TuguegaraoAr chdiocesanSchoolSy st

em
LYCEUM OFTUAO
Centr
o02, Tuao, Cagayan,
3528
Emailaddress:l
yceumof tuao1965@y ahoo.
com.
ph
FILIPI
NO10
PAG- AARALSAI SANGOBRAMAESTRA
Pangal
anngGuro:BB.JOANNEC.BI ERZO
CpNumber :
09752434091
PamagatngModyul:BUODNGKABANATA16- 39NGELFI LI
BUSTERI SMO
Bi
langngModyul:
15at16(apatnalinggo)

LAYUNIN:
Pagkat
aposngdalawangLi
nggo,angmgamag-aaralayi
naasahang:
a.Nalal
amanangmgapangy ayari
sabawatkabanat
a
b.Nasasagotangmgatanongtungkol
sabinasa

Kabanat
aXVI:AngKasawi
anng
I
sangInt
sik
SiQuir
oga,i
sangnegosyantengI
ntsi
knanaghahangadmagkaroonngkonsul
adoangkanyangbansaay
naghandogngisanghapunan.Di
naluhani
tongmgat any
agnapanauhi
n,mgakil
alangmangangal
akal
,mga
pray
le,mgamili
tar,
mgakawani ngpamahalaan,
gayundinangkani
l
angmgasuki.

Dumat i
ngsi Simounatnangsi ngil
inniyasiQui
rogasaut angnasi yam nal
ibongpiso,si
nabinitongnal ul
ugi
si
ya.Inal
okni Si
mounnabawasanngdal awanglibongpisoangut angniQuirogakungpapay agangi ntsi
kna
i
tagosakani langbodegaangmgaar masnadumat i
ng.Hindir
awdapatmangambaangI ntsik,
sapagkatang
mgabar i
layunt i-
unt
ingili
l
ipatsaibangbahaynapagkat aposaygagawanngpagsi siy
asatatmar ami ang
mabibil
ango.Si y
aayl al
akadsamgamapi pi
i
tupangkumi ta.Napili
tangsumang-ayonsiQuiroga.Angpangkat
niDonCust odioaynag-uusapt ungkolsakomisyongipapadalasaI ndi
aparapag-aral
anangpaggawang
sapatosparasamgasundal o.Sapulutongngmgapar i
,aypinag-uusapannil
aangt ungkolsaul ong
nagsasali
tasamayper yasaQui aponapinamamahal aanni Mr.Leeds.

Kabanat
aXVI
I:AngPer
yasaQui
apo

Magandaanggabi .Angperya’
ypunong-
punongpanonoor i
natmanonood.Anggalingsabahayni Qui
rogaay
patungosakubolniMr.Leeds.Tuwang-
tuwasiPadreCamor rasadamingmagagandangdalagangnakikit
a
l
alonanangmakasal ubongsi Paul
i
tanakasamaninaIsaganiatDony
aVict
ori
na.Punyal
es!Kail
anpaako
magigingkurasaQuaipo,anangmakamundongprayl
eatki nur
otsati
yansi
BenZay b.Si
Isaganinama’
yi ni
ssa
bawa’ttumit
it
igkayPauli
ta.

Maypinasoknat
indahanngmgat au-
tauhangkahoyangpangkatni
naPadr
eCamorr
a.Naghawigansi
la.Ang
i
sarawaykahawigniZayb.Kahawigdawni Padr
eCamorraangisa.Mar
amiangl
i
loknaanyongPrayl
e.

Mayi sangkuwadr ongtansongbabai ngpisakangmat a,

gula-gul
anitangdami t
,nakalupasayatnami mi r
insa
nglumangdami t.Ay onkayPadr eCamor raayisanghanggal angumi sipnglar
awangi yon.Sumagotsi Ben
Zaybnai yonayay onsapamagat :
laPrenzaFilipi
naopr i
nsanggi nagamitsaPili
pinas.I
sanamangkuwadr oay
naglalar
awanngi sanglalaki
ngnakagaposangmgakamayatt i
nuturuanngmgaguwar diyasibil
.PamagatAng
BayannaAkaba.Pi nagtawanandinnilai
to.Maynaki t
anglar
awannakahawi gniSimoun.Hi nanapnilaangmag
-aal
ahas.Wal ait
o.Ay onkayPadreCamor r
a’ynatakotnabakapagbay ari
nnil
asapagpasoksapagl abasni Mr
.
Leeds.Ani BenZay bnaman: Bakanatakotnamat ukl
asannatinangl i
him ngkanyangkaibigansi Mr.Leeds.
Maki ki
taninyo’
tangl ahataysasal aminlamang.

Kabanat
aXVI
I:AngmgaKaday
aan

Si
nalubongni
Mr.Leedsangmgapanauhi
nsakanyangper
ya.Bagonagsimulaangpal
abas,
nagsi
yasatsi
Ben
ZaybupangMaki
taangsalami
nsakanyangi
naasahangmatagpuan,
ngunitwal
asiy
angnaki
ta.

1|FILIPINO 10
 Tuguegar aoAr chdi
ocesanSchoolSy stem
LYCEUM OFTUAO
Centro02, Tuao,Cagayan,
3528
Emailaddress:lyceumoftuao1965@y ahoo.
com. ph
PumasoksiMr.Leedssai sangpi ntoatmaydal angkahongkahoysakany angpagbabali
k.I
pinal
i
wanagniya
nait
oaynatagpuanniyasai sangl i
bingangnasa- pi
ramidniKhufu,i
sangPar aonngEhi pt
o.Angkahonaymay
l
amangaboatkapirasongpapi r
onaki nasusulatanngdalawangsalita.Sapamamagi t
anngpagbigkasng
unangsal
it
aangaboaynabubuhayatnakakausapangi sanguloatpagbanggi tngikal
awangsali
taitoay
babal
iksadat
ingkinal
alagyanni t
o.

Bumi gkasngi sangsalit

asi Mr.Leeds, l
umabasangi sangul oatsinabinitongsi yasiImuthis.Siyaayumuwi sa
sari
li
ngbay anpagkataposngpag- aaralatmahabangpagl alakbay.Sakany angpagdar aansaBabi l
oniaay
nabatidniyaangi sangli
him nahindiangt unaynaSumer disangnamamahal adoonkundi siGautama, i
sang
magnanakawngkapangy ar
ihanatnamamahal asat ulongngpandar aya.Sakat akutangisumbongsi yakay
Cambi sesaybi nalakangikakasawini Imuthussat ul
ongngmgasaser dotengTaga- Ehiptonasi yang
nakapangy ayarinoonsakani l
angbay an.Siyaayumi bigsai sanganakngpar i atnagingkaagawni yarit
oang
parisaAbi dos.Nagpanukalaangpar ingkagul uhanatsi yaangsi nangkal an.I sinakdalsiy
aatnapi i
t,t
umakas
atnapat ay.Ayonsaul osiyaaynabuhaymul iupangihay aganggay ongkat aksi l
an.Titi
gnat it
igkayPadr eSalvi
angespi nghehabangnagsasal it
aito.Dahilsat akothini
mat ayangpr ayle.Kinabukasannagpal abasngut os
anggober nadornanagbabawal sapal abasnguni twalanasi Mr.Leeds, nagt ungoi tosaHongkongdal aang
kanyangl i
him.

Kabanat
aXI
X:AngMi
tsa

LumabassaklasesiPlaci
doPenit
ente.Hi
ndi nasiyaangdat
ingmapagti
mpi.Gali
tnagal
itsi
ya.Naisniyang
gumawangi sangl
ibo`
tisangpaghihi
gant
i.Parangibi
nubul
ongngkanyangbudhi:Pl
aci
doPenitente,
ipaki
lal
a
mongikawaymaykar angalan,
naikawaymat apangatmagi
noo.Taga-
Batangaskanaangpagl ai
tay
hi
nuhugasanngdugo.

Naki
tangnagdaanangisangsasaky
angki
nal
ulunananni
naPadr
eSi
byl
aatDonCust
odi
o.Nai
sni
yanghabul
i
n
angkuraati
hagissai
log.

NapadaansaEscol
ta.MaynaraanangdalawangAgusti
nosapi
ntongbasarniQui
roga.Ibigpag-uundayanng
sunt
ok.Nagpi
gil
.Maynaraanangdalawangkadetenanaki
ki
pag-
usapsaisangkawani.Sinagasaniyait
o.
Tumabiangmgakadete.I
naali
hannghamoksi Pl
aci
do.

Inakalanani Placidongwalanasiyangpagkakataongmag- aral

.Aniyasasari
li
.Hindirawkami marunong
maghi ganti
.Dumat i
ngnasanaangl inti
katnangmakitani l
a.Nar at
nanni Pl
acidosabahaynakany ang
tinut
uluyanangkany anginasiKabesangAndang.Kararatingnitomul asaBatangas.Sinabini
Placi
donadi na
siyamag- aar
al .Naghinagpi
sangina.Nakiusapsaanak.Nagpaal am siPl
aci
dosai na.Ginal
anitoangSibakong,
Tundo, SanNi colas,Sto.Kr
ist
o.Mainitpaangulo.Ngunìtnakaramdam nggut om.Nai si
pangumuwi .
Inakalangwalanasabahayangi na`tnagtungonasakapi tbahayupangmaki panggi
nggi.Malisi
ya.Naroonpa
angi na.Naghihintay.

I
pinaki
usapdawni KabesangAndangsapr okuradorngAgustinonai ayosangsul ir
aninniPlacidosanakagali
t
naDomi niko.AyawniPlaci
do.Tatalondawmunasi yasailogPasi gomagt utuli
sanbagomag- aralnamuli
.
Nagsermonul ianginaukolsapagtiti
is.Dinakumainmuna, mulingumal isangbi nata.Nagtungosadaungan
ngmgabapor .I
nisi
pniyangmagtungosaHongkong, magpayamanatkal abani nangmgapr ayle.
Ginabi
siyasa
paggagala.Walangnatagpuangkaibigan.Napatungosiyasaper ya.Nakit
aniy asiSimoun.Si nabini
yadit
oang
nangyar
i sakanyaatanghangadni yangpasa-Hongkong.Nagpat ulongsiyasamag- aal
ahas.

Isi
namani Si
mounsiPl
acidosakany angkar uwahe.Pag-karaanngpagtakboipi
nat
igi
langsasakyan.Bumaba
sinaSi
mounatPlaci
do.NakitaninaPl acidosinaIsaganiatPauli
tananamamasy al
.Nainggi
tsiPl
acido.
Kinai
nisansi
naSi
mounatI sagani.Any a:Saganyanl amangmapapakinabangan.Nagpatul
oyngpaglalakad
sinaSi
mounatPlaci
dohanggangsapi tinnil
aangi sangbahaynamunt ipagawaanngmgapul bur
ana

2|FILIPINO 10
 TuguegaraoAr chdiocesanSchoolSy stem
LYCEUM OFTUAO
Centr
o02, Tuao, Cagayan,
3528
Emailaddress:l
yceumof tuao1965@y ahoo.com. ph
pi
nangangasiwaanngdati
nggurosaSanDi ego.Inatasansi Si
mounnapaki pagki
taanngguroangtenyenteat
angkabongmgami l
it
ar,
gayundi
nsi KabesangTales.Nagt anonganggur osadi panil
akahandaan.Ani
Simoun:sapatnasi
naKabesangTales,angmganagi ngkabineroatisangr ehinameyent
ongmgakawal .Kung
i
pagpapali
banaybakapataynasiMar i
aClara.Tumal i
maangdat i
nggur o.

Dal
awangor
asnanag-
usapsabahayni
Simounangmag-
aal
ahasatangbi
nat
abagoumuwi
sakaser
ahansi
Pl
aci
do.

Nangmapag- isaangmag- aal

ahasaynagt aloangl oobni Si
moun.Sinurotsiyangbudhi dahi
lbahagisiy
ang
kabulukangnaisniy
angpuksai n.Waringnaki
tani yaangany ongkanyangamaatngkayEl i
asnat umututol
sa
kanyangginawa.Ngunitumi l
i
ngsi ya.Kungako` ytumuladsainyoaypataynaako, ani
ya.Gumawaakong
masamaupangmabi gy
angdaanangmabut i
.Ni l
alagnatnoonsisi
moun. Kinabukasanaybuongbai tna
nakiki
nigsiPl
acidosanangangar alnaina.Hindi t
umut ut
olsamungkahi ni
to.Ipinayonalamangsai nana
bumal i
knasal al
awigankaagaddahi lkungmal amandawngpr okur
adornanar oonsiKabesangAndangay
hihi
ngianpaitongregaloatpami sa.

Kabanat
aXX:
SiDonCust
odi
o

Angusapi
nukolsaakademyangsali
tangkast
il
aaynasamgakamayni
DonCust
odi
o,nasi
yang
pi
nagkat
iwal
aanlumutassasul
i
rani
ngito.

SiDonCust odiodeSalazarySanchezdeMont eheredondoayki

lal
angtany agsabahagingli
punansaMay ni
la
atti
naguriang“BuenaTinta”
.Siy
aaynakapag- asawangi sangmay amanatsapamamagi t
anngy amanng
asawa,nakapagnegosy osiy
akahitkulangsakaal amansamgat ungkul
ingkanyanghinahawakansiyaay
pi
nupuridahilsiyaaymasipag.Nangbumal iksiyasaEspanyawalangpumansi nsakanyadahilsakakul
angan
ni
yasapi nag-aral
an,kayawalapangisangtaonnagbal i
knasiyasaPili
pinasatnagmagali
ngsamgaPi l
i
pino
sakanyangkunwar i
ngmagandangkar anasansaMadr i
d.

