecek ay: el mez ke viene. Eg.: gelecek zaman, ati: futro. Eg.: Rogamos ke en el futuro mos eskrivas en Ladino. gelecek, istikbal: avenr (m). Eg.: El ofisio de mano no tiene mas avenir. gelenek, anane: tradision. Eg.: Entre los djudios de Izmir ay una tradision ke es unika en el mundo entero. gelenek, anane: tradision. Eg.: Entre los djudios de Izmir, ay una tradision ke es unika en el mundo entero. gelenek, anane: tradisin, tradisyn (f). Eg.: Entre los djudios de Izmir ay una tradision ke es unika en el mundo entero. gelin (olun kars): ermura, nura (f). Eg.: Bushkava a ovedeser todo lo ke la ermuera le ordenava. gelincik/kaya bal: gay (peshkado) (f). Eg.: Los djudios de Estanbol gizan la gaya kon avramilas. gelitirmek, kalkndrmak, tevsi etmek: dezvelopar. Eg.: gelmek: venir. Eg.: gelmek, varmak: ayegar. Eg.: gemi: nave, vapor. Eg.: gen insan: mansvo / manseva (m/f). Eg.: Lo yoramos ke se murio mansevo. gen, delikanl: djven, djovna (m/f). Eg.: Se arebivieron los dezeos de los djovenes de estudiar para saver. genlik: mansevz (f). Eg.: La mansevez es una vez. genel, general: jenerl, djenerl (adj.). Eg.: Va dar una vista jeneral de la aktividad de Ladinokomunita. genellikle: jenerlmente (adv.). Eg.: Bivimos ayi una vida jeneralmente trankila. genişlik: anchr (f). Eg.: La kamareta tiene 3 metros de anchor. geni: ncho / ncha (adj.). Eg.: Tiene mano ancha (es jenerozo). geni, yaygn: espandido / a, ancho. Eg.: gerek: vedra. Eg.: gerek, hakikat: realidd (f). Eg.: Esto no troka la

realidad. gerek, hakiki: rel (adj.). Eg.: Esto avlando de un dezeo real kon un programa. gerekletirmek, idrak etmek: realizar. Eg.: gerekten: realmente. Eg.: gerekir: kle. Eg.: Esto kale meterlo en un teatro Sefaradi. gerekli: nesesario. Eg.: geri kazanmak: rekuperar, rekovrar. Eg.: geri, ard: atrs. Eg.: Ni palavra ni pyedrada no tornan atras (Neh.) gerilemek: atrazarse. Eg.: gerilemek (saat): atrazar. Eg.: getirmek: traer. Eg.: gevezelik: avladro. Eg.: Todo lo ke disho, no tiene dinguna valor: es todo avladero. gevek, laka: flosho/a. Eg.: gevetmek: afloshr (v). Eg.: Aflosharon la kuedra de la barka. gezmek: pasear. Eg.: gibi, eit: igual. Eg.: gibi, mucibince: asigun. Eg.: giri: entrada. Eg.: giriim, irket: entreprisa. Eg.: girmek: entrar. Eg.: gitar: gitara. Eg.: gitmek: irse. Eg.: gitmek, blmek: partir. Eg.: gitmek; yakmak: ir. Eg.: giyinip kuanmak: atakanrse (v). Eg.: -Bueno, me vistire i me atakanare, i salimos a kaminar. giyinmek: vistirse. Eg.: giyinmek: vestirse. Eg.: giymek, giyinmek: vestir. Eg.: giysi, kostm: vestdo, vistdo (m). Eg.: El vistido le viene estrecho. gizli: sekreto / a. Eg.: gizlice: a las eskonddas. Eg.: Eya se engrandesio sin konoser djudios i se konvertio al kristianizmo, ma kontinuo, a las eskondidas, a azer ayuno un diya al anyo porke se akodrava ke ansina uzavan en su kaza en Diya de Kipur. gsteri yapmak: parparear. Eg.: gri: grizo / a. Eg.: grup: grpo (m). Eg.: Tenemos un grupo ke yamomos 'Los Pregoneros' (The Storytellers). gurur: orgolyo. Eg.: g, iktidar, kuvvet: podr (m). Eg.: El direktor tiene poderes anchos. Kada uno da segun su poder. g, kuvvet, derman, takat: fursa, hursa. Eg.:

Pajina 53

Diksionario de Ladinokomunita

Kerer bien por fuersa no ay. (Neh.) glk: difikultad. Eg.: gdklama: koshkiyas. Eg.: gl: rza (f). Eg.: No ay roza sin espino. glmek: rer, rir, riyr (v). Eg.: Me azes reir muncho kon akeya fraza. glmsemek: sonrer, sonrir, sonriyr (v). Eg.: Si sonreimos a la vida, eya tambien mos sonreira . gm: plata. Eg.: gn: dia, diya. Eg.: gn: diya / dia. Eg.: No era posible komer tanto dulse en un diya. gn domak: amanesr (v). Eg.: Kuando mas eskura est la nochada, mas presto amanese. (Neh.) gncel: aktul (adj.). Eg.: Esto bushkando enformasion sovre la situasion aktual del ladino. gndelik, gnlk: kotidiano / a. Eg.: gney, cenup: sud, sur (m). Eg.: Amanesimos kon un dia enuvlado en el sud de la Florida. gne: sol. Eg.: gneli: soleado. Eg.: gneten yanmak: kemarse del sol. Eg.: grlt: bruido. Eg.: grlt: brudo, rudo (m). Eg.: Baran: Yo lo oyi empleado komo sinonimo de bruido. grlt, patrd: baran (f). Eg.: "Ijika, no agas barana ke esta durmiendo tu padre". gven: konfiensa. Eg.: gven: seguridad. Eg.: gvenmek: firse (v). Eg.: Te puedes fiar en eya. gvensizlik: inseguridad. Eg.: gvensizlilk: deskonfiensa. Eg.: gzel: ermozo / a. Eg.: Teniya dos ijas, mansevikas i muy ermozikas. gzel: lindo/a. Eg.: gzel, ho: luzio / a. Eg.: gzellik: ermozra. Eg.: Es una prova de la ermozura i de la rikeza de muestra kultura. gs: pecho. Eg.: gk: sylo, silo (m). Eg.: El sol briyava en el syelo. glge: solombra. Eg.: glgelemek: asolombrar. Eg.: gmlek: kamiza. Eg.: gmmek: enterrar. Eg.: gmlmek: enterrarse. Eg.: gndermek: embiar. Eg.: gndermek: mandr. Eg.: Pasensia ke te mande el Dio. (Neh.) gre: en raporto a. Eg.: grevli haham: hazn. Eg.: Mas vale el hazan ke todo el kal. (Neh.)

grmek: ver. Eg.: grmek: verse. Eg.: gsteri: espektakolo. Eg.: gstermek: amostrr (v). Eg.: El vendedor amostra la ropa al kliente. gtrmek, tamak: yevar. Eg.: gz: jo (m). Eg.: El ojo ve, la alma dezea. gz kapa: parparo. Eg.: gzlk: antjos (m/p). Eg.: Es flako i alto, tiene antojos. haber: avizo. Eg.: Ayi es ke lo avizo el Dio a Noah. haber: habr. Eg.: Ke haber? - Todo bueno. haber vermek: informar. Eg.: haberler: novedades, avizos. Eg.: Hal Seferi: kruzada. Eg.: had, limit: limito. Eg.: hadise, olay; kabzlk: afto (m). Eg.: Afito de bilibiz. (Konstipasyon fuerte. Neh.) hafif, nemsiz: liviano. Eg.: hafta: semana. Eg.: hafta sonu: fin de semana. Eg.: haftada: por semana. Eg.: hafza: memoria, tino. Eg.: haham: rabno (m). Eg.: El imam, el papaz i los dos rabinos ya se eskriviyan. Hahamın eşi: Rubisa, rabanit (f). Eg.: Rabanit o Rubisa es la mujer del Rav i no tiene ke ser diplomada komo la Raba. haham, usta: hahm. Eg.: Kada uno es haham en su ofisio. (Neh.) Hahamba: Rav (m). Eg.: El Sinyor Rav: El Gran Rabino. hain: traidor-a. Eg.: hak etmek: mereser. Eg.: hak vermek: dar razon. Eg.: hak, yetki: dirto (m). Eg.: No tenemos dirito de dizir a dingunos "no es djusto lo ke dizish vozotros". hak, yetki, doru: dercho (m). Eg.: Kada uno tiene el derecho de eskrivir i avlar kome kere. hakikat: verdad. Eg.: hkimiyet: dominasion. Eg.: hl: danda, dynda (adv). Eg.: halbuki, oysa: asr ke (adv.). Eg.: Dizen ke es muy riko, aser ke yo se ke pedrio toda su fortuna al djugo. halis: hals (adj.). Eg.: Es halis miel de bizba. halk: puevlo. Eg.: halk, seyirciler: publiko. Eg.: halletmek, zmlemek: rezolver. Eg.:

Pajina 54

Diksionario de Ladinokomunita

hamal: haml, hamml (m). Eg.: Yama un hamal, ke te yeve la validja fin al vapor. hamburger: hamburger. Eg.: hamsi: ancha, anchya (f). Eg.: Dizen (por reir) ke ay 300 maneras de gizar la anchua. hamur: msa. Eg.: Para azer boyikos, kale finyir muncho la masa. hamur ii: byo (m). Eg.: hamursuz ekmei: mas, matsa (f), matzot (m). Eg.: Ni Pesah sin matsa, ni ija sin kazar. hangi, hangisi: kul, kula. Eg.: Kual es tu ijo? hanmefendi, hanm: senyra, sinyra (f). Eg.: La sinyora maestra. hararet, scaklk: kalor. Eg.: hareket: djesto. Eg.: hareket ettirmek: meter en movimiento. Eg.: hareket, eylem; hisse: aksin (f). Eg.: Mos eskrivyo en protestando la aksion del governo en Miami. harfiyen: a la ltra. Eg.: Eyas observavan a la letra uno de los komandamientos. hari: ekseptado. Eg.: harika, fevkalade: maraviyzo, maraviyza (adj.). Eg.: Te felisito por el lavoro maraviyozo ke estas aziendo. harikulde: estupendo / a. Eg.: harp: gerra. Eg.: hasar, zarar, ziyan: dnyo (m). Eg.: No sale danyo de akavidarse. hasta: hazino / a. Eg.: El konosiya todos los hazinos i dava konsejos. hastalanmak; yakınmak: adolensyrse (v). Eg.: Puedo dizir ke me adolensyo kuando amostran la gerra en la televizyon. hastalk: hazinura. Eg.: hastane: ospital, espital, eshpital, ispital. Eg.: hasl olmak: provenir. Eg.: hata: falta. Eg.: hata: yerro. Eg.: hata: kulpa. Eg.: hatr: hatir. Eg.: hatra, an: rekdro (m). Eg.: Meldi kon grande plazer las konsejas i rekodros de tantos amigos. hatra, an, yadigr: rekurdo (m). Eg.: Trushimos komo rekuerdo una lampara. hatrlamak: akodrr (v). Eg.: Vere agora si te vo azer akodrar de kozas alegres. hatrlamaya deer: memoravle. Eg.: hava, rzgr, cereyan: ayre. Eg.: El ayre le bolo el chapeo a la mar . hava, yel, cereyan: ire, yre (m). Eg.: Saldremos a tomar un poko de aire.

havra, sinagog: kal. Eg.: Istanbullis: Vos keriya demandar si "el Kal de los Frankos" egziste oy. havra, sinagog: keil, kehil, kal. Eg.: Dezazer una keila para tomar un klavo. (Neh.) havu: safanrya, karta (f). Eg.: Komimos una salata de safanorya. havuz: tang ?. Eg.: hayal, d: iluzion. Eg.: hayat: vida. Eg.: hayat: vitl (adj.). Eg.: hayatta kalmak: survivir. Eg.: haydi: yde. Eg.: Ayde no tenemos tiempo. haykrmak: esklamar. Eg.: haykrmak: gritar. Eg.: hayran olmak: admirr (v). Eg.: Todos estos esfuersos son de admirar. hayran olmak, hayret etmek: maraviyrse (v). Eg.: No te maraviyes... hayranlk: admirasin (f). Eg.: Tengo grande admirasion por sus lavoros. hayret, dehet: konsternasion. Eg.: haysiyet: dinyidad. Eg.: hayvan: animl (m). Eg.: Komo la evolusyon de los animales... hayr duas: beraha, bendision. Eg.: Salud i Beraha se le aga todo lo ke komio. hayr, deil: no (adv.). Eg.: No save dizir no. hayrseverlik: bienfezensia. Eg.: hazine: trezoro. Eg.: Haziran: jnio. Eg.: Van a tener (EL DIA DE DJOHA) el 20 de Junio. hazrlk: preparativos. Eg.: hazr: pronto, pronta. Eg.: El sharope esta pronto. hazr bulunmak, yardm etmek: asistir. Eg.: hazrlamak: aparejr, aprontr, (v). Eg.: Apareji un dulse de mansana ke se izo muy savrozo. hazrlamak: aprontr (v). Eg.: Se aprontava todo de viernes para el Shabat . halamak: eskaldar. Eg.: hece: silaba. Eg.: hediye etmek: arregalar. Eg.: hediye etmek: azer regalo. Eg.: hemen hemen: kji, kje, kuje (adv.). Eg.: Mora kaji enfrente de mi. hemen, derhal: en vista, pishin. Eg.: hemen, derhal: imediatamente. Eg.: henz, ancak, zar zor: apnas (adv). Eg.: Apenas aboltas la kara, ya se izo tadre. henz, hl, hlen: anda, aynda, danda (adv.). Eg.: Ya tomo muncho i dainda demanda.

