Documentos de Académico
Documentos de Profesional
Documentos de Cultura
pastizales
Luis Gándara
2015 : 2.5 a 3
millones
Rearte, 2007
MINISTERIO DE ECONOMÍA Y FINANZAS PÚBLICAS DE LA
NACIÓNPROGRAMA DE COMPETITIVIDAD DEL NORTE GRANDE
Diciembre 2010
MINISTERIO DE ECONOMÍA Y FINANZAS PÚBLICAS DE LA
NACIÓNPROGRAMA DE COMPETITIVIDAD DEL NORTE GRANDE
Diciembre 2010
MINISTERIO DE ECONOMÍA Y FINANZAS PÚBLICAS DE LA
NACIÓNPROGRAMA DE COMPETITIVIDAD DEL NORTE GRANDE
Diciembre 2010
Metas Fuente: MPGF/2013
Región Subhúmeda
Región Semiárida
700 - 1.000 mm
400 - 700 mm
Región Húmeda
1.000 - 1.300
mm
Tipos de Pastizales
Usos y manejos
Dominantes
Acompañantes
Ocasionales
“Haeve”
KgMS/ha
Variables cualitativas
Pajonal de Sorghastrum setosum
Kg/ha/año
10000
9000
8000
7000 Kg/ha/año
6000 Producción
5000 Estacional
4000
2500
3000
2000
2000
1000 1500
0
1000
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
500
años
0
P V O I
Precipitaciones Periodo 80-89
2500
2000
mm/año
1500
Serie1
1000
500
0
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
años
Pajonal de Sorghastrum setosum
Composición Botánica
100
80
60
40
20
0
G Cy Le OF
P (ppm)
% PB 0,18
10 0,16
0,14
8
0,12
6 0,1
0,08
4
0,06
2 0,04
0,02
0
0
S O N D E F M A M J J A S O N D E F M A M J J A
Sorgastral
Especies Dominantes
Gramíneas
Baccharis coridifolia
Vernonia verbascifolia
Orthopappus angustifolia
Ganancias de peso estacional . Kg/estación
Kg/an
90
70
50
30
10
-10
Carga:1 an/ha
Pajonal : Paspalum intermedium
•MS: kg-ha /anual/estacional
Kg/ha/año
Kg/ha/año
9000
Producción Estacional
8000
1400
7000
1200
6000
5000 1000
4000 800
3000 600
2000 400
1000
200
0
1 2 3 4 5
0
P V O I
Pajonal : Paspalum intermedium
Composición Botánica
100
80
60
40
20
0
G Cy Le OF
P (ppm)
% PB 0,18
0,16
10
0,14
8 0,12
0,1
6
0,08
4 0,06
2 0,04
0,02
0
0
S O N D E F M A M J J A
S O N D E F M A M J J A
Especies Dominantes
Acuaticas
Gramineas: Leersia hexandra, Luziola peruviana,
Paspalidium paludivagum,Paspalum ionanthum,
P. quarinii, P. rufun Setaria geniculata
80
60
40
20
-20
Carga:1an/ha
Espartillar MS: kg-ha /anual/estacional
Kg/ha/año
Kg/ha/año
8000 Producción Estacional
7000 2000
6000
5000 1500
4000
3000 1000
2000
1000 500
0
1 2 3 4 5 0
años P V O I
Espartillar
Especies Dominante
Gramíneas
Elionurus múticus, Andropogon lateralis,
Paspalum nicorae, Axonopus fissifolius
Acompañantes
Baccharis coridifolia, Eryngium horridum,
Leguminosa
Desmodium incannun
Rhynchosia corilifolia
Espartillar Composición Botánica
100
80
60
40
20
0
G Cy Le OF
% PB 0,18
P (ppm)
10 0,16
0,14
8
0,12
6 0,1
0,08
