Documentos de Académico
Documentos de Profesional
Documentos de Cultura
Manlibro Esperanto PDF
Manlibro Esperanto PDF
00. Enhavo
1
25. Tabelvortoj ............................................................................................ 54
26. Nombraj vortoj ..................................................................................... 58
27. Adjektivaj nombrovortoj ....................................................................... 59
28. Kioma horo estas? ................................................................................. 59
29. Vortfarado ............................................................................................. 60
30. Oftaj eraroj ............................................................................................ 61
31. Kelkaj gravaj vortoj .............................................................................. 64
32. Utilaj frazoj kaj esprimoj ....................................................................... 69
33. Proverbaro ............................................................................................. 72
34. Unua legaĵo ............................................................................................ 74
35. Dua legaĵo ............................................................................................. 82
36. Bibliografio ........................................................................................... 84
37. Memorindaj reguloj ............................................................................... 85
38. Korelativaj vortoj aŭ tabelvortoj ........................................................... 87
39. Afiks-tabelo ............................................................................................ 88
40. Vortaro esperanta – hispana .................................................................. 90
2
01. Alfabeto
Consta de 28 letras: 5 vocales, 2 semivocales y 21 consonantes.
A–B–C–Ĉ–D–E–F–G–Ĝ–H–Ĥ–I–J–Ĵ–K–L–M–N–O–P
–R–S–Ŝ–T–U–Ŭ–V–Z
a–b–c–ĉ–d–e–f–g–ĝ–h–ĥ–i–j–ĵ–k–l–m–n–o–p
–r–s–ŝ–t–u–ŭ–v–z
3
ŭ Equivale a la “u” breve diptongada en aurora, euforia, pausa: antaŭ (án –
tau).
v Equivale a la “v” inglesa en vanity, francesa en vie, italiana en vita. Es
siempre labiodental y no debe confundirse con la “b”: vino (ví – no).
z Equivale a la “z” inglesa en zero y a la “s” castellana en musgo, haciendo
vibrar las cuerdas vocales en la garganta: rozo (ró – sso).
03. Silaboj
En esperanto cada palabra tiene tantas sílabas como vocales contiene. Ej. “la”
tiene una sílaba, “libro” tiene dos (li – bro), “piano” tiene tres (pi – a – no)
mientras que en castellano sólo tiene dos (pia – no), “elefanto” tiene cuatro (e –
le – fan – to).
04. Akcento
El esperanto no tiene acentos ortográficos (á – é – í – ó – ú) sino tan sólo el
acento tónico, que se pronuncia pero no se escribe y que recae siempre sobre la
penúltima sílaba. Por tanto todas las palabras son llanas. Ej. “libro” (lí – bro),
“piano” (pi – á – no), “familio” (fa – mi – lí – o), “telefono” (te – le – fó – no).
05. Artikolo
4
meblo: (un) mueble la mebloj: los muebles
tablo: (una) mesa la tabloj: las mesas
06. Substantivoj
07. Adjektivoj
08. Pluralo
5
09. Personaj pronomoj
Los pronombres personales se anteponen al verbo. El pronombre neutro “ĝi” se
emplea para sustituir cosas (abstractas o concretas) o animales. El género
gramatical no existe en esperanto.
6
11. Nedifinita pronomo
Kun granda bruo oni malfermis la pezan pordegon. Con gran ruido se abrió
el pesado portón.
Oni devas labori por vivi. Se debe trabajar para vivir.
Oni diras, ke li venos post du tagoj. Dicen (se dice) que vendrá dentro de dos
días.
Oni ne scias, kion fari. Uno no sabe qué hacer.
Oni parolis multe pri vi. Se habló mucho acerca de ti.
Oni vidas, ke ili estas inteligentaj. Se ve que son inteligentes.
Vojaĝante (dum oni vojaĝas) oni lernas. Viajando se aprende.
12. Adverboj
7
bicikle (per biciklo): en bicicleta nokte (en la nokto): por la noche
hejme (en la hejmo): en casa skribe (per skribo): por escrito
kure (en kuro): a la carrera urbe (en la urbo): en la ciudad
8
ne Adverbio de negación (castellano: no).
“Eĉ ne” y “ankaŭ ne” equivalen respectivamente a las formas castellanas “ni
siquiera” y “tampoco”.
9
Eĉ ne tio. Ni siquiera eso.
Li havas eĉ ne unu amikon. – Li ne havas eĉ unu amikon.
Él no tiene ni siquiera un amigo.
Ankaŭ ŝi ne finis sian taskon. Tampoco ella terminó su tarea.
10
14. Akuzativo
La tercera persona del singular y del plural (li – ŝi – ĝi – ili) usa el pronombre
reflexivo “si”. Téngase en cuenta que “si” y “sia” se refieren siempre al sujeto
de la oración, y por lo tanto nunca pueden ser sujeto.
11
Li razas sin per razilo. Él se afeita con una maquinilla de afeitar.
Ŝi kombas sin per kombilo. Ella se peina con un peine.
Ĝi lekas sin. – La kato lekas sin. El gato se lame.
Ili banas sin. Ellos/as se bañan.
En la frase “él lee su libro” este “su” puede referirse al libro propio, al libro de
otro, al libro de usted, al libro de él, al de ella o al de ellos/as. En esperanto no
hay posibilidad de confusión.
12
Mi vizitos vin la kvaran de majo. Te visitaré el cuatro de mayo.
Mi vizitos vin en la kvara de majo. Te visitaré el cuatro de mayo.
13
En el primer caso la cualidad es permanente, para todo el mundo. En el segundo
caso se atribuye esa cualidad, aunque quizá no la posea.
14
15. Verboj
-is Terminación de todos los verbos en tiempo pretérito. Sirve para todos
los números y personas.
15
“Estas – estis” (verbo ser, estar) traducen también las formas del castellano
“hay” y “había – hubo” respectivamente.
-os Terminación de todos los verbos en tiempo futuro. Sirve para todos los
números y personas.
-us Terminación de todos los verbos en modo condicional. Sirve para todos
los números y personas.
16
-u Terminación de todos los verbos en volitivo (equivale al imperativo y al
subjuntivo en castellano). Sirve para todos los números y personas.
***
17
16. Aktivaj participoj
18
Estos adjetivos unidos al verbo “esti” forman los tiempos compuestos.
Supongamos que todos los días comemos a las dos y tardamos media hora.
hieraŭ: ayer
Antaŭ la dua mi estis manĝonta. Antes de las dos había de comer (iba a
comer).
Je la dua mi estis manĝanta. A las dos estaba comiendo.
morgaŭ: mañana
Antaŭ la dua mi estos manĝonta. Antes de las dos habré de comer (iré a
comer).
Je la dua mi estos manĝanta. A las dos estaré comiendo.
19
Al transformarse en adverbios mediante la terminación “-e” se obtiene el
gerundio activo. dormante: durmiendo – ludante: jugando
Manĝonte oni devas purigi siajn Antes de comer hay que lavarse las
manojn. manos.
Manĝante oni ne devas paroli. Comiendo no se debe hablar.
Manĝinte oni devas purigi siajn Después de comer hay que lavarse los
dentojn. dientes.
La fusión de los morfemas verbales de “esti” con las formas del participio se
ciñe a la lógica estructural del esperanto. Aunque apenas se produce esta fusión
en el uso hablado por su densidad sintética, sí suele encontrarse en la literatura
por lo que aligera el peso de la frase.
Ŝi legantis (estis leganta) bonan romanon. Ella estaba leyendo una buena
novela.
Ili ludintos (estos ludinta) tenisan matĉon. Ellos/as habrán jugado un partido
de tenis.
20
17. Pasivaj participoj
Supongamos que todos los días tomamos café a las tres en punto de la tarde.
21
ĉiutage: cada día
Antaŭ la tria la kafo estas trinkota. Antes de las tres el café ha de ser
tomado (va a ser tomado).
Je la tria la kafo estas trinkata. A las tres el café está siendo tomado.
Je la tria kaj duono la kafo estas A las tres y media el café ha sido
trinkita. tomado.
hieraŭ: ayer
Antaŭ la tria la kafo estis trinkota. Antes de las tres el café había de ser
tomado (iba a ser tomado).
Je la tria la kafo estis trinkata. A las tres el café estaba siendo tomado.
Je la tria kaj duono la kafo estis A las tres y media el café había sido
trinkita. tomado.
morgaŭ: mañana
Antaŭ la tria la kafo estos trinkota. Antes de las tres el café habrá de ser
tomado (irá a ser tomado).
Je la tria la kafo estos trinkata. A las tres el café estará siendo tomado.
Je la tria kaj duono la kafo estos A las tres y media el café habrá sido
trinkita. tomado.
22
18. Prefiksoj
23
ge- Prefijo que indica reunión de ambos sexos. Se refiere como mínimo a
dos personas o seres y va siempre en plural.
24
pra- Prefijo que significa primitivo, antepasado, alejado en el tiempo.
25
19. Sufiksoj
-aĵ- Sufijo que indica cosa concreta, objeto, resultado de una acción.
26
-an- Sufijo que significa habitante, miembro, partidario.
-ant- Este sufijo se refiere a una persona que hace (ocasionalmente) lo que
indica la raíz. En cambio el sufijo “-ist-” indica una persona que realiza
profesionalmente aquello que designa la raíz.
aĉetanto: comprador (el que compra) manĝanto: comensal (el que come)
amanto: amante (el que ama) promenanto: paseante (el que pasea)
legantino: lectora (la que lee) vizitanto: visitante (el que visita)
lernantino: alumna (la que aprende) vojaĝanto: viajero (el que viaja)
-ar- Sufijo que indica conjunto o reunión de cosas de la misma especie que
forman una unidad, un todo concreto.
27
-ebl- Sufijo que expresa posibilidad, que se puede.
-ec- Sufijo para expresar una idea abstracta, alguna cualidad general.
-ej- Sufijo que indica local destinado o lugar apropiado para aquello que
designa la raíz.
28
lakto: leche laktejo: lechería
lerni: aprender lernejo: colegio, escuela
naĝi: nadar naĝejo: piscina
preĝi: rezar preĝejo: iglesia
vendi: vender vendejo: tienda, comercio
ejo: local, sitio
29
-estr- Sufijo que significa jefe, principal, que dirige.
30
-ig- Sufijo que significa “hacer, volver” lo que indica la raíz. También
transforma los verbos intransitivos en transitivos.
Usado como lexema independiente, “-ig-” tiene el mismo significado que como
sufijo.
31
nokto: noche noktiĝi: anochecer
rompi: romper rompiĝi: romperse
sidi: estar sentado sidiĝi: sentarse
ŝipo: barco, buque enŝipiĝi: embarcarse
iĝi: hacerse, convertirse, volverse
Usado como lexema independiente, “-iĝ-” tiene el mismo significado que como
sufijo.
-il- Sufijo que indica instrumento, aparato o medio para hacer lo que se
expresa en la raíz, lo que sirve para.
32
-ind- Sufijo que significa “digno/a de, que merece”.
-ing- Sufijo que indica objeto que se introduce o inserta parcialmente en otro.
33
-ist- Sufijo que indica profesión, oficio, ocupación habitual, adepto de una
teoría.
34
-uj- Sufijo que indica caja, contenedor o recipiente. Por analogía, nombres
de países y árboles.
35
20. Prepozicioj
al: a, hacia
La rivero fluas cis la montaro. El río fluye a este lado de las montañas.
Cisanda regiono. Región de esta parte de los Andes.
36
ĉe: a, ante, junto a, en casa de (contacto puntual real o metafórico)
ĉirkaŭ: alrededor de
Februaro estas la dua monato de la jaro. Febrero es el segundo mes del año.
Li vojaĝis de Parizo al Londono. Él viajó de París a Londres.
Ŝi estas amikino de Petro. Ella es amiga de Pedro.
denove: de nuevo, nuevamente – depreni: quitar, deducir
Dum la vojo ili senĉese babilis. Durante el camino hablaron sin cesar.
Ofte dum vintraj matenoj, la termometro montras kelkajn gradojn sub
nulo. Frecuentemente en las mañanas invernales, el termómetro marca algunos
grados bajo cero.
dume: mientras tanto – dumviva posteno: cargo vitalicio
37
ekster: fuera de
ĝis: hasta
Ĉi-jare mi ferios de julio ĝis septembro. Este año tendré vacaciones desde
julio hasta septiembre.
Ĝis hodiaŭ ni ne sciis pri la afero. Hasta hoy no sabíamos nada del asunto.
ĝisdatigi: actualizar – ĝisfunde: a fondo
inter: entre
Ili estas tre amikaj inter si. Ellos/as son muy amigos/as entre si.
Inter ni ekzistas grandaj diferencoj. Entre nosotros/as existen grandes
diferencias.
La monujo estas inter la botelo kaj la libro. El monedero está entre la botella
y el libro.
38
internacia: internacional – interparolo: conversación
interreto: internet – interŝanĝi: intercambiar, permutar
En la salono estis neniu krom li kaj lia fianĉino. En el salón no había nadie
aparte de él y su novia.
Krom Esperanto mi lernas ankaŭ la italan. Además de esperanto aprendo
italiano.
krome: además – kromnomo: apodo, mote, sobrenombre
39
laŭ: según, con arreglo a
malantaŭ: detrás de
malgraŭ: a pesar de
por: para
40
post: después de, dentro de (tiempo)
La vivo pasas preter niaj okuloj. La vida pasa por delante de nuestros ojos.
Preter la urbo fluas rivero. Más allá de la ciudad fluye un río.
preteratenti: pasar por alto – preterpasi: pasar de largo, sobrepasar
Li amas tiun knabinon pro ŝia beleco kaj boneco. Él ama a esa chica por su
belleza y bondad.
Mi dankas vin pro via afableco. Te doy las gracias por tu amabilidad.
Mi ne scias, pro kio ŝi ploras. No sé por qué llora ella.
sen: sin
41
sub: bajo, debajo de
Ekzistas nenio nova sub la suno. No hay nada nuevo bajo el sol.
La kato dormas sub la tablo. El gato duerme bajo la mesa.
Li eltiris skatolon de sub la lito. Él sacó una caja de debajo de la cama.
Li portis ĵurnalon sub la brako. Él llevaba un periódico bajo el brazo.
sube: abajo, debajo – subtera: subterráneo/a
subulo: subordinado, subalterno – subvesto: ropa interior
Ili promenis tra la urba parko. Ellos paseaban por el parque de la ciudad.
