UNA APROXIMACIN HISTRICA A PROPSITO DE LA EXPOSICIN
MERKABA,GAGOSIAN GALLERY, 2002. Nombre: Patricio Gonzez !"#tamante$ Cte%ra: Arte Contem&orneo I$ Pro'e#or: G"iermo Mac("ca$ Fec(a: )* %e A+o#to, -../$ INDICE Pginas )$ 00000000000$$ Intro%"cci1n -$ 00000000000$$$ Vioencia 2 Door$ Mer3aba o e &a%ecimiento %e a Meanco4a$ )/$ 00000000000$$ !ibio+ra'4a$ Introduccin E Si+o 55 e#t marca%o &or "na #erie %e &roce#o# &o4tico#, #ociae# 2 c"t"rae# 6"e %ieron "+ar a cambio# abr"&to# 2 ra%icae#, &ro7ocan%o "na #"erte %e 7or+ine coecti7a en to%o# o# &ano# %e a e8i#tencia$ No (a2 6"e #er "n e#t"%io#o %e a 9i#toria :ni7er#a &ara %ar c"enta %e a e8i#tencia rea %e a# %o# +"erra# m"n%iae#, a# matanza# en o# cam&o# %e concentraci1n %e a Aemania Naciona#ociai#ta, e con;"nto %e &roce#o# 6"e #e %e#&e+aron a &artir %e a G"erra Fr4a, o# cima# %e bei+erancia en o# &roce#o# %e e8&an#i1n i%eo1+ica com"ni#ta en o# &a4#e# %e creencia i#mica 2 o# %e c"t"ra orienta, a# <&oca# %ictatoriae# en e continente Latinoamericano, o# &roce#o# re7o"cionario# en Latinoam<rica, ='rica, entre otro#$ No (a2 %"%a 6"e e reato (i#t1rico contem&orneo m# e#cabro#o 2 %i+no %e ani#i# e# e oc"rri%o en o# cam&o# %e concentraci1n %e a Aemania Naciona Sociai#ta$ D"rante e#te &erio%o >)?@/A)?*BC a ("ea 6"e %e;1 e#te (ec(o marc1, en e cam&o &o4tico, "n cambio ra%ica %e o# conce&to# %e &o4tica, &ro+re#o, (i#toria, (ombre, "ni7er#o, %io#, etc$ Pero en a atm1#'era %e arte tambi<n &ro7oc1 "na tran#'ormaci1n %e &er#&ecti7a$ A &artir %e e#to# te#timonio# %ramtico#, o 6"e Fre"% (ab4a 7i#to como a a"to %e#tr"cci1n %e (ombre, a &aro%ia %e a (i#toria %e &ro+re#o como #oca7amiento %e #"# &ro&io# atare# ) , 2a #e (ac4a m# e8&icito en a &ro2ecci1n &ai#a;4#tica 6"e (ab4a %e;a%o A"#c(Ditz$ Ob;eto atracti7o %e ani#i# e# a &int"ra %e An#em Kie'er, 6"e mani'ie#ta e#ta con%ici1n (i#t1rica$ E te#timonio %e %oor, 2 o 6"e 2a no e#t, e# o 6"e #e con'"n%e en #" &int"raE e# "n te#timonio %e a meanco4a, &ero no e# "na meanco4a c"&abe o 6"e ;"e+a con a &enit"% %e %oor con#ciente, #ino m# bien #e 'i#"ra e#e %oor con "n &acer 6"e #ocaba to%o (ao %e <tica te#timonia$ E# "n enc"entro entre e %oor 2 a 7ioencia, %on%e e #";eto 6"e &a%ece %e %oor 2a no e8i#te, #1o 6"e%a a r"ina %e &ai#a;e %eirante 2 en'ermo$ No (a2 #";eto, no (a2 c"er&o: e#te no e8i#te$ 9a #i%o crema%o &ara no e8i#tir$ En Kie'er #e (ace &re#ente e ;"e+o %e a 7ioencia 2 e %oor, no #1o como a"#encia %e #";eto, #ino como &re#encia 'ctica %e a r"ina %e a Se+"n%a G"erra M"n%ia$ E o;o mira a &int"ra, 2 a &int"ra +rita a (i#torici%a% 6"e e7a en #" coor$ Fo%o 6"ema%o, (ec(o ceniza#, #e ;"nta con e &ai#a;e %e7a#ta%o$ )!#icamente e8&on+o "no %e o# ar+"mento# e#boza%o# &or Si+m"n% Fre"% en #" te8to GCon#i%eracione# %e Act"ai%a% Sobre a G"erra 2 a M"erteH, &ara %ar te#timonio %e a ree7ancia (i#t1rica %e a conce&ci1n %e De#tr"cci1n$ Violencia y Dolor: Merkaba o el padecimiento de la Melancola! E aIo -..