Está en la página 1de 5

Marco Nonio Macrino

Ir a la navegaciónIr a la búsqueda
Marco Nonio Macrino (en latín Marcus Nonius Macrinus, fl. 161) fue un senador
romano del siglo II, que desarrolló una dilatada carrera bajo los imperios de
Adriano, Antonino Pío, Lucio Vero y Marco Aurelio.

Índice
1 Origen y fuentes epigráficas sobre su carrera
2 Cursus honorum
3 Matrimonio y descendencia
4 Tumba monumental
5 Cinematografía
6 Bibliografía
7 Referencias
Origen y fuentes epigráficas sobre su carrera

Inscripción honoraria CIL V 43431 empotrada en un edificio de la Piazza della


Loggia en Brescia (Italia), dedicada por el caballero Lucio Julio Veilio Grato
Juliano a Marco Nonio Macrino, optimus praeses de la provincia Panonia superior, en
la que estaba desplegada la cohors I Ulpia Pannoniorum, por él comandada entre 161
y 163.
Nonio Macrino era natural del municipium Brixia (Brescia, Italia).2 Conocemos su
larga carrera a través de diferentes inscripciones, de entre las que destaca su
epitafio encontrado en 2007 en los restos de su tumba monumental:3

[M(arco)] Nonio M(arci) fil(io) Fab(ia) Macrino [consuli proconsuli Asiae XVvir(o)
sacris f]ac(iundis) sodali Verian[o Antoniniano ---]
comiti leg(ato) Imp(eratoris) Antonini Aug(usti) ex[peditionis Germanic(ae) et
Sarmatic(ae) leg(ato)] Aug(usti) pr(o) pr(aetore) p[rovinciarum Baeticae et
Hispa]niae
citerioris item Pannoniae sup[erioris item Pannoniae inferioris curato]ri a[lvei
Tiberis leg(ato) leg(ionis) XIIII Gem(inae) praet(ori) tr(ibuno) pl(ebis) leg]ato
provinciae Asiae quaestor[i --- tribuno militum leg(ionis) X Fretens(is) item
leg(ionis) VII Geminae Xvir(o) stlitibus iudican]dis 4
patri optimo et Flavi[ae ---]
M(arcus) Noniu[s Arrius]
También destaca en una inscripción honoraria de su Brescia natal.4
[M(arco) No]nio [M(arci) f(ilio)]
[Fab(ia) Ma]crino [co(n)s(uli)]
[XVvir(o) sacr(is) f]aciund(is) leg(ato) [Aug(usti)]
[pr(o) pr(aetore) prov]inc(iae) Pann(oniae) superi[or(is)] 4
[curatori alve]i Tiber(is) et riparum ite[m]
[cloac(arum) urb(is) leg(ato)] Aug(usti) pr(o) pr(aetore) provinc(iae) Pann(oniae)
[inf(erioris)]
[leg(ato) leg(ionis) XIIII Ge]m(inae) pr(aetori) trib(uno) pleb(is) leg(ato)
prov(inciae) Asia[e q(uaestori)]
[tr(ibuno) mil(itum) legi(onis) X Fr(etensis) et le]g(ionis) VII Gem(inae) Xvir(o)
stlitib(us) iudic[and(is)] 8
[d(ecreto) pa]trono [d(ecurionum)]
Por último, su carrera hasta el proconsulado de Asia aparece en una inscripción en
griego procedente de Éfeso (Turquía). .5

Cursus honorum
Su carrera comenzó en los últimos años del imperio de Adriano, ocupando durante el
vigintivirato el puesto de Decemvir stlitibus Iudicandis, miembro del tribunal
encargado de dilucidar los pleitos sobre ciudadanía romana, para pasar a ser al año
siguiente tribuno laticlavio de la Legio VII Gemina en su base de Legio (León,
España), en la muy tranquila provincia Tarraconense. Normalmente, su primera
experiencia militar habría terminado así, pero, excepcionalmente, le fue asignado
un segundo tribunado en la Legio X Fretensis, con campamento en Aelia Capitolina,
en la recientemente pacificada provincia Judea, cuyo nombre había sido cambiado al
de Siria Palestina.