4
0,06
2 0,04
0,02
0
0
S O N D E F M A M J J A S O N D E F M A M J J A
Tipo: Espartillar
kg PV Kg. de peso vivo/ha/estación
90
70
50
30
10
-10
Carga:1an/ha
200
Ganancias de Peso Vivo
Carga: 1 an/ha
Kg/ha/año
150
100
Sorgastrum
Elionurus
50
Paspalum
intermedium
0
LLUVIAS
mm
2009 2010 2011 2012 2013 1895/2013
700
650
600
550
500
450
400
350
300
250
200
150
100
50
0
E F M A M J J A S O N D
Pastizal con Sorgastrum setosum
kg/ha %
Acumulación de Biomasa (MS.kg/ha lluvias D10-E12 Humedad de suelo (%)
mm
2800 100
2600 90
2400
2200 80
2000
Respuesta a eventos climáticos 70
1800
1600 60
1400
extremos 50
1200 40
1000
800 30
600 20
400
200 10
0 0
J11
J11
O11
A11
D10
E11
A11
E12
S11
N11
D10
M11
M11
D11
F11
MES/AÑO
Digitaria eriantha (pasto Pangola)
kg/ha
mm
Acumulación de Biomasa (MS.kg/ha lluvias D10- E12 Humedad de suelo (%)
2800 100
2600
90
2400
2200 80
2000 70
1800
60
1600
1400 50
1200
40
1000
800 30
600 20
400
10
200
0 0
D10 D10 E11 F11 M11 A11 M11 J11 J11 A11 S11 O11 N11 D11 E12
MES/AÑO
Setaria sphacellata var Serícea cv Narok
kg/ha %
mm
Acumulación de Biomasa (MS.kg/ha lluvias D10-E12 Humedad de suelo (%)
2800 100
2600
90
2400
2200 80
2000 70
1800
60
1600
1400 50
1200
40
1000
800 30
600 20
400
10
200
0 0
D10 D10 E11 F11 M11 A11 M11 J11 J11 A11 S11 O11 N11 D11 E12
MES/AÑO
Pastizal con Sorgastrum setosum
kg/ha Acumulación de Biomasa MS.kh/ha Lluvias mm Humedad de suelo %
%
mm
2800 100
2600
90
2400
2200 80
2000 70
1800
60
1600
1400 50
1200
40
1000
800 30
600 20
400
10
200
0 0
F12 M12 A12 M12 J12 J12 A12 S12 O12 N12 D12 E13 F13 M13
kg/ha
Digitaria eriantha (pasto Pangola)
mm
%
Acumulación de Biomasa MS.kh/ha Lluvias mm Humedad de suelo %
2800 100
2600
90
2400
2200 80
2000 70
1800
60
1600
1400 50
1200
40
1000
800 30
600 20
400
10
200
0 0
F12 M12 A12 M12 J12 J12 A12 S12 O12 N12 D12 E13 F13 M13
Setaria sphacellata var Serícea cv Narok
kg/ha
mm
Acumulación de Biomasa MS.kh/ha Lluvias mm Humedad de suelo % %
2800 100
2600
90
2400
2200 80
2000 70
1800
60
1600
1400 50
1200
40
1000
800 30
600 20
400
10
200
0 0
F12 M12 A12 M12 J12 J12 A12 S12 O12 N12 D12 E13 F13 M13
MANEJO DE LOS PASTIZALES
CLIMA
MACROCLIMA MICROCLIMA
PLANTA SUELO
SELECCIÓN MANEJO
FORMACION FERTILIZACION
UTILIZACION MANEJO DEL RODEO CONSERVACION
CONSERVACION PRODUCCION DEL RODEO RIEGO
El manejo del pastizal ha
sido definido como:
3- DESCANSOS
7- SISTEMA DE PASTOREO
* CONTINUO
* ROTATIVO
6- FERTILIZACIÓN
8- SUPLEMENTACIÓN
CARGA ANIMAL
0,83 122 98
1,48 93 124
FUENTE: EEA INTA Mercedes. Royo Pallarés y col. Datos promedio de 7 años,
pastoreo continuo.