-, An#em Kie'er &re#ent1, en Ga+o#ian Gaer2, "na e8&o#ici1n ama%a GMer3abaH$ E#ta m"e#tra e#t con'orma%a &or oc(o c"a%ro# %e #i+ni'icati7o tamaIo 2 %o# e#c"t"ra# %e (ormi+1n em"an%o, e#t<ticamente, r"ina# %e "na +"erra$ Lo m# atracti7o %e a m"e#tra e# 6"e #e con'i+"ra %e#%e a iterat"ra 2 rei+i1n ;"%4a$ Sin embar+o, &ara %e#&e;ar %"%a# %eber4amo# re#&on%er c"a e# e #i+ni'ica%o %e e#ta &aabra, %ebi%o a 6"e #"b2ace en ea "na con'i+"raci1n (i#t1rica anti+"a, 6"e remite a &rimer #i+o ante# %e Cri#to$ Por con#i+"iente, a iterat"ra #obre e#te tema e# &oca 2 %e e#ca#o ni7e ana4tico$ Entonce#, JPor 6"<, An#em Kie'er, &ro2ecta "na obra art4#tica 6"e #e '"n%a ba;o e t4t"o %e "na &aabra 6"e a%6"iere, #" #i+ni'ica%o rea, en a rei+i1n ;"%4aK JC" e# a intenci1n %e Kie'er, a &intar "na (i#toria '"ertemente arrai+a%a en a# tra%icione# %e a CbaaK Para a(on%ar en e conce&to %e Mer3aba, %ebemo# a7eri+"ar #i+ni'ica 2 a 6"e #inton4a (i#t1rica (ace re'erencia e#te conce&to$ Mer3aba, Mer3a7a( o m# &reci#amente, MerAKaA!a, 7iene %e "na conce&ci1n e#&irit"a %e or%en ;"%aico$ La %i7i#i1n etimo1+ica %e e#ta &aabra con%"ce a "na #oa$ GPrimeramente, Mer e# e 7e(4c"o contrarrotatorio %e a "z$ Po#teriormente, Ka e# e#&4rit"$ Por Ltimo, Ba e# c"er&o$ Por o tanto, Mer3aba e# e 7e(4c"o %e "z 6"e "ne e c"er&o con e ama >e#&irit"aizar a materiaC$ Se+Ln a (i#toria m4#tica, e ma "#o %e o# &o%ere# (izo 6"e aconteciera a &eor cat#tro'e %e to%o# o# tiem&o#$ E m4tico %e#a#tre %e ("n%imiento %e a ci"%a% &er%i%a %e Atnti%a, (ace m# %e )@$... aIo#, '"e o 6"e aconteci1$ Sin embar+o, e e+a%o %e e#ta acci1n Ma re'e8i1n Mer3abaA #e e8&an%i1 a m"c(o# &"ebo# 2 c"t"ra#, %i#tancia%o# "no# %e otro#$ La c"t"ra ;"%4a, azteca, e+i&cia, tibetana, #er4an (ere%era# %e e#ta co#mo7i#i1n$ La &artic"ari%a% %e e#ta creencia e# e "#o %e en+"a;e +eom<trico como en+"a;e %e cone8i1n entre e#&4rit" 2 c"er&o$ E# e recor%ar %e ama con e c"er&o$ E circ"o, e tetrae%ro, e ico#ae%ro, e c"bo, e %o%ecae%ro, e octae%ro 2 e e#&ira con a# 'orma# +eom<trica# #a+ra%a# 6"e e Mar3aba in#cribeH - $ -Ver en: Ni3in#3i, !ernar%o: MERKA!A$ Ve(4c"o %e a#cen#i1n a a c"arta %imen#i1n$ E%it$ Ee7en, Ro#ario, Ar+entina, -..@$ La Mer3aba e#, en &oca# &aabra#, "na in#tancia me%itati7a, %e or%en m4#tico ;"%aico 6"e %a a enten%er 6"e, a tra7<# %e o# cam&o# +eom<trico# #a+ra%o#, #e con'i+"ra "n &ano %e ee7aci1n, %on%e e carro %e "z, 6"e &o#ee e me%ita%or, en "n e#ta%o e#&irit"a, #a+ra%o comienza "n 7ia;eE #" ama %ebe &a#ar &or #iete torre# o c"er&o# e#&irit"ae#, e+an%o a a Ltima eta&a, %on%e 7i#"aizar a 'i+"ra %e Dio# #enta%o en #" trono$ En e Mer3aba, Dio# #er4a e crea%or %e a +eometr4a #a+ra%a$ :no %e o# ca#o# m# c"rio#o#, #er4a e %e Leonar%o Da Vinci, 6"e #e+Ln o# e#critore# act"ae# %e Mer3aba, e#te &intor (abr4a "tiiza%o e#ta 'orm"aci1n +eom<trica en "no %e #"# e#t"%io# #obre e c"er&o, c"2a en#eIanza (abr4a #i%o a%6"iri%a a &artir %e 74nc"o e8i#tente entre e#te &o#t"a%o con a ma#oner4a e"ro&ea$ @ De o Lnico 6"e e#tamo# #e+"ro#, (a#ta e momento, e# 6"e Kie'er conoce m"2 bien e #i+ni'ica%o %e GMer3abaH$ Lo &ara%1;ico e# 6"e GMer3abaH a"%e a "n &ro2ecto (i#t1rico %e c"a @Ea+e S&irit Mini#tr2 >-../C$ Leonar%oO# Canon$ Con#"ta%o en A+o#to, -../ en (tt&:PPDDD$ea+e#&iritmini#tr2$comP&%P(oDtoPmt$(tm$ no &o%r4amo# 7i#"mbrar #" #i+ni'ica%o ori+en, #ino me%iante a "na reA#i+ni'icaci1n, %ebi%o a 6"e a e7o"ci1n %e a (i#t1rica contamina a tra#cen%encia rea %e e#te conteni%o meta'4#ico, +eneran%o "na tran#'ormaci1n %e to%o# o# rit"ae#$ Po%r4amo# %ecir 6"e e Mer3aba &a%ece a &<r%i%a %e #" (orizonte ori+ina$ Sin embar+o a obra %e Kie'er, e7a%e e#to# ob#tc"o# e in#cribe "n reato &ict1rico 6"e %a con a e#encia %e Mer3aba, a #aber: e m"n%o e#&irit"a ;"%4o$ Ga+o#ian Gaer2 &re#enta a e8&o#ici1n %e e#ta manera: GTe Mer!a"a a#$ He%a&'( &)(era(*re, a+ $)+%*++e$ )# (e Ka""a&a (e,(+, $ea& +-e%).)