Documentos de Académico
Documentos de Profesional
Documentos de Cultura
Cap3. Induccion PDF
Cap3. Induccion PDF
Sucesiones, inducción y
sumatorias
3.1. Sucesiones
Definición 1
Las sucesiones se encuentran presentes en casi todos los tópicos de las matemáticas,
de ahı́ su importancia. Eventualmente, n ∈ N0 , N0 = N ∪ {0}.
Ejemplo 1
74
Luis Zegarra A. Sucesiones, inducción y sumatorias 75
forma recursiva.
2n−1
1. an = n2 +1
2. an = 2n − 1
3. an = (−1)n
4. an = cos(nπ)
5. an = 1 + 2 + 3 + . . . + n
1
6. an = n
7. a1 = 1, a2 = 2, . . . , an+2 = an+1 + an
√ p √ √
8. a1 = 2, a2 = 2 + 2, . . . , an+1 = 2 + an
Ejemplo 2
2n−1
Dada la sucesión an = 3n+1
, determine el k–ésimo término, su siguiente y
anterior término.
2k−1−1 2k−2
ak = 3(k−1)+1
= 3k−2
es su anterior término.
2k+1−1 2k
ak = 3(k+1)+1
= 3k+4
es su siguiente término.
DIBUJO
Observación.
Solución.
1
a) De inmediato an = n
1 1 k+1−k 1
b) ak − ak+1 = k
− k+1
= k(k+1)
= k(k+1)
1 1 n
c) a1 − an+1 = 1
− n+1
= n+1
2. Dada la sucesión 1, 1 + 12 , 1 + 1
2
+ 13 . . .
Solución.
3. Dada la sucesión: 11 , 13 , 15 , . . .
Solución.
1
a) an = 2n−1
.
1 1
b) an−1 = 2n−3
y an+1 = 2n+1
1 1 2
c) a2k − a2k+1 = 2(2k)−1
− 2(2k+1)−1
= 16k 2 −1
Solución.
a1 = 2
a2 = 2a1 + 1 = 2 · 2 + 1 = 22 + 1
a3 = 2a2 + 1 = 2(22 + 1) + 1 = 23 + 2 + 1
a4 = 2a3 + 1 = 2(23 + 2 + 1) + 1 = 24 + 22 + 2 + 1
....................................... ............
an = 2an−1 + 1 = 2n + 2n−2 + 2n−3 + . . . + 22 + 2 + 1
13
a) a1 + a2 = 3(a3 − 1) y que a1 + a2 + a3 = 3
b) an = 1 + 12 + 13 + . . . + 1
n
Luis Zegarra A. Sucesiones, inducción y sumatorias 78
Solución.
a) a1 =1
a2 = a1 + 21 = 1 + 12 = 32
a3 = a2 + 13 = 23 + 13 = 11
6
3 5 11 5
a1 + a2 = 1 + 2 = 2 y 3(a3 − 1) = 3 6
−1 = 2
13
luego, a1 + a2 = 3(a3 − 1), finalmente, a1 + a2 + a3 = 3
.
1
b) a2 − a1 = 2
1
a3 − a2 = 3
1
a4 − a3 = 4
..
.
1
an−1 − an−2 = n−1
1
an − an−1 = n
1 1 1 1
an − a1 = + + + ...+
2 3 4 n
1 1 1 1
an = 1 + + + + . . . +
2 3 4 n
a) n2 d) (−1)n n
b) 2n − n e) (−1)n+1 32n
3n − 5 1 n
c) f) 1+ n
n+2
Luis Zegarra A. Sucesiones, inducción y sumatorias 79
Respuestas.
a) 12 , 22 , 32 y 42 ; k 2 , (k − 1)2 y (k + 1)2
b) 1, 2, 5, 12; 2k − k, 2k−1 − (k − 1) y 2k+1 − (k + 1)
c) − 32 , 14 , 45 , 76 ; 3k−5 3k−8 3k−2
, ,
k+2 k+1 k+3
a) 1, 3, 5, 7, . . .
b) 3, −9, 27, −81, . . .
1
c) , 1, 1, 1
1·2 2·3 3·4 4·5
+ ...
d ) 5 · 1, 11 · 3, 17 · 5, 23 · 7, . . .
3 −7 11 −15
e) , , ,
1·2 3·3 5·4 7·5
,...
f ) 1 − x , 5 + x , 9 − x4 , 13 + x5 , . . .
2 3
Respuestas.
(−1)n−1 (4n−1)
a) an = 2n − 1 e) an = (2n−1)(n+1)
Respuestas.
a) a0 = 0, a1 = 0, a2 = x, a3 = (1 − x)x + 2x, . . .
ak = (1 − x)k−2 x + (1 − x)k−3 2x + (1 − x)k−4 3x + . . . +
(1 − x)(k − 2)x + (k − 1)x
b) µ0 = 1
µ1 = 1µ0 = 1
µ2 = 2µ1 = 2 · 1
µ3 = 3µ2 = 3 · 2 · 1
µ4 = 4µ3 = 4 · 3 · 2 · 1
..........................................
µk = kµk−1 = k(k − 1)(k − 2) . . . 3 · 2 · 1 = k!
a) µ1 = 2, . . . , µn = µn−1 + 2
b) µ0 = 2, µ1 = 3, . . . , µn+1 = 3µn − 2µn−1
√ p √ √
c) µ1 = 2, µ2 = 2 2, . . . , µn+1 = 2µn
Respuestas.
a) µn = 2n
b) 2, 3, 5, 9, 17, . . . , µn = 2n + 1, n ≥ 0
1 3 7 2n −1 1
c) µ1 = 2 2 , µ2 = 2 22 , µ3 = 2 23 , . . . , µn = 2 2n , es decir, µn = 21− 2n
a) an = 2n; 2k − 2 y 2k
b) an = 2n − 1; 2k y 2k + 1
√ √ 1 √
√ √
c) an = n + 1 + n; √k+1− k
y k − 1 + k
Luis Zegarra A. Sucesiones, inducción y sumatorias 81
Respuestas.
a) y c) son consecutivos.
b) no son consecutivos, los posibles consecutivos son: 2k + 1 y 2k + 3
ó 2k − 1 y 2k + 1.
3.4. Inducción
A = {n / n ≥ m, m ∈ N0 }.
1. Contiene a m,
2. ∀ k ∈ A: si k ∈ S,
Cuando se use este axioma para demostrar propiedades del tipo que estamos
considerando, el conjunto A y la forma proposicional p(n), n ∈ N, nos lo
dan en la proposición de la propiedad. Se toma S como el subconjunto de A
que contiene aquellos naturales para los cuales p(n) es verdad. Ası́ podemos
volver a formular el axioma como un proceso operacional que se acostumbra
a llamar Principio de Inducción Matemática.
1. p(m) es verdad.
Luis Zegarra A. Sucesiones, inducción y sumatorias 82
Ejemplo 3
Demostrar ∀ n ∈ N, que
1 1 1 1 n
+ + + ...+ =
1·2 2·3 3·4 n(n + 1) n+1
Demostración.
