Está en la página 1de 11

FORMULACIN Y NOMENCLATURA

QUMICA INORGNICA

1987 2007 (v.2.3)

Pedro L. Rodrguez Porca


1. NMEROS DE OXIDACIN
Cada tomo de un compuesto se caracteriza por un estado de oxidacin, debido a los electrones ganados o
perdidos (totalmente en los compuestos inicos o parcialmente en los covalentes) con respecto al tomo aislado. El
nmero (positivo en los que pierden electrones, negativo en los que ganan electrones) que indica este estado se llama
nmero de oxidacin del elemento en dicho compuesto.
El nmero de oxidacin (n.o) se define como la carga elctrica formal (puede que no sea real) que se asigna a
un tomo en un compuesto.
Para asignar el n.o. a cada tomo en una especie qumica (NH3, ClO3, etc.) se emplea un conjunto de reglas (que
se pueden deducir fcilmente a partir de la configuracin electrnica), que se pueden resumir del modo siguiente:

1. El n.o. de todos los elementos libres es cero, en cualquiera de las formas en que se presenten: Ca metlico,
He, N2, P4, etc. (En molculas con tomos iguales, N2, H2, etc., los electrones del enlace estn compartidos
equitativamente y no se pueden asignar a ninguno de los tomos).
2. El n.o. de cualquier in monoatmico es igual a su carga elctrica. As, los n.o. del S2, Cl, Na, K+ y Zn2+
son, respectivamente, 2, 1, 0, +1 y +2, que coinciden con sus respectivas cargas elctricas (reales).
3. El n.o. del H en sus compuestos es +1, excepto en los hidruros metlicos, que es 1.
4. El n.o. del O en sus compuestos es 2, excepto en los perxidos, que es 1.
5. El n.o. de los metales alcalinos es siempre +1.
6. El n.o. de los metales alcalinotrreos es siempre +2.
7. El n.o. del F en sus compuestos es siempre 1. El n.o de los dems halgenos vara desde 1 a 7, siendo
positivo cuando se combina con el O o con otro halgeno ms electronegativo.
8. La suma algebraica de los n.o. de los tomos de una molcula es cero, y si se trata de un ion, igual a
la carga del ion.

NMEROS DE OXIDACIN MS FRECUENTES

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17

1
En negrita los n.o. ms frecuentes en el caso de que
H existan varias posibilidades
1
1
3 4 Z 5 6 7 8 9
Li Be B C N O F
1 2 Smbolo 3 4 3 1 1
2,4 1,2,3 2
n.o. 4,5
11 12 13 14 15 16 17
Na Mg Al Si P S Cl
1 2 3 4 3 2 1
2,4 3,5 2,4,6 1,3,5
7
19 20 24 25 26 27 28 29 30 32 33 34 35
K Ca Cr Mn Fe Co Ni Cu Zn Ge As Se Br
1 2 2,3,4 2,3,4 2,3 2,3 2,3 1,2 2 4 3 2 1
5,6 5,6,7 4 3,5 4,6 1,3,5
7
37 38 46 47 48 50 52 53
Rb Sr Pd Ag Cd Sn Te I
1 2 2,4 1 2 2,4 2 1
4,6 1,3,5
7
55 56 78 79 80 82
Cs Ba Pt Au Hg Pb
1 2 2,4 1,3 2,1 2,4

19872007 (v.2.3) 2 de 11
Con estas reglas se puede calcular fcilmente el n.o. de cualquier elemento en una especie qumica. As, en NH3
y ClO3 los n.o. son: N = 3, H = +1, Cl = +5 y O = 2.

Conviene insistir que, en general, el n.o. no representa la carga elctrica real de un tomo en un compuesto. Por ejemplo, en NO y CaO el
n.o. del O es 2 en ambos compuestos; pero en NO no existe realmente una carga de 2 en el tomo de O, ni de +2 en el de nitrgeno, pues se
trata de un compuesto covalente (dbilmente polar). En cambio, en CaO s ocurre esto, porque es inico.