Lumagaysiyapar
angamo’ttagapagtanggol,ngunitsiy
aynanini
walangmayi pinanganakupangmag-ut
osat
angiba’
yupangsumunod.AngPi l
i
pino’yipi
nanganakupangmagi ngutusan,kaya’
tkail
angangpagsabi
hang
l
aginaangmgai to’
ysagayonlamangukol .
Sal oobngl abi
nglimangaraw, siDonCustodioaybumuong
pasi
yaukolsakasul
atanathandanani yait
ongi paalam sal
ahat.

KabanataXXI
:MgaAny
ongTaga-
Maynil
a

Nanggabi ngiyonaymaypagtatanghal sateatr

odeVar i
endades,angLesChochesdeCor nevi
ll
engbant ogna
mgaPr anses.Uboskaagadangt i
ket,atmahabang- mahabaanghanayngnagsi pasok.IsangKastil
aang
tangi
ngwal angbahalasapagpasoksadul aan.Ito’
ysiCamarroncoci
donaany ongpul ubiopalaboy.May
l
umapi tsakany anai
sangkayumanggi nglalakinamatandaatmayamer ikanangmahaba’ thanggangtuhod.
Siya’
ysiTiyoKiko.Pi
nakit
aannit
ongmgamami songMehikanosi Camarroncocido.I
isaangkani l
ang
hanapbuhay :
pagdidi
kitngmgapaskil.

Anim napisoanginiupangmgaPr anseskayTi yoKiko.AniCamarroncocido:E,magkanonamanangi bi

nigay
nil
asamgapr ayl
e?Dapatmongmal amannaangbuongki ki
tainngpalabasaymauuwi samgakumbent o.Ang
palabasayhumat isaMay ni
la.May r
oongnagsitutoldi
tobil
angmasagwaatl abansamor al
i
dad,tul
adninaDon
Custodioatngmgapr ay
le.May roonnamangnagt anggoldit
o.Mgapi nunonghukboatmgamar ino,
ang
kawani ,
atmaramingmat ataasnat ao.Labanangmgababai ngmayasawaomaykasi ntahan.Angwala
nama’ ysang-
ayonsaoper a.Nagi ngmal akiatmalaganapangbulung-bulunganatkasamangnababanggi tang
KapitanHeneral
,siSimoun, siQuirogaatmgaar tist
a.

3|FILIPINO 10
 Tuguegar aoAr chdiocesanSchoolSy stem
LYCEUM OFTUAO
Cent r
o02, Tuao, Cagayan,3528
Emai laddress: l
yceumof tuao1965@y ahoo. com. ph
AniCamar roncocidokayKi ko:Angkal ahatingmganagsi sipasoksat eat r
oaymanonooddahi l
sinasabing
mgapr aylenahuwagmanood: atangpal abasdahil i
pinagbabawal ngmgapr ayle.Mabutiangi yongmga
paskil
nguni thigi
tnamabi sangpant awagngt aoangpast oralopagbabawal ngmgapar i
.Nangmakaal i
ssi
TiyoKikoaymaynapansi nsi Camar r oncocidonamgat aongtil
ahi ndi sanaymag- amerikanaatsawar i
’y
umiiwasmapuna.Any a:Mgasekr etar yakayaomagnanakaw?Ki napaangsar i
l
ingmgabul sa.Wal angl
aman.
Anosaaki nsi nomansi l
a?anit oatnagki bit-
bali
kat.Isangkagawadnghukboangkumausapsamgadi -ki
lal
ang
taonaapatol imasabawatpul utong.Pagkat apos, angkagawadayl umapi tsakar waheatmasi glangnakipag-
usapsat aongl ul
anniyonsi Simoun.Maynar ini
gangpal aboynaKast ila:Anghudy atayisangput ok.Atumalis
angkar wahe.Maybi nabalak!aniCamar r
oncocido.

Nagpatul
oynglakadsiCamarroncocido.Dal
awangtaoangnar
ini
gni
yangnag-uusap.Anangi
sanamayhawak
narosary
oatkalmen:Angmgakur aaymalakaskay
saHeneral
.Anghener
alayumaal i
s;angmgaaynai
i
wan.
Atyayamantay
o.Anghudy atayisangputok.

Ani
Camar
roncoci
do:
Doonanghener
aldi
tosi
Padr
eSal
vi
.Kaawa-
awangbay
an!Nguni
tani
osaaki
n?

Salabasngdul aanaynar oonsi Tadeoati sangkababay angbaguhansal ungsod.Ni l

olokoni Tadeoang
kababayangtangasapagsasasbi ngmgsakahanga- hangangkasi nungali
ngan.Mar ami ngmgat aong
nagdaraanangsi nasabini Tadeonamgakai bi
ga’tkakilalaniy
angmal alakingtaokahi’
tdi totoo.Dumar ati
ng
si
naPaul i
taGomezatangt i
yangsi Dony aVict
ori
na.Naki l
alaniTadeosi PadreI r
enenanakabal atkay
onguni’t
dinai
tagongt unaynakat auhandahi lsamahabani yangi l
ong.Dumat i
ngdi nsi DonCust odio.Nangmaki tani
Tadeonadumat i
ngsi naMakar ai
g, Pecson,Sandoval atIsagani aylumapi tit
oatbumat i saapat.Mayl abisna
ti
ketangmgai todahi ldisumamasakani l
asiBasil
io.Inany ayahangpumasoksi Tadeo.Di nanaghi ntayng
i
kalawangpaany ayasi Tadeo.I niwanangt aga-l
alawigannanag- i
i
sa.

Kabanat
aXXI
I:AngPal
abas

Maingaysadul aan.Lampasnasaor asaydipanagsi

simulaangpal abasdahi lwalapaangKapi tanHeneral.
Maynagsi si
padyakngbast onatsumisi
gawnabuksannaangt abing.Mar ami ngpabastosnapaghangasa
mgababaenamar ir
ini
gsamgaar ti
l
yero.Marami
ngtsi
smisan.Mausok.Mar ami ngpagtat
alo.Mayi sang
matigasangulosai sanglukl
ukangdikanyaatay
awibigayiy
onsamay -
aringsi DonPri
miti
v o.Hindii
to
napakiusapanngt agapamahal
a.Nagsigawanangmgaar t
il
yero.Ibibigayohi ndinaoonahi ndi!Nali
bangang
mgat ao.Angmgat anodaydimakapangahasmagpaali
ssanasaupuanni DonPr imit
ivodahilsaitoayisang
mataasnat aosapamahal aan.

Dumat i
ngangHeneral
.Tumugtogngmar chareal
.SiPepayaynasaisangpal
konahandogniMakar
aig.
Katapatit
ongpalkongmgaestudyante.SiDonCust
odioayti
nipanniPepaysadul
aankaya’
tdi
mani bi
gay
napil
it
anangtagapagmungkahinapasadul
aan.

Masay asiPepay .Masay ar i

nangmgaest udyantepat isiPecson.SiIsaganilanganghi ndidahilnakit
ani y
asa
dulaansiPaul i
tanakasamani Pel
aeznakany angkaribal.
IsangPransesaangumawi t,si Gert
ude.Isangawi t
napunongt sismisngl i
nggoangkany angipinari
ri
nig.Tigasnakasasal i
nni TadeosaKast il
angmgasal it
ang
Pranses.Gay ondinanggi nawani Juani
toPelaezkinaPaul i
taatDonyaVi ct
orina.Kar
ani wannamanaymal isi
Juanit
o.Umawi tsiSerpolett
e.Maypumal akpaksauna.Naki lal
ait
oni Tadeo.Padr eI
renenapi napag-espi
yani
PadreSalvisakungsady angmasamangaangpal abasngmgaPr ansesaynamukhaanngmananay aw.
Kakil
alapalasi y
ani Serpolett
esaEuropapa.

I
sangbabaeangdumatingnakasamaangasawa.Ipi
namalakiangpagdat
ingniyananghul
isal
ahat
.Nang
makit
angmaypalkopangwalanglamanayinawaynggi
nangangasawa.Si nut
sutansi
yangmgatao.Wikang
pai
smid:Angmgaungas!Akal
amo’ ymar
urunongngPranses.(Tamanaman.)

SiJuani
to’ynagpapanggapnamaalam ngPransesnadinamannalal
ayosaEspañol
.Kapagnagt
awaangmga
tao’
ynakiki
tawasiya.Kapagnagsi
ungolonagsi
ubo,napapai
l
ingsi
ya.HumangasakanyasiDony
aVict
ori
naat
4|FILIPINO 10
 TuguegaraoAr chdi
ocesanSchoolSy st
em
LYCEUM OFTUAO
Centr
o02, Tuao,Cagayan,
3528
Emai laddress:l
y ceumoftuao1965@y ahoo.com.
ph
hi
nangadpakasal
anangbinat
angkubapagnamat aysiDeEspadaña. I
nubonangmasasal
siJuani
to.
Si
nigawansiy
a.Paal
isi
nangti
siko.Naisaway initoniPelaez.Naki
lalangsiDonCust
odi
oiyon.Nat
akotang
bi
nata.Kundi
lamangkasamakokay oany akinaPaul i
ta.Lal
onghumangasi Dony
aVict
ori
nakayPelaez.

AyonkayBenZay b,naisasamganagsi ganapayhindi ar

ti
sta,dimar unongumawi t.Napag-usapanangdi
pagsipotniSi
mounsadul aan.
Pinagt
alunanngmgaest udyant
eangkagandahanatkapangi t
anngwi kang
Pranses.Dumat i
ngsiMakarai
gmul akayPepay .Malungkot.Nag-usisaanglahat.Napasiyahannarawang
tungkolsapaaral
anayonkayPadr eI
rene.Si
nang-ayunannagpaar alan.Nguniti
to’yipai
il
ali
m saUnibersi
dad
ngSt o.Tomas,sapamamahalangmgaDomi nikano.

Kunggayo’
ymgakabesadebaranggayt
ayo,ani
Tadeo.Hi
nagisanniPecsonngmar
umi
ngmedy
assiSandov
al.
Atangmasakitay
onkayMakar
aigayipi
nayopaniPadreI
renenaipagdi
wangngmgaest
udy
ant
eang
tagumpayni
la.

Ani Pecson:Si
gi,
magdiwangt
ayosaisangpansi
ter
yangpagl
il
i
ngkur
anngmgaI nt
siknahubad!Pi
nagt
ibayang
balak.Hindi
nahinint
ayngmgaestudyant
eangikal
awangyugtongoper
eta.Nagsi
alissi
l
asagitnang
al
ingasngasngbuongbulwagan.

Kabanat
aXXI
II
:IsangBangkay

Nanggabingi
yon,
ikapi
to,aymakal
awangumali
satdumati
ngsiSi
mounsabahaynamayi ba’ti
bangtaong
kasama.Naki
tasi
yaniMakarai
gnangmag-ii
kawal
osamaydaangOspit
al,
malapitsakumbentongSta.Cl
ara.
Nakit
asiy
aniCamarroncoci
dosamaydulaannangmag-
ii
kasi
yam namaykausapnatil
aestudyant
e.

SiBasil
i
oaydi ri
nnanonood.Nagr er
epasosiyasabahay.Hi
ndi
nanag-sasamasamgakamag- aar
almul anang
tubusi
nsiHulisapagkakaali
la.Pi
nag-aral
angmabuti
angpagpapagal
i
ngkayKapitanTi
yagonanoonayl al
ong
nagingmahiraopaki
ba-gayan.Kungmi nsanaymahalnamahalni
tosiBasi
li
oatkungminsa’
ynil
alai
t.Pabi
gat
nangpabigatangkaramdamanni to.

Angpagbabawassapaghi t
itniKapi
tanTi
yagoayisi
nasagawani Basili
onguni
tkungnasalalawi
ganonasa
paaral
ansiya’ymaynagbi
bigaynglabi
snaapyansamat anda.SiSi
mounatsi PadreI
renelangnamanay
walangit
inatagubi
l
inkayBasil
i
okundiangpagal
ingi
nangmay saki
t,pagti
i
sani
tosapag-aalaga.

Sapagrerepasoni Basil
ioaydumat ingsi Si
moun.Mul anangmagki tasi
lasaSanDi egoaynoonlamangsi l
a
nagkaharap.Kinumustani Simounangmay sakit.Malubha,aniBasi
li
o.Malal
anarawangkal atnglasonsa
katawan.TuladdawngPi l
ipinas,
ani Simoun.HinimokniSimounsi Basi
li
onamakiisasahimagsikanlibansa
pama-halaangKast i
l
adahi langhindikakampi sakanilaayitut
uri
ngnakaawaynadapatpat a-yi
n.I
natasanni
Simounsi Basi
lionaitakassi Mari
aCl aramulasakumbent oniSta.Cl
arahabangnagkakaguloangbuong
l
ungsod.

