'Jlplseullo

tltse ueppt1elJedo] eA eA lanlas ututfltlJeqlla urue)eqeS rleqer ueAeuSrle5 ututseAtSolodol znpln

'ruext5 uepelts tue>1eqeS unlnq tsetuxt5 uepeJls ululJlq
upe;lalnduro>q un5n rArp5al ueputJellalnduol unlnq ulueb;eq ;eubr5 'Jlpa ueAep .repeb eutseuSelrtq
e;lalnduol llulJtq uualndr.uol n3unuos saso.rd nq eA rt.ttpSe;lrq e;.ra1nduo1 nrun5n tlalndutol tlul4l
,.l.rrpSe1lrq el! :elnduroI
laqel llu!l! lrulll ualnduol tlulllq laqel ;tq 'tue1 '.re1qrSe;.rlq epebleq t;edeb
re;lalnduol unrnq epeArEo;odol n€ '(g lUeS) rnlnrnlg eur:etrp ueplalnduol lq elzn eb;eq 'epleulebllst
r!q bere;o epAeb r!q leluellla^ 'eputseleqeS talndutol r1eAr8o1odo1 ebleg 'soAt6o1odo1 ob1o11
'JtptserurrpueAep lurleAAr ; ee; u;ueleqeS
rsetuxt5 uepelts uruntAe;ledot eA en uuaruas tleqeo ueAeutStle5 utueAlto;odo1
D
z tHes 'r!l!pa qesal{ znpln nsspd eAttolodol
e;aq 'esreueAep (qnq) tceAelredol 'eutzene lalnduto) epzeryeul plqen
'JrpLlapqener lalnduo) tzelJeut 'zqeu-,t ep eulseuunlo
ffi eJepr ututseltpeqnu eAtseu;o;ut llepulseJe lJelesslq unlnq u!u
-e1eqe$ 'JnlnJnlg e;1eu5a>1 uepralndulo) lzelJer! zluleA tutxe Jeluellra^
ffi unlnq epeAtse;nbr;uo1 elag 'JnSnp eulJezn unuo zLleul tleleAtslunl
tseuunloeJept utueltpeqnul eA rnpnlrnt eqep ;alndutol lzelJeu 'bele;o
epAeb lrg .(z lues) rlllpa qesaq znpp eArtolodol elaq 'es:eueAep
rE ^!t4o
lalnduol epzelleu pll{e1 'Jtuelpe rseArto;odo} znpln tseu;nSob ezelJeul
plqe^ upe;ralnduol unlnq epulseleqe5 .ralnduro)'rsofu6o1odo1 znp1l
- -4t-- \-
'.rrxr5 uepelts eleqeS unlnq
eputsellleu bt;zeseu ueJan Seq eputsesslq Jlq lsueq Jeq ullaqe) sese 'Jlulla
ltsel eulSr utueleqeS 'tseuxt5 uepeJls utlalnduol lsueq Jeq eputseleqeS
.ra1nduo1 r1eAr3o1odo1 u!S '.rr;eE eSeq znln e^ llpepes xo5 eAtto;odo1
nB 'J!pa leua lelepa lnqeb lleunleu lalndulo>1 epuo 'esqtueluen un
rprluopono e4eqe$ euo letg':rAelxoA rurflrpeurueluenun-qrueluenun euo ulleulnleut lalnduo>1
ob1o11 lrq Jeq ueurez nB 'Jeltq eln]g leubrs erzn laqel .ralndr.uol tsueq .req Snul;nSob
znpn euls .(T lHes) .rn;nsob elaqe) nq relrelnduol e^ lnunlo epe}rlsr ueplaqel
uls rlq uelepe 'eputse>1eqeS lalndulol r;eAr8o;odol ut$ 'rsolt6o1odo7 (p1ex) u1$
'ebleq 'znp;n 'ugS :lnppnsnoLu nAQu eAlSo;odol sese 5n
'tt1ob rlzb ueptel6epo{r1s nrnl4ntp uuepbole
es eprele4eqei toqop 'rlpplo ereF\eqe{ p4o1 t{rAoluo o(r5olodol 'rluelpe
rseAgto;odo1 u!ue{eqeS tuaxs euSel.rrq epe>1eqeS lelol utle;lalnduto;;
ruvrorrNvovnv exeses'tuvrvlleorodor evese-
@
z(,02 ruvrOtrNvovnv exeset 'lu\nv lcolodor eveseS / luerevesel u3rodno)l UYJffi
tcnDle t4rlsuugu lrl utnlbua{
INilIUNil8V
 KoMptiTER gaBaKoloRi / toBoKa roporociynunr. SaBoKo AvADANUqLARI KOMPTJ