1 1
1. p(1) es verdad, pues 1·2
= 1+1
En efecto:
1 1 1 1 n 1
+ + ...+ + = +
1·2 2·3 n(n + 1) (n + 1)(n + 2) n + 1 (n + 1)(n + 2)
n(n + 2) + 1
=
(n + 1)(n + 2)
(n + 1)2
=
(n + 1)(n + 2)
n+1
=
n+2
Luis Zegarra A. Sucesiones, inducción y sumatorias 83
Ejemplo 4
Demostrar ∀ n ∈ N, que
an = 11n+2 + 122n+1
Demostración.
Se tiene que: m = 1, A = {n / n ≥ 1}
2. Sea
an = 11n+2 + 122n+1 = 133p, p ∈ Z+ (H.I.)
entonces,
En efecto:
Demostración.
Sea S = {n ∈ N / 31 (n3 + 2n) es un entero}.
i) 1 ∈ S, pues 31 (13 + 2 · 1) = 1 y 1 es un entero.
ii) Si n ∈ S se tiene que 31 (n3 + 2n) es un entero. (H.I.)
Por demostrar que (n + 1) ∈ S.
En efecto,
1 1 3
[(n + 1)3 + 2(n + 1)] = (n + 3n2 + 3n + 1 + 2n + 2)
3 3
1 3
= (n + 2n) + (n2 + n + 1)
3
es un entero, pues 13 (n3 + 2n) lo es por (H.I.) y n2 + n + 1 es un entero,
pues n lo es, ası́ n ∈ S ⇒ (n + 1) ∈ S, por tanto, S = N.
Demostración.
i) Para n = 1 ⇒ u1 + 1 = 21−1 (u1 + 1) = u1 + 1.
ii) Hipótesis Inductiva: para n = k ⇒ uk + 1 = 2k−1 (u1 + 1).
Por demostrar para n = k + 1, o sea, uk+1 + 1 = 2k (u1 + 1).
En efecto, en la hipótesis del problema hagamos i = k, luego
uk+1 = 2uk + 1 ⇒ uk+1 + 1 = 2uk + 2 = 2(uk + 1),
usando la hipótesis inductiva:
⇒ uk+1 + 1 = 2(2k−1(u1 + 1)) = 2k (u1 + 1).
Luis Zegarra A. Sucesiones, inducción y sumatorias 85
3 3 3 3
3. Sabiendo que: 4 = u1
= u1 + u2
= u2 + u3
= . . . = un + un+1
.
3n+1 −3
Demostrar: un = 3n+1 −1
.
Demostración.
31+1 −3
i) Para n = 1 ⇒ u1 = 34 ; u1 = 31+1 −1
= 9−3
9−1
= 43 .
3k+1 −3
ii) Hipótesis inductiva: para n = k ⇒ uk = 3k+1 −1
, por demostrar
k+2
para n = k + 1, o sea, uk+1 = 33k+2 −3
−1
.
Demostración.
i) Para n = 1, u1 = 0; u1 = x1 [1 + x − (1 + x)] = 1
x
· 0 = 0.
ii) Hipótesis inductiva. Para n = k ⇒ uk = x1 [1 + kx − (1 + x)k ], por
demostrar para n = k + 1, o sea,
1
uk+1 = [1 + (k + 1)x − (1 + x)k+1 ].
x
Luis Zegarra A. Sucesiones, inducción y sumatorias 86
Demostración.
En efecto, como
2k+4 > (k + 4)2 ⇒ 2k+4 · 2 > (k + 4)2 · 2
⇒ 2k+5 > 2k 2 + 16k + 32
⇒ 2k+5 > k 2 + 10k + 25 + k 2 + 6k + 7 y como
(1 + h)n ≥ 1 + nh
Demostración.
i) Para n = 1; (1 + h)1 ≥ 1 + h ⇒ 1 + h = 1 + h.
Luis Zegarra A. Sucesiones, inducción y sumatorias 87
Demostración.
En efecto:
Demostración.
En efecto, sea:
Demostración.
10. Demostrar:
sen 2n α
cos α · cos 2α · cos 4α · . . . · cos 2n−1 α =
2n sen α
(α 6= kπ, k ∈ Z).
Demostración.
sen 2α 2 sen α cos α
i) Para n = 1, cos α = 2 sen α
= 2 sen α
= cos α
ii) Hipótesis inductiva, para n = k:
sen 2k α
cos α · cos 2α · cos 4α · . . . · cos 2αk−1α =
2k sen α
Por demostrar, para
sen 22k+1 α
n = k + 1 ⇒ cos α · cos 2α · cos 4α · . . . · cos 2k α =
2k+1 sen α
en efecto, multiplicando la hipótesis inductiva por cos 2k α, tenemos
sen 2k α
cos α · cos 2α · . . . · cos 2k−1 α · cos 2k α = · cos 2k α
2k sen α
2 sen 2k α cos 2k α
⇒ cos α · cos 2α · . . . · cos 2k α =
2 · 2k sen α
sen 2(2k α)
=
2k+1 sen α
sen 2k+1α
= k+1
2 sen α
Demostración.
cos(kπ) = (−1)k
cos(kπ)(−1) = (−1)k (−1)
cos(π + kπ) = (−1)k+1
cos[(k + 1)π] = (−1)k+1
Demostración.
1 · 2 · 3 · . . . · k > 2k ⇒ 1 · 2 · 3 · . . . · k · (k + 1) > 2k (k + 1)
⇒ (k + 1)! > 2k (k + 1) (*)
Dado que,
∀ k ≥ 4 ⇒ k + 1 > 4 ⇒ 2k (k + 1) > 4 · 2k
⇒ 2k (k + 1) > 4 · 2k > 2 · 2k ⇒ 2k (k + 1) > 2k+1 (**)
Demostración.
√
a) Para n = 1, a1 = 2 < 2.
b) Hipótesis inductiva, para n = k : ak < 2, por demostrar para
n = k +√
√ 1, o sea: ak+1 < 2. En√efecto, como ak < 2 ⇒ 2ak < 4 ⇒
2ak < 4 ⇒ por definición 2ak = ak+1 luego ak+1 < 2.
Luis Zegarra A. Sucesiones, inducción y sumatorias 91
Demostración.
1 1+2 1
i) Para n = 1 ⇒ 2
= 2− 2
= 2
verdadero.
ii) Sea válido para n, o sea se verifica que
1 2 3 n n+2
+ 2 + 3 + ...+ n = 2 − n (H.I.)
2 2 2 2 2
Por demostrar para n + 1, o sea que:
1 2 3 n n+1 n+3
+ 2 + 3 + . . . + n + n+1 = 2 − n+1 (T)
2 2 2 2 2 2
En efecto:
Prueba.
Demostración.
Sea S = {n ∈ N / x2n − y 2n es divisible por x + y}.