Pajina 55

Diksionario de Ladinokomunita

hep, hepsi: todo/a. Eg.: her: kada. Eg.: herhangi: kualkir, kualkyr (adj/pron.). Eg.: Se puede meldar en kualkier livro de linguistika. hesap: kalkolo. Eg.: hesap: kunto. Eg.: Kuento arreglado es medio pagado. (Neh.) hibir: dingn, ningn (adj.). Eg.: Ningun ijo de djudio se tope en este sar. hibir zaman: nunka. Eg.: hibir ey: nada. Eg.: hibiri: ningno / ningna (pron.). Eg.: hikimse: dingno, ningno (Pron.). Eg.: Ninguno da lo ke no tiene. hindi: indina (f). Eg.: Mizmo en Rodes diziyamos "indiana" por el inglez (turkey). hindi: indino (m). Eg.: En New York--diziyamos "indiano" para "turkey" tambien, komo en la kaza de Matilda... hissetmek, sezmek, duymak: sintr, sentr (v). Eg.: Sentites el gayo kantar, ma no entendites de onde (Neh.) hizmeti: moso / mosa. Eg.: hor grme, kmseme: desdenio. Eg.: horoz: gayo. Eg.: holanmak: agradr, plazr (v). Eg.: Me agradan los pimientones. A las kreaturas, les plaze la chikolata. holanmak, houna gitmek: plazr (v). Eg.: Me plaze estar en buena kompanyia. houna gitmek: agradr a..., plazr a... (v). Eg.: Kreyo ke yo, le agrado solo a mi mama. Les plazgo a los elevos, sovre todo kuando termino la klasa. houna gitmek: gustr. Eg.: Me va gustar muncho si un miembro los konose i me puede dar su adreso. huy, alkanlk: manya. Eg.: huzur istirahat: repozo. Eg.: huzurunda: en prezensia. Eg.: hkrk tutmak: tener sangluto. Eg.: hcre: selula. Eg.: hkye, masal: estria, istria, estrya. Eg.: El profesor mos avlava de la istoria de los sefaradim. hkmet: governo. Eg.: hnerli, becerikli: akumpldo / akumplda (adj.). Eg.: Mario Levi es un otor muy akumplido. hristiyan: kristino, kristina. Eg.: ...djudias fueron salvadas por amigos kristianos. hrriyet, zgrlk: libertad. Eg.: hrsz: ladrn / ladrna (m/f). Eg.: No kero ke se los roven los ladrones. hyar, salatalk: hohmbro (m). Eg.: hz, abukluk: prestor. Eg.:

hznl: triste. Eg.: Ibranice: ivrt. Eg.: Avlo en ivrit sovre la lingua i los uzos. i ke: kanton. Eg.: icadetmek: enventar. Eg.: ierde: arinto, adyntro (adv.). Eg.: Ay ladron ariento de la kaza. iermek: kontener. Eg.: iin: por. Eg.: iin: pra (prep.). Eg.: Este pan es para este kezo. iin, diye: Por mdo de, por mor de (m). Eg.: Teniyan kaminos para ir por mor de salvarsen de la persekusion. iinde, da, de: en. Eg.: Bivo muy leshos , en el kampo. iini dkmek: desbafr, esbafr (v). Eg.: No tengo kon ken desbafar. imek: bever. Eg.: idare etmek: kontentarse. Eg.: iddia etmek: pretend, claim. Eg.: ine: algja, agja (f). Eg.: El farmasisto echava algujas a los hazinos. ine delii: burakito de alguja. Eg.: idrak etmek: rendrse kunto, drse kunto. Eg.: Me di kuento ke devemos eskrivir en esta lingua para no olvidarla. ifade: ekspresin (f). Eg.: ifls etmek: falitar. Eg.: ifraz etmek: destakr (v). Eg.: ihmal etmek: neglijar (v). Eg.: En la China vide los Templos Budistos neglijados. ihtimal: probabilidad. Eg.: ihtiya: nesesidad. Eg.: ihtiyac olmak, gerekmek: nesesitar, tener menester. Eg.: ihtiyar, yal: viejo/a,aedado/a,nikochiri. Eg.: ihtiyat: rezerva. Eg.: ihtiyatszlk, cesaret: temeridad. Eg.: ikaz etmek: avertr (v). Eg.: Es para avertirvos ke vos mando este e-mail. iken, sresince: mintres, myntres (prep.). Eg.: Myentres ke tu durmiyas, yo lavorava. iki: dos. Eg.: iki yz: dozientos. Eg.: ikinci: segundo / a. Eg.: ikiz: buchk (m). Eg.: Mos nasieron buchukes. ikmal etmek, gerekletirmek: komplir. Eg.: ikna etmek: konvenser. Eg.: ikram etmek: ofrir. Eg.: iktidar, merci: autoridd (f). Eg.: Eya es una

Pajina 56

Diksionario de Ladinokomunita

autoridad en djudeo-espanyol. il: kura. Eg.: ila, deva: milizina. Eg.: ile: kon. Eg.: ileri, nde: adelntre (adv.). Eg.: Siempre ke mos vaygamos para adelantre i nunka para atras. ilerlemek: avansar. Eg.: ilerlemek: progresar. Eg.: ilerlemek (saat): avansar, adelantar. Eg.: ilerlemek, ilerletmek: adelantr (v). Eg.: Estamos perkurando para mantener i adelantar la konosensya de esta lingua i de muesta ermoza erensya kultural... ilgi, faiz: enters, enterso (m). Eg.: Es el enteres ke lo giya. ilgilenmek: enteresarse. Eg.: ilgilenmek, gayret etmek: perkurr (v). Eg.: Para la proksima letra, perkura de eskrivir kon esta ortografia. ilgin: enteresnte, interesnte (adj). Eg.: Los artikolos ke meldamos en Ladinokomunita son uno mas enteresante del otro. ilk ocuk: bohr / bohra. Eg.: Al bohor de kada generasion se va la yave. ilk nce: emprimro (adv.). Eg.: Emprimero, SHANA TOVA U METUKA!! ANYADA BUENA I DULSE ! Kualo ke aga emprimero? iltifat: komplimento, komplimieento. Eg.: imkn: posibilidad. Eg.: imknsz: emposivle. Eg.: iml, yazm: ortografa, ortografya (f). Eg.: ... kon la ortografia rekomendada por AKI YERUSHALAYIM. imparator: imperador. Eg.: imparatorluk: imperio. Eg.: imtihan: egzamen. Eg.: imtihan etmek: egzaminar. Eg.: imza: sinyatura. Eg.: imza: frma (f). Eg.: Un buen komersante onora su firma. imzalamak: firmr (v). Eg.: No vos olvidesh de firmar i azer firmar la petisyon de Salonik. inan, iman, itikat: fey. Eg.: No tener ni ley, ni fey, ni profeta. (Neh.) inan,gven, itikat: fezya, fizia, feguza (f). Eg.: Tener feuzya en el Dio, no en fijo de ombre. (Neh.) inanmak, zannetmek: kreyer. Eg.: inanlmaz: fantastiko/a. Eg.: ince, narin: fno / fna (adj.). Eg.: La mancha kaye en el panyo mas fino. inci: prla (f). Eg.: Kita perlas de la boka. incir: igo. Eg.: indirmek, inmek: abashr (v). Eg.: No keriyamos

abashar i suvir las eskaleras. inek: vaka. Eg.: infaz etmek: egzekutir. Eg.: infilk: eksplozion. Eg.: infilk etmek: eksplozar. Eg.: ini: abashda (f). Eg.: Moravamos serka de la Kula una abashadika ke se yamava El Kal De Los Frankos. inkr etmek: enyegar. Eg.: insanlk: umanidad. Eg.: intikam: vengansa. Eg.: intizam: orden. Eg.: ina etmek: fragur (v). Eg.: Sintyendo sus konsejos, el soverano izo fraguar la KIZ KULESI. ina etmek: konstruir. Eg.: inallah: ishalla. Eg.: ip: kuedra. Eg.: ipucu: indisio. Eg.: irade: voluntad. Eg.: iri karides: gamba. Eg.: isim: nombre. Eg.: ispanyol: espanyol. Eg.: Ispanyol, Kastilyal, Ispanyolca: kasteyno, kastilyno. Eg.: El Kasteyano es madre de la lingua muestra. Istanbul: Estanbol. Eg.: Istanbul Boaz: Bosfor. Eg.: istek: gna (f). Eg.: Ya le vino la gana de kuzir. istemek, sevmek: kerer. Eg.: istemek, sormak: demandr (v). Eg.: Vites al ombre, demanda por el nombre. (Neh.) istifade etmek: profitar. Eg.: istiridye: estridia. Eg.: istisna: eksepsion. Eg.: isyan: rebelion. Eg.: itaat etmek: ovedecer, obeisar. Eg.: itaatkr: ovedesyente, obeisente. Eg.: Italyan, italyanca: italiano / italiana (adj.). Eg.: El italiana tambien es una lingua latina. ithal etmek: importr (v). Eg.: Mi papa importava esensyas para azer kolonya. itibaren: a partr de. Eg.: Kursos de Djudeo-espanyol a partir del 8 de noviembre. itiraz etmek: protestar. Eg.: itmek: arrepushar, arrondjar. Eg.: itmek, iteklemek: arrondjr (v). Eg.: iyi: bien. Eg.: iyi: dobro. Eg.: Eya es una mujer dobra. (Un adjektivo d'orijina slava) iyi: dbro / dbra (adj.). Eg.: Eya es una mujer dobra.

Pajina 57

Diksionario de Ladinokomunita

iyi hissetmek: sentirse bien. Eg.: iyilemek: sanarse. Eg.: iyiletirmek: sanar. Eg.: izah: eksplikasion. Eg.: izah etmek: eksplikar, dar a entender. Eg.: izin vermek: permeter. Eg.: izlemek: siguir. Eg.: Izmir: Ezmirna. Eg.: i: echo. Eg.: i: negosio, echo. Eg.: i, emek: lavoro. Eg.: iaret: sinyo. Eg.: iaret: sinyal. Eg.: iaret etmek: sinyalar. Eg.: iaret parma: segundo dedo. Eg.: ilemek, almak: fonksionar. Eg.: ilev: fonksion. Eg.: itirk etmek: partisipar. Eg.: itirak,katk: kontribusyon. Eg.: itiraki: partisipante. Eg.: Los partisipantes veniyan para diskutir. japon: japonezo / a. Eg.: kabalk: groserya (f). Eg.: kabalk: rudza (f). Eg.: kabin: kamara. Eg.: kabul etmek: akseptr (v). Eg.: No akseptamos mesajes en otras linguas. kabul ettirmek: forsar. Eg.: kabzlk: durra (f). Eg.: Mal por durera, peor por shushunera. (Prov.) (Neh.) ka tane, hepsi: kuntos, kuntas. Eg.: Muera Shimshon kon kuantos son. kamak: fuyir. Eg.: Kadın haham: Rab (f). Eg.: En Ebreo la mujer ke tiene el titolo de Rabi despues de los estudios menesterozos se yama RABA. kadar: fin, asta. Eg.: kadar, dek: sta (prep.). Eg.: De Salonik asta Atena ay kinyentos kilometros. kadar, dek: fno (kolokyal) (prep.). Eg.: Me asenti para meldarlo del empesijo fino la fin. kadar, dek: fsta (konj.). Eg.: Ya lo saven fista las pyedras de la kaye. kadar; karar: karar. Eg.: Miro de eskrivir el karar ke puedo. Kere dizir ke si uno dio karar a una koza o si uno pensa una koza, no troka de opinion. Kadeh tokuşturmak; gnll olarak vermek: Brindar (v). Eg.: Entrava en las karseles , para brindar asistensia espiritual. kadem, rtbe: grado. Eg.: kader: destino. Eg.:

kadro, ereve: kuadro. Eg.: kadn: mujer. Eg.: kadn antas: bolsa de mujer. Eg.: kadn czdan: portmone. Eg.: kt: papel. Eg.: kahraman: eroe. Eg.: kahramanlk, dehet: bravura. Eg.: kahve, kahvehane: kav, kaf. Eg.: Veniya a vijitarmos kada tadre a tomar el kafe kon la mama. kalan, artk, kusur: kusr (m). Eg.: No deshes kusures en el chini. kalan, artk, kusur: rsto (m). Eg.: No tomes la pena de bushkar el resto de la kantika. kaldrmak: alevantr (v). Eg.: El Dio solo alevanta i arrebasha. kaleme almak: redaktar. Eg.: kalite, meziyet: kualidad. Eg.: kalkan: eskudo. Eg.: El eskudo es una arma defensiva ke se yevava al braso siedro. El padre izo de eskudo kon su kuerpo a la kriatura, durante el atako. (Kere dizir ke lo defendio kon su kuerpo). El Eskudo de David (Magen David) es el simbolo del puevlo djudio. El "eskudo" era en pasado tambien una moneda portugeza. kalkmak: alevantrse (v). Eg.: Se alevantaron los pipinos a harvar al bahchevan. kalmak: kedar. Eg.: kalmak: kedarse. Eg.: kalp: korason. Eg.: kalple ilgili: kardiako/a. Eg.: kan: sangre. Eg.: kanaat: opinion. Eg.: kanat: la (f). Eg.: La gayina tiene alas, ma no bola. kanun, kural: ley (f). Eg.: La ley es para todos. kantlamak, denemek: provr (v). Eg.: Mi mama mos dizia, "antes de dizir 'no m'agrada' (alguna komida), provala." kapak (kitap, v.s.), kn, klf: kcha (f). Eg.: La kacha del livro es un blu vibrante. kapak, tipa: tapon. Eg.: kapamak: serrar. Eg.: kapatmak: tapar. Eg.: kapatmak, sndrmek: amatr (v). Eg.: Amata la lampa. kap: puerta. Eg.: kar: inyeve. Eg.: kara biber: piminta (f). Eg.: kara tahta: tabl prto (m). Eg.: El profesor eskriviya sovre el tablo preto.