La suno brilas tra la arboj. El sol brilla a través de los árboles.
trairi: atravesar, cruzar, pasar – travidebla: transparente
La vojeto daŭras trans la rivero. El sendero continua al otro lado del río.
Ni aŭdis ilin de trans la strato. Les oíamos desde el otro lado de la calle.
transloki: trasladar – transporti: transportar
42
La preposición “al” se usa para expresar el objeto o complemento indirecto.
Las preposiciones “a” y “de” que a veces preceden a los infinitivos en castellano
no se traducen en esperanto.
Cuando los sujetos son distintos se emplea el infinitivo sin “por”, o la forma
“por ke” + volitivo (subjuntivo).
43
La forma “sen ... kaj” equivale a “sin ... ni” en castellano.
Mi trinkas kafon sen lakto kaj sukero. Yo bebo café sin leche ni azúcar.
21. Konjunkcioj
Antaŭ ol ilia domo brulis, ili estis sufiĉe riĉaj. Antes de que su casa ardiera,
eran bastante ricos.
Antaŭ ol venis la vespero, la malsanulo mortis. Antes de que llegara la tarde,
el enfermo falleció.
apenaŭ: apenas
aŭ: o, u
44
ĉar: porque, puesto que
ĉu: si (dubitativo)
Eĉ se neniu venos, vi devos resti ĉi tie. Aunque no venga nadie, debes quedarte
aquí.
Ni sendube venkos, eĉ se la tuta mondo batalus kontraŭ ni. Sin duda alguna
venceremos, aunque el mundo entero luchara contra nosotros.
45
escepte se: excepto si
Mi vizitas lin ĉiutage, escepte se pluvas. Le visito todos los días, excepto si
llueve.
Ni faros ekskurson, escepte se estos malbona vetero. Iremos de excursión,
excepto si hace mal tiempo.
Demandu kaj demandu, ĝis ili respondos. Pregunta y pregunta, hasta que
respondan.
Ni laboros senhalte, ĝis ni atingos nian celon. Trabajaremos sin descanso,
hasta que logremos nuestro objetivo.
Jen mi kuras, jen mi iras kviete. Ahora corro, ahora camino tranquilamente.
Li povas esti jen saĝa, jen stulta. Él puede ser unas veces sabio, otras veces
estúpido.
kaj: y, e
ke: que
46
kvankam: aunque, si bien
kvazaŭ: como si
Ili babilis kune, kvazaŭ ili estus amikoj. Ellos charlaban juntos como si fueran
amigos.
Li saltis, kvazaŭ li estus frenezulo. Él saltaba como si estuviera loco.
nek: ni
Ili neniam fumas nek drinkas. Ellos/as nunca fuman ni beben alcohol.
Mi ne (nek) balais nek kuiris. Ni barrí ni cociné.
Nek feliĉo nek amo daŭras eterne. Ni la felicidad ni el amor duran
eternamente.
Post kiam la laboro estis preta, ni iris al la parko. Después de que el trabajo
estuviera preparado, fuimos al parque.
Post kiam li diris tiujn vortojn, li eliris. – Dirinte tiujn vortojn, li eliris.
Después de decir esas palabras, él salió.
47
se: si (condicional)
Ili estas junaj, sed inteligentaj. Ellos/as son jóvenes, pero inteligentes.
Li petis helpon, sed neniu reagis. Él pidió ayuda, pero nadie reaccionó.
Ŝi ne nur kantas, sed ankaŭ dancas. Ella no sólo canta, sino que también baila.
Karlo diris: mi volas doni ion al vi. Karlo diris, ke li volas doni ion al mi.
Carlos dijo: quiero darte algo. Carlos dijo que quería darme algo.
48
22. Komparado
pli ... ol
Forman el comparativo de superioridad “más ... que”.
La neĝo estas pli blanka ol papero. La nieve es más blanca que el papel.
Mi havas pli da ĉemizoj ol mia frato. Tengo más camisas que mi hermano.
Mia amikino estas pli trankvila ol mi. Mi amiga es más tranquila que yo.
malpli ... ol
Forman el comparativo de inferioridad “menos ... que”.
Ĉu la hundo kuras malpli ol la kato? ¿El perro corre menos que el gato?
Li laboris malpli precize ol mi. Él trabajaba con menos precisión que yo.
Vino estas malpli nutra ol lakto. El vino es menos nutritivo que la leche.
la plej ... el – en
Es la forma que utiliza el superlativo relativo.
El la tri knaboj li estis la malplej forta. De los tres muchachos él era el menos
fuerte.
Tiu domo estas la malplej bela en la vilaĝo. Esa casa es la menos bella del
pueblo.
Vi estas la malplej riĉa el ni. Tú eres el menos rico de nosotros.
49
tiel ... kiel
Forman el comparativo de igualdad “tan ... como”.
Li kuiras tiel bone, kiel sia edzino. Él cocina tan bien como su mujer.
Nenio estas tiel valora, kiel la sano. No hay nada tan valioso como la salud.
Ŝi estas tiel eleganta, kiel via fratino. Ella es tan elegante como tu hermana.
Ju pli oni studas, des pli oni scias. Cuanto más se estudia (tanto) más se sabe.
Ju pli da bruo, des malpi da ĝuo. Cuanto más ruido, menos disfrute.
Ju malpli vi dormas, des pli nervoza vi fariĝas. Cuanto menos duermes, más
nervioso te pones.
50
23. Ĉu-demandoj
24. Ki-demandoj
“Kia” sirve también para formar frases exclamativas del tipo “Qué –
vaya – menudo + sustantivo”. Por ejemplo: Kia atleto! ¡Qué atleta!
51
kie Pronombre interrogativo y relativo. Se traduce por “dónde – donde”.
52
kiam Pronombre interrogativo y relativo. Se traduce por “cuándo – cuando”.
53
25. Tabelvortoj
Como se puede observar, las nueve palabras interrogativas de las que hemos
hablado pertenecen al cuadro de voces correlativas, que aparece en la página 87.
54
-a Li ekstaris kaj kuris ian distancon.
Se levantó y corrió cierta distancia.
(cualidad) Kian biciklon vi volas aĉeti?
¿Qué clase de bicicleta quieres comprar?
Ne rakontu tiajn aferojn.
No cuentes esa clase de asuntos.
Ĉia helpo estos bonvena.
Toda clase de ayuda será bienvenida.
Mi vidis nenian homon sur la strato.
No vi ninguna clase de persona por la calle.
55
-el Iel ni sukcesos.
De algún modo triunfaremos.
(modo) Kiel vi faris tion?
¿Cómo hiciste eso?
Li estas tiel forta, kiel vi.
Él es tan fuerte como tú.
Ŝi ĉiel helpas al mi.
Ella me ayuda de todas las maneras.
Neniel mi deziras vin ofendi.
De ningún modo deseo ofenderte.
pro kio – kial: por qué pro tio – tial: por eso
56
Cuando el antecedente y el relativo están en el mismo caso, se puede suprimir el
antecedente para aligerar la frase.
Kiuj petis monon, tiujn vi bone konas. Conoces bien a los que pedían dinero.
Vi bone konas tiujn, kiuj petis monon. Conoces bien a los que pedían dinero.
El demostrativo “tio” (= eso) al igual que “kio” (= qué cosa) se utiliza, entre
otras funciones, para sustituir la idea de la frase anterior.
57
26. Nombraj vortoj
Los números cardinales son invariables. Las decenas y centenas se forman por la
simple unión de los numerales.
Los números cardinales pueden recibir las terminaciones “-e” del adverbio y
“-o” del sustantivo.
58
27. Adjektivaj nombrovortoj
Los números ordinales muestran el orden en que están colocadas las cosas, y se
forman mediante la terminación “-a” del adjetivo. Admiten también el plural y
el acusativo, y se escriben en una sola palabra.
Se emplean para indicar las horas del día, los días del mes, las páginas de los
libros, etc.
59
29. Vortfarado
En esperanto cada terminación gramatical otorga a la raíz un nuevo significado.
labora: laboral – labori: trabajar – laboro: trabajo
Cualquier raíz puede ir unida a otra formando así una nueva palabra. Al
contrario que en su traducción castellana, el elemento principal va siempre al
final y el secundario va delante. El guión entre los dos elementos es optativo.
Palabras en las que intervienen una preposición y un sustantivo no son del todo
extrañas en castellano. Veamos un par de ejemplos.
Formas enfáticas.
60
Son posibles y correctas todas las formas que se muestran a continuación.
61
(erara frazo) Ĉi monate tre pluvas.
(ĝusta frazo) Ĉi-monate tre pluvas. Este mes es muy lluvioso.
Los verbos con el sufijo “-iĝ-” son intransitivos y no pueden tener complemento
directo.
Si se dice “mi uzas la tukon kiel kovrilo” significa que “yo uso la toalla del
mismo modo que una cubierta usa una toalla”, pero eso evidentemente no tiene
sentido.
62
Para mostrar movimiento hay que usar la terminación “-n” detrás de
preposiciones que solamente indican lugar. Si se dice “mi metas libron sur la
tablo” significa que “yo estoy encima de la mesa cuando pongo el libro”.
Se emplea la preposición “da” delante de “algo” cuando hay una palabra que
muestra la cantidad de ese “algo”.
La palabra “po” siempre debe ir delante del número que indica la cosa que se
distribuye.
63
31. Kelkaj gravaj vortoj
64
bestoj: animales
koloroj: colores
veturiloj: vehículos
65
gravaj adjektivoj: adjetivos importantes
parencoj: parientes
manĝiloj: cubiertos
66
nutraĵoj: alimentos
fruktoj: frutas
trinkaĵoj: bebidas
67
la mondo: el mundo
la urbo: la ciudad
la hejmo: el hogar
68
32. Utilaj frazoj kaj esprimoj
Saluton! ¡Hola!
Bonvenon! ¡Bienvenido/a!
Bonan tagon! ¡Buenos días!
Bonan matenon! ¡Buenos días!
Bonan vesperon! ¡Buenas tardes!
Bonan nokton! ¡Buenas noches!
Adiaŭ! ¡Adiós!
Ĝis (la) revido! ¡Hasta la vista!
Ĝis baldaŭ! ¡Hasta pronto!
Ĝis morgaŭ! ¡Hasta mañana!
69
Feliĉan dat-revenon! ¡Feliz aniversario!
Feliĉan naskiĝ-tagon! ¡Feliz cumpleaños!
Feliĉan novan jaron! ¡Feliz año nuevo!
Ĝojajn festotagojn! ¡Alegres fiestas!
Gratulon! ¡Felicidades!
Je via sano! ¡A tu salud!
Mi bedaŭras. Lo siento.
Mi deziras al vi ĉion bonan. Te deseo buena suerte.
Mi deziras al vi sukceson. Te deseo éxito.
Mi tre dankas vin. Te lo agradezco mucho.
Pardonu min. Discúlpeme.
Salutojn por la familio. Saludos para la familia.
70
Ĉu vi parolas Esperanton? ¿Hablas esperanto?
Mi parolas ĝin iomete. Lo hablo un poco.
Ĉu vi komprenas min? ¿Me entiendes?
Mi ne komprenas bone. No entiendo bien.
***
Iom post iom ĉio aliformiĝas en la mondo. Poco a poco todo se transforma en
el mundo.
Kiel eble plej baldaŭ. Lo más pronto posible.
Kiel eble plej rapide. Lo más rápido posible.
71
33. Proverbaro
Ĉiu birdo al sia nesto. Cada mochuelo a su olivo.
Ĉiu tajloro havas sian tranĉ-manieron. Cada maestrillo tiene su librillo.
Estas pli da bruo ol da faro. Mucho ruido y pocas nueces.
Estas pli da tagoj ol da kolbasoj. Hay más días que longaniza.
For de la okuloj, for de la koro. Ojos que no ven, corazón que no siente.
Fordormi la okazon. Dejar escapar la ocasión (perder el tren).
Ili naĝas en la samaj akvoj. Son de la misma cuerda.
Inter diro kaj faro estas maro. Del dicho al hecho hay mucho trecho.
Inter lupoj, kriu lupe. Donde fueres, haz lo que vieres.
Kapti iun ĉe la freŝa faro. Atrapar con las manos en la masa.
Kapuĉo monaĥon ne faras. El hábito no hace al monje.
Kie fumo leviĝas, tie fajro troviĝas. Por el humo se sabe donde está el fuego.
Kiom da kapoj, tiom da opinioj. Sobre gustos no hay nada escrito.
Kiu forton ne havas, ĉiam malpravas. Quien tiene padrino se bautiza.
Kiu frue leviĝas, facile riĉiĝas. A quien madruga Dios le ayuda.
Kiu kaptas tro vaste, konservas malmulte. Quien mucho abarca poco aprieta.
Kiu ne petas, tiu ne ricevas. Quien no llora no mama.
Kiu volas, tiu povas. Querer es poder.
Kontraŭ doloro helpas bona humoro. A mal tiempo buena cara.
La kato renkontiĝis kun sentima rato. Donde las dan las toman.
La sama afero, sed kun la kapo al tero. Lo mismo pero al revés.
Loĝi en la fino de la mondo. Vivir en el fin del mundo.
Mi scias nur tion, ke mi scias nenion. Sólo sé que no sé nada.
Mono kuras al mono. Dinero llama dinero.
Multe paroli kaj multe diri ne estas la samo. No es lo mismo hablar mucho
que decir mucho.
72
Ne kredas ŝtelisto, ke honestaj ekzistas. Cree el ladrón que todos son de su
condición.
Ne vidi preter sia nazo. No ver más allá de sus narices.
Okazo faras ŝteliston. La ocasión hace al ladrón.
Per pacienco kaj fervoro sukcesas ĉiu laboro. Con paciencia y fervor se
termina toda labor.
Plej bone ridas, kiu laste ridas. Quien ríe el último, ríe mejor.
Pli bone malfrue ol neniam. Más vale tarde que nunca.
Pli multe pereis ĉe la diluvo. Más se perdió en Cuba.
Promesi orajn montojn. Prometer el oro y el moro.
Ricevi grizan haron, ne vidinte altaron. Quedarse para vestir santos.
Se arbo falis, ĉiu branĉon derompas. Del árbol caído todos hacen leña.
Se forestas la suno, sufiĉas la luno. A falta de pan buenas son tortas.
