Documentos de Académico
Documentos de Profesional
Documentos de Cultura
ONDAREAREN
PAISAIA
EUROPAKO
JARDUNALDIAK
JORNADAS
EUROPEAS DEL
PATRIMONIO 2017 BIZIA
BIZKAIA
Urria / 2017 / La construcción
Octubre de los paisajes
Doako jarduerak · Actividades gratuitas culturales
www.bizkaikoa.bizkaia.eus/jep
OndareaBizkaia2017
2017ko ONDAREAREN EUROPAKO
JARDUNALDIAK
JORNADAS EUROPEAS DEL
PATRIMONIO 2017
Edukien koordinazioa
Coordinación de contenidos:
Ainara Martínez Matía
Amaia Apraiz Sahagún
Itzulpena / Traducción:
Hori- Hori
Argazkiak / Fotografías:
Inprimategia / Imprenta:
CTP.
L.G./D.I:
BI-1425-2017
Abadiño.................................................................................6 Galdakao.............................................................................52
Abanto y Ciérvana-Abanto Zierbena.....................................6 Galdames.............................................................................52
Amorebieta-Etxano...............................................................8 Garai....................................................................................53
Amoroto..............................................................................10 Gatika..................................................................................54
Areatza................................................................................10 Gautegiz-Arteaga................................................................56
Arrieta..................................................................................12 Gernika-Lumo......................................................................56
Artea....................................................................................12 Getxo...................................................................................58
Artzentales..........................................................................13 Getxo-Portugalete...............................................................62
Atxondo...............................................................................13 Gordexola............................................................................63
Aulesti..................................................................................14 Gorliz...................................................................................64
AURKIBIDEA
Bakio...................................................................................16 Gueñes................................................................................65
Balmaseda...........................................................................17 Igerrak-Ondare Lagunak.....................................................66
ÍNDICE
Barakaldo............................................................................19 Igorre...................................................................................67
Barrika.................................................................................20 Ispaster................................................................................67
Basauri.................................................................................21 Iurreta..................................................................................68
Berango...............................................................................21 Izurtza..................................................................................69
Berango-Sopela...................................................................22 Karrantza Harana-Valle de Carranza...................................70
Bermeo................................................................................23 Kortezubi.............................................................................73
Berriatua..............................................................................24 Lanestosa............................................................................75
Berriz...................................................................................24 Larrabetzu...........................................................................75
Bilbao. Arkeologi Museoa...................................................25 Laukiz..................................................................................76
Bilbao. Arkikultura...............................................................27 Leioa....................................................................................76
Bilbao. Arqueocean ............................................................27 Lekeitio................................................................................77
Bilbao. Artelan Berreginen Museoa- Lezama................................................................................78
Museo de Reproducciones Artísticas ............................28, 30 Loiu......................................................................................79
Bilbao. Euskal Museoa-Museo Vasco............................28, 30 Mañaria...............................................................................80
Bilbao. Bilbaohistoriko.........................................................29 Markina-Xemein..................................................................81
Bilbao. Bilboko Itsasadarra Itsas Museoa- Maruri-Jatabe......................................................................82
Museo Marítimo Ría de Bilbao............................................30 Mendata..............................................................................82
Bilbao. Bizkaiko Foru Aldundiko Garraioak, Mugikortasuna Mendexa..............................................................................83
eta Lurraldearen Kohesioa Sustatzeko Sailaren Lurralde
Mundaka.............................................................................84
Antolamenduaren Atala /Departamento de Transportes,
Mungia................................................................................85
Movilidad y Cohesión del Territorio de la Diputación Foral de
Bizkaia.................................................................................32 Muskiz.................................................................................85
Bilbao. Bizkaiko Foru Liburutegia-Biblioteca Foral..............33 Orozko.................................................................................88
Bilbao. Eleiz Museoa-Museo de Arte Sacro..................28, 34 Ortuella................................................................................92
Bilbao. Euskaltzaindia..........................................................36 Otxandio..............................................................................93
Bilbao. Euskadiko Artxibo Historikoa - Plentzia................................................................................94
Archivo Histórico de Euskadi...............................................36 Portugalete..........................................................................95
Bilbao. Euskal Herriko Arkitektoen Elkargo Ofiziala Santurtzi..............................................................................96
Colegio Oficial de Arquitectos Vasco-Navarro................37 Sestao..................................................................................97
Bilbao. Gorbeialde...............................................................38 Sopela..................................................................................97
Bilbao. Industri Ondare eta Herri Laneko Sopuerta..............................................................................98
Euskal Elkartea Asociación Vasca del Patrimonio Trucíos-Turtzioz....................................................................99
Industrial y Obra Pública......................................................38 Ubide-Zeanuri......................................................................99
Bilbao. Instituto Txinatarra-Instituto Chino.........................39 Ugao-Miraballes................................................................100
Bilbao. Ondare Aretoa-Ondare Aretoa................................40 Urduña/Orduña.................................................................102
Bilbao. Bizkaia Zubia-Puente Bizkaia..................................42 Urkiola eta Lea-Artibai Landa Garapenerako Alkarteak...105
Bilbao. Oleaga Bilduma-Colección Oleaga..........................42 Valle de Trápaga-Trapagaran.............................................106
Busturia...............................................................................43 Zaldibar..............................................................................107
Denbora-Ondare Lagunak...................................................44 Zalla...................................................................................108
Derio....................................................................................44 Zamudio............................................................................108
Durango...............................................................................46 Zeanuri............................................................................... 110
Elorrio..................................................................................48 Ziortza-Bolibar................................................................... 113
Erandio................................................................................49
Etxebarri..............................................................................49
Etxebarria............................................................................50
Fruiz..................................................................................... 51
GOMENDIO ALGUNAS
BATZUK: RECOMENDACIONES:
Esku artean daukazun programak kultur proposamen asko El programa que tiene entre sus manos pone a su alcance
eta desberdinak eskaintzen dizkizu, guztiak Bizkaiko lurral- una gran cantidad y diversidad de propuestas culturales por
dean. Programa arretaz irakurtzeko gomendatzen dizugu, todo el territorio de Bizkaia. Se recomienda una lectura de-
planifikazio ona eginda, ahalik eta jarduera gehiagotan tenida para planificarse y así poder participar en el mayor
parte hartu ahal izateko. Gogoratu bisita asko egiteko hit- número de actividades posible. Recuerde que en muchos
zordua eskatu behar dela aurretik. casos es necesario concertar cita previa para poder sumarse
a las visitas.
•Baieztatu aurretik programan agertzen diren datuak.
• Confirme con antelación los datos que figuran en este programa.
Katalogo hau jarduerak hasi baino dezente lehenago argi-
taratzen da; horregatik, datu batzuk, adibidez, ordutegiak, Este catálogo se edita con bastante tiempo de antelación
elkartzeko guneak eta abar, aldatu daitezke. Aukeratutako respecto a la fecha de inicio de las actividades, por lo que
jarduerarekin batera agertzen den telefonoarekin harrema- algunos datos, como horarios, puntos de encuentro, etc.,
netan jarri behar zara, zehetasun guztiak baieztatzeko. pueden variar. Es necesario ponerse en contacto con el nú-
mero de teléfono asociado a la actividad que usted haya
seleccionado para confirmar todos los detalles.
BISITA EGUNA
EL DÍA DE LA VISITA
• Jantzi arropa eta oinetako egokiak.
.Jarduera askotan, landa-bide eta -bidezidorretan zehar ibi- • Vista ropa y calzado adecuados.
li behar da; beraz, gomendagarria da oinetako eta arropa
erosoak erabiltzea. Aurrekoaz gain, euria eginez gero, era- Muchas de las actividades discurren por caminos y senderos
man zira edo euritakoa. Gomendio gehiago nahi badituzu, rurales, por lo que es recomendable vestir calzado y ropa
deitu jarduera bakoitzaren telefonora. cómodos. En caso de lluvia, tenga la precaución de llevar
además impermeables o paraguas. Para recomendaciones
particulares, póngase en contacto con el número de teléfo-
• Izan adeitsua taldearekin.
no de cada actividad.
Garaiz heldu; aztertu aurretik abiapuntura iristeko ibilbidea.
Bisitan zehar, ez distraitu beste parte-hartzaileak eta adi • Sea respetuoso con el grupo.
egon gidaren jarraibideei.
Sea puntual, estudie la ruta de llegada al punto de partida
con antelación. En el transcurso de la visita no distraiga al
• Jakinarazi zure iritziak.
resto de participantes, siga las indicaciones del guía.
Bisita amaitzen denean, jakinarazi gidari hari buruz di-
tuzun iritziak. Gogobetetze-inkestak dauden lekuetan, • Comuníquenos sus opiniones.
mesedez, hartu minutu batzuk betetzeko. Zure iritziek ho-
betzen laguntzen digute. Al terminar no dude en comentar con el guía sus impre-
siones sobre la visita. En aquellos lugares donde encuentre
encuestas de satisfacción, dedique unos minutos a cumpli-
mentarlas. Sus opiniones nos ayudan a mejorar.
«“Paisaia”: lurraldearen edozein zati, biztanleriak “Por «paisaje» se entenderá cualquier parte del
hautematen duen moduan, zeinaren izaera natur territorio tal como la percibe la población, cuyo
edota giza faktoreen ekintzaren eta elkarreraginaren carácter sea el resultado de la acción y la interacción
emaitza baita». de factores naturales y/o humanos”.
2017an, gure paisaien eraikuntza izango da Ondareari buruzko En 2017 las Jornadas Europeas de Patrimonio tienen como
Europako Jardunaldien gai nagusia. Denboraren joanean, hain- tema central la construcción de nuestros paisajes, en cuya
bat faktorek esku hartu dute gure paisaia taxutzen, hala nola conformación a lo largo del tiempo han intervenido factores
faktore naturalek, ekonomikoek, sozialek eta kulturari dagoz- naturales, económicos, sociales y culturales, procesos de gran
kionek, eta, konplexutasun handiko prozesuak izanik, lurralde complejidad y cuya comprensión hace necesaria una perspec-
osoaren ikuspegitik begiratu behar zaie, ulertuko badira. tiva territorial.
Gaur egun ikusten ditugun paisaiak ez dira soilik gure histo- Los paisajes que hoy contemplamos no son sólo el escenario
riaren gertalekuak, ezta bakarrik iraganeko gertakarien lekuko de nuestra historia, ni el testimonio material de los hechos del
materialak ere. Halaber dira subjektu aktiboak eta dinamikoak, pasado. Son también sujetos activos y dinámicos en constante
etengabe eraldatzen, non inguru fisikoak kohesionatu egiten transformación, en los que el marco físico da cohesión a las
baititu hala kultura-adierazpen materialak nola immaterialak. manifestaciones culturales materiales e inmateriales. En defi-
Azken finean, gure ondarean unitate gorena dira, eta ondare nitiva, suponen la unidad superior de nuestro patrimonio y nos
hori, dagokion lurraldearen testuinguruan ez ezik, denboraren ayudan a entenderlo en su contexto territorial, pero también en
garapenean ere ulertzen laguntzen digute. su desarrollo temporal.
Aurten, ikuspegi berri batetik begiratzera gonbidatu nahi zaituz- Este año os invitamos a practicar un nuevo enfoque. Una for-
tegu. Ikusteko eta aditzeko modu inklusibo batez begiratzera, ma de ver y de interpretar inclusiva, en clave de sostenibilidad,
iraunkortasunaren ildotik, globalki gozatzeko natura-ondarea para disfrutar el patrimonio natural y cultural de una manera
eta kultura-ondarea, eta hala haien ezaguera eta babesa erre- global y así reivindicar su conocimiento y preservación. Porque
bindikatzeko. Izan ere, ondareak eta paisaiak iragana ezagutzen el patrimonio y el paisaje nos ayudan a conocer el pasado pero
laguntzen digute, baina, aldi berean, ororen gainetik, oraina también, y sobre todo, a entender el presente e imaginar el
ulertzen eta geroa irudikatzen ere. futuro.
ABADIÑO
URKIOLAKO PAISAIAK. LOS PAISAJES DE
Oinezko ibilbide gidatua. URKIOLA.
Ruta guiada a pie.
Gure lurraldeko hoberen kontser-
batutako altxorretako bat aurki Una ruta para descubrir uno de
tzeko ibilbidea: Urkiolako parke los tesoros mejor conservados de
naturala, paisaia paregabea, baso nuestro territorio: El Parque Natu-
zabalez, larre handiez eta harkai- ral de Urkiola, un paisaje sin igual,
zti berdingabeez osatua. Paraje formado por extensos bosques,
horietan askotariko flora- eta fau- amplios pastos y singulares roque-
na-espezie ugari aurkitzen dute dos. En estos parajes encuentran
babesa. Abeltzaintza-kultura tra- abrigo abundantes y diversas es-
dizionala ere bizi da han, oraindik pecies de flora y fauna. Allí per-
sinesmen zaharrez beteta. Horiek vive también la tradicional cultura Hizkuntza:Gaztelania.
gure arbasoak Anbotoko gailu- pastoril, aún salpicada de viejas Elkargunea:Urkiolako santutegia (harriaren ondoan).
rrari, Mari naturaren jainkosaren creencias capaces de trasladarnos Eguna eta ordua:Larunbatean, hilak 28, 10:00etatik 14:00etara.
bizileku mitikoari, begira bizi ziren a un tiempo en que nuestros an- Antolatzailea:Urkiolako parketxea. Bizkaiko Foru Aldundia.
garaira eramateko gai dira. Informazioa eta erreserbak:946 814 155.- urkiola.parke.naturala@bizkaia.eus
tepasados vivían pendientes de la
Lekuak mugatuak dira.
cima del Anboto, mítica morada
de Mari, la diosa de la naturaleza. Idioma:Castellano.
Punto de encuentro:Santuario de Urkiola (junto a la piedra).
Día y hora:Sábado 28 de 10:00 a 14:00 h.
Organización:Parketxe de Urkiola. Diputación Foral de Bizkaia.
Información y reservas:946 814 155. urkiola.parke.naturala@bizkaia.eus
Plazas limitadas.
6
MEATZE-TRENBIDEAK LOS FERROCARRILES
ETA ENKARTERRIKO MINEROS Y LA
PAISAIAREN TRANSFORMACIÓN DEL
ERALDAKETA. PAISAJE ENCARTADO.
Oinezko ibilbide gidatua. Ruta guiada a pie.
7
AMOREBIETA-ETXANO
NEU NAIZ NEURE MI PAISAJE SOY YO.
PAISAIA XV-XXI GENTES Y LUGARES EN
MENDEETAKO AMOREBIETA-ETXANO
ZORNOTZAKO JENDEA DEL SIGLO XV AL XXI.
ETA TOKIAK. Conferencia por Enriqueta Sesmero.
Enriqueta Sesmeroren hitzaldia.
De la mano de la doctora en his-
Enriqueta Sesmero Historia- toria Enriqueta Sesmero repasare-
doktorearen eskutik geure pai- mos los elementos esenciales de
saiaren ezinbesteko osagaiak nuestro paisaje, e intentaremos
birpasatuko ditugu, eta saiatuko entenderlos. ¿Quién los creó, y
gara haiek ulertzen. Nork sortu con qué interés? ¿Han variado a Hizkuntza:Gaztelania.
zituen? Zer helbururekin? Aldatu lo largo del tiempo? ¿Qué relación Elkargunea:Zelaieta zentroko auditoriuma (Zelaieta parkea z.g.,
al dira denboran zehar? Zer lo- tienen con la vida de las gentes de Amorebieta-Etxano).
antes? ¿Y con la nuestra? ¿Qué Eguna eta ordua:Asteazkenean, hilak 18, 19:30ean.
tura daukate lehengo jendearen
Antolatzailea:Ametx Erakunde Autonomoa.
bizimoduarekin? Eta gurearekin? vamos a dejar para el futuro? Pre-
Informazioa eta erreserbak:946 300 650.
Zer utziko dugu etorkizunerako? guntas que nos ayudarán a com- Lekuak mugatuak dira.
Galdera horiek lagunduko digute prender también nuestra propia
geure existentzia ere ulertzen. existencia. Idioma:Castellano.
Punto de encuentro:Auditorio del Centro Zelaieta (Parque Zelaieta s/n,
Amorebieta-Etxano).
Día y hora:Miércoles 18 a las 19:30 h.
Organización:Ametx Erakunde Autonomoa.
Información:946 300 650.
Plazas limitadas.
8
ARBURU, TALAIA ARBURU, UNA
BIKAINA. MAGNÍFICA ATALAYA.
Bisita gidatua. Visita guiada.
9
AMOROTO
LEA IBAIKO ESTUARIOA. EL ESTUARIO DEL RÍO
Oinezko ibilbide gidatua. LEA.
Ruta guiada a pie.
Ibilbide horrek gizakiok Leako
haranean utzi dugun aztar- Este itinerario nos permitirá cono-
na hurbiletik ezagutzeko bidea cer de cerca la huella que los seres
emango digu. Oletatik ibaiaren humanos hemos dejado en el valle
bokaleraino, Lekeitio eta Men- del Lea. Desde Oleta hasta la de
dexa artean, arroko ekoizpen- eta sembocadura del río, entre Lekei-
gizarte-eraldaketaren arrastoak tio y Mendexa, veremos vestigios
ikusiko ditugu: presak (adibidez, de la transformación productiva y
Burdiñolakoa), padurak, hezegu- social de la cuenca: presas como
neak, Zubietako jauregi barrokoa, la de Burdiñola, marismas y hu-
erriberako ontziola tradizionalak, medales, el palacio barroco de Hizkuntza:Euskara.
hariztiak, Isuntzako marea-errota, Zubieta, tradicionales astilleros Elkargunea:Oleta (Ugaran auzoa, Amoroto).
Arropaingo antzinako portua… de ribera, robledales, el molino Eguna eta ordua:Igandean, hilak 15, 11:00etan.
hitz batean, mendeetako baliabi- de mareas Marierrota, el antiguo Antolatzailea:Lea Ibarra Udal Mankomunazgoa.
de naturalen aprobetxamendua puerto de Arropain… en defini- Informazioa eta erreserbak:946 844 423.
Lekuak mugatuak dira.
erakusten duen paisaia aberatsa. tiva, un rico paisaje que muestra
el aprovechamiento durante siglos Idioma:Euskera.
de los recursos naturales. Punto de encuentro:Oleta (barrio Ugaran, Amoroto).
Día y hora:Domingo 15 a las 11:00 h.
Organización:Mancomunidad de municipios del Lea-Ibarra.
Información y reservas:946 844 423.
Plazas limitadas.
AREATZA
AREATZAKO PAISAIA AREATZAKO PAISAIA
BIZIA. BIZIA.
Euskal jaia eta antzezlan-formako Euskal jaia y visita guiada
bisitaldi gidatua. teatralizada.
10
ITZINA. KARSTA BAINO ITZINA. MÁS QUE UN
GEHIAGO. KARST.
Oinezko ibilbide gidatua. Ruta guiada a pie.
Hizkuntza:Euskara.
Elkargunea:Pagomakurre.
Eguna eta ordua:Larunbatean, hilak 21, 09:00etatik 14:00etara.
Antolatzailea:Gorbeia-Areatzako parketxea. Bizkaiko Foru Aldundia.
Informazioa eta erreserbak:946 739 279 - gorbeia.parke.naturala@bizkaia.eus
Lekuak mugatuak dira.
Idioma:Euskera.
Punto de encuentro:Pagomakurre.
Día y hora:Sábado 21 de 9:00 a 14:00 h.
Organización:Parketxea de Gorbeia- Areatza. Diputación Foral de Bizkaia.
Información y reservas:946 739 279 - gorbeia.parke.naturala@bizkaia.eus
Plazas limitadas.
11
ARRIETA
DEIADAR MENDIAK. LOS MONTES
Mendiko ibilaldia. BOCINEROS.
Marcha de montaña.
Ibilbide bikain honek Bizkaiko
paisaia sinbolikoetako batera era- Un espléndido recorrido que nos
mango gaitu: Sollubeko gailurre- llevará a uno de los paisajes sim-
ra. Tradizioaren arabera, antzina bólicos de Bizkaia: la cima del
Kolitza, Gorbeia, Ganekogor- Sollube. La tradición cuenta que
ta, Oiz eta Sollube mendietako antiguamente se convocaban las
gailurretik adarra joz iragartzen Juntas Generales tocando el cuer-
ziren batzar nagusiak. Deia lau no desde la cima de los montes
haizeetara egiten zen, eta, horri Kolitza, Gorbea, Ganekogorta,
erantzunez, bizkaitarren ordezka- Oiz y Sollube. La llamada se hacía
riak Gernikako haritzaren azpian a los cuatro vientos y en respuesta Hizkuntza:Euskara.
biltzen ziren. Arrietako plazatik los representantes de los vizcaí- Elkargunea:Arrietako plaza.
abiatuta, Sollubera joango gara nos se reunían bajo el roble de Eguna eta ordua:Igandean, hilak 22, 09:00etatik aurrera.
eta, handik, bizkaitarrei berriro Gernika. Partiendo de la plaza de Antolatzailea:Arrietako Udala.
Informazioa eta erreserbak:946 153 065 - udala.arrieta@bizkaia.org
deituko diegu, adarra berriro joz. Arrieta nos dirigiremos a Sollube, Lekuak mugatuak dira.
Oharra:oinetako egokiak (mendiko botak) desde donde volveremos a llamar
eramatea gomendatzen da. a vizcaínos y vizcaínas haciendo Idioma:Euskera.
sonar el cuerno una vez más. Punto de encuentro:Plaza de Arrieta.
Día y hora:Domingo 22 a partir de las 9:00 h.
Nota:Se recomienda llevar calzado Organización:Ayuntamiento de Arrieta.
adecuado (botas de monte). Información y reservas:946 153 065 - udala.arrieta@bizkaia.org
Plazas limitadas.