%a&&/ 0)( (e a+%e#( *- (' +e1e# ea1e#&/ -a&a%e+ 'r (e2-&e+, 0)% re-re+e#( (e +e1e# a((a)#2e#(+ '. $)1)#e +-)r)(*a&)(/. 3'r K)e.er, (e Mer!a"a, 'r 2/+()%a& %ar)'( *+e$ .'r ()+ -a++a4e, )+ #'( (e 1e)%&e ('0ar$+ a +)#4&e a-'%a&/-()% 5*$42e#( Da/ "*(, ra(er, a 2ea#+ (' (e '#4')#4 -r'%e++ '. 0'r!)#4 a( ar( 678 * $ E 74nc"o entre e en+"a;e e#&irit"a %e Mer3aba 2 e en+"a;e &ict1rico e# a+o 6"e #e (ace e8&4cito en a# re&re#entacione# (ec(a# &or Kie'er, &ero e#ta reaci1n acontece en "n momento %on%e a e8&eriencia meanc1ica tambi<n e# &atente$ En o# &ai#a;e# re&re#enta%o# &or Kie'er, a tierra Ge#ta 6"ema%a, e# a tierra %e 'in %e m"%o >0C a ima+en %e a# 7er%e# &ra%era#, o# bo#6"e# #"#"rrante# 2 o# cam&o# 'ori%o# #1o e8i#ten como rec"er%o >0C Lo# &ai#a;e# %e Kie'er %enotan tri#teza >0C Lo# mito# 6"e e arti#ta e7oca (an &er%i%o a in+en"i%a% %e o m4tico &or6"e (an entra%o a 'ormar &arte %e a (i#toria >0CH B $ Kie'er %a con "na ca7e #en#ibe a e#te e7ento, &"e#to 6"e a in+en"i%a% m4tica, a(ora e7oca%a (acia Mer3aba, e#ta e8iia%a &or a %e#tr"cci1n %e &ai#a;e m4tico$ No e8i#te ta #"#&en#i1n e#&irit"a, #ino o 6"e e8i#te e# a &"ra incom&ren#i1n %e reai%a% 'ctica %e a &o#tA+"erra$ En e &rimer c"a%ro %e a E8&o#ici1n Mer3aba, a e#caera 6"e e7a (acia a at"ra e#&irit"a (a 6"e%a%o ab#o"tamente %e#tr"i%a, &or "na 'i+"ra coo#a, 6"e %em"ee to%o o 6"e e#t ba;o a <$ Ca%a 'ibra 6"e #";etaba a inocencia e#&irit"a caba4#tica, 6"e%1 %e#tr"i%a, 2 #in *Ga+o#ian Gaer2 >-..-C$ Mer3aba$ Con#"ta%o en A+o#to, -../ en (tt&:PPDDD$+a+o#ian$comPe8(ibition#P-*t(A#treetA -..-A))Aan#emA3ie'erP$ B9onne', Ka"#: Arte Contem&orneo$ P+$ B-$ E%it$ !ene%i3t Fa#c(en$ Coonia, )??@$ embar+o, e#t a(4, &re#ente, atra&a%a en #" &ro&io reato$ E# a 7i#ta meanc1ica 6"e (a &er%i%o e#o 6"e no &"e%e rec"&erar, a 7i%a e#&irit"a, e camino a a ee7aci1n$ Kie'er, no retrata a m"erto %e &o#tA+"erra, no retrata a con%ici1n tr+ica %e a carne ;"%4a, &or6"e e#ta 2a no e8i#teE o Lnico 6"e (a 6"e%a%o e# e rec"er%o %e o 6"e no '"e 2 &o%r4a (aber #i%o: e enc"entro con Dio#$ Q QEn or%en #e+Ln e reato monta%o &or An#em Kie'er: Primera &int"ra, ama%a Mer3aba I$ No e# ca#"a 6"e Kie'er to6"e e tema %e me#iani#mo con e %e a +"erra, &"e#to 6"e "no %e #"# tema# &rinci&ae# e# e &a#a%o: Go# )- aIo# %e terror %e e#ta%o naciona#ociai#taH R $ La &ro%"cci1n art4#tica %e Kie'er no e# "n ani#i# (i#torio+r'ico ni meno# &reten%e e8&oner "n ani#i# 'enomeno1+ico, a &int"ra %e Kie'er a&"nta (acia "n %ia+n1#tico %e <&oca$ Kie'er in7ita a a re'e8i1n %e e#&ecta%or, no e# "n ;"e+o i%eoo+iza%o, m"2 &or e contrario a o 6"e &ien#a 9onne', #ino m# bien &one a e#&ecta%or %entro %e "n e#cenario %on%e a %e7a#taci1n #ea tan+ibe, emanan%o aroma, coor 2 #en#aci1n %e a cat#tro'e, &ero e#ta in7itaci1n e# %e carcter e8&oratoria, &or6"e Kie'er, a no com&rometer c"er&o# e8termina%o#, e7ita c"a6"ier a#&ecto &o4tico %e co(orte &ro&a+an%4#tico$ La &int"ra %e Kie'er e7ita "na i%eoo+izaci1n, #in embar+o ;"e+a con e#a %obe ect"ra, entre a &o4tica 2 a re'e8i1n e#&irit"a %e7a#ta%a$ No con;"+o ac e a#&ecto i%eo1+ico, &or6"e e#te ;ibariza intenci1n (i#t1rica %e a obra %e arte$ Para m4, Kie'er ac"Ia, en #"# &int"ra#, a %obe %imen#i1n &o4tica entre Vioencia 2 Door$ Vioencia e# e a#&ecto %e a &o4tica m# tan+ibe$ Para'ra#ean%o a 9anna( Aren%t, e Si+o 55 (a re#"ta%o #er "n #i+o %e +"erra# 2 re7o"cione#, %on%e e#a 7ioencia (a #i%o e 'actor comLn$ Kie'er en e#te #enti%o re'e;a "n %ia+n1#tico #imiar, %a%o 6"e #" &int"ra e8&one a 7ioencia 2 a %e7a#taci1n %e a Se+"n%a G"erra M"n%ia, 2 contem&a, con o;o meanc1ico, e te#timonio %e a# r"ina#$ Kie'er no #1o e8&one a 7ioencia, #ino tambi<n o 7i#cera %e a raz1n ("mana$ A &e#ar %e a 'ec(a %e a&arici1n %e e#crito GCon#i%eracione# %e Act"ai%a% #obre a G"erra 2 a M"erteH >)?)BC, Si+m"n% Fre"% %a con "n a#&ecto &#icoana4tico intere#ante$ E te8to #e m"e7e en %o# &er#&ecti7a#, a &rimera 6"e conce%e a %ece&ci1n tota 6"e a +"erra >%i+amo# a Primera G"erra M"n%iaC (a +enera%o en to%a a #ocie%a% e"ro&ea, 2 #e+"n%o, a actit"% 6"e a #ocie%a% e"ro&ea (a toma%o con e #enti%o %e a m"erte$ La %ece&ci1n, 6"e Fre"% enmarca, e# (acia e (ec(o %e &ro+re#o 2 a con#a+raci1n %e a raz1n ("mana, %an%o "+ar "na cr4tica %e or%en (i#t1rico 2 +enea1+ico, #obre a# ba#e# en a# 6"e #e #ent1 e t<rmino %e e7o"ci1n$ Para e a"tor, e#ta con%ici1n 6"e%o ab#o"tamente %e#tr"i%a, &or6"e no e#&er1 n"nca 6"e "na +"erra '"era a Lnica #o"ci1n %e acarar a# %i7er+encia# &o4tica# %e o# &a4#e# 6"e %eber4an (aber &re%ica%o con e R9onne', Ka"#: O&$ Cit$ &+$ B@ e;em&o (acien%o "#o %e a raz1n$ Con e#te %ia+n1#tico #e ani6"ia e #enti%o %e a raz1n ("mana$ Sin embar+o no 6"e%a con#"ma%o #ino a tra7<# %e a reaci1n %e (ombre con a m"erte$ Con a %ece&ci1n ante a raz1n, a(ora a 7i%a 6"e%a entre+a%a a "n cam&o %e com&ren#i1n %eimita%a$ La M"erte, ante# ceebra%a como "n acontecimiento 'amiiar 2 e#&irit"a, a(ora e# "n #"bA7aor, e8traA 7aorizan%o a 7i%a, c"i%an%o ca%a te;i%o, mL#c"o 2 'ibraE a m"erte 2a no re#"ta #er "n &robema a re'e8ionar, 6"e%1 %e#terra%a %e to%o &en#amiento ("mano$ La 7i%a #e 7"e7e te%io#a, ca"teo#a 2 a# reacione# #ociae# cambian$ Ya no #e 7i7e a 7i%a como %ebe #er 7i7i%a, con #"# rie#+o#, #"# &robema#, #"# ae+r4a# o &ena#E a(ora no #e %ebe &oner en ;"e+o a 7i%a$ E te%io 6"e #e m"e#tra, como momento %e "na n"e7a 7aoraci1n %e a 7i%a, e# o 6"e Kie'er e8(ibe en #"# c"a%ro#$ Lo #a+ra%o 6"e%a ("mia%o ante o &ro'ano, a raz1n 6"e%a ("mia%a ante a 7ioencia, a %e#tr"cci1n %e o# &ai#a;e# ate %e 'orma &ermanente ante e e#&ecta%or, 2 mientra# < mira, e (ombre ani6"ia%o e8&"#a #" Ltimo +rito, ae;n%o#e &enamente, &ara %ar "+ar a te#timonio %e a cr"e%a%$ La m"erte e#t &re#ente en Mer3aba, o# ;"%4o# acaba%o#, 6"e rezan #"# Ltima# &e+aria#, #e enc"entran &re#ente#E e# e#a &re#encia e#&irit"a 'anta#ma+1rica: Mer3aba (a #i%o %e#tr"i%o$ Ya no (a2 "n carro 6"e o# e7e (acia a ee7aci1n e#&irit"a, a e#e enc"entro con Dio#$ Lo Lnico 6"e 6"e%a #on o# 7e#ti+io#, e e#cenario %e#tr"i%o, ca%a &i#o, ca%a momento (a #i%o e8termina%o, 2a no (a2 #a7aci1n e#&irit"a &ara na%ie$ No e8i#te m# reme%io 6"e (acer 'rente a #" (i#toria, &"e#, a a '"erza, to%o# o# ;"%4o# (an #i%o incor&ora%o# como c"er&o# a ma#acrar$ La (i#toria aemana, aiena%a en "na in#taaci1n &o4tica e#t<tica, 7ioenta 2 %ramtica, a 6"ema%o (a#ta e Ltimo ba#ti1n e#&irit"a$ Kie'er m"e#tra a %e#oaci1n, m# aLn, m"e#tra a m8ima e8&re#i1n a o 6"e &"e%e e+ar a raz1n ("mana, a #aber: #" &ro&ia %e#tr"cci1n$ Kie'er, en Mer3aba, G>0C mantiene %e#&ierto e rec"er%o %e a m"erte 2 a %e#tr"cci1n, cita%o Lnicamente &or e nombre %e a# bataa# >0CH / , &or e#ta raz1n, en Kie'er, e8i#te "na abominabe tarea, a %e mantener e rec"er%o %e a %e7a#taci1n, %e (acero &re#ente 2 &a&abe$ En Kie'er no e8i#te "na aboici1n %e &a#a%o, 2 en re#&"e#ta a a conce&ci1n mo%erna %e a &int"ra, 2a #ea (acia e minima, e an% art o e &o&, Kie'er in#i#te, (a#ta e %4a %e (o2, #obre to%o en Mer3aba, en a rec"&eraci1n %e a (i#toria como arte'acto e#t<tico meanc1ico$ La &<r%i%a %e to%o (orizonte /O&$ Cit$ P+$ BB$ meta'4#ico, e# o 6"e %e;a &atente$ ? ?Kie'er, An#em: Orobor"#$ De a E8&o#ici1n GMer3abaH$ Se+"n%a Fea$ ). Si con#i%eramo#, (a#ta e momento, o# tre# c"a%ro# e8&"e#to#, 7emo# 6"e a acti7i%a% 6"e (a e;ec"ta%o e arti#ta 7er#a #obre "na 7i#ta &anormica, %on%e e cieo #e con'"n%e con e #"eo, %on%e a e8&an#i1n %e a %e7a#taci1n no #1o ca1 a con%ici1n 'ctica %e a 7i%a en a tierra, #ino 6"e tambi<n ca&t"r1 to%o o 6"e &"e%a (aber m# a %e bien 2 %e ma >&ara'ra#ean%o a Nietz#c(eC$ La %e7a#taci1n ab#orbi1 to%a moraE a re&re#entaci1n <tica (a 6"e%a%o %e#&o;a%a %e #"# ro&a;e#, 2 (a #i%o #"b#"mi%a &or a con%ici1n %e 7ioencia 2 %oor %e a +"erra$ E#ta &o#t"ra, 'rente a (orror, e8&one "na atracci1n 7ioenta, &or &arte %e e#&ecta%or, (acia ).Kie'er, An#e: Se'er 9ec(aot$ Fercera Fea$ "na con%ici1n meanc1ica$ Kie'er, a e8&oner a %e7a#taci1n %e &o#tA+"erra, a &<r%i%a %e c"er&o e8termina%o, o +ri#ceo %e &ai#a;e, a# co"mna# %e#tr"i%a# 2 a a"#encia %e (orizonte entre e cieo 2 a tierra, %an a e#&ecta%or "na car+a emoti7a ta 6"e &ermite "na cierta em&at4a con a con%ici1n %e #"'rimiento$ No e# ca#"a 6"e citemo# a Fre"%, &or6"e c"an%o e#tabece a %i#tinci1n entre o# conce&to# %e D"eo 2 Meanco4a, &rimariamente in#tit"2e, como '"nci1n ano+a, a &<r%i%a %e ob;eto ama%o$ Po#teriormente, e ob;eto ama%o 2 &er%i%o en e %"eo, e# %e carcter con#ciente, e# %ecir, e ob;eto &er%i%o #e conoce 2 #e #abe o 6"e #e (a &er%i%o en eo$ La meanco4a #e %i#tin+"e %e e#te &"nto %ebi%o a 6"e e #";eto #abe 6"e (a &er%i%o "n ob;eto ama%o, &ero no #abe o 6"e #e (a &er%i%o a &er%er e ob;eto$ E# "na reacci1n incon#ciente$ La reacci1n entre %"eo 2 meanco4a '"nciona %e ta manera 6"e a 'inaizaci1n %e %"eo #e e;ec"ta a tra#&a#ar a ibi%o %e ob;eto &er%i%o (acia otro ob;eto >#ea "n #er 6"eri%o o "n ti&o %e &<r%i%a %e carcter m# i%eaC, &ero a meanco4a e# "n e#ta%o &ato1+ico %on%e #" ma2or e8&re#i1n #e m"e#tra en a &er%i%a %e amor &ro&io$ E Yo (a 6"e%a%o %e#terra%o %e e#ta%o %e con#ciencia$ E# "n e#ta%o %on%e e em&obrecimiento, %e#%e "n e#ta%o ."ico con#ciente, #e mani'ie#ta en a m# abominabe carencia a'ecti7a &er#ona$ Don%e a# accione# e;ec"ta%a# &or a &er#ona abri+an "n mae#tar &ro'"n%o, e8ten%ien%o #" cr4tica (acia a# accione# &a#a%a#$
