Está en la página 1de 511

TNUU VAA TNUU JESUCRISTU

El Nuevo Testamento Mixteco de Diuxi y Tilantongo

La Liga Bblica
Las Sagradas Escrituras para Todos

La Liga Bblica 5C primera edicin 2001 [xtd] La Liga Bblica versin electrnica 2009 La Liga Bblica 2001 Publicado por

El Nuevo Testamento en el mixteco de Diuxi y Tilantongo

Se permite copiar, distribuir y comunicar pblicamente esta obra bajo las siguientes condiciones: Reconocimiento. Reconozca a la Liga Bblica los derechos que tiene en la impresin o distribucin de esta obra, deslindndola de responsabilidad alguna por cualquier uso que se le de a la presente publicacin. No comercial. No puede utilizar esta obra para fines lucrativos. Sin obras modificadas. No se puede alterar, transformar o generar una obra a partir de sta.

Prlogo
El Nuevo Testamento forma parte de las Sagradas Escrituras mejor conocidas como la Biblia. Consta de veintisiete libros distintos, cada uno de los cuales es proveedor de ricas bendiciones al que lo lee. Fue escrito originalmente en el idioma griego, pero a travs de casi dos mil aos se ha traducido en mas de mil doscientos idiomas. En la actualidad, millones de personas de miles de pueblos pueden leerlo en su propio idioma. El vocabulario y la gramtica del idioma mixteco son muy distintos a los del griego, y tambin a los del espaol; sin embargo, el mixteco posee abundantes formas gramaticales y retricas que pueden expresar a fondo el significado del griego original.

Aclaraciones
El mixteco es un idioma muy distinto al espaol; sin embargo, casi todas las letras que utiliza son las mismas que se usan en espaol. Pero como el mixteco tiene sonidos que no se encuentran en espaol, ha sido necesario representar estos sonidos adicionales con letras distintas para tener un alfabeto mixteco completo. Ejemplos: x y n ' ' ' kt xita-ro yutnu koon xi'in ka'nu nd'y (animal) (estamos cantando) (rbol) (cuatro) (con) (grande) (grano)

El acento marca la diferencia entre pares de palabras: na (subjuntivo) n (como) a (negativo) (la que) te (y) t (el que) xa (que) x (ya) kaxi-s (l come) kax-s (l escoge) kee-s (l sale) ke-s (l entra) kuu-s (l es) ku-s (l va a morir) ndee-s (l sale otra vez) nde-s (l entra otra vez) ndd (elote) ndd (pulque) (piel) (sal) viko (fiesta) vik (nube) xi'i-s (l [lo] bebe) xi'-s (l muere) yuu (petate) yu (piedra) n (uno) n (nueve) -te (l) -t (lquido)

ndice
San Mateo ...............................................................................1 San Marcos ...........................................................................64 San Lucas ............................................................................102 San Juan .............................................................................167 Hechos ................................................................................215 Romanos .............................................................................277 1 Corintios ..........................................................................308 2 Corintios ..........................................................................337 Glatas ................................................................................355 Efesios .................................................................................365 Filipenses ............................................................................376 Colosenses...........................................................................383 1 Tesalonicenses .................................................................391 2 Tesalonicenses .................................................................397 1 Timoteo ...........................................................................401 2 Timoteo ...........................................................................409 Tito .....................................................................................415 Filemn ...............................................................................419 Hebreos...............................................................................421 Santiago ..............................................................................441 1 Pedro ...............................................................................448 2 Pedro ...............................................................................457 1 Juan .................................................................................462 2 Juan .................................................................................469 3 Juan .................................................................................471 Judas...................................................................................473 Apocalipsis..........................................................................476

Tnuu Ianyuux n-chidotnuni Steu

Libru yaa kakunee xixitna Jesucristu. Xixitnaia nkuu David. Xixitna David nkuu Abraham. 2 Abraham nkuu taa Isaac. Isaac nkuu taa Jacob. Jacob nkuu taa Jud xiin anis. 3 Jud nkuu taa Fares xiin Zara, te Tamar nkuu ds. Fares nkuu taa Esrom, te Esrom nkuu taa Aram. 4 Aram nkuu taa Aminadab, te Aminadab nkuu taa Naasn, te Naasn nkuu taa Salmn. 5 Salmn nkuu taa Booz, te Rahab nkuu d Booz. Booz nkuu taa Obed, te Rut nkuu d Obed. Obed nkuu taa Isa. 6 Isa nkuu taa David. David nkuu se kunxanu. Daya y David nkuu Salomn. Nkaa David xiin ad Uras, te nkaku Salomn. 7 Salomn nkuu taa Roboam, te Roboam nkuu taa Abas, te Abas nkuu taa Asa. 8 Asa nkuu taa Josafat, te Josafat nkuu taa Joram, te Joram nkuu taa Uzas. 9 Uzas nkuu taa Jotam, te Jotam nkuu taa Acaz, te Acaz nkuu taa Ezequas. 10 Ezequas nkuu taa Manass, te Manass nkuu taa Amn, te Amn nkuu taa Josas. 11 Josas nkuu taa Jeconas

Xixitna Jess

xiin ntaka anis. Na nxo tuu Jeconas, daa xndeka juexa soldado Babilonia dava ayiu Israel juaan uus xa nkotuui ijan. 12 Nu nyaa xijan, te nkaku daya Jeconas. Salatiel nxo nanis. Salatiel nkuu taa Zorobabel. 13 Zorobabel nkuu taa Abiud, te Abiud nkuu taa Eliaquim, te Eliaquim nkuu taa Azor. 14 Azor nkuu taa Sadoc, te Sadoc nkuu taa Aquim, te Aquim nkuu taa Eliud. 15 Eliud nkuu taa Eleazar, te Eleazar nkuu taa Matn, te Matn nkuu taa Jacob. 16 Jacob nkuu taa Jos, se nkuu y Mara. Mara nkuu d Jess, Ia kuu Cristu. 17 Nde tiempo nxo tuu Abraham xiin nde tiempo nxo tuu David uxi koon generacin nkuu. Nde na nxo tuu David xiin nde ku xndeka juexa soldado Babilonia ayiu Israel juaan Babilonia uxi koon ka generacin nkuu. Uxi koon ka generacin nyaa. Ijan dada nkaku Cristu.

nkuu xa nkaku Jesucristu. Mara, nkuu d Jesucristu, nxiaana tnuua Jos xa tnundaaa xiins. Ta jini tnaa 1

18Dua

N-kaku Jess

San Mateo1,2 kaa xiins na nkida Espritu Ianyuux xa nii dayaa. 19 Jos, se vaa kuus. atu nkuu inis xa datuusa nuu ayiu xa nii dayaa. Xijan kuu xa njuinis xa nai ni dandoosa. 20 Dua nxani inis xa kadas, te n xakuaa nkachi xenes xa njaan n ngel, ia xinokuechi nuu Ianyuux nuus. Dua njaania: Jos, se kuu daya dana David, maxku yuun xa tnundaan xiin Mara chi daya uu xitii, daya Espritu Ianyuux kuuia. 21 Kajani se y. Dananinia Jess. Dua kunaniia chi dananitauia ayiu kundekaia. 22 Ntdaa xaa yaa xa na jn tnaa xa njaan Ianyuux nuu n se njaan nuu ayiu xa njaania. Dua nchidotnunis: 23 Kunaa xa juun daya n dichi ii, te kajani n se y. Dandee aa ayiu Emanuel. (Emanuel kuu: Tuuro xiin Ianyuux.) 24 Nndoto Jos. Nndokoos. Ijan dada nkidas na ntau tniu ngel, ia xinokuechi nuu Ianyuux; ntnundaas xiin Mara, 25 ko atu nkidakuechis xiina. Nde nyaa xa nkaku daya ya; ijan dada nxini tnaas xiina. Nu nkakuia, te ndanani aa Jos Jess.

2 xijan tnuus nuu ayiu Jerusaln: Ndexu nkaku seluchi taxnuni nuu ayiu Israel? Nka xinida n chudini nkee do nuu kane ngandii, te ndeka aat vaxi. Xaxee xijan nka kixeeda xa ndadakanu koiodas ka kuus, ka xiaans. 3 Nu nteku se kunxanu nani Herodes xiin ayiu Jerusaln xa nka jaan se ijan, te nka chi inis. 4 Xijan kuu xa nnadataka Herodes ntdaa dutu ka taxnuni xiin se ka tua vaa ley nchidotnuni Moiss, te nxijan tnuus nuu ndexu kaku Cristu. 5 Te ka xiaans: Kakuia Beln, distrito Judea chi dua njaan Ianyuux, te dua nchidotnuni se njaan nuu ayiu xa njaan Ianyuux: 6 Ndoo xa ka kuun ayiu io uu Beln distrito Judea, nduun ayiu ndand ka dada dava ka ayiu uu io distrito Judea, chi uu meen kee n se taxnuni. Kuenda ku se unuu tkachis ku kuuia chi junuuia ayiu Israel. 7 Ijan dada nai ni nkana Herodes se ka xinitnuni xa xndeas chudini, te nxijan tnuus nuu na ku na hora nka xo ndeas chudini jan. 8 Te ntau tnius xa na jn koios Beln. Xiaans: Juaan koion, te juen tnuu vaa koion nuu jundu kuu seluchi jan, te nde ios. Na naniins, te nunino ni kachitnuu aan chi juinida xa jn ndadakanudas tuku. 9-10 Nu nyaa xa nka xo ninis xa njaan se kunxanu jan, nka

2Nka

Nkaku Jess uu nani Beln, distrito Judea, daa ntaxnuni se kuu Herodes. Nu nkakuia, nka kixi se ka xinitnuni xa ndeas chudini Jerusaln. Xika nka kixis. Nka kees do nuu kane ngandii.

N-ka kixee se ka xinitnuni xa kotonini koio-s Jess

3 kees; ka xeens. Nndodo nuu chudini nka xinis do nuu kane ngandii juaan nuus. Xaxee xa nka xo ndeas chudini ndeka aa ichi juaans, yo vichi nka kud inis. Nde nuu kaa niu nnujuiint. 11 Nka kus vee nuu nnujuiint, te nka xinis niu jan xiin Mara, kuu dia. Nka xe juiin xitis nuuia, te nka ndadakanusia, te nka najaans xatnu kuechi uu xa yo yau xa juaa ngasia. Nka xiaan ngas oro xiin duxa estoraqui xiin nka nuu duxa yo yau. 12 Ijan dada nka kachi xene se ka xinitnuni xa xndeas chudini xa nxian tnuu aa Ianyuux xa maxku nangonditas xa nuu koios nuu Herodes. Te nka xinos. nka ichi juan nuu koios xa juan nuus uus. 13 Nu juan nuu koio se ijan, te nkachi xene Jos xa n ngel, ia xinokuechi nuu Ianyuux jaan nuus. Njaania: Ndokoo. Kandeka niu xiin dia juaan Egipto. Ijan kutuu koion nde na kachi tnuu aar nde ku na ndixin yaa chi nduku Herodes niu xa kani aas. 14 Nndokoos. Ndekas niu xiin dia juaan Egipto xa nka xinos xakuaa ijan. 15 Nka xo tuus ijan nde nxi Herodes xa na jn tnaa xa njaan Ianyuux nuu se njaan nuu ayiu xa njaan Ianyuux. Dua nchidotnunis: Njaanr nuu Daya Yr xa ndeeia Egipto. 16 Ntu ini Herodes xa nka dandau aa se ka xinitnuni jan, te yo nkiti inis te ntundaas soldados juaan Beln xiin ntaka uu xndatuu nkaduku Beln

San Mateo2 xa kani koios seyjn xiin nde sekuechi io uu kuia. Nkidas cuenta naxa daa yoo nyaa xa nkixee xa ndii chudini ndeka se ka xinitnuni jan vaxi, segn nka jaan mee se ijan. 17 Dua nxetnaa xa nchidotnuni Jeremas, se njaan tnuu Ianyuux nuu ayiu: 18 Teku ayiu xa yo ndee ndai koio ad uu Rama. Daya dana Raquel ku kuu koioa. Yo ndee ndai koioa xaxee dayaa. Yo ndee ku tnau inia xaxees. Ma ndiko anua xaxee xa nka xi dayaa.

Herodes, te dani tuu Jos Egipto. Ijan nkachi xenes xa njaan n ngel, ia xinokuechi nuu Ianyuux nuus. Xiaania: 20 Ndokoo. Kandeka ia luchi xiin dia juan nuu Israel chi nka xi se nka xo nduku aa xa kani aas kuuia, xiaania. 21 Nndokoo Jos. Ndekas ia luchi jan xiin dia juan nuu Israel. 22 Nu nteku Jos xa Arquelao nnujuiin naa nuu taas Herodes xa taxnunis nuu ayiu distrito Judea, te nyuus xa nuus ijan. Nkachi xenes xa njaan Ianyuux nuus xa io kuu distrito Judea. Xijan kuu xa nka xinos. Juan nuus distrito Galilea. 23 Te nnukotuus Nazaret. Dua nxetnaa xa nchidotnuni se njaan nuu ayiu xa njaan Ianyuux xa ku kuuia se Nazaret.

19Nxi

N-ka nangondita Jess xiin tad-ia Nazaret

San Mateo3
N-dakuaa Sua Bautista ayiu nuu ayo io

4 aa xa ma ndadandaaia kuechin? 8 Nux xandaa xakuiti nka natu inin xa nka kidan kuechi, kada koio xavaa. 9 Maxku ku juaa tnaan: Ndandro chi daya dana Abraham ka kuuro, chi ruu jaan xa kuaa Ianyuux xa kadaia xa yu yaa nduu daya dana Abraham. 10 Ka kuun kuenda ku yutnu tande xa katuu kaa xeetnu. Ntdaa yutnu atu juun xavidi vaa, tandetnu, te jntnu nuu nuu koko. 11 Ruu dajuendute aa nuu ndute, ko na xinokava tniur, te kixi Ia kixi. Tuku kadaia. Taxnuni kaia dada ruu. Ni atu natau xa junukuechir nuuia, ni xa kaneer ndixaia chi se dakuu nga kuur. Meeia kada xa juun aa Espritu Ianyuux, te ndadandaaia kuechin. 12 Kuenda ku n se nee palas xa dandechis trus kuuia. Kuenda ku tru jan xiin paja kuu ayiu. Se ijan, nataxtnaas trus, te chiis n vee, te teuus paja nuu nuu ku koko nkava nkuita nxo kuu Sua, nxo xiaans.

Tiempu ijan nxikonuu Sua Bautista distrito Judea nuu ayo io, te atu nga juun dau. 2 Njaans nuu ayiu nka xo taka ijan: Natu ini koio xa nka kidan kuechi chi vax kuyatni ku xa nde andu taxnuni Ianyuux nuu ayiu uayiu. 3 Nani nchidotnuni Isaas, se njaan nuu ayiu xa njaan Ianyuux daa njaan Sua: Xee kana n se kutuu nuu ayo io te atu nga juun dau: Kada tuan meen n nn xa na kuaa kueka koion Ianyuux, Ia kuu Xtooro. Kuenda ku ichi ka kuun. Ndadandaan ichi jan, kuu Sua, nxo jaans. 4 camello nkuu damas, te nxo duku cinturn dujun kaas. Nxo xaxis tka langosta xiin ndudi uu io yuku. 5 Nka xo taka ayiu io Jerusaln nuu nxo dakuaasy xa kunini koioi tnuus. Duni nka xo taka ayiu io nituu distrito Judea nuus xiin ntdaa ayiu io yatni yuu deva Jordn nuu xika ndute. 6 ayiu nka natu ini xa nka kidai kuechi, ndajuendutesy nuu ndute xika deva Jordn. 7 Kuee se fariseu xiin se saduceu nka xo xeen nuus xa dajuendute aas, te nxo jaans nuus: Daya Kuina ka kuun. Jundu nkachi tnuu aa xa kaku koion nuu Ianyuux? Ka kachi inin xa hora na kixiia ma kiti iniia nuun a? Jundu nkachi tnuu

dada nkee Jess distrito Galilea. Nxeeia yuu ndute xika Deva Jordn xa dajuendute aa Sua. 14 atu njuini Sua xa dajuendutesia. Njaans nuuia: Nakuenda xa daa ku dajuendute aa, te meen io xa dajuendute aan? 15 Te njaan Jess nuus: Kada nai chi daa u ini Ianyuux xa kadaro ntdaa xa ntau tniuia. Ijan dada nxejoon Sua 16 xa ndajuendutes Jess. Nnaneia nuu ndute, te nnajaan andu. Nxini

13Ijan

N-xendute Jess

5 Jess xa vax juun Espritu Ianyuux nde andu. Nxe juindodoia dkia. Data nnduuia. 17 Njaan Ianyuux nde andu: Ia yaa kuu Daya Y Manir. Vichi tna inir xa kidaia kuuia.

San Mateo3,4 ndeka Kuina Jess juaan n dk yuku yo dujun. Ndandeai Jess ntdaa uu uayiu nuu taxnuni ntdaa se ka taxnuni ntdaa uu ijan. Ndandea aai kuee uu vili xndaxio ijan. Yo yau xa io ijan. Xiaani nuuia: 9 Ntdaa xaa taxir nux njuiin xitin nuur te nakuetun nuur. 10 Xiaan Jess: Juaan Satans chi dua yodotnuni tnuu Ianyuux: Nuu Ianyuux, Ia kuu Xtooro, njuiin xiti koio. Nakuetu koio te kajan tau koio nuuia. Nuu mee niia junukuechi koio. 11 Ijan dada ndandoo aai, te nka xee ngel, ia ka xinokuechi nuu Ianyuux nuu Jess xa junukuechiia nuuia.

8Duni

Ijan dada ndeka Espritu Ianyuux Jess juaan nuu ayo io te atu nga juun dau. Ijan nkuu Kuina xa dajaan aai xa kadaia kuechi. 2 a tuu nax nxaxiia uu diko nduu, uu diko niu. Ijan dada nkojonia. 3 Te nxee Kuina xa dajaan aa ntukui xa kadaia kuechi. Njaani nuuia: Nuxa ndaa xa Daya Y Ianyuux kuun, juaa yu yaa na nduui tila. 4 Njaan Jess nuui: Yodotnuni tnuu Ianyuux xa: Io xa kaxi koio ayiu na kuaa kundito koioi, ko adu diko ni xijan io xa kadai, chi duni io xa kuninii ntdandituu tnuu Ianyuux. 5 Ijan dada ndeka Kuina Jess juaan Jerusaln xa jandodo aai nuu dujun ka dk veuu uu ii jan. 6 Xiaani nuuia: Nux ndaa xa Daya Y Ianyuux kuun jungava nde nuu uu jan, chi yodotnuni tnuu Ianyuux: Tau tniu Ianyuux nuu ngel, ia ka xinokuechi nuuia, xa junuu aaia. Duni yodotnuni tnuuia xa: Junuu aa koioia xa na aa tnukuee xeen nuu yuu kuu Kuina, xiaani. 7 Te xiaan Jess: Duni yodotnuni xa: Maxku kototnunin Ianyuux, Ia kuu Xtooro.

N-juini Kuina xa dajaan-i Jess xa kada-ia kuechi

Jess xa yndiu Sua vekaa. Xaxee xijan juan nuuia Nazaret, distrito Galilea, 13 ko a nndooia Nazaret xa kutuuia ijan. Nnangonditaia Capernaum. Capernaum katuu yatni yuu mar yatni nuu xndatuu uu nani Zabuln xiin uu nani Neftal. 14 Nnaxeeia ijan xa na jn tnaa tnuu nchidotnuni n se njaan nuu ayiu xa njaan Ianyuux. Isaas nxo nanis. Dua nchidotnunis: 15 Kakuneeda ayiu io Zabuln xiin ayiu io Neftal. Galilea kuu distritoi. Ijan xndaxio ayiu atu kuu daya dana Israel. Ichi xiti distrito nuu ioi juaan Mar Galilea. Galilea katuu yuu Deva Jordn nuu xika ndute.

N-kixee Jess xa dakuaa-ia ayiu


12Nteku

San Mateo4,5 ayiu Ia jua tnuu aa jundu kuu Ianyuux. Kuenda ku nuu nee nuu kui ka xikonuui, xa atu ka kutnuni inii jundu kuuia, kuu tnuu nchidotnuni Isaas. 17 Tiempu ijan nkixee Jess xa dakuaaia ayiu. Njaania nuui: Natu ini koio xa nka kidan kuechi, chi vax kuyatni ku taxnuni Ianyuux nuu ayiu uayiu.

6 Ianyuux nuu ayiu uayiu. Tnuu vaa kuu. Duni nndadavaaia ayiu ka tnaa ntdaa nuu kuee. Nndadavaaia nuu ka xaxiaan du. 24 Nituu nacin Siria nka teku ayiu xa nkidaia. Nka xe ndeka ayiu ijan ayiu ka tnaa ttn nuu kuee xiin ayiu ndau ka yaa xaxee kuee ka tnaai. Xndekai ayiu xuu aa xaloko nka xeen. Nka xe ndekai ayiu tnaa kuee xiy du. Nka xe ndekai ayiu nxi xee, te nndadavaa aa Jess. 25 Nka xe kuitandijun aa ayiu ttn uu. Ka kuui ayiu Galilea, ayiu Decpolis, ayiu Judea, ayiu io yatni yuu Deva Jordn xiin ayiu Jerusaln du.

16 Jini

xikaia yuu Mar Galilea, te nxiniia se ndeka tnaa xiin anis. ns nani Simn. Duni nanis Spedru. Ndrixi nani nkas. Ka dakes unus nuu ndute hora ijan, chi se ka tava chaka ka kuus. 19 Te njaan Jess nuus: Nkuitandijun aa koio, te kadar xa datakan ayiu n datakan chaka xiin unun. 20 Hora ijan ni nka dandoos unus, te nka xe kuitandijuns Jess. 21 Nxini ntukuia nka se ndeka tnaa xiin anis, te nkanaias. ns nani Jacobo. nkas nani Sua. Ka kuus daya y Zebedeo. Xutuus xiin taas xiti barcu xa ka ndadavaas unus. 22 Hora ijan ni nka dandoos taas xiin barcus, te nka xe kuitandijunsia.

18Nni

N-jaan Jess nuu koon sey xa na nkuitandijun aa-s

dada nxikonuu Jess nituu distrito Galilea. Ndakuaaia ayiu Israel xiti veuu kuechi uu xiin uu. Njaania tnuu Ianyuux nuu ayiu. Nkakuneeia xa taxnuni

23Ijan

N-ndadavaa Jess ayiu ka kuu

Nxini Jess xa kuee ayiu xyuku nuuia, te nxe xeeia n yuku, te nnukooia ijan. Nka xetua aa se dakuaaia. 2 Nkixeeia xa dakuaaias xiin ayiu xyuku ijan. Xiaania: 3 Na jaanr xa ayiu ka xani ini xa ma dananitau aa Ianyuux xaxee xa yo nka kidai kuechi, te nka natu inii xa nka kidai kuechi, naka taui chi ku tnaai nuu ayiu ka jandixa xa taxnuni Ianyuux nuui. 4 ayiu ka ndai xaxee xa yo ka kukoyo inii xa nka kidai kuechi, naka taui chi kundau ini aa Ianyuux, te ma kukoyo ini kai. 5 ayiu ka xani ini xa ka kuui ayiu dakuu nga, te duni ka xani inii xa atu ndandi, naka taui chi kendooi xiin uu nxiaan Ianyuux xa juaaia. 6 ayiu io anu xa kada koioi xa juini Ianyuux, naka taui chi kadai ntdaa xijan, te kud inii.

N-dakuaa Jess ayiu

7 kundau ini nka ayiu, naka taui chi kundau ini aa Ianyuux. 8 ayiu nkida Ianyuux xa nnduninii, naka taui chi jiniiia. 9 ayiu kida xa ka ndumani nuu tnaa nka ayiu, naka taui chi jaan Ianyuux xa kuui dayaia. 10 ayiu kida xa juini Ianyuux te ndau yaai xaxeeia, naka taui chi jni nuu taxnuniia. 11 Naka tau kuu koion hora kuia na jaan aa ayiu te kada uu aai te tekuechi neuu aai. Ntdaa xijan kada aai xaxee ruu. 12 Io xa kuveten. Io xa kud ini koion chi yo kuee xa io andu taxi Ianyuux xaxee xa daa yaan. Dua nka kida uu ayiu xanaa se nka jaan tnuu Ianyuux nuu ayiu na ta koo koio kan.

San Mateo5
7ayiu

kuun n kuu . Nux atuka ede , ma kuu xa nduu ede. a xiniuu ka. Katero te juei nino ngaro. 14 Duni ka kuun n kuu ngandii xa datnuniia uayiu. N kuu n uu katuu nuu yuku dujun ka kuun xa atu yvaa. 15 ayo ayiu natnuu candil te chindeyui maquila. atu daa kidai chi jandodoi candil jan n nuu dujun na kuaa na kuu kanda nituu xiti veei. 16 Dani ndoo n nn, kadan xa vaa xa na kundea ayiu uayiu xa ka kidan xavaa na kuaa na ndadakanui Taaro Ianyuux, Ia tuu andu.

N-kakunee Jess xiin ngandii


13Ka

Moiss xiin xa nka chidotnuni se nka jaan tnuu Ianyuux nuu ayiu. Ma daa kadar, chi kadar xa jn tnaa xa xyodotnuni. 18 Xandaa xakuiti na jaanr xa nni na kavatuu ka uayiu xiin andu ma dita Ianyuux ni n tnuu nchidotnuni Moiss. Ma ditaia ni n letra, ni n parti tnuuia nde na jn tnaa ntdaa xa nchidotnunis. 19 Nux ma jandixan idii ni xa jaan ley Ianyuux, juini n tnuu luchi kuui, ma jiniuu vaan nuu taxnuni Ianyuux. Duni ma jiniuu vaan nuu taxnuni Ianyuux nux jaann nuu nka ayiu xa maxku jandixai xijan. Nux jandixa koion tnuu nchidotnunis te jaann nuu ayiu xa na jandixai xaa, nduun ayiu ndand andu nuu taxnuni Ianyuux. 20 Nux ka kuxee inin nuu Ianyuux n ka kuxee ini se dakuaa ayiu ley nchidotnuni Moiss xiin se fariseu nuuia, ma yoon jn andu nuu taxnuniia.

kani ini koion xa tniur kuu xa ditar ley nchidotnuni

17Maxku

N-kakunee Jess ley n-chidotnuni Moiss

xinin nax nka jaan se xanaa nuu xixitnan. Nka xiaans: Maxku kanin ndy. Ndeda nn na kani ndy, ndadandaa Ianyuux kuechin. 22 Ko meer jaan xa nux diko ni na kiti inin nuu anitnaan, ndadandaa Ianyuux kuechin. Nux kuia na jaann ayiu netnaa xiinn, ndadandaa juxtixia Israel kuechin. Nux jaann nuus: Ku kuun, jnn nuu nuu koko. 23 Nux jnn veuu te jn tuan nuu altar xa dokon n xa dokon nuu IanyuUx te ijan najaann xa ntuyka n ayiu nndatnuu

21Ka

N-jaan Jess xa maxku kani-ro ndy

San Mateo5 xiinn xaxee tnuu loko njaann nuui, 24 dandoon xa dokon jan yatni altar te jn ndatnuu manin xiin ayiu ijan. Nde na ndvaa anui, ijan dada jnn te dokon xa neen juaan nuu altar Ianyuux. 25 Nux kuu n ayiu jantnaa xiinn xa kandeka aai jn nuu juxtixia, hora ijan ndumanin xiini na aa kandeka aai jn nuus, te jn ndeka aas nuu se xndee ayiu xyndiu vekaa te chindiu aas. 26 Xandaa xakuiti ma keen nde na chiyaun ntdandituu tvini kajan juxtixia jan.

8 Dani se nnatnundaa xiin ad ndandoo aa ya, kadas kuechi xiina.


N-jaan Jess xa maxku kada-ro uxi dk ndaa-ro

xinin xa njaan xixitnan: Nux io adn maxku kavan xiin nka ad. Nux io yn, maxku kavan xiin nka sey. 28 Meer jaan xa nux diko ni na kundean n ad te kukajan inina, x nkidan kuechi. 29 Nux n nduchi nuun kida xa xko kidan kuechi, tavan te dajanen chi vaa ka nux na kuita n nduchi nuun dada xa jn ntdantuun xiin anun andea. 30 Nux n ndaan kida xa ka kidan kuechi, kanden te dajanen chi vaa ka nux na kuita n ndaan dada xa jn ntdantuun xiin anun andea. 31 Duni njaan xixitnan: Se juini xa dandoos ads, na kadakutus tutu yodotnuni xa ndandoosa. 32 Meer jaan xa nux a nkida n ad io y kuechi xiin nka sey, te dandoo aa ya, kuechi mees kuu xa kadaa kuechi xiin nka sey.

27Ka

N-kakunee Jess xa maxku kava ayiu xiin ayiu atu n-tnundaa xiin-i

ka xinin xa se xanaa njaan nuu xixitnan: Nux kadan uxi dk ndaan xa chinaan xa juaan n xa juaan Ianyuux, juaan xijan xa na jn tnaa xa njaann. 34 Meer jaan xa maxku chinaa koion. Maxku chinaan andu, chi andu nukoo Ianyuux xa taxnuniia. 35 Maxku chinaan nuu uu chi nei nino xee Ianyuux nuu uu. Maxku chinaan Jerusaln, chi Ia ndadakanuro taxnuni uu ijan. 36 Maxku kada koion uxi dk ndaan xa chinaan, ni maxku chinaan dkn, chi ni idii idi dkn, ma ndakun xa ndada kuixin a ndada tnuun. 37 Jaan ndaan. Jaann na io na juaan. Nux na kadavaa veten tnuu, Kuina dajaan aa.

33Duni

ka xinin tnuu njaan xixitnan: Nux na tava ayiu n nduchi nuun, io xa natava naa juxtixia nduchi nuui. Nux na kinee ayiu nuun, io xa kinee juxtixia nuui. 39 Ko ruu jaan xa maxku kanin ayiu janaa. Maxku daa kadan. Nux na kani ayiu kuu nuun lado kuaa, ngoneen xa na kanii nka lado. 40 Nux tekuechi aa ayiu nuu juxtixia n xa tekuechi aai, te juinii xa tni dunun, juaan te juaan kotonan tuku. 41 Nux ka kidajuexa

38Duni

Maxku dandenaa n ayiu xa n-kida aa nka ayiu

9 se taxnuni xa kaneen n xa vee jn n yodo kilmetro, uni kilmetro kanee xijan jn. 42 Nux na kajan nuu ayiu xaxiin juaa nuun, te maxku dangondita dua ngany. 43 Duni ka xinin xa xixitnan njaan: Juemani koio ayiu io yatni xiinn te jini uu koio se xini uu aa. 44 Meer jaan juemani koio ayiu ka xini uu aa, te kajan tau koio xa na kutuu vii kutuu vaa ayiu ka kida uu aa xiin ayiu kuia ka jaan aa. 45 Daa kada koio, chi daa kida Taaro Ianyuux, Ia tuu andu. Kidaia xa ndii ngandii nuu io ayiu loko, nuu io ayiu vaa. Duni dajuunia dau nuu io ayiu loko, nuu io ayiu vaa. 46 Nux mee ni ayiu ka xemani aa ka xemanin, ma nii koion taun. Ntdaa ayiu dua ka kida, nde se ka xijan tvini nandajan gobierno dua ka kida. 47 Nux mee ni nuu ani tnaan xndaxion xauu, atu io vaa xa dua ka kidan. Davaa nga ayiu daa ka kida, nde ayiu a ka najaan Ianyuux dua ka kida. 48 Jandixa koio ntdaa tnuu dijan njaanr, te kadan xa ndaa na kida Taaro Ianyuux, Ia tuu andu.

San Mateo5,6 xa xijan kadan nuu nka ayiu. Xijan ka kida se ka kida nga xa ka jandixas xa tau tniu Ianyuux. Dua ka kidas xiti veuu kuechi xiin ichi kuechi ka xikonuus diko ni xa na najuen tnuu aa ayiu. Xandaa xakuiti xa x nka niis taus, te atu na taus koo andu. 3 Hora na juaa koio ngan ayiu ka xijan ndau n xa juaan, nai ni kada koion, ni ayiu kumani xiinn, maxku jini. 4 Nai juaa koion xa juaa ngan. Xa nai kada koion kundea Ianyuux, juini a kanda ndeania, te taxiia taun.

Chinuu nuu nax kada koion. Kada koio xa vaa, ko adu xa kadan xa vaa xa na kundea aa ni ayiu. Nux kada koion xa vaa diko ni xa na kundea ayiu, ma dananitau aa Taaro Ianyuux, Ia tuu andu. 2 Xijan kuu xa hora na juaa koio ngan xa juaan ayiu ka xijan ndau, maxku jaann

Na juaa nga ayiu xa ka ndouu ayiu ka kundau

kajan tau koion nuu Ianyuux, maxku kada koion n ka kida se ka kida nga xa vaas. Ka kida ngas xa vaas chi ka tna inis xa ka xijan taus nuu Ianyuux nni xniis xiti veuu kuechi. Dani ka kidas nuu nanitnaa ichi kanu xa kundea aa ayiu. Xandaa xakuiti xa nka niis taus, te a tuu na taus koo andu. 6 Na kajan tau koion, ndu koion cuartun, te nakadn yee xa nai kajan tau koion nuu Taaro Ianyuux. Ndea aaia juini a kanda ndeania, te taxiia taun. 7 Na kajan tau koion nuu Ianyuux, maxku ku jaan koion n ni tnuu ttn vuelta n ka jaan ayiu a ka kuu ayiu Israel. Ka xani inii xa xaxee xa naa ka jaani nini Ianyuux xa jaani. 8 Maxku kada koion n ka kida ayiu ijan, chi x ama naa Taaro Ianyuux xa ndouun. 9 Dua kajan tau koion nuuia: Taaro Ianyuux, Ia tuu andu, na jaan koioda xa iin, te na koo koioda xauu nuun.

N-dakuaa Jess se dakuaa-ia janda kajan tau koio-s nuu Ianyuux


5Na

San Mateo6 jaan koioda xa taxnunin nuuda ntdaada xa ka kuuda ayiu uayiu. Nani ka kida ia xtuu andu xa juinin, dani na kada ayiu uayiu. 11 Taxin xa kax xa koo koioda vitna nani kidan ndku nduu. 12 Xijan tauda nuun xa nani ka taxkanu inida ayiu kida aa n xa kida aai, dani taxkanu ini aan hora ka kidada kuechi. 13 Kadan xa maxku dajaan aa Kuina xa kada koioda kuechi; kadan xa maxku kada koio kada xaloko. Dua kajan tau koion nuu Ianyuux. 14 Nux taxkanu ini koion ayiu nkida aa n xa nkida aai, taxkanu ini aa Taaro Ianyuux, Ia tuu andu. 15 Nux ma taxkanu inin xa nkida aa ayiu jan, dani Taaro Ianyuux, ma taxkanu iniia kuechi nka kidan.

10 a kanda ndeania, te dananitau aaia.


Andu kuu nuu na kunevaa-ro n xa kunevaa-ro

10 Na

n ku nyaka ma kaxi koion xaxee xa xndaxio nditen, maxku kada koion na ka kida se kida nga xa vaas chi xndaa nuus xa kukoyo inis. Ka datakas idi dks te kuia xndaa nuus xa na kundea ayiu xa xnee iis. Xandaa xakuiti xa x nka niis taus, te a tuu na taus koo andu. 17 Na koo ndite meen xa xnee iin n ku nyaka, chii koion aciti dkn, tniun dkn, najinin nuun 18 xa maxku jini ayiu xa xnee iin. Kundea aa Taaro Ianyuux juini

16Nux

Janda io xa kada ayiu hora na koo ndite-i

kaya koio kuee ndatniun uayiu, chi ku tkidi xaxiiro uayiu, te nanedu dava ka xaxiiro. Duni ka xanu aduu yee te ka kus veero juini ndiu vaa, te ka duus. 20 Kada koio xa juini Ianyuux te kuee xaxiin koo andu nuu ayo tkidi ku ndatniuro. Duni a nanedu dava ka xaxiiro. Duni a yoo na aduu xanu yeero xa duu aas. 21 Nuu io xaxiin, ijan jun inin xa kutuu koion. 22 Kuenda ku n xa dakutnuni kuu nduchi nuuro. Nux io vaa nduchi nuun, kutnuni vaa inin xa ndean, 23 Nux ka jandixan ayiu jaan n xa a ndaa, tunee tuduan. Maxku jandixan ntdaa xa ka jaan ayiu uun vaxi, chi adu ntdaa xa ka jaani ndaa. 24 ayo n se xinokuechi io uu xtoo chi nux uus na koo jini uus ns, te juemanis nkas; a kadas ntdaa xa juini ns, te jini uus nkas. Mayon ndaku xa junukuechin nuu Ianyuux nux mee ni xa kadatniun xa koo xaxiin, te a tuu nax kadan xaxee Ianyuux.

19Maxku

kunduu inin nuu nax kaxkoon, nax kundix kudau koion, chi ndand ka meen dada xa kaxi xa koon. Ndand kan dada daman. 26 Kundea koio janda ka yaa kt ka ndava. ayot dadau tru ni ayot nataxtnaa

Ndeka Ianyuux ayiu kuu daya-ia


25Maxku

11 tru. ayot chii tru veet. Juini ayot chii tru veet, ko ka niit xa ka xaxit, chi dakaxi Ianyuuxt. Vichi ka yodo yau ndoo dada kt ijan. 27 Maxku yo kunduu inin, chi ni mayon ndaku xa dakuenu kan meen, ni dava metro ma kuenu kan. 28 Maxku kunduu ini koion nuu nax kundix kudaun. Kundea koio xa vaa xanu ita liriu. atu kidatniuta. atu kavata yua. 29 Juini vili nkaa dama nxo xino Salomn, ko vili ka kaa ita liriu dada dama nxo xinos. 30 Ite xanu vitna tnee kayu xiti xitnu. Ite ijan nkida Ianyuux xa vili nkaa. Naka meen, ma ku kadaia xa kundix kudaun. Naka itau ni ka kukanu ininia. 31 Maxku kundu ini koion. Maxku jaan koion: Nax kaxkooro? Nax kundix kudauro?, 32 chi ayiu a ka jandixa Ianyuux, yo xy inii xa niii ntdaa xijan. X naa Taaro Ianyuux xa ntdaa xijan ka ndouun. 33 Naa xa jun ini koion xijan, ndukundee koio xa ku tnaan nuu ayiu ka jandixa xa taxnuni Ianyuux nuui. Duni ndukundee xa jandixan tnuuia, te taxiia ntdaa xa ka ndouun xa xtuun uayiu. 34 Maxku k ini koion xa yaa tnee ida, chi tuku xa yaa vitna te tuku xa yaa tnee. Ndau ka yaan, chi kuee xa kuu ntdantuu ku, te nuu ndau ka na yaan n ku ma kundee ka inin kuuia, xiaania.

San Mateo6,7 xa kida meen chi 2 nani jan tnuun ayiu, dani jan tnuu aai. Nani juaan dani nataxii. 3 Kuenda ku yakua luchilii kaa nino nduchi nuu ayiu xnetnaa xiinn kuu kuechi luchi ka kidai. Nax kuu xa ka chinuun xijan, te a ka chinuun kuechi nanu ka kida meen kuenda ku tnduu kanu kaa nino nduchi nuun? 4 Nakuenda xa ka jaann nuu ayiu xnetnaa xiinn: Taxtuu nuun na natavar yakua luchi kaa nino, te a ka chinuun tnduu kaa nino nduchi nuu meen? 5 Ka kida ngan xa vaan. Kina nuu natava koion tnduu kaa nino nuu meen na kuaa kaxi kundea koion xa natavan yakua luchi kaa nino nuu nka ayiu. 6 Maxku jnn nuu ayiu a io dau ni xauu nuu Ianyuux xa jaan koion tnuuia nuui, chi ka kuui n kuu ti ina a na kuu kuchi te tnuuia kuu n kuu perla yo yau. Kuchi, juei ninot perla jan, te ti ina, ngokoot te kada kuechi aat.

Ijan dada njaan kaia: Maxku jan tnuun ayiu na kuaa maxku jaani xa a io vaa

N-jaan Jess xa maxku yoo ku jan tnuu tnaa

xa ku kajan koion te niin. Nduku koio te niin. Nani kuu xa dakanden yee ayiu xa najaani xa kun, dani kuu xa kajan koion nuu Ianyuux xa ndouun, te taxiia 8 chi ayiu xko xijan, ka niii. Dani ka nii ayiu xko nduku. ayiu xko dakande yee, najaan yee xa kui. 9 Ndoo, se ka kuu taa, nux ka xijan dayan tila ma juaan yu chi juaan tila. 10 Nux xijan dayan chaka ma juaan koo chi juaan chaka. 11 Juini ka kuun

7Ndouu

ayiu na kajan Ianyuux xa ndouu-i, nii-i

San Mateo7 ayiu yo kuee kuechi ka kida, xndean xa ka xiaann dayan. Ndoo ka xiaann xa ndouu dayan, naka Taaro Ianyuux ma tuu nga ku taxiia xa ka ndouun nux na kajan koion. 12 Xaxee xa ka juinin xa na kada aa ayiu xavaa, kada koiony xavaa chi xijan nchidotnuni Moiss xiin se nka jaan tnuu Ianyuux nuu ayiu.

12 ketnu nuu nuu. 20 Ka xinin nuu na yutnu kuutnu hora xndean xavidi juuntnu. 21 a ntdaa ayiu ka jaan xa xtooi kuu aa jn andu nuu taxnuni Ianyuux, chi diko ni ayiu ka kida xa juini Taaro Ianyuux, Ia tuu andu jn ijan. 22 Ku na ndadandaar kuechi ayiu, te kachi dava ayiu nuur: Nka jaanda xa ndakuaa aan nuu ayiu. Nka kakuneeda dun xa ntau tniuda xa nkee xaloko anu ayiu. Duni nka kakuneeda dun xa nka kidada kuee milagru. 23 Te juaar nuui: a xini aar. Juaan nai koio chi kuee kuechi nka kidan.

tn koion ichi Ianyuux kuu n kuu xa tnro n ichi tnaa te kuro n yee tnaa. Xa jn ayiu nuu naai kuu n kuu xa tni n ichi kanu te kui yee ndka. Kuee ayiu ka tn ichi ijan. 14 Tnaa yee te tnaa ichi juaan nuu kutuuro xiin Ianyuux nkava nkuita. Xaku ni ayiu ka tn ichi ijan.

13Xa

Yee tnaa xiin yee ndka

vaa koio na aa jandixa koion se ka kida nga xa ka jaans xa njaan Ianyuux. Kuus n kuu kt ndee kuu lobo. 16 Xaxee xa ka kidas kuechi, kutnuni ini koion xa jaans tnuu vete. Ka kuus n kuu tnutitnu xiin tnuyk. a tuu na tnutitnu juun uva, a tuu na tnuyk juun higo. 17 Yutnu juun xavidi, atu juuntnu n xa a xiniuu. Tnundea vax teyu, atuka xiniuu ndea juuntnu. 18 Yutnu juun xavidi; atu juuntnu n xa a xiniuu. Kuenda ku yutnu ijan ka kuu ayiu vaa. Tnundea vax teyu, atuka xiniuu ndea juuntnu. Kuenda ku yutnu yaa ka kuu ayiu loko. 19 Yutnu atuka juun xavidi, tandetnu, te

15Chinuu

Ka xini-ro nuu na yutnu kuu-tnu hora ndea-ro nax juun-tnu

kuu xa ayiu ka teku tnuur te kidai xa jaanr, kuui n kuu n se kaxi ini. Se ijan, nkidavaas vees nuu toto ndka y nuu uu. 25 Njuun dau te nnaneu ndute xika deva. Ndee ntuxindeete xevees. Duni nkane tachi ndee, ko atu ntnanu vees chi vaa nkuaa nuu toto. 26 ayiu ka teku tnuur te a jandixai xa tau tniur, ka kuui n kuu se lilu xa nkidavaas vees nuu uu kuchi. 27 Njuun dau, te nnaneu ndute xika deva. Ndee nkane tachi. Ndee ntuxindeete xevees, te ndondoo vee jan junkoio kuu Jess, xiaania. 28 Nu nyaa xa njaan Jess xaa, yo nka yuu anu ayiu ijan xaxee tnuu njaania nuui chi atu nka xani inii xa daa jaania. 29 Nka kutnunii xa ntundaa aa Ianyuux,

24Xijan

Vee n-xe kavatuu nuu toto xiin vee n-xe kavatuu nuu uu kuchi

13 te xaxee xijan vaa dakuaa aaia. a ndakuaa aaia n ka dakuaa aa se ka tua vaa ley nchidotnuni Moiss.

San Mateo7,8 jaann xa na ndvaa se xinokuechi nuuda, te ndvaas. 9 nka sey taxnuni nuuda, te duni taxnunida tuku. Taxnunida nuu se ka kuu soldado. Nux na jaanda nuu ns xa na jns n nuu na jns, te xeens. Nux na jaanda nuu nkas xa na xees veeda, xees. Te duni tau tniuda nuu se xinokuechi nuuda xa na kadas n xa kadas te kidas kuus, xiaans nuu Jess. 10 Nu nteku Jess xa njaan se ijan, nyuu anuia, te njaania nuu ayiu xndijun aa: Jaan ndaar xa a uun xinir n ayiu Israel kukanu ini aa na kukanu ini aa se yaa. 11 Kuee ayiu kee nde nuu kane ngandii xiin nde nuu ke ngandii xa nkoo koioi yuu mexa xiin Abraham, Isaac, Jacob xa kaxii xiins andu nuu taxnuni Ianyuux. 12 ayiu Israel ka xani ini xa ytnaai nuu ayiu kutuu nuu taxnuni Ianyuux, ayiu ijan kandeka aa Ianyuux jn nuu nee. Ndee ndaii te ndee kiti inii nuu Ianyuux kuuia, xiaania. 13 Te xiaan Jess nuu centurin jan: Juan nuu, te na yaa na kukanu inin xa yaa. Te ndvaa se xinokuechi nuus hora ijan.

Nu nyaa xa njaan Jess ntdaa xaa nuu ayiu, nnuuia xee yuku jan, te kuee ka ayiu nka xe kuitandijun aa. 2 Te nxe juiin xiti n se tnaa kuee teyu nuuia. Njaans: Dito, vatuka ndadavaa aan a? Ndadavaa aan chi nkida Ianyuux xa ndadavaan ayiu. 3 Ndakaaia ndaaia te nteneeia ndaaias te njaania nuus: Na ndvaan nudaa. Danaa ndvaas. atuka nax io s. 4 Ijan xiaania nuus: Maxku aa jaann nuu ayiu. Diko ni juan dandea dutu n xa na jinis xa nndvaan. Juaans n xa na dokos nuu altar na io ley nchidotnuni Moiss chi nndvaan na kuaa na jinis xa ruu nndadavaa aa kuu Jess, xiaania.

N-ndadavaa Jess se teyu

nuu Jess Capernaum. Nu nnduia uu jan, te nxetua aa n centurin. Njaans nuu Jess: 6 Dito, yo kuu se xinokuechi nuuda, te kaas veeda. Nxi xees te a kuu xa kakas. Yo ndee tna uus. Yo ndau yaas. 7 Te njaan Jess nuus: Juan xeer te ndadavaars. 8 Te nxiaan centurin jan: Dito, atu natau xa xeen veeda chi ndandn. Diko ni

n centurin n-kukanu ini Jess xa ndadavaa-ia se xinokuechi nuu-s


5Juan

dada juan nuu Jess Capernaum. Nkuia vee Spedru, te nxiniia xa kaa dididos xa kuua. uu aa kani. 15 Ntnia ndaaa, te nndiko aa kani. Nndokooa te nxiaana xa nxaxiia.

14Ijan

Yo kuee ayiu n-ndadavaa Jess

San Mateo8 tuu Jess vee ijan juan ke ngandii, te xndeka ayiu ayiu xuu aa xaloko nka xee. Diko ni njaan Jess xa kee xaloko jan, te danaa nka keei anui. Duni nndadavaaia dava ka ayiu ka kuu. 17 Dua nyaa xa nxetnaa tnuu Ianyuux nchidotnuni Isaas, se njaan nuu ayiu xa njaan Ianyuux. Njaans: Nndadavaaia ayiu ka kuita. Nditaia ntdaa kuee ka tnaa ayiu. Kuenda ku n xa yoo vee ndidoi nditaia.

14 xiins nuu mar, te nkidiia. 24 Danaa nkane n tachi ndee, te ndee nxe kandava ndute. Kuut xa kuxit barcu jan. 25 Te nxe dandoto aa dava se dakuaaia. Ka xiaans: Dito, dakaku aan chi vax nduxiro nuu ndute. 26 Te njaania nuus: Nakuenda ka yuun? Nakuenda a ka kukanu inin Ianyuux? Ijan dada nndokooia te nkudeenia nuu tachi xiin nuu ndute xe kandava. Nanii nga nkuu. 27 Te nka yuus, te ka xiaan tnaas: Nde se kuu se yaa xa taxnunis nuu ntdantuu xa io? Nde tachi xiin ndute jandixa aa.

16Nni

kuee ayiu nnaduku nduu Jess nka ku. Nu nxiniiai, te ntau tniuia xa dakaka se dakuaaia barcu jn nka lado yuu mar. 19 Hora ijan nxee n se tua vaa ley nchidotnuni Moiss, te njaans: Maestru, nkuitandijun aada jn juini nde kuu nuu na jnn. 20 Te njaan Jess: Chikuii, io yau kava xyt. Dani chilidaa, io takat, ko ruu, Ia kuu ayiu, a tuu na veer. avada nde ndetatur. 21 Te njaan nka ntuku se dakuaa aaia: Dito, vatuka xa kina ka nuuda veeda te na ku taada, kuxidas, te ijan dada nkuitandijun aada u? 22 Te njaan Jess: Nkuitandijun aa nai. Na kuxi tnaa koio ayiu a ka xini jundu kuu Ianyuux.

Se n-ka juini xa nkuitandijun-s Jess


18Yo

dada nkeia xiin se dakuaaia barcu. Nu nkudavaia

23Ijan

N-nujani Jess tachi ndee kane nuu mar

dada nxeeia xiins nka lado yuu mar jan nuu nani Gadara. Te nka xetua aa uu se xuu xaloko anus. Nka xo kus yau kava nuu xynduxi ndy. Yo vichi unu ndees. ayo ayiu nka xo kuy xa yaai ijan. 29 Te nka kanas: Daya Y Ianyuux, nax juun aan? Nakuenda xa antecas x nkixeen xa yo ndee kada uu aan, te ta xee ka ku nxantuu Ianyuux xa kada uu aan? 30 Kuee kuchi xuu yatni ijan. 31 Ka xiaan xaloko xuu se ijan nuu Jess xa na juejoonia xa ke koioi anu kuchi jan. Ka xiaani: Nux kinee aan te tundaa aan, na ke koioda anu kuchi xuu ijan.

28Ijan

N-kinee Jess xaloko xuu anu uu se Gadara

15 Jess nuui: Juaan koio. Nka kee xaloko jan anu nduu se ijan te nka kei anu kuchi jan, te ama nka kendavat n nuu ndichi. Nka kekavat nuu mar, te nka xit. 33 Nu nka xini se xunuu kuchi jan xa dua nyaa, te nka kendavas. Ka nuus uus xa najani koios ntdaa xa nka yaa se nka uu aa xaloko jan. 34 Ntdaa ayiu uu ijan nka xee nuu Jess. Nu nka xiniiia, te nka xiaani nuuia xa na jnia nka lado.

San Mateo8,9 Ijan dada njaania nuu se nxi xee: Ndokoo. Ndonee xiton, doon, te juan nuu veen. 7 Hora ijan ni nndokoos, te juan nuus vees. 8 Kuee ayiu xyuku ijan nka xini xijan, te nka yuui, te nka ndadakanui Ianyuux xaxee xa nkidaia xa dua kuaa Jess xa kadaia.

32Xiaan

Nndeia barcu te nnangonditaia, te nnxeeia Capernaum. 2 Te xndeka ttn sey n se kaa nuu xito nxi xee nxee nuuia. Nxiniia xa ka kukanu inis Ianyuux, te njaania nuu se nxi xee jan: Maxku kukoyo inin chi ntaxkanu ini Ianyuux kuechi nkidan. 3 Xaxee xa dua njaania, nka ndatnuu se ka tua vaa ley nchidotnuni Moiss. Nka xani inis, Dadavatnaa se yaa xiin Ianyuux. 4 Nkutnuni iniia xa ka xani ini se ijan, te njaania nuus: Nakuenda xa ka xani inin xaloko? 5 Ka xinin xa ndvaa se yaa nux na jaanr: Ndokoo. Kaka, ko atu jandixan xa kuaar xa taxkanu inir kuechi nkidas. 6 Kunaa koio xa ruu xa kuur Ia kuu ayiu, taxkanu inir ayiu nka kida kuechi kuu Jess, xiaania.

N-ndadavaa Jess se n-xi ndaa n-xi xee

dada nxee Jess nuu nukoo daa Steu, se xijan tvini nandajan gobierno. Njaania: Nee, te nkuitandijun aa. Nndojuiinda te nxe kuitandijundaia. 10 Juaanda xiinia veeda xiin dava ka se dakuaaia. Duni nka xee kuee se ka xijan tvini nandajan gobierno xiin dava ka ayiu yo kuee kuechi ka kida xa kaxdini koios ijan. Dani nka xee se fariseu. 11 Nu nka xini se fariseu se xtuu ijan, te ka xiaans nuu se ka dakuaa aa Jess: Nakuenda xaxi maestrun xiin se ka xijan tvini nandajan gobierno xiin dava ka ayiu ka kida kuee kuechi? 12 Nu nteku Jess xa nka jaans, njaania: ayiu io vaa, a ndouui setatna, ko ayiu ka kuu ndouuis. 13 Io xa kutnuni ini koion nax kuu xaa: Juinir xa kundau inin ayiu, adu juinir xa dokon n xa jandodon nuu altar. adu nkixeer xa jaanr nuu ayiu vaa xa nkuitandijun aai,

9Ijan

N-jaan Jess xa na nkuitandijun daa, Steu-ia

San Mateo9 chi nkixeer xa jaanr nuu ayiu ka xini xa kuee kuechi ka kidai xa nkuitandijun aai kuu Jess, xiaania nuus.
N-kakunee Jess ayiu xndaxio ndite

16 Kuu daya dda. Vii nga ndetn anui, ko nux kajan ndodon ndaany, ndvaai. 19 Nndojuiin Jess, te nxe kuitandijunda xiinia se ijan. 20 Nu ayiu xndijun aa ytnaa n ad kuu. Nkuu uxi uu kuia ndita aa n. Nxe ndeea yataia, te nxe juuna ndk xee damaia. 21 Njaan mee njaan na, Diko ni na tnro xee damaia te ndvaaro. 22 Te nngokoo Jess xa kundeaia ijan. Te xiaania: Maxku tnau ini kan, chi xaxee xa kukanu ini aan, xijan kuu xa nndvaan. Hora ijan ni nndvaa ijan. 23 Ijan dada nxee Jess vee se kida veuu, te nkuia. Ntekuia xa ka tus tnuyoo. Ntekuia xa yo ka kuvaa ayiu. 24 Te njaania: Ta kee koio chi a nxi dichi yaa chi diko ni juneei. Te nka xakundee aa ayiu xyuku ijan chi nka xinii xa nxii. 25 Nu nkee ayiu yata vee, te ntn Jess ndaai te nnadandotoiai. 26 Nndee Jess ijan te ntdaa uu ijan ndaxandodo xa nnadandotoiai.

nxika ku, te nka xee se dakuaa aa Sua Bautista. Nka jaans nuu Jess: Nakuenda xa daa xiin se fariseu, xndaxio nditeda xa xnee iida, te se dakuaan?, nakuenda ayos xndaxio ndite hora xnee iis? 15 Te njaan Jess tnuu kandee nuus: Se dakuaar ka kuu n kuu se xtuu viko tnundaa, te xnetnaas xiin noviu. ayos io ndite hora xtuus xiin noviu, ko xee ku tn ayiu noviu jan. Daa koo ndite koios xaxee xa kukoyo inis. 16 ayo ayiu dandee dama xee dama nkutuu, chi nu nakatero nandy dama xee jan, te nadatakai dama nkutuu jan, te ndata. Kuenda ku tnuu jaanr kuu dama xee jan. 17 Duni ayo ayiu dake vinu xee bolsa nkutuu chi ndata vinu xee bolsa jan, te katu ntdantuu vinu, te ma jiniuu ka bolsa jan. ayo daa kida, chi dakero vinu xee bolsa xee, te ma daturo, ni vinu, ni bolsa kuu Jess, xiaania.

14Nu

jaan Jess xijan, nxee n se kida veuu nuuia. Nxe juiin xitis. Njaans:

N-ndadavaa Jess daya d Jairo xiin n-xe kajuun dama-ia


18Nni

Jess ijan, te nka xe kuitandijun aa uu se kuaa. Ka kanas. Ka xiaans: Kundau ini aan, Daya dana David. 28 Nu nnaxee Jess veeia, te nka xetua aa nduu se kuaa jan, te njaania:

27Nndee

N-ndadavaa Jess uu se n-kuaa xiin se atu kuu jaan

17 Ka jandixan xa kuaar xa ndadavaa aar a? Te nka jaans: Joon, ka jandixada. 29 Nteneeia ndaaia nduchi nuus, te xiaania nuus: Na kuu n ka jandixan xa yaa. 30 Nka nukondeas, te xiaania nuus: Maxku nde ku jaan koion. 31 Juini daa njaania, ko kuee ka ayiu ntaka uu xndaxio yatni xiin uu ijan nka teku xa nkida Jess xa nka nukondeas xaxee xa nka daxa nini tnuus. 32 Nni nka ndees, nka xee ka ayiu nuu Jess. Xndekai n se a kuu jaan uu xaloko anus. 33 Nkinee Jess xaloko jan anus. Nu nyaa xa kineeia xaloko, te nkixees xa jaans. Te nka yuu ayiu xyuku ijan. Ka xiaan tnaai: a uun ka xiniro xa nxiniro vitna. 34 Nu nka teku se fariseu te nka jaans: Mee Kuina taxnuni nuu dava ka xaloko kida xa kuaa se yaa xa kinees xaloko uu anu ayiu ka kuus, nka jaans.

San Mateo9,10 ndau ka yaai. Ka kuui n ka kuu tkachi nka tnukuee te nka xite ninot chi ayo xtoot unuu aa. 37 Te njaania nuuda ntdaada: Yo kuee ayiu ta kukanu ini ka Ianyuux. Kuenda ku tru nyichi ka kuui, te xaku ni ayiu io xa nataxtnaai tru jan. 38 Xijan kuu xa kajan tau koio nuu Ianyuux xa na tundaa kaia ayiu xa nataxtnaai tru jan.

10

xikonuuda xiin Jess ntaka uu nanu xiin uu kuechi io ijan. Ndakuaaia ayiu ntaka veuu kuechi Israel. Njaania nax kadai xa ku tnaai nuu ayiu taxnuni Ianyuux nuui. Nxo ndadavaaia ayiu ka tnaa davaa nga kuee. 36 Nu nxini Jess ayiu xyuku nuuia, nkundau iniiai, chi yo

35Nka

Xaku ni se ka xinokuechi nuu Ianyuux io

Nu nxika ku, te nnadataka aa Jess uxi uu daa, se dakuaa aaia, te nkidaia xa nkineeda xaloko uu anu ayiu. Duni nkidaia xa ndadavaa koioda ayiu ka tnaa davaa nga kuee. 2 Dua xnani nn uxi uu daa, se ntundaa aa Jess: Se kina nuu nani Simn. Duni nanis Spedru. nkas kuu Ndrixi, ani Simn. nkas kuu Jacobo xiin anis Sua, se ka kuu daya y Zebedeo. 3 nkas nani Slipe nkas nani Stolo, nkas nani Tomaxi. Daa nani Steu. Se xijan tvini nandajan gobierno nxo kuuda. nkas nani Jacobo, daya y Alfeo. nkas nani Tadeo. 4 nkas nani Simn, se nytnaa nuu partido Cananista. nkas nani Judas Iscariote, se nkida xa tn juxtixia Jess. 5 Ntau tniuia nuuda ntdaada nax kada koioda, te ntundaa aaia. Njaania: Maxku jn koion nuu io ayiu a ka kuu ayiu Israel, ni maxku ku jn koion uu Samaria. 6 Naa xa jnn ijan dakuaa koion ayiu Israel ya. ayiu Israel ka kuu n ka

N-tundaa Jess uxi uu se dakuaa-ia xa nkada koio-s tniu Ianyuux

San Mateo10 kuu tkachi nka xita. 7 Jaan koion nuu ayiu nuu jn koion xa vax kuyatni ku taxnuni Ianyuux nuu ayiu uayiu. 8 Ndadavaa koion ayiu ka kuu. Nadandoto koion ayiu nka xi. Ndadavaan ayiu ka tnaa kuee teyu . Kinee koion xaloko xuu anu dava ka ayiu. Ndadavaa dua ngan ayiu chi nkida dua nga Ianyuux xa kuaa kada koion xijan. 9 Maxku dake koion tvini kuu oro, ni tvini kuu plata, ni tvini kuu cobre kanana xndandee dujun kaan. 10 Maxku kanee koion jayaten. Maxku kanee koion nka dama xiin nka tayu ndixa xa nadaman. Maxku kaneen karrutin. Maxku kaneen ntdaa xijan, chi tau ayiu kidatniu kuu xa niii xa kaxi xa kooi. 11 Hora na xeen n uu kanu a n uu luchi, te nduku koion nuu ndexu io n ayiu vaa. Vee ayiu ijan, ndoo koion; maxku daman vee ndoo koion. 12 Hora na kun vee jan, te jaann: Vaa nga tau kuu koion. 13 Nux tau ayiu kuu xa kutuu vii kutuu vaai, daa kutuui. Nux aa, mee nin kutuu vii kutuu vaa xaxee tnuu nka jaann. 14 Nux io n vee a n uu ayo ayiu nka xeka aa, ni ayoi nxo nini tnuun, ndee koion. Nni ndeen vee a uu ijan kd koion xeen xa na kee uyaka xa na kundea ayiu ijan xa nkidai kuechi. 15 Na jaan ndaar xa ndau ka yaa ayiu uu ijan dada ayiu nxio Sodoma xiin Gomorra ku na ndadandaa Ianyuux kuechi ayiu uayiu. 16 Tundaa aar xa jnn uu ijan na jn tkachi nuu io lobo, te

18 cuedado koo koion. Vivo koo koion n vivo koo, te duni ku kuun n kuu data xa a tuu nax kidat. 17 Jn ndeka aa ayiu nuu juxtixia ka kidandaa kuechi ayiu Israel, te janaas chirrin xiti veuu kuechi; xijan kuu xa cuedado koo koion. 18 Jn ndeka aas nuu se kuu gobernador romano xiin nuu se ka taxnuni ka. Ntdaa xijan kada aa koios xaxeer xiin xaxee xa kakunee aan nuus xiin nuu ayiu a ka kuu ayiu Israel. 19 Na kandeka aas jn nuu juxtixia, maxku kundu inin, chi hora ijan kachitnuu aa Ianyuux xa jaan koion nuus. 20 adu ndoo kani ini tnuu jaann chi Espritu Ianyuux kachitnuu aa hora ijan tnuu jaan koion nuu se ijan. 21 Se io ani, datuus anis te kani aa koio juxtixia. Se ka kuu taa, datuus dayas. ayiu ka kuu daya, ndanditai nuu tadi, te kani aa koioi. 22 Jini uu aa ntdaa ayiu xaxee xa ka kukanu ini aan. Nux dani na ku jandixa aa koion te ma kande ini aan, ku na ndixir dananitau aar. 23 Hora na kada uu aa ayiu n uu, kunu koion. Jnn nka ntuku uu. Na jaan ndaar xa ma ndexion ntdaa uu Israel, te ndixir. 24 ayo ayiu y xkuela tua ka dada maestrui. Duni ayo ayiu xinokuechi kunuu ka dada xtooi. 25 Se dakuaa aa maestrus, ios xinotua na nxinotua maestrus, te nkuu; ma kutua kas dada maestrus. Dani se xinokuechi, ios xee ku kuus n kuu xtoos, te nkuu; ma yaa nduu aas. Kuur

19 n kuu se kuu taa nukee nuvees. Nux ka jaan ayiu xa taa jan kuu Kuina nani Beelzeb, naka familias ma ku jan tnuu ayiu ijan. 26 Maxku yuu koion xa kada aa ayiu, chi xa nai ka kidai tuu na xee ku. Xee ku jini koio nka ayiu nax nka kidai. 27 Xa nai jaanr xakuaa xiti n cuartu, na xee ku jaan koio ndoo nuu kanda, te teku koio ayiu. Xa njaan ninir doon, xee kana koion dk vee. 28 Maxku yuu koion nuu se kani aa, chi a tuu nax kadas anun. Yuu koio nuu Ia danaa anun xiin n andea. 29 Xaku ni tvini yau kt ka kuu gorrin. Juini atu yaut, ko ayot jungava nux a juini Ianyuux. 30 Daa ka kuu meen, chinuu aa Ianyuux ntdaan. Nde idi dkn, nkauia. 31 Xijan kuu xa maxku yuu koion. Yodo ka yaun n nn dada kuee gorrin. 32 ayiu ka jaan jundu kuur nuu dava ka ayiu, dani ruu, jaanr xa xiniry nuu Taaro Ianyuux, Ia tuu andu. 33 ayiu na jaan xa a ka xini aai nuu dava ka ayiu, duni jaanr xa a xiniry nuu Taaro Ianyuux, Ia tuu andu. 34 Maxku kani ini koion xa nkixeer xa kutuu vii kutuu vaa koion xiin dava ka ayiu chi nukuitai kani aai xiin espada 35 xaxee xa tuku jandixa koion. Xaxee xijan kada uu aa ayiu uun. Se kuu daya, kada uus taas xaxee xa tuku jandixa taas. kuu daya, kada uua da xaxee xa tuku jandixa da. kuu xanu, kada uua dididoa xaxee xa tuku jandixaa. 36 Jini uu tnaa ayiu n ni kee n ni

San Mateo10,11 vee. 37 Nux kukajan ini ka ayiu taai a di dada ruu, atu natau xa kandeka tnaar xiini. Dani nux kukajan ini kai daya yi a daya di dada ruu atu natau xa kandeka tnaar xiini. 38 Nux a io tuan xa ku koion kuenda ku se doko curuxis xa nkuitakaa dikas n io tua ruu, ma kuu xa kandeka tnaaro. 39 ayiu a ka juini xa kui xaxeer, jn anui andea, ko ayiu na ku xaxeer, kutuui xiin Ianyuux nkava nkuita andu. 40 Nux na xe ini aa ayiu ndoo, dani xe ini aai ruu. ayiu xe ini aa ruu, duni xe inii Ia ntundaa aa xa vaar. 41 ayiu xe ini se jaan tnuu Ianyuux nuu ayiu xaxee xa kuus se jaan tnuuia nuui, niii taui n nii se ijan taus. Dani ayiu xe ini se kida xavaa xaxee xa kuus sevaa, niii taui n nii se ijan taus. 42 ayiu na juaa nga xa juaa ngai ayiu kundau kukee xndijun aa ruu xaxee xa kuui ayiu xndijun aa, xandaa xakuiti nii ayiu ijan taui juini idii yaxi ndute najuaaiy kuu Jess, njaania.

11

Nu njaan Jess ntdaa xijan nuu nn uxi uu daa, se ndakuaa aaia, te nka keeda xiinia Capernaum. Juaan koioda ttn uu xa dakuaaia ayiu. 2 Tiempu ijan yndiu Sua vekaa. Nu ntekus xa kida Cristu kuee milagru, ntundaas se dakuaas nuuia 3 xa kajan tnuu koiosia: Du ndixi kuu se ntaxi Ianyuux tnuuia xa kixin a kundetu koioda nkas a? kuus, ka xiaans.

N-tundaa Sua Bautista se dakuaa-s nuu Jess

San Mateo11 njaania: Juan nuu koio te najanin nuu Sua nax nka tekun, nax nka xinin. 5 Juaans xa ka nukondea ayiu kuaa. Ka nakaka ndaa ayiu xika yakua. Ka ndvaa ayiu nteyu . Ka teku ayiu nka kudoo. Nka nandoto dava ayiu nxi. Dakuaar ayiu ta teku ka tnuu Ianyuux, te n xavaa kuu tnuuia. 6 Naka tau kuu koion nux a ka dangondita aan juini atu kidar xa xu inin xa kadar, te xndijun aa nain kuu Jess, xiaania nuus. 7 Nu nka ndee se ntundaa aa Sua, te nkixee Jess xa kakuneeia Sua. Njaania nuuda xiin nuu ayiu xyuku ijan: Nax nka xe ndean nuu ayo io te atu nga juun dau? atu nka xe ndean n se kuu n kuu tnu ite xa juaan vaxitnu hora kane tachi xa kava uu kava uni anus. 8 adu se nino dama vaa te vita nka xe ndean, chi se ndix ndau ndix kee nka xe ndean. Se xnino dama vaa te vita, xndaxios vee se kunxanu. 9 Se nxo jaan tnuu Ianyuux nuun nka xe ndean. Ndand ka Sua dada dava ka se nka xo jaan tnuu Ianyuux nuu ayiu. Xandaa xakuiti ndand kas. 10 Sua kuu se kakunee aa tnuu Ianyuux yodotnuni. Duni yodotnuni xa njaan Ianyuux nuur: Kina nuu tundaar n se tundaar jn. Ijan dada tundaa aar. Kadas xa koo tua ntdaa ayiu xa xe ini aai na jnn uayiu. 11 ayiu kutuu nuu taxnuni Ianyuux andu, ndand kai dada Sua vitna, ko

20 xandaa xakuiti ndand ka Sua Bautista dada dava ka ayiu. 12 Nde ku nkixee Sua Bautista xiin nde vitna ka ku tnaa ayiu nuu ayiu ka jandixa xa taxnuni Ianyuux nuui, te ka jantnaai xiin ayiu ka ku tnaa nuui. Dava se ndee, juexa taxnunis nuu ayiu ka jandixa xa taxnuni Ianyuux nuui. 13 Xa daa nga nchidotnuni Moiss xiin se nka jaan tnuu Ianyuux nuu ayiu xa kixi Sua. 14 Nux io anun xa jandixa koion xa jaanr, jandixa koio xa Sua kuu na nxo kuu Elas, se njaan nuu ayiu xa njaan Ianyuux. 15 Xaxee xa xninin xa jaanr kunini vaa koio xa na kutnuni inin. 16 Ndoo xa ka kuun ayiu io vitna, Jundu ka kuun na kachir? Ka kuun na ka kuu dichi kuechi xiin sekuechi xtuu nuu yau te 17 nka jaan davas nuu dava kas: Nka tur tnuyoo, ko ayon nka xataxee. Nka xitar yaa koyo ini ko ayon nka ndai. 18 Dua jaanr chi Sua, a nxo xaxis xa ka xaxiro. Duni a nxiis vinu te nka jaan ayiu: Xaloko uu anus. 19 Ndoo, Ia kuu ayiu, davaa nga xa xaxir, te ka jaann xa kuur se ndee xaxi. Duni xiir vinu, te ka jaann xa kuur se ndee xii. Ka jaann xa kumanir xiin se ka xijan tvini nandajan gobierno xiin dava ka ayiu ka kida kuee kuechi. Ka xiniro nuu n xavaa a n xa uu dakuaa n maestru ayiu hora xndearo xa ka kida ayiu dakuaas kuu Jess, njaania.

4Te

dada nkixeeia xa kanandeeia ayiu io uu nuu nkidaia kuee milagru chi a nka natu inii xa nka kidai kuechi. Xiaania:

20Ijan

uu nuu atu n-ka natu ini ayiu xa n-ka kida-i kuechi

21 yaa meen, ayiu Corazn. Ndau yaa meen, ayiu Betsaida. Nu nkidar kuee milagru uu Tiro xiin Sidn n nkidar uu meen, x nkunaa nka natu ini ayiu uu ijan xa nka kidai kuechi, te kuinoi dama ndayu te kunukoo koioi nuu yaa nkuu. 22 Ndau ka yaa meen, ayiu Corazn xiin ndoo, ayiu Betsaida dada ayiu Tiro xiin Sidn ku na ndadandaa Ianyuux kuechi ayiu uayiu. 23 Te meen, ayiu Capernaum, ma jn koion andu chi ke koion andea chi nuu nkidar kuee milagru uu Sodoma na nkidar uu meen, katuu nai Sodoma nde vitna nkuu. 24 Ndau ka yaa koio meen, ayiu Capernaum, ku na ndadandaa Ianyuux kuechi ayiu uayiu dada ayiu nxio Sodoma kuu Jess, njaania.

San Mateo11,12 Ianyuux. ayo kutnuni ini jundu kuur, nani Taaro Ianyuux. Mee ni Taaro Ianyuux xini jundu kuur, te mee nir xini jundu kuu Taaro Ianyuux. Duni jini dava ka ayiu u inir xa jua tnuur jundu kuuia. a yoo ka ayiu xini jundu kuuia, idii meer. 28 Ka jandixan kuee ley ayiu xanaa; xijan kuu n kuu tniu ndee ka kidan xiin n xa vee xndidon. Ta ki tua koio xa kuninin tnuur te kadar xa ndetatun. 29 Junukuechi koio nuur, te dakuaa aar te vivii tau tniur nuun. Nux xijan na kada koion ma k ini kan xa yaan te kutuu vii kutuu vaan. 30 Ma ndau yaan xa junukuechi koion nuur.

21Ndau

dada nkixeeia xa jaania nuu Taaro Ianyuux: Taaro Ianyuux, Ia taxnuni andu xiin uayiu, ndadakanu aada, chi atu ndatuun xaa nuu ayiu ka tua vaa tutu, ayiu io xaxtnuni xa kutnuni inii, ko ndatuun ntdaa xaa nuu ayiu a ka tua. N kuu sekuechi ka kuui. 26 Dua nkidan, Taaro, chi dua nkuu anun kuu Jess, xiaania nuu Taaro Ianyuux. 27 Ijan dada njaania nuuda ntdaada xiin nuu ayiu xyuku ijan: Ntaxi Ianyuux xaxtnuni xa ntdaa xa kuu xa xino xinir. ayo ayiu xini xa kuur Daya Y

25Ijan

atu ndau yaa ayiu jandixa ley Jess

12

Nxee ntuku nka ku sabado, te nka yaada xiinia n nuu uu tru. Nni nka yaada nka tnundododa tru jan xaxee xa ka kojonda. Nka knda te nka xaxida. 2 Nka xini se fariseu, te nka jaans nuu Jess: Kundea xa ka kida se dakuaan. Nakuenda ka kidas n xa a xejoon Ianyuux xa kadaro ku kuu sabado? 3 Te njaania: Nax kuu xa a ka kaun nuu yodotnuni xa nkida David xiin se xndeka tnaa xiins n vuelta na ka kojons? 4 Nkus veuu te nka xaxis tila nka doko dutu nuu Ianyuux. atu nxo xejoon Ianyuux xa kaxi nka ayiu tila ijan chi diko ni dutu xejoonia xa kaxis, ko nka xaxi David xiin se xnetnaa xiins. 5 Nchidotnuni Moiss xa adu

Tau tniu Jess nuu ayiu nuu nax kada-i ku sabado

San Mateo12 kuechi kuu xa ka kidatniu dutu xiti veuu ku sabado. ayon kau nuu yodotnuni xijan u? 6 Ndand ka ruu dada veuu. 7 Njaan Ianyuux: Io xa kundau ini koion ayiu ndau ka yaa, adu io xa doko koion n xa ka jandodon nuu altar. Nu nka kutnuni inin xaa, ma tekuechi koion ayiu nkuu. 8 Ruu, Ia kuu ayiu, taxnunir nuu ayiu, te tau tniur nuui nax kadai ku kuu sabado kuuia, xiaania. 9 Ijan dada juaan koioda xiinia veuu luchi uuda xiinia. Ijan tuu n se naty ndaa. 10 Nka xitoyuu se fariseu Jess chi nka kuus xa tekuechi neuusia. Ka xiaans: Io vaa xa ndadavaaro ayiu kuu ku sabado a? 11 Te xiaan Jess: Nux io n tkachin te ku kuu sabado nkekavat n ya, ma jn nutavant juini ku ndetaturo kuu a? 12 Yodo ka yau ayiu dada tkachi. Xijan kuu xa xejoon Ianyuux xa kidar xavaa ku kuu sabado. 13 Ijan dada njaania nuu se naty ndaa: Dakaa ndaan. Te ndakaas ndaas te nndvaa n nxio. 14 Te nka kee se fariseu. Nka kida nuus janda kadas xa kani koios Jess.

22 koioda jundu kuuia. 17 Dua nxetnaa tnuu nchidotnuni Isaas, se njaan tnuu Ianyuux nuu ayiu. Njaan Ianyuux: 18 Na yoo Ia xinokuechi nuur yaa. Nkaxi dnria, te mani juiniria. Yo kud inir xa kidaia tniur. Kadar xa juun Espritur anuia. Jaania nuu ayiu uayiu xa ndadandaar kuechii. 19 Ma jantnaa tnuuia xiin ayiu. Duni ma kana xeeia na kana tatnu. Duni ma dakuaaia ayiu ichi kanu xiti uu nde na ndadandaaia kuechii. 20 Tnu ite ntnanu kuu n kuu ayiu ka kundau ka kukee, ma kandeia. Yaa uu candil vii nga koko kuu n kuu ayiu atu ka kukanu ini aa vaa, ma ndavaia. Ma daa kadaia xijan nde na ndadandaaia kuechii. Ijan dada nduui ayiu vaa. 21 Ntdaa ayiu uayiu kukanu ini xa dananitau aaia. Dua nchidotnuni Isaas.
N-ka jaan se fariseu xa Kuina kida xa kinee Jess xaloko

nteku Jess xijan, nkeeia ijan. Ntdaada xiin kuee ka ayiu nka nukuitandijunia. Nndadavaaia ntdaa ayiu kuu. 16 Te njaania xa maxku datuu

15Nu

N-jaan Ianyuux xa xinokuechi Jess nuu-ia

ku xndeka ayiu n se uu xaloko anus nka xee nuu Jess. Kuaas nkakus te a kuu jaans. Nndadavaaias. Danaa nkixees jaans, te nkukanda nuus. 23 Kuee ayiu xyuku nuuia hora ijan. Nka xinii xaa te nka yuu ntdaai, chi atu nka xani inii xa daa kadaia, te nka xiaan tnaai:

22nka

23 adu se yaa kuu daya dana David a? 24 Duni xyuku se fariseu ijan. Nka tekus xa nka jaan ayiu xyuku ijan te nka xiaan tnaas: Mee Kuina nani Beelzeb taxnuni nuu dava ka xaloko kida xa kuaa se yaa xa kinees xaloko uu anu ayiu. 25 Nkutnuni ini Jess xa nka jaans te njaania: Nux ka jantnaa se ka taxnuni n uu xiin ntnaa ka taxnunis, danaa tnaas. Dani ayiu xtuu kanu n vee, nux ka jantnaai ma kutuu kanu kai. 26 Nux kinee Satans xaloko xuu anu ayiu, te ka jantnaa ntnaa meei, ma kuu ka xa taxnunii. 27 Nux Beelzeb kida xa kineer xaloko, duni Beelzeb kida xa kinee se dakuaan xaloko uu anu ayiu nuda. Se dakuaa meen ka datuu aa. 28 Espritu Ianyuux kida xa kineer xaloko. Xaxee xa kidaia xa kineery, xijan kuu xa ka xinin xa nkixee xa taxnuni Ianyuux nuun, te io xa jandixa koionia. 29 N kuu n se ndaku te ndees kuu Beelzeb. Nde na duku ayiu se ijan, ijan dada ndakui xa kui vees xa duui xaxiis. 30 ayiu a ka kuu nuu xiinr ka kida xa ma kunini dava ka ayiu xa jaanr. ayiu a dataka ayiu xa kuninii xa jaanr, kuenda ku xate ninoiy xa maxku tekui xa jaanr. 31 Kachi tnuu aar xa taxkanu ini Ianyuux kuechi nka kida ayiu. Juini kuia na jaan aai ruu, Ia kuu ayiu, a mee Taaro Ianyuux, taxkanu iniiai, ko ma taxkanu iniia ayiu kuia jaan Esprituia.

San Mateo12 Duni taxkanu iniia ayiu nka kida nka nka kuechi. 32 Juini kuia na jaan aa ayiu ruu, Ia kuu ayiu, taxkanu iniiai, ko ma taxkanu iniia ayiu kuia jaan Esprituia. Ma taxkanu iniiai uayiu yaa, ni nka vida. 33 Yutnu juun xavidi, atu juuntnu n xa a xiniuu. Tnundea vax teyu, atuka xiniuu ndea juuntnu. Ka xinin nuu na yutnu kuutnu hora xndean xavidi juuntnu. Daa ka kuu ayiu vaa xiin ayiu loko. 34 Mee ni xaloko xadua ka jaann chi daya Kuina ka kuun. Xa xuu anun xijan ka jaann. 35 Nux vaan, vaa ka jaann. Nux lokon, kuia ka jaann. 36 Ku na ndadandaa Ianyuux kuechi ayiu, kundaa kuechii xaxee xa nka jan nee nka jan yichii. 37 Xaxee tnuu ka jaan ayiu kundaa kuechii, te jaan Ianyuux nuu io kuechii a a tuu na kuechii io kuu Jess, njaania.

teku se fariseu xiin se ka tua vaa ley nchidotnuni Moiss xa njaan Jess, te ka xiaans nuuia: Maestru, kada n milagru xa na kundear ntdaar te jandixa aar. 39 Te xiaan Jess: Ndoo, ayiu io vitna unu lokon. Ka najuen tnuun n xa ka xani inin xa kuui Ianyuux. Ka jaann xa kadar n milagru. Ma kuu xa jinin xijan. Diko ni jini koion xa yaar n nyaa Jons, se njaan nuu ayiu xa njaan Ianyuux. 40 Uni nduu uni niu, nkaa nino Jons xiti chaka kanu te duni uni nduu uni niu kava ruu, Ia kuu ayiu

38Nka

N n-yaa Jons yaa Jess

San Mateo12,13 xiti uu. 41 Te ayiu Nnive datuu koioi kuechi nka kidan. Nandoto koio ndoo, ayiu io vitna xiin ayiu Nnive, te kuyukun xiini ku na ndadandaa Ianyuux kuechi ayiu, te datuu koioi kuechi nka kidan, chi a nka natu inin xa nka kidan kuechi, ko meei nka natu ini xa nka kidai kuechi n njaan Jons tnuu Ianyuux nuui. Vitna nkixee ruu, te ndand kar dada Jons, te atu ka jandixa aan. 42 Dani n ad nkunxanu nxio do sur, nandotoa xiin ayiu io vitna, te taka koioa xiini, te datuua kuechii, chi a xninii xa jaanr. Xika nkixi ijan xa kuninia tnuu ndichi njaan Salomn. Kunaa koio xa nkixee ruu te ndand kar dada Salomn, te atu ka jandixa aan kuu Jess, xiaania nuus. 43 Ijan dada nkuda xiin Jess n vee, te njaania: Hora kane n xaloko anu n ayiu, te xikonuui nuu ayo io. Ndukui n nuu ndetatui te ma niii nuu ndetatui. 44 Ijan dada kani inii: Vaa ka nuu na ndero anu ayiu nkanero. Naxeei te jinii xa nnatu nuu nnanei te vaa nxe kotnaa ndatniu. 45 Ijan dada nkuekai uxa tnaa ka xaloko ka dada meei, te ndei xiin xaloko ijan te juun koioi anu ayiu ijan. Te ndau ka yaa ayiu ijan hora ijan dada xakina. Daa yaa ayiu io vitna kuu Jess.

24 tuuia. Nka xo ndetu aaa, chi nka juinia xa ndatnuu koioa xiinia. 47 Te nxian tnuu n se nxian tnuu Jess: Ndetu aa dn xiin anin yata vee xa ndatnuun xiina. 48 Xiaan Jess nuus: Na kachi tnuu aar jundu ka kuu anir xiin dr. 49 Te ndanee ndaa aaia ntdaa daa se dakuaa aaia te njaania: Meen, n nn kuu dr, kuu anir, kuar du. 50 Ntdaan xiin ntdaa ayiu kida xa juini Taaro Ianyuux, Ia tuu andu, ka kuu dr, anir, kuar du.

13

jaan Jess xijan, nxee dia xiin aniia yata vee nuu

46Nni

N-xee d Jess xiin ani-ia nuu tuu-ia

Ku ni ijan nka keeda xiin Jess vee tuuia. Juaan koioda xiinia yuu mar, te nnukooia ijan. 2 Kuee ayiu nka taka yuu mar jan. Xaxee xijan nkeia n barcu, te nnukooia xiti barcu jan. 3 Kuee xa njaania nuuda ntdaada xa dakuaa aaia. Njaania: Nxio n se xitu tru. Juan dadaus trus. 4 Dava tru ndadaus jan nndava ichi, te nka xee chilidaa te nka xaxit. 5 Dava tru nndava nuu uu yadi nuu kaa yu. Yachi nka xite, chi kakoyo nuu uu jan, 6 ko nu nndii, nka dii te nka yichi xaxee xa a nxika yooi. 7 Dava tru nndava nuu yuku iu. Ntdaa nka xite, ko a nxejoon yuku iu jan xa kuenu, te nka kuchachi. 8 Dava tru nxe kava nuu uu kojon jan nxanu te nkuaa. Ntnaa n n yoko tru uu n n cientu nuni. Dava yoko tru jan nkee uni diko uni diko nuni. Dava

Se xitu tru

25 yoko tru jan nkee oko uxi, oko uxi nuni. 9 Xaxee xa xninin xa jaanr kunini vaa koio xa na kutnuni inin. 10 Te nka xetua ntdaa daaia. Ka xiaanda: Nakuenda jaann tnuu ayo ayiu kutnuni ini? 11 Te njaan Jess nuuda ntdaada: Kida Ianyuux xa kutnuni ini koion xa meeniia naa, ko dava ka ayiu atu juiniia xa kutnuni inii. Xa kakuneer kuu xa tuuia andu te taxnuniia nuun. 12 ayiu ka kutnuni ini xaa vitna, kutnuni vaa ka inii ku jnro. ayiu a ka kutnuni vaa ini vitna, ni itau ma kutnuni ini koioi ku jnro. 13 Xijan kuu xa jaanr tnuu a ka kutnuni inii nuui. Xijan kuu xa: Kundeai, ko mayoi ke ini. Kunini koioi, ko mayoi kutnuni ini. 14 Tnuu yaa nchidotnuni Isaas. Dua nchidotnunis: Juini dani na kunini koion, ko mayon kutnuni ini. Juini dani na kundea koion, ko mayon ke ini. 15 Ma jandixa ayiu tnuu tekui, chi unu xee inii. atu ke inii, ni atu kutnuni inii. Kuenda ku nxadi dooi xa maxku teku koioi. Kuenda ku nxadi nuui xa maxku kundeai. Dua kidai, chi atu juinii xa kutnuni inii. Ni atu juinii xa natu inii xa nka kidai kuechi xa na kuaa taxkanu iniry te dananitaury. Dua nchidotnunis.

San Mateo13 tau kuu koio ndoo chi xndean xa kidar te xninin xa jaanr te ka kutnuni inin nax kuu xa jaanr. 17 Na jaan ndaar xa kuee se njaan nuu ayiu xa njaan Ianyuux xiin dava ka ayiu ka jandixa xa ntau tniuia nka juini xa jini koioi xa kidar. Nka juinii xa jinii xa xndean vitna, ko ayoi nxini. Njuinii xa kunini koioi tnuu xnini meen, ko a nkuu xa kuninii. 18 Kunini koio na jaanr nax kuu cuentu se xitu tru. 19 ayiu ka teku nax io xa kadai xa ku tnaai nuu ayiu taxnuni Ianyuux nuui, te a ka kutnuni inii xa nka tekui, kuenda ku ichi nuu ndava tru jan ka kuui. Xee Kuina te dajaan aai xa maxku kunini koio kai tnuu jan. 20 Nuu kaa yu nuu nndava tru jan kuu n kuu ayiu xnini tnuu Ianyuux. Ka kud inii te yachi ka jandixai tnuu jan. 21 a tuu na yoo tru nxika nuu uu jan. Xijan kuu n kuu ayiu xaku ni ku jandixa tnuu jan. Na ndau yaai a kida aa dava ka ayiu n xa kida aai xaxee xa ka jandixai xa jaanr, te ka dandooi xa nka dakuaai xaxee xa ka kujanuui. 22 Nuu uu nuu nndava tru meu yuku iu, ka kuu ayiu ka teku xa jaanr. Nkida yuku iu xa nkuchachi tru jan, te atu nkuaa. Ka chi ini ayiu ijan xa ma nii koioi tvini xa kutuu vaa koioi uayiu. Y ini kai xijan dada Ianyuux, te a ka kida kai xa juiniia. 23 Nuu uu vaa nuu ndau tru jan, xijan kuu ayiu xnini tnuu Ianyuux, te ka kutnuni inii. Dava yoko tru jan nkee n cientu n cientu nuni. Dava yoko tru jan

16Naka

San Mateo13 nkee uni diko, uni diko nuni. Dava yoko jan nkee oko uxi, oko uxi nuni kuu Jess, njaania. dada njaan kaia nka tnuu kandee nuu ayiu xyuku ijan. Xiaania: Kuenda ku n se xitu tru kuu Ianyuux xa taxnuniia nuu ayiu. Ndadaus tru nuu uus. 25 Nu nkidis, nka xe kate se ka xini uu aa ndjn cebadilla nuu ndadaus tru jan, te nka ndees; ka nuus. 26 Nxite tru jan te nka xanu. Duni nka xanu cebadilla. Nka xini se ka xinokuechi nuu xtoo uu jan xijan, 27 te nka xe jua tnuus xtoos. Ka xiaans: Dito, Nax kuu xa nkane cebadilla nuu trun?, te mee ni tru vaa ndadaun, kuus, ka xiaans. 28 Xiaan xtoos nuus: Xijan nkida n se xini uu aa. Te ka xiaan se xinokuechi jan nuus: Nax kachin? Jn tnuu koioda cebadilla, te janyukuda n nuu janyukuda u? 29 Te xiaans: aa, maxku tnuu koion na aa tnuu koion xiin nde tru. 30 Daa na koo nai nde ku na ndoneero. Ku ijan juaar nuu se kande tru jan. Kina ka cebadilla kande koio, te janyuku koion xa dake koion nuu nuu. Ijan dada kande koion tru jan te chiin n yaka. Kuu xtoo uu tru jan, nxiaans nuu se ka xinokuechi nuus.

26 ayiu nku tnaa nuu ayiu taxnuni Ianyuux nuui nde andu kuu n kuu ndjn tnumaxtaxa. Ndake n se ndake idii ni ndjntnu nuu uus. 32 Yava ka ndjn tnumaxtaxa dada ndjn kuu, ko dujun ka xanutnu dada kuu te ka xajan chilidaa takat dandatnu. 33 Ijan dada njaania nka tnuu kandee nuuda ntdaada: ayiu nku tnaa nuu ayiu taxnuni Ianyuux nuui, ka kuu n kuu levadura. Ntn n ad levadura te ndaka ninoa xiin oko uu litro yuchi tru. Nndaa yuxa jan nde nxee na koo kuu Jess, njaania. 34 Diko ni tnuu kandee nxo jaania nuuda xiin nuu ayiu nka xo nataka nuuia; a nxo jaan ndaaia. 35 Xijan nxo jaania xa na jn tnaa xa nchidotnuni n se njaan nuu ayiu xa njaan Ianyuux. Nchidotnunis: Tnuu kandee jaanr na dakuaar ayiu. Jua tnuury n xa mee ni Ianyuux naa nde na nxe kavatuu uayiu.

24Ijan

Nuu uu tru n-xanu cebadilla

dada njaania nka xa njaania nuuda ntdaada xiin nuu ayiu xyuku ijan:

31Ijan

N-kakunee Jess ndjn tnumaxtaxa xiin levadura

dada ndandooia ayiu xyuku ijan te nxe juindodo nuuia xa juan nuuia vee nxeen nuuia. Ijan dada xndijun uxi uu daa, se dakuaa aaia juaan veeia. Te ka xiaanda nuuia: Nakuenda nkakuneen xa nkane cebadilla nuu kaa tru? 37 Te njaan Jess nuuda ntdaada: Se ndadau tru kuu ruu, Ia kuu ayiu, 38 te uu tru kuu uayiu.

36Ijan

N-jaan Jess xa ayiu ka kida xaloko kuu n kuu cebadilla

27 Tru ka kuu ayiu nka ku tnaa nuu ayiu taxnuni Ianyuux nuui. Cebadilla ka kuu ayiu kida xaloko juini Kuina. 39 Se xini uu aa te nxates cebadilla kuu Kuina. Tru nyichi kuu ayiu kuyuku ku na naa uayiu. Se kande tru te taxtnaas kuu ngel, ia ka xinokuechi nuu Ianyuux. 40 Xa ke cebadilla nuu nuu kuu xa yaa na naa uayiu. 41 Ku ijan tundaa ruu, Ia kuu ayiu, ngel, ia ka xinokuechi nuu Ianyuux, xa kinee dnia ayiu atu ka jandixa tnuu njaan Ianyuux nuu ayiu vaa. ayiu yaa nka dajaan dava ka ayiu xa maxku jandixa kai Ianyuux. Ma kandeka tnaa kai xiin ayiu nka ku tnaa nuu ayiu taxnuni Ianyuux nuui. 42 Dakeia ayiu jan andea. Ijan ndee ndai koioi te ndee kiti inii nuu Ianyuux. 43 Ku ijan ndii ayiu nka jandixa xa njaan Ianyuux n ndii ngandii. Xaxee xa xninin xa jaanr kunini vaa koio xa na kutnuni inin.

San Mateo13
Kuenda ku unu chaka kuu nuu taxnuni Ianyuux

ku n xa yo yau ynduxi nuu uu xitu n ayiu kuu nuu taxnuni Ianyuux. Hora na nanii n se nanii xijan, nachinduxis. Xaxee xa yo kuvetes xa nnaniis xaa, jn nudikos ntdantuu xaxiis te jueens uu ijan. 45 Duni kuenda ku n perla yo yau kuu nuu taxnuni Ianyuux. Se xko xeen perla te nadikos, 46 na jinis n perla yo yau, nadikos ntdantuu xaxiis te jueens perla jan.

44Kuenda

N kuu n xa yo yau xiin perla kuu nuu taxnuni Ianyuux

ku unu tavaro chaka kuu nuu taxnuni Ianyuux. Nke unu jan nuu mar, te kuee nuu chaka nka ke xitii. 48 Nu nchitu unu jan, te nka uu se ka tava chaka unu jan yuu mar, te nka nukoos xa nka kinee dns chaka vaa. Nka dakees chaka vaa xiti yka, te nka dajanes chaka a ka xiniuu. 49 Dua yaa ayiu na naa uayiu. Kixi ngel, ia ka xinokuechi nuu Ianyuux te kaxi koioia ayiu ka jandixa xa tau tniu Ianyuux nuu ayiu loko. 50 Dake koioia ayiu loko jan andea. Ijan ndee ndai koio ayiu jan, te ndee kiti inii nuu Ianyuux kuu Jess, njaania nuuda ntdaada. 51 Ijan dada nxijan tnuu aa Jess ntdaada: Nka kutnuni inin xa njaanr a? Joon kuuda, ka xiaanda nuuia. 52 Te njaania nka ntuku tnuu kandee: Nux ka kau se ka tua vaa ley nchidotnuni Moiss ley Ianyuux kakunee xa taxnuniia nuu ayiu, kuenda ku n xtoo vee ka kuus xa kotos xa yo yau nevaas, te kinees xa ma juetniu kas. Nani kinees ndatniu naa nkuu io, dani kinees ndatniu xee kuuia, njaania.

47Kuenda

nyaa xa njaania ntdaa tnuu ijan nuu ayiu, te nndeeia

uu nuu atu ka najuen tnuu ayiu se ka jaan xa n-jaan Ianyuux


53Nu

San Mateo13,14 ijan. 54 Nnaxeeia uuia, te nxo dakuaaia ayiu xiti veuu ijan. Nka yuu anu ayiu te nka xiaan tnaai: Nava kuaas xaa. Jundu ndakuaa aa xa yo vaa tuas? Jundu ntundaa aa xa taxnunis? 55 Daya carpinteru ni kuus. Ds kuu Mara te anis kuu Jacobo, Jos, Simn, Judas du. 56 Duni yaa xtuu kuas. Ndexu nkuaas ntdaa xaa? 57 a nka xe iniiia chi atu nkidaia xa nka u inii xa kadaia. Te xiaania nuui: Davaa nga uu ka najuen tnuu ayiu se ka jaan tnuu Ianyuux nuu ayiu. Idii nga uteyu mees a ka xe ini aa ayiu. Duni a xe ini aa ayiu xtuu nukee nuvees. 58 Xaxee xa a nka kukanu ini aa ayiu uuia jan, xijan kuu xa a nkidaia kuee milagru.

28 distrito ijan, chi ka xinii xa Sua nkuu se jaan tnuu Ianyuux nuu ayiu. 6 Ku nnaxee yoo ku nkaku Herodes, daa nxataxee daya d Herodas nuu se xtuu vikos, te yo ntna inis xa xataxeei. 7 Xijan kuu xa nkidas uxi dk ndaas xa nchinaas xa davaa nga xa kajani juaas. 8 Te njaan di nuui xa na kajani dk Sua. Te daa xiaani nuu Herodes: Na kava ndodo dk Sua Bautista n nuu koo, te taxin kuui, xiaani. 9-10 Yo ntnau ini Herodes, te nchi inis, ko xaxee xa nchinaas xiin xaxee xa nka teku se ka xaxdeu xiins xa nchinaas, xijan kuu xa ntau tnius nuu se ka xinokuechi nuus xa na kandes dk Sua, te na juaa koios dks dichi ijan. 11 Nee ns koo kandodo dk Sua nnaxee, te nxiaansy, te neei koo kandodo dks juaan nuu di. 12 Se ndakuaa Sua nka xe kinee aas vekaa, te nka xe kuxi aas. Ijan dada nka xe jua tnuus Jess xa daa nyaa.

14

Tiempu ijan nxite ndodo xa jaan Jess, te nteku Herodes, se taxnuni xa kida Jess. 2 Njaans nuu se ka xinokuechi nuus: Dus kuu Sua Bautista. Nnandotos. Xijan kuu xa kuaas kadas milagru kuu Herodes, nxiaans. 3-4 Dua nkuu xa nxi Sua. Ntn Herodess. Nduku aas te nchindiu aas vekaa xaxee xa njaan Sua nuus xa atu njandixas ley Ianyuux. Daa njaan Sua nuus, chi tuus xiin Herodas, kuu ad anis, se nani Slipe. 5 Nkuu Herodes xa kanis Sua, ko nyuus xa ndandita koio ayiu

N-kendodo dk Sua Bautista

nteku Jess xa nxi Sua, te nndeia barcu. Mee niia juaan nuu ayo ayiu io te atu nga juun dau. Nu nka teku ayiu xndaxio uu ijan xa x juaania, te nka xiko nduui yuu mar xa xndijuniia juaan, te daa, se ndakuaa aaia, xndijundaia juaan koio xiin nka barcu. 14 Nu nkaneia barcu, te nxiniia kuee ayiu xyuku ijan. Nkundau iniiai, te nndadavaaia ayiu ka kuu. 15 Nu nkundii

13Nu

N-xiaan Jess xa n-ka xaxi kuee ayiu

29 ngandii, te nka xetua ntdaadaia. Ka xiaanda: ayo ayiu io yaa ka diko xa jueenro xa kaxiro te vax ini. Tundaan ayiu ya xa na jni uu kuechi xndaxio yatni xa njueen koioi xa kaxdinii. 16 Njaania: a kidaykai xa jn koioi xa njueeni xa kaxii. Juaa koio xa na kaxii. 17 Te ka xiaanda: atu kuee xa xneeda vaxi xa kaxiro. Oon ni tila xiin uu ni chaka. 18 Te njaania: Juan jeen koio. 19 Ntau tniuia xa na nkoo koio ayiu jan nuu ite. Ntnia oon tila jan xiin nduu chaka jan te nnukondeaia andu te nxijan tauia nuu Ianyuux. Ntau davaia tila jan te ntaxiia ntdaa daa, se dakuaa aaia, xa dakexioda nuu ayiu xyuku jan. 20 Nka xaxida ntdaada xiin ayiu jan xa nde nka chitu xitida xiini. Te nka nadatakada pedazo nka kendoo te nka dachituda uxi uu yka. 21 Nka xaxi naxa oon mil sey. Duni nka xaxi ad xiin dayaa, ko a nka kaudaa xiin dayaa.

San Mateo14 daa xiti barcu xa ka ndixida. Nu nka kudavada xiin barcu nuu mar, ndee xe kandava barcu nuu ndute, chi yo ndee kane tachi. 25-26 Antecas xa tuu, nka xinidaia xa xikaia nuu mar, te dua juan xeeia do nuu ka ndixida. Yo nka yuuda. Nka xiaan tnaada xa anu kuu xa nka xinida. Xaxee xa yo nka yuuda xee nka kanada. 27 Dana ini njaania nuuda: Maxku yuu koion. Maxku chi ini koion. Meer kuu Jess. 28 Te xiaan Spedru nuuia: Maestru, nu ndaa xa meen kuu Jess, kadan xa na kakada nuu ndute xa na xetnaa aada. 29 Xiaan Jess nuus: Nee. Nnane Spedru barcu te nxikas nuu mar te nkuyatnis nuuia. 30 Nxini Spedru xa yo kane tachi te ndee xe kandava ndute. Nu nxinis xijan, te nyuus. Nkixee nduxis nuute te xee nkanas: Maestru, dakaku aan. 31 ama ndakaa Jess ndaaia te ntnia Spedru. Xiaania nuus: atu kukanu ini aa vaan. Nakuenda nxe tn anun? 32 Nndaas xiin Jess barcu. Dana ini nnujuiin tachi xa nkanei. 33 Nu nndeia barcu, nka xe juiin xitida nuuia xa nka ndadakanudaia. Ka xiaanda: Xandaa xakuiti xa dun kuu Daya Y Ianyuux. 34 Nka yaada xiinia xiin barcu jan nka lado yuu mar, te nka xeeda yatni nuu nani Genesaret. 35 Nka najini ayiu uu ijan Jess, te nka xian tnuui ayiu dava ka

24Xutuu

dada njaania nuu ntdaa meeda xa na nde koioda barcu xa na nangondita koioda nni xiaania nuu ayiu xa nangondita koioi; nuui veei. Te dua nka kidada. 23 Nu nyaa njaania xa ndixi koio ayiu, te juaan mee niia yuku xa kajan tauia nuu Ianyuux. Nu nkunee dani tuu naiia ijan.

22Ijan

N-xika Jess nuu mar

San Mateo14,15 uu xndatuu yuu mar katuu yatni uui xa nxee Jess ijan. Nu nka teku ayiu ijan xijan, te xndekai ayiu ka kuu nka xee nuuia. 36 Yo nka xijan taui nuuia xa na juejoonia xa juini nga ndk xee damaia na tni. Nxejoonia, te nka ndvaai ntdaai.

30 a ka xe ini aai. kee xa ka ndadakanu aai, chi ka jandixai ley nka xani ini meei. Dua njaan Isaas kuu Jess, njaania. 10 Ijan dada nkanaia ayiu xyuku ijan, te xiaania nuui: Kunini koio xa jaanr na kuaa na kutnuni inin nax kuu xa jaanr. 11 adu xa ke xiti ayiu kida xa kuui ayiu loko, chi tnuu ka jaani kida xa kuui ayiu loko. 12 Ijan dada nka xe tuadaia, te ka xiaanda nuuia: Ntu inin xa nka tuyka se fariseu xaxee tnuu njaann a? 13 Te njaania nuuda ntdaada: Kuenda ku n xa xanu nuu uu te atu xiniuu kuu ntdantuu xa atu ntau tniu Taaro Ianyuux, Ia tuu andu. Tnuuro xijan chi a xiniuu. 14 Maxku chinuun xa nka tuykas. Kuenda ku se kuaa ndeka nka se kuaa juaan n nuu juaans ka kuus. Nux ndeka n se kuaa nka se kuaa juaan n nuu juaans, nduus kekava kuu Jess, njaania. 15 Te xiaan Spedru nuuia: Kachi tnuu aan nax kuu ntdaa xa dijan nnajanin. 16 Te njaan Jess nuuda ntdaada: Ta yoo kan kutnuni ini koio xa daa nga dakuaa aar vaxi a? 17 Ta ke ini koio kan xa ntdaa xa xaxiro kojonro te kei xitiro a? Ijan dada juun xitiro. 18 adu xaa kida xa kuu ayiu ayiu loko, chi tnuu kee yuui kida xa kuui ayiu loko, chi xijan uu anui. 19 Xa uu anui kida xa kuia ka jaani xiin
9 atu

15

Ijan dada nka xee se fariseu xiin se ka tua vaa ley nchidotnuni Moiss nuu Jess. Se Jerusaln ka kuus. Nka jaans nuuia: 2 Nakuenda a ka jandixa se dakuaan xa nka tau tniu xixitnaro? a ka jandixas xijan, chi a ka nandaas na ka xaxis dita. 3 Xiaan Jess nuus: Ka jandixan xa ntau tniu xixitnan, te ka kuxee inin nuu Ianyuux. 4 Ntau tniu Ianyuux: Najuen tnuu koio tadn, te ayiu na jan kuia taai a di, na kani aa juxtixia. 5 Nux jaan n se jaan nuu tads: Chindee aada nkuu, ko ntdaa xa io xa taxida ndokoda nuu Ianyuux, 6 te ka jaann xa atu kidaykai xa chindees tads. Dua kuu xa a ka chinuun ley Ianyuux xaxee xa ka dakuaan ayiu xa ntau tniu xixitnan. 7 Ka kida ngan xa vaan. Xaxee xa daa ka kidan, vitna nxetnaa xa njaan Isaas. 8 Dua nchidotnunis xa njaan Ianyuux: ayiu Israel ka jaan xa ka najuen tnuu aai, ko ka jaan ni ngai chi atu daa kuu anui.

Tnuu loko ka jaan ayiu kida xa kuu-i ayiu loko

31 xa ka xani tnaai. Xijan kida xa kidakuechi n sey xiin ad a kuu ads. Xijan kida xa ka duu tnaa ayiu. Xijan kida xa ka jaan ayiu tnuu vete nuu juxtixia. Duni xijan kida xa ka jan kuia tnaa ayiu. 20 Xijan kida xa kuui ayiu loko, ko adu xa a ka nandaa ayiu na ka xaxii kida xa kuui ayiu loko kuu Jess, njaania nuuda ntdaada.

San Mateo15 Ndaa jaann, Dito, ko na ka xaxi ayiu tila, te ka xaxi ti ina pedazo tila jungoio kaa mexai kuua, xiaana. 28 Ijan dada xiaan Jess nuua: Xandaa xakuiti xa kukanu ini aan. Na yaa na juinin de. Hora ijan ni nndvaa daya da.

dada nka keeda xiinia ijan. Juaan koioda xiinia n distrito atu yndaa Israel nuu katuu uu nani Tiro xiin Sidn. 22 Nxe tua n distrito ijan Jess. Cananea kuua: Dito kuua, nkanaa. Te xiaana: Te kuu daya dana David, kundau ini aan. Xaloko uu anu daya dda. Yo ndee kida uu aai. 23 Ni n tnuu, a njaania nuua. Nka xetua ntdaa daaia, te ttn vuelta nka jaanda nuuia: Tau tniun nuu yaa xa na nuua veea, chi ndijun aaa te kanaa. 24 Ijan dada njaan Jess nuua: Ntundaa aa Ianyuux xa vaxir xa dakuaar mee ni ayiu Israel. Ka kuui na ka kuu tkachi nka xita. 25 Nxe tua ka ijania te nxe juiin xitia nuuia. Xiaana: Dito, ndadavaan dayada. 26 Njaan Jess tnuu kandee nuua: atu io vaa xa tnro tila dichi kuechi, te juaaro ti ina. 27 Duni njaana tnuu kandee nuuia:

21Ijan

too n-kukanu ini Jess

ndeeda xiinia ijan, te nka xee ntukuda xiinia yuu mar Galilea. Ijan dada nka xeeda xiinia n yuku, te nnukooia ijan. 30 Kuee ayiu xndeka ayiu ka kuu nka xee nuuia. Xndekai ayiu a kuu kaka, ayiu kuaa, ayiu nka ndakunee, ayiu a kuu jaan, xiin dava ka ayiu ka tnaa nka kuee nka xee. Nka xajan tuuiy nuuia te nndadavaa aaia. 31 Nka xini ayiu xa njaan ayiu a nkuu jaan. Nka xinii xa nndvaa ayiu nka ndakunee. Nka xinii xa nka ndvaa ayiu nka xika yakua xiin xa nka nukondea ayiu nkuaa. Te nka ndadakanui Ianyuux, chi ndekaiai xaxee xa ka kuui ayiu Israel. Nu nka xinii ntdaa xa nkuu, nka yuu anui. 32 Ijan dada nkana aa Jess ntdaa daa, se dakuaa aaia. Te njaania: Ndau ayiu xyuku yaa, chi nkuu uni ku xtuuro xiini, te atu nax kaxi koioi. Xaxee xa a tuu nax ka xaxii, atu kuu inir xa tau tniur nuui xa nangonditai; nuui veei na aa kuitai ichi nuui kuu Jess. 33 Te ka xiaanda nuuia: Ndexu nii koioda tila kaxi ntdaa ayiu yaa xa chitu xitii, chi a yoo ayiu io yaa?

N-xiaan Jess xa kaxi kuee ayiu


29Nka

San Mateo15,16 nxijan tnuu aaia: Nadaa tila xneen u? Te ka xiaanda: Uxa xiin xaku ni chaka. 35 Te ntau tniuia nuu ayiu xa na nkoo koioi nuu uu. 36 Ntnia uxa tila xiin chaka, te nxijan tauia nuu Ianyuux. Ntauia tila jan, te ntaxiia daa n nda te nka dakee xioda nuu ayiu jan. 37 Nka xaxida ntdaada xiini xa nde nka chitu xitida xiini. Te nka nadatakada pedazo kuechi nka kendoo. Nka dachituda uxa ndoo nanu. 38 Nka xaxi koon mil sey. Duni nka xaxi ad xiin dayaa, ko a nka kaudaa xiin dayaa. 39 Njaania nuu ayiu xa x io hora nuu koioi. Nka nndeda xiinia barcu, te juaan koioda xiinia nuu nani Magdala.

32 Xaxee xijan ma jini koion milagru ka juinin xa kundean. Diko ni jini koion xa yaar n nyaa Jons kuu Jess, xiaania. Ijan dada juaania nka lado yuu mar, te ndandoo aaia. dada juaan koio daa, se dakuaa aaia xiin barcu te nnanitnaada xiinia nka lado yuu mar jan. Ijan nka najaanda xa a nka nee koioda tila. 6 Te njaan Jess nuuda ntdaada: Chinuu koio janda kaa levadura se fariseu xiin se saduceu, te koo koion cuedado. 7 Ka xiaan tnaada: Dua jaania xaxee xa a nka neero tila. 8 Xaxee xa nkutnuni iniia xa nka ndatnuuda, te njaania: Nakuenda ka ndatnuun xa a tuu na tila xneen? Naka a ka kukanu ini aan. 9 Ta kutnuni ka ini koion a? ayon xnaa na nxio oon ni tila na nka xaxi oon mil sey a? Nax kuu xa a xnaan nadaa yka nka dachitun pedazo tila nkendoo nka nadatakan? 10 a xnaan na nxio uxa ni tila te nka xaxi koon mil sey a? a xnaan nadaa ndoo nanu nka dachitun pedazo tila nkendoo a? 11 Nakuenda a ka kutnuni inin xa adu tila nkakuneer na njaanr xa chinuu koion janda kaa levadura se fariseu xiin se saduceu te koo koion cuedado? kuuia, njaania. 12 Ijan dada nka kutnuni inida xa tnuu kandee njaania. atu njaania xa chinuu koioda janda

34Te

Levadura se fariseu xiin se saduceu


5Ijan

16

Ijan nka xee se fariseu xiin se saduceu nuu Jess. Nka juinis xa kundeas nuu kuaaia kadaia milagru a aa. 2 Te xiaania nuus: Na juan ke ngandii, te ka jaann: Vaa ndii tnee chi nndukuee xee andu. 3 Datne nee ka jaann: Juun dau ndee te kane tachi vitna chi nndukuee andu, te iin vik. Ka kutnuni inin nax yaa xaxee xa xndean andu, ko xa xndean sea Ianyuux a ka kutnuni inin nax yaa. 4 Ndoo, ayiu io vitna, ka juinin xa kadar milagru kundean. ayiu loko ka kuun, chi ka kidan yka kuechi xiin ad a ntnundaa xiinn.

N-jaan se saduceu xiin se fariseu nuu Jess xa na kada-ia n milagru

33 kaa levadura ku tila, chi xa na chinuu koioda xa dakuaa se fariseu xiin se saduceu te maxku jandixa koioda xijan.
N-jaan Spedru nuu Jess xa du-ia kuu Cristu

San Mateo16 Ntdaa ayiu atu u ini Ianyuux xa yaai nuu Kuina xa jni andu, duni ma dayaany nuu Kuina xa jni andu. Ntdaa ayiu x u ini Ianyuux xa yaai nuu Kuina xa jni andu, duni dayaany nuu Kuina xa jni andu kuuia, xiaania. 20 Ijan dada njaania nuuda ntdaada, xa maxku jaan koioda nuu ayiu xa duia kuu Cristu.

dada juaan koioda xiin Jess nuu nani Cesarea Filipo. Nu nka xeeda ijan, nxijan tnuu aaia ntdaada: Ruu, Ia kuu ayiu, Jundu kuur ka jaan ayiu? 14 Te ka xiaanda: Dava ayiu ka jaan xa Sua Bautista kuun, davai ka jaan xa Elas kuun. Dava tukui ka jaan xa Jeremas a nka se njaan nuu ayiu xa njaan Ianyuux kuun. 15 Te njaania nuuda ntdaada: Te ndoo, jundu kuur ka jaann nuu ayiu? 16 Te xiaan Simn Pedro: Cristu, Daya Y Ianyuux ndixa kuun. 17 Te xiaania nuus: Tau kuu ndoo, Simn, daya y Jons, adu ayiu nkachi tnuu aa xaa, chi Taaro Ianyuux, Ia tuu andu nkachi tnuu aa. 18 Ruu jaan nuun: Dun kuu Spedru te kuenda ku toto kuun, te kuenda ku veuu kuu ayiu ka kukanu ini aa ruu, te nuu toto jan kadavaar veuur. Kadan xa na kukuee ka ayiu kukanu ini aa. Juini kuu Kuina xa ma kukanu ini aa ayiu, ko kukanu ini aa naii, te dananitaury. 19 Kadar xa jaann nuu ayiu nax io xa kadai xa ku tnaai nuu ayiu ka jandixa xa taxnuni Ianyuux nuui. Tnuu jaann kuu n kuu ndakaa.

13Ijan

nkixee Jess xa kachitnuu aaia ntdaa daa, se dakuaa aaia nuu nax yaa. Njaania xa io xa jnia Jerusaln, te io xa kada uu aa sexanu ka taxnuni nuu ayiu pasro xiin dutu ka taxnuni xiin se ka tua vaa ley nchidotnuni Moiss. Duni njaania xa io xa kani aa koios te nandotoia nuu uni ku. 22 Te ndeka dn Spedru Jess juaan n lado xa nkanandeesia xa daa njaania, te duni xiaans: Maxku ndia Ianyuux daa yaan, Maestru. 23 Nngokooia, te nnukondeaia Spedru te xiaania nuus: Xiko juiin, Satans, chi dadaann xa kadar tniu Ianyuux. Xani inin n xani ini ayiu; atu xani inin n xani ini Ianyuux. 24 Ijan dada njaania nuuda ntdaada: Nux ndedan juini xa nkuitandijun aan, kande ini koio xa ka kukajan inin, te jun ini koion xa kun n u ini n se doko curuxis xa nkuitakaa dikas. Ijan dada nkuitandijun aa koion. 25 ayiu a ka juini

21Daa

N-kakunee Jess xa ku-ia

San Mateo16,17 xa kui xaxeer, dakuitai anui, ko ayiu na kuu xaxeer, kutuui xiin Ianyuux nkava nkuita andu. 26 Nux ndedan, na kunevaa ntdaa xa io uayiu dakuitan anun, te a tuu nax kineen. Juini na diko n ayiu ntdaa xa nevaai, ma kendita tvinii xa chiyaui xa maxku kuita anui. 27 Ndixi ruu, Ia kuu ayiu, te ma kukueer. Ndixir xiin ngel, ia ka xinokuechi nuu Ianyuux. Ndiir n ndii Taar Ianyuux. Ku ijan taxir n nn n xa taxir segun nax nka kidan. 28 Xandaa xakuiti ma ku dava ndoo, se xtuu yaa, nde na jinin xa na kixee ruu, Ia kuu ayiu, xa taxnunir nuun.

34 nka teku ndruni se ndekaia juaan tnuu ijan, te nka xe juiin xitis, chi yo ndee nka yuus. 7 Nxe tua Jess nuu xnii xitis. Ntn aaia, te xiaania nuus: Ndojuiin koio. Maxku yuun. 8 Nka ndonenuus te a nka xini kas Moiss xiin Elas. Mee nga Jess nndoo xiins. 9 Nni vax nuu koios xiinia yuku, njaania nuus: Maxku aa jaan koion nuu ayiu xa dijan nka xinin. Nde na nandoto ruu, Ia kuu ayiu, dada jaan koion. 10 Te nka xijan tnuusia: Nux meen kuu Ia kuu ayiu, nakuenda ka jaan se ka tua vaa ley nchidotnuni Moiss xa io xa kina ka Elas ndixi? 11 Xiaan Jess nuus: Ndaa xa se nxo kuu n nxo kuu Elas, kina kas nkida xa natu ini ayiu xa nka kidai kuechi. Duni nkidas xa nka nduui ayiu vaa anu. 12 Xandaa xa x nndixis, ko a nka xini ayiu jundu nkuus. Nka kida aa ayiu davaa nga xa nka juinii xa kadais. Vax kuyatni ku dani kada uu aa ayiu ruu, Ia kuu ayiu kuu Jess, xiaania. 13 Ijan dada nka kutnuni inis xa Sua nkakuneeia.

6Nu

17

Nu nyaa iu ku, te ndeka dn Jess Spedrua, xiin Jacobo xiin Sua, ani Jacobo juaan koio n yuku dujun. 2 Te ndama ia. Te nndii nuuia n ndii ngandii. Nndukuixi damaia, te koko n koko n xa datnuni. 3 Dana ini nka xinis Moiss xiin Elas xa ka ndantuus xiin Jess. 4 Te njaan Spedru nuuia: Dito, naka vaa xa nkixeero yaa. Vatuka xa kadavaada uni vee yutnu vixi a? n ku kuu veen, nka ku kuu vee Moiss, te nka ku kuu vee Elas. 5 Nni jaans te nndixi vik nuu nde nuu uu te nka daus nuu vik jan. Te njaan Ianyuux xiti vik jan: Ia yaa kuu Daya Y manir. Yo kud inir xa kidaia tniur. Kunini koio xa jaania.

N-dama nuu Jess, te n-koko dama nino-ia

xiins nuu xyuku dava ka daa xiin ayiu nka taka, te nxe tua aa n se nxe tua aa, te nxe juiin xitis nuuia. 15 Njaans: Dito, kundau inin daya yda chi kuee xiy tnaas. Yo ndau kuus.

14Nnaxeeia

N-ndadavaa Jess seluchi tnaa kuee xiy

35 Nkukuee vuelta ndua ninos nuu nuu, nuu ndute du. 16 Ndekadas nkixi nuu se dakuaan, ko ayos nndaku xa ndadavaass. 17 Te njaan Jess nuuda n nda: Ndoo, ayiu io vitna, atu ka kukanu ini aa vaan. Unu lokon. Nadaa ka ku ndouu xa kutuuro? Kuiti nadaa ka ku nadaa ka uu kundee inir? Ijan dada xiaania nuu se ndeka dayas nxee: Juan kueka dayan. 18 Te nkudeen Jess nuu xaloko uu aa, te nkeei anus. Hora ijan ni nndvaa seluchi ijan. 19 Ijan dada juaan dn koioda xiinia, te nka xijan tnuudaia: Nakuenda a nka ndakuda xa kineeda xaloko jan? 20-21 Te njaan Jess nuuda ntdaada: a nka ndakun xaxee xa a ka kukanu inin Ianyuux. Nux xandaa xakuiti ka kukanu ininia, juini atu ka kukanu ini vaania, nux juaan nuu tnduu yaa: Xiko juiin. Juaan nka lado. Te xiko juiin. Nux xandaa xakuiti ka kukanu ininia, ndakun xa kadan davaa nga milagru kuuia, njaania. 22 Ijan dada nka ndixida xiinia distrito Galilea. Ijan njaan ntukuia nuuda ntdaada: X kuyatni xa kada n se kada xa tn aa juxtixia ruu, Ia kuu ayiu. 23 Kani aas, te ku kuu uni nandotor kuu Jess. Nu nka tekuda xa njaania, yo vichi nka tnau inida.

San Mateo17,18 tvini kuu xiin veuu. Nka xijan tnuus Spedru: Xiaan maestrun tvini kuu xiin veuuro a? 25 Njaan Spedru: Joon kuus, xiaans. Ijan dada nku Spedru xiin Jess veeia, te kina kaia njaan. Nxijan tnuuias: Simn, Nax xani inin? Se taxnuni nuu ayiu uayiu, jundu nuu ka xijans tvini? Ka xijans tvini nuu ayiu uus a ka xijans tvini nuu ayiu nka uu a? 26 Xiaan Spedru: Ka xijans tvini nuu ayiu nka uu. Xiaan Jess nuus: Xaxee xijan atu ka xajan se uus tvini. 27 Xa maxku tu uu koios, juaan nuu mar, te daken yk chaka nuu ndute jan. Te chaka na tavan kina nuu, ndatan yuut, te kineen tvini y. Kaneen tvini ijan jn, te juaan nuus xa kuendaro nduuro kuu.

18

nangonditada xiinia Capernaum. Ijan xtuu se ka xijan

N-xiaan Jess tvini kuu xiin veuu


24Nka

Hora ijan nka xetua ntdaadaia, te nka xijan tnuudaia: Ndedada ku kuu se ndand ka nuu taxnuni Ianyuux? 2 Te nkanaia n seluchi, te nxaniias meuda ntdaada. 3 Te njaania: Nux xandaa xakuiti ma ku kuun n ka kuu sekuechi xiin dichi kuechi, ma kuu xa ku tnaan nuu ayiu taxnuniia nuui. 4 Xijan kuu xa ndedan ka kuu nuu dava ka ayiu n ka kuu sekuechi nuu

Ndeda ayiu ku kuu ayiu ndand ka

San Mateo18 tads xa ka xeyuu ka xendetus, ku kuun ayiu ndand ka nuu taxnuni Ianyuux. 5 ayiu na xe ini seluchi yaa xaxee xa ntau tniur xa xe iniis kuenda ku xe ini aai meer. 6 ayiu na kada xa kada n seluchi kukanu ini aa yaa kuechi, vaa ka nuu na kudukundee n yodo molinu dujuni, te dakekava aa nka ayiu nuu kunu mar te kui dada xa dajaanis xa kadai kuechi. 7 Naka ndau yaa ayiu ka kida xa kida ayiu kukanu ini aa kuechi. Daa vaxi xa daa kadai ayiu kukanu ini aa, te naka ndau yaa ayiu ijan. 8 Xijan kuu xa nux xaxee ndaan a xaxee xeen kidan kuechi, kanden te dajanen, chi vaa ka nux ma koo ka n ndaan a n xeen te kunditon nkava nkuita nuu tuu Ianyuux dada xa ken xiin nduu ndaan nduu xeen nuu nuu ku koko nkava nkuita. 9 Nux nduchi nuun kida xa kidan kuechi xaxee xa ndean n xa ndean, tava koio nduchi nuun te dajanen, chi vaa ka xa jnn nuu kunditon nkava nkuita nuu tuu Ianyuux xiin idii ni nduchi nuun dada xa ken xiin nduu nduchi nuun nuu nuu koko.

36 koon diko xaun koon kt ndekas, te jn nundukus kt nxita. 13 Yo kuvetes na naniist. Ndee ka kud inis xaxee idii kt ijan dada xaxee koon diko xaun koon kt a nka xita. 14 Daa kuu Taaro Ianyuux, Ia tuu andu, atu kuu iniia xa ke ni n seluchi andea.

koo koion xa maxku jini uu koion sekuechi yaa chi ngel sekuechi yaa xtuu yatni nuu Taaro Ianyuux, te chindeeias. Xtuuia andu nuu xndeaia Ianyuux ntdantuu ku. 12 Chinuu koio xa na najanir na kutnuni inin. Nux io n se io n cientu tkachi te na kuita nt yuku, te dandoos

10-11Cuedado

Tkachi n-xita

kida aa n ayiu jandixa Ianyuux n xa nkida aai kandeka dnny jn nka lado, te juaan nuui xa nkidai kuechi. Nux na kuninii xa jaann, ndumanin xiini. 16 Nux ma ke inii xa jaann, kandekan n a uu ka ayiu jn nuui te juaa ntukun nuui xa nkida aai. Dua yodotnuni tnuu Ianyuux: Na jaann nuu ayiu nkida n kuechi xa nkidai n kuechi, kandekan uu a uni ayiu jn nuui xa ku kuui testiun na kuaa na jandixa aai. 17 Nux ma chinuui tnuu jaan koion, datakan dava ka ayiu ka kukanu ini aa ruu, te jua tnuuny. Nux dani ma jandixai xa jaan ayiu ijan, na ku kuu naii n ka kuu ayiu a ka xini ley Ianyuux. Duni ku kuu naii ayiu kida kuechi n ka kuu se ka xijan tvini nandajan gobierno. 18 Ntdaa ayiu atu u ini Ianyuux xa yaai nuu Kuina xa jni andu, ma dayaa koiony nuu Kuina tuku xa jni andu. Ntdaa ayiu x u ini Ianyuux xa yaai nuu Kuina xa jni andu, dani ndoo, dayaa koiony nuu Kuina xa jni andu. 19 Najaan ntukur nuun nux na kada nuun xa kajan tau

15Nux

Nax io xa kada-ro ayiu n-kida aa n xa n-kida aa-i

37 koion nuu Ianyuux, Ia tuu andu, xa kadaia n xa juini koion, daa kadaia juini uu nin na kajan tau koio. 20 Juini uni nin a uu nin xtuu n nuu xtuun xaxee xa ntundaa aar, kutuur nuu kutuun kuu Jess, njaania nuuda ntdaada.

San Mateo18,19 juan nuu se nxo tau kuee milln jan, te nnanitnaas xiin nka se xinokuechi nuu se kunxanu jan. Duni tau se ijan nuus, ko xaku ni taus. Ntns dujun se ijan. Nnukuitas dakueness te xiaans: Nataxi xa taun nuur. 29 Nxe juiin xiti se ijan nuus te njaans: Kundetu kueen. Kundau ini aan chi nachiyauda tvinin. 30 atu njuinis xa kundetus, te nxe ndekass vekaa. Njaans nuus xa nde na nachiyaus ntdaa tvinis; ijan dada kees. 31 Nka teku dava ka se ka xinokuechi nuu se kunxanu jan xa nkida se nxo tau kuee milln, te yo vichi nka tnau inis te nka xe jua tnuus se kunxanu jan ntdaa xa nkuu. 32 Ijan dada nkana se kunxanu jan se nxo tau tvini nuus. Xiaans: Se loko kuun. Kuia kaa kuia xiton. atu nnandajan juexar xa nxo taun nuur chi nxijan taun nuur xa na kundau ini aar, te nkundau ini aar. 33 Nakuenda a nkixdkn xa io xa kundau inin se nxo tau tvini nuun na nkundau ini aa ruu?, kuus, xiaans. 34 Nkiti ini se kunxanu, te ndekass juaan vekaa xa chindiu aa se xndee vekaa. Ndee ka kida uu se yaa se xyndiu. Kndius nde na nachiyaus ntdaa xa taus. 35 Dua kada aa Taaro Ianyuux nux ma taxkanu inin ayiu nkida aa n xa nkida aai kuuia, njaania.

dada nxe tua Spedru Jess te nxijan tnuusia: Maestru, nadaa vuelta io xa taxkanu inida ayiu ka jandixa aa ndixi nux kida aai n xa kida aai? Uxa vuelta taxkanu inidai a? 22 Xiaan Jess nuus: aa, adu uxa ni vuelta taxkanu ininy chi kuee cientu vuelta taxkanu ininy. 23 Kuenda ku n se kunxanu kuu Ia taxnuni nuu ayiu uayiu. Nnukuita n se kunxanu kidas cuenta xa jinis nuu nadaa nkuu xtau se ka xinokuechi nuus. 24 Nkanass xa nnandajans tvini xtaus, te nxee ns. Kuee milln taus nuus. 25 a tuu na xa najuaas, te ntau tniu se kunxanu jan xa na kuyau se tau tvini jan xiin ads, dayas, ntdaa xaxiis xa na nanii se kunxanu jan tvinis. 26 Nxe juiin xiti se ijan nuu se nxiaan nuu tvini, te njaans: Kundetu kueen. Kundau ini aan chi nataxida ntdantuu tvinin, kuus, xiaans. 27 Xaxee xa nkundau ini aa se nxiaan nuu tvini jan, atu nkidaykas xa nandajans tvinis, ni n centau a nnajeens, te ndayaas se nxo tau jan. 28 Te

21Ijan

Se xinokuechi atu n-taxkanu ini nka se n-xo tau tvini nuu-s

19

Nu nxinokava xa njaan Jess, te nka keeda xiinia Galilea. Nka kixida xiinia yatni

N-kakunee Jess ayiu ka dandoo tnaa

San Mateo19 yuu ndute xika deva Jordn distrito Judea. 2 Kuee ayiu nka xe kuitandijun aa, te nndadavaaia ayiu ka kuu. 3 Ijan nka xee se fariseu xa kajan tnuusia xa kototnunisia. Ka xiaans: Io ley Ianyuux jaan xa io vaa xa dandoo n sey ads te kadakutus tutu xa dandoosa xaxee xa nkidaa n xa a ntna inis a? 4 Te njaania: Nax kuu xa a ka kaun nuu yodotnuni xa na nkidavaa Ianyuux ayiu, nkidavaaia sey xiin ad xa kutuus nduus? 5 Duni yodotnuni xa njaania: Xijan kuu xa dandoo solteru tads te xe kotuus xiin ads. Kuenda ku idii nga ayiu nka nduus. 6 atuka ka kuus uu ayiu chi nka nduus idii nga ayiu. Xaxee xa Ianyuux ndanitnaa aa, xijan kuu xa maxku yoo kada xa dandoo tnaa ayiu nka tnundaa kuu Jess, xiaania. 7 Ijan dada nka xijan tnuu kasia: Nuxa daa io, nakuenda ntau tniu Moiss xa n se dandoo ads, na kadakutus tutu yodotnuni xa dandoosa, te ma kunee kuenda kasa? 8 Xiaania nuus: Xaxee xa unu lokon, xijan kuu xa nxejoon Moiss xa dandoo koion adn, ko adu dua nkuu xa kina nuu. 9 Ruu jaan xa nux a nkidakuechi davaa nga ad io y xiin nka sey, te kadakutu ya tutu xa dandoosa te natnundaas xiin nka ad, kadas kuechi kuu Jess.

38 dada ka xiaan daa, se dakuaa aaia: Nux kuechi kuu xa dandoo n sey ads, vaa ka nux maxku koo ads. 11 Njaan Jess: adu ntdaa ayiu kutnuni ini tnuu yaa, chi mee ni ayiu chindee aa Ianyuux kutnuni ini. 12 Kuee se nkakunee io, te a ka kukajan inis ad chi daa vaxis. Davas nka ndada nee aa se nka ndada nee aa xa maxku kukajan inis ad. Davas xndedi ini xa maxku kadas yka kuechi xaxee xa jaans nuu ayiu nax io xa kadai xa ku tnaai nuu ayiu taxnuni Ianyuux nuui nde andu, chi daa juinis. Se kutnuni ini tnuu yaa, na jandixas.

10Ijan

dada xndeka ayiu sekuechi xiin dichi kuechi nka xee nuu Jess xa kajan ndodoia ndaaia dki, te kajan tauia nuu Ianyuux xaxeei. Daa, se ndakuaa aaia, nka kanandeeda ayiu ijan xaxee xa daa nka kidai. 14 Te njaan Jess nuuda ntdaada: Daa na kandeka nai ayiu sekuechi xiin dichi kuechi kixi nuur te maxku dadaan koiony, chi ayiu nka ku tnaa nuu ayiu ka jandixa xa taxnuni Ianyuux nuui kuu n kuu dichi kuechi xiin sekuechi. 15 Nxinokava xa nxajan ndodoia ndaaia dk sekuechi xiin dichi kuechi jan. Ijan dada nkeeia. Juaania, te xndijundaia juaan.

N-xijan tau Jess nuu Ianyuux xaxee sekuechi xiin dichi kuechi
13Ijan

nxeeia n nuu nxeeia te nxee n se nxee ijan. Njaans:

N-ndatnuu Jess xiin n se kuika


16Nu

39 Maestru, nax io xa kadada xa kunditoda nkava nkuita? kuus, xiaans. 17 Njaania nuus: Nakuenda xijan tnuu aan ruu nax kuu xavaa? Ianyuux xini xijan chi mee dii niia vaa. Nux juinin xa kutuun xiinia nkava nkuita, jandixa xa ntau tniuia kuuia, xiaania. 18 Xiaans nuuia: Ndeda leyia u? Xiaan Jess: Maxku kanin ndy. Maxku kavan xiin ad atu kuu adn. Maxku duun. Maxku jaan veten nuu juxtixia. 19 Koon xauu nuu tadn. Juemani ayiu n xemanin meen kuuia, xiaania. 20 Xiaan se jan: Ntdaa xaa jandixada vaxi. Nax ka ndouuda xa kadada? 21 Xiaan ntukuia: Nux juinin xa maxku kundido kutau kan kuechi nkidan, juan nuu veen, dikon ntdaa xaxiin, dakexion tvini niin nuu ayiu ka kundau te kada Ianyuux xa kutu kuikan andu. Ijan dada kixin te nkuitandijun aan. 22 Nu ntekus xijan, yo nkukoyo inis, chi yo kuee xaxiis io te juan nuus. 23 Te njaan Jess nuu ntdaa daa se dakuaa aaia: Xa xaxee xa ndau yaa ayiu kuika xa ku tnaai nuu ayiu taxnuni Ianyuux nuui, xaku nii ndaku xa ku tnaai. Xandaa xakuiti daa yaa. 24 Na jaan ntukur: Va yachi ka yaa n kt kuu camello yau yk nakiku dada xa ku tnaa n ayiu kuika nuu ayiu

San Mateo19,20 taxnuni Ianyuux nuui kuu Jess, njaania. 25 Nu nka teku daa, se dakuaa aaia tnuu yaa, te nka yuu anuda xaxee xa atu nka xani inida xa daa jaania. Ka xiaan tnaada: Nux atu ka nanitau ayiu kuika, naka ayiu ka kundau ku nanitau. 26 Nnukondea aa Jess te njaania: a yoo kuaa xa kadai xijan, ko Ianyuux na n xa ma kuaaia xa kadaia kuuia. 27 Xiaan Spedru nuuia: Maestru, naan xa ntdaa daa nka dandoo xaxiida, te nka xe kuitandijun aada. Te, nax nii koioda u? 28 Njaan Jess nuuda ntdaada: Xandaa xakuiti xa ku na nukavatuu uayiu xee, kunukoo ruu, Ia kuu ayiu, nuu silla nuu taxnunir xa ndukanur. Te dani ndoo, se dakuaar kunukoo koion nuu nn uxi uu silla xa taxnuni koion, te ndadandaa koion kuechi daya dana nn uxi uu xixitnaro ka kuu daya y Israel. 29 ayiu ndandoo veei, a ndandooi anii a kuai, a taai a di a dayai, a uui xaxee ruu, kuee xa nka dandooi, ko kuee ka niii nuu Ianyuux. Ntdaai nandoto te kutuui xiin Ianyuux nkava nkuita. 30 Kuee ayiu kunuu vitna, nduui ayiu dakuu nga. ayiu dakuu nga io vitna, nduui ayiu ndand na xee ku.

20

N kuu se kuu xtoo n uu kuee kuu Ianyuux xa taxnuni-ia

Kuenda ku n se kuu xtoo uu kuee kuu

San Mateo20 Ianyuux xa taxnuniia nuu ayiu uayiu. Se kuu xtoo uu jan, nee datne nxe ndukus se kadatniu koio nuu uu tnu uvas. 2 Njaans xiins xa chiyauss n denario xa kadatnius n ku te ntundaa aas; juaans nuu uu tnu uvas. 3 Kaa n datne nkee ntukus. Juaans nuu yau, te nxinis kuee se xnii ni. 4 Njaans nuus: Juaan koio. Kadatniun nuu uu tnu uvar, te taar yaun. 5 Juan kadatniu se xnii nuu yau jan nuu uus. Kaa xuu nxeen ntukus nuu yau, te dani nkidas. Nxeen ntukus naxa kaa uni xaini. Te duni daa nkidas. 6 Naxa kaa oon xaini juaan ntukus nuu yau, te nxinis se xnii ni ijan, te xiaans nuus: Nakuenda diko ni xniin nkuu nyaka? Nakuenda a ka kidatniun?, kuus, xiaans. 7 Nka jaan se ijan nuus: Xaxee xa ayo taxi tniu. Xiaans nuus: Juaan koio nuu uu tnu uvar te kadatniu koion, kuus, xiaans. 8 Nu nini, njaan xtoo uu tnu uva jan nuu se unuu se ka kidatniu nuu uu tnu uvas: Kana se nka kidatniu nuur te chiyaus. Kina ka se danduu nga nka ku, chiyau. Ijan dada chiyaun se nka ku kaa uni xaini. Ijan dada chiyaun se nka ku kaa xuu. Danduu nga chiyaun se nka ku kina nuu. Kuu xtoo uu tnu uva jan, xiaans nuu se ijan. 9 Nu nka xee se nka ku naxa kaa oon xaini, n n denario nka niis. Dani nka nii se nka ku kaa uni xaini, se nka ku kaa xuu xiin se nka ku kaa n du. 10 Nu nka xee se nka ku kina nuu, te nka xani inis xa kuee ka tvini

40 niis, ko duni n n denario nka niis. 11 Nu ntns tvinis, nka jan kuechis nuu xtoo uu tnu uva jan. 12 Ka xiaans: Se danduu nga nka ku, idii ni hora nka kidatnius, te unu nchiyau aan ntdaada xiins. Yo ndee nka kidatniuda. Yo ndee ini te nka kundee inida nyakanyaa, kuus, ka xiaans. 13 Te xiaan xtoo uu tnu uva jan nuu ns: a tuu nax uu nkida aar ndoo chi nkida nuuro xa chiyau aar n denario. 14 Nakueka tvinin te juan nuu, chi daa kuu inir xa chiyaur se danduu nga nka ku nani ntaxir ndoo. 15 A a io vaa xa kadar xiin tvinir n kuu inir a? Kukuedi inin xaxee xa vaar a?, kuu xtoo uu tnu uva jan, xiaans. 16 Daa yaa ayiu io vitna. Kuee ayiu kunuu ka vitna, nduui ayiu a ndand. ayiu a ndand vitna, nduui ayiu ndand te kunuu kai kuu Jess, njaania.

tnda xiin Jess ichi juaan Jerusaln. Kuee ayiu juaan xiinda. Nkinee dn aaia uxi uu daa, se dakuaa aaia, te njaania nuuda: 18 Kunaa koio xa jnro Jerusaln te diko aa n se nacinro ruu, Ia kuu ayiu, nuu dutu ka taxnuni ka xiin nuu se ka tua vaa ley nchidotnuni Moiss. Tekuechi neuu aas, te kani aas. 19 Diko aas nuu se atu kuu se Israel. Kuekundee aa se ijan, te janaas chirrin . Katakaa dika aas nuu curuxi te ku kuu uni nadandoto aa Ianyuux kuuia, njaania.

N-kakunee ntuku Jess xa ku-ia


17Nka

41
N-juini d Jacobo xiin Sua xa kunukoo-s n n-s dii Jess nuu taxnuni-ia

San Mateo20,21 ayiu, atu vaxir xa junukuechi koion nuur, chi nkixeer xa junukuechir nuun xiin nuu dava ka ayiu. Nkixeer xa kur xaxeen. Mudu yaa chiyaur kuechi nka kidan, te dakaku aar kuu Jess, njaania. ka kixida xiinia ichi vaxi Jerusaln. Nka kexioda xiinia uu Jeric, te kuee ka ayiu nka xe kuitandijun aa. 30 Yuu ichi Jeric jan xtuu uu se kuaa. Nka tekus xa yaa Jess ijan, te xee nka kanas: Maestru, se kuu daya dana David, kundau ini aan. 31 Te nka kudeen ayiu juaan koio xiinda nuu nduu se kuaa jan. Nka jaani xa maxku kana kas, ko xee ka nka kanas: Maestru, se kuu daya dana David, kundau ini aan. 32 Nnujuiin Jess te nkanaias, te njaania nuus: Nax ka juinin xa kada aar? 33 Te ka xiaans nuuia: Maestru, kadan xa na nukondeada. 34 Nkundau iniias, te nteneeia ndaaia nduchi nuus. Danaa nka nukondeas nduus, te nka xe kuitandijunsia.

d Jacobo xiin Sua, se ka kuu daya y Zebedeo nuu xyukuda, te nxe tuaaia. Nxe juiin xitia nuuia xa jaana nuuia n xa jaana. 21 Njaania nuua: Nax juini anun? Xiaana nuuia: Juinida xa na kunukoo n daya yda dii kuaan te nkate dii datnin na taxnunin nuu ayiu kuua, xiaana. 22 Ijan dada xiaan Jess nuu nduu se ka kuu daya ya: Ka xani ini lilun xa daa ka xani inin. Nakuenda xa daa ka xani inin? Kundee inin nduun xa ndau yaa koion n ndau yaa ruu a? kuuia, xiaania nuus. Ka xiaans: Joon, vatuka. 23 Xiaania nuus: Ndau yaa koion, ko adu ruu kaxi se kunukoo lado kuaar xiin lado datnir chi Taaro Ianyuux x nkaxi se kunukoo diir. 24 Nu nka teku uxi ka daa se dakuaa aaia, xaa te nka kiti inida nuu nduu se kuu daya y Zebedeo jan. 25 Te nkana aa Jess ntdaada te njaania: Xnaan xa se ka taxnuni nuu ayiu, ndee taxnunis. Duni ndee ka taxnuni se ka taxnuni nuus. 26 adu xijan kada koion chi nux ndedan juini xa taxnunin, io xa junukuechin nuu ayiu. 27 Se juini xa kunuus, na kadatniu duas nuu dava kan. 28 N kuu ruu, Ia kuu

20Nxee

29Dani

N-ndadavaa Jess uu se kuaa

21

Nka kuyatnida xiin Jess Jerusaln xiin uu nani Betfag. Katuu uu jan Xeyuku Tnu Olivo. Ijan ntundaaia uu se dakuaaia juaan ijan. 2 Xiaania nuus nduus: Juaan koio uu ndea aa yaa. Na ku koion uu ijan jini koion

N-ku Jess Jerusaln

San Mateo21 n burra ndijun io daya. Nandaxi koiont te kandekant kixi. 3 Nux jundu jaan: Nakuenda xa daa ka kidan?, te juaa koion: Ia kuu Xtooro, ndouu kt yaa, te natundaaiat ndixi nunuu ka kuu Jess, xiaania. 4 Dua nxetnaa xa njaan Ianyuux nuu se njaan nuu ayiu xa njaan Ianyuux. Nchidotnunis: 5 Juaan koio Sin, te juaan nuu ayiu ijan: Kundea xa vaxi se taxnuni nuun. Kuus n kuu ayiu kundau kukee chi daya n burra yodos vaxi. 6 Ijan dada juaans nduus, te nka kidas n ntau tniuia. 7 Xndekas burra xiin dayat nka naxee nuu Jess. Nka xajans damas yatat, te nka dakaasiat. 8 Kuee ayiu nka taka ijan. Davai nka xajan damai ichi xa jn ndodo burru yodoia jan; dava kai nka xande danda yutnu te nka xajanitnu ichi juaania. 9 Nka kana ayiu xndijun aa xiin ayiu xndodo nuu nuuia: Na ndadakanuro daya dana David. Naka tau se ntundaa aa Ianyuux xa vaxis. Na ndadakanuro Ianyuux, Ia taxnuni nuu ntdaa ayiu. 10 Nu nka kuda xiinia Jerusaln kuee ka ayiu nka taka xa kundeai nax yaa, te ndee ka kuvaai. Ka xijan tnuu tnaai: Jundu kuu se yaa? 11 Ka xiaan ayiu xndijun aa: Se yaa kuu Jess. Se Nazaret kuus. Se distrito Galilea kuus. Se

42 kachi tnuu aa xa njaan Ianyuux kuus ka kuui, ka xiaani.


N-xijun Jess ayiu ka najueen ka nadiko xyuku nukeuu Jerusaln
12Nku

Jess veuu Jerusaln, te nxijunia se ka najueen ka nadiko xtuu nukeuu jan. Nngoneeia mexa ka xetniu se ka nadama tvini ayiu ka xeen ijan. Duni nngoneeia silla se ka diko data. 13 Te njaania nuus: Yodotnuni tnuu Ianyuux: Veuu nuu io xa kajan tau ayiu nuur kuu veuu yaa, te veer kuu. Duni yodotnuni tnuuia: Ka xetniun vee Ianyuux n ka xetniu aduu yau kava. Kuuia. 14 Nka xee ayiu kuaa xiin ayiu ka xika yakua veuu jan, te nndadavaaiai. 15 Nka xini dutu ka kunxanu xiin se ka tua vaa ley nchidotnuni Moiss xa nkida Jess kuee milagru. Duni xa nka tekus xa ka kana sekuechi xiti veuu jan: Na ndadakanuro Ia kuu daya dana David. Xijan kuu xa nka kiti inis. 16 Te nka jaans nuu Jess: a tekun xa ka kana sekuechi yaa u? Te njaan Jess: Joon, tekur. ayon nka kau nuu yodotnuni xa: Ndadakanu aa koio sekuechi xiin dichi kuechi xiin daya ka xadi a? 17 Te ndandooias. Ijan dada nka ndeeda xiinia Jerusaln. Juaanda xiinia uu Betania, te nka ndooda xiinia ijan.

datne ku kuu uu nka ngondita ntukuda xiinia

18Nee

Tnu higo atu n-juun ndea

43 Jerusaln te nkojonia. 19 Nxiniia n tnu higo yu ichi te nxe tuaiatnu. Ni n higo atu nniiia chi atu njuun. Xijan kuu xa njaania nuutnu: Ma uun ka juun higon. Te danaa nyichitnu. 20 Nu nka xini daa, se dakuaa aaia xa nyaa, te nka yuu anuda. Te ka xiaanda: Naka yachi nyichitnu. 21 Te njaan Jess nuuda ntdaada: Xandaa xakuiti xa nux idii vuelta na kukanu inin Ianyuux te ma jn tn anun, adu mee ni xa nkidar tnu higo kuaan xa kada koion chi nux na juaa koion tnduu yaa: Xiko juiin. Juan ke nuu mar, te daa kuu. 22 Davaa nga xa kajann nuu Ianyuux taxiia nux idii vuelta nka kukanu ininia kuu Jess, njaania.

San Mateo21 ntetutniu aa ayiu a? kuuia, xiaania nuus. Te nka ndatnuus. Ka xiaan tnaas: Nux na juaaro Ianyuux ntetutniu aa, te kachis nuuro: Nakuenda a nka jandixans? 26 Xa maxku ndandita ayiu xyuku yaa nuuro maxku jaanro nuus xa ayiu ntetutniu Sua, chi ntdantuu ayiu ka jandixa xa Sua nkuu se njaan tnuu Ianyuux nuu ayiu kuus, ka xiaan tnaas. 27 Te ka xiaans nuuia: a ka xinir. Xiaan ntukuia: Dani ruu ma jaanr jundu ntetutniu aa xa dua kadar.

veuu Jerusaln te ndakuaaia ayiu. Nni dakuaaiai nka xee dutu ka taxnuni xiin sexanu ka taxnuni nuu ayiu Israel. Te nka xijan tnuusia: Jundu ntetutniu aa xa kadan xa kidan? Jundu ntaxtutniu aa xa kidan xaa? 24 Njaan Jess nuus: Dani ruu, na kajan tnuu aar n xa kajan tnuu aar. Nux na jaann nuur xa kajan tnuu aar te jaanr nuun jundu ntundaa aa xa dua kidar. 25 Jundu ntetutniu Sua xa ndajuendutes ayiu? Ntetutniu aa Ianyuux a

23Nkuia

N-ka xijan tnuu se Israel Jess nuu jundu n-tetutniu aa

xiaania nka xa xiaania nuus: Nxio n se nxio uu daya y. Njaans nuu ns: Juan kadatniu ndoo nuu uu tnu uvar vitna. 29 Te xiaan se ijan nuu taas: aa, ma nkadatniuda ijan. Juini daa njaans, ko nnatu inis te nxe kadatniu nais. 30 Dani njaans nuu nka daya ys. Njaan se ijan nuu taas: Joon, Tata, na jnda, kuus, xiaans, ko a nxeens. 31 Nax ka kachin? Ndeda ns nkida xa njuini taas? kuu Jess. Ka xiaans: Se kina ka nteku xa njaan taas. Xiaan Jess nuus: Na jaan ndaar xa kuee ka se ka xijan tvini nandajan gobierno xiin ad ka diko meea ku tnaa nuu ayiu ka jandixa xa taxnuni

28Te

N-kakunee Jess uu daya y n se n-xo xitu uva

San Mateo21 Ianyuux nuui dada ndoo. 32 Njaan Sua nuun nax io xa jandixan xa maxku kundido kutau kan kuechi nka kidan. Nka jandixa se ka xijan tvini nandajan gobierno xiin ad diko meea xijan, ko meen aa. Juini nka tekun xijan, a nka natu inin xa nka kidan kuechi ni a nka jandixan xa njaans.

44 na kaniros na kuaa na ndooro xiin taus. 39 Te nka kinee aas yuu uu tnu uva jan, te nka xani aas. 40 Na nangondita xtoo uu tnu uva jan, Nax kadas se xndee xiins tnu uva jan? kuu Jess, xiaania. 41 Te ka xiaan dutu ka taxnuni xiin sexanu ka kunxanu nka xee ijan: Kanis se unu loko ijan. Ma kundau iniss. Juaa ntukus uus nka se kundee xiins tnu uva jan. Se ijan na kande dava xiins uva yoo tn koios kuus, ka xiaans nuu Jess. 42 Te xiaania nuus: Ta kau koio kan tnuu Ianyuux dua yodotnuni a?: N kuu yu a xe ini se ka kidavaa vee kuus. Yu a nka xe ini se ijan nndunuu ytn nama vee. Nkida Ianyuux, Ia kuu Xtooro, xa na jiniro xa a uu nxiniro. 43 Xaxee xa dua yaa ma taxnuni koio kan nuu ayiu ka jandixa xa taxnuni Ianyuux nuui, te kadar xa ayiu a ka kuu ayiu Israel taxnuni nuu ayiu ku tnaa nuu ayiu ka jandixa xa taxnuni Ianyuux nuui. ayiu ijan kada xa tau tniur. 44 ayiu na jungava ndodo nuu yu ijan, kukuechii, te nux junkava ndodo aa yu jan, dandii aai kuu Jess, xiaania. 45 Nu nyaa nka xo nini dutu ka kunxanu xiin se fariseu tnuu ijan, te nka kutnuni inis xa dus nkakunee aa Jess. 46 Te nka nduku inis xa tnsia te kandekasia jn nuu juxtixia

koio nka ntuku tnuu kandee na jaanr. Nxio n se ndandee tnu uva nuu uus. Nxanis yua xa nchikuralis uu tnu uva jan. Nkidavaas n nuu kinis ndudi uva jan. Duni nkidavaas n vee dujun. Te nxiaans uus se kundee xiins tnu uva jan. Ijan dada juaans n nuu xika. 34 Nxee yoo xichi uva, te ntundaas se ka xinokuechi nuus xa na jn nukande davas xiin se xndee xiins tnu uva uva njuun jan. 35 Nu nka xees ijan, te nka tn aa se xndee xiins tnu uva jan. Nka janis davas. Davas nka xani aas. Davas nka janis yu. 36 Ijan dada ntundaa se kuu xtoo uu jan kuee ka ntuku se ka xinokuechi nuus dada xakina nuu te dani nka kida aa se xndee xiins tnu uva jan. 37 Ndijun nga ntundaas daya ys xa na jns nuu se ijan xa na kandes xiins uva jan, te njaan mee njaan ns: Koo koios xauu nuu daya yro. 38 Nu nka xini se xndee xiins tnu uva jan xa nkuyatni daya ys ijan, te ka xiaan tnaas: Dus kendoo xiin uu taas. Nee koio

33Kunini

Se loko n-ka xo xitu uu tnu uva n se kuu xtoo uu

45 xa tekuechi neuusia, ko nka yuus nuu ayiu xyuku ijan chi ka jandixai xa tnuu Ianyuux jaania.

San Mateo21,22 ayiu njaanr vikor ma yooi kixi. 9 Juaan koio nuu nujuntnaa ichi yuu uu, te jaan koion davaa nga ayiu juntnaa xiinn xa na kixi koioi viko tnundaa kidar, kuus, xiaans. 10 Te nka kee se ka xinokuechi nuus; ka xeens. Xndekas ntdaa ayiu nka niis nka xee, nuu ayiu vaa, nuu ayiu loko, te nchitu vee nuu kuu viko tnundaa. Nka nukoo ayiu nuu mexa xa kaxii ndeyu. 11 Nxo ndea se kunxanu jan ayiu xtuu nuu mexas, te nchinuus xa n se nukoo yumexas, atu ninos dama ka xkuino ayiu hora ka xeeni viko tnundaa. 12 Njaans nuus: Janda nkkun yaa xa a tuu na dama viko tnundaa ninon?, kuus, xiaans. Te a tuu nax njaan se ijan. 13 Ijan dada njaan se kunxanu jan nuu se ka xinokuechi nuus: Duku koio nduu ndaa nduu xees, te jn dajane koions nuu nee xa nee. Ijan ndee ndais te ndee kiti inis nuu Ianyuux, kuu se kunxanu jan, njaans. 14 Daa ka kuu ayiu ka teku tnuu Ianyuux. Kueei ka teku tnuuia, ko xaku nii kax ninoia xa kutuui nuu tuuia kuu Jess, xiaania nuus.

Ijan dada nkakunee Jess nka ntuku xa nkakuneeia. Xiaania nuus: 2 Kuenda ku n se kunxanu kida viko xa tnundaa dayas kuu Ianyuux xa taxnuniia nde andu. Nxio n se nkunxanu nkida viko xa ntnundaa dayas. 3 Ntundaa se ijan se ka xinokuechi nuus xa na jn jua tnuus ayiu njaans xa x io hora jn koioi viko jan, ko ayoi nka juini xa jn koioi vikos. 4 Ijan dada ntundaa ntukus dava ka se ka xinokuechi nuus xa na juaa koio ntukus ayiu ijan xa na jn nai koioi viko tnundaa jan. Duni xiaans xa na juaas xa x io tua ntdandituu xa kaxdeu koioi. Duni juaas xa x nxanis nkutu nanu xiin ncerru xndandee. 5 Te dua nka xe jua tnuu se ka xinokuechi nuus ayiu ijan, ko ayoi nka chinuu ntuku. Nudn nka keei, ka xeeni. ns juaan nuu uus. nkas juan jueen xa nadikos. 6 Dava ayiu njaan se nkunxanu jan, nka tn se ka xinokuechi nuus xa nka kida uu aai te nka xani aai. 7 Yo nkiti ini se nkunxanu jan, te ntundaas soldados xa na nkanis ayiu nka xani se nka xinokuechi nuus. Duni nka teuus uui. 8 Ijan dada xiaans nuu dava ka se ka xinokuechi nuus: X io tua ndeyu viko tnundaa, ko xaxee xa atuka natau xa kixi

22

N kuu n se kunxanu kida viko tnundaa kuu Ianyuux

N-ka xijan tnuu ayiu Jess nux io vaa xa juaa-i tvini nandajan Csar

dutu ka taxnuni xa ka nuu koios, te nka kida nuus janda kada koios xa daka ninos Jess. 16 Ijan dada nka tundaas se ka dakuaas xiin se partido Herodes nuu Jess. Ka xiaan se ijan: Maestru, ka xinida xa ndaa jaann nuu ntdaa ayiu te najanu

15Ijan dada nka ndee se fariseu xiin

San Mateo22 ichiny ichi Ianyuux, te atu kaxn ayiu chi nuu kuu ini vaan nuui ntdaai. 17 Nax xani inin? Io vaa xa najuaaro tvini nandajan Csar a aa u? kuus, ka xiaans nuuia. 18 Nkutnuni ini Jess xa xaloko ka juinis. Xijan kuu xa xiaania nuus: Ka kida ngan xa vaan. Nakuenda ka xitotnuni aan? 19 Dandea aa n tvini roma. Te nka dandeasia tvini ijan. 20 Nu nxini Jess tvini jan te nxijan tnuuias: Jundu nuu ndenee nuu tvini yaa? Jundu du ndenee? 21 Ka xiaans: Nuu Csar. Du Csar. Xiaania nuus: Ate, najuaa koio Csar xa nandajans te juaa koion Ianyuux xa io xa najuaania. 22 Nu nka tekus xaa nka yuus chi atu nka xani inis xa daa jaania. Te nka dandoosia.

46 Nnatnundaa ads xiin anis. 26 Daa ni nyaa anis. Daa ni nyaa nka anis. Ntdaas nka tnundaa xiin ijan, te nka xis. 27 Ijan dada ndijun nga meea nxi. 28 Ndeda ns ad ku kuua na nandoto ayiu nka xi?, chi ntdaas nkuu ya ka kuus, nka xijan tnuus Jess. 29 Xiaan Jess nuus: Ka jaan lilun. a ka xinin tnuu Ianyuux xyodotnuni, ni a ka xinin nax kuaa Ianyuux xa kadaia. 30 Na xee ku nandoto ayiu nka xi io xa kutuu andu ma datnundaa tnaai, ni ma kui nka vuelta chi kutuu koioi n xtuu ngel, ia ka xinokuechi nuu Taaro Ianyuux andu. 31 Tnuu Ianyuux yodotnuni kakunee xa ndaa xa nandoto ayiu nka xi. atu nka kaun xijan u? Dua yodotnuni: 32 Kuur Ianyuux Abraham, kuur Ianyuux Isaac, kuur Ianyuux Jacob. atu ndekaia ndy chi ndekaia ayiu xndito kuuia, xiaania. 33 Nka teku ayiu xyuku ijan tnuuia te nka yuu anui xa daa njaania.

ijan ni nka xee se saduceu nuu Jess. Ka jaan se yaa nuu ayiu xa ayo ndy nandoto. Nka jaans nuuia: 24 Maestru, nchidotnuni Moiss: Nux na ku n sey te a nxio dayas xiin ads, io xa natnundaa anis xiin ads xa na koo dayaa xiin anis te kuenda ku daya se nxi jan ku kuu daya ijan. 25 Nxio n se nxio uxa tnaa anis. Sexanu ntnundaa xiin ads, te ayo na dayas nxio xiina te nxis.

23Ku

N-kakunee Jess xa nandoto ayiu n-ka xi

Jess tnuu se saduceu te a nka jaan kas. Nu nka teku se fariseu xijan, te nka natakas nuu Jess. 35 Abogado kuu ns. Se kuu abogado jan nxijan tnuuia n xa nxijan tnuusia xa kototnunisia. 36 Xiaans: Maestru, ndeda n ley Ianyuux ndand ka? 37 Te njaania nuus: Io xa juemani koion Ianyuux, Ia kuu Xtoon, xiin nde yk, nde

34Nxanu

Ley ndand ka

47 tuchin. 38 Ley yaa ndand ka. 39 nka ley ndand kuu xaa: Io xa juemani koion anitnaan n ka xemanin meen. 40 Nux na jandixa koion nduu ley Ianyuux yaa, ndakun xa jandixa koion ntdantuu ley nchidotnuni Moiss xiin ntdantuu xa nchidotnuni se nka jaan tnuu Ianyuux nuu ayiu kuu Jess.

San Mateo22,23 nchidotnunis xiin se fariseu maestru. 3 Xijan kuu xa ntdaa xa tau tnius kada koion te jandixa koions, ko maxku kadan xa ka kidas chi tuku ka jaans xa kadas te tuku ka kidas. 4 Kuenda ku n xa yo vee ndido ayiu kuu xa ka tau tnius nuun. Ka dukus xa yo vee jan, te ka tau tnius xa kuido koion, ko mees atu ka xidos, ni xa kajuun n dk ndaas xijan a kuu. 5 Ka kida ndkas tutu yodotnuni tnuu Ianyuux xndenee teus. Ka kida nani kas chate dama ka xkuinos na xijan taus nuu Ianyuux. Xa na kundea aa ni ayiu ka kidas xijan. 6 Yo ka tna inis xa kunukoos nuu silla ka xko nukoo ayiu ndand hora ka xaxdeus n nuu kuu viko. Yo ndee ka tna inis xa kunukoo yatnis nuu ka xko nukoo se jaan ndodo nuu ayiu xyuku xiti veuu kuechi. 7 Yo ka tna inis xa koo ayiu xauu nuus nuu yau. Yo ka tna inis xa jaan ayiu nuus: Maestru. 8 Ko ndoo, maxku juejoon koion xa jaan ayiu nuun: Maestru, chi anin kuu tnaa xiin ayiu ka kukanu ini aa ruu te idii ni maestrun io. 9 Maxku jaann nuu n ayiu: Ndixi kuu Taa ayiu uayiu, chi idii ni Taaro ntdaaro io. Andu tuuia. 10 Maxku juejoon koion xa jaan ayiu: Kuun Maestru ayiu uayiu, chi Maestrui kuu aa ruu, Ia kuu Cristu. 11 Se na junukuechi nuu koion ku kuu se ndand ka. 12 ayiu najuen tnuu meei, nduui ayiu dakuu nga te kujanuui. ayiu xko kida na kida ayiu dakuu nga, najuen tnuu aa ayiu kuu

dada nxijan tnuuia dava ka se fariseu nka nataka nuuia: 42 Jundu kuu Cristu ka xani inin? Jundu daya dana kuuia? Ka xiaans nuu Jess: Daya dana David kuus. 43 Xiaania nuus: Njaan David xa Xtoos kuu Cristu na nke aa Espritu Ianyuux. atu ke ini koion nax nkutnuni inis na daa njaans a? Dua nchidotnunis: 44 Njaan Taaro Ianyuux nuu Ia kuu xtooro: Nkoo dii kuaar nni na xee ku kadar xa taxnunin nuu se ka xini uu aa. 45 Xaxee xa na nxo tuu David njaans xa xtoos kuu Cristu, Janda kuu Cristu daya danas? kuu Jess, xiaania. 46 Ni n tnuu ayo kas nka jaan nuuia. ayo kas nkuy xa kajan tnuusia.

41Ijan

Jundu daya kuu Cristu?

23

Ijan dada njaan Jess nuuda ntdaada xiin nuu ayiu xyuku ijan: 2 Nani nkuu Moiss maestru, dani ka kuu se ka tua vaa tnuu

Yo kuia ka xetniu se ka kuu fariseu xiin se ka kuu saduceu

San Mateo23 Jess, njaania nuuda ntdaada xiin nuu ayiu xyuku ijan. 13-14 Ijan dada xiaania nuu se ka kunxanu: Ndau yaa koio ndoo, se ka kuu maestru xiin se fariseu chi unu lokon. Ka kida ngan xa vaan. Ka dadaann xa maxku ku tnaa koio ayiu nuu ayiu ka jandixa xa taxnuni Ianyuux nuui. Juini juinii xa ku tnaa koioi nuu ayiu ijan, ko ka dadaann, te ni meen a ku tnaa koio nuui. 15 Ndau yaa koio meen, se ka tua vaa ley nchidotnuni Moiss xiin meen, se fariseu. Ka kida ngan xa vaan. Ka xeenn uu xndatuu nka lado yuu mar xa dakuaa koion too xa na jandixa koioi n ka jandixa meen. Nani ka xeenn do nuu mar, dani ka xeenn do nuu uu yichi xa dakuaan ayiu ijan. Ka kidan xa kuee ka kuechi ka kida ayiu ka dakuaan jan dada meen. 16 Ndau yaa koio meen chi ka kuun na ka kuu se kuaa xndeka ayiu juaan n nuu juaani. Ka jaann: ayiu chinaa xaxee veuu, a tuu na tnuu vete kuu nux a xetnaa tnuui, juini nkidai uxi dk ndaai, ko ayiu chinaa xaxee oro io veuu, nux a xetnaa tnuui, kidai kuechi chi vetei, ka kuun. 17 Ka jaan lilun. N kuu ayiu kuaa ka kuun. Ndand ka veuu nuu nnduu ii oro jan dada oro io xiti veuu jan. 18 Duni ka jaann: ayiu chinaa xaxee altar veuu, nux a xetnaa tnuui, a tuu na kuechi kuu, juini nkidai uxi dk ndaai, ko nux ka chinaai xaxee kt ka dokoi nuu altar te a

48 xetnaa tnuui, kuechi kuu xijan, ka kuun. 19 N kuu ayiu kuaa ka kuun. Ndand ka altar nuu nnduu ii ntdaa xa nka dokon dada n xa ka dokon chi nuu altar jan nnduu ii xijan. 20 ayiu ka chinaa altar, adu altar ni ka chinaai hora ka kidai uxi dk ndaai chi duni ka chinaai ntdantuu xa ka dokoi nuu altar. 21 Tuu Ianyuux xiti veuu Jerusaln. Xijan kuu xa na ka kida ayiu uxi dk ndaai xa ka chinaai veuu, ka kakuneei Ianyuux chi ka jaani: Nandia Ianyuux. 22 ayiu ka chinaa xaxee andu, duni chinaai silla nukoo Ianyuux xa taxnuniia. Duni ka kakunee ayiu ijan Ianyuux chi ka jaani: Nandia Ianyuux. 23 Ndau yaa koio meen, se ka tua vaa ley nchidotnuni Moiss xiin se fariseu. Ka kida ngan xa vaan. Ntnaa uxi nune mino castila ka niin, ka najuaan n Ianyuux. Duni daa ka najuaan ans xiin comino. Maxku nujanin xa kadan xavaa yaa. Juini ka kidan xavaa yaa, ko a ka jandixan n xa ndand ka. atu dayaan juxtixia ayiu ka kida kuechi, te ka kidandaan kuechi ayiu a tuu nax kida. atu ka kundau inin dava ka ayiu. atu ka kukanu inin Ianyuux. Maxku daa ka kadan; jandixa koio xa tau tniuia. 24 Ka kuun n kuu se kuaa xndeka ayiu juaan n nuu juaans. Ka chinuun kuechi luchi kuu n kuu n ktlavichi luchi uu nuu ndute kida nka ayiu. Ka dake nini ayiu ndute uu ktlavichi jan n dama xa na aa kojonit, ko ndoo, atu dake

49 ninin ndute uu kt kuu camello xa na aa kojonnt. 25 Ndau yaa koio meen, se ka tua vaa ley nchidotnuni Moiss xiin se fariseu. Ka kida ngan xa vaan. Kuenda ku taxa xiin koo ka kuun. Io ndoo yata xijan, ko kuia kaa xa uu xitii. Ka duun xaxii ayiu, te ka kidan davaa nga xa ka juini meen. 26 Meen, se fariseu, n kuu se kuaa ka kuun. Kina ka najinin xiti koo jan xiin xiti taxa jan na kuaa daa na koo ndoo yatai tuku. 27 Ndau yaa koio meen, se ka tua vaa tnuu nchidotnuni Moiss xiin se fariseu. Ka kida ngan xa vaan. Kuenda ku kava nuu xynduxi ndy ka kuun. Nakai ayiu kava jan te ndukuixi. Vili kaa yatai, ko kuia kaa xitii chi uu yk ndy. 28 Daa ka kuun. Ka kida ngan xa ka kidan xavaa xa na kundea aa ayiu, ko mee ni xaloko xuu anun. atu ka jandixan Ianyuux. 29 Ndau yaa koio meen, se ka tua vaa tnuu nchidotnuni Moiss xiin dava ka se fariseu chi ka kida ngan xa vaan. Ka kaann nuu xndaa se nka jaan tnuu Ianyuux nuu ayiu. Ka kidakutun capilla nuu xndaa ayiu vaa. 30 Te ka jaann: Nu nka xioro tiempo nka xani xixitnaro se nka jaan nuu ayiu xa njaan Ianyuux, ma kuaturo xa nka kidas. 31 Xndido taun kuechin xiins xaxee xa duni ka xani meen se ka jaan tnuu Ianyuux nuu ayiu. 32 Vitna daxinokava koion xa nka kixees xa kadas. 33 Daya Kuina ka kuun. Ma kakun na ndadandaa

San Mateo23,24 Ianyuux kuechin chi jn koion andea. 34 Nkuu ttn se jaan tnuu Ianyuux nuun tundaar vaxi. Duni tundaar se yo unu kaxi ini xiin se ka tua vaa tnuu nchidotnuni Moiss. Davas kani koion. Davas katakaa dikan. Davas jani koion chirrin xiti veuu kuechin. Davas nkuijun koion ntaka uu jn koios. 35 Xaxee xaa kundido kutau koion xiin xixitnan ntdaa ayiu vaa anu nka xanis nde tiempo nxo tuu Abel xiin nde tiempo nxo tuu Zacaras, daya y Berequas. Zacaras jan nka xani xixitnan meu altar xiin veuu. 36 Na jaan ndaar xa kundido kutau meen, ayiu io vitna ntdaa se ijan kuu Jess, xiaania nuus. 37 Ijan dada nnukondeaia uu Jerusaln. Te njaania: Ndoo xa kuun ayiu Jerusaln, ka xanin se ka jaan tnuu Ianyuux nuu ayiu, te ka janin se ntundaa aa Ianyuux yu. Naka kuee vuelta njuinir xa kadar n kida chuun xa nadatakat dayat te chii aat kaa ndixit. Dua njuinir xa kadar, ko ayon njuini. 38 Kunaa koio xa mayo ka ayiu kutuu Jerusaln, 39 ni mayo kan jini aa nde na xee ku jaann: Naka tau Ia nnatundaa aa Ianyuux xa juan ndixiia uayiu. Kuuia, xiaania.

24

Ijan dada nkeeia veuu Jerusaln xa juaania n nuu juaania, te nka xetnaadaia. Nka danee ndaada xa na kundeaia veuu xiin ttn vee

N-jaan Jess xa ndondoo veuu Jerusaln junkoio

San Mateo24 xndenee tnaa xiini. 2 Te njaan Jess nuuda ntdaada: Vaa nkuaa ntdaa xa xndearo ya, ko xandaa xakuiti ma kava ndodo tnaa ka ni n yu nkuaa veuu yaa chi ntdandituu junkoio. 3 Te juaan koioda xiinia Yuku Tnu Olivo. Daa ni kuee ayiu xndijun aa. Nnukooia ijan te nka xetuadaia. Nka xijan tnuudaia: Kachitnuu aan na ku yaa ntdaa xijan. Na sea taxi Taaro Ianyuux xa na kutnuni ini koioda xa vax kuyatni ku ndixin uayiu, te naa uayiu? 4 Njaan Jess: Koo koion cuedado xa maxku dandau aa se kixi. 5 Kuees kixi te jaans xa ntundaars. Jaans: Ruu kuu Cristu. Kuee ayiu dandau koios. 6 Ku na teku koion xa jantnaa n uu xiin nka uu, te duni teku tnuun xa jantnaa n nacin xiin nka nacin, maxku aa chi ini koion. Maxku kundu inin. Kina ka io xa yaa ntdaa xijan, ijan dada naa uayiu. 7 Ndandita n pas nuu nka pas. Jantnaa koio soldado n se kunxanu xiin soldado nka se kunxanu. Kixi tnama. Kuee vuelta tnaa dava uu xndatuu uayiu. 8 Na yaa ntdaa xaa, ndau yaa koio meen xiin dava ka ayiu uayiu. N yaa xajan daya yaa koion. 9 Kandeka aa ayiu jn nuu juxtixia. Kada uu aas te kani aas. Duni jini uu aa ayiu xaxee xa ka jandixa aan ruu. 10 Tiempu ijan ma kukanu ini aa ka davan. Datuu tnaan nuu juxtixia te jini uu tnaan. 11 Tiempu ijan kuee se

50 vete kixi. Jaan koios xa kuus se ka jaan tnuu Ianyuux nuu ayiu, ko a ndaa. Kueen dandau aas. 12 Xaxee xa yo kuloko ka ayiu daa, ma juemani tnaa ka davai. 13 Nux dani na kukanu ini aan xiin nux ma kande inin xa kukanu ini aan, dakaku aar. 14 Teku ayiu nituu uu tnuur na kuaa na tekui nax io xa kadai xa ku tnaai nuu ayiu taxnuni Ianyuux nuui. Tnuu vaa kuu. Kina ka daa yaa te ijan dada naa uayiu. 15 Jini koion xa kinee ayiu atu ii ndatniu ii io xiti veuu, te ma chinuui xa ii xijan. Jn tnaa xa nchidotnuni Daniel se njaan nuu ayiu xa njaan Ianyuux. 16 ayiu xtuu Judea ku ijan na kunu koioi; jni yuku. 17 ayiu iin ndodo dk veei ku ijan, maxku ndui veei xa kineei xaxiii. 18 ayiu kidatniu nuu uui, maxku nuui veei xa kineei dooi. 19 Ndau yaa koio ad xuu daya xiin ad ka dakadi yjn ku ijan. 20 Kajan tau koio nuu Ianyuux xa maxku yaa xijan tiempo vixi, ni ku ka ndetaturo 21 chi nux ku ijan na yaa xaa yo ndau ka yaa koio ayiu. Nde na nxe kavatuu uayiu xiin nde vitna atu uun yaa xaa. Na yaa xijan, te ma uu ka dua kuu. 22 Nu ma ndadaluchi Ianyuux ku ijan nkuu, ni n ma yoo kaku, ko ndadaluchiia ku ijan xaxee ayiu nkaxi dnia xa kaku koioi. 23 Tiempu ijan jaan koio ayiu: Yaa tuu Cristu. Jaan nka ntuku ayiu: Ijan tuu Cristu. Maxku jandixa koiony 24 chi kixi se jaan xa kuus Cristu xa dandaus ayiu. Kixi se jaan xa

51 se jaan tnuu Ianyuux nuu ayiu ka kuus. Kada Kuina xa kada se ijan kuee milagru te kuee ayiu dandau koios nde ayiu nkaxi dn Ianyuux ku kuus xa dandaus, ko ma ndakus. 25 Kachitnuu aa dau nir xa yaa. Kunaa koio xa njaanr nuun. 26 Nux jaan ayiu nuun ku ijan, Kachitnuu aar xa tuuia nuu ayo ayiu io te atu nga juun dau, maxku jn koion ijan. A nux na jaan nka ayiu nuun, n xiti vee yvaaia, maxku jandixa koiony 27 chi ma dua kadar. N kuu xa kee taxa nde nuu kane ngandii te xeyee nde nuu ke ngandii, daa ku kuu na ndixi ruu, Ia kuu ayiu. 28 N xko yuku au nuu katuu n kt nxi, daa kuyuku koio ayiu nuur na ndixir. 29 Na yaa xa ndau yaa ayiu ntdaa ku ijan, te ijan dada kunee nuu ngandii. Ma ndii ka yoo. Junkoio chudini xiin ntdaa ka xa io andu. 30 Ijan dada kada Ianyuux n xa a uun xini ayiu. Kuee xa kadaia andu xaxee xa nkuyatni ku ndixi meer, Ia kuu ayiu. Kundeai xa ndixir nuu vik, te taxnunir nuu ntaka uu uayiu. Yo ndee ndiir. Ndai ntdantuu ayiu uayiu na jini aai. 31 Tundaar, ngel, ia ka xinokuechi nuur, xa tu koioia strompeta xa nadatakaia ntdaa ayiu nkaxi dn Ianyuux. Nadatakaia ntdantuu ayiu io nde nuu ke ngandii xiin nde nuu kane ngandii xiin nduu lado ka uayiu. 32 Xnaan xa hora nandd tnu higo te ndukuiitnu xa vax nduyatni yoo ini. 33 Nani ka xinin xa vax nduyatni yoo ini, dani jini koion

San Mateo24 xa vax kuyatni ku ndixir na jinin xa yaa ntdaa xijan chi xijan kuu sea xa daa yaa. 34 Xandaa xakuiti ma ku nd ayiu io vitna nde na yaa ntdaa xijan. 35 Naa andu, naa uayiu, ko xa njaanr ma kuita. 36 ayo xini na ku yaa xaa, ni ngel, ia ka xinokuechi nuu Ianyuux, ni meer, Ia kuu Daya Yia, a xini. Mee ni Taaro Ianyuux naa na ku daa yaa. 37 Nani nyaa na nxo tuu No uayiu, dani yaa ku na ndixi meer, Ia kuu ayiu. 38 Nani nyaa na nkuyatni ku nndindodo ndute uayiu, dani yaa ku ijan. Nka xo xaxi nka xo xii ayiu. Nka xo tnundaai, te nka xo datnundaai dayai tiempo ijan. Ntdaa xijan nka xo kida ayiu tiempo nke No xiti barcu. 39 a nka xani ini ayiu jan xa naai. Nde ku nndindodo ndute nituu uayiu dada nka kutnuni inii xa naa koioi, te nka naai ntdaai. Daa yaa ayiu na ndixi meer, Ia kuu ayiu. 40 Tiempu na ndixir, daa kutuu kanu uu sey nuu uu ka xitus. ns kandeka aa Ianyuux jn andu. ns dandooia. 41 Uu ad ku ndiko kanu. na kandeka aa Ianyuux jn andu; nkaa dandooia. 42 Kunaa koion xa ndixir te kundetu aan chi a yoon xini na ku na hora ndixi ruu, Ia kuu Xtoon. 43 Vavaa kunini koio xa na jaanr xa na kutnuni ini koion. Nu nxini n sey na hora xee aduu vees nkuu, kunditos te ma juejoons xa ku aduu jan vees xa duus xaxiis. 44 Xijan kuu xa kada tua koion meen xa koo tuan xa jnro andu na ndixir

San Mateo24,25 chi hora a xu inin xa ndixir, ndixi ruu, Ia kuu ayiu. 45 Kuenda ku n se yo kaxi ini ka kuun. Nxio n se yo kaxi ini ntetutniu aa xtoos xa taxnunis nuu dava ka se ka xinokuechi nuus. Vaa xinokuechis nuus. Du se yaa dakexio xa kaxi dava ka se ka xinokuechi jan na xee hora. 46 Naka tau kuu se ijan hora na naxee xtoos chi jinis xa nkidas ntdaa xa ntau tnius. 47 Tetutniu aa xtoos xa junuus ntdantuu xaxiis. Xandaa xakuiti tetutniu aas. 48 Ko nuxa se xinokuechi nuus yaa kuu seloko te jaan mee jaan ns: Naa jn Xtooro, te kukuees xa nxees. 49 Kixees xa kanis dava ka se ka xinokuechi xiin ka xinokuechi nuu xtoos, te kixees kaxis, koos xiin se ndee ka xii te xinis. 50 Naxee xtoo se jan ku a hora a u inis xa naxees. 51 Ndee kada uu aa xtoos. Yaas na yaa se ka kida nga xa vaas. Yo ndee ndais te ndee kiti inis nuu Ianyuux.

52 kuu nuui xa kidi te nka kidii. 6 Nu nkuu niu dava, dana ini nka kana ayiu: Vaxi noviu. Na jn tnaa koioroi. 7 Nka ndokoo soltera jan te nka ditai nuu x nkayu yua candilii. Te nka natnuui. 8 Dichi nka xani ini lilu, nka jaani nuu dichi nka xani ini vaa: Taxi koio xaku aciti olivoun chi vax ndava candilir n nr. 9 Te nka jaan dichi nka xani ini vaa: Ma taxi koior chi ma kendita xa juetniuro ntdaaro. Vaa ka nuu juaan koio nuu kuyau aciti olivo te jueen koioun xa juetniu koioun, ka kuu dichi ijan, ka xiaani. 10 Nni juan jueen koio dichi ijan aciti nxee noviu jan ijan. Ndekas soltera nka kida tua aciti jan juaan vee nuu io vikos. Te nnakads yee. 11 Nka kukuee soltera nka xani ini lilu xa jni nuu kuu viko. Nu nka xeei ijan nka kanai: Dito, Dito, najaann yee xa na xe ku koioda. 12 Te xiaans nuu dichi ka kuu soltera jan: a xini aar, kuus, nxiaans. 13 Xa maxku dua yaa koion kada tua koion meen chi a ka xinin na ku, na hora ndixir.

25

nka yaa uxi soltera ta jini ka sey, daa yaa koio ayiu taxnuni Ianyuux nuui xa davai nka xani ini lilu te davai nka xani ini vaa. Xnee soltera jan candily juaan nuu nanitnaa koioi xiin noviu. 3 Oon dichi nka xani ini lilu, xneei candily juaan, ko a nkanee koioi aciti olivo jn xa dandeei candily jan. 4 Oon dichi nka xani ini vaa, xneei aciti olivo xiin candily juaan. 5 Nkukuee noviu jan xa xees nuu nanitnaas xiin dichi ka kuu soltera ya, te nka

Soltera n-ka xani ini vaa xiin soltera atu n-ka xani ini vaa
1-2N

taxnuni Ianyuux n taxnuni n se taxnuni. Nkana n se taxnuni se ka xinokuechi nuus, te nxiaans tvini xa dakanduu koios. ns nxiaans oon talento. nkas nxiaans uu talento, te nkas nxiaans n talento. Nxiaans segn janda kuaa koios dakanduus tvini. Ijan dada xika juaans. 16 Se nnii oon talento jan, nnii kas oon talento xa ndadks xiin tvini ijan. 17 Dani nkida se

N-kakunee Jess tvini kuu talento


14-15Duni

53 ntn uu talento jan, te nnii kas uu talento. 18 Se nnii n talento ni, tuku nkidas. Nxates n yau nuu uus te nchinduxis tvini xtoos. 19 Naa nxeen xtoos n ns. Ijan dada nnaxees xa kadas cuenta nuu nadaa tvini nka nii koios. 20 Se ntn oon talento jan, nee kas oon talento naxee nuu xtoos, te xiaans: Dito, na oon talento ndadkda yaa. Te yaa io oon ka talento nniida. 21 Xiaan xtoos nuus: Naka vaa. Vaa nxinokuechin chi vaan. Juini xaku ni tvini nyndaan, ko xaxee xa vaa ndakanduun tvinir, kuee xa kndaan. Na kuro vee, te na kaxi na kooro, te kadaro xad ini. 22 Ijan dada nxee se ntn uu talento jan, te xiaans: Dito, na uu talento ndadkda yaa, te yaa io uu ka talento nniida. 23 Xiaan xtoos nuus: Naka vaa. Vaa nxinokuechin. Juini xaku ni tvini nyndaan, ko xaxee xa vaa ndakanduun tvinir kuee xa kndaan. Na kuro vee, te na kaxi na kooro, te kadaro xad ini. 24 Se ntn n ni talento, nees nnaxee, te xiaans: Dito, xinida xa ma kachi inin. Nataxtnaan xa a ndaken. Duni nakuekan xa a ndadaun. 25 Nchinduxida tvinin chi nyuuda nuun. Na tvinin yaa, kuus, xiaans. 26 Te njaan se kuu xtoos jan: Lilun. a kuaan junukuechin, te kudin. Ando x naa xa nataxtnaar xa a ndaker, te duni nakuekar xa a ndadaur. 27 Nakuenda a nxe chiin tvinir bancu xa ku na nxeer nakuekar tvini ntaxir xiin dayai?, kuus, xiaans nuu

San Mateo25 se xinokuechi jan. 28 Te xiaans nuu se xnii yatni: Tn koio tvinis te juaa se nxiaanr oon talento 29 chi ayiu xnevaa kuee, kuee ka niii. ayiu itau nevaa, dita ayiu ntdaa xa nevaai. 30 Se yaa xa a nkuaas junukuechis nuur, dajanes nuu nee xa nee nuu ndee ndais te ndee kiti inis, kuu se kuu xtoo jan, xiaans nuu se ijan.

ndixi ruu, Ia kuu ayiu, te ndee ndiir te kunukoor silla nuu taxnunir. Ndixir xiin ngel, ia ka xinokuechi nuu Ianyuux. 32 Nataka koio ntdantuu ayiu nuur te kinee dnr ayiu vaa nuu ayiu loko n kida n ayiu xa kinee dni tkachi nuu nchiva. 33 Janyukur ayiu kuu n kuu tkachi dii kuaar te janyukur ayiu kuu n kuu nchiva dii datnir. 34 Ijan dada jaan ruu, Ia taxnuni nuu dava kan: Ta kindee koio chi nkida Taaro Ianyuux xa tau kuu koion. Nu nkidavaaia uayiu, nkida tuaia nuu taxnuni koion. Xijan kuu taun 35 chi nka taxin xa nxaxir na nkojonr. Nyichir ndute te nka taxin xa nxiir. ayiu too nkuur te nka jaan aan veen. 36 atu damar nxio te nka taxin dama. Nkuur te nka xo ndeka aan. Nyndiur vekaa, te nka xitonini aan. 37 Ijan dada jaan ndoo xiin dava ka ayiu nkida Ianyuux xa nka nduun ayiu atu ka xndido xtau kuechi nka kidan: a naada xa nkojonn te ntaxida xa nxaxin. a naada xa nyichin ndute te ntaxida xa nxiin. 38 a

31Na

Ndadandaa Ianyuux kuechi ayiu uayiu

San Mateo25,26 naada xa setoo nkuun te njaan aada veeda. a naada xa a nxio daman te ntaxida dama. 39 a naada xa nkuun. Duni a naada xa nyndiun vekaa te nxe kotonini aada. 40 Te kachi ruu, Ia taxnuni nuun ntdaan: Xaxee xa dua nka kidan xaxee ayiu yo nka kundau ndekar, kuenda ku meer nka kida aan. Xa ndaa kuu xa jaanr ya. 41 ayiu kunujuiin dii datnir, Jaanr nuui: Xikojuiin koio. Njaan Taar xa jn koion nuu nuu koko nkava nkuita nuu nxani iniia xa nii Satans xiin ntdaa ngel ndekai taui 42 chi nkojonr te a ntaxin xa kaxir. Nyichir ndute, te a nka taxin xa koor. 43 Setoo nkuur te a njaan aan veen. atu damar nxio, te a ntaxin dama. Nkuur te nyndiur vekaa, ko a nxitonini aan. 44 Ijan dada jaan koioi nuur: a xnaada xa a nchindee aada hora nkojonn a nyichin ndute a setoo nkuun a nxio vichin a nkuun, ni atu xnaada xa nyndiun vekaa, te atu nxe kotonini aada. 45 Te jaanr nuui: Xaxee xa a nchindeen ni n ayiu, ni ayiu ka kundau ka, kuenda ku a nka chindee aan. 46 Davan jn nuu ndau yaa koion nkava nkuita, ko davan, jn nuu kutuu koion xiin Ianyuux nkava nkuita chi ka jandixan xa tau tniu Ianyuux kuu Jess, njaania nuuda ntdaada.

54 njaania nuu ntdaa daa, se ndakuaa aaia: 2 Xa ka xinin xa nuu uu ku kuu viko Paxcua. Ku ijan kada n se kada xa tn aa koio juxtixia ruu, Ia kuu ayiu, xa nkuitakaa dikar. 3 Tiempu ijan xyuku dutu ka kunxanu xiin sexanu ka taxnuni nuu ayiu Israel nukee dutu taxnuni ka nani Caifs. 4 Nka kida nuus nuu janda dandaus ayiu uus xa na kuaa tns Jess te kani aa koios. 5 Ko nka xiaan tnaas: Maxku dua kadaro ku kuu viko Paxcua na aa ndandita ayiu nuuro. 6 Nxee Jess uu nani Betania, te juaania vee Simn. Ka dandee ayiu Simn: Se Teyu , chi nxo teyu s. 7 Ijan nxee n nee n vidriu alabastro uu perfume yo yau. Nni nukooia yuu mexa xa xaxdeuia, nxodoa perfume jan dkia. 8 Nu nka xini daa, se dakuaa aaia, te nka kiti inida. Nka xiaan tnaada: Nakuenda tu perfume yaa? 9 Nu nkuyau, kuee tvini niiro xa kuu xiin ayiu ka kundau nkuu. 10 Nteku Jess xa nka ndatnuuda te njaania nuuda ntdaada: Nakuenda jan tnuun yaa? n xavaa nkida aaa 11 chi meen n nn, dani kutuun xiin ayiu ka kundau, ko meer, ma kutuu karo. 12 Xa nxodo aaa perfume kuu xa x nkida tuaa yk kuur xa maxku tu yachi ni. 13 Xandaa xakuiti xa davaa nga uu nuu jaann nuu ayiu nax kada

26

N-ka ndatnuu-s janda kada-s xa kani koio-s Jess

Nu nyaa xa njaan Jess ntdantuu tnuu ijan, te

55 koioi xa nanitaui, jaan koion nax nkida aa yaa xa na kunaa aa ayiu meea kuu Jess, njaania. Judas Iscariote, n se nxo kandeka tnaa xiinda nuu dutu ka taxnuni. 15 Xiaans: Nadaa tvini taxin te na kandekadas xee? Te nka jaans xa juaas oko uxi moneda kuu plata. 16 Nnduku ini Judas xa kadas xijan na ma yoo ayiu kundea aa.

San Mateo26 yo ndee nka kukoyo inida, te nka kixeeda ka xijan tnuudaia: Maestru, Kuiti meeda dua kada aa u? 23 Njaania: Se na dakee ndita xiinr tila n ni nuu koo, se ijan kada xa tn aa juxtixia. 24 Yaa meer, Ia kuu ayiu, n yodotnuni tnuu Ianyuux, te ndau yaa se kada xa tn aa juxtixia. Vaa ka nuu nxi ninos xiti ds nkuu kuuia. 25 Ijan dada xiaan Judas, se nkida xa nka tn juxtixia Jess: Maestru, kuiti meeda dua kada aa u? Te xiaania nuus: Joon. 26 Nni ka xaxdini daa, se dakuaa aaia xiinia, ntnia tila te nxijan tauia nuu Ianyuux. Ijan dada ntauia tila jan, te njaania nuuda ntdaada: Tn koio tilaia te kaxi koio. Tila yaa kuu r. 27 Ijan dada ntnia taxa uu vinu uva te njaania xa nkutauia nuu Ianyuux te ntaxiia xa koo koioda ntdaada te njaania: Koo koio ntdaan. 28 Xaa kuu nr katuu xaxee xa kada Ianyuux tratu xee xiin kuee ayiu taxkanu iniia xa nka kidai kuechii. 29 Xandaa xakuiti ma koo kar ndudi uva nde na xee ku kixee Taaro Ianyuux xa taxnuniia. 30 Nu nyaa xa nka xitada xiinia n salmo, juaan koioda xiinia Yuku Tnu Olivo.

22Te

14Nxeen

N-datuu Judas Jess

kina nu viko ka xaxi ayiu tila a nku levadura, daa nka xetua n uxi uuda Jess te nka xijan tnuudaia: Ndexu kuu inin xa kada tua koioda xa kaxdiniro viko Paxcua? kuuda, ka xiaanda. 18 Njaania: Juaan uu katuu yatni. Ijan nitnaan xiin n se nitnaa xiinn, te dua juaan nuus: Jaan maestruda: Veen juetniur xa kaxdinir xiin se dakuaar viko Paxcua chi vax kuyatni xa yaar n xa yaar. 19 Juaan koios xa kadas na ntau tniu Jess. Nka kida tuas xa kaxdini koios xiinia. 20 Nu nini, te nka nukoo nn uxi uu daa, se ndakuaa aaia xiinia nuu mexa xa kaxdini koioda. 21 Nni ka xaxdinida xiinia njaania nuuda ntdaada: Xandaa xakuiti kandeka aa nn jn nuu se loko.

17Ku

n nga vuelta n-xaxdini Jess xiin-da ntdaa-da

31Ijan

N-jaan Jess xa jaan Spedru xa atu xini-s-ia

njaania nuuda ntdaada:

San Mateo26 Kujanuu koion xaxee xa ndeka tnaaro te dandoo aa koion xakuaa vitna. Dua yaa xa na jn tnaa tnuu Ianyuux yodotnuni. Dua yodotnuni: Kadar xa ku se unuu tkachir. Te dua dua kute ninot. 32 Na nandotor te kina kar ku nuu Galilea kuuia. 33 Xiaan Spedru nuuia: Juini ntdaas, na kujanuu xaxee xa ndeka tnaaro xiins te dandoo aas, ko daa nuncas ma kujanuuda xaxee xa ndeka tnaaro, ni ma dandoo aada. 34 Xiaan Jess nuus: Xandaa xakuiti xa xakuaa vitna uni vuelta jaann xa a xini aan, ijan dada kana n lii. 35 Xiaan Spedru nuuia: Juini na kani aas xaxee xa ndeka tnaaro, nuncas ma jaanda xa a xini aada kuus, xiaans. Dani ka xiaanda ntdaada.

56 Taaro Ianyuux, nux vatuka xa dakaku aan nuu xa uu yaa, dakaku aan, ko maxku kadan xa juini meeda. Kadan xa juini meen. 40 Ijan dada nnaxeeia nde nuu xtuu ndruni se ndeka tnaa xiinia juaan. Nxiniia xa ka kidis, te xiaania nuu Spedru: Ni n nunuu a nkuu xa kundea vaan nax yaa u? kuuia. 41 Ijan dada xiaania nuu ndrunis: Chinuu koio naxa yaa te kajan tau koio nuu Ianyuux xa maxku dajaan aa Kuina xa kada koion kuechi. Io anun xa ma kada koion kuechi, ko xaxee xa ayiu uayiu ka kuun ma kundedi inin, te kada nain kuechi kuuia, xiaania. 42 Vuelta kuu uu juaania te dua nxijan tauia nuu Ianyuux: Taaro Ianyuux, nux ma kuu xa dakaku aan nuu xa uu yaa, na yaa na juini meen. 43 Nu nnaxee ntuku Jess nuu xtuu ndruni se ndekaia juaan, te nxiniia xa ka kidi ntukus chi yo vichi nka kuu nuus xa kidi. 44 nka ntuku vuelta ndandooias te juaania xa kajan tauia nuu Ianyuux vuelta kuu uni. Nani nxijan tauia xa kuu uu, dani nxijan tauia xa kuu uni. 45 Ijan dada nnaxeeia nuu nka ndoo ndrunis te xiaania nuus: Ka kidi ntukun a? Ka ndetatu nain a? Xa nxee hora kada se kada xa tn aa se unu loko ruu, Ia kuu ayiu. 46 Ndokoo koio. Na nuuro chi vaxis kuuia, njaania.

dada ndeka aa Jess juaan nuu nani Getseman. Ijan njaania nuu davada: Nkoo koio yaa nni na jnr do ijan xa nkajan taur nuu Ianyuux. 37 Ijan dada ndekaia Spedru, Sua, Jacobo juaan. Daya y Zebedeo kuu Sua xiin Jacobo jan. Nu nxeeia ijan, yo vichi nkukoyo iniia. 38 Te njaania nuus: Yo ndee kukoyo inir. Kuu anur xa kur. Ndoo koio yaa te kundea vaan nax na yaa, te dani ruu kundea vaar nax na yaa tuku. 39 Ijan dada juaan kaia itau te nxe juiin xitiia te nxijan tauia nuu Ianyuux. Njaania:

36Ijan

N-xijan tau Jess Getseman

jaania xijan, nxee Judas, se nxo kandeka tnaa xiinda

47Nni

N-ka tn-s Jess

57 ntdaada. Kuee se ndekas nxee ijan. Xnee se ijan espadas xiin karrutis nka xee. Dutu ka taxnuni xiin sexanu ka taxnuni nuu ayiu Israel nka tundaa aa. 48 X daa njaan Judas janda kadas xa kutnuni ini se xnetnaa xiins nxee ijan jundu kuu Jess. Dua njaans nuu se ijan: Se na teyuuda, se ijan tn koion. 49 Nxe tuas Jess, te xiaans nuuia: Vaa nga tau kuun, Maestru. Te nteyuusia. 50 Xiaan Jess nuus: Kada xa vax ki kadan. Ijan dada nka xetua se ijan Jess te nka tnsia. 51 Ntava n se ndeka tnaa xiinda espadas, te nxandes doo se xinokuechi nuu dutu taxnuni ka. 52 Xiaan Jess nuu se dua nkida: Dandee nai espadan chi ayiu ka xani ayiu espada duni espada ku koioi. 53 Xani inin xa ma kuu kajan taur nuu Ianyuux xa chindee aaia u? Nux na juaar nuu Ianyuux xa tundaaia ngel, ia xinokuechi nuuIa, nunuvii ni tundaaia vii ka uni diko uxi uu milia, 54 ko nux daa na kadar ma jn tnaa na yodotnuni tnuuia kuuia. 55 Ijan dada njaania nuu se nka xee ijan: Nakuenda xneen espadan xiin karrutin nka kixee xa tn aa koion kuenda ku aduu kuur? Ndku nduu nxo dakuaar ayiu xiti veuu Jerusaln. Nxo xo nukoor ijan te ayon nka tn aa, 56 ko ntdaa

San Mateo26 xaa io xa yaa xa jn tnaa ntdaa xa nchidotnuni se nka jaan tnuu Ianyuux nuu ayiu kuuia, xiaania. Hora ijan, ntdantuuda nka dandoo Jess, te nka xinoda.
Xndeka-s Jess n-ka xeen nuu se Israel ka taxnuni

tns Jess, te xndeka aas juaan vee Caifs, dutu taxnuni ka, nuu xyuku se ka tua vaa ley nchidotnuni Moiss xiin sexanu ka taxnuni nuu ayiu Israel. 58 Xika xika ni ndijun Spedruia juaan. Nxees nukee dutu jan, te nnukoos nuu xtuu ayiu ka xinokuechi nuu dutu jan dava nukee jan xa kundeas ntdaa xa yaa Jess. 59 Nka nduku ini dutu ka taxnuni xiin juxtixia Israel na tnuu jaan koios xa tekuechi neuusia te kanisia. 60 Juini kuee ayiu nka tekuechi neuu Jess, ko atu nkundee tnuui. Ijan dada nka xetua ka uus. 61 Ka xiaans: Dua jaan se yaa: Vatuka kanur veuu Ianyuux Jerusaln te vatuka nadaxinor nuu uni ku kuus, ka xiaans. 62 Nndojuiin dutu taxnuni ka te nxijan tnuusia: a tuu nax jaann a? Nax kidan xikonuun xa dua ka tekuechi aa se yaa? 63 Ni n tnuu atu njaania. Te xiaan ntukus nuuia: Xaxee xa ntetutniu aa Ianyuux ndixa, tau tniur nuun xa jaan ndaan nuu meen kuu Cristu, Daya Y Ianyuux a aa. 64 Te xiaan Jess nuus:

57Nka

San Mateo26,27 Joon, te na jaanr xa xee ku jini aa koion meer, Ia kuu ayiu, dii kuaa Ia taxnuni. Kunukoor ijan xa taxnunir nuu ayiu, te ndixir nuu viko. 65 Nndata dutu taxnuni ka jan dijuns xaxee tnuu njaan Jess. Xiaans: Jan kuias Ianyuux. a ndouu karo testiu chi nka tekuro xa njan kuias Ianyuux. 66 A nax ka kachin? kuu dutu jan, xiaans nuu se xyuku ijan. Te ka xiaan se ijan nuus: Io kuechis. Na kus.

58 nnukuita ntukus chinaas te xiaans xa na yaas n xa uu nux vetes. a xinidas kuus, nxiaans. Hora ijan ni nkana n lii, 75 te nnajaan Spedru tnuu njaan Jess nuus: Kina ka jaann uni vuelta xa a xini aan, ijan dada kana lii. Nkee dns te vichi ntnau inis te ndee nndais.

74Te

te nka tuds nuuia te nka janaas. Davas nka katuu nuuia. 68 Ka xiaans: Ndoo xa kuun Cristu, jinitnuni jundu njanaa. 69 Nni nukoo Spedru nukee jan, nxetua aa n soltera xino kuechi nuu dutu jan. Njaani: Dani ndixi nxo kunduun xiin Jess, te Galilea. 70 Xiaan Spedru nuui xa aa, te nka teku ntdaa ayiu xyuku ijan. Xiaan ntukus: a kutnuni. atu xinirs. 71 Ijan dada juaans yee nduro nukee jan, te nxini aa nka soltera. Njaani nuu ayiu xnii ijan: Te yaa kuu t nxo kunduu xiin Jess, t Nazaret. 72 Vuelta yaa nchinaa Spedru te xiaans: a xini tnaar xiins. 73 Nanaa ni nkuu, te nka xetua aa ayiu xnii ijan. Ka xiaani: Xandaa xakuiti ndeka tnaan xiins chi n jaann jaans de ka kuui, ka xiaani.

N-jaan Spedru xa atu xini-s Jess


67Ijan

27

Nu ntuu ku kuu uu, te nka kida nuu dutu ka taxnuni xiin sexanu ka taxnuni nuu ayiu Israel xa kani koios Jess. 2 Nka duku aas te xndeka aas juaan nuu se kuu gobernador romano nani Pilato. 3 Xaxee xa nxini Judas, se nkida xa nka tn juxtixia Jess, xa x nka jaans xa io kuechi Jess te kani koiosia, xijan kuu xa nnatu inis, te nxeens veuu xa nnangonees oko uxi tvini kuu plata jan nuu dutu ka taxnuni xiin nuu sexanu ka taxnuni nuu ayiu Israel. 4 Xiaans: Nkidada kuechi chi nkidada xa tn juxtixia n se a tuu na kuechi nkida. Ka xiaans: Nax kada koior u? Dian koto meen. 5 Te ndajane Judas tvini jan xiti veuu Jerusaln te nkees. Juaans, te nxe dakuenes mees. 6 Nka ndonee dutu ka taxnuni jan tvini jan, te nka xiaan tnaas: a vaa xa dakero tvini yaa alcanca veuu chi yau ndy nkuu.

N-dakuene Judas mee-s

59 kida nuus xa jueen koios uu n se kidavaa koo xiin kd uu xa koo n nuu ku nkonduxi ayiu too. 8 Xijan kuu xa nde vitna, dandee ayiu uu ijan uu Ndy. 9 Nxetnaa tnuu nchidotnuni Jeremas, se njaan nuu ayiu xa njaan Ianyuux. Dua nchidotnunis: Oko uxi moneda kuu plata kuu yaus. Yau nxantuu se Israel kuu. 10 Nka tns tvini nka niis xa nka dikoss, te nka xe jueens uu n se kidavaa koo xiin kd. Duni nchidotnunis: Dua ntau tniu Ianyuux xa kadada.

San Mateo27 Ndeda ns ka juinin xa dayaar, Barrabs a Jess, se ka jaann xa kuus Cristu a? 18 Dua njaans chi nkutnuni inis xa nka tekuechi neuusia xaxee xa nka kukuedi inis. 19 Nni nukoo Pilato jan nuu xko nukoos xa ndadandaas kuechi ayiu, ntundaa ads n tutu nuus. Dua nchidotnunia: Maxku aa kadan t dian chi ndaxene aate na tuu datne vitna, te ndau nyaada, te t vaa kuute kuua, xiaana. 20 Nka dajaan dutu ka taxnuni xiin sexanu ka taxnuni nuu ayiu Israel se xyuku ijan xa jaan koios nuu gobernador jan xa dayaas Barrabs te na kanis Jess. 21 Te nxijan tnuu ntuku gobernador jan ayiu: Ndedas ka juinin xa dayaar? Ka xiaani: Barrabs. 22 Nxijan tnuu kasy: Te nax kadar Jess, se ka jaann xa kuus Cristu? Ka xiaani ntdaai: Katakaa dikans. 23 Te xiaans: Nakuenda? Na kuechi nkidas? Xee ka nka kanai. Ka xiaan ntukui: Katakaa dikans. 24 Xaxee xa a nkundee tnuu Pilato xa daxino inis ayiu xiin xa xee ka nka kanai xiin xa nka ndundeei, xijan kuu xa nnandaa Pilato nuui. Xiaan ntukus nuui: a tuu na kuechir xa kanins. Kundido kutau koio meens. Xaxee xijan nnandaas.

7Nka

Jess nuu se kuu gobernador jan, te nxijan tnuusia: Meen kuu se taxnuni nuu ayiu Israel a? Te njaan Jess: Joon. 12 Nka tekuechi neuu dutu ka taxnuni xiin sexanu ka taxnuni nuu ayiu Israelia, te ni n tnuu atu njaania. 13 Xijan kuu xa nxijan tnuu aa Pilato: atu chinuun xa ka jaans xa io kuechin a? 14 Xaxee xa ni n xa a tuu nax njaania nuus, tuku nkuu inis. 15 Ntnaa kuia nxo dayaa gobernador jan n se yndiu vekaa ku kuu viko Paxcua. Dayaas davaa nga se ka kax nino aa ayiu ka xko yuku viko jan. 16 Tiempu ijan yndiu n se nani Jess Barrabs. Ntdaa ayiu nxo xini xa se loko kuus. 17 Nka nataka ayiu nuu Pilato te xiaans:

11Nxee

N-xee Jess nuu Pilato

San Mateo27 ka xiaani ntdaai: Kundido kutauda ntdaada xiin daya danadas.
N-ka xakundee se ka kuu soldado Jess
25Te

60 kundeesia. 37 Nka chidotnunis nuu tutu nakuenda nka xatakaa dika aas te nka tenees dk curuxiia. Dua yodotnuni: Se yaa kuu Jess. Taxnunis nuu ayiu Israel. 38 Duni nka xatakaa dikas uu aduu. ns dii kuaaia, te nkas dii datniia. 39 Dava ayiu nka xee ijan, nka xetuai curuxiia, te nka jan kuiaiia. Duni nka dakuikoi dki xaxee xa ka xini uuiia. 40 Te ka xiaani nuuia: Ndoo njaan xa kanun veuu Jerusaln te nuu uni ku nadaxinon. Xaxee xa n xa a yoo ka kuaa kadai kuaa kadan, dakaku meen vitna. Nux kuun Daya Y Ianyuux, tanuu nuu curuxi de. 41 Duni nka xakundee dutu ka taxnuni xiin se ka tua vaa ley nchidotnuni Moiss xiin sexanu ka taxnuni nuu ayiu Israel Jess. Ka xiaan tnaas: 42 Ndakakus dava ayiu, ko a ndakus xa dakakus mees. Nux kuus se taxnuni nuu roo, ayiu Israel, na nuus nuu curuxi vitnadii te kukanu iniros. 43 Na dakaku aa Ianyuux chi njaans xa kukanu inisia. Nuxa yo tna ini aaia, na dakaku aaia vitnadi chi njaans xa kuus Daya Yia kuus, ka xiaan tnaas. 44 Duni nka jan kuia aa aduu xtakaa dika diiia.

dada ndayaa Pilato Barrabs te ntau tnius nuu soldados xa na kani koiosia chirrin , te katakaa dika aa koios. 27 Xndeka soldado ka xinokuechi nuu gobernador jan Jess juaan vetniu te nka nadatakas ntdaa soldado yndaas nuu nujuiin Jess. 28 Nka tavas damaia te nka dakandixisia n capa tndee kuee xndixi se taxnuni. 29 Nka kava ninos tnuyk te nka kidavaas n corona. Nka tnaas dkia te nka xanus ndaa kuaaia n vara te nka xakundeesia. Ka xiaans: Na najuetnuuro se taxnuni nuu ayiu Israel. 30 Nka tuds nuuia, te nka tns vara neeia, te nka janis dkia. 31 Nu nyaa xa nka xakundeesia, te nka tavas capa ninoia te nka dandukutusia dama meeia. Ijan dada xndekasia juaan xa katakaa dikasia. 32 Nu nka kee soldado xiinia xa nkatakaa dikasia, te nka xe juntnaas xiin n se nani Simn. Se Cirene kuus. Nka tau tniu soldado jan xa kadokos curuxi Jess. 33 Nka xees xiinia nuu nani Glgota. Glgota kuu Yk Dk Ndy. 34 Te nka xiaansia vinu daka kava kt. Nxitotnuniia, ko a njuiniia xa kooia. 35 Nka xatakaa dikasia te nka dadks suertes damaia. 36 Te nka nukoos ijan xa

26Ijan

uayiu atuka ndii nde kaa xuu xiin nde kaa uni xaini. 46 Te hora ijan ni xee xa xee nkana Jess:

45Nituu

N-xi Jess

61 El, El, lema sabactani? kuuia. (Tnuu yaa kuu: Taaro Ianyuux, Taaro Ianyuux, nakuenda ndandoo aan?) 47 Nka teku dava se xnii yatni xee curuxi xa njaania, te nka jaans: Elas kanas. 48 Hora ijan ni nkendava n se tnaa nuu ayiu xyuku ijan. Nxe jeens n esponja, te ndakee nditas nuu vinagri, te ntendijun ndees dk n vara, te ntenee ndees esponja jan yuuia xa tuia vinagri jan. 49 Dava kas, nka jaan: Daa na koo nais. Na kotoro nuu na kixi Elas te dakakuss. 50 Xee xa xee nkana Jess nka vuelta te nxiia. 51 Hora ijan nndata dava cortina ndita dava xiti veuu Jerusaln. Nde dki xiin nde xeei nndexio xa nndata. Ntnaa, te nka tau toto. 52 Nka najaan yau kava nuu xynduxi ayiu nka xi, te nka nandoto kuee ayiu nkida Ianyuux xa nduui ayiu ii. 53 Nka keei yau kava na nyaa xa nnandoto Jess, te nka ndui Jerusaln, uu ii, xa na jini ayiu ijan xa nka nandotoi. 54 Nu nka xini centurin xiin soldado nka xo ndee xiins Jess xa ntnaa, yo vichi nka yuus. Te ka xiaan tnaas: Xandaa xakuiti xa se yaa kuu Daya Y Ianyuux. 55 Kuee ad nka xo ndea xika xa nyaa Jess. Nde Galilea nka xe kuitandijun aaa xa nka chindee aaa, te dani xndijun aaa nka xee Jerusaln. 56 Nuu yaa ytnaa Mara Magdalena. Ytnaa Mara d Jacobo xiin Jos. Ytnaa d daya Zebedeo du.

San Mateo27
N-xe konduxi Jess

nkutuku nuu uu, te nxee n se kuika njandixa Jess ijan. Se Arimatea kuus. Jos nanis. 58 Ijan dada nxe nundajans Jess nuu Pilato. Te ntau tniu Pilato xa na najuaa koio soldadosia. 59 Ijan dada nxe juneesia te nchidukusia n dama lino io ndoo. 60 Te nxajan ninisia n xiti yau kava dijan nka kaan se ka xinokuechi nuus xa kava ndy. Nxads yau kava jan n yu tkute kanu ndatuus, te juan nuus. 61 Yatni nuu kaa nini yk kuuia nka xo nukoo Mara Magdalena xiin nka Mara.

57Nu

kuu uu juaan koio dutu ka taxnuni nuu ayiu Israel xiin se fariseu nuu Pilato. Ku ka xko kida ayiu Israel ntdandituu tniui xa na ndetatu koioi nka ku kuu. 63 Ka xiaans nuus: Dito, ntdaada ka xini xa njaan se ndandau ayiu jan: Nuu uni ku nandotor, kuus, njaans na nxo nditos. 64 Xaxee xa daa njaans tau tniun xa yo vaa na nkondiu yau kava nuu kaas. Vaa na kundiu uni ku na aa jn koio se ndakuaas te duus yk kuus te jaan koios nuu ayiu xa nnandotos. Nux daa na kada koios, naka kuee ka nayiu dandaus dada xa kina kuus, ka xiaans nuu Pilato. 65 Te xiaan Pilato nuus: Kandeka koio soldado juaan xa na kundees yau kava jan, te vaa kad koio meen.

62Ku

N-ka xe kondee soldado nuu n-xe konduxi-ia

San Mateo27,28 juaan koios xiin soldado Pilato yau kava jan, te yo vaa nka xads. Nka tenees sellu nuu yu ndiu nuu kaaia, te nka taxndees soldado jan.
66Te

62 nuu koioa, nka nanitnaaa xiin Jess. Xiaania nuua: Vaa nga tau kuun. Nka xetuaaia te nka xe juiin xitia nuuia. Nka nundeea xeeia te nka nakuetua nuuia. 10 Xiaania nuua: Maxku yuu koion. Juan juaan ayiu ndakuaar xa na nuu koioi Galilea. Te ijan nanitnaar xiini.

28

Ku kixee semana ntanene ka juaan Mara Magdalena xiin nka Mara xa koto koioa yau kava nuu nkaaia. 2 Danaa ndee ntnaa. Njuun n ngel, ia xinokuechi nuu Ianyuux, nde andu. Nxetuaia yau kava jan te nditaia yu tkute ndiu yau kava jan, te nnukooia nuu yu jan. 3 Kaaia na kaa taxa hora kee. Kuixi dama ninoia na kuixi yua juun. 4 Nka yuu soldado xndee yau kava jan. Nka ns te nka kuyutnus na kuyutnu ndy. 5 Njaan ngel, ia xinokuechi nuu Ianyuux, nuu xnii ijan: Maxku yuu koion. Xa naar xa Jess, Ia nxitakaa dika ka nandukun. 6 ayo kaia. atu xnaan xa njaania xa nandotoia u? Juan ndea nuu nkaa niniia. 7 Juan jua tnuu koio se ndakuaaia xa nnandotoia, te adu xa ku kukuee koion. Kina kaia nuu Galilea; ijan dada nuu koion ijan, te kundeania. Xaa kuu xa kachi tnuu aar kuu ngel, ia xinokuechi nuu Ianyuux, xiaania. 8 atu nka kukueea xa nka ndeea yau kava jan chi hora ijan ni nka ndeea. Nka yuua te duni nka kud inia. Nka kendavaa. Juan nuu koioa xa kachi tnuu aaa ntdaa daa, se ndakuaa aa Jess. 9 Nni juan

N-nandoto Jess

nuu koioa te duni juan nuu dava soldado nka xo ndee yau kava nuu nkaa yk kuuia Jerusaln xa jua tnuus dutu ka taxnuni ntdaa xa nyaa. 12 Nka kida nuu dutu jan xiin sexanu ka taxnuni nuu ayiu Israel xa juaa koios kuee tvini soldado jan. 13 Ka xiaans nuu soldado jan: Jaan koion nuu ayiu xa nni ka kidin nka xeen se ndakuaa aa Jess xakuaa ijan, te nka duus yk kuus. 14 Te nux na teku gobernador, juaa koior nuus xa maxku aa kada aas te jandixas xa jaan koior nuus kuus, ka xiaans nuu soldado jan. 15 Nka tns tvini te nka kidas na nka tau tnius nuus. Te nituu nacin Israel nka teku ayiu xijan. Nde vitna dua ka najani ayiu.

11Juan

N-ka najani soldado xa n-yaa nuu n-xe konduxi Jess

dada juan nuu nn uxi n daa, se ndakuaa aa Jess Galilea. Nu nka naxeeda ijan, te juaan koioda n yuku nuu ntau tniuia xa jn koioda. 17 Nu nka xinida Jess ijan, te nka xe juiin

16Ijan

N-tetutniu Jess ayiu dakuaa-ia

63 xitida nuuia. Nka nakuetuda nuuia, ko nka xe tn anu dava ayiu chi nka xani inii xa a duia. 18 Nxetua aa Jess te njaania nuuda: Nkida Ianyuux xa taxnunir andu xiin uayiu n taxnuni meeia. 19 Juaan koio te kadan xa na kukanu ini aa ayiu ntdantuu

San Mateo28 uu uayiu ruu. Dajuendute koion ayiu kukanu ini koio Taaro Ianyuux, Daya Yia xiin Esprituia. 20 Juaa koion nuui xa na jandixa koioi ntdaa xa ntau tniur. Jun ini koion xa kunduuro ndku nduu, te dani kunduu nairo nde ku na naa uayiu kuuia, njaania nuuda ntdaada.