Sen laboro ne venas oro. Quien algo quiere, algo le cuesta.
Silento estas konsento. Quien calla otorga.
Tempo estas mono. El tiempo es oro.
Tio estas fiŝo el alia rivero. Eso es harina de otro costal.
73
34. Unua legaĵo
Petro estas fotisto. Li fotas per nova fotilo. Liaj fotoj estas tre bonaj. La infanoj
estis en la parko. Ili ludis per belaj ludiloj. Sur la stratoj de mia urbo estas multaj
balaistoj. Ili laboras per grandaj balailoj. Mi promenis kun viaj amikoj tra la
arbaro. Ili parolis al mi pri vi. Maria kaj Karlo loĝas en kampar-domo. En ilia
salono estas multaj seĝoj. Sur muro de ŝia labor-ĉambro estas tre granda bretaro.
Sur la bretoj staras multaj libroj. Li demandis al mi pri la preĝejo. Ŝi parolis al li
pri nia domo. Ili veturis per aŭto al Parizo. Alta arbo staras antaŭ la pordo de la
urba muzeo. Ĝiaj branĉoj estas longaj, kaj ĝiaj folioj estas verdaj. La rozoj floris
en nia ĝardeno. Via seĝo staras inter la pordo kaj la fenestro. La pordo estas
fermita. Ili rigardas tra la fenestro.
***
Mia familio loĝas en kampar-domo. La salono estas malgranda, sed pura. En ĝi,
mia avo parolas kun mi pri politiko. Bela piano staras inter la pordo kaj la
fenestro. Sur la bretaro staras multaj libroj. Mia frato ludas sub granda tablo. Li
sidas sur la planko. Mia avino sidas sur seĝo en la manĝo-ĉambro. Ŝi legas. Mia
patrino balaos per malnova balailo. Sur la tablo estas glob-krajono kaj ĵurnalo.
Mia fratino dormas en la dormo-ĉambro. Ĉirkaŭ la domo estas tre bela ĝardeno.
Tie Karlo kaj Johano ludas per pilko. Karlo kuras pli ol Johano. Maria telefonas
al Petro. Miaj amikoj ne iros al la naĝejo, sed al la dancejo.
***
Antaŭ-hieraŭ la patrino diris al Johano, ke li ne trinku malvarman akvon, sed li
trinkis ĝin, kaj hieraŭ li malsanis. La kuracisto demandis lin, kion li volas.
Johano diris, ke li volas esti sana. Li volas ludi pilkon kun la amikoj. La
kuracisto diris al la infano, ke li kuracos lin. La amikoj de Johano iris viziti lin.
Ili ne havis multan monon, sed ili aĉetis interesan libron. Morgaŭ la ĉambro de
Johano estos varma. La fenestro estos fermita. Li legos la novan libron en la lito.
***
74
Karlo loĝas kun siaj gepatroj en eta domo. Hieraŭ li kaj lia hundo iris al
proksima parko. Ili trairis ĝin. Sur la vojo li vidis sian amikinon Maria. Ŝi
promenis kun sia fratino. Li salutis ŝin kaj ŝian fratinon. Ili parolis pri sia
lernejo. Maria diris, ke ŝia patro ĵus aĉetis ruĝan aŭton. Ŝi estis tre kontenta.
Karlo amas ŝin.
Hodiaŭ Karlo biciklis al proksima vilaĝo. Tie li aĉetis dek du pirojn. Post tio, li
iris al librejo. Kiam Karlo eniris, li vidis sian amikon Johano, kaj li salutis lin.
Morgaŭ Karlo vizitos siajn geavojn. Ilia domo estas granda sed malnova. Ĝiaj
fenestroj estas egaj. Alta muro ĉirkaŭas la ĝardenon. Li kaj liaj geavoj manĝos
en la kuirejo. Ili havas nek hundon nek katon, sed elefanteton. Post la manĝo,
Karlo iros promeni kun sia hundo kaj ilia elefanteto.
***
Roberto kaj Flora estas junaj geedzoj. Hodiaŭ estas dimanĉo kaj ili ferias.
Matene ili faris la hejmajn taskojn kune. Poste ili bone maten-manĝis. La tago
estis bona, kaj ili biciklis malrapide tra la kamparo. Dum sia bicikla promeno ili
salutis multajn homojn. Hejme, en la tag-manĝo, li diris al ŝi:
***
75
En sia hejmo de Parizo, Marie Thierry respondas la telefonon.
– Ha lo!
– Saluton, Maria! Mi estas Flora, via hispana amikino.
– Saluton, Flora! Kiel vi fartas?
– Tre bone. Kaj vi?
– Mi fartas bonege. Kie vi estas nun?
– En Madrido, sed post du tagoj mi vizitos vin.
– Je kioma horo?
– Nokte, inter la deka kaj la dekunua.
– Ĉu vi venos sola?
– Ne, mi iros kun mia edzo.
– Kiom li aĝas?
– Li aĝas dudek sep.
– Nu, li estas pli juna ol vi! Dum kiom da tempo vi restos ĉi tie?
– Ni restos dum tri tagoj.
– Tre malmulte, ĉu?
– Ni volas viziti Germanion. Kia estas la vetero?
– Tre varma. Nun estas aŭgusto.
***
Maria kaj ŝia amikino Helena estas en dancejo. La du virinoj parolas pri siaj
aferoj, dum Johano, la edzo de Maria, dancas kun blonda knabino. Helena
rigardas la knabinon kaj demandas Marian:
76
– Jes. Tiun horloĝon, kiun vi volis.
– Ĉu por mi?
– Ne. Li aĉetis ĝin por la helpantino de mia edzo.
***
Karlo kaj Petro promenas en la kamparo. Bela knabino sidas sur la herbo apud
granda bovino. Karlo salutas ŝin afable kaj demandas:
– Bonan matenon, knabino. Kioma horo estas?
Ŝi tuŝas la dikan mamon de la bovino, levas ĝin kaj respondas:
– Nu, sinjoroj, estas la deka horo kaj ses minutoj.
Karlo kaj Petro rigardas ŝin kun surprizo. Post kelkaj minutoj, Karlo denove
parolas al ŝi:
– Pardonu, bovistino. Kioma horo estas nun?
Denove ŝi faras same kaj diras:
– Nun estas la deka horo kaj dudek minutoj.
Denove la respondo surprizas ilin.
– Mi ne komprenas, kiel vi divenas la tempon – diras Petro al ŝi. – Vi nur tuŝas
la mamon de la bovino.
– Pardonu, sinjoro, sed mi ne divenas la tempon. Mi levas la mamon de la
bovino por rigardi la preĝejon, kiu staras en la vilaĝo.
– Kial? – samtempe demandas Karlo kaj Petro.
– Ĉar la mamo de la bovino estas tre dika, kaj ĝi ne permesas al mi vidi la
grandan tur-horloĝon.
***
Karlo sidas ĉe la tablo. Estas la sepa kaj kvarono matene. Li maten-manĝas kaj
legas la ĵurnalon. Lia filo Jozefo staras ĉe la fenestro, kaj rigardas al la ĉielo.
77
– Jes. Ĝi ne estas tre multe-kosta.
– Kiom ĝi kostas?
– Dek eŭrojn kaj kvindek centonojn.
– Mi donos al vi dudek eŭrojn.
– Dankon! Vi estas la plej bona patro en la mondo.
***
Matene Karlo perdis sian monujon. Li serĉis ĝin ne nur hejme sed ankaŭ
laboreje. Li ne trovis ĝin, kaj fine li forgesis la aferon. Vespere li eliris promeni
kaj renkontis sian amikon Adamo.
– Saluton, Karlo!
– Kiel vi fartas, Adamo? Kiam vi finis vian vojaĝon?
– Mi alvenis hieraŭ vespere, kaj mi fartas tre bone.
– Ĉu vi kontentas?
– Jes. Mi estas tre feliĉa. Neniam mi forgesos tiun ferion.
– Kiujn landojn vi vizitis?
– Mi vojaĝis dum ses monatoj, kaj mi vizitis ĉiujn landojn de Eŭropo.
– Kia vojaĝo!
– Kaj vi? Kion vi faras nun? Oni diris al mi, ke vi eklernis Esperanton.
– Kompreneble, ankaŭ mi volas vojaĝi kaj havi geamikojn en aliaj landoj.
***
Hodiaŭ matene Karlo staris kune kun aliaj homoj en la bus-haltejo. Dum li
atendis la alvenon de la buso, li aŭdis du virinojn, kiuj interparolis:
– Nu, oni diris al mi, ke Maria edziniĝis al Johano nur pro lia mono.
– Ha, lia mono! Mi ŝatus scii, kiel li riĉiĝis!
– Sed mi opinias, ke Maria ne estas feliĉa. Ĉu vi ne rimarkis, ke en la lastaj
monatoj ŝi multe dikiĝis?
– Jes. Vi pravas. Ŝi ne nur dikiĝis, sed ankaŭ malbeliĝis.
Iom poste la buso alvenis kaj haltis. Ĉiuj enaŭtobusiĝis, kaj Karlo perdis el la
vido la du virinojn. Li sidiĝis. Apud li du viroj interparolis:
– Mi havas ĉiutage la saman problemon. Mi vekiĝas kiam sonas la vek-horloĝo,
sed mi ne ellitiĝas tuj, kaj post iom da tempo mi endormiĝas denove.
– Same okazas al mi, de kiam mi patriĝis. La bebo ploras kaj vekas min multfoje
dum la nokto, kaj poste en la mateno mi dormemas.
***
78
Tiun matenon la tri knaboj renkontiĝis sur la vojo al la stacio. Ili estis tre
kontentaj, ĉar finfine ili povis vojaĝi al la Blua Monto. En la staci-domo ili
kontrolis, ĉu ili portas ĉion necesan. La tri tornistroj estis plenplenaj, kaj la
junuloj portis ankaŭ la dormo-sakojn kaj la tendon.
Preskaŭ kvar horojn ili veturis trajne ĝis la Verda Valo. Tie la knaboj eltrajniĝis
kaj ekpromenis tra la stratoj de la malgranda vilaĝo. Poste ili sentis malsaton,
kaj sidiĝis tagmanĝi sur benko de eta parko. Kiam ili finis, ili ripozis iomete, kaj
en la posttagmezo ili ekiris denove. La ĉielo bluis, kaj la aero estis pura.
Kelkajn horojn ili piediris, unue sur la ŝoseo kaj poste sur etaj kampar-vojoj, ĝis
fine ili alvenis ĉe rivero. Tie la tri junuloj starigis sian tendon, kaj kuŝigis siajn
dormo-sakojn. Ili estis gajaj, kaj malgraŭ la longa vojaĝo, ili ne sentis sin lacaj.
Tute ne. Do ili naĝis iomete en la ne tro profunda rivero, kaj kiam komencis
mallumiĝi, ili faris fajron kaj pretigis vesper-manĝon en la libera aero.
Ĉe la lumo de la fajro la knaboj bone vesper-manĝis. Ili multe parolis pri sia
vojaĝo kaj pri la bela loko, kiun ili elektis por tranokti. Fine ili longe gitaris kaj
kantis. Noktis jam, kiam ili endormiĝis.
***
Hieraŭ, promenante sur la strato, Karlo renkontis sian amikon Johano. Ili salutis
unu la alian ridetante.
***
79
Maria ŝaltas la televidilon kaj sidiĝas. Dume, Karlo estas en la kuirejo. Li prenas
du oranĝojn el la fridujo, kaj poste venas al la salono dirante:
***
Karlo kaj Maria ferias ĉe la maro. Ili promenas kune, ŝi en multe-kolora robo kaj
li en ĝinzo. Ili malsatas kaj eniras en italan restoracion por vesper-manĝi. Karlo
volas manĝi sandviĉon kaj bieron, sed Maria preferas grandan picon kaj vinon.
***
80
afero: asunto, cosa, cuestión laciĝi: cansarse, fatigarse
alveni: llegar mallumiĝi: oscurecerse
balaisto: barrendero manĝinda: apetitoso/a, delicioso/a
bretaro: estantería multe-kosta: caro/a, costoso/a
ĉi-foje: esta vez multfoje: muchas veces
ĉirkaŭi: rodear, cercar nu: bueno, pues
de longe: desde hace tiempo pico: pizza
diveni: adivinar, acertar pilko: balón, pelota
eliri: salir planko: suelo, piso
ellitiĝi: levantarse de la cama pli-malpli: más o menos
eltrajniĝi: bajarse (apearse) del tren renkonti: encontrar, topar
eniri: entrar samtempe: a la vez, al mismo tiempo
foriri: irse, marcharse, alejarse sci-vole: con curiosidad
glob-krajono: bolígrafo supreniri: subir, ascender
kampar-domo: casa rural ŝalti: encender (electricidad)
kompreneble: claro, desde luego, por ŝoseo: carretera, calzada
supuesto tornistro: mochila
kune: juntos, juntamente trairi: atravesar, cruzar, pasar
kuŝigi: echar, tumbar, tender
81
35. Dua legaĵo
Oni nomas tiun restoracion “memserva restoracio”, ĉar en ĝi oni servas sin
mem. Ne estas ulo, kiu venas al via tablo kun via tomato aŭ kafo. Vi devas servi
vin mem.
Vi baldaŭ havos aŭton, ĉu? Nu, bone, sed “baldaŭ” ne estas “nun”. Se vi deziras
iri al la urbo nun, tre gravas, ĉu vi havas aŭton nun. Ke vi havos ĝin baldaŭ, tio
estas grava iurilate, mi konsentas, sed tio ne helpas vin nun, eĉ iomete, por iri al
la urbo, ĉu? Por aŭti ĝis la urbo, oni devas havi aŭton.
Sed fakte vi povas iri tien promene. Piediri estas bone por la koro. Kaj ankaŭ por
la kapo, cetere. Kiam venas nokto, la urbo iĝas tiel bela! Kiam oni subite
ekvidas la tutan urbon de malproksime, kaj noktiĝas, oni ekhavas senton pri io
mistera, io ekstermonda, eĉ supermonda.
Ne estas tro longe ĝis la urbo. Kompreneble, vi ne estos tie tuj, vi devos tamen
promeni iom da tempo. Sed ne estas tro longe. Ne timu, ke viaj kruroj tro
laboros kaj perdos sian tutan forton.
