Está en la página 1de 20

GRATIS Un publikashon mensual

òktober 2010 di Kámara di Komèrsio


página
FNP a firma
3/4 akuerdo úniko
página
Negoshi chikí
8 di kralchi
página
Programa ku
9 potensial enorme
página

13 DEZ: Kòrsou
mester di dje
página
Mishon komersial
15 pa Colombia páginanan

Empresarionan
1-20

for di nos hubentut

página 3 & 4

Danki na
voluntarionan
página 12

Negoshi di
baña kachó

www.empresachiki.com
Empresa Chikí
ta un publikashon di

Kámara di Komèrsio i

Edat no tin nodi hunga un ròl


Industria di Kòrsou

pa kualke hende ta empresario Su meta ta pa informá i


eduká empresario chikí
Te hasta promé ku e publikashon aki, esta Empresa Chikí, a subi merkado na Kòrsou (i Boneiru),
tabatin aktividat kordiná pa stimulá hóbennan for di na skol i di kualke edat pa nan konsiderá seria-
pa e por sigui kontribuí
mente pa kuminsá un negoshi. Pa nan bira empresario. Pa nan no warda otronan ofresé nan un na desaroyo
trabou. Pa no spera pa nan bira ámtenar i drenta servisio di gobièrnu. Al kontrali: pa nan prepará ekonómiko di Kòrsou.
pa nan mes pida kos! Fundashon Negoshi Pikiña a sembra i awor despues di 10 aña por kosechá.
Kasi henter e edishon aki di Empresa Chikí aki ta dediká na e bunita aniversario aki. No simple-
mente pasobra nan a alkansá e di-dos lustro, pero mas ainda pasobra nan a logra diferente di nan
metanan. Redakshon:

For di nan salida Fundashon Negoshi Pikiña a risibí apoyo di Kámara di Komèrsio i Industria di Kòr-
Un tim di Kámara di Komèrsio
sou. Nan a aparesé na diferente okashon ku nan aktividatnan konkreto den edishonnan di e korant huntu ku diferente kolaborador
mensual aki. I Kámara di Komèrsio ta felisitá tantu Fundashon Negoshi Pikiña (FNP) komo Junior
Achievement Curaçao (JAC) ku man na man a traha pa konsientisá hóbennan ku ta bai skol pa krea
serka nan e sentido komersial i empresarial. Durante lès na skol ta kuminsá prepará nan pa un ròl
Aviso:
komo doño di nan mes negoshi. Nan ta siña kiko nan mester keda tene na bista pa nan por bira un Spotlite Productions
empresario eksitoso. Nan mester siña henter e prosedimentu pa yega na lanta nan negoshi, inkluso Farley Lourens
registrá na Kámara di Komèrsio. Yuda traha plan kiko nan mester hasi promé ku nan por traha. Nan
mester siña ku promé ku nan por risibí òf atendé nan promé kliente, nan mester ta kla pa por ofresé
Telefon: 767-0907
algu na un preis rasonabel den un ambiente adekuá ku ta hasi atraktivo pa hende kumpra. Den e Telefon: 560-8284
esfuersonan ku nan mester hasi, sin falta nan lo dal den opstákulo i ta importante pa nan siña kon E-mail:
pa kita esakinan for di kaminda òf alo ménos salta nan pa nan por sigui ku nan plan. Nan mester
mira e balor pa for di salida registrá tur loke nan ta gasta na plaka na material, espasio pa traha i
info@spotlite-productions.com
bende, merkadeo, propaganda, drecha e ambiente, etc. Nan ta siña tambe kiko ke men ganashi –
esei no ta e promé entradanan. Esei ta loke sobra di e entradanan despues ku a deskontá tur loke Kompaginashon i imprenta:
nan a hinka den e negoshi pa por drei komo empresa. Ke men, por dura basta tempu promé ku un
empresario por haña sufisiente rendimentu di su invershon, esta pa kubri tur loke el a gasta na sèn
Drukkerij Amigoe
pa por kuminsá te pa e sobra pa e paga su empleadonan. Anto si sobra, e tambe por bai gosa di e
ganashi. Sino, mester konsiderá seriamente si ta bal la pena pa sigui ku e negoshi. Kordinashon:

Si bo tuma di e artíkulonan den e edishon aki, bo ta topa ku algun hóben ku ta guia e proyekto aki
Intermediate N.V.
i tambe algun di esnan ku ta bai skol ainda, pero ku na skol a siña kon atendé nan ko’i hasi den un Telefon: 737-1070
negoshi chikitu. Den práktika nan ta siña ku ta importante pa trata kliente bon pa e keda bin bèk pa
kumpra loke e mester, konfia riba kalidat di e produkto òf servisio ku e brinda, kon importante ta pa
e sera ret di amigu i konosí ku por yuda plama e informe ku ta bon pa kumpra serka dje, mantené
Tur derecho reservá ©
kontaktonan sosial den un sírkulo mas grandi posibel, etc. Nan ta siña plania tambe pa evitá ku
nan stòk ta kaba promé ku ora i ku nan no por entregá merkansia, ku mester paga awa i koriente
sino nan no por produsí, etc. E loke nan ta siña, esta lanta nan mes negoshi, ta parti di e proseso
di formashon na skolnan manera VSBO. Den algun kaso el a resultá tambe den negoshi chikitu ku
a keda eksistí pasobra el a duna bon rendimentu pa e ‘doño’. Mas ku klaro ku esei ta sirbi komo
satisfakshon pa e studiante, su dosentenan i su mayornan. No ta bai pa hasi tur mucha empresario,
pero atraves di e programa aki ta laga hopi hóben sera konosí ku e mundu empresarial di un forma
masha realístiko. Si nan mes no tin ambishon pa bai den e direkshon ei, alo ménos nan ta haña
komprenshon pa loke e empresario ta pasa aden promé ku e por bira un komersiante eksitoso.
Ohalá e programa aki di FNP i JAC ta yuda desaroyá hopi hóben empresario mas ku un dia bira
komersiante respetá na nos dushi Kòrsou.

2
Akuerdo di koperashon históriko den
Reino riba tereno di edukashon empresarial
pa 40.000 studiante
F
Durante e añanan di eksis- undashon Negoshi Pikiña (FNP) a realisá diferente logro durante Reino aki tin ku bai traha
tensia di e fundashon, nan huntu i yuda otro. Ku e
a sa di sera diferente akue- di 10 aña di eksistensia. E organisashon aki a bin ta traha interkambio nos ke kon-
rdo na benefisio di rea- inkansablemente pa traspasá konosementu i krea mas sentimentu tribuí na un mihó Reino den
lisashon di vishon i meta- empresarial serka hóbennan na Kòrsou pa medio di e programa di kua hóbennan, ku yudansa
nan di e organisashon. di nan mayor i dosentenan,
Señora Elgenia Pieternel- Junior Achievement Curaçao (JAC). Esaki nan por a alkansá ku yudansa ta alkansá logronan grandi
la, fundadó i aktual direktor di voluntario, dosente i mayornan. Un di esnan mas impaktante ta esun ku e potensial ku nan tin”.
di e fundashon, a konta ku ku a firma na òktober aki en konekshon ku selebrashon di 10 aña i En prinsipio e lisensia
resientemente FNP/JAC a internashonal ku e fun-
sera un akuerdo ku Junior nasementu di e paisnan nobo den Reino Hulandes ku ta envolví un dashon tin no ta forma un
Achievement di Hulanda mínimo di 40 mil hóben den Reino, i nan mayor i dosentenan. opstákulo pa representá e
pa traha huntu riba e parti otro islanan, pero e fun-
di edukashon empresarial Pa Farley Lourens dashon ke evitá kualke
den Reino esta riba e tipo di diskushon ku lo por
islanan den Karibe, Aruba, bin riba e tereno aki. “Ta
e programa di interkam- ku mester traha pa realisá nos intenshon pa repre-
bio,” señora Pieternella a e vishon di Junior Achieve-
sigui bisa. “Tur e gruponan ment na tur e partinan di página 4 >>>>

Señoranan Nathaly Blanken (miembro di direktiva) i


Elgenia Pieternella (direktora) di FNP.

Boneiru, Kòrsou, Sint Akuerdo ku Hulanda


Maarten, Sint Eustatius i E akuerdo ku Hulanda ta
Saba na un banda i Hulan- enserá alabes un interkam-
da na e otro banda. Segun bio entre dos NGO, unu
señora Pieternella, e logro ku base na Kòrsou, den
aki ta úniko. Karibe, i e otro establesé
“Mi ta kere ta promé biaha na Hulanda. “Nos ta bai
ku dos organisashon traha huntu riba interkam-
ta firma pa traha huntu bio di studiante pero tambe
despues di e kambionan dosente. E interkambio a
di struktura estatal for di kuminsá kaba ora ku un
10 di òktober 2010. Huntu grupo di hóben ku a sigui
ku esaki nos por bisa di e programa aki na Kòr-
ta hopi satisfecho ku nos sou a bai Hulanda pa un
dentro di poko lo firma un kompetensia ku studiante
akuerdo tambe ku Direk- di rònt mundu. Nos ta bai
tiva di Skolnan Katóliko traha mas intensivo riba e
pa por traha huntu riba interkambio. Tur aña nos
un maneho i forma struk- ke pa mas hóben di Kòr-
turá pa mas skol inkluí e sou i e otro 5 islanan di
programanan di Junior Reino den Karibe partisipá
Achievement den nan na e enkuentro internasho-
kuríkulo regular. E meta ta nal aki. No riba e tereno di
pa nos alkansá 20.000 stu- interkambio so nos ke mira
diante aki na Kòrsou i ku e mas desaroyo, pero nos
kolaborashon ku Direktiva ke involukrá dosente i ma-
di Skol Katóliko mi ta kere yornan mas tantu ainda di
ku nos ta bai logra esei, “ loke ta e kaso te ku awor-
señora Pieternella a bisa. akí i inkluí nan tambe den

