Está en la página 1de 566

Jayats Nanderac wüx

Miteatiiüts Jesucristo

El Nuevo Testamento

de nuestro Señor Jesucristo

en el huave de San Mateo del Mar

La Liga Bíblica
Las Sagradas Escrituras para Todos
El Nuevo Testamento
en el huave de San Mateo del Mar
La Liga Bíblica 1.5M primera edición 1972 [huv]
La Liga Bíblica 2M segunda edición 1996
La Liga Bíblica versión electrónica 2009
Publicado por
© La Liga Bíblica 1972, 1996
Se permite copiar, distribuir y comunicar públicamente esta obra bajo las
siguientes condiciones:

‣ Reconocimiento. Reconozca a la Liga Bíblica los derechos que tiene en


la impresión o distribución de esta obra, deslindándola de responsabilidad
alguna por cualquier uso que se le de a la presente publicación.

‣ No comercial. No puede utilizar esta obra para fines lucrativos.

‣ Sin obras modificadas. No se puede alterar, transformar o generar una


obra a partir de ésta.
PRÓLOGO
El Nuevo Testamento es uno de los libros más leídos de todos los
tiempos. Ha despertado el interés de personas de todas las edades, razas
y nacionalidades. La vida de los personajes narrada en sus páginas y las
enseñanzas que contiene han inspirado la vida de millones de personas. Se
espera que la lectura de este libro sea benéfica para los huaves y les ayude
a ser mejores vecinos, mejores mexicanos y mejores ciudadanos del mundo.
Originalmente el Nuevo Testamento fue escrito en el idioma griego;
pero como personas de otros países donde no se habla el griego querían
leerlo en su lengua nativa, pronto se empezó a traducir a otros idiomas. El
Nuevo Testamento ha sido traducido a más de mil idiomas hasta la fecha.
Esta traducción ha sido hecha para los huaves que hablan el
dialecto de San Mateo del Mar, y que viven en el sureste del estado de
Oaxaca, en el istmo de Tehuantepec. Los traductores del Nuevo Testamento
al idioma huave hicieron lo posible por comprender a fondo el significado
expresado en el original, y para ello recurrieron al manuscrito griego y a
varios comentarios, haciendo, a la vez, comparaciones con muchas otras
versiones en varios idiomas. Una vez determinado dicho significado, se
esforzaron en comunicarlo con claridad en huave.
Algunas palabras griegas no se pueden traducir al huave con
una sola palabra. Por lo tanto, ha sido necesario expresarlas a veces con
una frase descriptiva; a veces combinando alguna palabra prestada del
español con un término genérico del huave; y otras veces efectuando una
sustitución de tipo cultural (es decir, usando una palabra huave con función
semántica semejante a la de la palabra griega). Ciertas palabras griegas
tienen un significado tan complejo, que ha sido necesario usar palabras
distintas para traducirlas de acuerdo con el significado que la palabra
griega tiene en cada pasaje donde aparece.
La gramática es diferente en los dos idiomas. Si se traducen en
forma literal, las figuras de construcción o de retórica del griego a veces
no se entienden en el huave o a veces se entienden mal. Por lo tanto,
los traductores han procurado expresar el significado del original con
naturalidad en huave. Para lograrlo, han escogido las construcciones
gramaticales, el orden de las oraciones, las figuras de construcción y el
estilo, no del griego ni del español, sino del huave. En algunos casos
ha sido necesario hacer explícita aquella información implícita en el
manuscrito griego que los lectores antiguos comprendieron sin dificultad,
para que el lector huave la pueda comprender en la actualidad.
La forma lingüística de la traducción se ha determinado usando
como colaboradores a hablantes nativos del huave. El significado de la
traducción se ha comprobado revisando la traducción con varios hablantes
nativos.
Al final del Nuevo Testamento se encuentra un vocabulario
que contiene las palabras del español cuya traducción fue muy difícil
o imposible por no ser de uso común entre los habitantes de la región.
También contiene frases en huave que se usaron en el Nuevo Testamento
para traducir algunas palabras del español; por ejemplo: mondeac andeac
Teat Dios profetas.
En el vocabulario, la palabra de entrada tomada del texto del
Nuevo Testamento se explica brevemente y se dan varias referencias en las
que se usa la misma palabra.
Las ilustraciones, así como los títulos de las divisiones tópicas del
texto se han empleado con permiso de las Sociedades Bíblicas Unidas.
Aclaraciones
La ortografía del huave es casi la misma que la del español, pero es
necesario notar las siguientes diferencias:
La letra x representa un sonido silbante como la ‘ch’ del francés,
o la ‘sh’ del inglés, que no existe en español, pero que se encuentra en
huave en palabras como xor jarro; y xax jícara. También hay una vocal
cuyo sonido no existe en español. Esta es la ü, que se forma como la 'u' del
español, pero con los labios estirados como cuando se va a sonreír. La ü se
encuentra en huave en palabras como müm madre y müx canoa.
Índice
SAN MATEO............................................................................1
SAN MARCOS........................................................................72
SAN LUCAS..........................................................................117
SAN JUAN...........................................................................191
HECHOS..............................................................................244
ROMANOS...........................................................................315
1 CORINTIOS.......................................................................346
2 CORINTIOS.......................................................................377
GÁLATAS.............................................................................397
EFESIOS...............................................................................408
FILIPENSES..........................................................................419
COLOSENSES.......................................................................427
1 TESALONICENSES............................................................434
2 TESALONICENSES............................................................440
1 TIMOTEO..........................................................................444
2 TIMOTEO..........................................................................453
TITO....................................................................................459
FILEMÓN.............................................................................463
HEBREOS.............................................................................465
SANTIAGO...........................................................................488
1 PEDRO..............................................................................496
2 PEDRO..............................................................................505
1 JUAN................................................................................511
2 JUAN................................................................................519
3 JUAN................................................................................521
JUDAS.................................................................................523
APOCALIPSIS.......................................................................526
Najneaj nanderac leaw tapiüng

SAN MATEO
wüx Teat Cristo

tacualüw a Asa. 8 Asa tacualüw


Acualajtsüw mixejchiw mixeech a Josafat, Josafat tacualüw a


Jesucristo Joram, Joram tacualüw a Uzías.
(Lc. 3:23‑38) 9 Uzías tacualüw a Jotam, Jotam

1

Aaga nawiig cam apiüng tacualüw a Acaz, Acaz tacualüw


wüx acualajtsüw mixejchiw a Ezequías. 10 Ezequías tacualüw

mixeech Teat Jesucristo. Nop a Manasés, Manasés tacualüw a


mixeech nej aag ayaj nenüt David Amón, Amón tacualüw a Josías.
aaga natang nenajiüt; aaga David 11 Josías tacualüw a Jeconías y

quiaj Abraham mixeech nej. alacas micual nej. Aag ayaj wüx
2 Aaga Abraham quiaj tacualüw a
  nüt ndeajtoj maquiiürajpüw nipilan
Isaac, Isaac tacualüw a Jacob, Jacob judío andüyiw tiül iüt Babilonia.
tacualüw a Judá, y alacas micoj nej 12 Wüx landoj aquiiübaranüw

michiig nej. 3 Judá tacualüw a Fares,


  andüyiw Babilonia, Jeconías
at a Zara, Tamar mimümüw nejiw. tacualüw a Salatiel, condom Salatiel
Fares tacualüw a Esrom, Esrom tacualüw a Zorobabel. 13 Zorobabel

tacualüw a Aram. 4 Condom Aram


  tacualüw a Abiud, Abiud tacualüw
tacualüw a Aminadab, Aminadab a Eliaquim, Eliaquim tacualüw
tacualüw a Naasón, Naasón tacualüw a Azor. 14 Azor tacualüw a Sadoc,

a Salmón. 5 Salmón tacualüw a Booz,


  Sadoc tacualüw a Aquim, Aquim
mimüm Booz aag ayaj Rahab. Booz tacualüw a Eliud. 15 Eliud tacualüw

tacualüw a Obed, mimüm Obed a Eleazar, Eleazar tacualüw a


aag ayaj Rut. Obed tacualüw a Isaí. Matán, Matán tacualüw a Jacob.
6 Isaí tacualüw a David, áag tarang

16 Jacob tacualüw a José minoj

minatang nenajiüt. David tacualüw a María. Aaga María quiaj tacual Teat
Salomón, acual aweaag mintaj a Urías. Jesús nasoic a Cristo.
7 Salomón tacualüw a Roboam,

17 Atquiaj tajlüy gajpopeic (14)

Roboam tacualüw a Abías, Abías nacualaran ajan wüx Abraham

1
SAN MATEO 1​, ​2 2

matüch a David. At tajlüy Aaga poch Emanuel quiaj, apiüng:


algajpopeic nacualaran ajan wüx Dios almaquiiüb icoots.
David matüch wüx taquiürajpüw 24 Ndoj quiaj tapac ameay a José.

nipilan judío andüy tiül Babilonia. Condom tarang atnej tasaj nej aaga
Nde wüx tajlüyiw tiül Babilonia ángel; taquiiüb a María marang
wüx tatüch wijquiam Teat Cristo mintaj nej. 25 Naleaing nómban ngo

tajlüy algajpopeic nacualaran. majlüy aweaag, tacüliw wijquiam


micual a María. Aaga nine tüünd
Wüx wijquiat Teat Jesucristo manüt JESÚS.
(Lc. 2:1‑7)
18 Wüx wijquiat Teat Jesucristo Tapeayiw mondüy wüx ocas
atcüy tajlüy: María mimüm nej
altiüt mipoch aweaag José. Pero
naleaing nganaw mequiiübayej,
2 Teat Jesús wijquiat tiül cambaj
Belén tiül iüt Judea wüx
Herodes tarang minatang nenajiüt
María tajiür teomeaats nej nop tiül aaga iüt quiaj. Tajlüy acas
nine; tüüch nej aag ayaj Nangaj monxey mondüy wüx ocas tambüw
Espíritu ocueaj Teat Dios. 19 Aaga   andüyiw Jerusalén imiünüw nonüt
José minench nej a María nop nej iüt. 2 Tatüniw manguiayiw:

nerang najneaj. Xeyay andiüm ―¿Nguiane almajlüy aaga nine


minüx nej, áag ngo mandiüm wijquian leaw apmarang minatang
majüiquich lacual manguiayeran; nenajiüt tiül nipilan israele? Cos
tandiüm macueat atánan quiaj. jayats majüic miocas nej; tajawasan
20 Naleaing José xeyay tamb wüx
  wüx saliünan nonüt tiül xeiütan.
omeaats. Ndoj, wüx tameay, quiaj Nganüy sajngoton naquiejliün
taǘm majaw nop ángel ocueaj Teat xecosan teombas aaga nine ―awüw.
Dios. Tasaj nej: 3 Wüx tanguiay aag ayaj a Rey

―José acualaats David, nde Herodes, ngo majneaj mayaag, aton


meyac imeaats wüx aaga naél quiaj, meáwan moncül Jerusalén lango
iquiiüb marang mintaj a María, majawüw cuane apmarangüw.
cos aaga nine apmawiquiach quiaj 4 Quiaj tatün mapeayiw meáwan

Nangaj Espíritu ocueaj Teat Dios montangtang miteaats, aton


neech nej. 21 Nej apmawiquiach nop
  meáwan mondüy wüx aaga poch
nine nench apmeaach manüt Jesús, tüünd Moisés ocueaj nipilan judío.
cos nej apmawün asoet minipilan Tatün manguiay nguiane netam
nej ―aj nej. wijquiam a Cristo.
22 Atquiaj tajlüy meáwan atnej

5 Quiaj tasajüw nej:

lamapiüng nop nendeac andeac Teat ―Tiül cambaj Belén tiül iüt Judea,
Dios, cos tapiüng: cos atquiaj tapiüng tanomb nop
23 Nop leawa naleaing nüx nej nendeac andeac Teat Dios wüx
apmecual mawiquiach nop tapiüng:
nine nench. 6 Cambaj Belén tiül iüt Judá,
Aaga nine quiaj apmasoic masey nine cambaj ic ajüic,
Emanuel, ajow. naleaing xeyay nertam;
3 SAN MATEO 2

cos naw tiül ique apmaw nop ―Witiür, quiür, iquiiüb mintaj,
apmatüch marang natang iquiüjpan a nine, icuiürran
nenajiüt, indüyiün tiül iüt Egipto. Icülíünan
nej apmambeol xecambaj quiaj, nde mewiünan leaw sasaj
Israel―ajüw nej. icon, cos alinoic nüt Herodes
7 Ndoj aaga Herodes quiaj tapaj
  apmayamb a nine mambiy ―aw.
ajcüwa mondüy, axotǘyan tatün 14 Wüx tapac ameay a José, quiaj

manguiay nejiw naleaing naleaing taxainguiw a nine, taquiüjpüw


cuane minüt amelich majawüw mamb andüy Egipto aaga ongwiiüts
aaga ocas. 8 Condom tasaj nejiw
  quiaj. 15 Tacülíwan quiaj. Tiünüw

mambüw Belén, tapiüng: mandilileaw wüx landeow Herodes.


―Nganüy quiüran, Quiaj tajlüy atnej lamapiüng Teat
nguineayantanej itüniün Dios wüx tapiüng nop nendeac
menguiayiün wüx a nine. Wüx andeac nej, cos tapiüng: “Imiün
lamexoman, ndoj tewiünan mesajan Egipto tatüniüs xecual mandilil”,
xic, quiaj sanamb a xique aton aw.
naquieel xecos teombas nej ―aw.
9 Wüx landoj masaj nejiw a

Herodes tapiüng
Herodes, quiaj tambüw. Aaga ocas mambiyaranüw namix nine
leawa tajawüw wüx aliw nonüt 16 Wüx aliün mapac a Herodes,
tiül miiütüw nejiw tamb ombas tajaw lamawaijchaw nej ajcüwa
nej. Tayac nejiw alareng niüng mondüy wüx ocas, xeyay tajcüy.
ajlüy a nine; quiaj tacǘlan cawüx, Tapiüng mambiyaranüw meáwan
ngo majüy. 10 Nejiw wüx tajawüw
  namix nine monench naw wüx iüm
aag ayaj xeyay tapac omeajtsüw. mineat, ndoj wüx naliw, meáwan
11 Almajmeliw tiül iüm, quiaj
  monlüy tiül Belén, at tiül namix
majawüw a nine almaquiiüb mimüm cambaj monlüy quiájan. Cos landoj
nej. Tajmiücüw tiüt maquiejliw matün manguiay ajcüwa mondüy,
micosüw nejiw manguejriw omalüw ngüt tajawüw aaga ocas. 17 Atquiaj

niüng ajlüy aaga nine. Condom tajlüy leaw lamapiüng nomb Teat
taleaijquiw iquialayej mawüniw Dios masaj Jeremías aaga nendeac
müjchiw oro, pom, at najmboc andeac nej, wüx tapiüng:
angan soex nasoic mirra. 12 Condom
  18 Apmanguiayaran tiül cambaj
wüx tameayiw, quiaj taümiw Ramá,
majawüw asaj nejiw Teat Dios nde xeyay monpaj, xeyay monjiünts;
mandilileaw majawüw a Herodes. cos Raquel xeyay ajiünts wüx
Quiaj tandilileaw tiül miiütüw nejiw, micual nej.
ambüw tiül alinots tiiüd. Nejinguind ngondom müüch nej
majneaj omeaats,
Tecuiürrüw andüy Egipto cos lango majlüyiw a namix nine.
13 Wüx
laambüw a mondüy wüx 19 Condom wüx landeow Herodes,

ocas, quiaj José taǘm majaw nop quiaj teümeay a José tiül Egipto,
ángel tasaj nej: taǘm majaw nop ángel tasaj nej:
SAN MATEO 2​, ​3 4

20 ―Nganüyquiür, iquiiüb a nine aóel teomeaats nej taag. Tatsamb


at mimüm nej, indililean indüyiün mow, tanganeow micün xiül.
tiül miiütan Israel, cos landeowüw 5 Tambüw manguiayiw aquiaach

mondiüm mambiyaw a nine ―aj nej nipilan monaw tiül cambaj


nej. Jerusalén, monaw tiül iüt Judea,
21 Quiaj tamb andüy tiül miiüt
  at monaw tiül namix nine cambaj
Israel, taquiiüb a nine, at mimüm monlüy mbeay lam Jordán. 6 Wüx 

nej. 22 Wüx José tanguiay Arquelao


  tapiüngüw lango mandiümüw
lamayar minajiüt miteat nej marangüw aaga ngo majneaj
Herodes tiül Judea, quiaj timbol tarangüw, quiaj Juan tüüch nejiw
mambüw quiaj. Taǘm majaw tasoic yow tiül lam Jordán.
mambüw andüyiw tiül iüt Galilea. 7 Wüx Juan tajaw lapeayiw quiaj

23 Wüx tatüchiw tiül miiütüw


  xeyay fariseos at saduceos mayariw
nejiw, quiaj tambüw macüliw yow aton, quiaj tasaj nejiw:
tiül noic cambaj nenüt Nazaret. ―¿Jowa icona ponong ndiüc,
Atquiaj tajlüy cos lamapiüngüw jane nesaj icon mercuiürran
tanomb mondeac andeac Teat meriowan tiül aaga xeyay ngo
Dios. Tapiüngüw Jesús apmasoic majneaj aliüc miün apmajlüye?
Nazareno cos naw quiaj. 8 Sitiül naleaing laleaaw imeajtsan

nguineay temerangan, ijüiquichan


Juan Bautista taquiaach tiül nómban irangan najneaj. 9 Nde

wajchiüc merangrangayon wüx mepiüngan


(Mr. 1:1‑8; Lc. 3:1‑9, 15‑17; Jn. 1:19‑28) tíülan icona: “Abraham xeteatiün”;

3 Wüx aaga nüt quiaj, Juan,


aaga neech yow nipilan, tamb
mandeac andeac Teat Dios tiül iüt
cos xique sasaj icon Teat Dios
alndom müüch majlüy micual
Abraham masey a piedra quiaj,
Judea niüng ngo majlüy cambaj. ndot mandiüm. 10 Nganüy üech

2 Quiaj taquiaach nipilan, tapiüng:


  alwüx apmandooig mioxijchaw
―Ich leaam imeajtsan mecueatiün xiül; atquiaj meáwan xiül leaw
leaw ngo majneaj irangan, cos aaga ngo mayac najneaj aóng nej,
nüt wüx Teat Dios apmajlüy wüx apndojquiüm majlos tiül biümb.
micambaj nej laliüc matüch ―aw. 11 Xique süüch icon yow jane

3 Cos aaga Juan quiaj, tandeac


  naleaing lamacueat arang ngo
wüx nej Isaías, aaga nendeac majneaj. Pero aliüc miün nop
andeac Teat Dios, wüx tapiüng: andǘüban xic miün, nej xeyay
Apmanguiayaran aljane tenguial netam ajlüy, ngo mat xic. Xique
andeac tiül wajchiüc: sayaag nicuajind xic niüng ajlüy
“Itajcan majneaj mitiiüd a Teat nej; sayaag ngo natüch nandeaand
Naxey; tiüt apaj nej. Nej apmüüch icon
ileainguijchan a tiiüd cos nej mejiüran Nangaj Espíritu ocueaj
aliüc.” Teat Dios. Apmawün wüx imbasan
4 Aaga Juan quiaj asooig apix
  meáwan ngo majneaj atnej biümb
nej najüyeran miyeed camello, ambel nendeajndeaj. 12 Aag ayaj

5 SAN MATEO 3​, ​4

atnej arang nop nerang najiüt, tapeay niüng ajlüy nej nimeech,
cos alteowix nej minipüch nej, tandiüm mayac nej wüx naél, tasaj:
apmaxaing osaab trigo matendeay, ―Sitiül naleaing ique Micual Dios
condom apmaxaing mayac tiül ic, isaj aaga piedra quiaj marang
troj. Ndoj aaga opang trigo pan ―aj nej.
apmambelich tiül biümb ngondom 4 Quiaj Teat Jesús tasaj nej:

xejquem ―aw. ―Tiül Mipoch Teat Dios apiüng:


“Ngome áagan nüeteran ipacüy
Wüx tayar yow Teat Jesús nipilan, leaw nembeat aag ayaj
(Mr. 1:9‑11; Lc. 3:21‑22) meáwan poch andeac Teat Dios”
13 Teat
Jesús imiün Galilea tamb ―aj.
majaw a Juan mbeay lam Jordán, 5 Condom quiaj minatang nimeech

müüch nej yow. 14 Juan ngo   taquiiüb nej mamb andüy tiül
mandiüm, tapiüng: nangaj cambaj Jerusalén, mayac
―Ngwüy Teat, ique netam meaach wüx omal nadam nangaj iüm.
xic yow; ¿neol tewiün mejaw xic 6 Quiaj tasaj nej:

nüüch ic yowa? ―aw. ―Sitiül ique Micual Dios ic, ijchic


15 Quiaj Teat Jesús tasaj nej:
  tiüt cos ajlüy tiül Mipoch Teat Dios,
―Nganüy netam merang, cos apiüng:
netam marangar leaw lamapiüng Teat Dios apmüüch mamb
Teat Dios ―aw. miángeles nej mambeolüw ic.
Quiaj lango mapiüng nicuajind a Apmangochiw ic naag owixaw
Juan. 16 Wüx landoj ayar yow Teat
  nejiw ngana maleamb ileaj
Jesús, almaw tiül yow, quiaj tajaw piedra, aw ―aj nej minatang
lejquiat a cielo, tiün Nangaj Espíritu nimeech.
ocueaj Teat Dios imiün tiül cielo 7 Quiaj Teat Jesús tasaj nej:

atnej noic palom andüy wüx ombas ―Aton ajlüy tiül Mipoch Teat Dios,
nej. 17 Condom tanguiayaran noic
  apiüng: “Nde mendiüm mitsoj leaw
nanderac imiün cielo, apiüng: apiüng Teat Naxey Midios” ―aj nej.
―Aag ayaj xecual xowüy sandiüm, 8 Aaga minatang nimeech

apac ximeaats najaw ―aw. taquiiüb nej mamb alinomb.


Nganüy taquiiüb nej andüy wüx
Tandiüm mayac nej wüx naél a nop najal oleaj tiüc. Quiaj tüüch nej
nimeech majaw meáwan cambaj leaw ajlüy
(Mr. 1:12‑13; Lc. 4:1‑13) wüx iüt at meáwan leaw najneaj

4 Condom Nangaj Espíritu


ocueaj Teat Dios taquiiüb
mamb Teat Jesús andüy tiül
almajiürüw. 9 Quiaj tasaj Teat Jesús:

―Meáwan aag ayaj sanüüch ic


meneay sitiül ique apmequieel
wajchiüc müüch mayac nej wüx micos tiximbas meyar sandeac ―aj
naél minatang nimeech. nej.
2 Teat Jesús taíünd ngo met ic

10 Quiaj tasaj nej Teat Jesús:

miow (40) nüt, ic miow ongwiiüts, ―Iriow ningüy niüng sajlüy,


condom xeyay tind üet. 3 Quiaj   Satanás, cos tiül Mipoch Teat Dios
SAN MATEO 4 6

apiüng: “Áagan Teat Dios netam Galilea, quiaj tajaw ijpüw monxey
mequieel micos teombas nej meyar nop necual nejiw, nop Simón nasoic
andeac” ―aj nej. Pedro, alinop Andrés michiig nej.
11 Quiaj taw minatang nimeech.
  Nejiw tenguial andocoj cos mondoc
Condom tapeayiw miángeles Teat nejiw. 19 Quiaj tasaj nejiw Teat

Dios mambeolüw Teat Jesús. Jesús:


―Macaron tabaats, sanaquiaach
Teat Jesús tamelich aquiaach tiül icon nguineay alndom meyamban
Galilea nipilan mesajan mayariw sandeac.
(Mr. 1:14‑15; Lc. 4:14‑15) Langome apmeyamban cüet
12 Wüx Teat Jesús tanguiay Juan mendocon, apmeyamban nipilan ―
lajmel tiül manchiüc, quiaj tandilil aj nejiw.
andüy tiül iüt Galilea. 13 Nej taton

20 Tacueatíwan quiaj mindocoj

ngome tacül tiül Nazaret, tamb nejiw, tandüjpiw mamb Teat Jesús.
macül tiül Capernaum, noic cambaj 21 Condom quiríwan iün majüyiw,

mbeay nadam yow nenüt Galilea, quiaj Teat Jesús taxom alijpüw, nop
tiül miiütüw Zabulón y Neftalí, necual nejiw, nop Jacobo, alinop
monlüy tanomb. 14 Atquiaj tajlüy
  Juan, micual nejiw Zebedeo. Aliw
atnej tanomb tapiüng Isaías nendeac tiül müx maquiüjpüw miteatiw
andeac Teat Dios, cos tapiüng: nejiw, tenguial axequiw ndoc. Quiaj
15 Icona monaw tiül miiütüw tasaj nejiw Teat Jesús mambüw
Zabulón y Neftalí, maquiüjpüw. 22 Nejiw tacueatíwan

najlüyiw mbeay tiiüd amb mbeay tiül müx miteatiw nejiw, tambüw
ndec, nonüt necamb lam Jordán; mandüjpiw Teat Jesús.
aag ayaj tiül iüt Galilea, niüng
xeyay acüliw nipilan ngome Teat Jesús taquiaach xeyay nipilan
judío. (Lc. 6:17‑19)
16 Ajcüwa nipilan quiaj arangüw 23 Teat Jesús tajüy meáwan tiül
ngo majneaj, iüt Galilea. Taquiaach tiül meáwan
ajlüyiw atnej majlüyiw tiül pojniün, sinagoga ocueajiw a nipilan quiaj.
nejiw apmajawüw noic nadam ran. Tandeac nguineay apmajlüy wüx
Leaw ajlüyiw tiül xeyay pojniün, Teat Dios apmajlüy wüx micambaj
apmachech nejiw a ran quiaj. nej. Aton tamongoch iün andeowüw
17 Ajan quiaj tapots maquiaach
  cuajantanej monandeow leaw
nejiw Teat Jesús, tapiüng: axom nejiw nipilan tiül ajcüwa
―Icueatiün aaga ngo majneaj cambaj quiaj. 24 Wüx tanguiayaran

irangan, cos Teat Dios laliüc miün tiül iüt Siria meáwan leawa nej
majlüy wüx micambaj nej ―aw. arang, quiaj taquiüjpüw niüng ajlüy
nej xeyay moniün andeow. Altiül
Teat Jesús arriiüd apiquiw mondoc xeyay teamamongochiw, lamix
(Mr. 1:16‑20; Lc. 5:1‑11) omeajtsüw; altiül nechach, üüch
18 Noic
nüt wüx Teat Jesús tamong nejiw michachiw nimeech; altiül
amb mbeay aaga nadam yow nenüt ndron ombas, nawaag owix oleaj.
7 SAN MATEO 4​, ​5

Teat Jesús tüüch majneaj meáwan. 10 ’Najneajay ajlüyiw leaw


25 Quiaj tandüjpiw nej xeyay nipilan
  amongochiw ngo majneaj masey
monaw Galilea, monaw Decápolis, arangüw najneaj; nejiw apmajlüyiw
monaw Jerusalén, monaw Judea, tiül micambaj Teat Dios tiül cielo.
monaw nonüt necamb lam Jordán. 11 ’Najneajay ijlüyiün wüx

itsojaranan memongochiün ngo


Teat Jesús taquiaach majneaj. Aton awüníwan wüx
nipilan wüx tiüc omeajtsüw mandeacüw wüx

5 Wüx Teat Jesús tajaw xeyay


nipilan lapeayiw niüng
ajlüy, quiaj tajtep andüy wüx
imbasan xeyay ngo majneaj cos
iyariün sandeac. 12 Tanomb atquiaj

tamongochiw ajcüwa mondeac


noic tiüc chetet. Tapeayiw niüng andeac Teat Dios. Nganüy icona,
ajlüy nej minipilan nej. 2 Quiaj   ich mapac imeajtsan xeyay cos
tapots maquiaach nejiw Teat Jesús, ajlüy noic najneajay tiül cielo leaw
tapiüng: apmeajndiün.