ARTEA
PAISAIA EGUNERO MODELAR EL PAISAJE
MODELATZEN. DÍA A DÍA.
Noël Hazebroucq-en organo- Concierto de órgano e improvisación
kontzertua eta inprobisazioa. por Noël Hazebroucq.
12
ARTZENTALES
HISTORIA PAISAIAN. LA HISTORIA EN EL
Oinezko ibilbide gidatua. PAISAJE.
Ruta guiada a pie.
Mendiko ibilbidea Artzentalesko
historiak bizirik dirauela eta pai- Una ruta de montaña para des-
saian nola islatzen den aurkitze- cubrir cómo la historia de Artzen-
ko. Traslaviña auzotik abiatuta, tales sigue viva y se refleja en su
San Miguel mendiko gailurreraino paisaje. Partiendo del barrio de
(526 m) daraman bideari jarrai- Traslaviña seguiremos el sendero
tuko diogu. Ibilbidean, mendiak que lleva hasta la cima del Pico
udalerriarentzat aberastasun- San Miguel (526 m). A lo largo del
iturria zirela eta orografiaren on- recorrido hablaremos de cómo los
dorioz Artzentales zenbait auzoz Hizkuntza:Gaztelania.
montes fueron y son fuente de ri-
Elkargunea:Traslaviñako pilotalekua.
osatuta dagoela aipatuko dugu. queza para el municipio y de cómo Eguna eta ordua:Igandean, hilak 15, 10:00etatik 14:00etara.
Ibilbidean indarrak berritzeko la orografía ha hecho que Artzen- Antolatzailea:Artzentalesko Udala.
geldituko gara (nahi duenak ha- tales se componga de barrios dis- Informazioa eta erreserbak:946 109 367 (astelehenetik ostiralera 17:00etatik
maiketakoa ekar dezake) eta gure persos. Durante la ruta pararemos 20:00etara) - kultura.artzentales@bizkaia.org
Lekuak mugatuak dira.
historiaz eta gure paisaiez hitz para reponer fuerzas (quien lo
egingo dugu. desee puede traerse su hamaike- Idioma:Castellano.
Oharra: arropa eta oinetako egokiak tako) y charlaremos sobre nuestra Punto de encuentro:Frontón de Traslaviña.
(mendiko botak) eramatea gomen- historia y nuestros paisajes. Día y hora:Domingo 15 de 10:00 a 14:00 h.
datzen da. Organización:Ayuntamiento de Artzentales.
Nota: Se recomienda llevar ropa y Información y reservas:946 109 367 (de lunes a viernes de 17:00 a 20:00 h.) -
calzado adecuados (botas de monte). kultura.artzentales@bizkaia.org
Plazas limitadas.
ATXONDO
PAISAIA SINBOLIKOAK: PAISAJES SIMBÓLICOS:
GURE MITOLOGIAK ETA NUESTRA MITOLOGÍA Y
GURE ARBASOAK. NUESTROS ANCESTROS.
Bisitaldi gidatua eta dokumental- Visita guiada y proyección de
proiekzioa, M.ª Jose Olabarriak documental comentada por M.ª Jose
iruzkindua. Olabarria.
13
AULESTI
AULESTIKO ZUHAITZAK. ÁRBOLES DE AULESTI.
Erakusketa. Exposición.
Idioma:Euskera.
Punto de encuentro:Detrás del frontón.
Día y hora:Viernes y sábados de octubre de 19:00 a 21:00 h., y domingos de
octubre de 12:00 a 14:00 h.
Organización:Ayuntamiento de Aulesti y Mancomunidad de Municipios del
Lea-Ibarra.
Información y reservas:946 844 423.
14
BASOA, EZOHIKO EL BOSQUE, UN INSÓLITO
EKOIZPEN-PAISAIA. PAISAJE PRODUCTIVO.
Oinezko ibilbide gidatua. Ruta guiada a pie.
15
BAKIO
TXAKOLINAREN PAISAIA. PAISAJES DEL CHACOLÍ.
Oinezko bisitaldi eta ibilbide gidatua. Visita y ruta guiada a pie.
16
KOSTALDEKO PAISAIA PAISAJE DEL LITORAL EN
BAKION. BAKIO.
Bisitaldi gidatuak, mahai-ingurua eta Visitas guiadas, mesa redonda y
eskola-lantegia. taller escolar.
BALMASEDA
BALMASEDAKO EL PAISAJE DEL VIÑEDO
MAHASTIEN PAISAIA. EN BALMASEDA.
Hitzaldia eta bisitaldi gidatua. Charla y visita guiada.
17
ROBERTO RODET LOS PAISAJES DEL
MARGOLARIAREN PINTOR ROBERTO RODET.
PAISAIAK. Charla por Pilar Mur y visitas guiadas.
Pilar Murren hitzaldia eta bisitaldi
gidatuak.
Dos maneras de entender al pin-
tor Roberto Rodet y su obra. De
Roberto Rodet margolaria eta la mano de la Asociación ARRA
haren obra ulertzeko bi modu. accederemos a su estudio y su
ARRA elkartearen eskutik, haren particular visión del paisaje a tra-
estudioan sartuko gara eta pai- vés de cuadros, estudios, escritos,
saiari buruz zuen ikuspegi berezia proyectos, bocetos… Desde este
ikusiko dugu, margolanen, azter- espacio podremos acercarnos al
lanen, idazkien, proiektuen, bo- singular paisaje íntimo que cons-
zetoen eta abarren bidez. Espazio tituye el lugar de trabajo del ar-
horretatik, artistaren lantokia den Hizkuntza:Gaztelania.
tista, pero también a su personal
Elkargunea:San Severino eliza (hegoaldeko atea)
barruko paisaia berezira hurbildu desarrollo en la interpretación del Eguna eta ordua:Igandean, hilak 1, eta larunbatetan, hilak 21 eta 28,
ahalko gara, baita haren garapen entorno. Y el jueves 5, Pilar Mur 11:00etan.
pertsonalera ere, ingurunea inter- nos hablará sobre la obra y la ge- Antolatzailea:Balmasedako Udala, ARRA elkartea eta La Encartada Fabrika
pretatuz. Eta ostegunean, hilak 5, neración de este pintor balmase- Museoa.
Informazioa eta erreserbak:946 800 778 - laencartada@bizkaia.eus
Pilar Murrek margolari balmase- dano (19:00 h. – Kultur etxea de Lekuak mugatuak dira.
dar horren obraz eta belaunaldiaz Balmaseda).
hitz egingo digu (19:00etan, Bal- Idioma:Castellano.
masedako Kultur Etxean). Punto de encuentro:Iglesia de San Severino (puerta sur).
Día y hora:Domingo 1 y sábados 21 y 28 a las 11:00 h.
Organización:Ayuntamiento de Balmaseda, Asociación ARRA y La Encartada
Fabrika-Museoa.
Información y reservas:946 800 778 - laencartada@bizkaia.eus
Plazas limitadas.
18
MENDEETAKO INDUSTRIA CENTENARIA:
INDUSTRIA: ESCENARIOS Y PAISAJES.
AGERTOKIAK ETA Visita guiada y exposición.
PAISAIAK.
Situada en un enclave de excep-
Bisitaldi gidatua eta erakusketa. cional calidad medio-ambiental,
Ingurumen-kalitate bikaineko la antigua fábrica de La Encartada
enklabe batean kokatuta, La En- nos abre sus puertas con una visi-
cartada antzinako fabrikak ateak ta guiada al conjunto productivo
zabalduko dizkigu ekoizpen- y el acceso a la muestra especial
multzorako bisitaldi gidatu bate- “La visión del paisaje de Rober-
kin eta “Roberto Rodet Villaren to Rodet Villa (1915-1989)” que,
además, podrá ser visitada por Hizkuntza:Euskara/gaztelania/ingelesa.
(1915-1989) paisaiari buruzko Elkargunea:La Encartada Fabrika Museoa, El Peñueco auzoa 11.
ikuspegia” erakustaldi berezirako quienes se acerquen a conocer la Eguna eta ordua:Larunbatetan, hilak 7, 21 eta 28, 16:30etik 18:00etara.
sarbidearekin. Azken hori, gaine- fábrica este mes de octubre. Antolatzailea:Balmasedako Udala, La Encartada Fabrika Museoa eta ARRA
ra, urrian fabrika ezagutzera dato- elkartea.
Nota: Quien lo desee dispondrá de
Informazioa eta erreserbak:946 800 778 - laencartada@bizkaia.eus
zenek bisitatu ahalko dute. lanzadera gratuita desde Balmaseda.
Lekuak mugatuak dira.
Parada Bizkaibus San Roque (Campo
Oharra: nahi duenak doako anezka de las Monjas 2) – salida 16:15 h.
izango du Balmasedatik. Bizkaibusen Idioma:Euskera/Castellano/Inglés.
San Rokeko geralekua (Mojazelai 2). Punto de encuentro:La Encartada Fabrika-Museoa, Bº El Peñueco 11.
Irteera: 16:15 etan. Día y hora:Sábados 7, 21 y 28 de 16:30 a 18:00 h.
Organización:Ayuntamiento de Balmaseda, La Encartada Fabrika-Museoa y
Asociación ARRA.
Información y reservas:946 800 778 - laencartada@bizkaia.eus
Plazas limitadas.
BARAKALDO
HAITZ ZURIETAKO PAISAJE KÁRSTICO DE
PAISAIA KARSTIKOA. PEÑAS BLANCAS.
Oinezko ibilbide gidatua. Ruta guiada a pie.
19
INDUSTRIARENTZAKO AGUA PARA LA
URA. ERREKATXO INDUSTRIA. LOS
HARANAREN URTEGIAK. EMBALSES DEL VALLE DE
Oinezko ibilbide gidatua. EL REGATO.
Ruta guiada a pie.
Errekatxoa oso ekosistema inte-
resgarria da. Bisitaldian ikusiko El Regato constituye un intere-
dugu nola paisaia hori industria- sante ecosistema. En esta visita
lizazio-prozesuaren ondorioa den, veremos cómo este paisaje es re-
siderurgiako hozte-prozesueta- sultado del proceso de industriali-
rako ur asko eskatu baitzuen. Hor zación, que generó una gran de-
bi urtegi egin ziren: Urtegi Zaharra manda de agua para los procesos
Hizkuntza:Gaztelania.
(1899): hark izan zuen Estatuan de enfriamiento de la siderurgia. Elkargunea:Gorostiza Kiroldegiko aparkalekua.
eraiki zen lehen hormigoizko pre- Allí se construyeron dos embal- Eguna eta ordua:Larunbatean, hilak 7, 10:30etik 14:00etara.
sa, eta bertako urek Bizkaiko Labe ses: el Pantano Viejo (1899), con Antolatzailea:Industri Ondare eta Herri Laneko Euskal Elkartea (IOHLEE) eta
Garaiei zerbitzu ematen zieten. la primera presa de hormigón ar- ArcelorMittal Sestao.
Eta Sefanitroren urtegia (1947), Informazioa eta erreserbak:actividades.avpiop@gmail.com
mado construida en el estado, cu-
Lekuak mugatuak dira.
hark desagerrarazi zuen Arangu- yas aguas daban servicio a Altos
ren oinetxea, eta haren errota-ola Hornos de Vizcaya; y el embalse Idioma:Castellano
eta Sorkundearen baseliza. de Sefanitro (1947), que provocó Punto de encuentro:Aparcamiento del Polideportivo de Gorostiza.
la desaparición de la casa-solar de Día y hora:Sábado 7 de 10:30 a 14:00 h.
Organización:Asociación Vasca de Patrimonio Industrial y Obra Pública (AVPIOP)
Aranguren, con el molino-ferrería y ArcelorMittal Sestao
y la ermita de la Concepción. Información y reservas:actividades.avpiop@gmail.com
Plazas limitadas.
BARRIKA
BARRIKAKO ITSASLABA- LOS ACANTILADOS Y EL
RRAK ETA FLYSCHA. FLYSCH DE BARRIKA.
Oinezko ibilaldi gidatua eta Ruta guiada a pie y demostración por
erakustaldia. Iñaki Libano.
20
BASAURI
ARIZ-ARTUNDIAGA- ARIZ-ARTUNDUAGA-
LAPATZA. BI UREN LAPATZA. LA CARICIA DE
FEREKA. DOS AGUAS.
Ikus-entzunezko proiekzioa eta Proyección audiovisual y ruta guiada
oinezko ibilbide gidatua. a pie.
BERANGO
HORMIGOIZKO PAISAJES DE
PAISAIAK. HORMIGÓN.
Argazki-erakusketa. Exposición fotográfica.
21
GURE PAISAIAREN EVOLUCIÓN DE NUESTRO
BILAKAERA. PAISAJE.
Antzezpena. Representación teatral.
BERANGO-SOPELA
HISTORIA BAT PAISAIAN. UNA HISTORIA EN EL
Bisitaldi gidatua. PAISAJE.
Visita guiada.
Bisitaldi gidatu interesgarri hone-
tan, basoak eta ahanzturak ezku- Durante esta interesante visita
tatu duten gerrako paisaiak eza- guiada, podremos conocer los
gutu ahal izango ditugu. Urteak paisajes de la guerra ocultos por
joan ahala, Sopelako eta Beran- el bosque y el olvido. Con el paso
goko Burdin Hesiko eraikuntzak de los años, las construcciones del
eraitsi egin dira eta gaur egunera Cinturón de Hierro en Sopela y
arte iritsi zaizkigun hondarrak lan- Berango han sido demolidas y los Hizkuntza:Euskara/gaztelania.
darediak estalita egon dira urte Elkargunea:Burdin Hesiaren Oroimenaren Museoa (Simon Otxandegi 64,
restos que nos han llegado hasta Berango) (1. taldea).
askotan, segak eta suak argitara hoy han estado durante muchos Eguna eta ordua:Larunbatean, hilak 7, 09:30ean
eman dituzten arte. Era berean, años cubiertos por la vegetación, (gutxi gorabeherako iraupena: 4 h).
Burdin Hesiaren Oroimenaren hasta que las siegas y el fuego los Antolatzailea:Burdin Hesiaren Oroimenaren Museoa, Sopelako Udala eta
Museoa bisitatzeko eta Bizkaiko Berangoko Udala.
han sacado a la luz. También ten-
Informazioa eta erreserbak:946 682 143 - burdinhesia@berango.org
historiaren duela gutxiko fase hori dremos la oportunidad de visitar Lekuak mugatuak dira.
ezagutzeko aukera edukiko dugu. el Museo memorial del Cinturón
Oharra: eskaria dela-eta bigarren tal- de Hierro y conocer esta reciente Idioma:Euskera/Castellano.
de bat sortu beharko balitz, bisitaldia fase de la historia de Bizkaia. Punto de encuentro:Museo Memorial del Cinturón de Hierro
larunbatean, hilak 21, 09:30ean egin- (Simon Otxandategi, 64, Berango) (1er grupo).
Nota: Si la demanda justificara la Día y hora:Sábado 7 a las 9:30 h. (duración estimada: 4 h.)
go litzateke, Urkoko futbol-zelaiko
creación de un segundo grupo, la visi- Organización:Museo Memorial del Cinturón de Hierro, Ayuntamiento de Sopela y
aparkalekutik (Sopela) irtenda.
ta se haría el sábado 21 a las 9:30 h., Ayuntamiento de Berango.
saliendo del aparcamiento del campo Información y reservas:946 682 143 - burdinhesia@berango.org
de fútbol de Urko (Sopela). Plazas limitadas.
22
BERMEO
BERMEOKO PORTUKO EL PAISAJE PORTUARIO
PAISAIA. BERMEANO.
Bisitaldi gidatua. Visita guiada.
BERRIZ
BESOITAORMAETXEA BESOITAORMAETXEA Y
ETA OIZKO PAISAIEN LA EVOLUCIÓN DE LOS
BILAKAERA. PAISAJES DEL OIZ.
Oinezko ibilbide gidatua. Ruta guiada a pie.
24
BILBAO. ARKEOLOGI MUSEOA
EZAGUTU IRAGANA: DESCUBRE EL PASADO:
PAISAIAREN ARQUEOLOGIA DEL
ARKEOLOGIA. PAISAJE.
Hitzaldi-zikloa: IX. Arkeologia Ciclo de conferencias: IX Encuentros
Topaketak. de Arqueología.
25
BILBO AURKITZEN. DESCUBRIENDO BILBAO.
Familientzako lantegia. Taller familiar.
Idioma:Euskera.
Punto de encuentro:Arkeologi Museoa. Escaleras de Mallona, 2.
Día y hora:Domingos 1, 8, 15, 22 y 29 a las 11:30 h.
Organización:Arkeologi Museoa. Diputación Foral de Bizkaia.
Información y reservas:944 040 990 - arkeologimuseoa@bizkaia.eus
Plazas limitadas.
Idioma:Euskera/Castellano.
Punto de encuentro:Arkeologi Museoa. Escaleras de Mallona, 2.
Día y hora:Sábado 28 de 16:00 a 19:30 h.
Organización:Arkeologi Museoa. Diputación Foral de Bizkaia.
Información:944 040 990 - arkeologimuseoa@bizkaia.eus
Entrada libre hasta completar aforo.
26
BILBAO. ARKIKULTURA
HIRI-PAISAIA. CASILDA PAISAJE URBANO.
ITURRIZAR PARKEA. EL PARQUE DE DOÑA
Bisitaldi-lantegia. CASILDA ITURRIZAR.
Visita-Taller.
Berdeguneak, urak, arkitektu-
rak, arteak eta historiak mende Espacio verde, agua, arquitectura,
bat baino gehiagoz taxutu dute arte e historia han dado forma
Bilboko parke handiena, bizitza durante más de un siglo al mayor
sozialerako eta hiri-paisaiarako parque de Bilbao, uno de los luga-
erreferentziako tokietako bat. res de referencia para su vida so-
Bisitaldi-lantegi honen bidez, ha- cial y su paisaje urbano. A través
ren diseinuaren gakoak aurkituko de esta visita-taller descubriremos
ditugu, ingurune bakan hori, hor- las claves de su diseño, analizare- Hizkuntza:Gaztelania.
ko paisaia eta hirigintza zedarri mos la arquitectura que enmarca Elkargunea:Casilda Iturrizar parkeko pergola.
tzen dituen arkitektura aztertuko este entorno singular, su paisaje Eguna eta ordua:Asteazkenean, hilak 18, ostegunean, hilak 19, eta ostiralean,
dugu, sustatzaile eta diseinatzaile y su urbanismo, conoceremos a hilak 20, 17:30etik 19:00etara.
Antolatzailea:ArkiKultura.
nagusiak ezagutuko ditugu eta sus principales promotores y dise- Informazioa eta erreserbak:www.arkikultura.com - info@arkikultura.com
horko historia kontatuko dugu, ñadores y narraremos su historia, Lekuak mugatuak dira.
baita Casilda Iturrizar parkea Bil- detallando los principales proyec-
boko birika handia bihurtu duten tos que han hecho del Parque de Idioma:Castellano.
proiektu nagusiak zehaztu ere. Doña Casilda Iturrizar el gran pul- Punto de encuentro:Pérgola del Parque de Doña Casilda Iturrizar.
Día y hora:Miércoles 18, jueves 19 y viernes 20 de 17:30 a 19:00 h.
món de Bilbao.
Organización:ArkiKultura.
Información y reservas:www.arkikultura.com - info@arkikultura.com
Plazas limitadas.
BILBAO. ARQUEOCEAN
BILBOKO LOS MUELLES DE LA RÍA
ITSASADARREKO KAIAK. DE BILBAO.
Oinezko ibilbide gidatua. Ruta guiada a pie.
Bisitaldi honek itsasadarreko Esta visita nos guiará por los mue-
kaietan zehar gidatuko gaitu, lles de la ría, presentando el paisa-
Bilboko paisaia itsas arkeologia- je de Bilbao desde la arqueología
ren ikuspegitik aurkezteko. San marítima. Empezando en el Puen-
Antongo zubitik hasiko gara eta te de San Antón, continuaremos
Arriagaraino jarraituko dugu. hasta el Arriaga, donde veremos
Hor, antzerkiaren eraikuntzak cómo la construcción del teatro
kaiak nola aldatu zituen ikusiko modificó los muelles. Siguiendo
dugu. Ondoren, Areatzatik joan, por el Arenal cruzaremos a Uribi-
eta Uribitartera pasatuko gara, tarte, donde aparecieron restos de
hor agertu baitziren han 1870era la isla que hubo allí hasta 1870. Hizkuntza:Gaztelania.
Elkargunea:San Antongo zubia, elizaren ondoan.
arte egon zen irlaren hondarrak. Por último, caminaremos por
Eguna eta ordua:Larunbatean, hilak 21, 11:00etatik 13:00etara.
Azkenik, Abandoibarratik Itsas Abandoibarra hasta los diques del Antolatzailea:Arqueocean.
Museoko dikeetaraino ibiliko gara Museo Marítimo, donde veremos Informazioa eta erreserbak:609 231 266 - info@arqueocean.com
eta, han, industria-garapenak it- cómo el desarrollo industrial obli- Lekuak mugatuak dira.
sasadarreko bazterretan egitura gó a crear estructuras más sólidas
Idioma:Castellano.
sendoagoak sorrarazi zituela iku- en las orillas de la ría.
Punto de encuentro:Puente de San Antón, junto a la iglesia.
siko dugu. Día y hora:Sábado 21 de 11:00 a 13:00 h.
Organización:Arqueocean.
Información y reservas:609 231 266 - info@arqueocean.com
Plazas limitadas.
27
BILBAO. ARTELAN BERREGINEN MUSEOA – EUSKAL MUSEOA – ELEIZ MUSEOA /
MUSEO DE REPRODUCCIONES ARTÍSTICAS – MUSEO VASCO – MUSEO DE ARTE SACRO
28
BILBAO. BILBAOHISTORIKO
IRAGANEKO IRUDIAK. IMÁGENES DEL AYER.