Si no# %etenemo# en e#ta Ltima &arte, &o%remo# 7i#"mbrar a+o im&ortante$ Kie'er, (ere%ero %e "na (i#toria %ramtica, ob#er7a a "ni1n 6"e #"r+e entre &o4tica 2 arte$ Se +ener1, con e#ta "ni1n, "na ae+orizaci1n %e 'a#ci#moE "na con#tr"cci1n a&o4nea %e o 6"e #i+ni'icaba a %i#&o#ici1n i%eo1+ica %e e#a &o#t"ra &o4tica$ Sin embar+o, a teatraizaci1n ae+1rica %e "na conce&ci1n %e m"n%o &ro7oc1 "na &artici&aci1n con#ciente %e e#e &ro2ecto &or &arte %e to%a a #ocie%a% aemana$ )) E#te &roce#o &ro7oc1, en #" 'inaizaci1n con e ;"icio %e N"rember+ 2 a bomba at1mica en 9iro#(ima 2 Na+a#a32, "na %ece&ci1n (acia a raz1n ("mana M recor%an%o a Fre"%$ E#ta %ece&ci1n (acia a ("mani%a%, con'ab"a con "na %i#&o#ici1n meanc1ica, %on%e a %e#tr"cci1n 'orma &arte %e &ai#a;e +enera%o &or a raz1n$ 9e a6"4 #" ma2or atracti7o$ La 7ioencia en Kie'er ;"e+a "n ro e#t<tico e86"i#ito, &or6"e a beeza 6"e emana %e a 7ioencia &one en tea %e ;"icio a a raz1n, a &o4tica en "n #enti%o &at1nico, %an%o "+ar a a re'e8i1n #obre a con%ici1n rea %e a &o4tica, %on%e a 7ioencia oc"&a "n &a&e ee7a%o, e8c"i%a &or a tra%ici1n meta'4#ica$ )) Kie'er, An#em: Die Sieben 9imme#&aa#te$ C"arta Fea$ )- E (orror 'orma &arte %e &ai#a;e %e#tr"i%o, &ero e#ta %e#tr"cci1n e# a m# &"ra reaci1n %e (ombre con e m"n%o, a #aber: "na reaci1n %e#tr"cti7a$ E (ombre e# e obo %e 9ombre, %ice 9obbe# en #" ibro GE Le7iatanHE &o%r4amo# %ecir o mi#mo en a# &int"ra# %e Kie'er$ En &oca# &aabra# e Mer3aba e# o 6"e 6"i#o #er &ero no &"%o #er$ E# o 6"e &re#"&on4a "na e8i#tencia e#&irit"a, a 6"e (a 6"e%a%o ani6"ia%a &or a %i#&o#ici1n 'ctica %e a i%eoo+4a naciona#ociai#ta$ E#ta i%eoo+4a e8termin1, 2 #e+"ir e8terminan%o e#a co#mo7i#i1n %e m"n%o$ La# &int"ra# retratan eo, no &or6"e #ean meanc1ica#, #ino &or6"e a ("ea 6"e %e;1 e e8terminio #er im&o#ibe %e borrar$ La &int"ra %e Kie'er no e# "n arte %e #" con#ciencia, e# a %i#&o#ici1n %e a con#ciencia )-Kie'er, An#em: Die 9imme#&aa#te$ S"inta Fea$ coecti7a %e a #ocie%a% aemana$ Se (ace eco %e e#a 7oz, %e#enterran%o, "na 2 otra 7ez, a %e#tr"cci1n &ro7oca%a &or a +"erra$ Vo7amo# "n &oco a Mer3aba$ 9acien%o a"#i1n a a &otencia crea%ora %e Dio#, Kie'er %e#&ie+a "na #erie %e 7i#"ai%a%e#, 6"e e7ocan a con#tr"cci1n cee#tia %e e#to# #iete &a#o#, %e#%e e &rimer momento %e a im&re#i1n Mmomento %e comienzo %e 7ia;eA (a#ta a Ltima eta&a %e 7ia;e$ 9emo# %ic(o 6"e a meanco4a remite a e#a #en#aci1n %e &<r%i%a &or &arte %e "na conce&ci1n teo1+ica ;"%4a, como tambi<n (acia a (eri%a &ro7oca%a &or e &"ebo aemn$ De e#te mo%o, Kie'er #e %e#i+a %e a ima+en (eroica %e m"erto, como tambi<n %e a ima+en 6"e mi#ti'ica a a# '"erza# %e a nat"raeza$ S" &int"ra e# "na cr4tica a to%a conce&ci1n meta'4#ica 2 meta(i#t1rica$ No #e reconciia con o# +ran%e# reato#, 2 tam&oco 6"iere mani'e#tar "n en+"a;e a&o4neo %e a# conce&cione# e"ro&ea# tra%icionae#$ S" mira%a e# %e "n e#&ecta%or en "n e#ta%o %e GS(oc3H 'rente a a %e7a#taci1n$ No &inta e cieo 2 a tierra, &or6"e a6"ea# %imen#ione# &erteneciente# a o# reato# %e carcter (i#t1rico 2 meta'4#ico (an 6"e%a%o %e#&o;a%a# %e to%a 7irt"%, &or c"&a %e a raz1n$ Kie'er, en Mer3aba, em&ea e en+"a;e %e %oor, e8&one a 7ioencia %e#%e "na conce&ci1n &o4tica, %e#n"%an%o e m# (on%o rinc1n %e o incon#ciente %e (ombre: e &acer &or a a"to%e#tr"cci1n$ E# &or e#ta raz1n 6"e Kie'er no recama a ("i%a %e a (i#toria, %e manera &acentera a e8&one$ No recama e o7i%o %e o 6"e '"e, &"e#, #" #enti%o e#t<tico e#ta an"%a%o a o e8&eriencia$ Sin embar+o e8&one, %e manera bea, e#o 6"e e (ombre #e (a encar+a%o %e e8iiar %e #" (i#toria, ante&onien%o o# conce&to# &at1nicoAari#tot<ico# %e bon%a%, %e 7er%a% 2 %e beeza$ En otra# &aabra#, &o%emo# 7er en Kie'er e#o 6"e (a #i%o ne+a%o &or a (i#toria c#ica occi%enta, a #aber: a reconciiaci1n entre o a&o4neo 2 o %ioni#iaco >&ara'ra#ean%o