Documentos de Académico
Documentos de Profesional
Documentos de Cultura
77 PDF
77 PDF
Determinantes BACHILLERATO
Matemáticas II
a + 2 x b + 2y c + 2 z (1.ª) a + 2x b + 2y c + 2z
a) p q r (2.ª) = p q r =
(3.ª) – (2.ª)
2x + p 2 y + q 2 z + r 2x 2y 2z
a + 2 x b + 2y c + 2 z (1.ª) – 2 · (3.ª) a b c
= 2 p q r (2.ª) = 2 p q r = 14
(3.ª)
x y z x y z
–b c + b 5a –b c + b a b c +b a b c a a b c
() ( )
b) –q r + q 5p = 5 –q r + q p = –5 q r + q p =* –5 q r p =** –5 p q r = –35
–y z + y 5x –y z + y x y z+y x y z x x y z
14
Unidad 2. Determinantes BACHILLERATO
Matemáticas II
1 0 0 0
x 1 –3 – x 0
= (2 – x)(4 – x) =0
x2 x +2 9 – x2 2
x 3 x 2 + 2x + 4 27 – x 3 2x + 12
Esta ecuación tiene al menos dos soluciones, por tanto tiene tres soluciones.
Página 80
A= e o
a b
b c
e oe o=e o
a b 2 6 – 4 –12
b c –1 –3 1 3
f p=e
2a – b 6a – 3b
o
– 4 –12
2b – c 6b – 3c 1 3
3 8 a = l – 7 , b = l +1 , c = l
2a – b = – 4
2b – c = 1 4 2
2
| A | = l – 7 l – c l + 1 m = –7 8 l = 3 8 A = e o
–1 2
4 2 2 3
15
Unidad 2. Determinantes BACHILLERATO
Matemáticas II
f p
1 –k 3 –2
a) M = f–3 6 –9 6 p b) N =
0 1 1 k
1 0 –2 3
k –4 6 –4
2 0 –3 k
a) El menor formado por las tres primeras columnas es:
1 –k 3
–3 6 –9 = 9k 2 – 36k + 36
k –4 6
9k 2 – 36k + 36 = 0 → k = 2
• Si k ≠ 2 → ran (M ) = 3
• Si k = 2 → ran (M ) < 3, porque la 3.ª y la 4.ª columnas son proporcionales.
1 –2 3 –2
Para k = 2: M = f –3 6 –9 6 p
2 –4 6 –4
Todas las columnas son porporcionales, luego ran (M ) = 1
1 –1 0
b) 0 1 1 = –3 ≠ 0 → ran (M ) ≥ 3
1 0 –2
1 –1 0 5
0 1 1 k
= 20 – 2k
1 0 –2 3
2 0 –3 k
20 – 2k = 0 → k = 10
• Si k ≠ 10 → ran (M ) = 4
• Si k = 10 → ran (M ) = 3
Página 81
A= e o → ran (A ) = 2 B= e o → ran (B ) = 1
1 –1 –1 1
0 1 0 0
16
Unidad 2. Determinantes BACHILLERATO
Matemáticas II
4 1 –1 2 3 2 2 –3 2 – 8 –1 2
17
Unidad 2. Determinantes BACHILLERATO
Matemáticas II
A=e o B=e o
2 1 2 a–3
0 1 b+2 c
determinar los valores de a, b y c de modo que | B | = 8 y AB = BA.
2 a–3
| B | = = 3b – 2a + 2c – ab + 6 = 8
b+2 c
2 a–3 2 a–3 2 1
e oe o=e oe o
2 1
0 1 b+2 c b+2 c 0 1
e o=e o
b + 6 2a + c – 6 4 a –1
b+2 c 2b + 4 b + c + 2
b+6=4
2a + c – 6 = a – 1 4 8 b = –2
c =b +c +2
4 8 a +c =5
b = –2 b = –2 b = –2
2a + c – 6 = a – 1 4 8 a + c = 5 4 8 a = 1, b = –2, c = 4
3b – 2a + 2c – ab + 6 = 8 – 6 – 2a + 2c + 2a + 6 = 8 2c = 8
18
Unidad 2. Determinantes BACHILLERATO
Matemáticas II
19
Unidad 2. Determinantes BACHILLERATO
Matemáticas II
Para practicar
Determinantes. Propiedades
3 4 –5
a) 1 –1 1 = 7 – 7a = 0 → a = 1
1 –1 a
a – 1 1 –1
b) 0 a + 6 3 = a 2 + 2a – 3 = 0 → a = 1, a = –3
a –1 2 0
2 1 1
c) 0 2 2 = 4a 2 – 12 = 0 → a = 3 , a = – 3
2 3 a2
a +1 1 1
d) 1 2 a = –a 3 – a 2 + 6a = 0 → a = –3, a = 0, a = 2
1 a 2
1 0 2 0 2 1 –3 1
0 3 0 0 3 1 1 0
a) b)
4 0 0 5 4 0 3 1
0 6 0 1 5 2 –2 1
1 0 2 0
0 3 0
0 3 0 0 (1)
a) = 2 4 0 5 = 2 · (–12) = –24
4 0 0 5
0 6 1
0 6 0 1
20
Unidad 2. Determinantes BACHILLERATO
Matemáticas II
1 0 –1 2 1 –1 2 0
2 3 2 –2 2 1 3 1
a) = –72 b) = –18
2 4 2 1 3 1 4 3
3 1 5 –3 2 1 7 0
1 2 3 4 –1 3 2 –1
2 1 2 1 2 –2 1 3
c) = 0 d) = 938
1 2 4 5 0 –5 10 4
3 4 1 2 7 –8 9 –2
m n
4 Si = –5, ¿cuál es el valor de cada uno de los siguientes determinantes? Justifica las respues-
p q
tas:
m + 3n p + 3q p m 3n –m
a) b) c)
n q q n 3q –p
p 2m 1 n/m m 5m
d) e) f )
q 2n mp mq p 5p
m + 3n p + 3 q (1) m p (2) m n
a) = = = –5
n q n q p q
p m (2) p q (3) m n
b) = = – = –(–5) = 5
q n m n p q
3n –m (4) n m (3) m n
c) = –3 = 3 = 3 · (–5) = –15
3q –p q p p q
1 n/m (4) 1 m n m n
e) = ·m = = –5
mp mq m p q p q
m 5m
f ) = 0, pues las dos columnas son proporcionales.
p 5p
(1) Si a una fila le sumamos otra multiplicada por un número, el determinante no varía.
(2) El determinante de una matriz coincide con el de su traspuesta.
(3) Si cambiamos de orden dos filas o dos columnas, el determinante cambia de signo.
(4) Si multiplicamos una fila o una columna por un número, el determinante queda multiplicado por
ese número.
21
Unidad 2. Determinantes BACHILLERATO
Matemáticas II
5 Sustituye los puntos suspensivos por los números adecuados para que se verifiquen las siguientes
igualdades:
3 7 2 7 … 7 – 4 3 6 –1 … …
a) = + b) = +
5 –3 3 –3 … –3 2 0 2 0 2 0
3 7 2 7 1 7 – 4 3 6 –1 –10 4
a) = + b) = +
5 –3 3 –3 2 –3 2 0 2 0 2 0
1 1 1
6 Sabiendo que a b c = 5, calcula el valor de los siguientes determinantes:
x y z
1 1 1 0 0 1 1– x 1– y 1– z
a) a + 7 b + 7 c + 7 b)
c – a b – c c c)
a + 2x b + 2y c + 2z
x/2 y/2 z/2 z–x y–z z 2x 2y 2z
1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1
(1) (2) 1
a) a + 7 b + 7 c + 7 = a b c + 7 7 7 = a b c +0= 1 ·5= 5
2 2 2
x/2 y/2 z/2 x/2 y/2 z/2 x/2 y/2 z/2 x y z
1 2 3
7 Sabiendo que 6 0 3 = 3 y utilizando las propiedades de los determinantes, calcula:
a b c
2 4 6 4
a) El determinante de la matriz f 6 0 3 p .