Erakusketa eta bisitaldi gidatua. Exposición y visita guiada.
29
BILBAO. MUSEO
ARTELAN BERREGINEN MUSEOA - EUSKAL MUSEOA
DE REPRODUCCIONES ARTÍSTICAS - MUSEO VASCO
Idioma:Castellano.
Punto de encuentro:Auditorio del Museo Marítimo Ría de Bilbao.
Día y hora:Sábado 7 a las 11:30 h.
Organización:Museo Marítimo Ría de Bilbao.
Información y reservas:946 085 500 - info@museomaritimobilbao.org
Plazas limitadas.
30
EZAGUTU BILBO CONOCE BILBAO DESDE
ITSASADARRETIK. LA RÍA.
Familientzako ibilaldi gidatua Paseo guiado en bicicleta, piragua o
bizikletaz, piraguaz edo SUPez. SUP para familias.
Ibilaldi gidatu hau aukera bikai- Este paseo guiado es una buena
na da Bilbo hiria itsasadarretik, oportunidad para conocer la villa
familian eta, gainera, oso modu de Bilbao desde la Ría, en fami-
desberdin eta berezi batean lia y además, de una forma muy
ezagutzeko. Bilboko hiri-paisaia diferente y especial. El paisaje
etengabe eraldatzen ari da, eta urbano de Bilbao se encuentra en
itsasadarrak —haren egituratze- constante transformación y la Ría
ardatza izan da, da eta izango –que ha sido, es y siempre será su
da beti— ezagutzeko ikuspegi eje vertebrador– nos ofrece una
Hizkuntza:Euskara/gaztelania.
onenetako bat eskaintzen digu. de las mejores perspectivas para
Elkargunea:Bilboko Itsasadarra Itsas Museoa.
Ibilbidea zirkularra izango da, reconocerlo. El recorrido será cir- Eguna eta ordua:Igandean, hilak 1, 11:00etan.
joan-etorria, Itsas Museotik Bil- cular, ida y vuelta desde el Museo Antolatzailea:Bilbobentura eta Bilboko Itsasadarra Itsas Museoa.
boko udaletxeraino. Bizikletaz, Marítimo hasta el Ayuntamiento Informazioa eta erreserbak:946 085 500 - info@museomaritimobilbao.org
piraguaz edo SUPez (stand up de Bilbao. Se podrá realizar en Lekuak mugatuak dira.
paddle) egin ahalko da. bicicleta, piragua o SUP (stand up Idioma:Euskera/Castellano.
paddle). Punto de encuentro:Museo Marítimo Ría de Bilbao.
Día y hora:Domingo 1 a las 11:00 h.
Organización:Bilbobentura y Museo Marítimo Ría de Bilbao.
Información y reservas:946 085 500 - info@museomaritimobilbao.org
Plazas limitadas.
Idioma:Euskera/Castellano.
Punto de encuentro:Museo Marítimo Ría de Bilbao.
Día y hora:Del martes 3 al domingo 22.
Organización:Museo Marítimo Ría de Bilbao - Colabora IgersBilbao
Información:946 085 500 - info@museomaritimobilbao.org
31
BIZKAIKO FORU ALDUNDIKO GARRAIOAK, BATASUNA ETA LURRALDEAREN KOHESIOA
BILBAO. SUSTATZEKO SAILA/DEPARTAMENTO DE TRANSPORTES, MOVILIDAD Y COHESIÓN DEL
TERRITORIO DE LA DIPUTACIÓN FORAL DE BIZKAIA
BILBO PAISAJES DE BILBAO
METROPOLITARREKO METROPOLITANO.
PAISAIAK. Concurso de fotografía.
Argazkigintza-lehiaketa.
Este concurso de fotografía está
Argazkigintza-lehiaketa hau Bilbo abierto a fotografías de paisajes
Metropolitarren Eskualde Egitura en el entorno de los 35 municipios
osatzen duten 35 udalerrietako que conforman el Área Funcional
inguruneko paisaien argazkieta- de Bilbao Metropolitano.
rako da. Dentro del marco del proceso de
Bilbo Metropolitarreko lurralde-es- revisión de la estrategia territorial
trategia berrikusteko prozesuaren de Bilbao Metropolitano, el De- Hizkuntza:Euskara eta gaztelania.
esparruaren barruan, Bizkaiko Foru partamento de Transportes, Mo- Elkargunea:www.bizkaia.eus/revisionPTPBM
Aldundiko Garraioak, Mugikorta- vilidad y Cohesión del Territorio Eguna eta ordua:Proposamenak aurkezteko epea ostiralean, hilak 27, 13:00etan
de la Diputación Foral de Bizkaia bukatuko da.
suna eta Lurraldearen Kohesioa
Antolatzailea:Bizkaiko Foru Aldundiko Garraioak, Mugikortasuna eta Lurraldea-
Sustatzeko Sailak bere inguruko quiere colaborar en la difusión de ren Kohesioa Sustatzeko Sailaren Lurralde Antolamenduaren Atala.
paisaiaren dibertsitatea eta balioa la diversidad y del valor del paisaje Informazioa:944 068 594 eta 944 068 567 - lurraldebizia@bizkaia.eus
zabaltzen lagundu nahi du. de su entorno.
Idioma:Euskera/Castellano.
Informazio gehiago eta oinarriak: Más información y bases en: Punto de encuentro:www.bizkaia.eus/revisionPTPBM
www.bizkaia.eus/ www.bizkaia.eus/revisionPTPBM Día y hora:El plazo de presentación de las propuestas finaliza el viernes 27
LPPBMberrikuspena a las 13.00 h.
Organización:Sección de Ordenación Territorial del Departamento de Transportes,
Movilidad y Cohesión del Territorio de la Diputación Foral de Bizkaia.
Información:944 068 594 y 944 068 567 - lurraldebizia@bizkaia.eus
BIZKAIKO LA CONFIGURACIÓN
ETORKIZUNEKO DEL PAISAJE FUTURO
PAISAIAREN DE BIZKAIA: LA
KONFIGURAZIOA: IMPORTANCIA DE LOS
BASERRIEN CASERÍOS.
GARRANTZIA. Conferencia por María José Ainz.
María José Ainzen hitzaldia.
En esta conferencia, M.ª José
Hitzaldi honetan, M.ª José Ainz Ainz, profesora en la Universidad
Euskal Herriko Unibertsitateko del País Vasco, nos mostrará cómo
irakasleak landaguneek eta ba- los núcleos rurales y los caseríos
serriek Bizkaiko landa-paisaia ze- han contribuido a la definición del
hazten lagundu dutela erakutsiko paisaje rural de Bizkaia. Más allá
digu. Haien ezaugarriak eta bi- del análisis de sus características
Hizkuntza:Gaztelania.
lakaera aztertzeaz gain, nekaza- y su evolución, en un contexto en Elkargunea:Ondare Aretoa. Maria Diaz Harokoa 11.
ritza-jarduera murriztuz joan den el que la actividad agraria ha ido Eguna eta ordua:Asteartean, hilak 17, 19:00etan.
testuinguru batean, paisaia hori disminuyendo, identificaremos las Antolatzailea:Bizkaiko Foru Aldundiko Garraioak, Mugikortasuna eta Lurraldea-
amenazas que podrían desvirtuar ren Kohesioa Sustatzeko Sailaren Lurralde Antolamenduaren Atala.
itxuralda lezaketen mehatxuak
Informazioa:944 068 594 eta 944 068 567 - lurraldebizia@bizkaia.eus
identifikatuko ditugu eta horiei este paisaje, y esbozaremos posi-
konponbidea emateko modu posi- bles vías de solución a las mismas. Idioma:Castellano.
bleak zirriborratuko ditugu. Punto de encuentro:Sala Ondare. C/María Díaz de Haro, 11.
Día y hora:Martes 17 a las 19:00 h.
Organización:Sección de Ordenación Territorial del Departamento de Transportes,
Movilidad y Cohesión del Territorio de la Diputación Foral de Bizkaia.
Información:944 068 594 y 944 068 567 - lurraldebizia@bizkaia.eus
32
BILBAO. BIZKAIKO FORU LIBURUTEGIA
BIBLIOTECA FORAL
Hizkuntza:Euskara/gaztelania.
Elkargunea:Foru Liburutegia. 2. solairua (hitzaldi-aretoa / lantegietarako gela).
Eguna eta ordua:Ostegunean, hilak 26, eta ostiralean, hilak 27, 18:00etan eta
19:00etan.
Antolatzailea:Foru Liburutegia. Argitalpenen eta Kultura Jardueren Atala.
Informazioa:946 082 487 - kulturjarduerak@bizkaia.eus
Sarrera doan lekuak bete arte. Foru Liburutegira sartzeko, NANa, pasaportea edo
liburutegiko txartela erakutsi beharra dago.
Idioma:Euskera/Castellano.
Punto de encuentro:Biblioteca Foral. 2ª Planta (Sala de Conferencias / Aula
Talleres).
Día y hora:Jueves 26 y viernes 27 a las 18:00 y a las 19:00 h.
Organización:Biblioteca Foral. Sección de Publicaciones y Actividades Culturales.
Información:946 082 487 - kulturjarduerak@bizkaia.eus
Entrada libre hasta completar aforo. Para poder acceder a la Biblioteca Foral es
necesario presentar DNI, pasaporte o Carné de la Biblioteca.
33
BILBAO. ELEIZ MUSEOA
MUSEO DE ARTE SACRO
34
HORMAK MARGOTZEN. PINTANDO PAREDES.
Art actiona. Art action.
Duela gutxi arte, grafitiak eta Hasta no hace mucho los grafitis
hormako margolan asko banda- y muchas pinturas murales eran
lismoaren sinonimoak ziren. Hala sinónimo de vandalismo. Pero
ere, pixkanaka haien balioa ikus- poco a poco hemos aprendido a
ten ikasi dugu eta gure eguneroko ver su valor y las hemos integrado
paisaian integratu ditugu. Izan en nuestro paisaje cotidiano. De
ere, Bilboko zona batzuetan nor- hecho hay zonas de Bilbao donde
tasun-zeinua dira. son un signo de identidad.
Eleiz Museoan obra horietako bat En el Museo de Arte Sacro vamos
egingo dugu. Bi artistak, Badak a realizar una de estas obras. Dos
eta Ruth Juanek, klaustro soila artistas, Bada y Ruth Juan, van a
alaituko dute hormetan margotuz. alegrar el sobrio claustro pintan-
Eta ikusle guztien aurrean egingo do en sus paredes. Y lo harán a
dute. Hain zuzen, jendeak gure la vista de todo el público, que
paisaia pribatuaren eraldaketari podrá seguir la transformación de
jarraitu ahalko diote eta emaitzari nuestro paisaje privado y darnos
buruzko iritzia eman ahalko digute. su opinión sobre el resultado.
35
BILBAO. EUSKADIKO ARTXIBO HISTORIKOA
ARCHIVO HISTÓRICO DE EUSKADI
BILBAO. EUSKALTZAINDIA
EHHA: HIZKUNTZAREN EHHA: UNA
ETA HISTORIAREN INSTANTÁNEA DE
ARGAZKIA. NUESTRO IDIOMA E
Mintegia. HISTORIA.
Seminario.
Mintegi honek bi helburu bete
nahi ditu: Euskararen Herri Hiz Este seminario quiere cumplir dos
keren Atlasa (EHHA) azaldu eta objetivos: explicar el Euskararen
Bizkaiko kasurako lehen hurbilke- Herri Hizkeren Atlasa (EHHA) y
ta egin. EHHA Euskaltzaindiaren hacer una primera aproximación
proiektu enblematikoenetako bat al caso vizcaíno. El EHHA es uno
da. Euskal Herriko 145 lekutan de los proyectos más emblemá-
egindako 2.857 galderako inkesta ticos de Euskaltzaindia. Gracias
bati esker, informazio-kantitate Hizkuntza:Euskara.
una encuesta de 2.857 preguntas
Elkargunea:Euskaltzaindiaren egoitza (Plaza Barria 15).
handia lortu da bai euskararen en 145 lugares de Euska Herria, Eguna eta ordua:Asteartean, hilak 17, 10:00etatik eta 12:30era, eta asteartean,
ezaugarriei buruz bai XIX. eta XX. se ha conseguido gran cantidad hilak 24, 18:00etatik eta 20:30era.
mendeetako euskal gizartearen de información sobre las carac- Antolatzailea:Euskaltzaindia.
bizimoduei buruz. Informazio ho- terísticas del euskera, pero tam- Informazioa eta erreserbak:944 158 155 - info@euskaltzaindia.eus
rretan oinarrituta lan eginez, gure Lekuak mugatuak dira.
bién sobre los modos de vida de
lurreko hizkuntza-paisaiaren irudi la sociedad vasca en los siglos Idioma:Euskera.
aberats bat sortuko dugu. XIX y XX. Trabajando sobre esa Punto de encuentro:Sede de Euskaltzaindia (Plaza Nueva 15).
información, crearemos una rica Día y hora:Martes 17 de 10:00 a 12:30 h. y martes 24 de 18:00 a 20:30 h.
imagen del paisaje lingüístico de Organización:Euskaltzaindia.
nuestra tierra. Información y reservas:944 158 155 - info@euskaltzaindia.eus
Plazas limitadas.
36
BILBAO. EUSKAL HERRIKO ARKITEKTOEN ELKARGO OFIZIALA
COLEGIO OFICIAL DE ARQUITECTOS VASCO-NAVARRO
37
BILBAO. GORBEIALDE
GORBEIAKO LA GANADERÍA Y EL
ABELTZAINTZA ETA PAISAJE DE GORBEIA.
PAISAIA. Conferencia.
Hitzaldia.
Esta conferencia nos va a permitir
Hitzaldi honi esker, Gorbeialdeko entender el papel de los diferentes
lurraldean jarduten duten eta egu- agentes que actúan en el territorio
nero modelatzen duten eragileen de Gorbeialde, modelándolo día a
zeregina ulertuko dugu: jabeak, día: propietarios como los ayunta-
adibidez, udalak; kudeatzaileak, mientos, gestores, como la Dipu-
hala nola aldundia; abeltzainen tacion, asociaciones de ganaderos
elkarteak, esate baterako, Itzina como Itzina Elkartea, centros de
Elkartea; ikerketa-zentroak, adibi- investigación como Neiker… cada
dez, Neiker… Bakoitzak jakintza uno aportara un conocimiento y
bat eta egiteko modu bat ekarriko una manera de hacer, todos ali-
ditu, paisaia bizia eta jasangarria neados en el objetivo de mante- Hizkuntza:Euskara/gaztelania.
ner un paisaje vivo y sostenible, Elkargunea:Ondare Aretoa. Maria Diaz Harokoa 11, 1.
mantentzeko helburuarekin, ira-
Eguna eta ordua:Asteartean, hilak 24, 19:00etan.
ganean kontserbatu duten eta respetando sus valores y las acti- Antolatzailea:Itzina Abeltzainen Elkartea eta Gorbeialde LGA.
orain kontserbatzen jarraitzen vidades que lo han conservado a Informazioa:946 315 525 - gorbeialde@gorbeialdea.com
duten balioak eta jarduerak erres- través del tiempo y siguen hacién-
petatuz. dolo en el presente. Idioma:Euskera/Castellano.
Punto de encuentro:Sala Ondare. María Díaz de Haro 11, 1º
Día y hora:Martes 24 a las 19:00 h.
Organización:Itzina Abeltzainen Elkartea y Gorbeialde LGA.
Información:946 315 525 - gorbeialde@gorbeialdea.com
38
ZORROTZAURRE: ZORROTZAURRE:
AZKEN IRLA. LA ÚLTIMA ISLA.
Oinezko ibilbide gidatua. Ruta guiada a pie.
39
BILBAO. ONDARE ARETOA
SALA ONDARE
40
PAISAIA BIZIA. PAISAIA BIZIA. Hizkuntza:Gaztelania.
Elkargunea:Ondare Aretoa. Maria Diaz Harokoa 11, 1.
Hitzaldi-zikloa. Ciclo de conferencias. Eguna eta ordua:Ostegunetan, hilak 5, 19 eta 26, eta asteazkenean, hilak 11,
19:00etan.
Ondare Aretoa, aurten ere, go- La Sala Ondare será, un año más, Antolatzailea:Bizkaiko Foru Aldundia.
goeta egiteko espazioa, erre- espacio para la reflexión, punto Informazioa:944 067 737.
alitate bera ulertzeko eta lantzeko de encuentro de distintas mane-
Idioma:Castellano.
modu desberdinen topagunea ras de entender y trabajar sobre
Punto de encuentro:Sala Ondare. María Díaz de Haro, 11, 1º.
izango da. Geografiaren, argaz- una misma realidad. A través de Día y hora:Jueves 5, 19 y 26 y miércoles 11 a las 19:00 h.
kigintzaren, mendi-ingeniaritzaren la geografía, la fotografía, la inge- Organización:Diputación Foral de Bizkaia.
eta alpinismoaren bidez, lurraldea niería de montes o el alpinismo, el Información:944 067 737.
protagonista bihurtuko da. Oso territorio pasará a ser protagonis-
diziplina desberdinetan espe- ta. Cuatro expertos, cada uno con
rientziak izan dituzten lau adituk experiencias de disciplinas muy
paisaiari buruzko pertzepzio anitz diversas, nos mostrarán múltiples
erakutsiko dizkigute. Denak ideia percepciones sobre el paisaje,
batean etorriko dira bat: abe todas ellas confluyentes en una
rastasuna gure kultura-ondarear- idea: su riqueza como el elemento
en funtsezko elementua da. fundamental de nuestro patrimo-
nio cultural.
Ostegunean, hilak 5:
Paisajes vulgares y paisajes Jueves 5:
cultos: ¿quién lo decide? Paisajes vulgares y paisajes
Antonio Lista, hirigilea eta cultos: ¿quién lo decide?
geografoa. Antonio Lista, urbanista y
geógrafo.
Asteazkenean, hilak 11: Fo-
tografía y paisaje. Del patri- Miércoles 11:
monio como paisaje cultural Fotografía y paisaje. Del
al paisaje como patrimonio patrimonio como paisaje
cultural. cultural al paisaje como
Santi Yániz, argazkilaria. patrimonio cultural.
Santi Yániz, fotógrafo.
Ostegunean, hilak 19:
La transformación históri- Jueves 19:
ca del paisaje forestal en La transformación históri-
Euskadi. ca del paisaje forestal en
Mario Michel, mendi-ingeniaria. Euskadi.
Mario Michel, ingeniero de
Ostegunean, hilak 26:
montes.
Más allá de la cumbre.
Álex Txikon, alpinista. Jueves 26:
Más allá de la cumbre.
Álex Txikon, alpinista.
41
BILBAO. BIZKAIA ZUBIA
PUENTE BIZKAIA
PAISAIAREN LA REPRESENTACIÓN
IRUDIKAPENA DEL PAISAJE EN
KARTOGRAFIA LA CARTOGRAFÍA
HISTORIKOAN. HISTÓRICA.
Ramón Oleagak iruzkindutako Exposición comentada por Ramón
erakusketa. Oleaga.
42
BUSTURIA
BUSTURIKO PAISAIAK. PAISAJES DE BUSTURIA.
Oinezko ibilbide gidatua. Ruta guiada a pie.
43
DENBORA-ONDARE LAGUNAK
BIZKAIKO PAISAIAREN FOTOGRAFIANDO EL
ARGAZKIAK ATERATZEN. PAISAJE DE BIZKAIA.
Argazkigintza-lantegia. Taller fotográfico.
DERIO
DERIO, PAISAIA ETA DERIO, PAISAJE Y
GARAPENA. DESARROLLO.
Hitzaldia eta bideo-aurkezpena. Charla y presentación de vídeo.
Hizkuntza:Euskara.
Elkargunea:Kultur Birika (Anboto 5).
Eguna eta ordua:Ostegunean, hilak 26, 19:00etan.
Antolatzailea:Derioko Udala.
Informazioa:944 659 714 - kulturbirika@deriokoudala.net
Sarrera doan lekuak bete arte.
Idioma:Euskera.
Punto de encuentro:Kultur Birika (Anboto 5).
Día y hora:Jueves 26 a las 19:00 h.
Organización:Ayuntamiento de Derio.
Información:944 659 714 - kulturbirika@deriokoudala.net
Entrada libre hasta completar aforo.
44
DERIO, PAISAIA ETA DERIO, PAISAJE Y
GARAPENA. DESARROLLO.
Oinezko ibilbide gidatua. Ruta guiada a pie.
45
HORMAECHE DE LOS DOCUMENTOS
ESKRIBAUAREN DEL ESCRIBANO
AGIRIETATIK PAISAIARA. HORMAECHE AL
Hitzaldia eta erakusketa. PAISAJE.
Conferencia y exposición.
Bizkaiko Elizaren Histori Artxi-
boan gordetako agirien artean, Entre los documentos depositados
Zamudioko eskribau Joseph Hor- en el Archivo Histórico Eclesiástico
maecherenak aurki ditzakegu. de Bizkaia encontramos los del
Dokumentazioa 1759-1761 urteak escribano Joseph Hormaeche, es-
hartzen ditu, eta Zamudioko erre- cribano de Zamudio. La documen-
ge bideak konpontzeari buruzko tación abarca los años 1759-1761
erabakien berri ematen du. Ar y recoge los acuerdos respecto al
txiboan idatzizko agiriak ikusiko arreglo de los caminos reales en Hizkuntza:Euskara/Gaztelania.
ditugu, baita nola deskribatzen Zamudio. En el archivo iremos Elkargunea:Bizkaiko Elizaren Histori Artxiboa. Larrauri, 1 A, 5. solairua.
dituzten han aipatzen diren pai- viendo los documentos escritos y Eguna eta ordua:Asteazkenean, hilak 18, 17:00etan.
saiak, beste iturri batzuetako Antolatzaileak:Amagoia Guezuraga eta Bizkaiko Elizaren Histori Artxiboa.
cómo describen los lugares que Informazioa eta erreserbak:944 062 490 - info@aheb-beha.org
datuak eta lehengo eta oraingo mencionan, datos de otras fuen- Sarrera doan lekuak bete arte.
argazkiak ere. Jardueran honen tes, fotografías de antes y de aho-
osagarri, oinezko ibilbide bat ra. Esta actividad se complementa Idioma:Euskera/Castellano.
egingo da Zamudion zehar, hila- Punto de encuentro:Archivo Histórico Eclesiástico de Bizkaia. Larrauri, 1 A, 5ª planta.
con la ruta guiada a pie por Zamu-
Día y hora:Miércoles 18 a las 17:00 h.
ren 22an (igandea). dio del domingo día 22. Organización:Amagoia Guezuraga y Archivo Histórico Eclesiástico de Bizkaia.