1
un = [nx − 1 + (1 − x)n ], x 6= 0.
x
3. Probar que si u0 = 2, u1 = 3, . . . , uk+1 = 3uk −2uk−1 , entonces ∀ n ≥ 0,
un = 2n + 1.
u0 = 0, u1 = 1, . . . , uk+1 = uk + uk−1,
pruebe que:
Luis Zegarra A. Sucesiones, inducción y sumatorias 94
√ n
1+ 5
a) un+1 ≤ 2
7. Pruebe que:
8. Pruebe que:
a) xn − y n es divisible por x − y
b) x2n−1 + y 2n−1 es divisible por x + y
a) 2n ≥ 1 + n
b) (2n)! < 22n (n!)2 , n > 1
3 1 1 1 1
c) 2
− n
+ n2
< 12
+ 22
+ . . . + n12 < 2 − n1 , n > 1
1 1 1
d) n+1
+ n+2
+ ...+ 2n+1
≤ 65
n
e) n! > 2 , n ≥ 4
14. Probar que para n > 2, la suma de los ángulos interiores de un polı́gono
regular de n lados es (n − 2)π.
16. Demostrar:
1 1 1 n−1 1 1 1
g) 4
− 42
+ 43
− . . . + (−1) 4n = 5 1 − (−4)n
a) 1 − 21 1 − 31 1 − 41 . . . 1 − 1 1
n+1
= n+1
2 n n+1
b) (1 − x)(1 + x)(1 + x2 )(1 + x2 ) . . . (1 + x2 ) = 1 − x2
1
1
1
1
n+2
c) 1 − 22 1 − 32 1 − 42 . . . 1 − (n+1)2 = 2(n+1)
(−1)n
1 1
an = n! − + ...+
2! 3! n!
3.7. Sumatorias
Definición 2
P
Se define el sı́mbolo (que se lee sumatoria) inductivamente, por
1
X
1. ai = a1
i=1
n+1
X n
X
2. ai = ai + an+1 , donde an es una sucesión cualquiera.
i=1 i=1
n
X
Note que ai representa a una suma desde el primer término de la sucesión
i=1
a1 para i = 1 hasta el último término que en este caso es an para i = n. Es
decir, en i = 1 se inicia la suma de los sucesivos términos de ai e i = n indica
donde se finaliza la suma.
Número de Términos.
n
X
Dada ai con 0 ≤ p ≤ n, p ∈ N ∪ {0} el número de términos siempre es
i=p
igual a n − p + 1 para el caso particular de p = 1, dicho número es n.
Propiedades.
n
X n
X n
X
1. ai = aj = ak
i=1 j=1 k=1
n
X n
X
3. cai = c ai , c es una constante.
i=1 i=1
n
X n
X n
X
4. (ai + bi ) = ai + bi
i=1 i=1 i=1
Luis Zegarra A. Sucesiones, inducción y sumatorias 98
5. Propiedad Telescópica:
n
X
(ai+1 − ai ) = an+1 − ap ; 0 ≤ p ≤ n,
i=p
también n
X
(ai − ai+1 ) = ap − an+1 , 0 ≤ p ≤ n.
i=p
n
X n−r
X
6. a) ai = ai+r ; p − r ≥ 0, 0 ≤ p ≤ n
i=p i=p−r
n
X n+r
X
b) ai = ai−r ; 0 ≤ p ≤ n
i=p i=p+r
n n p−1
X X X
7. Sea p ≤ n, entonces ai = ai − ai
i=p i=1 i=1
Observación.
Sumatorias Notables
n
X 1
1. k = n(n + 1)
k=1
2
n
X 1
2. k 2 = n(n + 1)(2n + 1)
k=1
6
n 2
X 1
3
3. k = n(n + 1)
k=1
2
Luis Zegarra A. Sucesiones, inducción y sumatorias 99
n
X r n−p+1 − 1
4. r k−1 = r p−1 , r 6= 1, 0 ≤ p ≤ n
k=p
r−1
Observación.
Ejemplo 5
8 n−1
X X 2k + 1
a) k(2k − 1) b) (−1)k+1
k+2
k=4 k=0
De la definición se tiene:
8
X
a) k(2k − 1) = 4 · 7 + 5 · 9 + 6 · 11 + 7 · 13 + 8 · 15,
k=4
note que son 5 = 8 − 4 + 1 términos como deberı́a ser.
n−1
X
k+1 2 +1k
20 + 1 21 + 1 n2
n−1
+1
b) (−1) =− + + . . . + (−1) .
k=0
k+2 2 3 n+1
Note que en este caso se tiene n − 1 − 0 + 1 = n términos.
Ejemplo 6
P
Escribir usando , las siguientes sumas:
1. 12 + 32 + 52 + . . . (hasta n + 1 términos)
2. 2 · 7 + 5 · 9 + 8 · 11 + . . . + 422 · 287
8 12 16
3. 3·5
− 5·7
+ 7·9
− . . . (hasta p términos).
Luis Zegarra A. Sucesiones, inducción y sumatorias 100
De inmediato se tiene:
n
X
1. (2k + 1)2 , note que n − 0 + 1 = n + 1 términos.
k=0
p
X 4(k + 1)
3. De inmediato se tiene (−1)k−1 .
(2k + 1)(2k + 3)
k=1
Ejemplo 7
6
X
Sea a1 = 3, . . . , an = 6n − 3 calcular ak−1 ak+1 .
k=3
Ejemplo 8
20
X 1 1
a) −
i=1
i+2 i+1
n+1
X 1 1
b) −
i=p
2i − 1 2i + 1
Luis Zegarra A. Sucesiones, inducción y sumatorias 101
20
X 1 1 1 1 1 1 5
a) − = − = − =−
i=1
i+2 i+1 20 + 2 1 + 1 22 2 11
b) Note que en este caso los términos son consecutivos aunque aparente-
mente parecen no serlo, lo importante es que:
1 1
ai = y ai+1 = ,
2i − 1 2i + 1
ası́ pues,
n+1
X 1 1 1 1
− = −
i=p
2i − 1 2i + 1 2p − 1 2n + 3
n X
m n m
! m n
!
X X X X X
1. aij = aij = aij ; n, m ∈ N.
i=1 j=1 i=1 j=1 j=1 i=1
n m
!
X X
Note que en aij , la sumatoria entre paréntesis suma sobre j
i=1 j=1
m n
!
X X
manteniendo i constante, análogamente para aij suma sobre
j=1 i=1
i y j la considera constante.
n X
X i
3. Ahora si se trata de aij entonces,
i=1 j=1
n X
i n i
!
X X X
aij = aij
i=1 j=1 i=1 j=1
Nota.
Ejemplo 9
Desarrollaremos y calcularemos
3 X
2
X 1
a) +k
k=1 j=1
j
2 X
X i
b) 2ji
i=1 j=1
= 12 · 2 + 22 · 3 = 14
2n
X n
X 2n−1
X
a) k b) k c) k
k=1 k=3 k=n+1
Solución.
2n
X 1
a) k = 2n(2n + 1) = n(2n + 1)
k=1
2
n n
X X 1
b) k= k − (1 + 2) = n(n + 1) − 3
2
k=3 k=1
2n−1 2n−1 n
X X X 1 1
c) k= k− k = (2n − 1)(2n − 1 + 1) − n(n + 1)
2 2
k=n+1 k=1 k=1
= n(2n − 1) − 21 n(n + 1)
Solución.
ak − ak−1 = 13 k(k + 1)(k + 2) − 13 (k − 1)(k(k + 1)
Solución.