Pajina 58

Diksionario de Ladinokomunita

karakter: karakter. Eg.: karanlk: eskuro. Eg.: karanlk: eskuridad. Eg.: karar: dechizin, dechizyn (f). Eg.: Miller, para ser dramaturgo, tomo la dechizion de seguir sus estudios. karar: desizin, desizyn (f). Eg.: Esperamos ke vash a respektar muestra desizyon, i deshar la lengua de LK asigun esta. karar vermek: desidar. Eg.: karar vermek: dechidir. Eg.: karar vermek: dechidirse. Eg.: kararname: dekreto. Eg.: kararsz: indechizo / a. Eg.: karnbahar: kuchundrya (f). Eg.: karnbahar: kulupya, koliflr (f). Eg.: karpuz: karpuz. Eg.: karn: tripa. Eg.: karik: konfuzo / a. Eg.: kartrmak: mesklr (v). Eg.: Los djudyos mesklan biervos ebreos kuando avlan de la ley. kartrmak, aramak: eskarvr (v). Eg.: kartrmak, artmak: konfonder. Eg.: kark: entrafikado, komplikado. Eg.: karklk: embrolio. Eg.: karlk aknlk: dezorden, konfuzion. Eg.: karilama: enkontro. Eg.: kar: kontra. Eg.: kar kmak: opozar. Eg.: karlkl: resiprokamente. Eg.: karlkl: uno a otro. Eg.: karsnda: enfrente. Eg.: karsnda: enfrente de. Eg.: karya gemek: pasar enfrente. Eg.: karya gemek: traversar. Eg.: kasa, vezne: kasha. Eg.: kasap: kasap, karnesero. Eg.: kastanyet: kastanyetas. Eg.: kat; daire: etaj, apartamento. Eg.: kat (yumurta): hamindo (guevo) (adj.). Eg.: Un dezayuno grande, kon boyos, burekas, guevos haminados, fritadas i frutas. kavga: pelea. Eg.: kavga: plto, plyto (m). Eg.: Despues de un buen pleto, una buena paz. kayık: brka (m). Eg.: En enverano, en las islas de Estanbol, ivamos a nadar kon barkas. kaybetmek, zarar etmek: pedrer, piedrer. Eg.: kaybetmek, zarar etmek: piedrer. Eg.: kaydetmek: notar. Eg.: kaygana: anchsa, enchsa (f). Eg.: Teniyamos ornos

para azer las tapas o enchusas. kaygsz: ncho / ncha (adj.). Eg.: kaynak, orijin: manadro (m). Eg.: kaynatmak: buyir. Eg.: kayk: brko (m). Eg.: Mansevikos pasavan en los barkos por el bodre de la mar. kaynpeder, kaynvalide: esfugro / esfugra (m/f). Eg.: Entre la esfuegra i la ermuera deshan la kaza sin barrir. (Neh.) kays pestili: pitgra (f). Eg.: kay: banda de kuero. Eg.: kaz: pto (m). Eg.: ...gaynas, 1300 patos, 50 pyernas de puerko, 17 kintales de karne, 700... "GATO" por "PATO". kazık atış: enkashda (f). Eg.: Ya est enkashada grande. kaza: aksidnte (m). Eg.: Tuve un aksidente de oto. kazak: triko, sueter. Eg.: kazan salamak: profitar, ganar. Eg.: kazma: kavakadura. Eg.: ka: seja. Eg.: kak: kuchara. Eg.: kanmak: arraskrse (v). Eg.: Kada uno se arraska onde le kome. kei boynuzu: aharva (f). Eg.: Me akodro de arankar aharovas i chuparlas komo chupamelas! kedi: gato. Eg.: kefen: mortja (f). Eg.: Ma botones no ay en mortaja! kekeme: peltek. Eg.: kel: kalavasudo, kalvo. Eg.: Kelebek: Pozaflor, papiyon. Eg.: POZAFLOR Porke esto es lo ke aze el papiyon: va de flor en flor. kelime: biervo, palavra. Eg.: kelime: byervo, palavra. Eg.: kelime: palavra. Eg.: kemik ilii: ttano (m). Eg.: kemk: gueso. Eg.: kenar: bodre. Eg.: kendi kendine: kon si mizmo. Eg.: kendini adamak; almak: dedikarse. Eg.: kendini addetmek: konsiderarse. Eg.: kendini mdafaa etmek: defenderse. Eg.: kendini tutmak: kontenerse. Eg.: kesinlikle: prechizamente. Eg.: keskin: aguzdo / aguzda (adj.). Eg.: Para kortar esta ropa dura, prime una tijera bien aguzada. kesmek: enteromper. Eg.:

Pajina 59

Diksionario de Ladinokomunita

kesmek: kortar. Eg.: keza, stelik: adems (adv.). Eg.: Ademas vos kero rengrasiar por vuestras palavras de apresiasion. kefetmek: eksplorar. Eg.: kilit: serradura. Eg.: kilo: kilo. Eg.: kilometre: kilometro. Eg.: kim: ken. Eg.: kim bilir: ken save. Eg.: kim, hangi, ne: ke. Eg.: Ke bueno ke avlo! kimya: kimika. Eg.: kimyev, kimyager: kimiko/a. Eg.: kira: kir (f). Eg.: Puede ofrirme de pagar parte de la kira de kaza. kiralamak: alkilr (v). Eg.: Los tres estudiantes alkilaron un chiko apartamento. kire (snmemi), (snm): kal (biva), (amatada). Eg.: Enkalaron la kaza kon kal blanka. kiremit: teja. Eg.: kirletmek: ensuziar. Eg.: kirpik: pestanya. Eg.: kitap: lvro (m). Eg.: No desha el livro de la mano. klasik: klasiko/a. Eg.: ko, koyun: karnro (m). Eg.: De un karnero no se kita dos kueros. (Neh.) koca, e: mardo. Eg.: Marido selozo no tiene repozo. (Neh.) kocaman: imenso / a. Eg.: kokmak: goler. Eg.: koku: golor. Eg.: koku: gusmo (m). Eg.: Las rompiyamos para goler el guesmo del pino. koku, rayiha: parfum. Eg.: kol: braso. Eg.: kol saati: ra de brso (f - m). Eg.: Por su Bar-Mitzva, le regalaron una ora de braso. kolay: fsil, koly (adj.. Eg.: Ke se les aga mas fasil i ke syerva a todos. kolay: koly (adj.). Eg.: Kolay i livyano ke te se aga. kolej, lise: kolej, lise. Eg.: kollar svamak: arremangarse. Eg.: kolonya: kolonya. Eg.: kolsuz: sin braso. Eg.: koltuk: fotolyo. Eg.: koltuk, ( tiyatroda): fotolyo (en teatro). Eg.: kombinezon, jupon: kombinezon, jupon. Eg.: komedi: komedia. Eg.: Me push a eskrivir en djudeo-espanyol mi komedia muzikal. komposto: komposto. Eg.: komu: vezino / a. Eg.: komu: vezno / vezna (m/f). Eg.: Le di una dada al

vezino chiko. komu: vizno / vizna (m/f). Eg.: Se ambezo un poko de grego kon los vizinos de arriva. konferans: Konfernsia, konferensya (f). Eg.: Mis konferensias son siempre en ladino. kongre, kurultay: kongreso. Eg.: konser: konserto. Eg.: konsolos: konsul. Eg.: konsolosluk: konsolato. Eg.: kontrol etmek: kontrolar. Eg.: konu: sujeto. Eg.: konu, mevzu: tema (m). Eg.: Este tema es sujeto de mis lavoros i estudios. konukseverlik: ospitalidad. Eg.: konuan: avlnte. Eg.: Ay dainda tantos amantes i avlantes de muestra lingua... konuma, laf, dil, lehe: vla. Eg.: En la avla de Rodes, no entran munchos biervos en fransez. konumak: avlar. Eg.: konumak: favlr (v). Eg.: Mi abuela favlava el Djudeo-Espanyol. kopya: kopia, kopya. Eg.: kor: brza (f). Eg.: Mos esta kemando komo braza. koridor: koridor. Eg.: korkak: espantozo. Eg.: korkmak: espantarse. Eg.: korku: espanto. Eg.: korkun: espantavle. Eg.: korkutmak: espantar. Eg.: korkutucu, gzpek: temerozo / temeroza. Eg.: koro: koro. Eg.: kovma, karma, tard, def: ekspulsion. Eg.: koymak: apozar. Eg.: koymak: meter, pozar. Eg.: koyun: ovja (f). Eg.: Teniyamos una oveja ke pari tres kodrerikos. kozalak: fruto del pino. Eg.: komak: korrer. Eg.: kou, boa grei: korrida. Eg.: Kral: Rey. Eg.: kral ile ilgili: rel (adj.). Eg.: Korte real. kravat: kravata. Eg.: krem karamel: krem karamel. Eg.: kriter: kriter. Eg.: kriz: kriza. Eg.: kuafr, berber: kuafor, berber. Eg.: kucaklama, sarl: abrso (m). Eg.: Mos arresivieron kon bezos i abrasos. kulak: oreja. Eg.: kulak: oydo (m), orja (f). Eg.: Por un oyido le

Pajina 60

Diksionario de Ladinokomunita

entra, por el otro le sale. kule: kul, kul. Eg.: Teniya 4-5 anyos i biviya serka de la Kula de Galata. kullanabilmek: dispozar. Eg.: kullanmak: uzr (v). Eg.: En esta fiesta, se aziya de almendra blankeyada, porke era mas klara de muez ke se uzava en el resto del anyo. kumaş; mal: ropa. Eg.: Tengo ropa de algodon para kuzir savanas. kumandan: komandante. Eg.: kumbara: kamizya (f). Eg.: kumral: shaten. Eg.: kundak bezi: fsha (f). Eg.: De la fasha asta la mortaja, no te vas a azer benadam! kundak takm: fashadra (f). Eg.: En la kortadura de la fashadura, se echava bombones blankos. kundurac, ayakkabc: kunduradji, kunduryro (m). Eg.: Monsieur Galanti era chapinero (kunduradji) ma no ganava bastante. El kunduryero tiene la sapateta rota. kural: regla. Eg.: kural, kaide: presepto. Eg.: kurban, madur: viktima. Eg.: kurmak: kurder (v). Eg.: Teniyamos oras ke se deviyan kurdear una vez al diya. kurmak; aldatmak: kurar (v). Eg.: Era un poko simple i los amigos lo kureavan. kurs: korso. Eg.: kurs: krso. Eg.: Gloria Ascher la va emplear en su kurso de kultura sefaradi. kurt: lovo. Eg.: kurtarmak: salvar. Eg.: kurtlu, bcekli, rm: harynto (adj.). Eg.: kuru ekmek: mendrgo, mindrgo (m). Eg.: Aki m'enkasho, mindrugos mashko. kuru fasulye: va, avka (f). Eg.: kuru ot: yerva seka. Eg.: kuru zm: pasa. Eg.: kurulu: fondasion. Eg.: kurutmak: sekar. Eg.: kurun: plmo (m). Eg.: Se derrite el plomo una otra vez i se mete enbasho entre los pies. kurun kalem: kalem. Eg.: kutlamak: fiestar. Eg.: kutlamak: selebrar. Eg.: Kutsal Kitap: Bblia, Bblya. Eg.: Meldo la "Biblia de Ferrara" en Ladino. kutsamak: bendizr, bendezr (v). Eg.: Por lo ke estamos, bendigamos. kuvvetli: fuerte. Eg.: kuyruk, sra: kla. Eg.: Lo ke le dishe, lo tomo por la

kola. kuyumcu: djoyero. Eg.: kuzen: primo / a. Eg.: kuzey, imal: norte (m). Eg.: Los "pasharos de inviero" se van al Norte por la sezon. kuzu: kodrero. Eg.: ku: pasharo. Eg.: ku yuvas: nido. Eg.: kuak: sintura. Eg.: kukonmaz: asparago. Eg.: k: klo (m). Eg.: Lavorar por un kulo de pipino. kk: chiko / a. Eg.: kk bahe: guerta. Eg.: kk ocuk: krio / a. Eg.: kklk, ocukluk: chikz (f). Eg.: En mi chikez en Izmir, Turkiya, las preparasyones para Los Muadim (Roshana i Kipur) empesavan a lo menos de un mez de antes. kltmek: enchikeser. Eg.: kf: mfo (m), mfa (f). Eg.: Ya le kresy mofa. kflenmi: enmofesdo (adj.). Eg.: Kazas enmofesidas kon kamaretas aleskuras. kfl: amofdo, amufdo (adj.). Eg.: Pan amofado kfl: mofzo (adj.). Eg.: El bodrum est mofozo. kl: plo (m). Eg.: Se arrank los pelos de la barva de inyervo. kl: sinza, senza (f). Eg.: Mi amor oy, es una braza i no siniza. klot: bragas. Eg.: kltr: kultura. Eg.: kltrel: kulturl. Eg.: Konservaron aspektos kulturales del Djudaismo. kltrl: kultivado/a. Eg.: kl: espada. Eg.: kmes: gayinero. Eg.: kraa, kk balk: alcha (f). Eg.: Alichas fritas son muy savrozas. krmak: romper. Eg.: krmz: kolordo (adj). Eg.: krmz arap: vno kolordo. Eg.: ksa, ksa boylu: kurto / a, bashitiko / a. Eg.: kskanlk: selo. Eg.: kskanlk: embidia. Eg.: ksmetsiz, talihsiz: desmazaldo / desmazalda (adj.). Eg.: Desmazalado de mi! ksm, blm; el (oyun): partida. Eg.: Las konsejas estan en la partida de djudeo-espanyol de la Gazeta. E bravo! Ya ganates la partida?" . ksm, taraf, pay: parte. Eg.:

Pajina 61

Diksionario de Ladinokomunita

ktk: tronko. Eg.: kvlcm: sentya (f). Eg.: Onde kaye la senteya, es ojo de la syega. (Neh.) kymet: valr (f). Eg.: Es koza de valor. ky, sahil: ksta (f). Eg.: kz: ija. Eg.: kzartmak: frer, friyr (v). Eg.: Puedes friyir endjuntos unos pimientonikos para darle mas savor. kzkarde: ermana. Eg.: kzl sal: ruvio / a. Eg.: kfte: kopta, koft (f). Eg.: Kuando era chiko, mi ermano me ambezo estos versos: "Yo so una kopeta Kon sal i pimienta, Me dan un bezo Me kitan la savor." kfte: koft, kyoft (f). Eg.: Unos kuantos diyas antes, di la recheta de "koftes de prasa". kk: rais. Eg.: kmr: karvon. Eg.: kpek: perro. Eg.: kpr: ponte. Eg.: kr: siego / a. Eg.: kt, fena: ngro / ngra (adj.). Eg.: Ken negro aze, negro topa. kt, yaramaz: mlo, mla. Eg.: Mas vale un malo konosido ke un bueno para konoser. (Neh.) ktlk: mal. Eg.: ktlk: negregra (f). Eg.: Para su negregura no ay par. ky: kazal. Eg.: kyl: kazalino/a. Eg.: lf atma: shakaruka. Eg.: lf atmak: azer shakaruka. Eg.: lahana: kol. Eg.: Entre kol i kol lechuga. lnetli: maldicho / a. Eg.: latin, latince: latin. Eg.: Ay djente ke konfonden Ladino kon Latin. latin, latince: latin, latino. Eg.: Ay djente ke konfonden Ladino kon Latin. lavman, rnga: ayda (f). Eg.: El doktor le rekomendo una ayuda. lzm: menestr. Eg.: Pero a vezes tengo menester de un diksionario. leblebi: bilibz (m). Eg.: leen, byk kap: pyla (f). Eg.: Si, Rosina, payla es un legen grande. lehe, diyalekt: dialkto. Eg.: Es orijinaryo de Sarayevo, i tiene el dialekto de los djudios. leke: mancha. Eg.: leylek: sigonya. Eg.: lezzet: pasto. Eg.: lezzetli: savrozo / a. Eg.: limon: limon. Eg.: "Pishkado i limon i agua de mar, i tu