Tnuu Ianyuux n-chidotnuni Smarku


N-xian tnuu Sua Bautista tnuu vaa nuu ayiu

Dua kixee tnuu vaa Jesucristu. Daya Y Ianyuux kuuia. 2 X nkuu kuee kuia nxo tuu n se nani Isaas. Nxian tnuus tnuu Ianyuux nuu ayiu. Nchidotnunis nax njaan Ianyuux nuu Dayaia: Tundaar n sey na juindodo nuu kas nuun jn. Kadas xa koo tua koio ayiu hora na jn meen. 3 Kutuus n yuku te kana xees ayiu: Koo tua koion, chi vaxi Ia kuu Xtoon. Kada koio ichi ndaa nuuia. Dua nchidotnuni Isaas x nkuu kuee kuia. 4 Te dua nkuu. Yuku nxee se nani Sua Bautista. Ndajuendutes ayiu. Nka natu ini ayiu kuechii te ndajuendutesy. Njaans xa dajuendutes ayiu natu ini kuechii te taxkanu ini Ianyuux kuechii. 5 Nka xee ntdaa ayiu lado Judea, ntdaa ayiu uu nani Jerusaln. Nka namai kuechii nuu Ianyuux, te ndajuendute aa Sua nuu ndute deva nani Jordn.

(Mt. 3:112; Lc. 3:19, 1517; Jn. 1:1928)

Sua dama nkuaa idi kt nani camello, te nxo duku xitis cinturn . Xa nxaxis kuu tka langosta xiin ndudi uu yuku. 7 Njaans nuu ayiu: Xaku nga ku te kixee n se taxnuni ka dada meer. Nde xa kuur muxus ma kuaar. Ni xa nandaxir correa ndixas ma kuaar. 8 Nuu ndute ndajuendute aa meer meen, ko xiin Espritu Ii dajuendute aa mees meen.

6Nxina

N-dajuendute Sua Jess

ijan nkee Jess uu nani Nazaret lado Galilea, te nxeeia deva Jordn. Ijan ndajuendute Sua Jess. 10 Na nane Jess nuu ndute, nxiniia xa nune andu, te vax juun Espritu Ii. N kaa data vax juun, da nkaa Espritu Ii vax juun nuu Jess. 11 Nde andu njaan n tnuu: Ndoo kuu Daya Manir. Yo kuveter xaxeen.

9Ku

(Mt. 3:1317; Lc. 3:2122)

N-juini Satans xa kadajuexa-i Jess xa kada-ia xa juini mee-i

nunino ni ntundaa Espritu Ii Jess juaania nde nuu ayo ayiu io. 13 Nuu ayo ayiu io nxo tuuia uu diko ku. Te nkixee

12Te

(Mt. 4:111; Lc. 4:113)

64

65 Satans ijan. Kuina kuui. Njuinii xa kadajuexai Jess xa kadaia xa juini meei, ko a nkida Jess ni n. Ijan nxo tuu Jess xiin ktlavichi io yuku. Te nka xee ngel, ia xinokuechi nuu Ianyuux, xa chindee aaia.
N-xian tnuu Jess tnuu vaa Ianyuux nuu ayiu Galilea

San Marcos1
N-kudeen Jess nuu tachi uu

ijan nka chindius Sua Bautista vekaa. Te nxee Jess Galilea. Ijan nxian tnuuia tnuu vaa Ianyuux nuu ayiu. 15 Njaania: Vitna vaa tiempo x nkuyatni aa Ianyuux meen. Kundea koion xa taxnuniia uayiu. Natu ini koio kuechin te jandixa koio tnuu vaa.

14Ku

(Mt. 4:1217; Lc. 4:1415)

N-jaan Jess koon se ka tava chaka, xa kunduu-s xiin mee-ia

ku nxika Jess yundute kanu. Ndute jan nani Mar Galilea. Nxiniia Simn xiin anis Ndrixi. Ka dakes unu nuu ndute, chi se ka tava chaka ka kuus. 17 Njaan Jess: Kunduu koio xiin meer. Nani nka datakan chaka, dani datakan ayiu, xa kunduu koioi xiin meer. 18 Nunino ni nka dandoos unus, te juaan koios xiinia. 19 Ijan nxiniia Jacobo. Daya Zebedeo kuus. Nxiniia Jacobo xiin anis Sua. Xiti barcus nukoos, ka ndadavaas unus. 20 Njaanias, te juaan koios xiinia. Xiti barcu nka dandoos taas Zebedeo xiin se ka xinokuechi nuus.

16n

(Mt. 4:1822; Lc. 5:111)

xees xiinia uu nani Capernaum. Ku ndetatu ayiu Israel, ku ijan, nku Jess veuu luchi. Ijan ndakuaaia ayiu. 22 Nka tekui nax jaania, te nka yuui, chi xiin xa taxnuniia dakuaaiai. atu dakuaaiai n dakuaa aa se tua vaa tnuu nchidotnuni Moiss. 23 Veuu luchi ijan nxee n sey uu tachi uu anus. Nkana xees: 24 Jess, se uu Nazaret, nax juinin yaa? Vaxin, vax ki danaa aan a? Xini aa meer jundu kuun. Ia Ii Ianyuux kuun. 25 Nkudeen Jess nuu tachi uu jan: Kad yuun! Ta kee anus! 26 Nkidai xa nxiy kas. Ndee nkana xeei, te nkeei anus. 27 Te nka yuu ntdaa ayiu xyuku ijan. Njaan ni nuu nkai: Nax kuu xaa? n xa xee dakuaa aas. Tau tnius nuu tachi uu, te jandixa aai! 28 Te yachi nka datekutnuu tnaa ayiu nituu lado Galilea ntdaa xa nkida Jess.

21Nka

(Lc. 4:3137)

N-ndadavaa Jess didido Simn Spedru

nkee Jess veuu luchi, juaania vee Simn xiin Ndrixi. Nka kus, ntdaas xiinia. Simn xiin Ndrixi xiin Jacobo xiin Sua. 30 Te kuu didido Simn. Kaaa. Kani tnaaa. Nka jaan ayiu nuu Jess xa kuua. 31 Nkuia nuu kaaa. Ntnia ndaaa

29Na

(Mt. 8:1415; Lc. 4:3839)

San Marcos1,2 te nndonee aaia. Hora ijan ni nndiko aa kani, te meea nxiaan xa kax koios.
N-ndadavaa Jess kuee ayiu kuu
(Mt. 8:1617; Lc. 4:4041)

66 nuuia. Nxe juiin xitis nuuia, te njaans: Xinida xa kuaan xa ndadavaa aan. Nux juinin, te dua koo. 41 Nkundau ini Jess mees. Ndakaaia ndaaia, te ntnias itau. Nxiaania: Joon, juinir xa ndadavaa aar. 42 Na njaan Jess tnuu yaa, te hora ijan ni nndundoo s te nndvaas. 43 Ntundaaias juaans. Ntau tniuia nuus: 44 Maxku najanin nuu ni n ayiu naxa nkuu xiin meen. Juaan nuu dutu. Dandeans n. Juaa xa dokon nuu dutu, n ntau tniu Moiss, xaxee xa nndundoo n vitna. Dua kutnuni ini koio ayiu xa nndvaan. 45 Ko mees juaan ntdaa lado ijan, juan nujanis naxa nkuu. Xaxee xijan, nkuu xa a nkuaa Jess xa kuia uu ijan. Nndooia yuku nuu ayo ayiu io. Te ntdaa uu xiin uu ijan nka xee ayiu nuu tuuia.

ijan ni, na juan ke ngandii, te xndeka ayiu ayiu kuu juaan nuu tuu Jess. Ntdaa ayiu kuu xiin ntdaa ayiu uu tachi uu anui, xndekaiy juaan nuu tuu Jess. 33 Ntdaa ayiu Capernaum nka taka vee ijan. 34 Nndadavaaia kuee ayiu kuu. Kuee nuu kuee ka kuu ayiu. Nkineeia kuee tachi uu anui. a nxejoonia xa jaan tachi uu, chi kutnuni inii jundu kuuia.

32Xaini

N-dakuaa Jess ayiu Galilea

datne, na ta kukanda vaa ka, te nndokoo Jess. Nkeeia uu jan, te juaania nuu ayo ayiu io. Ijan nxeenia nxijan tauia. 36 Simn xiin nka se kunduu xiins nka xe nundukus Jess. 37 Na nka naniisia, njaans: Ka nanduku aa ntdaa ayiu meen. 38 Nxiaania: Na jnro. Jnro ntdaa uu do yaa, na dakuaar ayiu ijan tuku. Chi xaxee xijan vaar. 39 Dua nkuu. Ndakuaaia ntdaa ayiu veuu kuechi nituu lado Galilea. Te nkineeia tachi uu anu ayiu.

35Nee

(Lc. 4:4244)

N-ndadavaa Jess n sey kuu ndaa kuu xee

N-ndadavaa Jess n se teyu -s

ku nxee n se teyu s nuu tuu Jess. Nxijans xamani

40n

(Mt. 8:14; Lc. 5:1216)

Uni koon ka ku, daa nxiko Jess nnaxeeia Capernaum, te nka datekutnuu tnaa ayiu xa tuuia n vee ijan. 2 Nunuvii ni nka taka kuee ayiu vee ijan. Nchitui yee. a nkuaa ka yaai xa kui vee. Te njaania tnuu vaa Ianyuux nuui. 3 Ijan nka xee sey xndeka se kuu nuu tuu Jess. Koon tnaas xndido se kuu ndaa kuu xee. 4 a nkuaa kandeka koios se kuu ku yee, chi xaxee xa chitu ayiu yee. Ijan nka dakaas se

(Mt. 9:18; Lc. 5:1726)

67 kuu dk vee. Nka xanus itau dk vee nuu tuu Jess. Nuu nune jan nka junees yuu uu se kuu. 5 Na nxini Jess xa ka jandixasia, njaania nuu se kuu jan: Daya, x ntaxkanu inir kuechin. 6 Ijan xtuu se ka tua vaa tnuu nchidotnuni Moiss. Nka xani inis: 7 Nakuenda dua jaans? Kuia jaans Ianyuux. Idini Ianyuux kuaa xa taxkanu iniia kuechiro. 8 Ko naa Jess nax ka xani inis, te nxiaania: Nakuenda dua ka xani inin? 9 atu uu xa jaanr nuu se kuu ya xa taxkanu inir kuechis. Te atu uu xa jaanr xa ndokoos te ndonees yuus te kakas. 10 Ko juinir xa jini koion xa taxnuni Se kuu ani tnaa ayiu nuu ayiu uayiu. Xijan kuu xa dandea aar xa kuaar xa taxkanu inir kuechi ayiu. Te njaania nuu se kuu: 11 Jaanr nuu meen. Ndokoo. Ndonee yuun. Te juan nuu veen. 12 Hora ijan ni nndokoos. Nuu ntdaa ayiu jan nndonees yuus, te nkees vee, te juan nuus vees. Te nka yuui ntdaai, te nka xiaani xa nkutaui nuu Ianyuux. Nka jaani: Nuncas a nxiniro xa nkuu vitna!

San Marcos2 daya Alfeo. Nukoos vee nuu keyau tvini impuestu. Njaan Jess nuu Lev: Na kunduuro. Nndojuiin Lev, te juaans xiinia. 15 Te nyaa xa nxaxi Jess dita vee Lev. Nxaxiia xiin kuee sey ka tn tvini impuestu, xiin kuee nka se ka kida xa uu. Se dakuaa Jess xtuu ijan tuku. Chi kuees nka kunduu xiinia. 16 Te nka xini se tua vaa tnuu nchidotnuni Moiss xiin se fariseu, xa nxaxi Jess xiin se kida xa uu xiin se tn tvini impuestu. Nka jaans nuu se dakuaaia: Nakuenda xaxis te xiis xiin se ka tn tvini impuestu xiin se ka kida xa uu? 17 Nteku Jess nax nka jaans, te njaania: Se io vaa, atu ndouus doctor. Se ka kuu, ndouus doctor. atu vaxir xa jaanr se xani ini xa a tuu na kuechis. Vaxir xa jaanr se naa xa io kuechis, xa kutuu koios xiin meer.

Nakuenda a ka xaxi-s?

N-jaan Jess se nani Lev xa kunduu-s xiin-ia

vuelta nxikonuu Jess yundute kanu. Ijan nka taka kuee ayiu nuu tuuia, te ndakuaaiai. 14 Na nyaaia ijan, nxiniia Lev,

13nka

(Mt. 9:913; Lc. 5:2732)

ka kunduu xiin Sua Bautista, xiin se fariseu, n ku a ka xaxis. a ka xaxis xaxee xa xnee iis. Te nka xee nka sey nuu tuu Jess, te nka xijan tnuus: Nax kuu xa a ka xaxi se ka kunduu xiin Sua, te dani se ka kunduu xiin se fariseu, ko se ka kunduu xiin meen, ka xaxis? 19 Te nxiaan Jess: Hora io viko tnundaa, se njaan noviu ka xaxis, chi tuu noviu

18Se

(Mt. 9:1417; Lc. 5:3339)

San Marcos2,3 xiins. Ka xaxis xiin noviu, hora tuu noviu. 20 Ko vax kuyatni ku xa kandeka ayiu noviu jn. Ku ijan ma kaxi ka se ka kunduu xiin noviu. 21 Nuu dama tuu ni n mayo dandee dama xee. Nux dua kadai, nandy dama xee, te ndata ka dama tuu. 22 Te ni n mayo kuaa tnaai ndd xee tuu. Nux dua kadai, dandava ndd xee tuu, te tu ndd , te tu . Io xa tnaaro ndd xee xee.

68 Se kuu ani tnaa ayiu nuu ntdaa xa io. Te duni taxnuniia ku ndetatu ayiu.
N-ndadavaa Jess n se n-yichi ndaa-s

N-ka tnundodo-s yoko tru ku ndetatu

ku ndetatu ayiu Israel, nyaa Jess nuu kaa tru. Se ka kunduu xiinia, nka kixees xa tnundodos yoko tru xa kaxis. 24 Te nka jaan se fariseu: Kundea xa ka kida se dakuaan! Tnuu tau tniu Moiss jaan xa ma kadatniuro ku ndetatu. 25 Ko njaan Jess: Nuncas a nkaun nax nkida David, na nkundaus te nka kojons xiin se ka kunduu xiins a? 26 Ku ijan se nani Abitar nkuu dutu taxnuni ka nuu ayiu Israel, te nku David veuu Ianyuux, te nxaxis tila ii kandodo xiti veuu jan. Jaan tnuu nchidotnuni Moiss xa maxku dua kada ayiu. Meni dutu ka xaxi tila ii. Ko nxaxi David tila ijan, te nxiaans tila xa kax koio se ka kunduu xiins tuku. 27 Nkidavaa Ianyuux ku ndetatu xaxee ayiu, xa ndetatui. Io xa kunee iiro ku ndetatu, ko duni io xa kutnuni inin xa ndand ka ayiu dada ku ndetatu. 28 Taxnuni

23n

(Mt. 12:18; Lc. 6:15)

nka vuelta nku Jess n veuu luchi. Ijan nukoo n se kuu ndaas. Nyichi ndaas, atuka xiniuu. 2 Se xyuku ijan, nka xo ndea vaas Jess, nux na ndadavaaia se kuu ku ndetatu. Nka xo xitoyuus xa tekuechisia. 3 Njaan Jess nuu se nyichi ndaa: Ndojuiin meu ayiu yaa. 4 Nxijan tnuuia nuu sey xyuku ijan: Nax jaan tnuu tau tniu? Ku ndetaturo, kadaro xavaa, a kadaro xa uu a? Kadaro xa kutuu vaa ayiu, a kaniro ayiu a? Ko mees, a nka jaans ni n. 5 Xiin xa kiti iniia nxo ndeaia ntdaa se ijan. Yo ntnau iniia xaxee xa atu ka juinis xa kutnuni inis. Njaania nuu se kuu: Dakaa ndaan. Ndakaas ndaas, te hora ijan ni nndvaas. 6 Te nka kee se fariseu. Xiin se partido Herodes nka kida n nuus xa kanisia.

(Mt. 12:914; Lc. 6:611)

vuelta juaan Jess xiin se dakuaaia nde yundute kanu. Nka xe kuitandijun aa kuee ayiu Galilea. ayiu Judea du. 8 Nka xe kuitandijun aa ayiu Jerusaln xiin ayiu Idumea. ayiu nde nka lado deva Jordn xiin ayiu Tiro xiin ayiu Sidn du. Nka xee kuee

7nka

Kuee xa kuee ayiu n-nataka yundute kanu

69 xa kuee ayiu nuu tuuia, chi nka datekutnuu tnaai milagru nkidaia. 9 Xijan kuu xa njaania nuu se dakuaaia xa na koo tua barcu na keia, xa maxku chitai aa ayiu. 10 Chi nndadavaaia kuee xa kuee ayiu ijan. Ntdaa ayiu kuu ka tundaa tnaai xa kuyatni koioi xa tniia. 11 Te na nka xini tachi uu Jess, te nka nduai nuu meeia, te nka kana xeei: Ndoo kuu Daya Y Ianyuux. 12 Te ndee nkudeeniai xa maxku jaan kai jundu kuuia.

San Marcos3 nuu tuuia. Xaxee xa kuee ayiu xyuku, ni xa kaxiia dita a nkuu. 21 Na nka tekutnuu ayiu kutnaa xiinia xa dua nkuu, nka xeei xa kandeka aai nuu. Nka jaani xa nndulokoia. 22 Se Jerusaln, se tua vaa tnuu nchidotnuni Moiss, nka xee nuu tuuia, te njaans: Kidatniu Beelzeb anus. Xiin xa taxnuni kuina kinees tachi uu uu anu ayiu. 23 Nkana Jess se ijan, te njaania n tnuu xa dakuaaias: Nax xiniuu nux na kinee Satans mee meei? 24 n se kunxanu ka, nux na kadas xa jantnaa ntnaa mees se uus, te dua danaas uus. 25 n vee, nux njantnaa ayiu ntnaa meei nkuu, te ma naa kuyuku koioi veei. 26 Te Satans, nux njantnaai ntnaa meei nkuu, te jn nd ntdaa xa taxnunii. 27 Ni n ayiu ma kuaa kui vee se ndaku ka. Ma kuaai xa tni xaxiis. Ditna ka duku vaai se ndaku ka, te dada kuaai tni ntdaa xa io vees. 28 Xandaa kuu xa jaanr. Taxkanu ini Ianyuux ntdaa kuechi ayiu uayiu. Ntdaa kuechii xiin xa kuia jaani Ianyuux. Davaa nga xa kuia ka jaaniia, te taxkanu iniiai. 29 Ko nux kuia ka jaani Espritu Ii, ma taxkanu ini Ianyuux meei. Nde kuia ma jn nd nuncas ma taxkanu iniiai. Tekuechiiai nde kuia ma jn nd. 30 Dua njaania, xaxee xa nka jaans xa kidatniu kuina anuia.

N-kax Jess uxi uu sey xa kunduu-s xiin-ia

nxe xee Jess yuku, te njaania nuu se nkaxia xa kandijun aas. Te nka xees nuu tuuia. 14 Nkaxia uxi uu tnaas xa kunduus xiinia. Tundaaias xa jns xa jua tnuus tnuu vaa nuu ayiu. 15 Nxiaania xa taxnuniia nuu mees, xa ndadavaas ayiu kuu, te kuaas xa kinees tachi uu xuu anu ayiu. 16 Nkaxia uxi uu sey. ns kuu Simn. Nnadanani aaia Spedru. 17 Jacobo, daya Zebedeo, xiin anis Sua. Nnadananiias Boanerges, xaxee xa xee ka jaans n kana dau tnuus. 18 Ndrixi xiin Slipe xiin Bartolom. Duni Steu xiin Tomaxi, xiin Jacobo, daya Alfeo. Tadeo xiin Simn, se partido cananista. 19 Te Judas Iscariote, se ndiko Jess.

13Te

(Mt. 10:14; Lc. 6:1216)

dada nku Jess n vee, te nka vuelta nka taka ayiu

20Ijan

(Mt. 12:2232; Lc. 11:1423; 12:10)

Kuia jaan ayiu Espritu Ii

nxee d Jess xiin aniia. Nujuiin koios xiina yata vee, te

31Ijan

(Mt. 12:4650; Lc. 8:1921)

D Jess xiin ani-ia

San Marcos3,4 ntundaas tnuu xa na keeia xa ndatnuuia xiins. 32 Xiti vee jan nukoo kuee ayiu nduu lado dii Jess. Nka jaans: Dn xiin anin xnii yata vee. Ka nanduku aas. 33 Nxiaania: Jundu kuu dr xiin anir? 34 Ndeaia se xtuu ijan, se naduku nduu aa, njaania: ayiu yaa kuu dr xiin anir. 35 Davaa nga ayiu ka kida xa juini Ianyuux, meei kuu anir, kuui kuar, kuui dr.

70 kuu xa xndaxio doon. Io xa kunini koion.


Se dakuaa Jess, n-ka xijan tnuu-s-ia nax juini kachi tnuu-ia
9Xandaa

nka vuelta nkixee Jess xa dakuaaia ayiu yuu ndute kanu. Yo kuee ayiu nka taka nuu tuuia. Xijan kuu xa nkeia n barcu nuu ndute. Ijan nukoo meeia, te xyuku ntdaa ayiu nuu uu yundute. 2 Njaania n tnuu xa dakuaaia ayiu ijan. Nxiaania: 3 Kunini koion. n se xajan tru, nkees juan kates tru. 4 Na xates tata, te xaku tata nxino ichi, te nxee chilidaa, te nnachiit tata. 5 Xaku ka tata nxino nuu uu yadi nuu kaa kuee yu. Yachi nxite tata, chi uu yadi kuu. 6 Ko hora nndii ngandii, te nkayu ditu tru kuechi. Xaxee xa a nxika yooi, te nyichii. 7 Xaku ka tata nxino nuu kaa iu. Na nxite tru, te nxanu ka iu dada tru. Nchidau iu tru, te a nkee nuni yoko tru. 8 Ko dava ka tata nxino nuu uu kojon, te vaa nxite te nxanu, te vaa nkee nuni yoko tru. Dava yoko tru nkee oko uxi nuni, dava yoko tru nkee uni diko nuni, dava yoko tru nkee n cientu nuni.

(Mt. 13:19; Lc. 8:48)

n se xajan tru

ayiu juan nuu. Menga Jess, xiin uxi uu se dakuaaia, xiin nka se ka kunduu xiinia, nka ndoo. Nka xijan tnuusia nax juini kachi tnuu nxiaania. 11 Nxiaania: Kaxi jaan Ianyuux nuu meen. Kidaia xa kutnuni ini koio meen nanda taxnuni meeia uayiu. Ko nuu nka ayiu meni tnuu dakuaa jaania. 12 Juini xndeai xa xndeai, ko ma kutnuni inii. Juini xninii xa xninii, ko ma taxkanu ini Ianyuux kuechii.

10Nd

(Mt. 13:1017; Lc. 8:910)

N-jaan Jess nax juini kachi n se xajan tru

atu kutnuni inin tnuu yaa, nanda kutnuni inin dava ka tnuu dakuaa? 14 N kuu se xajan tru, da kuu se xian tnuu tnuu vaa Ianyuux nuu ayiu. 15 N kuu tata nxino ichi, da kuu dava ayiu. Hora tekui tnuu Ianyuux, te xee Satans, te ditai tnuu Ianyuux anu ayiu jan. 16 N kuu tata nxite nuu uu yu, da kuu nka ayiu. Tekui tnuu Ianyuux, te xeka vaai tnuu, te kuvetei. 17 Ko kuui n kuu tru chachi a nxika yoo. Nux kuee vida yaai, o nux jini uu aa ayiu xaxee xa jandixai tnuu Ianyuux, te ma kundee inii xa jandixa kai Ianyuux. 18 N kuu tata nxite nuu kaa iu kuu nka ayiu. Tekui tnuu Ianyuux. 19 Ko juinii

13Nux

(Mt. 13:1823; Lc. 8:1115)

71 xa kutuu vaai uayiu. Juinii xa niii tvini, te kukajan inii ntdaa xa io uayiu. Dua dandaui meei, te ma kane tnuu Ianyuux anui. 20 Te n kuu tata nxite nuu uu kojon, da kuu dava ayiu. Tekui tnuu vaa Ianyuux, te xeka vaai. Juinii xa kadai ntdaa xa juini Ianyuux. N kuu yoko tru nee oko uxi nuni, a uni diko nuni, a n cientu nuni ka kuu meei.

San Marcos4 ndjn maxtaxa, da kuu xa taxnuni Ianyuux. Yava ka ndjn maxtaxa dada dava ka xa xatero nuu uu. 32 Na nxite, ndee ka xanu dada dava ka kuu. Ndee kee ndaa maxtaxa, te xee chilidaa andu xa ndetatut kaa maxtaxa.

Nakuenda jaan Jess tnuu dakuaa

n candil koko

ini koio candil koko. Ma chivaaro candil koko xiti maquila. Ni kaa xitoro. Jandodoro candil nuu dujun, na kuaa xa kukanda vaa. 22 Ni n xa yvaa ma kvaa, chi koo kanda. Ni n xa nai ma koo nai, chi ketuu. 23 Xandaa kuu xa xndaxio doon. Io xa kunini koion. 24 Chinuu nax kuninin. Nani chikua meen, dani nachikua aa Ianyuux. Te tax kaia. 25 n ayiu, nux nevaa kueei, te xiaan ka Ianyuux. n ayiu a tuu nax io, dita Ianyuux nde itau xa nevaai.

21Kani

(Lc. 8:1618)

tnuu dakuaa njaan Jess nuu ayiu, nde nuu nxee xa kutnuni inii. 34 Tnuu yaa njaania nuu ayiu, ko hora nndoo mengaia xiin se dakuaaia, ndakuaaia mees nax juini jaan tnuu jan.

33Kuee

(Mt. 13:3435)

N-kudeen Jess nuu tachi ndee

taxnuni Ianyuux kuu n kuu xa xate n sey tru nuu uu. 27 Kidis. Ndokoos. Nduu, xakuaa xite tata te xanu. Te a xinis nanda xite, nanda xanu. 28 Mee nuu uu kee xa kaxiro. Ditna ka xite tru kuii. Ijan dada xino yoko tru. Ijan dada kee nuni. 29 Na nyichi tru, xandes tru xa nakuekas, chi x nxee ku tande.

26Xa

Xite tata te xanu

n xa io dadavatnaar xiin xa taxnuni Ianyuux? 31 N kuu

30Ndeda

(Mt. 13:3132; Lc. 13:1819)

n ndjn maxtaxa

vax kunee ku ijan, nxiaan Jess nuu se dakuaaia: Na yaaro nde nka lado yundute kanu. 36 Nka dandoos kuee ayiu jan, te xndekas Jess juaan barcu. Duni juaan ttn ka barcu tuku. 37 Yo nkane tachi ndee. Ntuxndee ndute barcu, te vax chitut xiti barcu. 38 Xiti barcu, lado do nino, ijan kaa Jess, kidiia y almohada dkia. Nka dandoto aas ka xiaans: Maestru! a tuu nax viin xa vax nduxiro nuu ndute a? 39 Nndokooia, te nkudeenia nuu tachi. Te njaania nuu ndute: Kad yuun. Na nini. Nkunai tachi, te ntdaa nkendoo vaa. 40 Njaania nuu se dakuaaia: Nax kuu xa yo ka yuun? Ta jandixa kan xa unuu aar a? 41 Yo ndee nka yuus. Nka jaans ns nuu nkas:

35Na

(Mt. 8:2327; Lc. 8:2225)

San Marcos4,5 Na sey kuu se yaa, xa jandixa aa tachi xiin ndute?

72 nuu ndichi. Nka ket nuu ndute kanu. Ijan nka nduxit. Vaa naxa uu mil kuchi nka xi nuu ndute. 14 Se xunuu kuchi, nka kendavas juan nuus uus, ranchus, xa jua tnuus ntdaa xa nkuu, te nka kee kuee ayiu ka xe kotoi. 15 Nka xeei nuu tuu Jess. Nka xinii se nuu tachi uu anus. Nukoos, ninos damas, te vaa xani inis. Se nuu tachi uu anus, se nani Ejrcito, mees kuus. Te loko nka yuu ayiu jan. 16 Se nka xini nax nkuu se nuu tachi uu anus, nka najanis nuu ayiu jan ntdaa xa nka xinis. Te duni nka najanis xa nka yaa kuchi. 17 Nkixee ayiu ijan xa kajan koioi nuu Jess xa na keeia uui. 18 Na nnde Jess barcu, te nxijan se nuu tachi uu anus xa jns xiinia. 19 Ko a nxejoonia. Nxiaania: Juan nuu veen nuu xtuu ayiu kutnaa xiinn. Jua tnuu nax nkida Xtoon xaxeen. Jua tnuu xa nkundau ini aaia. 20 Juan nuus, te nxian tnuus ntdaa xa nkida Jess xaxees. Ndaxandodo tnuus nituu distrito Decpolis, te nka yuu ntdaa ayiu ijan.

Te nka xees nde nka lado yundute kanu, nuu katuu uu ayiu Gadara. 2 Na nkane Jess barcu, nnanitnaaia xiin n se uu tachi uu anus. 3 Se yaa nkees kava nuu xynduxi ndy, chi ijan tuus. Ni cadena a kuaa ka xa tetn aa ni n ayiu. 4 Kuee vuelta nka tetnss yoo, ko xandes yoo, te kuee vuelta nka tetnss cadena, ko xandes cadena. Ni ns ayo ka ndaku nuus. 5 Ku xiin ku, nduu, xakuaa, nxikonuus nua yuku. Nxo kana xiins, te xiin yu nxo datnukuees mees. 6 Nde ijan nxini xikas Jess, te nkendavas juaans nuu tuuia, te nxe juiin xitis nuuia. 7 Ndee nkana xees: Jess, Daya Y Ianyuux taxnuni, maxku aa kada aan. Na kada Ianyuux xa maxku kada uu aan. 8 Dua njaan tachi uu, xaxee xa ntau tniu Jess xa keei anus. 9 Nxijan tnuuiai: Nax nanin? Nxiaani: Nanida Ejrcito, chi kueeda io. 10 Kuee nxijan tau tachi uu xa maxku tundaaiai jni. 11 Te yatni yuku ijan ka xaxi kuee xa kuee kuchi. 12 Nka xijan tau tachi uu: Tundaa aan nuu yuku kuchi de, xa na ku koioda anut. 13 Nxejoon Jess. Nka kee tachi uu anu se ijan, te nka kui anu kuchi. Nka kendavat. Nka nuut

(Mt. 8:2834; Lc. 8:2639)

n se uu Gadara

Daya d se nani Jairo

Jess xiti barcu nka lado yundute kanu nuu nkeeia. Ijan nka taka kuee xa kuee ayiu nde nuu tuuia. Nujuiinia yundute jan. 22 Ijan nxee n se yndaa veuu luchi, se nani Jairo. Na nxinis Jess, nxe juiin xitis nuuia. 23 Kuee nxijans:

21Nnaxee

(Mt. 9:1826; Lc. 8:4056)

73 Dayada x ioi xa kui. Na jnro veeda xa kajan ndodon ndaan meei, xa ndvaai te kutuu vaai. 24 Juaan Jess xiins. Kuee xa kuee ayiu xndijun aa, xa diko ka dataiiia. 25 Nuu ayiu ijan tnaa n ad. X nkuu uxi uu kuia xatu na. 26 Nka xito aa kuee doctor, te kuee vida nyaaa. Nchiyauas ntdaa xaxiia, ko dani a nndvaaa. Dua nkukau kaa. 27 X ntekutnuua ntdaa xa nkida Jess. Ndijunaia, nai ni ntna damaia. 28 Chi njaana: Nux na xeero xa tnro dama niia, te ndvaaro. 29 Hora ijan ni nnujuiin xa xatu na, te nkutnuni inia xa nndvaaa. 30 Te hora ijan ni nkutnuni ini Jess xa xiin xa taxnuniia nndvaa n ayiu. Meu kuee ayiu ijan nkonenuuia, te nxijan tnuuia: Jundu ntn damar? 31 Nka jaan se dakuaaia: Xinin xa kuee xa kuee ayiu datai aa, te xijan tnuun jundu ntn aa? 32 Ko dani nxo ndea Jess nituu lado xa jiniia jundu ntn aa. 33 Nyuu ad jan, te nna, chi nkutnuni inia nax nkuu. Nxeea nnduandeea nuuia, te nnamaa ntdaa xa nyaaa. 34 Nxiaan Jess: Daya, xaxee xa jandixa aan, te nndvaan. Na kutuu vaan. Kuee yaa ma kuu kan. 35 Nni jaan ka Jess nuu ad jan, te nka xee se xinokuechi nuu se yndaa veuu luchi. Njaans: X nxi daya dn. Maxku datnaa kan maestru.

San Marcos5,6 Jess nax njaans, te njaania nuu se yndaa veuu luchi: Maxku yuun. Diko ni jandixa aan. 37 a nxejoonia xa kandijun aa ntdaa ayiu jan. Diko ni Spedru xiin Jacobo xiin Sua ani Jacobo. 38 Nka xees vee se yndaa veuu luchi, te nteku Jess xa kuvaa xa kuvaa ayiu nka taka ijan. Ka ndaii xa ka ndaii, te ka kana xeei. 39 Nku Jess vee, te nxiaania: Nax kuu xa da ka kuvaan, te ka ndain? a nxi dichi luchi, chi diko ni kidii. 40 ayiu xyuku ijan nka xakundeei, chi xnaa meei xa nxi dichi luchi. Nkinee Jess ntdaa ayiu xyuku xiti vee, te ndekaia tadi xiin uni se dakuaaia, nkuia nde nuu kaa dichi luchi. 41 Ntnia ndaai, te njaania nuui: Talita, cumi. (Tnuu hebreu juini kachi: Dichi luchi, nuu meen jaanr. Ndokoo.) 42 Hora ijan ni nndokooi, nndojuiini, te nnakakai. Uxi uu kuia ioi. Te se nka xo ndea nax nkuu, nka yuus te nka kuvetes. 43 Ko ntau tniu Jess nuus xa maxku jua tnuus nuu ayiu nax nkuu. Te njaania xa na juaa koios xa kaxi dichi luchi nnandoto.

36Nteku

Juan nuu Jess uu nani Nazaret

Ijan nkee Jess, te juan nuuia uu nuu nxanuia. Nka kunduu se dakuaaia xiinia. 2 Na nxee ku ndetatu ayiu Israel,

(Mt. 13:5358; Lc. 4:1630)

San Marcos6 nkixeeia xa dakuaaia se xy veuu luchi ijan. Nka teku kuee ayiu tnuuia, te nka yuui. Nka xijan tnuu tnaai: Ndexu ndakuaa se yaa ntdaa tnuu dakuaa aas? Ndexu x ndakuaas xa tua vaas? Nax kuu xa xiin ndaa mees kidas milagru ayo ayiu kuaa xa kadai? 3 adu se yaa kuu carpinteru, daya Mara u? adu se yaa kuu ani Jacobo xiin Jos xiin Judas xiin Simn a? adu yaa ioro xiin kuas a? Te mees, a nka chinuus xa jaan Jess, a nka chinuus xa kidaia. 4 Ko nxiaan Jess: Ntdaa ayiu io xauu nuu se xian tnuu tnuu Ianyuux nuui. Ko ayiu uu mees xiin se kutnaa xiins xiin ayiu kee vee mees, aa. Meei a ka jandixa aa. 5 Ijan a nkuaa xa kada Jess milagru. Diko ni nxajan ndodoia ndaaia uu uni ayiu kuu xa ndadavaaiai. 6 Te nkutnuni iniia xa ma jandixa aai, te ntnau iniia xa dua kuu xaxee xaa. Dada nxikonuuia uu xiin uu ndakuaaia ayiu ijan.

74 tniuia xa ks ndixas, te kuinas idini dunus jn. 10 Nxiaania: Davaa nga vee kun, te ndoon ijan xa nde keen uu jan. 11 Nux a xeka vaa aa ayiu n uu, ni a juinii xa kuninii tnuun, te keen uu jan, te kdn uyaka xeen. Dua dandean ayiu jan xa a nka xeka vaai tnuu vaa Ianyuux. Xandaa kuu xa jaanr. Ku ndadandaa Ianyuux ntdaa xa io, kada uu kaia ayiu uu jan dada ayiu uu nani Sodoma xiin ayiu uu nani Gomorra. 12 Juaan koios xian tnuus xa io xa najani ini ayiu kuechii. 13 Nka kinees tachi uu anu kuee ayiu. Itau aciti nka xajans kuee ayiu kuu, te dua nka ndvaai.

Nanda n-xi Sua Bautista

N-tundaa Jess se dakuaa-ia xa jua tnuu-s tnuu vaa nuu ayiu

Jess nuxi uu se dakuaaia, te nkixeeia xa tundaaias xa jns. Nd uu nd uu tnaas ntundaaias juaans. Nxiaania xa taxnuni meeia xa kinees tachi uu anu ayiu. 8 Ntau tniuias xa a tuu nax kanees jn. Ni dita, ni unu, ni tvini maxku juun duku xiti adios. Diko ni n vara yichi na kanees. 9 Ntau

7Nkana

(Mt. 10:515; Lc. 9:16)

se kunxanu ka nani Herodes, ntekutnuus ntdaa xa kida Jess. Chi ka daxandodo tnuu ayiu ntdaa xa kidaia. Te njaan Herodes: Nnandoto Sua Bautista x nkuus ndy a? Xijan kuu xa kida se yaa milagru ayo ayiu kuaa xa kadai. 15 Nka jaan dava ayiu: Elas kuus. Davai nka jaan: Se xian tnuu tnuu Ianyuux kuus. Nani nka jaan se nka xian tnuu tnuu Ianyuux nuu ayiu x nkuu kuee kuia, dani jaan mees. 16 Ko na ntekutnuu Herodes xijan, njaans: Axa Sua Bautista kuus! Se nxander dks, ko nnandotos vitna!

14Te

(Mt. 14:112; Lc. 9:79)

75 xaxee xa ntnundaa Herodes xiin Herodas, nxo kudeen Sua nuus. Xijan kuu xa ntundaa Herodes soldado, xa tns Sua te chindiu aas vekaa. Cadena nka dukuss. Te Herodas kuu ad Slipe, te Slipe kuu ani mee Herodes. 18 Ku ijan njaan Sua nuu Herodes: Xa ntnundaan xiin ad anin, kuu xa kidan kuechi. 19 Xaxee xijan nxini uu Herodas Sua. Njuinia xa kanias, ko a nkuaaa. 20 Chi nyuu Herodes nuu Sua. Xinis xa se kida xavaa kuu Sua, se ii kuus. Te a nxejoon Herodes xa kada uu Herodas Sua. Juini a nxo kutnuni ini Herodes ntdaa xa njaan Sua hora nxo xo ndatnuus xiins, ko nxo tna inis xa kuniniss. 21 Ko nnii Herodas xa juinia hora nkida Herodes viko xa ndaxinos kuia xikas. Njaans juxtixia, xiin soldado kunxanu, xiin se taxnuni nuu ayiu distrito Galilea, xa kaxdinis xiins vees. 22 Te ijan nxe ku daya d Herodas nuu nka xaxdini se ijan, te nxtaxeei nuus, te yo ntna ini Herodes xiin se ka xaxi xiins tuku. Njaan se kunxanu ka Herodes nuui: Kajan nuur davaa nga xa juinin, te taar. 23 Naa Ianyuux xa davaa nga xa kajann nuur te taar, juini nde dava uu nuu taxnunir. 24 Nxeeni nuu di, te nxijan tnuui: Nax kajanda nuute? Njaana: Kajan dk Nxua Bautista. 25 Yachi juaani nuu se kunxanu ka, te nxiaani:

San Marcos6 Juinida xa vitnadii taan dk Nxua Bautista. Na kava ndodo nuu koo. 26 Yo nkukoyo ini se kunxanu ka, xaxee xa nchinaas Ianyuux, te ntdaa se ka xaxi xiins nka teku tnuus, te a njuinis xa natu inis tnuus. 27 Hora ijan ni ntundaa se kunxanu ka Herodes n soldado juaan vekaa. Ntau tniu Herodes xa kanees dk Sua xee nuu xtuus. 28 Nxeens vekaa, te ijan nxandes dk Sua. Nxe nees dk Sua kandodo nuu koo, te nxiaans dichi nxtaxee. Meei, nnajuaa dk Sua nuu di. 29 Na nka tekutnuu se dakuaa Sua Bautista nax nkuu, te nka xeens, nka xe ndanees yk kuu Sua, te nka xe kuxi aas.

17Chi

N-kida Jess xa n-xaxi oon mil sey

taka se ntundaa Jess nuu tuuia. Nka najanis ntdaa xa nka kidas, ntdaa xa nka dakuaas ayiu. 31 Njaan Jess: Nai ni na jnro nde nuu ayo ayiu io, te ndetatu koion itau. Chi kuee xa kuee ayiu ka ndeei te ka ndui nuu tuuia xiins. Xa a nkuu xa kax koios. 32 Xijan kuu xa mengaia xiin se dakuaaia, nka keia xiins barcu, te juaania xiins nde nuu ayo ayiu io. 33 Ko nka xini ayiu jan hora juaan koios, te nka najiniiia. Nka kendava ayiu jan ntdaa uu ijan, te kina ka meei nka xee. 34 Na nkane Jess barcu, te nxiniia kuee ayiu xyuku ijan. Nkundau iniiai, chi nani kuu tkachi ayo se unuut, dani ka kuu meei.

30Nka

(Mt. 14:1321; Lc. 9:1017; Jn. 6:114)

San Marcos6 Nkixeeia xa dakuaaiai. 35 Na nini, nka kuyatni se dakuaaia nuuia, te nka xiaans: Yaa a tuu nax io, te yo nini. 36 Tundaan ayiu yaa, na jn koioi ranchu, uu xa jueeni xa kax koioi, chi a tuu nax kax koioi. 37 Ko nxiaania: Juaa koio meen xa na kaxii. Nka xiaans: Njueenro tila xa kaxii a? Io xa kada gasturo uu cientu denario, nux jueenro xa kax koio ntdaa ayiu yaa! 38 Nxijan tnuu Jess: Nada tila io? Juan koto koion. Na nka xe kotos, xiaans nuuia: Io oon tila te uu chaka. 39 Ntau tniu Jess xa na nkoo koio ayiu nuu ite kuii. 40 n cientu, n cientui te uu diko uxi, uu diko uxii nka nukoo ijan. 41 Ntn Jess oon tila te uu chaka, te nukondeaia andu, nxiaania xa nkutauia nuu Ianyuux. Ntau davaia tila, te nxiaania nuu se dakuaaia, xa na dakee xios nuu ayiu jan. Duni nxiaania uu chaka jan. 42 Te vaa nka xaxi ntdaa ayiu jan. 43 Te nka najeen se dakuaaia pedazu ndoo ka. Nka dachitus uxi uu yka, pedazu tila xiin chaka ndoo ka. 44 Te oon mil sey nka xaxi tila xiin chaka ku ijan.

76 Betsaida, nni tundaa meeia ayiu jan, xa nuu koioi veei. 46 Dua nkidaia, te juaania yuku, xa kajan tauia. 47 Na nkunee, nukoo barcu jan dava nuu ndute kanu, te ndoo menga Jess yuu ndute jan. 48 Nxiniia xa yo nka xiau se dakaka barcu, chi kane tachi ndee nuus. Vaa kaa uni kaa datne nkuyatniias, xika ndodoia juaan nuu ndute. Njuiniia xa yaaia n xio nuu xtuus. 49 Ko nka xinisia xika ndodoia nuu ndute, te nka xani inis xa anu kuuia, te nka kana xees. 50 Chi ntdaas nxiniia, te loko nka yuus. Yachi njaania nuus: Koo kanu anu koion. Chi meer. Maxku yuu koio kan. 51 Nkeia xiins barcu, te nnujuiin tachi. Nka xani inis: Nax nkuu? Nax koo? Te yo nka yuus. 52 Chi a nka kutnuni inis nax nkuu hora nxiaania tila nka xaxi kuee ayiu jan. Chi uu nka jandixas.

N-ndadavaa Jess ayiu kuu uu nani Genesaret

N-xika ndodo Jess nuu ndute mar

nyaa xaa, te nxijan Jess nuu se dakuaaia, xa na kes barcu jn nde nka lado yuu ndute kanu. Njaania xa dakakas barcu juindodo nuus nde uu nani

45Na

(Mt. 14:2227; Jn. 6:1621)

dakakas barcu nde nka lado ndute kanu. Ijan nka xees uu nani Genesaret, te nka tetns barcu yuu ndute. 54 Na nka kanes barcu, te nka najini ayiu Jess. 55 Nituu uu ijan nka kendava ayiu juaan. Nka kixeei xa kandekai ayiu kuu jn nuu ntekutnuui xa tuu Jess. 56 Davaa nga nuu nxo xeenia, ijan nxo xeen ayiu. Na nkuia uu kuechi, uu nanu, ranchu, davaa nga nuu nxikaia, nka xajan tuui ayiu

53Nka

(Mt. 14:3436)

77 kuu ichi ijan. Nka xijani xamani nuuia, xa na tn ayiu kuu juini ni yudamaia. Te ntdaa ayiu ka kuu nka tn itau yudamaia, te nka ndvaai.
Xa kee anu ayiu kida xa a io ndoo ka anu-i

San Marcos6,7 Meni xa tau tniu sey dakuaai ayiu. 8 Nka dandoon tnuu tau tniu Ianyuux, te kidan xa xetniu sey. Ka najinin tndoon, vasun, te ntdaa nka xa n nuu kuu, ko atu ka kidan xa juini Ianyuux. 9 atu ka chinuun xa tau tniu Ianyuux, xa kada nai kan xa xetniu meen. 10 Chi njaan Moiss: Koo xauu nuu taan, nuu dn. Njaans: n ayiu, nux kuia jaani taai, di, io xa kaniny. 11 Ko jaan meen xa n sey kuaa xa ndundees nuu taas, ds, te jaans: Ma kuaada xa chindee aada, chi ntdaa xa nevaada Corbn kuu. (Corbn juini kachi: Xaa kuu n xa ndokoda nuu Ianyuux.) 12 Te atu ka xejoonn xa kadas ni n xaxee taas, ds. 13 Te ka tau tniun nuu ayiu xa kada meei n kida meen. X nka dandoon tnuu tau tniu Ianyuux. Te kuee nka xa n nuu xiin xijan ka kidan. 14 nka vuelta njaan Jess nuu ntdaa ayiu ijan. Nxiaania: Kunini koion ntdaan, te kutnuni ini koion. 15 Ni n xa ke xiti ayiu ma kada xa atu nee ii ayiu jan. Xa kee anu ayiu, kida xa atu nee iii. 16 Xandaa kuu xa io doon. Io xa kuninin. 17 Ndandooia ayiu, te nkuia vee, te nka xijan tnuu se dakuaaia nax juini kachi tnuu jan. 18 Nxiaania: Dani meen tuku, atu ka kutnuni inin a? Ta kutnuni ka inin xa n xa xaxi n ayiu ma kuaa xa kada xa ma kunee iii a? 19 a ku xa xaxii nde anui. Diko ni xitii kei. Te dada ndexio aai.

Nuu tuu Jess, nka xee se fariseu xiin se tua vaa tnuu nchidotnuni Moiss. Nka kees Jerusaln xa jns nuu tuu Jess. 2 Nka xinis xa dava se dakuaa Jess ka xaxi tila hora atu io ndoo ndaas. a nka nandaas xa kunee iis. Te xijan nka tekuechi aa se fariseu. 3 Chi se fariseu xiin ntdaa ayiu Israel, a xaxis nux a nandaas xa kunee iis. Ka kidas n io n juaan ntdaa xa nxetniu taxanu tnetnus. 4 Hora xeens nuyau, te io xa kuchi s antecas xa kaxis. Te kuee ka io nka xa xetnius. Najinis vasus, tndoos, kd kaas, yuus, xa nee iis. 5 Nka xijan tnuu se fariseu xiin se tua vaa tnuu nchidotnuni Moiss: Nakuenda a ka jandixa se dakuaan tnuu ntau tniu taxanu tnetnuro? Nakuenda xa a io ndoo ndaas te ka xaxis? 6 Njaan Jess: Vaa nkakunee aa Isaas meen. Na nxian tnuus tnuu Ianyuux nuu ayiu, nkakunees se io n xa jaans ko nka xa kidas: Jaan ayiu yaa xa xemani aai meer, ko a ndaa, chi atu jandixa aa anui. 7 atu xiniuu xa ndadakanu aai.

(Mt. 15:120)

San Marcos7,8 Te dua njaan Jess xa ntdaa xa io, kuu xa io ndoo xa kaxiro. 20 Te njaania: Xa kee anu ayiu, kida xa a io ndoo ka anui. 21 Nde anui vaxi xa xani inii xa uu. Kidii xiin ayiu a ntnundaa xiini, o dandoo tnaai, o kanii ndy. 22 Duui, o kukajan inii xaxii nka ayiu, o xa uu kidai nuu nka ayiu. Dandaui ayiu, o kidai davaa nga xa juini meei, o xini uui nka ayiu. Jantnuui ayiu, o najuen tnuui meei, o kuxee inii. 23 Ntdaa xa uu kee nde anu ayiu, te kida xa a io ndoo ka anui.

78 Xaxee xa dua njaann, juan nuu veen vitna. X nkee tachi uu anu daya dn. 30 Te juan nuua veea. Na nnaxeea, nnaniia dayaa. Kaai nuu xitoi ndetatui, chi x nkee tachi uu nuu anui.

n ad n-jandixa Jess

nkee Jess juaania distrito Tiro, distrito Sidn. Ijan nkuia n vee. a njuiniia xa tekutnuu ayiu xa tuuia ijan, ko a nkuaa xa kvaaia. 25 Chi yachi ntekutnuu n ad xa tuuia ijan. uu tachi uu anu daya da. Nxeea nuu tuu Jess, nxe juiin xitia nuuia. 26 Te ad jaan tnuu griegu kuua. atu kuua ad uu Israel, ad Sirofenicia kuua. Te nxijana nuu Jess xa kineeia tachi uu anu daya da. 27 Nxiaania: Ditna ka kadar xa kax koio ayiu uu Israel. atu xiniuu, nux tnr xa ka xaxi ayiu meer, xa dajaner nuu tiina. 28 Nxiaana: Joon, dito. Ko tiina nukoo kaa mexa, xax koiot pedazu kuechi nungoio, hora ka xaxi dichi kuechi io vee. 29 Nxiaania:

24Ijan

(Mt. 15:2128)

Jess distrito Tiro, te nyaaia uu nani Sidn. Ijan nxikonuuia distrito Decpolis, xa xeeia nde ndute kanu nani Mar Galilea. 32 Ijan xndeka ayiu n se kuu nuu tuuia. Se doo kuus, te duni atu jaan vaas. Nka xijaniia xa kajan ndodoia ndaaia se kuu, xa ndadavaaias. 33 Ndandooia ayiu jan, te ndeka dnia se kuu juaan. Dk ndaaia ntnia yau doos, te xiin dk ndaaia nxajania dia yaas. 34 Nukondeaia andu, nxenu iniia, te nxiaania: Efata! (Tnuu juini kachi: Na najaan doos!) 35 Hora ijan ni nndvaas. Ntekus te nndvaa yaas, te kaxi nnajaans. 36 Te ntau tniu Jess xa maxku najani koio ayiu jan nax nkuu. Ntau tniuia xa maxku jaan koioi, ko kuee ka nka jaani. 37 Nka yuui te nka kuvetei. Nka xiaan nuu tnaai: Vaa kidaia ntdaa. Kidaia xa nukonini ayiu doo, te kidaia xa najaan ayiu atu jaan.

31Nkee

N-ndadavaa Jess n se a jaan te doo-s

N-kida Jess xa n-xaxi koon mil ayiu

Ku ijan nka taka kuee xa kuee ayiu nuu tuu Jess. Te

(Mt. 15:3239)

79 a tuu nax kax koioi io. Nkana Jess se dakuaaia, te nxiaania: 2 Kundau inir ayiu yaa. X nkuu uni ku xtuui xiinro yaa, te a tuu nax kax koioi io. 3 Nux tundaary nuu koioi veei, te ma kaxii, te kuita koioi doko ichi, chi davai yo xika vaxii. 4 Nka jaan se dakuaaia: Ndexu niiro tila xa kax koioi?, chi ayo ayiu io yaa. 5 Nxijan tnuuia: Nada tila io? Nka jaans: Uxa. 6 Ntau tniuia xa na nkoo koio ayiu nuu uu ijan. Ntnia uxa tila jan, te nxiaania xa nkutauia nuu Ianyuux. Ntau davaia tila, te nxiaania nuu se dakuaaia, xa na dakee xios, xa kax koio ayiu. Nka dakee xios tila nuu ntdaa ayiu jan. 7 Duni nxio uni koon chaka kuechi. Nxiaan Jess xa nkutauia nuu Ianyuux, te njaania xa na dakee xios chaka tuku. 8 Te vaa nka xaxi ntdaa ayiu jan. Te nka najeen se dakuaaia pedazu ndoo ka. Uxa yka nanu nka dachitus. 9 Te naxa koon mil ayiu nka xaxi ku ijan. Te ntundaa Jess ayiu jan juan nuu koioi veei. 10 Te nke meeia xiin se dakuaaia barcu, te nka xees distrito Dalmanuta.

San Marcos8 Nax kuu xa ka xijan ayiu yaa n milagru? Xandaa kuu xa jaanr. Nuu ayiu yaa, ma dandeary ni n. 13 Te ndandooia se fariseu jan. nka vuelta nkeia barcu, te nxeeia nde nka lado yuu ndute kanu jan.

Xa ka kida se fariseu

Se fariseu, n-ka juini-s xa kada Jess n milagru

ijan nka xee se fariseu, te nka kixees xa jantnaa tnuus xiin Jess. Nka juinis xa kadaia n milagru, n sea vaxi nde andu. Ka xitotnunisia. 12 Nxenu iniia, te njaania:

11Te

(Mt. 16:14; Lc. 12:5456)

nka ndunaa se dakuaaia xa kanees tila jn. Idini tila nees xiti barcu jan. 15 Te ntau tniu Jess: Koo koio cuedado. atu xiniuu levadura se fariseu, ni levadura se kunxanu ka Herodes. 16 Te nka jaans nuu ns nuu nkas: Dua jaania xaxee xa a tuu na tila neero. 17 Te nteku Jess nax nka jaans, te nxiaania: Nax kuu xa ka ndatnuun xa a tuu na tila neen? Ta kutnuni ka inin a? atu juinin xa kutnuni inin? 18 Io nduchi nuun, ko a xndea vaan a? Io doon, ko a xnini vaan a? atu xnaan nax nkuu a? 19 Na ntau davar oon tila, na nka xaxi oon mil sey, te, nada yka nchitu pedazu ndoo ka nka nakuekan? Nka jaans: Uxi uu. 20 Te na ntau davar uxa tila, na nka xaxi koon mil ayiu, te, nada yka nchitu pedazu ndoo ka nka nakuekan? Nka jaans: Uxa. 21 Nxiaania nuus:

14Te

(Mt. 16:512)

San Marcos8 Te dani, ta aa ka kutnuni inin a?


N-ndadavaa Jess n se kuaa uu nani Betsaida

80 Te meen, ndese kuur ka jaan meen? Nxiaan Spedru: Ndixi kuu Cristu. Ia ntundaa Ianyuux kuun. 30 Ntau tniuia nuus xa maxku jaan koios nuu ni n ayiu jundu kuuia.

ijan nka xees uu nani Betsaida. Ijan xndeka ayiu n se kuaa nuu tuu Jess. Nka xijaniia xa teneeia ndaaia nduchi nuus. 23 Ntnia ndaas, te ndekaias juaan nde yuuu. Ijan nxajania dia nduchi nuus, te nteneeia ndaaia nuus. Nxijan tnuuias: Nukondean itau a? 24 Ndeas, te njaans: Ndeada sey. N xndaa yutnu xndaas, ko ka xikonuus. 25 nka vuelta nteneeia ndaaia nduchi nuus, te nkidaia xa nukondeas. Nndvaas, te nukondea kaxis ntdaa, nde xika. 26 Ntundaaias xa nuus vees. Nxiaania: Maxku ndun uu katuu yaa vitna. Maxku najanin nuu ni n ayiu yaa nax nkuu.

22Te

N-jaan Spedru xa Jess kuu Ia n-tundaa Ianyuux

nkee Jess xiin se dakuaaia juaania ntdaa uu kuechi xndatuu yatni Cesarea Filipo. Ichi ijan nxijan tnuuia se dakuaaia: Ndese kuur ka jaan ayiu? 28 Nka jaans: Ka jaani xa Sua Bautista kuun. Ka jaan nka ayiu xa Elas kuun. Te nkai ka jaan xa n se xian tnuu tnuu Ianyuux nuu ayiu x nkuu kuee kuia kuun. 29 Nxijan tnuuia:

27Te

(Mt. 16:1320; Lc. 9:1821)

nkixeeia xa dakuaaias xa Se kuu ani tnaa ayiu, io xa kuee vida yaas. Njaania xa ma jandixa aa sexanu ka taxnuni nuu ayiu Israel. Ni dutu ka taxnuni, ni se ka tua vaa tnuu nchidotnuni Moiss, ma jandixa aa koios. Njaania xa kani aa koios, te nuu uni ku nandotoia. 32 Kaxi njaania. Xijan kuu xa nkee dn Spedru xiinia juaans, te nkixees xa kudeens nuuia, chi a njuinis xa dua koo. 33 Ko nnkonenuu Jess te nnukondeaia se dakuaaia, te nkudeenia nuu Spedru. Nxiaania: Xiko juiin, Satans! atu chinuun xa juini Ianyuux. Diko ni xa xani ini sey xani ini meen vitna. 34 Nkanaia kuee ayiu jan xiin se dakuaaia, te nxiaania: n sey, nux juinis xa kunduus xiin meer, ma kuaa kadas xa juini mees. Kuu n kuu xa dokos curuxi nuu kus. Io xa kande inis xa juini mees, xa kadas n kida meer. 35 Davaa nga ayiu juini xa kadai xa juini meei, ma kutuu vaai. Ko nux kande inii xa juini meei, xa jandixa aai meer te jua tnuui tnuu vaa Ianyuux nuu ayiu, te

31Te

(Mt. 16:2128; Lc. 9:2227)

N-xio xa ku Jess

81 kutuu vaai. 36 Chi, nax vaa nux nii n ayiu ntdaa xa io uayiu, ko dua chiyaui ntdaa xa kuui xiin nde anui dakuitai? 37 Chi, nax juaai xa najueeni anui? a tuu. 38 N kuu ad dandoo ya kuu ayiu xtuu vitna. Meni xa uu ka kidai. n sey, nux kujanuus xaxee meer xiin tnuur nuu ayiu yaa, te dani kujanuu meer xaxee mees, hora na ndixir xiin xa taxnuni Taar. Se kuu ani tnaa ayiu kuur, te ndixir xiin ngel, ia ka xinokuechi nuu Ianyuux. Njaan Jess: Xandaa kuu xa jaanr. Dava ayiu nujuiin yaa, ma kui nde jinii xa taxnuni Ianyuux. Jini koioi xa Ia kunxanu ka kuuia te taxnuniia uayiu.

San Marcos8,9 ndrunis. 7 Ijan nuu vik, te nchidau aa vik jan ntdaas. Xiti vik jan nka tekus tnuu: Se yaa kuu Daya manir. Kunini koion nax jaans. 8 Hora ijan ni nka xo ndeas nituu lado ijan, ko a nka xini kas ni Elas ni Moiss. Menga Jess nujuiin xiins ijan. 9 Nni ka nuus yuku, te ntau tniuia xa maxku najanis ni n nuu ayiu nax nka xinis. Nde na yaa xa nandoto Se kuu ani tnaa ayiu, dada najani koios ntdaa xa nka xinis. 10 Xijan kuu xa a nka jaans ni n. Diko ni nxijan tnuu tnaas nax juini kachi xa kuia te nandotoia. 11 Nka xijan tnuus Jess: Nakuenda ka jaan se tua vaa tnuu nchidotnuni Moiss xa io xa kina ka Elas ndixi? 12 Nxiaania: Xandaa kuu xa kina ka ndixi Elas xa ndadavaas ntdaa. Te jaan tnuu Ianyuux xa kuee vida yaa Se kuu ani tnaa ayiu, te jaan ayiu xa a ndouu aai. 13 Ko jaanr nuu meen xa x nndixi Elas. Te nka kida ayiu Elas ntdaa xa nka juini meei. Nani yodotnuni tnuu Ianyuux, dani nka kidais.

N-ka xo ndea se dakuaa Jess xadiu-ia

iu ku, ndeka Jess Spedru xiin Jacobo xiin Sua juaan. Ndruni nis ndeka aaia juaan, nde dk yuku dujun. Ijan nni xndeas, te nnadama Ianyuux Jess. Danaa, diu xa diu nuuia, te diu xa diu ia. 3 N kaa yua yodo dk tnduu kaa damaia. Kuixi xa kuixi, te diu xa diu. a tuu ni n xa ky n ky damaia hora ijan. 4 Danaa, nnujuiin ndi Elas xiin ndi Moiss ijan. Ndatnuus xiin Jess. 5 Njaan Spedru nuu Jess: Maestru, naka vaa xa tuuro yaa! Na kadavaa koioda uni vee todo. n vee meen, n vee Moiss, n vee Elas. 6 Chi a nkutnuni ini Spedru nax njaans, chi yo nka yuus,

2Nuu

(Mt. 17:113; Lc. 9:2836)

N-ndadavaa Jess n seluchi

nuu Jess xiin ndruni se dakuaaia, nde nuu xtuu dava ka se dakuaaia. Ijan nka xinis kuee xa kuee ayiu naduku nduu nuus. Se tua vaa tnuu nchidotnuni Moiss, nka jantnaa tnuus xiin se dakuaa Jess. 15 Na nka xini ayiu jan Jess, te nka yuui. Nka

14Juan

(Mt. 17:1421; Lc. 9:3743)

San Marcos9 kendavai juaani nuuia, te nka jaani xa vanga takuuia. 16 Nxijan tnuuiai: Nax ka jantnaa tnuun xiins? 17 Te n se nujuiin meu ayiu jan njaan: Maestru, ndekada daya yda vaxi nuun. uu aa tachi uu, te a jaans. 18 Davaa nga nuu tn aai, te dajane aai nuu uu. Xido tiu yuus, te xax ndodo tnaa nuus, te ndee nduyutnus. X nxijanda nuu se dakuaan xa kineesy, ko a nka kuaas. 19 Njaan Jess: ayiu a jandixa ka kuun. Nada ka ku io xa kutuur xiinn? Nada ka ku io xa kundetu kueer xaxeen? Nxiaania nuu taa seluchi jan: Taxis. 20 Te ndekas seluchi nuuia. Hora nxini tachi uu Jess, loko ndee ndaxiyis. Nndua seluchi nuu uu, te ntuninas, te nxido tiu yuus. 21 Nxijan tnuu Jess taa seluchi jan: Nada kuia nkuu kuus kuee yaa? Njaan taa seluchi: Nde na luchis. 22 Kuee vuelta ndajane aai nuu uu koko a nuu ndute, xa kani aai. Ko nux kuaan, chindee aan xaxees. Kundau ini aan, meeda xiin mees. 23 Nxiaan Jess: Nux kuaan xa jandixan. Nuu ayiu jandixa Ianyuux, kuaaia xa kadaia ntdaa. 24 Nkana taa seluchi jan: Jandixada! Chindee aan xa na jandixa kada.

82 Jess xa ka taka kuee xa kuee ka ayiu ijan, te nkudeenia nuu tachi uu jan. Njaania: Tachi uu doo, tachi uu a jaan, tau tniu aa meer. Ta kee seluchi de! Te maxku ndu kans. 26 Nkana xee tachi uu jan, te nkidai xa nxiy ka seluchi, te nkeei. Katuu seluchi n katuu ndy, te nka jaan kuee ayiu jan xa nxis. 27 Ko ntn Jess ndaas, te nndoneeias. Ijan nndojuiins. 28 Ijan dada nku Jess vee, te nka xijan tnuu se dakuaaia: Nakuenda a nka kuaada xa kineeda tachi uu seluchi jan? 29 Nxiaania: Uu kuu xa kinee koion tachi uu yaa. Io xa kajan taun, te ma kaxin xa kunee iin, dada ndakun.

25Nxini

Vuelta kuu uu n-jaan Jess xa io xa ku-ia

nkeeia xiin se dakuaaia, te nyaaia xiins distrito Galilea. Te a njuiniia xa jini aa ayiu ijan. 31 Chi ndakuaaia se dakuaaia. Nxiaania: n sey, dikos Se kuu ani tnaa ayiu nuu se kanis. Kani koioss, te nuu uni ku nandotos. 32 Ko se dakuaaia, a nka kutnuni inis tnuuia. Te nka yuus xa kajan tnuusia.

30Ijan

(Mt. 17:2223; Lc. 9:4345)

Se dakuaa Jess, n-ka jantnaa tnuu-s ndeda n-s kunxanu ka

xiins uu nani Capernaum. Na nxo tuuia vee, nxijan tnuuias: Nax nka jantnaa tnuun ichi?

33Nxeeia

(Mt. 18:15; Lc. 9:4648)

83 a nka jaans ni n. Chi ichi nka jantnaa tnuus ndeda mees kunxanu ka. 35 Nnukoo Jess ijan, te nkanaia nuxi uu se dakuaaia, te nxiaanias: n ayiu, nux juinii xa kunxanu kai, io xa ku kuui n kuu ayiu ndijun dau ni nga nuu ntdaa ayiu. Io xa junukuechii nuu ntdaa ayiu. 36 Ntn Jess ndaa n seluchi nujuiin ijan. Nxantuuias meu ntdaas, te nnundeeias. Njaania: 37 n ayiu, nux kueka vaai idini seluchi, kuu n kuu seluchi yaa, xaxee meer, dani kueka aa vaai meer tuku. Te nux kueka vaai meer, dani kueka vaai Ia ntundaa aa meer vaxi.

San Marcos9 Cristu, nuncas ma kuita xa niii taui.


Maxku kada koio ka-n xa uu
(Mt. 18:69; Lc. 17:12)

34Ko

N-jaan Jess: n sey, nux a xini uu aa-s, dani chindee aa-s

Sua: Maestru, nka xinida n se kinee tachi uu uu anu ayiu. Njaans xa kineesy xiin xa taxnuni meen, ko a kunduus xiinro. Nka tau tniudas xa maxku dua kada kas, chi a kunduus xiinro. 39 Ko njaan Jess: Maxku jaan kan xa maxku kadas. Chi n sey, nux kadas milagru xiin xa taxnuni meer, te dada ma kuaas xa yachi kuia jaan aas meer. 40 Chi n sey, nux a xini uu aas, dani chindee aas. 41 Davaa nga ayiu taxi n yaxi ndute meen, xaxee meer, te chiyaury. Xandaa kuu xa jaanr. Nux taxii idini yaxi ndute na koo meen xaxee xa kunduun xiin

38Nxiaan

(Lc. 9:4950; Mt. 10:42)

seluchi jandixa aa meer, nux kada n ayIu xa kadas kuechi, te vaa ka xa nka dake sey ayiu jan nuu ndute kanu nkuu. Vaa ka xaxee ayiu jan nux n yodo molinu, n yodo yo vee, uu dujuni, te dake koiosy nuu ndute kanu, te kui nkuu. 43 Nux na kada ndaan xa kadan kuechi, kanden. Vaa ka xaxeen xa idini ndaan koo, te kun nuu kutuu vaan kuia ma jn nd, dada xa io nduu ndaan, te jnn andea nuu uu koko nuncas ma ndava. 44 Andea ma ku tndaku ka xaxi kuu ayiu, te nuncas ma ndava uu. 45 Nux na kada xeen xa kadan kuechi, kanden. Vaa ka xaxeen, xa idini xeen koo, te kun nuu kutuu vaan kuia ma jn nd, dada xa io nduu xeen te dake aaia andea nuu uu koko nuncas ma ndava. 46 Andea ma ku tndaku ka xaxi kuu ayiu, te nuncas ma ndava uu. 47 Nux na kada nduchi nuun xa kadan kuechi, tavan. Vaa ka xaxeen, xa idini nduchi nuun koo, te kun nuu taxnuni Ianyuux, dada xa io nduu nduchi nuun te dake aaia andea. 48 Andea ma ku tndaku ka xaxi kuu ayiu, te nuncas ma ndava uu. 49 Chiiro ntdaa xa dokoro nuu Ianyuux. N kuu jan kuu xa kuee vida yaan uayiu yaa. Duni n kuu uu koko, kuu xa kuee vida yaa koion uayiu

42n

San Marcos9,10 yaa. 50 N kuu kuu meen. Vaa xiniuu . Ko nux atuka ede, nax kadan xa nduu ede nka vuelta? Xijan kuu xa, io xa ku kuu koio meen n kuu vaa, ede, nni xtuun uayiu yaa. Io xa kutuu manin nn xiin nkan.

84 Nux dandoo n sey ads, te natnundaas xiin nka ad, kidas kuechi nuu ad kina nuu. 12 Te nux dandoo n ad ya, te natnundaaa xiin nka sey, duni kidaa kuechi tuku.

Maxku kada ni n ayiu xa dandoo tnaa n sey xiin ad-s

10

Ijan nkee Jess, te nxeeia distrito Judea nde nka lado deva Jordn. Nka taka kuee xa kuee ayiu ijan, te nka vuelta nkixee Jess xa dakuaaiai. 2 Nka kuyatni se fariseu, xa kototnunisia, te nxijan tnuusia: Vatuka xa dandoo n sey ads, a aa u? 3 Nxiaania: Nax ntau tniu Moiss? 4 Nka xiaans: Nxejoon Moiss xa kadavaa n sey n tutu xa dandoos ads. 5 Nxiaan Jess: Xaxee xa unu xee inin nkidavaa Moiss tnuu tau tniu yaa. 6 Ko kina nuu, na nkidavaa Ianyuux ntdaa xa io, nkidavaaia sey xiin ad. 7 Xijan kuu xa dandoo sey taas, ds, xa kutuus xiin ad ntnundaa xiins. 8 Te mees xiin ads, nduus xiina, kuu idini ayiu. atuka kuus uu ayiu, chi idini ayiu nnduus. 9 Nkida Ianyuux xa idini ayiu ka kuus, te xijan kuu xa maxku kada ni n ayiu xa dandoo tnaas. 10 nka vuelta xiti vee, nka xijan tnuu se dakuaa Jess nax juini kachi tnuu njaania. 11 Nxiaania:

(Mt. 19:112; Lc. 16:18)

N-jaan Jess: Juejoon koio-n xa kix koio sekuechi, dichi kuechi nuu mee-r

ijan xndeka ayiu sekuechi xiin dichi kuechi nuu Jess, xa kajan ndodoia ndaaia dks. Ko se dakuaaia nka kudeen nuu ayiu jan. 14 Na nxini Jess nax ka kida se dakuaaia, nkiti iniia. Nxiaania: Juejoon xa na kix nai sekuechi, dichi kuechi nuu meer, maxku kudeen kan nuu ayiu de. Chi n kuu sekuechi, dichi kuechi yaa, da kuu ayiu kutuu vaa nuu taxnuni Ianyuux. 15 Xandaa kuu xa jaanr. Io xa ku kuu koio ayiu n kuu sekuechi, dichi kuechi yaa. Ndeda n ayiu ma juejoon xa taxnuni Ianyuux anui, nuncas ma kuaai xa kutuu vaai xiin Ianyuux. 16 Nnundeeia sekuechi xiin dichi kuechi jan, te nxajan ndodo ndaaia dks, te nxiaania: Na kada Ianyuux xa kutuu vaa koion ntdaan.

13Te

(Mt. 19:1315; Lc. 18:1517)

N-ndatnuu Jess xiin n se kuika

nkee Jess xa jnia, te xino n sey vaxi ichi ijan. Nxe juiin xitis nuu Jess, te nxijan tnuus: Maestru vaa, nax kadada xa niida xa kutuuda xiin Ianyuux kuia ma jn nd?

17Na

(Mt. 19:1630; Lc. 18:1830)

85 Jess: Nakuenda jaann xa vaa meer? Ni n ayiu a vaa. Idini Ianyuux vaa. 19 Vaa xinin tnuu ntau tniu Moiss: Maxku kanin ndy. Maxku dandoon adn xa kidin xiin nka ad. Maxku duun. Maxku tekuechin ayiu tnuu a ndaa. Maxku dandaun ayiu. Koo xauu nuu taan, nuu dn. 20 Nxiaans: Maestru, ntdaa xaa kidada nde na luchida. 21 Ndea Jess se ijan, te nxemaniias, te njaania: Idinga xa io xa kadan. Juaan, te dikon ntdaa xaxiin, te juaan nuu ayiu kundau. Te niin xa vaa ka andu. Nee, te dokon curuxi, n doko n sey curuxis xa kuitakaas, te kunduun xiin meer. 22 Ko se ijan, na ntekus tnuu Jess, te yo nkukoyo inis. Tnau inis juaans, chi kuee xaxiis io. 23 Ndea Jess nuu ntdaa se dakuaaia xtuu ijan, te nxiaania: Naka uu kuaa se kuika xa xees nuu taxnuni Ianyuux. 24 Te nka yuu se dakuaaia xaxee tnuuia. nka vuelta njaania: Dayar, naka uu kuaa ayiu nevaa kuee xaxiii, xa kui nde nuu taxnuni Ianyuux. 25 Yo uu xa yaa kt nani camello yau yk kiku, ko uu ka xa ku n se kuika nde nuu taxnuni Ianyuux. 26 Loko nka yuu se dakuaaia. Nka xijan tnuu tnaas: Xijan kuu xa, jundu kuaa xa dakakui meei, xa ma jni andea? 27 Nnukondea Jess se ijan, te nxiaania:

San Marcos10 Meni mee ayiu, a kuaai xa dakakui meei, ko Ianyuux, joon, kuaaia xa dakakuiai. Chi ntdaa xa kuaa Ianyuux xa kadaia. 28 Nkixee Spedru xa jaans nuuia: Meeda, nka dandooda ntdaa, xa kunduuda xiin meen. 29 Nxiaan Jess: Xandaa kuu xa jaanr. n sey, nux ndandoos vees a anis a kuas a ds a taas a ads a dayas a xaxiis, xaxee meer xiin xaxee tnuu Ianyuux, te kuee ka natns. 30 Nde n cientu ka vee, anis, kuas, ds, dayas, xaxiis natns, juini ka kida uu aa ayiu mees. Antecas xa ndixi meer, natns ntdaa xijan, te na ndixir, kutuu vaas xiin Ianyuux kuia ma jn nd. 31 Kuee ayiu xndodo nuu vitna, ko ku ijan dui nukuitandijun koio. Te ayiu xndijun koio vitna, dui nujuindodo nuu koio ku ijan.

18Nxiaan

Vuelta kuu uni n-jaan Jess xa io xa ku-s

ka xika Jess xiin se dakuaaia juaan ichi xe xee nde uu Jerusaln. Ndodo nuu Jess, te nka yuu se dakuaaia. Xndijunsia, te nka yuus. nka vuelta ndeka dnia nuxi uu se dakuaaia juaan, te nkixeeia xa jaania nuus nax yaaia. 33 Nxiaania: Vitna, jn xeero Jerusaln, te diko n sey Se kuu ani tnaa ayiu, nuu dutu ka taxnuni, xiin se ka tua vaa tnuu nchidotnuni Moiss. Tau tniu koios xa ku Se

32Te

(Mt. 20:1719; Lc. 18:3134)

San Marcos10 kuu ani tnaa ayiu, te kandeka aas jn nuu ayiu a ka kuu ayiu Israel. 34 Kada koio ayiu a ka kuu ayiu Israel xa januu, te tud aa koioi. Chirrin janaai, te kani aai. Ko nuu uni ku, nandotos.

86 jaan meer jundu nkoo ndaa kuaar, te jundu nkoo ndaa datnir. Ntdaa x io tua, te mee Taar jaan jundu nkoo ijan. 41 Na nka teku uxi kas nax nka xijan Jacobo xiin Sua nuu Jess, te nka kixees xa kiti inis nuus. 42 Nkana Jess uxi ka se ijan xa xee koios nuuia, te nxiaania: Xinin nax ka kida se taxnuni nuu ayiu a ka kuu ayiu Israel. Io xa koo koio ntdaa ayiu xauu nuus. Ka kunuus nuu ayiu. Se kunxanu ka ayiu a ka kuu ayiu Israel, yo ndee ka tau tnius nuu ayiu. 43 Ko meen, maxku dua kada koion. Ndeda nn juini xa kunxanu kan, io xa junukuechin nuu ntdaan. 44 Ndeda nn juini xa juindodo nuun nuu ntdaan, io xa kadatniu duan nuu dava kan. 45 Nde Se kuu ani tnaa ayiu, a nkixees xa junukuechi ayiu nuu mees. Chi nkixees xa junukuechi mees nuu ayiu. Nkixees xa chiyaus kuechi ayiu. Ku mees, xa maxku ku koio ayiu xiin kuechii.

Jacobo xiin Sua, n-xijan-s xamani Jess

dada, nka kuyatni Jacobo xiin Sua nuu Jess. Daya y Zebedeo ka kuus. Te nka jaans: Maestru, ka juinida xa kada aan davaa nga xa kajanda nuun. 36 Nxiaania: Nax ka juinin xa kadar xaxeen? 37 Nka jaans: Juejoonn xa nda nkoo ndaa kuaan, te nkada nkoo ndaa datnin, hora na taxnunin. 38 Nxiaania: a ka kutnuni inin nax ka xijann. Kuaan xa kuee vida yaa koio meen, n kuee vida yaa meer a? Xa kuee vida yaa meer, kuu n kuu xa koor n taxa uu n xa yo ndee ua. Kuu n kuu xa dajuendute aa se diko aa. Kuaan xa kundee ini meen, nux dua koo a? 39 Nka xiaans: Joon, kuaada. Nxiaan Jess nuus: Xandaa kuu xa kuee vida yaa koio meen, n kuee vida yaa meer. Nani kada aa koios meer, dani kada aa koios meen. Kuu n kuu xa kada koios xa koon n xa ua, te kuu n kuu xa dajuendute aa koios meen tuku. 40 Ko ma

35Ijan

(Mt. 20:2028)

N-ndadavaa Jess se kuaa nani Bartimeo

nkeeia, te nxeeia xiin se dakuaaia uu nani Jeric. Ijan nndeeia xiin se dakuaaia, te kuee xa kuee ayiu. n xio ichi ijan nukoo n sey nani Bartimeo. Daya y Timoteo kuus. Se kuaa kuus, te xijan ndaus ayiu ka yaa ichi ijan. 47 Na ntekus xa yaa Jess, se Nazaret, ichi ijan, nkixees xa kana xees. Njaans: Jess, daya dana se kunxanu ka David, kundau ini aan!

46Ijan

(Mt. 20:2934; Lc. 18:3543)

87 kudeen kuee ayiu jan nuus, xa maxku kana kas, ko nii ka nkana xees: Daya dana se kunxanu ka David, kundau ini aan! 49 Nujuiin Jess, nxiaania: Kanas, na kixis. Nka kanas se kuaa. Nka jaans: Koo kanu anun. Chi kana aaia meen. 50 Ndajanes doos, te tunga nndojuiins, xa xees nuu Jess. 51 Njaan Jess nuus: Nax juinin xa kadar xaxeen? Nxiaan se kuaa: Maestru, juinida xa nukondeada. 52 Nxiaan Jess nuus: Juan nuu veen. Xaxee xa jandixa aan, nndvaan vitna. Hora ijan ni nnukondeas, te nxe kuitandijuns Jess juaan ichi.

San Marcos10,11 ayiu xnii ijan, nka xijan tnuui: Nakuenda ka ndaxin burru de? Nax ka kidan? 6 Nka jaans nax ntau tniu Jess, te nka xejooni xa kandekast jn. 7 Xndekast juaan nuu Jess. Nka xajans doos yatat, te nyodoiat. 8 Te kuee ayiu, nka xajani dooi ichi nuu nxikaia. Davai nxande ndaa yutnu kuii, te nka xajanitnu nuu ichi. Dua nka xioi xauu nuu Jess. 9 Xee nka kana ayiu xndodo nuu nuu Jess. Te duni xee nkana ayiu xndijun Jess. Nka jaani: Hosanna! Na kada Ianyuux xa kutuu vaa se vaxi yaa! Xiin xa taxnuni Ianyuux vaxis! 10 Na kada Ianyuux xa taxnuni se vaxi yaa, n ntaxnuni taxanu tnetnuro David! Hosanna! Na kutauro Ianyuux! 11 Nku Jess Jerusaln, te nkuia veuu. Nxiniia ntdaa xa io ijan, te x vax kunee. Xijan kuu xa nkeeia, juaania xiin nuxi uu se dakuaaia uu nani Betania.

48Nka

5Dava

11

Te nkuyatni Jess, xiin se dakuaaia, uu Jerusaln. Nxeeia xiins uu nani Betfag xiin uu nani Betania. uu jan katuu ndii xee Yuku Yutnu Olivo. Ijan ntundaa Jess uu se dakuaaia juaans. 2 Njaania: Juaan koio uu katuu ichi jnro. Hora na kun uu ijan, te jinin n burru luchi ndijun ijan. Ni n ayiu ta kodo kat. Ndaxint, te kandekant kixi. 3 Nux xijan tnuu ayiu jan nakuenda ndaxint, te jaann xa Xtoon ndouut te ma kukueeia xa natundaaiat. 4 Juaans, te nnaniis n burru luchi ndijun yatni yee ijan. Nujuiint ichi yata vee. Nka nandaxist.

(Mt. 21:111; Lc. 19:2840; Jn. 12:1219)

N-ku Jess uu nani Jerusaln

N-jaan uu Jess nuu yutnu higo

kuu uu nndeeia xiin se dakuaaia Betania, te nkojonia. 13 Nxini xikaia n yutnu higo. Io ndaa kuiitnu. Nkuyatniiatnu, xa niiia xaviditnu xa kaxiia. Na nxeeia xee yutnu, a nniiia ni n xaviditnu. Meni ndaatnu io. Chi ta juun ka ndeatnu. 14 Njaania nuu yutnu jan: Maxku juun ka ni nka xavidi. Maxku kaxi ka ni n ayiu xavidin nkava nkuita. Te nka teku se dakuaaia nax njaania.

12Ku

(Mt. 21:1819)

San Marcos11
N-kinee Jess se ka xeen xiin se ka diko

88 nuu ndute kanu, te dua koo. Io xa maxku jaani xiin anui, nux dua koo a aa. Io xa jandixai xa koo n njaani, te dua koo. 24 Xijan kuu xa, jaanr xa ntdaa xa xijan taun, io xa jandixan xa x ntnn xa xijann, te tnn. 25 Hora xijan taun, io xa taxkanu inin ndeda n ayiu nkida xa uu nuu meen. Te dada taxkanu ini aa Taar, Ianyuux tuu andu, ntdaa kuechi meen. 26 Ko nux ma taxkanu ini meen nuu ayiu, te ma taxkanu ini Taar, Ianyuux tuu andu, kuechi meen tuku.

nnaxeeia xiin se dakuaaia Jerusaln, nkuia veuu kanu, te nkixeeia xa kineeia se ka xeen xiin se ka diko ijan. Ndajaneia mexa se ka dama tvini, xiin silla se ka diko data. 16 a nxejoonia xa ni nka ayiu maxku kanee ndatniui yaa veuu kanu. 17 Nkixeeia xa dakuaaia ayiu ijan. Nxiaania: adu yodotnuni xa vee Ianyuux kuu vee nuu kuaa ntdaa ayiu xa kajan taui nuuia u? Ko meen ka kida xa vee Ianyuux kuu n kuu yau aduu. 18 Nka tekutnuu dutu ka taxnuni, xiin se ka tua vaa tnuu nchidotnuni Moiss, nax njaan Jess, te nka ndukus mudu xa kanisia. Chi nka yuus nuuia, xaxee xa ndakuaaia kuee xa kuee ayiu, te nka tna inii tnuuia. 19 Na nkunee, te nkee Jess, xiin se dakuaaia, uu Jerusaln.

15Na

(Mt. 21:1217; Lc. 19:4548; Jn. 2:1322)

Jundu n-taxnuni xa n-kida Jess ntdaa xa n-kida-ia?

X n-yichi yutnu higo

datne, nka nayaa ntukus nuu nukoo yutnu higo jan, te nka xinis xa nde yootnu nyichi. 21 Nnajaan Spedru tnuu Jess, te nxiaansia: Maestru, jira! Nkida uun yutnu higo ya, te nyichitnu. 22 Njaan Jess: Io xa jandixa koion Ianyuux. 23 Xandaa kuu xa jaanr. Nux jaan n ayiu nuu yuku yaa, xa na dita Ianyuux yuku ya te na dakeia

20Nee

(Mt. 21:2022)

vuelta nnaxee Jess xiin se dakuaaia Jerusaln. Xikonuuia xiti veuu kanu. Ijan nka xee dutu ka taxnuni, xiin se ka tua vaa tnuu nchidotnuni Moiss, xiin sexanu ka taxnuni nuu ayiu Israel. 28 Nka xijan tnuusia: Jundu ntaxnuni xa kidan ntdaa xa kidan? Jundu xiin xa taxnuni kidan xaa? 29 Njaan Jess: Dani meer, kajan tnuu aar n tnuu. Nux na jaan koion, te jaan meer jundu ntaxnuni xa dua kidar. 30 Nxijan tnuuias Jundu ntundaa Sua Bautista? Ianyuux a ayiu a? Kachitnuaan. 31 Se ijan nka kixee xa xijan tnuus: Nux jaanro xa ntundaa Ianyuux Sua, te jaan se yaa: Xijan kuu xa, nax kuu xa a nka jandixans? 32 Ko nux jaanro xa ntundaa sey Sua, te, nax koo?

27nka

(Mt. 21:2327; Lc. 20:18)

89 Chi nka yuus nuu kuee xa kuee ayiu xyuku ijan, chi nka jandixa ntdaa ayiu xa xandaa kuu xa Sua nkuu se xian tnuu tnuu Ianyuux nuui. 33 Xijan kuu xa nka xiaans nuu Jess: a ka xinir. Njaan Jess: Dani meer, ma jaanr jundu ntaxnuni xa kidar xaa.

San Marcos11,12 Davas nka janaas, te davas nka xani aas. 6 Idinga sey nndoo xiins. Daya manis kuus. Ntundaas dayas, ndijun ngas juaan, nuu se ka kidatniu nuu uus. Njaans: Koo koios xauu nuu dayar. 7 Ko se ka kidatniu nuu uus, nka jaan nuu tnaa mees: Se yaa vaxi xa tns ntdaa xaxii xtooro. Na jnro! Kaniros, te ndoo meero xiin ntdaa xaxiis. 8 Nka tn aas, te nka xani aas. Nka dajanes ndy yata yua yu yutnu uva. 9 Te nxijan tnuu Jess: Xijan kuu xa, nax kada xtoo uu yutnu uva? Jns, te danaas se ka kidatniu nuu uus. Juaas uu yutnu uva nuu nka ayiu. 10 a nka kaun tnuu Ianyuux a? Yodotnuni tnuu Ianyuux: Nka kidavaa sey n vee. n yu nka dajanes n xio. a nka kutnuni inis xa yu jan x nkax Ianyuux xa kuu yu kina nuu. 11 Dua nkida Ianyuux, te kuu n kuu xa ndearo n xa vii n xa vaa ka. 12 Te se nka teku nax njaan Jess, nka juinis xa tnsia, ko nka yuus nuu kuee xa kuee ayiu xyuku ijan. Chi vaa nka kutnuni inis xa njaania tnuu yaa xaxee mees. Nka dandoosia, te juaans.

N-jaan Jess xa se ka taxnuni nuu ayiu Israel, n-ka kida-s xa uu

12

Te ijan nkixee Jess xa jaania n tnuu, xa dakuaaia ayiu ijan: n sey ndake kuee yutnu uva. Nkidavaas yua yu. Nchixakus yutnu uva. Nkidavaas n pozo kanu, nuu kinis ndudi uva. Te nkidavaas n vee yu, n vee dujun, xa junuus yutnu uva ijan. Nxajan ndees uu yutnu uva nuu uni koon sey, xa kadatniu koios nuu uus, te mees nkees. Juaans n uu xika. 2 Na nxee yoo xichi uva, ntundaas n se xinokuechi nuus juaans nuu se ka kidatniu nuu uus, xa tns uva xa kanees nuu nuus. 3 Ko se ka kidatniu nuu uus, nka tns se xinokuechi jan. Nka janaas, te nka nakuijun aas. Ni n xavidi yutnu uva, a ntn xtootnu. 4 nka vuelta, ntundaa xtootnu nka se xinokuechi nuus nuu se unuu yutnu uvas. Nka janaas, te nka taus dks. Kuia nka jaans nuus. 5 nka ntuku se xinokuechi nuus, ntundaa ntukus. Se ijan, nka xanis. Te kuee nkas.

(Mt. 21:3346; Lc. 20:919)

Vatuka xa chiyau-ro tvini impuestu?

nka tundaas dava se fariseu xiin se partido Herodes

13Ijan

(Mt. 22:1522; Lc. 20:2026)

San Marcos12 nuu tuu Jess, xa kuninis tnuuia, xa tekuechisia. 14 Nka xees nuu nujuiinia, te nka jaans: Maestru, ka xinir xa se ndaa anu kuun, a yuun ni n nuu ayiu. Idini tnuu jaann nuu ntdaa ayiu. Tnuu ndaa dakuaan ayiu ichi Ianyuux. Vatuka xa chiyauro tvini impuestu xijan se kuu emperador, se nani Csar, a aa u? Juaaro, a aa u? 15 Ko xini Jess xa n xa jaans te nka xa kidas. Njaania: Nax kuu xa xitotnuni aan? Kanee n tvini nee, na kundear. 16 Xnees n tvini nxee nuuia. Nxiaania: Jundu nuu ndenee nuu tvini yaa? Jundu du yodotnuni nuu tvini yaa? Nka jaans: Se kuu emperador, se nani Csar. 17 Njaan Jess: Najuaa koio xa kuu xaxii Csar nuu Csar, te najuaa koio xa kuu xaxii Ianyuux nuu Ianyuux. Te nka yuusia.

90 xiina nxio. Dani ani kuu unis. 22 Nuxas nka tnundaa xiin ad jan, te ni ns a nxio dayas xiina. Te dada nxi meea tuku. 23 Xijan kuu xa ku na nandoto ndy, ndedas ad kuua? Chi ntnundaaa xiin nuxas. 24 Nxiaan Jess: Ka dandaun meen. atu ka kutnuni inin nax jaan tnuu Ianyuux. Dani atu ka kutnuni inin nanda kuu xa taxnuni Ianyuux. 25 Na nandoto koio ayiu, ma tnundaa sey ni ad. Nani xtuu ngel, ia ka xinokuechi nuu Ianyuux tuu andu, dani kutuu koio ayiu nandoto. 26 Ko xandaa xakuiti kuu xa nandoto koio ndy. Nuncas a nka kaun nax nchidotnuni Moiss a? Njaan Ianyuux nuu Moiss, nuu nukoo n yutnu koko te a ndavatnu. Njaania: Meer kuu Ianyuux jandixa Abraham, kuur Ianyuux jandixa Isaac, kuur Ianyuux jandixa Jacob. 27 Ianyuux, a kuuia Ianyuux ndy. Chi kuuia Ianyuux ayiu ndito. Yo kuee ka dandaun meen.

Xandaa xa nandoto koio ndy

nka xee se saduceu nuu nujuiin Jess. Ka jaan mees xa ma nandoto ndy. Nka xijan tnuusia: 19 Maestru, nchidotnuni Moiss xa n sey, nux kus te ndoo ads te ayo dayas io xiina, io xa natnundaa anis xiin viuda, xa koo dayas xiina xaxee ndy. 20 Uxa sey nxio. Se kina nuu ntnundaa xiin ads. Nxis, te ayo dayas xiina nxio. 21 Nnatnundaa anis xiina, te nxis, te duni ayo dayas

18Te

(Mt. 22:2333; Lc. 20:2740)

Tnuu tau tniu taxnuni ka

nuu Jess, kuyatni n se tua vaa tnuu nchidotnuni Moiss. Ntekus xa ka jantnaa tnuus xiinia, te nkutnuni inis xa vaa jaania. Nxijan tnuusia: Ndeda tnuu tau tniu taxnuni ka? 29 Njaan Jess: Tnuu tau tniu taxnuni ka kuu: ayiu Israel, kunini koion. Taaro Ianyuux, idini Ianyuux kuuia. 30 Io xa juemani koion Taaro Ianyuux.

28Te

(Mt. 22:3440)

91 Xiin nde ykn, nde tuchin, nde xaxtnunin, nde anun, juemani koionia. Xaa kuu tnuu tau tniu taxnuni ka. 31 Te dua jaan tnuu tau tniu kuu uu: Juemani koion ayiu, nani xemanin meen. a tuu nka tnuu tau tniu taxnuni ka. 32 Nxiaan se tua vaa tnuu nchidotnuni Moiss: Io vaa ni, Maestru. Ndaa jaann xa idini Ianyuux kuuia te ayo nka Ianyuux io. 33 Ndaa jaann, xa xiin nde ykro, nde tuchiro, nde xaxtnuniro, nde anuro, io xa juemaniroia, te io xa juemaniro ayiu, nani xemaniro meero. Vaa ka xa jandixaro tnuu yaa dada xa teuuro kt dokoro nuu Ianyuux. Vaa ka xa jandixaro tnuu yaa dada ntdaa xa dokoro nuuia. 34 Na nxini Jess xa nkutnuni inis tnuuia te vaa njaans, te nxiaania: Vax kuyatni xa xee ku xa ku meen nuu taxnuni Ianyuux. Te nka yuu ayiu xyuku ijan. Ni n se ijan a nxijan tnuu kaia.

San Marcos12 David se ijan Xtoos. Nanda kuu xa n daya danas kuu Xtoos? Te kuee xa kuee ayiu xyuku ijan. Nka kuvetei xa nka kuvetei, hora nka tekui tnuu Jess.
N-jaan Jess: Koo koio-n cuedado nuu se ka tua vaa tnuu n-chidotnuni Moiss
37Ndanani

Jundu daya kuu Cristu?

ndakuaa Jess ayiu xyuku veuu kanu. Njaania: Se ka tua vaa tnuu nchidotnuni Moiss, nanda kuu xa ka jaans xa Cristu, Ia ntundaa Ianyuux, kuu daya dana se kunxanu ka nani David? 36 Nkida Espritu Ii xa mee David njaan: Njaan Ianyuux nuu Xtooda: Nkoo yaa, ndaa kuaar, nde na kadar xa taxnunin nuu se ka xini uu aa.

35Ijan

(Mt. 22:4146; Lc. 20:4144)

ndakuaa Jess ayiu ijan, njaania: Koo koion cuedado nuu se ka tua vaa tnuu nchidotnuni Moiss. Ka tna inis xa kuikonuus juinas dama nani, dama nino maestru. Nuyau ka juinis xa ntdaa ayiu na jaan xauu nuus. 39 Ka tna inis xa ku nukoos silla nuu ka xko nukoo se taxnuni veuu kuechi. Te hora kaxis dita n viko, ka tna inis xa ku nukoos nuu vaa ka. 40 Ka tn ngas vee ad ka kuu viuda. Te hora ka xijan taus, te naa ka xijan taus, xa kani ini koio ayiu xa yo vaa xemanis Ianyuux. Kuee ka kada uu Ianyuux mees dada xa kadaia nka ayiu.

38Na

(Mt. 23:136; Lc. 11:3754; 20:4547)

Viuda kundau

veuu jan nukoo Jess yatni nuu katuu xatnu nuu ka dake ayiu tvini ka dokoi nuu Ianyuux. Ndeaia kuee ayiu ka yaa ijan. Kuee se kuika nka dake kuee tvini. 42 Ijan nxee n viuda yo kundau. Meea ndake uu ni tvini kuechi ka. Yo itau tvini kuu. 43 Nkana Jess se dakuaaia, te nxiaania:

41Xiti

(Lc. 21:14)

San Marcos12,13 Xandaa kuu xa jaanr. Kuee ka dake viuda yaa, viuda yo kundau, dada xa nka dake ntdaa ayiu kuika nka dake kuee tvini. 44 Meei, kuee tvini xnevaai, te tvini ndoo nga ka dakei. Ko ad yaa, ad yo kundau, atuka nax nevaaa. Ntdaa xa nxo nevaaa ndakea.

92 koion xa jantnaa ayiu, te tekutnuu koion xa jantnaa kai, ko maxku k inin, te maxku yuun. Io xa dua yaa, ko ta xinokava ka ntdaa xa io. 8 Jantnaa koio uu xiin uu, se kunxanu ka xiin se kunxanu ka. Koo xa kixi utnaa ndee. Te kixi tnama, xa kojon koio ayiu uu xiin uu. Dua kixee xa kuee xa kuee vida yaa koio ayiu uayiu. Kuu n kuu xa kixee kuee ad xa uu kaku dayaa. 9 Ko meen, koo koion cuedado. Kandeka aa koios jn nuu juxtixia, te xiti veuu kuechi janaa koios. Xaxee meer ku nujuiinn nuu se taxnuni xiin se kunxanu ka. Hora ijan, jaan ndaan nuus xaxeer. 10 Dua koo, chi antecas xa xinokava ntdaa xa io, te io xa jua tnuu koio se jandixa aa meer tnuu vaa Ianyuux nuu ntdaa ayiu uayiu. 11 Na kandeka aas jn nuu juxtixia, maxku k inin na tnuu jaann. Hora ijan ni, davaa nga tnuu taxi Ianyuux, te jaann. adu meen jaan, chi jaan Espritu Ii. 12 Kandeka n sey anis jn nuu juxtixia, xa kani aa koios. Duni kandeka n sey daya mees jn, xa kani aa koios. Kuxee ini koio ayiu nuu taai, nuu di. Kandeka koio ayiu taai, di jn nuu juxtixia, xa kani aa koios. 13 Jini uu aa koio ntdaa ayiu meen, xaxee xa jandixa aan meer. Ko nux kundee inin, xa jandixa aa nain meer, nde na xee xa kun, te dakaku aa Ianyuux meen, xa ma kun xiin kuechin. 14 Kundea koion n xa yo kuia kaa, n xa atu ii, nujuiin xiti

7Teku

N-jaan Jess xa ma ndoo ka ni n yu veuu Jerusaln

13

Na nkee Jess veuu Jerusaln, te njaan n se dakuaaia: Maestru, kundean! Naka nanu yu veuu yaa! Naka kanu veuu yaa, te naka vili kaa! 2 Njaan Jess: Ndean veuu kanu, veuu vili kaa ya u? Yaa ma ndoo ka ni n yu xa kava ndodo tnaa xiin nka yu. Ntdaa jungoio.
Naxa koo antecas xa jn nd ntdaa xa io

(Mt. 24:12; Lc. 21:56)

dada, nukooia dk Yuku Yutnu Olivo, te ndea ndaaia nde nuu katuu veuu Jerusaln. Nai ni nka xijan tnuu Spedru xiin Jacobo xiin Sua xiin Ndrixi nuuia: 4 Jaann naku koo tnuu njaann. Jaann na sea koo, xa jn tnaa n io n juaan tnuu yaa. 5 Te nkixee Jess xa jua tnuuia nuus: Koo koio cuedado, xa maxku dandau aa ni n ayiu. 6 Kixee kuee se jaan xa io xa jandixa koion mees. Jaan koios xa Cristu kuus, te dua koo xa dandaus kuee ayiu.

3Ijan

(Mt. 24:328; Lc. 21:724; 17:2224)

93 veuu Jerusaln. Hora ijan dandoo Ianyuux veuu ayiu Israel, xa ma kutuu kaia xiti veuu ijan. Se nxian tnuu tnuu Ianyuux nuu ayiu, se nani Daniel, nxo kakunees xa dua koo. Hora na kundea koion xa kuia kaa nujuiin nuu maxku ku nujuiin, io xa kunu koio ayiu xtuu Judea, jni yuku. (Te ndedan ka kau tnuu yodotnuni yaa, io xa kutnuni inin tnuu yaa.) 15 Te se yodotuu dk vees, maxku nuus xa ndus vees, xa tns ni n. 16 Se kidatniu nuu uus, maxku jn nujeens doos. 17 Naka ndau ad uu daya xiin ad dakadi daya ku ijan! 18 Kajan tau koion nuu Ianyuux, xa maxku juun dau ndee hora na junu koion. 19 Chi ku ijan, kuee xa kuee vida yaa koio ayiu. Nde kina nuu, na nkidavaa Ianyuux ntdaa xa io, xiin nde vitna, nuncas a nkuu xa yaa ayiu kuee vida n yaai ku ijan. Ni ma kada ka Ianyuux nka vuelta. 20 Nux a nxande Xtooro Ianyuux ku ijan nkuu, te ma kaku ni n ayiu. Ko xaxee ayiu meeia, ayiu nkax dnia, xaxee meei, x nxandeia ku ijan. 21 Ku ijan, nux jaan n ayiu: Jira, yaa tuu Cristu, a Jira, ijan tuuia, te maxku jandixa koion xa ka jaani. 22 Chi kix koio se dandau ayiu, se jaan xa mees kuu Cristu, se jaan xa xian tnuus tnuu Ianyuux nuu ayiu, ko a ndaa. Kada koios milagru xa dandaus ayiu. Nux nkuaa nkuu, dandaus nde mee ayiu nkax dn Ianyuux, ko dua ma kuaas xa kadas. 23 Xijan kuu xa, koo koion cuedado.

San Marcos13 X njaanr nax koo, antecas xa xetnaa.


Ndixi Se kuu ani tnaa ayiu
(Mt. 24:2935,4244; Lc. 21:2536)

ijan, na yaa xa kuee xa kuee vida yaa koio ayiu, ijan dada ma ndii ka ngandii, ma ndii ka yoo. 25 Jungoio chudini nde andu, te n ntdaa xa io andu. 26 Te ijan kundea koio ntdaa ayiu Se kuu ani tnaa ayiu. Ndixiia xiti vik. Kundea koio ntdaa ayiu xa Ia kunxanu ka kuuia, kundea koioi xa taxnuni meeia nuu ntdaa ayiu uayiu. 27 Te ijan tundaaia ngel, ia ka xinokuechi nuu meeia. Nkoon lado uayiu, datakaia ayiu nkax dn Ianyuux. Nde dk uayiu xiin nde xee uayiu, datakaiai. 28 Io xa dakuaa koion nax dakuaa aa yutnu higo. Hora nanddtnu te xe nane ndaa yutetnu, xinin xa vax nduyatni dau. 29 Meen tuku. Hora jini koion xa yaa nani njaanr, io xa kutnuni ini koion xa x nxee ku xa jn tnaa ntdaa xaa. Kuu n kuu xa x nujuiin Se kuu ani tnaa ayiu yee. 30 Xandaa xakuiti jaanr xa ma ku koio ayiu yaa, nde na yaa ntdaa xa njaanr. 31 Vax nd andu xiin uayiu, ko nuncas ma jn nd tnuu meer. 32 Ko naku, nahora yaa ntdaa xaa, a xini ni n ayiu. Ni ngel, ia ka xinokuechi nuu Ianyuux, a ka xiniia naku koo. Ni mee Daya Y Ianyuux a xini. Idini Ianyuux, meni meeia naa naku yaa ntdaa xaa. 33 Xijan kuu xa, koo koion cuedado. Kundea vaan, te kajan

24Ku

San Marcos13,14 tau nain. Chi a xinin naku yaa xaa. 34 Kuu n kuu xa juaan xika n sey. Antecas xa kees vee, ntetutnius se ka xinokuechi nuus. Nuu dn ntetutnius n ns natniu kada koios. Se ndee yee, ntau tnius xa vaa na kundeas. 35 Xijan kuu xa kundea vaa koio meen. Chi a xinin nahora ndixi xtoo vee. Xaini, a niu, a hora kana lii, a nee datne. 36 Koo koion cuedado, nada danaa ndixiia, te nanii aaia ka kidin. 37 Nani jaanr nuu meen, dani jaanr nuu ntdaa ayiu. Kundito koion!

94 xnii ijan nka kiti ini. Nka jaans ns nuu nkas: Nax kuu xa ndatua xa yau de? 5 Nux ndikoro ndute yaa nkuu, niiro uni cientu denario xa chindeero ayiu kundau. Te yo nka kudeens nuu ad jan. 6 Ko njaan Jess: Maxku kudeen kan nuua. Nakuenda datnaa kana? Xavaa nkidaa xaxee meer. 7 Ntdaa ku xtuu ayiu kundau xiinn. Davaa nga ku juinin, kuaan xa kadan xavaa nuu meei. Ko meer, ma kutuu kar xiinn ntdaa ku. 8 Nkidaa xa nkuaaa. Antecas xa kur, te nkida tuaa r xa nkonduxir. 9 Xandaa kuu xa jaanr. Davaa nga uu uayiu jua tnuu koio ayiu tnuu vaa Ianyuux, duni jaan koioi nax nkida ad yaa tuku. Te najaan koio ayiu nax nkidaa.

N-ka juini-s xa kani koio-s Jess

14

Te ijan, juini kai uu ku xa koo viko Paxcua xiin viko ka xaxi ayiu tila a y levadura. Dutu ka taxnuni xiin se ka tua vaa tnuu nchidotnuni Moiss, ka juinis xa tn presus Jess, xa kani koiosia. Ko a nka juinis xa jini koio ayiu nax kadas. 2 Nka jaans: Maxku tnros hora kuu viko, nada da jantnaaro ayiu.

(Mt. 26:15; Lc. 22:12; Jn. 11:4553)

n ad uu nani Betania, xodo ndute vili xeen dk Jess

nxo tuu Jess uu Betania, vee Simn. Se ijan ka danani ayiu se teyu. Nukoo Jess yumexa vee Simn, te nxetua aa n ad. Neea n frascu luchi, frascu yu, uu ndute yo yau, ndute vili xeen nani nardo. Ntaua frascu yu, te nxodoa ndute yo yau dk Jess. Dua nxioa xauu nuuia. 4 Te dava se

3Te

(Mt. 26:613; Jn. 12:18)

Judas Iscariote, n se kuu uxi uu tnaa se dakuaa Jess, juaans nuu dutu ka taxnuni, juan dikos Jess nuus. 11 Na nka teku dutu ka taxnuni nax njaan Judas, nka kud inis, te nka xiaans tnuus xa juaas tvini. Te nnduku Judas mudu kadas xa juaasia.

10Te

(Mt. 26:1416; Lc. 22:36)

N-diko Judas Jess

N-xaxdini Jess xiin se dakuaa-ia

kina nuu viko ka xaxi ayiu tila atu y levadura, hora io xa kani koios tkolelu ka xaxis viko Paxcua, nka xijan tnuu se dakuaa Jess nuuia:

12Ku

(Mt. 26:1729; Lc. 22:723; Jn. 13:2130; I Co. 11:2326)

95 Ndexu juinin xa jn koioda, xa kada tuada ndeyu viko Paxcua, xa kaan? 13 Ntundaaia uu se dakuaaia, te nxiaania: Juaan Jerusaln. Ijan nanitnaan xiin n sey ndido yoo ndute. Kandijunns jn. 14 Davaa nga vee ndus, jaann nuu xtoo vee jan: Jaan Maestru: Nde io cuartu nuu kutuur, cuartu nuu kaxdinir xiin se dakuaar ndeyu viko Paxcua? 15 Mees dandea aa n cuartu dujun, cuartu kanu, io tua. Ijan kada tuan xa kaxdiniro. 16 Nka kee uu se dakuaaia, te nka kus Jerusaln. Ijan nka xinis xa io tua ntdaa, nani njaania, te nka kidavaas ndeyu viko Paxcua. 17 Ijan na nkunee, nxee mee Jess xiin uxi uu se dakuaaia. 18 Nni nukooia xiins, te ka xaxis xiinia, njaan Jess: Xandaa kuu xa jaanr. n meen diko aa meer. n se xax kanu xiinr vitna. 19 Nka kixees xa ka tnau inis. n ns nka xijan tnuuia: adu daa kuus a? 20 Nxiaania: n se kuu tnaa uxi uun, se dandoyo tila idini koo xiinr, kuus. 21 Chi Se kuu ani tnaa ayiu, nani nka chidotnunis xa yaas, dani yaas. Ko naka ndau se diko Se kuu ani tnaa ayiu! Vaa ka nux a nkaku sey jan nkuu. 22 Hora ka xaxis xiinia, ntnia tila te nxiaania xa nkutauia nuu Ianyuux. Ntau davaia tila, te ndakee xioia nuus ntdaas. Njaania:

San Marcos14 Kax koion. Xaa kuu yk kuu meer. 23 Te ijan, ntnia n vasu uu ndudi uva. Nxiaania xa nkutauia nuu Ianyuux, te nxiaania vasu uu ndudi uva, xa koo koios itau itau, ntdaas. 24 Njaania: Xaa kuu nr katu xaxee ayiu. Xaxee n meer, ndadandaa Ianyuux kuechi ayiu, xa kutuu vaa koio kuee ayiu xiin meeia. 25 Xandaa kuu xa jaanr. Nuncas ma koo kar ndudi uva yaa, nde ku ijan, na koo xeer nuu taxnuni Ianyuux.

N-jaan Jess xa jaan Spedru xa a xini-s-ia

nka xitas n alabanza Ianyuux, nka kees vee ijan. Juaans Yuku Yutnu Olivo. 27 Nxiaan Jess: Dandoo aa koion, ntdaan, xakuaa vitna. Chi koo n nka chidotnuni sey x nkuu kuee kuia: Kanir se unuu tkachi, te kute nina koio tkachi. 28 Ko na yaa xa nandotor, te juindodo nuur nuun nde Galilea. 29 Njaan Spedru nuuia: Juini ntdaa ayiu na dandoo aa meen, ko meeda, aa. 30 Nxiaan Jess: Xandaa kuu xa jaanr. Xakuaa vitna, antecas xa kana lii uu vuelta, te uni vuelta jaan meen xa a xini aan. 31 Ko kuee ka njaan Spedru: Juini na kuda xiinn, ko nuncas ma jaanda xa a xini aada.

(Mt. 26:3035; Lc. 22:3134; Jn. 13:3638)


26Na

San Marcos14 Te dua nka jaans, ntdaas.


N-xijan tau Jess nuu nani Getseman
41Na

96 a nka xinis nax jaans nuuia. nnaxeeia vuelta kuu uni, njaania: Kidi nai koio vitna. X nkuu. X nxee hora. X ndikos Se kuu ani tnaa ayiu nuu se ka kida xa uu. 42 Ndokoo koio. Na jnro. Vax kuyatni aa se ndiko aa.

nxeeia xiins nuu nani Getseman. Ijan nxiaania nuus: Nkoo koio meen yaa, nni jn meer xa kajan taur. 33 Ndekaia Spedru xiin Jacobo xiin Sua juaan, te nkixeeia xa yo yuuia te kukoyo iniia. 34 Nxiaania: Kani aa xa kukoyo ini. Ndoon yaa, te kundito koion. 35 Juaan kaia itau, te nxe kava ndeyuia nuu uu. Nxijan tauia nuu Ianyuux, nux kuaa xa ma yaaia ntdaa xa koo. 36 Nxijan tauia: Abba. (Juini kachi: Taa manida.) Taada, kuaa meen xa kadan ntdaa. Kadan xa ma yaada ntdaa xa koo, chi kuu n kuu xa io xa kooda n xa yo ua. Ko maxku kadan xa juini meeda, kada aan xa juini meen. 37 Na nnaxeeia nuu xtuu ndruni se dakuaaia, nxiniia xa ka kidis. Njaania nuu Spedru: Simn, kidin a? a nkuaan xa kunditon xiinr idini hora u? 38 Kundito koio, te kajan tau koio, xa maxku kada kuina xa kada koion kuechi. Io anun xa ma kadan kuechi, ko ma kundee ini yk kuun. 39 Juaania nka vuelta, te nxijan tauia, n nxijan tauia vuelta kina nuu. 40 Na nnaxeeia nuu xtuu ndruni se dakuaaia, vuelta kuu uu, nxiniia xa dani ka kidis. Chi yo nkuu nuus xa kidi. Te

32Te

(Mt. 26:3646; Lc. 22:3946)

nni jaania, te nxee Judas, n se kuu uxi uu. Nka xee kuee ayiu xiins. Xneei machiti, carruti. Dutu ka taxnuni, xiin se ka tua vaa tnuu nchidotnuni Moiss, xiin sexanu ka taxnuni nuu ayiu Israel, nka tundaasy. 44 Nxiaan se ndiko Jess n sea nuu ayiu jan. Nxiaans: Se teyuur, se ijan, kuus. Tn koions, te kandekans jn. Dukuns. 45 Hora nxees, nkuyatnis Jess, te nxiaans: Maestru! Maestru! Te nteyuusia. 46 Se ijan nka tn Jess, te xndeka aa presus juaan. 47 Ko n se nujuiin ijan, ntavas machitis, te nxandes doo n se xinokuechi nuu dutu taxnuni ka. 48 Te nxijan tnuu Jess nuu se nka xee: Kuur aduu xa nka kixeen xneen machiti, carruti, xa kandeka aa presun jn a? 49 Ku xiin ku nxo tuur xiinn. Nxo dakuaar ayiu veuu, ko a nka tn aan. Dua kuu xa jn tnaa xa jaan tnuu Ianyuux. 50 Ijan se dakuaaia, ntdaas nka dandooia, te nka xinos. 51 Te n se kuu solteru ndijuns

43Danaa,

(Mt. 26:4756; Lc. 22:4753; Jn. 18:211)

N-ka tn presu-s Jess

97 Jess. Ndixis dama kidis. Te nka tn aa se ijan. 52 Te ndandoos damas, te nxinos. Juaan vichis.

San Marcos14 Jess: Kuur. Kundea koion Se kuu ani tnaa ayiu ku nukoo ndaa kuaa Ia Taxnuni. Kundea koionia, hora ndixiia xiti vik andu. 63 Te nndata dutu taxnuni ka damas, xa dandeas ayiu xa jandixa mees xa kuia njaan Jess Ianyuux. Njaans nuu juxtixia: a ndouu karo se kajan tnuuro. 64 X nka teku meen xa njaans xa n nuu kuu mees xiin Ianyuux. Nax ka kachi koion? Te ntdaas nka jaan xa io xa kanisia. 65 Davas nka kixee xa tudsia. Te nka dukus nuuia. Nka janisia. Yo uu nka kidasia. Te nka jaans: Jinitnuni jundu janaa! Te loko nka jani se ka kuu polica nuuia.

62Njaan

N-xo nujuiin Jess nuu juxtixia

se ijan, xndekas Jess juaan nuu dutu taxnuni ka. Ijan nka nataka ntdaa dutu ka taxnuni, xiin sexanu ka taxnuni nuu ayiu Israel, xiin se ka tua vaa tnuu nchidotnuni Moiss. 54 Xika ndijun Spedru Jess, nde nukee dutu taxnuni ka. Ijan nukoos, xiin se ka kuu polica ka ndvidis yunuu koko. 55 Nka nduku dutu ka taxnuni xiin ntdaa juxtixia, sey tekuechi koio Jess, xa kani koiosia. Ko a nka niis ni n kuechiia. 56 Chi kuees nka tekuechi aa, ko meni tnuu vete nka jaans. Ni n tnuu, a nka jaan n nuus. 57 Davas nka ndojuiin, te nka tekuechisia. Ko a ndaa xa nka jaans. Nka jaans: 58 Nka tekuda xa njaans: Kanur veuu yaa, veuu nka kidavaa sey, te nuu uni ku ndadavaa meer nka xa a kidavaa ndaa sey. 59 Ko ni xaa a nka jaan n nuus. 60 Nndojuiin dutu taxnuni ka meus ntdaas, te nxijan tnuus Jess: Ma jaann ni n tnuu xa ka tekuechi aa se yaa u? 61 a njaania. Ni n tnuu a njaania. nka vuelta nxijan tnuu dutu taxnuni ka nuuia: Ndoo kuu Cristu, Daya Y Ianyuux Ii a?

53Te

(Mt. 26:5768; Lc. 22:5455, 6371; Jn. 18:1214, 1924)

N-jaan Spedru xa a xini-s Jess

nukoo Spedru nukee ndii. Ijan nxee n dichi xinokuechi nuu dutu taxnuni ka. 67 Nxinii Spedru ndvidis yunuu koko. Nxo ndeais. Njaani nuus: Meen tuku nxo kunduu xiin Jess, t Nazaret. 68 Njaans: a ndaa. a xinirs. a kutnuni inir nax jaann. Te nkees nukee. Hora ijan ni, nkana lii. 69 nka vuelta nxo ndeais. Te nkixeei jaani nuu se xnii ijan: Meete kuu n tnaa meete. 70 nka vuelta njaan Spedru xa a xinis Jess. Naa ka nkuu, te se xnii ijan nka jaan nuu Spedru:

66Te

(Mt. 26:6975; Lc. 22:5662; Jn. 18:1518, 2529)

San Marcos14,15 Xandaa kuu xa tnaa meen kuus. Chi se Galilea kuun, chi n nuu tnuu jaann xiin se Galilea. 71 Nkixee Spedru xa chinaas: a xinir se jaann! 72 Hora ijan ni, nkana lii vuelta kuu uu. Te nnajaan Spedru tnuu njaan Jess nuus: Antecas xa kana lii uu vuelta, te uni vuelta jaan meen xa a xini aan. Te xaxee xa nnajaans xaa, nkixees xa ndais.

98 yndiu n se nani Barrabs. Nndundees xiin se xnetnaa xiins nuu gobierno, te nxanis ndy. 8 Nka xee kuee ayiu nuu tuu Pilato, te nka xijani xa kada Pilato nani kidas. 9 Te njaan Pilato: Ka juinin xa dayaar se kunxanu ka nuu ayiu Israel a? 10 Chi naas xa dutu ka taxnuni xndeka Jess juaan nuus, xaxee xa ka kukuedi inis nuuia. 11 Ko nka kidajuexa dutu ka taxnuni nuu ayiu, xa kajan koioi xa dayaa Pilato Barrabs. 12 nka vuelta nxijan tnuu Pilato ayiu: Te nax kadar se ka dananin se kunxanu ka ayiu Israel? 13 nka vuelta nka kanai: Katakaas nuu curuxi! 14 Nxijan tnuu Pilato: Na kuechi nkidas? Ko kuee ka nka kana xeei: Katakaas nuu curuxi! 15 Nxani ini Pilato xa vaa ka xa kadas xa ka juini ayiu. Ndayaas Barrabs. Ntau tnius soldado xa chirrin jani koios Jess, te nxiaansia nuus, xa katakaa aa koios. 16 Xndeka soldado Jess juaan nde nukee vetniu nani pretorio. Ijan nka kanas dava ka soldado xyuku ijan. 17 Nka dandukutus Jess dama tndee. Nka kidavaas corona tnuyk, te nka dakes dkia. 18 Nka kixees xa kada kees vivaia. Nka kida bula aas: Viva, se kunxanu ka nuu ayiu Israel! 19 Vara nka janis dkia, te nka tudsia. Nka xe juiin xitis nuuia, n kuu xa koo koios

7Vekaa

15

Nee datne, nka kida n nuu dutu ka taxnuni, xiin sexanu ka taxnuni nuu ayiu Israel, xiin se ka tua vaa tnuu nchidotnuni Moiss, xiin ntdaa juxtixia ayiu Israel. Duku Jess xndeka aas juaan nuu gobernador nani Pilato. 2 Nxijan tnuu Pilato Jess: Ndoo kuu se kunxanu ka nuu ayiu Israel a? Njaan Jess: Meen jaan. 3 Te kuee nka tekuechi dutu ka taxnuni meeia. 4 nka vuelta nxijan tnuu Pilato nuuia: Ma jaann ni n tnuu a? Tekun xa kuee xa kuee ka tekuechi aas. 5 Ko a njaan Jess ni n tnuu. Te a nkuaa Pilato xa kutnuni inis xa dua kuu.

(Mt. 27:12, 1114; Lc. 23:15; Jn. 18:2838)

N-xo nujuiin Jess nuu Pilato

viko Paxcua dayaa gobernador n se yndiu vekaa. Davaa nga sey ka juini ayiu.

(Mt. 27:1531; Lc. 23:1325; Jn. 18:3819:16)


6Te

Katakaa-s nuu curuxi!

99 xauu nuuia. Ko a ndaa, chi ka kida bulasia. 20 Na nyaa xa loko nka xakundeesia, nka tavas dama tndee, te xiin dama meeia nka nadandukutu aas. Ijan xndekasia juaan, xa katakaasia nuu curuxi.

San Marcos15 Ndakakus nka ayiu, ko a kuaas xa dakakus mees. 32 Na nuu Cristu curuxi. Se kunxanu ka nuu ayiu Israel, na nuus curuxi xa kundearo, te jandixaros. Duni uu se ntakaa xiinia, kuia nka jaansia tuku.

kidajuexas n sey, xa kuidos curuxi Jess. Nanis Simn, se uu nani Cirene kuus. Taa Alejandro xiin Rufo kuus. Juan ndixis ichi yuku. 22 Xndekasia juaan nde nuu nani Glgota. Glgota juini kachi Nuu Yk Dk Ndy. 23 Nka xiaans vinu daka xiin yuku nani mirra, xa kooia. Ko a njuiniia. 24 Nka xatakaasia. Te nka tavas suerte, xa jinis nuu ndedas nii damaia. 25 Kaa n datne kuu hora nka xatakaasia. 26 Nuu n pedazu tabla, nka chidotnunis xa nka tekuechisia: Se kunxanu ka nuu ayiu Israel. Nka tenees letreru jan dk curuxi. 27 Duni nka xatakaas uu aduu. ns nuu curuxi dii kuaaia, te nkas nuu curuxi dii datniia. 28 Dua nxetnaa tnuu Ianyuux: Nani nka kidas se ka kida kuechi, dani nka kidas Jess. 29 Kuia nka jaan ayiu ka yaa ichi ijan. Ka dakuiko dki, xa ka xakundeeiia. Ka xiaani: Aa! Se kanu veuu, te ndadavaas nuu uni ku! 30 Dakaku meen! Ta nuu nuu curuxi! 31 Dutu ka taxnuni du. Xiin se ka tua vaa tnuu nchidotnuni Moiss, nka xakundeesia. Nka jaan ns nuu nkas:

(Mt. 27:3244; Lc. 23:2643; Jn. 19:1727)


21Nka

N-ka xatakaa-s Jess

xuu xiin nde kaa uni kaa xaini, nkunee uayiu. 34 Te kaa uni kaa xaini, nkana xee Jess: Eloi, Eloi, lama sabactani? (Juini kachi: Taada Ianyuux, Taada Ianyuux, nakuenda ndandoo aan?) 35 Nka teku dava se xnii ijan nax njaania, te nka jaans: Kunini koion, kanas Elas. 36 Te xino ns, te vinagri ndandoyos n xa ndatachi. Ntetns dk tnuyoo, te nxiaansia xa kooia. Njaans: Da na koo nais. Na jiniro nux kixi Elas, xa nunee aas nuu curuxi. 37 Ko nkana xee Jess, te nxiia. 38 Hora ijan ni, nndata dava dama ndiu veuu Jerusaln. Nde dk xiin nde xee dama, nndata. 39 Te yatni curuxi, nujuiin daa n centurin. Se taxnuni nuu soldado romano kuus. Nxo ndeasia, hora nkana xeeia te nxiia, te njaans: Xandaa kuu xa se yaa nkuu Daya Y Ianyuux. 40 Ijan xndea xika ad tuku. Nuu ad jan tnaa Mara, ad uu nani Magdala, xiin nka Mara kuu d Jacobo se luchi ka xiin Jos. nani Salom du.

(Mt. 27:4556; Lc. 23:4449; Jn. 19:2830)


33Kaa

N-xi Jess

San Marcos15,16
41Na

100 hora nka xo ndeaa, nka xinia xa x nxiko juiin toto yuyau. Yo loko kanu toto jan, yo vee. 5 Na nka kua xiti yau kava, nka xinia n solteru nukoo n lado ndaa kuaa. Ninas dama kuixi, dama kani. Te nka yuua. 6 Ko njaans: Maxku yuu kan. Nandukun Jess, se uu Nazaret, se nxitakaa nuu curuxi. Ko x nnandotoia, a yooia yaa. Kundea koion nuu nkaaia. 7 Juan nuun. Jua tnuu koion se ndakuaaia xiin Spedru: Ditna ka meeia naxee Galilea. Ijan kundea koionia, nani njaania nuun. 8 Xinoa nka keea yau kava. Xna, te ka yuu anua. a nka jaan kaa ni n tnuu nuu ni n ayiu, chi nka yuu anua.

nxo tuu Jess Galilea, nka kunduu ad jan xiinia, te nka chindeeaia. Kuee nka ad tuku. Nka xeea xiinia Jerusaln.
(Mt. 27:5761; Lc. 23:5056; Jn. 19:3842)
42Te

4Ko

N-ka kuxi-s yk kuu ndi Jess

xaini, na vax kunee, ka kida tua ayiu xa xee ku ndetatu. 43 Te Jos, se uu nani Arimatea, nxees nuu tuu Pilato. Juxtixia vaa kuu Jos. Ndetus xa taxnuni Ianyuux nuu ayiu. Nxajans anus, te juaans nuu Pilato, te nxijans yk kuu ndi Jess. 44 a nkuaa Pilato xa jandixas xa yachi nxiia. Nkanas centurin, te nxijan tnuus nahora nxi Jess. 45 Na ntekus tnuu centurin, te nxejoons xa kandeka Jos yk kuu ndi Jess juaan. 46 Nxeen Jos dama vaa, te nnunees yk kuu ndi Jess nuu curuxi. Nduku ninasia dama jan, te ndake aas xiti n yau kava. Dada ndakuiko tutuus n toto kanu, toto tkute, xa kundiu yuyau. 47 Te ndea Mara Magdalena xiin Mara, d Jos, ndexu nxajansia.

N-kixee Jess nuu Mara Magdalena

N-nandoto Jess nuu n-kuu-ia ndy

16

Na nyaa ku ndetatu, nka xeen ad yuku xeen vaa, xa jna jn dakuchia ndi Jess. Mara Magdalena xiin Mara, d Jacobo, xiin Salom. 2 Ku kina nuu semana, nee nka keea xa xeea nuu kaa yk kuu ndi Jess. Na ntuu, nka xeea yau kava jan. 3 Nxijan tnuu tnaaa: Jundu dita toto ndiu yuyau?

(Mt. 28:110; Lc. 24:112; Jn. 20:110)

datne, ku kina nuu semana, nnandoto Jess. Ditna ka nxeeia nuu Mara Magdalena. Te x nkuu kuee ku, nkineeia uxa tachi uu anui. 10 Te meei juan jua tnuu nuu ayiu nka xo kunduu xiinia. ayiu jan, kuee nka xo tnau inii, te nka xo ndaii. 11 Na nka tekui xa nnandoto Jess te nxini Mara Magdalena meeia, a nka jandixai xa nnandotoia.

9Nee

(Jn. 20:1118)

N-kixee Jess nuu uu se n-dakuaa-ia

nini ka, ka xika uu sey ichi juaan yuku. Nxee Jess nuus, ko tuku kaaia. 13 Juan nuus, te nka xian tnuus nuu dava kas, ko dani a nka jandixas mees.

12Na

(Lc. 24:1335)

101
Juan jua tnuu koio-n tnuu vaa Ianyuux nituu uayiu
14Nini

San Marcos16 kadar xa kinee koioi tachi uu anu ayiu. Jaan koioi tnuu xee. 18 Nux tn koioi koo, ko a tuu nax kada aat. Te nux kooi n xa kuu venenu, ma kada dau aa. Kajan ndodo koioi ndaai ayiu kuu, te ndvaa ayiu kuu.

ka, nka nukoo uxi n se ndakuaaia, xa kax koios, te nxee Jess nuus. Nkudeenia nuus, xaxee xa a ka jandixas, te a juini anus xa jandixas. Nkudeenia nuus, xaxee xa a nka jandixas ayiu nka xiniia xa nnandotoia. 15 Njaania nuus: Juaan koio ntdaa uu uayiu, juan jua tnuu koio tnuu vaa Ianyuux nuu ntdaa ayiu. 16 Davaa nga ayiu jandixa aa meer, te juendutei, te dakaku aa Ianyuux meei, xa ma jni andea. Davaa nga ayiu ma jandixa aa meer, ma dakaku aa Ianyuux meei. 17 Nux jandixa aa ayiu meer, te kadar xa kada koioi milagru, te

(Mt. 28:1620; Lc. 24:3649; Jn. 20:1923)

Juan nuu Jess nde andu

nyaa xa njaania tnuu yaa, nnakueka Ianyuux Xtooro Jess juan nuu nde andu. Ijan nukooia vitna, ndaa kuaa Ianyuux. 20 Te nka xeen se ndakuaaia nituu uayiu. Nka xian tnuus tnuu vaa Ianyuux nuu ayiu. Te nchindee Xtooro Jess mees. Nkidaia xa nka kidas milagru, te dua nka jandixa kuee ayiu tnuus. Amn, dua na koo.

19Na

(Lc. 24:5053)

Tnuu Ianyuux n-chidotnuni Sluka


Tnuu yodotnuni yaa kakunee na io na juaan tnuu Ianyuux
1-2Dito,

Ta Tefilo, tnuu dijan kakuneeda ya nakaxtnaa xiin xa nka chidotnuni se nka jaan tnuu Ianyuux nuu ayiu. ayiu nka xini xiin nuui xa nyaa nka najanii nuuda xijan, te nka chidotnuni davai xa na kau koioro xijan. Nka kixee dava ka ayiu xa chidotnunii ntdandituu xijan, ko atu nka daxinokavai. Kueei nka chidotnuni xijan. 3 Dani daa, vii nene nnduku tnuuda, te nxinida nax nkuu nax nxino, te xinida xandaa. Xijan kuu xa xinida xa io vaa xa chidotnunida xa nkuu xa nxino. 4 Kachitnuu aada xa na kunaan xa xandaa kuu xa nka jaan ayiu jan nuun tuku.

ntaxnuni Herodes distrito Judea, nxio n dutu nani Zacaras. Daya dana dutu Abas nxo kuus. Isabel nani ads. Daya dana Aarn kuua. 6 Vaas nduus nuu Ianyuux. Nka xo jandixas xa nxo

5Na

N-jaan ngel, ia xinokuechi nuu Ianyuux, xa koo daya Zacaras xiin Isabel

tau tniuia. a nka kuxee inis nuuia. Xijan kuu xa a njaania xa io kuechis nduus. 7 a nxio daya Zacaras xiin Isabel chi a nkuaa xa koo dayaa, te nka ys nduus. 8 Ntnaa semana nxo nadama tnaa dutu ka xinokuechi veuu Jerusaln xa nka xo kidas tniu Ianyuux, te nxee semana kada Zacaras xiin dava ka dutu xnetnaa xiins tniuia. 9 Nka dadks suertes n xnee tns vaxi nuu ndeda ns na kakunuu xa kus veuu Jerusaln xa jandodos kuu uu duxa nuu altar Ianyuux ku ijan, te nkakunuu Zacaras. 10 Nni kayu duxa ka xijan tau ayiu xyuku nukeuu. Kueei xyuku. 11 Danaa nxinis n ngel, ia xinokuechi nuu Ianyuux, nujuiin lado kuaa altar nuu kayu duxa jan. 12 Nu nxinisia, yo nyuus, te kuee xa nxani inis. 13 Te njaan ngel, ia xinokuechi nuu Ianyuux, nuus: Maxku yuun, Zacaras, chi chinuu Ianyuux vaxi xa xko xijan taun nuuia. Koo daya adn vitna. Sey kajana. Dananins Sua. 14 Xaxee xa kakus yo kud inin nduun, te kuee ayiu kud ini tuku. 15 Se ndand ku kuus nuu

102

103 Ianyuux, te ma koos vinu. Ni n nuu ndd ma koos, te juun aa Espritu Ianyuux nde ku jun tuus xiti ds. 16 Kadas xa kuee daya dana Israel dama mudui, te jandixa koioi Ianyuux, Ia kuu Xtooro, Ia ndeka aa. 17 Kina kas kixi dada Ia kuu Xtooro. Juun aa espritu nuu Elas. Nani nkuaa Elas xa kadas, dani kuaas xa kadas. Kadas xa juemani se ka kuu taa dayas. Kadas xa ayiu ka kuxee ini, kixeei xa kani inii n ka xani ini ayiu vaa anu. Kadas xa kada tua ayiu meei xa xe inii Ia kuu Xtooro kuu ngel, ia xinokuechi nuu Ianyuux, xiaania. 18 Janda kadada xa jinida xa dua yaa?, chi yo nka kuxanuda xiin adda kuu Zacaras, xiaans. 19 Ruu kuu Gabriel, te xinokuechir nuu Ianyuux. Ntundaa aaia xa kachitnuu aar n xavaa yaa, 20 ko xaxee xa a njandixan xa njaanr, ma kuu ka xa jaann. Nde na kaku daya adn, ijan dada najaann. Ku nxantuu Ianyuux jn tnaa xaa kuuia, xiaania. 21 Xndetu ayiu xyuku nukeuu jan Zacaras. Ka yuu anui xa naa nkuu nkus xiti veuu. 22 Nu nndees veuu jan, a nkuu ka xa jaans. Nka kutnuni ini ayiu jan xa nkida Ianyuux xa nxinis n xa nxinis. a nkuu ka xa jaans; diko nga sea nkidas. 23 Nu nxinokava ku nkidatnius veuu, te juan nuus vees. 24 Nu nyaa xijan, te nnii daya ads, Isabel. Oon yoo atu nkee Isabel veea chi nxo tuu kutu

San Lucas1 nxo tuu kuua. Nxo xani inia: 25 Nkida Ianyuux xa koo dayar, te ma kujanuu kar nuu ayiu.

nkuu iu yoo uu dayaa, te ntundaa Ianyuux Gabriel, ia xinokuechi nuuia, uu nani Nazaret, distrito Galilea. 27 Ntundaa aaia nuu n dichi ii nani Mara. X nxiaan Mara tnuua xa tnundaaa xiin se nani Jos, se kuu daya dana David. 28 Nkuia veea, njaania nuua: Vaa nga tau kuun. Kunduun xiin Ianyuux. Tau kuun chi kada aaia n xavaa kuuia, xiaania. 29 Xaxee xa dua njaania, nchi ini Mara, te nxani inia nuu nax kuu xa njaania nuua. 30 Te xiaania nuua: Maxku yuun, Mara chi n xa vaa kada aa Ianyuux. 31 Vitna nii dayan, kajann daya y. Jess dananinia. 32 Ia yaa, ndandia, te kuuia Daya Y Ianyuux, Ia kuu Xtooro. Juaaia uu daya dana Israel nuu ntaxnuni David, se kuu xixitnaia, 33 xa taxnuniia nkava nkuita kuuia. 34 Te njaana nuuia: Janda io xa dua yaa?, chi ta jini kada tey. 35 Te xiaan ngel nuua: Ke aa Espritu Ianyuux, te nii dayan. Daya Y Ianyuux kuuia. Iiia. 36 Juini ny Isabel, kuu tnaan, ko nkuu iu yoo uu dayaa. Nka xani ini ayiu xa ma koo dayaa, ko koo dayaa vitna.

26Nu

N-jaan n ngel, ia xinokuechi nuu Ianyuux, nuu Mara xa kajan-a n daya y

San Lucas1 Ianyuux ntdandituu xa atu kuaa ayiu xa kadai kidaia kuu ngel, xiaania. 38 Daa xinokuechida nuu Ianyuux, Ia kuu Xtooro. Na kuu na njaann kuua, xiaana. Ijan dada juan nuu ngel, ia xinokuechi nuu Ianyuux.

104 Nkundau iniia xixitnaro, te nkundau ini aaia roo, te dani kundau iniia daya danaro. 51 Kuee xavaa nkida aaia. Nxate ninoia ayiu xe ini. ayiu ijan ka xani ini xa a ka ndouuiia. 52 Nkidaia xa te ka taxnuni, a taxnuni kate. Nkidaia xa ayiu ka kundau ka kukee, nduui ayiu ndand. 53 Kuee xa ntaxiia roo, ayiu ka kojon ka yichi chi ka kundauro, te ma kojon karo. Ni n a tuu nax nxiaania ayiu kuika; dua ntakaa ndaai ka nuui. 54 Nchindee aaia roo, ayiu Israel, ayiu xinokuechi nuuia chi naa aaia, te kundau ini aaia. 55 Naaia nax njaania nuu xixitnaro Abram xiin nuu daya danate. Nkava nkuita koo xijan, kuu Mara, xiaani. 56 Naxa uni yoo nxo tuu Mara vee Isabel. Ijan dada juan nuua veea.

37Xaxa

ijan ni juaana yuku distrito Judea nuu katuu n uu luchi. 40 Nxeea ijan, te nxeena vee Zacaras, te njaana nyuux nuu Isabel. 41 Nu nteku Isabel xa njaana nuua, te nkanda daya uu xitia chi nkud inis, te nke Espritu Ianyuux Isabel. 42 Xee njaana. Xiaana nuu Mara: Nkida aa Ianyuux xavaa. Tau kuuun, te tau kuu daya kajanun. 43 Nava vaxi dichi kuu d Ia kuu Xtooro veer. 44 Nu ntekur xa njaanun nyuux nuur, nkud ini daya uu xitir, te nkandai. 45 Naka tauun chi jandixaun xa jn tnaa xa njaan Ianyuux, Ia kuu Xtooro kuu Isabel, xiaana. 46 Xiaan Mara: Ndadakanuda Ia kuu Xtooro. 47 Te kud inida chi dananitau aaia. 48 Nchinuu Ianyuux xa kundau kukeeda. Naa aaia, te naaia xa xinokuechida nuuia. Vitna kixee ntdaa ayiu xa jaani xa tau kuuda, 49 chi kuee xavaa nkida aa Ianyuux. Iiia. 50 Kundau iniia ayiu ka yuu nuuia.

39Ku

N-xe kotonini Mara Isabel

ku kaku daya Isabel, te nxajana n sey. 58 Yo nkud inia. Nka teku ayiu xndaxio yatni xiina xiin ayiu ka kuu tnaaa xa yo nkundau ini aa Ianyuux, te nka kud inii tuku. 59 Nu nkuu una ku seluchi jan, te xndeka aa tads juaan xa tande ndodo nuu iis, te nka juini ayiu xyuku ijan xa dananiis

57Nxee

N-xee ku n-kaku Sua

105 Zacaras n nani taas, 60 ko xiaan ds nuu ayiu jan: aa, chi Nxua kunanii. 61 Te ka xiaan ayiu jan nuua: Ko ayo ayiu ka kuu tnaan nani dua. 62 Nka kida ayiu jan sea xa kajan tnuui taas janda juinis xa kunani seluchi jan. 63 Nxijan taas tutu, te nchidotnunis: Sua kunanis. Nka yuu anu ayiu xyuku ijan. 64 Hora ni ijan nkida Ianyuux xa nnajaan Zacaras, te nnakuetus nuuia. 65 Nka yuu ntdaa ayiu xndaxio yatni xiin Zacaras xiin Isabel. Nka xo kakunee ntdaa ayiu xndaxio nituu yuku distrito Judea ntdaa xa nyaa. 66 Ntdantuu ayiu nka teku xijan nka xani ini nax yaa. Te nka xo xijan tnuu tnaai: Nax ku kuu seluchi yaa na tnuu inis u? Dua nka xo xiaan tnaai chi nka chinuui xa Ianyuux chindee chituu aa.

San Lucas1 iniia xixitnaro. Naaia xa njaania xa dua kadaia. Ii tnuuia. 73 Nxiaania tnuuia Abraham, taa xixitnaro, xa dua kada aaia meero. 74 Njaania xa dakaku aaia nuu se ka xini uu aa. Ma yuu karo nuus vitna, te ndaa vatuu junukuechiro nuuia. 75 Xaxee xijan ndakuro xa kadaro xavaa, te junukuechiro nuuia ndku nduu, kuu Zacaras, njaans. 76 Te njaans nuu seluchi jan: Ndoo, seluchi, jaann tnuu Ianyuux, Ia taxnuni ka nuu ayiu. Kina kan nkixee dada Ia kuu Xtooro xa kada tuan ayiu xa na xe iniiia. 77 Jua tnuun ayiu ka kuu daya Ianyuux nax io xa kadai xa nanitau koioi, te taxkanu iniia kuechi nka kidai. 78 Xaxee xa kundau ini aaia, xijan kuu xa daa kadaia. Te nde andu tundaaia Ia kuu n kuu ngandii xino datne, datne. 79 Kixi Ia kachitnuu aa jundu kuu Ianyuux. Kuenda ku nuu nee nuu kuuro ka xikonuuro, xa atu ka kutnuni iniro jundu kuuia, Te dandumani aaia xiinia, kuu Zacaras, xiaans nuu seluchi jan. 80 Ntnuu ini seluchi jan, te idii vuelta nxajans anus xa kadas

72 Nkundau

Espritu Ianyuux Zacaras, te dua njaans nuu ayiu: 68 Na ndadakanuro Ianyuux, Ia ndeka aa roo, ayiu Israel. Nkixeeia xa dakaku aaia roo, ayiu ndekaia. 69 Nkida Ianyuux xa kixi Ia dananitau aa. Kuuia daya dana David, se nxinokuechi nuu Ianyuux. 70 Jn tnaa tnuu njaania nuu se ka jaan tnuuia nuu ayiu ka kuu dayaia. 71 Nkixeeia xa dakaku aaia nuu se ka kida uu aa xiin nuu se ka xini uu aa.

67Nke

N-nakuetu Zacaras nuu Ianyuux

San Lucas1,2 tniu Ianyuux. Juaans nuu ayo ayiu io, te atu nga juun dau. Nxo tuus ijan nde ku nxees nuu ka nataka ayiu Israel xa jinii jundu kuus.

106 Maxku yuu koion chi n xa vaa kachitnuu aar, te yo kud inin xiin ntdaa ayiu teku xaa. 11 Vitna nkaku Ia dananitau aa. Kuuia Cristu, te duni kuuia Ianyuux. Kuuia Xtooro tuku. Nkakuia uteyu David. 12 Duku ninoia dama, te kaa ninoia n nuu xjuun xa ka xaxi kt. Na jini koionia, te jinin xa duia kuu Ia kakuneer. 13 Danaa kuee ka ngel, ia xinokuechi nuu Ianyuux, nka juun andu. Yo kuee kaia nkuu. Nka nakuetuia nuu Ianyuux. Nka jaania: 14 Na ndadakanu koioro Ianyuux, Ia tuu andu. Kutuu maniia xiin ayiu kada xa juiniia, ka kuuia. 15 Nni juan ndaa koio ngel, ia ka xinokuechi nuu Ianyuux, andu, te nka xiaan tnaa se xunuu tkachi jan: Na jnro Beln. Na jn kotoro nax nyaa. Na jn kotoro xa nka kunee ia ntundaa aa Ianyuux kuus, ka xiaan tnaas. 16 Hora ijan juaan koios Beln, te nka nandukus Jess, te nka naniisia xiin dia xiin Jos. Kaa ninoia n nuu xjuun xa ka xaxi kt. 17 Nu nka xinis Ia luchi jan, te nka xikos, te nka xian tnuus ayiu xa nka jaan ngel, ia ka xinokuechi nuu Ianyuux. 18 Te nka yuu ayiu nka teku xa nka najani se xunuu tkachi jan. 19 Nxo naa Mara ntdaa xa nyaa, te kuee xa nxo xani inia. 20 Nka nakuetu se xunuu tkachi jan nuu Ianyuux ichi ka nuus xaxee xa nka xo

Tiempu ijan, ntau tniu Augusto Csar, se kuu emperador, xa nkodotnuni du ntdaa ayiu xndaxio ntakaa uu nuu ntaxnunis xa jinis nuu nadaai io. Te nxe kodotnuni xa ntau tnius. 2 Tiempu daa ntaxnuni se nani Cirenio distrito Siria. Vuelta yaa kuu vuelta kina nuu nka kaus ayiu. 3 Xijan kuu xa nka xeen ntdaa ayiu uteyu xixitnai xa nkodotnuni dui. 4 Xijan kuu xa nkee Jos xiin Mara uu Nazaret, distrito Galilea xa ka xeens Beln, distrito Judea. Beln kuu uteyus chi daya dana David kuus. 5 Juaans nduus xiin Mara, tnundaa xiins xa nkodotnunis. Xa uu dayaa daa. 6 Nni xtuus Beln nxee ku kaku dayaa. 7 Nkaku daya kina nuua. Sey kuus. Nduku nino aaa dama, te nxajan nino aaa n nuu xjuun xa ka xaxi kt chi atu nii Jos mesn nuu ndoo koios.

N-kaku Jess

yuu uu Beln xtuu se xunuu tkachis xakuaa ijan. 9 Nni xtuus ijan, danaa njuun n ngel, ia xinokuechi nuu Ianyuux, te nkida Ianyuux xa nndii nkaduku nuu xtuus, te yo vichi nka yuus. 10 Njaan ngel, ia xinokuechi nuu Ianyuux, nuus:

N-ka jaan ngel, ia ka xinokuechi nuu Ianyuux, nuu se xunuu tkachi


8Yuku

107 ndeas xa nyaa xiin xaxee ntdaa xa nka tekus. Duni nka najuen tnuusia. Nka xinis xa nxetnaa xa nxian tnuu ngel, ia ka xinokuechi nuu Ianyuux.
Xndeka-s Jess n-xeen veuu Jerusaln

San Lucas2 Jess, te nnajuen tnuus Ianyuux. Duni nakuetus nuuia. Njaans: 29 Taaro Ianyuux, xa kuun Ia taxnuni nuu ntdandituu ayiu uayiu, ndaa vatu na kuuda. Nakuekan anuda. Na kuu n njaan n nkachin vitna. 30 Chi nxinida xiin nuuda Ia dananitau aa. 31 Nkidan xa daa kadaia, te nkixeeia xa kundea aa ntdaa ayiu. 32 Kuenda ku n xa datnuni kuuia xa kadaia xa na jini ayiu a ka kuu ayiu Israel jundu kuu Ianyuux. Kuvete ayiu Israel chi kuuia se Israel. Israel kuu nacin ndekan, Taaro Ianyuux, kuu Simen, njaans nuu Ianyuux. 33 Nka yuu tad Jess nu nka tekus xa dua njaan Simen. 34 Nxijan tau Simen nuu Ianyuux xa kadaia xa na kuu Jos xiin d Jess xavii xavaa. Te xiaans nuua: Kunaan xa kuee ayiu Israel ma kukanu iniiia, te kada Ianyuux xa kujanuui chi ma ku kuu kai ayiu ndand. Duni kuee ayiu Israel kukanu iniia, te nduui ayiu ndand. Duia kada xa jini ayiu uayiu jundu kuu Ianyuux, te kuia jaan aa davai. 35 Hora kuia na jaan aa ayiu, jiniia janda kuu anui, te ndoo, yo tnau inin kuenda ku espada tuu aa ayiu kuu Simen, nxiaans nuu Mara. 36 Hora ijan nujuiin n yo nkuxanu nani Tana nukeuu

nkuu una ku Jess, ntande ndodo nuu iiia, te nka danani aa tadia Jess na njaan ngel, ia xinokuechi nuu Ianyuux, xa kunaniia na ta juntuu kaia xiti dia. 22 Nndundoo Mara xa nxajana daya chi nchidotnuni Moiss xa daa kada ad Israel. Nu nxinokava xa nndundooa, xndekaa nduua xiin Jos Jess juaan veuu Jerusaln xa juaas xiina nuu Ianyuux xa kuenda meeia kuuia. 23 Dua nka kidas chi yodotnuni xa ntau tniu Ianyuux xa daya y kina nuu nkaku, adu kuenda tads kuus chi kuenda meeia kuus. 24 Duni yodotnuni tnuu Ianyuux xa ndouu xa dokos n tayu nleu (n kt y, n kt d) a uu data kuechi nuu altaria. 25 uu Jerusaln io n se yo vaa nani Simen, tiempo daa. Vaa xinokuechis nuu Ianyuux, te uu aa Espritu Ianyuux. Nxo ndetus xa kixi se juaa tnuu kanu ini nuu ayiu Israel. 26 Njaan Espritu Ianyuux nuus xa kina ka jinis Cristu, Ia tundaaia; ijan dada kus. 27 Duni njaan Esprituia nuus xa na jns veuu. Xndeka tad Jessia juaan veuu daa. Nka kus xa kada koios Jess na io ley nchidotnuni Moiss xa kada ntdaa ayiu. 28 Nnundee Simen

21Nu

San Lucas2,3 jan. jaan tnuu Ianyuux nuu ayiu kuua. Taaa nkuu Fanuel, se nkuu daya dana Aser. Idii ni ya nxio. Uxa kuia nxo tuua xiins, te nxis. 37 Koon diko koon kuia ioa. a nxo keea veuu Jerusaln xaxee xa nxo xijan taua nuu Ianyuux. Nxo xo nee iia, te nxo xio nditea. Mee ni xa xinokuechia nuu Ianyuux. Nduu, xakuaa nxo xinokuechia. 38 Nkenditaa nuu xnii tad Jess. Nnakuetua nuu Ianyuux. Nxo kakuneeaia nuu ayiu Jerusaln nka xo ndetu se dakaku aa. 39 Nka daxinokava Jos xiin Mara ntdaa xa ntau tniu Ianyuux nchidotnuni Moiss, te nka xikos. Ka ndixis Nazaret, distrito Galilea. 40 Vax kuenu Jess, te nxiaan Ianyuux xandendaku. Yo kaxi nxo kuu iniia, te nchindee nchituu aa Ianyuux.

108 ichi nka nangonditas. 46 Ku kuu uni, dada nka naniisia veuu Jerusaln. Nukooia xiin se ka dakuaa ayiu xa nchidotnuni Moiss. Niniia tnuus, te dandichi aaia. 47 Diko nka yuu ntdantuu se ijan xaxee xa vaa kutnuni iniia xiin xaxee tnuu njaania nuus. 48 Nu nka xini aa tadia, te nka yuus. Njaan dia: Jess, nakuenda dua nkida aaun? Te ka nanduku aar xiin taaun. Yo nka chi inir xaxeeun kuua, xiaana. 49 Te xiaania nuua nduua xiin ya: Nakuenda ka nanduku aan u? adu xa ka xinin xa io xa kutuuda vee Taada u? kuuia, xiaania. 50 a nka kutnuni ini taddia nakuenda xa daa njaania. 51 Nxikoia xiins, te nka naxees xiinia Nazaret. Nxo jandixaia xa nka xo tau tniu tadia nuuia. Nxo naa dia ntdaa xa nkuu. 52 Vax kuenuia, te vaa xani iniia. Nchindee nchituu aa Ianyuux, te nka tna ini aa ayiu.

kuia nxo xeen tad Jess viko Paxcua Jerusaln. 42 Na io Jess uxi kuia, juaania xiin tadia viko Paxcua n ka kida ntdaa ayiu uteyuia vaxi. 43 Nu nxinokava viko jan, te nka xiko tadia xa ka ndixis uus, te a nka chinuus xa nndooia Jerusaln. 44 Nka xani inis xa ytnaaia nuu ayiu ka ndixi koio xiins Nazaret. n ku nkuu ka xikas juan ndixi koio. Ijan dada nka nandukusia nuu ayiu kuu tnaas xiin nuu ayiu ka xini tnaa xiins. 45 Xaxee xa a nka naniisia, xijan kuu xa nka nangonditas; juaan ntukus Jerusaln, te nka nandukusia

41Ntnaa

N-xo tuu Jess veuu

Tiempu ijan nkuu uxi koon kuia taxnuni Tiberio Csar. Daa ntaxnuni Poncio Pilato distrito Judea, te ntaxnuni Herodes distrito Galilea, te ntaxnuni ani Herodes, se nani Slipe distrito Iturea xiin nuu nani Traconite, te Lisanias ntaxnuni distrito Abilinia. 2 Dutu taxnuni ka nka kuu Ans xiin Caifs. Tiempu daa njaan Ianyuux

N-dakuaa Sua Bautista ayiu nuu ayo io

109 nuu Sua, se kuu daya y Zacaras. Nxo tuus nuu atu nga juun dau, te ayo io. 3 Nxeens ntdaa uu kuechi xndatuu yuu ndute xika Deva Jordn xa nxo jaans nuu ayiu ijan xa na natu inii xa nka kidai kuechi te na juendutei xa na taxkanu ini Ianyuux xa nka kidai. 4 Njaans nuu ayiu n nchidotnuni Isaas, se nxo jaan tnuu Ianyuux nuu ayiu. Dua njaan Isaas: Xee kana n se kutuu nuu atu nga juun dau, te ayo io: Kada tuan meen n nn na kuaa na xe inin Ianyuux, Ia kuu Xtooro. Kuenda ku ichi ka kuun. Ndadandaan ichi jan. 5 Nadachitun deva, ndada ndaan yuku xiin tnduu. Ndinee ndaan ichi. Ndada ndaan nuu kuia kaa. 6 Te jini ntdaa ayiu Ia dananitau aa, kuus, xiaans. 7 Kuee ayiu nka xo xeen nuu Sua xa dajuendute aas. Nxo jaans nuui: Daya Kuina ka kuun. Jundu nkachitnuu aa xa kaku koion nuu Ianyuux? Ka kachi inin xa ma kiti iniia nuun na kixiia u? Jundu nkachitnuu aa xa ma ndadandaaia kuechin? 8 Nux xandaa xakuiti nka natu inin xa nka kidan kuechi, kada koio xavaa. Maxku ku jaan koion: Ndandro nuu Ianyuux chi daya dana Abraham ka kuuro, chi ruu jaan xa kuaa Ianyuux xa kadaia xa yu yaa nduu daya dana Abraham. 9 Ka kuun kuenda

San Lucas3 ku yutnu tande xa x katuu kaa xeetnu. Ntdaa yutnu atu juun xavidi vaa, tandetnu, te ketnu nuu nuu koko. 10 Te nka xo xijan tnuu ayiu Sua: Nux dua yaa, nax io xa kada koioda? 11 Te nxo xiaan Sua nuui: Nux xnevaan uu dunu, juaa koio n ayiu atu dunu io. Dani nux xnevaa kueen xa kaxin, juaa koio ayiu a tuu nax kaxi io. 12 Se ka xijan tvini nandajan gobierno, nka xees xa dajuendute aa Sua, te nka jaans nuus: Maestru, nax io xa kada koioda? 13 Te xiaan Sua nuus: Maxku kajann kuee tvini nuu ayiu; kajan koion nani tau tniu se ka taxnuni. 14 Duni nka xee soldado nuus. Nka jaans: Nax io xa kada koioda? Te xiaans: Maxku tn koion ayiu xa taxjuexai tvini. Maxku tekuechin ayiu kuechi neuu xa nii koion tvini. Kajan koio tvini ayiu nani tau tniu gobierno, te ndoo koion xiin tvini kuu yaun; maxku kukajan ini koio kan tvini. 15 Nxo u ini ayiu jan xa kixi se nxiaan Ianyuux tnuuia xa kixis, te ayoi nxini nuu ndaa xa Sua kuu Cristu a aa. 16 Xijan kuu xa dua xiaan Sua nuui: Ruu, dajuendute aa, te Ia kixi kada xa ke aa Espritu Ianyuux, te ndadandaaia kuechin. Taxnuni kaia dada ruu. atu natau xa junukuechir nuuia, ni xa nandaxir

San Lucas3 correa ndixaia chi se dakuu nga kuur. 17 Kuenda ku n se nee palas xa dandechis trus kuuia. Kuenda ku tru jan kuu ayiu. Se ijan nataxtnaas trus, te chiis n vee, te teuus paja nuu nuu koko nkava nkuita kuu Sua, xiaans. 18 Yo kuee ka xa ndakuaa Sua ayiu na njaans tnuu Ianyuux nuu ayiu. n xandaa kuu xa nxo jaans. 19 Duni njaan doos se taxnuni nani Herodes chi nxekas ad anis. Herodas nania. Duni nkanandeess chi kuee ka kuechi nkidas. 20 Nxe xee ka kuechi Herodes jan chi nchindius Sua vekaa.

110 nkuu daya Maat. Maat nkuu daya Matatas. Matatas nkuu daya Semei. Semei nkuu daya Jos. Jos nkuu daya Jud. 27 Jud nkuu daya Joana. Joana nkuu daya Resa. Resa nkuu daya Zorobabel. Zorobabel nkuu daya Salatiel. Salatiel nkuu daya Neri. 28 Neri nkuu daya Melqui. Melqui nkuu daya Adi. Adi nkuu daya Cosam. Cosam nkuu daya Elmodam. Elmodam nkuu daya Er. 29 Er nkuu daya Josu. Josu nkuu daya Eliezer. Eliezer nkuu daya Jorim. Jorim nkuu daya Matat. 30 Matat nkuu daya Lev. Lev nkuu daya Simen. Simen nkuu daya Jud. Jud nkuu daya Jos. Jos nkuu daya Jonn. Jonn nkuu daya Eliaquim. 31 Eliaquim nkuu daya Melea. Melea nkuu daya Mainn. Mainn nkuu daya Matata. Matata nkuu daya Natn. 32 Natn nkuu daya David. David nkuu daya Isa. Isa nkuu daya Obed. Obed nkuu daya Booz. Booz nkuu daya Salmn. Salmn nkuu daya Naasn. 33 Naasn nkuu daya Aminadab. Aminadab nkuu daya Aram. Aram nkuu daya Esrom. Esrom nkuu daya Fares. Fares nkuu daya Jud. 34 Jud nkuu daya Jacob. Jacob nkuu daya Isaac. Isaac nkuu daya Abraham. Abraham nkuu daya Tar. Tar nkuu daya Nacor. 35 Nacor nkuu daya Serug. Serug nkuu daya Ragau. Ragau nkuu daya Peleg. Peleg nkuu daya Heber. Heber nkuu daya Sala. 36 Sala nkuu daya Cainn. Cainn nkuu daya Arfaxad. Arfaxad nkuu daya Sem. Sem nkuu daya No.

26Nagai

ta chindiu ka Herodes Sua, ndajuendute Sua ayiu. Duni ndajuendutes Jess. Nni xijan tauia nuu Ianyuux nnajaan andu, 22 te njuun Espritu Ianyuux dkia. Data nnduuia. Nde andu njaan Ianyuux nuu Jess: Daya Y Manir kuu aa. Vichi tna inir xa kidan kuuia, xiaania.

21Na

N-xendute Jess

Jess xa kadaia tniu Ianyuux. Ioia naxa oko uxi kuia daa. Nxo xani ini ayiu xa kuuia daya y Jos. Jos nkuu daya El. 24 El nkuu daya Matat. Matat nkuu daya Lev. Lev nkuu daya Melqui. Melqui nkuu daya Jana. Jana nkuu daya Jos. 25 Jos nkuu daya Matatas. Matatas nkuu daya Ams. Ams nkuu daya Nahm. Nahm nkuu daya Esli. Esli nkuu daya Nagai.

23Nkixee

Xixitna Jess

111 No nkuu daya Lamec. 37 Lamec nkuu daya Matusaln. Matusaln nkuu daya Enoc. Enoc nkuu daya Jared. Jared nkuu daya Mahalaleel. Mahalaleel nkuu daya Cainn. 38 Cainn nkuu daya Ens. Ens nkuu daya Set. Set nkuu daya Adn. Adn nkuu daya Ianyuux chi nkidavaaias.

San Lucas3,4 Jess nuui: Yodotnuni tnuu Ianyuux xa: Nuu Ianyuux, Ia kuu Xtooro, njuiin xiti koio, te nakuetu koio. Nuu mee niia junukuechi koio. 9 Duni ndeka aa Kuina juaan xa jandodo aai nuu dujun ka dk veuu Jerusaln. Te xiaani nuuia: Nux ndaa xa Daya Y Ianyuux kuun, jungava nde nuu uu jan 10 chi yodotnuni tnuu Ianyuux xa: Tau tniu Ianyuux nuu ngel, ia ka xinokuechi nuuia, xa junuu aaia. 11 Duni yodotnuni tnuuia: Junuu aa koioia xa na aa tnukuee xeen nuu yu kuu Kuina, nxiaani. 12 Te xiaan Jess nuui: Duni yodotnuni tnuuia: Maxku kototnunin Ianyuux, Ia kuu Xtooro.

8Xiaan

Nke Espritu Ianyuux Jess nuu nnaneia nuu ndute xika Deva Jordn, te njaan Espritu Ianyuux nuuia xa na jnia nuu atu nga juun dau, te ayo io. 2 Ijan nxo tuuia uu diko ku. Ntdaa ku ijan nkuu Kuina xa dajaan aai xa kadaia kuechi. Ni n xa a tuu nax nxaxiia uu diko ku ijan. Ijan dada yo nkojonia. 3 Njaan Kuina nuuia: Nux ndaa xa Daya Y Ianyuux kuun juaa yu yaa na nduui tila. 4 Te njaan Jess nuui: Yodotnuni tnuu Ianyuux xa: adu diko ni xa kaxi koio ayiu kunditoi. 5 Ijan te ndeka aa Kuina juaan n nuu dujun, te nunino ni ndandea aai ntdaa uu uayiu nuu ka taxnuni se ka taxnuni. 6 Te xiaani nuuia: Ntdandituu xaa taxir, te tetutniu aar xa taxnunin ntdandituu uayiu yaa. Ndadakanu aa ayiu ya meen chi meer ntaxi Ianyuux ntdaa xaa, te ayiu kuu ini meer juaar. 7 Nux njuiin xitin nuur te nakuetun nuur, te xaxiin kuu ntdandituu xaa.

N-juini Kuina xa dajaan-i Jess xa kada-ia kuechi

nyaa xa nxitotnuni Kuina Jess, te ndandoo aai, te a nnaxee kai nde ku nngonditai nka vuelta. 14 uu Espritu Ianyuux Jess, te nkuaaia xa kadaia tniuia. Nxikoia juan ndixi distrito Galilea. Yo nka xo najani ayiu Galilea xa nkidaia. 15 Nxo dakuaaia ayiu Israel xiti veuu kuechii, te nka xo najuen tnuuiia.

13Nu

N-kixee Jess xa kada-ia tniu-ia

nnaxeeia Nazaret, uteyuia. Nani nxo xeenia veuu kuechi ntnaa sabado nuu nxo tuuia, dani nxo xeenia veuu luchi uuia. Nxee ntuku ku sabado, te juaania veuu luchi jan, te nnukooia. Ijan dada

N-ka dangondita ayiu Nazaret Jess


16Nxikoia,

San Lucas4 nndojuiinia xa kau ndodoia tnuu Ianyuux yodotnuni nuu ayiu xyuku ijan, 17 te nxiaan se xko kida veuu tutu tunino nkidavaa Isaas, se njaan tnuu Ianyuux nuu ayiu. Nnandkaia tutu jan, te nu nnaniiia tnuu kauia, nkau ndodoia nuu ayiu xyuku ijan: 18 Ntetutniu aa Espritu Ianyuux xa jaanr tnuuia nuu ayiu ka kundau. n xavaa kuu xa jaanr nuui. uu aa Esprituia. Ntundaa aaia xa jaanr nuu ayiu xyndiu nax kada koioi xa yaai. Ntundaa aaia xa ndadavaar ayiu kuaa na kuaa na nukondeai. Ntundaa aaia xa kadar xa yaa ayiu nuu ayiu kida uu aa. 19 Ntundaa aaia xa jaanr xa nxee ku nxantuu Ianyuux xa kadaia n xa kadaia. 20 Ijan dada nnatuninoia tutu jan, te nnajuaaia se xko kida veuu, te nnukooia. Nka nukondea aa ntdandituu ayiu xyuku veuu luchi jan. 21 Te nkixeeia xa jaania: Vitna kuu xa nxetnaa tnuu Ianyuux yodotnuni, te nka xo ninin kuuia, xiaania. 22 Nka kutnuni ini ayiu nka teku tnuu njaania xa tnuu vii tnuu vaa njaania. Duni nka kutnuni inii xa n xavaa kuu. Nka xiaan tnaai: adu se yaa kuu daya y Jos a? 23 Te xiaan Jess nuu ayiu jan:

112 Vaa kachi koion nuur: Na jaanr tnuu yaa: Nani dakuaan nka ayiu, dani dakuaan ayiu yaa. Te vaa duni kachin nuur: Nani nkidan uu Capernaum, dani ndouu xa kadan uteyun chi nka tekur xa nkidan ijan. 24 Xandaa xakuiti xa se jaan tnuu Ianyuux nuu ayiu, ayo ayiu uteyus xe ini aa. 25 Na nxo tuu Elas nacin Israel ya, daa nndii uni yodo kuia, te nkixi tnama ndee nituu nacin ya. Kuee ad nka xi y nxio daa. 26 a ntundaa Ianyuux Elas nuu n yaa chi ntundaaia Elas nuu n ad nxi y uu nani Sarepta, distrito Sidn. 27 Duni nxio kuee ayiu tnaa kuee teyu nacin Israel ya na nxo tuu Eliseo, se njaan tnuu Ianyuux nuu ayiu. ayoi nndvaa. Mee ni Naamn, se nacin Siria nndvaa. 28 Yo nka kiti ini ayiu xyuku veuu luchi jan xa nka tekui tnuu ijan, 29 te nka ndojuiini, te nka kinee aai yuu uu jan. Xndeka aai juaan n dk yuku nuu katuu uui xa dajungava aa koioi, 30 ko nyaaia meui ntdaai, te nkeeia.

nuuia Capernaum. Capernaum kuu nka uu katuu distrito Galilea. Ntnaa sabado ndakuaaia ayiu veuu luchi uu ijan. 32 Nka yuu ayiu nka teku xa njaania jan, te nkunuu tnuuia chi nka kutnuni inii xa ntundaa aa Ianyuux.

31Juan

N-kinee Jess xaloko uu anu n sey

113 luchi jan tuu n se uu aa xaloko, te xee nkanas. Xiaans nuu Jess: 34 Dito, nax juun aan? Vaxin xa danaa aan a? Xinida jundu kuun. Daya Y Ianyuux kuun. 35 Te nkudeen Jess nuu xaloko uu anu se ijan. Xiaania: Kad yuun. Ta kee anus kuuia, xiaania nuui. Te ndajane xaloko jan se ijan meu ayiu xyuku ijan. Nnduas, ko a tuu nax nkuus, te nkee xaloko jan anus. 36 Te yo ndee nka yuu ntdaa ayiu xyuku jan. Xiaan tnaai: ayo nxani ini xa dua kada n se yaa xa tau tnius nuu xaloko, te keei. 37 Te nka teku ntdaa ayiu io nkaduku Capernaum xaa.

San Lucas4,5 Meen kuu Daya Y Ianyuux. Te nkudeenia nuui. Xaxee xa naa meeia xa xnaa xaloko jan xa meeia kuu Cristu, ntau tniuia xa maxku jaan koioi xijan.
N-dakuaa Jess tnuu Ianyuux ayiu distrito Galilea

33Veuu

veuu luchi jan, te juaania vee Simn. Tnaa didido Simn kani ndee, te nka jaan ayiu xyuku ijan nuuia xa na ndadavaa aaia. 39 Nxe juiin ndeyuia nuu kaaa, te nkudeenia nuu kani ndee uu aa, te nndiko aa kani. Hora ijan ni nndokooa, te nxiaana xa nxaxi ayiu xyuku ijan.

38Nkeeia

N-ndadavaa Jess didido Simn

ku kuu uu, te nkeeia. Juaania n nuu atu nga juun dau, te ayo io. Nka nanduku aa ayiu, te nka nanii aai. Nka juinii xa na ndoo kaia ijan, te maxku ndee niia. 43 Njaania nuui: Io xa jnr nka ntuku uu xa jaanr nuu ayiu ijan nax io xa kadai xa ku tnaai nuu ayiu ka jandixa xa taxnuni Ianyuux nuui. Xaxee xaa ntundaa aaia xa vaxir kuuia, xiaania. 44 Daa ni ndakuaa nai kaia ayiu nka xo nataka xiti veuu kuechi Israel.

42Ntuu

juan ke ngandii, xndeka ayiu uu ijan ayiu ka tnaa nudn kuee nka xee nuuia. Nxajan ndodoia ndaaiai, te nndadavaaiai ntdaai. 41 Duni nka kee aa kuee xaloko. Xee ka kanai. Ka xiaani nuuia:

40Nni

N-ndadavaa Jess kuee ayiu

Nxika ku, te juaania yuu laguna kanu nani Genesaret. Ka datai aa ayiu xyuku nuu nujuiinia xaxee xa ka kuui xa kunini koioi tnuu Ianyuux jaania. 2 Te nxiniia uu barcu kuechi xtuu yatni yuu ndute xiin se ka tava chaka ka najini unu chakas. 3 Nke Jess n barcu jan. Barcu kuu barcu Simn. Njaan Jess nuu Simn xa na dakakas barcu nuu kaa kunu ka ndute itau. Nu ndakakas barcu, nnukoo Jess xiti barcu, te ndakuaaia ntdaa ayiu xyuku yuu ndute. 4 Nu nyaa xa ndakuaa Jess ayiu, te xiaania nuu Simn:

N-jaan Jess nuu uni sey xa na nkuitandijun aa-s

San Lucas5 Kandeka barcun juaan nuu kunu ka kaa ndute, te daken unu chaka xa tavant. 5 Te njaan Simn: Maestru, niniu nka dakeda unut, ko ni nt a nka tavada. Juini ayoda nka tavat, ko nux daa juinin, na dake ntukuda. 6 Nka kidas n njaania te nka ke kuee chaka unu jan. Te nkixee ndata unu juaan. 7 Te nka xaxa ndaas nuu dava ka se xnetnaa xiins xutuu nka barcu xa na xee koios xa na chindee tnaas. Te nka xees ijan. Nka dachitus ntdaas nduu barcu jan chaka. Xaku nga nduxi barcu jan nuu ndute. 8 Nxini Simn Pedru xijan, te nxe juiin xitis nuu Jess. Xiaans: Juaann, Dito, chi se kida kuechi kuuda. 9 Nka yuu Simn xiin se xndeka tnaa xiins xaxee xa vichi kuee chaka nka tavas. 10 Se xndeka tnaa xiin Simn xa ka tavas chaka kuu Jacobo xiin Sua, se ka kuu daya y Zebedeo. Te xiaan Jess nuu Simn: Maxku ku yuun. Vitna kixeen xa datakan ayiu. Nani datakan chaka xiin unun, dani datakan ayiu. 11 Nka dakakas barcus, te nka ndinexios yuu ndute. Nka dandoos ndatnius, te nka xe kuitandijuns Jess.

114 Vatuka ndadavaa aan a? Dito. Ndadavaa aan chi nkida Ianyuux xa ndadavaan ayiu. 13 Ndakaaia ndaaia, te nteneeia ndaaias, te njaania nuus: Vatuka, te na ndvaan. Danaa nndvaas. 14 Njaania nuus xa mee nis na kunaa xijan. Te xiaan ntukuias: Juan dandea dutu n xa na jinis xa nndvaan. Juaans n xa na dokos nuu altar n io ley nchidotnuni Moiss na kuaa na jinis xa meer nndadavaa aa kuu Jess, xiaania. 15 Nxitendodo xa nkida Jess juaan, te kuee ayiu nka xo taka xa kunini koioi tnuuia, te nxo ndadavaaia ayiu ka kuu, 16 ko kuee vuelta ayoia nxo tuu chi nxo xeenia xa kajan tauia nuu Ianyuux nuu atu nga juun dau te ayo io.

nxika ku, te juaan Jess nka uu distrito Galilea. Ijan tuu n se tnaa kuee teyu . Nxinisia, te nxe juiin xitis nuuia, te nxijan taus. Te xiaans:

12Nu

N-ndadavaa Jess n se teyu

nxika ku, nka xee se fariseu xiin se ka dakuaa ayiu xa nchidotnuni Moiss nuu dakuaa Jess ayiu. Se distrito Galilea xiin distrito Judea ka kuus. Davas ka kuu se Jerusaln. Ku ijan nkida Ianyuux xa nkuaa Jess xa ndadavaaia ayiu ka kuu, te nka xeeni nuuia. 18 Daa xndekas n se kaa nuu xito nxi nduu xee nka xee nuu tuuia. Nka nduku inis xa ku koios xiin se kuu jan vee nuu tuuia xa kajan tuuss nuuia, 19 ko a nkuaa xa ku koios do yee jan chi yo chitu ayiu xiti vee jan, te nka xe kaas dk vee jan. Nka dita ndees teja te nka dajuuns

N-ndadavaa Jess n se n-xi xee


17Nu

115 se kuu jan nuu Jess meu ayiu xyuku ijan. 20 Nxiniia xa ka kukanu inis Ianyuux, te njaania nuu se kuu jan: Ntaxkanu inir kuechi nkidan. 21 Xaxee xa dua njaania nka nukuita se ka tua vaa tnuu nchidotnuni Moiss xiin se ka kuu se fariseu ka ndatnuus. Nka xani inis: Ndee se kuu se yaa xa dadavatnaas xiin Ianyuux? ayo ayiu taxkanu ini xa nka kidaro kuechi; mee dii Ianyuux. 22 Nkutnuni ini Jess nax nka ndatnuus, te xiaania nuus: Nakuenda daa ka xani inin? Nax ka kachin? 23 Ka xinin xa ndvaa se yaa nux na jaanr: Ndokoo. Kaka, ko atu ka jandixan xa taxkanu inir kuechi nkidas. 24 Kunaa koio xa meer, Ia kuu ayiu, taxkanu ini kuechi nka kida ayiu. Te xiaania nuu se nxii xee: Ndokoo. Ndonee xiton, doon, te juan nuun veen. 25 Hora ijan ni nndokoos meu ayiu xyuku ijan. Nndonees doos, xitos, te juan nuus vees. Nni xikas ichi juan nuus, nnakuetus nuu Ianyuux. 26 Nka yuu ntdaa ayiu xyuku ijan, te duni nka nakuetu koioi nuuia. Nka yuui te ka xiaan tnaai: a uun ka xiniro xa nka xiniro vitna. a uun xiniro xa dua kada n ayiu.

San Lucas5 se xijan tvini nandajan gobierno nani Lev. Te njaania nuus: Nee, te nkuitandijun aa. 28 Ndandoo Lev ntdaa xa yndaas, te nxe kuitandijunsia. 29 Juaans xiinia vees, te njaansia xiin se dakuaaia xa kaxdeu koioia vees, te kuee ndeyu nkida tuas. Kuee se ka xijan tvini nandajan gobierno xiin dava ka ayiu nka xee xa kaxdeu koioi tuku. 30 Duni nka xee se fariseu xiin se ka tua vaa tnuu nchidotnuni Moiss te nka jan kuechis. Ka xiaans nuu se dakuaa Jess: Nakuenda ka xaxi ka xiin xiin se ka xijan tvini nandajan gobierno xiin dava ka ayiu yo ka kida kuechi? 31 Te njaan Jess nuus: ayiu io vaa, a ka ndouui setatna, ko ayiu ka kuu, ndouuis. 32 adu nkixeer xa jaanr nuu ayiu vaa xa nkuitandijun aai chi nkixeer xa jaanr nuu ayiu ka kida kuechi xa na nkuitandijun aai, te na natu ini koioi xa nka kidai kuu Jess, xiaania.

nyaa xijan, juaan Jess nka lado. Nyaaia nuu nukoo n

27Nu

N-jaan Jess nuu Lev xa nkuitandijun aa-s

xiaan ayiu ka xaxdeu ijan nuu Jess: Se dakuaa aa Sua, ttn vuelta xnee iis. Nni xnee iis, a ka xaxis, te ttn vuelta ka xijan taus nuu Ianyuux. Dani ka kida se dakuaa aa se fariseu. Nakuenda se dakuaa meen, ka xaxis, ka xiis, te ayos nee ii? 34 Te njaan Jess tnuu kandee. Xiaania:

33Ka

N-ka kidandichi-s Jess

San Lucas5,6 Se dakuaar ka kuu na ka kuu se xtuu viko tnundaa, te mayo ku dadaan xa kaxi koios dita hora xtuus xiin noviu, 35 ko na xee ku tn ayiu noviu jan, daa kondite koios chi xaxee xa kukoyo inis. 36 Te njaania nka tnuu kandee yaa. Xiaania: ayo ayiu kachi dama xee xa dandeei dama nkutuu chi hora nakatei, nandy dama xee jan, te nataka dama nkutuu. atu natau xa ndee dama xee dama nkutuu. Kuenda ku tnuu jaanr kuu dama xee jan. 37 Duni ayo ayiu dake vinu xee bolsa nkutuu chi ndata vinu xee bolsa jan, te katu ntdantuu vinu, te ma jiniuu ka bolsa jan. 38 ayo daa kida chi dakero vinu xee bolsa xee. 39 ayiu xii vinu naa nkuu io, ayoi xii vinu xee, chi jaani: Ad ka vinu naa nkuu io. Kuenda ku tnuur kuu vinu xee jan kuu Jess, xiaania.

116 David se xndeka tnaa xiins, te nka xaxis ntdaas. atu xejoon Ianyuux xa kaxi koio nka ayiu tila ijan chi diko ni dutu xejoonia xa kaxis. 5 Ruu, Ia kuu ayiu, taxnunir nuu ayiu ku kuu sabado, te tau tniur nuui kuuia, xiaania.

Nxee ntuku ku sabado, te nyaa Jess xiin se dakuaaia n nuu uu kaa tru. Nni nka yaas nka tnundodos yoko tru jan. Nka kns, te nka xaxis. 2 Nka xini dava se fariseu, te nka jaans: Nakuenda ka kidan xa a xejoon Ianyuux xa kadaro ku kuu sabado? 3 Njaan Jess nuus: Nax kuu xa a ka kaun xa nkida David xiin se xndeka tnaa xiins n vuelta na ka kojons? 4 Nkus veuu, te ntns tila ndoko dutu nuu Ianyuux. Nxiaan

Tau tniu Jess nuu ayiu nuu nax kada-i ku sabado

ntuku ku kuu sabado, nkuia veuu, te ndakuaaia ayiu. Ijan tuu n se nnaty ndaa kuaa. 7 Te nka xitoyuu aa se fariseu xiin se ka tua vaa tnuu nchidotnuni Moiss nu na ndadavaaia ayiu ku kuu sabado chi nka kuus xa tekuechi neuusia. 8 Nkutnuni iniia xa nka xani ini se ijan. Xijan kuu xa njaania nuu se nnaty ndaa: Ndojuiinn, te kunujuiinn meus ntdaas. Nndojuiins. Te nxo nujuiins meu ntdaa se xyuku ijan. 9 Te xiaan Jess nuu se xyuku ijan: Na kajan tnuu aar n xa kajan tnuu aar. Kadaro n xa vaa a kadaro n xa a io vaa ku kuu sabado jaan ley nchidotnuni Moiss a? Xejoon leys xa kadaro xa kundito nai n ayiu a xa kaniroi a? 10 Nnukondea Jess se nka naduku nduu aa, te xiaania nuu se nnaty ndaa: Nadakaa ndaan. Ndakaas ndaas, te nndvaa. 11 Yo nka kiti ini se xyuku ijan, te nka ndatnuus nuu naxa kada koios Jess.

6nka

N-ndadavaa Jess ndaa n sey ku sabado

nxika ku, te nxe kaaia yuku xa kajan tauia nuu Ianyuux.

N-kax Jess uxi uu se n-dakuaa-ia


12Nu

117 Niniu nxijan tauia. 13 Nu ntuu, te nkanaia ayiu xndijun aa. Nkax ninoia uxi uu sey nuu ntdaa ayiu xyuku ijan. Nkaxias, te ntundaaias xa kada koios tniuia. 14 Nkaxia Simn, se ndananiia Spedru. Nkaxia Ndrixi Simn. Nkaxia Jacobo, Sua, Slipe, Stolo, 15 Steu, Tomaxi, Jacobo, daya y Alfeo du. Nkaxia Simn, se ndandee aa ayiu Zelote. 16 Nkaxia Judas, daya y Jacobo xiin Judas Iscariote. Judas Iscariote ya kuu se nkida xa ntn juxtixia Jess.

San Lucas6 ayiu io anu xa kada koion xa juini Ianyuux, naka taun chi kada ndn xijan, te kud inin. Meen xa ka kuun ayiu ka ndai vitna, naka taun chi kueku koion. 22 Naka tau kuu koion hora na jini uu aa ayiu. Ma juejoon kai xa kandeka tnaa kan xiini, te kuia jaan aa koioi. Jaan koioi xa unu lokon. Ntdaa xijan kada aai xaxee ruu, Ia kuu ayiu. 23 Nux daa na yaa koion, tau kuu koion chi yo kuee xa io andu taxi Ianyuux. Kud ini koion, daa. Dua kada aa koioi chi daa nka kida xixitna ayiu ijan se nka jaan tnuu Ianyuux nuu ayiu. 24 Ko ndoo, ayiu unu kuika, ndau yaa koion chi xa nka niin xa ka kukajan inin. 25 Ndoo, ayiu io xa kaxi xa koo vitna, ndau yaa koion chi kojon koion. Ndoo, ayiu ka xaku vitna, ndau yaa koion na xee ku chi ndai koion xaxee xa kukoyo inin. 26 Ndoo, ayiu ka najuen tnuu aa ntdantuu ayiu, ndau yaa koion chi dua nka najuen tnuu xixitnan se nka jaan vete xa kuus se jaan tnuu Ianyuux nuu ayiu.

21Ndoo

nnuu Jess xiins, te nxeeia xiins nuu ndaa, n nuu io yodo. Kuee xa kuee ayiu xndijun aa. Dani kuee ayiu dijan nka xee xyuku ijan tuku. Xyuku ayiu Jerusaln. Xyuku ayiu xndaxio dava ka uu distrito xndatuu Judea. Xyuku ayiu Tiro xiin ayiu Sidn. Nduu uu yaa xndatuu yuu mar. 18 Nka xeei xa kunini koioi tnuuia xiin xa ndadavaaiai kuee ka tnaai, te nka ndvaai. Dani nka ndvaa ayiu nuu aa xaloko. 19 Njuini ntdantuu ayiu xyuku ijan xa kajuuni Jess xa ndvaai chi nkida Ianyuux xa kuaaia xa ndadavaaiai.

17Te

N-dakuaa Jess kuee ayiu, te n-ndadavaa-ia-i

Jess ayiu dakuaaia, te njaania nuui: Meen ayiu ka xani ini xa ma dananitau aa Ianyuux, naka taun chi ku tnaan nuu ayiu taxnuniia nuui.

ayiu ndau yaa xiin ayiu xtuu vaa


20Nnukondea

ayiu ka teku tnuu jaanr nuun, maxku jini uu koion ayiu kuia ka kida aa; juemani koiony. 28 Kajan tau koion nuu Ianyuux xa tau na kuu ayiu ka jaan uu aa. Kajan tau koion nuu Ianyuux xaxee ayiu ka jan kuia aa. 29 Nux na kani ayiu n lado kuu nuun ngoneen nka lado

27Meen

Juemani koio-n ayiu ka xini uu aa

San Lucas6 xa na kani ntukui. Nux na jendee ayiu doon, maxku naditan, nux jendeei dunun tuku, juaa nain na kaneei jn. 30 Davaa nga xa na kajan ayiu, juaa koion. Nux na jendee ayiu ndatniun, maxku nandajan koion. 31 Nuxa juinin xa juemani aa ayiu, juemaniny. 32 Nux mee ni ayiu ka xemani aa, ka xemanin, a tna ini Ianyuux xa ka kidan chi ntdaa ayiu dua ka kida. Nde ayiu ka kida kuee kuechi kida xaa. 33 Nux mee ni ayiu ka kida aa xavaa ka kidan xavaa, a tna ini Ianyuux xa ka kidan. Ntdaa ayiu dua ka kida, nde ayiu ka kida kuee kuechi kida xijan. 34 Nux diko ni ayiu ka nataxi, ka xiaan nuun, a tna ini Ianyuux xa ka kidan. Ntdaa ayiu dua ka kida, nde ayiu ka kida kuee kuechi kida xijan. Ka xiaan nuu ayiu tvini xiin xaxiii xa na najuaa nuu ayiu nxiaan nuui nka ku. 35 Maxku dua kada koion; juemani koion ayiu ka xini uu aa. Juaa nuu koion xa ka xijan nuui, te maxku jun inin xa najeen koion xa nxiaan nuun ayiu nux a tuu nax naniii xa nataxii. Nux dua na kada koion kuee xa taxi Ianyuux. Kada koion n kida Ianyuux, Ia taxnuni ka, chi vaaia nuu ayiu a uun ka jaan xa nkutaui nuuia. Vaaia nuu ayiu loko. 36 Kundau inin ayiu n kundau ini Taaro Ianyuuxy.

118 ngan n xa juaa ngan ayiu. Nux daa na kada koion, taxi nka ayiu n xa taxii. Diko kuedi ninoi xa taxii, diko kodo y yuu maquila. Nani juaa koion ayiu, dani nataxii kuu Jess, xiaania. 39 Te njaania nka tnuu kandee: Ma ndaku n se kuaa xa kandekas nka se kuaa jn n nuu jns chi nduus kekava n nua. 40 ayo ayiu xy xkuela tua ka dada maestrui. Na daxinokava se xy xkuela xa kaus, dada xees maestrus, te ma yaa nduu aas. 41 Kuenda ku yakua luchi lii kaa nino nduchi nuu ayiu xka ndeka tnaa xiinn kuu kuechi luchi ka kidai. Nax kuu xa ka chinuun xijan, te a ka chinuun kuechi nanu ka kida meen kuenda ku tnduu kaa nino nduchi nuu meen? 42 Nakuenda ka xiaann nuu ayiu xnetnaa xiinn: Taxtuu nuun na natavar yakua luchi lii kaa nino, te a ka chinuun tnduu kaa nino nduchi nuu meen? Kuenda ku kuechi kanu ka kidan kuu xijan. Ka kida ngan xa vaan. Kina nuu natava koion tnduu kaa nino nuun na kuaa kaxi kundea koion xa natavan yakua luchi kaa nino nuu ayiu.

38Juaa

jan tnuu koion ayiu na kuaa maxku jan tnuu aai. Nux taxkanu ini koion xa nkida aa ayiu, taxkanu ini aai tuku.

37Maxku

Maxku jan tnuu koio-n ayiu

juun xavidi, atu juuntnu n xa a xiniuu. Daa ka kuu ayiu vaa. Tnundea vax teyu, atuka xiniuu ndea juuntnu. Daa ka kuu ayiu loko. 44 Ka xinin nuu na yutnu kuutnu hora xndean xavidi juuntnu. atu juun tnutitnu higo. Dani tnuyk atu juuntnu

43Yutnu

Ka xini-ro nuu na yutnu kuu-tnu chi xini-ro nax juun-tnu

119 uva. 45 Nux vaan, vaa ka jaann. Nux lokon, kuia ka jaann. Xa xuu anun, xijan ka jaann.

San Lucas6,7 juinis ayiu Israel xiin xaxee xa tvini mees ndakaas veuu uui. 6 Ijan dada juaan Jess xiins vee centurin jan. Nu nkuyatni Jess vees, te ntundaas se ka xinitnaa xiins xa jn tnaas Jess. Nka jaans nuuia: Dito, maxku dakuitan tiempon chi kachi centurin: atu natau xa kixiia veer chi ndandia. 7 Duni kachis: Ni atu natau xa jnr nuuia. Diko ni na jaania xa na ndvaa se xinokuechi nuur, te ndvaas ne. 8 Te njaan kas xa io nka se taxnuni nuus, te duni taxnunis tuku. Taxnunis nuu se ka kuu soldado. Nux na jaans nuu ns xa na jns n nuu jns te xeens. Nux na jaans nuu nkas xa xees vees te xees. Nux tau tnius nuu se xinokuechi nuus xa na kadas davaa nga xa juinis, te kidas ka kuus, nka xiaans nuu Jess. 9 Nu nteku Jess tnuu se ijan nyuu anuia. Nngokooia xa kundeaia ayiu xndijun aa. Te njaania nuui: Ta uun ka jinir n ayiu Israel kukanu ini aa n kukanu ini aa se yaa. 10 Nka naxee se ntundaa centurin jan vees, te nka xinis xa nndvaa se xinokuechi jan.

ka jaann xa xtoon kuu aa, te atu ka jandixa aan? 47 Na kakuneer ayiu jandixa aa xiin ayiu a jandixa aa. 48 ayiu teku tnuur te kidai xa jaanr jan kuu n kuu n se nkidavaa vees. Kunu nxates, te nxajan ndodos cimientu vees nuu toto ndka y nuu uu. Njuun dau. Nnaneu ndute xika deva, te ntuxindeete xevees, ko atu ntundaate vee jan chi vaa nkuaa vees. 49 ayiu teku tnuur te a jandixai, kuui n kuu n se nkidavaa vee nuu uu ni, te atu ntavas cimientu. Njuun dau. Nnaneu ndute xika deva, te ntuxindeet xevee jan, te danaa nndua. Ndondoo vee jan junkoio kuu Jess, njaania.

46Nakuenda

n se n-tava cimientu vee-s, xiin n se a n-tava

Nu nyaa xa njaan Jess ntdaa xaa, te juan nuuia Capernaum. 2 Ijan tuu n centurin. Yo kau kuu se kidatniu nuus, diko nga xa kus. Yo mani njuiniss. 3 Ntekus xa ka ndatnuu ayiu xa kida Jess, te ntundaas sexanu taxnuni nuu ayiu Israel xa na kajan tau koios nuuia xa na jnia vees xa na ndadavaaia se kuu jan. 4 Nu nka xees nuu Jess, yo nka xijan taus nuuia xa na jn ndadavaaia se xinokuechi nuu se kuu centurin jan 5 xaxee xa mani

N-ndadavaa Jess n se xinokuechi nuu n centurin

kuu uu juaan Jess xiin ayiu dakuaaia Nan. Duni xndijun aa kuee ka ayiu juaan. 12 Nu nkuyatni Jess xiin ayiu jan yee uu jan, nxe juntnaaia xiin ayiu juan kuxi koio ndy. Nndoo

11Ku

N-nadandoto Jess daya y n a n-xi y

San Lucas7 mee nndoo n d ndy jan chi duni nxi ya. Idii ni dayaa daa nxio, te nxis. Yo kuee ayiu xndeka tnaa xiina juaan koio. 13 Nkundau ini Jess, Ia kuu Xtooro, a ijan, te njaania nuua: Maxku ku ndain. 14 Nxe ndeeia xatnu ndy jan, te nxajan ndodoia ndaaia xatnu jan. Nka nujuiin se xndido ndy jan. Te njaania nuu ndy jan: Ndokoo, Lungo. 15 Nndokoo se nkuu ndy jan, te nnajaans. Nxani Jesss nuu ds, te nnakueka aaa. 16 Nu nxini ayiu xyuku ijan xa dua nkidaia nka yuui, te nka nakuetui nuu Ianyuux. Ka xiaan tnaai: Nkixee se tua vaa xa jaans tnuu Ianyuux nuuro. Nkixee Ianyuux xa chindee aaia. 17 Te ntdandituu Judea xiin uu xndatuu nkanduu Judea jan nka teku ayiu xa nkida Jess.

120 ijan ni nndadavaa kaia kuee ayiu ka kuu. Nudn kuee nka tnaai. Nndadavaaia ayiu xuu aa xaloko. Nndadavaaia kuee ayiu kuaa. 22 Te njaania nuu se ntundaa Sua: Juan nuu koio, te najanin nuu Sua xa nka xinin xiin xa nka tekun. Juaa koion xa xndea ayiu kuaa nka kaku. Ka ndvaa xee ayiu yakua. Nka ndvaa ayiu nteyu . Ka teku ayiu doo nkaku. Nka nandoto dava ayiu nxi. Te jaanr nuu ayiu ka kundau nax io xa kadai xa nanitaui. n xavaa kuu. 23 Naka tau kuu ayiu a ka dangondita aa juini atu kidar xa xu inii xa kadar, te xndijun aa naii kuu Jess, nxiaania nuu se ntundaa aa Sua. 24 Nu nka ndee se ntundaa aa Sua, te nkixee Jess xa kakuneeia Sua. Xiaania nuu ayiu xyuku ijan: Nax nka xe ndean nuu atu nga juun dau te ayo io? atu nka xe ndean n se kuu n kuu tnu ite xa juaan vaxitnu hora kane tachi xa kava uu kava uni anus. 25 adu se nino dama vaa te vita nka xe ndean chi se ndixndau ndixkee nka xe ndean. Se xnino dama vaa te yau, xndaxios vee se taxnuni te xnevaas ndatniu yo yau. 26 Se jaan tnuu Ianyuux nuu ayiu nka xe ndean. Xa ndaa xa ndand ka Sua dada dava ka se nka jaan tnuu Ianyuux nuu ayiu. 27 Sua kuu se nkakunee aa se nka jaan tnuu Ianyuux yodotnuni. Nchidotnunis xa njaan Ianyuux nuur:

21Hora

xaa nka najani se dakuaa aa Sua nuus. Xaxee xijan nkanas uus. 19 Te ntundaass nuu Jess, Ia kuu Xtooro, xa kajan tnuu koiosia. Dua xiaan Sua xa na juaa koiosia: Du ndixi kuu se njaan Ianyuux xa kixin te kundetu koiodas a nkas a? 20 Nu nka xee se ijan nuu Jess, te ka xiaans nuuia: Sua Bautista ntundaa aa xa vaxida. n xa juinis xa kajan tnuu aada. Jaans: Du ndixi kuu se njaan Ianyuux xa kixis te kundetudas a nkas a?

18Ntdaa

N-tundaa Sua Bautista se dakuaa-s nuu Jess

121 Kina nuu tundaar n se tundaar jn. Ijan dada tundaa aar meen. Kadas xa koo tua ntdaa ayiu xa xe ini aai na jnn uayiu. 28 Ruu jaan xa ndand ka Sua dada nka ayiu uayiu, ko ayiu kutuu nuu taxnuni Ianyuux andu, ndand kai dada Sua vitna. 29 Nka xiaan tnaa se ka xijan tvini nandajan gobierno xiin dava ka ayiu nka teku xa daa njaan Jess xa n xavaa kuu xa tau tniu Ianyuux. Ka kuui ayiu ndajuendute aa Sua. 30 Ko se fariseu xiin se ka tua vaa tnuu nchidotnuni Moiss, a nka kidas xa nu ini Ianyuux xa kadas, ni a nka xeens xa dajuendute aa Sua. 31 Te xiaan Jess nuu ayiu xyuku ijan: Meen, ayiu io vitna, 32 ka kuun n ka kuu dichi kuechi xiin sekuechi xtuu nuu yau. Xee nka jaan davas nuu dava kas: Nka tur tnuyoo, ko ayon nka xataxee. Nka xitar yaa koyo ini, ko ayon nka ndai. 33 Xijan jaanr nuun chi Sua Bautista, a xaxis tila te a xiis vinu, te ka jaann: Xaloko uu anus. 34 Meer, Ia kuu ayiu, davaa nga xa xaxir. Duni xiir vinu, te ka jaann xa kuur se ndee xii. Duni ka jaann xa kuur se ndee xaxi. Ka jaann xa kumanir xiin se ka xijan tvini nandajan gobierno xiin dava ka ayiu ka kida kuee kuechi. 35 Ka xiniro nuu xavaa a n xa uu dakuaa n maestru ayiu hora xndearo xa ka kida ayiu ijan kuu Jess, xiaania.

San Lucas7
N-xajan n ad perfume xee Jess
36Njaan

n se kuu fariseu Jess xa kaxdeus xiinia, te juaania. Nkuia vees, te nnukooia xa kaxdeuia. 37 uu ijan io n ad kuee kuechi nkida. Ntekua xa tuu Jess vee se fariseu, te neea frascu alabastro uu perfume nxee vee ijan. 38 Nxeea nuu nukoo Jess, te nxe juiin xitia yatni xeeia. Ndaia, te ntodo ndute nuua xeeia. Nnadayichia xeeia xiin idi dka. Ttn vuelta nteyuua xeeia. Duni nxajana perfume xeeia. 39 Nu nxini se njaan Jess xijan, te nxani inis: Nu se jaan tnuu Ianyuux nuu ayiu kuu se yaa, nakuenda a xinis xa kida kuee kuechi kuu yaa? 40 Xijan kuu xa njaan Jess nuus: Simn, n xa juinir xa jaanr. Io vaa ni, Maestru kuus, xiaans. 41 Nxio uu se nka xo tau nuu n se daxa nuu tvini. ns nxo tau oon denario. nkas nxo tau uu diko uxi denario. 42 Xaxee xa ayos nii tvini xa nachiyaus, xijan kuu xa a nnandajan juexa se daxa nuu tvini jan tvinis. Ndeda ns nxemani ka se daxa nuu tvini jan? kuu Jess, xiaania. 43 Te xiaans nuuia: Xani inida xa se nxo tau kuee ka tvinis kuus, xiaans. Te xiaan ntukuia nuus: Vaa njaann. 44 Nngokoo Jess xa kundeaiaa. Ijan dada xiaania nuu Simn:

San Lucas7,8 Kundea ad yaa. Na nkkur veen, a ntaxin ndute xa nndundoo xeer, ko meea, nnajinia xeer xiin ndute nuua, te nxuaa xeer xiin idi dka. 45 a nteyuu aan, ko meea, nde na nkkua veen teyuua xeer. 46 a nxodon aciti dkr, ko meea, chi nxodoa perfume xeer. 47 Xaxee xa dua nkidaa na jaanr nuun xa ntaxkanu ini Ianyuux ntdaa xa nkidaa, juini kuee kuechi nkidaa chi yo xemaniaia. ayiu atu kanu kuechi, te ntaxkanu ini Ianyuux kuechii xaku ni xemaniiia kuuia, xiaania nuu Simn. 48 Te xiaania nuu ijan: Ntaxkanu inir kuechi nkidan. 49 Nka nukuita dava ayiu xyuku ijan ka xijan tnuu tnaai: Jundu kuu se yaa xa jaans xa taxkanu inis kuechi nkida ayiu? 50 Te xiaan Jess nuu ad jan: Xaxee xa kukanu ini aan, nanitaun. Juaan xandaa xavatu.

122 xaxii Herodes kuua. nkaa nani Susana. Nka xo xiaana Jess xiin se dakuaaia xa nka ndouuia xiins. uu nka taka nuu Jess. Te njaania tnuu kandee. Xiaania: 5 Nxio n se nxo xitu tru. Juan dadaus trus. Dava tru ndadaus jan nndava ichi, te nxei nino ayiu. Nka xee chilidaa, te nka xaxit. 6 Dava tru jan nndava nuu kaa yu. Nka xite, te nyichi chi a tuu na koyo io nuu uu. 7 Dava tru jan nndava nuu yuku iu, te ntdaa nka xite, ko a nxejoon yuku iu jan xa kuenu ka tru jan, te nka kudichi kuiii. 8 Te dava tru nxe kava nuu uu kojon. Nxanu, te nkuaa. Ntnaa n n yoko tru uu n n cientu nuni. Njaan ka Jess, te xee njaania: Xaxee xa xninin xa jaanr, xijan kuu xa kunini vaan xa na kutnuni ini koion. 9 Ijan dada juaan dn Jess xiin se dakuaaia, te nka xijan tnuu aas nax kuu xa dijan nnajaniia. 10 Te xiaania: Kida Ianyuux xa kutnuni inin n nn n xa mee niia xini. Xa kakuneeia kuu xa taxnuniia nuun, ko nuu dava ka ayiu njaanr tnuu kandee xa ma kutnuni inii xa njaanr. Xijan kuu xa kundea koioi, ko ma kutnuni inii. Teku koioi, ko dani ma kutnuni inii. 11 Xaa kuu xa nnajanir. Tru kuu n kuu tnuu Ianyuux. 12 Ichi nuu nndava tru jan kuu dava ayiu ka teku tnuuia. Xee

4Kuee

Se xitu tru

Nu nyaa xijan, nyaaia xiin uxi uu se dakuaaia jan uu xiin uu xa nxian tnuuia ayiu nax kadai xa ku tnaai nuu ayiu ka jandixa xa taxnuni Ianyuux nuui. Nani nxeenia uu kuechi, dani nxeenia uu nanu. 2 Duni nkunduuia xiin nndadavaaia. Davaa nka tnaa kuee, te davaa nka uu aa xaloko. Duni nkunduuia xiin kuee ka ad. na nani Mara Magdalena. yaa nuu aa uxa xaloko. 3 nkaa nani Juana. ad Chuza, se nxo netniu xa nyndaas

ad n-ka chindee Jess

123 Kuina nuui, te dadau iniiy xa maxku kukanu ini aa koioi, te ma nanitaui. 13 Nuu kaa yu nuu ndava dava tru jan kuu n kuu dava ayiu xnini tnuu Ianyuux. Ka kud inii, te ka jandixai tnuu jan. a tuu na yoo tru jan nxika. Xaku ni ku ka jandixai xijan, te hora kuia ka kida aa dava ayiu, ka dandooi xa nka jandixai. 14 Nuu uu nuu ndava tru meu yuku iu te nkida yuku iu xa nkuchachi tru jan, kuu ayiu xnini tnuu jan, te ka chi inii nuu nax yaa koioi. Duni yo ka kukajan inii xa nkotuu kuikai. Yo ka jun inii xa kada koioi xa ka kukajan ini anui. 15 Nuu uu vaa nuu nndava tru, xijan kuu n kuu ayiu kida xa vaa chi vaa anui. Ka tekui tnuu Ianyuux, te idii ni vuelta ka xajani anui xa ka jandixai tnuuia, te ka teykai meei xa ka kidai xavaa.

San Lucas8 nkuaa xa ku koioa vee jan chi kuee ayiu xyuku. 20 Te nxian tnuu n se nxian tnuu Jess: Ndetu aa dn xiin anin yata vee ya xa ndatnuu koioa xiinn. 21 Te xiaan Jess nuu ayiu xyuku ijan: ayiu xnini tnuu Ianyuux te ka jandixaiia, ka kuu dr, anir, kuar tuku.

ayiu natnuu candil, te chindeyui candil jan kd a ku jantuui kaa xito. ayo daa kida chi jandodoro n nuu dujun xa na koo kanda nuu ayiu ku xiti veero. 17 Xa nai kida ayiu vitna, xijan kundea koio ayiu na xee ku. Xa nai ka jaan ayiu vitna, teku koio ayiu na xee ku. 18 Chinuu koio xa na kutnuni inin nax ka tekun chi ayiu ka kutnuni ini, kutnuni koio ka inii. Te ayiu itau ni ka kutnuni ini, ka tu inii xa yo vaa ka kutnuni inii, ayiu ijan ndunaa koio xa nka kutnuni inii kuu Jess, xiaania.

N-kakunee Jess candil n-ku ndeyu


16ayo

ku nke Jess xiin se dakuaaia xiti n barcu, te xiaania nuus: Na jnro nka lado yuu mar. Nka nandaxis barcu, te nka dakakas xa juaan koios xiinia. 23 Nu nka kudavas nuu mar, te nkidiia. Nkane n tachi ndee. Vax chitu ndute xiti barcu. Io nkuu. 24 Nka xe dandoto aa se dakuaaia. Ka xiaans: Maestru, Maestru, vax nduxiro nuu ndute. Nndokooia te nkudeenia nuu tachi xiin nuu ndute xekandava. Nanii nga nkuu. Nnujuiin tachi xiin ndute. 25 Te xiaan Jess: a ka kukanu ini aan a? Nka yuus te ka xiaan tnaas: Jundu kuu se yaa xa taxnunis nuu ntdaa xa io? Nde tachi xiin ndute jandixa aa.

22nka

N-nujani Jess tachi ndee kane nuu mar

vuelta nxee d Jess xiin aniia vee nuu tuuia, te a

19n

N-xee d Jess xiin ani-ia nuu tuu-ia

dada juaan naiia xiins, te nxeeia xiins nka lado yuu mar jan nuu nani Gadara, nuu ndea tnaa xiin Galilea. 27 Nka

26Ijan

N-kinee Jess xaloko xuu aa n se Gadara

San Lucas8 nanes xiin Jess barcu, te nxetua aa n se Gadara xuu aa xaloko. Nkunaa a ninos dama. Io vichis. a ndoos vees chi nxo ndoos yau kava nuu xynduxi ndy. 28-29 Kuee vuelta nka ke aa xaloko, te nka xo duku aa ayiu cadena. Nka xo duku aai yoo. Te nxo ndee aai xa na aa kunus, ko nxo xandes cadena jan xiin yoo jan, te nka xo kandeka aa xaloko jan nka xo xeen nuu atu nga juun dau, te ayo ayiu io. Nxinis Jess, te xee nkanas, te nxe juiin xitis nuuia. Xiaans: Jess, Daya Y Ianyuux, Ia taxnuni ka. Nax juun aan? Xijan tauda nuun xa maxku yo ndee kada uu aan kuus, xiaans. Te ntau tniu Jess xa kee xaloko jan se ijan. 30 Te nxijan tnuu aa Jess: Nax nanin? Xiaans: Yo kuee duda io. Dua xiaans chi yo kuee xaloko xuu anus. 31 Te nka xijan tau xaloko xuu anus nuu Jess xa maxku tau tniuia nuui xa ke koioi nua a xe nd. 32 Kuee kuchi xuu xee yuku io ijan. Nka jaan xaloko jan xa na juejoonia xa ke koioi kuchi jan. Te nxejoonia. 33 Nka kee xaloko jan anu se ijan, te nka kei kuchi jan, te ama nka kendavat n nuu ndichi. Nka kekavat nuu mar, te nka xit. 34 Nu nka xini se xunuu kuchi jan xa dua nyaa, te nka kendavas. Ka nuus uus jan xa najani koios nax nkuu nuu ayiu uus xiin nuu ayiu io yuku. 35 Juan ndea koio ayiu uu jan

124 xa nkuu, te nka xeei nuu Jess. Nka xinii xa nndvaa se nxo kuu jan. Duni nka xinii xa nukoos nuu nukoo Jess. Ninos dama, te nnaniis xaxtnunis. Nka yuu anu ayiu nka xinis. 36 ayiu nka xini xa nka kee xaloko nuu anu se ijan nka najani xa nyaa nuu ayiu nka xee nuu Jess. 37-39 Te kuee ayiu uu nadukunduu Gadara nka xee. Nka jaani nuu Jess xa na ndeeia ijan chi yo ka yuui. Njaan se nndvaa jan nuu Jess xa na kandeka aaia jn. Te xiaania: Juan nuu veen, te najani nax nkida aa Ianyuux nuu ayiu xtuu veen. Ijan dada nndee Jess barcu, te nnangonditaia. Se nndvaa jan, juan nuus vees, te nnajanis nuu ntdantuu ayiu uus nax nkida aa Jess.

nnxee Jess yuu ndute nuu nkeeia, te nka kuvete ayiu xyuku ijan chi nka xo u inii xa kuikoia. 41-42 Ijan nxee n se nani Jairo. Se kida veuu kuus. Idii ni daya ds io. Xikai uxi uu kuia. Nxe juiin xitis nuu Jess, te njaans nuuia xa na jnia vees chi kuu daya ds. Vii nga ndetn anui. Ijan juaan Jess, te diko ka chitai aa koio ayiu xndijun aa juaan. 43 Nuu ayiu xndijun aa jan ytnaa n ad kuu. Nkuu uxi uu kuia ndita aa n. Ntdaa tvini nxo nevaaa nxetniua xa nxo xeena nuu setatna xa kada tatna

N-ndadavaa Jess daya d Jairo xiin n-xe kajuun dama-ia


40Nu

125 aa koios, ko ayo setatna jan nkuaa nndadavaa aas. 44 Nxe ndeea yata Jess, te nxe juuna ndk xee damaia. Hora ijan ni nyichi aa n. 45 Te nxijan tnuu Jess ayiu xndijun aa jan: Jundu nxe juun aa? Nka jaan ntdaa ayiu jan xa ayoi nxe juun aa. Te xiaan Spedru nuuia: Maestru, kuee ayiu xndijun aa; diko ka chitai aa koioi xa kueei. 46 Xiaan ntuku Jess nka vuelta: Nxe juun aa n ayiu chi ntuur xa nkidar n xa nkidar. 47 Nu ntu ini ijan xa ma kuu xa chidaua xa nkidaa, te nna. Nxe juiin xitia nuu Jess chi meea nxe juun ndk xee damaia. Nnajania nuu ntdaa ayiu ijan nakuenda nxe juuna damaia, te janda nkuu xa danaa nndvaaa. 48 Te xiaan Jess nuua: Xaxee xa kukanu ini aan, xijan kuu xa nndvaan. Juaan xiin xavii xavaa. 49 Nni dua jaan Jess, nxee n se xinokuechi nuu se kida veuu jan. Njaans nuus: Nxi daya dn. Maxku dakuitan tiempo maestru ya. 50 Nu nteku Jess, te xiaania nuu se kida veuu jan: Maxku tnau inin. Diko ni kukanu ini Ianyuux, te ndvaa daya dn. 51-53 Nu nxeeia vee se ijan, ka ndai xa ka ndai koio ayiu xyuku ijan. Te njaan Jess nuui: Maxku ku ndai koion chi a nxii, diko ni tachii juaan.

San Lucas8,9 Nka xakundee aa ayiu xyuku ijan chi nka xinii xa nxii. Diko ni Spedru, Sua, Jacobo xiin tad dichi kuu ndy jan, nxejoonia xa ku koios xiinia vee nuu kaai; atu nxejoonia xa ku ka nka ayiu. Nxetuaiai 54 te ntnia ndaai, te njaania nuui: Ndokoo, Lungo. 55 Nnandotoi. Danaa nndokooi, te ntau tniu Jess xa na juaa di xa kaxii. 56 Nka yuu tadi, te njaania xa maxku nde ku jaan ayiu xyuku ijan xa nyaa; mee nii na kunaa.

Nu nxika ku, te nnadataka Jess uxi uu se dakuaaia jan. Nkidaia xa nka kuaas xa kinee koios xaloko xuu anu ayiu, te duni nkidaia xa nka kuaas xa ndadavaa koios ayiu ka kuu. 2 Ntundaaias xa jua tnuu koios ayiu nax kada koioi xa ku tnaai nuu ayiu ka jandixa xa taxnuni Ianyuux nuui. Duni ntundaaias xa ndadavaa koios ayiu ka kuu. 3 Xiaania nuus: Maxku kanee koion xa ndouun jn. Maxku kanee koion karrutin. Maxku kanee koion jayaten. Maxku kanee koion xa kaxin. Maxku kanee koion tvini. Maxku kanee koion nka dijun xa nadaman. 4 Hora na xeen n vee n uu, ijan ndoo koion, te maxku daman vee ndoo koion. 5 Nux ma kunini ayiu n uu tnuu jaann te hora na ndee koion uu jan kd koion xeen xa na kee uyaka uui xa na jini

N-tundaa Jess uxi uu se dakuaa-ia xa kada koio-s tniu Ianyuux

San Lucas9 ayiu jan xa io kuechii kuu Jess, xiaania. 6 Juaan koios uu xiin uu. Nka jaans nuu ayiu nax io xa kadai xa nanitaui, te nka ndadavaas ayiu ka kuu.

126 xiaania nuus: Juaa koio xa na kaxii. Te ka xiaans nuuia: Oon ni tila xiin uu ni chaka io a du nga nux na njueenro xa kaxi koioi. 14 Xyuku naxa oon mil sey ijan xiin ads xiin dayas. Nu nyaa nka jaan se dakuaaia xijan, te ntau tniuia nuus: Juaa koio nuu ayiu xa uu diko uxi uu diko uxii na nkoo koio. Nuu dn nuu dn na nkoo koioi. 15 Daa nka kidas, te nka nukoo ntdaa ayiu xyuku ijan. 16 Ntnia oon tila jan xiin nduu chaka jan, te nnukondeaia andu, te nxijan tauia nuu Ianyuux. Ntau davaia tila jan, te nxiaania se dakuaaia xa dakexio koios nuu ayiu xyuku jan. 17 Nka xaxi koioi xa nde nka chitu xitii ntdaai. Nka nadatakas pedazo nkendoo, te nka dachitus uxi uu yka.

13Te

Herodes, se taxnuni, ntdaa xa kida Jess, te nchi inis chi nkutnuu xa nnandoto Sua. 8 Duni nkutnuu xa nnandoto Elas, te nnxees. Dani nkutnuu xa nka nandoto dava ka se xanaa njaan tnuu Ianyuux nuu ayiu. 9 Te njaan Herodes: Ndee se kuu se kida ntdaa xa tekur? adu Sua kuus chi nxander dks. Te njuini Herodes xa jinis Jess.

7Nteku

N-xi Sua

naxee se ndakuaa aa Jess nuuia. Nka najanis nax nka kidas. Ijan dada ndeka dn aaia juaan yuu uu nani Betsaida. 11 Nka taka ayiu nuu nxo tuuia, te nu nka xini koioi xa x juaania, xndijun aai ka xeen. Nu nka nanitnaai xiinia, nkuu vaa anuia nuui, te nka kuvetei. Njaania nuui nax io xa kada koioi xa ku tnaa koioi nuu ayiu ka jandixa xa taxnuni Ianyuux nuui. Duni nndadavaaia ayiu ka kuu. 12 Nu nkundii ngandii, te nka xetua aa se dakuaaia. Ka xiaans nuuia: Tundaan ayiu ya xa na jn koioi uu xndatuu yatni xiin ranchu xa na nduku koioi nuu ndooi te na jueeni xa kaxii chi nuu ayo io tuuro.

N-xiaan Jess xa kaxi kuee ayiu


10Nka

ntuku vuelta tuuia xiin se dakuaaia, te mee niia nkee dn xa nxijan tauia nuu Ianyuux. Ijan dada nxijan tnuuias: Jundu kuur ka jaan ayiu? 19 Ka xiaans: Dava ayiu ka jaan xa Sua Bautista kuun, davai ka jaan xa Elas kuun, dava tukui ka jaan xa xixitnaro, se nxo jaan tnuu Ianyuux nuu ayiu kuun. Ka xani inii xa nnandoton. 20 Te nxijan tnuuias: Ndoo n nn, jundu kuur, ka jaann u? Xiaan Spedru:

18nka

N-jaan Spedru nuu Jess xa du-ia kuu Cristu

127 Cristu, Ia ntundaa aa Ianyuux kuun. 21 Te xiaania xa maxku jaan koios nuu ayiu jundu kuuia; mee nis na kunaa koio. 22 Xiaania: Io xa kada uu aa koio sexanu ka taxnuni nuu ayiu pasro ruu, Ia kuu ayiu. Duni io xa kada uu aa dutu ka taxnuni xiin se ka tua vaa tnuu nchidotnuni Moiss. Io xa jaan koios xa a ndouu aas. Duni io xa kani aa koios te nandotor nuu uni ku kuuia, xiaania nuu se dakuaaia. 23 Te njaania nuu ntdaa ayiu xyuku ijan: ayiu juini xa nkuitandijun aai, na kande ini koioi xa ka kukajan inii, te jun ini koioi xa kui n u ini n se doko curuxis xa nkuitakaa dikas. Ijan dada nkuitandijun aa koioi. 24 ayiu a ka kuu inii xa naai xaxeer, naa dau nii. ayiu naa yk kuui xaxeer, kundito koioi nkava nkuita. 25 ayiu na nii ntdaa xa io nituu uayiu te naai, atu nax kinee koioi. 26 ayiu kujanuu xa xndeka tnaar xiini a xa kakuneei xa jaanr, duni kujanuur xa kandeka tnaar xiini hora na ndixi meer, Ia kuu ayiu. Ndiir n ndii Taar Ianyuux, Ia ii. Ndiir n ndii ngel, ia ka xinokuechi nuu Ianyuux. 27 Xandaa xakuiti ma ku koion nde na jini dava ndoo ayiu xtuu yaa, xa taxnuni Ianyuux nuu ayiu uayiu kuu Jess, xiaania.

San Lucas9 juaan koio n yuku xa kajan tauia nuu Ianyuux. 29 Nni xijan tauia ndama nuuia, te nkoko damaia. N kuu xa xeyee kuu xa koko damaia. 30 Moiss xiin Elas nka nxee, te nndatnuuia xiins. 31 Nka dius tuku. Ndatnuuia xiins xa vax kuyatni ku ndeeia Jerusaln te ndaaia andu. 32 Yo nkuu nuu Spedru xiin nuu dava ka se xtuu xiins xa kidi, ko a nka kidis, te nka xinis xa koko Jess xiin nduu se xnii xiinia. 33 Diko nga xa ndaa Moiss xiin Elas andu te xiaan Spedru nuu Jess: Maestru, naka vaa xa nka kixeero yaa. Na kadavaa koioda uni vee yutnu vixi n kuu xiin meen, nka na kuu xiin Moiss, te nka na kuu xiin Elas. Juini daa nxani ini Spedru xa kadas, ko a kutnuni inis nakuenda xa daa nkuu inis. 34 Nni dua jaans, te nndixi vik nuu nde nuu uu, te nka daus nuu vik jan. 35 Te njaan Ianyuux xiti vik jan: Ia yaa kuu Daya Yr. Nkaxria xa kadaia tniur. Kunini koio xa jaania. 36 Nu nyaa xa njaan Ianyuux, te mee nga Jess nndoo xiins. Naa nkuu nyaa xaa, ijan dada nka najanis xa nka xinis.

nyaa naxa una ku, te ndeka dnia Spedru, Sua, Jacobo

28Nu

N-dama nuu Jess, te n-koko dama nino-ia

kuu uu, nnuuia xiins xeyuku jan, te kuee ayiu nka xetnaa aa. 38 Nuu ayiu ijan ytnaa n se tnaa. Xee nkanas: Maestru, n xa juinida. Koto tnaan daya yda nuu nax tnaas

37Ku

N-ndadavaa Jess n seluchi tnaa kuee xiy

San Lucas9 chi idii nis io. 39 Xko ke xaloko anus, te danaa kanas, te kava aai. Nduyutnus, te xido tiu yuus, te datnukuee aai. a juinii xa dayaa aai. 40 Nxiaanda se dakuaan xa na kinee koiosy, ko ayos nka ndaku. 41 Te njaan Jess nuu ayiu xyuku ijan: Ndoo, ayiu io vitna, a ka kukanu ini aa vaan. Unu lokon. Nadaa ka ku ndouu xa kutuuro? Kuiti nadaa ka ku nadaa ka uu kundee inir? Ijan dada njaan Jess nuu taa seluchi jan: Juan kueka dayan. 42 Nni juan tua seluchi jan Jess ndajane aa xaloko jan nuu uu, te nkava aai. Xido tiu yuus, te nnduyutnus. Nkudeen Jess nuu xaloko jan, te nndadavaaia seluchi jan. Ijan dada nnakueka aa taas. 43 Nu nka xini ayiu nka xo ndea xijan xa taxnuni Ianyuux nuu Kuina, nka nakuetu koioi nuuia. Nka yuui, te kuee xa nka xani ini koioi. Nni ka ndatnuu ayiu jan xa nyaa, xiaan Jess nuu se dakuaaia: 44 Maxku ndunaa koion xa njaanr xa vax kuyatni ku kada n se kada xa tn aa juxtixia ruu, Ia kuu ayiu. 45 ayo se dakuaaia nkutnuni ini nakuenda xa daa njaania chi nkida Ianyuux xa ma kutnuni ini koios. ayos nkuy xa kajan tnuusia.