APOTRERAMIENTO
El pastoreo es más uniforme en potreros pequeños que
grandes.
En terrenos llanos o con suaves pendientes, los animales
prefieren pastorear hasta los 2 km desde la aguada.
Esto implicaría contar con potreros de 150 a 200 ha
aproximadamente.
12
10
E F M A M JN JL A S
FDN SQ CQ
75
70
65
60
55
50
45
40
35
30
25
E F M A M JN JL A S
FDA SQ CQ
75
70
65
60
55
50
45
40
35
30
25
E F M A M JN JL A S
• El efecto, en general, es de corto plazo (dentro
de los 180 días).
0.20 28 6 92 18
0.35 38 13 94 33
0.50 2 1 74 34
Carimagua (Colombia)
Paladines, O y Leal, J. (1978)
CONTROL DE MALEZAS
DESMALEZADORA
ROLO FACA
CONTROL QUIMICO
MANEJO DEL AGUA SUPERFICIAL
FERTILIZACION
Los suelos que ocupa la ganadería en el NEA,
son en gran parte de fertilidad baja a media.
Las principales deficiencias son: Nitrógeno
(N), Fósforo (P) y Potasio (K).
PRODUCCIÓN DE PESO VIVO/HA
*CONTINUOS
SISTEMAS ROTATIVO
DE DIFERIDO
PASTOREO
DESCANSO
* ROTATIVOS ROTATIVO
EXTENSIVO
PASTOREO DE
CORTA
DURACION
INTENSIVO
SUPLEMENTACION
• Las deficiencias nutricionales de los bovinos en el período otoño-
invernal constituyen uno de los principales factores limitantes de la
producción de carne regional.
• La suplementación permite corregir deficiencias proteica y/o
energéticas de diferentes bases forrajeras, posibilitando balancear la
calidad de la ingesta de los bovinos en diferentes momentos del año ,
aumentando la eficiencia individual de los animales y ampliando las
opciones de uso del forraje base.
• Un incremento en la utilización de reservas forrajeras, granos y
subproductos agroindustriales en la región posibilitará:
Acroceras macrum
Objetivos.
Manejo de la alimentación de vaquillas para alcanzar el
primer entore a los 18 meses.
2010/2013
Recursos forrajeros
7. Tipos: Braford
Manejo : Verano Descanso
Destete: Pasturas
pastoreo
Rollos
Primeras heladas
División del lote – Inicio Suplementación
• 1 % PV
70 % grano de maíz entero + 30% Expeller de
algodón
• GDPV : 600 / 700 gr/an/día
• Rollo ad libitum
Primavera:Suplementación
lote junto
Primavera/Verano
Pastura-Pastizal
Primavera/Verano
Pastura-Pastizal
Otoño: servicio
2010/2011 P. inicial Peso final Total kg GPV
Kg/an Pro Kg/an Gr/día
Pro
Costo ración / an/107días L.Corral: 6.07 $/an /día L. Campo: 3.84 $/an/día
corral 62% aptas
campo
74% aptas
Gr/an/día
2010/11 2011/12 2012/13
700
600
500
400
300
200
100
0
Set/otoño Inv/corral Inv/campo total suple Destete-servicio
CONSIDERACIONES FINALES
• Forraje barato.
• Estacionalidad.
• Satisfacer las necesidades de los
animales sin deteriorar el pastizal.
• Carga-apotreramiento-descansos y
suplementación principales instrumentos
para un manejo correcto.
• En pajonales uso estrátegico de corte o
fuego.
Forrajes
Cristina Goldfarb
Francisco Núñez Oscar Quirós Raúl Aranda Antonio Prieto
Matías Almirón Marcelino Retamozo Alfredo Fernández
Matias Skromeda
Becarios y Alumnos