3
Akuerdo di koperashon históriko den Reino riba
tereno di edukashon empresarial pa 40.000 studiante
<<<< página 3 kos ku St. Eustatius ku tin e mucha por mira for di un riba e hóbennan. Esaki ta
un petishon na AMFO, via edat chikí kon su komuni- laga nan mira e konekshon
di un di nan direktivanan di dat ta hinká den otro. Tin entre e parti di teoria i
sentá tur e seis islanan. skol, pa hinka e programa 20 skol básiko kaba na di práktika. Investigashon-
JAC/ Fundashon Negoshi den algun skol. unda a realisá e proyek- nan ta mustra ku 60% di
Pikiña den su forma aktual Fundashon Negoshi Pikiña to aki”, señora Blanken a hóbennan ku a sigui e tipo
lo keda konsentrá riba Kòr- a aserká Sürnam tambe i bisa. di programanan aki tin un
sou”, señora Pieternella a einan tambe ta ehekutando resultado positivo despues
informá. un proyekto piloto. Señora Resultado na skolnan den nan estudio”, señora
Blanken a splika mas aleu básiko Pieternella a bisa.
Website ku JAC/Negoshi Pikiña ta Mas aleu señora Pieter-
Banda di esaki e fun- prepará su voluntarionan nella a duna di konosé ku Show di Pasku den
dashon tin pensá tambe debidamente pa nan por apesar ku e proyekto di Marshe Nobo
pa den un futuro serkano duna e guia nesesario na Mini Empresa ta esun ku ta Na desèmber awor lo tin
lansa un website pa JAC. e hóbennan. haña mas publisidat, esun pa di dos aña siguí un
“Na e momentu aki nos di skol básiko ta alkan- show di Pasku den Marshe
ta hasi uso di esun inter- Voluntarionan sá mas studiante pa aña. Nobo kaminda alumnonan
nashonal. No ku esaki ta E organisashon ta traha “Aña pasá nos a alkan- Elgenia Pieternella di diferente skol ta presen-
malu, pasobra nos ke pa riba diferente tereno i pa sá 400 studiante di skol tá nan produktonan ku nan
nos hóbennan kuminsá esaki e voluntarionan mes- básiko. Ta importante pa e alumnonan. Aworakí tin ta pone na benta. Segun
pensa mas global, pero ter ta prepará. Nos tin seis laga e muchanan kuminsá mayor ku ya ta duna un señora Blanken, esnan ku
riba e website di JAC nos aña kaba ta dunando pre- sera konosí ku e mundu man komo voluntario i hopi a bishitá e show aña pasá
lo por pone informashon parashon na voluntario- empresarial for di e edat a partisipá komo akshoni- a keda impreshoná di mira
mas dirigí pa nos islanan“, nan. “E voluntarionan aki aki,”, segun señora Piet- sta den e proyektonan di ku ta hóben yu di Kòrsou
señora Pieternella a sigui tin ku bishitá skol i ta hasi ernella. “Ku JAC nos ke Mini Empresa ku e stu- mes a traha e produktonan
konta. presentashon. Ta hasi e yega na mas tantu hóben diantenan a realisá. Nos i a presentá nan di e forma
tipo di proyektonan aki na posibel, pero tambe nan ke promové e parti di par- ei. “Despues di 10 aña di
Aktividatnan JAC na skol básiko tambe pa asina mayor i maestronan. Ape- tisipá komo akshonista aki eksistensia por bisa ku e
Aruba, Boneiru, Sint sar ku e organisashon tin mas tantu. Nos ke pa no fundashon a forma un base
Eustatius i Sürnam tiki rekurso humano i kapi- solamente e mayornan di e sólido pa sigui ku nos vi-
Señora Nataly Blanken, ku tal, e ta konfia ku lo por studiantenan, pero tambe shon i proyektonan ku nos
ta miembro di direktiva di logra e ophetivo. “Mi ta empresanan duna aporte ke realisá“, e miembronan
Fundashon Negoshi Piki- spera ku e trabounan pu- i pidi nan empleadonan pa di direktiva di Fundashon
ña, a splika ku na e momen- blisitario ku nos ta hasien- ta akshonista di e proyek- Negoshi Pikiña a finalisá
tunan aki ta den kòmber- do lo por yuda trese mas tonan di mini empresa bisando.
sashonnan ku Boneiru, hende serka nos pa yuda di e studiantenan. Bo ta
Aruba i St. Eustatius pa e organisashon mas. Asina haña e or’ei, ku empre- Ofisina di Fundashon
ehekutá algun proyek- nos por hasi mas.” sanan tambe ta siña nan Negoshi Pikiña
to riba tereno di Junior E fundashon tin diferente empleadonan ku nan por Junior Achievement
Achievement. “Boneiru lo meta ku nan ke logra den invertí nan sèn den un Curaçao
ke introdusí e proyekto aki e añanan benidero. “Nos negoshi ku nan ta mira Kaya Junior Salas 1
na un di nan skolnan komo ke amplia presensia di e ku tin potensial. Huntu ku Oranan di ofisina: tur dia
proyekto piloto i na Aruba fundashon den skolnan. esaki nos ke hasi e inter- di 9:00 pa 12:00
nos ta trahando kaba den Tambe nos ke bai kon- akshon entre e skolnan Number di telefon:
koperashon ku Kámara di sentrá mas tantu riba e mihó i tambe pone ku e 461 6691
Komèrsio di Aruba,” seño- Nathaly Blanken di maestronan i spesial- influensha di e programa- Email: JACuracao@gmail.
ra Blanken a informá. Mes- direktiva FNP mente riba e mayornan di nan ta muchu mas positivo com

Nohraya Godfried Project Manager di Fundashon Negoshi Pikiña

"Tur mucha ke siña, sobresalí, lusi i logra"


“K
Nohraya Godfried di Fun- omo Project Manager pa ‘mini-empresa’ mi ta hasi uso di internashonal. Tur bes dino-
dashon Negoshi Pikiña bo Nohraya Godfried ta mir’é
(FNP) a bisa ku banda di e oportunidat di oro balioso ku mi tin pa por fungi komo hopi di aserka: e invershon
wak nan mes, e proyek- un spil pa hóben studiantenan di Kòrsou pa nan mira, den desaroyo di abilidatnan
tonan ku FNP ta ofresé i ta rekonosé i identifiká nan mes, nan abilidatnan, nan talentonan i nan profeshonal di hóbennan
inspirá e hóben pa wak rònt studiante, pa chikí ku e por
di dje, opservá, kompron- potensialnan. Mi ta haña i ta usa e chèns aki pa enkurashá, guia i parse, ta inspirá un impakto
dé i evaluá situashonnan stimulá nan pa tuma un aktitut proaktivo i aktivo den nan desaroyo supstansial den e manera
aktual den liña di tempu. personal komo futuro profeshonal”. di pensa di e generashon-
Asina nan por komprondé nan ku mester karga nos
mas di e konteksto di situ- komunidat aki poko tempu,
ashonnan i por hasi uso di e ando ta infinito. E komo parti MUCHA KE SINA, SOBRE- ria na skol i awor skol i FNP ku ideanan fresku, tribí, i
informashon ei den e esfera di e tim di FNP, trahando SALI, LUSI I LOGRA. Ta ta ofresé nan e oportuni- strukturá. E invershon den e
profeshonal. ku e skolnan, ta mira kada p’esei nan ta tuma e desis- dat pa nan merkadeá loke hóben studiante ta un inver-
Señora Godfried ta haña bes di nobo kon grandi e hon diariamente pa bai skol nan mes skohe pa desaroyá shon balioso den nos for-
ku indudablemente e balor impakto ta riba formashon di i bai lès. Den e setting di den práktika na un públiko mashon struktural di Kapital
agregá di invertí den hóben- nos komunidat. Importante skol, bo sa di antemano ku muchu mas grandi, tantu Humano di Pais Kòrsou den
nan ku ta na skol i studi- ta ora bo realisá ku TUR nan t’ei pa siña, nan tin teo- lokal komo den algun kaso, konteksto lokal i mundial.

4
E komersiante/studiante Daniel Corsen:

“Traha riba bo mes ta nifiká


mas ku djis 8 ora di trabou”
D
i tabata via Aqualectra ku
espues ku e hóben Daniel Corsen (23) a partisipá na e proyekto el a entregá su solisitut.
Negoshi Pikiña kasi dos aña pasá i  el a kaba su estudio na El a traha pa VEWIN na
Universidat di Antia, el a kuminsá ku su mes negoshi: D & Hulanda i despues a bai
Bèlgika pa 7 luna na 2009
I Support Services. Esaki ta un negoshi  ku ta duna asistensha na te kuminsamentu di e aña
empresanan chikí i mediano riba tereno atministrativo i stratégiko. aki.
Daniel Corsen a studia

ku pasobra bo tin bo
mes  negoshi bo ta traha
ménos, e ta robes. Bo ta
traha mas tantu ku 8 ora pa
dia plùs mester atendé bo
Daniel Corsen mes atministrashon. Mi no
ta traha 24/7, pero mas ku
8 ora. Abo komo empresa-
Espasio tin semper rio mes, ta determiná ki ora
pa duna servisio bo ta traha”, asina señor
“Komo un kompania chikí Corsen a sigui splika.
òf mediano tin hopi otro
trabou. Tin biaha ta sobra Estudio ta kontinuá
tiki tempu pa atendé ku e empresario hóben
asuntunan atministrativo den desaroyo
riba un nivel amplio, mién- Aktualmente Daniel ta
tras tambe ta traha plan di hasiendo su master oplei-
maneho i stratégiko”, asina ding (Master in Finance)
señor Corsen a splika. E via Erasmus Universiteit,
promé eksperensha ku ku ta un programa (deelti-
Corsen tabatin ku Negoshi jdopleiding) di interkambio
Pikiña algun aña pasá a ku nos propio universidat
forma e base pa a kuminsá UNA. Kada 3 siman di tur Daniel Corsen ta forma parti di un ‘struurgroep’ ku eksperto riba
ku su propio negoshi aña luna ta sigui e lèsnan na tereno di produkshon di energía i awa
pasá. Otro motibu mester UNA, e siman ei e ta traha
ta mirá for di e perspektiva ménos. Den e programa mishon di implementashon. Tin un organisashon inisialmente International
ku tin mas fleksibilidat ape- un profesor ta bula bin Kòr- Aki e mester a invertí sèn VEWIN, ku ta un orga- Business na e Fakultat
sar di e hopi trabou, banda sou for di Hulanda pa duna den diferente deporte i nisashon funshonal ku tin Sosialekonómiko di UNA
di e echo ku por plania bo e lèsnan. evaluá tur invershon ku akuerdonan di koperashon i a kaba su studio ku e
mes oranan (schedule) i e fundashon a hasi den ku kompanianan di awa na tésis ‘Outcome base evalu-
e posibilidat ku bo mes ta Promé ku Daniel a bira deporte. Despues di esei el Antia, prinsipal Caribbean ation’, ku ta midi ‘return of
disidí kon ta atendé ku e un empresario/studiante a traha na Union Europeo Water Association, ku ta investment’.
negoshi. Bo mes ta fiha eksitoso el a traha 2 aña komo lobbyist (influensiá traha huntu ku VEWIN. Na
maneho i bo ta krea loke i mei. Promé na Ministerio tomo di desishon) pa kom- Bèlgika nan a ofres’é pa Daniel Corsen
bo ta deseá sin limitashon. di Enseñansa komo kordi- panianan di awa pa Antia i hasi investigashon si tin danielcorsen@gmail.com
“Si un hende pensa nadó di Deporte den ko- Hulanda. nesesidat pa un lobbyist Telefon: 517-2175

Jartel Rumai di OTC

Eksperensia sublime ku Negoshi Pikiña


J
artel Rumai di OTC (Opleiding en Trainingen Curaçao) ta un di e Pikiña ta influenshando su
bida aktual, pasobra el a
hóbennan ku a forma parti di Negoshi Pikiña ku su negoshi The sigui ku su negoshi i Jar-
Q Entertainment. tel ta organisando vários
evento aki aya i ku éksito.
Jartel Rumai tabata bai Negoshi Pikiña tabata i te evento. Pa tur evento e tin
OTC. Ei e programa ainda ta sublime. El a siña un plan kla traha na nòm- “E proyekto aki lo siña bo
di negoshi pikiña taba- kon pa negoshá i bira un ber di e persona konserní. hopi kos, pa loke ta bo
ta andando kaba pa su negoshante eksitoso. E Aworakí e ta kombiná su bida òf promé ku bo drenta
kolega nan di 4e klas, i e por a saka loke e tin paden negoshi ku trabou i skol, e den e bida laboral i e lo por
tabata den 2e. Pues, asina i us’é pa su bienestar. ta purba di tene tur kos den yuda tur e hóben nan ku ke
el a haña sa ki e ta kome i planning, pone tur kos riba hasi nan negoshi chikitu ku
bebe di dje. Asina Jartel a Kombiná papel i asina sigui e órden ta kuminsá for di kas”, Jar-
kuminsá prepará pa ora e Jartel Rumai su negoshi di prioridat. tel Rumai a bisa finalmente
yega 4e e ranka sali meso- yama The Q Entertainment
Jartel Rumai ra ku su mes negoshi. i e ta entretené tur hende Influensia Jartel Rumai
Jartel su eksperiensha ku organisando tur sorto di Sigur Fundashon Negoshi Telefon: 693-4433