Sinabi niBasil
ionahul
i na,dahi
l sanagpakamataynasi Mari
aClar
a.Naroonsiyasakumbentoupang
maki bali
takay ani
yanabatid.Nangbumal iksiy
aaynaki t
aniy
aangliham napadalaniPadr
eSalvikayPadr
e
I
renenasi yangnagpabasani -
yonkayKapi tanTiy
agonanagpanangisnangmabat idnapat
aynasi Mari
a
Clara.Lit
ong-li
tonapatakbongnanaogngbahaysi Si
moun.Nawalasapag-aaralangisi
pniBasi
l
io.Ang
naglarosai sipayangkahabag- habagnabuhayni naIbar
raatMari
aCl ar
a.

Kabanat
aXXI
V:MgaPangar
ap

Mag-uusapsinaIsagani
atPaul i
tasaLunet
a.Handang-
handasi I
saganisapagbabagsakngkanyanggal
i
tsa
gabi
.Panyr awangt i
ngi
nniIsaganisamgaPransesa.Kay
ar awsiyasumamakayJuani toaypar
angamagkit
a
si
laniIsagani
.SiDonyaVict
orinarawangmayibigkayPelaez.Nagkatawananangdalawa.

Nagkapal
i
tansi
l
angmgapagt
anawsaki
nabukasan.Nai
sni
Isagani
nasanay
onmani
rahan.Pi
nakai
i
bigr
aw

5|FILIPINO 10
 TuguegaraoAr chdi
ocesanSchoolSy st
em
LYCEUM OFTUAO
Centr
o02, Tuao,Cagayan,
3528
Emailaddress:l
yceumoftuao1965@y ahoo.
com.
ph
ni
yaangkany
angbay
angi
yon.Bagorawni y
anakitasi

Paul
i
ta,angbay
angiyonangtangini
yangkal
i
gay
ahanatmagandang-
magandapar
asakany
a.Nguni
’
tnang
maki
lal
aniyasiPaul
i
taaynagingpar
angmaykulangsakany
aangbayangi
yonat

Nat
iyakni
yangangkul
angaysiPaul
it
a.Nguni
’tayawniPaul
it
anatumungoroon.Ayawni
yangmagdaansa
mgabundoknamalimati
k.Angi
bigni
yangpaglal
akbayyasapamamagi
tanngtren.

Pinaghambi ngni I
saganisaisipangpansi nngmgat aongpamahal aansanagkar amdam nasi Si
mounatang
mgasugat angkawal nagal l
ingsadi gma.Sahul i’
yni walangpumapansi n.Nguni’tkaySimounaynabahal aang
mar ami.Ibanar awangmay aman, ayonsabi nat
a.Angbay angnasai sipniyaaydi l
amangPi l
i
pinaskundi pat
i
angEspany a.
Dumat i
ngsi naPaul i
ta.Nginiti
anni t
osi Isagani.Nangitinar i
nangbi nataatnapawi anglahatng
kany angmgahi nanakitsadal aga.Nalubosnasanaangkany angtuwanangi tanongsakany ani Donya
Victori
nakungnaki tangbi nataangpi naghahanapnaasawangKast il
a.Ipi
nagkailangbi natanaal am ni
yadahil
sakani l
angbay ansanay on( kayPadr eFlor enti
no)nag- t
atagosi DeEspadana.Si nabingdony ananai sniyang
mag- asawaul i
.Nagtanongpaangdony akumgano’ tpakasal siy
akayPel aez.Angpi l
yongI sagani namanay
namur ipasaki nai
ini
sanni yangkamagar al.Pinagbigyanngdony aangpamangki natbi natangkausap.Kung
mat utul
oyngnamansi PaulitakayIsagani, magigingsar i
lini
yasi Juanit
o.

Kabanat
aXXV:
TawananatI
yakan

I
dinaosangpi gingngmgaest udyantesaPanciteri
sMacanistadeBuenGust o.Labing–apatsi
la,kasamasi
Sandov al.Pinakyawnilanglahatangmesa.Ani ngisangpaski
n:“Luwal hat
ikayDonCust odi
osakai taasanat
Pansitsal upasamgaBi nat
angmayMagagandangKal ooban!
”Mat atli
m angmgasal i
tangmgaest udy ant
e.
Naghal akhakansi l
a’
ypi l
i
tatmayt unogngpaghi hi
nakit
.Dumati
ngsi Isagani.SiPelaeznalangangkul ang.Ani
Tadeosana’ ysi Basil
i
onaangi nanyayahannil
asahal ipngimpormal nasi Juanito.Atmalala-
singpar awsana
ni
lasi Basili
oupangmapagt apatngmgal i
him ukoldawsanawawal angbat aatsai sangmongha.

Nagkainan.Ini
handognilaangpansi t-l
anglangklayDonCust odio.Angsopasayt inagur
iangsopasng
panukala;l
umpiangint
sikayinalaykayPadr eI
rene; angt orta’yinukolsaprayl
e(tortadeFrail
es).Tumutol
si
I
sagani.Mayi sarawpraylengdi dapatisamasapanunumpa.Tumut oldi
nsiTadeo.Kahabag- habagdawna
i
nihambi ngangalimasagsamgapr ayl
e;angpansi tgisadoayi nukolsapamahalaanatsabay an.Ayonkay
Makaraig,angpansitaykatutubongl utui
ngPili
pino.Mayi bigmag- alayngpansit
kayQui roganaisarawsaapat
nakapangy ari
hansaPili
pinas.Anangi sanamanaysaEmi nenciaNegr a(Si
moun)r awdapati al
ayangpansit
.

Pinapagtal
umpati siTadeo.Dii
tonakahanda.Nagsimul ait
okahitpapaano.Sini
gawansiyangmga
kasamahan.Gay adawangbi ni
gkasni Tadeo.Naghingianngpagkain.Nahili
nganngtal
umpatisiPecson.
Inat
akeni Pecsonangmgapr ayl
e.Mular awsakamusmusanhanggangsal ibi
nganayprayl
eangkasama
nati
n.Maynakakitasaut usanniPadreSibyl
a,angbiserektorsaUniber
sidad.Sumakayit
osakar uwaheni
Simoun.Nagt i
kti
ki t
osamgaest udyante.AniMakaraig:“Angbusabosngbi se-r
ekt
ornapingl
il
i
ngkuranng
panginoonngHener al
!”

Kabanat
aXXVI
:MgaPaski
l

Maagangnagbangonsi Basi
li
oupangmagt ungosaospital
.Naisniyangpakialamanangkany ang
l
insensi
yatur
asaUnibersi
dadpagkataposmadal awangmaysaki t
.Uutangsiy akayMakarai
gngper ang
guguguli
n.AngnaimpokniyaaynaipanuboskayHul i
.SatapatngSanJuandeLet r
anaymaynagt anongsa
kanyaukolsapagbabangon.Ini
ugnayniyasaisi
pangpagkakat ungosakany ani Si
moun.Mar amiraw
nadadamaynamgaest udyanteayonsanagbabal i
ta.Nagpatul
oysapagl al
akadsi Basi
l
io.
Nakasalubongniya
angisangkatedr
ati
konamal api
tangloobsakany a.It
inanongkungnasapi gingngmgaest udyantesiBasi
l
io.
6|FILIPINO 10
 Tuguegar aoAr chdi
ocesanSchoolSy stem
LYCEUM OFTUAO
Centr
o02, Tuao,Cagayan,3528
Email address:lyceumoftuao1965@y ahoo.com.ph
Mabutirawatwal a.Nangmal amangkasapi siBasili
osakapi sananaypinayuhannitopangbinat
anaumuwi
na’
tsir
ainniyaangl ahatngkasukat angmagdadawi tsakanya.NabanggitniBasili
osi Si
moun.Walar
aw
ki
nalamandahi lnahihi
gaangmag- aal ahasdahi lsasinugatanngkungsi no.Dit
o’ymayi bangmgakamayna
nakapangingi
labot,anangkatedrat
iko.It
inanongni Basi
li
okungmaykasangkotnat uli
san.Wal
araw.Panayraw
mgaest udyante.Nagkatagporawsauni ber
sidadngmgapaski lomgapaskin( poster
s)namapanghi
magsik.

Maynasal ubongsi l
angisapangkatedr
ati
konakakil
alaniBasil
i
o,.Anguna: Nangangamoynasi Kapit
an
Tiyago.Nilalapit
annasi yangmgauwakatbuwi t
re.
Nagpat ul
oysiBasil
i
osapagl alakad.Mgakaragdagang
balit
a.Mar ami rawest udyant
eangpapupugut
anngulo,ipabi
bil
anggo,ibabagsaksapag-aaral
.Naguni
tani
Basili
oangsi nabiniSimoun.Saorasnakayo’
yit
iwal
agni l
adikayomakat atapossainyongkarer
a.
Pinaghinalaanni Basil
ionamaykinalamansiSi
mounsamgapaski l.
NakitaniyasiSandoval
.Ti
nawagi t
o.
Nagingbi ngi i
tosat awagniya.

Tuwang- tuwasi Tadeo.Wal anar awklase.Ibibi

l
anggor awlahatangkasamasakapi sananngmgaest udy
ante.
Tuwang- tuwapar init
odahi l
wal ngkl
ase.SiPelaeznamanaypar angbaliwnapaul i
t-
ulitangpagsasabi :Wala-
walaakongki nal
aman, wal aakongkinalaman; i
kawangsaksi koBasili
,nasinabikongi sangqui j
oteri
asang
l
ahat .
Mabi l
istumalil
issi Juanit
onangmaki t
aangi sangtanodnapal api
tsakani l
a.Natanawni Basi
liosi
Isagani.Namumut l
aanghul inguni
tpinagpupuyusanngkal ooban.Nakapagtataka,mgagi noo, nawalang
kakuwent a-kuwentangmgabagayaynagkakagul ot ayonaparangmgamay angpakingnai t
inaboyngt au-
tauhangpanakot .It
ol angbaangpangy ayarinaangkabat aanaymabi bil
anggodahi l
sakal ayaan?Nasaanang
mgabi nitay,angmgapi nagbabaril
?Bakittayomagsi si
urongngayon?

Maynagt
anong:
Sinobaangungasnasumul
atnai
yon?

Wal anghalagaangkungsi noangsumul at.Tungkul

innil
ang(mgakur a)alami
nniyon.Nguni ’
tdit
ayodapat
patangaysakagul uhangitokungsaannar oonangpanganibaydoont ay
odumakodahi lnaroonang
karangalan.Kungnasasabi sapaskil
aykaay onngat i
ngkal
ooban,sinomanangsumul atnoonaydapatnating
pasalamat an.Kunghindinamanaysapatnangt ut
ulannati
nattanggihan,aniI
sagani
.TumalikodsiBasi
l
io.Di
si
yasang- ayonsasi nabi
ngkaibigan.TutungosiyakayMakarai
gupangmangut ang.Diniy
aal i
ntanaang
mahi wagangseny asngmgakal apitbahayni Makarai
g.

Napadubosiyaatnapaharapsadalawangtanodnabet er
ana.Anya:Napari
toakoupangmakipagki
taakosa
kai
bigankongsiMakaraig.Nagkat
ingi
nanangdalawangt anod.DumatingsiMakar
aigatangkaboatdal
awang
kawal.Nagt
akasiMakaraigkayBasili
o.Ani
to:Marangalnapagkatao!Sapanahonngkapayapaanayumiwas
kayosaamin..

I
nusigngkabosiBasi
li
o.Di
naki
prinit
onangpaki
lal
akungsi
noPati
baako?tanongniBasi
li
o.Nagat
awasi
Makarai
g.Huwagkayongmag-al
ala.Mabut
i’
tngmaibal
i
takosai
nyoangukolsahapunankagabi
samant
alang
nasasasaky
antayo.

Sasasakyanayi pi
nagtapatniBasi
li
oangkany
angpagsasadyakayMakarai
.Si
nabiniMakar
aignama-
aasahansiy
aniBasi l
i
oatsamagt at
aposr
aw ngmadodoktorayaany
ayahanpanil
aangmgakawalna
dumakipsakani
l
a.

Kabanat
aXXVI
I:AngPr
ayl
eatangEst
udy
ant
e

SiIsaganiayi pi
nat awagni Padr
eFernandeznai sangkatedrati
ko.Labisnaigi
nagalangit
ongbinat
a.Ayonsa
parinari
nigni t
osi Isaganisapagtat
alumpatingbi nat
a.It
inata-
nongngkur akungkasamasi I
saganisa
hapunan.Pi nuriri
nangpagkakar oonni I
saganingpani ni
ndigan.Pinaupoangbi nat
a.Nguni
’
tnanati
li
ng
nakatayosi Isagni.Patul
oynanagsalitaangpari.Maymgadal awanglibongestudyant
enarawangnat ur
uan
ni
yaosi nikapni yangt ur
uangmabut iatkar
amiha’ypumupul aatlumalalossamgapr ayl
enguni’
twalang
makapagsal itanangt apatanoharapan.

