Documentos de Académico
Documentos de Profesional
Documentos de Cultura
Guarao I para Enviar
Guarao I para Enviar
Unidad I.
-Enseñanza del idioma guarao, partiendo desde lo cotidiano. Cómo saludar, cómo
presentarse, cómo presentar a su compañero, cómo presentar frente a un público, y la
despedida.
1.1-La cortesía en los waraos (explicación del aspecto de la vida del guarao) lectura,
análisis.
1.4-Saludo.
1.5-El nombre.
1.6-La despedida.
1.8-La pregunta.
Vocabulario (varios).
Ejercicios.
-Descriptor Actitudinal.
(ma wai, ama tai a wai, tatuma awai). (ma wai akari).
Ine ma wai: (nombre) ama ine ma wai ( nombre). Ine (lugar de procedencia) iatamo,
ama ine (lugar de procedencia) tatamo.
Ine karata teribuia, UBV eku, oko oriwarao manamo, oko kokotuka karata teribuia.
Vocabulario: (varios).
Ejercicios.
Descriptor Actitudinal.
Unidad III.
-Ma janokoina eku kokotuka iakera,….ama ma janokoina eku oko rakate iakera.
-Ma janokoina eku kokotuka iakera sabuka,….ama ma janokoina eku oko rakate iakera
sabuka.
-Ma janokoina eku kokotuka iakera iana,….ama ma janokoina eku oko rakate iakera
iana.
Vocabulario: (Varios).
Ejercicios.
Descriptor Actitudinal.
UNIDAD IV.
-iji.
-tai.
-oko.
-tatuma.
-yatu.
Descriptor.
Vocabulario (varios).
UNIDAD V.
Unidad I.
-Enseñanza del idioma guarao, partiendo desde lo cotidiano. Cómo saludar, cómo
presentarse, cómo presentar a su compañero, cómo presentar frente a un público, y la
despedida.
1.1-La cortesía en los waraos (explicación del aspecto de la vida del guarao) lectura,
análisis.
Aunque los guaraos antiguos no tenían costumbre de saludarse con abrazos, besos y
apretones de mano, sí han tenido siempre un rico sentido de cortesía. Es muy
importante cuando uno llega a una casa o se encuentra con otra persona, saludar
amablemente. Para ello se pregunta a los interlocutores cómo están. Si uno no es de
esa comunidad, debería decir quién es y cuál es el motivo de su visita. Igualmente al
despedirse, la persona debe informar a los concurrentes que se va. Los demás le dirán:
“vete”, que es como decir: “gracias por tu delicadeza de avisar, tienes nuestro
permiso”. Si pasa cerca de otra persona, debes avisar o pedir permiso: es la manera de
decir que el otro no me es indiferente.
En otros tiempos, cuando los guaraos vivían internados en los morichales del corazón
de la selva, si alguien iba a visitarlos, debía hacerlo anticipándose con diversos avisos,
como golpeando los alerones del árbol llamado sangrito, haciéndolo retumbar, o
tocando una flauta hecha de hueso de venado y cantando: “llega el visitante”. Con esto
se sabía que la persona llegaba en paz.
El guarao es muy hospitalario con el viajero, si éste llega con humildad y es necesitado.
En una familia guarao nunca se negará un techo para que pueda dormir el visitante ni
con un trozo de pescado con ocumo para el hambriento.
(Tomado del manual Introducción al idioma Guarao UBV, Centro de Idioma. De Pedro
Martínez Sancho y José Zolexis Naveda Contreras. Agosto 2007).
Vocales: A-E-I-O-U.
Consonantes: B-D-J-K-M-N-R-S-T-W-Y.
A- B-D-E-I-J-K-M-N-O-R-S-T-U-W-Y.
A-B-D-E-G-I-J-K-M-N-O-R-S-T-U-Y
Otro ejemplo:
-Tambien Warao o Guarao, se puede escribir con la letra “U” Uarao en términos
fonológico.
1.4-Saludo.
SALUDO.
¡Katukete! -¡Hola!
1.5-El nombre.
EL NOMBRE.
1.6-La despedida.
LA DESPEDIDA.
Ejercicio.
1.8-La pregunta.
LA PREGUNTA.
¿katamona? ¿Cuántos?
¿katukane? ¿Cómo?
¿katukakore? ¿Cuándo?
¿sina? ¿Quién?
1.9-Los estudiantes expresan los saludos:
Vocabulario (varios).
Traduce los siguientes vocabularios: wai, dima, dani, está enfermo, jake, iakera, naoia,
naruia, wuabaia, mia, asida.
Ejercicios.
-Descriptor Actitudinal.
Unidad II.
(ma wai, ama tai a wai, tatuma awai). (ma wai akari).
Ine ma wai: (nombre) ama ine ma wai ( nombre). Ine (lugar de procedencia) iatamo,
ama ine (lugar de procedencia) tatamo.
Traduzca al castellano lo anterior y de un ejemplo colocando tu nombre, nombre de
otro y lugar de procedencia.
Ine karata teribuia, UBV eku, oko oriwarao manamo, oko kokotuka karata teribuia.
Vocabulario: (varios).
Descriptor Actitudinal.
Unidad III.
-Ma janokoina eku kokotuka iakera,….ama ma janokoina eku oko rakate iakera.
-Ma janokoina eku kokotuka iakera sabuka,….ama ma janokoina eku oko rakate iakera
sabuka.
-Ma janokoina eku kokotuka iakera iana,….ama ma janokoina eku oko rakate iakera
iana.
Vocabulario:
Traduzca al castellano: ine, iatamo, ¿ama iji?, ma, janokoina, eku, kokotuka iakera,
oko, rakate, sabuka, iana.
Ejercicios.
UNIDAD IV.
-iji.
-tai.
-oko.
-tatuma.
-yatu.
El verbo futuro. Generalmente se compone con las terminaciónes: ate, ote, ute.
Descriptor.
Vocabulario (varios).
UNIDAD V.