Documentos de Académico
Documentos de Profesional
Documentos de Cultura
CURSO DE
CÁLCULO DIFERENCIAL
DESARROLLADO POR
2020
2
Referencias
- Leithold, Louis, El Cálculo, Oxford University Press-Harla. 7a edición, México,
1998.
- Haaser, N., La Salle, J. y Sullivan, Análisis Matemático, Trillas, México, 2003.
- Claudio Pita Ruiz, Calculo de una Variable, Prentice Hall Hispanoamericana S.A,
Mexico, 1998.
- N. Piskunov, Calculo Diferencial e Integral Tomo I, MIR Moscu, Rusia, 1977.
Capı́tulo 1
UNIDAD I: LÍMITES
1.1. Sesión 1
1.1.1. Funciones
Definición 1.1.1: Definición de una función
Una función f , es una regla de correspondencia que asocia a cada elemento
x en un conjunto denominado Dominio un sólo valor f (x) de un segundo
conjunto.
Notación funcional:
3
4 CAPÍTULO 1. UNIDAD I: LÍMITES
Ejemplo 1.1.1
Si f (x) = x2 − 3 entonces
f (0) = 02 − 3 = −3
f (1) = 12 − 3 = −2 (1.1)
f (2) = 22 − 3 = 1
Dominio y rango
I
Figura 1.2: Dominio.
Solución
I
4 − x2 ≥ 0 =⇒ x2 − 4 ≤ 0
=⇒ (x − 2)(x + 2) ≤ 0
(x + 1)(x2 + 3x − 10)
f (x) = (1.3)
x2 + 6x + 5
Solución
Como
f (x) =
I
(x + 1)(x + 5)(x − 2)
(x + 5)(x + 1)
1. Suma f + g:
2. Resta f − g:
3. Producto f g:
f
4. Cociente :
g
! !
f f (x) f
(x) = , Dom = Dom(f ) ∩ Dom(g) − {x : g(x) = 0}
g g(x) g
(1.7)
f
Ejemplo 1.1.4: Determine fórmula(reglas) para f + g, f − g, f g,
g
y calcule sus dominios de
√ √
f (x) = 8 x + 2 y g(x) = 16 − x2 .
Solución
f (x) es un número real si y solo si x+2 ≥ 0. De donde Dom(f ) = [−2, +∞i.
Por otro lado,
I
16 − x2 ≥ 0 ⇐⇒ x2 − 42 ≤ 0 ⇐⇒ (x − 4)(x + 4) ≤ 0
Por consiguiente, Dom(g) = [−4, 4].
1. Suma:
√ √
(f + g)(x) = f (x) + g(x) = 8 x + 2 + 16 − x2 ,
Dom(f + g) = Dom(f ) ∩ Dom(g) = [−2, +∞i ∩ [−4, 4] = [−2, 4]
2. Resta:
√ √
(f − g)(x) = f (x) − g(x) = 8 x + 2 − 16 − x2 ,
Dom(f − g) = Dom(f ) ∩ Dom(g) = [−2, +∞i ∩ [−4, 4] = [−2, 4]
3. Producto:
√ √
(f g)(x) = f (x)g(x) = 8 x + 2 16 − x2 ,
Dom(f g) = Dom(f ) ∩ Dom(g) = [−2, +∞i ∩ [−4, 4] = [−2, 4]
1.1. SESIÓN 1 7
4. Cociente:
√
II
! 8
f f (x) x+2
(x) = =√ ,
g g(x) 16 − x2
!
f
Dom = Dom(f ) ∩ Dom(g) − {x : g(x) = 0} (1.8)
g
= [−2, 4] − {−4, 4}
= [−2, 4i
(g ◦ f ) (x) = g (f (x))
(1.9)
Dom(g ◦ f ) = {x : x ∈ Dom(f ) ∧ f (x) ∈ Dom(g)}
Ejemplo 1.1.5
1 1
Sean f : [3, +∞i −→ R definida por f (x) = y g : [ , +∞i −→ R
x−2 2
2x + 1
definida por g(x) = . Calcular el dominio de (g ◦ f )
x
8 CAPÍTULO 1. UNIDAD I: LÍMITES
Solución
Por definición
I
Dom (g ◦ f ) = {x : x ∈ Dom(f ) ∧ f (x) ∈ Dom(g)}
1 1
= {x : x ∈ [3, +∞i ∧ ∈ [ , +∞i}
x−2 2
1 1
= {x : x ≥ 3 ∧ ≥ }
x−2 2
2 − (x − 2) (1.10)
= {x : x ≥ 3 ∧ ≥ 0}
2(x − 2)
x−4
= {x : x ≥ 3 ∧ ≤ 0}
x−2
= {x : x ≥ 3 ∧ x ∈ h2, 4]}
= [3, 4]
1 1 8 10
V 1 (3) = h3 − , 3 + i = h , i (1.11)
3 3 3 3 3
8 10
V 1∗ (3) = h , i − {3} (1.12)
3 3 3
Ejemplo 1.1.7
∃m, M ∈ R : m ≤ x ≤ M, ∀x ∈ X
o equivalentemente,
∃m, M ∈ R : m ≤ f (x) ≤ M, ∀x ∈ X
Ejemplo 1.1.8
Observaciones:
1.
0 < |x − x0 | < δ ⇐⇒0 < |x − x0 | ∧ |x − x0 | < δ
⇐⇒x 6= x0 ∧ −δ < x − x0 < δ
⇐⇒x ∈ hx0 − δ, x0 + δi − {x0 } = Vδ∗ (x0 )
2.
|f (x) − L| < ε ⇐⇒ − ε < f (x) − L < ε
⇐⇒L − ε < f (x) < L + ε (1.14)
⇐⇒f (x) ∈ hL − ε, L + εi = Vε (L)
1.1. SESIÓN 1 13
1.1.4. Ejemplos
Ejemplo 1.1.9: Demostrar:
Solución
Análisis preliminar: sea ε > 0 cualquier. Debemos encontrar un δ > 0 tal
que
0 < |x + 1| < δ =⇒ |(5x + 7) − 2| < ε
Para encontrar δ considere
|(5x + 7) − 2| < ε ⇐⇒|5x + 5| < ε
⇐⇒5|x + 1| < ε
ε
⇐⇒|x + 1| <
5
ε
Eligir δ = .
5
ε
Demostración formal: Sea ε > 0 dada. Seleccione δ = . Entonces
5
ε
0 < |x + 1| < δ =⇒ |(5x + 7) − 2| = 5|x + 1| < 5 =ε
5
ε
Ası́, ∀ε > 0, ∃δ = > 0 tal que
5
0 < |x + 1| < δ =⇒ |(5x + 7) − 2| < ε
. Por lo tanto,
lı́m (5x + 7) = 2.
x→−1
2x2 − x − 6 7
lı́m = (1.16)
x→2 3x2 − 8x + 4 4
Solución
Análisis preliminar: para cada ε > 0, debemos encontrar un δ > 0 tal que
I
2x2 − x − 6 7
x ∈ I ∧ 0 < |x − 2| < δ =⇒ − < ε
3x − 8x + 4
2
4
Como
2x2 − x − 6 (2x + 3)(x − 2)
f (x) = =
3x2 − 8x + 4 (3x − 2)(x − 2)
14 CAPÍTULO 1. UNIDAD I: LÍMITES
2
entonces I = R − { , 2}.
3
Luego,
7 2x + 3 7 8x + 12 − 21x + 14 13 1
x ∈ I =⇒ f (x) −
= − = = |x − 2|
4 3x − 2 4 4(3x − 2) 4 |3x − 2|
1 2 2
Eliga δ1 = |2 − | = . De ahı́,
2 3 3
2 2
II
0 < |x − 2| < δ1 = =⇒|x − 2| <
3 3
2 2
=⇒ − < x − 2 <
3 3
4 8
=⇒ < x <
3 3
=⇒2 < 3x − 2 < 6
1 1 1
=⇒ < <
6 |3x − 2| 2
Consecuentemente,
13 1 13
x ∈ I ∧ 0 < |x − 2| < δ1 =⇒ |x − 2| < |x − 2|
4 |3x − 2| 8
y
13 8ε
|x − 2| < ε ⇐⇒ |x − 2| <
8 13
8ε
Escoge δ2 = .
13
2 8ε
Demostración formal: para todo ε > 0 existe un δ = mı́n{ , } tal que
3 13
2 8ε
x ∈ I ∧ 0 < |x − 2| < δ =⇒0 < |x − 2| < δ1 = ∧ 0 < |x − 2| < δ2 =
3 13
7 13 1 13 1 8ε
=⇒ f (x) − = |x − 2| < =ε
4 4 |3x − 2| 4 2 13
Por lo tanto,
2x2 − x − 6 7
lı́m =
x→2 3x2 − 8x + 4 4
1.2. PROPIEDADES 15
1.1.5. Problemas
Problemas
1. Para cada lı́mite demuestre:
x2 − 25
a) lı́m = 10
x→5 x − 5
√
2x − 1 √
b) lı́m √ = 7
x→4 x−3
1.2. Propiedades
Ejemplo 1.2.1
lı́m 14 = 14
x→7
Ejemplo 1.2.2
lı́m x = 8
x→8
16 CAPÍTULO 1. UNIDAD I: LÍMITES
Teorema 1.2.4
Si x→x
lı́m f (x) = L y K constante entonces
0
lı́m Kf (x) = K lı́m f (x) = KL. (1.20)
x→x0 x→x0
Ejemplo 1.2.3
Teorema 1.2.5
Si lı́m f (x) = L y lı́m g(x) = M entonces
x→x0 x→x0
Teorema 1.2.6
Si x→x
lı́m f (x) = L y x→x
lı́m g(x) = M entonces
0 0
Teorema 1.2.7
Si lı́m f (x) = L y lı́m g(x) = M entonces
x→x0 x→x0
lı́m f (x)g(x) =
x→x0
lı́m f (x)
x→x0
lı́m g(x) = LM.
x→x0
(1.23)
Teorema 1.2.8
Si x→x lı́m g(x) = M 6= 0 entonces
lı́m f (x) = L y x→x
0 0
x→x0
lı́m f (x)]n = Ln .
lı́m [f (x)]n = [x→x (1.25)
0
Teorema 1.2.10
lı́m f (x) = L > 0 y n es un número par entonces
Si x→x
0
q
n
r √
n
lı́m f (x) = n lı́m f (x) = L. (1.26)
x→x0 x→x0
Teorema 1.2.11
Si lı́m f (x) = L y n es un número impar entonces
x→x0
q
n
r √
n
lı́m f (x) = n lı́m f (x) = L. (1.27)
x→x0 x→x0
1.2.1. Ejemplos
Ejemplo 1.2.4: Determinar
x3 − 2x + 1
lı́m (1.28)
x→2 x2 + x + 2
Solución
I
x3 − 2x + 1 x→2 x→2 x→2
lı́m =
x→2 x2 + x + 2 lı́m x2 + lı́m x + lı́m 2
x→2 x→2 x→2
3
lı́m x − 2(lı́m x) + lı́m 1
x→2 x→2 x→2
= 2
lı́m x + lı́m x + lı́m 2
x→2 x→2 x→2
8 − 2(2) + 1
=
4+2+2
5
=
8
18 CAPÍTULO 1. UNIDAD I: LÍMITES
√
lı́m 2x3 + x2 + 9 (1.29)
x→4
Solución
√ √
lı́m 2x3 + x2 + 9 = lı́m 2x3 + lı́m x2 + 9
I
x→4 x→4 x→4
r
=2 lı́m x3 + lı́m (x2 + 9)
x→4 x→4
s
3 2
=2 lı́m x + lı́m x + lı́m 9
x→4 x→4 x→4
√
=2(4)3 + 42 + 9
√
=2(64) + 25
=128 + 5
=133
Solución
I
lı́m (x4 − 2x3 + 7) = 04 − 2(0)3 + 7 = 7
x→0
x2 + 1
lı́m (1.32)
x→1 x + 1
Solución
lı́m
x2 + 1
x→1 x + 1
=
1+1I
12 + 1
=1
1.2. PROPIEDADES 19
x2 − 81
¿ El teorema de sustitución es aplicable a lı́m ?
