Documentos de Académico
Documentos de Profesional
Documentos de Cultura
Barneko GARRASIA
GENERO-BORTIZKERIAK
El grito interior VIOLENCIAS DE GÉNERO
Exposición
Barneko GARRASIA
GENERO-BORTIZKERIAK
El grito interior
VIOLENCIAS DE GÉNERO
Exposición
Comisariado/Komisarioa:
Mamadou Gomis
Presidente / Fundador de la Federación Africana
sobre el Arte Fotográfico (FAAP), iniciador del
proyecto y Comisario de la Exposición
Argazki Arteari buruzko Afrikako Federazioko
(FAAP) Lehendakaria/Sortzailea, proiektuaren
Abiarazlea eta Erakusketaren Komisarioa
Pyspic, Sénégal/Guinée-Conakry P. 40
Erakusketa hau ehuneko ehunean afrikarra zaila izaten jarraitzen du kasu askotan.
den sorkuntza artistikoko proiektu bat da. Gainera, emakume afrikar askok “tradizionala”
Bertan, kontinenteko zazpi herrialdetako zigilua duten praktikei aurre egin behar diete,
hainbat argazkilarik parte hartzen dute, beren askatasunerako, osotasun fisiko eta
argazkiaren bidez salatzen dutenak eta, arlo mentalerako eta zoriontasunerako kaltegarriak
publikoan zein pribatuan, genero-indarkeriari izan daitezkeenak.
aurre egiten diotenak, egunero.
Politika mailari dagokionez, emakume afrikarra
Testu honetan eta proiektu honetan da kontinenteko parlamentu-ordezkaritzaren
abiapuntutzat hartzen dugu Afrikan ez % 20, nahiz eta Ruanda bezalako herrialdeek
dagoela emakume bakarra, Europako edo % 58ko batez harro agertzen diren, eta
mendebaldeko emakumeen eredu unibertsalik jardunbide egokiak beste lurralde batzuetara
ez dagoen bezala. Ezin dugu emakume afrikar hedatzen dira, hala nola Senegal, Hegoafrika,
kategoria batez hitz egin, guztiak barne Namibia eta Mozambikera. Liberiak, Afrika
hartuko dituena. Ezinezkoa da kontzeptu Erdiko Errepublikak, Malauik, Etiopiak,
horrekin bat datorren irudi zehatz bat islatzea, Mauriziok eta Tanzaniak emakume presidentea
Afrikan milioika emakume baitaude, beren izan dute. Emakumeek Afrikako Batasuneko Ángeles Jurado Quintana
berezitasunekin, beren idiosinkrasiarekin, Batzordeko postuen erdia betetzen dute,
beren filiazio eta diferentziekin, eta, jakina, eta Nkosazana Dlamini-Zumak erakunde l Periodista y Escritora
guztiak ez dira molde berean sartzen. horretako presidente gisa jardun zuen, Ursula l Kazetaria eta Idazlea
von der Leyenek Europako Batzordeko buru
Datu batzuk marko bat sortzeko erabiltzen gisa imitatzea imajinatzen ez genuenean.
dira, eta, 500 milioi pertsona baino gehiago Chimanda Ngozi Adichiek gogorarazten
berdindu gabe ezta klixera murriztu gabe ere, digu, -hasieran- positibotzat jotzen ditugun
zenbait inguruabar nabarmentzen saiatzen datu horiek gorabehera, prestigiozko posizio
dira eta horietaz jabetzea beharrezkoa da. gehienak gizonenak direla, eta Wangari
Adibidez: Nazio Batuen txostenen arabera, Maathai Nobel sariduna aipatzen du azaltzen
emakume afrikar bat bere mendebaldeko duenean “zenbat eta gorago iritsi, orduan eta
ahizpetako bat baino 26 urte gutxiago bizi emakume gutxiago daudela”.