82
Sed mi deziris diskuti kun vi ankaŭ pri io tute alia. Ĉu vi havas informojn pri
Ana? Ŝi kuŝis en sia ĉambro kaj ne sentis sin tre bone. Tom iris al ŝi kun sia
kuracisto, sed ŝi ne rigardas tiun kuraciston serioza, ŝi preferas sian kuraciston,
ŝi vere ne amas lian. Li do forsendis sian kuraciston kaj vokis ŝian. Strange,
kiam ŝi vidis lian kuraciston, ŝi sentis sin malbone, sed tuj kiam ŝi vidis sian
kuraciston eniri en ŝian ĉambron, ŝi jam sentis sin pli bone.
Oni sin demandas, pri kio vere temas, ĉu ne? Ho, ĉu vi jam foriras? Do, bonan
vesperon, kaj ankaŭ bonan nokton! Ĝis revido! Ni revidos nin baldaŭ, verŝajne.
Do, ĝis!
busi: ir en autobús
ĉiaokaze: en todo caso
ekstermonda: extraterrestre
fakte: de hecho, en realidad
foriri: irse, marcharse, alejarse
forsendi: despachar, despedir
io tute alia: algo totalmente distinto, otra cosa
iomete: un poquito
iurilate: en algún sentido
kompreneble: claro, desde luego, por supuesto
kuracisto: médico, doctor
malproksime: lejos
memserva restoracio: restaurante autoservicio
miaopinie: en mi opinión
noktiĝi: anochecer, hacerse de noche
perdiĝi: perderse, extraviarse
piediri: ir a pie, andar, caminar
pli bone: mejor
same pri tio: igualmente por eso
strange: extrañamente, raramente
verŝajne: aparentemente, al parecer
83
36. Bibliografio
Fundamento de Esperanto.
Ludoviko Lazaro Zamenhof, 1905.
84
37. Memorindaj reguloj
85
sen -n sen -n sin -n
esti Li estas elektristo. Él es electricista.
manki Mankas tempo. Falta tiempo.
okazi Okazis io grava. Sucedió algo grave.
iĝi Li fariĝis kuiristo. Él se hizo cocinero.
post prepozicio kiam
ne temas pri direkto Ŝi promenas en la ĝardeno. Ella pasea en el jardín.
post prepozicio kiu mem
montras direkton Ŝi revenos el la ĝardeno. Ella regresará del jardín.
86
38. Korelativaj vortoj aŭ tabelvortoj
87
39. Afiks-tabelo
Prefijos
a) Expresan relación social
BO- parentesco por matrimonio bofratino: cuñada
EKS- cese de función o estado social eksurbestro: exalcalde
GE- reunión de los dos sexos gepatroj: padre y madre
PRA- alejado en grado de parentesco o en el tiempo praavo: bisabuelo
prahistorio: prehistoria
b) Modifican el sentido de la raíz
DIS- dispersión, separación disdoni: distribuir, repartir
MAL- lo contrario malami: odiar
MIS- erróneo, equivocado miskompreno: malentendido
c) Expresan aspectos del verbo
EK- 1) acción que comienza ekflugi: levantar el vuelo
2) acción repentina ekkrii: exclamar
RE- 1) repetición relegi: releer
2) devolución redoni: devolver
Sufijos nominales
a) Forman nombres de personas
-AN- miembro de colectividad, partidario de eŭropano: europeo
doctrina kristano: cristiano
-ESTR- jefe de ŝipestro: capitán de barco
-ID- descendencia directa reĝido: príncipe
-IN- sexo femenino filino: hija
kokino: gallina
-IST- profesión, adepto de una teoría instruisto: maestro, profesor
-UL- ser caracterizado por la raíz junulo: un joven
b) Forman nombres de cosas
-AĴ- cosa concreta caracterizada por la idea que glaciaĵo: un helado
expresa la raíz pentraĵo: un cuadro
-AR- reunión, conjunto de dentaro: dentadura
-EJ- lugar adecuado para lernejo: colegio, escuela
-ER- elemento, partícula de un todo monero: moneda
88
-I- país Germanio: Alemania
-IL- instrumento, lo que sirve para balailo: escoba
ludilo: juguete
-ING- objeto que se inserta, no por completo, en otro fingringo: dedal
-UJ- que contiene, por analogía nombres de países monujo: monedero
y árboles pirujo: peral
Germanujo: Alemania
c) Forman nombres abstractos
-EC- cualidad abstracta amikeco: amistad
infaneco: infancia
-ISM- la doctrina, el sistema modernismo: modernismo
naciismo: nacionalismo
Sufijos adjetivos
-EBL- posibilidad pasiva manĝebla: comestible
-EM- inclinación, hábito plorema: llorón, llorona
-END- obligación pasiva pagenda: que debe pagarse
-IND- digno o digna de memorinda: memorable
Sufijos verbales
-AD- 1) acción duradera instruado: enseñanza
2) acción repetida martelado: martilleo
-IG- hacer, volver manĝigi: hacer comer
varmigi: calentar
-IĜ- hacerse, volverse varmiĝi: calentarse
Sufijos numerales
-OBL- forma los multiplicativos duobla: doble
triobla: triple
-ON- forma números fraccionarios kvarono: un cuarto
-OP- forma los colectivos triope: de tres en tres
Sufijos universales
-AĈ- despectivo, peyorativo domaĉo: casucha
-EG- aumentativo ridegi: carcajearse
ventego: vendaval
-ET- diminutivo rideti: sonreír
vojeto: senda, sendero
-UM- indeterminado brakumi: abrazar
gustumi: degustar, saborear
proksimume: aproximadamente
89
40. Vortaro esperanta – hispana
A a ajn: cualquiera
aĵo: cosa, cacharro
akademio: academia
abio: abeto akcento: acento
abono: abono, suscripción akcepti: aceptar, recibir
absolvi: absolver, exculpar akcidento: accidente, siniestro
absurda: absurdo/a, disparatado/a akiri: adquirir, obtener
abunda: abundante, copioso/a akompani: acompañar
acida: ácido/a, agrio/a akordo: acuerdo, acorde
aĉa: despreciable, fatal, infame akra: agudo/a, afilado/a, acre
aĉeti: comprar akso: eje
adapti: adaptar, adecuar aktiva: activo/a, dinámico/a
ade: continuamente akto: acto, acta
adekvata: adecuado/a, apropiado/a aktoro: actor, intérprete
adiaŭ: adiós aktuala: actual
adiaŭi: despedirse, decir adiós akumuli: acumular
adicio: suma, adición akurata: puntual, exacto/a
adjektivo: adjetivo akuzativo: acusativo
administri: administrar, gestionar akuzi: acusar, culpar
admiri: admirar akuzo: acusación, cargo
adopti: adoptar akvo: agua
adreso: dirección, domicilio al: a, hacia
adverbo: adverbio alarmo: alarma, alerta
aero: aire albumo: álbum
aerumi: airear, ventilar aldone: además
afabla: afable, amable aldoni: añadir, agregar
afero: asunto, cosa, cuestión alfabeto: alfabeto
afikso: afijo alglui: pegar, adherir, fijar
afiŝo: cartel, póster, rótulo alia: otro, otra
aflikto: aflicción, pena aliflanke: por otra parte
Afriko: África alifoje: otra vez
agado: acción, actuación aliĝi: adherirse, afiliarse
agi: obrar, actuar aliĝilo: boletín de inscripción
aglo: águila alkoholo: alcohol
agordi: afinar, sintonizar alloga: atractivo/a, atrayente
agrabla: agradable, grato/a almenaŭ: al menos, por lo menos
agregi: agregar almozi: mendigar, pedir limosna
agresa: agresivo, agresiva alporti: traer
aĝo: edad alproksimiĝi: aproximarse, acercarse
90
alta: alto, alta aperi: aparecer, comparecer
alumeto: cerilla, fósforo apetito: apetito, ganas de comer
aluminio: aluminio aplaŭdi: aplaudir
alveni: llegar apogi: apoyar, respaldar
alvoki: llamar, invocar apoteko: farmacia, botica
amara: amargo, amarga aprilo: abril
amasa: masivo/a, en masa aprobi: aprobar
amatoro: aficionado apud: junto a, al lado de
ambaŭ: ambos apuda: contiguo/a, colindante
ambulanco: ambulancia aranĝi: arreglar, disponer, ordenar
Ameriko: América arbaro: bosque
ami: amar, querer arbo: árbol
amiko: amigo arbusto: arbusto
amuzi: divertir, entretener, distraer areo: área, sector, zona
analizo: análisis aresto: arresto, detención
ananaso: piña arĝento: plata
aneksi: anexar, adjuntar arkivo: archivo
angoro: angustia, agonía, congoja arko: arco
angulo: ángulo, esquina, rincón armeo: ejército
animalo: animal armi: armar
animo: alma, ánima armilo: arma
ankaŭ ne: tampoco aro: conjunto, grupo
ankaŭ: también aroganta: arrogante, soberbio/a
ankoraŭ: aún, todavía artiklo: artículo, género, mercancía
ano: miembro de grupo, de sociedad artikolo: artículo
anonco: anuncio artisto: artista
anstataŭ: en lugar de, en vez de arto: arte, artificio
anstataŭi: sustituir, reemplazar ascendi: ascender, subir
antaŭ: antes de, delante de asekuri: asegurar
antaŭdiri: predecir aserti: afirmar, aseverar
antaŭe: anteriormente asimili: asimilar, digerir
antaŭeniri: avanzar, adelantar asisti: asistir, auxiliar
antaŭhieraŭ: anteayer asocio: asociación, agrupación
antaŭlasta: penúltimo/a aspekto: aspecto, apariencia
antaŭvidi: prever, prevenir aspiri: aspirar, ambicionar
anticipi: anticipar, adelantar aspra: áspero/a, rugoso/a
antikva: antiguo, antigua ataki: atacar, arremeter
aparato: aparato atendi: esperar, aguardar
aparta: apartado/a, separado/a atenti: atender, prestar atención
apartamento: apartamento, piso atesto: atestado, testimonio
aparteni: pertenecer atingi: alcanzar, conseguir, lograr
apenaŭ: apenas, casi atleto: atleta
91
atmosfero: atmósfera banĉambro: cuarto de baño, lavabo
aŭ: o, u bani: bañar
aŭdi: oír bankedo: banquete
aŭgusto: agosto banko: banco (financiero)
aŭskulti: escuchar banujo: bañera
aŭstera: austero, austera barbo: barba
aŭtenta: auténtico/a, genuino/a barelo: barril, cuba, tonel
aŭto: auto, coche barilo: valla, vallado
aŭtobuso: autobús, autocar baro: barrera, obstáculo
aŭtomata: automático, automática basa: bajo, baja
aŭtomobilo: automóvil, coche basketbalo: baloncesto
aŭtoro: autor bastono: bastón, palo, vara
aŭtuno: otoño batalo: batalla, combate
avali: avalar bati: batir, golpear, latir
avara: avaro/a, tacaño/a baza: básico, básica
aventuro: aventura bazaro: bazar, mercado, plaza
avenuo: avenida bedaŭri: lamentar, sentir
averaĝo: media, promedio bedaŭrinde: lamentablemente
averto: advertencia, aviso beko: pico (de ave)
aviadilo: avión bela: bello/a, bonito/a
avino: abuela beletro: literatura
avio: avión bendo: cinta, tira, banda
avo: abuelo benko: banco (asiento)
azeno: asno, burro benzino: gasolina, bencina
Azio: Asia bero: baya
azuleĥo: azulejo besto: animal
bezoni: necesitar
bibliografio: bibliografía
B b biblioteko: biblioteca
biciklo: bicicleta
bieno: finca, hacienda
babilema: charlatán, parlanchín biero: cerveza
babili: charlar bildo: imagen, figura
baki: hornear, cocer, asar bileto: billete, boleto
bakujo: horno bindi: encuadernar
balai: barrer biografio: biografía
balailo: escoba birdo: ave, pájaro
balasto: lastre biskvito: galleta
balbuti: balbucear, tartamudear blanka: blanco, blanca
baldaŭ: pronto, en breve blinda: ciego, ciega
balkono: balcón bloki: bloquear
balono: globo blonda: rubio, rubia
92
blovi: soplar buso: autobús
blua: azul buŝo: boca
bluzo: blusa buŝtuko: servilleta
bofilo: yerno, hijo político butero: mantequilla, manteca
bofrato: cuñado, hermano político butiko: tienda, comercio
boli: hervir butono: botón
bona: bueno, buena
bone: bien
bongusta: sabroso, sabrosa C c
bonsorta: afortunado, afortunada
bonveno: bienvenida
celo: objetivo, meta, fin
bonvolu: haga el favor de, por favor
censo: censo, padrón
bopatro: suegro, padre político
cent: cien
bordo: borde, orilla, ribera
centimetro: centímetro
bori: horadar, perforar, taladrar
centono: céntimo, centavo
botelo: botella
centro: centro
boto: bota
cerbo: cerebro, seso
bovino: vaca
cerbumi: cavilar, elucubrar
bovo: buey
cerealo: cereal
brako: brazo
certa: cierto/a, seguro/a
brakseĝo: butaca, sillón
cetera: demás, restante
brakumi: abrazar
cetere: además, por otra parte
branĉo: rama
cidro: sidra
brava: bravo/a, valiente
cifero: cifra
bremso: freno
cigaredo: cigarrillo
bretaro: estantería
cigaro: cigarro, puro
breto: balda, estante
ciklo: ciclo
briko: ladrillo, pastilla
cikonio: cigüeña
brila: brillante, reluciente
cirklo: círculo
broso: cepillo
cirkuli: circular
broŝuro: folleto
cis: a este lado de
bruli: arder, quemarse
citrono: limón
bruna: marrón, castaño/a
civila: civil
bruo: ruido
brusto: pecho
bruto: res, cabeza de ganado, bestia
budo: quiosco, caseta, cabina Ĉ ĉ
buĝeto: presupuesto
bukedo: ramillete, ramo ĉagreno: disgusto, enfado, enojo
bulo: bola, ovillo ĉambro: habitación, cuarto
bulteno: boletín ĉampano: champán, cava
burĝo: burgués ĉampiono: campeón
93
ĉapelo: sombrero ĉiutage: cada día, todos los días
ĉapitro: capítulo ĉokolado: chocolate
ĉapo: gorro, tapón ĉu: acaso (pregunta), si (conjunción)
ĉar: porque, puesto que
ĉarlatano: charlatán
ĉarma: encantador/a, cautivador/a D d
ĉaro: carro, carreta
ĉasi: cazar
da: de (indica cantidad, medida)
ĉe: a, ante, junto a, en casa de
damaĝo: daño, perjuicio
ĉeesti: asistir, estar presente