Jane xeyay apac omeaats At icon quiniüc, at icon ran


(Lc. 6:20‑23) (Mr. 9:50; Lc. 14:34‑35)
3 ―Najneajay ajlüyiw leaw ayaag 13 ’Icona ijlüyiün wüx a iüt cam
netam nejiw Nangaj Espíritu ocueaj at icon najneaj quiniüc najtix.
Teat Dios, cos apmajlüyiw tiül Pero sitiül quiniüc mamong ajtix,
micambaj Teat Dios. ¿nguineay alndom majtix alinomba?
4 ’Najneajay ajlüyiw leaw amix
  Lango metam, netam majwich
omeajtsüw nganüy, cos apmüjndiw ninguiün macuüüch nej tiüt nipilan.
mapac omeajtsüw alinoic nüt. 14 ’Icona ningüy wüx aaga iüt

5 ’Najneajay ajlüyiw leaw ngo


  cam ijlüyiün at icon ran. Ajawaats
merangrangayej; nejiw apmüjndiw sitiül noic cambaj ajlüy wüx tiüc
a iüt cam leaw tasoiquiw ngondom mexotüy. 15 Ngondom  

apmüjndiw. mechen nots candeal condom cas


6 ’Najneajay ajlüyiw leaw xowüy
  tepal omal tiül nop xor. Ngwüy,
andiümüw marangüw leaw andiüm netam meyac cawüx marraj
Teat Dios, nej apmambeol nejiw. meáwan leaw almajlüy tiül iüm.
7 ’Najneajay ajlüyiw leaw ajiürüw

16 Atquiaj icona aton, irangan

lasta nop alinop, cos aton Teat Dios najneaj tiül nipilan para mejlüyiün
apmajiür nejiw lasta. atnej aaga ran quiaj; cos wüx
8 ’Najneajay ajlüyiw leaw nómban
  nipilan apmajawüw irangan najneaj,
lamawüniw wüx omeajtsüw nejiw aton apmarangüw leaw
ngo majneaj; nejiw alinoic nüt andiüm Teat Dios najlüy tiül cielo.
apmajlüyiw niüng ajlüy Teat Dios.
9 ’Najneajay ajlüyiw leaw

Teat Jesús aquiaach wüx
monyamb majlüy monajneaj, ngo aaga poch tüünd Moisés
majlüy moncüy, nejiw apmasoiquiw 17 ’Nde
mepiüngan xique xiün
micual nejiw Teat Dios. nandrooch aaga poch leawa tüünd
SAN MATEO 5 8

Moisés, tengwüy leaw tandeacüw aaga nisoet. Aton jangantanej


mondeac andeac Teat Dios. leaw apmasaj chach aljane, netam
Ngwüy, xique ngo niün nandrooch mayacüw nej asoet montangtang
nicuajind. Xique xiün najüiquich tiül nadam nangaj iüm. At
wüx nguineay ajlüy, narang atnej jangantanej leaw apmapaiich
apiüng. 18 Naleaing sasaj icon,
  alinop, aag ayaj alndom mamb tiül
wǘxan almajlüy a cielo maquiiüb necoy tiül biümb.
a iüt, nómban ngome apmamong 23 ’Sitiül leriümb apmeyac erchech,

masey noic nine punto, noic nine quiaj leaaw imeaats aljane ajcüy
letra tiül aaga poch leawa tüünd majaw ic, 24 ich majlüy, nde meyac.

Moisés, cos meáwan leaw Mipoch Quiür indeac anaag aaga najcüy
Teat Dios apiüng netam majlüy. majaw ic quiaj, para majneaj
19 Atquiaj sitiül aljane mapiüng ngo
  imeajtsan mamong ijcüyiün, cas
membeat masey noic nine poch tendilil meyac erchech.
leaw Teat Dios lamapiüng netam 25 ’At sitiül aljane aleaic iriow

marangüch, ndot atquiaj maquiaach anaag wüx, andiüm mayac ic


wüx nipilan, nej apmajlüy at nej teombasüw monajiüt, indeac
nop chingüy, leaw ngo membeat anaag, ijaw cuane iriowan wüx,
tiül minipilan Teat Dios. Pero sitiül ijneajiün wǘxan nganaw mepeay
aljane arang meáwan leaw Teat anaag teowixaw monajiüt, cos
Dios lamapiüng marangüch, aton teat xan alndom masaj mimongot
maquiaach wüx alinop marang nej mayacüw ic tiül manchiüc.
atnej; nej apmarang nop natang 26 Naleaing sasaj ic, wüx lerpeay

tiül cielo niüng apmajlüyiw tiül manchiüc langondom meriow


minipilan Teat Dios. 20 Sasaj icon
  najen, apmeriow wüx lamembich
netam merangan atnej apiüng Teat mengüy leaw apmatüniw icueaj.
Dios, ngo matnej arangüw ajcüwa
mondüy wüx aaga poch tüünd Aquiaach wüx monjiür
Moisés, at leaw arangüw fariseos; najtaj, monjiür naxey
cos sitiül ngo merangan atnej 27 ’Lamenguiayiün nguineay
netam ngondom mejmeliün tiül tasoiquiw tanomb, cos asoiquiw:
micambaj Teat Dios. “Nde mejiüran minajtajan, nde
mejiüran minaxeyiün”, ajowiw.
Teat Jesús apiüng wüx moncüy 28 Aag ayaj naleaing. Pero nganüy

(Lc. 12:57‑59) xique sasaj icon jangantanej leaw


21 ’Lamenguiayiün nguineay apmajaw nop najtaj mandiümdiüm,
tasoiquiw tanomb mixejchiün, aag ayaj atanej lamarang aweaag
cos tasoiquiw: “Nde membiyan nisoet.
nejinguind, sitiül aljane apmambiy 29 ’Sitiül miác iniiüg laliüc

alinop netam mangüy aaga nisoet”, mayac ic wüx merang ngo majneaj,
ajowiw. 22 Aag ayaj naleaing, xique
  isoond, ndoj telox ninguiün; cos
nganüy sasaj icon, jane ajcüycüy más najneaj masey noic iniiüg,
majaw alinop netam mangüy ngome atnej mejlos tiül xeyay
9 SAN MATEO 5

necoy tiül biümb. 30 At sitiül miác


  mambeor masey nots miondeats
iwix apmayac ic wüx merang ngo imalan, aton ngondom meajchiün
majneaj, ich ndojquiüm majlos marang ngweal. 37 Xique sasaj icon

ninguiün; cos más najneaj masey netam mendeacan “naleaing” sitiül


nots iwix, ngome atnej mejlos tiül naleaing, at netam mepiüngan “ngo
xeyay necoy tiül biümb. maleaing” sitiül ngwüy. Cos sitiül
apmepajan minüt aljane, aag ayaj
Teat Jesús aquiaach wüx ngo majneaj, ocueaj nimeech.
moncueateay
(Mt. 19:9; Mr. 10:11‑12; Lc. 16:18) Wüx monpalüch ombas
31 ’Aton
tanomb tasoiquiw: (Lc. 6:29‑30)
“Jangantanej macueat mintaj 38 ’Lamenguiayiün nguineay
nej, netam marang noic nawiig tasoiquiw tanomb, cos atcüy
mecueatayej”, ajowiw. 32 Nganüy   tasoiquiw: “Jangantanej macuiaach
xique sasaj icon sitiül nop naxey oniiüg alinop, atanej netam
macueat mintaj nej, acueátan, macuiajchich oniiüg nej. Aton
ngome nejiür naxey a najtaj; nej jangantanej leaw apmapol olüic
a naxey quiaj ajiür nisoet, cos alinop, atanej netam mapolich olüic
tenguial mayac wüx majiür naxey nej”, aw. 39 Pero xique sasaj icon,

mintaj nej. Aton jane apmaquiiüb nde mepalüchiün ombas leawa


aaga najcueat najtaj quiaj, apmajiür nerang ngo majneaj wüx imbasan.
nisoet, cos apmajlüy atnej minajtaj Ingow aag ayaj sitiül aljane
nej. lamaleamb imbeay, iich maleamb
ic alinots. 40 At sitiül aljane andiüm

Aquiaach wüx monwaiich mayac ic tiül moncüy, mandiüm


monpaj minüt Teat Dios manood tarrang micamix, iich
33 ’Aton
lamenguiayiün nguineay alinoic majoy aton. 41 Sitiül aljane

tasoiquiw tanomb mixejchiün: “Nde müüch ic memal tiüt alngün naǘm,


aleaic mendeacan mepajan minüt nde mepiüng wüx masey memal
Teat Dios sitiül ndoj ngo merangan alatownej. 42 Sitiül aljane apmatün

leaw lamepiüngan apmerangan”, icueaj alcuane, iich leaw alndom.


ajowiw. 34 Aag ayaj naleaing.
  Aton sitiül aljane andiüm majüch ic,
Pero nganüy xique sasaj icon nde iich sitiül alndom.
mendeacan aleaic mepajan wüx
minüt cielo cos aag ayaj niüng Ijiür lasta leaw ajcüy majaw ic
chetej Teat Dios. 35 Nde mepajan

(Lc. 6:27‑28; 32‑36)
wüx minüt iüt, cos aag ayaj niüng 43 ’Aton lamenguiayiün nguineay
acuüüch oleaj Teat Dios. Aton nde tasoiquiw nomb, cos asoiquiw:
mepajan wüx minüt Jerusalén “Netam mejiüran lasta alinop, pero
cos aag ayaj micambaj aaga Teat leaw ajcüy majaw icon ijcüyiün
natang tiül meáwan monajiüt. mejawan aton”, ajowiw. 44 Pero  

36 Aton nde mepajan wüx imalan,


  xique sasaj icon netam mejiüran
cos cuane icon, ngondom meajchiün lasta moncüy majaw icon. Indeacan
SAN MATEO 5​, ​6 10

najneaj wüx ombas leaw apaiich wüx aaga alomboochayej quiaj.


icon; irangan najneaj wüx ombasüw 3 Icona wüx aleaic meajchiün aljane

leaw ngo mind majaw icon. Itüniün leaw ngo majiür, ijchan nejinguind
Teat Dios mambeol nejiw leaw ngo majaw, masey miquiamb iwix
arangüw wüx imbasan ngo majneaj. ngo majaw leaw arang miác iwix.
45 Atquiaj apmajüic icona micual

4 Ijchan leaw indiüman, nejenguind

icon Teat Dios najlüy tiül cielo. Cos ngo majaw. Quiaj Miteatiiüts Dios
Teat Dios tenguial müüch majntsop apmüüch icon xeyay monajneaj
a nüt marraj meáwan nipilan; aton majawüw nipilan, cos nej ajaw
üüch majoet nguiajantanej masey masey ixotǘyan terang.
niüng ajlüy nerang najneaj, masey
niüng ajlüy nerang ngo majneaj. Nguineay netam matajcüch orar
46 Sitiül icona apmejiüran lasta

mesaj Teat Dios
áagan a nipilan leaw andiümüw (Lc. 11:2‑4)
icon, ¿cuane najneaj aag ayaja? 5 ’Wüx
aleaic apmesajan Teat Dios
¿Neol ngwüy atquiaj arangüw nde merangan matnej arangüw
ajcüwa monsap mitomiün cambaja, ajcüwa monrángan ayamb Teat
ajcüwa monrang xeyay ngo Dios, cos nejiw xowüy andiümüw
majneaja? 47 Sitiül áagan micoj
  mapajüw minüt Teat Dios tiül
michiig ertepeay anaag, ¿cuane sinagoga lombojówan. At ambüw
alwüx ajneaj irangana? ¿Neol mapajüw minüt Teat Dios niüng
ngwüy, atquiaj aton arangüw tenguial among monjüy, majaw
nipilan leaw ngo mayamb Teat nejiw nipilan. Naleaing sasaj icon
Dios? 48 Icona netam merangan
  áagan ayaj apmaxomüw wüx
leaw najneaj, palan, atnej arang aaga alomboochayej quiaj. 6 Pero

Miteatiiüts Dios najlüy tiül cielo, xique sasaj icon, wüx apmetajcan
cos nej nerang najneaj, palan. orar ijmeliün tiül iüm, ipalan
imbiüman, indeacan mequiüjpan,
Nguineay netam marangüch najneaj cos nej alniüng ijlüyiün; néjan

6 ’Leaw najneaj irangan, nde


merangrangayon wüx; cos
sitiül irangan najneaj majaw icon
quiaj apmanguiay. Alinoic nüt
apmeajndiün leaw itüniün.
7 ’Wüx apmetajcan orar mesajan

nipilan, Miteatiiüts Dios najlüy Teat Dios nde mepiüngpiüngánan


tiül cielo ngome apmüüch icon matnej arangüw nipilan leaw
mejiüran leawa nej andiüm müüch. ngo mayariw andeac Teat
2 Icona wüx imbeolan aljane leaw
  Dios, cos nejiw apiüngüw wüx
ngo majiür, nde mendeacndeacan apmandeacndeacüw xeyay, Teat
wüx manguiay nipilan matnej Dios apmanguiay. 8 Icona nde

arangüw monrangrangüy tiül merangan atnej arangüw nejiw, cos


sinagogas, at tiül calle aton. Cos Teat Dios lamajaw cuane netam
nejiw arangüw malombaranüw icon wǘxan nganaw metüniün.
wüx. Naleaing sasaj icon, nejiw 9 Icona wüx apmesajan Teat Dios,

landoj lamajiürüw leaw ayambüw atcüy ipiüngan:


11 SAN MATEO 6

Xeteatiün Dios najlüy tiül cielo, nde merangan atnej xowüy


ique nangaj minüt. amix imeajtsan atnej arangüw
10 Sandiüman mejlüy wüx meáwan monrangrangüy, cos nejiw arangüw
nipilan nguiajantanej atnej niün andeowüw para majaw
almajlüyiw. nejiw nipilan mapiüngüw nejiw
Atnej iyambüch ninguiün tiül tenguial aiündüw. Naleaing sasaj
nangaj cielo, atquiaj aton icon nejiw áagan ayaj apmaxomüw
netam meyambüch ningüy wüx aag arangüw atquiay quiaj.
wüx aaga iüt cam, marangüch 17 Pero icona wüx apmeiündan

leaw ique indiüm. metajcan orar, ertaagayon majneaj,


11 Teat, iich xicon nüeteran nganüy ijonchiün imalan najneaj, ipejiün
nüt cam, atnej ique ijaw netam. iniüjcan aton. 18 Atquiaj nipilan

12 Iwün wüx imeaats aaga ngo ngome apmateotsüw wüx sitiül


majneaj tarangasan Teat, icona tenguial iiündan manguiay
cos xicona aton lanawüniün icon Teat Dios. Meáwan leawa
wüx ximeajtsan aaga ngo tenguial merangan masey ixotayon,
majneaj nipilan arangüw wüx Teat Dios ajaw, ndoj nej apmüüch
ximbasan. icon xeyay monajneaj majaw icon
13 Imbeol xicon nde narangan ngo nipilan.
majneaj Teat.
Iwün ninguiün meáwan ngo Iyacan tiül cielo leaw nembeatmbeat
majneaj, nde matüch xicon (Lc. 12:33‑34)
nimeech. 19 ’Ataton sasaj icon nde
Cos ique natang nenajiüt wüx mendiümdiümánan cuajantanej
meáwan cambajiüt; ique nembeatmbeat ningüy wüx iüt, cos
alndom merang cuajantanej. alndom majtep miíüt pandiüm.
Ique najneajay ijlüy meáwan nüt, Cuajantanej leaw ijiüran alndom
ngo majiür ümb. Amén. memoen, aton need alndom
14 ’Sitiül icona iwüniün wüx
  majmel maneed. 20 Ngwüy icona

imeajtsan leaw ngo majneaj irangan leaw andiüm Miteatiiüts


arangüch wüx imbasan, Miteatiiüts Dios cos aag ayaj atnej mejiüran
Dios najlüy tiül cielo atquiaj xeyay nembeatmbeat tiül cielo
apmarang wüx imbasan aton. niüng nicuajind ngondom majtep
15 Pero sitiül icona ngo mewüniün
  miiüt, ngondom memoen, ngondom
wüx imeajtsan leaw ngo majneaj majteor. 21 Cos niüng ijiüran

arangüch wüx imbasan, átan quiaj cuajantanej nembeatmbeat, quiaj


Miteatiiüts Dios ngome apmawün iyacan imeajtsan aton.
wüx omeaats isoetiün leaw ijiüran.
Ran ocueajaran
Teat Jesús aquiaach (Lc. 11:34‑36)
wüx moniünd lop 22 ’Oniiügaran aag ayaj nerraj
16 ’Wüxicona iiündan lop icoots. Sitiül iyacan iniüjcan wüx
para manguiay icon Teat Dios, mejawan najneaj, apmambeol icon
SAN MATEO 6​, ​7 12

merangan najneaj. Wüx icona a quieque? 27 ¿Ngwüy jane tiül


irangan najneaj aag ayaj atnej icona cos xowüy amb wüx omeaats
mejlüyiün tiül ran. 23 Pero sitiül
  alcuane, alndom matang wüx
icona indiüman meyacan iniüjcan alpinawan metro?
wüx mejawan leaw ngo majneaj, 28 ’¿Neol tapots amb imeajtsan wüx

quiaj apmerangan xeyay ngo ipixana? Ijawan nguineay ajlüy a


majneaj; aag ayaj atnej ijlüyiün tiül mbaj tiül xiül. Nejiw atangüw ngo
pojniün. Sitiül icona irangan ngo marangüw najiüt nicuajind, ngo
majneaj, andüy quiaj apmexeyay mendileaw aton. 29 Nganüy sasaj

ngo majneaj temerangan quiaj. icon, aaga minatang nenajiüt nenüt


Salomón najlüy tanomb, masey
Wüx Teat Dios, at wüx tomiün tajiür xeyay najneajay apix nej cos
(Lc. 16:13) nej tajiür xeyay tomiün, ngo matüch
24 ’Nejinguind ngondom marang matnej ajneajiw ajcüwa mbaj. 30 Sitiül  

minajiüt ijpüw monxey nóiquian, Teat Dios ayac aaga mbaj soex najlüy
cos ndot apmandiüm marang leaw tiül xiül leaw nganüy almajlüy, oxep
apiüng nop, ngome apmarang leaw lamarang asap andaab pow, cuane
apiüng alinop. Tengwüy xeyay wüx ngo müüch icon meáwan leawa
mandiüm mandüüb nop, quiaj netam. ¿Neol ngo meyacan imeajtsan
ngome apmarang leaw apiüng wüx neje? 31 Icona nde meyacan

alinop. Atquiaj ajlüy, nómban imeajtsan wüx mepiüngan: “¿Cuane


ngondom mendüüb Teat Dios sitiül apmetiiüts manganeowaats, cuane
meyac imeaats wüx mendiümdiüm apmasoijquiiüts?” merawan. 32 Cos  

tomiün. nipilan leaw ngo mayambüw Teat


Dios, xeyay ayacüw omeajtsüw wüx
Teat Dios üüch meáwan leawa aag ayaj. Miteatiiüts Dios najlüy tiül
tenguial atam cielo, nej alwüx; nej ajaw meáwan
(Lc. 12:22‑31) leaw tenguial atam icon. 33 Netam  

25 ’Xique sasaj icon nde mamb meyamban ombas mejlüyiün tiül


wüx imeajtsan mepiüngan cuane minipilan Teat Dios, merangan
apmeatiün, cuane apmenganeowan, meáwan leawa nej andiüm. Quiaj
at wüx ipixan mepiüngan cuane apmüüch icon meáwan leawa
apmesoijquiün. ¿Neol ngwa, icona netam. 34 Atquiaj icona nde mamb

alwüx itaman ngo matnej nüeteran; wüx imeajtsan mepiüngan cuane


aton micuerpojan alwüx atam apmajlüy oxep, cos aaga oxep quiaj
ngo matnej napixeran? 26 Ijawan
  apmaquiiüb miün alinoic cuane
nguineay ajlüyiw a quiec, nejiw mamb wüx imeajtsan. Meáwan nüt
ngo mepiürüw maxainguiw ajlüy palpálwüx naél.
omeaats corrül, ngo mapalüw
leaw apmüetiw alinoic nüt; cos Nde meyacan asoet alinop
Miteatiiüts Dios najlüy tiül cielo (Lc. 6:37‑38, 41‑42)
awiül nejiw. ¿Neol, ngome alwüx
imbeatiün a icona ngo mat nejiw 7 ’Nde meyambyamban asoet
alinop, quiaj nejinguind
13 SAN MATEO 7

ngome apmayamb isoetiün. 2 Cos  


9 ’¿Ngwüyaljane tiül icona sitiül
atnej icona iyacan asoet alinop, micual nej matün pan, ingow
atnej apmajmel isoetiün. Atnej üüch pan apmüüch noic piedra?
icona irangan wüx alinop, atnej 10 ¿Jondot matün cüet, ingow üüch

apmarangüch wüx imbasan aton. cüet apmüüch nop ndiüca? 11 Sitiül 

3 ¿Neol nguineay ixom mejaw a


  icona nerangan ngo majneaj, ijawan
najmel altiül oniiüg alinop, nganüy nguineay meajchiün micualan noic
a ique ngo mexom mejaw aaga najneaj, cuantemas Miteatiiüts
xiül alatsam tiül iniiüga? 4 ¿Cuane   Dios najlüy tiül cielo apmüüch
wüx alndom mesaj alinop: “Chiün najneajneaj cuajantanej jane
nawün aaga najmel altiül iniiüg apmatün nej ocueaj.
quiaj”, meraj, sitiül nganaw mewün 12 ’Icona netam merangan

a xiül alatsam tiül iniiüga? 5 ¡Ndeac   wüx alinop atnej temendiüman


mbeay! Sasaj ic menguiay, iwün marangüch najneaj wüx imbasan,
ombas aaga xiül alatsam tiül iniiüg cos atquiaj apiüng tiül aaga poch
quiaj, ndoj quiaj apmejaw najneaj leawa tüünd Moisés. Aton atquiaj
para alndom mewün aaga najmel ajlüy tiül minawijquiaw mondeac
altiül oniiüg alinop. andeac Teat Dios.
6 ’Nde meajchiün a pet leaw

nangaj cos alndom majchic Indüjpiün narix tiiüd


matsamb machiüt icon tiüt. Aton (Lc. 13:24)
nde meloxiün nembeatmbeat 13 ’Ijmeliün iriümban tiül
perlas teombas sow, cos alndom quicheech puerta niüng ajmeleran.
macuüüchcuüüch tiüt. Aag ayaj Cos ajlüy alinoic nadam niüng
atnej mewijchan meajchiün pet ajmeleran, nadam a tiiüd aton,
leaw xeyay nembeat. Cos sitiül ambüw tiül ajmeliw xeyay nipilan.
pet ngo majaw jane ic, alndom Aaga nadam tiiüd quiaj amb
matsamb iwix, masey tendiüm andüy tiül castigo. 14 Aaga alinoic

meaach leaw najneaj. Tengwüy puerta niüng ajmeleran, aag ayaj


apmarangüw atnej arang sow, cos quicheech, at a tiiüd aton narix.
sow apmacuüüchcuüüch tiüt leaw Aag ayaj amb andüy tiül cielo niüng
ngo mandiüm müet, masey xeyay apmapacaran meáwan nüt, pero
najneaj üünd. naleaing napateay monxom nej.