da batez beste, eta 2013ko Giza Garapenari
buruzko Txostenaren arabera, 4,4 seme-alaba Beharrezkoa da gogoratzea, halaber,
ditu batez beste. Haurdun dauden afrikarren % kolonizazioaren ondoren benetako emakume
20k ez du jaio aurreko arretarik jasotzen, eta afrikartzat jotzen denaren eraikuntza
seitik bat bizitza emateko prozesuan hiltzen kulturalak LGBTI+ kolektiboa baztertu eta
da: 452 emakume egunean, Remei Sipik anputatu egiten duela, familiaburuarekiko
dioenez. mendetasuna dakarrela, batzuetan
eskuraezina den fisiko ideal bat definitzen
Maila ekonomikoan eta Afrika Etxeko duela eta intimitatean eta bizitza publikoan
bideo-infografia baten arabera, ekonomia onargarriak diren portaerak finkatzen dituela,
informalaren % 90 eta nekazaritzako ezkontzatik eta amatasunetik nahitaez
eskulanaren % 70 ordezkatzen dute, Afrikako igarotzen den bizi-ibilbidearekin batera.
elikagaien % 95 ekoizten dute, kontinenteko Testuinguru jakin batzuetan sexu-abusuekin,
familien % 40 baino gehiago zuzenean sexu-indarkeriarekin edo feminizidioekin bat
mantentzen dituzte eta ekintzaile petoak etor daitekeen ibilbide bat.
dira. Rosebell Kagumire kazetariak zehaztu
duenez, Saharaz hegoaldeko Afrikan 49 milioi Proiektu honek gogorarazten du Afrikarrek ez
neska baino gehiago ez dira sartzen lehen eta direla etsipen-haragia, eta genero-indarkeriak
bigarren hezkuntzan, eta % 40 18 urte bete presente daudela, baina iraungitze-data
baino lehen ezkontzen dira. Afrikako legeek ez dutela, ez dutelako lortzen haiek menperatzea
diete emakumeei oinordeko edo jabe izaten orain, aurreko mendeetan lortu ez zuten
laguntzen, eta autonomia sozioekonomikoa bezala.
Gure zuzendaritzapean, 2018tik Senegalen, zirraragarria Proiektu hauek egokiak dira, gaurkotasunaren oihartzuna
da “parte-hartzaileei” laguntzea beren sorkuntza- direlako, generoari lotutako galderak munduan. Afrikan,
prozesuetan, adorea eta pertseberantzia guztientzat Europan, Ameriketan, mundu osoan, emakumeen
presente egon daitezen. Gazte-konpromiso integral bat eskubideek mota guztietako urraketak jasaten dituzte,
erakusten dugu, baina baita Afrikako borondate artistikoa eta ikusarazi eta sentsibilizatu behar dugu, eta zer
ere, batez ere argazkilariaren lana balioesten duena, hoberik argazkiaren bidez baino?
bere lanen bidez generoaren gaineko mutazioak erabat Ondorio gisa, erakusketa honetan erakutsiko diren
zalantzan jartzen dituztenak, eta argazkiaren aldeko hirurogeita sei (66) lanek argazkilari afrikarrek emakumeen
apustua garatzen dutenak, bere «ahizpei», «amatxoei» eta eskubideak babesteko borrokan duten konpromisoa
«emazteei» ahotsa emanez. Beraz, Afrikako argazkilarien biltzen dute. Izan ere, garaia da arte honek eskubideen
estatusari buruzko ikuspegi artistiko berri bat antzematen eta generoaren inguruko gaiak hobeto sentsibilizatzera
da, modu iraunkorrean eraikitzen hasi dena. Kamera eta sakon salatzera iradokitzea, argazkigintzaren
digitalen gaur egungo arrakasta hezkuntza-sormen munduan afrikarrek duten funtsezko papera baloratuz.
horren adibide ona da, argazkilariei aukera ematen Proiektu honetan azaldutako problematika bat da,
baitie beren argazkiekin denboran eta espazioan modu emakumeen egoeraz dugun kontzientzia zalantzan
profesionalean parte hartzeko, baina baita errebelatzeko jartzen duena ikusmen-sektorean. Birpentsa ditzagun
eta nabarmentzeko ere. jarduteko moduak eta mobilizatu ditzagun gizarteak.
Sexu-indarkeria espezifikoari buruzko lanak, hala Arima-osagarria artistak jartzen du. Argiari begira gaude.