Ya bajo Antonino Pío, accedió a la magistratura de cuestor, para ser enviado al año
siguiente como uno de los tres legados con los que contaba el procónsul de la
provincia Asia. De vuelta a Roma, en los años siguientes siguió una carrera
regular, desempeñando las magistraturas de tribuno de la plebe y pretor.

Con el rango pretorio, ingresó en el colegio sacerdotal de los quindecimviri sacris


faciundis y accedió a una nueva experiencia militar, como legado de la Legio XIV
Gemina, cuyos reales estaban en Carnuntum, en Panonia Superior, una de las unidades
más prestigiosas del ejército romano. A continuación, fue enviado como gobernador a
la vecina provincia Panonia Inferior,6 cargo que llevaba aparejado el mando directo
sobre la Legio I Adiutrix, con base en Aquincum, capital de la provincia.

De vuelta a Roma, fue designado consul suffectus entre abril y junio de 154,7 para
desempeñar después los cargos de curator cloacarum Urbis, para supervisar el
funcionamiento de la red de saneamiento de la urbe, y de curator alvei Tiberis et
riparum, para controlar el estado del cauce del río Tíber y prevenir inundaciones.

Poco después, en los años finales del imperio de Antonino Pío, fue enviado de nuevo
al limes del Danubio como gobernador de la provincia Panonia Superior,8 una de las
tres provincias imperiales dotadas con tres legiones de guarnición, y en la que ya
había servido como legado de la XIV Gemina.

Su proximidad a los nuevos coemperadores, Lucio Vero y Marco Aurelio, le valió que,
cuando el primero falleció víctima de la peste y fue deificado en 169, fuera
nombrado sodal Veriano Antoniano, encargado de rendir culto a la nueva deidad
imperial. Su carrera regular culminó entre 170 y 171 como Procónsul de Asia,
provincia en la que había servido como legado en su juventud.

La cercanía a Marco Aurelio y su dilatada experiencia en el Danubio hicieron que el


emperador lo admitiese en su estado mayor como comes durante los largos años de las
guerras marcomanas y, que hacia 172 le enviase como gobernador de las provincias
Tarraconense y Bética, unificadas para combatir las razias de los mauri del norte
de África sobre el litoral meridional de Hispania.

Debió fallecer antes de la muerte de Marco Aurelio en 180.

Matrimonio y descendencia
Contrajo matrimonio con Arria,9 tal vez una filósofa platónica relacionada con
Galeno, con la que tuvo como hijo a Marco Nonio Arrio Muciano Manlio Carbón,10
consul suffectus bajo Cómodo. Su nieto Marco Nonio Arrio Muciano fue consul
ordinarius en 201, bajo Septimio Severo.

Tumba monumental
En octubre del 2008, su tumba fue descubierta por arqueólogos en el río Tíber cerca
de la Vía Flaminia, en el norte de Roma.11 Cuatro años después de su
descubrimiento, en diciembre del 2012, la excavación fue tapada por falta de fondos
destinados a la reconstrucción. Se considera como una medida temporal, para
preservar el frágil mármol.

Cinematografía
La vida de Marco fue una de las inspiraciones para el protagonista de la película
del año 2000 Gladiator: Máximo Décimo Meridio. De todas maneras, aunque el
personaje histórico Marco y el ficticio Máximo presenten similitudes, como ser
contemporáneos del emperador Marco Aurelio y cercanos a él, Marco murió rico a los
70 años posiblemente y tuvo una buena vida, mientras que Máximo es vendido como
esclavo y fallece sin familia y en la pobreza.12

Bibliografía
PIR2, N-140
Jenő Fitz, "Legati legionum Pannoniae superioris", Acta Antiqua Academiae
scientiarum Hungaricae, vol 9, 1-2, Budapest, 1961, pp. 159—207.
A.R. Birley, Marco Aurelio. La biografía definitiva. ed. Gredos, Madrid, 20145, pp.
189, 229 y 403 nota 15. ISBN 978-84-249-3612-9
Referencias
M(arco) Nonio M(arci) f(ilio) / Fab(ia) Macrino / co(n)s(uli) XVvir(o) sacr(is) /
fac(iundis) leg(ato) Aug(usti) pro pr(aetore) / prov(inciae) Pann(oniae)
super(ioris) / T(itus) Iulius Iulian(us) trib(unus) coh(ortis) / Prim(ae)
Pann(oniorum) praesidi optim(o)
En esta localidad aparecen las siguientes inscripciones directamente relacionadas
con él:
CIL V 4300 = InscrIt. 10-5, 763 = AE 2012, 95:M(arcus) Nonius / Macrinus / ex voto
CIL V 4325 = InscrIt. 10-5, 112 = AE 2012, 95: M(arco) Caecilio / Fabia / Privato /
amico / M(arcus) Nonius Macrinus / t(estamento) f(ieri) i(ussit)
CIL V 4336 = InscrIt. 10-5, 124 = AE 2012, 95: M(arco) Licinio / C(aio) Lucretio /
M(arci) f(ilio) Fab(ia) / Censorino / amico M(arcus) Nonius / Macrinus /
test(amento) fieri iussit
CIL V 4361 = InscrIt. 10-5, 150 = AE 2012, 95: Sex(to) Valerio / Sex(ti) f(ilio)
Fab(ia) / Primo / amico / M(arcus) Nonius / Macrinus / t(estamento) f(ieri)
i(ussit)
AE 2007, 257 = AE 2010, 212 = AE 2012, 95 = AE 2012, 249 = AE 2014, 115a, Roma
(Italia).
AE 1997, 721 = AE 1999, 728 = AE 2001, 1065 = AE 2012, 95, Brescia (Italia)
Inschriften von Ephesos 3029 = Inscriptiones Latinae selectae 8830 (online).
CIL V 4344 = InscrIt. 10-5, 130 = AE 2012, 95, Brescia (Italia): M(arco) Nonio
M(arci) f(ilio) / Fab(ia) Macrino co(n)s(uli) / XVviro sacr(is) fac(iundis)
pr(aetori) / leg(ato) Aug(usti) pro pr(aetore) prov(inciae) / Pann(oniae)
inferior(is) / L(ucius) Ussius Picentin(us) commil(ito) / praesidi optimo et
rarissimo
CIL XIV 244, 245, 4531, 4532, 4532a, 4533, 4534, 4535, 4536, 4537, 4538, 4539,
4540, 4542, 4543, 4544, 4546, 5354, 5355 = AE 1917/18, 122 = AE 1922, 94 = AE 1924,
111 = AE 1928, 126 = AE 1933, 30 = AE 1934, 97 = AE 1934, 98 = AE 1934, 99 = AE
1936, 97 = AE 1936, 98 = AE 1936, 99 = AE 1937, 10 = AE 1938, 150 = AE 1939, 52 =
AE 1940, 92 = AE 1940, 93 = AE 1945, 33 = AE 1945, 34 = AE 1945, 36 = AE 1945, 37 =
AE 1946, 169 = AE 1946, 204 = AE 1949, 23 = AE 1949, 64 = AE 1954, 123 = AE 1949,
23 = AE 1949, 64 = AE 1954, 221 = AE 1954, 222 = AE 1954, 223 = AE 1955, 120 = AE
1956, 32 = AE 1956, 132 = AE 1968, 6 = AE 1975, 130 = AE 1975, 131 = AE 1975, 132 =
AE 1978, 60 = AE 1980, 183 = AE 1994, 330 = AE 1997, 256 = AE 1998, 408 = AE 2001,
620 = AE 2005, 305, Ostia Antica (Italia): (...) [154] [L(ucius) Aurelius Commod]us
T(itus) Sextius [Lateranus] / [T(itus) Prifernius] Paetus M(arcus) N[onius
Macrinus] / [--- M(arcus) Valerius Etrus]cus L(ucius) [Aemilius Iuncus] / [---
Ti(berius) Claudius Iulia]nus Sex(tus) [Calpurnius Agricola] / [--- C(aius) Iulius
Severus T(itus)] Iun[ius Severus] / [----- (...)
Así lo indican las siguientes inscripciones:
CIL V 4343 = InscrIt. 10-5, 129 = AE 2012, 95, Brescia (Italia): M(arco) Nonio
M(arci) f(ilio) / Fab(ia) Macrino / co(n)s(uli) XVvir(o) sacr(is) / fac(iundis)
leg(ato) Aug(usti) pro pr(aetore) / prov(inciae) Pann(oniae) super(ioris) / T(itus)
Iulius Iulian(us) trib(unus) coh(ortis) / Prim(ae) Pann(oniorum) praesidi optim(o)
AE 2004, 1904:------ I Hispan(orum)] Aravac(orum) et [III Aug(usta) Thr(acum)
sag(ittariorum) et coh(ortibus) VI I Ulp(ia)] Pann(oniorum) oo(miliaria) et I
[Thr(acum) c(ivium) R(omanorum) et II Alp(inorum) et IV vol(untariorum)] c(iuium)
R(omanorum) et V Call(aeorum) L[ucens(ium) et XIIX vol(untariorum) c(ivium)
R(omanorum) et sunt] in Pann(onia) sup[erior(e) sub Nonio Macr]ino leg(ato) XXV
[stip(endiis) eme(ritis) dimiss(is) hon(esta) missi(one) quor(um) nomin(a)
subscrip(ta) sunt civit(atem) Roman(am) qui eor(um) non hab(erent) ded(it) et
conub(ium) cum uxorib(us) quas tunc habuis(sent) cum est civit(as) iis dat(a)] aut
cum i(i)s qua[s postea duxis(sent) dumt]axat singulis a(nte) [diem XI K(alendas)
Iul(ias) M(arco) Pisibanio Lepi]do L(ucio) Matuccio Fus[cino co(n)s(ulibus) alae I
Thrac(um)] Victr(icis) c(ivium) R(omanorum) cui [praeest Sulpicius] Pompeius [ex]
gregale [---]s f(ilio) [----]
AE 2004, 1905: [Imp(erator) Caes(ar) di]vi Hadriani f(ilius) divi Traia[ni
Par(thici)] nep(os) divi Nervae pronep(os) [T(itus) Aelius Had]rianus Antoninus
Aug(ustus) Pius [pont(ifex) max(imus) tri]b(unicia) pot(estate) XXII imp(erator) II
co(n)s(ul) IV p(ater) p(atriae) [equitibus et p]edit(ibus) qui milit(averunt) in
alis quae [app(ellantur) I Ul(pia) c]ont(ariorum) oo(miliaria) et I Thr(acum)
sag(ittariorum) et I Can[nan(efatium) c(ivium) R(omanorum) et] I Hispan(orum)
Arvac(orum) et III Aug(usta) Thrac(um) [sag(ittariorum) et coh(ortibus) VI I]
Ulp(ia) Pann(oniorum) oo(miliaria) et I Thrac(um) c(ivium) R(omanorum) et II
[Alp(inorum) et] IV vol(untariorum) c(ivium) R(omanorum) et V Callaec(orum)
Lucens(ium) [et XIIX vol(untariorum)] c(ivium) R(omanorum) et sunt in Pann(onia)
super(iore) sub Nonio Macrino leg(ato) quinq(ue) et [viginti st]ipend(iis)
emer(itis) dimis(sis) honest(a) mission(e) quorum nomin(a) subscript(a) [sunt]
civit(atem) Roman(am) qui eor(um) non haber(ent) de[dit e]t conub(ium) cum
uxorib(us) quas tunc hab[uis(sent)] cum est civit(as) i(i)s data aut cum i(i)s
[q]ua[s] pos(tea) duxis(sent) dumtax(at) singulis [a(nte) d(iem)] XI K(alendas)
Iul(ias) M(arco) Pisibanio Lepido [L(ucio) Matuccio Fusci]no co(n)s(ulibus) [---
cui] prae(e)st [---
CIL V 4864 = InscrIt. 10-5, 1026 = AE 2012, 95, Toscolano Maderno (Italia): Dis /
Conservatorib(us) / pro salute / Arriae suae / M(arcus) Nonius / Macrin(us)
consecr(avit)
AE 2012, 95 = InscrIt. 10-5, 131, Brescia (Italia): M(arco) Nonio / M(arci)
f(ilio) Fab(ia) / Macrino co(n)s(uli) / M(arcus) Nonius / Arrius Mucianus / Manlius
Carbo / patri
Noticia en el Corriere de la Sera de Roma
Antón, Jacinta. "Macrinus no pudo ser Gladiator". Periódico El País. Publicado el
20 de octubre de 2008. Consultado el 11 de enero de 2020.

Predecesor:
Lucio Vero y Tito Sextio Laterano Cónsul suffectus del Imperio Romano
junto con Tito Prifernio Peto
Abril-junio 154 Sucesor:
Tiberio Claudio Juliano y Sexto Calpurnio Agrícola
Predecesor:
Gayo Claudio Máximo Gobernador de la Provincia romana de Panonia Superior
159-162 Sucesor:
Lucio Dasumio Tulio Tusco
Predecesor:
Servilio Paulo Procónsul de la Provincia romana de Asia
171-172 Sucesor:
Marco Junio Rufino Sabiniano
Categorías: Senadores de la Antigua Roma del siglo IIGenerales de la Antigua
RomaCónsules del Imperio romanoProcónsules de AsiaGens NoniaGobernadores romanos de
HispaniaGobernadores romanos de Panonia SuperiorGobernadores romanos de Panonia
InferiorCuestoresTribunos de la plebePretoresNacidos en Brescia
Menú de navegación
No has accedido
Discusión
Contribuciones
Crear una cuenta
Acceder
ArtículoDiscusión
LeerEditarVer historialBuscar
Buscar en Wikipedia
Portada
Portal de la comunidad
Actualidad
Cambios recientes
Páginas nuevas
Página aleatoria
Ayuda
Donaciones
Notificar un error
Herramientas
Lo que enlaza aquí
Cambios en enlazadas
Subir archivo
Páginas especiales
Enlace permanente
Información de la página
Citar esta página
Elemento de Wikidata
Imprimir/exportar
Crear un libro
Descargar como PDF
Versión para imprimir
En otros proyectos
Wikimedia Commons

En otros idiomas
Български
Deutsch
English
Français
Magyar
Italiano
Polski
Português
Українська
Editar enlaces
Esta página se editó por última vez el 1 ene 2021 a las 22:10.
El texto está disponible bajo la Licencia Creative Commons Atribución Compartir
Igual 3.0; pueden aplicarse cláusulas adicionales. Al usar este sitio, usted acepta
nuestros términos de uso y nuestra política de privacidad.
Wikipedia® es una marca registrada de la Fundación Wikimedia, Inc., una
organización sin ánimo de lucro.
Política de privacidadAcerca de WikipediaLimitación de responsabilidadVersión para
móvilesDesarrolladoresEstadísticasDeclaración de cookiesWikimedia FoundationPowered
by MediaWiki

También podría gustarte