Nmero de oxidacin y valencia


La valencia de un elemento es el nmero de tomos de hidrgeno que se combinan con un tomo de dicho elemento. Tambin es el nmero
de electrones perdidos o ganados por el elemento (valencia inica) o el nmero de electrones compartidos (valencia covalente) por el elemento
en un compuesto.
El concepto de valencia resulta til en la formulacin de compuestos binarios, mientras que el nmero de oxidacin lo es en compuestos de
tres o ms elementos.
Es importante distinguir entre n.o. y valencia. Consideremos, por ejemplo, los siguientes compuestos del carbono:

4 2 0 +4
CH4 CH3Cl CH2Cl2 CCl4

En todos ellos el carbono presenta invariablemente su valencia de 4, mientras que su n.o. es distinto en cada compuestos (se indica encima
del smbolo).
Conviene advertir que, en compuestos con ms de un tomo de un mismo elemento, el n.o. puede incluso alguna vez resultar fraccionario.

2. FRMULAS QUMICAS
La frmula qumica es una representacin simblica de la molcula o unidad estructural de una sustancia en la que
se indica la cantidad o proporcin de tomos que intervienen en el compuesto.
Tipos de frmulas qumicas:

a. Frmula molecular (compuestos covalentes): indica el nmero y clase de tomos de una molcula. No da
apenas informacin de cmo estn unidos los tomos.
H2 O HCl O2 F2
b. Frmula estructural (compuestos covalentes): se representa la ordenacin de los tomos y cmo se enlazan
para formar molculas.
H H H H H H
* * * * * *
H))C))C))C))C))C))C))Br H )) Cl
* * * * * *
H H H H H H
c. Frmula emprica (compuestos inicos): indica la proporcin de los diferentes tomos que forman dicho
compuesto. As el cloruro sdico se representa por
NaCl Na50Cl50 en general NaxClx
mas por convenio se utilizan los subndices enteros ms pequeos.

3. ORDEN DE ESCRITURA DE LOS ELEMENTOS EN LA FRMULA


En las combinaciones entre no metales, la IUPAC1 recomienda colocar ms a la izquierda de la frmula al elemento
que va antes en la siguiente lista (en subrayado los ms importantes):

Ru Xe Kr B Si C Sb As P N H Te Se S At I Br Cl O F

Notar que los elementos no siguen exactamente un orden creciente de electronegatividad.


En un compuesto en donde interviene un elemento que no est dado en la secuencia anterior se pondr ste como
primero.
Ejemplos:
HCl H2 O NaCl H2S NaHSO4

4. TIPOS DE NOMENCLATURA (formas de nombrar una sustancia)

No recomendadas por la IUPAC


a. Nomenclatura comn, tradicional o funcional.
b. Nomenclatura antigua.

1
International Union of Pure and Applied Chemistry.

19872007 (v.2.3) 3 de 11
Recomendadas por la IUPAC
a. Nomenclatura sistemtica; en donde las proporciones en que se encuentran los elementos en una frmula
puede indicarse por medio de prefijos griegos: mono(1), di(2), tri(3), tetra(4), penta(5), hexa(6), hepta(7), etc.
y hemi(1/2) y sesqui(3/2). El prefijo mono, si resulta innecesario, puede omitirse.
No es necesario mencionar las proporciones estequiomtricas si en el compuesto interviene un elemento
de n.o. constante.
b. Nomenclatura de Stock; el n de oxidacin del elemento se indica en nmeros romanos y entre parntesis
inmediatamente despus del nombre. Si en el compuesto interviene un elemento cuyo n de oxidacin es cte.,
es innecesario indicarlo.
c. Nomenclatura de EwensBassett; se indica entre parntesis la carga total de un ion en lugar del n de
oxidacin del tomo.

5. SUSTANCIAS SIMPLES
Se llaman sustancias simples a las que estn constituidas por tomos de un mismo elemento.

Formulacin:
Se representan mediante el smbolo del elemento con un subndice para indicar el nmero de tomos.

Los gases nobles son monoatmicos: He, Xe, Rn, etc.


La molcula de bastantes sustancias que, en condiciones normales se presentan en estado gaseoso, est
constituida por dos tomos: N2, F2, O2, Cl2, etc.
Los elementos que presentan estados alotrpicos (agrupaciones de distinto n de tomos) de estructura
conocida presentan agrupaciones diversas: S8, O3, P4, etc.
Los metales, en las ecuaciones qumicas, se representan simplemente mediante el smbolo: Cu, Sn, Fe, Ag,
etc.
Tambin se representan mediante el smbolo los no metales que forman redes cristalinas covalentes atmicas:
C, Si, Ge, etc.