AyonkayI
sagani
aydi
kasal
anani
yonnakabat
aannapagnagsal
i
tal
abansamay
kapangy
ari
hanaykaagad
7|FILIPINO 10
 Tuguegar aoAr chdi
ocesanSchoolSy stem
LYCEUM OFTUAO
Centro02, Tuao,Cagayan,3528
Emailaddress:lyceumof t
uao1965@y ahoo.com. ph
nangsinasabingpil
ibuster
oatalam ngpai angibinubunganggay ongpar atang.“Bal
iwangsinomangmagsabi
nangmal akassakany angini
i
sipsapagka’tsiya’
ymagt it
ii
sngpag- uusi
g,”ani I
sagani.Si
nabi
ngprayl
enadi
ni
yainuusigsi I
saganiatmalayait
ongnakapagsasal i
tanganumansakany angklase.Sahal
ipaypabor
it
opa
ni
yasiIsagani.

Pangi
ti
ngnagpasal
amatangbinat
a.Sinabiniy
angit
inat
angi
rinni
yaangkat
edr
ati
ko.“Nguni
’
tdi
tay
o
maguusapdi
tongukolsaati
ngsari
likaya’
tipi
naki
ki
usapkosaakingkat
edr
ati
konaibahi
nnaangpaksa.
”

Maaar irawsi PadreFernandezaygay onnganguni ’

tdirawgayangkat edr
ati
koangibangpraylengDomoni ko.
Attiniy
akni Isaganiangmgasaki tsapagt ut
urongmgapr ay
le.“Bi
nabawasanhangga’tmaaariangpagbibigay
ngmgakaal amansapagpat aysasiglaatsigasigngmagaar al
.Walangini
hahasi
ksaaminkundi mgakaisipang
l
uma, mgalisyangsimulaingkasalungatngpagkakasul ong.Parangmgabi l
anggonggobyernoangmga
estudyante.Salatnasalatangmgai t
osanat ututuhantuladngpagkasalatngbil
anggosapagkai ngi
nir
arasyon
ngnakasubast asapagpapakain”.AtsinabiniI
sagani naparangmaysabuwat anangpamahal aanatangmga
Pil
i
pi noupangmanat i
li
sakamangmanganangmgai to.

Napakagat
-l
abi
siPadr
eFer
nandez.Si
nabi
nit
ongl
ampasnasaguhi
tngpag-
uusapangmgapar
atangni
I
sagani.

“Hindi,Padre,
”gantiniI
sagani
.“Angmgapr ayl
esalahatngordenaynagingmgakontrat
ist
angkarununganat
sil
aangnagsasabi mismonakami ayhindinar
arapatmatut
opagka’tbal
i
ngar awaymagpapahayagkami ng
paglaya.Ito’
ypagtangginaangbil
anggoaypakaninpaupangdi namakalabassabil
angguan.Angkal
ayaanay
katambal ngtaoat,gayundin,
ngtal
inoatkatar
ungan.Angpagtanggingmgapr ay
lenamagingaminiyanang
dahilanngkawal annamingngkasiyahan”.

“
Angkar
ununganayhi
ndii
pinagkakal
oobkundi
sakarapat-
dapatl
amang,
”anangPar
i.“
Ipagkal
oobi
yansa
mgawal
angtibayngl
oobatkapossawastongasal
ayt al
i
wassalayuni
nniy
on”.

Tinutul
anit
oni I
sagani.Hi
ndi r
awtotooiy
on.“Kunganokami aykay oangmaygawa.Angbay anginaali
pinay
natutongmagkunwar i
;angpaghahari
anaylumi khangmgaalipi
n.Ipagpal
agaynat
in,
kahitdi
totoo,naang
mgaest udyant
eaymgawal angdaki
l
angasal atkati
bay
anngloob.Sinoangmaykasalanan?Kami okayong
nagturosaaminsal oobngmayt atl
ongsiglo?Kungpagkat
aposngpanahongi yonaywalangnayariang
manggagawangpal ay okkundimgasirasiy
a’ynapakat
angamar ahil
.”

“
Omasamaatmar
umi
angput
iknagi
nagami
t?”

“Kunggay o’
yhi gi
tpangnapakahangal gay
ongal am napal angmasamaatmar umi angput i
kaybakit
nagpapatuloypasapagsasay angngpanahon, atdi l
amanghangal ,
kundimanlil
inl
angatmagnanakawpadahi l
alam nangwal angibubungaangginagawani ya’ypatuloypasapagt angapkabayaran…..atdilamanghangal,
mandar ay
aatmagnanakawkundi isapangtali
pandasdahi layawnilangsubuki
nangkakay ahanngi basa
paggawangmagi gi
ngkapaki
pakinabang.”NakilalaniPadreFer nandezangkany angkagi pi
tan.Noonlamang
siyanakaranasniyon—pagkatalosaisangestudy antengPilipi
nolamang.Anangkur a:
“Kinapopootanngbayan
angsundal onadumaki pathindianghukom nanagpanaognghat olnapagkabil
anggo…Kami ’
ynapapagi
tnasa
dalawangsi batsainyoatsapamahal aan.Kunganoangut ossaami naysiyanami ngsinusunod.Angnag-
uutossapagpapaput okaymasasabungsi yanar ingnaglalagayngbal asakanyon”.

Pinul
aanniIsaganiangpagt
atagoni Padr
eFernandezsali
kodngpamahal aan.Nangatwi
ranangkat edr
atiko.
“Angibi
gkongsabihi’ymaymgabat asnamabut iangl
ayonnguni ’
tmasamaangi bi
nubunga.Upangmai wasan
angisangpagdarayaaynagpapati
bayngmar amingpanugponapi naglal
aruanlamangngmgamamamay an.
Maglagdakayongi sangbat
as,kahi
tsaEspany a,
atpag-ar
alanngmgat aokungpaanoi t
omadar aya.Nguni ’
t
nalal
ayotay
ot ayosapaksa…Kay asasabi
hinkongangmasamangugal i
ninyoaydidapatisi
sisaami nnisa
Pamahalaankundisamasamangpagkakat at
agngami ngkapisanan.Angnaghahangadmagpat otoongl ahat

8|FILIPINO 10
 TuguegaraoAr chdi
ocesanSchoolSy stem
LYCEUM OFTUAO
Centr
o02, Tuao,Cagayan,
3528
Emailaddress:l
yceumoftuao1965@y ahoo.
com.ph
aywalaisamangnapat
utunay
an.Angmgakapi sananaynawal anngpg- i
i
ngatdahi
lsaumaapawna
kasaganaan”
.

“Opo,maypumi pili
tnasila’
ymag-aral
.Katungkulanngbawatt aonahanapinangkani l
angkaganapanng
pagkatao.Katutubosataonalinanginangkany angt ali
noatlal
ongmatindiangnaisnai t
orit
odahi li
to’
y
hinahadlangan.
Angbumubuhaysapamahal aanayhumi hi
ngisapamahalaanngl i
wanagupangl along
makat ul
ongsabansa.Pamahal aannar inatangmgapr ay
lenarinangpumi pi
li
tnakami ngmgai ndiyoay
maghanapngkar unungandahilsainyongpag-aglahi saaminsakawalangpinag-
aralanatkamangmangan.
Kami ’
yinyonghinuhubaranatpagkaraposaypinagt atawananninyoangami ngkahihiy
an”.

Kabanat
aXXVI
II
:Pagkat
akot

Ipi
nangalandakanni BenZay bsaEl Gri
tonat amasiyasamadal asniyangsabihingnakasasamasaPi l
i
pinas
angpagt utuosakabat aan.Ito’
ypi natunayanngmgapaski l.
Nagingtakotangl ahatmul asaHeneralhanggang
samgai ntsi
k.Angmgapr ayleaydi nakasipotsabasarni Quir
oga.Angi nt
sikmanaynag- ay
osngtindahanna
madalingmai sarakungsakal i
.Ini
sipni Quiroganamagt ungokaySi mounati sangguni kungpanahonnaupang
gamiti
nangmgabar i
l atpulbura’tbalanai pinatagonitosakany a.Ayonsahi mat ongni Si
mouniyonaypal i
him
nail
alagaysamgabahay -
bahayatsakamagpapahal ughogangpamahal aan.Daami angmadarakipat
mabibilanggo.Maami ,lal
osamay ayaman, angpat utulongsakani l
ani Si
mounati yonaymangangahul uganng
malakingsalapi.Nguni’tdiniyanakausapsi Simoun.Ipinasabi l
amangnahuwaggal awinniQui
rogaang
anumansaki nalal
agyan.

Nagtungosi Quir
ogakayDonCust odioupangi sanggunikungdapatsandat ahanngintsikangsar i
l
ingtahanan.
Ayawr ingtumanggapsi DonCust odi ongsi numan.KayBenZay bnagtungoangi nt
sik.Nangmaki taniyana
nakapat ongsamgapapel esngmanunul atangdal awangr ebolber,
kaagadnagpaal am angi ntsi
k.Umuwi
,nahi
gaatnagdahi l
angmay sakit
.Ki nahapunanaykumal atpaangbal i
tangmaypanay am angmgaest udyante
atmgat uli
sansaSanMat eo;niyaridawangbal aknapaglusobsal ungsodsai sangPansitery
a; maybapor
pandigmaawangmgaAl emansal ook,katulongngmgaest udyante;
maymgaest udyantepaawnanagt ungo
saMal akany angupangmagpahay agngpagkamaka- Kasti
langunitnahul i
hansilangar maskay a’tpinagpi
pit;
nali
gtasdawangHener aldahilnoo’ynaki ki
panay am samgapunongor denopr ovi
ncialsaPil
ipinas.

Maynagpanukalangmagpabar i
lkaagadngi sangdosenangpil
ibusteril
youpangmat i
gilanggul o.Anangi sa’y
sapatnangpalakari
nsamgal ansanganangmgakawal nakabay uhanatmayhi langkany onatangl ahatay
magsisi
panhikngbahayupangmanahi mik.Anangisanaman,pagpapat ay
inangmay ayamanatl i
nisinang
bayan.
KinaKapitanTiyago.Una’yibi
nil
anggonasi Basi
li
oatnaghal uhogsamgakasul atanngbi nata.Nay ani
g
angkahinahunanniKapitanTiyago.Sakangay o’
ydumat i
ngsiPadreI reneatnagbabali
tangkunganu- anong
mganakat at
akot.Nangini
gsat akotangmat anda.Nakadil
atangmat ananapakapitsakur a.Nagpilit
bumangon.Nguni ’
tdinakaya.Bumagsaknabumubul aangbibig.Pat ayna.Nasi
ndakangkur a.Tumakbo.
Nakahawaksakany aangpat aynanakal adkadniyahanggangsagi tnangsi l
i
d.

Ki
nagabihan.Sai
sangbinyaganaymaynagsabogngkuwal ta.Nag-agawanangmgabata.Nagkaingaysamay
pi
ntongsimbahan.Isangopisyalangnagdaan.Nabi
glai
tosapag-aakal
anggawai
yonngmgspi l
i
busteri
ly
o.
Hi
nabolngsableangmgabat angnagsi
pasoksasimbahan.Nagtakbuhanangmgatao.Nagsi
mulanar awang
hi
magsikan.

Dal
awangt aoangnahul
ingnagbabaonngsandat asasilongngisangbahaynat abl
a.Hi
nabolngmgataoang
dal
awaupangi bi
gaysapamahal aan.Dii
tonangahuli
.Angmgabar il
aylumangeskopetanamaaripang
makasugatsagagamit.
Isangbeteranoangnapataydahilpi
nagkamalanngisangkawaninayaonay
est
udyante.I
sangbi
ngiangsininosaDulumbay an.Hi
ndiitosumagot.Bi
nar
il.Patay
!

Saisangt
indahanaysi
Tadeokaagadangi
pinaki
bali
taan.Bi
nar
ilnar
aw,anangpi
nagt
anungan.Napadai
ngang
babae.Malaki
rawangutangni
Tadeosakanya.Anangkausapaybakar
awmadamaypakayTadeoangmay
9|FILIPINO 10
 TuguegaraoAr chdi
ocesanSchoolSy st
em
LYCEUM OFTUAO
Centr
o02, Tuao,Cagayan,
3528
Emailaddress:l
yceumoftuao1965@y ahoo.
com.
ph
t
indahan.Nat
ahi
mikangbabae.

Luku-lukorawsi I
sagani.Kusapar awnagpadaki p.Babari
li
ndawmal amang.Walanganumandawsakany a’
t
walangut angsakany asiIsagani
,ananggi nangnamayt i
ndahan.Anorawkayaanggagawi nni
Paulit
a.Baka
rawpakasal saiba,anangt umugon.Halosl ahatngbahayaymaymganagr ur
osaryo.
Satir
ahanninaPlacido
Penitente,hi
ndinani
niwalaangplaterosamgapaski l.GawalangdawiyonniPadreSalv
i.Ayonnamansai sa’
y
siQuirogaangmaygawa.Mayi bigdawi pasoknakont rabandosiQui
rogaatnasalooknasandaanglibong
pisongmehi kano.Nagkaroondawngkagul uhan.Pi
nadulasanangmgakawani saadwanaatnakalusotang
salapi.