x→9 x − 9
Teorema 1.2.13
Sean I es un intervalo abierto con x0 ∈ I. Si f (x) = g(x) en I − {x0 } y si
existe x→x
lı́m g(x) entonces x→x
lı́m f (x) existe y
0 0
x→x0
lı́m f (x) = x→x
lı́m g(x) (1.33)
0
x2 − 81
lı́m (1.34)
x→9 x − 9
Solución
x2 − 81
Sea f (x) = . Entonces
x−9
I
x2 − 81 (x − 9)(x + 9)
= = x + 9, x 6= 9 (1.35)
x−9 x−9
Considere g(x) = x + 9, luego
x2 − 81
lı́m = lı́m (x + 9) = 9 + 9 = 18. (1.36)
x→9 x − 9 x→9
x100 − 2x + 1
lı́m (1.37)
x→1 x50 − 2x + 1
Solución
Como
I
x100 − 2x + 1 x100 − 1 − 2(x − 1)
= 50 , (1.38)
x50 − 2x + 1 x − 1 − 2(x − 1)
y
II
lı́m = lı́m
x→1 x50 − 2x + 1 x→1 x50 − 1 − 2(x − 1)
x99 + x98 + . . . + x + 1 − 2
= lı́m 49
x→1 x + x48 + . . . + x + 1 − 2
100 − 2
=
50 − 2
98
=
48
49
=
24
Solución
Poner en la forma:
√3
√ √ √
x3 + 7 − x2 + 3 ( 3 x3 + 7 − 2) − ( x2 + 3 − 2)
I
= (1.42)
x−1 x−1
Como
II
2
x +3−4
= √
x2 + 3 + 2
x2 − 1
= √
x2 + 3 + 2
(x − 1)(x + 1)
= √
x2 + 3 + 2
entonces
(x − 1)(x2 + x + 1) (x − 1)(x + 1)
√
3
√ √ √ − √
x +7− x +3
3 2 3 3
( x3 + 7)2 + 2 x3 + 7 + 4 x2 + 3 + 2
lı́m = lı́m
x→1 x−1 x→1 x−1
2
x +x+1 x+1
= lı́m √ 3 3 2
√
3 3
− lı́m √ 2
x→1 ( x + 7) + 2 x + 7 + 4 x→1 x +3+2
2
1 +1+1 1+1
= √ 3
√
3
− √
( 13 + 7)2 + 2 13 + 7 + 4 12 + 3 + 2
3 2
= −
4+4+4 2+2
3 2
= −
12 4
1−2
=
4
1
=−
4
22 CAPÍTULO 1. UNIDAD I: LÍMITES
lı́m g(x) = L.
x→x0
(1.43)
Solución
Como
I
1
0 ≤ x2 sin ≤ x2
x
, lı́m 0 = 0 y lı́m x2 = 0 entonces
x→0 x→0
1
lı́m x2 sin = 0.
x→0 x
1.3. SESIÓN 2 23
1.3. Sesión 2
x2 − |x − 1| − 1
lı́m− (1.47)
x→1 |x − 1|
Solución
I
x → 1− =⇒ x < 1 =⇒ |x − 1| = −(x − 1) = 1 − x
24 CAPÍTULO 1. UNIDAD I: LÍMITES
x2 − |x − 1| − 1 x2 − (1 − x) − 1
=
|x − 1| 1−x
II
2
x −1+x−1 x2 + x − 2
= =
1−x 1−x
(x + 2)(x − 1)
= = −(x + 2)
−(x − 1)
x2 − |x − 1| − 1
lı́m− = lı́m− −(x + 2) = −(1 + 2) = −3
x→1 |x − 1| x→1
Solución
Sea J x1 K = n entonces
I
1 1
J K = n =⇒ n ≤ < n + 1
x x
=⇒ nx ≤ 1 < xn + x (1.49)
=⇒ 0 ≤ 1 − nx < x
Ejemplo 1.3.3
r1z
¿ Existe lı́m+ ?
x→0 x
Solución
r z
1
x x
I
1 1
1
2
2
1
3
3
1
4
4
1
5
5
r1z
Por lo tanto, no existe lı́m+
x→0 x
1.3. SESIÓN 2 25
Teorema 1.3.1
|x|
lı́m (1.50)
x→0 x
Solución
(
x si x ≥ 0,
I
Como |x| = entonces
−x si x < 0
|x| x
lı́m+ = lı́m+ = 1
x→0 x x→0 x
(1.51)
|x| −x
lı́m− = lı́m− = −1
x→0 x x→0 x
Ejemplo 1.3.5
Solución
Por lo tanto,
Ix→−2
Por consiguiente
Figura 1.13: Gráfica de f (x).
x→−2
x→1
x→−2
x→−2
x
2
@ lı́m f (x)
x→−2
+2 =
lı́m f (x) = 2.
x→1
1.4. SESIÓN 3 27
1.4. Sesión 3
1.4.1. Lı́mites de funciones trigonométricas
Teorema 1.4.1
1. lı́m sin x = 0
x→0
2. lı́m cos x = 1
x→0
Demostración
Si x > 0 entonces
0 < |BP | < |AP | < arc(AP )
Pero |BP | = sin x y arc(AP ) = x de modo que
I
0 < sin x < x (1.52)
Por lo tanto,
lı́m sin x = 0.
x→0
28 CAPÍTULO 1. UNIDAD I: LÍMITES
II
x→0
Luego,
q
lı́m cos x = lı́m 1 − sin2 x
x→0 x→0
s
2
= 1 − lı́m sin x
x→0
√
= 1 − 02
=1
Teorema 1.4.3
x3 − 125
lı́m (1.55)
x→5 x − 5
1.4. SESIÓN 3 29
solución
I
lı́m = lı́m
x→5 x − 5 x→5 x−5
= lı́m (x2 + 5x + 25)
x→5
2
= 5 + 5(5) + 25
= 75
Demostración
1. Como sin(x0 + h) = sin x0 cos h + sin h cos x0 entonces
I
= (sin x0 )(lı́m cos h) + (cos x0 )(lı́m sin h)
h→0 h→0
= (sin x0 ) · 1 + (cos x0 ) · 0
= sin x0
2.
q
cos x0 > 0 =⇒ cos x = 1 − sin2 x
r
=⇒ x→x
lı́m cos x = 1 − (x→x
lı́m sin x)2
0 0
q (1.56)
2
=⇒ lı́m cos x = 1 − sin x0
x→x0
=⇒ x→x
lı́m cos x = cos x0
0
30 CAPÍTULO 1. UNIDAD I: LÍMITES
3.
II
x→x0 0 cos x lı́m cos x cos x0
x→x0
4.
5.
1 lı́m 1
x→x0 1
lı́m sec x = lı́m = = = sec x0 (1.60)
x→x0 x→x0 cos x lı́m
x→x
cos x cos x 0
0
6.
1 lı́m 1
x→x0 1
lı́m csc x = lı́m = = = csc x0 (1.61)
x→x0 x→x0 sin x lı́m
x→x
sin x sin x 0
0
1.4. SESIÓN 3 31
Teorema 1.4.4
sin x
1. lı́m = 1.
x→0 x
1 − cos x
2. lı́m = 0.
x→0 x
sin x
Figura 1.15: Gráfica de .
x
Demostración
π
1. Si 0 < x <
2
entonces
I
Área triángulo OP A < Área sector circular OP A < Área triángulo OT A
32 CAPÍTULO 1. UNIDAD I: LÍMITES
II
Figura 1.16: cı́rculo trigonométrico
De modo que
1 · sin x 1 tan x · 1
< x(1)2 < (1.62)
2 2 2
Luego,
sin x x tan x
< < =⇒ sin x < x < tan x
2 2 2
=⇒ sin x < x ∧ x < tan x
sin x sin x
=⇒ < 1 ∧ cos x <
x x
sin x
=⇒ cos x < <1
x
π π
2. Si − < x < 0 entonces 0 < −x < . Usando 1 tenemos
2 2
sin −x sin x
cos (−x) < < 1 =⇒ cos x < <1 (1.63)
−x x
Consecuentemente,
π sin x
0 < |x| < =⇒ cos x < <1 (1.64)
2 x
Como lı́m cos x = 1 y lı́m 1 = 1, y por Teorema de emparedado, se obtiene
x→0 x→0
sin x
lı́m =1
x→0 x
1.4. SESIÓN 3 33
Por otro lado,
sin2 x
= lı́m
x→0 x(1 + cos x)
sin x sin x
= lı́m lı́m
x→0 x x→0 1 + cos x
III
sin x lı́mx→0 sin x
= lı́m .
x→0 x lı́mx→0 (1 + cos x)
0
= 1.
2
=0
1 − cos x
Figura 1.17: Gráfica .
x
Pregunta
Si tenemos lı́m f (x) = l y lı́m g(x) = L ¿ Se puede concluir lı́m g(f (x)) =
I
x→x0 x→l x→x0
L?
sin x
si x 6= 0,
Consideremos f (x) = 0, para todo x ∈ R y g(x) = .
x
0 si x = 0
Entonces lı́m f (x) = 0 y lı́m g(x) = 1 pero,
x→0 x→0
Entonces x→x
lı́m g(f (x)) = L.
0
sin(sin x)
lı́m (1.65)
x→0 sin x
Solución
sin x
I
Sean f (x) = sin x y g(x) = , x 6= 0. Entonces lı́m f (x) = lı́m sin x = 0
x x→0 x→0
sin x
y lı́m g(x) = lı́m = 1. Aplicando el Teorema anterior,
x→0 x→0 x
sin(sin x)
lı́m g(f (x)) = lı́m = 1.
x→0 x→0 sin x
Solución
I
x→0 1 − cos x x→0 (1 − cos x)(1 + cos x)
Ejemplo 1.4.4
Demuestre que
1
1. lı́m = 0.
x→+∞ x
1
2. lı́m = 0.
x→−∞ x
Solución
1. Análisis preliminar: sea ε > 0 dada. Debemos encontrar un número
M > 0 tal que para todo x,
1 1
x > M =⇒ − 0 = < ε.
x x
I
1 1
x > M =⇒ <
x M
1
Escoge M = .
ε
1
Demostración formal: Para todo ε > 0, existe un número M = >
ε
0 tal que para todo x,
1 1 1 1 1
x > M =⇒ < =⇒ − 0 = < =ε
x M x x M
Por lo tanto,
1
lı́m= 0.
x→+∞ x
Ejemplo 1.4.5
1
2. lı́m = 0.
x→−∞ xn
Solución
1. Análisis preliminar: sea ε > 0 dada. Debemos encontrar un número
M > 0 tal que para todo x,
1 1
x > M =⇒
n − 0 =
n < ε.
x x
I
1 1
x > M =⇒ n
< n =ε
x M
1
Escoge M = √ .
n
ε
Demostración formal: Para todo ε > 0, existe un número M =
1
√ > 0 tal que para todo x,
n
ε
1 1 1 1 1
x > M =⇒ n < n =⇒ n − 0 = n < n = ε
x M x x M
Por lo tanto,
1
lı́m = 0.
x→+∞ xn
1. Suma de lı́mites:
2. Resta de lı́mites:
3. Producto de lı́mites:
5. Cociente de lı́mites:
f (x) L
lı́m = , M 6= 0. (1.75)
x→±∞ g(x) M
Solución
I
5 1
lı́m 3+ = lı́m 3 + 5 lı́m
x→+∞ x x→+∞ x→+∞ x
= 3 + 5(0) (1.78)
=3
40 CAPÍTULO 1. UNIDAD I: LÍMITES
12x2 + 7x − 2
lı́m (1.79)
x→+∞ 6x2 + 1
Solución
lı́m
x→+∞
12x2 + 7x − 2
6x2 + 1
= lı́m
=
=2
x→+∞
12
6
7
12 + − 2
x x
6+ 2
1
x
lı́m 12 + lı́m
x→+∞
x→+∞
12 + 0 − 0
6+0
2
x→+∞ x
7
x→+∞ x
lı́m 6 + lı́m 2
x→+∞ x
1
2
− lı́m 2
1.4. SESIÓN 3 41
Solución
lı́m
13x + 11
x→−∞ x3 − 1
= lı́m
=
=0
x→−∞
x→−∞ x
0+0
1−0
13 11
x
13
2
+ 3
1− 3
x
x
1
lı́m 2 + lı́m 3
lı́m 1 − lı́m 3
x→−∞ x→−∞ x
11
x→−∞ x
1
(1.81)
42 CAPÍTULO 1. UNIDAD I: LÍMITES
2x3 + x2 + 8
f (x) = (1.82)
x3 + 8x
Solución
I
Figura 1.23: Gráfica del Ejemplo 1.4.9.
La gráfica tiende a y = 2, cuando |x| crece.