10 20 30 3a + 2 3b + 4 3c + 6
b) 2 0 1 c) 2a 2b 2c
a b c 3a 3b 3c a+6 b c +3
2 4 6 1 2 3
a) 6 0 3 = 2 6 0 3 = 6
a b c a b c
2 4 6 4
6 0 3 = 64
a b c
La solución es 64 = 1 296
22
Unidad 2. Determinantes BACHILLERATO
Matemáticas II
10 20 30 1 2 3 1 2 3 1 2 3
b) 2 0 1 = 10 2 0 1 = 10 · 1 1
6 0 3 = 10 · · 3 6 0 3 = 60
3 3
3a 3b 3c 3 a 3 b 3c 3 a 3 b 3c a b c
3a + 2 3b + 4 3c + 6 3a + 2 3b + 4 3c + 6 2 4 6
c) 2a 2b 2c = 2 a b c =2 a b c =
a+6 b c +3 a+6 b c +3 a+6 b c +3
1 2 3 1 2 3 1 2 3
= 2 · 2 a b c = 2 · 2 a b c = 2 · 2 · (–1) 6 0 3 = –12
a+6 b c +3 6 0 3 a b c
–a 0 –a
b) Para a = 3, obtén el determinante de la matriz 2A.
a 0 2a (1.ª) a 0 2a
a) 0 a – 1 0 (2.ª) = 0 a – 1 0 = a 2(a – 1) = 0 → a = 0, a = 1
–a 0 –a (3.ª) + (1.ª) 0 0 a
b) a = 3
3 0 6
0 2 0
–3 0 –3
| 2A | = 23 | A | = 8 · 9 · 2 = 144
3 5 1 2 –1 0 0
f p b) B = f 4 5 6 2 1 p f p d) D = f 0 1 –1 –2 p
1 2 3 1 –1 1 2 0 3
6 10 –2 0 0 2 –1
a) A = c) C =
1 0 1 0 2 –1 0
1 0 0 3 4 2 7 –3 0
4 5 0 2 0 –1 0
3 5 1
a) A =
6
1 f 10
0
–2
1 p
4 5 0
0 1
Tomamos un menor de orden 2 distinto de cero: = –5 ≠ 0 → ran (A ) ≥ 2
5 0
Las dos últimas filas son linealmente independientes.
23
Unidad 2. Determinantes BACHILLERATO
Matemáticas II
1 2 3 1 –1
b) B = f 4 5 6 2 1 p
1 0 0 3 4
4 5
Tomamos un menor de orden 2 distinto de cero: = –5 ≠ 0
1 0
Las dos primeras columnas son linealmente independientes. Luego, ran (B ) ≥ 2.
c) C =
0
0 f 0
2
2
–1
–1
0 p
2 0 –1 0
Calculamos | C |:
filas
2 –1 0 0 (1.ª) 2 –1 0 0
0 2 –1
0 0 2 –1 (2.ª) 0 0 2 –1 (1)
|
C|= = (3.ª)
= 2 2 –1 0 =
0 2 –1 0 0 2 –1 0
(4.ª) – (1.ª) 1 –1 0
2 0 –1 0 0 1 –1 0
1 2 0 3
d) D = f 0 1 –1 –2 p
2 7 –3 0
1 2
Tomamos un menor de orden 2 distinto de cero: ≠0
0 1
Las dos primeras filas son linealmente independientes.
24
Unidad 2. Determinantes BACHILLERATO
Matemáticas II
10 Estudia el rango de las siguientes matrices según el valor del parámetro que aparece en ellas:
a) A = f 1 1 –2 p b) B = f –1 2a –2 p c) C = f a 3 4 p d) D = f 1 –a 1 p
2 1 0 a 1 0 2 –1 a 1 1 1
3 1 a 1 –1 2 3 –1 2 1 1 a
2 1 0
a) | A | = 1 1 –2 = 2a – 6 + 4 – a = a – 2 = 0 → a = 2
3 1 a
2 1
• Si a = 2 → Como | A | = 0 y = 1 ≠ 0 → ran (A ) = 2
1 1
• Si a ≠ 2 → | A | ≠ 0 → ran (A ) = 3
a 1 0 a=0
b) | B | = –1 2a –2 = 4a 2 – 2 – 2a + 2 = 4a 2 – 2a = 0 → 2a(2a – 1) = 0
a= 1
1 –1 2 2
1 0
Observamos que = 2 ≠ 0 → ran (B ) ≥ 2
–1 2
• Si a = 0 → | B | = 0 → ran (B ) = 2
• Si a = 1 → | B | = 0 → ran (B ) = 2
2
• Si a ≠ 0 y a ≠ 1 → | B | ≠ 0 → ran (B ) = 3
2
2 –1 a
c) | C | = a 3 4 = 12 – a 2 – 12 – 9a + 8 + 2a = –a 2 – 7a + 8 = 0 →
3 –1 2
a = –8
→ a = 7 ± 49 + 32 = 7 ± 81 = 7 ± 9
–2 –2 –2 a =1
3 4
Observamos que = 10 ≠ 0 → ran (C ) ≥ 2
–1 2
Por tanto:
• Si a = 1 → | C | = 0 → ran (C ) = 2
• Si a = – 8 → | C | = 0 → ran (C ) = 2
• Si a ≠ 1 y a ≠ – 8 → | C | ≠ 0 → ran (C ) = 3
1 1 1 a =1
d) | D | = 1 –a 1 = –a 2 + 1 + 1 + a – 1 – a = –a 2 + 1 = 0
a = –1
1 1 a
1 1 1
• Si a = 1 → D = f 1 –1 1 p 8
1 1
≠ 0 → ran (D ) = 2
1 –1
1 1 1
1 1 1
• Si a = –1 → D = f 1 1 1 p 8
1 1
≠ 0 → ran (D ) = 2
1 –1
1 1 –1
• Si a ≠ 1 y a ≠ –1 → | D | ≠ 0 → ran (D ) = 3
25
Unidad 2. Determinantes BACHILLERATO
Matemáticas II
Página 84
11 Halla los valores del parámetro m para los que el rango de A = f m m 2 m 2 p es menor que 3.
1 1 1
m m m2
1 1 1 1 0 0 1 0 0
2 2 2 2 2 2
m m m = m m – m m – m = (m – m) m m – m 1 =
m m m2 m 0 m2 – m m 0 1
1 0 0 1 0 0
= (m 2 – m) 2 m 1 1 = (m 2 – m) 2 m 1 0 = ( m 2 – m) 2
m 0 1 m 0 1
(m 2 – m)2 = 0 → m = 1, m = 0
Si m = 0 o m = 1, entonces ran (A ) < 3
f p b) B = f 2 4 6 8 p
1 2 3 a
c) C = e o d) D = e o
1 2 –3 8 a –1 1 a – 2 1 – 2a –1
a) A =
a –1 –1 1 1 –a 2a – 1 a a 2a
3 6 9 12
1 –1 1 –2
a) Si | A | = 0 → a = 2
• Si a = 2 → ran (A ) = 3
• Si a ≠ 2 → ran (A ) = 4
1 2 3 a
b) B = f 2 4 6 8 p
3 6 9 12
• Si a = 4 → las cuatro filas son proporcionales → ran (B ) = 1
3 a
• Si a ≠ 4 → ≠ 0 → ran (B ) = 2
6 8
a =1
c) C = e o 8
a –1 1 a –1
= –a 2 + 1 = 0
1 –a 2a – 1 1 –a a = –1
• Si a = 1, queda:
C= e o → ran (C ) = 1
1 –1 1
1 –1 1
• Si a = –1, queda:
C= e o 8
–1 –1 1 –1 1
= 2 ≠ 0 → ran (C ) = 2
1 1 –3 1 –3
• Si a ≠ 1 y a ≠ –1 → ran (C ) = 2
a=0
d) D = e o 8
a – 2 1 – 2a –1 a – 2 1 – 2a
= a 2 – 2a – a + 2a 2 = 3a 2 – 3a = 0
a a 2a a a a =1
• Si a = 0 → D = e o → ran (D ) = 1
–2 1 –1
0 0 0
• Si a ≠ 0 → ran (D ) = 2
26
Unidad 2. Determinantes BACHILLERATO
Matemáticas II
a) M = f 1 3 2p b) M = f 0 t 4 0 p c) M = f t 0 0 2 p
1 2 3 1 1 0 4 2 1 1 t +1 1
t
1 8 – 3t 3 –2 –1 3 t –2 0 t 2 0
1 2 3 1
a) M = f 1 t 3 2p
1 8 – 3t 3 –2
1 3 1
1 3 2 =0
1 3 –2
1 2 1 1 2 1
t –2 1 t –2 1
1 t 2 = 0 t –2 1 =– =– = 0 → ran (M ) < 3
3t – 6 3 3 ( t – 2) 3
1 8 – 3t –2 0 6 – 3t –3
3 1
Tomamos un menor de orden 2: = 3 ≠ 0 → ran (M ) = 2, para cualquier t.
3 2
1 0 4 2
b) M = f 0 t 4 0 p
–1 3 t –2
1 4 2
0 4 0 =0
–1 t –2
1 0 2
0 t 0 =0
–1 3 –2
0 4 2
t 4 0 = 2t 2 + 8t – 24
3 t –2
2t 2 + 8t – 24 = 0 → t = 2, t = – 6
Si t ≠ 2 y t ≠ – 6 → ran (M ) = 3
4 2
Tomamos un menor de orden 2: = – 8
4 0
Si t = 2 → ran (M ) = 2
Si t = – 6 → ran (M ) = 2
1 1 t +1 1
c) M = f t 0 0 2 p
0 t 2 0
1 t +1 1
0 0 2 = 2t 2 + 2t – 4
t 2 0
2t 2 + 2t – 4 = 0 → t = 1, t = –2
1 t +1 1
t 0 2 = 2t – 4
0 2 0
2t – 4 = 0 → t = 2
Como se anulan en puntos distintos, tenemos que ran (M ) = 3, para cualquier t.
27
Unidad 2. Determinantes BACHILLERATO
Matemáticas II
14 Estudia el rango de las siguientes matrices según los valores del parámetro a :
a) A = f 1 a 2 1 p b)
B = fa 1 2 a +1p
a 1 3 0 1 1 2 2
2 2a 5 a 1 1+ a 0 1
c) C = f –a – 1 0 2 p d) D = f 1 2a 3 p
a +1 1 1 –1 1 a a–2 1
–2 a–4
0 2
1 a – a – 1 –a + 2 2 2
a a 2a – 2a – 4 2a + 2
a 1 3 0
a) A = f 1 a 2 1 p
2 2a 5 a
3 0
Tomamos un menor de orden 2: = 3 ≠ 0, luego ran (A ) ≥ 2.
2 1
1 3 0
a 2 1 = –3a 2 + 8a – 5 = 0 → a = 5 , a=1
3
2a 5 a
a 3 0
1 2 1 = 2a 2 – 8a + 6 = 0 → a = 3, a=1
2 5 a
Solo se anulan los dos menores de orden 3 si a = 1.
• Si a ≠ 1 → ran (A ) = 3
• Si a = 1 → ran (A ) = 2
1 1 2 2
b) B = f a 1 2 a + 1 p
1 1+ a 0 1
1 2
Tomamos un menor de orden 2: = –2 ≠ 0, luego ran (B ) ≥ 2.
1 0
1 1 2
a 1 2 = 2a 2 – 2 = 0 → a = –1, a = 1
1 1+ a 0
1 2 2
a 2 a +1 = 0
1 0 1
• Si a ≠ 1 y a ≠ –1 → ran (B ) = 3
• Si a = 1 → ran (B ) = 2
• Si a = –1 → ran (B ) = 2
a +1 1 1 –1
c) C = f –a – 1 0 –2 2 p
2
0 1 a – a – 1 –a + 2
1 1
Tomamos un menor de orden 2: = –2 ≠ 0, luego ran (C ) ≥ 2.
0 –2
a +1 1 1
–a – 1 0 –2 = a 3 – a = 0 → a = 1, a = 0, a = –1
0 1 a2 – a – 1
1 1 –1
0 –2 2 = –2a 2 + 4a – 2 = 0 → a = 1
1 a 2 – a – 1 –a + 2
• Si a ≠ 1 → ran (C ) = 3
• Si a = 1 → ran (C ) = 2
28
Unidad 2. Determinantes BACHILLERATO
Matemáticas II
1 a a–2 1
d) D = f 1 2a a–4 3 p
2 2
a a 2a – 2a – 4 2a + 2
1 1
Tomamos un menor de orden 2: = 2 ≠ 0, luego ran (D ) ≥ 2.
1 3
1 a 1
1 2a 2 = a 2 + 2a = 0 → a = –2, a = 0
a a 2 2a + 2
1 a–2 1
1 a–4 3 = –2a 2 – 2a + 4 = 0 → a = 1, a = –2
a 2a 2 – 2a – 4 2a + 2
• Si a ≠ –2 → ran (D ) = 3
• Si a = 1 → ran (D ) = 2
Matriz inversa
a) M = e o
2 –2
5 –4
b) N = e o
3 0
–5 2
αij ⎯⎯→ Adj (M ) ⎯⎯→ (Adj (M ))t ⎯⎯→ M –1 = 1 (Adj (M ))t
|M |
–4 5 – 4 –5
e o ⎯→ e o ⎯→ e o ⎯→ 1 e o = M –1
–4 2 –4 2
–2 2 2 2 –5 2 2 –5 2
αij ⎯⎯→ Adj (N ) ⎯⎯→ (Adj (N ))t ⎯⎯→ N –1 = 1 (Adj (N ))t
|N |
2 –5 2 5
e o ⎯→ e o ⎯→ e o ⎯→ 1 e o = N –1
2 0 2 0
0 3 0 3 5 3 6 5 3
1/3 0
N –1 = e o es la matriz inversa.
5/6 1/2
29
Unidad 2. Determinantes BACHILLERATO
Matemáticas II
A =f 0 1 0 p B = f0 1 3p
1 2 1 2 1 0
2 0 3 2 1 1
b) Resuelve las ecuaciones AX = B y XB = A siendo A y B las matrices del apartado anterior.