Maynarinigsilangmgay abag.Nat i
gilangusapankayQui r
oga.Kunwa’ybinanggi
tngisasi SanPascual Bai
lon.
Angdumat ingaysi Placido.Kasamaangmanggagawangkuwi t
isopulburasiSimoun.Hindir
awnakausapni
Pl
acidoangmgabi l
anggo.Tat l
umpur aw.Ay onsamanggagawangpul buraaymagpupugut anngul osagabing
i
yon.Hindirawmangy ay ar
iiyon,anangi sa,dahilsiSi
mounnasi yangmadalasmagpay oniyonaymay saki
t.
Nagkapali
tanngt i
ngi
nangdal awangbagongdat ing.
Nanggabi ngiyonaypinal
it
anangmgat anodsapi ntong
si
yudad.Ipinali
taymgaar ti
ly
erongKast i
la.Kinabukasanaynakat agposaLuneta,malapitsapint
o, ngbangkay
ngisangdal agit
angkay umanggi .Haloshubad.Nguni tnaki
tamani yonniBenZay baydi nanabal
ita.

Kabanat
aXXI
X:AngHul
ingPat
i-
ukol
kayKapi
tan
Ti
yago

Mar angalangli
bingni Kapit
anTiyago.Si Padreireneanghi ni
rangnat agapamahalaattagapagpatupadng
test
ament ongkapi tan.Paghahat
i-hati
inangkany angkayamansaSt a.Clar
a,saPapa,saArsobispo,atsamga
orden.P20.00ayi t
inir
aparapangmat r
ikulangmgaest udyant
emahi hirap.I
minungkahii
toniPadreIrenepara
masabi ngtagatangkil
iksi
yangmgaest udyante.I
nalisnikapi
tanTiyagoangP25. 00pamanakaybasi l
iodahi
l
sakawal ang-ut
angnal oobngunitisinaulinipaddreIreneatsiyarawangmagpapal uwalsasari
li
ngbul sa.

NangnakaburolsiKapi
tanTiy
agoaymar ami angusap-usapanukolsakanya.Nakit
arawngmgamonghaang
nagli
l
iwagnakaluluwaniKapi
tanTi yago.Iyondawangut angsamar amingpamisangnagawani Kapitan.
Naisi
pngsakrist
annaipanabingangkal uluwani Kapit
anTi y
agoaymayhawakpangmangkokngt aho.May
nangaghakanamanghamuni nni Kapit
anTi yagongsabongsi SanPedro.Per
opaanomagkakamat ayano
magkakatal
omagmanoknakal uluwa?Ay onkayPi l
osopoPr i
motiv
o, di
magkakatal
osagka’tangpagkat al
o’y
kaugnayngsamangl oobaywal angpuwangsal angi
t.

Hinanduganni Quir
ogangi sangt abakosi DonPr imoti
vo.Sakanagt anongnangmal umanay:Si
gul opuedede
contalat
aali
edogal elaconki l
isto,a?Cuandomuel e,miacontal
ista,ja?Maynagt alosadamitnai susuotkay
KapitanTi
yago.Abito?May roonni tosikapitantinong.Lumang-l
umaatbi nay
aranniyangP36.00.I pagkakal
oob
ni
y aitosamahal nakai bi
gan.Tumut olangsast re.
Prakdawangkai langannakapr akangkalul
uwangnaki t
ang
mgamongha.Mayy ari
naangsast r
enaP32. 00anghalaga,dahilsuki ni
yaangnamat ay.Lumangdami tang
i
pinasuotniPadreIrene.Hindi rawmahal agasal angi
tangdami t.Tatlongprayl
eangdapi tsali
bingni Kapit
an.
Mar amingkamany angnangsi nunogatgay undinangiwini
siknaaguabendi ta.

SiDonyaPat
rocini
onamatandangkaagawni
Kapit
anTiy
agosapagpapat
aasanngihisapagkabanal
ay
nagnai
smamat aynaki
nabukasanupangmal
ibi
ngsi
yanglal
ongdaki
l
aatkahanga-
hanga.

Kabanat
aXXX:
SiHul
i

Nabali
tasaSanDiegoangpagkamat ayniKapi
tanTi
yagoatangpagkadakipkayBasil
io.Dinamdam ngbay an
nanghigi
tanghuli
.Maarirawipataponopat ay
inangbi
nata.Ener
or i
ndawnangbi t
ayi
nangt at
longmarti
tsa
Kabi
te.Mgaparinaiyon,
nabit
aypa.Ti yakdawnabibi
tayi
ndinsiBasil
io.Nagkagay
ondawsi Basil
io,
ayonkay
HermanaPenchang,dahi
ldinag-aagwabendi t
asaSimbahandahilnarur
umihansatubig.Hindiraw

10|FILIPINO 10
 Tuguegar aoAr chdi
ocesanSchoolSy st
em
LYCEUM OFTUAO
Centro02, Tuao,Cagayan,
3528
Emailaddress:lyceumof t
uao1965@y ahoo.
com.
ph
nakasasaki
tangagwabendi
ta.Nakagagalingpangar awito.Mayil
anpaangnani
sir
insabi
nat
a.

Nguni
tmar ami angnagsasabingdidapatmangy
ariiy
onkayBasil
io.
Tahimiki
to.Naghihi
ganti
rawlamangang
mgaprayledahilsapagkakatubosniBasil
i
okayHulinaanakngtuli
sangsiTales.Mabutir
awatpinaal
isna
ni
yasiHuli,ani
Her manaPenchang.Ay awdawniyangmagali
tangmgapr ayl
esakany a.Angtot
oo’ydi
niya
i
bigi
patubossi Huli
.

SiHermanaBal i angnagbalit
akayHul ingtungkolkayBasili
o.Hi
nimat aypasi Huli
dalangbal it
a.SaPi li
pinas
aykail
anganangni nongsaanomangpagki l
os.Wal anangtagat
angkiliksiBasil
i
osapagkamat ayni Kapitan
Tiy
agokay a’tti
yaknamabubul oksabilangguansi Basi
li
oomabi bit
aywal amangkasal anan.Naisipniyang
tul
ungansi Basili
o.Atmaykunganongnagbul ongsakany anapatulongkayPadr eCamor ra,ang
nakapagpalayakayTandangSel o.Kungsabagay ,nangpasalamatanni yaangkuraaydi i
tonasi yahan.Humi ngi
i
tong“pagpapasaki t”pa.Mulanoo’yiniwasannai t
oni Hul
i.Gay
unman, maymgabi nat
angbi namboni Padre
Camor r
anangmanghar anaangmgai yonsadalaga.Maynangagsapant ahanangdi mabuti
kayHul iukolkay
PadreCamor r
a.Pinar
unggitansiyasapaglalakadniya.

Mulanoo’ynagingmalungkut
insiHuli
.Minsa’
ynaitanongkayHer
manaBal
ikungnahuhul
ogsai
mpi
yer
noang
nagpapakamatay.Di
natuloyangbalakni
ya.Natakotsiyasai
mpiyer
no.

I
pinay
oniHermanaBalinamagtanongsi
lasatr
ibunal
.Kaunti
ngpabagsaklangdawatpapay
uhannasilanito.
Nguni
tangtagasul
ataywalangnagawaonai
payokundipatunguhinangdal
awangbabaesahukom pamayapa.
Sawakasaynagpayoanghukom: “Angt
angi
ngmakapagl i
l
igtaskayBasi
li
oaysiPadr
eCamor r
a–kungi i
bigin
ni
ya”,
sabaytur
okayHuli.

Hindi
kumibosiHuli
.Inaakal
ani
HermanaBal
inatumpakangpay
o.AyawniHuli
namagt ul
oysi
l
asa
kumbento.Bat
idni
Her manaBal
iangdahi
l
an.Si
PadreCamorr
aayti
nagur
iangSiKabay
o–sady angmal
i
kot
sababae.

NakiusapsiHul
i naangmanangnal amangsanapumasakumbent o.Wikanghukom ayhigi
tnamabisaang
pamanhikngisangdalagangmaymukhangsar i
wakay samukhangi sangmatanda.Nanaogangdalawa.Nang
nasadaanna’yay awnanamanni Huli.Angpagpapakasaki
tnahini
hingini
PadreCamor r
aaypinagbi
ngihanni
Huli
mangahuluganngdi kapat
awaranngsar il
i
ngama.Ngay onba’
ygagawinniyaiy
ondahilkayBasi
li
o?
Magigingi
sasiyanglusak.Magingsi Basil
i
o’ymandidi
risakanya.

Mayil
angnagpar
unggitnadisiy
apapatulanngkur a.Mar
ami
ngdalagasabayan.Aanhi
nnit
oangisang
t
aganayonl
amang.Atbabaril
i
nsi Basi
li
o!Binangungotsi
Hul
inanggabi
ngiyon.Dugo!Si
ndak!Mgaput
ok.
Naki
taangama.SiBasil
io’
ynaghihi
ngal
o.

Kinahapunanngsumunodngar awaykumalatangbal
it
angmaymgabinar
ilnasamgaestudyante.I
pinasi
yani
Hulinakinabukasanuli
aymagsasady
anasiyasakumbento,
mangyar
inaangmangyari
.Ngunitnangmag-
uumagana’ ydirinsi
yanagt
ungosakumbento.Dumaanangmgaar
aw.Umasasi Hul
isaisanghimala.Gabi-
gabi’
ydisiyapinatul
ogngmgapangamba.

Sawakasaydumat ingangbal i
tamul
asaMay nil
anasi Basil
ionalamangangnabi bil
anggo.Nakalayanglahat
angkasamahan.I patat
aponnar awsaCarol
inassiBasil
io.I
toangnag- udyokkayHulinahanapinsiHermana
Bali
.Nagbihi
sngpi nakamahusaynadamit.Kinagabi
hanaynagi ngusap-usapanangnangy ar
ikayHulinang
hapongiyon.Tumal onsabintanangkumbentoatpataynadinampotsabat ongnakabuntonsaibaba.Si
HermanaBal iaypatakbongbumabasapintongkumbent oatnil
ibotangdaanatnagsisigawatnagpupukpok
sapint
ongkumbent osiTandangSel
o.I
ti
naboyitongpal oattul
ak.

Kabanat
aXXXI
:AngMat
aasnaKawani

11|FILIPINO 10
 TuguegaraoAr chdi
ocesanSchoolSy stem
LYCEUM OFTUAO
Centr
o02, Tuao,Cagayan,3528
Emailaddress:l
yceumoftuao1965@y ahoo.com.ph
Hindimanlamangnabalit
asamgapahay aganangnangy arikayHuli.Nangakalay
aangmgaest
udyany
e.Una’
y
siMakarai
g.Pinakahul
isiI
sagani
.Nabalitasatul
ongni BenZay b,
angpagi gi
ngmahabagi
nngHeneral
.Ang
tangi
ngdinakalayaaysiBasi
li
o.

Ipi
nagtanggolngMat aasnaKawani si Basi
li
o.Mabuti
ngbatarawatmat ataposnangpanggagamot .Lalong
napahamaksi Basil
iodahillahatngsabi hi
nngKawani ayti
nutut
ulanngHener al
.Atkail
angandawmagkar oon
nghali
mbawangdi dapattularanangmgamahi l
igsapagbabago.SiBasil
ioaypinagbi
ntanganngHener al na
gumami tngbawal naaklatsamedi sina.SinabingKawaninadapatmat akotangHeneralsabayan.Nat awa
angHener alwalar
awsi yangpaki alam sabay andahil
angnaghalansakany aayangbay angEspanyahi ndi ang
bansangPi l
i
pinas.
Kapagi t
inanggi sai sangbayanangliwanag,t
ahanan,katar
unganatkalayaani
tuturingng
bayannamagnanakawangnagt anggi ngmgaito.

NangnasakanyangsasakyannaangMataasnaKawani aynasabi
niy
asakany
angkutserongkat
utubo:
“Kapagdumat
ingangar awnginy
ongpagsasar
il
iayal
alahani
nmongsaEspanya’
yhi
ndi nawal
anngmga
pusongtumi
ti
bokdahilsainy
o”.

Makaraanangdal
awangorasaynagbi
ti
wsat
ungkul
i
nangKawani
atnagsabi
ngsi
ya’
yuuwi
saEspany
alul
an
ngkasunodnakor
eo(bapor)
.

Kabanat
aXXXI
I:AngBungangmgaPaski
l

Dahi
lsamganangy
ayari
samgaestudy
ant
eangmar
ami
ngmagul
angaydi
nanagpaar
alngmgaanak.But
ipa
angmagl
imay
om okaya’
ymasaka.

Marami angdi nakasul

i
tsaeksami ngi bi
nigayngserbi
syosibil
.NatuwapasiTadeo,si
niganangkany angmga
akl
at.SiPelaezaynapat al
isanegosy ongama.Napasa- EuropasiMakarai
g.SiI
sagani’
ysaakl atl
amangni
PadreFernandeznakasul i
t.Si
Salvadoraynakapasadahi lsakahusayangmagt
alumpati.SiBasil
iol
amngang
dinakakuhangpagsusul it
.Nasabilangguanpasi y
a.Doonni yanabat
idangpagkawalani TandangSelosa
tul
ongni Senongnakut seronatangingdumadal awsabilanggongkanayon.

SiSimounaymabut
ina’
tayonkayBenZay
baydi
mag-
uusi
gatsahal
i
paymadar
aosngi
sangpi
stangwal
ang
katul
adbagoumal
issabay
an.

Naipayoni
BenZaybnabil
inniSimounangbahayniKapi
tanTi
agonanabi
lingamaniPel
aez.Mulanoo’
y
madalassiSi
mounsati
ndahanngmgaPel aeznawikangiba’
ypi
naki
samahannani
ya.Attumagalangi
lang
l
inggoaynabal
it
angi
kakasalsi
Juanit
okayPauli
ta.