1.4. SESIÓN 3 43
1 8
2+ + 3
II
2x3 + x2 + 8 x x
lı́m 3
= lı́m 8
x→+∞ x + 8x x→+∞
1+ 2
x
1 8
lı́m 2 + lı́m + lı́m 3
x→+∞ x→+∞ x x→+∞ x
= 8
lı́m 1 + lı́m 2
x→+∞ x→+∞ x
2+0+0
=
1+0
2
=
1
=2
Solución
1. Si x > 0 entonces
I
3x − 7
3x − 7 x
lı́m √ 2 = lı́m √
x→+∞ x + 8x − 7 x→+∞ x2 + 8x − 7
x
7
3−
= lı́m s x
x→+∞ 8 7
1+ − 2
x x
3−0
=√
1+0−0
=3
44 CAPÍTULO 1. UNIDAD I: LÍMITES
2. Si x < 0 entonces
3x − 7
II
3x − 7
lı́m √ 2 = lı́m √ −x
x→−∞ x + 8x − 7 x→−∞ x2 + 8x − 7
−x
7
−3 +
= lı́m v x
x→−∞ u 2
u x + 8x − 7
t
(−x)2
7
−3 +
= lı́m s x
x→−∞ 8 7
1+ − 2
x x
−3 + 0
=√
1+0−0
= −3
Solución
Como
√ √ √ √
√ √
I
( x2 + 5 − x2 + 3)( x2 + 5 + x2 + 3)
x2 +5− x2 +3= √ √
( x2 + 5 + x2 + 3)
x2 + 5 − (x2 + 3)
=√ 2 √
x + 5 + x2 + 3
2
=√ 2 √
x + 5 + x2 + 3
y
√ √ √ √
√ √ ( x 2+3− x 2 + 1)( x2 + 3 + x2 + 1)
x2 + 3 − x2 + 1 = √ √
x2 + 3 + x 2 + 1
x2 + 3 − (x2 + 1)
=√ 2 √
x + 3 + x2 + 1
2
=√ 2 √
x + 3 + x2 + 1
1.4. SESIÓN 3 45
entonces
√ √ 2
√ √
II
x +5− x +3
2 2
x 2+5+ x2 + 3
lı́m √ 2 √ = lı́m 2
x→+∞ x + 3 − x + 1 x→+∞ √
2
√
x + 3 + x2 + 1
2
√ √
x2 + 3 + x2 + 1
= lı́m √ 2 √
x→+∞ x + 5 + x2 + 3
s s
3 1
1+ 2 + 1+ 2
x x
= lı́m s s
x→+∞ 5 3
1+ 2 + 1+ 2
x x
1+1
=
1+1
=1
Se dice que L es lı́mite de f (x) cuando x tiende a ∞ (SIN SIGNO) si, para
todo ε > 0 existe un número M > 0 tal que para todo x,
Solución
1. Análisis preliminar: para dado ε > 0, encontremos M > 0 tal que
1
|x| > M =⇒ <ε
x
I
Como
1 1
< ε =⇒ |x| > =M
x ε
1
Demostración formal: para todo ε > 0, existe M = > 0 tal que
ε
1 1
|x| > M =⇒ < =ε
x
M
1
Por lo tanto, x→∞
lı́m = 0.
x
2. Análisis preliminar: Para cada ε > 0 debemos encontrar un M > 0
tal que
1
|x| > M =⇒ n < ε
x
Tomando
1 1
< ε =⇒ |x| > √ = M
n
x n
ε
1
Demostración formal: para todo ε > 0, existe M = √ > 0 tal que
n
ε
1 1
|x| > 0 =⇒
n < =ε
x Mn
1
Por lo tanto, lı́m = 0.
x→∞ xn
Solución
I
(3x − 1)2 (7x − 8)5 x7
lı́m = x→∞
lı́m
x→∞ −2x7 + 8x6 − 4x3 + x −2x + 8x6 − 4x3 + x
7
x7
2
1 8 5
3− 7−
= lı́m x x
x→∞ 8 4 1
−2 + − 4 + 6
x x x
32 + 75
=
−2
9 + 16807
=
−2
16816
=−
2
= −8408
Teorema 1.4.7
1
1. lı́m f (x) = lı́m+ f
x→+∞ u→0 u
1
2. lı́m f (x) = lı́m− f
x→−∞ u→0 u
1
3. x→∞
lı́m f (x) = lı́m f
u→0 u
48 CAPÍTULO 1. UNIDAD I: LÍMITES
I
a) ¿ lı́m+ f (x) existe? Si es ası́, ¿ Cuál es el valor? Si no, ¿ Porqué?
x→0
b) ¿ lı́m− f (x) existe? Si es ası́, ¿ Cuál es el valor? Si no, ¿ Porqué?
x→0
c) ¿ lı́m f (x) existe? Si es ası́, ¿ Cuál es el valor? Si no, ¿ Porqué?
x→0
a) lı́m+
x→0
b) lı́m+
x→2
c) lı́m−
x→5
b) lı́m
x→0
d) lı́m
√
x2 + 4x + 5 − 5
x
x|x − 3x − 10|
enunciados:
a) lı́m
x→0
sin 3x
x
sin 9x
x→0 sin 7x
c) lı́m
|x − 5|
√
(x + 3)|x − 2| + |x − 1|
2
|x − 3|
Definición 1.5.1
El lı́mite de f (x) es +∞ cuando x tiende a x0 , denotado por lı́m f (x) = +∞
x→x0
si, para todo M > 0 existe un δ > 0 tal que
Definición 1.5.2
El lı́mite de f (x) es −∞ cuando x tiende a x0 , denotado por lı́m f (x) = −∞
x→x0
si, para todo M > 0 existe un δ > 0 tal que
Definición 1.5.3
El lı́mite de f (x) es ∞ (SIN SIGNO) denotado por x→x
lı́m f (x) = ∞ si
0
lı́m |f (x)| = +∞, es decir, para todo M > 0, existe un δ > 0 tal que
x→x0
Definición 1.5.4
1.
2.
3.
4.
5.
6.
Teorema 1.5.1
Asumimos que lı́m f (x) = L y lı́m g(x) = 0. Tenemos los siguientes resul-
x→x0 x→x0
tados:
2. Si g(x) < 0, para todo x ∈ hx0 − δ, x0 + δi, para algún δ > 0, entonces
(
f (x) −∞ si L > 0,
lı́m =
x→x0 g(x) +∞ si L < 0
52 CAPÍTULO 1. UNIDAD I: LÍMITES
Teorema 1.5.2
Si n ∈ Z+ entonces:
1
1. lı́m =∞
x→0 xn
1
2. lı́m+ = +∞
x→0 xn
(
1 +∞ si n es par
3. lı́m− n =
x→0 x −∞ si n es impar.
Solución
Tenemos
I
2 1 2x3 − 1
− 4 = (1.90)
x x x4
Además, lı́m 2x3 − 1 = 2(0)3 − 1 = −1, lı́m x4 = 0 y x4 > 0, para todo
x→0 x→0
x 6= 0. Por el Teorema 1.5.1,
2 1 2x3 − 1
lı́m − 4 = lı́m = −∞. (1.91)
x→0 x x x→0 x4
Solución
Tenemos lı́m− (x − 7) = −2. Por otro lado, si x < 5 entonces (x − 5)9 < 0 y
I
x→5
9
lı́m (x − 5) = 0.
x→5−
Por el Teorema 1.5.1,
x−7
lı́m− = +∞.
x→5 (x − 5)9
1.5. LÍMITES INFINITOS 53
Ejemplo 1.5.3
√
x2 − 9
lı́m+ (1.93)
x→3 x−3
Solución
Tenemos √ √ √ √
I
x2 − 9 x+3 x−3 x+3
= =√ (1.94)
x−3 x−3 x−3
√ √
y lı́m+ x + 3 = 6.
x→3 √ √
Si x > 3 entonces x − 3 > 0, y lı́m+ x − 3 = 0. Aplicando el Teorema
x→3
1.5.1, √ √
x2 − 9 x+3
lı́m+ = lı́m+ √ = +∞. (1.95)
x→3 x−3 x→3 x−3
a) lı́m+ f (x) = +∞
x→a
b) lı́m+ f (x) = −∞
x→a
c) lı́m− f (x) = +∞
x→a
d) lı́m− f (x) = −∞
x→a
a) lı́m [f (x) − mx − b] = 0
x→+∞
b) lı́m [f (x) − mx − b] = 0
x→−∞
3x2 − 8
f (x) = (1.96)
5x + 9
54 CAPÍTULO 1. UNIDAD I: LÍMITES
Solución
Como
entonces
lı́m
x→+∞
3
Por lo tanto, y = x −
1.5.1.
5
I
Figura 1.27: Gráfica lı́m
"
27
25
3x2 − 8
5x + 9
3x2 − 8 3
5x + 9
x→+∞
3
= x−
5
− x+
5
27
27
25
#
43
= lı́m
3
f (x) − x +
5
25 25(5x + 9)
43
27
25
x→+∞ 25(5x + 9)
=0
Álgebra de Lı́mites
= 0.
(1.97)
1.5. LÍMITES INFINITOS 55
Operaciones aritméticas
+∞ + c = +∞ ( si c ∈ R o c = +∞)
I
−∞ + c = −∞ ( si c ∈ R o c = −∞)
±∞ · c = ±∞ ( si c > 0 o c = +∞)
±∞ · c = ∓∞ ( si c < 0 o c = −∞)
±∞
= ±∞ ( si c > 0)
c
±∞
= ∓∞ ( si c < 0)
cc
=∞ ( si c ∈ R − {0} o c = ±∞)
0c
=0 ( si c ∈ R)
±∞
±∞ + (∓∞) ,
Problemas
±∞ − (±∞) ,
I ±∞ · 0,
±∞
±∞
,
0
0
Si f (x) ≤ g(x), para todo x ∈ Vδ∗ (x0 ), para algún δ > 0 entonces
lı́m g(x) = +∞
x→x0
(1.98)
Solución
I
Considere g(x) = x2 + sin 2x. Como | sin 2x| ≤ 1 tenemos
x2 − 1 ≤ x2 + sin 2x, ∀x ∈ R
2. lı́m
π+
tan x
x→ 2
3. lı́m
π−
tan x
x→ 2
Solución
π π
Como lı́mπ sin x = sin = 1 y lı́mπ cos x = cos = 0, entonces
I
x→ 2 2 x→ 2 2
sin x 1
lı́mπ tan x = lı́mπ = =∞
x→ 2 x→ 2 cos x 0
π π
Si x > entonces lı́m tan x = −∞ Si x < entonces lı́m tan x = +∞.
2 x→ π2 + 2 x→ π2 −
x3 − 5x + 2
1. lı́m+
x→1 x2 − x
x3 − 5x + 2
2. lı́m−
x→1 x2 − x
Solución
1. Como lı́m+ x3 − 5x + 2 = 13 − 5(1) + 2 = −2 y lı́m+ x2 − x =
I
x→1 x→1
12 − 1 = 0 con x2 − x > 0, para x > 1 entonces
x3 − 5x + 2 −2
lı́m+ = + = −∞ (1.100)
x→1 x −x
2 0
2. Como lı́m− x3 − 5x + 2 = −2 y lı́m− x2 − x = 0, con x2 − x < 0,
x→1 x→1
para x < 1 entonces
x3 − 5x + 2 −2
lı́m− = − = +∞. (1.101)
x→1 x −x
2 0
Solución
Como lı́m (x − 5) = −2 y lı́m x2 − 6x + 9 = 0, con x2 −6x+9 = (x − 3)2 >
I
x→3 x→3
0 para todo x 6= 0 entonces
x−5 −2
lı́m = + = −∞. (1.103)
x→3 x2 − 6x + 9 0
Solución
I
3 11
5 2 5
lı́m −7x + 3x + 11 = lı́m −7x 1 − 3 − 5
x→−∞ x→−∞ 7x 7x
3 11
5
= lı́m −7x lı́m 1 − 3 − 5
x→−∞ x→−∞ 7x 7x
= +∞ · 1
= +∞
Propiedades
1. Definamos
I
∞
x
X xk x x2 xk
e = =1+ + + ... + + ... (1.105)
k=0 k! 1! 2! k!
1 1 1
en particular, e=1+ + + . . . + + . . . = 2,71828182...
1! 2! k!