¿Qué significa mirar? ¿Miramos solo con El comportamiento de los pervertidos, su Zer esan nahi du begiratzeak? Begiekin
los ojos? Gozar… mirando, es el título de su abuso de poder hacia las mujeres fotógrafas bakarrik begiratzen dugu? Begiratuz
serie coherente y sólida que denuncia la debe revelarse. … gozatu, bere serie koherente eta
violencia de la perversión que hay en nuestra sendoaren izenburua da, gure gizartean
sociedad, particularmente en la marfileña. Nosotras, madres, hermanas, esposas, dagoen perbertsioaren indarkeria salatzen
Los pervertidos nos miran. Nos observan. fotógrafas, vamos a la batalla. ¡El miedo va a duena, bereziki bolikostar gizartean.
Somos mujeres. Somos «madres». Somos cambiar de campo! La mujer, fotógrafa, existe. Perbertituak guri begira daude.
«esposas». Somos «hermanas». Somos Aprended vosotros, hombres pervertidos,
fotógrafas. a convivir con ella de manera cordial y Behatzen gaituzte. Emakumeak gara.
profesional. Porque ella es una profesional «Amak» gara. «Emazteak» gara. «Ahizpak»
Nuestro trabajo nos pone a veces en que ejerce su función. Es «vuestra hermana», gara. Argazkilariak gara.
situaciones incómodas. Somos guapas. «vuestra madre», «vuestra esposa», una Gure lanak batzuetan egoera
Somos fotógrafas profesionales. Tenemos mujer. deserosoetan jartzen gaitu. Ederrak gara.
formas estéticas y eróticas. Capturamos Argazkilari profesionalak gara. Forma
imágenes. Trabajamos. Algunos ya lo han Vosotros, hombres pervertidos, aprended a estetikoak eta erotikoak ditugu. Irudiak
entendido. Sin embargo, otros abusan de respetar a las mujeres en general y mientras harrapatzen ditugu. Lan egiten dugu.
nosotras. ejercen su profesión. Ella ha decidido Batzuek jadanik ulertu dute. Hala ere,
denunciaros. beste batzuek erabiltzen gaituzte.
Nos agreden. Son agresivos. Nos acosan. No
nos dejan ejercer nuestra profesión en paz. A través de su mirada imponente, sólida y Eraso egiten digute. Oldarkorrak dira.
poética, la fotógrafa pone en el punto de Jazartzen gaituzte. Ez digute gure
Quieren tocarnos. Nos tocan. Agresiones mira al universo de su profesión y denuncia, lanbidea bakean egiten uzten.
físicas, agresiones sexuales, sexismo, por primera vez, las violencias que sufre la
discriminación, violaciones. Les interesamos mujer fotógrafa y que muchas veces no se Ukitu egin nahi gaituzte. Ukitzen
nosotras, nuestras formas, nuestro sexo, y atreve a denunciar. Invita a las mujeres a gaituzte. Eraso fisikoak, sexu-erasoak,
¡no nuestras fotos increíbles! denunciar todas las formas de violencia que sexismoa, diskriminazioa, bortxaketak. Gu
sufren mientras ejercen su profesión. interesatzen gatzaizkie, gure formak, gure
sexua, eta ez gure argazki apartak!
Mujer, fotógrafa comprometida, el título de su serie desvela la actores de violencias contra las mujeres. Violaciones, agresiones
grandeza de sus obras. Lo que inspira a su espíritu artístico es, sexuales, feminicidios, mutilación genital femenin, matrimonios
desgraciadamente, el hecho de que, en 2022, muchas mujeres forzados, matrimonios de conveniencia, explotación sexual,
siguen sufriendo violencia sexual, física y psicológica, simplemente violencia domestica, denegación de recursos y oportunidades,
por su género. masculinidad tóxica, amenazas psicológicas y muchos otros males
que consumen la existencia de la mujer. Estos males se pueden
El concepto artístico denominado, ¡Somos el equilibrio del pueblo! plasmar en fotografías mediante un ambiente descuidado y sucio.