ke no tengas dingun mal"! lira: lira. Eg.: La moneda de la Turkiya es la LIRA. lisan, dil: lashn. Eg.: Dizir las kozas en lashon i ladino. (Neh.) lisans: lisensia. Eg.: liste: lsta. Eg.: Los miembros de esta lista ya estan viendo komo lo eskrivimos. lokanta: restorante. Eg.: lugat, szlk: diksionrio, diksionryo. Eg.: Ayer merki un diksionario inglez-ladino, ladino-inglez. lks: lukso. Eg.: lks: luksyozo/a. Eg.: ltuf: favor. Eg.: maalesef: malorozamente. Eg.: Macaristan: Ungaria. Eg.: madalya: medalya. Eg.: maara, in: mear (f). Eg.: maaza: magazn (m). Eg.: Los Djidios teniyan Magazenes de Manifatura [vender ropas]. madde: material. Eg.: madde, makale: artikolo. Eg.: madem ki: una vez ke. Eg.: Marb: moro / mora. Eg.: Djudios i Moros en la literatura espanyola... Magen David (Davud'un Kalkan): Magen David. Eg.: El Eskudo de David (Magen David) es el simbolo del puevlo djudio. Eskudo de David: Una forma de dos triangulos ekuilateros pozados uno ensima del otro en arreves, formando una estreya de 6 puntas. mahalle: male (f). Eg.: Biviyan en la maale de Balat en Estanbol. mahkeme; yarg: djuzgo (m). Eg.: Samuel Hassid dezvelopara el tema "El djuzgo de Max Merten enfrente de los Espejos". mahkmiyet: kondanasion. Eg.: mahrumiyet; zulm, eziyet: afrisin, afriisyn (f). Eg.: Grande fue la afrision de los djudios en Ayifto. mahsus, zel; nev'i ahsna mnhasr: partikolar. Eg.: Esta baza de informasion es un Archivo partikolar. makara; palanga: karrcha (f). Eg.: Travavan la barka kon una kuedra en una karrucha. makas: tijra (f). Eg.: Es tan duro ke no korta tijera. makine: makina. Eg.: makiyaj yapmak: makiyarse. Eg.: maksat: entision. Eg.: mal olmak: kostar. Eg.:

Pajina 62

Diksionario de Ladinokomunita

mal, mlk: proprieta. Eg.: malmat: informasion. Eg.: mantar: krcho (m). Eg.: Kita el korcho de la ridoma de vino. mantar: shampinyon. Eg.: mantk: lojika. Eg.: manzara, gr: vsta (f). Eg.: Lo konosko solo de vista. manet: mansheta. Eg.: marka: marka. Eg.: Mart: mrso (m). Eg.: Noche de alhad, el 18 de Marso) tuvimos aki en Dallas un konserto. masa: meza. Eg.: masa rts: mantel. Eg.: masal: konsja, kunto. Eg.: Ke ermozos son los kuentos de la tiya de Sulucha! masal, martaval: estrias, istrias, estryas. Eg.: No me kontes estoryas de mil i una noche. masum: inosente. Eg.: matbaa: imprimerya, emprimerya (f). Eg.: Si Selim save la imprimeriya, o komo se puede enkomendar, ke mos eskriva. matbaac: emprimadr (m). Eg.: Ivan Fidorof fue el primer emprimador. matem: dolio. Eg.: maun: akaj (m). Eg.: En la biblioteka teniyan mobles de akaju. mavi: blu. Eg.: maydanoz: maydanoz. Eg.: maydanoz: pershl, pirshl, prishl (m). Eg.: Mays: myo. Eg.: Esto sera el Alhad 5 de Mayo a las 3. mazeret: ekskuza. Eg.: mazur grmek: eskuzar. Eg.: marapa, bakra: djrro (m), djrra (f). Eg.: Trusho un djarro de agua. mecbur etmek: ovligar. Eg.: mecburiyet: ovligasion. Eg.: meihur, tandk: konosido/a. Eg.: mektup, harf: letra. Eg.: mektup, kart: karta. Eg.: Yo meldi tu karta kon muncho intereso. melek: ndjel (m). Eg.: Es un andjel. melek: ndjelo (m). Eg.: melek: mallh (m). Eg.: KUATRO MALLAHIM KE MOS AKOMPANYEN. memleket: pas, paz (m). Eg.: En el paz ke irs, asegn vers fars. memleket: payis. Eg.: memnun: kontente. Eg.: memnun: satisfecho / a. Eg.:

memnun etmek: kontentar. Eg.: memnuniyet: plazr (m). Eg.: Me izo plazer de konoserlo. mendil: rid (f). Eg.: Por dolor de shakeka, se metiyan una rida apretada en la frente. menf, olumsuz: negativo / a. Eg.: mene, kaynak: orjen, orijn (f). Eg.: Esta es la orijin de la teoriya. merak: kuriozita. Eg.: merak etmek, dikkat etmek, ilgilenmek: kudiar. Eg.: merak, dikkat: kudiado, atension. Eg.: merakla: kuriozamente. Eg.: merakl: kuriozo / a. Eg.: merdiven: eskalera. Eg.: merkez: sentro. Eg.: mesaj: mesaje. Eg.: mesleini icra etmek: profesar. Eg.: meslek: ofisio. Eg.: meslekta: kolego / a. Eg.: mesuliyet: responsabilitad. Eg.: metin: teksto. Eg.: metro: metro. Eg.: meydan: plasa. Eg.: meydana gelmek: produizirse. Eg.: meydana gelmek, vuku bulmak: afitr (v). Eg.: Ayer afito una koza muy agradavle meyletmek: enklinar. Eg.: meyletmek, emek: inklinr (v). Eg.: meyva: fruta. Eg.: meyva (aac): de fruta. Eg.: meyvaci: frutero. Eg.: meyvalik (kse): frutiera. Eg.: mezardan kms gibi: komo de betahayim. Eg.: mezarlk: sementario, betahayim. Eg.: mezun: diplomado/a. Eg.: mee: rovle. Eg.: megul: okupdo / okupda (adj.). Eg.: No eskrivo..una razon es porke esto muy okupada. megul etmek: okupar. Eg.: meum: funesto / a. Eg.: mide: estomago. Eg.: mihenk ta: menk (m). Eg.: Shelomo dyo el menk en pokas palavras kual es el rolo tan importante de la madre. miktar, mebla: emprto (m). Eg.: Paga el emporto de la fatura. millet, ulus: nasyon. Eg.: mill: nasional. Eg.: milyon: milyon. Eg.: miras: patrimonyo. Eg.:

Pajina 63

Diksionario de Ladinokomunita

miras, ardndan geli: suksesion. Eg.: miras, veraset: erensia. Eg.: misafir, konuk: musafir. Eg.: misafirlik: vijita. Eg.: misafirperver ev sahibi: anfitrin, anfitrina (m/f). Eg.: La famiya del CIDICSEF es ekselente anfitriona. misl: egzempio. Eg.: misal, rnek: enshmplo. Eg.: Aki te mando unos kuantos enshemplos del fenomeno linguistiko. miyop: miyope. Eg.: mobilya: moble. Eg.: modern: modrno, modrna. Eg.: No toman parte en la vida moderna. moral, maneviyat: moral. Eg.: morfin: morfina. Eg.: morina bal: bakanydo (m). Eg.: motel, han: motel. Eg.: motor: motor. Eg.: motorlu tekne: barka motorizada. Eg.: En el debarkader suvieron a una barka motorizada i se alesharon buen karar . motosiklet: motosikleta. Eg.: mucize: mirakolo, milagro. Eg.: muhafaza etmek: konservar. Eg.: muhafaza etmek: prezervar. Eg.: muhakkak: sirto, syrto (adv.). Eg.: No lo tomes por sierto. muharebe, atışma: batalia (f). Eg.: Oy savemos muy bien komo es importante el apoyo moral i spiritual por kada soldado en el kampo de la batalia. muhtelif: diverso. Eg.: muhtelif: vario, varia. Eg.: El djudeo-espanyol (ladino) tiene varios dialektos. muhterem: estimdo. Eg.: Estimados Amigos de LK. muhteem: manyifiko/a. Eg.: mukabele etmek, cevap vermek: replikar, kontestar. Eg.: mutabakat: akrdo (m). Eg.: De akordo! (D'akordo!) mutabk kalmak: akordrse (v). Eg.: Las mujeres se akordaron entre eyas para akseptarla. mutfak: kozna, kuzna, mutpk. Eg.: Avriya el armario de la kuzina de mi nona. mutlak: absolto (adj.). Eg.: En la vida, todo es relativo i no ay nada de absoluto. mutlu: feliche. Eg.: mutluluk: felisida. Eg.: mutluluk, talih: bonora. Eg.: muz: banana. Eg.: Sin verguensa ke keren para una gazoz presyo de un kilo de bananas. mcadele etmek: luchr (v). Eg.: Estamos luchando por el futuro.

mcevher: djoya. Eg.: mcevherle rtl: yeno de djoya. Eg.: mdafaa - men etmek: defender. Eg.: mfreze: destakamnto (m). Eg.: El Governo Otomano mando un destakamento (mfreze) de soldados para onorar la seremonia. mhr stampa: estampa. Eg.: mhrlemek: estampar. Eg.: mkemmel: ekselente. Eg.: mkemmel: perfekto / a. Eg.: mkemmellik: perfeksion. Eg.: mlkiyet: posesion. Eg.: mmkn: posivle. Eg.: mmkn, uygun: oportuno. Eg.: mnakaa etmek: diskutir. Eg.: mnakaa, mzakere, tartma: diskusion. Eg.: mnasip olmayan: inkonvenivle. Eg.: mnazara: debte (m). Eg.: mstahdem: empiegado / a. Eg.: mstemleke: koloniya. Eg.: mteakiben: suksesivamente. Eg.: mteakip: suksesivo / a. Eg.: mteekkir olmak: agradesr (v). Eg.: Azer i no agradeser, es amargo komo la fiel. (Neh.) mze: muzo, muso. Eg.: Komo dize H.-V. Sephiha, somos un muzeo bivo. mzik: muzika. Eg.: mahade - riayet etmek: observar. Eg.: mteri: kliente. Eg.: nak ilemek: brodar. Eg.: naln, takunya: galcha (f). Eg.: Yevavamos galechas en el banyo. nar: agranda (f). Eg.: Mi tiya morava en un moshav i teniyan arvoles de agranadas. nara, lk: grito. Eg.: nasihat etmek: konsejar. Eg.: nasip olan: fadado/a. Eg.: nasip, ksmet: mazl, (m). Eg.: Kismet es byervo turko ke kere dizir mazal, o suerte. nasl: komo. Eg.: nasr: kayo. Eg.: Ya me se izo kayo. nazar, kem gz: aynara. Eg.: nazi: nazi. Eg.: Muestra famiya salvo de los nazis. ne: ke, kulo. Eg.: Ke ke te diga? ne: kulo. Eg.: Kualo te plaze? ne kadar: kunto. Eg.: Kuanto me das por ir i venir? ne zaman: kuando. Eg.: ne... ne...: ni... ni.... Eg.: neden, niye: dek. Eg.: No se deke en vezes el

Pajina 64

Diksionario de Ladinokomunita

mizmo mesaj sale dos vezes. nefis: delisizo, delisiza (adj.). Eg.: Munchos frutos delisiozos i salutaryos por ofreser. nefret etmek: aborresr (v). Eg.: Todos los ke me aborresen aman la muerte. nehir: rio. Eg.: nemli, rutubetli: mido (adj.). Eg.: El lavado ked mido. nereden: de ande. Eg.: neresi, nerede, nereye: nde, nde (adv.). Eg.: Ande lo metes, ay est. Onde komen dos, komen tres. nesil: jenerasion. Eg.: Se prestan maraviyozamente a edukar a las muevas jenerasiones. neye, niin: para ke. Eg.: nezaket: politeza. Eg.: nezle olmak: aferrr abashda. Eg.: Uvo muncho aire i aferri una abashada muy fuerte. nezle, grip: abashda (f). Eg.: Estuve hazina kon una abashada muy fuerte. nezle, grip: abashaminto (m). Eg.: Esto kon un abashamiento muy fuerte. nezleli: abashamentdo (adj.). Eg.: Esto abashamentada. nee, sevin, enlik: alegra, alegrya (f). Eg.: Sintir i kantar kantikas - mos dio alegriya a los korasones! neeli, en: algre (adj.). Eg.: Tu alegre i yo kontente. neretmek, yaynlamak: publikar. Eg.: niin: por ke. Eg.: nihayet: enfin. Eg.: nihayet, sonunda: finalmente. Eg.: nisan: avril. Eg.: Vo estar en viaje serka un mez en Marso i Avril. Nisan: avrl (m). Eg.: Vo estar en viaje serka un mez en Marso i Avril. nitelemek: kalifikar. Eg.: niyet etmek, denemek: aprovr (v). Eg.: Aprova de ambezarte el Ladino. nianl, yeni evli: nvio, nvyo / nvia, nvya. Eg.: Lo ke el padre del novyo pago al padre de la novya... nianllk: espozorio. Eg.: Noel: Noel. Eg.: numara, rakkam, sra: nmero (m). Eg.: El muevo numero de la revista AKI YERUSHALAYIM mos yego. numarac, gsterii: hadrzo / hadrza (adj.). Eg.: No le plazyo akeya ijika porke era muy hadroza. o: akyo (m+pron.). Eg.: Ansina pasavamos los alhades en akeyos diyas ke no aviya televizion o video. o: akl, akya (adj.+ pron.). Eg.: En akel momento me akodri lo ke diziya mi madre. Oye lo ke dize akel. o (kadn iin): ya. Eg.: Eya era la mas chika de 19

kriaturas! o kadar: tnto, tnta (adv.). Eg.: Tanto me vino afuerte ke me saltaron las lagrimas. o kadar, o derece: tan (adv.). Eg.: Es tan grande ke no kave por la puerta. o zaman: entnses, estnses. Eg.: Estonses i agora no! (Todo lo bueno kedo en el pasado!) (Neh.) o, kendi: se (pron.). Eg.: El Ladino se formo en el Imperio Otomano. objektif: objektivo / a. Eg.: Ocak: Jenero. Eg.: Ocak ay: enro. Eg.: Entre los dias 4 asta 9 de enero me vo topar en "Kings Point". oda, mesken: kamareta. Eg.: olan / kz: muchacho / a. Eg.: oul / kz: ijo / ija (m/f). Eg.: son ijos de dos ermanos oul, kz: fjo / fija (m/f). Eg.: Si no fago lo ke est diziendo, no so fijo de mi padre (Neh.) ok: flecha. Eg.: okul: eskola. Eg.: okuma: meldadura. Eg.: okumak: meldar. Eg.: okur: lektor. Eg.: El kontenido de esta gazeta no atirava los lektores. okamak: karesar. Eg.: olan: ke tiene. Eg.: olan, o: lo. Eg.: Lo ke va ser para uno, ke sea para todos. olanak: oportunidad. Eg.: olay (nemsiz): insidente. Eg.: olay, durum: kavzo. Eg.: ldrmek: matar. Eg.: olgu: fakto. Eg.: olmak: aver. Eg.: olmak, vuku bulmak: akontesr (v). Eg.: Ke akontesio? Le akontesio una desgrasia. olumlu, mspet: pozitivo. Eg.: olur olmaz: apenas ke. Eg.: Apenas ke le va serrar el fermuar, esta vez salyo dos manos de robot.. omuz: ombro. Eg.: on: diz, dyz (adj. num.). Eg.: Un bivo ke te mate i diez bovos ke no te abediguen. ona: le. Eg.: Le gustava kontar anekdotas tipikas sefardis. onarmak: restorar. Eg.: onbir: onze. Eg.: oniki: dodje. Eg.: onlar: yos / yas (pron.). Eg.: No ay nada de

