Documentos de Académico
Documentos de Profesional
Documentos de Cultura
DE
MANUSCRITOS
DE LA
BIBLIOTECA NACíOiNAL
r
(1 a 500)
SERVICIO DE PUBLICACIONES
MADRID, 1953
ABREVIATURAS MAS FRECUENTES
CXV
FLOR. Florilegium Casinense (in opere, cui titulus. Biblio-
theca Casinensis). — Vol. 1-4. — Monte Casinensi,
1873-1880.
GALLARDO. Ensayo, . GALLARDO, Bartolomé José. Ensayo de una Bibliote-
ca española de libros raros y curiosos.—-Madrid.
1863-1889. 4 t.
GLORiEUX. Litterature, GLORIEUX, Fierre, La litterature quodiibetique de
1260 a 1320.—Le Saulchoir. Kain. Revue d e s
Sciences Philosophiques et Theologiques, 1925.
GLORiEux. Les m<Htres GLORIEUX, Fierre. >Repertoire des Maütres en théolo-
en théologie. gie de Parts au XIII' siecle.—Farís, Vrin, 1933-
I934i "2 vols.
LIVERANI. L1VERANI. Spicilegimn Liberianum.—Florentiae, 1863.
LOEWE-HAHTEL. Bibliotheca Patrum Latinorum Hisponiensis.—Wien.
B. P. L. H. 1887. 2 vols.
MAI. MAX. Nova Patrum Bibliotheca, vol. I - V I I . — Romae,
1844-1854.
O. DE TOLEDO. OCTAVIO D E TOLEDO, José María. Catálogo de la Li-
brería del Cabildo Toledano. J.» parte. Manuscri-
Librería C. T. tos,—Madrid, 1903.
Patrología graeca. edidit J. P . Migne.—Farís, 1857-
^. G. 1886. 156 vols.
P. L. Patrología latina, edidit, J. M. Migne.—Paris, 1844-
1864.—222 vols.
I-. MARTÍ DE BARCELO- M A R T Í D E BARCELONA, O. F . M . Cap. Notes descrip-
NA. Mss. Francis- tives deis manuscrits francíscans medievals de la
cans de la B. N. Biblioteca Nacional de Madrid. Estudis Francis-
cans, 1933, X L V . págs. 337-404.
P. P . Papa.
PAZ. Ms. de América. PAZ Y ESPESO, Julián.—Catálogo de Manuscritos de
América, existentes en la Biblioteca Nacional. M a -
drid, 1933.
PITRA, A. .S. PITRA Analecta sacra. Spicilegto Salesmenst, vol. I -
V, VII-VIII.—Parisiis, 1876. Monte Casinensi,
1882.
Proc Procedencia.
S. Siglo.
S. Sanctus.
T. T H O R N D I K E , Lynn. A Catalogue of íncipits of mediae-
val scientific writings in latín.—Cambridge, Mass.,
1937.
TORRE-LONGÁS. TORRE, Martín de la, y LONGAS, P e d r o . Catálogo de
Biblicos. Códices latinos. I. BíWíew,—"Madrid. 1035.
CXVI
FRANCISCXD N E G R O . Planta de todas las placas y fortalegas del
Reyno de Sicilia, sacadas de orden de Su Magestad el Rey Philippo
Quarto. Armo de MDCXXX.
S. XVII. 97 fols., papel con filigranas del s. xvi, 700 X 500, y 3 mapas
de 1670 X 1520.
Ene: Terciopelo rojo, 712 X 502.
Oltm: 92 bis.
Proc: Biblioteca Real. Ss. i; K. 2; 210-2-224-1.
Mapas y planos en color, dibujos de fortalezas y ciudades, fechados algunos,
y con el parecer de don JUAN DE MEDIZES, MARQUÉS DE SANTÁNGEL ; en la por-
tada y planos la firma: "FRAN.° NEGRO / [ m í ] " . EJI el terciopelo señales de es-
cudo imi)erial, cantoneras metálicas.
2
Biblia sacra.
OUm: A, 2.
Proc.: San Juan de la Peña.
En los fols. I, 2 y 3 árboles genealógicosi miniados, así como las iniciales.
Biblioteca Nacional. («'5
Biblia sacra.
Olim: A. 3.
Proc.: Iglesia de MESINA ; DUQUE DE UCEDA.
Iniciales con orlas y adornos miniados.
Descripción en TORRE-LONGÁS, Bíblicos, 18, núm. 4.
Biblia sacra.
5
Biblia sacra.
6
Biblia sacra,
G/ÍW.A. 6.
Prac.: Iglesia de MESINA ; DUQUE DE UCBDA.
3 fcJs. de guardas al principio (la última hoja lleva el índice con letra del si-
glo xviii) y 3 al fin. Iniciales miniadas.
Descripción en TORRE-LONGÁS, Bíblicos, 44, núm. 10.
7-8
Biblia sacra.
10
I. S. L E O . Sermo in die Pentecostés: Hodiernam solemnjíateih
dilectissitni in precipuis festis... P. L., LIV, 400 (fol. i).—II. S. LEO.
Sermo: Hodiemam dilectissimi in festiuitatem toto terrarum orbe...
p. L., u v , 491; ex, 255 (fol. 2).—III. S. MAXIMUS. Sermo: Nosse
credo, tíos fratres que sit ratio... (fol. 2 v. b).—IV. B. GREGORIUS.
Omelia in die secundo Pentecostés: Licet fratres karissimi euangelice
uerba lectionis... (fol. 3).—V. B. AUGUSTINUS. Omelia feria II:
Ordo lectionis euangelice fratres karissimi admonet... (fol. 6 b).—^VI.
B. AUGUSTINUS. Omelia, Feria III: Cum enim dominus dixisse in
iudicium... (fol. 7 b).—VIL B. AUGUSTINUS. Omelia, Feria IV:
Cum dominus noster Ihesus Christus sicut in euangelio cum legere-
tur... (fol. 10b).—VIII. VENERABILIS BEDA.- Omelia, Feria V:
Concessa prímum potestate signorum misit dominus noster discípulos
predicare regnum Dei... P. L., XCIV, 455 (fol. 13 v. b).—IX Omelia,
lo) Inventario Generd de Manuscritos. 9
Feria VI: Uibi dominus ihesus sedens docuerit quando scribis et pha-
riseis concedentibus... P. U, ex, 274 (fol. 14 v. a).—X. B. AMBRO-
SIUS. Omelia, Sabbato: Vide clementáam domini saluatoris. Haec in-
dignationem... (fol. 15 v. a).—XI S. AUGUSTINUS. Serme De
triñitate: Principalker atque indubitantes toto... (fol. 16 v. b).—
XII. VENERABILIS BEDA. Homelia in octabam pentecosten: Si-
cut ex lectione sancti euangelii fratres karissimi audistis princeps...
p. L., xciv, 197 (fol. 18 V. b).—XIII. S. AUGUSTINUS. Sermo:
lam hoc nostis quia raí>bi magister... (fol. 20 v. b).—XIV. Sermo de
sancta triñitate: Qvod unius substantie sit pater... (fol. 23 v. a).—
XV. B. GREGORIUS. Om-elia Dominica I post pentecostem: In ver-
bis sacri eloquii fratres karissimi, prius seruanda est ueritashistoriae...
p. T,., Lxx, 1302 (fol. 25 V. a).—XVI. Rem fratres refero quam bene
is... (fol. 28 V. b).—XVII. B. lOHANNES CONSTANTINOPO-
LITANUS, EPiscopus. Omelia. Homo quídam erat diues. Quum dixe-
rat nemo seruus potest... (fol. 29 v. a).—XVIII. B. GREGORIUS.
pp. Omelia Dominica II: Hoc distare fratres karissimi inter de-
licias corporis et cordis solet... P. L., LXXVI, 266 (fol. 32 b). —
XIX. B. GREGORIUS, PP. Omelia Dominica III: Aestiuum tempus
quod corpori meo ualde contrarium est... p. z,., Lxxvi, 246 (fol. 35
V. a).—XX. Angelorum quippe et hominum naturam ad cognoscen-
dum... (fol. 36 V. b).—XXI. Rem fratres breuiter refero quam uiro
uenerabili... (fol. 39 v. b).—XXII. VENERABILIS BEDA. Omelia
Dominica IV: Misericors est dominus noster ingratos et malos (sic)
scilicet multiplici sua misericordia... P. L., ex, 335 (fol. 40 b).—
XXIII. Itenti: Expositionem sancti huius euangelii uellem succinta re-
latione... (fol. 41 v. b).—XXIV. VENERABILIS BEDA. Omelia
Dominica V: Magnum genessareth idem dicunt esse quod Mare ga-
lile... p. h., xciv, 278 (fol. 44 b).—XXV. B. REMIGIUS. Omelia:
Omnis qui irascitur f raitri suo in quibusdam codicibus additur sine cau-
sa... ia,OR. II, 105 (fol. 45 V. a).—XXVI. Vos estis lumen mundi. Na-
tura luminis ... (fol. 47 b). — XXVII. VENERABILIS BEDA.
Omelia Dominica VII: Prius quam de seiptem panibus et paucis pis-
ciculis quattuor milia hominum dominus ac redemptor... MAI I, 363
(fol. 48).—XXVIII. ORÍGENES. Omelia Domnica VIII: Quod
paulo superius spaciosam et latam uiam... (fol. 50 b).—XXIX. Ex-
positio unde supra. Ex commentario super Matheum: Paulo supe-
rius dixerat dominus quam... (fol. 52 v. a).—XXX. VENERABI-
LIS BEDA. Omelia Dominica VIII: In villico hoc quem dominus et-
lo Biblioteca Nacional. (lo
11
í. S. A M B R O S I U S . I. [De Elia et leiunio]: Diuinmn ad pa-
ires resultauit oraculum ut cum egrederentur..., p. t., x i v , 697 (fo-
lio I a). — 2. De dignitate sacerdotali: [ S ] i quis fratres oraculum
reminiscatur..., P. Í,., XVII, 567 (fol. 7 b). — II. exigitis rem magis
iocundam... (fol. 10 a). — III. [ O R Í G E N E S . Commentaria Orige-
ms in epistolam sancti Pauli ad Romanos ex interpretatione Ruffini,
iibri I - X ] (fol. 13 a).
OUm: A 7.
Proc.: Fondo antiguo.
Iniciales miniadas. Los fols. 11 y 12 están en blanca La escritura y W tinta
de los fols. I al II diferente de los otros.
Cfr. Para el núm. III, descripción en TORRE-LONGÁS, Bíblicos, 237, núm. 60.
1213
S. A M B R O S I U S . Opera omnia.
Proc.: Librería del CABU.DO DE TOLEDO de donde se trajo el año 1869, y cuya
signatura era: Cajón 11. i y z.
Falta el tomo II. El primer tomo empieza por: Ad impressorem Epístola: Pres-
tanti uiro Domino JOHANNI DE AMERBACH in artibus lib^eratibus PAUIENSI ma-
gistro... (fol. I b. línea 34). Al fin del tomo III lleva el colofón diciendo que
este manuscrito fué mandado hacer por GUICHARDO DE PAVÍA y escrito en 1502
en VARAMBON [BRESSE, distrito de I'AIN] por ENRIQUE DE BELLOORTO, natural
de AMIENS.—^Al principio del tomo I miniatura representando a S. AMBROSIO,
vestido de pontifical, entregando sus obras a uno de sus familiares y presen-
ciando esta escena otros cuatro personajies. — Al principio de cada libro, orlas
que juegan a lo largo de toda la margen vertical de la izquierda y de las dos
superior e inferior, llevando en todas las últimas el escudo de GUICHARDO,
adornado con frutas, aves, grifos, etc. Las iniciales y capitales en oro y colo-
res con adornos marginales. Los títulos y membretes de toda la margen su-
perior en rojo en todas las páginaa Lai letra gótica muy esmerada e igual.
Cfr.: BORDONA, MSS. con pinturas, I, 233 númi. 408.
14
I. CASSIODORUS. [M. Amrelii Cassiodori Historia ecdesias-
tica vocata tripartita ex graeds auctoribus Sozomeno, Socrate et
Theodoreto, per Epiphandutn scholasticum uersis excerpta et in com-
pendium o se redacta.] i. [Prologus incompleto]... indicatur. Quid
enim commodius... per Cassiodorum senatorem iam Domino properan-
te conuersum... (fol. i a).—2. [Tabula capittdorum libri primi incom-
pleto hasta:] ... v. Quomodo constantinus christianum dogma... ex-
pliciuat capitula. 3. hicipit liber primus. Allocutio Sosomeni ad impe-
ratorem Theodosium (fol. i b). [empieza solamente con] [A] : ...dem
ornamentorum purpura (fol. i v. a). — 4. Incipit capituli libri secundi
(fol. 15 a ) . [El texto del segundo libro empieza sin título] : Commu-
nicabat igitur niceno concilio..., P. L., LXIX, 919 (fol. 15 b). — 5. [l,i-
ber Tertius]: Et indorum gentes... (fol. 23 a).—-6. [Liber Quartus] :
Igitur sub imperio Constantini..., P. L., LXIX, 957 (fol. 28 b). — 7.
[Liber Quintus]: Ocddentis imperatore Constante... (fol. 38 a). —
8. [Liber Sextus] : Nunc igitur de iuliana pauca dicenda sunt..., P. h.,
LXIX, 1027 (fol. 53 b). — 9. [Liber Septitmts] : Milites igitur in Má-
xima estuacione uenientes..., P. L., LXIX, 1073 (fol. 65 v. b). — 10.
[Liber Octaviis] Eo tempore fuit Arsius (sic) monasterii praesul...,
p. L., LXIX, 1103, (fol. 80 b).—11. [Liber Nonus] : Igitur defunto Va-
lente denuobarbari..., p. L., LXIX, 1121 (fol. 87 a). —. 12. [Liber De-
cimus]: Defuncto Theodosio eius imperio ..., P. L., LXIX, 1163 (fo-
i8 Biblicfteca Nacional. (14-16
15
S. HIERONYMUS. Brevúmum sancti Hierommi presbiteri in
Psálmos.
S. XI. 238 fóls. Pergamino, 393 X 245, a 2 columnas, 6e líneas, 2 X 70;
caja 269 X 180.
£«c.; Pasta s. xix. 400 X 252.
OUm: A. 14.
Proc.: En el folio i: "Iste liber est ecclesiae maioris Messanensis". DÜÜUE DE
UCEDA.
Iniciales miniadas.
Cfr.: Descripción en TORRE-LONGÁS, BiÚicos, 335, núm. 57.
16
ALPHONSUS DE MADRIGAL, i. Defensaritm trium quesHo-
num disputandarutn in urbe senenssi in curia per Reuerendis.ñnmm
i6 -17 ) Inventario General de Manuscritos. 19
S. XV. 189 fols., papel, 404 X 280, a 2 columnas, 56 líneas, i X 72; caja,
276 X 180.
Ene.: Tafilete rojo s. xviii, 417 X 290.
Olim: B. 18.
Títulos e iniciales en rojo, iluminaciones con dibujos azules y rojosi En d
folio I escudo con una paloma y una cruz, sostenido por dos grifos. Notas
marginales.
17
[BARTIHOLOMABUS DE SALICBTO] i. [Lectura super codi-
cent]: [C]um peritorum secretarium forem... (fol. i a). Explicit lec-
tura egregii doctoris bartholomei de salicetus... perfecta per me
JoANNEM CANZiENssEM. Deo gratias. [Y en línea siguiente y de otra
mano]: viü." die aprilis anno a natiuitate domini 1460 studii ego
FRANCiscus PATÁN bacalkrus. In villa de Ei,o X X V die mensis an-
gustí aimo 1462... (fol. 178 V. a). — 2. [NaM,issimum opus libri fu^
gitiui] : 'Cum plures Kbelli super... (fol. 179 a). — 3. Tractatus ar-
morum. lusta materiam arniorum: Quero primo... (fol. 189) [Se
interrumpe]: ...mortuorum. Sed quid si alíquid... (fol. 189 v. b).
x> Biblioteca Nacional. ( I7 - I9
18
\PnRO LÓPEZ DE AYALA. Crónicas de los reyes de Castilla D.
Pedro, D. Enrique II y D. luán I] : ...ques de Tortosa su sobrino...
(fol. 2 a) ...de la borden de Sant Benito de Valladolid en el alcázar
uiejo et lo doto. La coronica es acabada dios sea loado a dios muchas
gratias (fol. 329 a).
S. XV, 328 fols., papel, 404 X 280, a 2 columnas, 48 líneas, 3 X 85; caja,
27S X 185.
Ene: Pasta. Restaurado por GINESTA en 1875. 420 X 290.
Olim: F. 23.
La numeración va del II al CCCXWII, 2 fols. sin numerar entre el CXXVI-
CXXVII; falta i fol. al principio y 7 al fin, en los últimos capítulos de la
Crónica, cuyo final de distinta letra está en el fol. CCXXXVIII, numerado
posteriormente a lápiz. Epígrafes en rojo, iniciales en azul y rojo alternando.
19
L BEDA. I. Líber de temporibus expositus et ordinatus venerabiíi
Beda presbítero. Incipít prologus eiusdem libri: De natura rerum et ra-
tione temporum dúos quondam..., P. t., xc, 293, 685... (fol. i a). —
2. Incipiunt capitula... (fol. i b). — 3 ) De computo... capitulo 1:
De tetnporum ratione domino iuuante dicturi necessarium ducimus...,
p. u, xc, 295 (fol. I V. b). — IL De cursu etatum... Prima igitur
aetate secuH nascentís... Adam annorum centum Iriginta genuit
Seth..., p. t., xciv, 1173? (fol. 32 V. a) ...capitulo Ixxii de octaua
etate mundi: Et haec est octaua illa aetas... (fol. 47 b) ...mereamur
accipere palmam (fol. 48 a). — IIL ítem mártirologium de presbiteri
Bede heroico compositum metro et aduerte prudens lector quia hi
uersus quos obelo et chrunons in capite prenotatos inuenio ab erchen
19 ) Inventario General de Manuscritos. 21
20
B A R T H O L O M A E U S D E U R B I G O . Milleloquium D. Anibrosii:
Doctoris optimi Sancti Anubrosii doctrinam de scripturus ... (folio
16 V.) . . . ergo qui uult perfecta purgationem . . . (fol. 371 v. b).
21
I. UGOLINUS. Incipiunt distinctiones dormni Ugolini ...: Munenun
alia sórdida, alia honesta ... (fol. 2 a).—II. ROFFREDUS DE BE-
NEVENTO. [Quaestiones selectae]: Cum essem aretii dbique... (fo-
lio 25 a).—Ili. [Codex lusHniam cutn commentariis anonymi]: Nunc
ego sucinte tanquam breuitatis amator... (fol. 44 a). — IV. [Quaes-
tiones...] : Episcopus Bononiensis lutio titio rem quamdam... (fol. 67
a). — V. [Quaestiones in Codicem lustiniam incerto auctore]: Bono-
nienses düm querimoniam... (fol. 71 a). — VI. [Quaestiones... •.\
Propone tibí seruum tuum... (fol. 91 a).
22
[ALFONSO X EL SABIO, REY DE CASTILLA Y LEÓN: Par-
tidas I, 2 y 3].—i. Bste es el libro de las leyes que fizo el nobre rey
don aifonso señor de CasUella, de Tolledo, de León, de Gallizta, de
Sevilla, de Cordoua, de Murcia, de Jahen et de Algarbe que fuefijo
del muy noble rey don Fernando enperador de España et de la muy
noble reyna doña Beatriz...: Dios es comen^miento et m^edianero...
(fol. I a). Explicit li'ber primus. Quem scripsit scribat. Bit semper
cum domino uiuat (fol. 78 a). — 2. [índice de títulos i al 24 de que
consta el primer libro.] (fol. yS a). — 3. Ley de los ayunos que dicen
ledanias que fueron establecidos e conw deben ser gttardados (fol. 78
b). — 4. Aqui comienca la segunda partida que fabla de los empero-
ara - as ) InvetOario General de Manuscritos. 25
dores e de los reyes e de los otros gratules señores de las tierras que les
han de numtener e de judgar en justicia e en uetdad. La fe católica
de nuestro señor Jesu Cristo avenios... (fol. 79 a). Aquí se acaba el
libro de la segunda partida. Finito libro sit laus et gloria christo. (fo-
lio 170 b). — 5. aqui comiengan los títulos de la segunda partida des-
te libro, (fol. 170 V.). Aqui comienza la tercera partida que fabla de
la justicia de como se ha de hacer ordénamientre en cada lugar por
palabra de juisio e por otra de fecho. Fizo nuestro señor dios todas
las cosas muy cumplidas... (fol. 171 a). ...Fincar comunalment a to4r
les compañeros. Finito libro sit laus et gloria christo. Amen. (fol. 273
h). — 6) [índice de los 32 titulos de que consta este tercer libro.'\
(fol. 273).—7) [Nota biográfica del Emperador Federico 11.] (folio
274). — 8) [Fragmentos sobre demandas.] (fol. 275.)
23
[Ordenamientos de Cortes.] I. Tabla por menudo de los ordenamien-
tos (fol. I ) . — II. Ordenamiento de tahurerías: Este es el libro que
yo maestre Roldan ordene en rason de las tafurerias por mandado
del... señor don Alfonso... rey de Castilla... (fol. 50) ...Fecho era
de mili e trescientos quinse años (fol. 53 v.). — III. [Ordenamiento
de Alfonso XI en las cortes de ValladoUd, 1325.] (fol. 55). — IV-
26 Biblioteca Nacional. (a3
24
[Bxpositio in epístolas divi Patdi et dwersae homiliae.^
I. [Epístola prima ad Romanos'\ [I] deo uos fratres charissimi ho-
die atteirtius quam soJetis ad eoclesiam... (fol i a) ...uos benedictus
christus dominus peTuenire.concedat quam uenit in nomine dei patris
cum quo uiuit et regnat deus... Amen (fol. i b v.). II. Ut rerum no-
titia habeatur plenior principia rerum ... P. L., XVII, 45 ... potest
uerum uideri quod dicimus. Constat ¡taque temporibus apostolorum
iudeos propterea... (fol. 2 a)... docet sic incipit. — explicit prologus.
[P]aulus seruus iesus christi apud ueteres rarione nomina compone-
bantur ut Ysahac propter... (fol. 2 a v.)... tjua eius sanguine redem^p-
ti, facti sumus filü d^i. [P]rimum quidem grafías ago domino meo...
(fol. 3 V. b) ... si conpuncti creatoris fidem et uirtutem noluerit cre-
dere. (fol. 9 b v.). III [Epístola prima ad Ronumos] Incipit prologus:
ü t rerum notitia habeatur plenior... Constat itaque temporibus apos-
tolorum iudeos propterea... (fol. ip a), [se repite el texto del n.° II
hasta i." 16 a, línea 5 de donde continúa] ...fidem et uirtutem nolue-
rint credere. Aut sí stupore quodam considerant ... Ecce inquit uo-
28 Biblioteca Nacional. (24
25
[RICARDUS DE MEDIAVILLA. Questiones subtilissimne super
quartum librum Sententiarum Petri Lombardi]: Innoua signa et im-
muta mirabilia ... (fol. i a) ... restauratione per propositam quare ad
ípsam experte. (fol. 291 v. b). [Sigue tabla]: Samaritanus... (folio
292 a) ... Expiiciunt tituli questionum quarti libri super sententia-
rum (fol. 311 b). [Sigue índice alfabético: fol. 311 v. a 313 v.].
26
I. GUIDO, o. c.: Epístola Guigonis Cartusiae prioris ad durbo-
nenses fratres super epistolis B. leranimi: Amicis et fratribus in
30 Biblioteca Nacional. (a6
gratias referre posse..., P. i.., xxii, 480 (fol. 184 v. a). — CXXXV.
S. HIERONYMUS. Epístola ad Demetriadem uirginetn: ínter om-
nes materias quas ab adolescentia usque ad hanc aetatem.,., P. h.,
XXII, 1107 (fol. 185 a). - - CXXXVI. S. HIBRONYMUS. Epístola
ad Aletam de instítutíone filiae: Apostolus paulus scribens ad corin-
thios..., p. L., XXII, 867 (fol. 182 V. b). — CXXXVII. S. HIBRO-
NYMUS. Epístola ad Fdbiolam, de ueste sacerdotdí: Usque hodie
in lectione ueteris testamenti super faciem Moysi..., P. L., XXII, 608
(fol. 192 V. b). — CXXXVIII. Vita S. leronimi preshiteri: Plerosque
nimirum illustrium uiros non arribigo nosse..., P. L., xxii, 201 (folio
194 a). — CXXXIX. Haec sunt epistolae quae ábsciduntur. Dísputa-
tio de ratione anitnae ad Marcellinum et Anapsíchiam: Cum apud uos
celesti eloquentia purissimi fontis..., p. i,, xxx, 261 (270) (folio
197 b). — CXL. S. HIERONYMUS. Epístola beatí íeronimí ad Ty-
rasíttm, de morte filiae suae: Caritatis tuae scripta percepti, in quibus
animum tuum..., p. h., xxx, 27S (287) (fol. 199 v. b). — CXLI.
S. HIERONYMUS. Epístola de lapsu uirgíms siue de penítentia ad
Susannam: Quid taces o anima susanne quid cogitationibus aestuas;
quid non erumpis..., P. L., XVI, 367 (383) (fol. 200 v. b). — CXLII.
S. HIERONYMUS. Epístola ad Demetriadem uirgínem: Si summo
ingenio panqué fretus scientia..., P. I,., XXX, 15 (16); xxxiii, 1099
(fol. 202 V. a). — CXLIII. S. HIERONYMUS. Epístola de duode-
cim lectoribus: Vis nunc acriter, mi frater Desideri, ut tibi quasi de
luminaribus..., p. Í,., XXIII, 767 (fol. 211 a). — CXLIV. S. HIERO-
NYMUS. Epístola ad Marcellam táduam: Magnam humillitati nostrae
fiduciam scribendi... p. L,., XXX, 50 (52); i,xi, 717 (fol. 2x1 v. b). —
CXLV. S. HIERONYMUS. Epístola ad Celantíam ne uxor maritum
suum dináttat propter relígionís causam síne illius consensu. Veteris
scripturae sententia est ... P. I,-, XXII, 1204 (fol. 212 vuelto b). —^
CXLVI. [D]iversorum opprofcria, tribulaciones multíplices..., P. L.,
XXX, 282 (291) (fd. 216 b). — CXLVII. S. HIERONYMUS.
Líber ad PammacMum contra lohannem íerosolimitanum episco-
pum et Rufinum presbíterum orígenis assertorem: Si juxta apos-
tolum paulum quod sentimus orare non possumus..., p. 1.., xxiii,
371 (fol. 218 a). — CXLVIII. ORÍGENES. Planctus seu lamentum
Orígenis, translatum a beato leronímo presbítero de greco in latínunf.
In afflictione et dolore animi incipio loqui ad eos qui cogunt ... (fo-
lio 226 a). — CXLIX. S. HIERONYMUS. Epístola ad Damasum,
de septem gradíbus ecclesíae.' Suiñc&re quidem fidei tuae arbitror
a6-a7) Inventario General de Manuscritos. 39
27
I. [ALFONSO DE SANTA MARÍA. Doctrinal de caballeros.] 1.
Tabla de los títulos deste libro: Libro primero en que hay ocho títulos,
libro segundo en que hay cinco títulos... (fol. i a)... libro tercero en
que hay seis títulos... libro quarto en que hay ocho títulos... (fol. i b)...
conclusión, (fol. ii a). Aquí comienQa una copilladon de aquellas leyes
40 Biblioteca Nacional. (37-38
del rregno de Castilla que fablan de los fechos que tañen a los caua-
Ueros e fijosdalgo. 2. Libro primero: Los famosos caualleros muy no-
ble señor... (fol. i a ) . . . et faga del lo que quisiere Hacabase el pri-
mero libro (fol. 47 V. b). 3. Aqui comiengo el segundo libro prologo:
Oydo aues muy esforzado cauallero... (fol. 48 a) ... de lo faser que
otros ningunos. Aqui se acaba el secundo libro (fol. 98 v. b). 4. [Ter-
cero libro]: Con grauesa gi-ande muy prudente señor... (fol. 99 a)
... asi como de suso diximos (fol. 130 a). 5. Aqtd se acaba el tercero
libro et cotmengasse el quattor: E constumlbran en los conbites o barón
magnifico... (fol. 130 b) ...aceptad este pequeño trabajo que por man-
damiento vuestro con alegre corazón e presta mano en esta cumpusi-
cion yo tome. (fol. 157 a). — II. E N R I Q U E D E V I L L E N A . Este
libro fiso don Enrique de Villena en que puso las dose cosas señaladas
que Hercules el grande fiso. Cotmengase el prologo: Muy honorable
e uirtuoso cauallero ya sea per... (fol. 158 a). ...que después ueman
puedan cierta en la corregida obra auisacion fallar e mas seguros
exiemplos e consejos de aquella auer. (fol. 194 a).
-S". XV. 194 fols., papel, 391 X 280, a 2 columnas, 48 líneas, 2 X 9 ; caja,
287 X 190.
Ene.: Piel sobre tabla con hierros y broches, s. xvi, restaurada en el s.xix,
470 X 280.
OUm: S. 73.
Títulos en rojo, iniciales adornadas en rojo. La foliación antigua acaba en
el fol. clviiii. Falta el foi clxxxix de la foliación antigua, saltado en la mo-
derna. Los dos primeros folios de guardas, sin numeración, llevan diversas no-
tas manuscritasi de los siglos xv y xvi. Al pie dd fol. i se lee: No toca el ex-
purgatorio novísimo de 1640. FRAY PEDRO DE CARVAJAL, predicador general.
Y en el verso de la última hoja de guarda dice: En la muy noble e muy leal
ciudad de BURGOS..., en una escritura del siglo xv y sigue una firma ilegible.
Con notas marginales de diversas manos y épocas. Contenía este ms. los Pro-
verbios del MARQXJÉS DE SANTILLANA, que fueron arrancados después de la
restauración del códice, s^fún la referencia del antiguo fichero.
28
I. [ A N D R E A B O N E L L I , O " D E B A R U L O " ] : Si prius lex ista
uariis modis potest intelligi... (fol. i a) ...caste modus est amicus li-
cere huius... et uerus (fol. 35 b). — II. l A C O B U S B E L V I S I U S .
lu&titia et iure lex prima in glossa una contra equitatem... (folio
a8 - 39 ) Im/entario General de Manuscritos. 41
S. XIV. 146 fols., pergamino, 385 X 255, los fols. 55-60, 75-94 y 145-146
que están cortados por el margen inferior, 370 X 255, a 2 columnas; para
el núm. I, de 80 líneas, 2 X 80; caja, 273 X 177; para el núm. II, de 68
líneas, 2 X i o o ; caja, 293 X 212; para el núm. III, de 70 líneas, 2 X 87;
caja, 278 X 190; para el núm. V, de 64 líneas, 2 X 8 3 ; caja, 300 X 178,
y para los núms. VI y VII, de 80 líneas, i X 85; caja, 320 X 187.
Ene.: Tafilete avellana, del mismo encuadernador del ms. 16, 397 X 260.
Olim: C. 30.
Proc.: ?, C-i.
Escrituras de diversas manos con iniciales alternativamente en azul y rojo
para los núms. I y 11. Los otros tratados tienen los títulos en rojo. El fol. 48
está cortado por la mitad; el fol. Sl8 está en blanco; los fols. Q&V3> 80^87.
107-108, y 139 están'muy borrosos. Se lee: lectura ANDREE DE BARULO super
tribus libris, y de otra mano: BARULO sive BARYLO (fol. i ) ; lectura de ZACHOTO
super distinctione iure iii (fol. 49). ¡Numerosas notas marginales. Los trata-
dos III y siguientes carecen de principio y de fin; están formados por cua-
dernos que pertenecieron a otros códices y los jurisconsultos, a nombre de los
cuales se cataloga, figuran al final de algiuias rúbricas.
29
I. [ G U L I E L M U S B O N N E T , OBISPO D E B A Y E U X ] non puniuntur
quia propter peccatum unius plures... (fol. i a). Expliciunt lecturae
42 Biblioteca Nacional. (39-30
30
, I. [C]reauit deus hominem in uirili etate... (fol. i a) ...is ubi non
detur accio. (fol. i b). — II. ...datur accio expremisso teneri cum...
(fol. I V. a) ...alicuius rei si res non est presens qui mandat non tene-
tur quia... (fol. i v. b). — III. [VINCENTIUS HISPANUS. Ap-
paratus super quinqué liWos Decretalium] : ...si qui cepit rem tene-
tur... (fol. 2 a) ...quia nostre meditatio possideri non possum. ut de-
cimus. ad hace VINCENTIUS. Deo gratías. Explicit apparatus... (folio
278 y. b). — IV ...itas ob causas uel casas humanos... (fol. 283 a)
...sed ad eamperuenire benignum... (fol. 284 v. b).
31-47
Glossa ordinaria Walfridi Strábonis et interlinearis Anselmi Lau-
dunensis in Vetus et Navum Testamentwm: I. Génesis (Ms. 31). —
II. Liber Excxius (Ms. 33). — III. Liber Leviticus (Ms. 33). — IV.
Líber Numeri (Ms. 34).—^V. Líber Deuteronomii (Ms. 35).—^VI. Lí-
ber Josué, Hebraíce, lehosua, ludíces (Ms. 36). — VII. Líber Pro-
verbíorum et Cántica Canticorum (Ms. 37). — VIII. Ecclesiasticus
(Ms. 38). — IX. Prophetia Isaiae (Ms. 39). — X. Prophetia Jeremiae
(Ms. 40). — XI. Prophetia Ezechielis (Mis. 41). — XII. Prophetae:
Osee, lohel, Amos, Abdias, Joñas, Michaeas, Nahum, Habacuc, So-
phonias, Aggeus, Zacharias, Malachias (Ms. 42). — XIII. Evangelíum
secundum Matthaeum (Ms. 43). — XIV. Evangelium secundum Lü-
cam (Ms. 44). — XV. Evangelium secundum loannem (Ms. 45). —
XVI. Epistolae B. Pauli Apostoli (Ms. 46). — XVII. Epistolae B. la-
cobi Apostoli, B. Petro, loannis, ludae, Apocalypsís. In fol. 133 est
expositío Bedae in Acta Apostolorum (Ms. 47).
¿\ XII. 17 vols., 180, 157, 117, 122, 117, 180, 204, 1312, 196, 190, 199
193, 126, 123, 115, 211 y 153 fols., respectivamente, vitela, 330 X 222.
Ene.: Pergamino verde, s. xvii,, xviii, con hierros dorados. Cifra del DU-
QUE DE UCEDA. 340 X 240.
OUm: A. 26 a A. 4a.
Proc.: Iglesia de MESINA; Biblioteca de FELIPE V; Cajón i. Orden 2. Núme-
ros 5-10 y 15-25.
Todos los títulos de los Mss. precedentes son los que llevan en la portada del
siglo xvin. — Iniciales miniadas, capitales en rojo y azul. El ms. 37, desde el
folio 199 a, contiene además diversos tratados de SAN GREGORIO. Parece, según
las signaturas antiguas, que faltan 4 mss.
Descripción TORRE-LONGÁS, Bíblicos, núm. 38, págs. 157-169.
48
Commentarius in Psalmos... máxima ex parte tnoralis ex Hieronymo,
Augustino, Cassiodoro, Aytnone et Remigio conánnatus, cum prologo
GlLBERTI PORRETANI.
Ene: Pergamino verde, s. xvii con hierros dorados.. Cifra del DUQUE DE
UcEDA. 343 X 220.
OUm: B. 34.
Proa.: Biblioteca de FELIPE V.
Iniciales en rojo y azul con dibujos de los mismos colores.
Descripción en TORRE-LONGÁS, BíMicos, 260, núnx 80.
49
N I C H O L A U S D E GORRA, o. p. Enarratio in Epístolas Pouli
Apostoli.
50
I. Dichones contenti in praesenH suma quas requiras quotationem
adiunctam... (fol. 2 v.). — II. Summa conf essorunt^ secundum compi-
lationem fratris bartholomei de pisis ordinis fratrwn praedicatorum:
Quoniam tit ait Gregorius super ecechielem... (fol. 4 a) ...alter exce-
dit ipsum in bonis tune est inuidie ut supra inuidia etc... Explicit deo
gratias. Araen {fol. 178 a). — I I I . Iste simt declarationes de bretda-
turis positis in suma ista (fol. 178 b). — IV. Abreuiationes iuris ciui-
lis... (fol. 178 V. b).
5*. XIV. 179 fols., vitela, 355 X 240, a 2 columnas, 38 líneas, 2 X 78;
caja, 230 X 170.
Ene.: Pergamino verde, hierros dorados, s. xvii y cifra del DtTQUE DE
UcEDA, 345 X 240.
OUm: C. 51'.
Proc: Iglesia de MESINA. Biblioteca de FELIPE V.
50 - 51) Inventario General de Manuscritos. 45
51
SCRIPTXDRES ANTIQUI HISPAiNIAE. I. Indpit epithoma m -
peratorutn vel Arabunt Ephemerides atque Hispaniae Chronographia
sub vno colecta ab Issidoro Paccensi Episcopo Ex Vetustissimo Códi-
ce ovetensis: Aera VDCXLVIIII Romanorum quinquagesimus septi^
mus Heraclius Imperio Coronatus regnat An. xxx, Menses xiii.
Peractís a Principio Mundi quinqué MDCCCXXVIII ... (fol. i) ... se-
cundum quosdam históricos qui annorum mundi seriem conscripse-
runt. (fol. 31 V.) — II. Liber Chronicae seu Chroniconi Aetmlianense
ex vetustissimo códice Monasterii Sancti Aemiliani Ordinis Sancti
Benedicti (Vuigo de la Cogolla). Extat post libros Machabeorum in
uolumine Bibliorum uetetis et noui testantenti: Omnis mundus des-
criptus est a viris sapientissimis, videlicet Nicodoso Didimito Teu-
doto... (fol. 33) ...ut inimicorum crebro defficiente audacia in melius
sen^er concressat ecclesia Aínea (fol. 57 v.). — III. Chronicon
Yrietise Authore Anónimo. Extat In perantiquo códice Bibliothecae
publicae Catholici Hispaniarum Regis: Cum Vandali Silingui, et Vg"i
spreta Gothorum, et Sueuorum societate in Affrica transfretarent...
(fol. 59) ...et cum ipse Rex audisset obitum Ranemiri uocauit. (folio
65 V.). — IV. [Sin títtdo.'] Hae stmt ciuitas quas regebant reges go-
thorum ... (fol. 66) ... sunt sedes pontificum LXXXIX quas reges Go-
thorum obtinuerunt in Spania. (fol 66 v.). — V. Chronicon Adefonsi
Regis Astvriarvm: Adefonsus Rex Sebastiano, nostro salutem. No-
tum sit tibí... (fol. 67) ... Ordonius supra factus Rex post xvi anno
regni, expleto morfjo ... oueto est defunctus ... et gloriatur pemum-
quam finienda semper saecula saeculorum. Am«n (fol. 78).—VI. Scem-
piri Astoñcensis Episcopi Chronicon Regum Legionis: Adefonsus fi-
iius Domdni Ordonii succesit in regno... (foi. 79) ...nemo ex eis vibus
40 Biblioteca Nacional. (51
remansit, qui rediret in patriam vnde venerat. (fol. 96). — VII. Pela-
gii Ovetensis episcopi. Chronicon suorum temporum: Mortuo Ranu
miro Veremundus Ordonii filíus ingressus est Legionem... (fol. 99)
.^.sepelietur praedictum Regem in Eoclessia Sanotorum iPacundi et
Primitiui cum laudibus, et hymnis requiescat in pace Amen, (fol. 106
vuelto).—^VIII. Annales Complvtenses Authore Anónimo. Bxtant in
principio per antiqui Codicis Complutensis qui modo extat in Biblio-
theca publica Catholid Hispaniarum Regis: In era xxxviii Ihesus
Christus filius Dei uiui ... (fol. 107) ... In era MI,XXVI die iii feria
ocdderunt Regem Veremutus in Val de Tamaron. (fol. 110). —
IX. Chronicon Editum a Monacho Monasterii SenUnis, quod aestima-
tur Monasíerieum Silense: Cum olim Hispania omni Liberali Doctrina
Vbertim floreret... (fol. 111) ... Anno Regni sui xxvii Mensibus vi
Diebüs XII {fol. 163 V.). — X. Incipit Chtonica Adéfonsi Impératd-
ris: Quoniam [en blanco] ab Historiogiraphis antiquae historiae me-
moriaeque postero ... (fol. 167) ... ad praedestinatam obsidionem
venere, dicere hoc modo disposuimus (fol. 234 v.). — XI, Prefatio de
Almario: Rex pie Rex fortis, cui sors manet vltima mortis... (folio
235) •••Qui fecit ketus nobis miracula solus. Constant et coeli. ( f o
lio 242). — XII. Annales Compostellani ex Vetusto códice Ecclesiae
Compostellcmae: Aera singulorum araiorum a Cesare Augusto est
constittrta... (fol. 243,) ...et Jaén mense Nóbembri in die Sancti Cle-
mentis Martyris (fol. 249). —- XIII. Annales Compostelkfni: Aera
singulorum annorum a Cesare Augusto est constituía... (fol. 251)
...et Jahen mense Nouembri in die Sancti Clementis Martyris. (fo^
Ho 257 V.). — XIV. Annales Toletani: Aera DCCCXXVI Fieron de
la montaña de Malaquara... (fol. 258 v.) ...e tomáronse el dia de San
Martin, (fol. 274 v.). — XV. Aqui condensan otros Annales diferen^
tes y ay en ellos algunas cosas de los pasados y otras de nvevo: El co-
nien9amiento de la Aera de los Moros fue en Jueves en XV días de
Julio ... (fol. 275) ... Aera año Mxciv Jufezaueh A exe fin entro en
España (fol. 280 v.). — XVI. Anales de Garci Sattchez Jurado de
Seuüla: En el año del nascimiento del Señor de 617,.. (fol. 283).,.que
le daría veinte mil henriques y que lo dejasse, y respondió que lo son
haría, (fol. 329 v.). — XVII. Appendice de Don Juan de Valenzuelaí
Año de 1489. 23. de Diciembre ganó eí Rey Don Femando quinto..;
(fol. 329 V.) ,. .y se publicó que todos so ciertas penas se pusiesen luto:
Cfol. 344 v.).^^XVIII. Genealogía Comitwm Bárcinone. Ex antiquq
Códice Monasterii Rivipulli (fol. 347). Descripta ex %pso Códice a Ja^
51 - 53 ) Inventario General de Manuscritos. 47
tobo Vila praesbytero. Anno Dotnini MDC (fol. 347 v.): Zacarías Pa-
pa natione Grecus sedem incipit anno Domini DCCXW ... (fol. 348)
.. .quas dictus Comes Fortibrachio ac armata manu vicit. (fol. 364). —
XIX. Genealogía Comitum Barcinone Vrgelli et (diorvm comitatwm
ab archivo monasterii Rivipvlli a qvodam vetvstissimo libro pergame-
neo scripto abstracta a me Didaco Monfar... A quodam translato abs-
tracto per admodum Rever. D. lacobum Raymundum Vila a dicto ar-
chivo anno MDC est ut sequitur: Fidelis antiquitas et antiqua fide-
litas... (fol. 365) ...et protinus receptus per suos nobiles et alios cum
honore. (fol. 432 v.)
52
Missale Romanuní: ...excita quesvtmus domine potentiam.,. (fol. i)
...Pater beate resurrec... (fol. 30?).
5". XIII. 303 fols., pergamino, 318 X 220, a 2 columnas, 17 líneas, 5 X 45;
caja 190 X 130.
Ene.: Piel estezada, hierros por A. MENARD, 337 X 230.
53
I. [INNOCENTIUS V, PP. Commentarium in quartum librum
sententicerum]: Haurietis aquas de fontibus saluatoris ... (fol. i a)
...uita in primo lob xiiü ad qui uitaní ipse cui est nostra nos perducit
cui est honor et gloria... Amen. Expdicit quartus liber super senten-
tias fratris petrí de thanim [fol. 141 a. Sigue la tabla]: Quare quid
sit sacramentum... (fol. 141 a) ...sit graviorum quam gehenna (fo-
lio 144 a). II. AEGIDIUS ROMANUS, o. s. A. Continmtiones
libri Canticorutn: Sonet uox tua in auribus meis... (fol. 145 a) ...no-
bis tribuere dignetur lesus Marie filius qui est deus in sécula bene-
dictus... Expliciunt continuaciones supra librum cantícorum edite a
fratre egidio de roma... (fol. 158 v. a). [Sigue la tabla, ibid.]. — III.
NICHOLAUS DE GORRA, o. p. Postilla ... super librum Cántico,
rum: Funiculus triplex... (fol. 160 a) ...qui nobis tribuere ...uerus
homo per sécula. Explicit postilla fratris Nicolai de gorra de ordine
fratrum predicatorum (fol. 182 v. b). [Signe la tabla,]
0/tm.B.6i.
Cfr.: Para el núm. II descripción en TORSE-LONGÁS, Bíblicos, 285-286, núme-
ro 106,
54
Otim: B. 91.
Epígrafes y capitales en rojo y colores, inicial iluminada. El folio i arrancado
en su mayor parte. Contenía las tablas del tratado I. Los últimos folios están
deteriorados por la humedad. Los folios 1-2, 8-9, 14-15, 25-26, 29, 38-39, 48-49,
58-59, 67-68, 77-78, 87-88, 97-gg, 107-1018, 117-118, 124, 133-134. 143-144,
153-154, 163-164, 173-174, 183-184, 193-194, son de pergamino. El folio 28 v.
está en blanco, y el 57 cortado; tiene 280 X 190- Hay una nota encuadernada
entre el folio 57 y el 58 donde se lee: Entre los folios numerados 57 y 58 faltan
varias hojas con el fin del tratado DE TRIPLICI VÍA y con los 27 primeros ca-
pítulos y parte del 28 de un tratado de SAN BUENAVENTURA que se titula Ovus-
CULUM QUOD iNSCRiBiTUR LiGNUM viTAE. Deben faltOT utws 6 folios. En escri-
tura del siglo XIX.
Cfr.: LOEWE-HARTEL, B. P. L. HS., 328-383.
Ss ) Inventario General de Manuscritos.
55
I. lEREMIAS MONTAGNONIS. Incipit compendium moralium
notabüium compositum per Geremiam Judicem de Montagnone áuem
paduanum praemisis infra^scriptis prohemiis ad presciendum summa-
riam intentionem tocitís hidus operis. Utilimum et quasi necessarium...
(fol. I a) ... I. De notmnibus auctorum uel librorum... ex quibus cotn-
püatutn est hoc compendium. R^uhñca.: qui auctorum uel librorum...
(fol. i6) ... [son 99 títulos de los cuales el último es] : proverbia uul-
garia (fol. i v. b). — 2. De Dispositione partium huius com^pendii ru-
brica: partes huius compendii sunt quinqué... et morte morali consi-
deratione. (fol. i b v.). — 3. De dispositione librorum et tituloruttt
huius compendii: — i. [PJRIORE PARTÍS PRIMUS LÍBER tractat de reli-
gione et pertinentibus ad reUgionem sub Mis titulis: de religione et su-
perstitione... (fol. 2 a) [son 42 títulos, el último:] ... de falsis opinio-
nibus contrariis christiane relígíoni cognoscendis et dampnandis in
libris usualibus chrístianorura 42. — ii. [S]ECUNDUS UBER PRIME
PARTÍS tractat de bono et honesto uirtutibus et contrariis sub hits
titulis: de bono atque malo... [son 5 títulos el último:]... de tranquilla
et bona uita. 5. — ¡ii [T]ERTIUS LÍBER PRIME PARTÍS tractat de na-
turalitate et mortalitate et pertinentibus ad eos sub hiis titulis: De
naturalitate et consideratione morali i... (fol. 26)... [son 18 títulos el
último.] De senum mortalitate. 18. — ív. [S]ECUNDE PARTÍS PRIMUS
UBER tractat de iusticia et pertinentibus ad eadem et de contrariis.
sub hiis titulis: De iusticia equitate et iníquitate i ... [son 14 títulos
el último] De iusticia naturali iudicio 14. — v. [S]ECUNDUS LÍBER
SECUNDE PARTÍS tractat de ueritate et falsitate et connexis utrique uel
alterutri sub hiis titulis. De ueritate falsitate emendatio i ... [son 12
títulos er último] De clandestinitate et patulítate 12. — vi. [T]ERTIUS
LÍBER SECUNDE PARTÍS tractati de dilectione et amicitia sub hiis titu-
lis: (fol. 2 a V.). ...De amore et dilectione i : [son 14 títulos el último]
...De amicorum constántía. 14. — vH. [Q]UARTUS LXBER SECUNDE
PARTÍS tractat de odio discordia et pace sub hiis titulis^: de odio i...
[son 14 títulos el último:] ...de causis índucentibus pacem et concor-
diam. 14. — vííi. [Q]UINTUS LÍBER SECUNDE PARTÍS tractat de bene-
ficiis sub hiis titulis: de petítioníbus et rogátionibus beneficiorunt i...
[son 10 títulos y hasta el 6 inclusive en f.° 2 b v. el último:]... De mer-
cede premio et retriibutione. 10.—ix. [S]EXTUS ET ULTIMUS LÍBER SE-
Biblici)eca Nacional. ( S5
folio 77 y dos después del 94, Los folios 48 v., 78 v., 86 a v. a 87 a, 95, 137 v., a
141 están en blanco. El folio 48 recto tiene notas de matemáticas; en el fo-
lio 94, elementas de gramática griega, y en el 94 v., el Padrenuestro, Ave
María y Credo en griego. Los folios 1 7 3 mutilados, y el folio 160 mutilado
por la parte inferior. Se lee en el folio 141: Iste liber quartus quarte partís
tractat de delectationibits et pertinentibus ad ea sub hiis titidis et primo de
delectatione caput primum rubrica. Parece que se puede leer en la parte supe-
rior del misnw folio 144. Notas al verso del folio 160, y numerosas notas
margfinales.
56
CLEMENTE SÁNCHEZ DE VERCIAI.. Sacramental. — i. lesus
Christus nuestro Señor y nuestro saluador. Jesús christo que vino
redemir el humanal linage... (fol. i ) . . . Por ende yo clemente sanchez
arceviano de valderas en la iglesia de león maguer peccador e indigno
propuse de travajar de fa^er una breve copilación de las causas que
necesarias son a los sacerdotes que han cura de animas... (fol. i v.).—
2. [tabla de capítulos del primer libro: f.° 2 v. a 3, v.] ... — 3. Ca-
pitulo I: Como omhre se debe santiguar o signar: In nomine patris...
porque en todas las cosas... (fol. 3, v.)... cofntulo 76. De las siete obras
de misericordia corporales (fol. 57 v.)... Nec septem sum opera quibus
en dilectio uera (fol. 59 v.). — 4. [tabla de capítulos del segundo li-
bro, fols. 60 hasta 64.] Capítulo I: Títulos de los sacramentos. Pues
que suso es tractado de los artículos de la fée... (fol. 64)... capitu-
lo CLxxxiii... (fol. 127)... in tabernaculis eorum non sit qui inhabi-
tet (fol. 127 v.). — 5. [Tabla de los capítulos del tercer libro, fols. 128
a 131 v.] Capítulo de los cuatro sacramentos: el quarto sacramento
es la penitencia (fol. 131 v.)... capitulo cxciii (fol. 225)... e la pra-
tica que en lo administrar deve tener. Deo gratias. (fol. 226).
57
S. ANSELMOS CANTUARIENSIS. I. [Index] (fol. i). — í l .
Incipit tractatus de casu diaboli editus a beato Anselmo cantuariensi
archiepiscopo et post istum secuuntur plures alii tractatus multum de-
uoti et morales: Quod etiam ad angelos dicatur... (fol. i a) ... in-
cipit tractatus: Illud apostoli quid homines... (fol. 2 b)... potestate
loquendi (fol. 11 a). — III. De conceptu uirginali et de peccato ori-
ginali (fol. i i a ) : Cum in ómnibus religiose uoluptate..., p. t., CLVIII,
431 (fol. II V. a) ...probad poterit (fol 18 v. a). — IV. De ueritate
[Prolc^fus]: Tres tractatus pertinentes... (fol. 18 v. a) [Después de
la tabla, el texto empieza]: Quoni^n liberum arbitrium uidetur
repugnare..., p. L., CLVIII, 489 (fol. 24 b.) ...illitts interrogare (fol.
28 V. a). — VI. Epístola ad Urbanum papam: Domino et patri... (28
vuelto a) ...aperte inueniet (fol. 35 a). — VIL Tractatus cur Deus
homo. Praefatio: Opus subditiun propter... (fol. 35 a) ...quod non
despiciat (fol. 35 b). {Index] (fol. 35 b) ...primum capitulum: Sepe
et studiosissime a multis..., p. i,., CLVIII, 361 (fol. 35 v. a) ...attri-
buere debemus qui est benedictus in sécula. Amen (fol. 54 a). —
VIII. De prescientia et gratia: De tribus illis questionibus in quibus
Dd..., p. L., CLVIII, 507 (fol. 54 a) ...non sunt indissólubile (fol. 57 b).
IX. De praedestinaiione et libero arbitrio. Praefacio: Nunc ergo in
eo... (fol. 57 V. a). ...fecit fecisset (fol. 58 a). — X. Tractatus de
gratia et Ubero arbitrio: Restat nunc ut de gratia ... (fol. 58 a) ... gra-
tia uoluit petentibus impenderé (fol. 63 v. b). — XI Liber monolo-
gium ... ad lanfrancum archiepiscopum: Reuerendo et amando suo
domino (fol. 64 a) ...uolentibus prebeatur (fol. 64 b). Quidam fra-
tres saepe..., P. L., CLVIII, 142 (fol. 64 b) ...trinus et unus (fol. 82
vuelto b). — XII. Liber prosologium (fol. 82 v. h) [Después de ia
tabla, el texto empieza] : Eya (sic) nunc homuncio fuse paululum...,
p. L., CLVIII, 225 (fol. 83 b) ...doñee intrem in gaudium domini mei...
benedictus in sécula Amen (fol. 87 v. b). — XIII. Tractatus de pro-
cessione Spiñtus Sancti: Negatur a grecis quod Spiritus Sanctus...,
p. L., CLVIII, 285 (fol. 87 V. b) ...sensui latinitatis... (fol. 97 v. b). —
XIV. Disputatio Ínter christianum et gentilem: Maiestas diuina cur ad
dolores... (fol. 98 a) ...hoc interim facientes (fol. 102 v. a). — XV.
Tractatus de simüitudinibus: Voluntas triplex ¡ntelligitur..., p. L.,
CLXix, 605 (fol. 102 V. a) ...noceant inquisitum uolunt (fol. 129 a). —
56 Bibliffteca Naciond. (57-59
58
JOSÉ DE LA ENCARNACIÓN. Tractatus de Animae immortalitate
a doctissimo Patre Dr. Joseph de la Encarnación Sacro Ordinis Dis-
calceatorum Beatae Mariae de Monte Carmelo alumno et in Collegio
Salmanticensi vespertinae Sacrae Theodogiae Cathedrae antecesore.
Cum additionibus marginali'bus (fol. i). Elucidatio única an rationalis
anima immortalitate gaudeatf: Nosce te ipsum vulgatisimum... (fo-
lio 3) ...in extrema fame alere recusarunt (fol. 138 v.).
59
I. GEBEiNON. Interpretado prophetiae merlini vatis brictanici et
Erithreae babilonicae prophetissae fratre Gevenone dicto priore aucto-
re: Interpretatí tua serenitas impefat Merlium ... (fol. i) ... sola
suis ciuitas alienis plenas describitur (fol. 44). — II. Specidnm futu-
59 - 6o ) Inventario General de Manuscritos. 57
60
I. S. lOHANNES CHRYSOSTOMUS. i. Incipit prologus burgun-
dionis pisani iudicis in comentationetn iohanis crisostomi super euan-
gelium sancti iohanis euengeliste: Ómnibus in christo fidelibus fratri-
bus ... (fol. I ) ... confirmatione habere auctoritatem. Hic finit prolo-
gus (fol. 3 V.). — 2. Expianatio in sanctum iohannem incipit amp-
lia prima: Qui agnum qui forls sunt... (fol. 3 v.) ...gracia et clemen-
cia domini nostri lesu Christi Amen. Finís exposicionis beati patris
nostri sancti iohannis crisostomi in sanctumi euangeliste Johañem a
BURGUNDiONE, lUDicE PisANo ciuE dc greco in latinum traslate.
58 Biblicteca Nacional. (60-61
Olim: A. 95.
Proc: "liber hic est bihUothecae MARANIANAE" en el folio 263 v.
Iniciales en azul y capitales en rojo; dos iniciales orladas en oro y colores. Al
vuelto del folio ^64 y en sentido horizontal están los títulos de las obras en
letra del s. xvii.
Cfr.: LOEWE-HARTEL, B. P. L. HS., 339.
61
[JUAN CASIANO. Colaciones.] i. Tabla de los títulos de las
XXIII collaciones: esto es, conuersaciones o platicas de preguntas y
respuestas de los padres ancianos hermitaños y solitarios contempla-
tiuos que morauan en los yermos de Scitla, Estechados y Thebayda y
Diolchos y otros lugares de Egipto, escritas por... Juan Cassiano
praesbitero ... (fols. i-xiv). — 2. Traducción en romance de las
XXIIII collaciones del fecundísimo Juan Cassiano hecha por JUAN
GONZÁLEZ DE VILLASIMPLIZ, presbítero, conseruador de Aragón y
secretario de los Reyes Católicos... dedicada a Don Frcmcisco de
Bórja Duque de Gandía ... (fol. xiv v.). — 3. Prologo de las cda-
aones de Juan Cassiano... por la traducción hecha dellas de latin en
romance ... (fol. xvi). — 4. Prefación que hace el tradusidor ... (fo-
lio XVIII V.). — 5. Comienga la prefación ... (fol. xx v.). — 6.
Comienza la colación primera ... (fol. xxi v.) ... Acaba la colación
del abbad Abraan ... ultima de las xxiiii que Juan Cassiano ... es-
criuio ... (fol. 326).
<6i - 63 ) Inventario General de Manuscritos. 59
62
I. F R A N ' C E S C H E X I M E N I C - {Libre deis angels]: Assi conwnsa
le libre deis angels... (fol. i ) . — [ Tabla de capítulos que llega hasta el
folio I I . El texto empieza en el folio 12.] — I I . [Relación en latín
de casos reservados y de conciencia que pueden ser absueltos por el
confesor o por el obispo o vicario] (fol. 213 v.). — III. [Notas en le-
mosin de asuntos de la Escritura, en quince renglones] (fol. 216 v.).
IV. Benedicta est Maria, virgo clemens et pia... (fol. 218).
63
l O H A N N E S T U R R E C R E M A T A . Exposicio breuis super psdte-
rtutn. Prologus: Beatissimo patri ... pió secundo lohannes de turre-
cremata sabinensis ... (fol. i ) . Psalmus primus ... (fol. 2) [queda in-
completo] : ... quia per eam mundum ... (fol. 157 v.).
64
[ A L F O N S O D E S A N T A M A R Í A . Oracional]: Este libro es lla-
mado oracionario; fue sacado de un libro del rey don Enrique en la
cibdad de Segovia con mucha presa escrito segund por sus letras e
tinta veres. [C]uydaua yo nobre uaron que les ... (fol. i) [queda
incompleto] : ...saludaible socorro en nuestros menesteres e aduersi-
dades e tribulaciones... (fol. 96 v.).
65
G E R A R D U S O D O N I S . Repetitimies in quatuor libros senientia-
rum: Haec est interpretatio sive altissimi... (fol. i a) ...Expliciunt
repetitiones super lecturam fratris gerardi odonis de ordine fratrum
minorum ... A n n o dncarnationis eiusdem domini M°ccc''xxvi*' cui
sit honor et gloria in sécula seculorum. Amen (fol. 203 v. a). Tabula
(fol. 204 a). Expliciunt repetitiones super primum sententiarum se-
cundum lecturam uenerabilis doctoris in theologia magistri fratris
G. Odonis de ordine fratrum minorum (fol. 205 b.).
66
[S. G R B G O R I U S M A G N U S ] . Aqui comienza el dialogo de Sant
Gregorio. Aqui comienga la epistola que Pemané Peres de Gusman
66 - 68 ) Inventario General de Manuscritos. 6i
67
[THOMAS WALLEIS, o. p.] [Expositio super librum De ciuitate
Dei, S. Augustini.] [F]luminis ímpetus letificat ciuitatem dei ... (fo-
lio i a) ... explícit exipostttio super XII in libros de ciuitate Dei im-
mediate precedens secundum fratrem thomam (fol. 169 a).
5". XV. 169 fols. -f- 18 guardas, vítela y papel, 298 X 210, a 2 columnas,
38 líneas, i X 54; caja 192 X 125.
Ene.: Pasta s. xix, 307 X 220.
Olim: A, 106,
Proc: Biblioteca Real.
IA vitela y el papel van en cuadernillos de 5 de papel y 2 de vitela. Espacios en
blanco para iniciales y epígrafes. En el folio 9 de guardas se lee: En 18 de
noviembre de 17^2 se compró esta Exposición de Thomas AngUco ord. Praed.
sobre el libro de CIUITATE DEI DE SAN AGUSTÍN y fué este libro del convento
de SAN AGUSTÍN de la ciudad de VALLADOLID. Algunas notas marginales.
68
I. AURELIUS AUGUSTINUS. Indpj,unt Ubri confessionum...:
Magnus es domine et laudabílís ualde ... P. 1,., xxxii, 659 (fol. i) ...
sic inuenietur, sic aperietur. Amen ... Eboplicit líber decimus tertius
et ultimus confessionumi ... (fol. 103). — II. AüGUSTlNUS, EPIS-
copus. Incipit retractatio libri Augustini episcopi de uera Religione:
Nunc etiam de uera religione librum scripsi ... (fol. 103 v.) ... ín
62 Biblioteca Nacional. ( 68 - 7d
69
P E T R U S P A R I S I U S , o. F . M. Scriptum super primunu sententia-
rum...: Fecit ante me inueste candida ... (fol. i a) ... [deteriorado]
actiuitas ... perducentis ... (fol. 181 b).
S. XIV. 181 fols., pergamino y papel, 293 X 210, a 2 columnas, 47 líneas,
I X 62; caja 184 X 145.
Ene.: Holandesa s. x i x , 304 X 220.
Olim: B. 56.
Espacios en blanco para iniciales, calderones en rojo y toques en color amari-
llo algunas letras, sin epígrafes. Se lee en el folio i : incipit ... reportatum a
venerabili uiro PETRO DE CARANDIA PARISIUS de ordine fratrum minorum sancii
francisci qui... El tratado está incompleto. Restaurados kw últimos folios,
70
F R A N C I S C U S D E M A Y R O N I S . Lectura super primum librum sen-
tentiarum [empieza Incompleto]: De deffinito affirmo et negó non
70 - 7« ) Itwentario General de Manuscritos. 63
Olim: B. 65.
Los dos primeros folios llevan el índice de cuestiones. Iniciales en rojo y azul
alternando, llamadas marginales.
71
F E L I P E IV, REY DE ESPAÑA. Cartas que escriuio el señor rey Phelipe
Quarto a sor María de Jhesus, Abadessa en el conuento de la concep-
ción de Agreda con sus respuestas desde el año de 1643 hasta el
de 1665.
72
[Sermones dominicales] [ H a y tablas del fol. i a 3.3. Él texto em-
pieza] : — A'biciamus opera tenebrarum ... (fol. 35 a).
Olim: B. 3$-
Proc.: Biblioteca de FÍXIPE V.
El folio 53 en blanco.
73
FRANCESCH EXIMENIC. Libre deis angels ... i. Aqi comenta la
taula ... (fols i-i8 v. de la tabla). — 2. A^i comienza lo libre deis an-
gels... (fol. I del texto). Iste líber fuit exipletus per manus ANTHONI
MARTI scriptoris ciuis VA1,ENCIA die mercurii vicessima séptima men-
sis marcii anno M. CCC. XXXI (fol. 306 v. a).
74
I. [Tratado de la mortificación.] ...soberbia que sale y nace dellas
como la polilla del paño... (fol. 2) ...[incompleto al fin]: el hombre
eternamente a EHos y hunirse con el (fol. 21). — II. JUAN GER-
SON. Tratado de Juan Gerson para las personas denotas syn le-
tras en que numera se han de aver discreta e cautamente en sus
exercicios: Quiere dios que el serui^io que le facemos ... (fol. 23). —
III. S. BONAVENTURA. Incipit tractatus sancti Bonaventure quem
intitulaTÁt remedium defectum religiosi de imitatione perfectione...
(fol. 40). — IV. Epístola Abagaris regís... ad Xristum (fol. 49 v.) —
V. Primo studeat frater qudliibet quantum potest se biHssimun.».
p. L., ci,xxxiv, 1171 (fol. 40 V.) ... amaritudine nisi in te (fo-
lio 41). — [Desde el folio 42 hay numerosos tratados de mística.
En ellos:] — V. Exemplum rescripti a lesu per Ananiam cursorem
ad Abagarum Thoparcam (fol. 49 v.). — VI. Carta de Santo Inacio
74 ) Inventario General de Manuscritos. 65
S. XVI. 161 fols. + 7 de guardas, papel, 286 X 200; caja 300 X 240.
Ene.: Tafilete rojo s. xviii, 300 X 200. EJI el tejuelo: TRATADOS VARIOS
MÍSTICOS.
Olim: B. 105.
Proc.: Primitiva librería de FBT.IPE V: 13, 3, y después B, N. A!. 96.
La foliación de principios del s. xix. Falta la hoja primera. Los folios 122,
E
66 Biblioteca Nacional. (74-75'
123, 126 en blanco. En la hoja primera con letra del s. xvii. Mysiicos trata-
dos sacados de varios autores, tiene 160 fols. Dibujos grotescos en el fo-
lio 59. Algunos folios cortados con el raspador. Los dos últimos folios llevan
una relación de gastos de casa fechados algunos en 1567 y en 1600.
75
I. DIONYSIUS AREOPAlGlTA. i. de coelesti hierarchia: Omne
datum optimum..., P. I,., CLXXV (fol. i) ... silencio honorificafttes (fo-
lio 15). — 2. de aecclesiastica hierarchia: Quia quidem secundum nos
ierarchia puerorum..., P. U, CXXII, 1071, (fol. 15) ...usque uapores.
(fol. 35 V.). — 3. de divinis nominibus: Nunc autem o beate post theo-
logicos characteres..., P. h., cxxii, 1113, (fol. 36) ...theologiam du-
ce. (fol. 63). — 4. de mística theologia: Ante misticam theologiam...
(fol. 63) ... cum ipse in eo vives (fol. 73 v.). — II. S. ANSEL-
MiUS. I. liber de concordia praescientia: De tribus illis questionibus
inquibus..., P. L. CI<VIII, 507, (fol. 75) ...petentibus impenderé, (fo-
lio 81 v.). 2. liber monologium: Quidam fratres sepe me studiose-
que..., P. í,., CLViii, 142, (fol. 82 v.) ...inefabiliter trinus et unus.
(fol. 93 V.). — 3. Liber prosologium.: Postquam opusculum quoddam...
p. í,., CLViii, 223 (fol. 93 V.) ... maliuolentia reprehendisti (fol. loO'
a). — 4. De veritate: Tres tractatus pertinentes ad studium sacrae
scripturae..., P. Z,., CLVIII, 467, (fol. 100 a) ...rectitudo. (fol. 103 vuel-
to a). — 5. De libero arbitrio: Quoniam liberum arbitrium uidetur
repugnare gratiae..., P. h., CLVIII, 489, (fol. 103 v.) ...de illius...
(fol. 106 V. a). — 6. De casu diaboli: Illud apositoli; Qttis habes quod;
non axxepisti..., p. i,., CLVIII^ 325, (fol. 106 v. a) ...loquendi. (folio-
112 v. a). — 7. cur Deus homo (falta el principio): immo iustum no-
tum intelligo ut cui noluit... (fol. 11 a) ...existimamos deonon nobis
atribuere debemus qui est benedictus in sécula. Amen. (fol. 113 b).
8. Epístola ad... [Texto estropeado, no se puede leer] (fol. 113 b)
...qui fecit. (fol. 114 a). — 9. Epístola de incarnatione uerbi: Univer-
sae ecclesiae ... Urbano ... Quoniam divina prouidentia ues.tram ...
p. u, CLViii, 261, (fol. 114) ... aperte inveniet (fol. 118). — 10. de
conceptu virginali: Que sit originalis et quae ... (fol. 118 b) ... proba-
re poterit (fol. 123 V.). — II. De procesione Spiritu Sancti: Nega-
tur a grecis quod spiritus sanctus de fiilio procedat..., p. L. CLVIII,
285 (fol. 123 V. b) ... sensui latinitatis (fol. 131). — 12. SiiniUtttdi-
nes: Voluntas triplicer intelHgitur uoluntas etenim dicitur ... p. L..
75 " 76 ) Inventario General de Manuscritos. 67
c u x , 605 (fol. 131 ... repudiandum iudicatur (fol. 149). — 13. Epís-
tola de Sacramentis aecdesiae: Domino et amioo Walenirio (sic) gra-
tia dei nuenburgensi (sic) uenerabili episcopo. Gaudio et gratias ^ o
Deo..., p. h. c i . v n i , 551 (fol. 149) ...in saecula amen. (fol. 151). —
14. Meditatio de humana redemptione [Meditatio X I ] Anima chris-
tiana anima de gravi morte..., p. h., C L V I I I , BCL (fol. 151 a). —
15. Quaedam excerpta de vita Beati Anselmi: Osubinis quídam no-
mine aetate adolescentulus... (fol. 152 b) ...consuetudinis dirrnni-
patUT (fol. 156 V. a). — III. Postilla super Angelicam Iherarchiam
Beati Dionisii: O uenerabiles et electe domini ... (fol. 157) ... [que-
da incompleto] uir pietatis uel... (fol. 250 v.).
S. XIII y XIV. 250 fols. + I de; guarda, pergamino, 287 X 195, a 2 co-
lunmas, 50 líneas 2, X 65; caja 200 X 130.
Ene.: Tafilete rojo, de la Biblioteca Real. 300 X 210.
OUm: A. 97.
Se lee en el folio de guarda: Et liber iste fwit fratris SANCTI DE LACHA et modo
est ffratrum praedicatorwm VALENCIAE, en letra del s. xiv. Iniciales miniadas,
Cfr.: LX)EWE-HARTEL B. P. L. HS., 340; BORDONA, MSS. con pinturas, I, 236,
número 416.
76
A G U S T Í N M A R C O A R T U . Croquis del curso de las aguas del rio
Tajo desde Aranjuez hasta Portugal con la indicación de sus obstácu-
los naturales y accidentales y la expresión de las obras que d e t e n
practicarse en él para realizar su navegación, egecutado por encargo
del brigadier de infantería D. FRANCISCO J A V I E R D E GABANES por el
arquitecto de la Real Academia de San Fernando D. AGUSTÍN M A R -
CO A R T U en los meses de abril, mayo y junio de 1828.
77
Royaume de Naples. Plans des chateaux de Naples et des villes de
Gaette, Pescare, Longone, Talamone et Orbitelle. 1705.
78
I ...unde et dudum discifndis...: unigenitum a patre pro uestra salu-
te missiun (fol. i).—II. S. SEVERINUS. Sermo... Adhuc apud asiam
demorabatur ipse quem... (fol. i a).—III. loannes apostolus et euan-
gelista, filius zeibedei frater iacobi uirgo est electus... (fol. i v. b). —
IV. Fratres scirrms autem quem diligentibus... (fol. 2 v. b). — V. Do-
minicam circumcisionem octaua die... (fol. 4 a). — VI. Si quis supe-
riora euangelii uerba diligenter... (fol. 5 v. b). — VII.REMIGIUS.
Omelia: Postquam sanctus matheus euangelista... (fol. 8 a). — VIII.
Omelia lectionis eisdem: Ingrediente domino in nauiculam secuti sunt
discipuli ... p. h., xciv, 411 (fol. 12 a). —. IX. Fidelis autem deus
non patitur (sic) ..., P. G., hxxx, 1487 (fol. 13 b). — X. Omelia: Bea-
tus matheus qui hoc scribit... (foL 16 b). — XI. Omelia in natiuitate
sanctorum Fábiani et Sebastiani: Audistis ex lectione euangelica fra-
tres charissími exortantes ... (fol. 17 a). — XII. S. AUGUSTINUS.
Sermo in natiuitate sanctae agnetis: Dum in toto mundo uirgineus
flos... (fol. 17 V. b). — XIII. S. AUGUSTINUS. Omelia: ínter pa-
rábolas a domino dictas... (fol. 19 a). — XIV. In conuersione Sancti
Fou/t.-Filioli mei audite nos et libérate uos... P. L., XXXIX, 2124 (fo-
lio 20 b). — XV. S. AUOUSTINUS. Serm^ item uftde supra: Ho-
die lectio de actibtis apostolorum..., P. h., xxxviii, 1278 (fol. 21 b). —
XVI. Unde supra in conuersione Sancti Pauli: Saulus autem adhuc
spirans ... (fol. 22 a). — XVII. S. AMBROSIUS. Sermo in purifica-
tione Sanctae Mariae: Et ecce homo erat in hierusalem ... (fol. 24 a).
78 ) Inventario General de Manuscritos. 69
7^3 (fol. 23.5 a). — CLXXXV. Unde supra: Factum est atitem cum
turbe irruerent... (fol. 235 v. b). — OLXXXVI. S. MAXIMUS.
Serme unde supra: Quantorum márabilium operator sit dominus...,
p. h., XVII, 676 (fol. 236 V. b). — CLXXXVII. BEDA. Sermo domi-
nica iii post octauam. Pentecostés: Promittuntur nobis celi noui et
térra noua que facturus est... (fol. 237 v. a). — CLXXXVII. BEDA.
Sermo de ca... [borrado] lectio de expositione super marcunv. Dotni-
nica vii post octauam pentecostem: In illis dteibus iterum cum multa
turba essent cum ihesu... (fol. 238 b.). — CLXXXIX. S. H I E -
RONYMUS. Sermo ex commento in mathaeo. Dominica vii post
octauam pentecostem (sic): Adtendite a falsis prophetis qui ueniunl
ad uos in uestri mentís ... (fol. 239 v. b). — CXC. S. HIERONY-
MUS. Om^elia dominica viiii post octauamn petecostem (sic): Quis
sit uillicus iniquitatis quid nisi uoce laudatur ... (fol. 240 b). — CXI.
S. GRBiGORIUS. Omelia dominica x post octauam Pentecostés:
Sancti euangelii, fratres charissimi, lectíonem breui uolo sermone
percurrere... (fol. 241 v. a). — CXCII. BEDA. Sermo donúnica xi
post octauam Pentecostés: Ddxit autem ihesus ad quosdam qui in se
coaíidebant ... (fol. 244 b). — CXCIII. Unde supra sermo: Modo
ex euangelio audiuimus fratres charissimi duorum hominum...,
PW)R., II, 114 (fol. 245 V. a). — CXCIV. BEDA. Omelia dominica
xi post octouam Pentecostés: Surdus ille et mutus quer» mirabiliter
curatvim a domino..., P. L., XCIV, 234 y 290 (fol. 246 a). — CXCV.
BEDA. Sermo. Dominica xiii post octauam pentecostes: Et ecce quí-
dam legis peritus stnrexit teniptans illum... (fol. 247 v. a). —
CXCVI. ORÍGENES. Omelia Dominica xiiii post octauam pente-
costem: Cum multa in lege precepta sunt (sic) hec tantum., P. L., XXVI,
291 (316) y p. G., XIII, 1886 (fol. 248 V. a). — CXCVII. BEDA.
Omelia Dominica xv post octauam pentecostem: Lepirosi non absur-
de intelligi possunt..., P. L., XCIV, 296 (fol. 249 v. a). — CXCVIII.
S. AMBROSIUS. Sermo dominica xvi post octauam pentecotem
(sic): Nemo potest duobus dcaninis seruire quia non ualet simul
transtoria ... (fol. 250 v. a). ... CXCIX. Sermo in dominica: Ideo dico
uobis nolite solliciti esse dicentes anime... (fol. 251 v. a). — CC.
BEDA. Sermo dominica xxi post octauam pentecotem (sic): Et fac-
tum est deinceps ibat in ciuitatem quae uocatur naim... (fol. 252 b).—
CCI. BEDA. Omelia dominica xx post octauam pentecotem: Hidro-
pis moirbus áb aquoso bumore (sic) uocabulum trahit..., P. I,., XCIV,
300 (fol. 252 V. b. — OCII. S. IvEO. Incipiunt sermones sancti Leo-
78 Biblioteca Nacional. (78
facius qui ... P. h., xciv, 452 (fol. 352 v. b). — CCLXXIII.
Lectio de sancta maria: Per ipsum uero consubstantialis sibi uni-
genitus filius ... (fol. 353. a). — CCLXXIV. Lectio de sattcto
angelor-um: Omnipotens deus coelorum ... (fol. 353 v. a). —
CCLXXV. Lectio de patriarchis: De hac eadem tam ptilchra atque...
(fol. 353 V. a). — CCI/XXVI. Lectio de sancto iohatune baptista:
Nunc uero reuertamur ad eos... (fol. 354 a). — CCLXXVII. De
apostdis: Huic athletae dei electo concordat... (fol. 354 a). —
CCLXXVIII. De sanctis martyríbus: His subieotum est triumpha-
le ... (fol. 354 b). — CCLXXIX. De sacerdotibus seu confessoribus:
Christi uero sacerdotibus atque doctoribus... (fol. 354 b). —
CCLXXX. De coniuge et uirginá: O Gíoriosa et beata dei geni-
trix... (fol. 354 V. a). — OOLXXXI. De anachoretis: Sic et anacho-
ritarum singulare... (fol. 354 v. a). — CCI/XXXII. ítem in comme-
moratione omnium sanctontm: Hodie dilectissimi, omnium sancto-
rum sub una sollernpnitate (sic) laetátiam..., P. I,., XXXIX, 2135 y
xciv, 450 (fol. 355 a). — (XILXXXIII, S. BASIUUS. Omelia:
Sanctum euangelium audiuit nobis cum caritas imam de ipso capitulo
quod redtajtum est... (fol. 356 a). — CXJLXXXIV. Incipit passio
sanctae imaginis saluatoris domini: Apud Cesaream cajipadociae ur-
bem ... p. G., xxviii, 811 (fol. 358 a). — OCLXXXV. ítem unde
supra: Quaedarn ciuitas est in syriae partibus... (fol. 358 b). —
CCLXXXVI. V E N E R A B I U S BEDA. Omelia in uigilia sancH An-
drae. Tanta ac talis est scripture diuinae sublimitas ut non solum
uerba ... P. h., xciv, 256 (fol. 360 v. a).--OOLXXXVII. S. GREGO-
RIÜS. Omelia in natimtate sancti andreae apostoli: Audistis fratres
charissimi quia ad iinius iussionis uocem..., p. L., LXXVI, 1093. (folio
362 b). — OCLXXXVIII. S. F U I J O E N T I U S . Sermo in natiuitate
unius martiris: Beatus iste martyr cuius hodiernus illuxit dies ... (fo-
lio 363 a). — CCLXXXIX. In natiuitate plmium miprtyrum: Cum
omnium sanctorum martyrum, fratres charissimi (sic) natalem^ deuo-
tissime (sic)..., P. L., LVII, 427 (fol. 363 v. b). — CCXC. S. AUGUS-
TINUS. Sermo unde supra: Qaoútns cumque, fratres charissimi
sanctorum martyrum sollempnia coelebramus..., P. h., xxxix, 2161 y
xcv, 1543 (fol. 364 a). — CCXCI. S. FULGENTIUS. Sermo in
natimtate confessorum: Dominicus sermo quem debemus omnes non
solum studiose ... P. t., Lxv,719 (fol. 364 v. b). — OCXCII. S. GRE-
GORIUS. Sermo in natiuitate uirginis: Hodie, fratres charissimi,
uirginale nobis decus illuxit quod nostrae memoffiae..., p. L. CXI,TV.
78 - 79 ) Inventario General de Manuscritos. 83
79
Biblia Hebraica: Prophetae majores et minores, cum punctis \ocah\x-
lis, et accentibus a manu recentiori adjectis, necnon utraque Masora,
magna scilicet a capite, et ad calcem paginarum, parva vero inter co-
lumnas, quadrato charactere.
¿\ XIV. 442 fols., pergamino, -\- 3 vitela, 485 -f- 340 a 3 columnas.
Ene.: Tabla forrada de piel con hierros dorados, s. xvii. Tejuelo: PRO-
PHETAE MAIOR. ET MINOR. HAGIOGRAPHI.
84 Biblioteca Nacional. (80-86
80
S. G R E G O R I U S M A G N U S . Sancti Gregorii pape romensis in expo-
sitione lob... libros Mordimn trighita quinqué...
81 86
Botanices viridarium semper frondens praecipuis plantis consitum et
tn sex areolas distributum: i. AREOLA I : de plantis et floribus euro-
peis (ms. 81). — 2. AREOLA I I : de plantis europeis (ms. 82). —
3.. AREOLA I I I : de plantis europeis (ms. 83). — 4. AREOLA I V : de
arboribus europeis (ms. 84). — $. AREOLA V : de plantis et floribus
europeis (ms. 85). — 6. AREOLA V I : de arboribus et plantis indicis
(ms. á6).
5". XVII. 6 vols., 223, 202, 188, 122, 194 y 144 fols., respectivamente.
Papel. 510 X 350.
Ene.: Pergamino verde, hierros dorados. 510 X 356. Cifra del DUQUE
DE UCEDA.
OUm: L. 16 a L. 21.
Proc.: Biblioteca de FELIPE V: lo-i
86-89) Inventario General de Mcmuscñtos. 85
Cada tomo alterna folios numerados, que contienen flores disecadas, con otros
sin numerar y en blanco.
87
[Decretum Gratiani] [La tabla empieza en el fol. 4 a y acaba en
el fol. 17 V. b, donde enipieza el t e x t o : ] Humanum genus duobus
regitur ... (fol. 17 v. b) ... nisi quod uiderit patrem fácientem (fo-
lio 405 V. a).
Olim: C. I.
Proc.: Biblioteca de FELIPE V: 14 s.
Iniciales miniadas. El folio a en blanco. El folio 3 lleva una explicación sobre
la formación del Derecho Canónico. En el folio 5 de guardas al principio:
Decretum Gregorii Papae XIII. Con igual letra del s. xvii: tiene 406 folios.
Numerosas notas marginales.
Cfr.: BORDONA, MSS. con pinturas. I, 2136, núm. 418.
88
Biblia sacra [Libros históricos y sapienciales del A. T., con prefa-
cios y prólogos de San Jerónimo. ]
89
I. C A R D I N A L I S B I T E R R E N S I S M A I O R . Surntrn de peniten-
tía. índices (fol. 2-3 b ) : In primis debet interrogare sacerdos... (fo-
86 Biblioteca Nacional. (89-90
90
P E T R U S CXDMESTOR. Petri Comestoris Trecensis Hystoria Seo-
lastica.
OUm: A. roo.
Proc: Iglesia de MESINA. DUQUE DE UCEDA. Biblioteca de FELIPE V.
Incompleto al fin: profectus est in... (fol, 308 v.) En el margen inferior del
folio I: "De illis qui erant in cámara ARCHIEPISCOPI IACOBI. Historia scolas-
ticaf\ en letra del s. xv. Muy borrosas algunas páginas.
Descripción en TORRE-LONGÁS, Bíblicos, 368^369, núm. 184.
91
I. [Apuntaciones sobre los símbolos de las piedras preciosas] :in la-
pide fidei uiriditas figurat... (fol. i).—II. In hoc volumine sunt hec
scripture (fol. 2 v.). — III. S. HIEiRONYMUS. Incipit prologus
sancti leronimi presbiteri in libro qua£stio um hebraicarum: Qui in
prirtcipiis librorum debebam secuturi..., p. i,., xxiii, 983 (fol. 3,).
iV. S. HIBRONYMUS. Liber de disiantiis locorum: Eusebius qui
a beato Pamphilo martyre cognomentum sortitus est..., p. L., XXIII,
903 (fol. 20 V.). — V. S. HIERONYMUS. Liber in interpretatio-
nes hebraicorum nominorunu: philo uir disertissimus ludaeorum...,
p. u, XXIII, 805 (fol. 37 V.). — VI. S. HIERONYMUS. Liber de
quaestionibus regutn: Fuit uir unus de Ramathaim Sophim..., P. I,.,
XXVIII, 611; cxcviii, 1295 (fol. 64). — VIL S. HIERONYMUS.
Liber de paralypomenon. In diebus eius diuisa est térra. Quia in
diebus eius facta est turris ubi confusio linguarum facta est..., P. L.,
xxiii, 1431 (fol. 75 y.). — VIII. S. HIERONYMU.S. Líber de de-
cent temptationibus: Haec sunt uerba quae locutus est moyses...,
p. L., xxviii, 451 (fol. 87). — IX. Incipit de sex dvitatibus ad qtuis
¡wmicida fugit: prima ciuitas est cognitio ubi ... (fol. 88). — X.
S. HIERONYMUS. Incipit canctiqum debborae cecinerunque: de-
berá et barach filius abinoem. Barach uir debora prophetidis fuis-
se traditur..., p. L., xxiii, 1383 (fol. 88). — XI. S. HIERONY-
MUS. Incipiunt lamentationes leremiae: et factura est postquam in
captiuitate ductus... (fol. 90). — XII. S. HIERONYMUS [ex-
positio super alphabeto hebreo] quomodo sedet sola ciuitas plena
populo..., p. h., xxviii, 985 (fol. 90). — XIII. Incipit tractatus su-
per edificiwm prudeniium: Gratia Dei adiutrice uitiorum uoragine ...
(fol. 92 V.). — XIV. S. HIERONYMUS. Epístola ad Damasum:
Cogor a te ut tibi Dardane de aliquibus generibus musicorum,..,
p. h., XXX, 312 (219) (fol. 94). — XV. S. HIERONYMUS. Epis-
88 Biblioteca Naciorud. (9*
92
FRANCESCH EXIMENIC- Seda Dei. [empieza por dedicatoria y
tablas (fol. 2-6) después el texto:] La molt no'bla e virtuosa Regina,
en que deu sovent pensar. Primerament donch ... (fol. 6 bis) ... la SUÍL
gloria Amen. Fon acabat disapte a V dies del mes de Agosto any
Mccccxuiii (fol. 102).
5". XV. 102 fols. + 4 guardas al principio y 7 al fin. Papel, 275 X 194.
Ene.: Tafilete avellana, hierros dorados, s. xviii, 280 X 194; del mismo
encuadernador que el ms. 16.
Olim: B. g;.
Iniciales en colores, oro y adornos. Apostillas en latín en letra cursiva poco
posterior al texto. Falta el folio i. En la guarda primera lleva pegado el tejue-
lo de la primitiva encuademación de pergamino que tenía: FR. FRANGÍS, XIM .
ESCALA DEY. W
Cfr.: BORDONA : Mss. catalanes, 12; P. MARTÍ DE BARCELONA, MSS. frOnciscans:
de la B. N., E. F., 1933, XLV, 342.
93
I. [INNOCENTIUS I I I ] : Liber de Miseria Humane conditionis-
editus a lothario diácono cardvnali sanctorum sergi et bachi qm post
inocentitis papa tertius est appellatus. Prologas (pág. i ) : Quare de
uulua matris egresus sum ... P. L., CCXVII, 701 (pág. i) ... sulphur et
ignis ardens insecula seculorum. Amen (pág. 66). — II. uita beati
yheronimi: Yeronimus Eusebii uiri nobilis ... (pág. 68) ... nec male-
dictio grauis est que laude diuina deputatur (pág. 73). — III. uita-
beati antonii abatís: Antonius ctmi xx esset annorum ... (pág. 73 ) ...
fratres deosculans in pace requieuit (pág. 7'^).—IV. uita sanctae marie
egiptiace: Maria egiptiaca que pecatrix appellatur,.. (pág. y y) ...ad
suum monasterium glorificans deum uenit (pág. 80).—V. uita sancti
alexii: Alexius fuit filius eufemiichii... (pág. 80) ...obiit autem xvii
kalendas Augusti Amen... (pág. 84).—VI. uita beati pauli primi here-
mite: Paulus primus heremita feruente Decii persecucione... (pág. 85)'
...obiit circa annum domini TI,XXXVII (pág. 86). — VIL uita sanc-
ti eustachii: Eustachius anima placidus uocabatur ... (pág. 86) ...quos-
dam kalendarios XII kalendas octubris (pág. 93). — VIII. de sanctcr
90 Biblioteca NucioncU. ( 93 - 94
Olim: B. 106.
' En la guarda 2 del principio va un dibujo a la aguada representando a un
monje con barba y la leyenda: Quare de wdua matris egresus swm. Iniciales
en color, títulos en rojo. Desde la página 123 hasta la 132 índice en letra del
s. XVII. Pegado al final de la misma página ún papel más antiguo con letra del
s. XV: Iste liber coníemtu mundi est Ineo fratri JOHANO DE SCUTARO ordinis
núnorum quicumque inuenerit eum det michi et ego soUtam debitum situm. Al
final del tratado núm. I (pág. 66) y tachado: Explicit libfir de Contemptu mundi
compositus a domino LOTHARIO ARCHIDIÁCONO m cccc xxx ii die xi mensis julii
hora xxiii. Completus. Laus Deo.
94
I. JUAN DE HOVEDEN (?). Libro llamado espejo de los legos:
I. Tabla de los capítulos que contiene este libro llamado espejo de
los legos (fol. 2-5 V.). — 2. Capítulo primero de la abstinettcia: La
abstinencia es de tres maneras... (fol. I a) ...Capitulo XXI de la
usura... en el capítulo de las sepulturas. Aquí acaba el libro que es
Mamado espejo de los legos (fol. ccxxxxi b). — II. Aqui comienza
la estoria de la fiesta del cuerpo de Dios (fol. ccxxx b). No es
asmoible la dignidad que los beneficios ... (fol. ccxxxi v. a) ... al-
canzar la salud que dura para siempre ... Aqui acaba la estoria de
la fiesta del cuerpo de Dios (fol. CCXXXVIII v. a).
S. XV. CCXXXVIII fols. -f 8 de guardas al principio -j- i al fin papel,
278 X 195, a 2 columnas, 33 líneas, 3 X 70; caja, 190 X 140.
94 ~ 96 ) Inventario General de Manuscritos. 91
OUm: B. 109.
Títulos en rojo, iniciales en colores. La tabla en tinta roja es del s.xvii.
Cfr.: Para el núm. I, ms. 117, y J. M. MOHEDANO, El espéculo de los legos,
Madrid, 1951.
95
I. G E R A R D U S O D O N E . i. [Tabla incompleta al principio, empie-
za] exemplum de multis criminibus... (fol. 2 a) ...tanto forcior sit (fo-
lio 7 V. b). 2. Prologus super compositionem epistolarmn per Magis-
trum Odonem: Afferte domino filii dei... (fol. 8 a). Quales cibos domi-
no debemus praesencie. Iste est cibus quem desiderat... (fol. 8 a) ...in
die illa quem celi mouendi sunt de térra... Cotnipletum est hoc opus
anno ab incamatione domini m° ocxx" üii" a magistro Odone ad laii-
dem ipsius qui est alpha et omega (fol. 144 b). — II. Sermones: de
purgatipne iustorum... Scriptura, Et.sedebit conflans et abundantius...
(fol. 145 a) ...uaJeamus peruenire Quod ipse prestare dignetur (fo-
lio 152 b).
OUm: B. iio.
En el folio i : Odón de inmuutabilitate... En el mismo folio hay un pasaje del
tratado de Poewitencia de S. AGUSTINUS en letra del s. xiv. En el folio 144 v.
hay unas advertencias de retórica en letra del s. xv. En el folio 52 un sermón
de la Asunción: MulH multa sciunt et se ipsos nesciunt ... p. L., CLXXXIV, 485,
en letra del s. xv. Los 6 fols. de índice son copia posterior, y en el folio 6 v. se
repite el explicit del 144 b. Iniciales y títulos en rojo. Nietas marginales.
96
l O H A N N E S D E T U R R E C R E M A T A . i. Opus expositionis breuis
super psalteriutn... fol. i ) ...finitum est die vicessima marcii 1469.
(fol. 178). — 2. De procuratione rerum contemplatio prima.,. A d -
92 Biblioteca Nacional. 96 - 97 )
5". XV. ig7 fols. + 13 guardas al principio + 6 al fin, papel, 290 X 200.
Ene.: Pergamino verde, hierros dorados, s. xvii, 300 X 205. Cifra del
DUQUE DE UCEDA.
Olim: B. 99 = 15-2.
Proc.: En la guarda 5.* del principio, en letra del s. xviii, se da nota detallada
de los diferentes poseedores: MARTÍN DE AYALA, obispo de Segovia, J, DE PA-
LACIOS y DIEGO COLMENARES que lo compró al librero COSME SANDI en 28 de
Julio de 1638. De la biblioteca de FELIPE V.
Iniciales en rojo y azul. En el folio 178: Obiit Author operis Cardinalis Tu-
rrecremata Anno 1468 die 26 septembris.
Descripción en TORRE-LONGÁS, Bíblicos, 305-306.
97
I. H I E R O N Y M U S D E SANiCTA F I D E . Hec sunt raciones que co-
ram sanctissimo... Benedicto papa 13... in mensa augusti anno a natiui-
tate domini m.cccc xii pontificatus uero prefati domini pape anno xviii
per uenerabilem magistrum Geronimum de sancta fide dicti domini
pape medicum contra Judeos ueri messie negantes aduentum... ( f o -
lio 2 a) [Tabla de capitula en el fol. 2 a, después empieza el texto] :
Manifestum est per philosophum... (fol. 2 v. a) ...messyas dominus
noster... Amen (fol. 19 a). — I I . S. A U G U S T I N U S . i. Líber XII
super Genesim... [ A ] b exordio scripture sánete... (fol. 26 a) ...isto
tándem fine concludimus... (fol. 318 v. b. — 2. Líber de ecclesiasticis
dogmatibtis: credimus unum deutn es&e..., p. i,., X L I I , 1213 (fol. 39 a )
...similitudinem inuenire. Amen (fol. 42). — I I I . S. A N S E L M U S
C A N T U A R I E N S I S . i. Epístola ad ualeríanum numjburgensem epis-
copum de fermento et asímo: Anselmus seruus... scienti breuiter lo-
quor... p. L., CLViii, 541 (fol. 42 b)... rationabiliter reputandum iudica-
tur. Exiplicit (fol. 43 V. b).—2. Líber de concordia prescíencie et pre-
destínacionis et grade dei cum libero arbitrio: De tribus illis quaes-
tionibus ... p. í,., CLViii, 507 (fol. 44 a) ... uolui petentibus impen-
deré (fol. 54 V. a). — 3. Epístola secunda ad ualeríanum nuembur-
gensem episcopttm de sacramentís ecclesie: Gaudeo et gratias ago ...
p. i,., ci^viii, 551 (fol. 54 V. a). ... misi uobis olim quadam in episto-
lam. Explicit (fol. 55 b).—4. Prologusin libro prosohgion (fol. 55 b ) :
97) Inventario Generctl de Manuscritos. 93
98
VILLANO. Relación formada por el Regente Villano, por orden del
vi/rey, DUQUE D E ALCAI^A, de los decretos y disposiciones del Concilio
de Trento, que interesaba» a la jtmsdicciSii de Su Majestad. [En ita-
liano.] Concilio f r i d e n t i n o : I I sacrosanto sínodo... (fol. i) ...in
questo regno cosa alcuna (fol. 196).
99
B E R N A R D U S D E CIRCA. Summorum Pontificum Epistolarum
Decretalium Compilatio in Hbros V distributa: ...uindicate filii ho-
minum... (fol. 2 a) ...si lupus oues comedit et pastor nescit (folio
60 V. a).
Olim • C. 46.
Los 19 primeros fols. de papel en blanco sin numerar, de los tres primeros el
I va en blanco, el 2 de mano de J. IRIARTE : Bemardi Circae, Praepositi Papien-
sis, Summorum Pontificum EpistóUtrum Decretalivm Compilatío ... En el fo-
lio 3 donde empieza la numeración en letra del s. xvii: Decreta statuta Eccle-
siastici incerti auctoris. El folio 61 en blanco.
100
P E T R U S l O H A N N E S O L I V A . Postilla super lob fratris Petri
lohannis \_Oliva\ Ordinis Fratrwm Minorum.
101
G U I D U S R O C H E R I U S . Manipulus curatorum: [Tabula] In isto
libello sunt tres particulae... (fol. i a). Reuerendo in christo...RAY-
MUNDO... UALENTINE S E D I S . . . mitissimUS GUIDO ROCHERH... (fo-
lio i a). Q a o n i ^ n quod secundum quod dicit... (fol. i b). nos faciat
rex regum et dominus dominantium qui... etc. Finito libro... Dida-
cus xiricensis (fol. 94 v. b).
Oltm: B. 104.
Algunas iniciales en rojo, otras con adornos caligráficos a pluma; huecos para
mayúsculas.
96 Biblioteca Nacional. (102 -104
102
DIEGO CASTILLO. Doctrinal de confesores en casos de rrestitu-
cion hecho por el doctor Diego Castillo, natural e vesino de la villa
de MOLINA... a instancia del Abad... de aquella villa, corregido... por
el bachiller Castillo, su hijo... con ciertas reglas al fin... dirigido al...
señor don FERNANDO DE VALDES, obispo e señor de ... SIGUENZA ...
Epístola, prefación (fol. i v.) [Texto] que ese trato de vender e com-
prar ... (fol. iii) ... el ingenio o industria e costumbre de la patria.
B. I. C. M. (fol. CXXIIl).
103
KR. JUAN LÓPEZ DE SALAMANCA. Libro... en el qual aco-
mídase e iuntasse las deuotissimas e satttissimas historias que con-
prehenden toda la vida de nuestra Señora dedicado a Doña LEONOR
PiMENTEL, Condesa de PLASENCIA, por fray JUAN LÓPEZ DE SALA-
MANCA, religioso de los frailes predicadores.
S. XV. 226 fol., papel, 285 X 208, a 2 columnas, 32 líneas, 3 X 63; caja,
207 X 142.
Ene.: Pasta valenciana s. xix.
Olim: B. 102.
Títulos en rojo. Publicado por e^ P. Luis G. A. GETINO en MADRID, 1924.
104
lOHANNES DE TURRBCREMATA. Opus expositionis breuis su-
per Psalteriutn, copilatum per dominum lohannem de Turrecremata...
104 -105) Inventario General de Mamtscritos. 97
105
I. S. lULIANUS, EPISCOPUS TOI,ETANUS. Liber pronosticorum fu-
turi saeculi: Diem illum clare redemptorum ommium..., p. L., XCVI,
453 (fol. I ) ...ad regnum cuius nullus est finis... Explicit liber pro-
nosticorum (fol. 20 V.) — II. SMARAGDUS. De diuersis mrtutibus
siue diadema monachorum: Hunc modicum operis nostri libellum...,
p. h., en, 593 (fol. 21) ...prestante domino nostro lesu Christo...
(fol. 51 V.). — III. B. GRBGORIUS. Liber diaiogorum: Quadam
die nimis quorundam secularium. tum»altibus depressus... (fol. 52)
...si ante mortem Deo hostia ipsius fuerimus. Explicit liber dialo-
gorimi (fol. 117 V.). — IV. HEITTON, ABBAS: Tremiende visionis
vera narratio: Cum predictus frater die saibbaiti..., p. h., cv, 771
(fol. 118) ...ultimam huius instabilem uite clausit horam. Explicit
tremende visionis vera narratio (fol. 122). — V. Uirtuts de l'aygua
ardent (fol. 122-124 v.).
106
I. Compendium tocius sacre theologie Thome de Aquino (fol. 6).
[Empieza el texto en el fol. 7.] Ueritatis theologiae sublimitas
cum superni ... [Son VII libros, y el último acaba]: secundum que
ralerita sine fine. Amen. Explicit liber conupendji totius theologie ut
suponitur sanoti THOME DE AQUINO ordinis fratrum predicatorum...
Incipit tabula infra scriptorum librorum... (fol. 135). [La tabla está
escrita a 4 columnas en el folio 136 v. y acaba al final de la segunda
columna del folio 137]. — II. lACOBUS TUDESKIS, MESSANEN-
sis ARCHJEPiscopi. Bulla qualiter canonici et clerici Ecclesiae Messa-
nensis possunt et valeant testare et de bonis ecclesiasticis tam de iure
quam de approbata consuetudine. MESSANAE, DIE 13 APRIUS, 1459
(fol. 138 V.). — III. S. BONAVENTURA. Tractatus de uitiis quem
speculum consciencie nimcupantsus: Arbor mala malos fructus facit...
(fol. 139) ... noticiam ad traotatum superiore recurrat. Explicit trac-
tatus de uitiis quem speculum consciencie niincupamus... [Siguen al
explicit unos versos; Alma beata que da noy partita... (fol. 154), y
una octava: Rende lo ingegno spento a la memoria.] (fol. 154). —
IV. CHRYSOSTOMUS. In libro contra deridentes religionem...
[Introductio] : At inquies... (fol. 154). Queritur utrum' anima sit
incorruptibilis... quia non habet naturam suam permanente (fol. 156).
Y. De vicio superbie omnium malorum caput: Quinto loco ínter cri-
minalia dicendum est de superbia... (fol. 156 v.). — VI. NICO-
I/AUS V. Bulla Pastoris aeterni Nicolai V qua Regni Sicüiae habi-
tatoribus Jubilei Anni 1450 plenissinuini induigentiam concedit. RO-
MAS 28 Octobris. Declaración amplificatoria y prórroga en 1451 (fo-
Ko 157 V.). — VIL Forma Bullae elucidcmtibus Smne Concilii Basi-
liensis in qua deffinitum est Gloriosam Vvrginem absque omni peccor-
to originali conceptam fuisse... BASII,EAE 18 OCTOBRIS 1439 (fo-
lio 160). — VIII. LUDOVICUS MASSAROTA. Copia Bullae Lu-
domci Massarota cardinalis et patriarchae Aquiliensis... capitulo et
ecclesiae Messanensi... ut a quozñs confessore possint... ab omni si-
monía... dbsdiÁ... MESSANAE 9 SEPTEMBRIS 1456 (fol. 160 v.). —
IX. ALEXANDER IV. BuUa "Grande ac singulare" qua stigma-
tum B. Prancisci miraculum commendat. ANAGNIAE 10 jutii 1254
(fol. 161). — X. ÁNGELUS DA CREMONA. Copia judien... sive
serme de certitudine et zHrtutíbus astrdgiae judiciaricte (fol. 161 v.).
io6 -107) Inventario General de Manuscritos. 99
XI. Epístola Tulii Paulo Trebonio qui in tua provincia ...quae inter
ejusdem familiares extat (fol. 162 v.). — XII. Acta juramenti, Pre-
ces signum Crucis et Nota super Scripturam (fol. 162 v.).
S. XV. 162 fols., pergamino, 275 X 200, a 2 columnas, 39 lineas, 2 X 5»;
caja, 18 X 115-
Ene.: Pergamino verde, hierros dorados, cifra DUQUE DE UCEDA,
s, xyii, 290 X 210.
290 X 210.
Olim: B. 72.
Proc: Biblioteca de FELIPE V: cajón i, orden 3.*, núm. 28.
En el folio 2 hay: Glosa super clementinis de prittUegiis et excessihus prelato-
rum. — Ex traciattt PAULI DE PERUSIO ... ad magistrum Barbatum Suhnonen^
sem in prologo eius libri ...: De nonUnibtis Sicüiae. — Incisiones venarum
brachiorum S. ISIDORI. — Catalogus 'Regum ludeorum. En los fols. 2 y 3 de
guardas Índice de la mano de IRIARTE. Los fols. 31 v., 91 v., 92, 93 v., 137 v.,
138, en blanco; y el folio 154 ss. a línea tirada. Notas marginales.
107
I. HUMBERTUiS DE ROMANIS. De laudibus regule beati augus-
íím...[índice de 216 capítulos] (fol. 1-3 v.): Uiris religiosis noil iu-
dicum... (fol. 3. V. b) ...subleuat uincentes coronat. Explicit expositio
regulae... (fol. 158 b). — II. S. AUGUSTINUS. Regula ante otn-
nia f. c. diligatur deus... (fol. 158 t>). Explicit regula beati atigustini
episcopi (fol. 160 a). — III. S. AUGUSTINUS. Liber dialogorum
ad Orosium: Licet mailti doctissimi et probatissimi... (fol. 161) ...pre-
esse desiderant non prodesse. Eixplicit dyalogus beati Augustini epis-
copi habitus cum Orosio (fol. 171 v.). — IV. ARNALDUS BER-
NARDUS. Manitale professorum regule beatissitm patris Augustini:
Dominis uenerabilis et eximia laude... (fol. 173) ...nequáquam pos-
sit. Explicit expositio... quam edidit... Arnaldus Bernardi... regens
in scholis theologie metropoHtane ecclesie tholetane (fol. 215). —
V. De potestate praepositi: Pirepositus secundum regulam... (folio
215 V.) ...in superiori tierbo debetur (fol. 216 v.).
S. XIV-XV. 216 fols., pergamino, 273 X 195, a 2 columnas, 40 líneas,
3 X 75, y a línea tirada; caja, 217 X 142.
Ene.: Tafilete rojo, hierros dorados, s. xviii, 285 X 205.
OWm.C. 89;C. 79y B.6.
100 Biblioteca Naciomd. (107 -109
108
PETRUS DE RIGA. Scolastica Hystoria theologice discipline ...
quam intitukmt Aurora.
109
I. Super elecHone Urbani VI: Quia post completum tractatum... (fo-
lio 3) ...alHlitiim est nec perspectum (fol. 14). — II. [Tabla de capí-
tulos del tratado siguiente, fol, 17-18 b] — III. Testi comentati in Si-
cüiana: ab ineunte pueritía... (fol. 20 a) ...quinti uolti in niyu la
imagini... (fol. 20 a). Completa fuit ista expositio in vulgari nostro
siculo ANNO DoMiNim" coc° Ixxiii"* DiE APRiLis TERTIO xi° indi... Ex-
plicit liber quartus ... (fol. 96 b). — IV. Sta pistula mandata ...
[poesía muy borrosa] (fol. 96 v. a).
110
I. CROMACIUS. Epístola D. Hieronymo: Ortum mariae beatissime
regina..., P. L., XX, 369 (fol. i). — II. HIERONYMUS. Rescrip-
twm: Qui térra auri..., P. t. xx, 370 (fol. i).—III. De nativitate Bea-
tae Mariae: Igitur beata et gloriosa semper uirgo... (fol. 2).—IV. Lí-
ber miraculorumr B. Mariae. Pfaefatium: Ad omnipotentis dei lau-
dem cum sepe... (fol. 8). Incipiunt miracula... de ueste quam ipsa attu-
lit hildefonso archiepiscopo. Fuit in illa toUetana urbe... (fol. 8). —
V. HUGO DE FARSIT. Libellus de miraadis B. Mariae... Prolo-
gus: Ad laudem et honoreml... (fol. 81 v.). Anno ab incarnatione do-
mini millesimo centesimo uicesimo octauo quo iudicio dei..., P. t.
CLXXix, 11177 (fol. 8 2 . — VI. S. C A L U X T U S II, pp. Epístola:
Qumincunctis... (fol. 115). — VIL S. BEDA. Serme: Quoniambea-
ti iacobi vigilias... (fol. 117 v.). — VIII. Passío Beati lacobi: Post
ascensionem dominicam ad celos... (fol. 122). — IX. S. CALLIS-
TUS II, pp. Hanc beati iacobi ... (fol. 130). Incipit translatio ...
Post saluatoris nostri passionem ... (fol. 131). — X. S. LEO, pp.
Epístola... Noscat serenitas... (fol. 135). — X I . S. HIERONYMUS.
Epístola: Sollemnitatem hodiernam... (fol. 141). — XII. S. CA-
LlylSTUS II, ipp. Sermones: Vigilia noctis saoratissime... (fol. 144
vuelto).—XIII. Liber miraculorum B. lacobi: Summopere precium est
beati iacobi miracula... (fol. 224 v.) ...clerici ac laici ex more... [in-
completo el reclamo] ad ecclesiam (fol. 238 v.).
5". XIII. 239 fols., papel, 270 X 175; caja, 245 X 120.
Ene: Pasta, 275 X 180.
Olim: A. 116.
Iniciales iluminadas.
Cfr.: LX)EWE-HARTEL, B. P. L. HS., 350.
111
I. S. HIERONYMUS. Symbolum fideí a beato ieronimo presbítero
compositum et soneto damaso urbis rome episcopo ab eodem ieronimo
transrmssum. Sic ergo incipit: Credimus in deum patrem omnipoten-
tes cunctorum..., p. L., XLV, 1716 y xviii (fol. i). — II. S. DA-
I02 Biblioteca Nacional. (iii
(fol. 144 V.). — XLVIII. Deus erat quidem semper et est et erit...
(fol. 149). — XLIX. Dúo sunt in celo que teñen non posstMt...
(fol. 151 V.). — L. S. EPIPHANIUS. Epístola ad loannem Episco-
pum Ierosolymorum Hieronymo interprete: Oportebat nos dilectissi-
me clericatus honore..,, P. L., XXII, 517; p. G., x u i i , 379 (fol. 152).
LI. S. HIERONYMUS. Epístola ad Lucinum: Nec opinanti mihi
súbito littere tue reddite sunt..., p. h., xxii, 669 (fol. 15& v.). — LII.
S. HIERONYMUS. Líber De Perpetua Virgínitate B. Mariae ad-
versus Helvidium: Nuper rogatus a fratribus ut aduersus libellum
cuiusdam heluidi..., P. t,., xxiii, 193 (fol. 161). — Lili. S. HIERO-
NYMUS. Epístola aduersus Vigüantimn ubi eius arguit blasfemias:
lustum quidem fuerat nequaqum tibi litteris..., P. L., XXII, 602 (folio
173 V.). — LIV. S. HIERONYMUS. Epístola ad ripariimt presbite-
rum contra Vigüantium: Aoceptis primura litteris tuis non responde-
re superbiae est..., P. X,., xxii, 906 (fol. i75¡ v.); — LV. S. HIERO-
NYMUS. Líber aduersum uígilantíum: Multa in orbe monstra gene-
rata sunt..., p. iv., xxxiii, 353 (fol. 177 V.). — LVI. S. HIERONY-
MUS. leronímus ad magnum oratorem urbis rom-e: Sebesiran nos-
trum tuis monitis profecisse..., P. T,., XXII^ 664 (fol. 184 v.). —
EVII. S. HIERONYMUS. Ad Rufinum presbíterum urbis rome,
de iudítío salomonís in sectione parutdi: Multum in utramque partem
crebro famamentitur..., p.^., xxii, 682(fol. 187). — LVIII. S. H I E -
RONYMUS. leronímus ad Vitalem presbíterum de Salomone et
Achaz: Zenon nauclerus per quem dicis michi tue sanctitatis litteras...
p. h., xxiiy 673 (fol. 189). — LIX. S. HIERONYMUS. Epístola ad
florentium de ortu AmicíHe: Quantus beatitudinis tue rumor diuersa
populorum ara compleverit..., P. h., xxn, 335 (fol. 191 v.). — LX.
S. HIERONYMUS. ítem ad eundem: In ea michi parte heremi coni-
moranti quae iuxta Syriam..., P. L., XXII, 336 (fol. 192). — LXI.
S. HIERONYMUS. ítem alia ad abigaum hispanum: Quanquam mi-
chi multorum sim conscius peccatorum..., P. t,., xxii, 689 (fol. 192 v.).
LXII. S. HIERONYMUS. Ad castricianum ut de cecitate que ei
contigit non debeat contristan,: Sanctus filius meus eraclius diaconus
núhi Tetulit..., p. L., XXII, 651 (fol. 193). — LXIII. S. HIERONY-
MUS. Epístola ad sdbianum diaconum lapsum ad castrit (sic): Sa-
muel quondam lugebat saulem quia penituerat Dominum,.., P. L.,
XXII, 1195 (fol. 195). — LXIV. S. HIERONYMUS. Epístola ad
rustícum monachum: Ndchil est Christiano felicius cui promittuntur...,
p. L., XXII, 1172 (fol. 200). — LXV. S. HIERONYMUS. Ad pau-
io6 Biblioteca Nacional. ( m
S. XII. 264 fols., num. -f- 2 en blanco sin num., pergamino, 270 X 165,
30 líneas, 3 X 108, caja 204 X 108.
Ene: Tafilete rojo, 272 X 167.
Olim: A. III.
Iniciales en colores, algunas adornadas; títulos en rojo.
H2 -115) Inventario General de Manuscritos. 107
112
I. ALVARUS CORDUBENSIS. Líber scintillarum ... collectus de
sententiis sanctorum patrum (fol. i). — II. [Fragmentum vitae
S. Leandri] (fol. 81 v.). — III. Duae apparitiones et una oratio (fo-
lio 82). IV. S. LEANDER. Líber de ínstítutione Vírginum.- Perqui-
renti mihi sóror..., p. h., Lxxvii, 874 (fol. 82 v.). — V. ARCHIDIA-
CONUS REDEMPTUS. Líber de transítu Beatí Isidorí Híspanien-
sis: Visum est mihi ut tue sanctitati..., p. t,., Lxxxi, 30 (fol. 103-109).
OUm: A. 115.
El folio 82 es de letra posterior; entre el 81 y el 82 un folio cortado. Iniciales
y capítulos en rojo. Foliación del s. xviii.
113
PETRUS COMESTOR. Historia Scholastíca.
114-115
Escrituras de la controuersia suscitada en Flandes sobre la inteligen-
cia del formulario de Alejandro VII hecho contra los Jansenistas,
desde el año i6j2 a 1694.
S. XVII. 2 vols., 247 fols., papel, 275 X 200 el tomo I, y 282 fols. el
tomo II.
io8 Biblioteca Nacional. ( H 5 -117
116
[Missale et Rituale. Fragmenta. Tabla que comprende los meses de
enero-abril y septiembre-diciembre] (fol. 1-5). Oficio de Sant Vicient.
Letabitur iustus (fol. 5). [Acaba incompleto:] mereatur incolumis per
dominum (fol. 74 v.).
Olim: C.71.
Iniciales y capitales rojas con adornos morados y viceversa. Los fols. 42 v. y
50 V. sin texto.
117
J U A N D E H O V E D E N (?). Espejo de los legos: Comiencanse los
capítulos del libro que es dicho espejo de los legos e hay en el no-
venta e uno capítulos (fol. i ) . Cominza el libro capitulo primero que
fabla de la abstinencia. Abstinencia es de tres maneras... (fol. 2 v.).
[Incompleto al fin]: ... e como muy festiuosamente lo aquexasse
llemo otra uegada... (fol. 175).
118
I. Explicatio quotnodo imperium dependeat a Sede Apostólica (fo-
lio I).—II. Discorso di Mons. Giovanni Francesco Lottino sopra la ac-
twni del Conclave (fol. 25). — III. ConsideraMone in torno alfultimú
scrittwa venuta fuora in torno a quello che si debbe far nella Sede
vacante (fol. 75). — IV. Elucidatíones quorundam locorum Concilii
Tridentini ... (fol. 13,7).—V. Elucidatíones ...de concilio in ordinetn
sessionum positae (fol. 271).
OUm: C. 93.
En el folio 6: Tabla de los capítulos. En el 7: Tratados de la Sede Apostólica
y de los Conclaues copiada 123.
119
I. Congregatione particolare sopra la dogliome de Prencipi secolari
airea l'osservanza della Bolla di Gregorio XIV [de Immunitate eccle-
siastica]. [Actas de sesiones celebradas desde el 5 de julio de 1668
hasta el 7 de diciembre de 1671. En latín y en italiano.] (fol. 1-247
vuelto). — II. PULVIO DE CONSTANZO, MARQUÉS DE CORNE-
TO : Tractatus de reformanda ecclesiastica libértate eorum qui delin-
quendo ad templa confugiunt... (fol. 248-270). — III. ANGELO
DE LANTUSCA. Index Declorationum ac Decretorum quae in li-
bris Sacrae Congregationis super immunitate ecclesiastica et contro-
versiis iurisdictionaUbus continentur. Alb anno 1620 usque ad annum
1666 iticlusiue per Fr. Angelum a Lantusca... (fol. 273-367 v.).
5". XVII. 4 + 367 + 3 fols., papel, 268 X 190.
Ene.: Piel, cortes jaspeados, hierros dorados, 280 X 210. Tejuelo: MA-
TERIE DI GlüRID. SOPRA LA BOLLA GREGOR.
I lo Biblioteca Naciofud. ( 119 - lai
OUm: C. 98.
Proc: Biblioteca de FELIPE V. 14.3.
En el folio 2 de guardas al principio: Nomi d' Quatro scritture stampate twn
copíate in questo libro. Anotaciones marginales.
120
[Escritos varios contra las herejías de Molinos]: I. Bulla Innocen-
tii XI super condemnatione propositicmum hereticarum Michaelis de
Molinos (fol. I ) . — II. Sommario del processo o abiufa letta nella
chiesa delta Minerva ... ordinata dalla ... congregatione del santo
Officio contra Michele de Molinos, eresiarca dogmático li 3 SETTEM-
BRE 1687 (fol. 15). — III. Propositioni cávate non solo da testimonii,
ma anche sopra mille lettere originali del dottor Molinos... (fol 67).
IV. Se li disordini ... circa la prattica de la nuova forma d'oratione
o contempiatione altiva di fede di quiete siano coerenti alie dottrine
stampate da i maestri di questa scuold (fol. 91). — V. Agiuta di dtre
dottrine del Molinos nella sua Cuida spirituale (fol. 123). — VI. Co-
pia di una lettera di un scolare di teologia scritta da Monte Filantra-
no a Roma ... sopra le materie correnti delVoraeione mística rifar-
mata {fol. 129). — VIL Dottrine moraU publícate nelle stampe da
quietiíti... (fol. 145). — VIII. Brevissima informatione circa le dot-
trine de quietiste (fol. 161). — IX. Quinta parte de dubii sopra ü con-
fronto di alcune propositioni cávate dall'opere del maestro deüa nuo-
va scuola delVcratione con le condanme di Molinos (fol. 171).
Olim: B. 107.
Proc: Biblioteca Real 15,3. Después en B. N.: B. 109.
121
[Index Congregationis Concilii Tridentini.'\
OUm: C. 90.
En el folio 8 de guardas tiene el título: Decreta sacrae congragationis ConciUi.
Escritura de varias manos.
122
I. Declarationes quorundam Tride^itini Concüii decretorum ... anno
1589 mense decembri (fol. i ) . — II. Aliae dedarationes... (fol. 182).
I I I . Aliae novae dedarationes de anno 1588 et 1599 (fol. 193). —
IV. Breue compendio sopra tutti ti sessioni ... raccolto ... dal Padre
Giovctnni Battista Romano ... 1589 (fol. 250). — V. Blucidationes
quorundam locorum ConciUi Tridentini... (fol. 268).
5 . XVI. 325 fols. + 4 guardas, papel, 260 X ípS, excepto el núm. V que
mide 265 X 200.
Ene.: Tafilete rojo, hierros y cantos dorados hasta el folio 267, 280 X 200.
Olim: C. 91.
Cada tratado es de mano diferente. En el núm. V es de otro vas. encuadernado
con el resto; lleva foliación antigua del i al 65. Los fols. 59 al 65 de esta fo-
liación van en blanco. En el folio 57 hay una carta del FÁRROCO DE BÉRGAMO
al Auditor de la ROTA ROBUSTERIO, fechada en 25 DE FEBRERO DE 1575. Los
folios 176, i8a y 192 en blanco.
123
Glossa ordinaria Walafridi Strábi et interlinearis Anselmi Laudunen-
sis super epístolas saticti Pauli.
124
Processus in Causa Canomaotionis Beatae Eiisábethae Reginae Por-
tugaliae ... ad instontiam ... Philippi 3** Hispaniarum Regis...
TI2 Biblioteca Nacional. (134-137
125
Declaraüones Sacrae Congregatianis Concilii Tridentini...
126
I. [Calendaño] (fol. i a 6 v.). — II. Incipit tabula sanctorum quos
huius compendium capitulañi —iuxta romanum— twn capit (fol. 7).
III. Commune sOnctorum iuxta ñtum Romanae Cuñae et Fratrum
Ordinis sancti Hieronynd (fol. 130 v. a). ... [acaba incompleto en el
fol. 174 V. b ] .
5". XVI. 189 fols., pergamino, 250 X 180, a 2 columnas, 24 líneas, ó X 60,
y a renglón tirado; caja, 204 X 133-
EMC..- Pasta s. x(x, 270 X 195.
Olim: C. 73.
Proc: Fondo antiguo.
Iniciales iluminadas. Falta el folio XXI y sigue con la foliación antigua vi a
cxxx donde acaba con la vigilia de muchos Apóstoles, — Oración —•. Ocho
hojas de guardas en papel. Muchos folios recortados.
127
P E T R U S A P A L U D E . Libri quatuor sententiartim. [falta el folio i
y enupieza]: intenditur quo usque... (fol. 2 a) beati dictus. Amen.
137-1^) Inventario iJeneral de Manuscritos. 113
-S". XV. 333 fols., vitela, 255 X 170, a 2 columnas, 51 líneas, i X 57;
caja, 178 X 118.
Ene.: Tafilete rojo, hierros dorados, 273 X 180.
Olim: B. 116.
128
Decisiones concUii tHdentini sive elucidationes locorum quorutiuimt
concilii Tridentim ab ... Cardinalibus Congregationis missae et con-
cessae diversis episcopis et Praelatis.
Olim: C. 94.
129
Tractatus de suffragiis defunctonmir: [SJancta et salubris est co-
guitatio pro defunctis (fol. 2 a) ... in futuro per gloriam. Ad quam
gloriam etc.
Olim: B. I I I .
Proc: Biblioteca de FELIPE V, cajón i, orden 3, núm. 24; luego en B. N.:
A. lio.
8
114 Biblioteca Nacional. (xdO-133
130
PETRUS COMESTOR. Petri Comestoris presbiteñ Trecensis His-
toria Scholastica.
131 132
B. RAYMUNDUS LULLIUS. Opus contemplationis. [TOMO I. Ta-
bula] : Qualiter unusquisque debet gaudere... (fol. i). [Prologus
—^incompleto—]: ... quibus mediantibus ... (fol. 3). [Líber / ] : In-
cipit prima distinocio ... Deus pater ... (fol. 3). ... ad laudem et glo-
riara tu¡ deus (fol. 47 v.). [Liber II —emipieza incompleto—] ...
creas bene videtur esse venerabile ... (fol. 48) ... in hac vita de ho-
minuin quis deus. Explicit primum volume<n et secundius liber huius
operis ... (fol. 181). [TOMO II. TO&M/O] : Qualiter aduentus... (fo-
Uo I ) . Incipit liber tertius et secundum volumen ... Deus qui huma-
num Corpus viitute ... (fol. 4). ExpUcit secundum volumen et tertius
liber operís contemplationis ... (fol. 303 v.).
S. XV. 181 fols. vitela, -f- 20 guardas papel y 303 fols. vitela + 14 guar-
das papel, 246 X 185.
Ene.: Pasta s. xix, 260 X 198 y 269 X 210.
OIM»; B. 114 y B. 115.
Proc: En el folio i del ms. 132: "Liber MONASTERH VIRIDIS VAIXIS IN
ZONIA »
Iniciales miniadas. Son 2 tomos.
Cfr.: BORDONA, MSS. con pinturas. I, 238, núm. 423,
133" 134) Inventario General de Manuscritos. 115
133
l O H A N N E S BUCKINOHAM. Quaestiones theologicae scholasti-
cae: Uitrum fruí deo sit summa tnerces ... (fol. i ) ... inflingitur pena
eterna, et est finís questionis Boquincham (fol. 92).
134
I. Incipit liber diuine doctrine date per personam dei patris intellec-
tum loquentis glorióse et sánete [raspado] ordinis sancti Dominici
de Mantellatis: Conscriptus ipsa dictante licet vulgariter et stante ¡n
raptu ... Ordocapitulorum libri (fol. 2-6) [Hay 166 capítulos]: E x u r -
gens quedamanima... (fol. 6 v. a) ... quod animam meam nuper ine-
brias. Deo gratias. Amen (fol. 129 b). — II. [Colección de sermones
pora diversas festividades durante el año]: Meraor esto unde excide-
ris... (fol. 133 a) ... nobis prestare dignetur et cetera (fol. 266 b).
.S. XIV. 266 fols., vitela, 242 X 180, a 2 columnas, 40 líneas, 2 X 55;
caja, 190 X 120.
Ene.: Pasta s. x i x , 255 X 190.
Olim: B. 120.
Proa.: En la parte superior del folio 2: Liher Monasterii VIRIDIS VAIÍIS in
ZONIA.
Dei Patris. Los fols. 255 v. y 265 en blanco. En el folio 256 v.: Sequens qua-
temio fvit intruducta ab aliquo q^tia non pertinet ad authorem quia est contra
suam opinionem de Immaculata Conceptione Virgims et etia/m stihts non Ray-
mundi (hay 3 líneas borradas) ad haec notanlum est quod alius fuit sermo
compositus in precedentüms contionibus de Nativitate deiparae Mariae in alio
stilo et cum diversis ac appositis conceptibus. Falta un folio después del i y
del 139. Hay además muchos cortados. Ocho fols. de guardas de papel al prin-
cipio y ocho al fin.
135
I. Sermones contra Anomios quod Deus sit incomprehensibilis [em-
pieza incompleto] ... as quoque vidi dominum deum ... (fol. i) ...
semper in sécula seculorum amen. Finis quarito. Eiusdem sermo quin-
tas et ultintus quod deus sit incomprehensibilis (fol. 7). Finis quinto
et ultimo contra Anomios quod deus sit incomprehensibilis (fol. 18 v.),
II. Eiiisdem contra iudeos et iudaizantes christiamos sermo primus:
Vellemnobis hodie ... (fol. 19) ... [Sermo VI, queda incompleto]: ...
in stercore. Com ... (fol. 91).
Olim: B. 118,
Cinco iniciales de oro y colores. La foliación antigua empieza en el folio 31 y
acaba en el 128. Notas marginales. Ocho guardas de papel al principio y siete
al fin.
Cfr.: LOEWE-HARTEL^ B. P. L. HS., 383.
136
Proc essionarium.
137
LAURENTIUS DUNELMBNSIS. Iponnosticon Laurentii Dunel-
mensis nwnachi de Ueteri et Novo Testamento, Libri I-IX.
138
I. \_Series capitum Tertii Libri sententiarum desinentis totiusque
quarti Distinctionum Petri Lombardi] (fol. 3.-4 v.). — II. [Varia
vinorum confectiones] : Vinum ipassularum conficitur sic pro qualibet
sarcinata ... (fol. 6-7). — III. [ARNALDUS DE VILLANOVA]:
I. Aphorismi de Arthetica: Conseruatio sanitatis in lapsis corpori-
bus... T., 115 (fol. 7 V.).—2. [Ordinatis ab eodem dictata Nobili viro
Conúti Herminiatensi de uirtutibus herbae tunicae quae alio nomine
dicitur dicta-mus] (fol. 8).—3. [Alia eiusdem ad podagram\ (fol. 8).—
IV. [Pia contio] : Ego Guilleknus peregrinas filius matris mee et ex-
traneus fratribus meis particeps in tribulationibus... (fol. 9) ... do-
mine exaudí nos et omnes iustos tuos amen. Gratia domini nostri ...
(fol. 14). — V. Prima erit prologi explanata in euangeliumi lucae se-
cunda erit dubii declaratiua ad scienduní Christo duce Utrum cúra-
las morbi humanae transgressionis fuit ... (fol. 22) ... ratio non est
de sterili et uirgine nec de cato (sic) et uirgine. (fol. 50 v.). — VI.
Circa secundium librum sententiarum ... utrum mundi creatio possi-
bilis sit uera mutatio rei uertibilis ... (fol. 51) ... ad opportuntun ar-
ticulum quod Deus potest faceré formaim sine materia, (fol. 124). —
VII. Ad laudem uirginis maiorem tenemus quod uirgo illabata fuit
sincera mente ... (fol. 124) ... praecipui secundtim considerationem
ii8 Biblioteca Naciorud. (138
S. XIV. 214 fols., papel (espacio dentro de cada puntizón: 37 mm.; 10 co-
rondeles = 23 mm.), 215 X 145.
Ene: Pergamino verde, hierros dorados, 230 X 150.
Olim: A. 141.
Proc: Biblioteca Real, cajón i, orden 3.*, núm. 20.
En el fol.,3 de guardas, sin munerar, hay un índice de IRIARTE, según el cual
van algunos números de los tratados del códice. Empieza la foliación en el
fol. 5 de guardas. Están en blanco los fols. 2, 5, 15 al 21, 129, 162, 163, 187,
188, 190 a 202, 213 y 6 de guardas al fin. Al fin del fol. 2: Opera theologica.
Y en la parte superior: O pus super swmmas. Diversas manos.
139 ~ 141) Inventario General de Manuscritos. 119
139
Glossa ordinaria Wdafridi Strabi et interlinearis Anselnd Laudunen-
sis in libros Paralipomenon.
140
Biblia sacra: [Antiguo y Nuevo Testamento, con prefacio, prólogos
y argumentos de S. Jerónimo y de otros. Interpretaciones de los
nombres hebreos por Remy d'Auxerre.]
141
I. [,S. PROSPERUS AQUITANENSIS. GrammaHcalia]: Localium
aduerbiorumquatuorsuntspecies... (fol. i). — II. [S. PROSPERUS
AQUITANENSIS. Bpigramata]: Iste prosper fuit eqtiitanicus ...
[vida del Santo en prosa, después hay 10 hexámietros]: Haec au-
gustini ex sacris epigramata dictis ... [y después em(pieza el texto]:
Dum sacris mentem placet exercere loquelis..., p. i,., LI, 498 (fo-
lio 2 V.)... Explicit liber prosperi deo gratias amen... (fol. 25).—III.
AESOPUS. [Fabtdae]: Ut iuuet et prosit conatus pagina presens ...
T20 Biblioteca Nacional. ( 1 4 1 -145
(fol. 25 V.). De gallo et yaspide: Dum rigido fodit ... (fol. 25 v.).
Explidt líber E^sopi ... (fol. 41 v.).
142
I. S. l O H A N N E S C H R Y S O S T O M U S . Liber beati lohannis Chri-
sostomi quod nema potest ledi: Scio quod crassioribus ... (folio i )
... a semetipso non leditttr. Explicit Deo gracias (fol. 20 v.). —
II. S. l O H A N N E S C H R Y S O S T O M U S . Eiusdem ...de computictio-
ne cordis ad beatum Denvetrium ... Cum te intueor ... (fol. 21).
Intípit liber secundus: et quomodo fieri ipotest ... (fol. 40) ... inmor-
taliibus flammis. finís (fol. 52 v.).
143
PBTRRUS D E T A R E N T A S I A . ToHus theologicae veritatis com-
pendium: Veritates theologicae sublimitas ... (fol. i ) ... secundum
meríta síne fine. Amen (fol. 226). [Tábida] : Quod deus est... ( f o -
lio 226 V.) ... est finís uius libri (fol. 229).
5 . XV. 233 fols. + 3 en blanco + 5 guardas, vitela y papel en cuadernos
143 - 1 4 4 ) Inventario General de Manuscritos. I2r
OUm: A. 143.
Proc: Biblioteca Real.
Según el ms. 9450 el autor es HUGO DE STRASSBURGO, O. P. En el folio 232:
uidgariter dicitur de tarantasia ordinis predicatorutn... Y de otra mano: Co-
legiwm magister hervasi christiani. Las dos notas del s. xv.
144
I. S. A U G U S T I N U S . De sermone dotnini in monte habito Líber
primus: S... Ihesus Christus ... secundum Matheum ... considerauit
puto ... [El folio i.° muy deteriorado] (fol. 2) ... aliquantulum et
ad catara se reficiat iam alio libro considenanda. Explicit líber pri-
mus ... Incipit líber secundus: Misericordiam usque ad eius tracta-
tionem liber primus terminum accepit sequitur cordis mundatio ...
p. -L,., XXXIV, 1269 (fol. 29) ... si uolumus edificare suipra petram.
Explicit líber secundus (fol. 56 v.). — II. S. A U G U S T I N U S . Vigi-
late quia nescitis ... hds uobis perspicue dominus ostendit ... (fol. 56-
vuelto) ... erudiunt multos quasi stelle in perpetuas eternitates (fo-
lio 57 V.). — III. S. A U G U S T I N U S . Liber ad Petrum de fide: Epis-
tolam fili petre tuae caritatis accepit in qua... P. L., XL, 752 (fol. 58) ....
ómnibus catholicis anathermatizandus appareat (fol. 78). — IV.
S. H I E R O N Y M U S . Ad Paidam: Quoniam in nostris litteris non po-
test quis ad legenda uerba ... (fol. 78 v.) ... seculi fluctus domino
praeunte calcare. Saluta blesillam et eustochium tirunculas christr.
(fol. 79 V.). — V. Querendum nobis est cur Spiritus Sanctus patri e t
filio coeternus in igne apparuit ... (fol. 79) ... tanto erga se d e b e t
fieri nostra infirmitas aocensa ... (fol. 79 v.).
5". XII. 79 fols., pergamino, 210 X 140, 38 líneas; caja, 170 X 95.
Ene.: Pergamino verde, hierros dorados, cifra del DUQUE DE UCEDA,.
225 X 150.
Olim: A. 146.
Proc: Biblioteca Real, cajón i, orden 3.', núm. 13.
En el folio i de papel al principio lleva el título en letra del s. xviii: Divi"
122 Biblioteca Nacional. (144 -147
145
H U G O A S A N C T O V I C T O R E . Miscellanea: Adnotationes in Sa-
crom Scñptttram.
Olim: A. 149.
Proc.: Fondo antiguo.
Descripción en TORRE-LONGAS : Bíblicos, 285, núm, 105.
146
Biblia sacra: [Antiguo y Nuevo Testamento con prólogos de S. J e -
rónimo. ]
5". XIII. 321 fols., vitela, 213 X 140, a 2 columnas, 60 líneas, 5 X 45;
caja, 150 X 95-
Ene.: Pergamino verde, hierros dorados, 223 X 150.
OUm: A. 153.
Proc.: Biblioteca Real, cajón i, orden 3.*, núm. i.
Iniciales de prólogos, argumentos y textos oro bruñido sobre fondo rojo.
Descripción en TORRE-LONGÁS: Bíblicos, 85, núm. 19.
147
U R B A N U S D E P E R A L T A . Scholia in canticum canticorum Salo-
monis quae faciebat dominus Urbanus de Peralta ex militia ordinis
de Alcántara varianim disciplinarum studiosus.
Olim: B. 130.
Proc: Fondo antiguo.
Dedicatoria a FELIPE III en castellano (fol. 2). "Acabóse esta obra a gloria del
Todopoderoso y de la sacratísima Virgen María cuio esclauo aunque inmérito
ÍOÍ a 3 DE OCTUBRE DE l60l4 (fol. SO3 V.).
DescrijKión en TORRE-LONGAS : Bíblicos, 323, núm. 142.
148
dber qtd uocatur Mamotrectus super uocábulis Biblie.
149
I. BENEiDICTUS ARIAS MDNTANUS. i. Adam sive humani sen-
sus interprete lingita ... Benedicto Aria Montano ... obseirvatore et
descriptore (fol. i). — 2. De perfectione christiana tractatus (fo-
lio 16). — 3, Dissertationes in aliquos Psalmos Davidicos (fol. 40). —
4. De hebrcdcorum bibliorum varia scriptione et lectione atque de
vario intenpretum instituto ... animadversio (fol. 120. — 5. Bpa-
nor thosis sive emendatio vulgatae lectionis saororum librorum ex
aeditione vaticana ANNI 1593. (fol. 126). — 6. De vtdgata aeditione
(fol. 147). — 7. Censura sobre el libro de los PP. Jerónimo de Prado
y Juan Bautista Vill-alpando en orden a la interpretación de los capí-
tulos I y 10 del profeta Ezequiel y otros lugares de la Sagrada Escri-
tura (fol. 159). — 8. De proposito Dei (fol. 171). — II. PEDRO DE
VALENCIA. Exposición ... sobre el Capíttdo I del Génesis (folio
184). — III. Loca observata in tractu de doctrina Odioth (fol. 196).—
IV. S. MACARIUS. Sancti Macorii opuscula (fol. 207). — V. BE-
NEDICTOS ARIAS MONTANUS. Epístola super studiis Sacra-
124 Biblioteca Nacional. (149-151
150
Evangeliuan secundum Matthaeum cum expositione sancti Hieronymi.
151
I. S. B E R N A R D I N U S A S E N I S . i. Tractatus de restitutione. [ T a -
bla de capítulos (fol. 1-15). El texto empieza]: Sequebatur eum
multitudo magna ... (fol. 16) ... que est benedictus deus amen. E x -
plicit tractatus ... (fol. 74). — 2. Tractatus de contractihus et usuris.
[Tabla de capítulos (fols. 96-107). El texto empieza] : Vade et noli
amplius peccare ... (fol. 108) ... gloriosus et triumphator mortis reg-
nat... Explicit tractatus... (fol. 236 v.).—II. l O H A N N E S N Y D E R .
Mamulle confessorum: Quoniam iuxta beati gregorii ... (fol. 240).
Eximii ... iohannis nider ... manuale feliciter finit. deo gracias (fo-
lio. 283).
5". XV. 283 fols. + I de guarda al principio, papel, 216 X 145; caja,
150 X 95-
Ene.: Pasta s. xix, 228 X 153-
Olim: A. 128.
Proc.: En la hoja dé guardas: Este libro pertenece al convento de SANTA CRUZ
DE SEGOVIA.
X5I - 1 5 3 ) Inventario General de Manuscritos. 125
Los fols, 14 V., 95, 237 a 239 en blanco. Hay un hueco en blanco en el fol. 176.
La foliación antigua empieza en el folio 16.
152
FRANCISCUS BARRIENTOS DE LA TORRE. [Notas y apun-
tes tomadas de varias lecturas y cartas a diversos.]
153
SOR MARÍA DE JESÚS DE AGREDA. Varios fragmentos de la
Madre María de Jesús, abadesa del Convento de Agreda, i. De los
siete psalmos penitenciales, paráfrasis (fol. 9). — 2. Em.pieza el
exercicio de la cruz que hacía nuestra venerable Madre Sor María de
Jesús (fol. 31). — 3. Oración en arrepentimiento de los pecados que
hacía la V. M. Sor María de Jesús después del exercicio de la cruz
(fol. 34). — 4. Protestación de la fe que todos los días hada la V. M.
María de Jesús (fol. 40). — 5. Tratado de los propósitos de perfec-
126 Biblioteca Nacional. (153 -154
ción que para mayor bien del alma y beneplácito del Señor y repar-
timiento para ocupar las horas del día hizo la V. M. María de Je-
sús (fol. 41). — 6. La oración siguiente decía todos los días la reina
de los Angeles María, señora nuestra y se la enseñó ... para que todos
los días ella la digese (fol. 51). — 7. Tratado segundo de revelacio-
nes especiales (fol. 52). — 8 . Tratado tercero en que se tocan kts co-
sas que pasaron a la V. M. ... ya por doctrina, ya por aviso, ya por
documento... (fol. 76). — 9. Tratado cuarto en que se contienen va-
rias sentencias, ya de la Madre María ... ya de nuestra Señora o los
Angeles a dicha V. M. (fol. 94). — 10. Tratado quinto en el cual se
contienen las doctrinas deducidas de ... la ... historia intitulada: Mís-
tica ciudad de Dios, la cual escribió la V. M. María de Jesús... (fo-
lio 109). — I I . Comienza el sexto tratado en el qual se contiene la
relación que por mandado de sus superiores hizo la madre Sor María.,.
(fol. 165). ... Aquí se concluye el sexto tratado de los fragmentos de
la madre María de Jesús, el qtml se acabó de trasladar a 23 DÉ OCTU-
BRE DE 1680 en este convento de Nuestra Señora de la Esperanza de
Ocaña de ... S. Francisco (fol. 192 v.). — 12. Tratado del grado de
luz y conocimiento de la ciencia infusa que tuvo la V. M. Sor María
de Jesús ... Trata de la redondez de la tierra y de los habitadores de
ella ... (fol. 195). — 13. Tratado de la descripción breve de los orbes
celestiales ... (fol. 230). — 14. Tremado de la región celeste ... (fo-
lio. 259).
154
PETRUS MARTÍNEZ DE BREA. CommentarU in Psalmos et in
Epistolam canonicam sancti ludae.
Olim: B. 128.
Proc: Fondo antiguo.
Descripción en TORRE-LONGAS : Bíblicos, 328, núm. 148.
155
BENBDICTUS ARIAS MONTANO. Carmina (fol. i al 292 v.).
156
1. lOHANNES SENDIN CALDERÓN, i. Disputatio única de causa
finali seu motiba Incamatioms elauorata per loannem Sendin (fol. 1).
2. Tractatus de satisfactione ChrisPi ... dktatus a Patre Fratre loan-
ne Sendin Calderón (fol. 40). — II. IGNATIUS DE QUIROS.
Tractatus de impecobiliiate Christi iuxta mentem Subtilis Doctoris
Scoti, elauoratus a Patre Fratre Ignatio de Quiros (fol. ^6-^2)7 v.)-—
III. lOHANNES SENDIN CAIjDERON. Tractatus theologicus de
fide diuina actuali iuxta mentem ... loannis Duns Scoti, a ... loane
Sendin ... (fol. 131-300). ... IV. lOHANNES DE LA PERA. Trac-
tatus de virtute theologali spe iuxta mentem ... loannis Duns Scoti ...
elaboratus a ... loanne de la Pera (fol. 302-3,74). — V. Tractatus
theologicus simul et historicus de statu quem habuit controversia
circa misterium Immaculatae Conceptionis ... a tempore Diui Thomae
usque ad presens tempus post decretum Sanctissimi Alexandri Sep-
128 Biblioteca Nacional. (156-157
t i m i e x p e d i t u m OCTAUO D I E D E C E M B R I S ANNO 1 6 6 1 . E l a b o r a t u s ( f o -
lio 3 7 6 - 4 2 0 ) .
Olim: B . 127.
Los tratados I, II y IV impresos en Alcalá, en 1699, por Francisco García
Fernández, formando parte de la obra de Sendin: AUquot tracWus theologici.
E n el folio 94: Fraier Dominicus de Castro et Possada tramscripsi non parum-
•que itisudavi ... En el folio 300 v . : Frater Dominicus de Castro exaravit, non
parunque insudavit ... Die secunda lulii anni Domini 1694 htiic operi finem
imposuit qui supra. En el folio 366 una nota: El tratado núm. V : A. P. F.
Gregorio Sánchez elaboratus. L a escritura de este tratado es de varias manos.
Los fols. 95, 128, 129, 13101, 301, 330 a 333, 346, 347, 368, 404 a A06, en blanco.
Apostillas marginales. Entre los fols. 406 y 407 y al final hay cinco hojas
arrancadas.
157
FRANCISCUS BARRIENTOS DE LA TORRE. [Notas y apuntes
tomados de diversos autores y sobre diferentes materias.]
Olim: B . 131.
Proc.: Biblioteca Real, 15, 3 ; P- 201.
De estas notas y apuntes los principales son: i. dtibia quaedam quibus proba-
tur ... Mysterium Trinitatis . . . a patre ... MARTINO AMBROSIO ... 1619 (fo-
lio 1-26). — 2. Addenda in Thesauro lingtiae hebraicae Sanctis Pagnini ex
doctissimo Aria Montano excerpta a PETRO IOHANNE TRILLESIO . . . (folio
29-52 V.). 3. Tractatus de vita Ckristi ... o Doctore FRANCISCO CRUILLES ...
et a me Francisco Barrienios ... acceptus (fol. 53-117). — 4. Notae ad Sacrae
Soripturae intelligentiam ex Institutionibus Moralibus IOHANNIS AZORII ...
GRANADA, 1625 (fol. 119-122 v.>. — 5. Adnotationies aliquae Doctoris ROCA-
FULL, SALÓN, VÁZQUEZ, BELDA, CATALÁN, NOGUERA . . . (fol. 123-130 y 130 v.-
252 v.). E n el folio 3 de guardas del principio: Doctor Barrientes Adversarios.
Tomo i.° Tiene! 252 fols. E n el folio 4P: De Trinitate. Cfr. ms. 152; éste pa-
rece ser el tomo segundo de las notas de Barrientos. E n blanco los fols. 27, 28,
118, 195, 221^224.
15* - i 6 o ) Inventarió General de Manuscritos. 129
158
S O R M A R I A N A D E J E S Ú S . Espejo puñssvmo de la vida, pasión,
muerte y resurrección de Christo ... manifestada por el mismo a la
madre María (sic) de Jesús religiosa en el monesterio de descaías
de San Antonio de la orden del Seraphico Padre San Francisco de la
ciudad de TRUXII,I<O. A Ñ O de 1617.
OHm: B. 132.
Proc.: Perteneció a JITSESPA DE LA ENCARNACIÓN.
Saltada la foliación desde el 26 al 30, pero sin faltar las hojas.
159
FRANCISCUiS B A R R I E N T O S D E L A T O R R E . Expositio in
oliquos Danñdicas Psalntos.
160
F R A N C I S C U S BARRIENTC)S D E L A T O R R E . [Notas y apun-
tes tomados de diversos autores y sobre diferentes m^erias.]
Cfr. mss. 152 y 157. Este tomo es el tercero, como dice el folio 2 de guardas.
Antes de su restauración tenía encuademación de pergamino verde como
el ms. 157.
161
F R A ' N C I S C U S B A R R I E N T O S D E L A T O R R E - [Notas y apun-
tes tomados de diversos autores y sobre diferentes materias.]
En el folio i tiene: Barrientes adversaria tomo 5. Cfr. los mss. 152, 157, 160.
162
[FRANCISCUS BARRIENTOS DE LA TORRE.] Expositio cum
dissertatione in diquos Dcañdicos Psalntos.
S. XVII. 118 fdls., papel, 220 X 153-
Ene.: Pasta s. xrx, 230 X 160.
OUm: B. 137.
Tiene los cortes jaspeados como los mss. 152, 157, 160 y 161, lo que hace su-
poner teníai la misma encuademación que ellos e igual procedencia.
Descripción en TORRE-LONGÁS : Bíblicos, 332, núm. 155.
i<ít3-i65) Inventario General de Manuscritos. 131
163
F R A N C I S C U S B A R R I E N T O S D E L A T O R R E . [Notas y apun-
tes tomados de diversos autores y cartas vanas.]
164
Breviarum Romanum.
Olim: C. 191.
Iniciales iluminadas y miniadas. En el folio i, en la margen inferior, hay ima
advertencia que dice: quaw Van 1495 /** copié per me MARTIN MARTINII (fo-
lioi v.). En el folio 8: ...liber iste conctusive dte 7 FEBRÜARIT ANNI 1455 de
quo... Calendario (fol. 2 a 7 v.). Acaba en el folio 400 v, con la Sahíe Regina.
Hasta el folio 169, el resto de distinta mano coetánea, excepto los folios 2r¡6 v.-
277 V., de principios del s. xvi.
165
Gramática árabe.
166
Manual del Indise expurgatorio de la Supretna y General Inquisición
de España, para ttso del Padre Fray Thomas Muñoz del Orden de Mi-
nimos y Calificador del mismo Tribunal.
167
S. RAIYMUNDUS D E P E N I A P O R T . Suntmi de poenitentia et
tnatrim^mio: De simonia: Quondam ut ait ieronimus ... (fol. i a) ..^
De dotibus et donatiombus propter nuptias ... Explicit summa Deo
gratias (fol. 166 b). Incipunt capitula (fol. 166 V.-167).
OUm: C. 156.
Proc: Biblioteca Real^ O. 12.
La* hojas dt guardas contienen anotaciones de varias épocas referentes al
texto.
i68 -169) Inventario General de Manuscritos. 133
168
I. Summa de cadbus abreuiata: Quoniam nimia proILxitas solet ge-
nerare fastidSum legentibus ... (fol. i a) ... siue consanguinitate siue
afiinitate et si contra «Lxerint omnino separandi sunt ut dicit (folio
54 V. a). — II. De temporibíts et qualitate ordinandorum: Queritur
de hiis qui scienter peccauerunt peccatis enormibus ... (fol. 57 a) ...
demum non quod causa exheredacionis exprími decet et nomdnari
alias non decet exheredare (fol. 132 v. a). — III. De peccato in com-
mtmi. Incipit summa de uiciis: Dicturi de singulis cum oportunitas
se offert Incipiemus a uicio guie ... (fol. 129 a) ... Veterio ad com-
mendationem silencii potest ualere id sapientis licitum esse aliquan-
do penitus? tacere uero numquam (fol. 217 v. a). — IV. Sutnma de
uirtutibus abremata: Cum uirtutibus nichil sit utiHus in hac uita ho-
minibus ... (fol. 219 a) ... uocantur filii dei in mundo isto ape [in-
completo] (fol. 312 V. b).
S. XV. 312 fols., vitela, 160 X 104, a 2 columnas, 43 líneas, i X 40; caja,
l i s X 80.
Ene.: Tafilete rojo, hierros dorados, 170 X 120. Tejuelo: SUMMA DE CAS-
SIBUS,
OUm: C. 157.
Proc.: Antes C. 134.
El folio I de guardas en pergamino al principio. En blanco el folio 55. En el
56 V. una nota sobre el nacimiento de Cristo. En' el 138 V., con letra del mismo
siglo, pero diferente de la del códice: Swmma fratris QUUUMI ordinis predi-
catorum episcopi luffdunensis de uiciis et uirtutibus abreuiata fdiciter i»-
cipit. Notas marginales. En los fols. 138 v. y 218 v. Tablas. Iniciales en colo-
res, títulos y calderones en rojo.
169
Canstitutiones antiquae et novae ordinis carthusiensis. Incipiunt capi-
tula prime partís ... (fol. 6). Incipit prima pars consuetudinum or-
dinis cattusiensis de divino officio ... Primuro capitulum ... ut divini
officium per omnes domos uno modo celebrent ... (fol. 7) ... Expli-
citUit oonstitutiones noves et fuertmt finite ianuarii anni domini
Mccccx ... (fol. 254).
134 Biblioteca Nacional. i^i - 691)
Olim: C. 161.
Proc.: Biblioteca Real. C 143.
En los primeros 4 folios, escrito con letra más antigua que la de las Consti-
tuciones, hay: I. Constituti» dontim nostri Urbani pape ad confirmationem
ordinis Cartiisiensis (fol. i). — W. Sequitur sententia in die ratms pálmOrum
in capittdo monachorum cunctis presentibus pronuncianda (fol. i v.). [Sermone
vulgari a Priori Sanctae Mariae de las Ctitevas] (fol. 2). — III. Regula ad ce-
lebrandum secutuhtm tnissam infra octavas corpoñs Christi (fol. 2 v.). — IV.
Forma ad legenditm statuta in domo Cartusiae (fol. 3). — V. In e.rpositione
regule bfiati Augustini (fol. 3). — VI. Quomodo divinvm officium fuit
autenticatum in ordine (fol. 3 v ) . — VIL In expositione regule beati Froftcisci
(fol. 3 V.). — VIII. De institutoribus Statutorum nostri ordinis. Los capítulos
en rojo.
170
H É C T O R PINTO. Summa de Hedor Pinto.
Olim: C. 197.
Proc.: Colegio de ALCALÁ DE HENARES.
Parecen ser extractos de la obra Imagen da vida christiam de HÉCTOR PINTO.
Están por orden alfabético de materias.
171
Bibiia sacra. [Antiguo y Nueva Testatnento, con prefacios, prólogos
y argumentos de S. Jerónimo y otros.]
172
Forma de rezar de los caualleros freires de la Orden de Santiago.
173
I. S. OREOORIUS MAGNUS. Liher pastoralis. [Ub. I ] : Reueren-
tissimo et sanctissimo fratri iohaimi coepiscopo Gregorios Pastora-
lis curae se pondera fugere deldtescendo uoluisse ... p. h., i ^ x v i i , 13
(fol. I ) ... audientiiun debeat {fol. 33, v.). [Lib. I I ] : Aliter monendi
sunt uiri atque aliter femánae ... P. L,., I,XXVII, 50 (fol. 33 v.) ... tui
mentí manus leuet (fol. 98 v.). — II. S. AUGUSTINUS. Quam sit
utilis et necessaría penitencie me<Iicina ... p. u, xxxix, 1535 (fo-
lio loi) ... dies mortis incertus (fol. 124). — III. S. AUGUSTI-
NUS. De confUctu uitiorum: Apostólica uox clanut per orbem ...
p. u, xh, 1091 (fol. 125) ... uictor diaboli existes Aimen (fol. 139).—
IV. GELASIUS. Sicut septem sunt dona spirítus sancü ita septem ...
(fol. 141) ... confitemur detnn patrem omnipotentem sine inicio...
(fol. 141). — V. GELASIUS. Primumi dies in creatione ... (folio
142 V.) ... spirítus sanctus essentialiter ... (fol. 147) ... [queda in-
completo] uel ometur uel ordinentur ... (fol. 152 v.). — VI. Dilec-
tissimo fratri ade. P. peccator monachus ... (fol. 153 v.) ... sic pur-
gabit electos (fol. 154).
5". XII-XIII. 154 fols., pergamino, 156 X ii5> 24 lineas; caja, n o X 70.
Ene.: Pergamino verde, hierros dorados, cifra del DUQUE DE UCEDA,
170 X 120.
Olim: A. 135.
Proc: Biblioteca de FELIPE V, 15, 3.
Capitales iluminadas. En blanco los fola.. 99, 100 y 140.
Cfr.: LOBWE-HARTEL : B. P. L. Hs,, 354.
136 Biblioteca Naciorud. (174-175
174
I. BOECIO. Aqui comienza el libro de la conssoiacion natural de
Anicio Manlio Torquato Seiterino Boecio romano extra cónsul ordi-
nario patricio: Natural es llamakla esta manera ... (fol. i) ... según
que lo tiene la sancta eglesia este es sant Seuerino mártir. Deo gra-
cias (fol. 118). — II. GONZAÍLO MORANTE. Aqui cotmenga un
tratado breue en el qual se declara en que manera se ayan ín contra-
dicción la predestinación al libre albedrio y el libre áluedrio a la pre-
destinación e fue puesto aqui luego tras este quinto libro de Boecio
en el qual se toca esta mesma matherya porque assi mejor pueda ser
entendida (fol. 118 v.). — III. [Anotaciones al libro de la Consola-
ción de Boecio] (fol. 142). — IV. S. GREGORIO MAIGNO, PP. :
Comiengan los capítulos de los Morales de sant Gregorio (fol. 161).
5". XV. 183 folsv pergamino y papel alternando, 150 X 113; caja, 95 X 70.
Ene.: Pasta s. xix, 160 X n o .
OWm; A. 136.
Se lee al fin del nútn. I: Este escripto fué sacado por my FRAIY SANCHO DE
AYBAR bachiller en Santa theologia de un libro que hizo el muy científico va-
rón GoNCALo MORANTE ... contra un mal cristiano presbítero que ama nombre
JUAN ROGBL (fol. 118 v.). Los fols. 140 v. a 141 v. están llenos de rasgueos de
pluma. Escritura de varias manos. Numerosas notas marginales.
175
Libro del Ave María: Al christiano lector. Conociendo muchos deuo-
tos ... (fol. I ) ... la qual gocemos de la otra vida por los siglos de
los siglos Amen. Finis ... (fol. 364) ... — Tabula locorum tam! vete-
tis quam noui testamenti quae in in hoc opere reperiuntur (folio
364-384).
5*. XVII. 384 fols. + 9 guardas, papel, 150 X 100.
Ene.: Tafilete rojo, hierros dorados, 162 X n o .
OUm.: A. 137.
Proc: Biblioteca Real.
En el folio 384firmay rúbrica de ALONSO DE VAULKJO, escribano de FELIPE II.
176 -178) Inventario General de Manuscritos. 137
176
Horae Beatissimae Virginis Mariae ad ttsum Roftumum.
177
FR. MICUEL GONZÁLEZ. I. Diccionaño de Griego a Español
(fol. I ) . — I I . Adición al Dicñcmario en Español (fol. 73).
178
Historia de la Ciudad de Jaén. I. Primera parte en que Por el juizio
de los planetas de la figura se trata del sitáo temperamento y propiedla-
des de la ciudad de Jaén (fol. 1-126). — II. Segunda parte deste libró
en que se pone la información del Milagro que nuestra Señora hizo
en Jaén ... (fol. 129-318).
179-181
MARCO VALERIO MARCIAL. Los quince libros de los epigra-
mas traducidos a el Castellano, e ilustrados con natas por DON PEDRO
THORO Y AÍLMANSA, Presbytero.
182
Reforma del Clero: Va ya para mucho tiempo ... (fol. i) ... reinen
en paz y en gloria por largos siglos. Amen.
5". XIX. 190 fols., papel 115 X 100.
Ene.: Holandesa, 162 X 108.
Proc: Adquirido por la Biblioteca Nacional en 15 DE ABRIL DE 1863.
183
I. JUAN RUFO. Apotegmas de Juan Rufo Jurado de Cordoua.
AÑO 1596 (fol. I ) . — II. DESIDERIUS ERASMUS. Apopthegtna^
tum ex optimis utriusque linguae scriptoribus per Desiderium Eras-
mutn Roteradumum. collectorum libri ocio. Impresi LuGDxmí. ANNO
1560. Liber i (fol. 52 v.). — III. AiNiDREAS RODRÍGUEZ. Bxem-
i83 -185) Inventario General de Manuscritos. 139
184
MUGALDUS. Incipiunt sermones fratris Mugaldi de ordine fratrum
minorunn De passione: O vos omnes qui transitis per viam ... (fo-
lio I ) ... et exaltauit humiles. et rogemus dominum amen. Expliciunt
sermones ... [borrado] (fol. 267 v.). [índices] (fol. 268). Expliciunt
sernmnes Mugaldi ... (fol. 272 v.).
S. XIV. 272 fols. pergamino -(- i en blanco + 5 guardas papel, 150 X 120.
Ene.: Pergamino verde. Tejuelo: F. MUGALDI. FRANCISCANI.
OUm: A, 134.
Proc: Biblioteca de FELIPE V: 13, 3.
185
BEATD RAIMUNDO LULIO. i. Comenga aquest libre ... de doc-
trina pueril ... (fol. i) ... Aiquest libre: sonc acabat de escriure en lo
convent de Sant Francisc de la ciutat de MALLORCA any del Señor
1645 A 5 DE OCTUBRE de ma de mi fr. JUAN GUARDIA . . . (fol. 160 v.).
Táula de la doctrina pueril (fol. 161-163 v.). — 2. ... Camelia lo
llibre de filosofía de amor ... (fol. 166) ... Aquest Ilibre anomenat
arbre de filosofía de amor sonc acabat de escriure ... a 7 DE AGOST
ANY' DE ... 1645 (fol- 285). Taula de la filosofía de amor (folio
286-288).
I40 Biblioteca Nacional. (185 -187
186
Poemata et orationes variae ex variis Auctoribus Soc. Jesu. Annd^
1641. [Collectore Hieronymo de Hinestrosá]. — I. Sancti Ludovici
Gonzaga in coelos rapttts (fol. i). — II. Symbolica Aegiptiorum
Sapientia Francisci Xan/erii Indiarutn Apostoiici laudibus famula-
ta ... (fol. 10). — III. Oratio in festo notmíiali Collegii Montella.
ni Annunciationis Vifgtnis Mariae (fol. 35). — IV. De Gratmna-
ticae laudibuus ... (fol. 49). — V. Certamen ínter Haereticos so~
cietatemque de suo nomine Jesu insHtutum (fol. 61). — VI. MAR-
TIN ZUAZNABAlR. i. Patientis Donvini Bpicedium (fol. 82). — 2.
Epigrammata (fol. 88). — VII. Anthologia nabüiorum poetorum (fo-
lio 108). — VIII. Polymthea apophtegmatum ... (fol. 148). — IX.
Quotidiani usus latitiae locutiones (fol. 168). — X. Codex pandeli-
cus (fol. 182). — XI. Formulae selectiores latinae hquutionis (fo-
lio 214).
187
FR. ALONSO DB ESCOBEDO, o. P. M. La Florido, primera, se-
gunda y tercera partes ... donde se canta la vida, muerte y milagros ...
de San Diego de San Nicolás del Puerto ... Prólogo (fol. 2).
187 - 1 8 9 ) Inventario General de MoMUScrüos. 141
Otím: M. 220.
Proc: Fondo antiguo.
Las tres partea en octavas reales. En los fols. 4 al 6 v., sonetos de Fu. JUAN
NAVAKRO, del Licenciado LORENZO DE S. PEa>RO, del licenciado FILIPO GUDI-
NEZ, de FRANCISCO ENRÍCUEZ y de FR. DIEGO BERMÚDEZ.
Cfr.: PAST: MSS. de América, 147, núm. 256.
188
FR. P E D R O B E R T R Á N , o. P. La chañdad Guzmana...
OKm: M. 214.
Proc: Fondo antiguo.
'Es un poema en 14 cantos donde se hace la historia y descripción de SAN LÚCAK
DE BARRAOCEDA y de la iglesia de Nuestra Señora de la Caridad fundada por los
Guzmanes. Fué publicado en 19418 por PEDRO BARBADILLO DELGADO.
189
I. La pastora de Manzanares y desdichas de Panphilo. [ S o n cuatro
libros en diferentes metros. Empieza el primero] : Cerca de un rio
que aunque pobre tiene ... (fol. 9). [Acat» el libro cuarto] : Pidiendo
me perdonen los pastores. F i n (fol. 154). — I I . Décimas a panfilo de
un lector: Buen ipanfilo yo e leído ... (fol. 155) ... y solo fueras ma-
rido... Laus Deo. (fol. 257 v.).
folios 35, 75, 95, 1,00, 145, 22(5. Los libros van consignados en rojo. La primera
hoja deteriorada.
Cfr.: GALLARDO: Ensayo, I, 991-995.
190
I. Canzuni et autri cosi spirituali composti per diuersi Auturi Sici-
liani. — I. [índice de primeros versos] (íol. 11). — 2. [índice de poe-
sías] (fol. xxxiii). — 3,. De incarnationi [Octavas]: Scisi di lu
sublimi empireuj celu ... (fol. i) ... iu non ui dicu chiui e faz zu fini.
(fol. 387 V.). — II. GIOVANNI B. ROMANU Y VENTIMIGHIA,
BARÓN DE RUSETTANA: Strati dil Infernu e Paszia di U genti dittu
per autru notmi Specchiu di la vita humana conupostu in linffua Sici-
liana. [Son octavas]: Pietusu zelu, anzi cordoghiu intemu ... (fo-
lio. 388) ... chi va sempre la prima e mai non pati... (fol. 439 v.).
191
PAOLO SALVElTTi. Satire ... dedicóte aU' ... Conté Giovanni An-
gídscioia. In Madrid l'anno 1742: Segnor Conté Anguisciola; io sto
mirando (fol. i) ... Vattene passa il mar, pugna e travaglia (fol. 112
vuelto).
Olim.- M. 219.
Proc: Antes en la Biblioteca Nacional: Vitrina 3-11. Vitrina 19-15.
Después de la portada un dibujo al aguatinta con un fauno al pie de un árbol.
En el folio 113 índice.
19a - 1 9 3 ) Inventario General de Manuscritos. 143
192
Biblia sacra.
Olim: A. 10.
Proc: Biblioteca de FELIPE V.
En el folio i se lee: Iste liber est Ecclesie Messane queyn olim tenebat reve-
retidus dominus Henrigu de AuiUino canonicus et deccmMs restitutis m[ihi]
Rayneri de Castello thesaurario. Cortados los márgenes de algunos folios.
Libros sapienciales e históricos del Antiguo Testamento, y legales y sapiencia-
les del Nuevo. Prefacios y prólogOG de San Jerónimo y de otros. Títulos en
hebreo y en latín. En el 4.** folio de guarda: D, HIERONIMI. IN PROVERBIA S A -
LOMONis. Este volumen está mal rotulado, contiene los libros siguientes de la^
sagrada Escritura: Prouerbia. Ecdesiastes. Cántica. Sapientia. Ecclesiesticus.
Paralipomenon I y,II. Esdras I et II. lob. Tobias. ludifh. Esther. Machabaco-
rum I et II. Quatitor Euangelia. Acta Apóstol. Apocalypsis, Epist. lacobi Petri.
locmnis. ludae et S. Pauli Apostoli. Grandes iniciales en colores. Notación
musical con pentagrama en el folio 122.
193
S. AUGUSTINUS. ...[in Joanms Bvangelium tractatus CXXIV] :
Incipit sermo Sancti Aurelii Aug^stini ... in Euangelium' secundum
Johanení. Homelia prima: Intuentes (sic) quod modo audiuimus ex
lectione apostólica ... P. t., xxxv, 1379 (fol. 5) ... ipse ccMnpellerer
meum terminare sermonem. Explicit feliciter Deo gratias Amen,
(fol. 277 V.).
194
I. [BEDA. Homüia] : Uigilias ... (no se puede leer hasta la línea 8,
folio estropeado) ... quod iipsum quoque statum temporis ... (folio
1 b). — II. BEDA. HomeUa: Aperta nobis est, fratres charissimi, de
resurrectione domini et saluatoris ... p. L., xciv, 149. (fol. 4 a). —
III. GREGORIUS, p. p. HomeUa: Multis uobis lectionibus, fratres
charissimi per dictatunn loqui consueui ... P. L.> I/XXVI, I I69. (folio
6 V. a). — IV. S. AUGdJSTlNUS. Sefmo feria ii: In ista die sacra
(sic) fratres charissimi in ista die indita atque egregia ... P. L., u v ,
497 (fol. 8 V. a). — V. GREGORIUS, p. p. Homelia: In quotidiana
nobis sollemnitate laborantibus ... P. Í,., IVXXVI, I 182 y ex, 144 (fo-
lio 9 V. ib). — VI. ítem unde supra. feria ii: Hodierno die, id est noc-
te lecta est ex euangelio ressurectio saluatoris ... (fol. 10 v. a). —
VIL S. AMBROSIUS. Tractatus in feria iii pasche: Mane autem
sabbati uenerunt ualde tempere ad monumentimi ... (fol. 11 b). —
VIII. S. AUGUSTINUS. ítem, unde supra: Una autem s^bati ma-
fia magdalena uenit mane cum( adhuc tenebre essent ... (fol. 14 b).
IX. GREGORIUS, p. p. Honíelia feria iii pasche: Lectio sancti etmn-
geli quae modo in uestris auribus ... P. I,., LXXVI, I 184 (fol. 14 v.). —
X. [Sin título.] Post narrationem rei gestae in qua tomas discipulus
oblatis sibi ... (fol. 16 v.). — XI. B. GREGORIUS. Hom£lia feria v:
Maria magdalenae quae fuerat in ciuitate peccatrix amando ... p. x,.,
Lxvi, 1189 <fol. 20 a). — XII. VENERABILIS BEpA. Sermo:
Euangelica lectio, fratres charissimi, quam modo audiuimus ...
p. L., xciv, 144 (fol. 23 V. a). — XIII. S. HIERONYMUS. ítem
unde supra in expositi&ni super matheum: Uespere autem sabbati
quae lucescit in prima sabbati ... (fol. 25). — XIV. S. AUGUSTI-
194 ) Inventario General de Manuscritos. 145
diligerent discipulis suis ... (fol. 123 v. a). — LXVI. Unde supra in
natalem apostolorum petñ et pauli: Piscatoris et prosecutoris sacra-
tissimus dies aduenit. Ule quo retia euasit seculi ... (fol. 124 v. b). —
LXVII. ítem in sancti pauli: Saulus adhuc spirans minarum et cedis
in discipulos domini accésit ad principem... (fol. 125 v. a).—LXVIII.
B. MAXIMUS. In natalem sancti pauli, sermo: Cuius dilectissimi
fratres ingennuaJes subtilitates omnipotentis dei ... (fol. 126 a). —
LXIX. ítem mide supra, in sancti pauli: Fratres libenter suf f ertis in-
cipflientes cum sitis ipsi sapientes ... (fol. 127 a). — LXX. ítem
unde supra, in sancti pauli: Cum omnis beati apostoli parem gratiam
apud dominum sanctitatis obtineant nescio ... p. i,., xxxix, 2120 y
Lvii, 402 (fol. 127 V. a).—LXXI. B. HIERONYMUS. Dominica i.
Post natalem apostoloruni Sequentia schtcti euangelii securuhim tna-
teum: Omnis qui irascitur fratri suo in quibusdam codicibus additur
sine causa ... PLOR. 11, 105 (fol. 12S b). — IXXU. S. AUGUSTI-
NÜS. Expositum: Vos estis lumen mundi natura luminis est ... (fo-
lio 130 V. a). — LXXIII. HILARIUS. ítem dominica unde supra:
Vos estis lux,mundi apostólos lucera mundi dicit ... (fol. 131 b). —
LXXIV. S. AUGUSTINUS. ítem in ociaba apostoloritm serm-o:
Etiangelü lectio <^axa. modo audiuimus admonet humSJitatem ...
p. I,., XXXVIII, 475 (fol. 131 V. b). — LXXV. B. AMBROSIUS.
Dominica i post octauam apostolorum sequentia sancti euangelii secun.
dum marcum. ítem sermo: Príusquam de septem panibus et paucis
pisciculiS quattuor milia hominum dominus ac redemptor noster ...
MAi, I, 363 (fol. 133 V. b).—LXXVI. EPYPHANIUS, EPISCOPUS.
ítem unde supra. Expositio: In ¡llis inquit diebus ait euangelis-
ta in presentí lectione: cum turba multa esset ... (fol. 135 v. b). —
LXXVII. ítem unde supra: Et egressus ihesus rursus ad mare omnÍF-
que turbe ueniebant ad eum ... (fol. 136 v. b). — LXXVIII. H I E -
RONYMUS. Dominica ii post octcamn apostolorum expositio:
Et ecce unus accedens ad ihesum ait illi... (fol. 137 v. a).—LXXXIX.
HIERONYMUS. ítem dominica unde supra: Attendite a falsis pro-
phetis qui ueniunt ad vos in uestitu ouium ... (fol. 138 b). — LXXX.
AUGUSTINUS. ítem unde supra: Et ecce unus aocessit ad eum et
ait ei magister quid boni faciam ... (fol. 139 a). — LXXXI. AM-
BROSIUS. Dominica unde supra, tractatus de euangelio de nocte
secwndum lucam: Interrogauit autem eum quidam princeps dicens:
magister ibone quid faciendo uitam... (fol. 140 b).—^LXXXII. VE-
NERABILIS BEDA. Sermo, dominica iii post octabam apostolorum
194 ) Inventario General de Manuscritos. 149
diem celebrantis oportet ut non solum ... P. I,., XCIV, 237 (fol. 192
vuelto a). — CXII. B. AUGUSTINUS. ítem unde supra serme:
De presentí capitulo fratres dilectissimi sancti euangeli nos dominus
docere uoluit... (fol. 195 v. h). — CXIII. Ista dominica ttacat. Domi-
nus enim noster atque saluator inter suas innumerabiles uirtutes ...
c. p., 914, SERM. 53, (fol. 196 V. ib). — CXIV. ítem itnde supra. Bt ait
quidam de turba ad ihesum magister dic fratri meo ut diuidat nue-
cum hereditatem ... (fol. 198 a). —CXV. ítem, unde supra. Tractatus
de evangelio de duobus fratribus: Dominus ihesus largitor caritatis
accusator est cupiditatis uult enim eradicare arborem malam ... (fo-
lio 199 V. a). — CXVI. Dominica iin. post sancti laurentii ... [sin
título] : Et factum est deinceps ibat ihesus in ciuitatem quae uocatur
Nahim. Nahim ciuitas est galilee ... P. t,., xciv, 299 (fol. 204 b). —
CXVII. B. AMBROSIUS. ítem unde supra, sermo super lucam.
Cum appropinquaret autem porte ciuitatis et ecce efferebatur de-
functus filius unius ... (fol. 205 a). — CXVIII. B. AMBROSIUS.
ítem in natiidtate sanctae ntariae omelia: Lectio quam audiuimus
sancti euangelii et redemptionis nostri nobis semper uenerandam ...
p. L., XCIV, 15 {fol. 205 V. a).^CXIX. V E N E R A B I U S BEDA. Do-
minica iv post sancti laurentii omelia de hydropico. Et factum est cum
intraret ihesus in domum cuiusdam principis phariseorum sabato man-
ducare panem ... (fol. 209 ,v. a).—CXX. ítem sermo in natiuitate sanc-
ti Cypriani martiris: Sollempnitatem eius martiris hodie celebramus
quem multos ante se martyres misit eloquio ... (fol. 210 v. b). —
CXXI. ítem alius sermo eisdemí aduersus donatistas in eodem die:
Dominus et saluator noster ihesus christus in quo spes nobis est sa-
lutis eateme ad hoc cum esset deus homo factus est et homo longe
factus a deo ... (fol. 212 b). — CXXII. V E N E R A B I U S BEDA.
Omelia: Legimus apostólo dicente quia onmis peccauerunt et egent
gloria dei... P. L., XCIV, 249 (fol. 215 a).--CXXIII. B. SEUERIA-
NUS. Sermo. Sicutperitus magister ad audiendtmi rudes adinteligen-
dum tardos discipulorum sensus... P. L „ hu, 495 (fol. 216 b). —
CXXIV. B. QREGORIUS. Omelia: Dominus et redem|ptor noster per
euafigelíum suum aliquando uerbis loquitur aliquando rebus... P. h.,
hxxvi, 1228 (fol. 2i7).^CXXV. S. AMiBROSIUS. Unde supra:
Erat ihesus docens in synagogis iudeorum sabbatis et ecce mulier qui
habebat spiritum inñrmlitatis annis decem et octo... (fol. 219 b). —
CXXVI. B. lOHANNBS OS AUREI. Dominica VII post sancti lau-
rentii, sermo. In illa diae accesserunt ad ihesum sadducei qui dicunt
152 Biblioteca Nacional. (194
qtii plus ceteris ... P. I.., I ^ X V I , I 106 (fol. 282 a). — CLXX." B.
GREGORIUS. ítem de idrginibus omelia: Sepe uos fratres charissi-
mi admoneo prava opera fugere ... p. h., t x x v i , 1118 (fol. 293 v. b).
CLXXI. AUGUSTINUS. ítem unde sufra sermo: ínter parábolas
a domino dictas solet quaerentes multum exerere ista quae de de-
cem uirginibus posita est ... (fol. 286 a). — CLXXII. AUGUSTI-
NUS. ítem unde supra ex euangelio de decem uirginühts: Haesterno
die qui adfuistis promissionem nostram tenentis qiiae hodie non so-
lum uobis sed pluribus etiam ... P. L., XXXVIII, 573 (fol. 287 v. b). —
CLXXIII. B. GREGORIUS. ítem de unius mtginis omelia: Coelo-
rnm regnum fratres charissimi idcirco terrenis robus simile dicitur
íit ex hiis quae ... p. L., LXXVI, 114 (fol. 290 v. a). — CI/XXIV.
AUGUSTINUS. Incipit sermo de anmmtiasHone sanctae mKmae:
Thalamum marie et secreta coniugia quibus gabriel paranymphus
interfuit ambulante promissione ... (fol. 292. a). — CLXXV. ítem
sermx> eiusdem. Mariae nuptias uirginis et thalamum cum illesa uir-
gine deitatis temeraria ñauase conatur ... MAI, I, 375 (fol. 293 b).—
CLXXVI. Indpiunt lectiones in dedicatione ecclesiae. Ángelus
autem domini precepit gad. ut diceret david ut ascenderet ex-
trueretque altare domino ... (fol. 294 v. a). — CLXXVII. [Sin tí-
tulo]. Conuocauit igitur dauid omnes principes iherusalem duces tri-
bum et prepósitos turmarum) qui ... (fol. 295 b). — CLXXVITI. [Sin
título.] Intulit igitur Salomón omnia quae nouerat david pater suus
argentum et aurum ... (fol. 295 b). — OLXXIX. S. AUGUSTINUS.
In dedicatione oratorii sermo: Celebritas huius congregationis dedi-
catio est domus orationis, domus ergo nostrarum orationuní ista . . . '
p. u, XXXVIII, 1474 (fol. 298 b). — (XXXX. AUGUSTINUS. In
oedicatione ecclesiae: admoneo uos fratres dilectissimi ut demus ope-
ram ut simus dei ut habeamus in nobis ... P. I,., XLVI, IOOI (fol. 299
vuelto a). — CLXXXI. EPYPHANIUS. ítem tractatus in dedica-
tione oratorii: Dorríinus noster ihesus christus uirtutem patris coelum
sicut pellem fundauit terram super axjuas ... c. p., 914, SCBMO 21 (fo-
lio 301 b). — CLXXXII. lOíHANNB» OS AUREI. /t«:i/»íí sermo
de cruce dominica: Quid dicam quid loquar quod uobis nomen impo-
nam cues an pastores nautas an gubematores discípulos an magis-
tros ... (fol. 302).... Explicit eius hudernt dicere audite. Crux est spes
Christianorum ... (son 49 .versos Litania) ... Crux sitientium po-
tus. Crux nudorum protectio ... [acaba incompleto en el fol. 303 v.].
156 Biblioteca Nacional. (194-197
195
S. A U G U S T I N U S . Expositio sancti Augustini episcopi super pri-
tmis quinquaginta Psalnms.
196 197
B A R T H O L O M A E U S D E S A X O F E R R A T O . I. In primam et se^
cundam partem inforHati commentaria (Ms. 196). — II. In ptimam
et secundant digestí novi partem commentaria (Ms. 197).
en la a.** guarda se lee: «,° 15 Bartholo sopra tutto lo digesto novo q. scripio
per me Pauolo not. Tenía noticiasi en el fol. II del tomo II que borradas no se
pueden leer.
Cfr.: Para descripción de las miniaturas: BOEDONAJ MSS. con pinturas. I, 239,
núm. 428.
198
S. R E M I O I U S . Expositio heati Remigii super Mathettm.
199
I. S. CYPRIANUS. Incipit textus epistdarum sancti cypriani mar-
tyris et episcopi in twrmne dotmni nostri lesu Christi. — i Prima
[epístola]: Bene ammones (sic) dónate carissime ... P. h., iv, 192
(194) (fol. I a) ... [son una mezcla de tratados y de cartas, de las
cuales es la última]: Cyprianus pp. [en blanco] et dominus rome
consistentibus fratribus salutem: Quum conperi fratres charissimi
minus siniipliciter et minus fideliter ... (fol. 62 v. a) ... disponere sin-
gula et reformare possimus. Opto uos fratres charissimi semper bene
ualere. (fol. 62 v. ib). — II. S. HIERONYMUS. [Epístola.] [Tabk
de las cartas: hay 102 cartas, fol. 64]. — 2. [Epístola.] Quanto stu-
dio et amore contenderim ut ... (fol. 65 a) ... Epístola sancti ieroní-
mi consolatoria ad aniicum egrotttm. di. Quamquam certissime noue-
rim experientia ... P. 1,., xxx, 71 (fol. 257 v. a). — III. ínter cetera
158 Biblioteca Nacional. (199-aoo
conrinthii per litteras quesierant utrum post fidem christi ... (folio
263 V. b) ... In septuagésimo vii psalmo iuxta euangelistam matheum
ex persona dictum credinfus decem plagarum in egypto ... (folio
268 V. b).
S. XII. 268 fols., pergamino, 425 X 290, a 2 columnas, 39 líneas, 3 X 9°;
caja, 300 X 190.
Ene.: Pasta s. xix, 440 X 290.
Cfr.: BORDONA, MSS. con pinturas. I, 239, núm. 430
200
[NICOLAUS DE TUDESCHIS.] ABBAS SICIWAE. Lectura secun-
dae partís super secundo decretalium. [Incompleto] : et nunc intro
materiam (?) codicis ut patet in loco finali codicis ... (fol. I) ... deus
aperiat intelleottmi studentium in hac compillatione ad honorem eius
qui uiuit per infinita seculorum sécula. Amen. ExpHcit lectura se-
cunde partis domini Abbatis de Sicilia super secundo decretalium
Deo gratias (fol. 441 a).
S. XV, 441 fols., papel, 435 X 280, a 2 columnas 61 lineas, 2 X 65; caja,
275 X 160.
Ene.: Tafilete avellana, hierros dorados, 445 X 290. Tejuelo: PANORMITA-
Nus SUPER DECRETALIUM.
Oít'w: C. 19.
Capitales rojas y azules alternadas y de oro y colores en los folios 46, 117 v.,
22 V., 151, 169 V., 235 V., 335 y 435 v.
201
I. O R Í G E N E S . ítem Omelia Origenis XXV [et XXVI] super Leui-
ticus: Tres diuersas legis de domorum uenditionibus ... p. G., xii,
1558 (fol. I a) ... tocius sanctitatis imposuit ipsi gloría in ... amen,
(fol. 5 a). — II. O R Í G E N E S . Incipit de libro numeri: Diuinus (sic)
numeras non omines sunt digni ... P. G., XII, 585 (fol. 5 a) ... et pér-
fida apostoHcam traditur. Explicit líber numeri. (fol. 246). — III.
O R Í G E N E S . [HomÜiae IX-XXVI in Librum Josué] [incomple-
to] ... in lapidibus uiuis et integris ... (fol. 25 a) ... ecclesia dei uí-
300 ) Inventario General de Manuscritos. i59
uentis et ubi est uersus israel in christo ... amen. Explicit XXV
omelia de Ihesu ñaue. (fol. 43, b). — IV. Incipit de eo quod scriptum
est in libro iudicum: Lector quidem presentís lectoris ita legebat ...
p. G., XII, 951 (fol. 43 ib) ... ut in nouitate uitae ambulem in chris-
to ... amen. Ebcplicit omelia I in regnorum. (fol. 58 a). — V. Incipit
cántica canticorum ...: Quomodo dicimus per moysen esse quedam ...
p., L., XXIII, 1175 y p. G., XIII, 37 (fol. 58 a) ... [acaba incompleto] :
super montes ibathel cernit sponsun^ appropinquasse uicinius. (fo-
lio 63 b). — VI. O R Í G E N E S : [Homiliae in Visiones Iscáae, Hiero-
nymo interprete],: [incompleto] ... thronus eius plenaque est domus
gloria ... (fol. 64 a) ... per singula opera et efficieris filius dei in
christo ... amen. Ebq)liciunt in [i]saia omelie nouem feliciter. (folio
74 V. b). — VIL O R Í G E N E S . Incipit in iheremia omelia prima:
Deus qui ad benefaciendum promptus est ... P. I,., XXV, 1585 y
p. G., XIII, 255 (fol. 74 V. b). ... significare omnipotentem deum cum
christo ..., amen. Explicit orígenes super uetus testamentumi feliciter.
Quicumque librum istum defraudauerit 'uel scienter male tractauerit
uel litteras deleuerit per maliciam suam sit anathema m|arathema (sic)
id est despensatus dampnatus et a, consorcio dei separatus doñee do-
ñee dominus redeat ad iudicium. (fol. loi a). — VIII. S. HIERO-
NYMUS. Incipit prologus Iheronitni presbiteri in libro esechielis
prohete: Magnum est quidem amice quod postulas ... P. t,., xxv, 583
(fol. loi a) ... ego uocem prebeam tu uotarium. (fol. loi b). — 2.
Incipit Omelia prima: Non omnis qui captiuus est propter peccata ...
p. iv., xxv, 691 y p. G., xiii, 665 (fol. loi b). — 3. [Honália / / ] ... in
libro uiuentium ante conscripti in christo ... amlen. Expliciunt omelie
ezechielis. (fol. 107 a). — IX. RUFINUS. i. Incipit prefatio Rufini
presbiteri in expositionem, Origenis super psdlmum xxxvi: Quoniam
tricesimi sexti et tricesimi septimi ... p. G., xii, 1319 (fol. 107 a). ...
camis intexuisset uel blandimenta pinguedinis. Explicit prefatio. (fo-
lio 107 a). — 2. Incipit, expositio prirtta: Multifarie mjultis que modis
deus locutus patribus in prophetis ... P. G., XII, I319 (fol. 107 a) ...
Adhesit anima mea post te in christo ... amen. Explicit omelia II
origenis super psalmus xxxviii translata a Rufino presbítero de gre-
co in latinumu (fol. 130 v. b). — X. ORÍGENES. Incipit epitalamum
(sic) origenis in cántico canticorvm: (fol. 130 v. b) [incompleto] ...
struuntur et proficiunt. Iste ergo ad se ... (fol. 131 a) ... tune profi-
ciet et florebit in fid^amen. (fol. 153 a). — XI. ORÍGENES. Planc-
tus seu Urnientítm origenis translatum a beato iheronimo: In af flictio-
í6o Biblioteca Naciotud. (aoo
ne et dolore animi incipio loqui ... (fol. 153. a) ... petitione condolen-
tíum michi ecclesiae. Quia tibi est gloria ... amen. (fol. 154 v.). —
XIV. RUFINUS. Incipit prologus rufini in libro oñgenis super epis.
tolam pauli ad romanos: Uolentertl me paruo subuectum nauigio ...
p. h., Lxix, 1251 y p. G., XIV, 831 {fol. 155 a) ... suscepti operis díri-
gat audiamus. (fol. 155 a). — XIII. ORÍGENES. Bxplanatio orige-
nis super epistolmn platdi (sic) ad romanos. Incipit liber primus: Quod
ceiteris apostoli paiili epdstolis diffidlior ... P. G., XIV, 833 (folio
155 a) ... que possumus domino dirigente dictabimus. (fol. 260 a). —
XIV. [Noticia de S. Panfilo:] Fx libro uirorum illustrium iheroni-
mi presbiteri ... (fol. 260 b) ... passus est cesárea palestine sub per-
secutione n^aximi (fol. 260 b). — XV. RUFINUS. Incipit prologtis
rufini presbiteri in apologético pamphili martyris: Cognoscende ue-
ritatis amore per motus ... (fol. 260 b) ... pax super illos et super
israel d d amen (fol. 260 v. a). — XVI. S. PAMPHILUS. Incipit apo-
¡ogetícus pamphili martyris pro origer.e libris in latinum translatis:
Nichil mirum fratres uidenini michi esse perpessi ... P. G., XVII,
5611 (fol. 260 V. a) ... quorum leuiora et fadliora peccata sunt. Finit
apologeticus pro origene secundum pamphilum martirem de greco in
latinum translatus (fol. 273 v, b). — XVII. Incipit de adulteratione
librorum origenis: In hiis que in superiore libro secundumi apologe-
ticum ... p. G., XVII, 615 (fol. 273 V. b) ... a regno dei separat eos
qui tales sunt declinamus. Orígenes (fol. 276 a). — XVIII. S. RU-
FINUS. Incipit prologus sancH rufini presbiteri super quatuor libris
periarchon oñgenis: Scio quod plurimos fratrum scientie scriptura.-
rum desiderio ... P. i,. xxii, 733 y P. G. XI,J( I I I (fol. 276 a) ... ihaío-
res obscuritates legentibus generet. Finit prologus sancti rufini (ío-
lio 276 V. a). — XIX. ORÍGENES. Incipit primus líber periarcon
origenis et primo incipit prologus origems: Omnes qui credunt et
certi sunt quod et gratia ... P. G., XI, 115 (fol. 276 v. a) ... ipsius in-
dagine ac recti tenore reperit. Incipit pritrtfus Wef: Scio quoniam
conabuntur quídam etíam secundum ... (fol. 277 v. b) ... formam
quam supra exposuímus sentiendum est. Híc est finís librorum pe-
riarchon origenis a rufino expositorum secuiKiumj antíquum exemplar
monasterií curie dei ordinis cystercíensis prope aurelianis per víi leu-
cas in foresta.
OUm: A. 15.
Los márgenes de muchas hojas han sido cortadas y también hojas enteras en-
tre los folios 24 y 25, 63, y 64., 93 y 94, y 3 antes de la última que está muy re-
cortada. Además hay equivocación dentro de los tratados IX y X. Parece que
faltan diversas hojas en el cuaderno 14: éste tiene 4 folios (fob. 12^132), los
otros 10. En el último folio una relación del contenido del códice. Iniciales
adornadas en oro, azul y rojo; Epígrafes y textos bíblicos en rojo.
202
S. AUGUSTINUiS. Bnarrationes in Psalmos LXXII-XC.
203
S. AUGUSTINUS. I. Solüoquiorum libñ dúo. Incipit solüoquio-
rum liher primus: Uoluenti mihi multa ac uaria mecum diu ... P. h.,
XXXII, 869 (fol. I a) ... Bene habet interím facies postea quidquid
iam uisus ipse percepit. Explicit solilcquiorum liber primus. Incipit
secundus: Satis intermissum est opus nostrum et iropatiens ... P. t.,
XXXIII, 885 (fol. 7 b) ... plenissimum síne ullo mendacio polli [cor-
tado] ut speramus (fol. 15 a). — II. Retractatio sancti Auffustini in
librum sequentem. Incipit liber primus ... ad Uincentium uictorem de
anima et origine anime: Quod mihi ad te scribendum putaui hoc
prius cogites ... P. L., XUV, 509 (fol. 15 b) ... eius intentío ab alio
11
102 Biblioteca Nacional. (MJ
Olim: A. 62.
En el folio i orla miniada. Capitales miniadas que fueron arrancadas, corta-
das en su mayoría, circunstancia que impide la cmnprobación de los tratados
en d Migne, para aquellos a los que alcanzó la mutilación. En d folio últi-
mo V. índice de los tratados en letra del s.xv. En un trozo de pergamino p^:a-
do a dicho folio, dice: Iste est liber THOME DE ORTIS emptus pretio XXII so-
lidorum. Iniciales y capítulos en rojo.
303" ao5) Inventario General de Manuscritos. 163
204
P E T R U S LOMBARDUiS. Sententiarttm libri ÍV: Unami substan-
tiam patris et filii ... (fol. i á). ... ad pedes usque uia duce peruenit
(fol. i c » V. a).
Olim: B. 35.
Proc.: Iglesia de Mesina. Biblioteca de FELIPE V: 15-1. En el fol. i dice: hic
tiber est maioris Mesinensis ecclesiae. vUU lanuarii 1468, iU kaletidas. hic U-
ber erat in poste olint doniini nicolai de idrorcits et postea reditus fuit Mm' Do-
nano archiepiscopo et dóminus mandauit Milaranerio de Castillo thesaurario
ecclesiae Mesinense ut in thesawo id introducatw et sic est. Notas en letra
del s. XV. Iniciales iluminadas.
Cfr. el texto en P. L., cxcii.
205
[ A D Á N C E N T U R I Ó N , MARQUÉS DE ESTEPA. Traducción de los
übros en árabe escritos en láminas de plonvo que con las reliquias de
los santos Cesüio, Hiscio y Thesiphon, diaifntlos del Apóstol Santia-
go se hallaron guardados desde aquel tiempo debajo de tierra cerca
de Granada año de 1595. Hacida con suma fidelidad y diUgemia con
sus interpretes Adam Centurión . . . ]
S. XVIII. 134 folios papel, 370 X 235, de los cuales los 75 primeros nu-
merados y útiles.
Ene.: Pergamino a la romana, 380 X 242.
OUm: A. 69.
Manuscrito autógrafo. Además de la portada y 4 folios con dibujos y grabado
de las láminas, lleva a partir del folio 75 otros 79 en blanco.
164 Biblioteca Nacional. (ao6 - ao7
206
Glossa ordinaria IValafridi Strabi et interlmeañs Anselmi Laudunen-
sis super Jeremiam et Damelem.
207
I. S. GREGORIUS. Liber pastoralis. ... i. Incipiunt capitula ... (fo-
lio I ) ... expliciunt capitula (fol. 2). — 2. Incipit prologus in libro
pastordi: [PJastoralis curae me pondera fugare delitescendo uoluis-
se ... p. X,., Lxxvii, 13 (fol. 2) ... (fol. 2) ... explicit prologus (fo-
lio 2). — 3. Incipit Kber pastoralis. Regulad beati gregorü papae ad
iohannenu episcopum: [N]ulla ars doceri praesumitur, nisi intenta
prius meditatíone discatur ... p. L., LXXVII, 14 (fol. 2) ... deprimit
tui me meriti manus leuet. Epq)lic¡t liber pastoralis regulae beati
gregorü papae ad iohannem rauennatem edi¿um (fol. 42). — II. RU-
FINUS. Praephatio ad AppToimanwm ad super librum beati gregorü
nasaseni: [P]rofiscenti mihi ex urbe magnopere, iniungebas aprovia-
re, íili..., p. G., XXXVI, 735 (fol. 42) ... utriusque linguae habes pe-
riciam magis probato (fol. 42 v.). — III. S. GREiGORIUS NA-
CIANCI. Incipit apologeticum quod tocius uerbi uel operis origo a
deo sumenda est et in deum conswmenda: [V]ictus sum et fateor
me esse superatum ... (fol. 43) ... gloriam grex simul et pastores in
christo ... am«n. (fol. 58). — IV. [GERBERTUS seu SYLVES-
TERII. De informatione episcoporunt.I Incipit Liber pastoralis sanc-
ti ambrosü mediolanensis episcopi: [S] quis fratres oraculuin remi-
niscatur quo frugi famulum, de reseruata sibi pecunia ... p. i,.,
cxxxix, 169 (fol. 58 V.) ... [está incompleto y acaba]: ... et sacerdo-
ao7 - ao8) Inventario General de Manuscritos. 165
208
S. THOMAS AQUINATIS. Libri IV de ueritate catholicae fidei
contra errores infidelium editus a fratre Thonta de Aquino ordinis
fratrum praedicatorum. [Tabula.] Capitulum' primum. Quod sit
officium sapientis: Veritatem meditaJbítur g^ttur meum et labia mea...
i66 • Biblioteca Naciorutl. ( 3 0 8 - ao9
ó". XIV. 237 fols. + 4 de guardas, vitela, 355 X 250, a 2 columnas, 45 lí-
neas, 0,61; caja, 245 X l6o.
Ene.: Becerro labrado sobre tabla del x v i , 381 X 265.
OUm: B. 43.
Mutilado el folio i v. en la parte de la inicial, las demás en oro y colores al
principio de cada libro. Las hojas de guardas al fin contienen fragmentos de
un tratado canónico. Parece que faltan las primeras hojas. También después
del fol. 237 hay dos hojas cortadas.
209
S. GRElGORIUS PAPA. In hoc ordine continentur onteliae beoti gre-
gorii papae in ezechielenu prophetam números XXII díctate en pa-
triarchia lateranensi in basílica que appellatur aiurea (fol. i a). Dilec-
tissimo fratri mariano episcopo ... Omelias quae in beato iezechihel...
(fol. I a). — I. [Prefacio] : aspiratione dei ezechihele propheta locu-
turus ... (fol. I b) ... quod pro n<:A)is incamatum uiuit ... Explicit
prephatio (fol. 5 v. b). — 2. Incipit omelia prima (fol. 5 v. b ) : Usus
propheticae locutionis ... (fol. 6 a). — 3. Incipit omelia X X I I : Sacri
eloquii ni(isticos sensus ... (fol. 150 b) ... Sit itaque gloria omnipo-
tenti domino nostro ... Expliciunt omelie beati gregorii papae super
ezechielem, numero X X I I (fol. 155 v. b).
210
P E T R U S L O M B A R D U S . In Psalmos Dazñdicos commentarii.
211
Concordantia Bibliorum.
OUm: A. 46.
Proc: Iglesia de MESINA, Biblioteca de FELIPE V, caj6n i, orden 2, núm. i.
Descripción en TORRE-LONGAS, Bíblicos, 358, núm. 179. Cfr.: BORDONA, MSS.
con pinturas. I, 243, núm. 438.
212
I. S. G R E G O R I U S . Homeliae. — i. Prologus: Reuerendissimo et
sanctissimso f ratri secundino episcopo ... (fol. i v. a). — 2. [Incipiunt
Homeliae]: Dominus ac redemptor noster, fratres chaTÍssimi, para-
tos nos inuenire ... p. 1,., i^xxvi, 1077 (fol. 2 a) ... [Homelia] : Sae-
pe uos fratres charissimi admoneo praua opera fugare ... P . h.,
t x x v i , 1118 (fol. 102 V. a) [es la última de las 33 primeras homilías
de este códice, y acaba así] : ... quia nescitis diem ñeque horam (fo-
lio 107 a). — I I . [Vita D. Hieronymi]: [P]leros námirum illustrium
i68 Biblioteca Nacional. (ai¡t
uirorum non ambigo nosse ... p. h., xxii, 201 (fol. 107) [incompleto,
acaba así]: ... thesaurus tuus ibi cor tuuní ... (fol. i i i v. b). — III.
[lOHANNES NAPOLIS. uita S. Nicolai] [incomt)leto al princi-
pio]: ... edidit pectore uocem ... (fol. ii'2 a) ... quatenus fideliter
ihesum christo domino seruire mereamur qui cum patre et spiritu
sánete ... amen (fol. 115 a). — IV. [S. GRElGORIUS. Homelia]:
Quia largiente domino missarum solempnia ter hodie celebraturi su-
mus ... p. h., t x x v i , 1003(fol. 115 V. a).—V. V E N E R A B I U S BE-
DA. Hofnelia]: Nato in Bethleem domino saluatore, sicut sacra
euangelii testatur historia ... P. h., xciv, 34 (fol. 117 b). — VI.
[S. GRElGORIUS. Homelia]: De exordio euangelii sancti iohannis
uobis locuturi breuiter commemorandum quare discipulus ... (folio
118 V. a). — VII. [S. GREGORIUS. Homelia]: Sicut in lectione
euangelica fratres audistis coeli rege nato ... P. h., i.xxvi, 1110 (fo-
lio 121 V. a ) . — VIII. [Homelia]: Quia dominus Ihesus christusí non
ueneratsolvere legem sed implere ... (fol. 125 b). — IX. [VENERA-
BILIS BBDA. Homelia]: Quae imjxyssibilia sunt apud homines, pos-
sibilia sunt apud deum. Ecce enim camelus ... P. L., xciv, 439 (fo-
lio 128 a). — X. [S. GREGORIUS. Homelia]: Multis uobis lectio-
nibus, fratres charissimi, per dictatum loqui consueui ... P. Í,., LXXVI,
1169 (fol. 131 a). — XI. [S. GREGORIUS. Homelia] : Quod resu-
rrectionem domónicam discipuli tarde crediderunt ... P. h., LXXVI,
1213 (fol. 134 V. a). — XII. [S. GREGORIUS. Homelia] -. Libet
fratres charissimi euangelica uerba lectionis sub breuitate ... P. t,.,
hxxvi, 1220 (fol. 140 a). — X I I I . RABANUS MAURUS. Homelia:
Uerbum implectionis sancta scriptura in bonorum tantum ortu uel
obátu ... p. i^,cx, 341 (fol. 146 V. a). — XIV. [Homelia] : Philippus-
iste, sicut lucas testatur tetrarcha fuit ... (fol. 149 b).
213
[Anommi collectio expositioms epistolarum B. Pauii ad Romanos et
ad Corinthios éigesta ex übris S. Augustini.'\ In nontine dei et salua
toris Ihesu christi. Incipit collectio expositionis epistolarum beati
PauH apostoli digesta per ordinem ex liibris sancti Augustini eirisco-
pi, et doctoris eloquentissimi. In quam expositionem licet nonulla ex
uerbis apostoli omissa uideantur. Tamen quaecumque difficilliora
profundioraque ábi uidentur hic clare et diligenter tractata inueniun-
tur: Páulus seruus christi ihesu uocatus apostolus segregatus in euan-
gelium dei quod promiserat ... P. 1,., 105 (fol. 2 a) ... Anathema
grecp sermone dixit condemnatus Maranatha definiuit doñee domi-
nus redeat. Explicit ad corinthios (fol. 159 b).
214
S. Thomas Aquinatis. Catena áurea in Evangelia secundum Mathaeum
et Marcum.
S. XIII. 268 fols., vitela, 357 X 242, a 2 columnas, 2 X 75; caja, 240
X 160.
Ene.: Pergamino verde, hierros dorados, cifra del DUQUE DE UCEDA,
365 X 240.
OUm: B. 45.
Proc: Biblioteca de FELIPE V, 15-2.
Iniciales miniadas títulos en rojo.
Descripción en TORRE-LONGÁS, Bíblicos, 264, núm. 8. Cfr.: BORDONA, MSS. coit
pinturas. I, nóm.
170 Biblioteca Nacional. (aig - ai6
215
S. GRBGORIUS. I. Simbolum quod dictauit sanctae metnoñe domi-
nus Gregoñus papa romanus: Credo in unum deum Patrem et filiuní
et Spiritui4Sanctum, tres personas ... P. h., ivxxvii, 1327 (fol. I a).—
II. In nomine dotmni incipitmt epistole ex registro beati Gregorü
Pape mense septembre indictio iñiii Gregorius universis epistolis per
Sicilicmi constitutis (fol. I a) valde necessarum esse perspeximus ut
sicut ... (fol. I b ) ... Explicit líber tertius registri beati Gregorü pape
urf>is rome (fol. 121 v. b). Capitula libri registri (fol. 121 v. b-128 a).
[Son 291 epístolas.]—III. In nondne dotmni incipiunt epistole ex re-
gistro dotmw Gregorü mense septetnbri indictione i: Gregorius Pe-
tro episcopo corsica: Susceptís epistolis fraternitatís uestre magnas
omnipotentis deo gratias, P. t., ucxvii, 903 (fol. 128 b) ... [la última
es] : Gregorius Secundvno in clauso capite ccxxiiii: Imagines quas tibí
dírgendas perdulcidum' diaconem tui rogastí ... (fol. 228 a) ... per
totum mundum est dignatus redimere. Ihesus Christus ... seculum.
Amen. (fol. 228 b). — IV. S. AUÍGUSTINUS. Questio est cur ipse
dominus noster Jhesus Christus qui humano corpori ... (fol. 228 b)...
Augustinus de sermone in capite ieiunii sic refert.
216
Glossa ordinaria Walafridi Strabi et interlinearis Anselmi Laudtt-
nensis super libros Regum [I-IV].
S. XIII. 243 fols., vitela, 333 X 230, texto y glosas en calumnas varias.
Ene: Pergamino verde con hierros dorados, s. xvii, cifra del DUQUE DE
UCEDA, cortes jaspeados, 350 X 235. Tejuelo: EXPLANAT IN LIB. REGUM.
ai6-2i9) Inventario General de Manuscritos. 171
Ohm: A. 48.
Proc: Iglesia de MESINA; Biblioteca de FELIPE V ; cajón i, orden 2/, núm. 12.
Descripción en TORRE-<LO«GÁS, Bíblicos, 179, núm. 48.
217
Glossa ordinaria Wdafridi Strabi et interlinearis Anselmi Laudu-
nensis super libros Regutn [I-IV].
S. XIII. 243 fols., vitela, 333 X 230, texto y glosas en columnas varias.
Ene: Pergamino verde, hierros dorados, cortes jaspeados, s. xv'ii, cifra
del DUQUE DE UCEDA, 340 X 237. Tejuelo: S. SCRIP. L I B . REGV.
OUm: A, 49.
Proc: Iglesia de MESINA. Biblioteca de FELIPE V; cajón i. Orden 2.* Núm. 11.
Después en B. N., A. 31.
Descripción en TORRE-LONGAS, 175, núm. 45.
218
Glossa ordinaria Walafridi Strabi et interlinearis Anselmi Laudu-
nensis, super librum Proverbiorum, Bcclesiastem, Canticutn Canti-
corutn, Sapientiam et Bcdesiasticunt.
S. XIII. 212 fols., vitela, 326 X 225, texto y glosas en columnas varias.
Ene.: Pergamino verde, hierros dorados, cifra del DuQim DE UCEDA, cor-
tes jaspeados, s. xvii, 340 X 235. Tejuelo: EVSEBI Hi[ERONyMi] IN I J B .
SALO [MONIS].
OUm: A. 90.
Proc: Descripción en TORRE-LONGÁS/ Bíblicos, 176, núm. 46.
219
Textus quattuor evangeliorum [cum prologis et argumentis S. H i e -
ronyirii].
Ene.: Pergamino verde, hierros dorados, cifra del DUQUE DE UCEDA, 340
X 220. Tejuelo: CAÑONES EVANG.
220
1. S. A M B R O S I U S . I. De Ysaac et Anima: In patre nobis sancto
isaac uel orígo satis est expressa ... P . U, x i v , 501 (527) (fol. 2). —
2. Liber de bono mortis: Quoniam de anima superiore libro sermo-
nem aliquem contexuimus ... P . L., XIV, 567 (539) (fol. 13).—3. Li-
ber de fuga saecidi: Frequens nobis est (sic) de effugiendo saeculo
isto sermo ... p. L., XIV, 569 (597) (fol. 24). — 4. De iacob et uita
beata [libñ / / ] : Necessarius ad disciplinam bonus onvnibus sermo,
plenus prudentiae ... P . t,., xiw, 597 (627) (fol. 32). — 5. Liber de
Paradyso: E t plantauit deus paradysum in Edén ... de paradyso ado-
riundus sermo ... P . t . , x i v , 275 (291) (fol. 45). — 6. Liber de con-
solatione, Ualentiniani: Eltsi incrementum doloris sit id quod ... P . h.,
XVI, 1357 (1417) (fol. 59). — 7 . Epístola ad Uercellemsem ecclesiam:
Conficior dolore quia ecclesia domini quae est ... p. i,., i , x x x v i ,
1189 (1289 (1240) (fol. 65 V.). — I I . De tribus pfaecepHs prime
tabule: Audi, Israel, Deus tuus, Deus unus est, ipsum adorabis . . .
Non hoc totum de praecepto ... P . L., c t x x v i , 9 (fol. 75 a). ... [que-
da incompleto, y acaba a s í ] : prohibuit lex corporalem mechiam, p r o -
hibuit concupiscentiam ... (fol. 76 v. b).
OUm: A. g6. •
Proc: Antes en la B. N. A. 58.
aao - 23») Inventario General de Manuscritos. 173
En el íol. 1 hay una lista de obras de los Santos Padres y noticias genealógi-.
cas de la Virgen.
Iniciales en colores. Folios cortados después de los fols. 17, 72 y 75.
221
S. HIERONYMUS. in Iheremiam prophetam Explanationum libri
I-VI (fol. I a-96 b). II. PASCHASIUS RATBERTUS. In lanven-
tationibus leremie expositio (fol. 97 a-197 v. a).
.9. XIII. 197 fols., vitela, 340 X 250, a 2 columnas, 36 líneas 3 X 80;
caja, 255 X 176.
Ene.: Tafilete rojo, hierros dorados, cortes jaspeados, s. xviii, 350
X 270.
Olim: A, 52.
Proc: Fondo antiguo.
Epígrafes, versales y adornos en azul y rojo.
Descripción en TORRE-LONGÁS, Bíblicos, 261, núm. 81.
222
I. lOHANNES ANDREA D E BOLONIA. Indpit líber de magnifi-
centiis sancti leronvmi doctoris qui uocatur leronimianus. Et primtim
de diuisione. leronimianutn hoc opus per Johannem andree urgente
deuocione composituirt in partes rite diuiditur testante domino fratre
ezechiele ... (fol. i) ... in expositione symboli testatur ipse Jerony-
mus. Aocipe Jeronimum non ex doctoribus ymum Nec miris mini-
mum sed lingue mttnimine primum. Amen. Hic finit. Deo gratias
(íol. 95 V. b). — II. Expositio in Epistolam sancti Hieronyntí ad
Paulinum de studio Saipturarum (fol. 96 a). — III. Expositio in
Praefationem sancti Hieronyrm in Pentateuchum (fol. 112 b) [que-
da incompleto].
5". XV. 114 fols , vitela, 334 X 240, a 2 columnas, 51 líneas, 2 X 65; caja,
210 X 155-
Ene.: Tafilete rojo, s. xviii, 342 X 246.
OUm.: A. 53.
Proc.: Fondo antiguo.
174 Biblioteca Nacional. iaxt-i*s
223
1. S. ANSELiMUS. Dialogus de ueritate. — i. Prologus: Tres trac-
tatus pertinentes ad studium sacre scripture quondan]( feci ... P. t,.,
civViii, 467 {i<A. 2 a). — 2. Dialogus: Quoniam' deum ueritatem esse
credimus ... P. I.., CI^VIII, 468 (fol. 2 b). — II. S. ANSELMUS.
Dialogiis de libero arbitño: Quoniam liberum art)itrium uide (sic)
uidetur repiugliiare gratíai ... p. L., CI<VIII, 489 (fol. 6 b). — III.
S. ANSEIjMUS. Dialogus de casu dyaboli: Illud apostoli quid habes
quod nonaccepisti ?dicitur hominibus ... P. I,., CLVIII, 325 (fol. 10 b).
IV. S. ANSEI/MUS. Cttr Deus homo. — i. Prologus: Opus subdi-
tun< propter quosdam qui antequam perfectum ... p. i,., Chviii, 559
(fol. 17 V. a). — 2. Tractatus: Saepe et studdosissime a multis roga-
tus sum et uerbis et litteris ... P. I,., ct,viii, 361 (fol. 18 a). — V.
S. ANSELMUS. De conceptu idrginali: Cum in ómnibus religiosae
tuae uoluntati uelim ... p. x,., CLVIII, 431 (fol. 32 v. a). — VI. S. AN-
SELMUS. De processione spiritus sancti: Negatur a graecis quod
spiritus sanctus de filio procedat, sicüt nos ... P. L,., ci,viir, 285
(fol. 39 a). — VIL S. ANSELMUS. De fermento et asymo: Ansel-
rao seruus eoclesie canturiensis ... (fol. 47 b) ... absque dubio ratio-
nabiliter reputandum iudicatur <fol. 48 v. b). — VIII. S. ANSEX-
MUS. De concordia prescientiae: De tribus illis quaestionibus, in
quibus Dei praescientiae ... P. L., CI,VIII, 507 (fol. 48 v. b). — IX.
S. ANSELMUS. Epístola ad Vailerianum: Caudeo et gratias ago
deo quia sicut ... scribitis glorificat eum ... (fol. 57 v. a). X.
S. ANSELMUS. Líber monologium. — i. Prologus: Quídam fra-
tres saepe me studioseque precati sunt... P. Í,., CI,VIII, 142 (fol, 58 a).
2. Incipiunt capitula: Si quis unam naturam summam omnium quae
sijnt ... p. I,., ci,viii, 144 (fol- 59 a). — XI. S. ANSELMUS. L^er
prosologium. — i. Prologm: Postquam opusculum, quoddam, uelut
exenípltan meditandi ... P. I,., cuvni, 223 (fol. 73 v. a). 2. Incipiunt
capitula: Eya nunc homtmcio ... p. -L,., CLVIII, 225 (fol. 74 a). — XII.
S. AUGUSTINUS. Enchiridion: EMci, non potest, dilectissime fili
aa3-224) Inventario General de Manuscritos. I75
224
S. AUGUSTINUS. De Trinitate: Lecturus haec quae de trinitate
disserimtts prius oportet ut nouerit ... p. u, x u i , 819 (fol. 3 v. b) ...
et tu ignosce et tui. Amen. Uerbis textum sumjne Trinitatis, P. I,.,
x u i , 1098 (fol. 219 ib).
OK-m: A. g8.
Proc: Iglesia de MESINA. Biblioteca de FELIPE V; cajón i, orden 2, núm. 29.
El texto empieza así: Ittcipiunt capitida libri I de trinitate (fol. 3 a). Y sigue
así: Incipit prologus Beati Aurelii Augustini episcopi. Liber primus de Trinita-
te (fol. 3 a). Domino b/eatissimSo et sincerissivta caritate uenerando sancto fra-
tri et consacerdoti aurelio augustinus in domino salutem. De Trinitate, quae
Deus summus et uterits est... P. L., XLII, 817. En el fol. i, que es de papel, y en
letra del s, xviii se dice: D. AUGUSTINI DE TRINITATE. En el fol. 2 v. dice asi
'ura ncla: Libet] i!s#^ de trinitate est ecclesie MESSIANENSIS xxvi septembris
viiii indictionis domini BARCHI DE NIGRANO cantare ... Y en letra más tardía:
Augustinus de Trinitate,
Cfr.: LOEWE-HARTEL : B. P. L. Hs., 324.
225
I. S. A U G U S T I N U S . De libero arbitrio libri tres: Dic mihi, quaeso
te, utrum deus non sit auctor mali? ... p. T,., X X X I I , 1221 (fol. 2). —
II. S. A U O U S T I N U S . De uera religione: Cum omnis uitae bonae
et beata uia ... P. L., X X X I V , 121 <fol. 23). — I I I . S. A U G U S T I N U S .
De uita christiana: Sunt {M-aecepta quaedam tractandarum scriptu-
ras ... p. h., XXXIV, 15 <fol. 35 v . ) . . . . IV. S. A U G U S T I N U S . Re-
tractio: Dici non potest, dilectíssime fili Laurenti ... P. I,., XL, 231
(fol. 61 V.). — V. F U L G E N T I U S . De Pide ad Petrum: Epistolam
fili Petre, tuae charitatis accepi ... p. i,., 752, y i.xv, 671 (fol. 67).
[acaba incompleto] ... sapit hoc quoque ilK deus reuelauit ... (fo-
lio 82). — V I . De spiritu et littera: Lectis opuscule quae ad te nuper
elaborad ... P. L., XI^IV, 201 (fol. 82 v.). — V I I . De cognitione uerae
uttae: Sapientia dei quae os muti aperuit et rudibili animali ... p. L.,
xh, 1005 (fol. 93 V.). — V I I I . De quantitate animae: Quoniam uideo
te abundare otio quaeso ... P. I., X X X I I , 1035 ( f o l 98). — IX. Re-
tractio libri confessionum: Magnus es Domine et laudabilis ualde ...
p. L., XXXII, 659 (fol. 110). — X. Retractio sttper Genesi ad litteram:
Omnis diuina scripturabipartita est, secundum id ... P. L., X X X I V , 245
(fol. 160). — X I . Incipiunt capitula de diuerm quaestionibus: Omne
uertan a ueritate uerum est ... P. L,., XL, I I (fol. 219 v.).
5". XIII. 240 fols., numerados del 2 al 241 + 10 guardas de papel, perga-
mino, 325 X 240, a 2 columnas de 51 líneas de -2 X 70; caja 240 X 155.
325 - *26) Biblioteca Nacional. \Tf,
Olim: A. 60.
Proc: Biblioteca de FELIPE V; cajón i, orden 2, núm. 32, y después A-65.
En el fol. 241 V., dice: Iste liber est fratris PHH-IPI DE CRISPÍ de m ... ssa
quem emit a 'Rauenrendissimo magistro benauentura de ... ad ordinis general*
atino domini m'ccclxxvii die ultimo junii tempore quo dictus frater phüippus
erat paduae regetts pro ducatis X, Iste liber est mcñoris nt^ssanensis ecclesiae.
226
I. HERVEUS DE NIDELLBC, o. P. i. Jncipiunt questiones de celo:
Quaeritur utrum aliqua uirtus ... (fol. i a) ... non imponit simplici-
ter necessitatem suo effectu ... Explicit nunc totum pro Christo des
mihi potum (fol. 24 v. a). 2. Incipit prinrnn quodlibef: In uestro pri-
mo quolibet quaerebatur unum que deo et creaturis intellectualibus...
(fol. 25 a) ... potestate interdictionis non facit nisi ministrare el ...
non est simile (fol. 144 v. b). 3. De formis: Ut ordinatius in hoc ope-
re procedamus et possit in formis ... (fol. 245 v. a) ... generarunt
dispositiones accidentales carnis et ossis (fol. 165 v. a). 4. Tractatus
de cognitione primi púncipii: Queritur utrum deum esse omnino sim-
plicem esse possit efficaci ratione probad ... (fol. 165 v, a) ... reali
argumentum autem in communi concedo (fol. 202 v. a). Incipiunt ti-
tuli ... (fol. 202 V. a). Explicit kalendariumi questionum ... (fol. 203
vuelto b). — II. DURANDUS. hicipit pñmwm quodlibet Magistri
Durandi Ordinis predicatorum lectoris sacri palatii: Primo querebatur
de deo quamtum ad ... (fol. 204 a) ... si non fuit aliqüid absolutum
eadem ratione sistendum in primo (fol. 249 v. a). Incipiunt tituli ...
(fol. 249 ib) ... Explicit hic totuml pro Christo da mihi potum ... (fo-
lio 250 a) ... In nostra disputatione generali quaerebantur quaedam
pertinentia ad ens ... (fol. 251 a) ... ad intentionem generare non
tamen quam ad carenciam ,.. Explicit (fol. 275 b).
S. XIV. 275 fols., pergamino, 234 X 225, a 2 columnas, 57 líneas, 2 X
90; caja, a6o X 190.
Ene: Tafilete rojo, hierros dorados, 350 X 240. Tejuelo: HERBEI ET DU-
RANDI OPERA VARIA.
Olim: B. 63, antes B. 10.
Proc: Biblioteca Real.
12
178 Biblioteca Naciorud. ( a a ó - aaS
227
G U I L L E L M U S A U T I S I O D O R E N S I S . Summa [theologica in I V
libros distribuía]: Fides est substantía rerum sperandarum ... (fo-
lio I a) ... [incompleto, acaba a s í ] : non est satisfactoria, satisfacien-
dá non est penaliter non est ... (íol. 237 v. b).
228
l O H A N N E S S C O T U S . [Commentaria in I librum Sententiarum.
Prologi] (fol. I a 15 V.). [Texto] : Circa distinctionem pritnam ubi
magister agit de fruí ... (fol. 15 \ . b) ... ordinata ad finem ultimum
qui est alpha et omega principium et finis cui sit laus honor ... E x -
plicit Detí gratias. Incipiunt tituli ... (fol. 134 v. b-136 v. b). Explicit
tabula questioniun super scriptuinl in libro primo sententiarum editum
a uenerabili sacrae theologiae doctore fratre Johanne Scothus ordi-
nis fratrum minorum (fol. 136 v. a). 2. Quolibet Scoti. Incipit quod-
libet magistri Johannis Scoti. Cimcte res difficiles ait Salomón eccle-
siastes i° et tune intelliges eas ... (fol. 137 a) ... nouum ponimus et
per quam solute stent rationes. [Tabula] Finito libro sit k u s ...
(fol. 138 b).
Olim: B. 64.
En la guarda 1.° de pergamino, fragmentos de otra obra. Numerosas apostillas
en letra posterior y cursiva. Borroso el índice del último folio v. Inicíales en
rojo y azul.
229
Biblia sacra. [Antiguo Testamento con prefacios, prólogos y argu-
mentos de S. Jerónimo. Títulos en latín y en hebreo.]
230
[PETRUS DE TARENTASIA. I. Commentaria in tertium librmn
S^ntentiarum]: Ubi uenit plenitudo temporis misit ... (fol. i a) ...
et eam sua maiestate iinpleuit qui est ... Expliciunt scripta tertii Hbri
sententiaruml ... {fol. 74 v. b) [Sigue la Tabla del fol. 74 v. b hasta
el fol. 176 V.]. — II. [Líber qttartus]: Haurietis aquas in gaudio de
fontibus saluatoris ... (fol. yy a) ... ipse qui est uia nos perducat ...
Expliciunt scripta fratris Petri de Tarantasia super quartum librum
sententiarum' (fol. 186 b). [Sigue la Taibla desde el fol. 186 v. al fo-
lio iSSv.]
Ene.: Tafilete rojo, hierros dorados, s. xviii, 340 X 225. Tejuelo: TA-
RANTAS. Sup. LiB. SENTEN.
OUm: B. 59.
Iniciales en rojo y azul. Las tablas van a cuatro columnas.
231
S. THOMAS AQUINATIS. Bxpositio ... super Ysayam prophetam.
232
Glossa ordinaria Walafridi Strábi et interlinearis Anselmi Laudunen-
sis super evangelium secimdum Marcum. Prologus Scmcti Hieronymi.
233
RABANUS MAURUS. Commentaria in libros I-IV Regiim.
Proc: Iglesia de MESINA, Biblioteca de FELIPE V; cajón i, orden lo, núm. 21.
Descripción en TORRE-LONGAS, Bíblicos, 272, núm. 93; Cfr. mss. 31-47 y 233.
234
ManiptUus Florum.
235
S. RAYMUNDUS DE PEÑAFORT. I. Swmma de casibus: Quo-
niam ut ait ieronimus ... (fol. i a) ... uocem illam venite benedicti
perciiMte regnum amen (fol. 179 v. a). — II. Summa de matrimonio:
Quoniam frequenter in foro peniterrtiali ... (fol. 159 v. b) ... animo
sed benigno corrigat et emendet (fol. 195).
236
P E T R U S D E RIGA. Aurora: Evangélica Hystoria secuiidum Lucam.
Olim: A. 121.
Proc: Iglesia de MESINA, Biblioteca de FELIPE V, cajón i, orden 3, núm. 22.
índice y portadas de D. JUAN DE IRIARTE.
Descripción en TORRE-LONGÁS, Bíblicos, 356, núm. 176. Cfr. mss. 31-47.
237
S. I N N O C E N T I U S I I I , P P . Sermones: Dominica I Adventus D o -
n í n i . Ehim meditim silentium tenerent omnia ... (fol. i a) ... [in-
completo] pastoribus suis reddant lac lanam et fe . . . (fol. 107 v. b).
OÍMM; A . 145.
En el fol. I, en letra del s. XVII, dioe: Sermone D. IfiwKentii Papae III, qui
vixit Anno domvni MCCCCXLVI. Fuerunt impressi coloniae anno i'^.S^. In-
completo. Hay yy sermones. El texto difiere mucho del de p. L., CCXVII, 309-690.
Según la foliación antigua, parece que faltan muchos folios.
238
P E T R U S D E RIGA. Aurora. Scholastica historia.
239
Bfeviariwm fratrum minorum secundum consuetudinem romane cu-
rie. I. [Calendarium] (fol. i a 6 v.)-—2. In primo saibbato de Adven-
tu ad vésperos (fol. 7 a) [incompleto] ... onxnem et fratres persequen-
íes comiter totum comjple ... (fol. 517 v. b).
¿'. XIII. 517 fols., vitela, 203 X 65, a 2 columnas, 27 líneas, 3 X 55; caja,
160 X l i o .
Ene. Pasta s. xix^ 245 X 170. Tejuelo: BREVIARIUM FRANCISCANUM.
Olim: C 74.
Proc.: Fondo antiguo.
En el folio de guardas en pergamino, al fin, hay una protesta de la sentencia
dada por el honorable BERNARDO DE VILLAGALLANO por apelación en BARCELONA,
año 1430; texto incompleto y el signo del notario raspado. Manchados los fo-
lios primeros y algrunos de los últimos. Iniciales de rojo o azul alternando. Al-
gunos folios de letra de distinta mano. Mutilados los fols. 29, 454, 483 y 504.
240
[Breviarium secundum ritum. et consuetudinem fratrum clericorum
ordinis mdlitiae saticti lacobi de Spata. ]
Olim: A. 174.
Proc: Convento de UOLÉS.
Está incompleto al principio y al fin. Los fols. 207-270 están impresos sin lugar
y sin año, a dos tinta® y con grabados en los títulos, además de los grabados
que figuran en la portada y en el verso del último folio. Estos folios impresos
corresponden a un Psalterio.
241
I. HUySO A SANC1X> VICTORE. Liber Magistri Ugunis a Soneto
Victore Florilegium SS. PatruM de Trinitatis, Incarnaíionis et Bu-
i84 Biblioteca Nacional. (341 - 342
Olim: B. 152.
Eí nüm. I es una misceJánea de Santos Padres cuya mayoría viene en la co-
lección publicada a nombre de Hugo de San Víctor en el P. U, CCXX, como son:
S. Odo, S. Hilarius, S. Ciprianus, S. Gregorius, S. Augustinus, S. Ambrosios,
etcétera. Iniciales en rojo y azul, títulos en rojo y notas marginales en rojo y
negro; las hojas de guarda de difícil lectura por lo borrosas; son textos jurí-
dicos e históricos con su comentario recuadrándolos.
242
Nozfa collectio statutorum Ordinis Cctrtusiensis ea quae in antiquis
et novis statutis ac tertia compilatione dispersa et confusa habeban-
tur simul ordinate disposita complectens.
342 - 343) Inventario General de Manuscritos. 185
243
De exceptionibus et repUcationihus de actore et reo: Quídam impe-
rio litteras [raspado] (fol. i a) ... in iure patebantur decindis iusti-
tia mediante (fol. 18 a).—II. lOHANNES DE DEO, HISPANUS:
Suntrna iudicum. Prologus (fol. 18 v. a). Incipit líber ... Oirca perso-
nas iudicum sic distingue (fol. 18 v. b). ... et hae sufficiant ad prae-
sens ad honorem trinitatis. Explicit sunuma iudicum (fol. 31 b).—
III. BROCARDA [iuris canonici] : Quoniam secundum iuris uarie-
tatem ... (fol. 32 a) ... ctim ignorantia penes animtt sit non possit ali-
ter probari. Expliciiunt Brocarda (fol. 43 b).—IV. [Tabula] (fol. 43
vuelto a). Replicationes et exceptiones: Scientiain omnes naturali-
ter appetunt ... (fol. 44 a) ... nisi a iudice fuerit reseruata questio.
Expliciunt replicationes et exceptiones (fol. 52 v. a).—^V. [Tabula]
(fol. 52 V. 'b) Breuiarium ad omnes causas in iure canónico invenien-
das ucrborum superficie penitus resécala ... (fol. 53. a) ... continetur
itis quale est illud vide questionem V ... (fol. 54 v. b).—^VI. TAN-
CREDUS. Libellus ordinam iudiciarii: Quoniam administratione
maiorum ... (fol. 55) ... ad rudium instructionem hec breuiter dixisse
sufficiant. finito libro sit laus et gloria Qiristo (fol. loi v.).—^VII.
[Cartas de diversos personajes, entre ellos Federico II, emperado*-
de Alemania y rey de Sicilia'] (fol. 102-108 v.).
244
Fuero Juzgo.
OUm: D. 163.
Iniciales en rojo y azul, títulos en rojo. El primitivo manuscrito, incompleto
o miutilado, fué completado a fines del s. xvi a pricipios del s. xvii, y así
resulta que los fols. 43 a 52, 55 a # , 61 a 68, 71 a 76, 79 a 81, 84 a 817, 92,
95. 96, 99 a loi, 104, 105, 108, 109, 115 a 124, 127 y 128, son del antiguo, y los
demás, modernos, y de éstos los ocho primeros de vitela y los demás de papel,
corroídos en muchos sitios por la tinta. Faltan en el texto las leyes nuevas de
judíos.
245
[Constituaones, acuerdos y cuentas de la Cofradía de San Martín
de Segovia.]
OUm: D. 169.
Proc: Biblioteca Real, I4i2, después en B. N. 191.
Borroso por la tinta. La primera fecha es de 12 DE NOVIEMBRE DE 141 I y la úl-
tima, de 20 DE JUNIO DE 1453.
246
J U A N D E HERREÍRA. Tra^a de los edificios, el uno interior y
espiritual, y el segundo material, de una yglesia Maior Colhgial, que
se funda en la villa de Madrid. Con mtuchos y deversos arbitrios, ,para
la reformación de imichas costumbres del Reyno, ordenados a la ren-
a46 - 248) Inventario General de Manuscritos. 187
247
Fuero de Zorita de los Canes. [Tabla incompleta (fol. i). Texto in-
completo (fol. 6-148)]
248
Fueros de Navarra. I. Quá es fuero y cómo debe ser hecho según las
leyes 7.* y 8.*, titido II de la Partida i.' [Incompleto] (fol. i v. a).—
II. [Tabla de los últimos títulos del libro 2.°] (fol. 2 a).—III. A'qui
empiega el primero libro que fue fayllado en espaynna de los fue-
ros ... (fol. 3 a).—IV. Aquí contensa el anipjorandento del Rey
D. Felipe ... [Incompleto] (fol. 113 a).—^V. Aqui empiegan los capi^
lulos de las leyes. Título de reptoríos. Como deuen reptar los fijos
dalgos. Prima Capitula (fol. 117).—^VI. Ley hecha por Carlos III de
Navarra, a petición de las Cortes de OLITIJ de 1398 para que los viu-
dos que amigassen pierdan la fidelidad como si se casaran (fol. 122).
i88 Biblioteca Nacional. (248 - 250
Olim: D. 196.
Proc.: Fondo antigfuo.
Iniciales en colores, epígrafes en rojo. Los fols. 2 y el 122 en parte a línea
tirada. Las notas marginales, alguna corrección, la numeración de títulos y
capítulos y la ley de Carlos III, en letra posterior. Falta una hoja entre los
fols. 112 y 113 con el fin del Fuero y el principio del Amejolramiento. En el
folio I hay varias notas y firmas, entre ellas: Año del nacimiento de Nuestro
Señor Jesucristo MIL QUINIENTOS Y CUARENTA Y DOS. YO PEDRO DE ALFARO.
Y al verso: año de 1560 JOAN DE ALFARO.
249
lACOBUS DE VORÁGINE. Legenda Sanctorum. Incipit prologas
super legendas santorum (fol. i a). De aduentu Domiiii: Aduentus
domini per quattuor septimanas agitur ad significandum ... (fol. i
vuelto a) ... ut tándem in eo habitare dignetur qui uiuit et regnat ...
(fol. 312 V. a). [Tabula (fol. 312 v. b-213 v. b ] .
S. XIV. 313 fols., vitela, 234 X 164, 38 líneas, 2 X 55; caja, iS3 X 125.
Ene.: Tabla y seda verde, 243, X 165.
Olim: D. 210.
En la primera contratapa con letra del s. xviii: Ex libris Joan. Bapt. LE BRUN
DES MARETTE. En la última contratapa en cursiva del s. xvi: Maistec LOYS
DuPLAU. Capitales rojas y azules; en el folio i miniatura y orla.
Cfr.: BORDONA, MSS. con pinturas. I, 245, núm. 452.
250
I. [Fuero de Scdamanca] (fol. 3). — II. [Ordenamiento de Juan I!
hecho en SEGOVIA en 27 DE OCTUBRE DE 1433, sobre los salarios y de-
rechos de los oficios de la corte y chancillería] (fol. 33).—III. [Ley
sobre que no se den oficios reales a clérigos con corona] (fol. 58).
IV. [Ley sobre que los corregidores sean personas idóneas que sirvan
el oficio por sí y no sean poderosas] (fol. 58 v.).
350 - 252) Inventarío General de Manuscritos. 189
251
[GRATIANUS DE CLUSIO. Decretum cum plenissimis glossis]:
Humanum genus duobus regitur ... (fol. i a). ... timidum nouis erit
me sentiré post modum de beatis seueritatis-ecclesiastice ultionem ...
[se acaba incompleto] (fol. 301 v.).
.S". XIV. 301 fols., pergamino, 430 X 280, a 2 columnas, 55 líneas, 2 X 70;
caja, 250 X 135-
Ene: Pasta, 448 X 292.
Olim: C. 2.
Proc: Biblioteca Real.
Numerosas notas marginales en escritura diminuta del s. xvii: DECRETUM
GRATIANI. Iniciales, títulos y calderones en rojo y azul.
252
[NICOLAUS SICULUS TUDESCHIS. Quaestiones et repetitio-
nes.]—I. Tante statuto comuniter in Ytalia ... (fol. i a) ... librorum
copiam non habentibus. Laus deo. Disputata fuit per me Nycolaum
de Sycilia decretorum doctorem, Ad vtramque partem dtíbiorum Res-
pondit peritissimus vir dominus PETRUS ANTHONII Ciuis et Canoni-
ce Señen. Anno domini MILI^ESIMO QUADRINGENTESIMO VICÉSIMO
PRIMO XIX IANUARII. Scriptoque per me GERARDUM apis de buscodu-
cis Leodiensis dioceseos. Sub anno eiusdem domini MILLESIMO
cccc'xLi". Nichil déficit hic (fol. 12 b).—2. [C]asus dúo clericali or-
dine insigniti quorum alter exempcionis priuilegio ... (fol. 12 v. a) ...
hec ille ubi supra. Disputata fuit hec questio per me Nicolaum de
Sycilia ínter doctores decretorum manimum in felici studio parmensi.
190 Biblioteca Naciotud. (252
Olim: C. 20.
Proc.: Antes en B. N.: C. 26.
Hay huecos para las capitaks. Los tratados que contiene son: i. Quaestio H
(cfr. la ed. de VENECIA, 1576, fol. 191).—2, Quaestio V (id., fol. 207)'.—3.
Quaestio VI (id., fol. 213 v.).—4. Quaestio I (id., fol. 183).
253
Glossa ordinaria Walafridi Strabi et interlinearis Anselmi Laudu-
nensis super duodecim Prophetas Minores et Bzeqchielem prophetam.
254
I. R A B A N U S M A U R U i S : Commentaria ... super Genesim, Bxo-
dum, Números, Ihesu-Nave, ludices, Ruth, Paralipomenmi, Eccle-
siasticum et Máchateos. — II. S. H I E R O N Y M U S : Líber uirorum
illttstrium. Prologus: Hortaris dexter ut Tranquillum sequens ...
ecclesiasticos scriptores ... P. h., x x i i i j 621 ... Incipiunt capitula
(fol. 391 V. b a 392 ib). Incipit liber virorum illustrinm: Simón P e -
trus filius lohannis provinciae Galileae ... P. I,., X X I I I , 6 3 8 ; CLVI, 3,92
(fol. 392 ib). ... et ad pani|mach¡um apologeticum epitaphia. Explicit
liber ... (fol. 398 v. b). — I I I . S. H I E R O N Y M U S . Libellus de duo-
decim lectoribus. Prologus. Vis mine acriter mi frater desideri ... ut
tibd quasi de luminibus (sic) ... P. h., x x i i i , 787 (fol. 398 v. b) ... ideo
quasi umbra seCus homineim sinit. Explicit libellus de duodecim lee-
192 Biblioteca Naciofud. (254 - 255
toribus (fol. 399 a). [Sigue el índice del volumen.] In hoc uolumen...
(fol. 399 b).
S. XV. 399 fols., vitela, 405 X 295, a 2 columnas, 66 lineas, 3 X 90; caja;
310 X 200.
Ene.: Piel sobre tabla, de la época. 415 X 312.
Olim: B. 35.
Las 3 guardas de vitela con un tratado de Derecho Canónico s. xiv.
Descripción del núm. I en TORRE-LONGÁS, Bíblicos, 280-263, núm. 102; BOR-
DONA, Mss. con pinturas. I, 245, núm. 454.
255
I. NICOLAUS SICUIvUS. Glose dementinarum cum. quibusdam aliis
ailegationibus ... Apellatione iuris centum mille canonicum ... (folio
1 a) ... quam teñe menti semiper. Et hic finís omníum glossarum de-
mentinarum. Incepi ad studendum clementinas cum ístís glosís deci-
ma decembrís et perfecí vicésimo secundo ianuarí anno 1463. Deo gra-
tias (fol. 64 b)). — II. [NICOLAUS SICULUS.] In qtdbus casibus
admittendus sit procurator. Veniens hoc dícitur a famosa est et ...
(fol. 65 a) ... quam ceterí doctores tracten simul materiam. Deo gra-
tias. Quia inveni Marianum utriusque iuris doctorem qui sicut bea-
tus Thomas affixe manus in latere corporis Christi appossuit ita pre
ceteris doctores unam materiam adraissionis procuratoris in causa
criminali profundius ingenio et intellectu tractauit. Ego si ponatur
han sibi post doceatur nes fferdinandus uocatur qui est. Amen (fo-
lio 103 V. b). — III. ANDREAS DE CECILIA, alias BARBACO
[ANDREA BARBAZZA] : Apparattts rubrkae de fide instrumentorum:
Illud in médium referam ... (fol. 104 a) ... de concessione prebende
et hec sufficiant ad presens. Deo gracias. Explicit apparatus ... et
fuit repetita presens rubrica per dignissimum virum ante alios pri-
nifuan et magnum vita et moribus et sciencia dotninum ANDREAM,
alias BARBACO, quasi magnam portans barbam. Deo gratias. Perfecta
fuit presens rubrica sive repetitio per me BALTASAREM FABREGES SEX-
TA DIE MENSIS SEPTEMBRIS ANNO DOMINI M° CCCC" SEXAGESSIMO PRI-
MO (fol. 130 v. b). — IV. FRANCISCUS DE ZABARELLIS. Re-
petitio in caput: Perpendimus ex litteris tuis dificilis interea ... (fo-
lio 131, a) ... aperitur vía ad omnia. Laus et gloria sit individué Tri-
nitatis Amen. Repetitum per me FRANCISCUS DE ZABARELLIS vtrius-
355 ) Inventario General de Manuscritos. 193
que iuris doctorem anno domini 1494 MENSIS NOUEMBRIS felici stu-
dio paduano et pro fratre scribenti per BALTASAREM FABREGUES ...
(fol. 151 V. b). [Sigue tabla, fol. 151 v. h-152 v. b]. — V. BAR-
THOLOMAEUS DE BRESCIA. Repetitio in caput: ludex per
imperitiam contra ius. Litigator Indicauit ... (fol. 153 a) ... in parte
que potunt (sic) et cetera ... Bartolomeus legum doctor. Deo gratias.
Axnen (fol. 155 v. a). — VI. BAR'PHOLOMAEUS DE BRESCIA.
Repetitio in caput: Non minits: layci collectas imponentes ecclesiis ...
(fol. 156 a) ... sucolanus abbas qui legebat senis [sigue una nota ju-
rídica de 10 líneas] (fol. 162 b). — VII. [Repetitio] : Nuper Reve-
rendissime domine cuna exercendi ingenii causa ... (fol. 163. a) ...
[termina incompleta en el fol. 200 b ] . — VIII. MARIANUS
SOCCINI. Ad audientia<m a postulatus: Caput homicidium casuale
imputatur ei cui dabat ... (fol. 201) ... Laus deo. Completus fuit pre-
sens tractatus SENIS DIE LUNE XXVI JUNII ANNO 1492. Compilatus
per famosissimum uirum utriusque iuris interpretem dominus MARIA-
NUM succiNi senensis cuius anima requiescat in pace. Scripta per
fratrem SPACIO VII DIERUM pa. Deo gratias (fol. 232 b). — IX. NI-
COLAUS SICULUS, Quinta ualis: Cassus ille cuius mandato
quis stare ... (fol. 233 a) ... Explicit repetitio super quinta uallis de
iure ... edita a excellentissimo utriusque iuris dootori domino NICO-
LAO DE SICILIA ARCHiEPiscoPUs PANORMITANUS perfecta tertia die
mensis octobris anno millesimo c Sexagésimo primo (fol. 257 v. a).
S. XV. 257 fols., papel, 410 X 285, a 2 columnas, 48 líneas, 2 X 65; caja,
260 X 156.
Ene: Tafilete rojo, 428 X 290, igual que la del ms. 16. Tejuelo: PANORMI-
TANI IN C L E M E N T I N O S .
Olim: C. 21.
Proc: Biblioteca Real.
En el margen del fol. 4, dice: qui uocatur fraitciscus palau etatis xx annorum
studens in iure canónico. Al fin del fol. 257, y de la misma letra del ms., dice:
ffrbnck fcxs. pblbx. vocatur qui scripsit henedicatur detur pro pena una pul-
chra pueUa. Tres digiti scribunt et cetera membra dolent. Deo gratias. Amen.
Et in supra próximo mense decesit ille sanctissimus vir IOHANNES CAROLUS
PRINCEPS ARAGONIE ET CATALONIE et decBsit in ciuitcUe BARCHINONENSI qui pOSt
mortem eius plurima fecit miracula videlicet cecos iluminare ... et in dicto
anno vil NOUEMBRIS cepit possesionem regni FERDINANDUS frater eius...
IS
194 Biblioteca Nacional. (356 - 357
256
S. HIERONYMUS. I. Eusebii leronimi in libris hebraicarum Ques-
Honum (fol. 2 a). — II. Liber de situ et nondnibus locorum hebrai-
coi*um ... (fol. 40 V. b).
257
lOHANNES OAUFRIDUS TRANENSIS. [Prima pars collectarii
iuris sive lectura super primo et secundo libris decretalimn.] — i.
[Prohemium]: Reuerendo in christo pátri ac domino donrino pa-
tri petro dei gratia episcopo penestrino beatus lohannes gauffridi
canonicus de corona ... (fol. i). — 2. [Liber I]: Gregorius episco-
pus hoc nomen dicitur a grex et gore quid est predicare siue dicere ...
(fol. I ) ... per eius deinde capite prinius libro sexto etcétera. Explicit
Uber primius collectarii Deo gratias (fol. 117). — 3. [Liber II]: De
quo uult deo quem hic ponitur ... (fol. 118) ... iniustam per narratio-
nem apparebat collectarius. Explicit prima pars collectarii bicesima
OCTAUA MENSIS AUGUSTI ANNO DOMINI MILLESIMQ QUADRINGENTESIMO
DUODÉCIMO. Dúo (sic) gratias. Qui scripsit scribat semper cirnn d<mii-
no biuat amen (fol. 235 v.).
258
I. HENRICUS BOHIC: [Re>pertorium Decretalmm] (fol. i a-4
vuelto a). — II. [lOHANNES GAUFRIDUS TRANEÑSIS: Co-
llectorimn iuris sive lectwra swper libris Decr'etalium]: In Christo Pa-
tri et domino domino ... (fol. 5 a) ... ex parte cuius concor commis-
sum, loannes Gaufredus (fol. 131 v. b). — III. HENRICUS BOHIC.
Repertorium sexti libri [Decretalium] : In dei nomine amen, qui ope-
ribus virtuosis...(fol. 132 a)...in crastino festi sancti vincencii gloriosi
martyris ANNO A PASSIOJSTE DOMINI MII,I,ESIMO CCC° I.IX° ipso domino
cooperante qui Ego HEINRICUS BOHIC servuus suus simpliciter ex oro
ut ... Explicit rreportorium sexti libri quod copilauit henricus bond
bonhic professor excellentissimus sacri iuris. Deo gracias (fol. 40
vuelto b).
5. XV. 40 fols., papel, 405 X 275, a 2 columnas, 52J líneas, 3 X 85; caja,
308 X 200.
Ene.: Tafilete avellana, hierros dorados, 415 X 285; igual al ms. 16.
Olim: C. 3.
Proc: Biblioteca Real.
259 263
NICOLAUS DE LYRA: Postillae ... — I. Postilla super libros
Prophetarwm et Machaibeorum (ms. 259). — 11. Postillae super qua-
tuor Euangelistas (ms. 260). — III. Postilla super Epístolas sancti
Pauli, Actus Apostolorum, Epístolas Canónicas et Apocalipsím sancti
loannis (ms. 261). — IV. Postilla super Pentateuchum, et Josué
(ms. 262). V. Postilla super Job et Psalterium (ms. 263).
S. XV. 5 vols., 299, 197, 236, 176 y 210 fols., respectivamente, papel, 410
X 283, a 2 coliunnas de 57-59 líneas de 2 X 70; caja, 263-270 X 170.
Ene: Tafilete avellana, con hierros dorados, s. xviii^ del mismo encuader-
nador que el del ms. 16, 420 X 283.
IQ6 Biblioteca Nacional. ( 2 6 3 - 266
264
I. l O H A N N E S D E T U R R E C R E M A r T A . Tractatus contra princi-
pales errores perfidi machometi et turcos ... Prplogus (fol. i)., [El
texto empieza] : Beatus loannes Eívangelista cui pro virginitatis ...
(fol. 2 V.) ... hiis qui diligunt domintrai. Explicit tractatus ... (fol. 67
y 67 V.). [Tabula, fols. 67 v. a 6 8 ] . — II. S. THOMAvS A Q U I N A -
T I S . Tractatus de ente et essentia: Quoniam paruus error in prin-
cipio ... (fol. 72) ... et propter sui simplicitatem in quo est finis oni-
nium ... Eíxplicit tractatus ... (fol. 82).
265
P E T R U S l O H A N N E S T R I L L E S : I. Commentaria in Canticum
Cantícorum et in Evangelium secundum Lucam (fol. i).—II. Censura
sobre lo estampado del títido de la Cruz de Cristo (fol. 155).
266
P E T R U S l O H A N N E S T R I L L E S : Commentaria et annotationes in
Psalmos.
í66 - a68) Inventario General de Manuscritos. 197
Olim: B. 140.
Descripción en TORRE-LONGÁS, Bíblicos, 328-329, núm. 149.
267
Decreta pontificum, ac conciliorum, diversorumque ecdesiae doc-
torum.
S. XIII. 161 fols., vitela, 220 X 132, 33 líneas; caja, 158 X 79.
Ene.: Tafilete rojo, hierros dorados, 230 X 137.
Olim: C. 144.
El título de este códice está añadido en letra posterior a la del texto. En este
códice se halla un florilegio de Padres de la Iglesia: S. HIERONYMUS, S . AU-
GUSTiNUS, S. AMBROSIUS, etc.; y también diversos tratados de entre los cuales
resalta: De quattucr concüiis principalihus (fol. 57 v. a 65). Inicialesi en color,
epígrafes en rojo. Notas marginales y en los folios de guardas.
Cfr.: EwALD, pág. 290.
268
I. [Testamento de Felipe IV, otorgado en 14 D E SEPTIEMBRE DE
1665] (fol. I ) . — II. [Noticias de varios privilegios y donaciones
hechos a la iglesia de San Isidoro de León, años 1063-41183] (fo-
lio 69). — III. Noticias de unas memorias conservadas en el archivo
de San Salvador de Oña relativas a los Condes llamados Salvadores
y Sarmientos y de los Sres. de Burella (fols. 124 y 125). — IV. Tres-
lado dos autos do juramento d'obediencia, preito e mefiage que don
Joam duque de Braganca e sua molher e seu füho fizieram a Philip-
pe II ... (fol. 159). — V. [Tratado de la dignidad, atribuciones y
preeminencias del Presidente de Castilla'] (fol. 177). — VI. M A R -
Q U E S D E M O N D E J A R : Apuntamientos sacados de algunas escri-
turas de Segovia (fol. 224). V I I . Donación que el Conde Don Ramón y
Doña Etmesinda, su mujer, hacen de la cueva básilica de S. Miguel, en
el lugar que dicen Fallió, a Gundebaldo, y donación que el mismo Gun-
debaldo y su m>ujer hacen de la misma cueva al monasterio de San
Miguel al motuisterio de S. Víctor de Marsella (fol. 335).
igB Biblioteca Nacional. (268 - 270
OUm: D. 162.
El tomo ¡está compuesto de documentos de archivos que fueron encuaderna-
dosi sin cuidado en el siglo xviii y así el iiúm. II resulta en el folio 130, como
se ve por la foliación antigua. El traslado núm. IV está firmado por MIGUEI-
DE MouRA y precedido de la aprobación de LELIO CAMPUCIO ; sigue luego una
poesía. Hay un plano de color en el folio 332, sin más toponimia, según pare-
ce, que es San Martin. Un escudo en color en el folio 334 v. Segim nota mar-
ginal de PELLICER el núm. VI es de letra del MARQUÉS DE MONDÉXAR, quando
mozo.
269
J U A N B E R N A R D O D E A C E V E D O Y S A L A M A N C A Tesoro
de regidores donde sumariamente se trata de la autoridad, calidades
y obligaciones del oficio de regidor destos reinos de la Corona de
Castilla ... — Primera parte de la obra autoridad y obligaciones y
en la segunda se tratara de la jurisdicción del Cabildo de Regidores.
5". XVm 176 fols,, papel, 220 X 160.
270
Manuale Missae.
271
ANTONIO DE MIRANDA. Constituciones y regla de los hermanos
de la Tercera Orden de Nuestra Señora del Carnteit de la ciudad de
Toledo.
272
lOSBPHUS DE LA CRUZ. Tractatus de ecclesia, traditionibus,
conciUis et potestate Papae.
S. XVIII —1655—. 194 fols., papel, 215 X 150.
Ene.: Pergamino, 223 X i5S.
Olim: C. 143.
La escritura es de varias manos.
273
Defensiones en derecho de la jurisdicción tempor'al que las Catholi-
cas Reales Majestades de los Reyes nuestros señores han concedido
al Santo Tribunal de la Inquisición de Mallorca.
274
MARTINUS LÓPEZ DE ONTIVEROS. I. De sacramento ordims
(fol. I ) . — II. Tractatio de poenitentia (fol. 46).
200 Biblioteca Nacional. (274 - 275
Olim: B. 156.
Proc: Biblioteca Real, 13, 3.
Según las notas del folio i de guardas parece que el ms. está incompleto y que
contenía antes, también, lecciones del D E . RANIDOLI. En el mismo folio se lee:
El Doctor Ontiveros fué catedrático de Derecho y de Prima de Cánones en
SALAMANCA 1644. Después Oidor del Consejo Real. Después Arcobispo de
VALENCIA, hombre doctissimo en Cánones.—DOCTOR RANDOLI fué catedrático
de Vísperas de Cánones y Oidor de VALLADOLID. Después del Consejo ReoL.
En el folio 2 v. de guardas: GODOLPHIN.
275
Indfñunt istorie quae non inueniuntur in breuiario. — I. In festo
sánete barbare uirginis et martiris: Regnante maximiano imperato-
re ... B. H. L., 915 (fol. I ) . — II. In festo sánete leocadie uirginis et
martiris: In temlporibus illis duim (post) corporeum saluatoris aduen-
tum ... B. H. iv., 4848 (fol. 3 V.). — III. In sánete eulalie emeritensis
uirginis et martiris: Innum-erus populus et infinita ... B. H. L., 2.700
(fol. 5). — IV. In saneti domimci de silicibus abbaPis: Igitur beatus
dominicus ex patre nobile... (fol. 7). — V. In sánete anastasie mar-
tiris: Anastasia nobilissima romanorum filia pretaxati ... (fol. 8. —
VI. In saneti basiüi episcopi et confessoris: Basilius episcopus apud
cesaream ciuitatem palestina et doctor predpuius ... (fol. 9 v.). —
VIL In saneti paidi prind herenvite: Apud inferiorem thebaidam na-
thale saneti pauli ... (fol. 10). — VIII. In saneti ilarii episeopi et
confessoris: Beatus illarius pictanensium urbis episcopus ... (folio
13). — IX. In saneti mauri abbatis: Beatus igitur maurus clarissimo
senatoruim genere ... B. H. X,., 5773 (fol. 15). — X. In saneti ignacii
episcopi et confessoris: Natale saneti ygnacii episcopi et confesso-
ris ... (fol. 17 V.). — XI. In saneti Masii martiris: Deus qui beatuní
blasium martirem tuumi atque pontificem ... (fol. 19. — XII. In sáne-
te seolastice uirginis: Beatus gregorius dixit. Quis nam erit ... (fo-
lio 21 V.). — XIII. In sánete ettlalie barehinonensis virginis et mar-
tiris: In diebus illis eulalia sancta barchinonensium ciuis ... B. H. L.,
2693 (fol. 22 V.). — XIV. In saneti ualenHni presbiteri et martiris:
Rome nathale saneti ualentini quem tentiit claudius imperator ...
(fol. 25). — XV. In sanetorum martirum emeterii et celedonis: Et
a75 ) Inventario General de Manuscritos. 20x
276
I. Psalterium ad honorem beatissime Marie Virginis. — i. Prologus:
Mente concipio laudes conscribere ... (fol. 2) ... per matrera filio ma-
tri per filium (fol. 2 v.). — 2. Uersus: Aue uirgo uirginuin parens
aibsque parí ... (fol. 2 v.) ... in ultionemj transeat in salutem per ...
(fol. 95 V.). — II. [Lectiones supef psalmos]: In cognitione humane
rationis supernorum ... (fol. 96) ... in seculum seculi laudabunt te
(fol. 119). — III. PETRUS D E LUNA. [Horae canonicae] : Que
nuper de horis canonicis in quadam lectione ... (fol. 120) ... de hiis
criminibus. Aimen. Deo gratias. Petrus de Luna (fol. 124). ... IV.
Libellum salutis et re gis que quolibet die lege: Qvá quilibet christia-
nus ... (fol. 124) ... eorum iuuant si m¡e (fol. 125 v.). — V. [Prag-
ntentum, Angelicae in Sabbato Sancto] : Exultet iam angélica turba...
(fol. 126) ... cum omni populo suo per ... (fol. 126 v.). — VI. [De-
finitio fidei et nota m-edifationum] (fol. i'2j v.).
Olin%: C. 138.
Proc: Biblioteca de FELIPE V; cajón i, orden 3.*, núm. 12.
277
JUAN PALAFOX Y MENDOZA. Carta que D. Juan Palafox y
Mendosa, obispo de Puebla de los Angeles, escribió al Padre Hora-
cio Carrochi, Prepósito de la casa profesa de la Compama de Jesús
(fol. I ) ... irreprensible injuriar ni romper lo de christiano (fol. 186
vuelto).
204 Inventario General de Manuscritos. (277 - 278
278
I. EUSEBIUS CREMONENSIS. Epístola ad beatum Damasum ...
et ad Theodordum senatorem de marte beati lerommi confessoris et
doctoris eximii: Patre Reuerendissimo Dámaso ... Miultipharie (sic)
multisque ... modis olim deus locuttis est nobis ómnibus per ...
p. h., XXII, 239 (fol. I ) ... que jam possid'es tu adipisa. Exjplicit; epís-
tola beati Eusebii ... de morte gloriosissimi leronimi doctoris mag-
míici et confessoris (fol. 43). — II. VENERABILIS AUGUSTI-
NUS. Epístola ... ad beatum Círillum, ...de magnificis mdractdis beti
leronimi doctoris eximii: Gloriosissimi christiane fidei athlete sánete
matris ecclesie lapidis, angularis in quo ... P. Í,., XX, 281, y
XXXIII, 1120 (fol. 45) ... aliquanter defraudatur desiderio. Explicit
epistola venerabilis Augustini ... de magnificentiis beati leronimi
doctoris magnifici (fol. 53). — III. S. CYRILLUS. Epistola ... ad
beatum Augustínum ...de miracidis beati lerommi doctoris eximii:
Venerabili viro ... Qui quantus sit et tu bene nosti eius usus máxi-
me ... (fol. 54) ... in tuis orationibus memor esto. Amen (fol. 88). —
IV. Epithaphium beati leronimi Rome in ecclesia sánete Marte mcdo-
ris septdti: Hic dux doctorum iacet et flors presbiterum hic veniens ...
(fol. 88) ... anc de super iré caue (fol. 88). — V. Hynmus composi-
tus in eíus lattdem: Ecce qui christi decorauit aulam ... (fol. 88) ...
verus deus atque trinus omnem precuum. Hic anno christi cccixxxvi
bibliam de ebreo in latinum transtulit obiifejue pridie kalendis octo-
bris. Atmo eius etatis xci ANNO M^CCCC'XVIIII" (fol. 88). — VI.
S. HIERONYMUS. leronímus in fine cuiusdam epistolae ad eusto-
chium de obitu beate paule: Scipio quos genuit paule dixere paren-
tes ... (fol. 88 V.) ... portantes hominique deoque dedere. Dor-
nniuit in pace sancta paula séptima kalendis ... anni triginta sex.
Affuit huic finis operi xv OCTOBRIS ANNO M°CCCC°XXXX'' (fol. 88 v.).
VII. Quarta tábida quarti operis: Prologus in regula uiuendi in mo-
378 - 279) Inventario General de Manuscritos. 205
Olim: D. 208.
Proc: Biblioteca de FELIPE V.
Alterna vitela y papel en cuadernos de dos hojas de vitela y seis de papel, hasta
el fol. 81; dos hojas de vitela y cinco de papel, hasta él fol. 95, y, a partir de
éste, dos hojas de vitela y cuatro de papel. Tiene dos foliaciones: una
(i-lxxxviiii) para los seis primeros tratados, y otra (i-xxxv) para los demás.
Inicial de oro y colores en el fol. i. Títulos, rúbricas y capitales en rojo y azul
alternando. Los fols. 89-93 están en blanco. En la hoja 10 de guardas, una
nota sobre: Fructus Elemositiae. Y al pie, en letra distinta: Monseigneur de
BEAUVAU Archeveque de NARBONNE. En el fol. i, intercalado entre incipit y el
texto: ex Libris iUustrissimi domini hiacinti serroni episcopi mimatensis.
En el fol. 131 una receta: Do mal de oyos. Y en el fol. 131 v., un juicio sobre:
Valerius maximus, y una: Diffiniqio legis.
279
I. [Fueros de Navarra] : Aquí empiega el libro de los primeros fue-
ros que fueron fayllados en espaynna enpues la perdición que fue
[de] los christianos: Este primer fuero que fue faillado e estable-
cieron montaynes en espayna enpues la muerte del Rey Rodrigo se
contiene como e quoando deoien Rey (fol. 3 ) : E t fue primeramente
establecido por fuero en espaynna de rey a l ^ r ... (fol. 3 v.). — I I .
Amejoramiento del Rey don Felipe. In Dei nomine amen como nos
philip por la gracia Rey de nauarra ... (fol. 307). — I I I . Memoria de
los fueros que fizo don Carlos [ / / / ] de nauarra: I n Dei nomine
2o6 Biblioteca Nacionci. (379 - 281
amen. Nos Carlos por la gracia de Dios Rey de nauarra ... (fol. 317
vuelto) ... et de todo omiddio que a tal ficiere por bentura e sen pul-
pa ... (fol. 324 V.). [Siguen tablas e índices; el índice segundo, falto
de la primera hoja.]
280
{Fueros de Navarra.] Aquí comien^ el primer libro del fuero que
fue fayllado en españa ... (fol. i ) : De leuantar rrey. Et fue primero
establecido por fuero en espayna de rrey algar ... (fol. i v.) ... Tanta
fuit tutela dte illustri rege aldeffonsso prefato com dei gratia et auxi-
lio uirorunn [borrado] ... comátís de ... Era ... mense augus ... Ex-
plicit liber forii generalis ... Garsia est dictus qui scripsit sit bene
(fol. 131).
S. XIV. 131 fols., pergamino, -|- 8 guardas papel, 205' X 145, a 2 colum-
nas, 23 líneas, 2 X 50; caja, 134 X " S -
Ene.: Tafilete rojo s. xviii, 220 X 155. Tejuelo: FUERO DE SOBRARBE.
Olim: D. 193, antes D. 173.
Iniciales en colores, títulos en rojo. Las dos últimas hojas muy estropeadas
por la humedad. En la guarda 5." hay una extensa nota y la copia del folio i
de letra del s. xvii.
281
I. CRISTOPHORUS DE ANOUIANO (?). Sequitur interpretan-
dumconcilium Tridentintmi... ANNO 1597 (fol. i). — II. FRANCIS-
aSi - 3 8 2 ) Inventario General de Manuscritos. 207
Olim: C. 139.
Son cinco volúmenes, el i.° foliado de i (fol. i) a 92 (fol. 92), el 2.*^, de i
(fol. 99) a 30 (fol. 128), el 3.°, de 2 (foh 130) a 52 (fol. 161), el 4.°, de i (fo-
lio 162) a 33 (fol. 194), y el 5.°, de i (fol. 196) a 57 (fol.. 210). Hay dos hojas
cortadas después d«l folio 161. El volumen i parece ser de don DIEGO PELLICER
ABARCA, d'e quien hay una firma autógrafa, al parecer, en el verso del último
folio de guarda y parecida a la escritura del volumen. En d folio i una nota
añadida en el s. xviii, donde se lee: del doctor don DIEGO PELLICER ABARCA.
Sobre ANGUIANO cfr. mss. 10796,3 y 17867,3; y sobre RANDOLI cfr, ms. 274.
En los folios 95-96 hay borrador de versos. Los volúmenes siguientes parecen
de la misma mano qué el ms. 274. Por esta razón parece que .SALCEDO debe ser
DIEGO DESCALS Y SALCEDO, salmanticense, y no IGNACIO LÓPEZ DE SALCEDO,
complutense.
282
[Fuero de Alarcón otorgado por Alfonso VIII] : ... cendan tante
dignitatís prerrogatiua ... (fol. i ) ... [Acaba incompleto con] : Titulo
de portaidgo: Mando que ninguno non de portadgo de comer de
christianos que alarcon uiniere ... (fol. 86 v. a, y acaba en el fol. 87 a).
Olim: D, a i i .
Proc: Archivo de la villa de AIARCÓN.
Iniciales y títulos! en rojo. En el folio 87 lleva una apuntación del escribano
JUAN VÁZIQUEZ. En los fols. de guardas, al principio y al fin, lleva restos de
otro códice del s. xiii, con fragmentos de un tratado moral.
2o8 Biblioteca Nacional. (283
283
I. JUAN BAUTISTA VESTELUNGA: Discurso moral sobre la
Ley Sálica: y que fundamento tenga su subdstensia. Escritta en idio-
ma italiuno por el Licenciado [Juan Baptista] Bestelunga: y tradu-
cida fielmente en español por un curioso por que no carezca esta na-
ción de tan importantes noticias. En Roma. AÑO DÜ 1708 (fol. i) ...
Si algún Francés tubiesse alguna hystoria mas uerdadera contraria
a lo que aqui se a referido el Autor la desea para su desengaño; sién-
dole entretanto licito el creer aquello que esta escrito y estampado
para eterna Memoria a los siglos venideros.El Doctor Juan Baptista
Vestelunga AÑO DE 1687 (fol. 144 v.). — II. La Verdad Christiana,
A la Audiencia del Rey Christianissimo, Dada En Versalles Dia 15
DE Juivio DE 1689. Estampada En Paris por Juan Coiñar, estampador
del Rey. En el mesmo año. Tradusida fielmente de Francés en Ita-
liano. En Hamburgo. AÑO DE 1690 (fol. 145). — III. Juisio Univer-
sal de la Europa; occasionado por la Muerte del Señor Carlos 2.° Rey
de España, en el AÑO DE 1700 hecho por un Curioso en Roma, en
dicho Año (fol. 190 v.). — IV. Discurso del Obispo de Salisburii a
la Reina y Parlamento de Ingcdaterra (fol. 197) ... Este discurso se-
gún su contexto, pareze que fue hecho a los Principios del año de
1707. esta fielmente traduzido del idioma italiano, en el español. En
Roma 4 de Noviembre de 1708 (fol. 215). — JOSEPH GOIO.
Recopilación de todo lo sucedido en Materia de Guerra en toda la
Europa el año passado de 1708, con prudentes obseruasiones. En
Amstardam por Joseph Goio AÑO DE 1709 (fol. 217). — VI. [Discur-
so contra la Compañía de Jesús]: Que Fuese la Religión de los Pa-
dres Jesuítas plantada por el Espíritu Santo en la Viña de Christo,
como Árbol, que produgesse el antidoto contra el veneno de las He-
regias ... (fol. 231) ... También es precisso reformiar las reglas se-
cretas y Monitorios priuados, que llegan al numero de Díeziocho, los
quales obseruan con toda puntualidad, y los mas de ellos necessitan
de grauísima corrección. Todos ellos los pondré aqui abajo, para sa-
tisfacer la Curiosidad del lector. Tanto prometo hazer si me lo man-
dam. En Turin oy 16 DE AGOSTO DE 1667 años. G. F. A. L. (fol. 246).
VII. NICOLÁS ERIZZO. Relación Del Camllero Nicolás Erizzo
Embajador De Venezia En Roma en los Pontificados de Innocen-
cia XII Y Clemente XI (fol. 247).
283-285) Inventarió General de Manuscritos. 209
Olim: D. 181.
Todo de la misma escritura. Los fols. 216 y 2 ^ en blanco.
284
I. A U G U S T I N Ü S A N T O L I N E Z : Expositio Bullae Cruciatae Six-
ti Quinti a Nativitate Domini ANNO 1588 discutienda a Fratre Ma-
gistro Antolines (fol. 1-50 v.). — II. M A R T I N D E B U S T O . Dis-
tinctio prima de poenitentia a domino Busto Decretalium Cathedra-
rio Saltnanticensi ANNO 1587 (fol. 34-149 v.). — IV. M A R T I N D E
B U S T O . Sequitur explicandus fam-osus titidus a Domino Domino
Busto de consecratione. A N N O D O M I N I D E 1587 (fols. 150-193 v.). —
V. M A R T I N D E B U S T O . Per difficilis distinctio i,."- a Domino Bus-
to 1588 (fols. 194-212). ... V I . D I D A C U S E S P I N O D E C A C É -
R E S . Tractatus /super/ caput pasee famie •morientem (fols. 223-229).
5. XVII. 229 fols., papel, 205 X 140.
285
[Estatutos del Cabildo de Leiqídtio] : ... Esta es la mantenencia y el
coderno del cabildo de la iglesia de sancta maria de la uilla de leiqui-
tio. La qual se treslado de la uieja a la nueba a veinte dias del niés
de iulio en el año de señor de miill e quaitrocientos e ochenta y siete
años. Seyendo arcipreste en la dicha iglesia e arciprestadgo della
Sancho Sánchez de vgarte ... (fol. i ) ... el cabildo de los dineros que
le dieron los confrades (fol. 23 v.).
286
I. LUDOVICUS DE MONTESSINO. Tractatus VII de autoritate
Eclessiae Conciliorum et Romani Pontificis. A sapientissimo doctore
Ludovico de Montessino, sacre Theologiae primo proffessore in
lUustri academia Conplutensi eruditissime perlectus ac Rescitatus
ANNODOMINI 161 I (fol. I ) . — 11. [LUDOVICUS DE MONTESSI-
NO.] Tractatus IV De Traditiombus. Questio prima de Nomine at-
que divissione Traditionis (fol. 195).
287
Libro de trefe cvriosos y dibersos tratados recopilado en el anno 1614.
i son los sigzñeníes (fol. I)..— I. JUAN D E RIBERA, ARCOBISPO
DE VACENCIA: Carta a su Magestad escrita en DIEZ DE j u t i o DEL
AÑO 1609 (fol. 99). — II. DIEGO DE MENDOZA. Dialogo entre
Caronte y el Alma de Pedro Luis Farnesio ... Interlocutores. Cha-
ronte. Alma de Farnesio (fol. n o ) . — III. JUAN DE VEGA. Do-
cumentos dados ...y imbiados a su hijo a la Corte comentados por el
Conde de Portalegre (fol. 129). — IV. [JUAN DE SILVA] CON-
DE DE PORTALEGRE: Carta ... o Don Christoual de Mora AÑO 1599
(fol. 143). — V. [JUAN DE SILVA] CONDE DE PORTALEGRE:
Otra Carta ...al mismo don Cristoual de Mora 1601 (fol. 145). —
VI. [FRANCISCUS HORTIZ.] Apologia En defenssa de las Co-
medias que se Representan En Espanna (fol. 148) ... haec mala sunt,
sed tu non meliora facis. Finís. Franciscus hortiz me fecit (fol, 197 v.)
VIL ALONSO SÁNCHEZ, s. j . : Relación de las cosas particulares
de la China la qual hizo el Padre Alonso Sánchez de la Compañía de
a87 - a89 ) Inventario General de Manuscritos. 211
Jhesus que se la pidiefon para leer a la Magestad del Rey don Feli-
pe 2° estando indispuesto (fol. 198). — V I I I . Libro que trata del
modo que se a de tener en curar Aleones agores y gauilanes (fol. 227).
Ohm: C. 141.
Faltan los fols. 1-98, que, según se indica en el fol. I ; quitóse por estar vedado.
Estos folios contenían los siguientes tratados: I. FRANCISCO DE QUE-
VEDO: I. Prematicas Del Tiempo y desengaño, (fol. i).—2. Discurso del
Aguazü endemoniado (fol. 17).—^3. Sueño del juigio (fol. 7 (sic).—4. Discurso
del Infierno (fol. 27).—II. Dialogo de Philopatro, de Arsitasimefdpolitigate
(fcl. 81). Hay una hoja cortada entre los fols. 128-9, tres entre los fols. 147-8,
una entre los fols. 197-8. Están en blanco los fols. 239-!243.
288
Troparium.
OUm: a 188.
PrOc.: Biblioteca de FELIPE V. Notación musical neumática sin lineas. Capita-
les y epígrafes en rojo.
Descripción: ANGLÉS^SUBIRA, MSS. musicales. I, I, 36, núm. 20.
289
Troparium,
5". XII. 155 fols., vitela,, 200 X 120; caja, 153 X 90-
Ene,: Pasta, s. x i x , 213 X 130. Tejuelo: LÍBER CANTUS CHORI.
Olim: C. 153.
Proc: Biblioteca de FELIPE V.
Notación musical neumática sobre línea seca, con claves y cusios. Rúbricas y
epígrafes rojos.
Descripción en ANGLÉS-.SUBIRA, MSS. Musicales, I, 18, núm. 19.
212 ••.••'••. Biblioteca Nacional. ^ ' (396
290
Papeles de diferentes Materias Políticas y de buen Gobierno sacadas
de la Real Librería de la Octaua Maravilla de San Lorenzo de el Es-
corial. 1. FRANCISCO JIMÉNEZ DE CISNEROS. Puntos y Ad-
venencias que se dieron y embiaron por el Cardenal de Toledo Don
Fray Prangisco Ximenez de Zisneros, al Cardenal Tortosa Obispo
que después fue Pontifise y se nombro Adriano Sexto primer Con^
se jera de el Señor Emperador Carlos Quinto y Maestro suyo. Para
qve sirviesen de ynstrüc^ion ál dicho Señor Emperador en él Gobier-
no de los Reynos de Espafía presentóse al Conde dte Olivares para
que se valiessé de lo que pareciese vtil en tíemipo de el Señor Rey
Don Phelipe Quarto (fol. 2). — II. F E L I P E II, REY DE ESPAÑA.
Papel de el Señor Rey D. Phelipe 2.° sobre las esterelidades de el
Año (fol. 13) ... En San Lorenzo a TRES DE MAYO DE 1589 al Conde
de Barajas hauiendo esterilidad aquel año (fol. 14 v.). — III. FRAN-
CISCO GÓMEZ DE SANDOVAL, DUQUE DE LERMA: Carto que
escriuio el Duque de Lerma a su Magestad (fol. 15) ... Valladolid
TRECE DE ABRILI< DE 1627. Fiel Criado de V. M. el Cardenal, Du-
que (fol. 16). — IV. Capítulos de auisos Venidos Con Extraordina-
rio de Madrid que llego a SEIS DE JULLIO DE 162 I (fol. 16). — V. Re-
laciott de la noticia que se dio de el estrecho de Jibraltar.'(io\í^jg v.).
VI. AMURATES IV, EMPERADOR DE LOS TVRCOS. Carta de el Em-
perador, o Rey de los Turcos nuebamente elexido ANO DE 1623, Diri-
gida a la República de Raguza (fol. 21). — VII. MANUEtr FON^
CE. Oragion Fúnebre en la Muerte de Don Rodrigo Calderón Mar-
ques de Siete Iglesias que fue degollado en la Plaza mayor de MADRID
JUEBES 21, DE OCTUBRE DE 1621 Por Manuel Ponce (fol. 22 v.). -^
VIII. Soneto A Don Rodrigo Calderón: Elste que en la fortuna mas
subida ... (fol. 27 v.). — IX. Epitafios al mismo: Yaze en esta Pie-
dra Dura ... (fol. 28). — X. Otro [epitafio]: Aqui y a ^ Calderón ...
(fol. 28 V.). — XI. JUAN DE RIBERA, ARZOBISPO DE VALENCIA.
Caria de el Patriarcha, Arzobispo de Vdengia, Don Juan de Riueta
pora el Rey nuestro Señor Don Phelipe III (fol. 28 v.^. TT- XII. Re-r
loción Embiada a su Magestad (que está en el Cield de la Victoria
que Don Diego Pimentel, General de la Esquadra de,Ñapólas alca,n-
?ó a costa de su Vida, Tomando Vna Esquadra de Seis Vajeles,Re-
dondos de Cosarios de Argel a Vista de las Islas de San Pedro.) (fó-
apo) Inventario General de Manuscritos. 213
lio 50). — XIII. Carta que escriuio al Papa el Rey de la Persia. Tra-
ducida de Italiano (fol. 55 v.). — XIV. Carta para su Magestad so-
bre que no Combiene dar Lisengia- a Doña Ana Garrafa Pringessa de
Astiglicmo para casarse con el hermano de el Gran Duque de Floren-
cia (fol. 58). — XV. ANIIONIO ZAPATA DE CISNEROS, CAR-
DENAL,. Carta que el Cardenal Zapata esctiuio a su Magestad su fe-
cha en Ñapóles a 15 DE JULLIO AÑO DE 1622 (fol. 63, v.). — XVI.
Relación de lo que ha subgedido en la Ciudad de Ñapóles con gente
de las quatro Galeras de Su Sanctidad que vinieron a este Puerto en
este mes de JuivLio DE 1622 (fol. 64 v.). — XVII. ANTONIO ZA-
PATA DE CISNEROS, CARDENAL. Carta que el Cardenal Zapata
escriuio a su Magestad su fechen en Ñapóles a 29 DE JULLIO DE 1622
(fol. 68). — XVIII. Copia de Villete que Monseñor PampliUo nun-
gio de Su Sanctidad escriuio al Cardenal Zapata su fecha en Ñapóles
a 8 DE JULIO DE 1622 (fol. 71 h.). — XIX. ANTONIO ZAPATA
DE CISNEROS, CARDENAL. Carta que el Cardenal Zapata escriuio
a su Sanctidad su fecha en Ñapóles a 29 DE JULWO DE 1622 (fol. 72
vuelto). — XX. ANTONIO ZAPATA DE CISNEROS, CARDENAL.
Copia de Carta que el Cardenai Zapata Escriuio al Cardenal Ludouisi
su fecha en Ñapóles en 29 DE JULIO DE 1622 (fol. 74). —• XXI. Re-
lagion de lo que Resulta de las ynformfigiones regiuidas para Verifi-
cazion de los Exgessos echas en Ñapóles por los Soldados de las Ga-
leras de su Sanctidad que trajo a su Cargo el Pfior AldobranStw
(fol. 77 V.). — XXII. FELIPE II, REY DE ESPAÑA. Carta de el Rey
Don Phelipe Segundo, nuestro Señor escripia al Cardenal Granbela
su fecha en Madrid a 29 DE DIXIEMBRE DE 1572 (fol. 80). — XXIII.
[ F E L I P E II, REY DE ESPAÑA.] Carta de mano de su Magestad al
Papa su fecha a 23 DE FEBRERO DE 1572 (fol. 81 v.). — XXIV. [FE-
LIPE II, REY DE ESPAÑA.] Carta de su Magestad para el Bmbaxador
dé Romxi su fecha en Madrid a 24 DE FEBRERO DE 1572 (fol. 82 v.).—
XXV. ANTONIO ZAPATA D E CISNEROS, CARDENAL. Carta
que el Cardenal Zapata escriuio al Duque de Alburquerque Emhaxa-
dor de Roma su fecha en Ñapóles a 28 DE JULLIO DE 1622 (fol. 84).—
XXVI. Relación de la que algunas Personas han declarado hauer
epho y executado en Virtud de Ordenes de Birreyes en diferentes
Tiempos en Ocassion de Delitos y exgesos Cometidos por la Gente de
las Galeras de su Sanctidad (fol. 89 v.). — XXVII. Copia de Carta
escripia al Señor Conde de OUuares por yncierto Auctor (fol. 91) ...
MADRID 19 DE MAYO DE 1623 (fol. 98 v.). — XXVIII. GALCERAN
214 Biblioteca Nacional. (290 - agí
Olim: E. 151.
Proc: Biblioteca Real, 12-3; después en la B. N.: E. 146.
Portada dibujada a pluma, con escudo del MARQUÉS DE SANTILLANA.
Cfr.: EvfALiD, pág. 290-293, y para los números XXVII y XXVIII: P. Mr-
GUÉLEZ, Cat. de los Cod. esp. de la B. del Escorial, I, págs. 247-8. Para el nú-
mero XXVIII: Semanario Erudito, III, 63-69.
291
PAULADIUS, EPiscopus. Vita sancti lohannis Chrysostomi a Pa-
lladio episcopo scripta. — i. Ambrosii monachi praefatio incipit:
Domino sancto atque beatissimo patri Eugenio Ambrosius: Conuerti
nuper ex graeco uitam sanotissimi uiri dohannis constantinopolitaní
episcopi ... (fol. I ) ... seruare dignetur incolumen domine beatissime
atque indulgentissime pater. E)»plicit praefatio (fol. i v.). — 2. In-
cipit vita ... Cum uenisset aliquando Román Palladius elipolitanae
ecclesiae uenerandus antistes iohannis ilHus ... (fol. i v.) ... in te-
rribilis iustique iudicii die ... Explicit vita sancti lohannis Chrysos-
tomi ... (fol. 70).
En el folio 9 de guardas, al principio, en letra del s. xix hay una noticia sobre
el traductor: Ambrosio fué Camaldtdense. Mr. BIGOT dice que la versión de
este Monje es exacta y DUPIN anuncia una versión del original griego de la
Biblioteca de Florencia hecha por Mr. Bigot. Impresa en 4.° en París, año 1680.
No obstante esse manuscrito tiene su precio porque nos da la traducción de
Ambrosio más correcta que el impreso, etc., y la otra de Bigot se prohibió por
la carta de S. Juan Crisóstomo. Ittig. de Bibl. pág. 417. Inicíales ornamentadas
de oro y colores. Algunas correcciones marginales.
Cfr.: LOEWE-HARTEL, B. P. L. HS., 358; BORDONA, MSS, con pinturas. I, 247,
núm. 459.
292
I. S. GREGORIUS NAZIANZENUS. Apologetícus l^er unus. —
I. Incipit Prefatio Ruphim Apronianum: Proficiscenti tnihi ex urbe
¡niungebas fili ... P. G., XXXVI, 735 (fol. 2 v.) ... linguae habes pe-
ritiam' magis probato (fol. 2 v.). — 2. Incipit liber Apologetiaís ...
Victus sum et fateor me esse superatum ... (fol. 32 v.) — 3. De epi-
phaniis siue de natali domini: Christus nascitur, gloriamini, Chrístus,
e celo occurrite (fol. 32 v.) ... operaimis in quantum uinotis in carne
possibile est per Ihesum Christum ... Explicit líber secundus de nata-.
le domini (fol. 40 v.). — 4. Incipit tertius de luminibus quod est
secundis epiphaniis: Iterutn in Ihesus itúsus. Et iterum mysterium ...
(fol. 40 V.) ... illustrius lux nostra fulgeat coram homdnibus ... Ex-
pHcit liber tertius (fol. 50). — 5. Incipit qitartus de Pentecostés et de
Spiritu Soneto: De soleminitate huius diei pauca dicenda sunt ...
P1.0R., II, 137 (fol. 50) ... uiua et uera festiuitas et exultatio Sanc-
torum ... Exiplicit liber quartus ... (fol. 57 v.). — 6. Incipit quintus
in semetipsum ex agro regresum: Desiderabanx uos o filii qua et ipari
mensura desiderabar a uobis ... (fol. 57 v.) ... hic quesierint uita et
fide probabili, tibi gloria et potestas ... Explicit liber quintus (fo-
lio 65 V.). — 7. Incipit sextus de ieremie dictis, presente imperatore
apttd quem intercedit pro quodam periclitantem: Uentrem meum
uentrem meum doleo ... (fol. 65 v.) ... a quo omnes et in presentí
et in futuro misericordiam speramius per Christum... Explicit liber
sextus (fol. 71). — 8. Incipit septimus de reconciliatione monacho-
rum: Lingua nostra soluit alacritate eit hominum legen1| ... (fol. 71
vuelto) ... Pax autem' dei que exuperat omnem mentem custodiat
corda nostra in Christo ... Explicit liber septimus (fol. 80 v.). —
9. Incipit octauus de grandinis uastatione ... Quid laudabilem soluitis
?i6 Bibliofeca Nacional. (292-293
oiidinem. Quid impellitis lingUcuní: ... (fol. 80 v.) ... et nostra térra
perpetuum que fructificauit primo in Christo ... (fol. 89). — II.
[Fragmenta missae Nativitatis Domini et Officii Defunctorum] ( f o -
lios 90-92 V.).
293
lOANNES LECTOR, O. P. Summa confessorum. — i. Incipit prolo-
gas ftatris lohannis lectoris in pñorem libellum quaestionum cassua-
lium: Quoniaml duuioruin noua quotidie ddfíicultas ... (fol. i a). —
2. Incipit autem prologus eius fratris lohannis lectoris in summa con-
fessorum: Saluti animarum et proximorimi utilitatis secundum or-
dinis mei professionem ... (fol. i v. a). — 5. Incipiunt titídi primi
libri ... {fol. 2 b). — 4. Incipit summia confessorum...: Quoniam ín-
ter ecclesiastica crimina symoniaca heresis ... (fol. 3 b). — 5. Incipit
secunda de homicidio ... In prima parte dictum est de quibusdam
. criminibus ... (fol. 8y a). — 6. Incipit tertia de Qualitate ordinis:
Expeditis per dei gaudium duabus particulis ... (fol. 172 v. a). —
7. Incipit tractatus de matrimonio quasi quartus liber huius sumime:
Quoniain in foro ... (fol. 363, b). ... 8. [Tábida, fol. 404]. — 9. In-
cipiunt statuta summe confessorum ... (fol. 409). — 10. Incipit addi-
Ho de quarto libro de sponsdibus ... (fol. 422 a) ... Exiplicit compen-
diosa collectio quorundam statutorum ... (fol. 423 v. b). — 11. In
hac tabula ubicum^ue sit ... (fol. 423 v. b) ... Explicit tabula super
, sumida confessorum (fol. 476 b).
pifales. en oro y las demás en rojo y azul, que se alternan. Títulos y riíbricas
en rojo.
294
J U A N S Á N C H E Z D E SORIA. Libro de lo que contiene el pruden-
te gobierno de la imperial Toledo, y de las corteses ceremonias con que
le ejerce. Hecho por el jurado Juan Sánchez de Soria, escribano ma-
yor de sus ayuntamientos. Año 1635.
Olim: D. 178.
Proc.: Biblioteca Real: 3-3.
Tabla (fol. ii-'i7). Hay una dedicatoria a la imperial Toledo (fol. 19^1) y
una introducción al libro de Ceremonias por don PEDRO DE 'AYALA MANRIQUE,
señor de las villas de PEROMORO y SAN ANDRÉS, Regidor y utw de tos comisa-
rios nombrados por la imperial ciudad de TOLEDO para hacerle (fol. 21 V.-29).
El texto empieza en el fol. 30. En el fol. 151 v. y dibujado a mano hay Sala
de concilios y planta de los asientos de los que concurren a ellos. Después de
la portada hay cinco folios en blanco, y también está en blanco el fol. 18. En
la guarda i se lee, en escritura del s. xviii: costó 30 reales y 4 maravedís. La
foliación antigrua empieza en el fol. 30, que es el primero del texto.
295
[Ordena/ma^ y Ara>nceles de la Cancillería Real de Aragón.]
OUm: D. 191.
Proc: Biblioteca Real.
En el folio i v. hay un epitafio del Rey don Fernando en odio versos latinos
que empiezan: Hic quis rex quisnam, Hispanus quis ... Debajo un sarcófago
V sobre éste el escudo de Aragón, el yugo y el haz de flechas.
Descripción en BORDONA, MSS. catcianes, 14.
2i8 BMioteca Nacional. (396 - 398
296
I. lOHANNES DOMINICUS DE FLORENCIA, o. p. Commenta-
ria ... super psahnum "Magníficat" [incompleto al principio] (fo-
lio I ) . — II. lOHANNES DOMINICUS DE FLORENCIA. Lee
tura super Cántica Canticorum Salomonis (fol. 65).
S. XV. 213 fols., vitela, 225 X 210, a 2 columnas, 34 líneas, i X 65; caja,
186 X 160.
Ene.: Tafilete rojo, hierros dorados, 232 X 215.
Olim: B. 121.
Las márgenes inferiores mal cortadas y muy deterioradas. Las versales en
azul y dibujos en rojo, calderones en azul y rojo, alternando.
Descripción en TORRE-LONGÁS, Bíblicos, 310, núm. 126.
297
lOHANNES FRANCI9CUS RIGANS. Tractatus de Cardinalium
privilegiis insignioribus et usu receptisf,: Omnia sunt uel ex iure canó-
nico uel ciuili desumpta et confiranata testimoniis uel iuris canonici
aut ciuilis interpretum etiam nouissimorum Regniculorum
298
I. Glossa ordinaria Walafridi Strabi, et inteñinearis Anselnú Laudu-
nensis, super Apocalypsim (fol. 2). — II. Expositio ceremoniarum
missae (fol. 34).
Olim: A. 159.
Proc: Iglesia de MESINA. Biblioteca de FELIPE V; cajón i, orden 3.', núm. 6.
La letra es cardingia de la segunda mitad del s. xii. Iniciales y capitales ro-
jas y amarillas, con adorno caligráfico.
Descripción en TOERE-LONGÁS, Bíblicos, I, 172, 42.
Cfr.: LOEWE, B. P. L. Hs., 359.
299
Methode d'instruire et d'exhorter a l'usage des superieures, inten-
dantes, maistresses d'escole et ntaistresses de peitsionnaires des filies
de l'Enfance de N. S. J. C.
300
Cartapacio de don Luis Daualos, maestre de canupo. Lo que en el
contiene a juntado en diferentes tiempos y de diferentes partes.
I. Declaración del Cargo de Maestre de Campo ... por el Duque de
A LVA Don FERNANDO DE TOLEDO ... (fol. 5). — II. Titulo de Maes-
tre de Campo General del Exercito de Olanda de ... FRANCISCO DE
VALDÉS. UTRECHT, I DE NOVIEMBRE DE 1573 (fol. II V.). — III. Ti-
tulo del Lugar Theniente Genefal del Duque de Sessa a Don Aluaro
de Sande. BALEANERA, 20 DE SEPTIEMBRE DE 1568 (fol. 14. — IV.
Hordenes del Duque de Alúa sobre la gente de guerra. SALUCIA, I DE
AGOSTO DE 1555 (fol. 16). — V. Ordenes del Conde de ALVA DE
LISTE siendo Virrey de Sicilia. PALERMO, 24 DE JUNIO DE 1586 (fo-
lio 25). — VI. Orden del Emperador DON CARLOS. GENOVA, 15 DE
NOVIEMBRE DE 1536 (fol. 41 y.). — VIL Reformación que hiso Su
Majestad en LOMBARDIA ... 1536 (fol. 71 v.) — VIII. Orden de Su
Majestad sobre la jurisdicción del Castillo de MILÁN. MADRID, 3 DE
220 Biblioteca Nacional. (300
301
RODERICÜS 5^IMENEZ' D E RADA. [Operd Mstórica.) I. [7a-
bula: fols. I vi a-4 v. b].—'• 11. [Dedicatío] Serenissimo et inuictq .,.
Pernando Dei gratia Regí Castelle ... Rodericus indigrius cathédré
Toletane sacerdos hqc opuscidum- et i^egi xegum perpetuo adherere:
Fidelis antiquitas et antiqua fi<ielitas ... (fol. I a) ;.. conspectyi tantí
principis presentare (fol. 6 b). III. Incipit historia gothica...: Ut ue-
ritas Génesis atestatur quam Moyses ... (fol. 6 b) uiam unitierse car-
nis jngresso (fol. 133 v. b). — IV. Historia romanórum: Prologus ...
Rrincipumi autem regum Lacii istud fuit ... (fol. 134 v. á) ... et va-
ríorum J)residtun tiranide laceratá {fol. 143 v., a).—- V, Historia
Hugnonem, Vandalorum et Sueuorum,Alcmorum et SUingorum: Pro-
logus ... Hugnorum origt> ut refert antiqujtas ita cfepit ..,.(fol, 143 b)
222 SüHioteca Nacional. (301 - 303
302
RODRIGO X I M E N E Z D E RADA. Aqui conpiesga la estorio d$ los
godos e conpusola don Rodrigo arfobispo de Toledo e confirmador
de las Estañas.
75 hay varias notas d« diversas manos: "La mayor parte de las notas puestas
en este códice son impertinentes: todas pedantescas, bastando a dar a conocer
el espíritu dé la época en que se escribieron, J\osé'\ A\mador^ de los R\.íos'\."
Otra: Anno domini 1243 era 1281 porque era es xxxviiio mes que año del
señor ut patet intuenti. Iniciales en color, epígrafes en rojo. Publicado en
CoDoiN, tomo 88. El mis. 12,9910 es copia de este códice,
Cfr.: EwALD, pág. 309.
303
I. Manifesté pour Louis le grand, roí de France et Phüippe de Fran.
ce son petit fils roi d'Espagne V du nom centre Leopold empereur
d'Occident sur le duche de Milán (pág. i ) . — II. Breve réponse au
manifesté de l'Empereur (fol. 109).
Olim: E. 149.
Proc: Bibdioteca Real: 13-2; después en la B. N.: £-203.
Son 2 vols. encuadernados en un mismo tomo como se ve por la paginación
antigua que sigue de la página i a la 99, en la que se lee: Scripsit D E GRAND-
MONT VEDÉAU (sic) anno 1701 Die primo decembris. Empieza otra vez en la
pág. 109, que es la i en la paginación antigua, y acaba en la pág. 218, donde
también se lee: Scripsit D E GRANDMONT VÉDEAU (sic) anno 1701 die martis v.°
Las págs. 100-108 están en blanco.
304
MELCHOR DE CABRERA Y GUZMAN. Defensa de la intmni.
dad de los libras y que no se debe de ellos alcabala ni otra contribu-
ción o tributo por su noblega y excelencia.
305
[P'ornmlQriunt de instrumentibus contractibusque legum aragonen-
sium.] 1. Index omnium formularum (fol. i-lvii). — II. De uenditio-
nibus et arris {fol. i). — III. De Insoluttmt dationibusi (fol. 278). —
IV. De Hoeritamentis et donationibus (fol. 287). — V. De dationi-
bus in emphyteosim (fol. 342). — VI. De Precaríis (fol. 390). —
VIL De restitutionibus (fol. 406). — VIII. De Arrendamentis (fo-
lio 410). — IX. De assignationibtis et consignationibus (fol. 416). —
^. De recognitionibus (fol. 429). — XI. De Feudis (fol. 454). —
XII. De dotibus et sponscditiis (fol. 500).—^XIII. De debitis et creditis
(fol. 564). — XIV. De cessionibus (fol. 596. — XV. De diffinitio-
nibus (fol. 612). -—XVI. De íocatione et conductione {fol. 644). —-
XVII. De compromissis (fol. 668). — XVIII. De contractibus et pac-
tis (fol. 691). — XIX. De mantimisionibus (fol. 700). — XX. De
Inventariis et encantibus (fol. 715). — XXI. De procurafionibus (fo-
lio 715). — XXI. De procurationibus (fol. 770). — XXII. De Ins-
titutionibus beneficiorum (fol. 801). — XXIII. De Testamentis et
ultimis uoltmtatibus (fol. 833). — XXIV. De Litteris (fol. 919).
306
I. S. BERNARDUS. Tractatus de homine interioñ: Multi multa
sciünt et seipsos n€sciunt. Alios inspiciunt ... P. I,., CIJCXXIV, 485
(fol. 2) ... sponsus cum sponsa prosipicies unum eumjdenque dominum
3o6) Inventario <Jeneral de Manuscritos. 225
glorie ... qui uiudt et regnat ... (fol. 16 v.). {Siguen noticias sueltas
sobre la presentación de Jesucristo ante el tribmial de los Judíos.] —
II. S. THOMAS AQUINATIS. Indiñt breuis compilatio theolo-
gie eddita a soneto thoma de Aquino ordinis fratrum predicatofum.-
Bterni patris verbum sua ymensitate universa comiplens ... (fol. 24 ...
inhereat ut secundum hoc religio nominat perfeotionis statum (folio
49 V.; sigue Tabla fol. 50). — III. Incipiunt flores ysidoñ in libro
de sumo bono: Incipit primus liben Summum' bonum deus est qui in-
commutabilis et corrumpi omnino non potest ... P. h., Cxxxiii, 537
(fol. 60) ... qui operamini iniquitatem nesoio qui etc. (fol. 80). [Si-
guen 8 capítulos] Expliciunt octo capitula que defecenmt in tertia
parte et ut scias ubi vide numerum capitulorum' et sic reperies. Deo
gracias. Amen (fol. 83 v.). — IV. Incipiunt flores secundi libri beati
egida de sumnto bono: Omnis qui secundum deum sapiens est beatus.
et beata uita cognitio diuinitatis est ... P. I,., LXXXIII, 599 (fol. 84) ...
recipi non posse celestis aula letificandos includit. Expliciunt flores
beati egidii in libró de summo bono. Deo gratias (fol. 138 v.). [Sigue
tabla; fols. 139-143 v.]. — V. Elucidarium.: Anima mea exultat in
domino ... Dicitur malum nihil esse ... (fol. 144) ... delectabilis fauus
de ore tuo. Explicit lucidarium. Deo gratias. Amen (fol. 162 v.). In-
cipit tabula tertius tractatus qui intitulatur lucidariuml {fols. 163-166
vuelto). — VI. [Fragmenta super Isaianí]: Audite celi et auribus
percipite ... (fols. 166 V.-167 v.). — VII. [Fragmenta de uirtutibus
et legibus a diuo Thoma de Aquino]: Deum tímete ... (fol. 168) ...
correctio fratrum 2.° paragrapho ii (fol. 289 v.).
Olim: B. 151.
Parece ser que este códice está formado por dos volúmenes. En el folio 46 apa-
rece la numeración antigua con el número 74 hasta el 85, después del cual
faltan cuatro hojas. En el folio 60 empieza la antigrua numeración del otro vo-
lumen comprendiendo desde el i al 239. El folio i, mutilado. En el folio i de
guarda antigua: Prior de su mano. Notas marginales numerosas.
Cfr.: Para el núm. 11, BEI,THÁN DE HEREDIA, MSS. de S. T., Ciencia Tomista,
1926, núm. C; para el núm. v el ms. 548.
16
226 Biblioteca Nacional. (307
307
I. lOHANNES GERSON. Libri quatuor de imitatione Christi et ul-
tinms de sacramento. Tabula ystius primi libri sequitur. In principio
cuiuslibet libri inuenies tabulam eiusdem (fol. i). — i. Incipit líber
lohannis Gerson de contentu mundi. Capitulum primum de imitatio-
ne Christi: Qui sequitur me non ambulat in tenebris dicit dominus.
Hec sunt uerba ... (fol. i v.) ... tantum perficies quantum tibi ipsi
uim intuleris. Amen ... Epqylicit liber primus. — 2. Incipdt tabula se-
cunda (fol. 19 V.). Explicit tabula, htcipit liber secundxis...: Regnum
dei intra uos est dácit dominus. Converte te ex tote corde tuo ...
(fol. 20) ... per multas tribulationes oportet nos intrare in regnum
dei. Amlen ... Explicit liber secundus. — 3,. Incipit tabula libri tertii
(fol. 28 V.). htcipit liber tertius ... (fol. 29 v.): Audiam quid loqua*
tur in me dominus deus. Beata anima ... (fol. 30) ... dirige per uiam
pacis ad patriam perpetué claritatis ... (fol. 68). — 4. Incipit tabula
libri quarti [tachado]. Explicit tabula libri quarti. htcipit liber quar-
tus (fol. 69): Venite ad me omines qui laboratis et onerati estis et
ego reficiam uos, dicit dominus (fol. 69 v.) ... non essent mirabilia
nec ineffabilia dicenda. Deo gratias. Amen. Qui scripsit scribat sem-
per cum domino uiuat. Frater Andreas uocatur a domino benedica-
tur ... (fol. 87). — II. ISAAC DE SIRIA. Collationes ad solitarios:
Anima quae Deum diligit iii solo deo haeret ... P. G., LXXXV, 811
(fol. 88) ... uidébit anima tua in semetipsa lumen Christi et infra
seculum non embescet. Ipsi laus gloria et honor in sécula seculoroim.
Amen (fol. 130 v.). — III. Incipit exercitvum spirituale mentís in
deum ad uolentem spiritualiter proficere: Quia mihi mukum placet
de hoc quod incepisti bonum ... (fol. 131) ... sentimentum desidii
uite perfectioris sine conamine proprie imperfectionis. EjcpHcit exer-
citiumi spirituale mentís in deum ... (fol. 133).
308
I. Liber de modo bene iñvendi Soneto Bernardo tributus: i. [Tabula
capitulorum; fols. 1-12]. — 2. Ineipit liber uoeatus Bariialdíis ad so-
rorem: Karissima michi in Christo sóror diu est que rrogastí ut
uerba ... (fol. 3) ... tue sanctitatis minuet penammee iniquitatis aníen.
Laus tibí sit ... amen (fol. n 6 v.). — II. Ineipit liber de doctrina
uirtutum et fuga uitiorum: Quatuor sunt uirtutes cardinales pruden-
tia, foTtitudo, temperantia et justitia ... (fol. 118) [acaba incompleto
en el fol. 127 v. b] ... quarta magnis ciuibus.
5". XV. 127 fols., papel, 215 X 140, caja del I: 158 X 90; el II a 2 co-
lumnas de 28 líneas de 3 X 53; caja, 170 X 105.
Ene.: Pasta, s. xx, 225 X 150. Tejuelo: S. BERNARDUS. DE DOCTRINA
VIRTUTCJM ET FUGA VITIORUM.
Olim: B. 155.
Iniciales y títulos en rojo.
Cfr.: Para el I: P. L., CLXXXIV, 184.
309
Practiea de la Chaneilleria de Granada.
310
P H I L I P P E V. Histoire d'Bspagne. Tome i."
S. XVIII. III + 639 págs., papel, 286 X 200, 18 líneas; caja, 205 X 100.
Ene.: Tafilete rojo, s. xviii, con hierros dorados y cifra del Rey con el
228 Biblioteca Nacional. (310 - 313
311
[ P H I L I P P E V. Exercices de mathentatiques.]
312
Sentiments de pieté sur les pseaumes pemtentiaux, 1707-
¿•. XVIII. 11 + 68 pág., papel, 221 X 163.
313
P H I L I P P E V. Sainte Bible: Livre d'Esther. Les Macchahés.
S. XVII. 230 fols., papel, 267 X 160.
Ene: Tafilete rojo, s. xviii, armas doradas y flores de lis, 227 X 167.
314
P H I U P P E V. Sainte Bible: Judith. Tobías.
315
P H I L I P r ^ V. Sainte Bible: Paraphrase des proverbes de Saloman.
Le livre de Ruth.
316
P H I L I P P U S V. Epistolae latinae LXXII.
317
L U D O V I C U S D Ü C I S BURGUNDIAEL Epistolae [i<x] ad Phi-
lippum fratrem. 1696.
318
P H I L I P P U S V. Exercitia scripturae.
319
PHILIRPUS V. I. Líber XXII. S. Chrysostomus exilium ipsum
magis etiam quam prius illustrem iis quas exerciit uirtutibus reddi-
dit ... (fol. I ) ... Eum per imbrem uel uehementíssimium egredi co-
gebat, ita ut pluuia usque ad pellem peruaderet (fol. 43 v.). — II.
[Excerpta ex interrogatione Andromci et Probi a Praefecto Mopsues-
319-321) Inventario General de Manuscritos. 231
320
P H I L I P P E V. Sainte Bible. Histoire de Joseph.
321
P H I L I P P U S V. Compositiones latinae.
322
P H I L I P P E V. Sainte BiWe.
323 324
P H I L I P P U S V. Acta Martyrum.
S. XVII. 2 vols., 280 fols., papel, 218 X 160, para el núm. 323; y 239
folios, papel, 218 X 170, para el núm. 324.
Ene.: Taiilete rojo, s. xviix, hierros y armas dorados, 227 X 165 para el
núm. 323, y 227 X 175 para el núm. 324. Los dos tejuelos: ACTA MAR-
TYRUM.
Son ejercicios autógrafos dé Felipe V sobre las vidas de los mártires. Por su
escritura, parecen de la misma época que la primera parte del ms. 315.
325
PHILIEPE V. L'histoire sacrée de Sulpice Severe.
326
P H I L I P P E V. La vie de Saint Martin.
327
Varia opuscula.
328
PHILIPPIE V. Extrait de la cité de Dieu.
S. XVII. Xr + 130 fois., papel, 217 X 159.
Ene.: Tafilete rojo, s. xviii, armas doradas, 226 X 165.
329 334
P H I L I P P E V. Versions latines.
S. XVII. 6 vols., 159, 176, 191, 224, 269 y 209 fols., respectivamente, pa-
pel, 222 X 166.
Ene.: Tafilete rojo, s. x v i i i . Los mss. 329-331 tienen en la misma encua-
demación que el ms. 321; en el centro de la encuademación del 329 dice:
VERSIONS DU SERENISSIME PRINCE, y en el verso: P H I L I P P E DUC D'ANJOU
MDLDÜXÍXXI; en el centro de las encuademaciones de los ms. 330 y 331,
dice: Versions, y en el verso: de Mr. le duc d'Anjou. Los mss. 332^334
tienen sólo las armas de Felipe V. El lomo, de cinco nervios y flores de lis,
es el mismo para todos, 222 X 170. Todos los tejuelos dicen: VERSIÓN;
pero los mss. 330-334 llevan la indicación del tomo desde el II para el 330
hasta el V I para el 334.
afin qu'etant encouragé par des grandes actions que j'ai racontéses je puisse
quelque jour imiter la vertu de tnon ayevl et me rendre digne d'un si grana
prince quand l'aage me le permetra. En el fol 7S comienzan unos fragmentos
de la Eneida traducida al francés bajo el título de Nisus ET EURIALUS.
335
PHILIPPUS V. Excerpta ex Metamorphosis.
S. XVII. 298 fols., papel, 218 X 156.
Ene.: Tafilete rojo, s. x v i i i , armas doradas, 227 X 165.
Oltm^: Reservado alto.
Proc: Biblioteca de FELIPE V.
Son ¡ejercicios, autógrafos de FELIPE V, de composición sobre los libros
XII-XV de las Metamorphosis de P . Ovidio Nason. Por la escritura, parecen
de lal misma época que el ms. núm. 325. El texto acaba en el fol. 288 v.
336
P H I U P P B V. Francois I. Henry II.
337 338
P H I L I P P E V. Les offices de Cicerón a son fils.
339
P H I L I P P U S V. Frcmciscus I.
340 343
P H I L I P P U S V. Historia Prancica.
cia. El núm. 340, en el fol. i, lleva el título: Historia. Francica. Hugo Capetus
987; el texto acaba en el fol. 254. El núm. 341 lleva en el fol. i el título: loan-
nes secundus 1350; d texto acaba en el fol. 315. El núm. 342 lleva el título
en el fol. i : Caroli sexti regtmm post dementiam; el texto acaba en el folio
409 V. El núm. 343 lleva en el fol. i el título: Carolus octavus; el texto acaba
en el fol. 218 v. iLa escritura del 340 parece de la misma época que la del ms. nú-
mero 331. Los núms, 340 y 341 están escritos sólo por el recto. Falta el tomo II,
según se aprecia a la vista de los tejuelos.
344
P H I L I P P E V. Institutimí au droit ecdesiastique.
345^348
P H I L I P P E V. Comentaires de Cesar.
S. XVII. 4 vols., 201 fols., papel, 223 X 159, para el núm. 345; 192 fo-
lios, papel, ídem, para el núm. 346; 188 fols., papel, 220 X 158, para el
núm. 347; 360 fols., papel, 223 X IS^, para el núm. 348.
Ene.: Tafilete rojo, s. xviii, igual a la del ms. núm. 314, 235 X 172; te-
juelo: CoMMENT. DE CESAR TOM. I, para el núm. 345; 225 X 173; tejue-
lo: CESAR LIV. : I I : III,, para el núm. 346; 229 X 167; tejuelo: CESAR
LivRES IV V, para el núm. 347; 231 X 168; tejuelo: CESAR LIV. VI.
VII-VIII, para el núm. 348.
el íol. 191. El núm. 347 está escrito por el recto y verso desde el fol. 64, y su
texto acaba en el fol. 187 v. El texto del 348 acaba en el fol. 187 v. El texto
del 348 acaba en el fol. 347.
349 350
P H I L I P P E V. Les commentaires de Cesar de la guerre civile.
351
B H I L I P P B V. La Guerre d'Alexandrie.
S. XVII. 410 fols., papel, 219 X 163.
Ene.: Tafilete rojo, s. xviii, muy parecida a la del ms. núm. 317, 230 X
168. Tejuelo: CESAR. GUERR. D A L E X . - D A F R I C - E T DESPAGN.
352 355
P H I L I P P E V. Themes.
356 361
P H I L I P P U S V. Historiae Romanae.
S. XVII. 6 vols., 185, 196, 240, 252, 213, 157 fols., respectivamente, pa-
pel, 215 X 156.
Ene.: E n los 6 mss. es parecida a la del ms, núm. 315, 223 X 163. Tejue-
lo para los 6 mss.: HISTORIAE ROMANAE, y la indicación del tomo res-
pectivo.
Olim: Reservado alto.
Proc: Biblioteca de FELIPE V.
E^ autógrafo de FELIPE V. Su escritura parece de la misma época que la del
ms. núm. 339. Todos van escritos por el recto y verso. El núm. 356 acaba en
el fol. 165 V.; el 357, en el fol. 189; el 358, en el fol. 235; el 359, en el fol. 235;
el 360, en el fol. 200 v.; el 361, en el fol. 140.
362
PHILIPPUS V. De Viris ülustribus.
S. XVII. 280 fols., papel, 221 X 158.
240 Biblioteca Nacional. ( 3 6 3 - 364
3e3
P H I L I P P U S V. Institutiones lustiniani.
364
PHILIPPUS V. Fragmenta Historiae ecclesiasticae.
365
Discours pour Cesar contre Alexandre.
S. XVII. 168 pág., papel, 201 X 143.
Ene: Tafilete rojo, s. xviii, 206 X 149.
366
L O U I S S A C H E R . Louis le G^and objet de l'amour universel.
367
[FiLEURY] Journal de Voyage ou j'accompagnay le roi d'Bspagne
dans ses Etats.
Al pie de la pág. 310, en la que acaba el texto, se lee: FLEURY scripdt, en letra
más pequeña que la del texto, pero de la misma mano. El texto comienza así:
Nous partimes de Versalles le samedy 4 decembre 1700 ...
368
PHILIFPfUS V. Argumentaiio.
S. XVII. loi fols., papel, 185 X 126.
Ene: Igual a la del núm. 363, 192 X 130.
Olim: Reservado alto.
Proc: Biblioteca de FELIPE V.
En el fol. 1 empieza así: Argumentatio Pro Romanis Scipione caeterisque
eorum ducibus contra Poenos Hannibalemque. En el fol. 36: Responsio ad
Argumentum pro Romanis Scipione et caeteris eorum dttdbus contra Poenos
ac potissimum Annibalem, En el fol. 74: Responsio Principis ad responsionem
Rectoris. Parece que se trata de ejercicios autógrafos de FELIPE V. Cfr. ma-
nuscrito 365.
369
PHILIPPUS V. Argumentatio.
S. XVII. 177 fols., papel, 182 X 124.
Ene.: Igual a la del ms. núm. 317, 189 X 125.
Olim: Reservado alto.
Proc: Biblioteca de FELIPE V.
Es la contestación autógrafa de FELIPE V al ms. núm. 365, con el siguiente
título: Argumentatio pro Cesare contra Alexandrum.
370
[ M I C U E L D E C E R V A N T E S S A A V E D R A ] Dom Quichote de la
Mancha. Tome V.
371
I. lACOBUS MARTÍNEZ, s. j . Expositio in Threnos leremiae pro-
fetae ... authore Jacobo Martines, Societatis Jesu et theologicae po-
sitiuae professore. Hispcdi, atino Domini 1623 et 1624 (fol. i). —
II. lAOOBUS MARTÍNEZ, s. j . Expositio in Epistalam beati Pauli
Apostoli ad Ephesios (fol. 94).
S. XVII. 173 fols., papel, 205 X 146.
Ene:: Tafilete rojo, hierros dorados, lomo cuajado, cortes jaspeados,
215 X 155.
Olim: A. 150.
Description en TORRE-.LONGÁS, Bíblicos, 327, núm. 147.
372
I. S. AUGUSTINÜS. I. Incipiunt capitula libri primi retractatio-
num sancti augustini episcopi: i. De Academicis ... xxüii. De diucT-
sis questionibus (fol. 2). De mendacio. Expliciunt capitula Retracta-
tionum. — 2. Incipit liber: lam diu est quod (sic) faceré cogito atque
dispono quod ... P. u, xxx, 583, (fol. 2 v.) ... hic liber sic incipit
magna questio est de mendacio. Explicit liber primius retractationum.
3. Incipiunt capitula libri secundi ... (fol. 55 v.) ... xxvi. Ad Simpli-
cianum episcopum ... (fol. 56) ... ad quos supra de correctione et
gratia (fol. 57 v.) ... 4. Ad Simplicium (sic) liber secundus: Librorum
quos episcopus elaboraui ... p. 1,., xxxii, 629 (fol. 57 v.) ... alios
a me dictos retractare cepissem (fol. 89 v.). — II De Trinitate: Nu-
llus qui sanuTri sapit omnipotentem Deum qui Trinitas ... (fol. 90) ...
perfectio ad gloriám et laudem nominis tui. Per omnia sécula secu-
lorum. Amen.
244 Biblioteca Nacional. ( 3 7 2 - 373
OUm: A. 154.
Proc: Iglesia de MESINA. Biblioteca Real, cajón i, orden 3.*, núm. 14., y des-
pués en la B. N.: A-125.
Iniciales y títulos en rojo, notas marginales. En el folio 131 v. en letra del si-
glo XV: iste liber es maioris Messanensis ecclesiae. Tres hojas de guardas de
papel al principio. En la 3.' empiezaj la foliación y lleva el título D. Augustini
Retractationum. Al fin cuatro hojas en blanco.
Cfr.: LOEWE-HARTEL, B. P. L. HS., 358.
373
I. B. ISIDORUS. Compilatio canonum: Comipellor a multis tam epis-
copis quam reliquis seruis dei ... P. t,., LXXXI, 967 (fol. 2 v.) ... nec
commodum uideret de cadauere conseruans. Sic ergo ... [incomple-
to] (fol. 67 V.). — II. ALCUINUS. De uirttitibus ad Guidonem Co-
initem. [Tabula, fol. 67-68 v.] Dilectissimo filio uuidoni commiti
leuita alcuinus salutem. Memor petitionis tuae et promis&ionis mee
que me obnixe flagitasti ... p. h., ci, 613 (fol. 68 v.) ... honor uite
huius ínter homines constat. In assumptio (fol. 120 v.). — III.
S. HIERONYMUS. Incipit uita uel obitus, sanctorum qtd in domino
precesserunt. [P]rephatio ... Adant protoplastus et colonus paradissi
princeps humani generis ... P. U, LXXXIII, 131 (fol. 121) ... cum
matre sua atque sepulti cum magna ueneratione quiescunt (fol. 126
vuelto). — IV. S. ISIDORUS. Incipit liber sancti Isydori iunioris
Spanensis episcopi, de origine officiorum: Quod descripsi et trans-
misi fulgentio episcopo queris a me ... (fol. 126 v.) ... hoc enim nec
saluator nec apostoli uetauerunt (fol. 131 v.). — V. S. HIERONY-
MUS. Contra hereticum qui resurrectionem carnis negábat ex Pau-
lae itinerario: Quidam ueterator et callidus atque ut sibi uidebatur
doctor ... (fol. 131 V.) ... mirum esse iam non potest Expósita est
in miraculum ratio potentíe facientis (fol. 135). — VI. Decem no-
tmnibus quibus uocatur deus apud hebreos: hel. eloy. eloe ... (fo-
^'0 135) ••• Dum aliquid sentit sensus est (fol. 136). — VIL [De pro-
priis notninibus antiquorum ueteris testamenti]: Dúo sunt adam unus
protoplastus alius filius bario qui percussit ... (fol. 136) ... abo sunt
annos ferme OCX (fol. 136 v.) — VIII. AUCUINUS. Incipit liber
373 ) Inventario General de Manuscritos. 245
374
PEDRO DE TORRES ALDERETE. Sumnrn del concierto del hom-
bre eslñritual. Tractato útil para reducir con breves palabras a con-
ceptos substanciales la doctrina necessaria con que recoger el coraron
y andar en la presencia de Dios procurando cumplir su mayor volun-
tad en todo tiempo y lugar según el estado y fuergas que nuestro Se-
ñor diere, y seruirle con alma y cuerpo: va subiecto a la sancta Ma-
dre Iglesia Romana. Recogióle para su utilidad y por mandado de su
confesor el Padre Pedro de Torres Alderete yndigno sacerdote na-
tural de Madrid y dirigióle a sí mismo el AÑO DE I 597- — i- Epístola
dedicatoria ... fol. 2). — 2. [índice de contenido] (fol. 3-9). — 3-
Advertencia (fol. 9 v.). — 4. Prohemio ... (fol, 11). Notable primero.
De las siete partes de la oración mental (fol. 28) ... Última disposi-
ción para el amor ynaccesible (fol. 400) ... lo que decirse no pudo en
el silencio se queda. Laus Deo (fol. 400 v.).
Olim: A. 160.
Proc.: Es de Fray JOSEPH MARQUÉS.
375
DIDACUS DE MONTIEL ARCE. De uero anno, mense et die
Passionis Christi ... líber apoiogeticus aduersits loamiem Lucídwn
Satnotheum, natione Gallum. Insuper de eclipsi Solis miraculosa in
Passione domini observata, ex Luca Gaurico viro clarissimo, brevis
et perutilis adnotatio a Didaco Montiel Arze Presbytero hispalensi
authore. — i. Epístola Domino Gaspari a Stuñiga necnon et Avella-
neda ... (fol. I ) . — 2. Prohemium (fol. 4 v.). — 3. Prohemium Lu~
cidí (fol. 16 v.) — 4. In prohetnwm Lucídí Annotationes (fol. 17).—
5. Prima hypothesis est de tempore vitae et mortis Christi quod ha-
betur ex evangélica veritate ... (fol. 20 v.) ... usque in diem quem
observat Ecclesia Romana catholica, quadrare potuit (fol. 221 v.).
S. XVI. III fols., papel, 205 X 150.
375" 377) Inventario General de Manuscritos. 247
376
I. Tratado místico que comprende el estado de los principiantes, el
de los aprovechantes, el de los perfectos y el del matrimonio espiri-
tual (fol. I ) . Resúmese brevemente el estado de matrimonio espiri-
tual (f ol. 46). — II. NARCISO DE TORDBSILLAS. Exercicio de
oración para todos estados fundado en dos oes que dicen o que poco
o que mucho (fol. 68. — III. [4 octamas reales'] Ai desengaño del
hombre: si has de morir un día mes y año (fol. 100 v.). — IV. Con-
sideraciones sobre los misterios del Santísimo Rosario (fol. 103). —
ANDREAS ENRIQUEZ DE VII;LEGAS. Disputatio theohgica
illius controver'siae statu quae est de perpetua augustissimae Dei ma-
tris sanctitate perspecto quod a Fhilippo magno curandum esse video-
tur (fol. 124). — VI. lOHANNES FRANCISCUS SCARROZA.
yOe Vesperis Sicilianis] (fol. 177). — VII. Devociones varias, como
son novenas a la Virgen y Scm José y estaciones a Christo (fol. 209).^—
VIII. [Consejos a una religiosa} (fol. 262). — IX. [Oración a Santa
Marta en dialecto itatiano.] (fol. 305 v.).
377
Glossa ordinaria Wálafridi Strábi et interlinearis Anselmi Laudu-
nensis super Apocalypsim et Canticum Canticorum.
248 Biblioteca Nacional. (377 - 379
OUm: A. 164.
Proc: Iglesia de MESINA. Biblioteca de FELIPE V: cajón i, orden 3.', núm. 7.
Iniciales en colores.
Descripción en TORRE-LONGÁS, Bíblicos, 169, núm. 39.
378
Mar profundo a donde se han de tratar siete materias con titulo de
siete hojas; es la primera la generación eterna ... L a segunda hoja
contiene la creación de todas las cosag que tienen ser. La tercera con-
tiene la conservación de esas mismas cosas...
379
[ l A C O B U S D E V I T E R B O . Quodt. 1. In disputatione de quodlibet
prehabita quesita sunt...] Quaestiones de quolihet ... [incompleto]
sed maius et minus declaraui per triplici ratione ... (fol. i ) ... et hoc
modo accipiendo nullum secum inconueniens. Expliciunt questiones
de quolibet fratris fratrum heremitarum sancti augustini (fol. 88).
Oliw: B. 149.
Proc: Biblioteca Real.
En el folio 88 v. copia de carta de JERÓNIMO, obispo de TARTARIA, a LORENZO
379" 3 8 i ) Inventario General de Manuscritos. 249
380
I. F E R N A N D O L Ó P E Z D E S U A R E Z . De la frecuencia de el Sane,
tissimo Sacramento del Altar. — i. Introdi4Cción (fol. i ) . — 2. Amor
de Dios para con los hombres: C u m dilexisset suos qui erant ... (fo-
lio I V.) ... pero no por malicia. Acabóse en la villa de SALVATIERRA
en TRlvZE DE EEBRERO D E MIL, Y SEISZIENTOS Y TREINTA Y SEIS AÑOS.
Licen-ciado L Ó P E Z SUÁREZ (fol. 135. — IL Brebe Compendio de la
eminentissima Perfection christiana que cosas presupone en un alma
esta perfection antes que se comience a entrar en ella: Esta perfección
presupone un deseo ... (fol. 136) ... y esto en el modo practico y dual
que esta finis (fol. 154). — I I L i. Bulla sanctissimi Domini Pauli 5
contra confessores sollicitantes faeminas in confessione. 16 SEPTEM-
BRis 1608 (fol. 156). — 2. Publicación y mandado de los Señores
Inquisidores .,. [ D E EUORA para la ejecución de la misma Bula] (fo-
lio 156 V.). — 3. Del modo como se debe haser la denunciación del
confessor que solicita (fol. 162).
Olim: B. 159.
Proa.: Biblioteca de FELIPE V.
En el folio I sin numerar: Tabla de las cosas que contiene este libro como va
por sus números. Abundantes notas marginales. En el folio 3 de guardas al
principio: Frecuencia de la Sagrada Comunión. Tiene 166 folios.
381
Espexo purissimo de la z'ida, Passion y mMCrte y Resurecion de Cris-
to bien nuestro manifestado por el mismo a una derua suya Religio-
sa descalza de la orden del seráfico Padre Scm Francisco en San An-
tonio de la Ciudad de Truxillo.— i. Protesta (fol. 2). — 2. Prologo
de Jesucristo Autor desta obra al Alma (fol. 4). — 3. Primera Parte.
Capítulo I. Del amor etefno que tubo el Padre a los Hombres con su
250 Biblioteca Nacional. (381 - 383
Hijo ... (fol. 8) ... hecho hombre y el homlbre hecho Dios. Sit laus
Deo et honori Deiparae Virgini Mariae (fol. 243, v.).
382
Dominicale Secundum ritum et consuetndinem fratnmi clericorum
ordinis militie Sancti lacobi de Spata.
S. XV. 538 fols., vitela, 195 X 135, a 2 columnas, 30 líneas, 2 X 4 0 ;
caja, 150 X roo.
Ene: Piel sobre tabla mudejar, s. xv, 200 X 140.
Olim: A. 175.
En el folio 251 v.: Carta latina. Testimonio de don JUAN DE VELASCO, Prior de
la casa de UCLÉS^ de haber conferido la tonsura «» 5 DE SEPTIEMBRE DE I47J8,
en el convento de TORRELAEGA, con indulto de la S. S. a si4 familiar GARCÍA DE
MEDINA, hijo de GARCÍA SÁNCHEZ DE MEDINA y de CATALINA SÁNCHEZ, su
mujer, vecinos de ALCARAZ, diócesis de TOLEDO. A renglón tirado los folios
249 al 252. Broches metálicos incompletos. Siete folios de calendario, más uno
sin foliar en blanco. Iniciales en color con rasgos caligráficos y salidas mar-
ginales.
383
P E l ' R U S L O M B A R D O S . Líber Summarum. — i. Prologus (fo-
lio I a). — 2. Incipiunt capitula primi libri (fols. i v. a-4 a). Expli-
ciunt capitula. — 3. Omnis doctrina de rebus est uel de sífftiis: U e t e -
ris ac notiae legis continentiam diligenti indagine ... P. L., CXCII, 521
{fol. 4 a) ... actum uoluerunt quem dominus non uoluit. Explicit pri-
383-384) Inventario General de Manuscritos. 251
384
[S. THOMAS AQÜINATIS. Secunda secimdae Summae Theolo-
gtcae]: Post communem considerationem de uirtutibus et uitiis alus
ad materiam ... (fol. i a) ... ad que nos perducat ipse qui promisit
christus dominus noster qui est super omnia benedictus in sécula
Amen (fol. 225 a). [Tabula quaestionum, fols. 225 b-228 v. c].
S. XV. 228 fols., vitela, 372 X 250, a 2 columnas, 58 líneas, 2 X 80;
caja„ 250 X 170.
Ene.: Pasta, hierros dorados, s. xix, 380 X I50¡ Tejuelo: THOMAS AQUÍ-
ÑAS SECUNDA SECÜNDAE.
Olim.; B. 50. .
252 Biblioteca Nacional. (384 - 386
385
S. GREGORIUS PP. Líber dialogorum. — i. Incipit prologus in li-
bro Dialogorum beati gregorii pape: Quadam die minis quorundam ...
(fol. I ) ... uenerauilium didici relatione quod narro. Incipiunt capi-
tula primi libri (fol. 2). — 2. De honorato: Uenantii quondam patri-
tii ... (fol. 2) ... Si aliud exordiuirl summami. Explicit liber primus
(fol. 17). — 3. Incipit liber secundus de uita et uirtutibus b^ati bene-
dicti: Fuit uir uite uenerabilis gratia benedictus ... (fol. 17 v.) ...
uires interim per silentium reparemus. [capitula] (fol. 34 v.). —
4. Incipit liber tertius de PauMno nolane ciuitatis episcopo: Dum
uicinis de partibus intendo ... (fol. 35) ... anima post carnem uiuat
sub sequenti hoc quanto uolumine demostrabo. Explicit libar tertius
(fol. 61). — 5. Incipit liber quartus: Postquam de paradisi gaudiis
culpa exigente ... (fol. 61 v.) ... si ante mortem deo hostia ipsi fue-
rimus. Deo gracias (fol. 89).
386
[BUROHARDUS, EPISCOPUS WORMACIENSIS. Decretorum libri xx.]
I. [Epístola.'] Bruchardus solonondne uuornmtiensis episcopus Bru-
nichoni fideli suo ... Multis iam sepe diebus familiaritas tua ... (fo-
lio I a) ... mei peccatoris memoriam; deprecor ut babeas. Incipiunt
capiíula (fol. 2 V. b). — 2. [Liber primus] Quod in nono antem tes-
386 - 387) Inventario General de Manuscritos. 253
3«7
I. Casus legales super decretales: Gregorius episcopus ... quia sicut
seruum domino ... (fol. i a) ... uenerauerit eum ... et ultimo (fo-
lio 46 V. b). — II. [ B A R T H O L O M A E U S D E B R E S C I A . Ordo
iudiciarius:] Quoniam ad imitationem maiorum in minimis imminet
correctio ... (fol. 47 a) ... ad rudiuml instructionem breuiter dixisse
sufficiant (fol. 61 v. b). •— I I I . hicipit breuiarium abreuiatum ad om-
nes materias in iure canónico inueniendas. Verborum stiperfluítate
penítus resecata de talento ... (fol. 61 v. b). — IV. Incipiunt brocar-
dia. Quoniam secundum iuris uarietatem in multis imminet correctio
facienda ... (fol. 65 v. a) ... cum ignorantia penes animum sit non
potest aliter probari (fol. 71 v. b). — V. Liber fugitiuus: Cum plures
libelli super causarum exercitiis a predecessoribus nostris ... (fo-
lio 73 a) ... aliénala X V I quaestione iii si sacerdos (fol. 82 b). —
V I . l O H A N N E S D E D E O [ H I S P A N U S ] . Dispensatíones composite a
domino loannes de Deo ttmgistro decretorum: Incipit libellus dispen-
sa tionum ... Primo de diuina dispensatione cum humano genere ...
254 Biblioteca Nacional. (387
(fol. 82 V. a) ... nunc ages hac acciones ad interesse quod est ...
[queda incompleto] (fol. 89 v. b). — VII. lOHANNES DE DEO
[HiSPANUs]. Ad honorem sutrnm tñnitatis et indiuidue unitatis ...
incipiunt questiones ... a magistro loannes de deo composite in scolis
dispútate a tempore regiminis sui ... Principio nostro sit presens
uirgo María ... (fol. 90 a) ... alpha et omega primus et nouissimus.
Amen. Explicit liber questionum magistri loannis de Deo (fol. 119
vuelto b). — VIII. lOHANNES DE DEO [HISPANUS]. Liber caui-
llationum de cautela aduocatorum et aliorum peritorum in liti-
bus et iudiciis omni nisu indagando ... (fol. 120 a) ... ut legitime fal-
sum inpugnetur et ueritas defendatur tamen super inperfectionem
predictus magister ioannes de deo singuiariter et uniuersaliter petit
ueniam a scolaribus uniuersis et iuris ciuilis professoribus et docto-
ribus decretorum. Explicit liber ANNO DOMINI MII:,I,ESIMO DUCENTÉSI-
MO QUADRAGESIMO NONO.
388
G U I D O D E B A Y S I O . Lectura super VI libro Decretalvum domini
Bonifacii pape VIII edita per venerabilem dominwm Guydonem de
Bayhisio archidiácono ciuitatis Bononie: Venerabilis et discretis uiris
rectoribus uniuersitatis scolaris bononie ... (fol. i a) ... secundum in
quod legitur et notatur supra ... Explicit apparatus sexti libri. Deo
gratias (fol. 188 a).
Olim: C. 26.
Proc. Iglesia de MESINA. En el fol. 188 b, se lee: Presens apparatus est eccle-
sie messanensis.
En la última hoja de guardas de papel, al principio, titulo en letra de J. IRIAR-
TE. Notas marginales. Títulos, iniciales y calderones en rojo. Algunas" inicia-
les en rojo y azul con rasgos caligráficos.
389
I. B O N I F A C Í U S V I I I , pp. Sextus liber Decretalium domini Boni-
facii pape octavi: [Sjacrosancte romane ecclesie quia inprescrutabi-
lis diuine prouidentie altitudo ... (fol. 4 a) ... qui legis uerba com-
plectens contra legis nititur uolumtatem. Explicit líber sextus Decre-
talium domini Bonifacii pape octaui (fol. 50 b). — I I . B O N I F A -
C Í U S V I I I , pp. De sepvdturis: Detestande feritatis abusum quam ex
quodam more horríbili ... (fol. 50 v. a) ... et irritationis inffingere
uel ei ausu temerario contra iré. Sí quis autem attemptare etcétera
(fol. 51 V. b).
Olim: C. 9.
Proc: Biblioteca de FEXIPE V: 14, i.
256 Biblioteca Nacional. (389 - 391
390
I. [Dístinctiones in Decretum Gratiani] : Series operis. Magister
Gratianus uolens compilare cañones et decreta primo incipit ... (fo-
lio i a) ... spiratus condenmatur et unde xxiiii quaestione iii etcétera.
Expliciunt dístinctiones et cause cum questionibus et partibus (folio
16 a). — II. [ B A R T I H O L O M A E U S B R I X I E N S I S . Casus Decre-
torunt]: Quoniam suffragantibus antiquorum laboribus possunt...
(fol. 18 a) ... apud hebreos nisan appellatur apud nos uero [ilegible]
(fol. 98 a).
OUm: C. 10.
Proc: Biblioteca de FELIPE V: 14, i.
Iniciales y adornos miniados. En el fol. i de papel: Dístinctiones Gratiani. En
el fol, 2: Bartolomeo darmanino dístinctiones sopra decreto ... En el fol. 3 v.:
Diuisiones et dístinctiones decreti.
391
I. [ B U R C H A R D U S , EPISCOPUS VV^ORMACIENSIS. Decretorum li.
bri X X ] . — I. [Epístola Brunichoni, incompleta] ... tue uite. Unus
frater si regentibus plebes ... (fol. i a) ... mei peccatoris memóriam
deprecor babeas (fol. i b). — 2. Incipiunt capitula (fols. i b-3 b). —
3. Incipit líber primus ... In nouo autem testamento post Christum
dominum nostrum ... p. t,., CLXi, 321 (fol. 3 b) ... in camino ardenti
illesa uiuere non potuerunt. Explicit liber vicesimus qui speculatio-
num uocaitur (fol. 202 h). ••— II. Ordo qualiter consilium agatur talis
est: Conueniente itaque uniuerso coetu sanctoriun (fol. 202 v. a) ...
ite in pace. Deo gratias. E t ita soluatur conuentus (fol. 203 b).
391" 392) Inventario General de Manuscritos. 257
392
I. [De feudis] Qui feudum daré possunt et qualiter acquirantur: quia
de feudis tractaturi sumus videamus primum qui feuda daré pos-
sunt ... (fol. I a) ... sub titulo ne alius per alio conueniatur inserí
precipimus (fol. 17 b). — II. [BARTHOLOMAEUS BRIXIEiN-
SIS. Casus decretorum] : Quoniam suffragantibus antiquorum labo-
ribus iuniores possunt intellectu perspicacius ... (fol. 18 a) ... quod
spiritus sanctus non potest aliquid audire a filio quod ipse nesciat.
Benedictus lesus Christus (fol. 87 b). — III. BARTHOLOMAEUS
BRIXIENSIS. Questiones dominicales ... Ad honorem omnipoten-
tis dei et ecclesie omnipotentis dei et ecclesie romane cui presidet
Gregorius nomis ad utilitatem Bononie et allibi studentium ego
Bartholomeus Brisciensis ... Quidaml habens uxorem condepnatus ...
(fol. 87 V. a) ... certe certius uidetur per iura in prima parte allegata
(fol. 108 b). — IV. lOHANNES DE DEO, HISPANUS. Liber ca-
suum decretaliimi ... Principio nostro sit presens Uirgo Maria. A me
quidem multi scolares adhuc in limine iuris uel in domo non haben-
tes ... (fol. l i o a) ... de symonia eo diligenti XXII quaestione V ca-
pitulo ultimo. Eixplicit liber quintus de casibus decretalium a magis-
tro loanne de Deo Yspano compillatus ... ad utilitatem regentium et
in iure canónico studentium. Tamen super operis imperfectione ue-
niam postulat a scolaribus et magistris. Altera. Alleluia. Alleluia.
Alleluia (fol. 146 v. a). — V. DINUS. De regulis iuris/: A remissis
casibus singularibus et eorum determinatione in precedentibus titu-
lis ... (fol. 147 a) ... dulcissimis et de lege tertio nomine parágrafo
ultimo. Explicit apparatus domini dyni super titulo De regulis iuris
(fol. 170 a). — VI. Incipiunt casus codicis breuiter et utiliter compi-
17
2S8 Biblioteca Nacional. (392 - 393
Olim: C. 8.
Proc: Biblioteca Real.
Numerosas notas marginales y apostillas de diferentes épocas. Letras de dife-
rentes manos. Iniciales, calderones y títulos en rojo. Algunas iniciales en rojo,
y azul con adornos caligráficos. El folio 17 mutilado.
393
I. [INNOCENTIUS IV, PP. Apparattus super libro II et prima par.
te III Decretalium]: De quo uult deo supple (sic) ¡ta statutum est
eum ... (fol. I a) ... et fuit stultus iste executor qui uerbis dig [in-
completo] (fol. 71 V. b). — II. [lOHANNES XXII, PP. Extrauagan-
tes nonnullae]: Reuerentissimo in Christo patri domino suo amaldo
dei gracia eustacii dyacono cardinali Jesselinus de cassauens inris
doctorum minimus ... Deus ab eterno prudens et humane natura ad
malum ... (fol. 73 a) ... uel de ipsis aliter duximus disponendum. Ex-
plicit textus Johanninariun (fol. 77 v. a). — III. Incipiunt nove cons-
titutiones domini gregoñi pape deciim edite in generali consilio lu
(sic) lugdunensi: Episcopus seruus seruorum dei uniuersitati magis-
trorum scolarium parisiensi ... Cum nuper in generali consilio lug-
dunensi ... (fol. 81) ... per se apostolicae absolutionis beneficium
obtinere. Expliciunt institutiones domini gregorii pape X in consilio
lugdunensi concesse. Datum lugduni quarto kalendas nouembris pon-
tificatus nostri anno tertio (fol. 86 v. a). — IV. [DINUS. De regulis
iuris]: Premissis casibus singularibus et eorum determinatione in
precedentibus titulis plenius ... (fol. 87 a) ... capitulo dulcissimis et
de lege III littera nona parágrafo ultimo (fol. 105 v. a). Explicit
apparato domini dyni in decretalibus de regulis iuris libro sexto. Deo
393 " 3 9 4 ) Inventario General de Manuscritos. 259
ura ura
hec nunc script facili monstrat enim c
(fol. 174 V. b). — V I I . [Incompleto] ... quebat in ómnibus uidelicet
hoc oíbtinente ut et pro simili parte et lucrum sentiant ... (fol. 175 a)
... [queda incoinpleto] : liberara habet licentiam et patrem sibi ipsum
adire hereditatem recusante ... (fol. 176 v. b).
Otím: C. 34.
Pro.: Biblioteca Real CijS y C-21.
Los folios 72 y 73 están cambiados. Desde el folio 72 al 85 v. las glosas en-
cuadran al texto en toda la hoja El folio 106 v. lleva notas sobre los tratados.
En el folio 176 v. al pie de la hoja hay una nota diciendo sobre el tratado V I :
DiNUS de regidis iuris, Et repertorium GtnLLELMi. Inicíales miniada», títulos
capitales y calderones en rojo. Sobre la tapa primera, etiqueta en papel con
letra del s. xviii: Est. C.
394
I. G U I D O D E S U Z Z A R A . Inápiunt suppetiones Guidonis de Su-
daría. I n nomine domini hec que necessario ausus in duobus ... (fo-
26o Biblioteca Nacional. (394
OUm: D. 10.
Proc.: Biblioteca Real.
Notas marginales. Letras de diversas manos. Iniciales de diversas manos. Ini-
ciales en rojo y azul. Títulos en rojo.
395 "396) Inventario General de Manuscritos. 261
395
lOHANNES GOFFREDUS TRANENSIS. Sutrnna super titulas de
cretalium. — [Prohemium] Gregorius interpretatur uigilans et bene
uigilans ... (fol. i a) ... [incompleto] tum ex litteris circa finem ar-
gumento ... facto ... (fol. 5 V. h). — 2. Incipit summu super titulas
decretalium compilata a Magistro Gaffredo de Trano domini pape
Subditus et Capellanus rubrica: Glossarum dubietas intelligentiam
textus obtenebrat et dum per eas infra et super ... (fol. 6 a) ... sum-
mam habituri scilicet habeant apparatum et propterea malui repetí
quod deesse. Deo gratias. Amen ... Qui scripsit scribat semper cum
Domino uiuat. Amen (fol. 99 a).
OUm: C. 14.
Proc: Biblioteca Real.
En el folio i dé papel, donde empieza la numeración: Summa super titulis De-
cretalium. Compilata a Magistro GOFFREDO. Numerosas notas' marginales. En
el folio 99: In dei nomine amen Anno domini M" CCC° XXVI. Jndictione VIII
tempore domini lohannis prope xxii die mensis APRILIS die dominico de sero
post tertium sonum campane fuit natus BERARDUTIUS filius m£us. Calderiorves
y títtdos en rojo. Iniciales en colores.
396
I. GUILLEDMUS DE MANDAGOTO. Incipit libellus a Magistro
GuiUerma de Mandagato archidiachchio nemausensi compositus su-
per electoribus faciendis et eorum processibus ordinandis: Venerabi-
li discretione scientia et moribus multipliciter ... (fol. i a) ... opta-
tum in eodem opere contulit sua ineffabili pietate et benedictio et cla-
ritas sapientia et gratiarum actio honor uirtus et fortitudo in sécula
seculorum. Amen (fo!. 20 v. b). — II. [^Glossae in Decretales]: In
nomine dómine amen. Quum nature rerum introducta est ut plura
sint negocia quam uocabula ... (fol. 21 a) ... non excomunicaretur
maiori, ex ... [incompleto] (fol. 30 v. b). — III. Híc incipit appara-
202 Biblioteca Nacional. (396-397
tus sexti libri decretalium deo gracias: In nomine domini amen. Se-
cundumplurimi scire est rem per causam cognoscere ... (fol. 3,1 a) ...
et si lex ad pretérita referatur. Laus sit Christe quem labor explicit
iste. O deus absque mora me suscipe mortis in hora. Sunt ubi tot de-
cora iustis sine fine decora (fol. 110 b).
Olim: C. 31.
Proa.: Biblioteca Real.
Letras de diferentes manos. Inicial miniada, títulos en rojo, iniciales en rojo
y azul. Algunas llamadas marginales.
397
I. lOHANNES DE BLANOSCO. Incipit Ubellus compositus per io-
hannem de blanosco burgundio masticnensis diócesis super titulo insti-
tutionwmde actionibus ... Ego lohannes de blanosco ... quadam die ad
curiam imperialem accessi ... (fol. i a) ... sed défectus meos si qui
sint debeant suportare actum bononie anno domini millesimo ducen-
tésimo quinquagesimo sexto mense ianuarii. Finito libro sit laus glo-
ria Christo qui scripsit scribat semper cum sua amasia uiuat (fol. 10 b).
II. Hec est sententia lata per henricum imperatorem contra Rober-
tum qtd se regem siciliae intitulat: Henricus VII diuina fauente cle-
mentia Romanorum imperator ... (fol. 10 v. a) ... quibus speoialiter
derogamus (fol. 11 v. b). — III. Incipit líber fugitiuus: Plrecibus et
instancia conguenti (sic) nobilissimi domini prioris mei archidiaconí
pudiani et patris mei R. panensis archediaconi conpulsus ... (fo-
lio 12 a) ... et de annali excepta lege in Códice ad hoc in fine. Explicit
líber fugitiuus. Qui scripsit scribat senuper cum domino uiuat. Amen
(fol. 24 V. a). — IV. BATHOLOMABUS BRIXIENSIS. Incipiunt
questiones dominicales uel sabatine uel ueneriales a borthdonio bri-
xiensi composite. Ad honorem ... Ego Bartholomeus brixiensis ...
breuem sumulam questionum dominicalium et breuiorem ueneria-
liimi in iüre canónico composui ... Quídam bonus uxorem condenma-
397) Inventario General de Manuscritos. 263
tus est de crimine capitali qui dum ad patiibulum ducitur ... (folio
25 a) ... periura in prima parte allegata. Deo gracias. Expliciunt
questiones dominicales que sunt ci^xxvi (fol. 45 a). — V. In nomi-
ne domina. Incipit liber qui uocatur auroea ... Auide florera spiran-
tem turis odorem. Si carpis destra fragrabds intus et extra. Quamvis
in cuiuslibet humani operis artificio ... (fol. 45 b) ... Antonius in
solidum fit ut Digestus de horum institutione L cum texto (fol. 48
vuelto b). — VI. Incipit lectura mper texto de actiombus: Omne ius
nostrum ad personas uel ad res uel ad actionemípertinet... (fol. 49 a)
... siue det cattsam cum [borrado] Hce actum (fol. 67 v. b). — VII.
PETRUS DE FERRARIIS. Summa libellofum petri de ferrariis
super titulo de accionibus: De accionibus in hoc titulo sic procedamus
primo uisa natura ... (fol. 68 a) ... si autem sicut supra pro Christo
fuit dictum. Explicit summa libellorum super titulo de accionibus
magistri domini petri ferrariensis quodam. deo gratias (fol. 80 v. b).
VIII. [Glossae] : Nunquid consuetudo illius loci in quo indicatum
iudicium ... (fol. 81) ... et imímo fit remissio (fol. 82 b). — IX. DI-
NUS MUGELI/ANUS. Soluto matrimonio et quemadmodum dos
petatur: Soluto matrimonio lege i in glossa prima ontni tempore ...
(fol. 83 a) ... et dio plene de materia huius legis ut ibi notatur. dy-
nus. Hic finit prima pars postillarum sacrarum super prima parte in-
fortiati per dominum dynum (fol. 96 v. b). — X. [Glossae']: Et
omnia in prima Glossa ubi non ... (fol. 97) ... prouisione subdistin-
gue [queda incompleto; fol. 114 v. b ] . — XI. DINUS MUGELLA-
NUS. Incipiunt addiciones domini dini de musello corréete per do-
minum Horadnium de uico de pisis super infortiato nouo: Circa hanc
raiateriam plene liqueat quis possit nuntiare ... (fol. 116 a) ... inte-
llectum opinionis unusquisque potest saluari. Expliciunt additiones
domini dyni summi doctoris legum. deo gratias (fol. 142 v. b). —
XII. MARTINUIS DE FANO. Questio est an sit unum interesse ...
(fol. 142 V. b) ... clausulas et infortiati ad legem cor de falsa lege
impúberes. Martinus de fano (fol. 143 v. b).
5". XIII y XIV. 143 fols., pergamino, 378 X 268, a 2 columnas, 83 líneas,
2 X 80; caja, 310 X 180.
Ene.: Tafilete avellana, hierros dorados s. xviii, 390 X 260. Tejuelo:
L E C T U R A E DtVERSUM.
Olim: C. 35.
Proc: Biblioteca Real.
264 Biblioteca Nacional. (397-399
398
I. G U I D O D E BAYSIO. Apparatus in librum VI Decretatium [in-
completo] : discreti aut conuenientes nunquam discretus ... (fol. i a)
... cum percussio in fine. Explicit apparatus decretalium editus a do-
mino Guidone de Baysio archidiaconi bononiensis domini pape cape-
llanus hunc ipsius litterarum contradictarum auditore. Deo gracias
(fol. 231 V. a).
OUm: C. 29.
Proc: Biblioteca Real.
En el folio 231 v. a, la firma de GUIDO frater con rúbrica. En el folio de guar-
da al ñn, con letra del s. xv^ contiene Constituciones de JUAN XXII super
taxatione Utierarum.
Cfr.: ms. 388.
399
I. [GUILLBLMUiS D E M O N T H L A U D U N O . Lectura super cle-
mentinas]. — i. Magnifica bonitatis mireque pietatis uiro domino
lohanni ... (fol. i a). — 2. Hic incipiunt constitutiones clementine
edite in consilio vienensi: lohannes episcopus hoc prohemium diui-
ditur ... (fol. I a) ... et de appellationibtis reprehensibilis (fol. 62 b).
II. l O H A N N E S D E D E O [ U L Y S S I P O N E N S I S . ] Lectura lohannis de
Deo super decreto: Cum multa super concordia discordantium cano-
n u m ... (fol. 63 a) ... si laboris querens réquiem et gloriam sempi-
íernam. Amen. Explicit summa lohannis (fol. 182 v. b).
400
I. LAURENTIUS DE AQUILEIA. Incipit ars dictaminis abreuia-
ta composita per magistrum laurentium de aquilegia: Sanctitati uestre
insinuatione htimiliter declaramus ... (fol. i) ... meam infamiam ex-
plicabo que uita laudabili etcétera (fol. 7). — II. [Tractatus artificia-
lis notariae] : Quia dúplex est notoria ut pulcre scribitur ... (fol. 8 a)
... labor improbus omnia uincit. Explicit tractatus artificialis Notarie
deo gracias amen (fol. 10 v. a). — III. ALANUS DE INSULIS.
Alani artem memoratiuam: Qualiter homo possit peruenire ad recor-
dandum ... {fol. 10 v. a) ... de alia re modo quam legisti (fol. 12 a).
IV. [PETRUS BLESENSIS, BARTHONIENSIS ARCHIDIACONUS.
Bpistolae]. — I. [Tabula] (fol. 14). — 2. Eipistola ... quae uicetn
prologi optinet (fol. 17). — 3. Consolatio super morte iunioris Regis
(fol. 17 V. 3). — 4. Contra quendam qui dehonestabat uirum hones-
tum (fol. 18). — 5. Responsio dubitationi cuiusdam (fol. 19 v.). —
6. ídem ortatur dominum suum ad meliora (fol. 20). — 7. Responsio
eiusdem magistro Roderico qui uitam terrenalem dapnabat (fol, 21
vuelto). — 8. Eiusdem increpatoria contra ebriosos (fol. 22 v.). —
9. Responsio eiusdem cuidam priori qui uerba non admitebat alienae
facultatis in sacro elogio (fol. 23 v.). — 10. Cuidam qui se ex-
cusabat a scolis (fol. 24). — 11. De correctione principis (fol. 25 v.).
12. ídem Roberto clerico qui noverat monachatum (fol. 2y). — 13.
Quanta sit miseria uite curialis (fol. 23). — 14. ídem cuidam nouicio
qui affectabat prioratum (fol. 32 v.). — 15. Mouetur clericus ad pro-
positum sanctitatis (fol. 33 v.). — 16. Arguitur negotiatio in clericis
(fol. 36). — 17. Soluitur quedam questio decretalis (fol. 37). —
18. Increpatur superbus et fatuus (fol. 38 v.). — 19. Consolatio in
exilio beati Thome (fol. 39). — 20. Eiusdem littere éxcusatorie (fo-
lio 40 V.). — 21. Deprecatoriae contra iuniorem Regem et matrem
eius (fol. 41). — 22. Rothomagensis archiepiscopus suffragatieis et
abbatibus suis (fol. 41 v.). — 23. De statu cupit alterius certifican
266" Biblioteca Nacional^ (400
(fol. 42). — 24. Littere certificationis (fol. 42). — 25. Littere affec-
tionis (fol. 43). — 26. Littere anxietatis (fol. 43 v.). — 27. Exorta-
tio societatis (fol. 44). — 28. Rescribunt legati sue legationis causara
(fol. 44). — 29. Archiepiscopus Rothomagensis implorat auxilium ab
archidiachono (fol. 45). — 30. Uisio petri blesensis super promotione
barthoniensis episcopo (fol. 45 v.). — 31. Litterae amicabiles (folio
46 V.). — 32. Increpatur Rex iunior qui patrem suum expugnabat
(fol. 46 V.). — 33. ídem de eodem Regine (sic) Angliae (fol. 47 v.).—
34. Rescribit episcopo qui eum notauerat in familiaritatem suam
(fol. 48). — 35. Com.endatur scripturas monialis (fol. 42 v.). — 36.
ídem de eodem (fol. 49 v.). — 37. Excusatur mendatium (fol. 50). —
38. Excusatur archiepiscopus Cancellardo (fol. 50). — 39. ídem in
carnoto episcopo (fol. 51). — 40. iLittere affectionis (fol. 52). —
41. ídem in carnoto episcopo executorie et deprecatorie (fol. 52). —
42. Super pace et concordia inhiendis (fol. 53). — 43, Argnitur epis-
copus detractor (fol. 53). — 44. ítem conqueritur de incertitudine
viarum domini Regis (fol. 54). — 45. Arguitur electus qui spreta con-
secratione secularibus intendebat (fol. 54 v.). — Epístola medicina-
lis cuidam medico missa (fol. 56). — 47. Consulitur episcopo ne suum
episcopatum dimittat (fol. 57). — 48. Excusatio episcopi qui pecca-
uerant ignoranter (fol. 57 v.). — 49. Responsio eiusdem quare in
siciliam non reuertitur (fol. 59). — 50. Increpatoria Regí iuniori qui
patrem increpabat (fol. 60). — 51. Congratulatio super pace scisma-
ticorum (fol. 62). — 52. Contra eos qui detraxerunt patrii suo mortuo
(fol. 63). — 53. Arguitur episcopus qui penitenti in afflicto non mi-
seretur (fol. 64 v.). — 54. Quod est consentiundum uoluntatibus
puerorum (fol. 65). — Descriptio tempestatis (fol. 67). — 56. Con-
tra ordinationes episcoporum incognitorum (fol. 6^). — 57. Quod
mulier non est monachanda in uita (fol. 67 v.). — 58. Exortatio mo-
nialis ad religionem (fol. 68). — 59. Conquesio eiusdem ad sononum
super premissis (fol. 62 v.). — 60. Arguitur denator episcopus (fo-
lio 63). — 61. Contra durinam episcopi qui suum archidiaconum mo-
lestabat (fol. 70). — 62. Reconsiliatio cuiusdam" quem adulator odio-
sum fecerat (fol. 70 v.) . — 63. Arguitur quidam qui episcopos ar-
guit et eorum nepotes (fol. 72 v.). — 64. Arguuntur clerici qui amant
ancipitres et falcones (fol. 73 v.). — 65. Arguitur clericus dn obedien-
cie apostolato (fol. 74). — 66. Reprobantur auguria et qui ea obser-
uant (fol. 74 V.). — 67. Descriptio Regis Anglie (fol. 76). — 67.
Quod filü principum sunt Htteris imbuendi (fol. 78). — 68. Conques-
40o) Inwntario General de Manuscritos. 267
401
I. Conditioiiis foederis NupticUis ínter ... Carolum Waliae Prindpem
et ... Henricam Mariatn. Recfis Christianissimi sororem (fol. i). —
II. Instruttioni al Nuntio de Francia [acerca del tratado anterior]
(fol. 62). — III. Forme de la Celebration et solemnisation du Ma-
riage d'entre la ... Royne d'Angleterre et le ... Duc d'Aniou ... (fo-
lio 78). — IV. Conuentiones ínter Ludouicum XIII GalKae Regetn ...
et ... Henriettam Mariam eiiis sororem ... et... Jacobum Regem Mag-
nae Bríttaniae, et Carolum Walliae Príncípem ... super matrimonium
ineundo (fol. 82). — V. Conditiones ... promittendae ... a Rege
Christianissimo ... summo Pontificí pro ... Rege Magnae Britanniae
... antequam díspensatio Mafrim:onialis tradatur a Nuntio apostólico
(fol. 86). — VI. Conditiones útiles religiom Catholicae ... Madamae
Henriettae Mariae Regís Christianissimi sororis ... ut obtineatur a
...Rege Magnae Brittaniae ... ut id fíat ... (fol. 88). — VII. Obliga-
tiones faciendae per Regem^ Christianissimum ad foMorem Sedis
ApostoUcae ... (fol. 90). — VIII. Instruzione al Nuntio di Francia
li X aprile 1615 [sopra il matrimonio del Principe de Gales e delta
2^o Biblioteca Nacional. (401 - 402
402
\. TeMamento del Re F I L I P O QUARTO di SPAGNA (fol. i). — II. Ris-
posta d'un Spagnolo sopra la successione di SPAGNA a favore di PoR-
TUGAtw» (fol. 43). — III. Risposta in forma d'Apología circa la co-
roña di PORTUGAI,LO, che debba succedere alia corona di SPAGNA a
favore di Casa D'AUSTRIA (fol. 81). — IV. Copia <funa carta dell'am-
basciatore di VENEZIA in MIADRID sopra la díz/isione delta monarchia
(fol. 93). — V. Copia del papel que el Duque de MEDINACEU, Virrey
de ÑAPÓLES, escribió a D. JUAN DE LEÓN SU agente en MADRID eíi
I I DE JUNIO DE 170Q (fol. 103). — VI. Copia del papel que D. JUAN
de LEÓN presentó al P. Confesor de la Reina nuestra señora (folio
105). — VII. Rasioní per le quali dicesi dever il Papa mandare un
Legato Cardinale alia monarchia di SPAGNA in minoritá del Re (fo-
lio 107). — VIII. Protesta fatta de Mons. Nuncio in occassione de
la morte di CARLO 2, Re di SPAGNA (fol. 120). — IX. Clausulas del
testamento de CARLOS II (3 NOVIEMBRE 1700). Impreso (fol. 121). —
X. Carta del rey Cristianísimo Luis XIV a la reina nuestra señora
(12 NOVIEMBRE 1700). Impreso (fol. 123). — XI., // ré in licentiare il
Duca D'AINGIOU nuovo monarca di SPAGNA ... (Soneto): Va; riposa
al tuo soglio, i franchi ligli ... (fol. 125). — XII. Discorso que il Re
di FRANCIA ha fatto d ... DUCA D'ANGIO guando lo ha dichiaratto
Re di SPAGNA (fol. 126). — XIII. Copia de un capitulo de carta que
el rey de FRANCIA escribió a su enviado para el Cárdetuü PORTOCA-
4oa ) Inventario General de Manuscritos 271
RRERO ... (impreso) (fol. 129). — XIV. Decreto del rey N. S. para el
cardenal PORTOCARRERO (impreso) (fol. 130). — XV. Investiturae
substantia regni SICILIAE concessae comiti PRGVENTIAE ... a CLEMEN-
TE IV, NONAS NOVENBRIS 1206 (fol. I32). XVI. Bullü JuUI II
super investidura totius regni neapolitani FERDINANDO Católico. A N -
NO 1510 (fol. 140). — XVII. Representación al Rey F E U P E V por
el MARQUÉS CARLOS OMODIZ^ prestándole obediencia por el Estado de
MILÁN, 14 MAYO 1701 (fol. 157 v.). — XVIII. Confirmatio investi-
durae regni neapolitani pro rege Catholico CAROLO II, ab ALEXAN-
DRO VII, AÑO 1666 (fol. 158). — XIX. Brevis CLEMENTIS IX pro
rege CAROLO II de Statu medialanensi retinendo, 1667 (fol. 166.). —
XX. Recognitio CAROLI II pro regno NEAPOLIS, 1667 (fol. 170). —
XXI. Repraesentatio ad CLEMENTEM XI pro successione CAROLI II
íM regno neapolitano, 1700 (fol. 172). — XXII. Decretum Jovis de
GuLiLiA authore P H I L I P P O V Hispaniarum rege (fol. 176 v.). —
XXIII. Breve ristrerro delle ragioni di su Cattolica Maestá per la ri-
novasione delV investitura del regno di NAPOLI contra le pretensioni
della Cesárea Maestá dell Imperatore (fol. 178). — XXIV. Allegato
dalle Case D'AUSTRIE sopra il regno di NAPOLI (fol. 242). — XXV.
Synopsis qiiorundanu iuriutn domus AUSTRIACAE in successionem
HisPANiCAM (fol. 262). — XXVI. La veritá svellta nelle presentí tur-
bolenze (sobre la sucesión de CARLOS II) {fol. 278). — XXVII. Let-
tera scritta da CLEMENTE XI alV Imperatore LEOPOLDO I, tutta de
suo pugno y Lettere de risposta dell' Imperatore ... (fol. 288). —
XXVIII. Lettera delle PROVINCIE U N I T E alia Maestá del Re di
FRANCIA doppo Vexaltasione di F I L I P P O V Re di SPAGNA. 1701. (fo-
lio 296). — XXIX. Lettera responsiva di SOLIMANO IV al l'Impera-
tore LEOPOLDO I, 1707 (fol. 298). — XXX. ^Í/'ITALIA. Gioco Serio
dell'Acceso Gelato nobile Lombardo (Octavas en italiano) (fol. 300).
XXXI. Gramática moderna stampata a LIONE per Pillmi. Signori
Curiosi (Sátira política) (fol. 306). — XXXII. Gioco di Pñmiera fra
molti personaggi (pareados italianos) (fol. 308). — XXXIII. Inves-
titura Ducatus MEDIOLANENSIS facta ab Imperatore LEOPOLDO I,
P H I L I P P O IV Hispaniarum regi. VIENA 9 AGOSTO 1659. (Impreso.)
(fol. 310). — XXXIV. Discorso Politico soppra le pretensioni de
Potentati dell' EUROPA" (fol. 324). — XXXV. Instruitione data all'
ambasciaiore di SPAGNA" (en Roma) (fol. 352). — XXXVI. Stábili-
mento fatto nelle Corti di PORTUGALLO sopra l'acclamotiatie, restitu-
tione e giuramento delU regni al re Don GIOVANNI IV (fol. 368). —•
272 Biblicieca Nacional. (40a
C~—' •—•'•'• — • I.I..I-III.I - ,. _.,• • _. — I..,
OUm: E. 84.
Letras de diversas manos. En un cuaderno de 8 fols. en 4.°, exento, se contiene
un índice delle Materie, che si contengono in questo wolume Misceláneo. Faltan
los fols. 725-730, en los que había otro escrito sobre el mismo tema que
el LXVII. Faltan los fols. 739r745 que contenían un Restretto dell'abiura di
Fra Pietro Poolo di S. Gióvanni Evangelista.
403
[S. BONAVENTURA.] Incipit uiridarium consolationis. — i.
[Prologus] : Quoniam ut ait apostólas petrus spiritu sancto ...
ELOR. IV, 264 (fol. I a), -7-2. [Textus]: Quoniam omne peccatum
trahit originem ... ELOR.^IV; 264 (fol. i b) ... nec lignis-nutritus sed
creatus semel permanet senilper (fol. 79 v. a). — 3.. [Tabula] (fo-
lio 79 v. a).
18
274 Biblioteca Nacional. (403 - 405
Ene: Tafilete rojo, hierros dorados, lomo cuajado, cortes jaspeados, si-
glo XVIII, 280 X 205, como la del ms. 16. Tejuelo: VIRIDARIUM CONSO-
LATION.
OUtru: A. 106.
Proc: Iglesia Metropolitana de TOLOSA. Biblioteca Real.
En el folio 81 v.: Extracta de Registro beati GREGORI pape, que ocupa el folio
entero. En el fol i : Est ecclesie Metropolitane Tholosanae. Y en el folio 80
se repite: Iste liber est Capituli ecclesie Matropolitanae Tholosanae, liniciales
en rojo y azul con salidas marginales, llamadas y capítulos en rojo. Los fo-
lios I y II contienen un calendario.
404
I. M I C H E L E S O R I A N O . Relatione del darissimo Messer MicM
Soriano ñtornato ambasciatore dal serenissinw Ré di Romani (fol. i).
II. M A F F E O V E N I E R I . Relatione di Constantinopoli, l'anno 1582.
(fol. 109). — III. A N T O N O M I L L B D O N N E . Historia del Sacro
Concilio di Trento scritta per mano di monsignore Antonio Milledon-
ne, secretario del Consiglio di Venetia (fol. 175).
Olim: E, 93.
Proc.: Biblioteca de FELIPE V.
En el fol. 1 dice, con letra del s. xviii: Embajada de Alemania por la república
de Venecia.
405
[S. I S I D O R O , ARZOBISPO DE SEVILLA. Del Soberano Bien]: Sobera-
n o bien Dios es ca es syn mudamiento ... (fol. 3 v) ... (fol, 3 v.) ...
con grand alegría los Res^iue en sy. Finito libro sid laus gloria chris-
to. El señor de los cielos ihesu christo aya buen grado pues que este
libro de sant ysydro es acabado e al que lo escryuyo dios le de buen
405 - 4o6) Inventario General de Manuscritos. 275
5". XV (1475). 118 fols., papel, 263 X 190, 38 líneas, 2 X 105; caja,
185 X 105.
Ene.: Holandesa, 271 X 203. Tejuelo: S. ISIDORO. D E SUMO BONO.
Olitn: A. 114.
Es la traducción castellana de PEDRO LÓPEZ DE AYALA. Copia en letra cortesa-
na hecha en TAVIRA DE DURANGO en el año 1475, con apostillas marginales,
índice de capítulos en el folio i. Márgenes restauradas, huellas de la polilla,
espacios en blanco para las iniciales y minúsculas en su lugar. Foliación arábi-
ga y 2 guardas al principio y 2 al fin.
406
Livro de regra e observancias regulares e diffmgoes da ordem mili-
tar de nosso Señor Jesuchristo e dos privilegios dispensaqoes, indul-
gencias, grabas e inmunidades concedidas a ella pollos santos padres
e santa See apostólica e reis catholicos, feito por mandado del rey
dom Anrrique ... como perpetuo Administrador ... pello doutor P E -
DRALVAREZ (fol. 2). — I. Regra e diffingoes de ordem do Mestrado
de nosso Señor Jesu Christo (fol, 5 v.): ...Desembro. Antonio Car-
neiro o fez anno de noeso senhor Jesu Christo de mil e quinhentos e
tres (fol. 51 V.). — II, Privilegios, liberdades e gragas concedidas
pollos santos padres a a orden da cavallaria do Templo (fol. 52). —
III. Siguemse os privilegios de que goza a ordem de Calatrava os
quaes foraom cottcedidos a esta de nosso señor Jesuchristo na bulla
da institu(ao della (fol, 60), — IV, Privilegios e liberdades pellos
santos padres especialmente concedidos a esta orden de nosso Señor
Jesu Christo (fol, 65 v,). — V. PrivÜegios concedidos pollos Reis
aos comedadores cavalleiros e persoas da ordem (fol, 68),
OUm: D. 129.
Proc: Biblioteca de FELIPE V: 14-2. Biblioteca Real: 4. i. Después en Biblio-
teca Nacional: D. 119.
En el fol. I hay una cruz en rojo con la leyenda siguiente: Ecce crucem do-
mmi nostri Jesu-Christi, fugite partes adversae.
407
Parvus tractains de praetensa a rege Galliae in ómnibus sui regni
ecclesiis regalia. — I. Decretum concilii Lugdunensis secundi cele-
bran anno domini 1274, permitentis in aliquibus ecclesiis regaliam
(fol. 2 V.). — n . Quid hic, et nunc inteUigantur nonúng Regaliae, et
an licita regi Galliae et quede illius fundamentum, totiusque materiae
discussio (fol. 3 V.). — III. Regalium seu regaliorum confutatio (fo-
lio 67). — IV. De regalia competenti regí Franciae in ecclesiis vcu
cantibus illius regni (fol. yy). — V. Memoria circa l'affare delle re-
gaglie (fol. 115). — VI. Riflessioni sommarie sopra la scritture la-
tina Regalium seu regaliarun% (fol. 205). — VII. Libro 6° di diverse
materie, tittdo 12 delle cantioni feudali, e censuali. CARLO 9.° a P A -
RiGi ncl HENNARO del 1563 (foL 227). — VIII. Sicut rugitus leonis,
ita est terror regis: Jus della Regalia .., (fol. 243). — IX. Ristretto
delle cose occorse nell'affare delle Regalía (fol. 265). — X. Consti-
tiito del Signare della BORDÉ, segretairio del defonto vescoz'o di P A -
MiERS e suo agente in Roma nel quale si contengono le rispaste date
dalui alVintendents dMa provin-cia di LINGUADOCA, in ordine al ne-
gotio della regalia (fol. 284),
408
I. HONORATO BONET. L'arfer^ des bataÜles (fol. i). — II. Ce
sont les sermones et ordonnances qm se appartiennent a gaiges 4^
batailles fait par querella selon les constjitupions faites par le bonroy
4o8 - 410) Inventario General de Manuscritos. 277
PniLitE dé Fratice (fol. 184). — III. Libre que enseigne et aprent he-
raux nobles et autrex a Uaysoner armes et plusieurs mitres nobles et
botines chases (fol. 206).
409
I. Relatione di Epagna Intitolata ia Capitana del Signar F E -
DERICO BADOIVLETO ritornato Ambasciatora da CARLO QUINTO, et dal
Re Fiwppo suo figliuolo. L'anna 1561 (fol. 139). — II. Relatione
del Regno di Portogallo, e su Historia, 1577 (fol. 383). — III. His-
toria di Portogallo raccolta in Breue compendio (fol. 398). — IV. Re-
latione per una lettera delle cagioni che mossero alVimpresa d'África
il Re di Portogallo et il séquito della Battaglia l'Anna del 1578 (fo-
lio 423). — V. Questa e Ulnformatione summaria del Principio c
Progresso della Conuersione, ch'anno hauuto i Giudei nell Regno di
Portogallo e l'occasiane che hanno dato in jar metter l'Inquisitione
sopra di loro l'Anno 1564 (fol. 432).
410
I. [ALVARUS PAULUS CORDUBENSIS] Incipit liber scintilla-
rum priwnus diuersarum sententiarwm distictus (sic) per Ixxviiii capi-
tula: Dominus dicit in euangelio. Maiorem caritatem neme ... (fo-
lio 2) ... ita ex diuinis eloquiis interior homo nutritur ac pascitur
278 Biblioteca Nacional. (410-411
S. XII. 14Ó fols., pergamino, 255 X 150, 26 líneas; caja, 190 X 105.
Ene.: Tafilete rojo, hierros dorados, lomo cuajado, s. xviii^ 268 X 160.
OUm: A. 118.
Froc: Biblioteca Real.
Cfr.: LOEWE-HARTEL, 5 . P. L. Hs., 351.
411
I. INNOCENTIUS III, PP. Incipit liber de miseria hominis compo-
situs a domino alotario sanctorum sergii et bachii diácono cardinali
qui postea innocentius tercius appellains est: Domino patri karissimo
petro dei gratia portuensi episcopo lotharius indignus diachonus ...
(fol. I b). Quare de uulua matris egressus sum ut uiderem labo-
rem ... P. L., ccxvii, 701 (fol. i v. a) ... et ignis arden^ in sécula se-
culorum. Amen (fol. 26 b). — ALBERTANUS BRIXIENSIS. Li-
ber de amore et dilectione dei et proximi et aliarum rerum et forma
uite: Inicium mei tractatus sit in nomine domine a quo cuneta bona
procedunt ... Doctrinam igitur audire debes ut babeas scientiam ...
(fol. 27 a) ... ad quod ille nos perducat qui sine fine uiuit et regtiat.
amen. Explicit liber de amore et dileccione dei et proximi et aliarum
rerum et forma uitae quem Albertanus causidicus brixiensis de hora
sánete agathae compilauit. Anno domini m"xxx'viii mense augusti.
quo anno et mense obsidebatur Ciuitatis brixiensis per feridricum
imperatorem indictione undécima (fol. 61 v. a). — III. ALBERTA-
NUS BRIXIENSIS. Liber de doctrina dicendi et tacendi. Initio me-
dio ac fine mei tractatus adsit gratáa spiritus amen ... (fol. 61 v. a).
Requires ergo in animo tuo a te ipso quis es quis dicere uis virum ...
(fol. 61 V. b) ... ad eterna gaudia nos faciat peruenire. amen. Expli-
cet liber de doctrina dicendi et tacendi ab albertano causídico bri-
411 - 412) Inventario General de Manuscritos. 27^
412
I. ESCIPION DE CASTRO. Compendio dell'institutione del Pren-
cipe di Don Scipio di Castro (fol. i). — II. Instruttione, et Auuerti-
tnenti al ... cardinal MONT'ALTO sopra il modo col quede si possa et
debba ben gouernare como nepote di Papa (fol. 34). — III. JUAN
FRANCISCO PERANDA. Instruttione ail'Illustrissimo Signor PiE-
TRO CAETANO nella andata cUla guerra di Fiandra sotto il PRENCIPE di
PARMA (fol. 68). — IV. Instruttione al Signor Don ANÍBAL DI CAPUA
per la corte Cesárea (fol. 90). — V. JUAN FRANCISCO PERAN-
DA. Instruttione, et auuertimenti aU'Illustrissimo Signor ANIBAI,
CAPUANO destinato ... per nuntto al ... prencipe o duce di Venetia
(fol. 98). — VI. Ricordi per ministri de Prencipi in genérale (fo-
lio 113). — VIL Alcune osseruationi di secretaria (fol. 125). —
VIII. Discorso ad uno amico del modo di parlare (fol. 141). — IX.
Discorso come meritamente si deue daré al DUCA DI FIORENZA il titolo
di Gran Duca (fol. 144). — X. ANOEL NICOLINI. Lettere ... á
diversi cardinali et signori guando fu promosso al cardinalato [Año
1565] (fol. 151). — XI. Giuditio sopra le scritture passate fra Micer
G10VANNI FRANCESCO LOTTINO et Micer F E L I P E GUALTERIO Circa
28o BibUcteca Nacional. (412-414
413
Codex legum longobardorum. — i. In nomine domini. Incipit origo
gentis longobardorum: Id est sub consule qui dicitur ... (fol. i v.) ...
quod deo opitulante ciipimus et ulterius non fiat (fol. 161). —
2. ítem pauca de Glossa (fol. 161).
Olim: D, 117.
Proc: Biblioteca de FELIPE V. Despuési en B. N.: Vitrina 20, 3.
Eji el folio I, firma de DIEGO DE COLMENARES con la indicación de haber cos-
tado 8 doblones. En el mismo folio: Leges longobarde, y la firma de MARINI
FRETZE P . 1534, que se repite en varios folios. Iniciales iluminadas, miniatu-
ras en los fols. 16, 141, 148 v. y 157. Mutiladíi la inicial del folio i.
Cfr. BORDONA, MSS. con pinturas, I, 247, núm. 467.
414
Trattati della regalía di Francia. — i. Responsum cardinaüs de LUGA
in causa regaiiarum occasione nuperi dissidü contra gallos ex una, et
ex altera S. Sedis, et exceptionibus marginalibus sacrae congregatio-
nis a papa INNOCENTIO XI specialiter deputatae anno 1682 (fol. i).—
2. Confirmatio a Papa INNOCENTIO XI constitutianum I U L I I III,
Pío IV, GREGORII X I I I ac SIXTI V contra quoscumque habere et
414) Inventario General de Manuscritos. 281
Olim: E. 83.
Proc: Biblioteca de FELIPE V: 13-2.
415
[Rituale.^ Orationes dominicales de toto circulo anni.
Olim: C. 52.
Proc: Bibdioteca Real.
El texto acaba en el folio 226 v. Sigue el calendario desde el folio 227 al 232
vuelto. En el folio i hay la nota siguiente: Nos don GASPAR GAÍLCERÁN DE
CASTRO PINOS Conde de QUIMERA, Vizconde de EVOL y AIQUERFORADAT por
la gracia de Dios. Hacemos fe y verdadera relación que este libro manuscritoi,
en pergamino le tenemos por del Vizconde de YLLA Y CANET don PEDRO DE
FINOS como da yndicios de haberlo sido por el acto que en el dorso de esta hoja
se contiene el qual le hallamos en las escrituras del Archivo de nuestro Castillo
de QUIMERA para que conste de la verdad mandamos hacer la presente relación
de mano agena y firmada de la nuestra en FRES a xiiiiiii DE MAIO MDCXXI
(sigue firma autógrafa) el Conde de QUIMERA. Al verso de este folio i está el
415 - 417) Inventario General de Manuscritos. 283
416
{Expositiones Theologicae] : Et nota quod didtur christus constare
ex corpore et anima ... (fol. i) ... tria supponuntur tres unitates
proprietatum (fol. 141).
5. XII. 141 fols., pergamino, 126 X 116, 28 líneas; caja, 172 X 120.
Ene.: Tafilete rojo, hierros dorados s. xvii, 265 X 175. Tejuelo: Exposi-
TioN, THEOLOG,
Olim: A. 117.
Es la obra un conjunto de comentarios sobre la Biblia, Santos Padres, y diver-
sas materias de teología. En las dos hojas de guarda de pergamino al principio
y en las dos del fin, en letra del s. xiii, comentarios gramaticales. En el folio
49 V., gráfico sobre la Encarnación. Abundantes notas marginales e iniciales
en colores.
Cfr.: LOEWE-HAKTBL, B. P. L. HS., 351.
417
[S. lOHANNES CASSIANUS. CoUationes. Collatio III, caput V]...
conuersi quippe quibus hanc ipsam occasionem qua compungeren-
tur ... p. I,, x u x (fol. I ) ... [incompleto, Collatio X, caput XII]
uersiculi uolutatione a cunctis uisibilium terminis emigrare (fol. 72
vuelto).
Olim: A. 157.
Entre los fols. 56 y 57, falta desde el capítulo XVI de la Collatio VIII hasta
el VI de la IX. Iniciales y capítulos en rojo.
284 Biblioteca Nacional. ' (418-419
418
I. Politiche di Stato necessariissime per signori che praticano le corti,
e nwlto gioueuoli a Ministri de Prencipi per tirare a buon fine qxuU-
siuoglia negotiato (fol. i). — II. Instrnttione All Ambusciator Catto-
lico per i trattati di questa Corte per sapefsi ben gouernare negl'in-
teressi della sua Corona (foL 75). — III. Discorso Al Signare Don
Luigi d'Aro concemente li Cardinali Devoti alie Corone, fatta da
Persona confidente della Corona di Spagna (fol. 89). — IV. Ins-
truttione a Monsignore Illustrissimo e Reuerendissimo Piccolomini
Destínalo Nuntio ordinario dalla Santita di Nostro signore Alessan-
dro settimo Apresso la maestá del Re Christianissimo in Francia (fo-
lio 128). — V. Relatione Della Nascita e corso della vita del Cardir
nal Giulio Maszarino. Dal giorno de suoi natali fino al presente Anno
1659 (fol. 148). — VI. FILIPPO GHISOLZI. Copia, hettera sdtit-
ta da Filippo Ghisolzi Deuotissimo Seruitore dal Re christianissimo
Essortandolo a far retirare le sue Truppe daU'Impresa di Milano, e
swo stato l'anno 1659 ... (fol. 241). — VII. Relatione Della causa
per la guale la Regina Cristina di Suetia ha fatto ammassarc il signo-
re Giouani Rinaldo Monaldeschi suo Caualeriso Maggiore (fol. 247).
VIII. Instruttione a Prencipi del modo col guale si gouernano li Pa-
dri Gesuiti (fol. 255). — IX. Relatione Del discacciomento de Padri
Gesuiti dall'Isola di Malta da quel Gran Mastro (fol. 295).
419
I. BERNARDUS [COMPOSTELLANUS.] Incipiunt casus decre-
talium a magistro bernardo compilati: Rex pacificus praemissa salu-
tatione ... (fol. 4 a) ... et immo aib alus ecclesiis est prohibendum Non
regulara huius tituH notabiliter notanda. Expliciunt casus decreta-
lium secundura bernardum. Opere completo sit laus et gloria Christo
(fol. 132 V. b). — II. BARTHOLOMAEUS BRIXIENSIS. Inci-
419 - 4*1) Inventario General de Manuscritos. 285
Olim: C. 49.
Proc: Iglesia de MESINA. Biblioteca de FELIPE V, 14-1. Después en B. N.:
C.4(?)
En el folio i de papel, donde ietnpieza la numeración, en letra del s. xvii:
Ene: Pergamino verde, hierros dorados, cifra DUQ'UE DE UCEDA, S, XVIU,
360 X 270.
Decretalia GREGORII cotnpilata A. RAMUNDO PEGNAFORT. Siguen 2 folios, el
primero ilegible por borroso en su primera cara y los restantes con índice. E'ji
el folio 233 hay la nota: Isfe liber est mei NICOLAI COSTHA canonici ntessinen-
sis. Iniciales en rojo y azul.
420
G O F F R E D U S [ T R A N E N S I S ] . Incipit apparatus Goffredi super
compilatione decretalium: Gregorius nonus uolens quinqué compila-
tiones extrauagantium in unam ... (fol. 2 a) ... clericus de electione
qualiter Groffredus (fol. 148 b).
Oim: C. 15.
En el folio i de papel, donde empieza la numeración, en letra del s. xvii:
M. GOFFREDI Super Decretalium. Iniciales y títulos en rojo.
421'
IOHANNES FAVENTINUS. Summa ... super concordantiis —
I. O pus lohannis facentini. [Index] (fols. 3 aH24 v. b). — 2. [Tex-
286 Biblioteca Nacional. (421 - 433
Olim: C 41.
Proc: Biblioteca de FELIPE V: 14-1.
En el folio i de papel, donde empieza la numeración, en letra del s. xvii:
loANNis FACONTINI Concordantia Canonwm. En el fol. 2: Umts de librís duo-
decim qui est domini ANGELÍ. LOS dos últimos folios en blanco. Iniciales, cal-
derones y títulos en rojo.
422
B E R N A R D U S [ O O M P O S T E L L A N U S . Castis decretalium]. —
Incipit liber decretalium: De summa trinitate et fide catholica: Rex
pacificus. premissa salutatione sic ... (fol. 5 a) ... non regulas huius
tituli notaibiliter notandas. Explicuunt (sic) casus bernardi super de-
cretalibus (fol. 176 v. b). — 2. Hec est tabtUa ... (fol. 177).
Olim: C. 50.
Proc. Iglesia de MESINA. Biblioteca de FELIPE V, cajón 2.", orden i.% núme-
ro 11, y 14-1.
En el folio de papel donde empieza la numeración, en letra del s. xvii; Decre-
talia gregoriana a Raymundo de Peñafort Compilata. El folio 2 con proceden-
cias y algunas notas. El 3, 4 y 178 en blanco. Iniciales en rojo y azul, y títulos
en rojo.
423 - 4*7) Inventario General de Manuscritos. 287
423-426
DAMIANUS URSINUS. De iure regio. — i. De iusto regum titulo
líber primus (ms. 423): Quia regens est nobilius ... (fol. i) ... place-
re possin imperet quod volet (fol. 565 v.). — 2. De suprema regum
polestate liber secmidus (ms. 424): Etsi regia potestas supremaque ...
(fol. I ) ... reficere et recreare conati sumus (fol. 645 v.). — 3. De
legitima regum successione liber tertius (ms. 425): Cum de generali
consuetudine ... (fol. i) ... successionis. Regum faceré videntur
scripsi (fol. 574 V.). — 4. De iuribus regum, praecipuis liber quartus
(ms. 426): Cum partibus sit orbis catholicorum ... (fol. 7) ... boni
consulere dignetur (fol. 75 v.).
S. XVI. 4 vols., 581, 669, 595, 738 fols., respectivamente, papel, 335 X 225.
Ene.: Pasta española, hierros dorados, s. xix, 340 X 235. Tejuelo: UR-
siNus DE I U R E REGIO.
427
S. RAYMUNDUS DE PENNAi^DRT, o. P. [Summa de poeniten-
tia et matrimonio cum notis IOANNIS DE FRIBURGO]. — i. Incipit pro-
logus. Qvoniam ut ait leronimtts secunda parte naufragium tabulas
est culpam simpliciter confiteri ... (fol. i a) ... caritate fraterna co-
rrigas et emendes. Explicit prologus (fol. i v. a). — 2. Incipiunt capi-
tula primi libri (fol. i v. a). — 3. [Textus] : Quoniam ínter crimina
ecclesiastica symonica heresis obtinet priimim locum ... (fol. i v. b)...
ueniam postulans a lectoribus ut que corrigenda et addenda non inui-
288 Biblioteca Nacional. (427 - 428
Olim: C. 39.
Proc: Biblioteca Real.
En los 2 folios primeros de guardas en pergamino, en letra del s. xv, un dieta-
rio monástico. Iniciales en color con rasgos caligráficos y salidas marginales.
En los fols. I y 215 iniciales miniadas con orla. Los fols. 213 y 214 en blanco.
Cfr.: BORDONA. Aííí. con pinturas, I, 248, núm. 469.
428
1. Hec sunt IIII concilla principalia: Constantinopolitana synodus sci-
licet Nycena, Bphesina, Calcedonetisis. — i. [Tabula'] (fols. 4 a-12).
2. Hec sunt quattuor comilia principalia ... Clemens iacobo domino
et episcopo episcoporum regenti hebreorum sanctam ecclesiam hiero-
solimis ... (fol. 12 V.) ... statuimus fieri sicut superius prenotauímus
antiquos imitantes patres (fol. 127). — II. Ex decretis G R E G O R I I pa-
pe VIL Incipiunt decreta summi pontificis urbis rome piissimi G R E -
GORii VII de prediis ecclesiasticis tam a clericis quam a laicis acceptis
uel accipiendis iniuste: Quicumque militum uel cuiuscumque ordinis
uel professionis persona ... (fol. 127) ... exorta fuerit abbatum alio-
rum consilio siue iudicio finiatur. Explicit liber Deo gratias. Amen,
(fol. 130 V.)
Olim: C. 40.
Fróc-Biblioteca Real.
En el folio I de papel, donde empieza la numeración, en letra del s'. xvii: Con-
438-43o) Inventario General de Manuscritos. 289
cüia constantinopolitana. En el folio 131 copia de una carta latina sobre el setir
tido místico del altar. Iniciales en color, epígrafes en rojo. Anotaciones mar-
ginales en rojo. Los folios 2, 132 al 135 en blanco.
429
BERNARDUS DE NEAPOLI. Dictamina: Incipiunt dictamina Ber-
nardi de Neapoli domini pape Notarii. Exhortado ad Regem ut Sa-
rracenos de era sua expellat, Judeás publica officia non committat et
•blasphemias eorum compescat, ecclesias et ecclesiasticam libertatem
non opprimat, et ecclesiam de nouo fundatam dotet. Regí Aragonum
Illustri. Agit nec immerito mater ecclesia dum letanter tua magnifica
gesta ... (fol. 7) ... perfectus quem de nostra promotione sub spe
clementie diuine supponis filiali affectu matri (fol. 151 v.).
5". XIV. 151 fols., pergamino, 3121 X 225; 40 líneas; caja, 238 X 163.
Ene. Tafilete avellana, hierros dorados, lomo cuajado, cortes jaspeados,
s. XVIII, 330 X 330. Tejuelo: BERARDI DICTAMINA.
Olim: C 52.
Los fols. 1-6 continene el índice de la obra. Iniciales en rojo y azul con rasgos
caligráficos. Títulos y calderones en rojo. Apostillas marginales.
430
Privilegios de la ciudad de Cáceres. — i. Armas de Cáceres (fol. 5).
2. FERNANDO II de León dona vatios heredades a PEDRO FERNANDI
maestre de la orden de Santiago, en 1171 (fol. 8). — 3. Prólogo para
la historia de Cáceres (fol. 9). — 4. MARQUES DE ACRÓPOLIS.
Discurso genealógico e introducción a la historia, dirigidos a FRAN-
CISCO DE Ui<i.OA GotFiN en 1674 (fol. 15). — 5. Explicación del fue-
ro (fol. 22). — 6. Obispos de Coria desde el año 1231 (fol. 25). —
7. Privilegio de ALFONSO IX en que hace franca la villa de Cáceres
(fol. 31). — 8. Fundación de los Templarios (fol. 37). — 9. Avenen-
cia, en 1252, entre los Templarios y el concejo de Cáceres para que
cesasen por ambas partes los robos y muertes (fol. 40). — 10. AL-
FONSO X, REY DE CASTILLA. Carta de 1264 para componer las con-
1»
290 Biblioteca Nacional. (430
vilegio de JUAN II, en 1408, que confirma los fueros y privilegios da-
dos a Cáceres por AO^PONSO IX de León (fol. 249). — 52. Privilegio
de JUAN II, de 1420, que confirma otros anteriores (fol. 251). — 53.
Privilegio de JUAN II, de 1426, que concede a la Aliseda la exención
de pechos y derramas que haga Cáceres (fol. 265). — 54. Pleitos de
Cáceres con el Arroyo del Puerco sobre jurisdicción de términos y
mudamiento de mojones, en 1436 (fol. 271). — 55. Carta de los R E -
YES CATÓUCOS para que los pertenecientes a los obispados de Bada-
joz y Coria ayuden a los comisarios de cruzada a recoger la limosna
dedicada a la guerra contra los moros de Granada (fol. 274). — 56.
Cácereá ganó ejecutoria en 1510 contra los señores de Molinos; plei-
to sobre términos entre Cáceres y Arroyo del Puerco (fol. 278). —
57. Carta ejecutoria ganada por Cáceres contra el concejo y orden de
Alcántara en 1496 (fol. 279). — 58. Sentencia en favor de Cáceres
y contra el Maestre de Alcántara sobre la dehesa de Castellanos en
1490 (fol. 282). — 59. Merced que, hace JUAN II a su hijo de la villa
de Cáceres, en 1445, juramento de dicho principe, protestas de la
villa y modo de recibirle por señor (fol. 285). — 60. Sentencia arbi-
tral entre Cáceres y DIEGO DE MAYORAZGO sobre amojonatniento de
las dehesan de Mayoralgo y Mayoralguillo, en 1448 (fol. 302). —
61. Privilegio de ENRIQUE IV, de 1455, confirmando a Cácefes los
privilegios que le diera ALÍONSO IX de León (fol. 319). — 62. D. GU-
TIERRE DE SoLÍs, conde de Coria, señor del Portezuelo, renuncia en
1469 en los caballeros de Cáceres el privilegio que tenia de E N R I -
QUE IV sobre el alcabala de la hierba de las dehesas de dicha villa
(fol. 325). — 63, Privilegio de ENRIQUE IV en 1471 para que los de
Cáceres no paguen alcabala de la hierba de las dehesas para siempre
jamás (fol. 329). — 64. Carta de los REYES CATÓLICOS de 1475 agra-
deciendo a Cáceres haber levantado pendones por ellos (fol. 339). —
65. Los testamentarios de D. MiGUEi< DE SOUSA, conde de Barcelos,
venden a Cáceres la casa y aldea de Alpotreque, en 1350 (fol. 344). —
Carta de seguridad que los REYES CATÓLICOS dieron confirmando a
Cáceres el privilegio de las hierbas en 1475 (fol. 346). — 67. Reque-
rimiento a Cáceres en 1475 para que cdce pendones por los REYES
CATÓLICOS (fol. 347). — 68. Juramento qué hizo DOÑA ISABEL I^A
CATÓLICA en Cáceres, en 1477, de guardar sus privilegios (fol. 352).
69. Noticia de una bula obtenida por la orden de Santiago contra al-
gunos cebolleros de Cáceres en 1478 (fol. 354). — 70. Noticia de
sentencia y licencias dadas por los REYES CATÓLICOS sobre finccLs de
43o) Inventario General de Manuscritos. 21^^
Cocer es, de 1479 a 1485 (fol. 356). — 71. Los REYES CATÓUCOS
confirrtian en 1482 y 1488 o Cáceres los privilegios otorgados por
ellos mismos anteriormente (fol. 358). — 72. Pleito de Cáceres en
1491 para no pagar montazgo (fol. 361). — 73 Querellas de Cáceres
contra el cobro abusivo del voto de Santiago en 1502-1521 (fol. 363).
74. Fuero y Ley municipal de Cáceres, de 1477 (fol. 365). — 75. Con-
firmación en 1479 del privilegio otorgado a Cáceres para no pagar
alcabala de la renta de la hierba de las dehesas (fol. 381). — 76. Or-
denaiisas y fuero municipal dados por los RBYES CATÓLICOS O Cáce-
res en 1479 (fol. 385). — 7"^. Noticia del acuerdo de pas con Portu-
gal, del desacuerdo entre la corte castellana y la pontificia sobre la
provisión de beneficios eclesiásticos con extranjeros, y de los prepa-
rativos para la guerra con Portugal, en Cáceres en 1479 (fol. 399). —
78. Carta de vecindad en Cáceres en 1481 o favor de D. FERNANDO
MoNROY y sus vasallos (fol. 402). — 79. Confirmación del privilegio
de los REYES CATÓLICOS dado en 1482 para confirmar los de la villa
de Cáceres y su fuero antiguo (fol. 406). — 80. Repartimiento de
cierta gente hecho a Cáceres por los REYES CATÓLICOS en 1485 para
la conquista del Reino de Granada (fol. 409). — 81. Noticia de la re-
cuperación de Plasencia en 1488 (fol. 412). — 82. Acuerdo entre Cá-
ceres y Alconetar sobre deslinde de términos en 1491 (fol. 413). —
83. Carta al maestre de Alcántara en 1481 y su respuesta sobre el re-
medio del agravio que padecían los cacereños en cuestión de pastos
(fol. 417). — 84. CARLOS I renueva en 1522 a los alcaldes y oficiales
de los concejos la prohibición de vivir en casas de prelados o de ca-
balleros y de obtener acostamiento, ración o quitación alguna (fo-
lio 422). — 85. Prohibición, en 1514, al corregidor y alcalde mayor
de Cáceres de nombrar fiscal (fol. 424). — 86. CARLOS I ordena, en
1547, que se guarde en Cáceres la alineación de las calles al construir
o reparar edificios (fol. 425). — 87. Se provee por CARLOS I en 1522
se guarde la antigua concordia entre Cáceres y Trujillo sobre apro-
vechamiento de leña en los términos de ambos pueblos (fol. 426). —
88. Jurisdicción del Principe de Asturias, D. JUAN, hijo de los REYES
CATÓLICOS (fol. 428). — 89. Reclamación y protesta de D. JUAN DE
SANDE y D. ALVARO DE RIVERA, en nombre de Cáceres, en 1497,
para que la posesión de la villa del Arroya por DOÑA BLANCA DE H E -
RRERA y el condestable D. BERNARDINO DE VEI*ASCO no perjudicase
los derechos de Cáceres (fol. 430). — 90. JUAN, INEANTE DE CASTI-
LLA. Corta de 1497, defendiendo a los cortadores de leña (fol. 437). —
294 Biblioteca Nacional. ' (430
Olim: D. 49.
El ms. está formado por los materiales originales que sirvieron a D. PEDRO
ULLOA GOLFÍN para imprimir en 1670 (?) el voluminoso tomo Piteras y privi-
legios de Cáceres^ del cual se conservan algunos ejemplares de capillas. Con-
tiene más documentos que el impreso.
431
I. Fueros de Castilla. — i. Estos son los capituUos del libro del fuero
que dio el Rey don Ferrando al Con^eio de Burgos segunt que se
cuenta en el prologo primero (fol. 2). — 2. E^te es el libro de los
fueros de Castiella. Et son departidos en algunas villas segund su
costumbre. Et cuenta en este prologo quel Rey Don Ferrando dio al
conqeio de Burgos: Por aquesto que los fijos de los Reyes e de los
principes ... (fol. 12) ... Et disia la hermana que ella la deuya auer
e jusgaron los alcalldes que las heredasse la tia de que viniera su pa-
trimonio i(fol. 105 V.). — II. Aquy se contiendan las deuysas que an
los señores en sus basallos: Desta guisa deuen los fijos dalgo de cas-
tiella pedir e tomar conducho ... (fol. 106) ... fagan lo los omes bue-
nos de la villa o del logar (fol. 121 v.). — III. Este es el libro que
feso el muy noble Rey Don Alfonso en las cortes de Nagera de los
fueros de Castiella: Título primero ... Este es el fuero de Castiella
que todo fijo dalgo que resorbiere soldada de su señor ... (fol. 122) ...
e los mesmos cabos que fizo en esta razón andando en este pleyto.
Aqui se acaba el fuero de castiella (fol. 163). — IV. ALFONSO X,
REY DE CASTIIVI^A. Testamento: Este es traslado del testamento que
fizo el muy noble Rey Don Alfonso ... (fol. 163). — V. [Relaaón
de una aparición milagrosa que tuvo ALFONSO X, en SEVILLA, 30 días
antes de su muerte] (fol. 172 v.). — VI Titulo por qual rosón los
fijos dalgo de Castiella tomaron el fuero del aluydrio (fol. 174 v.).
VIL [Fasanyas de Castiella, en numero de 21] (fol. 175 v.) ... Et
por esta rason se fasen muchos yerros (fol. 185).
Olim: D. 61.
Proc.: Biblioteca de FELIPE V.
Iniciales en azul y rojo. Títulos y tabla en rojo.
Cfr.: F. SuÁREZ, La col. de "Fazañas" del ms. 431 de la B. N. en A. H. D. E.,
1943.
432
I. Antineutralidad, Tratado y Discurso Jurídico Político En que se
prueua claramente que los Electores Principales y Estados del Impe-
rio Romano Germánico no pueden ser neutrales sino tener siempre
el Partido del Emperador contra cualesquiera Príncipes dentro y fue-
ra del Imperio. Compuesto, Por el bueno, y fiel Vasallo ... En el
año MDCXxx (fol. I ) . — II. [R. CONTÉ WARFUZÉ. Rapport
elevé a la princesse Isabel Clara Eugenia sur les requestes de plu-
steurs marchants contraires a la prohibition de fair venir au pays par
le port de Flandre marchandieses de poisson, en 1625.] (fol. 75). —
III. Monasteriorum et aliorum bonorum ecclesiasticorum in inferiori
Palatinatu, sub Moguntina, Wormatiensi, Spirensi diocesihus, fun-
dationes, reditus et occupationes (fol. 102). — IV. Noticia del Impe-
rio de Alemania, con el principio de la Dieta de 1653 y sus progresos,
disposiciones con que partieron de Ratisbona los diputados de los
Príncipes impeficdes y estado en que dejaron los negocios para resu-
mirlos en el próximo Congreso de Francfort y Dieta de 1656 (fol 124).
V. Infonnation sumaria sobre los derechos que tienen los Duques de
Baiuiera al electorado, que tienen usurpado los Condes Palatinos del
Rhyn (fol. 138). — VI. [Cédula del Emperador LEOPOLDO de Alema-
nia, para que ningún subdito tomase parte en la guerra de Portugal
contra España.] (fol. 144). ... VIL Brief discours touschant la spo-
liation, et restituHon, que pretend le Palatin Louys Philippe Ducq de
Zimmeren, Frere du Palatin Fridrich (fol. 146). — VIII. \_Lettre et
rapport eleves a la Princesse Isabel Clara Eugenia touchants a la ierre
et voyerie de Pleron, et si elles sont subjectes a l'empire ou au con-
seil de Brabant.] (fol. 173).
433
lOHANNES NYDER, o. P. Praeceptorium diuine legis in exposicio-
ne decdogi. — i. Incipit tabula praeceptorü diuine legis in exposi-
cione decdogi seamdum lohanem nider sacfe theologie professorem
ordinis predicatorum (fol. i a). — 2. Incipit prologus in exposicione
decdogi secundum fratrem lohanem nider sacre theologie professo-
rem ordinis predicatorum: Decalogi legem sacratissimam primum ...
(fol. 21 a). — 3. Incipit praeceptorium diuine legis capitulum primum:
Sunt igitur tria principaliter praenotanda praeceptorum ... (fol. 21 a)
... et unus deus benedictus in sécula amen. Explicit praeceptorium
diuine legis lohanis nider sacre theologie professoris eximii ordinis
praedicatorum conuentualis Nurenbergensis (fol. 228 v. a).
Olim: B. 92.
Proc: Biblioteca Real.
Iniciales, títulos y calderones en rojo.
434
PETRU.S AUREOLUS. Compendium literde textus totius diuine
scripture editum a fratre Petro Aureoli ordinis fratrum minorum et
ponitur primo commendatio sacre scripture in generali: Uenite ascen-
damus ad montem domíni et ad domum ... p. h., CLXXXiv, 367 (fo-
lio I a) ... mirre et thuris et uniuersi pulueris pigmentarii (fol. 68 b).
5. XIV. 68 fols., vitela, 307 X 210, a 2 columnas, 53 líneas, 3 X 74.' caja,
240 X 160.
OUm: A. 68.
Inicíales en rojo y azul con rasgos caligráficos. Calderones en rojo y azul.
Títulos en rojo.
300 Bibliffteca Nacional. (435-437
435
R A B A N U S M A U R U S , ARZOBISPO D E MAGUNCIA. Commentaria Ra-
bani Mauri in libros i-xv Regum.
S. XII. 151 fols. vitela, 300 X 200; caja, 213 X 118 y 200 X n o .
Ene: Pergamino verde, hierros dorados, cortes jaspeados, cifra del D U -
QUE DE UcEDA^ s. XVII, 315 X 205. Tcjuelo: S. SCRIP. L I B . REGVN.
Olim: A. 83.
Proc: Iglesia de MESINA. Biblioteca de FELIPE V. Después en la B. N.: A. 74.
Descripción en TORRE-LONGAS, Bíblicos, 253, núm, 72.
436
I. Calendañum (fols. s-8 v.). — II. C H R O M A T I U S ^ E L I O D O -
R U S , EPiscopi. Epístola ad Hieronymum presbiterum: Cttm religio-
sissimus Augustus Theodosius Mediolanensium urbem ... P. I,., X X ,
373 (fol. 9) ... et perfectius dei martyribus exhiben. Explicit epísto-
la ... (fol. 9 V.). — I I I . B. H I E R O N Y M U S . Rescriptum ... ad Chro-
matium et eliodorwm: Constat dominum nostrum lesum Christum
omni die martyrum suorum ... P. I.., XX, 374 (fol. 9 v.). — I V [Mar-
tyrologium Romanwm ad usum ecclesiae Secoviensis cum obituario
illustrium personarum hispanicarum.] (fol. 12).
S. XV-XVI. i + 136 fols., pergamino, 305 X 225.
Ene.: Pasta, hierros dorados s. x i x , 315 X 2(45. Tejuelo: MARTYROLO-
GIUM ROMANUM AD USUM ECCLESIAE SECOVIENSIS.
Olim: C. 56.
Capitales y orlas iluminadas en los fols. 9 y 12. Iniciales en color con rasgos
caligráficos y saMdas marginales. Títulos en rojo. En blanco los fols. I y i.
Cfr.: BORDONA. MSS. con pinturas, IT, 248, núm. 470.
437
I. [S. B A S I L I U S . Hexamerott]. — i. Bmpachius syndetice gernta^
ne dyaconisse salutem m christo: Religiosus simulque studiosus ani-
mus tue germanitatis ... P. I.., U i i , 8 6 7 ; P. G. XXX, 870 (fol. 4 a) ...
437) Inventario General de Manuscritos. 301
438
BOETHIUS. Presentís libri títulos torquacii seueríi comitís manlei ex
consulis patricii ordinarii boecii ueri illustres incipit liber de conso-
laciones filosophie. — I. [Liber prínius:] Carmina qui quondam stu-
dio florente peregi ... p. i,., LXIII, 581 (fol. i). — 2. [Liber secun-
dus:} Post hec (sic) paulisper obticuit atque ubi atentionem meam ...
p. h., t,xui, 657 (fol. 12). — 3. [Liber tertius:] Jam. cantum illa finie-
rat cum me auidiendi ... p. h., LXiii, 719 (fol. 25 v.). — 4. Liber
quartus:] Haec cum philosophia dignitate vultus et oris grauitate ...
304 Biblioteca Nacional. (438 - 440
439
ROBERTUS HOLCOT. Super librum Sapientie postilla.
440
GOFFREDUS TRANENiSIS. Summa canónica: Ineipit summa Go-
ffredi domini pape subdiaconi et cardinalis. Cum diuersitas intelligen-
tiam textus et nominumque obtenebrat et dum per eas infra et supra...
(fol. I a) ... et propterea malui repeti quam deesse. Gloria sit christo
de cuius numere sisto. Explicit summa domini Goffredi de Trani do-
mini pape cardinalis et subdiaconi (fol. 122 v. b).
Ene: Tafilete rojo, hierros dorados, lomo cuajado, s. xviii, 315 X 22^
Tejuelo: GOFFRED. SUMMA CANONIS.
Olim: C. 16.
Proc: Biblioteca de FELIPE V: 13-1. Después en B. N.: C. 34.
Iniciales en color, títulos en rojo. Algunas notas marginales.
441
P E D R O G O N Z Á L E Z D E M E N D O Z A , OBISPO D E SALAMANCA.
Lo sucedido en el Concilio de Trento. Desde el año 1561 hasta que
se acabó. Por D. Pedro Gongales de Mendoza, Obispo de Salamanca:
Y los pareceres que dio, en las cosas que se propusieron en él, en las
Congregaciones que ubo, desde que entró en T R E N T O , que fué a 30
DE NouiEMBRE de dicho año.
Olim: C. 42.
Proc: Biblioteca Real.
En el fol. I hay 4 sellos en tinta negra que dioen: Doctor JUAN ANTONIO MA-
r.ANO PALA protonotario apostólico. La primitiva paginación fué tachada y sus-
tituida por una foliación del i al 72. Algunos títulos en rojo y sepia.
442
[ A L P H O N S U i S D E C A R T A G E N A . ] Incijñt libellus qui dicitur
deffensorium unitatis christiane. Et dirigitur ... domino lohanni regi
castelle et legionis supremo domino nostro. Prologus: Scripseram
pridie vestrae regiae magestati potentissime princeps paucula que-
dara ... (fol. i) ... corrigere ac emmendare dignetur. Anno quinqua-
gesimo post quadringentos et mille ab incarnatione verbi eterni cons-
criiptum Sacri Romani Jubilei tempore pro et optato cúrrente. Deo
gracias (fol. 92).
OUrn: B. 89.
443
l O H A N N E S D E T A M B A C O , o. p. Líber de sensibilibus deliciis pa-
radisi. — i. [Incipit prima pars, incompleto al comienzo]: ...profi-
ciatur rationali claritate ab extrínseca luce cordis luminosi ... (fo-
lio I a) ... deo totius consolationis in sécula secculorum benedicto
Amen. Explicit liber de sensibilibus deliciis paradisi. In Curia Romana
per benerabilem patrem fratrem Guilermum Magistrum ac lectorem
Sacri Palacii; postea Cardinalem Hostiensem examinatus. E t per
ffratrem lohannem de Tambaco secrae theologie proffessorem ordi-
nis fratrum predicatorum Prouintie theutonie. Domus Argentinen.
Sanctissimo in christo Patri ac domino Domino Clementi Papae Sex-
to. Anno Domini Milessimo trecentesimo Quinquagesimo presenta-
tus. Ac Colonie per fratrem Henricum de monte dei preffati ordinis
studentem. Colonia. Anno domini 1404. Transcriptus. Deo gratias.
Amen. (fol. 106 v. b). — 2. Hic sequntur principia qtdbus consequeti-
tie et dedtictiones totius libri innittuntur Capitulo primo prime par-
tís: [ N ] a t u r a humana ... (fol. 107) ... secundum Aristotilem. E t sic
finis libri istius de sensibilibus delitiis Paradisi intitulati. Anno Do-
minini MILLESSIMO QUINCUAGÉSIMO QUINTO per JOHANNES M A R T I N I
de Aragón oriundum in decretis licenciatum ad honorem et seruicium
R. Patris et Domini Precipui beneffactoris sui Domini C. de Monte
Serrato tune Archidiachoni Sancti Laurencii in Eclesia Terracho-
nense nec non Sancti Domini nostri Papae Calixti tercii Confessoris
dignissimi in Roma Curia transcripti (fol. 120 v. b).
v9. XVI. 120 fols. + 4 de guardas, pergamino y papel, 290 X 210, a 2 co-
lumnas, 35 líneas 2 X 60; caja, 178 X 140.
Ene: Tafilete rojo, hierros dorados, lomo cuajado, s. xviii 305 X LET.
Tejuelo: TAMBACO D DELIC PARADISI.
OUm: B. 88.
Escrito en pergamino y papel que se alternan en cuadernos de varia distribu-
ción. Las iniciales de cada uno de los libros fueron cortadas; debían ser del
tipo corriente italiano de la época. Calderones en azul y rojo.
444 - 445) Inventario General de Manuscritos. 307
444
I. F R A N C I S C U S E X I M E N i g . Pastorale. — i. Reuerendissimo ¡n
Christo patri et domino domino hugoni digno dei gratia valentino
episcopo franciscus eximenii fratum minorum eius humilis seruus et
filius ... (fol. I ) . — 2. [Capitula: fol. i ] . — 3. Primo enim uidendum
est quid intelligi debeat nomine clerici ... (fol. i v.). ... ad eius re-
giam maiestatem contuendam feliciter in fine perducat amen. Exsplicit
pastorales reuerendissimi patris et domini hugonis episcopi ualentini
anno domini M°CCCCLX° (fol. 177 v.). — [B. R A Y M U N D U S L U -
LLIU'S. De articulis fidei:] Suscipiat sublimis apex reuerenda co-
rona ... (fol. 78) ... Actus fuit iste tractatus Rome anno domini MCC
NONAGÉSIMO SEXTO et completus ibidem in vigilia beati johannis bap-
tiste ... cui est honor et gloria per omnia sécula seculorum amen.
Exiplicit apostrophe (fol. 97 v.). — I I I . [Coluceiimi de saeculo et re-
ligione:] Memor fuit semper venerabilis et carissime frater postquam
te mundo sub tectum in sanctissimo cenobio ... (fol. 98) [acaba incom-
pleto:] ... prorsus miserie suspicione vel tristitia coniungamur. Pone
nunc (fol. 124 v.).
Olim: B. g6.
Pro.: Biblioteca de FELIPE V: 15-2.
Cfr.: P, MARTÍ DE BARCELONA, MSS. Franciscans de la B. N., E^tudis Fran-
ciscans, 1933, XLV, 349.
445
S. H I E R O N Y M U S . [Bxplanationes in Danielem, Aggaeum, Zacha-
riam, Malchiam, lonam, Michaeam, Nahunu, Abacuc, Sophoniam,
Amos et Abdiam.]
Olim: A. 96.
Descripción en TORRE-LONGÁS, Bíblicos, 238, núm. 6i.
446
S. T H O M A S A Q U I N A T I S . Cathena áurea in Euafigelium loannis:
Diuine uisionis sublimitate illustratus ... (fol. i a) ... faceré que uo-
lebat quia ipse est super omnia. deus benedictus in sécula, amen. Deo
gracias (fol. 132 v. b).
Olim: B. 46.
l>os dos folios de guardas del final contienen notación musical y pertenecieron
a otro códice del s. xii.
Cfr.: ANGLÉS, MSS. musicaks, I, 445, núm. 27 bis.
447
I. Aqui comienga un libro en el qual se contiene de como E U S E B I O ,
discípulo del bienaventurado S A N JERÓNIMO embió una carta a DAMA-
SO, obispo del P U E R T O e a TJÍEODOSIO, senador de ROMA, en la. qual
¡es embió desir de como finara SANT JERÓNIMO e los consejos e dotri-
nas que dio a el c a los otros frayles e los ntiraglos que Dios fiso por
el a su finamiento e después e primeramente pone la salutación e des-
pués procede poniendo el tratado (fol. i a). ... gracias a Dios por cuyo
querer e voluntad este libro fué comentado mediado y acabado e gra-
cias muchas al bienaventurado Sant Iheronimo por cuya devoción fue
rroman^ado, amen (fol. 58 b). — II. Bula de N I C O L Á S V de excomu-
nión de hereges y de sus secuaces. Roma 10 Kal. Mayo (22 A B R I L )
1451 (fol. 59). — III. [Empieza incompleto en el fin del capítulo 17:]
...a las cosas terrenales mas que el al^e por contemplación ... (fo-
lio 6 a) ... Aqui se acaba la primera collación del abbat Moysen de la
entención e de la fin del monje. E comiencance los capítulos de la se-
gunda collación de esse mismo vicio que fabla de la discrepción (fo-
lio 66). — IV. Aquí se comiengan los capittüos del abbat PANUNCIO
447" 4 4 8 ) Inventario General de Manuscritos. 309
Olim: B. 103.
Proc: Biblioteca Real.
En el margen superior del fol. I en letra del s. xvii: EUSEBIO Discípulo de
S. GERÓNIMO sobre la muerte del santo y Colaciones de los antiguos Padres.
Capítulos e iniciales de rojo y colores. Papel corroído por la tinta en algunas
hojas restauradas con papel transparente. Los 60 primeros folios llevan nume-
ración romana de la época y los restantes, cifras arábigais' del s. xviii.
448
I. Lettere scritte in materia del Concilio D I T R E N T O , 3 OCTUBRE I 561
A 19 FEBRERO 1562 (fol. I ) . — I I . Apertura del Coitcilio (fol. 39). —
III. Lettera del signare Cardinal MORONE al signar Cardinal B O -
RRO-MEO sopra lo spatio del Nuntío D B L F I N O T R E N T O , 10 OCTUBRE
1563 (fol. 57). — I V . Lettera delV arciuescouo SEPONTINO a monsig-
nor ViscoNTi, Vescouo de V E N T I M I G L I A . ROMA 17 MARZO 1562 (fo-
lio 67 V.), — V. Lettere delli sígnori legati del Concilio delli 7 del
mese D'AGOSTO 1563, Repetitio Comitis L U N A E circa deputationem
faciendam per nationes in canonum confectione (fol. 69). — V I . Let-
3IO Biblioteca Nacional. (448
Olim: C. 43.
Proc: Biblioteca de NICOLO CAPULEY.
En la margen inferior del fol. i hay un sello parlante junto al cual está la
inscripción que indica que el libro pertenece a la biblioteca de Nicoi.o CA-
PIH.EY.
449
J'. BONICONTRUS. De appellationibus: Scio domine quod non est
in homine via eius ñeque ... (fol. i a) ... adhuc idem et multo ... (fo-
•Ho 32 V. a).. [iSigue una adición de distinta mano que ocupa el resto
449" 45®) Inventario General de Manuscritos. 313
Olim: C. 44.
Proc: Biblioteca Real. Después en B. N. C. 46.
Letras de diversas manos. Algunas iniciales en rojo con adornos caligráficos.
El tratado núm. II a línea tirada. En blanco los fols. 51, 52, 112.
450
I. [BARTHOLOMAEUS A SANiCTO CONCORDIO. Summa de
casibus conscientiae] : Quoniam ut ait Gregorius super ezechielem
nullum omnipotenti deo tale sacrificium ... (fol. i a) ... diuina cle-
mencia de accusato de hiis. Explicit deo gracias (fol. 248 b). — II.
NICOLAUS DE CRACOVIA. De ratione et concientia sumendi
Corpus Christi: Multoruní tam clericorum quam laicoruní querela est
non módica ocupatio grandis et questio dubiosa ... (fol. 249 a) ...
beatitudinem supernam ad quam consequendam per uiatico datum et
nobis Corpus domini nostri ihesu cristi ... Amen. Explicit tractatus
qui intitulatur de ratione et concientia sumendi corpus christi editus
per uenerabilem magistrum Nicolaum de cracouia egregium sacre
theologie magistrum. Est in regno polonie ubi est quedam ciuitas in
qua est ecclesia catedralis que numquam cessat laudare deum (fo-
lio 258 b).
314 Biblioteca Nacional. (450-452
Olim: C. 59.
Proa.: Biblioteca Real. Después B. N.: C. 67.
Los fols. I y 2 con índice del tratado I. Iniciales y calderones en rojo con ador-
nos caligráficos a pluma, en negro.
451
I N N O C E N T i l U S IV, pp. Apparatus Decretalium. [Empieza incom-
pleto] : ...ti tam in priuatis quam in publicis contractibus iurat seruare
iusticiam ... (fol. i a) ... consuetudini qua prescribí non potuit non
supra de consuetudine in principio. Explicit apparatus decretalium
domini innocentii quarti (fol. 411 v.).
.S". XIII. 411 fols., vitela, 282 X 185, a 2 columnas. 56 líneas, 2 X " o ;
caja, 220 X 140.
Ene: Tafilete rojo, hierros dorados s- xviii, 300 X 120. Tejuelo: INNO-
CENTII APPARATUS DECRETALIUM.
Olim: C. 58.
Proc.: Biblioteca Real. Después B. N.: C. 53.
Falta la primera hoja de cada libro, excepto la del IV en la que sólo han cor-
tado la inicial. Iniciales miniadas, calderones y mayúsculas en rojo y azul; al-
gunas figuras grotescas en los margene?.
Cfr.: BORDONA, MÍ.T. con finUiras.l, 248, núm. 372.
452
P E T R U S J O H A N N E S T R I L L E S . De constantia, et bono palien-
tiae. Siue Commentarius ad librum Sctnctissimi Job Sacerdotis, Pro-
phete et Regis. Autore dacHssimo Magistro Petro Trille.^ 5edi.v Va-
lentinae praeposito dignissimo, et in Valentina lhiz'er.ñtate Sacra-
rum Scripturarum interprete.
Olim: B. 139.
Descripción en TOKRE-LONGÁS. Bíblicos, 1, 329, núm. 150.
453
I. J E R Ó N I M O D E M A R T P X . Forma de como se han de celebrar
las cortes en el reino de Aragón. Ha sido sacada de diuersos Proces-
sos antiguos y modernos, que en las Cortes hasta hoy tenidas se han
actuado. Año M D L X X X X I I (fol. i ) . — I I . J E R Ó N I M O D E B L A N -
CAS. Libro del modo de proceder en las Cortes de Aragón dirigido a
los Quatro Bragos compuesto por' Geronymo de Blancas chronista del
Reyno (fol. 88). — I I I . J U A N M A T Í A S E S T E B A N . Adióón {al
libro que cotnpuso Jerónimo de Blancas] hecha por Juan Maltas Es-
teban lugarteniente de Maestro Racional de Aragón (fol. 288).
454
Ordenanzas del principado de Asturias. — i. La Junta general de este
principado de Asturias y los caballeros procuradores que a ella fue-
ron, la ciudad de Oviedo, villas y concejos de este dicho principado,
ordenaron las cosas siguientes ... OVIÉDOJ 19 D I C I E M B R E I . S 9 4 (fo-
lio I ) . — 2. Relación que hizo SANCHO DE Y N C L Á N ARANGO, alférez
3i6 BiUicteca Nacional. (454 - 455
455
I. Memorial de FELIPE IV sobre reforma de abusos de la Curia ecle-
siástica, que entregaron al papa URBANO VIII, D . FRANCISCO DOMINGO
PiMENTEL, obispo de CÓRDOBA, y D. JUAN CHUMACERO Y CARRILLO,
en la embajada del año 1633; respuesta al memorial dada por Mon-
señor MARALDI de orden de S. Santidad, y réplica de los dos embaja-
dores citados (fol. I ) . — II. MELCHOR CANO. Parecer sobre la
guerra del papa PAULO IV, por el cual se movió el rey D. FELIPE a
enviar contra S. S. un ejército a cargo del DUQUE DE ALBA (fol. 79).
456
LUDOVICUS VARONA DE SARAVIA HUYDOBRO. Decis-
siones quinquaginta tatn in nobilitatis causis quam in Vectigaliutn
quae áb eo siwunl cum aliis iudicihus fuerunt iudicatae, et ab eo soluin
in lucem editae. — i. Index Decissionum quae in hoc códice conti-
nentur (fol. i-iv). — 2. Decissio i EMMANUEI, de A G U I R R E et M E N -
DioLA incala villae Alcouendas ... (pág. i ) . . . M A T R I T I in Aula mille
et quingenti dupplorutn (pág. 256).
OUtn: D. 187.
En la portada, folio I, ... alcantarensis ordinis Equitis, et in VALDIUIESSO
Burgensis Diócesis Cassalis de HTJYDOBRO maioris Parentis, et Doniini in P E -
RtíNTiNO REGNO Olim Diuorum PHILIPPI, et MARCI Colegii maioris Ciuitatis
SiMENSis coelesti clamyde insigniti, in eiusque florescenti Vniversitate Cathe-
drae Digestí Veteris tnoderatoris, nunc in PINCIANA Cancellería nobilitatum
aulae iudícis postea Senatoris, et AUSTURICIENSIS Príncipatus Guuernatoris et
ipsíus militiae Generalis Ducis et in Cancellariam' reversi ad Decanatum anti-
quitati erecti ex itide ad supremam ... Al verso del folio I, una nota pegada
con la portada transcrita y un escudo. En el folio último de guardas, al fin, se
repite como colofón la portada añadiendo: criminum aida. Firmadas algunas
decisiones.
457
Repertori deis furs y actes de Corts. — i. Taula deis Furs y actes de
Corts fets y otorgáis per la Sacra Católica Real Magestat de el Rey
D N . P H Í E L I P en les Corts Generáis per aquell celebrades en la Vila de
Mongó en lo any 1626 (fol. i ) . — 2. Repertori y abecedari deis furs
y actes de cort del any 1645 segons están manuscrits en poder del Se-
crefari deis tres estaments del Regne D O N J O S E P H O R T I (fol. 19).
OUm: D. 188.
Proc: Antes en B. N. D. 168.
3i8 Biblioteca Nacional. (458-460
458
Fueros de Aragón.
459
Corretio mamotreti super legendam sanctorum per anni circidum. —
1. [Tabula]: A'bmio. in asBumpsionem beate marie in sermone ioan-
nis ... (fol. I a) ... zoe in sanctorum fabiani et sebastiani (fol. 5 v. a).
2. Incipit correctio mamotreti ... In festo sancti saturnini thermas in
loca calida ... (fol. 9) ... dicitur inconueniens quod non congruit id
est non conuenit (fol 75 v.).
Olim:
"La. tabla del principio va a 2 columnas. En blanco los fols. 6 a 8. En el verso
de la hoja final de guardas: Emi presentem librum a domino costantio. pretio
9 ... 1460. I aprilis. Iniciales y subrayados en rojo.
Cfr.: LOEWE-HARTEL, B. P. L. HS., 396.
460
I. B. EUSEBIUS [CREMONENSIS]. Epistala ... ad episcopum por-
tuensem damasum et theodosium romanorum, senatorem de uita et
460-461) Inventario General de Manuscritos. 31Q
461
Controversiae de dogmate Imtnaculatae Conceptionis. ... i. Qugestio-
nes circa definitionem de Immaculata Conceptione (fol. 3). — 2. An
conveniat huic controversiae de peccato originali hoc tempore finem
imponi (fol. 12). — Exacta, vera, iuridica narratio inchoata in His-
pania utraque India, Italia devotionis erga Invmactdatam Conceptio-
nem (fol. 14). — 4. Memorial del CONDE BE MONTERREY a S. S. en
nombre de FELIPE IV, pidiendo la definición del dogma (fol. 76). —
5. Che si deue imporre silentio a grimpugnatóri dell' Immaculata Con.
cettione (fol. 100 v.). — Memoriale a GREGORIO XV delli domenicani
in materia di difendere la santificatione contra la Concettione (fo-
lio 106). — 7. NICCOLO RICHARTE. Memoriales del maestro fra
Nicolo Richarte, dominicano, detto il mostró (fol. 107 v.). — 8. P E -
DRO JUAN ZARAGOZA DE HERIDIA, o. p. Opusculum de
controversia Conceptionis. Rationes et propositiones patrum domini-
corum circa Conceptionem (fol. 126 v.). — 9. GREGORIO LE-
320 Biblioteca Nacional. (461 - 462
462
I. IGNACIO G A R C Í A , S. I. Certamen y distribución de premios en
el cucd los caballeros del seminario de la Purísima Concepción y los
alumnos de las escuelas de Calatayud darán indicios de sus progresos
en Gramática, Retórica y Poesía. Dedicado al Marqués de la Ensena-
da (fols. x-(íxvi; impreso). — II IGNACIO GARCÍA, s. i. Oratio
in regio bilbüitano theatro recitata (pág. 57). — III. IGNACIO GAR-
CÍA, s. I. Sonetos (pág. 140). — IV. ANTONIO TERRI. Triunfos
poéticos alcanzados siendo seminarista en la Purísima Concepción de
Calatayud, año 1753: epos, epigraiwmata, sanctorum laudes sermone
soluto, chria nonnulla, descriptiones variae, lyrica carmina, inscriptio-
nes et sanctorum elogia; versos castellanos: sonetos, décimas, roman-
ces, liras, etc. (fol. 161). — V. ANTONIOS TERRI. De illiterato-
rum infoelicitate. Oratio recitata aU Antonio Terri, die 18 OCTOBRIS
^^753 (P%- 33^)- — VI. In quaestionem, Sumnmlarum^: non repugnat
signum sui ipsius. Exordiola a fratre ANDREA GALÁN, SOC. Jesu, et
ab ANTONIO TERRI recitata, die 21 MENSIS DECEMBRIS ANNI 1753
(pág. 350). — VIL Mensales de Lógica. Por ANTONIO PUJASONS.
FRANCISCO GONZÁI,EZ, SOLDEVILLA, JOSÉ DE JOLDINI, GARCÉS y
CARNICERO. Año 1754 (pág. 354). — VIII. Catálogo de los nombres,
reinos y lugares de los Seminaristas del Real Seminario de Calatayud,
desde el año 1752 (pág. 415).
Olim: D. 216.
Casi todas las poesías del tratado IV son de asunto religioso, referentes a la
Virgen o a los Santos, pero hay también algfunas dedicadas a reyes de las ca-
sas de Austria y Borbón, a diversos autores latinos.
Faltan las págs. 332 a 335, 344 a 347, 368, 369, 458 y 459. Hay grabados en
los fols. IV, VI y XVII y frente a la» págs. 24, 112, 140, 176, 204, 240, 268, 280,
305,321 y 330.
463
Libro de memorias de pagos y salarios de criados, maestros de niños
y demás oficios concernientes a la casa de D. FRANCISCO JOSÉ DE I,A
RÚA. Empieza en el i.° DE ENERO DE 1758,
464
I. PEDRO DE VALENCIA. Para declaración de una gran parte de
la historia Apostólica en los Actos y en la Epístola ad Gaiatas, adver-
tencias de Pedro de Valencia (fol. 2 v.). — II. Epigrammata. — i.
Ad Christum Sacerdotem Máximum, Pastorem animarum (fol. 96). —
Ad sanctum viuificantem spiritum (fol. 96). — 3. Divo Petro Apos-
tólo (fol. 96 V.). — Ad Divum Paulum Apostolum vas electionis
(fol. 69 V.).
21
322 Biblioteca Nacional. (465 - 466
465
PETRUS TRILLES. Commentaria in Psalmos: Psalmus uigesimus
octavus...
Olim: B. 141.
Descripción en TORRE-LONGÁS, Bíblicos, 331, núm. 152.
466
I. PETRUS TRILLES. Cosmología Phisica Theorica Salomonis Re-
gis Ierosolvmdtani, siue Parénesis de contemptu mundi huvus et seculi
fuga. Commentarius ad librum Eclesiastes. Autore Petro Trilles Doc-
tore Theologo ac Profesore Valentino. Anno Domini 1619. Prohe-
mium: Salomonis nomina scripta ordo eorum scopus ... (fol. i). —
II. PETRUS TRILLES. Bpitalamium Sacrossanctutn Salomonis,
Regis lerosolimitani. Sive Theorica et Mística Theologia. Commen-
tarius ad Canticwm Canticorunt. Authore et interprete Sapíentissimo
Admodum Petro Trillesio, sacrosanctae Theologiae illustrissímo et
Doctissvmo Doctore nec non Sacrae Sedís Valentínae Bclesíae; meri-
tissima et dignissimo Praeposito. Anno 1620; Sacra philosophia tribus
voluminibus contenta in suas Partes Distributa. Libri Cantici
Canticorum, Gnosticorum error. Triplex genus. Discendi Scriptu-
rarum. Quem admodum philosophi ... (fol. 90). — III. PETRUS
TRILLES. De salute Salomonis Disputatio. Petro Johanne Trillesio
auctore: Crauis est controuersia inter sacros interpretes ... (fol. 221).
Olim: B. 142.
Proc.: Fondo antiguo.
Descripción en TORRE-LONGAS, 5ÍWÍCOÍ, 326, núm. 146.
467-47©) Inventario General de Manuscritos. 323
467-468
FRANCISCUS CAMPUZANO. QuaestionesSelectae Authore Doc
tore Domino Francisco Campusano Canónico Ecclesiae Magistralis
Sanctorum Martirum Justi et Pastoris atque in Complutensi Acade-
demia Primariae Cathedrae Moderatore dignissimo.
469
ANDREAS ENRIQUEZ DE VILLEGAS. Disputatio Theologica.
Utrum María sacratissvma Dei mater ex peccato Adae contraxerit de-
bitum origifialis peccati: Grauissima neo non difficillima haec dispu-
tatio ... (fol. 3) ... quod ipse minus probet dixerim', dictum indictum
esse voló (fol. 108 v.).
Olim: B . 148,
Proc: Biblioteca Real.
Eln el fol. I hay una dedicatoria de la obra, por su autor, a FELIPE 111.
470
I. FRANCISCUS CORNEJO, o. s A. Tractatus de Scientia Dei.
A. P. P. Francisco Cornejo Magistro Dignissimo Ordinis Diui Au-
gustini (fol. i). — II. [FRANCISCUS ARAUJO.] Materia de Pide
Dizrina (fol. loi).
471
/. lOHANNES CANTERO. Commentañi super Matheum euange-
Itstam a Doctore Joanne Cantero sacrarum litterarum interpraete in
Academia complutensi (fol. i). — II. LUDOVICUS DE LEÓN,
o. s A. Expositio in ecclesiastem a doctissimo Magistro fratre Lu-
douico de León Augustino monacho sacrarum litterarum interpraete in
ínclita Salmanticensi Academia 1579 (fol. 43). — III. CYPRIANUS
SUAREZ. Commentarii in Prophetam lonam editi a grauissimo et
eruditissim^ viro magistro Cipriano Theologiae professore in colegio
complutensi societatis Ihesu (fol. 132). — IV. CYPRIANUS SUA-
REZ. Commentarii is Prophetam Nahum eruditissimi inri Magistri
Cipriani sanctarum scripturarum interpretis in collegio societatis Ihesu
complutense (fol. 154). — V. CYPRIANUS SUAREZ. Interpraeta-
tio pscdmi 44. Authore Magistro Cipriano societatis Ihesu compluten-
sis (fol. 165). — VI. lOHANNES CANTERO. Dominicae Orationis
expositio per doctorem loamnem Cantero (fol. 176). — VIL In resu-
rrectionem Domini expositio (fol. 186). — VIII. lOANNES CAN-
TERO. Parabolae Buangelistarum enarratae a Domino loanne Can-
tero (fol. 188).
472
ALONSO DE MADRID, o. P. M. Arte para seruir a Dios, com-
puesta por el Padre Fray Alonso de Madrid de la orden de San Pran-
472 - 474) Inventario General de Manuscritos. 325
Olim: B. 157.
Al comienzo de la obra van las aprobaciones y licencia para imprimir, una
sin firma y la otra fechada en MADRID a 4 de AGOSTO de 1589 yfirmadapor el
P. PEDRO FERNÁNDEZ. En el fol. iio, al final de la obra, dice: En CORDOÜA
DOMINGO XXVII DE OTUBRE bispera de los santos Apostóles san Simón y Judas.
Año MDLXXXV y sesenta y dos de mi edad.
473
I. [S. GREGORIUS, pp. Diálogos. Empieza incompleto en el libro I
capítulo x i i i ] : ...ra alguna. Era en aquel monesterio ortelano un
monge ... (fol. i) [acaba incompleto en el libro iv, capítulo LXXXII] :
... Et de aquí paresia claramente sy non perdonaremos de coraron
las injurias que fueren fechas a nos aun aquello nos sera demandado
que nos era ya por ... (fol. 284). — II. S. AUGUSTINUS. Solilo-
quios. — I. [Tabula: fol. 284.] — 2. [Texto]: Entre todos los libros
que f ablan este libro de soliloquio de santo agostin me paresge de syn-
gular deuo9Íon ... (fol. 284 v.) ... en la gloria de mi dios e solos los
justos entran por ella. El libro de soliloquio es acabado gloria sea al
padre e al hijo e al espiritu santo amen (fol. 3,19 v.).
5". XV. 319 fols., papel, 203 X I3S; caja, 150 X 97. para el i, y 163 X
115 para el 11.
Ene: Pasta española, s. xix, 214 X 145. Tejuelo: S. GREGORIO. BREVE
SUMARIO DE LA MISA.
Olim: B. 160.
Iniciales, títulos y calderones en rojo.
474
I. Breve Sumario do que a Religiao christiam insina agerca do Sa-
crificio da missa: O sacrificio da missa e hu dos mais profundos mis-
326 Biblioteca Nacional. (474 "475
475
Manual de el Obispo, mi Señor. — i. Quatro espadas que tiene un
prelado pard refortnar (fol. 2). — 2. Manual de miserias y misericor-
dias (fol. 3). — 3. Siete medios y remedios que el Obispo dexa en-
comendados para conservarse en la gracia {fol. 4). — 4. Siete adver-
tencias a los curas que han de doctrinar a los labradores (fol. 5). —
5. Siete avisos a los confesores (fol. 6). — 6. Siete rem^edios para ven-
cer una persona en si una mala costumbre (fol. 7). — 7. Siete virtu-
des principales de un buen sacerdote (fol. 8). — 8. Siete daños de no
confesar las culpas sino de año a año (fol. 9). — 9. Siete utilidades
principales de la frecuencia del sacramento de la penitencia (fol. 10).—
10. Advertencia a los curas (fol. 12). — 11. Sabiduría espiritual, es-
cuela del corazón para ser verdaderos discípulos de Cristo (fol. 15).—
12. Manual de dictámenes para servir bien la Iglesia que se npe ha
encomendado (fol. 79). — 13. Apuntamientos para ser buen Pastor
y siervo de su Iglesia (fol. 80). — 14. Ofrecimientos y oraciones del
Rosario de Nuestra Señora (fol. 93). — 15. Comparaciones morales,
espirituales y políticas que se ofrecen a la pluma, propias y de auto-
res (fol. 96). — 16. Autoridades de nuestro Padre San Pedro (fo-
lio 98). — 17. JERÓNIMO LÓPEZ. Industrias para misiones y mo-
tivos y casos que se aficionan a ellas. Carta del P. Gerónimo Lopes
para el P. Andrés Salo (fol. l o i ) . — 18. Provechos que se siguen de
475" 476) Inventario General de Manuscritos. 327
Olivi: B. 162.
En blanco los folios 160 a 217 y 234 a 246.
476
I. FRANCISCUS MARTÍNEZ. Tractatus de sacrosanto Trinitatis
misterio ... Per ... fratrem Franciscum Martínez huius Sanctae Ma-
riae Regalis de Atocha fUium, et theologiae dignissimum lectorem.
Anno domini 1664: Tractatus iste miro ordine diuidit sanctus Doc-
tor ... (fol. I ) ... et hec de isto dubio et tractatu dicta sunt sub correc-
tione Sánete Matris ecclesie ad laudem ... die 10 Junii eiusdem anni
1665. Finita fuit hec materia ab eodem Reverendo Patre fratre Fran-
cisco Martínez ... (fol. 78 v.). — II. FRANCISCUS MARTÍNEZ.
Tractatus de attributis diuinis: Metaphisicas et Philosophicas relin-
quendo suis locis tractandas ... (fol. 81) ... aliquis imitatur ex in-
tentione agentis qui deliberat sibi. finis (fol. 137).
477
Modo fácil para aprender la Historia de la Sagrada Biblia, traducido
del Idioma francés al italiano, i últimamente de este al Español por
un Religioso de las Escuelas Fias de la Provincia de las dos Castillas
etcétera. B. N.
Olim: B. 168.
Proc.: Biblioteca Real.
478
I. lOHANNES DE DEO. [Tabula alphabetica casuum, quaestionum
et sententiarum in decretalibus: P] rompte uolentibus per hoc opus-
culum ¡n decretalibus ... (fol. i a) ... homo De hereticis. Cum Chris-
tus. Explicit tabula super decretales (fol. 86 v. a). — II. [Concordan-
tiae decretorum: O] mnibus prompte uolentibus per hoc opusculum
in decretalibus et super decretales secundum apparatum ... (fol. 87 a)
... ubi de ista materia plene est notatum. Expliciunt concordantiae
decretorum (fol. 147 b).
5". XIII. 147 fols, pergamino, 197 X 13S, a 2 columnas, 32 líneas, 2 X 40,
caja, 132 X 95-
Ene.: Pasta s. xix, hierros dorados, 207 X 150. Tejuelo: TABULE DECRE-
TALIUM.
Olim: C. 155.
En el folio 139 v. existe una nota de letra posterior que dice: Explicit tabula
decretorum facta a fratribus de Parisiis ordinis fratrum predicatorum. Incipit
tábida magistri IOANNIS DE DEO. Lo cual no se corresponde con el texto del
códice. Notas marginales. Iniciales, calderones y epígrafes en rojo. Algunos
espacios para iniciales.
479 - 4*o) Inventario General de Manuscritos. 339
479
Cy commettce ung petit et deuot traicte. Le quel peult estre intitule. La
Consolation des desolus fort utile et conuenable por entendre et cog-
noistre les prouffictz et commodites procedans de trihulation contexte
de plttsiers figures et exemples notables de la saínete escripture fort
consolatif a ceulx qui sont en quelque necessite d'aduersite constituez.
480
I. Exceptiones colleete de diuersis opusculis beati bernardi egregii
abbatis clareuallis: Pater est in uerbis odoriferis opus herbis. Sepe
gerit flores bernardi nobiliores. Incipit prologus sequentis operis:
Cum non essem alicuius exercicio magnopere occupatus ... (fol. i) ...
per annotationes ibi posytas desygnaui. Explicit prologus. Incipit liber
primus ... Si rebus raritas pretium facit nil in ecclesda ... P. h.,
CLXXx, 449 (fol. I V.) ... misericors est et matar misericordia. Ex-
pliciunt exceptiones coUectis de diuersis opusculis beati bernardi egre-
gii abbatis clareuallis. uere flagrat bernardus sacer in dictis quasi
nardus et quibus hic tractus liber est inscripta redactas. Deo gracias
in eternum et ultra. Amen (fol. 74 v.). — II. HUGO FARSETI [DE
FOUILLOY]. Incipit liber hugottis cognomento farseti de institutione
claustri: [L]ocutuirus carissyme de ea que ad hedificationem claustri
materialis pertinent ... P. L., CLXXI, 1051 (fol. 75) ... Solue uincula
colli tui tolle grabatum tuum et ambula (fol. 118 v.). — III. Spirituali-
ter de Christo: [Q]uia igitur uidimus qualiter Christus in casu ful-
cimentum inuenerit ... (fol. 118 v.) ... deo inmolat quasi labiis mur-
muracionis laudat. Explicit Deo gracias (fol. 132). — IV. S. BONA-
VENTURA IHESUlS. Imago uite. — i. Incipit prologus in libro
330 Biblicfteca Nacional. (480-481
481
I. [S. ISIDORUS, ARCHiEPiscopus HISPALENSIS. Chronica minora']:
De VI etatíbus. Prima etas exordio sui continet creationem mundi ...
(fol. 2 a) ... a francis capte sunt anno VI.CX^. (fol. 5 b). — II. [ H U -
GO A SANCTO VICTOREIÍ. Series romanorum pontificum cuní
crónica: Beatus petrus prefuit romane ecclesie ... (fol. 6 a) ... hono-
rius annis V. mense I. diebus XXVII (fol. 8 b). — III. HUGO A
481-4S3) Inventario General de Manuscritos. 331
5". Xn. 127 fols., vitela, 342 X 145, a 2 columnas, 35 líneas, 2 X 60,
caja, 220 X 135-
Ene: Pergamino verde, hierros y cortes dorados, cifra DUQUE DE UCEDA.
Tejuelo: VGONI DE SACRAM.
Olim: B. 10.
Proc: Iglesia de MESINA, Biblioteca de FELIPE V.
Al principio 4 fols. en papel con dobde portada e índice de letra de D. JUAN DE
IRIARTE. En el último de los folios dichos comienza la numeración. Al princi-
pio de cada libro va la correspondiente tabla de capítulos. Notas marginales.
Iniciales en color, algunas miniadas; títulos en rojo. En el folio 2: Hic liber
est maioris messinensis ecclesie ... in camera archiepispopi JACOBI.
Cfr.: EwAL, 287; BORDONA, MSS. con pinturas. I, 248, núm. 474,
482
[ H U G O A S A N C T O V I C T O R E . Liber sacramentorum, Libri x i i -
x x i x ] : Magne sunt in scripturis sacris spiritualium sensuum profundi-
tates ... p. I/., ci,xxvi, 363 (fol. 2 a) ... amaibimus et laudabámus Ecce
quod erit in fine: sine fine (fol. 146 v. a).
483
A L P H O N S U S D E M A D R I G A L , ARCHIEPISCOPUS ABULENSIS. Lí-
ber paradoxarum. Caput primum quod contineat quince methaphore
332 Biblioteca Nacional. (483-484
5". XV. 239 fols., pergamino y papel, 355 X 265, a 2 columnas, 51 lineas,
3 X 69; caja, 260 X 170-
Ene: Piel sobre tabla, decoración mudejar, restos de broches, 4 nervios,
370 X 270.
Olim: B . 20.
Proc.: Antes en B. N.: V-13-S.
Los fols. primero y último de cada cuaderno en pergamino; los demás en pa-
pel. Inicial al principio, dibujada a pluma y empezada a miniar. Las primeras
palabras del texto en oro sobre negro. Epígrafes en rojo y capitales en colores.
Espacios en blanco para iniciales.
Cfr.: BORDONA, MSS. con pinturas, I, 248, núm. 475.
484
I. S. AUGUSTINUS. Epistolae CLXIII (sunt cum epistolis et res-
ponsionibus Alypii, Audaois, Bonifacii, EHoscori, Euodii, Fortunatü,
Hieronymi, Licentíi, Longiniani, Macedonii, vMarcelHni, Maximi,
Madaurencis, Maximini, Nebrddii, Nectarii, Pascentiis, Paulina, Pu-
blicolae, Seuen, Volusiani).—II. S. HYERONIMUS. Epistolae Vil.
cxxxii (fol. 4 a), cxxxv (fol. 4 a ) , cxxxvii (fol. 4 a ) , cxxxvi (fol. 6 v. b),
c x x x v m (fol. 7 b), x c i i (fol. 9 v. a ) , CXLIII (fol. 10 b), LXXXI (fol. 11 v. b ) ,
Lxxxii (fol. II V. b), xLi (fol. 16 a),cc3cxxiii (fol. 16 a), ccxxxv (fol. 16 v, a ) ,
x c v i n (fol. 17 a ) , xxv (fol. 18 b ) , x x v i i (fol. 19 a ) , x x x (fol. 19 v. b), x x x i
(fol. 20 a ) , xxiv (fol. 21 a ) , xxxii (fol. 21 v. a ) , cix (fol. 22 v. b), CCXLIII
(fol. 23 a ) , XXVI (fol. 24 b), XVI (fol. 25 v. a), xvii (fol. 26 a), cxxvii (folio
26 V. b), ccxiv (fol. 27 V. b), x c m (fol. 28 v. a ) , e n (fol. 35 b), CLXXXV
(fol. 39 b ) , CLiv (fol. 45 V. a ) , CLV (fol. 45 v. b), CLII (fol. 47 v. b ) , CLIII (fo-
lio 48 a), cxvii (fol. 51 b ) , cxviii (fol. 51 v. a ) , c i x x x v i i (fol. 56 a), cxxi
(fol. 59 V. b ) , cxLix (fol. 61 V. b), x c (fol. 65 b ) , xci (fol. 65 v. a), x x i i i (fo-
lio 66 V. a ) , cxxxiii (fol. 67 v. b), CLXIV (fol. 68 v. b), cxxx (fol. 71 a ) , CXLVII
(fol. 74 V. a ) , CXI (fol. 8i a), CCLVII (fol. 82 b), xcvi (fol, 82 v. a ) , ccix (fo-
lio 82 v. b), c (fol. 83 a ) , xcvii (fol. 83 V. a ) , CCLXV (fol. 84 a ) , CXLIV (folio
84 V. b), ci (fol. 85 a ) , cxcix (fol 85 V. b), CCLXVII (fol. 91 a ) , xcix (fol. 91
vuelto a ) , Lviii (fol. 91 v. b), ex (fol. 92 a ) , LXXVII (fol. 92 v. a), LXXVIII
(fol. 92 V. b), cxxii (fol. 94 a), ccxLv (fol, 94 b), CCLX (fol. 94 v. a ) , c c t x i
(fol. 94 V. b), ceLxiv (fol. 95 a ) , etxxxviit (fol. 95 v. a), exLV (fol. 96 v. b ) ,
ccxLviii (fol. 97 V. b ) , ccv (fol. 98 a ) , x x x i i i (fol. 99 v. b), x x i (fol. 100 b ) ,
x x x v i i i (fol. 100 v. b), c x n (fol, lOi a ) , ecxxxii (fol. l o i b ) , c c x t n (folio
102 a), III (fol. 102 V. b), xviii (fol. 103 b), x x (fol. 103 v. a), x i x (fol. 103
vuelto b), XV (fol, 103 V, b ) , v (fol, 104 a ) , vi (fol. 104 a ) , v i i (fol, 104 b ) ,
IX (fol, IOS ^), XIV (fol, 105 a ) , X (fol, IOS v. b ) , iv (fol. 106 a ) , CXLI (folio
106 b), xLví (fol. 107 v. b), xLvii (fol. 108 b), eeLvni (fol. 109 b), cxxxi (fo-
lio 109 v. b), cxe (fol. l i o a), XLIII (fol. 112 b), cv (fol. i i s v. a ) , Epi&tolae x v i
Augustini ad Bonifacium et contra (in appendice fol. 117 a ) , CLXXXIX (folio
118 a), xxxiv (fol. 118 v. a), xxxv (fol. 119 a), L I I (fol. 119 v. a), LXXVI (fo-
lio 119 V. b), Lxxxvin (fol. 120 v, a ) , L I (fol, 121 b ) , LXVI (fol, 121 v, b ) ,
cexxxviii (fol. 122 a), ccxxxix (fol. 124 v. b ) , eexL (fol. 124 v. b), ecxLi
(fol. 125 a), CL (fol. 125 V. a ) , ecxxviii (fol. I2S v. a ) . Epístola Augustini ad
Ytalicam: Domine ... salutem, Cum petiuisses ut de inuisibili deo .,, (fo-
lio 127) ... quid disputare ualeamusí (fol, 127), cxxxix (fol. 127 v. b), cxxxiv
(fol. 128 V. a ) , c x x x i i i (fol. 129 a ) , CLXXVI (fol. 129 b ) , XLIX (fol. 129 v . b ) ,
1.XXXVI1 (fol. 130 b), xLiv (fol. 131 V. a ) , Liii (fol. 133 b ) , LXXXIX (folio
134 a ) , exLviii (fol. 135 a), CCLXII (fol. 137 b ) , excvi (fol. 138 b ) , LXXX (fo-
lio 140 v. a ) , xxviii (fol. 140 V. b), XL (fol. 141 v. a ) , x-xvn (fol. 142 v . a ) ,
i-xviii (fol. 142 V. b), x x x i x (fol. 143 a), LXXIV (fol. 143 b ) , LXXIII (folio
143 b), Lxxii (fol, 144 v, a ) , Lxxi (fol, 145 a ) , LXXV (fol, 145 v. a ) , CLXV (fo-
lio 149 a), Epístola Sancti Hieronymi presbiteri ad rufinum episcopum: Sermo
uobis est omni uisibilium ,.. (fol. 149 v, a) ,.. porrigimus manutn (fol. 154 a ) ,
OLxiii (fol, 154 a), CLxxii (fol, IS4 a), eiocvi (fol, 154 b), cxcii (fol, 157 v. b ) ,
CLxx (fol. 158 a), cex (fol. 158 v. b), CLX (fol. 159 b), CLxi (fol. 159 v. a ) ,
OLix (fol. 160 a), CLxii (fol. 160 V, ) , Epístola Sancti Hieronymi xxii^ p. L.,
XXII y x x x (fol. i 6 i V. b ) , XIV (fol. 168 v. b), L I I (fol. 170 b), Lviii (fol, 172 b),
cxxv (fol, 174 a), xLii apocrypha (fol, 176 v, b), x x x i i apocrypha (fol, 177 a ) .
334 Biblicteca Nacional. (485 - 486
485
[Le Román de Lancelot du Lac, en prose] : E n la marche gaulle et de
la petite Bretayne auoit I I roys ... (fol. i a) ... que els amis au roí de
sa reuue et en court ce dit co[falta]ra a son pooir (fol. ccxi^vii v. a).
486
I. S. G R E G O R I U S , P P . Liber Pastordis. — i. Incipiunt capitula
regularum libri pastoralis sancti gregorii pape urbis rome ad sanctum
iohannem episcopum (fol. i ) . — 2. Incipit liber pastoralis: Pastoralis
cure me pondere fugere delitescendo uoluisse ... p. L., LXXVII, 8 1 3
(fol. 2) ... pondus proprium deprimit. tui me mefitis manus leuat. F i -
nito libro sit laus et gloria Christo. H i s liber est scriptus qui scripsit
9¡t benedictas (fol. 60). — I I . Isti sunt episcopi sub romano pontífice
constituti qui non sunt in alterius prouincia: Hostiensis, Albanus ...
(fol. 60 V. a) ... Italici singulis annis (fol. 64).
Olim: A. 88.
Proc.: Antes en B. N.: A. 73.
Iniciales y títulos en rojo. Los fols. 60 V.-64, a 4 columnas.
Cfr. LOEW-HARTEL, B. P. L. HS., 358.
487-4^9) Inventario General de Manuscritos. 335
487
PETRUS LOMBARDUS. [Sententiarum Libro IX]. — i. Prolo-
gus super summa trinitatis (fol. i a-2 a). — 2. [Textits]: Cupientes
aliquid de penuria ac tenuitate nostra ... P. U, CXCU, 521; ccviii, 27
(fol. 2 a) ... per medía ad pedes usque uia duce peruenit (folio
139 V. b).
Olim: B. 3^.
Numerosas notas marginalesi. Iniciales y calderones en azul y rojo, títtüos en
rojo. Elfinaldel tratado es un recorte de otro folio p^ado al pie del fol. 133 v.
488
RABANUS MAURUS, ARZOBISO DE MAGUNCIA. Commentaria beati
Rabani Mauri, fuldensis dbhatis et Moguntini archiepiscopi in libros
I-II Machabeorum.
S. XII. 136 fols., pergamino y vitela, 345 X 245, texto y glosas en co-
Itunnas varias; caja, 228 X 165.
Ene.: Tafilete rojo, lomo cuajado, hierros dorados, cortes jaspeados, si-
glo XVIII, 359 X 250.
Olim: A. 74.
Proc: Biblioteca MARANIANA. Después en B. N.: A. 55.
Descripción en TORRE-LONGAS, Bíblicos, 248, núm. 66.
489
I. Epigrama in sanctum dyonisiwn ad librum de ecclesiastica ierarchia
duobus uersibus exametris, apud grecos comprehendens: Signa reue-
rendorum sacrorum uniformi oratione ad singularem ... (fol. i a). —
II. S. DIONYSIUS AREOPAGITA. De ecclesiastica Ierarchia...:
336 Biblioteca Nacional. (489
¿'. XIV. I + 128 fols., vitela, 340 X 245, a 2 colutnnas, 26 líneas, 5 X 70;
caja, 242 X 152, para el i-viii; el íx y x tienen texto y glosa de compo-
sición varia.
Ene: Tafilete rojo, hierros dorados, s. xviii, 355 X 250. Tejuelo: Dio-
NYSII AREOPAG. ET ALIORUM OPERA.
Olim: A. 67,
Proc: Antes B. N.: A. 8.
Ix)S tratados de S. DIONISIO AREOPAGITA difieren de p. L., CXX. El nombre del
glosador de ARISTÓTELES, ALPHARABIO, consta en nota al fin del tratado, fo-
lio 105: Compositus ei expositus ab Alpharabio. El tratado VIII ÍES repetición
del núm. II. En el folio I v. de guardas, con letra de la época, un índice de
contenido. Títulos en rojo. Iniciales en rojo y azul. Notas marginales. El fo-
lio 128 cortado por la mitad. Los tres primeros folios con las márgenes dete-
rioradas.
Cfr.: LOEWE-HARTEL, B. P. L. HS., 3129, y para el tratado X, GLORIEUX, Jlíaí-
tres en Theologie, n." 107 a.
490
I. S. I S I D O R U S , EPiscoPus HISPAI^ENSIS. Líber ethymalogiarum.—
1. Incipit proloffus sancti Isidori episcopi ad braulionem in libro ethy-
mologiarum...: Tuae sanctitatis epistole me in urbe toletana inuenere
... p. u, hxxx, 654 (fol. 2 a) ... ítem manu sua. Ora pro nobis beatis-
sime domine fratrum. Elxplicit prologus incipiunt capitula (fol. 2 a ) . —
2. Incipit liber ethynwlogiarum sancti ysidori hispalensis episcopi.
De disciplina...: Disciplina a discendo nomen accepit; unde et scien-
tia ... P. L., Lxxxii, 7 3 ; fivOR., iv, 222 (fol. 2 b) ... adhiberetur ut uis
morbi ignis ardore succetur. Bxplicit liber xxiiii Ethimologiarum
ysidori hispalensis Episcopi. Deo gracias (fol. 135 b). — II. I S I D O -
R U S . Domino meo et dei seruo Braulioni episcopo ysidorus: E n tibi
sicut pollicitus sum misi ... P. L., L X X X , CTG, LXXOCII, (fol. 135 b) ...
extat conscriptum stillo maiorunt (fol. 135 h).
OUm: A. 51.
Proc: Iglesia de MESINA. Biblioteca de FELIPE V: 15-1. Después en la Biblio-
teca Nacional: A. 77.
22
338 Biblicteca Nacional. (490 - 492
491
G I L B E R T U S P O R R E T A N U S . Lectio magistri Giliberti super Epís-
tolas beati Pauli apostoli.
OÜm: B. 32.
Proc: Biblioteca de FELIPE V: 15-1.
Descripción en TORRE-LONGÁS^ Bíblicos, 249, núm. 67.
492
I. B E D A . Expositio in evangelium secundum Lucam. — i. Prologus:
Reverentissimo in christo fratri et consacerdoti Bede presbítero Acca
episoopus salutem. Saepe quidem sanctae fratemitati ... (fol. i a) ...
ad defensionem ecclessiae suae sanctae semper corroborare digne-
tur. Explicit prologus (fol. 3 a ) . — 2. Incipiunt capitula: Praefatione
lucas theophilo ... (fol. j a ) ... et trium conatu termptationum diabolus
superatus ostenditur. ExpUciunt capitula (fol. 3 b). — 3. Incipit ex-
positio Bedae super Lucam in libro primo: Beatus euangelista Lucas
de ómnibus qaae coepit ¡hesus faceré ... p. h., x c i i , 307 (fol. 3 b) ...
Beati mundo corde quoniam ipsi deum uidebunt. Explicit expositio Be-
dae ffiffluli christi in evangelio secundum Lucam (fol. 142 v. a). —
II. I S I D O R U S . Quarundam dictionum aethimologie Isidori: Sacra
sunt loca diuinis cultibus instituta ... (fol. 142 v. a). ... Formae earum
per magniítudine aquae et capacitatis modo fiunt (fol. 143).
5". XII. 143 fols., vitela, 340 X 230, a 2 columnas, 40 líneas, 3 X 72;
caja, 230 X 160.
492 - 494 ) Inventario General de Manuscritos. . 339
Ene: Tafilete rojo, hierros dorados, lomo cuajado, cortes jaspeados, si-
glo XVIII, 352 X 245. Tejuelo: BEDA IN LVCAM.
Olivi: A. 77.
Proc: Antes en B. N.: A. 16, A. 30.
Capitales, iniciales y títulos en rojo y verde que se alternan.
Descripción en TORRE-LONGÁS, Bíblicos, 256, núni. 76.
493
I. Hester [empieza incompleto]: ... siger caret compernium. xii M o -
rabatur autem eo tempere in aula regis cum bagata ... (fol. 12) ... per
exemplo contemptus et in obedientiae (fol. 6). — Liber lob (fol. 6 v.).
III. Prouerbia salomonis (fol. 73 v.). — IV. G U I L L E R M U S D E
A L C O N A . Lectura in Ecdesiaste (fol. 131 a). — V. I S A I A (fo-
Ho 170 a). — V I . l E R E M I A (fol. 266 b).
494
I. [Labemito] : luliani abbatis librum ... (fol. i ) . — I I . [Lectiones
euangelicae: fol. i v . ] . — I I I . [Laberinto] : Sánete marie uirginis ...
(fol. 2). — IV. Hic est liber regularunt Machañi, Pacondi, Basilii ...
(fol. 2 v). — V. [Laberinto]: Belasconii aepiscopi librum ... (fo-
lio 3 V.). — V I . [ V E N A N T I U S F O R T U N A T U S . Hymnus] : Ecce
lignum gloriosum in quo dudüm pensa sunt chrísti saluatoris ... (fo-
lio 3 V.). — V I L [Vita S. Vrontoni. Incompleto] : Fecit ita honera
camellis in crastinum ... B. H . I,., I , 478 (fol. 4 a) ... et uniuersis fra-
tribus legite. Gratias agentes domino nostro ... Amen (fol. 4 v. a). —
V I I I . Incipit uita uel memoratio mirabiliorutn quem Deus pro boni
obsequii famulatuum sanctissimi Pructuosi episcopi ad corroboran-
340 Biblioteca Nacional. (494
495
[S. HIERONYMUS. Breviarium in Psalmos.]
S. XII. 26^ fols., vitela, 328 X 220, a 2 coltunnas, 30 líneas, 3 X 6 3 ; caja,
230 X 140-
Ene.: Pasta española, s. xix, cortes jaspeados, 343 X 230. Tejuelo: ANO-
NIMUS IN PSALUOS.
Olim: B. 23.
Proc: Fondo antiguo.
Descripción en TORHE-LONGAS, Bíblicos, 252, núm. 70.
496
I. [B. AUiGUSTINUS, EPISCOPUS. De fide ad Petrwm, diachomtm.']
[mutilada la Jioja]: ... poposcisti ... nostris instruí qtiam debeas ...
(fol. I a) ... hoc quoque deus illis reuelauit Explicit liber beati augus-
tini episcopi de fide ad petrum diachonum. Deo gratias (fol. 13, v. b).
II. ATJGUSTINUS. Incipit augustinus de conflictu uiciorum et uirtu-
tum: Apostólica uox clamat per orbem atque in procinctu mundi ...
p. u, xh, 1091 (fol. 13 V. b) ... legenduml ét alus tradere debes. Ex-
plicit. Deo gracias de conflictu viciorum et virtutum (fol. 20 a). —
III. B. AUGUSTINUS AURELIUS, EPISCOPUS. Incipit liber ecde-
siaticorum dogtnatum beati auffttstini aurelii episcopi: Credimus unum
deum patrem et filium et spiritus sanctum ... P. L., txxxiii, 1297 (fo-
lio 20 b) ... in etemitate similitudinem in moribus inuenire. Explicit
liber eoclesiasticorum dogmatum beati augustini (fol. 23 v. b). —
IV. B. AUGUSTINUS. Indpit liber ...de purgatorio: In leccione
apostólica que nobis ... Quia f undamentimi'aliud ... P. I,., XXXIX, 1946
496) Inventario General de Manuscritos. 345
Olim: A. 65.
En el folio i v. índice: Libri sequentes sunt in hoc volumine per moduní infras-
criptum ... Donde se incluyen los tratados de URBANUS DE VIGNATUS que no
están en el códice. La inicial del folio 2 mutilada. En el folio 116 el Prólogo
en el margen superior derecho con letra de la época. Los fragmentos del fo-
lio 163 son de otra letra. Iniciales miniadas, capitales en rojo y azul. Algunos
títulos en rojo. Notas marginales.
Cfr.: LOEWE-HARTEL, B. P. L. HS., 328; BORDONA, MSS. con pinturas^ I, 250,
número 482.
497
I. C E L I U S F I R M I A N U S L A C T A N T I U S . Celii Firmiani Lactm.
tii Diuinarum Institutionuní aduersus gentes libri: ... Magno et ex-
cellenti ingenio uiri, cum se doctrine ... p. i,. v i , i i i (fol. i ) ... pre-
mium uirtutis quod ipse promisit a domino consequamur. D e o gra-
tias amen (fol. 171). — II. A E 9 0 H I N E S A T R Q M I T I . [Epístola] :
Senatui populoque atheniensi. Salutem. E g o me ad rem percontuli
trigesiirto tertio etatis anno ... (fol. 171 v.) ... exemplum cui neces-
348 Biblioteca Nacional. (497 - 499
sariimn est magis quam malanopo contra nos roganti annuere (fo-
lio 172).
OUm: A. 54.
Proc: Biblioteca Real. Después en B. N.: A. 52.
Letra imitando la escritura del s. xii hasta en las iniciales iluminadas. Algunas
nota^ marginales.
Cfr.: LOEWE-HARTEL, B. P. L. HS., 321; BORDONA, MSS. con pinturas, I, 250,
número 483.
498
I. LUDOVICUS DE TENA. Expositio in Jonam prophetam (fol. 2).
II. LUDOVICUS DE TENA. In Habacuc Prophetam (fol. 211).
499
S. THOMAS AQUINATIS, o. p. Incipit líber de ueritate catholice
fidei contra errores infidelium editus a fratre thoma de Aquino ordi-
nis fratrum predicatorum: Veritatem meditabitur guttur meum et la-
bia mea detestabuntur'vax¡Ávaa... (fol. i v. b)...sed:gaudebitis et exul-
tabitis usque in sempiteimum amen. Expliciit quartus liber et etiam
totalis tractatus de fide catholica contra gentiles a fratre thoma de
AquJno editus Anno domini miillesimo ducentésimo octauo secundo
feria quinta post festum beati andree apostoH fuit scriptus liber iste
nomine fratris girardi lothoríngi de ordine fratrum (fol. 212).
•499 - 500) Inventario General de Manuscritos. 349
Olim: B. 44.
Proc: Est bibliothecae maranianae (fol. 212).
En el fol. I V. a, Índice. En el fol. 212 a se repite el explicit substituyendo el
fratre por soneto. Notas marginales. Titulos en rojo, iniciales en rojo y azul.
Cfr.: B. DE HEREDIA, MSS. de Santo Tomás en la B. N., Ciencia Tomista,
XXXIV, 1926, p. 88-101; GLORIEUX, Maitres en Theologie, n.° 14, y.
500
1. S. T H O M A S A Q U I N A T I S . Quaestiones dispútate: De veritate.
Questio est de veritate. E t primo queritur quod sit ventas ... (fo-
lio I a) ... Alia concedimus quia verum concludunt nisi aliqua eorum
non sufficienter (fol. 205 v. b). — II. S. T H O M A S A Q U I N A T I S .
Quaestiones quodlibetales. — i. QuodUbet vüi (fol. 205 v. b). —
2. Quodlibet ix (fol. 211 v. a). — 3. Quodlibet x (íol. 217 v. b). — 4.
Quodlibet vii (fol. 222 b). — 5. De sensibus sacrae scñpturae (fo-
lio 226 b). — 6. De opere manuali (fol. 227 v. a). — 7. [Tabulae: fo-
lio 231 V. a ] . — 8. Quodlibet i (fol. 232 a). — 9. Quodlibet ii (folio
^37 b-)- — ^o- Quodlibet iii (fol. 241 a). — 11. Quodlibet iv (folio
249 a). — 12. Quolibet v (fol. 256 a). — 13. Quodlibet vi (fol. 260
vuelto -b). 14. Quodlibet xi (fol. 264 a). ... 15. Quodlibet xü (folio
266 a). — 16. [Tabula: fol. 269 v. \y\2y1 v. a j .