utiliza la indumentaria para dar visibilidad, a través de sus fotografías,
a la igualdad para todos los seres humanos. Pretende mostrar que A través de su espíritu creativo, algunos hombres han aceptado
los hombres y las mujeres son seres humanos que deben tener ponerse «ropa de hombres» de la cabeza a la cintura, y «ropa de
los mismos derechos, deberes y oportunidades sin importar su mujeres» de la cintura a los pies para acompañar a la fotógrafa
género. Que la mujer representa los cimientos, la base sobre la comprometida. De esta forma denuncia todo el mal que sufren las
que se sostiene el hombre para permanecer en equilibrio en la mujeres. La artista reclama que ese ambiente tiene que limpiarse y
sociedad, en nuestras sociedades. Este proyecto quiere evidenciar eliminar todo el sufrimiento.
también el ambiente en el que los hombres son los principales
« Musoya » (Feminitatea)
El título de su obra es una pregunta y una interpelación Bere lanaren izenburua galdera eta interpelazio bat
que reclama un mayor respeto y consideración para las da, ezkontzaren baitan emakumeei errespetu eta
mujeres en el seno del matrimonio. ¿El respeto dentro del begirune handiago bat eskatzen duena. Errespetua
matrimonio es un reconocimiento de los valores propios, ezkontzaren barruan norberaren balioak aitortzea da,
o un derecho de cada ser humano? ¿Se ve a la mujer ala gizaki bakoitzaren eskubidea? Emakumea gizona
como un ser inferior al hombre? ¿Nuestras sociedades baino maila-beheragoko izaki gisa ikusten al da? Gure
infravaloran la labor de las mujeres? Son muchas las gizarteek emakumeen lana gutxiesten dute? Asko dira
preguntas de este artista sobre el papel de las mujeres en artista honen galderak emakumeek etxeko lanetan
las tareas del hogar y el estatus que ocupan en nuestra duten zereginari buruz eta gure gizartean, gure
sociedad, en nuestras sociedades. gizarteetan, betetzen duten estatusari buruz.
Mediante una serie de retratos conceptuales, el fotógrafo Erretratu kontzeptual batzuen bitartez, argazkilaria
trata de poner de relieve el estatus de la mujer en el emakumeak ezkontzan duen estatusa nabarmentzen
matrimonio, así como de confirmar una estética masculina. saiatzen da, baita estetika maskulino bat berresten ere.
Erraza al da gizonak etxeko lan jakin batzuk egiten
¿Es fácil ver a los hombres realizando determinadas ikustea? Benetan etxearen funtzionamendu onarekin
labores domésticas? ¿Realmente es la mujer la zerikusia duten etxeko lan guztien arduraduna
responsable de todas las tareas domésticas relacionadas emakumea al da?
con el buen funcionamiento del hogar?
«Eta rolei buelta emanen bagenie?» bere seriea, non
Su serie « ¿Y si invirtiéramos los roles? », en la que gizona gure gizarteak emakumeentzat bakarrik
el hombre intenta asumir algunas de las labores que gordetzen dituen zereginetako batzuk bere gain
nuestra sociedad reserva exclusivamente a las mujeres, hartzen saiatzen den, emakumeek gure etxeetan
nos muestra la importancia de las tareas que realizan egiten dituzten zereginen garrantzia erakusten digu
las mujeres en nuestros hogares y sus aportaciones a la eta haurren hezkuntzari eta babesari egiten dizkieten
educación y protección de los niños. ekarpenak.
Bere benetako izena Ismaïla Diouf da (Lemrite ezizena da), nautika ikasi zuen, eta
argazkilari senegaldar autodidakta da. Masiboki dokumentatzea izan zen lanbidean
egin zuen lehen urratsetako bat, eta argazkigintzarako begia hezten bereziki ikasi zuen.
Ismaïlak ez du bereziki argazkigintzako «estiloren» batean espezializatu nahi: interesgarria
iruditzen zaion guztitik zatitxo txiki bat hartzen du, inolako aurreiritzirik gabe.
Argazkilari honen arabera, ez dago pasioa bezalako eskolarik. Bestalde, argazkian
inbertitzen dituen orduak inoiz ez dituela zenbatzen dio, ez dela — bere ustez — helburu
bat berez. Pasioz bizi du argazkigintza, eta sormenezko bilaketatzat hartzen du, bere
pentsaera eta sentsibilitatea adierazteko eta barneko begirada erakusteko aukera ematen
dion adierazpide gisa. Gainerakoan, oraindik ere enigmatikoak dira arlo honetan hastera
eraman zuten arrazoiak. Ismaïlak dioenez, arteagatik txikitatik erakarrita sentitu da,
diseinuagatik bereziki.