128 ndatnuus nuu ndeda ns taxnuni nuus ntdaas, te ka jantnaa tnuus. 47 Ntu ini Jess nax nka xani inis te ntnia n seluchi, te nxaniias diiia. 48 Te xiaania nuus: Se ka xe ini seluchi yaa xaxee xa daa juinir kuenda ku ka xe ini aas ruu. Se ka xe ini aa duni xe inis Ia ntundaa aa. Se xani ini xa atu ndands nuu dava kan, ndands nuu Ianyuux. 49 Te xiaan Sua nuuia: Maestru, nka xinida n se xetniu dun xa tau tnius nuu xaloko xa keei anu ayiu, te ka xiaanda nuus xa na nujanis xaxee xa a ndeka tnaaro xiins. 50 Te xiaan Jess nuus: Maxku dadaann xa daa kidas chi ayiu a jan tnuu aa, ii xiinro xiini kuuia, xiaania.

juan nuuia xiin se dakuaaia Capernaum nuu ioia, ka

46Nni

Ndeda ayiu ku kuu ayiu ndand ka

kuyatni ku ndaa Jess andu xa nakueka aa Ianyuux. Tiempu ijan idii vuelta nxajania anuia xa jn ntukuia Jerusaln. 52 Ntundaaia dava se dakuaaia xa na ku juindodo nuus ichi juaan Jerusaln, te nka xees n uu luchi katuu distrito Samaria xa kada tuas vee nuu ndoo koios xiinia. 53 atu njuini ayiu uu ijan xa ndoo Jess uui xaxee xa nka tu inii xa jnia Jerusaln. 54 Nu nka xini Sua xiin Jacobo xa atu nka juinii xa kuekai Jess, te ka xiaans nuuia: Maestru, vatuka xa kajan tauro nuu Ianyuux xa na dajuunia u nde andu na kuaa na naa ayiu yaa u? 55 Nngonenuu Jess, te nkanandee aaia. 56 Ijan dada juaania xiins nka uu.

N-kanandee Jess Jacobo xiin Sua


51Vax

129
Se n-ka juini xa nkuitandijun-s Jess
57Nni

San Lucas9,10 ntuku sey. Ntundaaias xa ku jn nd uu nd uus uu nanu, uu kuechi nuu u iniia xa jnia. 2 Te xiaania nuus: Yo kuee ayiu ta kukanu ini ka Ianyuux. Kuenda ku tru nyichi kuui, te xaku ni ayiu io xa nakuekai tru jan. Xijan kuu xa kajan tau koion nuu Ianyuux xa na tundaa kaia ayiu nakueka tru jan. 3 Jn koion, te kunaa koion xa kuenda ku tkolelu xee meu kt kuu lobo ka kuun. 4 Maxku kanee koion tvini. Maxku kanee koion jayate. Maxku kanee koion nka tayu ndixan. Maxku naa ku ndatnuu koion xiin ayiu nanitnaa xiinn ichi juaan koion. 5 Hora na ku koion n vee, juaan nuu ayiu io vee jan: Na kutuu vii kutuu vaa koion. 6 Nux ijan io ayiu juini xa kutuu vii kutuu vaai n juini Ianyuux, te kutuu vii kutuu vaai n njaann. Nux aa, ma kutuu vii kutuu vaai. 7 Vee ndoo koion kax koo koion xa taxi ayiu ijan chi io yau n se kidatniu. Maxku daman vee ndoo koion. 8 Davaa nga uu ku koion, nux na kunini ayiu uu ijan xa jaann, kaxi koion xa na taxii. 9 Ndadavaa koion ayiu ka kuu, te juaa koion nuui: Vax kuyatni ku taxnuni Ianyuux nuun. 10 Nux ma xe ini ayiu n uu xa jaan koion, jn koion ichi kanu yuu uu jan, te kd koion xeen, te xee jaan koion: 11 Kdda xeeda xa maxku k uyaka uun chi atu ka xe inin xa nka jaanda. Juini a nka xe inin xa njaanda, ko kidaykai xa kunaan xa vax kuyatni ku taxnuni Ianyuux nuun.

xikaia xiins juaan, nxe juntnaaia xiin n se nxe juntnaa xiinia. Xiaan se ijan nuuia: Maestru, nkuitandijun aada, te kandijun aada jn juini nde kuu nuu na jnn. 58 Te njaan Jess: Chikuii, io yau kava xyt. Dani chilidaa, io takat, ko meer, Ia kuu ayiu, a tuu na veer. avada io nuu ndetatur kuuia, xiaanias. 59 Xiaania nuu nkas: Nee te nkuitandijun aa. Xiaans: Dito, vatuka xa kina ka nuuda veeda te na ku taada kuxidas? Ijan dada nkuitandijun aada. 60 Te xiaania nuus: Na kuxi tnaa nai koio ayiu a xini jundu kuu Ianyuux. Juan juaa meen nuu ayiu nax io xa kadai xa ku tnaai nuu ayiu ka jandixa xa taxnuni Ianyuux nuui. 61 Njaan nka ntukus nuuia: Maestru, nkuitandijun aada, ko vatuka xa kina ka na jn nu kotoda janda ndoo ayiu io veeda, te juaada nuui: Kutuu koio, te kixeer kuus, xiaans. 62 Te njaania nuus: Se nkixee xa kidatnius xiin nkutu, te ngonenuus ichi yatas, atu xiniuus xa kadatnius nuu uu. Daa kuu dava ayiu juini xa ku tnaai nuu ayiu taxnuni Ianyuux nuui.

10

N-tundaa Jess uni diko uxi se jaan tnuu-ia nuu ayiu

Nu nyaa ntdaa xijan, te nkax Jess uni diko uxi

San Lucas10 Xaa juaa koion nuu ayiu jan. na ndixi juexi, ndau ka yaa uu ijan dada ayiu nxio Sodoma kuuia, xiaania. Te xiaania nuu ayiu uu Corazn xiin nuu ayiu uu Betsaida: 13 Ndau yaa meen, ayiu Corazn. Ndau yaa ndoo, ayiu Betsaida. Nuu nkidar kuee milagru Tiro xiin Sidn n nkidar uu meen, xa nkunaa nka natu ini ayiu jan xa nka kidai kuechi, te kuinoi dama ndayu te kunukoo koioi nuu yaa nkuu xa nka natu inii xa nka kidai kuechi. 14 Ndau ka yaa meen, ayiu Corazn xiin ayiu Betsaida, dada ayiu Tiro xiin Sidn hora na ndadandaa Ianyuux kuechi ayiu uayiu. 15 Te ndoo, ayiu Capernaum, ma jn koion andu chi ke koion andea. Te xiaania nuu se dakuaaia: 16 ayiu kunini xa jaan koion, kuenda ku xa jaan meer kunini koioi. ayiu ma xe ini aa, kuenda ku meer ma xe ini aa koioi. ayiu atu xe ini aa meer, a xe inii Ia ntundaa aa kuu Jess, xiaania. 17 Nka kee se ntundaaia; ka xeens. Nu nka nangonditas nuu Jess, te nka kud inis. Nka jaans nuuia: Dito, ka jandixa aa ayiu; nde xaloko nka jandixa aa chi nka xetniuda dun xa ntau tniuda nuui xa keei anu ayiu, te nka keei. 18 Te njaan Jess nuus: Nxinir xa jungava Satans nde andu. Nkeei n kee taxa. 19 Kunaa koion xa kadar xa
12Ku

130 ndakun nuu Kuina, te juini na juei ninon koo a tduan, a tuu nax yaa koion. 20 Kud ini koion, ko adu xaxee xa ka jandixa aa xaloko kud ini koion, chi kud ini koion xaxee xa andu yodotnuni dun kuuia, xiaania. 21 Nu nteku Jess tnuu nka jaans, te nkidad ini aa Espritu Ianyuux. Ijan dada njaan Jess nuu Ianyuux: Taaro Ianyuux, Ia taxnuni andu xiin uayiu, najuen tnuu aada chi a ndatuun xaa nuu ayiu ka tua vaa tutu, ayiu io xaxtnuni xa kutnuni inii, ko ndatuun ntdaa xaa nuu ayiu a ka tua. Kuui n kuu sekuechi. Dua nkidan, Taaro, chi dua nkuu anun kuu Jess, xiaania nuu Taaro Ianyuux. 22 Ijan dada xiaania nuu se xyuku ijan: Ntaxi Ianyuux xaxtnuni xa ntdaa xa kuu xa xino xinir. ayo ayiu xini jundu kuu Daya Yia. Mee ni Taaro Ianyuux xini jundu kuur, te mee nir xini jundu kuuia. Duni jini ayiu kuu anur xa jua tnuur jundu kuuia. a yo ka ayiu xini kuu Jess, xiaania. 23 Ijan dada nndonenuuia xa kundeaia uxi uu se dakuaaia jan, te xiaania nuus: Naka tau kuu ayiu ndea xa xndea meen. 24 Kuee se nka jaan tnuu Ianyuux nuu ayiu xiin se nkunxanu nka juini xa jini koios xa kidar. Nka juinis xa jinis xa xndean vitna, ko ayos nxini. Nka juinis xa kunini koios tnuu xninin, ko a nkuu xa tekus kuuia, xiaania.

131
Xavaa n-kida n se Samaria

San Lucas10,11 ntnukuees. Ndukus nuu ntnukuees, te ndakaa aas yata kts. Ndeka aas juaan mesn. Ijan nunuu aas. 35 Ku kuu uu ntavas uu denario, te nchiyaus se ndee mesn jan, te xiaans nuus: Junuuns te nux nadaa ka na njuunn, te ku na kuikoda nataxida tvinin, kuus, xiaans. 36 Nax kachin? Ndeda ndrunis nkida na io xa kadaro anitnaaro? kuu Jess, xiaania. 37 Te xiaans nuuia: Se nkundau ini se ijan. Te xiaan ntuku Jess: Nani nkida se ijan, dani juan kadan.

vuelta nujuiin n se tua vaa tnuu nchidotnuni Moiss meu ayiu xyuku nuu dakuaa Jess ayiu xa kototnunisia. Nxijan tnuusia: Maestru, nax kadada xa kunditoda nkava nkuita? 26 Te nxijan tnuu aa Jess: Nax kaun? Nax xyodotnuni nuu libru Moiss xa kadan? 27 Te xiaans: Dua yodotnuni: Io xa juemani koion Ianyuux, Ia kuu Xtoon, xiin nde yk nde tuchin. N mani juinin meen, daa juemani anitnaan. 28 Te xiaania nuus: Vaa njaann. Kada xijan te kunditon nkava nkuita. 29 Njuinis xa kani ini Jess xa a tuu na kuechi kidas, xijan kuu xa xiaans: Ko jundu kuu anitnaada? 30 Xiaan Jess: Nkee n sey Jerusaln xa juaans Jeric. Nka xad aa aduu ichi juaans, te nka duu aas. Nka tavas damas. Nka janaas, te nka dandoo aas. Katuus ichi te junees. 31 Ijan dada nkendita n dutu nuu katuus. Nxinis xa katuu se ijan, te nxiko nduus nka xio yuu ichi. 32 Nkuyatni n se kuu levita nuu katuu se ntnukuee jan. Nxini aas, te nxiko nduus nka xio yuu ichi. 33 Duni nkendita n se Samaria. Nxinis se ntnukuee jan, te nkundau ini aas. 34 Nxetuass, te nxodos aciti xiin vinu nuu

25n

dani juaan Jess xiin uxi uu se dakuaaia jan ichi juaan Jerusaln. Nkuia n uu luchi, te njaan aa n dichi nani Tmarta veei. 39 Kuu Tmarta kuu Mara. Nukoo Mara nuu nukoo Jess, Ia kuu Xtooro, te nxo ninii xa njaania. 40 Nni nini Mara xa jaania, kida Tmarta tniu veei, te yo ndu inii. Xijan kuu xa nxetuai Jess, te njaani nuuia: Dito, nakuenda a chinuun xa a chindee aa Mara. Mee ngada kidatniu. Juaany xa na chindee aai kuu Tmarta, xiaani nuuia. 41 Xiaan Jess, Ia kuu Xtooro: Marta mee ni nuu nax yaa xani inin. Duni yo ndu inin nuu tniun, 42 ko atu kida ndn xa io xa kadan, ko Mara, vaa kidai xa ninii xa jaanr, te ma ndunaai.

Na n-xo tuu Jess vee Mara xiin Tmarta


38Dani,

11

N-dakuaa Jess se dakuaa-ia janda kajan tau koio-s nuu Ianyuux

n vuelta nxijan tau Jess nuu Ianyuux n nuu

San Lucas11 nxeenia. Nu nyaa xa nxijan tauia, te njaan n se dakuaaia nuuia: Dito, Janda jaan koioda hora na kajan tau koioda nuu Ianyuux? Dakuaa aan n ndakuaa Sua se ndakuaas. 2 Njaan Jess nuus xiin nuu ntdaa ayiu xyuku ijan: Hora na kajan tau koion, dua jaan koion: Taaro Ianyuux, na jaanda xa iin. Na kooda xauu nuun. Na jaan koioda xa taxnunin nuuda ntdaada xa ka kuuda ayiu uayiu. 3 Taxin xa kaxi xa koo koioda vitna nani kidan ndku nduu. 4 Xijan tauda xa taxkanu inin kuechi nka kidada n ka taxkanu inida ayiu kuia ka kida aa daa. Kadan xa maxku dajaan aa Kuina xa kada koioda kuechi. Dua kajan tau koion nuu Ianyuux. 5 ayiu na jn vee n se kumani xiini niu dava te juaai nuus: Taxnuu uni tila 6 chi nkixee se kumani xiinr, te a tuu naxa juaars. Xika vaxis. 7 Nux dua na jaani, ma jaan se ijan: Maxku datnaa aan. X nnakadr yeer. X nnukavar xiin dayar. Ma kuu xa ndokoor xa taxir. Ma dua jaans 8 chi juaas ntdaa xa ndouui, ko adu xaxee xa kumanii xiins juaas chi xaxee xa maxku kujanuus nuui. 9 Ku kajan koion te niin. Nduku koion te niin. Nani dakanden yee ayiu xa najaani xa kun,

132 dani kajan koion nuu Ianyuux xa ka ndouun, te taxiia 10 chi ayiu xko xijan ka niii. Dani ka nii ayiu xko nduku. ayiu xko dakande yee, najaan yee xa kui. 11 Ndoo, se ka kuu taa, nux xijan dayan chaka ma juaan koo chi juaan chaka. 12 Nux xijan dayan ndu, ma juaan tduan chi juaan ndu. 13 Juini ka kuun ayiu ka kida kuee kuechi, xndean xa ka xiaann dayan. Naka Taaro Ianyuux, Ia tuu andu, ma ku taxiia Esprituia nux ndedan na kajania. Kuee ka taxi Taaro Ianyuux dada xa ka xiaan meen dayan kuu Jess, xiaania.

n se uu aa xaloko a kuu jaan nuuia. Te nkinee Jess xaloko jan anus. Nu nyaa xa nkineeia xaloko jan, te nkixees xa jaans, te nka yuu ayiu xyuku ijan. 15 Njaan davai: Mee Kuina taxnuni nuu dava ka xaloko kida xa kuaa se yaa xa kinees xaloko anu ayiu. Beelzeb nanii. 16 Te nka jaan ttn ayiu xyuku ijan nuu Jess xa kadaia milagru xa kototnuniiia. 17 Nkutnuni iniia xa nxani ini ayiu ijan. Xijan kuu xa xiaania nuui: Nux ka jantnaa se ka taxnuni n uu xiin ntnaa ka taxnunis, danaa tnaas. Dani ayiu xtuu kanu n vee, nux ka jantnaai ma kutuu kanu kai. 18 Nux jantnaa Kuina ntnaa meei, ma taxnuni ka Kuina nani Satans. Xaa jaanr xaxee

14Nxee

N-ka jaan ayiu xa Kuina kida xa kinee Jess xaloko

133 xa nka jaann xa Beelzeb kida xa kineer xaloko. 19 Nux Beelzeb kida xa kineer xaloko, duni Beelzeb kida xa kinee se dakuaan xaloko xuu anu ayiu nuda. Mee se dakuaa meen ka datuu aa. 20 Xaxee xa kida Ianyuux xa kineer xaloko, xijan kuu xa nkixee ka jandixa davan xa taxnuniia nuun. 21 n se ndaku te ndees, nux ndees vees, a tuu nax yaa vees chi xa io tuas xiin armas. 22 Xaxee xa nevaas arma xani inis xa ayo ndee ka dada mees, ko nux xee n se ndee ka dada mees janaas, te kanees ntdaa xaxiis jn, te dakexios. 23 ayiu a ka kunduu xiinr, atu ka xe ini aai. ayiu a dataka ayiu xa kuninii xa jaanr, kuenda ku xate ninoiy xa maxku tekui xa jaanr.

San Lucas11 Naka tau ad nxajan aa, te ndakadi aa kuua, xiaana. 28 Te xiaania nuua: Tau ka kuu ayiu ka teku tnuu Ianyuux, te jandixaiia dada ayiu kuu dr.

kee n xaloko anu n ayiu, te xikonuui nuu ayo io xa ndukui n nuu ndetatui, ko xaxee xa atu niii, jaan mee jaan ni: Vaa ka nu na ndero anu ayiu nkanero. 25 Te hora naxeei, chinuui xa nnatu nuu nkeei, te vaa nxe kotnaa ndatniu. 26 Ijan te nkuekai uxa tnaa xaloko ka dada meei, te nndei xiin xaloko ijan nuu nkanei, te juun koioi anu ayiu ijan. Te ndau ka yaa ayiu jan hora ijan dada xa kina kuu Jess, xiaania.

24Hora

N-nangondita xaloko; nde-i anu n-uu-i

jaania xijan, te xee njaan n ad ytnaa nuu ayiu xyuku nuu Jess. Xiaana nuuia:

27Nni

Jundu kuu ayiu xandaa xakuiti tau kuu

nkukuee ka ayiu ka taka nuuia, te xiaania: Unu loko ayiu io vitna. Ka jaani xa kadar milagru, ko ma kuu xa jinii xijan. Diko ni jini koioi xa yaar n nyaa Jons. 30 Nani nyaa xa nxini ayiu Nnive xa Jons nkuu n sea, dani jini koio ndoo, ayiu io vitna, xa kuu ruu, Ia kuu ayiu, n sea. 31 Ku na ndadandaa Ianyuux kuechi ayiu, nandoto nkunxanu nxio do sur xiin ayiu io vitna, te taka koioi xiina, te datuua kuechi ayiu io vitna chi a xninii tnuur. Xika nkixi meea xa nxo ninia tnuu ndichi njaan Salomn. Kunaa koio xa nkixee meer, te ndand kar dada Salomn, te atu ka jandixan xa jaanr. 32 Ku na ndadandaa Ianyuux kuechi ayiu, nandoto ayiu Nnive xiin ayiu io vitna, te kajan koio ayiu Nnive jan kuechii chi a nka natu inii xa nka kidai, ko ayiu Nnive nnatu ini xa nka kidai kuechi na njaan Jons tnuu Ianyuux nuui. Kunaa koio xa nkixeer, te ndand kar dada Jons, te atu ka jandixan xa jaanr.

29Nu

N n-yaa Jons yaa Jess

ayiu natnuu candil te jantuui n nuu ydau. ayo

33ayo

Kuenda ku n candil dakutnuni kuu nduchi nuu-ro

San Lucas11 chindeyu candil kaa maquila. ayo ayiu daa kida chi jandodoi candil n nuu dujun xa na kutnuni nuu ayiu ka ku veei. 34 Kuenda ku n xa dakutnuni kuu nduchi nuuro. Nux io vaa nduchi nuun, kaxi xndean n xa xndean te xinin nax yaa, ko nux a io vaa nduchi nuun, a xndean xa io, ni a xinin nax yaa. 35 Maxku jandixan ntdaa xa ka jaan ayiu uun vaxi chi adu ntdaa xa ka jaani ndaa. 36 Nux kanda nituu nuu tuun, ma jaanro xa a kanda n lado n kuu Jess, xiaania.

134 nax kida, ni a ka xemanin dava ka ayiu. Xaxee xijan ndau yaa koion. Kada nai koio xa vaa yaa, ko maxku daa ka kadan ayiu. Jandixa koio xa tau tniu Ianyuux. 43 Ndau yaa koio meen, se fariseu, chi ka tna inin xa kunukoo koion silla ka xko nukoo se ndand xiti veuu kuechi, te ka tna inin xa koo ayiu xauu nuun nuu yau. 44 Ndau yaa koio meen chi ka kuun n ka kuu yau kava nuu xndaa ndy xa a kanda ndearo xitii, te ayiu ka xika ijan, atu ka chinuui xa nuu xndaa ndy kuu kuu Jess, xiaania. 45 Te njaan n se tua vaa tnuu nchidotnuni Moiss: Maestru, jan tnuu aan daa xiin dava ka ayiu xa dua njaann. 46 Te xiaan Jess nuus: Dani ndau yaa koio meen, se ka tua vaa tnuu nchidotnuni Moiss, chi ka tau tniun nuu ayiu xa na jandixa koioi leyn. Kuenda ku n xa yo vee xndido ayiu jan kuu xijan, te meen atu ka jandixan xijan. Ni xa kajuun n dk ndaan xijan a kuu. 47 Ndau yaa koion ntdaan chi ka kaann nuu xndaa se nka jaan tnuu Ianyuux nuu ayiu. Ka kuus se nka xani aa xixitnan. 48 Xnaan xa nka kida xixitnan jan. Ka xani inin n nka xani ini xixitnan chi ka xani inin xa n xavaa kuu xa nka kidas xa nka xanis se nka jaan tnuu Ianyuux nuu ayiu, te ka kaan meen nuu xndaas. 49 Xaxee xijan, njaan Ianyuux, Ia xini ntdandituu xa kuu xa xino: Tundaar se jaan tnuur nuu ayiu xiin se dakuaa

nyaa njaan Jess xaa, te njaan aa n se fariseu xa kaxiia xiins vees. Nkuia vees, te nnukooia yuu mexas. 38 Nyuu anu se fariseu xa a nnandaaia n ka kida ayiu uus, te nnukuitaia xaxiia. 39 Te xiaan Jess nuu se ijan: Meen se fariseu, najinin yata yaxi xiin yata koo te atu ka najinin xitii nuu uu xa kuia kaa n kuia kaa xa ka kidan. 40 Lilun. Nani nkidavaa Ianyuux ro, dani nkidavaaia xaxtnuniro xiin anuro. 41 Nux na juaa ngan ayiu ka kundau n xa juaa ngan, kada Ianyuux xa nduninin. 42 Meen, se fariseu, ntnaa uxi nune kuechi mino kaxtila xiin yuku ruda xiin ntdantuu nuu yua ka xaxiro ka niin ka najuaan n Ianyuux. Juini ka kidan xa vaa yaa, ko atu dayaan juxtixia ayiu ka kida kuechi, te ka kidandaan kuechi ayiu a tuu

N-kakunee Jess kuechi se ka kuu fariseu xiin se ka tua vaa ley


37Nu

135 aa. Kada uu koion davas, te kani koion davas. 50 Xijan kuu xa meen, ayiu io vitna, kundido kutaun xiin xixitnan se nka jaan tnuu Ianyuux nuu ayiu. Nde na nxe kavatuu uayiu nka nukuitas ka xanis se nka xo jaan tnuu Ianyuux nuu ayiu xiin nde vitna. 51 Nde tiempo nxo tuu Abel xiin nde tiempo nxo tuu Zacaras nka nukuitas ka xanis se nka jaan tnuu Ianyuux nuu ayiu. Zacaras nka xanis meu altar xiin veuu. Ruu jaan xa kundido kutau meen, ayiu io vitnas. 52 Ndau yaa koio meen, se ka tua vaa tnuu nchidotnuni Moiss chi atu nka jaan ndaan nuu ayiu xa na kutnuni inii tnuu Ianyuux. a ka xe ini meen tnuuia, te ayiu xndaxio anu xa kuninii tnuuia, datu ininy kuu Jess, nxiaania nuus. 53 Nndee Jess ijan, te nka kixee se ka tua vaa tnuu nchidotnuni Moiss xiin se fariseu xa jaans xa atu jaan ndaa Jess, te vichi nka dandichi aas. 54 Vaa nka xo ninis tnuu njaania chi nka kuus xa tekuechi neuusia.

San Lucas11,12 ku jini koio ayiu nax nka kidas. 3 Xa nai nka jaann xakuaa, teku ayiu na xee ku. Xa nka jaan ninin doo ayiu na nyndiun xiti n cuartu vee, xee kana koion dk vee.

se ka kumani xiinr, maxku yuu koion nuu se kani aa chi a tuu nax kadas anun. 5 Na kachitnuu aar jundu nuu ndouu xa yuu koion. Yuu koio nuu Ia kida xa xiro, te dajane ninoia ayiu andea chi taxnuniia. Nuu meeia io xa yuu koion. 6 Xaku ni tvini yau n n gorrin. Juini itau ni yaut, ko atu xande ini Ianyuuxt 7 chi chinuuia ntdaa xa io. Nde idi dkn nkauia te naaia nuu nadaa io. Xijan kuu xa maxku yuu koion. Yodo ka yau n nn dada gorrin, juini kueet.

4Ndoo,

Jundu nuu ndouu-ro xa yuu-ro

12

Tiempu ijan nka taka ttn mil ayiu nuu tuuia. Diko ka xei nino tnaai. Te nkixee Jess xa dakuaaia ayiu dakuaaia. Kina ka dua xiaania: Chinuu koio xa ka jaan se fariseu. Kuenda ku levadura kuu xa dakuaa aas. Ka kida ngas xa jandixas xa ka jaans nuun. 2 Xa nai ka kidas tuu na xee ku. Xee

N-kakunee Jess se ka kida nga xa vaa-s

na jaan jundu kuur nuu dava ka ayiu, dani ruu, Ia kuu ayiu, jaanr nuu ngel, ia ka xinokuechi nuu Ianyuux, xa xiniry. 9 ayiu na jaan xa a xini aai nuu dava ka ayiu, dani ruu, juaar nuu ngel, ia ka xinokuechi nuu Ianyuux, xa a xiniry. 10 Taxkanu ini Ianyuux kuechi nkida ayiu. Juini nka jan tnuu aai ruu xa kuur Ia kuu ayiu, taxkanu iniia xa nkidai, ko ma taxkanu iniia ayiu jan kuia Esprituia. 11 Hora na kandeka aa se Israel jn nuu se taxnuni nuu ayiu ka xeen veuun xiins a nux kandeka aa se too jn nuu

8ayiu

ayiu na jaan jundu kuu-r xini tnaa-r xiin-i

San Lucas12 se ka taxnuni xiin nuu se xnetniu, maxku yuu koion xa ma niin tnuu jaan koion nuus 12 chi kachi tnuu aa Espritu Ianyuux hora ijan xa jaan koion nuus kuu Jess, xiaania.

136 ntdaa xa nkida tuan. 21 Dua yaa ayiu kaya kuee ndatniu yo yau, te a tuu nax kidai xaxee Ianyuux kuu Jess, xiaania nuu ayiu xyuku ijan. xiaania nuu ayiu dakuaaia: Xijan kuu xa maxku kundu inin nax kaxkoon, nax kundix kudau koion 23 chi ndand ka ndoo dada xa kaxi xa koon. Ndand ka n dada daman. 24 Kani ini koio janda ndito tkaka. ayot dadau tru. Duni ayot nataxtnaa tru. ayot chii tru veet. Juini ayot chii tru veet, ko dakaxi Ianyuux kt ijan. Yo vichi yodo ka yau ndoo dada kt ijan. 25 Maxku yo kundu inin chi mayon ndaku xa dakuenu kan meen, ni dava metro ma kuenu kan. 26 Nax kuu xa mee ni xa nde kee nde kixi xa kax xa koon xiin daman xu inin?, te ni itau lii ayon ndaku xa dakuenun meen. 27 Kani ini koio janda xanu ita liriu. atu kidatniuta. atu kavata yua. Juini vili nkaa dama nxo ndixi Salomn, ko vili ka kaa ita liriu dada dama nxo ndixis. 28 Ite xanu vitna te tnee kayu xiti xitnu, ite ijan nkida Ianyuux xa vili kaa. Naka ndoo, ma ku kadaia xa koo xa kundix kudaun. Naka itau ni ka kukanu ininia. 29 Ndoo n nn, maxku yo kundu inin nax kaxkoo koion. Maxku yo jun ini koion xijan 30 chi ayiu a ka jandixa Ianyuux xu ini xa niii ntdaa xijan. Xa naa Taaro Ianyuux xa ka ndouun. 31 Naa xa jun ini koion xa niin xijan, ndukundee

njaan n se ytnaa nuu ayiu xyuku ijan nuu Jess: Maestru, juaan anida xa na kudavada xiins xa ndandoo taada. 14 Te xiaania nuus: a nxe konetniur xa ku kuur juexi a juxtixia xa dakexior uu a ndatniu. 15 Te xiaan Jess nuus xiin nuu ayiu dakuaaia xiin nuu ntdaa ayiu xyuku ijan: Koo koion cuedado xa maxku kukajan inin xa io uayiu chi adu vaxiro uayiu xa koo kuee xaxiiro. 16 Ijan dada njaan Jess tnuu kandee nuui ntdaai: Nxio n se kuika. Yo nxo kuaa nuu uus. 17 Te nxani inis: Nax kadaro?, chi a tuu ka nuu kunevaaro ntdaa xa nkee nuu uuro. 18 Ijan dada nxani ini kas, te nndatnuus xiin anus: Dua na kadaro. Na kanuro vee xy xa nkee nuu uuro, te ndadavaaro vee nanu ka. Chiiro ntdaa truro, ntdaa xaxiiro, 19 te jaan mee jaan nro: Nchiiro kuee xaxiiro, te kuia koo. Ndetaturo vitna. Na kaxi na kooro, te na kadaro xa juiniro. 20 Te njaan Ianyuux nuus: Lilun. Mee xakuaa vitna kun. Te adu meen kaxi koo

13Te

Kachi tnuu aa Jess janda xtuu ayiu kuika

Ndeka Ianyuux ayiu kuu daya-ia


22Te

137 koio xa ku tnaa koion nuu ayiu ka jandixa xa taxnuni Ianyuux nuui, te taxiia xa ka ndouun xa xtuun uayiu. 32 Kuenda ku xaku ni tkachi xyuku ka kuun, ko maxku yuu koion chi tna ini Ianyuux xa kadaia xa taxnuni koion. 33 Nadiko koion xaxiin. Te tvini niin juaa ngan ayiu ka kundau. Kada koion xavaa. Kuenda ku bolsa tvini ma kutuu xiin ndatniu yo yau io andu kuu xijan. Ijan ayo aduu ku te ayo tkidi datu ndatniuro. 34 Nuu io xaxiin, jun inin xa kutuu koion.

San Lucas12 nkuu, kunditos te ma juejoons xa ku aduu vees xa duus xaxiis. 40 Kada tua koion meen xa nakueka aan hora na ndixir chi hora a xu inin ndixi ruu, Ia kuu ayiu kuu Jess, xiaania nuu ayiu dakuaaia. 41 Ijan dada nxijan tnuu Spedruia: Dito, nuu uxi uu daa njaann tnuu yaa a njaann nuu ntdaa ayiu a? 42 Te xiaan Jess, Ia kuu Xtooro: Kuenda ku n se yo kaxi ini, te yo vaa xinokuechis nuu xtoos ka kuun. Ntetutniu aa xtoo se ijan xa taxnunis nuu dava ka se ka xinokuechi nuus. Du se yaa dakexio xa kaxi dava ka se ka xinokuechi jan na xee hora. 43 Naka tau kuu se ijan hora na naxee xtoos chi jinis xa nkidas ntdaa xa ntau tnius. 44 Xandaa xakuiti tetutniu aa xtoos xa junuus ntdaa xaxiis. 45 Nux na kani ini n se xinokuechi nuu xtoos: Naa jn xtooro, te kukuees xa nxees, te kixees xa kanis dava ka se ka xinokuechi xiin ka xinokuechi nuu se kuu xtoos. Kixees kaxis, koos, te xinis. 46 Naxee xtoo se ijan ku a u inis xa naxees. Ndee kada uu aa xtoos xa daa nkidas. Daa kada Ianyuux ayiu a jandixa aa. 47 Se x naa nax juini xtoos xa kadas te a io tuas xa nakuekass, ni a nkidas xa njuini xtoos; se ijan janaa xtoos kuee vuelta, 48 ko se a ka xini nax juini xtoos xa kadas, te nka kidas kuechi, io xa ndoos, ko xaku ni. ayiu vaa xnaa xa juini Ianyuux xa kadai, tau tniuia nuui

koio meen xa nkada koion tniu Ianyuux n kida tua n se kida tua mees xa kadatnius. Ndus cinturns, te natnuus candil xa kukanda nuu kadatnius. 36 Kada tuan meen xa nakueka aan n ka kida tua se ka xinokuechi nuu xtoos mees xa nakuekass. Xndetu tuas hora naxee xtoos xa nxeens viko tnundaa. Na naxee xtoos vees, dakandes yee, te najaan se xinokuechi jan yee. 37 Naka tau kuu koio se ijan hora na naxee xtoos vees chi jinis xa xnditos. Ndu xtoos cinturns xa kada tuas xa kaxi koios, te juaas nuus n ns xa na nkoo koios nuu mexa te dakexios ndeyu kaxi koios. 38 Naka tau kuu se kundito hora na naxee xtoos, juini nkukuee xtoos, te nde niu dava a kuii ka daa naxees. 39 Kunini vaa koio xaa. Nu nxini n se kuu xtoo vee na hora xee aduu vees

35Kadatua

atu ka kuu nuu ayiu xaxee tnuu Jess

San Lucas12,13 xa kada koioi kuee tniuia. ayiu nkundaa kuee tvini xa dakakai, kuee ka tvini io xa najuaai ayiu nxiaan. Daa kuu ayiu vaa kutnuni ini tnuu Ianyuux. 49 Nkixeer xa tnuur u uayiu. Te naka kuu anur xa nayaa ni. 50 Io xa ndau yaar. Te nde vitna tnau ini dau nir. 51 Ka xani inin xa nkixeer xa kutuu vii kutuu vaa koion xiin dava ka ayiu, ko aa, chi nkixeer xa tuku jandixa koion. 52 Oon ayiu kutuu kanu n vee, tuku jandixa unii te tuku jandixa uui. 53 Tuku jandixa se kuu taa, te tuku jandixa se kuu daya. Tuku jandixa kuu d, te tuku jandixa daya da. Tuku jandixa kuu didido, te tuku jandixa xanua. Ma nuu jandixa koioi kuuia, xiaania nuu se dakuaaia.

138 nuu juxtixia xa kajans kuechin, dava ichi ndatnuu vaan xiins xa maxku kandeka aas jn nuu juexi te kandeka aa juexi jn nuu se ndee vekaa, te chindiu aas. 59 Te ma yaan. Nde na chiyaun ntdandituu centau xijan juxtixia; ijan dada yaan kuu Jess, xiaania.

13

ayiu nka nataka nuuia, te xiaania nuui: Hora nane vik do nuu ke ngandii, ka jaann xa kixi dau, te daa yaa. 55 Hora kane tachi xajan do norte, ka xiaan tnaan: Ndee juun kani. Te ndaa juun kani. 56 Ka kida ngan xa vaan. Ka kutnuni inin nax yaa chi xndean andu xiin uayiu. Nax kuu xa a ka kutnuni ini koion nax yaa vitna?

54Kuee

Kuaa ayiu xa kutnuni ini-i nuu nax yaa

a ka kutnuni inin nax kuu xavaa, nax kuu xa uu? 58 Nux n se ndeka aa juaan

57Nakuenda

Kada nuu-n xiin ayiu juini xa kajan-i kuechi-n

Tiempu ijan nka xee se nka xee nuu Jess. Te nka najanis xa mee hora ka doko ttn se Galilea kts nuu altar, nxani aa Pilato. Te ndaka ninos ns xiin n kt nxii nuu altar jan. 2 Xiaan Jess: Ka xani inin xa nka kida se ijan kuee ka kuechi dada dava ka se Galilea xa dua nka yaas. Va daa ka xani inin, 3 ko aa. Nux ma natu inin xa nka kidan kuechi, dani yaa koio meen. 4 Va duni ka xani inin xa xaun uni ni se nka xi na jungava ndodo aa torri nani Silo nka kida kuee ka kuechi dada dava ka ayiu io Jerusaln, 5 ko aa. Nux ma natu inin xa nka kidan kuechi, daa yaa koio meen kuu Jess, xiaania. 6 Te njaania tnuu kandee nuu ayiu xyuku ijan. Xiaania: Ntau tniu n se kuu xtoo uu xa dandee n se xinokuechi nuus tnu higo meu tnu uva xetatas. Nu nxanutnu, te juan tn xtoo uu jan higo, ko a tuu na higo niis. 7 Te njaans nuu se ndee tnu uva jan: Nee. Kundeantnu xa a tuu nax juuntnu. Xa nkuu uni kuia kixir xa tnr higo, te a tuu nax niir. Kandetnu chi nukoo dua

Tnu higo atu juun xavidi

139 nitnu. 8 Te njaan se ijan: Dito, idii nga kuia na ku nukoo naitnu. Kuia vitna na nadatayada uu nkanduu xeetnu xa dakeda xeen. 9 Te nux na juuntnu, io vaa. Nux aa, kandentnu kuus, xiaans.

San Lucas13 nuuia. Nka kud ini ntdaa ayiu xyuku ijan xaxee xa vichi vaa nkidaia.
N-kakunee Jess xa taxnuni Ianyuux

ku sabado, ku ndetatu ayiu Israel. Ku ijan dakuaa Jess ayiu xiti n veuu luchi. 11 Ijan nxee n uu aa xaloko. Kuu yataa. Nkuu xaun uni kuia io t yataa. a kuu dau ni xa kunujuiin ndaaa. 12 Nxini aaia, te nkana aaia. Xiaania nuua: Nyaan nuu xaloko. Ma koo t ka yatan. 13 Te nxajan ndodo aaia ndaaia. Danaa nndundaa yataa. Te nnakuetua nuu Ianyuux. 14 Yo nkiti ini se kida veuu nuu Jess chi nndadavaaia ayiu ku ka ndetatu ayiu Israel. Te njaans nuu ayiu xyuku ijan: Maxku kixin xa ndvaa koion ku ka ndetaturo. Nakuenda atu ka kixin ku ka kidatniuro? kuus, xiaans. 15 Te xiaan Jess, Ia kuu Xtooro, nuus: Ka kida ngan xa vaan. Davaa ngan ka nandaxi nkutun a burrun, te xndekant ka xeen ndute ku ndetaturo. 16 Nani ka kuun daya dana Abraham, dani kuua daya dana Abraham. Xa y xaun uni kuia uu aa Satans. Nax kuu xa a io vaa xa yaaa nuui ku ndetaturo? 17 Nu nyaa xa njaania xijan, te nka kujanuu ayiu kuia nka jaan

10Nxee

N-ndadavaa Jess n ad ku ndetatu ayiu

kuu xa xiaania: ayiu nka ku tnaa nuu ayiu ka jandixa xa taxnuni Ianyuux nuui kuu n kuu n 19 ndjn tnumaxtaxa. Ndake n sey idii ni ndjntnu nuu uus, te nkandtnu. Nxanu dujun tnumaxtaxa, te nka xajan chilidaa takat dandatnu. 20 Ijan dada njaania nka ntuku tnuu kandee: Xaku ni ayiu ka jandixa xa taxnuni Ianyuux nuui. Juini xaku nii jandixaia, ko kuee ka ayiu ka teku tnuuia juaan. 21 Tnuuia kuu n kuu levadura. Ntn n ad levadura, te ndaka ninoa xiin oko uu litro yuchi tru. Nndaa yuxa jan nde nxee na koo.

18Xijan

juaania ichi juaan Jerusaln. Nni nyaaia uu nanu, uu kuechi ndakuaaia ayiu. 23 Te njaan n ayiu nuuia: Dito, xaku ni ayiu nanitau a kueei a? Te njaan ka ntuku Jess tnuu kandee nuui: 24 Teyka koion meen xa mee ni tnuu ruu jandixa koion xa jnn andu. Kuenda ku jnn n vee, te kun yee tnaa kuu xa jnn ijan. Kuee ayiu nduku ini xa jn koioi ijan, ko ma ntdaai jn. 25 Nu nkunee nakad kutu n se kuu xtoo n vee yees. Nux

22Dani

Yee Tnaa

San Lucas13,14 jn koion vees xa kun ijan te nux kunujuiin koion yata vees te dakanden yee jan, te juaan: Dito, Dito, najaann yee na xe ku koioda, te jaans: aa, chi a xini aar. a xinir nde kuu uun. 26 Te jaan koion: Nka xaxiro, nka xiiro, te ndakuaan ayiu ichi kanu uuda. 27 Kuenda ku xtoo vee jan kuur. Te jaanr nuun: Aru jaan xa a xini aar. a xinir nde kuu uun. Juaan nai koio chi ayiu ka kida kuechi ka kuun. 28 Yo ndee ndai koion, te ndee kiti ini koion nuu Ianyuux ku ijan xaxee xa mayon ku nuu taxnuniia xiin xaxee xa jinin xa tuu Abraham, Isaac xiin Jacob xiin ntdaa se nka jaan tnuu Ianyuux nuu ayiu. 29 Xee ayiu ntdantuu uu xndatuu uayiu ijan. Kee koioi nkoon lado uayiu. Nde nuu kane ngandii xiin nde nuu ke ngandii, nde xee uayiu xiin nde dk uayiu kee koioi xa kunukoo koioi yuu mexa xa kaxdeui nuu taxnuni Ianyuux. 30 Kuee ayiu kunuu ka vitna, nduui ayiu a ndand. ayiu a ndand vitna, nduui ayiu ndand ku ijan kuu Jess, xiaania.

140 xaloko xuu anui. 33 Dani xaku nga ku ndouu xa jn ntukur Jerusaln. Io xa jnr chi atu io vaa nux xi n se jaan tnuu Ianyuux nuu ayiu nka uu. 34 Te nkixeeia xa kakuneeia ayiu Jerusaln. Njaania: Meen xa kuun ayiu Jerusaln, ka xanin se ka jaan tnuu Ianyuux nuu ayiu, te ka janin se ntundaa aa Ianyuux yu. Naka kuee vuelta njuinir xa kadar n kida chuun. Nadatakat dayat kaa ndixit xa unuutt. Dua njuinir xa kada aar, ko ayon njuini. 35 Kunaa koion xa mayo kan kutuu Jerusaln, te ma kutuu karo. Xee ku jaann: Naka tau Ia nnatundaa aa Ianyuux xa juan ndixiia uayiu; ijan dada jini aa ntukun kuuia, xiaania.

14

ijan nka xee dava se fariseu nuu Jess, te ka xiaans nuuia: Juaan nka lado chi kuu Herodes xa kani aas. 32 Te njaania nuus: Juan juaa koion se kuu n kuu chikuii jan, xa xaku nga ku ndouu xa daxinokavar xa ndadavaar ayiu xiin xa kineer

31Hora

N-ndai Jess xaxee Jerusaln

Nxee n sabado, te njaan n se fariseu taxnuni Jess xa kaxdiniia xiins, te nxeeia vees xa kaxdiniia. Nni tuuia ijan, nka xo ndea se nka taka ijan nu nax kidaia xa na kuaa na tekuechisia. 2 Ijan nujuiin n se uu aa Kuia. 3 Xaxee xa ntu ini Jess nax nka xani ini se ka tua vaa tnuu nchidotnuni Moiss xiin se fariseu xyuku ijan, nxijan tnuuias: Io vaa xa ndadavaaro ayiu kuu ku kuu sabado a aa u? 4 Ni n a tuu nax nka jaan se ijan. Ntn Jess se kuu jan, te nndadavaaias, te njaania xa na nuus vees. 5 Te xiaania nuu se fariseu:

N-ndadavaa Jess n se uu aa Kuia

141 Nux kekava daya yn a ngutun xiti yau ku kuu sabado, a xndetun chi ka xe nutavans juini ku sabado kuu. Ndaa a aa u? kuu Jess, xiaania nuu se ijan, n ns. 6 ayos nii tnuu jaans.

San Lucas14 Maxku jaann ayiu kuika io yatni xiinn chi dani na jaan aa meei. 13 Maxku dua kada koion; hora na kadan n viko kanu, jaann ayiu ka kukee ka kundau, ayiu nka ndunee, ayiu ka xika yakua, ayiu kuaa du. 14 Kud inin chi a tuu nax nataxi ayiu ijan. Niin taun ku na nandoto ayiu vaa.

nxiniia xa ka kax se nka xee ijan nuu kunukoo koios nuu ka xko nukoo se ndand ka, xiaania nuus: 8 Hora na jn koion viko tnundaa, maxku nkoo koion nuu kaxko nukoo se ndand xa na aa xee nka se ndand ka dada ndoo viko jan. 9 Nkueka se njaan aa ndoo se ndand ka jan, te xees nuu nukoon, te jaans nuun: Xikojuiin na nkoo se yaa nuu nukoon. Nux daa na yaan kujanuun, te jnn. Nkoon nuu ka xko nukoo se dakuu nga. 10 Maxku daa kadan. Nux na jaan aa n se kida viko te hora na xee koion viko jan, nkoo koion nuu ka xko nukoo ayiu dakuu nga, ijan te xee se njaan aa, te kachis nuun n nn: Dito, juaann. Nkoon nuu xtuu ayiu ndand ka. Najuen tnuu aas nuu ntdaa ayiu xyuku ijan. 11 ayiu najuen tnuu meei, nduui ayiu dakuu nga, te kujanuui. ayiu xko kida n kida ayiu dakuu nga, najuen tnuu aa ayiu kuuia, xiaania. 12 Te xiaania nuu mee ni se njaan aa: Hora na kadan viko, maxku jaann ayiu kumani xiinn. Maxku jaann anin, kuan. Maxku jaann ayiu kutnaa xiinn.

7Nu

ayiu jn viko tnundaa

nteku n se ytnaa nuu ayiu xyuku ijan, te xiaans: Naka tau ayiu kaxi koo nuu taxnuni Ianyuux. 16 Te xiaan Jess: Nxio n se nkida tua kuee ndeyu xa kaxdeu kuee ayiu njaans. 17 Nxee hora kaxdeu koios, te ntundaa se kida viko jan se xinokuechi nuus xa dua na juaas nuu ayiu njaans: Juan xeen chi xa io tua xa kaxdeun. 18 Ntdaa se ijan a nka juini xa jn koios. Xiaan se kina nuu nuu se xinokuechi jan: Nxeenr uu te ndouu xa nkotor. Juaan nuu se kida viko xa na taxkanu inis chi ma kuu xa xeer, kuus, xiaans. 19 Xiaan se kuu uu: Oon tayu ngutu nxeenr, te io xa nkotort. Juaan nuus xa na taxkanu inis chi ma kuu xa xeer. 20 Xiaan nka ntuku se njaan se kida viko: Dijan ntnundaar, te ma kuu xa xeer. 21 Te nxiko se xinokuechi jan, te nnajanis nuu xtoos xa nka jaan se ijan. Yo nkiti ini xtoos jan, te xiaans nuus: Yachi. Juaan ichi kanu, ichi kuechi xiti uu, te jaann ayiu ka kukee ka kundau, ayiu nka ndunee, ayiu kuaa,

15Nu

ayiu atu n-ka juini xa jn-i viko n se n-jaan aa

San Lucas14,15 ayiu xika yakua du. 22 Nkees. Juaan ntukus. Ijan dada nnaxees, te xiaans: Dito, xa nkidada xa ntau tniun, ko ta chitu ka veen, kuus, xiaans nuu xtoos. 23 Te xiaan ntuku xtoos jan nuus: Juaan ichi kanu. Juaan ichi yuu uu, te kandeka juexan ayiu kixi xa na chitu veer. 24 Kaxdeu koioi, ko se a nka juini xa kixis, mayos kaxkoo vikor. Ni itau ndeyur ma juaar xa kaxis kuu Jess, xiaania.

142 taxnuni io oko mil soldado. 32 Nux tu inis xa ma ndakus xiin uxi mil soldados, tundaas n soldado xa kada nuus xa kutuu mani nai koios. 33 Dani ndoo, n nn, ma ndakun xa nkuitandijun aan nux ma dandoon ntdaa xaxiin. 34 Vaa , ko nux atuka ede, ma kuu xa nduu ede mee. 35 a xiniuu ka, ni xa katero nuu uu xa ku kuui xeen, ni xa dakaro xiin xeen kt. Diko nga katero. Daa ka kuu ndoo. Xaxee xa xninin xa jaanr, xijan kuu xa kunini vaa koio xa na kutnuni inin kuu Jess, xiaania.

Jess vee se fariseu jan, te juaania nuu io xa jnia. Kuee ayiu xndijun aa juaan, te nngokooia xa kundeaia ayiu jan, te njaania nuui: 26 Se juini xa nkuitandijun aas, nux dani kukajan inis taas, ds, ads, dayas, anis, kuas; ma kuu xa dakuaars. Dani ma kuu xa dakuaars nux ma dandoos xa kukajan ini mees. 27 Nux a io tuan xa kuu koion kuenda ku se doko curuxis xa nkuitakaa dikas xaxeer, na io tua ruu, ma kuu xa dakuaa aar. 28 Se juini xa kadavaas vee iu uxa piso, kina ka juen tnuus nadaa njuuns xa kuaa vee dujun jan xa na daxinokavas 29 na aa tavas cimientu, te ma kuu daxinokavas, te kuekundee aa ayiu xndea aa. 30 Te juaa tnaai: Se yaa nkixees xa kadavaas vees, ko a nkuu xa daxinokavas. 31 Dani n se taxnuni, nux u inis xa jantnaas xiin ntnaa ka taxnunis, kina ka kani inis nux ndakus xiin uxi mil soldados nuu nka se

25Nndee

Nuxa atu ede atu xiniuu

15

Ndku nduu nka xo xeen se nka xo xijan tvini nandajan gobierno xiin dava ka ayiu yo ka kida kuechi nuu nxo tuu Jess xa kunini koioi xa nxo jaania. 2 Se fariseu xiin se ka tua vaa tnuu nchidotnuni Moiss, kuia nka jaans Jess. Ka xiaan tnaas: Se yaa kumanis xiin ayiu ka kida kuee kuechi te xko xaxi kanus xiini. 3 Xijan kuu xa njaania tnuu yaa nuus. Xiaania: 4 ayiu io n cientu tkachi te na kuita nt yuku, dandooi koon diko xaun koon kt ndekai, te jn nundukui kt nxita jan. Xaxee xa nxitat ma kande iniit. 5 Na naniiit, te kadokoit nuu veei, te yo kuvetei. 6 Na naxeei veei, te nadatakai ayiu ka kumani xiini xiin ayiu io yatni xiini. Jaani nuui: Kuveteda chi nnaniida tkachida nxita, xa na kuvete

Tkachi n-xita

143 koioi tuku. 7 Daa ka kud ini ia xtuu andu. Yo kud ini kaia hora natu ini n ayiu xa nka kidai kuechi dada xaxee koon diko xaun koon ayiu kida xavaa chi a tuu nax nka kidai xa ku natu inii.

San Lucas15 nnajani inis, te njaan mee njaan ns: Diko tunga io xa kaxi ntdaa se xinokuechi nuu taaro, te yaa xiiro doko. 18 Na nangonditaro. Na nuuro vee taaro, te juaaro: Taaro, nkidada kuechi chi nkuxee inida nuu Ianyuux, te nkuxee inida nuu ndixi. 19 Vaa ka nux maxku jaan daya aa kan. Na nduuda se xinokuechi nuun, kuus, nxani inis. 20 Nndojuiins. Ntns ichi. Juan nuus vee taas. Nu nnduyatnis nuu uu taas, te xika ka juan nuus, te nxini aa taas. Nkundau ini aas. Nkendavas. Nxetnaa aas, te nnundee aas. Nteyuu aas. 21 Te njaans nuu taas: Taaro, nkidada kuechi chi nkuxe inida nuu Ianyuux. Nkuxe inida nuu ndixi. Vaa ka maxku jaan daya aa kan, kuus, xiaans nuu taas. 22 Te njaan taas nuu se ka xinokuechi nuus: Juan jeen koio dijun vaa ka, te dandukutu koions. Tnaa koion dee dk ndaas. Chii koions ndixa. 23 Te nkueka koion nserru kandee ka. Kani koiont xa na kaxirot. Na kooro xad ini 24 chi daya yr yaa, kuenda ku ndy nkuus, te vitna nnandotos. a nxiniro nuu nde nxeens, te nnaniiros, kuu taas, xiaans. Te nxio xad ini. 25 Daya ys, se xanu jan, nxikos. Juan nuus vees xa nutuus nuu uus. Nu nnduyatnis vees, te ntekus xa ka tu msica. Ntekus xa ka xataxee ayiu xiti vee taas. 26 Nkanas n se xinokuechi nuu taas, te nxijan tnuus nuu nax

io uxi tvini kaa n ad te dakuitaa n, natnuua candil te tua veea. Vii nene nandukua, 9 te hora na naniia, nadatakaa ayiu kumani xiina xiin ayiu io yatni xiina veea, te jaana nuui: Kuveteda chi nnaniida tvini kaa nxita. Dua jaana nuui xa na kuvete koioi tuku. 10 Daa ka kud ini ngel, ia ka xinokuechi nuu Ianyuux, hora natu ini n ayiu xa nkidai kuechi.

8Nux

Tvini kaa n-xita

n se nxio uu daya y. 12 Njaan seluchi ka nuu taas: Taaro, kande davan xaxiin xa taxin tauda. Te nxiaan taas dava xaxiis, dava uus. 13 Nu nkuu jeen ku, te ndiko seluchi ka jan uus xiin xaxiis, te niis tvini xa ndikos uu jan xiin xaxiis, te juaans uu xika. Ijan nxetnius ntdaa tvinis. Ndatus tvinis xa nxeens davaa nga xa nkukajan inis. 14 Nu ndands tvinis, te nkuu tnama uu ijan, te nndouu xa kaxis. 15 Nxe kajans tniu nuu n se uteyu ijan, te ntundaa aas nde nuu xetatas kuchi xa junuust. 16 Yo nkuu anus xa kaxis doo ndichi ka xaxi kuchi jan xa na xikojuiin xa kojons, ko ayo nxiaan. 17 Ijan dada vaa

11Nxio

Se n-diko tau-s, te n-datu-s tvini n-nii-s

San Lucas15,16 kuu vee taas. 27 Te njaan se xinokuechi jan: Nnxee anin, Dito. Nnxee vaas, nnxee nditos. Xijan kuu xa nka xanis ncerru io ndee ka. 28 Nkiti ini daya y xanu ka se ijan, te a njuinis xa ndus vee taas. Te nxe nukueka aa taas. Vivii njaans nuus xa na ndus. 29 Njaans nuu taas: Meeda, kuia nkuu xinokuechida nuun. Te ni n vuelta a kuxe inida nuun, ko ta taxi kan juini nga n daya nchiva xa kaxdda xiin ayiu ka kumani xiinda. 30 Se kuu dayan nnxee, nxaxis tvinin. Nchiyaus ad nkaa xiins, te xaxees nxanin ncerru kandee ka, kuus. 31 Te xiaan taas nuus: Meen, ntdantuu ku tuuro, te ntdaa xa nevaar kuu xaxiin. 32 Io vaa xa kidar viko, te io xad ini chi se kuu anin kuenda ku ndy nkuus, te nnandotos. a nxiniro nuu nde nxeens, te nnaniiros, kuus, nxiaans.

144

16

ndauro. 4 An nkixdkro nax kadaro hora ma juetniu aa kas xa na kuaa na juemani aa ayiu hora na jnro veei. 5 Ijan dada nkanas n xiin n se tau nuu se kuika jan. Nxijan tnuus se kina nuu: Nadaa taun nuu xtooro? 6 Te njaan se ijan: Koon mil litro aciti tauda. Xiaans nuus: Juun tutu yodotnuni xa taun ya. Nkoo. Dama nmero. Tenee uu mil litro. Yachi, kuus, xiaans. 7 Te nxijan tnuus se kuu uu: Nadaa taun nuu xtooro. Te njaans: Oko uxi n yodo maquila tru. Te xiaans: Juun tutu yodotnuni xa taun ya. Dama nmero yodotnuni. Tenee oko oon maquila, kuus, xiaans. 8 Nu nteku se kuu xtoos xa nkidas, te xiaans nuus xa io vaa ni xa nkidas xaxee xa kaxi inis. Daa njaania chi ayiu ma kutuu andu te a jandixai Ianyuux, nuu mii kai xa kadai xa niii tvini dada ayiu jandixaia. 9 Ndouu xa juaa ngan tvini ayiu na kuaa na n se yo mii xa n-kida-s kutuu manin xiini, te ku na jn nd xaxiin, kueka aa Ianyuux Ijan dada njaan ka Jess tnuu yaa nuu se dakuaaia. xa kutuun xiinia nkava nkuita. 10 Nuxa xaku ni xa xnevaan te Xiaania: vaa unuun xijan, dani vaa junuu Nxio n se nyndaa xaxii n koion nux kuee na koo, ko nux se kuika. Nkutnuu xa xidoyaus itau ni xaxiin io te a kuaan xaxii se kuika jan juaan chi a junuu koion, dani ma kuaan nyndaa vaas. 2 Nu nteku se kuika jan, te nkana aas. Xiaans: junuu koion xijan nux kuee na koo. 11 Nux a xunuu vaan xaxiin Ntekur xa kidan. Jaan nuur nde xiin tvinin io uayiu, ma kuaan nkidan tvinir xiin xaxiir chi ma junuu vaa koion xa taxi Ianyuux. kuu ka xa kndaan. 3 Nu nyaa 12 Nux ayon ndee vaa xaxii se nuu xa nxijan tnuu aa se ijan, te kidatniun, mayo taxi taun te ma njaan mee njaan n se yndaa koo xaxiin. 13 ayo se xinokuechi xaxiis: Nax kadaro chi ma io uu xtoo chi nuu uus na koo, jini taxi ka xtooro tniu kadaro? a uus ns, te juemanis nkas; a ndakuro xa katero. Januu xa kajan

145 kadas ntdaa xa juini ns, te jini uus nkas. Duni mayon ndaku junukuechin nuu Ianyuux nux mee ni xa kadatniun xa koo xaxiin te a tuu nax kadan xaxee Ianyuux kuu Jess, xiaania. 14 Nka xakundee se fariseu xytnaa nuu ayiu xyuku ijan Jess xa nka tekus tnuu ijan chi se fariseu, yo unu kajan inis tvini. 15 Xiaan Jess nuus: Meen ka jaann nuu ayiu xa vaan, ko Ianyuux xini janda kuu anun. n xa xani ini ayiu uayiu xa xiniuu ka, xijan xini uu Ianyuux.

San Lucas16 nduu nxo xaxi vaas, te nxo kud inis. 20 Duni nxio n se nxo nani Lzaro. Nkundau nkukees. Nxo xantuu aa ayiu yatni yee se kuika jan, te nxo xo nukoos ijan. Nxii ndy teyu nituu s. 21 Nxo kojons te yo nxo kuu anus xa kaxis tila xiin ndeyu nxo junkoio yuu mexa se kuika jan xa kaxis xa xikojuiin xa kojons. Ndau nyaas. Nka xo nayuu tiina s nuu nxii ndy. 22 Nxi se nkundau jan, te xndeka aa ngel, ia ka xinokuechi nuu Ianyuux, juaan nuu tuu Abraham. Duni nxi se kuika, te nxe konduxis. 23 Juaans andea, te yo vichi ndau yaas. Nndakoto ninis n nuu dujun, te xika nxinis Lzaro. Nukoos yatni nuu nukoo Abraham. 24 Xee nkana se nxo tuu kuika jan. Xiaans nuu Abraham: Dito Ta Abraham, kundau ini aan. Tundaan Lzaro na kixis na datns dk ndaas nuu ndute, te nadandoyos nuu yaada xa na ndiko chi yo ndee ndau yaada nuu yauu yaa. 25 Te njaan Abraham nuu se nxo tuu kuika: atu najaann xa vaa nxo tuu ndoo uayiu, te Lzaro ndau nxo tuus?, ko yaa tuvii tuvaas, te ndoo ndau yaan. 26 Daxa ma kuu xa yaa Lzaro do dian xa xees chi yo kunu. a kuaa xa yaa ayiu do dian, ni a kuaa xa yaa ayiu dian do yaa, kuu Abraham, xiaans nuu se nxo tuu kuika. 27 Nuxa daa kuu, Dito, xijan tauda nuun xa na tundaans na nuus vee taada 28 chi io oon ka anida. Na juaas nax yaa ayiu kida n ka kidas na aa kixis yaa nuu yo ndau ka yaa ntdaa daa, kuus, xiaans. 29 Ka

tiempo nkixi Moiss xiin nde tiempo nkixi Sua, taxnuni ley nchidotnuni Moiss. Nde na nka xo tuu se nka jaan tnuu Ianyuux nuu ayiu xiin nde na nxo tuu Sua, nde daa, taxnuni ley nchidotnunis. Na nkixi Sua, njaans nuu ayiu nax io xa kadai xa ku tnaai nuu ayiu ka jandixa xa taxnuni Ianyuux nuui. ayiu ku tnaa nuu ayiu ijan, juexa ka ku tnaai. 17 Jn tnaa tnuu Ianyuux yodotnuni xa naa andu xiin uayiu; naka tnuuia nchidotnuni Moiss ma ku jn tnaa. 18 Nux dandoo n sey ads te natnundaas xiin nka ad, kidas kuechi. Duni kuechi kuu nux natnundaa n sey xiin ad ndandoo aa ya.

16Nde

ayiu dandoo tnaa

n se yo kuika. Vaa nxo ndixis. Nxo xinos dama tndee kuee xiin dama linu yau. Ndku

19Nxio

n se kuika xiin se nani Lzaro

San Lucas16,17 kaus libru Moiss, ka kaus libru se nka jaan tnuu Ianyuux nuu ayiu. Na jandixas tnuu ijan, kuu Abraham, xiaans. 30 aa, Dito, ma jandixa koios, ko nux n se nnandoto na nuu ijan te jaans tnuu Ianyuux nuus natu ini koios xa ka kidas, kuus, xiaans. 31 Nux a xninis tnuu nchidotnuni Moiss xiin tnuu se nka jaan tnuu Ianyuux nuu ayiu, dani ma jandixa koios Ianyuux nux na jinis n se nnandoto, kuu Abraham, xiaans kuu Jess, xiaania nuu se fariseu.

146 Nux kukanu inin Ianyuux, juini itau lii kukanu ininia nani kuu n ndjn maxtaxa, juaan nuu tnuneu yaa: Ta kane te nden nuu mar, te jandixa aatnu. 7 Nux nkidatniu n se xinokuechi nuun xiin nkutun a nxeens kuu xiin tkachin te nnaxees te nndus veen, mayon juaa nuus: Yachi. Nee. Nkoo nuu mexa xa kaxdinin. 8 Mayon jaan dua chi juaan nuus: Kada tua meen xa kadavaan xa kax xa koor. Na yaa xa kaxir, te kaxin. 9 Ma jaann xa nkutaun nuu se ijan xaxee xa nkidas xa ntau tniun. 10 Dani hora na kadan tniu Ianyuux, te hora na daxinokavan ntdaa xa ntau tniuia nuun, te juaa tnaa koion: atu nka xinokuechi vaaro chi diko ni xa io xa kadaro, xijan ni nka kidaro chi io ka tniuia kadaro nkuu. Kachi koion kuu Jess, xiaania.

17

Ijan dada xiaan Jess nuu ayiu dakuaaia: Xandaa xakuiti kixi ayiu kada xa kada nka ayiu kuechi. Naka ndau yaai. 2 Vaa ka nuu na kudukundee n yodo molino dujun n ayiu daa kada te dakekava aa nka ayiu nuu mar te kui dada xa kadai xa kada n seluchi ytnaa nuu ayiu xyuku yaa kuechi. 3 Kani ini vaa koio nax kadan. Nux kida aa n ayiu jandixa Ianyuux n xa kida aai kanandeeny. Nux natu ini ayiu jan xa nkidai kuechi, taxkanu ininy. 4 Juini uxa vuelta n ku na kada aa ayiu jan n xa kada aai, ko nux na jaani nuun: Taxkanu inin xa nkida aada. Natu inida xa daa nkida aada. Ma dua ka kadada, te taxkanu ininy kuu Jess, xiaania. 5 Ijan dada ka xiaan se dakuaaia: Dito, kadan xa kukanu ini koio kada Ianyuux. 6 Te xiaan Jess, Ia kuu Xtooro, nuus:

Io xa taxkanu ini-ro ayiu n-kida aa n xa n-kida aa-i

ntukuia ichi juaan Jerusaln. Nyaaia Galilea xiin Samaria. 12 Nkuia n uu luchi. Ijan nxe juntnaaia xiin uxi se ka tnaa kuee teyu . Xika xniis. 13 Xee nka kanas. Ka xiaans nuu Jess: Maestru, kundau ini aan. 14 Nu nxiniias, njaania nuus: Juaan. Dandea koion meen dutu xa na jini koios xa nka ndvaan. Nni juaan koios nka ndvaas. 15 Nu nxini ns xa nndvaas, te nxikos, te xee nkanas. Xee nnakuetus nuu Ianyuux. 16 Te

11Ntn

N-ndadavaa Jess uxi se ka tnaa kuee teyu

147 nnaxees nuu Jess. Nxe juiin xitis xeeia te xiaans nuuia xa nkutaus. Se Samaria kuus. 17 Xiaan Jess nuu ayiu xyuku ijan: adu uxis nka nndvaa u? Nde io ka ns? 18 ayos nka xiko xa jaans nuu Ianyuux xa nka kutaus. Mee ni se too yaa nxiko kuu Jess, xiaania. 19 Te xiaan Jess nuu se nnangondita: Ndojuiin te juan nuu. Xaxee xa kukanu inin Ianyuux nndvaan.

San Lucas17 a ndouu aai. 26 N nyaa na nxo tuu No uayiu yaa ku na ndixi ruu, Ia kuu ayiu. 27 Nka xo xaxi ayiu. Nka xo xiii te nka xo datnundaa tnaai tiempo ijan. Ntdaa xijan nka kidai nde ku nku No xiti barcu. Daa nndindodo ndute nituu uayiu, te nka naa ntdandituu ayiu ijan. 28 Dani nyaa Sodoma tiempo nxo tuu Lot. Nka xo xaxi ayiu ku ijan. Nka xo xiii. Nka xo xeeni. Nka xo dikoi. Nka xo xitui uu. Nka xo kidavaa ayiu nka xio ku ijan vee du. 29 Ku nkee Lot Sodoma njuun u xiin azufri nde andu, te nka naa ntdandituu ayiu uu ijan. 30 Daa kuu na ndixi ruu, Ia kuu ayiu. 31 ayiu iin ndodo dk veei ku ijan, maxku ndui veei xa kineei xaxiii. ayiu kidatniu nuu uui, maxku nuui veei xa kineei xaxiii. 32 Maxku ndunaa koion xa nyaa ad Lot. 33 Dani ndoo, nux diko ni mee nin xemanin, dakuitan anun. Nux juaan vidan nuu tniu Ianyuux, kutuun nkava nkuita xiinia. 34 Xakuaa ijan kava kanu uu ayiu n ni xito. ni kandeka aa Ianyuux jn. ni dandooia. 35-36 Ku ijan ku ndiko tayu uu ad. na kandeka aa Ianyuux jn andu. nkaa dandooia kuuia, xiaania. 37 Nu nka teku ayiu xijan, te nka xijan tnuuiia: Ndexu yaa xaa, Dito? Te xiaania nuui: N ka xko yuku au nuu katuu n kt nxi, daa kuyuku koio ayiu nuur na ndixir kuuia, xiaania.

nxika ku, te nka xijan tnuu se fariseu Jess naku tundaa Ianyuux se taxnuni nuus. Te njaan Jess nuus: adu n xa ndearo kuu nuu taxnuni Ianyuux. 21 Hora na kakunee ayiu xa taxnuni Ianyuux, ma jaani: Kundea koio xa yaa tuu se taxnuni nuuro. Duni ma jaan koioi: Ijan tuu se taxnuni nuuro, chi anu ayiu kuu nuu taxnuni Ianyuux. 22 Te xiaan Jess nuu ayiu dakuaaia: Xee ku ku kuu anun xa kundea koion xa taxnuni ruu, Ia kuu ayiu, ko ma kuu xa jini aa koion. 23 Te jaan n ayiu: Ijan taxnuniia. Yaa taxnuniia, kachi nka ayiu. Maxku nkuitandijunny 24 chi ma dua yaa chi na kuu xa xeyee taxa nde xee andu xiin nde nka xee andu, ku kuu na ndixi ruu, Ia kuu ayiu, 25 ko ta xee ka ku chi kina nuu io xa ndee kada uu aa ayiu io vitna, te io xa jaani xa

20Nu

Kachitnuu aa Jess xa taxnuni Ianyuux

San Lucas18
Io xa ku kajan-ro nuu Ianyuux xa taxi-ia n xa taxi-ia
10Uu

148 sey nka xeen veuu Jerusaln xa kajan taus nuu Ianyuux. ns kuu se fariseu. nkas kuu se xijan tvini nandajan gobierno. 11 Njaan mee njaan n se fariseu nuu nujuiins xa nxijan taus. Njaans: Taaro Ianyuux, nakutauda xa atu kuuda aduu, atu lokoda, atu xkaada xiin ayiu a ntnundaa xiinda n ka kida dava ka ayiu. Duni atu kuuda n kuu se xijan tvini nandajan gobierno nujuiin yaa. 12 Daa xko nditeda uu ku xa nee iida ntnaa una ku. Ntnaa uxi xa niida nataxida n, kuus, xiaans. 13 Xika xika ni nujuiin se xijan tvini nandajan gobierno. atu nkuu inis xa ndakoto ninis andu xaxee xa nkune inis, ko nkatus pechus, te njaans nuu Ianyuux: Taaro Ianyuux, taxkanu inin xa nkidada kuee kuechi; kundau ini aan, kuus, xiaans. 14 Ntaxkanu ini Ianyuux se kuu uu, ko nka se jan, aa. ayiu ka najuen tnuu meei, xee ku kujanuui te kune inii, ko ayiu ka xani ini xa atu ndandi nuu Ianyuux, vichi najuen tnuu aaia kuuia, xiaania.

18

Te njaania nka ntuku tnuu nuu ayiu dakuaaia jan. Njaania xa ndku nduu io xa ku kajan tau koioi nuu Ianyuux; te maxku kande inii. Na koo ndaa koo kuiti anui hora ku kajan tau koioi. Xiaania: 2 in uu nxio n juexi a nxo yuu nuu Ianyuux, ni a nxios xauu nuu ayiu. 3 Duni nxio ad nxi y uu ijan, te nxo xeena nuus xa nxo xiaana: Kanan te xini uu aa, te dayaante juxtixia xa maxku kada aa kate n kida aate. 4 a njuinis xa chindeesa, te naa nkuu. Ijan dada njaan mee, njaan ns: Juini a yuuro nuu Ianyuux te a ioro xauu nuu ayiu, 5 ko xa maxku aa kixi ka yaa xa datnaa aaa, te xee xa ma kundee ka iniro na dayaa nairo se ijan juxtixia, kuus, njaans. 6 Kundea koio nax njaan juexi loko jan, se ndayaa se ijan juxtixia. 7 Daa kida Ianyuux. Ndadandaaia kuechi ayiu kuia kida ayiu nkaxiia nux ka xijan taui nduu xakuaa. Chindeeiai, te a kukueeia. 8 Ka xani inin xa ku na ndixi ruu, Ia kuu ayiu, koo ka ayiu kukanu ini aa u? Te ayoi njaan.

dada njaan Jess nka ntuku tnuu xa dakuaaia ayiu ka xani ini xa yo vaai, te a ka xe inii dava ka ayiu:

Uu se n-ka xijan tau nuu Ianyuux


9Ijan

xo kandeka ayiu sekuechi xiin dichi kuechi nka xo xeen nuu Jess xa kajan ndodoia ndaaia dks, ko nu nka xini se dakuaaia, te nka kudeens nuu ayiu jan. 16 Nkana Jesss, te xiaania nuus: Juejoon koio xa na kandeka ayiu sekuechi xiin dichi kuechi kixi nuur, te maxku dadaan koion

15Nka

N-kida ii Jess sekuechi xiin dichi kuechi

149 chi kuenda ku sekuechi xiin dichi kuechi ka kuu ayiu jandixa xa taxnuni Ianyuux nuui. 17 ayiu ma jandixa xa taxnuni Ianyuux nuui n ka jandixa sekuechi xiin dichi kuechi tnuuia, ma kuu xa ku tnaai nuu ayiu taxnuniia nuui kuuia, xiaania.

San Lucas18 ka yaa n kt kuu camello n yau yk nakiku dada xa ku tnaa n ayiu kuika nuu ayiu jandixa xa taxnuni Ianyuux nuui kuu Jess, xiaania. 26 Ijan dada nka jaan ayiu nka teku tnuu njaania: Nux atu nanitau ayiu kuika, naka ayiu ka kundau ku nanitau. 27 Te xiaan Jess: ayo kuaa xa kadai xijan, ko ntdandituu xa atu kuaa ayiu xa kadai kida Ianyuux. 28 Xiaan Spedru nuuia: Maestru, naan xa ntdaa daa nka dandoo ntdaa xaxiida, te nka xe kuitandijun aada. Te xiaan Jess: 29 Xandaa xakuiti nux ndandoon veen a ndandoon adn a anin a kuan a tadn a dayan xa jaann nuu ayiu nax io xa kadai xa ku tnaai nuu ayiu taxtnuni Ianyuux nuui, 30 kuee ka nii ndoo uayiu yaa dada xa nka dandoon. Nani sey dani ad, kutuu koion xiin Ianyuux nkava nkuita.

n se taxnuni nuuia. Xiaans: Maestru, yo vaan. Nax io xa kadada xa kunditoda nkava nkuita andu? 19 Xiaan Jess: Nakuenda jaann xa vaar? a yoo ayiu vaa. Mee ni Ianyuux vaa. 20 Xa xinin ley nchidotnuni Moiss jaan xa: Maxku kavan xiin ad atu kuu adn. Maxku kanin ndy. Maxku duun. Maxku jaan veten nuu juxtixia. Koon xauu nuu tadn. 21 Te xiaans: Nde na luchida jandixada ntdantuu xaa. 22 Te xiaan Jess: Juini kai n xa kadan. Dikon ntdaa xaxiin, te dakexion tvini niin nuu ayiu ka kundau, te kada Ianyuux xa kutuu kuikan andu. Ijan dada kixin, te nkuitandijun aan. 23 Nu ntekus tnuu ijan, nkukoyo inis chi yo vichi kuee xaxiis io. 24 Xaxee xa nxini Jess xa nkukoyo inis njaania: Xaxee xa ndau yaa ayiu kuika xa ku tnaai nuu ayiu ka jandixa xa taxnuni Ianyuux nuui, xaku nii ndaku xa ku tnaai. 25 Yachi

18Nxee

N-ndatnuu Jess xiin n se yo kuika

dada nkinee dnia uxi uu se dakuaaia jan, te xiaania nuus: Vitna kuu xa jnro Jerusaln xa na jn tnaa tnuu nka chidotnuni se nka jaan tnuu Ianyuux nuu ayiu xa yaa ruu, Ia kuu ayiu. 32 Diko aa se nacin meero nuu se a ka kuu se Israel. Kuekundee aa koios. Kuia jaan aa koios. Tud aas. 33 Janaas chirrin . Ijan dada kani aas, ko nandotor ku kuu uni. 34 ayos nkutnuni ini tnuu njaania. a nxiaan Ianyuux

N-kakunee ntuku Jess xa ku-ia


31Ijan

San Lucas18,19 xaxtnuni xa kutnuni inis xa njaania.


N-ndadavaa Jess n se kuaa uu Jeric

150 nandajan gobierno. Taxnunis nuu dava ka se ka xijan tvini nandajan gobierno. 3 Nu nxinis xa nku Jess Jeric, nkuu anus xa jinisia, ko a nkuu xa jinisia chi yo kuee ayiu xyuku, daxa yo ndiis. 4 Nkendavas. Nxe juindodo nuus nuu juaania, te nxe kaas n yutnu nani sicmoro xa kundeasia chi ijan yaaia. 5 Nu nxee Jess ijan, nndonenuuia. Nxiniias, te njaania nuus: Zaqueo, yachi. Ta nuu chi kidaykai xa ndoor veen vitna. 6 ama nnuus. Nkud inis, te ndekasia juaan vees te nnukoos xiinia. 7 Nka nukuita ntdaa ayiu nxini xa nyaa xa nka jan tnuui Jess. Nka xiaan tnaai: Juaan Jess vee se yo kuee kuechi kida xa ndoos ijan. 8 Nndojuiin Zaqueo te njaans nuu Jess, Ia kuu Xtooro: Dito, kunaan xa juaada ayiu ka kundau dava xaxiida, te ayiu ndandauda, najuaada xaxiii koon vuelta kuus, xiaans. 9 Te xiaania nuu ayiu xyuku xiti vee jan: Vitna nii se io vee yaa taus chi daya dana Abraham kuus n ka kuuro. 10 Nkixee ruu, Ia kuu ayiu, xa dananitaur ayiu atu ka xini jundu kuu Ianyuux.

ichiia xiins. Nkuyatniia xiins Jeric. Ijan io n se kuaa nukoo yuu ichi xa xijan ndaus. 36 Ntekus xa kuee ayiu ka yaa, te nxijan tnuus nuu nax kuu. 37 Te nka jaan ayiu xyuku ijan: Jess Nazaret yaa yaa. 38 Te xee nkanas. Xiaans: Dito, Ta Jess, Daya Dana David kundau ini aan. 39 Nka kanandee aa ayiu xndodo nuu, te nka jaani xa maxku kana kas, ko xee ka nkanas. Xiaans: Dito, Ta Jess Daya Dana David, kundau ini aan. 40 Nnujuiin Jess, te ntau tniuia xa kandeka ayiu se kuaa jan xee nuuia. Nkuyatnisia te njaania nuus: 41 Nax juinin xa kada aar? Te xiaans nuu Jess: Dito, kadan xa na nukondeada. 42 Te xiaan Jess nuus: Na nukondean. Xaxee xa kukanu ini aan, nndvaan kuuia, xiaania. 43 Danaa nnukondeas, te nxe kuitandijuns Jess. Nni ndijunsia najuen tnuus Ianyuux. Dani nka najuen tnuu ntdaa ayiu nxini xijan Ianyuux.

35Nnujunu

19

Nku Jess Jeric. Nyaa ndaaia uu jan. 2 Ijan tuu n se kuika nani Zaqueo xijan tvini

N-xini tnaa Jess xiin Zaqueo

nyaa xa nxo nini ayiu ijan xa njaania, te njaania nka ntuku tnuu nuui. Xaa njaania xaxee xa nkuyatniia xiini Jerusaln, te nka xani inii xa hora ijan kixeeia xa taxnuniia nuu ayiu Israel. 12-15 Xiaania:

11Nu

N-kakunee Jess uxi tvini kaa

151 Nxio n daya y n se ntaxnuni. Nkanas uxi se ka xinokuechi nuus, te kuee tvini nxiaans n ns. nuu nxiaans n ns, te njaans: Dakaka koio dava tvini yaa, te dava tvini ya jueen koion xa jueenn te nadiko koion, te dani ku kadan nde ku na nxeer, kuus, xiaans. Ijan dada nkees. Xika juaans xa jantuu tniu aa se taxnuni ka. Ka xini uu aa se uus, te nka tundaas se juaan koio nuu nkonetnius xa ndatnuus xiin se taxnuni ka nuus. Ka xiaans nuus: a ka juini se uuda xa taxnuni se yaa uuda. Nxe konetniu nai daya y se taxnuni jan uu xika. Ijan dada nxikos; juan nuus uus xa taxnunis ijan. Te nkanas uxi se nxiaans tvini jan xa na juaas nuus nadaa nka niis xa nka dakakas tvinis xiin xa nka xetnius tvinis xa nka najueens te nka nadikos. 16 Nxee se kina nuu nuus, te njaans: Dito, na tvini ntaxin xa dakakada yaa, te na yo dayai yaa. Diko uxi vuelta nayaa nduui di xa ndakakada, kuus, xiaans. 17 Te njaan se taxnuni jan: Naka vaa nkidan. Vaa xinokuechin nuur. Xaxee xa vaa nyndaan xaku ni tvini ntaxir, xijan kuu xa nkonetniun xa taxnunin nuu uxi uu, kuus, xiaans. 18 Ijan nxee se kuu uu. Njaans: Dito, na tvini ntaxin xa dakakada yaa, te na yo dayai yaa. Diko oon vuelta nayaa nduui di xa ndakakada. 19 Te njaan se taxnuni nuu se kuu uu jan: Ndoo, taxnunin nuu oon uu. 20 Nxee se kuu uni. Njaans: Na

San Lucas19 tvini ntaxin yaa. Nchidukuda n paitu, te nxo nevaada. 21 Nyuu aada chi ma kachi inin. Kineen tvini atu chiin bancu. Nakuekan xa atu dadaun, kuus, xiaans. 22 Te njaan se taxnuni jan: Xaxee xa nnajandixan xa daa nkidan, io kuechin. Xinin xa se ma kachi ini kuur. Kineer tvini atu nchiir bancu. Nakuekar xa atu ndadaur. 23 Nakuenda a nxe chiin tvinir bancu xa ku na nxeer te nakuekar daya tvinir xiin tvini ntaxir?, kuus, xiaans nuu se xinokuechi jan. 24 Te xiaans nuu se xnii yatni: Tn koio tvinis, te juaa se kuee ka tvini nnii xa ndakakas tvinir, kuus, xiaans. 25 Te ka xiaan se xnii ijan: Ase, kuee tvini nxiaann nees. 26 Te xiaan se taxnuni: ayiu nevaa kuee, kuee ka niii. ayiu itau ni nevaa, dita ayiu ntdaa xa nevaai. 27 Se a nka juini xa taxnunir uus te ka xini uu aas, juan kueka koios, te kanins na kundear, kuu se taxnuni jan, xiaans.

nyaa xa njaan Jess tnuu yaa, te nnujunu ichiia. Nxe juindodo nuuia nuu ayiu juaan xiinia Jerusaln. 29 Nu nkuyatniia xiin se dakuaaia uu nani Betfag xiin uu nani Betania yatni Yuku Tnu Olivo, te ntundaaia uus juaan ijan. 30 Xiaania nuus: Juaan koio uu ndea aa yaa. Na ku koion uu ijan, jinin n burru luchi ta yoo ka kodo ndijun. Nandaxi koiont, te kandekant kixi. 31 Nux jundu jaan: Nakuenda

28Nu

N-ku Jess Jerusaln

San Lucas19,20

152

nandaxint?, juaa koion: Ia koion vaa kutuun nkuu, ko kuu Xtooro ndouu kt yaa. vitna ma taxi Ianyuux xaxtnuni xa 32 Nu nka xees nduus ijan, te kutnuni ini koion nax yaa koion. 43 Xee ku kixi se ka xini uu aa. nka xinis xa nxetnaa ntdaa xa njaan Jess. 33 Nni ka nandaxis Dandaa koios uu nkanduu xee burru luchi jan, njaan xtoot: nama uun, te chicurrali aa Nakuenda ka nandaxint? koios xa maxku kee koion uun. 34 Nka jaans: 44 Danaa aas ntdaan xiin dayan. Jess, Ia kuu Xtooro, ndouu Dani uun. Kanus ntdandituu kt yaa. nama uun. Ma juejoons xa kava 35 Ijan dada xndekast nka ndodo tnaa ka ni n yu nama naxee nuu Jess. Nka xajans uun xaxee xa a nka xinin xa damas yatat, te nka dakaas nkixee Ianyuux kuu Jess. Jesst. 36 Nka xe juindodo nuu N-kinee Jess ayiu ka nadiko ayiu nuu Jess, te nka xajani ka najueen nukeuu damai ichi xa jn ndodo burru 45 Ijan dada nku Jess veuu yodoia jan. 37 Nkuyatniia nuu vax nuu ichi Jerusaln. Nnukuitaia xijunia se Yuku Tnu Olivo, te vichi nka kud ka nadiko ijan. 46 Njaania nuus: ini ntdaa ayiu xndijun aa. Nka Yodotnuni tnuu Ianyuux: kixeei ka najuen tnuui Ianyuux. Veuu nuu io xa kajan tau ayiu Xee nka kanai. Nka kakuneei xa nuur kuu veuu yaa, te veer nkida Jess kuee milagru. 38 Ka kuu, ko ka xetniun vee Ianyuux xiaani: n ka xetniu aduu yau kava. 47 Ndakuaaia ayiu xiti veuu Naka tau se taxnuni, se ntundaa aa Ianyuux xa kixis. jan ntdaa ku nxo tuuia ijan. Nka Na kutuu vii kutuu vaa ntdaa xa io nduku ini dutu ka taxnuni xiin se andu. Na najuen tnuuro Ianyuux, ka tua vaa ley nchidotnuni Moiss Ia taxnuni ka kuui, ka jaani. xiin se ka taxnuni nuu ayiu Israel 39 Ka xiaan se fariseu xytnaa xa kani koiosia, 48 ko ayos nii nuu ayiu ka xeen ijan nuu Jess: mudu tn aas xa kani aas chi Maestru, kanandeen ayiu nka xo xeen ayiu nuuia xa nka xo xndijun aa. ninii xa njaania chi nka tna inii. 40 Te xiaan Jess: N-ka xijan tnuu se Israel Jess Ruu jaan xa nux ma kana ayiu, nuu jundu n-tetutniu aa kana yu chi nux atu kida ayiu xa juini Ianyuux kada yu xijan. Ku njaania nuui 41 Nu nkuyatniia Jerusaln, nxo nax kada koioi xa na ndeaia uu ijan, te nndaiia. nanitaui, ku ijan xyuku dutu ka 42 Njaania: taxnuni xiin se ka tua vaa ley Meen xa kuun ayiu Jerusaln, nchidotnuni Moiss xiin sexanu nu nxinin nax njuini Ianyuux ka ka taxnuni nuu ayiu Israel. 2 Te xa kadan xa kutuu vii kutuu vaa nka jaans nuuia:

20

153 Kachitnuu aa: Jundu ntau tniu xa kadan xa kidan? Jundu ntaxtutniu aa xa kidan xaa? ka kuus, ka xiaans. 3 Te njaan Jess nuus: Dani ruu, na kajan tnuu aar, te jaan koio nuur: 4 Jundu ntetutniu Sua xa ndajuendutes ayiu? Ntetutniu aa Ianyuux a ntetutniu aa ayiu a? 5 Te nka ndatnuus. Ka xiaan tnaas: Nux na juaaro: Ianyuux ntetutniu aa, te kachis nuuro: Nakuenda a nka jandixans? 6 Nux na juaaro: ayiu ntaxtutniu aa, te janaa ayiu yu chi vaa ka jandixai xa tnuu njaan Sua kuu tnuu Ianyuux kuus, ka xiaan tnaas. 7 Te ka xiaans nuuia xa a ka xinis jundu ntetutniu Sua. 8 Dani xiaan Jess: Dani ruu, ma jaanr jundu ntetutniu aa xa dua kadar.

San Lucas20 kuu xtoo uu jan. Ntundaas nka ntuku se xinokuechi nuus xa jns nuu se xndee xiins tnu uva jan. Dani, nka janaas. n xa januu kuu xa nka kidas. Nka jan kuia aas, te dani se ijan, dua ni ios nka nakuijun aas. 12 Dani nkida ntuku se kuu xtoo uu jan. Ntundaas nka se xinokuechi nuus nuu se xndee xiins tnu uva jan. Se kuu uni kuu se yaa. Nka datnukuee aas, te ndajane aas yuu uu jan. 13 Njaan mee njaan n se kuu xtoo uu jan: Nax kadaro? Tundaaro daya yro, se mani juiniro jn. Kudana koo koios xauu nuus, kuus, nxani inis. 14 Nu nka xini se xndee xiins tnu uva jan xa nkuyatni daya y xtoo uu jan, te ka xiaan tnaas: Dus kendoo xiin uu taas. Na kaniros na kuaa na ndooro xiin taus. 15 Nka kinee aas yuu uu tnu uva jan, te nka xani aas. Nax kada se kuu xtoo uu tnu uva jan se xndee xiins uva jan? 16 Jns nuu xndaxio se ka xitu tnu uvas, te kaniss. Juaa nuu ntukus uus nka ntuku se kundee koio xiins tnu uva jan kuu Jess, xiaania. Ka xiaan se nka teku tnuuia: Maxku, maxuu kuu xijan. 17 Te nnukondeaias, te xiaania: Nax kuu xa a ka kutnuni inin tnuu Ianyuux yodo tnuni? Dua jaan: N kuu yu a nxe ini se ka kidavaa vee kuus. Yu a nka xe ini se ijan nndunuu ytn nama vee. 18 ayiu na jungava ndodo nuu yu ijan, kukuechii, te nux jungava

nnajani Jess n xa najaniia nuu se nka kidandichi aa xiin nuu dava ka ayiu xyuku ijan. Dua nnajaniia: Nxio n se ndandee kuee tnu uva nuu uus. Ijan dada nxiaans uus se kundee xiins tnu uva xa na kande dava koios uva juun jan. Ijan dada juaans n nuu xika. Nkunaa juaans. 10 N xee yoo xichi uva, te ntundaas n se xinokuechi nuus xa na jn nukande davas uva njuun jan xiin se xndee xiins tnu uva jan, ko nka janis se ijan. Dua ni ios nka nakuijun aas. 11 Dani nkida ntuku se

9Te

Se loko n-ka xitu tnu uva

San Lucas20 ndodo aa yu jan, dandii aai kuu Jess, xiaania.


N-ka xijan tnuu ayiu Jess nux io vaa xa juaa-i tvini nandajan se taxnuni ka

154 nuu ayiu xyuku ijan. Nka yuus, te nka xad yuus. a nka jaan kas. xee se saduceu nuu Jess. Se yaa ka jaan nuu ayiu xa ayo ndy nandoto. Nka jaans nuuia: 28 Maestru, nchidotnuni Moiss xa: Nux na ku n sey te a nxio dayas xiin ads, io xa natnundaa anis xiin ads xa na koo dayaa xiin anis te kuenda ku daya se nxi jan ku kuu daya ijan. 29 Nxio uxa daya y n sey. Se xanu ka, ntnundaas xiin ads. ayo na dayas xiina nxio, te nxis. 30 Dani se kuu uu. Nnatnundaas xiin ad jan. Duni a nxio dayas xiina, te nxis. 31 Dani se kuu uni. Uxa anis ntnundaa xiin ijan, te ni ns a nxio daya xiina, te nka xis. 32 Ijan dada ndijun nga meea nxi. 33 Ndeda ns ad ku kuua na nandoto ayiu nka xi?, chi ntdaas nkuu ya ka kuus, nka xijan tnuus Jess. 34 Xiaan Jess nuus: Ka datnundaa tnaa ayiu io vitna, 35 ko na xee ku na nandoto ayiu io xa kutuu andu, ma datnundaa tnaai, 36 ni ma ku kai chi ku kuui n ka kuu ngel, ia ka xinokuechi nuu Ianyuux. Nani kuu xa ma ku Ianyuux, dani ma kui chi nadandoto aa Ianyuux. 37 Xaxee xa nkakunee Moiss ndy na nxo tuus nuu nxinis yutnu koko, xiniro xa nkutnuni inis xa nandoto ndy. Mees nchidotnuni xa Taaro Ianyuux

N-kakunee Jess xa nandoto ndy


27Nka

ijan nka nduku ini se ka tua vaa tnuu nchidotnuni Moiss xiin dutu ka taxnuni xa tnsia chi nka kutnuni inis xa mees nkakunee aa Jess xa nnajaniia xijan, ko nka yuus nuu ayiu Israel. 20 Nka tundaas se kotoyuu aa xa kundea vaas xa kidaia chi nka juinis xa tekuechi neuusia xaxee tnuu jaania, te kajans kuechiia nuu gobernador. Nu nka xee se ijan nuuia, nka kida ngas xa ka kuus ayiu vaa. 21 Ka xiaans nuuia: Maestru, ka xinida xa tnuu ndaa jaann nuu ayiu. Xavaa kuu xa jaann nuui. atu kaxn ayiu chi nuu kuu ini vaan nuui ntdaai. Xanu ichiny ichi Ianyuux, te vaa kutnuni inin tnuuia. 22 Kachitnuu aan, Io vaa xa najuaaro tvini nandajan Csar a aa u? kuus, ka xiaans nuuia. 23 Nkutnuni iniia xa xaloko ka juinis; xaxee xijan xiaania nuus: 24 Dandea aa tvini roma. Jundu nuu ndenee nuu tvini yaa? Jundu du ndenee? Ka xiaans: Nuu Csar. Du Csar. 25 Xiaan ntuku Jess nuus: Ate, najuaa koion Csar xa nandajans, te najuaa koio Ianyuux xa io xa najuaania. 26 a nkuu xa jaan koios xa io kuechi Jess xaxee tnuu njaania

19Hora

155 kuu Ianyuux Abraham. Kuuia Ianyuux Isaac. Dani kuuia Ianyuux Jacob. Taaro Ianyuux kuu Ianyuux mees n ns. 38 atu ndeka Ianyuux ndy chi ndekaia ayiu xndito. Xaxa meeia ntdaa ayiu xndito, juini nka xii kuu Jess, xiaania. 39 Te nka xiaan se ka tua vaa tnuu nchidotnuni Moiss nuu Jess: Maestru, vaa njaann. 40 Te ayo kas nkuy xa kajan tnuu kasia.

San Lucas20,21 xa kunukoos yatni nuu ka xko nukoo se ka jaan ndodo nuu ayiu xyuku xiti veuu kuechi. Duni ka tna inis xa kunukoos nuu ka xku nukoo se ndand hora ka xaxdeus n nuu io viko. 47 Ka jendees vee nka xi y. Ka kida ngas xa vaas. Yo naa ka xijan taus xa na kundea ayiu. Ndee ndau ka yaa koios na ndundaa kuechi ayiu dada dava ka ayiu.

dada nxijan tnuuias: Nakuenda ka jaan ayiu xa Cristu kuu daya dana David? 42 Nchidotnuni David nuu libru Salmos: Njaan Taaro Ianyuux nuu Ia kuu Xtooro: Nkoo dii kuaar, 43 nni na xee tiempo kadar xa taxnunin nuu se ka xini uu aa. 44 Xaxee xa njaan David xa xtoos kuu Cristu na nxo tuus, Janda kuu Cristu daya danas?

41Ijan

Daya dana David kuu Cristu, Ia kuu Ianyuux

21

Ijan dada nngonenuu Jess, te nxiniia ayiu kuika ka dake tvini xiti n alcanca xa ka dokoi nuu Ianyuux. 2 Duni nxiniia n ad nxi y dake uu tvini kuechi xa dokoa. Yo kundaua. 3 Te njaania: yaa, kundaua, ko kuenda ku kuee ka tvini ndokoa nuu Ianyuux dada dava ka ayiu nka doko tvinii. 4 Ntdaa ayiu nka dake tvini nkendodo, ko meea ndakea tvini jueena xa kax xa kooa.

Tvini n-dake n ad kundau kukee alcanca

xyuku ayiu ijan xa xninii xa jaania, xiaania nuu se dakuaaia: 46 Kunaa koio xa atu nuu vaa se ka tua vaa tnuu nchidotnuni Moiss. Ka tna inis xa kuinos dijun nani, dijun se ndand. Ka tna inis xa koo ayiu xyuku nuu yau xauu nuus. Ka tna inis

45Nni

N-jaan Jess xa io kuechi se ka tua vaa ley Moiss

dada nka ndatnuu se dakuaaia xa vili xndaa yu xndenee nama veuu Jerusaln. Duni nka jaans xa vili xndaa yu ndoko ayiu nuu Ianyuux xa nkukutu nama veuu. 6 Nu ntekuia xijan, te xiaania: Ntdaa xa xndean yaa, xee ku ma kava ndodo tnaa ka ni n yu nkuaa veuu yaa. Ntdandituu junkoio.

5Ijan

N-jaan Jess xa junkoio veuu

7Ka

N-jaan Jess xa n-kuyatni xa naa uayiu

xiaans nuuia:

San Lucas21 Maestru, naku yaa ntdaa xijan? Na milagru kada Taaro Ianyuux xa na kutnuni ini koioda xa vax kuyatni ku ijan? 8 Te xiaan Jess nuus xiin nuu ayiu xyuku ijan: Koo koion cuedado xa maxku dandau aa se kixi. Kuees kixi, te jaans xa ntundaars. Jaans: Ruu kuu Cristu. Nxee ku ndixir, kachis. Maxku nkuitandijun koions. 9 Ku na tekun xa ka jantnaa n nacin xiin nka nacin, maxku aa chi ini koion. Ku na tekun xa nndandita ayiu nuu se taxnuni nuui, maxku aa chi ini koion. Maxku kundu inin. Kina ka io xa yaa ntdaa xijan. Ijan dada naa uayiu. Kukuee ka, dada yaa xaa. 10 Ndandita n pas nuu nka pas. Jantnaa koio soldado n se kunxanu xiin soldado nka se kunxanu. 11 Kixi utnaa ndee. Kuee uu xndatuu uayiu kixi tnama. Kixi kuee. Kuee xa a uun xinin koo andu. Dandea aa Ianyuux xijan, te yuu koio ayiu. 12 Antecas xa yaa xijan tn aa koio ayiu, te kandeka aai jn nuu se ka kuu juxtixia, te tekuechi neuu aai. Kada uu aai. Diko aa koioi nuu juexi ka ndadandaa kuechi ayiu ka xeen veuu kuechi, te chindiu aa koios vekaa. Kandeka aa koioi jn nuu se ka kunxanu xiin nuu se ka kuu gobernador xa tekuechi neuu aai. Ntdaa xijan kada aa koioi xaxeer. 13 Ku ijan kakunee aa koion nuu se ndadandaa kuechin. 14 Maxku jun inin xa koo tuan xa jaan koion nuus xa dadaan ninon meen 15 chi hora ijan

156 kachitnuu aar tnuu ukax ini, tnuu ndichi jaann. Kanu koion tnuu se kada uu aa. Kunuu ka tnuu koion. 16 Datuu aa tadn. Datuu aa anin, kuan, ayiu kutnaa xiinn, ayiu kumani xiinn. Davan kani aai. 17 Jini uu aa ntdaa ayiu xaxee xa ka kukanu ini aan. 18 Ma naa yk kuun, ni n idi dkn, ma naa. 19 Nux dani na kukanu ini aan, kunditon nkava nkuita andu. 20 Ku na jini koion xa duku nduu kuee soldado nkanduu Jerusaln, kutnuni inin xa nkuyatni xa naa Jerusaln. 21 Se xtuu Judea ku ijan na kunu koios, jns yuku. Se xtuu Jerusaln, na kee koios ku ijan. Se xtuu yuu uu, maxku ndu koios uu jan 22 chi ndau yaa koio ntdaa ayiu xtuu ijan ku ijan xaxee kuechi nka kidai hora na jn tnaa tnuu Ianyuux xyodotnuni. 23 Ndau yaa koio ad xuu daya. Ndau yaa koio ad dakadi yjn ku ijan. Ndau yaa ayiu chi yo kiti ini Ianyuux nuu ayiu uu yaa. 24 Dava ayiu ku espada, te davai, kandeka aa setoo jn uus. Danaa koios Jerusaln. Taxnuni setoo jan nde na xee ku nxe kotuu xa ma taxnuni kas, ijan dada ma taxnuni kas. 25 Kada Ianyuux milagru andu. Kadaia xa dama nuu ngandii. Kadaia xa dama nuu yoo. Kadaia xa dama nuu chudini. Yo yuu ayiu xndaxio uayiu hora na kundeai xijan. Duni yuui xaxee xa ndee kayu mar. 26 Junee koioi xaxee xa yo yuui. Yo yuui xa yaa uayiu chi junkoio ntdaa xa io andu. 27 Ijan dada jini aa ayiu uayiu

157 ruu, Ia kuu ayiu. Kundeai xa ndixir nuu vik. Jini ayiu xa taxnunir. Yo ndee ndiir. 28 Ku na kixee xa yaa ntdaa xaa koo kanu anun chi nkuyatni ku dananitau aa Ianyuux kuu Jess, xiaania. 29 Ijan dada njaania nka ntuku tnuu: Xa xnaan nax yaa tnu higo xiin dava ka yutnu. 30 Hora nanddtnu x vax nduyatni yoo ini. 31 Nani ka xinin xa vax nduyatni yoo ini, dani jinin xa vax kuyatni ku taxnuni Ianyuux nuu ayiu hora na jinin xa yaa ntdaa xijan chi xijan kuu sea xa daa yaa. 32 Xandaa xakuiti nde na yaa ntdaa xijan ijan dada ku nd ayiu io vitna. 33 Naa andu. Naa uayiu, ko xa njaanr ma kuita. 34 Koo koion cuedado xa maxku kadan kuechi kuu anun xa kadan; kundedi inin xijan. Ni maxku yoon koo kuee xa xinin; ni maxku yoon yo k ini xa kaxi xa koon xa kundix kudaun, te ma jun ini koion xa juini Ianyuux. adu xa dua kadan chi dana ini ndixir, te mayon koo tua. 35 Kuenda ku n xiti unu xa dake aa ayiu ku ijan xa kada aai n xa kada aai. Ntdaa ayiu uayiu yaa ntdaa xa yaa ku ijan. 36 Kunaa koion xa ndixir. Kajan tau koion nuu Ianyuux xa na kaku koion nuu ntdaa xijan. Xa kuyatni xa yaa ntdaa xijan. Kajan tau koion nuu Ianyuux xa taxkanu iniia kuechi nka kidan na kuaa maxku kajan ruu xa kuur Ia kuu ayiu, kuechin nuuia kuu Jess, xiaania. 37 Nduu nxo dakuaaia ayiu veuu Jerusaln, te xakuaa nxo

San Lucas21,22 ndooia Yuku Tnu Olivo. 38 Nee datne datne nka xo xeen ayiu veuu Jerusaln xa kunini koioi xa nxo jaania.

22

Vax kuyatni viko Paxcua. Viko Paxcua ka xaxi ayiu tila a ku levadura. 2 Nka nduku ini dutu ka taxnuni xiin se ka tua vaa tnuu nchidotnuni Moiss nuu janda kada koios xa kanis Jess, ko a nkuu chi nka xo yuus nuu ayiu nka xo nataka ijan. 3 Nke Satans anu Judas, se nani Iscariote, n se nkuu uxi uu se ndakuaa aa Jess. 4 Te nxe ndatnuus xiin dutu ka taxnuni xiin soldado xndee veuu Jerusaln nuu janda kadas xa tn koios Jess. 5 Nka kuvete se ijan. Te nka kendoos xiin Judas xa juaas tvini. 6 Te nnduku ini Judas xa kadas xa tn juxtixia Jess nuu ayo ayiu xyuku.

N-ka nduku ini se taxnuni nuu ayiu Israel janda tn-s Jess

ku kina nuu viko ka xaxi ayiu tila a ku levadura. Ku ijan ka xani ayiu tkolelu xa kaxii kuut viko Paxcua. 8 Ntundaa Jess Spedru xiin Sua xa jn kada tua koios xa kaxdiniia xiins n uu io yatni nuu xtuuia xiins. Xiaania: Juan kada tua koio xa kaxdiniro viko Paxcua. 9 Te ka xiaans nuu Jess: Ndexu juinin xa kada tua koioda? 10 Te xiaan ntukuia nuus: Hora na ku koion uu ijan, nitnaan xiin n se ndido yoo

7Nxee

N-xaxdini Jess xiin uxi uu se dakuaa-ia

San Lucas22 ndute. Nkuitandijun koions te kun vee ndus. 11 Te juaa koion nuu se kuu xtoo vee jan: Jaan maestruda: Ndexu io cuartu nuu kaxdinir xiin se dakuaar viko Paxcua? 12 Ijan dada dandea aas n cuartu kanu piso kuu uu nuu io mexa, silla, traxti du. Ijan kada vaa koion xa kaxdiniro. 13 Juaan koios. Nu nka xees ijan, te nka xinis ntdaa xa njaan Jess. Te nka kida tuas xa kaxdini koios xiinia. 14 Nu nxee hora, te nnukoo Jess xiin se dakuaaia. 15 Te xiaania nuus: Yo vichi nkuu anur xa kaxi kanuro tila viko Paxcua kina ka; ijan dada ndau yaar. 16 Xandaa xakuiti ma kaxi kar kuu tkolelu viko Paxcua nka vuelta. Nde ku kaxi kanu koioro nuu taxnuni Ianyuux, ijan dada kaxir kuut. 17 Ntnia taxa uu ndudi uva, te njaania xa nkutauia nuu Ianyuux, te xiaania nuus: Tn koio, te dakexio nuu tnaa. 18 Xandaa xakuiti ma koo kar ndudi uva nka vuelta nde ku na kixee Taaro Ianyuux xa taxnuniia. 19 Ntnia tila, te duni njaania xa nkutauia nuu Ianyuux. Ntau davaia tila jan, te xiaania: Kuenda ku r kuu xaa xa dokor xaxeen. Kaxi koio tila ya, te dua ku kada koion xa ku najaan aa koion kuuia. 20 Nu nyaa xa nxaxdiniia xiin se dakuaaia, ntnia taxa uu ndudi uva, te nxiaanias. Nani nxiaanias tila, dani nxiaanias taxa uu ndudi uva jan. Te xiaan ntukuia: Ndudi uva uu taxa yaa kuu nr katu xaxee xa kada Ianyuux

158 tratu xee xiin ayiu. 21 Kunaa koio xa se kada xa tn aa juxtixia, xtuuro xiins nuu mexa yaa. 22 Yaa ruu, Ia kuu ayiu, na nxantuu Ianyuux, te naka ndau yaa se kada xa tn aa juxtixia. 23 Nka nukuita se dakuaaia ka xijan tnuu tnaas xa jinis nuu ndedas daa kada.

nka kixees xa ka ndatnuus nuu ndeda ns ndand ka, te ka jantnaa tnuus. 25 Te xiaan Jess nuus: Se ka taxnuni nuu ayiu, ndee taxnunis. Te ka jaans xa kuus se vaa ka kida. 26 Maxku dua ku kuu koio ndoo. Se ndand ka, io xa ku kuus n kuu n se kuechi. Se taxnuni, io xa ku kuus n kuu n se xinokuechi. 27 Jundu ndand ka? Ndand ka se nukoo nuu mexa xa xaxdeus a ndand ka se xinokuechi xa dakexios ndeyu? Ndand ka se nukoo nuu mexa, ko ruu tuku kuur. Kuur n kuu se xinokuechi nuun. 28 Ndoo n nn, kunduuro hora ndau yaar. 29 Nani ntetutniu aa Ianyuux xa taxnunir, dani tetutnuniu aar xa taxnunin. 30 Xijan kuu xa kaxkoo koion nuu kutuur xa taxnunir, te kunukoo koion silla nuu taxnuni koion, te ndadandaa koion kuechi daya dana uxi uu xixitnaro ka kuu daya y Israel.

24Duni

Ntdaa se dakuaa Jess n-ka juini xa ku kuu-s se ndand ka

xiaania nuu Simn Pedru: Simn, njaan Satans nuur xa kada aai n xa kada aai.

31Te

N-jaan Jess xa jaan Spedru xa atu xini-s-ia

159 Kuenda ku tru y paja kdi xa kada aai xijan. 32 Nxijan taur nuu Ianyuux xaxee mee nin na aa nujanin xa jandixan Ianyuux. Hora na jandixa ntukun Ianyuux nka vuelta, te chindeen se ka kunduu xiinro ya xa na jandixa naisia. 33 Te xiaan Spedru nuuia: Maestru, xa io tuada xa kunduuro, juini na chindiu aa ayiu, juini na kani aa ayiu xaxeen. 34 Te xiaania: Na jaan ndaar xa kina ka jaann uni vuelta xa a xini aan; ijan dada kana n lii datne vitna.

San Lucas22 Xaa ni.


N-xijan tau Jess nuu nani Getseman

dada nxijan tnuuias ntdaas: Ku na ntundaa aar xa jn dakuaan ayiu, njaanr xa maxku kanee koion tvini, maxku kanee koion bolsan; maxku kanee koion nka tayu ndixan. Nax nka nndouun tiempo ijan? Ka xiaans: a tuu nax nka ndouuda. 36 Te xiaania: Te vitna, se io tvini, na kanees tvinis jn. Se io bolsa, na kanees bolsas jn. Se a tuu na espada io, na nadikos cotonas, te na jueens. 37 Xandaa xakuiti yaar xa io xa yaar xa na jn tnaa tnuu Ianyuux xyodotnuni. Dua yodotnuni: Kani ini koio ayiu xa nkida se nkixee kuechi xiin se loko. Xa yodotnuni xa yaar jn tnaa. 38 Te ka xiaan se dakuaaia: Maestru, na uu espada yaa. Te xiaania:

35Ijan

N-xee hora ndau yaa Jess

dada juaania Yuku Tnu Olivo nani xko kidaia, te nka xe kuitandijun aa se dakuaaia. 40 Nu nxeeia xiins ijan, te xiaania: Kajan tau koio nuu Ianyuux xa na chindee aaia xa maxku dajaan aa Kuina xa kadan kuechi. 41 Nkee dnia itau. Juaania naxa nuu xee n yu dajnro. Nxe juiin xitiia, te nxijan tauia nuu Ianyuux: 42 Taaro Ianyuux, nux vatuka xa dakaku aan nuu xa uu yaa, dakaku aan, ko maxku kadan xa juini meeda. Kadan xa juini meen. 43 Te njuun n ngel, ia xinokuechi nuu Ianyuux, nuuia. Nxiaania xandendaku. 44 Yo vichi nkukoyo iniia. Vichi ny iniia xa yaaia, te nxijan tau kaia nuu Ianyuux xiin nde yk nde tuchiia, te nkixi aa tnee. N xatu nro, daa nxatu tneeia nuu uu. 45 Nu nyaa xa nxijan tauia nuu Ianyuux, te nndojuiinia. Nxikoia. Juan nuuia nde nuu xtuu ndruni se dakuaaia. Nxiniia xa ka kidis xaxee xa ndee nka tnau inis xaxeeia. 46 Te xiaania nuus: Nakuenda ka kidin u? Ndokoo koio. Kajan tau koio nuu Ianyuux xa maxku dajaan aa Kuina xa kada koion kuechi.

39Ijan

jaania xijan, nxee Judas, se nxo kandeka tnaa xiin se

47Nni

N-ka tn-s Jess te xndeka aa-s juaan

San Lucas22 dakuaaia. Kuee se ndekas nxee nuuia xiin se dakuaaia. Nxetua Judas Jess te nteyuusia. 48 Te njaan Jess nuus: Judas, nteyuu aan xa datuu aan ruu, Ia kuu ayiu, te kadan xa tn aa koios a? 49 Nka tuu ini se dakuaaia xa yaa, te ka xiaans: Maestru, jantnaa koioda xiins xiin espada u? 50 Ijan nxande n se dakuaaia doo kuaa se xinokuechi nuu dutu taxnuni ka. 51 Xiaan Jess nuu se dua nkida: Na yaa nai xa io xa yaa. Te ntnia doo se xinokuechi jan, te nnateneeia. 52 Njaania nuu dutu ka taxnuni nuu soldado kidatniu nuus xiin nuu sexanu ka taxnuni nuu ayiu Israel nka xee ijan: Nakuenda xneen espada xiin karruti nka kixee xa tn aa koion xa kuenda ku aduu kuur? 53 Ndku nduu nxo dakuaar ayiu veuu Jerusaln, te ijan nka xo yukun. ayon ntn aa hora ijan, ko vitna nxee hora kada koion xa kadan. Nxee hora kada koio xaloko xa kadai kuu Jess, xiaania.

160 jan te nnukondea vaaas. Te njaana nuu ayiu xtuu ijan: Dani te yaa, kunduute xiin te ijan. 57 Njaan Spedru xa atu nkunduus xiin Jess. Xiaans: a xinidas. 58 Nunuvii ni nkuu te nxini aa n se tnaa nuu ayiu xtuu ijan. Njaans: Dani ndoo kunduun xiins ntdaas. Te njaan Spedru: aa, atu kunduuda xiins. 59 Nyaa naxa n hora, te njaan nkas nuu ayiu xyuku ijan: Xandaa xakuiti kunduu se yaa xiins chi se Galilea kuus. 60 Te njaan Spedru: a kutnuni inida nuu nax jaann. Ni ta nd ka jaan Spedru tnuu ijan, te nkana n lii. 61 Ijan dada nngonenuu Jess, te nnukondeaia Spedru, te nnajaans xa njaania nuus: Kina ka jaann uni vuelta xa a xini aan; ijan dada kana n lii. 62 Nkee dns, te vichi ntnau inis, te ndee nndais.

nka tnsia. Xndekasia juaan vee dutu taxnuni ka. Xika xika ni nxe kuitandijun Spedruia. 55 Juaans vee dutu jan. Davas nka tu u dava dava nukee dutu, te nka nukoos yunuu. Duni nnukoo Spedru yunuu jan. 56 Nkutnuni nuu Spedru, te nxini aa n xinokuechi nuu dutu

54Te

N-jaan Spedru xa a xini-s Jess

xndee Jess, nka xakundeesia, te nka kanisia. 64 Nka dukus dama nuuia, te nka jaans: Jaan jundu janaa ka kuus, ka xiaans. 65 Te yo kuia nka jaansia.

63Se

N-ka xakundee-s Jess

ntuu ku kuu uu te nka taka sexanu ka taxnuni nuu ayiu

66Nu

Xndeka-s Jess juaan nuu se kunuu ka ndadandaa kuechi

161 Israel xiin dutu ka taxnuni xiin se ka tua vaa tnuu nchidotnuni Moiss, te nka xe ndekas Jess nuu ntdaa se ka kuu juxtixia Israel. 67 Te njaans nuuia: Jaan: Meen kuu Cristu a aa? Te njaania nuus: Nux na jaanr, ma jandixa koion. 68 Nux na kajan tnuu aar n xa kajan tnuu aar, mayon jaan. 69 Vax kuyatni xa nkoo ruu, Ia kuu ayiu, dii kuaa Ianyuux nuu taxnuniia. 70 Te ka xiaans ntdaas: Xijan juini kachi xa meen kuu Daya Y Ianyuux a? Te xiaania nuus: Joon. 71 Te ka xiaan tnaas: atu ka ndouuro se kixi xa jaans nax kuu kuechis chi mees ntekuechi mees. Nka tekuro vitna.

San Lucas22,23 Joon. 4 Ijan dada xiaan Pilato nuu dutu ka taxnuni xiin nuu ayiu xyuku ijan: a tuu na kuechi se yaa io. 5 Te juexa nka jaan nai se ijan xa io kuechi Jess nuu Pilato. Ka xiaan ka ntukus: Dandanditas ayiu nuu gobierno. Dua kidas vaxi nde Galilea xiin nde yaa.

23

Ijan dada nka ndojuiins ntdaas te xndeka aas juaan nuu Pilato chi tuus Jerusaln daa. 2 Te nka kixees xa ka tekuechisia nuu Pilato. Ka xiaans: Se yaa, dajaans ayiu Israel xa jandixai n xa a ndaa. Xiaans nuui xa maxku kajani tvini nandajan Csar. Jaans xa mees kuu Cristu. Jaans xa kuus se kunxanu. 3 Ijan dada nxijan tnuu Pilato Jess: Ndoo kuu se taxnuni nuu ayiu Israel a? Xiaan Jess:

Xndeka-s Jess juaan nuu Pilato

nteku Pilato xijan, te nxijan tnuus nux se Galilea kuu Jess. 7 Nu nteku Pilato xa distrito taxnuni Herodes kuu distrito Jess, te ntundaasia juaan. Juaania nuu Herodes chi duni tuu Herodes Jerusaln ku ijan. 8 Nu nxini Herodes Jess, te yo nkuvetes chi nxo juinis xa kundeas Jess chi nxo teku tnuus nax nxo kidaia. Njuinis xa kadaia n milagru xa kundeas. 9 Kuee xa nxijan tnuu Herodesia, ko ni n tnuu atu njaania. 10 Nka ndixee dutu ka taxnuni xiin se ka tua vaa ley nchidotnuni Moiss xa ka jaan juexas xa io kuechi Jess. 11 Njaan Herodes xiin soldados xa a tuu nax juun aas. Nka xakundeesia. Nka daku nuusia dama diu, dama se taxnuni xa kueku ndeesia, te nnadayaasia nuu Pilato. 12 Ku ijan nndumani Herodes xiin Pilato. Nxo xini uu tnaas nkuu.

6Nu

N-tundaa Pilato Jess; juaan-ia nuu Herodes

dada ndataka Pilato dutu ka taxnuni xiin dava ka se Israel ka

13Ijan

N-jaan Pilato xa ku Jess

San Lucas23

162

taxnuni nuu ayiu Israel xiin ayiu xa nxanis ndy. Nxejoon Pilato xtuu ijan. 14 Xiaan Pilato nuus xa nkuitakaa dika Jess nani nka ntdaas: juini se xyuku ijan. Nka ki ndekan se yaa te ka N-ka xatakaa dika-s Jess tekuechins xa dajaans ayiu xa 26 Xndeka aa soldado juaan, te na ndanditai nuur. Nka xo ndean xa nxijan tnuurs, ko a tuu na nka xe juntnaas xiin n se nani kuechis io na ka jaann. 15 Dani Simn. Se Cirene kuus. Juan nuus Herodes a tuu na kuechis io xa nxeens yuku. Nka tnss, te jaans. Xijan kuu xa nnadayaass nka tau tnius xa kadokos curuxi nuur. a tuu nax nkidas xa Jess, te nxe kuitandijunsia. 27 Kuee ayiu nka xe kuitandijun kus. 16-17 Kanirs chirrin te dayaars. aa nani sey, dani ad. Ka 18 Ko xee nka kana ntdaa ayiu katu davaa pechua xaxee xyuku ijan. Ka xiaani: xa ka tnau inia, te ka ndaia. Kandekans juaan, te kanins. 28 Nngonenuu Jess xa kundeaiaa Dayaan Barrabs. ntdaaa. Njaania nuua: 19 Barrabs nxo kandeka Ndoo, Jerusaln, maxku tnaa xiin se nka ndandita nuu ndai koion xaxeer. Ndai koio gobernador romano te nxanis xaxee meen xiin xaxee dayan 29 chi xee ku jaan ayiu: Naka tau ndy. Dua nka kidas Jerusaln. 20 Xee njaan Xijan kuu xa yndius. ad ayo na daya io, ad a Pilato nuu ayiu nka ntuku vuelta nkuaa xa koo daya, ad a uun xa njaans xa dayaas Jess. 21 Te ndakadi yjn. 30 Daa kixee ayiu nka kana ntuku se xyuku ijan nuu yaa xa jaani nuu yuku: Ndua Pilato: ndodo aa. Juaai nuu tnduu: Katakaa dikans. Katakaa Dadau aa. 31 Kuenda ku yutnu dikans. y kuur, te ka kida uu aas. 22 Xiaan ntuku Pilato nuus nka Naka se kuu kuenda ku yutnu yichi, vuelta. Vuelta kuu uni kuu vuelta ma kada uu aa koios. 32 Duni xndekas uu ka se juaan yaa. Nakuenda? Na kuechi xa nkuitakaa dikas. Xndido taus nkidas? a tuu na kuechi nkidas kuechi nanu. 33 Nu nxeeia n nuu xa kanirs. Kanirs chirrin , nani Yk Dk Ndy, te ijan nka te dayaars kuu Pilato. xatakaa dikasia xiin se xndido tau 23 Xee ka nka kanas xa na kuechis. ns nka xatakaa dikas nkuitakaa dika Jess. Te nka dii kuaaia, nkas nka xatakaa kundee tnuus. 24 Te nxino ini dikas dii datniia. 34 Nu nxatakaa dikas Jess, te Pilato xa kadas Jess n nka 25 Ndayaa juini se xyuku ijan. xiaania nuu Ianyuux: Pilato se nka juini se xyuku ijan Taaro Ianyuux, taxkanu inins xa yaas. Yndiu se ijan xaxee xa chi ayos ka xini xa kuechi kuu xa nndanditas nuu gobierno xiin nka kidas.

163 Te nka dadk soldado jan suertes nuu ndedaas kendoo xiin damaia. 35 Nka xo ndea ayiu xnii ijan nax nyaa. Se Israel ka taxnuni nuu ayiu Israel, ndee nka xakundees Jess. Ka xiaan tnaas: Ndakakus dava ayiu. Nux kuus Cristu, se nkax aa Ianyuux, na dakakus mees. 36 Dani nka xakundee soldado xtuu ijan Jess. Te nka dakaas vinu xa kooia. 37 Te ka xiaans: Nux kuun se kunxanu nuu ayiu Israel, dakaku meen. 38 Te nka tenees tutu dk curuxi. Yodotnuni: Se yaa kuu se taxnuni nuu ayiu Israel. 39 n se kuee kuechi nkida ntakaa dika curuxi jan, kuia njaans nuu Jess. Xiaans: Nux kuun Cristu dakakun meen, te dani dakaku aa. 40 Nkanandee aa nka se ntakaa dika jan. Xiaans nuus: Nax kuu xa a yuun nuu Ianyuux? nuu ndau yaaro xiins. Xaxee xa ndido tauro kuechiro, 41 xijan kuu xa chiyauro, ko se yaa a tuu nax nkidas kuus, xiaans. 42 Te xiaans nuu Jess: Dito, najaan aan hora na xeen nuu taxnunin. 43 Xiaan Jess nuus: Xandaa xakuiti kutuuro nuu kuu jardn paraso andu vitna.

San Lucas23
46Te

xee xa xee nkana Jess. Njaania: Taaro Ianyuux, nakuekan anuda. Ijan dada nnajuen tachiia n nga vuelta, te nxiia. 47 Nxini centurin nujuiin yatni xee curuxi xa nyaa, te nnajuen tnuus Ianyuux. Njaans: Xandaa xakuiti a tuu na kuechi se yaa io. 48 ayiu xyuku ijan xa kundeai naxa yaa, nka xinii xa nyaa, te nka katui pechui xaxee xa yo ka tnau inii. Nka katui pechui nni juan nuu koioi. 49 ad nka xitandijunia nde Galilea xiin ayiu nka xo xinitnaa xiinia, xika nka xo nujuiina xiini xa kundeakoioi xa yaaia.

nga xa kuu kaa xuu nkunee nituu uayiu xa nde kaa uni xa ini 45 chi nkida Ianyuux xa a ndii ka. Te nndata dava cortina ndiu dava xiti veuu Jerusaln.

44Xaku

N-xi Jess

n se nani Jos tnaa nuu se Israel ka taxnuni nuu ayiu Israel ijan. Yo vaas. 51 Se uu Arimatea kuus. Arimatea katuu distrito Judea. Nxo ndetus xa taxnuni Ianyuux nuu ayiu uayiu. a nkuu nuus xiin se nka u ini xa kanis Jess. 52 Nxe nundajans Jess nuu Pilato. 53 Nxe nuneesia nuu curuxi te nchidukusia dama linu. Nxajan ninisia xiti n yau kava nka kaan se xinokuechi nuus nuu ta kava ka ndy. 54 Vax kuyatni xa ke ngandii, te vax kuyatni ku kuu sabado, ku ka ndetatu ayiu Israel. Nka kidai ntdaa tniui xa ma kadatniui nka ku jan. 55 ad nka xitandijun Jess nde Galilea xiin nde Jerusaln jan, nka xo ndeaa xa nxajan nini Jos Jess yau kava jan. 56 Ijan dada juan

50Nxee

N-xe konduxi Jess

San Lucas23,24 nuua xa kada tuaa perfume xiin yuchi xeen vidi. Te nka ndetatua ku sabado jan na ntau tniu Ianyuux.

164 xa nka jaan lilua. 12 Nu nteku Spedru, te nkees. Nkendavas. Juan kotoninis yau kava jan. Nxajan nenuus, te nxinis xa mee nga dama linu nuduku Jess yuku. Nyuus. Nxikos, te juan nuus Jerusaln. ni ijan ka ndixi se ndakuaa aa Jess uu luchi nani Emas xa nka xeens Jerusaln. Naxa uxi kilmetro nee Jerusaln xiin Emas. 14 Ka ndatnuus ntdaa xa nyaa. 15 Nni ka ndatnuus xijan, nkendita Jess, te nxikaia xiins. 16 Nkida Ianyuux xa ayos nnajini Jess. 17 Te xiaania nuus: Nax ka ndatnuun nni ka xikan? Nka nujuiins. Xuu koyo nuus. 18 Cleofas nani ns. Xiaans: Ntdaa ayiu xtuu Jerusaln nka teku xa nyaa, nax kuu xa a ntekun xa nyaa? 19 Te xiaania: Nax nkuu? Ka xiaans: Ka ndatnuuda nax nyaa Jess, se Nazaret, se njaan nuu ayiu xa njaan Ianyuux. Vaa nkutnuni inis tnuuia, te vaa nkidas tniuia. Duni vaa nkidas ayiu. 20 Ka ndatnuuda janda nka kida dutu ka taxnuni nuuda xiin dava se Israel ka taxnuni nuuda xa ntn aa juxtixia romano, te janda nka tekuechi aas xa nxe kodo uus te nxatakaa dika aas. 21 Ntdaa daa, ayiu Israel nka u ini xa dayaa aas nuu se Roma nkuu. Kuiti ndaa xa daa kadas na njaans chi vitna nchitu uni ku

24

Ku kixee semana, ntanene ka xneea perfume xiin yuchi xeen vidi nka kida tuaa juaan ntuku yau kava nuu nkaa nini Jess. 2 Nu nka xeea ijan, te nka xinia xa x nxikojuiin yu tkute kanu ndiu yau kava. 3 Nka kua xiti kava jan, te a nka naniia Jess. Ijan dada nka ndeea. 4 ayoa nka kutnuni ini nax nkuu. Mee ni xa nka xani inia nax nyaa. Danaa xnii uu ngel nuu xniia. Xninoia dama diu. 5 Xaxee xa nka yuua, nka xe juiin xitia nuuia. Te ka xiaania: Maxku ku nanduku koion Ia nnandoto nuu kaa ndy. 6 a yooia. Nnandotoia. Najaan koio nax njaania na ta kee kaia distrito Galilea. 7 Njaania xa meeia, Ia kuu ayiu, io xa kada n se kada xa tn aa se loko. Nxio xa nkuitakaa dikaia. Nxio xa nandotoia ku kuu uni. 8 Te nka najaana tnuu njaania. 9 Nka xikoa te nka xian tnuua uxi n se ndakuaa aa Jess xiin dava ayiu nax nyaa yau kava. 10 n jan nani Mara Magdalena. nkaa nani Juana. nkaa nani Mara. D Jacobo kuu yaa. Nka xian tnuu ijan xiin dava ka ad nka xeen ijan uxi ns xijan. 11 ayos njandixa. Nka xani inis xa a nka jaan ndaaa. Nka xani inis

N-nandoto Jess

13Ku

Ndatnuu Jess xiin uu se Emas

165 nxis. 22 Duni kuee xa nka xani inida xa nka jaan dava xndeka tnaa xiinda xa nnandotos. Nee datne vitna nka xeena yau kava nuu nxe konduxis, 23 ko ayoa nnaniis. Nka xikoa te nka najania xa nkida Ianyuux xa nka xinia ngel, ia ka xinokuechi nuuia. Nka jaania xa nnandotos. 24 Te nka xeen dava se ka kunduu xiinda yau kava te nxetnaa tnuu nka jaana. Dani mees, atu nnanii aas. 25 Te xiaan Jess nuus: Naka uu ka kutnuni inin. Naka kuee xa kuee ka jandixan ntdaa tnuu nka chidotnuni se nka jaan tnuu Ianyuux nuu ayiu. 26 Nax kuu xa a ka kutnuni inin xa nxio xa ndau yaa Cristu, te ndadakanu aa Ianyuux? 27 Te ndakuaaias. Nkakuneeia ntdaa tnuu Ianyuux xyodotnuni kakunee aa. Nkixeeia xa kakuneeia tnuu nchidotnuni Moiss xiin tnuu nka chidotnuni se nka jaan tnuu Ianyuux nuu ayiu. Ijan dada nkakuneeia dava ka tnuu Ianyuux kakunee aa. 28 Te nka kuyatniia xiins uu juan ndixis, te nkida ngaia xa jn kaia. 29 Te juexa nka jaans nuuia xa ndooia xiins. Ka xiaans: Na ndooro chi juan ke ngandii. Te nkuia vees. 30 Nnukooia xa kaxdiniia xiins. Ntnia n tila, te nxijan tauia nuu Ianyuux. Ntauia tila jan, te ndakexioia. 31 Te nkida Ianyuux xa nka najinisia. Danaa nndouuia. 32 Te ka xiaan tnaas: Naka vichi nkuu anuro xa kutnuni ka iniro tnuu Ianyuux na

San Lucas24 nndatnuuro xiinia te nkidaia xa kutnuni iniro tnuu Ianyuux na ndeka tnaaro xiinia juan ndixi. 33 Te hora ijan ni nka ndojuiins. Nka xiko ntukus. Juaan koios Jerusaln. Nka kus vee nuu xyuku uxi n se ndakuaa aa Jess xiin dava ayiu nka xo kandijun aa. 34 Nxian tnuu ayiu xyuku ijan se Emas jan xa nnandoto Jess, Ia kuu Xtooro, te nxini aa Simn. 35 Te nka najani mees naxa nyaa ichi ka nuus. Duni nka najanis xa ntauia tila, te dana ini nka najinisia.

ka najanis xijan nuu ayiu xyuku ijan, danaa nujuiin Jess meui ntdaai. Njaania: Vaa nga tau kuu koion. 37 Yo vichi nka yuui, te nka xani inii nuu nax xndeai. 38 Xiaania nuui: Nakuenda ka yuun? Nakuenda ka chi inin? 39 Kundea koio ndaar. Kundea koio xeer, te tn aa koio xa na kutnuni inin xa meer kuu Jess chi nu anu nkuur ma koo ykr, ma koo kuur; ko io kuur, io ykr kuuia, xiaania. 40 Ijan dada ndandeaiai ndaaia, xeeia, 41 ko atu nka jandixai xa mee Jess nujuiin chi xaxee xa ka yuu anui xiin xaxee xa yo vichi ka kud inii. Xiaania: Io xa kaxiro a? 42 Te nka xiaaniia dava chaka ntau. 43 Ntniat, te nka xo ndeai xa nxaxiiat. 44 Te xiaania: Na nxo tuuro, njaanr nuun xa: Io xa jn tnaa ntdantuu tnuu

36Nni

N-xee Jess nuu xyuku ayiu n-dakuaa-ia

San Lucas24 Ianyuux kakunee aa nchidotnuni Moiss xiin xa nka chidotnuni se nka kidavaa Salmos. 45 Ijan dada nkidaia xa nka kutnuni inii tnuu Ianyuux xyodotnuni. 46 Te xiaania: Xyodotnuni xa io xa ndau yaa ruu, Ia kuu Cristu, te nandotor ku kuu uni. 47 Xyodotnuni xa io xa tundaa aar jn ntdantuu uu uayiu xa jaan koion nuu ayiu nax io xa kadai xa na natu inii xa nka kidai kuechi, te taxkanu ini aa Ianyuux. Io xa dua kada koion kina ka Jerusaln. 48 Nka xo ndean xa nxetnaa tnuu xyodotnuni. Jua tnuu koio xaa dava ka ayiu. 49 Ntaxi Taaro Ianyuux tnuuia xa taxiia n xa taxiia ndoo n nn. Tundaar

166 xijan, ko kundetu koion uu yaa, te dani kundetu koion hora na kada Ianyuux xa kuaa koion xa kadan tniuia kuu Jess, xiaania nuui. nxika ku, te ndekaia ayiu juaan yuu uu Betania, te ndandaa ndaaia andu, te nxijan tauia nuu Ianyuux xa na chindee chituu aaia. 51 Nni dua jaania nuu Ianyuux, juan ndaaia andu. 52 Te nka nakuetui nuuia nni juan nuu koioi Jerusaln. Yo nka kud inii. 53 Te nka xo xeeni veuu Jerusaln xa nka xo nakuetui nuuia. Xaa kuu tnuu nnajani daa, Sluka nuun, Ta Tefilo.

50Nu

Juan ndaa Jess andu

Tnuu Ianyuux n-chidotnuni Sua


Ia nani Tnuu Ianyuux, n-kixee-ia uayiu

Nde kina nuu, x daa, tuu Ia nani Tnuu Ianyuux. Kunduu Ia nani Tnuu Ianyuux xiin Ianyuux. Te Ia nani Tnuu Ianyuux kuu Ianyuux. 2 Antecas xa kuaa ntdaa xa io, te nxo tuu Tnuu Ianyuux xiin Ianyuux. 3 Nkidavaa Ianyuux xiin meeia ntdaa xa io. Ni n xa io a nkidavaa meni Ianyuux. Xiin Ia nani Tnuu Ianyuux nkidavaa Ianyuux ntdaa xa io. 4 Kida Ia nani Tnuu Ianyuux xa xtuu ayiu. Kidaia xa kutnuni ini ayiu xa kuu xandaa. N kuu luz vaa ka koko, da kuu Tnuu Ianyuux. 5 Koko luz vaa ka koko nuu nee, te a nkuaa nuu nee xa chidaui luz vaa ka koko. 6 Te nxee n sey ntundaa Ianyuux. Nanis Sua. 7 Nxees xa jaan ndaas xaxee luz vaa ka koko. Njaan ndaas xaxee luz vaa ka koko, xa na jandixa koio ntdaa ayiu luz jan. 8 Sua, atu nkuus luz vaa ka koko. Diko ni nxees xa jaan ndaas xaxee luz jan. 9 Te luz vaa ka koko, luz ndaa, nkixee uayiu. Kidaia xa kutnuni ini ntdaa ayiu xa kuu xandaa. 10 Nxo tuu Tnuu Ianyuux uayiu. Xiin meeia nkidavaaia

xiin Ianyuux uayiu. Ko a nka kutnuni ini ayiu uayiu jundu kuuia. 11 Nkixeeia uayiu, ko ayiu nkidavaaia, a nka xeka vaaiia. 12 Davai, joon, nka xeka vaaiia, nka jandixaiia. Te xaxee xa nka jandixaiia, te nkidaia xa nka nduui daya Ianyuux. 13 a ka kuu daya Ianyuux n ka kuu daya ayiu. Chi daya ayiu ka kakui hora tuu n sey xiin ads. Ka kakui xaxee xa juini n sey xa koo daya. Ko daya Ianyuux, ka kuui dayaia xaxee xa nkidaia xa nka nduui dayaia. 14 Ia nani Tnuu Ianyuux, nkixeeia uayiu. Nkakuia n ka kaku meero, te nxo tuuia xiinro. Nka xo ndeada xa Ia kunxanu ka kuuia. Ia kunxanu ka kuuia, te mediniia kudaya aa Taaia Ianyuux. Nka xo ndeada xa xemani aaia meero, te kundau ini aaia meero, te jaania xa kuu xandaa. 15 Te njaan ndaa Sua xaxeeia hora nkanas: Se yaa kuu se nkakuneeda nuun. Njaanda xa juindodo nuu meeda nuu meeia kixee, ko taxnuni ka meeia dada meeda. Chi antecas xa kuaa ntdaa xa io, te x daa tuuia.

167

San Juan1 kuee xa kuee xa ntaxiia. X nka tnro, ntdaaro, xamaniia xiin xamaniia. 17 Chi tnuu ntau tniu Ianyuux, ntaxi Ianyuux xiin Moiss. Te xamaniia xiin xa kuu xandaa, ntaxiia xiin Jesucristu. 18 Nuncas a nxini ni n ayiu Ianyuux, xiin nuui. Idini Daya Y Ianyuux, nkidaia xa jiniro Ianyuux. Kunduuia xiin Taaia Ianyuux, te dandea aaia Taaia Ianyuux meero.

168 n njaan se nxian tnuu tnuu Ianyuux nuu ayiu x nkuu kuee kuia, se nxo nani Isaas. 24 Te se ijan, se nka tundaa se Israel io uu nani Jerusaln, mees ka kuu se fariseu. 25 Nka xijan tnuus: Nux atu kuun Cristu, ni Elas, ni se jua tnuu tnuu Ianyuux nuu ayiu, te, nakuenda dajuenduten ayiu nda? 26 Njaan Sua: Meer dajuendute ayiu xiin ndute ni. Io nka sey tuu meu meen vitna, ko ta najini kans. 27 Juini ndodo nuu kar vaxi, ko taxnuni ka mees dada meer. Ni xa ku kuur muxus, ma kuaar. Ni xa nandaxir correa ndixas, ma kuaar. 28 Te ntdaa xaa nyaa uu nani Betbara, nka xio deva nani Jordn, nuu ndajuendute Sua ayiu.

16Te

N-jaan ndaa Sua xaxee Jess

se Israel io uu nani Jerusaln, nka tundaas dutu xiin se levita nuu Sua, xa kajan tnuu koios jundu kuus. 20 Njaan ndaa Sua. Xandaa xakuiti njaan Sua jundu kuus, a nchidaus ni n. Njaans: Ruu, atu kuur Cristu, Ia tundaa Ianyuux. 21 Nka xijan tnuu kas: Jundu kuun? Elas kuun a? Njaans: atu kuur Elas. Nka xijan tnuu kas: Kuun se tundaa Ianyuux xa jua tnuus tnuu Ianyuux nuu ayiu a? Nxiaans: aa. 22 Xijan kuu xa nka jaans: Ndouun xa jaan ndaan jundu kuun. Io xa najua tnuu koior nuu se nka tundaa aa. Nax jaann xaxeen? 23 Nxiaan Sua: Ruu kuu se kana yuku nuu ayo ayiu io: Kada tua koion ichi nuu kixi Xtooro. Jaan meer

19Te

(Mt. 3:1112; Mr. 1:78; Lc. 3:1517)

kuu uu, nxini Sua xa vax kuyatni Jess, te njaans: Kundea koion. Vaxi se kuu Tkolelu ntaxi Ianyuux. Se dita kuechi ayiu uayiu kuus. 30 Njaan ndaada xaxee mees, hora njaanda xa ndodo nuu kada nkixee nuu n sey taxnuni ka dada meeda. Taxnuni kaia, chi x daa tuuia, antecas xa kuaa ntdaa xa io. 31 Te meeda, a nxo najinidaia. Juini ndajuenduteda ayiu, xa kutnuni ini koio ayiu Israel jundu kuu meeia, ko na nkixiia, te a nnajinidaia. 32 Njaan ndaa Sua: Nxinida Espritu Ii vax juun nde andu. N kaa n data nkaaia,

29Ku

Jess kuu Tkolelu n-taxi Ianyuux

169 te nndooia xiin se yaa. 33 Ta kutnuni ini kada jundu kuus, ko nxo najaanda nax njaan Ianyuux, hora ntundaa aaia meeda vaxi, xa dajuenduteda ayiu nuu ndute. Njaan Ianyuux: Jinin Espritu Ii vax juun nde andu, te jinin xa ndooia nuu n sey. Sey jan kada xa tn koio ayiu Espritu Ii. 34 Nxinida xa dua nkuu, te jaan ndaada xa se yaa kuu Daya Y Ianyuux.

San Juan1 Ndrixi Simn juaan nuu Jess. Na nxini Jess Simn, njaania: Ndoo kuu Simn, daya Jons. Danani aar Cefas. (Cefas juini kachi: Spedru. Te Spedru juini kachi: yu kanu ka.) kuu koon, njuini Jess xa jnia do Galilea. Nnanitnaaia xiin n sey nani Slipe. Njaan Jess: Kunduun xiinr. 44 Te Slipe kuu se uu nani Betsaida. Te Betsaida kuu uu Ndrixi xiin Spedru xiin Slipe. 45 Nnanitnaa Slipe xiin Natanael, te njaans: Nka nanitnaar xiin n sey. Hora nchidotnuni Moiss tnuu ntau tniu Ianyuux, njaans xa kixi n sey. Se nka xian tnuu tnuu Ianyuux nuu ayiu du. Nka chidotnunis xa kixi n sey. Te vitna xa nka nanitnaar xiins. Kuus Jess, daya Jos. Se uu Nazaret kuus. 46 Nxiaan Natanael: uu Nazaret? Ma kuaa xa kee n se vaa nde ijan! Nxiaan Slipe: Na jnro, te jinin. 47 Te nxini Jess xa vaxi Natanael nuu tuuia, te njaania: Kundea koio. Se ndaa uu Israel kuu mees. Nuncas a ndandaus ni n ayiu. 48 Nxiaan Natanael: Nanda xinitnuni aan? Njaan Jess: Antecas xa kana aa Slipe meen, te nxini aar nuu nukoon xeyutnu higo.

42Ndeka

43Ku

N-jaan Jess Slipe xiin Natanael

kuu uni, nka vuelta nxo tuu Sua xiin uu se dakuaas. 36 Nxini Sua xa yaa Jess ijan, te njaans: Kundea koio. Se ijan kuu Tkolelu ntaxi Ianyuux. 37 Na nka teku uu se dakuaa Sua nax njaans, te nka xe kuitandijuns Jess. 38 Nkonenuu Jess, te nxiniia se xndijun aa. Njaania: Nax ka ndukun? Nka jaans: Rab, ndexu ion? (Rab juini kachi: maestru.) 39 Njaania: Na jnro, te jinin nde tuur. Xijan kuu xa ndekaias juaan, te nka xinis nde tuuia. Nka ndoos xiinia ku ijan, chi nini. Vaa x kaa koon xaini kuu. 40 n se ijan nani Ndrixi. ani Simn Spedru kuus. Ntekus nax njaan Sua, te nxe kuitandijuns Jess. 41 Hora ijan ni nnanitnaas xiin anis Simn, te njaans: Nka nanitnaar xiin Mesas, Ia ntundaa Ianyuux. (Mesas juini kachi: Cristu.)

35Ku

N-jaan Jess Ndrixi xiin Spedru

San Juan1,2 Natanael: Maestru, meen kuu Daya Y Ianyuux. Meen kuu se kunxanu ka nuu ayiu Israel. 50 Nxiaan Jess: Jandixa aan xaxee xa njaanr xa nxini aar nuu nukoon xeyutnu higo a? Kundean tniu nanu ka dada xijan. 51 Njaan Jess: Xandaa kuu xa jaanr. Kundea koion xa najaan andu. Kundea koion ngel, ia ka xinokuechi nuu Ianyuux, juan ndaa koioia andu te vax juun koioia andu. Te kundea aa koion meer. Se kuu ani tnaa ayiu kuur. Kundea koion ngel, ia ka xinokuechi nuu Ianyuux, kixi nuu tuu meer.

170 Dachitu yoo ya ndute. Nka dachitus yoo ndute. 8 Nxiaania: Vitna tava itaut, te kaneet juaan nuu se yndaa ntdaa xa io viko. Te neest juaan. 9 Nxii se yndaa viko itau ndute nnduu vinu, ko mees a nxini nde nkixi vinu. Ko nka xini se ka dakee xio xa io viko, chi mees nka xe tavat. Se yndaa xa io viko, nkanas noviu, te njaans: 10 Ntdaa ayiu, ditna ka dakee xioi vinu vaa ka. Te dada, na nyaa xa nka xii vaa se xy viko, dakee xioi vinu ndau ka. Ko meen, nevaan vinu vaa ka nde vitna. 11 Dua nkuu milagru kina nuu nkida Jess. uu nani Can distrito Galilea, ndandea Jess ayiu xa taxnuniia nuu ntdaa xa io. Te nka jandixa aa se dakuaaia. 12 Te nxeen Jess uu nani Capernaum. Dia, aniia, se dakuaaia du. Ijan nndooia uni koon ku.

49Njaan

Nuu uni ku nxio n viko tnundaa uu nani Can distrito Galilea. Te viko vee ijan tuu d Jess. 2 Te duni nka jaan ayiu ijan Jess xiin se dakuaaia, xa jnia viko tnundaa. 3 Te nndoko vinu kuixi, te njaan d Jess nuuia: X nndoko vinu. 4 Njaan Jess: Dda, nakuenda dua jaann? Ta xee ka hora xa kadada tniu ntaxi Ianyuux. 5 Njaan dia nuu se ka dakee xio xa io viko: Kada koio davaa nga xa tau tniui. 6 Te io iu yoo yu kaxi yyujun ijan. n n yoo uu koon diko a n cientu litro ndute. Ndute ka nandaa ayiu Israel xa xnee iii. 7 Te njaan Jess nuu se ka dakee xio xa io viko:

n viko tnundaa uu nani Can

kuyatni n viko ayiu Israel. Viko nani Paxcua. Nxeen Jess uu nani Jerusaln. 14 Ijan yeuu, nnanitnaaia xiin se ka diko ngutu, tkachi, data. Se ka dama tvini du. Nka nukoos ijan. 15 Nkavaia n chirrin . Chirrin jan, nkineeia ntdaa se ijan, xiin tkachis, ngutus. Nkidaia xa jungoio centau kuechi se ka dama tvini, te ndajaneia

(Mt. 21:1213; Mr. 11:1518; Lc. 19:4546)


13Vax

N-jaan Jess: Maxku kada koio ka-n xa vee Taa-r kuu n kuu nuyau

171 mexas. 16 Njaania nuu se ka diko data: Kanee koio ntdaa xaa juaan! Maxku kada koio kan xa vee Taar kuu n kuu nuyau! 17 Te nka najaan se dakuaaia nax jaan tnuu Ianyuux: Yo kudaanda vee Ianyuux. Kuu n kuu uu koko danaa aa. 18 Xijan kuu xa nka jaan se Israel nuuia: Na milagru kadan xa dandea aan xa taxnunin? Nax kuu xa kineen se ijan veuu? 19 Njaan Jess: Kanu koio veuu yaa, te nuu uni ku ndadavaar. 20 Xijan kuu xa nka jaan se Israel: Uu diko iu kuia nka kidavaas veuu yaa, te meen jaan xa ndadavaan nuu uni ku a? Juun! 21 Ko xaxee yk kuu meeia njaania. 22 Xijan kuu xa, na nnandotoia xa nkuuia ndy, te nka najaan se dakuaaia xa dua njaania. Te nka jandixas tnuu Ianyuux xiin tnuu njaan Jess.

San Juan2,3 nuu ayiu Israel kuus. 2 n xakuaa nxe kotoninis Jess, te njaans: Maestru, ka xinida xa ntundaa aa Ianyuux meen xa dakuaa aan. Ni n ayiu ma kuaa xa kadai milagru kida meen, nux a tuu meen xiin Ianyuux. 3 Njaan Jess: Xandaa kuu xa jaanr. Nux ma nakaku n ayiu nka vuelta, ma kuaai xa jinii nuu taxnuni Ianyuux. 4 Nxiaan Nicodemo: Nanda kuaa xa nakaku n ayiu xanu nka vuelta? Ma kuaa xa nde n ayiu xiti di te nakakui vuelta kuu uu. 5 Njaan Jess: Xandaa kuu xa jaanr. Nux ndute ma nakaku n ayiu, ma kuaai xa kui nuu taxnuni Ianyuux. Te nux ma kada Espritu Ii xa nakakui, te ma kuaai xa kui nuu taxnuni Ianyuux. 6 Hora kaku n ayiu, kuui daya ayiu te kuui ayiu. Hora kida Espritu Ii xa nakaku n ayiu, xijan kuu n kuu xa nnakakui vuelta kuu uu, te nnduui daya Ianyuux. 7 Maxku yuun xaxee xa njaanr xa io xa nakaku koion nka vuelta. 8 Kuu n kuu xa kane tachi. Davaa nga nuu juini tachi xa kanei, te kanei. Tekun xa kane tachi, ko a xinin ndexu vaxi tachi, ni a xinin nde jn tachi. Dua kuu hora kida Espritu Ii xa nakaku n ayiu vuelta kuu uu. 9 Njaan Nicodemo: Nanda kuu xa dua kuu? 10 Njaan Jess: Meen kuu maestru ayiu Israel, te, atu kutnuni inin a? 11 Xandaa

tuu Jess Jerusaln viko Paxcua, te nka jandixa aa kuee ayiu, chi nka xinii milagru nkidaia. 24 Ko mee Jess, nxetn anuia nuu ayiu jan, chi naaia ntdaa xa ka xani inii. 25 a ndouuia xa jaan ndaa ni n ayiu xaxee ayiu jan. Chi vaa nkutnuni ini meeia ntdaa ayiu.

23Nxo

Vaa kutnuni ini Jess nax kuu anu ayiu

Te io n se fariseu nani Nicodemo. Sexanu taxnuni

n sey nani Nicodemo

San Juan3 kuu xa jaanr. Ka jaanr xa ka xinir. Ka jaan ndaar xaxee xa nka xinir. Ko a jandixa koion nax ka jaanr. 12 Njaanr xa io uayiu, te a jandixa koion. Janda kuaa xa jandixa koion nux na jaanr xa io nde andu? 13 Nuncas a nxe xee ni n ayiu andu. Ko vax juun n sey nde andu. Se kuu ani tnaa ayiu kuus, te nxo tuus andu. 14 N nxe katakaa Moiss n koo nuu ayo ayiu io, dua io xa katakaa koio ayiu Se kuu ani tnaa ayiu. 15 Ntdaa ayiu ka jandixa Se kuu ani tnaa ayiu, ma kui xiin kuechii. Kutuu vaa koioi andu kuia ma jn nd.

172 ka koko. Ma xeei nuu koko luz jan, nada na dandeaiai xa ka kidai xa uu. 21 Ko ayiu ka kida xandaa, meei xee koio nuu koko luz vaa ka koko. Xeei xa na dandeaiai xa nka kidai xa juini Ianyuux. Kuu Jess xiaania.

kuee nxemani Ianyuux ayiu uayiu. Xijan kuu xa ntaxiia Daya Yia. Mediniia nkudaya aa Taaia Ianyuux. Ntdaa ayiu ka jandixa meeia, ma kui. Kutuu vaa koioi andu kuia ma jn nd. 17 Chi a ntundaa Ianyuux Daya Yia uayiu xa kada uuia ayiu. Ntundaaia Daya Yia vaxi, xa dakakuia ayiu xa ma kui xiin kuechii. 18 Ma kada uu Ianyuux ayiu jandixa Daya Yia. Ko ayiu a jandixa Daya Yia, x nndadandaaiai, chi a jandixai idini Daya Y Ianyuux. 19 X nndadandaaiai, xaxee xa a ka xemanii luz vaa ka koko. Nki xee luz jan uayiu, ko nka juini ayiu xa ndoo naii nuu nee, chi ka kidai xa uu. 20 Ntdaa ayiu kida xa uu, ka xini uui luz vaa

16Yo

Yo kuee n-xemani Ianyuux ayiu uayiu

nxeen Jess distrito Judea. Ijan nxo tuuia xiin se dakuaaia. Ijan nxo dajuenduteia ayiu. 23 Sua tuku, nxo dajuendutes ayiu, nuu nani Enn yatni uu nani Salim. Ijan io kuee ndute. Ijan nka xo xee ayiu, te ndajuendutesy. 24 Chi daa ta kndiu ka Sua vekaa. 25 Te nka jantnaa tnuu se dakuaa Sua xiin nka se Israel. Nka jantnaa tnuus nanda koo xa kunee ii ayiu. 26 Se dakuaa Sua nka xees nuus, te nka jaans: Maestru, kundean se nxo tuu xiinn nka lado deva Jordn. Ijan njaan ndaan xaxees. Vitna dajuendute mees ayiu tuku, te ntdaa ayiu xee koio nuus. 27 Njaan Sua: n sey, ma kuaa xa tns ni n, nux a xiaan Ianyuux. 28 Nka tekun xa njaanr xa atu kuur Cristu, Ia tundaa Ianyuux. Nka tekun xa njaanr xa ntundaa aa Ianyuux meer, xa ndodo nuur nuu se ijan vaxi. 29 N kuu n noviu kuu Jess. N kuu se kumani xiin noviu kuu meer. Se kueka novia kuu noviu. Ko se kumani xiin noviu, nujuiins yatni noviu, te tekus tnuus, te yo kuvetes xaxee tnuus. Xijan kuu xa kuvete xa

22Dada,

nka vuelta jaan ndaa Sua xaxee Jess

173 kuvete meer, xaxee xa xee koio ayiu nuu Jess. 30 Io xa dandoo aa ayiu meer. Io xa koo koioi xauu ka xiin xauu ka nuu Jess.

San Juan3,4 dajuendutes ayiu. 3 Te nkee Jess distrito Judea, te juan nuuia distrito Galilea. 4 Te nxio xa yaaia distrito Samaria. 5 Xijan kuu xa nxeeia uu nani Sicar distrito Samaria. Katuu uu Sicar yatni uu nxiaan taxanu tnetnuro Jacob nuu dayas Jos. 6 Ijan katuu doko ndute Jacob. Te nxiau Jess xa nxikaia ichi. Xijan kuu xa nukooia yudoko jan. Naxa kaa xuu kuu. 7 Ijan nxee n ad Samaria xa tavaa ndute doko jan. Njaan Jess nuua: Taxi xaku ndute na koor, chi yichirt. 8 Chi x juaan se dakuaaia xiti uu, xa jueens xa kaxis xiinia. 9 Xijan kuu xa njaan ad Samaria: T Israel kuu meen. Nax kuu xa xijann ndute nuu meeda? Chi kuuda ad Samaria. (Chi se xini uu tnaa ka kuu ayiu Israel xiin ayiu Samaria.) 10 Njaan Jess nuua: Nux nkutnuni inin xa ntaxi Ianyuux, te nkutnuni inin jundu xijan ndute nkuu, te kajan meen nuu meer, te taar ndute vaa xa kutuu vaan. 11 Njaan ad: Dito, a tuu nax neen xa tavan ndute, te yo kunu doko ndute. Ndexu tavan ndute vaa jan? 12 Taxanu tnetnuda Jacob ntaxi doko ndute yaa. Meete xiin dayate, ktte, ntdaate nka xii ndute yaa. Kunxanu ka meen dada meete a? 13 Njaan Jess: Ntdaa ayiu ka xii ndute yaa, nayichiit nka vuelta. 14 Ko davaa

nde andu vaxiia, te kunxanu ka meeia dada ntdaa ayiu uayiu. Se uayiu, n nuu ka kuus xiin ntdaa ayiu uayiu. Ka jaan nis xa io uayiu. Jess vaxi nde andu, te kunxanu kaia dada ntdaa ayiu uayiu. 32 Jaan ndaaia xaxee xa nxiniia. Jaan ndaaia xaxee xa ntekuia. Ko dani a jandixa ni n ayiu nax jaania. 33 Nux jandixa n ayiu tnuuia nkuu, te dua joon jaan anui xa jaan Ianyuux xandaa. 34 Chi ntundaa Ianyuux Daya Yia vaxiia uayiu. Jaan Daya Yia tnuu Ianyuux, chi xiaan Ianyuux xa xiaan kaia Espritu Ii nuu Daya Yia. 35 Xemani Ianyuux Daya Yia. X nxiaan Ianyuux ntdaa xa io nuu Daya Yia. 36 Nux jandixa n ayiu Daya Y Ianyuux, tuu vaai xiin Ianyuux vitna xiin nde kuia ma jn nd. Nux a jandixa n ayiu Daya Y Ianyuux, ma kutuu vaai xiin Ianyuux. Kada uu Ianyuux meei, vitna xiin nde kuia ma jn nd.

31Jess,

Jess, nde andu vaxi-ia

Nkutnuni ini Jess xa ka tekutnuu se fariseu ntdaa xa kidaia. Nka tekutnuus xa kuee ka ayiu kunduu xiin Jess dada Sua. Nka tekus xa dajuendute Jess kuee ka ayiu dada Sua. 2 Mee Jess, a nxo dajuenduteia ayiu, ko se dakuaaia nka xo

n ad uu nani Samaria

San Juan4 nga ayiu koo ndute juaa meer, nuncas ma nayichi kai. N kuu doko ndute kane anu ayiu jan, da kuu ndute juaar ayiu jan, te xijan kutuu vaai kuia ma jn nd. 15 Njaan ad: Dito, taan ndute jan, xa ma yichi kadat, te ma kixi kada yaa xa tavadat. 16 Njaan Jess: Juaan, juan kueka yn, te kandekans ndixi yaa. 17 Njaan ad: ayo yda io. Njaan Jess: Vaa jaann xa ayo yn io. 18 Nxo tuun xiin oon sey. Te tuun xiin nka sey vitna, ko a kuus yn. Ndaa njaann. 19 Njaan ad: Dito, tu inida xa t xian tnuu tnuu Ianyuux nuu ayiu kuu meen. 20 Taxanu tnetnuda, nka nakuetute nuu Ianyuux yuku yaa. Ka jaan ayiu meen, xa io xa nakuetu ayiu nuu Ianyuux uu nani Jerusaln. 21 Njaan Jess: ad, io xa jandixan nax jaanr. Xee hora, xa ni yuku yaa ni uu Jerusaln, ma nakuetu koio ka ayiu nuu Taaro Ianyuux. 22 Ka nakuetu meen nuu Ianyuux ta jini koio kan. Ka nakuetu meer nuu Ianyuux ka xinir. Chi nuu ayiu Israel, nxiaan Ianyuux tnuuia, xa kixi Ia dakaku ayiu xa ma kui xiin kuechii. 23 Xee ku, te x nxee hora, ndadakanu ndaa koio ayiu Taaro Ianyuux. ayiu ndaa jandixa Ianyuux, nii koioi tnuu ndaaia, te ndadakanu koioiia xiin anui. Nduku Taaro Ianyuux

174 ayiu jan, xa ndadakanu koioiia. 24 N kuu Espritu Ianyuux, da kuu Ianyuux. Chi a kuaa xa jini koio ayiu Ianyuux xiin nuui. ayiu ndadakanu Ianyuux, io xa ndaa jandixa koioiia, io xa jandixa koioiia xiin ntdaa anui. 25 Njaan ad: Naada xa kixi Mesas, Ia tundaa Ianyuux. Danani aa ayiu Cristu. Na kixi meeia, te kachitnuaaia ntdaa. 26 Njaan Jess: Meer kuuia. Se ndatnuu xiinn kuuia. 27 Nni dua ndatnuu Jess xiin ad, nka naxee se dakuaaia. a nka kutnuni inis nax kuu xa ndatnuuia xiin n ad. Ko ni ns a nka xijan tnuu nax xijan tnuuia, nax kuu xa ndatnuuia xiina. 28 ad jan, ndandooa yooa te juan nuua xiti uu. Nxian tnuua nuu se uua: 29 Nee koion, te jinin n tey njaan ndaa ntdaa xa nkidada. Kuute Cristu, Ia tundaa Ianyuux a? 30 Se ijan, nka kees uu jan, te juaans nuu tuu Jess. 31 Te nni juan nuu ad jan xiti uu, te nka jaan se dakuaa Jess nuuia: Maestru, kaan itau. 32 Ko njaania: Io xa xaar xa a ka kutnuni ini meen. 33 Xijan kuu xa nka ndatnuu se dakuaaia ns xiin nkas: Nxiaan n ayiu xa nxaxiia? 34 Njaan Jess: Xa xaar kuu xa kidar xa juini Ianyuux ntundaa aa. Kuu xa daxinokavar tniu ntaxiia. 35 Ka

175 jaan meen xa juini kai koon yoo xa kandero tru. Ko jaan meer xa io xa kundea koion, te jini koion xa x nyichi tru, te io xa kandero tru jan vitnadii. 36 N kuu tru nyichi, ka kuu ayiu xeka vaa tnuu meer. N kuu se xande tru, ka kuu se xian tnuu tnuu meer nuu ayiu, te ka tns yaus. Ka kidas xa kutuu vaa koio ayiu xiin Ianyuux kuia ma jn nd. Se nxate tru, xiin se xande tru, nduus kuvete. 37 Ndaa ka jaan ayiu xa n sey xate tru, te nka sey xande tru. 38 Ntundaa aar meen, xa kande koion nuu a nka kidatniun. nkas nka kidatniu ijan, te nka ku meen nuu nka kidatniu mees. 39 Te nka kixee kuee ayiu Samaria xa jandixai Jess. Xaxee tnuu ad jan, nka jandixaiia. Njaan ndaaa: Njaan ndaate ntdaa xa nkidada. 40 Xijan kuu xa na nka xee ayiu Samaria nuu tuu Jess, nka xijani xa ndooia xiini. Te nndooia xiini uu ku. 41 Te kuee ka ayiu nka kixee xa jandixaiia xaxee tnuu meeia. 42 Nka jaani nuu ad jan: Ditna ka, nkixeer xa jandixaria, xaxee tnuu meen. Vitna, x nka teku ndaar tnuu meeia. Ka xinir xa ndaa xa se yaa kuu Ia kida xa ma ku koio ayiu xiin kuechii.

San Juan4 mees a xndaxioi xauu nuus. na nnaxeeia Galilea, te nka xeka vaa aa ayiu Galilea. Ntdaa xa nkidaia viko Jerusaln nka xinii, chi nka xeen meei viko ijan tuku. 46 Nxeeia nka vuelta uu nani Can distrito Galilea. Ijan nuu nkidaia xa nnduu ndute vinu. Ijan nxio n se netniu nuu se kunxanu ka, te kuu dayas uu nani Capernaum. 47 Se ijan, ntekutnuus xa nkee Jess distrito Judea te vaxiia Galilea. Nxees nuu tuuia, te nxijans xa na jnia xiins uu Capernaum, xa ndadavaaia dayas. Chi dayas yo kau kuu. 48 Xijan kuu xa njaan Jess: Ka juinin xa jini koion milagru, te nux ma jini koion, nuncas ma jandixa aa koion. 49 Njaan se netniu nuu se kunxanu ka: Dito, na jnro, antecas xa ku dayada. 50 Njaan Jess: Juan nuu, chi x nndvaa dayan, dani nditos. Te se ijan, njandixas tnuu njaan Jess, te juan nuus. 51 Nni juan nuus ichi, te nka xe tnaa aa se ka xinokuechi nuus. Nka xian tnuus xa x nndvaa dayas. 52 Xijan kuu xa nxijan tnuuss nahora nkixee dayas xa vax ndvaas. Nka jaans: Iku, kaa n xaini, nndiko aa kani. 53 Xijan kuu xa nkutnuni ini taa seluchi jan, xa hora njaan Jess: X nndvaa dayan, dani nditos, hora ijan ni nndvaas. Te se ijan, xiin ntdaa ayiu io vees, nka kixees xa jandixa koios Jess.
45Chi

nkuu uu ku, nkee Jess uu ijan, te juaania ichi distrito Galilea. 44 Nani njaan Jess, dani nkuu: n se xian tnuu tnuu Ianyuux nuu ayiu, te ayiu uu

43Nuu

N-ndadavaa Jess n seluchi

San Juan4,5 nkida Jess milagru kuu uu distrito Galilea. Dua nkidaia, na nkeeia Judea te nnaxeeia Galilea.
54Dua

176 Ku ndetaturo kuu. Jaan tnuu tau tniu xa ni n ayiu maxku kaneei yuui ku ndetaturo. 11 Njaans: Se nndadavaa aa njaan xa ndoneeda yuuda te kakada. 12 Nka xijan tnuus: Jundu kuu se njaan xa ndoneen yuun te kakan? 13 Ko se nndvaa, a xinis ndese kuu se nndadavaa aa. Chi xaxee xa kuee ayiu nxio ijan, te juaan ni Jess. 14 Dada nnanitnaa Jess xiin se nndvaa veuu kanu. Njaania: Kundea xa x nndvaan vitna. Maxku kada kan xa uu, nada kuee ka vida yaan. 15 Te juaan se nndvaa nuu se Israel, te nxian tnuus xa Jess kuu se nndadavaa aa. 16 Xijan kuu xa nka xini uu se Israel Jess. Nka juinis xa kanisia, xaxee xa tniu yaa nkidaia ku ndetatu ayiu Israel. 17 Ko njaan Jess nuus: Taar, kidatniuia nde vitna. Duni kidatniu meer. 18 Xijan kuu xa yo nka juini se Israel xa kanisia. Nka jaans xa a chinuuia ku ndetatu ayiu Israel. Nka jaans xa xa uu kuu xa njaania xa Ianyuux kuu Taaia, chi dua njaania xa n nuu kuu meeia xiin Ianyuux.

Na nyaa xaa, te io n viko ayiu Israel, te juaan Jess uu nani Jerusaln. 2 Ijan, yatni nuu nani Yee Tkachi, katuu n tanque kanu uu ndute. ayiu ka jaan tnuu hebreu danani tanque jan Betesda. Yundute jan io oon portal. 3 Ijan nka kaa kuee xa kuee ayiu kuu. ayiu kuaa, ayiu yakua, ayiu nxi ndaai nxi xeei. Xndetui nahora na kanda nuu ndute. 4 Danaa, xo juun n ngel, ia xinokuechi nuu Ianyuux. Xo juunia tanque, xa dakandaia ndute. Na yaa xa dakandaia ndute, te davaa nga ayiu ke kina nuu nuu ndute, te ndvaai davaa nga kuee tnaai. 5 Te ijan nxo ndetu n sey. X nkuu oko xaun uni kuia kuus. 6 Na nxini Jess se kuu kaa ijan, nkutnuni iniia xa da kaas nkuu kuee kuia. Nxijan tnuuia nuus: Juinin xa ndvaan a? 7 Njaan se kuu: Dito, ayo ayiu io xa kandeka aai jn hora kanda ndute. Nni juaanda, te kina ka nka ayiu ke nuu ndute. 8 Njaan Jess: Ndokoo. Ndonee yuun te kaka. 9 Hora ijan ni, nndvaas. Nndonees yuus te nxikas. Te ku ijan kuu ku ndetatu ayiu Israel. 10 Xijan kuu xa nka jaan se fariseu nuu se nndvaa:

N-ndadavaa Jess n sey n-xi ndaa-s n-xi xee-s

kuu xa njaan Jess nuus: Xandaa kuu xa jaanr. Daya Y Ianyuux, meni meeia, a kuaaia xa kadaia ni n. Ndeaia xa kida Taaia, te dua kida meeia. Davaa

19Xijan

N-kida Ianyuux xa ndadandaa Jess ayiu uayiu

177 nga xa kida Ianyuux, xaa kida Daya Yia tuku. 20 Chi xemani Ianyuux Daya Yia. Ntdaa xa kidaia dandeaia Daya Yia. Te tniu nanu ka dada xaa dandeaia Daya Yia, xa jini koion te yuu koion. 21 Nani kida Taaia xa nandoto ndy xa kutuu vaai, dani kida Daya Yia xa kutuu vaa koio ayiu juiniia xa kutuu vaai. 22 Chi Taar, a ndadandaaia ni n ayiu. X ntaxiia xa taxnuniia xa ndadandaa Daya Yia ntdaa ayiu. 23 Dua koo xa koo koio ntdaa ayiu xauu nuu Daya Yia, nani xndaxioi xauu nuu meeia. ayiu a io xauu nuu Daya Yia, dani a ioi xauu nuu Ia ntundaa aa. 24 Xandaa kuu xa jaanr. n ayiu xeka vaa tnuu meer te jandixai Ia ntundaa aa meer, tuu vaai vitna xiin kuia ma jn nd. Ma kada uury, chi x nyaai xa ma kui xiin kuechii, xa kutuu vaai xiin Ianyuux kuia ma jn nd. 25 Xandaa kuu xa jaanr. Vaxi hora, te vitna x nxee hora, xa ayiu ka xi xiin kuechii, teku koioi tnuu Daya Y Ianyuux. Ntdaa ayiu ka xeka vaa tnuuia, kutuu vaa koioi xiin Ianyuux kuia ma jn nd. 26 Nani kida Taar xa kutuu vaa koio ayiu, dani nkidaia xa kada Daya Yia xa kutuu vaa koio ayiu. 27 Nkidaia xa ndadandaa meer ayiu, chi Se kuu ani tnaa ayiu kuur. 28 Maxku yuu koio kan xa dua jaanr. Vaxi hora xa kunini koio ntdaa ndy xa jaan meer. 29 Ndee koioi nuu xynduxii. ayiu nka kida xavaa, nandoto koioi xa kutuu vaai xiin Ianyuux kuia

San Juan5 ma jn nd. ayiu nka kida xa uu, nandoto koioi xa ndadandaary, te jn koioi andea.
N-jaan Jess: Tniu kida-r jaan ndaa xaxee-r

meer, a kuaar xa kadar ni n. Nani tau tniu Taar, dani ndadandaar ayiu. Te vaa ndadandaary, chi a kidar xa juini meer, ko kidar xa juini Taar ntundaa aa. 31 Nux njaan meer xaxee meer nkuu, te jaan koio meen xa a ndaa. 32 Ko jaan ndaa Taar xaxeer tuku, te naar xa ndaa jaan meeia. 33 X nka tundaa meen se nka xeen nuu tuu Sua, te njaan ndaa Sua xaxee xa kuu xandaa. 34 Ko a ndouur xa jaan ndaa n sey xaxeer. Kakuneer xa njaan Sua, xa teku koio meen, xa ma ku koion xiin kuechin. 35 N kuu iti vaa ka koko nkuu Sua. Xaku ku nka tna inin xa nkida Sua, te nka kud inin. 36 Ko io nka, kanu ka dada Sua, jaan ndaa xaxeer. Ntaxi Taar tniu daxinokavar. Tniu kidar jaan ndaa xaxeer xa ntundaa aa Taar. 37 Ntundaa aa Taar, te njaan ndaaia xaxeer. Nuncas a nka teku meen tnuuia, ni a ka xinin nanda kuuia. 38 atu ka xeka vaan tnuuia, chi a ka jandixan Ia ntundaa aa. 39 Ka kaun xa ka kaun tnuu Ianyuux, chi ka xani inin xa dua kutuu vaa koion xiin Ianyuux kuia ma jn nd. Ko tnuu ka kaun jaan ndaa xaxee meer. 40 Te a ka juinin xa kunduun xiinr, xa kutuu koion xiin Ianyuux. 41 a ndouur xa najuen tnuu aa ayiu. 42 Ko xini aar meen.

30Meni

San Juan5,6 Naar xa atu xemani koion Ianyuux. 43 Xaxee Taar nkixeer, ko atu ka xeka vaa aan. Nux kixi nka sey xaxee mees, te se ijan kuu xa kueka vaa koion. 44 a ka kuaa meen xa jandixa aa koion. Ka kidan xa juini meen, te ka najuen tnuu tnaa meen, ko a ka kidan xa juini idini Ianyuux, xa najuen tnuu aa meeia meen. 45 Maxku kani ini koion xa tekuechi aa meer nuu Taar. Tekuechi aa Moiss meen. Ka jaann xa kidan nax ntau tniu Moiss, ko a ndaa. 46 Nux nka jandixan Moiss nkuu, te jandixa aa koion meer. Chi nkakunee aa Moiss meer, na nchidotnunis tnuu Ianyuux. 47 Nux a ka jandixan tnuu nchidotnuni Moiss, janda kada koion xa jandixan tnuu meer?

178 njaania xa kototnuniia Slipe, chi naa meeia nax kadaia. 7 Njaan Slipe: Juini itau itau tila na tn n ni, ko ma kendita uu cientu denario xa kax koioi. 8 Njaan Ndrixi, n se dakuaa Jess. ani Simn Spedru kuus. Njaans: 9 Yaa io n seluchi nee oon tila cebada xiin uu chaka. Ko nax ku kendita xaa ni xa kax koio kuee ayiu yaa? 10 Njaan Jess: Juaa nuu ayiu xa na nkoo koioi. Ijan io kuee ite. Nuu ite nka nukoo se xyuku ijan. Vaa na oon mil sey. 11 Ntn Jess oon tila nee seluchi jan. Na nxiaania xa nkutauia nuu Ianyuux, te nxiaania nuu se dakuaaia, xa na dakexio koios nuu ayiu ka nukoo ijan. Duni ndakexios chaka, ndenda nka juinii xa kaxii. 12 Na nyaa xa nka xax vaai, te njaania nuu se dakuaaia: Najeen koio xa ndoo, xa maxku tu ni itau. 13 Te ijan nka najeens tila ndoo. Uxi uu yka nka dachitus pedazu tila cebada nndoo, na nyaa xa nka xaxi ayiu. 14 Na nka xini ayiu xa nkida Jess milagru yaa, nka jaani: Xandaa xa se yaa kuu se jua tnuu tnuu Ianyuux nuu ayiu. X nkixees uayiu yaa vitna. 15 Nxinitnuni Jess xa ka juini ayiu jan xa kandeka juexa aa koioi jn, xa ku kuuia se kunxanu ka nuui. Xijan kuu xa

6Dua

N-kida Jess xa n-ka xaxi oon mil sey

Na nyaa xaa, te juaan Jess nde nka lado ndute nani Mar Galilea. Dava ayiu danani ndute jan Mar Tiberias. 2 Ijan nka xe kuitandijun kuee ayiu Jess, chi nka xinii milagru nkidaia, hora nndadavaaia ayiu kuu. 3 nka lado Mar Galilea, nxe xee Jess dk tnduu ijan. Ijan nukooia, xiin se dakuaaia. 4 Te vax kuyatni n viko ayiu Israel, viko nani Paxcua. 5 Nxini Jess kuee xa kuee ayiu vaxi nuu tuuia. Njaania nuu Slipe: Ndexu jueenro tila xa kax koio ayiu yaa?

(Mt. 14:1321; Mr. 6:3044; Lc. 9:1017)

179 nkeeia. Juan xee kaia, meni meeia, yuku ijan.


N-xika ndodo Jess nuu ndute mar
(Mt. 14:2227; Mr. 6:4552)

San Juan6
N-jaan Jess: Mee-r kuu tila kida xa tuu vaa ayiu.

kunee, te nka nuu se dakuaa Jess nde yundute mar. 17 Ijan nka kes n barcu, te nka kixees xa dakakas barcu, xa nuus uu nani Capernaum. X vax kuaa ka, ko dani ta naxee ka Jess. 18 Kane tachi ndee, te nkixee ndute nakuido tnaat. 19 Na nka dakakas barcu oon iu kilmetro, nka xinis Jess, xika ndodoia nuu ndute. Nkuyatniia barcu, te nka yuus. 20 Ko njaania: Meer vaxi. Maxku yuu koion. 21 Xijan kuu xa nka tna inis xa keia barcu. Na nkeia barcu, te danaa ni nxee barcu nde yundute mar, nuu ka juinis xa jns.

16Vax

kuu uu, xyuku kuee xa kuee ayiu, nuu nka xaxii tila nxiaan Jess. Nka xinii xa nxio idini barcu ijan, te nka kutnuni inii xa a nke Jess barcu xiin se dakuaaia. Nka xinii xa meni se dakuaaia nka ke barcu, juaans nde nka lado ndute mar. 23 Nka kee kuee barcu uu nani Tiberias. Nka xeetnu yatni nuu nka xaxi ayiu tila, na nyaa xa nxiaan Xtooro xa nkutauia nuu Ianyuux. 24 Xijan kuu xa, na nka xini ayiu xa a yoo Jess, ni se dakuaaia, nka ke meei barcu tuku. Nka xeei uu nani Capernaum, nka nandukui Jess.

22Ku

N-ka xe nunduku ayiu Jess

nka nanitnaa ayiu xiin Jess, nka xio ndute mar, nka jaani: Maestru, nahora nkixeen yaa? 26 Njaan Jess: Xandaa kuu xa jaanr. a nanduku aan xaxee xa nka xinin milagru nkidar. Nanduku aan, xaxee xa nka xaxin tila nde vaa nka chitu xitin. 27 Tila xaan vitna vax nd. Io xa kadatniu koion xa nii koion tila ma jn nd. Se kuu ani tnaa ayiu, taxis tila ma jn nd nuu meen, xa kutuu vaa koion xiin Ianyuux kuia ma jn nd. Chi nkax aa Taar xa dua kadar. 28 Nka jaani: Nax kadaro xa tna ini Ianyuux? 29 Njaan Jess: Xa tna ini Ianyuux, kuu xa jandixa koion se ntundaaia. 30 Xijan kuu xa nka jaani: Na milagru kadan, xa kundea koior, xa jandixa aar? Nax kadan? 31 Taxanu tnetnuro, nka xaxis xa nani man, hora nka xikonuus yuku nuu ayo ayiu io. Jaan tnuu Ianyuux xa nxiaania tila andu xa nka xaxis. 32 Njaan Jess: Xandaa kuu xa jaanr. Moiss a ntaxi tila andu. Taxi Taar tila vaxi nde andu, tila ndaa kuu. 33 Tila Ianyuux kuu xa vaxi nde andu. Kida mees xa kutuu vaa koio ayiu. 34 Nka jaani:

25Na

San Juan6 Dito, taan tila jan, taan ku xiin ku. 35 Njaan Jess: Meer kuu tila kida xa tuu vaa ayiu. Nux kunduu n ayiu xiin meer, nuncas ma kojon kai. Nux jandixa aa n ayiu meer, nuncas ma yichi kai. 36 Ko x njaanr nuun, xa juini xa nka xini aan, ko a jandixa aan. 37 Ntdaa ayiu taxi Taar, kunduu koioi xiin meer. Te n n ayiu kunduu xiin meer, kueka vaary, nuncas ma dangonditary. 38 Chi atu vaar nde andu xa kadar xa juini meer. Vaar xa kadar xa juini Ia ntundaa aa meer vaxi. 39 Xa juini Ia ntundaa aa, kuu xa ma dajnr ni n ayiu ntaxiia. Juiniia xa kadar xa nandoto koioi, ntdaai, ku jn nd ntdaa xa io. 40 Xa juini Taar, kuu xa ntdaa ayiu ka xini Dayaia te ka jandixaiia, te meei kutuu vaa koioi xiin Ianyuux kuia ma jn nd. Kadar xa nandoto koioi, ku jn nd ntdaa xa io. 41 Xijan kuu xa nka jan kuechi se Israel Jess, xaxee xa njaania: Meer kuu tila vaxi nde andu. 42 Nka jaans: a du mees kuu Jess, daya y Jos a? Meero ka xini tads. Nax kuu xa jaans xa vaxis nde andu? 43 Njaan Jess: Maxku jan kuechi koion, nn xiin nkan. 44 Ni n ayiu, a kuaa xa kunduui xiin meer, nux ma kada Taar xa dua koo. Ntundaa aa Taar meer, te ku jn nd ntdaa xa io, te kada meer xa nandoto koio ayiu

180 kunduu xiin meer. 45 Se xian tnuu tnuu Ianyuux nuu ayiu, nka chidotnunis: Dakuaa Ianyuux meei, ntdaai. Ntdaa ayiu nka teku tnuu Ianyuux, te nka dakuaai tnuuia, kunduu koio meei xiin meer. 46 Ni n ayiu, nuncas a nxinii Taar. Se vaxi nde nuu tuu Ianyuux, mees xini Taas. 47 Xandaa kuu xa jaanr. Nux jandixa aa n ayiu meer, kutuu vaai xiin Ianyuux kuia ma jn nd. 48 Meer kuu tila kida xa tuu vaa ayiu. 49 Taxanu tnetnu meen, nka xikonuus nuu ayo ayiu io, te nka xaxis man, ko nka xis. 50 Meer kuu tila vaxi nde andu. Davaa nga ayiu kaxi tila yaa, te ma kui. 51 Meer kuu tila kida xa tuu vaa ayiu. Tila vaxi nde andu. Davaa nga ayiu kaxi tila yaa, kutuu vaai kuia ma jn nd. Tila taxi meer, kuu yk kuu meer. Juaar, xa kutuu vaa koio ayiu uayiu. 52 Xijan kuu xa nka jantnaa tnuu se Israel. Nka xijan tnuus: Nanda kuaa se yaa xa taxis yk kuus xa kaxiro? 53 Njaan Jess: Xandaa kuu xa jaanr. Nux ma kaxi koion kuu Se kuu ani tnaa ayiu, te ma koo koion ns, ma kuaa koion xa kutuu vaan. 54 ayiu ka xaxi kuu meer, te ka xiii n meer, xtuu vaai vitna xiin kuia ma jn nd. Te kadar xa nandoto koioi, ku jn nd ntdaa xa io. 55 Chi kuu meer, kuu xandaa xa kaaro kuu, te n meer, kuu xandaa xa kooro kuu. 56 ayiu ka xaxi kuu meer, te ka xiii n meer, kunduui xiin

181 meer, te kunduu meer xiin meei. 57 Ntundaa aa Taar. Ia Ndito kuuia. Ndito meeia, te kidaia xa ndito meer. Nani kida meeia xa ndito meer, dani kida meer xa ayiu ka xaxi aa meer, kundito koio meei. 58 Tila vaa kuu tila vaxi nde andu. Taxanu tnetnun nka xaxi man, ko nka xis. ayiu xaxi tila yaa, kutuu vaai xiin Ianyuux kuia ma jn nd. 59 Dua njaan Jess, hora dakuaaia ayiu veuu luchi uu nani Capernaum.

San Juan6,7 ijan, nka dandoo kuee se xndijun Jess meeia. atuka nka xikonuus xiinia. 67 Xijan kuu xa nxijan tnuu Jess nuu nuxi uu se dakuaaia: Ndoo, atu ka juinin xa jn koio meen tuku a? 68 Njaan Simn Spedru: Xtooro, jundu nuu jn koioda u? Tnuu meen kida xa xtuu vaada, vitna xiin kuia ma jn nd. 69 Ka jandixa aada. X nka xinida xa meen kuu Cristu, Ia ntundaa aa Ianyuux. Daya Y Ianyuux Ndito kuun. 70 Nxiaan Jess: a ndaa xa nkax aar uxi uu tnaan, ko n meen kuus kuina u? 71 Te kakuneeia Judas Iscariote, daya y Simn. Se ijan diko Jess nuu se kani aa. n se tnaa nuu nuxi uu se dakuaa Jess kuus.

66Ku

nka teku se dakuaaia nax njaania, kuees nka jaan: Yo uu tnuuia. Jundu kuaa xa kueka vaas tnuu jaania? 61 Naa anu Jess xa ka jan kuechi se dakuaaia xaxee tnuuia. Njaania: Ka kiti inin xaxee tnuur a? 62 Nax kani ini koion, nux kundea koion Se kuu ani tnaa ayiu, hora ndaas nde nuu nxo tuus kina nuu? 63 Anuro kuu xa kida xa xnditoro. Meni kuuro atu xiniuu ni n. N kuu anuro kuu tnuu meer. Kida tnuu meer xa xtuu vaa ayiu. 64 Ko a ka jandixa aan. Davan, joon, ko davan, aa. Chi nde xa kina nuu, nxo naa Jess jundu a jandixa aa, te jundu diko aa nuu se kani aa. 65 Njaania: Xijan kuu xa njaanr xa ni n ayiu, ma kuaa xa kunduui xiin meer, nux a kida Taar xa dua koo.

Tnuu n-jaan Jess kida xa xtuu vaa ayiu vitna xiin kuia ma jn nd
60Na

Na nyaa xaa, te nxikonuu Jess distrito Galilea. a njuiniia xa kuikonuuia distrito Judea, xaxee xa ka juini se Israel xa kani aas. 2 Te vax kuyatni viko ayiu Israel, viko nani Viko Vee Yutnu Vixi. 3 Nka jaan ani Jess nuuia: Maxku ndoo kan yaa. Juan nai Judea, na jini koio se dakuaan milagru kidan. 4 n sey, nux juinis xa jini aa koio ayiu, ma kadas tniu xa nai. Nux kidan milagru, dandea meen ntdaa ayiu. 5 Dua nka jaan aniia, chi xaxee xa a nka jandixasia. 6 Njaan Jess:

ani Jess, atu n-ka jandixa-s-ia

San Juan7 Ta xee ka horar. Ko hora meen, davaa nga hora io vaa. 7 Ma kuaa xa jini uu aa ayiu uayiu meen. Meer, ka xini uu aai, chi jaan ndaar xaxeei xa ka kidai xa uu. 8 Juan nai koio meen viko. Ma jnr viko yaa vitna, chi ta xee ka horar. 9 Dua njaania, te nndooia Galilea.

182 koio ayiu xauu nuu mees. Ko n sey, nux juinis xa ndadakanu ayiu Ia ntundaa aa vaxis, se ijan, se ndaa kuus. Kadas xavaa, te ma kadas ni n xa uu. 19 a ndaa xa ntaxi Moiss tnuu tau tniu meen a? Ko ayon ka kida n jaan tnuu tau tniu. Nakuenda juinin xa kani aa koion? 20 Nka jaan ayiu jan: Nndulokon! Jundu juini xa kani aai? 21 Njaan Jess: Idini tniu nkidar ku ndetaturo, te atu ka kutnuni inin. 22 Njaan Moiss xa io xa kanden nuu ii ntdaa sey Israel. (Te kuee kuia antecas xa jaan Moiss, te nka xande taxanu tnetnun nuu ii sey.) Ku ndetaturo ka xande koio meen nuu ii seyjn. 23 Ka xandes nuu ii n seyjn, juini ku ndetaturo kuu, xa kada koion xa jaan tnuu nchidotnuni Moiss. Nax kuu xa ka kiti inin nuu meer xaxee xa nndadavaar n se kuu ku ndetaturo? 24 Maxku kada uu koion n sey antecas xa kutnuni ini koion nax nkidas. Io xa vaa ndadandaa koion ntdaa ayiu.

na nyaa xa ka xeen aniia viko, te nkee meeia juaania tuku. a juaania xiin kuee ayiu, chi nai ni juaania. 11 Te ka nanduku se Israel meeia viko ijan. Nka jaans: Nde io se ijan? 12 Te ijan xyuku kuee xa kuee ayiu. Ka ndatnuui xa ka kakuneei Jess, ko nai ni. Davai nka jaan: Se vaa kuus, ko davai nka jaan: a ndaa, chi dandaus ayiu yaa. 13 Ko ni n ayiu a njaan xee, chi nka yuui nuu se Israel. 14 Na udava viko, te nxe xee Jess nde veuu Jerusaln, te nkixeeia xa dakuaaia ayiu. 15 a nka kutnuni ini se Israel janda kuu xa dakuaaia ayiu. Nka jaans: Janda kuu xa tua vaa se yaa? Mees a nkaus kuee kuia. 16 Njaan Jess: Xa dakuaar ayiu, atu kuu xa xani ini meer. Xa dakuaary, kuu xa xani ini Ia ntundaa aa meer. 17 Nux juini n ayiu xa kadai xa juini Ianyuux, kutnuni inii nux tnuu jaanr kuu tnuu Ianyuux a tnuu meer. 18 n sey, nux jaans xa xani ini mees, juinis xa koo

N-xo tuu Jess Viko Vee Yutnu Vixi


10Ko

nka jaan dava ayiu Jerusaln: Se yaa, a du se yaa ka juini se uuro xa kani koios a? 26 Jira, jaans nuu ntdaa ayiu, te se uuro, ni n tnuu a ka jaans nuus. Ka jandixa sexanu uuro xa ndaa xa kuus Cristu, Ia tundaa Ianyuux a? 27 Ko se yaa, xiniro nde

25Te

Jess jaan ndexu vaxi-ia

183 nkixis. Na kixi Cristu, te ma jini ni n ayiu nde kixis. 28 Xijan kuu xa xee njaan Jess veuu nuu dakuaaia ayiu: Ka jaann xa ka xini aan meer. Ka jaann xa ka xinin ndexu vaxir. Xaxee meer, atu vaxir. Ia ndaa kuu Ia ntundaa aa meer vaxi. Meeia, atu ka xinin. 29 Meer, joon, xiniria, chi vaar nde nuu tuuia, te meeia ntundaa aa vaar. 30 Te nka juinis xa tn presu koiosia. Ko ni ns a nka tnsia, chi ta xee ka horaia. 31 Ko kuee ayiu jan nka jandixaia. Nka jaani: Cristu, Ia tundaa Ianyuux, na kixi meeia, kadaia kuee ka milagru dada xa nkida se yaa u?

San Juan7 ma nanii aan, chi mayon kuaa xa jnn nuu kutuu meer?
ayiu ka jandixa Cristu, nde anu-i kane ndute ndito kida xa kutuu vaa koio-i

xinokava viko, ku kanu ka viko kuu, daa nxo nujuiin Jess, te njaania: Nux yichi n ayiu, na kunduui xiin meer, te kooi. 38 N jaan tnuu Ianyuux, dua koo. ayiu ka jandixa aa meer, nde anui kane ndute ndito kida xa kutuu vaa koioi. 39 Ko dua nkakuneeia Espritu Ianyuux tn koio ayiu jandixa Jess. Chi ta kixi ka Espritu Ianyuux, xaxee xa ta ndadakanu ka Ianyuux Jess.

37Ku

nka tekutnuu se fariseu xa dua ka kakunee kuee ayiu jan Jess. Mees, xiin se ka taxnuni nuu ayiu Israel, nka tundaas ausiliu, xa jn tn presu koios Jess. 33 Te njaan Jess: Xaku nga ku kutuur xiinn, te dada nuur nuu tuu Ia ntundaa aa. 34 Nanduku aa koion, ko ma nanii aan. Chi mayon kuaa xa jnn nuu kutuu meer. 35 Te nka kixee se Israel xa ka xijan tnuu tnaas: Ndexu jn se yaa, xa ma naniiros? Jns nde uu setoo, nuu tuu ayiu Israel meu ayiu ka jaan tnuu griegu a? Ijan dakuaas ayiu too, ayiu atu jandixa Ianyuux a? 36 Nax juini kachi xa jaans: Nanduku aa koion, ko

32Te

Se fariseu, n-ka tundaa-s ausiliu xa jn tn presu koio-s Jess

ayiu jan, na nka tekui tnuu yaa, nka jaani: Se yaa, xandaa kuu xa kuus se xian tnuu tnuu Ianyuux nuu ayiu. 41 Davai nka jaan: Se yaa kuu Cristu, Ia tundaa Ianyuux. Ko davai nka jaan: uu Galilea ni kixi Cristu a? a ndaa. 42 Jaan tnuu Ianyuux xa Cristu ku kuu n daya dana David. Jaan xa kixiia nde uu nani Beln, uu David. 43 Xijan kuu xa xaxee meeia, atu nkuu n nuu ayiu xyuku ijan. 44 Te davai nka juini xa tn presu koioiia, ko ni ni a nkuy xa tniia.

40Dava

Dava ayiu, n-ka jandixa-i Cristu, ko dava-i, aa

nka naxee ausiliu, nuu xtuu se fariseu xiin dutu ka

45Ijan

Sexanu ka taxnuni nuu ayiu Israel, a n-ka jandixa-s Jess

San Juan7,8 taxnuni. Nka jaan se fariseu xiin dutu: Nakuenda a nka ndekans kixi? 46 Nka jaan ausiliu: Nuncas a njaan n sey n jaan se yaa. 47 Te nka jaan se fariseu: Nd ndoo, ndandau aas tuku a? 48 Sexanu ka taxnuni nuu ayiu Israel, xiin se fariseu, mees nka jandixa se yaa u? aa! 49 ayiu lilu ka kuu ayiu! a ka xinii tnuu nchidotnuni Moiss. Na kada uu Ianyuux meei, ntdaai! 50 Te dada njaan n se nani Nicodemo. Nicodemo kuu se nxe kotonini Jess n xakuaa. Se fariseu kuus, n ka kuu sey xyuku ijan. Njaans nuus: 51 Nax jaan tnuu nchidotnuni Moiss? Vatuka xa kada uuro n sey, antecas xa kuniniro xa jaans xaxee mees a? Vatuka xa kada uuros, antecas xa kutnuni iniro nax nkidas a? 52 Nka jaans: Ndoo tuku, se Galilea kuun a? Kau ka tnuu Ianyuux, te jinin xa nde Galilea, nuncas a nkixi se xian tnuu tnuu Ianyuux nuu ayiu. 53 Te nuu dn ka nuus vees.

184 n ad nka tns hora kaaa xiin n sey a kuu ya. Nka kidas xa nujuiina meus ntdaas. 4 Nka jaans: Maestru, nka tnr ad yaa hora kaaa xiin se a kuu ya. 5 Jaan tnuu nchidotnuni Moiss xa yu io xa kaniro ad dua ka kida. Te meen, nanda kachin? 6 Dua nka jaans, xa ka xitotnunisia, chi nka juinis xa tekuechi koiosia. Ko Jess, nukuita ndeyuia, te xiin dk ndaaia nkidavaaia nuu uu. 7 Ko se ijan, nka xijan tnuu kas, te nndojuiin Jess te njaania: Se tnaa nuu meen nuncas a nkida kuechi, kina kas na kani yu meea. 8 nka vuelta nukuita ndeyuia, te nkidavaaia nuu uu. 9 Se ijan, na nka tekus tnuuia, nka dakuido nka datau anus, te n ni n nis nka kee ijan. Kina nuu nka kee se xanu ka. Dada xndijun davas, nde nndoo menga Jess ijan. Te ad jan, nndoo naia nuu nujuiina. 10 Nndojuiin Jess, te a nxini kaia ni nka se ka tekuechi ad jan. Menga ad jan nujuiin ijan. Nxijan tnuuia nuua: ad, nde xndaxio se nka tekuechi aa meen? Ni ns a nka kida uu aa u? 11 Njaana: aa. Ni nte, Dito. Te njaan Jess: Meer tuku, ma kada uu aar. Juaan, te maxku kada kan kuechi.

Te juaan Jess yuku nani Yuku Yutnu Olivo. 2 Nee datne nnaxeeia veuu Jerusaln, te nka xee ntdaa ayiu nuu tuuia. Nukooia nukeuu ijan, te ndakuaaia ayiu. 3 Ijan nka xee se tua vaa tnuu nchidotnuni Moiss, xiin se fariseu. Xndekas

N-taxkanu ini Jess n ad

vuelta njaan Jess nuu ayiu ijan:

12nka

N-jaan Jess: Mee-r kuu luz vaa ka koko uayiu

185 Meer kuu luz vaa ka koko uayiu. ayiu kunduu xiin meer, nuncas ma kakai nuu nee. Kunduui xiin luz vaa ka koko, luz kida xa tuu vaai. 13 Te nka jaan se fariseu: Meen jaan ndaa xaxee meen. Xijan atu xiniuu. 14 Njaan Jess: Juini jaanr xaxee meer, ko xandaa kuu xa jaanr, chi xinir nde vaxir te xinir nde nuur. Ko meen, ayon ka xini nde vaxir ni nde nuur. 15 Ka ndadandaa meen xaxee xa ka xinin xiin nuun. a ndadandaa meer ni n. 16 Ko nux ndadandaar nkuu, vaa ndadandaar. Chi meni meer ma ndadandaa, ko meer xiin Ia ntundaa aa meer, nduur ndadandaa. 17 Nuu tnuu tau tniu meen, yodotnuni xa uu sey, nux n nuu ka jaan ndaas, te io xa jandixaro xa ka jaans. 18 Meer kuu se jaan ndaa xaxeer, te xaxeer jaan ndaa Taar, Ia ntundaa aa vaxir. 19 Nka jaans: Nde io taan? Nxiaan Jess: a ka xini aan meer, te dani a ka xinin Taar. Nux nka xini aan meer nkuu, te dani jini koion Taar. 20 Tnuu yaa njaan Jess hora ndakuaaia ayiu veuu Jerusaln. Ijan nukooia yatni nuu ka dake ayiu tvini ka dokoi nuu Ianyuux. Te se ijan, ayos nka tnia, chi ta xee ka horaia.

San Juan8 Nuur, te nanduku aa koion, ko ma nanii aan, te ku koion xiin kuechin. Nuu nuu meer, te mayon kuaa xa jn koion. 22 Te nka jaan se Israel: Kanis mees a? Xijan kuu xa jaans: Nuu nuu meer, te mayon kuaa xa jn koion, a? 23 Njaania: Meen ka kuu se nde yaa, meer kuu se nde ijan. Ka kuu meen se uayiu, meer, atu kuur se uayiu. 24 Xijan kuu xa jaanr xa ku koion xiin kuechin. Chi nux ma jandixa aa koion meer, te ku koion xiin kuechin. 25 Te nka xijan tnuus: Ndoo, jundu kuun? Njaan Jess: Nde xa kina nuu xa njaanr jundu kuur. 26 Kuee io xa kakunee kar xa ndadandaa aar. Ia ntundaa aa meer, Ia ndaa kuuia. Te tnuu meeia jaanr. Nani ntekur xa jaan meeia, dani jaanr nuu ayiu uayiu. 27 Ko se ijan, ayos nkutnuni ini xa Taaia Ianyuux kakuneeia. 28 Xijan kuu xa njaan Jess: Na katakaa koion Se kuu ani tnaa ayiu, te kutnuni ini koion jundu kuur. Kutnuni ini koion xa meer, a kidar ni n. Kutnuni ini koion xa nani ndakuaa aa Taar dani jaan meer. 29 Ia ntundaa aa meer, kunduuia xiinr. a dandoo aaia. Chi ku xiin ku kida meer xa tna ini meeia. 30 Na njaania tnuu yaa, te kuee ayiu jan nka jandixa aa.

21nka

Nuu nuu mee-r, te mayo-n kuaa xa jn koio-n

vuelta njaan Jess:

njaan Jess nuu se Israel nka jandixa aa:

31Te

Ntdaa ayiu ka kida xa uu, atu xtuu libre-i

San Juan8 Nux kueka vaa koio kan tnuu meer, dua ndaa kuu xa kunduu koion xiin meer. 32 Te kutnuni ini koion xa kuu xandaa, te xa kuu xandaa kada xa kutuu libre koion. 33 Nka xiaans: Daya taxanu tnetnuro Abraham ka kuur. Nuncas ayor nka kuu ayiu kidatniu dua nuu nka ayiu. Nax kuu xa jaann vitna xa kutuu libre koior? 34 Nxiaan Jess: Xandaa kuu xa jaanr. Ntdaa ayiu ka kida kuechi, kuui ayiu atu xtuu libre. N kuu xtooi kuu kuechi ka kidai. 35 ayiu ka kidatniu dua nuu nka ayiu, ma kutuu vaa koioi vee jan nkava nkuita. 36 Xijan kuu xa, nux kada Daya Y Ianyuux xa koo libre koion, te ndaa xa koo libre koion. 37 Xinir xa daya Abraham ka kuun, ko ka juinin xa kani aan. Chi atu ka xeka vaan tnuur. 38 Kakuneer xa ndandea aa Taar. Te meen, ka kidan xa njaan taa meen. 39 Nka jaans: Taar kuu Abraham. Njaan Jess: Nux nka kuun daya Abraham nkuu, kada koion n nkida Abraham. 40 Njaanr xa kuu xandaa, njaanr tnuu njaan Ianyuux nuur. Ko ka juini meen xa kani aa koion. Dua a nkida Abraham. 41 Meen, ka kidan nani kida taan. Xijan kuu xa nka jaans: Meer, a ka kuur daindau. Idini Taar io. Ianyuux kuu Taar. 42 Njaan Jess: Nux Ianyuux kuu Taan nkuu, te juemani aa koion meer. Chi

186 nuu tuu Ianyuux, nkee meer te vaar. Xaxee meer atu vaar. Ntundaa aa Ianyuux meer vaxi. 43 atu ka kutnuni inin xa jaanr, chi atu ka xeka vaan tnuur. 44 Meen, ka kuun daya taan. Daya kuina ka kuun. Ka juinin xa kadan xa juini taan. Nde xa kina nuu xani kuina ndy. a jandixai xandaa, chi a tna inii xandaa. Hora jaan kuina tnuu vete, jaani xa xani ini meei. Se jaan tnuu vete kuu kuina, te dakuaai ayiu xa jaan koio meei tuku tnuu vete. 45 Ko meer, xaxee xa jaanr xandaa, te a ka jandixan xa jaanr. 46 Ndeda meen kuaa xa tekuechi aan xa kidar xa uu? Nux jaanr xandaa, te, nakuenda a ka jandixa aan? 47 Se kuu daya Ianyuux, ka tekus tnuu Ianyuux. Xijan kuu xa a ka teku meen, chi a ka kuun daya Ianyuux.

nka jaan se Israel: Vaa ka jaanr xa kuun se Samaria, te kidatniu kuina anun! 49 Njaan Jess: atu kidatniu kuina anur, ko io meer xauu nuu Taar. Te meen a ndaxio xauu nuu meer. 50 adu xa juini meer xa koo koion xauu nuur, chi juini Taar xa koo koion xauu nuur, te ndadandaa aa meeia meen. 51 Xandaa kuu xa jaanr. Nux chinuu n ayiu tnuu meer, te nuncas ma kui. 52 Te nka jaan se Israel: Vitna xa nka xinir xa kidatniu kuina anun. Nxi Abraham. Duni

48Te

N-jaan Jess: Antecas xa kaku Abraham, te x daa tuu-r

187 nka xi ntdaa se nka xian tnuu tnuu Ianyuux nuu ayiu. Te jaan meen: Nux chinuu n ayiu tnuu meer, te nuncas ma kui. 53 Kunxanu ka meen dada taxanu tnetnuro Abraham a? a ndaa! Nxi Abraham. Duni nka xi se nka xian tnuu tnuu Ianyuux nuu ayiu. Jundu xani ini meen xa kuun? 54 Njaan Jess: Nux ndadakanur meer, a xiniuu ni n. Ndadakanu aa Taar. Ka jaan meen xa meeia kuu Ianyuux ka jandixan. 55 Ko a ka xininia. Ko meer, xiniria. Nux jaanr xa a xiniria, te dua se jaan tnuu vete kuu meer, n ka kuu meen. Ko xiniria, te chinuur tnuuia. 56 Nxo ndetu taxanu tnetnun Abraham xa kixi meer, te nkuvetes. Nxini aas, te yo nkuvetes. 57 Te nka jaan se Israel: Ni ta xee kan uu diko uxi kuia, te jaann xa nxinin Abraham a? 58 Njaan Jess: Xandaa kuu xa jaanr. Antecas xa kaku Abraham, x daa tuu meer. 59 Xijan kuu xa nka tns yu xa kanisia. Ko meeia nxekovaa nuus, te nkeeia veuu ijan. Nyaaia dava meu ayiu xyuku ijan, te juaania.

San Juan8,9 Jess: adu xaxee xa nkida mees kuechi, ni taas, ni ds. Chi da kuaas xa dandea Ianyuux ayiu xa kuaaia xa kadaia xaxees. Dandeaiai tniuia. 4 Io xa kadar tniu ntaxi Ia ntundaa aa. Nni dani tuur xiinn, kadar tniu ntaxiia. Kuu n kuu xa vax kunee vitna. Te hora ijan, mayo ka ayiu kuaa xa kadai tniu nxiaania. 5 Nni tuur uayiu, kuur luz vaa ka koko uayiu. 6 Te na nyaa xa njaania tnuu yaa, te nxatu dia nuu uu. Xiin dia nkidavaaia itau ndeyu, te nxajania ndeyu nduchi nuu se kuaa jan. 7 Njaania: Juaan, juan nandaa nuun nuu tanque ndute nani Silo. (Te Silo juini kachi: se ntundaa Ianyuux.) Se kuaa jan, nxeens, te nnandaas nduchi nuus. Nu nxikos, te nkuaas xa ndeas. 8 Te ayiu xtuu yatni xiins, xiin ayiu nka xini mees na nxo kuus se kuaa, nka jaani: a du se xko nukoo ichi, se xko xijan ndau, kuus a? 9 Davai nka jaan: Joon, dus. nkai nka jaan: aa. Da kaas n kaa se ijan, ko a dus. Ko mees njaan: Joon, se ijan kuur. 10 Te nka xijan tnuui: Janda nkuu xa ndean vitna? 11 Njaans: Se nani Jess nkidavaa ndeyu, te nxajans nduchi nuur, te njaans: Juaan nuu nani Silo, te ndute jan nandaan nduchi

3Njaan

Na juaan Jess ichi, nxiniia n se kuaa. Nde na nkakus kuaas. 2 Nka xijan tnuu se dakuaa Jess nuuia: Maestru, jundu nkida kuechi? Mee se yaa a tads a? Nakuenda xa kuaas?

N-ndadavaa Jess n se kuaa nde na n-kaku-s

San Juan9 nuun. Nxeenr, te nnandaar nuur, te kuaar xa kundear vitna. 12 Te nka xijan tnuui: Ndexu tuu se ijan? Njaans: a xinir.

188 jaan tads: Ka xinida xa se yaa kuu dayada, te ndaa xa da kuaas nkakus. 21 Ko nax nkuu xa vitna ndeas, a ka xinida. Jundu nkida xa ndeas, a ka xinida. Se tnu ini kuus. Kajan tnuun nuu mees. Jaan mees xaxee mees. 22 Tnuu yaa nka jaan tads, xaxee xa nka yuus nuu se Israel. Chi xa nka kida n nuu se Israel xa kada koios. Nux jaan n ayiu xa Jess kuu Ia ntundaa Ianyuux, te kinee koios ayiu jan veuu ayiu Israel, xa ma nataka kai xiin ayiu Israel. 23 Xijan kuu xa nka jaan tads: Se tnu ini kuus. Kajan tnuun nuu mees. 24 Vuelta kuu uu nka nakanas se nxo kuu se kuaa. Nka xiaans: Koo xauu nuu Ianyuux te jaan ndaa. Ka xinir xa se nani Jess kuu se kida kuechi. 25 Te njaans: Nux kidas kuechi, daa a xinida. Idini xa xinida kuu xa da kuaada nkakuda, te vitna ndeada. 26 Nka xijan tnuu ntukus: Nax nkida aas? Nanda nkidas xa ndean? 27 Nxiaans: X njaanda, ko ayon nka jandixa tnuuda. Nax kuu xa ka juinin xa kunini koion nka vuelta? Ka juini meen xa kunduu koion xiins tuku a? 28 Te kuia nka jaans nuus: Kunduu meen xiins. Meer ka kida xa jaan tnuu nchidotnuni Moiss. 29 Ka xini meer xa njaan Ianyuux nuu Moiss. Ko se ijan, a ka xinir nde nkixis.

20Nka

se nxo kuu se kuaa juaan nuu xtuu se fariseu. 14 Te ku ndetatu ayiu Israel kuu ku nkidavaa Jess ndeyu xa nkidaia xa ndeas. 15 Xijan kuu xa nka xijan tnuu se fariseu tuku nanda nkuu xa ndeas. Njaans: Ndeyu nxajans nduchi nuur, te nnandaar nduchi nuur, te nkukanda nuur. 16 Xijan kuu xa nka jaan dava se fariseu: adu Ianyuux nkida xa nkidas xaa, chi a chinuus ku ndetaturo. Ko davas nka jaan: Janda kuaas xa kadas milagru, nux kuus se kida kuechi? ayos nxani ini n nuu. 17 Te nka vuelta nka xijan tnuus nuu se nxo kuu se kuaa: Nax jaan meen xaxees, xa nkidas xa ndean? Nxiaans: Se xian tnuu tnuu Ianyuux nuu ayiu kuus. 18 Ko a nka jandixa se Israel xa da kuaas nkakus te vitna ndeas. Nka kanas tad se kanda nuu vitna. 19 Nu nxee tads, te nka xijan tnuu aa se fariseu: Se yaa, kuus dayan a? Ka jaan meen xa da kuaas nkakus? Nux dua nxo kuus, te nax kuu xa vitna ndeas?

13Xndekai

N-ka xijan tnuu se fariseu nuu se n-xo kuu se kuaa

189 se nxo kuu se kuaa: a kutnuni inida nax kuu xa ayo meen ka kutnuni ini nde nkixis. Nkidas xa ndeada! 31 Naaro xa a nini Ianyuux se ka kida kuechi. Nux yuu n ayiu nuu Ianyuux te kidai xa juini Ianyuux, te nini Ianyuux meei. 32 Nde ku nkixee xa kuaa ntdaa xa io xiin nde vitna, te ayoro nka teku xa ni n ayiu a nkida xa kundea n se kuaa nde na nkakus. 33 Se yaa, nux a ntundaa aa Ianyuux nkuu, te ma kuaas xa kadas ni n. 34 Nka jaans: Xiin kuechi nkakun, te, juinin xa dakuaa aan meer a? Te nka kinees se nxo kuu se kuaa juaans.

San Juan9,10 Jaann xa meer ka kuu se kuaa tuku a? 41 Njaan Jess: Nux se kuaa nka kuu meen nkuu, te ma tekuechi aar. Ko ka jaann xa xndean, te xijan kuu xa ku koion xiin kuechin.

30Njaan

10

nteku Jess xa nka kineess juaans, nnanitnaaia xiins, te njaans: Jandixan Daya Y Ianyuux a? 36 Njaans: Dito, jundu kuuia? Jaann, te jandixadaia. 37 Njaan Jess: X ndeania, te ndatnuuia xiinn. 38 Njaans: Xtooda, jandixa aada. Te nnujuiin xitis nuuia. 39 Te njaan Jess: Vaar uayiu yaa xa ndadandaar ayiu. Kadar xa ayiu a ndea, kundea koioi. Te kadar xa ayiu ndea, ku kuu koioi n kuu ayiu kuaa. 40 Te ijan xtuu se fariseu. Na nka tekus tnuuia, nka xijan tnuus:

35Nu

N-jaan Jess: Ka jaan-n xa xndea-n, ko a ndaa

Xandaa kuu xa jaanr. n sey, nux kuyatnis currali tkachi, ko a ku ndaas yee currali, ko xidos dk currali, te xiniro xa aduu kuus, xiniro xa juinis xa duus tkachi jan. 2 Se ku ndaa yee currali, mees kuu se unuu tkachi. 3 Mees, a tn aa tiina, te tnuu mees ka najini tkachis. Kanas du n n tkachis, te ka natua aat, te kineest currali. 4 Kanas ntdaa tkachis, te xe juindodo nuus nuut. Xndijun aat, chi naat tnuu xtoot. 5 Ko ma nkuitandijunt setoo. Kunu koiot, chi atu ka xinit tnuu setoo. 6 Tnuu yaa njaan Jess xa dakuaaia se fariseu ijan, ko a nka kutnuni inis nax njaania.

Currali tkachi Ianyuux

njaan Jess nka vuelta: Xandaa kuu xa jaanr. Meer kuu yee currali tkachi. 8 Se nka kixi antecas xa kixi meer, ntdaas ka kuu aduu, nka juinis xa duus tkachi. Ko ayo tkachi nka teku tnuus. 9 Yee currali kuu meer. Nux jandixa aa n ayiu meer, te taxkanu ini Ianyuux kuechii, te kutuu vaai xiinia. Ka kuu ayiu jan n kuu tkachi ndu yee currali. Keet xa kaxit, te ndut xa kutuu vaat.

7Te

N-jaan Jess: Mee-r kuu Se unuu vaa tkachi.

San Juan10 aduu, xa duus tkachi. Kanist te danaast. Ko vaxi meer, xa kutuu vaa koiot. Vaar, xa ayiu ka jandixa aa meer, vaa xa vaa kutuu koio meei vitna xiin kuia ma jn nd. 11 Meer kuu Se unuu vaa tkachi. Juejoonr xa kani aa koio ayiu meer, xa kutuu vaa koio tkachir. 12 Dua ma kada koio se ka juini xa nii nis tvini. a kuus n se unuu vaa tkachi, chi tkachi, a ka kuut tkachi mees. Se ijan, na ndeas xa vaxi aa, te dandoos tkachi te kunus. Te tn aa tkachi jan, te xate nina aat. 13 Xino se ijan, chi kidatnius xaxee xa niis tvini, te a tuu nax viis tkachi jan. 14-15 Meer kuu Se unuu vaa tkachi. Nani xini aa Taar meer, te xini meer meeia, dani xinir ayiu ka jandixa aa meer, te meei ka xini aa meer. Juaar meer, xa kani aa koio sey xaxee tkachir. 16 Ko io nka ayiu ta jandixa aa koio ka. N kuu tkachi y nka currali, ka kuu ayiu jan. Io xa kandekar meei kixi tuku. Kunini koio ayiu jan tnuu meer, te meei xiin ayiu ka jandixa aa meer vitna, nduui, ku kuu koioi tkachi yndiu kanu idini currali, te junuu vaary ntdaai. 17 Xijan kuu xa xemani aa Taar, chi juaar meer xaxee tkachir. Kur xa nandotor nka vuelta. 18 Ni n ayiu a kida xa kur. Kani aa koios, ko dua koo xaxee xa dua koo. Xiin xa taxnuni meer kur, te xiin xa taxnuni meer nandotor. Dua ntau tniu Taar, te dua koo.

190 tnuu yaa, te nka vuelta a nka xani ini n nuu se Israel. 20 Kuees nka jaan: Tachi uu uu anus, nndulokos. Nakuenda ka chinuun tnuu jaans? 21 Ko dava kas nka jaan: Vaa jaans, atu uu tachi uu anus. Chi a kuaa tachi uu kadai xa kundea ayiu nxo kukuaa nde na nkakui.

10Kixi

19Xaxee

nxio n viko ayiu Israel. uu nani Jerusaln nka xo najaan ayiu nanda nka kida ii taxanu tnetnuro veuu ayiu Israel. Te yoo vixi kuu daa. 23 Nxikonuu Jess xiti veuu Jerusaln. Nxikonuuia nuu nani Portal Salomn. 24 Ijan nka dukunduu se Israel Jess, te nka jaans: Io xa jaan kaxin. Nux meen kuu Cristu, Ia ntundaa aa Ianyuux, kachitnuaan. 25 Njaan Jess: X njaanr, te ayon ka jandixa. Ntundaa aa Taar, te kidar tniu ntaxiia, te tniu kidar jaan ndaa xaxeer. 26 Ko ayon ka jandixa, chi a ka kuun tkachi meer. Nani njaanr nuun, dua kuu. 27 Tkachi meer ka chinuu tnuur. Xinir meei, te xndijun aai meer. 28 Te kadar xa kutuu vaa koioi, xiin Ianyuux kuia ma jn nd. Ni ni, nuncas ma kui xiin kuechii. Te ni n ayiu ma kuaa xa tni tkachir yndaar. 29 Taar ntaxi tkachir, te kunxanu ka meeia dada ntdaa xa io. Mayo ayiu kuaa, te ni kuina ma kuaa,

Na n-ka teku se Israel tnuu Jess, n-ka tn-s yu xa kani-s-ia


22Te

191 xa ditai tkachi meer nevaa Taar ndaaia. 30 Te n nuu kuu meer xiin Taar, idini ka kuur. 31 Te nka vuelta nka tn se Israel yu xa kanisia. 32 Njaan Jess: Ntaxi Taar kuee tniu vaa, te ndandea aar tniu jan nuu meen. Xaxee ndeda n tniu nkidar, ka juinin xa kani aan yu? 33 Nka jaans: ayor ka janaa xaxee tniu vaa kidan. Kani aa koior xaxee xa kuia jaann Taaro Ianyuux. Sey kuun, ko jaann xa Ianyuux kuun. 34 Njaan Jess: Nax jaan tnuu nchidotnuni Moiss? Yodotnuni xa njaan Ianyuux: Meen ka kuu ianyuux. 35 Ndananiia se ijan ianyuux, chi nka tns tnuu Ianyuux. Tnuu Ianyuux nchidotnuni Moiss kuu, te io xa chinuuro tnuu jan. 36 Xijan kuu xa, nax kuu xa ka jaann xa kuia jaan meer nuu Ianyuux, hora njaanr xa kuur Daya Y Ianyuux? Kuur Ia nkax aaia, kuur Ia ntundaa aaia vaxir uayiu. 37 Nux a kidar tniu Taar, te maxku jandixa aa koion. 38 Ko nux kidar tniu Taar, te io xa jandixa koion tniur. Juini ma jandixa aa koion meer, ko io xa jandixa koion tniu kidar. Xijan jini koion xa kunduu Taar xiin meer te kunduu meer xiin Taar. Xijan kutnuni ini koion xa Taar xiin meer, idini xa kuur nduur. 39 Xijan kuu xa nka vuelta nka kixees xa tn presu koiosia, ko nkakuia ndaas. 40 Te juaan Jess nka vuelta, nyaaia deva Jordn, nde nuu

San Juan10,11 kina nuu ndajuendute Sua ayiu. Ijan nxo tuu Jess. 41 Ijan nka kixee kuee ayiu, te nka jaani: Ni n milagru a nkida Sua, ko ndaa njaans xaxee se yaa. Ntdaa xa njaans kuu xandaa. 42 Te ijan nka jandixa kuee ayiu jan Jess.