5
Lisette van Lamoen-Garmers di direktiva di skolnan katóliko:

“Ta bon ku Fundashon Negoshi Pikiña


ta duna su aporte di forma diferente”
D
Algun di e skolnan ta man-
tené e proyektonan aki riba en pasado JAC a aserka diferente skol pa partisipá den
un base kontinuo i otronan nan proyektonan. Tin hopi di e skolnan ku a hasi uso di e
pa un temporada so. Skol-
nan ku den pasado a yega programanan di JAC kaba, entre otro den nan programa mèrdia
di partisipá na e proyek- di ‘Naschoolse opvang’.
tonan di JAC a keda sat- Pa Farley Lourens
isfecho ku esaki. Señora
Lisette van Lamoen-Gar-
mers, Direktor General di fundashon ta ofresé. Esaki bai traha huntu riba dje. tion. Mester bai determiná
Direktiva di Skolnan Kató- ta pone ku por bai traha Den kurso di dianan, tin ku ainda na kua skol i kon ta
liko, a splika ku mirando riba e parti di mini empre- bai hasi e plan mas deta- bai ehekutá e proyektonan.
e echo ku e proyektonan sario ku hopi skol a bin yá, aserká e skolnan pa “Pa loke ta trata skolnan
di JAC a keda ehekutá ku ta hasi i tambe envolví e haña informashon i pa wak di fundeshi lo bai sòru pa Lisette van
éksito i ta benefisioso pa mayornan den aktividatnan kua skol ke partisipá na e e fundashon haña perso- Lamoen-Garmers
e alumnonan, nan a tuma di e alumnonan. Pa nos e proyektonan”, señora Van nanan di kontakto den e
e desishon pa hinka esaki parti aki ta hopi interesante Lamoen-Garmers a bisa. komishonnan di mayor pa hendenan ku ta traha ku
den un sistema mas struk- ya ku e mayornan mes sa traha riba e proyekto ku ta dedikashon pa trese un
turá bou di un maneho. pidi pa nan ta mas envolví Proyektonan piloto envolví e mayornan den diferensha i duna aporte
den e parti di formashon di pa e aña eskolar aki skol. Pa e aña aki ke kon- na un otro manera. Nos ta
Akuerdo entre e yunan. Tambe ta bai hasi A pone riba papel kaba kiko sentrá riba envolvimentu reklamá asina hopi biaha
JAC i Direktiva di uso di e konsepto ‘siña tra- ta e puntonan ku JAC den di mayor den enseñansa riba kosnan ku no ta bai
Skolnan Katóliko hando’ den kombinashon kolaborashon ku direktiva di fundeshi. Dependiendo bon, pero tin kosnan ku ta
“Nos di direktiva di skol ku e proyektonan di JAC na di skolnan katóliko ta bai di resultado di esaki lo kana bunita. E fundashon
lo bai traha huntu ku e algun skol. A base di e pal- traha ariba. Ta e intenshon ampli’é pokopoko pa e otro ta traha duru i hinka hopi
fundashon. A palabrá ku abrashonnan aki, direktiva pa kuminsá ku algun di nivelnan di skol”, señora di nan tempu liber den dje
ta bai traha riba diferente di skol a firma un akuer- e proyektonan komo piloto Van Lamoen-Garmers a pa kosnan ku ta di balor
proyekto den futuro ku. do ku JAC. Nos a traha for di e aña eskolar aki, duna di konosé. “Mi ta kere pa henter e komunidat aki”,
Nos a haña splikashon di e riba un plan ku ta spesifiká dependiendo di kiko tin riba ku ta hopi bon ku tin un señora Van Lamoen-Garm-
diferente proyektonan ku e kua ta e áreanan ku ta programa di e skol en kes- organisashon asina, ku tin ers a tèrminá bisando.

Ofisina pa Propiedat Intelektual ta informá


Konsekuensia di kambio estatal pa protekshon di Marka
parti I

E kambio estatal ku a drenta na vigor na 10 di òktober 2010, a nifiká ku


Antia a stòp di eksistí i ku paisnan Kòrsou i Sint Maarten a bira paisnan
outónomo den reino i tambe e islanan Boneiru, Saba i Sint Eustatius a
bira munisipio spesial di Hulanda.

Protekshon di propiedat intelektual ta mará na e teritorio den kua e doño


di marka a pidi protekshon. Por ehèmpel, si un persona ke protekshon pa
su marka na Merka, e ta entregá un petishon pa registrashon na Merka.
Despues di pasa dor di e formalidatnan ku lei di Merka ta preskribí ku
éksito, e marka lo ser registrá na Merka.

Na Ofisina pa Propiedat Intelektual di Antia Hulandes un marka por ser


registrá via di e prosedura nashonal òf via di e prosedura internashonal. 5 pa registrá bo marka
5 pa protehá bo patènt
E prosedura nashonal ta enserá entre otro ku e doño di marka ta entregá
su petishon pa registrashon na Ofisina pa Propiedat Intelektual aki na
Kòrsou. E prosedura internashonal ta enserá entre otro ku e doño di
marka ta entregá su petishon pa registrashon na Ofisina Internashonal di
OMPI, kual ta e Ofisina Mundial pa Propiedat Intelektual, situá na
5 pa proba ku ta Bó kreashon
Ginebra, Suisa.
Te ku promé ku e fecha di transishon, doñonan di marka por a registrá
nan marka pa Antia Hulandes. Esei ta nifiká ku nan markanan ta protehá
den tur e 5 islanan di Antia Hulandes pa e periodo ku e lei di marka ta
stipulá.
Riba 10 di òktober 2010 Antia a stòp di eksistí i e pregunta ku a surgi
tabata kiko lo sosodé ku e markanan ku tabata protehá pa Antia?

Ofisina pa Propiedat Intelektual di Antia Hulandes, Ofisina


Internashonal di OMPI i gobièrnunan di Kòrsou, Sint Maarten i Hulanda
a kumbiní ku e markanan registrá, via di e prosedura internashonal,
promé ku 10 di òktober 2010 lo keda válido outomátikamente den pais
Berg Carmelweg 10ª
Kòrsou, pais Sint Maarten i BES. Basá riba esaki Ofisina pa Propiedat
Intelektual di Antia Hulandes huntu ku gobièrnu di Kòrsou i di Sint Telefòn: 465-7800
Maarten a kumbiní ku e markanan registrá via di e prosedura nashonal Email: bipantil@curinfo.an
tambe lo a keda válido outomátikamente den pais Kòrsou i pais Sint Web: www.bip.an
Maarten.

Den e siguiente parti nos lo trata protekshon di markanan nobo, esta


petishonnan pa registra un marka ku ser entregá riba 10 di òktober 2010
i despues.

Editá pa: Ofisina pa Propiedat Intelektual di Antia Hulandes

6
Kòrsou ta habri temporada ku eksposishon di hóben negoshante di JAC

JAChristmas Market ta estrená


mini empresarionan di Kòrsou
D
Kòrsou komo pais outóno- jadumingu 12 di desèmber próksimo, Kòrsou ta presensiá su çao; Faché; Creazione; i
mo den Reino por konta RMB Glowing Stylez.
ku rekurso humano suma- promé JAChristmas Market komo pais outónomo den Reino. OTC a presentá no ménos
mente kreativo i ku akti- Riba e dia aki, tur mini empresario di Junior Achievement ku 13 mini empresa: Cura-
tut proaktivo i ku abilidat Curaçao ta ekshibí, promové i bende nan produkto i servisionan. Alabes çao Sweet Delight; Our
empresarial. Pa hopi di e Candy Creation; Marketing
partisipantenan ya kaba nan e Dia di Merkado aki ta e dia ofisial kaminda Fundashon Negoshi Pikiña Control; The Q-Entertain-
ta mira oportunidatnan pa ta invitá un selekshon spesial di hurado ku lo determiná e ganadónan ment; Hoodies Quadruple;
hiba nan negoshi un plano di e kompetensia aki. Tur hende ta bon biní den e espasio di merkado Krea’ko Bon’so; Botánika
internashonal. Skolnan ku Salúbon; Rockin’ Pro; Beau
ta keda representá e aña ofisial den Punda, Marshe Nobo pa presensiá e índole di e trabounan Rêve; Tropical Agency; Real
aki lo ta Openbare SBO Ban magnífiko ku e studiante hóbennan akí ta produsí. Recycled Jeans; HotStick;
Bria, Opleiding en Trainin- i UniQue Trash Bags for
gen Curaçao, College of the Cars.
Dutch Caribbean, Regina e programa i e aktividat-
Pacis VSBO i St. Paulus nan di Fundashon Negoshi CDC tabatin nan promé
VSBO. Pikiña. Komo hurado nan tin mini empresa aña pasá: T3
Na novèmber e promé mini e tarea sumamente difísil pa Events.
empresanan di aña eskolar evaluá kada mini empresa i Regina Pacis VSBO a par-
2010/2011 lo tene nan inou- nan produkto, servisio i pre- tisipá ku algun grupo komo
gurashon ofisial. Keda pen- sentashon durante e dia di preparashon pa nan trayek-
diente pa e anunsio di esaki merkado sentral aki. Kada to, ku a kuminsá ofisial-
den prensa den e dianan mini empresa ta enkargá ku mente na yanüari e aña aki.
benidero. dekorashon di nan propio Na tur tabatin 4 mini empre-
espasio di benta, miéntras sa preliminar: De Kusz-N;
Hurado ku e evento por konta ku Victoria’s Collection; Sweet
Meskos ku aña pasá, duran- aporte di diferente spesial- Sugar Games; Art Potpourri.
te JAChristmas Market ista den nos komunidat ku Un di e miembronan di hura-
2010 e mini empresanan ta ta disidí pa forma parti di do a bisa: “Mi a keda real-
keda evaluá pa huradonan e koriente aki. Asina tur ta mente impreshoná pa tur e
imparsial ku ta representá duna realse na e evento diferente ideanan kreativo
diferente organisashon ku importante aki pa e ge- di e mini empresanan aki i
ta kontribuí na e éksito di nerashon di hóben empre- mi tin sigur ku algun di nan
e programa i e aktividat- sarionan aki. lo por ta hopi eksitoso. Ami
nan di Fundashon Negoshi tin hopi gana di mira kon
Pikiña. Komo hurado nan tin Na 2009 JAChristmas Market a presentá Resultadonan anterior nan ta sigui desaroyá riba
e tarea sumamente difísil pa diferente kampania chikitu Aña pasá, dia 13 di desèm- merkado, tantu lokal komo
evaluá kada mini empresa i ber 2009, Marshe Nobo internashonal”.
nan produkto, servisio i pre- datnan, kreatividat i e aktitut pais outónomo den Reino den Punda a lusi ku e pre-
sentashon durante e dia di di e hóbennan aki. Junior por konta ku rekurso huma- sentashonnan eksitoso i Mini empresarionan
merkado sentral aki. Kada Achievement Curaçao ta un no sumamente kreativo i ku impreshonante di kasi 100 ta negoshá ku
mini empresa ta enkargá ku presentashon di Fundashon aktitut proaktivo i ku abilidat mini empresario dinámiko, eksterior
dekorashon di nan propio Negoshi Pikiña, ku awor tin empresarial. Pa hopi di e kreativo i ku tremendo kon- Hopi ta e komersiante
espasio di benta, miéntras un akuerdo di kolaborashon partisipantenan ya kaba nan septo di negoshi. Junior hóbennan aki ku, danki na
ku e evento por konta ku ku skolnan na nivel di SBO i ta mira oportunidatnan pa Achievement Curaçao ta nan abilidat ku Internet, ta
aporte di diferente spesia- di VSBO. Durante JAChrist- hiba nan negoshi un plano sumamente orguyoso di hasiendo negoshi riba nivel
lista den nos komunidat ku mas Market skol, mayor, internashonal. Skolnan ku e trabou i esfuersonan ku internashonal. Nan no ta
ta disidí pa forma parti di kolega studiantenan i komu- ta keda representá e aña e hóben studiantenan di 4 mira niun problema pa hasi
e koriente aki. Asina tur ta nidat kompleto ta mira kon e aki lo ta Openbare SBO Ban diferente skol a presentá na negoshi ku fábrika na China,
duna realse na e evento studiantenan ta logra pone Bria, Opleiding en Training- un públiko ku a keda real- Merka òf Colombia. Manera
importante aki pa e ge- nan base teorétiko den en Curaçao, College of the mente enkantá ku e abili- nos ta komprondé, pronto
nerashon di hóben empre- práktika. Dutch Caribbean, Regina datnan, kreatividat i e aktitut nos por spera produktonan
sarionan aki. Pacis VSBO i St. Paulus di e hóbennan aki. Junior di algun di e mini empre-
Mini empresanan di VSBO. Achievement Curaçao ta un sanan di Kòrsou den eks-
Resultadonan anterior 2009/2010 Na novèmber e promé mini presentashon di Fundashon terior tambe. Kurashi ta un
Aña pasá, dia 13 di desèm- Ban Bria tabatin 4 mini empresanan di aña eskolar Negoshi Pikiña, ku awor tin karakterístika esensial di un
ber 2009, Marshe Nobo empresa: FeelGreen Cura- 2010/2011 lo tene nan inou- un akuerdo di kolaborashon empresario i e hóbennan
den Punda a lusi ku e pre- çao; Faché; Creazione; i gurashon ofisial. Keda pen- ku skolnan na nivel di SBO i aki ta demostrá di tin hopi
sentashonnan eksitoso i RMB Glowing Stylez. diente pa e anunsio di esaki di VSBO. Durante JAChrist- kurashi i determinashon.
impreshonante di kasi 100 OTC a presentá no ménos den prensa den e dianan mas Market skol, mayor,
mini empresario dinámiko, ku 13 mini empresa: Cura- benidero. kolega studiantenan i komu- Na yüli 2009 Junior Achieve-
kreativo i ku tremendo kon- çao Sweet Delight; Our nidat kompleto ta mira kon e ment Curaçao a bai repre-
septo di negoshi. Junior Candy Creation; Marketing Hurado studiantenan ta logra pone sentá Kòrsou na Hulanda
Achievement Curaçao ta Control; The Q-Entertain- Meskos ku aña pasá, duran- nan base teorétiko den durante e Final Europeo di
sumamente orguyoso di ment; Hoodies Quadruple; te JAChristmas Market práktika. tur e 32 mihó mini empre-
e trabou i esfuersonan ku Krea’ko Bon’so; Botánika 2010 e mini empresanan ta sanan di Europa ku e mini
e hóben studiantenan di 4 Salúbon; Rockin’ Pro; Beau keda evaluá pa huradonan Mini empresanan di empresa ku aña pasá a
diferente skol a presentá na Rêve; Tropical Agency; Real imparsial ku ta representá 2009/2010
un públiko ku a keda real- Recycled Jeans; HotStick; i diferente organisashon ku Ban Bria tabatin 4 mini
mente enkantá ku e abili- UniQue Trash Kòrsou komo ta kontribuí na e éksito di empresa: FeelGreen Cura- página 9 >>>>