Bere familia-ingurunean argazki-kamera erabiltzeko aukera bat agertzen zitzaion
bakoitzean, ahalik eta gehien aprobetxatzen zuen, lehenik analogikoa eta gero digitala
erabiliz. 2015ean sartu zen argazkigintzaren mundu profesionalean, afizionatu mailako
kolektiboetako eta elkarteetako kide egin ondoren; besteak beste, Sunu Nataal elkartekoa.
Jarraian, (2019) Argazki Arteari buruzko Afrikako Federazioan (FAAP) sartu zen, oso
garrantzitsua izan dena bere bilakaeran, argazkigintzako profesional ugarirekin izan dituen
harremanengatik.
Urielle recuerda —y recordará durante mucho Uriellek gogoan du — eta luzaroan gogoratuko
tiempo— la discriminación que ha padecido a lo du — bizitza osoan jasan duen diskriminazioa
largo de toda su vida de joven mujer. Su serie, emakume gazte bezala. Bere serieak, «Sexismoa»
titulada « Sexismo », retrata con luces su vida, su izenekoak, argiekin erretratatzen ditu bere bizitza,
historia, sus experiencias particulares y las de las bere historia, bere esperientzia partikularrak eta
mujeres. emakumeenak.
Mediante sus obras, Urielle nos traza una Bere lanen bitartez, Uriellek narrazio artistiko bat
narración artística, una cruel situación vivida. Su azaltzen digu, bizi izandako egoera krudel bat.
dedo pulsa el botón de la cámara fotográfica para Bere hatzak argazki-kameraren botoia sakatzen du
denunciar ciertas mezquindades y deconstruir zenbait zitalkeria salatzeko eta zenbait arrazoibide
ciertos discursos. deseraikitzeko.
Gona bat jantzi zuen lehen aldian, oso zatar ikusi
La primera vez que se puso una falda, se vio zuen bere burua. Aitzitik, anaia etengabe ibiltzen
horrible. Por el contrario, su hermano se pasea da soina biluzik, horrelako egoerei aurre egin
constantemente con el torso desnudo sin tener beharrik gabe. Emakumeak hauskorrak, delikatuak
que hacer frente a situaciones de ese tipo. eta ahulak direla esatea … beheragoko maila batean
Afirmar que las mujeres son frágiles, delicadas, baztertzeko modu bat al da?
débiles… ¿es una manera de relegarlas a un nivel
inferior? Uriellek gogoan du oraindik familia-bilera batean
parte hartu nahi izan zuen eguna. Bilera hartan
Urielle recuerda todavía el día en que quiso aditzera eman zioten isil-isilik egotea zela egin
participar en una reunión familiar en la que le zezakeen gauzarik onena.
dieron a entender que lo mejor que podía hacer
era estarse calladita.
«L’EMPRISE» (MANIPULAZIOA)
Ante el recrudecimiento de las violencias infligidas a las mujeres, Emakumeei, batez ere gazteei, eragindako indarkerien gaiztotzearen
especialmente a las jóvenes, la fotógrafa se interesa particularmente aurrean, argazkilariak mundu mailako izurrite horri buruzko interes
por dicha plaga mundial. Su interés se ha centrado en el caso de una berezia agertzen du. Bere auzoko neska baten kasuan jarri du arreta,
muchacha de su barrio, víctima de una violación orquestada. bortxaketa antolatu baten biktima izan baitzen.