Información y reservas:944 062 490 - info@aheb-beha.org
Entrada libre hasta completar aforo.
DURANGO
IRAGANA: PAISAIA PASADO: EL PAISAJE EN
OROIMENEAN. LA MEMORIA.
Erakusketa. Exposición.
Idioma:Euskera/Castellano.
Punto de encuentro:Kurutzesantu Museoa (Oficina de Turismo).
Día y hora:Durante el mes de octubre.
Organización:Museo de Arte e Historia de Durango.
Información:946 030 020.
46
ORAINA: PAISAIA PRESENTE: EL PAISAJE
BEGIRADAN. EN LA MIRADA.
Txelu Angoitiaren argazkigintza- Taller fotográfico por Txelu Angoitia.
lantegia.
“El paisaje en la mirada” es una
“Paisaia begiradan” argazkien reflexión, en clave fotográfica
bidezko gogoeta da, pertzepzioak sobre la importancia de la per-
paisaia eraikitzean duen garran- cepción en la construcción del
tziari buruz: zer da? Inguratzen paisaje: ¿qué es? ¿Es sólo algo
gaituen zerbait da edo barruan que nos rodea o es también lo
daramaguna ere bada? Helburu que llevamos dentro? Deambular
zehatzik gabe eta bide ofiziale- sin objetivo específico y fuera de
tatik kanpo, jakin-minak eta nor- los senderos oficiales, guiados
beraren interesek soilik gidatuta, Hizkuntza:Euskara/gaztelania.
solamente por la curiosidad y los Elkargunea:Kurutzesantu Museoa (Turismo Bulegoa).
noraezean ibiltzea hiri-paisaia es- intereses personales, será una Eguna eta ordua:Igandean, hilak 29 (egun osoan).
perimentatzeko modu desberdin manera diferente de experimentar Antolatzailea:Txelu Angoitia, Durangoko Turismo Bulegoarekin elkarlanean.
bat izango da. Lantegi honetan, el paisaje urbano. En este taller, el Informazioa eta erreserbak:946 033 938.
ibilaldiak eta argazki-ikuspegiak Lekuak mugatuak dira.
paseo y la visión fotográfica nos
begiratzeko modua aldatzen la- ayudarán a cambiar la forma de Idioma:Euskera/Castellano.
gunduko digute eta paisaiarik mirar y nos invitarán a captar el Punto de encuentro:Kurutzesantu Museoa (Oficina de Turismo).
ezezagunena antzematera hertsa- paisaje más desconocido. Día y hora:Domingo 29 (todo el día).
tuko gaituzte. Organización:Txelu Angoitia, con la colaboración de la Oficina de Turismo de
Durango.
Información y reservas:946 033 938.
Plazas limitadas.
47
ELORRIO
ZENITA BERDEA. ZENITA VERDE. Hizkuntza:Euskara/gaztelania.
Oinezko ibilbide gidatua. Ruta guiada a pie. Elkargunea:Elorriko Turismo Bulegoa.
Eguna eta ordua:Larunbatetan, hilak 7 eta 14, 16:00etan, eta igandeetan, hilak
Zenita moduko auzoetan, duela En barrios como el de Zenita, cu- 8 eta 15, 11:00etan.
1.500 urte baino gehiago sortu zi- yos comienzos se remontan a hace Antolatzailea:Elorrioko Udala.
ren horietan, dago Elorrio herriko más de 1500 años, se encuentra Informazioa eta erreserbak:946 820 164 - info@elorrioturismo.eus -
www.elorrioturismo.eus
jatorria. Ibilbide honek oso ele- el origen de la villa de Elorrio. Este Lekuak mugatuak dira.
mentu etnografiko interesgarriak recorrido nos muestra elementos
erakutsiko dizkigu, baita auzo etnográficos de gran interés y el Idioma:Euskera/Castellano.
horiek iraganean izan zuten fun- funcionamiento comunitario y au- Punto de encuentro:Oficina de turismo de Elorrio.
tzionamendu komunitario eta be- tosuficiente de estos barrios en el Día y hora:Sábados 7 y 14 a las 16:00 h. y domingos 8 y 15 a las 11:00 h.
Organización:Ayuntamiento de Elorrio.
regaina ere: baserria espazioa ku- pasado: el caserío como estructu- Información y reservas:946 820 164 - info@elorrioturismo.eus -
deatzeko egitura gisa, baselizak ra de gestión del espacio, sus er- www.elorrioturismo.eus
eta hilerriak; kofradiak gizartea mitas y cementerios; las cofradías Plazas limitadas.
antolatzeko elementu gisa, etab. como elementos de organización
Gainera, Zanitaolea errota abian social, etc. Además, tendremos la
ikusteko aukera izango dugu. oportunidad de ver en marcha el
Ibilbidea bukatzeko, Argiñetako molino de Zenitaolea. Acabare-
hilerria bisitatuko dugu. mos la ruta visitando la Necrópolis
de Argiñeta.
48
ERANDIO
ERANDIO EZAGUTUZ. ERANDIO EZAGUTUZ.
Herri-ibilaldia. Marcha popular.
ETXEBARRI
ETXEBARRIKO PAISAIAK: PAISAJES DE ETXEBARRI:
LEHEN ETA ORAIN. ANTES Y AHORA.
Oinezko ibilbide gidatua. Ruta guiada a pie.
Idioma:Euskera/Castellano.
Punto de encuentro:Iglesia de San Esteban.
Día y hora:Durante el mes de octubre (consultar).
Organización:Ayuntamiento de Etxebarri.
Información y reservas:944 267 005 - euskarazerbitzua@etxebarri.net
Plazas limitadas.
49
GU GARA. GU GARA.
Bideo-aurkezpena. Presentación de video.
ETXEBARRIA
URKO IBAIKO PAISAIAK. PAISAJES DEL RÍO URKO.
Oinezko ibilbide gidatua. Ruta guiada a pie.
50
FRUIZ
TXIMELETENTZAKO OASIS PARA
OASIA. MARIPOSAS.
Oinezko ibilbide gidatua. Ruta guiada a pie.
Idioma:Euskera/Castellano.
Punto de encuentro:Plaza del ayuntamiento.
Día y hora:Sábado 7 de 11:00 a 13:00 h.
Organización:Butroi Bizirik y Ayuntamiento de Fruiz.
Información y reservas:946 153 210 - udala.fruiz@bizkaia.org
Plazas limitadas.
51
GALDAKAO
GANGURENDIK DEL GANGUREN AL
IBAIZABALERA. IBAIZABAL.
Oinezko ibilbide gidatua. Ruta guiada a pie.
GALDAMES
GALDAMESEN BIHOTZA. LAS ENTRAÑAS DE
Oinezko ibilbide gidatua, ikus- GALDAMES.
entzunezko proiekzioarekin eta
Ruta guiada a pie, complementada
argazki-erakusketarekin.
con proyección audiovisual y
exposición fotográfica.
Galdames kanpotik eta barrutik
da ederra. Ibilbide honek horko Galdames es hermoso por fuera
bihotzera hurbilduko gaitu, mea y por dentro. Esta ruta nos acer-
tze-ustiapenean oinarrituta erai- cará a sus entrañas para disfrutar
kiriko paisaia batez gozatzeko: de un paisaje construido a partir
meategi gisa ustiatu zen eta gero de la explotación minera: nos
Magdalenari eskainitako baseliza internaremos en una gran cueva
bat hartu zuen haitzulo natural natural, también explotada como
handi batean barneratuko gara. mina, que acogió después una Hizkuntza:Euskara/gaztelania.
Elkargunea:San Pedro plaza (udaletxea).
Arratsaldean, hitzaldi batek eta ermita dedicada a la Magdalena. Eguna eta ordua:Larunbatean, hilak 7, eta igandean, hilak 8, 10:00etatik
ikus-entzunezko erakusketa batek A la tarde, una charla-exposición 13:30era (bisitaldia) eta 16:30etik 18:30era (hitzaldia eta ikus-entzunezkoa).
Galdamesko barne-unibertsoaren audiovisual, nos dará una visión Antolatzailea:Galdamesko Udala.
ikuspegi bat emango digute, geo- del universo interior de Galdames, Informazioa eta erreserbak:946 104 930 - kultura@galdames.org
logiaren, espeleologiaren eta ar- Lekuak mugatuak dira.
desde la geología, la espeleología
keologiaren ikuspuntutik. Bisital- y la arqueología. Visita y proyec- Idioma:Euskera/Castellano.
dia eta proiekzioa Carlos Glariak ción serán guiadas por Carlos Gla- Punto de encuentro:Plaza de San Pedro (ayuntamiento).
(historialaria) eta Alfonso Calvok ria (historiador) y Alfonso Calvo Día y hora:Sábado 7 y domingo 8 de 10:00 a 13:30 h. (visita) y de 16:30 a 18:30 h.
(espeleologoa, Burnia kolektiboa) (espeleólogo, colectivo Burnia). (charla-audiovisual).
gidatuko dituzte. Organización:Ayuntamiento de Galdames.
Nota: El acceso a la cueva está sujeto Información y reservas:946 104 930 - kultura@galdames.org
Oharra: haitzulorako sarbidea egural- a las condiciones meteorológicas. Plazas limitadas.
diaren menpe dago.
52
LOIZAGA DORREA: TORRE LOIZAGA: EL
BERRESKURATUTAKO PAISAJE RECOBRADO.
PAISAIA. Visita guiada.
Bisitaldi gidatua.
Ochoa García, del linaje de Loyza-
Ochoa Garcíak, Loyzagatarren ga, levantó su torre entre Sopuer-
leinukoak, Sopuerta eta Gal- ta y Galdames, tierra pródiga en
dames artean jaso zuen bere casas solariegas y enmarcada por
dorrea, oinetxe ugari zituen eta los montes de Triano. Siglos des-
Hizkuntza:Gaztelania.
Trianoko mendiez inguratuta ze- pués, el edificio verá un nuevo re- Elkargunea:Erakusketa, Loizaga dorreko museoan
goen lurrean. Mende batzuk ge- nacer de la mano de Miguel de la (sarrera, Donejakue baselizatik).
roago, eraikina jaioberritu egin Vía. Allí Carlos Glaria descifrará el Eguna eta ordua:Larunbatean, hilak 28, 16:00etan.
zen, Miguel de la Víaren eskutik. sentido histórico, cultural y social Antolatzailea:Galdamesko Udala eta Loizaga dorreko museoa - CMV
Han, Carlos Glariak Galdemesko (Miguel de la Vía bilduma).
de los paisajes que han jalonado
Informazioa eta erreserbak:946 104 930 (astelehenetik ostiralera, 12:00etatik
historia josi duten paisaien zent- la historia de Galdames y desve- 14:00etara) - info@torreloizaga.com
zu historiko, kultural eta soziala lará el simbolismo del Camino de Lekuak mugatuak dira.
azalduko du eta Donejakue bi- Santiago, uno de cuyos ramales
Idioma:Castellano.
dearen sinbolismoa argituko du, transcurre próximo a la ermita de Punto de encuentro:Exposición Museo de Torre Loizaga
haren adarretako bat Concejue- Santiago de Concejuelo, que luce (entrada por Ermita de Santiago).
loko Donejakue baselizatik hurbil en sus muros el escudo de los Se- Día y hora:Sábado 28 a las 16:00 h.
igarotzen baita eta horretako hor- ñores de Loizaga. Organización:Ayuntamiento de Galdames y Museo Torre Loizaga-CMV
metan Loizagatar jaunen armarria (Colección Miguel de la Vía).
Información y reservas:946 104 930 (de lunes a viernes de 12:00 a 14:00) -
nabarmentzen baita. info@torreloizaga.com
Plazas limitadas.
GARAI
GURE ZUHAITZAK: NUESTROS ÁRBOLES: LA
ARTEA. ENCINA.
Oinezko ibilbide gidatua. Ruta guiada a pie.
53
SOINU-PAISAIAK PAISAJES SONOROS
Familientzako lantegia. Taller familiar.
GATIKA
BUTROEKO GAZTELUKO HISTORIA DEL PAISAJE
PAISAIAREN HISTORIA. DEL CASTILLO DE
Bisitaldi gidatua. BUTRÓN.
Visita guiada.
Butroeko gazteluaren ingurunean
egingo dugun ibilbide honek Un paseo por el entorno del Casti-
eragiten dioten paisaia-alderdiak llo de Butrón que nos hará recono-
ezagutaraziko dizkigu. Muino cer los aspectos paisajísticos que
batean, Butroe ibaiak eratutako lo afectan. Situado sobre una coli-
meandro batean, arroka batzuen na, en un meandro formado por el
gainean, dago kokatuta eta ehun río Butron, encima de unas rocas
urtetik gorako baso batez ingura- y rodeado de un bosque centena-
tuta dago. Hortaz, haren silueta rio, su romántica silueta nos per-
erromantikoak iraganeko paisaiak mite evocar paisajes del pasado.
gogoratzeko bide ematen digu. ¿Cómo era la torre medieval que Hizkuntza:Gaztelania.
Nolakoa zen hemen egon zen Erdi aquí hubo? ¿Por qué la construye- Elkargunea:Madalena baseliza.
Eguna eta ordua:Larunbatean, hilak 14, 12:00etan.
Aroko dorrea? Zergatik eraiki zu- ron aquí? ¿Cómo se ha transfor- Antolatzailea:Gatikako Udala.
ten hemen? Nola eraldatu da or- mado desde entonces? ¿Cuándo y Informazioa eta erreserbak:626 389 865 - admin@gatika.eus
duz geroztik? Noiz eta zertarako para qué se creó este jardín? En Lekuak mugatuak dira.
sortu zen lorategi hau? Bisitan la visita nos centraremos en estos
alderdi horietan eta beste batzue- Idioma:Castellano.
y otros aspectos para disfrutar de
Punto de encuentro:Ermita Madalena.
tan jarriko dugu arreta, ingurune este entorno inigualable. Día y hora:Sábado 14 a las 12:00 h.
paregabe honetaz gozatzeko. Organización:Ayuntamiento de Gatika.
Nota: Se trata de un paseo accesible.
Oharra: ibilbide irisgarria da. Oine- Se recomienda llevar calzado cómodo. Información y reservas:626 389 865 - admin@gatika.eus
tako erosoak eramatea gomendatzen Plazas limitadas.
da.
54
BUTROE IBAIKO PLAN DE ACCION DEL
IBARREKO PAISAIAKO PAISAJE DE LA VEGA DEL
EKINTZA PLANA. RÍO BUTRÓN.
View Arkitekturaren erakusketa eta Exposición y conferencia por View
hitzaldia. Arkitektura.
55
GAUTEGIZ-ARTEAGA
URDAIBAIKO PADUREN EVOLUCIÓN DEL PAISAJE
PAISAIAREN BILAKAERA. DE LAS MARISMAS DE
Oinezko ibilbide gidatua. URDAIBAI.
Ruta guiada a pie.
Urdaibaiko padurak Bizkaian
ondoen kontserbatzen den pai- Las marismas de Urdaibai son uno
saietako bat dira, eta, Biosfera de los paisajes mejor conservados
Erreserbaren egituratzen duen ar- de Bizkaia y, además de ser el eje
datza izateaz gain, haren paisaia- vertebrador de la Reserva de la
rik bereziena dira. Paisaia guztiek Biosfera, constituyen su ecosis-
bezala, hainbat eraldaketa izan tema más singular. Como todos
ditu giza-jardunaren eraginez. Ur- los paisajes, han sufrido diferen-
daibai Bird Centerretik hasiko den tes transformaciones producidas Hizkuntza:Gaztelania.
ibilbide baten bitartez, Urdaibaiko por la acción humana. Mediante Elkargunea:Urdaibai Bird Center (Orueta auzoa 7).
paduren interpretazioa egingo da, un recorrido que partirá desde el Eguna eta ordua:Igandean, hilak 1, 10:00etan.
eta erakutsiko da zer bilakaera Urdaibai Bird Center se hará una Antolatzailea:Urdaibai Bird Center (Aranzadi Zientzia Elkartea).
izan duen denboran zehar eta zer interpretación del paisaje actual Informazioa eta erreserbak:946 251 157 y 699 839 202 -
birdcenter@birdcenter.org
eragin izan duten giza-jarduerek de las marismas de Urdaibai, mos- Lekuak mugatuak dira.
aldaketa horretan. trando su evolución a través del
tiempo y la influencia que las ac- Idioma:Castellano.
tividades humanas han tenido en Punto de encuentro:Urdaibai Bird Center (B.º Orueta 7).
Día y hora:Domingo 1 a las 10:00 h.
ese cambio.
Organización:Urdaibai Bird Center (Sociedad de Ciencias Aranzadi).
Información y reservas:946 251 157 y 699 839 202 - birdcenter@birdcenter.org
Plazas limitadas.
GERNIKA-LUMO
GERNIKAKO EL BOMBARDEO DE
BONBARDAKETA: GERNIKA: PAISAJES DE
SUNTSIPENAREN LA DESTRUCCIÓN.
PAISAIAK. Ruta guiada a pie.
Oinezko ibilbide gidatua.
26 de abril de 1937. Son las 16:30
1937ko apirilaren 26a. Arra de la tarde y las campanas de la
tsaldeko 16:30 dira, eta Santa iglesia de Santa María repican sin
Maria elizako kanpaiak dilin-dalan parar anunciando la llegada de
ari dira hegazkin etsaien helduera aviones enemigos. En sólo tres
iragartzeko. Hiru ordutan baka horas destruirán la indefensa villa
rrik, Gernikako herri babesgabea de Gernika, reduciendo a escom-
suntsituko dute eta hondar bihur- bros el símbolo de las libertades
tuko dute euskal askatasunen sin- vascas. En esta visita descubrire- Hizkuntza:Euskara/gaztelania.
boloa. Bisita honetan, Gernikako mos cómo se planeó el bombar- Elkargunea:Turismo Bulegoa. Artekalea 8.
bonbardaketa nola planifikatu zen deo de Gernika y cuáles fueron Eguna eta ordua:Astelehenetik, hilak 9, ostiralera, hilak 13, 11:00etan.
aurkituko dugu eta haren ondorio sus devastadoras consecuencias. Antolatzailea:Gernika-Lumoko Udala.
hondatzaileen berri izango dugu. Informazioa eta erreserbak:946 255 892 - turismo@gernika-lumo.net
Además, tendremos la oportuni-
Lekuak mugatuak dira.
Gainera, eraso izugarri horren dad de visitar un refugio antiaéreo
ostean kaltegabe geratu zen he- que quedó intacto después del Idioma:Euskera/Castellano.
gazkinen aurkako aterpe bat bis- terrible ataque. Punto de encuentro:Oficina de Turismo. Artekalea 8.
itatzeko aukera izango dugu. Día y hora:Del lunes 9 al viernes 13 a las 11:00 h.
Organización:Ayuntamiento de Gernika-Lumo.
Información y reservas:946 255 892 - turismo@gernika-lumo.net
Plazas limitadas.
56
URDAIBAIKO HISTORIA HISTORIA GEOLÓGICA Hizkuntza:Gaztelania.
Elkargunea:Geltoki plaza.
GEOLOGIKOA. DE URDAIBAI. Eguna eta ordua:Igandean, hilak 22, 10:00etatik 14:00etara.
Oinezko ibilbide gidatua. Ruta guiada a pie. Antolatzailea:EUSKADI TREK – Interpretazioko mendi-ibilia Euskadin.
Informazioa eta erreserbak:635 715 754 - info@euskaditrek.es
Interpretazioko mendi-ibiliko Esta ruta de senderismo interpre- Lekuak mugatuak dira.
ibilbide honek oso ezaguna ez den tativo nos abrirá las puertas a un
eta Urdaibaiko jendearen bizimo- mundo poco conocido y que ha Idioma:Castellano.
Punto de encuentro:Geltoki Plaza.
duari eragin dion mundu baterako influido en el modo de vida de las
Día y hora:Domingo 22 de 10:00 a 14:00 h.
ateak zabalduko dizkigu. Zona gentes de Urdaibai. Conocer el Organización:EUSKADI TREK – senderismo interpretativo en el Pais Vasco.
horren jatorria eta milioika urtetan origen y la evolución geológica de Información y reservas:635 715 754 - info@euskaditrek.es
izan duen bilakaera geologikoa esta zona a lo largo de millones Plazas limitadas.
ezagutzeak gure historia hobeto de años nos ayudará a entender
ulertzen eta biosferaren erreserba mejor nuestra historia y a valorar
horren natura- eta kultura-ondare y respetar el extraordinario patri-
bikaina balioesten eta errespetat- monio natural y cultural de esta
zen lagunduko digu. Gurekin goiz Reserva de la Biosfera. Te anima-
aktibo batez, “ibiliz eta aurkituz”, mos a disfrutar con nosotros de
gozatzera animatzen zaitugu. una mañana activa, “caminando y
Oharra: arropa eta oinetako egokiak
descubriendo”.
eramatea gomendatzen da. Nota: se recomienda llevar ropa y
calzado adecuado.
57
GETXO
BETIKO GETXO. BETIKO GETXO.
Bizikletazko ibilbide gidatua. Ruta guiada en bicicleta.