7
Roshayna Kirindongo:

Mini negoshi di kralchi for di man di un mucha


R
Nan a bai un lès di den oshayna Kirindongo (11) i su amiga Rowanne (12) ta dos hobensita por pasa un hilu den dje.
fakansi i inmediatamente E aplikashon mas komun
despues a kuminsá bende dinámiko i kreativo ku for di yüli 2010 a kuminsá ku nan propio mini di kralchi ta adorno (hoya).
e merkadeá e produkto. negoshi: kadena i armbant di kralchi. Ounke e negoshi no tin nòmber Tabatin un tempu ku
Mayoria kliente ta mucha ofisial ainda, e hobensitanan sa kaba ku nan lo sigui ku e negoshi chikí. tabata na moda pa pone
di skol i bisiña. Natural- kralchi den kabei. Aktual-
mente por traha tambe mente e uso komo adorno,
riba petishon. Debí ku ta komo kadena i armbant,
bai skol, nan ta bende tambe a bira masha po-
solamente den sierto tem- pular atrobe. Den historia
porada, manera vakashon hasta a usa kralchi pretu
etc. pa tempu di rou. Asina
Reina Victoria di Inglatera
E echo ku nan a bende a skohe kralchi pretu pa
kasi 400 florin na kadena su adorno di rou.
i armbant den vakashon ta
mustra e enorme interes Lès di skol
ku tin pa e produkto. Ta E mama di Roshayna ta
p’esei mes nan tin pensá splika ku e hóben ta hasi
di sigui ku e negoshi su bèst pa e negoshi sigui,
hasiendo uso di mas pero mas importante ainda
kreatividat, dependiendo ta e lèsnan di skol ku e
di e pedido. Awor un kral- tin ku sigui. Aktualmente
chi ta un opheto chikitu ku e famia ta den mudansa,
por lo general ta kue forma i mester bai wak kon ta
di un kadena i ta keda sigui akomodá Roshayna
usa pa adorno. Tambe sa ku su trabou.
usa kralchi den kabei pero
tambe ophetonan di uso. Un famia humilde, ku un
Un karakterístika esensial mayor ku ta traha duru
di un kralchi ta ku e tin un Roshayna Kirindongo (na man drechi) ku su amiga ku nan negoshi di kralchi pa su yu sigui desaroyá e
buraku (wowo) pa asina talento ku e tin.

8
John Jacobs di Kámara di Komèrsio ta konvensí:

“E programa di Junior Achievement


tin un potensial enorme”
K
“Si mi por konta un tiki ámara di Komèrsio tambe ta un di e organisashonnan ku ta bo ta mira un kambio gran-
di ‘background’ di e orga- di di aktitut. E mucha ta
nisashon mi por bisa ku kere hopi den e proyekto di Junior Achievement en general i bira mas sigur di su mes, e
ophetivo ta pa krea un partikularmente esun na Kòrsou ku ta ser realisá pa Fundashon sa kiko e por hasi, e sa
sentido empresarial serka Negoshi Pikiña. Kámara di Komèrsio e.o. ta fasilitá e fundashon ku kon e por hasié bon i e ta
hóbennan. En bista di radia esei. Eksitoso no so-
esaki, siendo Kámara di un kantor, fasilidat pa tene reunion i alabes ta kompartí konosementu lamente den estudio, pero
Komèrsio, nos ta apoyá e ku tin na Kámara di Komèrsio relashoná ku hasimentu di negoshi ku e tin hèrmèntnan pa guia
inisiativa i proyektonan ku e Fundashon. Alabes Kámara di Komèrsio tin un representante den su éksito den bida. E loke
e Fundashon Negoshi Piki- sea e ke bira dia di mañan,
ña ta realisá den kuadro direktiva di e fundashon. Señor John Jacobs, direktor di Kámara di e mester hasié bon. Ounke
di Junior Achievement aki Komèrsio, a kompartí algun informashon en konekshon ku di Kámara e ta un trayekto kòrtiku nan
na Kòrsou. Kreashon di su relashon i eksperensia ku Junior Achievement na Kòrsou. ta haña desaroyo di sierto
e sentido i aktitut empre- abilidatnan ku nan ta sigui
sarial no nesesariamente Pa Farley Lourens usa hinter nan bida.
mester kondusí na ku tur
hóben ku haña e prepara- Logronan
shon pa medio di e pro- serka e hóbennan. Mi por “Nos di Kámara di Komèr-
grama di Junior Achieve- menshoná e.o. desaroyo sio ta kere ku e programa
ment mañan ku Dios ke ta di abilidatnan sosial, forma tin un potensial enorme.
bira empresario. Riba su nètwèrk, siña stipulá i logra Apesar ku e fundashon
mes e ta un konsepto via metanan komo individual ta unu hopi modesto i ku
kua ta prepará hóbennan i komo grupo etc. Nan ta no tin hopi medio, asina
na edat relativamente yòn nota ku bida no ta sola- mes den dies aña a logra
pa lanta negoshi i sigui mente amistat basá riba di duna e preparashon na
hinter e proseso ku tur su emoshon. Ta kos ku den míles di mucha aki na Kòr-
realidat i aspektonan, te tur fase di bida nan ta keda sou. Un desaroyo positivo
na e punto kon ta sera e tin mester di dje. Bo ta ta tambe ku mas i mas
negoshi. Hóbennan mester mira un kambio di aktitut skol ta mira e resultadonan
usa nan kreatividat ku un serka e muchanan. Bo ta positivo di e preparashon.
idea di negoshi; registrá nota e parti kognitivo ta Otro desaroyo positivo i
serka nos na Kámara di bin hopi dilanti; pues ku notabel ta envolvimentu di
Komersio; habri kuenta na nan ta haña konosementu mayornan den e proseso.
banko; o merkadeá nan kon ta lanta un negoshi i E programa tin potensial
produkto i/òf servisio ku e sigui kuné despues di e alabes pa train voluntario-
meta ku mester manehá e start. Nan ta traha ‘busi- nan. Nos ta kere ku mes-
negoshi serio pa bira eksi- ness plan’, ‘financial plans’ ter envolví voluntario en
toso, meskos ku kualke etc. te pa yega na e fase bes di bai den grandi ku e
otro inisiativa di negoshi. ku tin di bai implementá organisashon dor di hinka
Fundashon Negoshi Pikiña esaki den práktika den nan yen di hende den servi-
ta guia e hóbennan di start negoshi,” señor Jacobs a sio ku strukturanan difísil
te final den e proseso. Ta informá. pa manehá. Mester train
bai mas pa e parti interno e voluntarionan pa nan
di e proseso ku pa e parti sa kiko ta e ophetivo di
eksterno“, señor Jacobs a Kambio di aktitut e programa Pa loke ta e
bisa. John Jacobs direktor di Kámara di Komo direktiva natural- programa mes nos mes-
Komèrsio: sosten pa e programa mente nos no ta enbolbí dia ter yega na e punto ku e
Abilidatnan ku ta pa dia den e proyektonan ta bira parti di kuríkulo di
desaroyá buska solushon, forma perensiá. E faktor di mas pero bo ta mira e mucha- enseñansa na skolnan, ku
“Nos tin un satisfak- di i traha den grupo pa importante na nos punto nan na komienso i despues mas envolvimentu di ma-
shon grandi pa mira kon konhuntamente yega na di bista ta e abilidatnan e mesun muchanan ei na yornan i ku e fundashon
e hóbennan ta aserká éksito etc. realmente ta ku e programa di Junior final i ta mira e desaroyo mes ta sòru mas tantu pa
tópikonan. Nan aktitut pa algu positivo pa mira i eks- Achievement ta desaroyá positivo. Den mayoria kaso kordinashon.”

JAChristmas Market ta estrená mini empresarionan di Kòrsou


ment Curaçao, ta gradisí DEZ i naturalmente e ma- por hasi uso di tur nan servi- Junior Achievement Cura-
<<<< página 7 tur ku ta yuda engrande- yornan, ku semper ta de- sionan durante e temporada çao, Nohraya Godfried via
sé tantu e dia di merkado, mostrá di ta kere den futuro limitá ku nan lo ta aktivo nohrayagodfried@gmail.
gana e premio máksimo. E komo henter e trayekto di di nos hóbennan i ku a sos- komo mini empresa. com i por agregá e página
aña ku ta bin aki lo ta intere- mini empresa, spesialmente tené, apoyá i yuda e mini di Junior Achievement Cura-
sante pa wak kiko e ta trese esnan ku ta guia, partisipá empresarionan aki komple- Pa mas informashon çao – Fundashon Negoshi
pa e esnan ku profilá mihó. i enkurashá e mini empre- tamente den e trayekto te tokante di e proyekto ’mini Pikiña via Facebook. Junior
sarionan aki. Dosentenan, ainda. JAChristmas Market empresa‘, e mini empre- Achievement Curaçao ta
Komunidat ta sigui coachnan di mundu finan- 2010 ta djis e prinsipio di e sanan mes i tambe di nan konsehá bo pa “laga nan
karga logronan siero i di mundu komersial, trayekto di benta di e mini produkto i servisionan, por éksito ta un inspirashon pa
Fundashon Negoshi Pikiña, mini empresarionan, patros- empresanan di aña eskolar drenta den kontakto ku e abo tambe”.
konosí komo Junior Achieve- inadónan, spesialmente 2010/2011. For di novèmber koordinadó di proyekto pa

9
Eksperensia di e diferente
D
Regina Pacis osentenan di e skolnan ku a tuma pa
Dosente Lydvinne Ortega e Fundashon Negoshi Pikiña, mes ta k
di Regina Pacis ta konta
lo siguiente: “Nos a sa di
e programa aki via e proj-
ect manager Nohraya God-
fried. Huntu kuné el a trese
pa nos algun informashon
kiko e programa ta i mesora
nos di Regina Pacis VSBO
a bisa ku nos ke bai p’e.