Por la propiedad 6), se tiene:
Xn n−1
X
i(i − 1) = (i + 1)(i + 1 − 1)
i=1 i=0
n−1
X
= i(i + 1)
i=1
1
=
(n − 1)n(n + 1)
3
2n+1
X 2n+1
X n−1
X
k(k + 1) = k(k + 1) − k(k + 1)
k=n k=1 k=1
1 1
= (2n + 1)(2n + 2)(2n + 3) − (n − 1)n(n + 1)
3 3
1
= (n + 1)[(2n + 1) · 2(2n + 3) − (n − 1)n]
3
1
= (n + 1)(7n2 + 17n + 6)
3
Luis Zegarra A. Sucesiones, inducción y sumatorias 105
4. Calcular:
n
X n
X
3
a) (j + 1) b) (n − k + 1)
j=1 k=1
Solución.
n n+1 n+1
X
3
X
3
X 1
a) (j + 1) = j = j 3 − 1 = (n + 1)2 (n + 2)2 − 1
j=1 j=2 j=1
4
n
X n
X n
X
b) k(n − k + 1) = (n + 1) k− k2
k=1 k=1 k=1
= (n + 1) 12 n(n + 1) − 16 n(n + 1)(2n + 1)
= 61 n(n + 1)(n + 2)
Solución.
n+1
X n+1
X n+1
X
k−1
(1 + 2 )= 1+ 2k−1
k=1 k=1 k=1
2n+1 − 1
= (n + 1) + 1 · = n + 2n+1
2−1
1
X
i) Para n = 0 ⇒ (1 + 2k−1) = 0 + 2 ⇔ 1 + 20 = 2 por tanto se
k=1
cumple.
ii) Sea válido para n, o sea, se verifica que:
n+1
X
(1 + 2k−1 ) = n + 2n+1 (H.I.)
k=1
En efecto:
n+2
X n+1
X
k−1
(1 + 2 ) = (1 + 2k−1) + (1 + 2n+2−1 )
k=1 k=1
= n + 2n+1 + 1 + 2n+1
= n + 1 + 2 · 2n+1 = n + 1 + 2n+2
6. Demostrar que:
n
X 1 n
=
k=1
k(k + 1) n+1
Demostración.
i) Para n = 1:
n
X 1 1 1 1 1
= = ⇒ =
k=1
k(k + 1) 1(1 + 1) 1+1 2 2
En efecto, como:
p
X 1 p
= ⇒
k=1
k(k + 1) p+1
p
X 1 1 p 1
+ = +
k=1
k(k + 1) (p + 1)(p + 2) p + 1 (p + 1)(p + 2)
p+1
X 1 p(p + 2) + 1 (p + 1)2 p+1
= = =
k=1
k(k + 1) (p + 1)(p + 2) (p + 1)(p + 2) p+2
7. Demostrar:
p
X 4(i + 1) 1 1
(−1)i−1 = + (−1)n−1
i=0
(2i + 1)(2i + 3) 3 2n + 3
Demostración.
i) Para n = 1:
1
X 4(i + 1) 1 1
(−1)i−1 = + (−1)1−1 · ⇒
i=1
(2i + 1)(2i + 3) 3 2·1+3
4(1 + 1) 4(2) 8 8
(−1)1−1 = ⇔ =
(2 · 1 + 1)(2 · 1 + 3) 3·5 15 15
ii) Hipótesis inductiva, para n = k:
k
X 4(i + 1) 1 1
(−1)i−1 = +(−1)k−1 (H.I.)
i=1
(2i + 1)(2i + 3) 3 2k + 3
Por demostrar, para n = k + 1:
k+1
X 4(i + 1) 1 1
⇒ (−1)i−1 = + (−1)k . (T.)
i=1
(2i + 1)(2i + 3) 3 2k + 5
Luis Zegarra A. Sucesiones, inducción y sumatorias 108
En efecto, como:
k
X 4(i + 1) 1 1
(−1)i−1 = + (−1)k−1
i=1
(2i + 1)(2i + 3) 3 2k + 3
k
X 4(i + 1) 4(k + 2)
⇒ (−1)i−1 + (−1)k
i=1
(2i + 1)(2i + 3) (2k + 3)(2k + 5)
1 1 4(k + 2)
= + (−1)k−1 + (−1)k
3 2k + 3 (2k + 3)(2k + 5)
k+1
X 4(i + 1) 1 (−1)k−1 (2k + 5) + (−1)k 4(k + 2)
(−1)i−1 = +
i=1
(2i + 1)(2i + 3) 3 (2k + 3)(2k + 5)
1 (−2k − 5 + 4k + 8) 1 1
= + (−1)k = + (−1)k
3 (2k + 3)(2k + 5) 3 2k + 5
2n
X n
X
k 2
8. Demuestre y calcule: (−1) k = (4k − 1).
k=1 k=1
Demostración.
a) Desarrollando:
2n
X
(−1)k k 2 = −12 + 22 − 32 + 42 − 52 − . . . − (2n − 1)2 + (2n)2
k=1
n
X n
X
= (2k)2 − (2k − 1)2
k=1 k=1
n
X
= [(2k)2 − (2k − 1)2 ]
k=1
n
X
= [(2k)2 − (2k)2 + 2(2k) − 1]
k=1
Xn
= (4k − 1)
k=1
Luis Zegarra A. Sucesiones, inducción y sumatorias 109
2n
X n
X n
X n
X
(−1)k k 2 = (4k − 1) = 4 k− 1
b)
k=1 k=1 k=1 k=1
= 4 n(n+1)
2
− n = 2n2 + n
n
X 1
9. Calcular: S =
k=1
(2k − 1)(2k + 1)
Solución.
Por fracciones parciales
1 A B
= + ⇔ 1 = A(2k + 1) + B(2k − 1)
(2k − 1)(2k + 1) 2k − 1 2k + 1
1
k= 2
⇒ A = 21 ; k = − 12 ⇒ B = − 12 , ası́:
n
X 1 1 1 1 1 1 n
S= − = − =
k=1
2 2k − 1 2k + 1 2 2 · 1 − 1 2n + 1 2n + 1
n
X k4 + k2 + 1
10. Calcular: S =
k=1
k4 + k
Solución.
k4 + k2 + 1 k2 − k + 1
= 1 + (división de polinomios)
k4 + k k4 + k
k4 + k2 + 1 k2 − k + 1 1
4
= 1 + 4
=1+ ,
k +k k +k k(k + 1)
ası́:
n X n n n
X 1 X 1 X 1 1
S = 1+ = 1+ =n+ −
k(k + 1) k(k + 1) k k+1
k=1 k=1 k=1 k=1
1 1 n(n + 2)
S = n+ − =
1 n+1 n+1
Luis Zegarra A. Sucesiones, inducción y sumatorias 110
n
X 2k + 1
11. Calcular: S =
k=1
k 2 (k
+ 1)2
Solución.
n n
k 2 + 2k + 1 − k 2 (k + 1)2 k2
X X
S = = −
k=1
k 2 (k + 1)2 k=1
k 2 (k + 1)2 k 2 (k + 1)2
n
X 1 1 1 1
S = 2
− 2
= 2−
k (k + 1) 1 (n + 1)2
k=1
12. Calcular: n k
X k+1
S= log
k=1
k
Solución.
n k
X k+1
S= log , desarrollando tenemos:
k=1
k
2 3 n
2 3 4 n+1
S = log + log + log + . . . + log
1 2 3 n
2 3 n n
2 3 4 (n + 1) (n + 1)
S = log · 2 · 3 ... = log
1 2 3 nn n!