58
BOLUEKO HEZEGUNEA. HUMEDAL DEL BOLUE.
Oinezko ibilbide gidatua. Ruta guiada a pie.
59
UTZIDAZU GETXO DÉJAME QUE TE CUENTE
KONTATZEN: PORTU GETXO: PUERTO VIEJO.
ZAHARRA. Cuentacuentos familiar.
Familientzako ipuin-kontalaria.
Una actividad en familia que nos
Gure ondare komunaz modu di- permitirá interesarnos por nuestro
bertigarri, atsegin eta hezigarrian patrimonio común de manera di-
interesatzeko bide emango digun vertida, amena y didáctica. Juntos
familiako jarduera. Elkarrekin, Ge- vamos a adentrarnos en la historia
txoko Portu Zaharreko historian del Puerto Viejo de Getxo y a co-
barneratuko gara eta lekua eta nocer a fondo el lugar y sus gen-
horko jendeak sakon ezagutuko tes. Será una oportunidad para
ditugu. Gure udalerriko kultura- descubrir una parte de la gran
Hizkuntza:Euskara/gaztelania.
paisaien dibertsitate handiaren zati diversidad de paisajes culturales Elkargunea:Etxetxu (Portu Zaharra).
bat aurkitzeko aukera izango da. de nuestro municipio. Eguna eta ordua:Larunbatetan, hilak 14 (gaztelaniaz) eta 28 (euskaraz),
11:00etatik 12:00etara.
Antolatzailea:Getxoko Turismo Bulegoa. Getxoko Udala.
Informazioa eta erreserbak:944 910 800 - www.getxo.eus/turismo
Lekuak mugatuak dira.
Idioma:Euskera/Castellano.
Punto de encuentro:Etxetxu (Puerto Viejo).
Día y hora:Sábados 14 (castellano) y 28 (euskera) de 11:00 a 12:00 h.
Organización:Oficina de turismo de Getxo. Ayuntamiento de Getxo.
Información y reservas:944 910 800 - www.getxo.eus/turismo
Plazas limitadas.
60
PAISAIA GENEROAK EL PAISAJE ATRAVESADO
ZEHARKATUTA. POR EL GÉNERO.
Jardunaldi zientifikoa eta bisitaldi Jornada científica y visita guiada.
gidatua.
Las desigualdades no siempre
Desberdintasunak ez dira beti son consideradas en los procesos
aintzat hartzen lurraldea pla- de planificación u ordenación del
nifikatzeko edo antolatzeko territorio, cuando, en realidad,
prozesuetan, gai transbertsa- constituyen un tema transversal.
la izan arren. Gaiko aditu en De la mano de reconocidas exper-
tzutetsuen eskutik, jardunaldi tas en la cuestión, esta jornada
honetan,paisaiaren kudeaketan busca reflexionar sobre qué supo-
genero-ikuspegitik lan egiteak ne trabajar en la gestión del pai- Hizkuntza:Gaztelania.
esan nahi duenaz hausnartuko Elkargunea:Tamarises Izarra Jatetxea (1go solairua). Ereagako Kaia, z.g.
saje desde una perspectiva de gé- Eguna eta ordua:Asteartean, hilak 10, 10:00etatik 14:00etara.
da: emakumeentzakoak bakarrik nero: ¿significa repensar y diseñar Antolatzailea:Getxoko Udala, Universidad del País Vasco/Euskal Herriko
diren espazioak berrasmatzea eta espacios sólo para mujeres? ¿O, Unibertsitatea eta Kultura Paisaien eta Ondarearen UNESCO katedra.
diseinatzea esan nahi du? Edo, más bien, trata de tener presente Informazioa eta erreserbak:945 014 546 - catedra.unesco-paisajes@ehu.eus
aitzitik, gizarteak ezaugarri duen la diversidad que caracteriza a la Lekuak mugatuak dira.
dibertsitatea kontuan izatea da, sociedad, en toda su complejidad Idioma:Castellano.
konplexutasun eta inguruabar y sus circunstancias, para generar Punto de encuentro:Restaurante Tamarises Izarra (1ª planta). Muelle de Ereaga, s/n.
guztiak aintzat hartuta, proposa- propuestas inclusivas? Día y hora:Martes 10 de 9:30 a 14:30 h.
men inklusiboak sortzeko asmoz? Organización:Ayuntamiento de Getxo, Universidad del País Vasco/Euskal Herriko
Nota: Tras las jornada se realizará Unibertsitatea y Cátedra UNESCO de Paisajes Culturales y Patrimonio.
Oharra: jardunaldien ostean, Punta una visita guiada a las Galerías Punta Información y reservas:945 014 546 - catedra.unesco-paisajes@ehu.eus
Begoña galerietarako bisitaldi gidatu Begoña. Plazas limitadas.
bat egingo da.
61
GETXO-PORTUGALETE
BIZKAIA ZUBIA. EL PUENTE VIZCAYA.
Oinezko ibilbide gidatua. Ruta guiada a pie.
62
GORDEXOLA
ZURE BEGIRADA… TU MIRADA…
ZURE PAISAIA. TU PAISAJE.
Oinezko ibilbide gidatua. Ruta guiada a pie.
63
GORLIZ
GORLIZKO BADIA, LA BAHÍA DE GORLIZ,
PAISAIA KULTURALA. UN PAISAJE CULTURAL.
Oinezko ibilbide gidatua. Ruta guiada a pie.
Idioma:Euskera/Castellano.
Punto de encuentro:Punto de información turística.
Día y hora:Jueves 5 a las 16:00 h. y viernes 6 a las 12:00 h.
Organización:Ayuntamiento de Gorliz.
Información y reservas:946 774 348 - turismo@gorliz.net
Plazas limitadas.
64
GUEÑES
ARENATZARTE PARKEA. EL PARQUE
Oinezko ibilbide gidatua. ARENATZARTE.
Ruta guiada a pie.
Bisitaldi gidatu interesgarri honek
natura, artea eta “Villa Urrutia” Una interesante visita guiada que
jauregiko historia konbinatzen combina naturaleza, arte y la his-
ditu. Kultura-gune hori, Arenatza toria del Palacio “Villa Urrutia”.
lorategiko hektarea eta erdiko Podremos conocer este espacio
parkea, ezagutu ahalko dugu, zu- cultural, un parque de una hectá-
haitzen eta eskultura abangoar- rea y media en el jardín de Are-
distetan zehar gidatuko gaituzten natza, a través de paseos que nos
ibilbideetan zehar. Museo ireki guiarán entre árboles y esculturas
horrek lau zona nagusi ditu, eta vanguardistas. Este museo abier-
aire zabaleko bilduma iraunkorra to tiene cuatro zonas principales, Hizkuntza:Euskara/gaztelania.
gailentzen da. Han, Koldobika entre la que destaca la colección Elkargunea:Udaletxea (Enkarterri 5).
Jáuregui, Ángel Garraza, Vicente permanente al aire libre. Allí en- Eguna eta ordua:Larunbatetan, hilak 14 eta 28, 11:30ean.
eta Fernando Roscubas, Mikel contraremos obras de escultores Antolatzailea:Gueñesko Udala.
Lertxundi, Marijose Recalde eta Informazioa eta erreserbak:946 692 689.
como Koldobika Jáuregui, Ángel
Lekuak mugatuak dira.
John Stone eskultoreen obrak aur- Garraza, Vicente y Fernando Ros-
kituko ditugu. cubas, Mikel Lertxundi, Marijose Idioma:Euskera/Castellano.
Recalde y John Stone. Punto de encuentro:Ayuntamiento (Enkarterri n.º 5).
Día y hora:Sábados 14 y 28 a las 11:30 h.
Organización:Ayuntamiento de Güeñes.
Información y reservas:946 692 689.
Plazas limitadas.
Idioma:Euskera/Castellano.
Punto de encuentro:Parking de Iorgi en Sodupe (frente a Iorgi nº 8).
Día y hora:Sábados 7 y 21 a las 10:00 h.
Organización:Ayuntamiento de Güeñes.
Información y reservas:946 692 689.
Plazas limitadas.
65
IGERRAK - ONDARE LAGUNAK
ONDAREA KLIK BATEAN. PATRIMONIO EN Hizkuntza:Euskara/gaztelania.
Argazki-lehiaketa. UN CLICK. Elkargunea:Jardunaldietako ekitaldi guztiak.
Eguna eta ordua:Urriaren 1etik 31ra.
Ondarearen Europako Jardunal- Concurso fotográfico. Antolatzaileak:Igerrak. Euskaldunon Instagram Komunitatea - Ondare Lagunak.
dien argazki-lehiaketa ofiziala, Informazioa:kaixo@igerrak.eus - https://www.igerrak.eus
Concurso fotográfico oficial de las
Igerrak-ek (Euskaldunon Instagram Jornadas Europeas de Patrimonio Idioma:Euskera/Castellano.
Komunitatea) antolatua. Ondarea- organizado por Igerrak, la comu- Punto de encuentro:Todos los eventos de las jornadas.
ren Europako Jardunaldietako eki- nidad euskaldun de Instagram. En Día y hora:Del 1 al 31 de octubre.
taldietako parte-hartzaileek Insta- el concurso participarán las fotos Organización:Igerrak. Euskaldunon Instagram Komunitatea - Ondare Lagunak.
gramera eta Facebookera igotako subidas a Instagram y Facebook Información:kaixo@igerrak.eus - https://www.igerrak.eus
argazkiek eta Bizkaiko paisaien por los asistentes a los eventos de
eraikuntzari loturiko argazkiek par- las JEP y las fotos relacionadas con
te hartuko dute. Argazkietan traol la construcción de los paisajes en
hauek jarri behar dira: Bizkaia. Las fotografías deberán
#ondareabizkaia2017 incluir los hashtag:
#igerrak_ondareabizkaia. #ondareabizkaia2017
#igerrak_ondareabizkaia.
Kontsultatu oinarriak
www.igerrak.eus web orrian Consultar las bases en la web:
www.igerrak.eus
66
IGORRE
ARAMOTZEKO DE LA LADERA DEL
MAGALETIK IGORREKO ARAMOTZ A LOS VALLES
HARANETARA. DE IGORRE.
Oinezko ibilbide gidatua. Ruta guiada a pie.
ISPASTER
TXONDORRETIK DE LA TXONDORRA
BIOMASARA. A LA BIOMASA.
Oinezko ibilbide gidatua. Ruta guiada a pie.
67
IURRETA
PAISAIAREN SOINUAK, LOS SONIDOS DEL
ISILTASUNAREN PAISAJE, LOS SONIDOS
SOINUAK. DEL SILENCIO.
Oinezko ibilbide gidatua. Ruta guiada a pie.
68
IZURTZA
SOINU-PAISAIAK. PAISAJES SONOROS. Hizkuntza:Euskara/gaztelania.
Elkargunea:Fosroc Euco enpresaren aparkalekua.
Bisitaldi gidatua eta familientzako Visita guiada y taller familiar. Eguna eta ordua:Igandean, hilak 22, 10:30ean (euskaraz) eta 12:00etan
lantegia. (gaztelaniaz).
La visita comenzará con un paseo Antolatzailea:Izurtzako Udala eta Gerediaga Elkartea.
Bisita hasteko, zenbait garai- por entre caseríos de diferentes Informazioa eta erreserbak:673 005 981 - ejardunaldiak@gmail.com
tako baserrien arteko ibilaldi bat épocas, terminado en la emble- Lekuak mugatuak dira.
egingo dugu, eta Etxaburutorre mática Etxaburutorre. Contem-
enblematikoan bukatuko dugu. Idioma:Euskera/Castellano.
plaremos la evolución tanto de los
Punto de encuentro:Parking de la empresa Fosroc Euco.
Baserrien eta inguratzen dituen caseríos y del paisaje que les ro- Día y hora:Domingo 22 a las 10:30 h. (euskera) y a las 12:00 h. (castellano).
paisaiaren, harrobien, baratzen, dea, canteras, huertas, árboles… Organización:Ayuntamiento de Izurtza y Gerediaga elkartea.
zuhaitzen eta abarren bilakaera Etxaburutorre será también el Información y reservas:673 005 981 - ejardunaldiak@gmail.com
behatuko dugu. Etxaburutorre marco incomparable para el taller Plazas limitadas.
gazteenentzat burutuko dugun de paisaje sonoro que llevaremos
soinu-paisaiako lantegirako espa- a cabo para los más jovencitos,
rru paregabea ere izango da. Ho- con el que aprenderemos que la
rren bidez, ikasiko dugu soinuaren diferencia entre sonido y ruido es
eta zarataren arteko desberdin- cultural e individual y se traduce
tasuna kulturala eta indibiduala en los ambientes que buscamos
dela eta horren ondorioz giro jakin o evitamos, que nos gustan o nos
batzuk bilatzen edo saihesten di- disgustan.
tugula, atseginak ala gogaikarriak
gertatzen baitzaizkigu.
69
KARRANTZA HARANA-VALLE DE CARRANZA
ARMAÑONGO PARKE PAISAJES DEL PARQUE
NATURALEKO PAISAIAK. NATURAL DE ARMANÓN.
Oinezko ibilbide gidatua. Ruta guiada a pie.
70
TORCA DEL CARLISTA: LA TORCA DEL CARLISTA:
HUTSAREN KONKISTA. LA CONQUISTA DEL
Hitzaldia. VACÍO.
Conferencia.
Raneroko haitzetako (Karrantza)
karstak lurrazpiko ondare ba- El karst de las Peñas de Ranero
liotsua du barruan. UPV/EHUko (Karrantza) alberga en su interior
zientzialariek eta ADES elkarteko un valioso patrimonio subterrá-
eta Esparta espeleologia-taldeko neo. Un proyecto de investigación
espeleologoek egindako ikerketa- realizado por científicos de la
proiektu bati esker, Karlistaren UPV/EHU y espeleólogos de los
Torkari, planetako lurrazpiko bo- grupos ADES Elkartea y Grupo Es-
lumen handienetako bati, buruzko peleológico Esparta ha permitido
ezagutza sakondu ahal izan da. profundizar en el conocimiento de Hizkuntza:Gaztelania.
la Torca del Carlista, uno de los Elkargunea:Pozalagua haitzuloa.
Arantza Aranbururen eta Javi Mo- Eguna eta ordua:Larunbatean, hilak 21, 18:00etan.
renoren, “La Torca del Carlista: mayores volúmenes subterráneos
Antolatzailea:Karrantzako Udala.
uno de los mayores volúmenes del planeta. Informazioa eta erreserbak:946 806 928 – 696 446 301.
subterráneos del mundo” liburua- Lekuak mugatuak dira.
De la mano de Arantza Aranburu
ren egileen, eskutik, barrunbe y Javi Moreno, autores del libro Idioma:Castellano.
horren inguruko guztia aurkituko “La Torca del Carlista: uno de los Punto de encuentro:Cueva de Pozalagua.
dugu. mayores volúmenes subterráneos Día y hora:Sábado 21 a las 18:00 h.
del mundo”, descubriremos todo Organización:Ayuntamiento de Karrantza.
sobre esta cavidad. Información y reservas:946 806 928 – 696 446 301.
Plazas limitadas.
Idioma:Castellano.
Punto de encuentro:Oficina de Turismo de Karrantza.
Día y hora:Jueves 12 a las 10:00 h.
Organización:Ayuntamiento de Karrantza.
Información y reservas:946 806 928 – 696 446 301.
Plazas limitadas.
71
KARRANTZA, MUTURRETIK CARRANZA DE EXTREMO
MUTURRERA. A EXTREMO: ARMAÑÓN.
ARMAÑON. Ruta guiada a pie.
Oinezko ibilbide gidatua.
La roca caliza domina la zona no-
Kareharria nagusi da Karrantza roeste del Valle de Carranza. Es
Haranaren ipar-ekialdean. Ho- por eso que hay gran cantidad de
rren ondorioz, oso ugariak dira cavidades, simas, dolinas y lapia-
barrunbeak, leizeak, torkak eta ces que hacen muy difícil caminar
lapiazak, eta oso zail egiten dute por toda esta zona. Por eso tam-
ibiltzea inguru osoan. Hori dela bién, se ha mantenido como uno
eta, halaber, Bizkaian aldaketa de los lugares más inalterados de
gutxien izan duen tokietako bat Bizkaia. Recorriendo esta área,
da. Armañongo Parke Naturala- dentro del Parque Natural de Ar- Hizkuntza:Gaztelania.
ren barruan dagoen inguru horre- mañón, disfrutaremos de unas Elkargunea:Pozalagua haitzuloaren aparkalekua.
tan ikuspegi eta paisaia karstiko vistas y un paisaje kárstico inme- Eguna eta ordua:Larunbatetan, hilak 21 eta 28, 9:00etatik 14:00etara.
Antolatzailea:Carrantia.
ezin hobeak gozatuko ditugu; jorables, así como de los restos de
Informazioa eta erreserbak:618 055 753 - sergio@carrantia.com
harrobien aztarnak ere ikusi ahal las canteras que, durante años, Lekuak mugatuak dira.
izango ditugu, zeinak urteetan supusieron la única industria de la
eskualdeko industria bakarra izan comarca. Idioma:Castellano.
baitira. Punto de encuentro:Párking de la cueva de Pozalagua.
Nota: Ésta es una ruta bastante dura,
Día y hora:Sábados 21 y 28 de 9:00 a 14:00 h.
Oharra: Nahiko ibilbide gogorra da, por la dificultad del terreno y por
Organización:Carrantia.
lurraren zailtasunagatik zein desnibe- los desniveles. Se recomienda ropa y
Información y reservas:618 055 753 - sergio@carrantia.com
lagatik. Gomendagarria da jantzi eta calzado adecuado (botas de monte).
Plazas limitadas.
oinetako egokiak eramatea (mendiko
botak).
72
KORTEZUBI
MILA URTE BAINO UN DIORAMA DE UN
GEHIAGOKO PAISAIA PAISAJE MILENARIO.
BATEN DIORAMA. Taller infantil.
Haurrentzako lantegia.
Un taller creativo para niñas y ni-
7 urtetik 12 urtera arteko hau- ños de entre 7 y 12 años. A partir
rrentzako sormen-lantegia. Santi- de la creación de un diorama del
mamiñeko arkeologia-multzoaren conjunto arqueológico de Santi-
diorama bat sortuta, Ereñozar mamiñe, ubicado en el monte de
mendian, mila urte baino ge- Ereñozar, en un paisaje milenario,
hiagoko paisaia batean baitago conoceremos cómo era el clima, la
kokatuta, jakingo dugu nolakoak vegetación y el modo de vida de la
ziren paraje horretan duela población prehistórica que habitó
15.000 urte bizi zen historiaurreko en este paraje hace 15.000 años. Hizkuntza:Euskara.
populazioaren bizimodua, klima Elkargunea:Santimamiñe haitzuloko harrera-zentroa.
eta landaredia. Eguna eta ordua:Igandean, hilak 29, 12:00etan.
Antolatzailea:Santimamiñe haitzuloak. Bizkaiko Foru Aldundia.
Informazioa eta erreserbak:944 651 657 eta 944 651 660.
Lekuak mugatuak dira.
Idioma:Euskera.
Punto de encuentro:Centro de recepción de la Cueva de Santimamiñe.
Día y hora:Domingo 29 a las 12:00 h.
Organización:Cuevas de Santimamiñe. Diputación Foral de Bizkaia.
Información y reservas:944 651 657 y 944 651 660.
Plazas limitadas.
SANTIMAMIÑETIK DE SANTIMAMIÑE AL
OMAKO BASORAINO. BOSQUE DE OMA.
Oinezko ibilbide gidatua. Ruta guiada a pie.
73
SORTU ZURE OMAKO CREA TU MINIBOSQUE
MINIBASOA. DE OMA.
Haurrentzako lantegia. Taller infantil.
Idioma:Euskera/Castellano.
Punto de encuentro:Centro de recepción de la Cueva de Santimamiñe.
Día y hora:Sábado 21 a las 12:00 h.
Organización:Cuevas de Santimamiñe. Diputación Foral de Bizkaia.
Información y reservas:944 651 657 y 944 651 660.
Plazas limitadas.
74
LANESTOSA
SARBIDE-EREMUAN ESPACIO DE ACCESO E
ETA HERRIAREN IDENTIDAD DE LA VILLA.
IDENTITATEA. Ruta guiada a pie.
Oinezko ibilbide gidatua.
Con esta ruta podremos contem-
Ibilbide honetan, ikusi ahal izan- plar las transformaciones urba-
go ditugu Lanestosako hiribilduan nas, pero también los elementos
izan diren hiri-aldaketak nahiz inalterables que se han mantenido
mendez mende aldatu gabe man- a lo largo de los siglos en la villa
tendu diren elementuak, zeinek de Lanestosa y la dotan de un
ematen baitiote gaur egun arte aspecto característico que ha con-
iraun duen itxura berezia. Erai- seguido perdurar hasta nuestros Hizkuntza:Gaztelania.
kinen, dorretxeen, zubien eta días. Sabremos del ayer y hoy de Elkargunea:Lanestosako pilotalekuko aparkalekua.
bideen iragana eta oraina ezagu- los edificios, casas-torre, puentes Eguna eta ordua:Larunbatean, hilak 28, eta igandean, hilak 29, 11:30ean.
tuko ditugu; horiek guztiek eratu y diferentes caminos que confor- Antolatzailea:Lanestosako Udala.
man la identidad y diferenciación Laguntzailea:Lanestosako Historiak Kultur Elkartea.
dute Bizkaiko Jaurreriko hiri eta
Informazioa eta erreserbak:946 806 116 y 607 217 424.
hiribildu guztien artean berezia de este municipio en el conjunto Lekuak mugatuak dira.
den udalerri honen identitatea eta de poblaciones y villas del señorío
berezitasuna. de Bizkaia. Idioma:Castellano.
Punto de encuentro:Parking del frontón de Lanestosa.
Día y hora:Sábado 28 y domingo 29 a las 11:30 h.