Sitiül apmetüniün apmeajndiün Xiül wüx aong ajaraw sitiül najneaj


(Lc. 11:9‑13, 6:31) (Lc. 6:43‑44)
7 ’Sitiül
apmetüniün 15 ’Ijawan wüx ajcüwa monwaiich,
apmeajndiün; sitiül apmeyamban cos aliücüw mapiüngüw nejiw
apmexoman; sitiül apmerndeacan andeacüw andeac Teat Dios. Nejiw
apmengocharanan. 8 Cos jangantanej
  apmajüic at nejiw sap ngome
leaw apmatün apmüünd; leaw napatüw; naleaing tiül omeajtsüw
apmayamb apmaxom; at leaw nejiw at nejiw napat sampüy.
apmendeac apmangocharan. 16 Icona alndom mejawan jane

SAN MATEO 7​, ​8 14

nejiw wüx leaw arangüw. ¿Ngwa wüx piedra. 25 Camüm majoet


alndom mepejtiün uvas wüx noic maw nadam lam, mapac nadam
owil sats, ngwa alndom mepejtiün iünd, ngo marang nej nicuajind
toc wüx patiürra? 17 Meáwan leaw
  aaga iüm quiaj, cos wüx piedra
najneaj xiül aóng najneaj, leaw xiül witiow. 26 Nganüy jangantanej leaw

lango majneaj ngondom mayac apmanguiay xepoch cam ndoj ngo


najneaj aóng. 18 Noic owil najneaj
  marang atnej, apmajlüy atnej nop
xiül ngondom maóng ngo majneaj, naxey nechach, tawitich ombiüm
at noic owil xiül leaw ngo majneaj, nej teomeaats lam tíülan wiiüd.
ngondom maóng najneaj. 19 Leaw  
27 Camüm majoet maw nadam lam,

xiül ngo mayac najneaj aóng nej, mapac nadam iünd, quiaj ajmiüc a
apmandoijquich majlos tiül biümb. iüm. ¡Nómban ndroj ombas! ―aw.
20 Atnej xiül wüx aóng alndom

28 Wüx landoj mandeac meáwan

majaraw sitiül najneaj, atquiaj aaga poch quiaj Teat Jesús,


nipilan aton ajaraw jane nej wüx mbayajow nipilan manguiayiw leaw
ajaraw leaw arang. landoj mandeac. 29 Cos taquiaach

nejiw atnej andeac nop nendüy


Ngome meáwan nipilan apmamb tiül nejiür nadam najiüt, ngo matnej
cielo aquiajchiw mondüy wüx aaga poch
(Lc. 13:25‑27) tüünd Moisés.
21 ’Ngome meáwan monpiüng:
“Teat Naxey, Teat Naxey”, mawüw, Tamongoch napat monandeow nenüt
apmajmeliw tiül micambaj Teat lepra
Dios. Áagan leaw monrang (Mr. 1:40‑45; Lc. 5:12‑16)
atnej andiüm Xeteat najlüy tiül
cielo, nejiw apmajmeliw. 22 Wüx
aaga nüt quiaj xeyay nipilan
  8 Wüx taw tiüt Teat Jesús
imiün wüx tiüc, tandüjpiw
nej xeyay nipilan. 2 Condom quiaj

apmasajüw xic: “Teat Naxey, Teat ajngot majaw nej nop naxey axom
Naxey, taquiaachasan nipilan wüx nej napat monandeow nasoic lepra
minüt, aton wüx minüt tawünasan atextexíichan ombas nej. Quiaj
nimeech wüx ombasüw nipilan. taquieel micos nej tiüt teombas Teat
At tarangasan xeyay ateócan wüx Jesús, tasaj:
minüt”, apmawüw. 23 Pero xique
  ―Teat Naxey, sitiül ique indiüm,
quiaj sanasajüw: “Ngo najaw jane sajaw alndom memongoch iün
icon. Iriowan ningüy niüng sajlüy sandeow ―aj.
monrang ngo majneaj”, sanajüw. 3 Quiaj Teat Jesús taxaing owix

marreeg, tasaj:
Ijpüw monrang iüm ―Xecual sandiüm, sanamongoch
(Lc. 6:47‑49; Mr. 1:22) iün indeow ―aj.
24 ’Jangantanejleaw apmanguiay Wǘxan ndoj masoic aag ayaj,
xepoch cam marang atnej sapiüng, andǘüban ndej minecoy nej aaga
apmajlüy atnej nop naxey nexom niün andeow quiaj. 4 Condom quiaj  

omeaats, tawitich ombiüm nej tasaj nej Teat Jesús:


15 SAN MATEO 8

―Nde mesaj nejinguind, quiür, alinoic nüt aliüc xeyay palpálwüx


iich majaw ic miteaats, iyac erchech nipilan imiün nonüt, imiün noleat,
atnej tapiüng Moisés marangüch. apchetemoj maquiüjpüw teat
Quiaj apmajawüw ique lerneaj ―aj Abraham, teat Isaac, teat Jacob
nej. tiül cielo tiül micambaj Teat
Dios. 12 Pero altiül nipilan judío

Tajneaj nop nerang minajiüt leaw apiüngüw apmajlüyiw tiül


minatang soldado micambaj Teat Dios, apmajlosüw
(Lc. 7:1‑10) tiül pojniün, quiaj apmajiüntsüw,
5 Almajmel tiül cambaj apmenchicnchic olüiquiw nejiw
Capernaum Teat Jesús, quiaj tiün ―aw.
majaw nej nop minatang soldado 13 Condom quiaj Teat Jesús tasaj

matün nej ocueaj. 6 Tasaj:   aaga natang soldado:


―Teat Naxey, nop nerang xenajiüt ―Quiür ijtsor, cos teyar sandeac
alwüx mats saniüng, lamalox nej atquiaj apmajlüy ―aw.
tiüt noic monandeow. Nómban Aaga nerang minajiüt nej a
asol nej, xeyay necoy tenguial soldado tíülan aaga ores quiaj
mamongoch ―aw. tajneaj.
7 Quiaj tapiüng Teat Jesús:

―Saleamb quiaj namongoch iün Wüx tajneaj müm miocuats Pedro


andeow ―aw. (Mr. 1:29‑31; Lc. 4:38‑39)
8 Quiaj tapiüng a natang soldado

14 Condom quiaj tamb Teat Jesús
romano: andüy aniüng Pedro. Quiaj tajaw
―Teat Naxey, cuane xic, xique niün andeow najtaj miocuats Pedro,
ngo nembeat nicuajind para alwüx mats, tenguial müüch nej
meamb saniüng. Xique sapiüng teat, nerraar. 15 Quiaj Teat Jesús tamb

mepiüng noic poch, quiaj apmajneaj marreeg owix aaga najtaj, ajneaj
a nembeol xic. 9 Cos xique aton
  wüx üüch nej nerraar. Quiaj witiüt
sajiür nesaj xic cuane narang, at a tarang nej üetiw.
xique sajiür xesoldado leaw sasajüw
cuane netam marangüw. Sitiül Teat Jesús tüüch majneaj xeyay
xique sanasaj nop: “Quiür”, naj; moniün andeow
nej apmamb. Sitiül sanasaj alinop: (Mr. 1:32‑34; Lc. 4:40‑41)
“Mac”, naj; nej aliüc. Tengwüy 16 Wüx langwiiüts taquiüjpüw
sanasaj nerang xenajiüt: “Irang aag mamb niüng ajlüy Teat Jesús xeyay
agüy”, naj; nej apmarang ―aw. nipilan leaw alwüx ombasüw nejiw
10 Wüx tanguiay aag ayaj Teat
  nimeech. Quiaj tawün nimeech
Jesús mbayaw manguiay, quiaj tasaj wüx ombasüw nipilan wüx mipoch
leaw almaquiiüb, tapiüng: nej, at aton tataag majneaj meáwan
―Naleaing sasaj icon ngo naxom moniün andeow. 17 Atquiaj tarang

masey anop tiül nipilan judío para alndom majlüy atnej tarang
leaw ayar sandeac matnej aaga nomb tiül minawiig nej teat Isaías,
naxey cam. 11 Aton sasaj icon,
  aaga nendeac andeac Teat Dios, cos
SAN MATEO 8 16

tapiüng: “Nejáyan quiaj tawün iün 26 Quiajtasaj nejiw:


andeowaats, aton tajoy wüx ombas ―¿Neol termbolana? ¿Neol
nej meáwan necoy ocueajiiüts”, aw. tapateay iyacan imeajtsan wüx
xique? ―aj nejiw.
Leaw tandiüm mandüüb Teat Jesús Condom quiaj witiüt. Talic a iünd
(Lc. 9:57‑62) lombom, at a yow majlǘyan. Quiaj
18 Wüx tajaw Teat Jesús laxeyay lambat. 27 Ajcüwa monxey mbayatoj,

nipilan alniüng ajlüy nej, quiaj tasaj tapiüngüw:


minipilan nej: ―¿Cuame nipilan nej aaga naxey
―Tabaats amongoots andüy quiaja? Cos iünd at a yow ayariw
necamb a nadam yow quiaj ―aw. nej andeac ―awüw.
19 Quiaj ajngot nop naxey nendüy

wüx aaga poch tüünd Moisés. Tasaj Monxey monaw Gadara alwüx
Teat Jesús: ombasüw nimeech
―Teat Naxey, xique sanandüüb ic (Mr. 5:1‑20; Lc. 8:26‑39)
mamb leaw niüng apmeamb ―aj. 28 Wüx tajtepiw necamb aaga
20 Quiaj tasaj nej Teat Jesús:
  nadam yow quiaj tiül iüt Gadara,
―Wiül ajiür ombiüm nej, at a quiaj tajngotoj ijpüw monxey
quiec aton; nganüy a Teat Naxey imiünüw tiül niüng amiüraad
ngo majiür nguiane mapiib omal mondeow. Alwüx ombasüw
―aj nej. nimeech, lamüüch nejiw michachiw.
21 Nop minipilan nej tasaj nej:
  Nejiw xowüy lapatüw, nejinguind
―Teat, sandiüm nacül leaw ngondom mamong amb tiül
ndoj andeow xeteat namiüt; quiaj aaga tiiüd quiaj. 29 Wüx tajngotoj,

sanandüüb ic ―aw. tendeacüw napac, tapiüngüw:


22 Quiaj tasaj nej Teat Jesús:
  ―¿Cuane indiüm merang wüx
―Tabar nganüy indüüb xic, icueat, ximbasan a ique Jesús micual Teat
ich majlüy mondeow memiütayej Dios? ¿Neol tewiün meaach xicon
nejeyéjan quiaj ―aj nej. namongochiün ngo majneaja, sitiül
nganaw matüch a nüte? ―ajüw nej.
Teat Jesús talomboch iünd, at omal 30 Alquiaj noic ajlüy sow tenguial

yow üetiw, miünquiájan tam niüng


(Mr. 4:35‑41; Lc. 8:22‑25) ajlüyiw nejiw. 31 Quiaj a nimeech

23 Condom quiaj tajtep tiül müx tatüniw nej ocueaj, tasajüw nej:
Teat Jesús, tambüw maquiüjpüw ―Sitiül apmewün xicon, iich xicon
nej minipilan nej. 24 Aleambüw tiül
  namban najmeliün tiül a sow quiün
ndec, quiaj taw noic nadam iünd, ―awüw.
anmachaachaach tiül müx omal 32 Quiaj tasaj nejiw Teat Jesús:

yow, pero Teat Jesús almameay. ―Quiüran ―aw.


25 Quiaj tambüw minipilan nej
  Quiaj tambüw tandüyiw tiül a sow.
mapacüjchiw nej, tasajüw: Almajmeliw tiül, quiaj tecuiürrüw
―¡Teat, imbeol xicon; laliüc a sow, ambüw wüx tiüc tajmiücüw
tsoyomoots tiüt! ―ajüw nej. tiül yow, tümb mandeowüw.
17 SAN MATEO 8​, ​9

33 Condom
ajcüwa monjiür Quiaj tasaj a niün andeow:
sow mbayajow; quiaj tecuiürrüw ―Witiür, ixaing mimats, quiür
andüyiw tiül cambaj. Tapots ijtsor ―aj.
masajüw nipilan cuane tajlüy; at 7 Quiaj witiüt tajtsor. 8 Nipilan
   

tapiüngüw nguineay tarangüch wüx tajawüw aag ayaj mbayatoj.


wüx ombasüw ajcüw leawa üüch Tandeacüw xeyay najneaj wüx Teat
nejiw michachiw nimeech. 34 Quiaj   Dios, cos lamambeol nop nipilan
tambüw majawüw Teat Jesús ndoj ombas marang aag ayaj.
meáwan nipilan imiünüw tiül a
cambaj quiaj. Wüx tapeayiw quiaj, Wüx Teat Jesús tarriiüd Mateo
tatüniw ocueaj maw quiaj tiül (Mr. 2:13‑17; Lc. 5:27‑32)
miiütüw nejiw. 9 Almaw quiaj Teat Jesús, quiaj
tajaw nop naxey nenüt Mateo,
Wüx tajneaj nop ndron ombas alchetem wüx bang niüng
(Mr. 2:1‑12; Lc. 5:17‑26) angüyeran mitomiün cambaj. Quiaj

9 Condom quiaj tandilil


alinomb Teat Jesús majtep
tiül müx, tamongoj andüyiw
tasaj:
―Mac tabar ―aj.
Quiaj witiüt a naxey quiaj, tamb
necamb, tandüyiw tiül micambaj maquiiüb nej.
nej Capernaum. 2 Almapeayiw quiaj,

10 Alinoic nüt Teat Jesús alchetem

quiaj taquiüraab niüng ajlüy nej tiül nden, tenguial üetiw maquiiüb
nop naxey ndron ombas, amb wüx minipilan nej. Aliw quiaj xeyay
mats. Teat Jesús tajaw nguineay monsap mitomiün cambaj; at aliw
ayacüw omeajtsüw wüx nej, quiaj quiaj aton xeyay nipilan monrang
tasaj a niün andeow: ngo majneaj. Nóiquian tenguial
―Ich mapac imeaats, xecual, cos üetiw maquiüjpüw. 11 Wüx tajawüw

lanawün isoet ―aw. aag ayaj a fariseos, quiaj tasajüw


3 Wüx tanguiayiw aag ayaj, acas
  minipilan nej Teat Jesús:
mondüy wüx aaga poch tüünd ―¿Neol minatangan nequiaach
Moisés tandeacüw nejíwan quiaj, icon tapots üet aweaag monsap
tapiüngüw: “Aaga naxey quiaj mitomiün cambaj, at aldemás
xeyay ngo majneaj andeac, cos nipilan leaw ngo mayambüw Teat
andeac atnej nej Dios nej”, awüw. Dios? ―ajüw.
4 Teat Jesús tajaw cuane tenguial

12 Wüx tanguiay aag ayaj Teat

mapiüngüw tiül omeajtsüw, quiaj Jesús, quiaj tasaj nejiw:


tasaj nejiw: ―Leaw ayaag najneaj ajlüy ngo
―¿Neol tendeacan atquiaj tiül metam mayamb nejaw nej, áagan
imeajtsana? 5 ¿Cuane ngo maél
  nipilan leaw ayaag niün andeow
iyajcan nasaj, nasaja: “Isoet mbich netam mayamb nejaw nej.
lanawün”, ngwüy nasaja: “Witiür, 13 Quiüran iyamban imeajtsan cuane

ijüy”, naja? 6 Nganüy apmejawan


  amb apiüng aaga poch cam: “Xique
a Teat Naxey naleaing alndom sandiüm merjiürayon lasta, ngome
mawün nisoet ningüy wüx iüt ―aw. áagan iyacan erchechiün”, aw.
SAN MATEO 9 18

Xique ngo niün nayamb leaw ayaag quiaj ajngot nop naxey, natang
najneaj arang, xique xiün nayamb nenajiüt tiül nipilan judío, maquieel
leaw monrang ngo majneaj, nüüch micos nej tiüt teombas nej, tapiüng:
leaam omeajtsüw nguineay tenguial ―Teat, xecual les tandeow. Tabar
marangüw, para marangüw leaw teat, meyac iwix wüx ombas nej
andiüm Teat Dios ―aj nejiw Teat Jesús. mepacüüch ―aw.
19 Quiaj witiüt Teat Jesús, tandüüb

Tatüniw manguiayiw wüx aiündüch mamb a naxey quiaj, at minipilan


(Mr. 2:18‑22; Lc. 5:33‑39) nej tandüjpiw nej mamb aton.
14 Condom quiaj tapeayiw niüng 20 Quiaj ajngot nop najtaj niün

ajlüy nej minipilan Juan aaga neech andeow, lamajiür gajpic (12) neat
yow nipilan, tasajüw nej: tatow majiür, xeyay atsambiich nej
―Teat, xicona saiündan xeyay, at miquiej nej. Quiaj tatüch niüng
nipilan fariseos aton. Jow nganüy ajlüy Teat Jesús amb wanopech
minipilan, ¿neol ngo maiündüwa? marreeg apix. 21 Cos tapiüng tiül

―ajüw nej. omeaats: “Sitiül narreeg masey apix


15 Teat Jesús quiaj tasaj nejiw.
  nej, quiaj sanajneaj”, aw. 22 Teat

Tapiüng: Jesús ndiliteay majaw, tasaj nej:


―¿Alndom nop nengoch owixe ―Xecual, ich mapac imeaats,
mamix omeajtsüw miamigo neje sitiül nganüy lerneaj cos teyac imeaats
nej alquiaj almaquiüjpüwa? Alinoic wüx xic ―aw.
nüt wüx lango majlüy a nench, aaga Quiájan tajneaj a najtaj nómban.
nüt quiaj mbich apmaiündüw. 23 Wüx Teat Jesús tapeay aniüng

16 ’Nejinguind ngondom
  aaga natang nenajiüt quiaj, tajaw
macancham tiül noic nguirich aliw quiaj monind at xeyay nipilan
napixeran quiripite jayats jael, cos ancayajyaj. 24 Quiaj tasaj a nipilan:

aag ayaj sitiül apmacanchamaran tiül, ―Iriowan ningüy, aaga nüx cam
wüx aptsontsocom, quiaj apmachiüt ngome landeow, nej almameay ―aj
alquiriw aaga nguirich jael quiaj. 17 At
  nejiw.
aton ngondom mayacaran jayats vin Nipilan quiaj titsojow nej.
tiül nguirich taag iquial vin, cos sitiül 25 Wüx laawüw meáwan nipilan,

apmajmel tiül, apchiütam a taag, quiaj Teat Jesús tajmel tiül iüm.
condom quiaj apmajünch tiüt a vin, at Condom tasap owix a nüx mawitich.
a taag aton apndrom ombas. Ngwüy, Quiaj witiüt a nüx. 26 Meáwan

jayats vin netam majmel tiül jayats cambaj najlüy quiaj tanguiayiw
taag; quiaj ngome apndrom ombasüw, nguineay lamarang Teat Jesús.
apmaiücüw noic miün ―aw.
Teat Jesús tüüch majneaj ijpüw somb
Micual Jairo, at a najtaj nerreeg apix 27 TeatJesús almaw quiaj, tandüjpiw
Teat Jesús nej mamb ijpüw monxey nesombüw.
(Mr. 5:21‑43; Lc. 8:40‑56) Tenguial apajüw masajüw nej:
18 Teat
Jesús tenguialeámban ―¡Teat naxey micual David, ijiür
mandeac aag ayaj masaj nejiw, xicon lasta! ―awüw.
19 SAN MATEO 9​, ​10

28 Wüx tapeay tiül nden, tapeayiw


niüng ajlüy nej ajcüwa monxey Teat Jesús xeyay ajiür lasta nipilan
nesombüw quiaj. Quiaj Teat Jesús 35 Teat
Jesús tajüy tiül meáwan
tasaj nejiw: cambaj, tiül rünch aton, maquiaach
―¿Ipiüngana naleaing xique nipilan tiül palpálwüx sinagoga.
alndom narang aag ayaja? ―aj Tandeac xeyay najneaj poch
nejiw. manguiayeran nguineay alndom
Quiaj tapiüngüw: majlüyeran tiül micambaj Teat
―Ajaj teat, sapiüngan alndom Dios. Aton tamongoch palpálwüx
―awüw. monandeow, at meáwan necoy
29 Quiaj Teat Jesús tayac owix
  tandendiich. 36 Wüx tajaw nguineay

wüx oniüjcüw nejiw, tasaj: ajlüyiw meáwan nipilan, tajiür


―Sitiül atquiaj iyajcan tiül nejiw lasta, cos ajcueatíwan, ngo
imeajtsan, atquiaj apmajlüy ―aj majlüyiw nóiquian, at nejiw sap
nejiw. ngo majlüy wüx nop nejiür nejiw.
30 Quiaj rat oniüjcüw. Condom

37 Quiaj tasaj minipilan nej, tapiüng:

Teat Jesús tasaj nejiw, tapiüng: ―Naleaing sasaj icon, najiüt


―Ijawan, nde mesajan nejinguind ajlüy xeyay, pero monrang najiüt
―aj nejiw. napateay. 38 Itüniün ocueaj a teat

31 Pero nejiw almawüw quiaj,


  neneay najiüt müüch miün xeyay
tapots mandeacndeacüw wüx aag monrang najiüt ―aj nejiw.
ayaj meáwan tiül aaga iüt quiaj,
manguiayeran nguineay tarang Teat Jesús tarriiüd gajpiüp apóstoles
Teat Jesús. (Mr. 3:13‑19; Lc. 6:12‑16)

Teat Jesús tüüch mendeac nop jew


32 Almawüw quiaj ajcüwa monxey
10 Condom quiaj Teat Jesús
tawün gajpiüp (12)
naw tiül minipilan nej, tüüch
quiaj, quiaj ajngot maquiüraab nejiw ndoj ombasüw mawüniw
miün nop naxey alwüx ombas nimeech wüx ombas nipilan, at
nej nimeech, lamüüch nej mejew. aton mamongochiw cuajantanej
33 Quiaj Teat Jesús tawün nimeech
  monandeow at necoy.
wüx ombas a naxey quiaj, tajneaj 2 Ajcüwa gajpiüp (12) apóstoles

mendeac. Meáwan nipilan mbayatoj atcüy minütiw nejiw: nop Simón


majawüw, tapiüngüw: aaga nasoic Pedro, aquiiüb Andrés
―Ngomeaag ajlüy tiül michiig nej; alinop Jacobo, at a
micambajaats Israel atquiay quiaj Juan michiig nej, micual nejiw
―awüw. Zebedeo. 3 Aton Felipe, Bartolomé,

34 Pero ajcüwa fariseos tapiüngüw:


  Tomás; at Mateo aaga tarang nesap
―Aaga naxey quiaj alndom mitomiün cambaj; Jacobo micual
mawün nimeech cos minatang Alfeo; Lebeo aaga nasoic Tadeo;
nimeech tenguial mambeol nej 4 aton Simón naw tiül noic ajlüy

―awüw. nipilan nasoiquiw Cananista; at


SAN MATEO 10 20

a Judas Iscariote aton, aaga ndoj monapacüy. 13 Sitiül apac omeajtsüw


tayac Teat Jesús teowixaw monajiüt. majawüw icon, itüniün monapacüy;


sitiül ndot ngo mandiümüw
Teat Jesús tüüch mambüw icon nde metüniün. 14 Sitiül ngo

mandeacüw mipoch nej mandiümüw mangochiw icon, ngo


(Mr. 6:7‑13; Lc. 9:1‑6) mandiümüw manguiayiw leaw
5 Ndoj quiaj Teat Jesús tüüch apmesajan, iriowan tiül aaga nden
mambüw ajcüwa gajpiüp (12) quiaj, tengwüy tiül aaga cambaj
minipilan nej, tasaj nejiw: quiaj. Itajtan quiaj minajndot
―Nde meamban tiül miiütüw ileajiün. 15 Naleaing sasaj icon, wüx

nipilan ngome Israel, aton nde nüt apmajaraw wüx asoeteran,


mejmeliün tiül nicuajind cambaj alwüx quiriw apateay ngo majneaj
tiül iüt Samaria. 6 Quiüran ombas,
  apmamongochiw monaw cambaj
imbeolan ajcüwa nipilan judío, cos Sodoma maquiiüb Gomorra, ngo
nejiw ajlüyíwan at nejiw najcueat mat nejiw ajcüwa nipilan quiaj.
sap. 7 Quiüran isajan nipilan laliüc

matüch a nüt majlüy wüx micambaj Apmemongochiün naél


nej Teat Dios. 8 Aton itajcan majneaj

16 ’Nganüy xique süüch icon
leaw axom nejiw napat monandeow meamban at icon sap indüyiün
nasoic lepra, at cuajantanej tiül tegüy sampüy. Netam
monandeow. Ipacüjchiün leaw mejlüyiün at icon ndiüc leawa
landeow, iwüniün nimeech wüx necuiür nexotüy, ngo majlǘyan
ombas leaw alwüx ombas nej ndeaam. Aton irangan atnej arang
nimeech. Xique sǘüchan icon ndoj palom, cos palom ngo marangüw
imbasan merangan meáwan aag ngo majneaj wüx ombas alinop.
ayaj, ata icona nganüy imbeolan 17 Ijawan wüx ajcüwa nipilan quiaj,

nipilan, nde metüniün nicuajind. cos apmayacüw icon teombasüw


9 ’Nde mejoyiün tomiün, nde
  monajiüt, apmawüjchiw icon tiül
mejoyiün oro, nde mejoyiün plata, sinagogas. 18 Aton apmaquiüjpüw

tengwüy bronce. 10 Nde mejoyiün


  icon teombasüw montangtang
minchiüjtsan tiül tiiüd, aton nde monajiüt cos iyariün sandeac.
mejoyiün ijquiaw camix. Átan nde Atquiaj alndom mendeacan
mesoijquiün napüic, nde mejoyiün xic wüx manguiayiw ajcüwa
ingotan. Cos leaw nerang najiüt montangtang monajiüt, at
netam mawiülaran. palpálwüx nipilan leaw ngome
11 ’Wüx apmepeayiün tiül noic
  judío. 19 Naleaing wüx apmayacüw

cambaj, tengwüy tiül noic rünch, icon teombasüw monajiüt, nde


iyamban jane apmexoman quiaj meyambyamban imeajtsan
leaw ajneaj omeaats majaw icon. mepiüngan cuane apmepiüngan,
Ixojtan aniüng nej; naw quiaj nguineay apmendeacan, cos
apmeriowan wüx lamatüch a nüt wüx apmerndeacan, quiaj Teat
meriowan. 12 Wüx apmejmeliün
  Dios apmüüch icon poch cuane
tiül noic nden ertepeayiün, itüniün apmepiüngan. 20 Cos ngome icona

21 SAN MATEO 10

apmerndeacan, Nangaj Miespíritu nganüy apmajüic alinoic nüt; aton


Miteatiiüts Dios apmendeac tiül leaw nganüy ngo majüic alinoic nüt
icon. apmajaraw. 27 Leaw tenguial nasaj

21 ’Nachiigueran apmayac
  icon nganüy wüx icóotsan quiaj
teowixaw monajiüt micoj cam, alinoic nüt netam mesajan
nej mandeow. At nateateran meáwan nipilan. Leaw tenguial
apmayacüw teowixaw monajiüt nandex tiül ilajcan nganüy, alinoic
micual nej mandeow. Nacualaran nüt netam mendeacan napac
aton apmayacüw teowixaw manguiay meáwan nipilan. 28 Nde  

monajiüt miteatiw nejiw mandeow. mermbolan mendüyiün leaw


22 Meáwan nipilan apmajcüyiw
  alndom mambiy icon, cos espíritu
majawüw icon cos iyariün sandeac. ngondom mandeow. Leaw naleaing
Jane ngo macueat xic, jane apmaíüc netam mermbolan mendüyiün,
wüx mamongoch meáwan aag ayaj aag ayaj leaw alndom mandrooch
leawa ndoj, apmaw wüx. 23 Wüx
  imbasan, at miespíritujan tiül
ayambüw imbasan tiül noic cambaj biümb.
alndom mercuiürran indüyiün tiül 29 ’¿Neol, ngome noic tomiün

alinoic cambaj. Naleaing sasaj icon, ombeat ijquiaw nine quiec ajnapa?
nganaw membichan mejüyiün tiül Naleaing sapiüng ngo majmiüc
meáwan cambaj tiül iüt Israel, quiaj masey noic tiül nejiw mandeow
apmandilil Teat Naxey. sitiül Teat Dios ngo mandiüm.
24 ’Nop nequiajchay ngome

30 Aton meáwan miondeats

alwüx ajaw, napateay ajaw; nganüy omalaran nateoraw. 31 Pares  

nequiaach nej alwüx ajaw. Aton sapiüng nde mermbolan cos icona
nop nerang najiüt ngome alwüx alwüx ermbeatiün ngo mat icon
atam, napateay atam; nganüy aaga ajcüwa nine quiec quiaj.
neneay najiüt alwüx atam. 25 Nop 

nequiajchay ich mapac omeaats Jane ngo mexotüy wüx ayar andeac
sitiül lamatüch ajaw nequiaach nej, Teat Jesús
nde matün wüx alquiriw; at nop (Lc. 12:8‑9)
nerang najiüt aton netam mapac 32 ’Jangantanej leaw ngo mexotüy
omeaats sitiül lamüünd marang wüx ayar sandeac masaj nipilan,
leawa netam, atnej neneay najiüt, xique aton sanasaj Xeteat najlüy
nde mandiüm mamong wüx. Sitiül tiül cielo xenipilan nej. 33 Aton

nateateran tasoic nimeech nej, nenüt jangantanej leaw apmarang atnej


Beelzebú, ¿jowa nganüy a micual ngo metam nej xic, ata xique aton
neje, cuane ngome apmasoiquiwe? sanasaj Xeteat najlüy tiül cielo
ngome xenipilan nej.
Áagan Teat Dios netam mermbolan
mendüyiün Mbajcaw nipilan wüx Teat Jesús
(Lc. 12:2‑9) (Lc. 12:51‑53, 14:26‑27)
26 ’Ndemermbolan mendüyiün 34 ’Nde
mepiüngan xique xiün
ajcüwa nipilan, cos leaw ngo majüic nüüch majlüy monajneaj wüx
SAN MATEO 10​, ​11 22

aaga iüt cam. Ngwüy, xique ngo aton apmüünd atnej apmüünd aaga
niün nayac monajneaj wüx iüt, nerang minajiüt Teat Dios quiaj.
xique xiün nayac moncüy. 35 Cos  
42 Aton jangantanej leaw apmüüch

áag tiünas, altiül naxey apmajcüy masey tegüy yow manganeowüw


aweaag miteat nej, ata nüx ajcüwa namix nine quiaj, cos ajaw
apmajcüy aweaag mimüm nej; at xenipilan nejiw; naleaing sasaj icon,
altiül mintaj nacualaran apmajcüy nej ngome apmajnot ocueaj leaw
aweaag mimümüw nejiw. 36 Nop   apmüünd ―aj nejiw Teat Jesús.
naxey tiül nden miün apmajiür
moncüy majaw nej. Minipilan Juan tambüw majawüw
37 ’Jane alwüx andiüm miteat