Pajina 65

Diksionario de Ladinokomunita

esperar de eyos. onun: su (adj.). Eg.: Es su bien. onuncu: diezn, dyezn (adj.). Eg.: El Dyezen Kongreso de Estudios Djudeo-espanyoles... operet, opera komik: operetta. Eg.: orada: aya. Eg.: ordu: armada. Eg.: organizatr: organizador. Eg.: orijinal, zgn: orijinal. Eg.: Los orijinales estan en la biblioteka. rnek olabilecek: egzemplar. Eg.: ortada: en medio. Eg.: ortak (ortaklar): havr (haverm). Eg.: El ganar i el pedrer son haverim. ortak,mterek, alelade: komun. Eg.: Sus lingua komun era el Fransez. Es una persona muy komun. ortaya kmak: surjir. Eg.: Osmanl: otomno (m+adj.). Eg.: El Ladino se formo en el Imperio Otomano. ot: yerva. Eg.: otel: otl (m). Eg.: El abasho a un chiko otel. otlamak: komer yerva. Eg.: otobs: otobus. Eg.: oturacak, sandalye: asentador. Eg.: oturmak: asentarse. Eg.: oturmak, ikmet etmek: morr (v). Eg.: Morar ande se arrapa el guerko: Leshos de todo. ova, yaz: yanra (f). Eg.: Kampo o terreno yano, sin alto ni basho i sin arvoles. ovmak, bulak ykamak: fregar. Eg.: oylama: votasion. Eg.: oynamak: djugar. Eg.: oyun (tiyatro): piesa de teatro. Eg.: oyuncak: djugete. Eg.: oyuncak bebek: kukla. Eg.: zel: privado / a. Eg.: zel alma odas: kamareta de estudio. Eg.: paa eti: pshe (m). Eg.: paavra: trpo (m). Eg.: padiah, sultan,: sultn (m), sultna (f). Eg.: padiah, sultan, hanm sultan: sultn (m), sultna (f). Eg.: El Sultan teniya munchos savios, doktores, avokatos djudios. paha, eder: kste (m). Eg.: Oy estan vendiendo al koste. palyao: paylacho. Eg.: pamuk: algodn (m). Eg.: Mi madre aprontava kada tadre las mechas de algodon. pancar: kuchundrya (f). Eg.: pandispanya: pan espondjdo (m). Eg.: pandispanya: pandispnya (m). Eg.:

para: dinero. Eg.: para: moneda, para. Eg.: para: paras. Eg.: para: par (f). Eg.: La par va i viene. paralel: paralelo/a. Eg.: para: pedaso. Eg.: pardes, palto: pardesu. Eg.: parmak: dedo. Eg.: pasaport: pasaporto. Eg.: pasta: pasta, pastel. Eg.: patates: patata. Eg.: patlamak: arreventr (v). Eg.: Me se arrevento la fiel. Me espanti bueno. patlamak: eksplozar. Eg.: patlcan veya kabak brei: almodrte (m). Eg.: El almodrote es una gratinada de berendjena asada, kon guevo, azete, masa en mojo, i kezo, al orno. patron, sahip: patrn (m). Eg.: A la gayinika del patron no se dize kish. patron, sahip: mo (m). Eg.: paviyon: paviyon. Eg.: paylamak: partajar. Eg.: pazar: alhd (m). Eg.: Shabat por la tadre es Noche de Alhad. Pazar gn: alhd (m). Eg.: Se kazan todos los djudios de Izmir, siempre en dia de alhad. pazar, ar: bazr (m). Eg.: El martes, era diya de bazar en Milas. Pazartesi: lnes. Eg.: Kada lunes moz ivamoz al BAZAR. pazi: paz (m). Eg.: Kalavasa, pishkado, agranada, pazi, etc. peki, iyi: bueno. Eg.: peksimet: biskuchda (f). Eg.: pembe: roz (adj.). Eg.: Vestiya una bluza roz. pencere: ventana. Eg.: perde: kortina. Eg.: peri: fada. Eg.: Perembe: djuves, djugves (m). Eg.: Me akodro ke kada lunes i djugeves moz ivamoz al BAZAR . peynir: kzo (m). Eg.: Izimos borekas de kezo i patata. peynirli hamur ii: byo de ryo (m). Eg.: pike dal: presipitado abasho. Eg.: pili: poyo. Eg.: pirin: arroz. Eg.: pis: suzio / a. Eg.: pis koku; kendini beenmilik: fedr (m), fedorna (f). Eg.: Est yeno de fedor.

Pajina 66

Diksionario de Ladinokomunita

pis pis kokmak; can skmak: fedr (v). Eg.: De la kavesa fyede el peshkado. piirmek: kozer. Eg.: piman olmak: arrepintirse. Eg.: pimanlk, tvbe: arrepentimiento. Eg.: plaj: plaj. Eg.: plak, disk: disko. Eg.: polis: polisiya. Eg.: politika: poltika (f). Eg.: Esto nesesita una aksion politika. popler: popular. Eg.: portakal: portokal. Eg.: portre: portreto. Eg.: portre yapmak: azer portreto. Eg.: posta: psta (f). Eg.: Los kuatro livros kostan 80 $ kon posta aerea. Echar una karta a la posta. potasyum: potasio. Eg.: prasa: prasa. Eg.: pratik: pratiko. Eg.: prenses: prensesa. Eg.: La joven prensesa fue enserrada en esta kula kon muchas ijas de su edad destinadas a tenerle kompanyiya. problem: problem. Eg.: problem: problma (m). Eg.: Para el ke amostra su amistad nunka ay problema. profesyonel: profesional. Eg.: profil: perfil, profil. Eg.: program: programa, program. Eg.: proje: prodjekto. Eg.: prova, ispat: prova. Eg.: psikiatri: psikiatriya. Eg.: pul, mhr: timbro, muur. Eg.: pupa: popa. Eg.: prasa kayganas: prasifchi (m). Eg.: rabtasz: desmodrdo (adj.). Eg.: El yevava un vestido desmodrado. radio: radio. Eg.: ramen: malgrdo. Eg.: Se metio en kamino malgrado el negro tiempo. ramen, olduu halde: aunke. Eg.: Te lo vo a dar aunke no lo mereskas. rahat etmek: estar repozado. Eg.: rahatsz etmek: molestar. Eg.: rahatsz etmek: aturvar. Eg.: rahatsz etmek, taciz etmek: fishugar. Eg.: rahatsz olmak: estar desrepozado. Eg.: rahatszlk: desrepozo. Eg.: rahmetli, l: defunkto / a. Eg.: rak: rak (m). Eg.: El raki arrebive al peshe. raz olmak: konsentir. Eg.: reete: recheta. Eg.:

reete: resefta. Eg.: reddetmek: refuzar. Eg.: refah: prosperidad. Eg.: refah iinde: prospero. Eg.: refakat etmek: akompanyr (v). Eg.: Kantaron kantikas ermozas, akompanyadas kon gitara. rehber, lder: giador - a. Eg.: rekabet edici: kompetitivo / a. Eg.: rendelemek: rayador. Eg.: rendelemek: rayar. Eg.: renk: kolor (la). Eg.: resim, fotograf: fot (f). Eg.: resim, tablo: tablo. Eg.: resim, tasvir: imaje. Eg.: resm: ofisial. Eg.: resm evrak: dokumento ofisial. Eg.: ressam: pintador / a. Eg.: retina: retina. Eg.: revir: enfirmeria. Eg.: reit, nemli; binba: mayor. Eg.: rica etmek: rogar. Eg.: risk: riziko. Eg.: risketmek: rizikar. Eg.: roket, fze: roketa. Eg.: roman: romanso. Eg.: Rum, Yunanl: grgo / grga (m+f). Eg.: Se eskondieron en kazas de amigos gregos durante el tiempo de la gerra. rstik: rustiko / a. Eg.: rya grmek: sonyar. Eg.: rzgrl: ventozo. Eg.: rportaj: reportaje. Eg.: saat: ra (f). Eg.: Muestros padres kontavan de oras negras (difisiles) ke pasaron. sabah: demanyana. Eg.: sabah, yarn: manyana. Eg.: De la manyana se ve el buen diya. sabit: fkso / fksa (adj.. Eg.: La gramatika tiene reglas fiksas para el uzo de las palavras. sabun: shavon. Eg.: sabr: pasensia. Eg.: sabrsz: impasiente. Eg.: sa: kavyo (m). Eg.: Me se alevantaron los kaveyos de la kavesa. sa: derecha. Eg.: sadece: solamente. Eg.: sadece: solo. Eg.: sadece: slu (adj.). Eg.: La hakitiya es solu una otra variedad del djudio-espanyol. sai salim, hari, maada: slvo (adj.). Eg.: Salio sano i salvo del aksidente. Lavora kada diya, salvo

Pajina 67

Diksionario de Ladinokomunita

el Shabat. salam: rezio / a. Eg.: sadk: fidl (adj.). Eg.: Kero ser fidel a la lingua ke me ambezi de kriatura. safran: alsafran. Eg.: saha: kampo, terreno. Eg.: sahan, tencere: kacharla (f). Eg.: El dip de la kacharola ke este limpia. sahip: patron, proprietario. Eg.: sahip olmak: posedar. Eg.: sahip olmak, tutmak: tener. Eg.: sahne: shena. Eg.: sair, dier: otro/a. Eg.: sakat: enfirmo / a. Eg.: sakin, rahat: kalmo / a. Eg.: saklamak: guadrar. Eg.: saklanmak: eskonderse. Eg.: sakl: eskondido/a. Eg.: sakz: almastig (f). Eg.: Almastiga es la rechina de un arvole. salak, aptal: bovo, torpe. Eg.: salata: salata. Eg.: saldrmak: atakar. Eg.: saldrmak: asaltar. Eg.: sallamak: echar. Eg.: sallamak, kmldatmak: menear. Eg.: sallanmak: kunarse. Eg.: Sal: mrtes (m). Eg.: Va estar avierto Martes, Viernes i Alhad. salya: bva (f). Eg.: Ya me kayo las bavas de ver este diksionario maraviyozo. salncak, beik: kuna. Eg.: samim: sinsero. Eg.: samimi, frenk: frnko, frnka. Eg.: El lavoro era simple, ma lo izo kon hadras de franko. (Neh.) samimiyet: intimidad. Eg.: sandalye: siya. Eg.: saptamak, gz dkmek: fiksr (v). Eg.: Devemos desidar i fiksar un program. Saray: Korte. Eg.: sardunya: jeraniom. Eg.: sarho: borracho/a. Eg.: sar: amaryo / amarya (adj.). Eg.: Se le izo la kara amariya de verguensa. sarlmak, kucaklamak: abrasr (v). Eg.: Las dos se abrasan i se meten a avlar. sarn: blondo/a. Eg.: satmak: vender. Eg.: satn almak: merkar. Eg.: sat: vendida. Eg.: sayfa: pjina (f). Eg.: Ay tambyen pajinas en

muestra lingua ke son de tresalir. sayg: respekto, omenaje. Eg.: sayg: omenaje. Eg.: saymak, anlatmak: kontar. Eg.: sebep: kavza. Eg.: Ay muncho tiempo ke no vos eskrivo por kavza de mi grande okupasyon. Kita la kavza, kita el pekado. sebep olmak: kavzar. Eg.: sebep, hak, us, mantk: razn (f). Eg.: La razon diferensia al ombre de las bestias. (Neh.) sebze, zerzevat: zarzavt, zerzevt (m). Eg.: seim: eleksion. Eg.: seim, seme: seleksin (f). Eg.: Eskapi la seleksion de tekstos para mi "Introduksion a la lingua". semek: eskojer. Eg.: semek: elijir. Eg.: sedye: nda (f). Eg.: Despues del aksidente, lo yevaron kon una anda. seflet: mizeria. Eg.: sefarat: sefard, sefarad (adj.). Eg.: Va aver un konserto de muzika Sefarad. sefaratlar: sefaradm, sefardm (pl). Eg.: Esto seguro ke algunos de estos Sefaradim saven meldar. sekizinci: ochen. Eg.: sekreter: sekreter. Eg.: seks: sekso. Eg.: selm: shalm (m). Eg.: Shalm! - Berah ve Tov! selm (sylemek): saldes (f/pl). Eg.: Trusho saludes de los amigos. selm (vermek): saldo (m). Eg.: Korto el saludo. selvi, servi: selv (m). Eg.: Oy mis padres sembraron un selv en el kampo para fyestar Tu-Bishvat. sempatik: simpatiko. Eg.: sen: ti. Eg.: sendelemek: pedrer el ekilibro. Eg.: sene: nyo (m). Eg.: Mas vale sien anyos de galera, ke ir debasho de tierra. (Neh.) senelik, yl: anyda (f). Eg.: Anyada (al lugar de anyo) se uza para auguros, kon el adjektivo "buena" despues. Esto kere dizir el periodo del anyo entero. Eg.: Anyada dulse kon alegriya i sanedad para todos. seni, sana: te (pron.). Eg.: Yo te lo digo, tu ke lo sepas. senin: tu. Eg.: seninle: kon ti. Eg.: senli benli konusmak: tutuayar. Eg.:

Pajina 68

Diksionario de Ladinokomunita

serbest: libre, libero. Eg.: sergi, tehir: ekspozision. Eg.: serin, taze: fresko/a. Eg.: serpmek: sarpikar. Eg.: sert, ters, acele; karanlk, lo: brusko / bruska (adj). Eg.: La kamareta era tan bruska i yelada ke me espantava de entrar ayi sola. sert, zorlu: duro / a. Eg.: servet, ans: fortna (f). Eg.: La fortuna es por ken la perkura. (Neh.) ses: sonte. Eg.: Se oye el sonete de la kampana. ses: son. Eg.: Se oye el son de la kampana. ses: boz (f). Eg.: No se le siente la boz. ses: sondo, sonte (m). Eg.: Abasho reprezentamos los sonidos del alfabeto. sesli harf: vokal. Eg.: sessiz harf: konsonante. Eg.: sessiz, sakin: kalmo, arrepozado. Eg.: sevgili: amnte (m/f). Eg.: Despues de bien saludarsen, los dos amantes se desparten. sevimsiz, somurtkan: murs (f). Eg.: Uno ke tyene kara de "mursa" i la djente no se azen amigos kon el . sevindirmek: embrener (v). Eg.: Atyo, esto esta de embrenear! sevinmek: gustrse. Eg.: Mos gustimos de ver ke merkaron una kaza muy ermoza. sevinmek: embrenerse (v). Eg.: Vijitimos una guerta yena de flores i mos se embrene la alma. seviye: nivel. Eg.: sevk etmek: espedir. Eg.: sevk, istek: ardor. Eg.: sevmek: kerer bien. Eg.: seyahat: viaje. Eg.: seyahat etmek: viajar (kon). Eg.: seyirci: espektador. Eg.: seyretmek: kontemplar. Eg.: sigara: sigaro. Eg.: silah: arma. Eg.: sille, tokat: chaketon. Eg.: silmek: efasr (v). Eg.: Yo perkuri, i finalmente lo efasi los de esta letra. siluet: silueta. Eg.: simit, gevrek: yevrk, simit (m). Eg.: sinagog, havra: sinagga (f). Eg.: Aki en kaza i en la sinagoga, konto tus poemas. sinek: moshka. Eg.: sinema: sinema. Eg.: sinirli: inyervozo / a. Eg.: sis: nevlina. Eg.: sis, pus: bruma, duman. Eg.: sisli, puslu: brumozo. Eg.:

sistem: sistema. Eg.: sivil: sivil. Eg.: siyah: prto / prta (adj.). Eg.: Se le fizo el mundo preto. siz: voztros / voztras (pron.). Eg.: Vozotros lo kulpash. siz bilirsiniz: el save. Eg.: siz, size, kendinize: vos (pron.). Eg.: A todos vozotros vos enkorajo de abonarvos. sizin: vuestro, vuestra (adj.+ pron.). Eg.: Mand kuentos i konsejas ke oyitesh en vuestra chikez en djudeo-espanyol. sizli bizli konumak: vuvuayar. Eg.: soan: sevoya. Eg.: souk: yeldo / yelda (adj.). Eg.: Inchiya la ridoma de una fuente onde la agua veniya yelada de las montanyas. souk: fro, fryo (m). Eg.: No me faze ni friyo ni kalor. souk kanllk: sangre fria, kalmo. Eg.: sokak: kaleja. Eg.: sokak, cadde: kaye. Eg.: sokmak: enkashr (v). Eg.: Para ke no veya su madre ke estava meldando akel livro, lo enkasho aryentro del baul. sokmak, kazık atmak: enkashr (v). Eg.: Le vendi el livro viejo a tripio de presio. Se la enkasho fino. sol: siedra. Eg.: solak: siedrero/a. Eg.: solucan: guzano. Eg.: son: fin (la). Eg.: son: final. Eg.: son: kvo (m). Eg.: "Sofo letav" kere dizir "kavo bueno ke tengamos"!!!. Me vo kon ti al kavo del mundo. sonbahar: otonyo. Eg.: sonra: despues. Eg.: sonra: dempues. Eg.: sonra: dospues. Eg.: sonraki, yakn: el de despues. Eg.: sonu: konkluzion. Eg.: sonu olarak: por konsekuensa. Eg.: sonuncu: ultimo/a. Eg.: sonuncu, sondaki, son: dalkvo (adj.). Eg.: Parese ke el mundo troko en los dalkavo 50 anyos. Estuvo bien enteresante el dalkavo paragrafo ke eskrivites. sonunda: a la fin. Eg.: Mete tu nombre a la fin de tu letra. sonunda, nihayet: a la fin. Eg.: Despues de

Pajina 69

Diksionario de Ladinokomunita

munchos anyos de lavoro, el reusho a la fin a inventar esta makina. sormak: pruntr, demandr (v). Eg.: Prunta i te responder. sormak: preguntr (v). Eg.: Nada va bien: No preguntes ni demandes. soru: kestin, kestyn (f). Eg.: No agas kestyon de esto, ke no tiene emportansa. soru: pregnta (f). Eg.: Estava en kudiado: Mando a su ijo por una pregunta. soru listesi: kestionrio (m). Eg.: Inchi un kestionario sovre el djudeo-espanyol. soru, sual, talep: demnda. Eg.: Tuvimos munchas demandas de ayudar en la gramatika de ladino. sosyal: sosyal. Eg.: soy, rk: rasa. Eg.: soyad: alknya (f). Eg.: Lo bushkaron kon el nombre i la alkunya. soykrm: sho (f). Eg.: El sujeto de los sefaradim en la Shoa es muy poko konosido. soymak: mundar. Eg.: soyundan gelen, oul: desendinte (m/f). Eg.: Para mi, un desendiente de Estambullis, la palavra es "BISKOCHOS". spiker: spiker. Eg.: spor: espor. Eg.: stilist: stilista. Eg.: su: gua (f). Eg.: Ofriyan dulses kon una tavla de plata kon vazos de agua freska. su birikintisi: blsa (f). Eg.: Uvo muncha luvya: La kaye esta yena de balsas de agua. su iirmek: abrevr (v). Eg.: El pastor abreva sus ovejas. su vermek, sulamak: abrevr (v). Eg.: Yaakov abrev a las ovejas. sulamak: arrozar. Eg.: sulamak: arrufyar. Eg.: sulamak, pskrtmek: arrufiar. Eg.: sunu, takdim: introduksion. Eg.: surat, figr: figura. Eg.: surat, yz: fcha, faz, kra. Eg.: Lo ke tienes de dizir, dimelo en facha. surat, yz: kra. Eg.: El mal i el bien en la kara se ven. (Neh.) Kara de riza. Kosta los ojos de la kara. suratsz, yzsz: deskardo / deskarda. Eg.: El deskarado, no se averguenso. susam: sesamo. Eg.: susmak: kayarse. Eg.: susuz: ser (tener). Eg.: susuzluk: ser. Eg.: scak: kayente. Eg.:

scak basmas; yz kzarkl: chaptas (f). Eg.: CHAPETA es kuando ensupito las karas se azen koloradas seya de verguensa o de otra koza. scak basmas; yz kzarkl: alhamra; chapta (f). Eg.: Se namoro de su mustacho preto i de la ALHAMORA kolorada... smak: kaver. Eg.: sfat: ajektvo (m). Eg.: "Dezvelopado" siempre se uzo komo ajektivo. sfat: adjektvo (m).. Eg.: La verdad i la sinseridad son los dos adjektivos ke resumen mi boletin. shhat: sanedad. Eg.: shhat: sald (f). Eg.: Kon salud ke vayas, kon salud ke vengas. El fostan muevo, kon salud ke lo vistas. shhatli, salkl: saludzo (m), saludza (f). Eg.: Le demandi un emprestimo i me refuzo; saludozo m'est! sk sk: akorrto (adv.). Eg.: Pasa por aki akorruto. (Munchas vezes.) skmak: apretar. Eg.: skt: silensio. Eg.: slale: mishpah (f). Eg.: Shalom a toda la mishpaha sefaradi i al mundo entero. sna: industrial. Eg.: snav baarmak: reushir el egzamen. Eg.: snav baarmamak: no reushir el egzamen. Eg.: snf: klasa. Eg.: snr: frontiera. Eg.: spermarket: supermarket. Eg.: sprmek: barrir (v). Eg.: En Izmir dizimos "barrir" i no "barrer". sr, gven: konfidensia. Eg.: sra: sir (f). Eg.: Todos kon sira (a su torno), chikos i grandes. sraya koymak: eskalonar. Eg.: sre, hava, zaman: timpo, tympo (m). Eg.: El tiempo no tiene ni empesijo, ni fin. (Neh.) sre: durasion. Eg.: srekli, daim: perpetual. Eg.: srekli, durmadan: kontino (adj.). Eg.: srekli, tekrar tekrar: kontinul (adj.). Eg.: Ay un bruido kontinual. sresince: durante. Eg.: srgne gndermek: egziliar. Eg.: srmek: konduzir. Eg.: srmek, dayanmak: turar. Eg.: srt: espalda. Eg.: sr: revnyo (m). Eg.: Dava a komer a un revanyo de palomas.

Pajina 70

Diksionario de Ladinokomunita

src: konduktor - a. Eg.: st: leche. Eg.: stun: kolona. Eg.: szlanmak: mungrinar (v). Eg.: sylemek: dezr, dizr (v). Eg.: No es kon dezirlo solo. sylemek: dizr, dezr (v). Eg.: No son kozas ke se dizen. sz vermek: prometer. Eg.: tabak: plato. Eg.: tabak: chin (m). Eg.: En la meza aviya chinis de fruta seka. taban: patin. Eg.: tabanca: revolvr (m). Eg.: Metiya el revolver al lado de la kavesa. tabiat, doa: natura. Eg.: tabi: naturalmente. Eg.: tabur: batalyon (m). Eg.: En el anyo 1941, la armada turka los tomo i los metyo a lavorar en los "amele taburus" (batalyones de lavor). tad: savor. Eg.: tadmak: tomar savor. Eg.: tadn karmak, zevk almak: gozr (v). Eg.: Gozaremos de todo lo bueno de este mundo. tafta: tafta. Eg.: tahayyl etmek: imajinar. Eg.: tahkikat, aratrma, Enkizisyon: inkizision. Eg.: Los ke fuiyan de la Inkizision se aresentaron en munchas partes del mundo. tahkir etmek: umiliar, arrebashar. Eg.: tahmin etmek, bilmek: endevinr (v). Eg.: Si endevinas lo ke tengo en la aldikera, te do un razimo. tahrir: redaksion. Eg.: takdim etmek: prezentar. Eg.: takdir edilen: apresir, apresyr (v). Eg.: Sovre todo los mansevos empesan a apresyar i ambezar la lingua. takdir etmek, paha bimek: estimr. Eg.: Devemos de estimarmos orozos !! takip eden: siguiente. Eg.: takip etmek: seguir,perseguir, ir detras. Eg.: takip etmek: perseguir. Eg.: takke: takia. Eg.: taklit etmek: imitar. Eg.: takriben: aproksimativamente. Eg.: takm elbise: komple, kostum. Eg.: talebe: elevo/a. Eg.: talihsiz, biare, garip: desdichdo, desdichda (adj.). Eg.: Al desdichado no le kamina el kavayo, dize ke es ojo malo. (Neh.) talihsizlik, ziyan: manzya. Eg.: La para ke no vayga en manziya. Mozotros dizimos: Pekado i manziya.

tam, tamam, doru, adil: djsto. Eg.: Pagan djustos por pekadores. (Neh.) tamamen: kompletamente. Eg.: tamamen: todo enduna. Eg.: tamamen: enteramente. Eg.: tamamlamak: kumplir. Eg.: tamamlanm: komplido. Eg.: tamir etmek: adovr (v). Eg.: Bushka de azer adovar esta makina. tamir etmek: reparr (v). Eg.: Esto es para reparar el tejado solo. tane: dyo / dya (m/f). Eg.: Dizen ke se deve tener siempre dos deyos en la meza. tank: tank. Eg.: tanmak: konoser. Eg.: tanzim: arreglamiento. Eg.: tanzim etmek: arreglar. Eg.: taraftar: partizante. Eg.: taranmak: peynarse. Eg.: tarif: deskripsion. Eg.: tarif etmek: deskrivir. Eg.: tarih: data. Eg.: tarih - gn/ay/yl olarak: dta. Eg.: Un buen merkader paga su bono a su data. tarz: forma. Eg.: tarz, ekil: manera. Eg.: tasarruf etmek: ekonomizar. Eg.: tashih etmek: korijar. Eg.: tatil: vakansas. Eg.: tatli: dulse. Eg.: tatl (yemek st): savor de boka. Eg.: tatl kurabiyeler: rshas, reshkas (f). Eg.: tatmak (arap): degustar. Eg.: tava: sartn (f). Eg.: Algunos de vozotros se akodran de la sarten de bimuelos de Pesah? tavan: techo. Eg.: tavan aras: musandar, mansrda (f). Eg.: "Mansarda", es la kamareta ke esta debasho del techo. tviz vermek: konsedr (v). Eg.: Devesh de konseder ke si en un pais ay munchas linguas, en akel pais... tavsiye, nasihat, t: konsejo. Eg.: Es kon orgolyo ke resivimos sus mesajes i konsejos. tavuk: gayina. Eg.: ta: pina. Eg.: tat arac: instrumento de lokomosion. Eg.: tebaa, uyruk: sudito / a. Eg.: tebrik: felisitasion. Eg.: tedarik etmek, temin etmek: abastesr (v). Eg.: Lavora de diya i de noche para abasteser a su