Pa dosente Ortega, studi-


ante ta e produkto di skol i
nan komo dosente ta haña
importante pa alumnonan
por hasi algu ku nan ta
studia p’e den un manera Riba e diferente potrètnan por mira e hóbennan di
práktiko, direkto i strukturá. Regina Pacis VSBO hopi entusiasmá siguiendo e
E programa ku Fundashon diferente pasonan pa ta un empresario
Negoshi Pikiña ta duna nan,
ta eksaktamente tur loke
nan ta siña e studiantenan posibel”, segun Sonaida de kon si nos por, nan tambe
den teoria i di e manera aki Kroon. por i hasta mihó. E dosente Negoshi Pikiña. weg, ora nan a haña e
nan ta wak mesora kiko e Dosente De Kroon-Harre- a bisa ku nan sa kua ta nan Manera el a bisa, ta 4 aña proyekto di mini empresario
teoria ta. man ta bisa ku studiantenan fayonan i nan por influen- pasá ku nan a tende di e nan dilanti, nan a bira hopi
Ademas di esei, e ta duna ta tur kos ku nan por depen- shá e estudiante pa e no proyekto di mini empresario entusiasmá. Esaki sigur
e studiante un opshon mas dé di dje pa mayan. Ta nan hasi meskos, sino mihó i pa skol. Na e momento ei e tabata un alternativa pa e
den su bida: ta empresa- ta nos futuro. No ku palabra ‘reach for the stars’. tabata dosente na Regina stazje ku tabata pas den
rio i lucha pa bo soñonan so, pero ora bo mira un Pacis VSBO. Nan tabata nan kuríkulo. Despues di
den bida i no simplemente mucha ta kuminsá skol ku nèt na punto pa re evaluá algun kombersashon nan
kaba un skol i bai traha pa kuater aña i na momento ku St. Paulus VSBO e stazje di e alumnonan. a kuminsá mesora siendo
un doño di trabou, manera e ta kana su desaroyo den Nan mester a bai prepará e ku ni sikiera nan tabata kla
mayoria di nos ta hasi. añanan eskolar, su interes Hilly Buitenweg, awor direk- alumnonan pa nan stazje, prepará i no por a visualisá
su perseveransha i aktitut tor athuntu di St. Paulus pero no por a haña lugá kon ta bai implementá e
(naturalmente ku yudansa VSBO, tabatin palabra di pa nan kore stazje mas. proyekto aki. Pero nan a
Opleiding en positivo na kas), bo ta mira elogio pa e proyekto di P’esei, segun Hilly Buiten- disidí di hasié tòg. Hilly a
Trainingen Curaçao

Dosente Sonaida de Kroon-


Harreman ta splika ku pa
nan di OTC (Opleiding en
Trainingen Curaçao) e pro-
grama aki ta nèt loke nan
ta focus riba dje, esta inde-
pendisashon di e studiante.
Den e sentido ku esaki no
ta un stazje kaminda tin un
chef/manager real ta traha
roster, kontrolá ora i trabou
ku e studiante ta manehá.
Esaki ta algu ku nan mes
mester tin e motivashon i
disiplina pa hasi. Si nan
tin reunion òf sita pa hasi
algu den e proyekto aki,
ta nan mes ta responsabel
pa kumpli ku esaki. Aki nan
ta siña toleransha, rèspèt
i balor di koleganan ku ta
huntu ku nan den mesun
kompania. “Despues di
kada un periodo di Negoshi
Pikiña nos por bisa ku nos
a mira kon kada studiante a
krese den nan mentalidat,
karakter i personalidat. Si
nan no ke lanta negoshi
despues di nan estudio
esaki ta nan eskoho pero
nos sa ku nan por paso nan
a proba di a hasié duran-
te nan estudio mas bon

10
skolnan ku Negoshi Pikiña
rti kaba na e proyekto di momentu di presentá na
terseronan
konta di nan eksperensia. ser konsiente di e nesesi-
dat di e profeshon korekto i
vestuario apropiá
mihó orientá den e dife-
rente ramonan di profeshon
tantu atministrativo komo
komersial
e desaroyo di e outokrítika
ta tuma i duna mihó krítika
e alumno tin mas speransa
den su futuro
nan ta stimulá otro pa ekse-
lá i yuda otro pa ta mihó
empresario.
Hilly Buitenweg personal-
mente tin un opinion kla
determiná pa loke ta e
proyekto di mini empresario
na skolnan.

El a siña ku e proyekto aki


pa selebrá i rekompensá Di robes pa drechi por mira Nohraya Godfried (FNP), Lucrecia Raap (Openbaar
kada adelanto. E komo SBO Ban Bria), Lydvinne Ortega (Regina Pacis VSBO), Hilly Buitenweg-Tuyeehut

SAVE
dosente no por stipulá te (èks dosente Regina Pacis VSBO, awor St. Paulus VSBO)
ki punto e alumno ta krese,
pero ta e alumno mes
ta disidí esaki i e komo
dosente mester keda kon-
tentu kuné. Hilly Buitenweg
a siña ku kada alumno ta
un individuo riba su mes ku
por hasi kos ekselente i el a
siña yuda e alumnonan aki
pa haña kos bon pa hasi.
yama esaki e prinsipio di
trial and error. Komo esun ku ta dirigí un
Awe despues di 4 aña di proyekto asina aki, e ta
ta tuma parti na e proyekto kere ku e mester ta habrí
di mini empresarionan por
bisa ku siguransa ku e ta un
pa posibel fayonan propio
ku e por tin. Nan komo
with the
bon proyekto i ku el a logra
su meta ku ta pa stimulá e
dosente mester a wak hopi
serio na nan mes i nan NEW Digicel
Postpaid Plans
espíritu empresarial entre puntonan debil. Hopi biaha
nos hóbennan. Desaroyá e komo edukadó nan tin ten-
empresario bou di e alum- densia di pensa ku nan sa
nonan a trese diferente mihó ku e alumno i ku e
bentaha kuné. Hilly Buiten- alumno mester warda te ora
weg a nombra algun: nan komo dosente haña e Minutes EXTRA TOTAL SMS
Monthly
Minutes Minutes Plan
mihó momento. Pero ora e
alumno entusiasmá alumno disidí kiko e ke i ke 60 min 60
minutes
120
minutes
25 SMS Naf. 30,-
nan a stòp di bini skol kuminsá kuné, e ta kibra tur
lat, speibel i keda kas barera i nan komo dosente 120 min 120 240 50 SMS Naf. 50,-
minutes minutes
innesesariamente su ròl ta kambia u ta bira
tuma un aktitut korekto na esun ku ta guia. 240 min 240 480 75 SMS Naf. 85,-
minutes minutes

420 min 420 840 75 SMS Naf. 130.-


minutes minutes

660 min 660


minutes
1320
minutes
100 SMS Naf. 200,-

1200 min 1200 2400 100 SMS Naf. 360,-


minutes minutes

11
Saoedi Amanda di Tina’s Dog Wash:

Proyekto di skol a bira negoshi

U
Bon Servisio pa esun di mas chikitu, esta
klientenan grandi n proyekto di skol pa lanta un mini negoshi tabata e base pa Saoedi puppy, te esun di mas
i chikí Amanda (15) kuminsá su negoshi di baña kachó. E proyekto di grandi, i tur otro media-
Pa loke ta trata e parti skol ku a tuma lugá durante 6 luna a bira un negoshi real i yena no. Mi ta loko ku kachó
operashonal por bisa ku i mi tabata sa ku mi kier
tin un promedio di 4 klien- un buraku den merkado, Tina’s Dog Wash. Pa e proyekto mester a pensa a traha ku bestia for di
te pa luna, ku ta varia i traha un logo i plan di maneho ku business card plùs parti foyeto. chikitu. Promé paso ku
di un poedel pikinees te Tambe mester a traha aktividatnan, hasi apertura i klousura, tur esaki mester tuma ora kuminsá
kachónan mas grandi. un negoshi ta definí bo vi-
Mas tantu ta haña kachó na aña 2009. Pues algu ku a kuminsá komo un proyekto pa skol a bira shon. Tin hopi negoshi
chikitu pasobra nan tin un negoshi, ku huntu ku dos kolega ta ehekutá, asina Saoedi a splika. riba mesun tereno pero
ku pela tambe, ku ta otro ni dos ta similar. Kada
servisio ku Tina’s Dog negoshi ta reflehá e
Wash ta ofresé. “Mayo- propio business cards ku filosofia di su doño”,
ria kliente ta haña ku ta e ta repartí na aktividat- asina e propietario hóben
un gran fabor ta hasi pa nan. Por lo pronto tur a bisa finalmente.
nan, pasobra nan no tin esei ta sufisiente pa e
tempu pa baña kachó ni haña kliente. Saoedi Amanda
pa kumpra e produktonan Didoweg 9
nesesario. E servisionan Konseho di Saoedi Telefon 678-1460
aki por haña te na kas “Ta hopi interesante pa Baby_sash_25@hotmail.
òf serka mi mes na kas”, interkonektá ku un var- com
asina el a sigui splika. “E iedat di kachó, for di
frekuensia di klientenan
ta di un bes pa siman
òf 3 biaha pa luna. Pa
por atendé ku kachónan
ménos pasivo mi ta buska
un bosal serka Stanley
Ignacio, ku a yuda mi
masha bon mes ku tur 1
kos, pa kua mi ta suma-
mente agradesido”.
esaki ta un negoshi tem- e ta komersiante tambe.
Saoedi su Parke poral, Saoedi a kontestá Pa loke ta trata merkadeo
di Bestia na kas ku e kier hasi e negoshi esaki ta tuma lugá me-
Saoedi tin un ‘dieren- aki futuro di dje. E mes diante e programa ‘Mundu
tuin’ kompleto na kas. ta pensa riba un kom- di Animal’ di Stanley Igna-
Pues, atendé ku bestia binashon di ‘dogsalon’ cio na Z-86 kaminda ta
no ta nada nobo p’e. E tin ku ‘petshop’. Ounke el a menshoná e servisionan
masha abilidat ku bestia, bisa nos su tarifa, nos ta di Tina’s Dog Wash pa
di kua su spesialidat ta lagu’é komo un sorpre- esnan interesá. Tambe ta 2
kachó. Riba e pregunta sa agradabel pa e klien- hasi propaganda ku su
ku si nunka lo e haña te. Komo parti di Junior
un pushi pa baña, el a Achievement, el a parti-
bisa ku no ta bèrdat ku sipá na Negoshi Pikiña i
pushi no ta gusta awa. Si banda di su studio awor

3
4
  Saoedi Amanda ta baña (1), seka (2), pasa skeiru (3) i karisiá kachó ku nan trese p’e (4).