Nomenclatura:
Las denominaciones de las substancias simples y de sus estados alotrpicos se establecen mediante prefijos
numerales segn el nmero de tomos presentes, seguido del nombre del elemento.

comn sistemtico comn sistemtico



H2 hidrgeno dihidrgeno F2 flor diflor
H hidrgeno atmico monohidrgeno T2 tritio ditritio
Cl2 cloro dicloro Br2 bromo dibromo
I2 yodo diyodo O2 oxgeno dioxgeno
O3 ozono trioxgeno D2 deuterio dideuterio
P4 fsforo blanco tetrafsforo

6. COMBINACIONES BINARIAS.
Estn constituidas por tomos de dos elementos distintos unidos entre s mediante algn tipo de enlace.

Formulacin:
El orden en que deben colocarse los smbolos de los elementos sigue el establecido en el apartado 3.
Para los compuestos con carcter inico se emplea la frmula emprica.

Nomenclatura:
Como regla general, se cita en primer lugar la raz del nombre del componente que se escribe ltimo en la
frmula, con la terminacin uro2, seguida del nombre del otro elemento. Tambin estn admitidos ciertos nombres
usuales.

Comn: Cuando el elemento situado a la izquierda en la frmula qumica acta con dos posibles n.o. se hace
terminar su nombre en oso (n.o. inferior) o en ico (n.o. superior):
FeCl2 : cloruro ferroso FeCl3 : cloruro frrico

Sistemtica: se utilizan los prefijos numerales griegos mono, di, tri, tetra, penta, etc. colocados delante de cada

2
Existen una serie de excepciones como son: de arsnico, arseniuro; de antimonio, antimoniuro; de azufre, sulfuro; de carbono, carburo; de
fsforo, fosfuro; de hidrgeno, hidruro; de nitrgeno, nitruro; de oxgeno, xido; de selenio, seleniuro; de silicio, siliciuro.

19872007 (v.2.3) 4 de 11
una de las palabras que forman la denominacin:
As2Se3 : triseleniuro de diarsnico

de Stock: se coloca entre parntesis e inmediatamente despus del nombre del elemento situado a la izquierda,
su n.o. en el compuesto:
As2Se3 : seleniuro de arsnico (III)

La nomenclatura sistemtica se utiliza preferentemente en las combinaciones de dos no metales y la de Stock


cuando se combinan metal y no metal.

HIDRUROS
Son las combinaciones binarias del hidrgeno con otro elemento qumico. Existen tres clases de hidruros:

HIDRUROS NO METLICOS DE CARCTER CIDO (covalentes): Son combinaciones del H (n.o. = +1) con
F, Cl, Br, I (n.o. = 1) y S, Se, Te (n.o. = 2). Tales compuestos dan disoluciones cidas cuando se disuelven en
agua, llamndose en ese caso hidrcidos.

sistemtica hidrcidos (en disolucin acuosa)



HF fluoruro de hidrgeno HF(aq) cido fluorhdrico
HCl cloruro de hidrgeno HCl(aq) cido clorhdrico
HBr bromuro de hidrgeno HBr(aq) cido bromhdrico
HI yoduro de hidrgeno HI(aq) cido yodhdrico
H2S sulfuro de hidrgeno H2S(aq) cido sulfhdrico
H2Se seleniuro de hidrgeno H2Se(aq) cido selenhdrico
H2Te teleruro de hidrgeno H2Te(aq) cido telurhdrico

HIDRUROS NO METLICOS (covalentes): combinaciones del H (n.o. = +1) con el C, Si, N, P, As, Sb y O. Sus
disoluciones en agua no presentan carcter cido. Todos reciben nombres particulares aceptados por la IUPAC.

comn sistemtica comn sistemtica



NH3 amonaco trihidruro de nitrgeno N2H4 hidrazina tetrahidruro de dinitrgeno
PH3 fosfina trihidruro de fsforo AsH3 arsina
SbH3 estibina CH4 metano
SiH4 silano H2O agua