dancejo: discoteca, sala de baile
ĉefe: principalmente, sobre todo
danci: bailar, danzar
ĉefo: jefe, líder
danĝero: peligro
ĉefurbo: ciudad capital
danki: agradecer, dar las gracias
ĉeko: cheque, talón
dankon: gracias
ĉemane: a mano
dato: fecha, data
ĉemizo: camisa
datreveno: aniversario, cumpleaños
ĉeno: cadena
daŭri: durar
ĉerizo: cereza
daŭrigi: continuar, seguir
ĉerpi: extraer, sacar
de: de, desde
ĉesi: cesar
debato: debate, discusión
ĉevalino: yegua
decembro: diciembre
ĉevalo: caballo
decidi: decidir, acordar
ĉi tie: aquí
decimalo: decimal
ĉi tio: esto
dediĉi: dedicar
ĉi tiu: este, esta
defali: caer, desprenderse
ĉi: (partícula aproximativa)
defendo: defensa
ĉia: de toda clase
definitiva: definitivo, definitiva
ĉial: por todos los motivos
defio: desafío, reto
ĉiam: siempre
deformi: deformar
ĉiaokaze: en todo caso
dek: diez
ĉie: en todas partes
deklari: declarar
ĉiel: de todos modos
deklivo: declive, cuesta, pendiente
ĉielarko: arco iris
dekori: decorar
ĉielo: cielo
dekroĉi: descolgar, desenganchar
ĉies: de todos
dekstra: derecho, derecha
ĉifono: trapo
delegi: delegar
ĉio: todo
delegito: delegado
ĉiom: todo, toda cantidad
delico: delicia
ĉirkaŭ: alrededor de
delikata: delicado, delicada, suave
ĉirkaŭaĵo: alrededores, cercanías
demandi: preguntar, interrogar
ĉirkaŭi: rodear, cercar
demando: pregunta
ĉiu: todo, cada uno
94
demeti: quitar, retirar direkti: dirigir, encaminar
demokrata: democrático/a direkto: dirección, rumbo
denaska: de nacimiento, nativo/a direktoro: director
denove: de nuevo, nuevamente diri: decir
densa: denso/a, espeso/a, tupido/a disa: disperso/a, esparcido/a
dentisto: dentista disdoni: distribuir, repartir
dento: diente disigi: separar, dispersar
dentobroso: cepillo de dientes disko: disco
dependi: depender diskonigi: divulgar, difundir
depreni: quitar, deducir diskreta: discreto, discreta
deprimi: deprimir, desalentar diskuti: discutir
des pli: tanto más disponi: disponer
desaponti: decepcionar, desilusionar disrompi: destrozar, despedazar
descendi: descender, bajar dista: distante, lejano, lejana
desegno: dibujo distanco: distancia
deserto: postre distingi: distinguir
destino: destino, suerte distra: distraído/a, entretenido/a
detala: detallado, detallada distribui: distribuir, repartir
detrui: destruir, devastar disvolvi: desenrollar, desarrollar
deveno: procedencia, origen diveni: adivinar, acertar
devi: deber, tener que diversaj: diversos, distintos, varios
devigi: obligar, forzar divido: división
devio: desviación, desvío do: entonces, pues, por lo tanto
dezajni: diseñar dogano: aduana
dezerto: desierto doktoro: doctor, médico
deziri: desear dokumento: documento
diagonalo: diagonal dolaro: dólar
dialekto: dialecto dolĉa: dulce
dialogi: dialogar doloro: dolor
diamanto: diamante domaĝi: compadecerse, sentir lástima
diametro: diámetro por
dieto: dieta, régimen domaĝo: lástima
difekti: estropear, dañar, averiar domo: casa
diferenco: diferencia donaco: regalo, obsequio
difinita: definido/a, determinado/a doni: dar
difino: definición dormi: dormir
difuza: difuso, difusa dormoĉambro: dormitorio, alcoba
dika: gordo/a, grueso/a dorso: espalda, dorso
dilemo: dilema dosiero: dossier, expediente, fichero
diligenta: diligente dramo: drama
dimanĉo: domingo drato: hilo, alambre
diplomo: diploma, título drinki: beber alcohol
95
drogo: droga egala: igual
droni: ahogarse, sumergirse ejo: local, sitio
du: dos eki: comenzar, iniciarse
dubi: dudar ekiri: partir, arrancar
dum: durante, mientras ekrano: pantalla
dume: mientras tanto eksa: antiguo, que no está en vigor
dumviva: vitalicio/a, perpetuo/a ekscesa: excesivo, excesiva
dungi: contratar, emplear eksciti: excitar, avivar
duobla: doble eksigi: destituir, despedir
duobligi: duplicar, doblar ekskursi: ir de excursión
duona: medio, media ekskurso: excursión
duonfilo: hijastro eksmoda: pasado de moda, anticuado
duonfinalo: semifinal eksperimento: experimento
duoninsulo: península ekster: fuera de
duonjaro: semestre ekstere: fuera, afuera
duonombro: penumbra eksterordinara: extraordinario/a
duonpatro: padrastro ekuzi: estrenar
duŝi sin: ducharse ekzakta: exacto/a, preciso/a
duŝo: ducha ekzameno: examen, prueba
ekzemplo: ejemplo
ekzerco: ejercicio
E e ekzisti: existir
el: de, desde (material, origen)
elasta: elástico, elástica
ebena: llano/a, liso/a, plano/a elĉerpi: agotar
ebla: posible, factible eldonejo: editorial
eble: posiblemente, quizá eldoni: editar
ebria: ebrio/a, borracho/a
elefanto: elefante
eco: cualidad eleganta: elegante
eĉ ne: ni siquiera elekti: elegir, escoger
eĉ se: aunque, incluso si elektristo: electricista
eĉ: incluso, hasta elektro: electricidad
edukado: educación, formación elemento: elemento
eduki: educar, formar elirejo: salida
edzino: esposa, mujer eliri: salir
edzo: esposo, marido ellabori: elaborar
efektiva: efectivo/a, real elpagi: saldar
efektivigi: realizar, llevar a cabo elparolo: pronunciación
efemera: efímero/a, fugaz elspezi: gastar
efika: eficaz elstara: sobresaliente, destacado/a
efiko: efecto elteni: aguantar, soportar
ega: enorme, grandísimo/a eltiri: sacar
96
elvendi: liquidar eŭro: euro
embaraso: aprieto, apuro, engorro Eŭropo: Europa
emfazo: énfasis evento: evento, acontecimiento
emi: tener ganas de, inclinarse a evidenta: evidente, obvio, obvia
emocia: emotivo, emotiva eviti: evitar, esquivar, eludir
emocio: emoción evoluo: evolución, desarrollo
en: en, dentro de
enamiĝi: enamorarse
ene: dentro, en el interior F f
energio: energía
enhavo: contenido
fabriko: fábrica
enigmo: enigma
facila: fácil, sencillo/a
enirejo: entrada
fadeno: hilo, hebra
eniri: entrar
fajfi: silbar, pitar
enketo: encuesta
fajli: limar
enkonduko: introducción, prólogo
fajrilo: encendedor, mechero
enmeti: meter, incluir, insertar
fajro: fuego
ensemblo: conjunto, grupo
fako: departamento, sección
enspezi: cobrar, ingresar
fakso: fax
entrepreno: empresa
fakte: de hecho, en realidad
enui: aburrirse
fakto: hecho
enuiga: aburrido, aburrida
fakturo: factura
envio: envidia
faldi: doblar, plegar
epoko: época, edad
fali: caer
eraro: error, equivocación, desacierto
falsa: falso/a, postizo/a
escepte se: excepto si
falto: arruga
escepto: excepción
fama: famoso, famosa, célebre
esenca: esencial
familia nomo: apellido
esperi: esperar, tener esperanza
familio: familia
esplori: explorar, investigar
fandi: fundir, derretir
esprimo: expresión
fantazio: fantasía
esti: ser, estar
farbo: pintura
estimo: estima, aprecio
fari: hacer, cometer
estingi: apagar, extinguir
farti: estar (encontrarse) de salud
estro: jefe
faruno: harina
eta: pequeño, pequeña
fasado: fachada
etaĝo: piso, planta
fasko: fajo, haz, manojo
etapo: etapa
fatala: fatal, funesto/a, aciago/a
etendi: difundir, extender, tender
favora: favorable
eterna: eterno/a, perpetuo/a
fazo: fase
etiko: ética
febla: flojo, floja, débil
etoso: ambiente, atmósfera
97
februaro: febrero flugi: volar
feliĉa: feliz, alegre flugilo: ala
fenestro: ventana flui: fluir, correr
ferio: vacaciones fluto: flauta
fermi: cerrar foiro: feria
fermita: cerrado, cerrada fojno: heno
fero: hierro fojo: vez
fervojo: ferrocarril fokuso: foco
fervoro: fervor folio: hoja
festo: fiesta, festejo foliumi: hojear
fianĉo: novio, prometido fondi: fundar, establecer
fiasko: fiasco, fracaso fonto: fuente, manantial
fidela: fiel, leal fontoplumo: pluma estilográfica
fidi: confiar en, fiarse de for: lejos
fiero: orgullo foresti: faltar, estar ausente
figuro: figura forgesi: olvidar
fiksi: fijar, sujetar forĝi: forjar
filino: hija forigi: eliminar, suprimir
filmo: película, filme foriri: irse, marcharse, alejarse
filo: hijo forko: tenedor
fingro: dedo forlasi: abandonar, dejar
fini: finalizar, terminar formi: formar, hacer
fino: fin, final forno: horno
firma: firme, consistente forsendi: despachar, despedir
fiŝkapti: pescar forta: fuerte
fiŝo: pez, pescado fortika: fornido/a, recio/a, robusto/a
fivorto: palabrota, taco forviŝi: borrar
fiziko: física fosi: cavar, excavar
flago: bandera fotelo: butaca, sillón
flamo: llama foti: fotografiar
flanko: lado, costado, flanco fotisto: fotógrafo
flari: oler, olfatear foto: fotografía
flati: adular, halagar, dar coba fotografi: fotografiar
flava: amarillo, amarilla fotokopio: fotocopia
flegi: cuidar, asistir fragmento: fragmento, trozo
flegisto: enfermero, cuidador frago: fresa
fleksebla: flexible frakasi: destrozar, machacar
fleksi: flexionar, doblar, curvar frakcio: fracción
floro: flor franca: francés, francesa
flosi: flotar Francio: Francia
flua: fluido, fluida, corriente frapi: golpear
flughaveno: aeropuerto fratino: hermana
98
frato: hermano gardi: guardar, custodiar
fraŭdi: defraudar, estafar gardisto: guarda, guardián
fraŭlo: soltero, mozo gaso: gas
frazo: frase, oración gasoleo: gasóleo
fremda: extranjero/a, extraño/a gastejo: albergue, posada
freneza: loco/a, frenético/a gasti: alojarse, hospedarse
freŝa: fresco/a, reciente, tierno/a gasto: huésped
frida: frío, fría gazeto: periódico, revista
fridujo: frigorífico, nevera genuo: rodilla
fripono: granuja, sinvergüenza geografio: geografía
friti: freír gerundio: gerundio
fromaĝo: queso gitaro: guitarra
fronto: frente glacio: hielo
frosti: helar gladi: planchar
froti: frotar gladilo: plancha
frua: temprano, temprana glaso: vaso, copa
frui: anticiparse, adelantarse glata: liso/a, terso/a, suave
frukto: fruta glavo: espada
frunto: frente gliti: patinar, resbalar
fuĝi: fugarse, huir glitilo: patín
fulmo: rayo, relámpago globkrajono: bolígrafo
fumi: fumar, humear globo: globo, bola
fumo: humo gluaĵo: pegamento
fundamenta: fundamental glui: pegar
funde: a fondo gluti: tragar, engullir
fundo: fondo gorĝo: garganta
fungo: hongo, seta gotika: gótico, gótica
funkcii: funcionar gracia: gracioso/a, garboso/a
furioza: furioso/a, furibundo/a grado: grado
fuŝi: estropear, chapucear grafika: gráfico, gráfica
futbalo: fútbol, balompié gramatiko: gramática
futuro: futuro gramo: gramo
granda: grande
graso: grasa
G g grati: arañar, rascar
gratuli: felicitar, congratular
gratulon: felicidades, enhorabuena
gaja: alegre grava: importante, grave
gajni: ganar greno: grano (cereal)
gambo: pierna grimaco: gesto, mueca
ganto: guante grimpi: escalar, trepar
garantio: garantía gripo: gripe
99
griza: gris hati: odiar, detestar
grumbli: refunfuñar haŭto: piel, cutis
grundo: terreno, tierra, suelo haveno: puerto
grupo: grupo havi: tener
gumo: goma hazarda: casual, fortuito/a
gusto: gusto, sabor hazardo: azar, casualidad
gustumi: degustar, saborear hejmo: hogar, casa
guto: gota hejti: calentar, caldear
gvidi: guiar hela: claro/a, luminoso/a
helico: hélice
helpi: ayudar, auxiliar
Ĝ ĝ herbo: hierba
heredo: herencia
heroo: héroe
ĝangalo: jungla, selva heziti: titubear, vacilar, dudar
ĝardeno: jardín hieraŭ: ayer
ĝemelo: gemelo, mellizo himno: himno
ĝemi: gemir hipokrita: hipócrita
ĝenerala: general, genérico/a hipotezo: hipótesis
ĝeni: molestar, estorbar, fastidiar hirundo: golondrina
ĝentila: gentil, cortés, atento/a hispana: español, española
ĝi: ello, ella (pronombre neutro) Hispanio: España
ĝis: hasta histerio: histeria
ĝisdatigi: actualizar historio: historia
ĝisfunde: a fondo hodiaŭ: hoy
ĝoji: alegrarse, regocijarse homaro: humanidad
ĝui: gozar de, disfrutar de homo: hombre, ser humano
ĝusta: acertado/a, correcto/a, justo/a
honesta: honesto/a, honrado/a
honoro: honor, honra
honto: vergüenza
H h horizontala: horizontal
horizonto: horizonte
haki: cortar, partir horloĝo: reloj
hakilo: hacha horo: hora
haltejo: parada, apeadero hospitalo: hospital
halti: detenerse, pararse hotelo: hotel
hararo: pelo, cabellera humida: húmedo, húmeda
hardi: endurecer humila: humilde
harmonio: armonía humileco: humildad
haro: pelo, cabello humoro: humor, estado de ánimo
harpo: arpa hundo: perro
hasti: apresurarse, darse prisa
100
indigno: indignación
I i indiki: indicar, señalar