Organización:Ayuntamiento de Lanestosa.
Colabora:Asociación Cultural Historias de Lanestosa.
Información y reservas:946 806 116 y 607 217 424.
Plazas limitadas.
LARRABETZU
DEFENTSAREN OROGRAFÍA DE LA
OROGRAFIA. DEFENSA.
Bisitaldi gidatua. Visita guiada.
75
LAUKIZ
ATZO, GAUR ETA BIHAR. AYER, HOY Y MAÑANA.
Oinezko ibilbide gidatua. Ruta guiada a pie.
LEIOA
ARBORETUMA. EL ARBORETUM.
Landare-azoka eta bisitaldi gidatuak. Feria de plantas y visitas guiadas.
76
LEKEITIO
CARLOS ETA MARIO CARLOS Y MARIO ADÁN Hizkuntza:Gaztelania.
Elkargunea:Zubieta hotel-apartamentuko sarrera-arkua.
ADÁN DE YARZA ETA DE YARZA Y EL PAISAJE. Eguna eta ordua:Larunbatean, hilak 28, 11:30ean.
PAISAIA. Visita guiada.
Antolatzailea:Lekeitioko eta Ispasterko Udalak.
Informazioa eta erreserbak:946 034 122 (urriaren 9tik aurrera, 09:00etatik
Bisitaldi gidatua. 11:00etara) - artxiboa@lekeitio.eus
Carlos Adán de Yarza (1812-1863)
Lekuak mugatuak dira.
Carlos Adán de Yarza (1812-1863) fue un conocido político liberal
politikari liberal foruzale ospet- fuerista, alcalde de Bilbao y Di-
Idioma:Castellano.
sua, Bilboko alkatea eta Bizkaiko putado General de Bizkaia. Apa- Punto de encuentro:Arco de entrada del apathotel Zubieta.
ahaldun nagusia izan zen. Botani- sionado de la botánica, plantó Día y hora:Sábado 28 a las 11:30 h.
karen zale amorratua zenez, lora- un hermoso jardín en su palacio Organización:Ayuntamientos de Lekeitio e Ispaster.
tegi eder bat landatu zuen Zubie- de Zubieta. Su hijo Mario (1846- Información y reservas:946 034 122 (a partir del 9 de octubre de 9:00 a
11:00 h.) - artxiboa@lekeitio.eus
tako jauregian. Haren seme Mario 1920) también fue Diputado Ge- Plazas limitadas.
(1846-1920) ere izan zen Bizkaiko neral de Bizkaia y es conocido por
ahaldun nagusia eta intsinis pinua la introducción e inicio de explo-
sartzeagatik eta industrian ustiat- tación industrial del pino insignis.
zen hasteagatik da ezaguna. Jesús El historiador Jesús Muñiz nos
Muñiz historialariak pertsonaia presentará a estos interesantes
interesgarri horiek aurkeztuko di- personajes en el propio jardín del
zkigu Zubieta jauregiko lorategian palacio de Zubieta, sito en el mu-
bertan, Ispaster udalerrian. nicipio de Ispaster.
77
GARRAITZ UHARTEA. LA ISLA DE GARRAITZ.
Oinezko ibilbide gidatua. Ruta guiada a pie.
LEZAMA
TXAKOLIN-PAISAIAK: PAISAJES
ATZO ETA GAUR. CHACOLINEROS: AYER Y
Oinezko ibilbide gidatua eta HOY.
upeltegirako bisitaldia.
Ruta guiada a pie y visita a bodega.
Zenbait mahastitan zeharreko
Una ruta guiada por varios viñe-
ibilbide gidatua. Bukatzeko, bisi-
dos que terminará con una visita
taldi bat eta txakolin-dastaketa
y cata de chacolí en una bodega,
bat egingo dira upeltegi batean,
en la que seremos testigos de la
eta txakolinak Lezaman duen pre-
presencia histórica del chacolí en
sentzia historikoa eta lurzoruaren
Lezama y su reflejo en el uso del
erabileran eta egungo paisaian
suelo y el paisaje actual. Veremos
daukan isla ikusiko ditugu. Ikusiko
cómo el chacolí, que siempre ha
dugu txakolinak, gure baserrie-
sido un producto destacado en la
tako ekonomian beti produktu Hizkuntza:Euskara/gaztelania.
economía de nuestros caseríos y
gailena izan baita eta gaur gure Elkargunea:Udaletxeko plaza.
hoy es reconocido dentro y fuera Eguna eta ordua:Igandean, hilak 22, 11:00etan.
mugetatik kanpo Bizkaiko Txako-
de nuestras fronteras con la De- Antolatzailea:Lezamako Udala.
lina jatorri-deituraz ezagutzen Informazioa eta erreserbak:944 556 126 - liburutegia@lezama.org
nominación de Origen Bizkaiko
baita, baduela oraindik garrantzia Lekuak mugatuak dira.
Txakolina, sigue teniendo gran
Lezaman, upeltegi eta ekoizle ge-
peso en Lezama, uno de los mu-
hien dituzten Bizkaiko udalerrie- Idioma:Euskera/Castellano.
nicipios vizcaínos con mayor can- Punto de encuentro:Plaza del ayuntamiento.
tako batean.
tidad de bodegas y productores. Día y hora:Domingo 22 a las 11:00 h.
Organización:Ayuntamiento de Lezama.
Información y reservas:944 556 126 - liburutegia@lezama.org
Plazas limitadas.
78
LOIU
HILETA-PAISAIAK. PAISAJES FUNERARIOS.
Bisitaldi gidatua. Visita guiada.
79
MAÑARIA
GIZAKIAREN AZTARNA LAS HUELLAS Hizkuntza:Euskara/gaztelania.
Elkargunea:Udaletxeko plaza.
ISILAK. SILENCIOSAS DEL SER Eguna eta ordua:Larunbatean, hilak 28, 11:00etan (euskarazko bisitaldia),
Oinezko ibilbide gidatua eta HUMANO. 17:00etan (gaztelaniazko bisitaldia) eta 19:30ean (organo-kontzertua).
organo-kontzertua Yohan Tardivel-en Antolatzailea:Mañariko Udala eta Gerediaga Elkartea.
Ruta guiada a pie y concierto de Informazioa eta erreserbak:673 005 981 - ejardunaldiak@gmail.com
eskutik.
órgano por Yoann Tardivel.
Lekuak mugatuak dira.
Paisaiak Mañariko elizateko bi- La anteiglesia de Mañaria ha visto
zitza eta ekonomia baldintzatzen cómo el paisaje ha condicionado Idioma:Euskera/Castellano.
ditu. Mendi zirraragarriez (Es- su vida y su economía. Rodeada
Punto de encuentro:Plaza del ayuntamiento.
kuagatx, Mugarra, Untxillatz…) Día y hora:Sábado 28 a las 11:00 h. (visita en euskera), a las 17:00 h. (visita en
por impresionantes montañas castellano) y a las 19:30 h. (concierto de órgano).
inguratuta, kareharriaren ugari- (Eskuagatx, Mugarra, Untxilla- Organización:Ayuntamiento de Mañaria y Gerediaga elkartea.
tasunak oso erliebe karstiko abe- tz…), la abundancia de caliza ha Información y reservas:673 005 981 - ejardunaldiak@gmail.com
ratsa eragin du; hain zuzen, hait- dado lugar a un muy rico relieve Plazas limitadas.
zulo ugari daude, eta horietako kárstico, con abundantes cuevas,
askotan historiaurreko gizakien muchas de ellas con restos de
okupazioaren hondarrak daude. ocupación humana prehistórica.
Ibilaldi honetan, horko paisaietan Este paseo nos llevará a recorrer
zehar ibiliko gara eta horietan ha- sus paisajes, reconociendo en
rrobien eta zur-industriaren eragi- ellos la influencia de las canteras y
na ezagutuko dugu (Zugazagoitia la industria maderera (visitaremos
y Agirre SL zerratokia bisitatuko la serrería Zugazagoitia y Aguirre
dugu). Amaitzeko, Askondoko S.L). Para finalizar, nos acercare-
haitzulora joango gara. mos hasta la cueva de Askondo.
Oharrak: ez gara Askondoko haitzu-
Notas: No entraremos a las cuevas
loetan sartuko, jendearentzat itxita
de Askondo, ya que están cerradas al
daude eta.
público.
Bisitaren amaieran, organo kontzer-
La visita se completará con un
tua eskainiko da. Bizkaiko organo
concierto de órgano. Yoann Tardivel
barrokorik handienean, Yoann Tardivel
Erchoff interpretará obras musicales
Erchoff-ek paisaiako elementuak des-
e improvisaciones que describen
kribatzen dituzten obra musikalak eta
diferentes elementos del paisaje en el
inprobisazioak interpretatuko ditu.
mayor el órgano barroco de Bizkaia.
80
MARKINA-XEMEIN
MARKINAKO BELTZA. MARKINAKO BELTZA.
Oinezko ibilbide gidatua. Ruta guiada a pie.
Hizkuntza:Euskara/gaztelania.
Elkargunea:Goiko Portala.
Eguna eta ordua:Igandean, hilak 22, 10:00 etatik 12:00 etara.
Antolatzailea:Uhagon Kulturgunea.
Informazioa eta erreserbak:946 166 303 - kulturgunea@uhagon.com
Lekuak mugatuak dira.
Idioma:Euskera/Castellano.
Punto de encuentro:Goiko Portala.
Día y hora:Domingo 22 de 10:00 a 12:00 h.
Organización:Uhagon Kulturgunea.
Información y reservas:946 166 303 - kulturgunea@uhagon.com
Plazas limitadas.
81
MARURI-JATABE
GERRAKO PAISAIAK: PAISAJES BÉLICOS: LA
LERRO INGELESA. LÍNEA INGLESA.
Oinezko ibilbide gidatua. Ruta guiada a pie.
MENDATA
BASERRIA, KULTURA- EL CASERÍO, GUARDIÁN
ETA NATURA- DEL PATRIMONIO
ONDAREAREN CULTURAL Y NATURAL.
ZAINDARIA. Conferencia.
Hitzaldia.
La Reserva de la Biosfera de Ur-
Urdaibaiko Biosfera Erreserba daibai se ha desarrollado a partir
bere kokapen geografikoan eta de su ubicación geográfica y los
inguruneko baliabide naturale- recursos naturales del entorno.
tan oinarrituta garatu da. Han, Allí el caserío ha sido durante si-
mendeetan, baserria elementu glos elemento determinante para
erabakigarria izan da paisaiaren el paisaje, las familias, los barrios
tzat, familientzat, auzoentzat eta y las relaciones entre pueblos. Hizkuntza:Gaztelania/euskara.
herrien arteko harremanentzat. Vivienda, lugar de trabajo, nexo Elkargunea:Elizoste aretoa (Elexalde).
Baserria etxebizitza, lantokia eta entre el ser humano y el medio, Eguna eta ordua:Ostegunean, hilak 26, 19:30ean.
gizakiaren eta ingurunearen ar- el caserío ha determinado la con- Antolatzailea:Mendatako Udala.
Informazioa:946 254 722 (astelehenetik ostiralera, 09:00etatik 14:00etara).
teko lotura izan da eta paisaia- servación, transformación y man- 946 257 204 (asteazkenetik igandera, 10:00etatik 14:00etara eta 17:00etatik
ren kontserbazioa, eraldaketa tenimiento del paisaje. Con esta 19:30era) - turismo.mendata@bizkaia.org
eta mantentzea baldintzatu ditu. charla traeremos a la memoria el
Hitzaldi honen bidez, baserria eta caserío y la labor de nuestros an- Idioma:Castellano/Euskera.
tepasados, que se unirán al paisa- Punto de encuentro:Elizoste aretoa (Elexalde).
gure arbasoen lana ekarriko ditu- Día y hora:Jueves 26 a las 19:30 h.
gu gogora, eta egungo paisaiare- je de hoy. Organización:Ayuntamiento de Mendata.
kin bat egingo dute. Información:946 254 722 (lunes a viernes de 9:00 a 14:00 h.) -
946 257 204 (miércoles a domingo de 10:00 a 14:00 y de 17:00 a 19:30 h.) -
turismo.mendata@bizkaia.org
82
MENDEXA
RAMÓN ADÁN DE YARZA RAMÓN ADÁN DE YARZA
Hizkuntza:Euskara/gaztelania.
ETA PAISAIA. Y EL PAISAJE. Elkargunea:Karraspio hondartzako (Mendexa) aparkalekua.
Bisitaldi gidatua. Visita guiada. Eguna eta ordua:Igandean, hilak 29, 11:30ean.
Antolatzailea:Lekeitioko eta Mendexako Udalak.
Ramón Adan de Yarza (1848- Ramón Adan de Yarza (1848- Informazioa eta erreserbak:946 034 122 (urriaren 9tik aurrera, 09:00etatik
1917) geologo bikaina izan zen, 1917) fue un gran geólogo, segu- 11:00etara) - artxiboa@lekeitio.eus
Lekuak mugatuak dira.
ziurrenik garai guztietako onene- ramente uno de los mejores –en el
tariko bat —euskal geografiaren ámbito de la geografía vasca– de Idioma:Euskera/Castellano.
eremuan—. Lau abizenengatik todos los tiempos. Miembro de Punto de encuentro:Parking de la playa de Karraspio (Mendexa).
familia noble bateko kidea, natu- una familia noble por los cuatro Día y hora:Domingo 29 a las 11:30 h.
ralisten semea eta iloba izan zen apellidos, hijo y nieto de naturalis- Organización:Ayuntamientos de Lekeitio y Mendexa.
Información y reservas:946 034 122 (a partir del 9 de octubre de 9:00 a
(haren aitak sartu zuen intsinis tas (su padre introdujo el pino in- 11:00 h.) - artxiboa@lekeitio.eus
pinua Bizkaian), meatze-ingenia- signis en Bizkaia), estudió inge- Plazas limitadas.
ritza ikasi zuen eta Mendexa uda- niería de minas y se hizo construir
lerrian etxe bat eraikiarazi zuen. una casa en el municipio de Men-
Eraikin horrek Itsasoaldegi du ize- dexa. Aquel edificio, llamado Itsa-
na eta gaur egun Villa Itsaso hote- soaldegi, es hoy en día el hotel
la da. Horko lorategian, egungo Villa Itsaso. En su jardín, sus ac-
jabeek figura horretaz eta gure tuales dueños hablarán de esta fi-
paisaiekin duen harremanaz hitz gura y su relación con nuestros
egingo dute. paisajes.
83
MUNDAKA
URDAIBAI ITSASOTIK, URDAIBAI DESDE EL
ZENTZUMENETARAKO MAR, UN MILAGRO
MIRARIA. PARA LOS SENTIDOS.
Itsasontzizko irtenaldia. Salida en barco.
84
MUNGIA
GOZATU MUNGIAKO DISFRUTA DEL PAISAJE
PAISAIAZ. DE MUNGIA.
Oinezko ibilbide gidatua. Ruta guiada a pie.
MUSKIZ
BURDINA, ITSASORA. HIERRO AL MAR.
Joaquín Cárcamok antolatutako Exposición y visitas guiadas.
erakusketa eta bisitaldi gidatuak. Comisario: Joaquín Cárcamo.
85
LA FORJA DE UN HACHA. LA FORJA DE UN HACHA.
Álvaro Aragónen hitzaldia, Charla por Álvaro Aragón,
erakustaldia eta aizkolarien demostración y exhibición de
agerraldia. aizkolaris.
Hizkuntza:Gaztelania.
Elkargunea:El Pobaleko Burdinola.
Eguna eta ordua:Larunbatean, hilak 21, 11:30etik 13:30era.
Antolatzailea:El Pobaleko Burdinola.
Informazioa eta erreserbak:629 271 516 - info@elpobal.com
Lekuak mugatuak dira.
Idioma:Castellano.
Punto de encuentro:Ferrería de El Pobal.
Día y hora:Sábado 21 de 11:30 a 13:30 h.
Organización:Ferrería de El Pobal.
Información y reservas:629 271 516 - info@elpobal.com
Plazas limitadas.
86
MUÑATOIZKO EL CASTILLO DE Hizkuntza:Gaztelania.
GAZTELUA ETA LOPE MUÑATONES Y LOPE Elkargunea:Muñatoizko gaztelua.
GARCÍA DE SALAZAR, GARCÍA DE SALAZAR, Eguna eta ordua:Larunbatean, hilak 21, 12:00etan.
Antolatzailea:El Pobaleko Burdinola eta Muskizko Udala.
BERE GARAIERAREN UNA TORRE A LA Informazioa eta erreserbak:629 271 516 - info@elpobal.com
NEURRIKO DORREA. MEDIDA DE SU ALTOR. Lekuak mugatuak dira.
Autore-bisita.Juan Manuel González Visita de autor a cargo de Juan
Idioma:Castellano.
Cembellínek gidatutako ibilbidea. Manuel González Cembellín.
Punto de encuentro:Castillo de Muñatones.
Paisaiak baldintzatu zituen Sa- El paisaje condicionó a los Sala- Día y hora:Sábado 28 a las 12:00 h.
Organización:Ferrería de El Pobal y Ayuntamiento de Muskiz.
lazartarrak. Eta Salazartarrek zar. Y los Salazar condicionaron
Información y reservas:629 271 516 - info@elpobal.com
baldintzatu zuten paisaia. Han el paisaje. Se asentaron allí, junto Plazas limitadas.
kokatu ziren, itsasoaren ondoan, a la mar, porque “en ella fallarian
“bertan beti aurkituko zutelako sienpre conducho para amatar la
jangura amatatzeko janaria”. Eta gana del comer”. Y fueron trans-
euren ingurunea eraldatuz joan zi- formando su entorno. Cavaron fo-
ren. Hobiak eta karkabak induska- sos y cárcavas, removieron tierras,
tu zituzten; lurrak irauli; portu bat construyeron un puerto, traslada-
eraiki; bideak lekuz aldatu; lan- ron caminos, eliminaron cultivos...
daketak kendu… Paduretako pai- El paisaje de las marismas cambió
saia aldatu zen beraien gogoaren por su voluntad. Y también su to-
eraginez. Baita beraien dorrea ere: rre, cada vez más alta, más visi-
gero eta garaiagoa, ikusgarriagoa, ble, más impresionante, con unas
ikaragarriagoa… Lope García de altísimas puertas del “altor” del
Salazar etxeko jaunaren neurriko señor de la casa, Lope García de
ate altu-altuak zituen. Salazar.
87
OROZKO
OROZKO ETA EUSKAL OROZKO Y LA ESENCIA
ESENTZIA JOSE ARRUE VASCA EN EL PAISAJE
MARGOLARIAREN (1885- HUMANO DEL PINTOR
1977) GIZA PAISAIAN. JOSE ARRUE (1885-1977).
Oinezko ibilaldi gidatua eta hitzaldia Ruta guiada a pie y conferencia por
Félix Mugurutzarekin. Félix Mugurutza.
88
ERDI AROKO PAISAIA EL PAISAJE MEDIEVAL
GOITIK BEGIRATUTA, A VISTA DE PÁJARO
HISTORIAURREKO DESDE EL PAISAJE
PAISAIATIK. PREHISTÓRICO.
Oinezko ibilbide gidatua. Ruta guiada a pie.
89
GAZTAINAREN LABO- EL CULTIVO Y COMERCIO Hizkuntza:Euskara/gaztelania.
RANTZA ETA MERKA- DE LA CASTAÑA COMO Elkargunea:Orozkoko Museoa.
TARITZA PAISAIAREN ARTÍFICES DEL PAISAJE. Eguna eta ordua:Larunbatean, hilak 21, 11:00etatik 13:30era.
Antolatzailea:Orozkoko Udala eta Aunia Kultura Elkartea.
ARDATZ GISA. Ruta guiada a pie y conferencia por Informazioa eta erreserbak:946 339 823 - museoa.orozko@bizkaia.org
Félix Mugurutza. Lekuak mugatuak dira.
Oinezko ibilaldi gidatua eta hitzaldia
Félix Mugurutzarekin.
A menudo interpretamos los su- Idioma:Euskera/Castellano.
Sarritan, Gorbeiako magaletatik gerentes bosques que cuelgan Punto de encuentro:Museo de Orozko.
eskegita dauden baso iradoki las laderas de Gorbeia como una Día y hora:Sábado 21 de 11:00 a 13:30 h.
obra maestra de la naturaleza. Sin Organización:Ayuntamiento de Orozko y Aunia Kultura Elkartea.
tzaileak naturaren maisulan gisa
Información y reservas:946 339 823 - museoa.orozko@bizkaia.org
interpretatzen ditugu. Hala ere, embargo, ha sido la mano huma-
Plazas limitadas.
gizakiak zizelkatu zuen gaur hain na la que entalló ese paisaje que
atsegin dugun paisaia hori. Neurri hoy tanto nos deleita. Lo debemos
handi batean, gaztainaren lab- en gran medida al cultivo y comer-
orantzari eta merkataritzari zor cio de la castaña, una muestra del
diegu. Gorbeian duela mende incipiente capitalismo comercial
batzuk indarrez sartu zen kapita que irrumpió en Gorbeia hace si-
lismo komertzial hasiberriaren glos, con grandes movimientos de
erakusgarria izan zen eta oper- operarios y mercancías. Un bello
adore eta salgaien mugimendu recorrido para conocer diversos
handiak ekarri zituen. Ibilbide kirikino-hesi o ericeras, construc-
ederra kirikino-hesi edo ericerak, ciones circulares de piedra claves
basoko ustiapen horretarako fun para esa explotación del bosque.
tsezkoak ziren harrizko eraikuntza Nota: Recorrido de unos 10 km. Se
zirkularrak, ezagutzeko. recomienda llevar ropa y calzado
adecuados.
Oharra: 10 km inguruko ibilbidea.
Arropa eta oinetako egokiak erama-
tea gomendatzen da.
