Documentos de Académico
Documentos de Profesional
Documentos de Cultura
Etnomedicina de Los Pueblos Mbya Guaraní y Paĩ Tavyrerã. Usos de 86 Plantas Medicinales.
Etnomedicina de Los Pueblos Mbya Guaraní y Paĩ Tavyrerã. Usos de 86 Plantas Medicinales.
Editores:
Claudia Isabel Céspedes de Zárate
Nélida Soria Rey
Sintya Carolina Valdez Ayala
Diagramación:
Lina Angélica Gaitán Sarmiento
ISBN 978-99967-840-0-2
200.
7
200
Infección
Cáncer
oñe´infectáramo
karácha
tuichaiterei huguýramo
operasión-rire
Cecropia pachystachya Trécul
Familia Cecropiaceae
pyti´achiã
upéva
22
Jatropha ribifolia (Pohl.) Baill.
Familia Euphorbiaceae
Herpes zoster
23
24
Citrus aurantium L.
Familia Rutaceae
pyti´achiã
25
Indigenakuéra
upéva
oñesenakuévo
pyti´achiãme
26
Psidium guajava L.
Familia Myrtaceae
karácha
27
28
Solanum americanum Mill.
Familia Solanaceae
Herpes zoster
29
30
Rollinia emarginata Schtdl.
Familia Annonaceae
32
Aldama linearifolia (Chodat) E.E.Schill. & Panero
Familia Asteraceae
33
34
Stryphnodendron adstringens (Mart.) Coville.
Familia Fabaceae
cáncer
35
36
Costus arabicus L.
Familia Zingiberaceae
37
Dolichandra sp.
38
Cimbopogon citratus (DC.) Staph.
Familia Poaceae
39
40
Eucaliptus camaldulensis Dehnh.
Familia Myrtaceae
41
42
Campomanesia xanthocarpa O. Berg. var. xanthocarpa
Familia Myrtaceae
43
44
Campomanesia pubescens (DC.) O. Berg.
Familia Myrtaceae
45
Punica granatum
46
Porophyllum ruderale (Jacq.) Cass.
Familia Asteraceae
47
48
Solanum granulosum-leprosum Dunal.
Familia Solanaceae
49
50
Inga affinis DC.
Familia Fabaceae
Herpes zoster
52
Serjania elegans Cambess.
Familia Sapindaceae
53
54
Maclura tinctoria (L.) D. Don ex Steud.
Familia Moraceae
55
56
Jatropha isabelliae Müll. Arg.
Familia Euphorbiaceae
Maytenus Ilicifolia
Psidium cinereum
58
Smilax brasiliensis Griseb.
Familia Smilacaceae
60
Duguetia furfuracea (A.St.-Hil.) Benth. & Hook. f.
Familia Annonaceae
61
62
Ilex paraguariensis A. St.-Hil. var. paraguariensis
Familia Aquifoliaceae
64
Stevia rebaudiana (Bertoni) Bertoni
Familia Asteraceae
65
66
Boerhavia diffusa L. var. diffusa
Familia Nyctaginaceae
68
Ocimum balansae Briq.
Familia Labiada
70
Maitenus spp.
Familia Celastraceae
71
72
Maytenus ilicifolia Mart. ex Reissek.
Familia Celastraceae
Herpes zoster
cáncer
74
Maitenus spp.
Familia Celastraceae
cáncer
operasión
75
76
Salacia pittierania A.C. Sm.
Familia Celastraceae
Cáncer operasión
77
78
Bidens pilosa L., var. pilosa
Familia Asteraceae
79
Menta piperita
80
Bromelia balansae Mez.
Familia Bromeliaceae
81
82
Trichilia elegans A. Juss.
Familia Meliaceae
83
84
Psidium cinereum Mart. var. paraguariae Legr.
Familia Myrtaceae
85
Inga affinis
Protium heptaphyllum
86
Luehea divaricata Mart.
Familia Tiliaceae
87
88
Allophyllus edulis (A. St.-Hil., A. Juss. & Cambess.) Hieron. ex Niederl.
Familia Sapindaceae
90
Capsicum annuum L. var. frutescens.
Familia Solanaceae
92
Zanthozylum hyemale A.St.-Hil
Familia Rutaceae
94
Trema micrantha (L.) Blume
Familia Ulmaceae
95
96
Anadenanthera colubrina (Vell.) Brenan. var colubrina
Familia Fabaceae
97
98
Sapium haematospermun Müll. Arg.
Familia Euphorbiaceae
99
100
Sebastiana serrata (Baill. ex Müll. Arg.) Müll. Arg.
Familia Euphorbiaceae
101
102
Ocotea lancifolia Mez
Familia Lauraceae
103
104
Chaptalia nutans (L.) Pol.
Familia Asteraceae
105
Citrus aurantium
106
Cordia ecalyculata Vell.
Familia Boraginaceae
107
108
Sida cordifolia L.