Gateway ($
istifada ede
Ulduz topologiyada oldu[u kimi, halqa topologiya da komputerlarin fiziki yerlagrnasini kimi faaliyy
deyil (halqa gabakasinda komputer va birlagmalari halqa gaklinda yerlagmaya da bilar), vasitasile ar
iki komputer arasrnda mantiqi birlagmanitasvir edir. Wireless At
naqilsiz qo5
gabaka yara
Ug esas topologiyadan alava, hibrid topologiyo anlayrgr da mdvcuddur.
Hibrid topologiya bir nega asas topologiyanrn kombinasiyasrndan ibarat olur. Wi-Fi adapt
komputerla
$abaka avadanhqlarr.
Komptiterlari bir gabakada birlagdirmak ve gabakanin igini tamin etmak
ugtin muayyan avadanlrqiara ehtiyac duyulur. Bela avadanlrqlara gabaka
avadanhqlan deyilir. $abaka avadanlrqlarr iki qrupa ayrrlrr: aktiv va passiv.
{i-,4,,f *
.'..F
$akil 3

gabaka avadanltqlarr 1. $abaka avad

A) agrq va gr
D) aktiv va 5

2. Komptiter 5a
A) ulduz
Aktiv gabaka avadanllqlan muxtalif manbalardan (rnasalan, elektrik gabakasindan) qidala-=- D) sin
elektron sxemlari olan avadanlrqlardrr. Bu avadanlrqlar siqnallarr xususi alqoritmlar uzra emal edir, o- =-
guclandirir, gevirir, oturur, qabul edir va s. yerine yetirirlar. 3. Passiv gabak
Passivgabaka avadanltqlarr elektrik gabakasindan va ya digar manbalardan qidalanmayan va siq-:- A) Gateway
larrn paylanmast, saviyyasinin endirilmasi funksiyalarrnr yerine yetiran avadanlrqlardrr. Masalan, kabe :' C) Router (y
onlarrn uclarrna taxrlan baflayrcrlar va s. E) Kabel
$abakanin aktiv avadanllqlarr
. $abaka interfeys kartt {network interface card, NIC} - kompriteri gabakadaki digar komputeriarla 4. Kompriterlar
qar5rlrqlr olaraq aiaqalandirmaye imkan yaradrr. Konstruktivolaraq gabaka kartlarr ana lovhanin bir A) arxitektu
hissasi kimi, ya da aynca kart kimi r:ealizasiya olunur. D) host
o Hub (toparlayro) - gabakanin ulduzvari topologiyasrnda komputerlari birlegdirmaya imkan verir. H::
5. $abekada $li
ona daxil olan informasiyant ona qogulan btltun komputerlara oturtir. Yani hub-rn portlarrna
A) kompute
qogulmug qurfiularrn hamrsr eyni informasiyanl alrr.
C) mrixtalif q
. Switch (kommutator) - Hub kimi qovgaq rolunu oynayrr, lakin hub-la muqayisada daha "aptll( qur$uc-- E) periferik r