4. a)
1 x
1
lı́m 1 + = lı́m+ (1 + y) y = e
x→+∞ x y→0
(1.107)
1 x
II
1
lı́m 1 + = lı́m− (1 + y) y = e
x→−∞ x y→0
x
1
Figura 1.28: Gráfica de y = 1 + e y = e.
x
1
lı́m (1 + f (x)) f (x) = e.
x→x
(1.108)
0
5.
lı́m ex = ex0 (1.109)
x→x0
1.6. LÍMITE DE FORMA Lı́M F (X)G(X) 59
X→X0
6.
lı́m ax = ax0 , lı́m ln x = ln x0 (x0 > 0) (1.110)
x→x0 x→x0
7. Si a > 0 entonces
9.
ln(1 + x)
lı́m =1 (1.113)
III
x→0 x
ln (1 + x)
Figura 1.29: Gráfica de y = .
x
10.
lı́m ex = +∞, lı́m ex = 0 (1.114)
x→+∞ x→−∞
11.
lı́m xα = +∞, lı́m xα = 0, α > 0. (1.115)
x→+∞ x→0+
60 CAPÍTULO 1. UNIDAD I: LÍMITES
12.
lı́m xα = 0, lı́m+ xα = +∞, α < 0. (1.116)
IV
x→+∞ x→0
lı́m loga x = −∞
x→+∞
(1.118)
lı́m+ loga x = +∞
x→0
Teorema 1.6.1
Sean lı́m f (x) = M > 0 y lı́m g(x) = N . Entonces
x→x0 x→x0
1. Si M, N ∈ R entonces
lı́m f (x)g(x) = M N .
x→x0
(1.119)
2. Si M 6= 1 y N = ±∞ entonces
3. Si M = 1 y N = ±∞ entonces
Solución
I
3 sin 2x
1 h 1 i
lı́m (1 + 3 sin 2x) = lı́m (1 + 3 sin 2x)
x 3 sin 2x x
x→0 x→0
6 sin 2x
h 1 i
= lı́m (1 + 3 sin 2x) 3 sin 2x 2x (1.123)
x→0
sin 2x
6 lı́m
=e x→0 2x
= e6
Solución
x+5 5
I
Como lı́m = y lı́m x2 + 5x = 0 entonces
x→0 7 − x 7 x→0
x2 +5x 0
x+5 5
lı́m = = 1. (1.125)
x→0 7 − x 7
Solución
x−2 x−2
x−1 4
I
lı́m = lı́m 1−
x→+∞ x+3 x→+∞ x+3
4(x−2)
− x+3 −(x+3)
4
4
= lı́m 1−
x→+∞ x+3
4(x − 2) (1.127)
lı́m
= ex→+∞ −(x + 3)
2
4 1− x
lı́m
x→+∞ − 1 + x3
=e
= e−4
62 CAPÍTULO 1. UNIDAD I: LÍMITES
2 +5x+1
2. lı́m 2−x
x→+∞
Solución
1.
3 1
2 2
lı́m x + 3x − 1 = lı́m x 1 + − 2
I
x→+∞ x→+∞ x x
3 1
2
= lı́m x lı́m 1 + − 2
x→+∞ x→+∞ x x
= +∞ · 1
= +∞
2 +3x+1
lı́m 2x = 2+∞ = +∞ (1.128)
x→+∞
2.
5 1
2 2
lı́m −x + 5x − 1 = lı́m −x 1− + 2
x→+∞ x→+∞ x x
5 1
2
= lı́m −x lı́m 1 − + 2 (1.129)
x→+∞ x→+∞ x x
= −∞ · 1
= −∞
2 +5x−1
lı́m 2−x = 2−∞ = 0. (1.130)
x→+∞
ln (1 + x)
lı́m (1.131)
x→0 8x − 1
Solución
I
ln(1 + x) ln(1 + x)
ln(1 + x) lı́m
lı́m = lı́m x = x→0 x x (1.132)
x
x→0 8x − 1 x→0 8 − 1 8 −1
lı́m
x x→0 x
Como u = 8x − 1 entonces
ln(1 + u)
8x = u + 1 =⇒ x = (1.133)
ln 8
1.7. CONTINUIDAD 63
Sustituyendo (1.133) en (1.132), obtenemos
II
ln(1 + x)
ln(1 + x) lı́m
lı́m = x→0 x
x→0 8x − 1 8x − 1
lı́m
x→0 x
1
= u (1.134)
lı́m
u→0 ln(1 + u)
ln 8
1
=
ln 8
1.7. Continuidad
Empezaremos preguntando ¿ qué es lo que significa una función continua?. In-
tuitivamente continuidad, significa que el gráfico de la función debe dibujarse sin
levantar el lapicero de la hoja.
Por supuesto, para que esta última ecuación tenga sentido, f debe estar
definido en ambos lados. Si el lı́mite no existe entonces f no es continua (o
discontinua) en x = x0 .
Para una función f , sin saber si x0 se encuentra su dominio, podrı́a ser que
f (x0 ) no exista, si fuese el caso no hay ni siquiera un punto (x0 , f (x0 )) por
el que pasar. Ası́ que podemos ser un poco más precisos sobre la definición
y requerir explı́citamente tres propiedades:
Veamos que pasa si alguna de estas propiedades falla. Consideremos los siguien-
64 CAPÍTULO 1. UNIDAD I: LÍMITES
tes gráficos:
Ejemplo 1.7.1
Gráficas:
Solución
En la figura (1), los lı́mites laterales son distintos en x0 , de este modo
I
lı́m f (x), no existe; por lo tanto, la función del gráfico (1) no es continua
x→x 0
en x0 . En la figura (2), los lı́mites laterales existen y son finitos e iguales,
ası́ x→x
lı́m f (x) existe. Sin embargo, la función del gráfico (2) no está definida
0
en x = x0 , en consecuencia dicha función no es continua en x = x0 . En la
figura (3), lı́m f (x) nuevamente existe y la función está definida en x0 , pero
x→x0
el lı́mite no es lo mismo que el valor de la función; una vez más la función
no es continua en x = x0 . Por otro lado, en el gráfico (4) es necesariamente
continua en x0 ya que x→x lı́m f (x) existe, f (x0 ) existe y el lı́mite es igual al
0
valor de la función.
Definición 1.7.3
Una función es continua si, es continua en todos los puntos de su dominio.
Ejemplo 1.7.2
Considere la función definida por
f (x) = 5. (1.137)
¿ La función f , es continua?
Solución
Sea x0 ∈ R. Como f (x) = 5, para todo x ∈ R y f (x0 ) = 5 entonces
x→x0
Ejemplo 1.7.3
Solución
Sea x0 ∈ R. Como
x→x0
Ejemplo 1.7.4
Consideremos la función
1
f (x) = x sin (1.140)
x
¿ f es una función continua?
Solución
1
I
Como 0 ≤ x sin ≤ |x| entonces
x
1
lı́m x sin = 0. (1.141)
x→0 x
66 CAPÍTULO 1. UNIDAD I: LÍMITES
II
Ejemplo 1.7.5
Considere
Solución
Como
Figura 1.31: Gráfica de f (x) = x sin
g(x) =
j(x) =
x sin
x→0
0
x2 − 3x − 4
x−4
2
x
si x 6= 0,
si x = 0.
si x 6= 4,
si x = 4.
1
x
.
(1.143)
lı́m
x→4
x2 − 3x − 4
x−4
= lı́m
x→4 x−4
I
(x − 4)(x + 1)
Ejemplo 1.7.6
= lı́m (x + 1) = 5
x→4
(1.144)
Considere
x+1 si x ≤ −1,
h(x) = x2 − 1 si −1 < x ≤ 2, (1.145)
−2x2 + 12x − 15 si
x > 2.
1.7. CONTINUIDAD 67
Solución
En x = −1:
En x = 2:
x→2
I
x→−1
x→2
Figura 1.32: Gráfica de h(x).
x→−1
x→−1
1. f + g, es continua en x0 ;
2. f − g, es continua en x0 ;
3. f g, es continua en x0 ;
f
4. , es continua en x0 , siempre que g(x0 ) 6= 0.
g
Teorema 1.7.2
1. Un polinomio es continua en todo el conjunto R.
Figura 1.33: sin y cos tienen dominios R, rangos [−1, 1] y periodos 2π.
Ejemplo 1.7.7
Considere
x7 + 9
f (x) = 2 (1.146)
x − 25
¿ f es continua?.
Solución
I
La función f es racional que tiene dominio R − {−5, 5} y aplicando Teorema
1.7.2, tenemos f continua en R − {−5, 5}.
1.7. CONTINUIDAD 69
Ejemplo 1.7.8
Considere
x
f (x) = x2 − 7, g(x) = (1.147)
x−1
f
Determine si f + g, f − g, f g y son continuas.
g
Solución
Como f (x) = x2 − 7, es polinomio entonces f es continua en Dom(f ) = R.
Mientras g es racional, si sigue g es continua en Dom(g) = R − {1}. Luego,
f + g, f − g y f g dados por
I
x
(f + g)(x) = x2 − 7 + ,
x−1
x
(f − g)(x) = x2 − 7 − ,
x−1
x
(f g)(x) = x2 − 7 ,
x−1
! ) ∩ Dom(g) = R − {1}.
son continuas en Dom(f
f
Se sabe que Dom = Dom(f )∩Dom(g)−{x : g(x) = 0} = R−{1}−{x :
g !
f
g(x) = 0}, esto implica que Dom = R − {0, 1}. De donde,
g
x2 − 7
!
f
(x) = x , (1.148)
g
x−1
es continua en R − {0, 1}.
2. cot x
3. sec x
4. csc x
Solución
1. tan es continua en su dominio. I
70 CAPÍTULO 1. UNIDAD I: LÍMITES
II
π
Figura 1.34: tan tienen dominio {x ∈ R : x 6= (2k + 1), k ∈ Z}, rango R y
2
periodo π.
III
π
Figura 1.36: sec tienen dominio {x ∈ R : x 6= (2k + 1), k ∈ Z}, rango
2
h−∞, −1] ∪ [1, +∞i y periodo 2π.
Figura 1.37: tan tienen dominio {x ∈ R : x 6= πk, k ∈ Z}, rango h−∞, −1] ∪
[1, +∞i y periodo 2π.
Teorema 1.7.3
Si lı́m f (x) = l y g es continua en l entonces
x→x0
lı́m g (f (x)) = g lı́m f (x) = g(l). (1.149)
x→x0 x→x0
72 CAPÍTULO 1. UNIDAD I: LÍMITES
Teorema 1.7.4
Si f es continua en x0 y g, es continua en f (x0 ), entonces la función com-
puesta g ◦ f , es continua en el punto x0 .
Ejemplo 1.7.10
Considere
2x5 + x4 + 2x − 1 = 0. (1.150)
Justifique que tiene una raı́z en h0, 1i.
1.7. CONTINUIDAD 73
Solución
Definimos f (x) = 2x5 + x4 + 2x − 1. Entonces
I
P (1) = 2(1)5 + (1)4 + 2(1) − 1 = 4
1. Calcular:
sin 2x + 2 arctan 3x + 3x2
lı́m (1.152)
x→0 ln(1 + 3x + sin2 x) + xex
2. Determine !1
ax − 1 x
lı́m (1.153)
x→∞ x(a − 1)
para 0 < a < 1 y cuando a > 1.
4. Calcular:
cos x − sin x
lı́mπ . (1.155)
x→ 4 cos 2x
5. Demuestre:
x+1 1
lı́m = . (1.156)
x→1 |5x − 1| 2
Solución
1. Siendo
sin 2x arctan 3x x2
sin 2x + 2 arctan 3x + 3x2 +2 +3
I
lı́m = lı́m x x x
x→0 ln(1 + 3x + sin2 x) + xex x→0 ln(1 + 3x + sin2 x) xex
+
x x
sin 2x arctan 3x
+2 + 3x
= lı́m x x
x→0 ln(1 + 3x + sin2 x)
+ ex
x
(1.157)
y como
a)
sin 2x sin 2x
lı́m = 2 lı́m =2 (1.158)
x→0 x x→0 2x
c)
lı́m 3x = 0 (1.160)
x→0
1.7. CONTINUIDAD 75
d)
ln(1 + 3x + sin2 x) 1
lı́m = lı́m ln(1 + 3x + sin2 x) x
x→0 x x→0
3x+sin2 x
1 x
= lı́m ln (1 + 3x + sin2 x) 3x+sin2 x
x→0
lı́mx→0 3x+sin2 x
1 x
2
= ln lı́m (1 + 3x + sin x) 3x+sin2 x
x→0
sin x
sin x)
= ln elı́mx→0 (3+ x
= ln e3
=3
e)
lı́m ex = 1 (1.161)
II
x→0
Reemplazamos en (1.157),
sin 2x + 2 arctan 3x + 3x2 2 + 2(3) + 0
lı́m = = 2. (1.162)
x→0 ln(1 + 3x + sin2 x) + xex 3+1
2. Si 0 < a < 1 entonces
!1 !lı́mx→∞ 1
ax − 1 x
ax − 1 x
lı́m = x→∞
lı́m
x→∞ x(a − 1) x(a − 1)
ln(u + 1)
Sin embargo, para u = ax − 1 y x = tenemos
ln a
ax − 1 1 u ln a u ln a 1
= = =
x(a − 1) (a − 1) ln(u + 1) (a − 1) ln(u + 1) (a − 1) ln(1 + u) u1
ln a
De donde,
ax − 1 ln a 1 ln a
lı́m
x→∞ x(a − 1)
= 1 = (1.163)
(a − 1) lı́m ln(1 + u) u (a − 1)
u→0
Por consiguiente,
!1 !lı́mx→∞ 1 !0
ax − 1 x
ax − 1 x
ln a
lı́m = lı́m = = 1.
x→∞ x(a − 1) x→∞ x(a − 1) a−1
Si a > 1 entonces
!1
!1 ax − 1 x
x
a −1 x ln
=e x(a − 1)
x(a − 1)
1 1
ln(ax (1 − a−x )) − ln(x(a − 1))
= ex x
1 1 1 1
ln ax + ln(1 − a−x ) − ln x − ln(a − 1)
= ex x x x
1 −ax
1 1
ln a − x ln 1 − a−x − ln x − ln(a − 1)
=e xa x x
76 CAPÍTULO 1. UNIDAD I: LÍMITES
De ahı́,
!