a Nietz#c(eC$ )@ La a#imiaci1n %e a 7ioencia, &or &arte %e Kie'er #obre e reato (i#t1rico %e a %e7a#taci1n, e# "na 'ac"ta% in(erente %e (ombre$ A#4 o com&ren%e Kie'er$ No &or na%a, e#a G'ac"ta% mim<ticaH )* #1o &"e%e #er acanza%a en a me%i%a en 6"e e# "n #";eto &en#ante$ La com&ren#i1n %e m"n%o 2 %e %oor e# o 6"e con7oca Kie'er en Mer3aba$ S1o a tra7<# %e a em&at4a, e e8tran;ero a %oor &"e%e &a%ecer a cat#tro'e, e# &or e#o 6"e a ca&aci%a% e8&o#iti7a %e Kie'er toma '"erza$ En a con%ici1n %e te%io 6"e e8&one ca%a coor, #e &re#enta a 7ioencia 2 e %e#+arro$ Ya no e8i#ten +rito#, #1o (a2 ceniza#$ Kie'er com&ren%e 6"e no &"e%e (aber "na correaci1n concreta entre &ro%"cto (i#t1rico 2 com&ren#i1n mim<tica, 2a 6"e ca%a e#cenario (i#t1rico %etermina "na #"erte %e o7i%o, 6"e en e#te ca#o, %e a ma#acre$ De a(4 #" temor a con'i+"rar "na obra %e arte 6"e a&ee a %"eo, &or6"e e #i+ni'ica%o %e a6"eo e# e rem&azo %e o 6"e #e (a ama%o$ Entonce#, Kie'er #e (ace car+o %e e#e &robema, montan%o "na &ro%"cci1n art4#tica 6"e e8&on+a "na 7ioencia nat"ra 2 c(ocante$ La 'ac"ta% mim<tica, #i bien e#t ae;a%a %e to%a com&ren#i1n inme%iata, &"e%e con#er7ar ra#+o# %e %oor #"'ri%o$ E# a &ro%"cci1n %e a memoria, )@Kie'er, An#em: Mer3aba II$ Se8ta tea$ )*Ver: !en;amin, Nater: Conce&to# %e Fio#o'4a %e a 9i#toria$ E%it$ Ferramar$ La Pata, Ar+entina$ -..R$ &"e# e no ;"e+a a #er "n (i#toria%or, #ino a #er "n 'ot1+ra'o %e #"'rimiento %e a %e7a#taci1n 'a#ci#ta$ )B E Gamor a a m"erteH e# "na i%ea 6"e #"+iere a 'a#cinaci1n (acia o 6"e (a &ereci%o$ E#a i%ea %e m"erte #"ee con;"+ar#e en "na reaci1n #entimenta con a %e7a#taci1n$ M"erte, en t<rmino am&io, #"r+e %e a &int"ra %e Kie'er como o Lnico 6"e (a 6"e%a%o im&re+na%o en e aire$ La m"erte e# a 'i+"ra &re&on%erante en e Mer3aba, 6"e no #1o %a c"enta %e o m"erto %e mito, o %e o m4#tico, #ino tambi<n, %e o carna 2 terrena$ La m"erte %e a c"t"ra #e entre+a (acia a %e#a&arici1n %e o# c"er&o#$ E a&eati7o 6"e ac"Io Dona% K"#&it )Q (acia a &int"ra %e Kie'er e# "n acierto$ Sin embar+o no e#to2 %e ac"er%o con "na %e a# reacione# 6"e K"#&it en"ncia: )B Kie'er, An#em: Sera&(im$ S<&tima Fea$ )QVer : K"#&it, Dona% >-..-C$ F(e S&irit O' Gra2$ Con#"ta%o en A+o#to, -../ en (tt&:PPDDD$artnet$comPma+azineP'eat"re#P3"#&itP3"#&it)-A)?A.-$a#&$ 678 Te +e#+e '. &'++ )# K)e.er9+ 4ra/ %'+2'+ )+ +' %'2-&e(e (a( #' a2'*#( '. 2'*r#)#4 %a# &)"era(e '#e .r'2 )(. Te &)4( (a( .&)%!er+ )# )(, (e ()$e '. +(ar+ (a( r)+e+ a#$ .a&&+ )# )(, are ar$&/ e#'*4 (' &).( :: "r)4(e# :: '#e9+ +-)r)(. M/+()%a&&/ 2ar!e$ 0)( #*2"er+, a+ ('*4 (' 4)1e (e2 a P/(a4'rea# er)(a4e, (e %'#+(e&&a()'#+ re2a)# 4ra#$ )&&*+)'#+ :: )r'#)%a& 'a+e+ :: )# (e 4ra/ $e+er(. K)e.er9+ %'+2'+ )+ #'( (e .*&+'2e +-a%e '. a %'r#*%'-)a, a#$ )+ +(ar+ are #'( )(+ r)-e .r*)(. Ka#( '#%e +a)$ (a( (e ea1e#&/ +(ar+ +*44e+(e$ (a( (e %'+2'+ a$ a 2'ra& 'r$er, "*( K)e.er9+ +(ar+ a1e &'+( (e 2'ra& )##'%e#%e 0e '#%e )2a4)#e$ (e/ a$ (' %'#+'&e *+ .'r (e)r )#$)..ere#%e (' '*r &'( 678 Te !e/ (' K)e.er9+ a&&e4'r)%a& %'+2'+ )+ (e )$ea '. (e +e1e# ea1e#&/ -a&a%e+ :: (e ;He!a&; '. Se.er He%a'&'( 620008 )+ He"re0 .'r ;-a&a%e; :: )# 0)% 0)+e a#$ 4''$ 2e# 0)&& $0e&&, a&'#4 0)( G'$. 