12
Samira Saab i Mariella Olario di D.E.Z.:
“Fundashon Negoshi Pikiña a proba ku e ta
ofresé algu ku nos komunidat mester di dje!”
D
Pa Fundashon Negoshi ienst Economische Zaken (DEZ), ta e servisio di gobièrnu tantu ku dosentenan komo
Pikiña señora Samira e studiantenan. “Dor di ta
Saab ta persona di kontak- enkargá pa salbaguardiá e aporte finansiero i di kapital humano enbolbí nos tin mihó bista
to na DEZ i señora Marie- ku gobièrnu di Kòrsou ta aportá kuné na Fundashon Negoshi kon e proyekto ta hinká
la Olario-Maduro ta kordi- Pikiña alabes ta asistí e fundashon ku konseho i guia. Gobièrnu ta den otro i ta funshoná. Nos
nadó di sekshon pa Sosten di DEZ tin un deseo grandi
na Sektor Empresarial na ko-supsidia e fundashon i e supsidio aki ta kana via DEZ ku ta pone paden un futuro serkano
DEZ. kondishon i eksigensianan ku e fundashon i e estudio mester kumpli e preparashon di Junior
kuné pa haña supsidio. Achievement bira parti di
Kambio di Kultura kuríkulo di enseñansa na
“Nos hendenan no a lanta Kòrsou. E proyekto mes-
ku e kultura di ta empresa- Pa Farley Lourens ter krea mas opshon pa
rio,” señora Saab a bisa.
“Mayoria biaha nos ma-
página 14 >>>>

   Mariella Olario-Maduro (na man robes)


i Samira Saab di DEZ

yornan ta lanta nos ku e palmente pa e motibu ei


pensamentu ku nos mester nos ta pará nan tras. Tur
alkansá mas tantu diploma loke e hóben siña for di e
posibel na skol i buska un preparashon ku fundashon
dunadó di trabou pa traha Negoshi Pikiña ta ofresé
p’e i asina garantisá un sa- pa medio di e programa
lario mensual. Te ora yega Junior Achievement ta bon
nos dia di baha ku pens- pa e hóben. E estudio ta
hun. Merkado sinembargo krea hóbennan asertivo; ku
mas i mas ta eksigí pa nos ta pensa i ta tuma akshon
krea mas empresa, spe- pa resolvé problema. Ku ta
sialmente den e merkado usa nan kreatividat. DEZ
mediano i chikí, pa asina ta bishitá diferente parti-
nos mes hendenan por nan di e estudio i ta duna
bini ku ideanan nobo, bira nan aporte. Esaki ta algu
doño di nan mes empresa, ku nos ta hasi ku amor,“
brinda otronan puesto di señora Saab a bisa.
trabou i aportá na ekono-
mia di Kòrsou.” Envolvimentu di DEZ
Señora Olario-Maduro di
Prepará hóbennan su banda a informá ku DEZ
pa ta asertivo ta trahando riba un mane-
Pa por logra e ophetivo aki ho pa sektor empresarial
e forma mas ideal ta pa mediano i chikitu, den kua
kuminsá hinka un espíritu ta inkluí e.o. ku ta e vishon
empresarial den nos hen- ta pa kuminsá duna pre-
denan ya for di edat yòn. parashon empresarial na
“Mihó ta pa na skol prepará nos hóbennan na edat mas
hóbennan di nos komuni- yòn posibel. E kursonan ta
dat pa haña afinidat ku siña muchanan e.o. kon
mundu empresarial. Fun- plania loke ta algu suma-
dashon Negoshi Pikiña ta mente importante pa tur
brinda e oportunidat ei i kos den bida. Hopi biaha
ta prepará nos hóbennan ora tin proyektonan ta
den e sentido aki i prinsi- envolví DEZ i tin kontakto

13
Business2Business TV:

Programa informativo i edukativo di TV


pa nos empresario aktual i di futuro
Ora bo bai kuminsá ku un negoshi, bo por inkluí Finansa, Rekurso Humano, Teknologia, Wever Ettiquette & Manners, Chris van Grie-
purba deskubrí tur kos bo mes, pero bo Aspektonan legal, Merkadeo i Benta. ken di Carensol, Valerie Maria di Van Laarschot
por skohe tambe pa aserká algun konsehero advocaten, Anthony Cijntje di ACC Partners,
spesialisá riba diferente tereno. Ku Business- Business2Business TV ta trata preguntanan Casa Caracasbaai, Installation Technologies i
2Business TV, InnovatieCentrum Curaçao ta manera: InfoTrans, i TeleCuraçao,
sigui interkambiá di idea ku diferente empre- • Kiko ta un Letter of Credit i kon mi por us’é
sario i konsehero i ta kompartí algun punto komo empresario? E tim di Business2Business TV ta enkabesá pa
esensial pa kada empresario logra mas éksito. • Kon pa baha konsumo di energia den mi Angelo Ludowika di InnovatieCentrum Cura-
negoshi? çao i ta reforsá pa Nohraya Godfried i e duo di
Meta di Business2Business • Dikon skohe pa B.V. of N.V. komo forma Freshlab, June Oehlers i Tessa Fleming.
Meta di Business2Business TV ta pa proveé hurídiko di mi negoshi?
empresanan chikí i mediano ku konseho i guia • Kon e proseso ta pa inskribí mi negoshi na B2B TV lo keda transmití for di 1 di novèmber
via un programa di televishon, pa asina aportá Kámara di Komèrsio? 2010 na kanal 8 i 9 di TeleCuraçao i tambe na
na kontinuidat di nan negoshi. B2B TV ta un • Kon bo mester prepará bo mes pa aserká Hulanda via RTV-7. Kòrda sigui e desaroyonan
manera inovativo pa enrikesé konosementu di un banko? via medionan di komunikashon i “like” Busi-
nos komersiantenan i asina yuda halsa nivel di • Kon mi por strukturá mi atministrashon ness 2 Business TV via Facebook.
maneho pa mas empresario. mihó?
• Kua ta e seguronan básiko pa un empresa- Pa mas informashon i partisipashon den Busi-
Den kada episodio di B2B TV diferente empre- rio i su trahadónan? ness2BusinessTV por tuma kontakto direkta-
sario lo risibí konseho di ekspertonan versá • Kiko ta gastunan pa instalá un terminal di mente ku señor Angelo Ludowika
riba diferente área di maneho. Nan lo duna suaip pa un empresa?
algun tep na e empresarionan kon pa mehorá
funshonamentu di nan empresa. E empresario Partisipantenan den Business2Business TV InnovatieCentrum Curaçao
ta keda liber pa skohe si e ta apliká e konseho Maduro & Curiel’s Bank N.V. ta patrosinadó Tel. 737-1360
sea kompleto òf parsialmente, òf si e ta djis mayó, ku entre otro su departamentu spe- Fax 737-1491
tuma nota di dje. sialisá pa Empresa Chikí i Mediano “Small Email: aludowika@icc.an
Business Unit”. Tambe nos por konta ku parti- Industriepark Brievengat F-1
Tópikonan ku lo bin dilanti den e programa ta sipashon di BoFrei Agencies, Sheïda Wever di P.O. Box 4267

“Fundashon Negoshi Pikiña a proba ku e ta


ofresé algu ku nos komunidat mester di dje!”
<<<< página 13 maneho i akshon na esaki. inisiativa i desishonnan.
Junior Achievement ta Den dies aña Fundashon
hóbennan por skohe kon- dediká atenshon na e.o. Negoshi Pikiña a proba di
sientemente pa un kare- e tópikonan aki ku ta hopi e ku e loke nan ta ofresé
ra profeshonal. Tambe ta importante den formashon realmente ta algu ku nos
nos deseo ferviente pa e di nos hóbennan ku ta e komunidat tabatin mester
proyekto por sigui krese.” kapital humano riba kua di dje i ohalá nan por haña
mester edifiká nos pais di mas fondo i rekurso pa bai
Importante pa formashon mañan,” e dos profesho- algun dékada mas.”
“Den negoshi tin lanta i kai nal di DEZ a sigui bisa.
pa siña bira duru, siña di Hóbennan ta siña e.o. ku Dienst Economische
fayonan i pa perseverá i nan no mester tin bèrgw- Zaken (DEZ)
no entregá pa kualke kon- ensa pa puntra pa nan ta Business Support
tratempu òf pa kos ku no mihó informá. Nan ta siña Centrum
a kana bon. Mester anti- Samira Saab di DEZ ehekutá enkargonan i ta Mariella Olario-Maduro di Molenplein z/n
sipá desaroyo i ahustá haña mas kurashi pa tuma DEZ Telefon: 4621444

14
Empresarionan di Kòrsou ta invitá pa partisipá
Otro mishon komersial pa Colombia
U
E mishon komersial aki n mishon ekonómiko na e pais bisiña ta loke tin riba agènda su publikashon Economía
ta resultado di un kope- y Comercio del Caribe
rashon entre e Ministerio Kámara di Komèrsio pa otro luna. Di dianan 21 te 26 di novèmber y America Latina duran-
Hulandes pa asuntunan awor e mishon aki ta bai e kapital Bogotá, pero por kombiná te e dianan di e mishon
ekonómiko, embahada esaki ku un bishita tambe na un di e otro siudatnan, manera Medellin i komersial. E edishon
di Reino Hulandes na 2010-2011 lo ta dediká
Colombia, Cámara de Barranquilla òf Cartagena. na Pais Kòrsou ku infor-
Commercio Centroameri- mashon amplio di Kòrsou
cana y del Caribe i Káma-
ra di Komèrsio i Industria
di Kòrsou. E delegashon
total lo ta bou di guia
di e sekretario di estado
pa asuntunan ekonómiko
di Hulanda ku e gobièr-
nu nobo na Den Haag
mester apuntá, miéntras
Gobièrnu di Kòrsou lo
determiná ainda ken lo
enkabesá e delegashon
ku ta bini di Kòrsou a
kompletá e delegashon
na Bogotá.

Pida historia
E pais Colombia a firma un
akuerdo di komèrsio liber
ku Union Europeo. Dentro
di Europa ya Hulanda ta
e partner komersial mas
prominente pa Colombia.
Hustamente ku esei na
mente e Gobièrnu Hulan-
des a disidí pa orga-
nisá e mishon komer-
sial aki pa sali en buska
di oportunidatnan nobo
pa empresanan Hulan-
des hasi negoshi ku i na Aña pasá mes Kòrsou tabata bon representá den e delegashon di Reino ku a
Colombia. Asina kompa- akudí na e aktividatnan den kuadro di un mishon ekonómiko na Colombia.
nianan di Kòrsou tambe
ta pas den e kuadro aki
i kaminda nan por hunga parti di e delegashon pa e empresarionan di dje pais. i e posibilidatnan pa hasi
un papel importante pa aki, pasobra ya a tene Hulanda i Kòrsou topa Riba e dia di yegada negoshi. Kordinashon di
forma e brùg entre e pais- kuenta ku e kontaktonan ku posibel partner nobo mesora anochi tin un e mishon komersial aki
nan Europeo i esnan na na Colombia pa esnan di Colombia (matchmak- evento di bon biní i sena ta den man di e agen-
Latino Amérika. for di Kòrsou por topa ing appointments), sena kaminda lo duna e último sia Hulandes EVD Inter-
ku partnernan den sierto komersial i bishita ofisial detayenan di e programa. national. Na Kòrsou ta
Aña pasá ya tabatin un área ekonómiko. Den e na entidatnan guberna- Djaluna dia 22 di novèm- señora Vanessa Toré di
promé mishon ekonómiko kuadro aki mester pensa mental na Colombia. Den ber mainta ta bula bai Kámara di Komèrsio ta
pa Colombia. E momento riba sektornan manera e agènda pa e mishon a Barranquilla kaminda tin esun ku ta enkargá ku e
ta adekuá pa sigui kon- servisionan finansiero laga lugá tambe pa aktivi- hopi aktividat pa kontak- parti di kordinashon lokal.
struí mas oportunidat riba internashonal, logístika, datnan ku partisipan- tonan komersial. Djamars Kámara di Komèrsio lokal
e base ku a pone un aña turismo, e-commerce, tenan for di Kòrsou ke dia 23 di novèmber ta lo tuma riba dje tur loke
pasá. E kontaktonan t’ei manufaktura (i artesania) mira inkluí den e kuadro biaha bai Cartagena pa mester hasi ta e mishon
kaba i ta bon pa tene i servisionan mas en ge- aki. bishitá e haf i e refineria aki resultá un éksito.
nan bibu. Tin hopi mas neral. Di parti di Hulanda i atrobe pa drenta den
oportunidat na horizonte nan a mustra interes mas En todo kaso e programa kontakto ku potensial EVD lo sirkulá atrobe
pa eksplorá, tambe den tantu pa partnernan riba ta enserá un anochi koleganan. Anochi ta bai e asina yama ‘missie-
e konteksto di e akuerdo tereno manera energia kaminda lo lansa un edi- Bogotá bèk kaminda lo boekje’ ku datonan di tur
di komersio liber ku ta duradero, medioambien- shon nobo di e pub- keda sobrá dje dianan te partisipante, i lo tin un
eksistí entre Colombia i te, industria di agrikultura, likashon ‘Economia y djabièrnè den oranan di sekshon spesial den kua
Union Europeo. Despues i e sektor di haf marítimo. Comercio de America anochi. Parti di e pro- lo presentá tur e partisi-
ku Antia a stòp di eksistí, Asina mes e mishon aki Latina y el Caribe’ ku e grama aya ta tambe un pantenan di Kòrsou. Mes-
awor Kòrsou ta poseé ta habrí tambe pa otro aña aki ta dediká komple- seminario riba ‘corporate kos ku un aña pasá, lo
e posishon di miembro sektor ku no ta kai den e tamente na e pais nobo social responsibility’. usa e website www.ruta-
asosiá di Union Europeo listanan aki. Kòrsou. Na e okashon curacao.com atrobe komo
ku tur su benefisionan. di e lansamentu aki a Buki spesial medio a informá e kon-
Naturalmente tin sier- Programa di bishita invitá un grupo selekto Camara de Comercio taktonan Kolombiano di e
to sektor komersial ku Den e programa pre- di representante di parti Colombo Centroameri- partisipantenan di Kòrsou
definitivamente mester liminar nan a hinka di gobièrnu di Colombia i cano y de El Caribe lo na e mishon komersial
konsiderá serio pa forma kaba diferente okashon lider komersial i industrial lansa e edishon nobo di aki.