industrio: industria
infano: niño
ia: de alguna clase influo: influencia, influjo
ial: por algún motivo informo: información, informe
iam: algún día, alguna vez ingo: funda, vaina
idaro: descendencia inklini: inclinarse, tender
ideala: ideal inkludi: incluir
idealisto: idealista inko: tinta
identa: idéntico, idéntica insekto: insecto
ideo: idea insisti: insistir
ido: hijo, descendiente inspiro: inspiración
ie: en alguna parte instali: instalar
iel: de algún modo instinkto: instinto
ies: de alguien instrui: enseñar, instruir
igi: hacer, convertir, volver instruisto: maestro, profesor
ignori: ignorar, desoír insulo: isla
iĝi: hacerse, convertirse, volverse inteligenta: inteligente
ikso: equis intenco: intención, propósito
ilaro: instrumental, utillaje intensa: intenso, intensa
ilarujo: caja de herramientas inter: entre
ili: ellos, ellas interalie: entre otras cosas
ilo: herramienta, utensilio interesa: interesante
ilumini: iluminar interesi: interesar, importar
ilustri: ilustrar internacia: internacional
iluzio: ilusión interne: dentro, en el interior
imago: imaginación
interparolo: conversación
imiti: imitar interpreti: interpretar
imperio: imperio interreto: internet
impeto: ímpetu interŝanĝi: intercambiar, permutar
impliki: implicar, enredar, embrollar intesto: intestino
impona: imponente, formidable intima: íntimo, íntima
imposto: impuesto, tributo intuo: intuición, corazonada
impresi: impresionar inundi: inundar
improvizi: improvisar inventi: inventar
impulsi: impulsar inviti: invitar
ina: femenino, femenina invito: invitación
inaŭguro: inauguración io: algo, alguna cosa
inda: digno/a, merecedor/a iom: algo, alguna cantidad
indekso: índice iomete: un poquito
indiferenta: indiferente iri: ir, andar
101
ironio: ironía ĵusnaskita: recién nacido/a
ismo: doctrina, sistema
iu: alguien, alguno
iurilate: en algún sentido K k
izoli: aislar
k.t.p. (kaj tiel plu): etcétera
kadro: marco, cuadro
J j kafo: café
kaj: y, e
ja: desde luego, por supuesto kajero: cuaderno, libreta
jako: chaqueta kalkuli: calcular, contar
jam: ya kamarado: camarada
januaro: enero kamelo: camello
jarcento: siglo kameno: chimenea
jardeko: década kamioneto: camioneta, furgoneta
jaro: año kamiono: camión
je: a (delante de una hora) kamparano: campesino
jen: he aquí kamparo: campiña, campo
jena: el siguiente, la siguiente kampo: campo
jes: sí kanario: canario
jesi: afirmar kandelo: candela, vela
ju pli: cuanto más kanti: cantar
juĝi: juzgar kanto: canción, canto
juĝisto: juez kapabla: capaz, apto, apta
julio: julio kapo: cabeza
juna: joven kaprino: cabra
junio: junio kapro: cabrón, macho cabrío
jupo: falda kapti: atrapar, capturar, coger
justa: justo, justa kara: querido/a, caro/a
justeco: justicia karaktero: carácter
juvelo: joya, alhaja karbo: carbón
kareso: caricia
karoto: zanahoria
Ĵ ĵ karto: tarjeta, carta
kartono: cartón
kasedo: cinta de cassette
ĵaluza: celoso, celosa kaserolo: cacerola, cazuela
ĵaŭdo: jueves kasisto: cajero
ĵeti: arrojar, lanzar, tirar kaso: caja
ĵurnalo: diario, periódico kaŝejo: escondite, escondrijo
ĵus: recién, hace un momento kaŝi: esconder, ocultar
ĵusa: reciente
102
kataro: catarro kofro: cofre, baúl
kategorio: categoría, modalidad koincidi: coincidir
kato: gato kokejo: gallinero
kaŭĉuko: caucho koko: gallo
kaŭzo: causa, motivo, razón kolbaso: embutido, salchicha
kavo: cavidad, hueco kolekti: coleccionar, recoger
kazo: caso koleri: estar enfadado, estar enojado
ke: que (conjunción) kolero: cólera, enojo, ira
kelka: algún, alguna kolo: cuello
kelkfoje: algunas veces koloro: color
kelnero: camarero kombi: peinar
kelo: sótano, bodega kombilo: peine
kemio: química kombini: combinar
kesto: cajón, caja komenco: comienzo, inicio
kia: cómo, de qué clase komenti: comentar
kial: por qué komerco: comercio
kiam: cuándo komforta: confortable, cómodo/a
kie: dónde komika: cómico/a, gracioso/a
kiel: cómo komitato: comité
kies: de quién, cuyo, cuya komo: coma
kikero: garbanzo kompakta: compacto, compacta
kilogramo: kilogramo kompari: comparar, cotejar
kilometro: kilómetro kompati: compadecer, apiadarse
kino: cine kompatinda: desgraciado/a, pobre
kio: qué, qué cosa kompetenta: competente, entendido/a
kiom: cuánto, cuánta kompleksa: complejo, compleja
kiso: beso komplemento: complemento
kiu: quién, cuál kompleta: completo/a, entero/a
klara: claro/a, nítido/a komplika: complicado, complicada
klarigo: aclaración, explicación kompreneble: claro, desde luego, por
klasika: clásico, clásica supuesto
klaso: clase kompreni: comprender, entender
klavaro: teclado komputi: computar
klavo: tecla komputilo: ordenador, computadora
klera: culto/a, instruido/a komuna: común, mutuo/a
kliento: cliente komuniko: comunicación
klingo: cuchilla, hoja konata: conocido, conocida
klini: inclinar koncedi: conceder, admitir
klopodo: afán, esfuerzo, trámite koncentri: concentrar
klubo: club koncerni: concernir, incumbir, atañer
knabo: chico, muchacho koncerto: concierto
kodo: código kondiĉo: condición, requisito
103
kondomo: condón, preservativo kontrolo: control, verificación
konduki: conducir, llevar konveni: convenir, ser apropiado
kondukisto: conductor konverti: convertir
konduto: conducta, comportamiento konvinki: convencer
konekti: conectar kopio: copia
konekto: conexión korbo: cesto, cesta, canasta
konferenco: conferencia korbopilkado: baloncesto
konfesi: confesar, reconocer korekti: corregir, enmendar
konfidi: confiar korelativa: correlativo/a
konfirmi: confirmar, corroborar korespondi: cartearse, corresponder
konforma: conforme, acorde koridoro: pasillo, corredor, carril
konfuza: confuso, confusa korko: corcho
kongreso: congreso korno: cuerno
koni: conocer koro: corazón
konjunkcio: conjunción korpo: cuerpo
konkordo: concordia korto: patio, corral
konkreta: concreto, concreta kortuŝi: conmover
konkurso: concurso, competición korvo: cuervo
konscienco: conciencia moral kosti: costar
konscio: conciencia, conocimiento kostumo: traje
konsekvenco: consecuencia kotono: algodón
konsenti: estar de acuerdo, aceptar koverto: sobre (de carta)
konservi: conservar, mantener kovri: cubrir, tapar
konsideri: considerar, tener en cuenta krajono: lápiz, lapicero
konsili: aconsejar krano: grifo, espita
konsisti: constar, consistir kravato: corbata
konsoli: consolar kredi: creer
konstanta: constante, continuo/a, kreditkarto: tarjeta de crédito
permanente kredito: crédito
konstati: constatar, comprobar krei: crear
konstruaĵo: construcción, edificio kremo: crema, nata
konstrui: construir, edificar kreski: crecer
konsulti: consultar krevi: reventar, estallar
kontakto: contacto krimo: crimen
kontenta: contento/a, satisfecho/a krio: grito
kontinento: continente kritiki: criticar
kontraŭ: contra, enfrente de krizo: crisis
kontraŭa: contrario/a, opuesto/a kroĉi: colgar, enganchar
kontraŭdiri: contradecir krom: aparte de, además de
kontraŭdiro: contradicción krome: además
kontraŭleĝa: ilegal kromnomo: apodo, mote,
kontraŭulo: adversario, contrario sobrenombre
104
krono: corona kvankam: aunque, si bien
kruco: cruz kvanto: cantidad, cuantía
kruĉo: jarro, jarra, cántaro kvar: cuatro
kruda: crudo/a, rudo/a, basto/a kvartalo: barrio, barriada
kruro: pierna kvazaŭ: como si
kubuto: codo kvieta: quieto, sereno, tranquilo,
kudri: coser apacible
kudrilo: aguja kvin: cinco
kuirejo: cocina kvitanco: recibo, resguardo,
kuiri: cocinar, guisar comprobante
kuiristo: cocinero
kuko: pastel
kulero: cuchara L l
kulpo: culpa
kulturi: cultivar, educar
la: el, la, los, las
kulturo: cultura, cultivo
laborejo: taller, lugar de trabajo
kun: con, en compañía de
labori: trabajar
kune: juntos, juntamente
laboristo: trabajador
kunigi: juntar, unir
laboro: trabajo
kuniklo: conejo
laca: cansado, cansada
kunlabori: colaborar
laĉi: atar, amarrar
kunsido: asamblea, junta, sesión
laĉo: cordón, lazo
kunulo: compañero
lago: lago
kunveno: reunión
lako: laca
kupro: cobre
laktejo: lechería
kuraci: curar, tratar
lakto: leche
kuracisto: médico, doctor
laktuko: lechuga
kuraĝa: valiente, intrépido/a,
lama: cojo, coja
atrevido/a
lampo: lámpara
kurba: curvo/a, torcido/a
lanĉi: lanzar, botar
kuri: correr
lando: país
kurioza: curioso, curiosa
lango: lengua, lengüeta
kurso: curso
lano: lana
kurteno: cortina, telón
lanterno: farol, linterna
kuseno: cojín, almohada
larĝa: ancho/a, amplio/a
kuŝi: yacer, estar echado
larmo: lágrima
kuŝigi: echar, tumbar, tender
lasi: dejar
kutima: habitual, usual
lasta: último, última, final
kutimo: costumbre, hábito
laŭ: según, con arreglo a
kuzo: primo
laŭdi: alabar, elogiar
kvadrata: cuadrado, cuadrada
laŭdire: según dicen
kvalito: calidad, cualidad
105
laŭeble: en lo posible listo: lista, listado
laŭta: alto/a, fuerte, rotundo/a literaturo: literatura
laŭte: en voz alta litero: letra
lavi: lavar lito: cama, lecho
lavmaŝino: lavadora litro: litro
leciono: lección litvagono: coche cama
ledo: cuero, piel liveri: entregar, suministrar
legaĵo: lectura logi: atraer, seducir
legi: leer logika: lógico, lógica
legomo: hortaliza, verdura loĝanto: habitante
legumenaco: legumbre loĝi: habitar, residir, vivir
leĝera: ligero, ligera loki: colocar, situar
leĝo: ley loko: lugar, sitio
leki: lamer longa: largo, larga
lenso: lente ludi: jugar, tocar (un instrumento)
lento: lenteja ludilo: juguete
leono: león lui: alquilar, arrendar
leporo: liebre lukso: lujo, riqueza
lernado: aprendizaje lukto: lucha, pelea
lernanto: alumno, aprendiz lumigi: iluminar, alumbrar
lernejo: colegio, escuela lumo: luz
lerni: aprender lundo: lunes
lerta: listo, lista, hábil luno: luna
letero: carta lupo: lobo
leterportisto: cartero
levi: levantar, alzar, elevar
li: él M m
libera: libre
libertempo: tiempo libre
maĉgumo: chicle, goma de mascar
librejo: librería
maĉi: masticar, mascar
libro: libro
Madrido: Madrid
liceo: instituto, liceo
magazeno: almacén
lifto: ascensor
magazino: magacín, revista
ligi: atar, amarrar, vincular
magio: magia
ligilo: atadura, vínculo
magneta: magnético, magnética
ligno: madera
magneto: imán
likva: líquido, líquida
magra: magro/a, flaco/a, escaso/a
limo: límite, frontera
majo: mayo
limonado: limonada
majstro: maestro
lingvo: lengua, idioma
maketo: maqueta
linio: línea, fila
maksimuma: máximo, máxima
lipo: labio
106
makulo: mancha, mácula manlibro: (libro) manual
mala: contrario/a, opuesto/a mano: mano
malalta: bajo, baja manovri: maniobrar
malamiko: enemigo mantelo: capa, manto
malantaŭ: detrás de mapo: mapa
malbela: feo, fea mardo: martes
malbona: malo, mala marĝeno: margen
maldekstra: izquierdo, izquierda maristo: marinero, marino
maldika: delgado, delgada marko: marca, sello, señal
malfacila: difícil maro: mar
malfermi: abrir marŝi: marchar, desfilar
malfermita: abierto, abierta martelo: martillo
malforta: débil marto: marzo
malgranda: pequeño, pequeña masaĝo: masaje
malgraŭ: a pesar de masko: máscara, careta, antifaz
maljuna: viejo, vieja maskovesto: disfraz
malkovri: descubrir, destapar mastro: amo, dueño, patrón
mallaborema: gandul, holgazán, vago mastrumilo: sistema operativo
mallonga: corto, corta maŝino: máquina, maquinaria
malpermesi: prohibir matĉo: partido, encuentro
malplena: vacío, vacía matematiko: matemáticas
malpli ol: menos que (comparativo) matenmanĝo: desayuno
malproksime: lejos mateno: mañana
malpura: sucio/a, impuro/a materialo: material
malsama: distinto/a, diferente materio: materia
malsana: enfermo, enferma matraco: colchón
malsanulejo: hospital matura: maduro, madura
malsata: hambriento, hambrienta meblaro: mobiliario
malsupre: abajo, debajo meblo: mueble
malsupreniri: bajar, descender medalo: medalla
malvarma: frío, fría medicino: medicina
malvarmumo: resfriado, constipado mekanika: mecánico, mecánica
mamo: mama, teta, ubre melodio: melodía
manĝi: comer mem: mismo, misma
manĝilo: cubierto membro: miembro
manĝoĉambro: comedor memori: recordar