« La obra de la vergüenza » es una serie narrativa que reconstruye los «Lotsaren argazki-lana» 12 urteko neskato baten aurkako ekintza
peores momentos de aquella vil y traumática acción contra una niña zital eta traumatikoaren unerik txarrenak berreraikitzen dituen serie
de 12 años, cuya inocencia fue robada y su dignidad pisoteada. En un narratibo bat da, zeinaren errugabetasuna lapurtua izan baitzen eta
contexto en el que todo el mundo habla de la igualdad y equidad de bere duintasuna zapaldua. Mundu guztiak genero-berdintasunaz eta
género, la dignidad humana —especialmente la de la mujer— sigue zuzentasunaz hitz egiten duen testuinguru batean, giza duintasunak
siendo ultrajada en nuestra sociedad, en nuestras sociedades. — bereziki emakumearenak — laidoztatua izaten jarraitzen du gure
gizartean, gure gizarteetan.
¿Quedan impunes la mayoría de este tipo de crímenes por motivos
Zigorrik gabe geratzen dira honelako krimen gehienak itxuragatik,
de apariencia, por mantener una pseudo cohesión familiar y por otras
familia-kohesio faltsu bat mantentzeagatik eta beste sasi-arrazoi
falsas razones?
batzuengatik?
¿De cuántas violaciones deberemos informar todavía, o cuántas Zenbat bortxaketaren berri eman beharko dugu oraindik, edo zenbat
deberemos silenciar bajo el pretexto de que se produjeron « por culpa isilarazi beharko ditugu «nesken erruz» gertatu zirelako aitzakian?
de las propias chicas »?
Desde 2018 hasta ahora, la artista ha participado en varias 2018tik orain arte, artistak hainbat erakusketa kolektibotan parte
exposicións collectivas con la Federación Africana sobre el Arte hartu du Argazki Arteari buruzko Afrikako Federazioarekin (FAAP).
Fotográfico (FAAP). Vive y trabaja en Senegal. Senegalen bizi eta lan egiten du.
Nana Marie Hélène Faye — NAN ‘ARTen benetako izena —arte zale amorratua da oso txikia zenetik. Batxilergoa amaitzean, Saint-
Louiseko (Senegal) Gaston Berger Unibertsitatean sartu zen komunikazioa ikasteko. Ikasketak eta zaletasuna uztartuz, 2018an
argazkilaritzaren munduan sartu zen. Senegaldarra argazkigintza artistikoaren zale sutsua da, baina paisaien argazkiak edo bere
inguruko pertsonen erretratuak ere egiten ditu. Emakumeen kausarekiko oso sentikorra, Nanak 2019an garatu zuen bere lehen argazki-
proiektua «Afrikako Emakumeen Parlamentua » lanarekin, Afrikako Argazkilaritza Arteari buruzko Federazioak (FAAP) Senegaleko
Espainiako lankidetzarekin sustatua. Bere lanaren helburua emakumeek ingurune profesionaletan duten indarra eta gaitasunak
erakustea da.
Zinema, literatura eta diseinurako zaletasun handia ere badu Nanak. Zaletasun hauek guztiek artearen munduan murgiltzera eraman
dute. «Les coups du destin» (Patuaren kolpeak) izenburupean Facebooken argitaratzen dituen kronikak ere idazten ditu. Kronika
hauek agerian uzten dute emakume batzuek gizartean, gure gizartean, pairatzen dituzten bizi-baldintza zailak. Nanak Facebooken
argitaratzen dituen istorioen ardatz nagusia emakumeen aurkako indarkeriaren salaketa da, problematika horren aurrean oso sentikorra
baita.
Ella sueña con una sociedad en la que la educación se Berak hezkuntza sexu bereizketarik gabe ematen den
imparte sin distinción de sexo. gizarte batekin amets egiten du.
Una mujer muy cansada, gogor lan egiten duena gizonekiko berdintasuna lortzeko.
Berak emakume hau ulertzen du, sexuen bereizketarik
que trabaja duro para alcanzar la igualdad con los hombres.
gabeko
Ella comprende a esta mujer, que comienza a inculcar una hezkuntza irakasten hasten dena.
educación sin
Emakume hau pentsamolde batzuk aldatzen saiatzen da.
distinción de sexos.
En su país, a las mujeres que tienen una apariencia o look masculino, Bere herrialdean, itxura edo look maskulinoa duten emakumeei
se les llama Tomboy (Marimacho). Es el título de su enfoque artístico Tomboy (Marimutil) deitzen zaie. Eta bere ikuspegi artistikoaren
que se interesa por esa mujer a la que nadie «quiere» y que se expresa izenburua da, inork «maite» ez duen emakume horrengatik
en forma de la violencia o discriminación que sufre. interesatzen dena eta jasaten duen indarkeri edo diskriminazio
modu horren bidez adierazten dena.