Teat Jesús
nej mimüm nej, pero napateay (Lc. 7:18‑35)
andiüm xic, aag ayaj ngo membeat
marang xenipilan. At aton leaw
alwüx andiüm micual nej, napateay
11 Wüx Teat Jesús landoj masaj
nejiw cuane netam marangüw
ajcüwa gajpiüp (12) minipilan nej, quiaj
andiüm xic, aton ngo membeat taw quiaj, tamb maquiaach nipilan tiül
marang xenipilan. 38 At jane ngo
  meáwan cambaj tiül aaga iüt quiaj.
mandiüm mamongoch meáwan 2 Juan, aaga neech yow nipilan,

naél masey mambiyaran wüx cruz altiül manchiüc. Wüx tanguiay


cos ayar sandeac, aag ayaj ngo nguineay tenguial marang Teat
membeat marang xenipilan. 39 Sitiül   Cristo, quiaj tüüch mambüw ijpüw
aljane ngo mayar sandeac cos imbol minipilan nej majawüw Teat Jesús.
mandeow, nej wüx apmandeow 3 Tatüniw nej manguiayiw, tasajüw:

apmamongoch xeyay ngo majneaj ―¿Teat, ique aaga Cristo leaw


tiül biümb meáwan nüt. Pero sitiül aliüc miüna, ngwüy netam nacüliün
aljane ngo mapiüng wüx, masey alinopa? ―ajüw.
mandeow cos ayar sandeac, nej 4 Quiaj Teat Jesús tasaj nejiw:

alinoic nüt apmajlüy xeyay najneaj ―Quiüran isajan teat Juan


tiül cielo. meáwan leawa temejawan at leawa
temenguiayiün. 5 Isajan nguineay

Leaw apmüünderan larraw oniüjcüw leaw nesomb, leaw


(Mr. 9:41) necoex lajüy, leaw nexom nej napat
40 ’Jane apmayar indeacan, monandeow nasoic lepra lajneaj, leaw
sandeac ayar aton. Jane ayar nelaag lamanguiay, at aton leaw
sandeac, ayar andeac neech xic tandeow nganüy lapac, at ajcüwa
niün. 41 Jane apmayar andeac nop
  nipilan ngo majiürüw tenguial
nendeac andeac Teat Dios cos manguiayiw nguineay alndom maw
ajaw Teat Dios neech nej miün, nej asoetiw nejiw. 6 Najneajay ajlüy leaw

apmüünd atnej leaw apmüünd aaga ngo machiw omeaats wüx xique ―aj
nendeac andeac Teat Dios quiaj. nejiw Teat Jesús.
Aton sitiül aljane apmayar andeac 7 Wüx laambüw minipilan Juan,

nop nerang minajiüt Teat Dios cos quiaj Teat Jesús tapots mandeac
ajaw tenguial marang najneaj, nej masaj nipilan wüx Juan, tapiüng:
23 SAN MATEO 11

―¿Cuane teamban mejawan tiül nganüy cama? Cos at nejiw namix


wajchiüca? ¿Ngwüy tejawan nots monguich montsoj tiül plas,
najchowa tenguial majowjow nej tenguial masajüw aquiüjpüw nejiw,
iünda? 8 ¿Ngwüy, cuane teamban

17 apiüngüw: “Xicona tenguial

mejawana? ¿Tejawan nop naxey saindean pero icona ngo mejiüngan;


asooig najneajay apix neje? Icona átan sajiüntsan pero icona ngo
ijawan leaw asooig najneaj apix nej merangan amix imeajtsan”, awüw.
aag ayaj najlüy aniüng nop natang 18 Cos tiün a Juan, nej nguiaj

nenajiüt. 9 ¿Ngwüy, cuane teamban


  ngo met ngo manganeow, icona
mejawana? ¿Teamban mejawan nop tepiüngan nej alwüx ombas
nendeac andeac Teat Diosa? Ajaj nej nimeech. 19 Nganüy tiün

áag, naleaing nej alwüx atam ngo a Teat Naxey, nej üet aweaag
matnej nop nendeac andeac Teat jangantanej, at anganeow aweaag.
Dios. 10 Cos wüx aaga Juan quiaj,
  Icona ipiüngan nej nerrombüy
andeac aaga poch narangüch tiül nangüngün; ajlüyay maquiiüb
minawiig Teat Dios, niüng apiüng: nipilan leaw ngo mayamb Teat
Xecual, sanüüch mamb nop Dios, at monsap mitomiün cambaj.
nejoy xepoch mamong ombas, Alinoic nüt apmajüic sitiül najneaj
teoj iliüc. sandeac, sitiül sajiür fis, at apmajüic
Nej apmataag majneaj mitiiüd sitiül najneaj sarang tengwangwüy
apmemong tiül. ―aw.
11 Naleaing sasaj icon, tiül meáwan

nipilan ngo maw tiül nop majntsop Nipilan nadam omeajtsüw


wüx atam ajlüy matnej atam a Juan. (Lc. 10:13‑15)
Pero naleaing tiül minipilan Teat 20 Condom quiaj Teat Jesús tapots
Dios, leawa chingüy aag ayaj alwüx mandeac wüx ajcüwa cambaj
atam ngo matnej a Juan. niüng lamarang xeyay ateócan, cos
12 ’Ajan wüx tiün a Juan andüy
  ajcüwa nipilan quiaj ngo macueatiw
miün cam, xeyay nipilan tenguial marangüw ngo majneaj, ngo
apacüw wüx majmeliw tiül micambaj mayariw andeac nej. Tapiüng:
Teat Dios. Pero leaw ngo mimboloj, 21 ―¡Jaa, icona monaw tiül

ajcüw ayaj alndom majmeliw. 13 Cos


  cambaj Corazín! ¡Jaa, icona monaw
meáwan mondeac andeac Teat Dios, tiül cambaj Betsaida! Cos jondot
at a poch tüünd Moisés tandeacüw tiül cambaj Tiro y Sidón tarangüch
wüx leaw aliüc miün apmajlüy aleaw meáwan ateócan leaw tarangüch
niüng tapeay a Juan. 14 Nganüy
  tiül icona, catsats tsotojow tiül
sitiül icona indiüman meyariün, ngwiat masoijquiw nambeor
apmejawan nej aaga Juan quiaj tiün apixaw nejiw majüiquichaw
atnej Elías leaw lapiürang aliüc. leaaw omeajtsüw wüx meáwan
15 Netam menguiayiün at mexoman
  ngo majneaj tenguial marangüw.
imeajtsan wüx leaw sandeac quiaj. 22 Áag sasaj icon, alinoic nüt

16 ’¿Cuane at nejiw sanapiüng


  wüx apmajaraw wüx asoeteran,
wüx ajcüwa nipilan monlüy napateay quiriw ngo majneaj
SAN MATEO 11​, ​12 24

apmamongochiw monaw Tiro y xique xeyay ajneaj ximeaats ngo


Sidón, ngo matnej icona. 23 Ata   nerangrangüy. Quiaj apmajneaj
icona monaw cambaj Capernaum, imeajtsan, apmexojtan. 30 Cos leawa

¿iyajcan icona apmeamban tiül xique sandiüm merangan, aag


cielo? ¡Niquimas! Aleáingan ayaj ngo maél; ngome apaxiüm
apmejlosan tiül aaga xeyay ngo merangan leawa sapiüng ―aw.
majneaj, tiül mondeow. Cos
sitiül ndot tiül cambaj Sodoma Tajeliw trigo wüx nüt axoodaran
marangüch ateócan atnej tarangüch (Mr. 2:23‑28; Lc. 6:1‑5)
tiül icona, Sodoma aliün majlüy
nganüy. 24 Áag sasaj icon nganüy,

alinoic nüt wüx Teat Dios apmajaw


12 Tiül aaga nüt quiaj wüx
noic nüt axoodaran, Teat
Jesús tamong amb tiül noic corrül.
wüx asoeteran, napateay quiriw Minipilan nej tind üetiw, quiaj
ngo majneaj apmamongochiw tapots majeliw natang aól trigo
nipilan monaw Sodoma, ngo matnej matajtüw müetiw. 2 Ajcüwa fariseos

icona ―aw. wüx tajawüw aag ayaj, quiaj


tasajüw Teat Jesús, tapiüngüw:
Macaron niüng sajlüy, ixojtan ―Ijaw minipilan nguineay
(Lc. 10:21‑22) tenguial marangüw wüx nüt
25 Tiül aaga nüt quiaj Teat Jesús axoodaran, aag ayaj ngondom
tasaj Teat Dios, tapiüng: marangüw ―ajüw.
―Xeyay najneajay irang Teat, 3 Nej tasaj nejiw:

ique natang nenajiüt tiül cielo at ―¿Neol ngomeaag meteowana


wüx iüt. Cos meáwan leawa lajlüy tiül Mipoch Teat Dios mejawan
quiaj, texot ngo meaach majawüw nguineay tarang mixejchiiüts
leaw mondüy, leaw monxomxom David wüx nej tind üete, at
omeaats. Nganüy lameaach leaw almaquiüjpüw nej atona?
majawüw ajcüwa atnej nine 4 Nejiw tajmeliw tiül nangaj iüm,

monguich quiaj. 26 Najneaj Teat, cos


  tüetiw pan leawa najmel marang
atquiaj indiüm ―aw. nichech ocueaj Teat Dios; aag ayaj
27 Condom tapiüng:
  nejinguind ngondom müet, áagan
―Meáwan cuajantanej leaw miteaats alndom müetiw. 5 ¿Neol  

almajlüy, xeteat lamayac tiül ngomeaag meteowan tiül a poch


xiwix. Nejinguind ngo majaw tüünd Moisés nguineay arangüw
jane xic, áagan xeteat ajaw. Aton miteaats tiül nadam nangaj iüma?
nejinguind ngo majaw jane xeteat, Cos masey nüt axoodaran nejiw
xíquian quiaj sajaw, ata nejiw leawa netam marangüw najiüt, aag ayaj
xique sandiüm nüjchiw majawüw. ngome nisoet. 6 Xique sasaj icon

28 Macaron niüng sajlüy leawa


  nganüy ajlüy ningüy nop alwüx
laǘmb apac marang cuajantanej, atam, ngo matnej aaga nadam
leaw ajiür xeyay naél. Xique nangaj iüm. 7 Icona ngo mejawan

sanüüch maxood. 29 Iyariün sandeac,


  cuane amb apiüng Mipoch Teat
irangan leaw sanaquiaach icon, cos Dios niüng apiüng: “Xique sandiüm
25 SAN MATEO 12

mejiürayon lasta, ngome áagan


iyacan erchechiün”, aw. Sitiül Tanomb tanderac wüx Teat Jesús
icona tejawan aag ayaj, ngome 15 Teat Jesús tajaw nguineay
apmeyacan asoet jane ngo marang tenguial mandiümüw marangüw.
nicuajind. 8 Aaga Teat Naxey
  Quiaj taw quiaj, tandüjpiw nej
alwüx atam, ngo matnej aaga nüt mamb xeyay nipilan. Tamongoch iün
axoodaran quiaj ―aw Teat Jesús. andeow meáwan moniün andeow.
16 Tasaj nejiw nde majüiquichaw jane

Nop naxey ndron ombas nechey nej. 17 Atquiaj tarang para majlüy

owix atnej lamarang wüx nawiig tanomb


(Mr. 3:1‑6; Lc. 6:6‑11) teat Isaías, áag nendeac andeac Teat
9 Condom Teat Jesús taw quiaj, Dios, cos tapiüng:
tamb andüy tiül sinagoga ocueaj 18 Jogüy nerang xenajiüt, áag
nipilan judío. 10 Alquiaj nop naxey
  leawa lanarriiüd,
ndron ombas, nechey nots owix. xeyay sajiür nej lasta, nej üüch
Quiaj tatüniw manguiayiw Teat mapac ximeaats.
Jesús, tasajüw: Sanayac wüx ombas nej
―¿Alndom mamongocharan xeespíritu;
iün andeow nipilan wüx nüt nej apmasaj palpálwüx nipilan
axoodarana? ―ajüw nej. nguineay sandiüm marangüw.
Tapiüngüw aag ayaj cos 19 Nej ngome apmajcüy aweaag
andiümüw maxomüw cuane wüx aljane, ngome apmepaj.
alndom mayacüw asoet. Nejinguind ngome apmanguiay
11 Teat Jesús tasaj nejiw:
  andeac nej tiül calle.
―Jondot nop tiül icona almajiür 20 Nej ngome apmapol masey nots
nop sap, ndot majmiüc ocueaj nej tongoy najchow,
tiül noic lol wüx nüt axoodaran, ngome apmaxejquen leaw aliün
¿quia ngondom majmele mayac quiriw nasop;
maxaingue? 12 Sitiül sap alndom
  apmacül leaw ajlüy teowix nej
majwan, jow nipilan, cuane wüx micambaj nej.
ngondom mambeolaran. ¿Neol 21 Nipilan tiül palpálwüx nación
ngwa alwüx atama? Naleaing apmayacüw omeajtsüw wüx
alndom marangüch noic najneaj nej.
wüx nüt axoodaran ―aj nejiw.
13 Condom quiaj tasaj aaga ndron

Apiüngüw ambeol nej nimeech
ombas quiaj: (Mr. 3:20‑30; Lc. 11:14‑23; 12:10)
―Ileainguiich iwix ―aj. 22 Condomquiaj taquiüraab niüng
Camüm maleainguiich, lajneaj ajlüy nej nop naxey nesomb, aton
nómban atanej alinots owix nejew, ngondom mendeac, alwüx
nej. 14 Quiaj tawüw quiaj ajcüwa
  ombas nej nimeech. Quiaj Teat
fariseos. Tapots mayambüw Jesús tüüch majneaj a naxey quiaj,
nguineay alndom mambiyaw Teat rat oniiüg at tendeac. 23 Meáwan

Jesús. nipilan mbayatoj, tapiüngüw:


SAN MATEO 12 26

―¿Quia aag ayaj micual leaw ngo mambeol xic wüx leaw
mixejchiiüts Davida? ―awüw. teanaxejneng, aag ayaj teamawiich
24 Wüx tanguiayiw aag ayaj
  ninguiün.
ajcüwa fariseos, quiaj tapiüngüw: 31 ’Pares sasaj icon, meáwan

―Aaga naxey quiaj awün nimeech nisoet leaw arangüw nipilan,


cos ambeol nej Beelzebú, aaga Teat Dios alndom mawün wüx
minatang nimeech ―awüw. omeaats. At cuajantanej ngo
25 Teat Jesús tajaw nguineay
  majneaj poch anderac aton alndom
tenguial mapiüngüw tiül omeajtsüw, mawün wüx omeaats nej. Pero
quiaj tasaj nejiw: jane apmandeac ngo majneaj wüx
―Meáwan montangtang monajiüt Nangaj Espíritu ocueaj Teat Dios,
tiül noic iüt, sitiül apmbajcamoj aag ayaj mbich nómban ngondom
majcüyiw nejeyéjan quiaj, mawün wüx omeaats nej Teat
apmendroochayej ombasüw. At Dios. 32 Jangantanej apmandeac

meáwan cambaj, tengwüy tiül ngo majneaj poch wüx Teat Naxey,
noic nden, sitiül mbajcamoj alndom maw aaga nisoet quiaj;
ngo majlüyiw nóiquian, ngome pero jane apmandeac ngo majneaj
apmaiücüw, apndajrriümoj. wüx Nangaj Espíritu ocueaj Teat
26 Atquiaj aton sitiül nimeech
  Dios, aaga nisoet quiaj mbich
apmawün alinop nimeech ngondom maw wüx ombas nej wüx
wüx ombasaran, ¿nguineay aliün ningüy wüx aaga iüt cam, at
apmajlüyiwe? Sitiül ngo majlüyiw alinoic nüt ngondom.
nóiquian, ¿nguineay alndom
marangüw cuajantanej ngo Noic owil xiül wüx aong ajaraw
majneaja? 27 Sitiül naleaing

(Lc. 6:43‑45)
Beelzebú nembeol xic nawün 33 ’Leaw xiül nüeteran aóng,
nimeech, isajan xic, jow sitiül najneaj atang, apmayac
minipilanan, ¿jane nembeol najneaj aóng. At noic owil xiül
nejiw mawüniw nimeeche? Nejiw sitiül ngo majneaj atang apmayac
minipilanan apmajüiquichaw ngo ngo majneaj aóng aton. Cos noic
maleaing ipiüngan. 28 Pero sitiül
  owil xiül ajüic nguineay ajlüy wüx
Nangaj Espíritu ocueaj Teat Dios apmayac aóng nej. 34 ¡Cuane icona,

nembeol xic nawün nimeech wüx at icon ndiüc! ¿Nguineay alndom


ombas nipilan, naleaing sasaj icon mepiüngan cuane najneaj, sitiül
lamatüch icon mejmeliün tiül icona xeyay ngo majneaj irangana?
micambaj Teat Dios. Cos leaw anderac, aag ayaj ajlüy
29 ’¿Cos nguineay alndom aljane
  tiül omeaatsaran. 35 Nop nipilan

majmel aniüng nop napac naxey leaw andeac najneaj ajüiquich


maneed leaw andiüm, sitiül ngome nej xeyay najneaj altiül omeaats.
ombas maóel owix aaga naxey quiaj, Pero nop nipilan leaw andeac ngo
cas tawün majoy leaw andiüma? majneaj, aag ayaj ajüiquich nej
30 ’Jangantanej leaw ngo mandüüb
  xeyay ngo majneaj altiül omeaats.
xic, ajcüy majaw xic. Jangantanej 36 Xique sasaj icon, alinoic nüt wüx

27 SAN MATEO 12

apmajaraw wüx asoeteran, meáwan nej imiün xeyay miünquiaj tamb


nipilan apmasajüw Teat Dios neol manguiay najneajay mipoch aaga
tapiüngüw meáwan ngo majneaj minatang nenajiüt nenüt Salomón.
poch leaw tsajmbiüt ombeayiw Nganüy ajlüy ningüy tiül icona
mapiüngüw. 37 Cos wüx mipoch
  nop alwüx xeyay atam ngo matnej
apmajaraw sitiül apmajmel isoet Salomón.
tengwüy apmaw ―aj nejiw Teat
Jesús. Wüx nimeech andilil wüx
ombasaran
Nipilan atüniw ateócan (Lc. 11:24‑26)
(Mr. 8:12; Lc. 11:29‑32) 43 ’Nop nimeech wüx apmaw
38 Altiülfariseos, at mondüy wüx wüx ombas aljane, apmajüyjüy
aaga poch tayac Moisés tasajüw tiül wajchiüc mayamb nguiane
Teat Jesús, tapiüngüw: apmaxood. Wüx lapaxiow ajüyjüy,
―Teat, sandiüman najawan ngo maxom, quiaj apmapiüng:
merang noic nadam ateócan 44 “Sanandilil, sandüy tiül niüng

―awüw. tawas”, apmaw. Camüm mapeay


39 Quiaj tasaj nejiw Teat Jesús:
  quiaj, apmaxom aaga nipilan atnej
―Ajcüwa nipilan monlüy nop iüm najneajay najirimb najmel
nganüy monrang xeyay ngo mimbaj, ngo majlüy tiül nejinguind.
majneaj, ngo mandüjpiw Mipoch 45 Almajaw atquiaj, quiaj apmamb

Teat Dios, andiümüw majawüw majan alayaíw aquiiüb nej alwüx


ateócan. Naleaing nicuajind ngome apatüw, ngo matnej. Quiaj
apmüjndiw majawüw, áagan apmambüw andüyiw wüx ombas a
ateócan tajlüy wüx Jonás aaga nipilan quiaj. Ndójwüx aaga nipilan
nendeac andeac Teat Dios tajlüy quiaj xeyay ngo majneaj apmajlüy,
nomb. 40 Cos atnej Jonás tacül
  ngo matnej tajlüy nomb. Atquiaj
teomeaats nadam cüet er nüt er apmajlüy wüx ajcüwa nipilan
ongwiiüts, atquiaj Teat Naxey monrang ngo majneaj cam ―aj
aton apmacül tiül loliüt er nüt nejiw.
er ongwiiüts. 41 Alinoic nüt wüx

Teat Dios apmajaw wüx asoeteran, Mimüm Teat Jesús y michiig nej
ajcüwa nipilan monaw Nínive (Mr. 3:31‑35; Lc. 8:19‑21)
leaw tajlüyiw tanomb, apmayacüw 46 Teat Jesús tealeámban andeac
isoetiün. Cos ajcüwa nipilan quiaj masaj nipilan, quiaj ajngot mimüm
tayambüw Teat Dios wüx a Jonás nej y michiig nej, pero ngo majmeliw.
tapaj nej ocueajiw. Nganüy ajlüy Tapiüngüw andiümüw mandeacüw
tiül icona nop alwüx xeyay atam maquiüjpüw. 47 Aljane tasaj nej:

ngo matnej a Jonás. 42 Nop najtaj


  ―Aliw ninguiaj mimüm y michiig.
najlüy tanomb, natang nenajiüt Andiümüw mendeacüw chüc
nej naw cawac. Aaga najtaj quiaj mequiüjpüw ―ajow.
wüx apmajaraw wüx asoeteran 48 Quiaj tasaj aaga nesaj nej,

apwitiüm mayac isoetiün; cos tapiüng:


SAN MATEO 12​, ​13 28

―¿Jane ipiüng xemüma, jane


ipiüng xechiigue? ―aj. ¿Neol, cuane ajpar aaga andeac
49 Quiaj tandic owix andüy niüng

quiaja?
ajlüyiw minipilan nej, tapiüng: (Mr. 4:10‑12; Lc. 8:9‑10)
―Jogüy ajcüw agüy xemüm, 10 Condom minipilan nej tatüchiw
xechiig. 50 Cos meáwan leawa
  niüng ajlüy nej masajüw:
nerang atnej andiüm Xeteat najlüy ―Teat, ¿neol tendeac atquiaj,
tiül cielo, ajcüw ayaj xemüm, xecoj, ngome aleaíngan mesajüw nipilana?
at xechiig aton ―aw. ―ajüw nej.
11 Quiaj Teat Jesús tasaj nejiw:

Andeac wüx nop nepiür ―Icona tenguial meajndiün


(Mr. 4:1‑9; Lc. 8:4‑8) mejawan leaw nomb ngo

13 Tiül aaga nüt quiaj taw tiül


iüm Teat Jesús, tamb andüy
mbeay nadam yow nenüt Galilea,
majüiquicharan, nguineay alndom
majmeleran tiül micambaj Teat Dios
najlüy tiül cielo. Pero nejiw ngome
chetem quiaj. 2 Canchiütoj niüng
  apmasoiquiw aleaing miün. 12 Cos  

ajlüy nej xeyay nipilan. Quiaj tajtep sitiül aljane ayac wüx omeaats
tiül nop müx tiül yow, chetem. xepoch, apmüünd manguiay
Ajcüwa nipilan tacülíwan wüx iüt maxom xeyay. Pero sitiül nop ngo
mbeay yow. 3 Quiaj tapots mandeac
  mayac wüx omeaats, aaga quiriw
masaj nejiw xeyay najneaj poch, anguiay quiaj apndrom omeaats.
pero ngome aleaing miün, tapiüng: 13 Áag tandeacas atquiaj ngome

―Tajlüy nop naxey tamb apiür. aleáingan, cos sajaw masey ajawüw
4 Wüx tenguial mawiich leawa
  ngome apmajawüw cuane, at masey
teamapiür, quiaj tajmiüc tigüy anguiayiw ngome apmajawüw
mbeay tiiüd, ndoj wüx tajngotoj cuane wüx amb apiüng. 14 Atquiaj  

quiec tambichaw mamileaw. alndom majlüy wüx ombasüw


5 Tigüy tajmiüc wüx piedra niüng
  ajcüwa nipilan quiaj, atnej nomb
ngo majlüy omeaats iüt. Tajntsop tarang tiül minawiig nej teat Isaías,
najen. 6 Wüx tajntsop nüt terraar,
  aaga nendeac andeac Teat Dios,
quiaj tambel nej. Cos ngo majiür niüng apiüng:
mioxiich nej, quiaj tawaag a nine Apmenguiayiün naag ilajcan,
soex quiaj. 7 Altigüy tajmiüc tiül
  pero ngome apmejawan
sats, condom tajntsop. Naleaing cos cuane;
sats najen atangüw, áag taxotüw apmejawan naag iniüjcan, pero
tiüt a nine soex quiaj. 8 Altigüy
  ngome apmejawan cuane wüx
tajmiüc tiül najneaj iüt, najneajay andeac.
terangüy. Tigüy napateay taóng, 15 Cos icona xeyay adam
altigüy tayac wüx quiriw, altigüy imeajtsan;
tayac wüx xeyay aóng. 9 Netam   imontsotsan iniüjcan cos ngo
meajchiün ilajcan, mexoman mendiüman mejawan.
imeajtsan wüx aaga sandeac quiaj Ipalan ilajcan cos ngo
―aw. mendiüman menguiayiün.
29 SAN MATEO 13

Ngo mendiüman meyacan pero xeyay ayac omeaats wüx


imeajtsan wüx, mejawan mandiümndiüm cuajantanej leaw
cuane wüx amb apiüng; cos alndom maxom wüx aaga iüt cam.
ngo mendiüman meyariün. Quiaj lango leaam omeaats wüx
Ngo mendiüman namongoch Mipoch Teat Dios, lango müüch nej
iün indeowan. marang leaw Teat Dios andiüm. Aag
16 ’Xique sasaj icon, najneajay
  ayaj atnej ngo mayac aóng. 23 Pero  

ijlüyiün, apac imeajtsan cos aaga osaab soex leaw napiürüch


icona lameajndiün mejawan, tiül najneaj iüt, aag ayaj apiüng
at lameajndiün menguiayiün. wüx nipilan leaw anguiay Mipoch
17 Naleaing sasaj icon, xeyay
  Teat Dios, ayac wüx omeaats,
mondeac andeac Teat Dios at xeyay condom aaga poch ambeol nej
monyamb Teat Dios tandiümüw marang leaw andiüm Teat Dios. Aag
majawüw leaw nganüy lamejawan, ayaj atnej mayac xeyay aóng. Altiül
pero taton ngo majawüw; taóng napateay, altigüy tayac wüx
tandiümüw manguiayiw leaw quiriw, altigüy tayac wüx xeyay
lamenguiayiün nganüy, pero taton aóng ―aj nejiw Teat Jesús.
ngo manguiayiw.
Ngo majneaj soex ajntsop tiül trigo
Cuane wüx amb apiüng wüx nepiür 24 Átan tandeac Teat Jesús andüy
(Mr. 4:13‑20; Lc. 8:11‑15) wüx ngo majneaj soex, tapiüng:
18 ’Nganüy inguiayiün cuane wüx ―Micambaj Teat Dios najlüy
amb apiüng aaga sandeac wüx tiül cielo ajlüy atnej tajlüy wüx
nepiür. 19 Leaw lamanguiay anderac
  nop naxey tapiür osaab trigo tiül
nguineay alndom majmeleran micorrül nej. 25 Naleaing aaga

tiül micambaj Teat Dios, ndoj ngo ongwiiüts quiaj wüx lameayiw,
mayac wüx omeaats, andǘüban quiaj tamb nop najcüy majaw
ajngot a nimeech mawün wüx aaga neneay iüt quiaj, tapots
omeaats nej leaw lamanguiay. Aag mawiich tiül aaga iüt quiaj osaab
ayaj ajlüy atnej aaga osaab soex ngo majneaj soex niüng lapiürüch
najmiüc mbeay tiiüd. 20 Nganüy
  trigo, condom cas tamb. 26 Camüm

aaga osaab soex najmiüc tiül matang matüch a nüt maól, quiaj
piedra, aag ayaj apiüng wüx nipilan lajüic ajcüwa ngo majneaj soex
leawa anguiay Mipoch Teat Dios, aliw tiül. 27 Almajawüw aag ayaj

andǘüban mayar, apac omeaats. monrang minajiüt aaga neneay


21 Naleaing aaga nipilan quiaj ajlüy
  corrül, quiaj tambüw masajüw
atnej nine soex napateay mioxiich nej: “Teat Xan, ¿neol ngwa, najneaj
nej. Áag ngo maíüc, camüm majlüy osaab trigo ipiüre? ¿Jow nganüy,
quiriw naél ajcan ayar Mipoch Teat nguia naw tajntsop ajcüwa ngo
Dios; andǘüban machiw omeaats. majneaj soexe?” ajüw nej. 28 Quiaj

22 At aaga osaab soex najmiüc tiül


  tapiüng aaga neneay corrül: “Nop
sats, aag ayaj apiüng wüx nipilan ajcüy majaw xic nerang aag ayaj”,
leaw anguiay Mipoch Teat Dios, aw. Quiaj tasajüw nej monrang
SAN MATEO 13 30

minajiüt nej: “¿Masey nambana apmüüch maxip aaga ajtsaj marang


nalojquiün aaga ngo majneaj pan ―aw.
soexe?” ajüw nej. 29 Quiaj nej tasaj

nejiw: “Ngwüy, ich majlüy, cos sitiül Teat Jesús ngo mandeac aleáingan
apmelojquiün aaga ngo majneaj (Mr. 4:33‑34)
soex quiaj, alndom lojquiüm a 34 TeatJesús atquiaj tandeac
trigo aton. 30 Ich majlüy matangüw
  ngome aleáingan masaj nipilan.
nóiquian, ndoj apmawüniiüts Nicuajind ngo mandeac aleáingan.
wüx apmacojchich. Cos wüx 35 Tandeac atquiaj para majlüy atnej

apmacojchich, xique sanasajüw lamapiüng nop nendeac andeac Teat


moncooch maxainguiw ombas aaga Dios, cos tarang wüx nawiig:
ngo majneaj soex, masojnongon Xique ngome sanandeac
noic noic ponong, maoeliw, aleáingan;
müjchiw mandaab. Condom cas sanapiüng wüx cuajantanej leaw
taxainguiw a trigo mayacüw tiül ngo majaraw nde ajan wüx
xetroj, sanajüw” ―aw. Teat Dios tarang aaga iüt cam.