15
Eventonan internashonal
try Convention
Òktober Desèmber IBS Power Home Center
ABC Kids Expo Logipharma Asia Building Industry Website:
Las Vegas – Merka, 2010 Orlando – Merka, www.BuildersShow.
10-13 òktober Asia’s Leading Phar- 12-15 yanüari com/International
Lugá: Las Vegas maceutical Supply Lugá: Orange Coun-
Convention Center Chain & Logistics
Website: Conference
w w w. t h e a b c s h o w. Singapore,
com 1- 2 desèmber
Lugá: The Hilton Website ku informashon balioso
14th Americas Food Singapore
& Beverage Show Website: www.bankrate.com
& Conference www.logipharmaa-
Miami – Florida, sia.com E website aki ta duna bo informashon riba notisia,
Merka, 26-27 òktober tep i konseho kon pa haña hipotek, fiansa, credit
Lugá: Miami Beach Real Estate Invest- card i maneho di sèn na banko.
Convention Center ment World USA
Website: www.ameri- Real Estate & Invest-
casfoodandbever- ment Conference www.effectiefnetwerken.nl
age.com New York – Merka, Website ku teps i informashon pa bo ‘netwerk’ efisi-
1-3 desèmber
Novèmber Lugá: New York ente. Tambe por enkargá buki relashoná ku e tópiko
Automotive Downtown Marriott aki.
Aftermarket Website:
Products Expo www.terrapinn.com
Las Vegas – Merka, www.zakenexpert.nl
2-4 novèmber Exposystems E website aki ta pa empresarionan ku ta kuminsá
Lugá: Sands Expo International Exhibi-
and Convention Cen- tion & Congress on nan negoshi, pa inspirá, guia i hasi estudio di fak-
ter Integrated Solutions tibilidat.
Website: for Fairs and Events
w w w. a a p e x s h o w. São Paulo - Brazil,
com 1-3 desèmber www.professionalplanner.nl
Lugá: Parque Website pa plania situashon finansiero di bo empre-
Design Trends Anhembi
Calgary Website: sa.
Interior design, archi- www.exposystems.
tectural and real com.br www.tevredenheidsnorm.nl
estate management Website ku informashon kon pa midi e motivashon
expo & conference Expoartesanias
Calgary – Canada, Handicrafs Fair di bo personal den bo empresa.
3-4 novèmber Bogotá - Colombia,
Lugá: Calgary Stam- 7-20 desèmber
pede Roundup Cen- Lugá: Corferias – www.bedrijfzoeken.nl
tre Centro de Un ‘search engine’ pa buska empresa na Hulanda.
Website: www. Convenciones
designtrendscalgary. Website:
com w w w. e x p o a r t e s a - www.biz-exchange.com
nias.com Oportunidatnan di negoshi na California. Por buska
Chocolate Show
New York – Merka, Janüari 2011 pa sektor i tambe skohe negoshi franchise.
11-14 novèmber 2011 International
Lugá: Altman Build- CES www.emarketservices.com
ing & Metropolitan Las Vegas, Nevada
Pavilion – Merka, 6-9 yanüari Ekspandé bo merkado, drenta merkadonan nobo i
Website: www.choc- Lugá: Las Vegas haña mas kliente i produkto nobo.
olateshow.com Convention Center
Website:
Family & Home www.cesweb.org www.link2italy.com
Shopping & Experi-
ence Exhibition Minneapolis Home Link2Italy International Marketing ta guia empre-
Stuttgart – Alemania, & Landscape Expo sanan paso a paso pa subi e merkado Italiano
13-21 novèmber Minneapolis – Merka,
Lugá: New Stuttgart 7-16 yanüari
Trade Fair Centre Lugá: Hubert Hum- www.bizhelp24.com
Website: www. prey Metrodome Guia i tep den tur área di hasi negoshi, manera
messe-stuttgart.de/ Website: www.home- merkadeo, finansa, maneho di personal, etc.
family/ showcenter.com

16
Oportunidatnan di negoshi
Si abo tin un oportunidat di negoshi ku bo ke pone den e rúbrika aki òf pa Pais: Venezuela i marítimo i tambe servi-
mas informashon tokante di un di esnan menshoná, tuma kontakto ku Sentro sio di kompra di kualke
di Informashon Komersial di Kámara di Komèrsio di Kòrsou na telefòn 461- 3.Ta buska importadó otro produkto.
Ta buska importadó pa E-mail:
3918, faks: 461-5652 òf e-mail nos na businessinfo@curacao-chamber.an paña di mucha for di curamed_services@hot-
Egipto; tin tambe sèr- mail.com
bètè i paña di kama. Tel.: 00574-3616993 /
Lokal Building ku bunita bista pathway.com Tel.: 002 0116100900 0057-3148700519
1.Ta bende i entrada independiente. Website: Faks / tel.: 0020 Tel. lokal: 696-0751
Ta ofresé un sistema www.bridgepathway.com 33930970 
di frankisia pa perso- 3.Ta buska kontakto Pais: Merka E-mail: 5. Ta buska importadó
nanan ku tin interes pa Ta ofresé derechi eksklu- hzaian@hotmail.com Romet Electronic Larynx
un negoshi di konstruk- sivo pa paña di marka. 2.Ta buska importadó Pais: Egipto ta buska importadó pa
shon/ arkitektura. Ta buska importadó di ekipo médiko.
Internashonal papel i karton manera 4.Ta buska kontakto Tel.: 210-858-5189
2.Ta hür 1.Ta buska importadó saku di tienda, kaha ba Empresa Curamed Ser- Faks: 210-858-9608
Ta hür 3 ofisina renobá, Ta buska importadó pa bolo i mangel, i mas. vices na Colombia ta E-mail:
atraktivo i sentral loka- produktonan di Spice Tel.: 0058-4167-414209 ofresé servisio di buska export@romet.us
lisá den Punda. Situá Kitchen for di Merka. E-mail: kontakto entre empresa- Website:
na e piso ariba na De Tel.: 516-939-2920 eliezer,r1@gmail.com rionan di Kòrsou i fábri- http://www.romet.us
Ruyterkade, banda di Faks: 516-570-3720 Website: kanan na Colombia. Ta Pais: Merka
La Confiansa-Giro Bank E-mail: info@bridge- www.bolsasamieluz.com atendé transporte aéreo

Publikashonnan nobo
E biblioteka di Sentro di Informashon Komersial di Kámara di Komèrsio di Kòrsou
ta kontené mas di 5000 dokumento. E biblioteka ta ofresé un variashon amplio di
rekurso pa hasi investigashon. E biblioteka ta kontené un kolekshon grandi di doku-
mento relashoná ku komèrsio ku ta dirigí riba merkado mundial.

Resientemente nos a risibí e siguiente publikashonnan den


nos biblioteka na Sentro di Informashon Komersial.

• Recherchetips Diefstal van digitale data


• Commercial News september/òktober
• Ports and Dredging The technology innovator
• Expovisie Beneluxblad voor exposant en beursmanager
• Buitenlandse Markten ‘De Amerikanen weten wat we kunnen’ #7 / 2010
• Decisio Economie met beleid # 13 / 2010
• Internationaal Ondernemen # 4 / 2010
• Contact Magazine How T&T is succeeding in the information age

E orario di apertura di e biblioteka ta di djaluna te i ku djabièrnè


di 8 or di mainta te 4 or di atardi.