Higi
tnamagkabagaysi
Juani
toatPaul
i
ta.Kapuwawal
angi
sipatmuni
ngl
ampassapansar
il
ingkal
i
gay
ahan
kapwaanak-
Maynil
a.

Hini
ntay-
hintayngbuongMaynil
aangpigi
ngsakasal
ngdalawa.SiSi
moundawangmamamahal a.I
to’
y
ganapindalawangarawbagoumali
sangHeneral
.Angmgat aga-
Maynil
aaynaki
pag-
agawansa
paki
kipagkil
alakaySi
mounupangsi
la’
yanyay
ahansapigi
ng.

Kabanat
aXXXI
II
:AngHul
i
ngMat
uwi
d

Ar
awngpag-ali
sniSimoun.Sasamanasi y
asaKapit
anHeneral.Nakahandanaangkany
angdadal
hingmga
al
ahasatl
ahatna.Pani
walangmar aminahindi
makapangahasmagpai wansi
Smoun.Mari
ngpaghi
ganti
han
si
yangmgagalitsakanyaopag-uusi
ginsi
yangkahal
il
i
ngHener al
.

Nagkul
ongsiSi
mounsakany
angsil
i
d.Walarawdapattanggapinkundisi
Basil
i
o.Dumatingangbinat
a.
Pi
natul
oysi
yasaut
usanKaylaki
ngipi
nagbagoni
Basil
i
o.Pay atnapayat,
gusotangbuhokatwalangayosang

12|FILIPINO 10
 TuguegaraoAr chdi
ocesanSchoolSy st
em
LYCEUM OFTUAO
Centr
o02, Tuao,Cagayan,3528
Emai
laddress:l
yceumof t
uao1965@y ahoo.com.ph
pananamit.Walaangdat
ingkaamuansakany angmgamat a.Matal
im naangmgai yon.Parasiy
angbangkay
nanabuhay .Magi
ngsiSi
mounaynagul umihansaany ongkababay an.SinabiniBasi
liokaySimounnasiyaay
nagi
ngmasamanaanakatkapat i
dnani l
imotniyaangpagkapatayngkapat idkayasiyaaypinarusahanng
Diy
os.Siyangayonaynakahandanggumant ingsamasama.Si nabiniyanaangpag- iwasniyasagulonatul
ad
ngpakiki
i
sakaySi mounaynagbungalamangngkany angpagkabil
anggoSasani bnar awsiyakaySimoun.

Noonlamangnagsal
i
tasi
Simoun.Nasasapanigdawpal
ani
yangt
alagaangkat
wir
an.Angkany
angusapi
nay
si
yangusapi
nngmgasawimpaladnatul
adniBasi
li
o.

TumindigsiBasi
li
onamaal i
wal
asnaangmukha.Si nabi
niyangmatutul
oynaanghimagsikandahi
lhindina
si
yanag-aat
ubili
.Si
nabiniSi
mounnaangmgaat i
ngmapay apaatayawngguloangsiyangnagtul
aksakanya
upangipagt
uloyangkanyangmgabalak.Kungnoonsana’ynagkat
ulungannaangmganasasamat aasna
l
ipunanatangmganasai babaanggawainsanaaymapagkawanggawaathi ndimadugoatbuktot
.Samga
i
mbi ni
yanatagpuanangkanyangmgakat ul
ong.Kungsi
lamanayhi ndimakagawangmaki ni
snaestatuwa
sapatnangsimulanni
laangpagl
il
okatbahalanaangmgasusunodsakani la.

Dimaunawaanni Basi
li
osi Simoun.Nagtul
oysi
lasalaborat
or y
o.Samesaroonaymayisangkakaibangil
awan.
Angpinakal
alagy
anayany ongGranada,maybit
akatnaiinopaangmgat il
abutonit
o.Ti
nanggalniSi
mounang
mit
sa.Bakalnamaydal awangsentimetr
oangkapalnasi si
dlannamayisangl
itr
onggas.Bi
nuhusanitoni
Si
mounngl iki
do.Nabasani Basi
li
oangnakati
ti
ksalalagyanngl i
ki
do–nitr
ogl
isi
ri
na.

Tumangosi Simoun.Ipi
nal
i
wanagni yanaanggr anadaayhindiisangpayaknadinamit
a.Iyondawangmga
ti
niponnal uhangmgaapi nasiyangpangl abanni l
asalakasatdahas.Noonlamangnakaki t
angdi
nami t
asi
Basil
io.Hindimakakiboangestudyante.Tinurni
l
y uhanniSimounangi sangmasali
muotnakasangkapang
i
nil
agaysai l
awan.Si
nabiniSi
mounnaangi l
awanaygagami t
insaisangpist
a.Pagkar
aanng20mi nutoang
l
iwangni t
o’ymangungulimli
m atkapaggi nalawangmi t
saaysasabogangGr anadakasunodangmgasupot
ngpul bur
asakai nanatwalangmakalili
gtassamgabi sit
angkapistahan.

Nabigoangpagkakagulongkatul
ongsanaangmgaartil
yerodahilsakawalanngpangangasi
wa.Ngayon
kai
l
anganni yasiBasi
l
ioupangmangungunasalabanan..Kukuninnilasati
ndahanniQui
rogaangmgabar i
lat
pat
ay i
nanglahatngkalabanatayawsumamaatpatayin.Hindinasinuri
niBasi
li
oangnarini
g.Bi
nulagnasi
ya
ngtatl
o’tkal
ahat
ingbuwangpagkabil
anggo.
Nai
sniyangmaghi ganti
.

Kabanat
aXXXI
V:AngKasal
niPaul
i
ta

Nasasadaansi Basi
li
o.Ika-
8nggabi.Makiki
tul
oysanasi
yakinaIsaganinguni’
thi
ndiumuwi angkai
bigansa
buongarawnaiyon.Dalawangorasnalamangatsasabognaangi l
awanni Simoun.Maramingdadanakna
dugo.Maramiangmamamat ay.Si
nal
atniBasil
i
oangkanyangrebolberatmgabala.Naalal
aniyaangbabalani
Si
mounnasi y
aayl umay osadaangAnloague.

Naghinal
asiBasil
i
o.Angbahayni Kapi
tanTiy
agoaynasadaangiyon.MaybinanggitnakasayahansiSi
moun.
SabahaynaiyonidaraosangpigingsakasalninaPaul
i
taatJuanit
o.naki
taniyangdumat i
ngangsasaky anng
bagongkasal
.Nahabagsi Basi
l
iokayI sagani
.Naisi
pni
yangyakagi
nngsumamasakany asiI
sagani.
Siyari
n
angtumugon.HindipapayagsiIsaganisagayongmadugongpagpataysamar ami.Hindipanarar
anasannito
angnangyari
sakany a.

Nagunit
aniyaangpagkabilanggo,angkabi
guansapag- aar
al,
angnangyarikayHuli
.Mulinghinaplosang
pul
uhanngr ebol
beratninasangdumat i
ngnasanaangsandal i
nghinihi
ntay.Naki
taniy
angdumat i
ngsiSi
moun.
SiSi
nongangkut ser
oniSimoun.Sumunodangsasaky anniSimounsamgabagongkasal .Nagt ungosiBasi
l
io
saAnloague.Doonangtungohal osnglahat–sabahyni Kapit
anTiyago.AngKapitanHeneral angninongat
dadal
osahapunan, dal
aangi sangtangi
ngilawanghandognamanni Si
moun.

Angmgadi
ngdi
ngngbahayaydi
niki
tanngmagagar
angpapel
armagagar
angar
any
aatmgabul
akl
akang
13|FILIPINO 10
 Tuguegar aoAr chdiocesanSchoolSy stem
LYCEUM OFTUAO
Centro02, Tuao, Cagay an,3528
Emailaddress: l
yceumof tuao1965@y ahoo.com.ph
palamuti.Mgaangkatangal pombr a.Kurti
nangpul angpel usnanabubur dahannggintoatmayunangtit
ikng
pangalanngmag- asawa.Mayt i
nuhognaar tipisyalnabul aklakngsuha.Magar ang-magaraangbahaynaiyon.
Paranghapagngmgadi y
osesangpagdar ausannghapunan.Angmesapar asamgadaki l
angpanauhi
nat
mgadi yus-di
yusanaysaasot eanakalagay.Pi pit
oangdoonayl ul
uklok.
Naroonangpinakamasarapat
pinakamamahal i
ngalak.Ubos-kayasi DonTi mot eo.Kungsi nabi l
amangngHener alnaibi
gnit
ongmakainng
tao,gagawiniyonniDonTi moteo.

Kabanat
aXXXV:
AngPi
ging

Ikapi
tonggabinangmagsisi
mulangdumat i
ngangmgamaypaany aya.Unaangmali
l
ii
t.Sunodangpal
aki
sa
katayuansat
ungkuli
natsakabuhayan.Lahataypi
nagpupugay
anniDonTimoteo.

Dumat i
ngangbagongkasal .Kasamasi Dony
aVictor
ia.Bati
an.Kamayan.Naroonnasi
naPadr eSal
vinguni
’
t
walapaangHener al
.Nai
stumungoni DonTimoteosapal i
kurannguni
’tdisi
yamakaal
i
satwal apaang
Heneral
.Maypumi nt
assamgakr omosapader.Nagali
tsiDonTimoteo.Iy
onsawangpi nakamahal
namabi bi
l
i
saMay nil
a.Si
sisngil
i
ndawni yaangutangngnamintaskinabukasan.

Dumatingnari
nangheneral
.Nawal
angmgadinar
amdam ni
DonTi
mot
eo.Maynagsabi
naangar
awng
kapi
tandahi
lnati
ti
ti
gannati
onanghar
ap-
har
apan.

SiBasil
i
oaynasahar apngbahayatpi napanoodangmganagdar ati
ngan.Naawasi y asamgai nakal
aniyang
mgawal angmal aynamamamat ayr oon.Naii
sipnabigyanngbabal aangmgai yon.Nguni’tsi
yangpagdati
ng
ngsasaky anninaPadreSl aviatPadr eIrene.Nagbagosiyangi si p.Hindiakodapatmagmal abi
ssa
pagti
ti
walangi ni
lagaksaaki n.Ako’ ymayut angnaloobsakany a; sakani l
a’ywal a.Siyaanghumukayng
l
ibi
nganngaki ngi nanapi nataynila.Ako’ynagpakabuti
;pinagsikapankongmagpat awad,anoangginawasa
aki
n?Mangamat aynangasi alnaangami ngpagti
ti
is,
nasabi ni Basilio.
Nakitaniy asiSimoun,dalaangil
awan.
Waringkakila-
kil
abotangany oni Simounnanal il
i
gidngapoy .Par angnag- ali
nlangansapagpanhi ksahagdan
siSi
moun.Nguni ’
tnagtuloyrinit
o.Nangdumat i
ngangKapi tanHener alaysandal i
ngnakipag-usapdit
oatsa
i
bangnar oonangmag- aalahas.Sakai tonawalasapani nginni Basi l
io.

Namay ani
nanamanangkabut i
hang- loobni Basil
io.Nali
motangi na,angkapat i
d,siHuli
,angsar i
l
ingkaapihan.
Ninai
snailigtasangnangasabahy .Nguni ’
thinadlangansiyangmgat anoddahi l
samar usingni yangany o.
NamutlasiSi mounnangmaki tasi Basili
onai niwanngt anod-pint
oupangmagpugaysamag- aalahas.Mat i
gas
angmukhani Simounnat umul oysasasaky anatnag- utos.SaEskol t
a.Mat uli
n!Mabili
sdingl umay osi Basi
li
o.
Nguni’
tmaynaki tasiyangisanglalakingt at
anaw- tanawsabahay .SiIsagani!Niy
ayaniyaitongl umay o.
Marahangitinul
akni I
sagani angkai bigan.Nagpi l
i
tsi Basi
li
o.Bakitakol al
ayoBukasayhi ndi nasi yaangdat i
.
Mayhapdi angt i
nigniIsagani.I
pinaliwanagni Basil
ioangukol sailawan.Hinilaniy
asi I
sagani .Tumut oli
to.
Mabil
isnalumay osi Basil
io.

Naki
tani
Isagani
nanagt
ungosakai
nanangmgat
ao.Nai
sipni
yangsasabogangbahaykasamasi
Paul
i
ta.
Mabi
li
snanagpasyai
to.

Sal
oobaynagkat
agpoangnagpi
pigi
ngngi
sangkaput
olnapapel
nagani
toangnakasul
at.

MANETHACELPHARES

JUANCRI
SOSTOMOI
BARRA

Isarawbiroiy
on,ani DonCustodi
o.Pataynar awsi I
barra.Nangmaki
taniPadr
eSalvi
angpapelatsulatay
namutlait
o.Sinabinitongi
yonngaangl agdaniIbarra.Sakanahi
l
igsasandi
ganngsil
yaangkurananlambot
satakot.Nagkati
nginangtakotnatakotanglahat.Tatawagsanangmgakawal angKapi
tanHeneral
.Wal ng

14|FILIPINO 10
 TuguegaraoAr chdi
ocesanSchoolSy st
em
LYCEUM OFTUAO
Centr
o02, Tuao,Cagayan,3528
Emailaddress:l
yceumoftuao1965@y ahoo.
com.ph
nakit
akundimgautusangdi ni
yakil
ala.Nagkunwanghi ndit
akot.Magpapatul
oytay
osapagkai
n,ani
ya.Huwag
i
ntindi
hinangi
sangpagbibi
ro.