13. Calcular: n
X 1
S= log 1 + 2
k + 2k
k=1
Solución.
n n
X (k + 1)2 X
S = log = [2 log(k + 1) − log(k)(k + 2)]
k=1
k(k + 2) k=1
n
X n
X
S = (log(k + 1) − log k) − [log(k + 2) − log(k + 1)]
k=1 k=1
2(n + 1)
S = log(n + 1) − log 1 − (log(n + 2) − log 2) = log
(n + 2)
Luis Zegarra A. Sucesiones, inducción y sumatorias 111
14. Calcular: n
X k
S=
k=1
1 + k2 + k4
Solución.
Haciendo 1 + k 2 + k 4 = 1 + 2k 2 + k 4 − k 2 = (1 + k 2 )2 − k 2 se tiene:
n
X k
S= .
k=1
(1 + k 2 − k)(1 + k 2 + k)
A+C =0
A=C =0
A+B−C +D =0
B = 21
A+B+C −D =1
D = − 12 , de donde
B+D =0
n
X 1 1
2 2
S = −
k=1
1 + − k2
k 1+ +k k2
n
1X 1 1
= −
2 k=1 1 + k 2 − k 1 + (k + 1)2 − (k + 1)
1 1
= 1−
2 1 + n2 + n
15. Calcular:
n √ √
5k + 3 − 5k − 2 3k−4 6k − 4
X
S= √ −
k=2
25k 2 + 5k − 6 2k+2
Luis Zegarra A. Sucesiones, inducción y sumatorias 112
Solución.
n √ √ n
!
X 5k + 3 5k − 2
X 3k−42k 3k − 22
S = p −p −
k=2
(5k + 3)(5k − 2) (5k + 3)(5k − 2) k=2
2k+2
n
! n n
X 1 1 1 X 2k−4 X 1
S = p −p − 3 +
k=2
(5k − 2) (5k + 3) 4 k=2 k=2
2k
n−1
1 (32 )n−1 − 1 1 12 −1
1 1
S = √ −√ − + 1
8 5n + 3 4 9−1 4 −1
2n
1 1 1 1 1
S = √ −√ − (32n−2 − 1) + −
8 5n + 3 32 2 2
16. Calcular:
n+2
X n
X
4
S= (j − 1) − k4
j=2 k=1
Solución.
Haciendo j − 1 = k en la primera sumatoria y para j = 2 ⇒ k = 1;
j = n + 2 ⇒ k = n + 1, luego
n+1
X n
X n
X n
X
4 4 4 4
S= k − k = k + (n + 1) − k 4 = (n + 1)4 .
k=1 k=1 k=1 k=1
Solución.
?
X
Nótese que S = (3k + 1)(5k + 2), tal que:
k=1
3k + 1 = 157
⇒ k = 52,
5k + 2 = 262
Luis Zegarra A. Sucesiones, inducción y sumatorias 113
con lo que
52
X
S = (3k + 1)(5k + 2)
k=1
52
X
S = (15k 2 + 11k + 2)
k=1
52 · 53 · 105 52 · 53
S = 15 + 11 · + 2 · 52 = 738712
6 2
18. Calcular:
1 1 1 1
S= + + + ...+
8 15 24 6240
Solución.
1 1 1 1
S = + + + ...+
2·4 3·5 4·6 78 · 80
?
X 1
S = , tal que
(k + 1)(k + 3)
k=1
k + 1 = 78
⇒ k = 77, ası́:
k + 3 = 80
77
X 1
S= .
k=1
(k + 1)(k + 3)
1
Si k = −3 ⇒ B = − 12 ; si k = −1 ⇒ A = , luego:
2
77
1X 1 1
S = −
2 k=1 k + 1 k + 3
" 77 X 77 #
1 X 1 1 1 1
= − + −
2 k=1 k + 1 k + 2 k=1
k+2 k+3
1 1 1 1 1
S = − + − = 0,404087553
2 2 79 3 80
19. Calcular:
5 1 7 1 9 1
Sn = · + · 2+ · 3 + ...
1·2 3 2·3 3 3·4 3
Solución.
n
X 2k + 3 2k + 3 A B
Sn = k
, de donde = + ⇔
k=1
k(k + 1)3 k(k + 1) k k+1
A = 3 y B = −1, ası́:
n n
X 3 1 1 X 1 1
Sn = − · = −
k=1
k k + 1 3k k=1
k3k−1 (k + 1)3k
1 1 1
Sn = − = 1 −
1 · 30 (n + 1)3n (n + 1)3n
Prueba.
2 2
X 1 X (−1)j+1 1 1 1
i) Para n = 1 ⇒ = ⇔ =1− =
k=2
k j=1
j 2 2 2
Luis Zegarra A. Sucesiones, inducción y sumatorias 115
en efecto:
2n+2 2n
X 1 X 1 1 1 1
= − + +
k=n+2
k k=n+1
k n + 1 2n + 1 2n + 2
2n
X (−1)j+1 1 1
= + −
j=1
j 2n + 1 2n + 2
2n
X (−1)j+1 (−1)(2n+1)+1 (−1)(2n+2)+1
= + +
j=1
j 2n + 1 2n + 2
2n+2
X (−1)j+1
=
j=1
j
2
5 n(n + 1) n(n + 1)(2n + 1) n(n + 1)
(n+1) = 1+5S +10 +10 +5 +n
2 6 2
Solución.
Haciendo a = 1, a = 2, a = 3, . . . , a = n en el desarrollo dado, tenemos:
(1 + 1)5 = 25 = 15 + 5 · 14 + 10 · 13 + 10 · 12 + 5 · 1 + 1
(2 + 1)5 = 35 = 25 + 5 · 24 + 10 · 23 + 10 · 22 + 5 · 2 + 1
(3 + 1)5 = 45 = 35 + 5 · 34 · 4 + 10 · 33 + 10 · 32 + 5 · 3 + 1
······························
Luis Zegarra A. Sucesiones, inducción y sumatorias 116
Solución.