11

Te kuu n se nani Lzaro. Se uu nani Betania kuus. Betania kuu uu Mara xiin kuui Tmarta. 2 Mara jan kuu ad nxajan xee Xtooro Jess xaxeen vidi, te xiin idi dki nnadayichii xeeia. Kuai, Lzaro, kuu se kuu jan. 3 Xijan kuu xa, nduu kua Lzaro nka tundaa n muxu juaans, xa na jua tnuus nuu Jess: Xtooro, kuu se mani xiinn. 4 Na nteku Jess nax njaan muxu, njaania: Kuus, ko ma kus. Dandea aa Ianyuux meen xa Ia kunxanu ka kuuia. Xaxee xa kuu Lzaro, te jini koio meen xa nani taxnuni Ianyuux, dani taxnuni Daya Yia tuku. 5 Te xemani Jess Tmarta xiin kuui xiin kuai, Lzaro. 6 Xijan kuu xa na ntekuia xa kuu Lzaro, te nndoo kaia uu ka ku nuu tuuia. 7 Te dada njaania nuu se dakuaaia: Na jnro Judea nka vuelta. 8 Nka jaan se dakuaaia: Maestru, xaku nga xa kani aa koio se Judea xiin yu. Te juini kan xa jnn nde ijan nka vuelta u? 9 Njaan Jess:

N-xi Lzaro

San Juan11 Uxi uu hora ndii ngandii n ku n ku. n ayiu, nux kakai hora ndii ngandii uayiu, ma jn ki yu, chi vaa kanda. 10 Ko nux kaka n ayiu xakuaa, jn ki, chi a kanda. 11 Dua njaania, te dada njaania: Lzaro, se mani xiinro, kidis. Ko jnr xa dandotors. 12 Xijan kuu xa nka jaan se dakuaaia: Xtooro, nux kidis, te ndvaas. 13 Te jaan Jess xa nxi Lzaro, ko ayo se ijan nka kutnuni ini tnuuia, chi nka xani inis xa ndaa xa kidis. 14 Xijan kuu xa njaan kaxi Jess: X nxi Lzaro. 15 Te xaxee meen, kuveter xa a nxo tuur ijan hora nxis, chi vitna jandixa aa koio ka meen. Na jnro nuu tuus. 16 Xijan kuu xa Toms, se ka danani ayiu Cuati, njaans nuu se dakuaa Jess: Na jn meero tuku, xa kuro xiinia.

192 xiti vee. 21 Na nnanitnaa Tmarta xiin Jess, te njaani: Xtooda, nux nxo tuun yaa, te ma ku kuada nkuu. 22 Te naada xa vitna taxi Ianyuux davaa nga xa kajann nuuia. 23 Njaan Jess: Nandoto kuan. 24 Njaan Tmarta: Naada xa nandotoi, na xee ku xa nandoto koio ndy, hora ndadandaa Ianyuux ntdaa xa io. 25 Njaan Jess: Kida meer xa nandoto koio ndy. Kida meer xa kutuu vaa koioi xiin Ianyuux kuia ma jn nd. n ayiu, nux jandixa aai meer, juini na kui, ko kutuu vaai xiin Ianyuux kuia ma jn nd. 26 Ntdaa ayiu xtuu te ka jandixa aai meer, nuncas ma ku koioi. Jandixan tnuu yaa u? 27 Njaan Tmarta: Joon, Xtooda. X njandixada xa meen kuu Cristu, Ia ntundaa Ianyuux. X njandixada xa meen kuu Daya Y Ianyuux. X nkuu kuee kuia yodotnuni xa kiin uayiu, te vitna x nkixeen.

nxee Jess Betania, ntekuia xa x nkuu koon ku xa ynduxi Lzaro. 18 Te katuu uu nani Betania yatni uu Jerusaln. Vaa uu uni ni kilmetro Betania xiin Jerusaln. 19 Te nka kixee kuee ayiu Israel, xa juaai tnuu kanu ini nuu Tmarta xiin Mara, xaxee kuai Lzaro. 20 Te na ntekutnuu Tmarta xa vax kuyatni Jess, nkeei vee te juaani, juan tnaai Jess. Ko nukoo nai Mara

17Na

N-jaan Jess: Kida mee-r xa nandoto koio ndy

njaan Tmarta tnuu yaa, te nxikoi juan nuui veei, te nai ni njaani nuu kuui, Mara: X nkixee Maestru, te juiniia xa jaania xiinun. 29 Na nteku Mara tnuu jaan Tmarta, te yachi nndojuiini, te juaani nuu ndetu Jess. 30 Te ta xee ka Jess uu Betania. Dani ndetuia nuu nnanitnaa Tmarta xiinia. 31 Te vee ijan xyuku kuee ayiu Israel xiin Mara, xa juaa

28Na

N-ndai Jess nuu ynduxi Lzaro

193 koioi tnuu kanu ini nuui. Na nka xinii xa yachi nndojuiin Mara te nkeei vee, te nka xe kuitandijun aai. Nka xani inii xa juaan Mara panten, xa ndaii xaxee kuai. 32 Te nkixee Mara nuu tuu Jess. Nxiniiia, nnduandeei xeeia. Njaani: Xtooda, nux nxo tuun yaa, te ma ku kuada nkuu. 33 Na nxini Jess xa ndai Mara, te ka ndai ayiu Israel vaxi xiini, yo nkiti iniia te ntnau iniia. 34 Njaania: Ndexu nchinduxins? Te nka jaani: Xtooda, neen, te jinin. 35 Te nndai Jess. 36 ayiu Israel xyuku ijan nka ndatnuui: Kundea xa yo nxemaniss. 37 Ko davai nka jaan: Nkidas xa kuaa se kuaa xa kundeas. a nkuaas xa kadas xa maxku ku Lzaro a?

San Juan11 kuu xa nka ditas toto kanu nuu ynduxi ndy. Nukondea Jess andu, njaania: Taada, nkutauda xa ntekun tnuuda. 42 Naada xa ntdantuu ku ninin tnuuda, ko njaanda xaxee ayiu xyuku yaa, xa na jandixa koio meei xa meen ntundaa aa meeda. 43 Na njaania tnuu yaa, te nkana xeeia: Lzaro, ta kee, nee yaa! 44 Te nndee se nxi xiti yau. Duku dama ndaas, xees, te dau dama nuus. Njaan Jess nuu ayiu xyuku ijan: Nandaxi koio ndaas, xees, xa kuaas xa nakakas.

41Xijan

N-ka xani ini-s nanda kuaa-s xa kani-s Jess

vuelta kuee xa kuee ntnau ini Jess, te juaania nuu nka chinduxis ndi Lzaro. n yau kava kuu, te nxo ndenee n toto kanu yuyau jan. 39 Njaan Jess: Dita toto de. Ko njaan Tmarta, kua ndi Lzaro: Xtooda, x xeen teyui vitna, chi x nkuu koon ku ynduxii. 40 Njaan Jess: Te, adu njaanr xa nux jandixan, te jinin xa kunxanu ka Ianyuux dada ntdaa xa io?

N-kida Jess xa n-nandoto Lzaro


38nka

kuu xa kuee ayiu Israel nka jandixa Jess. Nka kixeei xa juaai tnuu kanu ini nuu Mara, te nka xinii nax nkida Jess, te nka jandixaiia. 46 Ko davai juaan nuu xyuku se fariseu, te nka najanii ntdaa xa nkida Jess. 47 Xijan kuu xa nka nataka dutu ka taxnuni xiin se fariseu, te nka jaans: Nax kadaro? Chi se ijan, kidas kuee milagru. 48 Nux ma jaanro, te dua kada kas, te jandixa koio ntdaa ayiu mees, te kix koio soldado romano, xa kanu koios veuuro te datus uuro. 49 Ko ns, se nani Caifs, se kuu dutu taxnuni ka kuia ijan, njaan: Meen, ayon ka kutnuni ini ni n. 50 a ka kutnuni inin xa vaa ka xa ku n sey xaxee ayiu

45Xijan

(Mt. 26:15; Mr. 14:12; Lc. 22:12)

San Juan11,12 Israel, dada xa ku koio ntdaa ayiu Israel. 51 Te tnuu yaa a nxani ini mee Caifs. Xaxee xa kuus dutu taxnuni ka kuia ijan, te nkida Ianyuux xa jua tnuus tnuu meeia nuu ayiu, xa ku Jess xaxee ayiu Israel. 52 Kuia xaxee ayiu Israel, ko duni kuia xaxee ntdaa ayiu ta jandixa koio ka Ianyuux. Juini xtuui nituu uayiu, ko nadatakaia meei, xa ku kuui idini ayiu. 53 Xijan kuu xa, nde ku ijan nka xani ini dutu taxnuni, xiin se fariseu, nanda kuaas xa kanis Jess. 54 Xijan kuu xa atuka nxikonuu Jess uu nani Jerusaln. Ijan juaania uu nani Efran, yatni yuku nuu ayo ayiu io. Ijan nndooia xiin se dakuaaia. 55 Te vax kuyatni n viko ayiu Israel, n viko nani Paxcua. Te kuee ayiu ntdaa uu juaan Jerusaln. Antecas xa kixee viko, juaani nuu dutu xa ndada ii aaia, xa kuaai xa ndadakanui viko Paxcua. 56 Ijan ka nanduku ayiu Israel Jess. Xyukui xiti veuu ka xijan tnuu tnaai: Naxa xani inin? Ma kixi Jess viko a? 57 Te x nka tau tniu dutu taxnuni, xiin se fariseu, xa nux najini n ayiu Jess, te na jua tnuui nuu juxtixia nuu tuuia, xa tn koiosia.

194 Jess uu nani Betania, uu se nani Lzaro. Te Lzaro kuu se nxi te nnadandoto Jess mees. 2 Te ijan nka kidavaai ndeyu xaxee Jess. Ndakee Tmarta ndeyu, te nukoo Lzaro xiin se xtuu xiin Jess. 3 Te ijan Mara nee dava kilo xaxeen vidi nani nardo. Nardo vaa xa kuee yau. Ndute nardo jan nnajinii xee Jess. Idi dki nnadayichii xeeia. Te nituu xiti vee jan nxeen vidi. 4 Ko nkudeen Judas Iscariote, se kuu daya Simn, nuu Mara. Juini kuus n se dakuaa Jess, ko se diko Jess kuus. Njaans: 5 Nakuenda a ndikoro ndute nardo jan xa uni cientu denario, xa juaa ngaro tvini ayiu ka kundau? 6 Dua a jaans xaxee xa juinis xa chindees ayiu kundau. Dua jaans chi aduu kuus. Nee mees tvini se dakuaa Jess, te tns davaa nga tvini juinis. 7 Njaan Jess nuu Judas: Maxku kudeen kan nuui. Antecas xa kur, te x nkida tuai yk kuur, xa chinduxi vaa aas. 8 ayiu ka kundau, xtuui xiinn ntdaa ku, ko meer, ma kutuu kar xiinn.

Ndute nardo n-najini n ad xee Jess

12

(Mt. 26:613; Mr. 14:39)

Iu ka ku juini xa xee viko Paxcua, te nkixee

tekutnuu kuee ayiu Israel xa tuu Jess Betania, te ijan nka xeei nuu tuuia. Nka juinii xa jinii Jess, ko duni nka juinii xa jinii Lzaro, se nnadandotoia. 10 Te nka kida n nuu dutu taxnuni xa kani koios Lzaro tuku. 11 Chi xaxee Lzaro, te ka dandoo ayiu

9Nka

N-ka kida n nuu-s xa kani koio-s Lzaro tuku

195 xa xetniu ayiu Israel, te ka jandixai Jess.


(Mt. 21:111; Mr. 11:111; Lc. 19:2840)

San Juan12 Xinin xa ni n xa kidaro atu xiniuu. Ntdaa ayiu uayiu ka kunduu xiins.
Se jaan tnuu griegu, n-ka nanduku-s Jess

N-ku Jess uu nani Jerusaln

ka ku juini xa xee viko Paxcua, te ka xee kuee xa kuee ayiu Jerusaln. Nka tekutnuui xa ijan xee Jess. 13 Nka xandei ndaa uu kuii, te nka keei Jerusaln, xa jn tnaai Jess dava ichi. Nka kanai: Na kutauro Ianyuux! Na kadaia xa kutuu vaa se vaxi! Se ntundaa Ianyuux xa taxnunis! Na ku kuus se kunxanu ka nuu ayiu Israel! 14 Nnii Jess n burru, te nxe kaaiat. Te x nkuu kuee kuia, se nka chidotnuni tnuu Ianyuux, nka kidavaas xa dua koo. Nka chidotnunis: 15 Maxku yuu koio kan, ayiu Jerusaln. Kundea koion xa vaxi se kunxanu ka nuun, yodos n burru. 16 Te hora ijan ni, a ka kutnuni ini se dakuaa Jess nax nkuu. Ko hora juan ndaa Jess andu, nka najaans xa dua nka kidavaa se nchidotnuni tnuu Ianyuux, te dua nyaa. 17 Te nka jaan ndaa kuee ayiu ijan xaxee Jess. Nxo tuui xiinia, hora nkanaia ndi Lzaro xa ndees yau kava, te nnadandotoias nuu nynduxis. 18 Nka tekutnuu kuee xa kuee ayiu xa nkida Jess milagru jan, te xaxee xijan nka xe tnaaiia ichi Jerusaln. 19 Te nka jaan se fariseu, nuu ns nuu nkas:

12Oon

ayiu nka xeen Jerusaln, xa ndadakanui viko Paxcua, ijan tnaa uni koon ayiu griegu, ayiu a ka kuu ayiu Israel. 21 Nka kuyatnis Slipe, se uu nani Betsaida distrito Galilea. n se dakuaa Jess kuus. Nka xijans nuus: Dito, ka juinida xa jinida Jess. 22 Nnanitnaa Slipe xiin Ndrixi, te nxiaans xa nka jaan se griegu, te nduus juaan xiins xa juaas Jess. 23 Njaan Jess: Meer kuu Se kuu ani tnaa ayiu. X nxee ku xa kadakanu aa Taar meer. 24 Xandaa kuu xa jaanr. N kuu n tata tru kuur. Nux a xate sey tata tru nuu uu, ma kane ni n xa kaxi xa kooro. Ko nux jungoio tru nuu uu, te koo kuee xa kaxi xa kooro. Dua koo xa ku meer, te kutuu vaa koio meen. 25 n sey, nux tuus xa niis ntdaa xa juinis, te dakuitas ntdaa xa nxani inis xa nniis. Ko n sey, nux daxios xa io uayiu xa kunduus xiin Ianyuux, te niis xa kutuu vaas xiin Ianyuux andu kuia ma jn nd. 26 n sey, nux n se xinokuechi nuu meer kuus, te io xa kunduus xiinr. Nuu kutuu meer, ijan kutuu se xinokuechi nuur tuku. Nux xinokuechi n ayiu nuur, te kadakanu Taar meei tuku.

20Nuu

loko kuee tnau inir vitna. Nax jaanr? Kajanr nuu Taar

N-jaan Jess nanda koo xa ku-ia


27Yo

San Juan12 xa dakaku aaia, xa maxku yaar kuee vida u? Dua ma kajanr, chi vaar xa kadar n io n juaan tniu ntaxiia. 28 Dada njaania nuu Ianyuux: Taada, kadan xa kutnuni ini ntdaa ayiu xa meen kuu Ia kunxanu ka. Hora ijan ni njaan n tnuu nde andu: X nkidar xa kutnuni ini koio ayiu xa Ia kunxanu ka kuur, te kadar nka vuelta. 29 Te xyuku kuee ayiu ijan. Nka tekui tnuu nde andu, te davai nka jaan xa kana dau. Ko davai nka jaan xa n ngel, ia xinokuechi nuu Ianyuux, njaan nuu Jess. 30 Njaan Jess nuu ayiu xyuku ijan: adu xaxee meer njaan tnuu jan nde andu. Njaan Ianyuux xaxee meen. 31 Vitna ndadandaar kuechi uayiu. Vitna kineer kuina uayiu, xa ma taxnuni kai nuu ayiu. 32 Na katakaa aa koios meer, te kadar xa jandixa aa ntdaa ayiu meer. 33 Te xiin tnuu yaa njaania janda kuu xa kuia. 34 Nka jaan ayiu: X nka tekur xa kuia ma jn nd taxnuni Cristu, Ia tundaa Ianyuux. Nanda kuu xa jaann xa katakaa koio ayiu Se kuu ani tnaa ayiu? Jundu kuu se ijan, Se kuu ani tnaa ayiu? 35 Njaan Jess: N kuu luz vaa ka koko kuu meer. Xaku nga ku kutuur xiinn. Nni tuur uayiu, io xa kunduu koion xiinr, xa ma ku kuu koio

196 meen n kuu n sey xikonuu nuu nee, n se a xini ndexu jns. 36 Nni tuur xiinn, io xa jandixa aa koion, xa nduu koio meen dayar. Njaan Jess tnuu yaa, te juaania. ayo kas nanii aa.

kidaia kuee milagru xndea ayiu Israel, ko dani a ka jandixaiia. 38 Dua nxetnaa nax nkidavaa Isaas. Se xian tnuu tnuu Ianyuux nuu ayiu kuu Isaas. X nkuu kuee kuia nkidavaas: Xtooda, a nka jandixa ayiu tnuu nxian tnuuda nuui. Ndandean xa taxnunin nuui, ko dani a nka jandixa aai. 39 Xijan kuu xa a nka kuaai xa jandixai. Nkidavaa Isaas nka vuelta: 40 Nkidaia xa kuaai. Nkidaia xa kuxee inii. Nkidaia xa nduchi nuui a kuaai xa kundeai. Nkidaia xa a kutnuni anui. Nkidaia xa a kuaai xa natu inii kuechi, xa ndadavaaiai. 41 Dua njaan Isaas, chi nxinis nax koo hora kixi Cristu, Ia tundaa Ianyuux. Nkutnuni inis xa taxnuniia, te njaan ndaas xaxeeia. 42 Ko kuee ayiu, joon, nka jandixai Jess. Nde dava se taxnuni nuu ayiu Israel nka jandixaia. Ko xaxee se fariseu, te a nka jaan kandas xa jandixasia, chi a nka juinis xa kinee aa koio se fariseu veuu ayiu Israel. 43 Chi se taxnuni nuu

37Juini

Se Israel, dani a n-ka jandixa-s Jess

197 ayiu, nka tna ini kas xa koo koio ayiu xauu nuu mees, dada xa jaan Ianyuux xa ka kidas xavaa.
N-jaan Jess: Xiin tnuu jaan mee-r ndadandaa Ianyuux ayiu

San Juan12,13 ayiu ka jandixa aa. Te ku nga ijan ndandeaia ayiu jan xa yo xemaniiai. 2-4 Te x nkidatniu kuina anu Judas Iscariote, daya y Simn, xa dikos Jess nuu se kani koioia. Naa Jess xa nkixiia nde nuu tuu Taaia, te naaia xa nuuia nuu tuu Taaia. Naaia xa nkida Taaia xa taxnuniia nuu ntdaa xa io. Nukoo Jess xiin se dakuaaia xa kaxdiniia xiins. Nndojuiin Jess nuu nxaxdiniia, te nditaia dama ninaia. Ntnia toalla, te nduku ninaia dujun kaaia. 5 Ndachituia n caxuela ndute, te nkixeeia xa najiniia xee se dakuaaia. Xiin toalla nxo duku nina dujun kaaia, nnadayichiia xees. 6 Na nxeeia nuu Simn Spedru xa najiniia xees, te njaan Spedru: Xtooro, xee meeda najinin a? 7 Njaan Jess: Ta kutnuni ka inin nax kidar vitna, ko nunuu ka kutnuni inin. 8 Njaan Spedru: Nuncas ma najini meen xee meeda! Njaan Jess: Nux ma najinir xeen, te ma kunduu kan xiinr. 9 Te nxiaan Simn Spedru nuu Jess: Xtooro, nux dua koo, te maxku najinin diko ni xeeda. Najinin ndaada, dkda tuku. 10 Njaan Jess nuus: X ndakuchi aa Taar Ianyuux meen. Xijan kuu xa meni xeen najini meer vitna. X nkida Ianyuux xa nndundoon, a tuu nax io kan. Meen, x nka

ijan ni xee njaan Jess: n ayiu, nux jandixa aai meer, a jandixai meni meer, chi jandixai Ia ntundaa aa meer tuku. 45 Te n ayiu, nux ndea aai meer, dua ndeai Ia ntundaa aa meer. 46 N kuu luz vaa ka koko kuu meer. Vaar uayiu, xa ntdaa ayiu ka jandixa aa meer, ma kutuu koio kai nuu nee. 47 n ayiu, nux tekui tnuu meer, ko a chinuui nax jaanr, te a ndadandaary. Chi atu vaar xa ndadandaar ayiu, vaar xa dakakur ayiu, xa maxku ku koioi xiin kuechii. 48 ayiu a ka jandixa aa meer, ayiu a ka chinuu tnuur, ma kaku koioi. Ku ndadandaa Ianyuux ntdaa xa io, daa, xiin tnuu njaan meer, ndadandaaia ayiu jan. 49 Chi atu jaanr tnuu meer. Ntundaa aa Taar, te ntau tniu meeia nax jaanr te na tnuu jaanr. 50 Naar xa nux jandixa n ayiu tnuu tau tniu Taar, te kutuu vaai xiinia kuia ma jn nd. Xijan kuu xa jaanr tnuu Taar. Tnuu njaan meeia nuu meer, tnuu ijan, jaan meer nuu meen.

44Hora

13

n ku nga xa xee viko Paxcua. Naa Jess xa x nxee ku xa keeia uayiu, xa ndaaia nuu tuu Taaia. Nni nxo tuuia uayiu, nxemaniia

N-najini Jess xee se dakuaa-ia

San Juan13 ndundoon, ko atu ntdaan ndaxio ndoo. 11 Chi naa Jess jundu diko aa meeia. Xijan kuu xa njaania xa atu ntdaas ndaxio ndoo. 12 Na nyaa xa nnajiniia xees ntdaas, te nnukondixiia damaia, te nnukooia nka vuelta, njaania: Ka kutnuni inin nax nkida aar a? 13 Danani aan Maestru, te ka jaann xa Xtoon kuu aa, te xandaa ka jaann, chi ndaa kuur. 14 Nux kuur Xtoon te Maestru te najini meer xee meen, te io xa najini tnaa koio meen xeen. 15 Kuu meer ichi ka nee ka tn koion jn. N nkida aa meer, da io xa kada tnaa koio meen. 16 Xandaa kuu xa jaanr. Kunxanu ka se kuu xtoo vee, dada se xinokuechi nuus. Kunxanu ka se tau tniu, dada se tundaas. 17 Nux kutnuni inin xaa te kadan xaa, te kuvete koion. 18 a jaanr xaxee ntdaan. Xini vaar jundu nkaxr. n tnaa meen, kada xa jn tnaa xa jaan tnuu Ianyuux, yodotnuni x nkuu kuee kuia: Se xax kanu xiinr xini uu aa. 19 Vitna, antecas xa yaa, te jaanr xa dua koo. Te dada, hora yaa, te jandixa koion xa kuur jundu kuur. 20 Xandaa kuu xa jaanr. n ayiu, nux kueka vaai se tundaar, dua kueka vaa aai meer tuku. Te nux kueka vaa aai meer, te kueka vaai Ia ntundaa aa meer vaxi.

198 Xandaa kuu xa jaanr. n tnaa meen diko aa meer nuu se kani aa koio. 22 Nka nukondea tnaa se dakuaaia. ayos nka kutnuni ini nuu ndeda ns njaania. 23 Nuu nka xaxdinis, ijan, yatni Jess, nukoo se dakuaaia. Yo nxemani Jess se ijan. 24 Nkida Simn Spedru n sea ndaas nuu se ijan, xa kajan tnuusia nuu jundu kuu se dikoia. 25 Nnundee se ijan Jess, te njaan ninis dooia: Xtooro, jundu kuus? 26 Njaan nini Jess doo se ijan: Dandoyor itau tila nuu ndeyu, te juaars. Mees kuus. Ndandoyoia itau tila, te nxiaania nuu Judas Iscariote, daya y Simn. 27 Ntn Judas tila jan, te dada nku kuina anus. Njaan Jess: Xa kadan, yachi kadan. 28 Te ayo se xtuu ijan nka kutnuni ini nakuenda njaan Jess tnuu yaa nuu Judas. 29 Davas nka xani ini xa dua njaania xaxee xa nyndaa Judas tvinis ntdaas. Nka xani inis xa juiniia xa jueens xa kax koios viko Paxcua, a xa juaas tvini nuu ayiu ka kundau. 30 Ntn Judas tila, te yachi nkees juaans. Te x nkuaa hora ijan.

N-jaan Jess xa diko aa Judas nuu se kani aa

njaan Jess tnuu yaa, te yo ntnau iniia. Njaan kaxiia:

(Mt. 26:2025; Mr. 14:1721; Lc. 22:2123)


21Na

nkee Judas juaans, te njaan Jess: Vitna koo xa kunxanu ka Se kuu ani tnaa ayiu, te xaxee mees, koo xa kunxanu ka Ianyuux. 32 Nux dandea mees ayiu xa kunxanu ka Ianyuux, dada dandea

31Na

N-jaan Jess: Io xa juemani tnaa koio-n

199 Ianyuux ayiu xa kunxanu ka mees. Te a kuee ka ndouu xa xee xa dua koo. 33 Daya kuechir, xaku nga hora kutuur xiinn. Nanduku aa koion, ko mayo kan nanii aa. Nani njaanr nuu se ka taxnuni nuu ayiu Israel, dani jaanr nuu meen vitna: Nuu jn meer, mayon kuaa xa kandijun aa koion. 34 Vitna taar n tnuu tau tniu xee: Io xa juemani tnaa koion. Nani xemani aa meer, dani juinir xa juemani tnaa koion. 35 Nux juemani tnaa koion, te jini koio ntdaa ayiu xa se dakuaa meer ka kuu meen.

San Juan13,14 Nuur nuu tuu Taar, xa kada tuar vee koio meen nuu kutuu vaa koion. Chi nux ma dua koo, te ma kachitnuaar nkuu. 3 Nuur, xa kada tuar vee koio meen, te ndiir, xa kandeka aar jn, xa kutuu vaa koio meen nuu kutuu meer. 4 Ka xinin nde jnr, te ka xinin ichi. 5 Njaan Toms: Xtooro, ayoda xini nde jnn. Nanda kuaada jini koioda ichi? 6 Njaan Jess: Meer kuu ichi. Te kuur xandaa. Te kida meer xa kutuu vaa koio ayiu xiin Ianyuux. Ni n ayiu ma kuaa xa jni nuu tuu Taar, nux a kunduui xiin meer. 7 Nux ndaa nka xini aan meer nkuu, te duni jini koion Taar nkuu. Vitna ka xinin meeia, chi nka xini aan meer. 8 Njaan Slipe: Dandea aan Taaro Ianyuux idini vuelta, te xijan ni a ndouu kada. 9 Njaan Jess: Slipe, x nkuu uni kuia xtuuro. Te ta jini aa kan a? n ayiu, nux xini aai meer, dani xinii Taar tuku. Nax kuu xa xijann xa dandea aar Taar? 10 a ka jandixan xa kunduu meer xiin Taar te kunduu Taar xiin meer a? Tnuu jaanr nuun, atu kuu tnuu meer. Kunduu Taar xiinr, te kida meeia tniuia. 11 Io xa jandixa koion xa kunduu meer xiin Taar te kunduu Taar xiin meer. Io xa jandixan xaxee tnuur, a juini a kuaan xa jandixan xaxee tnuur, ko io xa jandixan xaxee tniu kidar. 12 Xandaa kuu xa jaanr.

N-jaan Jess xa jaan Spedru xa a xini-s-ia

tnuu Simn Spedru: Xtooro, ndexu jnn? Nxiaan Jess: Nuu jnr, ma kuaan xa kandijun aan jn vitna, ko nka ku, joon, kandijun aan xee. 37 Njaan Spedru: Xtooro, nakuenda xa a kuaada xa kandijun aada jn vitna? Io tuada xa kuda xaxeen. 38 Njaan Jess: Xandaa kuu xa io tuan xa kun xaxeer a? Xandaa kuu xa jaanr. Antecas xa kana lii xakuaa vitna, te jaan meen uni vuelta xa a xini aan meer.

(Mt. 26:3135; Mr. 14:2731; Lc. 22:3134)


36Nxijan

14

Maxku tnau ini koio kan. Io xa jandixa nai koio kan Ianyuux. Te io xa jandixa aa koio kan meer tuku. 2 Nuu tuu Taar, io kuee vee vili xndaa.

N-jaan Jess: Mee-r kuu ichi

San Juan14 Nux jandixa aa n ayiu meer, te meei tuku kadai tniu n kida meer. Te kuee ka kada koio meei dada xa kida meer, chi xaxee xa nuu meer nuu tuu Taar. 13 Nux jandixa aan meer, kajann davaa nga xa kajann, te kadar, xa jini koion xa Taar kuu Ia kunxanu ka. 14 Davaa nga xa kajann xaxee xa jandixa aan meer, te kadar.

200 se nani Judas. Ko a du Judas Iscariote, chi nkas. Njaans: Xtooro, nakuenda xa dandea aan meen nuu meeda, ko ma dandean meen nuu ayiu uayiu? 23 Njaan Jess: Nux xemani aa n ayiu meer, kadai nax jaan tnuu meer. Te juemani Taar ayiu jan. Te kixi Taar xiin meer, nduur, xa kunduu koior xiini. 24 ayiu a xemani aa meer, ayoi chinuu tnuu meer. Te tnuu ka teku meen, a kuu tnuu meer. Tnuu Taar, Ia ntundaa aa meer vaxi, kuu tnuu ka tekun. 25 X njaanr tnuu yaa nni tuur xiinn. 26 Xaxee meer, tundaa Taar Ia chindee aa meen, Ia kuu Espritu Ii. Dakuaa aaia meen ntdaa xa ndouun. Kadaia xa najaan koion ntdaa xa njaanr nuun. 27 Kidar xa kutuu vaa koion, kidar xa ma k ini koio kan. Ka jaan ayiu uayiu: Juan nuu xandaa xavatu, ko a kuaai xa kadai xa dua koo. Ko meer, joon, kuaar, te dua kadar. Maxku tnau ini koio kan, maxku yuu koio kan. 28 X nka tekun xa jaanr nuun, x nka tekun xa nuur te ndiir. Nux vaa nka xemani aan nkuu, yo kuee kuvete koion, xaxee xa nuur nuu tuu Taar, chi kunxanu ka Taar dada meer. 29 Vitna x njaanr xaa, antecas xa koo, xa na xee xa dua koo, te jandixa aa nai koio kan. 30 Ma jaan kuee kar xiinn vitna, chi vaxi kuina, te taxnuni meei nuu uayiu yaa.

22Njaan

ka xemani aan meer, io xa kadan n jaan tnuu tau tniu ntaxir. 16 Kajanr nuu Taar xa tundaaia Espritu Ii, xa kunduu Espritu Ii xiinn, n nkunduu meer xiinn. Ia chindee aa meen kuuia, te kidaia xa kundee ini koio kan, xa jandixa aa nai kan meer. Kunduuia xiinn kuia ma jn nd. 17 Dakuaa aaia meen xa kuu xandaa. ayiu a jandixa aa meer, a kuaai xa kuekai Espritu Ii, chi a xiniiia, te a kutnuni inii nax kidaia. Ko meen, jini koionia, chi ndooia xiinn, te kunduuia xiinn. 18 Ma dandoo aar, chi ndiir. 19 Xaku nga hora, te dada, ma jini aa ka ayiu uayiu meer, ko meen, jini aa koion. Xaxee xa ndito meer, te kundito koio meen tuku. 20 Ku ijan, kutnuni ini koion xa kunduu meer xiin Taar, te kunduu meen xiin meer, te kunduu meer xiin meen. 21 Nux jandixa n ayiu tnuu tau tniu meer, te kidai xa jaan tnuu jan, dua dandeai ayiu xa xemani aai meer. Te ayiu xemani aai meer, te juemani Taar meei, te juemani meer meei, te dandear meer nuu meei.

N-jaan Jess: Tundaa-r Espritu Ii


15Nux

201 Juini atu taxnunii nuu meer, ko dua koo. 31 Dua koo, xa kutnuni ini koio ayiu uayiu, xa xemanir Taar te kidar tniu ntaxiia. Ndojuiin koio vitna. Na jnro.

San Juan14,15 kunduu koio kan xiin meer te chinuu koio kan tnuu meer, te kajan koion davaa nga xa ka juinin, te dua koo. 8 Dua koo, xa kutnuni ini koio ayiu xa Taar kuu Ia kunxanu ka. Dua juun koio meen kuee xavidi, te ndaa xa nduu koion se dakuaa meer. 9 N xemani aa Taar meer, da xemani aa meer meen. Kunduu nai koio kan xiinr, xa juemani aa nair. 10 Nux kada koion xa jaan tnuu tau tniur, dua kunduu nai koio kan xiin meer, te juemani aa nair. Koo n kuu xa nkida meer ntdaa n io n juaan tnuu ntau tniu Taar, te kunduur xiin meeia, te xemani aaia meer. 11 Tnuu yaa njaanr nuun, xa nani kuvete meer, dani kuvete koio meen, te kuvete koion xa kuvete koio kan. 12 Tau tniu aar xa juemani tnaan, nn xiin nkan, n xemani aa meer meen. 13 a tuu na n xa kanu ka, dada xa juaa n ayiu meei, xa ma ku koio ayiu mani xiini. 14 ayiu mani xiin meer ka kuu meen, nux ka kidan xa tau tniu aar. 15 atuka danani aar se xinokuechi nuur, chi se xinokuechi nuu n se kuu xtoo vee, a ka kutnuni inis nax kida xtoos. X ndanani aar se mani xiinr, chi ntdaa xa njaan Taar nuu meer, dua njaan meer nuu meen. 16 atu nka kax aa meen meer, ko nkax aa meer meen. Nkax aar, xa jn koion, xa kada koion tniu meer. N kuu yutnu ka juun xavidi vaa, ku kuu koio meen, te nuncas ma jn nd xavidi jan. Xaxee xa ka jandixa aan meer,

7Nux

15

N kuu yutnu xa ndaa xa yutnu kuutnu kuu meer. Yutnu xavidi nani uva. N kuu se unuu yutnu uva kuu Taar. 2 N kuu dandatnu kuu ayiu ka jandixa aa meer. Ntdaa dandatnu xa a ka juun xavidi, te kandeiatnu. Ntdaa dandatnu xa ka juun xavidi, te dandanduuiatnu, xa nandundootnu, xa najuun ka xavidi. 3 Meen ka kuu danda yutnu xa ndandanduuiatnu, chi nndundoon xaxee xa nka jandixan tnuu meer. 4 Io xa kunduu koio kan xiin meer, te kunduu meer xiin meen. Chi meni mee danda yutnu, a kuaa xa juun xavidi. Io xa ku netnaa dandatnu xiin nduutnu. Dua ka kuu meen tuku. Meni meen, a kuaan xa kada koion ni n xavaa. Io xa kunduu koio kan, n n meen, xiin meer. 5 Meer kuu yutnu. Meen ka kuu danda yutnu. n ayiu, nux kunduui xiin meer, te kunduu meer xiin meei, te juuni kuee xavidi. Ko nux ma kunduun xiin meer, ma kuaan xa kadan ni n. 6 n ayiu, nux ma kunduui xiin meer, te kinee Taar meei. N kuu danda yutnu atu xiniuu kuui. Yichi dandatnu jan, te najeen ayiu, te dakeeitnu nuu uu koko, te kayutnu.

N-jaan Jess: N kuu yutnu xavidi nani uva kuu-r

San Juan15,16 kajan koion nuu Taar davaa nga xa ka ndouun, te taxiia. 17 Tnuu yaa kuu xa tau tniu aar: Juemani tnaa koion, nn xiin nkan.

202 Ianyuux, nka chidotnuni sey x nkuu kuee kuia: Meni xavaa nkidar, ko meei, nka xini uu aai. 26 Na kixi Espritu Ianyuux, jaan ndaaia xaxee meer. Ia chindee aa meen kuuia. Na nuur nuu tuu Taar, tundaaria kixiia. Nde nuu tuu Taar kixiia, te jaania xa kuu xandaa. 27 Te meen tuku, jaan ndaa koion xaxeer, chi nde xa kina nuu xa nka kunduun xiinr. Xaa njaanr xa maxku kada koion kuechi, njaanr xa kunduu nai koio kan xiin meer. 2 Kinee aa koios meen veuu ayiu Israel. Vaxi hora xa kani aa koios meen, te kani inis xa dua kuu xa xiaans n xa dokos nuu Ianyuux. 3 Xaa kada koios, chi ayos ka xini Taar, ni ayos ka xini aa meer. 4 Xaa x njaanr, xa hora dua kada aa koios meen, te najaan koion xa dua njaanr nuun.

ka xini uu aa ayiu uayiu meen, najaan koion xa kina nuu meer nka xini uu aai. 19 Nux n nuu nka kuu meen xiin ayiu uayiu nkuu, te juemani aa koio ayiu uayiu. Ko nkax aar meen meu ayiu uayiu, te atuka ka kuu n nuu meen xiin ayiu uayiu. Xijan kuu xa ka xini uu aa ayiu uayiu meen. 20 Najaan koion tnuu njaanr nuun, xa kunxanu ka se kuu xtoo vee dada se xinokuechi nuus. Xijan kuu xa nux nka xini uu aa ayiu meer, dani jini uu aa koioi meen. Nux nka chinuui tnuu meer, dani chinuu koioi tnuu meen. 21 Ntdaa xaa kada aa koioi meen, xaxee xa ka jandixa aan meer. Dua ka kidai, chi a ka xinii Ia ntundaa aa meer vaxi. 22 Nux a nkixir te a njaanr nuu ayiu jan nkuu, te ma tekuechii anu meei. Ko xa nkixeer, te vitna a kuaa kai xa dandau kai meei. 23 n ayiu, nux xini uu aai meer, te dani xini uui Taar tuku. 24 Nux a nkidar milagru ayo nka ayiu nuncas a nkida nkuu, ma tekuechii anu meei. Ko vitna, xa nka xini aai meer, te dani xa nka xinii Taar tuku. X nka xini uu aai meer, te dani xa nka xini uui Taar tuku. 25 Dua yaa, xa jn tnaa tnuu

ayiu uayiu, ka xini uu-i Jess


18Nux

16

Xaa a njaanr kina nuu, chi dani nxo tuur xiinn. 5 Vitna nuur nuu tuu Ia ntundaa aa meer vaxi. Te ayon ka xijan tnuu aa ndexu jnr. 6 Diko ni yo ka tnau inin, xaxee tnuu njaanr. 7 Xandaa kuu xa jaanr. Xaxee meen nuur. Chi nux ma nuur, te ma kixi Espritu Ianyuux, Ia chindee aa meen. Nux nuur, te tundaaria, xa kunduu meeia xiin meen. 8 Na kixi Espritu Ianyuux, ndadandaaia ayiu uayiu. Kadaia xa kutnuni ini koio ayiu uayiu xa nka kidai kuechi.

Espritu Ianyuux, ndadandaa-ia ayiu uayiu

203 Kadaia xa kutnuni ini koio ayiu uayiu xa nkida meer xavaa. Kadaia xa kutnuni ini koio ayiu uayiu xa ndadandaa Ianyuux kuechii. 9 Kada Espritu Ianyuux xa kutnuni ini koioi xa ka kidai kuechi xa a ka jandixa aai meer. 10 Kada Espritu Ianyuux xa kutnuni ini koioi xa nkida meer xavaa, chi nuur nuu tuu Taar, te mayon jini aa ka meer. 11 Kada Espritu Ianyuux xa kutnuni ini koioi xa ndadandaa Ianyuux ntdaa xa io, chi x nndadandaaia kuina. Taxnuni kuina uayiu yaa, ko x nndadandaa Ianyuux kuina. 12 Kuee ka io xa jaanr, ko mayon kuaa xa kundee ini kan tnuur vitna. 13 Ko na kixi Espritu Ianyuux, te kada meeia xa kutnuni ini koion. Xandaa jaania, te kadaia xa kutnuni ini koio meen ntdaa xandaa. Ma jaania tnuu meeia. Nani tekuia, dani jaania. Kachitnuaaia nax koo. 14 Ndadakanu aa Espritu Ianyuux meer. Tnia tnuu meer, te jaania tnuu meer nuu meen. 15 Ntdaa xa kuu kuenda Taar kuu kuenda meer. Xijan kuu xa njaanr xa tn Espritu Ianyuux tnuu meer, xa jaania tnuu jan nuu meen.

San Juan16 jini karoia, te dada xaku ni ku, te jiniroia nka vuelta. Jaania xa dua kuu, xaxee xa nuuia nuu tuu Taaia. 18 Nax juini kachi xaku ni ku? a kutnuni iniro tnuuia. 19 Nkutnuni ini Jess xa ka juinis xa kajan tnuusia. Njaania: Ka xijan tnuu nuu tnaan nax juini kachi xa njaanr xa xaku nga hora, te ma jini aa koio kan, te dada, xaku ni ku, te jini aa koion nka vuelta u? 20 Xandaa kuu xa jaanr. Ku ndai koio meen, te yo ku tnau ini koion, ko kud ini koio ayiu uayiu. Yo ku tnau ini koion, ko dada nduvete koion. 21 Kuu n kuu hora xajan n ad dayaa. Na xee hora, te k inia xa xaxiaan kuee dayaa. Ko na nyaa xa nkaku dayaa, hora ijan ni, atuka najaana xa ntna uua, chi kuvetea xa nkaku vaa n sey uayiu. 22 Dua ka kuu meen. Vitna ka tnau inin, ko jini aar nka vuelta, te kadar xa kuvete koion xa kuvete koio kan. Ku ijan, ni n ayiu ma kuaa xa kadai xa tnau ini koio kan. 23 Ku ijan, ma kajan tnuu aa koion ni n. Xandaa kuu xa jaanr. Davaa nga xa kajan koion nuu Taar, te taxiia, xaxee meer. 24 Nde vitna, atu ni n xa nka xijann nuu Taar xaxee meer. Kajan koion, te tn koion, xa kuvete koion xa kuvete koio kan.

nga hora, te ma jini aa koio kan, te dada xaku ni ku, te jini aa koion nka vuelta. Chi nuur nuu Taar. 17 Dava se dakuaaia, nka xijan tnuu nuu tnaas: Nax juini kachi tnuu jaania? Jaania xa xaku nga hora, te ma

16Xaku

N-jaan Jess: Yo ku tnau ini koio-n, ko dada nduvete koio-n

vitna, njaanr meni tnuu xa dakuaa aar. Xee hora, te ma jaan kar tnuu xa dakuaa aar. Hora ijan, kaxi kakuneer Taar

25Nde

Ndaku ka Jess dada ntdaa xa io uayiu

San Juan16,17 nuun. 26 Ku ijan, kajan koion nuu Taar, xaxee meer. Ma ndouu ka xa kajan meer nuu Taar xaxeen. 27 Ma ndouu ka, chi xemani aa Taar meen. Xaxee xa ka xemani aa meen meer, te ka jandixan xa vaar nde nuu tuu Ianyuux, te dua xemani aa Taar meen. 28 Nkeer nuu tuu Taar, te nkixeer uayiu. Vitna keer uayiu, xa nuur nde nuu tuu Taar. 29 Nka jaan se dakuaaia: Vitna kaxi jaann, atuka jaann meni tnuu xa dakuaa aan. 30 Vitna ka xinida xa xini meen ntdantuu. Ka xinida xa naan ntdaa xa kajan tnuu aa koio ayiu. Xijan kuu xa ka jandixada xa ntundaa aa Ianyuux meen. 31 Njaan Jess: Vitna ka jandixan a? 32 Chinuu koio xa vaxi hora, te vitna x nxee, xa nuu dn nuu koion veen, n nn. Dandoo aa koion. Ko ma kutuu medinir, chi kunduu Taar xiinr. 33 Tnuu yaa x njaanr, xa kutuu vaa koio meen. uayiu yaa, kuee vida yaa koion. Ko maxku yuu koion, te maxku kuita koion. Ndaku ka meer dada ntdaa xa io uayiu.

204 ayiu ntaan. Kadada xa kutuu vaa koio meei, xiin meen kuia ma jn nd. 3 Xa kutuu vaa koioi, kuu xa jini aa koioi meen, te jini aa koioi meeda. Meen kuu idini Ianyuux ndaa, te meeda kuu Jesucristu ntundaa aan. 4 Nndadakanu aada meen uayiu, x ndaxinokavada tniu ntaan xa kadada. 5 Taada, vitna ndadakanu aan meeda. Kadan xa kutuuda xiin meen, te kunxanuda xiin meen nka vuelta, n nkuuro nde xa kina nuu, hora ta kuaa ka ntdaa xa io uayiu. 6 X nkidada xa jini aa koio se ntaan. Meu ayiu uayiu nkaxns, te kuenda meen ka kuus. Ntaans, te nka jandixas tnuun. 7 Vitna ka kutnuni inis xa ntdaa xa taan kuu kuenda meen. 8 Tnuu ntaxi meen, njaan meeda nuu mees. Nka xeka vaas tnuun, te ka kutnuni inis xa vaada nde nuu tuu meen, ka jandixas xa ntundaa aa meen meeda. 9 Xijanda xaxee se ntaan. atu xijanda xaxee ayiu uayiu. Xijanda xaxee se ntaan, chi kuenda meen ka kuus. 10 Ntdantuu xa kuu kuenda meeda kuu kuenda meen, te ntdantuu xa kuu kuenda meen kuu kuenda meeda. Xa ka jandixa aa mees meeda, kuu xa nndadakanu aa meen meeda. 11 Meeda, ma kutuu kada uayiu, ko mees, kutuu nai koio kas uayiu, te naxee meeda nuu tuu meen. Taada, Ia Ii kuu meen. Se ntaan ka kuu mees. Xiin xa taxnunin, junuu

17

Tnuu yaa njaan Jess, te nnukondeaia andu, te nxijan tauia: Taada, vitna xee hora xa kuee vida yaada. Ndadakanu aa meen meeda, xa ndadakanu aa meeda meen. 2 X nkidan xa taxnunida nuu ntdaa ayiu, xa kadada xa kutuu vaa koio ntdaa

Xijan tau Jess xaxee se dakuaa-ia

205 vaans. Junuuns, xa kunduu koios, ns xiin nkas, n kunduu meen xiin meeda te meeda xiin meen. 12 Nni tuuda xiins uayiu, unuu meeda mees, xiin xa taxnuni ntaan. Ni ns a ndakuitada. ns, joon, daya andea kuus, se kida xa juini kuina kuus. Dua jn tnaa tnuu meen nka chidotnuni sey x nkuu kuee kuia. 13 Vitna naxeeda nuu tuu meen. Tnuu yaa jaanda, nni tuuda uayiu, xa na kuvete koio se ntaan, n kuvete meeda. 14 Nxiaanda tnuu meen nuu se ntaan, te nka xini uu ayiu uayiu se ijan, xaxee xa atuka ka kuus n ka kuu ayiu uayiu. Meeda, a kuuda n ka kuu ayiu uayiu, te se ntaan, atuka ka kuu mees n ka kuu ayiu uayiu. 15 atu xijanda xa kineens uayiu. Xijanda xa junuu vaans, xa maxku dandau aa kuina mees. 16 Nani kuu meeda, xa atu kuuda n ka kuu ayiu uayiu, dani atu ka kuu mees n ka kuu ayiu uayiu. 17 Tnuu meen, tnuu ndaa kuu. Xiin xandaa, kadan xa se ntaan ku kuu dn koios, xa kada koios xa juini meen. 18 N ntundaa aa meen meeda uayiu, da ntundaa meeda mees, jns nituu uayiu. 19 Vitna xaxee mees, kidada xa kuu dn meeda, xa daxinokavada ntdaa xa juini meen. Te dua kadada xa ku kuu dn koio mees, xa daxinokava koio mees ntdaa xa juini meen. 20 Xijanda xaxee mees, te duni xijanda xaxee ayiu jandixa aa

San Juan17,18 koio meeda, hora na teku koioi tnuu jaan koio mees. 21 Xijanda xa kunduu koioi ni xiin nkai. Taada, kunduu meen xiin meeda, te meeda xiin meen, te xijanda xa dua na kunduu koio ayiu jandixa aa meeda, ni xiin nkai. Xijanda xa kunduu koio ayiu jan xiin meero, xa na jandixa koio ayiu uayiu xa meen ntundaa aa meeda. 22 Nani nkida meen xa taxnuni meeda, dani x nkida meeda xa taxnuni koio meei, xa kunduu koioi ni xiin nkai, n kunduu meen xiin meeda te meeda xiin meen. 23 Meeda xiin meei, te meen xiin meeda, xa idini xa kuuro. Dua jini koio ayiu uayiu xa ntundaa aa meen meeda, te nani xemani aan meeda, dani xemanin ayiu ka jandixa aa meeda. 24 Taada, juinida xa ayiu ntaan, kutuu koioi xiinda nuu kutuuda. Juinida xa kundea koioi xa taxnunida. Chi nde na ta kuaa ka uayiu, xemani aan meeda. Xaxee xa xemani aan, nkidan xa taxnunida. 25 Taada, Ia kida meni xavaa kuun. Juini a nka xini aa ayiu uayiu meen, ko xini aa meeda meen, te se ntaan, nka kutnuni inis xa ntundaa aa meen meeda. 26 X nkidada xa ka xini aas meen, te kada nai kada xa vaa ka jini aa koios. Dua kidada, xa juemanin mees, n xemani aan meeda, te dua kunduu nai ka meeda xiin mees.

18

(Mt. 26:4756; Mr. 14:4350; Lc. 22:4753)

N-ka tn presu-s Jess

Na njaan Jess tnuu yaa, te nkeeia xiin se

San Juan18 dakuaaia. Nka yaaia xiins deva nani Cedrn. Ijan nka kuia xiins n jardn. 2 Judas, se diko Jess, xini mees jardn jan, chi kuee vuelta nxo nataka Jess xiin se dakuaaia ijan. 3 Xijan kuu xa ijan nxee Judas. Ndekas soldado romano, xiin polica nka tundaa se fariseu xiin dutu ka taxnuni. Xnees candil xiin iti kava, xnees machitis xiin vara. 4 X naa Jess ntdaa xa yaaia. Nkeeia nuu tuuia, xa nanitnaaia xiin se ijan. Nxijan tnuuias: Jundu ka nandukun? 5 Nka jaans: Jess, se uu Nazaret. Njaania: Meer kuus. Te Judas, se diko Jess, ijan tnaas nuu soldado. 6 Na njaan Jess: Meer kuus, te se ijan, nka xika yatas te nka nduas nuu uu. 7 Te nxijan tnuu Jess nka vuelta: Jundu ka nandukun? Nka jaans: Jess, se uu Nazaret. 8 Njaania: X njaanr xa meer kuus. Nux meer ka nanduku aan, juejoon koio xa na jn se yaa, se ka kunduu xiinr. 9 Tnuu yaa njaan Jess xa jn tnaa tnuu njaania nuu Taaia: Ni n se ntaan a ndakuitada. 10 Te Simn Spedru nee n machiti. Ntavas machitis, te nxandes doo kuaa se xinokuechi nuu dutu taxnuni ka. Te se xinokuechi jan nani Malco. 11 Te njaan Jess nuu Spedru: Dandee machitin nuu cubiertai. Io xa kuee vida yaar. Kuu n kuu

206 xa ntaxi Taar n taxa xa uu ndute ua, te io xa koor ntdaa.


Xndeka-s Jess juaan nuu dutu taxnuni ka

kuu xa soldado romano, xiin se taxnuni nuus, xiin polica nka tundaa se taxnuni nuu ayiu Israel, ntdaa mees, nka tn presus Jess, te nka dukusia. 13 Te xndekasia juaan kina nuu nuu Ans. Ans kuu tadido Caifs. Kuia ijan nkuus dutu taxnuni ka nuu ntdaa dutu ayiu Israel. 14 Te Caifs kuu se njaan nuu se Israel, xa vaa ka xa ku n sey xaxee ayiu Israel, dada xa ku ntdaa ayiu Israel.

12Xijan

(Mt. 26:5758; Mr. 14:5354; Lc. 22:54)

Simn Spedru xiin nka se dakuaa Jess, nxe kuitandijunsia. Xini tnaa dutu taxnuni ka xiin se kunduu xiin Spedru. Nku se ijan xiin Jess nukee dutu taxnuni ka. 16 Ko dani nujuiin Spedru yata vee. Xijan kuu xa se ijan, nka se dakuaa Jess, se xini tnaa dutu taxnuni ka, nkus vee, te njaans xiin dichi ndee yee, te ndekas Spedru juan ku nde nukee. 17 Dichi ndee yee, nxijan tnuu nuu Spedru: a du ndixi kuu n t dakuaa t yaa u? Njaan Spedru: aa, a kuurs. 18 Nukee xnii se ka kidatniu dua nuu dutu taxnuni ka, xiin polica. Nka tus uu, xaxee xa da vixi. Ka ndvidis yunuu, te ijan nujuiin Spedru xiins, xa ndvidis tuku.

(Mt. 26:6970; Mr. 14:6668; Lc. 22:5557)


15Te

N-jaan Spedru xa a xini-s Jess

207
N-xijan tnuu dutu taxnuni ka Jess
26Ijan

San Juan18 nujuiin n se xinokuechi nuu dutu taxnuni ka. Tnaas kutnaa xiin se nxande Spedru doos. Njaans: adu ndoo nxini aar xiin se ijan jardn jan? 27 nka vuelta njaan Spedru xa a xinis Jess. Te hora ijan ni, nkana lii.

nkixee dutu taxnuni ka xa kajan tnuus Jess: Ndeda se kuu se ka kunduu xiinn? Nax dakuaans? 20 Njaan Jess: Kaxi njaanr nuu ntdaa ayiu. Ku xiin ku, ndakuaar ayiu, veuu Jerusaln, xiin veuu kuechi nka uu, nuu ka nataka koio ayiu Israel. Ni n tnuu nuncas a njaan nair. 21 Nakuenda xijan tnuu aan meer? Kajan tnuu nuu ayiu nka tekutnuur. Meei vaa xnaa nax njaanr. 22 Na njaan Jess tnuu yaa, te n se nujuiin ijan, se kuu polica, nkatus nuuia. Njaans: Dua jaann nuu dutu taxnuni ka u? 23 Njaan Jess: Nux a njaanr xandaa, te jaan meen ndeda n tnuu njaanr a kuu xandaa. Te nux jaanr xandaa, te, nakuenda janaan? 24 Xijan kuu xa ntundaa Ans Jess juaania nuu Caifs. Dukuia juaan. Te Caifs kuu dutu taxnuni ka.

(Mt. 26:5966; Mr. 14:5564; Lc. 22:6671)


19Te

N-kixee Pilato xa kajan tnuu-s Jess

nujuiin Spedru yunuu, xa ndvidis. Te nka jaan se nnataka ijan: adu ndaa xa ndoo kuu n se dakuaa aa se ijan u? Njaan Spedru: aa. a xinirs.

(Mt. 26:7175; Mr. 14:6972; Lc. 22:5862)


25Te

nka vuelta n-jaan Spedru xa a xini-s Jess

nka kee ntdaa se ijan vee Caifs, xndekas Jess juaan nde palaciu gobernador romano. Ijan nka xees xiin Jess datne nee. Ko a nka ku mees ijan, chi nka juinis xa kunee ii koios ku ijan, xa kax koios ndeyu viko Paxcua. 29 Xijan kuu xa nkee Pilato palaciu, xa nanitnaas xiin se ijan. Njaans: Nax nkida se yaa? Nax tekuechins? 30 Te nka jaans: Nux a nkidas kuechi nkuu, te ma kandeka koiors kixi. 31 Njaan Pilato: Kandekas juaan. Tnuu tau tniu meen ndadandaa kuechis. Nka jaan se Israel: Jaan tnuu tau tniu romano xa ma kuaa xa kani koioda n ayiu. 32 Te dua nxetnaa tnuu njaan Jess na njaania xa katakaa koiosia. 33 Nndu Pilato palaciu. Ijan nkanas xa na ku Jess, te nxijan tnuusia: Ndoo kuu se kunxanu ka nuu ayiu Israel a? 34 Njaan Jess: Jaann xa xani ini meen, a nkas nka jaan nuun nax kidar a?

(Mt. 27:12, 1114; Mr. 15:15; Lc. 23:15)


28Te

San Juan18,19 Pilato: Meer kuu n se Israel a? Se uu meen, se Israel, xiin dutu ka taxnuni nuu ayiu Israel, xndeka aas vaxi nuu meer. Nax nkidan? 36 Njaan Jess: Se kunxanu ka kuur, ko atu kuur n ka kuu se kunxanu ka uayiu yaa. Nux nkuur se kunxanu ka n ka kuu se kunxanu ka uayiu yaa nkuu, te dadaan aa koio se ka xinokuechi nuur, xa maxku kandeka aa koio se Israel kixi. Se kunxanu ka ayiu kuur, ko yaa aa. 37 Njaan Pilato: Xijan kuu xa kuun n se kunxanu ka u? Njaan Jess: Se kunxanu ka kuur, n njaann. Xandaa kuu xa jaann. Xijan, kuu xa nkakur, xijan, kuu xa vaar uayiu. Vaar xa jaan ndaar xaxee xa kuu xandaa. Ntdaa ayiu ka juini xa kutnuni ini xa kuu xandaa, ka tekui tnuur. 38 Njaan Pilato: Nax kuu xa kuu xandaa?

208 Maxku dayaan se yaa! Dayaa Barrabs! Te Barrabs kuu n se kuu aduu. Xijan kuu xa ntau tniu Pilato xa chirrin jani koio soldado Jess. 2 Nka kidavaa soldado n corona tnuyk, te nka dakes dkia. Nka dandukutusia dama tndee. 3 Nka kuyatnis nuuia te nka jaans: Viva!, se kunxanu ka nuu ayiu Israel. Te nka janis nuuia. 4 Nkee Pilato nka vuelta. Njaans: Kundea koio! Nkineer se yaa, xa kutnuni ini koion xa atu niir ni n kuechi mees. 5 Nkee Jess. uu corona tnuyk dkia, te ninoia dama tndee. Njaan Pilato nuu se Israel: Kundea koios! Naas yaa. 6 Na nka xini dutu ka taxnuni xiin policas Jess, nka kana xees: Katakaas! Katakaas! Njaan Pilato: Meen kandeka koios juaan, te katakaa koio meens. Chi meer, a niir ni n kuechis. 7 Nka jaan se Israel: Ka jandixa meeda tnuu nchidotnuni Moiss. Jaan tnuu jan xa io xa ku se yaa, chi jaans xa kuus Daya Y Ianyuux. 8 Na nteku Pilato tnuu yaa, te nyuu kas. 9 Nndus palaciu nka vuelta, te nxijan tnuus nuu Jess: Ndexu vaan? Ko ni n tnuu a njaan Jess. 10 Njaan Pilato: Ma jaann nuur a? a kutnuni inin xa kuaar xa tau

35Njaan

19

Na njaan Pilato tnuu yaa, te nkees nka vuelta, xa jaans nuu se Israel. Njaans: a niir kuechis xa kidas ni n xa uu. 39 Ka xetniun n xa xetniun, xa dayaar n se yndiu vekaa nuun, viko Paxcua. Ka juinin xa dayaar nuun se kunxanu ka ayiu Israel a? 40 Ntdaa se ijan nka kana xees nka vuelta:

(Mt. 27:1531; Mr. 15:620; Lc. 23:1325)

Katakaa-s! Katakaa-s!

209 tniur xa dayaa aas a? Te kuaar xa tau tniur xa katakaa aas a? 11 Njaan Jess: Nux a nkida Ianyuux xa taxnunin nkuu, te ma kuaan xa kada aan ni n. Xijan kuu xa se ndeka aa meer vaxi nuun, kanu ka kuechi nkida mees dada meen. 12 Nde hora ijan njuini Pilato xa dayaas Jess, ko nka kana xee se Israel: Nux dayaan se yaa, dua atu jandixan Csar, se kuu emperador ayiu romano. Jaan se yaa xa se kunxanu ka kuus, te dua xini uu tnaas xiin Csar. 13 Na nteku Pilato tnuu yaa, ntau tnius xa kandeka koio soldado Jess jn. Te nukoo Pilato nuu kidandaas kuechi ayiu. ayiu ka jaan tnuu griegu danani ijan Empedrado, te ayiu ka jaan tnuu hebreu danani ijan Gabata. 14 Te ku ijan kuu ku xndaxio tua ayiu, xa kax koioi ndeyu viko Paxcua. Kaa xuu kuu. Njaan Pilato nuu se Israel: Kundea koio! Naa se kunxanu ka nuun yaa. 15 Nka kana xee se ijan: Na kus! Na kus! Katakaas! Njaan Pilato: Ka juinin xa katakaar se kunxanu ka nuun a? Nka jaan dutu ka taxnuni: Mees, a kuus se kunxanu ka. Csar kuu idini se kunxanu ka nuuda! 16 Xijan kuu xa nxiaan Pilato Jess nuu dutu ka taxnuni nuu ayiu Israel, xa katakaa koio soldado romano Jess.

San Juan19
N-ka xatakaa-s Jess nuu curuxi

meeia curuxiia, juaania nuu nani Yk Dk Ndy. ayiu ka jaan tnuu hebreu danani ijan Glgota. 18 Ijan nka xatakaasia nuu curuxi. Nka xatakaas uu ka sey xiinia tuku. ns ntakaa curuxi lado kuaaia, te nkas ntakaa curuxi lado datniia. Meu uu se ijan nka xatakaas Jess. 19 Ntau tniu Pilato xa kadavaa n sey letreru xa tenees dk curuxi. Jaan letreru jan: Jess, se uu Nazaret, se kunxanu ka nuu ayiu Israel. 20 Xijan kuu xa nka kau kuee ayiu Israel letra jan, chi yatni yuuu Jerusaln kuu nuu nka xatakaas Jess. Tnuu hebreu, xiin tnuu latn, xiin tnuu griegu, nkidavaas letreru jan. 21 Xijan kuu xa dutu ka taxnuni nuu ayiu Israel, nka jaans nuu Pilato: Maxku kadavaan: Se kunxanu ka nuu ayiu Israel! Kadavaan: Se yaa njaan xa kuus se kunxanu ka nuu ayiu Israel. 22 Njaan Pilato: X nchidotnunis tnuu njaanr, te dua kendoo. 23 Na nka xatakaa soldado Jess, nka tns damaia, te nka dakexio nuu tnaas. Koon soldado, te koon nuu yuku damaia. Dama dijunia du. Ko dama jan nxio n, atu nxo ndku. 24 Nka jaan soldado ns nuu nkas: Maxku ndataro dama dijun de. Na tavaro suerte, nuu ndedaro na nii dama de.

(Mt. 27:3244; Mr. 15:2132; Lc. 23:2643)


17Ndido

San Juan19 Te dua nxetnaa tnuu Ianyuux nka chidotnuni sey x nkuu kuee kuia. Jaan tnuu Ianyuux: Nka dakexio nuu tnaas damar, te nka tavas suerte xaxee damar. Te dua nka kida soldado romano, hora nka xatakaas Jess. 25 Te yatni xee curuxi Jess, nxo nujuiin dia xiin kuua. Mara, ad Cleofas, xiin Mara Magdalena tuku. 26 Na nxini Jess xa ijan nujuiin da xiin se dakuaaia, se xemaniia, njaania nuu dia: ad, kadan kuenda xa daya yn kuus. 27 Dada njaania nuu se dakuaaia: Kada kuenda xa dn kuu meea. Te ku ijan ni, se ijan, se dakuaaia, nxekasa vees.

210 viko Paxcua. Ku kaxii ndeyu jan, kuu ku ndetatu ayiu Israel. Yo kanu ku kuu. Se Israel, ayos nka juini xa kuitakaa ka ndy nuu curuxi ku ijan. Xijan kuu xa nka xijans nuu Pilato, xa kanu koio soldado yk dichi Jess, xiin yk dichi uu ka se nka xatakaas, xa nunee koios ndy, te kaneesy jn. 32 Xijan kuu xa nka xee soldado nuu xtuu curuxi. Nka xanus yk dichi se nka xatakaas kina nuu hora nka xatakaas Jess. Dada nka xanus yk dichi nka se nka xatakaas. 33 Ko na nka xees nuu ntakaa Jess, nka xinis xa x nxiia, te ayos nka xanu yk dichiia. 34 Ko n soldado, ntuus yutnu io punda deen yk naa Jess, te nxatu nia xiin ndute. 35 Se nxini xaa, jaan ndaas xa dua nkuu. Xandaa jaans, te naas xa jaans xandaa. Jaans xa jandixa koio meen tuku. 36 Te nyaa xaa, xa nxetnaa tnuu Ianyuux nka chidotnuni sey x nkuu kuee kuia. Nka chidotnunis: Ni n ykia ma kanu koios. 37 Duni nka chidotnunis: Kundea koio ayiu se nka datnukueei.

na nyaa ntdaa xaa, te naa Jess xa x ndaxinokavaia tniu nxiaan Ianyuux. Xa na jn tnaa tnuu Ianyuux nka chidotnuni sey x nkuu kuee kuia, njaan Jess: Yichir ndute. 29 Ijan nukoo n tndoo chitu ndute vinagri. Nka dandoyo soldado n dama vita xiin vinagri. Ndukundees dama jan dk n vara yutnu nani hisopo, te nka tenees dama jan yuuia. 30 Na ntu Jess vinagri jan, njaania: X ndaxinokavar tniur! Nnune dkia, te nxiia.

(Mt. 27:4556; Mr. 15:3341; Lc. 23:4449)


28Te

N-xi Jess

ijan kuu ku ka kida tua ayiu Israel, xa kax koioi ndeyu

n soldado n-tuu yk naa ndi Jess


31Ku

io n sey nani Jos. Se uu nani Arimatea kuus. Jandixas Jess, ko yo nai jandixasia, chi yuus nuu se Israel. Nxijans nuu Pilato, xa juejoons xa kanees yk kuu ndi Jess, xa jn chinduxisia. Nxejoon Pilato, te nxeen Jos, te nnunees yk kuu ndi Jess nuu curuxi. 39 Nxeen Nicodemo tuku.

(Mt. 27:5761; Mr. 15:4247; Lc. 23:5056)


38Te

N-ka kuxi-s yk kuu ndi Jess

211 Nicodemo kuu se nxitonini Jess n xakuaa. Nees uu diko oon kilo yuku ua, yuku nani mirra xiin yuku nani loe. 40 Xndekas yk kuu ndi Jess, nka duku ninasia dama xiin yuku ua. Dua kida ayiu Israel, hora chinduxii ndy. 41 Yatni nuu nka xatakaa soldado Jess, io n jardn. Ijan nxio n yau kava xee, nuu ta knduxi ka ni n ndy. 42 Ku ijan kuu ku ka kida tua ayiu Israel, xa kax koioi ndeyu viko Paxcua, te katuu yau kava jan yatni nuu nka xatakaa soldado Jess. Xijan kuu xa, ijan nka kuxi Jos, se uu Arimatea, xiin Nicodemo, yk kuu ndi Jess.

San Juan19,20 mees yau kava, te nxinis dama ndi Jess kandodo ijan. 7 Te duni nxinis dama nxo dau nuuia kandodo ijan. a kandodo kanu dama jan xiin nka dama. Nuu kandodo dn dama katnanu. 8 Ijan dada, nku se ijan, nka se ndakuaa Jess kuus, xiti yau kava. Kina kas nxee, ko a nkus ijan. Nxinis, te njandixas. 9 Te tnuu Ianyuux nka chidotnuni sey x nkuu kuee kuia, jaan xa io xa nandoto Jess nuu nkuuia ndy. Ko se ndakuaaia, ta kutnuni ini koio kas tnuu yaa. 10 Te ka nuu se ndakuaa Jess vees.

20

Ku kina nuu semana, juaan Mara Magdalena yau kava jan. Datne nee kuu, dani iin nee ka. Nxinii xa atuka ndiu yu yau. 2 Nkendavai, nnaxeei nuu tuu Simn Spedru, xiin nka se ndakuaa Jess, se yo nxemaniia. Njaani nuus: Nka kinee ayiu yk kuu Xtooro yau kava, te a xinida ndexu nka kida aai. 3 Ijan nkee Spedru, xiin se ijan, nka se ndakuaa Jess kuus, te ka xeens, nduus, yau kava. 4 Nka kendavas nduus, ko xee ka nkendava se ijan. nka se ndakuaa Jess kuus, te kina ka se ijan nxee yau kava. 5 Nxajan nenus xiti yau kava, te nxinis dama ndi Jess kandodo ijan, ko a nkus yau kava. 6 Ndijun ka Simn Spedru nxee, te nku

(Mt. 28:110; Mr. 16:18; Lc. 24:112)

N-nandoto Jess

nujuiin Mara Magdalena yata yau kava jan. Te ndaii. Nni ndaii, te nxajan nenui xa kundeai xiti yau kava. 12 Nxinii uu ngel, ia ka xinokuechi nuu Ianyuux. Xninaia dama kuixi, te xtuuia nuu nkaa ndi Jess. nia nukoo nuu nkaa dkia, nkaia nukoo nuu nkaa xeeia. 13 Nka jaania: ad, nakuenda ndain? Njaani: Xnee ayiu yk kuu Xtooda juaan, te a xinida ndexu nkidai. 14 Njaani tnuu yaa, te nkonenuui. Nxinii Jess nujuiinia ijan, ko a nnajiniiia. 15 Njaan Jess: ad, nakuenda ndain? Jundu nandukun? Nxani inii xa se unuu jardn kuus, te njaani: Dito, nux meen nndekaia juaan, kachitnuaan ndexu ioia, xa kuaada xa kandekadaia jn.

N-kixee Jess nuu Mara Magdalena


11Te

San Juan20 Jess: Mara! Nkonenuui, te tnuu hebreu njaani: Raboni! (Te raboni juini kachi: maestru.) 17 Te njaan Jess: Maxku tn aan, chi ta ndaa kar nuu tuu Taar. Juaan nuu xtuu anir. Jua tnuun nuus: Nuur nuu tuu Taar. Taa meen kuuia tuku. Ianyuux jandixa meer kuuia, te Ianyuux ka jandixa meen tuku. 18 Nxee Mara Magdalena nuu xtuu se ndakuaa Jess. Njaani nuus: X nxinida Xtooro vitna! Ijan dada njaani nuu mees ntdaa xa njaan Jess nuu meei.

212 nux taxkanu inin kuechii, x ntaxkanu ini Ianyuux kuechii. Nux ma taxkanu inin kuechii, dani tuui xiin kuechii. Toms, se nka xo dananis Cuati, a nxo tuus xiins hora nxee Jess. Se ndakuaa Jess kuus, ko xakuaa ijan, a nxo tuus xiins. 25 Xijan kuu xa nka jaan nka se ndakuaa Jess nuus: Nka xinir Xtooro vitna! Ko njaan Toms nuus: Io xa jinir ndaaia, nuu nka ke ndi kaa. Xiin dk ndaar, io xa tnr nuu nka kei. Xiin ndaar, io xa tnr yk naaia. Dada kuu xa jandixar xa ka jaann. 26 Nuu una ku, nka vuelta nka nataka se ndakuaaia xiti vee jan. Te vuelta yaa nxo tuu Toms xiins. Juini nxo ndiu vaa yee, ko nxe ku Jess xiti vee, te nnujuiinia meu mees. Njaania: Na kada Ianyuux xa kutuu vaa koion. 27 Dada njaania nuu Toms: Xiin dk ndaan, tn aa yaa. Kundea ndaar. Xiin ndaan, tn yk naar. Te maxku ku kuu kan n se a jandixa. Jandixa aa. 28 Njaan Toms: Xtooda kuun! Ianyuux jandixada kuun! 29 Njaan Jess: Xaxee xa xiin nuun nxini aan, vitna jandixan. Naka kuvete koio ayiu a nxini aa xiin nuui, ko dani jandixa aai!

16Njaan

24Ko

N-xini Toms xa n-nandoto Jess

nkunee ku kina nuu semana, daa nka nataka se ndakuaa Jess. Vaa ndiu yee, chi nka yuus nuu se Israel. Ijan nxee Jess, te nnujuiinia meu mees. Njaania: Na kada Ianyuux xa kutuu vaa koion. 20 Na njaania tnuu yaa, ndandeaias ndaaia xiin yk naaia. Xijan kuu xa yo nka kuvete se ndakuaaia, na nka xinis Xtooro. 21 Njaan Jess nka vuelta: Na kada Ianyuux xa kutuu vaa koion. N ntundaa aa Taar meer, da tundaa aa meer meen. 22 Na njaania tnuu yaa, ntutachiia nuus, ntdaas, te njaania: Juejoon koio xa kadatniu Espritu Ii anun. 23 n ayiu,

N-kixee Jess nuu se n-dakuaa-ia


19Na

213
Libru yaa n-kuaa, xa jandixa ayiu Jess

San Juan20,21 xaxee xa kuee xa kuee chaka nka ke xiti unu. 7 Se ndakuaa Jess, se yo nxemaniia, njaans nuu Spedru: Xtooro kuuia. Na nteku Simn Spedru xa se ijan kuu Xtoos, yachi nndu nuus damas, chi xa nditas damas xa tns chaka, te nkes nuu ndute, nkida nadaris xa kexios yundute. 8 Dava kas nka dakaka barcu xa xee koios nde yundute. atu yo xika, vaa n cientu ni metru. Nka natavas unu nchitu chaka. 9 Na nka nanes barcu yundute, nka xinis kayu uu te x kaya chaka, te io tua tila tuku. 10 Njaan Jess nuus: Kanee n uu chaka nee. Kt dijan nka tnn vitna. 11 Nke Simn Spedru barcu, te uus unu nke nuu uu. Chaka nanu nchitu xiti unu. n cientu uu diko uxi unit. Ko juini uu kuee xa kueet, ko atu ntande unu. 12 Njaan Jess nuus: Nee koio, na kadi iniro. Ni n se ndakuaaia a njuini xa kajan tnuus jundu kuuia, chi nka kutnuni inis xa Xtoos kuu se ijan. 13 Nkuyatni Jess nuu kayu uu, te ntnia tila, te ndakexioia tila nuus. Te dani nkidaia chaka. 14 Vuelta yaa kuu vuelta kuu uni, xa nnadandea Jess meeia nuu se ndakuaaia, na nyaa xa nnandotoia nuu nkuuia ndy.

ka milagru nkida Jess xa nka xini se ndakuaaia, ko atu yodotnuni yaa. 31 Ko nkidavaada tnuu yaa, xa jandixa koio meen xa Jess kuu Cristu, Ia ntundaa Ianyuux, te kuuia Daya Y Ianyuux. Nkidavaada tnuu yaa, xa jandixa koio meen meeia, te dua kutuu vaa koio meen, xiin meeia kuia ma jn nd.

30Kuee

21

Na nyaa xaa, te nka vuelta ndandea Jess meeia nuu se ndakuaaia. Xaa nkuu yuu ndute mar, mar nani Tiberias. 2 Ijan nka nataka Simn Spedru xiin Toms, se nka xo dananis Cuati, xiin Natanael, se uu nani Can distrito Galilea, xiin uu daya y Zebedeo, xiin uu ka se ndakuaa Jess. 3 Njaan Simn Spedru nuus: Jnr, jn tavar chaka. Nka jaans: Jn koio meer tuku. Ka xeens te nka kes barcu. Te xakuaa ijan, ayos nka tava ni n chaka. 4 Nee datne, nujuiin Jess yuu ndute, ko a nka najini aa se ndakuaaia xa meeia kuuia. 5 Njaan Jess nuus: Sekuechi, nka niin chaka u? Nka jaans: Ni nt. 6 Njaania: Dake koio unu nuu ndute dii kuaa barcu, te tn koion chaka. Dua nka kidas, te a nka kundees xa natava koios unu,

N-kixee Jess nuu uxa se n-dakuaa-ia

nyaa xa nka xadi inis, te nxijan tnuu Jess nuu Simn Spedru: Simn, daya y Jons, xemani aa ka meen dada se yaa u?

15Na

N-jaan Jess xiin Spedru

San Juan21 Njaans nuuia: Joon, Xtooda, naa meen xa xemani aada. Njaania nuus: N ka kuu tkachi kuechi, ka kuu ayiu jandixa aa meer. Juaa xa kax koio tkachi kuechir. 16 Nxijan tnuuia nuus vuelta kuu uu: Simn, daya y Jons, xemani aan a? Njaans nuuia: Joon, Xtooda, naa meen xa xemani aada. Njaania nuus: Junuu tkachir. 17 Nxijan tnuuias vuelta kuu uni: Simn, daya y Jons, xemani aan a? Ntnau ini Spedru, xaxee xa nxijan tnuuias vuelta kuu uni: Xemani aan a? Njaans nuuia: Xtooda, naa meen ntdantuu. Naan xa xemani aada. Njaan Jess nuus: Juaa xa kax koio tkachir. 18 Xandaa kuu xa jaanr. Na luchi kan, nndukutun daman, te nxikonuun davaa nga nuu njuinin. Ko na xee xa kuxanun, diko nga kuita ndaan, te ndadakutu aa nka ayiu, te kandeka aai jn, nuu ma tna inin xa jnn. 19 Te dua jaan Jess nanda kuu hora ku Spedru. Hora ijan kada Spedru xa kutnuni ini koio ayiu xa

214 kunxanu ka Ianyuux. Te njaania nuus: Kunduu nai xiin meer! Spedru, te nxinis se yo nxemani Jess ndijun aas. Se ijan kuu se nxo nukoo dii Jess, hora nxaxdiniia xiin se ndakuaaia nka xakuaa ijan. Hora ijan, nxijan tnuu se ijan nuuia: Xtooda, ndedada kuu se diko aa? 21 Te nxini Spedru se ijan xa ndijun aas, te nxijan tnuus nuu Jess: Xtooda, te nax yaa mees? 22 Njaan Jess nuu Spedru: Nux juinir xa ndoo nais nde na ndixir, te maxku k ini meen xaxees. Kunduu nai meen xiin meer! 23 Xijan kuu xa nka tekutnuu aniro, kuaro xa ma ku se ijan, se ndakuaa Jess. Ko a njaan Jess xa ma kus. Njaania: Nux juinir xa ndoo nais nde na ndixir, te maxku k ini meen xaxees. 24 Se ijan, se ndakuaa Jess kuus, se jaan ndaa xaxee xaa, se nkidavaa tnuu yaa kuus. Te xnaada xa jaans xa kuu xandaa. 25 Te io kuee nka xa nkida Jess. Nux nyodotnuni n n nkuu, te xani inida xa yo kuee xa kuee libru koo, xa ni ma kuee uayiu nkuu. Amn. Dua na koo.

20Nkonenuu

Se yo n-xemani Jess

Xa n-ka jaan se n-tundaa Jess xiin xa n-ka kida-s

Dito Tefilo, libru nkidavaada kina nuu nkakuneeda ntdandituu xa nkixee Jess xa nkidaia xiin xa ndakuaaia ayiu. 2 Nkixeeia xa kadaia tniuia te dani nkidatniuia xa nde ku juan ndaaia andu. Antecas xa nndaaia andu ntau tniuia nuu se nkaxia xa kada koios xa njaan Espritu Ianyuux nuuia xa kadas. Te duni njaania nuu se nkaxia jan xa tundaaias xa jua tnuu koios ayiu xa njaania. 3 Ndau nyaaia te nxiia te nnandotoia. Nu nyaa xijan ttn vuelta nxeenia nuu xtuus te kuee xa nkidaia xa na kutnuni ini koios xa xandaa xakuiti nditoia. Te nkakuneeia xa taxnuni Ianyuux nuu ayiu uayiu. Uu diko ka ku daa nyaa. 4 n ku nu nnataka Jess xiin se ndakuaaia, ntau tniuia nuus xa maxku kee koio nis Jerusaln chi na kundetu koios. Xiaania: Njaanr xa njaan Taaro Ianyuux xa taxiia n xa taxiia. Kundetu koion yaa nde na xee ku

N-jaan Jess xa ke Espritu Ianyuux ayiu

jn tnaa xijan. 5 Ndajuendute aa Sua xiin ndute, ko Espritu Ianyuux, tuku kadaia. Nuu xaku ku ke aaia ndoo n nn kuuia, njaania.

nataka ayiu nuu Jess, te nka xijan tnuuiia: Kadan xa taxnuni ntuku se Israel vitna u? Xiaan Jess nuui: 7 adu ndoo n nn io xa jini koion na ku, na hora yaa xijan, chi Taaro Ianyuux ni xini. Mee niia naa na ku nxantuuia xaxee xa taxnuniia. 8 Ku na ke aa Espritu Ianyuux, daa kadaia xa kadan tniuia, te kakunee aan nuu ayiu Jerusaln ya xiin dava ka uu distrito Judea xiin distrito Samaria xiin nituu uayiu. 9 Tnuu yaa njaania, te nni xndea aa ayiu xyuku ijan juan ndaaia andu. Ndauia nuu vik te ayo kai nka xiniia. 10 Nni xndeai xa juan ndaaia andu, dana ini nka xinii uu ia xnino dama kuixi xnii ijan. 11 Ka xiaania: Ndoo, ayiu Galilea, nakuenda xa xnii nin yaa, te xndean andu?

6Nka

Juan ndaa Jess andu

215

Hechos1,2 Xa juan ndaaia. Ia yaa, nani juan ndaaia, dani ndixiia nka vuelta.
N-kax se n-tundaa aa Jess Matas, xa n-nujuiin naa-s nuu Judas
12Nka

216 (Acldama kuu uu n.) 20 Daa yaa chi dua yodotnuni libru Salmos: Ni n ayiu, maxku kutuu ka vee nxo tuus. Duni yodotnuni: Na nujuiin naa nka se nujuiin naa nuus. 21 Kidaykai xa kaxro n sey nka xo kandijun xiinda Jess, Ia kuu Xtooro, 22 nde tiempo ndajuendute aa Sua xiin nde tiempo juan ndaaia andu. Io xa ntdaada xiins jaan nuu ayiu xa nnandoto Jess kuu Spedru, xiaans nuu ayiu xyuku ijan. 23 Xijan kuu xa nka ndukus uus. ns nani Jos. Duni nanis Barsabs. Duni nanis Justo. nkas nani Matas. 24 Te dua nka xijan taus nuu Ianyuux: Taaro Ianyuux, ndixi xa xinin janda kuu anu ntdaa ayiu, datnuu dayeen ndeda nduu se yaa kaxn xa nkonetnius 25 xa junukuechis nuun te tundaans xa jua tnuus ayiu xa njaan Jess xiin xa nkidaia chi ndakuita Judas xa junukuechis, te juaans nuu niis taus kuus, nka xijan taus. 26 Nka kida sortiariss, te nkakunuu Matas, te nku tnaas nuu uxi n se tundaa aa Jess xa jua tnuu koios ayiu xa njaania xiin xa nkidaia.

ndee se nkax aa Jess nuu nani Yuku Tnu Olivo xa ka nuu ntukus Jerusaln. atu xika Jerusaln xiin nde Yuku Tnu Olivo. Kani ichi ijan n kani ichi xejoon ley ayiu Israel xa kakai ku ka ndetatui. 13 Juan nuu koios nuu xtuus, te nka ndaas pisu kuu uu nuu xtuus. Dua xnani se yaa: Spedru, Sua, Jacobo, Ndrixi, Slipe, Tomaxi, Stolo, Steu, Jacobo daya y Alfeo, Simn se kuu partido Zelote, Judas ani Jacobo du. 14 Ijan nka xo nataka kutus ntdaas xiin Mara, d Jess, aniia du xiin dava ka ad xa nka xo xijan tau kanus xiina ntdaaa nuu Ianyuux. 15 Tiempu ijan nka taka naxa n cientu oko ayiu nka kukanu ini Jesucristu. Te njaan ndodo Spedru. Xiaans: 16 Dito, ani, nxetnaa xa njaan Espritu Ianyuux xa nchidotnuni David na nkakunees Judas xa kandekas se tn koio Jess jn nuuia. Nxio xa dua yaa. 17 Judas nkuu n se nka xo kandeka tnaa xiinda ntdaada xa kadatniu koioda xiins. 18 Nxeens n uu xiin tvini niis xaxee kuechi nkidas. Ijan dada jungava ndeyus. Nndata xitis te nkee xiti kuechis. 19 Nka teku ntdaa ayiu Jerusaln xaa, te nka dandeei uu ijan Acldama. Yuu yaa kuu yuu ka jaan ayiu Jerusaln.

Nxee viko Pentecosts te ntdaa ayiu nka kukanu ini Jesucristu xyuku kanu n vee katuu Jerusaln. 2 Te danaa ndee nkayu andu te nka tekui n xa

N-ke Espritu Ianyuux ayiu n-ka kukanu ini Jesucristu

217 kuu n kuu xa kane tachi ndee. Nituu xiti vee nuu xtuui nkayu. 3 Nka xee xa n xndaa yauu. Nudn nudn nka xe juindodo xijan dki. 4 Ntdaai nke aa Espritu Ianyuux te nka kixeei ka jaani nudn yuu sejoon njuini Espritu Ianyuux xa jaan koioi n ni. 5 Kuee ayiu nee tn mudu ayiu Israel xndaxio nudn uu xtuu Jerusaln tiempo ijan. Xndaxioi xauu nuu Ianyuux. 6 Nu nka tekui xa ndee nkayu andu, nka natakai nuu xyuku ayiu ka kukanu ini Jesucristu jan, te nka tekui xa ka jaan ayiu ijan nudn yuu n ka jaan meei pasy. Nka yuu anui chi ayoi nxani ini xa daa yaa. 7 Vichi nka yuui, te ka xiaan tnaai: adu ayiu Galilea ka kuu ntdaa ayiu ka jaan yaa u? 8 Janda nkuu xa ka jaani yuu ka jaanro pasro, te ka tekuro? 9 Yaa xyuku ayiu Partia, ayiu Media, ayiu Elam, ayiu io Mesopotamia, ayiu Judea, ayiu Capadocia, ayiu Ponto, ayiu Asia, 10 ayiu Frigia, ayiu Panfilia, ayiu Egipto, ayiu uu katuu yatni Cirene pas Libia, ayiu Roma xtuu Israel ya, 11 ayiu Creta, xiin ayiu Arabia. Davaro ka kuu yatnuu Israel. Davaro atu ka kuu yatnuu Israel, ko ntdaaro ka jandixa Ianyuux. Ntdaaro ka kutnuni ini xa ka jaani xa ka nakuetui nuuia chi ka jaani yuuro ka kuui, ka xiaan tnaai. 12 Ntdaai nka yuu anu te ayoi nka kutnuni ini janda nkuu xa dana ini nka jaan ayiu ijan nka yuu. Davai ka xiaan tnaa:

Hechos2 Janda nkuu xa daa ka jaani? 13 Ko davai nka xakundee ayiu nka jaan nka yuu. Ka xiaan tnaai: Ka xini ayiu dian!

nndojuiin Spedru xiin uxi n ka se tundaa aa Jess xa jua tnuu koios ayiu xa njaan Jess xiin xa nkidaia meu ntdaa ayiu. Te xee njaans nuui ntdaai: ani, Dito, xa ka kuun ayiu Israel xiin ndixi, ayiu nka kixee xa xtuun Jerusaln ya. Kunini vaa koion xa na kutnuni inin xa na jaanda. 15 ayo ayiu yaa ka xini n ka xani inin. Dijan kaa n datne kuu. adu hora ku xini ayiu kuu. 16 Nxetnaa xa yaa vitna n njaan se nxo nani Joel, se nxian tnuu ayiu xa njaan Ianyuux. Dua nchidotnunis: 17 Njaan Ianyuux: Danduu nga daker Espritur ayiu xiin dayai, te jaan koio daya di xiin daya yi nax koo. Daya yi, se ka kuu solteru, datutukurs. Sexanu, kachi xene koios nax yaa. 18 Tiempu ijan daker Espritur se ka xinokuechi nuur xiin ka xinokuechi nuur. Juuns xiina Espritur, te jaan koios xiina tnuur nuu ayiu. 19 Kadar xa koo n xiin u, te junu ua tkoo andu xiin uayiu. Ntdaa xijan kadar xa kundea ayiu uayiu xa na yuui nuur.

14Te

N-dakuaa Spedru ayiu

Hechos2 nuu ngandii te kukuee nuu yoo n kuee n. Dua kuu antecas xa xee ku ndukanur, te jini ayiu xa taxnunir. 21 Ntdaa ayiu kajan tau nuur nanitau daa, kuu Ianyuux, njaania. 22 Kunini koio ndixi xa ka kuun yatnuu Israel. Xnaa meen xa Jess Nazaret, nkida Ianyuux xa nkidaia kuee milagru, te nka xiniro. Xaxee xa nka xo ndearo xaa nka kutnuni iniro xa Ianyuux ntundaa aa. 23 Nka kidan xa nka tn se unu lokoia, te nka xatakaa dikania. Xa daa nga u ini Ianyuux xa daa yaa, te naaia. 24 Nkidaia xa nnandoto Jess, te nndokooia nuu xndaa ndy chi a nkuu ka xa kuu kaia ndy: 25 Daa yaa chi nchidotnuni David: Ndku nduu ndea aada. a tuu na xa chi inida chi nujuiinn lado kuaada. 26 Xijan kuu xa yo kud inida, te najanida nuu ayiu xa kud inida. Jandixada xa xandaa xakuiti nadandoto aan na kuda. 27 Na kuda ma dandoo aan nuu xynduxi ndy. Ni ma juejoonn xa tu yk kuu Daya Yn, Ia ii. 28 Nkachitnuu aan xa kadada na nandotoda. Te kutuuro nkava nkuita te yo kud inida. 29 atu yuuda xa jaanda xa nxi xixitnaro David chi xandaa xakuiti nxis, te nxe konduxis. Ntdaaro ka xini nuu nxe konduxis

218 chi io daa nde vitna. 30 David nkuu se njaan tnuu Ianyuux nuu ayiu, te nxo naas xa nchinaa Ianyuux nuus xa n daya danas ku kuu se taxnuni. 31 X ama njaan David xa nandoto Cristu te nchidotnunis: Ma ndooia nuu xynduxi ndy, ni ma tu yk kuuia. 32 Nnadandoto Ianyuuxia, te nka xini ntdaa daa xa nnandotoia. 33 Nkida Ianyuux xa juan ndaaia andu xa kunukooia dii kuaaia xa taxnuniia. Duni nkida Ianyuux xa nkidatniu ka Esprituia anu Jess te nkida Jess xa ke aa Esprituia ntdaa daa na njaania. Nka xo ndean te nka tekun vitna. 34 adu David juan ndaa andu chi mees kuu se dua nchidotnuni: Njaan Taaro Ianyuux nuu Ia kuu Xtooda: Nkoo dii kuaar nni na xee ku, 35 kadar xa taxnunin nuu ntdaa ayiu ka xini uu aa. 36 Ndixi, ayiu ka kuu daya dana Israel, kunaa koion xa nkida Ianyuux xa nnduu Jess Xtooro. Duni nkidaia xa nkuuia Cristu te nxe konetniuia xa taxnuniia. Maxku jn tn anun chi xandaa kuu. Meeia nka xatakaa dikan kuu Spedru, xiaans. 37 Nu nka teku ayiu nka taka ijan xaa, te vichi nka kune inii. Nka xijan tnuui Spedru xiin dava se ntundaa aa Jess xa dakuaas ayiu: Dito, Nax kada koioda? 38 Xiaan Spedru nuui: Natu ini koio xa nka kidan kuechi na kuaa na taxkanu ini Ianyuux kuechin, te juendute

20 Kunee

219 koion n nn xaxee xa ka kukanu inin Jesucristu. Kada Taaro Ianyuux xa ke aa Esprituia. 39 Juun koion Esprituia chi njaania xa juun aa Esprituia ndoo xiin dayan xiin ayiu xndaxio xika. Juun Esprituia ntdaa ayiu kidaia xa kuninii tnuuia, te jandixai kuus. 40 Tnuu yaa njaan Spedru nuui. Ijan dada njaan kas xa njan doosy. Njaans nuui xa maxku kada koio kai kuechi. Maxku kada kan xaloko xadua ka kida dava ayiu io vitna kuu ntuku Spedru, xiaans.

Hechos2,3 nka tna ini aa ayiu. Te nkida Ianyuux xa kuee ka ayiu nka xo nanitau ku xiin ku te nku tnaa ayiu ijan nuu ntdaa ayiu ka kukanu ini Jesucristu.

nkuu xa nka jandixa ayiu tnuu njaan Spedru, te nka xendutei. Naxa uni mil ayiu nka ku tnaa nuu ayiu ka kukanu ini Jess ku ijan. 42 Ku xiin ku nka xo nataka ayiu xa kunini vaai xa nxo jaan se ntundaa aa Jess nuui. Nka xo xijan tau kanui nuu Ianyuux, te nka xo xaxi kanui. 43 Nka xo yuu ayiu chi nka xo kida se ntundaa Jess milagru. 44 nuu nka xani ini ayiu kukanu ini Jesucristu, te ntdaa xaxii ni nka kuu xaxii ntdaai. 45 Nka diko ayiu uui xiin xaxiii, te nka xo dakexio nuu tnaai tvini nka xo niii segn janda ka ndouu meei n ni. 46 Ntdantuu ku nka xo natakai veuu Jerusaln. Dani nka xo natakai veei n ni xa nka xo xaxi kanui. Nka xo kud inii. ayoi nkuxanu anu nuu tnaa. 47 Nka xo ndadakanui Ianyuux, te nka xo kud inii chi

Janda n-xo tuu ayiu kina nuu kina vii n-ka kukanu ini Jesucristu
41Dua

n ku juan ku Spedru xiin Sua veuu kanu Jerusaln naxa kaa uni xaini. Hora ka xijan tau ayiu kuu hora ijan. 2 Nukoo n se yakua yeuu nani Yee Vili Kaa. Daa nkakus. Ntnaa ku nxo xantuu aa ayiu yee jan xa kajan ndaus hora ka ku ayiu veuu. 3 Nu nxini se yakua jan xa juan ku Spedru xiin Sua veuu jan, te nxijan ndaus tvini. 4 Nka nukondeas se yakua jan. Te njaan Spedru nuus: Kundea aa nduur. 5 Nnukondea aas, te nkachi inis xa juaa koios n xa juaa ngas. 6 Xiaan ntuku Spedru nuus: a tuu na tvinir xa taxir, ko io n xa kada aar. Nkida Jesucristu Nazaret xa ndadavaa aar. Ndojuiin te kaka. 7 Ntns ndaa kuaa se yakua jan te nndojani aas. Hora ijan ni nkuyutnu nduu xees. 8 ama nndojuiin nis te nxe kandavas. Xika nga mees, te juan kus veuu xiin Spedru xiin Sua. Nnajuen tnuus Ianyuux. 9 Nka xini ntdaa ayiu xyuku ijan xa xikas xiin xa najuen tnuus Ianyuux. 10 Ka xinii xa nxo xo nukoo se ijan yeuu nani Yee Vili Kaa jan xa nxo xijan ndaus. ayoi nkutnuni ini janda nkuu xa nxikas, te loko nka yuu anui.

N-ndadavaa Spedru n se yakua

se nxo kuu xee jan, xee dama Spedru xiin xee dama Sua

11Ntn

N-jaan Spedru nuu ayiu n-ka nataka Portal Salomn

Hechos3,4 te nxe kuitandijun aas. Nka yuu anu ntdaa ayiu nka xo ndea xaa, te nka kendavai nde yee nani Portal Salomn nuu xnii ndruni se yaa. 12 Nu nxini Spedru xaa, njaans nuu ayiu: Dito, Didi, ayiu ka kuu yatnuu Israel. Nakuenda ka yuun xa nka xinin xaa? Nakuenda daa xndea aan xa kuenda ku daa nka kida xa nxika se yaa? Nakuenda xndea aan xa kuenda ku daa kuaa xa dua kadada xaxee xa unu vaada? 13 Xndeka ndixi Jess, Ia xinokuechi nuu Ianyuux nka xeen nuu Pilato xa kani aas, te nka jaann xa maxku dayaasia. Jess ya ndadakanu aa Taaro Ianyuux, Ia ndeka xixitnaro Abraham xiin Isaac, Jacob du. Njuini Pilato xa dayaasia, ko ayon nka juini. 14 Naa xa jaan koion xa dayaa Pilato Ia ii te a tuu na kuechiia io, nka jaann xa dayaas se nxani ndy. 15 Dua nkuu xa nka xanin Ia kida xa ndito roo, ayiu uayiu, ko nkida Ianyuux xa nnandotoia. Nka xinida xa nnandotoia. Kachitnuu aada xa nka xinida. 16 Xaxee xa nkukanu ini se yaa Jess xa ndadavaa aaia, xijan kuu xa nndadavaa aaia. Ntdaan ka xinitnaa xiins, te nka xo ndean xa nkuu. Diko ni xaxee xa nkukanu inisia, nkuyutnu xees te nxikas. 17 Xaxee xa ayo ndixi ni se ka taxnuni nuuro nka kutnuni ini jundu kuuia, xijan kuu xa nka xaninia. 18 Dua nkida Ianyuux xa nxetnaa xa njaania nuu ntdaa se njaan tnuuia nuu ayiu xa ndau yaa Cristu. 19 Natu ini

220 koion xa nka kidan chi kuechi kuu, te kukanu ini koion Cristu xa na taxkanu ini Ianyuux xa nka kidan, te kadaia xa kutuu vaa koion. 20 Cristu Jess, Ia nkaxia, ntundaaiaia nuu roo, ayiu uayiu. 21 Tuu Jesucristu andu vitna, te kutuuia ijan nde na ndadavaa xee Ianyuux ntdaa xa io uayiu xiin andu. Xaa x daa nga njaania nuu se njaan tnuuia nuu ayiu. Ka kuus se nkida Ianyuux xa nka nduus se ii. 22 Njaan Moiss nuu xixitnaro: Kada Ianyuux, Ia kuu Xtooro, xa n se kuu daya danaro jaan tnuu Ianyuux nuu ayiu nacinro na kidar. Jandixa koioi ntdaa tnuu jaans. 23 Ntdaa ayiu ma jandixa tnuu na jaan se ijan, danaa aa Ianyuux. 24 Nde tiempo nxo tuu Samuel xiin nde tiempo nxo tuu n nga se njaan tnuu Ianyuux nuu ayiu nka kakunee ntdaa se njaan tnuu Ianyuux nuu ayiu xa yaa. 25 Ka xinin xa njaan Ianyuux nuu se njaan tnuuia nuu ayiu. Duni ka xinin xa nxiaania tnuuia xixitnaro Abraham xa taxiia n xa taxiia chi njaania nuus: Chindee chituur ayiu xndaxio ntdaa uu uayiu xaxee daya danan. 26 Kina nuu nuu ndixi ntundaa Ianyuux Daya Yia na nnadandotoiaia xa na natu inin n nn xa nka kidan kuechi.

Nni ka jaan Spedru xiin Sua nuu ayiu, nka xee dutu xiin agente taxnuni nuu polica xndee

N-ka xijan tnuu se ka taxnuni nuu ayiu Israel Spedru xiin Sua

221 veuu xiin se ka kuu saduceu. 2 Nka kiti ini ntdaa se ijan xaxee xa nka jaan Spedru xiin Sua nuu ayiu xa nandoto ndy xaxee xa nnandoto Jess. 3 Te nka tns Spedru xiin Sua. Xaxee xa nini, a nkuu xa kadandaas kuechis, te nka chindiu aas vekaa. Nde ku kuu uu dada nka kinee aas xa nkundaa kuechis. 4 Kuee ayiu nka xo nini xa njaans nduus te nka kukanu inii Jesucristu. Kuee kai nkuu; naxa oon mil mee ni sey te a tuu na kuenda ad. 5 Ku kuu uu nka nataka sexanu. Nka nataka dava ka se ka taxnuni nuu ayiu Israel xiin se ka tua vaa ley nchidotnuni Moiss. 6 Nka nataka Ans se kuu dutu taxnuni ka, Caifs, Sua, Alejandro xiin ntdaa ayiu ka kuu familia dutu ka taxnuni ka Jerusaln. 7 Te nka tau tnius nuu se xndee vekaa xa na kandeka koios Spedru xiin Sua jn nuus. Nka xanis Spedru xiin Sua meus ntdaas xa kajan tnuu aas. Te ka xiaans nuus: Jundu ntau tniu xa dua ka kidan? Jundu jaan xa dua kadan? 8 Nkidatniu ka Espritu Ianyuux anu Spedru, te njaans nuu ntdaa se ijan: Ndixi, sexanu xiin dava ka se ka taxnuni nuu ntdaa ayiu ka kuu yatnuu Israel, 9 ka xijan tnuu aan nuu janda nka kidada xa nxika se nkakunee. 10 Na kachitnuu aada ntdaan xa Jesucristu, Ia Nazaret, nkida xa nxikas. Kuuia Ia nka xatakaa dika koion te nnadandoto aa Ianyuux. Meeia nkida xa nxika

Hechos4 se yaa te nujuiins nuun ntdaan. Kunaan xiin ntdantuu ka ayiu ka kuu yatnuu Israel xaa: 11 Kuenda ku n yu a nka xe ini se ka kidavaa vee kuuia, ko yu ijan nnduu yu nndunuu ytn vee jan vitna. 12 ayo ka io xa dakaku aai; mee ni Jess dakaku aa. a ntundaa Ianyuux nka Ia dakaku aa chi Jess kuu Ia ntundaaia xa dakaku aaia kuus. 13 Nka xinis xa a nka yuu Spedru xiin Sua xa jaan koios. Duni nka xinis xa atu kuia nka xeens xcuela xiin xa atu ka kuus se ndand. Nu nka xinis xijan, nka yuu anus. Ijan dada nka tuu inis xa Jess ndakuaa aa. 14 Daa xa nka xinis xa nujuiin yatni se nxika jan, xijan kuu xa a nka jaan kas xa atu io vaa xa nka kidas. 15 Ijan dada ka xiaan se ka taxnuni nuu ayiu Israel jan nuus xa na kee koios ijan. Te nka ndatnuu se ka taxnuni jan. 16 Ka xiaan tnaas: Nax kada koioro se yaa?, chi ntdaa ayiu Jerusaln nka xini xa nka kidas milagru ya. Ma kuu xa dandauroi. 17 Xa maxku kakunee kas xa ndakuaa aa Jess nuu ayiu na dayuuros na kuaa maxku jua tnuu kasy. 18 Ijan dada nka nakana ntukus Spedru xiin Sua xa ndus vetniu te nka xiaans xa maxku kakunee kas Jess, ni maxku dakuaa kas ayiu n njaan Jess xa kadas. 19 Ijan dada xiaan Spedru xiin Sua nuus ntdaas: Nax ka kachin? Io vaa xa jandixa aada ndixi n nn a xa

Hechos4 jandixa koioda Ianyuux a? 20 Ma kuu xa nujani koioda xa jaanda xa nka xinida xiin xa nka tekuda kuu Spedru xiin Sua, xiaans. 21 Nka jaans xa kada uu aas xa nka dayuu aas, te nka dayaa aas. Nka dayaa aas chi a nkuu xa kada uu aa koios xaxee xa nka najuen tnuu ayiu nka teku xa nka kidas Ianyuux. 22 Vii ka uu diko kuia io se nxika xa nka kida Spedru xiin Sua milagru.

222 ndanditas nuun xa kuun Xtooda. Nani ndanditas nuun, dani ndanditas nuu Cristu, Ia ntundaan. 27 Nka nataka Herodes xiin Poncio Pilato, ayiu atu kuu yatnuu Israel, ayiu Israel du uu yaa xa nka ndanditas nuu Jess, Ia ii, Ia xinokuechi nuun, Ia nkaxn xa nkonetniuia. 28 Nka kidas ntdaa xa nu ini meen xa kadas. Nyaa xa nu inin xa yaa. 29 Taaro Ianyuux, kunaan xa nka dayuu aas daa, ayiu ka xinokuechi nuun. Kadan xa ma yuuda xa jaan koioda tnuun nuu ayiu. 30 Kadan xa na kada Jess, Ia ii, Ia xinokuechi nuun xa na ndadavaa koioda ayiu te na kada koio kada milagru. 31 Nu nxinokava xa nka xijan tau ayiu xyuku ijan nuu Ianyuux te ntnaa nuu xtuui. Ijan dada nke aa Espritu Ianyuux te ayoi nyuu xa jaani tnuu Ianyuux nuu ayiu.

nka yaa Spedru xiin Sua, ka nuus nuu xyuku ayiu xndeka tnaa xiins te nka najanis ntdaa xa nka jaan dutu ka taxnuni xiin sexanu ka taxnuni nuu ayiu Israel. 24 Nu nyaa xa nka xo ninii ntdaa xa njaan Spedru xiin Sua, n ni tnuu nka jaani xiins xa nka xijan taui nuu Ianyuux. Xee nka jaani xiins. Dua nka xijan tau koioi xiins: Taaro Ianyuux, ndixi taxnuni nuu ntdantuu xa io. Ndixi, nkidavaa andu, uayiu, mar xiin ntdaa xa io nuu ndruni xaa. 25 Njaann nuu Espritun nax chidotnuni xixitnada David, se nxinokuechi nuun, te nchidotnunis: Nakuenda ka kiti ini ayiu atu ka kuu yatnuu Israel xndaxio nka nka nacin nuun? Nakuenda xu inii xa kadai n xa a xiniuu? 26 Se ka taxnuni xiin se ka kunxanu ka kida nuus xa

23Nu

N-ka xijan tau ayiu ka kukanu ini Jesucristu

nka xo xani ini ntdaa ayiu ka kukanu ini Jesucristu. Ni ni atu njaan xa xaxii mee nii kuu xa nka xo nevaai, chi xaxii ntdaai nkuu. 33 Nkida Jess, Ia kuu Xtooro, xa nkunuu tnuu nka jaan se ntundaaia xaxee xa nka kakunees xa nnandotoia. Yo nxo chindee aa Ianyuux xa daa nka xo jaans. 34 Ni n ayiu nka xo kandeka tnaa xiins, atu nka

32nuu

Ni n ayiu ka kukanu ini Jesucristu atu n-jaan xa xaxii mee ni-i kuu xa n-ka xo nevaa-i

223 kundaui chi ayiu io vee a uu, nka xo dikoi te tvini nka xo niii 35 nka xo xiaani se ntundaa aa Jess te nka xo dakexios tvini jan segn janda ka ndouui n ni. 36 Nuu ayiu ijan ytnaa n se nani Jos. Nka dandee aa se ntundaa aa Jess Bernab. Du yaa kuu tnuu kanu ini. Se Chipre kuus, te Lev nkuu xixitnas. 37 Nxio uus te ndikos. Nees tvini niis juaan nuu se ntundaa aa Jess te nxiaans.

Hechos4,5 xetua uu solteru nka xo nukoo yatni nuu nkatuu yk kuus, te nka chidukus yk kuus, te ndido aas juaan xa kuxi aa koios. 7 Naxa uni hora nkuu. Ijan dada nku ad Ananas nuu tuu Spedru. a nxinia xa nyaa. 8 Te nxijan tnuu aa Spedru: Yau ka jaann nka dikon uu a? Te xiaana: Joon, daa juaan. 9 Xiaan Spedru nuua: Nakuenda xa nduun xiin yn nkida nuu xa kototnunin Espritu Ianyuux? Na se nka xe kuxi yn x nka nxee, jiin. Nas xnii yee de. Duni kandido aas ndoo jn vitna kuu Spedru, xiaans. 10 Hora ijan nndua Safira xee Spedru te nxia. Nka naxee ndu solteru jan te nka xinis xa nxia, te xndidosa juaan xa nkuxisa nuu nxe konduxi ya. 11 Nyuu ntdaa ayiu ka kukanu ini Jesucristu xiin dava ka ayiu nka teku xaa.

Duni tnaa n se nani Ananas xiin ads Safira nuu ayiu ijan. Nka dikos uus, 2 te nkida nuus xiin ads xa nka ndoos xiin dava tvini nka niis. Ijan dada nees dava tvini jan nxee nuu se ntundaa aa Jess te nxiaans. 3 Te xiaan Spedru nuus: Veten, Ananas chi Satans nke anun xa jaan veten nuu Espritu Ianyuux. Nakuenda nka ndoon xiin dava tvini nka niin xa ndikon uun? 4 adu uu meen nkuu uu jan u? Nuu nka xani inin xa ndoon nduun xiin tvini nka niin xa nka dikon uun, ndoon xiin tvini ijan nkuu chi tvini meen nkuu, te nuu nka xani inin xa taxin ntdaa, ntdaa taxin nkuu. Nakuenda dua nka xani inin xa kada koion? a njaan veten nuu ayiu, chi njaan veten nuu Ianyuux. 5 Nu nteku Ananas tnuu yaa, nnduas te nxis. Yo nka yuu ntdaa ayiu nka teku xijan. 6 Nka

N-ka jaan vete Ananas xiin ad-s Safira

milagru nka xo kida se ntundaa aa Jess xa chindees ayiu te nka xo natakas xiin ayiu kukanu ini Jesucristu yee nani Portal Salomn. nuu nka xo xani inii. 13 Dava ayiu a ka kukanu ini Jesucristu, nka najuen tnuu aai, ko a nka kuyi xa ku tnaai nuui. 14 Nkukuee ka ayiu ka kukanu ini Jess, Ia kuu Xtooro; nani nka ku tnaa sey, dani nka ku tnaa ad. 15 Nka xo kandeka ayiu

12Kuee

N-ka ndadavaa se n-tundaa Jess kuee ayiu

Hechos5 ayiu ka kuu nka xo xeen ichi kanu xa hora na yaa Spedru juini nga juendaus na kajuun dava ayiu ka kuu jan. Camilla xiin xito nka xo uui. 16 Duni nka xee ayiu uu xndatuu nadukunduu Jerusaln nuus. Nka xo kandekai ayiu ka kuu xiin ayiu kida uu aa xaloko nka xo xee, te nka xo ndvaai ntdaai.

224 nka teku agente taxnuni nuu polica xndee veuu xiin dutu ka taxnuni, te kuee xa nka xani inis xa dua nkuu, te nka chi inis. 25 Hora ijan nxee n se xiaan: Na se nka chindiun vekaa ka dakuaa ayiu xiti veuu. 26 Nka xe nukueka aa agente taxnuni xiin policas, ko a tuu nax nka kida aas chi nka yuus xa janaa ayiu xyuku ijan yu. 27 Xndeka aas nnaxee nuu xyuku ntdaa se ka kuu juxtixia Israel te xiaan dutu taxnuni ka nuus: 28 X nka jaanr xa maxku dakuaa koio kan ayiu xa ndakuaa aa se ijan. Nakuenda xa dani dakuaa nain ayiu?, te nituu Jerusaln ka teku ka ayiu xa ka jaann juaan, te ka jaann nuu ayiu xa ruu nka xanis. 29 Xiaan Spedru xiin dava ka se ntundaa aa Jess nuu koios: Io xa jandixaro xa jaan Ianyuux chi ndand kaia dada se uayiu. 30 Taaro Ianyuux, Ia kuu Ianyuux xixitnaro, nnadandoto Jess, Ia nka xatakaa dikan nuu curuxi xa nka xaninia. 31 Nxantuu Ianyuuxia dii kuaaia andu xa najuen tnuu aaia, te njantuu tniu aa Ianyuux xa taxnuniia. Duni nkidaia xa kuuia Ia dananitau aa. Xijan kuu xa na natu ini roo, ayiu ka kuu yatnuu Israel kuechi nka kidaro, te taxkanu ini aaia. 32 Testiu ka kuu meeda xiin Espritu Ianyuux xa daa io. Nkida Ianyuux xa nke aa Esprituia ntdaada xiin ayiu ka jandixaia kuu Spedru xiin dava ka se ntundaa aa Jess, ka xiaans.

24Nu

ini dutu taxnunika xiin se ka kuu saduceu ndeka tnaa xiins xaxee xaa, 18 te nka tns Spedru xiin Sua, te nka chindiu aas vekaa. 19 n ngel, ia xinokuechi nuu Ianyuux, nkaan yekaa xakuaa ijan, te nkineeias. Xiaania nuus: 20 Juaan koio veuu te jua tnuun ayiu nax kadai xa kutuui xiin Ianyuux nkava nkuita. 21 Nu ntuu, nka kus nduus veuu, te nka ndixees dakuaas ayiu chi nka jandixas xa njaania. Nnaxee dutu taxnuni ka xiin se xnetniu xiins vetniu. Te nka nadatakas ntdaa juxtixia ka taxnuni nuu ayiu Israel, te nka tau tnius nuu se ka xinokuechi nuus xa na jn nukueka koios se ntundaa aa Jess. 22 Nu nka xee se ijan vekaa jan, ayo se ntundaa aa Jess nka naniis. Nka nangonditas, te nka xian tnuus se nka tundaa aa xa dua nkuu. 23 Ka xiaans: Ndiu vaa yekaa. Ijan xnii ntdaa se xndee vekaa. Nka najaanda yekaa jan, te nka kuda xitii, ko ayos nka naniida.

17Nkukuedi

N-ka nduku se ka taxnuni nuu ayiu Israel Sua xiin Spedru xa kada uu aa koio-s

225 nka teku juxtixia jan xa nka jaan se ntundaa aa Jess xaa, yo ndee nka kiti inis. Nka juinis xa kani aa koios, 34 ko a nkuu xaxee tnuu njaan n se fariseu nani Gamaliel nuu se ka kuu juxtixia jan. Nndojuiins, te ntau tnius xa na kinee koios se ntundaa aa Jess itau. Gamaliel jan ndakuaa ayiu ley nchidotnuni Moiss. Ntdaa ayiu io xauu nuus. 35 Njaans nuu se ka kuu juxtixia xnetniu xiins: Kani ini vaa koion nu vatuka xa kada koion n xa kada koion se yaa a aa. 36 Xnaan xa nkixi Teudas, te njaans xa se ndand kuus. Nka xe kuitandijun aa naxa koon cientu ayiu. Nka xaniss, te se nka xe kuitandijun aa, dua dua nka xite ninos. Ijan nxe nd ntdaa xa njuini se ijan xa kadas. Xa nkuu kuia nkuu xaa. 37 Nu nyaa xa nkixi se ijan, nkixi Judas, se Galilea. Tiempu ijan nnukodotnuni ayiu. Nka xe kuitandijun aa ayiu, te ndajaansy xa ndanditas xiini nuu gobierno. Duni nka xanis se yaa, te dua dua nka xite nino ntdaa ayiu nka xo kandijun aa tuku. 38 Xijan kuu xa daa na koo nai se yaa. Dayaa koions chi nux xa ka tau tniu ayiu ka kidas, te yachi jn nd tnius, 39 ko nux xa Ianyuux ntau tniu xa kadas xa ka kidas mayon ndaku nuus. Xa maxku ndandita koion nuu Ianyuux maxku jantnaa tnuun xiins kuu Gamaliel, xiaans. atu nka chindiu aa ka juxtixia jan xaxee xa daa njaan Gamaliel. 40 Ijan dada nka nakana

Hechos5,6 ntukus se ntundaa aa Jess te nka janaas chirrin. Nka xiaans nuus xa maxku kakunee koio kas Jess te nka dayaa aas. 41 Ijan dada nka ndees vetniu. Nka kud inis chi nkax aa Ianyuux xa kuee xa januu yaas xaxee Jess. Duni ndau yaas. 42 atu nka nujanis xa nxo dakuaas ayiu, te nka xo kakunees xa Jess kuu Cristu, Ia ntundaa Ianyuux. Ku xiin ku nka xo dakuaas ayiu veuu xiin ntaka vee.

33Nu

Kukuee ka ayiu ka kukanu ini Jesucristu juaan tiempo ijan. Nka jan kuechi ayiu ka kuu yatnuu Israel ka jaan griegu xa a xee xa nii ad nka xi y xytnaa nuui xa kexio ku xiin ku n ka nii ad nxi y ka jaan hebreu. 2 Nka nadataka uxi uu se ntundaa aa Jess ntdaa ayiu ka kukanu iniia, te nka jaans nuui: Kunini koion xa na jaanda. atu io vaa nux dandoo koioda xa dakuaada ayiu xa njaan Ianyuux, te dakexio koioda xa ka ndouun. 3 Vaa ka nuu na nduku koion uxa tnaa meen. Nduku koion se ka xinin xa nuu kaxi inis, te uu aa Espritu Ianyuux. Te jantuu tniuros xa kadas tniu yaa. 4 Jaan nai koio daa tnuu Ianyuux nuu ayiu, te kajan tau nai koioda nuuia kuu uxi uu se ntundaa aa Jess, nka xiaans. 5 Ntdaai nka kida nuu te nka kendooi xa daa koo. Te nka kaxi

N-ka kax ayiu ka kukanu ini Jesucristu uxa se nkonetniu xa junukuechi-s nuu-i

Hechos6,7 Steba. Idii ni vuelta nxajan se yaa anus xa nkukanu inis Jesucristu. uu aa Espritu Ianyuux. Duni nka kax ninoi Slipe. Nka kax ninoi Prcoro, Nicanor, Timn, Parmenas, Nicols du. Se Antioqua kuu Nicols, ko nxo nee tns mudu ayiu Israel. 6 Xndekais ntdaas juaan nuu se ntundaa aa Jess te nka xijan tau se ntundaa aa Jess nuu Ianyuux. Nka xajan ndodos ndaas dks te nka xe konetnius. 7 Ku xiin ku ka teku ka ayiu tnuu Ianyuux juaan, te kuee ka ayiu Jerusaln nkixee xa kukanu inii Jesucristu. Duni kuee dutu nka kukanu iniia tuku.

226 testiu nka teku xa njaan Steba. Ka xiaan testiu jan nuu juxtixia: a nujani Steba xa jan kuias veuu iiro. Jaans xa atu xiniuu ley nchidotnuni Moiss. 14 Nka tekuda xa njaans xa Jess, se Nazaret kanu veuuro, te kadas xa dandooro xa ndakuaa aa Moiss. Jaans xa tuku na jandixaro. Tnuu yaa nka kidavaa vetes xa nka tekuechi neus Steba. 15 Nka ndakoto ndee se ka taxnuni xyuku vetniu Israel nuu Steba, te nka xinis xa kaa nuus na kaa nuu ngel, ia xinokuechi nuu Ianyuux.

nkidatniu Ianyuux anu Steba. Nkidaia xa kadas milagru xa chindees ayiu. 9 Kuee se ttn uu nka taka nuu tuu Steba. Nka taka se uu Cirene, se uu Alejandra, se distrito Cilicia, se distrito Asia xiin se ka xeen veuu ayiu nka yaa xa nka kidatniu duai nuu xtooi. Nka jantnaa tnuu se ijan xiin Steba. 10 Nxanu Steba jan tnuu se ijan xaxee xa uu aa Espritu Ianyuux. 11 Nai nka jaans nuu ttn se jaan koio nuu juxtixia xa na jaan koios xa nka tekus xa njan kuia Steba Moiss xiin Ianyuux, te nka chiyau aas xa na jaans. 12 Mudu yaa nka kidas xa nka kiti ini ayiu Jerusaln xiin sexanu ka taxnuni nuu ayiu Israel xiin se ka tua vaa tnuu nchidotnuni Moiss nuu Steba te nka tnss. Xndeka aas juaan koio nuu xyuku juxtixia. 13 Te nka jaans nuu juxtixia jan xa xndekas se ka kuu

8Yo

N-ka tn presu-s Steba

Nxijan tnuu dutu taxnuni Steva: Ndaa xa dua njaann a? 2 Xiaan Steva nuu ayiu: Dito, ani, n ni ayiu ka kuuro. Kuninin tnuu na jaanda. Ndandea Ianyuux meeia Abraham pas Mesopotamia na ta nkotuu kas uu Harn. Nxinis xa ndiiia. 3 Njaania nuus: Ta kee uun ya. Dandoo ayiu ka kuu tnaan, te juaan nka uu nuu danee aar. 4 Nkee Abraham pas nani Caldea te nxe kotuus uu Harn. Ijan nxi taas. Ijan dada nxe kotuus nuu tuuro ya na njaan Ianyuux nuus, 5 ko ni itau uu a nxiaania, juini nga nuu kunujuiin mees, ko nxiaania tnuuia xa kutau daya danas uu yaa. Dua njaan Ianyuux juini ayo na dayas nxio daa. 6 Duni njaan Ianyuux nuus xa daya danas jn kooi nka pas te kadatniu

N-dadaan nino Steba mee-s

227 dua koioi nuu too uu ijan. Kada uu ayiu ijan daya danas koon cientu kuia. 7 Xiaan Ianyuux nuu Abraham: Kada uur ayiu uu ijan xaxee xa kadatniu dua ayiu ndekar nuui. Ijan dada kee koioi uu too jan te ndadakanu aai meer yaa. 8 Nkendoo tratu Ianyuux xiin Abraham xa juaaia n xa juaaia. Xaxee tratu ijan, nxande ndodo Abraham nuu ii Isaac nu nkuu una kus. Dani nxande ndodo Isaac nuu ii daya ys, se kuu Jacob. Dani nkida Jacob uxi uu daya ys. 9 Xaxee xa nuu kuedi ini dava ka daya y Jacob nka dikos anis Jos nuu se ka xeen Egipto, te xndeka aa se nka xeen aa jan juaan ijan. Juini daa nyaas, ko nxo kunduus xiin Ianyuux. 10 Xaxee xa ndau nxo yaas nchindee aaia, te atuka daa nyaas. Nxiaan Ianyuux xa xinitnuni Jos, te nkidatniuia anu se ntaxnuni Egipto xa ntna iniss. Xijan kuu xa ntetutnius Jos xa taxnunis nuu ayiu Egipto. Duni ntetutniuss xa taxnunis nuu ayiu ka kidatniu vees. 11 Nkuu tnama ndee Egipto xiin Canan te ndau nka yaa ayiu. a nka xo nii xixitnaro xa kaxii. 12 Nu nteku Jacob xa io tru Egipto te ntundaas daya ys ijan. 13 Nka xeen ntuku ani Jos Egipto nka vuelta, te vuelta yaa ndatuu Jos mees nuu anis. Ijan dada nxini se taxnuni ka Egipto jundu kuu familia Jos. 14 Ntundaa Jos razn Canan xa nkanas taas, anis xiin ntdaa ka familias xtuu ijan. Uni diko xauns xa ntdaas

Hechos7 xee Egipto. Ntdaas xiin dava ka xixitnaro nka xi ijan. 16 Xnee se Israel yk kuu Jacob juan ndixi Siquem te nka ki kuxis nuu uu nxeen Abraham nuu daya y Hamor xiin tvini kuu plata. 17 Nu vax kuyatni tiempo jn tnaa xa njaan Ianyuux nuu Abraham, te nka kukuee xixitnaro Egipto. 18 Ijan dada ntaxnuni n se a nxo xini tnaa xiin Jos nuu ayiu Egipto. 19 Nkida uus daya dana xixitnaro Jacob. Ntau tnius xa kajan tuu koio daya danas daya yjni juera xa na ku koios. 20 Tiempu ijan nkaku Moiss, te ntna ini aa Ianyuux. Uni yoo nxo ndeka aa tads vees. 21 Daa nxe dandoo aa ds n nuu ndandoo aaa, te nnakueka aa daya d se taxnuni Egipto. Nxo ndeka aaa, te ndakaka aaa xkuela. Kuenda ku dayaa nkuus. 22 Dua nkuu xa nkuaa vaas tutu na ka tua se Egipto. Vaa nxo tuas xa jaans. Vaa nxo tuas xa kadas n xa kadas. 23 Nu nchitus uu diko kuia te nkuu anus xa kotoninis ayiu kuu tnaas, ayiu ka kuu daya dana Israel. 24 Nu nxees nuu xndaxio yatnuus, te nxinis xa kani n se Egipto se kuu yatnuus te nnujuiin xiins xiins. Nkanis se Egipto xa ndandenaas, te nxaniss. 25 Xaa nkida Moiss chi nkax aa Ianyuux xa dakakus yatnuus, ko ayo yatnuus nka xani ini xa dus kuu se dakaku aa. 26 Ku kuu uu nxini ntuku Moiss uu se ka kuu

15nka

Hechos7 yatnuus ka jantnaa. Njuinis xa dadaan ninos. Xiaans: Nakuenda ka jantnaan te ani meen ka kutnaa? 27 Ntundaa se jani nkas jan Moiss te njaans: Jundu ntetutniu aa xa ku kuun se taxnuni nuu koior a ku kuun juexi u? 28 A juinin xa kani aan n nxanin se Egipto iku a?, kuus, nxiaans. 29 Nu nteku Moiss xa dua njaan se ijan te nxinos. Juaans nuu nani Madin. Nxe kotuus uu ijan, te nxio uu daya ys. 30 Nu nyaa uu diko kuia, te juaans yatni nuu nani Yuku Sina nuu ayo ayiu io te atu nga juun dau. Te nde andu njuun n ngel, ia xinokuechi nuu Ianyuux, n nuu yutnu iu koko nukoo ijan. 31 Nu nxinis xijan te nyuu anus. Nxe tuas yutnu koko jan xa kundea vaa kas te ntekus xa njaan Ianyuux. Njaania: 32 Ruu kuu Ianyuux xixitnan Abraham, Isaac, Jacob. N Moiss xaxee xa yo vichi nyuus te a nkuys xa kundea kas xijan. 33 Ijan dada xiaan Ianyuux nuus: Kinee ndixan chi ii nuu nujuiinn. 34 X naar xa ka kida uu ayiu Egipto dayar. Ka jan kuechii nuur te njuunr xa dakakury. Ta kindee ka xa kuninin xa jaanr. Tundaa aar nuu Egipto, kuu Ianyuux, nxiaania nuus. 35 Dus kuu se a nxe ini aa xixitnaro. Nka jaani nuus: Jundu ntetutniu aa xa ku kuun se taxnuni nuur a xa ku kuun juexi u? Juini daa nka jaani nuus, ko ntundaa aa Ianyuux xa taxnunis nuu ayiu ijan xiin xa dakakusy n

228 njaan ngel, ia njuun nuu yutnu koko jan nuus. 36 Dus nkuu se nkinee xixitnaro Egipto. Nkidas milagru na nxo tuui ijan, na nka yaai mar nani Mar Kuee, na nka xo tuui nuu ayo ayiu io te atu nga juun dau du. Uu diko kuia nxo tuui ijan. 37 Dus nkuu se njaan nuu xixitnaro: Kada Ianyuux xa n daya danan jaan tnuu Ianyuux n jaan ruu, kuus, nxiaans. 38 Mees kuu se nxo tuu xiin xixitnaro na nka xo tuui nuu ayo ayiu io te atu nga juun dau. Duni nxo tuus xiin ngel njaan xiins Yuku Sinai. Nchidotnunis xa njaania, te nkendoo xijan xiin xixitnaro. 39 a nka juini xixitnaro xa jandixai Moiss. a nka xe iniis, te nka juinii xa ngondita koioi xa nuui Egipto. 40 Nka jaani nuu Aarn: Kadavaan n ianyuux na juindodo nuu nuuro chi a kutnuni nax nkuu xa ayo ka Moiss, se ndeka aa vaxi nde Egipto. 41 Te nkidavaa Aaron xiini n xa kaa n kaa ncerru. Nka xanii kt xa nka dokoit nuu xijan. Nka kidai viko xa chiuui ncerru nka kidavaai. 42 Xaxee xaa nxika yata Ianyuux nuui. Ndandooiai xa ndadakanu koioi chudini, chi dua nka chidotnuni se nka jaan tnuu Ianyuux nuu ayiu: Ndoo, ayiu Israel, na nka xo tuun nuu ayo ayiu io te atu nga juun dau uu diko kuia, nka dokon n xa nka dokon nuur, ko kuenda ku a tuu nax nka dokon nuur,

229 xa xneen veuu luchi ianyuux nani Moloc nka kixee. Duni xneen chudini ianyuux nani Renfn nka kixee. Xneen xa nka kidavaan jan nka kixee xa nakuetu koion nuui. Xijan kuu xa kandeka aar jn nka lado yuu uu nani Babilonia. Kuu Ianyuux, njaania nuu se njaan tnuuia nuu ayiu. 44 Na nxo tuu xixitnaro nuu ayo ayiu io te atu nga juun dau, nka xo nevaai tabernculo nuu nkaa nino yu yodotnuni tnuuia. Ntau tniu Ianyuux xa nkidavaa Moiss tabernculo kaa n kaa xa ndandeaias. 45 Nxika kuia, te nkendoo Josu xiin dava ka xixitnaro xiin tabernculo jan. Xneestnu nka kixee yaa, te nka xo nevaa xixitnarotnu. Nde nxi David, ijan dada atuka nka xetniuitnu. Nchindee Ianyuux xixitnaro xa nka xijuns ntdaa ayiu nka xio yaa, te nka tns uui. 46 Ntna ini Ianyuux David te dus nxijan tnuuia nuu io vaa xa kadavaas n veuuia. Kuuia Ianyuux xixitnaro Jacob. 47 Juini daa njuini David, ko adu dus nkidavaa veuu Jerusaln chi Salomn nkidavaa veuuia. 48 Nkidavaa Salomn veuuia juini atu ioia xiti veuu ka kidavaa ayiu. Dua nka chidotnuni se nka jaan tnuuia nuu ayiu: 49 Andu nukoo sillar xa nukoor te uayiu nei ndodo xeer. Janda kava veuu kadavaan xa kutuur a xa ku ndetatur?

Hechos7 meer nxani ini ntdantuu xa io a? Kuu Ianyuux, njaania. 51 a ka juinin xa natu inin xa nka kidan kuechi, a ka jandixan Ianyuux, a ka chinuun tnuuia. Ndku nduu ka dangonditan Esprituia. N nka kuu xixitnan, daa ka kuun. 52 Kunini vaa koion xa jaanda ya. Xixitnan jan nka kida uu ntdaa se nka jaan tnuu Ianyuux nuu ayiu. Nde se nka jaan xa kixi Ia a tuu na kuechi kada nka xanii. Nka dikon Ia yaa, te nka xani aa se nka tn aa. 53 Nka tekun tnuuia njaan ngel, ia xinokuechi nuu Ianyuux, ko a ka jandixan tnuu jan kuu Steba, nxiaans.

43 xaxee

50 adu

nyaa njaans xaa yo ndee nka kiti ini ayiu nka xo nini xa njaans xa diko nka n yuu nka n nuui. 55 Nndakoto nini Steba andu te nxinis xa diu Ianyuux xaxee xa uu Esprituias. Duni nxinis xa nujuiin Jess lado kuaaia. 56 Te xiaans nuu ayiu jan: Vitna di ndeada xa nune andu. Ndeada Ia kuu ayiu. Nujuiinia dii kuaa Ianyuux kuus, nxiaans. 57 Nka xad ndaa ayiu xyuku ijan dooi, te xee nka kanai. Nka xetua se xyuku ijan nuu nujuiin Steba, te nka tnss. 58 Nka kinee aas nde yuu uu Jerusaln, te ijan nka janaas yu. Se nka xo ndea naxa nkuu, nka janyukus damas nuu n solteru nani Saulo. 59 Nni ka janis Steba

54Nu

N-xi Steba

Hechos7,8 yu, nxijan taus nuu Ianyuux. Njaans: Jess, Ia kuu Xtooda, nakuekan anuda. 60 Ijan dada nxe juiin xitis te xee xa xee nkanas: Taaro Ianyuux, taxkanu inin kuechi ka kida se yaa kuus, nxiaans. Dua njaans te nxis. 1-2 Nkuu nuu Saulo xiin se nka xani Steba. Dava se vaa, nka kuxiss te yo nka ndais xaxees. Ku ni ijan nka nukuita se a ka kukanu ini Jesucristu ka kida uus ayiu kukanu iniia xndaxio Jerusaln. Xaxee xijan nka xite ninoi. Juaan koioi distrito Judea xiin Samaria, diko ni se ntundaa aa Jess nka ndoo Jerusaln. 3 Nnukuita se kuu Saulo kida uus ayiu ka kukanu ini Jess tuku. Nxo xeens vee xiin vee xa kinees ayiu, nani sey, dani ad. Diko nxo uu aas te nxo xe ndeka aas vekaa. 4 Nka jaan ayiu nka xite nino jan nuu ayiu uu nka xeei nax kadai xa nanitaui.

230 xaa yo nka kuvete ayiu uu ijan. 9 Ijan tuu n se nxo kida magia. Simn nanis. Kuaas kadas milagru. Nxo jaans xa dus kuu n se tua vaa, te ndands. 10 Kuee ayiu nka xo nini tnuu nxo jaans, nde sekuechi nka xo nini xa nxo jaans, te nka xo jaani: Ianyuux chindee se yaa xa dua kidas. 11 Xaxee xa vaa kuaa Simn xa kadas magia, xijan kuu xa nka xo xe ndea ayiu jan xa nxo kidas, te nka xo yuui. Naa nkidas xaa, 12 ko nu nka jandixa ayiu jan xa njaan Slipe, nka xendutei; nani sey, dani ad. Nkakunee Slipe xa taxnuni Ianyuux nuui. Duni njaans nax kada koioi xa nanitaui. 13 Kuee ayiu nka kukanu ini Jesucristu, nde Simn nkukanu iniia, te nxendutes. Ijan dada nkunduus xiin Slipe; atu ndandooss. Nyuu anus xa kuee milagru nxo ndeas. Kuee xa nxani inis. 14 Nu nka teku se ntundaa aa Jess xtuu Jerusaln xa nka jandixa ayiu distrito Samaria xa njaan Ianyuux, nka tundaas Spedru xiin Sua ijan. 15 Nu nka xees, nka xijan taus xa ke Espritu Ianyuux ayiu Samaria jan 16 chi ta ke aa ka Espritu Ianyuux daa. Diko ni nka xendutei xaxee xa nka kukanu inii Jess. 17 Xijan kuu xa nxajan ndodo Spedru xiin Sua ndaas dki te nke aa Esprituia. 18 Nu nxini Simn xa ke Espritu Ianyuux anu ayiu hora nka xajan ndodo

8Xaxee

nani Slipe, nkees Jerusaln. Nkixees uu Samaria, te njaans nuu ayiu ijan xa Jess kuu Cristu. 6 Nka xo taka ayiu nuus, te ntdaai nka xo nini xa nxo jaans xaxee xa nka xinii ntaka milagru nxo kidas xiin xaxee xa nka tna inii tnuus. 7 Kuee ayiu nuu aa xaloko nka ndvaa. Xee nka xo kana xaloko hora nka xo ndeei anu ayiu. Duni kuee ayiu nxi xee xiin ayiu yakua nka ndvaa.

5Se

N-dakuaa Slipe ayiu Samaria

231 Spedru xiin Sua ndaas dki, xiaans nuus: 19 Kadan xa na ke Espritu Ianyuux ayiu hora na kajan ndododa ndaada dki, te taxida tvini kuus, xiaans. 20 Xiaan Spedru: Na naan xiin tvinin. Nakuenda xani inin xa jueenn xa kutauro nuu Ianyuux? 21 Ma taxi Ianyuux xijan chi xiniia xa atu kuun ayiu vaa. 22 Natu ini xa nkidan kuechi, te kajan tau nuu Ianyuux nuu ma taxkanu iniia xa daa nxani inin 23 chi yo kajan inin, te mee ni xaloko xadua xani inin. 24 Te xiaan Simn nuu Spedru: Kajan tau koion nuu Ianyuux xa maxku yaada na njaann xa yaada. 25 Njaan Spedru xiin Sua nuu ayiu ijan xa nkida Jess xiin xa njaania. Ijan dada nka xikos; ka nuus Jerusaln. Nka jaans nuu ayiu nax kadai xa nanitaui uu xiin uu ichi ka nuus.

Hechos8 yodotnuni tnuu Isaas, se njaan tnuu Ianyuux nuu ayiu. 29 Xiaan Espritu Ianyuux nuu Slipe: Juan tua carreta jan. 30 Nkendava Slipe; nxe tuas carreta jan, te ntekus xa kau se Etiopa jan libru yodotnuni tnuu Isaas jan. Nu ntekus xijan, nxijan tnuuss: Kutnuni inin tnuu kaun de a? 31 Njaan se Etiopa nuus: a kutnuni inida chi ayo kachitnuu aa. Xiaans nuu Slipe xa na nkaas carreta jan te na nkoos diis. 32 Xaa kuu xa yodotnuni nuu kau se Etiopa jan: N kuu tkachi xiin tkolelu kuus. Chi atu ndai tkachi hora xndekast juaan xa kanist. Ni tkolelu, atu ndait hora ka detest. 33 atu ndakaku aa juxtixia nuu se uus xa nka tekuechi neu aas, te nka xaniss. Ndau nyaas xaxee xa atu nka xe ini aas. ayo daya danas nxio, chi nka xaniss. 34 Nxiaan se netniu pas Etiopa Slipe: Xijan tauda nuun xa kachitnuu aan, Jundu kakunee se njaan tnuu Ianyuux nuu ayiu xa dua jaans u? Kakunees mees a kakunees nkas a? 35 Nni xika carreta jan nnukuita Slipe dakuaas se Etiopa jan. Kina nuu nxian tnuuss xa tnuu yodotnuni kaus kakunee Jess. Ijan dada nkakunee kasia. Nxian

nyaa xaa, njaan n ngel, ia xinokuechi nuu Ianyuux, nuu Slipe. Xiaania: Juaan do sur te tnn ichi nkee nde Jerusaln xa nxee nde Gaza. Ichi yaa yaa nuu ayo ayiu io te atu nga juun dau. 27 Ntn ichis. Juaans, te nxe juntnaas xiin n se pas Etiopa nuu taxnuni n ad nani Candace. Kuus se yndaa tvini pas ijan. Nxeens Jerusaln xa nnakuetus nuu Ianyuux. 28 Nxikos, juan nuus xiin carretas. Nni utuus xiti carreta jan, kaus libru

26Nu

N-dakuaa Slipe n se Etiopa

Hechos8,9 tnuuss nax nkida Jess xa nanitau ayiu. 36-37 Te nka xees n nuu kaa ndute. Xiaan se netniu Etiopa nuu Slipe: Vatuka juenduteda u?, chi na ndute kaa yaa. 38 Ntau tnius xa na nujuiin kt uu carreta jan te nduus nka nuu te ndajuendute Slipes. 39 Nu nka nanes nuu ndute, dana ini nndonee Espritu Ianyuux Slipe. Te a nxini aa ka se netniu jan. Vichi nkud inis ichi juan nuus. 40 Nxeen Slipe uu nani Azoto. Te juan ndixis Cesarea. Njaans nuu ayiu nax kadai xa nanitaui uu xiin uu ichi juan ndixis.

232 ayiu ndekar. 6 Ndokoo. Juaan Damasco. Ijan tekun nax io xa kadan. 7 Yo nka yuu se xndeka tnaa xiin Saulo xa nka tekus xa daa njaania, ko ayoia nka xinis. Xaxee xa yo nka yuus, a tuu nax nka jaans. 8 Ijan dada nndokoo Saulo, ko nu nnajaans nuus, a nkuu ka xa kundeas chi nkuaas. Xijan kuu xa nka tn se ndeka tnaa xiins ndaas te xtauu aas juaan Damasco. 9 Uni ku a nkuu xa kundeas, ni a tuu nax nxaxis, ni a tuu nax nxiis. 10 Damasco jan io n se nani Ananas. Kukanu inis Jesucristu. Nkida Jess, Ia kuu Xtooro, xa ntutukus xa nxinisia te njaania nuus: Ananas. Njaans: Jai. Nada yaa. 11 Xiaania nuus: Juaan ichi nani Ichi Ndaa nuu io vee Judas. Ijan nandukun n se Tarso nani Saulo chi xijan taus nuur. 12 Nkidar xa nxinis xa nkun vees te nxajan ndodon ndaan dks xa na nukondeas kuuia, xiaania. 13 Nu nteku Ananas xaa, xiaans: Kuee ayiu ka jaan nuuda xa nkida uu se yaa ayiu nkidan xa nduui ayiu ii xndaxio Jerusaln. 14 Te nees tutu nka xiaan dutu ka taxnuni vaxi vitna xa chindius ayiu ka ndadakanu aa te ka xijan taui nuun. 15 Te xiaania nuu Ananas: Juaan chi meer nkaxs xa jaans nuu ayiu atu ka kuu ayiu

atu nnujani Saulo xa kida uus ayiu ka kukanu ini Jess, Ia kuu Xtooro. Nxo jaans nuui xa kanisy nux dani na kukanu iniiia. Nxeens nuu dutu taxnuni ka 2 xa nxijans tutu xa na kuaa jn nukuekas ayiu ka kukanu ini Jesucristu ka xeen veuui katuu Damasco te kandeka aas ndixi Jerusaln xa chindiu aas vekaa, nani sey, dani ad. 3 Nees tutu jan juaan Damasco, te nu nkuyatnis Damasco, danaa ndii n xa ndii andu, te ndee nndii nkanduu nuu nujuiins. 4 Nndua Saulo te ntekus xa njaan. Dua ntekus: Saulo, Saulo, nakuenda kida uun ayiu ndekar u? Kuenda ku meer kida uu aan. 5 Xiaan Saulo: Jundu kuu ndixi u? Te njaan xa njaan jan: Ruu kuu Jess. Kuenda ku meer kida uu aan xa kida uun

N-kukanu ini Saulo Jesucristu

233 Israel xiin nuu se ka taxnuni nuui jundu kuur. Duni nkaxrs xa jaans nuu ayiu Israel jundu kuur. 16 Jaanr nuus xa io xa ndau yaas xaxee xa jaans jundu kuur. 17 Ijan dada juaan Ananas vee nuu tuu Saulo, te nkus. Nxajan ndodos ndaas dk Saulo, te njaans: Vaa nga tau kuun, ani. Jess, Ia nxinin ichi vaxin, ntundaa aa. Kuuia Xtooro. Vaxida na nukondean te juun aa Espritu Ianyuux. 18 Hora ijan ni junkoio xa n kaa chichi nxo ndeyuku nuu Saulo te nnukondeas. Nndokoos te nxendutes. 19 Ijan dada nxaxis te nnanii ndees.

Hechos9 xakuaa nka xo ndetuis yee nama ndiu yuu uu xa kani aa koioi, ko ntekus xa nka kida nuui xa kani aai. 25 Xaxee xijan nka dake se ka kukanu ini Jesucristu Saulo xiti yka kanu n xakuaa, te nka dayaa aas n yau nama ndiu yuu uu jan, te nka juneess yata nama jan.

24Nduu,

Ttn ku nndoos xiin ayiu ka kukanu ini Jesucristu Damasco. 20 Ijan dada juaans veuu ayiu ka kuu daya dana Israel xndaxio uu ijan. Njaans nuu ayiu jan xa Jess kuu Daya Y Ianyuux. 21 Nka yuu anu ntdaa ayiu nka xo nini tnuus. Nka xiaan tnaai: adu se yaa kuu se kida uu ayiu Jerusaln ka kakunee Jess a? adu vax ndi kueka aas xa kandeka aas nuu nuu dutu ka taxnuni a? 22 Kuaa ka Saulo xa dakuaas ayiu juaan. Njaans nuu ayiu Israel xtuu Damasco xa Jess kuu Cristu, te nkunuu tnuus. Xaxee xa daa njaans, kuee xa nka xani inii. 23 Nu nkunaa tuu Saulo ijan, te nka kida nuu dava ayiu ka kuu daya dana Israel xa kani aai.

N-dakuaa Saulo ayiu uu Damasco

Saulo Jerusaln, te njuinis xa ku tnaas nuu ayiu ka jandixa Jesucristu, ko ayo ayiu jan njuini xaxee xa nka yuui nuus chi a nka jandixai xa kukanu inis Jesucristu. 27 Ijan dada ndeka se nani Bernab Saulo juaan nuu se ntundaa aa Jess. Nnajanis nuu se ijan xa nxini Saulo Jesucristu ichi juaans te njaania nuus. Duni njaan Bernab xa a nyuu Saulo xa nkakunees Jess nuu ayiu Damasco. 28 Nkunduu Saulo xiin se ntundaa aa Jess nuu nka xikonuus, te nkakunees Jess nuu ayiu; atu nyuus xa kakuneesia. 29 Njantnaa tnuu Saulo xiin se ka kuu daya dana Israel xnee tn mudu ayiu Grecia xa nka kunees Jess, te tuku nkakunee Sauloia, te nka nduku inis xa kani koioss. 30 Nu nka teku se ka kukanu ini Jesucristu xijan, nka ki ndi ndekass nde uu nani Cesarea. Ijan nka najanu ichiss xa juan ndixis uteyus Tarso.

26Nnaxee

N-naxee Saulo Jerusaln

nka kida uu ka ayiu a ka kukanu ini Jesucristu ayiu

31a

N-ndvaa Eneas

Hechos9,10 ka kukanu iniia tiempo ijan. Ndaa vatuu nka xo tuu ayiu ka kukanu ini Jesucristu uu xndatuu distrito Judea xiin uu xndatuu distrito Galilea, uu xndatuu distrito Samaria du. Vaa ka nka kutnuni inii tnuu Ianyuux. Nxe koo kai xauu nuuia, te nkida Espritu Ianyuux xa atuka nka kukoyo inii. 32 Xikonuu Spedru uu xiin uu, te nxees uu Lida xa kotoninis ayiu nkida Ianyuux xa nka nduui ayiu ii. 33 Ijan nnitnaas xiin n se nani Eneas. X nkuu una kuia kaas xa kuus xa nxi xees. 34 Xiaan Spedru nuus: Dito Ta Eneas, ndadavaa aa Jesucristu. Ndokoon, te ndoneen yuun xiin doon. Danaa nndokoos. 35 Ntdaa ayiu io Lida xiin uu Sarn nka xini xa ndvaa Eneas te ntdaai nka kukanu ini Jesucristu.

234 Vax ki kueka aada xa jnro uuda, te maxku kukueen. 39 Hora ijan ni juaan Spedru xiins Jope. Nu nxee Spedru xiins vee nuu kaa Dorcas, te xndeka aas nxe xee cuartu pisu kuu uu. Xtuu ad nka xi y cuartu jan, te ka ndaia xa ka ndaia. Nka dandeaa Spedru dijun xiin dava ka dama nkiku Tabita xa juaa ngaa ayiu. 40 Ntau tnius xa na keea ntdaaa cuartu ijan. Nxe juiin xitis xa nxijan taus nuu Ianyuux. Nnukondeasa, te njaans: Didi, Di Tabita, ndokoon. Nnajaana nduchi nuua, te nu nnukondeaa Spedru, nndanditaa. 41 Ntn Spedru ndaaa, te nndojanisa. Nkanas ayiu ka kukanu ini Jesucristu xiin ad nka xi y xtuu ijan xa na kundea koiosa. 42 Nu nka teku ntdaa ayiu Jope xaa, kuee kai nka kukanu ini Jesucristu, Ia kuu Xtooro. 43 Jeen ku nndoo Spedru vee n se kida vita uu ijan. Simn nanis.

ijan nxio n ad kukanu ini Jesucristu nani Tabita uu Jope. (Griegu nania Dorcas.) Yo nxo kidatniua xa nxo chindeea ayiu ka kundau, te yo nchindeeai. 37 Nkane kueea te nxia. Nka dakuchi aa nka xo xini tnaa xiina, te nka xajan aaa n cuartu pisu kuu uu. 38 Yatni Jope katuu uu nani Lida nuu tuu Spedru. Nka teku ayiu ka kukanu ini Jesucristu io Jope xa tuu Spedru Lida. Nka tundaai uu se nka tundaai nuus xa na kajan taus nuus xa na jns Jope. Nu nka xee nduu se yaa Lida, ka xiaans nuu Spedru:

36Tiempu

N-nandoto Dorcas

10

Cesarea io n centurin nani Cornelio. Italiano nani n cientu soldado ndekas. 2 Jandixas Ianyuux, te ntdaas xiin familias xndaxio xauu nuuia. Duni xko xiaan ngas xa ka ndouu ayiu ka kundau, te xko xijan taus nuu Ianyuux. 3 Nni xijan taus nuuia n vuelta, nkida Ianyuux xa nxinis n ngel, ia xinokuechi nuuia, xa juan kuia nuu tuus. Naxa kaa uni xaini kuu hora ijan. Njaania:

N-kana Cornelio Spedru

235 Cornelio. 4 Nndakoto ndeesia. Vichi nyuus te nxijan tnuusia: Nax juinin u? Xiaan ngel: Nchinuu Ianyuux xa xijan taun nuuia xiin xa xiaan ngan xa ka ndouu ayiu ka kundau. 5 Tundaan se na jn uu Jope xa na nkuekas n se nani Simn. Duni nanis Spedru. 6 Tuus vee nka ntuku se nani Simn. Kidavita se ijan kt. Yatni yuu mar ios kuuia, xiaania. 7 Nu juan nuu ngel nndatnuu xiin Cornelio, nkanas uu se ka xinokuechi nuus xa ka kidatnius vees xiin n soldado. Vaa jandixa soldado jan Ianyuux. 8 Nnajani Cornelio ntdaa xa nyaa. Ijan dada ntundaas ndruni se ijan. Juaan koios Jope.

Hechos10 ntukus nka vuelta xa njaan: Ruu nkida xa nnduninit, maxku jaan ndoo xa atu vaa xa kaxint. 16 Dua nyaa uni vuelta. Ijan dada juan ndaa ntdaa xijan andu. 17 Nu nka xee se ntundaa aa Cornelio Jope, nka xijan tnuus ndexu katuu vee tuu Spedru. Nni xani ini Spedru nuu nakuenda xa nxinis xijan, nka xee se ntundaa Cornelio nuu tuus. 18 Nka xijan tnuus nuu ijan tuu n se nani Simn. Nka jaans xa duni nanis Spedru. 19 Nni xani ini ka Spedru nuu nax kuu xa nxinis, njaan Espritu Ianyuux nuus: Uni se ka nanduku aa, Pedru. 20 Ndojuiin, te ta nuu. Juaan xiins, te maxku aa kani inin chi meer ntundaas. 21 Nnuu Spedru te njaans nuu ndruni se ijan: Ruu kuu se ka nandukun. Nax ka juini anun xa vaxi koion u? kuus, xiaans. 22 Ka xiaan se ijan: n se kuu centurin ntundaa aa xa vaxi koioda. Cornelio nanis. Jandixas Ianyuux, te ios xauu nuuia. Ntdaa ayiu Israel ka jaan xa vaas. n ngel, ia xinokuechi nuu Ianyuux, njaan nuus. Nxiaania xa na kana aas ndixi xa jnn vees te kuninis ntdaa xa na jaann nuus. 23 Njaan Spedru nuus xa ku koios vee nuu tuus, te nka ndoos xakuaa ijan. Ijan dada xndeka se Cesarea jan Spedru xiin dava se ka kukanu ini Jesucristu xndaxio uu Jope vaxi Cesarea.

15Nteku

kaa xuu, ku kuu uu, nka kuyatnis uu Jope. Hora ijan nxe xee Spedru dk vee xa kajan taus nuu Ianyuux. 10 Nkojons, te nkuu anus xa kaxdeus. Nni kidatua n kida tua xa kaxis, nkida Ianyuux xa nxinis n xa nxinis. 11 Nxinis xa nnajaan andu te vax juun n xa kaa n kaa dama. Ndka te kanu xijan, te duku ndetnaa nkoon pundai. 12 Xiti dama jan uu ttn kt. uu kt uu ndaa uu xee, kt ndava xiin koo. 13 Te ntekus xa njaan: Ndojuiin, Pedru. Kani kt de te kaxit. 14 Njaan Spedru: aa, Taaro Ianyuux, ta uun ka kaxida n xa a vaa xa kaxiro.

9Naxa

N-tutuku Spedru xa n-xini-s n xa n-xini-s

Hechos10
N-xe dakuaa Spedru Cornelio vee-s
24Ku

236 Duni nanis Spedru. Tuus vee nka se nani Simn. Se kidavita kt kuus. Ios yatni yuu mar. 33 Xijan kuu xa nunino ni ntundaada se nka xe nunduku aa, te nkidan xamani xa vaxin. Ntdaada xyuku yaa vitna xa kunini koioda ntdaa xa njaania xa jaann nuuda. 34 Nkixee Spedru xa jaans. Xiaans: Vitna kuu xa nxini ndaa nxini kuitida xa nuu ka kuu nandkaa ayiu uayiu nuu Ianyuux. 35 Ntdaa ayiu xndaxio davaa nga uu, nux ioi xauu nuuia, te kidai xavaa, tna ini aaia. 36 Nkachitnuu aa Ianyuux daa xa ka kuuda ayiu Israel nax nkida Jesucristu xa ndumani Ianyuux xiin ayiu. Taxnuni Jesucristu nuuro ntdaaro. 37 X ka xini ndixi nax nyaa Israel na nyaa xa njaan Sua Bautista nuu ayiu xa io xa natu ini koioi xa nka kidai kuechi, te ndajuendutesy. 38 X ka xinin xa nkida Ianyuux Jess Nazaret xiin xa nkida Jess. Ndake Ianyuux Esprituia Jess, xa nkida Jess xa nkidaia. Xavaa nkidaia. Nndadavaaia ntdaa ayiu nxo kida uu aa Kuina. Nkidaia xijan chi nkunduuia xiin Ianyuux. Distritu Galilea kuu nuu nkixee xaa. 39 Nxo ndeada xiin dava ka se ndakuaa Jess ntdaa xa nkidaia Jerusaln xiin dava uu xndatuu distrito Judea. Nka xatakaa dikasia nuu n curuxi xa nka xanisia. 40 Nnadandoto Ianyuuxia ku kuu uni, te nkida Ianyuux xa nka xo ndeadaia. 41 adu ntdaa ayiu nxiniia na

kuu uu nka kixees xiins Cesarea. Nu nka xees vee Cornelio, xa xndetu aas xiin familias xiin ayiu kumani xiins nnadatakas vees. 25 Juaan Spedru xa kus vees, te nxe tua aas. Nxe juiin xitis xa nakuetus nuus, 26 ko nndojani aa Spedru. Xiaans nuu Cornelio: Ndojuiinn, chi duni ayiu kuuda n kuun de. 27 Nni ndatnuu Spedru xiis, nkus vees te nxinis xa kuee ayiu xyuku. 28 Xiaan Spedru nuu ayiu jan: X xnaan xa ka jaan ayiu ka kuu daya dana Israel xa kuechi kuu nux kandeka tnaai xiin ayiu a ka kuu daya dana Israel a xa kotoniniiy. Daa ka jaani, ko njaan Ianyuux nuuda xa maxku ku jaan kada xa atu xe iniia dava ayiu a a tuu nax juuniai. 29 Xijan kuu xa nu nka kachitnuu aa se yaa xa kana aan, atu nkidachnda chi vaxi nida. Juinida xa kutnuni inida nakuenda nkana aan kuu Spedru, xiaans. 30 Xiaan Cornelio nuus: Vitna nkuu koon ku, te naxee hora yaa xa nxijan tauda nuu Ianyuux veeda ya, te io nditeda. Danaa nxinida n ngel nino dama diu nujuiin nuuda. 31 Njaania nuuda: Cornelio, xko nini Ianyuux xa xko xijan taun te xiniia xa xiaan ngan xa ka ndouu ayiu ka kundau. 32 Tundaan se tundaan xa na jns Jope xa na nkuekas Simn.

237 nnandotoia, chi ntdaa ni daa, se nkax dn aa Ianyuux, nka xiniia. Nka xaxida te nka xiida xiinia na nnandotoia. 42 Te ntau tniu aaia xa jaan koioda nuu ayiu xa Ianyuux ntetutniuia xa kuuia juexi nuu ayiu xndito xiin nuu ayiu nka xi. 43 Ntdaa se nka jaan tnuu Ianyuux nuu ayiu x nkakunee Jess. Nka jaans xa ayiu kukanu iniia, taxkanu ini Ianyuux kuechi nka kidai kuu Spedru, xiaans. 44 Nni jaan Spedru, nke Espritu Ianyuux ntdantuu ayiu xnini tnuu jaans. 45 Nka yuu se Israel ka kukanu ini Jesucristu ka kunduu xiin Spedru xa duni nke Espritu Ianyuux se atu kuu daya dana Israel. 46 Nka xo ninis xa ka jaan ayiu ijan nka yuu, te ka najuen tnuui Ianyuux. 47 Xiaan Spedru nuu se kunduu xiins: Mayon dadaan xa juendute koio ayiu yaa chi nke aa Espritu Ianyuux n uu aaia meero. 48 Te ntau tniu Spedru xa na juendute koio ayiu jan xaxee xa nxi Jesucristu na kuaa nanitaui. Ijan dada nka jaan ayiu jan nuu Spedru xa na ndoos xiini uni koon ku.

Hechos10,11

11

te nka kuvetei, 2 ko nu nnaxee Spedru Jerusaln, nkanandee aa dava se ka kukanu ini Jesucristu. Se nka tande ndodo nuu iis ka kuus. 3 Ka xiaans nuus: Nakuenda nxe kotoninin se atu ntande ndodo nuu iis n ka kida roo, ayiu ka kuu daya dana Israel te nakuenda nxaxin xiins u? 4 Nnajani Spedru n nkuu n nxino. Xiaans: 5 Nni xijan tauda nuu Ianyuux na nxo tuuda Jope, nkidaia xa nxinida n xa kaa n kaa dama. Ndka te kanu xijan, te duku ndetnaa nkoon pundai. Nxinida xa vax juun xijan andu, te nxino nuu nujuiinda. 6 Nxo ndea vaada xa jinida nax uu xitii te nxinida xa uu kt uu ndaa uu xee, kt ndava xiin koo. 7 Te ntekuda xa njaan nuuda: Ndojuiin, Pedru. Kani kt de te kaxit. 8 Xiaanda: aa, Taaro Ianyuux, Ia kuu Xtooda, ma kaxida chi ta uun ka kaxida n xa a vaa xa kaxida a n xa kuia kaa. 9 Ijan njaan ntuku nde andu nka vuelta: Ruu nkida xa nnduninit, maxku ku jaan ndoo xa atu vaa xa kaxin. 10 Dua nkuu uni vuelta. Ijan dada juan ndaa ntdaa xijan andu. 11 Hora ijan, nka xee uni N-najani Spedru nuu ayiu ka se Cesarea vee nuu tuuda. n kukanu ini Jesucristu nakuenda se uus ntundaa aa xa na n-xeen-s vee Cornelio nanduku aa koios. 12 Njaan Nka teku tnuu se ntundaa Espritu Ianyuux xa maxku aa kani inida xa jnda xiin se nka aa Jess xiin ntaka xee jan. Te nxeenda xiin iu dava ayiu kukanu ini Jesucristu aniro yaa. Ntdaada nka ku vee xndaxio ntaka uu xndatuu distrito se nkana aa jan. 13 Nnajanis Judea xa duni nka teku ayiu atu kuu daya dana Israel tnuu Ianyuux, xa vees nxinis xa nujuiin n

Hechos11 ngel, ia xinokuechi nuu Ianyuux, te njaania nuus: Tundaa se jn uu Jope na nkuekas n se nani Simn. Duni nanis Spedru. 14 Se ijan kachitnuu aa nax kada koion xa nanitaun xiin ntdaa familia xtuu nukee nuveen, kuu ngel, nxiaania nuus. 15 Nu nkixeeda xa jaanda nuu ayiu ijan, nke Espritu Ianyuux ayiu jan nani nke aaia roo. 16 Ijan dada nnajaanda xa daa njaan Jess: Sua ndajuendute aa xiin ndute, te Ianyuux kada xa juun aa Esprituia. 17 Duni ndake Ianyuux Esprituia se ijan nani ndake aaia roo xaxee xa kukanu iniro Jesucristu. Nuda daa ka ku dadaanda u? kuu Spedru, nxiaans. 18 Nu nka teku se xtuu Jerusaln xaa, ni n xa atuka nka jaans, te nka ndadakanus Ianyuux. Nka jaans: Ate nkida Ianyuux xa nka natu ini ayiu atu kuu daya dana Israel xa nka kidai kuechi te kutuui xiinia nkava nkuita nuda ka kuus.

238 nuui xiin Steba, se nka xanis. 20 Xijan kuu xa dava se ka kukanu ini Jesucristu, xndaxio Chipre xiin Cirene nka xees uu Antioqua, te nka jaans nuu se atu ka kuu daya dana Israel nax nkida Jess, Ia kuu Xtooro, xa na nanitaui. 21 Nchindee aa Ianyuux, te kuee ayiu nka kukanu ini Jess, Ia kuu Xtooro, te nka natu inii xa nka kidai kuechi. 22 Nu nka teku ayiu ka kukanu ini Jesucristu xtuu Jerusaln xaa, nka tundaai Bernab uu Antioqua. 23 Nu nxee Bernab ijan, nxinis xa vaa ka kutnuni ini ayiu ijan tnuu Ianyuux chi nkidatniuia anui, te nkuvetes. Njaans nuui xa idii vuelta na kajani anui xa kukanu inii Jesucristu. 24 Bernab kuu n se vaa. uu aa Espritu Ianyuux te vaa kukanu inis Jesucristu. Xijan kuu xa kuee ayiu nka kukanu iniia. 25 Nu nyaa xaa, nkee Bernab Antioqua xa nkixees uu nani Tarso xa nnandukus Saulo. 26 Nu nnanii aas, ndeka aas juaan Antioqua. Ijan nka xo tuus xiin ayiu ka kukanu ini Jesucristu n kuia tt, te kuee ayiu nka dakuaas. Antioqua kuu nuu kina nuu nka xe konani ayiu ka kukanu ini Jesucristu cristianu. 27 Ijan dada nka xee se ka jaan tnuu Ianyuux nuu ayiu Antioqua xa nka kees Jerusaln. 28 ns nani Agabo. Nu nka xees ijan, nka taka ayiu nuus, te njaan Agabo nuui. Nkida Espritu Ianyuux xa njaans xa koo tnama nituu nacin ijan, te daa nyaa tiempo nxo kuu Claudio emperador. 29 Daa nka kida nuu

ka kukanu ini Jesucristu nka kixee distrito Fenicia, distrito Chipre xiin uu Antioqua xa nka keei Jerusaln, nka kakuneei xa njaan Jess, ko a nka dakuaai ayiu a ka kuu daya dana Israel chi diko ni ayiu kuu daya dana Israel xndaxio ijan nka dakuaai. Nka xe kotuui ijan xaxee xa nka kida uu aa ayiu a ka kukanu ini Jesucristu uui chi nka kuu

19ayiu

N-ka dakuaa Spalu xiin Bernab ayiu xndaxio Antioqua

239 ayiu ka kukanu ini Jesucristu xndaxio Antioqua jan xa chindeei ayiu kukanu ini Jesucristu xndaxio Judea segn janda nka kundee ini meei xa chindeei. 30 Daa nka kidai te nka tundaai Bernab xiin Saulo xa kanees xa nka dokoi jn Judea nuu se ka taxnuni nuu ayiu ka kukanu ini Jesucristu.

Hechos11,12 naa Spedru xa ndandoto aaia te njaania nuus: Yachi ndokoo. Te hora ijan ni nnandaxi mee cadena ndaa Spedru te jungoio. 8 Xiaan ngel: Juan ndu nuu daman. Juan ndu ndixan. Te daa nkida Spedru. Xiaan ntuku ngel: Nukondixi capan te kandijun aa. 9 Ndijun Spedru ngel nkee. a nkutnuni inis nuu xa xandaa xakuiti nkees xiin ngel vekaa a aa. Nxani inis xa ntutukus. 10 Nyaas xiin ngel nuu xyuku n montn soldado, ijan dada nyaa kas xiinia nuu xyuku nka montns. Te nxees xiinia yekaa ndea do ichi juaan xiti uu. Najaan mee yee yaa. Nxikas xiinia, te ndeka aaia juaan n ichi xiti uu, te ndandoo aa ngel. 11 Ijan dada nkutnuni inis xa ndaa nkees vekaa, te njaan mee njaan ns: Vitna nxiniro xa xandaa xakuiti ntundaa Ianyuux ngelia xa dakaku aaia nuu Herodes xiin nuu ntdaa xa njuini se Judea xa kada aas. 12 Nu ntuu inis xa nkees vekaa, nxeens vee Mara, d Sua. Duni nanis Smarku. Kuee ayiu nka nataka xa ka xijan taui ijan. 13 Ndakande Spedru yee ndiu nuu kuro nukee, te nxe koto n dichi xinokuechi nani Rode nuu jundu dakande. 14 Nnajinii tnuu Spedru, te a najaani yee chi vichi nkuvetei. Nkendavai. Juan ndui xiti vee. Nxian tnuui ayiu xyuku xiti vee xa Spedru nujuiin yee. 15 Ka xiaan ayiu jan nuui:

12

Tiempu ijan, nkixee se taxnuni nani Herodes xa kida uus dava ayiu ka kukanu ini Jesucristu. 2 Ntau tnius xa nka xani soldados Jacobo, ani Sua xiin espada. 3-4 Nu nxinis xa nka tna ini ayiu Israel xaa, ntau tnius xa nka tn soldados Spedru, te nka chindiu aas vekaa. (Xaa nyaa ku kuu viko Paxcua, ku ka xaxi ayiu tila a nku levadura.) Ijan nka xe kondee aa koon soldado ntnaa iu hora. Nu ini Herodes xa kadandaas kuechi Spedru nuu ka nataka ayiu uu Jerusaln na xinokava viko Paxcua jan. 5 Nni yndius, ka xijan tau xa ka xijan tau ayiu ka kukanu ini Jesucristu nuu Ianyuux xa na kees.

N-xani Herodes Santiago, te n-chindiu-s Spedru vekaa

nga xakuaa kndius, te ku kuu uu kadandaa Herodes kuechis nkuu. Xakuaa ijan kidis meu uu soldado, te xndijun ndetnaas xiins cadena. Xyuku ka dava soldado yekaa xa xndees vekaa. 7 Danaa nxee n ngel, ia xinokuechi nuu Ianyuux, te ndii nituu xiti vekaa. Nkatu ngel yk

N-kida ngel xa n-xino Spedru vekaa


6n

Hechos12,13 Lilun. Ko xiaan naii xa du te du Spedru. Ka xiaan ntuku ayiu jan: Axa adu mees, axa ngels xu. 16 Dani dakande Spedru yee. Nu nka najaan ayiu yee jan nka xinii Spedru, te nka yuu anui. 17 Te nndonee ndaa Spedru xa maxku jaan koio kai, te nnajanis nuui janda nkuu xa nkinee aa Ianyuux vekaa. Duni xiaans: Jua tnuu koion xaa Jacob xiin dava ka ayiu ka kukanu ini Jesucristu. Ijan dada nkees; juaans nka lado. 18 Nu ntuu, a nka kutnuni ini soldado nax nkuu xa ayo ka Spedru yndiu, te kuee xa nka xani inis. 19 Nteku Herodes xijan, te ntau tnius xa na jn nunduku aa koio soldados, ko ayos nnanii aa. Nkana Herodes soldados vetniu xaxee xa nxino Spedru, te nxijan tnuuss nde juaan Spedru. Ntau tnius nuu dava ka soldados xa nka xanis soldado nka xo ndee Spedru jan.

240 ndouui, xijan kuu xa daa nka kidai. 21 Nxantuu Herodes ku ndatnuus xiin ayiu ijan. Nu nxee ku ndatnuus xiini, nndadakutus mees dama xkuino se ka taxnuni. Nnukoos nuu silla nuu xko nukoos xa taxnunis, te njaans nuu ayiu xyuku ijan. 22 Nu nka tekui xa njaans, nka kanai: Ianyuux kuu se jaan ya; adu ayiu ka kuui. 23 Dana ini nkida n ngel, ia xinokuechi nuu Ianyuux, xa nkane kuee Herodes xaxee xa a nnajuen tnuus Ianyuux nuu ayiu jan. Nxaxiaan tndaku, te nxis. 24 Ku xiin ku ka teku ka ayiu tnuu Ianyuux juaan, te kuee kai ka kukanu ini Jesucristu juaan. 25 Nka daxinokava Spalu xiin Bernab tniu nka jaan ayiu xa kadas, te nka ndees Jerusaln. Xndekas Sua, se duni nani Smarku, vaxi Antioqua.

Nu nyaa xaa, nkee Herodes distrito Judea. Vaxis Cesarea xa kutuus ijan. 20 Xaxee xa nka jantnaa Herodes xiin ayiu Tiro xiin ayiu Sidn, xijan kuu xa nka kida nuu ayiu ijan xa nka xe kotois xa ndatnuui xiins. Nka dajaani n se ndand xinokuechi nuu Herodes xa na juaas nuu Herodes xa na ndumani koioi xiins. Blasto nanis. Xaxee xa nuu taxnuni Herodes kee xa ka

N-xi Herodes

13

Dava ayiu kukanu ini Jesucristu xtuu Antioqua, ka kuu se ka jaan tnuu Ianyuux nuu ayiu, te davai ka kuu se ka dakuaa ayiu. Dua xnani davas: Bernab, Simen, Lucio, Manan, Saulo du. Simen ya, nka xo dandee aa ayiu Se Tnuu. Lucio kuu se Cirene. Manan nxanu dava xiin Herodes, se ntaxnuni Galilea. 2 Nka xo ndadakanus Ianyuux te nka xo xio ndites. n vuelta nni daa ka kidas njaan Espritu Ianyuux nuus:

N-ka tundaa ayiu Antioqua Spalu xiin Bernab xa kixi-s ttn uu

241 Kinee dn Bernab xiin Saulo xa nkadas tniur nka uu chi xaxee xijan nkaxirs. 3 Nu nyaa xa nka xijan taus nuu Ianyuux xiin xa nka xio ndites, nka xajan ndodos ndaas dk Bernab xiin Saulo, te nka jaans nuus xa na jn koios nka uu.

Hechos13 xa tnuu Ianyuux kuu tnuu vete? uu aa Ianyuux vitna. Kuaan te ma kuu xa kundea kan xa ndii nde na xee ku nukondean. Hora ijan ni nkuaa Elimas, te nndukus n ayiu kuitauu aa. 12 Xaxee xa ntna ini gobernador jan xa njaan Saulo xa nkida Cristu, Ia kuu Xtooro, xiin xaxee xa nxinis xa nyaa Elimas, nkukanu inis Cristu.
11Kada

aa Espritu Ianyuux xa kixis uu xiin uu. Nka kees. Vaxi koios uu Seleucia. Xndekas Sua vaxi xa chindee aas. Nka kes barcu Seleucia xa vaxi koios uu nani Salamina pas nani Chipre. Nka kixees ka jaans tnuu Ianyuux xiti veuu ayiu Israel xndaxio ijan. 6 Nkani yuu mar nka kixis xa nde nka kixees uu nani Pafos. Ijan nka xe juntnaas xiin n se Israel kida magia. Nxo jaans xa tnuu Ianyuux jaans, ko a ndaa. Barjess nanis. Duni nanis Elimas. 7 Kunduus xiin gobernador nani Sergio Paulo. Yo kaxi ini Sergio Paulo jan. Nkanas Bernab xiin Saulo chi njuinis xa kuninis tnuu Ianyuux. 8 Du Elimas kuu Magia. Elimas jan ndadaan xa jaan ka Bernab xiin Saulo tnuu Ianyuux nuu gobernador jan, xa na aa jandixa kas xa nka jaans. 9 Saulo ya, duni nanis Spalu. uu aa Espritu Ianyuux. Nnukondeas se kida magia jan. 10 Te njaans: Daya Kuina kuun. Xini uun ntdaa xavaa. Mee ni xa dandaun ayiu. Mee ni xa a ndaa kidan. Nakuenda a nujanin xa jaann

4-5Ntundaa

N-ka dakuaa Bernab xiin Saulo ayiu pas Chipre

ke Spalu xiin se xndeka tnaa xiins barcu uu Pafos. Nka kixees uu Perge, distrito Panfilia. Ijan ndandoo Sua Spalu xiin Bernab, te nxikos. Juan nuus Jerusaln. 14 Nka yaa Spalu xiin Bernab Perge, te nka kixees uu Antioqua, distrito Pisidia. Nka kus veuu ayiu ka kuu yatnuu Israel ku ka ndetatui, te nka nukoos. 15 Nu nyaa nkau ndodo tnuu nchidotnuni Moiss xiin tnuu se nka jaan tnuu Ianyuux nuu ayiu, nka jaan se ka kida veuu jan nuu Spalu xiin nuu Bernab: Dito, nux io n xa jaann nuu ayiu xa jan doony, jaan koion vitna. 16 Nndojuiin Spalu te nndonee ndaas nuu ayiu xyuku ijan xa na kunini koioi xa jaans. Te njaans: Dito, Didi, kunini koio ndixi, ayiu atu kuu daya dana Israel, te ka jandixan Ianyuux xiin ndixi, ayiu ka kuu daya dana Israel. 17 Nkaxi Ianyuux xixitna roo, ayiu Israel, xa ku kuui dayaia, te nkidaia xa nxini daya danai,

N-ka dakuaa Bernab xiin Saulo ayiu uu Antioqua, distrito Pisidia


13Nka

Hechos13 te nkuu uu nka xo tuui pas Egipto n uu kanu. Ijan dada nkidaia xa nka keei nacin ijan. 18 Nkundee ini Ianyuux xa atu nka jandixa aa xixitnaro, na nka xo tuui nuu ayo ayiu io te atu nga juun dau uu diko kuia. 19 Ndanaa Ianyuux uxa nacin kuechi Canan xa nxiaania uu ijan xixitnaro. 20 Koon yodo cientu kuia nkuu ntdaa xaa. Ijan dada nkida Ianyuux xa nka taxnuni se ka kuu juexi nuu ayiu Israel nde ku nxo tuu Samuel, se njaan tnuu Ianyuux nuui. 21 Ijan dada nka xijan se Israel nuu Ianyuux n rey taxnuni nuus, te nxiaan Ianyuux Saul, se kuu daya y Cis, daya dana Benjamn. Uu diko kuia ntaxnunis. 22 Ijan dada nkineeias, te njantuuia David. Dua njaania xa nkakuneeias: Xinir xa David, daya y Isa, tna inis xa tna inir, te kadas ntdaa xa juinir, kuu Ianyuux. 23 Nkida Ianyuux xa n daya dana David ya kuu Ia dananitau aa roo xa ka kuuro daya dana Israel na njaania. 24 Na ta kixee ka Jess xa kadaia tniu Ianyuux, x nxo jaan Sua tnuu Ianyuux nuu ayiu Israel. Nxo jaans xa na natu ini koioi xa nka kidai kuechi, te na juendutei. 25 Nu nkuyatni xa jn nd tniu Sua, te njaans: Tuku se kuur, adu se ka xani inin xa kuus kuur. Na jn nd tniur, kixi n ia ndand ka dada ruu. Xaxee xa ndandia, ni xa nandaxir correa ndixa yia atu natau. 26 Ntdaaro nka teku xa njaan Ianyuux xa nanitau koioro. Nani

242 daa xa ka kuuda daya dana Abraham, dani ndixi ayiu atu ka kuu daya dana Israel ka jandixa Ianyuux. 27 ayiu nka xio Jerusaln xiin se nka taxnuni nuui, a nka kutnuni inii xiins jundu kuu Jess, ni a nka kutnuni inii tnuu nchidotnuni se nka jaan tnuu Ianyuux nuu ayiu juini nka xo kaui libru yodotnuni tnuus xiti veuu ntnaa ku nka xo ndetatui. Nxetnaa xa xyodotnuni nuu librus n nka jaani nuu se ka taxnuni nuui jan xa kanis Jess. 28 Juini nka xo naai xa atu io xa kuia chi a tuu na kuechiia nxio, nka jaani nuu Pilato xa kanisia. 29 Nu nyaa ntdaa xa xyodotnuni xa yaaia, nka nuneesia nuu curuxi, te nka chinduxisia yau kava, 30 ko nnadandoto Ianyuuxia. 31 Ttn vuelta nka xini aa ayiu nkunduu xiinia nde Galilea xiin nde Jerusaln, te dui ka najani xa nka xinii xa nnandotoia nuu ayiu. 32 Xa ka najani daa vitna, xijan njaan Ianyuux nuu xixitnaro xa yaa. 33 Nxetnaa xaa xaxee roo xa ka kuuro daya dana Abraham na nnadandotoia Jess n yodotnuni nuu Salmo kuu uu. Dua yodotnuni: Ndoo ku kuu Daya Yr vitna, chi meer nnduu taan. 34 Xa daa nga njaan Ianyuux xa nadandotoia Jess te ma tu yk kuuia. Duni yodotnuni: Nxiaanr tnuur David xa chindee chituu aar, te xandaa xakuita kadar xijan. 35 Duni yodotnuni: Ma juejoonn xa tu yk kuu Ia ii. 36 Nxinokuechi David nuu ayiu uus na nxo tuus n ntau tniu Ianyuux nuus xa

243

Hechos13

44 Na xee una ku te nadaa nga junukuechis. Ijan dada nxis te nxe konduxis nuu nka xe konduxi ayiu uu ijan nndouu xa ntdaai taas xiin xixitnas te ntu yk nataka koio xa kunini koioi tnuu kuus, 37 ko Jess, nnadandoto Ianyuux, 45 ko nu nka xini dava se aa Ianyuux, te a ntu yk ka kuu daya dana Israel xa kuee kuuia. 38 Xijan kuu xa kachitnuu ayiu nka nataka, nka kukuedi aada xa taxkanu ini Ianyuux inis, te nka kixees ka jan tnuus kuechi nka kidaro xaxee xa nxi Spalu, te nka jaans xa atu Jess. atu kida ley nchidotnuni jaans tnuu ukax ini. 46 a nyuu Moiss xa ndunini koion, 39 ko Spalu xiin Bernab xa jaans te ka nkida Ianyuux xa ntdaa ayiu xiaans: ka kukanu ini Jess nka ndunini. Kina ka nuu ndixi xa ka kuun 40 Koo koion cuedado xa maxku daya dana Israel io xa jaan koioda yaa koion n nka chidotnuni se tnuu Ianyuux, ko xaxee xa atu ka nka jaan tnuu Ianyuux nuu ayiu. xe inin tnuuia xyodotnuni, te ka Dua nka chidotnunis: xani inin xa a natau xa kutuun 41 Ndoo, ayiu a xe ini tnuu xiinia nkava nkuita, xijan kuu xa jaanr, kunini koio xa na jn koioda uu ayiu atu ka kuu jaanr. yatnuuro xa jaan koioda tnuu Kunaa koion xa yaa n xa yaa, Ianyuux nuui 47 chi dua ntau tniu te k ini koion. Ianyuux nuuda. Njaania: Naa koion. Ntetutniu aar xa ku kuun Kunaa koion xa kuee xa kadar, kuenda ku n xa datnuni te yuu koion. nuu ayiu a ka kuu yatnuu Nde na yaa xijan, ijan dada ku Israel. koion. Jua tnuun nkaxiko uayiu Juini na jaan n ayiu nuu nax nax io xa kada ayiu xa na yaa ku ijan, nanitau koioi ma jandixan xa daa yaa kuu Spalu, xiaans. 48 Nu nka teku ayiu atu ka kuu Spalu, nxiaans nuu ntdaa ayiu xyuku ijan. kuu yatnuu Israel tnuu yaa 42 Nu nkee Spalu xiin se xnetnaa nka kuvetei, te nka nukuitai xiins veuu ayiu ka kuu yatnuu ka najuen tnuui Ianyuux. Ntdaa Israel, te nka jaan se atu ka kuu ayiu nu ini Ianyuux xa kutuu yatnuu Israel nuus xa na jaan koioi nkava nkuita andu, nka ntukus tnuu yaa nka sabado. kukanu ini Jesucristu. 49 Nituu 43 Nu ntuu veuu te kuee ayiu regin ijan nka teku ayiu tnuu ka kuu daya dana Israel xiin ayiu Ianyuux. 50 Juini kuee ayiu nka xnee tn mudu ayiu Israel nka teku tnuuia, ko dava ayiu Israel xe kuitandijun Spalu xiin Bernab. nka dajaani ad ndand a Nka jaans nuu ayiu ijan xa na ka jandixa Ianyuux xiin se unu jandixa koio kai tnuu Ianyuux, te ndand uui xa kada uu koioa na kada naii xa juiniia. xiins Spalu xiin Bernab, te nka

Hechos13,14 xijun aai regin ijan. 51-52 Ijan nkinee Spalu xiin Bernab ndixas te nka kds xees xa na kee uyaka uu jan xa najini ayiu jan xa kuechi kuu xa nka kidai, te nka ndees. Vichi nka kuvete ayiu ka kukanu ini Jesucristu, te uu aa Espritu Ianyuux. Te juaan Spalu xiin Bernab uu nani Iconio.

244 distrito Licaonia. Ijan dada nka xeens ntaka uu xndaxio regin ijan. 7 Duni nka jaans nuu ayiu ijan nax io xa kada koioi xa na nanitaui.

14

Nka xees Iconio, te nka xeens veuu ayiu Israel nani xko kidas xa dakuaas ayiu ijan. Kuee ayiu kuu yatnuu Israel xiin ayiu Grecia nka kukanu ini Jesucristu chi kaxi nka jaans. 2 Nka dajaan ayiu ka kuu yatnuu Israel a nka kukanu ini Jesucristu ayiu atu ka kuu yatnuu Israel jan xa jini uui ayiu ka kukanu ini Jesucristu. 3 Ttn ku nndoo Spalu xiin Bernab ijan. atu nka yuus xa jaans tnuu Ianyuux chi nka kukanu inis xa chindee aaia. Nka jaans xa dananitau Ianyuux ayiu juini nkidai kuechi, te nkidaia xa nka kidas milagru xa jini ayiu jan xa vaaia. 4 atu nuu nka xani ini ayiu uu jan. Davai nka nujuiin xiin xiin ayiu Israel, davai nka nujuiin xiin xiin se ntundaa aa Jess. 5 Nka kida nuu ayiu atu kuu yatnuu Israel xiin ayiu kuu yatnuu Israel xiin juxtixia xa kada uu koios se ntundaa aa Jess, te janaa koios yu xa kani aas. 6 Nu nteku Spalu xiin Bernab, te nka xinos. Juaan koios uu nani Listra xiin uu nani Derbe,

N-ka xee Pablo xiin Bernab uu Iconio

Listra io n se a kuu kaka chi daa nkakus. 9 Nxees nuu dakuaa Spalu ayiu uu ijan, xa kuninis tnuu jaans, te nndakoto ndee aa Spalu, te ntuu inis xa kukanu ini se ijan xa ndadavaa aa Ianyuux. 10 Ijan dada xee njaan Spalu. Xiaans nuus: Ndojuiinn, te kunujuiin ndaan. Nunino ni nndojuiin se ijan. Nxe kandavas, te nxikas. 11 Nu nka xini ayiu xa nkida Spalu, nka nukuitai ka kanai. Yuu meei nka xetniui. Ka xiaani: Nka juun ianyuux uuro. N xndaa sey xndaaia. 12 Nka xani inii xa Bernab kuu ianyuux nani Jpiter te Spalu kuu ianyuux nani Mercurio xaxee xa kuee ka njaan Spalu dada Bernab. 13 Xndeka dutu ndadakanu ianyuux nani Jpiter xiin ayiu uu jan nkutu nka xee veuu katuu yuu uu nuu kuro xa kani koiost xa ndadakanu koios se ntundaa aa Jess nkuu. Duni xnees corona ita nka xee. 14 Nu nka xini Spalu xiin Bernab xa ka kuu ayiu ijan xiin dutu jan xa ndadakanu aa koioi, nka ndatas dunus chi a njuinis xa daa kadai, te nka kendavas. Nka xees nuu xyukui. Nka kanas: 15 Nakuenda xa daa ka kuun xa kada koion u? ayiu ka kuuda, n ka kuun de. Nka kixeeda xa

N-ka jani ayiu uu Listra Spalu yu


8uu

245 jaanda xa dandoo koion xa ka kidan chi adu xavaa kuu, te io xa kukanu inin Ianyuux ndixa. Na kachitnuu aada jundu kuu Ianyuux ndixa, Ia nkidavaa andu, uayiu, mar xiin ntdaa xa io nuu ndruni xaa xa na jinin jundu kuuia. 16 Juini nxejoon Ianyuux xa nka tnn xiin dava ka ayiu uayiu nudn ichi te ayon nka tn ichiia, 17 ko dani kida aaia xavaa xa na jini koion jundu kuuia. Duia dajuun dau uun, te kidaia xa kane nuu uun. Meeia kida xa xe kandita xa ka xaxin te ka kud inin kuu Spalu, xiaans nuu ayiu jan. 18 Juini dua nka jaans ntdaa xaa, ko xaku nga ma jandixa aa koioi chi dani ka kuui xa kanii nkutu jan xa ndadakanu aa koioi. 19 Nu nxika ku nka xee se ka kuu yatnuu Israel xndaxio Antioqua xiin Iconio uu Listra xa nka dajaans ayiu Listra jan xa jani koioi Spalu yu. Te daa nka kidai. Nka xani inii xa nka xaniis, te nka uu aai xa nka kinee aai yuu uu jan, 20 ko nuu nka naduku nduu ayiu ka kukanu ini Jesucristu nuu katuu Spalu, nndokoos. atu nxis. Te juan ndu ntukus nka vuelta uu jan. Ku kuu uu nndees xiin Bernab ijan, te ka xeens uu Derbe. 21 Nka jaans nuu ayiu Derbe nax kadai xa nanitaui, te kueei nka kukanu ini Jesucristu, te juan ndixi koios uu Listra. Ijan dada nka ndixis Iconio, te nka ndixis uu nani Antioqua katuu Pisidia. 22 Ntdaa uu yaa nka jaans nuu ayiu ka jandixa Jesucristu xa na

Hechos14,15 kukanu ini naiiia; maxku kande iniiia. Nka jaans nuu ayiu jan xa yo ndau yaa koioi xa ku tnaai nuu ayiu jandixa xa taxnuni Ianyuux nuui. 23 Duni nka kaxi ninos se taxnuni koio nuu ayiu kukanu ini Jesucristu ntaka uu nka xeens. Nka xijan taus xiin ayiu ntaka uu nka xeens nuu Ianyuux, te duni nka xio ndites xiini. Ntaka uu nuu nka xeens nka dandoos se taxnuni koio jan ndaa Ianyuux, Ia nka kukanu inis.

ndees Pisidia. Nka ndixis Panfilia, te nka ndixis Perge. 25 Nu nyaa nka jaans tnuu Ianyuux nuu ayiu uu ijan, ijan dada juan nuus Atalia. 26 Ijan nka kes barcu xa juan nuus Antioqua, Siria, uu nuu nka xijan tau ayiu nuu Ianyuux xa chindee aaia xa kadas nduus tniu dijan nka daxinokavas. 27 Nu nka naxees Antioqua, nnadatakas ntdaa ayiu ka kukanu ini Jesucristu te nka najanis xa yo nkidatniu Ianyuux anu ayiu hora nka kidas tniuia. Duni nka najanis xa nkidaia xa ayiu atu kuu daya dana Israel nka teku tnuuia te nka kukanu inii Jess. 28 Naa nka xo tuu Spalu xiin Bernab uu Antioqua xiin ayiu ka kukanu ini Jesucristu.

24Nka

N-ka nangondita Spalu xiin Bernab Antioqua, distrito Siria

15

N-ka nataka ayiu ka kukanu ini Jesucristu Jerusaln, te n-ka ndatnuu-i nax kada-i

Tiempu ijan nka kixee ka se Israel Antioqua. Nka

Hechos15 kixees xa jaans nuu se ka kukanu ini Jesucristu xa ma nanitau koios nuxa ma juejoons xa tande ndodo nuu iis n nchidotnuni Moiss. 2 Nka jantnaa tnuu Spalu xiin Bernab xiin se ijan xaxee xa dua ka jaans. Xaxee xa atu nka kuu nuus, xijan kuu xa nka ndukus dava se xyuku ijan xa jn koios xiin Spalu xiin Bernab Jerusaln xa kada nuu koios xiin dava ka se ntundaa aa Jess xiin sexanu ka taxnuni nuu ayiu ka kukanu ini Jesucristu uu Jerusaln nuu janda koo. 3 Ijan dada nka tundaass xa juaan koios ijan. Nu nka yaas regin Fenicia xiin distrito Samaria, nka najanis nuu ayiu ka kukanu ini Jesucristu io ijan xa nka dandoo ayiu atu ka kuu yatnuu Israel kuechi nka kidai, te nka kukanu inii Jesucristu. Nu nka teku ayiu ijan xaa, yo nka kuvetei. 4 Nu nka xee Spalu xiin Bernab Jerusaln, nka kuvaa anu ayiu ka kukanu ini Jesucristu jan xiin se ntundaa aa Jess xiin sexanu ka taxnuni nuu ayiu ka kukanu iniia nuus n ns. Ijan dada nka najanis xa yo nkidatniu Ianyuux na nka kidas tniuia. 5 Nka ndojuiin dava se fariseu ka kukanu ini Jesucristu, te nka jaans: Se ka kukanu ini Jesucristu te atu kuus yatnuu Israel, io xa tande ndodo nuu iis te duni io xa jandixas ley nchidotnuni Moiss. 6 Ijan dada nka nataka ntuku se ntundaa aa Jess xiin sexanu ka taxnuni nuu ayiu ka kukanu

246 ini Jesucristu xa kada nuus nuu janda koo xaa. 7 Nu nyaa xa naa ka ndatnuus, ijan dada nndojuiin Spedru te njaans: Dito, ani, xnaa meen xa x nkunaa nkaxi aa Ianyuux daa nuun xa jaanda tnuuia nuu ayiu atu ka kuu yatnuu Israel xa na jandixa koioi Jesucristu. 8 Kida Ianyuux, Ia xini janda kuu anu ayiu, xa nka tuu ini dava ayiu atu kuu ayiu Israel xa xe iniiai chi nkidaia xa nke aa Esprituia n nkidaia xa nke aa Esprituia roo. 9 atu jaania xa vaa ka roo dada ayiu ijan chi nkidaia xa nka nduninii xaxee xa ka kukanu inii Jesucristu. 10 Maxku ku kototnunin Ianyuux xa jinin nu jn tnaa tnuuia a aa. Ka jaann xa na jandixa koio ayiu atu kuu yatnuu Israel nka kukanu ini Jesucristu n xa ni roo, ni xixitnaro a nka jandixa. 11 Nani ndananitau dua aa Taaro Ianyuux xaxee xa vaaia, dani ndananitau duaia ayiu ijan kuu Spedru, xiaans. 12 Ijan dada atu nka jaan kas. Te nanii nga nka xo ninis xa nka jaan Bernab xiin Spalu. Nka najani Bernab xiin Spalu xa nkida Ianyuux xa nka kidas milagru xa kundea ayiu atu ka kuu yatnuu Israel. 13 Nu nd njaans, njaan Jacob: Dito, ani, kunini koion xa na jaanda. 14 Nnajani Simn janda nkixee Ianyuux xa kundau iniia ayiu atu ka kuu yatnuu Israel, te nkudayaiai. 15 Nnakaxtnaa xa nnajanis xiin xa nka chidotnuni se nka xo jaan tnuu Ianyuux nuu ayiu. Dua nchidotnuni ns:

247 Ianyuux: Na yaa xaa te xee ntukur te kadar xa taxnuni daya dana David nka vuelta. Kuenda ku vee jungoio ka kuu daya danas. Ndadavaa xeer xa ntu. Ndonee xeer xa jungoio. 17 Xaa kadar xa na kuaa najini dava ka ayiu xndaxio nacin uayiu jundu kuur. Te kundekary. Dua jaan meer, Ia kada xaa, kuuia, njaania. 18 Xa ama njaania xaa. 19 ayiu atu ka kuu yatnuu Israel, te nka dandooi kuechi nka kidai, te jandixai Ianyuux, tu inida xa atu io vaa xa tau tniuro nuui xa jandixa koioi ntdaa ley Moiss chi ma ndakui xa jandixai. 20 Diko ni xaa na chidotnuniro nuu tutu jn nuui xa na jandixai: Maxku kaxi koioi kuu nyodo yuku nuu altary. Maxku kava sey, ni ad xiin ayiu atu ntnundaa xiins. Duni maxku kaxii kuu kt nxene, ni maxku kaxi koioi n kt 21 chi xa daa nga, ka kau ndodo ayiu ka xeen veuu jan xaa ntnaa n n uu nuu xndatuu veuu ayiu Israel ntnaa ku ndetaturo kuu Jacob, xiaans.

Hechos15 kaxs se tundaas jn xiin Spalu, Bernab Antioqua. Nka kaxs Silas xiin Judas. Duni nani Judas Barsabs. Ka kuus se ndand nuu ayiu ka kukanu ini Jesucristu. 23 Dua nka chidotnunis nuu carta nka tundaas: Dito, ani, xa ka kuun ayiu ka kukanu ini Jesucristu, te xndaxion Antioqua, Siria xiin Cilicia. Ndajan tnuu aa ntdaa daa, se ntundaa aa Jess xiin sexanu ka taxnuni nuuda. 24 Nka teku tnuuda xa dava ayiu xndaxio yaa nka xee dian, te ka daka nino aai chi tuku ka dakuaa aai. ayoda ntundaai. 25 Xijan kuu xa nka kida nuuda xa nka kaxida se tundaa koioda juan xee dian xiin Bernab xiin Spalu, se unu mani xiinro. 26 a tuu nax vii koio se yaa vidas juini na kus xaxee Jesucristu, Ia kuu Xtooro. 27 Nka tundaada Judas xiin Silas juan xee dian xa na kachitnuu aa koios xaa. 28 Ntdaa daa xiin Espritu Ianyuux ka xani ini xa maxku tau tniuda xa jandixa koion n xa ma ndakun xa jandixan. 29 Xa io xa jandixa koion kuu xaa: Maxku kaxi koion kuu nyodo yuku nuu santu. Maxku kaxi koion n, ni kuu kt nka xene. Maxku kava sey, ni ad xiin ayiu atu ntnundaa xiins. Nuxa na jandixa koion ntdaa xaa kee koion xavaa, kuu tutu nka chidotnunis. 30 Ijan dada nka xanu ichis Bernab xiin Spalu xiin se nka kaxs xa vaxi koios Antioqua. Nu nka xees ijan nadatakas ntdaa ayiu ka kukanu ini Jesucristu, te

16 Jaan

kendoo se ntundaa aa Jess xiin sexanu ka taxnuni nuu ayiu ka kukanu ini Jesucristu xiin ntdaa ayiu ka kukanu iniia xa

22Nka

N-ka tundaa ayiu n-ka nataka Jerusaln carta nuu ayiu ka kukanu ini Jesucristu atu ka kuu ayiu Israel

Hechos15,16 nka xiaans carta jan. 31 Nu nka kau ayiu ka kukanu ini Jesucristu carta jan, nka tekui tnuu kanu ini xyodotnuni, te nka kuvetei. 32 Naa nka jaan Judas xiin Silas nuu ayiu xyuku ijan xa na kukanu ini kai Jesucristu te nka xiaans nuui xa na kokanu anu koioi. Duni se ka jaan nuu ayiu tnuu njaan Ianyuux ka kuus. 33-34 Jeen ku nka ndoos ijan. Ijan dada nka najanu ichi aa ayiu ka kukanu ini Jesucristu io Antioqua jan, te nka jaani xa na nuu koios xandaa xavatu nuu se nka tundaa aa. 35 Spalu xiin Bernab nka ndoo Antioqua, te kuee ayiu ka kukanu ini Jesucristu xndaxio ijan nka dakuaa xiins dava ka ayiu uu jan. Nka xo jaans tnuu Ianyuux nuui xa na nanitau koioi.

248 ayiu ka kukanu ini Jesucristu nuu Ianyuux xa na chindeeias, te nka kees uu Antioqua. 41 Nka kexios Siria, te nka nxees uu kuechi distrito Cilicia. Nka jaans tnuu Ianyuux nuu ayiu ijan xa na kukanu ini koio kai Jesucristu.

16

ttn ku te njaan Spalu nuu Bernab: Na nkotoro ayiu ka kukanu ini Jesucristu ntdaa uu xa nxeenro nuu ndakuaaro ayiu tnuu Ianyuux nuu janda xtuui. 37 Njuini Bernab xa kandeka koio ntukus Sua kixi. Duni ka dandee ayiu Sua ya Smarku. Daa njuini Bernab, 38 ko atu njuini Spalu xaxee xa ndandoo aas distrito Panfilia. Nnangondita Sua, te a nkandeka tnaa kas xa kadatniu kanus. 39 Nka jantnaa tnuu Spalu xiin Bernab chi a nkuu nuus. Nudn kixi ntukus. Ndeka nai Bernab Smarku vaxi ntuku. Nka kes barcu xa vaxi ntukus Chipre. 40 Spalu nkax Silas xa kunduus xiins. Nka xijan tau

atu n-kuu nuu Spalu xiin Bernab


36Nyaa

Ijan dada nka kixees uu Derbe xiin Listra. Ijan io n se kukanu ini Jesucristu nani Timoteo. Ds kuu n kuu yatnuu Israel. Duni kukanu inia Jesucristu. Taas kuu se Grecia. 2 Ka jaan ayiu ka kukanu ini Jesucristu uu Listra xiin Iconio xa vaa Timoteo. 3 Xaxee xa njuini Spalu xa kunduus xiin Timoteo njaans xa tande ndodo nuu iis xa maxku tu uu ayiu ka kuu yatnuu Israel xndaxio ijan chi ntdaai ka xini xa taas kuu se Grecia. 4 Ntdaa uu nuu nka yaas, nka xian tnuus ayiu ka kukanu ini Jesucristu nax nka kida nuu se ntundaaia xiin sexanu ka taxnuni nuu ayiu ka kukanu iniia io Jerusaln. Duni nka jaans xa na jandixa koioi xijan. 5 Xijan kuu xa nka kukanu ini ka ayiu jan Jesucristu, te ku xiin ku nka ku tnaa ka ayiu nuui.

N-xeka tnaa Timoteo xiin Spalu xiin Silas

xa a njuini Espritu Ianyuux xa jaan koios tnuuia uu kuechi provincia nani Asia, xijan kuu xa nka kixees regin Frigia xiin Galacia. 7 Ijan dada nka kixees distrito Misia. Nka juinis

6Xaxee

N-tutuku Spalu xa n-xini-s n se Macedonia

249 xa jn koios regin Bitinia, ko atu nxejoon Espritu Jess xa jn koios ijan. 8 Nka yaas dava uu kuechi Misia, te nka kixees uu nani Troas. 9 Xakuaa ijan nkida Ianyuux xa nxini Spalu n se distrito Macedonia xa nujuiins te njaans: Xeen Macedonia te chindee aan ntdaa daa, ayiu xndaxio ijan. 10 Nu nyaa xa ntutuku Spalu xa nxinis n se nxinis, te hora ijan ni nka kidatuada meeda xiins xa kixi koioda Macedonia. Nka kutnuni inida xa Ianyuux nkana aa xa na jaan koioda nuu ayiu uu ijan nax kadai xa nanitaui.

Hechos16 Xtooro, na jnro veeda, te ndoo koion ijan kuua. Juexa nkidaa xa nka ndooda veea. vuelta ka xeenda nuu ka xijan tauda xiina nuu Ianyuux, te nka xe juntnaada xiin n dichi d uu aa n espritu kida xa xinitnunii. Kuee tvini nka xo nii ayiu ka kuu xtooi. 17 Nxe kuitandijun aai ntdaada xiin Spalu, te kanai: Te yaa ka kuu te ka xinokuechi nuu Ianyuux ndixa tuu andu, Ia taxnuni ka, te nka kixeete xa jaante nuun nax kada koion xa nanitaun kuui, kanai. 18 Jeen ku nxo kandijun aai, te daa nxo kanai. Nanga nka vuelta daa kanai te nkiti ini Spalu, te nngokoos, te njaans nuu espritu uu anui: Xaxee xa ntundaa aa Jesucristu tau tniur nuun: Ta ndee anui kuu Spalu, xiaans. Te hora ijan ni ndandoo espritu jan dichi ijan. 19 Nu nka xini xtooi xa ma kuu ka xa niis tvini xaxee xa xinitnunii, nka tns Spalu xiin Silas te xndeka aas juaan nuu yau kanu nuu xyuku juxtixia. 20 Ijan dada xndeka aas juaan nuu juexi. Ka xiaans: Yo ka daka nino se ka kuu yatnuu Israel ya ayiu uuro te nkidas xa nka ndanditai nuu se ka taxnuni uuro 21 chi nka mudu ka dakuaasy. Mayoro jandixa xijan, ni ma tnro mudus chi xndaxio tuturo xa ka kuuro ayiu romano.

N-ka kundiu Spalu xiin Silas vekaa


16n

keda barcu yuu mar Troas, nka yaa ndaada nde Samotracia, te ku kuu uu nka kixeeda uu Nepolis. 12 Nka ndeeda Nepolis te nka kixeeda uu Filipos, uu kunuu nuu uu kuechi xndatuu distrito Macedonia. Jeen ku nka xo tuuda ijan. 13 Ku ndetatu ayiu ka kuu yatnuu Israel nka xeenda yuu ndute xika deva yuu uu Filipos nuu ka xko nataka ayiu ka kuu yatnuu Israel xndaxio ijan xa ka xijan taui chi kuu tnuu xa ijan ka natakai. Nka nukooda, te nka dakuaada ad xyuku ijan. 14 Tiatira kuu na, te Lidia nania. Dikoa dama tndee te yau. Xko ndadakanua Ianyuux. Nkidaia xa nxo nini vaaa tnuu njaan Spalu. 15 Te nxendutea xiin ntdaa familiaa. Ijan dada njaana nuuda ntdaada: Nux ka xani inin xa xandaa xakuiti kukanu inida Jess, Ia kuu

Xa n-yaa Spalu xiin Silas uu Filipos


11Nka

Hechos16 nataka ayiu uu jan te dani nka jaani tuku. Ijan dada nka tau tniu juexi xa dita koio polica dama Spalu xiin Silas xa janaa koios vara. 23 Nu nyaa xa ndee nka janaas, nka chindiu aas vekaa. Nka tau tniu juexi nuu se xndee vekaa xa vaa na kundee koios Spalu xiin Silas xa na aa kee koios. 24 Nu nka teku se xndee vekaa xa dua ntau tniu nuus, nka chindius Spalu xiin Silas n cuartu xiti vekaa kanu, te nka chiis xees yutnu kuu cepo xa maxku kunu koios. 25 Nu nkuu niu dava, nka xijan tau Spalu xiin Silas nuu Ianyuux. Duni nka xitas xa ndadakanusia. Nni ka nakuetus xnini dava se xyndiu vekaa jan. 26 Dana ini ndee ntnaa xa nde cimientu vekaa jan nkanda, te hora ijan ni najaan mee ntdaa yekaa jan te nka nandaxi mee cadena xndijun xee ntdaa se xyndiu vekaa jan. 27 Nu nndoto n se ndee vekaa jan, nxinis xa xnune yekaa jan, te ntavas espadas xa kanis mees, chi nxani inis xa nka xino se xyndiu jan, 28 ko a nkuu xaxee xa nkana Spalu xa xiaans nuus: Maxku aa kadan meen, chi ntdaada xyuku nai. 29 Ijan dada nxijan se ndee vekaa jan n xa kutnuni, te nkendavas. Juaans cuartu Spalu xiin Silas, te nkus. Nns xaxee xa nyuus, te nxe juiin xitis nuus nduus. 30 Nkinees Spalu xiin Silas, te nxijan tnuuss: Nax kadada xa nanitauda u? 31 Xiaan Spalu xiin Silas: Kukanu inin Jess, Ia kuu Xtooda, te nanitaun xiin ayiu xtuu nukee nuveen.

250 nka jaans tnuu Ianyuux nuu se ndee vekaa jan xiin nuu ntdaa ayiu xtuu vees. 33 Xakuaa ijan nnajini se ndee vekaa jan nuu ntnukuee Spalu xiin Silas. Ijan dada nxendutes xiin ntdaa familias. 34 Ijan dada nka kus ntdaas xiin Spalu xiin Silas vees, te nxiaans xa nka xaxis. Yo nka kuvete se ndee vekaa jan xiin ayiu xtuu nukee nuvees xaxee xa nka kukanu inis Jesucristu. Ijan dada nka nangonditas vekaa. 35 Ntuu datne, te nka tundaa juexi policas xa na dayaas Spalu xiin Silas. 36 Nka xees ijan, te nka xian tnuus Spalu xa njaan juexi. Ka xiaans: Nka tundaa aa se ka kuu juexi xa dayaa aada nduun. Xijan kuu xa ta keen, te jnn xandaa xavatu. 37 Xiaan Spalu nuu polica jan: Ase x nka janaa, daa se xndaxio tutu xa ka kuuda se romano, nuu xyuku ayiu te nka chindiu aas vekaa, te a nxijan tnuu aas kina ka nax nka kidada. Te vitna nax kuu xa ka juinis xa dana ini dayaa aa koios. Vaa aa xu. Na kixi koio mees te na kinee aas. 38 Ka nuu polica, te nka najanis tnuu yaa nuu se ka kuu juexi. Yo nka yuus xa nka tekus xa se romano ka kuu Spalu xiin Silas. 39 Nka xeen juexi vekaa xa jaan koios xa na taxkanu ini Spalu xiin Silas xa daa nka kida aas xiin xa na kee koios uu jan. 40 Nu nkee Spalu xiin Silas vekaa jan, nka xeens vee Lidia nuu ka nataka ayiu ka kukanu ini Jesucristu.

22Nka

32Te

251 Nka jaans xa na kokanu anui. Te nka ndees uu Filipos.

Hechos16,17 nuui, te nka kixees xa dani kadas yaa, 7 te nxeka aa se nani Jasn ya vees. ayos ka jandixa xa tau tniu emperador Roma chi ka jaans xa io nka se taxnuni. Jess nanis, ka jaans ka kuus, ka xiaans nuu juxtixia jan. 8 Nu nka teku juxtixia xiin ayiu xyuku ijan tnuu ijan, nka kana nka kaui. 9 Nka chiyau Jasn jan xiin dava ka ayiu kukanu ini Jesucristu, te nka dayaa aa juxtixia.

17

Do Anfpolis xiin Apolonia ka kixi Spalu xiin Silas xa nka kixees uu nani Tesalnica nuu io n veuu ayiu Israel. 2 Nani xko kida Spalu ntnaa sabado nuu nxo xeens, dani nkidas Tesalnica. Nxo tuus uu ijan oko ku, te ndruni sabado nxeens veuu ayiu Israel. Nndatnuus xiin ayiu Israel, te nkakunees tnuu Ianyuux yodotnuni. 3 Nxian tnuusy xa nxio xa ndau yaa Cristu te na yaa xa kuuia nandotoia. Nkau ndodos nuui nuu daa yodotnuni. Te njaan kas: Cristu kuu Jess, Ia kakuneeda. 4 Nka jandixa dava ayiu ka kuu yatnuu Israel xiin kuee ayiu Grecia ka jandixa Ianyuux xiin kuee ndand xa njaan Spalu, te nka xeka tnaai xiins xiin Silas. 5 Xaxee xaa nka kukuedi ini dava se ka kuu yatnuu Israel a nka jandixa Jesucristu, te nka datakas se loko ka xikonuu ni nga nuu yau xa nka kidas xa nka ndandita ayiu nuu se ka taxnuni, te nka kana nka kaui. Nka ku ndee se Israel jan vee Jasn xa ka nandukus Spalu xiin Silas xa kinee aa koios te kandeka aa koios jn nuu ayiu nka taka, 6 ko ayos nka nanii aa. Te nka tns Jasn xiin dava ayiu nka kukanu ini Jesucristu. Ndeka aa juexas juaan nuu juxtixia uu jan. Ka kanas: Se yaa ka kida xa ka ndandita ayiu uayiu nuu se ka taxnuni

N-dakuaa Spalu xiin Silas ayiu uu Tesalnica

nkunee, te hora ijan nka xanu ichi ayiu ka kukanu ini Jesucristu Spalu xiin Silas xa vaxi koios uu Berea. Nu nka kixees ijan, juaan koios veuu ayiu ka kuu yatnuu Israel. 11 ayiu ka kuu yatnuu Israel xndaxio ijan, unu vaa kai dada ayiu xndaxio Tesalnica. Nka xe inii tnuu Ianyuux njaan Spalu, te nka kuvaa anui xa nka tekui. Juan ku juan uu nka xo kaui libru yodotnuni tnuuia xa jinii nuu ndaa kuu xa ka jaan Spalu xiin Silas a aa. 12 Te kuee ayiu ka kuu daya dana Israel nka kukanu ini Jess. Duni kuee sey xiin ndand xndaxio Grecia nka kukanu iniia. 13 Nka teku ayiu ka kuu yatnuu Israel a ka kukanu ini Jesucristu xndaxio Tesalnica xa jaan Spalu tnuu Ianyuux nuu ayiu Berea, te nka kixeei Berea xa nka daka ninoi ayiu ijan, te nka kana nka kau ayiu jan. 14 Hora ijan ni nka xanu ichi ayiu ka kukanu ini Jesucristu Spalu

10Nu

N-ka dakuaa Spalu xiin Silas ayiu Berea

Hechos17 xiin se ka kunduu xiins xa juaan koios yuu mar. Silas xiin Timoteo, nka ndoos Berea. 15 Nxe ndeka aa se nka kunduu xiin Spalu Atenas, te njaan Spalu nuus xa na jua tnuu koios Silas xiin Timoteo xa nunino ni na jns Atenas xa nanitnaas xiin Spalu ijan, te nka nangondita se ijan.

252 inin. Ka juinida xa kutnuni inida nax kuu xa jaann ka kuu se ka tua vaa, ka xiaans nuu Spalu. 21 Daa nka jaans chi se Atenas xiin setoo xtuu ijan, mee ni xa dijan nka tekus xiin xa dijan nka xani inis ka kakunees. Tnuu ndichi kuu. 22 Nndojuiin Spalu meu se xyuku ijan, te njaans: Ndixi xa ka kuun se Atenas kunini koion xa na jaanda. Nxikonuuda uun te nxinida ianyuux xndeuun. Nxinida xa kuee vuelta ka ndadakanunia. 23 Duni nxinida xa dua dua xdika santu ka chiuun nuu nxikonuuda. Duni nxinida kuee altar. n altar yodotnuni tnuu yaa: Na ndadakanuro Ianyuux a ka xiniro. Ianyuux kakuneeda nuun; ayon ka xiniia, te Ia ijan ka ndadakanun. 24 Kuuia Ianyuux nkidavaa uayiu xiin ntdaa xa io uayiu. Kuuia xtoo andu xiin uayiu. atu ioia veuu ka kidavaa ayiu, 25 ni atu ndouu xa kadavaa n ayiu n xa kadavaai xa kuu xiinia, chi meeia kida xa xnditoro ntdaaro. Taxiia tachi najuen tachiro xiin ntdaa ka xa io. 26 Idii ni sey nkidavaaia xa nkuus taaro xiin ntdaa ayiu uayiu xa koo koioro, te kutuu koioro nituu uayiu, te ndatnuniia tiempo xtuuro ntdaaro xiin nuu kutuu koioro. 27 Xaa nkida Ianyuux xa na nduku ini koioro xa jiniro jundu kuuia te kudana, kutnuni iniro jundu kuuia, chi xandaa xakuiti, atu xika tuuia. 28 Kidaia xa xndaxioro

ndetu Spalu xa xee Silas xiin Timoteo Atenas yo nkiti inis xa nxinis xa nituu xiti uu jan xdika santu xndeuu ayiu Atenas jan. 17 Nxo ndatnuus xiin ayiu ka kuu yatnuu Israel xiin ayiu atu ka kuu yatnuu Israel ka jandixa Ianyuux xiti veuu ayiu Israel. Ntdantuu ku nxo ndatnuus xiin davaa nga ayiu nxo taka nuu yau. 18 Nka nukuita se ka tua vaa xa ndatnuus xiin Spalu. N ka xani ini ayiu xytnaa nuu ayiu ka kuu epicreo ka xani ini davas, te davas ka xani ini n ka xani ini ayiu xytnaa nuu ayiu ka kuu estoico, te nka xiaan tnaa se ijan: Nax jaan se yaa xa yo kuee jaans?, te atu katnaa tnuus u. Te davas nka jaan: Axa va se ka kakunee nka ntuku ianyuux kuus ka kuu dava se ka tua vaa jan. Xaa nka jaans xaxee xa nkakunee Spalu xa nkida Jess xiin xa nkakunees xa nnandotoia. 19 Ijan dada xndekas Spalu juaan Arepago nuu ka nataka se ka taxnuni. Te ka xiaans: Vatuka kachitnuu aan nax kuu xa kakuneen a?, chi ayoda ka xini xijan. 20 Naka tuku ka xani

16Nni

N-dakuaa Spalu ayiu Atenas

253 te kandaro. Na jaanda xa nka jaan dava se uun, se nka xo jaan poesa: Daya Ianyuux ka kuuro chi nkidavaa aaia. 29 Xaxee xa ka kuuro dayaia, ka kuuro n kuuia; xijan kuu xa maxku kani iniro xa kuuia oro a plata a yu na ka xani ini ayiu xa kaaia. Ka kidavaai xijan, ko adu xijan kuu Ianyuux ndixa. 30 a nchinuu Ianyuux ayiu xanaa, ayiu a nkutnuni ini jundu kuuia, ko vitna tau tniuia xa ntdandituu ayiu uayiu natu ini koioi xa nka kidai kuechi. 31 Nxantuu Ianyuux ku ndadandaaia kuechi nka kida ayiu, te ndaa kadaia. Kadaia xa xaa kada n se kada. Kuus Ia nkax dnia. Ka xinida xa daa yaa chi nnadandoto Ianyuuxia kuu Spalu, xiaans. 32 Nu nka teku se xyuku ijan xa nandoto koio ndy, davas nka xakundee Spalu, ko davas nka jaan: nka ku dada na kunini koioda xa jaann de. 33 Ijan dada ndandoo Spalu se xyuku ijan. 34 Nka jandixa ttn ayiu xa njaans, te nka kukanu inii Jesucristu. ns kuu juxtixia Arepago nani Dionisio. na nani Dmaris.

Hechos17,18 xa ntau tniu se kuu emperador nani Claudio xa kee ntdaa ayiu ka kuu yatnuu Israel Roma. Nxe kotonini Spalu se yaa xiin ads. 3 Nndoos xiin quila xa kadatniu kanus xiins nduus xiin ads chi n ni tniu ka kidas ndrunis. Vee idi nchiva ka kidavaas. 4 Ntnaa ku ndetatu ayiu ka kuu yatnuu Israel, nxo xeen Spalu veuui, te nxo ndatnuus xiini xiin ayiu atu ka kuu yatnuu Israel nka xo nataka ijan. Nka jantnaa tnuus xiin davai, te nka jaans nuui xa io xa kukanu ini koioi Jesucristu. 5 Nu nxee Silas xiin Timoteo Corinto xa nka xo tuus Macedonia, te njaan Spalu tnuu Ianyuux nuu ayiu ka kuu yatnuu Israel ijan, te nxian tnuusy xa Jess kuu Cristu. atu nkidas nka tniu. 6 Nka jaan se ka kuu yatnuu Israel jan xa atu jaan ndaa Spalu, te nka nukuitas kuia ka jaanss. Xijan kuu xa nkd Spalu damas xaxee xa a ntna inis xijan. Te njaans nuu se ka kuu yatnuu Israel jan: Kuechi meen ka kuu xa ma nanitau koion; a tuu na kuechida. Ma dakuaa aa kada; jnda nuu se atu ka kuu yatnuu Israel vitna kuu Spalu, xiaans. 7 Nndees veuu jan te juaans vee n se atu kuu yatnuu Israel, ko jandixas Ianyuux. Ticio Justo nanis. Kandetnaa vees xiin veuu ayiu Israel. 8 Nka kukanu ini se kida veuu nani Crispo xiin familias Jesucristu. Nu nka teku dava ka ayiu Corinto tnuu Ianyuux, nka kukanu inii

18

Nu nyaa xaa, nndee Spalu Atenas te vaxis Corinto. 2 Ijan nnitnaas xiin n se kuu yatnuu Israel nani quila xiin ads. Priscila nania. Se Ponto kuus. Dijan xaku nkuu nka xees Corinto xa nka xo tuus Roma, pas Italia. Nka ndees yaa xaxee

N-dakuaa Spalu ayiu Corinto

Hechos18 Jesucristu, Ia kuu Xtooro, te nka xendutei. 9 Nkida Ianyuux xa nxini Spalu n xa nxinis n xakuaa, te njaan Ianyuux nuus: Maxku yuun. Jaan nai tnuur nuu ayiu; maxku nujanin xa jaan, 10 chi kunduuro nuu xikonuun, te ni n mayo tn aa xa kada uu aai. Kuee ayiu ndekar io uu yaa. 11 Xijan kuu xa nxo tuus n yodo kuia Corinto xa njaans tnuu Ianyuux nuu ayiu ijan. 12 Na nxo kuu Galin gobernador Acaya, nka nataka se ka kuu yatnuu Israel xa kada uus Spalu. Xndekass juaan nuu se ka kidandaa kuechi ayiu. 13 Ka xiaans nuu gobernador: Se yaa kuu se dajaan ayiu xa na tuku nakuetu koioi nuu Ianyuux. adu dua jaan ley nuuda n nda. 14 Xa juaan Spalu xa jaans, te njaan Galin nuu se Israel: Nuxa na n kuechi nkidas a ndy xido kuechis, kuninir tnuu ka jaan ndoo xa ka kuun yatnuu Israel nkuu, 15 ko xaxee xa diko ni du n ayiu xiin ley koion kakunees, kadandaa koio meen kuechis chi atu kuu inir xa kadandaar xijan kuu Galin, xiaans nuu se ka kuu yatnuu Israel. 16 Te nxijun Galin se Israel nuu se ka kidandaa kuechi ayiu jan. 17 Antecas xa nndee koios ijan, ntdaas nka tn n se kida veuu nani Sstenes. Nka janiss nuu se ka kidandaa kuechi ayiu jan, ko atu nchinuu Galin xijan.