maniero: manera, modo, forma memorinda: memorable
maniko: manga memstara: autónomo/a, independiente
manio: manía memsufiĉa: autosuficiente
manipuli: manipular, manejar mendi: pedir, encargar
maniulo: maniático menso: mente
manki: faltar, escasear mensogo: mentira, embuste, trola
107
mentono: mentón, barbilla mispaŝo: tropiezo, desliz
meriti: merecer mistero: misterio
merkato: mercado mito: mito
merkredo: miércoles mizero: miseria
mesaĝo: mensaje moda: de moda
metalo: metal modelo: modelo
meti: poner, depositar, colocar modera: moderado/a, comedido/a
metio: oficio moderna: moderno, moderna
metodo: método, procedimiento modesta: modesto/a, humilde
metro: metro (medida) modo: modo, moda
metroo: metro, suburbano moki: burlarse, mofarse
mezepoko: edad media mola: blando, blanda
mezkvalita: mediocre momento: momento, instante
mezo: medio, mitad monarko: monarca
mezuri: medir monato: mes
mi: yo mondo: mundo
miaopinie: en mi opinión monigi: cobrar
mielo: miel mono: dinero
mieno: aspecto, semblante monografio: monografía
mikrofono: micrófono monpuno: multa
mikroskopo: microscopio monto: montaña, monte
miksi: mezclar montri: mostrar, enseñar, señalar
mil: mil montrofenestro: escaparate
milda: suave, apacible monujo: monedero
miliono: millón monumento: monumento
milionulo: millonario moralo: moral
milito: guerra mordi: morder
minaco: amenaza morfemo: morfema
mineralo: mineral morgaŭ: mañana
miniaturo: miniatura moro: costumbre
minimuma: mínimo, mínima morti: morir, fallecer
ministo: minero mortigi: matar
mino: mina moskeo: mezquita
minus: menos (resta) motivo: motivo, razón
minuto: minuto motorciklo: motocicleta
miraklo: milagro motoro: motor
miri: asombrarse, maravillarse movi: mover, desplazar
mirinda: asombroso/a, maravilloso/a mueli: moler
misa: erróneo/a, equivocado/a multa: mucho, mucha
misio: misión multekosta: caro/a, costoso/a
miskompreno: malentendido, multipliko: multiplicación
equivocación munti: montar
108
murmuri: murmurar nenies: de nadie, de ninguno
muro: muro, pared nenio: nada
muso: ratón neniom: nada, ninguna cantidad
muŝo: mosca neniu: nadie, ninguno
muta: mudo, muda nepo: nieto
muzeo: museo nepre: necesariamente, sin falta
muziko: música nervo: nervio
nervoza: nervioso, nerviosa
nesto: nido
N n nesufiĉa: insuficiente
neta: neto, neta
netuŝebla: intocable, intangible
nacio: nación, país neuzebla: inservible
naĝejo: piscina neŭtra: neutro, neutra
naĝi: nadar neŭtrala: neutral
naiva: ingenuo, ingenua, inocente nevidebla: invisible
najbaro: vecino nevo: sobrino
najlo: clavo ni: nosotros, nosotras
naskiĝi: nacer nigra: negro, negra
nasko: parto nilono: nailon, nylon
naturo: naturaleza nivelo: nivel
naŭ: nueve nobla: noble
naŭzo: náusea, asco nodo: nudo
nazo: nariz noktiĝi: anochecer, hacerse de noche
naztuko: pañuelo nokto: noche
ne dankinde: de nada, no hay de qué nombri: contar, numerar
ne: no nombro: número (cantidad)
nebulo: niebla
nomiĝi: llamarse
necesa: necesario, necesaria nomo: nombre
necesejo: retrete, servicio, váter nordo: norte
nedifinita: indefinido, indefinida normala: normal
neebla: imposible normo: norma
neegaleco: desigualdad noti: anotar, apuntar
negativa: negativo, negativa noto: nota, anotación
neĝo: nieve nova: nuevo, nueva
nei: negar novaĵo: novedad, noticia
nek: ni novelo: cuento, relato
nenia: de ninguna clase novembro: noviembre
nenial: por ningún motivo nu: bueno, pues
neniam: nunca nuanco: matiz
nenie: en ninguna parte nubo: nube
neniel: de ningún modo nuda: desnudo, desnuda
109
nuko: nuca, cogote okupi: ocupar
nul: cero okupo: ocupación, actividad
numeralo: numeral ol: que (comparativo)
numero: número (de ejemplar, de oleo: aceite
serie) omaĝo: homenaje
nun: ahora ombrelo: paraguas
nuna: presente ombro: sombra
nuntempo: presente omleto: tortilla
nur: sólo, solamente ondo: ola, onda
nutraĵo: alimento oni: se, uno (pronombre indefinido)
nutri: alimentar, nutrir onidiro: rumor, habladuría
onklo: tío
ono: fracción
O o opaka: opaco, opaca
operacio: operación
operaciumilo: sistema operativo
obei: obedecer opinii: opinar, considerar
objekto: objeto, cosa oportuna: oportuno/a, adecuado/a
obligi: multiplicar oranĝa: naranja
oblikva: oblicuo, oblicua ordinara: ordinario/a, corriente
oblo: múltiplo ordo: orden
obsedo: obsesión ordoni: mandar, ordenar
observi: observar orelo: oreja
obskura: oscuro, oscura orfa: huérfano, huérfana
obstina: obstinado/a, terco/a organizi: organizar
odoro: olor organo: órgano
ofendo: ofensa, agravio oriento: este, oriente
oferti: ofertar, ofrecer
originala: original
oficejo: oficina, despacho origino: origen
oficiala: oficial orkestro: orquesta
ofico: empleo, oficio ornami: adornar, ornamentar
ofta: frecuente, repetido/a oro: oro
ofte: a menudo, frecuentemente ortografio: ortografía
ok: ocho oscedo: bostezo
okazi: ocurrir, suceder, pasar osto: hueso
okazo: hecho, suceso, ocasión ovala: oval, ovalado/a
okcidento: oeste, occidente ovo: huevo
oksigeno: oxígeno
oktobro: octubre
okulisto: oculista
okulo: ojo P p
okulvitroj: gafas, lentes
110
pacienco: paciencia paŝi: andar, caminar
paco: paz paŝo: paso
pafo: disparo, tiro pato: sartén
pagi: pagar, abonar patrino: madre
paĝo: página patro: padre
pajlo: paja patrujo: patria
pakaĵo: equipaje paŭzo: pausa, descanso
paki: empaquetar, embalar peco: pieza, pedazo, trozo
pala: pálido, pálida pejzaĝo: paisaje
palaco: palacio peko: pecado
palpi: palpar, tentar peli: arrear, atosigar
paneo: avería, fallo pendi: colgar, pender
panero: miga de pan peni: esforzarse
panisto: panadero pensi: pensar, creer
pano: pan penti: arrepentirse
pantalono: pantalón pentri: pintar
paperkorbo: papelera per: con, mediante, por medio de
papero: papel peranto: intermediario, mediador
paradizo: paraíso perdi: perder, extraviar
paralela: paralelo, paralela perdiĝi: perderse, extraviarse
pardoni: perdonar perei: perecer, sucumbir
parenco: pariente perfido: traición, alevosía
parentezo: paréntesis perforto: violencia
parfumo: perfume periodo: período
parigi: aparear, emparejar perlabori: cobrar, ganar
Parizo: París permesi: permitir
parko: parque persekuti: perseguir
paro: par, pareja persona: personal
paroli: hablar persono: persona
participo: participio pesi: pesar, sopesar
partio: partido, bando peti: pedir, solicitar, rogar
parto: parte, porción petolo: travesura
partoprenanto: participante petrolo: petróleo
partopreni: participar, tomar parte peza: pesado, pesada
pasi: pasar, transcurrir, atravesar piano: piano
pasinta: pasado, pasada pico: pizza
pasinteco: pasado piedbato: patada, puntapié
pasiva: pasivo, pasiva piediri: ir a pie, andar, caminar
pasporto: pasaporte piedo: pie
pasto: pasta, masa piedpilkado: fútbol, balompié
pastro: cura, sacerdote pigra: gandul, holgazán, perezoso
pasvorto: contraseña piki: picar, pinchar
111
pilko: balón, pelota pluvo: lluvia
piloti: pilotar poemo: poema, poesía
pinglo: alfiler poeto: poeta
pino: pino poka: poco/a, escaso/a
pinto: punta, cima, cumbre, pico polico: policía
pipo: pipa politiko: política
pipro: pimienta poluo: polución, contaminación
pirato: pirata poluri: pulir, pulimentar, bruñir
piro: pera polvo: polvo
pisi: mear, hacer pis polvosuĉilo: aspiradora
placo: plaza pomo: manzana
plaĉi: agradar, gustar ponto: puente
plado: fuente, plato popola: popular
plafono: techo por: para
plaĝo: playa pordo: puerta
planedo: planeta porkaro: piara
planko: suelo, piso porko: cerdo, puerco
plano: plano, plan porti: llevar
planto: planta portreto: retrato
plasto: plástico posedi: poseer
plata: llano/a, liso/a, plano/a post: después de, detrás de
plej: más (superlativo) posta: posterior, trasero/a
plena: lleno/a, pleno/a posteno: cargo, puesto
plendi: quejarse postlasi: dejar atrás
plenigi: llenar postmorgaŭ: pasado mañana
plenumi: cumplir, efectuar, realizar posttagmezo: tarde
plezuro: placer postuli: exigir, reclamar
pli bone: mejor poŝlampo: linterna
pli ol: más que (comparativo) poŝo: bolsillo
pli: más (cantidad) poŝtelefono: teléfono móvil
pligrandigi: aumentar, ampliar poŝtmarko: sello de correos
pliigi: aumentar, incrementar poŝto: correo
plimulto: mayoría potenca: poderoso/a, potente
plori: llorar poto: pote, olla
plu: más (tiempo) povi: poder
plugi: arar, labrar pozitiva: positivo, positiva
plui: continuar praktika: práctico, práctica
plumo: pluma prava: acertado, en lo cierto, que tiene
pluraj: varios, varias razón
pluralo: plural precipa: principal
plurnacia: multinacional precipe: principalmente, sobre todo
plus: más (suma) preciza: preciso, precisa
112
preferi: preferir prokrasti: aplazar, demorar, posponer
prefikso: prefijo proksima: próximo/a, cercano/a
preĝejo: iglesia proksimume: aproximadamente
preĝi: rezar promeni: pasear
prelego: conferencia, discurso promesi: prometer
premi: apretar, presionar, oprimir pronomo: pronombre
premio: premio prononci: pronunciar
preni: coger, tomar proponi: proponer, ofrecer
prepari: preparar propra: propio, propia, particular
prepozicio: preposición prospera: próspero, próspera
presejo: imprenta protekti: proteger, resguardar
presi: imprimir protesti: protestar
preskaŭ: casi proverbo: proverbio, refrán
preta: preparado/a, dispuesto/a provi: probar, ensayar, intentar
pretendi: pretender provinco: provincia
preter: por delante de, más allá de provizanto: proveedor
preteratenti: pasar por alto provizo: provisión, suministro
preterpasi: pasar de largo, sobrepasar provizora: provisional, transitorio/a
pretigi: preparar, disponer provoki: provocar, desafiar
prezenti: presentar prozo: prosa
prezidanto: presidente prudenta: prudente, sensato/a,
prezidi: presidir juicioso/a
prezo: precio, importe prunto: préstamo
pri: sobre, acerca de pruvi: probar, demostrar
princo: príncipe publika: público, pública
printempo: primavera pugno: puño
pripensi: meditar, reflexionar pugnobato: puñetazo
priskribi: describir pulmo: pulmón
pritrakti: tratar puni: castigar, penalizar
privata: privado/a, particular punkto: punto
prizono: prisión, presidio, cárcel pura: limpio/a, puro/a
pro: por, a causa de, debido a purigi: limpiar, purificar
problemo: problema purpura: púrpura
produkto: producto puŝi: empujar
profesia: profesional puto: pozo
profilo: perfil
profiti: aprovecharse, beneficiarse
profunda: profundo, profunda R r
programo: programa
progresi: progresar, avanzar
rabato: rebaja, descuento
projekto: proyecto, plan
rabi: robar
proklami: proclamar
113
radiko: raíz relo: raíl, riel, carril
radio: radio, rayo renkonti: encontrar, topar
rado: rueda renversi: volcar, voltear, tumbar
rajdi: cabalgar, montar repreni: recoger, retomar
rajti: tener derecho reprezenti: representar
rajto: derecho reprodukti: reproducir
rakonto: cuento, narración, relato respekto: respeto
rampi: arrastrarse, reptar respondi: responder, contestar
rando: borde, orilla respondo: respuesta, contestación
rapida: rápido, rápida, veloz respubliko: república
rapidi: apresurarse, darse prisa resti: quedarse, permanecer
raporto: informe, parte restoracio: restaurante
rato: rata resumo: resumen
razi: afeitar, rasurar reteni: retener, contener
razilo: maquinilla de afeitar reto: red
reagi: reaccionar retpoŝto: correo electrónico
reala: real retroiri: retroceder
realeco: realidad retrovi: recuperar, recobrar
rebati: rebatir, rechazar reveni: regresar, volver
reciproka: mutuo/a, recíproco/a revi: soñar despierto
redakti: redactar revidi: volver a ver
redoni: devolver revizii: revisar
ree: de nuevo, nuevamente revolucio: revolución
reflekti: reflejar revuo: revista
reformo: reforma rezervi: reservar
refreŝigaĵo: refresco rezigni: renunciar a, desistir de
regi: regir, gobernar rezista: resistente
regiono: región rezulto: resultado
registaro: gobierno ribelema: rebelde
registro: registro, grabación ribeli: rebelarse
regno: reino ricevi: recibir, obtener
regulo: regla, norma riĉa: rico, rica
reĝido: príncipe ridi: reír