Las Tomboys sufren violencia. La serie Tomboy pretende romper el
silencio sobre esta violencia contra esas «hermanas», esas «madres», Tomboyek indarkeria jasaten dute. Tomboy serieak «ahizpa» horien,
esas «esposas». Su único «ama» horien, «emazte»
error, tener un estilo de horien aurkako indarkeriaren
vestir o una identidad de gaineko isiltasuna hautsi
género con las que se sienten nahi du. Euren akats bakarra,
cómodas. eroso sentiarazten dituen
janzteko estilo bat edo
Es sexismo, lo conozcamos genero-identitate bat izatea.
o no. Tenemos muchos Sexismoa da, ezagutu ala ez.
machistas en nuestras Matxista asko ditugu gure
sociedades. Ser Tomboy gizarteetan. Tomboy izatea
está mal visto en muchas gaizki ikusia dago Afrikako
sociedades africanas debido gizarte askotan janzkera
al atuendo, a menudo dela eta; askotan ausartzat,
se le considera atrevida, probokatzailetzat edo
provocadora o inconformista. inkonformistatzat jotzen da.
Por eso, sufre una presión, Horregatik, presio bat jasaten
una violencia. Una violencia du, indarkeria bat. Oraindik
o una discriminación que gainditzetik urrun dagoen
aún está lejos de vencer, de indarkeria edo diskriminazioa,
la que se habla demasiado gutxiegi hitz egiten den
poco. Esta violencia es física. horretaz. Indarkeria hau
Esta violencia es verbal. Esta fisikoa da. Indarkeria hau
violencia es psicológica. ahozkoa da. Indarkeria hau
psikologikoa da.
La artista interpela, a través
de su serie de retratos, contra Artistak, bere erretratu-
esta forma de violencia, de sortaren bidez, indarkeria
discriminación y les da una eta diskriminazio mota
plataforma a las Tomboys honen aurka galdegiten du,
marfileñas. eta plataforma bat ematen die Boli Kostako Tomboy izeneko
emakumeei.
«Me visto así porque así me siento cómoda», expresa la artista Kitène.
Manu comenta: «Nunca he querido ponerme una falda y nunca lo «Horrela janzten naiz, horrela eroso sentitzen naizelako», adierazi
haré». Hilary añade: «Es mi estilo, es mi identidad, soy feliz así». Por su du Kitène artistak. Manuk dio: «Ez dut inoiz gona bat jantzi nahi
parte, Vanesa confiesa: «Hubo un momento en el que intenté tener un izan, eta ez dut inoiz jantziko». Hilaryk gehitzen du: «Nire estiloa
estilo mas «femenino» para no tener que responder a las preguntas da, nire nortasuna da, zoriontsu naiz honela». Vanesak, berriz,
de la gente sobre mi sexualidad, pero no me sentía cómoda ni feliz». honako hau aitortu du: «Une batean, estilo «femeninoago» bat
izaten saiatu nintzen, jendeak nire sexualitateari buruz egindako
Para la artista fotógrafa, mujer comprometida: «La sociedad galderei erantzun beharrik ez izateko, baina ez nintzen eroso
debe comprender y aceptar que no hay una mujer estándar y que sentitzen ezta zoriontsua ere».
ese modelo en el que quiere encasillar a todas las mujeres debe
Emakume konprometitua den artista argazkilariaren ustez
desaparecer. Tenemos que aprender a respetar las decisiones de las
«Gizarteak ulertu eta onartu behar du ez dagoela emakume
mujeres».
estandarrik, eta emakume guztiak sailkatu nahi dituen eredu hori
desagertu egin behar dela. Emakumeen erabakiak errespetatzen
ikasi behar dugu».
«DIS-KRIMI-NAZIOA»
Estas obras constituyen una sublime mirada poética que difunde un mensaje lleno
de esperanza. Una mirada que amplía los ámbitos de posibilidades de las mujeres
africanas, cuyas condiciones de vida, las dotes, las profesiones… son todavía muy
limitadas. Por otra parte, Ly Lagazelle ha decidido homenajear a la mujer a su manera,
derribar mediante su mirada ciertos tabús y romper ciertos clichés imperantes en su
entorno profesional de África.
Ella cuenta con entusiasmo una historia de mujeres que han alcanzado cierto nivel de
igualdad, que asumen roles que se consideran masculinos y que se responsabilizan de
ellos. Ly Lagazelle pretende, por otra parte, mostrar los derechos y posibilidades de
estas mujeres, ofrecer una perspectiva diferente de la mujer en la sociedad africana.
Mediante su obra, la artista rinde también homenaje a todas estas mujeres valientes que
han atravesado situaciones difíciles y peligrosas en pro de una auténtica igualdad de
derechos en cada una de las sociedades en las que luchan por cuestiones relacionadas
con el género.
« Identité » (Nortasuna)
Lan hauek itxaropenez beteriko mezua zabaltzen duen begirada poetiko bikain bat
osatzen dute. Begirada bat Afrikako emakumeen aukera-eremuak zabaltzen dituena,
haien bizi-baldintzak, dohainak, lanbideak … oraindik oso mugatuak direnak. Bestalde,
Ly Lagazellek emakumea bere erara omentzea erabaki du, bere begiradaren bidez tabu
batzuk eraistea eta Afrikako bere ingurune profesionalean nagusiak diren zenbait klixe
apurtzea.
El reino de Abomey fue el primero de la historia de Benín en admitir Abomey erresuma Beningo historiako lehena izan zen emakumeak
a las mujeres en el ejército. Preparadas para fines bélicos, sus armadan onartu zituena. Gerra-helburuetarako prestatuta, honako
misiones eran las siguientes: defender el reino y al rey, y participar misio hauek zituzten: erresuma eta erregea defendatzea, eta lurralde
en la conquista de nuevos territorios, para así alcanzar un estatus berrien konkistan parte hartzea, horrela emakume eraginkorren
particular de mujeres influyentes. Pero ellas permanecían sumisas a estatus berezi bat lortzeko. Baina haiek erregearen esanetara
las órdenes del rey, exhibiendo sus particulares atuendos. zeuden, otzan, beren jantzi bereziak erakutsiz.
El enfoque del autor se centra en las vestimentas típicas africanas Autorearen ikuspegia «amazonak» izeneko emakume haien Afrikako
de aquellas mujeres denominadas « amazonas » —como el título jantzi tipikoetan oinarritzen da — arduratzen gaituen argazki-sailaren
de la serie fotográfica que nos ocupa—, con el fin de interpretar la izenburua bezala —, emakume benindarren historia interpretatzeko
historia de las mujeres beninesas y rendirles un emotivo homenaje. xedearekin eta haiei omenaldi hunkigarri bat egiteko.
¿Hay que tratar a la mujer como a una reina? ¿Es una madre, una
hermana, una seductora y una esposa que lucha por sus derechos?
¿Merece ser escuchada, ser respetada?
Barneko GARRASIA
GENERO-BORTIZKERIAK
Fotográfico (FAAP), iniciador del proyecto y Comisario de la Exposición / Argazki Arteari
buruzko Afrikako Federazioko (FAAP) Lehendakaria/Sortzailea, proiektuaren Abiarazlea
eta Erakusketaren Komisarioa.
Agradecimientos/Eskerrik Asko:
AECID; PNUD.
Traducción/Itzulpena:
Afrikako gaur egungo argazkiak Karrikiri; Arantza Pignaut.
Fotografías africanas contemporáneas
Impresión catálogo/Katalogo imprimaketa:
Gráficas Arga.
www.africaesimprescindible.org
cataloguefaap@gmail.com
Colaboran/Laguntzaileak
Coordina (Pamplona)/Koordinatu
Financian/Finantzaileak
Barneko GARRASIA
GENERO-BORTIZKERIAK
El grito interior
VIOLENCIAS DE GÉNERO
Exposición
Barneko GARRASIA
GENERO-BORTIZKERIAK
El grito interior
VIOLENCIAS DE GÉNERO
Exposición