Siqnallarr ona qo$ulmug butun komputerlara deyil, rlnvanlr olaraq, yani yalnrz taleb olunan komputera
otururur.
6. Uyfunlugu n
. Bridge (kitrpi,i) - muxtalif topologiyalr, lakin eyni protokola malik iki va ya daha gox lokal gabaka:a- 1.. Bridge (k
birlegdirmak tigun istifada olunan aparat-proqram taminatlr qur$udur. Bu qur$u optimal mar$--: 2. Router (y
segmadan har iki tarafa verilanlar oturarak, kigik gabakalari vahid boyuk gabakaya gevirir. 3. Hub (top
c Router (ycinlandirici) muxtalif topologiyalr, mtlxtalif protokollu gabakalari alaqalandira bil:-
aparat-proqram taminatit qur$udur. $abakada gondarilan verilenlar kigik hissalara paketla-:
boltlntir. Xususi proqrarn taminattnrn komayi ila paketleribir gebakadan digerina gondarmakla fiz,.
olaraq iki va daha gox komptiter gabakasini elaqalendirir. Murakkab strukturlu gabakalarda bu qurg-
gondarilmig paketlari qabul edir va onlarr movcud margrutlardan an samarali olanr (an qrsasl) uz-:
gdndarir. $abakanin har hanst bir hissasinda nasazlrq olarsa, "yol polisi" kimi, router da paketla-
alternativ yollara istiqamatlandira bilar.
 lnJnlnlg eJelJolnduol ueunlo
'a
qele] ztutsA'xoA erel-iainduio>1 unlnq Snur;nSob euo lJelleubts
nP:nb illeulLUei uerbo:d-]elede uellq ertpuelebe;e
llele>!eqeS n;1o>1o1o-rd ;rleynu'l;eAttolodol Jllelxnu'p
rnpnfi;nbuepaulLuelrfleul;nSobeAeleqeSztstuts'r
trrrpSe;lrq rue>1eqeS (rrtAelredo]) qnH '€
'q (ror.rrpueluoA) talnog'Z
le)ioi xo5 eqep eA en tlt nllo)iolo.rd ruAa 't1eAtto1odo1;lleynLU
(ndrqI) aBPtrg 'T
iurpSe;rlq t:e1;alndulo>1 epeArtolodol lJenznpln'e
'ulpa ueAAenu nfln1unflA6
ulaxsoJ)tu uepaeJepl llelnplnb 4ua;tlad (3
(o ruuerbo.td uatsls ueltp5elltq uelnfllnb 1t1ey1ut (3
lllp le^AlsuI el! ulq-rlq urreua]ndLUoI epeleqes
uan.t as lalnduol (Y
ellse^ uerlpselrlq ireleleqes Jllelxnu (B
'S
arrpeu (tpt5al e>1eqeS) znl$ epe>leqe$
1olo1otd (3 lsotl (Cl
eArEo;odo1 (3 uaurop (g ernllollxre (V
utle;:alndulo) 't
aJluelpe esau lLUaxs eurse;.rrq epe>;eqes lelol
laqe) (l
(ndrql) atpus (q (rcr.rrpue;uoA) :a1nog (3
(rselbou SurB zrsurrs) tulod ssaf,rv sse1alrry1 (g (tpt5al e>1eqeS) Aenaleg (y
'€
iltptsueq rflr;uepene e>1eqeS Atssed
uel (l ulS (C
ppqlLl (l ebleq (g znPln (Y
plLle^ uueltalnduol unlnq epulleleleqes ralndutoy '7
allpsex eAeArSolodol lsueq rseru;nsob ezelreul
r3rJex en rlrxep (3 ntssed en ntple (6
bell;ru en tqstu (3 rlrse e^ ul)l! (8 tlzlt en bl5e (Y
i:t1uAe ednrb lll lsueq r.relbrluepe^e eleqeS't
E llIel
hl'Z'tT E
u el bu tEd el eurl I puelleut/(1b | lbelsn .-=
-
'J n u n I
lo z qle] e;.re ;ra1d epe elaq le1.ra1nd utol
(ueltq eur5ep) nrleuod lsenlA '.rnpnflrnb uepa utulel rfleulnSob eAeleqe5 ztstutS - raldepe !J-!fV\ -
'Jnpu nlunul betltel eA eleqeS
\--"
tuetulnSob ztsltbeu
zrslrbeu ruaA e1r rselrsen nfl.inb ng 'rnpnflrnb snurlntnl epJezeu un5n leula ulue]
ssalf,V ssalarl^A
eAe4eqes zrslibeu eA en r1;rbeu pnl^ot^ - (rse1bgu (tu;s;ra) 5;l1t zlstuls'dV/V\) lulod
lellq elo eunulnu eznlS zeqll lrq ebSeq uepa uluie] lululxe ellsellseA
'Jnpnsnprnb eleqeS Jlq uelelsot leAAtlee} lull
e>1eqeS unlnq ur)iUer] eA en nutpueluoA 'ranras
,,tdeb,,eputseJe znls 'rnpnflrnb uepereA ebe;e epulsere Jauduro) !I! eA en (uepa epelllsl
e>1eqeS lll
nlo>1o1ord eAtse>ltunuulo) ;r1e1xnu) rse4eqeS (!p!54{ e{eqeS 'znlS} Aernaleg
ralnduto) Jllelxnu lll -
77,02 ruvrolrnvov v eyese! 'pvtvlleorodor evese$ / luerexeeel urrgdno)l nnnon,
lsfuDF u!4lserugu lrl urrryouln!
fNil(fuilfgV
tr