Tandeac wüx osaab mostaza Tapiüng cuane wüx amb


(Mr. 4:30‑32; Lc. 13:18‑19) apiüng a ngo majneaj soex
31 Teat Jesús tandeac alinoic 36 Wüx Teat Jesús landoj andeac
andeac andüy wüx mostaza, masaj nipilan, condom tajmel tiül
tapiüng: iüm. Quiaj minipilan nej tambüw
―Micambaj Teat Dios najlüy tiül masajüw nej:
cielo ajlüy atnej osaab mostaza wüx ―Isaj xicon teat, cuane wüx amb
nop naxey mapiür tiül micorrül apiüng aaga leaw tendeac wüx
nej. 32 Naleaing tiül meáwan osaab
  ajcüwa ngo majneaj soex tiül corrül
soex leaw napiürüch, aaga osaab ―ajüw nej.
mostaza quiaj xowüy minine. 37 Quiaj tasaj nejiw Teat Jesús:

Ndoj wüx apmatang apmajal oleaj, ―Aaga nepiür najneaj osaab soex,
alwüx ajal oleaj tiül meáwan soex, aag ayaj Teat Naxey. 38 Nganüy aaga

apmatüch atnej noic owil xiül. corrül, aag ayaj andeac wüx a iüt
Quiec alndom marang ombiüm wüx cam. Aaga najneaj osaab soex, aag
mipüüig nej ―aw. ayaj apiüng wüx minipilan Teat
Dios. Pero aaga osaab ngo majneaj
Tandeac andüy wüx levadura soex quiaj apiüng wüx minipilan
(Lc. 13:20‑21) nimeech. 39 Aaga najcüy majaw

33 Átan tandeac alinoic andeac neneay corrül nepiür ngo majneaj


ngome aleáingan, tandeac andüy osaab soex, aag ayaj nejay nimeech.
wüx levadura, tapiüng: Aaga wüx apxaijnguiam omeaats
―Micambaj Teat Dios najlüy tiül corrül aag ayaj apiüng wüx alinoic
cielo ajlüy atnej arang levadura. nüt wüx apmümb minüt a iüt cam.
Wüx nop najtaj ayac levadura tiül At ajcüwa monxaing omeaats corrül,
arej nepeax arin, aaga levadura aag ayaj apiüng wüx ángeles.
31 SAN MATEO 13

40 Atnej tarriüjtüch ajcüwa ngo apmasap cuajantanej cüet. 48 Wüx  

majneaj soex majwich tiül biümb, lachipiow a ndoc, quiaj ajcüwa


atquiaj apmajlüy alinoic nüt wüx mondoc apmanotoj andüy wüx iüt.
apmümb minüt a iüt cam. 41 Aaga  Condom apchetemoj marriüjtüw.
nüt quiaj Teat Naxey apmüüch miün Leaw najneaj cüet apmayacüw tiül
miángeles nej marriüjtüw mawüniw nchep, leaw ngwüy apmawijchaw
ajcüw leaw monrang ngo majneaj, ninguiün. 49 Atquiaj apmajlüy

at leaw monyac wüx alinop alinoic nüt wüx apmümb minüt


marang ngo majneaj, mawüniw a iüt cam. Quiaj ajcüwa ángeles
tiül minipilan nej. 42 Apmajlosüw
  apmawüniw leaw monrang ngo
tiül biümb niüng apmajiüntsüw majneaj tiül monrang najneaj.
xeyay, apmeporros olüiquiw. 50 Leaw monrang ngo majneaj

43 Quiaj ajcüwa monyamb Teat Dios


  apmajlosüw tiül biümb niüng
apmajlüyiw najneajay tiül micambaj apmajiüntsüw xeyay, at apmeporros
Teat Dios, ancalitlit at nejiw achech olüiquiw ―aj nejiw Teat Jesús.
nüt. Netam menguiayiün, mexoman
imeajtsan wüx leaw sandeac quiaj. Leaw jayats, aton leaw ajlüyay
51 Condom tasaj nejiw Teat Jesús:
Tandeac andüy wüx ―¿Canüy lamejawan cuane wüx
tomiün naxoraad sandeaca? ―aj nejiw.
44 ’Aton micambaj Teat Dios Quiaj tapiüngüw:
najlüy tiül cielo ajlüy atnej nembeat ―Lanajawan teat ―awüw.
tomiün naxoraad tiül corrül. Ndoj 52 Quiaj tapiüng:

nop naxey wüx taxom aaga tomiün ―Nop nendüy wüx aaga poch
taton ngo mapiüng, taxot majneaj, tüünd Moisés, wüx laquiajchay wüx
apac omeaats, quiaj tamb manüüb nguineay alndom majlüyeran tiül
meáwan leaw almajiür para alndom micambaj Teat Dios najlüy tiül cielo,
mangal aaga iüt quiaj maneay. ajlüy atnej nop nateateran tiül noic
nden. Cos meáwan leaw almajiür
Tandeac andüy wüx noic tiül nden atam nej, altiül jayats,
perla xeyay nembeat altiül najlüy tanomb ―aw.
45 ’Aton micambaj Teat Dios najlüy
tiül cielo ajlüy atnej nop nengalüy Teat Jesús ngo mandiüram tiül
neyamb nembeat perla. 46 Cos wüx

Nazaret
apmaxom noic perla leaw xeyay (Mr. 6:1‑6; Lc. 4:16‑30)
nembeat, quiaj apmamb manüüb 53 Teat Jesús taw quiaj wüx landoj
meáwan leaw almajiür mangal aaga mapiüng wüx meáwan leawa
najneajay perla quiaj. tandeac quiaj. 54 Tamb andüy tiül

micambaj nej. Condom tapots


Tandeac andüy wüx ndoc maquiaach nipilan quiaj tiül a
47 ’Aton micambaj Teat Dios najlüy sinagoga ocueajiw nejiw. Ajcüwa
tiül cielo ajlüy atnej arang nots nipilan wüx tanguiayiw aag ayaj
chinch wüx ajwich tiül ndec, cos mbayajow, tapiüngüw:
SAN MATEO 13​, ​14 32

―¿Nguineay tendüy aaga naxey ―Ngo majneaj mequiiüb mintaj


quiaja? ¿Nguiane aquiajchay ndoj michiig ―aj.
ombas marang ateócan? 55 ¿Neol  
5 Quiaj a Herodes tandiüm mambiy

ngome nej micual aaga naxey a Juan, pero naleaing timbol mandüy
nerang xiüla? Aton ngwa, ¿María nipilan, cos meáwan nipilan apiüngüw
minüt mimüm neje? ¿Jow Jacobo, aaga Juan quiaj nop nej nendeac
José, Simón, Judas, ngwa michiig andeac Teat Dios. 6 Noic nüt aaga

neje? 56 Meáwan michiig montaj nej


  Herodes tayac nangos nüt, arang atüch
aliw ningüy maquiüjpaats. ¿Neol, mineat nej. Nop nüx micual aaga
jow nej nguineay ndot ombas Herodías tejiüng niüng ajlüyaran. Aaga
meáwan aag ayaja? ―awüw. Herodes xowüy tajneaj majaw. 7 Quiaj  

57 Pares ngome tayariw nej


  tapiüng apmüüch aaga nüx quiaj
andeac. Quiaj tasaj nejiw Teat cuajantanej leaw apmatün, aton tapaj
Jesús: minüt midios nej majaraw naleaing
―Nop nendeac andeac Teat Dios apmüüch. 8 Condom aaga nüx tamb

ayarich andeac nej nguiajantanej; matün manguiay mimüm nej cuane


pero áagan tiül micambaj nej netam matün. Wüx landoj manguiay,
ngo mayarich andeac, at micoj quiaj tamb masaj a Herodes:
nej michiig nej ngo mayariw nej ―Teat, sandiüm membiy aaga
andeac ―aj nejiw. Juan neech yow nipilan meaach xic
58 Áag ngo marang quiaj xeyay
  omal nej, amb tiül noic polat ―aj.
cuajantanej ateócan tiül a cambaj 9 Masey aaga Herodes tamix

quiaj, cos ngo mayariw nej andeac. omeaats, naleaing cuane apmarang
cos lamapaj minüt midios nej, aton
Wüx tambiyeran Juan Bautista nipilan tanguiayiw. Quiaj tapiüng
(Mr. 6:14‑29; Lc. 9:7‑9) müünd. 10 Tüüch mamb mandojquich

14

Tiül aaga nüt quiaj, aaga onic a Juan tiül manchiüc. 11 Quiaj  

Herodes natang nenajiüt tajoyiw omal a Juan amb tiül noic polat,
tiül iüt Galilea, tanguiay nguineay tüjchiw a nüx, ndoj a nüx amongóchan
tenguial marang Teat Jesús. 2 Quiaj   tüüch mimüm nej.
tasaj monbeol nej: 12 Condom wüx tapeayiw quiaj

―Aag ayaj a Juan neech yow minipilan Juan, taxainguiw


nipilan lapac tiül mondeow. Áag micuerpo nej maquiüjpüw mamb
ndot ombas marang cuajantanej ― mamiütüw. Wüx landoj, quiaj
aj nejiw. tambüw masajüw Teat Jesús.
3 Atquiaj tapiüng a Herodes cos

alwüx omeaats nej leaw tarang. Teat Jesús tüüch üetiw acoquiaw mil
Nej tüüch mamb ndeaam a Juan, monxey
majmel tiül manchiüc, maoelich (Mr. 6:30‑44; Lc. 9:10‑17; Jn. 6:1‑14)
naag galen. Aag ayaj tarang cos 13 Wüx Teat Jesús tanguiay aag
atquiaj tandiüm a Herodías mintaj ayaj, taw quiaj, tamb amb tiül müx
Felipe, michiig a Herodes. 4 Cos Juan   andüy niüng ngo majlüy nipilan.
wüx aliün mapac tasaj a Herodes: Wüx tanguiayaran laámb, quiaj
33 SAN MATEO 14

tambüw mandüjpiw nej xeyay mambüw ombas nejiw, nej teoj


nipilan ambüw wüx iüt imiünüw apmamb, mamongoj andüyiw
tiül palpálwüx cambaj. 14 Wüx Teat  necamb a nadam yow quiaj.
Jesús taw tiüt imiün tiül müx, quiaj Cos nej apmacül quiaj alquiriw
tajaw lapeayiw quiaj xeyay nipilan. metepeay aweaag nipilan leaw ümb
Wüx tajaw nejiw, quiaj tajmiüc majtsoriw, cas taw quiaj. 23 Wüx

omal omeaats, condom tamongoch laǘmb majtsoriw nipilan, quiaj


iün andeow xeyay nipilan leaw tamb andüy wüx nop tiüc mandeac
taquiüraab niüng ajlüy nej. 15 Wüx   aweaag Teat Dios. Wüx lapojniow,
langwiiüts, quiaj tasajüw nej Teat Jesús aliün quiaj. 24 Nganüy

minipilan nej: aaga müx namb lamatüch pinawan


―Teat, lamitiüt a nüt, aton ngo aaga nadam yow quiaj, tenguial
macüleran ningüy. Isajüw a nipilan mapijpijliüt nej omal yow, cos
quiaj majtsoriw, mambüw mangalüw xowüy lapac a iünd angochiw.
üetiw tiül rünch ―ajüw nej. 25 Condom wüx landüy wüx arraw,

16 Quiaj tasaj nejiw Teat Jesús:


  quiaj Teat Jesús tamb matüch
―Ngo metam mambüw, icona nejiw, ajüy amb teomal yow atnej
netam meajchiün üetiw ―aj nejiw. majüy wüx iüt. 26 Wüx tajawüw nej

17 Quiaj tapiüngüw:
  minipilan nej tenguial ajüy amb
―¿Cuane sanüjchiün? Cos áagan teomal yow, mbayajow tepajüw cos
acoquiaw pan alijpüw nine cüet timboloj xeyay, tapiüngüw:
sajiüran ―awüw. ―¡Aag ayaj nembolooch! ―awüw.
18 Quiaj tasaj nejiw Teat Jesús:

27 Teat Jesús tasaj nejiw:

―Ijamiünan, chiün najaw ―aj. ―¡Nde mbayameron, cos xique,


19 Condom quiaj Teat Jesús tasaj
  ngome aljane! ―aj nejiw.
nipilan chetemoj tiüt tiül nine 28 Quiaj tendeac a Pedro masaj

soex. Quiaj tayar aaga acoquiaw nej:


pan alijpüw nine cüet, taxaing ―Teat Naxey, ata naleaing ique,
omal majaw cawüx, tüüch gracias iich xic namb najüy teomal yow
Teat Dios. Wüx tambaag, quiaj aton natüch ic ―aj nej.
texeyay. Condom tüüch minipilan 29 Quiaj tasaj nej Teat Jesús:

nej majineaw müjchiw meáwan ―Mac, teat ―aj nej.


nipilan. 20 Meáwan nejiw tetiw
  Almanguiay aag ayaj a Pedro
paxiün. Condom taxainguiw leaw ajchíquian tiüt, tajüy amb teomal
nenaw, chipiüt gajpiüp (12) nchep. yow mamb matüch Teat Jesús.
21 Ajcüwa nipilan leaw tetiw atüch

30 Naleaing wüx tajaw nguineay

acoquiaw mil monxey, pálwüx apac a iünd, timbol, tanaámb tsoyoj


montaj at namix monguich aton. tiüt. Quiaj tepaj:
―¡Teat Naxey, imbeol xic! ―aw.
Teat Jesús tajüy teomal yow 31 Quiaj Teat Jesús tandic owix nej

(Mr. 6:45‑52; Jn. 6:16‑21) najénan masap nej, tapiüng:


22 Condom quiaj Teat Jesús tasaj ―¿Neol techiw imeaatsa; neol
minipilan nej majtepiw tiül müx nganaw mejaw jane xique? ―aw.
SAN MATEO 14​, ​15 34

32 Condom wüx tajtepiw tiül müx, mixejchiüna? 4 Cos Teat Dios


quiaj lambat nómban. 33 Quiaj   tapiüng: “Iyar andeacüw miteat,


ajcüw monlüy tiül müx taquiejliw mimüm, indiümüw”, aw. Aton
micosüw nejiw tiüt teombas Teat tapiüng: “Leawa nendeac ngo
Jesús, tapiüngüw: majneaj wüx ombas miteat nej,
―¡Naleaing, ique Micual Teat mimüm nej, ich mambiyaran”, aw.
Dios! ―awüw. 5 Pero nganüy icona ipiüngan nop

naxey alndom masaj miteat nej


Teat Jesús tüüch majneaj moniün mimüm nej, mapiüng: “Leawa sajiür
andeow tiül Genesaret langondom nüüch icon, cos meáwan
(Mr. 6:53‑56) aag ayaj sanüüch Teat Dios”, maj.
34 Condom andojquíwan a 6 Ipiüngan wüx aljane apmapiüng

nadam yow, tapeayiw necamb, aag ayaj, lango metam mambeol


tiül iüt Genesaret. 35 Wüx ajcüwa
  miteat nej mimüm nej. Quiaj
nipilan quiaj tajawüw nejay Teat temengowüjchiün leaw andiüm
Jesús napeay, najénan tüjchiw Teat Dios para mendüjpiün opech
manguiayiw meáwan nipilan tiül leaw tayacüw mixejchiün. 7 ¡Ndeac

a iüt quiaj. Quiaj taquiüjpüw niüng mbeay! Naleaing leaw tarang teat
ajlüy nej meáwan moniün andeow. Isaías tiül minawiig nej leaw Teat
36 Tatüniw ocueaj Teat Jesús sitiül
  Dios tasaj nej, cos tandeac wüx
alndom müüch nejiw masambüw icona wüx tapiüng:
masey apix nej. Meáwan nejiw leaw 8 Ajcüwa nipilan quiaj apiüngǘwan
tasambüw nej tajneajiw nómban. ayariw sandeac, ngome wüx
omeajtsüw, ombeayíwan.
Leaw üüch majiür nisoet nipilan 9 Ngo membeat leaw arangüw
(Mr. 7:1‑23) wüx ayambüw xic,

15 Noic nüt acas fariseos


tambüw majawüw Teat
Jesús, maquiüjpüw ajcüw mondüy
cos meáwan leaw aquiajchiw,
aag ayaj mipochiw nejiw ―aj
nejiw Teat Jesús.
wüx aaga poch tüünd Moisés, 10 Condom Teat Jesús tapaj nipilan

napeayiw imiünüw Jerusalén. masaj:


Tatüniw manguiayiw nej: ―Inguiayiün, iyacan wüx
2 ―¿Neol minipilan ngo
  imeajtsan leaw teanasaj icon:
mandüjpiw leaw tayacüw tanomb 11 Cuajantanej leaw ajmel tiül

mixejchiiüts marangüche? ¿Neol ombeayaran müeteran, aag ayaj


wüx üetiw ngo majantsüw owixaw ngome nisoet; leaw ngo majneaj
xeyay atnej ajlüyay marangaatsa? poch aw teombeayaran aag ayaj
―awüw. mbich nisoet ―aj nejiw.
3 Quiaj tasaj nejiw Teat Jesús:

12 Quiaj tambüw masajüw nej

―Jow icona, ¿neol ngo merangan minipilan nej, tapiüngüw:


atnej apiüng Teat Diosa? ¿Neol ―¿Tejaw Teat, nguineay tajcüyiw
tengowüjchiün para alndom ajcüwa fariseos wüx tanguiayiw
mendüjpiün opech leaw tayacüw indeaca? ―ajüw nej.
35 SAN MATEO 15

13 Nejtasaj nejiw:
―Cuajantanej napiürüch leaw Nop najtaj Cananea tayamb Teat
Xeteat najlüy tiül cielo ngo mapiür, Jesús
apmalojquich nómban. 14 Ich

(Mr. 7:24‑30)
majlüyiw cos nejiw ajlüyiw atnej 21 Condom Teat Jesús taw quiaj,
arang nop somb wüx teamanetet tamb andüy tiül iüt ocueaj cambaj
owix alinop somb. Cos sitiül nop Tiro maquiiüb Sidón. 22 Quiaj

somb apmanetet owix alinop somb, tajngot majaw nej nop najtaj naw
mijpüéj apmajmiücüw tiül loliüt ― tiül iüt Canaán, nganüy acül tiül
aj nejiw Teat Jesús. aaga iüt quiaj. Tapots apaj, tapiüng:
15 Quiaj tasaj nej a Pedro:
  ―¡Teat Naxey, micual David,
―Teat, isaj xicon cuane wüx ich majmiüc imal imeaats mejaw
amb apiüng aaga tendeac quiaj xic! Xecual xeyay ngo majneaj
―aj. teamamongoch, alwüx ombas nej
16 Quiaj tasaj nej Teat Jesús:
  nop nimeech ―aw.
―¿Neol, at a icona aton nganaw 23 Teat Jesús ngo masaj nej

mejawana cuane amb apiünga? nicuajind. Quiaj tatüchiw nej


17 ¿Ngo mejawan nguineay ajlüy
  minipilan nej, tasajüw:
wüx nüeterana? Cos aag ayaj ―Teat, isaj ich maw ningüy, cos
ajmel tiül ombeayaran, among aliüc almandüüb opechiiüts teapaj
teomeaatsaran, ndoj apmaw. ―awüw.
18 Nganüy leaw ngo majneaj

24 Condom quiaj Teat Jesús

poch aw teombeayaran, aag tapiüng:


ayaj mbich nisoet cos naw ―Xique tüjndiüs niün nambeol
wüx omeaatsaran. 19 Imiün tiül
  áagan nipilan judío, cos nejiw
omeaatsaran aw cuajantanej ajlüyiw at nejiw najcueat sap ―aw.
ngo majneaj alwüx omeaatsaran. 25 Quiaj aaga najtaj tamb taquieel

Aton altiül ambiyaw nipilan. micos nej tiüt, tapiüng:


Altiül ajiürüw minaxeyiw nejiw, ―Teat Naxey, imbeol xic ―aw.
minajtajüw nejiw, at altiül 26 Quiaj tasaj nej Teat Jesús:

monüx ajlüyiw maquiüjpüw ―Xenipilan judío ajlüyiw atnej


monench, at monench ajlüyiw xecual, netam nambeolüw ombas.
maquiüjpüw monüx masey ngo Sitiül ngo narang atquiaj, sanarang
mengoch owixaw. Aton moneed, atnej nop naxey anood mipan
monwaiich, at mondeac ngo micual nej müüch nine pet müetiw
majneaj wüx ombas alinop, ―aj nej.
tengwüy wüx ombas Teat Dios. 27 Aaga najtaj tasaj nej:

20 Meáwan aag ayaj üüch majiür


  ―Teat, naleaing aag ipiüng quiaj,
nisoet nipilan. Nganüy, wüx masey apmetiw ombas micual,
üeteran masey ngo marangüch pero aton masey nine pet alndom
aaga leaw ajlüyay merangan wüx mamilmil leaw najmiüc tiüt minaw
ajantsüch owixaran, cos aag ayaj üet neneay nej ―aj nej.
mbich ngome nisoet ―aw. 28 Quiaj tasaj nej Teat Jesús:

SAN MATEO 15​, ​16 36

―¡Naleaing müm, xeyay iyac ―¿Cas pan aliün mejiürana? ―aj


imeaats wüx xique! Nganüy nejiw.
apmajlüy atnej indiüm ―aj nej. Quiaj tapiüngüw:
Quiaj tajneaj micual nej ajan wüx ―Áagan ayaíw pan alacas nine
aaga ores quiaj. cüet ―awüw.
35 Quiaj tapiüng Teat Jesús

Teat Jesús tüüch majneaj chetemoj tiüt nipilan. 36 Condom


xeyay moniün andeow tayar aaga ayaíw pan at a nine


29 Condom Teat Jesús taw quiaj, cüet; tüüch gracias Teat Dios.
tamong amb mbeay nadam yow Ndoj tambaag müüch minipilan
Galilea, tamb andüy wüx nop tiüc, nej majineaw müjchiw meáwan
quiaj chetet. 30 Tapeayiw niüng
  nipilan. 37 Meáwan nejiw tetiw

ajlüy nej xeyay nipilan, aquiüjpüw paxiün. Condom leaw nenaw


mamb xeyay moniün andeow; ocueajiw taxainguiw chipiüt ayaíw
altiül necoex, nesomb, nejew, at nchep. 38 Leaw monxey tetiw,

leaw ndron ombas. Tayacüw tiüt atüch apiquiw mil, pálwüx montaj,
niüng ajlüy Teat Jesús, condom nej pálwüx namix monguich. 39 Wüx  

meáwan tataag majneaj. 31 Meáwan


  landoj aag ayaj, quiaj tetepeayayej
nipilan mbayatoj wüx tajawüw maquiüjpüw nipilan, condom taw
landeac leaw nejew, at leaw ndron quiaj, amb tiül müx. Tamb andüy
ombas lajneaj, leaw necoex lajüy, tiül iüt Magdala.
átan leaw nesomb larraw oniiüg.
Tandeacüw xeyay najneaj wüx Atüniw nadam ateócan
Midios Israel. (Mr. 8:11‑13; Lc. 12:54‑56)

Teat Jesús tüüch üetiw apiquiw mil


monxey
16 Altiül fariseos y saduceos
tambüw majawüw Teat
Jesús cos andiümüw masapüw nej
(Mr. 8:1‑10) wüx naél. Tasajüw marang nadam
32 Condom Teat Jesús tapaj ateócan majawüw naleaing Teat
minipilan nej, tasaj: Dios tiül cielo ambeol nej.
―Sajiürüw lasta a nipilan cam, 2 Nej tasaj nejiw:

cos lamatüch er nüt tatow acüliw ―Wüx langwiiüts, tenguial ajmel


ningüy maquiüjpaats, lango nüt, icona ipiüngan: “Nganüy
majiürüw cuane apmetiw. Aton ngo apmarang najneaj cos ayac nacants
nandiüm nüjchiw majtsoriw sitiül oic”, irawan. 3 Aton wüx ümb

nganaw metiw, cos alndom masap arraw ipiüngan: “Nganüy ngome


nejiw lop tiül tiiüd ―aj. apmarang najneaj cos xowüy
33 Quiaj tasajüw nej minipilan nej:
  amococ, ayac nacants oic”, irawan.
―¿Teat, nguiane alndom naxoman ¡Ndeac mbeay icon! Cos icona
nüeteran ningüy tiül wajchiüc ipiüngan ijawan cuajantanej wüx
metiw meáwan aaga nipilan quiaja? oic, wüx caaw, ¿neol a nganüy ngo
―ajüw nej. mejawan nicuajind wüx meáwan
34 Quiaj tasaj nejiw Teat Jesús:
  leawa tenguial ajlüye? 4 Nipilan

37 SAN MATEO 16

monlüy nganüy cam monrang ngo levadura ocueaj pan, asaj nejiw
majneaj atüniw ateócan majawüw. majawüw wüx leaw aquiajchiw
Naleaing sasaj icon ngome ajcüwa fariseos y saduceos.
apmüjndiw majawüw. Apmüjndiw
áagan ateócan leaw tajlüy wüx Pedro tapiüng Teat Jesús aaga Cristo
Jonás, aaga nendeac andeac Teat (Mr. 8:27‑30; Lc. 9:18‑21)
Dios ―aj nejiw Teat Jesús. 13 Wüx tambüw andüyiw tiül iüt
Ndoj quiaj tacueat nejiw, tamb. ocueaj Cesarea de Filipo, quiaj Teat
Jesús tatün manguiay minipilan nej,
Leaw aquiajchiw fariseos tasaj:
(Mr. 8:14‑21) ―¿Cuane apiüngüw nipilan jane
5 Wüxtapeayiw necamb aaga nej a Teat Naxey? ―aj nejiw.
nadam yow, quiaj minipilan nej 14 Quiaj tasajüw nej:

leaad omeajtsüw ngo majoyiw pan. ―Altiül apiüngüw nej aaga Juan
6 Condom tasaj nejiw Teat Jesús:
  neech yow nipilan. Altiül apiüngüw
―Inguiayiün, sanasaj icon, netam aaga Elías, altiül apiüngüw
mejawan wüx aaga levadura ocueaj Jeremías, tengwüy alinop nendeac
fariseos y saduceos ―aj nejiw. andeac Teat Dios ―awüw.
7 Quiaj minipilan nej tandeacüw

15 Quiaj Teat Jesús tasaj nejiw:

nejeyéjan quiaj, tapiüngüw: ―Jow icona, ¿jane xic ipiüngana?