254
N-nangondita ntuku Spalu Antioqua, distrito Siria

ka ku nndoo Spalu Corinto. Ijan dada njaans nuu ayiu ka kukanu ini Jesucristu xa x io xa nuus distrito Siria. Nkes xiin Priscila xiin quila barcu, te nka xees uu Cencrea. Diko nga xa ndee koios barcu, te ndete nd dk Spalu chi nxiaans tnuus Ianyuux xa juaasia n xa juaasia. Ijan dada nka ndes barcu xa nuu koios uu nani feso. 19 Nu nxee Spalu feso, ndandoos Priscila xiin quila te juaans veuu yatnuu Israel xa ndatnuus xiini. 20 Nka jaani nuus xa jeen ku ka na ndoos xiini, ko a njuinis. 21 Xiaans nuui: Na kachi Ianyuux, kixida nka vuelta. Ku jaanro kuus, xiaans. Ijan dada nnde ntukus barcu te nndees feso. Te juan nuus Cesarea. Ijan dada nndees ijan, te 22 juan nuu ntukus Jerusaln xa kotoninis ayiu kukanu ini Jesucristu ijan. Ijan dada juan ndixis Antioqua. 23 Naa nxo tuus ijan. Ijan dada nkee ntukus xa kixis nka vuelta ntaka uu xndatuu regin Galacia xiin Frigia xa kotoninis ayiu kukanu ini Jesucristu xndaxio ijan. Njaans nuu ayiu ka kukanu ini Jesucristu xa na kukanu ini naiiia, te vaa ka nka kukanu iniiia. 24 Tiempu ijan nxee n se kuu yatnuu Israel feso. Apolos nanis. Nxe kotuus Alejandra. Tua vaas, te vaa katnaa tnuu jaans. Vaa tuas tnuu Ianyuux yodotnuni 25 chi ndakuaa aa ayiu, te

18Ttn

255 nkutnuni inis. Duni dakuaas ayiu. Nkakunees tnuuia, te njaans xiin nde yk nde tuchis. Kakunees xa nkida Jess, te jaans na nkuu na nxino, ko diko ni xa ndajuendute Sua ayiu nka natu ini xa nka kidai kuechi xinis. atu xinis xa duni ke aa Espritu Ianyuux. 26 Nkixee Apolos xa jaans nuu ayiu ka kuu yatnuu Israel xiti veuui, te a nyuus. Nuu nteku quila xiin Priscila xa njaans, nka kanaas, te nka dakuaaas xa na kutnuni vaa ka inis tnuu Ianyuux yodotnuni. 27 Njaan Apolos xa kixis distrito Acaya, te nka jaan ayiu kukanu ini Jesucristu xa io vaa ni xa kixis. Nka kidavaa ayiu ka xeen veuu ijan n tutu vaxi nuu ayiu ka kukanu ini Jesucristu xndaxio Acaya xa na kunini koioi xa jaan Apolo. Nu nkixees Acaya, ndee nchindees ayiu ijan xa kutnuni ka inii tnuu Ianyuux. Xa daa nga nkida Ianyuux xa nka kukanu inii Cristu. Daa nkidaia chi vaaia. 28 Nxo ndatnuus xiin se ka kuu yatnuu Israel nuu ka natakas. Njantnaa tnuus xiins. Nkau ndodos tnuu Ianyuux kakunee Jess, te ndandeass nuu yodotnuni xa duia kuu Cristu. Nkunuu tnuus chi nxanus tnuu ayiu ijan, te nka jandixai.

Hechos18,19 Nke aa Espritu Ianyuux na nka kukanu inin Jesucristu a? Ka xiaan se ijan: atu nke aaia, ni ayoda ka xini xa io Espritu Ianyuux. 3 Nxijan tnuu ntuku Spalus: Nux atu nke aaia na nka xenduten, nakuenda nka xenduten? Jundu nkachitnuu aa xa io xa juendute koion? Te ka xiaans: Nka xenduteda xaxee xa nka natu ini koioda xa nka kidada kuechi chi daa njaan Sua nuu ayiu Israel xa kada koioi, te ndajuendutes ayiu nka natu ini xa nka kidai kuechi. 4 Xiaan Spalu: Xaxee xa nka natu inii xa nka kidai kuechi, xijan kuu xa ndajuendute aa Sua, ko adu xijan ni nkidas chi duni nxo jaans nuui xa na kukanu ini koioi Ia vaxi yatas, Ia kuu Jess. 5 Nu nka teku se ijan tnuu yaa, te nka najuendutes xaxee xa nka kukanu inis Jess, Ia kuu Xtooro. 6 Nxajan ndodo Spalu ndaas dks n ns, te nke aa Espritu Ianyuux. Nka nukuitas ka jaans nka yuu, te nka jaans xa njaan Ianyuux nuu ayiu. 7 Naxa uxi uus xa ntdaas. 8 Uni yoo nxo tuu Spalu feso, te nxo xeens veuu ayiu Israel xa nxo jaans tnuu Ianyuux nuu ayiu. atu nyuus xa nxo jaans. Nxo daxino inis ayiu xa jandixai tnuu nxo jaans. Nkakunees janda kada koioi xa ku tnaai nuu ayiu jandixa xa taxnuni Ianyuux nuui, 9 ko nxio ayiu atu njandixa. a njuinii

19

Nni tuu Apolos Corinto, nyaa Spalu nuu io yuku te juan ndixi ntukus feso. Ijan nnitnaas xiin se ka kukanu ini Jesucristu. 2 Nxijan tnuuss:

N-nangondita Spalu; juan ndixi-s feso

Hechos19 xa kukanu inii Jesucristu. Nka jaani nuu ayiu nka xo nataka xa atu xiniuu xa nxo jaan Spalu. Xijan kuu xa ndandoo Spalu ayiu ijan. Ndekas ayiu nka kukanu ini Jesucristu juaan vexcuela n se nani Tirano. Ijan nxo dakuaasy ntdaa ku nxo tuus ijan. 10 Dua nkidas uu kuia. Xijan kuu xa ntdaa ayiu xndaxio uu kuechi xndaxio distrito Asia, nka teku tnuu Ianyuux, nani ayiu ka kuu yatnuu Israel, dani ayiu atu ka kuu ayiu Israel. 11 Nxetniu Ianyuux Spalu xa kadaia milagro 12 xa nde paitu a mandili nxe kajuun Spalu xnee ayiu juaan nuu ayiu ka kuu. Te nka ndvaa ayiu ka kuu jan. Duni nka xo kee xaloko anui. 13 Dava se Israel nka xo xikonuu feso xa ka kinees xaloko xuu anu ayiu. Nka xo juinis xa kinees xaloko jan xa nka xo kakunees du Jess. Nka xo jaans: Xaxee xa ntundaa aa Jess, Ia kakunee Spalu, xa kadar tniuia, tau tniur xa kee koion anu ayiu yaa nka xo kuu se ijan. 14 Xaa ka kida uxa daya y n se Israel nani Eseva. Kuus dutu taxnuni. 15 Nanga nka vuelta nka juinis xa kakunees du Jess xa kinee koios xaloko uu anu n se uu aa xaloko, te nka jaan xaloko nuus n ns: Xinir Jess. Xinir jundu kuu Spalu, ko ndoo n nn, atu xini aar. 16 Hora ijan ni nndava ndee se uu aa xaloko jan uxa ani tnaas. Ndaku ka se uu aa

256 xaloko jan dada ntdaa se ijan. Xaxee xa loko njanis se ka kinee xaloko jan, nka kees vee se nuu aa xaloko jan, te nka kendavas. Nka kuvichis, te nka tnukuees. 17 Ntdaa ayiu xndaxio feso nka teku xaa, nani nka teku ayiu ka kuu yatnuu Israel, dani nka teku ayiu atu ka kuu yatnuu Israel, te loko nka yuui. Dua nkuu xa kuee ayiu nka najuen tnuu Jess, Ia kuu Xtooro. 18 Kuee ayiu nka kukanu ini Jesucristu jan, nka xo nataka, te nka xo namai kuechi nka kidai. 19 Kuee ayiu nka xo nataka jan nka xo kida magia, te xneei librui nka xee xa na kundea ntdaa ayiu nka nataka jan te nka teuui librui. Nka kidas cuenta yau libru nkayu jan. Naxa uu diko uxi mil tvini kuu plata kuu yau libru jan xa ntdaa. 20 Dua nkuu xa kuee uu nka teku ka ayiu tnuu Jesucristu, Ia kuu Xtooro, juaan. Nkunuu tnuuia. 21 Nu nyaa ntdaa xaa, nxani ini Spalu xa kixi ntukus Macedonia xiin Acaya, te ijan dada nuus Jerusaln. Te nxo jaans: Na yaa xa nuur Jerusaln, io xa jnr Roma. 22 Ijan ntundaas Timoteo xiin se nani Erasto vaxi ntuku Macedonia nni ndoo ka mees n uu ka yoo distrito Asia. Se yaa ka kuu se ka chindee aa.

ijan, nnadataka n se nani Demetrio ayiu feso. Nkidas xa nka kana, nka kaui xaxee tnuu Ianyuux. Kidavaas

23-24Tiempu

Xa n-yaa Spalu feso

257 veuu kuechi lii xa nanees veuu ianyuux nani Artemisa. Kuee tvini niis xiin se ka kidavaa xiins xijan. 25 Nnadatakas se n ni tniu ka kida xiins. Njaans nuu se nka nataka jan: Dito, ka xinin xa xtuu vaaro xa ka kidaro tniu ka kidaro. 26 Ka xinin te ka tekun xa n se nani Spalu xikonuu yaa, te jaans nuu ayiu xa ianyuux ka kidavaa ayiu uayiu atu kuuia ianyuux. Dua jaans te kuee ayiu dajaans, te dandausy. adu ni uuro kidas xaa chi diko nga xa ndexios ntdaa uu kuechi Asia. 27 adu xavaa kuu xa kidas, chi dakuitas tniuro, te duni mayo ka ayiu chinuu veuu Artemisa, ia yo ndand, ia ka ndadakanu ntdaa ayiu xndaxio Asia xiin nkanu uayiu. Duni mayo kai ku jaan xa ndandia, ni mayo ka jandixa xa kuuia ianyuux kuu Demetrio, xiaans. 28 Nu nka teku se nka nataka jan tnuu yaa, yo nka kiti inis, te nka kanas: Yo ndand ianyuux uuro, ia kuu Artemisa! 29 Nka kana nka kau ntuku ayiu uu jan nka vuelta. Nka tn se feso se nani Gayo xiin se nani Aristarco, te xndeka aas juaan nuu xko nataka ayiu uu jan. Se Macedonia nka kunduu xiin Spalu ka kuus. 30 Njuini Spalu xa ku tnaas ijan xa jaans nuu ayiu jan, ko a nka xejoon ayiu ka kukanu ini Jesucristu xa chitnaas. 31 Dani nka jaan se ka kuu juxtixia distrito Asia ka xini tnaa xiin Spalu nuu n se kuu ndaa xees xa na jua tnuus Spalu xa maxku chitnaas.

Hechos19 kana ayiu nka nataka jan. Davai ka kana n tnuu, davai ka kana nka tnuu, te kueei a xini nakuenda xa nka natakai. 33 Dava se ka kuu yatnuu Israel nka tundaa n se nani Alejandro nuu ntdaa ayiu jan, te nka xian tnuu dava se xyuku jan nax jaans nuu ayiu xyuku jan. Ijan nndonee ndaas nuu ayiu xa maxku jaan koio kai, te njaans nax kuu xa ndaa nuu ayiu uu jan. 34 Nu nka xini ayiu jan xa se Israel kuu Alejandro jan, uu hora nka kanai ntdaai: Yo ndand ianyuux uuro, ia kuu Artemisa! 35 n se netniu uu jan nkida xa nkunai ayiu jan, te njaans: Ndixi xa ka kuun ayiu feso, kunini koion xa na jaanda. Ntdaaro xnaa xa xunuuro veuu ianyuux kuu Artemisa, ia yo ndand njuun andu. 36 Te xaa mayo jaan xa a ndaa. Kundetu koion itau. Maxku aa kada koion. Kina ka kani ini vaa koion. 37 Se xndekan nka kixee yaa, maxku kandekans kixi nkuu chi ayos nka duu ndatniu io xiti veuu, ni a kuia ka jaans ianyuuxro. 38 Nuxa Demetrio xiin se n ni tniu ka kida xiins, ka juini xa tekuechis n ayiu, io juexi xiin vetniu. Na jn koios ijan; kajans kuechii. 39 Nux nka xa ka juinin, na kadaro junta na jaan leyro xa kina ka ndatnuu koioro nuu nax kadaro. 40 Xaxee xa nka kanan nka kaun vitna, vaa ni kada uu aa gobierno romano nux ma taxkanu ini aas. Nax jaanro nuus xa dadaan ninoro meero?

32Ka

Hechos19,20 nyaa njaans xijan, te njaans nuu ayiu xa na nandutei.


41Nu

258 koioda xiins tila a nku levadura, te njaans nuu daa, ayiu ka kukanu ini Jesucristu. Xaxee xa io xa ndees ku kuu uu, xijan kuu xa naa njaans. 8 Xyukuda n cuarto piso kuu uni. Kuee candil ka koko ijan. 9 Naa nkuu njaan Spalu. Nkuu niu dava, te nkuu nuu n solteru nani Eutico nukoo yuu ventana xa kidi. Nkidi naas, te nxidokavas nde nuu uu. Nxis, te nka ndonee aa ayiu. 10 Ijan dada nnuu Spalu. Nxe kava ndodos solteru jan, te nnundee aas. Njaans nuu ayiu kukanu ini Jesucristu: Maxku yuu koion, chi nnandotos. 11 Ijan dada juan ndaa Spalu, te nka xaxida xiins tila a nku levadura jan. Dani njaans xa nde ntuu. Ijan dada nka ndeeda xiins uu jan. 12 Xndeka ayiu jan solteru jan juan nuu vees te nka kuvetei chi nnandotos.

20

Nu nyaa xa nka kana nka kau ayiu, nkana Spalu ayiu ka kukanu ini Jesucristu xa jaan doosy. Ijan dada njaans nuui xa ndees te kixi ntukus Macedonia, te nndees feso. 2 Ntdaa uu kuechi xndaxio ijan nxikonuu ntukus. Naa njaans xa njan doos ayiu kukanu ini Jesucristu. Ijan dada nkixi ntukus Grecia. 3 Uni yoo nxo tuus ijan. Diko nga xa kes barcu xa nuus Siria, te ntekus xa nka kida nuu se ka kuu yatnuu Israel xa kani aa koios. Xijan kuu xa nxani inis xa nayaas do nuu uu te nayaa ntukus nka vuelta Macedonia. 4 Nkunduus xiin Spater, Aristarco, Segundo du xa nka nangonditas Macedonia. Spater kuu se Berea. Piroo nani taas. Aristarco xiin Segundo kuu se Tesalnica. Nka kunduus xiin Gayo, Timoteo, Tquico, Trfimo du. Gayo kuu se Derbe. Tquico xiin Trfimo ka kuu se Asia. 5 Nka xe juindodo nuu se yaa juaan Troas, te nka xo ndetu aas uu Troas. 6 Nu nyaa viko ka xaxi ayiu tila a nku levadura, daa xiin Spalu, nka ndeda barcu xa ndee koioda Filipos. Te ku kuu oon dada nka nanitnaada ntdaada Troas. Uxa ku nka ndoo koioda ijan.

N-xo tuu Spalu Macedonia xiin Grecia

kina nuu semana nka natakada xiin Spalu xa kaxi

7Ku

N-nadandoto Spalu Eutico

keda xiin se nka xo kunduu xiin Spalu barcu xa juaan koioda do Asn, te juan nuu xee Spalu ijan chi a njuinis xa kandeka tnaa kanuda xiins nuu xaxee xa njuinis xa nuu xees. Nka xe juindodo nuuda, te nnanitnaada xiins ijan. 14 Nu nka nanitnaada xiins Asn, nka ndeda xiins barcu, te juaan koioda xiins Mitilene. 15 Nka ndeeda ijan te ku kuu uu nka yaada yuu mar ndea tnaa xiin

13Nka

N-dayaa tnaa Spalu xiin sexanu ka taxnuni nuu ayiu ka kukanu ini Jesucristu uu feso

259 Quio. nka ku, dada nka xeeda yuu mar yndaa Samos. Dani juaan koioda xiin barcu. Ku kuu uu nka xeeda xiins Mileto. 16 Xa maxku kutuu naa Spalu distrito Asia, a njuinis xa nuus feso chi njuinis xa naxee yachis Jerusaln nu ma kuu xa na naxees antecas xa xee viko Pentecosts. 17 Na nka xo tuuda Mileto, nkana Spalu sexanu feso ka taxnuni nuu ayiu kukanu ini Jesucristu xndaxio ijan. 18 Nu nka xee se taxnuni jan njaan Spalu nuus: Ndixi ka xini janda nxo tuu nxo nukooda ntdaa ku nxo tuuda uu kuechi Asia, te duni xnaan xa nxo kidada. Daa nxo kuuda nde ku nkixeeda xiin nde ku nndeeda. 19 Ntdaa ku nxo tuuro nxo xinokuechida nuu Ianyuux xandau xakee, te ndee nxo ndaida. Ndau nxo yaada xaxee xa nka xo juini dava se ka kuu yatnuu Israel xa kani aa koios. 20 Juini daa nyaada, ko njaan naida nax kada koion xa nanitaun. Duni nxo jaanda tnuu Ianyuux nuun veen n nn xiin nuu nka xo natakan. 21 Njaanda xaa nuu ayiu ka kuu yatnuu Israel xiin nuu meen, ayiu atu ka kuu yatnuu Israel. Duni njaanda xa na natu ini koion xa nka kidan kuechi xiin xa na kukanu inin Jess, Ia kuu Xtooro. 22 Te vitna nuuda Jerusaln. Jaan Espritu Ianyuux xa kidaykai xa nuuda ijan. a kutnuni nax yaada ijan. 23 Xa xinida kuu xa nituu uu nuu juaanda jaan Espritu Ianyuux

Hechos20 xa ndetu aa vekaa te kuee xa yaada. 24 a tuu nax juunda vidada. Xa u inida kuu xa na daxinokavada tniu ntaxi Jess, Ia kuu Xtooro. Ndu inida xa kada ndda xaa xiin xa kachitnuu aada xa taxkanu ini Ianyuux kuechi nka kida ayiu xaxee xa vaaia. 25 Ni n ndixi, ayiu nka teku tnuu njaanda na nxikonuuda xa nkakuneeda xa taxnuni Ianyuux nuu ayiu, mayo ka jini aa. 26 Kachitnuu aada vitna xa adu kuechi daa kuu nux ma nanitaun chi njaanda. 27 Nxo jaanda nax nkida Ianyuux xa nanitau koion. Ni n xa a tuu nax nchidauda. 28 Kundea koion xa maxku dandoo ayiu ka kukanu ini Jesucristu Ianyuux chi ntetutniu aa Espritu Ianyuux xa junuuny. Dani meen n nn, maxku dandoonia. Xa ku kuun ntdaan dayaia nxi Jess. 29 Na yaa xa nuuda, kixi koio nkas. Xandaa xakuiti daa yaa. Dajaan aas davan xa ma kukanu ini kan Jess. Kada koios xa dua dua kute nino koion n kida aa ndee tkachi. 30 Davan dakuaa ayiu ka kukanu ini Jesucristu n xa a ndaa xa na jandixa aa koioi. 31 Jun ini koion xa maxku jandixan n xa a ndaa. Xnaan xa uni kuia tt, nduu niu nxo jan doo aada, te nxo ndaida xaxeen. 32 Na kutuu koion xiin Ianyuux, te na junuu aaia. Xa nka tekun xa dananitau aa Ianyuux xaxee xa nkundau ini aaia. Io xa kutnuni inin tnuu yaa na kuaa na kukanu ini kan Jess te taxiia

Hechos20,21 taun n nn andu n nxiaania tau ayiu nkidaia xa nka nduui ayiu ii. 33 atu nkukajan inida tvinin xiin daman. 34 Xa xnaa meen xa nkidatniuda xa nxo niida xa nndouuda xiin xa nndouu se nka kunduu xiinda nuu tniu Ianyuux. 35 Duni nxo jaanda xa kadatniun n kida daa xa na kuaa chindeen ayiu ka kundau. Na najaanro tnuu njaan Jess, Ia kuu Xtooro: Vaa ka kuu anuro xa xiaanro n xa xiaanro ayiu dada xa taxii kuu Spalu, xiaans. 36 Nu nyaa xa njaan Spalu ntdaa tnuu yaa nka xe juiin xiti koioda xiins, te nka xijan tauda nuu Ianyuux. 37 Ntdaas nka ndai te nka nundees Spalu te nka teyuuss. 38 Yo nka kukoyo inis xa daa njaans, ko ndee ka nka kukoyo inis xaxee xa njaan Spalu xa mayo kas jini aa. Ijan dada nka xe dayaas Spalu nde nuu nukoo barcu.

260 naneda barcu jan. Barcu xuuda juaan jan io xa jn neei xa ndidoi ijan. 4 Tiro nka nitnaada xiin se ka kukanu ini Jesucristu. Uxa ku nka ndooda vee ns. Nka xian tnuus Spalu xa njaan Espritu Ianyuux xa maxku nuu kas Jerusaln, 5 ko nu nyaa uxa ku, nka ndeeda ijan. Ntdaa se ijan xiin ads xiin dayas nka xe dayaa aa nde yuu mar. Nka xe juiin xitida ntdaada, te nka xijan tau koioda nuu Ianyuux. 6 Nka jaanda nuu ayiu ijan xa ndee koioda Tiro. Ijan dada nka ndeda barcu, te nka xiko ayiu jan; ka nuui veei. 7 Dani juaan koioda, te nka xeeda uu Tolemaida: Vaa nga tau kuu koion kuuda, ka xiaanda nuu ayiu ka kukanu ini Jesucristu xndaxio ijan. Nka ndooda xiini n ku. 8 Ku kuu uu nka nde ntukuda barcu, te nka xeeda Cesarea. Ijan xndaxio uxa tnaa se ka jaan nuu ayiu nax io xa kada koioi xa na kuaa nanitaui, te nka ndooda vee ns. Slipe nanis. 9 Koon daya ds io. Mee ni soltera ka kuui. Dichi ka jaan tnuu Ianyuux nuu ayiu ka kuui. 10 Nuu nkuu ttn ku xtuuda ijan, te nxee n se Judea nani Agabo. Se jaan tnuu Ianyuux nuu ayiu kuus tuku. 11 Nuu nxees nuu xtuuda, te ntns cinturn Spalu. Ndukus ndaas xiin xees, te njaans: Jaan Espritu Ianyuux xa dua duku koio ayiu Israel se kuu xtoo cinturn ya Jerusaln, te kandeka aai jn nuu se atu kuu yatnuuro te diko aa koioi.

21

Nu nka dandooda se ka kukanu ini Jesucristu jan, nka ndeda barcu, te nka yaa ndaada nde yuu mar nuu nani Cos. Ijan dada nka ndeeda Cos, te ku kuu uu nka xeeda yuu mar nuu nani Rodas. Ijan dada nka xeeda nuu nani Ptara. 2 Ptara jan nka niida nka barcu jn distrito Fenicia, te nka keda. 3 Dikonga xa xeeda Fenicia nka yaada do sur isla Chipre, te nka xeenda do Siria. Nka xeeda Tiro, te nka

Juan nuu Spalu Jerusaln

261 nka teku daa xiin ayiu Cesarea xaa, nka xijan tauda nuu Spalu xa maxku nuus Jerusaln. 13 Juini nka xijan tauda nuus xa maxku nuus ijan, ko njaans: Nakuenda ka ndain te datnau ini aan? Io anur xa daa yaar, te adu ni xa kudukur xiin xa kndiur vekaa io anur chi duni io anur xa kur Jerusaln xaxee Jess, Ia kuu Xtooro. 14 ayoda nkundee tnuu xa daxino inidas, te nka jaanda: Na kuu na juini Taaro Ianyuux. 15 Nu nyaa xaa, nka kidatuada meeda xa nka ndeeda xiins ijan, te juaan koioda Jerusaln. 16 Nka kunduuda xiin dava ayiu ka kukanu ini Jesucristu xndaxio Cesarea juaan Jerusaln. ayiu yaa xndeka aa nka xeen vee n se nani Mnason xa nka ndooda ijan. Se Chipre kuus. Xa nkuu naa, daa nga kukanu ini se yaa Jesucristu.

Hechos21 Jesucristu jan, nka najuen tnuus Ianyuux, te nka jaans nuu Spalu: ani, naan xa kuee xa kuee ayiu Israel ka kukanu ini Jesucristu io, te ka kidajuexai xa jandixa nairo ley nchidotnuni Moiss. 21 Ka najani ayiu yaa xa jaann xa maxku chinuu koio ayiu ka kuu yatnuu Israel xndaxio uu too ley nchidotnuni Moiss. Nunxa xiaann nuui xa maxku kande ndodoi nuu ii daya yi, ni maxku kadai nax xndijun tnro vaxi. 22 Xaxee xa nka tekui xaa, hora na tekui xa nnxee ntukun, nax jaanro nuui hora na kajan tnuu aai nu ndaa daa nkidan a aa? 23 Na kachitnuu aa koioda nuu janda kadan. Yaa xtuu koon se xa io xa kada koios n xa nka chinaas nuu Ianyuux. 24 Kandekans jn veuu xa nduninin xiins, te chiyaun. Ijan dada na dete dks na kuaa na jini ayiu Israel xa vete ayiu nka najani xijan nuui, te jinii xa jandixa nain ley nchidotnuni Moiss. 25 Xa nka tundaada tutu juaan nuu ayiu ka kukanu ini Jesucristu atu ka kuu yatnuu Israel xa nka kida nuuro xa maxku kaxi koioi kuu nka dokoi nuu santu. Maxku kaxii n. Maxku kaxi koioi kuu kt nka xene. Ni maxku kava koio sey, ni ad xiin ayiu atu ntnundaa xiina kuu sexanu jan, ka xiaans nuu Spalu. 26 Ijan dada ndeka Spalu nkoon se ijan juaan xa ndunini koios xiins. Nu nka daxinokava Spalu xiins xa nka nduninis ku ijan, te nxeens veuu xa jua tnuus dutu na ku

12Nuu

xeeda Jerusaln, te nka kuvete ayiu ka kukanu ini Jesucristu xa nka xeeda. 18 Ku kuu uu nka xeenda ntdaada xiin Spalu nuu tuu Jacob. Ijan xtuu sexanu ka taxnuni nuu ayiu ka kukanu ini Jesucristu: 19 Vaa nga tau kuu koion kuu Spalu, xiaans nuu ayiu ijan. Ijan dada nnajanes xa yo nkidatniu Ianyuux anu ayiu atu ka kuu yatnuu Israel nka teku tnuus chi nka jandixai xa njaans. Kayuchi kandii nnajanes. 20 Nuu nka teku sexanu ka taxnuni nuu ayiu kukanu ini

17Nka

N-ndatnuu Spalu xiin Santiago

Hechos21 daxinokavas xijan xiin xa na ku dokos nuu Ianyuux xa io xa doko koio se ijan. nga xa daxinokava koios xijan, nka xini se ka kuu yatnuu Israel xndaxio Asia Spalu veuu, te nka datakas ayiu. Nka kidas xa nka kana nka kaui, te nka tns Spalu. 28 Ka kanas xa na xee koio dava ka se Israel xyuku ijan. Ka xiaans: Chindee aa koion na tnro se yaa chi ntdantuu uu nuu xikonuus jan tnuu aas. Jaans nuu ayiu xa a xiniuu ley nchidotnuni Moiss, ni veuuro ya. Te vitna ndekas se griegu nxeen veuuro. Dua kuu xa atu xe inis veuu iiro. 29 Xaxee xa nka xinis xa ndeka tnaa Spalu xiin n se feso xikonuu xiti uu Jerusaln, xijan kuu xa dua nka jaans te nka xani inis xa ndekass nxeen veuu. Trfimo nani se ijan. 30 Ntdantuu ayiu uu jan nka kana nka kau. Nka kendavai, te nka xeei nuu nujuiin Spalu. Nka tn davas Spalu, te nka kineess veuu jan. Hora ijan ni nka nakads yeuu jan. 31 Nteku comandante n batalln xa ntdantuu ayiu Jerusaln nka ndandita nuu Spalu xiin xa ka kuu anui xa kani koiois, 32 te nnadatakas soldados xiin soldado ka taxnuni. Nka kendavas; ka xeens nuu xyuku ayiu jan. Nu nka xini ayiu jan comandante xiin soldados, nka nujanii xa ka janii Spalu. 33 Ijan dada nxe

262 tua comandante jan Spalu. Ntn aas, te ntau tnius xa na duku aa koio soldados uu cadena. Ijan dada nxijan tnuus ayiu nuu nde se kuus, te nax nkidas. 34 Dava ayiu nka jaan n tnuu, davai nka jaan nka tnuu. Xaxee xa yo nka kana nka kau ayiu jan, xijan kuu xa a nkuu xa kajan tnuu comandante Spalu nax nkidas. Xaxee xijan ntau tnius xa kandeka koio soldado jan Spalu jn vee nuu xtuus. 35 Nu nka naxee soldado jan escalera vee nuu xtuus, nka xidos Spalu xaxee xa yo ka kundee ayiu jan. 36 Ntdantuui xndijun aa te ka kanai: Na kuus.

27Diko

N-ka tn presu-s Spalu

nga xa ndu koios xiin Spalu vee jan, nxijan tnuu Spalu comandante jan: Vatuka ndatnuuro itau a? Xiaan comandante jan nuus: Tuan griegu a? 38 adu ndoo kuu se Egipto nkixi yaa xa dandanditan ayiu nuu gobierno kuia xa uni, kuia xa koon a? adu ndoo ndeka koon mil se ka xani ndy nxeen nuu atu nga juun dau, te ayo io a? 39 Xiaan Spalu: aa, chi yatnuu Israel kuuda. uteyuda kuu Tarso, distrito Cilicia. Kuuda ayiu n uu ndand. Vatuu ka xa jaanda nuu ayiu ya u? 40 Nxejoon comandante xa jaan Spalu. Nxani soldado jan Spalu escalera, te nndonee ndaas xa maxku jaan koio ka ayiu xndijun aa jan. a tuu ka nax nka jaani, te njaans hebreu. Xiaans:

37Diko

N-dadaan nino Spalu mee-s

22

263

Hechos22 nujuiinda, ko ayos nka teku xa njaan. 10 Nxijan tnuuda: Nax kadada, Dito? Te njaan Jess, Ia kuu Xtooda: Ndojuiin te juaan nai Damasco. Ijan kachitnuu aa n se ijan nax kadan chi ntetutniu aa Ianyuux. 11 Xaxee xa ndakuaa aa luz ndee nndii jan, nka xe kuitauu aa se xnetnaa xiinda xa juaan naida Damasco. 12 Ijan tuu n se nani Ananas. Ntdaa ayiu Israel xtuu Damasco ka najuen tnuu aa. Ka jaani xa vaa jandixas ley nchidotnuni Moiss. 13 Nxee Ananas nuu nxo tuuda, te njaans: Saulo, na nukondean. Hora ijan ni nnukondeada te nxinidas. 14 Ijan te njaan kas nuuda: Xa daa nga nkax aa Ianyuux xixitnaaro meen xa jinin xa u iniia xa kadaia xiin xa jinin Jess, Ia kida mee ni xandaa. Duni kuninin xa jaania. 15 Najanin nuu ayiu xa nxinin xiin xa ntekun xa nkidaia. 16 Te vitna, nax ndetun? Ndojuiinn te juenduten. Kajan taun nuu Ianyuux xa na taxkanu iniia kuechi nkidan, kuu Ananas nuuda. 17 Nnxeeda Jerusaln ya, te nkixida veuu ya xa nxijan tauda nuu Ianyuux, te ntuuda xa nxinida 18 Jess, Ia kuu Xtooro, te njaania nuuda: Kundu ini. Yachi. Ta kee Jerusaln ya, chi mayo tna ini xa kakunee aan yaa, kuuia. 19 Xiaanda nuuia: Xnaa ayiu xa nxo xeenda veuu xndatuu uu xiin uu xa nxo tnda ayiu nka kukanu ini aa meen, te nxo chindiudai vekaa. Duni nxo kanidai. 20 Na nka xani ayiu

Dito, ani, kunini koion xa na jaanda xa dadaan ninoda meeda kuus. 2 Nu nka teku ayiu jan xa hebreu jaans, te nanii nga nkuu, te njaan ka Spalu: 3 Kuuda yatnuu Israel. Nkakuda Tarso, n uu katuu distrito Cilicia, ko Jerusaln ya nxanuda te yaa nkauda. Xkuela Gamaliel nkauda. Nkauda ntdaa tnuu Ianyuux yodotnuni nka xo kau xixitnaro, te io ndaa io kuiti anuda xa xinokuechida nuu Ianyuux n io ndaa io kuiti anu ntdaa ndixi xa ka xinokuechin nuuia nde vitna. 4 Nxokida uuda ayiu nka kukanu ini Jess. Nxo tndai, te nxo chindiudai vekaa. Nani nxo chindiuda sey dani nxo chindiuda ad. Davai nxanida. 5 Naa dutu taxnuni ka xiin ntdaa sexanu ka taxnuni xaa chi mees nka taxi oficiu needa juaan nuu se ka kuu yatnuu Israel xndaxio Damasco. Kajan tnuuns te jini koion xa ndaa ka. Nxeenda ijan xa nandukuda ayiu nka kukanu ini Jesucristu xa kandekadai ndixi Jerusaln ya te kada uudai. 6 Nu nkuyatnida Damasco, naxa kaa xuu danaa nkoko n luz andu, te ndee nndii nkanduu nuu nujuiinda. 7 Nnduada, te ntekuda njaan: Saulo, Saulo, nakuenda kida uun ayiu ndekar? Kuenda ku meer kida uu aan xa kida uuny. 8 Nxijan tnuuda: Dito, jundu kuun? Te njaan ka: Ruu kuu Jess, Ia Nazaret, Ia kida uun. 9 Se juaan xiinda nka xinis xa nndii nuu

Hechos22,23 Steva, se nxo jaan tnuun nuu ayiu, nxo nujuiinda ijan, te nkuu nuuda xiin se nka xani aa. Duni nunuuda dama se nxani aa jan. 21 Njaan Jess: Ma kutuu kan yaa chi tundaa aar jn nuu xndaxio ayiu a ka kuu yatnuun. Xika jnn, kuuia kuu Spalu, nxiaans nuu ayiu. 22 Nu nyaa xa nka xo nini ayiu tnuu yaa, te nka ndixee ntukui xa ka kanai: Maxku kundito kas, chi adu xavaa kidas; tuus ya. Na kus. 23 Dani ka kanai. Nka tavai damai, te nka dajanei. Duni nka dakaai uu yuchi andu xaxee xa ka kiti inii. 24 Ntau tniu comandante jan xa na kandeka koios Spalu ku vee nuu xtuu soldado, te na jani koioss chirrin na kuaa na jaans nax nkidas xa daa ka kana ayiu jan. 25 Nka dukus Spalu xa janaa koios nkuu, ko njaan Spalu nuu centurin: Io vaa xa jani koion n se io tutu xa kuus se Roma juini a ka xinin na kuechi nkidas a? Daa io ley a? 26 Nu nteku centurin xaa, nxe jua tnuus comandante. Xiaans: Janda kadan?, chi io tutu se yaa xa kuus se romano. 27 Nxetua comandante Spalu te nxijan tnuus: Ndaa xa io tutun xa kuun se romano a? Xiaan Spalu: Joon. 28 Xiaan ntuku comandante jan: Ruu yo kuee tvini nxe juunr xa nkidakutur tutur xa nduur se romano.

264 Xiaan ntuku Spalu: Daa chi nde na nkakuda, io tutuda xa kuuda se romano. 29 Xaxee xa dua njaan Spalu, nka xika yata se juaan xa jani koioss. Nu nteku comandante xa io tutu Spalu xa kuus se romano, nyuus xaxee xa nduku aas cadena. 30 Ku kuu uu njuini comandante jan xa jinis nakuenda ka tekuechi se Israel Spalu. Njuinis xa jini ndaa jini kuitis. Xijan kuu xa nkinees Spalu vee soldado jan, te ntau tnius xa na nataka dutu ka taxnuni nuu ayiu Israel xiin ntdaa se Israel ka kidandaa kuechi. Ijan dada nkinees Spalu te nxaniss nuus ntdaas.

23

Nxo ndea Spalu juxtixia Israel, te njaans: Dito, ani, atu nujanida xa kidada xa tau tniu Ianyuux nuuda. Kidada xaa vaxi, te atu kune inida. 2 Dutu taxnuni ka nani Ananas. Ntau tnius nuu se xnii yatni nuu nujuiin Spalu xa na jani koios yuus. 3 Te xiaan Spalu nuu dutu jan: Meen janaa Ianyuux. Nukoon dian xa kadandaan n yodotnuni. Nakuenda a jandixan ley jan xa daa tau tniu kan xa janaa koio ayiu ya u? Kida ngan xa jandixan ley nchidotnuni Moiss. 4 Nka jaan dava se xtuu ijan nuu Spalu: Nakuenda dadavatnaan xiin dutu taxnuni ka?

N-ka xijan tnuu juxtixia Israel Spalu nuu nax n-kida-s

265
5Xiaan

Hechos23

Spalu: kidar nuu ayiu Jerusaln ya, dani a xinida xa se dian kuu dutu jaann nuu ayiu Roma. taxnuni ka. Maxku daa kadada N-ka kida nuu-s xa nkuu chi ka xiniro xa yodotnuni: kani koio-s Spalu Maxku kuia jaann juxtixia uun. 6 Xaxee xa xini Spalu xa dava se 12 Ku kuu uu nka kida nuu se Israel ka kidandaa kuechi ka kuu Israel xa kani koios Spalu. Nka se saduceu, te se fariseu ka kuu chinaas xa ni n xa a tuu nax davas; xijan kuu xa xee njaans: kaxi koios, ni a tuu nax koo Se fariseu kuuda, te ayiu koios. Nde na kanis Spalu, ijan fariseu nka kuu tadda. Xaxee dada kaxi koios. Nka jaans xa xa jandixada xa nandoto ndy, nux ma dua kada koios, na kani xndeka aan vaxi yaa xa kajan aa Ianyuux. 13 Vii ka uu dikos tnuu aa koion nax kuu kuechida. dua nka chinaa. 14 Nka xe juaas 7 Nu dua njaan Spalu tnuu yaa, nuu dutu ka taxnuni xiin nuu nka nukuita se fariseu xiin se juxtixia Israel xa nka chinaas. Ka saduceu ka jantnaa tnuus, te tuku xiaans: nka xani ini dava ayiu xyuku ijan, Nka chinaada xa ni n a te tuku nka xani ini dava kai. 8 Ka tuu nax kaxi koioda. Nde na jaan se saduceu xa ma nandoto kani koioda Spalu, ijan dada ndy. Duni ka jaans xa ayo kaxi koioda. 15 Juaa koio ndixi ngel io, ni espritu, ko se fariseu xiin dava ka juxtixia Israel nuu ntdaa xaa ka jandixas. 9 Ntdaas comandante vitna xa na kandekas nka kana, te nka ndojuiin dava se Spalu kixi nuun ya tnee. Tnuu ni fariseu ka kuu maestru ka tua vaa nga juaan xa juinin xa jinin nax tnuu nchidotnuni Moiss, te nka kuu kuechis chi ta jini ndaa kan jaans mudu kutnuni inis tnuu nax kuu kuechis. Na kuyatnis yaa Ianyuux xa daxino inis se ka kuu te x koo tua koioda xa kanidas saduceu. Ka xiaans: ka kuus, ka xiaans. 16 Kani koios Spalu nkuu, ko Se yaa, a tuu nax nkidas. Va n espritu a n ngel dua njaan nteku daya kua Spalu tnuu yaa nuus ka kuus, ka xiaans. te nxeens nuu xtuu soldado xa 10 Xaxee xa loko ka jantnaa tnuu nxian tnuus Spalu xijan. 17 Nkana se yuku ijan, nyuu comandante xa Spalu n centurin te xiaans: kada kuechi koios Spalu. Xijan kuu Kandekan solteru ya juaan xa ntau tnius nuu dava soldados nuu comandante chi io n xa jua xa na jn nundeka aa koios vee tnuuss. 18 Ndeka centurin solteru jan nuu xtuus. 11 Xakuaa ijan nku Ianyuux nuu juaan nuu comandante jan, te tuu Spalu te njaania: xiaans: Maxku yuun xa jaann nuu Se yndiu nani Spalu nkana ayiu xa njaanr. Nani njaann xa aa, te njaans xa na kandekada

Hechos23 solteru ya kixi nuun chi io n xa jaans nuun ne. 19 Ntn comandante jan ndaa solteru jan, te ndeka dn aas juaan n lado, te nxijan tnuu aas: Nax juinin xa jaann nuur? 20 Xiaan solteru jan: Nka kida nuu se Israel xiin juxtixias xa jaan juxtixia jan nuun xa kandekan Spalu jn tnee nuu ka natakas xa tnuu ni nga kajan tnuuss nuu nax nkidas xa jini ndaas nax kuu kuechis. 21 Maxku jandixan xa jaan koios chi vii ka uu diko se Israel xyvaa ichi yaa Spalu. Xndetus xa yaas ijan, te kani aa koios. Nka chinaas xa a tuu nax kaxis ni a tuu nax koos. Nde na kani aa koios, ijan dada kaxi koios. Diko nga xndetus nuu janda na jaann kuu solteru jan, xiaans nuu comandante. 22 Ijan dada njaan comandante jan xa na nuus, te maxku nde ku jaans xijan.

266 kuu Claudio Lisias. Vaa nga tau kuun, Dito. Tnuu yaa jaanda nuu ndixi xa kuun gobernador. 27 Nka tn se Israel se yaa xa kani koioss, ko nu ntekuda xa io tutus xa se romano kuus, nxeenda xiin soldadoda nuu nka tnss, te ndakakudas. 28 Xaxee xa njuinida xa jinida nax kuu kuechis ndekadas nxeen nuu juxtixia Israel, 29 te nka jaans xa kuechis kuu xa atu jandixas leys n ns n ka jandixa mees, ko atu kuu xijan n xa vaa vii xa kus a xa kndius vekaa. 30 Nu ntekuda xa nka kida nuu se Israel xa kani koioss, nunino ni ntundaadas juan xee nuun. Te duni xiaanda nuu se nka xajan kuechis xa na xee koios nuun de na jaans nuun nax nkidas. Xaa kuu xa kachitnuu aada, Dito. 31 Xakuaa ijan xndeka soldado jan Spalu vaxi uu nani Antipatris n ntau tniu comandante. 32 Ku kuu uu, nka nangondita soldado ka xika xee, te soldado xyodo caballu, dani ka kixis xiin Spalu. 33 Nu nka kixees Cesarea, xndekas Spalu juaan nuu gobernador, te nka xiaans carta jan. 34 Nu nyaa xa nkau gobernador carta jan, nxijan tnuus nde se kuu Spalu. Nu ntekus xa se Cilicia kuus, 35 xiaans nuus: Na kixi koio se nka xajan kuechin, ijan dada kadandaar kuechin kuus. Ijan dada ntau tnius xa kndiu Spalu n cuartu vee Herodes, se ntaxnuni, te na kundee aa soldado.

26Daa

dada nkana comandante jan uu centurin, te ntau tnius xa na kada tua koios uu cientu soldado ka xika xee xiin uni diko uxi soldado xyodo caballu xiin uu cientu soldado xnee lanza te na jn koios Cesarea kaa n xakuaa. 24 Duni ntau tnius xa na kada tua koios caballu kodo Spalu. Ntau tnius xa na junuu vaa koioss, te na xee vii na xee vaas nuu gobernador nani Skueli. 25 Nkidavaas n carta xnee soldado jan juaan nuu gobernador. Dua yodotnuni:

N-ka tundaa-s Spalu; vaxi-s Cesarea


23Ijan

267
N-dadaan nino Spalu mee-s nuu Skueli

Hechos24 kuechida io, te a tuu nax kuu anuda. 11 Kajan tnuun se nka xajan kuechida nuu nax nkidada te jinin nax kuu kuechida. Dijan nkuu uxi uu ku nnaxeeda Jerusaln xa nndadakanuda Ianyuux. 12 a ndaa xa nka xini aa se yaa xa jantnaa tnuuda xiin ayiu, ni atu ndandanditada ayiu nuus xiti veuu Jerusaln, ni xiti ntaka veuu kuechi, ni nka parti Jerusaln. 13 Ka tekuechi neuu aas. Na kinee koios testiu na kuaa na jini ndaan. 14 Na jaan ndaada xa kukanu inida Jess, te xinokuechida nuu Ianyuux xixitnada chi jandixa naida ntdaa xa nchidotnuni Moiss xiin xa nka kidavaa se nka jaan tnuu Ianyuux nuu ayiu, ko atu daa ka jaans chi ka jaans xa tuku jandixada. 15 Nani u inida xa nadandoto Ianyuux ndy, dani xu ini mees n ns. Nani nadandotoia ayiu vaa dani nadandotoia ayiu atu vaa. 16 Xijan kuu xa jandixada xa tau tniu Ianyuux xa maxku kune inida nuuia na xee ku ijan, ni nuu ayiu. 17 Kuia nkuu atuka tuuda Jerusaln te nnaxeeda xa juaa ngada n xa juaa ngada ayiu ka kundau xiin xa dokoda n xa dokoda nuu Ianyuux. 18-19 Xaa kidada, na nyaa xa nnduninida na xnee tnda vaxi. Nka xini aa se Israel xndaxio Asia xiti veuu Jerusaln. Se ijan ka kuu se na kixi, te na jaans na kuechi nkidada. adu kuee ayiu xyuku na nka xini aas, te ni n ayo nndandita nuu se ka taxnuni ya xaxeeda. 20 Nux ma kixi koio

24

Oon ku nkuu, te nkixee dutu taxnuni ka nani Ananas xiin dava sexanu ka taxnuni nuu ayiu Israel xiin n abogado nani Trtulo uu Cesarea. Nka xeens nuu gobernador xa tekuechi neuu koios Spalu. 2 Nu xndekas Spalu nka xee nuus, nkixee Trtulo xa tekuechi neuus Spalu. Xiaans nuu se kuu gobernador jan: Dito, xtuu vii xtuu vaada chi vaa kidan. Xaxee xa vaa tuan vaa unuun uuda. Xijan kuu xa kuee xavaa xe koo nacinda juaan. 3 Yo nakutauda xa kidan xaa ntdaa uu nuu taxnunin. 4 Xa maxku taxkuee aa kada, Dito, ma kakunee kada xijan, te xijan tauda nuun xa kadan xamani xa kuninin ununuu tnuu na jaan koioda. 5 Nka xinida xa daka nino se yaa ayiu Israel chi dakuaasy xa ndakuaa aa n se nxio Nazaret. Nituu uayiu, daa kidas. n kuee kuus. 6-7 Juaans xa kandekas too ku veuuda. Mudu yaa kuu xa atu xe inis veuuda. Xijan kuu xa nka tndas. 8 Kajan tnuuns te jinin ka xa ndaa xa ntdaa xaa kuu kuechis kuu Trtulo, xiaans. 9 Te nka jaan dava se Israel xyuku ijan xa ndaa nkida Spalu ntdaa xaa. 10 Nndonee ndaa gobernador xa na jaan Spalu, te njaans: Xinida xa x nkuu kuia kuun juexi nacin yaa. Xaxee xijan na jaanda nuun xa a tuu na

Hechos24,25 se ijan na jaan koio mees janda nka jaan juxtixia Israel nuus na nka xijan tnuu aas. 21 a tuu na kuechida io, a xa xee njaanda xa nandoto ndy na nka kidandaas kuechida: Ka kidandaan kuechida vitna xaxee xa jandixada xa nandoto ndy, kuuda, xiaanda nuus. Xijan kuu kuechida u? kuu Spalu, xiaans. 22 Xaxee xa x xini Skueli nax kuu xa nkakunee Spalu, njaans xa na kundetu kuee. Xiaans nuu se Israel: Na kixi se kuu comandante nani Lisias, dada na kajan tnuu kars. 23 Te ntau tniu se kuu gobernador jan, nuu centurin xa na kundiu nai Spalu, ko na juejoons xa kuikonuus juera danaa danaa. Duni na juejoons xa na kotonini aa ayiu kumani xiins xa na juaai xa ndouus. 24 Nu nyaa ttn ku, nnaxee se kuu gobernador jan vetniu, te ndekas ads nxee. Drusila nania. Israel kuua. Ntau tnius xa nka xe kuekas Spalu xa kunini koios xa na jaans. Nu nxee Spalu nuu koios nkakunees xa kukanu inis Jesucristu. 25 Njaan Spalu xa ndouu xa kada ayiu xandaa. Njaans xa maxku kada ayiu xaloko xadua; na kundedi ini koioi. Njaans xa xee ku ndundaa kuechii, te nyuu se kuu gobernador jan. Xaxee xa nyuus, dua xiaans: Juaan nai. nka ku na kuyachir, te nakana aa ntukur. 26 Kuee vuelta nkana aas xa ndatnuus xiins chi njuinis xa na juaa Spalu tvini na kuaa na

268 kinee aas vekaa. 27 Uu kuia nyaa. Ijan dada nkee gobernador ijan, te nnujuiin naa Porcio Festo nuus. Xaxee xa dani na ku kuvaa anu se Israel nuu Skueli jan, atu nkinees Spalu vekaa.

25

Nu nkuu uni ku netniu Festo xa kuus gobernador, nkees; juaans Jerusaln. 2 Nu nxees ijan, te nka jaan dutu ka taxnuni xiin se ka taxnuni uu Israel nuu Festo nax nkida Spalu. 3 Ka xiaan se Israel jan xa na kada Festo n xamani xa na tau tnius xa na nuu Spalu Jerusaln. Xaxee xa nka kida nuus xa kani koios Spalu ichi nuus, xijan kuu xa dua nka jaans, 4 ko xiaan Festo nuus xa Cesarea kuu nuu yndiu Spalu, adu Jerusaln. Duni njaans xa ndixis Cesarea nuu uu a nuu uni ku. 5 Nux daa io, na jnro Cesarea te ijan jaan koion na kuechi nkida se ijan nux ndaa nkidas n xa nkidas kuu Festo, xiaans nuu se ka taxnuni jan. 6 Una uxi ka ku nxo tuu Festo Jerusaln. Ijan dada nnxees Cesarea, te nka kixee se ka taxnuni nuu ayiu Israel ijan. Ku kuu uu nukoo Festo nuu silla nuu taxnunis, te ntau tnius xa nka xe kueka soldado Spalu. 7 Nu nku Spalu vetniu, te nka nanduku nduu aa se nka kixi nde Jerusaln jan, te nka jaans nax nkidas. Kuee xa nka dakuido kuechi aas, ko atu njandixa Festo xijan xaxee xa a yoo na testiu. 8 Ndadaan nino Spalu mees. Xiaans:

N-dadaan nino Spalu mee-s nuu Festo

269 Daa atu kuxee inida chi jandixada ley ayiu Israel, te duni jandixada emperador. a ndaa xa atu xe inida veuu Jerusaln. 9 Xaxee xa na ku kuvaa anu se Israel nuu Festo, nxijan tnuus Spalu: Kuu inin xa nuun Jerusaln, te kadandaar kuechin ijan u? 10 Xiaan Spalu: Vetniu nuu taxnuni se romano tuuda, te yaa kuu nuu kajan tnuu aan nax nkidada. Xini meen xa jandixada ley ayiu Israel, te atu kuxee inida nuu Ianyuux. 11 Nuxa nkidada n kuechi kanu, te xaxee kuechi ijan io xa kuda, na kuda, ko nuxa kuechi neuu kuu atu io ley jaan xa nadayaa aan nuus xa kajan tnuu aa ntukus Jerusaln. Xijan ninoda xa mee emperador na kadandaa kuechida kuu Spalu. 12 Nndatnuu Festo xiin sexanu, te nxian tnuus nuu janda koo. Ijan dada xiaans nuu Spalu: Xaxee xa xijan ninon xa jnn nuu emperador, nuu emperador jnn.

Hechos25 taxnuni nuu ayiu Israel kuechi se yaa, te ka xijan ninos xa kus. 16 Xiaanda xa juxtixia Roma, atu mudus xa kanis ayiu xidokuechi n xa xidokuechii nuxa atu nitnaa nuui xiin ayiu nka xajan kuechii xa na kuaa na dadaan ninoi meei. 17 Xijan kuu xa nu nka kixi se Israel yaa, ku kuu uu nxeenda vetniu. Nnadatakada juxtixia, te ntau tniuda xa nka xe kueka soldado se yaa. 18 Nu nka kixee se nka xajan kuechis, tuku xa nka kakunees; atu nka kakunees kuechi nxani inida. 19 Xa ka kakunees kuu mudu ka jandixas, te ka jaans xa kuechi Spalu kuu xa jaans xa n se nani Jess nnandoto, te mees ka jaan xa a ndaa. 20 Xaxee xa atu niida mudu kadandaada kuechi Spalu, xijan kuu xa nxijan tnuudas nuu vatuu ka nuus Jerusaln xa kundaa kuechis ijan, 21 ko nxijan ninos xa na kadandaa mee emperador kuechis. Xijan kuu xa ntau tniuda xa na kndiu nais nde na tundaadas jn nuu Csar. 22 Ijan dada xiaan Agripa nuus: Juinida xa ndatnuuda xiins tuku kuus, xiaans. Tnee kuninin na jaans nuda kuu Festo, xiaans.

nyaa ttn ku, nkixee se taxnuni nani Agripa xiin Berenice Cesarea xa kotoninis Festo. 14 Nu nkuu ttn ku xtuus ijan, te nnajani Festo nuu Agripa xa yaa Spalu. Xiaans: Yaa tuu n se yndiu vekaa chi atu nkinee aa Skueli na nxo netnius. 15 Ku na nxeenda Jerusaln, nka xajan dutu ka taxnuni ka xiin sexanu ka

13Nu

N-najani Festo nuu Agripa xa yaa Spalu

kuu uu ndeka tnaa Agripa xiin Berenice xiin comandante xiin dava ka se ka taxnuni uu jan nka xee vetniu. Nino Agripa xiin Berenice dama vaa te nkukutu. Ntau tniu Festo xa nxe kueka soldado Spalu. 24 Nu nxee Spalu,

23Ku

N-dadaan nino Spalu mee-s nuu Agripa

Hechos25,26 njaan Festo nuu Agripa xiin nuu ntdaa ayiu nka nataka ijan: Ndixi xa nka kixeen yaa, na se ka xijan nino ntdaa se Israel xa kadandaada kuechis yaa. Nani ka jaans Jerusaln, dani ka jaans yaa. Ka xijan ninos xa na nadayaadas juxtixia, te ka kanas xa io xa kus. 25 Xani inida xa a tuu na kuechi nkidas xa kus, ko xijan nino mees xa kadandaa emperador kuechis te nxino inida xa tundaadas jn nuus, 26 ko xaxee xa a tuu nax chidotnunida nuu tutu tundaada jn nuu emperador, xijan kuu xa nxe kuekadas xa kajan tnuu ndixi, Dito Ta Agripa xiin dava ka ndixi, ayiu nka nataka yaa nax nkidas na kuaa daa kadavaada tutu jn nuu emperador. 27 Xani inida xa atu io vaa xa tundaada n presu jn nuus nux ma kodotnuni n xa nkidas kuu Festo, nxiaans. Ijan dada njaan Agripa nuu Spalu: Vatuu ka dadaan ninon meen vitna. Nndonee ndaa Spalu xa na kunini ayiu xa jaans, te njaans: 2 Dito, Ta Agripa, kuveteda xa jaanda nuu ndixi xa kuun se taxnuni, ntdaa xa ka tekuechi aa se Israel vitna xa dadaan ninoda meeda. 3 Xini ndixi na xa xnee tn koioda xa ka kuuda yatnuu Israel, te duni xinin nax kuu xa ka jantnaa tnuuda. Xijan kuu xa xijan tauda nuun xa kada nde inin xa kuninin tnuu na jaanda. 4 Ntdaa se ka kuu yatnuu Israel xini janda nxo kuuda uuda xiin Jerusaln na luchida, te dani ka

270 xinis janda kuuda vitna. 5 Nde daa xini tnaada xiins, te na jaan koios nux ka juinis xa jaans nax kidada chi jandixada ley se Israel ka kuu fariseu. 6 Te vitna xndeka aas nka kixee yaa xaxee xa u inida xa yaa n xa nchinaa Ianyuux nuu xixitnada ntdaada xa ka kuuda daya dana Israel xa yaa. 7 Ka xinokuechida xa ka kuuda daya dana uxi uu daya y Israel nuu Ianyuux xa na nii koioda xa xndetuda, te xaa kida xa ka jaans xa io kuechida. 8 A a jandixa ndixi xa kuaa Ianyuux xa nadandotoia ndy a? 9 Nxo xani inida xa io vaa xa kida uuda ayiu ka kukanu ini Jess, Ia nxio Nazaret. Kuee xa nkidada ayiu ijan. 10 Daa nkidada Jerusaln. Ntau tniu dutu ka taxnuni xa nchindiuda kuee ayiu nkida Ianyuux xa nka nduui ayiu ii vekaa, te nu nka xo xanisy nxo ku nuuda xiins. 11 Kuee vuelta nkida uuda ayiu, te nkidajuexadai xa na jan kuiai Jess. Ntdaa veuu kuechi ayiu Israel nxo kidada xaa. Nxo kiti inida nuu ayiu ka kukanu ini Jesucristu, te nde uu too nxo kandijundai nxo xeen. 12 Xaxee xijan needa orde nka taxi dutu ka taxnuni juaan uu Damasco xa kada uuda ayiu ka kukanu ini Jesucristu ijan. 13 Ichi juaanda naxa kaa xuu nxinida n xa ndii andu. Ndee ka nndii xijan dada ngandii. Nndii nkanduu nuu juaanda xiin se juaan xiinda. 14 Nka nduada ntdaada, te ntekuda xa njaan. Hebreu njaan. Dua njaan: Saulo,

26

271 Saulo, nakuenda kida uun ayiu ndekar? Kuenda ku ngutu xei ditni arado hora kidatniut kuun, te datnukuee aatnu. 15 Ijan dada njaanda: Jundu kuu ndixi? Te njaania: Ruu kuu Jess, Ia kida uun. 16 Ndojuiin. Xaxee xa nkax aar xa junukuechin nuur, xijan kuu xa ndea aan, te jinin xa kadar. Najanin nuu ayiu xa nxinin vitna xiin xa jini kan. 17 Tundaa aar jn nuu ayiu ka kuu yatnuu Israel xiin nuu ayiu atu ka kuu yatnuu Israel, te dakaku aar nuui. 18 Jaann nuui jundu kuu Ianyuux xa na kutnuni inii jundu kuuia, te ma kutuu kai nuu nee. Kadar xa jandixaiia; ma taxnuni ka Kuina nuui. Taxkanu iniia xa nka kidai kuechi, te nanitaui xiin dava ka ayiu kukanu ini aa nkidaia xa nka nduui ayiu ii, kuu Jess, Ia kuu Xtooda, njaania. 19 Njandixada xa njaania nuuda na nxinida n xa nxinida andu; atu nkida yatadaia. 20 Kina nu ka nuu ayiu Damasco njaanda xa na natu ini koioi xa nka kidai kuechi, te na kukanu inii Ianyuux. Duni njaanda xa na kada koioi xavaa xa na kundea koio dava ka ayiu xa nka natu inii xa nka kidai kuechi. Ijan dada njaanda xaa nuu ayiu Jerusaln xiin nituu regin Judea xiin nuu ayiu atu ka kuu yatnuu Israel. 21 Xaxee xaa, nka tn aa se Israel xiti veuu Jerusaln, te nka juinis xa kani aa koios, 22 ko nchindee aa Ianyuux xa atu nka xani aas, te kakunee naidaia nuu

Hechos26 ayiu ndand xiin nuu ayiu atu ndand. adu xa xani ini meeda jaanda chi jaanda xa nka jaan se nka jaan tnuu Ianyuux nuu ayiu xiin xa nchidotnuni Moiss na nkakunees nuu nax yaa. 23 Nka jaan se jan xa io xa ku Ia kuu Cristu, te duia kuu Ia kina nu nandoto xa kuia. Ijan dada nandoto ayiu ka xi. Nka jaans xa kadaia xa teku ayiu Israel xiin ayiu atu kuu yatnuu Israel tnuuia. Dua nka chidotnunis kuu Spalu, xiaans. 24 Nu nyaa xa ndadaan ninos mees, nkana Festo: Va ndulokon, Palu. Xaxee xa yo kaun, xijan kuu xa ndulilu dkn. 25 Te xiaan Spalu nuu Festo: atu nduliluda, Dito, chi xandaa kuu xa jaanda. Tnuu ukax ini kuu. 26 Xini vaa To Agripa de xa kakuneeda. Xijan kuu xa atu yuuda xa jaanda xaa. Naada xa nxo tekus tnuu kakuneeda chi nuu kanda nkuu xaa. Xiaan ntuku Spalu nuu se taxnuni nani Agripa jan: 27 Dito, jandixan xa nka jaan se nka jaan tnuu Ianyuux nuu ayiu a? Jandixan. Nax kuu aa. 28 Xiaan Agripa jan: Xani inin xa xaxee uni koon ni tnuu jaann de, xino inir xa kukanu inir Jesucristu a? 29 Xiaan Spalu: Juini uni koon ni tnuu njaanda nuun a kuee njaanda, xijan tauda nuu Ianyuux xa adu mee nin xee ku kuu n kuuda ya chi xijantauda xa ntdaa ayiu xnini xaa vitna xee ku kuu n

Hechos26,27 kuuda, ko adu dua kutni cadena, te kndiu koioi n yndiu daa vitna kuus, xiaans. 30 Ijan dada nndojuiin Agripa xiin Festo xiin Berenice xiin ntdaa se xyuku ijan. 31 Te nka kee dns xa ndatnuu koios. Ka xiaan tnaas: a tuu nax nkida se yaa xa kus, ni atu io xa kndius vekaa. 32 Te xiaan Agripa nuu Festo: Nu a nxijan nino mees xa kundaa kuechis nuu emperador, dayaans nkuu.

272 jan nnii Skuliu n barcu Alejandra vaxi Italia. Njaans xa na ke koioda barcu ijan, te nka keda. 7 Jeen ku nxika barcu jan. atu nkuu xa kaka yachii xaxee xa kane tachi do nuu vaxii. Kuee xa kuee, dada nka kixeeda yatni nuu nani Gnido. Xaxee xa dani kane tachi do nuu vaxi koioda a nkuu ka kixida do nuu nxio xa yaada, ko nka kixeeda isla nani Creta, te nka xiko nduuda pas jan xa nka yaada Salmn. 8 atu nkuu xa dakaka yachi koios barcu xaxee xa dani kane tachi jan. Nikanduu yuu mar Creta jan nka kixida, te nka kixeeda uu nani Yuu Ndute Vaa (Buenos Puertos) yatni nuu katuu uu nani Lasea. 9 Yo kuee tiempo nka dakuitada. Io kuu xa vaxi koioda xaxee xa nkuyatni yoo vixi, te nyaa ku atu xaxi ayiu Israel xaxee xa xnee iii. Xaxee xa yo io kuu, xiaan Spalu nuu se ka dakaka barcu jan xiin nuu centurin jan: 10 Dito, yo io kuu xa vaxiro. Dakuitaro barcu ya xiin xa ndidoi, te adu ni xaa kuita chi nde meero ku. 11 Juini daa njaan Spalu atu njandixa aa centurin jan chi naa xa njandixas xa njaan Spalu njandixas xa njaan se kuu xtoo barcu jan xiin se taxnuni nuu se ka dakaka barcu jan. 12 Xaxee xa atu io vaa yuu mar uu nani Yuu Ndute Vaa jan xa kunukoo barcu jan yoo vixi, xijan kuu xa nadaa ngas ndouu xa ntdaas jaan xa vaa ka nux na kixi nai koioda, te na kadayka se ka dakaka barcu jan xa na kixee

6Mira

27

Nka xino inis xa tundaas Spalu xiin dava ka se xyndiu xa kixi koios Italia. Nka tn koios barcu. Nxeka n centurin nani Skuliu Spalu xiin dava ka se xyndiu. Centurin Batalln Emperador kuus. 2 Diko nga xa kee n barcu nkee Adramitio xa kixii yuu mar Asia. Nka keda barcu jan. Aristarco nani n se tnaa nuu se xndeka tnaa xiinda vaxi. Se distrito Macedonia kuus. Tesalnica nani uus. 3 Ku kuu uu nka kixeeda yuu uu Sidn. Vaa nkida Skuliu chi nxejoons xa nxitonini Spalu ayiu xini tnaa xiins xa nka xiaani xa nndouus. 4 Nka ndeeda Sidn; vaxi koioda xiin barcu yatni yuu isla Chipre xaxee xa kane tachi do nuu vaxi barcu jan. 5 Nka yaa ndaada yatni yuu mar io yatni Cilicia xiin Panfilia, te nka kixeeda distrito Licia, te nnujuiin barcu uu nani Mira. Nka naneda barcu ijan.

Xndeka presu soldado Spalu vaxi Roma

273 koioda nka uu pas Creta jan. Nka kendoos xa kunukoo barcu ijan yoo vixi. Fenice nani uu ijan. Do nuu ke ngandii ndea yuu mar uu ijan.
N-kane tachi ndee nuu vaxi barcu uu Spalu xiin se xnetnaa xiin-s
13Nka

Hechos27 dakes ndatniu xetniu barcu hora xikai nuu mar xa nduama kai. 20 Jeen ku a nka xinida ngandii ni chudini. Xaxee xa yo ndee kane tachi te ndee njuun dau atuka nka u inida xa kaku koioda. 21 Jeen ku nkuu a tuu nax ka xaxida. Ijan dada nndojuiin Spalu nuuda ntdaada, te njaans: Nuu nka jandixan xa njaanda, ma ndeero Creta nkuu, te ma dua yaaro, ni ma tu xa ndido barcu ya. 22 Juini daa nkuu, ko maxku yoon chi ini ka, chi ni nro ma ku. Diko ni barcu ya kuita. 23 Xinida xa dua yaa chi ingini nki kachitnuu aa n ngel, ia xinokuechi nuu Ianyuux, Ia ndeka aa meeda, te xinokuechida nuuia. 24 Njaan ngel jan nuuda: Maxku yuun, Palu, chi io xa jnn nuu Emperador. Xaxee ndoo dakaku Ianyuux ntdaa se xuu xiinn barcu ya, kuuia. 25 Xijan kuu xa koo kanu anu koion. Xaxee xa kukanu inida Ianyuux, jandixada xa ndaa yaa n njaan ngel nuuda. 26 Diko ni xa kandeka tachi barcu ya jn n isla, te nduxii ijan kuu Spalu, njaans.

jaans xa vatuka kixi nai koioda chi nka xani inis xa a tuu nax yaa xaxee xa nnukuita kane vii tachi xajani do norte. Nka natavas ancla xa na nakaka barcu jan, te vaxi nai koioda nikanduu yuu mar Creta jan. 14 Dijan xaku nkuu kane vii tachi xajani do norte, te nkane ndee tachi xajani do suroeste, te nuui barcu jan. 15 Nkixee ndekai barcu jan juaan. Xaxee xa a ndaku xa kixi kai do nuu vaxii, nka xejoons xa ndeka aa tachi jan juaan do nuu juaani. 16 Nka yaada do sur isla nani Clauda nuu yndido. Xaxee xa dani kane tachi jan, ndau nka yaada xa nka dandaada barcu luchi dakaku ayiu. 17 Nu nyaa xa nka dandaada barcu luchi jan, nka xetniu se ka dakaka barcu yoo xa nka dukus barcu kanu jan xa maxku aa tnanu. Xaxee xa nka yuus xa na aa jni nuu kaa uu kuchi nuu nani Sirte te nduxii ijan, xijan kuu xa nka natuninos dama barcu jan xa maxku kaka nii kai. Nka xejoon ntukus xa ndeka aa tachi jan juaan do nuu juaani. 18 Ku kuu uu ndee ka ntuku kane tachi, te ndee xendita barcu jan. Xaxee xa daa ntuku kuu nka kixees xa ka dakes xa ndido barcu jan nuu mar. 19 Te ku kuu uni xiin ndaa mees nka

xaun ku dada nka kixeeda mar nani Adria. Nde yaa nde ijan ndeka aa tachi juaan. Naxa niu dava nka tutnuni ini se ka dakaka barcu jan xa vax kuyatni koioda yuu mar jan. 28 Nka dakes yoo nuu ndute xa jinis nuu nadaa ndaa kunu kaat, te nka xinis xa oko ndaa kunu kaat. Nxika ka barcu jan itau, te nka dake ntukus yoo jan nka vuelta.

27Nu

Xa n-yaa Spalu nuu mar

Hechos27,28 Nka xendaas, te nka xinis xa xaun ndaa kunu kaat ijan. 29 Xaxee xa nka yuus xa na aa kajuun tnaa barcu jan xiin toto xndaa nuu mar, xijan kuu xa nka dakes koon ancla nuu mar do yata barcu jan xa na nujuiini, te nka xo ndetus xa na tuu chi nka yuus na aa yaa koios. 30 Xaxee xa njuini se ka dakaka barcu jan xa dakakus mees nka nukuitas ka dandes barcu luchi dakaku ayiu nuu mar. Nka kida ngas xa ancla ka dandes nuu mar do nuu barcu jan, ko a ndaa. 31 Xaxee xa daa ka kida se ijan, xiaan Spalu nuu centurin xiin nuu soldados: Nuxa ma ndoo koio se yaa xiti barcu ya, mayo ndixi kaku koio. 32 Ijan dada nka xande soldado jan yoo ndijun barcu luchi dakaku ayiu, te nka dayaas xa juan kei nuu mar. 33 Ntanene ka njaan Spalu xa kaxi koioda. Njaans nuuda ntdaada: Xa nkuu xaun ku ayon ka kidi, te a tuu nax ka xaxin. Diko ni xa jinin nuu nax yaan xu inin. 34 Xijan tauda nuun xa kaxi koion chi ndouu xa kaxi koion na kuaa na kunditon, chi ni nro a tuu nax yaa. 35 Nu nyaa xa njaan Spalu tnuu yaa, ntns n tila te njaans xa nkutaus nuu Ianyuux nuuda ntdaada. Ijan dada ntaus tila jan te nnukuitas xaxis. 36 Ijan dada nka kukanu anu dava ka se xndeka tnaa xiinda vaxi, te nka xaxis tuku. 37 Uu cientu uni diko xaun nda xa ntdaada. 38 Nu nyaa xa nka xaxida xa nde nka

274 chitu xitida, nka dakes tru ndido barcu jan nuu mar xa na nduama kai. 39 Nu ntuu, te nka xini se ka dakaka barcu jan uu yichi, ko ayos nka najini ijan, ko nka xinis xa nkuyatnis yuu mar. Nka kida nuus xa dakaka koio kas barcu jan jn nu ma ndakus xa xee koios yuu mar jan. 40 Nka xandes yoo xndijun ancla, te nka dandoos nuu mar. Duni nka datayas yutnu xetniuro xa dakakaro barcu. Ijan dada nka nakatas dama nuu yutnu xndodo nuu barcu jan xa na kakai kixi yuu mar jan. 41 Ijan dada nxeei nuu nkui meu uu nuu xika ndute xiti mar, te nxeei nuu io uu kuchi. Ijan nnduxi nuui. a nkuu ka xa kaka kai. Nkixee kukuechi diui juaan xaxee xa yo ndee tuxindee aa ndute. 42 Nka juini soldado xa kani koios presu xndekas vaxi, xa maxku yoo se ijan kadanadari nuu ndute te kunu koios, 43 ko atu nxejoon centurin chi njuinis xa kak Spalu xa kus. Ntau tnius xa se ka tua xa kada nadaris, kina kas na ke koio nuu ndute xa na xee koios nde nuu uu yichi, 44 te se a ka tua xa kadanadaris, na nkodotuu koios nuu yutnu nuu xiti barcu jan xiin ntaka yutnu nkee xa ntnanui xa kandijuns se nka xe juindodo nuu. Dua nka kidada xa nka kakda ntdaada xa kuda, te nka xeeda n isla.

28

N-kixee Spalu isla nani Malta

Nu nyaa nka kakuda, te nkachitnuu aa ayiu io

275 isla ijan xa Malta nani ijan. 2 Vaa nka xitondee aai. Xaxee xa yo ndita dau xiin xa yo vixi, nka tui uu, te nka jaani xa na jn ndee koioda xa na ndvidida. 3 Ndataka Spalu uni koon tutnu kuechi, te ndakestnu nuu nuu jan. Danaa nkee n koo yunuu jan, te nduku ninot ndaas. 4 Nu nka xini ayiu xndaxio ijan koo ntakaa ndaas, nka xiaan tnaai: Vaa, ndy nxani se yaa. Juini nkakus xa kus nuu mar, ko a juini ka ianyuux, ia ndadandaa kuechiro xa kunditos. 5 Nkd Spalu ndaas, te nke koo nuu nuu, te a tuu nax nyaas. 6 Ntdaa ayiu xndaxio ijan nka xani ini xa ndatachi ndaas, te nduas, te kus. Nu naa nkuu nka xo ndeai, nka xinii xa a tuu nax nyaas, te nka yuu anui. Ijan dada atuka nka xani inii xa nxani Spalu ndy, te nka nukuitai ka xiaan tnaai xa ianyuux kuus. 7 Yatni ijan io uu se ndand ka io uu ijan. Spubliu nanis. Nxeka aas vees te vaa nxitondee aas uni ku. 8 Kaa taa Spubliu xa tnaas kani xiin daxi. Nku Spalu nuu kaas, te nxijan taus nuu Ianyuux xa na ndvaas. Ijan dada nxajan ndodos ndaas dks, te nndadavaass. 9 Xaxee xa dua nkida Spalu, kuee ayiu ka kuu xndaxio ijan nka xee nuu tuus, te nndadavaasy. 10-11 Vaa nka xitondee aa ayiu ijan.

Hechos28 ijan yoo vixi. Barcu Alejandra kuu. Xndenee ianyuux ka kuu cuati nani Cstor xiin Plux. Nu nka keda barcu jan xa nka nujunu ichida, nka taxi ayiu xndaxio ijan xa nka ndouuda ichi vaxida. 12 Nka kixeeda uu nani Siracusa. Ijan nka ndooda uni ku. 13 Ijan dada nka nujunu ichi ntukuda, te nka kixeeda xiin barcu jan uu nani Regio. Dani vaxi koioda, te ku kuu uu kane tachi xajani do norte. Ku kuu uni nka kixeeda nuu nani Puteoli. 14 Ijan nka nitnaada xiin se ka kukanu ini Jesucristu. Nka kana aas vees xa nka xo tuuda xiins una ku. Ijan dada nka nujunu ichi ntukuda xa vaxi koioda Roma. 15 ayiu ka kukanu ini Jesucristu xndaxio Roma, x ama nka teku tnuui xa vaxi koioda, te nka xetnaa aai nde uu nani Apio xiin uu nani Uni Taberna. Nu nxini Spalui, njaans xa nkutaus nuu Ianyuux, te nkukanu anus. 16 Nu nka kixeeda Roma, nxejoon centurin xa kutuu dn Spalu n vee, te nxo ndee aa n soldado xa maxku kees.

Nu nkuu uni yoo xtuuda isla jan, dada nka tnda n barcu nxo tuu

N-kixee Spalu Roma

nkuu uni ku tuu Spalu Roma, nkanas se ka kuu yatnuu Israel ndand xndaxio Roma. Nu nka taka se ijan njaans nuus: ani, ndixi xa ka kuun ayiu Israel, a tuu nax nkidada ayiu ka kuu yatnuuro, ni atu ndajaandai xa ndandooi mudu xixitnaro, ko nka tn aa se Israel, te nka kidas xa tn aa

17Nu

N-dakuaa Spalu ayiu Roma

Hechos28 koio se Roma ka taxnuni Jerusaln. nyaa xa nxijan tnuu aa se romano, nka juinis xa dayaa aa koios chi nkutnuni inis xa a tuu na kuechida io xa kani aa koios. 19 Nka dadaan se Israel xa dayaa aa se romano; xijan kuu xa nxijan ninoda xa kadandaa emperador kuechida, ko adu kuechi se nacinro vax ki kajanda chi xa kadandaa emperador kuechida vaxida. 20 Xaxee xa daa ka kida aa se ka kuu yatnuuro nkana aada xa ndatnuuro xiin xa na jini tnaaro. Xaxee xa kakuneeda xa nadandoto Ianyuux ndy, xijan kuu xa ndijunda cadena yaa. Xijan xu ini roo xa ka kuuro yatnuu Israel xa yaa. 21 Ka xiaan se ijan nuu Spalu: ayo se Judea tundaa n tutu nuu daa n nda xa kakunee aas ndixi, ni atu nka ki najanis xa nkidan n xa nkidan. 22 Juinida xa kachitnuu aan nuu nax jandixan chi ka teku tnuuda xa ayiu ndandituu uu ka jan tnuu ayiu ka jandixa n jandixan. 23 Te nka xantuus ku nataka koios. Kuee ka ayiu nka taka nuu tuu Spalu ku nka xantuus, te nyakanyaa nka xo yukui ijan. Njaans nuui xa taxnuni Ianyuux, te duni nkakunees xa nchidotnuni Moiss xiin xa nka chidotnuni se nka jaan tnuu Ianyuux nuu ayiu xa daxino inisy xa na kukanu inii Jess. 24 Nka jandixa davai xa njaans, ko davai a nka jandixa.
18Nu

276 xa a nka kuu nuu dava ayiu jan nka ndeei xa nuu koioi veei, te xiaan Spalu nuui: Ndaa njaan Espritu Ianyuux nuu Isaas, se njaan tnuu Ianyuux nuu ayiu xa njaania nuu xixitnaro: 26 Juaan uu yaa, te dua juaan nuu ayiu ijan: Juini dani na kunini koion, ko mayon kutnuni ini. Juini dani na kundea koion, ko mayon jini nax kuu. 27 Ma jandixa ayiu xa n xa ndaa kuu xa tekui chi unu xe inii. atu ke inii, ni atu kutnuni inii. Kuenda ku nxadi dooi xa maxku kunini koioi. Kuenda ku nxadi nuui xa maxku kundeai. Dua kidai chi atu juinii xa kutnuni inii, ni atu juinii xa natu inii xa nka kidai kuechi na kuaa taxkanu iniry te dananitaury. Dua nchidotnunis. 28-29 Kunaa koion xa tnuu Ianyuux ya xitendodo juaan uu nuu xndaxio ayiu atu ka kuu yatnuuro, te ayiu ijan xnini tnuu ya, te ka jandixai xa jaania kuu Spalu, nxiaans nuu ayiu jan. 30 Uu tt kuia nxo tuus vee nxijan nuus. Nxo kuvaa inis nuu ntdaa ayiu nka xo xe kotonini aa. 31 a nxo yuus xa jaans nuu ayiu xa taxnuni Ianyuux.

25Xaxee

Carta n-tundaa Spalu nuu ayiu Roma


N-ndajan tnuu Spalu ayiu ka kukanu ini Jesucristu xndaxio Roma

Daa Spalu, se xinokuechi nuu Cristu Jess, nkaxi aa Taaro Ianyuux xa dakuaada ayiu, te ntundaa aaia xa kadada xijan. Nkax aaia xa jaanda nuu ayiu nax io xa kadai xa nanitaui. Tnuu vaa kuu. 2 Xa daa nga njaan Ianyuux nuu se nka xo jaan tnuuia nuu ayiu xaa. Xa daa nga nxiaania tnuuias xa kadaia n xa kadaia xa na kuaa nanitau ayiu. Nka chidotnunis xijan. Ii tutu xyodotnuni xa njaania. 3 Nkakuneeia nax kada Daya Yia. ayiu nkuu Daya Yia, te kuuia daya dana David. 4 Nnadandoto Espritu Ianyuuxia na nxiia. Ii Espritu Ianyuux. Nnandoto Jesucristu, te nka xini aa ayiu, te duni nka xinii xa kuuia Daya Y Ianyuux. Xtooro kuu Jesucristu, te taxnuniia. 5 Nkaxi aa Jesucristu xa kadada tniuia. Meeia ntundaa aa ntdaada xa dakuaa koioda ayiu ntdaa nacin io uayiu xa na kuaa na kukanu ini koioiia, te jandixaiia. 6 Tnaa ayiu nkida Ianyuux xa tekui tnuuia xa

na kuaa nanitaui ka kuun. carta yaa juan xee nuu ntdaa ndixi xa ka kuun ayiu xemani aa Ianyuux xndaxio Roma. Njaania xa nduu koion ayiu ii, te daa nkidaia. Xijan tauda nuu Ianyuux xiin nuu Cristu Jess, Ia kuu Xtooro, xa na chindee chituu aaia. Duni xijan tauda nuuia xa na ku kundaa ku kuvatu anu koion chi nka natu inin xa nka kidan kuechi.
7Tundaada

ka na jaanda nuun xa xko xiaanda nuu Taaro Ianyuux xa nkutauda chi nkidaia xa ka kukanu inin Jesucristu. Duni xko xiaanda nuuia xa kuveteda xa ka teku ayiu ntdaa uu io uayiu vaxi xa ka kukanu inin Jesucristu. Xaxee xa nxi Jesucristu, chinuu Ianyuux xa xijan tauda. 9 Naa Ianyuux xa xko kakunee aada hora xko xijan tauda nuuia ndku nduu. Tniuda kuu xa dakuaada ayiu. Dua xinokuechida nuuia. Xko jaanda nuui xa io xa kukanu inii Daya Yia. Vichi ndee xinokuechida nuuia.

8Kina

Kuu anu Spalu xa nkotonini-s ayiu ka kukanu ini Jesucristu xndaxio Roma

277

Romanos1 nduu xijan tauda nuuia te xijan tnuudaia nu ma kachiia xa xeeda dian. 11 Yo kuu anuda xa xe kotonini aada na kuaa na kachitnuu aa vaada nax kuu xa njaan Ianyuux xiin Jesucristu na kuaa vaa ka na kutnuni ini koion xa nka jaania, te vaa ka kukanu ini koion Jesucristu. 12 Na tekun xa vaa ka kukanu inidaia, dani ndixi vaa ka kukanu ini koionia. Duni vaa ka kukanu inidaia hora na tekuda xa ka kukanu ini kania tuku. 13 Kachitnuu aada ndixi xa kuun ayiu ka kukanu ini Jesucristu xa kuee vuelta nxantuuda ku xa xeeda dian, ko daa nga atu nkuu xa xeeda. Xa dakuaa aada kuuda xa xeeda xa na kuaa na jandixa koion Jesucristu. Dava ayiu atu ka kuu daya dana Israel xndaxio dava ka uu ka jandixa Ianyuux xaxee xa ndakuaadai. N ka jandixa ayiu ijan Ianyuux, io xa jandixa koionia. 14-15 Kidaykai xa jua tnuu kada dava ka ayiu Grecia xiin dava ka ayiu ka kuu yatnuu ayiu Grecia xiin ayiu atu ka kuu yatnuui nax io xa kadai xa nanitaui. Kidaykai xa kachitnuu aada ndixi nax io xa kadan xa nanitaun tuku. Nani xian tnuuda ayiu kaxi ini, dani xian tnuuda ayiu ka kukuee xiin xaxtnunii. 16 atu kujanuuda xa xian tnuuda ayiu nax io xa kadai xa nanitaui. Hora ka tekui xijan, ka kukanu inii Jesucristu te ka nanitaui. Davaa nga ayiu kukanu iniia nanitau. Kina nuu ayiu Israel nka kukanu iniia.

278 Ijan dada ndijun nga nka kukanu ini aa ayiu atu ka kuu ayiu Israel. 17 Xiaanda nuu ayiu xa na kukanu ini koioi Jesucristu na kuaa maxku kundido kutau kai kuechi nka kidai. ayiu nka kixee xa kukanu iniiia, kukanu ini kaiia juaan. N jaanda ya njaan Ianyuux, te yodotnuni. Dua yodotnuni: a tuu ka na kuechi xndido xtau ayiu nka kukanu iniia, te xaxee xijan kutuu koioi andu nkava nkuita.

10Ndku

xa kida Ianyuux xa na kutnuni ini ayiu xa kiti iniia nuu ntakaa ayiu a ka chinuuia te ka kidai xaloko xadua. Xaloko ka kidai jan kida xa atuka xini dava ka ayiu ndeda xa kuu xandaa, te ni meei atuka xini ndeda kuu xandaa tuku. 19 Ntdaa ayiu uayiu xnaa xa io Ianyuux chi xndeai xa nkidavaaia, te ka tutnuni inii janda kuuia. 20 Ka tutnuni inii janda kuu Ianyuux juini a xinii janda kaaia xaxee xa atu kanda ndeaiia. Ka kutnuni inii janda kuuia chi nde na nxe kavatuu uayiu xiin nde vitna io xa nkidavaaia, te xndeai. Xnaai xa meeia nkidavaa ntdantuu xa io. Xa daa nga kuaaia kadavaaia xa nkidavaaia, te dani kuaaia xa kani iniia n xa juiniia xa koo. Duni ka xinii xa nkava nkuita kutuuia. Xijan kuu xa maxku yooi ku jaan xa ayoi xini janda kuu Ianyuux ndixa. 21 Juini ka xinii xa io Ianyuux, ko a ka ndadakanuiia, ni atu

18Kuee

Yo kiti ini Ianyuux nuu ayiu ka kida kuechi

279 ka jaani xa meeia kuu Ianyuux ndixa. Ni ayoi xiaan nuuia: Na kutauda, Taaro. atu ka chinuui xa ioia, ni atu ka juinii kadai xa juiniia xa kada koioi. Mee ni xaloko xadua xuu anui. Ka kuui n ka kuu ayiu xtuu nee xtuu dua. Kuenda ku nuu nee xtuui xa atu ka kidai xavaa. 22 Ka jaani xa ka tua vaai, ko unu lilui. 23 atu ka ndadakanui Ianyuux ndixa, chi daa xa nka kidavaa meei ka ndadakanui. Ka ndadakanui xa xndaa n xndaa ayiu, xa xndaa n xndaa kt ka ndava xiin xa xndaa n xndaa kt koon ndaa xiin xa xndaa n xndaa koo. Ntdaa xaa ka naa, ko Ianyuux maku mauu naaia. 24 Xaxee xijan ndandoo aa Ianyuux, te xejoonia xa kadai xaloko xadua ka kuu ini meei. Kuia kaa xa ka kidai chi dava se ka kuu sey daa ntnaa mee kas xndaa. Dani ka kida dava ad tuku. Kuee xa januu kuu. 25 Naa xa jandixa koioi xa n xandaa kuu xa njaan Ianyuux, daa xa ka jaan ayiu vete ka jandixai. a xndaxioi xauu nuuia, ni a ka ndadakanuiia. Daa nuu xa nkidavaaia xndaxioi xauu te ka ndadakanui. Meeia io xa ndukanu. Nkava nkuita, na ku ndukanuia. 26 Xaxee xijan ndandoo aa Ianyuux, te xejoonia xa kadai xaloko xadua kuu anui xa kadai. atuka ka tna ini dava ad xa kavaa xiin sey chi daa ntnaa mee kaa xndaa, te adu daa vaxia. n xa januu kuu xa ka kidai. 27 Dani ka kida dava sey. atuka ka tna inis xa kavas

Romanos1,2 xiin ad chi daa ntnaa sey kas xndaa. Yo vichi ka tna inis xa daa kadas. Xa januu kuu, te ndee ndau ka yaas xaxee xijan. Xijan kuu taus. 28 a tuu nax vii ayiu yaa xa io Ianyuux. Ka xani inii xa atu ka ndouuiia. Xijan kuu xa ndandoo aaia, te atu xejoonia xa kani ini koioi xavaa. Mee ni xaloko xadua ka xani inii. 29 Mee ni xaloko uu anui. a tuu nax kuu anui xa ka kidai xaloko xadua. Yo unu kajan inii tvini. Yo ka kidai kuechi. Yo ka tna inii xa daa kadai. Yo unu kuedi inii. Yo ka xanii ndy. Yo ka tna inii xa jantnaa koioi. Ka dandau tnaai. Yo ka kinee tnuu tnaai. 30 Ka jan tnuu tnaai. Ka xini uui Ianyuux. atu xndaxioi xauu nuu nka ayiu chi ka ndanditai. Unu xe inii. Unu inii. Ka xani inii xa kadai n xaloko ta yoo ka kada. Ka ndanditai nuu taa nuu di. 31 atuka kuu anui xa kadai xavaa. Ka jaani xa kadai n xa kadai a juaai n xa juaai ayiu, te atu xetnaa tnuui. atu xemani tnaai, ni atuka kundau ini tnaai. 32 Juini xnaai xa njaan Ianyuux xa jn koio ayiu dua ka kida andea chi xijan kuu taui, ko ka kida naii xaloko xadua yaa. Te adu xijan ni ka kidai chi duni ka jaani xa io vaa xa ka kida dava ka ayiu xaloko xadua.

Davan ka jan tnuu ayiu ka kida kuechi, te ka jaann xa io xa yaai juxtixia. Nakuenda xa

Kidandaa Ianyuux hora ndadandaa-ia kuechi ayiu

Romanos2 dua ka jaann?, te duni ka kidan tnaa kuechi ka jaann xa ka kidai. Xndido xtaun n nn kuechi ka kidan xaxee xa ka kidan na ka kida ayiu ijan. 2 Xaxee xa naa Ianyuux xa dua ka kidan, xijan kuu xa ndadandaaia kuechin, te yaa koion juxtixia. Xa xnaaro xa daa kadaia. 3 Nakuenda ka jaann xa yaa koio ayiu juxtixia te duni ka kidan n ka kidai? Kunaa koion xa ndadandaa Ianyuux kuechi meen, te yaa koion juxtixia. Ma kakun xa jnn nuu uu nuu ndau. 4 Nakuenda a ka chinuun xa taxiia tiempo xa natu ini koion xa nka kidan kuechi? Vaaia xa daa kidaia. Nakuenda a ka chinuun xa ndetu kueeia, ni a ka chinuun xa kanu anuia? 5 Xaxee xa unu xee inin xiin xaxee xa a ka jandixan Ianyuux xiin xaxee xa ayon ka natu ini xa nka kidan kuechi, dakiti ini kan Ianyuux juaan. Xee ku kachitnuu aaia xa kiti iniia nuun, te ku ijan jinin xa kidandaaia hora ndadandaaia kuechi ayiu, te yaa koion juxtixia. 6 Ka chiyau ayiu nka kida xaloko xadua kuechii, te nii ayiu vaa taui. 7 ayiu ka kida xavaa te ka teykai meei xa kadai xijan xa na najuen tnuu aa Ianyuux, kadaia xa kutuu koioi xiinia nkava nkuita. Ka kidai xavaa, te ka teykai meei xa kadai xijan xa maxku naa koioi xiin xa na nduu koioi ayiu vaa, te kuee xa juaaiai. 8 ayiu a tuu nax vii dava ka ayiu, te atu ka kundau iniiy te a ka jandixai xa ka jaanda, kada uu aa Ianyuux chi yo vichi kiti iniia

280 nuui. Kada uuiai xaxee xa ka tna inii xa kada koioi xaloko xadua tuku. 9 Ndau yaa koioi, te ndee yuu koioi ku ijan. Nani ndau yaa ayiu Israel, dani ndau yaa ayiu atu ka kuu ayiu Israel. 10 ayiu ka kida xavaa, kada Ianyuux xa nduu koioi ayiu vaa ka, te najuen tnuu aaia, te kuee xa juaaiai. Duni ndumaniia xiini xaxee xa nka natu inii xa nka kidai kuechi. Nani kadaia ayiu Israel, dani kadaia ayiu atu kuu ayiu Israel 11 chi atu kaxia ayiu. 12 Nux ka kida ayiu a nka xini ley nchidotnuni Moiss kuechi, naa koioi. Naa koioi, ko adu xaxee xa atu nka jandixai ley jan. Nux ka kida ayiu ka xini ley nchidotnuni Moiss kuechi, ndadandaa Ianyuux kuechii, te chiyaui kuechii n chiyau ayiu nka xini ley nchidotnuni Moiss kuechii. Ndadandaaia kuechii xaxee xa a nka jandixai ley jan. 13 ayiu ka jandixa ley nchidotnunis kuu ayiu a tuu ka na kuechi xndido xtau, adu ayiu xnini ni ley nchidotnunis. 14 Juini atu ka xini ayiu atu ka kuu ayiu Israel ley nchidotnuni Moiss, ka kida davai na jaan ley jan xaxee xa duni xndaxio xaxtnunii, te ka xani inii. 15 Xijan kuu xa ka xinii ndeda xa kuu xavaa ndeda xa kuu xaloko. Ka kune inii nux ka kidai n kuechi, te nux a tuu nax ka kidai, a tuu nax ka kuu anui. Nux atu ndaa nka kidai n xa ka xidokuechii ma kune inii. Nux ndaa nka kidai xa ka xidokuechii ka kune inii. 16 Xee ku kada Ianyuux xa

281 ndadandaa Jesucristu kuechi nka kida ayiu. Nde ayiu nai nka kida n xa nka kidai ndundaa kuechii. Duni xaa ka xian tnuuda ayiu vaxi.
Ka xani ini ayiu Israel xa ka jandixa-i ley n-chidotnuni Moiss

Romanos2,3 tuan xa nchidotnuni Moiss, ko, nakuenda atu ka jandixan ley jan? Daa kuu xa atu ion xauu nuu Ianyuux. 24 Nakaxtnaa xa ka kidan xiin xa njaan Ianyuux te yodotnuni. Dua yodotnuni: Kuia ka jaan ayiu atu ka kuu daya dana Israel Ianyuux xaxee xa ka kidan xaloko. 25 Se ka jandixa ley nchidotnuni Moiss xiniuu xa ka tande ndodo nuu iis, ko se ntande ndodo nuu iis te a jandixas ley jan na kadas kuenda xa atu ntande ndodo nuu iis. 26 Se a ntande ndodo nuu iis te jandixas ley jan na kadas kuenda xa ntande ndodo nuu iis. 27 Se atu nka tande ndodo nuu iis, te ka kidas na jaan ley jan kadandaa koios kuechi meen xa ka kuun se ntande ndodo nuu ii xaxee xa atu jandixan ley jan juini ka kaun libru yodotnuni. 28 Nux atu jandixa se ka kuu daya dana Israel ley nchidotnuni Moiss kuenda ku atu ka kuus daya danas juini nka tande ndodo nuu iis. 29 Xaxee xa vaa anu davan dani ka kuun ayiu Israel, adu xaxee xa ntande ndodo nuu iin. adu xaxee xa ka kauro ntaka xa nchidotnuni Moiss najuen tnuu aa Ianyuux; najuen tnuu aaia, ko xaxee xa ka kidaro xa juiniia. Meeia kuu Ia najuen tnuu aa, adu ayiu.

ka jaan ini xa ka kuun daya dana Israel xiin xa ndeka aa Ianyuux. Duni ka jaann xa nanitau koion xaxee xa ka xinin ley nchidotnuni Moiss. 18 X xnaan nax tna ini Ianyuux xa kadaro, te ka xinin ndeda xa kuu xavaa ndeda xa kuu xaloko chi ka kaun ley nchidotnuni Moiss. 19 Ka dakuaan ayiu xa nchidotnuni Moiss, chi ka xani inin xa yo vaa ka tuan ley jan. Kuenda ku ayiu kuaa ka kuu ayiu dakuaan. Duni ka xani inin xa kuenda ku luz ka kuun xa dakutnunin nuu ayiu ka kuu n ka kuu ayiu ka xikonuu xakuaa. 20 Duni ka dakuaan dava ayiu ta jini ka ley Ianyuux nchidotnuni Moiss xiin ayiu ka kuu n kuu sekuechi xaxee xa ka xani inin xa yo vaa ka tuan. Ka kaun libru yodotnuni ley nchidotnuni Moiss, te ka xinin xa n xandaa kuu. 21 Nux ka dakuaan ayiu xa nchidotnuni Moiss, nakuenda a ka jandixa meen xijan? Ka jaann nuu ayiu xa a io vaa xa duuro, te ka duun. 22 Ka jaann nuu ayiu xa a vaa xa kavaro xiin ayiu atu kuu adro, te xndaan xiin ad atu ka kuu adn. Ka xini uun ianyuux ayiu, te ka duun ndatniu yau io veuu nuu xdika xijan. 23 Ka kuu inin xa ka

17Davan

Vaa meen xa ka kuun ayiu Israel, kachi koion: Nux daa io, nax kineero xa ka kuuro daya dana Israel nudaa? Nax

N n-jaan Ianyuux xa kada-ia, kada-ia

Romanos3 vaa xa ntande ndodo nuu iiro? 2 Kuee xa kineero. Kuee xa kineero chi ka kauro tnuu Ianyuux nka chidotnuni xixitnaro, te nkukanu ini aa Ianyuux roo xa dakuaaro ayiu. 3 Nax kada Ianyuux xa atuka kukanu ini dava ayiu Israelia? Xaxee xa a nka kukanu iniiia, ma kadaia xa njaania xa kadaia u? 4 Kada naiia xa njaania xa kadaia chi atu veteia na vete ntdaa ayiu uayiu. Xandaa xakuiti xetnaa tnuuia. Dua yodotnuni xa njaan n se njaan nuu Ianyuux, te nchidotnunis: Na jaan ayiu xa kidandaan hora ndadandaan kuechii. Duni na jaani xa vaa nkidan xa nndadandaan kuechii, kuus, nxiaans nuu Ianyuux. 5 Xaxee xa ka kida ayiu kuechi, dayaa Ianyuuxy juxtixia te xaxee xijan jaan koioi: Vaa kida Ianyuux xa ndadandaaia kuechiro ntdaaro, te dayaa aaia juxtixia. Najuen tnuu koioi Ianyuux xa daa ka jaani. n xavaa kuu. Vaa ku jaan koioro: Xaxee xa ka najuen tnuuiia, atu io vaa xa kiti iniia nuui, ni atu io vaa xa ndadandaaia kuechii, ni xa yaai juxtixia. (Daa ku jaanro chi ayiu ka kuuro, adu Ianyuux.) Maxku kani iniro xa atu kidaia n juxtixia kuuia. 6 Nu atu kida ndaaia xa ndadandaaia kuechi ayiu, ma ndadandaaia kuechii nkuu. 7 Ka najuen tnuu ayiu kidavaa tnuu vete Ianyuux chi ka jaani xa atu veteia n vete meei. Nakuenda xa ndadandaaia kuechii?, te adichi ka najuen tnuu

282 aa. 8 Ka jaan ayiu xa ka jaanda nuu dava ka ayiu: Na kada nairo kuechi chi xaxee xijan najuen tnuu ayiu Ianyuux hora ndadandaaia kuechiro te yaaro juxtixia. Ka jaani xa dua ka jaanda, ko a ndaa. Nii ayiu dua ka jaan taui. xaxee xa ka kuuro daya dana Israel vaa karo dada ayiu atu ka kuu daya danas. Maxku daa kani ini koion chi x njaanda xa ntdaa ayiu ka kida kuechi. 10 Dua yodotnuni tnuu Ianyuux: Ni n ayiu ayo kida ntdaa xa juini Ianyuux, juini nga ni. 11 ayo ayiu kida n io n juaan. Ni ayoi nduku tnuu xa jinii janda kuuia. 12 Ntdaai nka dandoo Ianyuux. Mee ni xaloko xadua ka kidai. ayo kai ka kida xavaa; juini nga ni na kada xavaa. 13 Kuenda ku ndy xndaa yau kava ka kuu yaai xa ndee kuia ka jaani. Dandau tnaai chi unu vetei. Kuia ka jaan tnaai, te ka jan kuia tnaai. 14 Mee ni xaloko xadua xuu yuui chi ndee kuia ka jaan tnaai. Ndee ka jaan deen nuu tnaai chi ka xini uu tnaai. 15 Yo ka kuu anui xa kanii ndy. 16 Ka xanui, ka taui, ka kachii davaa nga xa ka niii xaxee xa unu lokoi. Duni ka kida uu tnaai, te ndau ka yaai. 17 a yooi ka xini xa kutuu mani koioi.

9adu

Ni n ayiu atu vaa

283 ayoi ka xini xa kooi xauu nuu Ianyuux, ni a ka yuui nuuia. Dua yodotnuni. 19 Ka xiniro xa ayiu nkendoo xa kau koioi tnuu Ianyuux yodotnuni kuu ayiu io xa jandixaiia. Ni n ayiu maxku jaan xa a tuu na kuechi kidai; nani ka kida ayiu atu kuu ayiu Israel kuechi, dani ka kida ayiu Israel kuechi. Xijan kuu xa io xa ndadandaa Ianyuux kuechi ntdandituu ayiu, te yaa koioi juxtixia chi ntdaai xndido xtau kuechi nka kidai. 20 adu xa ma kundido kutau karo kuechiro kuu xa jandixaro ley nchidotnuni Moiss chi xa kida ley nchidotnunis kuu xa ka xiniro xa kuechi kuu n xaloko ka kidaro.

Romanos3 dava ayiu kuechii xaxee xa nchiyau Cristu Jess kuechii. Daa nkida Ianyuux chi kundau iniiai. 25-26 Nkida Ianyuux xa nxi Jess xa nchiyauia kuechiro. Na kadaro kuenda xa kt nka xo doko roo, ayiu Israel nuu altar Ianyuux nkuuia na ndokoia meeia na nxiia. Mudu yaa ndakenaaia kuechiro xaxee xa ka jandixaro xa nchiyauia kuechiro xiin nia. Daa nkida Ianyuux xa na kunaaro xa ndaa kadaia hora ndadandaaia kuechi ayiu te jaania xa atuka xndido xtauro kuechiro xaxee xa nka kukanu iniro Jesucristu. Antes atu nndadandaaia kuechi ayiu dava ka pas chi nxo ndetu kueeia. 27 Maxku ku ku ini daya dana Israel xa ka jandixai ley nchidotnuni Moiss chi ayoro ndaku. Na ku ku iniro xaxee xa ka kukanu iniro Jesucristu. 28 Maxku ku iniro xaxee xijan chi x ka xiniro xa adu xaxee xa jandixaro ley nchidotnuni Moiss atuka xndido xtauro kuechiro chi xaxee xa ka kukanu iniro Cristu Jess. 29 adu diko ni daya dana Israel ndekaia chi duni ndekaia kuee ayiu atu kuu daya dana Israel vitna; 30 xandaa xakuiti idii niia ndeka aa ntdaaro. Te atu chinuuia nuu ntande ndodo nuu ii sey a aa. Jaan Ianyuux xa ntdaa ayiu ka kukanu ini Cristu Jess atuka xndido xtau kuechii. 31 Juini nanitauro xaxee xa kukanu iniro Jesucristu, maxku yooro kani ini xa atu xiniuu ley nchidotnuni Moiss chi dani xiniuu. Xaxee xa kukanu iniroia,

18 Duni

Ianyuux nuu ayiu nax kadai xa ma kundido kutau kai kuechi nka kidai. Njaania xa ma kundido kutau kai kuechi nka kidai nux kukanu inii Jesucristu. adu xaxee xa nka jandixai leyia ma kundido kutau kai kuechi nka kidai. Ni atu nchidotnuni Moiss xiin se nka jaan tnuu Ianyuux nuu ayiu xa ley kada xa ma kundido kutau kai kuechi nka kidai. Davaa nga ayiu kukanu ini Jesucristu atuka xndido xtaui kuechii; idii ni xaa io xa kadai te ma kundido kutau kai kuechii. 23 Xaxee xa ntdantuuro ka kida kuechi, nuu ka kuuro nuu Ianyuux. ayoro vaa xa najuen tnuu aaia. 24 Jaan Ianyuux xa atuka xndido xtau

atuka xndido xtau ayiu kukanu ini Jesucristu kuechi n-ka kida-i
21-22Njaan

Romanos3,4 ndakuro xa jandixaro ley jan vitna.

284 tau Abraham kuechis xaxee xa nkukanu inis Ianyuux. 10 atu xnaan xa na ta tande ndodo ka nuu iis njaan Ianyuux xa atuka ndido taus kuechis a? 11 Xa na kunaas xa xaxee xa nkukanu inis Ianyuux atuka nxo ndido taus kuechis, ntande ndodo nuu iis. Xaa nkidaia xa na kuaa ku kuus taa nuu ntdaa se ka kukanu ini Ianyuux te atu ntande ndodo nuu iis. Kuus taas ntdaas xiin daya danas chi dus kuu se kina nuu nkukanu ini Ianyuux xa na kukanu ini ntdaa ayiuia tuku, te ma kundido kutau kai kuechi nka kidai. 12 Kuus taa nuu ntdaa se ka tande ndodo nuu iis xaxee xa dus kuu se kina nuu ntande ndodo nuu iis. Duni kuus taa nuu koio se yaa xaxee xa dus kuu se kina nuu nkukanu ini Ianyuux xa na kukanu ini koios xiin dayasia. 13 Nxiaan Ianyuux tnuuia Abraham xa kendoos xiin dava daya danas xiin uayiu. adu xaxee xa njandixas leyia kendoo koioi xiin uayiu. Kendoo koioi xiin uayiu, ko xaxee xa atuka xndido xtaui kuechi nka kidai. atuka xndido xtaui kuechii xaxee xa nka kukanu iniiia. 14 Nuu nxio xa jandixaro ley Ianyuux niiro tauro, atu nxio xa kukanu iniroia te ma taxiia tnuuia xa taxiia n xa taxiia nkuu. 15 Xaxee xa io ley te a tuu jandixaro, kiti ini Ianyuux nuuro, ko nu a tuu na ley nxio nkuu, ma jaan Ianyuux xa atu njandixaro ley. 16 Xaxee xa ka kukanu iniroia, xijan kuu xa njaania xa taxiia

Vaa ka xijan tnuu tnaa ndixi xa ka kuun ayiu Israel: Janda nanitau Taaro Abraham nxani inis? 2 adu xaxee xa njandixa Abraham ley Ianyuux atuka nxo ndido taus kuechi nkidas. Nuu njandixas leyia, vatuka najuen tnuus mees nkuu, ko adu nuu Ianyuux. 3 Dua yodotnuni tnuu Ianyuux: atuka ndido tau Abraham kuechi nkidas xaxee xa nkukanu inis Ianyuux. 4 adu kutau n ayiu kidatniu nuu xtooi tvini chiyau aas chi yaui kuu. 5 ayiu atu ka kida xa juini Ianyuux, ni atu ka jandixai leyia, te ka jandixai xa kadaia xa ma kundido kutau ka ayiu ka kukanu iniia kuechi nka kidai, kuenda ku ka jandixai leyia. 6 Nakaxtnaa xaa xiin xa nchidotnuni David. Nchidotnunis xa ka kud ini dava ayiu nka kida kuee kuechi xaxee xa njaan Ianyuux xa atuka xndido xtaui kuechii. Njaania xa atuka xndido xtaui kuechii, ko adu xaxee xa nka kidai xavaa. Dua nchidotnunis: 7 Naka tau ayiu ntaxkanu ini Ianyuux kuechi nka kidai. Ma chinuu kaia kuechi nkidai. 8 Naka taui chi kuenda ku a tuu na kuechi nkidai chi atuka jaania xa io kuechii. 9 adu mee ni se jandixa xa io xa tande ndodo nuu iis kuu se tau kuu chi duni tau kuu se atu ka xini xa daa kadas. Xa njaanda xa yodotnuni xa: atuka nxo ndido

N-kukanu ini Abraham Ianyuux

285 n xa taxiia. a tuu nax jenyauia ku na taxiia xa njaania xa taxiia xaxee xa kundau ini aaia. Xaxee xijan ntdaa ayiu kukanu iniia xa juaaiai xa njaania xa juaaiai n nkukanu ini Abrahamia xa juaaia xa njaania; adu mee ni ayiu ka kau leyia kuu ayiu nii xa nxiaania xa juaaia. Taaro ntdaaro xiin ayiu ijan kuus. 17 Dua yodotnuni xa njaan Ianyuux nuu Abraham: Kadar xa kuee daya danan koo, te kuee nacin koo xaxee xa kooi. Njandixa Abraham xa daa kada Ianyuux. Kuuia Ia kida xa nandoto ndy, te kani iniia n xa ta koo ka. 18 Juini atuka nxio xa koo daya Abraham xiin ads, ko nkukanu inis Ianyuux xa kadaia xa ku kuus xixitna kuee daya danas n njaania nuus. Duni njaania nuus: Njaanr xa koo daya danan, te kooi. 19 Xaxee xa nkukanu inis xa jn tnaa xa njaan Ianyuux, nu inis xa koo dayas juini nys, te juini xaku nga xa chitus n cientu kuia te juini ny Sara tuku. 20 atu nxe tn anus chi nxani inis xa ndaa jn tnaa tnuu Ianyuux. Nkukanu inis xa jn tnaa tnuu njaania nuus chi njandixasia. Nkuveteia xa daa nxani inis. 21 Njandixas xa koo dayas xiin ads n njaan Ianyuux chi nxo naas xa kuaaia xa kadaia davaa nga xa juiniia. 22 Xaxee xa nkukanu inisia, njaania xa atuka ndido taus kuechis. 23 adu ni Abraham njaania xa ma kundido kutau ka kuechis 24 chi

Romanos4,5 dani roo xa ka kuuro ayiu ka jandixa xa nnadandotoia Jess, Ia kuu Xtooro, ma kundido kutauro kuechiro. 25 Meeia kuu Ia nxi xaxee kuechiro te nnandotoia xa ma kundido kutau karo kuechiro.

Xaxee xa kukanu iniro Jesucristu atuka xndido xtauro kuechi nka kidaro, te xaxee xa atuka xndido xtauro kuechi nka kidaro atuka kiti ini Ianyuux nuuro, te kundaa kuvatu anuro. Xa maxku ku kiti ini ka Ianyuux nuuro nxi Jesucristu, Ia kuu Xtooro. 2 Duni xaxee xa nxiia xaxee kuechiro, nkundau ini aa Ianyuux, te dani ku kundau ini aaia. Xaxee xa nka kukanu iniro Ianyuux xa dananitau aaia, daa nkida aaia. Ka kud iniro chi u iniro xa kadaia xa nduu koioro ayiu vaa. 3 Duni kud iniro xaxee xa ndau ka yaaro xaxeeia, te xaxee xijan dani kundee iniro vaxi nuu xijan. 4 Xaxee xa dani kundee iniro vaxi, nduuro ayiu vaa. Xaxee xa nduuro ayiu vaa, ka xiniro xandaa xakuiti najuen tnuu aaia. 5 Xu iniro xa najuen tnuu aaia, te ma dandau aaia xaxee xa yo vichi xemani aaia. Nkidaia xa nke Espritu Ianyuux anuro xa na kunaaro xa xemani aaia. 6 Tiempu ta jini karo xa kadaro xavaa nxi Cristu xaxee ayiu ka kida kuechi. Xa daa nga nxantuu Ianyuux xa tiempo ijan kuia. 7 ayo ayiu xad nuu nka ayiu vaa io xa kui. Duni

Xtuu ndaa xtuu vatu ayiu atu xndido xtau ka kuechi n-ka kida-i

Romanos5 xaku ni ayiu kuy xa kui nuu n ayiu vaa nkida aa. 8 ayo daa ka kida, ko Ianyuux, nkidaia xa nxi Cristu xaxeero juini nka xo kidaro kuechi xaxee xa xemani aaia. 9 Nxi Cristu Jess xa maxku kundido kutau karo kuechiro; naka vitna ma ku kadaia xa maxku kiti ini Ianyuux nuuro. 10 Nkumani Ianyuux xiinro xaxee xa nxi daya yia xaxeero. Ku ka nxo kiti ini Ianyuux nuuro nkidaia xa nkumaniro xiinia, naka vitna xa ndito Daya Yia, ma ku kadaia xa niiro tauro. 11 Te adu xaa ni kuu ntdaa xa nkida Jesucristu, Ia nkida xa nkumaniro xiin Ianyuux, chi duni nkidaia xa ka kud iniro xaxee xa kunduuro xiin Ianyuux.

286 ayiu nka xi, te xaxee idii ni xa nkida Jesucristu, vaa Ianyuux nuu ayiu ka kukanu iniia. Nkidaia xa atuka xndido xtauro kuechiro. 16 Kuee xa ka yaaro xaxee Adn, te vaa kida aa Ianyuux. Xaxee idii kuechi nkida se yaa nxio xa chiyauro ntdaaro kuechiro. Kuee kuechi nka kidaro, ko nkida Ianyuux xa atuka xndido xtauro kuechi nka kidaro, te a tuu nax jenyauia. 17 Xaxee idii kuechi nkida se yaa ka xi ayiu, te xaxee idii Ia kuu Jesucristu, vichi vaa Ianyuux nuu ayiu ka kukanu iniia. Nkida Ianyuux xa atuka xndido xtauro kuechiro xiin xa kutuuro nkava nkuita andu. Duni nkidaia xa taxnuni koioro, te a tuu nax jenyauia xa daa nkidaia. 18 Na jaan ntukuda xa x njaanda. Xaxee idii kuechi nkida n sey nxio xa chiyau ntdaa ayiu kuechi nka kidai, dani xaxee n xa nkida Jesucristu atuka xndido xtau davai kuechii te kueei kutuu nuu tuuia nkava nkuita. 19 Xaxee xa atu njandixa n sey Ianyuux, kuee ayiu ka kida kuechi; te xaxee xa idii Ia nkuu se njandixa ley Ianyuux, kuee ayiu ka jandixaia. 20 Xa na jini ayiu xa kuechi kuu n xaloko ka kidai, nxe koo ley nchidotnuni Moiss. Nu nka xinii xa kuechi kuu n xaloko ka kidai, kuee ka kuechi nka kidai. Xaxee xa yo kuee ka kuechi ka kida ayiu juaan, nkundau ini aa ka Ianyuux. 21 Ka kidaro kuechi, te ka xiro xaxee xijan. Xaxee xa ka xiro nkundau ini aa Ianyuux, te nkidaia xa nduuro ayiu

kuechi idii sey, nxe koo kuechi uayiu. Nkidas kuechi te nxis. Xaxee kuechi idii se ijan, ntdaaro ka kida kuechi te ntdaaro ka xi. 13 Xa daa nga nka xo kida ayiu kuechi, na ta koo ka ley nchidotnuni Moiss. Xa daa nga nka xo kida ayiu kuechi, ko atu njaan Ianyuux tiempo daa xa atu nka jandixa ayiu ley chi ta koo ka ley. 14 Nde na nxo tuu Adn xiin nde tiempo nxo tuu Moiss uayiu, nka xo xi ayiu xaxee kuechi nka kidai. Ka xii, ko adu xaxee xa nka kidai kuechi nkida Adn. Xaxee Adn ka kida ayiu kuechi, te xaxee Jess, Ia nkixi, kuee ayiu ka kida xavaa. 15 Tuku nkida aa Adn, te tuku nkida aa Ianyuux; atu nuu kuu. Xaxee kuechi nkida idii sey kuee

12Xaxee

Adn xiin Cristu

287 atuka xndido xtau kuechi nka kida na kuaa kutuuro nuu tuuia nkava nkuita. Xaxee xa nkida Jesucristu, Ia kuu Xtooro n xa nkidaia, xijan kuu xa daa nkida aa Ianyuux.

Romanos5,6 kaia. Ni n nuu kuee ma kani aa. 10 Ma ku ntukuia xaxee kuechi nka xo kidaro chi idii ni vuelta nxiia xaxee xijan. Nnandotoia te kidaia ntdaa xa juini Ianyuux. 11 Dani roo, xaxee xa nka dandooro xaloko xadua nka xo kidaro, kuenda ku xa nka xiro te nka nandotoro te nka nduuro nka ayiu. Xaxee xijan ka kidaro xa juini Ianyuux vitna, chi ka kunduuro xiin Cristu Jess. 12 Xaxee xijan maxku juejoon koio kan xa taxnuni xaloko nuun na kuaa maxku kada kan kuechi ka kidan vaxi, chi ka kuu anun xa kadan xaloko xaxee xa ka kuun ayiu uayiu. 13 Maxku kada kan kuechi xaxee yuun, ndaan, nduchi nuun. Naa xa kada kan kuechi xaxee ndruni xijan, kadan xa tau tniu Ianyuux. Kadan xavaa chi atuka kuun n nka xo kuun; tuku ayiu ka kuun vitna. 14 atuka kuu anuro xa kadaro kuechi nka xo kidaro chi atuka kuu anuro xa kadaro xijan. Xaxee xa kundau ini aa Ianyuux, atuka taxnuni xijan nuuro; adu xaxee xa ka jandixaro ley atuka taxnuni xijan nuuro.

Vaa kachi koion: Nux daa kuu na kada nai karo kuechi nudaa chi taxkanu ini Ianyuux xa kidaro xijan xaxee xa kundau ini aaia. 2 adu xa daa ku kani ini koion chi a tuu ka nax ka io xa dadaan aa xa ku kadaro xavaa chi nka dandooro xaloko xadua nka xo kidaro. nka ayiu nduuro vitna. 3-4 Kuenda ku nka xiro xiin Cristu Jess te nka ynduxiro xiinia xa nka xendutero. Xa nnadandoto Ianyuuxia kuenda ku nnadandoto aaia roo tuku, te ma ku kuu karo n nka xo kuuro. Nnadandoto Ianyuuxia chi kuaaia xa daa kadaia. 5 Duni xaxee xa kuenda ku nka xiro na nxi Jesucristu, nandotoro ku na ndixiia xaxee xa nnandoto meeia. 6 Xaxee xa kuenda ku nka xitakaa dikaro xiinia na nxitakaa dikaia, atuka kuu anuro xa kadaro kuechi nka xo kidaro. atuka kuu anuro xa kadaro kuechi nka xo kidaro chi nka dandooro xijan. Xnaaro xa daa nyaa. 7 Duni xaxee xa kuenda ku nka xiro xiin Cristu ndayaa aaia nuu xijan. 8 Xaxee xa kuenda ku nka xiro xiin Cristu, nka kukanu iniro xa kutuuro nuu tuuia nkava nkuita. 9 Xnaaro xa nnandoto Cristu te ma ku

Kuenda ku ndy n-ka xo kuu-ro xaxee kuechi n-ka xo kida-ro

kachi koion: Nux daa io na kada nairo kuechi nudaa chi xaxee xa kundau ini aa Ianyuux xiin xa ntaxkanu iniia xa nka kidaro kuechi nanitauro; adu xaxee xa jandixaro ley. 16 N ka kuu ayiu nka xiaan tnuui nuu se ku kuu xtooi xa kadatniu duai,

15Vaa

N ka kuu ayiu n-ka xiaan tnuu-i xtoo-i xa kadatniu dua-i ka kuu ayiu ka jandixa Ianyuux

Romanos6,7 te kada koioi xa tau tnius nuui ka kuu ayiu ka kida xa tau tniu Ianyuux nuui xiin ayiu ka kida xaloko kuu anui xa kadai. Io xa jandixa koio ayiu jan xtooi hora tau tnius nuui chi nka xiaani tnuui xa jandixais. ayiu ka kida xaloko kuu anui xa kadai, dandoo aa Ianyuux, te ayiu ka kida xa tau tniu Ianyuux atuka xndido xtaui kuechii. 17 Nka xo kidan xaloko nkuu anun xa kadan. N ka kuu ayiu ka xinokuechi nuu xtooi ku xiin ku nka xo kuun. Ko vitna, nka dandoon xijan chi ka jandixan xa n xandaa kuu xa nka dakuaa aa ayiu ka kukanu ini Cristu Jess, te atuka xe tn anun. Na kutauro nuu Ianyuux xa nka jandixan xa n xandaa kuu xa nka dakuaa aa ayiu ijan. 18 Kuenda ku nka yaan nuu se kuu xtoon xa atuka ka kidan xaloko xadua. Nka kixeen ka xinokuechin nuu Ianyuux vitna, te ka kidan xa tau tniuia nuun. 19 Dua kakuneeda xa na kuaa na kutnuni ini koion xa jaanda chi ayiu uayiu ka kuun. Nka xo kidan kuechi xaxee yuun, ndaan, nduchi nuun. Nka xo kidan xaloko xadua nka xo kuu ini ndixi; atu nka xo kidan n jaan ley. Na xa kada koio kan kuechi xaxee ndruni xijan, kadan xa tau tniu Ianyuux vitna, te kadatniu kaia anun te kada kan xa juiniia. 20 Tiempu ta dandoo kan xaloko nka xo kidan, a nkuu xa jandixa koion ley Ianyuux chi nka xo kidan xa nkuu anun xa kadan. N kuu ayiu ka jandixa xtooi nka xo kuun. 21 a tuu nax

288 nka kineen xa nka xo kidan xaloko xadua. Ka kujanuun vitna xa nka xo kidan xijan. Dandoo Ianyuux ayiu ka kida n nka xo kidan. 22 Kuenda ku ayiu nka yaa nuu xtooi ka kuun vitna te ka xinokuechin nuu Ianyuux n ka xinokuechiro nuu ayiu kuu xtooro. Kadatniu kaia anun te kada kan xa juiniia. Xaxee xijan kutuu koion nuu tuuya nkava nkuita. 23 Dandoo Ianyuux ayiu dani ka kida xaloko xadua kuu anui xa kadai. Te roo, ayiu ka xinokuechi nuu Ianyuux, kutuu koioro nuu tuuia nkava nkuita xaxee xa nxi Cristu Jess, Ia kuu Xtooro xaxeero. Xijan kuu tauro.

Meen, ayiu ka xini ley Ianyuux, ka xinin xa io xa jandixaro ley jan hora xnditoro te nux nka xiro atuka io xa jandixaro ley jan. 2 N kuu n ad ntnundaa ka kuuro xa ka jandixaro ley jan. n ntnundaa, ma kuu xa dandooa ya xa natnundaaa xiin nkas chi daa io ley Ianyuux xaxee xa ntnundaaa xiins. Ko nux nxi ya a tuu nax kuu xa natnundaaa xiin nkas. 3 Nux tuu y n ad te nchitnaaa xiin nka sey, kidaa kuechi, ko nux nxi ya, atu io ley jaan xa ma kuu xa natnundaaa xiin nka sey. a tuu na kuechi kadaa xa natnundaaa xiin nkas. 4 N kuu ad nxi y ka kuuro xa atuka taxnuni ley nchidotnuni

N ka kuu ayiu n-tnundaa ka kuu ayiu ka jandixa ley Ianyuux

289 Moiss nuuro chi kuenda ku nka xiro na nxi Cristu, te kuenda ku nka nandotoro xiinia na nnandotoia xa nxiia, te nxeka aaia xa na kuaa na kadaro xa juini Ianyuux. 5 Kuee kuechi nka xo kidaro na nka xo kuu anuro xa kadaro xaloko xadua xaxee xa nka xo kauro ley Moiss chi daa vaxiro uayiu. Xaxee xijan dandoo aa Ianyuux nkava nkuita nkuu. 6 Kuenda ku ayiu nka yaa nuu xtooi ka kuuro xa atuka io xa jandixaro ley nchidotnuni Moiss. atuka io xa jandixaro ley jan chi kuenda ku nka xiro te nka nandotoro xa junukuechiro nuu Ianyuux. adu xaxee ley nchidotnuni Moiss xinokuechiro nuuia vitna, chi xaxee xa kidatniuia anuro daa ka kuu anuro.

Romanos7 kadada xaloko. 10 Nxani inida xa jandixada ley jan te kutuuda nuu tuu Ianyuux nkava nkuita, ko atu nkuu xaxee xa atu njandixa ndda ley jan. Te xaxee xijan nxio xa dandoo aaia nkuu. 11 Xaxee xa nkunuu kuechi nuu ley jan atu ndakuda xa jandixada, te atu nxee xa kadada n nxani inida. Xaxee xijan nxio xa dandoo aa Ianyuux nkuu. 12 Ii ley Ianyuux nchidotnuni Moiss, ii n n tnuu njaania na ntau tniuia, te duni vaa. Jaan ley xa io xa kadaro n xa ka kidaro n io n juaan xa kadaro. 13 Vaa kachi koion: Nakuenda xa jaans xa vaa ley, te duni jaans xa xaxee ley ijan dandoo aa Ianyuux? Vaa daa kani ini koion, ko adu ley nkida xa nxio xa dandoo aaia chi xaxee kuechi nka kidaro nxio xa dandoo aaia. Vaa ley jan. Nu nkauda ley, nkutnuni inida xa kuee kuechi nkidada te xaxee xijan nxio xa dandoo aaia. Duni xa nkauda ley nxinida xa yo kiti ini Ianyuux nuu ayiu ka kida kuechi. 14 Nxani ini Ianyuux ley xa kachitnuu aaia ndeda xa kuu xavaa kadaro, ko xaxee xa kuuda ayiu uayiu, kidada kuechi. N kuu n se jandixa xtoos kuuda xa daa kidada. 15 atu xinida nax tnaada xa naa xa kadada xavaa kuu anuda xa kadada, daa xa atu kuu anuda xa kadada kidada. 16 Xaxee xa xinida xa io vaa xa ka jandixaro ley jan, io anuda xa jandixada. 17 adu meeda io kuechi xa kidada kuechi; kidada chi daa vaxida

kachi koion vitna xa: atu xiniuu ley, xaxee xa dua jaanda. Maxku dua kani ini koion chi xiniuu ley chi nuu atu nxio ley nchidotnuni Moiss, ma kutnuni inida xa kuechi kuu n xaloko kidada nkuu. Nuu atu nyodotnuni, Maxku kukajan inin xaxii ayiu, ma uun kani inida xa kuechi kuu xijan nkuu. 8 Nkunuu kuechi nuu ley jan chi yo nxo kukajan inida xaxii ayiu. Juini kuee xa nka xo kida ayiu, na ta koo ka ley, ko a yoo njaan xa kuechi kuu xa nka xo kidai. 9 a tuu nax nxo kuu anuda hora nxo kidada kuechi, chi atu nxinida nax kuu ley, ko ku nxinida xa io ley, nkuu ka anuda xa

7Vaa

Kida Spalu kuechi

Romanos7,8 uayiu. 18 Najandixada xa a tuu nax vaa uu anuda xaxee xa kuuda ayiu uayiu. Juini kuu anuda xa kadada xavaa, ko atu ndakuda. 19 atu kidada xavaa juinida xa kadada, chi daa xaloko a kuu anuda xa kadada kidada. 20 Xaxee xa atu kuu anuda xa kadada xaloko, xijan kuu xa adu meeda io kuechi xa kidada kuechi; kidada kuechi chi daa vaxida uayiu. 21 Juini kuu anuda xa kadada n xavaa, ko atu kidada xavaa chi mee ni xaloko xani inida. Dua yaada. 22 Io vaa xa io ley Ianyuux. Tna inida, 23 ko xaxee xa io n xa dadaan xa kadada xa u inida xa kadada, atu ndakuda xa jandixada ley jan. Xa dadaan kuu xaloko uu anuda. N kuu n se yndiu xa atu kuaa xa kuikonuu kuaans kuuda. 24 Naka vichi tnau inida xa daa yaada. Ndauda. Jundu kada xa ma kada kada kuechi nni na kutuu kada uayiu?, 25 nani Ianyuux. Idii meeia kada xa ma kada kada kuechi xaxee xa nxi Jesucristu, Ia kuu Xtooro xaxeero. Na kutauda nuuia. n se kidatniu dua nuu xtoos, io xa jandixas xtoos. Vitna dada nkutnuni inida xa io xa jandixada ley Ianyuux n jandixa se ijan xtoos, ko xaxee xa kuuda ayiu, kida naida kuechi. N kuu n se kidatniu dua nuu xtoos kuuda xa kida naida kuechi.

290 xa chiyauro kuechiro. 2 Xaxee xa ka kunduuro xiinia nkixee Espritu Ianyuux xa taxnuniia nuuro. Ka kuuro n ka kuu ayiu nka yaa nuu xtooi vitna. atuka kuu anuro xa kada karo kuechi nka xo kidaro, te xaxee xijan ma dandoo aa Ianyuux, te kutuuro andu nuu tuuia. 3 Xaxee xa atu ka ndaku ayiu xa jandixai ley kundido kutaui kuechii nkuu, te ntdaai jn andea. atu ka ndakui xaxee xa ka kuui ayiu uayiu. Xaxee xijan ntundaa Ianyuux Daya Yia uayiu xa kuia xaxee kuechiro xiini. N xndaa roo, ayiu ka kida kuechi, nkaa Daya Yia. Idii meeia nndaku xa njandixaia ley Ianyuux. Nxiia xa na kuaa ndakuro xa jandixaro leyia. 4 Ndakuro xa jandixaro ley vitna chi atuka ka kidaro xa nxo kuu anuro xa kadaro. Ka kidaro xa juini Espritu Ianyuux chi ndeka aaia. 5 ayiu ka kida mee ni xaloko xadua, te ka kukajan inii xa io uayiu yaa, mee ni xijan xu inii. Ko ayiu ka xani ini n xani ini Espritu Ianyuux, ka kuu anui xa kadai mee ni xa juini meeia. 6 ayiu ka kida xa ka kuu ini meei, te ka kidai xa ka kuu anui xa kadai, kuenda ku nka xii chi atu ka kunduui xiin Ianyuux. ayiu ka xani ini n xani ini Esprituia, kutuui nuu tuuia nkava nkuita, te kundaa kuvatu anui chi nka natu inii xa nka kidai kuechi. 7 ayiu ka kida xa kuu ini meei ka xini uui Ianyuux, te atu kuu anui xa jandixai leyia, ni ma ndakui xa jandixai. 8 ayiu ka kida xa kuu ini meei

Ma jaan kaia xa io kuechi roo, ayiu ka kunduu xiin Cristu Jess, ni ma jaania xa io

Ndeka Espritu Ianyuux ayiu

291 jan, ma ndakui xa kadai xa tna ini Ianyuux. 9 Daa ka kuu ayiu yaa, ko ndixi, xaxee xa kunduun xiin Espritu Ianyuux, atu daa ka kuun chi uu aaia. ayiu atu uu aa Espritu Cristu, atu ndeka aa Cristu. 10 Juini na ku koioro xaxee xa ka kuuro ayiu ka kida kuechi, ko nux kunduuro xiin Cristu, nandotoro te kutuuro xiinia nkava nkuita. 11 Xaxee xa uu aa Espritu Ianyuux, Ia nnadandoto Jess na nxiia, nadandoto aa Ianyuux roo na kuro tuku. 12 Kidajuexa Ianyuux xa maxku kadaro xaloko kuu anuro xa kadaro. 13 Nux dani ka kida davan mee ni xa loko kuu anun xa kadan, dandoo aa Ianyuux, ko nux na dandoon xijan, kutuun nuu tuuia nkava nkuita. Espritu Ianyuux kida xa dandoo ayiu xijan. 14 Nux Espritu Ianyuux, ndeka aa, daya Ianyuux ka kuuro. 15 atu kida Espritu Ianyuux xa ku yuuro nuu Ianyuux n nka xo yuuro. Nka xo yuuro n ka yuu ayiu ka kidatniu dua nuu xtooi. atuka yuuro chi kidaia xa jaanro nuu Taaro Ianyuux: Abba. (Taaro kuu tnuu meero.) 16 Nani xini Esprituia xa ka kuuro daya Ianyuux, dani xini roo. 17 Hora na juaa Ianyuux tau Cristu, niiro xa njaania xa taxiia xaxee xa ka kuuro Dayaia. Xijan kuu tauro. Xaxee xa ndau ka yaaro n ndau nyaa Cristu, ndukanuro xiinia.

Romanos8 yo vichi ku ndukanuro. 19 Ntdaa ayiu xiin ntdaa ka xa nxani ini Ianyuux xnaa xa dandeaiai jundu ka kuu dayaia. Yo ka kuu anui xa jinii dayaia; naxku na jini aai vitnadii. 20 Nkida Ianyuux xa a ndaku ka ntdaa xa nkidavaaia xiin ayiu xa kadai n xa ka kidai n io n juaan. adu kuechi meei kuu xa a ndakui xa kadai n xa kadai n io n juaan chi daa njuini mee Ianyuux xa yaa. atu daa nka juini mee ayiu xiin xa nkidavaaia xa yaa. Juini daa kuu vaxi, ko xee ku ma daa ka yaa. Jandixaro 21 xa kada Ianyuux xa ma tu ka davaa nga xa tu vaxi, ni yk kuuro ma tu ka chi kada Ianyuux xa ma tu ka xaxee xa ka kuuro dayaia. Naka vaa. 22 Ka xiniro xa ndau ka yaa ayiu xiin ntdaa ka xa nxani ini Ianyuux xaxee xa tu ntdaa xa io uayiu. N ka yaa ad hora kaku dayaa, ka yaai. N ka tnanaa, ka tnanai. 23 adu ni xa nxani ini Ianyuux xiin dava ka ayiu ndau yaa te ka jan kuechii, chi dani roo xa ka kuuro ayiu kina ka nke aa Espritu Ianyuux, ndau ka yaaro, te xu iniro xa xee ku nakueka aa Ianyuux. Nadandoto aaia na yaa xa kuro, te ma ku karo. 24 Nkukanu iniro xa xandaa xakuiti daa yaa. Xaxee xa ta yaa ka xijan, dani xu iniro xa yaa, te ma kande iniro. 25 Nux ta jini karo xa yaa n xa nkukanu iniro xa yaa, u ini nairo xa daa yaa. 26 atu ka xijan tauro nuu Ianyuux n io n juaan, ko chindee aa Esprituia. Yo kakunee aaia hora xijan tauia nuu Ianyuux, te

ndau yaaro tiempo yaa, ko vichi vaa kada aa Ianyuux chi

18Yo

Yo vichi ku ndukanu-ro andu

Romanos8 tnau iniia. atu jaania nuu Taaro Ianyuux hora xijan tauia xa kuuro xavaa n ka xani ini roo chi tuku xijan tauia. 27 Xini Taaro Ianyuux nax xani ini Esprituia, te duni chinuuia janda ka kuu anuro. Hora xijan tau Esprituia nuu Taaro Ianyuux xa kuuro xavaa, xijan tauia nuuia xa kadaia xa x u ini Taaro Ianyuux xa kada aaia.

292 atuka xndido xtauro kuechiro. 34 Ni mayo jaan nuu Ianyuux xa io xa chiyauro kuechiro chi naaia xa nxi Cristu Jess xaxee kuechiro. adu ni xijan nkida Cristu Jess chi duni nnandotoia te nukooia lado kuaa Taaro Ianyuux xa taxnuniia, te kakunee aaia hora xijan tauia nuuia. 35 Xemani aa Cristu, te dani ku juemani aaia, te mayo dadaan. Maxku kani iniro xa atu xemani aa Cristu hora ndau ka yaaro, a hora ka tnau iniro xaxee xa ka yaaro n xa ka yaaro chi dani kuvaa anuia nuuro. Ni maxku kani iniro xa atu xemani aaia hora ka kida uu aa ayiu xaxee xa kukanu iniroia, a xa a tuu nax io xa kaxi xa kooro, xa kundix kudauro, a hora xtuuro nuu io kuu a nuu ka kuu ayiu xa kani aai. 36 Nakaxtnaa xaa xiin xa nka xiaan ayiu nuu Ianyuux, te yodotnuni: Xaxeen ntdantuu ku ka kuu ayiu xa kani aai. Kuenda ku tkachi xa io xa kuut ka kuuda. 37 Juini daa ka yaaro, ko a tuu nax kuu chi keero xavaa xaxee xa xemani aaia. 38 Xandaa xakuiti xemani aa Ianyuux, te dani ku juemani aaia. Xemani aaia chi nxi Cristu Jess, Ia kuu Xtooro xaxeero. Nditoro a nxiro, ko dani xemani aaia. Mayo ku dadaan xa ma juemani aaia. Ni ngel ma dadaan, ni xaloko taxnuni ma dadaan. Ni xa io vitna, ni n xa ta koo ka ma kada xa ma juemani aaia. 39 Ni xa ndearo andu, ni xa y kaa uu,

ayiu ka kuvaa anu nuu Ianyuux, juini ndau ka yaaro a a tuu nax ka yaaro, ka xiniro xa nduuro ayiu vaa ka. Ka kuuro ayiu kidaia xa tekuro tnuuia xa na kuaa nanitauro chi daa njuiniia. 29 ayiu xa daa nga u ini Ianyuux xa ndudaya aaia, nkidaia xa ka kuui dayaia vitna n kuu Daya Yia; xa daa nga nu iniia xa kadaia xijan. Daya Yia kuu Ia kunuu ka nuu roo xa ka kuuro dayaia tuku. 30 Duni nkida Ianyuux xa ka teku dava ayiu tnuuia na kuaa nanitaui. Duni kidaia xa atuka xndido xtaui kuechii, te kadaia xa ndukanui. 31 Xaxee xa vaa kida aa Ianyuux vaxi, a tuu nax kuu xa ka kida uu aa ayiu. 32 Daya y kaia atu nkukuia kuuia xa kixiia uayiu xa kuia xaxeero ntdaaro. Naka xa kada aaia kuee xavaa ku kukuia kuuia. 33 a tuu nax kada xa ka jaan ayiu nuu Ianyuux xa io kuechi roo, ayiu nkaxi aa Ianyuux xa ku kuuro dayaia chi naaia xa

Ndau ka yaa-ro vitna xa xtuu-ro uayiu, ko xee ku kutuu-ro andu


28Roo,

293 ni nka xa nkidavaaia io uayiu a io andu ma ku dadaan xa ma juemani aaia.

Romanos8,9

njaania nuus: Diko ni daya dana Isaac ku kuu daya danan. 8 a ntdaa ayiu ka kuu daya dana Abraham ka kuu daya Ianyuux chi N-kaxi Ianyuux ayiu Israel diko ni ayiu njaania nuus xa ku 1-2 Jaan ndaada; atu jaan kuui dayaia ka kuu dayaia. 9 Te duni njaan Ianyuux nuu Abraham veteda, chi kunduuda xiin tnuu yaa: Ku nxantuur xa Cristu. atu jaan veteda. Xandaa kixir, kixi ntukur, te ku ijan kajan xakuita xa yo vichi kukoyo inida Sara n daya y. 10 adu ni Sara xaxee daya dana Israel. Ndau nxajan daya chi duni nxajan yaada hora najaandai. Dani Rebeca daya. Cuati nxajana, te jaan Espritu Ianyuux nuuda Isaac nkuu taa dayaa. 11-13 Na xa jaan ndaada tuku. 3 Date ta kaku ka cuati uu xiti Rebeca, nuu nxio xaxee xa dandoo aa njaan Ianyuux nuua: Se Cristu nanitau ayiu uuda xiin juindodo nuu kaku junukuechi nuu yatnuuda, diko kajan tauda nuu Ianyuux xa na dandoo aaia nkuu. se kandijun nga. Juini ta kada 4 Roo xa ka kuuro daya dana kas n xavaa a n xaloko, x ama njaania xijan. Duni yodotnuni: Israel, ka kuuro ayiu nkudaya Nxemanir Jacob te nxini uur aa Ianyuux. Xixitnaro nka kuu Esa. ayiu ndandea aa Ianyuux ayiu kuu ini mee Ianyuux xa meeia na nkokoia nuu nka xo kutuui xiinia kuu ayiu kaxia xa yukui. Nkidaia xiini n tratu. kutuui xiinia. adu xaxee xa vaa Nxiaania leyia, te njaania janda ayiu kaxiai chi xaxee xa xa daa kadai xa ndadakanuiia, duni nga u iniia xa kaxiai xa kutuui nxiaania tnuuia xa taxiia n xa xiinia, te kidaia xa tekui tnuuia x ntaxiia roo xa ka kuuro daya xa na kuaa nanitaui. 14 Maxku dana Israel. 5 Yatnuuro nka kuu kachiro xa atu kida Ianyuux n daya y Israel. Uxi uus xa ntdaas. xavaa xaxee xa dua kidaia. Ni n Ijan vaxi yatnuuro xiin Cristu. ku maxku daa kani iniro. Kuuia Ianyuux te taxnuniia nuuro 15 Njaania nuu Moiss: Kundau ntdaaro xiin nuu ntdaa xa io. Io inir ayiu kuu inir xa kundau xa ndadakanuroia nkava nkuita. inir. Tnau inir xaxeei chi daa Amn. 6 atuka io xa ku jaanro xa ka kuu inir. 16 ayiu kundau ini Ianyuux kaxia xa kutuui kuu nai dava daya dana Israel xiinia. Kax Ianyuux ayiu ijan ayiu Israel xaxee xa atu ka kidai xaxee xa kundau iniiai, adu na io xa kadai. atu ka jandixai xaxee xa ka kuu ini ayiu ijan Ianyuux, ko kida nai Ianyuux xa kaxiai, kaxiai. Ni adu xa njaania xa kadaia. Xetnaa xaxee xa ka ndukundeei xa kax tnuuia. 7 adu ntdaa daya dana aaia, kaxiai. 17 Duni yodotnuni Abraham njaan Ianyuux xa ku kuu xa njaania nuu Faran. Dua daya danas chi yodotnuni tnuu

Romanos9 njaania: Nkidar xa taxnunin te nkidan xa nkidan na kuaa jini ayiu uayiu xa kuaar kidar davaa nga xa jaanr xa kadar, te jaan koio ayiu uayiu xa kuur Ianyuux ndixa xaxee xijan. 18 Kundau ini Ianyuux ayiu kuu iniia xa kutuu xiinia xaxee xa daa kuu iniia, te nux kuu iniia xa ku kulilu nai dava ka ayiu, dani ku kulilui. 19 Vaa ku jaan koion: Nux dua io nakuenda jaania xa io kuechi ayiu ka kida kuechi? Kida Ianyuux xa kuu ini meeia xa kadaia, te mayo ku dadaan. 20 Nuda xijan ku jaan ndixi! Maxku yoo ayiu ku jaan xa nuu io vaa xa kidaia a atu io vaa. atu jaan n kd nuu se nkidavaa: Nuda dua kaa nkidavaa aan u! 21 Kidavaa n se kidavaa kd uu kd kuu ini mees. Idii ni ndeyu kidavaas kd vaa kaa xiin kd ndau kaa. 22 Kiti ini Ianyuux nuu ayiu atu nka natu ini xa nka kidai kuechi. Xaxee xijan io xa naai. atu nxo kida uu niiai chi nxo xo ndetu kueeia xaxee xa njuiniia xa na natu inii xa nka kidai kuechi. Kada uuiai na kuaa na jini koioi xa kiti iniia nuui. Duni juiniia xa jini ntdaa ayiu xa taxnuniia nuui. 23 Nxo ndetu kueeia chi duni njuiniia xa natu ini roo, ayiu nkundau iniia xa nka kidaro kuechi xaxee xa njuiniia xa jiniro xa kadaia xa ndukanu koioro nuu tuuia. Duni nkidatniuia anuro xa nka nduuro ayiu vaa. 24 adu ni roo xa ka kuuro ayiu Israel nkidaia xa tekuro tnuuia xa na kuaa nanitau koioro, chi

294 duni nkidaia xa teku ayiu atu kuu ayiu Israel tnuuia. 25 Nani jaanda ya, dani njaan Ianyuux nuu Oseas, te nchidotnunis: ayiu atu nka kuu dayar kuu dayar vitna. ayiu a nxo xemanir, xemanir vitna. 26 ayiu nxo jaanr nuui: atu ka kuun dayar. ayiu ijan ku kuu dayar xa kuur Ianyuux ndixa, te nditor. 27 Dua njaan se nxo nani Isaas te nchidotnunis: Kuee daya dana Israel io n kuee uu kuchi io yuu mar. Kueei io, ko xaku nii nanitau. 28 Vax kuyatni ku kada Ianyuux xa jn tnaa xa njaania nuu ayiu uayiu. 29 Duni njaan Isaas te chidotnunis: Nuu a ndakaku Ianyuux dava daya dana Israel, ma koo koioda nkuu n ayo ka daya dana ayiu Sodoma xiin daya dana ayiu Gomorra io.

xa ka kukanu ini ayiu Cristu, atuka xndido xtaui kuechi nka kidai, juini atu nka xo kuu anui xa jandixai Ianyuux. 31 Nka kuu ayiu Israel xa jandixa ndi ley Ianyuux xa ma kundido kutau kai kuechi nka kidai, ko atu nka ndakui. 32 Nka kuui xa ndakui xa jandixa koioi ley Ianyuux na kuaa maxku kundido kutau kai kuechi nka kidai, ko a yooi ndaku xaxee xa atu nka kukanu inii Ianyuux.

30Xaxee

atu n-ka kukanu ini dava ayiu Israel Jesucristu

295 Kuenda ku ayiu ndee ka xe k yu hora xndijuni nka ayiu, ka kuui xa atu jandixaiia. 33 Duni yodotnuni tnuu Ianyuux: Kunaa koio xa tundaar Ia xee Sin. Kadaia n xa ta uun ka jini ayiu dian. Te xaxee xijan ma jandixa aa kai. Kuenda ku n yu a n toto katuu, te ka xe k ayiu te ka nduai ku kuuia. Kuenda ku ayiu ndee ka xe k yu hora xndijuni nka ayiu ku kuu ayiu ma kukanu ini aa, ko ayiu kukanu ini aa, ma jn ki, ni ma uun kujanuui xa kukanu iniiia. Yo xijan tauda nuu Ianyuux xa nanitau koio ayiu ka kuu daya dana Israel. Yo kuu anuda xa nanitau koioi. 2 Ka kuu anui xa junukuechii nuu Ianyuux, ko atu ka xinii janda io xa junukuechii nuuia. 3 ayoi nkutnuni ini janda kadai xa ma kundido kutau kai kuechi nka kidai. Ka ndukundeei xa ma kundido kutau kai kuechi nka kidai, ko tuku ka kidai, te tuku juini Ianyuux. Xaxee xijan dani xndido xtaui kuechi nka kidai. 4 atu ka xinii xa Cristu kuu Ia njandixa ntdandituu ley Ianyuux nchidotnuni Moiss xa na kuaa maxku kundido kutau ka roo, ayiu ka kukanu iniia kuechi nka kidaro. 5 Na njaan Moiss nax kada ayiu xa maxku kundido kutau kai

Romanos9,10 kuechi nka kidai, nkakunees ley Ianyuux, te nchidotnunis: ayiu jandixa leyia, kutuui xiinia nkava nkuita. 6 Roo xa ka kuuro ayiu nkida Ianyuux xa atuka xndido xtauro kuechi nka kidaro xaxee xa kukanu iniro Cristu, atu ka jaanro n jaan dava ayiu: Na nkaaro andu. ayiu daa jaan kuu ayiu kuu xa jn juneei Cristu. 7 Ni atu ka jaanro n ka jaan dava ayiu: Na kero nua a xe nd. ayiu daa jaan kuu ayiu kuu xa natavai Cristu nuu ka xani inii xa nxe konduxiia. 8 atu ka xiniro xa daa ku jaanro chi ka dakuaa tnaaro xa nchidotnuni Moiss. Dua nchidotnunis: X nkixee Tnuu Ianyuux. X ka tekuro. X ka xiniro. X ka xko jaanro xa njaania nuu ayiu. Xijan nchidotnunis. Xa ka jaanro nuui kuu xa io xa kukanu inii Cristu. 9 Nuxa xandaa xakuita ka jandixaro xa nnadandoto Ianyuux Jess, te nux ka jaanro nuu ayiu xa Jess kuu Ianyuux, nanitauro. 10 Xaxee xa kukanu iniro Jess, ma kundido kutau karo kuechi nka kidaro, te nanitauro xaxee xa jaanro nuu ayiu xa kuuia Ianyuux. 11 Yodotnuni tnuu Ianyuux: Ma uun jaan ayiu kukanu iniiia xa ndandau aaia. 12 Nani kudaya Ianyuux ayiu Israel ka xijan tau nuuia, dani kudayaia ayiu atu ka kuu ayiu Israel ka xijan tau nuuia. Ntdaai kuu dayaia. Yo vaa kida aaia ntdaaro. 13 Ntdaa ayiu ka xijan tau nuu Ianyuux nanitau. 14 Ka xijan tau ayiu ijan nuuia, ko ayiu ta kukanu ini kaia, atu

10

Romanos10,11 ka xinii xa kajan taui nuuia. Xaxee xa ta teku kai jundu kuu Cristu atu kuu xa kukanu iniiia. Nux mayo dakuaa ayiu ijan xa njaan Ianyuux, ma kuu xa tekui tnuuia. 15 Nux mayo tundaa ayiu dakuaa ayiu ijan, mayo dakuaai. Dua yodotnuni: Naka ka kud iniro xaxee xa nka kixee ayiu ka jaan nuuro xa njaan Ianyuux. 16 Juini ka dakuaaro ayiu xa njaan Ianyuux, ko adu ntdaai jandixa xa n xandaa kuu xa ka tekui. Dua njaan Isaas nuu Ianyuux. Xiaans: Taaro Ianyuux, xaku ni ayiu jandixa xa n xandaa kuu xa jaanda nuui, kuu Isaas, xiaans. 17 Ndouu xa tekui xa njaan Cristu na kuaa na kukanu iniiia. Kakuneero Cristu hora ka dakuaaroi. 18 Maxku ku jaanro xa atu nka teku ayiu jan xa nka jaanro, chi nka tekui. Duni dua yodotnuni tnuu Ianyuux: Ntdantuu uu io uayiu nka teku ayiu nax kuu xa njaan Ianyuux. Nde dk uayiu xiin nde xee uayiu ka xini ayiu nax nkidaia. 19 Na jaan ntukuda, adu xa a nka teku ayiu Israel tnuuia chi nka tekui. Moiss kuu se kina nuu nkakunee xaa, te nchidotnunis xa njaan Ianyuux nuu ayiu Israel. Njaania: Kadar xa ayiu a tuu na nacin io kada xa kukuedi ini koion. Kadar xa ayiu atu xe ini tnuu jaanr dakiti ini aa. 20 Nteku Isaas xa njaan Ianyuux, te nkuys xa nchidotnunis. Dua njaania:

296 ayiu atu nka xo xini jundu kuur, ka xinii jundu kuur vitna. ayiu atu nka xijan tnuu jundu kuur, dakuaary, te ka xinii jundu kuur vitna. 21 Nkakuneeia ayiu Israel na njaania: Ntdaa ku xko jaanr nuu ayiu xa na jandixa aai, ko ayoi ka juini. Unu xe inii.

11

Ni n ku maxku kani iniro xa ndandoo Ianyuux ayiu Israel, ayiu nxo ndekaia, juini nka kuxe inii nuuia. atu ndandooiai chi atu ndandoo aaia daa. Daya dana Abraham ka kuu ayiu Israel, te daya danas kuuda tuku. Kuuda daya dana Benjamn. 2 atu ndandoo Ianyuux ayiu Israel xaxee xa naa nkuu nkaxiiai xa ku kuui dayaia. atu ka xinin nax kuu xa nkakunee Elas, se nxo jaan xa njaan Ianyuux nuu ayiu na njaans nuuia xa nka kida ayiu Israel kuechi a? 3 Dua njaans nuuia, te nchidotnunis: Taaro Ianyuux, nka xani ayiu yaa ntdaa se nka xo jaan nuui xa njaann. Mee dii ngada nndoo, te ka nduku aai xa kani aai tuku. Duni nka xanui altarin, kuus, xiaans. 4 atu xnaan nax njaan Ianyuux nuus a? Njaania nuus: Ndadaanr xa dandoo aa uxa mil ayiu, te ayiu ijan atu nka xe juiin xiti nuu xa nani Baal xa ndadakanu koioi xijan, kuuia, nxiaania nuus. 5 Nani nkuu xa nkaxi Ianyuux dava

N-kaxi Ianyuux dava ayiu Israel xa ku kudaya-ia-i

297 ayiu Israel na nxo tuu Elas, daa kuu vitna xa nkaxiia dava ayiu ku kuu dayaia xaxee xa kundau iniiai. 6 Nkaxi aaia xa ku kuuro dayaia, ko adu xaxee xa nka kidaro xavaa. Nkaxi aaia xaxee xa kundau ini aaia. Date nuu nxio xaxee xa nka kidaro xavaa kax aaia xa ku kuuro dayaia, ma kuu xa kax aaia xaxee xa kundau ini aaia nkuu. 7 Nka kuu ayiu Israel xa jandixa ndi ley Ianyuux xa maxku kundido kutau kai kuechi nka kidai, ko a ndakui. Diko ni ayiu nkaxi Ianyuux xa ku kuui dayaia ma kundido kutau kai kuechi nka kidai. Dava ka ayiu, ka kuxe ini kai nuuia juaan. 8 Dua yodotnuni: Nkida Ianyuux xa nka ndulilui xa maxku kutnuni inii xa jaania. Juini xndeai n xa xndeai, ko atu ka xinii nax kuu. Juini ka tekui n xa ka tekui, ko ayoi ka kutnuni ini nax kuu xijan. Daa ka kuui vaxi. 9 Duni nkakunee David ayiu yaa, te nchidotnunis: Na kada uu aa ndeyu ka xaxi ka xiii. Maxku tnaa aa xa ka xaxii. Ndau na yaa koioi. Xijan kuu taui. 10 Na kuaai. Maxku kundea kai. Na ndut yatai te maxku ndundaa ka.

Romanos11 dani xaku nii jandixaia vaxi, chi xee ku jandixa ntdaaiia. Nax kuu aa. Xaxee xa atu ka jandixa daya dana Israelia, xijan kuu xa nka kukanu ini ayiu atu ka kuu daya dana Israelia. Ijan te nka kukuedi ini daya danas. 12 Nuu xaxee xa nka kida daya dana Israel kuechi kida Ianyuux ayiu uayiu xavaa, naka ayiu uayiu ma ku kadaiai xavaa na xee ku kukanu ini daya danas Cristu. Nuu xaxee xa nka dandoo daya danasia kuu ayiu atu kuu daya danas xavaa, naka ayiu atu ka kuu daya danas ma ku kadaiai xavaa na xee ku kukanu ini daya danas Cristu. Vichi vaa ku kadaiai. 13 Kachitnuu aada ndixi, ayiu atu ka kuu daya dana Israel xa ntundaa aa Ianyuux xa dakuaa aada. Xijan kuu tniu ntaxiia, tniu ndand kuu. 14 Dakuaa aada, ndixi ayiu atu kuu daya dana Israel na kuaa kukuedi ini ayiu uuda xiin yatnuuda na kuaa kueei na nanitau. 15 Xaxee xa nxika yata Ianyuux nuu ayiu uuda xiin yatnuuda nndumaniia xiin kuee ayiu uayiu. Kuenda ku ndy ka kuu ayiu Israel, ko ku na ndumani Ianyuux xiini kuenda ku nandoto koioi. 16 N kuu yuxa ka kuu ayiu Israel. Nux ii n parti yuxa ndoko n ad nuu Ianyuux, duni ii nka parti yuxa jan. Nux ii yoo yutnu, duni ii ntakaa dandatnu. 17 Duni ka kuu ayiu Israel n ka kuu danda tnu olivo xetataro, te ndixi, ayiu atu ka kuu ayiu Israel, ka kuun n ka kuu danda

xaxee xa xaku ni ayiu Israel ka jandixa Ianyuux vitna, te

Nanitau ayiu ka kukanu ini Jesucristu atu ka kuu ayiu Israel


11adu

Romanos11 tnu olivo io yuku. Nxande Ianyuux danda tnu olivo xetataro, te nxandeia n danda tnu olivo io yuku, te nkida injertariia danda yutnu ijan tnu olivo xetataro jan. n nga yootnu nee nduu dandatnu jan. n ni ndute ytnu. 18 Meen, ayiu Israel, maxku jaan ini koion xa ka kuun n kuu danda tnu olivo xetataro, chi xa xnaan xa adu dandatnu neetnu xa nukootnu chi yootnu nee aa. 19 Te ndixi, ayiu atu ka kuu ayiu Israel, vaa ku jaan koion: Ntande danda tnu olivo xetataro xa na kuaa na kada injertari Ianyuux danda tnu olivo io yuku nuu ntande tnu jan. 20 Nxika yata Ianyuux nuu ayiu ka kuu daya dana Israel xaxee xa atu nka kukanu iniiia, te ndixi ka kunduun xiin Ianyuux xaxee xa ka kukanu ininia. Ko maxku ku ku inin xaxee xijan; koo koion cuedado na aa daa yaa koion tuku. 21 Nux nxika yata Ianyuux nuu ayiu ka kuu n kuu danda tnu olivo xetataro, naka nuu ndixi ma ku kaka yataia. 22 X xnaan janda kuu Ianyuux. X xnaan xa vichi vaa kidaia dava ayiu chi kuee xa xiaaniai, te xtuu vii xtuu vaai. Duni ka xinin xa kidaia xa ndau yaa dava ayiu. Kundau ini aaia, ndixi, te kidaia xa ndau ka yaa ayiu nka xika yata nuuia. Kada nai koion xavaa na kuaa dani na kada aaia xavaa. Nux aa, dani kaka yataia nuun tuku. 23 Kuenda ku danda tnu olivo xetataro ntande jan ka kuu daya dana Israel. Ndada injertari ntuku Ianyuux danda tnu olivo ntande

298 jan nux na ndixee koio daya dana Israel xa kukanu inii Ianyuux nka vuelta. Daa kuu chi kadaia xa ku tnaa koioi nuun xa ka kuun ayiu ka kukanu ini Jesucristu. 24 Nux nkida injertariia danda tnu olivo io yuku nuu tnu olivo xetataro, naka danda tnu olivo xetataro, ma ndada injertariia mee tnu olivo jan.

kachitnuu aada nax xani ini Ianyuux xa koo xa na kuaa na jini koion nax yaa te nax koo, chi nux ma kachitnuu aada, vaa ku jaan koion xa x ka xinin nax yaa, te ku ku inin. Xaa kuu xa kachitnuu aada. Kuee ayiu Israel atu ka juini xa kukanu inii Jesucristu. Nde ku na kukanu ini nd ayiu atu ka kuu ayiu Israel io xa ku tnaa nuu ayiu kukanu iniia Cristu, ijan dada ndixee ayiu Israel xa kukanu ini ntukui Ianyuux. 26 Xee ku nanitau ntdaa daya dana Israel io xa nanitau chi daa yodotnuni. Dua yodotnuni: Sin kee Ia dakaku kuee ayiu ka kuu daya dana Jacob. Kadaia xa ma kada koio ka ayiu ka kuu daya danas kuechi nka xo kidai. Nka xo kidai kuechi chi atuka nka xo jandixai Ianyuux. 27 Njaan Ianyuux: Njaanr xa kadar xa ma kundido kutau kai kuechi nka kidai, te daa kadar. 28 Xaxee xa kuee daya dana Israel nxika yata nuu Ianyuux, kiti iniia nuui. Te xaxee xijan vaa

25Na

Nanitau ntdaa daya dana Israel io xa nanitau

299 kida aaia ndixi, ayiu atu ka kuu ayiu Israel. Juini kueei nka xika yata nuuia, ko dani xemaniia ayiu Israel xaxee uxi uu daya y Israel chi nkaxiiai xa kutuui nuu tuuia. 29 Juaa naiia xa njaania xa juaaia chi xetnaa xa jaania. Kidaia xa teku ayiu tnuuia xa na kuaa nanitaui n njaania. 30 Nka xo kuxe inin nuu Ianyuux, te vitna ka kuxe ini daya dana Israel nuuia. Xaxee xa ka kuxe inii nuuia kundau ini aaia ndixi. 31 Ka kuxe ini ayiu Israel nuuia vitna, ko ndundau iniiai na xee ku. Xaxee xa kundau ini aaia ndixi, ndundau iniiai tuku. 32 Nani ka kuxe ini ayiu Israel nuu Ianyuux dani ka kuxe ini ayiu atu kuu ayiu Israel nuuia. Nxio xa ndau yaa ntdaaro na kuro nkuu, ko xaxee xa kundau ini aaia, ma kuu ka xa ndau yaaro. 33 Naka kuee xa taxi Ianyuux. Naka vichi kundau ini aaia. Naka kuee xa kutnuni iniia. Naka kuee xa xiniia. Naka tuaia. ayoro xini nakuenda kidaia n xa kidaia, ni nakuenda daa xani iniia. ayoro xini naxa xani iniia xa kadaia. 34 N jaanda ya, daa yodotnuni: ayoro xini nax xani iniia. atu xe tnuuia nuu ayiu. 35 ayoro xiaan nga n xa xiaan ngaroia. a tuu nax kutauia nuuro. a tuu nax nxiaan ngaroia xa kutauia nuuro. 36 Meeia nxani ini ntdaa xa io, te xaxii meeia kuu. Nkidavaaia ntdaa xa io xa na kuaa na najuen tnuu aa xijan. Io xa

Romanos11,12 ndadakanuroia. Ndku nduu ndukanuia te ma jn nd. Amn.

12

Tau tniuda nuun ntdaan xa junukuechi koion nuu Ianyuux chi kundau ini aaia. Kuenda ku dokon meen nuuia xa junukuechi koion nuuia chi vichi vaa nkida aaia. Kuveteia xa daa kadan. atuka ka kuuro n kuu davaa nga ayiu chi xinokuechiro nuu Ianyuux. Xaxee xa daa kida aaia, io xa kadaro ntdaaro xijan. 2 Maxku ku kuu ka anun xa kada koion xaloko. Maxku kada koion n ka kida ayiu atu ka xini jundu kuu Ianyuux. Ni maxku kukajan inin mee ni xa io uayiu yaa. Juejoon koion xa na kadatniu ka Ianyuux anun xa maxku ku kuu kan n nka xo kuun. Juejoon koion xa na kadatniu kaia anun na kuaa na kani inin n xani iniia te jini koion nax u iniia xa kadaro. Xa u iniia xa kadaro kuu xa kadaro xavaa xiin xa nduuro ayiu kida mee ni xavaa. Tna iniia xijan. 3 Na jaanda nuun xa maxku ku ku inin xa yo vaa ka tuan nux a tuu nga ka tuan. Nux ka xinokuechin nuu Ianyuux, maxku ku ku ini koion xa yo vaa xinokuechin nuuia. Nux vaa ka kukanu ini koionia, maxku ku ku inin xa vaa ka tuan a vaa ka xinokuechin. Xaxee xa ntetutniu aaia xa dua jaanda nuun, dua jaanda. 4 Na jaanda tnuu kandee yaa nuun. Io ndaaro. Io nuuro. Io xitiro. Io dkro, io xeero du,

Kuenda ku doko-ro mee-ro nuu Ianyuux xa xinokuechi-ro nuu-ia

Romanos12,13 te nudn nudn xetniuro ntdaa, ko n ni xa ka kuu. 5 N ka kuu xijan ka kuu ayiu ka kukanu ini Cristu chi idii nga ayiu ka kuui. N ndouuro ndaaro, xeero, dkro, daa ndouu tnaa ayiu ka kukanu ini Cristu. 6 Ntdaaro tua kadaro tniu Ianyuux. Nxani iniia xa nudn tniu kadaro. Naka vaaia xa daa nkidavaa aaia. Ndedaro vaxi xa jaanro nuu ayiu xa njaan Ianyuux, na jaanro xijan. Nux vaa ka kukanu iniro Cristu, ndakuro xa vaa jaanro nuu ayiu xa njaania. 7 Te ndedaro vaxi xa junukuechiro nuu ayiu ka kukanu ini Cristu, daa na kadaro. Ndedaro vaxi xa dakuaaro ayiu, na dakuaaroi. 8 Ndedaro vaxi xa jan dooro ayiu, daa na kadaro. Ndedaro vaxi xa juaa ngaro ayiu ka kundau dava xa xnevaaro, kuee na juaa ngaroi. Ndedaro vaxi xa taxnuniro, vaa na taxnuniro. Nux vaxiro xa chindeero ayiu xaxee xa ndau iniro, na chindeeroi, te maxku kava uu kava uni anuro.

300 Ianyuux. Hora na kada uu aa ayiu, kada nde ini koion. Ku kajan tau kutu koion nuuia, te maxku kande inin. 13 Chindeen ayiu ka kundau nkida Ianyuux xa nka nduui ayiu ii. Kotondee koiony, te juaa koiony veen na ndooi nux a vada ndooi. 14 Kajan tau koion nuu Ianyuux xa na kuu ayiu ka kida uu aa xavaa, te maxku kuia jaanny. 15 Hora na kud ini ayiu, kud ini koion; hora na ndai ayiu, ndai koion. 16 Kutuu mani koion xiin dava ka ayiu. Maxku ku kuxe ini koion. Tua tnaa koion xiin ayiu ka kundau ka kukee. Maxku ku jaan koion xa ntdandituu xa kuaan kadan. 17 Nux njanaa n ayiu a nax nkida aai maxku aa dandenaan. Kadan ntdaa xa ka xani ini ayiu xa kuu xavaa. 18 Maxku ku jantnaan xiin ayiu nuu ka xikonuu ka xikondodon. Ntdaai kutuu manin xiini, jun inin xa maxku jantnaan xiini. 19 Maxku daa mee kan ku kada uu ayiu ka kida uu aa. Ianyuux io xa kada uu ayiu ijan, adu meen chi dua yodotnuni: Meer io xa kada uur ayiu. Meer juaa taui. 20 Duni yodotnuni: Nux kojon ayiu xini uu aa, juaan xa kaxii. Nux ka yichii ndute, juaan ndute na kooi. Juaa koion xa kaxi xa kooi na kuaa na kujanuui. 21 Naa xa kada uun ayiu nka kida uu aa, juaan xa ka ndouui. Naa xa dandenaan xa nkida aa n ayiu, kadany xavaa.

xakuiti juemani tnaan; maxku kada ngan. Jun ini koion xa kadan xavaa. Dandoo koion xaloko xadua. 10 Juemani tnaan xiin dava ka ayiu ka kukanu ini Cristu chi kuenda ku anin ka kutnaa. Najuen tnuu tnaa koion. 11 Maxku kava uu kava uni anun hora kidan tniuia. Na ku kuvaa anun nuu tniu Cristu. Xiin nde yk nde tuchin junukuechin nuuia. 12 Io xa ku kuvete koion chi nka kukanu inin xa dananitau aa

9Xandaa

Io xa juemani tnaa ayiu ka kukanu ini Jesucristu

13

Io xa jueyuu juendetu-ro nuu se ka taxnuni nuu-ro

Jueyuu juendetu koion nuu se ka taxnuni nuun.

301 Ianyuux kuu Ia nxani ini xa koo se taxnuni nuuro. Xnetnius chi mee Ianyuux kida xa ka tetutniu aa uu. 2 ayiu ndandita nuu se ka taxnuni, io kuechii chi ndanditai nuu se nkida Ianyuux xa ntetutniu aa ayiu. Kada uu se ka taxnuni ayiu ka ndandita nuus. 3 ayiu a tuu nax ka kida atu ka yuu nuu se ka taxnuni chi a tuu nax ka kidai. ayiu ka kida xaloko ka kuu ayiu ka yuu nuus. Xa maxku ku yuuro nuu se ka taxnuni nuuro, na kadaro xavaa na kuaa na najuen tnuu aa koios. 4 Nkida Ianyuux xa koo se taxnuni xa na kuaa na kutuu vaaro. Nux na kadan xaloko yuu koion nuus, chi ka kida uus ayiu loko. Kiti inis nuu ayiu ka kida xaloko, te dayaasy juxtixia. Xaxee xa xinokuechis nuu Ianyuux, daa kidas. 5 Jueyuu juendetu koion nuu koios, ko adu xa na aa dayaa aas juxtixia. Jueyuu juendetu koion nuu koios xaxee xa daa io xa kadaro. 6 Xaxee xa ka kidas tniu ijan ka xiaanro tvini ka ndajans. Ka xinokuechis nuu Ianyuux xa daa ka kidas. 7 Juaa koion ntaka tvini ka ndajan se ka taxnuni. Duni juaa koion tvini ka xijans. Jaan koion, Dito nuu se io xa jaanro Dito. Najuen tnuu koion se io xa najuen tnuuros. Dua kada koion. 8 Io xa najuaan xa taun nuu ayiu. Duni io xa juemani tnaan. Nux xemani tnaa ayiu, jandixai dava ka ley Ianyuux tuku. 9 Yodotnuni: Maxku kavan xiin ad atu kuu adn. Maxku kanin ndy. Maxku duun. Maxku kukajan inin xaxii ayiu. Nux jandixaro

Romanos13,14 ley yaa, ndaku koioro xa jandixa koioro dava ka ley Ianyuux: Io xa juemanin anitnaan n xemanin meen. 10 Nux xandaa xakuita xemanin anitnaan, a tuu nax kadany. Kidaro xa jaan ley Ianyuux nux xemaniro ayiu. 11 Maxku ku kidin chi xa ka xinin na tiempo tuuro. Xa vax kuyatni xa nanitauro. Naa ka nkuu xndeturo vaxi dada xa kundeturo. 12 Kuenda ku xa ntuu yaa te vax kuyatni xa xino ngandii xa vax kuyatni tiempo nanitauro. Xijan kuu xa maxku kada karo xaloko ka kida ayiu loko xakuaa. Mee nga xavaa na ku kadaro n ka kida ayiu vaa nduu. Na kadaro xa juini Ianyuux. Xavaa ka kida ayiu nduu kuu n kuu armadura soldado. 13 Na ku kuukax iniro nuu xikonuu xikondodoro; na kuikonuuro n kida ayiu vaa xikonuu nduu. Maxku ndee kaxiro hora xeenro viko, ni maxku yo ku jnro viko, ni maxku kooro xa nde xiniro. Maxku kadaro kuechi xiin ad atu kuu adro, ni maxku mee ni xa ku kadan kuechi ku jun inin. Maxku jantnaa koioro, ni maxku ku kuuro ayiu kuedi ini. 14 Maxku daa kada koion. Jun ini koion xa kadan xa juini Jesucristu, Ia kuu Xtooro. Maxku ku kuu ka anun xa kadan xaloko ka kida ayiu loko.

14

Io xa ku kuu ini vaan nuu ayiu atu ka kida n ka kidan nux ka xani inii xa atu io vaa xa ka kidan. Io xa ku kuu

Maxku ku jan tnuu-ro dava ka ayiu kukanu ini Jess tuku ka kida

Romanos14 ini vaan nuui chi ayoro ka xini ndaa ka xini kuiti nux vatuka xa kadaro xa ka kidaro a aa. Maxku jan tnuuny. 2 Ion ka xani ini xa io vaa xa kaxiro davaa nga xa kaxiro, ko ion ka xani ini xa atu io vaa xa kaxiro kuu. 3 ayiu ka xaxi davaa nga xa ka xaxii, maxku kuia jaani ayiu ka xani ini xa atu io vaa xa kaxiro davaa nga xa kaxiro. ayiu ka xani ini xa atu tna ini Ianyuux xa kaxiro davaa nga xa io, maxku jan tnuui ayiu ka xani ini xa io vaa xa kaxiro davaa nga xa io xa kaxiro, chi ntdaai ka kuu daya Ianyuux. 4 atu io vaa xa jan tnuuro ayiu chi adu roo io xa chinuu nax ka kidai chi adu nuu meero xinokuechii. Mee Ianyuux taxnuni nuui te xiniia nax ka kidai. Kendoo vaa xa ka kidai chi meeia chindee aa. 5 Ion ka xani ini xa nani kuu n ku dani kuu nka ku. Te ion ka xani ini xa dava ku ii, te io xa kunee iiro. ayiu ka xani ini xa ii dava ku, na kunee iii ku ijan. 6 ayiu ka xani ini xa ii dava ku, io vaa xa xe iii chi xaxee Ianyuux ka xe iii. ayiu ka xaxi davaa nga xa io xa kaxiro, io vaa chi ka xani inii xa tna ini Ianyuux xa daa ka kidai, te ka xiaani nuuia: Nkutauda, Taaro. ayiu atu ka xaxi davaa nga xa io xa kaxiro, io vaa chi duni ka xani inii xa tna ini Ianyuux xa ka kidai, te ka xiaani nuuia: Nkutauda, Taaro. 7 ayoro vaxi uayiu xa kadaro xa ka ku ini meero. Duni ayoro xantuu ku kuro. 8 Hora xtuuro uayiu kidaro xa juini Ianyuux, te hora nxee xa kuuro

302 ndy, yndaa aa naiia. Xnditoro a nka xiro, dani ka kuuro dayaia, 9 chi xaxee xijan nxi Cristu te nnandotoia. Nxiia te nnandotoia xa taxnuniia nuu ntdaaro xa ka kuuro dayaia; xnditoro a nka xiro. 10 Nakuenda ka jan tnuun dava ayiu ka kukanu iniia? Nakuenda atu ka xe ininy? Ntdaaro, io xa ndadandaa Ianyuux kuechiro, ma yooro kaku. 11 Dua yodotnuni: Xandaa xakuiti nditor, te xandaa xakuiti ntdandituu ayiu njuiin xiti nuur. Te jaan koioi xa Ianyuux ndixa kuur. Kuu Ianyuux njaania. 12 Xee ku ntdaaro jaan nuu Ianyuux nax nka xo kidaro xa nka xo tuuro uayiu yaa. Mayoro kaku. 13 Maxku jan tnuu tnaa koioro. Na dandooro xijan. Maxku kadaro n xa xani ini nka ayiu xa atu kuu xavaa, na kuaa maxku daa kadai na kuaa maxku kadai kuechi. 14 Ka xani ini dava ayiu xa atu vaa xa kaxiro davaa nga xa io xa kaxiro, ko xini daa xa ntdaa xa io xa kaxiro, vaa xa kaxiro. Nkida Jesucristu xa xinida xa adu kuechi kuu xa kaxiro davaa nga xa io xa kaxiro. Daa jaan daa, ko nux ndedan ka xani ini xa kuechi kuu xa kaxi koion dava xa ka xaxi nka ayiu, maxku kaxi koion nudaa. 15 Nux n xa ka xaxin kida xa kida anitnaan kuechi, te nux dani na ku kaxi nain a tuu nax viiny. Maxku dandoo n anitnaan Cristu xaxee n xa ka xaxin chi duni

303 nxiia xaxeei. 16 Maxku daa kadan na aa jan tnuu ayiu atu kukanu ini Cristu Ianyuux. 17 Hora xian tnuuda ayiu nax io xa kadai xa ku tnaai nuu roo xa ka kuuro ayiu jandixa xa taxnuni Ianyuux nuuro, atu kakuneeda xa kaxi xa kooro. Xa ka kakuneeda kuu xa io xa jandixa koioroia. Duni ka kakuneeda xa nndumani Ianyuux xiinro. Ka kud ini ayiu nku tnaa nuu roo xa ka kuuro ayiu jandixa xa taxnuniia nuuro. Ka kud inii chi uu aa Esprituia. 18 ayiu jandixaia, ka xinokuechii nuu Cristu, te tna ini Ianyuux xa daa ka kidai. Xndaxio ayiu xauu nuu ayiu daa ka kida. 19 Na ndukuro mudu kutuu maniro xiin ayiu. Na chindee tnaaro xa na kuaa na kutnuni vaa ka iniro nax kuu xa juini Ianyuux. 20 Maxku kuu xa ka xaxi ka xiiro kada xa kada ayiu ndakuaan n xa maxku kadai. Ntdaa xa io xa kaxi xa kooro vaa, ko nux ndeda n xijan kada xa kada ayiu kukanu ini Cristu kuechi, atu io vaa xa kaxiro ntdaa xijan. 21 Vaa ka nuu maxku kaxiro kuu, ni maxku kooro vinu, ni maxku kadaro nka xa xani ini nka ayiu kukanu ini Cristu xa kuechi kuu. Vaa ka nuu maxku kadaro xijan nux xaxee xijan kadai kuechi. 22 ayiu xani ini xa xandaa xakuiti io vaa n xa kidai, mee dii ngai xiin Ianyuux naa. Naka tau ayiu a tuu nax kida xa kune inii. 23 ayiu kaa uu kaa uni anu hora ka xaxii n xa ka xaxii xaxee xa atu io ndaa io kuiti anui, kidai kuechi. Kina nuu io xa kani iniro nux

Romanos14,15 io vaa xa kadaro n xa kadaro. ayiu kaa uu kaa uni anu hora ka kidai n xa ka kidai, ka kidai kuechi xaxee xa atu io ndaa io kuiti anui.

15

Roo, ayiu ka xani ini xa xandaa xakuiti io vaa xa kidaro n xa ka xko kidaro, nux ka xani ini nka ayiu xa kuechi kuu xijan, maxku kada karo xijan na kuaa maxku daa kada nka ayiu, te kune inii xa daa kadai, chi ka xani inii xa kuechi kuu xijan. Maxku kadaro xa tna ini ni meero. 2 Na jun iniro xa kadaro xa tna ini ayiu ka kuu anitnaaro xa kadaro na kuaa na nduu koioi ayiu vaa ka. Na kadaro xa na kutnuni vaa ka inii nax kuu xa njaan Ianyuux. 3 Daa na kadaro chi Cristu, naa xa kadaia xa nku ini meeia nxejoonia xa yaaia na njaan n se nchidotnuni xa njaan Ianyuux. Dua njaans nuu Ianyuux: Nayiu nka jan kuia aa ndixi nka jan kuia aa daa. ayiu kuia nka jaan aa meen kuia nka jaan aa daa. 4 Davaa nga tnuu Ianyuux yodotnuni xa daa nga nxe kodotnuni xa na kau ayiu, te kutua vaai xa yodotnuni. Xaxee xa ka tua vaaro xa yodotnuni jan ndku nduu xu iniro xa nanitauro, te a tuu nax ku iniro hora ndau yaaro. Tnuu yodotnuni jan kida xa kukanu anuro. 5 Kida Ianyuux xa dani u iniro xa ndixi Cristu Jess, te xndetu kanu iniro. Duni kidaia xa kukanu anuro. Meeia na kada

Na kada-ro xa tna ini ayiu ka kuu anitnaa-ro

Romanos15 xa nuu na kani ini koion na xani ini Cristu Jess 6 na kuaa nuu kani ini koion hora najuen tnuu koion Taaro Ianyuux. Kuuia Taa Jesucristu, Ia kuu Xtooro. 7 Nani kuvaa anu Cristu nuu koion, dani io xa ku kuvaa anun nuu dava ka ayiu kukanu iniia xee veen. Ndukanu Ianyuux hora na kada koion xijan. Tna iniia xijan. 8 Daa io xa kada koion chi nxinokuechi Cristu nuu ayiu Israel xa na jn tnaa xa njaan Ianyuux nuu uxi uu daya y Israel, chi xa daa nga njaan Ianyuux xa kadaia n xa kadaia daya danas. 9 Nxetnaa xa njaania xa kadaia xa na kuaa ndadakanu ayiu atu ka kuu ayiu Israelia. Ka ndadakanuiia xaxee xa kundau iniiai. Dua yodotnuni xa njaan n se njaan nuu Ianyuux: Juaada nuu ayiu atu kuu ayiu Israel xa kuun Ianyuux. Nakuetuda nuun. Katada Salmos. 10 Duni yodotnuni xa njaan nka se njaan: Ndixi, ayiu atu ka kuu ayiu Israel, io xa kuvete koion xiin ayiu ka kuu daya Ianyuux. 11 Dua yodotnuni nka ntuku nuu yodotnuni: Io xa najuen tnuu ndixi, xa ka kuun ayiu atu ka kuu ayiu Israel Ianyuux. Na nakuetu ntdaa uu uayiu nuuia. 12 Te duni nchidotnuni se nxo nani Isaas: n se kuu daya dana Isa taxnuni,

304 chi ntaxnuni xixitnas. Taxnunis nuu ayiu atu ka kuu ayiu Israel. Kukanu ini aa ayiu xa kadas xa njaan Ianyuux xa kadas. 13 Ianyuux, kuuia Ia kida xa atu xe tn iniro xa yaa xa xu iniro xa yaa. Na kadaia xa kuvete koion xaxee xa kukanu ininia, te duni na kadaia xa maxku kune ini kan xaxee kuechi nka kidan chi ndumaniia xiinn xaxee xa kukanu ininia. Nux daa na xee kuu, kada Esprituia xa ma natu inin xa kukanu ininia, ni ma jn tn anun xa kukanu ini kania. 14 Xinida xa ka kaun tnuu Ianyuux yodotnuni, te vaa ka tuan. Duni xinida xa vaa ka dakuaa tnaan. Xaxee xijan xinida xa xandaa xakuiti yo unu vaan. 15 Xa nadajaan aa ntukuda xa kadan xa njaanda ya, nchidotnunida ntdaa tnuu yaa. Nkuyda xa nchidotnunida xaa. Nadajaan aada xijan xaxee xa ntetutniu aa Ianyuux 16 xa dakuaada ayiu atu kuu daya dana Israel. Mudu yaa xinokuechida nuu Cristu Jess. Jaanda nuu ayiu nax io xa kadai xa nanitaui. Kuenda ku dutu kuuda, te kuenda ku n xa nka doko dutu nuu altar te nakueka Ianyuux ka kuu ayiu dakuaada. n xa tna ini Ianyuux ka nduui chi nkida Esprituia xa nka nduui ayiu ii. 17 Xaxee xa kunduuda xiin Cristu Jess, najuen tnuuda meeda hora kakuneeda ayiu ndeka Ianyuux. Ndekaiai xaxee xa dakuaadai. 18-19 adu mee nida nkida xa nkidada chi Cristu

305 nkida xa nndakuda xa nkidada xijan. Nkidaia xa ndakuda xa jaanda xa njaan Ianyuux nuu ayiu. Duni nchindee aaia xa nkidada xavaa, te nka xo ndea ayiu. Nkida Espritu Ianyuux xa ttn vuelta nkidada milagru. Xaxee ntdaa xijan jandixa ayiu atu ka kuu daya dana Israel Ianyuux. Njaanda nuu ayiu Jerusaln xiin ntaka uu nka nadukunduu Jerusaln xa na kukanu inii Cristu na kuaa nanitaui. Nde Jerusaln xiin nde nuu nani Iliria njaanda xijan. Nkidada ntdaa tniu ntaxi Ianyuux. 20 Nxeenda nuu ayo nxo xini jundu kuu Cristu. Xijan u inida xa kadada chi atu nkuu anuda xa jnda nuu x nka kixee nka ayiu xa jaani xijan. 21 Nakaxtnaa xaa xiin xa yodotnuni. Dua yodotnuni: ayiu ta jini ka xa nkidas, jinii xijan vitna. ayiu ta teku ka xa nkidas, tekui xijan. Te jini koioi nax kuu xijan.

Romanos15 xa nka nduu iii xtuu ijan. Ijan dada xeeda dian 26 chi xndaxio anu dava ayiu Macedonia xiin Acaya xa juaa ngai xa ka ndouu ayiu Jerusaln nkidaia xa nka nduui ayiu ii. 27 Io anu ayiu Macedonia xiin ayiu Acaya xa daa kadai. Io xa daa kadai ayiu Jerusaln xaxee xa ayiu Israel ka kukanu ini Jesucristu nkida xa nka teku ayiu Acaya tnuuia. Kidaykai xa juaa koio ngai tvini xa chindeei ayiu Jerusaln. 28 Na yaa xa dakexio ndda tvini nka taxi ayiu Acaya xiin Macedonia yndaada, te ngonditada xa xeeda dian. Ijan dada yaada xa jnda Espaa. 29 Xa naada xa xandaa xakuiti juini Cristu xa xeeda dian. 30 Xijan tauda nuun xa na kajan tau koion xiin nde yk nde tuchin nuu Ianyuux xa na chindee aaia daa. Nani xko xijan tauda nuui, dani xijan tau koion nuuia. Nkida Jesucristu, Ia kuu Xtooro, xa tau tniuda nuun xa kajan taun nuu Ianyuux xa na chindee aaia. Xaxee xa nkida Espritu Ianyuux xa xemani aan, kajan taun nuuia xa na chindee aaia. 31 Kajan tau koion xa na kakuda nuu ayiu a ka kukanu ini Jesucristu xndaxio Judea. Duni kajan tau koion xa na xe ini koio ayiu nkida Ianyuux xa nka nduui ayiu ii xndaxio Jerusaln xa juaada. 32 Duni kajan tau koion xa na kud iniro hora na xeeda dian te ndetatuda nux na kachi Ianyuux. 33 Na kunduu koion xiin Ianyuux. Nndumaniia xiinro. Amn.

xaa a kuu xa xe kotonini aada, 23 ko vitna atuka tniu ntaxi Ianyuux io yaa xa kadada. X nkuu kuia daa nga kuu anuda xa xe kotonini aada. 24 Jnda Espaa, te ichi dian kotonini aada. Hora na xeeda xa kutuuro, yo kud inida. Jun inida xa janu ichi aa koion xa jnda Espaa. 25 Kina ka jn ntukuda Jerusaln xa dakexioda xa ndouu ayiu nkida Ianyuux

22Xaxee

Ku ini Spalu xa kajantau ayiu Roma xaxee-s

Romanos16
Ndajan tnuu Spalu ayiu ka kukanu ini Jesucristu xndaxio Roma
9Ndajan

306 tnuuda Urbano. Nka kidada tniu Cristu xiins. Ndajan tnuuda Estaquis, se mani xiinda tuku. 10 Ndajan tnuuda Apeles. Ndau nyaas xaxee Cristu, ko kukanu ini naisia. Ndajan tnuuda ayiu xtuu kanu xiin Aristbulo. 11 Ndajan tnuuda Herodin, tnaada kuus. Ndajan tnuuda ayiu kuu familia Narciso ka kukanu ini Cristu, Ia kuu Xtooro. 12 Ndajan tnuuda Trifena xiin Trifosa. Yo vichi nka kidatniua xaxee Cristu, Ia kuu Xtooro. Ndajan tnuuda Prsida. Duni manida xiina. Dani meea, yo vichi nkidatniua xaxee Cristu, Ia kuu Xtooro. 13 Ndajan tnuuda Rufo, se nkaxi aa Cristu, Ia kuu Xtooro, xa ku kuus dayaia tuku. Duni ndajan tnuuda ds. Kuenda ku dda kuua. 14 Ndajan tnuuda Asncrito, Flegonte, Hermes, Patrobas, Hermas xiin familias n ns xa ka kuui ayiu ka kukanu ini Cristu. 15 Ndajan tnuuda Fillogo, Julia, Nereo xiin kuas xiin Olimpas xiin familias n ns xa ka kuui ayiu ka kukanu ini Cristu. Nkida Ianyuux xa nka nduui ayiu ii. 16 Juaa tnaan xanyuux, te teyuu tnaan n ka kida dava ka ayiu ka kukanu ini Cristu. Ndajan tnuu aa dava ka ayiu ka kukanu ini Cristu xtuu yaa. 17 Tau tniuda nuun xa koo koion cuedado nuu ayiu ka kida xa ma nuu ka kani ini koion. Daka nino aai xa maxku jandixa kan ntaka xa njaan Cristu. Xa ka xinin xa xandaa kuu xa njaania. Maxku kandeka tnaa kan xiin

16

Juinida xa ku ku ini vaa koion nuu Febe, n a kukanu ini Jesucristu hora na xeea dian. uu Cencrea netniua xa xinokuechia nuu ayiu ka kukanu ini Jesucristu. 2 Juinida xa ku ku ini vaa koion nuua n ka ku ini vaaro nuu ntdaa ayiu nkida Ianyuux xa nka nduui ayiu ii. Juaa koion xa na ndouua, chi yo kuee ayiu nkuu chindeea vaxi; nde daa xko chindeea. 3 Yo ndajan tnuuda Priscila xiin quila, ayiu ka kida xiinda tniu Cristu Jess. 4 Diko nga xa ku koioa xaxeeda. Na kutauda. adu mee nida kuu ayiu jaan xa nkutauda xa nka kida aaa xavaa chi duni ka jaan ayiu ka kukanu ini Jesucristu atu ka kuu daya dana Israel xa nkutaui xa daa nka kidaai. 5 Duni ndajan tnuuda ayiu ka kukanu ini Cristu Jess ka nataka veea xa ndadakanuiia. Duni ndajan tnuuda Epeneto, se mani xiinda. Dus kuu se Asia nkukanu ini Cristu Jess kina nuu. 6 Duni ndajan tnuuda Mara. Yo vichi nkidatniua xaxeen. 7 Ndajan tnuuda Andrnico xiin Junias. ayiu uuda ka kuus nduus. Nka yndius ku nyndiuda. Ndands nduus nuu se ntundaa Cristu Jess xa dakuaa koios ayiu. Kina ka se yaa nka kixee xa kukanu inis Cristu dada daa. 8 Ndajan tnuuda Ampliato, se mani xiinda xaxee Cristu tuku.

307 ayiu ijan. 18 Hora dakuaai ayiu, adu nuu Cristu, Ia kuu Xtooro ka xinokuechii chi xa kuu ini meei ka kidai. Ka jaani xa ka kukajan ini meei xa kadai. Ka dandaui ayiu lilu chi yo vii jaani, te ka xani ini ayiu jan xa vaa ka tuai. 19 Kuee ayiu kuee uu nka teku xa vaa jandixan Cristu. Xaxee xijan kud inida. Jun inin xa kaann xa kadan mee ni xavaa, adu xa daa xaloko ka ku kada koion. 20 Na kada Ianyuux, Ia kida xa xtuu mani ayiu xa na ndakun nuu Kuina nuu xaku tiempo. Na chindee chituu aa Jess, Ia kuu Xtooro. 21 Ndajan tnuu aa Timoteo, se kida xiinda tniu Cristu. Duni ka ndajan tnuu aa se nani Lucio xiin se nani Jasn xiin se nani Sospater. Duni tnaada ka kuus. 22 Daa Tercio, se chidotnuni tnuu Spalu, duni ndajan tnuu aada chi ntdaaro ka kukanu ini Cristu, Ia taxnuni nuuro. 23-24 Duni ndajan tnuu aa se nani Gayo xiin dava ka ayiu ka

Romanos16 kukanu ini Cristu. Nxeka aa Gayo daa nukee nuvees. Ndajan tnuu aa se nani Erasto, se yndaa tvini uu yaa. Duni ndajan tnuu aa se nani Cuarto. 25 Kida Ianyuux xa kutnuni ka inin juaan xa nxe kodotnuni ya. Yodotnuni xa io xa kukanu ini ayiu Jesucristu na kuaa nanitaui. Xaa kuu xa ka jaanda nuun xiin dava ka ayiu. Kachitnuu aada xa ndatuu Ianyuux vitna. Nde na ta nkavatuu ka uayiu, xa daa nga naaia xijan. 26 ayo ayiu nka xini xijan xakina. Ntau tniu Ianyuux xa nka chidotnuni se nka jaan nuu ayiu xa njaania xa xijan yaa xa na kuaa na jinin ntdaan xijan vitna na kuaa kukanu inin Cristu, te jandixan Ianyuux. Xaa kuu xa nkachitnuu aa Ianyuux. 27 Na najuen tnuuro Ianyuux. Mee diiia tua ka. ayo xeeia. Na chindee aa Jesucristu xa na ku ndadakanuro Ianyuux nkava nkuita. Amn!

Carta kina nuu n-kidavaa Spalu nuu ayiu Corinto

Meeda kuu Spalu. Nkida Ianyuux xa njaan aa Jesucristu meeda xa ku kuuda n se ntundaaia. Carta yaa kidavaada xiin aniro Sstenes. 2 Kidavaada nuu meen ka kuu ayiu ka jandixa Ianyuux uu nani Corinto. Xaxee xa ka kunduun xiin Cristu Jess, te nkida Ianyuux xa ka kuun ayiu dn nuu meeia. X njaan aaia meen xa ku kuu koion ayiu ka kida xa juini meeia. Ntdaa uu uayiu njaania ayiu xa jandixa koioi Xtooro Jesucristu. Xtoo meei kuuia, te Xtoo meero kuuia. 3 Na taxi Taaro Ianyuux xiin Xtooro Jesucristu xamaniia nuun, te na kadaia xa kutuu vaa koion.

Kidavaa Spalu nuu ayiu uu Corinto

Cristu Jess, kuu n kuu xa nka nduun ayiu kuika. X nka tnn xakuika Ianyuux. Kidaia xa ka xian tnuun tnuuia nuu nka ayiu, te kidaia xa ka kutnuni inin tnuuia. 6 Njaan ndaada xaxee Cristu nuu meen, te nka xeka vaan tnuuda. 7 a ka ndouu kan ni n, chi xa nka tnn ntdaa xa ntaxi Ianyuux. Diko ni xndetun naku ndixi Xtooro Jesucristu, xa dandea aaia meeia nuu meen. 8 Kadaia xa kundee ini koio kan, xa jandixa nai kania nde na ndixiia, xa maxku dakuido dataun anun ku ndadandaa Xtooro Jesucristu ntdaa xa io. 9 Njaan aa Ianyuux meen, xa kunduu koion xiin Daya Yia. Daya Yia kuu Xtooro Jesucristu. Ka kuaan xa koo koion confianza nuu Ianyuux, xa daxinokavaia ntdaa xa nkixeeia.

ku xiaanda xa nkutauda nuu Ianyuux, xaxee meen. Hora nka jandixan Cristu Jess, te ntaxi Ianyuux xamaniia nuun, te xaxee xijan xiaanda xa nkutauda nuu meeia. 5 Xaxee

4Ntdaa

Ntdaa ku xiaan-da xa n-kutau-da nuu Ianyuux

kuada, ka jaan meen xa ka jandixan Xtooro Jesucristu. Xijan kuu xa, xijanda nuun xa n nuu jaan koion, ntdaan. Maxku jantnaa tnuun, kutuu mani koion, nn xiin nkan. Na koo xa n nuu kani ini koion, ntdaan. 11 anida

10anida

Maxku jantnaa ka-n

308

309 kuada, dua jaanda, xaxee xa nka kachitnuaa ayiu vee Clo xa ka jantnaa tnuun. 12 Jaanda xa ka jantnaa tnuun chi jaan nn: Kunduu meer xiin Spalu, te jaan nkan: Kunduu meer xiin Apolos. Te nkan jaan: Ko kunduu meer xiin Spedru, te nkan: Kunduu meer xiin Cristu. 13 Kuu n kuu xa nka dakexio nuu tnaan Cristu. Nxitakaa Spalu nuu curuxi xaxeen a? Nka xenduten xa kunduu koion xiin Spalu a? aa. 14 Xiaanda xa nkutauda nuu Ianyuux xa meeda, a ndajuendute aada ni nn. Diko ni se nani Crispo xiin se nani Gayo ndajuenduteda. 15 Xijan kuu xa, ayon kuaa xa jaann xa nka xenduten xa kunduun xiin meeda. 16 Te duni ndajuenduteda ayiu vee Estfanas. a najaanda nux ndajuendute kada nka ayiu. 17 a ntundaa aa Cristu meeda xa dajuenduteda ayiu, ntundaa aaia xa jua tnuuda tnuu vaaia ayiu. a ntundaa aaia, xa jaanda tnuu n nuu xiin tnuu ka xani ini ayiu. Ntundaa aaia, xa jua tnuuda ayiu xa nxi Cristu nuu curuxi, xa ma ku koio ayiu xiin kuechii.

1 Corintios1 Danaar tnuu se ka jaan xa ka tua vaas. Daxior tnuu se ka xani ini xa vaa ka kutnuni inis. 20 Nde io se xani ini xa kutnuni inis? Nde io se tua vaa? Nde io se vaa jaan tnuu ka xani ini ayiu uayiu? X nkida Ianyuux xa tnuu lilu kuu ntdaa xa ka jaans. 21 Vaa naa Ianyuux xa atu xiniuu xa ka xani ini ayiu, xa jini koio ayiu Ianyuux. Ntna ini Ianyuux xa tundaa aaia meeda, xa jua tnuu koioda tnuu meeia nuu ayiu. Juini tnuu meeda kaa n kaa tnuu lilu nuu meei, ko xiin tnuu jan, dakaku Ianyuux ayiu ka jandixa meeia, xa ma ku koioi xiin kuechii. 22 Se Israel, ka juinis xa jinis milagru. Se a ka kuu ayiu Israel, se ka jaan tnuu griegu, xndukus se vaa jaan xa ka xani ini ayiu uayiu. 23 Ko meeda, kachitnuu koioda Cristu, Ia nxitakaa. ayiu Israel, ka kiti inii xaxee tnuuda. N kuu n toto kanu katuu ichi, xa jn ki te ndua ndeyui, kuu tnuu meeda. Nuu ayiu a ka kuu ayiu Israel, tnuu meeda kuu n kuu tnuu lilu. 24 Ko ayiu njaan Ianyuux xa kunduui xiin meeia, ka kutnuni inii tnuu jaanda. Juini ka kuui ayiu Israel, a ayiu a ka kuu ayiu Israel, ko ka kutnuni inii xa nxi Cristu xaxee meei. Ka kutnuni inii xa dua ndakaku Ianyuux meei, xa ma kui xiin kuechii. Ka kutnuni inii xa vaa naaia te vaa taxnuniia nuui. 25 Xa nkida Ianyuux, kaa n kaa xa lilu nuu ayiu uayiu, ko yo vaa ka xa nkida meeia dada

ayiu jn koio andea, xa kakuneeda curuxi Cristu, kuu n kuu xa jaanda tnuu lilu. Ko meero, ayiu dakaku aa Ianyuux xa ma jnro andea, xa kakuneeda curuxi Cristu, kuu xa jaanda xa x nkida Ianyuux xa ma kuro xiin kuechiro. 19 Nani jaan tnuu Ianyuux, dani kuu:

Vaa naa Ianyuux te vaa taxnuni-ia


18Nuu

1 Corintios1,2 ntdaa xa ka xani ini meei. Nuu meei, kaa Ianyuux n kaa Ia a ndaku, ko yo ndaku ka meeia dada meei. 26 anida, najaan koio jundu kuun. Se tua vaa xa xani ini ayiu uayiu a ka kuun. Ni se taxnuni nuu ayiu a ka kuun, ni se kuika a ka kuun. Ko njaan aa Ianyuux meen, xa kunduu koio meen xiin meeia. 27 Nkaxia se kaa n kaa se lilu nuu ayiu uayiu, xa kadaia xa kujanuu koio se uayiu nuu meeia. Ka xani inis xa se tua vaa ka kuus, ko kujanuu koio ka mees nuu Ianyuux. Nkaxia se kaa n kaa se a ndaku nuu ayiu uayiu, xa kadaia xa kujanuu koio se uayiu nuu meeia. Se taxnuni nuu ayiu uayiu ka kuus, ko kujanuu koios nuu Ianyuux. 28 Nkaxia ayiu kundau kukee, xiin ayiu atu xiniuu. Nde ayiu a tuu nax kuu, nkaxia. Nkaxia meei, xa kadaia xa se ka taxnuni nuu ayiu uayiu maxku yau ka ni n. 29 Dua nkidaia, xa ni n ayiu ma kuaa xa najuen tnuui meei nuu meeia. 30 Nkidaia xa kunduu koio meen xiin Cristu Jess. Nkida Jesucristu xa nduuro ayiu ka xini Ianyuux. Xaxee xa xini Jesucristu Ianyuux, kidaia xa xini meero Ianyuux. Xaxee Jesucristu, ntaxkanu ini aa Ianyuux meero. Nkida Jesucristu xa kuuro ayiu dn nuu Ianyuux, te nkidaia xa juiniro xa kadaro xa juini Ianyuux. Nchiyau Jesucristu kuechiro, te nkidaia xa xtuu librero. 31 Xijan kuu xa, na koo n jaan tnuu Ianyuux: Ni n ayiu ma kuaa xa jaan vaai xaxee meei. Na jaan

310 vaa koio ayiu xaxee Xtooro Jesucristu.

anida kuada, na nxeeda uun xa jua tnuuda tnuu vaa Ianyuux, a njaanda tnuu ndichi, a njaanda xa ka xani ini ayiu uayiu. 2 Nkachitnuuda Jesucristu. Nkachitnuuda xa nxitakaa Jesucristu nuu curuxi, xaxee meero. a njuinida xa kachitnuuda ni nka xa io. 3 Ku ijan a ndakuda. Nyuuda te nda. 4 a nkachitnuuda xa ka xani ini ayiu uayiu. a njuinida xa kueka aa vaa koion xaxee tnuu meeda. Ko njaanda tnuu ntaxi Espritu Ianyuux. Xiin xa taxnuni Ianyuux, nkachitnuuda tnuu meeia nuu meen. 5 Chi a njuinida xa jandixa koion meni tnuu meeda. Njuinida xa dandea aa Ianyuux xa taxnuni meeia nuun, te xijan jandixa koion Jesucristu.

N-xitakaa Jesucristu nuu curuxi xaxee-ro

xian tnuuda tnuu Ianyuux nuu ayiu ka kuaa xa kutnuni inii tnuuia. atu ka jaanda xa ka xani ini ayiu uayiu, atu ka jaanda xa ka xani ini se kunxanu ka uayiu. Chi vax nd xa ka xani ini ayiu uayiu, te vax nd se kunxanu ka uayiu. 7 Tnuu Ianyuux nuncas ma jn nd, tnuu meeia kuu xa ka xian tnuuda nuu ayiu. N kuu n xa yvaa kuu xa xani ini Ianyuux, n kuu n xa nai kuu. Antecas xa kuaa ntdaa xa io,

6Ka

Dandea aa Espritu Ianyuux ntdaa xa kida Ianyuux

311 x daa, x nxani ini Ianyuux xa kadaia xaxee meero. Nkidaia xa katakaa koios Cristu nuu curuxi, xa kutuu vaa meero xiin meeia. 8 Xaa kuu xa ayo se kunxanu ka uayiu nka kutnuni ini. Chi nux nka kutnuni inis nkuu, te ma katakaa koios Xtooro Jess. Ia kunxanu ka nuu ntdaa xa io kuu Xtooro Jesucristu. 9 N jaan tnuu Ianyuux dua kuu: Kuee io xa nkida tua Ianyuux xa tn koio ayiu ka xemaniia. Ta jini ka nduchi nuuro ntdaa xa nkida tuaia xaxeero. Ta teku ka dooro, ni ta kani ini ka anuro nax koo. 10 Nkida Ianyuux xa ndandea aa Espritu Ianyuux meero ntdaa xa nkida tua Ianyuux xaxeero. Chi kutnuni ini Espritu Ianyuux ntdaa xa io. Nde xa nai Ianyuux kutnuni ini Espritu Ianyuux. 11 Xa xani ini n sey, a kuaa xa kutnuni ini vaa nka sey. Meni anu mees kutnuni ini vaa xa xani inis. Xa xani ini Ianyuux du. Xa xani ini Ianyuux, a kuaa kutnuni ini meero. Diko ni Espritu Ianyuux kutnuni ini xa xani ini Ianyuux. 12 Meero, a nka tnro xa ka xani ini ayiu uayiu. X nka xeka vaaro Espritu Ianyuux, te dua kuaaro xa kutnuni iniro ntdaa xa ntax nga Ianyuux. 13 Tnuu ntaxi Ianyuux, ka xian tnuuda nuu ayiu. a ka jaanda tnuu nka dakuaa aa ayiu. Ka jaanda tnuu ndakuaa aa Espritu Ianyuux. Nuu ayiu xa nka xeka vaa Espritu Ianyuux, ka jaanda tnuu Espritu Ianyuux.

1 Corintios2,3 n sey, nux ma juejoons xa kadatniu Espritu Ianyuux anus, ma kuaas xa kueka vaas tnuu Espritu Ianyuux. Chi nuu mees, tnuu Espritu Ii kuu n kuu tnuu lilu. a kuaas xa kutnuni inis, chi atu kidatniu Espritu Ii anus. 15 Ko n sey, nux juejoons xa kadatniu Espritu Ianyuux anus, te kutnuni inis. Kutnuni ini mees ntdaa. Te ayiu uayiu, ma kutnuni ini koioi nanda kuu xa kutnuni inis. 16 Chi n jaan tnuu Ianyuux yodotnuni x nkuu kuee kuia, dua kuu: Ni n ayiu ma kutnuni ini nax xani ini Ianyuux, xa kuaai xa dakuaaiia. Ko meero, ka kunduuro xiin Cristu, te dakuaa aa Espritu Ianyuux ntdaa xa xani ini Cristu.

14Ko

anida kuada, na nxo tuuda xiinn, a nkuu xa jaanda nuu meen n jaanda nuu ayiu ka xejoon xa kadatniu Espritu Ianyuux anui. Ku ijan, ta juejoon ka koion xa kadatniu Espritu Ianyuux anun. Nani ka kuu sekuechi yjn, dani nka kuu meen, chi a nka kuaan xa kutnuni inin nax xani ini Cristu. 2 Xa ndakuaa aada, kuu n kuu xa ntaxida dku koo koion. N kuu kuu kaxiro kuu xa xani ini Cristu. Ko a ntaxida kuu jan, chi a nka kuaan xa kaxin kuu. Te nde vitna, dani a ka kuaan. 3 Chi dani a nka xejoonn xa kadatniu Espritu Ianyuux anun. Xinida xa dua kuu, chi ka kukuedi ini nuu tnaan, te ka jantnaa

Se ka kidatniu xiin Ianyuux ka kuu-da

1 Corintios3 tnuun. Xtuu meen n xtuu ayiu uayiu, ayiu a ka kunduu xiin Cristu. Ta juejoon kan xa kadatniu Espritu Ianyuux anun. 4 Chi jaan nn: Kunduu meer xiin Spalu, te nkan jaan: Kunduu meer xiin Apolos. Ka kuu meen n ka kuu ayiu uayiu, chi a ka xejoonn xa kadatniu Espritu Ianyuux anun. 5 Jundu kuu Apolos? Jundu kuu meeda? Diko ni se xinokuechi nuu Ianyuux ka kuuda, nduuda xiins. Ntau tniu aa Xtooro Jesucristu xa kachitnuu koioda tnuu vaa Ianyuux, te na nka tekun xa nka jaanda, nka jandixan tnuuia. 6 N kuu se dande yutnu tata kuu meeda, te n kuu se xodo ndute yutnu tata kuu Apolos. Ko Ianyuux kida xa vax kuenu koion. 7 Se dande yutnu tata, a yaus ni n, te se xodo ndute yutnu tata, a yaus ni n. Diko ni Ianyuux, chi kida meeia xa kuenu vaan. 8 n nuu ka kuu se dande yutnu tata, xiin se xodo ndute yutnu tata, te nani kidatniu n ns, dani chiyau Ianyuux n ns. 9 Se ka kidatniu xiin Ianyuux ka kuuda. Te meen, ka kuun n kuu nuu uu kidatniuia. N kuu vee kidavaa Ianyuux ka kuun. 10 N kuu alba tua vaa kuu meeda. Xiin xamani ntaxi Ianyuux, nkidavaada cimientu vee, hora nkachitnuuda tnuu vaa Jesucristu. Te vitna, ka dakuaa aa nka sey meen. N kuu se kidavaa xevee nuu cimientu vee, ka kuus. Xijan kuu xa na koo koios n ns cuedado, xa kadavaa vaas xevee nuu cimientu nkidavaa meeda. 11 Idini cimientu vee io, te

312 cimientu jan kuu Jesucristu. Maxku koo xa kadavaa nka ayiu nka cimientu vee jan. 12 Nux dakuaa vaa aa n sey meen, kuu n kuu xa kidavaas xevee oro, xevee plata, xevee yu yo yau. Nux ma dakuaa vaa aas, te kuu n kuu xa kidavaas xevee yutnu, xevee ndayoo, xevee tnuama. 13 Te jini Ianyuux nanda nka kidavaas, n ns. Na ndadandaaia ntdaa xa io, daa kototnuniia xa nka kidavaas, n ns. Xiin uu koko, kototnuniia tniu nka kidas. 14 n sey, nux nkidavaa vaas vee, te tns premius. 15 Ko nux kayu vee nkidavaas, dakuitas ntdaa xa nkidatnius, ko mees dakaku aa Ianyuux. Ko ku kuus n kuu n sey nyaa meu uu koko. 16 a kutnuni ini koion xa ka kuu meen veuu Ianyuux a? Xaxee xa tuu Espritu Ianyuux anu meen, te ka kuun veuu Ianyuux. 17 Nux na kanu n sey veuu Ianyuux, te danaa Ianyuux mees. Chi ii veuu Ianyuux, te meen ka kuu veuu jan. 18 Maxku dandau koion meen, ni nn. n sey, nux xani inis xa vaa kutnuni inis xa ka xani ini ayiu uayiu, io xa juejoons xa ku kuus n kuu n se lilu, io xa dandoos xa ka xani ini ayiu uayiu, xa kunduus xiin Ianyuux. Ijan dada, ku kuus n se kutnuni ini vaa. 19 Chi xa ka xani ini ayiu uayiu kuu n xa lilu nuu Ianyuux. Jaan tnuu Ianyuux: Kida Ianyuux xa xa xani ini n sey kuu n kuu n trampa tn aa. 20 nka vuelta jaan tnuu Ianyuux: Naa Ianyuux nax xani

313 ini se tua vaa, naaia nax ka xani ini ayiu uayiu. Naaia xa n xa atu xiniuu kuu xa ka xani inii. 21 Xijan kuu xa maxku najuen tnuun meen, xa kunduun xiin n sey, a nka sey. Chi ntdaa xa io kuu xaxii meen. 22 Meeda, xiin Apolos, xiin Spedru, ndrunida, kuu kuenda meen. Ntdaa xa io uayiu kuu kuenda meen. Xa xtuun, a xa ku koion. Ntdaa xa io vitna, xiin ntdaa xa koo. Ntdaa xa io kuu xaxii meen. 23 Chi meen, ka kuun kuenda Cristu, te Cristu kuu kuenda Ianyuux.

1 Corintios3,4 ini n n ayiu. Ku ijan, ndada kuenda Ianyuux n n ayiu, nux nkidai n xavaa, a nkidai n xa a yau ni n. 6 anida kuada, xaxee meen, kidavaada tnuu yaa. Meeda xiin Apolos, n ichi ka nee ka tnn ka kuuda. Ka kida meeda n jaan tnuu Ianyuux, te ka juinida xa dakuaa koio meen, xa kada koio meen n jaan tnuu Ianyuux. ayon kuaa jaan vaan n se dakuaa aa, te kuia jaann nka se dakuaa aa. 7 Nax kuu xa xani inin xa kunxanu ka meen dada nka ayiu? Nax nevaan xa a ntaxi Ianyuux? Te nux ntaxi Ianyuux ntdaa xa nevaan, nakuenda najuen tnuun meen? 8 Ka xani inin xa se kuika ka kuun, ka xani inin xa ntdaa xa ka kukajan inin xnevaan. Xtuun n xtuu se kunxanu ka. Te ka xani inin xa atuka ndouu aan. Naka vaa koo, nux ku kuu koion se kunxanu ka, te taxnuni meeda xiinn! 9 Xani inida xa juini Ianyuux xa kujuiin koio ntdaa ayiu nuu se ntundaaia. Ka xika meeda, n ka xika se nka kidandaas xa kus. X nxee ntdaa ayiu, xa jini koioi, hora kani aa koios. ayiu, xiin nde ngel, ia ka xinokuechi nuu Ianyuux, xndea aa meeda. 10 Xaxee Cristu, kuu n kuu xa ka kuuda se lilu. Ko meen, ka xani inin xa ka kuun se tua vaa. Ka xani inin xa a ndaku meeda te yo ndaku meen. Xndaxio ayiu xauu nuu meen, ko ayo ayiu io xauu nuu meeda. 11 Nde vitna ka kojonda, te ka yichida ndute, te a tuu na dama vaada. Ka janaai,

Xijan kuu xa io xa kutnuni ini koion nax ka kuu meeda. Ka kuuda se xinokuechi nuu Jesucristu. Ka kuuda se dakuaa aa meen xa xani ini Ianyuux. 2 Io xa daxinokavada tniu ntaxi Ianyuux. Io xa dandeada Ianyuux xa kuaaia xa kooia confianza nuuda, xa kadada xa juini meeia. 3 Juini ka xitotnuni aa meen, ko atu xiniuu. Juini ka xitotnuni aa se ka taxnuni uayiu, ko atu xiniuu. Nde meeda, nux xitotnunida meeda, ko a xiniuu. 4 Juini atu tekuechi aa anu meeda, ko xinida xa se kida kuechi kuuda. Io xa kototnuni aa Ianyuux meeda. 5 Xijan kuu xa maxku jaan koio kan xa kunduun xiin n sey, a nka sey. Io xa kundetu koion, nde na ndixi Xtooro Jesucristu. Ku ijan, ndadandaa aa meeia meero. Na ndixiia, datuuia ntdaa xa yvaa nuu nee, datuuia ntdaa xa ka xani

Se ka xinokuechi nuu Jesucristu ka kuu-da

1 Corintios4,5 te a tuu na veeda xndaxio. 12 Ka kidatniuda nde nxiauda. Xiin ndaa meeda ka kidatniuda. Nni kuia jaan ayiu nuu meeda, te ka xijan tauda nuu Ianyuux xaxee meei, xa kadaia xa kutuu vaa koioi. Juini ka xini uu aa ayiu, ko dani ka kundee inida. 13 Nni ka kakunee aa ayiu, te ka kidatniu meeda xa kutuu manida xiini. Ka xani inii xa mii uayiu ka kuuda. Nde vitna, ka kida aai n ka kidai nuu se atu xiniuu. 14 a nkidavaada tnuu yaa xa kadada xa taxida xa januu. Diko ni jan doo aada, chi ka kuu meen daya manida. 15 Juini na koo uxi mil se dakuaa aa tnuu Cristu meen, ko idinis kuu n kuu taan. Njaan meeda tnuu vaa Cristu nuu meen, te dua nka jandixania. Nde ku ijan, kuuda taan. 16 Xijan kuu xa jaanda nuu meen, xa kada koio meen n kida meeda. 17 Xijan kuu xa ntundaada Timoteo nuu meen. N kuu n daya manida kuu Timoteo. Kunduu mees xiin meeda, te ka kunduuda, nduuda xiins, xiin Xtooro Jesucristu. Kadas xa najaan koio meen nanda kida meeda xa kunduu nai kada xiin Cristu. Nani dakuaada aniro kuaro nituu uu xa kada koio meei, dani kida meeda, te dani io xa kada koio meen. 18 Davan, xa nka kuxee inin, chi ka xani inin xa ma xee kada uun. 19 Ko vax kuyatni xa xeeda uun, nux na kachi Ianyuux. Te kototnunida se ka najuen tnuu mees. Jinida nux kuaa koios xa kadas n ka jaans,

314 a aa. 20 Nux a kuaas, te xandaa kuu xa a nkax Ianyuux mees xa taxnunis xiinia. 21 Te meen, nax ka juinin? Ka juinin xa xeeda uun, xa kudeen aada? O ka juinin xa xeeda uun, xa juemani aada, te xiin tnuu mani chindee aada u?

Ntekuda xa meu meen, tnaa n sey ntns ad taas, xa kavas xiina. Nde ayiu a ka jandixa Ianyuux, ayiu ka kida kuechi xiin kuechi, nde meei, a ka kida ni n nkida mees. 2 Te meen, ka najuen tnuun meen! Io xa ku kujanuu koion, io xa tnau ini koion, nde na ndai koion. Io xa kinee koion se nkida kuechi jan, xa maxku kutuu kas meun. 3 Chi meeda, juini a tuuda xiinn vitna, ko kuu n kuu xa tuuda xiinn. Juini a tuuda xiinn, ko x nndadandaada se nkida kuechi jan. 4 ayiu ka jandixa Xtooro Jess ka kuun. Io xa nataka koion, xa ndadandaa koio meen se ijan tuku. Juini ma kutuuda xiinn, ko koo n kuu xa kutuuda xiinn. Xiin xa taxnuni ntaxi Xtooro Jess meen, io xa ndadandaa koio meen mees. 5 Io xa juaa koion se nkida kuechi jan nuu kuina, xa danaai yk kuus. Ko juini na danaa kuina yk kuus, ko na koo xa dakaku Ianyuux anus, hora ndixi Xtooro Jess xa ndadandaaia ntdaa xa io. 6 Xa ka najuen tnuun meen, a kuu xavaa. N kuu ndd kuixi kuu kuechi nkida se ijan. a ka xinin xa itau ni ndd kuixi dakuu

n se io meu mee-n, kida-s xa uu

315 ia ntdaa yuchi tila u? N kuu ndd kuixi kuu kuechi nkida se ijan, te n kuu yuchi tila ka kuu meen. 7 Xijan kuu xa dita koio meen ntdaa xa uu, xa ku kuu koion n kuu yuxa xee. Chi xaxee Cristu, ka kuuro xa xee. N kuu tkolelu nka xani ayiu Israel viko Paxcua, da kuu Cristu, chi nxejoonia xa nka xani aa sey meeia, xaxee meero. 8 Xijan kuu xa na kutuu meero n xtuu ayiu ndadakanu viko Paxcua. Na ditaro ntdaa xa uu. Maxku kani ini karo xa uu, maxku kada karo kuechi. Na kani iniro xa kuu xandaa, te na jaanro xa kuu xandaa, te na kadaro xa kuu xandaa. 9 Na nkidavaada carta kina nuu, njaanda xa maxku kunduu koio meen xiin ayiu ka kidi xiin ayiu a ntnundaa xiini. 10 Ko dua a juini kachi xa io xa kande tnaan xiin ayiu uayiu. Xandaa kuu xa meei ka kuu ayiu ka kidi xiin ayiu a ntnundaa xiini. ayiu kukuedi ini, xiin aduu ka kuui. ayiu ka jandixa santu ka kuui. Ko nux nxio xa kande tnaan xiin meei nkuu, te koo xa kee koion uayiu. 11 Tnuu nkidavaada, juini kachi xa maxku kunduu koion xiin se ka jaan xa kunduus xiin Cristu, ko kidis xiin ad a ntnundaa xiins. O kuus se kuedi ini, o jandixas santu, o se kuia jaan kuus, o sexini kuus, o aduu kuus. Maxku nkoo koion ni xa kax kanun xiins. 12-13 Ko a kuu tniu meeda xa ndadandaada ayiu a ka jandixa Cristu. Meni mee Ianyuux ndadandaaia meei. Ko kuu tniu meen, xa ndadandaa

1 Corintios5,6 koion ayiu ka jaan xa kuui anin kuan, ko dani ka kidai kuechi. Io xa kinee koion se nkida kuechi jan, xa ma kutuu kas meu meen.