1 2 1
a) | A | = 0 1 0 = 1 ≠ 0 → Existe A –1
2 0 3
αij ⎯⎯→ Adj (A ) ⎯⎯→ (Adj (A ))t ⎯⎯→ A –1 = 1 (Adj (A ))t
| A|
3 0 –2 3 0 –2 3 – 6 –1 3 – 6 –1
f 6 1 – 4 p ⎯→ f – 6 1 4 p ⎯→ f 0 1 0 p ⎯→ f 0 1 0 p = A –1
–1 0 1 –1 0 1 –2 4 1 –2 4 1
2 1 0
| B | = 0 1 3 = 2 ≠ 0 → Existe B –1
2 1 1
αij ⎯⎯→ Adj (B ) ⎯⎯→ (Adj (B ))t ⎯⎯→ B –1 = 1 (Adj (B ))t
|B|
–2 –1 3 –1 –1/2 3/2
f p f f 3 1 –3 p = B –1
–2 6 –2
p
–2 – 6 –2
1 2 0 ⎯→ – 1 2 0 ⎯→ f 6 2 – 6 p ⎯→
3 6 2 3 –6 2 –2 0 2 –1 0 1
A=f 1 1 1 p
1 2 0
–1 0 –1
1 2 0
1 1 1 = –1
– 1 0 –1
1 2 0 –1 0 1 –1 0 1 –1 2 2 1 –2 –2
f 1 1 1 p 8 f –2 –1 2 p 8 f 2 –1 –2 p 8 f 0 –1 –1 p 8 A = f 0 1 1 p
–1
–1 0 –1 2 1 –1 2 –1 –1 1 –2 –1 –1 2 1
30
Unidad 2. Determinantes BACHILLERATO
Matemáticas II
4 1 –x
a) Los valores de x para los que la matriz A posee inversa.
b) La inversa de A para x = 2.
c) El valor de b ∈ Á para que la matriz bA tenga determinante 1.
1 0 –1
a) 0 x 3 = –x 2 + 4x – 3 = 0 → x = 3, x = 1
4 1 –x
A posee inversa si x ≠ 3 y x ≠ 1.
1 0 –1
b) 0 2 3 = 1
4 1 –2
–7 –12 – 8 –7 12 – 8 –7 –1 2 –7 –1 2
f 0 2 3 p 8 f 1 2 1 p 8 f –1 2 –1 p 8 f 12 2 –3 p 8 A = f 12 2 –3 p
1 0 –1
–1
4 1 –2 2 3 2 2 –3 2 – 8 –1 2 – 8 –1 2
c) Suponemos x ≠ 3 y x ≠ 1:
| bA | = b 3 | A | = 1 → b 3 = 1
| A|
b= 3 1 =3 1
| A| 2
–x + 4x – 3
19 Dada la matriz A = f 2 3 2 p:
2 1 1
–3 –3 –2
a) Calcula A (2I – A ).
b) Justifica si existen las matrices inversas de A y 2I – A.
c) ¿Para qué valor de k se verifica A –1 = kI – A ?
pf f pp f
2 1 1 1 0 0 2 1 1 2 1 1 0 –1 –1 1 0 0
a) A (2I – A ) = f 2 3 2 2 0 1 0 p f
– 2 3 2 = 2 3 2 pf – 2 – 1 – 2 p f0 1 0p
=
–3 –3 –2 0 0 1 – 3 – 3 –2 –3 –3 –2 3 3 4 0 0 1
20 Halla los valores del parámetro t para los cuales las matrices A y B no son regulares y calcula:
a) A –1 si t = 1. b) B –1 si t = 2.
A = f 0 t 4 p
B = f1 1 0p
1 0 4 1 0 t
–1 3 t t 0 1
t =2
a) | A | = t 2 + 4t – 12 = 0 → t = – 4 ± 16 + 48 = – 4 ± 64 = – 4 ± 8
2 2 2 t = –6
A no es invertible para t = 2 ni para t = – 6.
31
Unidad 2. Determinantes BACHILLERATO
Matemáticas II
A = f 0 1 4 p → | A | = –7
1 0 4
–1 3 1
αij ⎯⎯→ Adj (A ) ⎯⎯→ (Adj (A ))t ⎯⎯→ A –1 = 1 (Adj (A ))t
| A|
–11 4 1 –11 – 4 1 –11 12 – 4 –11 12 – 4
f –12 5 3 p 8 f 12 5 –3 p 8 f – 4 5 – 4 p 8
7 f
– 4 5 – 4 p = A –1
–1
–4 4 1 –4 –4 1 1 –3 1 1 –3 1
t =1
b) | B | = 1 – t 2 = 0
t = –1
B no es invertible para t = 1 ni para t = –1.
Calculamos B –1 para t = 2:
1 0 2
B = f 1 1 0 p → | B | = –3
2 0 1
αij ⎯⎯→ Adj (B ) ⎯⎯→ (Adj (B ))t ⎯⎯→ B –1 = 1 (Adj (B ))t
|B|
1 1 –2 1 –1 –2 1 0 –2 –1 0 2
f 0 – 3 0 p f
8 0 – 3 0 p f
8 – 1 – 3 2 p 8
3
f p
1 1 3 –2 = B –1
–2 –2 1 –2 2 1 –2 0 1 2 0 –1
Ecuaciones matriciales
AXA = e o 8 X = A –1 e oA
1 1 1 1 –1
2 3 2 3
Calculamos A –1:
2 3
=1
1 2
2 3 2 –3
e o 8 e o 8 e o 8 e o = A –1
2 1 2 –1
1 2 3 2 –3 2 –1 2
2 –3 1 1 2 –3
X= e oe oe o=e o
– 1 –2
–1 2 2 3 –1 2 1 1
e o 8 e o 8 e o 8 e o = A –1
1 –1 2 –1 2 1 2 1
–1 2 –1 1 1 1 1 1
32
Unidad 2. Determinantes BACHILLERATO
Matemáticas II
Calculamos B –1:
2 1
= –1
1 0
e o 8 e o 8 e o 8 e o 8 e o = B –1
2 1 0 1 0 –1 0 –1 0 1
1 0 1 2 –1 2 –1 2 1 –2
2 1 1 3 0 1 5 –8
X= e oe oe o=e o
1 1 0 –1 1 –2 2 –3
αij ⎯⎯→ Adj (A ) ⎯⎯→ (Adj (A ))t ⎯⎯→ A –1 = 1 (Adj (A ))t
| A|
f p 8 f p 8 e
3 4 3 –4 3 –2 3 –2
o 8 e o = A –1
2 3 –2 3 –4 3 –4 3
αij ⎯⎯→ Adj (B ) ⎯⎯→ (Adj (B ))t ⎯⎯→ B –1 = 1 (Adj (B ))t
|B|
2 –3 2 –3
e o 8 e o 8 e o 8 e o = B –1
2 1 2 –1
3 2 –3 2 –1 2 –1 2
Por tanto:
3 –2 2 –3 2 –3
X = A –1 · C · B –1 = e o·e o·e o=e o·e o=e o
1 1 1 1 1 –1
–4 3 1 1 –1 2 –1 –1 –1 2 –1 1
αij ⎯⎯→ Adj (E ) ⎯⎯→ (Adj (E ))t ⎯⎯→ E –1 = 1 (Adj (E ))t
|E |
e o 8 e o 8 e o 8 1e o = E –1
–1 1 –1 –1 –1 0 –1 0
0 –6 0 –6 –1 – 6 6 –1 – 6
• Por tanto:
oe o= 1 e o=f p
4/3
X = (AB t + C )–1D = E –1D = 1 e
–1 0 – 8 8
6 –1 – 6 –2 6 20 10/3
33
Unidad 2. Determinantes BACHILLERATO
Matemáticas II
A = f0 1 1p B = f1 0 1p
1 0 2 1 0 2
1 0 1 1 1 1
3AX = B → X = 1 A –1 · B
3
αij ⎯⎯→ Adj (A ) ⎯⎯→ (Adj (A ))t ⎯⎯→ A –1 = 1 (Adj (A ))t
| A|
1 –1 –1 1 1 –1 1 0 –2 –1 0 2
f 0 –1 0 p 8 f 0 –1 0 p 8 f 1 –1 –1 p 8 f –1 1 1 p = A –1
–2 1 1 –2 –1 1 –1 0 1 1 0 –1
Por tanto:
1/3 2/3 0
X = f –1 1 1 p · f 1 0 1 p = f 1 1 0 p = f 1/3 1/3 0 p
–1 0 2 1 0 2 1 2 0
1 1
3 3
1 0 –1 1 1 1 0 –1 1 0 –1/3 1/3
Página 85
Existe A –1 si m ≠ 0.