90
ABELTZAINTZA- PAISAJES GANADEROS,
PAISAIAK, KULTURA- PATRIMONIO CULTURAL.
ONDAREA. Ruta guiada a pie y degustación de
productos locales.
Oinezko ibilbide gidatua eta toki-
produktuen dastaketa.
Esta ruta nos va a permitir leer en
Ibilbide honi esker, paisaian ar el paisaje las interacciones entre
tzaintzaren, basogintza-jar- el pastoreo, la actividad forestal
dueraren eta Gorbeiako lurral- y otros usos del territorio en Gor-
dearen beste erabileren arteko beia. Desde Santa Marina descu-
elkarrekintzak irakurri ahalko di- briremos las zonas de pasto de
tugu. Santa Marinatik, Orozkoko Orozko y el trabajo de la Asocia-
bazkalekuak aurkituko ditugu eta ción de personas ganaderas Itzina
Itzina abeltzain-elkarteak pai- para mantener el paisaje. Bajare-
saiari eusteko egiten duen lana mos a pie hasta Urrexola para visi-
tar una explotación ganadera que Hizkuntza:Euskara/gaztelania.
ikusiko dugu. Urrexolaraino jait-
Elkargunea:Orozkoko Museoa.
siko gara, oinez, estentsiboan lan trabaja en extensivo, pastoreando Eguna eta ordua:Igandean, hilak 8, 10:00etatik 14:00etara.
egiten duen abeltzaintza-ustiategi estas zonas con razas autóctonas Antolatzailea:Itzina Abeltzainen Elkartea eta Gorbeialde LGA.
bat bisitatzera, galzorian dauden en peligro de extinción: vacas te- Informazioa eta erreserbak:946 122 695 - turismo@gorbeialdea.com
arraza autoktonoak larreratzen rreñas y pottokas. Nuestra visita Lekuak mugatuak dira.
baititu alde horietan: behi terre- finalizará con una degustación de
Idioma:Euskera/Castellano.
ñak eta pottokak. Gure bisita to- productos locales.
Punto de encuentro:Museo de Orozko.
ki-produktuen dastaketa batekin Notas: Iremos en coches hasta el Día y hora:Domingo 8 de 10:00 a 14:00 h.
bukatuko da. parking de Santa Marina. Al finalizar, Organización:Itzina Abeltzainen Elkartea y Gorbeialde LGA.
la organización se encargará del tras- Información y reservas:946 122 695 - turismo@gorbeialdea.com
Oharrak: Santa Marinako aparkaleku-
lado para ir a recoger los coches. Plazas limitadas.
raino autoz joango gara. Bukatzean,
antolatzaileak arduratuko dira autoak
jasotzera eramateaz.
91
ORTUELLA
IBILALDIA LOIOLA UN PASEO POR EL VALLE Hizkuntza:Gaztelania.
Elkargunea:Peñas Negras zentroa.
HARANETIK. LOIOLA. Eguna eta ordua:Igandean, hilak 1, 10:00etatik 14:00etara.
Oinezko ibilbide gidatua. Ruta guiada a pie. Antolatzailea:Ortuellako Udala eta Peñas Negras Ingurumen Interpretazioko
Zentroa.
Ortuella, “burdinaren sukarraren” Una ruta con la que redescubri- Informazioa eta erreserbak:946 338 097.
protagonistak izan ziren udalerrie- remos Ortuella, uno de los mu- Lekuak mugatuak dira.
tako bat, eta Loiola harana, non nicipios protagonistas de la “fie-
Idioma:Castellano.
meatzaritzak garrantzi berezia bre del hierro”, y el valle Loiola, Punto de encuentro:Centro Peñas Negras.
izan baitzuen, berraurkitzeko donde la minería tuvo especial Día y hora:Domingo 1 de 10:00 a 14:00 h.
ibilbidea, gizakiak nabariki mode- relevancia, constituyendo un en- Organización:Ayuntamiento de Ortuella y Centro de Interpretación Ambiental
latu duen ingurunea baita. Plano torno fuertemente modelado por Peñas Negras.
Información y reservas:946 338 097.
makurtuek, kiskaltze-labeek, gar- la mano del ser humano. Planos Plazas limitadas.
bitokiek… burdinaren erauzketa inclinados, hornos de calcina-
eta meatzaritza ulertzeko bidea ción, lavaderos… conforman un
ematen duen multzoa eratzen conjunto que permite entender la
dute. Gaur egun, meategiak itxi- extracción y el laboreo del hierro.
takoan, paisaia aldatzen jarraitu Hoy en día, una vez cerradas las
du eta landare- eta animalia-es- minas, el paisaje ha seguido mo-
pezieak antzinako ustiategiak ko- dificándose y especies vegetales y
lonizatzen hasi dira. animales han empezado a coloni-
zar las antiguas explotaciones.
92
OTXANDIO
LEHENGAIAK PAISAIAN. MATERIAS PRIMAS EN EL
Oinezko ibilbide gidatua eta argazki- PAISAJE.
erakusketa.
Ruta guiada a pie y exposición
fotográfica.
Ibilbide honetan, ikatzak eta zu-
rak Otxandio herriarentzat izan En este recorrido contemplare-
duten garrantzia behatuko dugu mos la importancia del carbón y
eta paisaia lepaketa-teknikaz de la madera para una villa como
nola eraldatu den ikusiko dugu. Otxandio y cómo se ha transfor-
Olazarreko pagadiraino joango mado el paisaje con la técnica del
gara (aurten hortik atera dira he- trasmochado. Nos acercaremos
rriko biztanleen artean banatzeko hasta el hayedo de Olazar (de
zur-sailak); paraje horri Limitado donde este año se han sacado
esaten zaio, haren jurisdikzioa los lotes de madera para repartir
Aramaiok (Araba) eta Otxandiok entre los habitantes de la villa), Hizkuntza:Euskara/gaztelania.
(Bizkaia) errebindikatzen baitute en el paraje conocido como Limi- Elkargunea:Udaletxeko plaza.
XV. mendetik. Bisita Bolalekun tado cuya jurisdicción reivindican Eguna eta ordua:Ibilbide gidatua: igandean, hilak 1, 10:30ean (euskaraz) eta
bukatuko dugu eta, hor, “Atzoko 12:30ean (gaztelaniaz).
desde el siglo XV Aramaio (Ara-
Erakusketa:larunbatetik, irailak 30, igandera, hilak 8. Zabalik: larunbatetan,
eta gaurko Otxandio” argaz- ba) y Otxandio (Bizkaia). Termi- 13:00etatik 14:30era eta 19:00etatik 20:30era, eta igandeetan, 13:00etatik
ki-erakusketa ikusi ahalko dugu. naremos la visita en el Bolaleku 14:30era.
donde podremos ver una exposi- Antolatzailea:Otxandioko Udala eta Gerediaga Elkartea.
ción fotográfica del “Otxandio de Informazioa eta erreserbak:673 005 981 - ejardunaldiak@gmail.com
Lekuak mugatuak dira.
ayer y hoy”.
Idioma:Euskera/Castellano.
Punto de encuentro:Plaza del ayuntamiento.
Día y hora:Ruta guiada: domingo 1 a las 10:30 h. (euskera) y a las 12:30 h.
(castellano).
Exposición:del sábado 30 de septiembre al domingo 8, abierta sábados de 13:00
a 14:30 h. y de 19:00 a 20:30 h. y domingos de 13:00 a 14:30 h.
Organización:Ayuntamiento de Otxandio y Gerediaga elkartea.
Información y reservas:673 005 981 - ejardunaldiak@gmail.com
Plazas limitadas.
93
PLENTZIA
ERALDATZEN ARI DEN PAISAJE EN Hizkuntza:Euskara/gaztelania.
Elkargunea:Gazteluondo.
PAISAIA. TRANSFORMACIÓN. Eguna eta ordua:Larunbatetan, hilak 7, 14, 21 eta 28, 10:00etan.
Piraguazko ibilbide gidatua. Ruta guiada en piragua. Antolatzailea:Plentziako Udala eta Plentziako Piragua Taldea.
Informazioa eta erreserbak:946 774 199 - turismo@plentzia.eus -
Piraguazko ibilbidea Plentziako Un recorrido en piragua a lo lar- turismo.plentzia@bizkaia.org
itsasadarraren luzera osoan, go de la ría de Plentzia, desde Lekuak mugatuak dira.
Isuskitzatik hondartzaraino. Horri Isuskitza hasta la playa, que nos
Idioma:Euskera/Castellano.
esker, gizakiak ingurunea bere permitirá reflexionar sobre cómo
Punto de encuentro:Gazteluondo.
beharretara egokitzeko aldatuz el ser humano ha ido cambiando Día y hora:Sábados 7, 14, 21 y 18 a las 10:00 h.
eta eraldatuz joan den moduaz y transformando el entorno para Organización:Ayuntamiento de Plentzia y Plentziako piragua taldea.
gogoeta egin ahalko dugu. Ibilbi- adaptarlo a sus necesidades. Du- Información y reservas:946 774 199 - turismo@plentzia.eus -
dean, Gazteluondo marea-errota- rante la ruta nos acercaremos al turismo.plentzia@bizkaia.org
Plazas limitadas.
ra, Plentziarako trenera, pasabi- molino de mareas de Gazteluon-
dera, ontzioletara, portuetara do, el tren a Plentzia, la pasarela,
eta abarretara joango gara. Hori los astilleros, el puerto… Todo
guztia, gai hauetaz hausnartzen ello en una visita que nos ayudará
lagunduko digun bisita batean: a reflexionar sobre de dónde veni-
nondik gatozen eta, batez ere, mos pero también, y sobre todo,
nora joan nahi dugun eta etenga- sobre a dónde queremos ir y cómo
be eraldatzen ari den gure paisaia imaginamos nuestro paisaje en
nola imajinatzen dugun. continua transformación.
94
PLENTZIAN PAISAIAZ HABLANDO DEL PAISAJE
MINTZATZEN. EN PLENTZIA.
Mahai-ingurua. Mesa redonda.
Idioma:Castellano.
Punto de encuentro:Goñi Portal.
Día y hora:Sábado 14 a las 18:00 h.
Organización:Ayuntamiento de Plentzia, Plentzia Butroeko Museoa y Archivo de
la villa de Plentzia.
Información y reservas:946 774 199 - turismo@plentzia.eus -
turismo.plentzia@bizkaia.org
PORTUGALETE
ITSASOAREN GRAZIAZ UNA VILLA BAÑADA POR
BUSTITAKO HERRIA. LA GRACIA DEL MAR.
Bisitaldi gidatua. Visita guiada.
95
SANTURTZI
SANTURTZI, BIZKAIKO SANTURTZI, PUERTA
ITSAS ATEA. MARÍTIMA DE BIZKAIA.
Itsasontzizko irtenaldia. Salida en barco.
Idioma:Euskera.
Punto de encuentro:Oficina de turismo.
Día y hora:Domingos 8 y 22 a las 11:30 h.
Organización:Ayuntamiento de Santurtzi. Turismo y Cultura.
Información y reservas:944 839 494 - turismo@santurtzi.net
Plazas limitadas.
96
SESTAO
1. LABE GARAIA. EL HORNO ALTO N.º 1.
Hitzaldia eta bisitaldi gidatua. Charla y visita guiada.
SOPELA
SOPELAKO HIRI- LOS PAISAJES URBANOS
PAISAIAK. AZKEN DE SOPELA. TRANSFOR-
ERALDAKETAK, MACIONES RECIENTES,
GAUR EGUNGO CONFIGURACIÓN AC-
KONFIGURAZIOA TUAL Y RETOS PARA EL
ETA ETORKIZUNEKO FUTURO.
ERRONKAK. Conferencia por Roberto Torres.
Roberto Torresen hitzaldia.
Una conferencia que nos permiti-
Hitzaldi honek gure eguneroko rá conocer el porqué de nuestros
paisaien zergatia azalduko digu. paisajes cotidianos. Por la presión
Bilbotiko hurbiltasunak dakarren que supone la cercanía a Bilbao,
presioa dela eta, hirigintza-eral- las transformaciones urbanísticas
daketek paisaia-aldakuntza na- han generado en Sopela alteracio-
barmenak sortu dituzte Sopelan. nes paisajísticas considerables. En
Hitzaldi honetan, Roberto Torres esta charla, el profesor de análisis Hizkuntza:Gaztelania.
geográfico Roberto Torres (EHU/ Elkargunea:Kurtzio Kultur Etxea.
analisi geografikoko irakasleak
Eguna eta ordua:Astelehenean, hilak 9, 18:30ean.
(EHU/UPV), aireko argazkien eta UPV), con ayuda de la fotografía
Antolatzailea:Sopelako Udala.
beste dokumentu grafiko batzuen aérea y otros documentos gráfi- Informazioa:944 065 519 - turismo@sopela.eus
laguntzaz, Sopelako egungo bi- cos, analizará el desarrollo de los
zitegi-inguruneen garapena az- entornos residenciales actuales Idioma:Castellano.
de Sopela: extensiones del casco Punto de encuentro:Kurtzio Kultur Etxea.
tertuko du: hiriguneko dentsitate
Día y hora:Lunes 9 a las 18:30 h.
handiko eta ertaineko hedapenak, urbano con densidades altas y
Organización:Sopelako Udala.
dentsitate baxuko salbuetsitako medias, urbanizaciones exentas
Información:944 065 519 - turismo@sopela.eus
urbanizazioak… de baja densidad…
97
SOPUERTA
GERRA ZIBILEKO PAISAJES DE LA GUERRA
PAISAIAK. ALEN CIVIL. LAS TRINCHERAS
MENDIKO LUBAKIAK. DEL MONTE ALEN.
Oinezko ibilbide gidatua. Ruta guiada a pie.
MEATZE-JARDUERAREN LA HUELLA DE LA
AZTARNA SOPUERTAKO ACTIVIDAD MINERA EN
PAISAIAN. EL PAISAJE SOPORTANO.
Oinezko ibilbide gidatua. Ruta guiada a pie.
98
TRUCÍOS-TURTZIOZ
ARMAÑONGO PARKE PAISAJES DEL PARQUE
NATURALEKO PAISAIAK. NATURAL DE ARMANÓN.
Oinezko ibilbide gidatua. Ruta guiada a pie.
UBIDE-ZEANURI
LARRE- TRAVESÍA DE LA
MANKOMUNITATEAREN MANCOMUNIDAD DE
ZEHARKALDIA. PASTOS.
Mendi-ibilaldia. Ruta de montaña.
Bada mende bat baino gehiago Desde hace más de un siglo los
Ubideko eta Zeanuriko Udalak ayuntamientos de Ubide y Zeanu-
urtero biltzen direla beren la- ri se reúnen todos los años para
rre-mankomunitateko kontuak liquidar las cuentas de su manco-
likidatzeko. Ehun urtetik gorako munidad de pastos. Aprovechan-
bilera horretaz baliatuta, bi uda- do esta reunión centenaria se or-
lerrien arteko zeharkaldi bat an- ganiza una travesía entre ambos
tolatu da. Gasteiz eta Bilbo lotzen municipios, que discurre por la Hizkuntza:Euskara/gaztelania.
zituen Erdi Aroko galtzada batetik calzada medieval que unía Vito- Elkargunea:Ubideko plaza.
igaroko gara eta Gorbeia mendia- ria-Gasteiz y Bilbao, caminando Eguna eta ordua:Larunbatean, hilak 28, 10:00etan.
ren gerizpean dauden parajeetan por parajes situados a la sombra Antolatzaileak:Zeanuriko Udala, Ubideko Udala, Joko Alai Elkartea, Amexier
Mendi Elkartea eta Ortuzar Ubideko Gazte Asanblada.
zehar ibiliko gara. 12 kilometroko del monte Gorbeia. Será una ruta Laguntzaileak:Gorbeialde, Arratiako Gurutze Gorria.
mendi-ibilaldia izango da, zailta- montañera de 12 kilómetros, con Informazioa:946 739 146.
sun ertainekoa. una dificultad media.
Idioma:Euskera/Castellano.
Oharra: autobus-zerbitzua 2 euroan. Nota: servicio autobús, 2 euros.
Punto de encuentro:Plaza de Ubide.
Día y hora:Sábado 28 a las 10:00 h.
Organización:Ayuntamiento de Zeanuri. , Ayuntamiento de Ubide, Joko Alai
Elkartea, Amexier Mendi Elkartea y Ortuzar Ubideko Gazte Asanblada.
Colaboran:Gorbeialde, Arratiako Gurutze Gorria.
Información:946 739 146.
99
UGAO-MIRABALLES
UGAO LEKURIK UGAO-MIRABALLES
ALTUENETIK. DESDE LO MÁS ALTO.
Familiako ibilbide gidatua. Ruta guiada en familia.
100
HELBURUA: UGAO. OBJETIVO: UGAO-
Ibilaldia eta bideo-proiekzioa. MIRABALLES.
Paseo y proyección de video.
Ibilbide honek helburu bikoitza
dauka: alde batetik, eguneroko Esta ruta se plantea con un doble
lekuak eta paisaiak berraurkitzea objetivo: por un lado, redescu-
(Udiarragako Gure Amaren base- brir lugares y paisajes cotidianos
liza eta San Bartolomé eliza bisi- (visitaremos monumentos como
tatuko ditugu); bestetik, begirada la ermita de Nuestra Señora de
hori argazkitan gauzatzea. Bisitan Udiarraga y la iglesia de San
egiten diren argazkiak udaletxean Bartolomé); por otro, plasmar en
eta zenbait saltokitan jarriko dira fotografías esa mirada. Las foto-
ikusgai urrian. Ibilaldiaren ostean, grafías que se realicen durante la
ibai-paisaiako toki-planari buruzko visita serán expuestas en el Ayun-
bideo bat proiektatuko da. tamiento y varios comercios en el
mes de octubre. Tras el paseo se Hizkuntza:Gaztelania.
Elkargunea:Jane jauregia.
proyectará un video sobre el plan
Eguna eta ordua:Igandean, hilak 15, 11:30ean.
local de paisaje fluvial. Antolatzailea:Ugao-Miraballesko Historia Ezagutzeko Zentroa.
Informazioa:946 480 704 - ugao-miraballes-museo@ortzadar.es
Idioma:Castellano.
Punto de encuentro:Palacio Jane.
Día y hora:Domingo 15 a las 11:30 h.
Organización:Centro de Interpretación Histórica de Ugao-Miraballes.
Información:946 480 704 - ugao-miraballes-museo@ortzadar.es
Idioma:Castellano.
Punto de encuentro:Palacio Jane.
Día y hora:Domingo 29 a las 12:00 y a las 17:30 h.
Organización:Centro de Interpretación Histórica de Ugao-Miraballes.
Información:946 480 704 - ugao-miraballes-museo@ortzadar.es
101
URDUÑA/ORDUÑA
GOROBEL: HEGAZTIEN SIERRA SÁLVADA: EL
PAISAIA. PAISAJE DE LAS AVES.
Ibilbide ornitologikoa. Recorrido ornitológico.
Hizkuntza:Gaztelania.
Elkargunea:Urduñako Turismo Bulegoa (Birding Euskadiko Bulego Teknikoa).
Eguna eta ordua:Larunbatean, hilak 14, 10:00etatik 14:00etara.
Antolatzailea:Urduñako Udala.
Informazioa eta erreserbak:945 384 384 - turismo@urduna.com
Lekuak mugatuak dira.
Idioma:Castellano.
Punto de encuentro:Oficina de Turismo de Orduña
(Oficina Técnica Birding Euskadi).
Día y hora:Sábado 14 de 10:00 a 14:00 h.
Organización:Ayuntamiento de Orduña.
Información y reservas:945 384 384 - turismo@urduna.com
Plazas limitadas.
102
URDUÑAKO HARANA EL VALLE DE ORDUÑA Y
ETA ARRASTARIA: ARRASTARIA: PAISAJE
PAISAIA AKTIBOA. ACTIVO.
Mendiko ibilaldia. Marcha de montaña.
Idioma:Euskera/Castellano.
Punto de encuentro:Foru Plaza.
Día y hora:Domingo 8 a las 8:00 h. (mendi martxa) y a las 10:00 h. (martxa txiki)
Organización:Txarlazo Mendi Taldea.
Información y reservas:945 384 384 - turismo@urduna.com
Idioma:Castellano.
Punto de encuentro:Oficina de Turismo de Orduña.
Día y hora:Sábado 21 de 10:00 a 14:00 h.
Organización:Ayuntamiento de Orduña.
Información y reservas:945 384 384 - turismo@urduna.com
Plazas limitadas.
103
URDUÑAKO IZENAK: NOMBRES DE ORDUÑA:
PAISAIAREN AHOTSA. LA VOZ DEL PAISAJE.
Oinezko ibilbide gidatua. Ruta guiada a pie.
104
URKIOLA ETA LEA-ARTIBAI LANDA GARAPENERAKO ALKARTEAK
BASO-PAISAIA ETA EL PAISAJE FORESTAL Y
HAREN KUDEAKETA. SU GESTIÓN.
Oinezko ibilbide gidatua. Ruta guiada a pie.
105
VALLE DE TRÁPAGA-TRAPAGARAN
PAISAIA ARTIFIZIALETAN EL PAISAJE ARTIFICIAL
NAGUSIA. POR EXCELENCIA.
Oinezko ibilbide gidatua. Ruta guiada a pie.
106
ZALDIBAR
PAISAIAK, GURE LOS PAISAJES, Hizkuntza:Euskara/gaztelania.
Elkargunea:Bizkaiko Diputazio plaza (udaletxeko plaza).
HISTORIAREN GUARDIANES DE Eguna eta ordua:Larunbatean, hilak 7, 10:30ean (gaztelaniaz)
ZAINDARIAK. NUESTRA HISTORIA. eta 16:30ean (euskaraz).
Antolatzailea:Zaldibarko Udala eta Gerediaga Elkartea.
Oinezko ibilbide gidatua. Ruta guiada a pie. Informazioa eta erreserbak:673 005 981 - ejardunaldiak@gmail.com
Lekuak mugatuak dira.
Bisitaldi honetan, industrialak, A lo largo de esta visita cono-
hirikoak eta landakoak diren pai- ceremos paisajes que van de lo Idioma:Euskera/Castellano.
saiak ikusi ahalko ditugu. Gizakiak industrial a lo urbano, pasando Punto de encuentro:Bizkaiko Diputazio plaza (plaza del ayuntamiento).
sortu dituen aldaketak eta pai- por lo rural. Veremos los cam- Día y hora:Sábado 7 a las 10:30 h. (castellano) y a las 16:30 (euskera).
saia-aldaketan izan duen eragina bios originados por la mano del Organización:Ayuntamiento de Zaldibar y Gerediaga elkartea.
ikusiko ditugu. Santamañazarren ser humano y su influencia en el Información y reservas:673 005 981 - ejardunaldiak@gmail.com
Plazas limitadas.
inguruneaz gozatuko dugu; Gerra cambio paisajístico. Disfrutaremos
Zibilean gerra-frontea izan zen, del entorno de Santamañazar, que
eta gaur egun Zaldibarko biz- fue frente de guerra durante la
tanleek auzolanean berreskuratu Guerra Civil, donde hoy podemos
dituzten lubakietako bat beha observar una de las trincheras
dezakegu hor. Izan ere, ingurunea recuperadas en auzolan por los
udalerria mendi horretaz ardura habitantes de Zaldibar. Y es que
tzeari esker berreskuratu da, erosi la recuperación de este entorno
eta garbitu egin baitu. ha sido gracias a que el municipio
se hizo cargo de este monte, com-
prándolo y limpiándolo.
107
ZALLA
IKUSMIRA ZABALTZEN. ABRIENDO EL PUNTO DE
Oinezko ibilbide gidatua. MIRA.
Ruta guiada a pie.
Zallatik dator eguneroko paisaia
ikuspuntu desberdin batetik be- Desde Zalla llega la invitación
hatzeko gonbidapena. Udalerriko para observar el paisaje cotidiano
zenbait elkarteren laguntzaz, 6 desde un punto de vista diferente.
kilometrotan Zalla herriguneko Con la ayuda de diferentes asocia-
ohiko espazioetan zehar ibiliko ciones del municipio recorreremos
gara, baina xehetasunetan, pai- durante 6 kilómetros los espacios
saia bakoitza bakarra eta erre- habituales del núcleo de Zalla
pikaezina izatea eragiten duten pero deteniéndonos en los deta-
desberdintasun txikietan, jarriko lles, esas pequeñas diferencias Hizkuntza:Gaztelania.
Elkargunea:Zallako Udala.
dugu arreta. Ibilaldi garrantzitsua que hacen cada paisaje único e Eguna eta ordua:Igandean, hilak 29, 10:00etan.
izango da eta ustekaberen bat ere irrepetible. Será un paseo diverti- Antolatzailea:Zallako Udala.
egongo da. do y con alguna sorpresa. Informazioa eta erreserbak:946 390 001 (08:00etatik 14:00etara).
Izena ematea, asteartetik, hilak 17, aurrera.
Oharra: arropa eta oinetako erosoak Nota: Se recomienda ropa y calzado Lekuak mugatuak dira.
eramatea gomendatzen da. cómodo.
Idioma:Castellano.
Punto de encuentro:Ayuntamiento de Zalla.
Día y hora:Domingo 29 a las 10:00 h.
Organización:Ayuntamiento de Zalla.
Información y reservas:946 390 001 (de 8:00 a 14:00h)
Inscripción a partir del martes 17.
Plazas limitadas.
ZAMUDIO
HORMAECHE LOS PAISAJES
ESKRIBAUAREN DEL ESCRIBANO
PAISAIAK. HORMAECHE.
Oinezko ibilbide gidatua. Ruta guiada a pie.
Ibilbide hau eta Derion Bizkaiko Una ruta que se complementa con
Elizaren Histori Artxiboak antola- las actividades organizadas por
tutako jarduerak elkarren osagarri el AHEB en Derio. Desde la Torre
dira. Larragoiti dorretik, bidezi- Larragoiti, tomaremos un peque-
dor txiki bat hartuko dugu, zeina ño sendero, parte del Camino
Done Jakueren Bidearen parte de Santiago, que nos conduce al
baita, eta Arikondo zubira iritsiko puente de Aricondo (de los siglos
gara (XVII.-XVIII. mendeetakoa), XVII-XVIII) donde se marcan los
Zamudio eta Lezamaren arteko lindes de Zamudio y Lezama. Se-
Idioma:Euskera/Castellano.
mugan. Aurrera jarraituko dugu, guiremos hasta el caserío Oxinaga Punto de encuentro:Torre Larragoiti.
Oxinaga eta Olariaga baserrie- y el caserío Olariaga (antigua To- Día y hora:Domingo 22 de 10:00 a 13:00 h.
taraino (azken hori antzinako rre banderiza de Olariaga – empa- Organización:Amagoia Guezuraga y Archivo Histórico Eclesiástico de Bizkaia.
bandokideen garaiko dorrea izan rentados con los Zamudio). Pasa- Información y reservas:944 062 490 - info@aheb-beha.org
zen, Olariagatarrena, zeinak Za- remos desde el paisaje rural a un Plazas limitadas.
mudiotarren ahaideak baitziren). paisaje fruto de la industrializa-
Idioma:Euskera/Castellano.
Landa-paisaiatik 50. hamarka- ción de los años 50, volviendo al
Punto de encuentro:Torre Larragoiti.
dako industrializazioaren ondo- paisaje rural para visitar el calero. Día y hora:Domingo 22 de 10:00 a 13:00 h.
riozko paisaia batera pasako gara, Organización:Amagoia Guezuraga y Archivo Histórico Eclesiástico de Bizkaia.
eta berriro landa-paisaiara itzuli, Información y reservas:944 062 490 - info@aheb-beha.org
karobia ikusteko. Plazas limitadas.
108
PARKE BIZIDUNA. EL PARQUE ANIMADO. Hizkuntza:Euskara/gaztelania.
Oinezko ibilbide gidatua eta argazki- Ruta guiada a pie y concurso Elkargunea:Agirre Lehendakaria plaza.
lehiaketa. fotográfico. Eguna eta ordua:Larunbatak, hilak 21 eta 28, 10:00etatik 14:00etara.
Antolatzailea:Zamudioko Udala, Amagoia Guezuragarekin eta
Zamudion, baserri eta laborate- Hay un paraje en Zamudio entre IZAE elkartearekin elkarlanean.
gien artean, errota, karobi edo caseríos y laboratorios, comparti- Informazioa eta erreserbak:944 060 998 - iamezaga@zamudiokoudala.net
Lekuak mugatuak dira.
mahastietatik hurbil lan egiten do por investigadores, ganaderos
duten ikertzaileek, abeltzainek o cocineros que trabajan cerca de
Idioma:Euskera/Castellano.
eta sukaldariek partekatutako molinos, caleros o viñedos. En un Punto de encuentro:Agirre Lehendakaria plaza.
paraje bat dago. Ibilbide eroso cómodo recorrido veremos y foto- Día y hora:Sábados 21 y 28 de 10:00 a 14:00 h.
batean, zenbait mendetako jar- grafiaremos actividades de siglos Organización:Ayuntamiento de Zamudio, con la colaboración de Amagoia
duerak ikusiko ditugu eta argaz- diferentes, escucharemos el testi- Guezuraga y la asociación IZAE.
Información y reservas:944 060 998 - iamezaga@zamudiokoudala.net
kiak aterako dizkiegu, bendejeren monio de vendejeras y molineros, Plazas limitadas.
eta errotarien lekukotza entzungo oleremos aromas procedentes de
dugu, dozenaka zuhaitzetatik docenas de especies de árboles
datozen lurrinak usainduko ditu- diferentes y, finalmente, podre-
gu eta, azkenik, tokiko upeltegi mos degustar chacolí en una bo-
batean txakolina dastatu ahalko dega local. Además, podremos
dugu. Gainera, ibilbideari buruzko participar en el concurso de foto-
argazki-lehiaketan parte hartu grafía sobre la ruta, que se cele-
ahalko dugu, hurrengo egunetan brará durante los días posteriores.
izango baita. Nota: Actividad recomendada para
Oharra: 9 urtetik gorakoentzat mayores de 9 años.
gomendatutako jarduera.
109
ZEANURI
IBARGUEN ETA POR LAS COFRADÍAS DE
ALTZUSTA KOFRADIETAN IBARGUEN Y ALTZUSTA.
ZEHAR. Ruta guiada a pie.
Oinezko ibilbide gidatua.
Un recorrido para conocer las dife-
Ibilbide honetan, Zeanuriko zaz- rentes tipologías de casas de dos
pi kofradietatik biko etxe-motak de las siete cofradías de Zeanuri:
aztertuko ditugu: Ibarguen eta Ibarguen y Altzusta. En Ibarguen,
Altzusta. Ibarguenen, plazan, zen- en la plaza, aparecen casas de
bait estilo, funtzio eta garaitako diferentes estilos, funciones y
etxeak daude, XVII. mendetik épocas, desde el siglo XVII has-
gaur egunera artekoak, adibidez, ta la actualidad, como el caserío
Emaldi baserria, udaletxea, Arre- Emaldi, el ayuntamiento, las ca-
gia etxeak… Bestalde, Altzustan sas de Arregia… Por su parte, en Hizkuntza:Euskara/gaztelania.
Kallarteko baserrien multzoa, kale- Altzusta sobresale el conjunto de Elkargunea:Zeanuriko plaza.
caseríos de Kallarte, agrupados en Eguna eta ordua:Larunbatean, hilak 14, 10:00etan.
moduan taldekatua, gailentzen da;
Antolatzailea:Zeanuriko Udala.
Bizkaiko egitura libreko eta zurezko forma de calle; se trata de uno de Informazioa eta erreserbak:946 739 146.
itxituradun baserritan aberatsenak los núcleos más ricos en caseríos Lekuak mugatuak dira.
diren guneetako bat da. de estructura exenta y cerramien-
tos de madera de Bizkaia. Idioma:Euskera/Castellano.
Oharra: 3 orduko ibilbidea. Oinetako
Punto de encuentro:Plaza de Zeanuri.
erosoak eramatea gomendatzen da. Nota: Recorrido de 3 h. Se recomienda
Día y hora:Sábado 14 a las 10:00 h.
calzado cómodo.
Organización:Ayuntamiento de Zeanuri.
Información y reservas:946 739 146.
Plazas limitadas.
110
PAISAIA ERLIJIOSOA: PAISAJE RELIGIOSO:
ELEIZONDOKO CONJUNTO
MONUMENTU-MULTZOA. MONUMENTAL DE
Bisitaldi gidatua. ELEIZONDO.
Visita guiada.
Elizondo auzuneak monumentu-
multzo erlijioso interesgarria bilt- La barriada de Elizondo reúne un
zen du. Andra Mari parrokiak, interesante conjunto monumental
-XVIII. mendearen lehen erdian religioso. La parroquia de Andra
XVI. mendeko beste eliza baten Mari, construida en la primera
gainean eraikiak-, antzinako Erre- mitad del siglo XVIII sobre otra
ge Bidea zeharkatzen zuen ingu- iglesia del siglo XVI nos remitirá
rune horren bilakaera ekarriko a la evolución de este entorno,
digu gogora. Horrekin batera, Pie- atravesado por el antiguo Camino Hizkuntza:Euskara/gaztelania.
tate santutxo-baseliza altxatzen Real. Junto a él se levanta la er- Elkargunea:Zeanuriko plaza.
da, baita gurutze bat ere, Nestor mita humilladero de la Piedad, y Eguna eta ordua:Larunbatean, hilak 21, 10:00etan.
Basterretxeak egina, Gorbeiako también una cruz, obra de Nestor Antolatzailea:Zeanuriko Udala.
Informazioa eta erreserbak:946 739 146.
gurutzearen mendeurrena ospa Basterretxea, que conmemora el Lekuak mugatuak dira.
tzeko. Bisita honetan, elementu centenario de la cruz del Gorbea.
horiek guztiek erlijiotasunak eta Con esta visita veremos cómo to- Idioma:Euskera/Castellano.
espiritualtasunak bultzatutako dos estos elementos conforman Punto de encuentro:Plaza de Zeanuri.
paisaia osatzen dutela ikusiko Día y hora:Sábado 21 a las 10:00 h.
un paisaje imbuido por la religiosi- Organización:Ayuntamiento de Zeanuri.
dugu. dad y la espiritualidad. Información y reservas:946 739 146.
Plazas limitadas.
Idioma:Euskera/Castellano
Punto de encuentro:Plaza de Zeanuri
Día y hora:Sábado 7 a las 10:00 h.
Organización:Ayuntamiento de Zeanuri
Información y reservas:946 739 146.
Plazas limitadas.
111
UNDURRAGAKO EMBALSE DE
URTEGIA. UNDURRAGA.
Bisitaldi gidatua. Visita guiada.
Idioma:Euskera/Castellano.
Punto de encuentro:Plaza de Zeanuri.
Día y hora:Miércoles 18 a las 10:00 h.
Organización:Ayuntamiento de Zeanuri.
Información y reservas:946 739 146.
Plazas limitadas.
112
ZIORTZA-BOLIBAR
DONE JAKUE BIDEA, EL CAMINO DE
ZIORTZA-BOLIBARKO SANTIAGO EJE
PAISAIAKO EGITURATZE- VERTEBRADOR DEL
ARDATZA. PAISAJE DE ZIORTZA-
Oinezko ibilbide gidatua. BOLIBAR.
Ruta guiada a pie.
Done Jakue bideari jarraiki, Ziort-
zara igoko gara, oinez. Ibilbidean, Siguiendo el Camino de Santiago,
Ziortza-Bolibarko elizateko pai- ascenderemos a pie hasta Ziortza;
saia osatzen duten baserriak, durante el recorrido iremos men-
baselizak, errotak eta beste on- cionando los caseríos, ermitas,
dare-elementu batzuk aipatuko molinos y otros elementos patri-
ditugu. Oizko mendiaren (Bizkaiko moniales que configuran el paisa-
deiadar-mendietako bat) oinetan, je de la anteiglesia de Ziortza-Bo-
Ziortzako kolegiata, Euskadiko libar. A los pies del Oiz (uno de los
Done Jakue bideko lekuko his- montes bocineros de Bizkaia) visi-
Hizkuntza:Euskara/gaztelania.
toriko abantailatsua, bisitatuko taremos la Colegiata de Ziortza, Elkargunea:Simon Bolivar Museoa.
dugu. Bisita bukatzean, sagardoa testigo histórico privilegiado del Eguna eta ordua:Larunbatean, hilak 21, 12:00etan.
dastatuko dugu eta klaustroan Camino de Santiago en Euskadi. Antolatzailea:Simon Bolivar Museoa.
photocall atsegin batez diberti- Al finalizar la visita, degustaremos Informazioa eta erreserbak:946 164 114 - info@simonbolivarmuseoa.com
tuko gara. sidra y nos divertiremos con un Lekuak mugatuak dira.
simpático photocall en el claustro.
Idioma:Castellano.
Punto de encuentro:Simón Bolívar Museoa.
Día y hora:Sábado 21 a las 12:00 h.
Organización:Simón Bolívar Museoa.
Información y reservas:946 164 114 - info@simonbolivarmuseoa.com
Plazas limitadas.
113
2017ko
2017ko
ONDAREAREN
ONDAREAREN
EUROPAKO
EUROPAKO
JARDUNALDIAK
JARDUNALDIAK
JORNADAS
JORNADAS
EUROPEASDEL
EUROPEAS DEL
PATRIMONIO2017
PATRIMONIO 2017
BIZKAIA
BIZKAIA
Musk
Trucíos-Turtzioz
Sopuerta
Artzentales
Lanestosa
Karrantza-Harana Zalla
Balmaseda
Basauri Galdakao
Amorebieta-Etxano
Gueñes
Berriz
Iurreta Garai
Artea Abadiño
Mañaria Elorrio
Areatza
Atxondo
Orozko
Zeanuri
Otxandio
Ubide
Urduña/Orduña
ANTOLATZAILEAK / ORGANIZAN:
Bizkaiko Foru Aldundia / Diputación Foral de Bizkaia
Abanto-Zierbenako Udala / Ayuntamiento Abanto-Zierbena ADR Enkarterrialde Euskal Museoa – Museo Vasco (Bilbao)
Amorebieta-Etxanoko Udala / Ayuntamiento de Ametx Erakunde Autonomoa (Amorebieta-Etxano) La Encartada Fabrika-museoa (Balmaseda)
Amorebieta-Etxano Archivo de la villa de Plentzia Loizaga Dorrea Museoa-CMV / Museo Torre Loizaga-CMV
Areatzako Udala / Ayuntamiento de Areatza Artzentalesko kultura Etxea (Colección Miguel de la Vía) (Galdames)
Arrietako Udala / Ayuntamiento de Arrieta Aula Medioambiental del Ayuntamiento de Getxo Peñas Negras Ingurumen Interpretaziorako
Artzentaleseko Udala / Ayuntamiento de Artzentales Bermeoko Turismo Bulegoa / Oficina de Turismo Bermeo Zentroa / Centro de Interpretación medioambiental de Peñas
Atxondoko Udala / Ayuntamiento de Atxondo Bilboko Institutu Txinatarra / Instituto Chino de Bilbao Negras (Trapagaran)
Aulestiko Udala / Ayuntamiento de Aulesti Bizkaia Zubia / Puente Bizkaia Plasentia de Butrón Museoa / Museo Plasentia de Butrón
Bakioko Udala / Ayuntamiento de Bakio Bizkaiko elizaren Agiritegi Historikoa / Archivo Histórico (Plentzia)
Balmasedako Udala / Ayuntamiento de Balmaseda Eclesiástico de Bizkaia Santimamiñe (Kortezubi)
Barakaldoko Udala / Ayuntamiento de Barakaldo Bizkaiko Foru Aldundiko Garraioak, Mugikortasuna eta Simón Bolívar Museoa (Ziortza-Bolibar)
Barrikako Udala / Ayuntamiento de Barrika Lurraldearen Kohesioa Sustatzeko Saila / Departamento Txakolingunea (Bakio)
Basauriko Udala/ Ayuntamiento de Basauri de Transportes, Movilidad y Cohesión del Territorio Ugao-Miraballeseko Historia Ezagutzeko
Berangoko Udala / Ayuntamiento de Berango Bizkaiko Foru Liburutegia / Biblioteca Foral de Bizkaia Zentroa / Centro de Interpretación Histórica de Ugao-
Bermeoko Udala / Ayuntamiento de Bermeo Bizkaikoa Foru Agiritegi historikoa / Archivo Histórico Miraballes
Berriatuako Udala / Ayuntamiento de Berriatua Foral de Bizkaia _________________________________________
Berrizko Udala / Ayuntamiento de Berriz Britaniar Kontsuletxea / Consulado británico
Busturiako Udala / Ayuntamiento de Busturia Durangoko Turismo Bulegoa / Oficina de Turismo de ACADAE Udal Antzerki-taldea / Grupo de teatro municipal
Derioko Udala / Ayuntamiento de Derio Durango ACADAE (Berango)
Durangoko Udala / Ayuntamiento de Durango Ekoetxea Urdaibai ALEN Kultur Elkartea (Sopuerta)
Elorrioko Udala / Ayuntamiento de Elorrio Euskadiko Artxibo Historikoa / Archivo Histórico de Amagoia Guezuraga
Erandioko Udala / Ayuntamiento de Erandio Euskadi Amexier Mendi elkartea (Zeanuri)
Etxebarriko Udala / Ayuntamiento de Etxebarri Euskadiko Biodibertsitate Zentroa / Centro de Arkikultura
Fruizko Udala / Ayuntamiento de Fruiz Biodiversidad de Euskadi Arqueocean
Galdakaoko Udala / Ayuntamiento de Galdakao Euskal Herriko Arkitektoen Elkargo ofiziala / Colegio Arra Elkartea - Asociación Arra (Sopuerta)
Galdameseko Udala / Ayuntamiento de Galdames oficial de Arquitectos Vasco-Navarro Arteako Parrokia
Garaiko Udala / Ayuntamiento de Garai Euskal Herriko Unibertsitatea / Universidad del País Vasco ArcelorMittal (Sestao)
Gatikako Udala / Ayuntamiento de Gatika Euskaltzaindia Asociación cultural Historias de Lanestosa
Gernika-Lumoko Udala / Ayuntamiento de Gernika-Lumo Gernika-Lumoko Turismo bulegoa / Oficina de Turismo de Asociación IZAE (Zamudio)
Getxoko Udala / Ayuntamiento de Getxo Gernika-Lumo AUNIA Kultura elkartea
Gordexolako Udala / Ayuntamiento de Gordexola Getxoko Kultura Etxea Basondo Fauna Babeslekua- Refugio de Fauna Basondo
Gorlizko Udala / Ayuntamiento de Gorliz Getxoko Turismo Bulegoa / Oficina de Turismo de Getxo (Kortezubi)
Güeñeseko Udala / Ayuntamiento de Güeñes Getxoko Udaleko Euskara Zerbitzua BilbaoHistoriko
Igorreko Udala / Ayuntamiento de Igorre Gorbeia-Areatzako Parketxea Bilbobentura
Ispasterko Udala / Ayuntamiento de Ispaster Gorbeialde LGA Bizarra Lepoan Elkartea (Getxo)
Iurretako Udala / Ayuntamiento de Iurreta Gorlizko Turismo Bulegoa / Oficina de Turismo de Gorliz Burtroi Bizirik
Izurtzako Udala / Ayuntamiento de Izurtza Igorreko Kultura etxea CARRANTIA
Karrantzako Udala / Ayuntamiento de Karrantza Izenaduba basoa Egia Enea Upeltegia- Bodega Egia Enea