De inmediato,
1 1 (k + 1)2 − k 2
f (k) − f (k + 1) = − =
k 2 (k + 1)2 k 2 (k + 1)2
(k + 1 − k)(k + 1 + k) 2k + 1
= =
k 2 (k + 1)2 k 2 (k + 1)2
2k+1
Observe que nos va generando los términos de la suma, luego:
k 2 (k+1)2
n
" n #
X 2k + 1 X
2 (k + 1)2
= f (k) − f (k + 1)
k=1
k k=1
1
= f (1) − f (n + 1) = 1 −
(n + 1)2
Luis Zegarra A. Sucesiones, inducción y sumatorias 117
Demostración.
n
X 1
i) Para n = 1, k(2 − k) = 1(2 − 1) = 1 = 1(1 + 1)(1 + 2).
k=1
6
ii) Sea válido para n = j, se verifica que:
j
X 1
k(j − k + 1) = j(j + 1)(j + 2)
k=1
6
En efecto:
j+1 j+1
X X
k(j + 1 − k + 1) = [k(j − k + 1) + k]
k=1 k=1
j+1 j+1
X X
= k(j − k + 1) + k
k=1 k=1
j
X
= k(j − k + 1) + (j + 1)(j − (j + 1) + 1)
k=1
1
+ (j + 1)(j + 2)
2
1 1
= j(j + 1)(j + 2) + (j + 1)(j + 2)
6 2
1
= (j + 1)(j + 2)(j + 3)
6
Luis Zegarra A. Sucesiones, inducción y sumatorias 118
n
X 2n
X
24. Si ui = 2n2 + 3n, calcule el valor de ui y un .
i=1 i=n+1
Solución.
2n
X 2n
X n
X
ui = ui − ui = 2(2n)2 + 3(2n) − (2n2 + 3n),
i=n+1 i=1 i=1
2n
X
ası́, ui = 3n(2n + 1), ahora como
i=n+1
n
X n−1
X
ui − ui = un ⇒ 2n2 + 3n − [2(n − 1)2 + 3(n − 1)] = un
i=1 i=1
simplificando se llega a un = 4n + 1.
25. Demostrar que:
2n+1
X
(−1)k−1k 2 = (n + 1)(2n + 1)
k=1
Demostración.
i) Para n = 1:
3
X
(−1)k−1 k 2 = (1 + 1)(2 · 1 + 1) ⇒ 1 − 4 + 9 = (2)(3) ⇒ 6 = 6
k=1
En efecto, como:
2j+1
X
(−1)k−1 k 2 = (j + 1)(2j + 1) ⇒
k=1
2j+1
X
(−1)k−1 k 2 + (−1)(2j+2)−1 (2j + 2)2 + (−1)(2j+3)−1 (2j + 3)2
k=1
Solución.
n
X n
X n
X
a) kk! = (k + 1 − 1)k! = [(k + 1)k! − k!]
k=1 k=1 k=1
Xn
= [(k + 1)! − k!] = (n + 1)! − 1!
k=1
Luis Zegarra A. Sucesiones, inducción y sumatorias 120
n
X n
X
2
b) (k + 1)k! = [(k + 1)2 − 2k]k!
k=1 k=1
n
X n
X
= (k + 1)2 k! − 2 kk!
k=1 k=1
n
X
= (k + 1)(k + 1)! − 2[(n + 1)! − 1!]
k=1
n+1
X
= kk! − 2(n + 1)! + 2
k=2
n+1
X
= kk! − 1 · 1! − 2(n + 1)! + 2
k=1
= (n + 2)! − 1! − 1 · 1! − 2(n + 1)! + 2
= (n + 2)! − 2(n + 1)! = (n + 1)!n
27. Calcular:
2n−1 n−1
X k X k + 1 − k2
a) b)
k=n+1
(k + 1)! k=0
(k + 1)!
Solución.
a)
2n−1 2n−1 2n−1
X 1
X k X k+1−1 1
= = −
k=n+1
(k + 1)! k=n+1
(k + 1)! k=n+1
k! (k + 1)!
1 1
= (n+1)!
− (2n)!
k + 1 − k2 A B C
= + + (1)
(k + 1)! (k + 1)! k! (k − 1)!
Tres constantes pues el grado del numerador es dos, dos constantes
si el grado es uno como en a) y los denominadores decrecientes a
partir de (k + 1)! uno por cada constante.
Luis Zegarra A. Sucesiones, inducción y sumatorias 121
28. Calcular:
1 · 21 2 · 22 3 · 23
+ + + ... (n términos)
3! 4! 5!
Solución.
k
Notemos que ak = (k+2)! 2k , k = 1, 2, . . . , n siguiendo el método del
problema anterior se tiene:
k A B
= + ,
(k + 2)! (k + 2)! (k + 1)!
de donde k = A + B(k + 2).
Luis Zegarra A. Sucesiones, inducción y sumatorias 122
Si k = −2 ⇒ A = −2 y si k = 0 ⇒ B = 1, luego
n n n
2k 2k+1
X 2k + 1 k X 1 2 k
X
2 = − 2 = −
k=1
(k + 2)! k=1
(k + 1)! (k + 2)! k=1
(k + 1)! (k + 2)!
29. Calcular:
n
X 1
Sn = , p 6= 0.
k=1
k(k + 1)(k + 2) . . . (k + p)
Solución.
Nótese que:
A B 1
+ =
k(k + 1) . . . (k + p − 1) (k + 1)(k + 2) . . . (k + p) k(k + 1) . . . (k + p)
⇔ A(k + p) + Bk = 1
1
Si k = 0 ⇒ A = p
y si k = −p ⇒ B − 1p , luego:
n
X 1 1 1
Sn = −
k=1
p k(k + 1) . . . (k + p − 1) (k + 1)(k + 2) . . . (k + p)
1 1 1
Sn = − .
p 1 · 2 . . . p (n + 1)(n + 2) . . . (n + p)
Nótese que:
1 1
uk = y uk+1 =
k(k + 1) . . . (k + p − 1) (k + 1)(k + 2) . . . (k + p)
Luis Zegarra A. Sucesiones, inducción y sumatorias 123
n X
X n
30. Calcular: (ai + bj), a, b constantes.
i=1 j=2
Solución.
n X
n n n n
!
X X X X
(ai + bj) = ai 1+b j
i=1 j=2 i=1 j=2 j=2
n
X n(n + 1)
= ai(n − 1) + b −1
i=1
2
1 1
= a(n − 1)n(n + 1) + bn[(n(n + 1) − 2)]
2 2
7
n X
X
31. Calcule: (2i2 j − 20).
j=1 i=1
Solución.
n 7
! n 7 7
!
X X X X X
(2i2 j − 20) = 2j i2 − 20 1
j=1 i=1 j=1 i=1 i=7
n
X 7(7 + 1)(14 + 1)
= 2j − 20 · 7
j=1
6
n
X n
X
= 280 j − 140 1
j=1 j==1
= 140n(n + 1) − 140n
= 140n2
n X
i
X 2j
32. Calcule: .
i=1 j=1
3i
Luis Zegarra A. Sucesiones, inducción y sumatorias 124
Solución.
n X
i n i
! n i
!
X 2j X X 2j X 1 X j
= = · 2
i=1 j=1
3i i=1 j=1
3i i=1
3i j=1
n n
" i #
i
X 1 2i − 1 X 2 1
= i
·2 =2 −
i=1
3 2−1 i=1
3 3
n n
!
2 23 − 1 1 13 − 1
= 2 −2
3 23 − 1 3 13 − 1
n n
1 2
= −4 +3
3 3
a) 1 · 2 + (1 · 2 + 2 · 3) + (1 · 2 + 2 · 3 + 3 · 4) + . . .