b) XA + B = C → XA = C – B → X = (C – B )A –1
1 4 4 –1 1 –2 4
f 0 2 4 p = f 0 1/2 –2 p
0 0 1 0 0 1
1 –2 4
o f 0 1/2 –2 p = e
–1 3 –9
=e o
–1 2 –1
X = (C – B )A –1
0 2 –2 0 1 –6
0 0 1
34
Unidad 2. Determinantes BACHILLERATO
Matemáticas II
o y B = f 1 1 p.
0 k
27 Sean las matrices A = e
1 k 2
0 –1 1
3 2
o f1 1p = e
0 k
a) AB = e o
1 k 2 k + 6 2k + 4
0 –1 1 2 1
3 2
k + 6 2k + 4
= –3k – 2 = 0 8 k = – 2
2 1 3
b) ABX = 3I → X = 3(AB )–1
k=0
AB = e o
6 4
2 1
6 4 –1
e o = e o
–1/2 2
2 1 1 –3
–3/2 6
X = 3e o=e o
–1/2 2
1 –3 3 –9
Para resolver
28 Resuelve las ecuaciones siguientes:
x 1 0 0 –x 1 0 1 x –1 –1 0
a b c
0 x 1 0 1 –x 1 0 –x x –1 1
a) =0 b) a x c = 0 c) =0 d) =0
0 0 x 1 0 1 –x 1 1 –1 x 1
a b x
1 0 0 x 1 0 1 –x 1 –1 0 x
x 1 0 0
x 1 0 1 0 0
0 x 1 0 (1) (2) x =1
a) = x 0 x 1 – x 1 0 = x · x 3 – 1 = x 4 – 1 = 0 8 x = ± 4 1
0 0 x 1 x = –1
0 0 x 0 x 1
1 0 0 x
(1) Desarrollamos por la 1.ª columna.
(2) Son determinantes de matrices triangulares.
filas
a b c (1.ª) a b c
x =b
b) a x c = (2.ª) – (1.ª) 0 x – b 0 = a(x – b )(x – c ) = 0
x =c
a b x (3.ª) – (1.ª) 0 0 x –c
(Suponemos que a ≠0).
35
Unidad 2. Determinantes BACHILLERATO
Matemáticas II
–x 1 0 1 2–x 1 0 1 1 1 0 1
1 –x 1 0 (1) 2 – x –x 1 0 (2) 1 –x 1 0
c) = = ( 2 – x) =
0 1 –x 1 2–x 1 –x 1 1 1 –x 1
1 0 1 –x 2–x 0 1 –x 1 0 1 –x
filas
(1.ª) 1 1 0 1
–x – 1 1 –1
(2.ª) – (1.ª) 0 –x – 1 1 –1 (3) (4) – x – 1 –1
= (3.ª) – (1.ª)
= 0 –x 0 = –x =
0 0 –x 0 –1 – x – 1
(4.ª) – (1.ª) –1 1 –x – 1
0 –1 1 –x – 1
x =0
= –x 2(x + 2) = 0
x = –2
(1) Sumamos a la 1.ª columna las demás.
(2) Sacamos (2 – x) factor común de la 1.ª columna.
(3) Desarrollamos por la 1.ª columna.
(4) Desarrollamos por la 2.ª fila.
x –1 –1 0 x –1 –1 –1 0
x –1 1
–x x –1 1 (1) 0 x –1 1 (2)
d) = = (x – 1) –1 x 1 =
1 –1 x 1 0 –1 x 1
–1 0 x
1 –1 0 x 0 –1 0 x
x =1
= (x – 1)(x 3 + 1 + x – x) = (x – 1)(x 3 + 1) = 0
x 3 + 1 = 0 8 x = –1
(1) Sumamos a la 1.ª columna la 2.ª.
(2) Desarrollamos por la 1.ª columna.
29 Estudia el rango de las siguientes matrices según los valores del parámetro que contienen:
k k –1 2
f p
B = f k k 3 –1 p
1 3 3 1
3 –k 0 0
a) A = b)
5 k 0 0
–1 3 3 0
1 0 2 1
c) C = f –1 –1 k 1 p d)
D = f1 a + 3 4 – a 0 p
k 1 –2 0 1 0 –a –1
1 1 1 k 1 a + 3 a2 + 2 a + 2
filas
k k –1 –2 (1.ª) – 2 · (4.ª) k–2 k –5 0
k – 2 k –5
3 –k 0 0 (2.ª) 3 –k 0 0 (1) (2)
a) | A | = = (3.ª)
= 3 –k 0 =
5 k 0 0 5 k 0 0
(4.ª) 5 k 0
1 0 2 1 1 0 2 1
3 –k
= – 5 = – 40k = 0 → k = 0
5 k
(1) Desarrollamos por la 4.ª columna.
(2) Desarrollamos por la 3.ª columna.
0 0 –1 2
f p
0 –1 2
3 0 0 0
• Si k = 0 → A = 8 5 0 0 ≠ 0 → ran (A ) = 3
5 0 0 0
1 2 1
1 0 2 1
• Si k ≠ 0 → | A | ≠ 0 → ran (A ) = 4
36
Unidad 2. Determinantes BACHILLERATO
Matemáticas II
1 3 3 1 1 3 3
b) f k k 3 –1 p → Hacemos k k 3 = 0 → 6k – 18 = 0 → k = 3
–1 3 3 0 –1 3 3
1 3 3 1 1 3 1
• Si k = 3 → B = f 3 3 3 –1 p 8 3 3 –1 ≠ 0 → ran (B ) = 3
–1 3 3 0 –1 3 0
• Si k ≠ 3 → ran (B ) = 3
Por tanto, ran (B ) = 3 para cualquier valor de k.
k 1 –2 0 k 1 –2
c) f –1 –1 k 1 p 8 Hacemos
k =1
–1 –1 k = 0 → –k 2 + 1 = 0
k = –1
1 1 1 k 1 1 1
1 1 –2 0 1 –2 0
• Si k = 1 → C = f –1 –1 1 1 p 8 –1 1 1 ≠ 0 → ran (C ) = 3
1 1 1 1 1 1 1
1 1 –2 0 1 1 0
• Si k = –1 → C = f –1 –1 –1 1 p 8 –1 –1 1 = 0 y
–2 0
≠ 0 → ran (C ) = 2
–1 1
1 1 1 –1 1 1 –1
• Si k ≠ –1 → ran (C ) = 3
1 0 –a –1 1 0 –a
d) D = f 1 a + 3 4 – a p
(1)
0 8 1 a+3 4 – a =
2
1 a+3 a +2 a+2 1 a + 3 a2 + 2
1 0 –a a =1
= (a + 3) 1 1 4 – a = (a + 3)(a 2 + a – 2) = 0 a = –2
1 1 a2 + 2 a = –3
(1) Sacamos (a + 3) factor común de la 2.ª columna.