Nux ka jantnaan, nn xiin nkan, te a ka kujanuun xa jnn nux juxtixia, nuu se a ka jandixa Cristu a? Nux ka kiti ini nuu tnaan, nn xiin nkan, io xa jnn xa kajann consejo nuu aniro kuaro, nuu ayiu ka jandixa Cristu. Maxku jn koion nuu ayiu a ka jandixa Cristu. 2 a nka tekun xa ndadandaa meero uayiu a? Nux ndadandaa koion uayiu, te xandaa kuu xa kuaan xa ndadandaa koion xa luchi yaa. 3 a nka tekun xa ndadandaa meero nde ngel, ia ka xinokuechi nuu Ianyuux, a? Nux ndadandaaro ngel, duni kuaaro xa ndadandaaro kuechi aniro kuaro. 4 Xijan kuu xa nux jantnaa koion, te nde se atu xiniuu meun, io xa juejoon koion xa ndadandaa aa mees meen. 5 Jaanda tnuu yaa, xa kadada xa na kujanuu koion. Meu meen, a yoo ni n se tua vaa kuaa xa ndadandaas ayiu ka jandixa Cristu a? Joon, ios. 6 Nax kuu xa kandeka tnaan jn nuu juxtixia uun, nuu se a ka jandixa Cristu a? 7 Xandaa kuu xa ta dita koio kan xa uu. Xa ka jantnaan, nn xiin nkan, te xndeka tnaan juaan nuu juxtixia, kuu xa ka kidan xa uu. Nux kada aa anin kuan xa

Jantnaa-n nuu se a ka jandixa Cristu

1 Corintios6

316

uu, te vaa ka xa juejoonn xa dua vaa. Io libren xa kadan davaa koo, dada xa jantnaan xiins. Vaa nga xa juinin, ko maxku juejoon ka xa juejoonn xa duu aas, dada koion xa kadajuexa aa ni n xa xa kandekans jn nuu juxtixia. io. 13 Xandaa kuu xa nkidavaa 8 Ko meen ka kida tnaan xa uu, te Ianyuux xa kaxiro, xa tnro xa dandau tnaan. ayiu ka jandixa ndouu xitiro. Te nkidavaaia Cristu ka kuun, ko dani ka kida xitiro xa tnro xa kaxiro. Te tnaan xa uu. kadaia xa vax nd xitiro xiin xa 9 a ka kutnuni inin xa ayiu kaxiro. Ko a nkidavaa Ianyuux ka kida xa uu, ma kuaai xa kutuu yk kuuro xa kidiro xiin ayiu vaai nuu taxnuni Ianyuux a? a ntnundaa xiinro. Nkidavaaia Maxku dandau koion meen. ayiu yk kuuro, xa kadaro xa juini kidi xiin ayiu a ntnundaa xiini, meeia. Te kadaia xa kutuu vaaro, ma kuaai xa kutuui nuu taxnuni xiin meeia kuia ma jn nd. 14 Nani nkida Ianyuux xa nnandoto Ianyuux. Ni ayiu ka jandixa santu, ni sey ndandoo ads, ni ad Xtooro Jess, dani taxnuniia xa ndandoo ya. Ni sey kidakuechi nandoto koio meero tuku. 15 atu kutnuni ini koion xa ntnaa sey, ni ad kidakuechi 10 Ni aduu. Ni ayiu ntnaa ad. xaxee xa jandixaro Cristu, te kuu ka kukuedi ini. Ni sexini, ni xini. n kuu xa nnduuro yk kuu Ma kuaa ayiu jan xa kutuui nuu Cristu a? Dandooda Cristu, xa taxnuni Ianyuux. Ni ayiu kuia kunduuda xiin ad diko yk jaan, ni ayiu dandau nka ayiu. kuua? Maxku dua koo! 16 a 11 Te Ma kutuui xiin Ianyuux. kutnuni ini koion xa hora kidan meen ka kuu ayiu nka kida xa uu kuechi xiin ad diko meea, yaa. Ntdaan aa, ko davan, joon. dua nduu idini yk kuu, meen Dua nka kidan. Ko nka natu inin xiin meea u? Jaan tnuu Ianyuux: kuechin, te nka xenduten xaxee Idini yk kuu ku kuus nduus. 17 Ko nux kunduu n ayiu xiin xa jandixan Jesucristu. Te x nkida Ianyuux xa ka kuun ayiu dn Cristu, te idini anu nduui xiinia. nuu meeia, ayiu ka kida xa juini Chi nani tuu Espritu Ianyuux xiin meeia. Te xaxee xa nka jandixan Cristu, dani tuu Espritu Ianyuux Xtooro Jesucristu, te nka xejoonn xiin ayiu ka kunduu xiin Cristu. 18 Xijan kuu xa maxku kidi koion xa kadatniu Espritu Ianyuux anun, te x ndadandaa aa Ianyuux meen. xiin ayiu a ntnundaa xiinn. X ntaxkanu ini aaia meen, x Davaa nga nka xa uu kida n njaania xa ka kuu meen n kuu sey, dua kidas kuechi nuu nka ayiu nuncas a nkida ni n xa uu. ayiu, ko nux kidis xiin ayiu a ntnundaa xiins, dua kidas Xa ii kuu yk kuu-n kuechi nuu mees. 19 a kutnuni 12 Ka jaan meen xa io libren xa ini koion xa yk kuu meen, n nn, kuu veuu nuu tuu Espritu kadan davaa nga xa juinin. Joon, Ianyuux a? Ntaxi Ianyuux Espritu io libren, ko a ntdaa xiniuu

317 Ii, xa kutuuia xiinn. Xijan kuu xa yk kuun, atu kuu kuenda meen, chi kuenda Ianyuux kuu. 20 Yau nxeen aa Cristu, hora nxiia xaxeen. Xijan kuu xa, nani xndaxion xauu nuu Ianyuux xiin anun, dani io xa koo koion xauu nuu meeia xiin yk kuun.

1 Corintios6,7 xamaniia xa ma tnundaas. Nuu nkas, xiaania xamaniia xa tnundaas. 8-9 Vitna jaanda nuu se ka kuu solteru. Vaa ka xa kutuu koios n tuu meeda. Ko nux a kuaas xa kada maxus yk kuus, na tnundaas. Vaa ka xa tnundaas, dada xa koo n kuu xa koko xiti yk kuus. Duni ka kuu viuda tuku. Vaa ka xa kutuu koioa n tuu meeda. Ko nux ma kuaaa xa kada maxua meea, na natnundaaa. 10 Vitna, tau tniuda tnuu yaa nuu ayiu x nka tnundaa. Tnuu meeda a kuu, chi tnuu tau tniu Xtooro Jesucristu nuun kuu. Jaania xa maxku dandoo ad ya. 11 Ko nux dandooa ya, te maxku natnundaaa xiin nka sey. O nux kuaaa xa ndumania xiin ya, na nukotuua xiin ya nka vuelta. Dani sey. Jaan Xtooro Jesucristu xa maxku dandoo koio sey ads. 12 Nuu dava kan, jaanda consejo meeda. Tnuu meeda kuu, a kuu xa tau tniu Xtooro Jesucristu. anida, nux a jandixa adn Cristu, ko maxku kuijunna. Nux kud inia xa kutuu nai kaa xiinn, te vatuka. 13 Kuada, nux a jandixa yn Cristu, ko maxku kuijunns. Nux kud inis xa kutuu nai kas xiinn, te vatuka. 14 Chi hora nka kixee meen xa jandixan Cristu, dua nka kidan xa yn xiin adn ka kuu ayiu dn nuu Ianyuux. Nka kidan xa daya kuechin ka kuu ayiu dn nuu Ianyuux. 15 Kuada, nux a jandixa yn Cristu, te juinis xa

X ntnda tutu nka kidavaan. Vitna kachitnuuda ntdaa xa nka xijan tnuu aan. 2 n sey, vaa ka xa ma tnundaas. Ko maxku koo xa kidis xiin ayiu a ntnundaa xiins. Xijan kuu xa, vaa ka xa tnundaa n sey xiin n soltera ku kuu ad mees, te vaa ka xa tnundaa n soltera xiin n se ku kuu y meei. 3 Na kidi n sey xiin ad mees. Na kidi n ad xiin y meea. 4 Yk kuu ad, atu kuu kuenda meea, chi kuenda ya kuu. Yk kuu sey, atu kuu kuenda mees, chi kuenda ads kuu. 5 Juejoon nuu tnaan. Ko nux kani ini n nuun, nduun, xa ma kidi kanun uu uni ku, xa kajan taun, nduun, nuu Ianyuux, te vatuka. Ko dada, juejoon nuu tnaan nka vuelta, xa maxku kadajuexa aa kuina xa kadan xa uu, xaxee xa ma kuaa kan xa kada maxu kan yk kuun. 6 Tnuu yaa kuu consejoda. atu kuu tnuu tau tniuda nuun. 7 Xani ini meeda xa vaa ka xa kutuu koio meen n tuu meeda. Ko nux a kuaan xa kutuu menin, te vatuka. X ntnro, n nro, xamani taxi Ianyuux. Nuu ns, xiaania

Na kidi n sey xiin ad mee-s, na kidi n ad xiin y mee-a

1 Corintios7 jns, te dua na koo. Nux dua koo, te io libre meen. anida, nux a jandixa adn Cristu, te juinia xa jna, te dua na koo. Io libren. Chi njaan aa Ianyuux meero xa kutuu maniro. 16 ad, juejoon koion xa dua koo, chi a xini meen nux xaxee meen jandixa yn Cristu, a aa. Sey, juejoon koion xa dua koo, chi a xini meen nux xaxee meen jandixa adn Cristu, a aa. 17 Nuu n nn, ntaxi Xtooro Jesucristu tniu meen. N njaan aa Ianyuux meen, dua kada koion, n n meen, vitna. Te dua tau tniuda nuu ntdaa ayiu ka jandixa Xtooro Jesucristu. 18 Nxande dutu nuu iin na yjnn, te dada njaan aa Ianyuux a? Vatuka, maxku kujanuun xaxee xa nka xandes nuu iin. a nxande taan nuu iin na yjnn, ko njaan aa Ianyuux a? Vatuka, maxku kanden nuu iin vitna. 19 a tuu na kuenda nux nxande taan nuu iin, te duni a tuu na kuenda nux a nxande taan nuu iin. Xa xiniuu, kuu xa kada koion, n nn, xa juini Ianyuux. 20 Na ku kuu nai koio kan vitna, n nka kuun hora njaan aa Ianyuux meen. 21 Nkuun se kidatniu dua nuu nka ayiu, hora njaan aa Ianyuux a? Maxku k inin xaxee xa kuun se kidatniu dua nuu nka ayiu. Ko nux kuaan xa kutuu libren, te vatuka. 22 Chi n sey, juini kuus se kidatniu dua nuu nka ayiu, ko se tuu libre kuus nuu Ianyuux. Njaan Ianyuux mees, xa ku kuus n se xinokuechi nuu Cristu. Duni

318 n sey tuu libre. Juini a kuus se xinokuechi nuu nka ayiu, ko njaan Ianyuux mees, xa ku kuus se xinokuechi nuu Cristu. 23 Na nxi Cristu xaxeen, yau nxeen aaia meen, xa ku kuu koion kuenda meeia. Maxku juejoonn xa kadajuexa aa ayiu meen, xa daxion xa juini Cristu, xa kadan xa juini meei. 24 anida kuada, na ku kuu koion n nka kuun hora njaan aa Ianyuux, te kunduu nai koio kan xiin Ianyuux. 25 Vitna, kakuneeda soltera ta tnundaa koio ka. a ntaxi Xtooro Jesucristu tnuu meeia xaxeei, ko jaanda xa xani ini meeda. Xaxee xa kidatniu xamani Xtooro Jesucristu anuda, te kuaan xa koon confianza nuuda. 26 Xaxee xa kuee vida yaaro, ntdaaro, vitna, xani inida xa vaa ka xa kutuu nain, n nn, n xtuun vitna. 27 Nux x ntnundaan, te maxku dandoon adn. Nux kuun solteru vitna, te maxku tnundaan. 28 Ko nux tnundaan, atu kuu kuechi. Te nux tnundaa n soltera vitna, atu kuu kuechi. Diko ni juinida xa chindee aada, ntdaan. a juinida xa kuee ka vida yaa koion, xaxee adn, xaxee yn, xaxee daya kuechin. 29 anida, jaanda xa a tuu na tiempo. Vitna, juini io adn, ko io xa kutuun n xtuu ayiu a ntnundaa. 30 a tuu na tiempo xa tnau inin. a tuu na tiempo xa kuveten. a tuu na tiempo xa jueenn xa juinin. 31 Juini xtuun uayiu, ko a tuu na tiempo xa tna inin xa io uayiu, chi vax nd ntdaa xa io uayiu.

319 xa ma k ini koion. Sey a ntnundaa, juinis xa kadas xa juini Xtooro Jesucristu, xa na tna ini meeia. 33 Sey ntnundaa, kidatnius xa niis xa io uayiu, xa na tna ini ads. Xijan kuu xa y inis. 34 Te soltera xiin ad a yoo y, ka juinii xa kadai xa juini Xtooro Jesucristu. Juinii xa kutuu iii, yk kuui xiin anui. Ko ad ntnundaa, kidatniua xa kadaa xa juini ya, xa na tna ini mees. 35 Tnuu yaa, njaanda xaxee meen. atu kidajuexa aada. Juinida xa kutuu libre koion, xa kada koion xavaa. Juinida xa kunduu nai ka koion xiin Cristu, xiin ntdaa anun. 36 Ko nux xani ini n sey xa ndandaus daya ds, xaxee xa a nxejoons xa tnundaai, na juejoons. Nuxa x io kuiai, te juinii xa tnundaai, na juejoons. Vatuka xa tnundaai. atu kidas xa uu. 37 Ko nux kundee ini n sey, xa kani ini kas xa vaa ka xa ma tnundaa daya ds, te vatuka. Mees, ma kadajuexa mees, xa datnundaas dayas. Vatuka, atu kidas xa uu. Na kutuu nai ka daya ds vees. 38 Xijan kuu xa nduus kadas xavaa. Vaa kada taa datnundaa daya ds, te vaa ka kada taa a datnundaa daya ds. 39 Io xa kutuu n ad xiin ya ntdaa kuia tuu ya. Ko nux nxi ya, te juinia xa natnundaaa nka vuelta, te vatuka. Diko ni io xa natnundaaa xiin n se jandixa Cristu. 40 Ko xani ini meeda xa kuee ka kuvetea xa kutuu meni meea. Te xani inida xa dua jaan Espritu Ianyuux tuku.

1 Corintios7,8

32Juinida

Vitna kakuneeda xa ka doko ayiu nuu santu. Ka jaan meen xa vaa kutnuni inin xa santu a ka kuu Ianyuux Ndaa. Te xijan kuu xa, ka jaan xa vatuka, nux kaan xa ka doko ayiu nuu santu. Ko juini kutnuni iniro xa dua kuu, ko atu xiniuu xa dua najuen tnuuro meero. Xa xiniuu, kuu xa juemaniro ntdaa ayiu, xa chindeeroi. 2 Nux xani ini n sey xa kutnuni ini vaas, dani ta kutnuni ka inis ni n. 3 Ko nux xemani n sey Ianyuux, te da kuu xa xini Ianyuux mees. 4 Xijan kuu xa, ku kani iniro xa ka doko ayiu nuu santu. Naaro xa a kanda santu, naaro xa santu a ka kuu Ianyuux. Naaro xa idini Ianyuux Ndito io. 5 Ka jaan ayiu xa io kuee ianyuux, ianyuux xtuu andu, xiin ianyuux xtuu uayiu. Ka jandixai kuee ianyuux, te dananiiy xtooi. 6 Ko naa meero xa idini Ianyuux io, Taaro Ianyuux kuuia. Nkidavaaia ntdaa xa io, te xtuu meero uayiu xa kadaro xa juiniia. Jandixaro idini Jefe, Xtooro Jesucristu. Xiin meeia, nkidavaa Taaia ntdaa xa io, te xaxee meeia, xtuu meero. 7 Ko dava aniro kuaro, ta xee kai xa kutuu librei. Nka jandixai santu, xiin ntdaa anui. Juini nka dandooi santu, xa kunduui xiin Cristu, ko ta xee kai xa kutuu librei. Nde vitna, nux kaxii kuu nka doko ayiu nuu santu, te tekuechii anu meei. 8 Xa xaxiro, ma kada xa kueka vaa aa Ianyuux meero. Xa a xaxiro, a kuu xa

Xa ka doko ayiu nuu santu

1 Corintios8,9 kidaro xa uu. Duni xa xaxiro, a kuu xa kidaro xavaa. Nux xaxin, te vatuka, o nux a xaxin, te vatuka. 9 Ka jaan meen xa io libren xa kaan kuu nka doko ayiu nuu santu. Vatuka, ko maxku kada koio meen xa kada koio anin kuan xa uu. Ka xani ini meei xa kadai xa uu, nux kaxii kuu nka doko ayiu nuu santu. 10 Jaan meen xa vaa kutnuni inin, ko, nax kuu, nux jini aa anin kuan, hora nukoon veuu santu, xa kaan ndeyu nka doko ayiu nuu santu? Nux kaxi meei tuku, xaxee xa nka xaxi meen, te dada tekuechi koioi anu meei. 11 Xani inin xa ndaku meen te a ndaku meei. Xaxee xa xani inin xa vaa kutnuni inin, te kadan xa danaan anin kuan. Te xaxee meei, nxi Cristu. 12 Xijan kuu xa kidan xa uu nuu anin kuan, te dua kidan xa uu nuu Cristu. Na kidan xa tekuechii anui, kidan xa uu nuu meei, te kidan xa uu nuu Cristu. 13 Xijan kuu xa nux ndua anida kuada, xaxee xa xaxi meeda kuu, te nuncas ma kaxida kuu. Chi a juinida xa kadada xa ndua anida kuada.

320 ntundaa Ianyuux, chi xaxee tnuu nkachitnuu meeda, ka kunduu meen xiin Cristu. 3 Xaa kuu xa dadaanda meeda nuu se ka xitotnuni aa. 4 a io libreda, xa tnda davaa nga xa ka taxi meen, xa kaxida xa kooda u? 5 a io libreda, xa tnundaada xiin n ad? n ad jandixa Xtooro Jesucristu, xa kandekadaa jn nuu jua tnuuda tnuu vaa Cristu. Dua ka kida dava ka se ntundaa Ianyuux, dua ka kida ani Xtooro, te dua kida Spedru. 6 Ka xiaan meen xa kaxis xa ndixis nuu nka se ntundaa Ianyuux. Kuu xa meni meeda xiin Bernab, io xa kadatniu koioda xiin ndaada, hora jua tnuuda tnuu vaa Ianyuux nuu ayiu a? 7 Io xa kani ini koion. Nux juini n se kunxanu ka xa jantnaa n soldado xaxees, te io xa chiyauss. Nux n sey dande yutnu tata juun xavidi, io libres xa kaxis xavidi jan. Nux unuu n sey nchiva, io libres xa koos dkut. Xijan kuu xa, xiniro xa nux kidatniu n sey, te vatuka xa niis xa ndouus. 8 Dua xetniu ayiu, te dua jaan tnuu Ianyuux. 9 Tnuu ntau tniu Moiss jaan: Maxku chii koion unu yuu kt, hora xadit tru. Ka xani inin xa nkakunee Ianyuux meni kt a? 10 Xani inida xa njaania xaxee meero tuku. Joon, xaxee meero, nka chidotnunis tnuu jan. Se kidatniu uus, xiin se xadi tru, nduus kidatniu xa niis xa kax koos. 11 Duni meeda. Nka kachitnuuda tnuu vaa Cristu, te vatuka xa taan xa kaxida xa

Te meeda, a kulibre meeda u? a kuuda se ntundaa Ianyuux a? a nxinida Xtooro Jess xiin nduchi nuuda u? a ndaa xa tniu nkidada nuu Xtooro, ka kuu meen a? 2 Nux ka jaan nka ayiu xa a kuuda se ntundaa Ianyuux, ko io xa jaan koio meen xa xandaa kuu xa kuuda se

Se n-tundaa Cristu, io xa nii-s xa ndouu-s

321 kundixida. 12 Nux nka sey ka tn xa xiaann, te vatuka xa na tn meeda xa taan. Ko a nxejoonda xa taan xa kaxida xa kundixida. Nkundee inida, xa xiin ndaa meeda nkidatniuda, chi njuinida xa tax ngada tnuu vaa Cristu. a juinida xa tekuechi aa ni n ayiu xa niida tvini, hora kachitnuuda tnuu vaa Cristu. 13 Ka xini meen xa dutu ayiu Israel, ka xaxis kuu xiin tru ka doko ayiu Israel nuu Ianyuux. Ntau tniu Ianyuux xa kax koio dutu xa ka doko ayiu. 14 Duni se ka xian tnuu tnuu vaa Cristu nuu ayiu. Ntau tniu Xtooro Jesucristu xa na nii koios xa ndouus, hora xian tnuus tnuu vaaia. 15 Ko dua a nkida meeda. Te a kidavaada tnuu yaa vitna, xa tax koio meen xa kaxida xa kundixida. Vaa ka xa kuda, dada xa taxi n ayiu xa ndouuda. Juinida xa jaan nai kada xa xiaan ngada tnuu vaa Cristu nuu ntdaa ayiu. 16 Chi a kuaada xa najuen tnuuda meeda xaxee xa kachitnuuda tnuu vaa Cristu. Nkidajuexa aa Ianyuux xa jua tnuuda tnuu vaaia nuu ayiu. Kada uu aa Ianyuux meeda, nux ma jua tnuuda tnuuia nuu ayiu. 17 Nux kachitnuuda tnuuia xaxee xa juini meeda, te dua koo xa kadatniuda xa kadada n io n juaan tniu ntaxi meeia. 18 Te nax kuu premiuda u? Xa xiaan ngada tnuu vaa Xtooro Jesucristu nuu ntdaa ayiu. Hora kachitnuuda tnuuia, a juinida xa niida ni n.

1 Corintios9 Jaan tnuu Ianyuux xa vatuka xa niida, ko meeda, a juinida. 19 Kulibreda, ni n ayiu a kida kuenda aa. Ko juini kulibreda, ko kidada n ka kida se kidatniu dua nuu nka ayiu, chi juinida xa nii kada ayiu, xa kunduu koio meei tuku xiin Cristu. 20 Na nxian tnuuda tnuu vaa Ianyuux nuu ayiu Israel, nxo tuu meeda n xtuu meei, xa na kueka vaa koio meei tnuu Cristu. Nani nka jandixa meei tnuu ntau tniu Moiss, dani njandixa meeda tuku. Juini a ndouu xa kada meeda n io n juaan tnuu ntau tniu Moiss, ko njandixada tnuu Moiss, xa kueka vaa koio ayiu jan tnuu Cristu. 21 Na nxian tnuuda tnuu vaa Ianyuux nuu ayiu a nka tni tnuu ntau tniu Moiss, nxo tuu meeda n xtuu meei, xa na kueka vaa koio meei tnuu Cristu. Xijan a juini kachi xa ndaxioda tnuu ntau tniu Ianyuux. Xaxee xa jandixada tnuu ntau tniu Ianyuux, dua jandixada tnuu tau tniu Cristu, te kunduuda xiin Cristu. 22 Na nxo tuuda xiin aniro kuaro ta xee ka xa kutuu librei, nxo tuu meeda n xtuu meei, xa chindeedai xa kunduu nai ka meei xiin Cristu. Kidada xa kuu meeda n kuu ntdaa ayiu, xa dakakudai, xa ma kui xiin kuechii. Davaa nga xa ndouu ka meei, kida meeda, xa na kueka vaa koio meei tnuu Cristu. 23 Ntdaa xa kidada, kidada xaxee tnuu vaa Cristu, xa kadada xa io n juaan xa kunduu meeda xiin Cristu. 24 Kani ini koion nanda kuu hora io n carrera. Ka xinos, ntdaas,

1 Corintios9,10 ko idinis nii premiu. Io xa kunu vaa koio meen, n nn, xa nii meen premiu. 25 Se xino carrera, ka kundaas mees. Ntdaa xa kidas, kidas xa kuaas xa kunu vaas. Te vax nd premiu nii mees. Ko premiu nii koio meero, koo nai kuia ma jn nd. 26 Xijan kuu xa, kunduu nai ka meeda xiin Cristu. Xiin ntdaa anuda, jandixada meeia, xa kadada xa juini meeia. Kuu n kuu xa xinoda xa xino kada, nde niida. Kuu n kuu xa kanida te kani kada, te ma kuitada, nde niida. 27 Juinida xa kadada xa juini Cristu. a juinida xa kadada xa uu. Xijan kuu xa kida maxuda meeda. Naka uu, nux na jua tnuuda tnuu vaa Cristu nuu nka ayiu, ko ma nii meeda xa kunduu meeda xiin Cristu!

322
6Dua

10

nkuu, xa dakuaaro xa maxku kada meero n nka kida mees. Maxku kukajan ini meero xa uu, n nka kukajan ini mees xa uu. 7 Chi davas nka dandoo Ianyuux Ndito, xa ndadakanu koios santu. Jaan tnuu Ianyuux: Nka xo nukoo ayiu jan xa kaxii te kooi, te nka xo ndojuiini xa kadai davaa nga xa juinii. Xijan kuu xa, maxku kada koio meen n nka kida meei. 8 Maxku kidiro xiin ayiu a ntnundaa xiinro. Dua nka kida dava taxanu tnetnuro, te nkida Ianyuux xa nka xi oko uni mil sey idini ku. 9 Te maxku kototnuniro Ianyuux, n nkida ayiu jan. Chi ntundaa Ianyuux koo, xa danaa koiot ayiu jan, te dua nkuu. 10 Te maxku jan kuechi koio meen, n nka kida ayiu ijan. Nka jan kuechii nuu se ntundaa Ianyuux, te nka jan Maxku ndadakanu-n santu kuechii nuu mee Ianyuux, te ngel, ia ka xinokuechi nuu Ianyuux, anida kuada, juinida nkida xa nka naa ayiu jan. xa kutnuni ini koion nax 11 Te xaa kuu n ichi maxku nka yaa taxanu tnetnuro. Ntdaas tn koio meero. Nkida Ianyuux nxo kandijun vik Ianyuux. Ntdaas xa nxe kodotnuni nax nka yaa nka yaa vaa ndute kanu nani Mar taxanu tnetnuro, xa dakuaa Kuee. 2 Xa nka xitandijuns vik, aaia meero, ayiu xtuu vitna, te xa nka yaas ndute kanu, kuu hora na ndadandaaia ntdaa xa n kuu xa ndajuendute Moiss se io. 12 Xijan kuu xa nux xani ini n ijan, xa kunduu koios xiin Moiss. 3 Ntdaas nka xaxi xa nxiaan ayiu xa vaa kutnuni inii, io xa kooi cuedado xa maxku nduai. Ianyuux. 4 Ntdaas nka xii xa 13 Juini Satans xa kadajuexa nxiaan Ianyuux. Nka xiis ndute aai meen, xa kadan xa uu. nxo kee xiti yu kava. Te kuu n Nani xitotnunii ntdaa ayiu, dani kuu xa kunduu kava jan xiins, xitotnuni aai meen. Ko io xa koo ntdaa nuu nka xikonuus. Te kava koion confianza nuu Ianyuux. Chi jan kuu Cristu. 5 Ko juini dua nkuu, ma juejoon Ianyuux xa kadajuexa ko kuees nka kida xa a tna ini Ianyuux, te xijan kuu xa ndanaaias, aa kuina xa kadan xa uu. Hora kadatniu kuina, hora ijan ni, na nka xikonuus nuu ayo ayiu io.

323 dakaku aa Ianyuux meen, xa kuaan xa kundee inin xa kadan xa juini meeia. 14 Xijan kuu xa, maxku ndadakanu koio meen santu. 15 Jaanda nuu ayiu ka kutnuni ini. Kuaan xa kototnuni koion xa jaanda. 16 Kani ini koion nanda kuu hora natakaro. Kunduuro xiin Cristu, te xijan kuu xa kunduuro nro xiin nkaro. Xiiro ndudi uva ntaxi Cristu, te xiaanro xa nkutauro nuu Ianyuux, xaxee xa nxatu n Cristu xaxeero. Tau davaro tila xa kaxiro, te xiaanro xa nkutauro nuu Ianyuux, xaxee xa nxiaan Cristu yk kuu meeia, hora nxiia xaxeero. 17 Xaxiro, ntdaaro, tila jan. Xijan kuu xa juini kueero io, ko xaxee xa ka xaxiro idini tila, te idini xa kuuro. Kuu n kuu xa idini yk kuu kuuro. 18 Kani ini koio kan. ayiu Israel, ka dokoi kuu nuu altar Ianyuux. Hora ka xaxii xa nka dokoi, ka kunduui xiin Ianyuux, te ka kunduui ni xiin nkai. 19 Duni ayiu a ka jandixa Ianyuux, ayiu ka ndadakanu santu. Xiniro xa a ndito santu. Xiniro xa n nuu kuu kuu nka doko ayiu nuu santu, xiin davaa nga nka kuu. 20 Xaa kuu xa jaanda. Hora ka doko ayiu kuu nuu santu, ka dokoi kuu jan nuu kuina. a ka dokoi nuu Ianyuux Ndito. Te a juinida xa kunduu koio meen xiin kuina. 21 a kuaan xa koon ndudi uva ntaxi Xtooro Jesucristu, xiin xa doko ayiu nuu kuina. a kuaan xa kaan tila ntaxi Xtooro Jesucristu, xiin xa doko ayiu nuu kuina. 22 Maxku kadaro xa

1 Corintios10 kukuedi ini Ianyuux. Yo ndaku ka meeia dada meero. xa kadaro ntdaa, ko ntdaa xa kadaro, io xa kadaro xa kunduu nai karo xiin Cristu. Kulibrero, ko maxku kadaro xa uu nuu aniro kuaro. 24 Vaa ka xa chindeen anin kuan, xa kunduu nai koio kai xiin Cristu, dada xa kadan davaa nga xa juini meen. 25 Kaan davaa nga kuu ka dikos nuyau. a ndouu xa kajan tnuuns nux kuu kuu nka doko ayiu nuu santu. 26 Nkidavaa Ianyuux uayiu, te nkidavaaia ntdaa xa io uayiu. Kuenda meeia kuu. 27 Nux jaan aa n ayiu a jandixa Cristu, xa kaan xiini, te vatuka. Nux juinin xa jnn, juan nain, te kaan davaa nga xa taxii. a ndouu xa kajan tnuun nux xa xaan kuu xa nka doko ayiu nuu santu. 28 Ko nux jaan n ayiu nukoo ijan xa xaan kuu nka doko ayiu nuu santu, te maxku kaxi kan. Xaxee sey a ad dua njaan, te maxku kaxi kan. Maxku kada meen xa tekuechi aa anu meei. 29 Kulibre meen xa kaan, ko hora ijan nux kaan, dua kadan xa uu nuu nka ayiu. Xijan kuu xa maxku kaxi kan. Nux ka jaann: Nakuenda dua kuu?, te jaanda xa kulibre meeda, ko ma juejoonda xa ndadandaa aa anida kuada ta xee ka xa kutuu librei. 30 Xiin xa xiaanda xa nkutauda nuu Ianyuux, xaxida. Ma juejoonda xa jaan uu aa ni n ayiu, xaxee xa

Kulibre-ro, ko io xa juemani-ro ayiu


23Kulibrero

1 Corintios10,11 xaxida. 31 Xijan kuu xa, davaa nga xa kaan, o davaa nga xa koon, kaan te koon, xa kadan xa na koo koio ayiu xauu nuu Ianyuux. Davaa nga xa kada koion, kada koion xa na juaa ntdaa ayiu xa nkutaui nuu Ianyuux. 32 Maxku kada koio meen xa ndua ni n ayiu xa kadai kuechi. Ni ayiu ka kuu ayiu Israel, ni ayiu a ka kuu ayiu Israel, ni anin kuan, ayiu ka jandixa Cristu. 33 Kada koio meen n kida meeda. Ntdaa xa kidada, kidada xa chindeeda ntdaa ayiu, xa na jandixa koio meei Cristu. atu kidatniuda xa nii meeda. Kidatniuda xa nii koio meei, xa dakaku aa Cristu, xa ma kui xiin kuechii. Kada koio meen n kida meeda, chi kida meeda n nkida Cristu.

324 xa n nuu kuu meea xiin ad a tuu na idi dk, ad kida n ka kida sey, ad ka kida xa uu. Xijan kuu xa, na dadau koio ad dka, hora xijan taua nuu Ianyuux o xian tnuua tnuu Ianyuux nuu ayiu. 6 Nux juinia xa kadaa n ka kida sey, nux a juinia xa dadaua dka, te na detea dka. Ko nux kujanuua xa detea dka, xa ma tuu na idi dka koo, te io xa kadaa n ka kida ad, io xa dadaua dka. 7 Maxku dadau koio sey dks. Chi n kuu Ianyuux, da kuu sey. Nkidavaaias xa taxnunis. Ko a nkidavaaia ad xa taxnunia. Nkidavaaia ad xa chindee koioa ya. 8 Chi na nkidavaa Ianyuux sey xiin ad, ditna ka nkidavaaia sey. Ijan dada, xiin n yk naa sey, nkidavaaia ad. 9 Chi a nkidavaaia sey xaxee ad. Nkidavaaia ad xaxee sey. 10 Xijan kuu xa vatuka xa dadau ad dka. Dua dandeaa ngel, ia ka xinokuechi nuu Ianyuux, xa Ianyuux xiin ya taxnuni nuua. 11 Ko ad xiin sey, nduus ka kunduu xiin Xtooro Jesucristu. Ndouu ad sey, te ndouu sey ad. 12 Na nkidavaa Ianyuux ad, nkidavaaiaa xiin yk naa sey, ko vitna kidaia xa ad xajan sey. Ianyuux kuu Ia nkidavaa nduus. 13 Kototnuni koio meen tnuu yaa. Vatuka xa a dadau ad dka, hora xijan taua nuu Ianyuux, a aa? 14 Na nkidavaa Ianyuux ntdaa xa io, nkidaia xa kujanuu sey xa kani idi dks.

11

inida xa ka najaan aan. Tna inida xa ka jandixa nain ntdaa tnuu njaanda nuun. 3 Ko io nka xa juinida xa kutnuni ini koion. Juinida xa kutnuni ini koion xa taxnuni Cristu nuu n n sey, te ka taxnuni sey nuu ads, te taxnuni Ianyuux nuu Cristu. 4 n sey, maxku juuns lelus hora xijan taus nuu Ianyuux. Maxku juuns lelus hora xian tnuus tnuu Ianyuux nuu ayiu. Nux dadau n sey dks, dua a ios xauu dks, chi dandeas ayiu xa n nuu kuu mees xiin ad. 5 Ko ad, nux ma dadaua dka, dua a ioa xauu dka. Dandeaa ayiu

2Tna

ad ka jandixa Cristu, nax io xa kada koio-a?

325
15Ko

1 Corintios11 ndakuaa aa meeda meen. Njaanda nax nkuu xakuaa ijan, hora ndiko Judas Iscariote Xtooro Jess nuu se nka xani aa. Njaanda xa xakuaa ijan, ntn Xtooro Jess tila. 24 Na nxiaania xa nkutauia nuu Ianyuux, ntau davaia tila, te njaania: Tn koio, te kaan. Xaa kuu yk kuu meer. Juejoonr xa kani aa koios meer, xaxee meen. Kax koio tila ya, te dua ku najaan aa koion meer. 25 Na nyaa xa nxaxdiniia xiin se dakuaaia, ntnia n taxa uu ndudi uva, te njaania: Ndudi uva yaa kuu n meer. Xa ku meer xaxee meen, kuu xa ndonee Ianyuux n tratu xee. Koo koio ndudi uva yaa, te dua ku najaan aa koion meer. 26 Xijan kuu xa ntna vuelta kax koion tila yaa te koo koion ndudi uva yaa, dua dandea koion ayiu xa nxi Xtooro Jesucristu xaxeero. Xijan kuu xa, ku kada nai koion xaa, nde na ndixi meeia.

nkidaia xa na kokani idi dk ad, chi xadiua kuu. Nxiaania idi dka xa dau vaa dka. 16 Jaanda xa xijan xetniuro, ntdaa meero ka kuu ayiu jandixa Cristu. Maxku kuxee ini koio meen.

io nka xa a tna inida. Ntekuda xa hora nataka koion veuu, atu ka chindee tnaan xa kunduu koio nai kan xiin Cristu. Ntekuda xa ka kida tnaan xa uu. 18 Juini ka natakan xa ndadakanu koion Ianyuux, ko atu ka kida n nuun, chi jantnaa tnuun, nn xiin nkan. Ntekuda xa davan ka kida n xa kidan, te dava kan ka kida nka xa kidan. Te dava tnuu ntekuda, jandixada. 19 Ka xande tnaan, xa dandea tnaan jundu ka kuu se ndaa kunduu xiin Cristu. 20 Juini ka natakan, te ka jaann xa ka xaxin ndeyu Xtooro Jesucristu, ko a ndaa. 21 Ntekuda xa ka xaxi n nn ndeyu xnee meen, te atu dakexio nuu tnaan. Na yaa xa nka xaxin, te davan a nka xaxin, te davan diko nka xinin. 22 Ay! a tuu na veen, nuu kaan nuu koon? atu ndaxion xauu nuu Ianyuux, ni nuu ayiu ka jandixaia. Ka xiaann xa januu nuu anin kuan ka kundau. Nax io xa jaanda nuun? Jaanda xa a tna inida, jaanda xa ka kida meen xa uu.

17Ko

Ka jaan-n xa ka xaxi-n ndeyu Xtoo-ro, ko a ndaa

nani ndakuaa aa Xtooro Jess meeda, dani

(Mt. 26:2629; Mr. 14:2225; Lc. 22:1420)


23Chi

Ndeyu Xtoo-ro Jesucristu

kuu xa koo koion cuedado, xa xandaa kuu xa xndaxion xauu nuu Xtooro Jess, hora xaan tila yaa te xiin ndudi uva yaa. Maxku kada koio kan xa uu nuu tila kuu yk kuu Xtooro, maxku kada koio kan xa uu nuu ndudi uva kuu n Xtooro. 28 Kototnuni meen, n nn. Dada kuaan xa kaan tila yaa te koon ndudi uva yaa. 29 Xijan kuu xa, io xa kutnuni ini koion nax kuu xa kidan, io xa koo koion cuedado xa koon xauu nuu Xtooro

27Xijan

Io xa koo koio-n xauu hora xaa-n ndeyu Xtoo-ro

1 Corintios11,12 Jesucristu, hora xaan tila yaa te xiin ndudi uva yaa. Nux a ndaxion xauu nuu meeia, te koo xa kada uu aa Ianyuux meen. 30 Xijan kuu xa, davan ka kuita vitna, te davan ka kuu. Te davan x nka xi. Dua kida uu aa Ianyuux meen. 31 Nux vaa na kototnuniro meero, te ma ndouu xa kada uu aa Ianyuux. 32 Chi na kida uu aa Ianyuux meero, kuu n kuu xa kida uu n sey daya ys xemani kas. Kida uu aaia meero vitna, xa maxku ndada uu aaia meero, hora ndada uuia ayiu a ka jandixa meeia. 33 anida kuada, hora nataka koion xa kaan ndeyu Xtooro Jess, io xa kundetu tnaan, nn xiin nkan. 34 Nux a kuaan xa kundetu tnaan, kaan te koon vee meen. Nux juinin xa nataka koion, nataka vaa koion. Maxku kada koion xa io xa kada uu aa ka Ianyuux. Te nux io nka xa ka juinin xa kajan tnuu koion, te jaan karo hora xeeda uun.

326 Xtooi, te dua xiniro xa kidatniu Espritu Ianyuux anui. 4 Io idini Espritu Ianyuux. Io n xa xiaania nuu n ayiu, te nka xa xiaania nuu nka ayiu, ko meeia kuu idini. 5 Io idini Xtooro Jess. Io n xa kida n ayiu, te nka xa kida nka ayiu, ko ayiu ka xinokuechi nuu Xtooro Jess ka kuuro, ntdaaro. 6 Idini Ianyuux io. Ntdaa xa kidaro, kuu xaxee xa kidatniu Ianyuux anuro. Ntdaaro, kidatniuia anuro, ko xa kidatniuia anuro, n nro, a ka kuu n nuu. 7 Xiin xa taxiia n nro, dandea aa Espritu Ianyuux xa kidatniuia anuro. Kidatniuia anuro, xa chindee tnaaro, nro xiin nkaro. 8 Nuu nro, kida Espritu Ianyuux xa vaa kutnuni inis xa kuu xandaa. Kutnuni ini mees xa jaans nuu meero, te dua chindee aas ntdaaro. nkaro kuu se tua vaa. Kida Espritu Ianyuux xa tua vaas, te jaans nuu meero, te dua chindee aas ntdaaro. 9 Nuu nkaro, kida Espritu Ianyuux xa ios confianza kanu nuu Ianyuux, xa kuaas xa kajans davaa nga xa ndouuro. Nuu nka aniro kuaro, kida Espritu Ianyuux xa kuaas xa ndadavaas ayiu kuu. 10 Nuu nkaro, kida Espritu Ianyuux xa kuaas xa kadas milagru, n kida meeia. Nuu nka aniro kuaro, xiaan Espritu Ianyuux tnuu Ianyuux, xa jua tnuu aniro kuaro nuu ayiu. Te io nka aniro kuaro kuu tnaa xiinro. Hora kidatniu kuina xa dandau aai meero, te kida Espritu Ianyuux xa kutnuni ini aniro kuaro xa dua kuu, te dua

12

anida kuada, juinida xa kutnuni ini koion nanda kidatniu Espritu Ianyuux anuro, juinida xa kutnuni ini koion nax taxi Espritu Ianyuux nuu n nro. 2 Vaa xinin nanda nka kidan, antecas xa jandixan Jesucristu. Nka jandixan santu a ndito. 3 Vitna, juinida xa kutnuni ini vaa koion. Nux kuia kakunee n ayiu Jess, te dua xiniro xa a kidatniu Espritu Ianyuux anui. Nux jaan n ayiu xa Jess kuu

Xa taxi Espritu Ianyuux nuu n n-ro

327 ka chindee aas ntdaaro. Kida Espritu Ianyuux xa nkaro kuaa xa jaans tnuu xee, tnuu Espritu Ianyuux. Te kida Espritu Ianyuux xa nkaro kuaa xa dandees tnuu jan. 11 Ko idini Espritu Ianyuux io. Kidatniuia anuro, te taxiia davaa nga xa juini meeia nuu n nro.

1 Corintios12 ntdaai, idini yk kuuro. Dua njuini Ianyuux, te dua nkidaia. 19 Nux nkidavaaia ndaa niro nkuu, te ma ku kuu yk kuuro. Nux nkidavaaia nduchi nuu niro nkuu, te ma ku kuu yk kuuro. 20 Xijan kuu xa, nkidavaa Ianyuux ntdaa xa io yk kuuro. Ko juini io kuee xa ioro, ko idini yk kuuro kuu. 21 Te nduchi nuuro, a kuaai xa jaani nuu ndaaro: a ndouu aar. Te dkro, a kuaai xa jaani nuu xeero: a ndouu aar. 22 Io n uu xa io yk kuuro, xa tu iniro xa atu xiniuu, ko xijan kuee ka ndouu karo. 23 Io nka xa io yk kuuro, xa xani iniro xa a vili kaa, te nka io xa juiniro xa dadauro. Ko nuu xaa, ioro kuee ka xauu, te dadau vaaro hora ndixiro damaro. 24 Te io kuee nka xa io yk kuuro, xa a ndouu xa dadauro. Dua nkidavaa Ianyuux yk kuuro, te dua nkidaia xa kooro kuee ka xauu nuu xa xani iniro xa a vili kaa. 25 Chi a njuiniia xa jantnaa koioi. Njuiniia xa chindee tnaai, ntdaai. 26 Nux kuee vida yaa ndaaro, dooro, te dua kuu xa kuee vida yaa ntdaa xa io yk kuuro. Nux kooro xauu nuu n xa io yk kuuro, te dua kuvete koio ntdaa xa io yk kuuro. 27 Te meen ka kuu yk kuu Cristu. Juini kueen io, ko ka kuun idini yk kuuia. 28 Nuu n nn, x ntaxi Ianyuux tniu meen. Njaan aaia meen, xa ku kuu koion ayiu ka jandixa Cristu. Ditna ka, nkaxia se ka

ini koion nanda kuu yk kuuro. Io ndaaro, xeero, dkro, ko ntdaa xaa kuu idini yk kuuro. Dani Cristu tuku. Xaxee xa kunduuro, ntdaaro, xiin meeia, te kuu n kuu xa idini yk kuu kuuro xiinia. 13 Davaro ka kuu ayiu Israel, te davaro ka kuu ayiu a ka kuu ayiu Israel. Davaro ka kuu ayiu kidatniu dua nuu nka ayiu, te davaro ka kuu ayiu xtuu libre. Ko idini xa kuuro. Na nka xendutero, nka tnro Espritu Ianyuux, te nkida meeia xa idini xa kuuro. 14 adu idini xa kuu yk kuuro, chi kuee xa kuu. 15 Na kani iniro nax koo, nux kukuedi ini xeero nuu ndaaro. Xaxee xa a kuur ndaa, atu xiniuur, kachii. Juini dua xani inii, ko xa jaani a kuu xandaa. 16 Na kani iniro nax koo, nux kukuedi ini doo nuu nduchi nuuro. Xaxee xa a kuur nduchi nuu, atu xiniuur, kachii. Juini dua xani inii, ko xa jaani a kuu xandaa. 17 Nux nduchi nuuro nkuu yk kuuro, te, nanda kuu xa tekuro? Nux dooro nkuu yk kuuro, te, nanda kuu xa xen ditniro? 18 Nkidavaa Ianyuux yk kuuro. n n xa ioro, nkida tuaia, xa ku kuui,

Idini yk kuu kuu-ro xiin Cristu


12Kani

1 Corintios12,13 kuu se ntundaa Jesucristu. Dada, se ka xian tnuu tnuu Ianyuux nuu ayiu. Te dada, se ka dakuaa tnuu Ianyuux nuu ayiu. Nkidaia xa nkan ka kida milagru, te nkan ka kuaan xa ndadavaan ayiu kuu. Nkidaia xa nkan ka chindee ayiu ndouu, te nkan ka tau tniu nuu ayiu. Te nkidaia xa nkan ka jaan tnuu xee ntaxi Espritu Ianyuux. 29 a ntdaan ka kuu se ntundaa aaia. a ntdaan ka kuu se xian tnuu tnuuia nuu ayiu. a ntdaan ka kuu se dakuaa tnuu Ianyuux nuu ayiu. a ntdaan ka kida milagru. 30 a ntdaan ndadavaa ayiu kuu. a ntdaan kuaan xa jaan tnuu xee, te a ntdaan kuaa xa dandeen tnuu xee. 31 Ko io xa kajan koion, xa tn koion xa vaa ka. Te dandea aada n xa kuu xa vaa ka dada ntdaa xaa.

328 a xemanida ayiu. Nux ioda kuee confianza nuu Ianyuux, nde xa kuaada xa kajanda nuuia xa dakandaia yuku te najantuuia yuku nka lado, ko a yauda ni n, nux a xemanida ayiu. 3 Nuxa xiaan ngada ntdaa xaxiida ayiu kundau, ko a xemanidai, te dua a kidada ni n xavaa. Nux juaada meeda, xa teuu aa koio ayiu nde kani aai, ko a xemanida ayiu, te dua koo xa a nkidada ni n xa kuu xavaa. 4 n sey xemani ayiu, ios pacencia nuui. Se vaa kuus, te chindees ntdaa ayiu. a kukuedi ini mees ntdaa xa io. 5 Xemanis ntdaa ayiu, a kuia jaans, a kuia kuus. atu jaans xa io xa kadaro xa juini mees. atu kiti inis nuu ayiu, a kuus se kundee nuu ayiu. a kida kuendas xa uu ka kida aa ayiu. 6 Xemanis ntdaa ayiu. Kukoyo inis hora ka kidai xa uu, te kuvetes hora ka jandixai xa kuu xandaa. 7 Xemanis ayiu. a jan tnuus kuechii. Ios confianza nuui, jandixas xa kadai xavaa. Nux io xa kuee vida yaa mees xaxee meei, dua kadas, te taxkanu ini nai kasy. 8 Xemanis ayiu. Nde ma jn nd xa xemanisy. Vax nd xa xian tnuuro tnuu Ianyuux nuu ayiu. Vax nd xa jaanro tnuu xee, tnuu taxi Espritu Ianyuux. Vax nd xa kauro tnuu Ianyuux, xa kutnuni iniro xa ndandea aaia. Ko nuncas ma jn nd xa xemaniro Ianyuux xiin ayiu. 9 Vitna kutnuni iniro itau ni. Te juini xian tnuuro tnuu Ianyuux nuu ayiu, ko ta kutnuni ini karo ntdaa xa jaania.

13

Xa kuu xa vaa ka kuu xa xemaniro Ianyuux te xemaniro ayiu. Nux kuaada xa jaanda ntdaa tnuu ka jaan ayiu, xiin nde tnuu ka jaan ngel, ia ka xinokuechi nuu Ianyuux, ko atu xemanida ayiu, te xijan kuu xa atu xiniuu tnuu jaanda. Nux a xemanida ayiu, te dua kuuda n kuu n xa kupaa ni, kuuda n kuu n kaa a kande vaa. 2 Nux xian tnuuda tnuu Ianyuux nuu ayiu, ko a xemanidai, te dua atu yauda ni n. Nux kauda tnuu Ianyuux, nde kutnuni inida ntdaa xa ndandea aaia meero, ko atu xiniuuda ni itau, nux

Xa vii xa vaa ka kuu xa xemani-ro Ianyuux xiin ayiu

329
10Ko

1 Corintios13,14 te xiaann tnuu kanu ini nuui. 4 n sey, nux jaans tnuu xee, dua chindees meni mees. Ko nux jua tnuus tnuu Ianyuux nuu ayiu, dua chindees anis kuas tuku. 5 Vatuka xa jaan koion, ntdaan, tnuu xee taxi Espritu Ianyuux, ko vaa ka xa jua tnuu koion tnuu Ianyuux nuu ayiu. Yau ka se xian tnuu tnuu Ianyuux nuu ayiu, dada se jaan ni tnuu xee xiaan Espritu Ianyuux. Ko nux jaans tnuu xees te dada dandees tnuu jan, te vatuka, chi dua chindees ntdaa ayiu ka jandixa Cristu. 6 anida kuada, nux vitna naxeeda uun, te jaanda tnuu xeeda, te, nax xiniuu? Ko nux dakuaa aada te vatuka. Dakuaa aada n xa ndandea aa Ianyuux meeda. O dakuaa aada n xa tua vaa meeda. O kachitnuuda tnuu Ianyuux nuun. Ntdaa xaa, chindee aada meen. 7 Kani ini koion n kuu n flauta, n yolii. Juini a nditotnu, ko kandetnu. Ko nux ma tu n sey flauta, o nux ma dakande n sey yolii, te, nanda koo xa vili kandetnu xa kuniniro? 8 Duni trompeta. Nux ma dandai xee n sey trompeta, te, nanda kada tua koio sey xa dadaan koios uus? 9 Meen tuku. Nux jaan koion tnuu xee ntaxi Espritu Ianyuux, ko ma dandee koion tnuu jan, te, nanda kutnuni ini koio ayiu nax ka jaann? Dua atu xiniuu tnuun. 10 Nuu dn tnuu ka jaan ayiu uayiu. Tuku ka jaan ayiu, n n uu. Ko juini kuee tnuu io, ko vaa kutnuni ini ayiu n n uu, hora jaan n sey xa kuu

na koo xa daxinokava Ianyuux ntdaa xa kidaia uayiu, te ndixi Xtooro Jess, te hora ijan vaa kutnuni iniro. 11 Na luchida, nxo jaanda n jaan n seluchi. Nxo xani inida n xani ini sekuechi, te nxo kutnuni inida n kutnuni ini sekuechi. Ko na nxanuda, te ndandooda xa xani ini sekuechi. 12 Vitna a kutnuni vaa iniro, kuu n kuu xa ndearo nuu spejo. n ku, kutnuni vaa iniro, chi jiniro Ianyuux nuu xiin nuu. Vitna, itau ni xiniroia. Ku ijan, jini vaaro meeia, n xini aa meeia meero. 13 Xijan kuu xa, vitna jandixaro Ianyuux, ioro confianza nuuia xa ntdaa xa kida aaia kuu xavaa, te xemaniro meeia xiin ayiu. Ndruni xaa io, te nuncas ma jn nd. Ko xa vii xa vaa ka, kuu xa xemaniro Ianyuux te xemaniro ayiu.

14

Io xa kukajan ini koion xa juemanin Ianyuux xiin ayiu. Duni io xa kukajan ini koion xa tn koion xa taxi Espritu Ianyuux. Te io xa yo kukajan ini koion xa tn koion tnuu Ianyuux, xa jua tnuu koion tnuuia nuu ayiu. 2 Hora ka jaann tnuu xee ntaxi Espritu Ianyuux, dua ka jaann nuu Ianyuux. atu ka jaann nuu ayiu, chi a ka kutnuni ini ayiu tnuu ka jaann. Xiin Espritu Ianyuux, ka jaann xa kuu xa nai. 3 Ko nux jua tnuu koion tnuu Ianyuux nuu ayiu, dua chindee vaany. Dakuaany, te chindeeny xa kundee inii xa jandixa nai kai Xtooro Jesucristu,

Tnuu xee taxi Espritu Ianyuux

1 Corintios14 tnuu meei. 11 Ko nax koo, nux a kutnuni inida tnuu jaan n sey? Dua kuu meeda se a jaan vaa nuu mees, te dua kuu mees se a jaan vaa nuu meeda. 12 Meen tuku. Ka kukajan inin xa tnn xa taxi Espritu Ianyuux. Vatuka. Ko vaa ka xa kukajan inin xa tnn xa kuaan xa chindeen ayiu ka jandixa Cristu. 13 Xijan kuu xa, nux jaann tnuu xee ntaxi Espritu Ianyuux, io xa kajan taun nuu Ianyuux, xa na kadaia xa dandeen tnuu xeen nuu ayiu. 14 Nux xijan tauda tnuu xeeda, dua xijan tauda xiin anu nida, ko a xani ini vaada tnuu jaanda. 15 Xijan kuu xa, nax koo?, nax io xa kadada? Kajan tauda xiin anuda, ko duni kani ini vaada hora kajan tauda. Katada xiin anuda, ko duni kani ini vaada hora katada. 16 Nux kajan taun xiin anu nin, te, nanda kuaa xa kajan tau nka ayiu xiinn? Hora xiaann xa nkutaun nuu Ianyuux, te a kuaai xa jaani: Dua na koo!, chi a kutnuni inii tnuu jaann. 17 Xandaa kuu xa vaa xiaann xa nkutaun nuu Ianyuux, ko atu chindeen anin kuan. 18 Na kutauda Ianyuux xa jaanda tnuu xeeda ntaxi Espritu Ianyuux. Kuee ka jaan meeda dada ntdaa meen. 19 Ko hora jaanda nuu ayiu ka jandixa Jesucristu, juinida xa dakuaadai. Juinida xa kani inida, te jaanda oon ni tnuu, te dua chindeeda ayiu ka jandixa Jesucristu, dada xa jaanda uxi mil tnuu xeeda, te dua kuu xa ma chindeedai ni itau.

330 kuada, maxku kani ini koio kan n ka xani ini sekuechi. Ko vatuka xa ku kuu koio meen n kuu seyjn, xa maxku kada koio kan xa uu. Ko hora kani inin, io xa kani ini vaan, n ka xani ini sexanu. 21 Jaan tnuu Ianyuux: Tnuu xee jaanda nuu ayiu yaa, jaanda tnuu setoo nuui, ko dani a ka chinuui tnuu jaanda nuui. 22 Xijan kuu xa, xa kida Espritu Ianyuux xa jaann tnuu xeen ntaxiia, kuu xa kidaia n milagru nuu ayiu a ka jandixa Jesucristu. Te xa kidaia xa xian tnuun tnuu Ianyuux nuu ayiu, kuu xa kidaia n milagru nuu ayiu ka jandixa Jesucristu. Nuu ayiu ka jandixaia, kidaia n. Nuu ayiu a ka jandixaia, kidaia nka. 23 Kani ini koion. Nux natakan ntdaan, te jaann ntdaan tnuu xee ntaxi Espritu Ianyuux, te ijan ku n ayiu ta tn ka tnuu xee, o ayiu a jandixa Jesucristu, te, nax koo? Jaan ayiu jan xa nka ndulokon. 24 Ko nux jua tnuun, ntdaan, tnuu Ianyuux nuu ayiu, te ijan ku n ayiu ta tn ka tnuu xee, o n ayiu a jandixa Jesucristu, te, nax koo? Xiin tnuun, koo xa kadan ntdaan xa kutnuni ini ayiu jan xa kuu meei ayiu kida xa uu. 25 Dandea Espritu Ianyuux xa nai io anui, te nujuiin ndeyui nuu Ianyuux xa kooi xauu nuuia, te jaan ndaai xa xandaa kuu xa tuu Ianyuux meu meen.

20anida

kuada, xijan kuu xa, nax koo? Hora nataka koion, io

26anida

Maxku kada koio ka-n pletu

331 xa chindee tnaa koion xa jandixa kan, ntdaan, Jesucristu. Kata koion alabanza nuu Ianyuux. Dakuaa tnaa koion. Jua tnuu tnaan nax ndandea aa Ianyuux meen. Jaann tnuu xee ntaxi Espritu Ianyuux, te dandeen tnuu jan nuu anin kuan. Ko ntdaa xa kada koion, n nn, io xa kadan xa chindee tnaan xa jandixa kan, ntdaan, Jesucristu. 27 Nux jaann tnuu xee ntaxi Espritu Ianyuux, diko ni uu uni ni jaann. Ditna ka nn, te dada nkan. Te io xa dandee n anin n kuan tnuun nuu ntdaa ayiu nataka ijan. 28 Nux a yoo n ayiu kuaa xa dandeei tnuun, te maxku jaann tnuu xee hora nataka ayiu ka jandixa Jesucristu. Vatuka xa nai jaann tnuu xee anu meen xiin Ianyuux. 29 Duni na jaan uu uni ni se ka xian tnuu tnuu Ianyuux nuu ayiu. Te na jaan dava ka anin kuan nux jaans tnuu Ianyuux, o nux kidatniu kuina meun, xa dandau aai xiin tnuu jaans. 30 Te se kuu uu, xiin se kuu uni. Hora juaa Ianyuux n tnuu xa jua tnuu mees nuu ayiu, te io xa nkoo se jaan kina nuu, xa ndojuiin se kuu uu, xa jaan mees. Te dada nkoo se kuu uu, te ndojuiin se kuu uni, xa jaan mees. 31 Nux dua kada koion, te kuaa xa jaann, ntdaan, tnuu Ianyuux nka tnn. Ditna ka nn, te dada nkan. Dua dakuaan ntdaan, te tnn ntdaan tnuu kanu ini. 32 Chi kuaan, ntdaan, xa kada maxun, hora kuaa xa jaann, te hora ma kuaa xa jaann. 33 Chi nuncas ma kada Ianyuux xa koo pletu meu meen, ni ma kadaia

1 Corintios14,15 xa uu unin jua tnuu tnuuia nuu ayiu idini vuelta. Io xa kada koio meen, n ka kida ayiu ka jandixa Jesucristu ntdaa uu. ayiu nkida dn Ianyuux ka kuun. 34 Hora nataka koion, te maxku ndatnuu koio ad. Maxku juejoon koion xa ndatnuu koioa. Na kada koioa n jaan tnuu Ianyuux, na jandixa koioa ya. 35 Nux juinia xa kutnuni ini vaa kaa, na kajan tnuua nuu ya vee, chi a kuu xa vaa xa ndatnuu koio ad hora nataka koion. 36 Najaan koion xa nka ayiu nka kachitnuu tnuu vaa Ianyuux nuun. Duni najaan koion xa nka tn nka ayiu tnuuia tuku. 37 Ka xani inin xa se ka xian tnuu tnuu Ianyuux nuu ayiu ka kuun. Ka jaann xa nka tnn xa ntaxi Espritu Ianyuux. Nux dua kuu, te io xa jandixa koion xa xa kidavaa meeda kuu xa tau tniu Xtooro nuun. 38 Nux a ka juinin xa tnn tnuuda, a ka kuun se nka tn tnuu Ianyuux, a ka kuun se nka tn xa taxi Espritu Ianyuux. 39 anida kuada, xijan kuu xa, io xa kukajan ini koion xa tn koion tnuu Ianyuux, xa jua tnuu koion tnuuia nuu ayiu. Te maxku jaan koion xa maxku jaan anin kuan tnuu xee nxiaan Espritu Ianyuux. 40 Hora nataka koion, io xa kada koion xa vaa, maxku kada kan pletu meu meen.

15

anida kuada, juinida xa kutnuni ini koion tnuu vaa nkachitnuuda. Nka tnn

N-nandoto Cristu

1 Corintios15 tnuu vaa jan, te xaxee tnuu jan, ka kunduun xiin Cristu. 2 Xaxee xa nka tnn tnuu vaa Jesucristu, te ndakaku aa Ianyuux meen, xa ma ku koion xiin kuechin. Io xa kundee ini koion, xa jandixa nai ka koion tnuu nkachitnuuda. O kuu xa a nka jandixan Jesucristu a? 3 Njaanda nuu meen xa ntn meeda. Xa kina nuu, kuu xa nxi Cristu xaxee kuechi meero. Dua nkida Cristu ntdaa n io n juaan tnuu Ianyuux nka chidotnuni sey x nkuu kuee kuia. 4 Nka kuxi ayiu yk kuu ndi Jess, te nuu uni ku nkida Ianyuux xa nnandotoia. Dua nka chidotnuni sey x nkuu kuee kuia. 5 Na nyaa xa nnandoto Cristu, te nxini Spedru meeia. Dada nkixee Cristu nuu se tundaaia. 6 Ijan dada nkixeeia nuu nka xo nataka oon cientu aniro kuaro. Nka xinisia, ntdaas. Te juini n uus x nka xi, ko tuu nai dava kas xiinro nde vitna. 7 Dada nkixeeia nuu Jacobo, dada nuu ntdaa se tundaaia. 8 Te dada nkixee Cristu nuu meeda tuku. a nxo tuuda xiinia, na nxo tuuia uayiu yaa. N kuu n se kuee nkaku kuu meeda. 9 Se luchi ka kuuda nuu ntdaa se ntundaaia. Xaxee xa nkidada kuee xa uu nuu ayiu ka jandixa Cristu, atu yauda xa danani aaia se tundaaia. 10 Xiin xamaniia, nkida Ianyuux xa kuu meeda n se tundaa Jesucristu. Te vaa xiniuu xamaniia, chi kuee ka nkidatniu meeda, dada ntdaa se ntundaaia. Ko meni

332 meeda aa, chi xaxee xamani meeia dua nkuu. 11 Xijan kuu xa, nux jaan meeda, o nux jaan koio nka se ntundaaia, ko ka jaanda, ntdaada, xa nnandoto Cristu. Te nka jandixa meen tnuu nka jaanda.

xa ka xian tnuuda nuu ayiu, kuu xa nkida Ianyuux xa nnandoto Cristu, te, nax kuu xa ka jaan dava meen xa a kuaa xa nandoto yk kuu ndy? 13 Nux a kuaa xa nandoto yk kuu ndy, dua a nnandoto Cristu nda vi. 14 Nux a nnandoto Cristu, te dua atu xiniuu xa kachitnuuda, te atu xiniuu xa ka jandixan. 15 Nux dua kuu, te kuu xa meeda ka kuu se a njaan ndaa, chi nka jaanda xa nkida Ianyuux xa nnandoto Cristu. Ko nux xandaa kuu xa ma nandoto yk kuu ndy, te dua a nkida Ianyuux xa nnandoto Cristu. 16 Nux ma kada Ianyuux xa nandoto koio ndy, te nde Cristu a nnandoto tuku. 17 Te nux a ndito Cristu, te a yau ni n xa ka jandixania. Nux dua kuu, te dani xtuun xiin kuechin. 18 Nux dua kuu, te aniro kuaro x nka nxi, x nka juaan dau nis andea. Juini nka kunduu mees xiin Cristu, ko nux a ndito Cristu, te dua nka xis xiin kuechis. 19 Nux ndandooro ntdaa xa io uayiu, xa kunduuro xiin Cristu, te a nnandotoia, te kuu meero ayiu ndau ka dada ntdaa ayiu. 20 Ko vitna xa nkida Ianyuux xa nnandoto Cristu! Xandaa kuu xa Cristu Jess kuu se nnandoto kina

12Nux

Nandoto koio ndy

333 nuu, te kutnuni iniro xa ayiu nka xi, nandoto koioi tuku. 21 Nani nkida Ianyuux xa ku koio ntdaa ayiu, xaxee xa nkida idini sey xa uu, dani kadaia xa nandoto koio ayiu, xaxee xa nnandoto idini sey. 22 Nani ka xi ntdaa ayiu xaxee Adn, dani nandoto koio ntdaa ayiu xaxee Cristu. 23 Ko n ni n ni. Ditna ka Cristu, te dada ntdaa ayiu ka kunduu xiinia hora ndixiia uayiu. 24 Te dada daxinokava Cristu ntdaa xa kidaia vitna. Kadaia xa ma koo ka se kunxanu ka nuu ayiu, ni se taxnuni nuu ayiu, ni se ndaku ka nuu ayiu. Kadaia xa ma taxnuni ka ni ngel nuu ayiu, ni kuina nuu ayiu. Te dada juaa Cristu ntdaa nuu xa taxnuni meeia nuu Taaia Ianyuux. 25 Io xa taxnuni Cristu, nde xa kada maxuia ntdaa xa xini uu tnaa xiinia. 26 N kuu n se ndaku ka xini uu tnaa xiin Cristu, dua kuu xa io xa ku koio ntdaa ayiu. Ko ndaku ka Cristu dada se ijan. Xaxee xa nnandoto Cristu, nniiia xa nandoto koio ayiu ka kunduu xiinia. 27 Koo n jaan tnuu Ianyuux nka chidotnuni sey x nkuu kuee kuia. Jaan tnuu Ianyuux xa x nkidaia xa taxnuni Cristu nuu ntdaa xa io. Ko xa njaania xa taxnuni Cristu nuu ntdaa xa io, a juini kachi xa taxnuni Cristu nuu Taaia Ianyuux. Kunxanu ka Taaia Ianyuux dada Cristu, chi Taaia kuu Ia nkida xa taxnuni Cristu nuu ntdaa xa io. 28 Na yaa xa juaa nga Ianyuux ntdaa xa io nuu Cristu, hora ijan ni, juaa nga Cristu meeia nuu Taaia, xa taxnuni nai Taaia nuu Cristu, xiin nuu ntdaa xa io.

1 Corintios15 ayiu ka xendute xaxee ayiu nka xi. Nakuenda dua ka kidai? Nux ma nandoto koio ndy, te, nakuenda ka xendute ayiu xaxee ayiu nxi? 30 Nux ma nandotoro, te, nakuenda kadatniu koio kada? Nakuenda yaa koio kada xa yo io kuu, ku xiin ku? 31 anida kuada, nux io xa kuda vitnadii, te vatuka. Juinida xa kutnuni ini koio meen xa dua kuu. Xandaa kuu xa najuen tnuu meeda xaxee meen, xaxee xa ka kunduun xiin Xtooro Jesucristu. Te duni xandaa kuu, xa io tuada xa kuda, ku xiin ku. 32 Juinida xa kani ini koion. Na nxian tnuuda tnuu vaa Jesucristu nuu ayiu uu nani feso, nkuu n kuu xa njantnaada xiin ktlavichi yo ndee. Te, naxa xiniuu xa dua nkidatniuda? Nax nniida uayiu yaa? Nux ma nandotoro, te kada meero n ka kida nka ayiu: Na kaxiro, na kooro vitna, chi kuro tnee, te ma koo ka. Ko a ndaa! 33 Maxku juejoon koio kan xa dandau aa koios. Xandaa kuu, xa nux kunduuro xiin se ka kida xa uu, te koo xa meero tuku kadaro xa uu, chi kadajuexa aa mees. 34 Io xa kani ini vaa koion, te maxku kada koio kan xa uu. Dava meen, ta jini kan Ianyuux. Io xa kujanuu koion xa dua kuu.

29Io

xa ka jaann xa a kutnuni inin nanda kada Ianyuux xa nandoto koio ndy. Ntekuda xa juinin xa jinin nanda kava

Nanda koo xa nandoto koio ndy?


35Ntekuda

1 Corintios15 yk kuu ayiu, hora na ndixii. 36 Se lilu ka kuun! Io xa kani ini koion nanda kuu, hora dakero tata. Nde kuxiro tata, dada kane itu xee. 37 Hora daken itun, ta koo ka ndd. Diko ni tata nuni kuu. O davaa nga nka tata daken. 38 Ko kida Ianyuux xa dada koo ndd. Hora io ndd, kuu n kuu xa nxiaan Ianyuux xa xee nuu tata xa nd. Nani nxani iniia, dani kidaia, xa xiaania xa xee nuu n n tata. 39 a ka kuu n nuu, ntdaa xa io. Yk kuu ayiu kuu n, te yk kuu kt kuu nka. Yk kuu chilidaa kuu n, te yk kuu chaka kuu nka. 40 Io xa io andu, te io xa io uayiu. Te vili kaa xa io andu, te vili kaa xa io uayiu. Ka kuui, nduui, xa vili kaa, ko tuku ka kuu n ni, a ka kuu n nuui, nduui. 41 Ndii ngandii, te ndii yoo, ko a ndii n nuu ngandii xiin yoo. Duni ndii chudini. Ko tuku ndii n nt. 42 Dua kuu ntdaa xaa, te dua koo hora nandoto koio ndy. Yk kuu se ndito vitna kuu n, te yk kuu se nnandoto kuu nka. Hora kuxiro ndy, te vax nd yk kuui. Xa teyu kuu. Ko hora kada Ianyuux xa nandotoi, te nuncas ma jn nd yk kuu xeei. 43 Kuxiro n xa atuka vili kaa. Kada Ianyuux xa nduui n xa yo vili kaa. Kuxiro n xa a ndaku ka. Kada Ianyuux xa yo ndundakui. 44 Kuxiro n xa nxo tuu uayiu. Kada Ianyuux xa nduui n xa kuaa xa kutuu andu. Nux io yk kuu kuaa xa xtuui uayiu, duni io yk kuu kuaa xa kutuui andu. 45 N jaan tnuu Ianyuux, dua kuu. Nkidavaa Ianyuux Adn.

334 Se kina nuu nkuu Adn. Se ndito nkuus, n se nxo tuu vaa uayiu. N kuu Adn kuu uu, kuu Cristu. Nkida Ianyuux xa kada Cristu xa kutuu vaa meero xiin Ianyuux andu. 46 Ko xa nandotoro, a kuu xa kina nuu. Ditna ka nditoro xa kutuuro uayiu yaa, te dada nandotoro xa kutuuro andu. 47 Xiin uu uayiu, nkidavaa Ianyuux Adn. Se kina nuu nkuus. Andu, nkixi Cristu. Se kuu uu nkuu meeia. 48 N kuu Adn kuuro, hora tuuro uayiu. N kuu Cristu ku kuuro, hora kutuuro andu. 49 Nani kuuro n nkuu Adn, se uayiu, dani ku kuuro n kuu Cristu, se nkixi nde andu. 50 anida kuada, jaanda nuun xa a kuaa xa kutuu yk kuuro io vitna nuu taxnuni Ianyuux. Xa vax nd, ma kuaai xa kutuui nuu ma jn nd ni n. 51 Juinida xa chinuu koion vitna, chi jaanda n xa nai nuun. Ma ntdaaro kuro antecas xa ndixi Jesucristu, ko hora na ndixiia, ndada xee aa Ianyuux ntdaaro. 52 a ndouu Ianyuux kuee tiempo xa ndada xee aaia. n nunuu ni, te natnro yk kuu xee. Kuu n kuu xa najuenero, te najaanro nduchi nuuro, te dua koo. Na dandai ngel, ia xinokuechi nuu Ianyuux, trompeta idinga vuelta, te kada Ianyuux xa nandoto koio ndy, xa nuncas ma ku koio kai. Nunino ni nadama aaia meero, ntdaaro. 53 Yk kuuro io vitna vax nd. Ndouu xa na taxi Ianyuux yk kuu xee ma jn nd. Vitna ka xiro, ntdaaro. Ndouu xa kada

335 Ianyuux xa kutuu vaaro xiinia kuia ma jn nd. 54 Yk kuuro io vitna vax nd. Vitna a kuaa xa kutuuro kuia ma jn nd. Ko na taxi Ianyuux yk kuu xee, te kutuu vaaro xiinia kuia ma jn nd. Ku ijan, koo n njaan Ianyuux, hora njaania nuu se nka chidotnuni tnuuia x nkuu kuee kuia. N kuu xa njaania nuu n sey xini uu tnaa xiinia nkuu. Se xini uu tnaa xiinia, kuu xa io xa ku koio ntdaa ayiu. Njaan Ianyuux nuu se ijan: X nxaxi aar, xaxee xa nndakur nuun. 55 Nkidan xa nka xii, ntdaai, ko vitna kutuu koioi xiin meer kuia ma jn nd. Ma nii kan ni nkai, ma kaxi kan ni nkai. Dua njaan Ianyuux. 56 Xaxee xa nka kida sey xa uu, kuu xa io xa ku koios. Xaxee xa nka tns tnuu nchidotnuni Moiss, kuu xa taxnuni aa kuechis. 57 Ko na kutauro Ianyuux! Xaxee Xtooro Jesucristu, kida Ianyuux xa nandotoro, xa kutuu vaaro xiinia kuia ma jn nd. 58 ani manida, kua manida, xijan kuu xa kunduu koio kan xiin Cristu. Kundee ini nai kan, xa jandixa nai kan Cristu. Ku xiin ku kada koio nai kan tniu ntaxi Xtooro Jesucristu, chi xini vaa koion xa nux kadatniu koio kan, dada tn koion ntdaa xa juini Xtooro xa taxiia.

1 Corintios15,16 ka jandixa Jesucristu, distrito Galacia. 2 Ku kina nuu, n n semana, kunevaan, n nn, xa juinin xa juaa ngan. Nani niin, dani juaan, ntna una ku. Te dua ma koo xa io xa datakaro tvini jan, hora nde na xeeda uun. 3 Na xeeda, te tundaada davaa nga sey kax koio meen, xa jn koios uu nani Jerusaln. Kanee koios jn xa xiaan nga meen nuu aniro kuaro Jerusaln. Tundaadas jns xiin carta kadavaa meeda. 4 O nux vatuka xa jn meeda tuku, te jn koioda xiins.

16

Nka kakunee meen tvini ka xiaann nuu aniro kuaro ka kundau. Jaanda nuu meen, nani njaanda nuu ayiu

ani-ro kua-ro ka kundau

ditna ka, io xa jnda distrito Macedonia. Te dada, xeeda uu meen. 6 Nux vatuka, te ndooda xiinn yoo vixi, xa kuaa xa chindee aa koion meeda, xa jn naida davaa nga uu jnda. 7 Chi a juinida xa yaada uun vitna, xa kotonini tnaaro uni koon ni ku. Juinida xa ndooda xiinn, nux juejoon Xtooro Jesucristu. 8 Kutuuda uu nani feso, vitna xiin nde viko Pentecosts. 9 Chi kuu n kuu xa io n yee najaan vaa nuuda. Kuaada xa jua tnuuda tnuu vaa Ianyuux nuu kuee xa kuee ayiu vitna. Ko duni, io kuee ayiu ka xini uu aa. 10 Nux na xee Timoteo uun, te io xa kueka vaa koions. Dandeans xa a ndouus xa yuus xaxeen. Kidas tniu ntau tniu Xtooro Jesucristu. Nani kida meeda, dani kida mees. 11 Xijan kuu xa koo koion xauu nuus. Chindee manins, xa kuikos

5Ko

Jn-da distrito Macedonia

1 Corintios16 ndixis nuuda, chi ndetuda xa ndixis xiin aniro kix koio. 12 aniro nani Apolos tuku. Kuee nxijanda nuus, xa jns uun xiin nka aniro jn vitna. Ko njaan mees xa a juinis xa jns uun vitna. Jaans xa xees uun naku kuaas.

336 ka kida tniu nxiaan Xtooro Jesucristu. 17 Kud inida xa x nkixee Estfanas, xiin Fortunato, xiin Acaico. Nka taxi mees ntdaa xa a nka kuaa meen xa taxin. 18 X nka taxis tnuu kanu ini, te xinida xa nka taxis tnuu kanu ini meen tuku. Io xa kueka vaa koion se ijan, te koo koion xauu nuus. 19 Ntdaa ayiu ka jandixa Jesucristu, uu xiin uu Asia, ka ndajan tnuaai. Ndajan tnuaa quila xiin Priscila tuku, xaxee xa ka jandixa meen Jesucristu, nani ka jandixa mees meeia. 20 Duni ntdaa ayiu ka jandixa Jesucristu nataka vees ka ndajan tnuaai. Io xa tntnandaa vaan. 21 Xiin ndaa meeda kidavaada vitna. 22 Nux a xemani n ayiu Xtooro Jesucristu, na jni andea. Yachi na ndixi Xtooro Jesucristu. 23 Na taxi Xtooro Jess xamaniia nuun. 24 Na jini koion xa xemani aada, ntdaan, xaxee xa kunduuro, nduuro, xiin Cristu. Dua na koo.

koion cuedado, xa maxku dandau aa ni n. Jandixa nai koio kan tnuu Jesucristu. Kada koio meen n ka kida se vaa, se ndaku. Te kundee ini nai koio kan. 14 Ntdaa xa kadan, kadan xaxee xa xemanin Ianyuux te xemanin ayiu. 15 anida kuada, ka xinin Estfanas xiin familias. Ka xinin xa ka kuus ayiu kina nuu nka kunduu xiin Cristu, distrito Acaya. Ka xinin xa ka kidas ntdaa xa kuaas, xa chindees ayiu ka jandixa Jesucristu. 16 Xijanda nuun xa jandixa koion xa jaan mees, xijanda nuun xa jandixa koion ntdaa aniro kuaro

Ntdaa ayiu ka jandixa Jesucristu ka tundaa xanyuux nuu-n


13Koo

Carta kuu uu n-kidavaa Spalu nuu ayiu Corinto

Meeda, Spalu, xaxee xa da njuini Ianyuux, kuuda n se ntundaa Jesucristu. Xiin aniro Timoteo, kidavaada carta yaa nuu ayiu ka jandixa Ianyuux uu nani Corinto. Duni kidavaada nuu ntdaa ayiu nkax Ianyuux xndaxio nituu distrito Acaya. Nkida dn aa Ianyuux meen, xa kada koion xa juini meeia. 2 Na taxi Taaro Ianyuux xiin Xtooro Jesucristu xamaniia nuun, te na kadaia xa kutuu vaa koion.

Kidavaa Spalu nuu ayiu ka jandixa Jesucristu uu nani Corinto

kutauro Ianyuux. Taa Xtooro Jesucristu kuuia. Nani kundau ini n sey dayas, dani kundau ini aa Ianyuux meero. Nujuiinia diiro xa taxiia tnuu kanu ini. 4 Davaa nga xa yaada, te taxiia tnuu kanu ini. Taxiia tnuu kanu ini meeda, xa kuaada xa juaada tnuu kanu ini nuu nka ayiu. Davaa nga xa io xa yaa koio meei, te kuaada xa juaada tnuu kanu ini nuu meei, xaxee xa ntaxi Ianyuux tnuu kanu ini nuu

3Na

Kuee vida n-yaa Spalu

meeda. 5 Kuee vida nyaa Cristu, te xaxee xa kunduuda xiin Cristu, kuee vida yaa meeda tuku. Ko nujuiin Cristu diida xa taxiia tnuu kanu ini, xa kundee inida. Nani yaada xa yaa kada kuee vida, dani taxiia xa taxi kaia kuee tnuu kanu ini, xa kundee inida. 6 Kuee vida yaa meeda, xa kutuu koio meen xiin Ianyuux kuia ma jn nd. Te nujuiinda diin, xa taada tnuu kanu ini, xa kunduu nai koio kan xiin Ianyuux. Nujuiin Cristu dii meeda, xa kadaia xa kundee ini meeda, te kunujuiinia dii meen, xa kadaia xa kundee ini koio meen. Dua kutuu vaa koio meen xiin Ianyuux kuia ma jn nd. Te dua kundee ini koion hora kuee vida ka yaa meen n kuee vida ka yaa meeda. 7 Xndaxioda kuee confianza nuun. Xnaada xa nani ka kunduun xiinda hora kuee vida ka yaada, dani ka kunduun xiinda hora ka tnda tnuu kanu ini taxi Ianyuux. 8 anida kuada, juinida xa kutnuni ini koion xa yo kuee vida nyaada hora nxo tuuda Asia. Kuee xa kuee vida nyaada. Nde nxee xa a nkundee ini kada, te

337

2 Corintios1 nxani inida xa kuda. 9 Nka xo naada xa io xa kuda xaxee xa kunduuda xiin Cristu. Ko dua nkuu xa kooda confianza nuu Ianyuux. Ia nadandoto ndy kuuia. 10 X ndakaku aaia, te vitna dakaku aaia, xa dua ma ku koioda. Te xndaxioda confianza nuuia xa dani dakaku aaia. 11 Meen tuku, kuaan xa chindee aan. Kajan tau koion xaxeeda. Nux kueen na kajan tau xaxeeda, dani kueen juaa koio xa nkutaun nuu Ianyuux hora dakaku aaia.

338

meen kotonini aada, hora na yaada xa jnda Macedonia. Te dada kotonini aada nka vuelta, hora na ndixida xa nxeenda Macedonia. Nux dua nkuu, te nka kuaan xa chindee aan xa jnda Judea. 17 Ka xani inin xa njuinida xa dandau aada u? Ka xani inin xa uu tnuuda io a? a ndaa. atu jaan meeda n ka jaan ayiu a ka jandixa Cristu, atu jaanda joon ni a jaanda aa idini vuelta. 18 Nani jaan Ianyuux, dani jaan meeda. Nux jaania joon, te joon kuu. Te nux jaania aa, aa kuu. Te Nakuenda n-kukuee Spalu dua jaan meeda tuku. 19 Meeda xa jn-s uu Corinto xiin Silvanu xiin Timoteo, nka 12 Io n xa kida xa yo kuveteda. kachitnuuda tnuu vaa Jesucristu nuun. Jesucristu kuu Daya Y a tuu nax tekuechi aa anuda. Ianyuux, te meeia, atu jaania Meni xavaa nka kidada uayiu joon ni a jaania aa idini yaa, a nka dandau aada ni vuelta. Nux n xa jaania xa meen ni nka ayiu. Nchindee kadaia, te dua kidaia. 20 Chi kida aa Ianyuux xa dua xtuuda. adu Jesucristu ntdaa n io n juaan xaxee xa vaa ka xani ini meeda, ntdaa tnuu ntaxi Ianyuux. Xijan kuu xaxee xa ntaxi Ianyuux kuu xa jaanro xa dua na koo! xamaniia. 13 Kaxi kaxi kidavaada nuun, xa kau koion, te kutnuni ini Xaxee Jesucristu xiaanro xa koion tnuuda. Juinida xa kutnuni nkutauro nuu Ianyuux. 21 Kida Ianyuux xa kunduuro xiin Cristu. ini vaa koion. 14 Na nxo tuuda Kidaia xa ka kunduu meeda xiinn, nka kixeen xa kutnuni xiinia, te kidaia xa kunduu koio inin xa jaanda, xa kidada, ko meen xiinia. Nkax aaia dava ni. Juinida xa vaa ka kutnuni meero, xa ku kuuro ayiu meeia. ini koion. Ku na ndixi Xtooro 22 Kuu n kuu xa ndake tnuni aa Jesucristu, te juinida xa kuaan xa jaan vaa koio meen xaxee meeda, Ianyuux xiin n sellu. X ntaxiia Espritu Ii, xa kadatniuia anuro. n jaan vaa koio meeda xaxee Xiin Espritu Ii, ntaxiia tnuuia, meen. 15 Nxo naada xa kuvete xa kutuu vaaro xiinia. koion nux kotonini aada. Xijan 23 Naa Ianyuux xa kidada, te kuu xa nxani inida xa xeeda uu jaan ndaaia xaxeeda nakuenda meen kina nuu. Te dua kuvete kuu xa ta xee kada Corinto. Xaxee koion xa kotonini aada uu meen ta xee kada, chi a juinida vuelta. 16 Nxani inida xa kina ka

339 xa kudeen aada. Te io anuda xa kuda nux a ndaa ntdaa xa jaanda. 24 adu juinida xa taxnunida nuun xa jandixa koion. Chi vaa naada xa ka jandixan Jesucristu te ka kunduun xiinia. Xa juinida kuu xa chindee aada, xa kuvete koio kan. Xaxee xa a njuinida xa kudeen aada nka vuelta, nxani inida xa ma xeeda Corinto vitna. a njuinida xa ku tnau ini karo. 2 Nux nkidada xa ku tnau ini koio meen nkuu, te dua kadada xa ku tnau ini ayiu ka kida xa kuvete meeda. 3 Xijan kuu xa nkidavaada nuun. Njuinida xa kuveteda xiinn hora na xeeda ijan, a njuinida xa ku tnau inida xaxeen. Nxioda confianza nuun xa kuvete koio ntdaa meen hora kuvete meeda. 4 Yo nxo ndu inida te nxo tnau inida, hora nkidavaada carta ijan. Xa diko nxo ndaida. Ko atu nkidavaada xa ku tnau ini koion. Njuinida xa jini koion nada xemani aada.

2 Corintios1,2 jandixa aan, a aa. 10 Taxkanu ini koions, te dani taxkanu ini meeda mees. Naa Cristu xa davaa nga xa ntaxkanu inida, ntaxkanu inida xaxee meen. 11 X ntaxkanu inidas, xa maxku dandau aa Satans, chi vaa xiniro nanda kidatniui.

nxeeda uu nani Troas, xa jua tnuuda tnuu Cristu nuu ayiu ijan, te nkida Xtooro Jess xa nka xeka vaa ayiu jan tnuuda. Kuu n kuu xa nnajaania n yee kanu nuuda. 13 Ko atu nxo kundaa nxo kuvatu anuda, xaxee xa atu nnanitnaada xiin aniro Tito ijan. Xijan kuu xa nkeeda Troas, xa jnda Macedonia.

atu n-kundaa n-kuvatu anu Spalu


12Na

n se nkida xa tnau iniro. Hora nkidas kuechi, nkidas xa tnau ini meeda, te nkidas xa nka tnau ini ntdaa meen tuku. Ko atu juinida xa kodo ka jaanda. 6 Na nka natakan, te nka kida uun se ijan, ko vitna maxku kada uu kans. 7 Vitna io xa taxkanu ini koions, xa juaa koion tnuu kanu ini nuus, xa maxku kuita ka anus. 8 Xijanda nuun xa dandeans xa xandaa kuu xa xemanins. 9 X nkidavaada nuun, xa kototnuni aada, nux

Io xa taxkanu ini-ro se n-kida xa uu


5Io

Jess kuu Ia kunxanu ka. Na kutauda Ianyuux xa ndeka aaia nuu iin yujun ayiu ka jandixa Cristu Jess. Xaxee meeda xite nina tnuuia nituu lado, n xite nina n diko vidi xeen. 15 Chi meeda kuu diko duxa doko Cristu nuu Ianyuux. Te nani xite nina diko jan nuu ayiu dakakuia, dani xite nina nuu ayiu ma dakakuia. 16 Nuu ayiu a ka jandixa Cristu, diko kani ayiu ka kuuda. Ko nuu ayiu ka jandixa Cristu, diko kada xa kutuu vaa koioi ka kuuda. Te jundu ka kuu meeda xa dua koo? 17 atu ka kuu meeda n ka kuu nka ayiu, xa ka nadamai tnuu Ianyuux, xa nii koioi xa ka juini meei. Meeda kuu ayiu ka kunduu xiin Cristu. Ntundaa aa Ianyuux,

14Cristu

Ndaku-ro xaxee Cristu

2 Corintios2,3 xa juaada tnuu Jesucristu nuu ayiu. Ka jaanda xiin xandaa, te xiniia ntdaa xa ka kidada.

340 Ndii nuus xaxee xa nnanitnaas xiin Ianyuux. Te xaxee xadiu jan, a nkuaa ayiu Israel xa kundea koioi nuus. Ko dada, kuee ni kuee ni nxe nd xadiu jan. Na ntn Moiss tnuu tau tniu, nxiaans xa nkutaus nuu Ianyuux. Te tnuu tau tniu kida xa ku koio ayiu xiin kuechii. 8 Meero, x nka tnro tnuu taxi Espritu Ii. Te yo vaa ka xa vaa ka tnuu taxi Espritu Ii dada tnuu tau tniu ntn Moiss. Xijan kuu xa xiaanro xa nkutauro nuu Ianyuux. 9 Vaa xa vaa tnuu tau tniu, ko kida tnuu tau tniu xa ku koioro xiin kuechiro. Vaa ka xa vaa ka xa jaan Ianyuux xa a tuu na kuechiro io, xaxee xa jandixaro tnuu vaa Jesucristu. 10 Yo vaa tnuu tau tniu, ko n kuu xa atu xiniuu ka, nux dadavatnaaro xiin tnuu vaa Jesucristu. 11 Chi nux vaa xa vax nd, yo vaa ka xa nuncas ma jn nd. 12 Xaxee xa ka xinida xa dua kuu, xijan kuu xa atu ka kujanuuda xa jaan kaxida. 13 atu ka kida meeda n nxo kida Moiss, xa nxo dadaus nuus n dama, xa maxku jini koio ayiu Israel xa vax nd xadiu nuus. 14 Ko ayiu jan, atu dua nka kutnuni inii. Te nde vitna, hora ka kau ayiu Israel tnuu tau tniu, te kuu n kuu xa dani dau nuui dama jan, xa ma kutnuni ini koioi. Chi io xa jandixa n ayiu Cristu, te dada dita Cristu dama jan. 15 Nde vitna, atu ka kutnuni inii. Ka kaui tnuu tau tniu nxiaan Ianyuux nuu Moiss, ko atu ka kutnuni inii nax jaan.

Hora jaanda xaa te, ka xani inin xa kixeeda xa najuen tnuuda meeda nka vuelta? Io xa dandea aada n tutu jaan xa ayiu vaa kuuda u? O io xa kajanda xa kadavaa koio meen tutu jan xaxeeda u? Chi dua ka kida dava ayiu. 2 Meen ka kuu tutu jaan vaa xaxeeda nuu ayiu. X nkida Ianyuux xa vaa xemani aada. Te ntdaa ayiu xini xaa, te kaui tutu jan. 3 Meen ka kuu tutu nkidavaa Cristu. Meeda, diko ni nka kachitnuuda tnuu vaaia. Nkidavaa Cristu tnuuia anun. Xiin tinta a nkidavaaia, nkidavaaia xiin Espritu Ii. Te Espritu Ii kuu Espritu Ianyuux Ndito. a nkidavaaia nuu yu, nkidavaaia xiti anu ayiu. 4 Xaxee xa jandixada Cristu, ioda confianza nuu Ianyuux xa dua kuu. 5 Meni meeda, a kuaada xa kadada ni n. Ntdaa xa kidada, kidada xaxee xamani Ianyuux. 6 Nkida Ianyuux n tratu xee, te dada nkidaia xa juaa meeda tnuu vaa jan nuu ayiu. adu xa io xa jandixaro tnuu tau tniu Moiss, kuu xa kadaro xa juini Espritu Ianyuux. Chi tnuu tau tniu Moiss kida xa kuro xiin kuechiro, ko kida Espritu Ianyuux xa kutuu vaaro xiin Ianyuux kuia ma jn nd. 7 Na ntn Moiss tnuu tau tniu, tnuu nkidavaa Ianyuux nuu uu yu ijan, te ndii xa ndii nuu Moiss.

n tratu xee

341 nux jandixa n ayiu Xtooro Jesucristu, te xikojuiin dama jan nuui. 17 Te n nuu kuu Xtooro Jesucristu xiin Espritu Ii. n ayiu, nux kidatniu Espritu Xtooro Jesucristu anui, te dua tuu vaai xiin Ianyuux. 18 Xijan kuu xa ntdaa meero, atuka dau nuuro dama jan. Kuuro n kuu n spejo nuu kixee dndua Ianyuux te xeyee nuu nka ayiu. Te duni, dama aaia meero. Tnro xa tnro xadiuia, te dua dama aaia meero, xa ku kuuro n kuu Cristu. Xaa kuu xa kida Espritu Xtooro Jesucristu. Xaxee xa nkundau ini aa Ianyuux meeda, ntau tniuia xa daa jua tnuu tnuu Jesucristu nuu ayiu, te xijan kuu xa a kuita anuda. 2 Daxioda ntdaa xa ydau, xiin ntdaa xa kada xa kujanuuda nuu ayiu xiin nuu Ianyuux. a dandauda ayiu, atu damada tnuu Ianyuux. Ka xini ntdaa ayiu xa jaanda xandaa, te jaan ndaa anui xa kuuda se jaan xandaa. Te naa Ianyuux nax kidada, te tekuia nax jaanda. 3 Xian tnuuda tnuu Jesucristu nuu ayiu. Nux atu ka kutnuni ini ayiu tnuu jan, kuu xaxee xa a ka juinii xa jandixai Cristu. 4 Xaxee xa a ka juinii, te xad kuina anui, xa maxku kutnuni ini koioi tnuu Jesucristu. Taxnuni kuina nuu uayiu vitna, te kidai xa atu ka xini ayiu xa nkida Cristu xaxeero. Ia kunxanu ka kuu Cristu, te n kuu n xa diu xa diu kuu tnuu vaaia. Ko atu ka xini ayiu xa ntundaa Ianyuux Cristu, xa taxnuniia nuu ntdaa xa io, atu ka xinii xa nani kuu Ianyuux dani kuu

2 Corintios3,4 Cristu tuku. 5 atu kachitnuuda tnuu Jesucristu, xa kunduu koion xiin meeda, kachitnuuda tnuu Jesucristu, xa kunduu koion xiin meeia. Jesucristu kuu Xtooro, te meeda ka kuu se xinokuechi nuu meen, xaxee xa xemanida Jess. 6 N ntau tniu Ianyuux xa ndii ngandii nuu nee, xa kuaaro xa kundearo xa io uayiu yaa, da ntundaa Ianyuux Cristu uayiu, xa kuaaro xa jiniro Ianyuux. Hora xiniro nuu Jesucristu, xiniro xadiu Ianyuux, xiniro xa Ia kunxanu ka kuuia, Ia taxnuni nuu ntdaa xa io.

16Ko

nxinida xadiu Ianyuux te xian tnuuda tnuu Jesucristu nuu ayiu, kuu n xa vaa xa vaa xa ni n ayiu a nevaa. N kuu kd uu ka kuuda. a tuu na xadiu meeda. Meni xadiu Ianyuux io. Na jua tnuuda tnuu Jesucristu nuu ayiu, ma jini koio aai meeda, jini koioi xa taxnuni Ianyuux kunxanu ka. 8 Juini kuee vida yaada, ko chindee aa Ianyuux xa kundee ini naida. Juini kuee xa da ndu ini aa, ko atu kuita anuda. 9 Juini ka xini uu aas, ko atu dandoo aa Ianyuux. Juini ka jantnaas xiinda, ko ma kani aas. 10 Ku xiin ku davaa nga uu nuu tuuda, kuu n kuu xa xi meeda n nxi Jess. Ko nnandoto Jess, te kidaia xa dani tuu ka meeda. 11 Xaxee xa kunduuda xiin Cristu Jess, te ku xiin ku ka juini ayiu xa kani aai. Hora xini aa ayiu meeda, xinii xa kida Jess xa tuu nai

7Xa

ayiu ka jandixa Cristu kuu-ro

2 Corintios4,5 ka meeda n tuu nai ka meeia. kuu xa xi meeda, xa kutuu vaa koio meen xiin Ianyuux. 13 Jaan tnuu Ianyuux: Njandixar. Xijan kuu xa njaanr. Meeda tuku. Ioda confianza nuu Ianyuux. Jandixada tnuu vaa, tnuu Jesucristu. Xijan kuu xa xian tnuuda tnuu jan nuu ayiu. 14 Xinida xa n nnadandoto Ianyuux Xtooro Jess, dani nadandoto aaia meeda tuku. Ndonee aaia meeda xiin meen, xa kutuuro, nduuro, xiin Jess nuu tuu Ianyuux kuia ma jn nd. 15 Kundee inida xaxee meen. Kundee ini kada, xa kuee xa kuee ka ayiu tn koio xamani Ianyuux. Te dada juaai xa juaai xa nkutaui nuu Ianyuux, xa ndadakanui xa ndadakanu kai meeia. 16 Xijan kuu xa a kuita anuda. Juini kuee vida yaada, te atuka kundee vaa yk kuuda, ko a kuita anuda. Ku xiin ku kida Ianyuux xa tuu vaa xa tuu vaa ka anuda. 17 Juini kuee vida yaada vitna, ko a kuu n kuu n xa vee, chi kida xa kutuu vaaro meen xiin meeda xiin Cristu kuia ma jn nd. Vax nd xa yaada kuee vida, ko nuncas ma jn nd xa kutuu vaada xiin Cristu. N kuu n xa kutau ngada kuu, te a tuu xa kanu ka. 18 Xijan kuu xa atuka xinida nax io uayiu. Xinida nax io nuu tuu Cristu Jess. Vax nd ntdaa xa io uayiu, ko nuncas ma jn nd xa io nuu tuu Cristu Jess. N kuu n vee todo uayiu yaa, kuu yk kuuro. Xiniro xa nux danaa koios vee jan, te
12Xijan

342 nataxi Ianyuux n vee xee andu. n vee a nkidavaa ndaa ayiu, n vee nuu kutuuro kuia ma jn nd. 2 Nni tuuro vee uayiu yaa, xenu iniro, chi kukajan iniro xa tnro vee xee andu. 3 Kuu n kuu xa ndunuuro dama xee, xa nuncas koo vichiro. 4 Vitna tuuro vee yaa xa kuu yk kuuro, xenu iniro te kuee vida yaaro. adu xa juiniro xa dandooro vee tuu, chi juiniro xa tnro vee xee. Xiniro xa n ku kuro. Ko hora tnro yk kuu xee, dada nuncas ma ku karo. Kutuu vaaro xiin Ianyuux andu kuia ma jn nd. 5 Nkida tua aa Ianyuux meero xa dua kuu. Te x ntaxiia Espritu Ii, xa kutnuni iniro xa dua kuu. 6 Xijan kuu xa atu kuita anuda. Xa tuu nai kada uayiu yaa, kuu xa ta xee kada vee xee. Na xeeda nde ijan, kutuu vaada xiin Xtooda. 7 uayiu yaa, jandixadaia, ko ijan, jinidaia nuu xiin nuu. 8 Xijan kuu xa atu kuita anuda. Vaa ka xa jnda xa kutuuda xiin Xtooda, dada xa kutuu kada yaa. 9 Xijan kuu xa kidada xa tna ini Xtooda. Nux kutuu kada yaa, a kutuuda xiinia ijan, ko juinida xa kadada xa tna ini meeia. 10 Chi io xa kunujuiinro, ntdaaro, nuu Cristu. Ndadandaa aaia, na dandea aaia ntdaa xa nkidaro na nxo tuuro uayiu yaa. Nani nkidaro, dani tnro. Kadaia cuenta nuu n nro, nux nkidaro xavaa, a nkidaro xa atu xiniuu.

kuu xa, xaxee xa xinida xa io xa yuu koio ntdaa ayiu nuu

11Xijan

Maxku jantnaa koio ka-n xiin Ianyuux

343 Ianyuux, kidatniuda xa naxino ini ayiu xa jandixai Cristu. Xini vaa Ianyuux nax kidada, te xinida xa meen tuku, vaa ka xinin nax kidada. 12 adu xa nka vuelta jaan vaada xaxee meeda. Xa juinida, kuu xa kuaa koio meen xa jaan vaan xaxeeda nuu se kuia jaan. Xndeas nanda kaada, ko a ka xinis nax kuu anuda. 13 Nux nndulokoda, ndulokoda xaxee Ianyuux. Nux vaa xani inida, vaa xani inida xaxee meen. 14 Xaxee xa xemani aa Cristu meeda, kidada ntdaa xa kidada. Xinida xa nxi meeia xaxee ntdaa ayiu, te xijan kuu xa kuu n kuu xa ntdaa ayiu nka xi. 15 Nxiia xaxee ntdaa ayiu, xa ayiu ka jandixa meeia, mayo kai kutuu koio xaxee meei, ko kutuu koioi xaxee meeia. 16 atuka jaanda nanda kaa n ayiu. Nde Cristu, juini tuku nxani inida xaxeeia, ko vitna vaa xinida jundu kuuia. 17 n ayiu, nux kunduui xiin Cristu, x nndada xeeiai. Ntdaa xa nxo kuui x nyaa. Xa kuui vitna, xa xee kuu. 18 Ntdaa xaa nkida Ianyuux. Xa ka kida ayiu kuechi, kuu n kuu xa ka jantnaai xiin Ianyuux. Ntundaa Ianyuux Cristu, xa kadaia xa kutuu mani koio ayiu xiin Ianyuux. Nkida Cristu xa tuu mani meeda xiin Ianyuux, te ntundaa aaia xa jua tnuuda tnuu Jesucristu nuu ntdaa ayiu, xa meei tuku kutuu mani koioi xiin Ianyuux. 19 Xa jaanda kuu xaa. Na nxi Cristu, nkida Ianyuux xa kutuu mani Ianyuux xiin ayiu uayiu. Nux jandixa

2 Corintios5,6 n ayiu Cristu, te matuka kada kuenda Ianyuux kuechii. Ntaxi Ianyuux tnuu Jesucristu nuu meeda, xa jua tnuuda nuu ntdaa ayiu, xa kutuu mani koio ayiu xiin Ianyuux. 20 Xijan kuu xa kuuda bajadori ntundaa Ianyuux xaxee Cristu. Hora xian tnuuda tnuu Jesucristu nuu ayiu, kuu n kuu xa mee Ianyuux jaan nuui. Xaxee Cristu xijanda: Maxku jantnaa koio kan xiin Ianyuux. 21 Cristu, nuncas a nkidaia ni n kuechi. Nkida uu Ianyuux Cristu, xa ma ku meero xiin kuechiro. Xaxee xa kunduuro xiin Cristu, te jaan Ianyuux xa a tuu na kuechiro io. X nka tnn xamani taxi Ianyuux. Ka kunduun xiin Cristu Jess. Kidatniuda xiin Ianyuux, xa kajanda nuun xa kada koion xa kada koio kan xavaa. 2 Jaan tnuu Ianyuux: Vaa tiempo ntekur tnuun. Ku ijan nchindee aar, xa kutuu vaan xiinr. Te jaanda nuun xa vitna kuu tiempo vaa, te vitna kuu ku chindee Ianyuux ayiu, xa kutuu vaa koioi xiinia. 3 Kidada xavaa, xa ni n ayiu ma ndua xaxee n xa kida meeda. Kidada xavaa, xa ni n ayiu ma kuaa xa kuia jaani xaxee tniu kidada. 4 Ntdaa xa ka kidada, juinida xa dandeada nuu ayiu xa Ianyuux kuu Xtooda te ka kidada xa juini meeia. Juini kuee vida yaada, te kiti ini ayiu nuuda, te ka xini uu aai, ko kundee inida. 5 Juini ka janaai, te ka chindiu aai vekaa, ko kundee inida. Te kidatniuda

2 Corintios6,7 nde nxiau lokoda, ko kundee inida. Juini a tuu tiempo xa kidida, te nxo xioda doko, ko kundee inida. 6 Kidada xavaa. Juinida xa jini kada Ianyuux. Ndetu kueeda nuu ayiu. Vaada. Kidatniu Espritu Ii anuda. Xemanida Ianyuux xiin ayiu. 7 Xian tnuuda xa kuu xandaa. Xiin xa taxnuni Ianyuux, kidada xavaa. Te xiin xavaa jan, kuu n kuu xa jantnaada xiin ntdaa xa a kuu xandaa. Jantnaada xiin ndaa kuaada, xiin ndaa datnida, xa kundeeda. 8 Uun tnee xndaxio ayiu xauu nuuda, te uun tnee kuia ka jaan aai. Uun tnee tekuechi aai, te uun tnee ka jaani xa se vaa kuuda. Ka jaani xa dandauda ayiu, ko jaan nai kada tnuu Ianyuux, tnuu xandaa. 9 Ka jaan ayiu xa a ka xini aai, ko vaa xini aa Ianyuux. Ioda xa kuda, ko na da tuu nai ka. Ka xini uu aai, ko ta kani aa kai. 10 Juini tnau inida, ko ku xiin ku kida Ianyuux xa kuveteda. Juini kundauda, ko xiaanda xaxii Ianyuux nuu kuee ka xa kuee ka ayiu. Juini a tuu nax nevaada, ko xaxiida kuu ntdaa xa io. 11 Sey, ad uu Corinto, anida kuada, x njaan kaxida nuun. Vaa xa vaa xemani aada meen. 12 atu ndiu anuda nuun. Ko meen, ndiu anun nuu meeda. 13 Jaanda nuu meen n jaan n sey nuu daya kuechis. Xijanda xa juemani aa koio meen, n xemani aa meeda meen.

344 xiin ayiu a kunduu xiin Cristu. Maxku juejoon koion xa ku kuu n nuun xiin ayiu a jandixa Cristu. Nanda kuaa xa kunduu n ayiu xika nuu kanda, xiin n ayiu xika nuu nee? 15 Nani atu xani ini n nuu Cristu xiin kuina, dani a kuaa xa kani ini n nuu ayiu jandixa Cristu xiin ayiu atu jandixaia. 16 a kuaa xa veuu nuu tuu Ianyuux Ndito, ku kuu n nuu xiin santu nkidavaa ayiu. Io xa kutnuni ini koion xa meen kuu nuu tuu Ianyuux Ndito. Jaan tnuu Ianyuux: Kutuur xiin ayiu jan, kaka meer meu meei. Ku kuur Ianyuux ka jandixai, te ku kuu koio meei ayiu xemanir. 17 Dani jaan tnuu Ianyuux: Maxku kada koio ka meen, n ka kida ayiu atu ka jandixa aa meer. Ku kuu koio meen ayiu dn nuu meer. Maxku tn koio kan xa kuia kaa. Te dada kueka vaa aa meer meen. 18 Te ku kuu meer Taan. Te ku kuu koio meen daya yr xiin daya dr. Dua jaan Ianyuux taxnuni nuu ntdaa xa io. ani manida, kua manida, x ntnro tnuu ntaxi Ianyuux. Xijan kuu xa na dandooro ntdantuu xa jaan Ianyuux xa kuia kaa. Na ku yuuro nuu Taaro Ianyuux te kadaro xa juini meeia, xa ndundoo yk kuuro xiin xaxtnuniro.

kuu uu ngutu ka yuku xa a xika n nuut, kuu xa tuuro

14N

Ka kuu mee-ro veuu nuu tuu Ianyuux Ndito

345
N-ka natu ini ayiu Corinto kuechi-i
2Kueka

2 Corintios7 Ianyuux. Njuini Ianyuux xa tnau ini koion xaxee kuechin. Nux a nkidavaada nkuu, te dani kutuun xiin kuechin. 10 Xaxee xa nka tnau inin xaxee kuechin n njuini Ianyuux, nka natu inin kuechin nuuia, te ndakaku aaia. Te dua atuka ka tnau inin. ayiu atu jandixa Ianyuux, juini tnau inii, ko atu xiniuu, te dani ku koioi xiin kuechii. 11 Kundea koion nax nyaa. Xaxee xa nka tnau inin n njuini Ianyuux, nka kidatniun xa kada koion xavaa. Nka jaan ndaan xaxeen. Nka kiti inin, te nka yuun. Nka kukajan inin xa jini aan meeda nka vuelta, te nka xio anun xa kada uun se nkida xa uu. Xiin ntdaa xa nka kidan, x nka dandea aan xa ka juinin xa kada koion xavaa. 12 Nkidavaada nuu meen, xa dandea tnaa meen xa xandaa kuu xa kada koion n njaanda. Te ndea Ianyuux xa da kada koion. 13 Xijan kuu xa kukanu anuda. Kukanu anuda, ko dani yo kuee kuveteda, xaxee xa kuvete Tito. Nka chindeens xa atuka y inis, nka kidan, ntdaan, xa ndetatu anus. 14 Njaan vaada xaxee meen, te nka kidan xa atu kujanuuda. Nani njaanda meni xandaa nuu meen, dani ndandea aan meeda xa meni xandaa njaanda nuu Tito, hora njaan vaada xaxee meen. 15 Yo vaa xemani aa Tito meen, xaxee xa najaans nanda nka jandixan tnuus. Jaans xa a nka kuxee inin, jaans xa yo kuee nka kukajan inin xa kada koion xavaa.

vaa aan xiin ntdaa anun. a nkidada xa uu nuun, ni nn. a nkidada xa na kada nn xa uu, a ndandau aada, ni nn. 3 atu jaanda xaa xa tekuechi aada. X njaanda xa xtuun anuda. Io tuada xa kuda xiinn a kutuuda xiinn. 4 Ioda kuee confianza nuun. Najuen tnuu aada nuu ntdaa ayiu. Juini kuee vida yaada, ko kukanu anuda te yo kuveteda xaxeen. 5 Na nkixeeda Macedonia, a nkuaada xa ndetatuda. Kuee vida nyaada. Ku xiin ku ayiu a ka jandixa Cristu, nka jantnaa tnuui xiinda. Te nyuu anuda xaxee meen, xa nada aa ma jandixa koio kan. 6 Ko xiaan Ianyuux tnuu kanu ini nuu ayiu kuita anu. Ntaxiia tnuu kanu ini nuu meeda, na nkidaia xa nkixee Tito. 7 Kukanu anuda, xaxee xa nkixee Tito, ko dani kukanu anuda, xaxee xa kukanu anu mees xaxee meen. Njaans xa ka kukajan inin xa jini aan. Nnajanis xa ka tnau inin. Njaans xa ka juinin xa jandixa koion tnuuda. Te xijan kuu xa nkuveteda xa nkuveteda. 8 Juini nkidada xa nka tnau inin, xaxee carta nkidavaada, ko nndouu xa da kadada. Juini ntnau inida xaxee carta jan, ko atuka tnau inida vitna. Xinida xa nka tnau inin, ko xaku ni ku. 9 Vitna kuveteda. atu kuveteda xaxee xa nkidada xa nka tnau inin. Kuveteda xa hora nka tnau inin, nka natu inin kuechin nuu

2 Corintios7,8
16Kuveteda.

346 aniro kuaro, io xa dandeany xa xemaniny. 9 X nka xinin xamani Xtooro Jesucristu. Ka xinin xa juini nxo tuu kuikaia andu, ko na nkixeeia uayiu yaa, te nkundauia. Nkundauia xaxee meen, xa kutuu kuika koio meen andu. 10 Xaxee meen, dua kachitnuuda. Kuia nyaaro, vaa nka kixeen xa nakueka koion xa juaan. Nka juinin xa kada koion xaa. 11 Vitna daxinokava koion xa nka kixeen. Nani nka xio tuan xa kadan, dani kada koion n io n juaan. Kada koion ntdaa xa kuaan. 12 Nux juini n ayiu xa juaai, te kueka vaa Ianyuux davaa nga xa io. atu xijan Ianyuux xa juaai xa a tuu nax io. 13 adu xa juinida xa juaa meen xa kutuu vaa koio nka ayiu, te dua kuee vida yaa koio meen. 14 Juinida xa kuaa xa kutuu vaa koio meei, n xtuu vaa meen. Vitna xtuu vaa meen, te ndouu ka meei. Meen ka kuaa xa chindeeny vitna, te nka ku, na chindee aa meei meen. Dani kutuu vaa koio meei, te kutuu vaa koio meen. 15 Kuu n jaan tnuu Ianyuux: Se nxo nachii kuee man a tuu nax ndoo ka, te se nxo nachii itau ni, a ndouu kas.

nuun.

Ioda ntdaa confianza

anida kuada, juinida xa jini koio meen xamani nxiaan Ianyuux aniro kuaro xtuu do Macedonia. 2 Juini kuee xa kuee vida ka yaai, ko dani kuvetei xa kuvetei. Juini yo ndee kundaui, ko nka xiaani xa nka xiaani nuu aniro xiin kuaro xtuu uu Jerusaln. 3 Jaan ndaada xa nka xiaani ntdaa xa nkuaai, te kuee ka. 4 atu nxijanda xa juaai. Meei, yo nka xijani xa kadada xamani xa juejoonda xa meei tuku kunduu koio xiinda, xa chindeei aniro kuaro ndouu ka. 5 Nxani inida xa itau ni xa juaai, chi yo kundaui. Ko aa. Nka kukajan inii xa kadai ntdaa xa juini Ianyuux. Ditna ka nxiaani meei nuu Ianyuux, te dada nka xio anui xa kadai davaa nga xa kajan meeda. 6 Xijan kuu xa nxijanda nuu Tito xa chindee aas meen, xa daxinokava koion tniu nka kixeen, na nxo tuus xiinn. 7 Yo vaa ka kidan ntdaa xa ka kidan. Ka jandixan Cristu Jess. Ka xian tnuun tnuu Jesucristu nuu ayiu. Ka kutnuni inin tnuuia, te ka kidan xavaa. Ka xemani aan meeda. Io xa tn koion xa tn koio kan xamani yaa tuku, xa chindee koion aniro kuaro ka ndouu ka. 8 atu tau tniuda nax juaan nuu aniro kuaro Jerusaln. Diko ni juinida xa jini koion nax nka kida aniro kuaro Macedonia. Nux xandaa kuu xa xemanin

Juaa koio-n jundu ndouu ka

kutauda Ianyuux xa nkidaia xa nani ndu ini meeda xaxeen, dani ndu ini Tito xaxeen. 17 Na nxijanda xa jns nuun, te nxejoons. a nkidajuexadas, ni

16Na

Tito xiin se ka kidatniu xiin-s

347 itau ni. Jns xaxee xa ndu inis xaxee meen, te juinis xa jns. 18 Tundaada nka aniro xiin Tito. Xian tnuus tnuu Jesucristu nuu ayiu, te ntdaa ayiu jandixa Cristu ka jaan vaa xaxees. 19 aniro xiin kuaro ntdaa veuu Macedonia, ndukuss xa kunduus xiinda, hora kadada xamani yaa. Te xamani yaa, kidada xa jini koio ntdaa ayiu xa Ia kunxanu ka kuu Ianyuux jandixaro. Duni juinida xa dandeada ntdaa ayiu xa ka kida meen xavaa. 20 Dua ka kidada, xa ma tekuechi aa ni n ayiu xa kidada xa uu, chi kuee xa nka dokoi io. 21 Juinida xa jini Ianyuux xiin ntdaa ayiu xa ka kidada meni xavaa. 22 Te tundaada nka aniro tuku. Kuee vuelta x nxinida xa juinis xa kadas xa juini Ianyuux. Vaa kidas ntdaa xa kidas. Ios kuee confianza nuu meen, te naada xa vaa kadatnius xiinn. 23 Tito, kuus se kunduu xiin meeda, kidatniuda, nduuda, xaxee meen. Uu ka aniro, kuus se tundaa aa aniro veuu yaa. Ka kidatnius xa koo koio ntdaa ayiu xauu nuu Cristu. 24 Xijan kuu xa kueka vaa koions. Dandea koion aniro kuaro, xa ndaa xa xemani vaan ayiu xiin Ianyuux. Dua kutnuni ini koios nakuenda jaan vaada xaxeen.

2 Corintios8,9 xa chindeeny. Nuu aniro kuaro Macedonia, xa njaan vaada xaxeen. Jaanda xa nde x nduxi x xndaxio tua meen, se Acaya, xa chindee koion. Xaxee xa ka kida meen xamani yaa, kuee aniro kuaro Macedonia ka juini xa chindee meei tuku. 3 Tundaada aniro nuun vitna, xa chindee aas xa koo tua koion, n njaanda. X njaan vaada xaxeen, te a juinida xa dua ma koo. 4 Chi nux naxee koio n uu aniro Macedonia xiinda, te ta koo tua koio kan, te yaada xa januu nuus, xaxee xa nxioda confianza nuun. Te meen tuku, kujanuu koion nuus. 5 Xijan kuu xa nxani inida xa ndouu xa kajanda aniro, xa juindodo nuus jn, xa chindee aas xa koo tua ntdaa. X nka jaanda xa juinin xa juaan n xa vaa xa vaa. Nux dua kadaro, te dua kuu n xavaa kada koion, te ma kuu n xa xiaan nga te dada natu inin. 6 Najaan koion xa jaanro: Nux xate n sey itau ni tru, te itau ni xa kax koos niis. Nux xates kuee tru, te kuee xa kax koos niis. 7 Meen du. Na juaa koion nanda ka juinin xa juaan. Maxku juaan ni n xa a juinin xa juaan. Maxku tnau ini koion, maxku juaan xaxee xa xijan meeda. Chi xemani Ianyuux ayiu kuvete hora xiaani n xa xiaani. 8 Kuaa Ianyuux xa taxiia xamaniia xiin xamaniia nuun. Ku xiin ku tn koio kan ntdaa xa ndouun. Taxiia xa ndouu meen, te taxiia xa juaa ngan xa juaa ngan nuu nka ayiu. 9 Jaan tnuu Ianyuux:

atu ndouu xa jaanda kuenda tvini ka xajan tnaan xaxee aniro kuaro ka jandixa Jesucristu. 2 Xinida xa ka juinin

Kuvete koio-n hora xiaan-n n xa ndouu ayiu

2 Corintios9,10 Se kuia a nkuus. Nxiaans nuu ayiu ka kundau. Nkava nkuita ndoo xavaa nkidas. 10 N xiaan Ianyuux tru nuu se xate tru, te dada xiaania tila xa kaxis, da taxiia ntdaa xa ndouu meen, te kadaia xa kada koion xa kada koio kan xavaa. 11 Taxi Ianyuux kuee xa kuee ka nuu meen, xa kuee xa kuee ka juaa nga meen nuu nka ayiu. Kaneeda jn xa juaa koio meen, te xijan kada xa juaa koio aniro kuaro xa nkutaui nuu Ianyuux. 12 Na kada koio meen xamani yaa, juaan xa ndouu ka nuu ayiu ka kunduu xiin Ianyuux, te duni kadan xa juaa koio meei xa nkutaui xiin xa nkutaui nuu Ianyuux. 13 Na kada koion xamani yaa, jini koio aniro kuaro xa ka jandixa meen tnuu Jesucristu, te juaa koioi xa nkutaui nuu Ianyuux. Duni juaa koioi xa nkutaui, xaxee xa ka kunduun xiin meei, hora xiaann xamani yaa nuu meei, xiin nuu ntdaa aniro kuaro. 14 Te kajan tau koioi nuu Ianyuux xaxeen. Juemani aa koioi meen, xaxee xa taxi Ianyuux xamaniia xiin xamaniia nuun. 15 Na kutauro Ianyuux xaxee xamani taxiia! a niida tnuu jaanda nanda xemani aa Ianyuux!

348 meeda Ianyuux. Se vaa nkuu Cristu, se atu nkuxee ini nuu Ianyuux. Te dua kuu meeda. Ka jaans xa kundau kukeeda nuun hora tuuda xiinn, te ka jaans xa yo ndundeeda nuun hora xika tuuda. 2 Xijanda nuun xa maxku kadajuexa aa koion, xa ndundeeda nuu se ka jaan xa kidada davaa nga xa juinida xa niida xa juinida. 3 Xandaa kuu xa kuuda n sey, n kuu davaa nga nka sey, ko a jantnaada n jantnaa nka sey. 4 Jantnaada, ko atu xetniuda xa xetniu ayiu atu ka jandixa Cristu. Jantnaada xiin xa taxnuni Ianyuux, xa danaada ntdaa xa kida xa ma jandixa koio ayiu Ianyuux. Kuu n kuu xa danaada n cuartel a n vekaa kanu. Dajaneda xevee, danaada ntdaa xa io. 5 Dandea aada xa a ka xani ini vaa se ijan. Dandea aada xa se najuen tnuu mees ka kuus, se atu juini xa jini koio meen Ianyuux. Kadada xa dandoo koion xaxtnuni mees, xa kada koion xa juini Cristu. 6 Na kada koio meen n io n juaan xa jandixa vaa koion Cristu, te io tua meeda xa kada uuda ntdaa se ka kuxee ini. 7 Ka xinin nanda kaa xa xndean, te ka xani inin xa kutnuni inin. Nux xani ini n ayiu xa kunduui xiin Cristu, io xa najani inii xa nani kunduui xiin Cristu, dani kunduu meeda xiin Cristu tuku. 8 Jaanda xa ntaxi Xtooro xa taxnuniia nuu meeda, te ntundaa aaia meeda nuu meen. Te ma kujanuuda xa dua jaanda. a ntaxiia xa taxnuniia xa danaa

10

Meeda, Spalu, xijanda nuun, xa maxku daxio koion tnuuda. N njandixa Cristu Taaia Ianyuux, da jandixa

Mee-da, Spalu, se n-tundaa Ianyuux kuu-da

349 aada, ntaxiia xa taxnuniia xa chindee aada. 9 a juinida xa kani ini koion xa kidavaada carta nuun xa dayuu aada. 10 Xinida xa ka jaans: Carta kidavaa Spalu kuu xa taxnunis xiin xa ndakus, ko mee mees a ndakus, te atu xiniuu tnuu jaans. 11 a kutnuni ini koios xa nani kuuda hora tuu xikada, dani ku kuuda hora kutuuda xiinn. Xa kidavaada xiin xa kadada, n nuu kuu. 12 a kuaada xa dadavatnaada xiin se jaan vaa mees. Ka chikua tnaas mees, ka dadavatnaas mees. Dua kuu xa xa lilu ka kidas. 13 Na ntaxi Ianyuux tniuda, ntundaa aaia meeda nde Corinto. Nux jaan vaada, jaan vaada xaxee tniu ntaxi Ianyuux. 14 Kidatniuda xiin meen, xaxee xa ntundaa aa Ianyuux nuun. Kina ka meeda nxee nde uun, xa kachitnuuda tnuu Jesucristu. 15 atu ka najuen tnuuda meeda xaxee tniu nka kida nka ayiu. Xndetuda, xa hora jandixa vaa koio ka meen, dani kadatniu koio ka meeda meu meen. 16 Te dada jua tnuuda tnuu Jesucristu nuu ayiu xtuu xika ka dada meen. Chi ma najuen tnuuda meeda xaxee tniu ka kida nka ayiu. 17 Nux jaan vaa n ayiu, na jaan vaai xaxee Xtooro. 18 Nax xiniuu nux jaan vaa n sey xaxee mees? Xa xiniuu kuu xa xitotnuni Ianyuux mees, te jaan vaa meeia xaxees.

2 Corintios10,11 io xa kunini nai koio kan. Joon, kundetu kuee koion. 2 X nkida Ianyuux xa yo vaa xemani aada. N kida n sey nuu daya ds hora tnundaai, da nkida aada meen. Nxiaanda tnuuda nuu Cristu, xa juaada meen nuu meeia. Te juinida xa ku kuu koion n kuu n dichi luchi vaa tnundaa xiin idini sey. 3 Ko ndu inida xaxeen. Io sey ka juini xa kada maxu aas. Dandau aas meen, n ndandau kuina Eva. Njaan kuina tnuu vete, ko a nkutnuni ini Eva xa tnuu vete nkuu. Juinida xa vaa kutnuni ini koio meen. Juinida xa juemani koion Cristu, juinida xa jandixa koionia xiin ntdaa anun. 4 Se ijan, tuku kachitnuus Jess, ka damasia. Nka tn meen Espritu Ianyuux. Se ijan ka kida xa dandoon Espritu Ianyuux, xa kadan xa juini kuina. Nka tn meen tnuu Jesucristu. nka tnuu kachitnuus nuun, te ka xejoonn. Davaa nga se vaxi, te ka xeka vaans. Te ndu inida xa nada aa kueka vaa koion tnuu ka jaans. 5 Ka jaans xa kunduus xiin Cristu, ka jaans xa se ntundaa Ianyuux ka kuus. Vaa xa vaa ka najuen tnuus mees. Jaan meeda xa atu kunxanu ka mees dada meeda. 6 Juini a jaan vivoda, ko kutnuni ini vaada xa jaanda. Ku xiin ku, ntdaa xa kidada, ndandea aada xa kutnuni ini vaada tnuu vaa Jesucristu. 7 Nuncas a njen yauda na nkachitnuuda tnuu Ianyuux. Nka nii meen xa kutuu vaa koion xiin Ianyuux, ko nxo

11

Se ka jaan xa Ianyuux n-tundaa mee-s, ko a ndaa

Ka xani inin xa jaanda n jaan n se lilu a? Ko

2 Corintios11 kundau nxo kukee meeda. Ka xani inin xa xaa kuu xa nkidada xa uu nuun a? 8 Kuu n kuu xa nduuda aniro kuaro nka veuu, xa ma ndouu xa kajanda nuu meen xa kundeka aan. 9 Na nxo tuuda xiinn, juini nndouu kada, ko ni n xa a nxijanda nuun. Na nka xee aniro Macedonia, nka taxi nga mees ntdaa xa ndouuda. Ku ijan a nxijanda ni n, te vitna ma kajanda ni n. 10 N njaan Cristu xandaa, da jaan meeda xandaa. Juinida xa ni n ayiu distrito Acaya, maxku jaan xa nxo ndeka aai. 11 Te, nakuenda xa dua jaanda? Xaxee xa atu xemani aada meen a? aa! Naa Ianyuux xa yo xemani aada meen. 12 Ko n kidada vitna, dua kada nai kada, xa ma kuaa xa jaan koio se ijan xa kuu mees n kuu meeda. 13 a ntundaa Cristu mees. Ka dandaus ayiu. Ka jaans xa ka kuus se ntundaa Cristu, ko a ndaa. 14 Mee kuina kida xa kaai n kaa ngel, ia xinokuechi nuu Ianyuux, ia vaxi xiin xadiu Ianyuux. 15 Te duni, nakuenda ka xani inin xa ma kada koio se ijan n ka kidas? Se xinokuechi nuu kuina ka kuus, te ka kidas xa kaas n kaa se kida xavaa. Ko nani ka kidas, dani ndadandaa aa Ianyuux mees.

350 jaan n se lilu. Juejoon koion xa na najuen tnuuda meeda itau ni. 17 Vitna, atu jaanda tnuu Xtooda. Diko ni najuen tnuuda meeda, n jaan n se nnduloko. 18 Io kuee ayiu ka najuen tnuu meei uayiu yaa. Te dani daa, nax kuu xa na najuen tnuuda meeda? 19 Andix ka kuu se kutnuni ini vaa, te kundee ini koion nuu se nnduloko. 20 Nux ka kidas xa ka kuun se kidatniu dua nuu mees, dani xndetu kueen nuus. Nux ka xetniu aa duas, te a tuu nax ka jaan meen. Nux ka dandau aas xiin tnuus, te kidajuexa aas xa kada koion xa juini mees, te ka xejoonn. Nux se taxnuni nuun ka kuus, ko vatuka. Nux ka katus nuun, ko dani ka xeka vaans. 21 Kujanuuda nuun, xa a nndundee meeda nuun, n nka kida aa mees! Jaanda n jaan n se lilu. Nux ka jaan vaa mees xaxee mees, te jaan vaa meeda xaxee meeda tuku. 22 Ka jaans xa ka kuus se Israel a? Meeda tuku. Ka jaans xa ka kuus daya taxanu tnetnus Abraham a? Meeda tuku. 23 Ka jaans xa ka kuus se xinokuechi nuu Cristu a? Jaanda n jaan n se nnduloko, ko jaanda xa kuuda n se xinokuechi yo vaa ka dada mees. Kuee ka nkidatniu meeda dada mees. Xaxee Cristu, nyndiuda vekaa kuee ka vuelta dada mees. Kuee ka vuelta nka janaa ayiu meeda dada mees. Kuee vuelta xaku nga kuda. 24 Oon vuelta nka janaa sexanu Israel cuarta . n n vuelta nka janaas oko xaun koon

vuelta jaanda xa maxku kani ini koion xa nndulokoda. Ko nux ka xani inin xa nndulokoda, ko kundetu koion, na jaanda n

16nka

Ntdaa vida n-yaa Spalu

351 vuelta. 25 Uni vuelta nka janaa soldado romano bastn. n vuelta nka janaa ayiu yu, xa kani aai. Uni vuelta nduxi barcu nuu juaanda ndute mar. Te oko koon hora nkundee inida nuu ndute. 26 Kuee vuelta nxikonuuda uu xiin uu, te nxio kuee xa nkida xa yuuda. Nyaada deva nanu. Nyaada nuu io aduu. Nka xini uu aa ayiu Israel, te nka xini uu aa ayiu a ka kuu ayiu Israel. Nyaada uu nanu, nyaada yuku, nyaada nuu ndute mar. Nka xini uu aa se ka dandau ayiu, se ka jaan xa ka kuus aniro, ko a ndaa. 27 Yo ndee nxo kidatniuda, te kuee vida nxo yaada. Io ku ni a nxo kidida. Nxo kojonda. Nxo yichida ndute. Kuee vuelta a nxio tiempo xa kaxida, xa chindeeda nka ayiu. Nxo kuvixida, te a nxio damada. 28 Ku xiin ku kuee vida yaa yk kuuda, ko duni kuee vida yaa anuda, xaxee xa ndu inida xaxee aniro xiin kuaro ntdaa veuu. 29 Nux n ayiu a kundee ini xa jandixa nai kai Xtooro Jesucristu, te juinida xa nujuiinda diii, xa juaada tnuu kanu ini nuui. Nux n ayiu ndua xa kidai xa uu, te kujanuu meeda, te tnau ini meeda. 30 Nux io xa jaan vaada xaxeeda, jaanda xa a ndakuda. 31 Naa Ianyuux xa a jaanda tnuu vete. Kuuia Taa Xtooro Jesucristu. Na juaaro xa nkutauro nuuia, kuia ma jn nd. 32 Na nxo tuuda uu nani Damasco, te nnanduku aa gobernador. Nkidatnius nuu se kunxanu ka nani Aretas. Ntau

2 Corintios11,12 tnius soldados, xa kad koios yee uu Damasco, xa tn presu aas meeda. 33 Ko aniro nka dake aa xiti n yka kanu, te nka nune aas n ventana xevee kanu uu jan, te dua nkuu xa nkakuda.

12

a tuu nax niida, xa jaan vaada xaxeeda. Jaanda nax nkida Xtooro Jesucristu. Ndatu ini aaia, ndandea aaia meeia xiin xa taxnuniia. 2 Xinida n sey kunduu xiin Cristu. X nkuu uxi koon kuia ntn Ianyuux mees, xa nxeens xiinia nde andu nuu tuuia. a xinida nux nxeen yk kuus, o meni anus. Ko Ianyuux naa nax nkuu. 3-4 Xinida xa ndeka Ianyuux se ijan nxeen nde andu, nuu nani paraso. a xinida nux nxeen yk kuus, o meni anus. Naa Ianyuux nax nkuu, ko a xini meeda. Te ijan ntekus tnuu a kuaa xa jaans, chi a nxejoon Ianyuux xa jaans tnuu jan. 5 Jaan vaada, xaxee n sey kuu n kuu se ijan, ko xaxee meeda, ma jaan vaada. Xaxee meeda, jaan nida xa a ndakuda xa kadada tniu ntaxi Ianyuux. 6 Nux njuinida xa najuen tnuuda meeda nkuu, kuaada, ko dani ma ku kuuda se lilu, chi xandaa jaanda. Ko dua atu kidada, nada kani ini vaa ka n ayiu xaxeeda. Vaa ka xa kototnuni aa meei, meeda xiin tnuuda. 7 Vaa xa vaa xa ndandea aa Ianyuux. Xaxee xa nxinida n xavaa xa a kuaa ayiu xa jinii, te nkida Ianyuux xa a ndakuda. Nxejoonia xa janaa kuina

N-xeen Spalu nuu tuu Ianyuux

2 Corintios12 meeda. Kuu n kuu xa tuu aa kai, xiin n iu deen. Dua nkida Ianyuux, xa a kuaada xa najuen tnuuda meeda. 8 Uni vuelta nxijanda nuu Xtooro Jesucristu xa kineeia iu jan. 9 Ko njaania: Xemani aar meen, te xijan kuu xa a tuu nax ndouun. Hora a ndaku meen, te jini koio ayiu xa chindee aar xiin xa taxnuni meer. Xijan kuu xa kuveteda hora jaanda xa a ndakuda, chi hora a ndaku meeda, tnda xa tn kada xandaku Cristu. 10 Xijan kuu xa juini a ndakuda, ko kuveteda. Juini kuia ka jaan ayiu nuuda, ko kuveteda. Juini kuee vida yaada, ko kuveteda. Juini ka xini uu aa ayiu, ko kuveteda. Juini a kuaada xa kadada xa juinida, ko kuveteda. Kuveteda xaxee Cristu. Xaxee meeia, nahora a ndakuda, hora ijan, taxiia xandaku meeia.

352 xa vaa ka aniro kuaro nka veuu dada meen? Ka xani inin xa nkidada xa uu nuun, hora a nxejoonda xa kundeka aa koion a? Nux ka xani inin xa nkidada xa uu nuun, io xa taxkanu ini aa koion! 14 Io tuada xa xeeda uun vuelta kuu uni, ko ma juejoonda xa kundeka aa koion. a juinida xa niida xaxiin. Juinida xa nii aada meen. Chi a ndouu xa kunevaa sekuechi xaxiis xa kundekas tads, ndouu xa kunevaa sexanu xaxiis xa kundekas dayas. 15 Kuveteda xa kuveteda xa taxida ntdaa xaxiida, xiin ntdaa xa kuuda, xaxeen. Ko kuu n kuu xa ntnaa xemani aa kada meen, da xini uu aa kan meeda. 16 Ka xinin xa a nxijan aada ni n. Ka xani inin xa se dandau aa kuuda u? Ka jaans xa xijanda tvini xaxee ayiu kundau te xetniu meeda tvini jan u? 17 Ka xani inin xa ntundaada aniro, xa na dandau aas meen a? 18 Nxijanda nuu Tito, xa jns uun, te ntundaada nka aniro xiins. Ndandau aa Tito meen a? Nka xinin xa nxani ini Tito n nxani ini meeda, te nkida mees n nkida meeda. 19 Ka xani inin xa meeda dadaanda xa dua jaanda, ko a ndaa. Kunduuda xiin Cristu, te jaanda xandaa nuu Ianyuux. ani manida, kua manida, ntdaa xa kidada, kidada xa kunduu nai koio ka meen xiin Cristu. 20 Yuuda, nux xeeda Corinto te nanii aada ka kidan xa a

nkuuda n se lilu. X njaan vaada xaxeeda, ko meen nka kidajuexa aa. Nxio xa jaan vaa koio meen xaxeeda, ko a nka kidan. Se ka jaan xa ntundaa Ianyuux mees, a ka kunxanu kas dada meeda. Juini a yauda ni n, ko a kunxanu ka mees dada meeda. 12 Na nxo tuuda xiinn, ndandea aa Ianyuux xa kuuda n se ntundaaia. Nkidaia milagru xiin tniu kanu ka, xa ni n ayiu ma kuaa xa kadai. Nkidaia xa nka yuun te nka kuveten. Nkundee inida, nde nkidada tniu ntaxiia meun. 13 Nakuenda ka xani inin

11X

Yo ndu ini Spalu

353 juinida. Yuuda xa nanii aa meen xa kuuda xa a ka juinin. Yuuda, xa ka jantnaan, nn xiin nkan, te kukuedi ini nuu tnaan. Yuuda, xa ka kiti inin, te ka kidan, n nn, xa ka juini meen. Yuuda, xa ka jan loko ka jan duan, te ka jan tnuu tnaan. Yuuda, xa kuxee inin, te nuu dn ka kuun. 21 Yuuda, xa hora xeeda uun, te kada Ianyuux xa kujanuuda xaxeen nka vuelta. Yuuda, xa tnau inida xaxee ayiu xtuu meu meen, ayiu nka kida kuechi te nuncas a nka natu inii kuechii. X nka kidai xa atu kuu xavaa, x nka kidii xiin ayiu a ntnundaa xiini, x nka kidai ntdaa xa uu nka kukajan inii.

2 Corintios12,13 Juini kunduuda xiin Cristu, ko a ndakuda, atu dandea aada xa taxnunida. Ko xiin xa taxnuni Ianyuux kutuuda, xa ku kuuda se xinokuechi nuun. 5 Io xa kototnuni koion meen, nux jandixan Cristu, a aa. Kototnuni nai koio kan meen. a ka kutnuni inin xa tuu Jesucristu anun a? Nux a yooia anun, dua naan xa a jandixania. 6 Ioda confianza xa kutnuni ini koion xa jaanda xiin xa taxnuni Cristu. 7 Xijan tauda nuu Ianyuux xa maxku kada koion xa uu. adu xa juinida xa jini koio ayiu xa kida meeda xavaa. Nux koo xa kani ini koio ayiu xa a kuaada xa taxnunida nuun, ko vatuka. Diko ni juinida xa kada koio meen xavaa. 8 Nux xandaa kuu xa ka kidan xavaa, te ma ndouu xa taxnunida nuun. Chi diko ni taxnunida nuun xa kada koion xavaa. 9 Kuveteda hora unu ndaku meen. Kuveteda hora ka kidan xavaa. Te kuveteda, xa dua a ndaku meeda. Kuveteda, xa a ndouu xa taxnunida nuun. 10 Xijan kuu xa kidavaada nuun, nni a yooda xiinn, xa hora na kutuuda xiinn, te ma ndouu xa ndundeeda nuun xiin xa taxnuni ntaxi Xtooro Jesucristu. Ntaxiia xa taxnuniia, xa chindee aada, adu xa danaa aada. 11 anida kuada, na kuvete koion. Juejoon koion xa kadatniu Espritu Ianyuux anun, xa ku kuu koion ayiu ka kida xavaa. Jua tnaan tnuu kanu ini. Kani ini koio n nuun, te kutuu mani koion, nn xiin nkan. Te juemani aa Ianyuux meen, te kadaia

13

Xeeda uun vuelta kuu uni vitna. Nux tekuechi n ayiu xa ndakuaa aada, te io xa jaan ndaa uu uni ayiu xa dua kuu. 2 Na nxo tuuda xiinn vuelta kuu uu, njaanda xa nux naxeeda uun nka vuelta, te maxku taxkanu ini kada ayiu nka kida xa uu. Vitna, antecas xa xeeda, jaanda nuu meei xiin ntdaa meen, xa ma kakun, ni nn. 3 Ka juinin xa kototnuni aan, nux jaanda xiin xa taxnuni Cristu, a aa. Ma ku kuuia Ia a ndaku nuun. Dandea aaia meu meen xa yo ndakuia, te dandea aaia xa jaan meeda tnuu ntaxi meeia. 4 Na nka xatakaas Cristu, a ndakuia, a ndandeaia ayiu xa taxnuniia. Ko tuuia vitna, xiin xa taxnuni Ianyuux. Meeda tuku.

Na jandixa nai koio ka-n Xtoo-ro Jesucristu

2 Corintios13 xa kutuu vaa koion. 12 Tntnandaan, ntdaa meen, xa dandea tnaan xa xemani tnaan. 13 Ntdaa aniro kuaro ka jandixa Jesucristu ka tundaa xanyuux nuun.

354 taxi xtooro Jess xamaniia nuun. Na juemani aa Taaro Ianyuux. Na kunduu nai Espritu Ii xiinn ntdaan. Dua na koo.
14Na

Carta n-kidavaa Spalu nuu ayiu Galacia

Meeda kuu Spalu, se ntundaa aa Jesucristu kuuda. a nka tundaa aa sey, a nka kax aa sey. Nkax aa Jesucristu xiin Taaro Ianyuux, Ia nkida xa nnandoto Jess. 2 Carta yaa kidavaada xiin ntdaa aniro xtuu xiinda yaa. Ka kidavaada nuu meen ka kuu anida kuada ntdaa veuu distrito Galacia. 3 Na taxi Taaro Ianyuux xiin Xtooro Jesucristu xamaniia, na kadaia xa kutuu vaa koion. 4 Nxejoon Jesucristu xa kuia xaxeero. Nxiia xaxee kuechi meero, xa dakaku aaia uayiu yaa nuu ka kida ayiu xa uu. Dua nkida Jesucristu ntdaa xa njuini Taaro Ianyuux xa kadaia. 5 Na juaaro xa nkutauro nuu Ianyuux nkava nkuita. Dua na koo.

Kidavaa Spalu nuu ayiu Galacia

kutnuni inida nakuenda kuu xa yachi ka dandoon Ianyuux. Xaxee xa xemani aa Cristu meen, te njaan aa Ianyuux xa kunduu koion xiinia. Te vitna atu ka

6atu

a tuu na nka tnuu kada xa ma ku-ro xiin kuechi-ro

jandixan tnuu vaa Jesucristu, chi ka jandixan nka tnuu. 7 Ko a tuu na nka tnuu kada xa ma kuro xiin kuechiro. Diko ni io se ka daka nina aa, ka juinis xa damas tnuu vaa Jesucristu. 8 Nux kachitnuu n ayiu nka tnuu atu kuu tnuu vaa Jesucristu, te na tundaa aa Ianyuux ayiu jan jn andea. Meeda tuku. Nde ngel andu du. Nux kachitnuuda tnuu atu kuu tnuu Jesucristu, te na tundaa aa Ianyuux meeda jn andea. 9 X njaanda, te vitna jaanda nka vuelta: X nka xeka vaan tnuu vaa Jesucristu. Nux ka kachitnuus tnuu atu kuu tnuu vaa Jesucristu, te na tundaa Ianyuux mees jns andea. 10 atu ndukuda xa tna ini ayiu, ndukuda xa tna ini Ianyuux. Nux a tna ini ayiu tnuuda, ko vatuka. Chi nux njuinida xa kendoo vaada xiin ayiu nkuu, ma ku kuuda se xinokuechi nuu Jesucristu.

kuada, juinida xa kutnuni ini koion xa hora njaanda tnuu vaa Jesucristu

11anida

n se n-tundaa Cristu kuu-da

355

Glatas1,2 nuun, atu njaanda tnuu ayiu. 12 Tnuu vaa xa njaanda nuun atu ntaxi sey, atu ndakuaa aa sey. Ndakuaa aa Jesucristu tnuu vaa njaanda nuun. 13 X nka tekutnuun nanda nkidada, xa kadada n io n juaan ntdaa tnuu tau tniu ayiu Israel. X nka tekutnuun xa yo uu njuinida ayiu ka jandixa Ianyuux. Njuinida xa danaada ntdaai. 14 Nxo kunuuda nuu ntdaa se dava xiinda, xaxee xa yo vaa njandixada tnuu tau tniu ayiu Israel. Xiin ntdaa anuda nkidada n io n juaan ntdaa xa nka dakuaa aa taxanu tnetnuda. 15-16 Antecas xa kakuda, nkax aa Ianyuux meeda. Xaxee xa yo nxemani aaia, njaan aaia xa kunduuda xiinia. Te na njuiniia, nkidaia xa jinida Daya Yia, xa juaada tnuu vaa Jesucristu nuu ayiu a ka kuu ayiu Israel. Na dua nkuu, ayo nxijan tnuuda xa kadada. 17 Ni a nnuuda Jerusaln, xa ndatnuuda xiin se ntundaa Jesucristu xtuu Jerusaln. Chi dua nxeenda do Arabia, te dada nnuuda Damasco. 18 Na nyaa uni kuia, dada nnuuda Jerusaln, xa jini tnaada xiin Spedru. Ijan nxo tuuda xaun ku xiins. 19 Ijan nxinida Jacobo, ani Xtooro Jesucristu, ko a nxinida dava ka se ntundaa Jesucristu. 20 Ndea aa Ianyuux xa adu tnuu vete kuu xa kidavaada. 21 Ijan dada nxeenda do Siria xiin do Cilicia. 22 Te ayiu ka jandixa Jesucristu veuu do Judea, ayoi nka xo xini aa meeda. 23 Diko ni

356 nka tekutnuui: Se ndee nxo xini uu aa, se njuini xa kani aas ntdaaro, se ijan, xian tnuus tnuu vaa Jesucristu nuu ayiu vitna. 24 Te nka xiaani xa nkutaui nuu Ianyuux xaxeeda.

Na nyaa uxi koon kuia, te nnuuda Jerusaln. Nxeenda xiin Bernab, te nkunduu Tito xiinda tuku. 2 Ndandea aa Ianyuux xa nxio xa jaanda xiin se ka kunuu nuu ayiu ka jandixa Cristu Jerusaln. Nndatnuuda xiin ndruni ni se ijan, chi njuinida xa kutnuni ini se ijan ntdaa xa xian tnuuda nuu ayiu a ka kuu ayiu Israel. Njuinida xa jinida nu nka xani ini n nuus xiinda, a aa. 3 Te dua nkuu. Nka kutnuni inis xa a douu xa kandero nuu ii se a ka kuu se Israel, hora ka jandixas Jesucristu. Juini Tito kuu se griegu te nkunduus xiinda, ko a nka kidajuexa aas xa kandeda nuu iis. 4 ayiu ka kunduu xiin Jesucristu kuuro. Nka ku tnaa se ka jaan xa jandixas Jesucristu, ko a ndaa. Nka juinis xa kotoyuu aas, nux kidaro n io n juaan tnuu tau tniu Moiss, a aa. Nka juinis xa kadajuexa aas, xa kada meero n ka kida mees. 5 Ni itau a nka xejoonda xa kadajuexa aas xa kadaro xa ka juinis. Ndadaanda tnuu vaa Jesucristu, xa nii koio meen tuku xa kuu xandaa. 6 Se ijan, se ka kunuu nuu ayiu ka jandixa Jesucristu Jerusaln, a

N-ka xeka aa vaa dava ka se n-tundaa Cristu

357 nka taxis ni n tnuu tau tniu xee. (Ka jaan ayiu xa se ka kunuu ka kuus, a xinida. Jaan Ianyuux xa n nuu kuuro ntdaaro.) 7 Nka kutnuni inis xa nkax aa Ianyuux meeda, xa jaanda tnuu vaa Jesucristu nuu ayiu a ka kuu ayiu Israel. 8 Duni Ianyuux ntundaa Spedru nuu ayiu Israel, ntundaa aa meeda nuu ayiu a ka kuu ayiu Israel. Se ntundaa Jesucristu kuu Spedru, te se ntundaa Jesucristu kuu meeda. 9 Se ijan, Jacobo xiin Spedru xiin Sua, se ka kunuu nuu ayiu ka jandixa Jesucristu Jerusaln, nka kutnuni inis xa x ntaxi Ianyuux xamaniia nuu meeda tuku. Nka tntnandaada xiins, xa nka xeka aa vaas. Nka kida n nuuda xiins, xa jn meeda xiin Bernab nuu ayiu a ka kuu ayiu Israel, te jn mees nuu ayiu Israel. 10 Diko ni nka xijans xa chindeeda ayiu kundau, te xaa dua ni xani inida xa kadada.

Glatas2 Te dua nka kida ntdaa nka aniro kuaro ka kuu ayiu Israel nka xo tuu Antioqua. Nde Bernab, se jaan n te kida nka nkuus, chi ndandoos aniro kuaro a ka kuu ayiu Israel. 14 Nxinida xa a nka kidas n io n juaan tnuu vaa Jesucristu, te nkanandeeda Spedru nuu ntdaa aniro kuaro. Xiaanda: Ndoo kuu se Israel, ko hora nkiin yaa, a nxo tuun n xtuu ayiu Israel. Nxo tuun xiin aniro kuaro a ka kuu ayiu Israel, te nxo tuu meen n xtuu meei. Te vitna, juinin xa kadajuexan aniro kuaro a ka kuu ayiu Israel, xa kutuu koio meei n xtuu ayiu Israel.

nxee Spedru uu nani Antioqua, te nkanandeedas, chi nxinida xa a nkidas xa kuu xavaa. 12 Dua nkuu. Antecas xa xee koio se kunduu xiin Jacobo, te nxo xaxi Spedru xiin aniro kuaro a ka kuu ayiu Israel. Ko hora nka xee se ka kunduu xiin Jacobo, te ndandoo Spedru aniro kuaro a ka kuu ayiu Israel. atuka nxaxis xiini, chi nyuus nuu se ka jaan xa ndouu xa kandero nuu iiro. 13 Hora ijan, se jaan n te kida nka nkuu Spedru.

11Na

N-kanandee-da Spedru uu Antioqua

nkakuro uu Israel. Xaxee xa ntnro tnuu tau tniu Moiss, te a nkidaro ntdaa xa uu ka kida ayiu a ka kuu ayiu Israel. 16 Xiniro xa ni n ayiu ma kuaa xa kadai n io n juaan tnuu tau tniu Moiss. Te duni xiniro xa ma jaan Ianyuux xa a tuu na kuechii io. Ko n ayiu, nux jandixai Jesucristu, da kuu xa jaan Ianyuux xa kuu n kuu xa a tuu na kuechii io. Xijan kuu xa meero tuku, jandixaro Jesucristu. Juini a kuaaro xa kadaro n io n juaan tnuu tau tniu Moiss, ko xaxee xa jandixaro Jesucristu, te jaan Ianyuux xa a tuu na kuechiro. Chi ni n ayiu ma kuaa xa kadai n io n juaan tnuu tau tniu Moiss, te xijan kuu xa ma jaan Ianyuux xa a tuu na kuechii io.

15Nduuro,

Nde ayiu Israel, io xa jandixa koio-i Jesucristu

Glatas2,3 xa na jaan Ianyuux xa a tuu na kuechiro io xaxee xa kunduuro xiin Jesucristu. Xijan kuu xa a ndouu xa kadaro n io n juaan tnuu tau tniu Moiss. Xijan kuu xa, X nkida Cristu xa ku kuuro ayiu kida kuechi? a ndaa! 18 Nux danaada n xa danaada, te dada ndadavaada nka vuelta, xijan kuu xa dakuido kuechida meeda. 19 Kuu n kuu xa nxida, xaxee xa a nkidada n io n juaan tnuu tau tniu Moiss. Te xaxee xa nxida, ma kadada n io n juaan tnuu jan. Tuuda xa kadada xa juini Ianyuux. 20 Nxi Cristu nuu curuxi, te kuu n kuu xa nxi meeda xiinia. Xijan kuu xa atuka taxnunida nuu meeda, chi taxnuni Cristu nuuda. Tuuda vitna, xaxee xa kunduuda xiin Daya Y Ianyuux. Nxemani aaia, te nxiia xaxeeda. 21 a juinida xa kada yatada xamani Ianyuux. Nux jaan Ianyuux xa a tuu na kuechi n ayiu, xaxee xa nkidai n io n juaan tnuu tau tniu Moiss, nux dua kuu, te atu xiniuu xa nxi Jesucristu xaxeero.

358 io n juaan tnuu tau tniu Moiss? O xaxee xa nka tekun tnuu vaa Jesucristu te nka jandixan. 3 atu ka kutnuni inin a? Na nka kixeen xa jandixan Jesucristu, te ntaxi Ianyuux Espritu Ii, ko vitna ka dandoon Espritu Ii, xa kada koion n io n juaan tnuu tau tniu. 4 Te, atu xiniuu xa kuee vida nka yaan a? Naka vaa nuxa xiniuu! 5 Hora taxi Ianyuux Espritu Ii te kidaia milagru nuu ntnaa meen, nakuenda dua kidaia? Xaxee xa ka kidan n io n juaan tnuu tau tniu Moiss? O xaxee xa nka tekun tnuu vaa Jesucristu te nka jandixan. 6 Njandixa Abraham Ianyuux, te njaan Ianyuux xa a tuu na kuechis io. 7 Xijan kuu xa, ndouu xa jini koion xa ayiu ndaa ka jandixa Ianyuux, ayiu ijan, ka kuu daya dana Abraham. 8 Jaan tnuu Ianyuux xa xee ku jandixa koio ayiu a ka kuu ayiu Israel Ianyuux. Te meei tuku, xaxee xa jandixai Ianyuux, te jaania xa a tuu na kuechii io. Njaan Ianyuux nuu Abraham: Xaxee meen, kuvete xa kuvete koio ayiu ntdaa uu uayiu. 9 Xaxee xa njandixa Abraham Ianyuux, te njaan Ianyuux xa a tuu na kuechis io. Dani ntdaa ayiu ka jandixa Ianyuux, jaan Ianyuux xa a tuu na kuechii io. 10 ayiu ka xani ini xa kuaai xa kadai n io n juaan tnuu tau tniu Moiss, ku koioi xiin kuechii, chi jaan tnuu Ianyuux: Ntdaa ayiu a ka kida ntdaa, n io n juaan tnuu tau tniu, ku xiin ku, ku koioi xiin kuechii.

17Ndukuro

anida kuada, ayiu Galacia, ayiu lilu ka kuun! Jundu ndandau aa, xa atu ka jandixan xa kuu xandaa? Na nkachitnuuda tnuu vaa Jesucristu, te nkuu n kuu xa nka xinin xiin nuun hora nka xatakaasia nuu curuxi. 2 Juinida xa kachitnuaa koion. X nka tnn Espritu Ianyuux. Nanda nkuu? Xaxee xa nka kidan n

Jandixa-ro tnuu tau tniu Moiss, o jandixa-ro Jesucristu

359 kuu xa kutnuni iniro xa ni n ayiu ma kuaa xa kadai n io n juaan tnuu tau tniu Moiss, te duni ma jaan Ianyuux xa a tuu na kuechii io. Jaan tnuu Ianyuux: n ayiu, nux jaan Ianyuux xa a tuu na kuechii io, te kutuu vaai xaxee xa jandixaiia. 12 n ayiu io confianza xa kuaai xa kadai n io n juaan tnuu tau tniu Moiss, te kuu n kuu xa a ndouui xa jandixai Ianyuux nkuu, chi jaan tnuu tau tniu Moiss: Nux kada n ayiu xaa, te kutuui xaxee xaa. 13 Nux a kuaaro xa kadaro n io n juaan tnuu tau tniu Moiss, te kuro xiin kuechiro. Ko nchiyau Cristu kuechiro, hora nxiia xaxeero. Chi jaan tnuu Ianyuux: Kida uu Ianyuux davaa nga se ntakaa nuu yutnu. 14 Nxiaan Ianyuux tnuuia nuu Abraham xa kuvete koio ayiu ntdaa uu uayiu. Te dua kuu. Xaxee xa nxi Jesucristu, nux jandixa n ayiu meeia, te jaan Ianyuux xa a tuu na kuechii io. Te nde ayiu a ka kuu ayiu Israel, nux jandixai Jesucristu, te tn koioi Espritu Ianyuux, n njaania.

Glatas3 tnuuia nuu Abraham xiin dayas. Ko atu njaan Ianyuux kuee daya Abraham, chi njaania idini dayas. Te daya ijan kuu Cristu. 17 Xaa kuu xa jaanda: Kina ka nxiaan Ianyuux tnuuia nuu Abraham. Ijan dada, nu nyaa koon cientu oko uxi kuia, te nxiaan Moiss tnuu tau tniu nuu taxanu tnetnuro. Ko tnuu tau tniu Moiss, a nkida xa atuka xiniuu tnuu nxiaan Ianyuux nuu Abraham, chi ni n a dama. 18 Nxiaan Ianyuux tnuuia nuu Abraham xa dua koo. Xijan kuu xa a ndouuro xa kadaro n io n juaan tnuu tau tniu Moiss, xa niiro xa taxi Ianyuux, chi njaania nuu Abraham xa io n xa tax dua ngaia. 19 Xijan kuu xa, nakuenda io tnuu tau tniu? Nxiaan Moiss tnuu tau tniu nuu ayiu, xa na kutnuni ini koioi xa ka kuui ayiu ka kida kuechi. Nxio tnuu tau tniu Moiss, nde nkixee se kuu daya Abraham nuu se nxiaania tnuuia. Nka xiaan ngel, ia ka xinokuechi nuu Ianyuux, tnuu tau tniu nuu Moiss, te Moiss nxiaan tnuu jan nuu ayiu. 20 Ko ni n ayiu a nxo nujuiin meu Abraham xiin Ianyuux, chi Ianyuux, idiniia kuuia.

11Xijan

kuada, kani ini koion nanda kuu hora ka kida uu sey tratu te kida firmaris n tutu. Io xa kadas, nduus, n yodotnuni nuu tutu. Te ni n ayiu ma kuaa xa damai xa yodotnuni jan. 16 N kuu tutu jan kuu tnuu nxiaan Ianyuux nuu Abraham. Nxiaania

15anida

N-taxi Moiss tnuu tau tniu, n-taxi Ianyuux tnuu mee-ia

juini jaan xa tnuu tau tniu Moiss kida xa a io vaa tnuu nxiaan Ianyuux nuu Abraham? aa! atu nkuaa tnuu tau tniu nxiaan Moiss nuu ayiu, xa kutuu vaai. a nkuaa ni n ayiu, xa

21Xaa

Tnuu tau tniu Moiss kandeka aa jn nuu Cristu

Glatas3,4 kadai n io n juaan tnuu tau tniu Moiss. Te duni a nkuaa xa jaan Ianyuux xa a tuu na kuechii io. 22 Jaan tnuu Ianyuux xa ntdaa ayiu uayiu io kuechii. Kuu n kuu xa yndiui vekaa xaxee kuechi ka kidai. Xaa kuu xa jandixa koioi Jesucristu. Ntdaa ayiu ka jandixa Jesucristu, tn koioi xa njaan Ianyuux xa juaaia. 23 Antecas xa tnro tnuu vaa Jesucristu, nka kuuro n kuu ayiu yndiu vekaa. Xaxee tnuu tau tniu Moiss, nyndiuro nde nkixee Jesucristu. 24 N kuu n xinokuechi unuu dayada, nkuu tnuu tau tniu Moiss kandeka aa jn nuu Cristu. X jandixaro Cristu, te jaan Ianyuux xa a tuu na kuechiro io. 25 X nkixee Jesucristu, te ma kundeka aa ka tnuu tau tniu Moiss. 26 Ntdaan nka nduu daya Ianyuux, xaxee xa ka jandixan Jesucristu. 27 X nka najuenduten xaxee, xa ka kunduun xiin Cristu. Kuu n kuu xa dandukutu aa Jesucristu dama xee. 28 Ntdaan, n nuu nka nduun. Ma jaanro xa nn nkaku se Israel, te nkan a nkaku se Israel. Ma jaanro xa nn nkaku libre, te nkan nkuu se kidatniu dua nuu nka ayiu. Ma chinuu karo xa nn kuu ad, te nkan kuu sey. Ntdaan ka kuu n nuu nuu Ianyuux, xaxee xa ka jandixan Jesucristu. 29 Xaxee xa ka kunduun xiin Cristu, nka nduun daya Abraham, te xijan kuu xa tn koio meen ntdaa xa njaan Ianyuux xa juaaia nuu Abraham. Xaa kuu xa jaanda: n seluchi, juini na tns ntdaa

360 xa juaa taas, ko nni kuus seluchi, n nuu kuus xiin se ka xinokuechi nuu taas. Ntdaa kuu xaxiis, ko ta kuaa kas xa tns ni n. 2 Te se xinokuechi nuu taas xunuu seluchi jan, te xnevaas xaxiis, nde na kuenus xa nakuekas xaxiis. 3 Meero du. Nka kidaro ntdaa xa nka tau tniu taxanu tnetnuro, ntdaa xa ka kida ayiu uayiu. Nka kuuro n kuu sekuechi, o se kidatniu dua nuu nka ayiu. 4 Ko nu nxee ku vii ku vaa, te ntundaa Ianyuux Daya Yia uayiu. Nuuia xiti n ad. Nkakuia uu Israel, te nkidaia n io n juaan tnuu tau tniu Moiss. 5 Nkixiia xa chiyauia kuechi meero, xaxee xa a nkuaaro xa kadaro n io n juaan tnuu tau tniu. Te dua, nndadadaya aa Ianyuux meero. 6 Te x dandea aa Ianyuux meero xa nnduuro dayaia. Ntundaaia Espritu Daya Yia, xa kutuuia anuro. Te ijan kanaia: Taada, Taa Manida! 7 Xijan kuu xa, atuka kuun n se kidatniu dua nuu tnuu tau tniu, chi kuun n daya Ianyuux. Te xaxee xa kuun daya Ianyuux, te tnn ntdaa xa taxiia, chi nkida Cristu xa dua koo.

xa jandixa koion Ianyuux, ayiu nka xo xinokuechi dua nuu santu nka kuun. Te atu kuu santu Ianyuux Ndito. 9 Ko vitna ka kunduun xiin Ianyuux, o vaa ka xa jaanro, kunduu Ianyuux xiin meen. Nakuenda ka juinin xa dandoon Ianyuux Ndito, xa

8Antecas

Ndu ini-da xaxee-n

361 jandixan n tnuu tau tniu, n xa a ndaku, n xa a ndaa? nka vuelta ka kuun ayiu ka xinokuechi nuu n xa atu xiniuu. 10 Ka jaann xa io xa ndadakanun viko ayiu, xiin xa xetniu ayiu. Viko ku, viko yoo, viko kuia, viko danden tata, te viko xa ka xaxi ka xiin. 11 Yuuda, xa atu xiniuu xa njaanda tnuu vaa Jesucristu nuun. 12 anida kuada, xijanda nuu meen xa nduun n kuu meeda, chi nnduu meeda n nka xo kuu meen. Na nxo tuuda xiinn, atu nka kida aan ni n xa uu. 13 Ka xinin xa kina nuu nxo tuuda xiinn xaxee xa nkuuda, te njaanda tnuu vaa Jesucristu nuun. 14 Juini xa nxio xa kundee ini koion xa yo nkuuda, ko a nka kuyichi ini aan, te a nka jaann xa ma xe ini aan. Nka xeka vaa aan, kuenda kuuda n ngel Ianyuux, o mee Jesucristu nkuuda. 15 Te vitna naxa nkuu? Nakuenda kuu xa ayo kan ka kuvete? Jaan ndaada xaxeen, xa nux nkuaa koion xa tavan nduchi nuun xa taan, te kadan nkuu. 16 Te vitna, xaxee xa jaanda xa kuu xandaa, te xijan ka xani inin xa kuuda se xini uu tnaa xiinn a? 17 Se ka dandau aa meen, ka juinis xa kadas xa dandoo aa koion meeda, xa kunduu koion xiin mees. 18 Maxku kani inin xa kukuedi inida. aa. Naka vaa xa juini ayiu xa chindee aai meen. Hora tuuda xiinn, o hora a yooda xiinn. Ko io xa chindee aai, io xa dakuaa aai xa kuu xandaa. Se yaa, ka dandau aas.

Glatas4
19Dayada

ka kuun. Kuee vida yaada xaxeen. N kuu ad hora kaku dayaa kuuda, chi juinida xa xee koion xa kunduu vaa koion xiin Cristu. 20 Naka vaa nux kutuu meeda xiinn vitna, xa ndatnuuro ntdaaro. Chi ndu inida xaxeen, atu kutnuni inida nax ka kidan.

kuu xa ka juinin xa kada koion n io n juaan tnuu tau tniu Moiss? atu nka tekun xa jaan tnuu tau tniu a? 22 Jaan xa nxio uu daya Abraham: ns kuu daya n ad xinokuechi dua nuu ad Abraham, te nkas kuu daya mee ads. 23 Daya ad mee Abraham, nkakus xaxee xa nxiaan Ianyuux tnuuia nuu Abraham xa koo daya ads. Daya nka ad jan xiin Abraham, nkakus n kaku davaa nga ayiu. 24 Xaa kuu n xa dandea aa Ianyuux nuu meero. Agar xiin Sara kuu n kuu uu tutu legal. Nani kuu tnuu tau tniu ntn Moiss yuku nani Sina, dua kuu Agar. Daya meei ka kuu ayiu ka kidatniu dua nuu nka ayiu. 25 N kuu Yuku Sina io do Arabia kuu Agar, te n kuu Agar kuu uu Jerusaln. Chi n kuu ayiu kidatniu dua nuu nka ayiu ka kuu ayiu Israel, chi ka kidatniui xa kada koioi n io n juaan tnuu tau tniu ntn Moiss. 26 Ko io nka Jerusaln, Jerusaln io andu kuu. N kuu Sara kuu Jerusaln io andu. Daya meea kuu meero, te io librero. 27 Jaan tnuu Ianyuux: Ndoo, ad a yoo daya, io xa kud inin.

21Xandaa

Agar xiin Sara

Glatas4,5 Juini ayo dayan nkaku xa tna uun, ko kanan. Kanan xaxee xa kud inin. Juini ayo yn io, ko kud inin, chi koo koio kuee ka daya meen dada ad ntnundaa. 28 anida kuada, xijan kuu xa kuu meero n kuu Isaac, daya Sara. Nxiaan Ianyuux tnuuia nuu Abraham xa koo koio kuee xa kuee dayas, te daya ijan kuu meero. 29 Isaac, daya ad mee Abraham, nkakus xaxee xa nkidatniu Espritu Ianyuux. Te daya nka ad xiin Abraham, nxini uus Isaac. Te dani kuu vitna. 30 Te nax jaan tnuu Ianyuux? Kineen Agar xiin dayai, chi ma tn daya Agar xaxii Abraham. Xaxii Abraham tn daya Sara. 31 anida kuada, ayoro kuu daya Agar. Ka kuuro daya Sara.

362 tniu Moiss. 4 Ka xani inin xa kada koion n io n juaan tnuu tau tniu Moiss. Ka xani inin xa nux dua kada koion, te jaan Ianyuux xa a tuu na kuechin io. X nka dandoon Jesucristu, x nka xande inin xamani Ianyuux. 5 Ko meero, xaxee xa kidatniu Espritu Ianyuux anuro te jandixaro Jesucristu, xndetu kueero xa jaan Ianyuux xa a tuu na kuechiro. 6 ayiu kunduu xiin Cristu kuuro. Nuu se Israel nkakun, te nxande taan nuu iin? Vatuka. Nuu se a ka kuu se Israel nkakun, te a nxande taan nuu iin? Vatuka tuku. Xa ndouu kuu xa jandixaro Jesucristu. Te xaxee xa jandixaro Jesucristu, io xa juemaniro Ianyuux xiin ayiu. 7 Vaa nka kixeen xa jandixa koion Jesucristu. Jundu ndajaan aa, xa atuka ka jandixan xa kuu xandaa? 8 a ntundaa Ianyuux se ka dandau aa. Chi jaan aa Ianyuux xa kunduu koion xiin Jesucristu. 9 Tnuu se ijan kuu n kuu itau ni ndd . Te maxku ndunaa koion xa jaanro xa itau ni ndd dandaa yuxa tila. 10 Xaxee xa ioda confianza nuu Xtooro Jesucristu, te ioda confianza nuu meen, xa ma juejoon koion xa kadajuexa aa kas. Ko kada uu Ianyuux se ka daka nina aa, juini ndese kuus. 11 anida kuada, ka xinin xa se Israel, a kuaas xa jandixas xa nchiyau Jesucristu kuechiro na nxiia nuu curuxi. Xijan kuu xa nux jua tnuuda nuu se ka jandixa Jesucristu xa io xa kande koios nuu iis, te ma jini uu aa ka se Israel meeda nkuu. 12 Se ka daka

Xaxee xa jandixaro Cristu, te jaan Ianyuux xa kuu n kuu xa a tuu na kuechiro. Xijan kuu xa kundee ini koion, xa jandixa nai kan Jesucristu. Maxku juejoonn xa kadajuexa aa koios, xa kada koion n io n juaan tnuu tau tniu Moiss. 2 Kunini koion. Meeda, Spalu, jaanda nuun. Nux juejoonn xa kadajuexa aas xa kanden nuu iin, te xijan juini kachi xa atu xiniuu xa nxi Cristu xaxeen. 3 Jaanda nka vuelta. n sey, nux juejoons xa kande koios nuu iis, te xijan kuu xa ndouus xa kadas n io n juaan ntdantuu tnuu tau

ayiu libre ka kuu-n

363 nina aa meen, Naka vaa nux kande koios mees nkuu! 13 anida kuada, xa njaan aa Ianyuux meen, xa kunduu koion xiin Jesucristu. Xaxee xa jandixan Jesucristu, te jaan Ianyuux xa a tuu na kuechin io. Ko maxku kani ini koion xa kuaan xa kadan davaa nga xa juinin. Io xa juemani tnaan, te chindee tnaan, nn nuu nkan. 14 Nuxa xemani tnaan, ka kidan xa jaan tnuu tau tniu, chi jaan tnuu tau tniu Ianyuux: Nani xemanin meen, dani io xa juemanin nka ayiu. 15 Koo koion cuedado xa maxku kax tnaan. Maxku jantnaan, maxku jini uu tnaan, chi dua koo xa danaa tnaan.

Glatas5,6 Ianyuux Ndito, te ka chibruju tnaai. Ka xini uu tnaai, te kidai pletu. Kukuedi inii, te yachi kiti inii. Kidai xavaa meei, te jantnaa tnuui. 21 Kukajan inii xaxii nka ayiu, te xanii ndy. ayiu xini ka kuui, te ndee ka xaxii, xa kud ini koioi. Te kuee ka nka xa ka kidai. Nani x njaanda, jaanda vitna. ayiu ka kida xaa, ma xeei xa kutuui nuu taxnuni Ianyuux. 22 Ko nux juejoon n ayiu xa taxnuni Espritu Ianyuux anui, te kadaia xa ku kuui n kuu n yutnu juun xavidi vaa. Kadaia xa juemanii ayiu, te kuvetei, te kutuu manii xiin ayiu. Kadaia xa kundetu kuee anui, te ku kuui ayiu vaa. Kadaia xa chindeei ayiu, te jandixa nai kai Ianyuux. 23 Kadaia xa ma kuxee inii, te kadaia xa kada maxui meei, xa ma kada kai xa uu. Nux juejooni xa taxnuni Espritu Ianyuux anui, te ma kada ni n tnuu tau tniu xa dakuido dataui anui. 24 n ayiu kunduu xiin Cristu, kuu n kuu xa nxii, xa ma kada kai xa juini meei. 25 Nux tuuro xiin Espritu Ianyuux, na juejoonro xa taxnuniia anuro, xa kadaro xa juini meeia. 26 Maxku najuen tnuuro meero, xa dakiti ini nuu tnaaro, ni maxku kukuedi ini nuu tnaaro.

kuu xa jaanda: Kada koion xa juini Espritu Ianyuux. Te maxku kadan xa ka kukajan ini meen. 17 Antecas xa kixeero xa kunduuro xiin Ianyuux, te nkidaro davaa nga xa njuiniro, ko vitna io xa kadaro xa juini Espritu Ianyuux. Kuu n kuu xa jantnaa xa juini meero xiin xa juini Espritu Ianyuux, te xijan kuu xa a kuaan xa kadan ntdaa xa ka kukajan inin. 18 Nux kadan xa juini Espritu Ianyuux, te ma kada tnuu tau tniu Moiss xa dakuido dataun anun. 19 Vaa ka xinin xa kukajan ini ayiu. Ka kidii xiin ayiu a ntnundaa xiini, ka kidai xa atu kuu xavaa, ka kidai davaa nga xa ka juinii, a ka kunxanui. 20 Ka ndadakanui santu atu kuu

16Xaa

Io xa kada koio-n xa juini Espritu Ianyuux

anida kuada, xtuun xiin Espritu Ianyuux. Nuxa ka xinin xa anin kuan kida kuechi, io xa chindeeny xa najani inii kuechii. Xiin xa xemaniny, chindeeny. Te koo koion

Chindee tnaa-n, n-n xiin nka-n

Glatas6 cuedado, nada juejoon meen tuku xa kadatniu kuina anun. 2 Xa juini kuina xa kadajuexa aai meero xa kadaro kuechi, kuu n kuu xa ndidoro n xa vee. Io xa chindee tnaaro, te dua kadaro n io n juaan tnuu tau tniu Cristu jaan xa io xa juemani tnaaro. 3 Te nux nn xani ini xa vaa ka meen dada anin kuan, dani dandaun meen. 4 Kototnuni koion, n nn, nax kida meen. Nuxa xinin xa kidan xavaa, vatuka. Ko maxku jaann xa vaa ka meen dada nka ayiu. 5 n nro, io xa kadaro xa juini Ianyuux xa kadaro. 6 Nux n ayiu dakuaa aa tnuu vaa Jesucristu, te juaan ntdaa xa ndouui. 7 Maxku dandau koion meen. Ni n ayiu, ma kuaa xa kuekundeei Ianyuux. Xa kidaro uayiu, kuu n kuu xa xajanro tru. Xajanro xavaa, te nakuekaro xavaa. 8 n ayiu, nux kadai davaa nga xa kukajan inii, te kuee vida yaai, vitna xiin kuia ma jn nd. Ko nux kadai xa juini Espritu Ianyuux, te kada Espritu Ianyuux xa kutuu vaai vitna, te kutuu vaai andu kuia ma jn nd. 9 Xijan kuu xa maxku ku xiauro ni maxku natu iniro xa kidaro xavaa, te dada tnro ntdaa xa taxi Ianyuux. 10 Xijan kuu xa, nni kuaaro, na kadaro xavaa nuu ntdaa ayiu. Te na kooro cuedado xa kadaro xavaa nuu aniro kuaro ka jandixa Jesucristu.

364
Xanyuux nuu-n

koion xa xiin ndaa meeda kidavaada nuun vitna. Letra nanu kidavaada vitna. 12 Se ka juini xa kadajuexa aas xa kande koion nuu iin, diko ni ka kidas xa kendoo vaas nuu ayiu. Ka yuus xa jini uu ayiu Israel mees, xaxee xa ka jandixa meen Cristu, Ia nxi nuu curuxi. 13 Ko mees, juini x nka tande nuu iis, ko a ka kidas n io n juaan ntdaa tnuu tau tniu Moiss. Ka juinis xa najuen tnuus mees, xaxee xa nkidajuexa aas xa kunetnuni koion. 14 Ko meeda, nux jaan vaada, jaan vaada xaxee curuxi nuu nxi Xtooro Jesucristu. Xaxee xa jandixada Jesucristu, kuu n kuu xa nxida, te atuka chinuuda xa io uayiu. 15 Ka kunduuro xiin Jesucristu. Xijan kuu xa atu xiniuu nuxa ntande nuu iiro, a aa. Xa xiniuu, kuu xa nnduuro ayiu xee, xaxee xa jandixaro Jesucristu. 16 Ntdaa ayiu ka kida n io n juaan tnuu yaa, na kundau ini Ianyuux meei, te na kadaia xa kutuu vaa koioi. Dua na koo nuu ntdaa ayiu ndaa jandixa Ianyuux. 17 Nde vitna xiin ntdaa ku, maxku datnaaa ka ni n ayiu meeda. Chi menga xa nee doo da, xaxee xa kuuda se xinokuechi nuu Xtooro Jesucristu. 18 anida kuada, na taxi Xtooro Jesucristu xamaniia nuun, ntdaan. Dua na koo.

11Kundea

Carta n-tundaa Spalu nuu ayiu feso


Ndajan tnuu Spalu ayiu ka kukanu ini Jesucristu xndaxio feso

Daa Spalu, se ntundaa aa Cristu Jess xa dakuaada ayiu, tundaada carta yaa juan xee nuu ndixi xa nkida Ianyuux xa nka nduun ayiu ii, te xndaxion feso, te ka kukanu inin Cristu Jess. Ntundaa aaia chi daa nu ini Ianyuux xa koo. 2 Xijan tauda nuu Taaro Ianyuux xiin nuu Jesucristu xa na chindee chituu aaia. Xijan tauda nuuia xa na kadaia xa na ku kundaa ku kuvatu anu koion chi nka natu inin xa nka kidan kuechi.

ndadakanuro Taaro Ianyuux, Ia kuu Taa Jesucristu. Duni kuuia Ianyuuxia. Xtooro kuu Jesucristu. Kuee xavaa kida aa Ianyuux. Kidaia xa xeero ku kuuro ayiu vaa ka, te kutuuro xiinia andu. Xaxee xa kunduuro xiin Cristu, daa kida aaia. 4 Nkaxi aaia xa ku kuuro dayaia, te nkidaia xa nnduuro ayiu ii. Naka vaaia. Duni nkidaia xa nnduuro ayiu

3Na

Kuee xavaa kida Ianyuux ayiu ka kukanu ini Jesucristu

atuka xndido xtau kuechii. Na ta nkavatuu ka uayiu, nkaxi aaia. Xaxee xa xemani aaia nkaxi aaia. 5 Xa daa nga nxo u iniia xa ndudaya aaia, te nndudaya aaia. Daa nu iniia xa kadaia chi daa njuiniia, te tna iniia xijan. Duni xa daa nga nxo u iniia xa kada Jesucristu n xa kadaia na kuaa nduu koioro dayaia. Xijan kuu xa nndudaya aaia. 6 Xaxee xa nkida Cristu, Ia mani juiniia, xa nkidaia, ntdaa xijan nkida Ianyuux. Na jaan koioro, Naka kuee xavaa nkida aaia. Naka vaaia. Xijan nkida aaia xa na ndadakanuroia. 7 Nxatu n Cristu xa nchiyauia kuechiro, te ntaxkanu ini Ianyuux kuechi nkakidaro. a tuu nax jeyauia xa daa nkidaia. Naka kuee xavaa nkida aaia. 8 Xaxee xa yo vaaia, nkidaia xa ku kuuro ayiu kaxi ini, te vaa xiniro nax kuu xa nkidaia. 9 Vitna nkidaia xa nxiniro xa nxo u iniia xa yaa. Yaa n xa ayo uun nxo xini, chi mee niia nxo naa xijan. Vitna dada ndatuuia xijan nuuro. Xa daa nga nu iniia xa kadaia xaa chi daa njuiniia xa yaa. 10 Nu iniia xa nkonetniu Cristu. Ku nu

365

Efesios1,2 iniia xa nkonetniuia, ku ijan nxe konetniuia. Nu iniia xa taxnuni Cristu nuu ntdaa ayiu xiin nuu ntdaa ngel xiin nuu xaloko. 11 Xaxee xa kunduuro xiin Cristu ku kuuro tau Ianyuux. Xa daa nga nkaxi aa Ianyuux xa ku kuuro tauia. Xa daa nga nu iniia xa dua yaa. Meeia kida xa yaa ntdaa xa nxio xa yaa; koo ntdaa xa u iniia xa koo. 12 Kina ka daa nka kukanu ini Cristu, ijan dada nka kukanu ini ndixiia. Ntdaaro, nani daa, dani ndixi, xu ini xa ndixiia, te ku kuuro tau Ianyuux. Nu iniia xa ku kuuro tauia, te ndadakanuroia. 13 Nkida Cristu xa nka tekun nax io xa kada koion xa nanitaun. n xandaa kuu xijan. Nke Espritu Ianyuux anun xaxee xa nka kukanu inin Cristu. Ntaxi Ianyuux tnuuia xa taxiia Esprituia. Kuenda ku n sellu kuu Esprituia, te kuenda ku n nuu ndenee sellu jan ka kuun. 14 Xa na kunaaro xa niiro tauro ntaxi Ianyuux Esprituia. Nchiyau Cristu kuechiro xa na kuaa kakuro. Xa na ndadakanu koioroia daa nkidaia.

366 nuu Taaro Ianyuux, Ia tuu andu, Ia kuu Taa Xtooro Jesucristu, xa na taxiia xa xaxtnuni xa na kutnuni ini koion jundu kuu Ianyuux. Duni xijan tauda nuuia xa na kadaia xa na jinin nax kuu xa njaania na kuaa na jini ndaa jini kuitin jundu kuuia. 18 Xijan tauda nuuia xa na jinin nakuenda nkidaia xa nka teku koion tnuuia. Xa na kuaa na jun inin xa ndixiia, nkidaia xa nka teku koion tnuuia. Duni xijan tauda nuuia xa maxku ndunaan xa ku kuuro tauia. Ndandro nuuia xa ka kuuro ayiu nkidaia xa nka nduuro ayiu ii, te ku kuuro ayiu yo ndand. 19 Duni xijan tauda nuuia xa maxku ndunaan xa yo kidatniuia anu roo, ayiu ka kukanu iniia xa na kuaa na ku kuuro ayiu vaa. Naka kuee xa kidaia. Naka kidatniuia anuro. 20 Nkidaia xa nnandoto Cristu te nxantuuiaia dii kuaaia andu xa taxnuniia 21 nuu ntdandituu ayiu xiin nuu ntdandituu se ka taxnuni uayiu, nuu xaloko xiin nuu ngely, nuu ngel xtuu andu du. ayo xee aa. Taxnuniia vitna, te dani taxnuniia nkava nkuita. 22 Junukuechi ntdaa ayiu, ntdaa ngel, ntdaa xaloko du nuuia. Dani roo, ayiu ka kukanu iniia, nkida Ianyuux xa taxnuniia nuu ntdandituu roo. Kuenda ku dk ntdandituuro kuuia. 23 Kuenda ku yk kuuia ka kuuro. Nkeia anuro te uu aaia ntdaaro, te ka kuuro n kuuia.

xa ka kukanu ini nain Jess, Ia kuu Xtooro. Duni ntekuda xa yo ka xemanin dava ka ayiu nkida Ianyuux xa nka nduui ayiu ii. Xijan kuu xa hora xijan tauda nuu Ianyuux, najaan aada, te ku xiin ku xiaanda nuuia xa nkutauda xaxee xa nka kukanu inin Cristu. 17 Xijan tauda

15-16Ntekuda

Xijan tau Spalu nuu Ianyuux xa na juaa-ia xa xaxtnuni ayiu ka kukanu ini Jesucristu

Xaxee xa n-kundau ini aa Ianyuux dananitau aa-ia

Nka xo kidan kuee kuechi na ta jandixa kan Ianyuux.

367 Kuenda ku ndy nka xo kuun chi atu nka kutnuni inin jundu kuuia. 2 Daa nka xo kidan xaloko xadua n ka kida ayiu atu ka jandixa Ianyuux. Nka xo kidan xa nxo tau tniu Kuina. Taxnuni Kuina nuu dava ka xaloko, te kidatniui anu ayiu ka kuxe ini nuu Ianyuux. 3 Ntdaaro nka kida n ka kida ayiu ka kuxe ini jan. Nandkaa nandituu kuechi nka xo kidaro xa nka xo kidaro xa juini meero. Nka xo kidaro ntdandituu kuechi nka kuu iniro xa kadaro chi daa vaaro uayiu. Nka kidaro davaa nga xaloko nkixdkro xa kadaro. Daa nxo kiti ini Ianyuux nuuro n kiti iniia nuu dava ka ayiu ka kuxe ini nuuia, te kada uu aaia nkuu. 4-5 Kuenda ku ndy nka kuuro xaxee xa atu nkuaaro xa kadaro xavaa; te nka xo kidaro kuechi. Kuenda ku ndy nka kuuro, ko nnadandoto aaia na nnadandotoia Cristu. Xaxee xa nkundau ini aa Ianyuux roo xiin xaxee xa mani juini aaia, daa nkida aaia. Ndananitau aaia xaxee xa vaaia. Naka vaaia. 6 Xaxee xa kunduuro xiin Cristu Jess, kuenda ku nnadandoto aa Ianyuux roo na nnadandotoiaia, te jantuu aaia xiinia andu. 7 Xa na jini ayiu ta koo ka xa yo vaaia, dua nkidaia. Vaa xa vaa nkida aaia. Xaxee xa kunduuro xiin Cristu Jess, nkida aaia xaa. Yo vichi vaaia. 8 Ndananitau aa Ianyuux, ko xaxee xa vaaia xiin xaxee xa nkundau ini aaia xiin xaxee xa kukanu iniro Jesucristu; adu xaxee xa ka kidaro

Efesios2 xavaa. a tuu nax njenyauia. Nakutauro xa daa nkida aaia. 9 adu xa xaxee xa nka jandixaroia, nanitauro chi nuu nxio xa xaxee xijan nanitauro nkuu, naka ku kuu iniro. 10 Xaxee xa kunduuro xiin Cristu Jess kidatniu Ianyuux anuro xa nduuro ayiu vaa xa na kuaa kadaro xavaa. Xa daa nga nu ini Ianyuux xa na nduuro ayiu vaa te kadaro xavaa ndku nduu.

xaxee xa atu ka tande ndodo nuu iin, ka dandee aa se Israel se a tande ndodo nuu ii. Maxku ndunaa koion janda nka xo kuun. 12 atu nka xo xinin jundu kuu Cristu. Na jaanda n tnuu. Kuenda ku atu nytnaan nuu ayiu Israel, ko vitna ytnaan nuui. ayiu juera nka xo kuun. a nka xo xinin nuu nax njaan Ianyuux xa juaaia ayiu Israel. atu nka xani inin xa nanitaun. Ni atu nxo ndeka aa Ianyuux, 13 ko vitna ndeka aaia xaxee xa nxi Cristu xaxee kuechin, te kunduun xiinia nuu ka xikonuu ka xikondodon. 14 Nxio n xa nxo kida xa nka xo xini uu tnaan xiin ayiu Israel. Kuenda ku n nama dujun nukoo meu uu uu nxo kuu xijan, te nxanu Jesucristu xijan na nxiia. Te nkidaia xa nka kumanin xiin ayiu Israel, kuenda ku n nga uu teyun xiini vitna. 15 Ley nxo taxnuni nuu ayiu Israel kuu nama dujun jan. Nkidaia xa

11Ndixi,

N-kida Jesucristu xa n-ka kumani ayiu atu ka kuu ayiu Israel xiin ayiu Israel

Efesios2,3 atuka taxnuni ley ayiu Israel nuui. Xa na nduun ntdaan xiin ayiu Israel n nga ayiu nkidaia xijan. Kuenda ku n ni uu n ni teyun ntdaan vitna, te nka kumanii xiinn. 16 Nxiia nuu curuxi xa na kuaa na nduu koion n nga ayiu te kumani Ianyuux xiinn ntdaan. Duni na nxiia nkidaia xa ma jini uu tnaa kan xiin ayiu Israel. 17 Na nkixi Cristu uayiu, njaania nax io xa kadaro xa kumani koioro xiin Ianyuux. Xa njaania nuu ndixi xa atu nxo ndeka aaia, xijan njaania nuu ayiu xa daa nga ndekaia. 18 Ka kuuro ayiu Israel a ka kuuro ayiu atu kuu ayiu Israel, ko chinuu Taaro Ianyuux tnuu jaanro nuuia xaxee xa uu aa Esprituia. Xa na kuaa juun aa Espritu Ianyuux ntdaaro, nxi Cristu. 19 atuka ka jaan ayiu Israel jan xa ka kuun ayiu juera chi kuenda ku n ni uu n ni teyun xiini vitna. Nku tnaan nuu ayiu nkida Ianyuux xa nka nduui ayiu ii vitna. Ka kuun daya Ianyuux vitna na ka kuu ayiu Israel dayaia. 20 Kuenda ku yu xe kava tnaa nama vee kuaa juaan ka kuuro ntdaaro. Kuenda ku cimientu nama jan ka kuu uxi uu se ntundaa aa Jess xa dakuaas ayiu xiin se nka xo jaan nuu ayiu xa njaan Ianyuux nuus. Yu ukax ini ka ytn nama vee jan kuu Cristu Jess. 21 Xa vax kukuee ka ayiu ka kukanu ini Jesucristu juaan kuu xa xe kava tnaa ka yu kuaa nama vee jan juaan. Na xinokava vee jan, te ku kuu veuu ii. Kuenda ku veuu

368 ii jan ku kuuro chi ka kunduuro xiin Cristu, Ia kuu Xtooro. 22 Nkida Ianyuux xa nka ku tnaan nuuda ntdaada te kukuee karo juaan. Kuenda ku n vee tuu Ianyuux ku kuuro ntdaaro chi uu aa Esprituia ntdaaro.

Xaxee ntdaa xaa xiin xaxee ntdaa ndixi, ayiu atu ka kuu ayiu Israel, yndiu daa vekaa. 2 Kuiti xnaan xa ntetutniu aa Ianyuux xa kachitnuu aada nax io xa kadan xa na dananitau aaia. Vaaia xa dua ntetutniu aaia. 3 Nkachitnuu aa Ianyuux nax kadaia xa na kuaa nanitau koion. Mee niia xa daa nga nxo naa xijan. X nchidotnunida xaku xa kakuneeda ya juan xee nuun. 4 Na yaa xa kau koion tutu yaa, jini koion nax kuu xa nkida Cristu. Xijan kuu xa nkachitnuu aa Ianyuux daa. 5 atu ndatuu Ianyuux xijan nuu ayiu antes, ko vitna ndatuu Esprituia nuu se ntundaa aa Jess xa dakuaa koios ayiu xiin nuu se ka jaan nuu ayiu xa njaan Espritu Ianyuux nuus. Nkida Ianyuux xa nka nduus se ii. 6 Nkachitnuu aaia xa teku ayiu atu kuu ayiu Israel vitna nax io xa kadai xa nanitaui na kuaa niii taui andu tuku. Nani nii ayiu Israel taui, dani nii ayiu atu kuu ayiu Israel taui. Nii koioi xa njaan Ianyuux xa juaaia xaxee xa ka kunduui xiin Cristu Jess. Kuenda ku idii nga ayiu

N-tetutniu Ianyuux Spalu xa jua tnuu-s ayiu atu ka kuu ayiu Israel xa n-kida Cristu

369 ka kuui ntdaai. 7 Ntetutniu aa Ianyuux xa jua tnuuda ayiu xijan. Mudu yaa xinokuechida nuuia. Kidatniuia anuda xa na ndakuda xa kadada tniuia. Na kutauda xa ntetutniu aaia. Naka vaaia. 8 Daa, se ndijun nga ndand nuu ayiu ii kuuda, ko ntetutniu aaia xa jua tnuuda ayiu atu ka kuu ayiu Israel nax nkida Cristu xa na nanitaui. Vaa xa vaa kida aaia. Yo vichi vaaia. 9 Nxantuu Ianyuux, Ia nkidavaa ayiu, ngel, ntdaa xa io du xa jua tnuu koioda ayiu nax kuu xa nu iniia xa kadaia na kuaa nanitaui. Mee ni Ianyuux xa daa nga nxo naa xijan. 10 Xa na jini koio xaloko xiin ngel ndekai xa yo vaa tua Ianyuux, kidaia ayiu kukanu ini Jesucristu xijan vaxi. Duni jini koioi xa yo ndichi tnuuia. 11 Nde na ta nkavatuu ka uayiu xa daa nga nu ini Ianyuux xa daa kada aaia chi nxo naaia xa ku Cristu Jess, ia kuu Xtooro. 12 Xaxee xa kunduuro xiin Cristu Jess, kuyro xa xijan tauro nuu Ianyuux, te tuuro xa niniia ntdaa xa jaanro nuuia. 13 Xaxee xijan, xijan tauda nuu Ianyuux xa maxku ku tnau ini koion xa ndau yaada. Koo kanu anu koion. Xaxee xa dakuaa aada ntdaan, dua yaada. Kuu meen xavaa xa dua yaada chi ndukanu koion andu.

Efesios3,4 ntdaa ayiu kuu Ianyuux xaxee xa nkidavaaiai. Duni kuuia Taa ntdaa ngel, ia io andu, chi nkidavaaiaia tuku. 16 Xijan tauda nuuia xa na kadatniu Esprituia anun na kuaa na kukanu ini kania. Naka kuee xa kuaa Ianyuux xa kadaia. Naka vichi kidatniuia anuro. 17 Duni xijan tauda nuuia xa na kadaia xa kunduun xiin Cristu chi ka kukanu ininia. Na kada Cristu xa juemani koionia xiin ayiu. 18 Xijan tauda nuu Ianyuux xa na chindee aaia xa na jinin ntdaan xiin ntdaa ayiu nkida Ianyuux xa nka nduui ayiu ii xa yo vichi xemani aa Cristu. Naka xemani aaia. Naka mani iniia. 19 Yo vichi xemani aaia. Xijan tauda nuu Ianyuux xa na nduu ntdandituun ayiu vaa na vaaia. 20 Kidatniuia anuro, te kuee xavaa kida aaia. Nde xa a kixdkro xa jaanro nuuia xa kada aaia, kada aaia. Nde xa a kixdkro xa kada aaia, kada aaia. 21 Na ndadakanu roo, ayiu ka kukanu ini Cristu Jess, Ianyuux nkava nkuita, chi ka kunduuro xiinia. Dani na ndadakanu aa dava ka ayiu xndaxio vitna xiin ayiu ta koo ka. Amn.

xijan xko xijan tauda nuu Taaro Ianyuux. Xjuiin xitida hora xijan tauda. 15 Taa

14Xaxee

Yo vichi xemani Cristu ayiu ka kukanu ini-ia

Xaxee xijan, jaan daa, se yndiu xaxee Ia kuu Xtooro, nax io xa kada koion. Maxku kada koion n xa atu natau chi ayiu nkida Ianyuux xa tekuro tnuuia ka kuuro. 2 Maxku ku kuu koion ayiu xe ini. Vivii jaan koion nuu

Idii nga ayiu n-ka nduu ntdaa ayiu ka kukanu ini Jesucristu

Efesios4 ayiu. Maxku yachi kiti ini koion. Juemani tnaan na kuaa taxkanu ini nuu tnaan. 3 Jun ini koion xa ma jantnaa tnuun na kuaa maxku dandoo tnaan. Xaxee xa uu aa Espritu Ianyuux ndixi xiin xaxee xa mani xtuun, ndaku koion xa ma jantnaa tnuun. 4 Idii nga ayiu ka kuuro ntdaaro chi kuenda ku yk kuu Cristu ka kuuro. Idii ni Espritu Ianyuux io, te uu aaia ntdaaro. n ni Ia xndeturo ntdaaro chi nkida Ianyuux xa tekuro tnuuia xa na kuaa na kuvetero xa ndixi Ia xndeturo. 5 Idii ni Ia kuu Xtooro Jess io. n ni xa ka jandixaro. n niia ka kukanu iniro. Xaxee xa ka kukanu iniroia, ka xendutero. 6 Idii ni Ianyuux io, te kuuia Taaro ntdaaro. Kunduuro xiinia. Kidatniuia anuro ntdaaro xa na kadaro xa juiniia. Kuuia Ia taxnuni nuuro ntdaaro. 7 Nkida Cristu xa tuku tniu ka kida davaro, te tuku tniu kada dava karo. Io ayiu vaa ka ka kida tniuia, io ayiu aa nga. Kidatniuia anuro n nro xa na kadaro tniuia. Naka vaaia. 8 Dua yodotnuni: Ku juan ndaas andu, ndekas se ntns juan ndaa. Kuee xa nxiaan ngas ayiu. 9 Nxio xa ndaaia andu xaxee xa njuunia nuu kunu xa kunu uayiu. 10 Ia njuun nuu kunu uayiu kuu Ia juan ndaa nde yata andu xa na kuaa kadaia xa ku kuuro n kuu meeia xiin xa na juunia ayiu, ngel, ntdaa xa io andu xiin uayiu du. 11 Meeia nkida xa ma n ni tniu kadaro

370 ntdaaro chi tuku tniu ntaxiia xa kada davaro, te tuku tniu nxiaania xa kada dava ka ayiu. Davai ka jaan nuu ayiu nax io xa kadai xa na kuaa na nanitaui. Davai ntundaaia xa dakuaai ayiu ta teku ka tnuuia. Davai ka jaan nuu ayiu xa njaan Ianyuux nuui. Davai xunuu ayiu ka kukanu ini Cristu, te ka dakuaaiy. 12 Ka kidai xa na kutnuni vaa ka ini koio ayiu kuu kuenda ku yk kuu Jess xa njaan Ianyuux. Nkida Ianyuux xa nka nduui ayiu ii. 13 Juini Ianyuux xa nuu na kukanu iniro Cristu xiin xa na jini koioro jundu kuuia xiin nax nkidaia na kuaa na xeero ku kuuro n ayiu ntnuu ini, te ku kuuro ayiu vaa na vaa meeia. 14 Maxku ku kuu karo n kakuu sekuechi xa ka jandixas davaa nga xa ka jaan ayiu. Kuenda ku n barcu dua dua ndeka aa tachi ndee juaan ka kuus. Ka jandixas ayiu nkuaa xa dajaani nka ayiu xa na jandixai n xa atu kuu xandaa. Vaa nkuaa ayiu ijan xa dandaui nka ayiu. 15 Xaxee xa mani ka juini tnaaro, io xa jua tnuu tnaaro ntdaa xa njaan Ianyuux xa na xeero ku kuuro n kuu Cristu. n xandaa kuu xa njaania. Kuenda ku dk roo, ayiu ka kukanu ini Cristu kuuia. 16 Nkidaia xa n ni ayiu nka nduuro, te kuenda ku n n parti yk kuuia ka kuuro. Xanu n n parti yk kuuro segn janda xnetnaai. Xaxee xa mani ka juini tnaaro, kidaro ntdaaro tniu ntaxi Ianyuux xa na kuaa kutnuni vaa ka ini dava ka ayiu tnuuia

371 yodotnuni xiin xa na kukanu ini vaa kai Cristu xiin xa na kukuee ka ayiu kukanu iniia. Duni kuenda ku n vee kuaa juaan ka kuuro.
Janda io xa kutuu kunukoo ayiu ka kukanu ini Cristu

Efesios4,5 jandixa koioia te kadan xa juiniia xa kadan nudaa. Kada ndixan xa juiniia. 25 Xaxee xa nka nduun nka ayiu, maxku ku jaan vete koio kan. Jaan ndaa koio nuu tnaan chi n ni ayiu nka nduun. 26 Nux kiti inin nuu ayiu maxku aa kadany na kuaa maxku kadan kuechi, xa maxku kiti ini koion nuui nyakanyaa 27 na kuaa maxku ndaku Kuina xa kadan kuechi. 28 ayiu nka kuu aduu, maxku duu koio kai. Na kadatniu koioi xa na nii koioi xa ka ndouui xiin xa na niii xa juaa ngai ayiu ka kundau. 29 Maxku ku jaan koion tnuu loko tnuu dua. Jaan koion nuu ayiu xa njaan Cristu xiin xa nkidaia na kuaa vaa ka na jinii xaa. 30 Maxku aa kadany na kuaa maxku kukoyo ini Espritu Ianyuux. Kuenda ku sellu xneen kuuia xa nkeia anun, xa kunaa koion xa dananitau aa Ianyuux na xee ku. 31 Taxkanu inin ayiu kida uu aa. Maxku kiti ini nuu tnaa kan. Maxku ndundee kan nuu ayiu. Ni maxku kanandodo tnaa kan. Ni maxku kuia jaan kan ayiu. Maxku jan kuia tnaan. Maxku aa kada koio kan ayiu. 32 Kadan xa na kuu ayiu xavaa. Kundau ini nuu tnaan. Taxkanu ini nuu tnaan na ntaxkanu ini aa Ianyuux xaxee xa nxi Jess. Xijan kuu xa kada koion xavaa n kida Taaro Ianyuux chi nndudaya aaia, te xemani aaia. 2 Xaxee xa xemani aa Cristu ndokoia meeia nuu Ianyuux. Nkuuia n kuu n xa

xijan kachitnuu aada xa maxku kutuu kunukoo kan n xtuu ayiu atu ka xini jundu kuu Ianyuux. Ka xani inii xa n xa ukax ini ka keei, ko adu n xa ukax ini kuu xa ka kidai. Tau tniu Cristu xa jaanda xaa nuun. 18 Xaxee xa ayoi ka xini xa tnuu Ianyuux kuu n xandaa, ayoi xtuu n tau tniuia. Hora jaanro nuui xa nkidaia, atu ka juinii xa kuninii; unu lilui. Xaxee xijan kuenda ku xtuu nee xtuu duai. 19 Xaxee xa atuka ka xinii xa januu, mee ni kuechi ka kuu anui xa kadai kidai; ka kidai xaloko nde ndaa nxee. 20 Maxku dua ku kada koion chi adu xijan nka dakuaa aa ayiu ka kakunee Cristu. 21 A atu nka kachitnuu aai xa nkida Jess xiin xa njaania u? n xa ndaa kuu xa njaania. 22 Nka jaani xa juiniia xa dandoo koion mudu nka xo tuun. Duni nka jaani nuun xa maxku ku kuu koion n nka xo kuun xiin xa io xa dandoo koion xaloko xadua nka xo kidan. Nka xo xani inin xa n xavaa kuu xijan, te nka xo kuu anun xa kadan xijan. 23 Nka jaan ayiu ijan nuun xa maxku kani ini kan xa kadan xaloko. 24 Duni nka jaani xa io xa tuku ayiu nduu koion. Nkida Ianyuux xa nka nduun ayiu

17Xaxee

Efesios5 vili xeen nka xo doko ayiu Israel nuu altar Ianyuux. Mudu yaa nchiyauia kuechiro. Kadan n nkida Cristu. Juemanin ayiu, te kada koion xa na kuui xavaa. 3 Maxku kava n solteru xiin n soltera chi ta tnundaa kai. Maxku kadan kuechi xiin ayiu atu ntnundaa xiinn; maxku ku kuu anun xa daa kadan. Duni maxku ku kuu koion ayiu kajan ini. Maxku kada koion xijan chi atu natau chi nkida Ianyuux xa nka nduuro ayiu ii. 4 Maxku ku jan ne ku jan yichin chi januu. Maxku ku jan loko ku jan duan; jaan nxanu koion. Maxku ku kine tnuun n ad janda kaaa. Ni nka tnuu loko maxku jaann. Vaa ka na jaan koion nuu ayiu: Na kutauda nuu Ianyuux. 5 Solteru xkaa xiin ttn soltera a soltera xkaa xiin ttn solteru, x ka xinin xa ma niii taui nuu taxnuni Cristu xiin Ianyuux nux daa ka xko kidai. Ni ayiu kida xane xayichi ma jn nuu taxnuniia. Ni ayiu yo ka kukajan ini xa xnevaa nka ayiu, mayoi niii taui tuku. Kuenda ku xndeuui n xa xndeuui xa ka kukajan inii xa xnevaa nka ayiu. 6 Maxku juejoonn xa dandau aa ayiu ka jaan tnuu loko tnuu dua. Xaxee xa ka jaani xijan, kiti ini Ianyuux nuui, te kada uuiai na xee ku chi ka kuxe inii nuuia. 7 Maxku kandeka tnaa kan xiin ayiu ijan, ni maxku kadan n ka kidai. 8 Nka xo kuun ayiu atu nka xini jundu kuu Ianyuux, ko vitna ka xinin jundu kuuia. Kuenda ku nuu kanda ka xikonuun vitna. Kuikonuu kuikondodo koion

372 n ka xikonuu ka xikondodo ayiu xini jundu kuu Ianyuux. 9 ayiu ka xini jundu kuu Ianyuux ndixa, vaai, te jandixaiia. Ka jaani n xandaa. 10 Chinuu koion nuu nax juiniia xa kadaro, te jun ini koion xa daa kadan. 11 Maxku kandeka tnaan xiin ayiu ta jini ka jundu kuu Ianyuux, ni maxku kadan xaloko ka kidai. Naa xa kadan n ka kidai, datuu koion nax ka kidai. 12 n xa januu kuu xa kakuneero xaloko ka kidai nuu ayo ndea. 13 Ntdaa xaloko nka kidai nuu ayo xndea, datuu ayiu ka xini jundu kuu Ianyuux nuu dava ka ayiu. 14 Hora na datuu ayiu xini jundu kuu Ianyuux xaloko nka kidai, jini ntdaa ayiu xa xaloko kuu xa nka kida ayiu ijan. Dua yodotnuni: Maxku kidi kan, nujun ini koio. Ndoto ndoo, ayiu ka kuu kuenda ku ndy. Te datnuu dayee Cristu nuu kutuu kunukoon. 15 Tau tniuda nuun xa kani ini vaa koion janda kutuun uayiu. Maxku ku kuun n kuu ayiu a ka xini jundu kuu Ianyuux; kuikonuu kuikondodon n ka xikonuu ka xikondodo ayiu ka kukaxi ini. 16 Kundu ini koion kadan tniu Ianyuux; maxku dakuitan tiempo chi yo kuee xaloko kuu uayiu. 17 Maxku ku kuu koion ayiu lilu. Jun ini koion xa jinin nuu nax juini Ianyuux xa kada koio ayiu. 18 Maxku koo koion vinu xa nde xinin chi dakuita aai. Naa xa juun aa ndd ka xiin, na juun aa Espritu Ianyuux 19 na kuaa najani koion nuu ayiu xa

373 yodotnuni nuu libru Salmos. Duni jaan koion nuui nax kakunee cancin Ianyuux. Xiin nde yk nde tuchin nakuetu koion alabanza nuuia. Xiin nde yk nde tuchin kata koion nuuia, te duni dakande koion. 20 Ndku nduu juaa koion nuu Taaro Ianyuux: Nkutauda, Taaro, xaxee xa vaa kida aaia. Xijan tauro nuuia chi niniia xa jaanro xaxee xa nxi Jesucristu, Ia kuu Xtooro, xaxeero.

Efesios5,6 ro xa ndundoo nduniniro. 27 Hora na nadayujun nadataka aa Ianyuux nuuia jiniia xa vaa roo, ayiu ka kukanu iniia. Duni jiniia xa nka nduuro ayiu ii, ayiu a tuu na kuechi ndido tau, te najuen tnuu aaia. 28 Io xa juemani se io ad ads n xemani aa Cristu roo. Io xa juemanisa n xemanis mees. Nux xemani n sey ads, xemanis mees. 29 ayo ayiu xini uu meei, chi dua unuui meei. Xaxi xiii xa na koo vaai, te xninoi damai. N unuuro meero daa unuu aa Cristu roo, ayiu kukanu iniia 30 chi kuenda ku yk kuuia ka kuuro. 31 Dua yodotnuni tnuu Ianyuux: Xaxee xijan dandoo sey tads te xeka tnaas xiin ads xa na ku kuus nduus idii nga ayiu. 32 ayoro kutnuni ini nakuenda dua kakunee Ianyuux Cristu xiin ayiu kukanu iniia. 33 Na juemani se io ad ads n xemanis mees. Te na koo meea xauu nuu ya.

xa ndeka aaia ntdaaro, io xa jueyuu juendetu nuu tnaan. 22 ad io y, na jueyuu juendetua nuus. Na kadaa kuenda xa nuu Cristu, Ia kuu Xtooro, xeyuu xendetua; adu nuu ya. 23 Se io ad, io xa junuus ads n unuu Cristu ayiu ka kukanu ini aa. Meeia ndakaku aa roo, ayiu ka kuu kuenda ku yk kuuia. Kuenda ku dk ntdaaro kuuia, te kuenda ku dk n ad kuu ya. 24 N ka xeyuu ka xendeturo ntdaaro nuu Cristu, daa na jueyuu juendetu ad nuu ya ndku nduu. 25 Se xndaxio ad, na juemani koiosa n xemani aa Cristu meero xa ka kuuro ayiu ka kukanu iniia. Ndokoia meeia na nxiia xaxeero. 26 Ndokoia meeia xa kadaia xa nduu koioro ayiu ii xiin xa ndundoo nduniniro. Duni nkidaia xa kau koioro tnuuia yodotnuni, te jandixaroia xa na kuaa ndundoo ndunini koioro. Kuenda ku nxichi

Janda io xa kutuu kunukoo ayiu n-ka tnundaa nukee nuvee-i


21Xaxee

Ndoo, sekuechi xiin dichi kuechi xiin solteru kuechi, io xa jandixa koion tadn. Maxku kuxe inin nuu tadn chi atu natau chi ayiu ka kukanu ini Cristu, Ia kuu Xtooro, ka kuun. n xavaa kuu xijan. 2-3 Yodotnuni: Koo koion xauu nuu tadn. Njaan Ianyuux xa nux jandixaro ley yaa, kuee xa kineero. Xaa kuu xijan: Kani jnro uayiu te kutuu vii kutuu vaaro. Vuelta yaa kuu vuelta kina nuu njaania xa nux jandixaro leyia, kuee xa kineero. 4 Ndixi,

Janda io xa kutuu kunukoo daya xiin tad-i

Efesios6 ayiu ka kuu taa, maxku dakiti inin dayan. Najanin nuui xa njaan Ianyuux. Jua tnuuny nuu nax tau tniuia xa kadaro.
Janda io xa kutuu ayiu ka kidatniu dua nuu xtoo-i, te janda io xa kutuu se kuu xtoo-i

374 kukanu inin Cristu, te kunduun xiinia. Na kadatniu Ianyuux anun xa daa na kadan. 11 Vaa xa vaa kada tua koion meen xa na kuaa maxku dajaan aa Kuina xa kada koion kuechi. Kada koion kuenda xa soldado ka kuun. Ndu nuu n soldado vestiduras, te nees armas xa jn jantnaas. 12 Kuenda ku jantnaaro xa ndee ka ndukundeero xa maxku kadaro kuechi hora ka dajaan aa xaloko xiin tachi loko xiin mee Kuina taxnuni nuu ntdaa xaa. Kuenda ku ka jantnaaro, ko adu ayiu ka jantnaa xiinro chi xaloko. Ka xikonuui andu xiin uayiu, te ka taxnunii nuu ayiu loko xtuu uayiu. atu ka kidaro kuechi hora dajaan aa Kuina xa kadaro nux xndedi iniro. 13 Xa na kuaa maxku ndaku xaloko xa kada koion kuechi, kada tua koion meen n io tua n soldado jn jantnaa. Xa na kuaa maxku ndaku Kuina xa dajaan aii xa kadan kuechi, kunaa vaan nax kuu xa njaan Ianyuux xa io xa kadan, te kukanu ini nainia. Ma kaka yatan nuuia nux daa na kadan. 14 Kuenda ku n soldado duku dujun kaa cinturn nunu xa maxku ku aa n xa ani aa ku kuu koion xa jaann nuu ayiu xa njaan Ianyuux. n xandaa kuu. Duni kuenda ku n soldado ndiu pechu n xa nani coraza ka kuun xa jandixan Ianyuux. 15 Xa na kuaa jn n soldado xa jantnaas io xa ndus ndixas, te xa na kuaa jnn xa jua tnuun ayiu nax io xa kadai xa na kuaa na ku kundaa ku kuvatu anui, kada tuan meen.

ayiu ka kidatniu dua nuu xtoon, koon xauu nuus. Koo ndaa koo kuiti anun hora kidan tnius. Kada koion kuenda xa nuu Cristu xinokuechin, adu nuu xtoon. 6 Maxku hora ni ndea aa xtoon ndee ku kadatniun xa na tna ini aas. Io xa ku kundaa ku kuvaa anun hora ka kidan tnius, chi xijan ndajan Ianyuux. Kuenda ku nuu Cristu xinokuechin xa xinokuechin nuu xtoon. 7 Koo ini koo anun xa kadan tniu xtoon. Kadan kuenda xa nuu Cristu, Ia kuu Xtooro, ka xinokuechin, adu nuu ayiu. 8 X ka xinin ntdaan xa nux ka kidan xavaa, taxi Ianyuux taun; kuun ayiu ka kidatniu dua nuu xtoon a ka kuun ayiu a ka kidatniu dua nuu xtoon. 9 Dani ndixi, se xndaxio ayiu ka kidatniu dua nuun, maxku jaann nuui xa kada uuny a xa janiny. Xa xnaan xa n ni Ia kuu xtoo ayiu ka kidatniu dua nuu xtooi io xiin ayiu ayo na xtoo io. a tuu nax viiia nuu ka kuuro ayiu ka kidatniu dua a ka kuuro se xndaxio ayiu ka kidatniu dua nuuro. Andu kuu nuu tuuia.

5Ndixi,

nga na jaanda nuun. Na chindee aa Ianyuux xa dani na

10Xaa

Kuenda ku soldado xetniu armadura ka kuu ayiu ka kukanu ini Jesucristu

375
16Xko

Efesios6 xini janda nanitauro, ko vitna ka xiniro. 20 Xaxee xaa yndiu daa se kuu ndaa xee Jesucristu. Kajan tau koion nuu Ianyuux xa maxku yuuda xa jaanda xa io xa jaanda.

xad soldado escudos nuus, xitis xa ndavas ndaa kuxi koko ka daxee se jantnaa xiins. Kuenda ku kadan n kida soldado jan xa ndavas ndaa kuxi koko jan xa ma juejoonn xa kadatniu Kuina anun. Nux kukanu inin Cristu ma juejoonn xa kadatniui anun. 17 Kuenda ku n soldado nkaku xa kus xa nani dks n xa nani xaxee xa uus lelu kaa ku kuun xa kaku koion nuu Kuina, te nanitaun. N kadaro kuenda xa soldado nee espadas xa dadaan ninos mees ku kuun xa dadaan ninon meen nuu ayiu hora jaann tnuu Ianyuux yodotnuni njaan Esprituia. 18 Najaan koion Ianyuux hora na kadan ntdaa xa jaanda ya. Ndku nduu kajan tau koion nuu Ianyuux xaxee ntdaa ayiu nkidaia xa nduui ayiu ii. Chindee aa Esprituia hora na kajan tau koion nuuia. Kadaykan meen te jun inin xa daa kada koion. 19 Kajan tau koion nuu Ianyuux xaxee daa tuku. Kajan tau koion nuuia xa na niida tnuu io xa jaanda nuu ayiu. Duni kajan tau koion xa na kuyda xa jaanda nuu ayiu nax io xa kadai xa nanitaui. ayoro nxo

kuu se kachitnuu aa nuu janda tuuda, te nax kidada do yaa ku na naxees do dian. aniro kuus chi ka kukanu iniro xiins Cristu, te mani ka juiniros. Xinokuechi kutus nuu Ianyuux te a dandoos tniuia. 22 Natundaadas juan naxee na kuaa na kachitnuu aas nuu janda xtuu koioda xiin nax ka yaada. Kutuun xiins, te kukanu anun. 23 Yo kuu anuda xa kada Taaro Ianyuux xiin Jesucristu, Ia kuu Xtooro, xa na kutuu vii kutuu vaa koion xa ka kuun ayiu ka kukanu iniia. Na kutuu mani koion. Duni na kadaia xa dani na kukanu ininia. 24 Na chindee chituu aa Ianyuux ntdaan xa ka kuun ayiu ka xemani Xtooro Jesucristu. Duni na kadaia xa dani ku juemanin Jesucristu.

Ndajan tnuu Spalu ayiu ka kukanu ini Jesucristu xndaxio feso


21Tquico

Carta n-kidavaa Spalu nuu ayiu Filipos

Pablo xiin Timoteo, se xinokuechi nuu Jesucristu ka kuuda, ka kidavaada carta yaa nuu ntdaa ayiu ka kunduu xiin Cristu Jess uu nani Filipos. Nkida dn Ianyuux meen, xa ku kuu koion ayiu meeia. Dani kidavaada nuu se ka taxnuni nuun, xiin se ka kuu jefe veuu. 2 Na taxi Taaro Ianyuux xiin Xtooro Jesucristu xamaniia nuun, te na kadaia xa kutuu vaa koion.

