Está en la página 1de 5

PROPOSTA

IMPAKTU HUSI MATERIAIS KIMIKUS NE’EBE


LIVREMENTE IMPORTADU

HOSI
ANSELMO DA SILVA

Titulu: Impaktu husi materiais kimikus ne’ebe livremente importadu.


Investigador: Anselmo da Silva (Alumni-UNTL-QUIM12).
INTRODUSAUN

Nasaun Timor Leste hanesan nasaun ida ne’ebe hetan restaurasaun independensia iha
loron 20 fulan Maiu iha tinan 2002 no agora halo aniversariu ba dala sanulu resin ualu (18).
Hafoin hetan tiha independensia, povu timor laran tomak nia mehi no esperansa maka
dezenvolvimentu no estabilidade nasional. Edukasaun mak sai hanesan baze fundamental ba
dezenvolvimentu nasional maibe baze ba estabilidade nasional mak konsiensia no
responsabilidade ita hotu nian. Koalia kona-ba estabilidade nasional, maske parte defeza no
seguransa sira servisu hamutuk hodi asegura situasaun rai laran maibe iha balun ne’ebe laiha
konsiensia no kontinua halo problema ka halo krime iha fatin-fatin.
Iha 13 Jullu 2011, IED tolu mak explozivu iha INDIA, hamate ema nain 19 no
hakanek ema 130. Iha dia 17-19 setembru 2016, explozaun ne’ebe akontese iha Manhattan no
New Jersey (EUA), fontes husi akontesimentu ne’e hetan modelu IED oi-oin hanesan PCB no
PB, (wikipedia.org/wiki/improvised_explosive_device). Iha tinan 2017 iha INDONESIA,
sosiedade ida halo bomba ne’e fasil liu tamba sasan ka materiais fasil atu hetan iha
supermerkadu sira. Armas ilegais ne’ebe uza ba aktu krime oi-oin ne’e identifika hanesan
armas kazeiras. No sosiedade ida rekoñese katak aprende halo armas kazeira liu husi youtube,
(compas.com). Iha nasaun dezenvolvidu sira, materiais kimikus sira fasil atu hetan, tamba
ne’e sira ne’ebe inkonsiente no irresponsabilidade, produz bomba no armas sira, hodi uza ba
halo krime.
Iha tinan 2018, PCIC prende material prima tamba deskonfia produz bomba (asesu
Media GMNTV). Realidade iha ita-nia nasaun RDTL, ema kontinua hatama materiais
kimikus sira tamba livre no ladun kontrola maximu. Ha’u nia preokupasaun mak ne’e, liga ho
problema sira ne’ebe iha leten, ha’u lakoi problema ka aktu-aktu krime seriu ne’ebe nasaun
seluk infrenta ne’e mosu fali iha ita-nia Rai Doben Timor Leste ida ne’e, tamba ne’e nudar
alumni/јoven hakarak halo peskiza ida ne’e, ho titulu: Impaktu husi materiais kimikus
ne’ebe livremente importadu.

Titulu: Impaktu husi materiais kimikus ne’ebe livremente importadu.


Investigador: Anselmo da Silva (Alumni-UNTL-QUIM12).
Formulasaun problematika
 Oinsa atu deskobre impaktu negativu husi materiais kimikus ne’ebe livremente
importadu?
 Oinsa atu proteјe povu Timor Leste husi aktu-aktu krime seriu ne’ebe nasaun seluk
infrenta, hanesan produsaun ka modifikasaun armas no bomba (non-militar), ne’ebe sai
ameansadu iha nasaun dezenvolvidu balun?
Obјetivu peskiza
 Atu deskobre impaktu negativu husi materiais kimikus ne’ebe livremente importadu.
 Atu proteјe povu Timor Leste husi aktu-aktu krime seriu ne’ebe nasaun seluk infrenta,
hanesan produsaun ka modifikasaun armas no bomba (non-militar), ne’ebe sai
ameansadu iha nasaun dezenvolvidu balun.

Benefisiu peskiza
Individu
 Atu aumenta koñesimentu iha area kimika nian.
 Atu koñese materiais kimikus komersial no laboratorial nia vanteјen no
desvanteјen sira.