1 0 –1 –1 0 –1 –1
• Si a = 1 → D = f 1 4 3 0 p 8 4 3 0 ≠ 0 → ran (D ) = 3
1 4 3 3 4 3 3
1 0 2 –1 1 0 –1
• Si a = –2 → D = f 1 1 6 0 p 8 1 1 0 = 0 y
1 0
≠ 0 → ran (D ) = 2
1 1
1 1 6 0 1 1 0
1 0 3 –1 1 3 –1
• Si a = –3 → D = f 1 0 7 0 p 8 1 7 0 ≠ 0 → ran (D ) = 3
1 0 11 –1 1 11 –1
• Si a ≠ –2 → ran (D ) = 3
37
Unidad 2. Determinantes BACHILLERATO
Matemáticas II
a) A = f 2 t t 2 1 p b) B = f 2 t + 1 t – 1 p f p
t 1 1 2 t t 0
–2 0 –1
c) C =
1 3 2+t
2 1 1 2 2t + 1 0 –t – 3
t +2 0 t
t 1 1 2 t 1 1 t =0
a) A = f 2 t t 1 p 8 2 t t =
2 2
–t 3 + 3t 2 – 2t = 0 t =1
2 1 1 2 2 1 1 t =2
0 1 1 2 0 1 2
• Si t = 0 → A = f 2 0 0 1 p 8 2 0 1 ≠ 0 → ran (A ) = 3
2 1 1 2 2 1 2
1 1 1 2 1 1 2
• Si t = 1 → A = f 2 1 1 1 p 8 2 1 1 ≠ 0 → ran (A ) = 3
2 1 1 2 2 1 2
2 1 1 2 2 1 2
• Si t = 2 → A = f 2 2 4 1 p 8 2 2 1 = 0 y
2 1
≠ 0 → ran (A ) = 2
2 2
2 1 1 2 2 1 2
• Si t ≠ 2 → ran (A ) = 3
t t 0 t t 0 t =0
b) B = f 2 t + 1 t – 1 p 8 |B| = 2 t + 1 t – 1 = t (t 2 – 3t + 2) = 0 t =1
2t + 1 0 –t – 3 2t + 1 0 – t – 3 t =2
0 0 0
• Si t = 0 → B = f 2 1 –1 p 8
2 1
≠ 0 → ran (B ) = 2
1 0
1 0 –3
1 1 0
• Si t = 1 → B = f 2 2 0 p 8
2 2
≠ 0 → ran (B ) = 2
3 0
3 0 –4
2 2 0
• Si t = 2 → B = f 2 3 1 p 8
2 2
≠ 0 → ran (B ) = 2
2 3
5 0 –5
• Si t ≠ 0, t ≠ 1 y t ≠ 2 → ran (B ) = 3
3–t 3 2t
f p
3 – t 3 2t
–2 0 –1
c) C = 8 –2 0 –1 = –3(3t – 6) = 0 → t = 2
1 3 2+t
1 3 2+t
t +2 0 t
1 3 4
f p
1 3 4
–2 0 –1 1 3
• Si t = 2 → C = 8 –2 0 –1 = 0 y ≠ 0 → ran (C ) = 2
1 3 4 –2 0
4 0 2
4 0 2
• Si t ≠ 2 → ran (C ) = 3
38
Unidad 2. Determinantes BACHILLERATO
Matemáticas II
1 0 a2
a 2 ab b 2 a 2 – 2ab + b 2 ab b 2 a 2 – 2ab + b 2 ab b 2
a) 2a a + b 2b = 2a – 2 (a + b) + 2b a + b 2b = 0 a + b 2b =
1 1 1 1 – 2 +1 1 1 0 1 1
a 2 – 2ab + b 2 ab b 2 – ab (a – b) 2 ab – b 2 b 2
= 0 a + b 2 b – ( a + b) = 0 a + b – 2b 2b =
0 1 1–1 0 1–1 1
(a – b) 2 ab – b 2 b 2
= 0 a – b 2b = (a – b )2(a – b ) = (a – b )3
0 0 1
1 a2 – 1 a 1 1 a 1 1 a
2 2 2
b) 1 2a – 2 2a – 1 = (a – 1) 1 2 2a – 1 = (a – 1) 0 1 a – 1 =
1 0 a2 1 0 a2 1 0 a2
1 1 a –1 1 1 1
2 2
= (a – 1) 0 1 a – 1 = (a – 1) (a – 1) 0 1 1 =
1 0 a2 – 1 1 0 a +1
1 0 0 1 0 0
2 2
= (a – 1) (a – 1) 0 1 1 = (a – 1) (a – 1) 0 1 0 =
1 0 a +1 1 0 a +1
32 Dada la matriz A = f 1 –x 1 p:
–x 1 1
1 1 –x
39
Unidad 2. Determinantes BACHILLERATO
Matemáticas II
f p
–1 9 1 … 1 1
An = –1 –1 9 … 1 1
… … … … … …
–1 –1 –1 … –1 9
calcula el determinante de A2, A3 y A5.
1 1 1 1
| A2 | = = = 10
–1 9 0 10
1 1 1 1 1 1
| A3 | = –1 9 1 = 0 10 2 = 102 = 100
–1 –1 9 0 0 10
| A5 | = 104 = 10 000
A = f0 1 0p
1 a 1
0 1 a
b) Halla la inversa de A siempre que sea posible.
1 a 1
a) 0 1 0 = a → Existe A –1 si a ≠ 0.
0 1 a
b) a ≠ 0
a – (a 2 – 1) –1 1 (–a 2 – 1) /a –1/a
f0 1 0p = 1 f0 0 p = f0 0 p
1 a 1 –1
a 1
a
0 1 a 0 –1 1 0 –1/a 1/a
35 Dada la matriz A = f 1 1 0 p:
1 0 0
0 0 1
a) Encuentra la expresión general de A n donde n es un número natural cualquiera.
b) Razona que A n tiene inversa para cualquier n ≥ 1 y calcula dicha matriz inversa.
1 0 0 2 1 0 0 1 0 0 1 0 0
a) A = f 1 1 0 p = f 1 1 0 p · f 1 1 0 p = f 2 1 0 p
2
0 0 1 0 0 1 0 0 1 0 0 1
1 0 0 1 0 0 1 0 0
A 3
= · A = f2 1 0p · f1 1 0p = f3 1 0p
A 2
0 0 1 0 0 1 0 0 1
1 0 0
A n = f n 1 0 p
0 0 1
1 0 0
b) n 1 0 = 1 ≠ 0 → A n tiene inversa.
0 0 1
1 0 0 –1 1 0 0
f n 1 0 p = f –n 1 0 p
0 0 1 0 0 1
40
Unidad 2. Determinantes BACHILLERATO
Matemáticas II
41
Unidad 2. Determinantes BACHILLERATO
Matemáticas II
Página 86
3a 0 4c
a) Determina el número de columnas de A que son linealmente independientes.
b) Calcula el rango de A.
a b c 1 1 1
| A | = 2a –b 3c = abc 2 –1 3 = abc · 0 = 0
3a 0 4c 3 0 4
a b
Pero = –ab + 2ab = ab ≠ 0, pues a y b son no nulos.
2a –b
Por tanto:
a) Hay dos columnas en la matriz A que son linealmente independientes.
b) ran (A ) = 2.