1 −ax ln x 1
ax − 1
! 1
x lı́m ln a − x ln 1 − a−x − − ln(a − 1)
lı́m =e
x→∞ xa x x
x→∞ x(a − 1)
= eln a
=a
(1.164)
3.
cos(a + x) − cos(a − x) cos a cos x − sin a sin x − (cos a cos x + sin a sin x)
lı́m = lı́m
x→0 x x→0 x
−2 sin a sin x
= lı́m
x→0 x
sin x
= −2 sin a lı́m
x→0 x
III
= −2 sin a
4.
cos x − sin x cos x − sin x
lı́mπ = lı́mπ
x→ 4 cos 2x x→ 4 cos2 x − sin2 x
1
= lı́mπ
x→ 4 cos x + sin x
1 (1.165)
= 1 1
√ +√
2 2
√
2
=
2
5. Como (
5x − 1 si 5x − 1 ≥ 0,
|5x − 1| = (1.166)
1 − 5x si 5x − 1 < 0.
1 1 2
y tomando δ1 = |1 − | = entonces
2 5 5
2 2
0 < |x − 1| < δ1 = =⇒ |x − 1| <
5 5
2 2
=⇒ − < x − 1 <
5 5
2 2
=⇒ 1 − < x < 1 + (1.167)
5 5
=⇒ 3 < 5x < 7
=⇒ 2 < 5x − 1 < 6
1 1 1
=⇒ < <
6 |5x − 1| 2
1.7. CONTINUIDAD 77
Además, I = R − { 15 },
x+1 1 x + 1
1
x ∈ I ∧ 0 < |x − 1| < δ1 =⇒
− = −
|5x − 1| 5x − 1 2
2
−3x + 3 3
IV
= < |x − 1|
2(5x − 1) 4
y
3 4ε
|x − 1| < ε =⇒ |x − 1| < . (1.168)
4 3
4ε 2 4ε
Escoge δ2 = . Ası́, para todo ε > 0, existe δ = { , } tal que
3 5 3
2 4ε
x ∈ I ∧ 0 < |x − 1| < δ =⇒ |x − 1| < δ1 = ∧ |x − 1| < δ2 =
5 3
x+1 1 3 3 4ε
=⇒ − < |x − 1| < =ε
|5x − 1| 2 4 4 3
(1.169)
Por consiguiente,
x+1 1
lı́m = . (1.170)
x→1 |5x − 1| 2
78 CAPÍTULO 1. UNIDAD I: LÍMITES
Capı́tulo 2
f (x0 + h) − f (x0 )
Tasa medio de cambio de f en [x0 , x0 + h] = .
h
(2.2)
4πr3
V = . (2.3)
3
Despejando r en función de V , tenemos
13
3V
r = f (V ) = . (2.4)
4π
Calcular la tasa media de cambio de r con respecto a V , sobre los intervalos
[0 · 25, 1] y [1, 2 · 5].
79
80 CAPÍTULO 2. UNIDAD II: DERIVADAS
Solución
Usando la fórmula para la tasa media de cambio da
I
f (1) − f (0,25)
Tasa de cambio de r para [0,25, 1] =
1 − 0,25
" 1 1 #
4 3 3 0,75 3
= −
3 4π 4π
≈ 0,3060722266680187
f (2,5) − f (1)
Tasa de cambio de r para [1, 2,5] =
2,5 − 1
" 1 1 #
2 7,5 3 3 3
= −
3 4π 4π
≈ 0,14772977305394314
Ası́ que vemos que la tasa disminuye a medida que el volumen aumenta.
2.1. DEFINICIÓN DE DERIVADA 81
f (x0 + h) − f (x0 )
Tasa de cambio de f en x0 = f 0 (x0 ) = lı́m . (2.5)
h→0 h
f (x0 + h) − f (x0 )
Si el lı́mite lı́m , existe entonces f se dice que es diferen-
h→0 h
ciable en x0 .
Para enfatizar que f 0 (a), es la tasa de cambio de f (x) a medida que la varia-
ble x cambia, llamamos a f 0 (a) la derivada de f con respecto a x en x = a.
Cuando la función y = f (t) representa la posición de un objeto, la derivada
f 0 (t) es la velocidad.
Definición 2.1.3
Sea f : I ⊂ R −→ R una función. Se dice que f , es diferenciable en I si es
diferenciable en cada punto de I.
Algunas veces usaremos la notación de Leibniz para la derivada de y = f (x):
dy d
y0 = = f (x) (2.6)
dx dx
82 CAPÍTULO 2. UNIDAD II: DERIVADAS
Ejemplo 2.1.2
Considere la función constante:
h(x) = C. (2.7)
Entonces
d
C = 0. (2.8)
dx
Ejemplo 2.1.3
Considere
f (x) = xn , n ∈ N. (2.9)
Solución
Sea x0 ∈ R. Entonces
(x0 + h)n − xn0
I
f 0 (x0 ) = lı́m
h→0 h
n veces
z }| {
h[(x0 + h)n−1 + (x0 + h)n−2 x0 + . . . + (x0 + h)xn−2
0 + x0n−1 ]
= lı́m
h→0 h
n veces
z }| {
= lı́m [(x0 + h)n−1 + (x0 + h)n−2 x0 + . . . + (x0 + h)x0n−2 + xn−1
0 ]
h→0
n veces
z }| {
= [xn−1
0 + xn−2
0 x0 + . . . + x0 xn−2
0 + xn−1
0 ]
n−1
= nx0
Por lo tanto,
d n
f 0 (x) = x = nxn−1 . (2.10)
dx
Ejemplo 2.1.4
Solución
Sea x0 es un punto del dominio de f . Entonces
" !α #
h
xα0 1+ −1
0 (x0 + h)α − xα0 x0
f (x0 ) = lı́m = lı́m
h→0 h h→0 h
x0
x0
(2.12)
I
" !α #
h
1+ −1
x0
= x0α−1 lı́m
h→0 h
x0
!
h h
Tomando 1 + = eu y como u = ln 1 + tenemos
x0 x0
eαu − 1 eαu − 1 u
f 0 (x0 ) = xα−1
0 lı́m = x α−1
0 lı́m
u→0 eu − 1 u→0 u eu − 1
u (2.13)
(eα ) − 1 u
= xα−1
0 lı́m lı́m u
u→0 u u→0 e −1
1
Considerando w = (eα )u − 1 y u = ln (1 + w), tenemos
α
α u
(e ) − 1 w α α
lı́m = lı́m = lı́m 1 = =α
u→0 u w→0 ln(1 + w) w→0 ln(1 + w) w ln e (2.14)
α
Reemplazando (2.14) en (2.13) obtenemos
f 0 (x0 ) = xα−1
0 α · 1 = αxα−1
0 . (2.15)
Por consiguiente,
d α
f 0 (x) = x = αxα−1 , (2.16)
dx
donde x, es un punto del dominio de la función f .
1 1
2. Si α = entonces f (x) = x 2 , definida en [0, +∞i, es diferenciable en
2
h0, +∞i con derivada,
1
f 0 (x) = √ . (2.18)
2 x
5 5
3. Si α = entonces f (x) = x 3 , está definida en todo R, también es
3
diferenciable y
5 2
f 0 (x) = x 3 . (2.19)
3
84 CAPÍTULO 2. UNIDAD II: DERIVADAS
Solución
Sea x0 ∈ R. Entonces
I
ax0 +h − ax0 ah − 1
f 0 (x0 ) = lı́m = ax0 lı́m = ax0 ln a (2.21)
h→0 h h→0 h
Por lo tanto,
d x
f 0 (x) = a = ax ln a. (2.22)
dx
d x
e = ex ln e = ex · 1 = ex . (2.23)
dx
2.
d
cos x = − sin x (2.25)
dx
Demostración
1. Sea x0 ∈ R. Defina f (x) = sin x, luego
I
sin(x0 + h) − sin x0
f 0 (x0 ) = lı́m (2.26)
h→0 h
Como
A−B A+B
sin A − sin B = 2 sin cos (2.27)
2 2
2.2. DERIVADA DE FUNCIONES TRIGONOMÉTRICAS 85
y usando esto en (2.26) tenemos
sin(x0 + h) − sin x0
f 0 (x0 ) = lı́m
h→0 h !
h h
2 sin cos x0 +
2 2
= lı́m
h→0 h
h (2.28)
sin h
!
= lı́m 2 lı́m cos x +
0
h→0 h h→0 2
2
II
= 1 · cos x0
= cos x0
Por lo tanto,
f 0 (x) = cos x. (2.29)
cos(x0 + h) − cos x0
g 0 (x0 ) = lı́m (2.30)
h→0 h
Usando la ecuación
A+B A−B
cos A − cos B = −2 sin sin (2.31)
2 2
Por consiguiente,
g 0 (x) = − sin x. (2.33)
86 CAPÍTULO 2. UNIDAD II: DERIVADAS
Teorema 2.2.2
Sea f y g diferenciables en x0 ∈ R. Entonces:
1. f + g es diferenciable en x0 ∈ R y
2. f − g es diferenciable en x0 ∈ R y
3. f g es diferenciable en x0 ∈ R y
!
f
4. es diferenciable en x0 y
g
!0
f f 0 (x0 )g(x0 ) − f (x0 )g 0 (x0 )
(x0 ) = . (2.37)
g [g(x0 )]2
En particular,
!0
1 1
(x0 ) = − 2
f 0 (x0 ). (2.38)
f [f (x0 )]
Ejemplo 2.2.1
Solución
I
d 3 d d
f 0 (x) = 5x − 2x2 + 1
dx dx dx
d 3 d 2
=5 x −2 x +0 (2.41)
dx dx
2
= 5(3)x − 4x
= 15x2 − 4x
Ejemplo 2.2.2
Sea
x3 − x 2 + 2
g(x) = , (2.42)
x2 + x − 1
calcular g 0 (x).
Solución
I
(3x2 − 2x)(x2 + x − 1) − (x3 − x2 + 2)(2x + 1)
g 0 (x) =
(x2 + x − 1)2
3x + 3x − 3x − 2x3 − 2x2 + 2x − (2x4 + x3 − 2x3 − x2 + 4x + 2)
4 3 2
=
(x2 + x − 1)2
3x4 + x3 − 5x2 + 2x − (2x4 − x3 − x2 + 4x + 2)
=
(x2 + x − 1)2
x4 + 2x3 − 4x2 − 2x − 2
=
(x2 + x − 1)2
Ejemplo 2.2.3
Calcular:
d 5
x sin x + cos x . (2.43)
dx
Solución
I
d 5 d 5 d
x sin x + cos x = x sin x + cos x
dx dx dx
=5x4 sin x + x5 cos x − sin x (2.44)
= 5x4 − 1 sin x + x5 cos x
88 CAPÍTULO 2. UNIDAD II: DERIVADAS
2.2.4 Corolario:
1.
d
tan x = sec2 x (2.45)
dx
2.
d
cot x = − csc2 x (2.46)
dx
3.
d
sec x = sec x tan x (2.47)
dx
4.
d
csc x = − csc x cot x (2.48)
dx
Demostración
1.
d d sin x
tan x =
I
dx dx cos x
cos x(cos x) − sin x(− sin x)
=
cos2 x
cos x + sin2 x
2
(2.49)
=
cos2
1
=
cos2 x
= sec2 x
2.
d d cos x
cot x =
dx dx sin x
(− sin x) sin x − cos x(cos x)
=
sin2 x
sin2 x + cos2 x (2.50)
=−
sin2 x
1
=− 2
sin x
= − csc2 x
2.2. DERIVADA DE FUNCIONES TRIGONOMÉTRICAS 89
3.
d d 1
sec x =
II
dx dx cos x
1 d
=− 2 cos x
cos x dx (2.51)
sin x
=
cos2 x
= sec x tan x
4.
d d 1
csc x =
dx dx sin x
1 d
=− 2 sin x
sin x dx (2.52)
cos x
=− 2
sin x
= − csc x cot x
Teorema 2.2.5
Si f es diferenciable en x0 entonces f es continua en x0 .