Alfandega, PCIC no PNSIK

 Atu aјuda parte relevante sira atu hetene risku husi materiais kimikus
importadus sira, nune’e iha futuru mai bele kontrola ho maximu.
 Atu aјuda parte relevante sira atu hetene impaktu negativu husi materiais
kimikus ne’ebe kategoria low explosive.

Komunidade no Nasaun Timor Leste

 Livre husi aktu-aktu krime seriu ne’ebe rai seluk infrenta.


 Livre husi bomba no armas kazeiras, modifikadu no ilegal sira.

Titulu: Impaktu husi materiais kimikus ne’ebe livremente importadu.


Investigador: Anselmo da Silva (Alumni-UNTL-QUIM12).
METODOLOЈIA PESKIZA

Amostra
Karbonu ativadu/ahi-klak no kabas foti iha munisipiu Lautem iha fulan outubru 2019.

Instrumentu
Balansa analitika, papel pH, termômetro, copu, bacia plastika, tigela vidru, kanuru,
peneira, bikan masa, lem (sepatu, plastik, besi, lilin) solder, blender (liquidificador), bateria,
kater, fiu no aluminium foil. Instrumentu seluk hanesan besi (kabuar, belar, ki’ik, bo’ot),
martilu, alkate, grinder, solda eletrika, furadeira no tornu bankada (penјepit besi).

Reaјentes
Karbonu ativadu, asidu sulfuriku, potassium nitrat, potassium klorat, alkohol, asidu
nitriku, asetona, sakarose, bikarobantu sodium (NaHCO3), enxofre no gliserina.

Prosedimentu ba produsaun polvora (baixa explosão)


1. Prepara reagentes kimikus
2. Tetu potassium nitrat, karbonu ativadu no enxofre
3. Proporsaun ba misturasaun (75%-15%-10%)
Uza formula Percentual %(m/m)
𝒎𝟏
%= 𝒙 𝟏𝟎𝟎
𝒎

4. Tau alkohol tuir mai habai maran depois peneira


5. Teste kombustaun (libertyreference.com)

Prosedimentu ba produsaun NC (baixa explosão)


1. Prepara tigela vidru
2. Mistura asidu forte rua ne’ebe preparadu ona, kontrola mos nia temperatura
3. Ho proporsaun nitrasaun 60:40:10
4. Wainhira prosesu nitasaun ne’e hotu fase ho bikarbonatu sodium
5. Habai maran depois teste kombustaun (sciencing.com)

Aplikasaun
Produtu polvora ho NC sei aplika ba fugetes, bomba no armas (non-militar).

Titulu: Impaktu husi materiais kimikus ne’ebe livremente importadu.


Investigador: Anselmo da Silva (Alumni-UNTL-QUIM12).
HIPOTEZE

1. Karik teste fugetes, bomba no armas (non-militar) nia rezultadu sufisiente entaun hatudu
katak materiais kimikus ne’ebe livremente importadu ne’e fo duni impaktu negativu ba
estabilidade nasional.

2. Karik teste fugetes, bomba no armas (non-militar) nia rezultadu insufisiente entaun hatudu
katak materiais kimikus ne’ebe livremente importadu ne’e la fo impaktu negativu ba
estabilidade nasional.

Tabela 1: Impaktu husi materiais kimikus ne’ebe livremente importadu


Rezultadu Impaktu Estabilidade
Aplikasaun/Teste sufisiente insufisiente fo duni impaktu la fo impaktu nasional
negativu negativu
Fugetes
Bomba
(non-militar)
Armas
(non-militar)

Referensia
1. http://en.m.wikipedia.org/wiki/improvised_explosive_device
2. metrolitan.kompas.com
3. https://youtu.be/KdahiјIk31Q
4. http://www.libertyreference.com/make-gun-cotton.html
5. http://sciencing.com/make -black-powder-4621368.html

Titulu: Impaktu husi materiais kimikus ne’ebe livremente importadu.


Investigador: Anselmo da Silva (Alumni-UNTL-QUIM12).

También podría gustarte