Kidavaa Spalu nuu ayiu Filipos

najaan aada, xiaanda xa nkutauda nuu Ianyuux xaxeen. 4 Ku xiin ku kuveteda xaxeen te xijan tauda xaxeen, ntdaan. 5 Kuveteda xaxee xa ka kidatniun xiinda. Na nxeeda uun kina nuu, nka chindee aan. Nde vitna, ka chindee aan, xa jua tnuuda tnuu vaa Jesucristu nuu ayiu. 6 Xinida xa kidatniu Ianyuux anun. Ioda confianza nuuia xa daxinokavaia ntdaa xa kidaia. Nani nkixeeia xa kadatniuia anun, dani kadatniu naiia anun nde na ndixi Jesucristu. 7 Te vatuka xa vaa

Xijan tau-da nuu Ianyuux xaxee-n


3Ntnaa

xani inida xaxeen. Vaa xemani aada. Ntaxi Ianyuux xamaniia meeda, te ntaxiia xamaniia meen tuku. Kunduuro, ntdaaro, xiin Jesucristu. Tuuda vekaa te jnda nuu juxtixia, xa jaan ndaada xaxee Jesucristu. Dadaanda tnuu vaa Jesucristu, xa kuu xandaa. 8 Vaa naa Ianyuux xa xemani aada, ntdaan. Naaia xa nani xemani aa Jesucristu meen, dani xemani aa meeda tuku. 9 Xijan tauda xa juemani koion meeia xiin ayiu. Xijan tauda xa vaa jini koion, xa kutnuni inin xa kuu xavaa te kada koion xavaa. 10 Dua kada koion xa juini Ianyuux, te ma kuaa xa tekuechi aa ni n ayiu, ku na ndixi Jesucristu xa ndadandaaia ntdaa xa io. 11 N kuu cosecha vaa kuu xa kadan xa kuu xavaa. Na kada Jesucristu xa dua kada koion. Te xaxee xavaa kada koion, te koo koio ayiu xauu nuu Ianyuux, te jaan vaai xaxeeia.

kuada, juinida xa kutnuni ini koion, xa ntdaa xa yaada kida xa kuee xa kuee

12anida

Nux kutuu nai-da uayiu yaa, kutuu-da xiin Cristu

376

377 ayiu ka teku tnuu vaa Jesucristu vitna. 13 Ntdaa soldado io yaa, xiin ntdaa ayiu xtuu yaa, ka xini xa yndiuda vekaa xaxee xa kunduuda xiin Cristu. 14 Te vaa ka kida aniro kuaro yaa. Xaxee xa yndiu meeda vekaa, te ka xian tnuu mees tnuu Ianyuux nuu ayiu. Xndaxios kuee ka confianza nuu Xtooro Jesucristu vitna, te atu ka yuus nuu ayiu. 15 Xandaa kuu, xa io ayiu ka jaan tnuu Cristu, xaxee xa ka kukuedi inii nuu meeda, te ka juinii xa kunuui nuuda. Ko io nka ayiu ka jaan tnuu Cristu, xaxee xa ka kuu ini vaai. 16 Io ayiu, juini ka xian tnuui tnuu Cristu, ko n xa jaani te nka xa kidai, chi kidai xavaa meei. Ka juinii xa kuee ka vida na yaada vitna xa yndiuda. 17 Duni, io ayiu ka xian tnuu tnuu Cristu, xaxee xa xemani aai meeda. Ka xinii xa nkax aa Ianyuux, xa dadaanda tnuu vaa Jesucristu. 18 Ko atu xkuu, nux ka jaan vaai, a aa. Ko xaxee xa ka xian tnuui tnuu Cristu nuu ayiu, te kuveteda. Te kuee ka kuveteda. 19 Xaxee xa ka xijan taun nuu Ianyuux xaxeeda, te chindee aa Espritu Jesucristu meeda, te xinida xa kada nai kada xa juini Ianyuux. 20 Ioda confianza xa ma dakendoo aa Ianyuux xa januu. Juinida xa jaanda xaxee Cristu, te ma yuuda ni n nuu ayiu. Ntdaa x nkidada, nkidada xa kutnuni ini koio ayiu xa Ia kunxanu ka kuu Cristu. Dani vitna. Nux kutuu naida, te juinida xa kadada xa

Filipenses1 koo koio ayiu xauu nuu Cristu. Nux io xa kuda, ko dani juinida xa kadada xa koo koio ayiu xauu nuu Cristu. 21 Nux kutuu naida uayiu yaa, kutuuda xiin Cristu, te kadada xa juini meeia. Nux kuda, jnda andu, xa kutuu vaa kada xiinia ijan. 22 Ko nux yaa kutuuda, kuaada xa kadatniu kada xaxee Xtooro Jesucristu. a kuaada xa kaxda. Nux kutuuda yaa, te vatuka. Nux jnda andu, te vatuka. 23 Yo uu xa kaxda. Juini meeda xa jnda, xa kutuuda xiin Cristu andu. Yo vaa ka. 24 Ko ndouu meen xa kutuuda yaa. 25 Xaxee xa kutnuni inida xa ndouu aan, ioda confianza xa vitna ma kuda. Kutuuda xiin meen, xa chindee aada, xa kunduu koion xiin Cristu, xa jandixa kan te kuvete kan. 26 Xeeda uun nka vuelta, te dua koo xa juaa koion xa nkutaun nuu Cristu Jess xaxeeda. 27 Idini xa juinida: X nka xeka vaan tnuu vaa Jesucristu. Na kada koion xa juini meeia. Nuxa xeeda a aa, ko juinida xa tekuda xa kunduu koion xiin Cristu. Chindee tnaan xa kundee inin xa jandixa koion tnuu vaa Jesucristu, te chindee tnaan xa juaa koion tnuuia nuu nka ayiu. 28 Juinida xa tekuda xa atu ka yuun ni n nuu ayiu. Juini io ayiu ka kiti ini nuun, te ka jantnaai xiinn, ko maxku yuu koion. Xijan kuu xa, jini koioi xa ndadandaa Ianyuux meei andea, te dakaku aaia meen xa kutuu vaan andu. Dua kada Ianyuux.

Filipenses1,2 xa ka kunduun xiin Cristu, te taxi Ianyuux xamaniia, xa jandixa koionia, te dani xa kuee vida yaa koion xaxeeia. 30 Nka xini aan meeda, hora nxini uu aa ayiu, te ka tekutnuun xa dani kuu vitna. Nani kundee ini meeda, dani na kundee ini koio meen tuku.

378 Nkakuia, n kaku meero. 8 Nkuuia n sey, n kuu meero. atu nkuxee iniia. Xaxee xa njandixaia Taaia Ianyuux, te nxiia. Nde xa nxejoonia xa nka xani aas nuu curuxi, njandixaia Taaia Ianyuux. 9 Xijan kuu xa, nkida Ianyuux xa kunxanu ka Cristu dada ntdaa nka xa io. Nkidaia xa jaan koio ntdaa ayiu: Xtooro kuu Jess. 10 Xaxee xa taxnuni Jess nuu ntdaa xa io, te x nkida Ianyuux xa nujuiin xiti koio ntdaa ayiu nuuia. Ntdaa xa io andu, ntdaa xa io uayiu, ntdaa xa io andea. 11 X nkida Ianyuux xa kutnuni ini koio ntdaa ayiu xa taxnuni Xtooro Jesucristu nuu ntdaa xa io, te dua ka kutnuni ini ntdaa ayiu xa Ia kunxanu ka kuu Taaia Ianyuux.

29Xaxee

Chindee aa Cristu meen, xa maxku kuita anun. Xemani aaia, te taxiia tnuu kanu ini. Ka kunduun xiin Espritu Ii, te kidatniuia anun. Ka xemani tnaan, nn xiin nkan, te chindee tnaan. 2 Xijan kuu xa, kada koion xa kuvete xa kuveteda. n nuu kani ini koion. Juemani koion Cristu, te juemani tnaan nn xiin nkan. Kunduu koion xiin Cristu, te kunduu koion nn xiin nkan. Te kada koion xa juini Ianyuux. 3 Maxku kadatniun xa kunuu meen nuu anin kuan. Maxku najuen tnuun meen. Xakee xandau kadatniun. Kani ini koion xa vaa ka anin kuan dada meen. 4 Maxku ndukun xa niin ntdaa xa juini meen, ndukun xa nii anin kuan xa ndouu meei tuku. 5 Na kani ini koio meen n nxani ini Cristu Jess. 6 Nxo tuuia xiin Taaia Ianyuux andu, ntaxnuniia nduuia xiinia. Ko juini n nuu kuu Jesucristu xiin Taaia Ianyuux, ko ndandooia nuu taxnuniia, xa kixeeia uayiu. 7 atu ntaxnuni kaia. N kuu n se xinokuechi nuu nka ayiu nkuuia uayiu.

Na kani ini koio mee-n n n-xani ini Cristu Jess

kuada, xemani aada meen. Na nxo tuuda xiinn, nka jandixan tnuu Ianyuux njaanda nuun. Dani vitna, juinida xa jandixa koio kan Ianyuux, juini xika tuuda. Njaan aa Ianyuux xa kunduu koion xiinia. n nn, kunduu nai kan xiinia. Yuun nuuia, te kadan xa juiniia. 13 Xaxee ntdaa xa juiniia, kidatniu Ianyuux anuro, xa kani iniro xa kadaro xavaa, te chindee aaia xa dua kadaro. 14 Maxku jaann: Nakuenda io xa kadada xaa? Maxku jantnaa tnuun xiin Ianyuux. 15 Chi daya Ianyuux nka nduun. Kada koion xavaa, xa ma kuaa xa tekuechi aa ni n ayiu, te ma dakuido

12anida

Ka kuu-n n kuu chudini diu uu nee

379 dataun anun. Xtuun meu ayiu ka kida xa uu, ayiu kuxee ini. Io xa ku kuu meen ayiu ka kida xa juini Ianyuux. Meu ayiu jan, ka kuun n kuu chudini diu uu nee. 16 X nka tnn tnuu vaa Jesucristu, te xtuu vaan xiin Ianyuux. Hora na ndixi Cristu, te juinida xa jaan vaada xaxeen. Kuu n kuu xa kendavada xa tnda premiuda. Juinida xa jinida xa vaa nkidatniuda te vaa nkendavada. 17 Xa ka jandixan Jesucristu, kuu n kuu xa ka xiaann n xa dokon nuu Ianyuux. Te nux kani aa koio ayiu meeda, te kuu n kuu xa daxinokavada xa nka doko meen. Ko vatuka. Xaxee xa ka kunduu meen xiin Jesucristu, te kuvete meeda, te juinida xa kuvete koio meen tuku. 18 Nux io xa kuda, xaxee xa nchindee aada xa kunduun xiin Cristu, ko kuveteda. Te juinida xa kuvete koio meen tuku.

Filipenses2,3 taas. 23 Xijan kuu xa, juinida xa yachi tundaadas xees uun, diko ni na jinida nax kada koio juxtixia yaa. 24 Te ioda confianza nuu Xtooro Jess, xa yachi xee meeda uun tuku. 25 Nxani inida xa tundaada Epafrodito xees tuku. Nka tundaans xa kixis xa chindee aas, te vaa nchindee aas. ani manida kuus. X nkidatnius xiinda, te nkundee inis xiinda. Vaa nkidas ntdaa xa nka juinin. 26 Ko yo nkukajan inis xa jini aas, ntdaan. Yo nndu inis, hora ntekus xa nka tekutnuu meen xa nkuus. 27 Xandaa kuu xa yo nkuus, diko nga xa kus, ko dua a nkuu. Chi nkundau ini aa Ianyuux mees, te meeda tuku, xa maxku yo kukoyo inida xa kukoyo inida. 28 Xijan kuu xa yachi ni tundaadas nuun, xa na kuvete koion hora najinins nka vuelta, te xa maxku yo kukoyo ini ka meeda. 29 Xijan kuu xa kueka vaa koions, te kuvete koion, te juaan xa nkutaun nuu Xtooro Jess xaxees. Io xa koo koion xauu nuu sey ka kuu n kuu mees. 30 Xaku nga xa kus, xaxee xa kuus se xinokuechi nuu Cristu. Xaxee xa nkidas ntdaa xa a nkuu kada koio meen xaxeeda, te xaku nga xa kus.

juejoon Xtooro Jess, te juinida xa yachi tundaada Timoteo na xees uun, xa kuveteda hora na tekuda xa xtuu vaan. 20 Chi a yoo nka se xani ini n xani ini meeda. nka aniro yaa, ka xani inis xaxee tniu mees, atu ka xani inis xa chindee aas meen. 21 Ka ndukus xavaa mees, te atu ka kidas xa juini Jesucristu. 22 Ko nka xinin Timoteo hora nkidatniuda xiins uun. Xinin xa vaa nkidatnius. Na nkachitnuaas tnuu vaa Jesucristu, nkidatniu mees xiin meeda n kidatniu n daiy xiin

19Nux

Timoteo xiin Epafrodito

anida kuada, kuvete koion xaxee xa ka kunduun xiin Xtooro Jesucristu. Nani njaanda nuun, dani kidavaada vitna, chi juinida xa kutnuni ini koion. 2 Io

Jandixa-da Cristu, te jaan Ianyuux xa a tuu na kuechi-da io

Filipenses3 sey ka juini xa dandau aas, se jaan tnuu vete ka kuus. Ina ndee ka kuus, se kida xa uu. Ka jaans xa io xa kandes nuu iin, nux juinin xa kunduun xiin Jesucristu. 3 Mees nka xandes nuu iis, xa nee iis nuu Ianyuux. Meero, x nnduuro daya Ianyuux, xaxee xa jandixaro Jesucristu. Xaxee xa kidatniu Espritu Ianyuux anuro, te kuuro ayiu xinokuechi nuu Ianyuux. Xaxee xa kunduuro xiin Cristu Jess, te kuvetero xa kuvetero. Te atu ioro confianza xa kadaro n ka kida mees. 4 Ko meeda tuku, duni nkidada n ka kida mees, te nxioda confianza xa nkidada xavaa. 5 Nu una ku xa nkakuda, te nxande taada nuu iida. Se Israel kuuda. Taxanu tnetnuda nka xo kuu se uu Benjamn. Se jaan tnuu hebreu kuuda, te dani nkuu tadda. Se tua vaa tnuu ntau tniu Moiss nkuuda, se fariseu nkuuda. 6 Xaxee xa njandixada ntdaa n io n juaan tnuu tau tniu Moiss, loko nxini uuda ayiu ka jandixa Jesucristu. Njandixada tnuu ntau tniu Moiss, te ni n ayiu a kuaa xa tekuechi aai. 7 Nxani inida xa nkidada ntdaa xa kuu xavaa, ko vitna, xaxee xa kunduuda xiin Cristu, kutnuni inida xa atu xiniuu ni n xa nkidada. 8 Kuee xa kuee yau ka Jesucristu dada davaa nga nka xa kuaada xa niida. Daxioda ntdaa, xa kunduuda xiin Xtooda Cristu Jess. Xaxee Cristu, ndandooda ntdaa xa nkuuda. Te ntdaa xa ndandooda, kidada kuenda xa mii kuu. Juinida xa kunduuda

380 xiin Cristu. 9 Juinida xa kndaa aa Cristu. Chi juini nkidada n io n juaan tnuu ntau tniu Moiss, ko atu xiniuu. Jandixada Cristu, te jaan Ianyuux xa a tuu na kuechida io. Chi n ayiu, nux jandixai Cristu, te jaan Ianyuux xa a tuu na kuechii io. 10 Juinida xa jini vaada Cristu. Nkida Ianyuux xa nnandoto Cristu nuu nkuuia ndy, te nkidaia xa taxnuniia. Juinida xa taxnuniia nuu meeda. Juini kuee vida yaada, ko juinida xa kunduu naida xiin Cristu. atuka kidada xa juini meeda. Kuu n kuu xa xida, n nxi meeia, xa kunduuda xiinia. 11 Juinida xa xeeda nandotoda hora na kuda.

juinida xa jaanda xa x nniida ntdaa xaa, ni xa x nkidada ntdaa xa io xa kadada. Nkax aa Cristu Jess meeda, te kunduuda xiinia, xa kadada ntdaa xa juini meeia. 13 anida kuada, a juini jaanda xa x nniida xaa, ko idini xa kidada kuu. X nndunaada ntdaa xa nkuuda, ntdaa xa nkidada, te kundee inida xa kunduu naida xiin Cristu. 14 Njaan aa Ianyuux meeda, xa kunduuda xiin Cristu Jess, te kutuuda xiinia andu. Kundee inida xa xeeda xa tnda premiu taxi Ianyuux. 15 ayiu jandixa Jesucristu ka kuuro, n nuu na kani iniro, ntdaaro. Nux atu n nuu xani iniro, te dandea aa Ianyuux meen xa juini kai. 16 X nka

12atu

Kundee ini-da, xa xee-da xa tn-da premiu taxi Ianyuux

381 xekaro tnuu xandaa. Na kunduu nairo xiin xa kuu xandaa. 17 anida kuada, kada koion n kida meeda, te kundea koion nanda xtuu ayiu dua ka kida. Chi n ichi kanee katn koio meen ka kuuda. 18 Kuee vuelta x njaanda, te vitna jaanda xiin nte nuuda, xa io kuee ayiu a ka jandixa Cristu. Juini nxiia nuu curuxi xaxeei, ko ka xini uuiia. 19 Ma dakaku Ianyuux meei, jn koioi andea. N kuu n santu ka jandixai, da kuu ntdaa xa ka kukajan inii. Te atu ka kujanuui, chi dua ka najuen tnuui meei. Meni xa io uayiu ka juinii. 20 Ko meero, kuuro ayiu kutuu andu, te xndeturo xa na ndixi Xtooro Jesucristu nde andu. Ia dakaku aa kuuia. 21 Nadamaia yk kuuro a xiniuu ka. Nani ntn Jesucristu yk kuu xee hora nnandotoia, dani taxi Ianyuux yk kuu xee meero. Xaa kadaia xiin xa taxnuniia, nani taxnuniia nuu ntdaa xa io.

Filipenses3,4 xijanr nuun xa chindeen ad jan. Vaa nka kidatniua xiinda, hora nxian tnuuda tnuu vaa Jesucristu nuu ayiu. Clemente tuku, xiin dava ka ayiu nka kidatniu xiinda. Naa Ianyuux jundu ka kuui, te xyodotnunii nuu libru meeia, xa kutuu vaai xiinia kuia ma jn nd. 4 Ka kunduun xiin Xtooro Jesucristu. Xijan kuvete koion ku xiin ku. Jaanda nka vuelta: Kuvete koion xa kuvete koion. 5 Na jini koio ntdaa ayiu xa ka kuun ayiu vaa te vii ka kuu anun. Vax kuyatni xa ndixi Xtooro Jesucristu. 6 Maxku ndu inin, ni nn. Ku xiin ku kajan taun nuu Ianyuux. Juaan xa nkutaun nuuia, te kajann davaa nga xa ndouun. 7 Te kadaia xa ndetatu anun. a kuaaro xa kutnuni iniro janda kidaia xa ndetatu anuro, ko dua kuu. Ndetatu anuro. Kuu n kuu xa unuuia anuro xiin xaxtnuniro, xaxee xa kunduuro xiin Cristu Jess.

ani manida, kua manida, kundee ini koion, kunduu nai koion xiin Xtooro Jesucristu. Yo juinida xa jini aada. N kuu premiuda ka kuun, te kuveteda xa kuveteda xaxeen. Xemani aada, ntdaan. 2 Juinida xa jaanda nuu Evodia xiin Sntique vitna. Xinida xa ad kunduu xiin Xtooro Jesucristu ka kuua. Xijanda xa n nuu kani inia, nduua. 3 Te meen, se kidatniu vaa xiinr,

Kuvete koio-n, xaxee xa ka kunduu-n xiin Cristu

kuada, dua kani ini koion: ntdaa xa kuu xandaa, ntdaa xa io xa kooro xauu, ntdaa xa juini Ianyuux xa kadaro, ntdaa xavaa, ntdaa xa vili kaa, ntdaa xa ma daketu aa. Nux io n xavaa, te dua kani ini koion. Nux io n xa kida xa juaan xa nkutaun nuu Ianyuux, dua kani ini koion. 9 Dua kada koion. X ndakuaa aada, te nka xeka vaan tnuuda. X nka tekun tnuu njaanda, te nka xinin xa nkidada. Dua kada koion. Te dua

8anida

Kani ini koio-n xa kuu xavaa

Filipenses4 kunduu Ianyuux xiin meen, te kadaia xa ndetatu koio anun.


N kuu n xa ka doko-n nuu Ianyuux, kuu xa n-taxi-n

382 ndouuda. 17 adu xa xani inida xa meni xa tn meeda, o xa ka taan. Diko ni juinida xa kodo ka nii koio meen xa na taxi Ianyuux. 18 X ntnda ntdaa xa ndouuda, te diko kuu sobra. a ndouu kada ni n. Chi ntaxi Epafrodito ntdaa xa nka tundaan. N kuu n xa vili xeen kuu, n kuu n xa ka dokon nuu Ianyuux. Te naada xa kueka vaa Ianyuux ntdaa xa nka xiaan, te tna iniia. 19 Te naada xa taxi Ianyuux ntdaa xa ka ndouu meen. Taxnuniia nuu ntdaa xa io, ntdaa xa io kuu kuenda meeia. Xaxee xa ka kunduun xiin Cristu Jess, te taxi Taaia ntdaa xa ndouun. 20 Taaro Ianyuux kuuia. Na juaaro xa nkutauro nuuia kuia ma jn nd. Dua na koo.

kunduuda xiin Xtooro Jesucristu, te kuveteda xa kuveteda xaxee meen. nka vuelta x nka xani inin xa chindee aa koion. Vaa xinida xa atu nka xande ini aan, diko ni a nkuu xa chindee aa koion. 11 adu xa juini jaanda xaxee xa ndouuda, nkuaada xa kuveteda juini nax ni niida. 12 Xinida janda kuu xa kundauro, te xinida janda kuu xa kutuu vaaro. Nkuaada xa kundee inida, nu io o aa, nani kuu xa chitu xitida a kojonda, io kuee o a tuu ni n, ko a tuu nax kuu inida. 13 Xiin Cristu, kuaada xa kundee inida nuu ntdaa xa io. Kidaia xa atu kuita anuda. 14 Ko vaa nka kidan, xa ka kunduun xiinda hora kuee vida yaada. 15 anida kuada uu Filipos, ka xinin nax nkuu, hora nkachitnuuda tnuu vaa Jesucristu. Na nkeeda Macedonia, meni meen nka tundaa xa ndouuda. Te dua nka xiaann xa nkutaun nuu Ianyuux, xaxee xa nka xekan tnuu vaa Jesucristu. 16 Chi na nxo tuuda Tesalnica, uu uni vuelta nka tundaan xa

10Dani

koion nuu ntdaa ayiu ijan xa ndajan tnuudai. ayiu nkida dn Ianyuux ka kuui, ayiu ka kunduu xiin Cristu Jess. aniro xtuu xiinda yaa, ka ndajan tnuaa tuku. 22 Duni ka ndajan tnuaa ntdaa ayiu ka kunduu xiin Cristu Jess uu yaa. Nde ayiu xtuu vee emperador nani Csar. 23 Na taxi Xtooro Jesucristu xamaniia nuun, ntdaan. Dua na koo.

21Juaa

Xanyuux nuu-n

Carta n-tundaa Spalu nuu ayiu Colosas

Spalu xiin aniro Timoteo, tundaada carta yaa juan xee nuu ndixi xa xndaxion Colosas, te ka kuun ayiu nkida Ianyuux xa nka nduu iin, te dani ka kukanu ini nainia. Xaxee xa ka kukanu iniro Cristu, ka kuu ani tnaaro. Ntundaa aa Cristu Jess xa dakuaada ayiu chi daa u ini Ianyuux. Xijan tauda nuu Taaro Ianyuux xa na chindee chituu aaia. Xijan tauda nuuia xa na kadaia xa na ku kundaa ku kuvatu anu koion, chi nka natu inin xa nka kidan kuechi.
Xiaan Spalu nuu Ianyuux xa n-kutau-s xaxee xa ka kukanu ini ayiu Colosas Jesucristu

Ndajan tnuu Spalu ayiu ka kukanu ini Jesucristu xndaxio Colosas


1-2Daa

vuelta ka xijan tauda nuu Ianyuux, Ia kuu Taa Xtooro Jesucristu, ka xiaanda xa nkutauda 4 xaxee xa nka kukanu inin Cristu Jess xiin xaxee xa ka xemani tnaan xiin ntdaa ayiu nkida Ianyuux xa nka nduui ayiu ii. Daa nka tekuda. 5 Xaxee xa ka jandixan xa xandaa xakuiti

3Ntnaa

io taun andu, ka kidan xijan. Nka tekun xijan na nka tekun nax io xa kada koion xa nanitaun. n xandaa kuu. 6 Kuee ayiu uu uayiu nka teku xaa, te ka jandixai Cristu, te ka kidai xavaa, te ka teku ka dava ayiu juaan. Dani ndixi, nde na nka tekun nax nkida Ianyuux xa nanitaun te nka jandixan xa n xandaa kuu, nde daa ka kidan xavaa. Duni ka teku ka ayiu uun xaa juaan. 7 X ka xinin xaa chi Epafras, se mani juiniro, nkachitnuu aa. Ka xinokuechida xiins nuu Cristu. Ntetutniu aa Cristu nduuda xiins xa junukuechida xiins nuun. 8 Dus nkachitnuu aa ntdaada xa kida Espritu Ianyuux xa ka xemani tnaan. 9 Xijan kuu xa nde na nka teku tnuuda xaa, ka xijan tauda nuu Ianyuux xaxeen ndku nduu. Xko xijan tauda xa na kadaia xiin Esprituia xa na kutnuni vaa ini koion tnuuia yodotnuni na kuaa kada koion xa juiniia. Dani xijan tauda nuuia xa na kada Esprituia xa nduun ayiu kaxi ini 10 na kuaa na kutuu kunukoo koion n xtuu ayiu ndeka aa Cristu. Xa

383

Colosenses1 na kuaa na kutuu kunukoo koion n xtuu ayiu ndeka aa Cristu, jandixa nainia, te kada nain xavaa, te jun inin xa jini vaa kan jundu kuuia xiin nuu nax juiniia xa kadaro. Kada koion xijan chi tna ini Ianyuux. Davaa nga nuu kuikonuu kuikondodon kadan xa juiniia. 11 Kada koion xaa, te kada Ianyuux xa kundee ini koion hora ndau na yaan, te ma ndundeen nuu ayiu kida uu aa. Naka kuee xa kuaaia kadaia. 12 Na jaanro xa nkutauro nuu Ianyuux xaxee xa nkidaia xa nii koioro tauro na nii ntdaa ayiu nkidaia xa nka nduui ayiu ii taui, te kuvetero. Nii koioro tauro nuu jaan ayiu mee ni xa ndaa.

384 io Cristu. Dada nxe koo ntdaa xa nkidavaaia xiin ayiu, ngel du. Meeia kida xa atu naa xijan, ni ayiu, ni ngel. Xndaxio naii xiinia. 18 Duni kuuia kuenda ku dk roo xa kuu ro ayiu ka kukanu iniia xa taxnuniia nuuro. Kina kaia nnandoto. Nnandotoia xa na kuaa na nandoto ndy, te kunuuia nuu roo, ayiu ka xi. Nnandotoia chi taxnuniia. 19 Njuini Ianyuux xa ku kuuia n kuu meeia. Ntdaa xa kuaa Ianyuux kadaia kuaa Cristu kadaia. nuu ka tuaia. 20 Duni njuini Ianyuux xa kada Daya Yia xa na kumaniia xiin ntdaa xa io andu xiin ntdaa xa io uayiu, ayiu du. Xaxee xa nxitakaa dikaia nuu curuxi, te nxatu nia, atuka kiti ini Ianyuux nuu ayiu. 21 Nka xo kidan kuechi xaxee xa mee ni xaloko nka xo uu anun. Kuenda ku ayiu juera nka xo kuun nuu Ianyuux xa atu nxo ndeka aaia, te nka xo xini uunia, 22 ko vitna nkida Jesucristu xa nkumani Ianyuux xiinn na nxiia nuu curuxi. Hora na nadayujun nadataka aa Ianyuux nuuia, jiniia xa nka nduun ayiu ii, ayiu a tuu na kuechi ndido tau, te jaania xa nka ndundoo nka nduninin. 23 Jiniia xa nka ndundoo nka nduninin xiin xa a tuu ka na kuechi xndido xtaun xiin xa nka nduun ayiu ii nux dani na kukanu ini nainia, te nux dani na jun inin xa ndixiia. Na nka tekun xa dananitau aa Ianyuux, nka tekun xa kutuu koion xiinia nkava nkuita. Kuee ayiu uu uayiu nka teku xa dananitau aa Ianyuux xiin xa

ku nuu nee nka xo xikonuuro xa nka xo kidaro kuechi. Daa ndananitau aa Ianyuux. Meeia nkida xa nka ku tnaaro nuu ayiu ka jandixa xa taxnuni Daya Y maniia nuuro. 14 Daya Yia kuu Ia nchiyau kuechiro, te ntaxkanu ini Ianyuux kuechi nka kidaro. 15 Kuuia n kuu mee Ianyuux, Ia a kanda ndearo. Kunuuia nuu ntdaa xa nkidavaa Ianyuux. 16 Duni nkidavaaia ntdaa xa io andu, ntdaa xa io uayiu, ayiu, ngel du. Meeia nkidavaa ntdaa xa ndearo xiin ntdaa xa a kanda ndearo. Meeia nxani ini xa koo se taxnuni xiin xa koo se kunxanu. Xa na ndadakanu aa koio ntdaa xijan, nkidavaa Daya Yia xiinia xijan. 17 Xa daa nga

13Kuenda

Taxnuni Jesucristu xiin Ianyuux nuu ntdaa xa n-kidavaa-ia

385 kutuu koioi xiinia nkava nkuita. Xaa jaan daa, Spalu nuu ayiu. Mudu yaa xinokuechida nuu Ianyuux.
N-xe konetniu Spalu xa jaan-s nuu ayiu ka kukanu ini Jesucristu xa n-jaan Ianyuux

Colosenses1,2

yaada vitna xaxeen, ko kud inida xa dua yaada. Juini kuee vida nyaa Cristu xaxee ayiu ka kuu kuenda ku yk kuuia, ko ndouu xa ndau yaada tuku, na kuaa na ku tnaa nd ayiu io xa ku tnaai nuu ayiu ka kukanu iniia, ayiu kuu kuenda ku yk kuuia. 25 Ntetutniu aa Ianyuux xa jaanda nuu ndixi xa njaania. N io n juaan jaanda. 26 atu ndatuuia nuu ayiu xanaa xa nu iniia xa kadaia ayiu atu ka kuu ayiu Israel xavaa, ko ndatuuia xijan vitna nuu roo, ayiu nkidaia xa nka nduuro ayiu ii. 27 Njuini Ianyuux xa jiniro ntdaaro xijan vitna. u iniia xa ayiu atu ka kuu ayiu Israel kunduu xiin Cristu, te kukanu inii xa kutuui xiinia andu. Naka vaaia. Naka kuee xavaa kida aaia ntdaaro. ayo nka xo xini xa kada aaia ndixi, ayiu atu ka kuu ayiu Israel xavaa. ayo nka xo xini xijan, chi atu ndatuuia. 28 Ka jaanda nuu ntdaa ayiu jundu kuu Cristu te nax nkidaia, te ka jan doodai. Ka xanu ichi koioda ayiu ichi vaa na kuaa kadai xavaa. Ka dakuaadai na kuaa na nduu koioi ayiu vaa na vaa meeia. 29 Xaxee xijan vichi ndee kidatniuda te ndukundeeda. Kida Cristu xa kuaada kadada tniuia.

24Ndau

Kachitnuu aada xa ndee kidatniuda xa na kuaa kutnuni ini koion xiin ayiu Laodicea xiin dava ka ayiu a xini tnaa xiinda tnuu Ianyuux. 2 Jaanda nuun tnuu Ianyuux xa na kukanu anu koion. Io xa juemani tnaan na kuaa vivii kada koion tniu Ianyuux, te ma jantnaa tnuun. Xa na kuaa vivii kada koion tniuia, io xa kau kan tnuuia yodotnuni te kutnuni vaa ka inin. Duni io xa jandixan xa n xandaa kuu tnuuia; maxku jn tn anun. Nux daa na kada koion, kukanu anun. Nux vaa na kau koion tnuuia yodotnuni, jini koion xa Cristu kuu Ia nu ini Ianyuux xa kixiia uayiu. atu ndatuuia xijan nuu ayiu x nka xi. 3 Cristu ntdandituu tuaia, ntdandituu xiniia. 4 Kachitnuu aada xa io xa jini vaa koion xa yodotnuni jan na kuaa maxku jandixan xa jaan ayiu ka tua xa dajaani nka ayiu xa na jandixai n xa atu kuu xandaa. 5 Vichi u ini aada n nn. Vichi kuveteda xa ntekuda xa xtuu vii xtuu vaan. Naka vaa xa nuu ka xani inin, te atu ka jantnaan. Duni kuveteda xaxee xa dani ka kukanu inin Cristu, xiin xa atu dandoonia.

xa nka kukanu inin Cristu Jess, Ia kuu Xtooro io xa kunduun xiinia, te kada koion n nkida meeia. 7 Idii ni vuelta io xa kajann anun xa kunduun xiinia, te jandixa nain xa xandaa kuu xa

6Xaxee

N-ka dama ayiu n-ka kukanu ini Cristu mudu-i

Colosenses2 njaania. Jandixa nain xa nka jaan se nka dakuaa aa. Ndku nduu ku juaan nuu Ianyuux xa nkutaun. 8 Jun ini koion xa maxku dandau aa se jaan tnuu ndichi nka xo jaan xixitnas. adu n xa ukax ini ka jaans. adu n xa ndaa kuu xa ka jaans. Xaloko ka xikonuu andu ka kida xa ka tau tnius xa ka tau tnius. atu kuui tnuu njaan Cristu, 9 Ia kuu Ianyuux. Duni nkuu Cristu ayiu. Ntdaa xa kuaa Ianyuux kadaia kuaa Cristu kadaia. nuu ka tuaia. nuu ka kuuia. 10 Nka nduun ayiu vaa n vaa Cristu chi ka kunduun xiinia. Meeia taxnuni nuu ntdaa se ka taxnuni xiin nuu ntdaa xaloko ka taxnuni xiin nuu ntdaa ngel ka taxnuni. 11 Xaxee xa ka kunduun xiinia, kuenda ku ntande ndodo nuu iin te nka dajanen xijan xa atuka ka kidan xaloko. 12 Kuenda ku nka xe konduxin xiin Cristu te nka nandoton xiinia na nnandotoia xa nka xenduten, chi ka jandixan xa nnadandoto Ianyuux Cristu. 13 Duni kuenda ku ndy nka xo kuun xaxee xa a tuu na xavaa nka xo kidan. Daa nka xo kidan xaloko xadua ka kida ayiu atu ka chinuu Ianyuux. Kuenda ku ndy nka xo kuun, ko kuenda ku nnadandoto aaia na nnadandotoia Cristu, te ntaxkanu ini Ianyuux ntdaa kuechin, te a tuu nax jenyauia. 14 Kuenda ku nndada ndoo Ianyuux kuechi nka kidaro nyodotnuni. Nka kidaro kuechi chi atu nka jandixaro leyia. Kuenda ku neeia xijan juaan nuu nxitakaa dika Cristu te

386 ijan nndoo. 15 Ndaku Ianyuux nuu Kuina xiin nuu dava ka xaloko ka taxnuni xiini. Ku nnandoto Cristu xa nxiia nuu curuxi, nndaku Ianyuux nuu Kuina, te ndau ndau nkendooi te nka xini ayiu xa nndakuia nuui. N kida soldado xa xani yujuns se nka tns te dakuikonuu aas nuu xyuku ayiu nkida Ianyuux Kuina. 16 Xijan kuu xa maxku juejoonn xa jan tnuu aa ayiu xa ka xaxin n xa ka xani inii xa atu io vaa xa kaxin, ni maxku juejoonn xa jan tnuu aai xa ka xiin n xa ka xani inii xa atu io vaa xa koon, ni maxku juejoonn xa ku jan tnuu aai xa atu nee iin ku kuu viko, ni xa atu nee iin ku io yoo yjn, ni xa atu nee iin ku kuu sabado. 17 Kuenda ku juendau n yutnu kuu xa tau tniu ayiu jan xa kadaro; atu kuui n kuu mee yutnu. Meero ntdaaro, ayiu ka kukanu ini Cristu, ayiu kuu kuenda ku yk kuuia ka kuu n kuu mee yutnu. 18 Ka jaan ayiu xa io xa jini uun meen, xiin xa io xa ndadakanun ngel, ia ka xinokuechi nuu Ianyuux, ko maxku chinuu koion xijan. Maxku daa kadan chi na aa dakuitan taun taxi Ianyuux. Kakuneei xa ka xko xinii espritu, te ka xko jaan espritu jan nuui. Ka tutuku nii. Ndee ka kuu inii. Diko ni xaloko xuu anui, te ka xani inii xa kadai xaloko. 19 atuka ka kunduui xiin Cristu, Ia kuu kuenda ku dk roo, xa ka kuuro ayiu ka kukanu iniia, te kuenda ku n n parti yk kuuia ka kuuro. Xanu n n parti yk

387 kuu ayiu segn janda xnetnaai. Kidaia xa chindee tnaaro xa na kukanu ini karoia. Te kukuee karo juaan. 20 Kuenda ku nka xin xiin Cristu na nxiia xa nka dandoon ntdaa xa ka taxnuni xaloko ka xikonuu uayiu nuun, ko nakuenda xa dani ka jandixa nain xaloko ka taxnuni nuu dava ka ayiu uayiu jan? Dua tau tniui: 21 Maxku tnn xa kuu anun xa tnn, maxku kaxin xa kuu anun xa kaxin, ni maxku kajuun ndaan xa kuu anun xa tnn. 22 Dua ka jaani xiin ayiu atu ndeka Ianyuux, ko adu daa jaan Ianyuux chi meeia nxantuu xa juetniu ayiu ntdaa xa ka xetniuro, te naa. Duni nxantuuia xa kaxi xa kooro ntdaa xa io xa kaxiro, te duni naa. 23 Io ayiu ka xani ini xa yo vaa ka tua ayiu nka jantuu ley jan. Duni ka jaani xa io xa jini uuro meero xiin xa io xa kada uuro meero xaxee Ianyuux. Ma kundee xijan xa kadai xa ma kuu ka anu ayiu xa kadai xaloko.

Colosenses2,3 kuun. Ka kunduun xiinia xiin Ianyuux, te mee ni Ianyuux xini janda ka kuun vitna. Mee niia xini janda kuu Cristu du. unuu aa Ianyuux te ma dandoo aaia. 4 Na ndixi Cristu, Ia nkida xa nka nduuro nka ayiu, kada Ianyuux xa kundearoia, te duni kadaia xa kundea aa nka ayiu roo. Te duni kadaia xa diuro n diu Cristu. 5 Xaxee xijan maxku kada kan xaloko ka kida ayiu atu ndeka Ianyuux. Dandoo koion xijan. Maxku kava n solteru xiin n soltera chi ta tnundaa koio kai. Maxku kadan kuechi xiin ayiu atu ntnundaa xiinn; maxku ku kuu anun xa daa kadan. Duni maxku kukajan inin xa xnevaa nka ayiu chi kuenda ku xndeuuro n xa xndeuuro xa ka kukajan iniro xa xnevaa ayiu. 6 Kiti ini Ianyuux nuu ayiu daa ka kida. Ka kuxe inii nuuia, te kada uuiai na xe ku. 7 Nka xo tuun n xtuu ayiu atu ndeka aa Ianyuux. 8 Duni maxku kiti ini nuu tnaa kan. Maxku ndundee kan nuu ayiu. Maxku aa kada koio kan ayiu. Ni maxku kuia jaan kan ayiu. Maxku jan kuia tnaan. Maxku ku jan ne ku jan yichin; kava nxanu tnuun. Maxku daa ka ku jaan koio kan, ni maxku daa ka ku kada koion. 9 Maxku yoon ku jaan vete nuu tnaa chi atuka ka kuun n nka xo kuun chi nka dandoon xaloko nka xo kidan te nka nduun nka ayiu. 10 Tuku ayiu nka nduun vitna. atuka ka kuun n nka xo kuun. Xaxee xa ka kutnuni inin tnuu Ianyuux

Kuenda ku nnadandoto aa Ianyuux meen xiin Cristu. Xaxee xijan io xa ndukundeen xa kadan xa juini Ianyuux, Ia tuu andu xiin Cristu. Lado kuaa Ianyuux nukoo Cristu xa taxnuniia. 2 Najaan koion Ianyuux. Jun inin xa kadan n ka kida Ia xtuu andu; maxku jun ini koion xa kada koion xa ka kida ayiu uayiu. 3 Kuenda ku nka xin xiin Cristu chi atuka ka kuun n nka xo

Janda io xa kutuu kunukoo ayiu ka kukanu ini Cristu

Colosenses3 yodotnuni, ka daman juaan. Kidaia xa xeero ku kuuro n kuu meeia. 11 a tuu nax vii Ianyuux nu ka kuuro ayiu griegu a ka kuuro ayiu Israel, nu ka kuuro ayiu ntande ndodo nuu ii a ka kuuro ayiu atu ntande ndodo nuu ii. Ni a tuu nax viiia nu nka kuuro ayiu a tua tutu, nu nka kuuro ayiu ndee, ayiu loko, nu ka kuuro ayiu ka kidatniu dua nuu xtooro a ka kuuro ayiu ayo na xtoo io, chi atu ndand xijan. Cristu, ndandia, te uu aaia ntdaaro. 12 Xaxee xijan nkaxi aa Ianyuux xa ku kuun dayaia, te nkidaia xa nka nduun ayiu ii, te xemani aaia. Xaxee xijan io xa dua kada koion: Kundau ini tnaa koion. Ku kuu koion ayiu vaa anu. Maxku ku kuu koion ayiu xe ini. Vivii jaan koion nuu ayiu. Maxku yachi kiti ini koion. 13 Maxku kiti inin nuu ayiu kida n xa atu tna inin, te taxkanu inin ayiu kida uu aa. Taxkanu inin ayiu chi ntaxkanu ini aa Ianyuux meero. 14 Dua kada koion, te duni juemani tnaan chi ndand ka xijan. Nux juemani tnaan, ndakun xa kada koion ntdaa xaa. 15 Kutuu mani koion chi xa na kutuu mani koion nkaxi aa Ianyuux. Duni xa na kutuu mani koion nkidaia xa nka nduun nka ntuku ayiu. Ku juaa koion xa nkutaun nuu Ianyuux. 16 Jaan koion tnuu yodotnuni libru Salmos hora dakuaa tnaan xiin hora jaan doo tnaan. Jaan koion nuu ayiu nax kakunee cancin Ianyuux. Duni jaan koion nuui nax kakunee

388 alabanzaia. Ku kuun ayiu kax ini. Xiin nde yk nde tuchin katan nuu Ianyuux, te juaan xa nkutaun nuuia. Nux kunaan xa njaan Cristu, ndakun xa kada koion ntdaa xaa. 17 Nux kidan n tniu a na ka nka xa kidan, kadan xaxee Jess, Ia kuu Xtooro; a nux jaann n xa jaann, jaann xaxeeia. Ndku nduu ku juaa koion xa nka kutaun nuu Taaro Ianyuux, chi chinuu Ianyuux xa jaan koion nuuia xaxee xa nxi Jess.

xndaxio y, jueyuu juendetun nuu yn chi xijan nandajan Cristu, Ia kuu Xtooro, Ia kunduu xiinro. 19 Ndixi, se xndaxio ad, juemani koiona te maxku ku jaan deen ku jaan xatun nuua.

18Ndixi,

Janda io xa kutuu kunukoo ayiu n-ka tnundaa nukee nuvee-i

sekuechi xiin dichi kuechi xiin solteru kuechi, io xa jandixan ntdaa xa ka tau tniu tadn chi tna ini Ianyuux, Ia kuu Xtooro xijan. 21 Ndixi, se ka kuu taa maxku dakiti ini koion dayan na kuaa na ku kuvaa anus hora kadas xa tau tniun.

20Ndoo,

Janda io xa kutuu kunukoo daya xiin tad-i

ayiu ka xinokuechi, jandixa koion xtoon. Kada koion ntdaa xa tau tnius nuun. Maxku hora ni ndea aa xtoon ndee

22Ndixi,

Janda io xa kutuu ayiu ka kidatniu dua nuu xtoo-i, te janda kutuu se kuu xtoo-i

389 ku kadatniun xa na tna ini aas. Koo ndaa koo kuiti anun hora ka kidatniun nuus. Dua kada koion chi ka yuun nuu Cristu, Ia kuu Xtooro. 23 Koo ndaa koo kuiti anun hora na kadan tniu xtoon. Kadan kuenda xa nuu Ianyuux, Ia kuu Xtooro ka xinokuechin; adu nuu ayiu. 24 X xnaan xa meeia kuu Ia taxi taun. Nuu Cristu, Ia kuu Xtooro, ka xinokuechin; adu nuu ayiu. 25 Kada uu Ianyuux davaa nga ayiu ka kida uu nka ayiu. Juaaia taui. a tuu nax viiia nu ka kuuro ayiu ka xinokuechi a ka kuuro se xndaxio ayiu ka kidatniu nuuro. Ndixi, se xndaxio ayiu ka kidatniu nuun, vaa chiyau koiony, te maxku juenduany. Xa xnaan xa n ni Ia kuu xtoo ayiu, ka xinokuechi nuu xtooi io xiin ayiu ayo na xtoo io. Andu kuu nuu tuuia. 2 Io xa kajan tau koion nuu Ianyuux ndku nduu. Kunini vaan nax ka jaan dava ka ayiu ka xijan tau xiinn nuuia. n ni xa jun ini koion. Jun ini koion xa juaan xa nkutaun nuuia. 3 Duni kajan tau koion xa na kada Ianyuux xa na juejoon ayiu xa jaan koioda nuui nax nkida Cristu xa na kuaa nanitaui. Xaxee xaa yndiuda. Xa daa nga nxo naa Ianyuux nax kada Cristu. Mee niia nxo naa, ko ndatuuia vitna. 4 Kajan tau koion nuu Ianyuux xa na ku jaanda nuu ayiu xa njaan Cristu xiin xa nkidaia. N nkuu n nxino io xa ku jaanda nuu ayiu ka nataka. 5 Koon cuedado na aa kada koion xa kada ayiu a ka kukanu

Colosenses3,4 ini Cristu n xaloko xadua. Kundu ini koion dakuaany. 6 Jaan vii jaan vaa koion nuu ayiu jan xa na tna inii tnuu jaann. Kani inin na tnuu na ngoneen nuu ayiu kajan tnuu aa n xa kajan tnuu aai.

se kukanu ini xiinro Cristu kuu se kachitnuu aa nuu janda tuuda, te nax kidada do yaa ku na xees do dian. Mani ka juiniros. Xinokuechi kutus nuu Ianyuux, te a dandoos tniuia. Nduuda xiins kida tniuia. 8-9 Xa na kachitnuu aas janda xtuu koioda yaa, tundaadas juan xee. Kutuun xiins, te kukanu anun. Nduus xiin Onsimo, nka se kukanu ini xiinro Cristu, se uteyu meen naxee. Mani ka juiniros tuku. Duni xinokuechi kutus nuu Ianyuux te a dandoos tniuia. Kachitnuu aa koios nax ka yaada do yaa. 10 Ndajan tnuu aa Aristarco, n se yndiu kanu xiinda vekaa. Duni ndajan tnuu aa Smarku, se kuu daxi Bernab. Nux xee Smarku dian ku kuvaa anun nuus. X xnaan nax njaanda xa juaans. 11 Duni ndajan tnuu aa Jess, se duni nani Justo. Se yaa ni ka kuu se Israel ka kidatniu xiinda xa na kuaa na ku tnaa ka ayiu nuu ayiu taxnuni Ianyuux nuui. Nkukanu anuda xaxee xa kunduuda xiins n ns. 12 Duni ndajan tnuu aa Epafras, nka ntuku se uteyun. Xinokuechiro

7Tquico,

Ka ndajan tnuu se xtuu xiin Spalu ayiu ka kukanu ini Jesucristu xndaxio Colosas

Colosenses4 xiins nuu Cristu. Xiin nde yk nde tuchis xko xijan taus nuu Ianyuux xa dani na kukanu inin Cristu xiin xa ma dandoonia. Duni xijan taus xa kutnuni ka inin tnuu Ianyuux yodotnuni xiin xa na kada nd koion ntdaa xa juini Ianyuux. 13 Xinida xa yo ndee kidatnius xaxeen, xaxee ayiu Laodicea, xaxee ayiu Hierpolis du. 14 Ndajan tnuu aa Sluka, se kuu setatna. Mani ka juinidas. Duni ndajan tnuu aa se nani Demas. 15 Juaan nuu ayiu ka kukanu ini Cristu xndaxio Laodicea xa ndajan tnuudai. Duni juaan nuu Ninfas xa ndajan tnuudaa xiin

390 ayiu ka kukanu ini Jesucristu ka nataka veea. 16 Na yaa xa kau ndodo carta yaa, te tundaan na jn nuu ayiu ka kukanu ini Cristu Laodicea na kuaa na kau ndodo ijan, te na yaa xa kau ndodo carta ntundaada juaan Laodicea, na naxee dian na kau ndodo tuku. 17 Dua juaa koion nuu Arquipo: Jun inin xa kadan ntdaa tniu ntaxi Ianyuux, Ia kuu Xtooro. Dani junukuechi nain nuuia. 18 Daa Spalu, ndajan tnuu aada. Xiin ndaa meeda nkidavaada uni koon tnuu yaa. Dani yndiuda. Na chindee chituu aa Ianyuux ndixi n nn.

Carta kina nuu n-kidavaa Spalu nuu ayiu Tesalnica

Meeda, Spalu, kidavaada carta yaa xiin Silvanu xiin Timoteo. Ka kidavaada nuu meen ka kuu ayiu ka jandixa Jesucristu uu nani Tesalnica. Ka kunduun xiin Taaro Ianyuux xiin Xtooro Jesucristu. Na taxiia xamaniia nuun, na kadaia xa kutuu vaa koion.
Ka kuu mee-n n ichi kanee katn ntdaa ayiu

Kidavaa Spalu nuu ayiu uu nani Tesalnica

ku ka xiaanda xa nkutauda nuu Ianyuux xaxee ntdaa meen. Ka najaan aada, hora ka xijan tauda nuuia. 3 Ku xiin ku, ka najaan aada nuu Ianyuux. Taaro kuuia. Ka najaan aada, xa ka kidan xavaa, xaxee xa ka jandixan Xtooro Jesucristu. Ka najaan aada, xa yo vaa kidatniun, xaxee xa ka xemanin Ianyuux xiin ayiu. Ka najaan aada, xa ka kundee inin, xaxee xa xndetun xa ndixi Xtooro Jesucristu. 4 anida kuada, xemani aa Ianyuux meen. Ka xinida xa nkax aaia meen.

2Ntdaa

nka kachitnuuda tnuu vaa Jesucristu, a nkachitnuuda tnuu dua ni. Ntaxnuni Ianyuux nuuda, te dua nka kachitnuuda. Nkidatniu Espritu Ii anun, xa kutnuni ini koion xa ka jaanda xandaa. Vaa ka xinin xa nxo tuuda xiinn xaxee xa xemani aada. 6 Nka kida meen, n nka kida meeda, te n nkida Xtooro Jesucristu. Juini yo kuee vida nka yaan, xaxee xa nka jandixan tnuu nkachitnuuda, ko dani nka xeka vaan tnuu jan. Te nkida Espritu Ii xa kuvete koion xa kuvete koion. 7 Te dua, nka kuu meen n ichi kanee katn ntdaa ayiu ka jandixa Jesucristu, distrito Macedonia xiin distrito Acaya. 8 Xaxee meen, x nka teku ayiu Macedonia, xiin ayiu Acaya, xiin ayiu ntdaa nka uu, tnuu Xtooro Jesucristu. Ntdaa uu x nka teku ayiu xa ka jandixa meen Ianyuux. Xijan kuu xa, a ndouu ka xa jaan koio meeda ni n. 9 Ka jaan meei xa nka xitonini aada meen te nka xeka vaa aan. Ka jaani xa nka dandoon santu, xa kunduu

5Na

391

1 Tesalonicenses1,2 koion xiin Ianyuux Ndito. Ianyuux ndaa kuuia. 10 Duni ka jaani xa xndetun xa ndixi Daya Y Ianyuux nde andu. Nkida Ianyuux xa nnandoto Jess nuu nkuuia ndy, te dakaku aa Jess meero, hora ndundee Ianyuux nuu ayiu uayiu.

392 xa kadada xa koo koion xauu nuuda. 7 Ko atu dua ka kidada. Nka xemani aada. Nani unuu vaa n ad daya yjna, dani nxo unuu aa meeda meen. 8 Xaxee xa ka xemani aada, nka kachitnuuda tnuu vaa Ianyuux. Te nux nndouu nkuu, te nxio anuda xa ku koioda xaxeen. Chi nxee xa yo ka xemani aada. 9 anida kuada, najaan koion nanda nka kidatniuda. Xnaan xa kuee vida nka yaada xa kutuuda xiinn. Nduu, xakuaa nka kidatniuda, chi a nka juinida xa datnaaada nni nka kachitnuuda tnuu vaa Ianyuux. 10 Kuaa meen xa jaan ndaa koion xaxeeda, te naa Ianyuux du, ntdaa xa nka kidada, nni nka xo tuuda xiin meen, ayiu ka jandixa Jesucristu. Meni xa juini Ianyuux nka kidada, nka kidada xavaa. Ni n ayiu a kuaa xa tekuechi aai. 11 Ka xinin xa nka jaanda nuu n nn nani jaan n taa nuu dayas. Nka dakuaa aada, te nka taxida tnuu kanu ini. 12 Yo kuee nka xijanda nuun, xa dandoo koion kuechin, te kada koion ntdaa xa juini Ianyuux. Chi jaan aaia, xa kutuu koio meen nuu taxnuniia, te jini koion xa Ia kunxanu ka kuuia. 13 Xijan kuu xa, ku xiin ku, ka xiaanda xa nkutauda nuu Ianyuux. Nka xeka vaan tnuu Ianyuux, na nka tekun tnuu jan, hora nka kachitnuuda. Nka kutnuni inin xa tnuu jan atu kuu tnuu sey, nka kutnuni inin xa xandaa xa tnuu Ianyuux kuu. Te kidatniu tnuu jan anu ayiu ka

anida kuada, ka xinin xa atu nka xitonini aa duada. 2 Ka xinin xa yo kuee vida nka yaada uu nani Filipos, te yo kuia nka jaan ayiu ijan. Te juini dua nkuu, ko nka jandixada xa unuu aa nai Ianyuux, te a nka yuuda xa jua tnuu kada tnuuia nuu ayiu. Xijan kuu xa nka xeeda uun, te nni kuee vida ka yaada, nka kachitnuuda tnuu vaa Ianyuux nuu meen tuku. 3 Meni xa kuu xandaa njaanda. a nka kidada xa uu nuun, a nka dandau aada. 4 Nxitotnuni aa Ianyuux meeda. Nxioia confianza nuuda, xa jua tnuu koioda tnuu vaa Jesucristu nuu ayiu. Te dua ka jaanda. atu ka jaanda, xa kadada xa tna ini koio ayiu, ka jaanda, xa kadada xa tna ini Ianyuux. Xitotnuni meeia anuda, naaia ntdaa xa ka kidada, xiin ntdaa xa xani inida. 5 Ka xinin xa nuncas a nka xetniuda tnuu vidi xa nii aada, te nuncas a nka dandau aada xa nii koioda tvini. Naa Ianyuux xa dua nkuu. 6 Nuncas a nka ndukuda xa koo koio ayiu xauu nuu meeda. Ni meen, ni nka ayiu. Se ntundaa aa Cristu ka kuuda, te kuaa

Vaa xnaa-n nax n-kida-da, na n-xo tuu-da xiin-n Tesalnica

393 jandixa Ianyuux. 14 anida kuada, nka kida meen n nka kida ayiu ka jandixa Ianyuux distrito nani Judea. Meei tuku, ka kunduui xiin Cristu Jess. N nka yaa meei kuee vida, xaxee xa nka xini uu aa ayiu Israel, da nka yaa meen kuee vida, xaxee xa ka xini uu aa ayiu uun. 15 Nka xani ayiu Israel Xtooro Jess, nani nka xanii se nka xian tnuu tnuu Ianyuux nuu ayiu x nkuu kuee kuia. Nka xijun aa ayiu Israel meeda tuku. Dani ka kidai xa a tna ini Ianyuux, te dani jantnaai xiin ntdaa ayiu. 16 Ka juinida xa jua tnuuda tnuu vaa Ianyuux nuu ayiu a ka kuu ayiu Israel, xa ma ku koioi xiin kuechii, ko a ka xejoon ayiu Israel. Ku xiin ku, ka kida ka ayiu Israel kuechi. Ko vitna, xa nxee hora xa ndundee Ianyuux nuu meei.

1 Tesalonicenses2,3

kuada, ka kuuda n kuu n ad hora nxi dayaa. Juini itau ni ku a yoo kada xiinn, ko yo kukajan inida xa jini aada. 18 Meeda, Spalu, kuee vuelta njuinida xa xeeda uun, ko a nxejoon kuina xa xeeda. 19 Xndetuda hora ndixi Xtooro Jesucristu, chi hora ijan, kunujuiin vaa koio meen nuu meeia, te kuveteda xa kuveteda xaxeen. Kuu n kuu xa niida corona, te najuen tnuuda xa najuen tnuuda xaxeen. 20 Meen ka kida xa ka xiaanda xa nkutauda nuu Ianyuux. Meen ka kida xa kuveteda xa kuveteda.

17anida

Kukajan ini-da xa jini aa-da nka vuelta

a nkundee inida xa tekutnuu koioda nanda xtuun. Xijan kuu xa nka xani inida xa vatuka xa ndoo meni meeda uu nani Atenas. 2 Te nka tundaada Timoteo nuun. aniro kuus, se xinokuechi nuu Ianyuux kuus. Nkidatnius xiinda, xa jua tnuus tnuu vaa Cristu nuu ayiu. Nka tundaadas, xa chindee aas meen, xa kundee ini koion, xa jandixa nai koion Xtooro Jess. 3 a nka juinida xa dandoo koion ni nn Cristu, hora ka xini uu aa ayiu a ka jandixa Cristu. Vaa ka xinin xa io xa dua yaaro. 4 Na nka xo tuu kada xiinn, nka jaanda xa io xa kuee vida yaaro, xaxee xa jandixaro Jesucristu, te dua kuu, nani xnaan. 5 a nkundee ka inida xa jinida nanda xtuun. Xijan kuu xa ntundaada Timoteo, xa kanetnuus tnuu meen ndixi, nux dani ka jandixan Xtooro Jesucristu. Nyuuda, xa nada kadajuexa aa kuina meen, te ma kunduu koio kan xiin Cristu. Njuinida xa jinida nux dani xiniuu tniu nka kidada xaxeen. 6 Ko vitna, xa nxee Timoteo yaa. Tnuu vaa nees nnxee. Jaans xa dani ka jandixan Jesucristu, te vaa ka xemanin Ianyuux xiin ayiu. Jaans xa ntdaa ku ka najaan aan, te ka juinin xa jini aa koion, nani ka juini meeda xa jini aada meen. 7 anida kuada, juini ka xini uu aa ayiu, te kuee vida ka yaan, ko kukanu anuda, xaxee xa nka tekuda xa ka jandixa nai kan Jesucristu. 8 Xaxee xa ka kundee inin xa kunduu nai koio kan xiin

1 Tesalonicenses3,4 Xtooro Jess, te dua kuu xa xtuu vaa meeda. 9 Nanda kuaa xa nachiyau koioda nuu Ianyuux? Ka xiaanda xa ka xiaanda xa nkutauda nuuia, xaxee meen. Kuveteda xa kuveteda nuu Ianyuux. Ia jandixaro kuuia. 10 Nduu, xakuaa ka xijan tauda nuu Ianyuux xaxeen. Yo kuee ka xijan tauda, xa nanitnaa nuuro meen xiin meeda. Ka juinida xa chindee aada, xaxee xa ndouu kan, xa jandixa vaa koio kan Ianyuux. 11 Na kada Ianyuux xa nanitnaa nuuro nka vuelta. Na chindee aa Taaro Ianyuux xiin Xtooro Jess, xa kotonini aada. 12 Na kada Xtooro Jess xa juemani tnaa koion xa juemani tnaa koio kan, nn xiin kan. Na kadaia xa juemani koion ntdaa ayiu. Na kadaia xa juemani tnaa koio meen, n ka xemani aa meeda meen. 13 Na kada Xtooro Jess xa kundee ini koion. Ndixiia, xiin ntdaa ayiu nkida dnia xa ku kuu koioi ayiu meeia. Na ndixiia, te kunujuiin koio meen nuu Ianyuux. Ianyuux jandixaro kuuia. Taaro Ianyuux kuuia. Na kada Xtooro Jess xa kada koion xa juini Ianyuux, na kadaia xa hora ijan ni, ni n ayiu ma kuaa xa tekuechi aai nuu meeia.

394 ini Ianyuux, te dua ka kidan. Ka xijanda nuun xa dua kada koio kan. 2 Vaa ka xinin tnuu tau tniu nka taxida. Te ka xinin xa ntau tniu Xtooro Jess meeda, xa dua dakuaa aa koioda meen. 3 Nkida dn aa Ianyuux meero, xa ku kuuro ayiu meeia. Juiniia xa kada koion xa juini meeia, juiniia xa maxku kada koio kan xa uu. Juiniia xa maxku kidin xiin ayiu atu ntnundaa xiinn. 4 anida, juiniia xa tnundaan xiin ad ntaxiia, te koon xauu nuua, te juemanina. Kuada, juiniia xa tnundaan xiinsey ntaxiia, te koon xauu nuus, te juemanins. 5 Sey, juiniia xa maxku juejoonn nuu yk kuun xa kukajan inin kuee ad, n ka kida ayiu a ka xini Ianyuux. ad, juiniia xa maxku juejoonn nuu yk kuun xa kukajan inin kuee sey, n ka kida ayiu a kaxini Ianyuux. 6 anida, maxku dandaun nka sey, xa kidin xiin ads. Kuada, maxku dandaun nka ad, xa kidin xiin ya. Na nxo tuuda xiinn, nka jaanda xa kada uu aa Ianyuux meen, nux dua ka kidan. 7 a njaan aaia xa ku kuuro ayiu ka kida xa juini meero, njaan aaia xa ku kuuro ayiu ka kida xa juini meeia. 8 Xijan kuu xa, n ayiu, nux a xe inii xa nka dakuaada, dua kuu xa a xe inii xa njaan Ianyuux. a kuu xa atu jandixai n ayiu, kuu xa atu jandixai Ianyuux ntaxi Espritu Ii. 9 a ndouu xa kadavaada nuun xa io xa juemani tnaan,

anida kuada, vitna, xaxee xa ka kunduu meeda xiin Xtooro Jess, ka xijanda nuu meen xa kada koion xa juini Ianyuux. X nka dakuaa aada nax kada koion xa kadan xa tna

Xa tna ini Ianyuux

395 chi xa ndakuaa aa Ianyuux xa juemani tnaan, nn nuu nkan. 10 Ndaa xa ka xemanin ntdaa aniro kuaro nituu distrito Macedonia. Ko anida kuada, ka xijanda xa juemanin xa juemani kany. 11 Ka xijanda xa kutuu mani koion xiin ntdaa ayiu. Kadan, n nn, tniu meen. Xiin ndaan kadatniu koion. Dua x nka tau tniuda, na nka xo tuuda xiinn. 12 Nux dua kadan, n nn, nde ayiu a ka jandixa Xtooro Jess koo koio xauu nuun. Te ma ndouu xa kundeka aa ni n ayiu.

1 Tesalonicenses4,5 ka uayiu. Tn aa Ianyuux, te kandeka aaia ntdaaro jn nuu vik, xa nanitnaaro xiin Xtooro Jess nuu dujun ka. Te dua kutuu vaaro, ntdaaro, xiin Xtooro Jess kuia ma jn nd. 18 Xijan kuu xa, xiin tnuu yaa, juaa tnaan tnuu kanu ini, nn nuu nkan. anida kuada, a ndouun xa jaan koioda nada kuia yaaro, antecas xa ndixi Xtooro Jess. a ndouun xa jaanda nax koo, antecas xa ndixiia. Dua ma kadavaada nuun. 2 Vaa xnaa meen xa danaa xee ku ndadandaa Xtooro Jess ntdaa xa io. Xnaan xa xee ku ijan, n xee n aduu xakuaa. 3 Hora ka jaan ayiu: Xtuu vaaro, a tuu nax kuu, te danaa, hora ijan ni, danaa Ianyuux ayiu jan. N kuu xa danaa ni kixee xa xaxiaan hora kaku daya n ad, da kixee Ianyuux xa danaaia ayiu jan. Te mayoi kaku. 4 Ko meen, anida kuada, atu ka xikan nuu nee, xa nai xee ku ijan, n nai ku n aduu n vee. 5 Ka kuu meen, ntdaan, ayiu ka jandixa Xtooro Jess. Ka xikan nuu kanda vaa. atu kuuro ayiu xakuaa, a ka xikaro nuu nee. 6 N kuu ayiu ka kidi kuu ayiu jan. Xijan kuu xa maxku kidi meero, n ka kidi meei. Na kundearo xa ndixiia. 7 ayiu kidi, kidii xakuaa, ayiu xini, xinii xakuaa. 8 ayiu ka xika nduu kuuro. Io xa koo tuaro. N kuu soldado kuuro, te io xa dadau aa. N kuu xa dadau soldado pechus, kuu xa jandixaro Ianyuux te xemaniro ayiu. N kuu xa dadau soldado dks, kuu xa xndeturo xa dakaku aa Xtooro

kuada, ka juinida xa kutnuni ini koion nanda kutuu aniro kuaro nka xi. a ndouu xa tnau ini koio meen, n tnau ini nka ayiu. Chi meei, a tuu na confianza ioi nuu Ianyuux. 14 Ko meero, jandixaro xa nxi Jess te nnandotoia. Duni jandixaro xa nadandoto Ianyuux ntdaa ayiu nka jandixa Jess antecas xa kui, te ndixi uun kai xiin Jess hora na ndixiia. 15 Tnuu Xtooro Jess ka jaanda nuun. Juini dani xnditoro te xtuu nairo uayiu hora na ndixi Jess, ko ma juiin ndodo nuu meero nuu aniro kuaro x nka xi. 16 Hora ijan kundearo Xtooro Jess vax nuuia nde andu. Kana xeeia tnuu tau tniuia. Te kana ngel kunxanu ka, ia xinokuechi nuu Ianyuux. Te ndai trompeta Ianyuux. Te kina nuu nandoto koio aniro kuaro nka jandixa Jess antecas xa kui. 17 Te dada meero, ayiu xtuu nai

13anida

Ndixi Xtoo-ro Jesucristu

1 Tesalonicenses5 Jesucristu, xa kutuu vaaro xiinia. 9 Chi a nnduku aa Ianyuux meero, xa kada uu aaia. Nnduku aaia, xa niiro xa kutuu vaaro xiin meeia, xaxee Xtooro Jesucristu. 10 Nxi Jesucristu xaxeero, te juini nditoro o nxiro, ko dani kutuuro xiinia. 11 Xijan kuu xa, juaa tnaan tnuu kanu ini, te chindee tnaan xa kundee ini koion. Nani ka kidan vitna, dani kada koio kan.

396 Ianyuux. Dua kunduu nai kan xiin Cristu Jess, te dua kadan xa juini Ianyuux xaxeen. 19 N kuu n uu koko kidatniu anun, da kuu Espritu Ianyuux. Juejoon koion, n nn, xa kadatniu kaia. 20 Nux kachitnuu n ayiu tnuu Ianyuux nuun, te io xa chinuu koion tnuu jan. 21 Kototnuni koion ntdaa xa tekun, te kueka vaa koion xa kuu xavaa. 22 Dandoo koion ntdaa xa kuu xa uu. 23 Kida Ianyuux xa kutuu vaaro. X njaan aaia meero xa ku kuuro ayiu meeia, x nkida dn aaia. Na kadaia xa kada koio meen ntdaa xa juini meeia. Na kunevaa aaia meen, anun xiin xaxtnunin xiin yk kuun, xa ma kuaa xa tekuechi aa ni n, hora ndixi Xtooro Jesucristu. 24 Jaan aa Ianyuux meen xa kutuu vaa koion xiinia, te dua koo. Kuaaro xa koo koioro confianza nuuia, xa dua kadaia.

kuada, ka xijanda xa koo koion xauu nuu se ka kidatniu xiinn. Nkax Xtooro Jess mees, xa taxnuni koios nuun, te dakuaa aas. 13 Koo koion xauu nuus, te yo vaa juemani koions, xaxee tniu ka kidas. Te kutuu manin, ntdaan, nn xiin kan. 14 anida kuada, ka xijanda nuun, xa dua kada koion. Kudeen koion nuu ayiu a ka juini xa kadatniui. Juaa koion tnuu kanu ini nuu ayiu ka yuu. Chindee koion ayiu a ndaku. Kundetu kuee koion nuu ntdaa ayiu. 15 Kundea tnaan, xa ni nn maxku kada xa uu nuu ayiu ka kida xa uu nuu meen. Kada koion xavaa, nani nuu ntnaa meen, dani nuu ntdaa ayiu. 16 Ntdaa ku kuvete koion. 17 Ku xiin ku, kajan tau koion nuu Ianyuux. 18 Hora kuveten, hora tnau inin, davaa nga xa yaan, ko juaa koion xa nkutaun nuu

12anida

ani-da kua-da, io xa dua kada koio ka-n

kuada, kajan tau koion nuu Ianyuux xaxee meeda. 26 Juaa koion xa ndajan tnuuda ntdaa aniro kuaro xtuu ijan. 27 Xaxee xa tau tniu aa Xtooro Jesucristu meeda, ka tau tniu aa meeda meen, xa kau koion carta yaa nuu ntdaa aniro kuaro xtuu ijan. 28 Na taxi Xtooro Jesucristu xamaniia nuun. Dua na koo.

25anida

Xanyuux nuu-n

Carta kuu uu n-kidavaa Spalu nuu ayiu Tesalnica

Meeda, Spalu, kidavaada carta yaa, xiin Silvano xiin Timoteo. Ka kidavaada nuu meen ka kuu ayiu ka jandixa Jesucristu uu nani Tesalnica. Ka kunduun xiin Taaro Ianyuux xiin Xtooro Jesucristu. 2 Na taxiia xamaniia nuun, na kadaia xa kutuu vaa koion.

Kidavaa Spalu nuu ayiu uu nani Tesalnica

kuada, ku xiin ku, io xa juaa koioda xa nkutauda nuu Ianyuux xaxeen. Te vatuka xa dua ka kidada, chi kuee xa kuee ka jandixan Xtooro Jesucristu, te kuee xa kuee ka xemani tnaan, nn xiin nkan. 4 Xijan kuu xa najuen tnuu aada nuu ntdaa ayiu ka jandixa Ianyuux. Najuen tnuu aada, chi ka kundee inin xa jandixa koio kan Jesucristu. Juini ka xini uu aa ayiu meen, ko ka jandixa nain, te juini kuee vida ka yaan, ko ka kundee ini nain. 5 Dua xiniro xa kada Ianyuux xavaa, hora ndadandaaia

3anida

Na ndixi Cristu, te ndadandaa Ianyuux ayiu ka kida xa uu

ntdaa xa io. Hora ijan, jaania xaxee meen. Jaania xa vaa nka kidan, te jaania xa taxnuni koio meen xiin meeia nuu taxnuniia. Xaxee xaa, kuu xa kuee vida ka yaan vitna. 6 Meni xavaa kida Ianyuux. Xijan kuu xa kadaia xa kuee vida yaa koio ayiu ka kida xa kuee vida ka yaa meen. 7 Kuee vida ka yaan vitna, ko kada Ianyuux xa kutuu vaa koio meen xiin meeda nuu taxnuniia. Dua koo, na ndixi Xtooro Jess nde andu. Kixeeia xiin ngel, ia ka xinokuechi nuuia, ia ka kunxanu. Kixeeia nuu yanuu koko. 8 Te yo ndee ku kuuia, hora ndadandaaia ayiu a ka xini Ianyuux, ayiu a jandixa tnuu vaa Xtooro Jess. 9 Kada uu Ianyuux ayiu jan. Kuia ma jn nd, yaa koioi ntdaa xa kada aaia. Ma kutuu ayiu jan xiin Xtooro Jess. Ma ku koioi nuu taxnuni Ia kunxanu ka. 10 Na ndixi Xtooro Jess, ku ijan, te ayiu nkida dnia, ayiu meeia, juaa koioi xa nkutaui nuuia. Ntdaa ayiu nka jandixaia, ndadakanuiia. Meen tuku, chi nka jandixania, na nka jaanda xaxeeia.

397

2 Tesalonicenses1,2 kuu xa, ku xiin ku, ka xijan tauda nuu Ianyuux xaxeen. Ka xijan tauda xa jaan Ianyuux xa vaa nkidaia, hora njaan aaia meen xa kunduu koion xiinia. Taxnuniia nuu ntdaa xa io. Xijan kuu xa ka xijan tauda xa kadaia xa jn tnaa ntdaa xavaa ka juinin xa kadan, te ka xijan tauda xa kadaia xa daxinokava koion ntdaa tniu ka kidan xaxee xa ka jandixania. 12 Te dua kada koio meen xa jini koio ntdaa ayiu xa Ia kunxanu ka kuu Xtooro Jesucristu. Te taxnuni koio meen xiin meeia. Dua koo, xaxee xamani taxi Taaro Ianyuux xiin Xtooro Jesucristu.

398 kuus. 4 Jantnaas xiin ntdaa xa danani ayiu ianyuux. Jaans xa kunxanu ka mees dada davaa nga nka xa ndadakanu ayiu. Nde xiti veuu Ianyuux, kunukoo mees, n nukoo mee Ianyuux. Jaans xa mees kuu Ianyuux. 5 a ka najaann xa nxo jaanda xaa, na nxo tuuda xiinn a? 6 Te ka xinin nax kuu xa kida xa ytn se ijan, xa ta kixee kas vitna. Na xee hora juini Ianyuux, te kixee se ijan. 7 Io n xa kida kuechi vitna, ko n kuu n xa nai kuu. Te io n se kida xa ytn xa kida kuechi vitna. Te kada nai kas xa ktn xaa, nde kada Ianyuux xa dua ma kada kas. 8 Te dada kixee Se kida kuechi, Se ma jandixa ni n. Te taxnuni Xtooro Jess nuu se ijan. Xiin tachi yuuia kaniias, xa maxku kada kas ni n. N kuu n xa diu xa diu ku kuu Xtooro Jess, na ndixiia ku ijan. 9 Kada kuina xa kixee Se kida kuechi, Se ma jandixa ni n. Taxnunis nuu ayiu. Kadas milagru. Ko xa vete kuu ntdaa xa kadas. 10 Juetnius ntdaa xa uu xa dandaus ayiu a ka jandixa Jesucristu, ayiu jn andea. Jn koioi andea, xaxee xa a nka juinii xa juemanii xa kuu xandaa, a nka juinii xa dakaku aa Ianyuux meei, xa kutuu vaai xiin meeia. 11 Xijan kuu xa xejoon Ianyuux xa dandau Se kida kuechi ayiu jan, xa jandixa koioi xa kuu tnuu vete. 12 Dua ndadandaa Ianyuux ntdaa ayiu a nka jandixa xa kuu xandaa, ayiu nka tna ini xa kuu xa uu.

11Xijan

anida kuada, vitna juinida xa kakuneeda ku na ndixi Xtooro Jesucristu, ku natakaro xiinia. 2 Xijanda xa maxku k ini koion, maxku yuu koion, xa kani inin xa x nndixiia. Nux jaan n ayiu xa kachitnuui tnuu Ianyuux xa x nndixiia, maxku jandixa koion tnuu jan. Nux tekutnuu koion xa x nndixiia, maxku jandixa koion tnuu ntekun. Nux jaan koio ayiu xa nka kidavaa meeda n carta jaan xa x nndixiia, maxku jandixa koion xa jaani. 3 Maxku juejoon koion xa dandau aa ni n ayiu ni n tnuu jan. Ditna ka, kuu xa kuxee ini koio ayiu uayiu nuu Ianyuux, te dada xee ku ijan, ku na ndixi Xtooro Jesucristu. Antecas xa xee ku ijan, te kixee Se kida kuechi, Se ma jandixa ni n. Se andea kuus, Se nuncas ma kutuu xiin Ianyuux

Kixee Se kada xa uu, Se ma jandixa ni n

kuada, ku xiin ku, io xa juaa koioda xa nkutauda

13anida

N-kax aa Ianyuux mee-n xa dakaku aa-ia

399 nuu Ianyuux xaxeen. Xemani aa Xtooro Jess meen. Nde kina nuu, nkax aa Ianyuux meen, xa dakaku aaia, xa ma ku koion xiin kuechin. Nkidaia xa kadatniu Espritu Ii anun, xa dakuaa aaia, xa kada koion xa juini Ianyuux, te nkida Ianyuux xa jandixa koion xa kuu xandaa. 14 Na nka kachitnuuda tnuu vaa Jesucristu nuun, te njaan aa Ianyuux meen. Njaan aaia xa taxnuni koio meen xiin Xtooro Jesucristu. 15 anida kuada, xijan kuu xa kundee ini koion, xa jandixa koio kan Jesucristu. Kada koion ntdaa xa nka dakuaa aada, tnuu nka jaanda xiin carta nka kidavaada. 16-17 Xemani aa Taaro Ianyuux meero. X ntaxiia tnuu kanu ini, xa kutuu vaaro xiin meeia kuia ma jn nd. X ntaxiia xamaniia, xa kundeturo nde ndixi Jesucristu. Na kada Taaro Ianyuux xiin Xtooro Jesucristu, xa kundee ini koion. Na chindee aaia, xa kada koion xavaa. Na chindee aaia, xa jaan koion tnuu vaa.

2 Tesalonicenses2,3 ntdaa ayiu ka juini xa jandixai Jesucristu. 3 Ko kuaaro xa kooro confianza nuu Ianyuux. Kadaia xa kundee ini koio meen, xa jandixa nai kan Xtooro Jesucristu. Kunevaa aaia meen, xa ma dandau aa kuina. 4 Xndaxioda confianza nuu Ianyuux, xa ka kidan vitna te kada koio nai kan, ntdaa xa tau tniu aada. 5 Na kada Ianyuux xa kutnuni ini koion xa xemani aaia meen, te kadaia xa kundee ini koio meen n nkundee ini Xtooro Jesucristu.

anida kuada, kajan tau koion nuu Ianyuux xaxee meeda. Kajan taun xa yachi kuaa xa juaa koioda tnuu Xtooro Jesucristu nuu ayiu uu xiin uu. Kajan tau koion xa kueka vaa koio ayiu jan tnuu Jesucristu, n nka xeka vaa meen tnuuia. 2 Kajan tau koion xaxeeda, xa kaku koioda nuu se ka kida kuechi, se ka kida xa uu. Chi atu

Kajan tau koio-n nuu Ianyuux xaxee-da

kuada, ntau tniu aa Xtooro Jesucristu meeda, xa tau tniu aada meen, xa maxku kunduu koion xiin aniro kuaro a ka juini xa kadatniui. Na nxo tuuda xiinn, nka dakuaa aada xa io xa kadatniu koion, n nn, xa niin xa ndouun. Ko dua a ka kida dava aniro kuaro xtuu xiinn. 7 Ka xini meen xa io xa kada koion, n nka kida meeda. a nka kukudi meeda, na nxo tuuda xiinn. 8 Na nka taxin xa kaada, te nka xo chiyauda. Nduu, xakuaa nka xo kidatniuda. Nka kidatniuda, nde nka xo xiauda, chi a nka juinida xa kundeka aan. 9 Se ntundaa Jesucristu ka kuuda, te vatuka xa kajan koioda xa tax koion xa ndouuda. Ko dua a nka kidada, chi nka juinida xa ku kuu meeda n ichi tn koio meen, xa kada koio meen n nka kida meeda. 10 Na nxo tuuda xiinn, nka tau tniu aada

6anida

n ayiu, nux a juini-i xa kadatniu-i, te maxku kaxi-i

2 Tesalonicenses3 xaa: n ayiu, nux a juinii xa kadatniui, te maxku kaxii. 11 X nka tekutnuuda xa dava meen a ka juinin xa kadatniun. ayiu kudi ka kuun, ayiu ndu ini xa kuu ayiu jan ka kuun. Te xa ka kuu meen a ndu inin. 12 Tau tniu aa Xtooro Jesucristu meeda, xa tau tniu koioda nuu ayiu jan, xa na kadatniui nu xaxii, te maxku kunduu inii xa kuu ayiu. 13 anida kuada, kada nai koio kan xavaa, te maxku kuita anun. 14 Nux a juini n ayiu xa jandixai tnuu kidavaada, chinuu koio meen jundu kuu ayiu jan, te maxku kunduu koio kan xiini, xa na kujanuui. 15 Ko maxku jini uu koion ayiu jan. Jan doo

400 niny, n jan doon anin kuan, chi dua kuui.


Na taxi Xtoo-ro Jesucristu xamani-ia nuu-n

kida xa xtuu mani ayiu kuu Xtooro Jess. Ku xiin ku, na kadaia xa kutuu mani meen xiin Ianyuux xiin ayiu. Davaa nga xa io xa ka yaan, ko na kada Ianyuux xa kutuu vaan. Na kunduu meeia xiinn, ntdaan. 17 Meeda kuu Spalu. Xiin ndaa meeda, kidavaada xanyuux yaa. Dua ka xinin xa carta nkidavaa meeda kuu. Dua kidada ntdaa carta kidavaada. 18 Na taxi Xtooro Jesucristu xamaniia nuun, ntdaan. Dua na koo.

16Ia

Carta kina nuu n-tundaa Spalu nuu Timoteo

Ruu, Spalu, kuur se ntundaa aa Cristu Jess xa jua tnuur ayiu xa njaania uu xiin uu chi daa ntau tniu Taaro Ianyuux, Ia dananitau aa. Duni daa ntau tniu Cristu Jess, Ia xndeturo. Xandaa xakuiti ndixiia. 2 Tundaar carta yaa juan xee nuun, Timoteo. Xaxee xa ndakuaa aar, xijan kuu xa nkukanu inin Cristu Jess. Kuenda ku daya yr kuu aa xaxee xijan. Xijan taur nuu Ianyuux xiin nuu Cristu Jess, Ia kuu Xtooro xa na chindee chituu aaia xiin xa na kundau ini aaia. Duni xijan taur nuuia xa na ku kundaa ku kuvatu anun chi nnatu inin xa nkidan kuechi.

N-ndajan tnuu Spalu Timoteo

tau ntukur nuun xa na kutuu nain feso de na nxijan taur nuun xa kina xa ndoon dian na nkeer xa vaxir Macedonia. Kutuu nai xa na tau tniun nuu dava ayiu dian xa maxku jaan koio kai nuu dava ka ayiu n

3Xijan

Maxku chinuu-n xa a ndaa

xa a ndaa. 4 Ni maxku chinuu koioi cuentu nka xo xani ini mee xixitnai, ni maxku nduku tnuu koioi nuu jundu nka xo kuu tad xixitnai chi ma ku xa jn nd xijan nux dani na kuu kadai. Diko ni dajantnaa aa cuentu jan, te atu kachitnuu aa tnuu jaanro nuu ayiu dakuaaro na kuaa na kukanu ini koioi Cristu Jess. 5 Tau tniur nuun xa jaann nuu ayiu ka kukanu ini Cristu Jess xndaxio dian xa na juemanii nka ayiu, te na ku kuvaa anui nuui. Na ku kukanu ini naii Cristu Jess, te na koo ndaa na koo kuiti anui. 6 Dava ayiu atuka xemanii nka ayiu. Ka jantnaa tnuui te diko ni daka nino tnaai. 7 Ka tna ini dava ayiu xa dakuaai ayiu ka kukanu ini Cristu Jess xa nchidotnuni Moiss chi ka jaani xa vaa ka tuai, ko a ka kutnuni inii xa nchidotnunis juini ka dakuaai ayiu xa nchidotnunis. 8 X ka xiniro xa vaa ley nchidotnuni Moiss, te io xa jandixaro. 9 Ka xiniro xa adu xaxee xa vaa ayiu nxe koo ley nchidotnuni Moiss, chi nxe koo xaxee xa ka kida ayiu davaa

401

1 Timoteo1,2 nga xa ka juini meei. Nxe kooi xaxee xa ka kuxe ini ayiu nuu Ianyuux. Nxe kooi xaxee xa atu xndaxioi xauu nuuia, xaxee xa kidai xaloko xadua. Dani nxe kooi xaxee xa xanii taai, xanii di, xanii ayiu. Io xa kau ntdaa ayiu yaa ley nchidotnuni Moiss, te io xa jandixa koioi. 10 Dani nxe koo ley xaxee ayiu nka tnundaa xndaa xiin nka ayiu, xaxee se xndaa xiin tnaa seys, xaxee se ka diko ayiu ka kidatniu dua, xaxee ayiu vete, xaxee ayiu nka kida n kuechi, te ka jaani nuu juxtixia xa a tuu nax nka kidai te ka chinaai Ianyuux du. Duni nxe koo ley xaxee ayiu dadaan xa maxku jandixa dava ka ayiu xa ka jaanro nuui. n xandaa kuu. 11 Nakaxtnaa xa kakuneer ya xiin xa dakuaaro ayiu vaxi. Na najuen tnuuro Ianyuux nuu ayiu, te ndadakanuroia. Nkukanu ini aaia xa jaanr xaa nuu ayiu. n xavaa kuu.

402 xa jandixa ntdaa ayiu xa Jess kuu Cristu te nkixiia uayiu xa nanitauro xiin ntaka dava ayiu chi ntdaaro xiini ka kida kuechi. Xandaa kuu xaa. Ruu kuu n se kuee ka kuechi nkida. 16 Xaxee xa ndau ini Cristu Jess, ntaxkanu iniia xa nkidar juini kuee xa nkidar. Ntaxkanu iniia xa nkidar xa na jini ayiu ta kukanu ini kaia xa ndau iniia, te dani taxkanu iniiai, juini kuee xa nka kidai tuku. Kutuu koioro xiinia nuu tuuia nkava nkuita. 17 Ma ku ma uu kuia, te io xa taxnuniia nkava nkuita. a kanda ndearoia. Idii niia io. Io xa najuen tnuuro ntdaaro xiin ayiu uayiuia. Nkava nkuita na kadaro xijan. Amn. 18 Mani juini aar, Timoteo chi kuenda ku daya yr kuu aa. Nakaxtnaa xa tau tniur xa kadan ya xiin xa x nka jaan se nka jaan tnuu Ianyuux nuun. Nux jandixan xa jaanr te jandixan xa nka jaan se ijan, ndakun xa kada nain tniu Ianyuux. 19 Kukanu ini nain Cristu Jess. Maxku aa kadan na kuaa maxku kune inin. Dava sey, kuee xa ka kidas, te atuka ka kukanu inis Cristu Jess. 20 Himeneo kuu ns, Alejandro kuu nkas. Duni kuia nka jaans Ianyuux, te nxejoonr xa nxeka aa Kuina xa na dakuaa koios.

15Io

kutaur nuu Cristu Jess, Ia kuu Xtooro, xa kuaar kadar tniuia. Ntaxtutniu aaia chi nkukanu ini aaia xa junukuechir nuuia. 13 Nxo jan kuiar Jess te nxo kida uur ayiu nka kukanu iniia. n se loko nxo kuur chi ma kachi inir, ko nkundau ini aa Ianyuux chi ta kukanu ini kar Cristu daa. Daxa ta jini kar jundu kuuia. 14 Nchindee nchituu aa Ianyuux. Yo chindee aaia. Nkidaia xa nkukanu inir Cristu Jess, te duni nkidaia xa nduur se mani ini.

12Na

Na jaan-ro xa n-kutau-ro nuu Ianyuux chi kundau ini aa-ia

Tau tniur nuun xa jaann nuu ayiu ka kukanu ini Cristu Jess xa na najaan koioi Ianyuux xiin xa na kajan tau koioi

Janda nakuetu koio ayiu ka kukanu ini Jesucristu nuu Ianyuux, te janda kajan tau koio-i

403 xa na kutuu vii kutuu vaa ntdaa ayiu. Duni na jaan koioi nuuia xa vaaia chi xko chindeeiai. 2 Na kajan tau koioi nuu Ianyuux xa na taxnuni vaa koio se ka taxnuni xiin ntdaa se ka kuu juxtixia na kuaa na kutuu vii kutuu vaa koioro. Na kada koioro xiini xa juini Ianyuux, te na kava ukax ini tniuro. 3 Tna ini Ianyuux, Ia dakaku aa xaa chi n xavaa kuu. 4 Juiniia xa kaku nandkaa nandituu ayiu xiin xa najini koioi nax kuu xa ndaa. 5 Idii ni Ianyuux io te idii ni Ia ii xeero io. Kuuia Cristu Jess te nkuuia ayiu. 6 Nxejoonia xa nka xani aa ayiu loko xa nchiyauia kuechiro. Te daa nyaa ku nxantuu Ianyuux. Te nka xini ayiu xa dua nkuu. 7 Ntundaa aa Cristu Jess xa jaanr nuu ayiu atu ka kuu ayiu Israel xa nchiyauia kuechiro ntdaaro xiini. Duni ntundaa aaia xa jaanr nuui xa na kukanu ini koioiia te na jinii nax kuu xandaa. Ndaa jaanr, atu veter. 8 Duni tau tniur nuun xa jaann nuu se ka kukanu ini Cristu Jess xa na kajan tau koios nuu Ianyuux davaa nga nuu xtuus. Hora na dandaa ndaas xa kajan taus, maxku ku kiti inis, ni maxku kajan tau koios hora ka jantnaa tnuus xiin ayiu. 9 Duni juinir xa jaann nuu ad xa na kundix kudaua dama natau xiina. Na kava nxanu dama kuinoa. Maxku yo kadakutua meea. Maxku kukutua oro a perla. Maxku yo naa dandeea yooa, ni maxku kuinoa dama

1 Timoteo2,3 yo yau. 10 Naa xa kadakutu koioa meea na kada koioa xavaa n ka kida ka xinokuechi nuu Ianyuux. 11 Hora dakuaa n sey ayiu ka kukanu ini Cristu Jess nka nataka, nanini na kunini koioa. Maxku chitnaaa. Ndau ndau na kunini koioa. 12 atu tna inir xa dakuaa n ad se ka kuu sey ka kukanu ini Cristu Jess nuu ka nataka ayiu ka kukanu iniia ni maxku taxnunia nuus. Nanini na kuninia hora ka dakuaasy a hora ka tau tnius nuui. 13 Na kunuu sey chi kina nuu nkidavaa Ianyuux Adn, ijan dada nkidavaaia Eva. 14 Daxa adu Adn ndandau aa Kuina chi Eva ndandaui, te xaxee xijan nkuua ayiu nkida kuechi. 15 Kuee vida ka yaaa hora ka xajana daya, ko ma kua nux kukanu inia Cristu Jess, nux xemania Ianyuux, nux kidaa xa juiniia, nux kunxanua du.

Se juini xa nkonetnius xa taxnunis nuu ayiu ka kukanu ini Cristu Jess te junuusy, tniu vaa juinis xa kunees. atu jaan veter chi n xandaa kuu. 2 Se juini xa kadas tniu yaa, kidaykai xa ku kuus n se io ayiu xauu nuus, chi kuus se vaa. Na ku kuus se idii ni ad io. Duni na ku kuus se kunxanu, se kuukax ini xiin se xitondee ayiu ka xeen nukee nuvees. Na ku kuus se tua vaa na kuaa daa na dakuaas ayiu.

Se taxnuni nuu ayiu ka kukanu ini Jesucristu xiin se nkonetniu xa junukuechi-s nuu-i

1 Timoteo3,4 ku kuus se atu xii xa nde xinis. Maxku ku kuus se ma kachi ini, se jantnaa. Na ku kuus se jan vii jan vaa, se tuu mani xiin ayiu. Maxku ku kuus se yo kajan ini tvini. 4 Duni na ku kuus se yndaa vaa familias xiin se ka jandixa aa dayas, te xndaxioi xauu nuus 5 chi nux a kuaa n sey xa kndaas dayas, ma kadas xa kndaas ayiu ka kukanu ini Cristu Jess. 6 n se dijan nkixee xa kukanu inis Cristu Jess, maxku kndaas ayiu ka kukanu iniia na aa yo ku ku inis te kadas kuechi te kada uu aa Ianyuux n kada uuia Kuina. 7 Kidaykai xa ku kuus se io ayiu atu ka kukanu ini Cristu Jess xauu nuus chi nux atu kuus se xndaxio ayiu ijan xauu nuus, kuia jaanis, te kuvete Kuina. 8 Dani se nkonetniu xa junukuechis nuu ayiu ka kukanu ini Cristu Jess, ndouu xa ku kuus se io ayiu xauu nuus. Na ku kuus n se n ni tnuu. Maxku ku kuus se tua ndd , ni maxku ku kuus se tn tvini ayiu. 9 Na ku kuus se jandixa xa n xandaa kuu xa ka jandixa ayiu ka kukanu ini Cristu Jess. Na ku kuus se a tuu nax kida xa kune inis. 10 Kina ka na kototnuni ayiu ka kukanu ini Cristu Jess se ndukui xa junukuechis nuui. Nux vaa kidas, na nkonetnius. 11 Na ku kuu ad se tetutniun, xndaxio ayiu xauu nuua, te maxku ku kuua n jan tnuu ayiu. Duni na ku kuua n a xii xa nde xinia. Na ku kuua kukanu inin xa vaa kadaa tniu io xa kadaa.

404 xa ku kuu se junukuechi ya se io idii ni ad, se yndaa vaa dayas xiin dava ka ayiu xtuu nukee nuvees. 13 Nux vaa ka xinokuechi n se xinokuechi, vaa ka tniu kunees, te kuys xa jaans nuu ayiu xa kukanu inis Cristu Jess. 14 Nu xaku ku xe kotonini aar, 15 ko xa kachitnuu aar nax io xa jaann nuu ayiu ka kukanu ini Ianyuux ndixa, nkidavaar tutu yaa juan xee nux kukueer xa xeer. ayiu yaa dani ka jandixai xa xandaa kuu tnuu njaan Ianyuux, te mee ni xandaa ka jaani nuu nka ayiu hora ka dakuaaiy. 16 Xandaa xakuiti a ka xini vaaro nax juini Ianyuux xa kadaro xa na jandixa karoia. Cristu kuu Ia nkuu ayiu, te nka xini aa ayiu uayiu xiin ngel, ia ka xinokuechi nuu Ianyuux. Njaan Espritu Ianyuux xa ni n kuechi atu nkida Cristu. Xitendodo xa njaania xiin xa nkidaia nacin xiin nacin juaan. Te ka jandixa ayiu xa kuuia Ianyuux. Te juan ndaaia andu nuu ndukanuia.

3Na

12Kidaykai

Kaxi njaan Espritu Ianyuux xa na kuyatni xa naa uayiu ma kukanu ini ka dava ayiu Cristu Jess. Jandixa koio dava ayiu jan xa jaan ayiu uu aa xaloko, te nkuitandijuniy. Dandauiy. 2 Jaan ayiu ijan xa jaan ndaai, ko

Janda io xa junukuechi Timoteo nuu Jesucristo

405 kuui ayiu ka kidavaa tnuu vete, te a tuu nax kuu inii. Yo nka xixa nuui. 3 Dadaan ayiu yaa xa tnundaa ayiu, te ma juejooni xa kaxi ayiu ijan ntdaa xa nkidavaa Ianyuux xa kaxi kooro. Vatuka kaxi roo, ayiu kukanu ini Cristu Jess davaa nga xa io xa kaxi xa kooro chi xnaaro xa njaan Ianyuux xa io vaa xa kaxi kooro ntdaa xa nxani iniia nux na juaaro nuuia: Na kutauda, Taaro. 4 Na kaxi kooro ntdaa xa nxani ini Ianyuux xa kaxiro, te maxku ku jaanro xa maxku kaxi koioro, ko duni na juaaro nuuia: Na kutauda, Taaro. 5 Xaxee xa xijan tauro nuuia xa na nduu ii xa kaxi xa kooro, xiin xaxee xa njaania xa nduu ii, xijan kuu xa nduu ii. 6 Nux na jaann nuu ayiu ka kukanu ini Cristu Jess tnuu yaa, kuun se xinokuechi vaa nuuia, te vaa ka kutnuni inin xa ndakuaan. X jandixan xijan vaxi. 7 Maxku chinuun cuentu nka xo xani ini mee xixitna ayiu dian xa ka najani axanu vitna chi adu n xandaa kuu xijan. adu n xa xiniuu kuu. Kada xa juini Ianyuux, te adu xa daa cuentu ijan ku jandixan. 8 Xa ka dadkro te ka xikonuuro xa ka dakaaro tuchi, n xavaa kuu, ko atu yo kunuu xijan. Xa yo ndand kuu xa kidaro xa juini Ianyuux chi xaxee xa kidaro xa juiniia, vaa tuuro uayiu, te dani vaa kutuuro andu xaxee xijan. 9-10 Ndeturo xa ndixi Ianyuux ndixa, Ia dakaku ayiu uayiu, Ia dananitau aa roo, ayiu ka

1 Timoteo4,5 kukanu iniia. Xa na nanitau ayiu yo ndee ka kidatniuro, te ndau ka yaaro. Io xa jandixa ntdaa ayiu xa kakuneer ya chi n xandaa kuu. 11 Jua tnuu ayiu ntdaa xa jaanr ya, te juaan nuui xa na jandixa koioi. 12 Nux atu tna ini dava ayiu ka kukanu ini Cristu Jess xa dakuaany xaxee xa luchin, jandoony. Ku jaan nxanun, te ku kuukax inin nuui ntdaai. Duni juemaniny. Kukanu ini nai Cristu Jess, te maxku jn tn inin. Maxku kadan kuechi. Kada ntdaa xaa na kuaa na kundea ayiu ka kukanu iniia, te daa na kada koioi tuku. 13 Kau ndodon tnuu Ianyuux xyodotnuni nuu ayiu, jan doony, te dakuaany chi kukueer itau xa xeer. 14 Na nka xajan ndodo sexanu ka taxnuni nuu ayiu ka kukanu ini Jesucristu ndaas dkn, nka jaans nuun xa njaan Ianyuux nuus xa kadan tniuia. Nkida Ianyuux xa nkuaan kidan tniuia. Maxku ndunaan xijan. 15 Jun inin xa vaa ka kadan tniuia na kuaa na jini ntdaa ayiu xa vaa ka tuan juaan. 16 Jun inin xa jandixan ntdaa xa jaanr, te dakuaan ayiu juini ndau na yaan. Nux daa na kadan dakakun meen xiin ntdaa ayiu kunini tnuu jaann.

Maxku kanandeen n sexanu hora jan doons. Kadan kuenda xa taan jan doon. Vivii jaann nuu ntaka solteru hora jan doons. Kadan kuenda xa anin

Nax io xa kada n-xi y, sexanu, ayiu ka kidatniu dua du

1 Timoteo5 ka kuus. 2 Vivii jaann nuu ntaka axanu hora jan doona. Kadan kuenda xa dn ka kuua. Dani hora jan doon ntaka soltera, vivii jaann nuui. Kadan kuenda xa kuan ka kuui, te maxku ku jaan lokon nuui. Ku kunxanun nuui. 3 ad nka xi y te ayo na dayaa io xa kachii xa ndaua, na juaa ayiu ka kukanu ini Cristu Jess xa ka ndouua, 4 ko ad nxi y io daya a daiani, na kachi koioi xa ndaua. Kina ka na kachii xa ndau di a dxanui, ijan dada na kachii xa ndau nka ayiu. Mudu yaa nachiyaui xa nkachi tadi xa ndaui na luchii. Tna ini Ianyuux xaa. 5 Dava nka ndoo mee nka ndoo n, nka kukanu inia xa dakaku aa Ianyuux, te ka xijan taua nuuia nduu xakuaa; 6 ko dava ka kuloko ka kudua. atuka ka kidaa xavaa, ka kidaa xa kuu ini meea. 7 Tau tniu nuu ayiu ka kukanu ini Cristu Jess xa na kada koioi xavaa yaa, na kuaa maxku ku jan tnuu aa dava ka ayiu. 8 ayiu a kachi xa ndau ntdaa familiai, atuka jandixai xa ntau tniu Ianyuux chi xe inii. Xe ini kai dada ayiu atu kukanu ini Cristu Jess. 9 Na nkodotnuni du ka xi y nuu yodotnuni du ad xa daa nga nka xi y nux ioa uni diko kuia, nux atu ndandaua ya, 10 nux najuen tnuu aa ayiu xaxee xa nkidaa xavaa, nux nxo ndeka vaaa dayaa, nux xitondeea ayiu xeen veea, nux najinia xee ayiu ka kukanu ini Cristu Jess, nux

406 nchindeea ayiu ndau ka yaa te nux nkidaa xavaa du. 11 Maxku chidotnunin ad ka xi y ka kuu kuechi nuu xyodotnuni du x xndaxio uni diko kuia jan chi vaa ni nandukua ya te natnundaaa. Te kunuu ka xijan dada tniu Cristu Jess, 12 te dakuido dataua anua chi ma daxinokavaa tniu njaana xa kadaa. 13 Daxa ka xini kudia, te adu diko ni ka xini kudia, chi duni ka xikonuua vee xiin vee xa ka kine tnuua ayiu. Duni ka najania cuentu ka tekua. Cuentu loko cuentu dua ni ka jaana. 14 Xijan kuu xa vaa ka xa na natnundaa ad nka xi y ka kuu kuechi. Na kundekaa dayaa, te na junuua nukee nuveea. Dua na kadaa na kuaa maxku jan tnuu aa ayiu a ka kukanu ini Cristu Jess. 15 Davaa, xa nka dandooa ichi Ianyuux te ntna ichi loko. 16 Io xa kachi ka kukanu ini Cristu Jess xa ndau n nxi y tuu nukee nuveea. adu xa daa dava ka ayiu ka kukanu ini Cristu Jess kundeka aa. Na kundeka dava ka ayiu ka kukanu ini Cristu Jess nka xi y tuu mee tuu n. 17 Na jenyau se ka taxnuni nuu ayiu ka kukanu ini Cristu Jess. Nux xyndaa vaas ayiu ka kukanu iniia xiin nux kuee hora jaans tnuu Ianyuux nuu ayiu, nux kuee hora dakuaas ayiu du, na jenyaus uu vuelta chi daa io xa jenyaus. 18 Na koo yaus chi jaan tnuu Ianyuux yodotnuni: Maxku chiin unu yuu ngutu hora xadin

407 xiint tru. Duni yodotnuni: Io vaa xa jenyau se kida tniu. 19 Maxku kadandaan kuechi n se taxnuni nuu ayiu kukanu ini Cristu Jess nux atu io uu a uni testiu. 20 Te se xandaa xakuiti nkida n kuechi, jandoons nuu xyuku ayiu ka kukanu ini Cristu Jess na kuaa na yuu koioi. 21 Kada ntdaa xa nkachitnuu aar. Nini Ianyuux, xiin Cristu Jess xiin ngel nkaxia xa jaanr nuun. Xiin xandaa kada. Maxku njuiin xee se nkida n kuechi, ni maxku kanandeen ayiu a tuu nax nkida. 22 Kuekuee nandukun se jantuu tniun na aa kajan ndodon ndaan dk n se kada kuechi hora netnius, te ku jaan ayiu xa dun nkida xa nkidas kuechi. Jun ini xa mee ni xavaa kadan. 23 Maxku koon mee ni ndute, koo xaku vinu xa na kutatna xitin chi xko kuun. 24 Dava ayiu nka kida kuechi, x ka xini ayiu uui xa nka kidai, ijan dada kundaa kuechii, ko dava kai kina ka kundaa kuechii, ijan dada xini ayiu uu nax kuu xa nka kidai. 25 ayiu ka kida xavaa, ka xiniro nax kuu xa ka kidai. Duni ka xiniro xa nka kida nka ayiu n kuechi, juini nai nka kidai. ayiu ka kidatniu dua nuu xtooi, na kooi xauu nuus, chi io xa kooro xauu nuu xtooro. Dua na kadai na kuaa maxku kuia jaan ayiu Ianyuux, ni maxku ku jaani xa n xaloko xadua ka dakuaaro ayiu. 2 ayiu ka kukanu ini Cristu Jess ka kidatniu dua nuu se kukanu iniia, na jueyuu

1 Timoteo5,6 juendetu koioi nuus; adu xa ma kooi xauu nuus diko ni xaxee xa ka kuus xiini se kukanu iniia. Dua na kadatniu kai nuus xaxee xa xemaniis. Daxa se kukanu ini Cristu Jess kuus, te kuee xa niis xaxee tniu ka kidai. Xaa jaann nuu ayiu te jan doony. ka dakuaa ayiu, te kakunees n xa a ndaa hora dakuaasy, a xe inis xa ndakuaa aa Jesucristu. Xa ndakuaa aaia jan dakuaa roo ayiu. n xandaa kuu. 4 Ka kuu inis xa ka tuas, ko atu ndaa xa ka tuas chi tuku ka jaans nuu ayiu. atu ka dakuaas ayiu xa ndakuaa aa Cristu Jess. Yo ka tna inis xa jantnaa tnuus xiin ayiu xaxee n xa a ndand te dua kuu xa io xakuedi ini. Dua kuu xa a ka kuu nuus. Duni xaxee xijan kuia ka jaan tnaas, te ka dakuido kuechi tnaa neuus. 5 Yo ka jantnaa tnuus chi mee ni xaloko ka xani inis. Jandixas n xa a ndaa te dakuaas ayiu diko ni xa niis tvini xa na kukuika koios. 6 Kuee xa vaa kuu ayiu kida xa juini Ianyuux, ko nux atu jan kuechii xa atu tuu nga xnevaai xa kaxi xa kooi xa kundix kudaui. 7 Ni n xa a tuu nax neero nkixee uayiu yaa na nkakuro, te ni n a tuu nax kaneero jn andu ku na kuuro. 8 Nux io xa kaxi xa kooro te nux io xa kundix kudauro, maxku jan ykaro. 9 ayiu ka juini xa nkotuu kuikai, a xndedi inii hora dajaan

3Se

Maxku kukajan ini-ro tvini

1 Timoteo6 aa Kuina te kidai kuechi. atu ndakui xa kundedi inii nuu xaloko xadua kidai. Yo ka tna inii xa kadai xaloko xadua, te xaxee xijan ndau ka yaai. 10 adu n xa vaa kuu xa kukajan iniro tvini chi ayiu yo kajan ini tvini, diko xaa diko xijan ka kidai xa na niii xijan. Dava ayiu, atuka ka kukanu inii Cristu Jess xaxee xa kukajan inii tvini, te yo kuee vida yai xaxee xijan.

408 xee ku nxantuu Ianyuux xa ndixi Jesucristu, kadaia xa jiniroia. Ndukanu Ianyuux te taxnuniia nuu ayiu xiin nuu ntdaa se taxnuni. Duni kunxanuia nuu ntdaa se ka kunxanu. 16 Idii meeia a xi te ma ku ma uu kuia. Xaxee xa yo ndiiia, ayo xetua nuu tuuia. ayo xiniia chi atu kanda ndearoia. Na najuen tnuuroia, te na jaanro xa taxnuniia nkava nkuita. Amn. 17 Juaan nuu ayiu kuika io uayiu yaa, xa maxku ku kuu inii xaxee xa kuikai, ni maxku kukanu inii tvinii xiin xaxiii, chi danaa xee ku ndundaui. Ianyuux ndixa na kuitakaa kuitakuui chi meeia kuu Ia tuu nga taxi xa ka ndouuro xa na kutuu vaaro. 18 Tau tniun xa na kada koioi xavaa. Duni tau tniun xa na chindee koioi ayiu ka kundau; kuee xa na juaaiy. 19 Xandaa xakuiti kutuu kuikai andu nux dua na kadai. Nkava nkuita kutuu koioi nuu tuu Ianyuux. Ijan kuu nuu kutuu vii kutuu vaa koioi. 20 Kada nai xa ntau tniu Ianyuux xa kadan. adu xa daa cuentu a ndand ka jaan dava ayiu ku jandixan chi adu kuenda Ianyuux kuu xijan. Ka jaani xa ka tua vaai, ko diko ni xa ka daka nino tnaai chi adu n xa ndaa ka jaani. 21 Nka dandooi Cristu Jess. atu ka kukanu iniiia. Na chindee chituu aa Ianyuux, Timoteo.

15Na

ndoo, xa kuun se jaan tnuu Ianyuux nuu ayiu, maxku daa kadan. Jun ini xa kada nain xavaa. Kada nai xa juini Ianyuux, te kukanu ini nai Cristu Jess. Juemani nai ayiu, te vivii jaan nuui. Jandixa nai Ianyuux juini ndau na yaan. 12 Xaxee xa kukanu inin Cristu Jess, kada xavaa na ka kida ayiu kukanu iniia. Maxku dakakun xa kutuun xiin Ianyuux nkava nkuita chi xaxee xijan nkaxi aaia te njaan meen xa ma dakakun xa kutuun xiinia nkava nkuita nuu nka nataka kuee ayiu. 13-14 Nini Ianyuux, Ia kida xa ndito ntdaa xa ndito xiin Cristu Jess, Ia njaan ndaa nuu Poncio Pilato na nkakuneeia Ianyuux, xa tau tniur nuun xaa. Jandixan ntdandituu xa tau tniur, te maxku kuxe inin na kuaa maxku kanandee aar. Kada ntdaa xaa, na kuaa ku na ndixi Jesucristu jiniia xa xaa kidan.

Io xa kada Timoteo xa juini Ianyuux


11Ko

Carta kuu uu n-tundaa Spalu nuu Timoteo

Ruu, Spalu, kuur se ntundaa aa Cristu Jess xa jaanr nuu ayiu xa njaania. Daa njuini Taaro Ianyuux. Njaania xa kutuuro xiinia nkava nkuita xaxee xa kunduuro xiin Cristu Jess. 2 Tundaar carta yaa juan xee nuun, Timoteo. Xaxee xa ndakuaa aar, xijan kuu xa nkukanu inin Cristu Jess. Kuenda ku daya yr kuu aa xaxee xijan, te xemani aar. Xijan taur nuu Taaro Ianyuux xiin nuu Cristu Jess, Ia kuu Xtooro xa na chindee chituu aaia xiin xa na kundau ini aaia. Duni xijan taur nuuia xa na ku kundaa ku kuvatu anun chi nnatu inin xa nkidan kuechi.

Ndajan tnuu Spalu Timoteo

nxo xinokuechi xixitnaro nuu Ianyuux daa xinokuechir nuuia, te a kune inir xa xinokuechir nuuia chi a tuu nax kidar. Ntnaa vuelta xko xijan taur nuu Ianyuux xiaanr: Na kutauda, Taaro Ianyuux xa

3N

Io xa jaan Timoteo nuu ayiu xa n-kida Cristu Jess

nkidan xa nkukanu ini aa Timoteo. Nduu xakuaa xijan taur, 4 te najaanr xa xko ndain. Hora najaanr xa xko ndain, kuu anur xa xe kotonini aar xa na kuveter. 5 Naar xa xandaa xakuiti kukanu inin Cristu Jess, te atu xe tn inir. Kukanu inin Jess n kukanu ini Loida, kuu dxanun xiin Eunice, kuu dn Ianyuux. 6 Xaxee xijan na jaanr nuun xa kada nain tniu njaan Ianyuux xa kadan. Koo inin koo anun kadan tniuia. Na nxajan ndodor ndaar dkn, njaania xa kadan tniuia, te kidaia xa kidan tniu xko kidan. 7 Kada tniuia chi nkidaia xa atu kuuro ayiu io. Chindee aaia xa atu yuuro xa jaanro nuu ayiu xa njaania. Duni kidaia xa xemaniro ayiu, te atu kundee Kuina xa dajaan aai xa kadaro xaloko xadua. 8 Xijan kuu xa maxku yuun xa kakuneen Cristu Jess, Ia kuu Xtooro nuu ayiu, ni maxku kujanuun xa kakuneenia nuui, ni maxku kujanuun xa yndiur xaxeeia. Ndau yaa ruu xaxee xa kakuneer xa njaan Ianyuux. Nux ndau yaan n

409

2 Timoteo1,2 yaar xaxeeia, maxku kundu inin chi kadaia xa ndakun xa kakunee nainia. 9 Ndakaku aaia te nkaxi aaia xa ku kuuro dayaia. Nkaxi aaia xaxee xa xemani aaia xiin xaxee xa vaaia xiin xaxee xa daa njuiniia; adu xaxee xa kidaro n xavaa. Ndena ta nkavatuu ka uayiu nu ini Ianyuux xa kax aaia. Duni nu iniia xa ku Jess, Ia kuu Xtooro xaxeero. 10 Xaxee xa ndau ini Ianyuux xiin xaxee xa vaaia nkidaia xa nka xiniro Cristu Jess na nkixiia uayiu, te meeia kuu Ia nkida xa atu nteyu yk kuu Jess na nynduxiia. Duni kadaia xa ku na nandoto koio roo, ayiu ka kukanu iniia xa kuro, ma kuu ka xa teyu yk kuuro chi ma kuro nka vuelta te nkava nkuita kutuuro xiinia. Ka xian tnuuro ayiu nax kadai xa nanitaui xa na kuaa kutuu koioi xiinia nkava nkuita. 11 Ntundaa aa Ianyuux xa jaanr xaa nuu ayiu; nkaxi aaia xa ku kuur se dakuaai. 12 Te xaxee xijan yndiur te ndau yaar, ko atu kujanuur xa yndiur xaxee xa nkukanu inir xa junuuia xa ntaxndeeria. Xinir jundu kuuia te nkukanu iniria. 13 Dakuaa ayiu xa ndakuaa aar; maxku kakuneen n xa a ndaa na kuaa na jinii xa kukanu inin Cristu Jess xiin xa xemaniny. Ndakun xa dani kukanu ininia xiin xa dani juemanin ayiu chi kunduun xiinia. 14 Maxku tuku jaann nuu ayiu hora dakuaany. Njaan Ianyuux nuun xa jaann tnuuia

410 nuui. n xavaa kuu xijan. Na chindee aa Espritu Ianyuux uu aa hora na dakuaany. 15 Xa naan xa ntdaa ayiu ka kukanu ini Cristu Jess uu xndatuu Asia nka dandoo aa. ns nani Figelo te nkas nani Hermgenes 16 Na kundau ini Ianyuux Onesforo xiin familias. Na chindee aaia chi kuee vuelta ntaxis xa nndouur, te a kujanuus xa yndiur xaxee Cristu Jess. 17 Na nkixis Roma nnanduku aas xa nde na nnanii aas. 18 Na kundau ini aa Ianyuux ku na ndixi Cristu Jess. Vaa ka naa meen xa yo nchindee aas na nxo tuus feso. Xaxee xa chindee chituu aa Cristu Jess, kadayka meen xa kada kan tniuia. Kuenda ku dayar kuu aa, Timoteo. 2 Xa njaanr nuun xiin nuu kuee ayiu nka nataka n vuelta, xijan juaan nuu se ndakuaan kukanu inin xa na dakuaa koios ayiu. 3 Ndau yaaro nduuro, ko kada nde ini. Kada kuenda xa n soldado ndau yaa kuun. 4 n se kuu soldado, mee ni tniu nxiaan se taxtnuni nuus, kidas; atu kidas tniu se xitu uu a nka tniu. Mee ni tniu nxiaan se ijan kidas xa na kuaa na tna ini aas. 5 Duni ka kuuro n ka kuu se ka dadk. Juini nndaku n se ndadk, ko ma niis coronas nux a ndadks xiin se ndadk xiins n io n juaan. 6 Duni ka kuuro n kuu n se ndadau tru. Mees io xa nakuekas xa ndadaus nuu uus, adu nka ayiu. 7 Xaa kuu xa jaanr te kani ini vaa nu nax kuu

411 xa jaanr. Na taxi Taaro Ianyuux, Ia kuu Xtooro xaxtnuni xa kutnuni inin ntdaa xaa. 8 Maxku kande inin Jesucristu, Ia nxi te nnandotoia. Daya dana David kuuia. Xaa kuu xa jaanr nuu ayiu. Tnuu vaa kuu. 9 Xaxee xa jaanr xaa nuu ayiu, kida uu aa dava ka ayiu te kuee vida yaar, diko cadena ndijunr. N ndijun se nxani ndy ndijunr, ko atu ndijun tnuu Ianyuux. 10 Juini ndau yaar, ko kunde inir xa na nanitau ayiu nkaxi Ianyuux xiin Cristu Jess xa ku kuui dayaia xiin xa na kutuui andu nuu io mee ni xa vili xndaa te yau nkava nkuita. 11 Nux ka xiro xaxee Cristu Jess kutuuro xiinia. 12 Nux ka kundee iniro hora ndau yaaro xaxeeia, taxnuniro xiinia. Nux na jaanro xa a xiniroia, jaania xa atu xini aaia tuku. 13 Juini ma kukanu ini karoia n njaanro, ko meeia kada naiia xa njaania xa kadaia, chi Ianyuux kuuia, te xaxee xa kuuia Ianyuux ma kuu xa tuku ku jaania te tuku ku kadaia. n xandaa kuu xaa.

2 Timoteo2 nux daa kidaro. Xaxee tnuu ka kakunees hora ka jantnaa tnuus nuu xyuku ayiu daka ninosy, te ma jandixa kai Cristu Jess. 15 Vaa kada tniu Ianyuux na kuaa na jaania xa kendoo vaa tniun, te ma kune inin. Ndukundee kadan tniuia. Nux dua na kadan, ndakun dakuaan ayiu, te mee ni xandaa jaann. 16 adu xa daa cuentu a ndand ka ndatnuu dava ayiu ku jandixan chi adu kuenda Ianyuux kuu xijan. Ka dandoo ayiu ijan Ianyuux xiin leyia vaxi. 17 Xitendodo cuentu ka jaani juaan n xitendodo ndy. Nuu ayiu yaa ytnaa Himeneo xiin Fileto. 18 Vaa nka xo jandixa nduu se yaa xa tnuu Ianyuux kuu n xandaa, ko atuka daa ka jaans vitna. Ka jaans xa x nka nandoto ndy nka xi. Dua kuu xa ka daka ninos dava ayiu, te atuka ka kukanu inii Cristu Jess. 19 Dua nchidotnuni n se nxo kakunee Ianyuux: Xini Ianyuux janda ka kuu ayiu ndekaia. Duni yodotnuni: Na dandoo ntdaa ayiu jaan xa kukanu inii Jesucristu xaloko ka kidai. N kuu xa nxe kodotnuni nuu n yuu nukoo kutu kuu xa nchidotnunis chi ma naa xijan. 20 Na jaan ntukur nka tnuu yaa. adu mee ni kd oro xiin kd plata io n vee kanu se kuika chi duni nevaas koo yutnu xiin kd uu. Kd oro xiin kd plata tnaas xa yau xiin xa ukax ini, te koo yutnu xiin kd uu tnaas xa a xiniuu ka. 21 Nux ma kada karo kuechi ku kuuro

se ka dakuaa ayiu ka kukanu ini Cristu Jess dian xaa. Jan doons, te kunini Ianyuux. Jaann nuus xa maxku jantnaa tnuus hora atu ka kuu nuus chi a tuu nax kineero

14Nadajaann

Ndaku Timoteo xa dakuaa-s ayiu ka kukanu ini Jesucristu

2 Timoteo2,3 n ka kuu kd xuu xa ukax ini jan, te kada Ianyuux xa nduuro ayiu ii. Junukuechiro nuuia, te idii ni vuelta kajanro anuro xa kadaro mee ni xavaa. 22 Jun inin xa maxku kadan yka kuechi, vitna kuun solteru, chi n se kuu solteru, yo kuu anus xa kadas kuechi uayiu. Kadayka meen xa kadan xavaa na ka kida ayiu nka ndundoo nka ndunini te ka xijan taui nuu Ianyuux. Duni kadayka xa kukanu ini nain xiini Cristu Jess xiin xa juemani koion ayiu. Na kutuu vii kutuu vaa koion xiini. 23 Maxku danuun cuentu atu kuu cuentu ukax ini ka kakunee xa nka yaa xixitnan ka ndatnuu dava ayiu, chi atu ndaa xijan. Xa naan xa diko ni ka jantnaa tnuu ayiu xaxee cuentu ijan. 24 Vivii na jaan n se xinokuechi nuu Ianyuux nuu ayiu, te maxku jantnaa tnuus xiini. Io xa ku kuu n se xinokuechi nuu Ianyuux se vaa kuaa xa dakuaas ayiu. Duni io xa ku kuus n se atu yachi ini. 25 Na dakuaas ayiu ka jaan xa atu jaan ndaas hora dakuaas nka ayiu chi kudana kada Ianyuux xa natu ini ayiu ijan xa daa nka jaani, te jini koioi ndeda xa kuu xandaa. 26 Natu inii xa nka kidai xa njuini Kuina xa kadai, te ma kundeka aa kai. Dua na kadas na kuaa na kadai xa juini Ianyuux.

412 ndau nuu tnaa chi mee ngai jun inii. Yo vichi kukajan ini koio ayiu jan tvini, te ku jaan ini koioi, te ku kuui ayiu xe ini. Duni kuia jaan koioi Ianyuux. Ma jandixa koioi tadi. Ni ma jaan koioi nuu Ianyuux: Na kutauda, Taaro, ni ma kooi xauu nuuia. 3 Ma juemani koioi nka ayiu, ni familiai ma kundau inii. Jantnaa koioi, te ma ndumani koioi. Tekuechi neuu koioi nka ayiu. Mee ni xaloko kadai chi ma kundedi inii. Ndundee koioi hora na jan doo aa nka ayiu. Jini uu koioi ayiu kada xavaa. 4 Diko koioi ayiu nka xo kumani xiini. Ma yuu koioi xa kani koioi ndy a xa kadai nka xa kadai. Xaxee xa kutuu vaa koioi ku kuu koioi ayiu xe ini. Vaa ka ku kuu anui xa kadai xa juini koio meei dada xa kadai xa juini Ianyuux. 5 Jaan ngai xa jandixai Ianyuux, ko a ndaa xa jandixaiia, chi ma najaan koioiia xa na kuaa na chindee aaia. Maxku kandeka tnaan xiin ayiu io vitna ka kida na kada ayiu ijan. 6 Ka ku ayiu yaa vee lilu, kuee xa nka kida, xa dajaan aai xa kada koio kaa xaloko xadua, te ka xejoona chi ka tna inia xa kadaa xijan. 7 Ndku nduu ka dakuaa yaa n xa ka dakuaaa, ko ma uun jinia ndeda xa kuu xandaa. 8 N nka kida se nxo nani Janes xiin se nxo nani Jambres xa nka jaans nuu ayiu xa maxku jandixai xa njaan Moiss, daa ka kida ayiu yaa vitna xa ka dadaani xa jaanro nuu ayiu ka dakuaaro ndeda xa kuu xa ndaa. Mee ni

Kunaa xa yo ndau yaa ayiu tiempo na kuyatni xa naa uayiu. 2 Mayo ka ayiu kachi

Janda ku kuu ayiu na kuyatni xa naa uayiu

413 xaloko xadua xuu anui. Nxika yata Ianyuux nuui xaxee xa atu jandixaiia. 9 Juini ka dadaani xa jaanro xijan nuu ayiu, ko xee xa ma dadaan kai chi jini ayiu xa ayiu lilu ka kuui. Yaa koioi na nka yaa nduu se a nka jandixa Moiss.

2 Timoteo3,4 nax chidotnuni dava se uayiu, te nka xo chidotnunis. Ntdaa tnuu Ianyuux xyodotnuni nka chidotnunis. Vaa xa kakuneero tnuu Ianyuux nka chidotnunis nuu ayiu dakuaaro. Duni vaa xa kakuneero xaa hora jan dooroi. Dani vaa xa kakuneero tnuuia nuu ayiu nkida n kuechi chi natu inii. Xaxee xijan ka jandixaroia, 17 te duni xaxee xijan ka kida roo xa ka kuuro ayiu kukanu ini Cristu Jess xavaa. 1-2 Tau tniur nuun xa maxku dakuitan xa jaann nuu ayiu xa njaan Ianyuux. Nani jaann nuu ayiu ka juini xa kunini koioi xa njaania, dani jaann xijan nuu ayiu a ka juini xa kunini koioi xijan. Jaann nuui nax kuu kuechi ka kidai. Jan doony xa maxku kada kai kuechi, te duni jaann nuui nax kada koioi. Vivii dakuaany; maxku kukiti inin nuui. Nini Ianyuux xiin Cristu Jess, Ia ndadandaa kuechi ntdaa roo, ayiu io vitna xiin kuechi ayiu xa nka xi xa xaa tau tniur nuun. Kixi Cristu Jess nka vuelta uayiu xa taxnuniia. 3 Xaa jaann nuu ayiu vitna chi xee ku kunini koio ayiu xa kuu ini meei, te ma kachi kai xa kuninii xa jaanro. n xandaa kuu xijan. Nanduku koioi kuee maestru kakunee xa ka tna ini meei, te kada koioi xa kuu ini meei. 4 Ma kachi kai xa jaanro nuui xa njaan Ianyuux. n xandaa kuu xijan. Kunini koioi cuentu nka xani ini mee xixitnai. 5 Ndoo, maxku kadan n xa atu natau. Kada nde inin hora ndau

vaan nax dakuaar ayiu, Timoteo. Duni xinin janda xko kuur, te naan nax nxo kuu anur xa kadar. Xinin xa kukanu inir Ianyuux. Xinin xa atu yachi inir, te xemanir ayiu. Duni xinin xa kunde inir hora ndau yaar. 11 Koto na nka kida uu aa ayiu uu Antioqua, Iconio, Listra du xaxee Cristu Jess. Ndau nyaar ijan, ko nkundee inir. Naka kuee xa nka kida aa ayiu! Ko atu nxani aai chi nchindee aa Ianyuux, Ia kuu Xtooro. 12 Ntdaa ayiu ka kida xa juini Ianyuux te ka kunduui xiin Cristu Jess, yo ndee ndau ka yaai. 13 ayiu loko, kuee ka xa ka kidai juaan. Dani ayiu ka dandau nka ayiu, dandau kaiy vaxi. Nani kuu xa ka dandaui ayiu, dani dandau aa koio ayiu. 14 Kajan anun xa jandixa nain xa jandixan vaxi. Chinuu nai xa ndakuaan chi xa naan jundu ndakuaa aa. 15 Ndena luchin kaun tnuu Ianyuux xyodotnuni, te kutnuni inin nax kuu xa yodotnuni. Tnuu Ianyuux yodotnuni kachitnuu aa nax kadan xa nanitaun. Xa kadan xa nanitaun kuu xa kukanu inin Cristu Jess. 16 Njaan Ianyuux

10Xini

Jaan Spalu nuu Timoteo na tniu io xa kada-s

2 Timoteo4 yaan. Jaan nuu ayiu nax io xa kadai xa na nanitaui, te kadan ntdaa tniu ntaxi Ianyuux. 6 Xaa jaanr nuun vitna, te io xa chinuu vaan xa jaanr chi vax kuyatni xa kur xaxee Ianyuux. Dokor meer nuuia. 7 Ndau nxo yaar xa nkidar ntdaa tniu ntaxiia, ko nkida nair. Dani kukanu inir Cristu Jess; atu ndandooria. Kuenda ku n se nxeen dava, te nndakus kuur xa nkidar ntdaa tniu ntaxiia, 8 te taxi Ia kuu Xtooro, Ia ndadandaa kuechiro, n xa taxiia na xee ku chi kidar xa juiniia. Kidandaaia hora ndadandaaia kuechiro. adu ruu ni nii xa taxiia chi duni nii ntdaa ayiu ka kuvete xa ndixiia.

414 se kuu herrero, ndadaans xa dakuaar dava ayiu. Juaa Ianyuux taus chi kuee xa nkida aas. 15 Koon cuedado nuus n io meer cuedado chi dadaans xa dakuaaro ayiu xa njaan Cristu Jess. Vichi dadaans. 16 Na ndadaan ninor meer nuu juxtixia xa kina nuu, ni n ayo nchindee aa. Ntdaa se xinitnaa xiinr nka dandoo aa. Na taxkanu ini Ianyuux xa daa nka kida aas. 17 Nka dandoo aas, ko a ndandoo aa Ianyuux Ia kuu Xtooro. Nchindee aaia xa nkakuneeria nuu ayiu. Ntdaa ayiu a ka kuu yatnuu Israel nka teku xa nkakur nuu ngaa chi nchindee aa Ianyuux. 18 Mayo ka kada uu aa chi nakueka aaia. Kutuur nuu taxnuniia. Juan ku juan uu io xa ndadakanuroia. Nuncas ma jn nd xa ndukanuia. Amn.

14Alejandro,

inin ki kotonini aan. Maxku kukueen. 10 Ndouu aar chi ndandoo aa Demas xaxee xa yo nkukajan inis xa io uayiu, te juan nuus Tesalnica. Se kuu Crescente juan nuu Galacia, te Tito juaan Dalmacia. 11 Sluka nga tuu xiinr. Kandekan Smarku kixi na kuaa na junukuechir nduur xiins nuu Ianyuux. 12 Se nani Tquico, nnatundaars juan naxee feso de. 13 Kaneen capar ndandoor Troas vee n se nani Carpo kixi xiin ntaka rollo tutu xiin rollo xyodotnuni tnuur kixi. Mee ni rollo kaneen kixi nux ma kuu xa kaneen ntdaa rollo jan kixi chi xijan yo ndouu kar.

9Kundu

N-jaan Spalu xa kada Timoteo xa mani juini-s

tnuur Priscila xiin quila xiin familia Onesforo. 20 Erasto, tuus Corinto. Trfimo, kuus. Ndandoors Mileto. 21 Kundu inin kixin na kuaa xa kutuun yaa dadaa xeero yoo vixi. Ndajan tnuu aa Eubulo xiin Pudente. Duni ndajan tnuu aa Lino xiin Claudia xiin ntdaa ka se ka kukanu ini Cristu Jess. 22 Na kunduun xiin Ianyuux, Ia kuu Xtooro. Na chindee chituu aaia, Timoteo.

19Ndajan

Ndajan tnuu Spalu ayiu ka kukanu ini Cristu Jess xndaxio nuu tuu Timoteo

Carta n-tundaa Spalu nuu Tito

Ruu, Spalu, se xinokuechi nuu Ianyuux tundaa carta yaa juan xee nuun, Tito. Duni kuur se ntundaa aa Jesucristu xa jaanr nuu ayiu nkaxi Ianyuux xa njaania xa na kuaa na kukanu ini koioi Jesucristu xiin xa na jini koioi ndeda xa kuu xandaa te kada koioi xavaa. 2 Nux na jandixa koioi Jesucristu, kutuui nuu tuu Ianyuux nkava nkuita na nandotoi xa kui. Ndena ta nkavatuu ka uayiu njaan Ianyuux, Ia jaan ndaa, xa kutuu koioro xiini nuu tuuia nkava nkuita. 3 Ianyuux, Ia dananitau aa, nxantuuia ku kixee ayiu xa jaani tnuu yaa nuu dava ka ayiu. Na nka kixeei xa jaani xijan, ntau tniuia xa jaanr nuu nka ayiu xijan tuku. Nkukanu ini aaia. 4 Kuenda ku dayar kuu aa, Tito, xaxee xa ndakuaa aar, te nkukanu inin Jesucristu.

Ndajan tnuu Spalu Tito

Xijan taur nuu Taaro Ianyuux xiin nuu Cristu Jess, Ia dananitau aa, xa na chindee chituu aaia nduuia. Duni xijan taur nuuia

Tniu kida Tito Creta

xa na ku kundaa ku kuvatu anun chi nnatu inin xa nkidan kuechi. 5 Ndandoo aar Creta de xaxee xa na kada ndn xa nkendoo ka xa kadaro xiin xa kaxn se taxnuni koio nuu ayiu ka kukanu ini Cristu Jess ntaka uu nuu xndaxio ayiu ka kukanu iniia. Kada nani njaanr xa kadan. 6 Se ndukun xa taxnunis nuu ayiu kukanu iniia, na ku kuus se a tuu na tnuu io. Maxku ku kuus se io uu ad. Na taxnuni se ndukun nuu ayiu jan nux kukanu ini dayas Cristu Jess xiin nux atu kutnuu xa ka ndanditas nuus xiin nux ayo jaan xa atu ka kunxanus. 7 Kidaykai xa ku kuu se taxnuni nuu ayiu ka kukanu iniia n se a tuu na tnuu io chi tniu Ianyuux kadas. Io xa ku kuus se atu xe ini, n se atu yachi kiti ini. Maxku ku kuu se taxnuni nuu ayiu ka kukanu iniia n se xii. Maxku ku kuus se ma kachi ini, se jantnaa, ni maxku ku kuus se tn tvini ayiu. 8 Na ku kuu se ndukun xa taxnunis nuu ayiu ka kukanu ini Cristu Jess n se xitondee ayiu ka xeen nukee nuvees, n se u ini xa kadas mee ni xavaa, n se kunxanu, n sevaa, n se kida xa

415

Tito1,2 juini Ianyuux, n se ndedi ini hora kuu anus xa kadas n xaloko. 9 Na taxnuni n se ndukun nux xandaa xakuita jandixas xa n xandaa kuu xa ndakuaaros xiin dava ka ayiu, te na dakuaas nka ayiu. Na jaans nuu ayiu ka jan tnuu aa ndeda xa ka jaani kuu xa atu nakaxtnaa xiin xa njaan Cristu Jess, te na daxino inisy. 10 Dua na kadas chi yo xndaxio ayiu ka kuxe ini nuu dava se ka taxnuni nuu ayiu ka kukanu ini Cristu Jess. Te ka dandaui ayiu ka dakuaai chi mee ni tnuu vete ka jaani nuui. atu ka dakuaaiy n xa ukax ini. Kuee ayiu ka kuu yatnuu Israel dua ka kida. 11 Maxku juejoon koio se ka taxnuni nuu ayiu ka kukanu ini Cristu Jess xa daa kada ayiu ijan chi daka ninoi ayiu ka dakuaaro. Nkee nvee ayiu daka ninoi. atu ka dakuaai ayiu xa dakuaaroi chi tuku xa ka dakuaaiy. Xa na niii tvini ka dakuaaiy. Duui ayiu xa dua kidai. 12 Mee n se Creta nxo dakuaa ayiu njan tnuu ayiu uus. Dua njaans: Yo unu vete ayiu Creta. Yo unu lokoi. Ndee ka xaxii. Te unu kudii. 13 Te ndaa njaans. Kanandeen ayiu tuku dakuaa nka ayiu jan te juaan nuui xa na jandixai xa dakuaaro ayiu vaxi. n xandaa kuu xijan. 14 Maxku chinuun cuentu nka xani ini mee xixitna ayiu Israel, ni xa ka tau tniu ayiu atu ka jandixa xa njaan Jess. n xa ndaa njaan Jess. 15 ayiu vaa, mee ni xavaa u inii xa kadai, te ma kani ini lokoi, ni

416 ma nduui ayiu loko. ayiu uu xaloko anu, mee ni xaloko ka xani inii, te ma kada xaloko ka xani inii jan xa nduui ayiu vaa. atu ka jandixai Cristu Jess. Mee ni xane xayichi ka xani inii, te a tuu nax kuu anui. 16 Ka jaani xa kunduui xiin Ianyuux, ko xaxee xa ka kidai xaloko xadua, a ndaa xa kunduui xiinia. Kuee xane xayichi ka kidai. n xa januu kuu. Ka kuxe inii nuu Ianyuux. atu ndakui xa kadai n xavaa. Daa juaan ayiu.

Ko ndoo, Tito, na nakaxtnaa xa dakuaan ayiu dian xiin xa dakuaa meer ayiu vaxi. n xandaa kuu. 2 Juaan nuu sexanu xa maxku koos xa nde xinis, te na kadas xavaa na kuaa na koo ayiu xauu nuus, te na ku kunxanus. Juaan nuus xa na jandixa koios xa dakuaaro ayiu vaxi. n xandaa kuu xijan. Juaan nuus xa na juemanis ayiu. Duni juaan nuus xa na kukanu ini kas Ianyuux. 3 Duni juaan nuu axanu xa na kadaa xavaa te na ku kuu ukax inia. Maxku jan tnuua ayiu, ni maxku kooa xa nde xinia. Juaan nuua xa na kada koioa xavaa na kuaa na kada koio dava ka ayiu xavaa tuku. 4 Na juaaa nuu ka kukuechi xa na juemania ya xiin dayaa. 5 Duni na juaaa nuu ka kukuechi ya xa na ku kunxanua te maxku chitnaaa xiin nka sey. Na juaaa nuua xa na kadaa tniu io nukee

Janda dakuaa Tito ayiu ka kukanu ini Jesucristu

417 nuveea te na jueyuu juendetua nuu ya na kuaa maxku kuia jaan ayiu Ianyuux. 6 Duni juaan nuu se ka kukuechi xa na ku kunxanus. 7 Te ndoo, Tito, kada xavaa na kuaa na kada koio dava ka ayiu xavaa tuku. Nux dani na kadan xavaa, kooi xauu nuun. Hora na dakuaan ayiu, jaan ndaan nuui; adu xa tuku xa ku jaann. 8 Jaann mee ni xandaa nuui na kuaa maxku kine tnuu aa ayiu dakuaan xiin xa na kujanuu ayiu ka dadaan xa dakuaany, te ma jan tnuu aa kai roo, chi avada kinee kai cuentu. 9 Juaan nuu ayiu ka kidatniu dua nuu xtooi xa na jueyuu na juendetu koioi nuus te na kada koioi xa juinis xa na tna ini aas. Maxku dadavatnaai xiins. 10 Juaan nuui xa maxku duui xaxii xtooi. Na kava nxanu mudui na kuaa na kukanu ini aa xtooi. Nux na kava nxanu mudui, jini xtooi xa ka kukanu inii Cristu Jess xiin xa ka kaui tnuu Ianyuux yodotnuni, te najuentnuus Ianyuux, Ia dananitau aa. Ntdaa xijan juaan nuu ayiu dian. 11 Nka tekuro xiin dava ka ayiu xa njaan Ianyuux nax io xa kada koio ayiu uayiu xa na nanitau koioro xiini. 12 Duni nka tekuro xiini xa io xa dandooro xiini xaloko xadua ka kidaro xiin xa maxku kani ini karo xiini xa kadaro xiini xane xayichi. Duni nka tekuro xa io xa ku kunxanu koioro xiin xa io xa jandixa koioro xa tau tniu Ianyuux xiin

Tito2,3 xa io xa kada koioro xiini xa juiniia. Roo, ayiu nka kukanu ini Cristu Jess, Ia dananitau aa nka kidaro xaloko xadua n ka kida ayiu atu ka kukanu iniia. 13 Na kada koioro xiin ntdaa ayiu nka kukanu ini Cristu Jess xa tau tniu Ianyuux nni xndeturo xa ndixi Cristu Jess, Ia nkida xa nanitauro, Ia kandeka aa nuu andu. Ku ijan kixi Ianyuux, te jini ayiu xa ndukanuia. Xndeturo xa na xee ku ijan, te yo ka kud iniro. 14 Nxi Cristu Jess xa nchiyauia ntdaa kuechiro te atuka xndido xtauro kuechiro; kuenda ku a tuu na kuechi nka kidaro. Nkidaia xa nka nduuro dayaia, te yo ka kuu anuro xa kadaro xa tau tniuia vitna. 15 Ntdaa xa nkakuneer ya, juaan nuu ayiu xa na kada koioi. Te nux ndedai a juini kada xa kakuneer, kanandeeny. Nux na kuekundee aa ayiu kanandeeny tuku; maxku juejoonn xa kuekundee aai.

Duni juaan nuu ayiu de xa na jueyuu na juendetui nuu juxtixia uui xiin nuu dava ka se ka taxnuni nuui. Na jandixa koiois. Na koo anui xa kadai xavaa. 2 Duni juaan nuui xa maxku kuia jaani nka ayiu, ni maxku jan kuiaiy. Maxku jantnaa koioi. Na kutuu manii xiin dava ka ayiu du. Ndau kee na kutuu koioi na kuaa na kundea dava ka ayiu. 3 Na ta kukanu ini koio karo Jesucristu,

Nax io xa kada koio ayiu ka kukanu ini Jesucristu

Tito3 nka xo kuloko nka xo kudua niro, te atu nka xo jandixaro ley Ianyuux chi tuku nka dakuaa aa ayiu. Ntdantuu xaloko xadua nkuu anuro xa kadaro nka kidaro, atu nka xo ndedi iniro. Nxo xiaanro justu anuro. Mee ni xane xayichi nuu anuro. Nka xo kukuedi iniro hora nka xo tekuro xa xe kotuu vaa nka ayiu juaan. Duni nxo xini uuro dava ka ayiu, te nxo xini uu tnaaro xiin ayiu ka xinitnaa xiinro. 4 Daa nka xo kidaro, ko nka tekuro nax nkida Ianyuux, Ia dananitau aa xa nanitauro xiin nax io xa kadaro na kuaa daa dananitau aaia. Duni nka tekuro xa xemani aaia. 5 adu xaxee xa nka kidaro n xavaa dananitau aaia chi dananitau aaia xaxee xa nkundau ini aaia. Nkida Esprituia xa nka nduuro nka ayiu; atuka ka kuuro n nka xo kuuro. 6 Nkida Ianyuux xa nkee aa Esprituia xaxee xa nchiyau Jesucristu kuechiro. Yo kidatniu Esprituia anuro. 7 Nkidaia xa atuka xndido xtauro kuechi nka kidaro xaxee xa nkundau ini aaia xiin xaxee xa xemani aaia. Te xu iniro xa niiro tauro. Tauro kuu xa kutuuro nuu tuu Ianyuux nkava nkuita. 8 n xandaa kuu xa kakuneer, adu n xavete. Tau tniur nuun xa dakuaan ayiu xa kakuneer ya na kuaa daa na kada ayiu ka kukanu ini Ianyuux xavaa. Daa na jun ini koioi. Nux na jandixa koioi xa kakuneer ya,

418 kuee xavaa kuui ntdaai. 9 Maxku danuun cuentu a ndand. Ni maxku yo nduku tnuun jundu nka xo kuu tad xixitna ayiu dian, ni maxku yo nduku tnuun nuu ndexu vaxi koioi. Ni maxku jantnaa tnuun xiin dava ka ayiu xaxee ley nchidotnuni Moiss chi a tuu nax kineen. 10 Se na kada xa kande tnaa ayiu ka kukanu ini Jesucristu, kanandeens uu a uni vuelta. Te nux a njandixa aas maxku kandeka tnaa kan xiins. Kuijunns 11 chi kunaan xa se daa kida, seloko kuus; mee ni xaloko xani inis. Dakuitas mees chi kuee xa kidas.

inir xa tundaar Artemas o Tquico xee Creta de. Ku na xino ndeda ns, xeen Nicpolis. Ijan nanitnaaro chi u inir xa ijan kutuur yoo vixi. Kundu inin kixin. 13 Juaan ntdaa xa ka ndouu se kuu abogado nani Zenas xiin Apolo hora na njunu ichis na kuaa maxku aa ndouu xa ndouu koios ichi jns. Juaa ndendaa xe kanditan. 14 Na kada koio ayiu ka kukanu ini xiinro Jesucristu xavaa. Na juaai xa ka ndouu nka ayiu kukanu iniia. Na dakuaai chindee tnaai. 15 Ntdaa se xtuu xiinr yaa ka ndajan tnuu aa, Tito. Juaa nuu ntdaa ayiu xemani aa xndaxio dian xa yo ndajan tnuury. Na chindee chituu aa Ianyuux ntdaan.

12u

N-jaan Spalu xa kada Tito xamani juini-s

Carta n-tundaa Spalu nuu Filemn


Spalu, se yndiu xaxee Cristu Jess, tundaada xiin aniro Timoteo carta yaa juan xee nuu ndixi, Filemn. Mani ka juini aada. Ntdaaro ka kida tniu Ianyuux. 2 Duni tundaada carta yaa juan xee nuu ayiu ka kukanu ini Cristu ka nataka kutu veen xiin nuu Arquipo, se xinokuechi nuu Cristu na xinokuechi n soldado nuu se taxnuni nuus xiin nuu kuaro Apia, kukanu ini Cristu xiinro tuku. 3 Xijan tauda xa na chindee chituu aa Taaro Ianyuux xiin Jesucristu, Ia taxnuni nuuro. Xijan tauda nuuia xa na kadaia xa na ku kundaa ku kuvatu anu koion chi nka natu inin xa nka kidan kuechi.

1Daa

Ndajan tnuu Spalu Filemn

dani kukanu ininia xiin xaxee xa jandixan xa xandaa xakuiti ka kukanu ini ayiu dian Jess. 6 Duni xijan tauda xa hora na jaann nuu ayiu xa kukanu inin Jesucristu xiin xa njaania, na jaann nuui xa yo kuee xa kinee koioro xaxee xa kunduuro xiinia. 7 Yo vichi kud inida te kukanu anuda xaxee xa xemanin ayiu nkida Ianyuux xa nka nduui ayiu ii, te duni kidan xa ka kukanu anui, ani.

najaan aada hora xijan tauda nuu Ianyuux, xiaanda xa nkutauda nuuia. 5 Xko xiaanda xa nkutauda nuuia chi xko tekuda xa xemanin Jess, Ia taxnuni nuuro xiin nuu ayiu ka kukanu iniia. Duni xko xiaanda xa nkutauda nuuia xaxee xa

4Ntnaa

Kukanu ini Filemn Jess, te xemani-s-ia

xijan xiin xaxee xa ntundaa aa Cristu, kuyda xa kidajuexa aada xa kadan n xa io xa kadan, ko atu kuu inida xa kadajuexada xa kadan xa io xa kadan 9-10 xaxee xa xemani aada. Kakuneeda Onsimo, se kuu kuenda ku dayada xaxee xa atu ka kuus n nxo kuus xaxee xa nxian tnuudas nax io xa kadas xa nanitaus. Nuu yndiuda ya njaanda xaa nuus. Daa, kuuda ndaa xee Cristu Jess, te yndiuda xaxeeia. 11 atuka kidatniu Onsimo nuun vitna, ko kineen n xa kineen xaxee xa kadas n xa kadas na

8Xaxee

Kakunee Spalu Onsimo

419

Filemn naxees dian. Dani daa, chindee aas. 12 Kukoyo inida xa juan naxees nuun chi yo xemanidas. 13 Njuinida xa kutuu kada xiins, xa junukuechi kas nuuda nni kndiu kada, xaxee xa a yoo ndixi xa junukuechin nuuda. Yndiuda xaxee xa njaanda nuu ayiu nax io xa kadai xa nanitaui. 14 Xaxee xa atu njaann xa nu kutuu kada xiins a aa, xijan kuu xa natundaadas juan naxee. Nux na kachin xa na kutuu kada xiins, kutuu kada xiins, te nux aa ma taxnunida nuun. 15 Vaa xa na kutuun xiins nkava nkuita andu, nkees veen n tiempo. 16 Nakuekans, ko adu xa ku kadatniu dua kas nuun. Ku kuvaa anun nuus chi ndands vitna xaxee xa duni kukanu inis Cristu. Yo xemanidas, ko io xa juemani kans xaxee xa nkidatnius nuun xiin xaxee xa ka kunduun xiins xiin Cristu. 17 Nani kuvaa anun nuuda xaxee xa kukanu iniro Cristu, dani io xa ku kuvaa anun nuus. 18 Nux nax nkida aas a nux taus nuun, ndajan yau aan

420 meeda. 19 Xiin ndaa mee daa Spalu, chidotnunida nuu tutu yaa xa nachiyauda xa taus. Taun nuuda chi kutuun andu xaxee xa nkachitnuu aada nax kadan xa nanitaun, ko naa xa jaanda xa chiyau aan, dua kakunee meeda xa nachiyauda xa taus nuun. 20 Kada tnaan xa juinida chi ka kunduuro xiin Cristu, Ia taxnuni nuuro, na kuaa na kukanu anuda, ani.

inida xa jandixa aan. Kukanu inida xa adu xijan ni kadan chi kuee ka xa kadan. 22 nka ntuku xa juinida. Juinida xa kada tuan n nuu kutuuda chi u inida xa xeeda dian. u inida xa xeeda chi ka xijan taun nuu Ianyuux xa na xeeda. 23 Ndajan tnuu aa Epafras. Yndiuda xiins xaxee Cristu Jess. 24 Duni ndajan tnuu aa Smarku, Aristarco, Demas, Sluka du. Ka kidada xiins tniu Ianyuux. 25 Na chindee chituu aa Jesucristu, Ia kuu Xtooro, n nn.

21Kukanu

Ka ndajan tnuu se xyndiu kanu xiin Spalu Filemn

Carta n-kuaa nuu ayiu Israel


Xiin Daya Y-ia, n-jaan Ianyuux nuu-ro

X nkuu kuee kuia njaan Ianyuux nuu taxanu tnetnuro. Kuee vuelta ntundaaia se ka jaan tnuuia nuu ayiu jan, te n n vuelta, nka teku ayiu jan itau itau tnuu Ianyuux. 2 Ko vitna, ku vax nd ntdaa xa io, ntundaa Ianyuux Daya Yia nkixee uayiu, xa jaan Ianyuux nuuro. Xiin Daya Yia nkidavaa Ianyuux ntdaa xa io. Te nkida Ianyuux xa ntdaa xa io, kuu kuenda Daya Yia. 3 Dandea aa Daya Y Ianyuux, xa Ia kunxanu ka, Ia taxnuni nuu ntdaa xa io, kuu Ianyuux. Na jiniro Daya Y Ianyuux, jiniro Ianyuux, chi nani kuu Ianyuux, dani kuu Daya Yia. Ndeka vaa Daya Y Ianyuux ntdaa xa io, xiin tnuuia taxnuniia nuu ntdaa xa io. Na nxiia, nchiyauia kuechiro, nkidaia xa nndundooro. Te dada nnukooia ndaa kuaa Ianyuux, te ijan taxnuniia nuu taxnuni Ianyuux andu.

ka Daya Y Ianyuux dada davaa nga ngel. Chi danani

4Kunxanu

Kunxanu ka Daya Y Ianyuux dada ngel

Ianyuux Daya Yia, Daya Maniia. Ko danani Ianyuux ngel, ia ka xinokuechi nuuia. 5 Chi nuncas a njaan Ianyuux nuu ia ka xinokuechi nuuia, xa njaania nuu Daya Yia: Dayar kuun; vitna nkudaya aar. Te na nkakunee Ianyuux ngel, ia ka xinokuechi nuuia, nuncas a njaania: Ku kuur Taaia, te ku kuu meeia Daya Yr. 6 Na nkida Ianyuux xa nkixee Daya Yia uayiu, njaania nuuia: Na ndadakanu aa koio ntdaa ia ka xinokuechi nuur. 7 Na nkakunee Ianyuux ngel, njaania: Kidaia xa ka kuu ia ka xinokuechi nuuia n kuu tachi kane, kidaia xa ka kuuia n ka kuu yauu. 8 Ko na nkakunee Ianyuux Daya Yia, njaania: Ianyuux kuun. Taxnunin kuia ma jn nd. Taxnunin, te ndadandaan ntdaa xa io. 9 Vaa xemanin ntdaa xa kuu xavaa,

421

Hebreos1,2 uu juinin ntdaa xa kuu xa uu. Xijan kuu xa x nkida Ianyuux xa kunuu meen nuu ntdaa se kutnaa xiinn. N ka xodo ayiu aciti dk se kunxanu ka, da nxodo Ianyuux aciti dk meen, xa kuveten xa kuvete kan. Kuu Ianyuux xiaania nuu Daya Yia. 10 Duni njaan Ianyuux nuu Daya Yia: Kina nuu, antecas xa kuaa ntdaa xa io, nkidavaa meen uayiu yaa. Te xiin ndaa meen, nkidavaan andu. 11 Jn nd ntdaa xa io andu, ko kutuu nai ka meen kuia ma jn nd. N kutuu n dama, da kutuu ntdaa xa io andu. 12 N xajan tnatnu n sey doos, dua ndajan tnatnu meen ntdaa xa io. N nadama n ayiu damai, da nadama meen uayiu xiin andu. Ko meen, ku kuun n kuun vitna, te nuncas ma jn nd kuia kutuun. 13 Nuncas a njaan Ianyuux nuu ngel, ia ka xinokuechi nuuia, n njaania nuu Daya Yia: Nkoon ndaa kuaar, nde kadar xa juei ninan ntdaa xa jantnaa xiinn. 14 Chi ngel, ia ka xinokuechi nuu Ianyuux ka kuuia. Tundaa Ianyuux ia ka xinokuechi nuuia kixi, xa chindee koioia ayiu dakaku aa

422 Ianyuux, xa kutuu vaa koioi xiin Ianyuux andu.

Xijan kuu xa, io xa chinuu vaaro tnuu ntekuro. Io xa jandixaro tnuu Ianyuux, xa maxku kande iniro tnuuia. 2 X nkuu kuia, ia ka xinokuechi nuu Ianyuux nka xiaan tnuu Ianyuux nuu ayiu. Te tnuu ndaa kuu. Nndadandaa Ianyuux ntdaa ayiu a nka jandixa tnuu jan, nkida uuia ntdaa ayiu nka kida xa uu. 3 n xavaa xavaa kuu xa dakaku aa Ianyuux meero. Ko nux atu chinuuro tnuuia, te, janda dakaku aaia? Kina nuu, Xtooro Jesucristu njaan xa dakaku Ianyuux ayiu ka jandixaia. Te dada, se nka teku tnuuia nka kachitnuaa tnuu jan. 4 Njaan ndaa Ianyuux xaxee tnuu jan, na nkidaia milagru, xa kanu, xa vaa xaxeero. Te njaan ndaa Ianyuux xaxee tnuu jan, na ntax nga Espritu Ii ntdaa xa ndouuro xa kadaro xa juini Ianyuux. n nro, ntaxiia xa juini Ianyuux xa tnro.

Maxku kande ini-ro tnuu-ia

uayiu ta koo ka. a nkida Ianyuux xa taxnuni koio ngel, ia ka xinokuechi nuuia, nuu uayiu jan. 6 Njaan ndaa n sey tnuu Ianyuux: Taaro Ianyuux, jundu kuu sey, xa xani ini meen xaxees? Jundu kuu dayas, xa ndu inin xaxees? 7 Xaku ni ku nkidan xa kunxanu ka ngel, ia ka xinokuechi nuun, dada mees.

5Kakuneero

N kuu mee-ro n-nduu Jesucristu

423 Ko nkidan xa kuus se kunxanu ka, nkidan xa tns ntdaa xauu. Nkidan xa taxnunis nuu ntdaa xa nkidavaan. 8 Nkidan xa jandixa aa ntdaa xa io mees. Na nkidan xa taxnunis nuu ntdaa, a nkendoo ni n xa a njandixa aa. Ntdaa kuu kuenda mees. Ko vitna, ta kundea karo xa taxnunis nuu ntdaa xa io. 9 Ko ndearo Jess. Nkida Ianyuux xa xaku ni ku nka kunxanu ka ngel, ia ka xinokuechi nuu Ianyuux, dada Jess. Xaxee xa xemani Ianyuux ayiu uayiu, nxi Jess xaxee ntdaa ayiu. Xaxee xa nxi Jess, te nkida Ianyuux xa taxnuniia nuu ntdaa xa io. Ia kunxanu ka kuuia, ioro xauu nuuia. 10 Te vatuka xa dua nkida Ianyuux. Nkidavaa Ianyuux ntdaa xa io. Ntdaa xa io kuu kuenda meeia. Njuiniia xa kutuu koio kuee ayiu xiinia kuia ma jn nd. Xijan kuu xa nxio xa kuee vida yaa Jesucristu, xa kadaia ntdaa n io n juaan xa dakakuia ayiu jan. Te dua nkidaia. 11 Nkidaia xa ku kuu koio ayiu jan daya Ianyuux, n kuu meeia daya Ianyuux. Nkida dnia ayiu jan, xa kada koioi xa juini Ianyuux, te xijan kuu xa atu kujanuuia xa dananiiai aniia xiin kuaia. 12 Jaania: Jaan ndaar xaxee meen nuu anir kuar. Na nataka koioi, te meu ntdaai, katar alabanza nuun. 13 Jaania: Koor confianza nuu Ianyuux.

Hebreos2,3 Jaania: Yaa tuur, xiin daya Ianyuux ntaxiia. 14 N kuu daya ayiu n kevee, xa io kuui io ni, da nxio kuu n Jess. N kuu meero, nnduu meeia. Na nxi Jess, ndanaaia kuina, xiin xa taxnuni kuina nuu ayiu. Chi, xiin xa nkida kuina xa ku koio ntdaa ayiu, ntaxnunii nuu ntdaa ayiu. 15 Ko ndakaku Jess ayiu, xa maxku yuu koio kai. Ntdaa kuia ka xika ayiu, ka yuui xa kui. Te dua, n kuu se kidatniu dua nuu nka ayiu, ka kuui. Ko vitna, a ndouu xa yuu koio kai. 16 Xandaa kuu xa a nkixee Jess uayiu xa dakaku Jess ngel, ia ka xinokuechi nuu Ianyuux. Nkixee Jess xa dakakuia ayiu ka kuu daya dana taxanu tnetnuro Abraham. 17 Xijan kuu xa, nndouuia xa nduuia n ka kuu daya Abraham, xa ku kuuia anis. Ntdaa xa kuu meero, nnduu meeia, xa ku kuuia dutu vaa xaxeero nuu Ianyuux. Dutu taxnuni ka kuuia. Kundau ini aaia meero, te kidaia ntdaa xa juini Ianyuux. Nxiia xaxee ayiu, xa chiyauia kuechii. 18 Kuee vida nyaa Jess, na njuini kuina xa kadajuexaiia xa kadaia kuechi. Xijan kuu xa, kuaaia xa chindeeia ayiu, hora juini kuina xa kadajuexai ayiu xa kada koioi kuechi.

Xijan kuu xa kani ini koion Jesucristu. anida kuada, nkida dn aa Ianyuux meero, njaan aaia xa ku kuuro

Kunxanu ka Jess dada Moiss

Hebreos3 ayiu ka kunduu xiin meeia. Ia ntundaa aa Ianyuux kuu Jess. Dutu taxnuni ka nuu Ianyuux jandixaro kuuia. 2 Ntundaa Ianyuux Jess, te ndaxinokava Jess ntdaa tniu nxiaan Ianyuux. Dani, ndaxinokava Moiss ntdaa tniu nkidas xaxee ayiu nka jandixa Ianyuux. 3 Te kutnuni iniro xa io xa kooro kuee ka xauu nuu Jess dada Moiss, nani ioro kuee ka xauu nuu se nkidavaa vee dada vee nkuaa. 4 Chi davaa nga vee io, nkidavaa n ayiu vee jan. Ko Ianyuux nkidavaa ntdaa xa io. 5 Xandaa kuu xa ndaxinokava Moiss ntdaa tniu nkidas xaxee ayiu nka jandixa Ianyuux. Se xinokuechi nuu Ianyuux nkuu Moiss. Njaan ndaas xaxee ntdaa xa jaan Ianyuux nunuu ka. 6 Ko Cristu kuu Daya Y Ianyuux, te taxnuniia nuu ayiu ka jandixa Ianyuux. Te meero kuu ayiu ka kunduu xiin Ianyuux, nux kundee iniro xa maxku yuuro, te kuvetero xaxee xa naaro xa ndixiia.

424 Nka juini ayiu jan kuee ka sea. Uu diko kuia nka xinii sea nanu nkidar xaxeei, te dani ta koo koio kai confianza nuur. 10 Xijan kuu xa nkiti inir nuu ayiu jan, te njaanr: Ku xiin ku ka dandoo aai, atu ka jandixa aai. a ka juinii xa kunduu koioi xiinr. 11 Xijan kuu xa, loko nkiti inir nuu ayiu jan, te xiin tnuu kiti ini njaanr: Maxku maxuu ku koio ayiu jan nuu tuu meer xa ndetatu koioi xiinr. Kuu Ianyuux xiaania nuu ayiu jan. 12 anida kuada, koo koion cuedado, xa maxku dandoo koion, ni nn, Ianyuux Ndito. Maxku kada koion xa uu, jandixa nai koio kan Ianyuux. 13 Ku xiin ku, nni kuaan xa kunini kan xa jaan Ianyuux, jua tnaa koio kan tnuu kanu ini, xa jandixa nai koio kan Ianyuux. Maxku kada xee ini koion anun, maxku juejoon koion xa dandau aa kuechi. 14 Xtuuro xiin Cristu. Nde kina nuu, ioro confianza nuuia. Dani, na kundee iniro, xa jandixa nai karo meeia, nde na xee ku xa kutuuro xiinia andu. 15 N yodotnuni: Vitna, nux ka tekun xa jaan Ianyuux, maxku kada xee ini koion anun, n nka kuxee ini taxanu tnetnun.

7Xijan

kuu xa jaan Espritu Ii: Vitna, nux ka tekun xa jaan Ianyuux, 8 maxku kuxee ini koio meen, n nka kuxee ini taxanu tnetnun. a nka jandixai Ianyuux. Na nka xikonuu ayiu jan nuu ayo ayiu io, nka kidai xa yo nkiti inir nuui. 9 Nka xitotnuni aa taxanu tnetnun.

Ndetatu-ro xiin Ianyuux

425
16Te

Hebreos3,4 chi ndaxinokavaia ntdaa tniu nkidaia. 5 Te nka vuelta: Maxku maxuu ku koio ayiu jan nuu tuur xa ndetatu koioi xiinr. 6 Ko ta ku koio ka ni n ayiu ijan. Chi ayiu nuu nka xian tnuus tnuu Ianyuux kina nuu, a nka kui, chi a nka kidai xa njaan Ianyuux. 7 Xijan kuu xa, nka vuelta njaan Ianyuux: vitna. Na nyaa kuee kuia, njaania nka vuelta, na njaan David tnuu x nkakuneero: Vitna, nux ka tekun xa jaan Ianyuux, maxku kada xee ini koion anun. 8 Nux nkida taxanu tnetnuro Josu xa nndetatu ayiu jan, te ma jaan Ianyuux xa io nka ku nkuu. 9 Xijan kuu xa, io nai ka n nuu nuu ndetatu koio ayiu ka jandixa Ianyuux. 10 Chi davaa nga ayiu ku nuu tuu Ianyuux, xa ndetatui xiinia, ndetatui xa ma kada kai tniu meei, n nndetatu Ianyuux nu nkidaia. 11 Xijan kuu xa, na kundee iniro xa kuro nuu tuu Ianyuux, xa ndetaturo xiinia, xa maxku kada ni nro n nka kida ayiu jan, xa a nka kui nuu tuuia xa ndetatui xiinia. 12 Yo ndaku tnuu Ianyuux. Tnuu ndito kuu. Deen ka tnuu Ianyuux dada espada uu nuu. Kuu n kuu xa ku aa tnuu Ianyuux nde anuro, xa kototnuni tnuu jan ntdaa xa kuuro, ntdaa xa xani iniro, ntdaa xa juiniro xa kadaro. 13 Nkidavaa Ianyuux ntdaa xa io. a tuu ni n xa yvaa, xa a kuaa Ianyuux xa

jundu kuu ayiu nka teku xa njaan Ianyuux, te nka kuxee inii nuuia? Xandaa kuu, xa ayiu jan nka kuu ntdaa ayiu nkinee Moiss Egipto. 17 Te jundu nuu nkiti ini Ianyuux uu diko kuia? Xandaa kuu, xa ayiu jan nka kuu ayiu nka kida xa uu, ayiu nka xi ijan nuu ayo ayiu io. 18 Te jundu nuu njaan Ianyuux xiin tnuu kiti ini, xa maxku maxuu ku koioi nuu tuuia xa ndetatu koioi xiinia? Xandaa kuu, xa ayiu jan nka kuu ayiu a nka kidai xa njaania. 19 Xiniro xa a nka kuaai xa ku koioi ijan, chi a nka jandixai Ianyuux. X ntaxi Ianyuux tnuuia, xa kuaaro xa kuro nuu tuuia, xa ndetaturo xiinia. Xijan kuu xa na kooro cuedado, xa nada aa ma ku koion ijan. 2 Chi se xian tnuu tnuu vaa Ianyuux nuu ayiu x nka kachitnuu tnuu jan meero tuku, nani nka xian tnuu nka sey nuu ayiu jan. Ko nuu ayiu ijan, atu nxiniuu tnuu jan, chi a nka jandixai tnuu nka tekui. 3 Ko meero, x njandixaro tnuuia, te kuro nuu tuuia, xa ndetaturo xiinia. Nani njaania, dani kuu: Xijan kuu xa, loko nkiti inir nuu ayiu jan, te xiin tnuu kiti ini njaanr: Maxku maxuu ku koio ayiu jan nuu tuur xa ndetatu koioi xiinr. X daa ndaxinokava Ianyuux tniu nkidaia, na nkidavaaia ntdaa xa io. 4 Chi io tnuu nuu nkakuneeia ku kuu uxa. Njaania: Ku kuu uxa nndetatu Ianyuux,

Hebreos4,5 jiniia. a tuu ni n xa dau, ntdaa io kanda nuu Ia ndea ntdaa xa io. Te io xa na kuaro cuenta nuuia. Jess nuu Ianyuux xaxeero. Daya Y Ianyuux kuuia, te dutu taxnuni ka kuuia. Ia kunxanu ka kuuia. X nnduia andu. X njaanro xa jandixaroia. Na kundee iniro xa jandixa nai karo meeia. 15 Dutu taxnuni ka kuuia. Kutnuni iniia xa a ndakuro. N kidajuexa aa kuina meero xa kadaro kuechi, da nkidajuexai meeia xa kadaia kuechi. Ko nuncas a nkidaia ni n kuechi. 16 Xijan kuu xa, na kooro confianza nuuia. Xiin xamaniia, taxnuniia nuu ntdaa xa io. Na kuyatniro nuu tuuia, chi kundau ini aaia meero, te taxiia xamaniia, xa chindee aaia xa kundee ini nai karo. n n dutu taxnuni ka kuu se nkax Ianyuux tnaa nuu ayiu. Nnduku Ianyuux mees, xa kunujuiins nuu meeia, xaxee ayiu jan. Najuaas nuu Ianyuux xa ka doko ayiu, xiin xa ka xiaan ngai nuu Ianyuux xaxee kuechii. 2 Kuaas xa koos pacencia nuu ayiu a xini, ayiu ka kida kuechi, chi n ka kuu meei, dani kuu mees. 3 Xijan kuu xa, io xa juaas xa doko mees xaxee kuechi mees, antecas xa najuaas xa ka doko ayiu xaxee kuechi meei. 4 Ni n sey kuaa xa kaxs mees, xa ku kuus dutu taxnuni ka. Nduku Ianyuux mees, nani nndukuia taxanu tnetnuro Aarn. 5 Cristu, Ia ntundaa aa Ianyuux,

426 du. adu meeia ndadakanuia, xa ku kuuia dutu taxnuni ka xaxeero. Chi Ianyuux nnduku aa. Njaan Ianyuux: Dayar kuun; vitna nkudaya aar. 6 nka vuelta njaan Ianyuux: Dutu kuun nkava nkuita. Nani nkuu Melquisedec, dani kuu meen. 7 Na nxo tuu Cristu uayiu yaa, nxijan tauia nuu Taaia Ianyuux, xa dakaku aaia, xa ma kuia xiin kuechiro. Nkana xeeia, te nndaiia. Te nteku Ianyuux, na nxijan tau Daya Yia, xaxee xa kida Daya Yia ntdaa xa juini Ianyuux. 8 Juini kuuia Daya Y Ianyuux, ko ndakuaaia xa kada nai kaia xa juini Ianyuux, na kuee vida nyaaia. 9 Ndaxinokavaia tniu nxiaan Ianyuux, te dua nkidaia xa kutuu vaa koio ntdaa ayiu ka kida xa juini meeia, xiin Ianyuux kuia ma jn nd. 10 Njaan Ianyuux xa kuuia dutu taxnuni ka, n nkuu Melquisedec.

14Nujuiin

Dutu taxnuni ka kuu Jess

ka io xa juinida xa kakuneeda, ko uu kuu, chi a ka juinin xa kutnuni ini koio kan. 12 X nyaa kuia xa nka tnn tnuu vaa Jesucristu. Io xa dakuaa koio meen nka ayiu, ko dani ka ndouun xa nadakuaa xee aa n ayiu tnuu jan. Ta kunxanu koio kan. N kuu seyjn xii dku, ta kuaa kas xa kaxis, ka kuun. 13 Te nux dani ka xiin dku, seyjn ka kuun, te ta kada koio kan xa kuu xavaa. 14 ayiu xanu, ka kuaai xa kax koioi. X nka dakuaai xa

11Kuee

Na jandixa nai ka-ro

427 kutnuni ini koioi xa kuu xavaa xiin xa kuu xa uu. Xijan kuu xa, na xee xa kunxanuro. X nka tnn tnuu vaa Cristu. Na dandooro tnuu nka dakuaa aas kina nuu. N kuu cimientu vee kuu xaa. Ma kadavaaro cimientu jan nka vuelta. Nka dakuaa aas, xa io xa natu inin kuechin, chi kida kuechi xa ma kutuu koion xiin Ianyuux. Nka dakuaa aas, xa io xa jandixan Ianyuux. 2 Nka dakuaa aas, xa io xa nandaa koion te juendute koion. Nka dakuaa aas, xa io xa kajan ndodo aas ndaas, xa tnn Espritu Ianyuux. Nka dakuaa aas, xa nandoto koio ndy te ndadandaa Ianyuux ntdaa xa io. Na dandooro ntdaa xaa. 3 Na xee xa kunxanuro, nux juejoon Ianyuux. 4 Io n xa a kuaa. Kani ini koion n ayiu. Nkutnuni inii tnuu Ianyuux, ntni xa nxiaan Ianyuux, te nkidatniu Espritu Ii anui. 5 Nxinii xa vaa xa vaa tnuu Ianyuux, te nxinii xa taxnuni Ianyuux nuu uayiu vaxi. 6 Nux dandoo ayiu jan Cristu, te ma kuaa xa natu inii nka vuelta, chi kuu n kuu xa xatakaa ayiu jan Daya Y Ianyuux nka vuelta, te kida bula ayiu jan Cristu nuu ntdaa ayiu. 7 Kuu n kuu, hora kidatniuro uu. uu vaa, na koo vaa ndute ntnaa juun dau, te kane xa kax koo ayiu kidatniu ijan, te kada Ianyuux xa vaa xa vaa ka uu jan. 8 Ko nux meni iu taa xiin iu kun kane, te a xiniuu uu jan, te tnuu kiti ini jaan Ianyuux nuu uu jan, te teuuia.

Hebreos5,6
Ndetu-ro xa tn-ro ntdaa xa taxi Ianyuux

ani manida kua manida, juini dua jaanda, ko ioda confianza xa a ka kuu meen ayiu ka dandoo Cristu. Ioda confianza xa kada Ianyuux xa kutuu vaa koion xiinia. 10 Meni xavaa kida Ianyuux. Ma ndunaaia nanda ka kidatniun, ma ndunaaia xa dandean xa xemanin meeia, hora chindeen ayiu ka jandixaia. Dua nka kidan, te dua ka kidan vitna. 11 Juinida xa dua kada koio kan, n nn, nde ndixi Cristu. Te dua kutuu vaa koion xiin Ianyuux. 12 Maxku kukudi koion. Na kada koio meen, n ka kida ayiu ka jandixa Ianyuux, ayiu kundee ini xa tn koioi xa juaa Ianyuux. 13 Nxiaan Ianyuux tnuu meeia nuu taxanu tnetnuro Abraham. a tuu nax kunxanu ka dada Ianyuux. Xijan kuu xa, njaania nuu Abraham xa xaxee meeia kadaia n njaania. 14 Njaania: Xandaa kuu xa vaa xa vaa ka kutuun xiinr, te kadar xa koo koio kuee xa kuee xa kuee daya danan. 15 Kuee kuee nxo ndetu Abraham, te ntns ntdaa xa njaan Ianyuux. 16 Hora juini n sey xa kutnuni ini koio ayiu xa jaans xa kuu xandaa, te chinaas Ianyuux, chi kunxanu ka Ianyuux dada mees. Te ka kutnuni ini ayiu xa xandaa jaans, te ma kuaa xa jantnatnuu koio kai xiins. 17 Ianyuux du. Njuiniia xa kutnuni ini koio ayiu xa nani jaania dani kidaia, atu damaia ni n tnuu jaania. Nuu ayiu tn koio xa juaaia njaania: Taxir

9Ko,

Hebreos6,7 tnuur xa dua koo, te naa meer xa dua kadar. 18 Xijan kuu xa, io uu xa io xa ma kuaa xa dama. Ma dama Ianyuux, te ma dama tnuuia. atu kuaa Ianyuux xa jaania tnuu vete. Xijan kuu xa, na koo kanu anuro. X nxeero nuu Ianyuux, xa tnro xa taxiia. Na kundee iniro, na kundetu kueero, nde na tnro ntdaa xa taxiia. 19 Xa ndeturo xa tnro ntdaa xa taxi Ianyuux, kida xa kundee iniro, n kida kaa nani ancla, xa a xejooni xa kanda barcu. Xa ndeturo nuu Ianyuux, kuu n kuu xa x nkuro nuu tuuia andu. 20 Ijan juan nuu Jess, ndodo nuuia nuu meero. Ijan x nkuia xaxeero. Dutu taxnuni ka kuuia nkava nkuita. N nkuu Melquisedec kuuia.

428 kani iniro. Xandaa kuu, xa se kunxanu nkuu Melquisedec, chi juini Abraham nkuu se kuu taa ntdaa ayiu Israel, ko nxiaans nuu Melquisedec uxi uxi n n cientu ntdaa xa nniis. Nakuenda dua nkuu? 5 Xnaan xa tnuu tau tniu Moiss jaan xa se ka kuu dutu, se ka kuu daya dana Lev, io xa tn koios uxi uxi n n cientu xaxii ayiu Israel. Dua kuu, juini ani tnaas ka kuus xiins. Nduus ka kuus daya dana Abraham. 6 Ko Melquisedec, juini a nkuus daya dana Lev, ko ntns uxi uxi n n cientu xa nnii Abraham. Dani, juini Abraham nkuu se nuu nxiaan Ianyuux tnuuia xa vaa kadaia xaxees, ko njaan Melquisedec xa na kada Ianyuux xa kutuu vaa Abraham. Nakuenda dua nkuu? 7 Naaro xa kunxanu ka se jaan: Dios te dada se jaan: La mano, dito. Xijan kuu xa, xiniro xa kunxanu ka Melquisedec dada taxanu tnetnuro Abraham. 8 Te duni, se ka tn uxi uxi n n cientu xaxii ayiu, ka kuus ayiu ku koio. Ko jaan tnuu Ianyuux xa Melquisedec nkuu dutu nxo tuu nkava nkuita. 9 Kuu n kuu xa Lev, se tn uxi uxi n n cientu xaxii ayiu, nchiyau mees uxi uxi n n cientu, na ntn Melquisedec xa nxiaan Abraham. 10 Chi na nxe tnaa Melquisedec Abraham, juini ta kaku ka Lev, ko daya dana Abraham ku kuus. 11 Nux nkuaa xa kada koio dutu ka kuu daya dana Lev, xa kutuu vaa ayiu xiin Ianyuux nkuu, te, nakuenda ndouu xa kixee nka dutu? Xaxee xa nka xio dutu jan,

4Na

Te Melquisedec nkuu se kunxanu ka uu nani Salem. Nkuus dutu nuu Ianyuux Kunxanu ka. Nxe tnaas taxanu tnetnuro Abraham, na juan ndixis, na nxani Abraham koon se kunxanu ka. Te njaan Melquisedec xa na kada Ianyuux xa kutuu vaa Abraham. 2 Uxi uxi n n cientu ntdaa xaxii ntn Abraham, nxiaans nuu Melquisedec. Melquisedec juini kachi se kunxanu ka kida meni xavaa. Dani se kunxanu ka uu nani Salem juini kachi se kunxanu ka kida xa kutuu mani ayiu. 3 a xiniro jundu nkuu taas, ds, taxanu tnetnus. a xiniro naku nkakus, ni nanda nxis. N kuu Daya Y Ianyuux, da nkuu Melquisedec, n dutu nkava nkuita.

N n-kuu Melquisedec kuu Jess

429 nka tn ayiu Israel tnuu tau tniu Moiss. N kuu taxanu tnetnuro Aarn, ka kuu dutu jan. Ko nxio xa kixee nka dutu, n dutu kuu n nkuu Melquisedec. 12 Chi nux dama dutu, io xa dama tnuu tau tniu tuku. 13 Kakuneeda Jess. D Jess kuu daya dana taxanu tnetnuro Jud, te ni n ayiu Jud nuncas a nkuu dutu nuu Ianyuux. 14 Naaro xa Xtooro kuu daya dana Jud, te a nkakunee Moiss ayiu Jud, na nkakunees dutu. 15 Te kaxi ka koo ntdaa xaa, nux kixee nka dutu kuu n nkuu Melquisedec. 16 Te atu kuuia dutu xaxee xa kuuia daya dana Lev, n jaan tnuu tau tniu. aa. Kuuia dutu, xaxee xa taxnuniia, xaxee xa juini nka xanisia, ko a nka kuaas xa danaasia, chi nnandotoia xa kutuuia kuia ma jn nd. 17 Chi jaan ndaa Ianyuux xaxee dutu jan: Dutu kuun nkava nkuita. Nani nkuu Melquisedec, dani kuu meen. 18 Xijan kuu xa io xa dandooro tnuu tau tniu kina nuu. Chi n xa a ndaku, n xa atu xiniuu, kuu. 19 Chi tnuu tau tniu Moiss, a kuaa xa kada xa kutuu vaaro xiin Ianyuux. X ntnro tnuu ntaxi Ianyuux, te xndeturo ntdaa xa vaa ka taxiia. Te dua kuyatniro nuu Ianyuux. 20 Nxiaan Ianyuux tnuuia xa dua kuu. 21 a nxiaan Ianyuux tnuuia, na nka kuu nka sey dutu. Ko nxiaan Ianyuux tnuuia, na nnduu Jess dutu, chi jaan tnuu Ianyuux: Nxiaan Ianyuux tnuuia,

Hebreos7,8 te ma damaia tnuuia: Dutu kuun nkava nkuita. Nani nkuu Melquisedec, dani kuu meen. 22 Yo vaa ka tnuu yaa. Naaro xa x nkida Jess ntdaa n io n juaan tnuu yaa. 23 Nka xio kuee dutu, xaxee xa nka xo xis te a nkuaas xa ku kuu kas dutu. 24 Ko Jess, kutuuia kuia ma jn nd. 25 Xijan kuu xa, ayiu ka kunduu xiin Ianyuux, xaxee xa ka jandixai Jess, kuaaia xa dakakuia ayiu jan, xa kutuu vaa koio meei tuku, xiin Ianyuux, kuia ma jn nd. Chi kutuu Jess kuia ma jn nd, xa kajan tauia nuu Ianyuux xaxeei. 26 Te dutu taxnuni ka kuu Jess, kidaia n io n juaan ntdaa xa ndouuro. Kidaia ntdaa xa juini Ianyuux. Meni xavaa kidaia. Nuncas a kidaia xa uu. atu kuuia n ka kuu ayiu ka kida kuechi. X nkida Ianyuux xa taxnuniia nuu ntdaa xa io nuu dujun ka dada andu. 27 atu kuuia n kuu nka dutu nka taxnuni ka. Mees, n ku n ku, ditna ka nka xo xiaans xa doko mees xaxee kuechi mees, te dada nka xo xiaans xa doko ayiu xaxee kuechi meei. Ko Jess, idini vuelta, nxiaania meeia, xa chiyauia kuechiro nkava nkuita. 28 Xiin tnuu tau tniu Moiss, se a ndaku ka kuu dutu taxnuni ka. Ko na nyaa xa nka tn ayiu tnuu tau tniu, nxiaan Ianyuux tnuuia xa kixee nka dutu taxnuni ka. Daya Yia kuuia, te kidaia ntdaa n io n juaan tnuu jan, kuia ma jn nd.

X n-kida Ianyuux tratu xee

Xaa kuu xa jaanda. Dua kuu dutu taxnuni ka ntaxi

Hebreos8,9 Ianyuux. Taxnuniia andu, nuu nukooia ndaa kuaa Ianyuux, Ia taxnuni nuu ntdaa xa io. 2 Kuuia dutu taxnuni ka, nuu tuu Ianyuux veuu tabernculo ndaa a nka kidavaa ayiu. Andu, kuuia dutu taxnuni ka nuu Ianyuux xaxeero. 3 Nnduku Ianyuux n n dutu taxnuni ka nuu ayiu Israel, xa juaas xa ka xiaan nga ayiu xiin xa ka doko ayiu. Xijan kuu xa, nxio xa koo n xa doko dutu taxnuni ka tuu andu tuku. 4 Nux dani nxo tuuia uayiu nkuu, te ma ku kuuia dutu, chi xndaxio dutu ka xiaan xa ka doko ayiu n io n juaan tnuu tau tniu Moiss. 5 Ntdaa xa ka kida dutu ayiu Israel kuu n kuu n juendau ntdaa xa io andu. Na nkixee Moiss xa kadavaas veuu nani tabernculo, njaan Ianyuux: Koon cuedado, xa kadavaan ntdaa, n io n juaan xa ndandea aar dk yuku. 6 Ko yo vaa ka xa kida Jess, dada xa ka kida dutu ayiu Israel. Duni yo vaa ka tratu xee, dada tratu kina nuu. Nujuiin Jess nuu Ianyuux xaxeero, kidaia n io n juaan tnuu yo vaa ka ntaxi Ianyuux. 7 Chi nux ndaku xa kadaro n io n juaan tratu kina nuu nkuu, te ma ndouu xa koo nka. 8 Ko ntekuechi Ianyuux ayiu jan, chi jaan tnuu Ianyuux: Jaan Xtooro: Vaxi ku xa kadar tratu xee xiin ayiu Israel, xiin ayiu Jud. 9 Tratu xee, atu kuu n kuu tratu nkidar xiin taxanu tnetnu ayiu jan. Ndaneer ayiu jan,

430 te ndekar ayiu jan juaan, xa kee koioi uu nani Egipto. Ko a nka jandixai tratu nkidar, te xijan kuu xa ndandoory, kuu Xtooro xiaania. 10 Jaan Xtooro: Dua kuu tratu xee kadar xiin ayiu Israel, na yaa ku ijan. Kadar xa kani ini koioi tnuu tau tniur, te kuu n kuu xa kadavaar tnuu tau tniur anui. Te ku kuur Ianyuux jandixa koioi. Te ku kuu koio meei, ayiu meer. 11 Te ma ndouu xa dakuaa n sey ayiu xtuu xiins, xiin anis, xiin kuas, xa kunduu koios xiin Xtooro. Chi kunduu koio ntdaa ayiu xiinr, nde sekuechi xiin nde sexanu. 12 Chi taxkanu inir xa uu nka kidai, te ma najaan kar kuechii. Kuu Ianyuux xiaania. 13 Hora jaan Ianyuux xa tratu xee kuu, jaania xa atuka xiniuu tratu kina nuu. Te nux atuka xiniuu, nux xa ny kuu, io xa jn nd.

Na nkida Ianyuux tratu kina nuu, njaania nanda nakuetu ayiu nuuia. Duni nxio n veuu uayiu yaa. 2 Veuu tabernculo nkuu. Xiti cuartu kina nuu, nxio n candeleru, xiin n mexa nuu kandodo tila ii. Cuartu jan ndanani Ianyuux Cuartu Ii.

Xa io uayiu xiin xa io andu

431 dama cortina kuu uu, nxio nka cuartu ndanani Ianyuux Cuartu Yo Ii ka. 4 Ijan nxio altar nuu kayu duxa. Kaa oro kuu altar jan. Duni ijan nxio xatnu uu tratu kina nuu. Ntdaa xatnu jan yodo kaa oro. Xiti xatnu jan, nxio kd kaa oro uu man, vara nnandd taxanu tnetnuro Aarn, te uu yu nuu nkidavaa Ianyuux tnuu tratu. 5 Nuu xatnu jan, nxio uu ngel nkuaa kaa oro, ngel nani querubines. Xiin ndixi ngel jan dau nuu katuu xa doko dutu taxnuni ka xaxee kuechi ayiu. Ko ma kakuneeda xaa vitna. 6 Na nxio tua ntdaa xaa, ku xiin ku, nka xo ku dutu cuartu kina nuu, xa nakuetu koios. 7 Ko cuartu kuu uu, meni dutu taxnuni ka nxo ku ijan, idini ku ntnaa kuia. Xiin n kt, nxo ku dutu taxnuni ka ijan, xa juaas xa dokos xaxee mees, xiin xaxee kuechi ayiu. 8 Xiin xaa, dandea aa Espritu Ii xa ta kuaa ka ku koio ayiu nuu tuu Ianyuux, nni dani io nai veuu tabernculo kina nuu. 9 Ntdaa xaa kuu n xa dandea aa meero vitna. Dani ka xiaan dutu ayiu Israel xa xiaan nga ayiu xiin xa doko ayiu nuu Ianyuux, ko a kuaa xaa xa kada xa ma dakuido datau anu ayiu. 10 Meni tnuu tau tniu xa ka jandixa ayiu kuu. Xa xaxiro, xa xiiro, xa nandaaro, xa kunee iiro. Hora kida Ianyuux n xaxee, te atu xiniuu ntdaa xaa. 11 Ko vitna x nkixee Cristu. Kuuia dutu taxnuni ka kida n xa yo vaa ka. atu tuuia n veuu tabernculo nka kidavaa ayiu, n

Hebreos9 xa io uayiu yaa. Nujuiinia nuu Ianyuux n nuu yo kanu ka, n nuu yo vaa ka. 12 a nkuia ijan xiin n nchiva, xiin n ngutu kuechi. Xaxee n meeia, nkuia idini vuelta, nde nuu ii ka, nuu tuu Ianyuux. Te dua nchiyauia kuechi ayiu, kuia ma jn nd. 13 N nchiva, xiin n ngutu, xiin yaa vaca nkayu, ntdaa xaa, nka xodo dutu nuu ayiu Israel. Ntdaa xaa nka kidas, xa ndundoo yk kuu ayiu, xa kunee iii. 14 Ko yo vaa ka n Cristu. Na nxi Cristu, nxiaania meeia nuu Ianyuux. Nuncas a nkida Cristu kuechi, n xa io ndoo kuuia. Xiin Espritu Ianyuux kutuu kuia ma jn nd, nxiaan Cristu xa dokoia nuu Ianyuux. Te dua nkida Cristu xa ma dakuido datau anuro. Ntdaa xa kida meero, xa dakakuro meero, kuu n kuu n xa atu xiniuu, n xa nxi. Ko xaxee Cristu, kuuro ayiu ka xinokuechi nuu Ianyuux Ndito. 15 Numeu Jesucristu nuuro xiin Ianyuux, xa kadaia ntdaa n io n juaan tratu xee. Nxiia xa chiyauia kuechi nka kida ayiu, na nxio tratu kina nuu. Te vitna, ayiu jaan aa Ianyuux, tn koioi xa kutuu vaa koioi, xiin Ianyuux kuia ma jn nd. Chi ntaxi Ianyuux tnuuia xa dua koo. 16 Chi nux io n tratu, nuu dn tn koio ayiu xaxiii, te io xa jiniro nux xandaa kuu xa nxi se nkidavaa tratu jan. 17 Chi a kuaa xa kadaro n io n juaan n tratu, nni tuu nai ka se nkida tratu jan. Na nyaa xa nxis, dada tn koio dayas xa nxiaans. 18 Duni tratu kina

3Yata

Hebreos9,10 nuu. Nxio xa nka xi kt, xa koo n io n juaan tratu jan. 19 Ditna ka, njaan Moiss ntdaa tnuu tau tniu nuu ntdaa ayiu ijan. Dada, ntns n ngutu kuechi, xiin n nchiva. Ndakas n jan xiin ndute. Ntns n ndaa yutnu nani hisopo, duku nina idi tkachi nkai color kuee, te xiin ndaa yutnu jan, nxodos n jan nuu libru tnuu tau tniu. Te dada nxodos n jan nuu ntdaa ayiu ijan. 20 Njaans: N yaa, daxino tratu nkida Ianyuux xaxeen. 21 Dada, nxodos n nuu veuu tabernculo, xiin nuu ntdaa xa juetniu koio dutu. 22 Jaan tnuu tau tniu xa vaa ntdaa xa io, io xa ndada ndooro xiin n. Nux na taxkanu ini Ianyuux kuechi ayiu, io xa katu n.

432 xa juaa ngaia meeia, xa ditaia kuechi. 27 Idini vuelta kuro, n nro, te dada, ndadandaa aa Ianyuux. 28 Duni, idini vuelta nxi Cristu, xa ditaia kuechi kuee ayiu. Vuelta kuu uu kixeeia. adu xa ditaia kuechi. Kixeeia xa dakakuia ayiu xndetu aa, xa kutuu koioi xiinia kuia ma jn nd. Chi n kuu juendau kuu tnuu tau tniu Moiss. Vaxi xa yo vaa ka, xa kuu xandaa kuu. Xijan kuu xa, juini kuia xiin kuia, ka doko dutu xa ka xiaan ayiu nuu Ianyuux, ko a kuaa tnuu tau tniu xa kada xa nuncas ma dakuido datau ka anu ayiu. 2 Nux nkuaa nkuu, te ma ndouu xa doko koio ka dutu xa ka xiaan ayiu nuu Ianyuux. Chi nux idinga vuelta nka ndundooi nkuu, te mayo ka dakuido datau anui. 3 Ko xa ka doko ayiu, ka kida xa ka najaani kuechii kuia xiin kuia. 4 Chi a kuaa n ngutu xiin n nchiva xa ditai kuechi ayiu. 5 Xijan kuu xa, na nkixee Cristu uayiu, njaania nuu Ianyuux: atu juinin xa kani koio kai kt xaxeen, atu juinin xa dani juaa koio kai xa ka dokoi nuun. Ko nkidavaan yk kuu meeda. 6 atu tna inin xa teuu ayiu kt nuun. atu tna inin xa taxi ayiu xa ka dokoi nuun xaxee kuechii. 7 Te dada njaania: Ianyuux, yaa tuuda, xa kadada xa juini meen.

10

kuu xa, nndouu xa dua nndundoo ntdaa xa uu xiti veuu tabernculo, chi meni xa io uayiu kuu. Kuu n kuu juendau ntdaa xa io andu. Ko ntdaa xa io andu, ndouu xa doko n xa yo vaa ka. 24 Chi a nku Cristu n veuu nka kidavaa ayiu. Chi diko ni juendau kuu veuu ka kidavaa ayiu. Ko nku Cristu andu, nuu nujuiinia nuu Ianyuux xaxeero vitna. 25 Dutu taxnuni ka uayiu, xko kus Cuartu Yo Ii ka, kuia xiin kuia. Te n ka dokos, atu kuu n mees. Ko Cristu, a nxiaania meeia kuee vuelta. 26 Nux dua nkuu, te nxio xa ku Cristu kuee vuelta, nde na nkidavaa Ianyuux uayiu xiin nde vitna. Ko vitna, hora vax nd ntdaa xa io, nkixeeia idini vuelta,

23Xijan

Dita Cristu kuechi-ro

433 Chi dua yodotnuni libru. ka, njaania xa atu juini Ianyuux xa kani ka ayiu kt xaxeeia, ni atu juiniia xa juaa kai xa dokoi nuuia. Dani njaania xa atu juini Ianyuux xa teuu kai kt nuuia, ni atu juiniia xa juaa kai xa dokoi xaxee kuechii. Duni, njaania xa a tna ini Ianyuux ntdaa xaa. Juini jaan tnuu tau tniu Moiss xa io xa doko ayiu ntdaa xaa, ko dua atu juini Ianyuux, te dua a tna ini Ianyuux. 9 Te dada njaania: Ianyuux, yaa tuuda, xa kadada xa juini meen. Dua, ndaxioia xa kina nuu, xa kadaia xa kuu uu. 10 Nkida Cristu xa njuini Ianyuux. Xaxee xa idini vuelta nxi Jesucristu, dua nkida dn aa Ianyuux meero, xa ku kuuro ayiu meeia. 11 Ku xiin ku, n n dutu ayiu Israel xiaan ka xa ka doko ayiu nuu Ianyuux. Kuee xa kuee vuelta, dani nujuiin dutu jan te dua kida dutu jan, ko nuncas a kida xa doko jan xa dita kuechi ayiu. 12 Ko Cristu, idini vuelta ndokoia xa dokoia xa ditaia kuechi ayiu, te vitna nukooia ndaa kuaa Ianyuux. 13 Ijan ndetuia, nde juei ninaia ntdaa xa xini uu tnaa xiinia. 14 Idini vuelta, nxiaan Jess xa dokoia nuu Ianyuux. Na nxiia xaxeei, nkidaia xa ntdaa ayiu kida dn Ianyuux, kutuu vaa koioi xiin Ianyuux kuia ma jn nd. 15 Te jaan ndaa Espritu Ii nuuro xa dua kuu. Ditna ka jaania: 16 Te dada, kadar n tratu xee xiini, kuu Xtooro xiaania. Kadar xa kunevaa koioi tnuu tau tniur anui,
8Ditna

Hebreos10 te kuu n kuu xa kadavaar tnuu tau tniur nuu xaxtnunii. 17 Te dada jaania: Ma najaan kar ni kuechii ni xa uu nka kidai. 18 Te xaxee xa x ntaxkanu ini Ianyuux kuechii, a ndouu ka xa juaa koio ka dutu xa doko ayiu xaxee kuechii.

kuu xa, xaxee n Jesucristu, maxku yuuro xa kuro nde nuu yo ii ka andu. 20 Nkidavaa Jess n ichi xee, n ichi ndito, xaxeero. N kuu cortina veuu tabernculo, nkuu yk kuu Jess. Na nxiia, nndata cortina jan, te vitna kuaa xa yaa meero nde nuu tuu Ianyuux. 21 Jess kuu dutu taxnuni ka nuu ayiu ka jandixa Ianyuux. 22 Xijan kuu xa, na kuyatniro Ianyuux. Xiin ntdaa anuro, na jandixaroia, te maxku yuuro. Na nxi Jesucristu, nxatu nia xa ndada ndoo aaia, xa mayo ka dakuido datau anuro. Te yk kuuro, x ndajuenduteia ndute yo vaa ka. 23 X nka jaanro xa ndeturo, xa kada Ianyuux ntdaa n io n juaan tnuu ntaxiia. Na kundee iniro, xa kundetu karo. Na kooro confianza nuuia. Chi xandaa kuu xa kadaia ntdaa xa jaania. 24 Na kani iniro nanda kuaaro xa chindee tnaaro, xa juemaniro Ianyuux xiin ayiu, te na kadaro xa kuu xavaa. 25 Na natakaro, maxku kadaro n ka kida aniro kuaro atuka nataka koioi xiinro. Na jua tnaaro tnuu kanu ini, xa kundee iniro. Te

19Xijan

Na kuyatni-ro Ianyuux

Hebreos10,11 dua na kada karo, chi vax kuyatni ku ndixi Xtooro. 26 Xijan kuu xa, x ntnro xandaa, te kutnuni iniro xa xandaa kuu. X nka jandixaro Cristu. Nux dandooro Cristu, te a tuu nax io xa dokoro xaxee kuechiro. 27 Diko ni, yo loko yuuro, chi xiniro xa ndadandaa Ianyuux ayiu xini uu tnaa xiinia. Te xiin uu yo ndee koko, danaaia ayiu jan. 28 X nkuu kuee kuia, nux n ayiu ndaxio tnuu tau tniu Moiss, te uni ayiu nka jaan ndaa xa dua nkuu, te a nkundau ini aa ni n ayiu. Nxio xa ku ayiu jan. 29 Kani ini koio kan. Naka uu ka kada uu Ianyuux n ayiu daxio Cristu. Kuu n kuu xa chixee ayiu jan Daya Y Ianyuux. Kuu n kuu xa jaani xa n xa kuia kaa, n xa atu xiniuu, kuu n Cristu. Xaxee n Cristu, nkida dn Ianyuux ayiu jan, xa ku kuui ayiu meeia. Xiin n Cristu, nkidaia ntdaa n io n juaan tnuuia xaxeei. Kuu n kuu xa kuia jaan ayiu jan Espritu Ii, na nxiaania xamani Ianyuux. 30 Chi xiniro Ia njaan: Kada uu meer meei. Nachiyau meer xa nkidai. Te dani njaania: Ndadandaa Ianyuux ayiu jan. 31 Naka uu xa xino ayiu jan nuu ndaa Ianyuux. 32 Najaan koion nanda nkuu kina nuu, na nka kutnuni inin xa kuu xandaa. Kuee vida nka yaan. Kuu n kuu xa nka jantnaan xa kundee ini koion. 33 Nuu ntdaa ayiu, kuia nka jaans nuun, te nka xini uu aas. Duni, nka xo nujuiinn nuu se ijan, xa chindee koion nka ayiu dua kuee vida

434 ka yaa. 34 Nka chindeen aniro kuaro xyndiu vekaa. Nka tn ayiu xaxiin, ko nka xejoonn xa dua koo, te nka kuveten, chi nka xinin xa tn koio meen n xa vaa ka, nuncas ma jn nd, io andu. 35 Xijan kuu xa, koo nai koio kan confianza nuu Ianyuux. Chi tn koio meen ntdaa xa taxiia. Kuu n kuu xa nachiyau aaia, xaxee xa xndaxion confianza nuuia. 36 Io xa kundee ini koio kan, xa kada koion ntdaa xa juini Ianyuux, te tn koion ntdaa n io n juaan tnuu ntaxiia. 37 Chi jaan tnuu Ianyuux: Chi xaku nga, te ndixi Ia ndixi. Ma kukuee kaia. 38 Se jaan meer xa a tuu na kuechis io, kutuu vaas, xaxee xa jandixa aas meer. Ko nux atuka kundee inis xa jandixa aas, te ma kuveter xaxees. Kuu Ianyuux xiaania. 39 Ko meero, atu kuuro ayiu atu kundee ini, xa danaa aa Ianyuux meero. Kuuro ayiu ka jandixa Jesucristu, xa kutuu vaaro xiin Ianyuux kuia ma jn nd.

11

Xa jandixaro, kuu xa naaro xa tnro xa ndeturo. Xa jandixaro, kuu xa xiniro xa atu ndearo. 2 Taxanu tnetnuro, xaxee xa nka jandixas Ianyuux, te njaania xa nka kidas xavaa. 3 Xaxee xa jandixaro Ianyuux, kutnuni iniro xa xiin tnuu meeia, nkidavaa Ianyuux ntdaa xa io. Xa io xa ndearo, a nkuaa xiin xa nxio.

N-ka jandixa-s Ianyuux

435 xa njandixa Abel Ianyuux, ndokos n xa vaa ka nuu Ianyuux dada xa ndoko Can. Xaxee xa njandixa Abel Ianyuux, te njaania xa nkidas xavaa, te nxeka vaaia xa ndokos. Xaxee xa njandixa Abel Ianyuux, juini x nxis, ko dani kuus n ichi kanee katn meero. 5 Xaxee xa njandixa Enoc Ianyuux, a nxis. Nuncas a nka nanii ayiu yk kuus, chi ndeka aa ndito Ianyuux juaan andu. Te jaan tnuu Ianyuux xa antecas xa kandekaias jn, te njaan Ianyuux xa ntna ini aaia. 6 n ayiu, nux atu jandixai Ianyuux, a kuaai xa kadai xa tna ini Ianyuux. n ayiu, nux na kuyatnii nuu Ianyuux, io xa jandixai xa tuuia, te io xa kooi confianza xa kueka vaaiai. 7 Xaxee xa njandixa No Ianyuux, nkidavaas n barcu, xa dakakus ads xiin dayas. Antecas xa kixee xa koo, te njaan Ianyuux xa dua koo. Nyuu No nuu Ianyuux, te nkidas n njaania. Xaxee xa njandixa No Ianyuux, nkida uus ayiu uayiu, te nxee xa njaan Ianyuux xa a tuu na kuechis nxio, chi njandixasia. 8 Xaxee xa njandixa Abraham Ianyuux, nkidas n njaania. Njaan aa Ianyuux xa kees uus, xa jns nde n nuu tns xa ku kuu xaxiis. Juini a xinis ndexu jns, ko nkees, te juaans. 9 Xaxee xa njandixas Ianyuux, nxo tuus nuu ijan, chi nxiaan Ianyuux tnuuia xa juaaias nuu ijan. Nxo tuus ijan, n tuu n setoo a tuu na uus io. Vee todo

Hebreos11 nxo tuus ijan. Te duni, dua nka kida dayas Isaac, te dada daianis Jacob tuku. Chi nuu mees tuku, nxiaan Ianyuux tnuuia xa juaaias nuu ijan. 10 Chi nxo ndetus, xa kutuu vaas uu vaa nkuaa, uu nxani ini Ianyuux, uu nkidavaa Ianyuux. 11 Xaxee xa njandixa Sara Ianyuux, ntna fuerza xa uu dayaa. Juini x nya, te atuka nkuaaa, ko nxioa confianza nuu Ianyuux, xa kadaia n njaania. Te nkaku n daya ya. 12 Xijan kuu xa idini sey, Abraham, juini yo nkunxanus, ko nxio kuee xa kuee xa kuee daya danas, n io chudini andu. Nani a kuaa xa kauro uu kuchi kaa yuu ndute mar, dani a kuaa xa kauro daya dana Abraham. 13 Ntdaa ayiu jan, nka jandixai Ianyuux, te nka xii. a nka tni xa nxiaan Ianyuux tnuuia xa juaaia. Ko xika, nka xinii ntdaa xa juaa Ianyuux, te nka jandixai xa tn koioi, te nka kuvetei. Te dua, nka jaan ndaai xa ayiu too ka kuui, diko ni ka yaai uayiu yaa. 14 ayiu dua ka jaan, kaxi kaxi ka dandea aai xa dani ka ndukui uu kutuu vaa koioi. 15 Nux nu ini koioi uu nkeei, te nkuaai xa nuu koioi ijan nkuu. 16 Ko nka xo ndukui n uu yo vaa ka, uu io andu. Xijan kuu xa, atu kujanuu Ianyuux xa ka jaani xa Ia ka jandixai kuuia. Chi x nkida tuaia n uu yo vaa ka xaxeei. 17 Xaxee xa njandixa Abraham Ianyuux, nxiaans dayas Isaac xa ku kuus xa dokos nuu Ianyuux, na

4Xaxee

Hebreos11 nxitotnuni Ianyuux Abraham. Juini x nxiaan Ianyuux tnuuia nuus xaxee Isaac, ko nxio tua Abraham xa kanis idini dayas. 18 X njaan Ianyuux: Xiin Isaac, koo koio daya danan. 19 Nxio Abraham confianza nuu Ianyuux, xa kuaaia xa nadandotoia ndy. Te kuu n kuu xa nnakueka Abraham Isaac nuu ndy. 20 Xaxee xa njandixa Isaac Ianyuux, nxijan taus nuuia, xa kutuu vaa koio Jacob xiin Esa. 21 Xaxee xa njandixa Jacob Ianyuux, te antecas xa kus, nxijan taus nuuia, xa kutuu vaa koio n n daya y Jos. Nxo nukoos ndedi ndodos varas, te nxiaans xa nkutaus nuu Ianyuux. 22 Xaxee xa njandixa Jos Ianyuux, njaans nuu ayiu Israel xa kee koioi Egipto. Na nxee xa kus, ntau tnius xa kanee ayiu Israel yks jn, hora na kee koioi Egipto. 23 Xaxee xa nka jandixa tad Moiss Ianyuux, nka chivaas Moiss uni yoo na nkakus. Nka xinis xa seluchi vaa kuus, te a nka yuus xa ntau tniu se kunxanu ka xa io xa kani koio ayiu ntdaa sekuechi hora ka kakus. 24 Xaxee xa njandixa Moiss Ianyuux, na nxanus, a nxejoons xa jaan ka ayiu xa kuus daya y daid se kunxanu ka Egipto. 25 Nkaxs xa kuee vida yaas xiin ayiu ka jandixa Ianyuux. Nxinis xa nux ndoo kas vee se kunxanu ka, te kadas kuechi, xa kud ini mees n kud ini ayiu jan. 26 Nxinis xa yau ka xa kuee vida yaas xiin

436 Cristu, Ia tundaa Ianyuux, dada xa tns ntdaa xa io Egipto. Chi nxo ndukus xa juaa Ianyuux. 27 Xaxee xa njandixa Moiss Ianyuux, nkees Egipto. a nyuus. Juini nxo kiti ini se kunxanu ka nuus, ko nkundee inis, chi nxinis n xa a kuaa xa kundearo. 28 Xaxee xa njandixa Moiss Ianyuux, nndadakanus viko Paxcua. Ntau tnius ayiu Israel xa kodo koioi n yee, xa maxku kani ngel, ia xinokuechi nuu Ianyuux, daya y kina nuu vee ayiu Israel. 29 Xaxee xa nka jandixa ayiu Israel Ianyuux, nka yaai Mar Kuee, n yaaro uu yichi. Ko na nkixee ayiu Egipto xa dua kadai, te nka tnenei, ntdaai, nuu ndute jan. 30 Xaxee xa nka jandixa ayiu Israel Ianyuux, te nungoio ntdaa xevee uu Jeric. Uxa ku nka xikonduu ayiu Israel yuu uu Jeric, te dua nkuu. 31 Xaxee xa njandixa Rahab Ianyuux, a nxia xiin ayiu nka xo kuxee ini uua, chi nxeka vaaa se nka xitoyuu uua. Te Rahab kuu ad diko meea. 32 Io kuee ka xa kuaada xa kakuneeda. Ko a tuu na tiempo io. Geden, Barac, Sansn. Jeft, David, Samuel. Te se nka xian tnuu tnuu Ianyuux nuu taxanu tnetnuro du. 33 Xaxee xa nka jandixas Ianyuux, nka niis kuee uu xiin se kunxanu ka uu jan, nka kidas xavaa xaxee ayiu, te nka tns xa nxiaan Ianyuux tnuuia xa juaaia. Xaxee xa nka jandixas Ianyuux, nkakus xa

437 kaxi aan ngaa. 34 a nka xis, na nyaas nuu uu koko. a nkuaa ayiu xa kaniis yuchi. Xaxee xa nka jandixas Ianyuux, juini a ndakus, ko nka ndundakus. Nka kunuus, na nka jantnaa ayiu xiins, te nka kidas xa junu koio soldado se xini uu tnaa xiins. 35 Xaxee xa nka jandixa ad Ianyuux, nkidaia xa juini x nxi ayiu keveea, ko nka nandoto ayiu jan. Ko duni, xaxee xa nka jandixas Ianyuux, davas nka xis. Nxini uu aa ayiu, nde nka xaniis. Nux nka dandoos Ianyuux nkuu, te kaku koios. Ko aa. Chi nka juinis xa niis xa kutuu vaas xiin Ianyuux kuia ma jn nd. 36 Dava kas, xaxee xa nka jandixas Ianyuux, nka kida bula aa ayiu, xiin chirrin nka janaai. Nka tetn aai cadena, te nka chindiu aai vekaa. 37 Xaxee xa nka jandixas Ianyuux, nka xani aa ayiu xiin yu, te nka xande dava aai. Nka tn aai juaan nuu juxtixia, te nka xani aai xiin yuchi. Xaxee xa nka jandixas Ianyuux, a tuu na damas nxio, diko ni tkachi nchiva nka xo xinas. a tuu na tvinis, a tuu nax kaxis, a tuu na vees. Xaxee xa nka jandixas Ianyuux, kuee vida nka yaas, te nka xini uu aa ayiu. 38 Ndand ka mees dada davaa nga ayiu. Ko nka xo xikonuus nuu ayo ayiu io. Nka xo xikonuus yuku. Nka xo xios yau kava, nka xo xios nua. 39 Ntdaa ayiu jan, njaan Ianyuux xa vaa nka kidai, xandaa kuu xa nka jandixai Ianyuux. Ko ta tn

Hebreos11,12 kai xa nxiaan Ianyuux tnuuia xa juaaia. 40 Chi nxani ini Ianyuux n xa vaa ka xaxee meero. Nxani iniia xa idini vuelta n nuu kadaia, n io n juaan xa njaania, xaxee ayiu jan xiin xaxee meero.

12

Xijan kuu xa, na kundee iniro xa jandixaro Ianyuux. Se ijan, ijan, nka jandixas Ianyuux, te nka kidas xa juiniia. Kuu n kuu xa xniis nituu lado, xa tax koios tnuu kanu ini. Kuees xa kuees io. Kuu n kuu xa xinoro, n nro, n carrera. Na daxioro ntdaa xa datnaaa, xa na kunu vaaro. Na daxioro ntdaa kuechi kada xa nduaro. Na kundee iniro, xa kunu vaaro. 2 Na kundea vaaro Jess. Njandixa Jess Ianyuux, te kadaia xa jandixa meero Ianyuux. Nkundee iniia curuxi. atu nchinuuia xa nka juinis xa kadas xa kujanuuia, chi nxo naaia xa kuveteia xa kuveteia, na yaaia ntdaa xaa. Te nukooia ndaa kuaa Ianyuux, nuu taxnuniia. 3 Kani ini koion Jess. Se ka kida kuechi, nka kidas xa kuee xa kuee vida nyaaia, ko nkundee iniia. Kani ini koion meeia, xa maxku ku xiaun, te maxku kuita anun. 4 Kuu n kuu xa ka jantnaan xiin kuechi. Kundee ini koio kan, jantnaa koio kan. Chi ta katu ka nn. 5 X nka ndunaan tnuu kanu ini ntaxi Ianyuux. Ka kuun dayaia, te dua njaania: Daya yr, chinuun hora kida uu aar, chi Xtoon kuur, te jaan doo aar.

Maxku dananuu-ro Jess

Hebreos12 Maxku kuita anun hora kudeen aar. 6 Chi jaan doo Xtoon ayiu xemaniia. X nxeka vaa aaia, dayaia ka kuun, te xijan kuu xa kida uu aaia. 7 Xijan kuu xa kundee ini koion hora kida uu aa Ianyuux, chi kida aa Ianyuux xaxee meen, n kida n sey xaxee dayas. Chi na daya io, xa ma jaan doo aa taas? 8 Jaan doo Ianyuux ntdaa dayaia, xa dakuaa aaia. Nux atu jaan doo aaia meen, te atu kuun dayaia, te atu kuu Ianyuux Taan. 9 uayiu yaa nka jaan doo aa taaro, te nxioro xauu nuus. Kuee ka io xa jandixaro Taaro Ianyuux, te kadaro xa juini meeia, xa kutuu vaaro xiinia kuia ma jn nd. 10 Itau ni kuia nka jaan doo aa tadro, nani nka xani inis. Ko jaan doo aa Ianyuux, xa kadaia xavaa xaxeero, xa kada meero xa kuu xavaa, n nkida meeia xa kuu xavaa. 11 Hora kida uu aa Ianyuux meero, atu tna iniro, chi xaxiaan. Ko dada, nux kuaa vaaro, te kada xa kadaro xa kuu xavaa, te kutuu vaaro.

438 Te kada koio kan xa juini Ianyuux. Chi nux ma kadan xa juini Ianyuux, ma jininia. 15 Chindee tnaa koion xa tn koio kan, ntdaan, xamani taxi Ianyuux. Maxku juejoon koion xa ni nn ku kuu n kuu n yuku ua kada dau aa ntdaan, n yuku ua kada xa kuee meen ma kada koio ka xa kuu xavaa. 16 Koo koion cuedado, xa ni nn maxku daxio xa jaan Ianyuux. Dua nkida Esa. Xaxee xa njuinis xa kaxis idini ndeyu, ndikos ntdaa xa juaa taas nuu daya kina nuus. 17 Ka xinin xa dada njuinis xa tns xa juaa taas, ko a nniis. Juini yo ndai Esa, ko a nkuaas xa damas xa nkuu. 18 Chi a nka kuyatni meen Yuku Sina, n nka kida taxanu tnetnun. Nka kuyatni mees yuku jan, nuu koko uu, nuu nee, nuu vik tnuu, nuu tachi ndee. 19 Ijan nxo ndai trompeta, te njaan n tnuu andu. Na nka teku ayiu jan tnuu jan, nka xijan taui xa maxku jaan kaia ni nka tnuu nuui. 20 Chi a nkuaa xa kundee ini koioi xa ntau tniu tnuu jan: Nux nde n kt na ku yuku yaa, te io xa kanint yu, o teent xiin kuxi. 21 Naka io kuu xa nka xini ayiu jan. Nka yuui, loko nka yuui. a nkuaa xa kundee inii. Nde Moiss njaan: Yuur, menga xa nr. 22 Ko meen, x nka kuyatnin Yuku Sin. X nka kuyatnin Jerusaln katuu andu, nuu tuu Ianyuux Ndito. X nka xeen nuu nataka kuee xa kuee mil ngel, ia ka xinokuechi nuu Ianyuux. Ijan ka ndadakanuia Ianyuux. 23 X

ini koio kan. Kada koion xa ndundaku ndaan yo nxiau, te ndundaku xeen yo nkuita. 13 Nduku koion ichi ndaa, xa maxku ngokodo ka xee kuun, chi dua na ndaa vaa. 14 Kada koion ntdaa xa kuaan xa kutuu mani koion xiin ntdaa ayiu.

12Kundee

Ndau mee-ro, nux na dandoo-ro tnuu-ia

439 nka xeen nuu nataka ntdaa ayiu kina nuu vee Ianyuux. Andu x nchidotnuni nax nani ayiu jan. X nka xeen nuu Ianyuux ndadandaa ayiu. X nka xeen nuu xtuu anu ayiu nka kida xavaa, ayiu nkida Ianyuux xa kutuu koioi xiin meeia. 24 X nka xee meen nuu Jess. Nkidaia n io n juaan tratu xee, te nujuiinia nuu Ianyuux xaxeen. Yo vaa ka xa nkida n Jess dada n Abel. 25 Kundea vaa koion, xa kueka vaa koion Ia jaan nuun. Na njaan Ianyuux uayiu, nka daxio ayiu tnuuia, a nka jandixaiia, te a ndakakuia ayiu jan. Te dani meero, nux ma jandixaro Ianyuux jaan andu, nux kada yataro meeia, janda kakuro? 26 Ku ijan, na njaania, te nn ntdaa xa io uayiu. Vitna, x ntaxiia tnuuia jaania: Idinga vuelta kadar xa nan ntdaa xa io uayiu, te kadar xa n ntdaa xa io andu tuku. 27 Xa jaania idinga vuelta juini kachi xa jn nd ntdaa xa kanda nkidavaa Ianyuux. Te ndoo ntdaa xa atu kanda. 28 Ko tn meero n xa nuncas ma jn nd. Taxnuniro xiin Ianyuux. Xijan kuu xa na juaaro xa nkutauro nuu Ianyuux. Na ku kuuro ayiu xinokuechi nuuia, xa kadaro xa tna ini meeia. Na ndadakanuroia te yuuro nuuia. 29 Chi Ianyuux jandixaro, n kuu uu danaa ntdaa xa io, da kuuia.

Hebreos12,13 nkuu xa nka xeka vaa ayiu ngel, ia ka xinokuechi nuu Ianyuux, juini a nka xinii xa dua ka kidai. 3 Najaan koion aniro kuaro ka xini uu aa ayiu, kuenda kuu kuee vida ka yaa meen xiins. 4 Xa tnundaa ayiu, kuu xa maxku kada nka ayiu xa dandoo tnaai. Maxku dandoo koion adn yn, xa kidin xiin nka ayiu. Ndadandaa Ianyuux ayiu kidi xiin ayiu atu ntnundaa xiini, te ndadandaaia ayiu kidi xiin ad nka sey, y nka ad. 5 Maxku juemani koion tvini. Kuvete koion xiin xa io. Chi x njaan Ianyuux: Nuncas ma dandoo aar, nuncas ma kande ini aar. 6 Xijan kuu xa, xaxee xa ioro confianza nuuia, jaanro: Xtooda kuu Ia chindee aa meeda; ma yuuda nuu davaa nga xa kuaa ayiu xa kada aai. 7 Najaan koion sey, ad nka dakuaa aa. Nka kachitnuus tnuu Ianyuux. Kani ini koion nanda nka xo tuus uayiu yaa. Te jandixa nai koio ka meen Jesucristu, n nka jandixa mees Jesucristu. 8 N nkuu Cristu, dani kuuia vitna, te dani ku kuuia kuia ma jn nd. 9 Maxku juejoon koion xa dakuaa aa koio ayiu nka xa dakuaai. Tn koio kan xamani taxi Ianyuux, te dua ndaku anun. Ka jaan ayiu: Io xa kaan xaa, maxku kaan xijan. Loko ndu inii xa dua nee iii, ko atu xiniuu. Dani dakuido datau anui. 10 Tuku nkuu xa doko nxiaan Cristu nuu Ianyuux, dada xa nka

13

Juemani tnaa koio kan. 2 Maxku ndunaa koion xa kueka vaan ayiu veen. Dua

Na kada-ro xa juini Ianyuux

Hebreos13 xiaan dutu ayiu Israel. Idini vuelta nxi Jess, xa ditaia kuechiro. Dutu nujuiin veuu tabernculo, a kuaa xa kax koios xa ndoko Jess. 11 Chi veuu tabernculo, nee dutu taxnuni ka n kt juaan Cuartu Yo Ii, chi xa doko xaxee kuechi kuu. Ko yk kuut, teuus yuu uu. 12 Duni Jess. Nxiia yuuu Jerusaln, xa ndundoo ayiu ka jandixaia, xiin nia. 13 Xijan kuu xa, na dandooro ntdaa xa nkuu, xa kunduuro xiin Jess. Na kadaro kuenda xa jnro nuu tuuia yuuu jan. N nkuy anu Jess, xa kundee iniia xa januu jan, da na kuy anu meero tuku, xa kundee iniro xa januu xaxeeia. 14 Chi uayiu yaa, a tuu na uu ma jn nd. Ndukuro uu ijan, nuu kutuu vaaro kuia ma jn nd. 15 Xijan kuu xa, ku xiin ku, na juaaro xa nkutauro nuu Ianyuux. Xaxee Jess, na juaaro xa dokoro nuu Ianyuux. Xiin yuuro na juaaro xa nkutauro nuuia. 16 Maxku ndunaa koion xa kadan xa kuu xavaa, maxku ndunaa koion xa chindee tnaan. Xaa tuku kuu n xa dokoro nuu Ianyuux, te tna iniia. 17 Jandixa koion sexanu, koo koion xauu nuus. Se unuu aa ka kuus, te io xa najuaa koios cuenta nuu Ianyuux xaxeen. Jandixa koions, xa kada koios tniu nxiaan Ianyuux, xiin xa kuvetes. Maxku kada koion xa kukoyo ini koios xaxeen. Chi xaa, atu xiniuu xaxee meen.