M = f a c p
5 5 5
b
b +c a +c a +b
5 5 5 5 5 5 5 5 5
(1) (2) (3)
| M | = a b c = a + b + c a + b + c a + b + c = (a + b + c) 1 1 1 = 0
b +c a +c a +b b+c a +c a +b b +c a +c a +b
(1) Sumamos a la 2.ª fila la 3.ª
(2) Sacamos (a + b + c ) factor común de la 2.ª fila.
(3) Las dos primeras filas son proporcionales.
Luego, ran (M ) ≤ 2. Tenemos que:
5 5
= 5b – 5a = 0 → b = a
a b
5 5
= 5c – 5b = 0 → c = b
b c
5 5
= 5c – 5a → a = c
a c
Por tanto:
• Si a = b = c → ran (M ) = 1
• En otro caso → ran (M ) = 2
42
Unidad 2. Determinantes BACHILLERATO
Matemáticas II
Cuestiones teóricas
41 ¿Verdadero o falso? Justifica las respuestas y pon ejemplos.
a) Si c1, c2 y c3 son las columnas 1.ª, 2.ª y 3.ª de una matriz cuadrada de orden 3 tal que |c1 c2 c3| = 5, en-
tonces:
i) |c2 2c3 c1| = 10
ii) |c1 + c2 c2 – c1 c3| = 0
iii) |c1 + c3 c2 c3 + c1| = 5
iv) |–c2 2c1 – c3 c3 + c2| = 10
b) Si B es una matriz cuadrada de orden 3 cuyo determinante vale 4, entonces:
i) |5B | = 20 ii) | B 2| = 16 iii) | B –1| = 1/4
–x 1 1
c) La única solución de 1 –x 1 = 0 es x = –1.
1 1 –x
0 1 a
f0 a 0 p
a –a 2 + 1 –1
A –1 = 0 –1 1 , a≠0
a
e) Si A es una matriz cuadrada tal que A 2 = 2A – I, entonces A es invertible y A –1 = 2I – A.
f ) Si A y B son dos matrices regulares que verifican que AXB = A + B, entonces X = A –1 + B –1.
a) i) Verdadero:
c 2 2c 3 c 1 = 2 c 2 c 3 c 1 = (–1) 2 2 c 1 c 2 c 3 = 10
ii) Falso:
c 1 + c 2 c 2 – c 1 c 3 = c 1 + c 2 2c 2 c 3 = 2 c 1 + c 2 c 2 c 3 = 2 c 1 c 2 c 3 = 10
iii) Falso:
c 1 + c 3 c 2 c 3 + c 1 = c 1 + c 3 c 2 0 = 0
iv) Verdadero:
–c 2 2c 1 – c 3 c 3 + c 2 = –c 2 2c 1 – c 3 c 3 = –c 2 2c 1 c 3 = 2 –c 2 c 1 c 3 =
= –2 c 2 c 1 c 3 = (–1) (–2) c 1 c 2 c 3 = 10
b) i) Falso:
| 5B | = 53 | B | = 53 · 4 = 500
ii) Verdadero:
| B 2 | = | B · B | = | B | | B | = 16
iii) Verdadero:
| B · B –1 | = | B | | B –1 | = 1 → | B –1 | = 1 = 1
|B| 4
c) Falso:
–x 1 1
1 –x 1 = 0
1 1 –x
–x 3 + 3x + 2 = 0
Las soluciones son: x = –1, x = 2
43
Unidad 2. Determinantes BACHILLERATO
Matemáticas II
d) Verdadero:
1 1/a (–a 2 + 1) –1/a
A –1 = f 0 0 p = f0
a 1 – a 2 –1
1 1 a 0p
a
0 –1/a 1/a 0 –1 1
e) Verdadero:
A 2 = 2A – I → A 2 – 2A = –I → A(A – 2I) = –I → A(2I – A ) = I
Luego A es invertible con A –1 = 2I – A.
f ) Verdadero:
AXB = A + B → X = A –1(A + B )B –1 = (I + A –1B )B –1 = B –1 + A –1
42 Prueba que el determinante de una matriz cualquiera de orden 3 es igual que el de su traspuesta.
a 11 a 12 a 13 a 11 a 21 a 31
f
Si A = a 21 a 22 a 23 , entonces p A t f
= a 12 a 22 a 32 . p
a 31 a 32 a 33 a 13 a 23 a 33
Aplicando la definición de determinante, obtenemos que | A t | = | A |. Lo vemos:
| A | = a 11 a 22 a 33 + a 12 a 23 a 31 + a 13 a 21 a 32 – a 13 a 22 a 31 – a 11 a 23 a 32 – a 12 a 21 a 33
| A t | = a 11 a 22 a 33 + a 12 a 23 a 31 + a 13 a 21 a 32 – a 13 a 22 a 31 – a 11 a 23 a 32 – a 12 a 21 a 33
Luego | A | = | A t |.
43 ¿Sabrías decir cuál de estos dos productos puede formar parte del desarrollo de un determinante
de orden 4?:
a) a12 · a23 · a31 · a42 b)
a14 · a41 · a23 · a32
Solo podría ser b), puesto que en cada producto ha de aparecer un factor de cada fila y uno de cada
columna.
44 Si A es una matriz cuadrada de orden 4, ¿puedes saber el valor de a21 A11 + a22 A12 + a23 A13 +
+ a24 A14 sin conocer los elementos de la matriz?
El resultado es 0, pues tenemos un producto de los elementos de una fila (la 2.ª) por los adjuntos de
otra (la 1.ª).
46 Dadas las matrices A y B de orden 4 con | A | = 3 y | B | = 2, calcula |A –1|, | B t A | y |(AB –1) t |.
| A –1 | = 1 = 1 (1)
| A| 3
(2) (3)
| B t · A | = |B t | · | A| = |B | · | A| = 2 · 3 = 6
(3) (2) | A| 3
|(AB –1)t | = | AB –1| = | A| · |B –1| = | A| · 1 = =
|B| |B| 2
(1) El determinante de la inversa de una matriz es el inverso del determinante de la matriz.
(2) Tenemos en cuenta que | A · B | = | A | · | B |.
(3) El determinante de una matriz coincide con el de su traspuesta.
44
Unidad 2. Determinantes BACHILLERATO
Matemáticas II
A= e o B= e o → A+B= e o
1 2 1 2 2 4
2 3 –2 –3 0 0
48 Sea A una matriz cuadrada tal que A 2 = A. Demuestra que det (A) = 0 o det (A) = 1.
|A| = 0
| A 2 | = | A · A | = | A | · | A | = | A |2 = | A | → | A |2 – | A | = 0 → | A | (| A | – 1) = 0
|A| = 1
b) Por ejemplo:
2 3 3 4
A=e o; B = e o; A + B = e o
1 1
4 6 2 2 6 8
45
Unidad 2. Determinantes BACHILLERATO
Matemáticas II
Para profundizar
50 Demuestra, sin desarrollar el determinante, que:
a 2 ab b 2
2a a + b 2b = (a – b )3
1 1 1
columnas
a 2 ab b 2 (1.ª) – (3.ª) a 2 – b 2 ab – b 2 b 2 (a + b) (a – b) b (a – b) b 2
(1)
2a a + b 2b = (2.ª) – (3.ª) 2a – 2b a – b 2b = 2 (a – b) (a – b) 2b =
1 1 1 (3.ª) 0 0 1 0 0 1
a + b b b2
(2) a +b b
= (a – b) 2 2 1 2b = (a – b) 2 = (a – b )2 (a + b – 2b ) = (a – b )2 (a – b ) = (a – b )3
2 1
0 0 1
(1) Sacamos (a – b ) factor común de la 1.ª y de la 2.ª columna.