Nguni’
tnagsali
tasiDonCust odi
o.Ipi
nalagaykongangkahul uganngsulataypapatayi
ntayongayonggabi
.Di
nakaki
boangl ahat
.Maynagsabi .Bakalasuni
ntay o.Bini
tiwanangmgakuby ert
os.Lumabong
i
lawan.I
minungkahingKapitanHener al
kayPadreI renenai t
aasnghuliangmi tsangil
awan.Bi
glangmay
mabili
snapimasok, t
inabi
gangut usanghumadl ang,kinuhaangi l
awan,it
inakbosaasoteaati
ti
naponsail
og,
Mayhumi ngingrebol
ber,maymagnanakawr aw.Angani noayt umal
onsar insail
og.

Kabanat
aXXXVI
:MgaKapi
ghat
ianni
BenZay
b

Mulasabahayni Kapi
tanTiyagoaypatakbongtinungoniBenZay bangkany angt
anggapanupangsul ati
nang
pangyayar
i.Pi
nal
abasniyangbayaniangKapitanHeneral,
sinaPadreIrene,DonCustodioatPadreSalvi
.Ang
l
athal
ainayisari
ngpaghahangadngmabut i
ngpagy aoatpaglal
akbayngHener al
.Ngunitangkanyangisi
nulat
ayibi
nali
ksakanyangpat nugotngpahayagan.Ipi
nagbawal ngHeneralangpagbanggitnganomangukol sa
pangyayar
i.

Dumat i
ngangbali
tamulasaPasi g.Ni
lusobdawngmar amingtul
i
sanangbahay -
pahingahanngmgaprayl
eat
nakatangayngmaydalawanglibongpiso.Malubhaangi
sangprayl
eatdalawangutusan.Gumalawangguni-
guniniBenZayb.Gagawi
nni y
angbay aniangkuranasapagtat
angolaynagkasi
ra-
sir
aangi sangsi
l
yang
gi
nami tl
abansamgat ul
isan.

Nagtungosi
yasaPasig.NatagpuanniyangangnasugatanaysiPadr
eCamorra.Doonsiyapinapagti
kasa
kasal
anangginawasaTiyani
.Mayi sangmali
itnasugatsakamayatmaypasasaul o.Tat
loangmga
magnanakawnamayt aglaynggulok.Limampungpisoangnanakaw.AyonkayBenZay bayhinditamaang
sal
aysayniPadreCamorr
a.Kailangandawgawi ngmaramiangmgat ul
i
san.

Maynadakipsamgat ul
isan.Si
l
ar awayinanyayahangsumamasapangkatni naMat anglawinupang
sumalakaysakumbent oatmgabahayngmay ayaman.Pangungunahansi
langisangKast il
anamat aas,
kayumanggi,putiangbuhokatangpasabi ’
ykumi ki
lossautosngKapitanHener
al nakaibiganniyangmatali
k.
Kat
ulongpar awni l
aangmgaar ti
lyer
o.Walarawdapati kat
akot
.Anghudyatdawayi sangmal akasnaputok.
Walangputok.Inakalangmgat uli
sannasilaayni l
i
nlang.Nagsi
urongangil
anAngi ba’ynagsibali
ksabundok.
Bal
aknilangmaghi gantisaKasti
lanamakal awanangl umokosakanil
a.Angtat
longt uli
sanaynagpasiyang
manloob.

Ayawpaniwal
aanangmgat ul
isansapaglal
arawangsiSi
mounangpunoni l
a.Nguni
’tsiSimounaydi
matagpuansabahayni
ya.Mar ami
ngbalaatpulbur
aroon.SiDonCustodi
oaynaghandanghablalabankay
Si
moun.Mabili
snakumalatangbali
taukolsamag-aal
ahas.Maramiangdimakapaniwala.

Kabanat
aXXXVI
I:AngHi
wagaan

Nabatiddi
nngmadl a,
sali
kodngpagpi gilsabali
ta,
angmgapagbabangonatmgasupotngpul bura.I
toang
nagingpaksangusapanngl ahat-pal
i
him ngalamang.SiChikoykasi
,pay
atnapl
ater
o.Aynagdalanghikaw
parakayPauli
tanangti
natanggalnaangmgapal amutiatmgahapagsabahayniKapitanTi
yagoatnakit
aniya
mismoangsuput -
supotnapul bur
asailal
i
m ngmesa, sasil
ong,sabubungan,
sal
ikodngmgaupuan.

AyondawkayG.Pastaayii
saangmaari
nggumawanggay on-
isangkaawayniDonTimot
eookaagawni
Juani
to.
Naroonsabahayngmgaplat
erosi
Isagani
.Anangmay-ar
ingsiKapi
tanLol
engaymagt
agosi
I
sagani.
Ngumiti
lamangsiI
sagani
.

Nagpat
uloysi
Chi
koy
.Dumat
ingdawangmgasi
bil
.Wal
anamangmapgbi
ntangan.Si
DonTi
mot
eol
amang

15|FILIPINO 10
 TuguegaraoAr chdi
ocesanSchoolSy stem
LYCEUM OFTUAO
Centro02, Tuao,Cagayan,3528
Emailaddress:lyceumoftuao1965@y ahoo.com.
ph
dawatsi
Simounangnangasi
wasapag- aayosngbahaynai yon.Pinaal
isdawangl
ahatngmgadi
kai
l
angan
sai
mbesti
gasy
on.

Naku,
kungmayisamanl
angdawnanani
gar
il
yosamgat
rabahador
,sasabogangbuongdaanngAnl
ogue.
Kungsumabogdawangmgapul
bur
aangnoonggabi
.

Nangatakotangmgababae.Naghulaankungsinoangpinaghi
hinul
aan.Mgapr ay
le.SiQui
roga.I
sang
estudy
ante.SiMakar
aig.Attumi
nginsiKapi
tanTori
nggoykayIsagani.AniChi
koy:ayonsail
angkawani
,si
Simoun.Nagtakaanglahat
.Naal
alaniMomoy ,
isangdumalosapiging,angpagal
isniSimounsabahaybago
magsimulaanghapunan.

Si Simoundawaynawawal a,patul
oyniChi
koy.Kasal
ukuyangit
o’ypinaghahanapngmgasi bi
l.Lal
ongnabuo
sai si
pngmgakababai hanangpagigi
ngdemony oniSimounnanagkakat awang-tao.Naal
alaulini
Momoyang
pagkakaagawsai l
awanni Si
mounnanuo’ ynamamatayanngningas.Nagpay o’tdit
osasili
dni
Isagani.
Nagpat
uloysiChikoy
.Tinat
ayarawngmgamay kapangyar
ihannaangi l
awanaysi yangmagpapasikl
ab
sapul bur
a.

Nahintakut
anggayonnal amangsiMomoy.Nguni’tnangmaki t
aangkasi
ntahangsi
Siensananakat
ingi
nsa
kanyaaynagtapang-
tapangangnagsabi
:Masamanggi nawangmagnanakaw.Mamat aysanangl
ahat!Nag-
antandasatakotanglahatngmatandaatbabae.Lumapi tsi
MomoykayIsagani.

Hindingamabuti
ngkumuhangdi kanya.AniI
saganinamahiwangnakangiti
.Kungnal
amanlamangng
magnanakawnaiyonkunganoangni l
alayon.
kungsiyaanaaynakapag-i
sip-
isi
pti
yaknadiniy
agagawinang
gayon.Pant
ayanmanngkahitano.Hindiakotatay
oskany angkal
agayan!Sakanagpaal
am siI
sagani
.Nguni
t
upanghindi
nabumalikpasakanyangamai n.

Kabanat
aXXXVI
II
:Kasawi
ang-
pal
ad

BuongLuzonhal osangni l
aganapanni Matangl
awinsakany angpanunuli
san.Siya’
ypumataysahukom
pamay apasaTi y
ani,nanunog,nangul
imbat.Ngayo’
ysaBat angas,bukasaysaKabi t
e,di
maglil
i
pat-
arawaysa
Tayabas,pagkataposaysaPanggasi nanosaAl bay.Lagi
ngnalil
igt
asanniMat angl
awinangmgahabol sa
kanya.Atsakawal angkayangmgasi bilsadumakipsamgat ul
i
sanaymgamagsasakangwal angsalaang
kani
langdinaraki
p.

Mayani m opi
tongmagsasakaangdi nakipngmgasi bi
lmataposangisangpagsalakayniKabesangTal
es.
Abut-
sikoatkabit-
kabitanggaposngmgai tonaini
l
akadnangt anghal
i
ngt apatsakai
nit
anngMay owal
ang
sombreroatnakay apak.Angpawisni
la’
tali
kabokaynagpuputi
ksakanilangmukhaangmagkahal ongpootat
kawal
angpag- asa.

Nihindini
lamapahi dangmahapdi ngpawi snasumisigi
dsakani langmgamat a.Kungmayi sangnabubuwal
sahapoatgutom ayhi nahagupitsil
anglahatatangnabuwal aymakakal adkadsakani l
angpagtakbo.
Sumisigawangnabuwal napatayinnasiya.Umiiy
ak.Parangbat a.Isi
nusumpaangor asngkanyang
pagsil
ang.
Nil
alaitpasi l
angmgaguwar diy
asibil
.Nguni’
tmayi sangsi bilnatutolsagayongpagmamal upi
t.
Nangdi makati
isaysumi si
gawnar i
nitosamapagpar usa:Hoy ,
Maut ang,bayaanmosi l
angmagsil
akadnang
payapa!Nagpakiki
lalangbagokangal amangCar oli
nopatuyapangt ugonni Maut ang.Anobaanggi nagawa
ni
nyosamgabi hagngdi gma?Pi nakukundanganannamin.Tugonni Carolino:

Mangyar
i’
ykaawaynanagsil
abanangmgaiy
onangmgai t
o’ymgakababay
annati
n!ganti
ngmapagpahi
rap.
AtbumubulongkayCar
oli
na:Gi
nagany
annat
ini
yanupanglumabanotumakasatnangbari
li
nnal
amangnati
n.

I
sangbil
anggoangsinumpongngpagdumi opag-
ihi
marahi
latnakiusapnapayaganmunasi
yangmakati
gil
nangsandal
i
.Disi
yapinayagan.Mapangani
bdawanglugal
naiyon.Nali
li
gidsi
l
angbundok.Hi
gitkangmal
upit
pakaysamgaKasti
la,anangbihag.

I
sangput
oknangnar
ini
g.Gumul
ong-
gul
ongsi
Maut
angt
utopangdi
bdi
bnani
l
abasanngdugosabi
big
16|FILIPINO 10
 Tuguegar aoAr chdi ocesanSchoolSy stem
LYCEUM OFTUAO
Centro02, Tuao, Cagayan,3528
Emailaddress: l
yceumof tuao1965@y ahoo.com. ph
Alt
o!Sigawngkabongput lang-put
la.(matatapangl amangsawal anglaban) .I
sangputokpaatangkabo
namanangt inamaansabi si
gatnamal uktotsasaki t.I
t i
nurongkaboangmgabi l
anggo.Fuego!sigawniya.At
angmgabi hagaypi nagbabaril
.Sakapal amangl umabanngput ukansamganasabat uhansabundok.Ang
mganasabat uhanaytinayangmayt at
atl
ongr ipl
elamang.Lumusobangmgasi bil
.Angunangumaky at
patungosapinangungubl i
hanngmgadi ki
lalangkal abanaygumul ong-gulongnapababa. Hal
a,Caroli
no!
Nahanangmabut imongpagpapat ama!pasi gawnawi kangkabo. I
sangl alaki
angbiglanglumit
awsai babaw
ngisangtal
ampas.Nagwawasi wasitongbar i
l.
Paput ukan!sigawngkabokasabaysapagmumur a.

Tat
longkawal
angnangagput
ok.Pat
uloynamayi
sini
sigawangl
alaki
.Hi
ndi
siy
amauunawaan.

NatigilansiCaroli
no.Parangnakil
alaniy
ai y
on.Tinutukansiy
angbar i
lngkabo.Ipi
nagbabaril
sakanyaang
l
alaki.Tumal i
masi Car
oli
no.Gumulongatnawal asat alampasanglal
aki
.Mayi si
nigawito.Natul
igsi
Carolino.Par
angnagsi t
ali
li
sangmganagt atagosaitaas.Lumusobangmgasi bil
.Isapanglalaki
anglumi
taw,
satalampas.I niambangl al
akiangsibat.Pi
naputukansi y
angmgakawal .Nabuli
dangl al
aki.

Angunangumabotsakai t
aasanaymaydi nat
nangmat andanglal
aki
ngnaghi hi
ngalo.Bi
nayunet
aito.Diman
l
amangkumur apangmat anda.Nakati
ngi
nkayCarol
ino.Nakaturoangdalir
isali
kodngt al
ampas.Gulil
a’
tat
put
lang-
put
lasi Carol
ino.Naki
lal
aniyangangmatanda’yangingkongniyangsiTandangSelo.Nakit
aniyang
angmgananlalali
m namat angmat andaaymgasalami nngmat i
ndinghinanaki
t.Atnangmamat ayit
oay
pat
uloynamayi ti
nuturosali
kodngt al
ampas.

Kabanat
aXXXI
X:Kat
apusangKabanat
a

Malungkotnatumugt
ogngkany angarmonyum si
Padr
eFl
orenti
no.Kaaal
i
sniDonTibur
ciodeEspadanana
nag-akal
angsi
yaangKasti
langti
nutukoysatel
egr
amanadarakpi
ndawsagabingi
yon.I
nakal
angsiya’
y
natuntonnani
DonyaVict
orina.

Angtelegramaaypinabasangtenyent
engguwardiy
asibilsabay
ankayPadreFlor
ent
inosangal
anng
pagkakaibi
gan.Anangtel
egrama:“
Espany
olescondidocasaPadreFl
orent
inocoj
erar
emitar
avi
vomuert
e”.

Angt otoo,siSi
mounangKast i
langtinut
ukoysat el
egrama.Sugatangdumatingdoonsi Si
mounmaydal awang
arawna.Di manlamangsiyai
nusisaayt i
nanggapsiyangpar i
.Hi
ndipanakabalit
aangpar ingnangyarisa
May nil
a.Inakal
angparinadahilwalanaangKapi tanHeneralaymaynagtangkangmaghi ganti
kaySimoun.
Angsugatni ya’
ybuhatdawsakawal ang-i
ngat,ayonsamag- aal
ahas.Nagkasiy
aangpar isamgapal agay.At
nakatulonganghinal
angpar i
nasi Simounayt umakassamgakawal natumutugisnangtanggapinnit
oang
tel
egrama. SiSi
mounayt umanggingpaggamotpasamedi kosakabesera.Pumay agsiy
angpaal agakayDr.de
Espadanal amang.Malubhaangmgasugatni Simoun.

Tumigi
lsapagt ugtogsi PadreFl
orenti
no.I
nii
sipngpari
angkahul uganngpakutyangngi t
iniSi
mounnang
mabati
dnitoangt ungkolsatel
egramaatsaikawalonggabi angdatingmgadar akip.NaisipniPadre
Flor
ent
inonai sangt aongpalal
osi Si
moun.Dati’
ymakapangy ar
ihan,ngayo’
ykahabag- habag.Nguni
’tbaki
tsa
kanyapini
l
ini Simounnamaki t
uloy?Atdar
akpinnalamangnangpat ayobuhayaynakukuhapangngumi t
i
nangpakutya.Inisi
pni PadreFl
orenti
nokungpaanomai l
il
i
gtasngi sangparingPil
ipinosi Si
moungay ong
noongkapanahunanni t
oayhumamaksakany angpagkamahabang- uringpagkapari atpagka-
indi
yo.

Dipinansi
nniSimounangpaki suyoni Padr
eFlorenti
nomaydal awangbuwanangnakal i
li
pasupangt ul
ungang
makalayasiI
saganisapi i
tan.Si Si
mounanggumawangmgakapar aananupangmapadal iangpagaasawani
Pauli
takayJuanit
onal ubosnai pi
nagdamdam ni I
saganiati
kinalal
ay onit
osamgakapwat ao.Nil
imotni
PadreFlor
enti
noangl ahat.Wal asiyangini
sipkundiangpagl
il
igtaskaySi moun.Nguni
’tparangwalang
pagnanasangmaili
gtasni Si
mounangsar i
l
i.
Pumasoksi PadreFlorentinosasil
i
dni Si
moun.Wal anang
mapangutyanganyosamukhani Si
moun.War ingisangl
ihi
m nasaki tangnoonaytini
tii
sngmag- aal
ahas.

Napaghul
ongpar
inaumi
nom ngl
asonsi
Simoun.Nabaghanangpar
i.
17|FILIPINO 10
 Tuguegar aoAr chdiocesanSchoolSy stem
LYCEUM OFTUAO
Cent r
o02, Tuao, Cagay an,3528
Emai laddress: lyceumof tuao1965@y ahoo. com. ph
Tinangkani Padr eFor ent
inonai hanapngl unassi Simoun.Pasi gawnasi nabingmag- aalahasnahuwagna
sil
angmag- aksay angpanahondahi lmamat aysi yangdal ani y
aangkany angl i
him.Angpar iaylumuhodsa
kanyangr ecli
nat ori
o( l
uhuransapagdar asal)atnanal angi nsapaananngi mahenni Hesukristoatpagkat apos
aybuongkabanal angkany angi nilapi
tangi sangsi l
yonsamay sakit,attumal agangmaki ni
g.Ipi
nagt apatni
Simounangt unayni yangpangal an.Hal osnasi ndakangpar i.Mal ungkotnangumi t
iangmay sakit.Ti nakpanng
paringpany oangmukhaatt umungoupangmaki nig.Isi
nalaysayni Si
mounangkany angbuhay .Labi ntatlong
taonsi yasaEur opa.Nagbal i
ksiy angpunongpangar apatpag- asa.Pinatawadangmganagkasal asakany ang
amapabay aanl amangsi yangmabuhaynangpay apa.Nguni tmahi wagangmgakamayangnagt ul aksakany a
saisangkagul uhanggawa- gawaatangl ahataynawal asakany a.:
pangal an, y
aman, pag-i
big,kinabukasan,
kalayaanatnal igtaslamangsi yasakamat ayansat ul
ongngi sangkai bigan.Ti ni
kaniyangmaghi gant i.
Nangi bangbansasi yadalaangbahagi ngkay amananngkany angmagul angatsi ya’
ynangangal akal.
Nakilahoksiyasahi magsikansaKuba.Naki lalani y
ar oonangkapi tanhener al nanoonaykumandant epa
l
amang.Pi nautangsi ya.Nagi ngkai bi
ganmat ali
kdahi lsakawal anghi yaanngkapi tannasi Simounang
nakaal am.Sat ulongngsal api aynakuhani y
angmagi ngkapi t
anhener alangkai bi
ganatnagi ngsunud- sunur an
sakany adahilsakat akawansasal api.
Inupatanni yaangkapi tansapaggawangmar amingkabukt utan.

Mahabaangpagt atapatni Simounatgabi nanangmat apos.Sandal ingnaghar iangkat ahi

mi kan.Ini
hinging
tawadngpar iangmgapagkukul angni Simounathi nil
ingniyakaySi mounnai gal angangkal oobanngDi y
os
Mahi nahongnagt anongsi Simounkungbaki thindisi
yat i
nulunganngDi yossakany angl ayunin.Angsagotng
pariaydahi lmasamaangkany angpamamar aan.Hindimaili
ligtasngkr i
menatkasamaanangmgadi numihan
ngkr imenatkasamaan. Angpootaywal angnalili
khakundi mgapanakot; angkr i
menaymgasal ari
nang
nali
likha.Pag- ibiglamangangnakagagawangmgabagaynadaki la.Angkat ubusanaykabut ihan;ang
kabut ihanaypagpapasaki t,angpagpapasaki taypag- i
big.Tinanggapni Simounangl ahatnasi nabingpar i
.
Inami nni yangsi yaaynagkamal i.nguni
tnai t
anongni yangdahi lbasamagkakamal i
ngi yonayi pagkaitnang
Diyosangkal ayaanngi sangbay anatili
ligt
asangnapakar ami nghigitpangsal ari
nkay sasakany a.Ang
mat at apatatmababai taynar arapatnamagt ii
snangangmgaadhi kani l
aaymaki lalaatlumaganap. Ang
narar apatnagawi naymagt ii
satgumawaangt ugonngpar i
.Napai li
ngsi Simoun.Angmagt iisatgumawaay
madal ingsabi hi
nsamgahi ndipanakar anasngpagt it
ii
satpaggawa.Anongkl asengDi yosanghumi nging
ganoonkal akingpagpapasaki t.Sinabingpar iayitorawangi sangDi yosnamakat arungan.Diyosna
nagpapar usasakakul angannat inngpananal i
gatsamgagawanat i
ngmasama. Pinabay aannat i
nang
kasamaankay a’tkatulongt ayosapagl ikhani t
o.Angkal ayaanaydi nati
ndapatt uklasinsat ulongngpat ali
m.
Tuklasi nnat i
ni t
osat ulongngnagpapat aasngur ingkat wir
anatkar angalanngt ao..Gumawat ayongmabut i,
tapatatmar angal hanggangmamat aytay odahilsakalayaan.

Pi
nisi
lni
Simounangkamayngpar
i.Naghar
iangkat
ahi
mikan.Dal
awangpi
sil
pa.Nagbunt
unghi
ningasi
Si
moun.Higi
tnamahabangkat
ahi
mikan.

Nangmapunanghi ndiumii
mikangmay saki
taypabul
ongnanagwi kasiPadreFl orenti
no;“
Nasaanang
kabataangnagl
alaanngmagagandangsandal i
,ngkani
langmgapangar apatkasi glahanal
ang-al
angsa
i
kabubut i
ngkanil
angbay an?Saannar oonanghandangmagpakamat ayupanghugasanngdugoang
napakaramingpagkakasala?Upangkarapatdapatangpagpapakasaki
tito’
ykail
angangmal i
nisatbusi
lak.
Nasaanangkabat aangmayl akasnatumanannasaami ngmgaugat ,ngkali
nisanngdi wananar umihannasa
amin,ngapoyngsi glanapataynasaami ngpuso?Okabataan,kay
o’yaminghi nihi
ntay!
”

Nangili
dangl uhasamgamat angpar i
.Binit
awanangkamayni Simoun.Lumapi tsadurungawan.May
kumat oknaut usangnagtanongkungmagsi sindinangi l
awan.Sat ul
ongngi sanglampar aayt i
nanglawansi
Simoun.Hi ni
poi t
o;nabati
dnai toaypat ayna.Lumuhodatnanal anginsi Padr
eFlorenti
no.Tinawagangmga
utusan,pinal
uhodatpi nagdasal.Umalissasili
dsi PadreFlor
entinoKinuhaangt akbangbakal niSi
moun.
Dinalait
osat alampasnal aginginuupuanni I
sagani upangsisi
ri
nngt i
nginangkalal
imanngdagat .Doonay
i
nihagisngpar iangmgat akbangbr i
ly
anteatal ahasniSimoun.Ni l
ulonngdagatangkay amanangy aon.

18|FILIPINO 10
 TuguegaraoAr chdi
ocesanSchoolSy st
em
LYCEUM OFTUAO
Centr
o02, Tuao,Cagayan,
3528
Emai
laddress:l
yceumoftuao1965@y ahoo.
com.
ph
PAGSASANAY!

Panut
o:Sagut
inangmgasumusunodnakat
anungan.

1.Si
nosiQui
roga?Anoangl
i
him nanar
aramdamanni
yasahandaangi
yonhabangsi
yaaynaki
ki
sal
amuhaat
naki
ki
pagngi
ti
ansamgapanauhi
n?

2.Kungi
kawangt
atanungi
n,anoangposi
blengmangy
ayar
ikungmat
utuhanngmgai
ndi
oangwi
kangkast
il
a?

3.Baki
tnagbagosiPl
aci
domul asapagi
gingmatimpi
int
ungosapagi
gingmapaghi
magsi
k?Masi
sisi
moba
si
yasapagbabagongit
o?Ipal
i
wanagangi yongsagot
.

4.AnongmasasabimosawinikaniDonCost
udi
ona"angiba'
yipi
nanganakupangmag-
utosatangi
ba'
y
upangmagl
ingkod?
".Sumasang-ay
onkabasakanyangi
nil
ahad?

5.Paanomoi l
alar
awanangpi si
kalatpanl
oobnakat
angi
anni
naCamar
oncoci
doatt
iyoKi
ko?Anoang
kani
langpagkakat
uladatpagkakai
ba?

6.Anongkaugal
i
angi
ki
nabi
tsamgaPi
l
ipi
noangnasal
ami
nmor
it
o?

7.Paanonakaapekt
osabuhayngmgaPi
l
ipi
nohanggangsakasal
ukuy
anangmgakaugal
i
angi
to?

8.Saiyongpal
agay,
dapatngabangsabi
hingkaugal
i
angPi
l
ipi
noangpagi
ginghul
isaor
asnanaki
l
alang
"FI
LIPI
NOTI ME"
?Pangatwi
ranan.

9.Kungi
kawsi
Isagani
,
sasabi
hinmor
inbasai
yongmi
namahal
angi
yongmgapangar
ap?Baki
t?

10.Kungi
kawnamansi
Paul
i
ta,
paanomoi
papaki
taangi
yongsupor
tasai
nii
big?

Kar
agdagangpagsasanay
!!

REPLEKSYON!

Sagut
inangmgasumusunodnakat
angungan.

1.Basesamganabasangt
ekst
o,paanodapathar
api
nangmgat
akotnabungangmgasul
i
rani
nsabuhay
?

2.Baki
tmahal
agangmaunawaannangl
ubosngmgakabat
aangPi
l
ipi
noangmensahengt
agl
ayngnobel
ang
ELFILI
BUSTERI
SMO?

3.Baki
tkai
l
angangmagi
ngmat
atagatbukasangi
sipsapaghar
apsamabi
bigatnapagsuboksabuhay
?

19|FILIPINO 10