Demostración
Se sabe que
h→0
I
lı́m f (x) = f (x0 ) ⇐⇒ lı́m f (x0 + h) = f (x0 ) ⇐⇒ lı́m [f (x0 + h) − f (x0 )] = 0
x→x0 h→0
(2.53)
90 CAPÍTULO 2. UNIDAD II: DERIVADAS
es diferenciable en x y
Notación de Leibniz:
dy dy du
= . (2.56)
dx du dx
Ejemplo 2.2.4
dy
Considere y = (5x3 − 3x2 )40 . Encuentre .
dx
Solución
Consideremos y = g(u) = u40 y u = f (x) = 5x3 − 3x2 . Entonces
I
y = g (f (x)) = g(5x3 − 3x2 ) = (5x3 − 3x2 )40 (2.57)
y 0 = g 0 (u)f 0 (x)
= 40u39 (15x2 − 6x) (2.58)
= 40(5x3 − 3x2 )39 (15x2 − 6x)
2.2. DERIVADA DE FUNCIONES TRIGONOMÉTRICAS 91
Ejemplo 2.2.5
2 dy
Si y = ecos 3x−sin 5x
, encuentre .
dx
Solución
Tomemos g(u) = eu y u = f (x) = cos 3x − sin2 5x entonces
I
2
y = g (f (x)) = g cos 3x − sin2 5x = ecos 3x−sin 5x
(2.59)
Luego,
y 0 = g 0 (f (x)) · f 0 (x)
= g 0 (u)f 0 (x)
= eu [−3 sin 3x − 2 sin 5x(5 cos 5x)] (2.60)
cos 3x−sin2 5x
=e (−3 sin 3x − 10 sin 5x cos 5x)
cos 3x−sin2 5x
= −e (3 sin 3x + 5 sin 10x)
Ejemplo 2.2.6
1 dy
Si y = , halle .
(3x4 − 8)3 dx
Solución
1
I
Tome y = 3
= u−3 y u = 3x4 − 8, tenemos
u
dy dy du x3 x3
= = −3u−4 (12x3 ) = −36 4 = −36 . (2.61)
dx du dx u (3x4 − 8)4
1 1
y0 = loga e = . (2.62)
x x ln a
92 CAPÍTULO 2. UNIDAD II: DERIVADAS
Solución
!
x+h
loga
loga (x + h) − loga x x
I
lı́m = lı́m
h→0 h h→0 h
!1
h h
= lı́m loga 1+
h→0 x
! x x1
h h
= lı́m loga 1 +
h→0 x
! x x1
h h
= loga lı́m 1 +
h→0 x
1
= loga elı́mh→0 x
1
= loga e
x
Por lo tanto,
1
y0 =
loga e. (2.63)
x
En particular, para a = e e y = loge x = ln x tenemos
d 1
(ln x) = . (2.64)
dx x
1 0
y0 = f (x). (2.65)
f (x)
Ejemplo 2.2.8
Considere 6
y = ln[ x3 + 1 sin x2 + 7 ]. (2.66)
Determine y 0 .
2.2. DERIVADA DE FUNCIONES TRIGONOMÉTRICAS 93
Solución
I
y0 = [(x3 + 1)6 sin(x2 + 7)]0
(x3 + 1)6 sin(x2 + 7)
1
= 3 6 2
[6(x3 + 1)5 (x3 + 1)0 sin(x2 + 7) + (x3 + 1)6 cos(x2 + 7)(x2 + 7)0 ]
(x + 1) sin(x + 7)
1
= [18(x3 + 1)5 x2 sin(x2 + 7) + 2(x3 + 1)6 x cos(x2 + 7)]
(x3 + 1)6 sin(x2 + 7)
2(x3 + 1)5 x
= 3 6 2
[9x sin(x2 + 7) + (x3 + 1) cos(x2 + 7)]
(x + 1) sin(x + 7)
2x
= 3
[9x + (x3 + 1) cot(x2 + 7)]
(x + 1)
Ejemplo 2.2.9
s
1 − cos x
Sea y = ln . Hallar y 0 .
1 + cos x
Solución
1 1 − cos x
Como y = ln , entonces
I
2 1 + cos x
1 1 + cos x (1 − cos x)0 (1 + cos x) − (1 − cos x)(1 + cos x)0
" #
0
y =
2 1 − cos x (1 + cos x)2
sin x + sin x cos x + sin x − sin x cos x
=
2(1 − cos2 x)
1
=
sin x
= csc x
Ejemplo 2.2.10
Calcular y 0 , de la función
Solución
I
y 0 = 4 [ln (ln (ln x))]3 (ln (ln (ln x)))0
1
= 4 [ln (ln (ln x))]3 (ln (ln x))0
ln (ln x)
[ln (ln (ln x))]3 1
=4 (ln x)0
ln (ln x) ln x
3
[ln (ln (ln x))]
=4
x ln (ln x) ln x
94 CAPÍTULO 2. UNIDAD II: DERIVADAS
dy
= g(x)f (x)g(x)−1 f 0 (x) + f (x)g(x) [ln f (x)]g 0 (x). (2.68)
dx
Demostración
Por propiedad de logaritmo,
I
g(x)
y = f (x)g(x) = eln f (x) = eg(x) ln f (x) . (2.69)
Luego,
" #
0 g(x) ln f (x) 0 g(x) 0
y =e g (x) ln f (x) + f (x)
f (x)
= g(x)f (x)g(x)−1 f 0 (x) + f (x)g(x) [ln f (x)]g 0 (x)
Ejemplo 2.2.11
Solución
Consideremos f (x) = sin x y g(x) = cot x. Aplicando el Corolario anterior,
se tiene
I
y 0 = cot x (sin x)cot x−1 (sin x)0 + (sin x)cot x ln (sin x) (cot x)0
= cot x (sin x)cot x−1 cos x − (sin x)cot x csc2 x ln (sin x)
= (sin x)cot x [cot2 x − csc2 x ln (sin x)]
1 1
g 0 (y) = = (2.71)
f 0 (x) f 0 [g(y)]
o equivalente a
dx 1
= (2.72)
dy dy
dx
Demostración
Sea w tal que u = f −1 (y + w). Entonces
I
f −1 (y + w) − f −1 (y) f −1 (f (x) + w) − f −1 (f (x))
lı́m = lı́m
w→0 w w→0 f (u) − f (x)
1
= lı́m
u→x f (u) − f (x)
u−x
1
= 0
f (x)
Ejemplo 2.2.12
0
Sea y = f (x) = 7x − 13. Calcule (f −1 ) (y).
Solución
y + 13 1
Como f −1 (y) = g(y) =
7
I
tenemos g 0 (y) = . Además, f 0 (x) = 7. De
7
las derivadas se observa que una de ellos es inversa de la otra eso significa
que satisface la conclusión del Teorema 2.2.9.
Ejemplo 2.2.13
0
Considere y = f (x) = 3x7 . Determine (f −1 ) (y).
Demostración
I
1
0 6 y 7
Como f (x) = 21x > 0, para todo x 6= 0 y x = g(y) = , aplicando el
3
96 CAPÍTULO 2. UNIDAD II: DERIVADAS
Teorema 2.2.9, tenemos
df (x)
dx
0
II
= 21x6 =⇒ f −1 (y) = 0
1
f [g(y)]
=
21[
1
1
y
3
7
]6
=
6
37
21y 7
6
Inversas
1. arcsin:
y = arcsin x ⇐⇒ sin y = x, (2.73)
π π
con dominio [−1, 1] y rango − ≤ y ≤ .
I
2 2
2. arc cos:
y = arc cos x ⇐⇒ cos y = x, (2.74)
con dominio [−1, 1] y rango [0, π].
3. arctan:
y = arctan x ⇐⇒ tan y = x (2.75)
con dominio h−∞, +∞i y rango h− π2 , π2 i.
4. arccot:
y = arccotx ⇐⇒ cot y = x, (2.76)
con dominio h−∞, +∞i y rango h0, πi.
5. arcsec:
y = arcsecx ⇐⇒ sec x = y, (2.77)
con dominio h−∞, −1] ∪ [1, +∞i y rango [0, π2 i ∪ h π2 , π].
6. arccsc:
y = arccscx ⇐⇒ csc y = x, (2.78)
π π
con dominio h−∞, −1] ∪ [1, +∞i y rango [− , 0i ∪ h0, ].
2 2
2.3. DERIVADAS DE FUNCIONES TRIGONOMÉTRICAS INVERSAS 97
2.3.1 Corolario:
1.
d 1
(arcsin x) = √ , −1 < x < 1. (2.79)
dx 1 − x2
2.
d 1
(arc cos x) = − √ , −1 < x < 1. (2.80)
dx 1 − x2
3.
d 1
(arctan x) = , x ∈ R. (2.81)
dx 1 + x2
4.
d 1
(arccotx) = − , x ∈ R. (2.82)
dx 1 + x2
5.
d 1
(arcsecx) = √ 2 , x ∈ h−∞, −1i ∪ h1, +∞i. (2.83)
dx |x| x − 1
6.
d 1
(arccscx) = − √ 2 , x ∈ h−∞, −1i ∪ h1, +∞i. (2.84)
dx |x| x − 1
Solución
1. Como
y = sin−1 x ⇐⇒ x = sin y (2.85)
I
entonces
dy 1 1
= = . (2.86)
dx dx cos y
dy
Usando identidad
√ trigonométrica
√ cos2 y + sin2 y = 1 y x = sin y, se
tiene cos y = ± 1 − x2 = 1 − x2 . En conclusión,
d 1
(arcsin x) = √ , −1 < x < 1. (2.87)
dx 1 − x2
3. Como
y = arctan x ⇐⇒ x = tan y (2.91)
tenemos
II
dy 1 1
= = . (2.92)
dx dx sec2 y
dy
Usando identidad trigonométrica sec2 y = 1+tan2 y = 1+x2 se obtiene
d 1
(arctan x) = , −∞ < x < +∞. (2.93)
dx 1 + x2
4.
dy 1 1
= = (2.94)
dx dx − csc y cot y
dy
Como csc2 y = 1 + cot2 y entonces cot y = 1 + x2 . Por consiguiente,
d 1
(arccotx) = − , x ∈ R. (2.95)
dx 1 + x2
5. Como
y = arcsecx ⇐⇒ sec y = x (2.96)
entonces
dy 1 1
= = . (2.97)
dx dx sec y tan y
dy
Sabiendo
√ que x = sec y y sec2 y = 1 + tan2 y tenemos tan y =
± x2 − 1. Por lo tanto,
d 1
(arcsin x) = √ 2 , x ∈ h−∞, −1i ∪ h1, +∞i. (2.98)
dx |x| x − 1
6. Como
y = arccscx ⇐⇒ x = csc y (2.99)
tenemos
dy 1 1
= = . (2.100)
dx dx − csc y cot y
dy
2.3. DERIVADAS DE FUNCIONES TRIGONOMÉTRICAS INVERSAS 99
√
Ası́, cot y = ± x2 − 1 implica que
d
dx
III
(arccscx) = − √ 2
1
|x| x − 1
, x ∈ h−∞, −1i ∪ h1, +∞i.
Ejemplo 2.3.1
Calcular y 0 , donde
y = arcsin x2 − 1 . (2.102)
Solución
I
1 0
y0 = q x2 − 1
1 − (x2 − 1)2
2x
=q
1 − (x4 − 2x2 + 1)
2x
=√ 2
2x − x4
Funciones hiperbólicas
I
1. sinh:
ex − e−x
sinh x = (2.103)
2
100 CAPÍTULO 2. UNIDAD II: DERIVADAS
II
Figura 2.3: Dom sinh = h−∞, +∞i y Ran sinh = h−∞, +∞i.
2. cosh:
ex + e−x
cosh x = (2.104)
2
Figura 2.4: Dom cosh = h−∞, +∞i y Ran cosh = [1, +∞i.
3. tanh:
sinh x
tanh x = (2.105)
cosh x
2.3. DERIVADAS DE FUNCIONES TRIGONOMÉTRICAS INVERSAS 101
Figura 2.5: Dom tanh = h−∞, +∞i y Ran tanh = h−1, 1i.
4. coth:
1
coth x = , x 6= 0. (2.106)
III
tanh x
Figura 2.6: Dom coth = h−∞, 0i ∪ h0, +∞i y Ran coth = h−∞, −1i ∪
h1, +∞i.
102 CAPÍTULO 2. UNIDAD II: DERIVADAS
5. sech:
1
sechx = (2.107)
cosh x
IV
Figura 2.7: Domsech = h−∞, +∞i y Ransech = h0, 1].
6. csch:
1
cschx = , x 6= 0. (2.108)
sinh x
Figura 2.8: Domcsch = h−∞, 0i ∪ h0, +∞i y Rancsch = h−∞, 0i ∪ h0, +∞i.