(2) Desarrollamos por la 3.ª fila.
1 a 2 a 3 bc a a 2
51 Demuestra, sin desarrollar, que 1 b 2 b 3 = ac b b 2 .
1 c2 c3 ab c c 2
En el segundo miembro, multiplica y divide la 1.ª fila por a ; la 2.ª, por b, y la 3.ª, por c.
bc a a 2 bca a 2 a 3 1 a2 a3 1 a2 a3
ac b b 2 = 1 acb b 2 b 3 = abc 1 b 2 b 3 = 1 b 2 b 3
abc abc
ab c c 2 abc c 2 c 3 1 c2 c3 1 c2 c3
1 1 1
52 Prueba que a b c = (b – a)(c – a)(c – b ).
a2 b2 c2
Este determinante se llama de Vandermonde.
1 1 1 1 0 0 1 0 0
a b c = a b–a c–a = a (b – a) (c – a) =
2 2 2 2 2 2 2 2 2
a b c a b –a c –a a (b + a) (b – a) (c + a) (c – a)
1 0 0
= (b – a)(c – a) 1 1 1 = (b – a)(c – a)(c + a – b – a) = (b – a)(c – a)(c – b)
2
a b+a c+a
Página 87
53 Determina las matrices cuadradas de orden 2 cuyos elementos sean números enteros, con deter-
minante igual a –1, y tales que su inversa coincida con su traspuesta.
Haz A · A t = I y |A | = –1. Hay 4 soluciones.
A · A t = I → e oc
a b a c
c d b d
m=f
a 2 + b 2 ac + bd
ac + bd c 2 + d 2
p = e
1 0
0 1
o 8 * ac + bd = 0
ac + bd = 0
c2 + d 2 =1
46
Unidad 2. Determinantes BACHILLERATO
Matemáticas II
54 Escribe una matriz con 3 filas y 3 columnas, que tenga 3 elementos nulos y tal que ninguno de
sus menores de orden 2 sea nulo.
0 1 1
Por ejemplo: f 1 0 1 p
1 1 0
0 1 0 1 1 1 1 1
Ya que: ≠ 0, ≠ 0, ≠0 y ≠ 0.
1 0 1 1 0 1 1 0
a 11 a 12 b 11 b 12 a 11 b 11 + a 12 b 21 a 11 b 12 + a 12 b 22
|AB | = ea a o · fb b p = a b + a b a b + a b =
21 22 21 22 21 11 22 21 21 12 22 22
a 11 b 11 a 11 b 12 a 11 b 11 a 12 b 22 a 12 b 21 a 11 b 12 a 12 b 21 a 12 b 22
= a b a b + a b a b + a b a b + a b a b
21 11 21 12 21 11 22 22 22 21 21 12 22 21 22 22
(1) (2) (3) (4)
56 Considera la matriz A = f 3 0 4 p.
2 –1 0
2 1 1
= f 0 | A | 0 p.
|A | 0 0
a) Halla la matriz (Aij ). b) Prueba que A · (Aij )t
0 0 |A |
c) ¿Qué relación hay entre |A | y |(Aij )|?
2 –1 0
a) A = f 3 0 4 p → A 11 =
0 4 3 4 3 0
= –4 A 12 = – =5 A 13 = =3
1 1 2 1 2 1
2 1 1
–1 0 2 0 2 –1
A 21 = – = 1 A 22 = =2 A 23 = – =–4
1 1 2 1 2 1
–1 0 2 0 2 –1
A 31 = = –4 A 32 = – = –8 A 33 = =3
0 4 3 4 3 0
–4 5 3
(Aij ) = f 1 2 – 4 p
– 4 –8 3
47
Unidad 2. Determinantes BACHILLERATO
Matemáticas II
2 1 1 – 4 –8 3 2 1 1 3 –4 3
f p
–13 0 0 | A| 0 0
= f 0 –13 0 p = 0 | A| 0
0 0 –13 0 0 | A|
57 Sea A una matriz cuadrada de orden 3 con |A | ≠ 0. Busca la relación que existe entre |A | y
|(Aij )|. Para ello, ten en cuenta el apartado b) del problema anterior y que |A · B | = |A | · |B |.
• Sabemos que el determinante de una matriz coincide con el de su traspuesta:
| Aij | = | Aji |
• Por otra parte, tenemos que (suponemos que existe A –1):
3
A –1 = 1 (A ji ) 8 | A –1| = e 1 o · | A ji| = 1 3 · | A ji| = | A –1|
| A| | A| | A|
• También sabemos que:
A · A –1 = I 8 | A| · | A –1| = |I | = 1 8 | A –1| = 1
| A|
• Uniendo las dos igualdades obtenidas, tenemos que:
1 = 1 · | A | 8 | A | = | A|2 (A de orden 3 × 3)
ij ij
| A| | A|3
4 8 | Aij| = | A| n – 1
| A –1| = 1 n | A ij|
| A|
|A | = 1
–1
| A|
48
Unidad 2. Determinantes BACHILLERATO
Matemáticas II
Autoevaluación
Página 87
1 –1 0 2
A=
1
0 f 0
1
–1
1
2
2 p
–1 2 –1 a
1 –1 0 2
1 0 –1 2
= 2a + 4 = 0 8 a = –2
0 1 1 2
–1 2 –1 a
A no es regular para a = –2.
49
Unidad 2. Determinantes BACHILLERATO
Matemáticas II
2a + b 0 0
M=f a b–a 0 p
a 0 b–a
1 0 0
b) Para a = 1 y b = –1, M = f 1 –2 0 p
1 0 –2
1 1 1 4 0 0
M t = f 0 –2 0 p Adj (M t ) = f 2 –2 0 p | M | = 4
0 0 –2 2 0 –2
1 0 0
Así, M –1 = f 1/2 –1/2 0 p
1/2 0 –1/2
5 Si c1, c2, c3 son los vectores columna de una matriz tal que |c1 c2 c3| = 5, calcula:
b) |c1 c2 2c3|
c) |c1 c1 – c2 c3|
a) c 1 – 3c 2 c 2 c 3 = c 1 c 2 c 3 = 5
b) c 1 c 2 2c 3 = 2 c 1 c 2 c 3 = 10
c) c 1 c 1 – c 2 c 3 = –5
50
Unidad 2. Determinantes BACHILLERATO
Matemáticas II
7 Considera la matriz A = f 3 t 0 p.
t –1 4
–1 0 1
a) Determina para qué valores de t la matriz A es regular.
1 0 0
b) Para t = 1, halla la matriz X que verifica AXA –1 = B siendo B = f 1 1 0 p.
0 0 1
t –1 4 t –1 4 + t
–1 4 + t
a) 3 t 0 = 3 t 3 =– = –(–3 – 4t – t 2) = t 2 + 4t + 3 = 0 → t = –1, t = –3
t 3
–1 0 1 –1 0 0
A tiene inversa si t ≠ –1 y t ≠ –3.
b) AXA –1 = B → X = A –1BA
1 1 –4
A –1 = f –3 5 12 p
1
8
1 1 4
9 –1 4 9/8 –1/8 1/2
X = f –3 5 12 p f 1 1 0 p f 3 1 0 p = f 5 3 20 p = f 5/8 3/8 5/2 p
1 1 – 4 1 0 0 1 –1 4
1 1
8 8
1 1 4 0 0 1 –1 0 1 1 –1 12 1/8 –1/8 3/2
9/8 –1/8 1/2
X = f 5/8 3/8 5/2 p
1/8 –1/8 3/2
51