Familia Malvaceae
109
110
Waltheria albicans Turcz.
Familia Malvaceae
111
Psidium guajava
112
Carica papaya L.
Familia Caricaceae
113
114
Achyrocline satureoides (Lam.) DC.
Familia Asteraceae
115
116
Dichondra microcalyx (Hallier f.) Fabris
Familia Convolvulaceae
117
118
Dolichandra unguis-cati L.G. Lohmann.
Familia Bignoniaceae
119
120
Dolichandra uncata (Andrews) L.G. Lohmann
Familia Bignoniaceae
121
122
Acrocomia aculeata (Jacq.) Lodd. ex Mart.
Familia Arecaceae
123
Imperata brasiliensis
124
Anagallis spp.
Familia Primulaceae
125
126
Croton serratifolius Baill.
Familia Euphorbiaceae
cáncer
127
128
Achillea millefolium L.
Familia Astereceae
129
130
Doryopteris raddiana (C. Presl) Fée.
Familia Pteridaceae
131
132
Heteropterys tomentosa A. Juss.
Familia Malpighiaceae
133
134
Genipa americana L.
Familia Rubiaceae
135
136
Sorocea bonplandii (Baill) WC. Burger.
Familia Moraceae
137
138
Solanum sisymbriifolium Lam.
Familia Solanaceae
139
140
Tabebuia aurea (Silva Manso) Benth. & Hook. f. ex S. Moore
Familia Bignoniaceae
141
142
Piper regnellii (Miq.) C. DC.
Familia Piperaceae
143
144
Gomphrena celosioides Mart. var. celosioides
Familia Amaranthaceae
145
146
Crhysophyllum gonocarpum (Mart. & Eichler) Engl.
Familia Sapotaceae
147
148
Lippia lupulina Cham.
Familia Verbenaceae
149
150
Urera baccifera (L.) Gaudich.
Familia Urticaceae
151
152
Jatropha albomaculata Pax
Familia Euphorbiaceae
153
Tabernaemontana catharinensis
154
Ceiba chodatii (Hassl.) Ravenna
Familia Bombacaceae
155
156
Cróton urucurana Baill
Familia Euphorbiaceae
157
158
Commelina erecta L. var. erecta
Familia Commelinaceae
159
160
Tabernaemontana catharinensis A. DC.
Familia Apocynaceae
Herpes zoster
161
162
Handroanthus heptaphyllus (Vell.) Mattos
Familia Bignoniaceae
163
164
Acanthospermum australe (Loefl.) Kuntze
Familia Asteraceae
165
Psidium guajava
166
Talinum paniculatum (Jacq.) Gaertn.
Familia Portulacaceae
167
168
Dorstenia brasiliensis Lam.
Familia Moraceae
169
170
Zanthoxylum chiloperone Mart. ex Engl.
Familia Rutaceae
171
172
Acanthospermum hispidum DC.
Familia Asteraceae
174
Bixa Orellana L.
Familia Bixaceae
Herpes zoster
175
Herpes
176
Astronium urundeuva (Allemão) Engl. var. candollei (Engl.) Hassl. ex
Mattick
Familia Anacardiaceae
177
178
Protium heptaphyllum (Aubl.) Marchand.
Familia Burseraceae
179
180
Adenocalymma marginatum (Cham.) DC.
Familia Bignoniaceae
182
Aristolochia triangularis Cham.
Familia Aristolochiaceae
183
184
Lonchocarpus leucanthus Burkart
Familia Fabaceae
185
Cimbopogon citratus
186
Lonchocarpus campestris Mart. ex Benth.
Familia Fabaceae
187
188
Peltophorum dubium (Spreng.) Taub.
Familia Fabaceae
189
190
Pilocarpus pennatifolius Lem.
Familia Rutaceae
191
192
193
San Lorenzo, Paraguay.
194
Acanthospermum australe 165 Dolichandra uncata 121
Acanthospermum hispidum 173 Dolichandra unguis-cati 119
Achillea millefolium 129 Dorstenia brasiliensis 12,169
Achyrocline satureoides 115 Doryopteris raddiana 13,131
Acrocomia aculeata 123 Duguetia furfuraceae 61
Adenocalymma marginatum 181 Eucaliptus camaldulensis 41
Aldama linearifolia 33 Genipa americana 135
Allophyllus edulis 89 Gomphrena celosioides
Anadenanthera colubrina 97 var. celosioides 145
Anagallis spp. 13, 125 Handroanthus heptaphyllus 163
Aristolochia triangularis 183 Heteropterys tomentosa 133
Astronium urundeuva 177 Ilex paraguariensis
Bidens pilosa var. pilosa 79 var. paraguariensis 63
Bixa orellana 175 Imperata brasiliensis 124
Boerhavia diffusa var. diffusa 67 Inga affinis 51, 86
Bromelia balansae 81 Jatropha albomaculata 153
Campomanesia pubescens 45 Jatropha isabellii 57
Campomanesia xanthocarpa Jatropha ribifolia 13, 23, 55
var. xanthocarpa 43 Lippia lupulina 13
Capsicum annuum var. Lonchocarpus campestris 187
frutescens 91 Lonchocarpus leucanthus 185
Carica papaya 113 Luehea divaricata 87
Cecropia pachystachya 21 Maclura tinctoria 55
Ceiba chodatii 155 Maytenus ilicifolia 58, 73
Chaptalia nutans 105 Maytenus spp. 13, 71, 75
Cimbopogon citratus 39, 186 Menta x piperita 80
Citrus aurantium 24, 106 Ocimum balansae 69
Commelina erecta var. erecta 159 Ocotea lancifolia 103
Cordia ecalyculata 107 Peltophorum dubium 189
Costus arabicus 37 Pilocarpus pennatifolius 191
Crhysophyllum gonocarpum 147 Piper regnelli 143
Croton serratifolius 127 Porophyllum ruderale 47
Croton urucurana 157 Protium heptaphyllum 86
Dichondra microcalyx 117 Psidium cinereum
195
var. paraguariae 58, 85
Psidium guajava 27, 112, 166
Punica granatum 46
Rollinia emarginata 31
Salacia pittierania 77
Sapium haematospermun 99
Sebastiana serrata 13, 101
Serjania elegans 13, 53
Sida cordifolia 109
Smilax brasiliensis 59
Solanum americanum 29
Solanum granulosum-
leprosum 28, 49
Solanum sisymbriifolium 139
Sorocea bonplandii 137
Stevia rebaudiana 65
Stryphnodendron
adstringens 35
Tabebuia aurea 141
Tabernaemontana
catharinensis 154, 161
Talinum paniculatum 167
Trema micrantha 95
Trichilia elegans 83
Urera baccifera 151
Waltheria albicans 13, 111
Zanthoxylum chiloperone 171
Zanthozylum hyemale 93
196
Achiote 175 Ka’i ka’a 69
Amba'y 20 Kangorosa guasu 71
Amba'y pytã 13, 23 Kangorosa ka’aguy 58, 71
Apepu 25, 106 Kangorosa rapo sa'yju 13, 75, 77
Arachichu 29 Kapi’una 79
Arasa 27 Karaguata 81
Aratiku hi’a atava 61 Katigua miri 83
Aratiku’i 31 Katuava 58, 85
Arnica del campo 33 Katuava guasu 85
Barbatimo 35 Kauetĩ 87
Birte 127 Kokũ 89
Bitter del campo 127 Kumbari 91
Caña brava 37 Kuraturã 93
Cedrón kapi’i 39, 186 Kurundi’i 95
Eucalipto 41 Kurundi’y 95
Granada 46 Kurupa’y kuru 97
Guavira pytã 43 Kurupika’y 99
Guavirami 45 Kurupika’y mi 101
Helecho peruano 129 Lapacho morado 163
Hogue morotĩva 47 Laurel ne 103
Hu’i moneha 49 Lengua de buey 105
Inga Arroyo 51 Lorenzo pohã 107
Inga guasu 51 Malva blanca 13, 109, 111
Inga karape ñu 13, 53 Mamón macho poty 113
Inga’i ñu 53 Mandypa 135
Jagua rata 55 Marcela 115
Jagua rova 57 Mbarakaja nambi 117
Jaguarundi 143 Mbarakaja pyapẽ 38, 119, 121
Jate’i raitekue 61 Mbokaja ra’y rapo 123
Juapekã 87 Memeho 125
Ka’a 63 Memejo 125
Ka’a he’ẽ 65 Memeyo 125
Ka’a ovetĩ 87 Menta´i 80
Ka’arurupe 67 Mirte 127
Ka’avusu 187 Mitã kuña rague 129
197
Mitãpokãja 13, 131 Yvyra ita 185
Nudo cachorro 133 Yvyra itaguasu 187
Ñandypa 135 Yvyra pytã 189
Ñandypa’i 137 Yvyra tái 91
Ñuatĩ pytã 139
Ñudo cachorro 133
Paratodo 141
Pariparova 143
Perdudilla blanca 145
Pimienta ka’aguy 91
Pohã he’yva 147
Py’a hasy pohã 13, 143
Pyno guasu ka’aguy 151
Pyno guasu ñu 153
Samu’u 155
Sangrado 157
Sangrao 157
Sangre de drago 157
Santa lucía hovy 159
Sapirangy 154, 161
Tajy 163
Tapekue 165
Tapiti juky 167
Tarope 169
Tembetary hũ 171
Tororatĩ 173
Uruhu 175
Uruku 175
Urunde’y 177
Yerba mate 63
Yryvu canilla 47
Yryvu retyma 47
Ysy 179
Ysypo hũ 181
Ysypo mil hombre 183
198
199
Ilex paraguariensis
200