Identidades hiperbólicas
1. cosh2 x − sinh2 x = 1
I
2.3. DERIVADAS DE FUNCIONES TRIGONOMÉTRICAS INVERSAS 103
2. tanh2 x + sech2 x = 1
3. coth2 x − csch2 x = 1
II
−1 + cosh 2x
4. sinh2 x =
2
1 + cosh 2x
10. cosh2 x =
2
Demostraciones
!2 !2
2 2 ex − e−x ex − e−x
cosh x − sinh x = −
I
2 2
−2x
2x
e +2+e e − 2 + e−2x
2x
= − (2.109)
4 4
4
=
4
=1
ex − e−x ex + e−x
! !
2 sinh x cosh x = 2
2 2
e2x − e−2x (2.110)
=
2
= sinh 2x
El resto se deja como ejercicio.
104 CAPÍTULO 2. UNIDAD II: DERIVADAS
d
(sinh x) = cosh x (2.111)
dx
d
(cosh x) = sinh x (2.112)
dx
d
(tanh x) = sech2 x (2.113)
dx
d
(coth x) = −csch2 x (2.114)
dx
d
(sechx) = −sechx tanh x (2.115)
dx
d
(cschx) = −cschx coth x (2.116)
dx
Demostración
1.
d ex − e−x
!
d
(sinh x) =
dx dx 2
I
x −x
e +e
=
2
= cosh x
2.
d ex + e−x
!
d
(cosh x) =
dx dx 2
x −x
e −e
=
2
= sinh x
3.
!
d d sinh x
(tanh x) =
dx dx cosh x
(sinh x)0 cosh x − sinh x (cosh x)0
=
cosh2 x
cosh2 x − sinh2 x
=
cosh2 x
1
=
cosh2 x
= sech2 x
2.3. DERIVADAS DE FUNCIONES TRIGONOMÉTRICAS INVERSAS 105
4.
!
d d cosh x
(coth x) =
dx dx sinh x
II
(cosh x)0 sinh x − cosh x(sinh x)0
=
sinh2 x
sinh2 x − cosh2 x
=
sinh2 x
1
=−
sinh2 x
= −csch2 x
5.
d d 1
(sechx) =
dx dx cosh x
1 0
=− 2 (cosh x)
cosh x
= −sechx tanh x
6.
d d 1
(cschx) =
dx dx sinh x
1
=− (sinh x)0
sinh2 x
= −cschx coth x
I
√
1. sinh−1 x = ln x + x2 + 1 , x ∈ h−∞, +∞i.
√
2. cosh−1 x = ln x + x2 − 1 , x ∈ [1, +∞i.
1 1+x
−1
3. tanh x = ln , x ∈ h−1, 1i.
2 1−x
1 x+1
4. coth−1 x = ln , x ∈ h−∞, −1i ∪ h1, +∞i.
2 x−1
106 CAPÍTULO 2. UNIDAD II: DERIVADAS
√ !
1+ 1 − x2
II
−1
5. sech x = ln , x ∈ h0, 1].
x
√ !
1 1 + x2
6. csch−1 x = ln + , x ∈ h−∞, 0i ∪ h0, +∞i.
x |x|
Demostración
ex − e−x √
1. Sean f (x) = sinh x = y g(x) = ln(x + x2 + 1). Entonces
2
√
f (g(x)) = f ln x + x2 + 1
√ √
I
x2 +1) 2
eln(x+ − e− ln(x+ x +1)
=
√ 2 √
x + x2 + 1 − (x + x2 + 1)−1
=
√ 2
(x + x2 + 1)2 − 1
= √
2(x + x2 + 1)
√
x2 + 2x x2 + 1 + x2 + 1 − 1
= √
2(x + x2 + 1)
√
2x(x + x2 + 1)
= √
2(x + x2 + 1)
=x
y
ex − e−x
!
g (f (x)) = g
2
v
!2
x −x
e−x
u
e −e u ex −
= ln + t
+ 1
2 2
s
ex − e−x e2x − 2 + e−2x + 4
= ln +
2 4
s
ex − e−x (ex + e−x )2
= ln +
2 4
ex − e−x ex + e−x
!
= ln +
2 2
x
= ln e
=x
Por lo tanto, f −1 = g.
2.3. DERIVADAS DE FUNCIONES TRIGONOMÉTRICAS INVERSAS 107
ex + e−x √
2. Sean f (x) = cosh x = y g(x) = ln(x + x2 − 1). Entonces
2
√
f (g(x)) = f ln x + x2 − 1
√ √
x2 −1) 2
eln(x+ + e− ln(x+ x −1)
=
√ 2 √
x + x − 1 − (x + x2 − 1)−1
2
=
√ 2
II
2
(x + x − 1) − 1
2
= √
2(x + x2 − 1)
√
x2 + 2x x2 − 1 + x2 − 1 + 1
= √
2(x + x2 − 1)
√
2x(x + x2 − 1)
= √
2(x + x2 − 1)
=x
y
ex + e−x
!
g (f (x)) = g
2
v
!2
x −x
e−x
u
e +e u ex +
= ln + − 1
t
2 2
s
ex + e−x e2x + 2 + e−2x − 4
= ln +
2 4
s
ex + e−x (ex − e−x )2
= ln +
2 4
ex + e−x ex − e−x
!
= ln +
2 2
x
= ln e
=x
Por lo tanto, f −1 = g.
108 CAPÍTULO 2. UNIDAD II: DERIVADAS
Teorema 2.3.3
1.
d 1
sinh−1 x = √ 2 (2.117)
dx x +1
2.
d 1
cosh−1 x = √ 2 (2.118)
dx x −1
3.
d 1
tanh−1 x = (2.119)
dx 1 − x2
4.
d 1
coth−1 x = (2.120)
dx 1 − x2
5.
d 1
sech−1 x = − √ (2.121)
dx x 1 − x2
6.
d 1
csch−1 h = − √ (2.122)
dx |x| 1 + x2
Demostración
1.
I
d d √
sinh−1 x = ln x + x2 + 1
dx dx
1 √ 0
= √ x + x 2+1
x + x2 + 1
!
1 2x
= √ 1+ √ 2
x + x2 + 1 2 x +1
√ !
1 2
x +1+x
= √ √
x + x2 + 1 x2 + 1
1
=√ 2
x +1
2.3. DERIVADAS DE FUNCIONES TRIGONOMÉTRICAS INVERSAS 109
2.
d d √
cosh−1 x = ln x + x2 − 1
dx dx !
1 x
= √ 1+ √ 2
x + x2 − 1 x −1
1
=√ 2
II
x −1
3.
d d 1 1+x
tanh−1 x = ln
dx dx 2 1 − x
11−x 1+x 0
=
21+x 1−x
1 − x (1 + x)0 (1 − x) − (1 + x)(1 − x)0
=
2(1 + x) (1 − x)2
1−x 1−x+1+x
=
2(1 + x) (1 − x)2
1
=
1 − x2
4.
d d 1 x+1
coth−1 x = ln
dx dx 2 x − 1
1 x − 1 (x + 1)0 (x − 1) − (x + 1)(x − 1)0
=
2x+1 (x − 1)2
1 x − 1 −2
=
2 x + 1 (x − 1)2
1
=− 2
x −1
1
=
1 − x2
110 CAPÍTULO 2. UNIDAD II: DERIVADAS
5.
√ !
d −1
d 1 + 1 − x2
sech x = ln
dx dx x
√ !0
x 1 + 1 − x2
= √
1 + 1 − x2 x
√ √
x (1 + 1 − x2 )0 x − (1 + 1 − x2 )(x)0
= √
1 + 1 − x2 x2
√
√−2x x − (1 + 1 − x2 )
2 1−x2
= √
(1 + 1 − x2 )x
III
√
−x2 − √1−x2 −(1−x2 )
1−x2
= √
x(1 + 1 − x2 )
√
− 1 − x2 − 1
= √ √
x(1 + 1 − x2 ) 1 − x2
1
=− √
x 1 − x2
6. Si x > 0 entonces
√ !
d d 1 1 + x2
csch−1 x = ln +
dx dx x x
√ √
x (1 + 1 + x2 )0 x − (1 + 1 + x2 )(x)0
= √
1 + 1 + x2 x2
√
x √ x x − (1 + 1 + x2 )(1)
1+x2
= √
1 + 1 + x2 x2
√
x2 − 1+x 2 2
√ −(1+x )
1+x2
= √
x(1 + 1 + x2 )
1
=− √
x 1 + x2
1
=− √
|x| 1 + x2
2.3. DERIVADAS DE FUNCIONES TRIGONOMÉTRICAS INVERSAS 111
Si x < 0 entonces
√ !
d d 1 1 + x2
IV
csch−1 x = ln −
dx dx x x
√ √
x (1 − 1 + x2 )0 x − (1 − 1 + x2 )(x)0
= √
1 − 1 + x2 x2
x
√
x − √1+x 2 x − (1 − 1 + x2 )
= √
1 − 1 + x2 x2
√
−x2 − √1+x2 +1+x2
1+x2
= √
x(1 − 1 + x2 )
1
= √
x 1 + x2
1
=− √
|x| 1 + x2
Derivadas
1. Primera derivada:
dy d
y 0 = f 0 (x) = = f (x) (2.123)
I
dx dx
2. Segunda derivada:
d2 y d2
y 00 = f 00 (x) = = f (x) (2.124)
dx2 dx2
3. Tercera derivada:
d3 y d3
y 000 = f 000 (x) = = f (x) (2.125)
dx3 dx3
4. Cuarta derivada:
(4) (4) d4 y d4
y =f (x) = 4 = 4 f (x) (2.126)
dx dx
Ası́, sucesivamente
5. n-ésima derivada:
dn y dn
y (n) = f (n) (x) = = f (x) (2.127)
dxn dxn
Ejemplo 2.3.2
Solución
1
f (x) =
I
x
1
f 0 (x) = −
x2
1 2 0 2x 2
f 00 (x) = 4
(x ) = 4 = 3
x x x
2 2 6
f 000 (x) = − 6 (x3 )0 = − 6 3x2 = − 4
x x x (2.129)
6 6 24
f (4) (x) = 8 (x4 )0 = 8 4x3 = 5
x x x
24 24 120
f (5) (x) = − 10 (x5 )0 = − 10 (5x4 ) = − 6
x x x
.. ..
. = .
n!
f (n)
(x) = (−1)n
xn+1
Ejemplo 2.3.3
Solución
Usando
π π π
I
sin x + = sin x cos + sin cos x = cos x (2.131)
2 2 2
Tenemos
f (x) = sin x
π
0
f (x) = cos x = sin x +
2
π π π
00
f (x) = cos x + = sin x + + = sin (x + π)
2 2 2
π 3π
000
f (x) = cos (x + π) = sin x + π + = sin x +
2 2
3π 3π π
f (4) (x) = cos x + = sin x + + = sin (x + 2π)
2 2 2
π 5π
(5)
f (x) = cos (x + 2π) = sin x + 2π + = sin x +
2 2
.. ..
. = .
nπ
(n)
f (x) = sin x +
2
114 CAPÍTULO 2. UNIDAD II: DERIVADAS
Problema 1
Hallar y 0 , de la función
Solución
√
y=√
I
√
1 + x2 + 1 − x2
√
1 + x2 − 1 − x2
. (2.132)
√ √
1 + x2 + 1 − x2
y= √ √
1 + x2 − 1 − x2
I
√ √ √ √
1 + x2 + 1 − x2 1 + x2 + 1 − x2
= √ √ √ √
1 + x2 − 1 − x2 1 + x2 + 1 − x2
√
1 + x2 + 2 1 − x4 + 1 − x2
=
1 + x2 − (1 − x2 )
√
1 + 1 − x4
=
x2
Derivando
−4x3 2
√
√ x − (1 + 1 − x4 )(2x)
2 1 − x4
y0 =
√ x4 √
5
−2x − 1 − x (1 + 1 − x4 )(2x)
4
= √
x4 1 − x4
√
−2x4 − 2 1 − x4 − 2(1 − x4 ) (2.133)
= √
x 3 1 − x4
√
−2x4 − 2 1 − x2 − 2 + 2x4
= √
x3 1 − x4
√
−2(1 + 1 − x4 )
= √
x 3 1 − x4
Problema 2
Sea y = f (u) y u = g(x). Demuestre que:
I
! !2 ! !
d2 y d2 y du dy d2 u
1. = + .
dx2 du2 dx du dx2
!3 ! !
d3 y d3 y du d2 y d2 u du dy d3 u
2. = +3 2 2 + .
dx3 du3 dx du dx dx du dx3
Solución
I
Aplicando la regla de la cadena se tiene
dy dy du
= (2.134)
dx du dx
2.3. DERIVADAS DE FUNCIONES TRIGONOMÉTRICAS INVERSAS 115
Derivando
!
d2 y d dy du
2
=
dx dx du dx
II
! !
d dy du dy d du
= +
dx du dx du dx dx
!2
d2 y du dy d2 u
= 2 +
du dx du dx2
Luego,
!
d3 y d d2 y
3
=
dx dx dx2
!2
d d2 y du dy d2 u
= +
dx du2 dx du dx2
! !2 !2 ! !
d d2 y du d2 y d du d dy d2 u dy d d2 u
= + 2 + +
dx du2 dx du dx dx dx du dx2 du dx dx2
!3
d3 y du d2 y du d2 u d2 y du d2 u dy d3 u
= 3 + 2 + +
du dx du2 dx dx2 du2 dx dx2 du dx3
!3
3
dy du d2 y d2 u du dy d3 u
= 3 +3 +
du dx du2 dx2 dx du dx3
Problema 3
Sea f (x) =
a−x
a+x
. Hallar f (n) (0).