reĝo: rey ridinda: ridículo/a, irrisorio/a
reklamacio: reclamación rifuĝo: refugio
reklami: anunciar rifuzi: rechazar, rehusar, denegar
rekomendi: recomendar rigardi: mirar
rekoni: reconocer rigida: rígido/a, tieso/a
rekta: recto/a, directo/a, derecho/a rikolti: cosechar, recolectar
relativa: relativo, relativa rilati: tener relación
reliefo: relieve, realce rilato: relación
religio: religión rimarki: observar, advertir, notar
114
rimarko: observación saluti: saludar
rimedo: remedio saluton: hola
ringo: anillo, aro, sortija sama: mismo, misma, igual
ripari: reparar, arreglar samtempe: a la vez, al mismo tiempo
ripeti: repetir, reiterar sana: sano, sana
ripozo: descanso, reposo sandviĉo: bocadillo, sandwich
riproĉi: reprochar sango: sangre
risko: riesgo sankta: santo/a, sagrado/a
riveli: revelar sapo: jabón
rivero: río sata: satisfecho/a, saciado/a
rizo: arroz savi: salvar, librar
roko: roca, peña sceno: escena
romano: novela scienco: ciencia
rombo: rombo scii: saber
rompi: romper sciigi: hacer saber, informar
ronda: redondo, redonda scivola: curioso, curiosa
rondiri: girar se: si (conjunción condicional)
rosti: asar, tostar sed: pero, sino
rozo: rosa segi: serrar, aserrar
rubo: basura, desperdicios, escombros segilo: sierra
ruĝa: rojo, roja seĝo: silla
ruina: ruinoso, ruinosa seka: seco, seca
ruinigi: arruinar sekreto: secreto
rulo: rodillo, rollo sekso: sexo
rutina: rutinario, rutinaria sektoro: sector
ruza: astuto/a, pillo/a sekundo: segundo (cronológico)
sekura: seguro, segura
sekve: por lo tanto, por consiguiente
S s sekvi: seguir
selekti: seleccionar
semajno: semana
sabato: sábado semo: semilla, simiente
sablo: arena sen: sin
saĝa: sensato/a, prudente, juicioso/a senco: sentido, significado
saĝeco: sabiduría senĉesa: incesante
sako: saco, bolsa sendependa: independiente
salajro: salario, sueldo sendi: enviar, mandar
salato: ensalada sendifina: indefinido, indefinida
salivo: saliva sendokosto: gastos de envío
salo: sal sendorma: desvelado/a, insomne
salono: sala, salón senkulpa: inocente
salti: saltar senlabora: desempleado/a, parado/a
115
senlima: ilimitado, ilimitada sincera: sincero/a, franco/a
senmova: inmóvil, quieto/a sindikato: sindicato
senorda: desordenado/a singarda: cauteloso/a, cauto/a,
senpaga: gratuito, gratuita prudente
senso: sentido singularo: singular
sentaŭgulo: inútil, incapaz sinjorino: señora
senti: sentir, notar sinjoro: señor
sentima: valiente, intrépido/a, sinonimo: sinónimo
atrevido/a sinsekve: sucesivamente
sento: sentimiento, sensación sintezo: síntesis
sep: siete sistemo: sistema
septembro: septiembre situacio: situación
serĉi: buscar situi: estar situado
serio: serie skalo: escala, gama
serioza: serio, seria, grave skandalo: escándalo
serpento: serpiente skatolo: caja, estuche
seruro: cerradura skeleto: esqueleto
servi: servir skemo: esquema
servo: servicio skizo: boceto, esbozo
ses: seis sklavo: esclavo, siervo
severa: severo, severa skrapi: rascar, raspar
sezono: estación del año skribi: escribir
sfero: esfera skui: agitar, sacudir, zarandear
si: se (pronombre reflexivo) skulpti: esculpir, tallar
sidi: estar sentado socia: social
sidiĝi: sentarse societo: sociedad, agrupación
siesto: siesta sofo: sofá
signalo: señal, cota soifa: sediento, sedienta
signaturo: firma, signatura soifi: tener sed
signifi: significar sola: solo/a, único/a
signo: signo, señal soldato: soldado
silabo: sílaba solida: sólido, sólida
silenti: callar solidara: solidario, solidaria
silento: silencio solvi: resolver, solucionar
silko: seda somero: verano
silueto: silueta sonĝi: soñar
simbola: simbólico, simbólica sono: sonido
simila: similar, parecido/a sonori: sonar, resonar
simio: mono sonorilo: campana, timbre
simpatia: simpático, simpática sopiri: anhelar, ansiar, suspirar
simpla: simple, sencillo/a sorbi: absorber, sorber
simuli: simular, fingir sorto: suerte
116
sovaĝa: salvaje, silvestre sub: bajo, debajo de
spaco: espacio sube: abajo, debajo
speciala: especial subita: súbito/a, repentino/a
speco: especie subjekto: sujeto
spegulo: espejo subskribi: firmar, suscribir
spektaklo: espectáculo substanco: sustancia
spektanto: espectador substantivo: sustantivo
spekti: ver (presenciar) un espectáculo subtera: subterráneo/a
sperti: experimentar subtraho: resta, sustracción
sperto: experiencia subulo: subordinado, subalterno
spezi: transferir (dinero) subvesto: ropa interior
spico: especia suĉi: chupar, succionar
spiono: espía sudo: sur
spiralo: espiral suferi: sufrir, padecer
spiri: respirar sufiĉa: suficiente, bastante
spirito: espíritu sufikso: sufijo
spongo: esponja sufoki: sofocar, ahogar
sporto: deporte sugesti: sugerir
sprita: ingenioso/a, agudo/a sukcesi: tener éxito, triunfar
spuro: huella, vestigio sukceso: éxito
stabila: estable sukero: azúcar
stacidomo: estación de tren suko: jugo, zumo
stacio: estación de tren sumo: suma
stalo: establo, cuadra suno: sol
standardo: estandarte, bandera super: sobre (sin contacto), por
stari: estar de pie, mantenerse encima de
stato: estado (condición, modo de ser) superflugi: sobrevolar
stelo: estrella superi: superar
sterni: extender, tender suplemento: suplemento
stilo: estilo supo: sopa
stiri: conducir, guiar supozi: suponer, imaginar
stirrado: volante supra: superior, de arriba
stomako: estómago supre: arriba, encima
strando: playa supreniri: subir, ascender
stranga: extraño/a, raro/a sur: sobre (con contacto), encima de
stratangulo: esquina surda: sordo, sorda
strato: calle surfaco: superficie
streĉi: tensar, apretar, estirar surmeti: poner, ponerse
streko: raya, trazo surogata: sucedáneo, sucedánea
striko: huelga surpaŝi: pisar
studi: estudiar surprizo: sorpresa
stulta: tonto/a, estúpido/a, necio/a surtuto: abrigo
117
suspekti: sospechar ŝraŭbo: tornillo, tirafondo
svelta: esbelto, esbelta ŝtalo: acero
sveni: desmayarse, desvanecerse ŝtato: estado (gobierno, nación)
ŝteli: robar, hurtar, sustraer
ŝtono: piedra
Ŝ ŝ ŝtrumpeto: calcetín
ŝtrumpo: media
ŝtuparo: escalera
ŝafino: oveja ŝtupo: escalón, peldaño
ŝafo: carnero ŝuldo: deuda
ŝajni: parecer ŝultro: hombro
ŝajnigi: aparentar, fingir ŝuo: zapato
ŝalti: encender (electricidad) ŝuti: verter, echar
ŝaltilo: interruptor ŝveli: hincharse
ŝampuo: champú ŝviti: sudar, transpirar
ŝanco: posibilidad, probabilidad
ŝanĝi: cambiar, variar
ŝarĝaŭto: camión
ŝarĝi: cargar T t
ŝati: apreciar, gustar
ŝerco: broma, chiste t.e. (tio estas): esto es, es decir
ŝi: ella tabako: tabaco
ŝildo: escudo, placa tabelo: índice, lista, tabla
ŝinko: jamón tablo: mesa
ŝipano: marinero, tripulante tabulo: tabla, tablero
ŝipo: barco, buque, navío tagiĝi: amanecer, hacerse de día
ŝiri: rasgar, desgarrar tago: día
ŝirmi: proteger, resguardar tajloro: sastre
ŝlosi: cerrar con llave tajpi: teclear, mecanografiar
ŝlosilo: llave, clave taksi: tasar, evaluar
ŝnuro: cuerda, cabo taksio: taxi
ŝoforo: chófer, conductor talento: talento
ŝoki: chocar, conmocionar talono: talón, resguardo
ŝoseo: carretera, calzada tamburo: tambor
ŝoveli: palear, traspalar tamen: sin embargo, no obstante
ŝovelilo: pala, recogedor tapiŝo: alfombra, tapiz
ŝovi: deslizar, arrastrar tasko: tarea, labor
ŝpari: ahorrar, economizar taso: taza
ŝparkaso: caja de ahorros taŭga: apropiado/a, apto/a
ŝpruco: chorro taŭro: toro
ŝranko: armario teamo: equipo
ŝraŭbi: atornillar, enroscar teatro: teatro
118
tedo: tedio, aburrimiento tipa: típico, típica
tegmento: tejado tiri: tirar de, sacar
teknika: técnico, técnica titolo: título
tekruĉo: tetera tiu: ese, aquel
teksaĵo: tejido toksa: tóxico, tóxica
teksi: tejer tolerema: tolerante
teksto: texto toleri: tolerar
telefoni: telefonear tolo: lienzo
telefono: teléfono tomato: tomate
telero: plato tombo: tumba, sepulcro
televidilo: televisor tondi: cortar con tijera
televido: televisión tondilo: tijera
temo: tema, asunto, cuestión tondro: trueno
temperaturo: temperatura tono: tono
tempesto: tempestad, tormenta tordi: torcer, retorcer
templo: templo tornistro: mochila
tempo: tiempo (cronológico) torto: tarta
tendo: tienda de campaña totalo: totalidad
teni: tener, sostener tra: por, a través de
teniso: tenis tradicio: tradición
tento: tentación traduki: traducir
teo: té trafa: acertado/a, certero/a
teorio: teoría trafi: acertar, atinar
teraso: terraza, azotea trafiklumoj: semáforo
termometro: termómetro trafiko: tráfico, circulación, tránsito
terno: estornudo trairi: atravesar, cruzar, pasar
tero: tierra trajno: tren
terpomo: patata trajtoj: rasgos, facciones
teruro: terror, pavor trakti: tratar
testamento: testamento tramo: tranvía
tezo: tesis tranĉi: cortar con cuchillo
tia: tal, así tranĉilo: cuchillo
tial: por eso, por aquello trankvila: tranquilo/a, sosegado/a
tiam: entonces tranokti: pernoctar, dormir
tie: ahí, allí trans: al otro lado de
tiel: así, tan transformi: transformar
ties: de ese, de aquel transloki: trasladar
timema: miedoso/a, temeroso/a transporti: transportar
timi: temer travidebla: transparente
timo: miedo, temor tre: muy, mucho
tio: eso, aquello trejni: entrenar, preparar
tiom: tanto tremi: temblar
119
treni: arrastrar, remolcar unuigi: unir, unificar
trezoro: tesoro uragano: huracán
tri: tres urbestro: alcalde
triangulo: triángulo urbo: ciudad, población
trimonato: trimestre urbodomo: ayuntamiento
trinki: beber urĝa: urgente, apremiante
trinkmono: propina urino: orina
triobla: triple urso: oso
tritiko: trigo utila: útil
tro: demasiado uzi: usar, utilizar
troigi: exagerar
trompi: engañar, timar, embaucar
trotuaro: acera V v
trovi: encontrar, hallar
trunko: tronco
vagi: vagar, errar
truo: agujero, hoyo, orificio
vagonaro: tren
tualeto: aseo
vagono: vagón, coche
tubo: tubo, tubería
valida: válido, válida, vigente
tuj: en seguida, inmediatamente
valizo: maleta, valija
tuja: inmediato/a, instantáneo/a
valo: valle
tuko: paño
valoro: valor
tulipo: tulipán
vana: vano/a, infructuoso/a
tunelo: túnel
vane: en vano, en balde
turni: girar, voltear
vango: mejilla, carrillo
turo: torre
vanta: vanidoso/a, presuntuoso/a
tusi: toser
vaporo: vapor
tuŝi: tocar
varia: variable
tuta: todo/a, entero/a
varii: variar
tute ne: en absoluto
varma: caliente
tute: totalmente
varo: artículo, género, mercancía
vasta: vasto/a, extenso/a, amplio/a
vazo: vasija, jarrón
U u vegetala: vegetal
vekhorloĝo: reloj despertador
ujo: recipiente, envase veki: despertar
ulo: individuo, tipo velo: vela
ungo: uña vendejo: tienda, comercio
universala: universal vendi: vender
universitato: universidad vendisto: vendedor
unu: uno, un vendredo: viernes
unuafoje: por primera vez veneno: veneno
120
veni: venir vinbero: uva
venko: victoria, triunfo vino: vino
venonta: futuro, futura vintro: invierno
vento: viento violo: violeta
ventro: vientre violono: violín
verbo: verbo virino: mujer
verda: verde viro: hombre
verkisto: escritor virto: virtud
verko: obra, escrito viŝi: limpiar
vermo: gusano vitro: vidrio, cristal
vero: verdad vivi: vivir
versio: versión vivo: vida
verso: verso vizaĝo: cara, rostro
verŝajne: aparentemente, al parecer viziti: visitar
verŝi: verter, echar, derramar voĉdoni: votar
vertebro: vértebra voĉo: voz, voto
vertiĝo: vértigo, mareo vojaĝi: viajar
vertikala: vertical vojo: camino, vía
vespermanĝo: cena voki: llamar, invocar
vespero: tarde voli: querer, desear
vespo: avispa volonte: con agrado, de buena gana
vesto: vestido, traje volvi: enrollar, arrollar
vetero: tiempo (meteorológico) vortaro: diccionario, vocabulario
veti: apostar vorto: palabra, vocablo
veturi: viajar en vehículo vosto: cola, rabo
veturilo: vehículo vulpo: zorro, raposo
vi: tú, usted, vosotros/as vundi: herir, lastimar
viando: carne
vibri: vibrar
vico: fila, hilera, serie, turno Z z
vidi: ver
vidpunkto: punto de vista
zipo: cremallera
vigla: ágil, vivaz
zono: zona
viktimo: víctima
zorgi: cuidar, ocuparse de
vilaĝo: pueblo, aldea
zumi: zumbar, tararear
121