1 1 1 1 1 1
b) 2 · +3· + +4· + + + ...
1·2 1·2 2·3 1·2 2·3 3·4
n+1 n+2 n+2
c) + + +
n(n + 1) n(n + 1) (n + 1)(n + 2)
n+3 n+3 n+3
+ + + + . . ..
n(n + 1) (n + 1)(n + 2) (n + 2)(n + 3)
Solución.
n X
k n k k
!
X X X X
2
a) Sn = j(j + 1) = j + j
k=1 j=1 k=1 j=1 j=1
n
X 1 1
= k(k + 1)(2k + 1) + k(k + 1)
k=1
6 2
n
X 1
= 1
3
(k 3 + 3k 2 + 2k) = n(n + 1)(n + 2)(n + 3)
j=1
12
Luis Zegarra A. Sucesiones, inducción y sumatorias 125
n X k n k
X k+1 X X 1 1
b) Sn = = (k + 1) −
k=1 j=1
j(j + 1) k=1 j=1
j j+1
n n
X 1 X 1
= 1− (k + 1) = k = n(n + 1)
k=1
k+1 k=1
2
n X
k
X n+k
c) Sn =
(n + j − 1)(n + j)
k=1 j=1
n k
X X 1 1
= (n + k) −
k=1 j=1
n + j − 1 n+j
n X n
X 1 1 k 1
= (n + k) − = = (n + 1)
k=1
n n+k k=1
n 2
34. Calcule:
1 2 2 2 3 2 n 2
− + − + − +. . .+ − .
1 1 1+2 2 1+2+3 3 1 + 2...+ n n
Solución.
Note que la suma se puede expresar por:
n n n
X k 2 X k 2 X 1 1
k − = − =2 −
1
X
k=1
k k=1 2
k(k + 1) k k=1
k+1 k
j
j=1
1 1 2n
= 2 − =−
n+1 1 n+1
35. Calcular:
n+1 X
i n Xm n X
k j
!−1
X X k+1 X X
a) 2i+j b) c) i (k + 1)
i=2 j=1 i=2
i2 − 1
k=1 k=1 j=2 i=1
Luis Zegarra A. Sucesiones, inducción y sumatorias 126
Solución.
n+1 X
i n+1 i n+1
X X X X 2i − 1
a) 2i+j = 2i 2j = 2i · 2
i=2 j=1 i=2 j=1 i=1
2−1
Xn+1 n+1
X n+1
X
2i i 2i
= 2 (2 − 2 ) = 2 2 −2 2i
i=2 i=2 i=2
22n − 1 2n − 1
= 2 · 24 2 − 2 · 22
2 −1 2−1
1 2n+5 5
= (2 −2 )−2 n+3
+ 23
3
n X m n m
X k+1 X X 1
b) 2
= (k + 1)
k=1 i=2
i − 1 k=1 i=2
(i − 1)(i + 1)
n n
! m
X X 1X 1 1
= k+ 1 −
k=1 k=1
2 i=2
i − 1 i+1
" m X m #
1 1 X 1 1 1 1
= n(n + 1) + n − + −
2 2 i=2 i − 1 i i i+1
i=2
1 1 1 1 1
= n(n + 3) − + −
4 1 m 2 m+1
n X k j
!−1 n X k
X X X 2
c) i (k + 1) = (k + 1)
k=1 j=1 i=1 k=1 j=1
j(j + 1)
n k
X 1
X 1
= 2(k + 1) −
k=1 j=1
j j+1
n X n
X 1
= 2(k + 1) 1 − = 2k = n(n + 1)
k=1
k+1 k=1
Solución.
Primera forma: Sumando por filas.
1 + (1 + 2) + (1 + 2 + 3) + . . . + (1 + 2 + . . . + n)
es decir, expresándolo como doble sumatoria, queda:
n X
i n
X X 1
k = i(i + 1)
i=1 k=1 i=1
2
n n
!
1 X
2
X
= i + i
2 i=1 i=1
1 1 1
= n(n + 1)(2n + 1) + n(n + 1)
2 6 2
1
= n(n + 1)(n + 2)
6
= 1 · n + 2 · (n − 1) + 3 · (n − 3) + . . . + n · 1
Xn Xn X n
= i(n − i + 1) = (n + 1) i− i2
i=1 i=1 i=1
1 1
= (n + 1) n(n + 1) − n(n + 1)(2n + 1)
2 6
1
n(n + 1)(n + 2)
6
naturalmente da el mismo resultado.
37. Calcular:
n X
X i
Sn = jxi−1 con x 6= 1
i=1 j=1
n(n + 1) n−1
Sn = 1 + 3x + 6x2 + 10x3 + 15x4 + . . . + x
2
(n − 1)n n−1 n(n + 1) n
xSn = x + 3x2 + 6x3 + 10x4 + 15x5 + . . . + x + x .
2 2
Restando miembro a miembro, resulta:
n(n + 1) n
(1 − x)Sn = 1 + 2x + 3x2 + 4x3 + 5x4 + . . . + nxn−1 − x
2
n(n + 1) n+1
x(1 − x)Sn = x + 2x2 + 3x3 + 4x4 + . . . + (n − 1)xn−1 + nxn − x .
2
Restando miembro a miembro nuevamente:
n(n + 1) n
(1 − x)2 Sn = 1 + x + x2 + x3 + . . . + xn−1 − x
2
n(n + 1) n+1
−nxn + x
2
xn − 1 n(n + 3) n n(n + 1) n+1
(1 − x)2 Sn = − x + x
x−1 2 2
xn − 1 n(n + 3) n n(n + 1) n+1
1
Sn = − x + x
(1 − x)2 x − 1 2 2
Solución.
La suma se puede expresar como sigue:
1 + (3 + 5 + 7) + (9 + 11 + 13 + 15 + 17) + . . .
o bien,
1
X 4
X 9
X
(2k − 1) + (2k − 1) + (2k − 1) + . . .
k=1 k=2 k=5
Luis Zegarra A. Sucesiones, inducción y sumatorias 129
Respuesta.
36 −1 38 −1 310 −1 312 −1
a) 5
+ 6
+ 7
+ 8
b) −(n + 1)1! + (n + 1)2! − (n + 1)3! + . . . + (−1)n (n + 1)n!
n+1 n+2 n+3 2n+1
c) −1
+ −2
+ −3
+ ...+ −(n+1)
P
2. Escribir usando el sı́mbolo las siguientes sumas:
a) 1 · 1 + 3 · 2 + 5 · 3 + . . . hasta n términos.
1 1 1
b) 1 + + 2 + . . . + n .
3 3 3
c) −1 · 1 + 3 · 2 + 7 · 22 + . . . + 223 · 256
1
Respuesta.
n
X
a) (2i − 1)i
i=1
Luis Zegarra A. Sucesiones, inducción y sumatorias 130
n+1
X 1
b)
k=1
3 k−1
57
X
c) (4j − 5)2j−1
j=1
3. Calcular:
X n n
X 2n+1
X
a) (k − 1)(k + 1) b) (k − 3 )
−k
c) (n − k)
k=2 k=10 k=n
Respuesta.
1
a) 6
n(n − 1)(2n + 5)
1
b) 2
n(n + 1) + 12 · 1
3n
− 45 − 1
2·39
c) n(n + 2) − 12 (3n + 7n + 2)
2
4. Calcular:
n
X 1 1
a) −
i=20
i+1 i+2
n−1
X 3 3
b) −
k=2
2k 2k + 2
n−1 i
a − ai+1
X
c) , a 6= 0.
i=0
a2i+1
60
X k
d)
k=4
(k + 1)!
Respuesta.
1 1
a) 21
− n+2
3 1
− n1
b) 2 2
1
c) an+1
−1
1 1
d) 4!
− 61!
Luis Zegarra A. Sucesiones, inducción y sumatorias 131
Respuesta.
1
a) 6k+6
3
b) 2k+7
c) i = 4 y 22i−7
1
d) (k−1)(2k−1)
6. Calcular:
a) 2 · 5 + 4 · 6 + 6 · 7 + . . . + 480 · 244
b) 2 · 5 + 3 · 7 + 4 · 9 + . . . + 28 · 57
c) 33 − 43 + 53 − 63 + . . . − 463
Respuesta.
a) 9543600
b) 15831
c) −50248
7. Calcular:
2n+1
X
a) (−1)k k
k=1
Luis Zegarra A. Sucesiones, inducción y sumatorias 132
2n+1
X
b) (−1)k k 2
k=0
Respuesta.
a) −(n + 1)
b) (n + 1)(2n + 1)
a) 12 + 2 · 22 + 32 + 2 · 42 + . . . + n2 , para n impar.
b) 1 · n2 + 2(n − 1)2 + 3(n − 2)2 + . . .
Respuesta.
1
a) 2
(n + 1)n2
1
b) 12
n(n + 1)2 (n + 2)
a) 2 · 5 + 3 · 6 + 4 · 7 + . . .
b) 3 · 6 + 5 · 10 + 7 · 14 + . . .
Respuesta.
4
a) 3
n(n + 2)(2n + 5)
4
b) 3
n(16n2 + 24n + 11)
1 3 − 2 3 + 33 − 4 3 + 53 − . . .
Respuesta.
4n3 + 9n2 + 6n + 1
Luis Zegarra A. Sucesiones, inducción y sumatorias 133
Respuesta.
1 (4n+5)3n 5
a) 2 (n+1)(n+2)
− 4
1 n(n+3)
b) 4 (n+1)(n+2)
3 1 3n+1 −6n−5
c) 2
+ 4 3n−1
(n−1)4n+1 +2n+4
1
d) 3 n+2
7
e) 6
· 515 − (n+5)(n+6)
6n+35
· 1
5n+5
Respuesta.
n=4
13. Calcular:
n X
i
X 4j
a)
i=1 j=1
i
m X
X n
b) 3i+j
j=4 i=1
Luis Zegarra A. Sucesiones, inducción y sumatorias 134
m X n−1
X 4j 2 + 1
c) 2 −1
,m>n
i=n+1 j=1
4j
n X
X n
d) i(k − i)
k=1 i=1
k
n X
X n+k
e)
k=1 j=1
(n + j − 1)(n + j)
j
n X
X
f) k2k+j
j=1 k=1
j
n X
2j
X
g) k+
j=2 k=1
j
Respuesta.
a) n(n + 3)
243 m−3
b) 4
(3 − 1)(3n − 1)
1
c) (m − n) n − 2n−1
1 2
d) 2
n (n + 1)(1 − n)
1
e) 2
(n + 1)
1
f) 3
(n − 1)22n+3 − 32
9
(22(n−1) − 1) + 4(2n − 1)
1
g) 6
n(n + 1)(n + 2) + 2n+1 − 5
n k
! n
X X 1 X n+1−j
d) =
k=1 j=1
j j=1
j
n
X sen 2nx
e) cos(2k − 1)x =
k=1
2 sen x
n
X 1
f) k(k +1)(k +2) . . . (k +p) = n(n+1) . . . (n+p+1), p ∈ N.
k=1
p+2
15. Calcular:
n+1
X k2
a)
k=2
k2 − 1
n
X k3 + k2 + 1
b)
k=1
k2 + k
Respuesta.
1 1 1
a) 4
(4n + 3) − 2(n+1)
− 2(n+2)
1 2
b) 2
n n+1+ n+1
a) 1 · 2 + (1 · 2 + 2 · 3) + (1 · 2 + 2 · 3 + 3 · 4) + . . .
b) 2(−1) + (2(−1) + 4 · 0) + (2(−1) + 4 · 0 + 6 · 1) + . . .
c) 12 + (12 + 22 ) + (12 + 22 + 32 ) + . . .
Respuesta.
1
a) 12
n(n + 1)(n + 2)(n + 3)
1
b) 6
n(n + 1)(n + 2)(n − 3)
1
c) 12
n(n + 1)2 (n + 2)
Luis Zegarra A. Sucesiones, inducción y sumatorias 136
Respuesta.
3
3
2
n(n + 1) 2
n(n + 1) + 1
18. Demostrar:
j
n X n
X X
k2 = i(n − i + 1)2
j=1 k=1 i=1
∞ i−1
X 1
19. Si Sk = k ; k = 1, 2, . . . , n. Demuestre que:
i=1
k + 1
2n
X n
X
Sj = 3 (n − k + 1).
j=n+1 k=1
Respuesta.
1840.
21. Demuestre que la suma de todos los naturales impares que son menores
que 6n y que no son múltiplos de 3, es 6n2 .
22. Probar que la suma de los productos en parejas (distintas) de los n
primeros números naturales impares es:
1
n(n − 1)(3n2 − n − 1).
6
23. Demuestre que la suma de los productos de todas las parejas de números
distintos que se pueden sumar con los n primeros números naturales
es:
1
n(n2 − 1)(3n + 2).
24
Luis Zegarra A. Sucesiones, inducción y sumatorias 137
24. Esferas iguales son apiladas en forma de una pirámide de base cuadrada.
Hallar el número de esferas en una pirámide incompleta que tiene n
capas si cada lado de la base contiene 2n esferas.
Respuesta.
1
6
n(2n + 1)(7n + 1).
a1 = 1, a2 = 2, . . . , an = 2an−1 , ∀ n ≥ 2.
Respuesta.
b) n22n+2 − 16.
26. Calcular:
n
X k2 + k − 1
a)
k=1
(k + 2)!
n
X k2 − 2
b)
k=1
(k + 2)!
n
X k 2 + 5k + 5
c)
(k + 4)!
k=1
Respuesta.
1 n+1
a) 2
− (n+2)!
n
b) − (n+2)!
1 1
c) 8
− (n+4)(n+2)!
Luis Zegarra A. Sucesiones, inducción y sumatorias 138
i
X
28. Si Si = j demuestre que:
j=1
n
X 1
Si Sn−i+1 = n(n + 1)(n + 2)(n + 3)(n + 4)
j=1
120