I
Solución
Siendo
(−1)(a + x) − (a − x)(1) −a − x − a + x −2a
f 0 (x) = = −
I
(a + x) 2 (a + x) 2 (a + x)2
−2
resulta f 0 (0) = .
a
2a 4a 4
f 00 (x) = 4
2(a + x) = 3
=⇒ f 00 (0) = 2
(a + x) (a + x) a
4a 12a 12
f 000 (x) = − 4
3(a + x)2 = − 4
=⇒ f 000 (0) = − 3
(a + x) (a + x) a
12a 48a 48
f (4) (x) = 8
4(a + x)3 = 5
=⇒ f (4) (0) = 4
(a + x) (a + x) a
48a 240a 240
f (5) (x) = − 10
5(a + x)4 = − 6
=⇒ f (5) (0) = − 5
(a + x) (a + x) a
.. ..
. .
2n!a n 2n!
f (n) (x) = (−1)n =⇒ f (n)
(0) = (−1)
(a + x)n+1 an
116 CAPÍTULO 2. UNIDAD II: DERIVADAS
Problema 4
Hallar y 0 , de la función
Solución
I
y = ln cos arctan
ex − e−x
2
.
!
(2.135)
!#0
ex − e−x
"
0 1
I
y = x −x
cos arctan
cos arctan e −e 2
2
!!0
ex − e−x ex − e−x
!!
1
= x −x − sin arctan arctan
cos arctan e −e 2
2 2
!0
ex − e−x ex − e−x
!
1
= − tan arctan 2
2 2
ex −e−x
1+ 2
ex − e−x ex + e −x
!
1
=− 4+e2x −2+e−2x
2 4
2
ex − e−x 4 ex + e−x
=−
2 (ex + e−x )2 2
−x x
e −e
= x
e + e−x
Solución
Derivando ambos lados
d 2 d
I
(x + y 2 ) = 5 (2.137)
dx dx
Luego,
d 2 d d 2 d
(x + y 2 ) = 5 =⇒ x + y2 = 0
dx dx dx dx
dy
=⇒ 2x + 2y =0
dx
dy
=⇒ x + y =0
dx
2.4. DERIVADAS IMPLÍCITAS 117
De ahı́,
dy x
=− , (2.138)
dx y
esta fórmula da la pendiente de la recta tangente al cı́rculo en el punto (x, y).
de esto
II
Ejemplo 2.4.2
dy
d
dx
Figura 2.9: x2 + y 2 = 5.
y(2) = −
2
y(2)
2
= − = −2,
1
y − 1 = −2(x − 2) =⇒ y = 5 − 2x
(2.139)
(2.140)
Solución
Derivando
d 3 d
y + y 2 − 3y − x2 = −6
dx dx
d 3 d d d
y + y 2 − 3y − x2 = 0
I
dx dx dx dx (2.142)
dy dy dy
3y 2 + 2y − 3 − 2x = 0
dx dx dx
2 dy
(3y + 2y − 3) = 2x
dx
tenemos
dy 2x
= 2 . (2.143)
dx 3y + 2y − 3
Determinemos la pendiente:
√ √
dy √ 2(2 2) 4 2
m= (2 2) = = (2.144)
dx 3(−2)2 + 2(−2) − 3 5
Ejemplo 2.4.3
Considere
5 sin x + 8 sec y = y − x2 + 8 (2.146)
¿ Cuál es la ecuación de la recta tangente en el origen?
Solución
Derivando ambos lados
d d dy d d
5 sin x + 8 sec y = − x2 + 8 (2.147)
dx dx dx dx dx
Si u = 8 sec y entonces
I
d du du dy dy
8 sec y = = = 8 sec y tan y (2.148)
dx dx dy dx dx
Sustituyendo (2.148) en (2.147) tenemos
dy dy
5 cos x + 8 sec y tan y = − 2x (2.149)
dx dx
o
dy 5 cos x + 2x
= (2.150)
dx 1 − 8 sec y tan y
Máximos y mı́nimos
121
122 CAPÍTULO 3. MÁXIMOS Y MÍNIMOS
Definición 3.0.1
1. f es creciente en I si para todo x1 , x2 ∈ I tal que
Teorema 3.0.2
Supongamos que f es continua [a, b] y diferenciable en ha, bi.
Definición 3.0.2
Sea f : I −→ R. Se definen:
Definición 3.0.3
Sea f : I −→ R una función. Un punto x0 ∈ I es llamado punto crı́tico de
la función f cuando f 0 (x0 ) = 0 o no existe f 0 (x0 ).
Un valor crı́tico de f es el valor f (p), en un punto crı́tico p.
123
Ejemplo 3.0.1
Calcular puntos crı́ticos de
Solución
I
f 0 (x) = 3x2 − 12x = 0 =⇒ 3x(x − 4) = 0
=⇒ x = 0 ∨ x = 4
Definición 3.0.4
√
3
¿ La función f (x) = x2 , tiene punto critico?
Solución
La ecuación
2 1
I
f 0 (x) = x− 3 = 0, (3.9)
3
no tiene solución. Además,
√
3
f (0 + h) − f (0) h2 − 0
lı́m = lı́m
h→0 h h→0 h (3.10)
1
= lı́m 1
h→0 h3
esto nos indica @f 0 (0).
Teorema 3.0.3
Supongamos que f está definida en [a, b] y tiene un mı́nimo o un máximo
local en x0 ∈ ha, bi. Si f es diferenciable en x0 , entonces f 0 (x0 ) = 0. Ası́, x0
es punto crı́tico.
124 CAPÍTULO 3. MÁXIMOS Y MÍNIMOS
Teorema 3.0.4
Supongamos que f sea continua con un punto crı́tico x0 .
Ejemplo 3.0.2
Determinar los máximos y mı́nimos de la función
1
f (x) = . (3.11)
x2 −x
Solución
Derivando
1 1 − 2x
f 0 (x) = − (x2 − x)0 = 2 (3.12)
I
(x2 − x)2 (x − x)2
Luego,
1
f 0 (x) = 0 =⇒ x = Punto crı́tico
2
1 1
Como f 0 (x) > 0 para todo x ∈ h0, i y f 0 (x) < 0 para todo x ∈ h , 1i
2 2
1
entonces f tiene en x = un punto máximo local.
2
Para x ∈ h−∞, 0i o 1 < x < +∞, no hay puntos crı́ticos y ni mucho menos
habrá mı́nimo o máximo locales.
Además,
1
lı́m = 0,
x→−∞ −x
x2 (3.13)
1
lı́m 2 = 0.
x→+∞ x − x
125
Solución
II
Ejemplo 3.0.3
Como f 0 (x) = √
2
Figura 3.3: Máximo local.
I
para todo x ∈ h0, +∞i.
II
Consecuentemente, x = 0 es un punto de mı́nimo local.
Definición 3.0.5
Sea f diferenciable en el intervalo I. Se definen:
Ejemplo 3.0.4
Determine intervalos donde el gráfico de
5
f (x) = , (3.15)
x2 +5
es cóncavo arriba o abajo.
Solución
I
Derivando
5 5 10x
f 0 (x) = − (x 2
+ 5) 0
= − 2x = −
(x2 + 5)2 (x2 + 5)2 (x2 + 5)2
127
(1)(x2 + 5)2 − x[(x2 + 5)2 ]0
f 00 (x) = −10
(x2 + 5)4
(x2 + 5)2 − 2x(x2 + 5)(x2 + 5)0
= −10
(x2 + 5)4
(x2 + 5)2 − 2x(x2 + 5)(2x)
= −10
(x2 + 5)4
x4 + 10x2 + 25 − 4x4 − 20x2
= −10
(x2 + 5)4
−3x − 10x2 + 25
4
= −10
(x2 + 5)4
3x4 + 10x2 − 25
II
= 10
(x2 + 5)4
(3x2 − 5)(x2 + 5)
= 10
(x2 + 5)4
3x2 − 5
= 10 2
(x + 5)3
Resolvemos la ecuación f 00 (x) = 0:
√
3x2 − 5 5
10 2 3
= 0 =⇒ x = ± √ (3.16)
(x + 5) 3
√ √
5 5
Se obtiene las soluciones x = − √ y x = √ , y f 00 está definida en R.
3 3 √ √ √
5 5 5
El análisis (valor de prueba) será en intervalos h−∞, − √ i, h− √ , √ i y
√ 3 3 3
5
h √ , +∞i:
3
3(−2)2 − 5 70
f 00 (−2) = 10 2 3
=
((−2) + 5) 729
2
3(0) − 5 2
f 00 (0) = 10 2 3
=−
(0 + 5) 5
2
3(2) − 5 70
f 00 (2) = 10 2 =
(2 + 5)3 729
En resumen
√ √ √ √
Intervalo h−∞, − √53 i h− √53 , √53 i h √53 , +∞i
Valor prueba x = −2 x=0 x=2
Signo f 00 f 00 (−2) > 0 f 00 (0) < 0 f 00 (2) > 0
Concavidad Arriba Abajo Arriba
128 CAPÍTULO 3. MÁXIMOS Y MÍNIMOS
3.1.
III
Puntos de inflexión
Figura 3.6: Concavidad.
Ejemplo 3.1.1
Determine puntos crı́ticos e inflexión para la función
y grafique g.
Solución
Derivando
I
g 0 (x) = e−x + x(−e−x ) = e−x (1 − x)
(3.18)
g 00 (x) = −e−x (1 − x) + e−x (−1) = e−x (x − 2)
tenemos
g 0 (x) > 0, x < 1, g 0 (x) < 0, x > 1. (3.19)
En consecuencia, g tiene máximo local en x = 1.
130 CAPÍTULO 3. MÁXIMOS Y MÍNIMOS
También,
Teorema 3.1.2
x→+∞
x
ex
= 0.
Ejemplo 3.1.2
Encontrar máximo y mı́nimo local de
Solución
I
Derivando
f 0 (x) = 3x2 − 12x − 36 = 0 =⇒ (3x + 6)(x − 6) = 0
(3.22)
=⇒ x = −2 ∨ x = 6
3.1. PUNTOS DE INFLEXIÓN 131
Como f 00 (x) = 6(x − 2) entonces
Ejemplo 3.1.3
Encontrar el máximo y el mı́nimo globales de la siguiente función
Solución
1. Encontremos los puntos crı́ticos en [−2, 5]: Derivando
I
= 12[x2 (x − 2) − (x − 2)(3x + 4)]
= 12(x − 2)(x − 4)(x + 1)
2. Evaluar f en los puntos crı́ticos y en los extremos del intervalo [−2, 5]:
II
Problemas Propuestos
Problemas para Casa
Figura 3.13: Máximo y mı́nimo global.
I
a) y = 33
7x
b) y = 77
c) y = log3 (log3 x)
s
1 + sin 5x
d) y = ln
1 − sin 5x
2. Hallar y 0 , donde
2 x cos x
y = [sin(sin x)]csc
dy
3. Encontrar por derivada implı́cita y encuentre la derivada en el
dx
punto dado:
a) xy − y = 8, (9, 1)
3.1. PUNTOS DE INFLEXIÓN 135
b) (x + y)3 = x3 + y 3 , (−1, 1)
c) tan(x + y) = x, (0, 0)
π+2
d) cos(xπ + tan y) − arcsin x = − , (1, π)
2
e) x2 y 3 + x3 y − 3x5 y 7 + 374 = 0, (1, 2)
4. Una piscina tiene 12 metros de largo, 6 metros de ancho, 1 metro de
profundidad en el extremo poco profundo, y 3 metros de profundidad
en el extremo profundo (ver figura 3.14). Se bombea agua a la piscina
a 14 de metro cúbico por minuto, y hay 1 metro de profundidad de agua
en el extremo.
II Figura 3.14: