UNIVERSIDAD NACIONAL MAYOR DE SAN MARCOS

FACULTAD DE MEDICINA HUMANA

UNIDAD DE POSTGRADO

Nefrectomía radical:

experiencia en el Hospital Militar Central, Lima, 2001-2006

TESIS
para optar el título de Especialista en Urología

AUTOR
Rigel Tarco Delgado

ASESOR
Jaime J. Rodríguez Valdivia

Lima – Perú
2007
 Índice
Resumen

Capitulo I

I. Introducción

1.1 Planteamiento del problema

1.2 Formulación del problema
1.3 Objetivos
1.4 Justificación del problema

Capitulo II

2. Bases teóricas

• Nefrectomía radical
• Indicaciones y evaluación
• Técnica estándar

Capitulo III

3. Material y métodos
• Tipo de muestreo
• Criterios de selección

Métodos y técnicas
Análisis de la información

Capitulo IV

4. Resultados

Capitulo V

5. Discusión y comentarios

Capitulo VI

Conclusiones

Recomendaciones

Bibliografía

Anexos
! " # "
! # $ $ " %& '
( ) ' * *
+ " % , - .
+ " /
*01 1 23 " * 4
5 0 " " / " + 1 6 7"
0 '

' 0

8 8 * *

9 6 7"
: # ;
! 3"
, %3 ' ' )< '
% , ' = "
* ' <

, 6
, ' * 0
# * * >? '
) * -? ) 0@? ' 3 +
2 * A - ?B > ? 23 %6 0 >: ?
+ "
; A> ?B " ) A@> ?B + 1
* " ' A; 3 B :9 ? +
' % ' ) ) *
? ) ; 3"
1 1 *; . ? +
6 7" .@ ?
0 " >
; % 3 -
 !"#$% &"! '$(% !")(* $ *!' +

!"

##

$ "!" % &

' ## (

!)* +

$ (

% %

&

# %
 +

, - ' .

% #

/ # & (

& % (

0 $ 1

&

# 1& & % # #

1 # #

0 &

( 0 % #

% ( + 2 )

# &

%0 # 1 %

&

1 3 4 5

&

# "
 2

/ 1 %% & %

% #

7' 6 8

, - ' ( 3 +99 +99!:

- .

- /

$# 6

8 , - '

- ;

< = <

6 , - '

+999 +99!

+ ' 6 8

2 ' 6 8

) > ( /
 )

0 . ,

$ ''8 # #

$ % 1 +999

""! ! ?

$ @ '& -

"A 99999 &

# 1 2=+

6 1 (

%% 1 #

# %
 B

/ %

' ' 8

# "

$ %0 # 1

% > # # %

'

"

$ # ''8

1 . % 4 5

$ #

# # 3 &

"

> ; # 0 %

( ( (

# % " 9
 !

1 ,

''8 # ''8 (

% % % #

# & C '

8 " 9

$ ( # % #

# #

& C %

# 1 & 1 C' %

# " 9

& #

&

$ E # ''8 ) 9*

& 1 +

% (

& 0 ( ## B9 3

)9 ! * + 2

0 ( %

& 1 # # %
 ?

% ## % &

1 & )

$ % 0 1

&

% # #

% ( 1 ''8 E #

1 # #

% %

( 3 8

E # B

> (

# # #

8 # (

&

''8

E # 2B F )9* % #

% ' ( %

3 % 1

' 1

( % %

% #

& 1 !
2 3

%&

# 1 3 5 1

& ( (

% 9

C # & 1 3

5 #

+B* ( 1

& ( ( % &

3 4 ?

% #

% 6 % 1 %

& %

&

# #

$ % 0 3

@ # % #

1 % % &

# $

% $ 1 #
 "

' #

% 1 1 &

% # % % (

1 % $

% # 1 # % %

( ( 1 # #

% (

# % # # #

( # # 3

# #

% # %

. # %

% . 1

# ( 9 # 0

# 3 5

0 # % %%

& 1 3 &

$ &

& 1 % 3
 9

&

& 0 % 0 /

$1 # % 1

% # 0 %

% 1 0 & $ 1

% # /- %

& # % ( % 0 (

1 & # 0 0 &

( % &

'

% ; % $ % 0

( G # ( ( ( % 1

1 ( & ( 1

3 % 9

# 3 5 / 3 (

% 0 1 0 # &

1 # % E #

$ # # ( & 3

# # .

# (
 C 6 1

% % ;%

$ =

% C % %

, % 0 #

/ / ( / / (

8<$ 5D HG<8I85<'D / / / =

< @ % &

<< C # 1 @ 0 => % #

( #

<<< C # %

% @ 0 = > % #

# # /
 +

<E @ #

# % @

0 = / % #

# ( &

E @ % % % ## +) (

# # @ 0 = / % ( J

% #

' $ 3

( 0 =/ ( (

/ /

# / / < / / <<

%; # % 1

# % ( ( (

3 )9 3 ( #

% , - '
 2

8 ' /
 )

$ # #

+ 6 8 # ,

- ' +99 ; +99!

6 % % #

• @ 6 8 , -

' +99 +99!

• @ 6 8 ,

%
 B

1 2

3 # #

# G ,

- ' ,-' $ +99 $ +99!.

% # D

% /

% 4 ( 8 > % =$

1 3 C

C/' C/' 0 % 0

( / 0

( #

@ # # ( / (#

' ,-' > $ 1

( ( & 4 ( ( #

1 # #
 !

3 ,

# @ 9 +99!

- $1 D +992 & %

%
 ?

6$48$'CD-</ 8/><'/ ,-' +99 ;+99!

5 9 >< C8<KG'<D6 >$ / @DK /'<L6 >$ $ CG><D @D8 $MD

Mujeres
19%

Varones
81%

4 =4 (

' # 1

1 ? * 1 ) "*
 6$48$'CD-</ 8/><'/ ,-' +99 ;+99!

C % 9 >< C8<KG'<D6 >$ / @DK /'<D6 >$ $ CG><D @D8 $MD N $>/>

6O * 6O * 6O *
- ) ?! )
- 0 ) ?! )
0 5 + " B+ "B
5 2 ) +" + " B+ 9B +2
6 2 9" ) ?! 9" )+
6 7 ) ?! ) ?! 9+ "B
7 8 ) ?! )
? ) " + 99 9

4 =4 (

$ % !9 3 # + B 3

$ 1 B" 3 # + B

3 $ 1 !+ 3 # B

?) 3
 "

6$48$'CD-</ 8/><'/ ,-' +99 ;+99!

C % 9+ >< C8<KG'<D6 >$ / @DK /'<D6 >$ $ CG><D $5I6 8<PD6 N @D D

8$6/ 'D-@8D-$C<>D

!(! &) *! !(! ' *!

6O * 6O * 6O *
*9:' ; <! ! + ! ) ? 22

*9:' *=>&* ;! " )+ B +2 ) !?

B ? ) ! + ! + 99

4 =4 (

$ % 3 ) !? *

( 9? 22 *

$ B ? )*

( ! + !*
 +9

6$48$'CD-</ 8/><'/ ,-' +99 ; +99!

C % 92 <6CD-/CD D5</ 8$4$8<>/ @D8 / @DK /'<D6 >$ $ CG><D

<6CD-/ 8$4$8<>D 6O *

, ! ?!
99 99 9
K 0 9? 22 2
% + B?
/ & , 9+ "B
D 9+ "B

4 =4 (

' #

( ! ?! * % +

B? * % 0 ? 22 2 * (

# + "B* # +

"B*
 +

6$48$'CD-</ 8/><'/ ,-' +99 ; +99!

C % 9) @8$ $6'</ >$ $64$8-$>/> -$><'/ / D'</>/ $6 / @DK /'<D6

>$ $ CG><D

? @

9? 22 2
) !! ?
*) '+*:' $ *$( 8
*$A + " ((* $+ 5
+ !$ !+*+
!+ 4 *B +!+C -
CDC/ + 99

4 =4 (

# 9" . %

9B . ( 9B
 ++

6$48$'CD-</ 8/><'/ ,-' +99 ;+99!

5 9+ >< C8<KG'<D6 >$ / @DK /'<D6 >$ $ CG><D $5I6 / E</ >$

/''$ D

14

12

10

0
Lumbotomia Abdominal Laparoscopia

4 =4 (

# # %

; % ) !! ! * % 0

% 9! + !* # #

) *
 +2

6$48$'CD-</ 8/><'/ ,-' +99 ;+99!

C % 9B C/-/PD >$ CG-D8 $6 8$ /'<D6 / / E</ >$ /''$ D

$"$9! &"! $( ' " 4 *D" !

!" ;*! $'F!
"$E! C

#$ A;!"*'$( "+ !; +

&"A! !"*$ BB ); ?

$)$ !+ :)* $ B B

4 =4 (

$ 3 # ) + '

"+ % # % 8 ! + BB

$ % % 8 ) ? % #

1 B
 +)

6$48$'CD-</ 8/><'/ ,-' +99 ;+99!

C % 9! ,/ /Q5D -<'8D 'D@<'D >$ / @<$Q/ D@$8/CD8</

G/ ? @

*)! *+ !(:F* !
' +9 "B +
@ % 9 )

;!"*'*! *+ !(:F* !
' "9
@ 9+ 9

'B$+*:' B$+ &($

< 99
6D +9 99

! ; + >&* H F* !+
% +9
99
C 99

4 =4 (

$ ( '

( "9 * (

( ' 9+ 9*

6 # # / %

#
 +B

6$48$'CD-</ 8/><'/ ,-' +99 ;+99!

C % 9? >< C8<KG'<L6 >$ / @DK /'<L6 >$ $ CG><D $5I6 $ C/></R$

C6- @D C HG<8G85<'D N E</ >$ /''$ D

+ $;*$I A;!"*'$( &"A! !"*$ $)$ !+ :)* $ CDC/

)!+
>&* H F* ! 6O 6O 6O 6O *

! ! ! ; ; )

A ! ! + ! " )+

! ! ! ; ; ! + !

! ; ; )

-$ ! ! + ; ; + "B

-$ ! + ; ; + "B

CDC/ ) ! + 99

4 =4 (
 +!

6$48$'CD-</ 8/><'/ ,-' +99 ;+99!

C % 9 '/8/'C$8< C<'/ >$ -/6$RD @D C D@$8/CD8<D $6 /

@DK /'<D6 >$ $ CG><D

-/6$RD @D CD@$8/CD8<D 6O *

<6<'<D >$ >$/-KG /'<D6

)
+ B+ 2
2 2
) )

CDC/ + 99

C<$-@D >$ ,D @<C/ <Q/'<L6

B; ! ! + !
?; 2
"; 9 + "B
& B +2

CDC/ + 99

4 =4 (

$ % + )2

( 9B
 +?

6$48$'CD-</ 8/><'/ ,-' +99 ;+99!

C % 9" 'D-@ <'/'<D6$ <6C8/ D@$8/CD8</ $5I6 E</ >$ /''$ D $6

/ @DK /'<L6 >$ $ CG><D

' CDC/ E /% %
<
6O * 6O 6O 6O

< ) " 2 9

6D ? B

CDC/ + 99 ) !

4 =4 (

% 9)

"* 2 # % @ %

% ) *

% #

% # =

( # 9+ +

#
 +

6$48$'CD-</ 8/><'/ ,-' +99 ; +99!

C % 9 '/8/'C$8< C<'/ >$ 'D-@D8C/-<$6CD <6C8/D@$8/CD8<D $6 /

@DK /'<D6 >$ $ CG><D

' @ 8

C + "9; "9

E % ++ 99; 9

% B "9; "9

)B )B

+? B B9; !99

E % +29 ) 9; !99

% +)9 9 B9; )99

+99 +99

4 =4 (

$ 1 +

"9 "9 . # % ++

$ +? B B9

!99
 +"

6$48$'CD-</ 8/><'/ ,-' +99 ;+99!

C % 'D-@ <'/'<D6$ @D C HG<8G85<'/ $5I6 E</ >$ /''$ D $6 /

@DK /'<D6 >$ $ CG><D

!")(* $ *:' #$ A;!"*'$( &"A! !"*$ $)$ !+ !)*$

!+ JK $+
6O * 6O 6O 6O

+ "B + 9 9

" "9 B ) !

CDC/ + 99 ) !

4 =4 (

% # + "B *

&
 29

, 1

$ ''8 % 2*

. #

C )9* ''8

+9 *

@ # 0 # 29!99 # $$GG

% +999 1 ?

$ '

"9 * "

$ @ '& ( % +2 #

'& 3 ""9; ""

" A 99999

# 1 2=+

''8 & . & )*

$ 1 *

"* 1 5 9 ' #

% ( 1

$1

1 # B (

!9 3 C % 9

%% . 0 # # %
 2

22 3

# # #

$ %% "?9 ''8

( 2* 3 % % )*

# &

+9

$ ( ##

B 3 +9 $ % %

( +

3 .

% C % 9+ !? *

? )*

$ # %% & ''8 C %

1 # %

% % ( ''8

''8 % # & ++

/ (

( %

''8 ( +2
 2+

' & ( %

% "* " +)

( %% %

( ' (

& = %

# # ( %

% " +)

$ % # C % 92

( ! ?! *

% + B? * % 0 ?

22 2 * . &

# ( + "B* . (

0 ( 3

3 ( "

$ 3

. (

''8 .

( 1 +B * " +B

$ % #

) !! ? *

% C % 9)

# , 9"

. % 9B . ( 9B
 22

$ %% & ( = ' (

( ( & "

( &

3 ( ?* / 2*

''8 D $

$ E , ; "

+!

% # ''8 1

4 5 $ 3

& % # / %

# # % $

# #

% # # 3 & &

"

# 5 9+

# % ; % )

!! ! * % 9! + !*

3 % % 0 #

( % .