HIDRUROS METLICOS (inicos): combinaciones del in hidruro (H) con cationes metlicos (Mn+):

sistemtica de Stock

LiH hidruro de litio hidruro de litio
MgH2 hidruro de magnesio hidruro de magnesio
AlH3 hidruro de aluminio hidruro de aluminio
PbH4 tetrahidruro de plomo hidruro de plomo (IV)
SnH2 dihidruro de estao hidruro de estao (II)

XIDOS: combinaciones del O (n.o. = 2) con metales (xidos metlicos inicos) o no metales (xidos no metlicos
covalentes), excepto el flor.

de Stock sistemtica comn


----
Li2O xido de litio
MgO xido de magnesio
FeO xido de hierro (II) xido ferroso
Fe2O3 xido de hierro (III) xido frrico
Fe3O4 (magnetita) xido ferrosofrrico
PbO xido de plomo (II) xido plumboso
PbO2 xido de plomo (IV) xido plmbico
Cr2O3 xido de cromo (III) trixido de dicromo xido crmico
CrO3 xido de cromo (VI) trixido de cromo
MnO xido de manganeso (II) xido de manganeso xido manganoso
Mn2O3 xido de manganeso (III) trixido de dimanganeso
MnO2 xido de manganeso (IV) dixido de manganeso perxido de manganeso
Cu2O xido de cobre (I) xido cuproso
SnO2 xido de estao (IV) dixido de estao xido estnnico
SiO2 xido de silicio (IV) dixido de silicio
CO xido de carbono (II) monxido de carbono
CO2 xido de carbono (IV) dixido de carbono anhdrido carbnico
N2O xido de nitrgeno (I) xido de dinitrgeno xido nitroso
NO xido de nitrgeno (II) monxido de nitrgeno xido ntrico

19872007 (v.2.3) 5 de 11
N2O3 xido de nitrgeno (III) trixido de dinitrgeno anhdrido nitroso
NO2 xido de nitrgeno (IV) dixido de nitrgeno perxido de nitrgeno
N2O4 tetrxido de dinitrgeno
N2O5 xido de nitrgeno (V) pentxido de dinitrgeno anhdrido ntrico
P2O3 xido de fsforo (III) trixido de fsforo
P2O4 tetrxido de fsforo
P2O5 xido de fsforo (V) pentxido de fsforo
SO2 xido de azufre (IV) dixido de azufre anhdrido sulfuroso
SO3 xido de azufre (VI) trixido de azufre anhdrido sulfrico
Cl2O xido de cloro (I) monxido de dicloro anhdrido hipocloroso
Cl2O3 xido de cloro (II) trixido de dicloro anhdrido cloroso
Cl2O5 xido de cloro (V) pentxido de dicloro anhdrido clrico
Cl2O7 xido de cloro (VII) heptxido de dicloro anhdrido perclrico

METAL + NO METAL (inicos): El no metal acta casi siempre con un nico n.o. dado en la siguiente tabla:
Grupo Elementos n.o. Grupo Elementos n.o.

VIIA F, Cl, Br, I, At 1 IVA C, Si 4
VIA S, Se, Te 2 IIIA B 3
VA N, P, As, Sb 3

Las combinaciones de F, Cl, Br, I, S, Se y Te con metales se denominan SALES DE HIDRCIDOS (o sales
haloideas neutras).
sistemtica de Stock comn

LiF fluoruro de litio fluoruro de litio fluoruro ltico
CaF2 difluoruro de calcio fluoruro de calcio fluoruro clcico
FeCl3 tricloruro de hierro cloruro de hierro (III) cloruro frrico
Ni2Si siliciuro de nquel siliciuro de nquel (II) siliciuro niqueloso
Li3N nitruro de litio
MnS monosulfuro de manganeso sulfuro de manganeso(II) sulfuro manganoso

NO METAL + NO METAL (covalentes)

sistemtica

BrF monofluoruro de bromo
PCl3 tricloruro de fsforo
PCl5 pentacloruro de fsforo
CS2 disulfuro de carbono
CCl4 tetracloruro de carbono
BrF3 trifluoruro de bromo
SiC carburo de silicio
NCl3 tricloruro de nitrgeno

7. OXOCIDOS
Son sustancias cidas que tienen de frmula general HaXbOc siendo a, b, c nmeros enteros. X es generalmente
un no metal, aunque en algunos casos puede ser un metal de transicin: Cr, Mn, V, Mo, W. Contienen O de ah su
nombre (n.o. = 2) en la molcula y presentan propiedades cidas. Son cidos porque en disolucin acuosa se
disocian cediendo iones hidrgeno H+ al medio.

Formulacin:
Los oxcidos pueden considerarse como compuestos binarios, en los que la parte electropositiva es el in H+,
y la electronegativa la constituye el anin poliatmico formado por un tomo caracterstico central (X), al que estn
directamente unidos los tomos de O. Se escribe en primer lugar el H.

Nomenclatura:
Comn: cido + prefijo + nombre del elemento X + sufijo. El elemento X puede actuar con diferentes n.o. y por
ello se utilizan prefijos y sufijos siendo en orden creciente de n.o.:
hipo....oso ....oso ....ico per....ico
de tal forma que cuando X:
Slo puede actuar con slo un n.o.: terminacin en ico: H2CO3: cido carbnico (n.o. del C = +6)
Puede actuar con dos n.o: terminaciones oso para el menor e ico para el mayor:
H2SO3: cido sulfuroso (n.o. S = +4) H2SO4: cido sulfrico (n.o. S = +6)
Puede actuar con tres n.o: hipo...oso (menor), oso (intermedio) y ico (mayor).

Sistemtica: cido + prefijo oxo, dioxo, trioxo... (segn el nmero de O) + nombre del elemento X terminado

19872007 (v.2.3) 6 de 11
en ico y con prefijo di, tri... (segn sea su subndice) + n.o. (romanos) del elemento X.

de Stock: igual que la sistemtica pero eliminando la palabra cido y aadiendo al final de hidrgeno. El
nombre del elemento X se hace terminar en ato.

sistemtica de Stock comn



HClO cido oxoclrico (I) oxoclorato (I) de hidrgeno cido hipocloroso
HClO2 cido dioxoclrico (III) dioxoclorato (III) de hidrgeno cido cloroso
HClO3 cido trioxoclrico (V) trioxoclorato (V) de hidrgeno cido clrico
HClO4 cido tetraoxoclrico (VII) tetraoxoclorato (VII) de h. cido perclrico
H2SO3 cido trioxosulfrico (IV) trioxosulfato (IV) de h. cido sulfuroso
H2S2O5 cido pentaoxodisulfrico (IV) pentaoxodisulfato (IV) de h. cido disulfuroso
H2SO4 cido tetraoxosulfrico (VI) tetraoxosulfato (VI) de h. cido sulfrico
H2S2O7 cido heptaoxodisulfrico (VI) heptaoxodisulfato (VI) de h. cido disulfrico
HNO2 cido dioxontrico (III) dioxonitrato (III) de hidrgeno cido nitroso
HNO3 cido trioxontrico (V) trioxonitrato (V) de hidrgeno cido ntrico
H3PO3 cido trioxofosfrico (III) trioxofosfato (III) de hidrgeno cido fosforoso
H3PO4 cido tetraoxofosfrico (V) tetraoxofosfato (V) de h. cido fosfrico
H2CO3 cido trioxocarbnico trioxocarbonato de hidrgeno cido carbnico
H4SiO4 cido tetraoxosilcico tetraoxosilicato de hidrgeno cido ortosilcico
H3BO3 cido trioxobrico (III) trioxoborato (III) de hidrgeno cido ortobrico
H2MnO4 cido tetraoxomangnico (VI) tetraoxomanganato (VI) de h. cido mangnico
HMnO4 cido tetraoxomangnico (VII) tetraoxomanganato (VII) de h. cido permangnico
H2CrO4 cido tetraoxocrmico (VI) tetraoxocromato (VI) de h. cido crmico
H2Cr2O7 cido heptaoxodicrmico (VI) heptaoxodicromato (VI) de h. cido dicrmico

Los prefijos meta y orto se utilizan para distinguir dos cidos del mismo elemento con el mismo n.o. y que slo
se diferencian por su contenido de H y O. As, en los cidos HPO3 y H3PO4, el fsforo tiene el mismo n.o. (+5). (La
frmula del segundo se obtiene aadiendo dos tomos de H y un tomo de O a la frmula del primero). Para
distinguirlos, el primero se denomina cido metafosfrico y el segundo cido ortofosfrico. Como este ltimo es
el ms importante, se denomina simplemente cido fosfrico.

Un mtodo para formular oxocidos consiste en aadir molculas de agua a los xidos no metlicos
correspondientes, siendo sus etapas:
Formular el xido del no metal.
Aadir 1 molcula de agua para obtener la forma "meta" y 3 molculas de agua para la forma "orto".
Simplificar la frmula si es necesario.

Ejemplos:
Cl (n.o. = +3) : Cl2O3 + H2O > H2Cl2O4 > HClO2
S(n.o. = +4) : SO2 + H2O > H2SO3

8. CATIONES

MONOATMICOS
Formulacin:
Consta del smbolo del elemento del que procede con la indicacin de la carga, mediante un nmero
arbigo y el signo +, colocados en la parte superior derecha de dicho smbolo. Si la carga es unitaria, el nmero
1 se omite. Se usa catin cuando pueda producirse confusin sobre la naturaleza del in.

Nomenclatura:

de Stock comn de Stock comn



H+ ion hidrgeno ion hidrgeno Na+ ion sodio ion sodio
Cu+ ion cobre (I) ion cuproso Cu2+ ion cobre (II) ion cprico
Sn2+ ion estao (II) ion estannoso I+ catin yodo catin yodo

POLIATMICOS
Formulacin:
Se siguen las normas de ordenacin de elementos. La notacin es la misma que en los monoatmicos.

Nomenclatura:
Comn: Los que contienen O se hace terminar el nombre en ilo. Los que contienen H terminan en onio.

19872007 (v.2.3) 7 de 11
sistemtica comn

NO+ catin monoxonitrgeno (III) catin nitrosilo
SO2+ catin monoxoazufre (IV) catin sulfinilo
2+
CO catin monoxocarbono (IV) catin carbonilo
H3O+ ion hidronio
NH4+ ion amonio
PH4+ ion fosfonio

9. ANIONES

MONOATMICOS
Formulacin.
Lo mismo que en los cationes monoatmicos, cambiando el signo + por el .

Nomenclatura.
El nombre del elemento termina en uro:

nombre nombre nombre nombre



H ion hidruro N3 ion nitruro As3 ion arseniuro S2 ion sulfuro
Te2 ion teleruro F ion fluoruro O2 ion xido C4 ion carburo
I ion yoduro

POLIATMICOS
Formulacin.
Gran parte de los aniones poliatmicos pueden considerarse derivados de oxocidos por prdida de uno
o varios H:
H2SO4 > 2H+ + SO42 H3PO4 > H+ + H2PO4

Nomenclatura.
Comn: Se considera que el anin procede de un oxcido; se cambia la palabra "cido" por ion y las
terminaciones "oso" e "ico" por ito y ato, respectivamente. Si el anin contiene H se antepone la palabra
hidrgeno, dihidrgeno, etc.

Sistemtica: Es la misma que para los oxocidos, cambiando la palabra "cido" por ion y prescindiendo de
la terminacin "de hidrgeno". En el caso de que el ion contenga H, se nombran stos como en el caso anterior.

sistemtica comn

ClO ion monoxoclorato (I) ion hipoclorito
ClO4 ion tetraoxoclorato (VII) ion perclorato
SO42 ion tetraoxosulfato (VI) ion sulfato
HSO4 ion hidrgenotetraoxosulfato(VI) ion hidrgenosulfato
SO32 ion trioxosulfato (IV) ion sulfito

NO3 ion trioxonitrato (V) ion nitrato
CO32 ion trioxocarbonato (IV) ion carbonato
H2PO4 ion dihidrgenotetraoxofosfato(V) ion hidrgenofosfato
CrO42 ion tetraoxocromato (VI) ion cromato
HCO3 ion hidrgenotrioxocarbonato (IV) ion bicarbonato

otros aniones poliatmicos:

nombre nombre

HO ion hidrxido3 CN ion cianuro
NH2 ion amiduro HS ion hidrgenosulfuro

3
Aunque por costumbre el ion hidrxido se sigue escribiendo OH, lo lgico ser escribir HO.

19872007 (v.2.3) 8 de 11
10. HIDRXIDOS (inicos)
Son compuestos formados por combinacin del ion hidrxido (HO) con cationes metlicos (Mn+). Se llaman
tambin bases debido a la tendencia que tienen los HO para reaccionar con los H+.

Formulacin.
Su frmula general ser M(OH)n, como si fuesen compuestos binarios.

Nomenclatura.
Se nombran mediante la palabra hidrxido y el nombre del catin. En los elementos de n.o. invariable pueden
suprimirse prefijos y n.o.

de Stock sistemtica comn



NaOH hidrxido de sodio hidrxido de sodio hidrxido sdico
Mg(OH)2 hidrxido de magnesio hidrxido de magnesio hidrxido magnsico
Fe(OH)2 hidrxido de hierro (II) dihidrxido de hierro hidrxido ferroso
NH4OH hidrxido de amonio hidrxido de amonio hidrxido amnico

11. SALES (inicos) (Sales de oxocidas u oxosales)


Las SALES DE HIDRCIDOS, combinaciones binarias de F, Cl, Br, I, S2 y Te2 con cationes metlicos (o con
el in amonio) ya se estudiaron anteriormente.
Aqu se estudiarn las que proceden de oxocidos: combinaciones de un catin metlico (o el in amonio) y un
anin procedente de un oxocido.

Formulacin.
Se escribe primero el smbolo del metal con un subndice que es la carga del anin (sin signo). A su derecha
se escribe el anin y como subndice (que afecta a todo el anin) la carga del catin. Si ambos subndices tienen
divisor comn, se efecta la simplificacin.

Nomenclatura.
Se nombra en primer lugar el anin y a continuacin el catin.

sistemtica comn

Na2SO3 trioxosulfato (IV) de sodio sulfito de sodio
CuSO4 tetraoxosulfato (VI) de cobre (II) sulfato cprico
Zn2SiO4 tetraoxosilicato (IV) de zinc silicato de zinc
NaClO monoxoclorato (I) de sodio hipoclorito de sodio
NaClO3 trioxoclorato (V) de sodio clorato de sodio
FeBrO3 trioxobromato (III) de hierro (III) bromito frrico
Cr(NO3)3 trioxonitrato (V) de cromo (III) nitrato crmico
Li2SO4 tetraoxosulfato (VI) de litio sulfato de litio

Sales cidas (no todos los H del oxcido del que derivan han sido sustitudos por cationes):

NaHSO4 hidrgenotetraoxosulfato (VI) de sodio bisulfato sdico


Fe(HSO4)2 hidrgenotetraoxosulfato (VI) de hierro (II) bisulfato ferroso
KH2PO4 dihidrgenotetraoxofosfato (V) de potasio bifosfato potsico
Ca(HCO3)2 hidrgenotrioxocarbonato (IV) de calcio bicarbonato de calcio

12. SALES HIDRATADAS


Cuando los iones del cristal de la sal se encuentran rodeados de molculas de agua se dice que la sal est
hidratada. Es la forma habitual de encontrar las sales en los yacimientos naturales. As: en el cloruro de cobalto (II)
hexahidratado, CoCl2A6H2O, por cada dos iones cloruro de la sal existe un in cobalto y seis molculas de agua.
La IUPAC recomienda para la nomenclatura de estas sales que detrs del nombre de la sal se aada la palabra
agua y, entre parntesis, las proporciones de cada constituyente, con un guin entre el nombre de la sal y la palabra
agua.

IUPAC comn

FeSO4 A 7H2O sulfato de hierro (II)agua (1/7) sulfato ferroso heptahidratado
Na2CO3 A 10H2O carbonato de sodio agua (1/10) carbonato de sodio decahidratado

19872007 (v.2.3) 9 de 11
FORMULACIN (EJERCICIOS PARA ENTREGAR SEP 04, 2009 EMPLEANDO LOS 3 SISTEMAS)

SUSTANCIAS SIMPLES ion litio


gas hidrgeno ion nitronio
diflor ion amonio
dinitrgeno
ozono ANIONES
difsforo ion hidruro
gas nitrgeno ion cloruro
cloro molecular ion nitruro
sodio ion sulfuro
carbono ion hidrxido
ion hipoclorito
HIDRUROS ion dioxoclorato(III)
bromuro de hidrgeno ion bromato
hidruro de magnesio ion sulfito
amonaco ion tetraoxosulfato(VI)
fosfina ion hidrgenotrioxosulfato(IV)
hidruro de zinc ion sulfato
hidruro de nquel(II) ion dihidrgenofosfato
metano ion cianuro
ion hidrgenosulfuro
XIDOS ion amiduro
xido de litio ion tetraoxocromato(VI)
xido de cinc ion carbonato
xido de calcio ion silicato
xido de magnesio ion trioxocarbonato(IV)
xido de aluminio ion nitrato
xido de plomo(IV)
xido ferroso HIDRXIDOS
xido de cromo(VI) hidrxido de litio
monxido de dinitrgeno dihidrxido de bario
dixido de nitrgeno hidrxido de cerio(III)
dixido de azufre hidrxido de hierro(II)
xido de dicloro trihodrxido de cerio
anhdrido carbnico hidrxido de amonio
xido de calcio hidrxido de bismuto(III)
hidrxido de calcio
OTRAS COMBINACIONES BINARIAS hidrxido de nquel(II)
fluoruro de calcio hidrxido de plomo(II)
cloruro de hierro(II)
bromuro de cobre(I) SALES
cloruro frrico cloruro sdico
siliciuro de nquel(II) tricloruro de hierro
boruro de cromo(III) fluoruro de calcio
trifluoruro de bromo tricloruro de aluminio
disulfuro de carbono bromuro de litio
fosfuro de boro yoduro de potasio
boruro de hierro(III) bromuro de berilio
bromuro de plata hipoclorito de sodio
yoduro de oro(III) dioxoclorato(III) de sodio
trioxobromato(V) de litio
CIDOS tetraoxoyodato(III) de berilio
cido clorhdrico perclorato de magnesio
cido sulfhdrico sulfito de potasio
cido perclrico tetraoxosulfato(VI) de potasio
trioxoclorato(V) de h. tetraoxosulfato(VI) de hierro(II)
tetraoxoyodato(VII) de h. sulfuro de magnesio
cido sulfuroso hidrgenosulfuro de bario
tetraoxosulfato(VI) de h. carbonato sdico
trioxonitrato(V) de h. hidrgenotrioxocarbonato(IV) de litio
cido ntrico bisulfato ferroso
cido nitroso bifosfato potsico
trioxocarbonato(IV) de h. hidrgenotetraoxosulfato(VI) de sodio
cido mangnico bromato de litio
cido ortosilcico bromato de berilio
trioxoborato(III) de h. bisulfato sdico
monohidrgenofosfato de potasio
CATIONES cromato de cobre(II)
ion hidrgeno clorato de mercurio(II)
ion aluminio cianuro de nquel(II)
ion cuproso monoxoclorato(I) de hierro(II)
ion hierro(II) trioxonitrato(V) de cromo(III)
ion ferroso hidrgenotrioxocarbonato(IV) de calcio
ion cobre(II) trioxosulfato(IV) de sodio
ion magnesio
ion hidronio

19872007 (v.2.3) 10 de 11
NOMENCLATURA (EJERCICIOS PARA ENTREGAR SEP 04, 2009 EMPLEANDO LOS 3 SISTEMAS)

SUSTANCIAS SIMPLES CATIONES


H2 Li+
O3 Mg2+
P4 Fe2+
D2 Co3+
Cu Sn2+
Ag+
HIDRUROS E HIDRCIDOS H3O+
HF NH4+
H2S SO2+
HI
HCl(aq) ANIONES
NH3 H
PH3 Cl
SiH4 O2
H2O I
CH4 N3
LiH S2
SnH2 ClO2
MgH2 ClO3
PbH4 SO42
HCO3
XIDOS NO3
Na2O HSO4
MgO OH
FeO HS
Fe2O3 CN
HgO
Co2O3 HIDRXIDOS
CuO TlOH
PbO2 Zn(OH)2
CO2 KOH
NO2 NH4OH
N2O4
SO2 SALES
SO3 CuCO3
Cl2O NH4Br
CoCl2A6H2O
OTRAS COMBINACIONES BINARIAS (NH4)2SO4
CaF2 NaHCO3
FeCl2 KClO2
LiF FeSO3
Li3N Fe2(SO4)3
MnS Ca(ClO)2
BrF3 PbSO3
NCl3
CS2

OXOCIDOS
HNO3
H2SO4
HClO4
HIO3
H2SeO4
HNO2
HBrO
H3PO3
H2S2O4
HMnO4
H2Cr2O4

19872007 (v.2.3) 11 de 11

También podría gustarte