6<a( a--e#e$ (' (e 0'2e#= I+ (ere #' -&a%e .'r (e2 )# +a%re$ +-a%e= N'( e1e# a+ %'#%*")#e+ a#$ +er1a#(+, 0)% )+ 0a( (e/ 0ere :: 0)( a .e0 #'(a"&e e,%e-()'#+, a#$ 0e# (e/ 0ere#9( -er-e(*a()#4 (e (r)"e :: )# (e O&$ Te+(a2e#(.8 K)e.er +ee2+ (' ()#! e )+ '#e '. (e+e '&/ 2e# :: )#$ee$, e )$e#().)e+ 0)( G'$, a+ )+ 2)2)%r/ '. (e $)1)#e a%( '. %rea()'# +*44e+(+. ;Te ear( 0a+ 0)('*( .'r2 a#$ 1')$,; Ge#e+)+ (e&&+ *+, *#()& G'$ 4a1e )( .'r2 6a#$ 0)( (a( +)4#).)%a#%e8, a#$ K)e.er +'0+ *+ (e e2er4e#%e '. $)..ere#()a(e$ .'r2 .r'2 .'r2&e++ %a'+ 'r *#$)..ere#()a(e$ 2a((er. He +'0+ *+ (e .'r2a()1e -r'%e++ )(+e&. :: (e %rea()1e, ;'r)4)#a()1e,; 2/+(er)'*+ 2'2e#( 0)% )+ a re1e&a()'#, +)4# a#$ -r''. '. G'$9+ -'0er. T*+ 0e a1e (e $)1)#e K)e.er, a&'#4 0)( (e $)1)#e M)%e&a#4e&', a#$ a -er-e(*a()'# '. (e 2/( '. (e ar()+( a+ 2)#):G'$, 'r G'$9+ re-re+e#(a()1e '# ear(, )+ +*rr'4a(e -re+e#%e. B*( K)e.er 4)1e+ (e 2/( a $e1)'*+ (0)+(, +*"(&/ $e"*#!)#4 )(. I#$ee$, e -*#%(*re+ (e "a&&''# '. )+ '0# :: a#$ Ger2a# :: 4ra#$)'+)(/, .'r e )2-&)e+ (a( (e $rea2 '. (e -r)2'r$)a& -a&a%e '. e1er&a+()#4 &).e a+ -er1er+e&/ .a$e$. <e %a# #' &'#4er e1e# $rea2 '. rea&)>)#4 )(, '0e1er 2*% 0e (r/ (' '&$ '# (' )( 678 )R La ob#er7aci1n a&"nta a #e+"n%o &rra'o cita%o$ Mi o&o#ici1n #e in#cribe a ac"Iar a Kie'er M&or &arte %e K"#&itA "na i%enti'icaci1n con Dio#, 6"e #e m"e7e #obre a ba#e %e %i7ino acto %e creaci1n, a#ocian%o a 'i+"ra m4#tica 6"e #"b2ace en Mer3aba$ A &e#ar %e #" atracci1n a a m"erte, Kie'er #e ae;a #i+ni'icati7amente %e a 'i+"ra %e Dio#$ En #" &int"ra e8i#te "na atracci1n (acia a 7ioencia 2 "na a&ro8imaci1n meanc1ica (acia a ima+en %e a %e7a#taci1n, #in embar+o no (a2 c"er&o# m"erto#$ E#to con%"ce a &en#ar 6"e a noA&re#encia cor&ora e# e %e#tierro %e c"a6"ier #i+ni'ica%o e#&ec4'ico %e mora$ E# cierto 6"e e8i#te "na mora &re#ente, "na meanco4a 6"e +enera r"i%o# ince#ante#, &ero a 'ata %e #an+re +enera "na 'i#"ra con e conce&to inme%iato %e mora$ La &re#encia ca%a7<rica Ma &re#encia %e c"er&oA en Go2a, e# a re&re#entaci1n %e "na mora 6"e ac"#a a 7ioencia 6"e #"b2ace %e reato (i#t1rico, #i+ni'ica "na cr4tica 6"e reata a 7er%a%era ima+en %e m"n%o$ )RIb4%$ )/ )? E e8iio %e c"er&o en Kie'er '"nciona como %i#&o#iti7o 6"e reati7iza a &re#encia %e a )/Go2a, Franci#co %e: Pint"ra, e @ %e Ma2o$ )?Kie'er, An#em: Mer3aba III$ Octa7a Fea$ mora$ Lo im&ortante en Kie'er e# e %ia+n1#tico %e <&oca, 6"e %a como re#"ta%o, "na #"erte %e e#6"izo'renia, "n %eirio, %on%e to%o e#t con;"+a%o: o m4tico 2 o rea, 2 e# &or e#ta raz1n 6"e n"e#tra con#ciencia no &"e%e %e#&ren%er#e %e o m4#tico, 2 tam&oco aban%ona a raz1n$ E ateo 2 e cre2ente ;"e+an ;"nto# en a %e#tr"cci1n$ "ibliogra#a )$ Aren%t, 9anna(: Cri#i# %e a Re&Lbica$ E%it$ Fa"r"#, Ma%ri%, )??/$ -$ !en;amin, Nater: Sobre a Fac"ta% Mim<tica, en: Conce&to# Fio#1'ico# %e a 9i#toria$ E%it$ Ferramar, La Pata, -..R$ @$ Fre"%, Si+m"n%: Obra# Com&eta#, -T Vo"men, )U E%ici1n$ E%it$ !ibioteca N"e7a, Ma%ri%, )??Q$ *$ 9onne', Ka"#: Arte Contem&orneo$ E%it$ !ene%i3t Fa#(en, Coonia, )??@$ B$ Ni3in#3i, !erna%o: MERAKAA!A: Ve(4c"o %e a#cen#i1n a a c"arta %imen#i1n$ E%it$ Ee7e, Ro#ario, )??@$ Medios Electrnicos )$ Ga+o#ian Gaer2 >-..-C$ An#e Kie'er MERCA!A$ Con#"ta%o en A+o#to, -../$ en (tt&:PPDDD$+a+o#ian$comPe8(ibition#P-*t(A#treetA-..-A))Aan#emA3ie'erP$ -$ K"#&it, Dona% >-..-C$ F(e S&irit O' Gra2$ Con#"ta%o en A+o#to, -../$ en (tt&:PPDDD$artnet$comPma+azineP'eat"re#P3"#&itP3"#&it)-A)?A.-$a#&$