Pajina 71

Diksionario de Ladinokomunita

famiya. tedbirsizlik: imprudensia. Eg.: tefekkr etmek: meditar. Eg.: teferruat: detlios, detlyos (m). Eg.: Vos vo eskrivir detalyos kuando tengo un poko de tyempo. tehir etmek: atrazar. Eg.: tehlike: perikolo. Eg.: tehlikeli: perikolozo/a. Eg.: tehlikeli biimde: perikolozamente. Eg.: tek: uniko/a. Eg.: tek heceli kelime: monosilabo. Eg.: tekerlek: karcha (f). Eg.: El otomobil tiene kuatro karuchas. tekerlek ark: chark, chrke (m). Eg.: La bisikleta tiene dos charkes. teklif: propozision. Eg.: teklif etmek: propozar. Eg.: teknsyen: teknisyen. Eg.: tekrar tetkik etmek: revizr (v). Eg.: No es kolay revizar tekstos en haketiya. tekrarlamak: repetar. Eg.: tekrarlanan: repetido. Eg.: tel ehriye: fidos (m). Eg.: telffuz etmek: pronunsiar. Eg.: tel etmek: apresurarse. Eg.: tela drmek: alarmr (v). Eg.: No ay koza de alarmar. telefon: telefon (m). Eg.: Fue un plazer para mi avlar kon eya por telefon. telefon etmek: telefonar (v). Eg.: telekomnikasyon: telekomunikasion. Eg.: telkin etmek: sugjerar. Eg.: temas: kontakto. Eg.: tembel: paresozo/a, haragan. Eg.: tembel, şenge: haragn, haragana / paresozo, paresoza (m/f / adj). Eg.: En mi chikes, ero un poko haragana. tembellik: pareza, haraganud. Eg.: tembih: enkomendansa. Eg.: tembih etmek, sipari etmek: enkomendar. Eg.: temel, esas, dayanak: baza (f). Eg.: Cervantes poderia ser la mijor baza para aprovar de traduizir. temin - sigorta etmek: asegurar. Eg.: temiz: lmpio, lmpyo, lmpia (adj.). Eg.: La kaza estava limpia. temizlemek: alimpir, alimpyr (v). Eg.: Las mujeres alimpiavan i deshavan arelumbrando. temizlik: limpiza, limpyza (f). Eg.: La limpyeza es medya rikeza. Temmuz: djulio. Eg.: temsilci atamak: delegar. Eg.:

tente: tenta. Eg.: tepsi: teps, tipzm (m). Eg.: Se echa en un 'tepsi' i se mete a sekar. tercih etmek: preferar. Eg.: tercman: traduktor - a. Eg.: tercme: traduksin, traduksyn (f). Eg.: Te avizo ke sin la muzika, la traduksion vale poko. tercme etmek: traduizir. Eg.: tercme etmek: tresladar. Eg.: terk etmek: abandonr (v). Eg.: Nunka no mos van abandonar. terlik: pantfla, pantfla (f). Eg.: Kon "la robe de chambre" ekose i las pantuflas en el pie... terlik, ark: sapato. Eg.: terlik, ark: charka (f). Eg.: En sus pyes no yevavan ke un par de charukas. tersine: roves (a la). Eg.: tersine: arrevs (adv.). Eg.: Me se fue el bokado arreves. tertip: kombinasion. Eg.: teselli: konsolasin (f). Eg.: Vinieron muchos a darmos konsolasion. teselli etmek: konsolr (v). Eg.: La madre konsola su ijo, alimpiando sus ojos. tesis etmek: estableser. Eg.: teslim etmek: entregar. Eg.: teslim olmak: renderse. Eg.: testi: kantaro. Eg.: tevkif etmek, durdurmak: arrestar. Eg.: teyid etmek: konfirmar. Eg.: teyze, hala: ta, tiya (f). Eg.: Rene, ke ermozos son los kuentos de la tia de Sulucha! tez: tezis. Eg.: tezahrat yap., belirtmek: manifestar. Eg.: tezahrat yapmak, ispat etmek: demostrar. Eg.: tezgh: kontuar. Eg.: teekkr: grasias. Eg.: 1) Munchas grasyas. 2) Mil grasyas al Dyo. 3) No tuvo pena a entrar grasyas al dezorden ke reynava entre los moradores. 4) Mos akodramos solo lo bueno i grasyas ke es ansina." teekkr: mers. Eg.: Mersi muncho por tus esfuersos. teekkr etmek: rengrasir (v). Eg.: Vos rengrasiamos de vuestra atension. tehir etmek, maruz brakmak: ekspozar. Eg.: tekilat, kurum: organizasin (f). Eg.: So muy aktiva en muestra organizasion, Sephardi Federation. tevik etmek: enkorajar. Eg.:

Pajina 72

Diksionario de Ladinokomunita

tilki: renar. Eg.: tilki: renar. Eg.: tip, tr: djenero, klase. Eg.: tip, tr: tipo. Eg.: titrek: tremblante. Eg.: titremek: tremblar. Eg.: tiyatro: teatro. Eg.: tok, bkkn: arto / a. Eg.: top: kanon. Eg.: top, mermi, fiek, denk, balya: bla (f). Eg.: Los ijikos djugavan en la kaye kon la bala. topa: tka (f). Eg.: En Izmir, toka es un djugete ke, en kastilyano, se yama "pen" si tiene una punta de madero i "peonza" si la punta es de fierro. topal: kosho/a. Eg.: toplam: total. Eg.: toplamak: arrekojer, rekojer. Eg.: toplant: reunion. Eg.: Se puede azer una reunion en la universita. toplu ine: alfilr (m). Eg.: Rekoje un alfilar i lo apunta sovre su vistido. toplu ine: alfinte. Eg.: Teniya alfinetes espesiales kon kavesas de diferente kolores. topra srmek: arr (v). Eg.: toprak, yeryz: tirra, tyrra (f). Eg.: La tyerra se manea i no kae. (Neh.) torba: bolsa, sako. Eg.: torun: inyto / inyta (f/m). Eg.: La dieron a los inyetos ke la guadren en kashon. trafik: trafiko. Eg.: trafik lambasi: lampas de trafik. Eg.: traktr: tractor. Eg.: tramvay: tramvay. Eg.: tranzit: tranzito. Eg.: tra olmak: araparse. Eg.: tren: trno (m). Eg.: Tomimos el treno para vinir a Estanbol. tropik orman: shara tropikal. Eg.: tualet: tualeta. Eg.: tufan, sel; ok miktarda: mabl (m). Eg.: Kosta un mabul de paras. tuhaf: tof (adj.). Eg.: tuhafiye: merseriya. Eg.: tutkun: aferrdo / aferrda (adj.). Eg.: Esta aferrado kon la ija del vizino. tuz: sal (f). Eg.: Mantenerse de pan kon sal. (Neh.) tuzlanm hamsi: koyadra (f). Eg.: La koyadura era un poko mas grande de la sardela i de karne muy blanda. tuzluk; ekicilik: salero. Eg.: tccar: komersante. Eg.:

tfek: fuzil, tufenk. Eg.: tkenmez kalem: stilo. Eg.: tkrmek: eskupir. Eg.: tlbent: tka (f). Eg.: Muestras nonas siempre metiyan una toka blanka sovre los kaveyos. tm dikkatini vermek, dalmak: embolvrse (v). Eg.: Se embolvi en meldando este livro. tmarhane: timaran (f). Eg.: Este lugar parese una timarana. tp: medikera (f). Eg.: Al anyo ke viene, keremos dedikar uno de los maratones a la medikeria (milizinas, doktores, ospitales ets.) en las komunidades de los ladinoavlantes. tp: tubo. Eg.: Trke: turko. Eg.: Trkiyeli: turkno, turkna (adj.). Eg.: Solo los sefaradim turkanos van a konoser esta palavra "alikobeni"! trnak: unya. Eg.: ttslemek, dumana tutmak (et, balk v.s.): aumr, afumr (v). Eg.: Merkaron peshkados afumados. uak: avion. Eg.: umak: bolar. Eg.: uurum: presipisio. Eg.: ucuz: barato (adj). Eg.: Komiendo komo un rey i beviendo vino en botas a presios baratos. uramak: ograsher, ugrasher (v). Eg.: Ugrashear kon la djente no es "kolay"( fasil). ufuk, u: punta. Eg.: ulamak: alkansr (v). Eg.: Nada no se alkansa sin sudar. umut: esperansa. Eg.: umutsuzlua kaplmak: dezesperarse. Eg.: un: arina. Eg.: unutmak: olvidr, ulvidr (v). Eg.: Komo olvidar las ermozas tadradas, las vijitas familiales. unutmak: olvidrse, ulvidrse (v). Eg.: Ya me olvidi kualo era ke keriya dizir. usan: infasio. Eg.: usandrc: fastidiozo / a. Eg.: usare (meyva suyu): sumo. Eg.: uslanmak, dzene girmek: arresentarse. Eg.: uyandrmak: espertar. Eg.: uyanmak: espertarse. Eg.: uyank, akgz: espierto / a. Eg.: uydu ana: chanka de sateit (f). Eg.: Agora tenemos television kon chanaka de satelit. uygulamak: pratikar. Eg.: uygun: apropiado. Eg.: uygun: konveniente. Eg.:

Pajina 73

Diksionario de Ladinokomunita

uyku: esfuenyo. Eg.: uyum salamak: akomodr (v). Eg.: Estamos trokando la ora para akomodar a todos. uyumak: durmir. Eg.: uyuz: tnya (f). Eg.: Ringworm en Inglez es "tinya". uyumak, uymak: koensidar. Eg.: uyuturucu, ila: drga (f). Eg.: La droga ya le izo efekto. uzak: leshano / a. Eg.: uzaklatrmak: aleshr (v). Eg.: Alesharon la boda. uzakta: lshos (adv.). Eg.: De leshos oyi una boz. uzamak, uzatmak: ekstendr (v). Eg.: Es una famiya ekstendida de todos los Sefaradim del mundo. uzanmak, yatmak: espandirse, echarse. Eg.: uzatma: prolungasion. Eg.: uzatmak: espander. Eg.: uzatmak: alargr (v). Eg.: No kero alargar este sujeto. El Dio te alarge las vidas. uzatmak, temdit etmek: prolungar. Eg.: uzatmak, yaymak: espandir. Eg.: uzay: espasio. Eg.: uzlamak, anlamak: akordr (v). Eg.: Siertos privilejios de minoridad fueron akordados en Lausanne. uzun: largo/a. Eg.: uzun boylu, yksek: lto / lta (adj.). Eg.: Ke tengas mazal alto i ke korras de reushita a reushita. v.s., ve saire: Ets., etstera. Eg.: El espanyol, fransez, italiano, ets. son linguas latinas. vadi: vye (m), valy (f). Eg.: VAYE o VALEY es 1. Espasyo yano ENTRE DOS MONTES o ALTURAS, 2. El "basino" ande korre un rio. vadi: valy (f), vye (m). Eg.: ...Esta en la VALEY de los ijos de Hinom,... (Reyes B' 23,10). vahim, cidd: grave. Eg.: vah: salvaje. Eg.: valiz: validja. Eg.: var olmak: egzistir. Eg.: varmak: arrivar. Eg.: vazgemek: arrepentirse, esvachearse. Eg.: vazife (spor): dever, mision. Eg.: vaziyet: situasion. Eg.: vazo: vazo. Eg.: ve: i (konj.). Eg.: 1) El Sultan i El Haham 2) Marido i mujer" ve, veya, yahut: e. Eg.: Estudios de lingua e istoria... veba: lndra, lndre (f). Eg.: LA ESTREYA KE LE KAYGA, LANDRE KE LE DE! vefat, lm: muerte. Eg.: veresiye: fido (adj.). Eg.: El fiado es dos vezes pagado.

vermek: dar. Eg.: vermek (rn): render. Eg.: veya, yahut: o. Eg.: Me vienen mesajes en Inglez o en espanyol. viraj: viraje. Eg.: vitamin: vitamina. Eg.: vitrin: vitrina. Eg.: vurmak: aharvr (v). Eg.: Ken se aharva kon sus manos ke no yore. vcut: puerpo, kuerpo. Eg.: yabanc: ajno / ajna (adj.+ m/f). Eg.: Los ajenos azen mas ke los serkanos. (Neh.) ya: azete. Eg.: yamak: azer luvya. Eg.: yamur: luvia. Eg.: yahudi, musevi: djudio / a. Eg.: Yahudice, Musevice: djudo-espanyl (m). Eg.: yahudilik, Musevilik: djudasmo. Eg.: El es una de las figuras mas veneradas del djudaismo. yakalamak: aferrr (v). Eg.: Aferraron al ladron. yaklamak: aserkarse. Eg.: yaklatrmak: aserkar. Eg.: yakmak: asender. Eg.: yakmak: kemar. Eg.: yakn: serka. Eg.: yakn: serkano / a. Eg.: yakn, gelecek: proksimo, proksima. Eg.: Para el proksimo Alhad, estamos aparejando un paseyo a Hunkar. yaknmak: kesharse. Eg.: yakkl: yakishikl / yakishiklya (adj. m/f). Eg.: Korto la esperansa ke le va vinir un mazal kon kavayo blanko i muy yakishikli. yalan: mentira, mintira. Eg.: yalanc: mentiroso/a, mintirozo/a. Eg.: yalnz: solo/a. Eg.: yalnzlk: soledad. Eg.: yan: lado. Eg.: yanak: kra. Eg.: En kada kara tiene una kondja. (Neh.) yanilmak: yerrarse. Eg.: yank: kemado / a. Eg.: yapabilmek: pueder. Eg.: yapmak: azer. Eg.: yapmak: fazer. Eg.: yaprak, sayfa: ja, foja (f). Eg.: Tiene muncha difikultad de inchir la sola oja en Djudeo-Espanyol. Ya abolti la oja , unika solusion , i no guadri aborrision. Los sestos de ruda, kon las ojas i flores... yara: ferida. Eg.:

Pajina 74

Diksionario de Ladinokomunita

yaramaz: fuerte (kreatura). Eg.: yarar: avantaje. Eg.: yaratmak: krear. Eg.: yaratk: kriansa. Eg.: yardm: ayda (f). Eg.: Todo se va enderechar kon ayuda del Dio. yardm etmek: ayudr (v). Eg.: Ayudte i el Dio te ayudar. (Prov.) yardm etmek: abedigur (v). Eg.: Abediguar famiyas, hazinos, gurfanos i bivdas. yardm, imdat: aydo (m). Eg.: Para el mentirozo, un sarnudo es un ayudo. (Neh.) yardma komak: akudr (v). Eg.: Se kayo a la mar i no uvo ken lo akudiera. yarg: djuzgo / djuzga (m/f). Eg.: Se trata de un djuzgo ke estava avlando todo el tiempo kontra los djidios. yarmak (suyu): arar la mar. Eg.: yar, yars: mitad. Eg.: yarm, orta: medio. Eg.: yarm, orta: mdia. Eg.: Es sekreto ke ya lo save la media sivdad. yarn: amanyna (adv.). Eg.: De aki mos vamos a Amsterdam amanyana. yastk: almda (f). Eg.: Enriva l'almada aviya un livro de tefila. yatak odas, yatakhane: kam. de echar, dormitorio. Eg.: yatak, dek: kma. Eg.: La kama es una buena koza, si no se durme se arrepoza. (Neh.) yatak, dek: kma. Eg.: La kama es una buena koza, si no se durme se arrepoza. (Neh.) yatmak: echarse. Eg.: yatmak, mezarda yatmak: yazr (v). Eg.: Yaze en paz... yatrm yapmak: investir. Eg.: yattrmak: trankilizar. Eg.: yava: avagar. Eg.: yava: lentamente. Eg.: yay: arko. Eg.: yayan: a pi, a py (lok. adv.). Eg.: Kaminando a pie komo 10 minutos. yaymak: difuzar. Eg.: yayn: difuzyon. Eg.: yayn, neir: emision. Eg.: yaz: enverano. Eg.: yazar: eskritor / eskritora (m/f). Eg.: yazar: eskritr / eskritra (m/f). Eg.: yazar, edip: autr, otr (m). Eg.: El Sr. Nahum es el otor de un muy buen livro, sovre los djudios de Izmir yazmak: eskrivir. Eg.:

yaz, elyazs: eskritra (f). Eg.: Mi mama teniya una eskritura muy buena. yaz, evrak: eskrto. Eg.: Lo tengo todo por eskrito. yazc: katvn (m). Eg.: El katvan empeso a eskrivir un amuleto en la forma de una Menora. yazk: pekado. Eg.: ya: edad. Eg.: yaamak: bivir. Eg.: yal: aeddo / aedda (adj.). Eg.: La esklava seya de espanto, seya a kavza de la prometa deskuvryo a Abdulhamid ke su maestra lo topava a el muy aedado i enkapache de amor. brance: ebreo. Eg.: : tres. Eg.: nc: treser. Eg.: yedinci: sieten. Eg.: yelken: vela. Eg.: yelkenli: embarkasion kon vela. Eg.: yemek: komda, kumda (f). Eg.: Zevulun disho: "La mijor komida es avaz sekas kon arroz." yemek piirmek: gizr (v). Eg.: El se lo giza, el se lo kome. yemek yemek: komr, kumr (v). Eg.: Me dava a komer lentejas kon kuchara en la boka. yemin etmek, andimek: djurar. Eg.: yeni: muevo/a. Eg.: yeniden, yine, gene: de muvo. Eg.: I yo respondi de muevo, i dishe ke mas no vo eskrivir. yenilemek: renovelar. Eg.: yer: lugar. Eg.: yer, mahal, site: sitio. Eg.: yerine koymak: meter en lugar de. Eg.: yerletirmek: situar. Eg.: yeter: ya basta. Eg.: yeterince, kfi: bastnte. Eg.: Lavorava muncho, ma no ganava bastante. yetmek: abastr (v). Eg.: De esta ropa ya abasta 4 metros: esta ancha. Ya abasta i sovra. yetmek: bastr, abastr (v). Eg.: Basta mi nombre, ke me yamo Abravanel. yeil: vedre. Eg.: yeil biber: pimientn (m). Eg.: yiit, gl: baragn, barragn (m). Eg.: Shimshn, personaje bibliko, fue un famozo barragan. yidi: yddish, ydish (m). Eg.: Empeso kon una kantika en Yiddish. yirmi: vente. Eg.: yiyecek: de komer. Eg.: yiyip yutmak: devorar. Eg.:

Pajina 75

Diksionario de Ladinokomunita

mit etmek: esperar. Eg.: mit, umut: aftah, avtah (f). Eg.: Meter la avtah en el Dio. n, hret: fama. Eg.: niversite: universit, universidad (f). Eg.: nl: famozo/a. Eg.: younlatrmak: intensifikar. Eg.: yourtu: yaurtch, yaurch (m). Eg.: yok olmak: desparesr (v). Eg.: Yo no kreo ke muestra lingua va despareser. yoksa: si no. Eg.: yoku: suvida. Eg.: yol: kamno. Eg.: Ke tengan todos kaminos de leche i miel i al vermos. yolcu: pasajero /a. Eg.: yorgun: fatigado/a. Eg.: yorgun: kansado/a. Eg.: yorgunluk: kanserya. Eg.: yorgunluk: kansrya (f). Eg.: Est muerta de kanserya. yorulmak: fatigar. Eg.: remek, oalmak: fruchigur (v). Eg.: Fruchiguaremos en la tierra. retmek: produzir. Eg.: rklk: rasizmo. Eg.: rkmek: tener temor. Eg.: slah etmek, iyiletirmek: amijorr (v). Eg.: slah olmak, iyilemek: amijorarse. Eg.: slatmak: mojar. Eg.: slk almak: chuflar. Eg.: st, stte, yukarda: arrva (adv.). Eg.: Mety todo de arriva abasho. stelik, hele: indemas. Eg.: stnde: ensma. Eg.: Pasa el fregon por ensima el moble. stnde, hakknda: endriva, sovre. Eg.: stnde, hakknda: enriva, sovre. Eg.: stnde, hakknda: sovre. Eg.: stn amak: deskuvijr, deskuvrr (v). Eg.: El bebe se deskuvijava en durmiendo. tlemek: dar uti. Eg.: yuurt: yart, yogrt (m). Eg.: el ke se kema la lingua kon la sopa, asopla sovre el yogurt. yumruk: punyo. Eg.: yumurta: guevo. Eg.: yumurta sars: yma, gma (f). Eg.: vr zvr, samalk, zrva: bavajada. Eg.: Lo ke dize no es ni verdad ni realidad, esta avlando bavajadas. Al lugar de azer una koza serioza se esta okupando de bavajadas ykamak: lavar. Eg.:

ykanmak: lavarse. Eg.: yklemek: kargar. Eg.: ykmak: derrokar. Eg.: ykmak: destruir. Eg.: ylan: kulevra. Eg.: yldz: estreya. Eg.: yrtmak: arrazgar. Eg.: yrmek: kaminar. Eg.: yzde: por sien. Eg.: yzeysel: superfisial. Eg.: yzme havuzu: pisina. Eg.: yzmek: nadar. Eg.: yzk: anyo (m). Eg.: Le regalo un aniyo de oro. yzyl: sglo, syklo, sykolo (m). Eg.: zere: sovre el punto. Eg.: zgn: abatdo / abatda (adj.). Eg.: Desdichada de mi ! Me fui del bet din abatida i muy triste... zmek: azer pena (v). Eg.: Me izo pena de meldar sovre el rash (terretemblo) de Lorca. zmek: aflijr (v). Eg.: Mi hazinura lo aflijo. zlmek: aflijrse, tenr pna (v). Eg.: Se aflijo porke peryo su echo. yn, adres: direksion, adreso. Eg.: ynetici, mdr, direktr: direktr. Eg.: Su padre era el direktor de un koro de kantar i de musika. ynetmek, idare etmek: administrr (v). Eg.: Teniya la responsabilidad de administrar el Reynado. ynlendirmek: orientar. Eg.: k: luz. Eg.: ldamak: arrelumbrar, briyar. Eg.: zafer: viktoria. Eg.: zahmet, znt: pena. Eg.: Estamos kon ti en tu pena. zahmetine demek: valer la pena. Eg.: Kreo ke vale la pena de aprovar.. zar: dado. Eg.: zarf: anvelp, envelp (f). Eg.: Lo mete en una anvelop i se lo manda al Dio por la posta! zarif: elegante. Eg.: zayf, kuvvetsiz: flko / flka (adj.). Eg.: El Doktor Beraha era alto i muy flako, teniya un antojo sovre la nariz. zeki: intelijente. Eg.: zengin: riko/a. Eg.: zerafet: grasia. Eg.: zerdeli: zerdel (m). Eg.: zevk, tat: gusto. Eg.: zihinde tartmak: espekular. Eg.: zil, an almak: sonr (v). Eg.: Para Kipur, sonan

Pajina 76

Diksionario de Ladinokomunita

el shofr. zira, halbuki, oysa: portanto, aser ke. Eg.: ziyaret etmek: vijitar. Eg.: Kuando vamos a vijitar a algun lugar eya bushka a rovarse loke topa en medyo. zor: zor. Eg.: Mi echo, komo vos dishe, no es mas zor ke del vuestro! zor: difsil. Eg.: Es una koza muy difisil a dar a entender. zulmetmek, ezmek: oprimir. Eg.: zmrt: esmeralda. Eg.: zrva, sama: patrania. Eg.: br gn: pasado amanyana. Eg.: demek: pagar. Eg.: le: mediodia, midi. Eg.: le yemei yemek: komer por midi. Eg.: le/piknik yemei yemek: merendar; piknikar. Eg.: renci: estudiante, elevo. Eg.: renmek: ambezr (v). Eg.: Ambeza el arte i metelo aparte. (Neh.) renmek: aprender. Eg.: retmek: ensenyar. Eg.: retmen: profesor-a. Eg.: retmen, usta: maestro/a. Eg.: dn: emprestdo / emprestda (adj.). Eg.: Kuando uno merka una gazeta, deve darla emprestada. dn alnan / verilen: emprstimo (m). Eg.: Le dio un emprestimo. dn vermek: emprestr (v). Eg.: Si el emprestar era bueno, empresteriya el Rey a su mujer. (Neh.) fke, hiddet: ra, brra (f). Eg.: No eskrivas una karta en un momento de ira. fke, hiddet: brra, ra (f). Eg.: Le suvyo la birra. fke, hiddet, kzgnlk: kolor (f). Eg.: Se inyervo muncho i se metyo en kolora. lmek: mesurar. Eg.: lmek, vefat etmek: murir. Eg.: n cam: vidro delantero. Eg.: nce: ntes (prep.). Eg.: Me demandates la alkunya ke teniya antes de kazarme. nce, balang: en primero, empesijo. Eg.: nem, ehemmiyet: emportnsa, importnsa (f). Eg.: No olvidaremos la emportansa de las palavras. nemli: emportnte, importnte (adj.). Eg.: El internet es muy importante para mantener bivo el ladino. nemli olmak: emportr (v). Eg.: No emporta. No m'emporta. Ke t'emporta? nemsiz, reit olmayan: minor. Eg.: ngr: previsto. Eg.: nlem: prekosion. Eg.: nlk: prostla (f). Eg.: La vistio i le metio prostela.

nlk: delantl (m). Eg.: Mama i delantal ke tapan muncho mal. nnde: delantre. Eg.: pmek: bezar. Eg.: rdek: palza (f). Eg.: "Duck - Canard" es PALAZA en Estanbol (Perahya). rdek: patna (f). Eg.: En Izmir "patona" es "duck" (Los diksionaryos no lo tienen!) rf, det, tre, anane, alkanlk: kostmbre. Eg.: Muestra erensia kultural, ke es la lingua, kultura, uzos i kostumbres... rtmek: kuvrir, kuvijar. Eg.: rmcek: arnya (f). Eg.: Le entr una aranya al meoyo. rmcek, rmcek a: tiralnya (f). Eg.: Kaza serrada se inche de tiralanyas. tekiler: otros. Eg.: yle: tal (adj.). Eg.: Tal padre, tal ijo; tal arvol, tal fruto; tal nombre, tal ombre. yleyse: dunke, alora. Eg.: zel: espesial. Eg.: zel: privado. Eg.: zellikle: espesialmnte. Eg.: Por mozotros espesialmente, esto era i es muy importante. zet: rezmen, resmen, resum (m). Eg.: ...en forma de "resumen" (todos los mesajes del diya en uno). zlem: eskarinyo. Eg.: zlem, hasret: nostaljia. Eg.: zlemek: eskarinyrse (v). Eg.: Ya se eskarinyo de mi i kere bolar i verme. : notavlamente. Eg.: afak: madrugada. Eg.: ahs: personal. Eg.: air: pota (m+f). Eg.: Enkuentro de poetas ke eskriven en Ladino. aka: shaka. Eg.: akak: syn, sin (f). Eg.: al: shal. Eg.: ans: dcha. Eg.: Ke negra tuvimos la dicha! (Neh.) ans, kader: suerte. Eg.: ansl, ksmetli: mazalzo / mazalza (adj.). Eg.: Sos muy mazaloza de tener esta vida ke tyenes. ap gibi (fazla tuzlu): pnya (adj.). Eg.: El kezo est pinya. apka: chapo, chapyo (m). Eg.: Kada uno saluda kon el chapeo ke tiene. (Neh.) arap: vno (m). Eg.: Buen vino no kere pregonero. (Neh.) ark: kantka, kantga (f). Eg.: Una de las

Pajina 77

Diksionario de Ladinokomunita

kantikas ke kanto es una ke tengo sintido en Izmir. ark sylemek: kantar. Eg.: ark, din ezgi: knto. Eg.: Estas palavras me sonan komo un kanto. ark, trk: knte. Eg.: Sintimos muchos kantes en djudeo-espanyol. arkc: kantador / dera. Eg.: art: kondision. Eg.: akn: atudrido / a. Eg.: akn: enkantado / enkantada (adj.). Eg.: Me kedi enkantada de ver tanta djente ke respondieron por esta palavra(topach - sevivon). amak: shashearse. Eg.: artmak: sorprender. Eg.: ef: shef. Eg.: ef, eleba: kapo. Eg.: efkat: karinyo. Eg.: eftali: shefteli. Eg.: ehir: sivdad. Eg.: ehirli: urbano / a. Eg.: eker: asukar. Eg.: ekil: versin (f). Eg.: Judy Frankel kanto una version muncho mas larga. ekil vermek: formar. Eg.: emsiye: chadir. Eg.: eref: onor. Eg.: ey: koza. Eg.: eytan: gurko (m). Eg.: "Ande se arrapa el guerko" es un lugar muy leshos. eytan, iblis: diavlo. Eg.: iir: poma (m). Eg.: Son liberos de meter en muzika los poemas de este livro. iir, iirler: poezia. Eg.: imdi: agra (adv.). Eg.: Mos demando sovre el orijen de Ladino, i komo lo eskrivimos i lo pronunsiamos agora. imdiki zaman: prezente. Eg.: imek: rayo. Eg.: ie: redma, ridma (f). Eg.: Tomava la ridoma de Raki . ie: bokl (m). Eg.: Se podia meter esta alzeyte en un bokal (una redoma) para transportarla a la keyla. iman: godro/a. Eg.: imanlatmak: engodrar. Eg.: imanlk, ya: godrura, gudrura. Eg.: ofr: shofor. Eg.: ok: shok. Eg.: urada: ayi. Eg.: urup, tatl: sharpe (m). Eg.: Es un sharope de ombre. (Neh.)

kran: agradesiminto (m). Eg.: ...un sentimiento sinsero de agradesimiento. kr: shukur. Eg.: Shukur al Dyo. phe: dubio. Eg.:

2003-2005 Gler Orgun, Ricardo Portal i Antonio Ruiz Tinoco Echo el diya 24 de Djulio de 2013 (Mierkoles) Mas detalyos en: Pajina del Diksionario Eksperimental de Djudeo-Espanyol de Ladinokomunita

Pajina 78