440 tau koion xaxeeda. Xndaxioda confianza xa a tuu nax io xa dakuido datau anuda. Ka juinida xa kada koioda meni xavaa. 19 Kuee xijanda xa kajan tau koion, xa yachi ka naxeeda xa kutuuda xiinn.

18Kajan

kada Ianyuux xa kutuu vaa koion. Nnadandotoia Xtooro Jesucristu nuu ndy. N kuu se unuu tkachi kuu Xtooro, te meero kuu tkachiia. Na nxiia, xiin n meeia nkidaia ntdaa n io n juaan tratu xee. Te nuncas ma jn nd tratu jan. 21 Na taxi Ianyuux xamaniia, xa kunxanu koion te kada koion xavaa, xa kada koio meen ntdaa xa juini meeia. Xiin Jesucristu na kada aaia meero, ntdaaro, ntdaa xa juini meeia. Na ndadakanuro Cristu kuia ma jn nd. Dua na koo. 22 anida kuada, xijanda xa kueka vaa koion tnuu kanu ini yaa. Chi carta luchi ni kuu xa nkidavaada. 23 Io xa jini koion xa tuu libre aniro, Timoteo. Nux yachi na kixis, te jnda, nduuda xiins, xa kotonini aada. 24 Xanyuux nuu ntdaa sexanu ka taxnuni nuun. Xanyuux nuu ntdaa ayiu ka jandixa Cristu ijan. ayiu ka jandixa Cristu do Italia ka tundaa xanyuux nuu meen. 25 Na taxi Ianyuux xamaniia nuun. Dua na koo.

20Na

Na kada Ianyuux xa kutuu vaa koio-n

Carta n-kidavaa Santiago

Meeda, Santiago, se xinokuechi nuu Ianyuux xiin nuu Xtooro Jesucristu, kidavaada nuu meen. Ka kuun daya dana nuxi uu sexanu nka xio uu Israel x nkuu kuee kuia. Te vitna xtuun nituu uayiu.
Kida Ianyuux xa vaa kutnuni ini koio-n

Xtuu-n nituu uayiu

kuada, hora kuee vida yaa koion, io xa kuveten xa kuveten. 3 Ka jandixan Ianyuux, xinin xa nux dua na kada koion, te kuaan xa kundee inin ntdaa xa ka yaan. 4 Te nux kundee ini koion, xeen kuu koion ayiu kanu ini, ayiu ndaa, ayiu ka kida xa juini Ianyuux. 5 Nux ndeda nn ndouu ka xa kutnuni ini vaan, kajann nuu Ianyuux, te taxiia. Chi taxiia ntdaa xa ndouuro, te taxiia xiin ntdaa anuia. 6 Ko io xa jandixania. Hora xijann, ni itau maxku aa k inin. Chi n ayiu y ini, n kuu ndute mar xa nee tachi juaan vaxi kuui. 7 ayiu jan, maxku kani inii xa juaa Ianyuux xa nxijani, chi ni n ma tni. 8 ayiu juini n xa

2anida

juinii vitna, nka xa juinii tnee, te ntdaa xa kidai atu xiniuu. 9 n aniro, juini se kundau kuus, ko na kuvetes xaxee xa kunduus xiin Ianyuux. 10 Te n aniro, n se kuika, juini na kuita ntdaa xa nevaas, ko na kuvetes xaxee xa kunduus xiin Ianyuux. Chi n kuu ita kuu, ita atu naa xee, da kuu se kuika. 11 Hora xino ngandii te yo ini, te yichi kuu jan te jungava ita, te xe nd xa vili kaata. Dua kuu se kuika. Nni kidatnius xa nii kas xa juinis, te nxis.

kuvete koio ayiu kundee ini ntdaa xa yaai, chi nux kundee inii, te tni premiui. Premiui kuu xa kutuu vaai xiin Ianyuux andu kuia ma jn nd. N kuu corona kuu. X ntaxi Ianyuux tnuuia xa dua koo, nuxa xemaniroia. 13 Te hora juinin xa kadan xa uu, maxku jaann xa Ianyuux kidajuexa aa xa dua kadan. Nuncas a nkida Ianyuux xa uu, te nuncas ma kadaia xa kada ayiu xa uu. 14 Chi xa kukajan ini ayiu kida xa kadai xa uu. Kuu n kuu xa meei kidajuexa meei xa kidai xa

12Na

Na kundee ini koio-n

441

Santiago1,2 uu. 15 Kukajan inii te kidai kuechi. Te dani kidai xa kida kai kuechi, nde xeei xa kui xiin kuechii. 16 ani manida, kua manida, maxku dandaun meen. 17 Ntdaa xavaa ntdaa xandaa xa niiro vaxi nde andu. Xa taxi Ianyuux kuu. Nkidavaa meeia ntdaa xa io andu. Ianyuux, ma damaia, ku xiin ku n niia kuuia. 18 Ntaxiia tnuu ndaa. Xaxee xa njandixaro tnuu jan, te nkidaia xa nnduuro dayaia. Njuiniia xa ku kuuro xa kina nuu nuu ntdaa xa ndadavaaia.

442 xani ini n ayiu xa kidai n io n juaan tnuu tau tniu, ko a daxe tni tnuu jaani, dandaui meei. 27 Dandea n ayiu Taaro Ianyuux xa ndaa xa jandixaiia, nux chindeei sekuechi a yoo tads, xiin ad nndoo viuda, te nux dandooi ntdaa xa uu uayiu.

26Nuxa

manida, kua manida, ntdaan, ndouu xa koo tuan xa kunini vaan. Ko maxku yachi jaan koion, ni maxku yachi kiti ini koion. 20 Chi xa kiti iniro ma kada xa kadaro xa juini Ianyuux. 21 Kuia xa kuia ka xa ka kida ayiu. Kidai xa kida kai xa uu. Dandoo koio meen ntdaa xijan, te maxku kuxee ini koion. X nka xeka vaan tnuu Ianyuux, te tnuu jan kada xa kutuu vaan xiin Ianyuux. 22 Ko io xa kadan n jaan tnuu jan. Nux diko ni ninin, te atu jandixan, dua dandaun meen. 23 n sey, nux ninis, ko atu kidas n io, kuus n kuu n sey ndea nuus nuu spejo. 24 Ndeas, ko hora juaans, ndunaas janda kaas. 25 Ko nka sey, atu ndunaas xa ntekus. Vaa kutuni inis xa tnuu tau tniu Ianyuux kuu, tnuu ndaa, tnuu kida xa kutuu vaas. atu daxios tnuu jan. Kundee inis xa jandixas, te kidas ntdaa n io. Se yaa, jaan Ianyuux xa vaa kidas.

19ani

Io xa dandea koio-n Ianyuux xa ndaa xa ka jandixa-n-ia

anida kuada, x ka jandixan Xtooro Jesucristu. Ia taxnuni nuu ntdaa xa io kuuia. Xijan kuu xa maxku kax nina koio meen ayiu. 2 Na kani iniro xa nka natakan. Te xee n se kuika uu dee oro ndaas te ninas dama yo vaa. Duni xee n se kundau nina dama ndau. 3 Te kueka vaan se nina dama yo vaa, te jaann: Nkoon yaa silla vaa ka, ko jaann nuu se kundau: Kunujuiin ijan o nkoo yaa nuu uu. 4 Nux dua kada tnaan, dua ka kax nina tnaan. Kuia ka xani inin, xaxee xa xani inin xa kunuu ka se kuika dada se kundau. 5 ani manida, kua manida, kunini koion. Nkax Ianyuux ayiu kundau xa kunduui xiinia. Kuu n kuu xa nka nduui ayiu kuika, xaxee xa ka jandixai Jesucristu. uayiu yaa ka kundaui, ko andu ku kuui daya Ianyuux taxnuni, te taxnuni koio meei xiinia. X nxiaan Ianyuux tnuuia nuu ayiu ka xemaniia xa dua koo. 6 Ko meen, nka kida xa kujanuu ayiu kundau. a ndaa xa ka kida uu aa se kuika u? a ndaa xa xkandeka aas xeen nuu juxtixia u? 7 Ka kunduun xiin

Maxku kax nina tnaa-n

443 Cristu. adu se kuika kuia ka jan tnuu Xtooro Jesucristu a? 8 Taxnuni Ianyuux nuu ntdaa xa io. Tnuu tau tniuia jaan: Io xa juemanin nka ayiu n xemanin meen. Nux dua ka kidan, vaa ka kidan. 9 Ko nux ka kax nina tnaan, dua ka kidan kuechi. Te tekuechi aa tnuu tau tniu Ianyuux. 10 n sey, nux xani inis xa kidas n io n juaan tnuu tau tniu Ianyuux, ko io n xa atu kidas, kuu n kuu xa a nkidas ni n. 11 Njaan Ianyuux: Maxku dandoon adn, yn, xa kidin xiin nka sey, nka ad. Duni njaania: Maxku kanin ndy. Xijan kuu xa juini atu kidin xiin ayiu atu ntnundaa xiinn, ko xanin ndy, dua kuu xa atu jandixan tnuu tau tniu Ianyuux. 12 ayiu ka kida n jaan tnuu tau tniu Ianyuux, xandaa kuu xa ayiu libre ka kuui. Xijan kuu xa io xa vaa jaan koion te vaa kada koion. Chi xinin xa ndadandaa aa Ianyuux, nux nka xemani tnaan, a aa. 13 Vaxi ku xa ndadandaa Ianyuux ntdaa ayiu. Ku ijan ma kundau iniia ayiu a nkundau ini nka ayiu. Ko nux nkundau ini n ayiu nka ayiu, ma yuui ku ijan, chi kundau ini Ianyuux meei n nkundau ini meei nka ayiu.

Santiago2 ini koion: Kixi n aniro kuaro kundau, a tuu na damai io, a tuu na xa kaxii io. 16 Te jaan meen: Juaan xavii xavaa, juaan, tnn daman te tnn xa kaxin, ko nux meen atu xiaan xa ndouui, atu xiniuu xa kidan. 17 Nux jaanro xa jandixaro Xtooro Jesucristu, ko atu kidaro xavaa, kuu n kuu xa atu jandixaro. 18 Kudana jaan n ayiu: Ndoo, jandixan Xtooro Jesucristu, te meer, kidar xavaa. Janda dandea aan xa jandixan, nux ma kadan ni n? Ko meeda, kadada xavaa te dua dandea aada xa jandixada. 19 Jandixan xa idini Ianyuux io. Vatuka. Ko dua ka jandixa kuina tuku, te ka ni xa yuui. 20 atu ka xani ini vaan. a juinin xa kutnuni inin. Nux jandixa n ayiu Ianyuux, te io xa kadai xavaa. Nux aa, te xiniro xa atu jandixai. 21 Na kani iniro xa nkida taxanu tnetnuro Abraham. Nxiaans dayas nani Isaac nuu Ianyuux. Nxio tuas xa kanis dayas nuu altar, te njaan Ianyuux xa nkidas xavaa. 22 Kuaan xa jinin xa ndandea Abraham Ianyuux xa jandixasia, hora nkidas xa ntau tniuia. Xaxee xa dua nkidas, te nxini Ianyuux xa jandixasia xiin ntdaa anus. 23 Te dua nxetnaa n yodotnuni tnuu Ianyuux. Xaxee xa njandixa Abraham Ianyuux, te njaan Ianyuux xa kuu n kuu xa a tuu na kuechis. Te nka danani ayiu Abraham: Se kumani xiin Ianyuux. 24 Xijan kuu xa ka xinin xa n sey, nux jandixas Ianyuux te

15Kani

kuada, nax xiniuu nux jaan n ayiu xa jandixai Xtooro Jesucristu, ko atu kidai xavaa? a ndaa xa kada uu Ianyuux ayiu jan, hora ndadandaaia ntdaa xa io?

14anida

Nux jandixa-n Ianyuux, io xa kada-n xa juini-ia

Santiago2,3 kidas xavaa, te jaan Ianyuux xa a tuu na kuechis. 25 Duni Rahab. ad nxo kidi xiin kuee sey nxo kuua. Nxian nuua nuu nka ndoo se ntundaa Josu, te dada nchindeeas xa kee koios uu jan jns nka ichi. Xaxee xa dua nkidaa n xavaa, te njaan Ianyuux xa kuu n kuu xa a tuu na kuechia. 26 Xijan kuu xa, nani atu xiniuu yk kuu n ayiu, nux nkane anui, dani atu xiniuu xa jandixa n ayiu Ianyuux, nux atu kidai xavaa.

444 andea. 7 Kuaa ayiu xa kada maxui ntdaa nuu kt io. Ntdaa chilidaa xiin ntdaa ktlavichi xiin ntdaa kt io nuu ndute mar. 8 Ko ni n ayiu, ma kuaa xa kada maxui yaai. Nuncas a iin nai yaaro, n xa io kuu. N kuu venenu koo da kuu tnuu yaaro. 9 Xiin yaaro ndadakanuro Ianyuux. Taaro kuuia. Te xiin yaaro kuia jaanro ayiu nkidavaaia. Te nkidavaa Ianyuux ayiu xa ku kuu meei n kuu meeia. 10 Idini yuuro, jaanro xavaa te jaaro xa uu. anida kuada, maxku dua koo. 11 n nuu kane ndute, ma kuaa xa kane ndute vidi xiin ndute ua idini vuelta. 12 anida kuada, nani a kuaa xa juun mangorki nuu tnutch, te a kuaa xa juun tch nuu tnundea, dani a kuaa xa kane ndute vidi nuu kane ndute ede.

anida, vaa ka xa maxku yo kueen ku kuu se ka dakuaa tnuu Ianyuux nuu ayiu. Chi naan xa ndichi ka ndadandaa aa Ianyuux meero dada nka ayiu. 2 Chi ntdaaro kida kuee kuechi. Xa jaanro, kidaro kuechi. n sey, nuxa dajn tns tnuu jaans, se kida xavaa kuus. Te kuaas xa taxnunis nuu ntdaa xa kidas. 3 Kani ini koion: nux na chiiro yoo yuu caballu, xa na jandixa aat, te dua kadat xa juiniro. 4 Barcu du. Yo nanu barcu, te tundaa aa tachi ndee. Ko se dakaka barcu, xetnius timu luchi xa dakuikos barcu, xa jn nis davaa nga nuu juinis. 5 Dani kuu yaaro. Luchi nii nuu yk kuuro, ko, naka kuee xa dajuen tnuui! Idini yauu luchi kada xa teuui n yuku kanu. 6 Te n kuu yauu kuu yaaro. N kuu n uu nchitu xa uu kuu. Luchi ni yaaro nuu yk kuuro, ko n kida meei, da kida ntdaa yk kuuro. Ntdaa tnuu kuia kaa jaanro vaxi nde

Yaa-ro

tnaa meen io n se tua vaa, se kutnuni ini a? Maxku najuen tnuus mees. Na ku kuus se vii se vaa kida xavaa, te dua dandeas ayiu xa ndaa xa se kutnuni ini kuus. 14 Nux ka kukuedi inin, te ka kuu ua anun, te ka kidan xavaa meen, maxku jaan koion xa vaa kutnuni inin, chi a ndaa. Tnuu vete ka jaann. 15 Nux dua ka xani inin, ta kueka kan xa taxi Ianyuux. Meni xa dakuaa aa ayiu uayiu nka xekan, meni xa taxi kuina. 16 Chi nux ka kukuedi ini nuu tnaan, te ka kidan xavaa meen, xijan kida xa ka jantnaan te ka kidan xa uu. 17 Ko xa taxi Ianyuux kada xa kina ka dandooro xa a kuu

13Nuu

Xa taxi Ianyuux

445 xavaa. Kada xa kutuu maniro xiin ntdaa ayiu, kada xa ku kuuro ayiu vaa te maxku kuxee iniro. Kada xa kundau iniro ayiu te ma kani iniro xa vaa ka n ayiu dada nkai. Kada xa ndaa anuro te kadaro xavaa. 18 Nux nduku iniro xa kutuu maniro xiin ayiu, te dua kuaaro xa kadaro ntdaa nka xavaa tuku. Kuu n kuu xa dakero tata vaa te nakuekaro cosecha vaa.

Santiago3,4 xemani aa meeia meero. 6 Ko Ianyuux, chindee aaia xiin xamaniia. Jaan tnuu Ianyuux: Ma chindeer ayiu kuxee ini, ko chindeer xiin xamanir ayiu ka xijan xa chindeery. 7 Xijan kuu xa jandixa koion Ianyuux. Io xa kada koion ntdaa xa juini meeia. Te maxku juejoonn nuu kuina xa kadatniui anun. Io xa jantnaan xiini, te kunui jni. 8 Kuyatni koion nuu Ianyuux, te kuyatni meeia nuu meen. ayiu ka kida kuechi ka kuun! Nandaa koion! Maxku kada koio kan kuechi! Nux ka juinin xa juemanin Ianyuux xiin ntdaa anun, a kuaan xa juemanin xa io uayiu. Io xa ndada ndoon anun. 9 Io xa kukoyo ini koion, io xa ndai koion, io xa kutnau ini koion, xaxee xa ayiu ka kida kuechi ka kuun. Maxku kueku kan, io xa ndain. Maxku kud ini kan, io xa kutnau inin. 10 Maxku kuxee ini kan. Kajan koion nuu Ianyuux, xa na chindee aaia, te kadaia xa kutuu vaa koion xiinia, vitna xiin nde kuia ma jn nd.

Nakuenda ka jantnaa meen, nn xiin nkan? Nakuenda ka jantnatnuun? a ndaa xa kuu xaxee xa kukajan inin xa uu a? Te dua jantnaa meen xiin xa kukajan inin. 2 Ka kukajan inin xaxii nka ayiu, ko atu niin xa ka juinin, te ka xanin ndy. Ka kukuedi inin xaxii nka ayiu, te xaxee xa atu ka niin xa ka juinin, te ka jantnaan xa ka jantnaan. atu niin xa juinin, xaxee xa atu xijann nuu Ianyuux. 3 Te juini xijann, ko a tnn, chi a xijann n xavaa. Diko ni xijann xa juetniun nuu xa uu kukajan inin. 4 X nka dandoon Ianyuux. N kida ad dandoo ya, da ka kida meen. atu ka xinin xa ka kuun ayiu xemani xa io uayiu, te dua ka kuun ayiu xini uu tnaai xiin Ianyuux a? Davaa nga ayiu juinii xa tni xa io uayiu, kidai xa xini uu tnaai xiin Ianyuux. 5 Ka xani inin xa a ndaa jaan tnuu Ianyuux a? Jaan tnuu Ianyuux xa nkidaia xa tuu Espritu Ii anuro, te juiniia xa juemaniro meni meeia, n

ayiu xemani xa io uayiu

kuada, maxku kuia jaann, nn nuu nkan. Nux kuia jaann nuu anin nuu kuan, te jan tnuu tnaan, dani kuu xa kuia jaan te jan tnuun tnuu tau tniu Ianyuux. Jundu kuun xa jan tnuun tnuu tau tniu Ianyuux? Io xa jandixan tnuu tau tniuia. 12 Idini Ianyuux io xa taxiia tnuu tau tniu, te idini Ianyuux io xa ndadandaaia ayiu. Meni meeia kuaa xa dakakuia ayiu, te meni

11anida

Maxku jan tnuu tnaa-n

Santiago4,5 meeia kuaa xa danaaia ayiu. Te jundu kuu meen xa xani inin xa kuaan xa ndadandaan nka ayiu? kunini koion xaa. Meen ka jaann: Vitna, tnee jnro uu ijan, te ijan kutuuro n kuia. Na dikoro, jueenro, te niiro tvini. 14 Te meen, ni a ka xinin nax koo tnee. Xaku ni kutuuro. N kuu vik nuu kuuro, iin vik te nanaa ni te ntu. Te dua kuu meero tuku. 15 Io xa jaan koion: Na kachi mee Ianyuux nux kutuuro te kadaro xaa, xijan. 16 Ko dua atu jaan meen, chi jaann: Kuaar xa kadar xa juinir, atu ndouur xa chindee aa Ianyuux. Te dua ka kidan xa uu. 17 Xijan kuu xa ayiu xini xa kadai xavaa, ko atu kidai, te dua kidai xa uu.

446 kukajan inin. N ka ndada ndee ayiu kuchi, da nka ndada ndeen meen, te vitna xa vax kuyatni xa kun. 6 Nka xini uun te nka xanin ayiu a tuu na kuechi a tuu nax tau, te a nka jaani ni n.

13Vitna

a ka xini-n nax koo tnee

Kunini koion, ayiu kuika. Io xa ndai koion, io xa kana koion, chi vaxi hora xa kuee xa kuee vida yaa koion. 2 Vax teyu xaxiin, te juan ku tkidi dama vaan. 3 Vax nane du tvinin. N kuu se tekuechi aa nuu se ndadandaa aa, da kuu tvinin, te kada xa kayun nuu yauu ma ndava. Ka niin xa ka niin xa xnevaan, te x nxee ku xa xinokava ntdaa. 4 Duni ayiu nka kidatniu nuu xaxiin. Nka dakeei nn, ko a nchiyauny. Ka najan kuechii xa ndandauny, te teku Ianyuux ntdaa xa jan kuechii. Te meeia kuu Xtoo ntdaa ngel andu. 5 uayiu yaa yo vaa nka xo tuun, te nka niin ntdaa xa ka

Na kunini koio ayiu kuika xaa

kuada, xijan kuu xa io xa kundetu kuee koion, nde na ndixi Xtooro Jesucristu. Ka xinin xa hora kidatniu n sey nuu uu, te io xa kundetus nde na kee xa kaxi xa koos. Kundetus, nde na kixi dau kina nuu, te dada xee vik dau. 8 Meen tuku, kuee kuee kundetu koion. Kundee ini koion, chi vax kuyatni xa ndixi Xtooro. 9 anida kuada, maxku kuyka koion, nn nuu nkan, xa maxku ndadandaa aa Ianyuux. Chi Ia ndadandaa ntdaa xa io, x vax kuyatni xa ndixiia. 10 anida kuada, najaan koion se nka xian tnuu tnuu Ianyuux nuu ayiu. Nka kuus n ichi kanee katn meen jn. Najaan koion xa ndau nka yaas te nka kundee inis. 11 Xijan kuu xa jaanro xa kuvete ayiu kundee ini hora kuee vida yaai. X nka tekun nanda nkundee ini taxanu tnetnuro nxo nani Job ntdaa vida nyaas. Te x nka xinin nax nkida Ianyuux xaxees. Yo nkundau ini Ianyuux Job, te dua kundau ini aaia meero. 12 anida kuada, maxku chinaa koion, ni xaxee andu, ni xaxee nuu uu. Maxku chinaan ni n. Hora na jaann Joon, te joon kuu. Te hora na jaann aa, te aa

7anida

Kundetu kuee koio-n, te kajan tau koio-n

447 kuu. Nux dua kadan, te a tuu na xa tekuechi aa Ianyuux. 13 Nux n ayiu kuee vida yaa, na kajan taui Ianyuux. 14 Te n ayiu kuu, na kanai sexanu veuu, te na kajan tau koios xaxeei, te xiin xa taxnuni Xtooro Jesucristu na kajansy itau aciti. 15 Te hora ka xijan taun nuu Ianyuux xaxee ayiu kuu, te koo koion confianza nuu Ianyuux xa na ndvaai, te kadaia xa ndokooi. Te nux nkidai kuechi, te taxkanu iniia kuechii tuku. 16 Xijan kuu xa jua tnuu tnaan, nn nuu nkan, xa io kuechin, te kajan tau koion, nn xaxee nkan, xa chindee tnaan xa kada koion xavaa. Chi n ayiu vaa xijan tau nuu Ianyuux xiin ntdaa

Santiago5 anui, kuee xa kuee xa kuaai xa kadai. 17 Najaan koion taxanu tnetnuro nxo nani Elas. Nani kuu meero, dani nkuu mees, ko njandixas Ianyuux. Xiin ntdaa anus nxijan taus nuu Ianyuux xa maxku juun dau, te dua nkuu. Uni yodo kuia atu njuun dau nuu uu ijan. 18 Te dada nndajan taus nuu Ianyuux nka vuelta xa na juun dau, te nxio kuee xa kaxi xa koo ayiu ijan. 19 anida kuada, nux n meen ndandoo ichi Jesucristu, te io xa chindee koiony, xa na najandixaiia. 20 Io xa jini koion xa nux kadan xa nadatu ini n ayiu kuechii, te dua dakakuny xa ma kui xiin kuechii, chi taxkanu ini Ianyuux kuechii.

Carta kina nuu n-kidavaa Spedru


Kidavaa Spedru nuu mee-n ka kuu ayiu too uayiu yaa

Meeda kuu Spedru, n se ntundaa Jesucristu kuuda. Kidavaada carta yaa nuu meen ka kuu ayiu nkax aa Ianyuux. N kuu setoo, too ka kuun, xtuu dn distrito Ponto, distrito Galacia, distrito Capadocia, distrito Asia, distrito Bitinia. 2 Nde kina nuu x nxo naa Taaro Ianyuux xa jandixa koion Jesucristu. Nkax aaia xa kunduu koion xiinia. Nkidatniu Espritu Ianyuux anun, te vitna kida Espritu Ianyuux xa ka kuun ayiu kida xa juini Ianyuux. Nxi Jesucristu xaxeen, te xiin nia nka ndundoon. Na taxi ka Ianyuux xamaniia nuun, na kadaia xa yo vaa kutuu koio meen xiin meeia.

kutauro Ianyuux. Xaxee ntdaa xa nkidaia xaxeero, na juaaro xa nkutauro nuuia. Taa Xtooro Jesucristu kuuia. Yo kuee nkundau ini aaia meero. Nkidaia xa nnduuro dayaia. Kuu n kuu xa nnakakuro vuelta

Xndetu-ro vitna, xa kutuu vaa-ro xiin Ianyuux kuia ma jn nd


3Na

kuu uu. Kadaia xa kutuu vaaro xiinia kuia ma jn nd. Nani nnandoto Jesucristu nuu nkuuia ndy, dani kuu xa nandoto meero tuku. Vitna xndeturo ku ijan. 4 N kuu n xaxii xiaan sey dayas, da kuu xa kutuu vaaro xiin Ianyuux andu. Nuncas ma jn nd xaxiiro, nuncas ma nadama, meni xavaa kuu. Andu nevaa Ianyuux xaxiin, te taxiia, hora na xeen nde ijan. 5 Jandixa nai koio kan Ianyuux. Taxnuniia nuu ntdaa xa io, te vaa nevaa aaia meen. Na ndixi Jesucristu, dandea aaia ntdaa xa nkida tuaia xaxeero, te kutuu vaaro xiinia kuia ma jn nd. 6 Xijan kuu xa kuee xa kuee kuvete koion. Vitna, nux ndouu xa kuee vida yaa koion, te dua tnau ini koion. Ko xaku nga kuia, te ku ijan ma tnau ini kan. 7 Ndouu xa kototnuni aa Ianyuux meen. Io xa jiniia nuxa ndaa xa jandixania, a aa. Kuu n kuu xa xitotnuni ayiu oro nuu uu koko. Ko vax nd oro. Yo yau ka xa jandixa n ayiu Ianyuux, dada xa yau oro. Nux jandixa nai kan Ianyuux, te jaania: Vaa nka kidan! Na ndixi Jesucristu, vaa jaania xaxeen, te taxiia ntdaa

448

449 xa nevaaia xaxeen, te kadaia xa taxnuni koion xiinia. 8 Juini nuncas a nka xinin Jesucristu, ko ka xemaninia. Juini nde vitna atu xndeania, ko ka jandixania. Te kuee xa kuee ka kuveten xaxeeia. Diko ni xiaanro xa xiaanro xa nkutauro nuuia. 9 Xaxee xa jandixaro Jesucristu, naaro xa kutuu vaaro xiinia kuia ma jn nd. 10 X nkuu kuee kuia, nkida Ianyuux xa se xian tnuu tnuu Ianyuux nuu ayiu nka jaans xa tn koio meen xamani Ianyuux. Nka jaans xa kutuu vaa koio meen xiin Ianyuux kuia ma jn nd. Te se ijan, nka juinis xa kutnuni inis nax njaania. Kuee xa kuee nka kaus tnuu Ianyuux, te kuee xa kuee nka xani inis xa kutnuni inis. 11 Nka juinis xa kutnuni inis ntdaa xa ndandea Espritu Cristu mees. Nka juinis xa kutnuni inis jundu kixi te naku da kuu. Kuee kuia antecas xa kixee Cristu uayiu, te x daa njaan Espritu Ianyuux xa kixiia. Njaan Espritu Ianyuux xa kuee vida yaa Cristu te kuia, te dada jini koio ayiu xa Cristu kuu Ia kunxanu ka, Ia taxnuni nuu ntdaa xa io andu xiin uayiu. 12 Ndandea Espritu Ianyuux se ijan xa a nka tns tnuu Ianyuux xaxee mees, ndandeaias xa nka tns tnuuia xaxee meen. Xaxee meero, nka jaan se ijan tnuu yaa. Te vitna, se ntundaa Cristu, x nka kachitnuus tnuu vaa Cristu nuu meen. Dua nkida Espritu Ii ntundaa Ianyuux nkixi nde andu. Te ngel, ia ka xinokuechi nuu

1 Pedro1 Ianyuux, nde meeia ka juini xa jini koioia ntdaa xa koo.


Meni xavaa kida Ianyuux. Juini-ia xa kada-ro n kida mee-ia
13Xijan

kuu xa vaa kani ini koion, te koo tua koion, xa kadan xa juini Ianyuux. Te kundetu koion, xa taxi Ianyuux xamaniia, hora na ndixi Jesucristu. Koo koion confianza nuuia xa dua koo. 14 Daya Ianyuux ka kuun. Jandixania, maxku kuxee ini koion. Antecas xa jini koion Ianyuux, nka xo kidan davaa nga xa nka kukajan inin. 15 Ko vitna, xa njaan aa Ianyuux, xa kunduu koion xiin meeia. Meni xavaa kida Ianyuux. Io xa kada koio meen n kida meeia. Ntdaa xa kada koion, io xa kadan xa juini Ianyuux. 16 Chi jaan tnuu Ianyuux: Kada koio meen xavaa, chi kida meer xavaa. 17 Ka jaann xa Ianyuux kuu Taan, te vatuka xa dua ka jaann. Ko duni Juexi kuuia. Naaia xa n nuu ka kuu ntdaa ayiu, naaia xa atu vaa ka n ayiu dada nka ayiu. Ndadandaaia tniu n n ayiu, ndadandaaia ntdaa xa kidaro. Xijan kuu xa na yuuroia, na kadaro xa juini meeia ntdaa ku kutuu karo uayiu yaa. 18 Xnaan xa nxeen aa Ianyuux meen, xa ma kada koio kan n nka kida taxanu tnetnun. Chi atu xiniuu xa nka kida mees. atu nxeen aa Ianyuux xiin oro, xiin plata, chi vax nd oro, plata. 19 Ko nxeen aaia xiin n Cristu. Te yo yau ka n Cristu dada ntdaa xa io. X nkuu kuee kuia, ntau

1 Pedro1,2 tniu Ianyuux nuu ayiu Israel xa juaa koioi xa dokoi nuuia. Xa dokoi kuu n tkolelu vaa kaa, n tkolelu vili kaa. N kuu tkolelu jan kuu Cristu. 20 Antecas xa kadavaa Ianyuux uayiu, x daa nxo naaia xa tundaaia Cristu xa kuia xaxeero. Vitna, hora vax nd ntdaa xa io, x nkixi Cristu xaxeen. 21 Xaxee meeia, ka jandixan Ianyuux. Nkida Ianyuux xa nnandoto Cristu nuu nkuuia ndy, te nkidaia xa taxnuni Cristu nuu ntdaa xa io. Xaxee Cristu, jandixan Ianyuux, te ion confianza nuuia. 22 X nkida Espritu Ii xa ka jandixan xa kuu xandaa, te dua nkidaia xa nka ndundoo anun. Vitna kuaan xa kutuu mani koion nn xiin nkan. Ntdaa ayiu ka jandixa Cristu kuu aniro kuaro. Io xa juemani tnaan xa juemani tnaan xiin ntdaa anun. 23 Kuu n kuu xa nka nakakun nka vuelta. Vuelta kina nuu, nka kakun nuu tadn, ko vitna nka nakakun xaxee xa ka jandixan tnuu Ianyuux. N kuu n xa ndito kuu tnuu Ianyuux. Ku koio tadro, ko nuncas ma jn nd tnuu Ianyuux. 24 Chi jaan tnuu Ianyuux: N kuu tnutnuu kuu ayiu, te n kuu ita tnutnuu, da kuu ntdaa xa kidai. Yichi tnutnuu, te jungava itatnu. 25 Ko nuncas ma jn nd tnuu Ianyuux. Te tnuu Ianyuux kuu tnuu nka kachitnuus nuun. Xijan kuu xa, dandoo koion ntdaa xa uu, ntdaa kuechi.

450 Maxku dandaun n ayiu. Jaan koion xandaa, te kada koion xandaa. Maxku kukuedi inin nuu nka ayiu, maxku kuia jaann yata ayiu. 2 N kuu seyjn dichi yjn ka kuun, te n kuu dku vaa kuu tnuu Ianyuux. Io xa kojonn yichin tnuuia, te dua kuenu vaan. Te dua kutuu vaa koion xiin Ianyuux kuia ma jn nd. 3 X nka xitotnunin Jesucristu, te ka xinin xa yo vaaia.

n kuu xa kidavaa Ianyuux n veuu nuu kutuu meeia. N kuu yu xee veuu ka kuu meen. Yu yo vaa ka veuu jan kuu Xtooro Jesucristu. Sey, nka dajanesia n lado, ko Ianyuux nkax meeia. Naa Ianyuux xa vaa ka yu nka dajanes dada davaa nga yu io. Ia Ndito kuu Jesucristu, te na kuyatni meen meeia, te kadaia xa kundito koio meen tuku. Xaxee meeia, ka kuu meen yu ndito, te yu jan kidavaa Ianyuux veuu nuu kutuu meeia. Duni ka kuun dutu veuu jan. X nkida dn aa Ianyuux meen, xa ku kuu koion dutu nuu meeia. Nkax aaia, xa juaa koion xa dokon nuuia. Te meen ka kuu xa dokon. Xaxee xa nxi Jesucristu xaxeen, te kueka vaa Ianyuux xa dokon. 6 Jaan tnuu Ianyuux: Kundea koion xa nkax meer n sey. N kuu n yu yo vaa ka kuus, yu kina nuu. Yau ka yu yaa, dada davaa nga nka xa io.

4-5Kuu

Ia Ndito kuu Jesucristu

451 Kajan ndodor yu yaa uu Sin. n ayiu, nux jandixai se yaa, nuncas ma kujanuui. 7 Meen, ka jandixan Xtooro Jesucristu, ka xinin xa yu vaa ka kuuia. Ko io ayiu atu ka jandixaia. N jaan tnuu Ianyuux, dani kuu: Se kidavaa veuu, nka dajanes yu yaa n lado. Ko vitna yu yaa kuu yu ytn meu dk veuu nuu kutuu Ianyuux. 8 Duni xetnaa n jaan tnuu Ianyuux: Yu yaa kida xa jn k ayiu, kida xa nduai. Nduai, chi xaxee xa kuxee inii, a juinii xa jandixai tnuu Jesucristu. Te nxo naa Ianyuux xa dua koo, nxo naaia xa ma jandixai Cristu.

1 Pedro2 yaa. Andu kuu uun. Maxku juejoonn xa kadajuexa aa yk kuun xa kadan kuechi. Kuu n kuu xa jantnaa yk kuun xiin anun. 12 Meu ayiu a ka jandixa Ianyuux xtuu meen. Io xa kada koion xavaa. Kuia ka jaan ayiu nuu meen, n ka jaani nuu ayiu ka kida xa uu. Ko nni dua jaani, xndeai xa ka kidan xavaa. Te dua koo xa ndadakanu meei Ianyuux, na ndadandaaia ntdaa xa io. 13 ayiu jandixa Xtooro Jesucristu ka kuun. Xaxee xaa, io xa jandixa koion se ka taxnuni nuun. Kada koion nax tau tniu se kunxanu ka, chi se taxnuni nuuro kuus. 14 Jandixa koion se tundaas. Kada uu koios ayiu kida xa uu, ko vaa jaans nuu ayiu kida xavaa. 15 Chi juini Ianyuux xa kada koio meen xavaa, te dua kadan xa ma jaan ka se xee ini, se atu xini vaa. 16 ayiu libre ka kuun. Ko maxku kani ini koion xa kuaa xa kadan davaa nga xa juinin. Maxku kada koion kuechi. Ku kuu koion ayiu xinokuechi nuu Ianyuux. 17 Koo koion xauu nuu ntdaa ayiu. Juemani koion aniro kuaro. Yuu koion nuu Ianyuux. Koo koion xauu nuu se kunxanu ka.

meen ka kuun ayiu nkax aa Ianyuux. Ia kunxanu ka kuuia, te meen ka kuu dutu nuuia. Nkida dn aaia, xa kada koio meen xa juini meeia. ayiu uu meeia ka kuun. Juaan xa nkutaun nuuia. Jaann nuu ntdaa ayiu xa Ia kunxanu ka kuuia. Kuu n kuu xa nka xo xikan nuu nee, ko njaan aaia, xa kee koion nuu nee, xa kunduu koion xiin meeia nuu kanda vaa xa vaa. 10 Chi antecas, a nka kuun daya Ianyuux, ko vitna, ka kuun dayaia. Antecas, atu nxo kundau ini aa ni n ayiu, ko vitna, kundau ini aa Ianyuux.

9Ko

Kuenda Ianyuux ka kuu-n

manida, kua manida, setoo, too ka kuun uayiu

11ani

ayiu xinokuechi nuu Ianyuux ka kuu-n

jaanda nuu sey ad ka xinokuechi nuu nka ayiu. Jandixa koion patrnn. Koon xauu nuus. Nux patrn vaa kuus te ndetu kuees nuun, jandixans. Ko duni, nux patrn ndee kuus, ko dani jandixans. 19 Dua kada

18Vitna

n ichi kanee katn koio-n kuu Cristu

1 Pedro2,3 koion xavaa. Juini kuee xa kida aa patrn, te kuee xa ka yaan, ko kundee ini nai koio kan, xaxee xa ka jandixan Ianyuux. 20 Nux kidan xa uu, te vatuka xa kada uu aa patrnn. Maxku jaann ni n hora janaas. Ko nux kidan xavaa te kuee vida yaan, te juejoonn nuu Ianyuux te kundee inin. Te dua tna ini Ianyuux. 21 Xaxee xaa njaa aa Ianyuux. Kuee vida nyaa Cristu xaxeero. Nkuuia n ichi kanee katnro, xa kada koio meero n nkida meeia. 22 Nuncas a nkidaia ni n kuechi, nuncas a ndandauia ni n ayiu. 23 Juini kuia nka jaan ayiu, ko nuncas a kuia njaan meeia nuu meei. Juini nka kida ayiu xa kuee xa kuee vida nyaaia, ko nuncas a nndundeeia. Naaia xa Taaia kuu Ia ndadandaa vaa ntdaa xa io, te nxejoonia nuu Taaia. 24 Xaxee kuechi meero nxi Cristu nuu curuxi. Xiin yk kuuia nchiyauia kuechiro. Nxiia, xa dandooro kuechiro, xa kadaro xa juini Ianyuux. Ntnukuee Jesucristu, xa ndadavaa aaia meero. 25 N doo tkachi, da nka xo kudoo meen. Ko vitna ka kunduun xiin Cristu. N unuu n se unuu tkachi, da unuu aa Cristu meen. Te n taxnuni n sexanu nuu ayiu veuu, da taxnuni Cristu nuu meen.

452 nuus. Diko ni jandixans. Te dua chindeens xa dani jandixa mees Cristu tuku. 2 Jinis xa jandixan Ianyuux te jandixan mees, te kundeas xa meni xavaa kidan. 3-4 Yau ka xa kidan xavaa dada xa vaa kaan. Vax nd idi dk vili kaan. Vax nd xedoon, dkn, deen. Vax nd dama vaan. Ntdaa xaa kida xa vili kaa yk kuun, ko yo yau ka xa ku kuun ad vaa. N kuu n xa yo yvaa kuu anun, ko kutuu anun kuia ma jn nd. Kuu n kuu xa kidan xa vili kaa anun. Maxku kuxee ini koion, io xa ku kuu vii anun. Nux dua na kada koion, te yo tna ini Ianyuux. 5 Dua nka xo kida ad nde x kuia. Nkida dn Ianyuux meea, xa kada koioa xa juiniia. Nka xo ndetua ntdaa xa kada Ianyuux, te nka jandixaa ya. ad vaa nka kuua, vii nka kuu anua. 6 Dua nkida ad nani Sara. Njandixaa ya, Abraham. Njaana: Jefe vee kuute. Te meen ka kuu daya Sara, nux ka kidan xavaa te atu ka yuun. 7 Sey, meen du. Io xa kutuu mani koion xiin adn. Xnaan xa a ka ndaku meea n unu ndaku meen. ad ka kuua. Koo koion xauu nuua, chi meen xiin meea, nduun ka kuu daya Ianyuux. Xamaniia njaan aa Ianyuux meen, xa kutuu vaan, nduun xiin meea, xiin Ianyuux kuia ma jn nd. Kutuu mani koion xiin adn, xa kunini Ianyuux ntdaa xa kajan taun.

Te vitna jaanda nuu ad. Jandixa koion yn. Juini ta jandixa kas tnuu Ianyuux, ko ndeas ntdaa xa kida meen. a ndouu xa juaan tnuu Ianyuux

Nanda io xa kutuu ayiu n-tnundaa

453
Vatuka nux kuee vida yaa-n xaxee xa kida-n xavaa

1 Pedro3 kuuia. Juejoon koion xa taxnuniia nuun. Nux dua na kada koion, te dua koo tua koion xa jaan ndaan xaxeeia. Juaan xa nkidaia xa kutuu vaan xiinia kuia ma jn nd, nux jundu xijan tnuu aa nakuenda jandixania. 16 Ko kada vii kada vaan, koo koion xauu nuu Ianyuux, te koo koion xauu nuu ayiu jan. Ntdaa xa kada koion, maxku kadan xa dakuido dataun anun. Nux dua kada koion, juini kuia jaan ayiu nuun, ko dani kujanuui xaxee tnuu ka jaani, chi xinii xa ka jandixan Cristu te ka kidan xavaa. 17 Nux juini Ianyuux xa kuee vida yaa koion xaxee xa ka kidan xavaa, ko vaa ka xaa dada xa kuee vida yaa koion xaxee xa ka kidan xa uu. 18 Idini vuelta nxi Cristu xaxee kuechi ka kida ayiu, nkenaa vitna. Meni xavaa nkida Cristu. Nxiia xaxee ayiu ka kida xa uu, nxiia xa kandeka aaia meero jn nuu tuu Ianyuux, xa kutuu vaaro xiinia. Nka xani ayiu yk kuu Cristu, ko nkida Ianyuux xa nxo tuu nai anu Cristu. 19 Nxeen anuia nuu ndy, xa jua tnuuia nuu anu xyndiu ijan. 20 Anu jan, na nka xo tuui uayiu, a nka juinii xa jandixai Ianyuux. Kuee kuee nxo ndetu Ianyuux xa jandixaiia, ko a nka juinii. Ku ijan nxo kidavaa se nani No barcu, nani ntau tniu Ianyuux. Una ni ayiu nka ku barcu jan. Meni meei ndakaku aa Ianyuux nuu ndute kanu, nu njuun dau ndee. 21 Te nani ndakaku Ianyuux ayiu nka jandixaia ku ijan, dani

jaanda nuu ntdaan. n nuu kani ini koion. Kundau ini tnaan, te chindee tnaan. Juemani tnaan, nn xiin nkan, taxkanu ini tnaan. Ku kuun ayiu ka kida xavaa. 9 Nux kida aa n ayiu xa uu, te maxku dandenaan. Nux kuia jaan n ayiu nuun, te maxku kuia jaan meen nuu meei. Kajan taun xaxeei, chi njaan aa Ianyuux meen, xa tn koion xamaniia. 10 Chi jaan tnuu Ianyuux: n ayiu, nux juinii xa kutuu vaai te kuvetei, io xa dajn tni tnuu jaani, te maxku jaani tnuu vete. 11 Na dandooi xa uu, na kadai xavaa. Na kutuu manii xiin ntdaa ayiu, na kajan ninoi xa na koo xamani te maxku koo pletu. 12 Chi xini Ianyuux ayiu ka kida xavaa, te niniia hora ka xijan taui nuuia. Ko kiti ini Ianyuux nuu ayiu ka kida xa uu. a tna iniia, jantnaaia xiini. 13 Xijan kuu xa, jundu kuaa xa kada aai xa uu, nux meni xavaa kada koion? 14 Te nux kuee vida yaa koion xaxee xa ka kidan xavaa, ko vatuka. Kada Ianyuux xa kuvete koion. Ko maxku yuu koion nuu ayiu ka kida xa kuee vida yaan, maxku k inin nuui. 15 Xiin ntdaa anun, jandixa nai koio kan Xtooro Jesucristu. Ia ii

8Vitna

1 Pedro3,4 dakaku aaia meero vitna. N kuu ndute jan kuu xa xendutero. (Ko ndute xendutero atu dakaku aa kuechiro. Diko ni kuu n kuu xa xiaanro nuu Ianyuux xa jandixaroia te juiniro xa kadaro xa juini meeia.) Xaxee xa nnandoto Jesucristu, te dakaku aa Ianyuux. 22 Tuu Jesucristu andu. Nukooia ndaa kuaa Ianyuux. Taxnuniia nuu ngel, ia ka xinokuechi nuu Ianyuux, te taxnuniia nuu ntdaa nka xa io.

454 kada koio meen tuku. 5 Ko ndajan kuenda Ianyuux nuui. Io tuaia xa ndadandaaia ntdaa ayiu, ayiu ndito xiin ayiu nxi tuku. 6 Xijan kuu xa nka xian tnuuda tnuu vaa Jesucristu nuu ayiu. Juini x nka xii, ko antecas xa kui, nka tekui tnuu vaaia. Nka xii, n io xa ku koio ntdaa ayiu, ko tuu vaa anui, n tuu vaa Ianyuux. 7 Vitna x vax nd ntdaa xa io. Kaxi kani ini koion, kada koion xavaa, te kajan tau koion nuu Ianyuux. 8 Juemani tnaa koion. Yo yau ka xa xemani tnaan, dada davaa nga nka xa ka kidan. Chi nux juemani tnaan, dua taxkanu ini tnaan kuechin. 9 Maxku kuia jaann, hora jua tnaan xa kaxin xiin nuu ndoon. 10 X ntaxi Ianyuux xamaniia nuun, n nn. X ntaxiia n nuu nn, te nka nuu nkan, te juini nuu dn xa nka niin, ko ntdaa kuu xavaa. Juetniun xamaniia, xa chindee tnaan. Vaa juetniu koion, n nn, xa ntaxiia. 11 Nux jaan n ayiu, na jaani meni tnuu Ianyuux. Nux chindee n ayiu aniro kuaro, na kundetu kueei nuu Ianyuux, xa kada ndakuiai. Xaxee xa ka jandixan Jesucristu, ntdaa xa kada koion, kadan xa ndadakanu koion Ianyuux. Na juaaro xa nkutauro nuuia nkava nkuita. Te na taxnuniia nuuro nkava nkuita. Dua na koo.

N kuu yk kuu meero, da nkuu yk kuu Cristu. Te kuee xa kuee vida nyaaia. Io xa kani ini koio meen n nxani ini meeia. Nux ndouu xa kuee vida yaa koion, ko vatuka. Chi n ayiu, nux kuee vida nyaai, xa ndandooi kuechii. 2 ayiu jan, nni kutuu kai uayiu, kadai xa juini Ianyuux, te ma kada kai xa ka kukajan ini ayiu uayiu. 3 Kuee kuia x nka kidan n ka kida ayiu atu jandixa Ianyuux, ko vitna aa ka. Nka xo kidan davaa nga xa nka xo kukajan inin. Sey ka kidi xiin ad nka sey nka kuun, ad ka kidi xiin y nka ad nka kuun. Sexini, xini nka kuun. Nka xo kidan viko ka kud inin, ndee nka xaxin, ndee nka xtaxeen, ndee nka xiin. Nka xo ndadakanun santu a kuu Ianyuux Ndito. 4 atu kutnuni ini ayiu nakuenda atuka kida meen n ka kida meei, te kuia ka jaani nuun. Dani ka kidai xa uu xiin xa uu, te ka juinii xa dua

X n-taxi Espritu Ii xamani-ia nuu-n, n n-n

manida, kua manida, xinida xa kuee vida ka yaan, xinida xa kuu n kuu xa ka yaan

Kuvete koio-n, nux kuee vida ka yaa-n xaxee xa ka jandixa-n Cristu


12ani

455 yunuu koko xa koko. Ko maxku yuu koion, maxku jaan koion: Nakuenda, Ianyuux? Nakuenda dua kuu? 13 Kuvete koion! Kuvete koion xaxee xa kuaa xa yaa koio meen kuee vida, n nyaa Cristu. Nux dua ka kidan vitna, te yo kuee ka kuvete koion, hora na ndixiia xa dandea aaia xa taxnuniia nuu ntdaa xa io. 14 Nux kuia ka jaan aa ayiu, xaxee xa ka kunduun xiin Cristu, kuvete koion. Chi dua xnaan xa ndetatu Espritu Ianyuux nuun, te taxnuni meeia nuu ntdaa xa io. Meei, kuia ka jaani Cristu, ko meen, ndadakanunia. 15 n aniro, n kuaro, nux io xa kuee vida yaai, maxku dua koo xaxee xa nxanii ndy. Maxku dua koo xaxee xa kuui aduu, a kidai xa uu, a kutnaai nuu ka kida nka ayiu nax ka kidai. 16 Ko nux kuee vida ka yaan xaxee xa kunduun xiin Cristu, maxku kujanuu koion. Kunduu nai koio kan xiin Cristu, te juaan xa nkutaun nuuia. 17 Chi nxee ku xa kixee Ianyuux xa ndadandaaia dayaia. Te nux kina nuu ndadandaa aaia meero, te, nax koo hora ndadandaaia ayiu atu ka jandixa tnuuia? 18 Nux yo uu xa nanitau ayiu ka jandixa Ianyuux, te, nanda nanitau ayiu atu jandixaia, xiin ayiu ka kida kuechi? 19 Xijan kuu xa, hora juejoon Ianyuux xa kuee vida yaa koion, maxku yuun. Kunduu nai koio kan xiin Ianyuux. Nkidavaaia ntdaa xa io, te meni xavaa kidaia. Juejoon koion nuuia, te kada nai koio kan xavaa.

1 Pedro4,5

Vitna jaanda nuu ntdaa sexanu ka taxnuni nuu meen ka jandixa Cristu. Meeda tuku, kuuda n sexanu taxnuni nuu ayiu ka jandixa Cristu. Xiin nuu meeda nxinida Cristu, hora kuee vida nyaaia. Te meeda tuku, kutuuda xiinia, hora dandeaia ayiu xa taxnuniia nuui. 2 N kuu se unuu tkachi ka kuun, te n kuu tkachi kuu ayiu ka jandixa Cristu. Ntaxi Ianyuux ayiuia, xa kundeka vaany. Kuvete koion xa dua kuu. Maxku kada koion xa io xa kadajuexa aa Ianyuux xa kundekany. Te maxku kundekany xa nii koion tvini. Kuvete koion, xa dua ka xinokuechin nuu Ianyuux. 3 Maxku ku kuun n kuu se kundee nuu tkachi, ku kuun n ichi kanee katn tkachin. 4 Na ndixi Jesucristu, te taxiia premiun. Ia unuu vaa ntdaa tkachiia kuuia. Ia taxnuni nuu ntdaa se unuu tkachiia kuuia. N kuu corona juun koion kuu premiu tn koion. n xadiu, n xa ma jn nd. Kutuu koio meen xiin meeia kuia ma jn nd, te taxnuni koio meen xiin meeia. 5 Se ka kuu solteru, jandixa koio nuu sexanu ka taxnuni nuun. Ntdaa ayiu ka jandixa Jesucristu, jandixa tnaa koion, nn nuu nkan. Maxku kuxee ini nuu tnaa koion. Chi jaan tnuu Ianyuux: Jantnaa Ianyuux xiin ayiu kuxee ini. Ko ayiu kutnuni ini xa ndouui xa chindeeiai, xiaania xamaniia nuui.

ayiu ka jandixa Jesucristu ka kuu-n

1 Pedro5 kuu xa, maxku kuxee inin nuuia. Ia kunxanu ka kuuia. Kada koion xa juini meeia. Te dua, ku vaa, kadaia xa taxnuni koion xiinia. 7 Maxku k ini koion. Juejoon koion nuu Ianyuux, chi kundeka aaia meen. 8 Kaxi kani ini koion. Kundito koion te koo koion cuedado. Chi n kuu ngaa ndee kuu kuina. Xini uu aai meen. Xikonuui te kana xiini. Ndukui jundu kaxii. 9 Jantnaa nai koio kan xiini, maxku juejoon koion xa kadajuexa aai xa kadan kuechi, jandixa nai koio kan Ianyuux. Xnaan xa aniro kuaro nituu uayiu, kuee vida ka yaa meei, n kuee vida ka yaa meen. 10 Taxi Ianyuux ntdaa xamaniia. Njaan aaia meen, xa kutuu koion xiinia nuu taxnuniia, kuia ma jn nd. Ijan kutuu koio meen xiin Jesucristu. Io xa kuee vida yaa koion vitna, ko xaku nga, te kutuu vaa koion. Kada tua aaia, kadaia xa kundee

456 ini koio kan. Kada ndaku aaia, te kadaia xa jandixa nai koio kan. 11 Na juaaro xa nkutauro nuu Ianyuux nkava nkuita. Te na taxnuniia nuuro nkava nkuita. Dua na koo.

6Xijan

Silvano carta yaa. n se jandixa Cristu kuus, te ioda confianza nuus. Itau ni kuu xa nkidavaada nuun, xa taxida tnuu kanu ini nuun. X njaan ndaada xaxee xamani Ianyuux. Xandaa kuu xa xemani aaia meen. Kundee ini nai koio kan. 13 Ka ndajan tnuu aa aniro kuaro xtuu uu nani Babilonia. N nkax aa Ianyuux meen, da nkaxia meei tuku. Ndajan tnuu aa Smarku. N kuu daya meeda kuus. 14 Nutnaa koion, xaxee xa xemani tnaan. ayiu ka kunduu xiin Jesucristu ka kuun. Na kutuu vaa koion. Dua na koo.

12Nchidotnuni

Xanyuux nuu-n

Carta kuu uu n-kidavaa Spedru


Kidavaa Spedru nuu ayiu ka jandixa Cristu

Meeda kuu Simn Spedru, n se xinokuechi nuu Jesucristu, n se ntundaaia kuuda. Kidavaada carta yaa nuu meen, chi ayiu nka xee ka jandixa Jesucristu ka kuun. N jandixa meeda Jesucristu, da ka jandixa meen tuku. Te naka vaa xa jandixaroia! Meni xavaa kida Jesucristu. Xijan kuu xa nkidaia xa jandixaroia. Ianyuux kuuia, Ia dakaku aa meero kuuia. 2 Ka xinin Taaro Ianyuux xiin Xtooro Jess. Na kadaia xa vaa ka xa vaa ka jini koionia. Na taxiia ntdaa xamaniia. Na kadaia xa vaa xa vaa kutuu koion xiinia.

xa taxnuni Ianyuux nuu ntdaa xa io, x ntaxiia ntdaa xa ndouuro xa kutuu vaaro xiin meeia te kadaro xa juini meeia. Nkidaia xa jiniro Jesucristu. Njaan aa Jesucristu meero, xa kunduuro xiin Ianyuux. Ia kunxanu ka kuuia, te kidaia meni

3Xaxee

X n-taxi Ianyuux ntdaa xa ndouu-ro xa kada-ro xa juini mee-ia

xavaa. 4 Dua ntaxiia tnuu meeia. Vaa xa vaa tnuuia, te yo vaa xiniuu tnuuia. Xiin tnuu meeia, kidaia xa kunduu koio meen xiin meeia, xa ku kuu koio meen n kuu meeia. Xiin tnuuia, kidaia xa dandoo koion kuechi uayiu, nuu ka kida ayiu meni xa ka juini meei xiin ntdaa xa kukajan inii. 5 Xijan kuu xa kunduu nai koio kan xiin Cristu. Ka jandixan Jesucristu. Vitna io xa kada koion xavaa. Hora ka kidan xavaa, te io xa kutnuni ini vaa kan xa juini Ianyuux. 6 Hora kutnuni ini vaan, te io xa kada maxu koion meen, xa maxku kada koio kan ntdaa xa kukajan inin. Hora kida maxun meen, te io xa kundee ini koio kan. Hora ka kundee inin, te io xa kada koio kan xa juini Ianyuux. 7 Hora ka kidan xa juini Ianyuux, te io xa juemani koion aniro kuaro. Hora xemanin aniro kuaro, te io xa juemanin ntdaa ayiu. 8 Nux vaa xa vaa na kada koion ntdaa xaa, te ndaa xa xini koion Xtooro Jesucristu, te vaa xiniuu xa ka kidan. 9 Nux dua ma kada n ayiu, kuui n kuu n ayiu kuaa, n ayiu nene xa ma kundea kai. X nndunaai nax nkida Ianyuux

457

2 Pedro1,2 xaxeei. X nndunaai xa nndada ndoo Ianyuux meei, xa maxku kada kai kuechi nkidai antecas xa kunduui xiin Cristu. 10 anida kuada, x njaan aa Ianyuux meen, x nkax aaia, xa kunduu koion xiin meeia. Xijan kuu xa kunduu koio nai kan xiin Ianyuux. Kadan xa juini meeia, te dua nuncas ma kakunuun nuu kuechi. 11 Te dua, vaa xa vaa kueka aa Jesucristu meen, xa ku koion nuu taxnuni meeia. Xtooro kuuia, te kuuia Ia dakaku aa meero, xa ma kuro xiin kuechiro. Taxnuni meeia kuia ma jn nd. 12 Xijan kuu xa dani ku nadajaan aada xaa. Juini ka xinin xa kuu xandaa, te x nka xeka vaan xa kuu xandaa, ko dani nadajaan aada. 13 Te vatuka xa dua kuu. Nni tuu naida, dani nadajaan aada, xa koo tua koion. 14 Xinida xa yachi kuda. N njaan Xtooro Jesucristu, dua koo. 15 Kidada ntdaa xa kuaada xa najaan koio meen ntdaa xa kida Jesucristu xaxeen. Na yaa xa kuda, juinida xa ku xiin ku najaan nai koion xaa.

458 xa taxnuni Jesucristu nuu ntdaa xa io. Nde andu, nuu taxnuni Ia kunxanu ka, nkixi n tnuu jaan: Se yaa kuu Daya meer. Daya Yr kuus. Yo kuveter xaxees. 18 Te meeda, nka tekuda tnuu yaa vax juun nde andu, na xniida xiin Xtooro Jesucristu dk yuku ii. 19 X nkuu kuee kuia, se xian tnuu tnuu Ianyuux nuu ayiu, nka jaans xa dua koo. Te vitna x nkuu. Vaa xa chinuu koio meen tnuu nka jaans. N kuu n luz vaa koko nuu a kuaa xa jini vaaro, da kuu tnuu nka jaan se ijan. Kuu n kuu xa ku koko luz jan, nde na tuu te kane chudini kanu dakutnuni anun. 20 Ditna ka io xa kutnuni ini koion nax nkuu, hora nka jaan se xian tnuu tnuu Ianyuux nuu ayiu. a nka jaans meni xa ka xani ini mees. 21 Nuncas a nka jaan se ijan xa ka juini mees. Chi nkida dn Ianyuux se ijan, xa kada koios xa juini meeia. Nkidatniu Espritu Ii anus, te nkida meeia xa jaan koios tnuu Ianyuux.

kachitnuuda xa taxnuni Xtooro Jesucristu nuu ntdaa ayiu. Nka kachitnuuda xa ndixiia. a nka najanida cuentu xa dandau aada. Nka jaanda nax nxini meeda. Xiin nuu meeda, nka xinida xa Ia kunxanu ka kuuia. 17 Taaro Ianyuux, Taa Jesucristu, nxioia xauu nuu Jesucristu. Ndandea aa Ianyuux meeda

16Nka

Xiin nuu mee-da n-ka xini-da xa Ia kunxanu ka kuu Cristu

Se ka jaan xa se xian tnuu tnuu Ianyuux nuu ayiu ka kuu-s, ko a ndaa

Ko meu ayiu Israel nka xio nka sey tuku. Nka jaans xa ka kuus se xian tnuu tnuu Ianyuux nuu ayiu, ko a ndaa. Duni meu meen. Vaxi se ka jaan xa dakuaa aas tnuu Ianyuux, ko a ndaa. Nai ni dakuaa aas tnuu atu kuu tnuu Ianyuux. Tnuu danaa aa kuu tnuus. Dua koo xa atuka najinis Xtooro,

(Judas 413)

459 Ia dakaku aa. Dua kada koios xa yachi danaaias. 2 Kada koios davaa nga xa juinis, te kuee ayiu kunduu xiins. Te xaxee se ijan, kuia jaan ayiu ichi xandaa. 3 Se ijan, ka juinis xa niis xa nii kas. Kuu n kuu xa diko aas te xeen aas. Xiin tnuu vete dandau aas. X nkuu kuee kuia, x njaan Ianyuux nax kadaia. Xiniia se ijan, atu kidiia. Ndadandaaias, te danaaias. 4 Nde ngel, ia nka xinokuechi nuu Ianyuux du. a nka jandixaia Ianyuux, te a ntaxkanu ini aa Ianyuux. Ntundaa Ianyuux ngel jan andea. Nchindiu aaia n nuu nee. Ijan nevaaia ngel jan xiin cadena, nde ku ndadandaaia ntdaa xa io. 5 Duni uayiu kina nuu. a nka jandixa ayiu ijan Ianyuux, te a ntaxkanu ini Ianyuux ayiu jan. Xiin dau ndee nxaniiai, ntdaai. Diko ni ndakakuia se nani No, se xian tnuu nuu ayiu xa io xa kada koioi xavaa. Ndakaku Ianyuux mees xiin uxa tnaa ayiu vees. 6 Duni uu nani Sodoma xiin uu nani Gomorra. uu ijan nteuu Ianyuux. Menga yaa nnduu. Nndadandaaia ayiu jan, te ndanaaiai. Nkidaia xaa, xa maxku kanee katn ayiu ichi yaa, te maxku kuxee ini ayiu nuu Ianyuux. 7 Se nani Lot, se kida xavaa, se ijan ndakakuia. a nkuaa Lot xa kundee inis xa uu nka kida ayiu jan, ayiu a njuini xa jandixai Ianyuux. 8 Meu ayiu jan nxo tuu se ijan, se kida xavaa. Ku xiin ku nxinis te ntekus ntdaa xa ka kida ayiu

2 Pedro2 jan. Se kida xavaa kuus. Kuee vida nyaa anus xaxee kuechi nka kida ayiu jan. ayiu juini xa kuxee inii nuu Ianyuux nka kuui. 9 Kuaa Ianyuux xa dakakuia ayiu jandixa meeia hora kuee vida ka yaai. Te kuaaia xa kunevaaia ayiu ka kida xa uu, xa kada uuiai na ndadandaaia ntdaa xa io. 10 Xandaa kuu xa ndadandaa Ianyuux ayiu ka kida davaa nga xa juinii. Ka kidai ntdaa xa kukajan inii. Kuia ka xani inii, kuia ka kidai, kuia ka kuui. ayiu a ka jandixa ayiu ni Ianyuux ka kuui. Yo unu ndeei, niii xa juini meei. Nde ngel, ia ka xinokuechi nuu Ianyuux, dua atu yuu ayiu jan xa kuia jaani nuuia. 11 Ko ngel, ia ka xinokuechi nuu Ianyuux, dua atu ka kida meeia. Juini unu ndaku kaia dada ngel a nka jandixa Ianyuux, te kunxanu kaia dada ngel jan, ko atu kuykaia xa kada uuia ngel jan nuu Ianyuux. 12 Se ijan, se ka jaan xa dakuaa aas tnuu Ianyuux, ko a ndaa, n kuu kt ka kuus. atu ka kutnuni inis, n kuu kt atu xani ini, da ka kuus. N kuu kt diko ni kakut, xa tn aa ayiu xa kaniit, da ka kuus. Kuia ka jaans nuu xa a ka kutnuni inis, te n xi kt da ku koios. 13 N nka kidas xa kuee vida ka yaa nka ayiu, dani kuee vida yaa koio mees tuku. Ka kidas davaa nga xa ka kukajan inis xa kud inis. Meni xa januu ka taxis nni ka xax kanus xiinn, te dani ka kidas davaa nga xa uu ka juinis. 14 Davaa nga ad ka xinis, ka kukajan inis, te nuncas a ka

2 Pedro2,3 dandoos kuechi ka kidas. Te ka kidajuexas ayiu atu xini vaa, xa dua kada koio meei tuku. Ka niis davaa nga xa juinis, te ka juinis davaa nga xa io. Daya andea ka kuus. 15 X nka dandoos ichi ndaa. Yo ka kudoos, ka xikas ichi nxo xika se nxo nani Balaam, daya y se nxo nani Beor. Nkida Balaam kuechi, xa niis tvini nkukajan inis. 16 Nkudeen Ianyuux nuus, xaxee xa nxo kidas kuechi. n burru, a kuaat xa jaant, ko nkida Ianyuux xa tnuu sey njaan n burru nuu Balaam. Nkida n burru xa ma kada kas kuechi. 17 Se ijan, ka kuus n kuu n doko a tuu na ndute. N kuu vik tundaa tachi ndee ka kuus. Xaxees, io tua n nuu nee xa nee, nuu kutuu koios kuia ma jn nd. 18 Se ijan, ka najuen tnuus mees, ka jaans tnuu atu xiniuu. Xiin tnuu yo vaa ka dajaans ayiu, xa kada koioi davaa nga xa juinii, davaa nga xa kukajan inii. Te xiin tnuu jan, ka dandaus ayiu dijan nka kaku nuu yuku ayiu ka kida kuechi. 19 Se ijan, ka xiaans tnuus xa kutuu libre ayiu kada n ka kida mees. Ko mees ka kuu se xinokuechi nuu xa uu ka kidas. X nka xejoons xa kidajuexa aa xa uu, xa kadas xa kada kas xa uu. Xtoos kuu xa uu ka kidas. 20 Nka kakus nuu xa uu io uayiu, xa kunduus xiin Xtooro Jesucristu, chi Ia dakaku aa meero kuuia. Ko vitna x nka dandoos Jesucristu, xa kada kas xa uu. Antecas xa kixee koios xa kunduus xiin Cristu, nka xo kidas kuechi, ko vitna, ka kidas xa ka kida nai kas kuechi yo uu ka dada kuechi nka xo kidas ku ijan. 21 Vaa ka nux

460 a nka kus ichi nuu ka kida ayiu xavaa nkuu. Nka teku vaas tnuu Ianyuux, te dada nka daxios tnuu tau tniu Ianyuux, tnuu ii nxiaania. 22 N jaan ayiu, dua nkuu: n tiina, kuikot xa nakaxit xa nkane init. Te n kuchi, dijan nxichit te jnt xa nukavat nuu ndeyu.

ani manida, kua manida, carta yaa kuu carta kuu uu kidavaada nuun. Nduu carta nkidavaada xa kadada xa kani ini vaa koion. Juinida xa najaan vaa koion nax nka tekun. 2 X nkuu kuee kuia, se xian tnuu tnuu Ianyuux nuu ayiu, nka jaans tnuu Ianyuux nuu ayiu nxo tuu ku ijan. Nkida dn Ianyuux se ijan, xa kada koios xa juini meeia. Juiniia xa najaan koion nax nka jaans. Duni juiniia xa najaan koion tnuu tau tniu nka jaan se ntundaa Jesucristu nuun. Xtooro kuu Jesucristu, Ia dakaku aa meero kuuia. 3 Ditna ka, io xa kutnuni ini koion nax koo, hora jn nd ntdaa xa io. Ku ijan, kixee koio se atu jandixa Ianyuux, se kada bula Ianyuux. Te kada koios davaa nga xa kukajan ini mees. 4 Jaan koios: Ntaxiia tnuuia xa ndixiia u? Nux dua kuu, nax kuu xa a nkidaia n njaania? Nde ku nka xi taxanu tnetnuro xiin nde vitna, ta ndixi kaia. Nani nkuu, nde na nkuaa ntdaa xa io, dani kuu nde vitna. 5 Ko se ijan, a ka juinis xa chinuu koios nax nkuu x nkuu kuee xa kuee kuia. Xiin tnuuia, nkidavaa Ianyuux andu. Xiin tnuuia, nkidavaaia uu nuu nxio ndute, te xaxee ndute nxio uu. 6 Te dada, xiin tnuuia, ndanaaia

Ndixi Xtoo-ro Jesucristu

461 ntdaa xa nxio uayiu kina nuu. Ntundaaia dau ndee, te xiin ndute jan, ndanaaia ntdaa xa nxio. 7 Te xiin tnuuia, nevaaia uayiu xiin andu io vitna, nde ku ndadandaaia ntdaa xa io. Ku ijan, nuu uu koko danaaia ayiu a nka juini xa jandixaiia. 8 ani manida, kua manida, io xa kutnuni ini koion xaa. Nuu Ianyuux, idini ku kuu n kuu n mil kuia. Te n mil kuia kuu n kuu idini ku. 9 X ntaxi Xtooro tnuuia, te dua kadaia. Ka jaan ayiu xa yo kukueeia, ko a ndaa. Diko ni ndetu kuee aaia meero. a juiniia xa ni n ayiu maxku kui xiin kuechii. Juiniia xa natu ini koio ntdaa ayiu kuechii, xa dandooi kuechii, xa kunduu koioi xiin meeia. 10 Nani ku n aduu n vee, dani kuu xa ndixi Xtooro Jesucristu. Kayu n andu, hora na jn nd andu. n xa ini ka danaa ngandii xiin yoo xiin chudini. Nuu uu koko kayu uayiu xiin ntdaa xa io uayiu. 11 Dua kada Ianyuux, xa danaaia ntdaa xa io. Xaxee xa ka xinin xaa, io xa kada koion xa juini Ianyuux, io xa kunduu koio kan xiinia. 12 Kundetu nai koio kan ku ndadandaa Ianyuux ntdaa xa io. Kadatniu nai koio kan xa yachi ndixi Jesucristu. Ku ijan, teuu Ianyuux andu, te nandute ntdaa andu. Xiin xa ini ka danaaia ngandii, yoo, chudini. 13 Ko xndetu meero andu xee xiin uayiu xee. X ntaxi Ianyuux tnuuia xa dua koo. Ijan kutuuro, te kadaro xavaa. Kida Ianyuux meni xavaa, te ijan kada meero meni xavaa.

2 Pedro3 manida, kua manida, xijan kuu xa, nni kundetu koion xaa, kada koion xa juini Ianyuux, xa maxku yuun nuuia na ndixi Jesucristu. Kada koion xavaa, xa ni n xa maxku tekuechi aa. Kutuu mani koion xiin Ianyuux xiin ayiu. 15 Io xa kutnuni ini koion xa kukuee Xtooro Jesucristu, xa dakakuia kuee ka ayiu. Duni nkakunee Spalu xaa, na nkidavaas nuun. ani maniro kuu Spalu. Nkida Ianyuux xa kutnuni ini vaas ntdaa xaa. 16 Ntdaa carta nkidavaa Spalu nkakunees tnuu yaa. Uu kuu xa kutnuni iniro ntdaa tnuu njaans. ayiu atu tua vaa xiin ayiu a kunduu vaa xiin Ianyuux, nadamai tnuu nkidavaas. Dua kadai xa nadamai ntdaa tnuu Ianyuux, te dua ku koioi xiin kuechii. 17 ani manida, kua manida, xijan kuu xa koo koion cuedado. Antecas xa koo xaa, te xnaa meen xa dua koo. X njaanda xa se ijan ka juinis xa dandau aas meen. Ka kidas davaa nga xa juini mees. atu ka jandixas Cristu. Maxku kunini koion tnuus, maxku juejoonn xa dandau aas. Maxku nduan. Vitna kunduun xiin Cristu. Io xa kunduu nai koio kan xiinia. 18 Io xa jini vaa koio kan Xtooro Jesucristu. Ia dakaku aa meero kuuia. Io xa kueka vaan xa kueka vaa koio kan xamani taxiia. Na juaaro xa nkutauro nuu meeia, vitna xiin nde kuia ma jn nd. Dua na koo.

14ani

Carta kina nuu n-kidavaa Sua

Ka kakuneeda Ia x daa tuu nde kina nuu. Nka tekuda tnuu njaania. Xiin nuuda nka xinidaia. Nka xo ndeadaia, te xiin ndaada nka tndaia. Ia nani Tnuu Ianyuux kuuia. Kidaia xa xtuu vaa ayiu xiin Ianyuux. 2 Nkixiia nde uayiu yaa. Nka xinidaia, te ka jaan ndaada xaxeeia. Ka jaanda nuu meen, xa antecas xa kuaa ntdaa xa io te x daa tuu meeia, te ka jaanda nuun xa dani kutuuia kuia ma jn nd. Nxo tuuia xiin Taaia Ianyuux, te nkixiia nuu xtuu meero. 3 Xa nka xinida, ka jaanda nuu meen. Xa nka tekuda, ka jaanda nuu meen. Ka jaan aada xa kunduu koio meen xiin meeda. Chi kunduu koio meeda xiin Ianyuux te xiin Daya Yia, Jesucristu. 4 Ka kidavaada carta yaa nuu meen, xa kuvetero xa kuvete karo ntdaaro.

Ia nani Tnuu Ianyuux

tekuda tnuu njaan Jesucristu, te tnuu ijan kachitnuuda. Njaania xa kida Ianyuux xa jiniroia. Njaania

5Nka

Luz vaa ka koko kuu Ianyuux

xa luz vaa ka koko kuu Ianyuux, te nuu tuu meeia, nuncas atu kuu nuu nee. 6 Nux jaanro xa kunduuro xiin Ianyuux, ko dani kidaro kuechi, kuu n kuu xa xikaro nuu nee. Nux dua kuu, kuu xa jaanro tnuu vete, te a kidaro xa kuu xandaa. 7 Nuu tuu Ianyuux, kuu nuu kanda. Nux kidaro xavaa, tuuro xiin Ianyuux, te kunduu vaaro, nro xiin nkaro. Te xaxee xa nxi Daya Yia, Jesucristu, xaxeero, ndada ndoo aa Ianyuux ntdaa kuechiro. 8 Nux jaanro xa atu kidaro kuechi, dandauro meero, te atu kutnuni iniro xa kuu xandaa. 9 Nux namaro kuechiro, naaro xa ndadandaa Ianyuux kuechiro. Naaro xa taxkanu iniia kuechiro. Naaro xa ndada ndoo aaia kuechiro. 10 Nux jaanro xa atu kidaro kuechi, dua jaanro xa jaan Ianyuux tnuu vete, chi jaan Ianyuux xa ntdaaro kuu ayiu ka kida kuechi. Nux jaanro xa atu kidaro kuechi, atu jandixaro tnuu ntaxiia.

2
462

Nujuiin Cristu nuu Ianyuux xaxee-ro

Daya kuechida, kidavaada carta yaa nuun, xa maxku

463 kada koio kan kuechi. Ko n ayiu, nux na kadai kuechi, te nujuiin Jesucristu nuu Taaia Ianyuux xaxeero. Xaxee xa nuncas a nkida Jesucristu ni n kuechi, kuaaia xa jaania nuu Ianyuux xaxee meero. 2 Xaxee Jesucristu, taxkanu ini aa Ianyuux kuechiro. Chi na nxi Jesucristu nuu curuxi, nchiyauia kuechi meero, te duni nchiyauia kuechi ntdaa ayiu uayiu. 3 Nux kidaro xa tau tniu Ianyuux, naaro xa kunduuro xiin meeia. 4 n ayiu, nux jaani: Joon, kunduur xiin Ianyuux, ko a kida meei xa tau tniuia, jaani tnuu vete, te atu kidatniu tnuu Ianyuux anui. 5 Ko n ayiu, nux jandixai tnuu Ianyuux xiin ntdaa anui te dua kidai, xandaa kuu xa xemani ayiu jan Ianyuux. Dua xiniro xa kunduuro xiin Ianyuux. 6 n ayiu, nux jaani xa kunduui xiin Ianyuux, io xa kada meei xavaa, n nkida Jesucristu xavaa.

1 Juan2 kuai, dani tuui nuu nee. 10 Nux xemani n ayiu anii kuai, tuui nuu kanda Ianyuux, te a xe ki kuechi. 11 Nux a xemani n ayiu anii kuai, tuui nuu nee, te xikai nuu nee. Te a xinii ndexu jni, chi xaxee xanee a kanda nuui. 12 Daya kuechida, kidavaada nuu meen, chi xaxee Jesucristu, x ntaxkanu ini Ianyuux kuechin. 13 Sexanu, kidavaada nuu meen, xaxee xa ka xinin Jesucristu, Ia x daa tuu antecas xa kuaa ntdaa xa io. Sekuechi, kidavaar nuun, chi a nka xejoonn xa kadatniu kuina anun. Daya kuechida, nkidavaada nuu meen, xaxee xa ka xinin Taaro Ianyuux. 14 Sexanu, nkidavaada nuu meen, xaxee xa ka xinin Ia x daa tuu antecas xa kuaa ntdaa xa io. Sekuechi, nkidavaar nuun, xaxee xa ka kundee inin xa jandixa nai kan Jesucristu. Nka xejoonn xa kadatniu tnuu Ianyuux anun, te xijan kuu xa atuka taxnuni kuina anun. 15 Maxku juemani koion uayiu, maxku juemani koion xa io uayiu. Nux xemani n ayiu uayiu, te kuu xa atu xemanii Taai Ianyuux. 16 Nux xemani n ayiu uayiu, kukajan inii xa niii ntdaa xa juini yk kuui, kukajan inii xa niii ntdaa xa ndeai. Najuen tnuui meei, xaxee ntdaa xa nevaai xiin ntdaa xa kuui. Xaa kuu xa a juini Ianyuux xa kadaro. Xaa kuu xa kida ayiu a ka juini xa kunduui xiin Ianyuux. 17 Chi vax nd uayiu yaa, vax nd ntdaa xa kukajan ini

kuada, atu kidavaada n tnuu tau tniu xee. Tnuu kidavaada vitna, n nuu kuu xiin tnuu nka tnn nde kina nuu. X nka tekun tnuu tau tniu yaa. 8 Ko duni, n kuu n tnuu tau tniu xee, da kuu tnuu kidavaada vitna. Na nxo tuu Jesucristu uayiu, nkidaia n jaan tnuu yaa, te vitna ka kida meen n jaan tnuu yaa. Dua kuu, chi xaxee xa vax nd xanee, chi x nkixi Jesucristu te dakutnuni meeia uayiu. 9 Nux jaan n ayiu xa tuui nuu kanda, ko xini uui anii

7anida

Tnuu tau tniu xee

1 Juan2,3 ayiu. Ko ayiu ka kida xa juini Ianyuux, kutuu vaai xiin Ianyuux kuia ma jn nd. kuechida, x vax nd ntdaa xa io. X nka tekun xa kixi n se dandau ayiu. Jaans xa kidas n nkida Cristu, ko nni dua jaans, kidatnius xa danaas ntdaa xa nkida Cristu. Kuus anticristu. Te vitna dua kuu. X nka kixee kuee anticristu. Xijan kuu xa xiniro xa nxee xa vax nd ntdaa xa io. 19 Se ka kuu anticristu, nka dandoo aas meero. Ko a ndaa xa nka kunduus xiinro, chi nux da nkuu, dani ku kunduus xiinro nde vitna nkuu. Nka dandoo aas, te dua nka dandea aas xa ni ns a nka kunduus xiinro. 20 X ntaxi Jesucristu Espritu Ianyuux nuu meen, xa kutnuni ini koion xa kuu xandaa. 21 adu kidavaada xaxee xa a kutnuni inin xa kuu xandaa, chi kidavaada xaxee xa ka kutnuni inin xa kuu xandaa. Te ka kutnuni inin xa tnuu vete atu kuu tnuu ndaa. 22 Te jundu kuu se jaan tnuu vete? Kuus se jaan xa a ndaa xa Jess kuu Cristu, Ia ntundaa Ianyuux. Se dua jaan, anticristu kuus. atu jandixas Ianyuux ni Daya Y Ianyuux. 23 n ayiu, nux jaani xa a jandixai Daya Y Ianyuux, xiniro xa duni a jandixai Ianyuux. Ko nka ayiu, nux jaani xa jandixai Daya Y Ianyuux, xiniro xa duni jandixai Ianyuux. 24 Nde kina nuu xa nka tekun tnuu Jesucristu. Jandixa nai koio

464 kan tnuu jan. Nux jandixa nai koio kan tnuu nka tekun kina nuu, dua kunduu nai koion xiin Daya Y Ianyuux, te kunduu nai koion xiin Taaia Ianyuux. 25 X ntaxi Jesucristu tnuuia xa dua kutuu vaaro xiin Ianyuux kuia ma jn nd. 26 Kidavaada nuun, xa kakuneeda se ka juini xa dandau aa koios meen. 27 X ntaxi Jesucristu Espritu Ianyuux nuun, te kidatniuia anun. Xijan kuu xa a ndouun xa dakuaa aa ni n ayiu. Dakuaa aa Espritu Ianyuux ntdaa xa ndouun. Meni xandaa kuu xa dakuaa aaia, atu kuu tnuu vete. Xijan kuu xa, nani dakuaa aaia dani kunduu nai koion xiinia. 28 Daya kuechida, kunduu nai koio kan xiin Jesucristu. Nux dua kada koion, te dua ma yuuro nuuia, te ma kujanuuro nuuia hora na ndixiia. 29 Ka xinin xa kida Jesucristu meni xavaa. Duni jini koion xa ntdaa ayiu ka kida xavaa ka kuui daya Ianyuux.

18Daya

Tnuu ndaa xiin tnuu vete

Jira, naka vaa xemani aa Ianyuux meero! Ndanani aaia dayaia, te ndaa xa vitna kuuro dayaia. Xijan kuu xa, nani a nka xini ayiu uayiu meeia, dani atu ka xini aai meero tuku. 2 ani manida, kua manida, vitna kuuro daya Ianyuux, te ta dandea kaia ayiu uayiu ntdaa xa ku kuuro. Hora na ndixi Jesucristu, te ku kuu meero n kuu meeia. Hora ijan, jini vaaroia. 3 Xndeturo xa ndixi Jesucristu, te

N-ka nduu-n daya Ianyuux

465 xejoonro xa taxnuniia anuro. Meni xavaa kida meeia, te n n ayiu xndetu meeia, juinii xa kada meei n kida meeia. 4 n ayiu, nux kida naii kuechi, ayiu xee ini kuui. atu jandixai tnuu Ianyuux, te xiin tnuuia tekuechiiai. 5 Vaa xnaan xa nkixi Jesucristu uayiu xa ditaia kuechi ayiu. Nuncas a nkida meeia ni n kuechi. 6 n ayiu, nux kunduu naii xiin Jesucristu, dua a kida naii kuechi. n ayiu, nux kida naii kuechi, ta jini kai Jesucristu, te ta kutnuni ini kai nax nkidaia xaxeei. 7 Daya kuechida, maxku juejoon koion xa dandau aa ni n ayiu. Nux kida n ayiu xavaa, kidai n kida Jesucristu. Te n kuu meeia, da kuu ayiu jan. 8 Nux dani kida n ayiu kuechi, kuui daya kuina. Nde kina nuu nkida kuina kuechi, te dani kida naii nde vitna. Xijan kuu xa nkixi Daya Y Ianyuux uayiu, xa danaaia ntdaa xa nkida kuina. 9 n ayiu, nux kuui daya Ianyuux, ma kada naii kuechi, chi kuui daya Ianyuux. a kuaai xa kada kai kuechi, a juinii xa kadai kuechi, chi daya Ianyuux kuui. 10 Dua xiniro jundu kuu daya Ianyuux te jundu kuu daya kuina. Nux a kida n ayiu xavaa, atu kuui daya Ianyuux. Nux a xemanii anii kuai, atu kuui daya Ianyuux.

1 Juan3 tnetnuro, se nxo nani Can. Daya kuina nkuu Can, te nxanis anis. Te, nakuenda nxanis anis? Chi xaxee xa nxo kida anis xavaa, te nxo kida mees xa uu. 13 anida kuada, ayiu uayiu ma juemani aa koioi meen. 14 Antecas xa jandixaro Jesucristu, nkuuro n kuu ndy. Vitna, ndaa xa nditoro. Xiniro xa dua kuu, chi xemaniro aniro kuaro. n ayiu, nux atu xemanii anii kuai, dani kuui ndy. 15 n ayiu, nux a xemanii anii kuai, kuui n kuu n ayiu xani ndy. Te xnaan xa n ayiu xani ndy, atu tuu vaai xiin Ianyuux. 16 Ndandea aa Ianyuux xa xemani aaia meero, hora nxi Jesucristu xaxeero. Te io xa ku meero tuku xaxee aniro kuaro, nux ndouu xa dua koo. 17 n ayiu, nux tuu vaai uayiu, te xinii xa ndouu anii kuai, ko a kundau iniiy te a xiaani xa ndouui, te, nanda kuu xa jaani xa xemanii anii kuai? Nux dua kidai, te a ndaa xa xemanii Ianyuux. 18 Daya kuechida, na dandearo aniro kuaro xa ndaa xa xemaniroi. Vaa na jaanro nuui, ko duni na chindeeroi. Dua dandearoi xa ndaa xa xemaniroi.

kuu tnuu x nka tekun nde kina nuu. X nka tekun xa io xa juemani tnaaro. 12 Maxku ku kuu meero n nkuu taxanu

11Xaa

Na juemani tnaa-ro

dua kidaro, xiniro xa ndaa xa kunduuro xiin Jesucristu, te a ndouu xa yuuro nuu Ianyuux. 20 Naa Ianyuux ntdaa. Nux tekuechi aa anuro, ko ma yuuro, chi x njaan Ianyuux xa

19Nux

Xaxee Jesucristu, a ndouu xa yuu-ro nuu Ianyuux

1 Juan3,4 nux xemaniro aniro kuaro, dua kunduuro xiin meeia. 21 ani manida, kua manida, nux a tekuechi aa anuro, a ndouu xa yuuro nuu Ianyuux. 22 Ntdaa xa xijanro, te taxiia, chi jandixaro tnuu tau tniuia, te kidaro xa tna iniia. 23 Te xaa kuu xa ntau tniu aaia. Io xa jandixaro Daya Yia, Jesucristu, te io xa juemani tnaaro, nro xiin nkaro. Dua ntau tniu aaia. 24 n ayiu, nux kidai xa tau tniu Ianyuux, kunduui xiin Ianyuux te kunduu Ianyuux xiin meei. X ntaxi Ianyuux Espritu Ii, te kida Espritu Ii xa naaro xa kunduu Ianyuux xiinro.

466 kuechida, meen ka kuu daya Ianyuux, te xijan kuu xa ndaku ka meen dada se ijan. Taxnuni Ianyuux anu meen, te taxnuni kuina anu mees. Ko kuee kunxanu ka Ianyuux dada kuina. Xijan kuu xa unu ndaku ka meen dada mees. 5 Se ijan, ka kuus se uayiu. Xijan kuu xa, tnuu ka jaans kuu tnuu ka jandixa ayiu uayiu, te ka xeka vaa ayiu uayiu tnuus. 6 Ko meero, ka kuuro daya Ianyuux. ayiu xini Ianyuux, ka xeka vaai tnuuro. ayiu a ka kuu daya Ianyuux, a chinuui tnuuro. Nux xeka vaa n ayiu tnuuro, te xiniro xa taxnuni Espritu Ianyuux anui. Nux atu chinuu n ayiu tnuuro, te xiniro xa taxnuni se kuu anticristu anui. n kuu xandaa, ko nka kuu xa a ndaa.

4Daya

ani manida, kua manida, maxku jandixa koion davaa nga ayiu jaan xa kachitnuui tnuu Ianyuux. Kototnuniny, nux ndaa xa jaani tnuu Ianyuux, a nux jaani tnuu kuina. Chi uayiu, io kuee ayiu ka jaan xa xian tnuui tnuu Ianyuux nuu ayiu, ko a ndaa. 2 n ayiu, nux jandixai xa Jess kuu Cristu, Ia kuu Daya Y Ianyuux, te duni jandixai xa kuuia Se kuu ani tnaa xiin ayiu, te xandaa kuu xa ka kachitnuui tnuu Ianyuux. Dua kutnuni inin xa ntundaa Espritu Ianyuux meei. 3 n ayiu, nux atu jandixai xa Jess kuu Daya Y Ianyuux te duni kuuia Se kuu ani tnaa xiin ayiu, kutnuni inin xa atu kachitnuui tnuu Ianyuux, kutnuni inin xa jaani tnuu se kuu anticristu. X nka tekun xa kixi se kuu anticristu, te vitna tuus uayiu.

Espritu Ianyuux xiin se kuu anticristu

manida, kua manida, na juemani tnaaro, chi nux xemani tnaaro, kutnuni iniro xa taxnuni Ianyuux anuro. Nux xemani n ayiu aniro kuaro, kuui daya Ianyuux te xinii Ianyuux. 8 Nux atu xemani n ayiu nka ayiu, ta jini kai Ianyuux, chi Ianyuux kuu Ia xemani ntdaa ayiu. 9 Hora ntundaa Ianyuux Daya Yia uayiu, ndandea aaia meero xa xemani aaia. Idini Daya Y Ianyuux io. 10 Xaxee xa jandixaro meeia, xtuu vaaro xiin Ianyuux. Xaxee Daya Yia, xemani Ianyuux ayiu. Juini a nka xemani meero meeia, ko nxemani aa meeia meero. Ntundaaia Daya Yia uayiu, xa chiyauia kuechiro, na nxiia nuu curuxi.

Ianyuux kuu Ia xemani ntdaa ayiu


7ani

467 manida, kua manida, nux dua nxemani aa Ianyuux meero, duni io xa juemani tnaa meero. 12 Nuncas a nxini ni n ayiu xiin nuui Ianyuux. Ko nux xemani tnaaro, dua xiniro xa tuu Ianyuux xiinro te kidaia xa xemaniro meeia xiin ayiu. 13 Dua kutnuni iniro xa kunduu meero xiin meeia te kunduu meeia xiin meero, chi x ntaxiia Espritu meeia. 14 Xiin nuu meeda, nka xinida Daya Y Ianyuux. Ka jaan ndaada xa ntundaa Ianyuux Daya Yia uayiu, xa dakakuia ayiu uayiu, xa ma ku koioi xiin kuechii. 15 n ayiu, nux jandixai xa Jess kuu Daya Y Ianyuux, dua kunduu Ianyuux xiin meei, te kunduu meei xiin Ianyuux. 16 Dua kutnuni iniro xa xemani aa Ianyuux meero. Te dua jandixaro xa xemani aaia meero. Ianyuux kuu Ia xemani ayiu. Nux xemani n ayiu Ianyuux xiin ayiu, kunduu meei xiin Ianyuux, te kunduu Ianyuux xiin meei. 17 Dua kida Ianyuux xa xemaniro meeia. Te ma yuuro nuu Jesucristu, na ndixiia xa ndadandaaia ntdaa xa io. Chi juini dani tuuro uayiu, ko n kuu meeia da ka kuu meero tuku. 18 atu yuuro nuu Ianyuux, chi kutnuni iniro xa xemani aaia meero. Nux yuu n ayiu nuu Ianyuux, kuu xa ndetui xa kada uu aa Ianyuux meei. Nux yuui nuu Ianyuux, kuu xaxee xa ta kutnuni ini kai xa xemani Ianyuux meei, te ta xee kai xa juemani meei Ianyuux.

1 Juan4,5 Ianyuux, xaxee xa nxemani aa Ianyuux meero kina nuu. 20 n ayiu, nux jaani xa xemanii Ianyuux, ko xini uui anii kuai, kuui n ayiu jaan tnuu vete. Nux ndeai anii kuai, te atu xemaniiy, janda kuaai xa juemanii Ianyuux, Ia a ndeai? 21 Te xaa kuu tnuu ntau tniu Ianyuux. Nux xemani n ayiu Ianyuux, io xa juemanii anii kuai tuku.

11ani

19Xemaniro

n ayiu, nux jandixai xa Jess kuu Cristu, kuui daya Ianyuux te xemanii Taai Ianyuux. Te nux xemanii Ianyuux, duni xemanii daya Ianyuux. 2 Nux xemaniro Ianyuux te jandixaro tnuu tau tniuia, naaro xa xemaniro dayaia tuku. 3 Nux xemaniro Ianyuux, io xa jandixaro tnuu tau tniuia. Te atu vee xa kadaro xa juini meeia, chi taxnuni meeia anuro. 4 n ayiu, nux kuui daya Ianyuux, dua ndaku ka meei dada xa io uayiu. Jandixaro xa Jess kuu Cristu. Xaxee xaa, ndaku ka meero dada xa io uayiu. 5 ayiu jandixa xa Jess kuu Daya Y Ianyuux, meei ndaku ka dada davaa nga xa io uayiu.

Ndaku ka mee-ro dada xa io uayiu

nkixi Jesucristu uayiu, nyaaia nuu ndute te nyaaia nuu n. Kuu n kuu xa nkixiia xiin ndute xiin n. Nyaaia nuu ndute hora ndajuendute aa Sua, te nxatu n hora nxiia xaxeero. Jaan ndaa Espritu

6Na

Xa jaan ndaa xaxee Daya Y Ianyuux

1 Juan5 Ianyuux xa dua nkuu, chi xandaa kuu Espritu Ianyuux. 7 Andu io uni xa jaan ndaa xaxee Jesucristu: Taaro Ianyuux, xiin Ia nani Tnuu Ianyuux, xiin Espritu Ianyuux. Te idini Ianyuux kuuia, ndruniia. 8 Te uayiu yaa io uni xa jaan ndaa xaxee Jesucristu: Espritu Ianyuux, xiin ndute nuu nyaa Jesucristu, xiin n Jesucristu nxatu. Te n nuu ka jaan ndaa ndruni xaa. 9 Nux n nuu ka jaan ndaa uu sey, te io xa jandixaro xa ka jaans. Ko yo yau ka xa jaan ndaa Ianyuux, chi jaan ndaa Ianyuux xaxee Daya Yia. 10 n ayiu, nux jandixai Daya Y Ianyuux, te jaan ndaa Espritu Ianyuux anui xaxee xaa. Te n ayiu, nux atu jandixai xa jaan Ianyuux, dua jaani xa jaan Ianyuux tnuu vete, chi a jandixai xa njaan ndaa Ianyuux xaxee Daya Yia. 11 Njaan ndaa Ianyuux xa nkida Jesucristu xa kutuu vaa meero xiin meeia kuia ma jn nd. Njaan ndaaia xa dua koo xaxee xa nxi Daya Yia xaxeero. 12 Nux jandixa n ayiu Daya Y Ianyuux, tuu vaai xiin Ianyuux, vitna xiin nde kuia ma jn nd. Ko nux a jandixa n ayiu Daya Y Ianyuux, ma kutuu vaai xiin Ianyuux.

468 ndouuro xa kadaro xa juini meeia, naaro xa nini aaia. 15 Te nux naaro xa nini aaia, davaa nga xa xijanro nuuia, duni naaro xa x ntaxiia xa nxijanro. 16 Nux xini n ayiu xa kida anii kuai kuechi, io xa kajan taui xaxee anii kuai. Io n kuechi, xa nux na kadaro kuechi jan, te io xa kuro xiin kuechiro. atu jaanda xa io xa kajan taun xaxee anin kuan kida kuechi yaa. Ko io nga kuechi, xa nux na kadaro kuechi jan, te ma kuro xiin kuechiro. Nux dua kida anin kuan, te io xa kajan tau koion xaxeei, te kada Ianyuux xa kutuu vaai xiinia. 17 Ntdaa xa a kuu xavaa kuu kuechi. Ko io kuechi ma kada xa kuro nux kidaro kuechi jan. 18 Naaro xa n ayiu, nux kuui daya Ianyuux, ma koo xa dani kada kai kuechi. Chi nevaa Daya Y Ianyuux meei, te dua ma kuaa kuina xa kadajuexa aai xa kada ayiu jan kuechi. 19 Naaro xa nka nduuro daya Ianyuux. Te naaro xa xejoon ayiu uayiu xa taxnuni kuina anui. 20 Naaro xa nkixi Daya Y Ianyuux uayiu. Naaro xa nkidaia xa kutnuni iniro jundu kuuia, nkidaia xa jiniro Ianyuux Ndaa. Kunduuro xiin Ianyuux Ndaa, chi kunduuro xiin Daya Yia, Jesucristu. Ianyuux Ndaa kuuia, te kidaia xa kutuu vaa meero, xiin meeia kuia ma jn nd. 21 Daya kuechida, koo koion cuedado. Maxku jandixan santu kidavaa ndaa se uayiu. Kunduu nai koio kan xiin Jesucristu, Daya Y Ianyuux Ndito. Dua na koo.

carta yaa nuu meen ka kuu ayiu ka jandixa Daya Y Ianyuux. Kidavaada nuun, xa kutnuni ini koion xa kutuu vaa koion xiin Ianyuux kuia ma jn nd. 14 Kuaaro xa kooro confianza nuu Ianyuux. Nux kajanro n xa

13Kidavaada

nka io xa jan doo aa-da

Carta kuu uu n-kidavaa Sua


Xa kuu xandaa. Io xa juemani tnaa-ro

kuuda. Kidavaada nuu meen, ad njaan aa Ianyuux xa kunduun xiin meeia. Kidavaada nuu ntdaa dayan tuku. Ndaa xa xemani aada. N xemani aa meeda, da xemani aa ntdaa ayiu nka xeka vaa xa kuu xandaa. 2 Dua kuu xaxee xa kunduu xa kuu xandaa xiinro vitna, te kunduu nai xa kuu xandaa xiinro kuia ma jn nd. 3 Na taxi ka Taaro Ianyuux xamaniia nuun. Xiin Xtooro Jesucristu, Daya Yia, na taxiia xamaniia nuun, te na kundau ini aaia meen, te kadaia xa kutuu vaan. Dua koo xaxee xa kunduun xiin xa kuu xandaa, te xaxee xa xemanin Ianyuux xiin ayiu. 4 Yo nkuveteda hora nnanitnaada xiin dayan. Davai, x nka xeka vaai xa kuu xandaa. N ntau tniu aa Taaro Ianyuux meero, dua ka kidai. 5 ad vaa, atu kidavaada n tnuu xee. Kidavaada tnuu tau tniu ntnro, hora nka kixeero xa kunduuro xiin Cristu. Xijanda xa juemani tnaaro. 6 Nux jaanro xa xemaniro Ianyuux, io xa jandixaro tnuu tau

1Sexanu

tniuia. Te xaa kuu xa ntau tniu aaia. N nka tekun kina nuu, dani kuu. Io xa juemani tnaaro. xndaxio kuee se dandau ayiu. atu ka jandixas xa Jess kuu Cristu, Ia kuu Daya Y Ianyuux, te duni kuuia Se kuu ani tnaa xiin ayiu. Se ijan, ka dandaus ayiu. Ka kidatnius xa danaas ntdaa xa nkida Cristu. Anticristu ka kuus. 8 Koo koion cuedado. Maxku dakuita koion xa nkidan. Kadatniu koio kan, xa tn koion ntdaa xa taxi Ianyuux. 9 n ayiu, nux kueka vaai xa dakuaa aa se ijan, dua dandooi tnuu ndakuaa aa Cristu. Nux dua kuu, kuu xa ndandooi Ianyuux. Nux nevaa n ayiu tnuu Cristu xa jandixa naiiia, dua kunduui xiin Taaro Ianyuux, te kunduui xiin Daya Yia tuku. 10 Nux xee n sey veen, xa dakuaa aas nka tnuu, tnuu a kuu tnuu Cristu, te maxku kueka vaans, maxku jaann xanyuux nuus. 11 Nux jaann xanyuux nuus, kuu n kuu xa kunduu meen xiin mees, kuu xa chindeens xa kada kas kuechi nuu ayiu.

7uayiu

Se dandau ayiu ka kuu-s

469

2 Juan
Idinga tnuu

470 nuuro. Dua kuvete karo, ntdaaro. 13 X njaan Ianyuux kuun, xa meea tuku kunduua xiinia. Ka tundaa dayaa xanyuux nuun. Dua na koo.

kuee ka tnuu juinida xa jaanda, ko a juinida xa kadavaada tnuu jan. Juinida xa kotonini aada, xa nanitnaa

12Io

Carta kuu uni n-kidavaa Sua


sexanu, kidavaar carta yaa nuu Gayo, se mani xiinr. Xandaa kuu xa xemani aar. 2 ani manir, xijan taur nuu Ianyuux xa taxiia ntdaa xa ndouun. Xaxee xa kunduun xiin xa kuu xandaa, te naar xa tuu vaa anun. Xijan taur xa kutuu vaa yk kuun tuku. 3 Yo nkuveter hora nka kixi aniro. Nka jaan mees xa jandixan xa kuu xandaa, te kunduun xiin xa kuu xandaa. 4 Kuveter xa kuvete kar, hora tekur xa ka kunduu nai ka daya kuechir xiin xa kuu xandaa. a tuu nka xa dua kada xa dua kuveter xa kuvete kar. 5 ani manir, tekur xa vaa chindeen aniro kuaro, hora xees uun. Tekur xa juini setoo ka kuus, ko vaa xitondeens. 6 Nuu ayiu ka jandixa Jesucristu, nka jaans xa xemanins te chindeens. Se ntundaa Ianyuux ka kuus. Kada ka xamani xa chindee nains ichi jns, xa juaans ntdaa xa ndouus. 7 Xaxee Jesucristu ka xeens, te a juinis xa kundeka aa ayiu a kunduu xiin Jesucristu. 8 Xijan kuu

X n-teku-r xa kida-n xa kuu xavaa


1Meer,

xa io xa kueka vaa meero mees, xa kadatniuro xiins hora xian tnuus xa kuu xandaa nuu ayiu. nkidavaar nuu ntdaa ayiu ka jandixa Cristu uun, ko a nxeka vaa se nani Ditrefes tnuur. Kukajan ini Ditrefes xa ku kuu mees se kunxanu nuun. 10 Xijan kuu xa nux naxeer uun, te dandear ntdaa ayiu xa jan tnuu aas te jaans tnuu vete. a xeka vaas aniro kuaro. Te nux juini n ayiu xa kueka vaaiy, ma juejoons xa dua kadai. Jaans xa ayiu xeka vaa aniro kuaro, ma kuaai xa nataka kai xiin ayiu ka jandixa Cristu. 11 ani manir, maxku kada meen n kida Ditrefes. Kada nai ka xavaa. Nux kida n ayiu xavaa, dua kunduui xiin Ianyuux. Ko nux kida n ayiu xa uu, ta jini kai Ianyuux.

9X

Kida Ditrefes xa uu

ndaa ntdaa ayiu xa kida se nani Demetrio xavaa. Xandaa kuu xa dua kidas. Duni ka jaan ndaa meer xaxees, te xnaa meen xa ka jaanr xa kuu xandaa.

12Jaan

n ichi kanee katn ayiu kuu Demetrio

471

3 Juan
Idinga tnuu
15Na

472 kada Ianyuux xa kutuu vaan. Se mani xiinro yaa, ka tundaas xanyuux nuun. Kada favor, xa juaan xanyuux meer nuu n n se mani xiinr ijan.

14Ndetur xa yachi jini aar. Nanitnaa

ko a juinir xa kadavaar tnuu jan.

13Io kuee ka tnuu juinir xa jaanr,

nuuro, te hora ijan jaan karo.

Carta n-kidavaa Judas


Kidavaa Judas nuu ayiu n-jaan aa Ianyuux

kuu Judas. Se xinokuechi nuu Jesucristu kuuda. ani Jacobo kuuda. Kidavaada carta yaa nuu meen ka kuu ayiu njaan aa Taaro Ianyuux, ayiu nkida dnia xa ku kuun ayiu meeia. Nevaa aaia meen, xa kunduu nai koio kan xiin Jesucristu. 2 Kuee ka na kundau ini aaia meen. Na kada kaia xa kutuu vaa koion. Te dani na juemani aa kaia. Dua na koo.

1Meeda

ayiu ka dandau aa mee-n

manida, kua manida, yo kuee njuinida xa kadavaada ntdaa xa nkida Ianyuux xaxeero, xa ndakaku aaia xa ma kuro xiin kuechiro. Ko danaa nndouu xa kadavaada nuun xa io xa dadaan koio meen tnuu vaa ntnro. ayiu nkida dn Ianyuux ka kuuro. Idini vuelta ntaxiia tnuu vaa jandixaro, te ma damaia tnuu jan. Xijanda nuun xa jandixan xa jandixa koio kan tnuu jan. 4 X nka ku ayiu meu meen ka dandau aai. X nkuu kuia, yodotnuni xa kada uu

3ani

(2 Pedro 2:17)

Ianyuux ayiu yaa. ayiu ka kuxee ini nuu Ianyuux ka kuui. Ka jaani xa xaxee xa ntaxkanu ini Ianyuux kuechii, te kuaai xa kadai davaa nga xa ka juinii. Ka jaani xa ka jandixai Ianyuux taxnuni nuu ntdaa xa io, ko a ndaa. Xiin xa ka kidai, kuu xa atu ka jandixai Xtooro Jesucristu. 5 X xnaa meen ntdaa xa jaanda vitna, ko juinida xa nadajaan aada xa nkida Xtooro Ianyuux. Ndakaku Ianyuux ayiu Israel xa keei, ntdaai, Egipto, ko dada nxaniia ntdaa ayiu a nka jandixa ka nka xo tnaa meu ayiu jan. 6 ngel, ia nka xinokuechi nuu Ianyuux, du. Juini nka taxnuniia nuu taxnuni Ianyuux, ko nka dandooia nuu taxnuniia. Nevaa Ianyuux meei, nde ku kanu ndadandaaia ntdaa xa io. Nuu nee xyndiui, xiin cadena nuncas ma tande. 7 uu nani Sodoma xiin uu nani Gomorra, xiin ntdaa nka uu xndatuu ijan. Nka kida ayiu ntdaa xa nka kukajan inii. Nka kidi xiin davaa nga ayiu nka juinii, te kuee xa kuee xa kuia kaa nka kidai. n ichi maxku kanee katn meero ka kuui. Nkida uu

473

Judas Ianyuux ayiu jan yauu nuncas ma ndava. 8 Te xijan ka kida ayiu ka dandau aa meen. N jaan xene ka jaani. Ka kidai davaa nga xa kukajan inii. Xa kuia kaa ka kidai nuu yk kuu meei. Ka kuxee inii nuu davaa nga xa taxnuni nuui. Kuia ka jaani ntdaa xa io andu. 9 Ko nde ngel Miguel, ia kunxanu ka xinokuechi nuu Ianyuux, a kuia njaania nuu kuina. Na jantnaa ninaia xiini jundu nii yk kuu ndi Moiss, a nkida uuiai. Diko ni njaania: Na ndadandaa aa Xtooro Ianyuux. 10 ayiu ka dandau aa meen, kuia ka jaani nuu xa atu ka kutnuni ini. Te xa ka kutnuni inii, n ka kutnuni ini kt, ka xetniui xa danaa koioi meei. 11 Na kada uu Ianyuux ayiu jan. N nkida Can, da nka kida meei. Xaxee xa ka juinii tvini, nka kidai xa uu, n nkida Balaam. N nxi Cor xaxee xa nkuxee inis, da ku koio meei tuku. 12 Xa kuia kaa ka kuu ayiu jan hora ka xaxii xiinn. Ka xaxi kanu meen, xaxee xa ka xemani tnaan. Ko meei, ndee ka xaxi ka xiii, te atu ka kune inii. N kuu vik atu dajuun dau, juaan vaxi ndeka aa tachi, da ka kuui. N kuu yutnu atu juun xavidi, te nkanetnu xiin nde yootnu, da ka kuui. 13 N kuu ndute mar, hora ndee tuxndee ndute, ka kuui. N kuu tiu ndute jan, kuu xa ka kidai xa januu. N kuu chudini juaan dua dua, ka kuui. Nevaa Ianyuux n nuu nee xa nee xaxeei, nuu kutuu koioi nkava nkuita.

474 njaan Enoc tuku. Se kuu uxa, raza Adn nkuus. Se xian tnuu tnuu Ianyuux nuu ayiu nkuus. Nkakunees xa yaa ayiu jan, na njaans: Kundea koion. Vaxi Xtooro xiin ia ka xinokuechi nuuia. Kuee xa kuee xa kueeia vaxi xiinia. 15 Ndadandaa Xtooro ntdaa ayiu. Kada uuia ntdaa ayiu a nka jandixaia. Kada uuia ayiu jan, xaxee xa nka kidai ntdaa xa ka kida ayiu a ka jandixaia. Kada uuiai, xaxee xa dua nka kidai, xaxee xa a nka jandixai meeia. Kada uuiai, xaxee ntdaa tnuu ndee nka jaani nuuia, xaxee xa ayiu ka kida kuechi ka kuui, ayiu a ka jandixa meeia. 16 Ka jan kuechii te ka jan tnuui. Ka kidai ntdaa xa kukajan inii xa kadai. Ka najuen tnuui meei, te vaa ka jaani nuu nka ayiu, xa nii koioi xa juini meei.

14Dua

meen, ani manida, kua manida, najaan koio meen nax nka jaan se ntundaa aa Xtooro Jesucristu. 18 Nka jaans: Ku jn nd ntdaa xa io, ku ijan, koo koio ayiu kuxee ini, ayiu a ka jandixa Ianyuux, ayiu ka kida davaa nga xa juini meei. 19 Ka xande tnaai, te ka kida dn aai meen. Ka xani inii meni xa xani ini ayiu uayiu, te atu kidatniu Espritu Ii anui. 20 Ko meen, ani manida, kua manida, jandixa nai koio kan Ianyuux. Jandixa nai koio kan tnuu vaa xa ntnro. Xa ii kuu, xa ntaxi Ianyuux kuu. Na juejoon koion xa

17Ko

ayiu ka kuxee ini

475 kadatniu Espritu Ii anun, xa kajan tau koio kan nuu Ianyuux. 21 Kada koio kan xa juini Ianyuux, xa juemani aaia. Te kundetu koio kan, xa kundau ini aa Xtooro Jesucristu, xa kadaia xa kutuu vaa koion xiinia kuia ma jn nd. 22 ayiu atu ka jandixa vaa, chindee koiony xa jandixa vaa koioi. 23 nka ayiu, xaxee kuechi ka kidai, te kuu n kuu xa dakakuny nuu yauu koko. Te nka ayiu, kundau ini koiony. Ko duni yuu koion. Jini uu koion nde damai, chi kuia kaa xa nka kidai. Koo koion cuedado, xa maxku kada koio meen n nka kida meei.

Judas
Na juaa-ro xa n-kutau-ro nuu Ianyuux
24Kuaa

Ianyuux xa kunevaa aaia, xa ma kada koion kuechi. Ia kunxanu ka kuuia. Taxnuniia nuu ntdaa xa io. Kuaaia xa kadaia xa kunujuiin koio meen nuu meeia, te ma tekuechi aa ni n, te kuvete koion xa kuvete koion. 25 Idini Ianyuux kuuia. Kutnuni iniia ntdaa xa io. Ia dakaku aa meero kuuia, kidaia xa ma kuro xiin kuechiro. Xaxee Xtooro Jesucristu, na juaaro xa nkutauro nuuia. Ia kunxanu ka kuuia. Taxnuniia nuu ntdaa xa io. Kidaia ntdaa xa juiniia. Dua nkuuia, antecas xa kadavaaia ntdaa xa io. Dua kuuia vitna. Dua ku kuuia, kuia ma jn nd. Dua na koo.

N-chidotnuni Sua nax koo

Xaa kuu xa ndatuu Ianyuux nuu Jesucristu xa datuuia nuu ayiu ka xinokuechi nuuia. Ndatuuia nuu nax yaa, te ma kukuee xa yaa xaa. Ndatuu Jesucristu xaa nuu ngel, ia xinokuechi nuuia, te ngel jan ndatuu xaa nuu daa, Sua, se xinokuechi nuu Jesucristu. 2 Nchidotnunida xa njaan Ianyuux xiin xa ndatuu Jesucristu nuuda. Xiin nuu meeda nxinida xaa te ntekuda. 3 Nchidotnunida nax yaa xiin nax io xa kada ayiu. Naka tau kuu ayiu kau tnuu yaa xiin ayiu kunini xa yodotnuni. Tau kuui nux na kadai na yodotnuni yaa chi vax kuyatni xa yaa ntdaa xa yodotnuni libru yaa.

N-datuu Jesucristo xa yaa nuu Sua

Sua tundaa tutu yodotnuni tnuu yaa juan xee nuu meen, ayiu ka kukanu ini Jesucristu xndaxio uxa uu xndatuu Asia. Na chindee chituu aa Ianyuux, Ia daa nga io, Ia kixi. Na chindee chituu aa uxa espritu

N-tau tniu Jesucristo xa kadavaa Sua carta jn nuu ayiu ka kukanu ini-ia xndaxio Asia
4-5Daa,

xtuu nuu nukooia. Te duni na chindee chituu aa Jesucristu, Ia kuu testiu jaan ndaa jaan kuiti. Nnandotoia xa nkuuia ndy na kuaa na kandijun nandoto ntdaa ayiu ka xi. Taxnuniia nuu ntdaa se ka kunxanu. Na kadaia xa kutuu vii kutuu vaa koion. Xemani aaia te ndakaku aaia na nxatu nia xa xee kuechi ka kidaro. 6 Nkidaia xa ka kuuro n kuu dutu ka xinokuechi nuu Ianyuux, Ia kuu Taaia. Duni nkidaia xa jandixaro xa taxnuniia nuuro. Juan ku juan uu io xa ndadakanuroia, te na jaanro xa taxnuniia. Nkava nkuita na kadaro xijan. Amn. 7 Kunaa koion xa ndixiia nuu vik. Ntdaaro xiin ntdaa ka ayiu uayiu kundea koioia. Nde ayiu ntuu aa espada na nxiia kundeaia. Ntdaa ayiu uayiu ndai xaxee xa tnau inii. Daa yaa. Amn. 8 Njaan Jesus nuuda: Ruu kuu Ia daa nga io, te kutuur nkava nkuita. Kuenda ku letra A xiin letra Z kuur. Xaa

476

477 jaanr xa kuur Ianyuux, Ia daa nga io, Ia xee uayiu, Ia yo taxnuni du kuuia, njaania nuuda. ka kuu tnaa xaxee xa ka jandixaro Jesucristu. Ndau ka yaaro xa kuuro ayiu ka jandixa xa taxnuni Ianyuux nuuro. Kidaia xa kundee iniro hora ndau ka yaaro. Nani kundee ini ndixi, n nn, dani kundee ini daa. Tuuda nuu uu kaa nino nuu mar nani Patmos ya xaxee xa njaanda tnuu Ianyuux nuu ayiu xiin xa nkakuneeda Jesucristu. 10 Ku kina nuu semana, ku najaanro xa nnandoto Jesucristu, daa ntuuda xa ndatnuu anuda xiin Esprituia. Daa ntekuda do ichi yatada xa xee njaan n xa njaan. N kuu xa ndai strompeta nkuu. 11 Xaa njaan: Chidotnuni xa kundean te tundaan na jn nuu ayiu ka kukanu ini aa xndaxio uxa uu xndatuu Asia. Tundaan na jn feso, Esmirna, Prgamo, Tiatira, Sardis, Filadelfia, Laodicea du. 12 Nngonenuuda xa kundeada jundu jaan te nxinida uxa candrelu oro. 13 Meu uxa candrelu jan nxinida n se kaa n kaa Ia nkuu ayiu. Ninoia n dijun kani. Nde yata xeeia xino dijun jan. Duku n cinturn oro pechuia. 14 Kuixi idi dkia n kuixi idi tkachi ndundoo, n kuixi yua. Koko nduchi nuuia n koko yauu. 15 N kaa kaa bronce nakoko nuu nuu kaa xeeia. Xee njaania. N kuu xa junkoio ndute kanu n nuu dujun kuu. 16 Nee ndaa kuaaia

Apocalipsis1,2 uxa chudini te kee n espada deen io uu nuu yuuia. Koko nuuia n koko ngandii hora ndee ndii. 17 Nu nxinidaia nnduada nuu nujuiinia xa kuenda ku nxida. Ijan nxajan ndodo aaia ndaa kuaaia, te njaania nuuda: Maxku yuun. Ruu kuu Ia daa nga io te kutuur nkava nkuita. 18 Nxir, ko nnandotor, te nditor vitna. Kunaan xa nkava nkuita kutuur. Neer ndakaa yee nuu xeen ayiu ka xi. Duni neer ndakaa yee andea. 19 Chidotnuni xa ndean. Chidotnuni xa yaa vitna xiin xa kuu tiempo jnro. 20 Uxa chudini nee ndaa kuaar kuu uxa ngel xndeka ayiu ka kukanu ini aa xndaxio uxa uu xndatuu Asia, te uxa candrelu oro kuu ayiu Asia jan.

N-kida Ianyuux xa n-xini Sua Cristo


9aniro

Ijan dada njaan kaia nuuda: Chidotnuni xa jaanr te tundaan na jn nuu ngel, ia xinokuechi nuur, feso xa kau ndodoia xijan nuu ayiu ka kukanu ini aa xndaxio ijan: Dua chidotnuni: Ruu kuu Ia nee uxa chudini te xikonuur meu uxa candrelu oro. Ndaa kuaar neet. Na jaanr nuun: 2 X naar xa ka kidan xa vaa. X naar xa yo vichi ka kidan tniur. X naar xa ka kiti inin xaxee xa ka kida dava ka ayiu xytnaa nuun xaloko. Duni xinir xa ka xitotnunin se ka jaan xa ntundaars xa dakuaas ayiu, te nka xinin xa unu vetes. atu ka jaan ndaas. 3 Ka kundee inin hora kida uu aa ayiu. Yo ndau ka yaan xaxeer te ka jandixa aa

Carta n-tundaa Sua juaan feso

Apocalipsis2 nain. 4 Juini dua ka yaan xaxeer, ko io n xa atu tna inir xa ka kidan. atu tna inir xa a ka xemani aan n nka xo xemani aan xa kina. 5 Natu ini koio xa nka kidan kuechi jan, te kada nai koio xa nka xo kidan xa kina. Nux aa, xeer te ditar candrelun nuu tuui, te ma taxi kar tniu. Dua kadar nux ma natu ini koion xa nka kidan kuechi. Najaan koio nax nka kidan, nax nka kukajan inin xa kadan xa kina. 6 Juini daa nka kidan, ko vaa ka kidan xa a ka tna inin xa ka kida ayiu ka kuu Nicolatas. Dani meer, a tna inir xa kida ayiu ijan. 7 ayiu xnini xa jaan Espritur, na kunini vaa koioi xa jaania nuui xiin nuu dava ka ayiu ka kukanu ini aa xndaxio Asia de. ayiu na ndaku nuu Kuina, io taui. Taui kuu xavidi juun n yutnu nukoo Paraso Ianyuux. Kaxii xavidi ijan te kunditoi nkava nkuita. Xaa na kau ndodo ngel jan nuu ayiu feso kuuia, njaania nuuda.

478 jandixai n jandixa ayiu Israel, ko a ndaa xa daa ka jandixai chi ndeka aa Kuina, te veuu Kuina ka xeeni. 10 Ndau yaa koion nuu xaku ku, ko maxku yuu koion. Kunaa koion xa xee Kuina dian, te chindiu aai davan xa kototnuni aai nu dani jandixa aan a aa. Uxi ku ndau yaa koion. Kukanu ini aa nai; maxku nujanin xa kukanu ini aan, te kunditon nkava nkuita. Kuenda ku ayiu ka dad te ndakui, te niii coronai ka kuun. 11 ayiu xnini xa jaan Espritur, na kunini vaa koioi xa jaania nuui xiin nuu dava ka ayiu ka kukanu ini aa xndaxio Asia de. ayiu ndaku nuu Kuina, ma kui nka vuelta. Xaa na kau ndodo ngel jan nuu ayiu Esmirna kuuia, njaania nuuda.

kaia nuuda: Duni chidotnuni xa na jaan kar te tundaan na jn nuu ngel, ia xinokuechi nuur, Esmirna xa na kau ndodoia xijan nuu ayiu ka kukanu ini aa xndaxio ijan. Xaa chidotnuni: Ruu xa kuur Ia daa nga io, te kutuur nkava nkuita. Nxir te nnandotor. Na jaanr nuun 9 xa naar xa ndau ka yaan. X naar xa ka kundaun, ko xaxee xa ndeka tnaaro kuenda ku ayiu kuika ka kuun. Xa naar xa kuia ka jaan aa ayiu ka jaan xa ka

Carta n-tundaa Sua juaan Esmirna


8Njaan

kaia nuuda: Chidotnuni ntuku xa na jaanr te tundaan jn nuu ngel, ia xinokuechi nuur, Prgamo xa kau ndodoia xijan nuu ayiu ka kukanu ini aa xndaxio ijan. Xaa chidotnuni: Ruu kuu Ia nevaa espada uu nuu. Na jaanr nuun xa 13 x naar nax yaa uu ion. Taxnuni Kuina uu dian. Juini daa kuu, ko ka jaan nain xa kukanu ini aan juini ka xinin xa nxi Antipas xaxee xa nkakunee aas. atu nnujanis xa nkakunee aas nuu ayiu uun, te nxani aai dian nuu tuu Kuina. 14 Ko atu tna inir dava xa ka kida davan chi kuechi kuu. Davan ka kida xa ndanee se nxo nani Balaam Balac. Balac ndajaan

Carta n-tundaa Sua juaan Prgamo


12Njaan

479 ayiu Israel xa kaxi koioi kuu nka dokoi nuu ianyuuxy. Duni ndajaans ayiu xa kavai xiin ayiu a ntnundaa xiini. 15 nka ntuku xa ka kidan kuu xa davan ka jandixa nai xa ka jaan ayiu ka kuu Nicolatas. 16 ayiu daa ka kida, io xa natu inii xa nka kidai kuechi. Nux aa, ma kukuee xa xeer te ndadandaar kuechii. Xiin espada kee yuur kanir ayiu kida kuechi. 17 ayiu xnini xa jaan Espritur, na kunini vaa koioi xa jaania nuui xiin nuu dava ka ayiu ka kukanu ini aa xndaxio Asia de. ayiu na ndaku nuu Kuina, taui kuu n xa yvaa nani man. Duni juaary yu kuixi nuu ndenee du xeei n ni. Diko ni ayiu kutau yu jan jini dui ndenee jan. Xaa na kau ndodo ngel jan nuu ayiu Prgamo kuuia, njaania nuuda.

Apocalipsis2 kukanu ini aan. 20 Juini daa ka kidan, ko io n xa atu kuu xa vaa ka kidan. Xa a vaa ka kidan kuu xa ka xejoonn xa dakuaa Jezabel ayiu dian. Dajaana ayiu ka xinokuechi nuur xa kava koioi xiin ayiu atu ntnundaa xiii. Duni dajaanai xa kaxii kuu nka chidoyukui nuu ianyuuxy. Dandaua ayiu dian chi jaana xa kuua ayiu jaan tnuu Ianyuux nuu ayiu, ko a ndaa. 21 Nxo ndetu kueer xa natu inia xa nkidaa kuechi, ko a natu inia xa nkidaa. a nnujania xa xkaaa xiin se a ntnundaa xiina; atu xande inia xijan. 22 Kunaa koio xa kadar xa kane kueea te nkavaa. Kadar xa yo ndau yaa koio se ka xkaa xiina, nux ma natu inis xa nka kidas kuechi xaxeea. 23 Kanir ayiu ka jandixa xa jaana, te jini ntdaa ayiu ka kukanu ini aa xndaxio uxa uu xndatuu Asia de xa ruu xini janda kuu anun n nn, te duni xinir nax ka xani inin. Ndee ka kada uu aa Ianyuux nux dani na kada kan xaloko. 24-25 (Dava ayiu dian ka jaan xa ka xinii tnuu ndichi Kuina.) Ko ndoo, ayiu xndaxio Tiatira, te a ka chinuun xa jaan Jezabel xa kadan, ni a ka xinin tnuu ndichi Kuina, jandixa nai koion tnuu Ianyuux nka tekun, te maxku nujanin xa jandixan. Ma tau tniu kar xa jandixa koion nka xa jandixan. 26 ayiu na ndaku nuu Kuina te kada naii xa ntau tniur: Kadar xa taxnunii nuu ayiu uayiu. 27 Te ndee kundekaiy.

Ijan dada njaan kaia: ntuku xa na jaanr te tundaan na jn nuu ngel, ia xinokuechi nuur, Tiatira xa kau ndodoia xijan nuu ayiu ka kukanu ini aa xndaxio ijan. Xaa chidotnuni: Ruu kuu Daya Y Ianyuux. N kaa yauu kaa nduchi nuur. N kaa kaa bronce nakoko nuu nuu kaa xeer. Na jaanr xa 19 x naar xa ka kidan xa vaa. X xinir xa mani inin. X naar xa vaa kukanu ini aan. X naar xa ka xinokuechin nuu Ianyuux. X naar xa kunde inin hora ka kida uu aa ayiu. X naar xa ka kidan xa vaa te vaa ka ka kidan vitna dada na nka kixeen xa
18Chidotnuni

Carta n-tundaa Sua juaan Tiatira

Apocalipsis2,3 N kidakuechi n ayiu kd uu, kadai dava ayiu kundekai jan. 28 N nkida Taar xa taxnunir, kadar xa taxnunin, te taxir tkun xino datne datne. 29 ayiu xnini xa jaan Espritur, na kunini vaa koioi xa jaania nuui xiin nuu dava ka ayiu ka kukanu ini aa xndaxio Asia de. Xaa na kau ndodo ngel jan nuu ayiu Tiatira jan kuuia, njaania nuuda.

480 chi xijan kuu taui. 5 ayiu na ndaku nuu Kuina, kuinoi dama kuixi, te ma ndada ndoor dui nuu tutu yodotnuni du ayiu kundito nkava nkuita. Jaanr xa xini tnaar xiini nuu Taar xiin nuu ngel, ia ka xinokuechi nuuia. 6 ayiu xnini xa jaan Espritur, na kunini vaa koioi xa jaania nuui xiin nuu dava ka ayiu ka kukanu ini aa xndaxio Asia de. Xaa na kau ndodo ngel jan nuu ayiu Sardes jan kuuia, njaania nuuda.

Njaan kaia nuuda: Chidotnuni xa na jaan ntukur te tundaan nuu ngel, ia xinokuechi nuur, Sardis xa kau ndodoia xijan nuu ayiu ka kukanu ini aa xndaxio ijan. Xaa chidotnuni: Ruu kuu Ia io uxa espritu te nevaar uxa chudini jan. Na jaanr xa x naar xa ka kidan. X xinir xa ka jaann xa kunditon nkava nkuita, ko kuenda ku ayiu nka xi ka kuun xa a najaan aan. 2 Chinuu koio nax ka kidan. Kidaykai xa jandixa aa kan chi atuka ka jandixa aa vaan. atu ka kida ndn xa juini Ianyuux. 3 Najaan koio nax nka xo tekun hora nka xo dakuaa aa ayiu. Duni najaan koio xa nka xo jandixan, te jandixa nai koio xijan. Natu ini koio xa nka kidan kuechi. Koo tua koion chi ma kachitnuu aar na hora xee ntukur. N xee n aduu xee ntukur dian. 4 Juini nka datea davan daman xa a nka jandixa aan, ko davan, atu nka datean daman. ayiu atu nka datea damai, dandukutury dama kuixi, te kutuu kanur xiini

Carta n-tundaa Sua juaan Sardis

dada njaan ka ntukuia: Chidotnuni ntuku xa na jaanr te tundaan nuu ngel, ia xinokuechi nuur, Filadelfia xa na kau ndodoia xijan nuu ayiu ka kukanu ini aa xndaxio ijan. Xaa chidotnuni: Ruu jaan ndaa jaan kuiti; atu veter te iir. Taxnunir nuu nxo taxnuni David, te neer ndakaa nxo nees. Nux xejoonr xa kku ayiu nuu tuur, mayo dadaan. Nux a xejoonr xa kkui, mayo tau tniu nuur xa na juejoonr. Na jaanr xa 8 x naar xa ka kidan te janda xtuun. Juini xakun ka kukanu ini aa, ka jandixa nain xa njaanr. Ka jaan nain xa ndeka tnaaro. Nkidar xa kunini dava ka ayiu uun xa njaanr, te mayo ndaku xa dadaani xa kunini ayiu dian. 9 Dava ayiu uun ka xeen veuu Kuina, te ka jaani xa ka jandixa aai n ka jandixa aa ayiu Israel, ko atu ndaa. Jini koioi xa xemani aar chi meer kada xa xee koioi nuun, te njuiin xiti koioi.

Carta n-tundaa Sua juaan Filadelfia


7Ijan

481
10Ka

Apocalipsis3,4 xaxiir io te kuikar. a tuu nax ndouur, ka kuun. atu ka xinin xa kuenda ku ayiu a tuu nax nevaa te ka kundau ka kukeei te ka kundau ini aa dava ka ayiu ka kuun. Kuenda ku ayiu kuaa xiin ayiu a tuu na damai io ka kuun. 18 Jueen koio oro nndee nini nuu nuu koko nuur xa na kukuikan. Jueen koio dama kuixi nuur xa kuinon xa maxku yaa kan xa januu chi kuenda ku ayiu io vichi ka kuun. Jueen koio tatna nuur xa kutatna nduchi nuun xa na nukondean chi kuenda ku ayiu kuaa ka kuun. 19 ayiu xemanir, jan doory te xanu ichiry ichi vaa. Xijan kuu xa chinuu koio janda ka kuun, te natu ini koio xa nka kidan kuechi. 20 Kunaa koio xa nuu xndaxion ior te xko dakander yeen. Nux n ayiu na teku xa kanar te nux na najaani yeei, kur veei xa kutuur xiini te ku kaxi kanur xiini. 21 ayiu na ndaku nuu Kuina n nndaku meer nuui, tetutniury xa taxnunir xiini n ntetutniu aa Taar xa taxnunir xiinia. N nukoo kanur xiin taar, daa kunukoo kanur xiini. 22 ayiu ka teku tnuu Espritur, io xa kunini vaa koioi xa jaania nuui xa ka kuui ayiu ka kukanu ini aa xndaxio uxa uu xndatuu Asia de. Xaa na kau ndodo ngel jan nuu ayiu Laodicea jan kuuia, njaania nuuda.

kidan xa ntau tniur, te juini ndau ka yaan, ka kundee inin. Xaxee xijan chindee aar hora na dajaan aa Kuina xa kada koion kuechi. Vax kuyatni ku xee ntukui te dajaani ntdaa ayiu uayiu xa kadai kuechi. 11 Nu xaku ku xeei. Kunevaa vaa xa xnevaan na kuaa maxku yo ayiu dadaan xa tnn n nn corona kuu taun. 12 ayiu na ndaku nuu Kuina, jni andu, te kadar xa kuenda ku columna ytn n vee ku kuu koioi xa ma keei veuuia io andu. Teneer du taar xiin du uuia columna jan. uu ijan kuu Jerusaln xee. Nde andu tundaa Ianyuux uu ijan. 13 ayiu xnini xa jaan Espritur, na kunini vaa koioi xa jaania nuui xiin nuu dava ka ayiu ka kukanu ini aa xndaxio Asia de. Xaa na kau ndodo ngel jan nuu ayiu Filadelfia jan kuuia, njaania nuuda.

Duni njaan kaia: 14 Chidotnuni xa na jaanr te tundaan nuu ngel, ia xinokuechi nuur, Laodicea xa na kau ndodoia nuu ayiu ka kukanu ini aa xndaxio ijan. Xaa na juaaia: Ruu kuu testiu jaan ndaa jaan kuiti. Duni kuur Ia nkidavaa ntdaa xa io. Xa nxinir xiin nuur kachitnuu aar. Na jaanr xa 15 x xinir janda xtuun te xinir xa ka kidan. Kuenda ku n xa nchiiro yuuro xa kaxiro te xa ioro xa ndeyuuro xaxee xa atu tna ini vaaro ka kuun. 16 Xaxee xa kuenda ku xijan ka kuun, kuu anur xa dandoo aar. 17 Kuee

Carta n-tundaa Sua juaan Laodicea

Nu nyaa xa dua njaania, te nxinida xa nune yee andu. Nteku ntukuda xa njaan n

Ndukanu Ianyuux andu

Apocalipsis4,5 nkuu xa ndai strompeta ntekuda vuelta kina nuu. Dua njaan xijan: Ta ki kaa yaa na kachitnuu aar xa yaa. 2 Dana ini ntu inida xa ndeka aaia juaan, te nxinida n silla kanu nuu nukoo Ia taxnuni andu. 3 N kaa yu nani jaspe xiin n kaa yu nani cornalina kaa Ia nukoo nuu silla kanu jan. Nkanduu nuu nukoo silla jan naduku nduu tkoyande. N kuii yu nani esmeralda, kuii tkoyande jan. 4 Duni nxinida oko koon ka silla xiin oko koon se ka kunxanu xtuu nkanduu nuu nukoo silla kanu jan. Xtuus nuu silla jan te xndeas Ia nukoo meus. Xninos dama kuixi te xuu corona oro dks. 5 Kee taxa nuu nukoo silla kanu jan. Kana dau te kand. Ka koko uxa xa xndaa n xndaa itikava do nuu silla kanu jan. Uxa xijan ka kuu uxa espritu Ianyuux. 6 Duni do nuu silla jan io n xa kaa n kaa mar. N kaa vidriu kaa, te knd. Xnii koon kt dana xndaa meu silla kanu ka xiin meu sexanu xtuu jan. Nka naduku nduut silla kanu jan. Kuee nduchi nuut xndaxio do nuut, do yatat du. 7 nt kaa n kaa ngaa. nkat kaa n kaa ncerru. nkat nee nuu ayiu, te kt kuu koon kaa n kaa au. Ndavat. 8 Io iu ndixi kt dana xndaa jan. Io nduchi nuut do yata ndixit, kaa ndixit xiin dii ndixit. Nde nuu ndixit ndenee nduchi nuut. Nduu xakuaa ka jaant: Ii Ianyuux, Ia kuu Xtooro. Ii Ianyuux, Ia kuu Xtooro. Ii Ianyuux, Ia kuu Xtooro.

482 Taxnuniia nuu ntdandituu xa io. Kuuia Ia xa daa nga io te jn ntukuia uayiu. Ka kuut. 9-10 Ka ndadakanu nkoon kt dana xndaa jan Ia xa daa nga ndito, te ma ku ma uu kuia, te nukooia nuu silla kanu xa taxnuniia. Duni ka najuen tnuu aat, te ka xiaant xa nka kutaut nuuia. Ntnaa vuelta dua ka kida nkoon kt ijan, ka xe juiin xiti ntdaa sexanu ka kunxanu jan nuu Ia xa daa nga io, te ma ku ma uu kuia, xa ndadakanusia tuku, te ka jantuus ntdaas coronas nuuia, te ka xiaans: 11 Kuun Xtooda, Taaro Ianyuux. Io xa ndadakanu aada. Io xa najuen tnuu aa koioda. Io xa taxnunin. Chi ndixi nxani ini ntdaa xa io andu xiin uayiu. Ntdaa xaa io chi daa njuinin.

Ijan dada nxinida xa nundaa Ia nukoo nuu silla kanu jan n rollo tutu xndenee uxa sellu ua xndedi yuui. Ndaa kuaaia nee tutu jan. Nkuaa nuu nkuaa yata tutu jan. 2 Duni nxinida n ngel. Kaaia xa yo ndakuia. Xee kanaia: Ndeda ayiu nkida mee ni xa vaa na kuaa ndatai sellu xndenee rollo tutu nundaa Ia nukoo nuu silla kanu te ndaxninoi? kuuia, nxijan tnuuia. 3 ayo nkida mee ni xavaa xa na kuaa ndatai nuu ndenee sellu te ndaxninoi. Ni andu, ni uayiu, ni nuu xynduxi ndy avada io

Rollo tutu yodotnuni nundaa tkolelu

483 ayiu kuaa ndata nuu ndenee sellu jan. Ni ayo ndaku xa jinii nax yodotnuni. 4 Yo nndaida chi ayo nkida xa vaa xa ndaxninoi tutu tunino jan, ni xa jinii nax yodotnuni. 5 Ijan dada njaan n sexanu kunxanu nukoo ijan nuuda: Maxku ndain. Kunaa xa Ia kuu daya dana Jud, Ia kuu daya dana David, nndakuia nuu Kuina. Ndakuia xa ndataia nuu xndenee uxa sellu tutu tunino ya, te ndaxninoia. (Naniia Ngaa Jud.) 6 Ijan dada nxinida n tkolelu. Kaat xa yuchi nxit te nnandotot. Iin ndodot dava dava dk silla kanu ka jan. Nka naduku nduu aa nkoon kt dana xndaa jan xiin oko koon sexanu ka kunxanu jan. Uxa ndk tkolelu jan io, te io uxa nduchi nuut. Uxa ndkt xiin uxa nduchi nuut kuu uxa espritu Ianyuux kixi nituu uu uayiu. 7 Ntnt tutu nee ndaa kuaa Ia nukoo nuu silla kanu jan, 8 te nka xe juiin xiti nkoon kt dana xndaa xiin oko koon sexanu ka kunxanu jan nuut. Ntdaas xnee arpa xiin koo oro chitu duxa. Hora kayu duxa jan te juan ndaa ua jan andu, najaan Ianyuux xa ka xijan tau ayiu nkidaia xa nduui ayiu ii. 9 Ka xita sexanu jan n ndudu xee nuu tkolelu kuu Jess jan. Dua ka xitas: Meen, io xa tnn tutu tunino de, te ndatan nuu xndenee sellu de. Chi nxin yuchi, nandkaa ayiu uayiu jn andu nchiyaun kuechii. Nxatu nn xa ku kuui ntdaai daya Ianyuux.

Apocalipsis5 nkida xa ku kuuda ayiu taxnuni nuu ayiu uayiu. Duni nkidan xa ku kuuda dutu, te junukuechi koioda nuu Taaro Ianyuux. Ka kuu sexanu, ka xiaans. 11 Ijan dada ntekuda xa kuee ngel, ia ka xinokuechi nuu Ianyuux, ka jaan. Kuee xa kuee milln ngel jan nxinida. Nka naduku nduuia silla kanu jan xiin nuu xtuu kt dana xndaa jan xiin sexanu ka kunxanu jan. 12 Xee ka kanaia: Io xa taxnuni tkolelu, Ia kuu kt nxi yuchi, te nnandotoia. Io xa kndaaia ntdaa xa io, te ku kuu xaxiiia xijan. Na najuen tnuuroia. Na ndadakanuroia. Na nakueturo nuuia du, chi xiniia ntdandituu xa yaa uayiu xiin xa yaa andu. Na n xa ma kadaia. Ka kuuia. 13 Ijan dada ntekuda xa nka jaan ntdaa xa nkidavaa Ianyuux xndaxio andu, uayiu xiin ntdaa xa xndaxio kaa uu, xa xndaxio nuu mar du. Ka xiaan tnaa koio xijan: Na nakueturo nuu tkolelu xiin nuu Ia nukoo nuu silla kanu. Na najuen tnuuroia. Na ndadakanuroia. Na nakueturo nuuia. Taxnuniia nuuro ntdaaro. Nkava nkuita dua na ku kuu. 14 Ijan te jaan nkoon kt dana xndaa jan: Daa na koo. Nka xe juiin xiti oko koon sexanu ka kunxanu jan te nka ndadakanus Ianyuux.

10 Meen

Apocalipsis6

484 ntekuda xa njaan nka kt dana kaa jan. Kt kuu koon kuut. Nkanat: Nee, kundean xa. 8 Nxeen ntukuda te nxinida n caballu nyaa yodo n ayiu. Ndy nanii. Yata Ndy jan ndijun nuu ka xe konduxi ndy. Te ntau tniu nuui xa taxnunii n parti uayiu te nkendoo uni parti. Kadai xa ku ayiu taxnunii nuui. Jantnaa dava ayiu ijan te kani tnaa davai. Davai ku doko. Davai ku kuee ndee, te davai kani aa kt ndee xndaxio yuku. 9 Nu nndataia nuu ndenee sellu kuu oon, nxinida anu ayiu nka xi xa nka jandixai Ianyuux xiin xaxee xa nka jaani tnuuia nuu ayiu. Kaa n altar xyukui. 10 Xee ka jaan anu jan. Ka jaani: Taaro Ianyuux, Ia jaan ndaa jaan kuiti, Ia taxnuni nuu ntdandituu xa io. Naku nauu dayaan juxtixia ayiu uayiu nka xani aa na kuaa na ndenaa xa nka kida aa koioi? 11 Nxiaania n n dijun kuixi te kani anu jan. Njaania nuui xa na ndetatu nai koioi itau ka. Ndena ku nd ayiu ka kuu ani tnaai ka xinokuechi nuuia n nka xi meei, ijan dada dandenaaia. aniro kuu tnaa ntdaaro xa ka kuuro ayiu ka kukanu ini Jesucristu. 12 Nu nndataia nuu ndenee sellu kuu iu, nxinida xa yo ndee nkd utnaa uayiu. Nndutnuu nuu ngandii. N kaa idi nchiva tnuu kunchi kaaia. Nndukuee nuu yoo. Nanga kaa n kaaia. 13 Nka junkoio chudini xndaxio

Ijan dada nxinida xa nndata Ia kuu tkolelu jan n xa ndedi yuu tutu tunino jan te ndenee sellu. Duni ntekuda xa xee nkana n kt dana kaa jan. N kuu xa kana dau kuu xa kanat. Njaant nuuda: Nee, kundean xa. 2 Nxeenda nuut te nxinida n caballu kuixi yodo n se nee n kuxi. Nniis n corona. Nkees xa juan jantnaas xiin ayiu te ndakus nuui. 3 Ijan dada nndata tkolelu jan nka xa ndedi yuu tutu tunino jan te duni ndenee sellu. Te ntekuda xa njaan nka kt dana kaa jan. Njaant: Nee, kundean xa. 4 Nxeenda nuut te nxinida xa nkee nka caballu. Caballu kuee kuut, te duni n sey yodot. Ntau tniu nuus xa kadas xa ma kutuu mani ka ayiu uayiu. Ntau tniu xa na kadas xa kani tnaa ayiu. Niis n espada kanu. 5 Nndata ntuku tkolelu nuu ndenee sellu kuu uni. Ijan te ntekuda xa njaan nka kt dana kaa jan. Nkanat: Nee, kundean xa. Nxeen ntukuda te nxinida n caballu tnuu yodo nka ntuku sey. Ndaa kuaas nee n kokua. 6 Meu nkoon kt dana xndaa jan ntekuda xa njaan ntuku: Xa jenyau n sey xa kidatnius n ku yau n litro tru. Dani yau uni litro cebada. Maxku datun aciti xiin vinu na aa nkaa yau. 7 Nndata ntuku Ia ijan nuu ndenee sellu kuu koon. Ijan te

Uxa nuu xndedi sellu rollo tutu

485 andu nuu uu. N ka junkoio higo y hora kane ndee tachi nka junkoiot. 14 Nndouu andu. N kuu xa natunino n tutu daa nkuu xa nnatunino andu. Te ntdaa yuku ndama nuu xtuui. Dani isla ndama nuu xndaa ninoi. 15 Nka kuvaa se ka taxnuni uayiu, se ka kunxanu, se ka taxnuni nuu n mil soldado du yau xndii tnduu xiin kaa toto xndatuu yuku. Dani nka kida ayiu unu kuika xiin se ka kidatniu dua nuu xtoos, ayiu a yoo xtoo du. 16 Te ka xiaan ayiu ijan nuu tnduu xiin toto jan: Ndua ndodo aa koio chi yo ka kiti ini Ia nukoo nuu silla kanu xiin tkolelu xa maxku kundea aa kaia. 17 Dua ka xiaan koioi chi nxee ku kada uuiai xaxee xa nkiti iniia nuui te mayoi kaku.

Apocalipsis6,7 uu diko koon mil ayiu kuu daya dana Israel nka xe kondenee sellu tnee. 5 Uxi uu mil daya dana Jud, uxi uu mil daya dana Rubn, uxi uu mil daya dana Gad, 6 uxi uu mil daya dana Aser nka xe kondenee sellu teu. Duni nka xe kondenee sellu teu uxi uu mil daya dana Neftal xiin uxi uu mil daya dana Manass, 7 uxi uu mil daya dana Simen, uxi uu ka mil daya dana Lev xiin uxi uu mil daya dana Isacar. 8 Dani nka xe kondenee sellu teu uxi uu mil daya dana Zabuln, uxi uu mil daya dana Jos, xiin uxi uu mil daya dana Benjamn du.

Nu nyaa ntdaa xaa, nxinida koon ngel, ia ka xino kuechi nuu Ianyuux. Xniiia nkoon lado uayiu xa xndiuia nuu tachi xa maxku kanei nuu uu, ni nuu mar, ni xa maxku dakandai ni n yutnu io uayiu. 2 Te nxinida nka ngel do nu kane ngandii. Neeia sellu Ianyuux ndixa. Xee nkanaia nuu nkoon ngel nka xe konetniu xa kada dauia uu yichi xiin mar. Dua njaania: 3 Maxku aa kada koion uu xiin mar xiin yutnu nde na tenee koior sellu Taaro Ianyuux tnee ayiu ka xinokuechi nuuia. 4 Te ntekuda nadaa ayiu nkondenee sellu tneei. n cientu

n cientu uu diko koon mil daya dana Israel n-xe kondenee sellu tnee

nyaa xaa, nxini ntukuda xa xyuku ntdantuu ayiu uu uayiu nuu Ia nukoo nuu silla kanu xiin nuu tkolelu. Nandkaa ayiu xyuku. Kueei xa kueei xyuku. Mayo kundee kauiy. Ntdaai xnino dama kuixi te xnundaai uu. 10 Xee ka kanai ntdaai. Dua ka kanai: Ndananitau aa Taaro Ianyuux, Ia nukoo nuu silla kanu. Ndananitau aa tkolelu. 11 Nka naduku nduu ngel, ia ka xinokuechi nuu Ianyuux sexanu ka kunxanu jan. Sexanu jan nka naduku nduu nkoon kt dana xndaa jan, te kt ijan nka naduku nduu silla kanu jan. Nka xe juiin xiti ngel jan, te nka ndadakanuia Ia nukoo nuu silla kanu jan. 12 Ka jaania: Daa na koo.

9Nu

Kuee xa kuee ayiu xnino dama kuixi

Apocalipsis7,8 Na nakueturo nuu Taaro Ianyuux. Na ndadakanuroia. Na najuen tnuuroia, chi xiniia ntdandituu xa yaa uayiu xiin xa yaa andu. Na n xa ma kadaia. Na juaaro xa nka kutauro nuuia. Na taxnuniia nuu ntdandituu uu. Daa na ku kuu nkava nkuita. Ka kuu ngel jan. 13 Ijan dada nxijan tnuu aa n sexanu kunxanu jan: Jundu ka kuu ayiu xnino dama kuixi ya te ndexu vaxi koioi?, xani inin u. 14 Mee ngan naa, Dito kuuda, xiaanda. Te nkachitnuu aas: ayiu yaa kuu ayiu yo ndau nka yaa xa nka kida uu aa ayiu xaxee xa nka kukanu inii Jesucristu. Nka nakate ninoi damai nuu n tkolelu xa nka ndadakyi damai. 15 Xijan kuu xa xyukui nuu nukoo silla kanu nuu nukoo Taaro Ianyuux. Ka xinokuechii nuuia xiti veuuia nduu xakuaa. unuuiai xa maxku aa yaa koioi. 16 Mayo kai kojon, ni mayo kai yichi ndute, Ni ma teuu aa ka ngandii; Ma ndau ka yaai nuu kani ngandii. 17 Ma dua ka yaa koioi chi junuu aa tkolelu iin ndodo silla kanu. Na unuu ayiu tkachii junuuiai. Kandeka aaia jn nuu kane ndute kooi xa kunditoi nkava nkuita. Kada Ianyuux xa ma ndai kai kuu sexanu jan nuuda.

486 Ijan te nanii nga nxii andu naxa dava hora. 2 Ijan dada nxinida uxa ngel xnii nuu Ianyuux te n uxaia nka nii n n strompeta. 3 Ijan dada nxee nka ngel nee n censariu oro. Nnujuiinia yatni altar io ijan. Nniiia kuee duxa xa dakaia xiin duxa nka tnaa ntdaa ayiu nkida Ianyuux xa nka nduninii xiti censariu jan hora ka xijan taui nuuia. Nxajan ndodoia xijan nuu altar oro ndea tnaa xiin silla kanu jan. 4 Yatni nuu tuu Ianyuux nkane ua censariu nee ngel, ia xinokuechi nuuia. Nni kane ua jan najaan Ianyuux tnuu ka xko jaan ntdaa ayiu nkidaia xa nka nduui ayiu ii hora ka xko xijan taui nuuia. 5 Ndake ngel jan uu tkua yodo yuku nuu altar censariu jan, te ndajunkoioia uu jan uayiu. Ndee nkand, te nkana dau. Nxeyee. Nkee taxa te ndee nkd utnaa uayiu.

Nndata ntuku Ia kuu tkolelu jan nuu ndenee sellu kuu uxa.

N-ndata ua nuu ndenee sellu kuu uxa

ndonee uxa ngel xnee strompeta jan strompeta jan xa tu koioia. 7 Ntu nia strompetaia, te nxinida xiin u daka n. Te ndajunkoioia xijan uayiu. Nkayu n parti uayiu te nkaku dava ka. Ntnaa n yutnu io uayiu nnaa unitnu. Nkayu ntdaa ite, kuu, yua du. Ni n xaa atu nkaku. 8 Ntu nka ngel strompetaia te ndajungavaia n tnduu kanu koko nuu mar. n parti mar nduu n, te dava nkaku. 9 Ntnaa n kt io mar, nxii unit. Ntnaa n barcu xika nuu mar nka naa unii te davai nka kaku.

6Nka

Uxa strompeta

487 ngel kuu uni strompetaia te jungava chudini kanu koko n koko n itikava kanu uayiu. Ntnaa n deva nuu xika ndute uayiu nxino n partit uni deva jan, te a tuu nax nyaa dava ka deva. Duni nxino ntaka nka partit ntaka nuu kane ndute. 11 Ajenjo nani chudini ijan. Nku ua ndute nuu nxino ntaka pedazo chudini jan. Yo kuee ayiu nka xi xaxee xa nka xiii ndute ijan. 12 Ntu ngel kuu koon strompetaia te ntu n parti ngandii. Ntu n parti yoo. Duni ntu n parti ntaka chudini. Nkunee n parti nuu ngandii te dava nduu nga nndii. Dani nkunee n parti nuu yoo xiin ntaka chudini, te atuka nndiiia xiint xakuaa. 13 Nxini ntukuda n au xiko dava andu. Xee jaant. Dua njaant: Naka ndau yaa koio ayiu io uayiu. Naka ndau yaa koio ayiu io uayiu. Naka ndau yaa koio ayiu io uayiu chi tu koio uni ka ngel strompetaia kuut. Ntu ngel kuu oon strompetaia te nxini ntukuda xa jungava n chudini uayiu. Nundaat ndakaa xa najaant yuu nua a xe nd. 2 Nnajaant yuu nua jan te nkane ua yuui. Xaku kuu xa nuua n xitnu kanu. ua ijan nkida xa nkunee nuu ngandii. Duni nkidai xa nkunee uayiu. 3 Nuu ua jan nka kee langosta, te nka xitendodot nituu uayiu. N ndee tduan io uayiu xa tuu

Apocalipsis8,9 aat, daa ndee langosta jan xa kaxiaant. 4 Ntau tniu nuut xa ma kaxit yua, ni ite, ni kuu, ni yutnu. Ni n xa kuii io uayiu ma kaxit. Diko ni ayiu atu xndenee sellu Ianyuux tneei kada uut. 5 Duni ntau tniu nuut xa ma kanit ayiu ijan, diko ni na kada uu aat oon yoo. N xatu ro xa tuu aa tduan daa xatu ayiu kaxi langosta jan. 6 Tiempu ijan nduku ini ayiu xa kui, ko ma niii mudu kui. Vaa ka nu na kuro, kachi koio ayiu ijan, ko ma kuu xa kui. 7 Xndaxio tua langosta jan n xndaxio tua caballu ka xkodo soldado jn jantnaa. Xuu dk langosta jan corona. N xndaa corona oro xndaa. N xndaa nuu ayiu xndaa nuut. 8 N kaa idi dk ad kaa idi dkt. N xndaa nuu ngaa xndaa nuut. 9 N kaa kaa ndiu pechu soldado kaa xa ndiu pechut. N kundande xee caballu xuu carreta xa ka kendavat hora ka jantnaa soldado, daa kuu xa ka ndava langosta jan. 10 Kaa duant n kaa duan tduan, te duni io iu nuu duant n iu nuu duan tduan. Oon yoo tuut ayiu. 11 Nkane n ngel nua a xe nd jan, te ngel ijan taxnuni nuut. Abadn nani ngel ijan hebreu, te Apolin nanii griegu. 12 Ijan te nteku kada xa njaan: Nyaa xa nka kida uu langosta ayiu, ko uu ka vuelta ndau yaa koioi. 13 Ntu ngel kuu iu jan strompetaia, te ntekuda xa njaan n xa njaan. Nu xndodo nkoon ndk yuu altar oro io yatni

10Ntu

Apocalipsis9,10 nuu tuu Ianyuux, njaan xijan, te ntekuda. 14 Xiaan xijan nuu ngel kuu iu nee strompeta jan: Dayaa nkoon ngel xndijun yatni yuu ndute xika deva kanu nani ufrates. 15 Te nka yaa nkoon ngel jan xa kani koioi ayiu ku ijan. Ntnaa n cientu mil ayiu io uayiu nxi oko uxi uni mily. 16 Ntekuda xa uu cientu milln soldado xyodo caballu xyuku ijan. 17 Dua xndaa caballu xiin soldado nkida Ianyuux xa nxinida. Dua xndaa pechut xiin pechu soldado jan. N kuee u koko kuee pechut xiin pechus, te n kuaan azufri kuaan pechut xiin pechus. Duni tndee. N xndaa dk ngaa xndaa dk caballu jan. Kee u, ua, azufri yuut. 18 Xaxee xa nkee u, ua xiin azufri yuu caballu jan nka xi ayiu. Ntnaa n cientu mil ayiu io uayiu nxi oko uxi uni mily. 19 Yuut xiin duant nkida uu ayiu. N xndaa koo xndaa duant, te dk koo jan nkida uu ayiu. 20 ayiu a tuu nax nka kida aa yuut xiin duant, a nka natu inii xa nka kidai kuechi. ayoi nka natu ini xa xjuiin xitii nuu ntaka xaloko xiin xa ka xko nakuetui nuui. ayoi nka natu ini xa xjuiin xitii nuu santo oro, nuu santo plata xiin nuu santo bronce. Ni a nka natu inii xa xjuiin xitii nuu yu xiin nuu yutnu ka kuu ianyuuxy. Duni ayoi nka dandoo xa ka xko nakuetui nuu xijan. atu xndito xijan chi atu tekui, ni atu xikai. 21 Duni a nka natu ini ayiu jan xa ka

488 xanii ndy, ni a nka natu inii xa ka chibrujui ayiu, ni a nka natu inii xa xndaai xiin ayiu a nka tnundaa xiini, ni a nka natu inii xa ka duui.

10

Nxinida nka ngel kaa xa yo ndakuia vax juun andu. Ndido tkoyande dkia. Koko nuuia n koko ngandii te xndaa xeeia xiin kajania n kaa u koko. 2 Nundaaia rollo luchi tutu nnandka. Nxinoia uayiu, te nxaniia xee kuaaia nuu mar, te nxaniia xee datniia nuu uu yichi. 3 Xee nkanaia. N kuu xa kau ngaa kuu xa nkanaia. Nu nkanaia, te uxa vuelta nkana dau. 4 Nu ntekuda xijan, njuinida xa chidotnunida xa yaa, ko a nkuu chi ntekuda xa njaan andu. Dua njaan: Maxku chidotnunin tnuu ntekun. Anu ni meen kunaa kuu xijan. 5 Nndonee ngel nxinida nujuiin nuu ndute xiin nuu uu jan ndaa kuaaia andu. 6 Nchinaaia Ianyuux xa ma kukuee ka xa yaa xa io xa yaa. Nchinaaia mee Ianyuux xa kuuia Ia daa nga io, Ia nkava nkuita kutuu, Ia nkidavaa andu, uayiu, mar xiin ntdaa xa io andu, ntdaa xa io uayiu, ntdaa xa io mar du. 7 Ma kukuee ka chi na xee hora tu ngel kuu uxa strompetaia, jn tnaa xa u ini Ianyuux xa kadaia. Idii meeia xini xa yaa. Jn tnaa xa njaania nuu se nka jaan xa njaania nuu ayiu xa nka xinokuechis nuuia.

Rollo luchi tutu yodotnuni nundaa ngel

489 ntukuda xa njaan nde andu nka vuelta. Duni xa njaan xa kina nuu njaan ntuku. Dua njaan: Juan jeen rollo luchi nandka nundaa ngel nujuiin nuu mar xiin nuu uu jan kuu xijan. 9 Nxetuada nuu nujuiin ngel jan te nxijanda rollo luchi tutu nnandka jan, te njaania nuuda: Kaxi rollo ya. N vidi ndudi uu vidi hora na ku yuun, ko hora na xino xitin ndu ua kuuia. 10 Ntnda rollo luchi nnandka nundaa ngel jan te nxaxida. Hora nxadida vidi n vidi ndudi uu, ko nuu nxino xitida, nndu ua. 11 Te nka jaan ngel jan nuuda: Kidaykai xa jaan ntukun tnuu Ianyuux nuu ntaka ayiu uayiu. Jaann nuu nandkaa nandituu ayiu tnuuia. Nani jaann nuu ayiu atu taxnuni, dani jaann nuu se ka taxnuni.

Apocalipsis10,11 ku nduu tnu olivo xiin nduu candrelu xtuu nuu tuu ruu, Ia kuu xtoo uayiu kuu nduu se yaa. 5 ayiu na jini uu nduu se yaa te ku kuui xa kada uuis, kee yauu yuus te teuusy, te kui. Dua yaa ayiu na kani ini xa kada uuis. 6 Kadas nduus xa mee ni xa ndii ntdaa ku jaans tnuu Ianyuux nuu ayiu. Ma juun dau ntdaa ku ijan. Duni ndadas ndute n . Hora kuu anus nduus xa kadas xa ndau yaa ayiu uayiu, hora ijan daa kadas. 7 Hora na daxinokavas xa jaans nuu ayiu xa njaan Ianyuux, kane n kt ndee nua nuu nkane Apolin te jantnaat xiins. Ndakut nuus te nduus kani aat. 8 Kavatuu yk kuus ichi kanu uu kanu nuu nka xatakaa dikas Jess, Ia kuu xtooro. uu ijan ka dandee ayiu Sodoma xiin Egipto. 9 Uni yodo ku kavatuu yk kuus ijan, te nandkaa ayiu uayiu kundea aa. Mayoi juejoon xa nkonduxis. 10 Hora na ku nduu se ijan yo kuvete koioi. Yo kud ini koioi chi ma kuu ka xa kada uu aa nduu se ijan. Jua tnaa koio ngai n xa jua tnaa ngai xaxee xa nka xis. 11 Ku kuu koon nadandoto Ianyuux nduu se ijan. Ndokoo koios te ayiu kundea aa yo yuu koioi. 12 Ijan dada nkida Ianyuux xa nteku ntukuda xa njaan n xa njaan nde andu nuu nduu se ijan: Ta ki kaa koio yaa. Te ndeka aa vik juan ndaa andu te nka xo ndea aa se ka xini uu aa. 13 Ndee ntnaa hora

8Nteku

4Kuenda

11

Nniida n vara kaa n kaa vara xetniuro xa tnro medida te njaan n xa njaan: Ndojuiin. Juan chikua veuu Ianyuux xiin altar, te kaun ayiu ka xe kajan tau ijan, 2 ko maxku chikuan nukeuu chi ijan kuu kuenda ayiu a ka jandixa Ianyuux. ayiu a ka jandixaia jan kada uu ayiu io uu ii Ianyuux uu diko uu yoo. 3 Tundaar uu sey xa na jaans xa njaania nuu ayiu n mil uu cientu uni diko ku. Kuinos nduus dama ndayu xkuino ayiu hora kukoyo inii.

Uu se ka kuu testiu

Apocalipsis11,12 ijan. Xaxee xa ndee nkd utnaa jan uu ijan nnaa n partii. Uxa mil ayiu nxi. Yo nka yuu ayiu a nka xi xa daa nkuu, te nka najaani Ia tuu andu. 14 Nyaa xa ndau nka yaa ayiu vuelta kuu uu, te ma kukuee xa ndau yaa koioi nka ntuku vuelta.

490 Xndaxio ayiu yaa xauu nuun. Davai ndand, te davai ka kuu ayiu dakuu nga. Te danaan ayiu nka danaa ntaka uu io uayiu. Ka kuu sexanu ka kunxanu jan. 19 Ijan dada nxinida xa nune veuu Ianyuux io andu, te xiti veuu jan nxinida xatnu nkidavaa Moiss. Xatnu ijan kaa nino tutu nkidakutu Ianyuux xiin ayiu Israel xa nkidaia xiini n tratu. Nxeyee te ndee nkee taxa. Ndee nkand. Duni nkana dau. Ndee ntnaa te ndee njuun .

ngel kuu uxa strompetaia, te ntekuda xa xee nka jaan andu. Dua ka jaan: atuka taxnuni se nka taxnuni, chi Ianyuux xiin Jesucristu taxnuni uayiu vitna. Nkava nkuita taxnuni koioia. 16 Nka xe juiin xiti oko koon sexanu ka kunxanu xtuu nuu sillas yatni nuu nukoo silla Ianyuux jan, te nka nakuetus nuuia. 17 Dua nka jaans xa nka nakuetus nuuia: Taaro Ianyuux, Xtooda ntdaada kuu aa. Na kutauda xa taxnunin nuu ntdandituu xa io. ayo taxnuni nuun. Daa nga ion. Nkixeen xa taxnunin nuu ayiu jandixa aa vitna. 18 Nxee hora ndadandaan kuechi dava ayiu nacin uayiu ka kiti ini nuun, chi kiti inin nuui tuku. Duni nxee hora ndadandaan kuechi ayiu nka xi te nka nandotoi. Nxee ku dananitaun se nka xinokuechi nuun, se nka xo jaan xa njaann nuu ayiu. Nxee ku nanitau ayiu nkidan xa nka nduui ayiu ii.

15Ntu

Strompeta kuu uxa

12

nka ntuku vuelta ndandea aa Ianyuux n xa ndandea aaia. Nxinida n ad nukoo andu duku nino aa ngandii. Vestidoa kuuia. uu dka n corona ndenee uxi uu chudini, te nei ndodoa yoo. 2 Xee kanaxiina xa xaxiaan xitia chi nxee hora kaku dayaa. 3 Nkida ntuku Ianyuux xa nxinida n xa io kaa. Nxinida xa nukoo n dragn kanu andu. Kueet. Uxa dkt io te uxi ndkt jan uu corona. 4 Io duant te duant jan ndataka dava chudini io andu. Ndajunkoiot chudini ndatakat jan uayiu. Yatni nuu nukoo ad jan nujuiint xa kaxit dayaa hora na kakui. 5 Nkaku dayaa te sey kuus. Ijan dada ndeka ngel dayaa juaan nuu nukoo Ianyuux nuu sillaia xa taxnunis. Ndee kundekas ayiu ntdandituu nacin uayiu. 6 Nu nyaa nxajana

nukoo andu xiin kt kuu dragn

491 dayaa nxinoa. Juaana n nuu ayo io te atu nga juun dau. Ijan kuu nuu nkida tua Ianyuux xa kutuua. Ijan juaa ayiu xa kax xa kooa n mil uu cientu uni diko ku. 7 Ijan dada nxini ntukuda xa jantnaa ngel nani Miguel xiin Kuina nnduu dragn. Duni ka jantnaa ngelia xiin ngelt. 8 Nndaku Miguel xiin ngelia nuu dragn xiin nuu ngelt, te a nkuaa ka xa ndut xiin ngelt andu. 9 Ndajunkoio Miguel dragn jan xiin ngelt uayiu. Dragn ijan kuu koo io nde tiempo xanaa nani Kuina. Dandaut ntdaa ayiu io uayiu. 10 Ntekuda xa xee njaan andu. Dua njaan: Nxee ku dananitau Taaro Ianyuux ayiu. Duni nxee ku taxnuniia xiin Cristu. Nxee ku taxnuniia chi ndajungava Miguel kt kuu dragn nxo jaan nuu Ianyuux ndku nduu xa nka kida aniro kuechi. 11 a ndaku Kuina xa dadaani xa jn ayiu ka kukanu ini Cristu andu xaxee xa nxatu n tkolelu jan xiin xaxee xa nka jaani xa njaania nuu ayiu. Nka kukanu ini naii Cristu juini nka xani aa ayiu xaxeeia. a tuu nax njuuni vidai. 12 Na kud ini ntdaa xa xndaxio andu vitna. Naka ndau yaa ayiu xndaxio uayiu xiin kt xndaxio nuu mar chi nxino Kuina ijan. Yo kiti ini Kuina chi xaku nga ku kadai xa kidai vaxi kuu xa njaan. 13 Nu nxini dragn jan xa nxinot uayiu, nchidonuut nxajan daya y jan. 14 Nxiaan Ianyuux

Apocalipsis12,13 nduu ndixi n au kanu ijan xa na ndavaa xa na kuaa jna nuu ayo io te atu nga juun dau nuu nkida tuaia xa kutuua. Ijan nkakua nuu dragn jan. Ijan niia xa kaxi xa kooa uni yodo kuia. 15 Nkee ndute yuu dragn jan, te nchitut n deva kanu xa na tnenea, 16 ko a ntnenea chi nndata nuu uu te ijan juan ke nte nkee yuu dragn jan. 17 Xaxee xa daa nkuu yo nkiti ini dragn nuua, te nkeet. Juaant xa kada uut dava ka dayaa xiin daya danaa. Ka kuui ayiu ka jandixa xa tau tniu Ianyuux, te nka jaani nuu dava ka ayiu xa njaan Jess. 18 Nxeet nuu uu kuchi yuu mar te nxe juiint ijan.

13

Nxini ntukuda xa vax kane n kt ndee nuu mar. Uxa dkt io, te xndenee dut ntdaa dkt jan. Tnuu ka xko jaan ayiu xa jan kuiai Ianyuux xiin xa kuia jaaniia yodotnuni dkt jan, te xijan kuu dut. Duni io uxi ndkt, te ntdaa ndkt uu corona. 2 N kaa y kaa kt ijan. N kaa xee oso kaa xeet, te kaa yuut n kaa yuu ngaa. Nkida dragn jan xa kadat n kida meet. Duni nkida dragn jan xa taxnuni kt ndee nkane nuu mar jan nuu ntaka uu uayiu. 3 Kaa n dkt jan xa yo ndee ntnukuee, ko ndvaa. Nu nka xini ayiu uayiu xa daa nyaat nka yuui, te nka xe kuitandijuni kt ijan. 4 Nka nakuetu ayiu jan nuu dragn jan chi nkidat xa taxnuni kt ndee nkane nuu mar jan. Duni

Kt ndee n-kane nuu mar xiin kt ndee n-kane nuu uu

Apocalipsis13 nka nakuetui nuu kt nkane nuu mar jan. Nka xiaan tnaai: ayo ndaku n ndakut. Mayo ndaku xa jantnaai xiint ka kuu ayiu jan. 5 Xaxee dragn jan njan kuia kt ndee nkane nuu mar jan Ianyuux. Duni kuia njaantia. Duni ntau tniu dragn jan xa taxnunit uayiu uu diko uu yoo. 6 Nnukuitat jan kuiat Ianyuux xiin nuu tuuia. Duni kuia njaant ntdaa xa xndaxio andu. 7 Ntau tniu nuut xa jantnaat xiin ayiu nkida Ianyuux xa nka nduui ayiu ii, te nndakut nuui. Nkida dragn jan xa nandkaa nandituu ayiu uayiu taxnunit nuui. 8 Nka xe juiin xiti dava ayiu xndaxio uayiu nuu kt nkane nuu mar jan, te nka nakuetui nuut. atu yodotnuni du ayiu ijan nuu libru yodotnuni du ayiu kutuu nkava nkuita. ayiu xyodotnuni dui nuu libruia, xyodotnuni dui nde na ntuu uayiu. Libru tkolelu luchi nxi yuchi kuu. 9 Xaxee xa xninin xa jaanr kunini vaa koio xa na kutnuni inin. 10 ayiu tau xa kndiui vekaa, vekaa kndiui. ayiu tau xa kui yuchi, yuchi kui. Juini ndau na yaa ayiu ka kukanu ini Jesucristu, na kukanu ini naiia. 11 Ijan dada nxini ntukuda nka kt ndee vax kane nuu uu. Uu ndkt io te xndaa ndkt n xndaa ndk carneru. Tachi dragn jan neet. 12 Kt ndee nkane nuu mar jan kida xa taxnuni kt ndee nkane nuu uu jan n taxnuni meet, te kt ndee nkane nuu uu jan ntau

492 tniu xa ndadakanu ayiu uayiu xiin ntdaa xa xndaxio uayiu kt nkane nuu mar jan. Kuut kt ndvaa dkt xa kau ntnukuee. 13 Nkida kt ndee nkane nuu uu kuee milagru. Nde xa dajuunt u andu te xino nuu uu nkidat. Nka xo ndea ayiu uayiu xa nkidat xijan. 14 Nkidat milagru xa ndandaut ayiu uayiu. Te nxo ndea kt ndee nkane nuu mar jan. Ntau tniu kt ndee nkane nuu uu jan nuu ayiu uayiu xa na kadavaa koioi n xa kaa n kaa kt ndee nkane nuu mar jan. Kt ndee nkane nuu mar jan, kau ntnukuee n dkt, ko ndito nait. 15 Ntau tniut nuu kt ndee nkane nuu uu jan xa juaat tachi xa nka kidavaa ayiu jan na kuaa na jaan xijan. Duni kt ndee nkane nuu mar jan ntau tniu nuu kt ndee nkane nuu uu jan xa na kanit ntdaa ayiu a ndadakanu xa kaa n kaa meet. 16 Ntau tniu kt ndee nkane nuu uu jan nuu ayiu dakuu nga, nuu ayiu ndand, nuu ayiu kuika, nuu ayiu ka kundau, nuu ayiu a yoo na xtoo, nuu ayiu kidatniu dua nuu xtooi du xa na ke tnuni ndaa kuaai a teui tnaa tnuni neet 17 xa na kuaa na jueen koioi xa ka ndouui a xa dikoi. Mee ni ayiu nee tnunit jueen koio xa ka ndouui a xa dikoi. Tnunit kuu nmero. Duni kuu dut. 18 Diko ni ayiu tua tnuu ndichi te kaxi inii kuaa kadai cuenta nmero kt ndee nkane nuu mar jan chi numero ijan kuu nmero ayiu. Nmerot kuu iu cientu uni diko iu.

493
N-ka xita n cientu uu diko koon mil ayiu

Apocalipsis14 ndadandaaia kuechin. Meeia nkidavaa andu, uayiu, mar. Duni nxani iniia xa kane ndute nuu uu. 8 Nu nyaa njaan ngel yaa, te njaan nka ngel: Nnaa Babilonia. Nnaa Babilonia. uu kanu nkuu. Xaxee ayiu Babilonia nka kida ayiu uayiu kuechi. 9-10 Ijan dada njaan ngel kuu uni. Njaania: ayiu na juejoon xa kunee tnuni teui a ndaai tnaa tnuni nee kt ndee nkane nuu mar jan te ndadakanuit xiin xa kaa n kaa meet jan, kiti ini Ianyuux nuui te kada uuiai. Vichi ndau yaa koioi. Dakeeiai nuu azufri koko te kundea aa ngel, ia ka xinokuechi nuuia. Iiia. Duni kundea aa tkolelu jan. 11 Nduu xakuaa ndau yaa koioi chi nka ndadakanui kt ndee nkane nuu mar jan xiin xa kaa n kaa kt ijan xiin xaxee xa nxe kondenee teui a ndaai tnuni tnaa tnuni nee kt nkane nuu mar jan. Nkava nkuita ndau yaa koioi. 12 ayiu nkida Ianyuux xa nka nduui ayiu ii te ka jandixai xa ntau tniuia te ka kukanu inii Jess, na kukanu ini naiiia xa maxku dua yaa koioi. 13 Ijan dada ntekuda xa njaan ntuku nde andu. Dua njaan: Chidotnuni xaa: ayiu nka kunduu xiin Ianyuux, te nka xii xaxee xa nka kukanu inii Jesucristu, naka tau kuui kuu xa njaan. Te njaan Espritu Ianyuux: Joon, ndaa. Ndetatu koioi; ma kada kai tniu Ianyuux chi

14

Ijan dada nxini ntukuda xa nujuiin tkolelu jan Yuku Sin. n cientu uu diko koon mil ayiu xyuku nuu nujuiint. Ntdaa ayiu ijan xndenee tneei dut xiin du Taaro Ianyuux. 2 Ntekuda xa ndee kayu andu. N kuu xa junkoio ndute xika n deva kanu n nuu dujun kuu. N kuu xa kand hora ndee kana dau kuu. Duni kuu n kuu xa kande ttn arpa. 3 Ntekuda xa ka nakuetu ayiu n ndudu xee nuu nukoo Ianyuux silla kanu nuu xtuu nkoon kt dana xndaa jan xiin nuu xyuku oko koon sexanu ka kunxau jan. Mee ni se nxeen aa Ianyuux xa ku kuus dayaia kutuu koio xiinia. Mee nis ka kuaa xa nakuetu koios ndudu xee ijan. n cientu uu diko koon mils xa ntdaas. 4 atu nka xini se xyuku ijan ad. Xndaxio ninis. Ndeka aa tkolelu jan nuu xeent. Nka kakus xa ku kuu koios kuenda ku tru a ndea ketuu nee xa kina kas nakueka aa Taaro Ianyuux xiin tkolelu jan. 5 ayo se yaa ka xini xa jaan koios tnuu vete chi xndaxio ninis.

nxini ntukuda nka ngel xiko nde dava andu. Juaaia nuu nandkaa nandituu ayiu xndaxio uayiu nax kadai xa nanitaui. N njaan Ianyuux xa dananitauia ayiu, daa yaa, te kutuu koioi xiinia nkava nkuita. 7 Xee xa xee njaan ngel. Dua njaania: Koo koion xauu nuu Ianyuux. Ndadakanu koioia chi nxee hora

N-teku Sua xa n-ka jaan uni ngel


6Te

Apocalipsis14,15 x naaia xa yo nka kidatniui xaxeeia. ntukuda n vik kuixi. Nuu vik jan nukoo Ia kaa n kaa ayiu. uu corona oro dkia, te neeia n yuchi uxu deen. 15 Nxini ntukuda nka ngel nkee veuu andu. Xee nkanaia nuu Ia nukoo nuu vik jan. Dua xiaania: Juan kanden tru kaa uayiu xiin yuchi uxun, te nakuekan chi xa nyichi kuuia, xiaania. 16 Te nxe kande Ia nukoo nuu vik jan tru kaa uayiu xiin yuchi uxu nundaaia jan. 17 Nkee nka ngel veuu io andu jan, te duni n yuchi uxu deen neeia. 18 Ijan dada nkee nka ngel nuu io altar veuu jan. Ia ijan unuu u koko nuu altar io andu, te xee nkanaia nuu nka ngel nee yuchi uxu deen jan. Dua xiaania: Juan kande uva io uayiu xiin yuchi uxun chi x nxichi. 19 Te nxe kande ngel nee yuchi uxu jan uva io uayiu te nnataxnaaia. Ndakeeia uva jan nuu kini ayiu xijan. Xa nkiniia uva jan kuu xa kiti ini Ianyuux nuu ayiu. 20 Nkiniia uva jan yuu uu, te nkee n nuu kini ayiu uu jan uva. Nnundodo n jan nuu uu, te nxe xee nde yuu caballu nuu xk freno. Uni cientu kilmetro xakani nnundodo n jan.

494 andu. Nxinida uxa ngel, ia ka xinokuechi nuu Ianyuux. Ia yaa kada uu koio ayiu uxa ka vuelta xaxee xa kiti ini Ianyuux nuui, te ma kada uu koio kaiai. Nxini ntukuda nka xa nxinida. a kutnuni nax nga kuu xa nxinida jan. Nanga kaa mar kaa. Nanga kaa vidriu kaa, te daka xijan xiin u. Yuu xa n kaa mar jan xnii ayiu ka dakande arpa nxiaan Ianyuux. ayiu nka ndaku nuu kt nkane nuu mar jan ka kuui. Nndakui xa atu nka nakuetui nuu xa kaa n kaa meet. Nndakui xa a nxe kondenee nmero kuu dut teui. 3 Ka xitai cancin nchidotnuni Moiss, se nxinokuechi nuu Ianyuux xiin cancin kakunee tkolelu. Dua ka xitai: Taaro Ianyuux, Ia kuu Xtooda, mee ni xa vaa kidan. Kidandaan ntdandituu xa kidan. Xaxa meen ntdandituu xa atu kuaa ayiu xa kadai kidan. Taxnunin nuu ntdaa nacin uayiu. Taxnunin nuu ntdandituu xa io. 4 Xaxee xa iin xee ku yuu aa ntdaa ayiu. Te mayoi jaan xa ma ndadakanu aai. Njuiin xiti ayiu ntdantuu nacin nuun te nakuetu koioi, chi jini koioi xa mee ni xa ndaa kadan ku na ndadandaan kuechii. Ka kuui, ka xitai. 5 Nu nyaa xa nxinida xaa te nxinida xa nune veuu andu. Xiti veuu jan nxini ntukuda xatnu

14Nxini

Tande tru xiin uva

15

Uxa ngel kada uu ayiu xiin xa io uayiu


1-2Nxini

ntukuda nka vuelta n xa nxinida

495 nkidavaa Moiss. Xatnu ijan uu tutu nkidakutu Ianyuux xiin ayiu Israel na nkida tratuia xiini. 6 Veuu ijan nka kee uxa ngel kada uu ayiu xiin xa io uayiu. Xninoia dama linu io ndoo te diu. Duku pechuia cinturn oro. 7 Nxiaan n kt dana kaa jan nuxa ngel n n koo oro. Dajunkoio koio ngel, ia xinokuechi nuu Ianyuux, xa uu xuu koo jan uayiu xaxee xa yo kiti ini Ianyuux, Ia daa nga io te nkava nkuita kutuuia. 8 Xaxee xa ndiiia nkee ua nuu tuuia xa taxnuniia, te nchitu ua jan xiti veuu. Ni n mayo ndaku xa kui veuu jan. Ndena xinokava xa kada uu uxa ngel jan ayiu xiin xa io uayiu, ijan dada ku ayiu.

Apocalipsis15,16 te ntekuda xa jaan ngel yndaa ndute: Taaro Ianyuux, Ia daa nga io. Iin. Kidandaan hora ndadandaan kuechi ayiu. 6 ayiu yaa nka xani ayiu nkidan xa nka nduui ayiu ii xiin se nka jaan xa njaann nuu ayiu. Te nka xatu ni. Xijan kuu xa nkidan xa n ijan na koo koioi vitna chi xijan kuu taui. 7 Te duni ntekuda xa njaan nuu io altar veuu jan. Dua njaan: Io vaa xa daa kidan, Taaro Ianyuux chi ndixi kuu Ia taxnuni. Vaa nkidan xa ndayaan ayiu juxtixia chi io kuechii. 8-9 Ijan te nxodo ngel kuu koon xa u koo neeia nuu ngandii, te nkida Ianyuux xa nteuu ngandii ntdaa ayiu loko. Xaxee xa nkayu i nka jan kuiai Ianyuux, Ia tuu andu chi meeia nkida xa kada uu aa ntdaa xaa. Duni kuia nka jaaniia. Juini daa nyaai, ko a nka natu inii xa ka kidai kuechi, ni a nka ndadakanuiia. 10 Nxodo ngel kuu oon xa uu koo neeia nuu silla kt nkane nuu mar jan, te nkunee ntdantuu uu taxnunit. Diko nka kanaxiin ayiu io ntaka uu taxnunit xaxee xa yo xaxiaan i. 11 Duni nka jan kuiai Ianyuux xaxee xa yo ndee xatu i nuu ii ndy. Duni kuia nka jaaniia. Juini daa nyaai, ko a nka natu inii xa nkidai kuechi. 12 Nxodo ngel kuu iu xa uu koo neeia nuu ndute xika deva kanu nani ufrates, te nyichi ndute xika deva jan xa na kuaa yaa koio se ka taxnuni xa kixis. Nka kees do nuu kane ngandii.

5Ijan

16

Ntekuda xa xee njaan n xa njaan nde veuu jan. Dua xiaan xijan nuu uxa ngel jan: Juaan koio te kodon xa xuu uxa koo de uayiu chi yo kiti ini Ianyuux nuu ayiu. 2 Nxoyo n ngel xa uu uu koo neeia uayiu, te nxe juii ndy ntdaa ayiu xnee tnuni kt nkane nuu mar jan. Duni ayiu yaa ka kuu ayiu nka xe juiin xiti nuu xa kaa n kaa mee kt yaa te nka nakuetui nuut. Ndee xatu ndy jan. 3 Nxodo nkaia xa uu koo neeia nuu mar te nduu mar jan n. N kaa n ayiu nxi kaa ndute jan, te ntdaa kt io mar jan nka xi. 4 Nxodo ngel kuu uni xa uu koo neeia deva nuu xika ndute xiin nuu kanet, te nnduut n.

N-ka dajuun uxa ngel xa xuu uxa koo uayiu

Apocalipsis16,17 xa nka kee n xaloko yuu dragn jan xiin yuu kt nkane nuu mar jan xiin yuu se nka jaan xa njaans tnuu Ianyuux nuu ayiu, ko a ndaa. Na xndaa nrraka xndaa xaloko jan. 14 Xaloko ijan kida milagru te nadataka koioi se ka taxnuni nituu uayiu xa jantnaas ku ndadandaa Ianyuux kuechi ayiu. 15 Te danaa njaan Jess: Kunaa koio xa dana ini naxeer. Kadar n kida n aduu chi dana ini naxeer. Na kada tua ayiu meei te na koo tuai n io tua n ayiu xa nakuekai xtooi hora naxees vees. Xko nditoi xakuaa, te a tavai damai. Naka tau ayiu dua kida, chi ma kujanuui chi ma kee vichii hora na xe kuekary. 16 Nka nadataka xaloko jan se ka taxnuni n nuu dandee ayiu jaan hebreu Armagedn. 17 Nxodo ngel kuu uxa xa uu koo neeia nuu tachi. Hora ijan ni xee njaan do nuu katuu veuu nuu nukoo Taaro Ianyuux. Dua njaan: Nkuu vitna. 18 Ijan te nxeyee, nkayu, nkand, nkana dau, te ndee ntnaa uayiu. Nde na nxe kavatuu uayiu xiin nde vitna a uun a dii dua tnaa. 19 Nndata nuu uu uu ndand ka. Uni pedazo nkuu. Duni nkida uu Ianyuux uu kanu nani Babilonia n nxani iniia, chi yo kiti iniia nuu ayiu ijan. Te nnaa dava ka uu uayiu. 20 Nndouu ntdantuu isla xiin ntdantuu yuku. 21 Njuun nanu uayiu te nka ani ayiu.

496 Vaa na uu diko oon kilo vee n n njuun. Kuia nka jaan ayiu uayiu Ianyuux xaxee xa ndajuunia nanu. Duni nka jan kuiaiia. Nka jan kuiaiia chi yo ndee ndau nka yaai. uu ndand ka kuu Jerusaln.

13Nxinida

17

Ijan dada nxee n ngel nee koo nuu xa uu jan nuuda te njaania: Na kachitnuu aar xa kada Ianyuux nxo diko meea hora na dayaa aaia juxtixia. Nuu mar xiin nuu ndute xika deva nukooa. 2 Nka xo kaa ayiu xiin ayiu a ntnundaa xiini xaxee xa daa ndakuaa aa yaa. Nxo kidakuechia xiin se ka taxnuni nuu ayiu uayiu kuuia. 3 Ijan dada ndekaia anuda juaan nuu ayo ayiu io te atu nga juun dau. Ijan nxinida n yodotuu n kt ndee. Kueet, te kuee dut io. t xndeyuku dut. Tnuu ka jaan ayiu hora ka jan kuiai Ianyuux yodotnuni t. Xijan kuu dut. Uxa dkt io, te uxi ndkt. 4 Dama kuee ndjn ndii xiin dama kuee nino ijan. Nkukutua dk oro, dk yu yo yau xiin dk perla. Duni tnaa xijan uu dujun ndaaa. Ndaa kuaaa nee n koo oro uu xa kuia kaa. Kuenda ku yka kuechi nkidaa xiin sey kuu xa uu koo oro nundaaa. Yo kuee kuechi nkidaa. n xa januu kuu xijan. 5 Teua ndenee dua. Dua yodotnuni: ayo kutnuni ini nax kuu xa yodotnuni teua. Kuenda ku ayiu uu kanu Babilonia

N-naa n-xo diko mee-a

497 nka danee ntaka dava ka ad xa dikoa meea kuua. Ijan kuu nuu vaxi ntdantuu xaloko xadua xanee xayichi kuu uayiu. 6 Nxani ijan ayiu nkida Ianyuux xa nka nduui ayiu ii xaxee xa nkukanu inii Jess. Nxiia ni, te nxinia. Yo ndee nyuu anuda xa nxinidaa. 7 Ijan njaan ngel jan nuuda: Nakuenda yuun? Na kachitnuu aar nax kuu ad xiin kt ndee ndido aa, kt io uxa dkt te io uxi ndkt nxinin jan. 8 Nxio kt ndee ijan, ko a yoo kat io vitna. Xa kuyatni kane ntukut nua, te ijan nga naat xa ma kundito kat. ayiu atu yodotnuni dui nuu libru yodotnuni du ayiu kundito nkava nkuita nde na nxe kavatuu uayiu, kuee xa kani ini koioi hora na jini ntukui kt nxio antes, kt a yoo ka tuu, kt kixi nka vuelta jan. 9 Diko ni ayiu kaxi ini kutnuni ini xaa. Uxa dk kt ndee jan kuu uxa tnduu nuu nukoo ijan. Duni ka kuu uxa sey. 10 Oons x nka taxnuni, te atuka ka taxnunis. ns taxnuni vitna te nkas ta kixi ka xa taxnunis. Kixis xa taxnunis, ko xaku ni tiempo taxnunis. 11 Kt ndee nxo tuu te a yoo kat tuu, kandijun nga taxnunit na yaa xa taxnuni nduu se ijan. Xiin nde kt yaa nka kuu una tnaa se ijan. Kixi ntukut, ko xa ijan nga naat kixi ntukut. 12 Uxi ndk kt nxinin kuu uxi se taxnuni koio, ko ta taxnuni kas. Taxnuni koios xiin kt ndee, ko n hora ni. 13 Kada nuu uxi se taxnuni koio xa tetutnius kt ndee jan xa

Apocalipsis17,18 taxnunit. 14 Nujuiin xiin koio se yaa xiin kt ijan te jantnaa koios xiin tkolelu jan xiin ayiu ka kukanu ini aa. Nkaxi Ianyuux ayiu yaa, te nkidaia xa nka tekui nax kada koioi xa nanitaui. Nndaku tkolelu jan nuus chi taxnunit nuu ntdaa se ka taxnuni, te duni kunxanut nuu ntdaas. 15 Ijan te njaan ka ngel nuuda: Mar nxinin, nuu nukoo ad nxo diko meea kuu nandkaa nandituu ayiu uayiu. 16 Jini uu ntdaa ndk kt ndee xiin mee kt nxinin jan ad nxo diko meea. Jendee koio xijan xiin kt ijan ntdaa xa nevaaa. Duni taxvichi aa koio xijan xiin kt ijan, te kaxi koio xijan dava kuua, te dava teuut. 17 Daa njuini Ianyuux xa kada koio aa xijan xiin kt ijan. Duni njuiniia xa kada nuu koio xijan xa tetutniui kt ndee jan xa taxnunit. Taxnunit. Ndena jn tnaa ntdaa xa njaan Ianyuux xa yaa; ijan dada ma taxnuni kat. 18 nxinin jan kuu uu kanu ka taxnuni nuu ntdantuu uu uayiu.

18

Nu nyaa xa nxinida ad jan, ijan dada nxinida n ngel taxnuni nuu ayiu uayiu vax juun andu. Nkoko uayiu chi ndiiia. 2 Xee kanaia. Njaania: Naa uu kanu Babilonia. Naa uu kanu Babilonia. Kuee xaloko koo ijan. Kutuui ijan chi ijan ku kuu veei. Kuee kt ka ndava ka xini uu ayiu koo uu ijan. 3 Naa Babilonia chi ayiu uu ijan ndanee ayiu ntdantuu nacin

N-naa Babilonia

Apocalipsis18 uayiu xa kavai xiin ayiu atu kuu adi a yi. N kuu anu n se nxini ndd xa koos, daa ka kuu anui xa kadai xijan. Ka kidakuechi se ka taxnuni ntaka dava nacin xiin ad Babilonia jan. Se ka xeen te ka nadikos nituu uayiu, yo nka kukuikas xa ka najueens te ka nadikos ndatniu nuu ayiu uu Babilonia jan kuu ngel, njaania. 4 Nteku ntukuda xa njaan andu. Njaan: Ta kee koio ndoo, ayiu ka kuu daya Ianyuux, uu dian na aa kada koion kuechi ka kidai. Ta kee koio xa maxku ndau yaa koion n ndau yaa ayiu dian hora na kada uu Ianyuuxy. 5 Nde andu ndeaia xa ka kidai. Xiniia ntdaa xaloko ka kidai. 6 Kada uu koion ayiu nka kida uu aa. Ndee ka kada uuny. ayiu nka kida uu aa n vuelta, uu vuelta kada uuny. Dandenaa koion xa nka kida aai. 7 Xaxee xa ndee nka ku inii xiin tvinii xiin xaxiii, xijan kuu xa ndee kada uuny. Kada koion xa ndau na yaai. Duni kada koion xa na kukoyo inii. Xko jaan mee xko jaan n kuu kuenda ku uu Babilonia. Dua xko jaana: Kuuro taxnuni. Ndito yro, atu nxite. a kukoyo iniro. 8 Xaxee xijan ndau yaa ayiu uu dian. Kuu tnama. Koo xa koyo ini. Kayu uu dian. Te ku koioi. Idii ni ku yaa koioi ntdaa xijan. Dayaa aa Ianyuux juxtixia xaxee xa taxnuniia. 9 Na jini se ka taxnuni ntaka uu uayiu nka kidakuechi xiin ad kuu Babilonia jan xa kane ua

498 uua xa kayu, ndai koios. Kuee tvini nka xe juuns xiina xa nka xo xeens ndatniu yo yau nka xo nevaas xiina. 10 Xika kunujuiin koios xa na aa ndau yaa koios n yaa ayiu uu ijan, te juaa tnaas: Naka ndau nyaa ayiu Babilonia. Naka ndau nyaa uu kanu jan. Nxo taxnuni uu jan nkuu. Idii ni hora ndau nka yaai xa nka yaai juxtixia. 11 Hora na jini se ka xeen te ka nadikos, duni kukoyo inis te ndai koios xaxee uu ijan chi mayo ka jueen xa ka dikos. 12 Xa ka dikos kuu oro, plata, yu vili xndaa yo yau, perla, dama linu, dama seda, dama tndee ndjn ndii, dama kuee yo yau, xiin ntdantuu nuu yutnu vili xeen, yutnu yo yau, bronce, hierro, marmol, ndatniu marfil du. 13 Ka dikos canela xiin ntaka xa ke nuu ndeyu, duxa tnuu, duxa kuixi, yuchi vili xeen, vinu, aciti, yuchi tru, mee tru du. Ka dikos ngutu, tkachi, caballu, carreta du. Duni ka dikos se kadatniu dua. 14 Te jaan koios nuu ayiu ijan: Ma kaxi kan xavidi daa nxo tna inin. Mayo kan kunevaa xa yo yau, ni ma kukutu kan xa yo yau. Ma uun ka niin xijan. 15 Nka kukuika se ijan xaxee xa yo nka xo xeen ayiu Babilonia ndatnius jan. Xika kunujuiin koios xa na aa ndau yaa koios n yaa ayiu uu ijan. Kukoyo ini koios te ndais. 16 Na yaa xijan, juaa tnaas: ayiu ijan nxo ndixi dama linu vaa, dama tndee ndjn ndii

499 xiin dama kuee yo yau. Nka xo kukutu dujuni, ndaai, dki dk oro, yu vili xndaa te yau xiin perla. 17-18 Idii ni hora nnaa ntdandituu xa yo yau jan te a tuu ka. Hora na jini se dakaka barcu xiin ayiu ndidoi xiin se ka xata dama xa kakai xiin dava se ka kidatniu xiti barcu jan xa kane ua xa kayu uu jan, xika kunujuiin koios tuku te kana koios: Ni n uu atu nxo xee uu kanu ijan. 19 Yo kukoyo inis te ndais xaxee uu ijan. Te kodo koios uu yuchi dks. Kana koios: Naka ndau nyaa ayiu Babilonia. Naka ndau nyaa uu kanu jan. Ntdaa se ka kuu xtoo barcu nka kukuika xaxee xa yo nka xo xeen ayiu uu kuika jan xa nka dikos. Idii ni hora nnaa ntdandituu xa yo yau nxio ijan te a tuu ka kachi koios. Te njaan: 20 Na kuvete ia xndaxio andu. Na kuvete ayiu nkida Ianyuux xa nka nduui ayiu ii. Na kuvete se ntundaa aa Jess xa kada koios tniuia. Na kuvete se nka xo jaan tnuu Ianyuux nuu ayiu. Na kuvete koios ntdaas chi ndayaa Ianyuux juxtixia ayiu uu ijan xa ndandenaaia xa nka kida aai. 21 Ijan nndonee n ngel ndaku n toto kanu longo kaa n kaa yodo molino. Ndajane ninoia nuu mar te njaania: Dua dajane Ianyuux uu kanu Babilonia te ma uun ka jini ayiu uayiu uu ijan chi naa. 22 Ma uun ka teku ayiu xa kande arpa

Apocalipsis18,19 uu ijan. Mayo ka teku xa tu ayiu flauta, ni xa tu ayiu strompeta. Mayo ka teku xa kata ayiu, ni xa tu; ni xa kande mayo kai teku. Ma koo ka ayiu kadavaa ntaka ndatniu xetniuro. Ndondooi naa. Ma uun ka teku ayiu xa ku kurr molino. 23 Ma ku koko ka luz xiti uu, ni xiti vee. Mayo ka teku xa ku kuvaa viko tnundaa. Nka xo kunuu ayiu uu ijan xa nka xo xeeni te yo nka xo dikoi ntaka ndatniu. Yo nka xo dandaui dava ka ayiu uayiu, te nka xo chibrujuiy. 24 ayiu uu kanu yaa nka xani ayiu nkida Ianyuux xa nka nduui ayiu ii. Dava ayiu nka xanii jan nka xo jaan xa nxo jaan Ianyuux nuui. Te xaxeei nka xani ayiu uayiu ndy. Nu nyaa xa ntekuda xaa, ntekuda xa kuee ayiu ka kuvaa andu. Dua ka jaani: Na nakueturo nuu Ianyuux, chi meeia ndakaku aa. Io vaa ni xa taxnuniia nuu ntdaa ayiu uayiu. Io vaa ni xa yndaaia ntdaa xa io. 2 Io vaa xa ndayaaia juxtixia ad nxo diko meea. Du yaa ndakuaa ayiu uayiu xa kava koioi xiin ayiu atu ntnundaa xiini. Ndanaa Ianyuux ayiu uu ijan xa ndandenaaia xa nka xani ayiu jan ayiu nka xinokuechi nuuia. 3 Nkuvaa ntuku ayiu nka vuelta andu. Ka jaani: Na nakueturo nuu Ianyuux. Nkava nkuita ku junu ua uu Babilonia.

19

Apocalipsis19 xe juiin xiti ntuku oko koon sexanu ka kunxanu xiin nkoon kt dana xndaa jan nuu nukoo Ianyuux xaxee xa taxnuniia te nka ndadakanu koios xiintia. Te ka jaans xiint: Daa na koo. Na nakueturo nuu Ianyuux. 5 Te nde nuu nukoo Ianyuux nuu sillaia ntekuda njaan: Ndoo ayiu ka xinokuechi nuu Ianyuux te ka yuun nuuia, ndadakanu koioia. Ka kuun ayiu dakuu nga a ka kuun ayiu ndand, ndadakanu koioia.

500 kixii viko kadaia chi tnundaa tkolelu. Tuu nga nkida tuaia xa kaxdini koioi xiinia. adu tnuu vete kuu chi n xa ndaa kuu; tnuu Ianyuux kuu. 10 Te nxe juiin xitida nuuia xa nakuetuda nuuia, te njaania: aa, maxku daa kadan chi duni xinokuechir nuu Ianyuux n ka xinokuechi ndoo xiin ntaka anin nuuia. Ka najani ayiu ijan xa nkida Jess xiin xa njaania nuu ayiu. Nakuetu nuu Ianyuux. Nani nkida Esprituia xa nka jaan se nka jaan nuu ayiu xa njaan Ianyuux, dani kidaia vitna xa kakunee ayiu xa njaan Jess.

4Nka

ntekuda xa n nga kuu xa kuee ayiu kuvaa. N nga kuu xa kayu ndute kanu junkoio nino n nuu dujun a n kuu xa ndee n dondaa juan nuu hora kana dau kuu. Njaan ntdaa xijan: Na ndadakanuro Ianyuux, chi taxnuniia nuu ntdandituu ayiu, te yndaaia ntdaa xa io. 7 Na kud iniro. Na kuvetero. Na nakueturo nuuia chi nxee hora tnundaa tkolelu. Xa nkida tua dichi koo xiint meei xa tnundaai xiint. 8 Nxejoon Ianyuux xa kukutu dichi jan dama linu vaa io ndoo, te diu. Dama linu io ndoo kuu xavaa nka kida ayiu ka kuu daya Ianyuux. Ka kuu xijan. 9 Ijan te njaan ngel jan nuuda: Chidotnuni tnuu yaa: Naka tau ayiu njaan aa Ianyuux xa

6Duni

Viko tnundaa tkolelu

dada nxinida xa nune ntuku andu, te duni nxinida n caballu kuixi. N kaa n sey kaa Ia yodot. Xa njaania xa kadaia, xijan kadaia; atu veteia. Kida ndaaia hora ndadandaaia kuechi ayiu. adu nax kuu xa jantnaaia xiin Kuina chi xaxee xa kidai kuechi. 12 N kuu yauu kuu nduchi nuuia. Ttn corona uu dkia, te ndenee duia corona jan. ayo xini nax naniia. Mee niia xini. 13 Duni ninoia dama nkendaxi nuu n. Duia kuu Tnuu Ianyuux. 14 Xndijun aa ia ka kuu soldado io andu xyodo caballu kuixi. Xninoia dama kuixi linu io ndoo te vaa. 15 Kee n espada deen yuu Ia nino dama nkendaxi nuu n jan, te xijan juetniuia xa datnukueeia ayiu atu ka kuu dayaia. Ndee kundekaiai hora na taxnuniia nuui. N kidaro hora ka xadiro uva xa kee ndudi, daa kada

11Ijan

Ia yodo n caballu kuixi

501 Ia taxnuni nuu ntdaa xa io andu xiin uayiu ayiu ijan xaxee xa yo kiti iniia nuui. 16 Damaia xiin nuu tkajania ndenee duia. Dua yodotnuni: Ia taxnuni nuu ntdaa se ka taxnuni. Ia kunxanu nuu ntdandituu se ka kunxanu. 17 Duni nxinida xa nujuiin n ngel nuu ngandii. Xee kanaia nuu ntdaa kt ka ndava andu. Dua xiaania: Nataka koio chi kaxdinin xa nkida tua Ianyuux. Tuu nga nkida tuaia xa kaxdini koion. 18 Nee. Kaxi koion kuu se nka taxnuni, kuu soldado, kuu se unu ndee xa jantnaas, kuu caballu, kuu se nka xo yodot du. Kaxi koion kuu ayiu a yoo na xtoo, kuu ayiu nkidatniu dua nuu xtooi, kuu ayiu dakuu nga, kuu ayiu ndand du. 19 Te nxinida xa nka nataka kt ndee jan xiin se ka taxnuni uayiu xiin se ka kuu soldados xa jantnaa koios xiin Ia yodo caballu jan xiin ia xndeka tnaa xiinia. 20 Nka tnia kt ndee jan xiin se nka jaan vete xa ka kuus se ka jaan nuu ayiu xa njaan Ianyuux, te nka chindiuias. Nxo kida se nka xo jaan vete jan milagru nxo ndea kt ndee jan. Xaxee xa nxo kidas milagru nxo dandaus ayiu xnee tnuni kt ndee jan, te nka xe juiin xitii nuu xa kaa n kaa kt ndee jan. Ndakee ndito Ianyuux kt ndee jan xiin se nka xo jaan vete xa ka kuus se njaan nuu ayiu xa njaan Ianyuux nuu kayu azufri. N kanu n laguna kanu uu jan. 21 Xiin espada kee yuu Ia yodo caballu jan nxaniia dava

Apocalipsis19,20 ka se nka kendoo xiin espada kee yuuia, te nka xaxi kt ka ndava kuu se ijan xa nde nka chitu xitit.

20

Ijan dada nxinida nka ngel vax juun andu. Nundaaia n cadena kanu xiin ndakaa najaan yuu nua a xe nd. 2 Ntnia dragn jan, te ntetniat cadena nundaaia. n mil kuia kutnt. Kt ijan kuu koo kanu xanaa, te dani iot. Duni kuut Kuina. Duni kuut Satans. 3 Ndakeeiat nua a xe nd jan. Vaa nxadia yuui te nteneeia selluia yuui xa maxku kanet xa kutuut n mil kuia te dandaut ayiu. Ijan dada natavaiat te dayaaiat xa kuikonuut xaku nga ku. 4 Ijan dada nxinida ayiu ka taxnuni xtuu nuu silla. Nkida Ianyuux xa dayaai juxtixia ayiu. Duni nxinida anu ayiu nka kendodo dk xaxee xa nka kakuneei xa njaan Jess xiin xa njaan Ianyuux. Ka kuui ayiu a nka xe juiin xiti nuu kt ndee jan xiin nuu xa kaa n kaa meet jan xa nakuetu koioi. Duni a nxejooni xa nkondenee tnuni tnaa tnuni nee dragn jan teui a ndaai. Nxinida xa nka nandoto ayiu ijan, te taxnuni koioi xiin Jesucristu n mil kuia. 5 ayiu yaa ka kuu ayiu kina nuu kina vii nka nandoto. Nandoto koio dava ka ayiu nka xi, ko hora na chitu n mil kuia jan. 6 Tau nka kuu ayiu kina nuu kina vii nka nandoto ya; ma ku kai nka vuelta. Dutu junukuechi

n mil kuia kutn kt kuu dragn

Apocalipsis20,21 nuu Ianyuux xiin nuu Jesucristu ku kuu koioi. Te taxnunii xiinia n mil kuia.
N-dajane nino Ianyuux Kuina nuu koko azufri

502 ayiu ndand. Nka nandka tutu xtunino io andu nuu xyodotnuni nax nka kida ayiu, te nka kundaa kuechii n xyodotnuni nuu tutu jan. Duni nandka nka ntuku tutu tunino nuu xyodotnuni du ayiu kutuu xiin Ianyuux nkava nkuita. 13 Nka nane ayiu nka nduxi nuu mar. Nka nane ndy nka ynduxi nuu uu. Duni nka nane ndy nka ke andea. Ntdaai nka nandoto, te nka kundaa kuechii n xyodotnuni nuu tutu jan. 14 Ijan dada ndakee dau niia xa kida xa xiro nuu nuu koko. Na kanu n laguna kanu nuu ndakeeia xijan. Dani ndakeeia tnduu xiin uu nuu nka kaa ndy nuu nuu koko jan. Ijan kuu nuu ku koio ayiu nka vuelta. 15 Duni dakeeia ayiu a tuu na du xyodotnuni nuu tutu tunino nuu xyodotnuni du ayiu kutuu xiinia nkava nkuita.

na chitu n mil kuia kane Kuina nua nuu yndiui te yaai. 8 Jn dandaui ayiu ntdaa nacin uayiu. Nde ayiu Gog xiin Magog jn dandaui. Datakai ayiu ijan xa jn jantnaai xiin ayiu ka kuu daya Ianyuux. N kuee uu kuchi io yuu mar kuee ayiu taka ijan. 9 Kandekai ayiu ndatakai nituu uayiu jn uu nuu xndaxio ayiu kuu daya Ianyuux, te naduku nduui xiini uu ijan, ko juun u nde andu te kayu koioi. ayiu uu ijan kuu ayiu xemani Ianyuux. 10 Dajane nino Ianyuux Kuina nuu koko azufri. N kanu n laguna, kanu nuu koko azufri jan. Xaxee xa dandaui ayiu, xijan kuu xa ijan kei. Kei nuu nke kt ndee jan xiin se nka jaan vete xa ka kuus se jaan nuu ayiu xa njaan Ianyuux. Nkava nkuita ndau ku yaa koioi ntdaai ijan.

7Hora

21

dada nxinida n silla kuixi kanu xiin Ia nukoo nuutnu te hora ijan nndouu uayiu xiin andu. Nxo ndeaia xa nka ndouu xijan. 12 Te nxinida ayiu nka xi xnii yatni nuu nukoo silla kuixi kanu jan. Nandkaa nandituu ayiu nka xi xyuku ijan. Nani xyuku ayiu dakuu nga dani xyuku

11Ijan

N-ndadandaa Ianyuux kuechi ayiu n-ka xi

Ijan dada nxinida andu xee xiin uayiu xee. Andu xiin uayiu io vitna nndouu. Duni nnaa mar. 2 Te nxinida nka Jerusaln xee. uu ii kuu. Nxinida xa vax juun uu jan nde andu nuu tuu Ianyuux. N nkukutu novia nkukutu uu jan. 3 Ntekuda xa xee jaan nde nuu nukoo silla kanu Ianyuux. Dua njaan: Tuu Ianyuux xiin ayiu uayiu vitna. Kutuu kanuia xiini. Ku kuui dayaia, te Ianyuuxy kuuia. 4 Mayo kai ndai. Mayo kai ku, ni mayo kai kukoyo ini. Ma kaxiaan ka n nuu xaxiaan. Ma ku kuu ka na nxo kuu uayiu.

Andu xee xiin uayiu xee

503 Ia nukoo nuu silla kanu nuuda: Kundea xa ndadavaa xeer ntdaa xa io. Chidotnuni xa na jaanr chi xandaa kuu. Io xa jandixan xaa chi jn tnaa n njaanr. 6 Ijan dada njaan kaia: Xa io vitna. Ruu kuu Ia daa nga io, te kutuur nkava nkuita. ayiu yichi ndute, juaa ngar ndute kooi xa na kutuui nkava nkuita. Kane mee ndute ijan. 7 ayiu na ndaku nuu Kuina, kooi nte yaa chi nte yaa kuu taui. Ianyuuxy ku kuu aa te ku kudayary. 8 Dakeer ayiu yuu xa jaani xa kukanu ini aai xiin ayiu atu ka kukanu ini aa xiin ayiu kida xaloko xadua nuu koko azufri. Duni dakeer ayiu ka xani ndy xiin ayiu xndaa xiin ayiu atu ntnundaa xiini, ayiu ka kuu brujo, ayiu ka nakuetu nuu ianyuux nka kidavaa meei xiin ayiu vete nuu koko xijan. N kanu n laguna kanu nuu koko uu jan. Ijan kuu nuu kui nka vuelta. 9 nka ntuku vuelta nxinida n ngel nundaa koo nuu xa nkida uu ayiu uayiu jan. Njaania nuuda: Nee na dandea aar novia tnundaa xiin tkolelu. 10 Ijan dada ntu inida xa ndeka aaia juaan n yuku kanu te dujun. Te ndandea aaia uu ii Jerusaln. Nxinida xa vax juun xijan andu nuu tuu Ianyuux. 11 Ndii Ianyuux uu jan. N diu yu yo yau diu uu jan. N diu yu kuu jaspe xiin cristal diu. 12 Naduku nduu n nama kanu te dujun uu jan. Io uxi uu yeei.

Apocalipsis21 Ntnaa yee jan ndenee du n daya y Israel, se ka kuu xixitnaro. Duni xnii n n ngel ntnaa yee jan. 13 Uni yee jan ndea do nuu kane ngandii, te uni ndea do norte. Uni ka ntuku ndea do sur te uni ka ndea do nuu ke ngandii. 14 Io uxi uu cimientu nama uu jan. Ntnaa cimientu jan xndenee du n se ntundaa aa Jess, Ia kuu tkolelu. 15 Nee ngel nndatnuu xiinda n vara oro xa chikuaia nama naduku nduu uu jan. 16 Nchikuaia uu jan xiin vara neeia, te nxinida xa uu mil uu cientu kilmetro nee xa kani. Nani nee xa kani nee xa ndka xiin xa dujun. 17 Ijan dada nchikua ntukuia nka vuelta nama jan, te nxinida xa uni diko oon metro nee xa kojon. N chikua roo xa kuuro ayiu n xa chikuaro daa nkidaia. 18 Yu kuu jaspe kuu nama uu jan, te mee ni oro nini kuu uu jan. N kaa vidriu kaa nama jan. 19 Nandkaa nandituu yu yo yau xndeyuku cimientu nama jan. n cimientu jan xndeyuku jaspe. nka cimientu xndeyuku yu kuu zafiro. nka ntuku cimientu jan xndeyuku yu kuu gata. Xa kuu koon xndeyuku yu kuu esmeralda. 20 Xa kuu oon xndeyuku yu kuu sardnice. Xa kuu iu xndeyuku yu kuu cornalina. Xa kuu uxa xndeyuku yu kuu crislito. Xa kuu una xndeyuku yu kuu berilo. Xa kuu n xndeyuku yu kuu topacio. Xa kuu uxi xndeyuku yu kuu crisopraso. Xa kuu uxi n xndeyuku yu kuu jacinto. Cimientu kuu uxi uu xndeyuku yu

5Njaan

Apocalipsis21,22 kuu amatista. 21 Naa n n yutnu yee jan kuu n n perla, te mee ni oro nini kuu ichi kanu katuu xiti uu jan. N kaa vidriu kaa. 22 Ni n veuu a nxinida xiti uu jan. atuka ka ndouu ayiu veuu xaxee xa xtuui xiin Ianyuux, Ia kuu Xtooro Ia taxnuni nuu ntdaa xa io. Duni xtuui xiin tkolelu jan. 23 a tuu nax juun uu ijan ngandii, ni yoo xa kukanda uu jan chi Taaro Ianyuux xiin tkolelu ndii ijan. 24 Kanda nuu kuikonuu koio ayiu ntaka nacin kutuu ijan chi ndiiia uu jan. Nakuetu koio se ka taxnuni xiin ayiu yaa nuu Ianyuux xiin nuu tkolelu jan ijan. 25 Ni n yee nama naduku nduu uu jan ma kundiu chi nuncas atu kunee uu ijan. 26 N ka najuen tnuu ayiu uayiu Ianyuux yaa, daa najuen tnuu koioiia ijan. N ka nakuetui nuuia uayiu yaa, daa nakuetui nuuia ijan. 27 Ma ku ayiu atu nku ii ijan. Ni ayiu vete, ni ayiu kida xaloko xadua, ma ku ijan. Diko ni ayiu xyodotnuni du libru tkolelu jan ku koio uu xee jan.

504 juun xaviditnu. Vaa vixitnu jan xa mayo ka ayiu ntakantuu nacin tnaa kuee. 3 Ijan mayo ayiu jan uu nka ayiu. Ijan kuu nuu xtuu Ianyuux xiin tkolelu sillaia, te nakuetu koio ayiu ka xinokuechi nuuia nuuia. 4 Kundea ayiu jania te kundenee duia tneei. 5 atu kunee ijan. Ma juetniu ka ayiu kutuu ijan candil, ni atu ndouui ngandii chi mee Ianyuux ndii ijan. Nkava nkuita taxnuni koio ayiu kutuu ijan. 6 Te njaan kaia nuuda: Na jandixa ayiu ntdaa xaa chi xandaa xakuiti xa jn tnaa. Xandaa kuu. Ia nxian tnuu se nka jaan nuu ayiu xa njaan Ianyuux njaan nuur nax koo. Kuur ia xinokuechi nuuia. Njaania xa kachitnuu aar ntdaan xa ka kuun ayiu ka xinokuechi nuuia nax yaa uayiu. Xa vax kuyatni xa yaa xaa. 7 Te njaan ka ngel jan nuuda: Njaan Jess nuur: Kunaa xa x nkuyatni xa jn ntukur uayiu. Tau kuu koio ayiu jandixa tnuu xyodotnuni nuu tutu tunino yaa kuu ngel jan. 8 Daa Sua, ntekuda ntdaa xaa te nxinida ntdaa xa ndandea aa ngel jan. Nu nyaa xaa, nxe juiin xitida xeeia xa na nakuetuda nuuia. 9 Te njaania nuuda: aa, maxku daa kadan chi duni ka xinokuechir nuu Ianyuux n ka xinokuechi ndoo xiin se ka jaan nuu ayiu xa njaan Ianyuux xiin ntdaa ayiu ka jandixa xa nxe kodotnuni nuu tutu kidavaan de. anin ka kuu se ka jaan tnuuia. Nuu Ianyuux juiin xiti, te nakuetun.

22

Ijan dada ndandea aa ngel jan ndute knd xika deva. Keet kaa silla nuu nukoo Ianyuux xiin Jess xa ka taxnuniia. Ndute kooro xa kutuuro nkava nkuita xiinia kuut. 2 Dava ichi kanu xiti uu jan nino deva nuu xika ndute jan. Nduu lado yuu deva jan nukoo n yutnu juun xavidi kaxiro xa kutuuro xiin Ianyuux nkava nkuita. Ntnaa yoo

Vax kuyatni ku kixi ntuku Jess nka vuelta uayiu

505 tenee tnaan tutu nkidavaan de ni maxku kuedin sellu chi vax kuyatni vax kuvii xa jn tnaa ntdaa xa nxe kodotnuni. 11 ayiu ka kida xanee xayichi, daa na kada naii. ayiu dakuido datau ka anui, na dakuido datau nai anui. ayiu ka kida xavaa te ka jandixai xa njaan Ianyuux, na jandixa naii xa njaania kuuia. 12 Ijan dada njaan Jess nuuda: Kunaa xa vax kuyatni ku naxeer. Te nudn nudn juaar tau ayiu segn nax nka kidai n ni. 13 Ruu kuu Ia daa nga io te kutuur nkava nkuita. 14 Naka tau ayiu ku nuu ndii yee uu xee ya, chi x nka nakatei damai. Ku koioi, te kaxi koioi xavidi juun yaa te kutuur xiini nkava nkuita. 15 Yata nama naduku nduu uu yaa ndoo koio ayiu ka kida xaloko xadua, ayiu chibruju ayiu, sey xiin ad xndaa xiin ayiu atu ntnundaa xiins, ayiu nxani ndy, ayiu ka ndadakanu ianyuux nka kidavaa meei, ntdaa ayiu unu vete du. Mayoi ku uu xee ya. 16 Ruu ntundaa ngel, ia xinokuechi nuur xa kachitnuu aaia ndoo xiin ntdaa ka ayiu ka kukanu ini aa nax yaa. Ruu kuu Jess, te kuur daya dana David. Kuenda ku tkun xino hora vax

Apocalipsis22 tuu xa ndee ndiit kuur. 17 Jaan Espritur nuur: Jnn uayiu. Duni ka xko jaan ayiu ka kukanu ini aa nuur: Ndixin uayiu. Kuenda ku dichi tnundaa xiinr ka kuu ayiu jan. Na jaan ayiu kunini tnuu njaanrya: Ndixin. ayiu yichi ndute, na kixii yaa xa na kooi ndute juaar xa na kutuui nkava nkuita, te kutuur xiini. a tuu nax chiyaui kuu Jess, njaania. 18 Te njaan ka ngel ijan nuuda: Juaan nuu ntdantuu ayiu kunini a kau tnuu yodotnuni nuu tutu nkidavaan de xa maxku chidotnuni kai nka tnuu. Nux daa na kadai ndau ka yaai dada xa yaa koio ayiu kakunee libru dian. 19 A ndeda ayiu na ndada ndoo tnuu yodotnuni nuu libru dian ma juejoon Ianyuux xa kaxii xavidi juun yutnu io andu xa kutuui nkava nkuita. Dani ma juejoonia xa kui uu ii xa niii ntdaa xa nxe kodotnuni nuu libru dian kuuia, njaania. 20 Njaan ka Ia nkachitnuu aa ntdaa tnuu yaa nuuda: Xa kuyatni xa naxeer. Te xiaanda nuuia: Daa na koo. Ndixin nuda. 21 Na chindee chituu aa Jess, Ia kuu Xtooro ntdaaro.

10Maxku

También podría gustarte