3 & B & # #

) * $ 3 C % 9B # )

+ ' "+ % # %
 2)

8 ! + BB $ % % 8 ) ?

% # 1 B

% #

. # # $

# # #

1 & % %

$ ( C % 9! #

( "9 *

%% #

( ?9 9 *

1 & #

% "

$ ( ( ' 9+

9 * % % ''8

% %% % (

9 B* ''8 % #

< C

$ ( & ( # ''8 %

6 # # / %

#
 2B

# 0 % 0 % 1

& 1 # 0

( % % $

( # C % 9 1

+ "9 "9 . #

% ++ 99 9

( # % B '

"9 "9 # # )B

> +9

* +* " $

# C % % 9+ "B

* 0 8 %

% C % . (

$ % + )2

( 9B &

( # G

% # (

1 # 6
 2!

/ =

6 , - '

+99 +99! ( + +9 "B * #

' 9 B* 6

C %

+ > + * # "* 0

2 $ !9 3

) $ 3 !? * ?)

B ( ?! *

% B? *

! #

( )2 *

? # # % ; %

!! ! *

$ % ( '

( "9 *

" "B*

9 $ +
 2?

@ # & 3

+ , % 1& 1

& 3

2 6 % , 6 # <<< ; <E
 2

' % S=G G / $ TK ' $ (

$ +992

+ 4 R K / $ =C U V ' ' K K

@ @ U ( 8 ' ' C( R G

+99 . !!=?2;)

2 - > T 5 J -K ' 8 ' '

$ =' ( # C 1% J 5 D E 6R (

TG @C T T J + $ G / +999= ;

) @ J /R Q / 8 ( -V < 8 C G

+999.B! + = "9;!

B / R 5 C % $ 6 &

, 6 5 / < +99+

! '( U T;, > # 4 R4 $ 8 ' ' $ =

' ( # C 1% J 5 D E 6R ( TG

@C T T J + $ G / +999= 9 ; 9

? @ 0 C C K ' ""! ' ' ' ""!

8 '& ""9; "" <

& ' # '& W- , X /% ""B

" , / < - 5 U; , $

"""
 2"

9 8 % '0 '( ( = C( ( R

G 9 =+"?

( @ 6 # J /'= 8 # U ( (

# R G +9=+

+ % R/ K @/= 8 # #

R G ""+ )?= ) B

2 '( 8R 5 >5= @ # # 1

R G " + + =" 9

) 5 // 6 # J /' = F U;

1 ( ( R G """!. BB=))

B @ ( C8 8 # RV= @ # # #

( %= 1 U ( # R G ""? 2 = ++9

! K " ". ' # # % #

# # 1 R G ) . 29+

? U J /< V J VC 4

R G "") B .

5 5 % ' 8 1 # R G ""9.

)2 )!

" @ U; R C G D < @ & @ + +99

+9 V J RT 5 ,K 8 RG

" B= 2). 9"); 9"!

+ '( U T, / 8 ( G R/-/

""". + = !+ ; !2
 )9

++ J ' = T J 6O G

< ' ' ( / R ' ' ""?.

9= " ?; ""9

+2 K R 4 K8 $ ( J =

/ U ( J ' "! = ++. + ; +2

+) ' 8$= 8 ' / R- 29+= +)" ""

+B '( ( 5> 6 ( ( / 6N /

+29; )29 ""!

+! ( R K J -/ 8 ' $ #

8 ?9=!""
 )

4<',/ >$ 8$'D $''<D6 >$ >/CD

6$48$'CD-</ 8/><'/

4 ( H1 YYYYYYYYYYYYYYYYYY 4 ( 6O YYYYYYYYYY

@ = YYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYY

6/=YYYYYYYYYYYYYYYYYYYY ' 0 = YYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYY

$ YYYYYYYYYYYYY 1 = - 4

@ =YYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYY

= ,

$1 K 0

D YYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYY

$ 6

YYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYY

C 3 C/'YYYYYYYYYYYYYY

C/'= 8 3 = > <

@ = <

8H ' YYYYYYYYYYYYYY 8H 6 YYYYYYYYYYYYYYYY 8H / YYYYYYYYYY

 )+

C =YYYYYYYYYYYYYYYY @ =YYYYYYYYYYY

@ =YYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYY

@ % = < 6D

C ( /;@ YYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYY

' 0 = < 6D

$ 0 =YYYYYYYYYYYYYYYYYYYYY

' = 6D

< YYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYY

< % YYYYYYYYY

' 6D

< YYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYY

- =YYYYYYYY YYYYYYYYYYYYYYYYYYY

C ( = YYYYYYYYYYYYYYYYYYY