17
Nohraya Godfried:
“Junior Achievement Curaçao ku ta dediká
na desaroyo di abilidatnan di nos komunidat”
P
Nohraya a produsí un nidat realisá ku ta nos mes
a kasi 5 aña Nohraya Godfried ta Project Manager pa e
rapòrt ku sugerensia riba mester invertí den áreanan
hinter e parti operasho- proyekto ‘Mini Empresa’ di Fundashon Negoshi Pikiña (FNP)/ ku nos ta haña importante
nal pa e proyekto i alabes Junior Achievement Curaçao. Nohraya ta hasi uso di su pa nos desaroyá. Nos mes
a produsí un manual pa mester keda na altura di
abilidatnan i su preparashon riba diferente tereno pa yuda ofresé e
e mini empresarionan, loke ta pasa rondó di nos
adaptá na e situashon proyekto ‘Mini Empresa’ na hóbennan studiante na Kòrsou. Nohraya i serka nos mes, hasi
lokal. Tambe e la inkluí a konta nos ku durante su di dos estudio na Hulanda den ramo di mas i mihó uso di tekno-
un deskripshon di e tipo logia pa komunikashon i
‘Cultuur - Organisatie en Management’, e tabata bin Kòrsou diferente
di karakterístika, abilidat formashon i traha aktiva-
i aktitut ku e proyekto lo biaha. Na 2005 un di e miembronan di e direktiva di e tempu ei di mente riba nos abilidatnan
benefisiá optimalmente for Fundashon Negoshi Pikiña a aserk’é pa wak si e ke duna un man ku komo komunidat. Traha
di dje komo Project Ma- riba nos balor agregá i
implementashon di e vishon di FNP. El a bai di akuerdo i su promé
nager. Den e fase final di sigui siña kontinua-
su estudio e presidente proyekto tabata pa investigá e situashon den e sektor SBO lokal pa mente pa nos tambe sigui
di FNP a tuma kontakto desaroyá un strategia spesial pa implementá e proyekto ‘Mini Empresa’. progresá.”
ku Nohraya na Hulanda
pa puntra si e lo ke tuma JAC pa próksimo
e enkargo di Project Ma- Pa Farley Lourens añanan
nager, basá riba e deskrip- Nohraya ta mira oportuni-
shonnan ku e mes a sug- datnan grandi pa Kòrsou,
erí. El a aseptá e invi- FNP ke sigui. Ora tin bishi- Godfried. tantu riba tereno lokal,
tashon. tante for di ekstranheria “Mi ta konsiderá mi mes komo internashonal, pa
òf mester yuda representá bastante internashonal- medio di e aktividatnan di
Trabou di Project FNP den eksterior, tambe ista: mi gusta biba den JAC. “Nos ta enfokando
Manager mi persona komo ‘Project eksterior, biaha hopi i eks- pa logra pa mas tantu
Komo ‘Project Manag- Manager’ ta hunga un ròl perensiá kos i hende nobo hóben posibel partisipá na
er’ Nohraya ta kordiná e aktivo.” i diferente kada bes, pero proyektonan di JAC. Komo
proyekto ‘Mini Empresa”. tòg mi a skohe pa keda Project Manager di Mini
“Mi mester ta wowo , Eksperensia ku JAC Kòrsou pasó mi a ripará Empresa, naturalmente mi
nanishi, bos, i mente den “E proyekto Mini Empresa mesora e potensial inmen- ke pa tur hóben pasa por
field pa e direktiva di FNP. ta fungi komo un medio so ku e idea tras di JAC ta lo ménos un bes den e
E Project Manager ta e perfekto pa konektá per- trese pa Kòrsou. E pensa- proseso aki. Mi ta sinti
konekshon entre e vishon sonalmente ku esnan ku mentu di JAC ta pas kom- hopi satisfakshon ora e
i deseonan di e direkti- mi ta topa den e trayekto. pletamente ku mi person- hóben deskubrí ku e por
va i e komunidat ku FNP Komo Project Manager mi alidat i e vishon ku ami tin logra loke e ke ku su talen-
ke yega n’e pa medio di ta di opinion ku esaki ta pa nos hendenan den kon- to i abilidat, basta e logra
proyekto. Di otro banda, esensial pa JAC por logra teksto profeshonal. Bunita identifiká nan, desaroyá
e Project Manager mester su meta. Meta di JAC ta pa mira kon un proyekto nan i usa nan di un forma
perkurá konstantemente ta pa logra desaroyá un asina ta influensiá e parti- profeshonal. I kere mi ku
pa mantené un konekshon komunidat proaktivo, ku sipantenan, esnan ku tin e pro-seso aki tin efekto
estrecho ku e field, ku ta aktitut empresarial, ofre- ku guia e proseso, i e grandi tambe riba esnan
e komunidat ku FNP ke siendo proyektonan adap- sirkulo personal di esnan rondó di nan, manera nan
yega n’e. “Sigur si tene na tá spesífikamente na e ku ta i a yega di partisipá dosente, mayor i amigu-
kuen-ta ku Kòrsou ta un situashon aktual. na e proyektonan di JAC. nan. Ami ta spera di mira
pais den desaroyo, kamin- Esei kada bes dinobo ta ku na sierto momento e
da tin hopi espasio i opor- Mi a trata pa investigá motivá mi pa sigui”. proyektonan di JAC, i mas
tunidat riba tur tereno,” kultura i kustumbernan importante ainda, e pen-
Nohraya a bisa. di nos studiantenan pa Importansia di JAC samentu di JAC, bira parti
mi por desaroyá i krea FNP ta usa programanan integral di e formashon i
“E manera ku ami ta duna mi strategia. Loke ami ta sumamente eksitoso di e preparashon di nos komu-
kontenido na e trabou di ripará ta ku un aserka- organisashon internasho- nidat for di hóben. Asina
Project Manager pa FNP mentu personalisá ta duna nal di Junior Achievement. nos por desaroyá nos pro-
ta sumamente diverso i mihó resultado. Personal- Asina ei ta forma parti di fesho-nalnan for di tem-
flèksibel” Nohraya a sigui mente mi ta eksperensiá e nètwèrk di alrededor di pran pa despues nan por
bisa. “Komo e úniko Pro- JAC komo un medio pa 140 pais rònt mundu. “Pa konsentrá riba logra nan
ject Manager pa e proyekto nos logra un konekshon e pais nobo Kòrsou, awor potensial. Mi ta mira tur
di Mini Empresa te ainda, entre teoria i práktika, ta ainda mas importante dia dinobo e impakto ku
mi ta atendé ku represen- pero tambe entre e mundu pa nos tin organisashon- e proyekto aki tin riba e
tantenan di skol, studiante, edukashonal i profeshonal Nohraya Godfried: Mini nan manera JAC ku por generashon ku ta lantando
empresario, akountent, i e mundu ku hóbennan empresa ta e vehíkulo dediká kompletamente na awor akí. Mi ta mira e
mayor, prensa i diferente ta lanta kuné. E proyek- esensial pa JAC alkansá su desaroyo di sierto abili- oportunidat kada bes mas
instansia di importansia pa tonan di JAC ta funshoná meta. dat di nos komunidat, den serka pa nos mini empre-
e (mini) empresarionan. asina bon pa tantu aña e kaso spesífiko di nos sarionan kuminsá konkista
Naturalmente tambe mi kaba rònt mundu, husta- hóbennan ku ta futuro di otro partinan di mundu,
mester keda touch base mente komo den dje por E forsa di proyektonan di nos pais. Gobièrnu t’ei pa sigur pa medio di e nèt-
ku direktiva di FNP pa inkorporá kualke tenden- JAC ta sinta den esei: e sòru pa e infrastruktura, wèrk grandi ku ya ta dis-
desaroyá, deliniá, struk- sia di tempu, preferensia, ta basá riba desaroyo di pero segun ami ta impor- ponibel pa medio di JAC,”
turá i evaluá e liña ku interes i sistema eskolar. abilidatnan”, segun señora tante pa nos komo komu- Nohraya a bisa finalmente.

18
Empresario, laten zien waarmee u
rekening moet houden om
Kámara di Komèrsio t’ei pa yuda abo riba e kaminda pa éksito. een bedrijf te beginnen. Het
Partisipá na un òf mas di nos tayernan i realisá e kambionan succes van een bedrijf hangt
positivo ku bo empresa mester pa prosperá! grotendeels af van
persoonlijke kwaliteiten van
de ondernemer. Ook
hieraan wordt aandacht
besteed. Na deze cursus
Fecha Tópiko Deskripshon Idioma Preis
weet u welke vaardigheden
een succesvolle
Òktober ondernemer moet hebben.
13 Manehá bo tempu Komo empresario tin vários Papiamentu 40,=
efektivamente tarea pa ehekutá Hopi empresario ta haña
4 Lei laboral. Aspektonan Papiamentu 40,=
diariamente. Durante e tayer nan den problema paso nan
aki lo siña e.o.: kon pa pone hurídiko pa e dunadó di
trabou no a tene kuenta ku nos lei
prioridat, uza bo tempu mas
laboral. Protehá bo mes di
efektivo i efisiente, kon pa
tal manera ku bo no ta
detektá ‘ladronnan’ di tempu
hañabu den problema
i hasi mas ku bo kompetidor
laboral.
den e mesun 24 ora.

Un empresario no por gasta 8+10 Loonbelasting en Werkgever, weet u dat u Nederlands 80,=
14 Maneho di presupuesto Papiamentu 40,=
mas ku e risibí. Den hopi Loonberekening loonbelasting moet
empresa chikí e doño ta usa inhouden en afdragen?
plaka dje negoshi pa finnan Weet u hoe u dit bedrag
personal. Un bon moet berekenen? Weet u
presupuesto personal ta wanneer en hoe? Tijdens
yuda e empresario mediano deze workshop wordt dit
i chikí manehá finansa allemaal uitgelegd.
personal mihó i
konsekuentemente esun di 15+17 Het opzetten van een Alle bedrijven dienen een Nederlands 80,=
su negoshi tambe. goede administratie administratie bij te houden.
Gedurende deze workshop
18+20 Inkomstenbelasting Empresarionan ku negoshi Papiamentu 80,= zullen we u uitleggen hoe dit
propio tin ku deklará correct gedaan dient te
belasting riba entrada. worden.
Servisio di impuesto i un
konsehero di belasting lo t’ei 29 nov Empezar un negocio ¿Tiene usted una idea para Español 80,=
pa siña kon pa hasi esaki +1 exitoso empezar un negocio?
korektamente. dec. Durante este curso le
enseñaremos lo cual tiene
25+27 Omzetbelasting OB ta un belasting ku tur Papiamentu 80,= que tomar en cuenta para
empresario mester paga tur establecer un negocio
luna, pero hopi empresario exitoso. El éxito de una
no sa bon kon mester empresa depende por gran
atendé ku OB. Durante e parte de las características
seshon aki ta haña un mihó personales. Por eso también
bista di kon atendé ku OB. le explicaremos las
Servisio di Impuesto i un habilidades que un
konsehero di belasting lo t’ei empresario exitoso tiene
pa duna guia! que tener.

Novèmber Atenshon: e skema di kurso por kambia. Pa sa kua ta e último vershon tuma kontakto ku nos
Bent u van plan binnenkort na number di telefon 461-3918
1+3 Uw eigen bedrijf Nederlands 80,=
succesvol beginnen een bedrijf te starten? Dan
Tur kurso ta tuma lugá den ouditorio di Kámara di Komèrsio Kursonan ta di 18:00 pa 21:00 PM
kunt u deze cursus niet Registrashon i pago adelantá ta obligatorio!
missen! Tijdens deze cursus

19
Pa registrashon òf mas informashon tuma kontakto ku Sentro di Informashon Komersial na telefòn 461-3918,
zullen we stap voor stap subi www.empresachiki.com òf manda un e-mail na businessinfo@curacao-chamber.an
Segun minister Rene Rosalia:

“Tin un pensamentu robes ku nos ku


nos mes no por ta invershonista”
M
inister Rene Rosalia ta aploudí e proyekto di Negoshi Pikiña krese ku e idea ku e trahadó
ta un ser humano meskos
pasobra den komunidat den un persepshon robes pa loke kuné. E tambe mester por
ta ser invershonista i empresario. “Mi ta haña e proyekto haña su lugá meresí i debi-
hopi bon i hopi na lugá. Pasobra un parti grandi di nos pueblo do den e empresa. E idea di
uza un trahadó pa e empre-
falta e liña di pensamentu di outonomia propio. Un gran parti sario gana bòshi plaka brutu
di nos tin ademas tambe un konsepto robes di ser empresario”, i bira riku rápido, no mester
segun minister Rosalia di enseñansa, deporte i kultura di Kòrsou. ta loke ta dirigí e empre-
sario. Pues, introdukshon
== Proyekto Negoshi Pikiña ta na su lugá == di e pensamentu i ideolo-
gia empresarial mester ta
Kòrsou tabata partisipá den kabesantenan di sam di dia, ta e kaminda adekuá pa kompañá ku un metodologia
asuntunan di nogoshi na un sam di siman i sam di luna, hasi esaki. Tur kambio di sosial bon kla kaminda ta
Minister Rene Rosalia eskala respetá. seter, i credit union di bario. mentalidat i di interes mes- keda pone hende sentral.
Por kòrda tienda, garashi, Otrobanda i Dèmpel tabata ter start na skol. Den skol Tambe ta ideal pa huntu
Tin un pensamentu ku ta panaderia, sneiru, empre- kolmá ku tienda di yunan di ta e kaminda adekuá pa ku e idea empresarial pone
hende djafó so por bira sario organisadó di fiesta i Kòrsou. Pues, algu a pasa kuminsá kambionan di ori- énfasis riba koperativis-
empresario. Tin un idea evento, tienda di bentana, ku nos a sali for di asuntu- entashon, pensamentu i mo empresarial. Kaminda
robes ta biba serka nos ku kunukero, kriadó, piskadó, nan empresarial. ideologia serka nos pueblo. huntu ta kuminsá proyek-
nos mes no por ta inver- merkadera, rifero, karpinte- Pa e motibunan aki, minister tonan empresarial pa yega
shonista. Esaki ta algu ku ria, blekero, platé, kosedó Rosalia ta haña e proyekto Nos hóbennan na benefishinan konhunto.
a krese bira asina aki. Ta renombrá, i hopi mas. Negoshi Pikiña sumamente empresario Huntu ta invertí i huntu ta
manera nos ke men ku bon pensá i adekuá pa E pensamentu di empresa- kosechá.
invershonista ta igual ku Kabesantenan drenta skol. For di chikitu rio ta bunita basta e keda
stranhero. Segun e minister Segun minister Rosalia, den por sende e vlam di e sen- introdusí ku koutela. Min- “Mi ta apoyá e proyekto di
si nos ban un tiki den pasa- ámbito di koperativa taba- tido empresarial bèk den ister Rosalia a bisa ku e Negoshi Pikiña”, minister
do por konstatá ku yunan di ta haña yunan di Kòrsou alma di e yu di Kòrsou. Skol empresario mester lanta i Rosalia a terminá bisando.

Internet Access for Small and Medium Businesses

Apply NOW and receive up to


 months of FREE subscription!

Starting from Ang. ,- per month


Download speed up to Mbps
Upload speed up to  Mbps
Helpdesk / available
High quality and reliable network
Managed services are optional

 months
FREE!!

This offer is valid until November ,  and is available at UTS Business at Orionweg . The new and improved internet access for small
and medium business includes a new installed fixed line and a high quality UTS router, designed for small and medium offices. The free
months are based on the contract period. Installation and OB charges are not included.

UTS Business Orionweg 18 Tel: +(599 9) 777- 1155 E-mail: business@uts.an www.uts.an/business www.uts.an

20

También podría gustarte