―¿Neol tandeac atquiaja? Aag ―aj nejiw.
ayaj tandeac cos ngo majamiünaats 16 Quiaj tasaj nej Simón Pedro:

pan ―awüw. ―Ique aaga Cristo leaw tapiürang


8 Teat Jesús tajaw cuane alwüx
  aliüc, Micual ic Teat Dios almapac
omeajtsüw. Quiaj tasaj nejiw: ―aw.
―¿Neol tapots indeacndeacan wüx 17 Quiaj tapiüng Teat Jesús, tasaj

pan tíülan icona? ¿Neol tapateay Pedro:


iyacan imeajtsan wüx xique? 9 ¿Neol   ―Ich mapac imeaats, Simón micual
nganaw mejawan, ngo leaam Jonás, cos aaga poch indeac quiaj
imeajtsan nguineay tarangas wüx ngome aljane tasaj ic, nejay Xeteat
tajineas acoquiaw pan müetiw Dios najlüy tiül cielo tüüch ic mejaw.
acoquiaw mil monxey? Jow leaw 18 Aton xique sasaj ic, ique tenüt Pedro,

tenaw, ¿cas nchep tatücha? 10 ¿Neol   aag ayaj apiüng wüx nine piedra.
ngo leaam imeajtsana? Jow, wüx Pero wüx aaga nadam piedra cam
tajineas ayaíw pan müetiw apiquiw mil sanawitich majlüy xeyay xenipilan.
nipilan, ¿jow leaw tenaw, cas nchep Nicuajind ngondom manood nejiw
chipiüta? 11 ¿Neol cuane nerang icon
  masey nimeech marang leaw andiüm.
ngondom mejawana? Cos xique ngome 19 Xique sanüüch ic llave meleaaig

teanasaj icon wüx pan wüx tasajas micambaj Teat Dios majmeleran
icon mejawan wüx levadura ocueajiw tiül. Leaw apmeóel ningüy wüx
fariseos at saduceos ―aj nejiw. iüt apmaoeleran tiül cielo; at
12 Quiaj tajawüw naleaing ngome
  leaw apmecheed ningüy wüx iüt
teamasaj nejiw majawüw wüx apchejtiüm tiül cielo aton ―aj.
SAN MATEO 16​, ​17 38

20 Condom quiaj tasaj minipilan ngo majneaj. Pero sitiül aljane


nej: masey mandeow ajcan andüüb
―Nde mesajan nejinguind xique xic ayar sandeac, alinoic nüt
aaga Cristo leaw lapiürang aliüc ― najneajay apmajlüy. 26 ¿Jondot sitiül

aj nejiw. aljane alndom maneay meáwan


cuajantanej leaw ajlüy wüx aaga
Teat Jesús tapiüng apmambiyaw nej iüt cam, cuane ajpar sitiül apndrom
(Mr. 8:31―9:1; Lc. 9:22‑27) ombas lango mamb tiül cielo?
21 Teat Jesús naw wüx aaga nüt ¿Nguineay alndom nop mangüy
quiaj tapots masaj minipilan nej asoet nej maw wüxe? 27 Cos alinoic

netam mamb Jerusalén. Quiaj nüt wüx aaga Teat Naxey aliüc
apmamongoch xeyay ngo majneaj alinomb xeyay najneajay apmajlüy,
teowixaw montangtang tiül a xeyay nelitlit atnej ajlüy Teat Dios,
nadam nangaj iüm, teowixaw almaquiüjpüw nej a ángeles. Quiaj
montangtang miteaats, at mondüy apmangüy meáwan anopnop wüx
wüx aaga poch tüünd Moisés. Aton leaw tarang. 28 Naleaing nganüy

netam mandeow mambiyaran, sasaj icon altiül icona nganaw


ndoj wüx er nüt apmapac alinomb. mandeow, quiaj apmejawan
22 Condom quiaj a Pedro tawün nej
  nguineay ajlüy a Teat Naxey wüx
ninguiün quiriw, tasaj: apmajlüy wüx micambaj nej ―aj
―¡Teat, aag ayaj ngo mandiüm nejiw.
Teat Dios; ique ngondom
memongoch aag ayaj! ―aj nej. Tewüneay majawüw nej Teat Jesús
23 Teat Jesús ndiliteay majaw a (Mr. 9:2‑13; Lc. 9:28‑36)

17

Pedro, tasaj: Wüx lamatüch anaíw nüt


―Icueat xic, nde mendiüm mepal tatow ndoj mapiüng aag
leaw netam narang. Nde mendeac ayaj, quiaj Teat Jesús taquiiüb Pedro,
atnej andiüm Satanás. Cos aaga Jacobo, at a Juan michiig Jacobo.
indeac quiaj ocueaj nipilan, ngome Tambüw wüx nop nadam tiüc nejíwan
ocueaj Teat Dios ―aj. quiaj. 2 Condom Teat Jesús tewüneay

24 Condom Teat Jesús tasaj


  majawüw nej. Quiaj tajawüw teombas
minipilan nej, tapiüng: nej xowüy lalitlit atnej achech nüt;
―Sitiül aljane andiüm mayar apix nej tajlüy rajnüy atnej ran.
sandeac majlüy xenipilan, ich 3 Camüm quiaj majawüw mixejchiw

mawün wüx omeaats meáwan nejiw tajlüyiw tanomb, ajcüwa Moisés


naél leaw alndom mamongoch, maquiiüb Elías, tenguial andeacüw
ich mandüüb wüx leawa sarang maquiüjpüw Teat Jesús. 4 Condom  

masey mamongoch xeyay ngo quiaj a Pedro tasaj Teat Jesús:


majneaj, masey mandeow wüx ―Teat, najneajay macüliiüts
cruz cos andüüb xic. 25 Sitiül aljane
  ningüy nóiquian. Sitiül mendiüm
ngo mayar sandeac ajcan imbol sanarangan ningüy arej nden, noic
mambiyaw nej nipilan, alinoic ineay, alinoic aneay teat Moisés, at
nüt nej apmamongoch xeyay alinoic aneay teat Elías ―aj.
39 SAN MATEO 17

5 Pedro
tealeámban mandeac aag apmamongoch xeyay ngo majneaj
ayaj, quiaj ajngot noic rajnüy oic teowixaw nejiw ―aj nejiw Teat
taxot nejiw. Imiün tiül aaga oic Jesús.
quiaj tanguiayiw noic nanderac, 13 Quiaj minipilan nej leaad

apiüng: omeajtsüw, teamandeac wüx ombas


―Aaga ayaj xecual, xeyay aaga Juan neech yow nipilan.
sandiüm, apac ximeaats najaw.
Inguiayiün meáwan leawa nej asaj Wüx tajneaj nop alwüx ombas nej
icon ―aj nejiw aaga nendeac quiaj. nimeech
6 Almanguiayiw aag ayaj

(Mr. 9:14‑29; Lc. 9:37‑43)
minipilan nej, tanaámb mojcojow 14 Wüx tapeayiw niüng ajlüyiw
tiüt mbayatoj xeyay. 7 Quiaj Teat
  nipilan, quiaj tajngot nop naxey
Jesús tamb marreeg nejiw, tapiüng: maquieel micos nej tiüt teombas
―Witiüron, nde mbayameron ―aj Teat Jesús, tasaj:
nejiw. 15 ―Teat Naxey, ijiür lasta

8 Almaxainguiw omalüw, quiaj


  xecual cos nimeech alox nej tiüt,
majawüw ngo majlüy quiaj teamamongoch xeyay ngo majneaj.
nejinguind, áagan Teat Jesús Nguiaj lamalox nej tiül biümb
almaquiüjpüw. tengwüy tiül yow. 16 Saquiiüb miün

9 Condom wüx teawüw tiüt


  nüüch majawüw nej minipilan
imiünüw wüx tiüc, quiaj tasaj nejiw sitiül alndom matajcüw nej majneaj.
Teat Jesús: Naleaing ngondom ombasüw ―aj
―Nde mesajan nejinguind wüx nej.
aaga leaw Teat Dios tüüch icon 17 Quiaj Teat Jesús tasaj nipilan:

mejawan quiaj. Wüx Teat Naxey ―¡Jaa, icona nipilan ngo


landoj lapac tiül mondeow, quiaj meyariün sandeac, monrang ngo
alndom mendeacan wüx ―aj nejiw. majneaj icon! ¿Cas nüt ipiüngan
10 Quiaj tatüniw nej manguiayiw
  sanajlüy ningüy naquiiüb icona?
minipilan nej, tasajüw: ¿Cas nüt ipiüngan sanaíüc wüx leaw
―Teat, ¿neol ajcüwa mondüy wüx irangana? Iquiüjpan miün aaga
aaga poch leawa tüünd Moisés nench najaw ―aj nejiw.
apiüngüw netam miün aaga Elías 18 Condom quiaj talic aaga

ombas nej, teoj aliüc aaga Cristo? nimeech najlüy wüx ombas a
―ajüw nej. nench; tasaj macueat. Quiaj tacueat,
11 Quiaj tasaj nejiw Teat Jesús:
  tajneaj a nench tíülan aaga ores
―Naleaing leaw apiüngüw, Elías quiaj.
netam miün ombas masaj nipilan 19 Condom minipilan nej wüx

leaam omeajtsüw wüx Teat Dios. nejíwan quiaj maquiüjpüw nej,


12 Nganüy sasaj icon Elías laíün
  quiaj tasajüw:
ningüy. Naleaing ngome tajawüw ―¿Neol xicona ngondom
jane nej. Tarangüw wüx ombas nawüniün aaga nimeech quiaja? ―
nej cuajantanej ngo majneaj leaw ajüw nej.
andiümüw. Atquiaj Teat Naxey aton 20 Quiaj tasaj nejiw Teat Jesús:

SAN MATEO 17​, ​18 40

―Cos ajcan apateay iyacan ―¿Nguineay ipiüng teat Simón?


imeajtsan wüx xique. Naleaing sasaj Jow monajiüt tiül noic cambaj,
icon sitiül icona meyacan imeajtsan ¿jane ocueaj atüniw tomiüna,
wüx xic, masey atonej apateay osaab micual miiütüw nejiwe, ngwüy
mostaza, apndom mesajan aaga tiüc napeay miün nipilana? ―aj nej.
quiaj: “Iriow ninguiaj, quiür indüy 26 Quiaj tapiüng a Pedro:

ninguiün”, merajan, y aaga tiüc ―Atüniw ocueaj napeay miün


apmaw. Ngo majlüy nicuajind leaw nipilan ―aw.
ngondom merangan sitiül naleaing Teat Jesús tapiüng:
iyacan imeajtsan wüx xique. 21 Pero   ―Nganüy micual iüt ngo metam
aaga nimeech quiaj ngondom mangüy. 27 Naleaing, pero ngana

maw sitiül ngo matajcüch orar y mandeacndeacüw wüx; quiür


maiündüch xeyay ―aj nejiw. mbeay ndec, erlech. Leaw apmelech
ombas, apmexom teombeay
Teat Jesús tapiüng alinomb nej tomiün. Aag ayaj ngochan
apmambiyaw nej meajchiw ajcüwa monsap tomiün,
(Mr. 9:30‑32; Lc. 9:43‑45) aag ayaj ayacar icore ―aj nej Teat
22 Wüx tajlüyiw nóiquian tiül iüt Jesús.
Galilea, quiaj Teat Jesús tapots masaj
nejiw wüx nguineay Teat Naxey ¿Jane alwüx atam ajlüy?
apmayacüch teowixaw nipilan, (Mr. 9:33‑37; Lc. 9:46‑48)

18
23 apmambiyaw nej; ndoj, wüx er nüt
  Tiül aaga nüt quiaj, tatüniw
apmapac alinomb. Wüx tanguiayiw nej manguiayiw minipilan
aag ayaj tamix omeajtsüw xeyay. nej, tasajüw:
―¿Jane alwüx atam ajlüy tiül
Tawün tomiün andüy tiül micambaj Teat Dios najlüy tiül
nadam nangaj iüm cielo? ―ajüw nej.
24 Wüx Teat Jesús tapeay tiül 2 Quiaj Teat Jesús tapaj miün nop

cambaj Capernaum maquiiüb nine, malembech pinawan nejiw.


minipilan nej, quiaj ajcüwa 3 Condom tapiüng:

monxaing tomiün andüy tiül nadam ―Naleaing sasaj icon sitiül


nangaj iüm tambüw majawüw teat ngo mendüyiün wüx merangan
Pedro. Tatüniw manguiayiw nej, atnej arang nop nine, ngondom
tasajüw: mejmeliün tiül micambaj Teat
―Jow aaga teat nequiaach icon, Dios najlüy tiül cielo. 4 Atquiaj

¿ngo mawün tomiüna andüy tiül a jangantanej leaw apmarang atnej


nadam nangaj iüm ocueajiiütsa? ― aaga nine cam, ngo merangrangüy
ajüw nej. nicuajind, aag ayaj alwüx atam
25 Quiaj teat Pedro tasaj nejiw:
  ajlüy tiül micambaj Teat Dios
―Ajaj awün ―aw. najlüy tiül cielo. 5 Aton jangantanej

Wüx tajmel tiül iüm a Pedro, apmajiür lasta nop nine atnej aaga
andüüb masaj nej Teat Jesús, nine cam, aag ayaj atnej xique
tapiüng: tenguial majiür xic lasta.
41 SAN MATEO 18

najlüy tiül cielo. 11 Cos Teat Naxey


Nde meyacüchiün wüx ngo majneaj tiün mawün wüx meáwan nipilan
(Mr. 9:42‑48; Lc. 17:1‑2) leawa landoj apndrom ombasüw.
6 ’Jangantanej apmandiüm mayac 12 ’¿Cuane ipiüngan? Jondot nop

wüx marang ngo majneaj masey naxey almajiür coic miow (100)
nop tiül ajcüwa namix nine monyar sap, camüm ndrot ocueaj nop.
sandeac, najneaj wǘxan nganaw ¿Neol ngome apmacueat aaga peic
marang aaga ngo majneaj quiaj, miow gajpoquey (99) quiaja, mamb
maoelich teonic nej nop cow majlos mayamb aaga nop leaw ndrona?
tiül ndec tsoyom tiüt nómban. 13 Sitiül ndot maxom, naleaing

7 ¡Xeyay ngo majneaj ajlüy wüx


  sasaj icon apmapac omeaats xeyay
iüt, cos ajlüy leaw alndom müüch majaw aaga axom quiaj, ngo matnej
majmiücaran tiül nisoet! Aag ayaj meáwan leaw ngo ndrom. 14 Atquiaj

meáwan nüt ajlüy, pero ¡xeyay aton Miteatiiüts Dios najlüy tiül
ngo majneaj apmamongoch leaw cielo ngo mandiüm majaw ndrom
apmayac wüx nisoet alinop! ombasüw nop tiül ajcüwa namix
8 ’Atquiaj sitiül aljane ayaag owix
  nine quiaj.
nej tengwüy oleaj nej andiüm
mayac nej wüx marang ngo majneaj, Wüx aljane aleaic marang wüx
ich mandooig malox ninguiün. imbas
Cos más najneaj majmel niüng (Lc. 17:3)
apmapacaran meáwan nüt masey 15 ’Sitiülaljane aleaic marang
ngo majiür nots owix tengwüy nots wüx imbas, quiür indeac anaag
oleaj, cos cuane ambeol nej majlüy najneaj icónan quiaj, meaach leaam
palan, ndoj majlos tiül biümb omeaats leaw tarang. Sitiül tayar
niüng ngondom xejquem nómban. leaw ipiüng, lamembeol, lameaach
9 Aton sitiül aljane ayaag oniiüg nej
  majneaj omeaats. 16 Nganüy sitiül

andiüm majaw leaw ngo majneaj, ngo mayar leaw isaj, iyamb nop
ich masoond malox ninguiün. Cos ijpüw mequiiüb, meamban mejawan
najneaj majmel niüng apmapacaran majlüyiw quiaj manguiayiw. 17 Sitiül

meáwan nüt masey noic oniiüg nej, nej ngo mayar leaw isajan, isajan
cos cuane ambeol nej majiür palan montangtang tiül moncanchiün
oniiüg, ndoj majlos tiül biümb tiül mandeacüw maquiüjpüw. Ndot átan
necoy. ngo mayar leaw asajüw nej, iyacan
atnej nop ngo mayar andeac Teat
Tandeac wüx ndron sap Dios, tengwüy atnej nop nesap
(Lc. 15:3‑7) mitomiün cambaj leaw xeyay ngo
10 ’Nde
mepiüngan jangantanej majneaj arang.
tiül ajcüwa namix nine quiaj ngo 18 ’Naleaing sasaj icon, meáwan

membeat, cos sasaj icon ajcüwa leaw apmeoeliün wüx aaga iüt cam
ángeles tiül cielo leaw tenguial apmaoelich tiül cielo. Aton meáwan
mambeol nejiw, meáwan nüt leaw apmechejtiün wüx aaga iüt
teamajawüw mitey Xeteat Dios cam, apmachejtich tiül cielo aton.
SAN MATEO 18 42

19 ’Sasaj icon alinomb, masey ic”, aj. 27 Quiaj aaga natang nenajiüt

sitiül ijpüw icona ningüy wüx tajmiüc omal omeaats majaw nej.
iüt aleaic metüniün, noic nej Tawün wüx omeaats nej nómban
imeajtsan, Xeteat Dios najlüy tiül leaw lamajüch aaga naxey quiaj,
cielo apmüüch. 20 Cos nguiajantanej
  tapiüng tsajmbiüm mamb. 28 Almaw

niüng xenenguejow masey ijpüw quiaj aaga naxey nejüchay, quiaj


arojpüw monyar sandeac, xique mangoch nop aquiiüb nej arang
sajlüy quiaj pinawan nejiw ―aj aweaag najiüt, almajüch nej quiriw
nejiw Teat Jesús. tomiün. Quiaj tasap mapats onic,
21 Condom quiaj teat Pedro tamb
  landüy wüx apmambiy. Quiaj tasaj:
matün manguiay Teat Jesús, tasaj: “Nganüy nganüy ingüy xetomiün”,
―Teat, ¿jondot nop aleaic marang aj. 29 Quiaj aaga naxey taquieel

wüx ximbas, cas ombas netam micos nej tiüt, matün ocueaj, tasaj:
nawün wüx ximeaats leawa taranga, “Satün icueaj teat, ngwa mecül
leaw atüch ayaíwe? ―aj. xic alquiripite, ndoj sanangüy
22 Quiaj tasaj nej Teat Jesús:
  meáwan leaw sajüch ic”, aj. 30 Aaga  

―Ngo nasaj ic áagan ayaíw; naxey quiaj ngome tandiüm macül


alndom mewün wüx imeaats masey nej, andǘüban tamb mayac tiül
ayaíw ermiow gajpowüw (77) ―aj. manchiüc leaw ambich mangüy
mitomiün nej. 31 Wüx tajawüw aag

Tandeac andüy wüx nop ayaj alacas monrang najiüt, xeyay


najon nerang najiüt ngo majneaj mayajcüw. Quiaj
23 ’Tiül micambaj Teat Dios najlüy
  tambüw masajüw aaga minatang
tiül cielo ajlüy atnej tarang nop nenajiüt manguiay meáwan leaw
minatang nenajiüt wüx tandiüm lamarang aag naxey quiaj. 32 Quiaj 

majaw nguitow ajüchiw nej tapaj nej miün alinomb aaga


anopnopoj mimonbeol nej. 24 Tapots
  minatang nenajiüt, tasaj nej: “¡Ique
majaw wüx nguitow ajüch, quiaj nop ic ngo majneaj nerang xenajiüt!
apeay quiaj maquiüraab niüng Ique meáwan leaw tejüch xic,
ajlüy nej nop leaw ajüch nej aag ayaj tawüniüs wüx ximeaats
xeyay tomiün. 25 Aaga naxey quiaj
  nómban, cos tetün xicueaj. 33 Jow  

ngondom mangüy leaw ajüch. nganüy ique, ¿neol ngo mejiür lasta
Quiaj tapiüng aaga minatang alinop atnej tajiüras ic lasta?” aj
nenajiüt majnapüw, majlüyiw nej. 34 Tajcüy xeyay aaga natang

ocueaj alinop maquiiüb mintaj nej nenajiüt, quiaj tüüch mamb tiül
micual nej. At majnap meáwan manchiüc macǘlan quiaj leaw
leaw almajiürüw para mawün ambich mangüy meáwan ajüch.
mitomiün nej. 26 Condom aaga

35 ’Atquiaj apmarang wüx

naxey quiaj taquieel micos nej tiüt imbasan Xeteat Dios najlüy tiül
teoleaj minatang nenajiüt matün cielo sitiül ngo mewüniün wüx
ocueaj. Tasaj: “Teat, satün icueaj, imeajtsan meáwan leaw arang wüx
ngwa mecül xic alquiripite, ndoj imbasan alinop ―aj nejiw Teat
sanangüy meáwan leaw salnajüch Jesús.
43 SAN MATEO 19

nadam imeajtsan. Naleaing nomb


Teat Jesús apiüng wüx moncueateay ngome atquiaj ajlüy. 9 Pero nganüy

(Mr. 10:1‑12; Lc. 16:18) xique sasaj icon sitiül nop naxey

19 Condom wüx Teat Jesús


landoj masaj nejiw
meáwan aaga poch quiaj, quiaj taw
macueat mintaj nej, acueátan,
ngome nejiür naxey mintaj
nej, condom aaga naxey quiaj
Galilea tamb andüy tiül iüt Judea, apmaquiiüb alinop, nej a naxey
najlüy nonüt necamb lam Jordán. quiaj ajiür xeyay nisoet cos lamajiür
2 Tandüjpiw nej mamb xeyay
  minajtaj nej. Aton jane apmaquiiüb
nipilan. Meáwan tamongoch iün nop najcueat najtaj ajiür xeyay
andeowüw. nisoet cos atnej majiür minajtaj nej
3 Condom acas fariseos tambüw
  aton ―aj nejiw.
majawüw Teat Jesús matüntüniw 10 Quiaj tapiüngüw minipilan nej:

manguiayiw majawüw cuane ―Sitiül atquiaj ajlüy naél wüx


apmapiüng. Quiaj tasajüw: aljane macueat mintaj nej, nómban
―¿Alndom nop naxey macueat ngo majneaj majiüraran mintajaran
mintaj nej cos tarang cuajantanej ―awüw.
leawa nej ngo mandiüm? ―ajüw 11 Quiaj tasaj nejiw Teat Jesús:

nej. ―Ngome meáwan nipilan alndom


4 Quiaj tasaj nejiw:
  maiücüw wüx aaga ipiüngan quiaj.
―¿Ngomeaag meteowan tiül Áagan leaw Teat Dios lamambeol
Mipoch Teat Dios, niüng apiüng nej müüch majlüyiw atánan quiaj.
nerang nipilan, cos apiüng: “Tarang 12 Ajlüy monxey ajiür cuane wüx

naxey at tarang najtaj”? 5 Aton


  ngo mengoch owixaw: altiül atquiaj
tapiüng: “Nop naxey netam macueat ajlüy nde wijquiaw; altiül aljane
miteat nej mimüm nej, maquiiüb tarang nej wüx ombas nej; at altiül
mintaj nej. Quiaj apmajlüyiw ngo mengoch owix cos xeyay
nóiquian, atnej nop nipilan nejiw.” andiüm marang minajiüt micambaj
6 Atquiaj langome apmajlüyiw
  Teat Dios. Leaw ayaag alndom
ijpüéj, apmajlüyiw nop nejiw cos majlüy atánan quiaj, ngo mengoch
noic omeajtsüw. Pares nejinguind owix, pues najneaj ―aj nejiw.
ngondom müüch mecueatayej leaw
Teat Dios lamüüch majlüy nóiquian Taquiüraab niüng ajlüy Teat Jesús
―aj nejiw Teat Jesús. acas namix nine
7 Quiaj tasajüw nej:

(Mr. 10:13‑16; Lc. 18:15‑17)
―¿Neol a Moisés tapiüng alndom 13 Condom taquiüraab niüng ajlüy
nop naxey macueat mintaj nej sitiül nej acas namix nine matepeayiw
marangüch minawijquiaw nejiw Teat Jesús, mayac owix nej wüx
müjndiw mecueatayej nómban? ― omalüw nejiw, matün monajneaj
ajüw nej. ocueaj Teat Dios müüch nejiw.
8 Quiaj tasaj nejiw Teat Jesús:
  Minipilan nej taliquiaw ajcüw
―Moisés tapiüng alndom monquiiüb namix nine. 14 Quiaj Teat

mecueatiün mintajan cos tajaw Jesús tapiüng:


SAN MATEO 19 44

―Ijchan miünüw a namix nine meaach leaw nipilan ngo majiür.


niüng sajlüy, nde mepalan. Cos Ndoj tewiün mendüüb xic merang
ocueajiw nejiw micambaj Teat Dios xenajiüt. Atquiaj apcanchiüm
najlüy tiül cielo ―aw. meáwan nembeatmbeat leaw
15 Quiaj tajend omalüw namix
  apmeaand alinoic nüt tiül cielo ―aj
nine, ndoj taw quiaj. nej.
22 Wüx tanguiay aag ayaj, quiaj

Nop nejiür xeyay, tandeac aweaag tamix omeaats, taw quiaj, cos
Teat Jesús nej ajiür xeyay cuajantanej, ngo
(Mr. 10:17‑31; Lk. 18:18‑30) mandiüm mandrooch ombas.
16 Condom tajngot nop majaw Teat 23 Quiaj Teat Jesús tasaj minipilan

Jesús, tatün nej manguiay, tasaj: nej:


―Teat, sajaw ique najneaj irang. ―Naleaing sasaj icon xeyay
Nganüy isaj xic Teat, ¿cuane najneaj naél ocueajiw ajcüwa monjiür
netam naranga para namb tiül cielo xeyay cuajantanej majmeliw tiül
nacül quiaj meáwan nüte? ―aj nej. micambaj Teat Dios. 24 Sanandüy

17 Quiaj tasaj nej Teat Jesús:


  wüx nasaj icon alinomb, ngo maél
―¿Neol tepiüng xique nerangas mamong teowil nots ndiüc nop
najneaja? Nejinguind nipilan ngo camello, ngo matnej aél ocueaj nop
marang najneaj. Áagan Teat Dios nejiür xeyay, majlüy tiül micambaj
arang najneaj. Nganüy sitiül indiüm Teat Dios ―aj nejiw Teat Jesús.
meamb tiül cielo, netam merang 25 Wüx tanguiayiw aag ayaj

meáwan leaw tapiüng Teat Dios minipilan nej xeyay mbayatoj,


marangüch ―aj. tetünayej menguiayayej:
18 Quiaj tasaj nej aaga naxey quiaj:
  ―Sitiül atquiaj ajlüy, ¿jane alndom
―¿Ngün? ―aj. maw wüx asoet neje? ―awüw.
Teat Jesús tasaj nej: 26 Quiaj Teat Jesús tajaw

―Nde membiy nejinguind; nde teombasüw nejiw, tapiüng:


mejiür pálwüx najtaj; nde merneed; ―Nipilan ngondom mawün wüx
nde mendeac ngo maleaing wüx asoet nejinguind; pero Teat Dios
ombas alinop; 19 iyar andeac miteat
  ngo maél majaw aag ayaj cos nej
mimüm; aton ijiür lasta alinop atnej alndom marang cuajantanej ―aj
ijiürüy lasta iquiáyan quiaj ―aj nej nejiw.
Teat Jesús. 27 Condom Pedro quiaj tasaj nej:

20 Quiaj tasaj nej aaga naxey quiaj:


  ―Teat, xicona lanacueatiün
―Teat, meáwan aag ayaj sayac meáwan leaw tajiürasan para
wüx ximeaats narang nde quich nandüjpiün ic. Jow nganüy, ¿cuane
xic. ¿Cuane alinoic netam naranga? sanaxoman wüx? ―aj nej.
―aw. 28 Quiaj tasaj nejiw Teat Jesús:

21 Quiaj tasaj nej Teat Jesús:


  ―Naleaing sasaj icon, alinoic nüt
―Sitiül indiüm merang leaw wüx Teat Dios apmüüch marang
palan, quiür inüüb meáwan leaw jayats meáwan cuajantanej leaw
almejiür, condom imbaag ombeat ajlüy wüx iüt, wüx Teat Naxey
45 SAN MATEO 19​, ​20

apmasap najneajay niüng chetej sanangüy icon atnej netam”, aj


marang natang nenajiüt, apmajlüy nejiw. Quiaj tambüw. 5 Camüm taw

quiaj gajpiüp (12) niüng chetejow alinomb aaga neneay najiüt laámb
montangtang monajiüt, niüng icona aplembem nüt, at wüx lanchejliow
leaw mondüüb xic apchetemeron nüt aton. Átan taxom monrang
mejawan wüx asoetiw ajcüwa najiüt atnej tilüy quiaj. 6 Condom

gajpiüp (12) ajlüy nipilan acualaats taw alinomb lamitiüt nüt, níüngan
Israel. 29 At aton jangantanej
  taxom alacas aliw tiül plas, ngo
monyar sandeac leaw acueat aniüng maxomüw najiüt. Quiaj tasaj nejiw:
nej, acueat miteat nej, mimüm nej, “¿Neol tejlüyíünan ningüy pal nüte;
micoj nej, michiig nej, mintaj nej, ngo mexoman najiüta?”, aj nejiw.
micual nej, tengwüy macueat miíüt 7 Quiaj tapiüngüw: “Cos nejinguind

nej para mandüüb xic, apmajlüy ngo miün mayamb xicon”, awüw.
najneaj. Apmüjndiw xeyay, ngo Quiaj aaga neneay najiüt tasaj
matnej leaw tacueatiw wüx a iüt nejiw: “Quiüran irangan najiüt
cam, aton apmapacüw tiül cielo tiül xecorrül aton, ndoj sanangüy
meáwan nüt. 30 Naleaing jane ayaag
  icon atnej netam”, aj nejiw. 8 Wüx

atnej alwüx atam ajlüy nganüy, laǘmb tiüt aaga nüt, quiaj aaga
alinoic nüt apmajlüy chingüy; at neneay najiüt tasaj aaga naxey leaw
jane ayaag chingüy nej nganüy, tayac majlüy wüx majaw monrang
alinoic nüt apmajlüy natang tiül najiüt: “Iwüniw tiül najiüt, ingüy
micambaj Teat Dios ―aj nejiw Teat minajiütüw nejiw. Ingüy ajan wüx
Jesús. teoj mapeay, ndójwüx leaw mbas
mapeay”, aj. 9 Wüx tapeayiw ajcüw

Andeac andüy wüx monrang najiüt monrang najiüt leaw tajmeliw

20 Aton tasaj nejiw Teat


Jesús:
―Cos tiül micambaj Teat Dios
lamitiüt nüt, tangüyeranüw palan
noicnoic denario anopnopoj.
10 Condom wüx tatüch nejiw

najlüy tiül cielo, ajlüy atnej tarang leaw mbas majmeliw tiül najiüt,
nop nateateran nejiür iüt. Cos apiüngüw a nejiw apmüjndiw
nej taw ǘmban arraw mayamb wüx alquiriw; naleaing tüjndiw
monrang najiüt macojchiw najün atówan nej aton noic denario.
uva. 2 Wüx taxom monrang najiüt,

11 Tayariw, pero naleaing tajcüyiw,

tasoiquiw apmangüyaranüw tandeacndeacüw wüx ombas aaga


noic nüt noicnoic tomiün nasoic neneay najiüt. 12 Tasajüw: “Ajcüwa

denario. Quiaj tüüch mambüw teoj majmeliw tiül najiüt, ¿wül


marangüw minajiüt nej. 3 Condom
  arangüw najiüta? Áagan noic
taw alinomb wüx lapeay pinawan ores tarangüw, pero ique tengüy
ajüy nüt. Quiaj taxom tiül plas atow nej ingüy xicon. Nganüy
alacas monxey tenguial ayambüw xicona tarangasan xeyay najiüt,
najiüt. 4 Quiaj tasaj nejiw: “¿Ngwüy
  sandeowan tiül nerraar mbich nüt”,
tabaatsa, merangan najiüt tiül ajüw nej. 13 Quiaj tapiüng aaga

xecorrül mecojchiün xeúva? Ndoj neneay najiüt, tasaj nop nerang


SAN MATEO 20 46

najiüt: “Amigo, xique ngo narang maquiüjpüw majawüw Teat Jesús.


nicuajind ngo majneaj wüx imbasan. Taquieel tiüt micos nej teombas cos
¿Neol ngwa, landoj lamandeacaatsa andiüm matün alcuane. 21 Quiaj

sanangüy icon noic denario? 14 Iyar   tasaj nej Teat Jesús:


leaw sangüy ic quiaj, quiür. Xique ―¿Cuane indiüm, müm? ―aj nej.
sandiüm nüüch aaga teoj mapeay Quiaj tapiüng aaga najtaj:
atow nej süüch ic. 15 ¿Neol, ngome
  ―Teat, wüx nüt apchetemear
alndom narang leawa xic sandiüm merang natang nenajiüt tiül
wüx xetomiüna? ¿Ngwüy, ngo micambaj, ijchaw chetemoj
majneaj mejaw xic ajcan sandiüm ajcüwa xecual cam aton, nop amb
nambeol nejiw aton?” aj. 16 Aton  wüx miác iwix alinop amb wüx
tapiüng Teat Jesús: miquiamb ―aw.
―Altiül leawa mbas nejiw, 22 Quiaj tasaj nejiw Teat Jesús:

apmajlüyiw teoj, at leawa teoj nejiw ―Ngo mejawan leaw itüniün.


apmajlüyiw mbas. Cos xeyayiw ¿Ngwüy alndom memongochiün
leaw najpajüw, pero napateayiw xeyay necoye atnej xique
leaw narriüjtüch ―aw. sanamongoche? ¿Ngwüy alndom
mendeowana atnej xique
Tandüy wüx mapiüng apmambiyeran sanandeowa? ―aj nejiw.
(Mr. 10:32‑34; Lc. 18:31‑34) Quiaj tapiüngüw:
17 Wüx Teat Jesús aliw tiül tiiüd ―Alndom ―awüw.
laambüw andüyiw Jerusalén, quiaj 23 Quiaj tasaj nejiw Teat Jesús:

tawün nejiw mbiüjlatoj mbeay tiiüd ―Naleaing, netam


ajcüwa gajpiüp (12) minipilan nej, memongochiün xeyay necoy
tasaj: atnej xique sanamongoch, aton
18 ―Nganüy laambaats
  apmembiyaranan; pero aaga
andüyiiüts Jerusalén niüng Teat ipiüngan chetemeron wüx xeác
Naxey apmayacüch teowixaw y wüx xequiamb, mbich aag ayaj
montangtang miteaats at ajcüwa ngome xique alndom nüüch aljane,
mondüy wüx aaga poch tüünd néjan quiaj Xeteat ajlüy wüx müüch
Moisés. Quiaj apmapiüngüw leaw lamateots müüch ―aj.
mandeow. 19 Aton apmayacüw nej

24 Wüx tanguiayiw aag ayaj

teowixaw napeay miün nipilan, ajcüw algajpowüw (10) minipilan


apmitsojow nej, apmawüjchiw, nej, quiaj tajcüyiw; ngo majneaj
ndoj apmambiyaw wüx cruz. Pero majawüw ajcüw alijpüw nechiigayej
naleaing wüx er nüt apmapac quiaj. 25 Condom Teat Jesús tapaj

alinomb ―aj nejiw Teat Jesús. masaj nejiw, tapiüng:


―Lamejawan nguineay arangüw
Leaw tatün mimüm Jacobo y Juan monajiüt tiül meáwan cambaj,
(Mr. 10:35‑45) cos arangüw apatüw atnej
20 Condom nop najtaj mimümüw lamaneayiw nómban meáwan
a Jacobo at a Juan, micual nipilan leaw ajlüyiw wüx; átan
nejiw Zebedeo, tamb nóiquian minatangüw nejiw ngo majiürüw
47 SAN MATEO 20​, ​21

lasta nejinguind. 26 Pero tiül icona


ngondom merangan atquiaj. Cos Teat Jesús tajmel tiül Jerusalén


jane andiüm marang natang (Mr. 11:1‑11; Lc. 19:28‑40; Jn. 12:12‑19)
tiül icona netam mambeol icon.
27 Aton sitiül aljane tiül icona

andiüm marang más netam ajlüy,


21 Wüx laliüc matüchiw
Jerusalén, tapeayiw tiül
cambaj Betfagé niüng ajlüy mitiüc
netam marang atnej nop nembeol. Olivos. Quiaj Teat Jesús tüüch
28 Atquiaj ajlüy wüx a Teat Naxey
  mamb ijpüw minipilan nej. 2 Tasaj:  

cos nej ngo miün mambeolaran, ―Quiüran tiül aaga cambaj


nej tiün mambeol meáwan nipilan, najlüy alareng niüng ajlüyiiüts.
at mandeow mangüy asoet xeyay Quiaj apmexoman nop bur neóel,
nipilan ―aj nejiw. almaquiiüb nop quicheech bur
micual nej. Ichejtiün, iquiüjpan
Teat Jesús tüüch majneaj ijpüw somb miün. 3 Sitiül aljane aleaic masaj

(Mr. 10:46‑52; Lc. 18:35‑43) icon, isajan: “Teat Naxey apmetam


29 Wüx tawüw tiül cambaj Jericó nej, ndoj apmatsoriich alinomb”,
xeyay nipilan almandüjpiw Teat irajan ―aj nejiw Teat Jesús.
Jesús. 30 Aliw quiaj ijpüw monxey

4 Atquiaj tajlüy para majlüy atnej

nesomb, alchetemoj mbeay tiiüd. tapiüng nop nendeac andeac Teat


Wüx tanguiayiw Teat Jesús namong, Dios, cos tapiüng:
quiaj tepajüw, tapiüngüw: 5 Isajan a cambaj Jerusalén:
―¡Teat Naxey, micual teat David, “Ijawan, jogüy minatang nenajiüt
ijiür xicon lasta! ―awüw. icueajiün, aliüc majaw icon,
31 Ajcüwa nipilan taliquiaw
  Nej ngome nerangrangüy,
nejiw mapalüw ombeayiw, najneaj omeaats;
naleaing nejiw tepajüw napac, ajtep nop quicheech bur, micual
tapiüngüw: nej nop bur nemalmal naǘm”,
―¡Teat Naxey, micual teat David, aw.
ijiür xicon lasta! ―awüw.  
6 Quiaj tambüw minipilan nej.
32 Quiaj lembet Teat Jesús, tapaj
  Tarangüw meáwan atnej lamasaj
ajcüwa somb quiaj, tatün manguiay nejiw Teat Jesús. 7 Taquiüjpüw miün

nejiw, tapiüng: a bur maquiiüb micual nej. Quiaj


―¿Cuane indiüman metüniün wüx tapojchiw teopechiw a bur apixaw
ximbasa? ―aj nejiw. nejiw. Condom Teat Jesús tajtep
33 Quiaj tasajüw nej:
  chetem wüx. 8 Meáwan nipilan,

―Teat, sandiüman ram xeniüjcan tapüjchiw tiüt apixaw nejiw tiül


―ajüw nej. tiiüd, altiül tapoliw omal xiül
34 Quiaj Teat Jesús tajmiüc omal
  mayacüw tiüt tiül tiiüd. 9 Ajcüwa

omeaats majaw nejiw, tayac owix nipilan quiaj teapajüw napac, átan
wüx oniüjcüw nejiw. Andǘüban namong ombas, átan aliüc tamiün,
ajneajiw, nómban rat oniüjcüw. tenguial mapiüngüw:
Condom tambüw mandüjpiw Teat ―¡Najneajay arang micual teat
Jesús aton. David! ¡Nangaj ajlüy aaga niün,
SAN MATEO 21 48

üüch nej miün Teat Dios! ¡Najneajay ―¿Quia ngo menguiay cuane
ajlüy Teat Dios tiül cielo! ―awüw. teamapiüngüw wüx ique ajcüw
10 Condom wüx Teat Jesús tajmel
  ayaja? ―ajüw nej.
tiül cambaj Jerusalén meáwan Quiaj tasaj nejiw:
nipilan tendeacndeacüw wüx, ―Ajaj, teananguiay. ¿Jowa icona
tatüniw manguiayiw: ngomeaag meteowan tiül Mipoch
―¿Jane aag ayaja? ―awüw. Teat Dios? niüng apiüng atcüy:
11 Altiül nipilan tapiüngüw:
  Xique lanayac teombeayiw
―Aag ayaj aaga Jesús naw tiül namix monguich at namix
cambaj Nazaret tiül Galilea. Nej nine aaga poch mapiüngüw
nop nendeac andeac Teat Dios najneajay irang ―aj nejiw
―awüw. Teat Jesús.
17 Condom taw quiaj tacueat nejiw,

Tawün tiül a nadam nangaj iüm leaw tamb andüy tiül cambaj Betania.
ngo metam majlüy quiaj Quiaj tacül aaga ongwiiüts quiaj.
(Mr. 11:15‑19; Lc. 19:45‑48; Jn. 2:13‑22)
12 Condom Teat Jesús tajmel tiül Teat Jesús talic a toc
aaga nadam nangaj iüm ocueaj Teat (Mr. 11:12‑14, 20‑26)
Dios. Quiaj tapots mawün meáwan 18 Wüx rat tiüt, quiaj tamb Teat
monüjpeay at mongalüy leaw aliw Jesús andüy Jerusalén alinomb.
tiül. Aton tatech ninguiün mimesüw Wüx aleamb tiül tiiüd tind üet.
mongowüüch tomiün, at mibangüw 19 Tajaw noic owil toc almbeay tiiüd.

monüüb palom. 13 Tasaj nejiw:


  Quiaj tamb majaw, naleaing ngo
―Tiül Nangaj Mipoch Teat Dios maxom wüx nicuajind, áagan aóp
apiüng: “Saniüng ajlüy niüng majlüy wüx. Quiaj Teat Jesús tasaj
apmatajcüch orar”, aw Teat Dios. aaga toc:
Pero icona lamerangan aaga ―¡Aleaw atogüy ümb minüt,
nangaj iüm cam atnej niüng axotüy lango mejiür ióng nómban! ―aj.
moneed ―aj nejiw Teat Jesús. Quiaj tawaag a toc. 20 Wüx

14 Tambüw majawüw nej tiül


  tajawüw aag ayaj minipilan nej
nadam nangaj iüm leaw nesomb mbayajow. Tasajüw Teat Jesús:
at leaw necoex, nej tataag nejiw ―¿Neol nguineay ajen awaag a
majneaj. 15 Ajcüwa montangtang
  toc quiaja? ―ajüw.
miteaats at mondüy wüx aaga 21 Quiaj tasaj nejiw Teat Jesús:

poch tüünd Moisés tajcüyiw ―Naleaing sasaj icon, sitiül


wüx tajawüw meáwan najneajay naleaing iyacan imeajtsan wüx
ateócan leaw teamarang Teat xique, ngo mechiwean imeajtsan,
Jesús; at wüx tanguiayiw nguineay alndom merangan cuajantanej.
a namix monguich teapajüw Ngome áagan wüx toc quiaj alndom
tiül nadam nangaj iüm, cos merangan, alndom mesajan aaga
teamapiüngüw: “¡Najneajay arang tiüc quiaj: “Iriow ningüy, quiür
micual mixejchiiüts David!” awüw. indüy tiül ndec”, merajan, y
16 Tasajüw Teat Jesús:
  atquiaj apmajlüy. 22 Meáwan leaw

49 SAN MATEO 21

apmetüniün wüx apmetajcan orar,


apmeajndiün sitiül ipiüngan tiül Andeac andüy wüx ijpüw nacualaran
imeajtsan alndom majlüy ―aj nejiw. 28 Aton tasaj nejiw:
―¿Cuane ajiür meyajcan aaga
Tasajüw Teat Jesús nguiane tayar sanandeac cama? Tajlüy nop naxey
minajiüt nej ajiür ijpüw micual nej. Condom
(Mr. 11:27‑33; Lc. 20:1‑8) tamb matüch niüng ajlüy nop,
23 Condom Teat Jesús tajmel tiül tasaj: “Nganüy xecual, quiür irang
nadam nangaj iüm. Wüx tenguial najiüt tiül micorrül xeúva”, aj.
aquiaach nipilan, quiaj tambüw 29 Quiaj tasaj nej micual nej: “Ngo

majawüw nej montangtang mind”, aw. Ndoj leaad omeaats ngo


miteaats at montangtang monajiüt majneaj arang, quiaj tamb marang
tiül nipilan israel. Tatüniw nej najiüt. 30 Condom aaga naxey tamb

manguiayiw, tapiüngüw: majaw alinop micual nej. Tasaj


―¿Nguiane iyar minajiüt merang níüngan atnej landoj masaj a nop.
aag ayaja? ¿Jane neech ique? Quiaj tapiüng micual nej: “Najneaj
―awüw. teat, sanamb”, aw. Ndoj ngo mamb.
24 Quiaj tasaj nejiw Teat Jesús:

31 ¿Jow nganüy, ngün tiül nejiw

―At a xique aton sanatün tarang leaw andiüm miteatiw


nanguiay icon noic poch. Sitiül nejiw? ―aj nejiw Teat Jesús.
apmesajan xic, at a xique aton Quiaj tapiüngüw:
sanasaj icon nguiane nayar xenajiüt ―Aaga nasoic ombas ―awüw.
narang aag agüy. 25 Jow a Juan,
  Quiaj tasaj nejiw Teat Jesús:
wüx tüüch yow nipilan, ¿jane tasaj ―Naleaing sasaj icon, ajcüwa
nej marang aag ayaja? ¿Diosa, monsap mitomiün cambaj at
ngwüy nipilana? ―aj nejiw. monjüyjüy montaj apmajmeliw
Quiaj tendeacndeacüw nejeyéjan ombas tiül micambaj Teat Dios, ngo
quiaj, tapiüngüw: mat icona. 32 Cos aaga Juan neech

―Sitiül apmapiüngaats Teat Dios yow tiün masaj icon nguineay


neech nej miün, quiaj apmasaj merangan najneaj, pero icona
icoots: “¿Neol ngo meyariün ngome teyariün andeac nej. Pero
andeac neje?” apmaw. 26 Sitiül  altiül ajcüwa monsap mitomiün
apmapiüngaats nipilan, pues cambaj, aton altiül monjüyjüy
imbolaats mandüyiiüts cambaj, cos montaj tayariw nej andeac. Icona
meáwan nipilan apiüngüw aaga masey tejawan aag ayaj, ngo leaam
Juan quiaj nop nendeac andeac Teat imeajtsan mecueatiün irangan ngo
Dios nej ―awüw. majneaj, meyariün andeac nej.
27 Áag tasajüw Teat Jesús:

―Ngo najawan ―awüw. Andeac andüy wüx ngo majneaj


Quiaj tasaj nejiw Teat Jesús: monrang najiüt
―At a xique aton ngo nasaj icon (Mr. 12:1‑12; Lc. 20:9‑19)
jane neech xic niün narang leaw 33 ’Inguiayiün alinoic leaw sanasaj
teanarang cam ―aj nejiw. icon: Tajlüy nop nateateran tapiür
SAN MATEO 21​, ​22 50

xeyay owil uva tiül micorrül nej, teowix alinoic ajlüy monrang najiüt
tarang najneaj owil corrül. Condom para alndom müjchiw nej leaw
tarang noic pil tiüt tiül piedra netam müünd wüx apmatüch a nüt
niüng apmacuüücharan najün mapejtich najün uva ―awüw.
uva maw miyow nej. Aton tarang 42 Condom tasaj nejiw Teat Jesús:

nop najal oleaj iüm nasoic torre ―¿Neol, ngo meteowan nguineay
niüng alndom macüleran cawüx apiüng tiül Mipoch Teat Dios? cos
majiürüch a corrül. apiüng:
’Ndoj tayac teowix nipilan aaga Aaga piedra leaw taloxiw
corrül quiaj, cas tamb andüy ninguiün monrang iüm,
alinoic iüt. 34 Wüx lamatüch a nüt
  nganüy laíün marang xeyay
mapeederan najün uva, quiaj aaga netam piedra tiül oxing iüm.
neneay corrül tüüch mamb acas Teat Dios nerang aag ayaj,
monbeol nej majawüw monrang ajawaats aag ayaj xeyay najneaj,
najiüt, mayariw leaw netam aw.
müünd neneay iüt. 35 Naleaing

43 ’Pares sasaj icon langome

ajcüwa monrang najiüt tasapüw apmejlüyiün tiül micambaj Teat


ajcüwa monbeol. Nop tatoliw, Dios. Apmüünd palpálwüx nipilan
alinop nómban tambiyaw, alinop leaw apmarang atnej andiüm Teat
taloxiw. 36 Aaga neneay iüt quiaj
  Dios. 44 Jane apmajmiüc wüx aaga

tandüy wüx müüch mamb alacas piedra quiaj apmapol nej. Pero
monbeol nej. Atanej tarangüch wüx sitiül aaga piedra quiaj apmajmiüc
ombasüw aton. wüx ombas aljane, nómban
37 ’Ndójwüx quiaj tüüch mamb
  apmacuiaach nej tiüt ―aj nejiw.
micual nej, cos tapiüng: “Netam 45 Ajcüwa montangtang miteaats

mayariw andeac xecual”, aw. y fariseos, wüx tanguiayiw leaw


38 Naleaing ajcüwa monrang najiüt,
  teamandeac Teat Jesús, quiaj
wüx tajawüw micual neneay iüt, leaad omeajtsüw aag ayaj andüy
quiaj tapiüngüw nejíwan quiaj: “Nej wüx ombasüw nejiw amb apiüng.
aag ayaj apmeneay aaga corrül cam. 46 Quiájan tandiümüw masapüw nej;

Tabaats mambiyaats, ndoj icoots pero naleaing timboloj mandüyiw


apmaneayiiüts a iüt cam”, awüw. cambaj, cos meáwan nipilan
39 Quiaj tasapüw mawüniw tiül
  apiüngüw Teat Jesús nop nej
corrül, ndoj tambiyaw nómban. nendeac andeac Teat Dios.
40 ’Jow, wüx apmapeay aaga naxey

neneay iüt, ¿cuane apmarang wüx Andeac andüy wüx nop


ombasüw ajcüwa monrang najiüt nengoch owix
quiaja? ―aj nejiw.
41 Quiaj tapiüngüw:

―Aaga neneay iüt apmambiy


22 Teat Jesús tandüy wüx
alinomb masaj nejiw acas
poch ngome aleaing miün, tapiüng:
ajcüwa ngo majneaj monrang 2 ―Tiül micambaj Teat Dios

najiüt quiaj, ngome apmajiür nejiw ajlüy atnej arang nop minatang
lasta. Condom aaga iüt apmayac nenajiüt, tayac nangos nüt wüx
51 SAN MATEO 22

angoch owix micual nej. 3 Tüüch   ningüy sitiül ngo mesooig leaw
mambüw mimonbeol nej majanüw asoijquiw monamb niüng nengoch
leaw najpajüw niüng aaga nengoch owixe?” aj. Aaga naxey quiaj
owix. Naleaing ajcüwa najpajüw lombójan, ngo mendeac. 13 Quiaj  

quiaj, ngo mandiümüw mambüw. aaga minatang nenajiüt tasaj


4 Tandüy wüx müüch mamb alacas
  mimonbeol nej: “Isapan, itsajcan
mimonbeol nej, tasaj: “Isajan oleaj owix, iloxiün ninguiün tiül
ajcüwa landoj iün majpajüw: Landoj ngo majneaj tiül pojniün niüng
lajlüy leaw apmüeteran, lanambiy ajlüy monjiünts, niüng aporros
xeboy, at leaw naxipxip xenimal. olüiqueran”, aj nejiw. 14 Cos 

Meáwan lajlüy, isajan miünüw xeyay najpajüw, pero napateay


niüng nengoch owix”, aj nejiw. narriüjtüch ―aw Teat Jesús.
5 Ajcüwa iün majpajüw quiaj, ngo

mandiümüw. Nop tamb tiül corrül, ¿Netam majwan tomiün andüy tiül
alinop tamb menüjpeay. 6 Alacas  
Roma?
tasapüw ajcüwa monbeol, quiaj (Mr. 12:13‑17; Lc. 20:20‑26)
tapots matoliw, ndoj tambiyaw 15 Condom tawüw quiaj ajcüwa
nómban. 7 Wüx tanguiay aag ayaj
  fariseos, tapots mandeacndeacüw
a minatang nenajiüt tajcüy xeyay, nguineay alndom masapüw Teat
tüüch mambüw misoldados nej Jesús wüx leaw apmandeac. 16 Quiaj  

mandrojchiw ombas ajcüwa ngo tüjchiw mamb minipilanüw nejiw


majneaj nipilan quiaj, mambel at alacas minipilan Herodes
micambajüw nejiw. 8 Condom quiaj
  masajüw Teat Jesús, tapiüngüw:
tasaj mimonbeol nej: “Meáwan ―Teat, sajawan ique xeyay indiüm
lajlüy, pero ajcüwa najpajüw ngo mejaw manderac leaw naleaing,
metamüw nicuajind. 9 Nganüy
  aton iquiaach leaw apiüng Teat Dios
quiüran meáwan tiül tiiüd, isajan atnej netam. Ique ngo mepiüng wüx
nipilan leaw apmexoman ich leaw andeac nipilan. Aton ique ngo
miünüw ningüy niüng nengoch meamb wüx mejaw jane netam jane
owix”, aj nejiw. 10 Quiaj tambüw
  ngwüy. 17 Sandiüman nanguiayiün

tiül tiiüd ajcüwa monbeol quiaj, leaw apmepiüng Teat. ¿Naleaingue


tapots masojnongoj meáwan nipilan netam majwan tomiün müünd a
leaw axomüw, masey monrang minatang nenajiüt nenüt César,
najneaj, masey monrang ngo ngwüy ngo metama? ―ajüw nej.
majneaj. Condom chipiow a nden 18 Naleaing Teat Jesús cos lamajaw

niüng nengoch owix. neol tatüniw manguiayiw, quiaj


11 ’Condom aaga minatang
  tasaj nejiw:
nenajiüt quiaj tajmel majaw ―¡Icona monwüyay arang
meáwan monlüy quiaj. Quiaj najneaj! ¿Neol tendiüman mesapan
tajaw altiül nop ngo masooig apix xic wüx leawa sanapiünga?
nej atnej netam majiür monamb 19 Chiün najaw aaga tomiün leaw

niüng nengoch owix. 12 Quiaj tasaj:


  apmüünd minatang nenajiüt ―aj
“Amigo, ¿neol nguineay tejmel nejiw.
SAN MATEO 22 52

Quiaj tüjchiw nej majaw noic mondeow, ¿ngün tiül nejiw ajcüwa
tomiün nasoic denario. 20 Almajaw,
  ayaíw monxey apmaquiüjpüw aaga
quiaj tasaj nejiw Teat Jesús: najtaj quiaja, cos meáwan tengoch
―¿Jane mitey, jane minüt alwüx a owixaw maquiüjpüw? ―ajüw nej.
tomiün cama? ―aj nejiw. 29 Quiaj tasaj nejiw Teat Jesús:

21 Quiaj tasajüw nej:


  ―¡Ngo mejawan cuane
―César ―awüw. teamendeacan quiaj, cos ngo
Quiaj tasaj nejiw Teat Jesús: mejawan cuane ajlüy tiül Mipoch
―Ijchan a César leaw ocueaj nej, Teat Dios; aton ngo mejawan cuane
at aton ijchan Teat Dios leaw ocueaj alndom marang Teat Dios! 30 Cos  

nej ―aj nejiw. wüx apmapacaran alinomb ngome


22 Wüx tanguiayiw aag ayaj
  apmequiiübayej, cos apmajlüyeran
mbayajow manguiayiw, acueatíwan nóiquian atnej ángeles ocueaj Teat
nej, tawüw quiaj. Dios najlüyiw tiül cielo. 31 Nganüy

wüx aaga ipiüngan apacaran


Wüx apmapacaran tiül mondeow tiül mondeow, ¿neol, nómban
(Mr. 12:18‑27; Lc. 20:27‑40) ngomeaag meteowana nguineay
23 Tíülan aaga nüt quiaj tapeayiw apiüng Teat Diosa? Cos apiüng:
majawüw Teat Jesús acas saduceos. 32 “Xique Midios Abraham, Midios

Ajcüw ayaj apiüngüw mondeow Isaac, Midios Jacob, ajcüw tajlüyiw


langome apmapacüw alinomb. tanomb”, aw. Cos Teat Dios ngome
Tatüniw manguiayiw: Midiosüw mondeow, nej Midiosüw
24 ―Maestro, teat Moisés apiüng
  leaw almapac ―aj nejiw Teat Jesús.
sitiül nop naxey mandeow, nganaw 33 Nipilan wüx tanguiayiw

majiürüw micualüw nejiw, michiig aag ayaj mbayajow manguiayiw


nej netam mengoch owix aweaag aquiaach.
aaga lemben omal najtaj quiaj,
majiürüw micualüw nejiw atnej ¿Ngün tiül a poch tüünd Moisés
majlüy micual micoj nej. 25 Atquiaj  
alwüx atam?
tajlüy tiül xicona, cos tajlüy ayaíw (Mr. 12:28‑34)
monxey nop necual nejiw. Aaga 34 Wüx ajcüwa fariseos tanguiayiw
natang tiül nacojaran tengoch owix, nguineay Teat Jesús lamüüch
ndoj tandeow nganaw majiürüw mapalüw ombeayiw a saduceos,
micualüw nejiw. Condom michiig quiaj canchiütoj. 35 Condom nop tiül

nej tengoch owix aweaag aaga nejiw, nop nendüy wüx minawiig
lemben omal quiaj. 26 Atanej tajlüy
  Moisés, tatün manguiay Teat Jesús
wüx michiig nej, tandeow aton. majaw cuane apmapiüng, tasaj:
Condom átan amb alinop michiig 36 ―Maestro, ¿ngün tiül aaga

nej. Atquiaj tengoch owixaw poch tüünd Moisés más xeyay


maquiüjpüw aaga najtaj meáwan netam marangüche? ―aj.
ajcüwa ayaíw monxey. 27 Ndójwüx,

37 Quiaj tasaj nej Teat Jesús:

nejay a najtaj tandeow. 28 Jow   ―“Netam mendiüm Teat Dios


alinoic nüt wüx apmapacaran tiül con imeaats, con miespíritu, con
53 SAN MATEO 22​, ​23

mifis aton.” 38 Aag ayaj alwüx


atam, ombas netam marangüch. Tandeac wüx fariseos y wüx mondüy


39 Alinoic andǘüban landiüm atnej,

wüx a poch tüünd Moisés
apiüng: “Ijiür lasta jangantanej (Mr. 12:38‑40; Lc. 11:37‑54; 20:45‑47)
atnej ijiürüy lasta iquiáyan quiaj”.
40 Naw wüx aaga ijquiaw poch

andeac Teat Dios quiaj, ajlüy


23 Condom Teat Jesús tasaj
minipilan nej, at altigüy
nipilan aton, tapiüng:
meáwan poch leawa Moisés tayac, 2 ―Ajcüwa mondüy wüx aaga

at leaw taquiajchiw mondeac poch tüünd Moisés, at ajcüwa


andeac Teat Dios ―aj nej Teat fariseos chetetoj niüng chetet a
Jesús. Moisés maquiajchiw wüx leawa nej
tapiüng. 3 Icona netam meyariün

¿Jane mixeech a Cristo? leaw aquiajchiw, netam merangan


(Mr. 12:35‑37; Lc. 20:41‑44) leaw apiüngüw; pero naleaing, nde
41 Wǘxan canchiüjow quiaj a merangan atnej arangüw nejiw, cos
fariseos, quiaj tatün manguiay nejiw aquiajchiw najneaj, pero ngo
nejiw Teat Jesús. marangüw atnej. 4 Nejiw üjchiw

42 Tapiüng:
  nipilan mamalüw leaw xeyay
―¿Cuane ipiüngan wüx aaga naǘm ngondom mamalüw; pero
Cristo, aag lapiürang aliüca? ¿Jane nejiw ngo mandiümüw marrejquiw
mixeech neje? ―aj nejiw. aag ayaj masey naag nots micual
Quiaj tapiüngüw: owixaw. 5 Meáwan leaw arangüw,

―David ―awüw. arangǘwan majaw nejiw nipilan.


43 Condom Teat Jesús tasaj nejiw:
  Xeyay andiümüw maoeliw teombas
―Neol, nguineay a David tasaj: omalüw at wüx owixaw nejiw aaga
“Teat Naxey”, maj, wüx tandeac nine iquial acas Mipoch Teat Dios
leaw tasaj nej Nangaj Espíritu atnej ajlüyay marangüw. Naleaing
ocueaj Teat Dios, cos tapiüng: nejiw xowüy andiümüw mayacüw
44 Teat Dios tasaj a Teat Naxey, leaw nadamdam. Aton apixaw
aaga Cristo: nejiw leaw asoijquiw ajiür najaljal
“Cheter ningüy amb wüx xeác, misoots nej ngo matnej leaw
leaw ndoj nayac moncüy majaw asoijquiw meáwan nipilan. 6 Aton  

ic maquiejliw micosüw nejiw wüx ajlüy monet xowüy ayambüw


timbas”, aw. chetemoj niüng ajlüy natangtang
45 ¿Nguineay alndom mapiürang
  monajiüt. Átan ayambüw chetemoj
David mixeech aaga Cristo, sitiül niüng alndom malombaranüw tiül
nejay David tasaj: “Teat Naxey”, sinagogas. 7 Aton xowüy andiümüw

maja? ―aj nejiw Teat Jesús. matepeay nejiw nipilan tiül plas,
46 Quiaj nejinguind ngondom
  xowüy andiümüw masoiquiw Rabí,
mangoch nej andeac. Ajan wüx Rabí, majowiw.
aaga nüt quiaj nejinguind ngome 8 ’Icona nde meyambyamban

tandüy wüx matün manguiay nej mesoiquiün Rabí, cos meáwan


nicuajind. icona ijlüyiün atnej nerchiigayon,
SAN MATEO 23 54

nercojayon itowtowíün ijlüyiün. quiaj lameajchiün marangüw xeyay


Áagan nop nequiaach icon ajlüy, ngo majneaj, alwüx quiriw ngo
aag ayaj a Cristo leaw lapiürang matnej leaw irangan.
aliüc. 9 Nde mepiüngan wüx

16 ’¡Pobre icona, at icon somb

nejinguind ningüy wüx a iüt cam: montiib mitiiüd alinop! Neol


miteatiiüts, merawan, cos áagan ipiüngan: “Sitiül aljane mapaj
Teat Dios najlüy tiül cielo alndom wüx minüt aaga nadam nangaj
mepiüngan wüx miteatiiüts. 10 Nde
  iüm cam, aag ayaj ngo membeat;
mendiüman mesoiquiün minatang pero jane apmapaj minüt a oro
icon, cos áagan a Cristo leaw najlüy tiül nadam nangaj iüm,
lapiürang aliüc, nejay minatangan. aag ayaj mbich nembeat, netam
11 Jane ayamb nguineay mambeol
  marang leaw tapiüng”, merawan.
jangantanej tiül icona, aag ayaj 17 ¡Icona nerchachiün, nersomban!

ajlüy atnej natang tiül icona. 12 Cos


  ¿Neol, ngün alwüx atam, aaga
jane ayaag nej natang, apmüünd oro, ngwüy nadam nangaj iüma,
marang nop ngo membeat aaga neech marang nangaj a oro?
nicuajind; aton jane ayaag nej ngo 18 Aton ipiüngan: “Jangantanej leaw

membeat, nej apmarang natang. apmapaj minüt aaga artül aag ayaj
13 ’¡Pobre icona, mondüy wüx
  ngo membeat; pero jane apmapaj
aaga poch tüünd Moisés, at aton minüt nichech najmel wüx artül,
icona fariseos, ndeac mbeay! ¿Neol aag ayaj mbich nembeat, netam
ipalan a nipilan, ngo meajchiün marang leaw tapiüng”, irawan.
majmeliw tiül micambaj Teat Diosa? 19 ¡Icona nerchachiün, nersomban!

Icona ngo mendiüman mejlüyiün ¿Ngün alwüx atama, aaga nichech,


tiül, aton ngo meajchiün majmeliw ngwüy aaga artül leawa neech
leaw andiümüw majmeliw. mangaj aaga nicheche? 20 Leaw

14 ’¡Pobre icona, mondüy wüx


  apaj minüt artül, aton apaj minüt
aaga poch tüünd Moisés, at icona meáwan leaw najmel wüx. 21 At  

fariseos, ndeac mbeay! Cos inojtiün leaw apaj minüt a nadam nangaj
aniüngüw monlemben omal montaj iüm, ngome áagan minüt nadam
at meáwan almajiürüw; ndoj itajcan nangaj iüm quiaj apaj, at apaj Teat
orar xeyay para majaw icon nipilan, Dios aton cos nej acül quiaj. 22 Aton

nguineay alndom mexotan irangan jane apaj minüt cielo, apaj minüt
ngo majneaj, aag ayaj imbeayíünan. niüng chetej Teat Dios. Ngome
Cos temerangan atquiaj, apmajmel áagan aton apaj minüt Teat Dios cos
xeyay isoetiün. nej quiaj chetej.
15 ’¡Pobre icona, mondüy wüx

23 ’¡Pobre icona, mondüy wüx

a poch tüünd Moisés, at icona a poch tüünd Moisés, at icona


fariseos, ndeac mbeay! Cos fariseos, ndeac mbeay! Icona iyacan
ijüyjüyiün nguiajantanej wüx iüt, diezmo naw tiül ajcüwa najmboc
aton tiül ndec, meyamban nipilan angan soex nenüt menta, inix,
mandüjpiw wüx nguineay irangan. comino; pero naleaing icueatíünan
Wüx lamandüjpiw leaw irangan, ngo merangan leaw alwüx atam
55 SAN MATEO 23

naw tiül aaga poch tüünd Moisés. At inchoman irangan mimbaj nej
Aag ayaj, merangan leaw najneaj, ajcüwa nine iüm tarangüch wüx
netam mejiüran lasta jangantanej, oxiüt. 30 Ndoj ipiüngan: “Jondot

aton netam meyacan imeajtsan wüx sitiül xicona salnajlüyiün wüx


Teat Dios. Ajcüw ayaj xeyay netam aaga nüt apacüw xexejchiün,
meyacan imeajtsan wüx merangan. nómban ngo naquiüjpan wüx,
Aton ngondom mecueatiün wüx tambiyaw mondeac andeac
meyacan midiezmojan. 24 ¡Icona at
  Teat Dios”, irawan. 31 Icónan quiaj

icon somb montiib mitiiüd alinop, tenguial mejüiquichan naleaing


cos ilalan leaw apmenganeowan icona micual icon monbiy mondeac
ngana melajan tiül xix, pero ngo andeac Teat Dios. 32 ¡Nganüy neol

meyajcan sitiül melajan tiül nop jane nepal icon ngo merangan atnej
camello! tarangüw mixejchiün!
25 ’¡Pobre icona mondüy wüx poch

33 ’¡At icon ndiüc, micual icon

tüünd a Moisés, at icona fariseos, ndiüc! ¿Nguineay apmeriowan


ndeac mbeay! Ijantsan ombas a wüx, ngo meamban tiül biümba?
tas, at a polat, pero ngo meyamban 34 Nganüy sanüüch miün xeyay

imeajtsan nguineay texoman mondeac andeac Teat Dios, at


leaw apmeyacan tiül, cos meáwan mondüy, at monquiaach wüx
ixomxománan wüx inejtiün. xique. Icona apmembiyan, altiül
Aton ngondom mersapayon wüx apmeyacan wüx cruz, altiül
mecueatiün merangan ngo majneaj. apmewüjchiün tiül nangaj iüm.
26 ¡Icona fariseos somb! Netam
  Aton apmeyamban ombasüw tiül
ombas mejantsan amb tiül a tas at tiül cambaj. 35 Quiaj apmejiüran

a polat, quiaj mbich apmerixix amb xeyay isoetiün, meáwan quiej leaw
wüx ombasüw. tajünch tiüt naw wüx tambiyeran
27 ’¡Pobre icona mondüy wüx poch
  Abel, nop nerang najneaj, ndoj wüx
tüünd a Moisés, at icona fariseos, a Zacarías micual Berequías, áag
ndeac mbeay! Cos ijlüyiün at icon tembiyan tiül asapüy nadam nangaj
mioxiüt mondeow. Ajüic rajnüy iüm maquiiüb artül. 36 Naleaing

ombas; pero amb tiül chipiow sasaj icon, meáwan aag ayaj
olaats, najmboc. 28 Atquiaj ijlüyiün
  apmamb wüx imbasan.
icona aton, cos ajüic najneaj
irangan, pero naleaing irangánan Teat Jesús tajiünts majaw moncül
majaw icon nipilan. Tíülan icona Jerusalén
xeyay ngo majneaj amb wüx (Lc. 13:34‑35)
imeajtsan, at irangrangayon wüx 37 ’¡Jerusalén,monaw tiül
merangan cuajantanej ngo majneaj. cambaj Jerusalén! ¿Neol tenguial
29 ’¡Pobre icona mondüy wüx
  membiymbiyan ajcüwa mondeac
poch tüünd Moisés, at icona andeac Teat Diosa? ¿Neol teloxiün
fariseos, ndeac mbeay! Neol a leawa Teat Dios üüch miün
icona itajcan majneaj mioxiütüw masajüw icon wüx neje? ¡Xique
ajcüwa mondeac andeac Teat Dios. xeyay tandiümas naxejneng icon
SAN MATEO 23​, ​24 56

atnej arang noic quit maxejneng ―Ijawan, nde mawaiich icon


micual nej teombas miolümb nejinguind. 5 Cos xeyay nipilan

nej; pero naleaing icona ngo aliücüw miün, apmayariw


mendiüman! 38 Nganüy apmejawan
  xenüt, apmapiüngüw: “Xique
nguineay apmajcueat aaga nadam aaga Cristo”, apmawüw; quiaj
nangaj iüm icueajiün. 39 Cos   apmawaijchaw xeyay nipilan.
sasaj icon langome apmexoman 6 Aton apmenguiayiün apmanderac

mejawan xic. Apmejawan xic wüx montsoj mapiüngüw lajlüy,


alinomb wüx apmatüch a nüt, quiaj tengwüy laliüc majlüy. Masey, nde
apmepiüngan: “Najneajay ajlüy mbayameron, cos atquiaj netam
aaga üüch nej miün Teat Dios”, majlüy; pero nganaw matüch mümb
apmerawan ―aj nejiw Teat Jesús. minüt a iüt cam. 7 Cos monaw tiül

noic iüt apmembiyayej maquiüjpüw


Wüx apjarriüm a nadam nangaj iüm monaw tiül alinoic iüt, at monaw
(Mr. 13:1‑2; Lc. 21:5‑6) tiül noic cambaj maquiiüb monaw

24 Wüx Teat Jesús taw tiül a


nadam nangaj iüm laámb
apmamb, quiaj minipilan nej tapots
alinoic cambaj. Aton apmajlüy lop,
monandeow, at aton apmajlang
nadamdam ateam tiül palpálwüx
masajsajüw nej wüx najneajay ajlüy iüt. 8 Meáwan aag ayaj les tamelich

aaga nadam nangaj iüm maquiiüb ajlüy xeyay ngo majneaj, xeyay
ajcüwa nadamdam iüm andüüch necoy.
aweaag nadam nangaj iüm. 2 Quiaj  
9 ’Apmayacüw icon teowixaw

tasaj nejiw Teat Jesús: monajiüt müjchiw icon


―¿Ijawan meáwan aag ayaj? memongochiün necoy, aton
Naleaing sasaj icon, alinoic nüt apmembiyaranan. Apmajcüyiw
ngome apmajlüy noic piedra majawüw icon meáwan nipilan
mesapüy maquiiüb alinoic, cos ajcan iyariün sandeac. 10 Wüx aaga

meáwan apmümb majarricharan ― nüt quiaj xeyay leaw tapiüngüw


aj nejiw. ayariw sandeac apmacueatiw.
Altiül apmajcüyiw majawüw
Wüx laliüc ndrom ombas a iüt cam icon, altiül apmayacüw icon
(Mr. 13:3‑23; Lc. 21:7‑24; 17:22‑24) teowixaw monajiüt. 11 Apmajlüy

3 Condom tambüw andüyiw xeyay monwaiich. Apmapiüngüw


wüx mitiüc Olivos. Wüx Teat mondeac andeac Teat Dios nejiw.
Jesús alchetem, quiaj tatüniw Quiaj apmawaijchaw xeyay nipilan.
manguiayiw nej minipilan nej wüx 12 Cos apmajlüy xeyay ngo majneaj,

tajlüyiw nejíwan quiaj, tasajüw: langome apmajiürüw lasta alinop.


―Teat, sandiüman mesaj xicon, 13 Jane ngo macueat, pero apmaíüc

¿ngow apmajlüy meáwan aag ipiüng wüx meáwan aag ayaj leawa ümb
quiaja? ¿Cuane apmajüic majaraw mamong, Teat Dios apmawün nej
wüx iliüc alinomb, wüx apmümb wüx. 14 Aaga najneaj nanderac

minüt a iüt cama? ―ajüw nej. cam leaw apiüng wüx nguineay
4 Quiaj tasaj nejiw Teat Jesús:
  Teat Dios andiüm meáwan nipilan
57 SAN MATEO 24

majlüyiw tiül micambaj nej, netam aliücüw xeyay monwaiich, altiül


manguiayiw meáwan palpálwüx apmapiüngüw Cristo nejiw, altiül
nipilan wüx iüt. Quiaj ndoj apmapiüngüw mondeac andeac
apmümb minüt aaga iüt cam. Teat Dios nejiw. Apmarangüw
15 ’Tanomb teat Daniel, nop
  ateócan mambaijchaw nipilan,
nendeac andeac Teat Dios, tarang apmawaijchaw xenipilan leaw
wüx nawiig, tapiüng wüx aaga lanarriiüd jondot alndom.
xeyay ngo majneaj leaw apmüüch 25 Nganüy lanasaj icon aag ayaj

ndrom ombas cambaj. Wüx wǘxan nganaw majlüy. 26 Atquiaj  

apmejawan aag ayaj lajlüy lapeay sitiül apmasajüw icon: “Ijawan,


tiül aaga nadam nangaj iüm ―jane alninguiün aaga Cristo tiül
teamateow ich mayamb omeaats wajchiüc”, majüw icon, nde
majaw cuane wüx apiüng. 16 Quiaj  meamban mejawan. Tengwüy
leaw altiül Judea ich mecuiür apmasajüw icon: “Joíün altiül
andüy tiül tiüc. 17 Sitiül aaga nüt
  iüm”, majüw icon, nde meyariün
quiaj aljane ngome altiül iüm, andeacüw nejiw. 27 Cos Teat Naxey,

nde majmel mawün leaw ajiür. wüx aliüc aag ayaj apmajlüy
18 Aton sitiül aljane altiül corrül,
  najen, atnej noic ajlip nómban
aton nde mandilil andüy aniüng alipiich naw nonüt andüy noleat.
nej maxaing apix nej. 19 ¡Pobre

28 Nquiajantanej niüng ajlüy

nejiw ajcüwa müm montaj leaw mondeow, quiaj alponongom potwit.


alteomeajtsüw micualüw nejiw, at
leawa tenguial achech micualüw Wüx apmandilil Teat Naxey
nejiw wüx aaga nüt quiaj! 20 Itüniün

(Mr. 13:24‑37; Lc. 21:25‑33; 17:26‑30, 34‑36)
ocueaj Teat Dios nde müüch icon 29 ’Wüx landoj ajlüy aaga xeyay
mercuiürran wüx ajlüy naquind, ngo majneaj quiaj, nüt lango merraj,
tengwüy wüx nüt axoodaran. 21 Cos   at a caaw aton; at ocas apmajmiüc
apmamongocharan xeyay ngo imiün tiül cielo. Meáwan leaw ajlüy
majneaj, leaw nómban ngomeaag cawüx apmajüyjüy apmelanglangüy.
ajaraw nde wüx Teat Dios tarang 30 Condom apmajaraw tiül

aaga iüt, aton ngome apmajaraw cielo aliüc a Teat Naxey. Quiaj
alinomb. 22 Wüx aaga nüt quiaj,
  apmajiüntsüw meáwan nipilan
sitiül Teat Dios apmüüch majlüy wüx a iüt cam; apmajawüw a Teat
aaga ngo majneaj quiaj xeyay Naxey laliüc amb tiül oic xeyay
nüt, nejinguind ngondom mapac. najneajay ajlüy, nelitlit. Nop nej
Naleaing Teat Dios apmandondoch minatang nenajiüt. 31 Quiaj apmasaj

najen aag nüt quiaj, cos xeyay ángeles maindeaw trompet napac,
ajiür lasta minipilan nej leawa masojnongoj meáwan minipilan
lamarriiüd. nej wüx iüt, imiünüw nonüt, noleat,
23 ’Sitiül aljane apmasaj icon:
  calüy, cawac.
“Jogüy a Cristo”, maw, tengwüy 32 ’Ijawan nguineay arang a

mapiüng: “Joyaj a Cristo”, maw, toc: Cos wüx latsatsaw mipüüig


nde meyariün andeac nej. 24 Cos
  nej mayac aóp, quiaj ajüic laliüc
SAN MATEO 24​, ​25 58

matüch a nüt merraar. 33 At icona


  tiül nden maneed. 44 Atquiaj icona

aton wüx apmejawan lajlüy aton netam mecüliün nej, cos Teat
aag lanasaj icon quiaj, quiaj Naxey apmandilil wüx ngome
netam mejawan laliüc matüch teateotsaran.
a nüt mapeay aaga nüünd miün.
34 Naleaing sasaj icon meáwan

Nop nembeol nerang najneaj, alinop
aag ayaj apmajlüy wǘxan aliün nerang ngo majneaj
majlüyiw ajcüwa nipilan quiaj. (Lc. 12:41‑48)
35 Masey a iüt, at a cielo apndrom

45 ’Tajlüy nop neneay najiüt tajiür
ombasüw, xepoch nómban ngo nop nembeol nej, xeyay axom
ndrom ombas. omeaats, najneaj arang. Aaga
36 ’Wüx aaga nüt, at wüx aaga
  neneay najiüt tayac teowix nembeol
ores wüx apmajlüy aag ayaj, nej aniüng nej majaw nej ocueaj,
nejinguind ngo majaw. Ángeles tiül mawiül monlüy quiaj, müüch nejiw
cielo ngo majawüw aton. Néjan leaw netam; ndoj tamb. 46 Najneajay  

quiaj Xeteat Dios ajaw. apmajlüy aaga nembeol quiaj wüx


37 ’Wüx aliüc Teat Naxey, apmajlüy
  apmandilil aaga neneay najiüt sitiül
atnej tajlüy tanomb wüx almapac apmaxom nej teamarang meáwan
Noé. 38 Cos atnej tajlüy wüx nganaw
  leaw lamasaj. 47 Naleaing sasaj icon,

ndilimeay a iüt cam tiül yow, aaga neneay najiüt quiaj ndójwüx
nipilan ngo mapiüngüw wüx, netiw, apmayac teowix aaga nembeol
nanganeowüw, angoch owixaw quiaj meáwan leaw almajiür
atnej mbójan marangüw. Atquiaj majaw nej ocueaj. 48 Nganüy sitiül

tatüch a nüt majmel tiül nadam ndot aaga nembeol quiaj marang
müx a Noé. 39 Nejiw ngo meteotsüw
  ngo majneaj, mapiüng neneay
nicuajind. Wüx tajngot a napac najiüt nequiy apmapeay; 49 ndoj  

ijchiür, tajal a yow anmambich tapots mawüüch aquiüjpüw nej, at


mandrooch nej ombasüw meáwan üetǘetan, angüngǘnan maquiiüb
nipilan. Atquiaj apmajlüy aton mongün. 50 Ndot tealeámban aag

wüx aliüc Teat Naxey. 40 Wüx


  ayaj, quiaj apeay aaga neneay
aaga nüt quiaj apmajlüy ijpüw najiüt wüx nüt ngo leaam omeaats
monxey tenguial arangüw najiüt a nembeol macül nej. 51 Quiaj  

tiül corrül. Nop apxaijnguiam, apmüüch majwüch mamongoch


alinop apmacǘlan. 41 Aton apmajlüy
  xeyay necoy, ndoj apmayac
ijpüw montaj teanchiülüw, nop maquiiüb tiül ajcüwa monrang ngo
apxaijnguiam, alinop apmacǘlan. majneaj, niüng ajlüy monjiünts
42 ’Icona netam mecüliün
  niüng apmeporros olüiqueran.
ipacüjchiün iniüjcan cos ngo
mejawan cojores aliüc a Teat Tandeac andüy wüx
Naxey. 43 Ijawan, jondot nop gajpowüw monüx

25

nateateran majaw cuame ores ’Micambaj Teat Dios


apmajmel aniüng nej need, ngome najlüy tiül cielo apmajlüy
apmameay, ngo müüch majmel atnej tajlüy wüx gajpowüw monüx
59 SAN MATEO 25

leaw tambüw mangochiw nengoch ―Icona netam mecüliün


owix, ajoyiw candil. 2 Acoquiaw   ipacüjchiün iniüjcan, cos ngo
nejiw ajcüwa monüx quiaj leaad mejawan ngün nüt, cuame ores
omeajtsüw majoyiw leaw netam, apmandilil a Teat Naxey.
alacoquiaw ngo leaam omeajtsüw
nicuajind. 3 Nejiw masey ajoyiw

Teat Jesús tandeac wüx tomiün
candil, naleaing ngo majoyiw 14 ’Micambaj Teat Dios ajlüy atnej
aceite. 4 Pero ajcüw leaw leaad
  tarang nop naxey, cos wüx laliüc
omeajtsüw leaw netam, ngome mamb tiül alanoic iüt, quiaj tapaj
áagan candil ajoyiw, aton tajoyiw mimonbeol nej, tayac teowixaw
altegüy aceite amb tiül limet. 5 Cos  mitomiün nej.
nengoch owix tequiy mapeay, quiaj 15 ’Nop tiül nejiw tüüch acoquiaw

tind ameayiw, ndoj tameayiw. mil tomiün, alinop ijquiaw mil,


6 Wüx tatüch pinawan ongwiiüts,
  at alinop noic mil. Tüüch nejiw
quiaj tanguiayiw noic nanderac, anopnopoj leaw ajaw alndom
tapiüng: “¡Jogüy lapeay a nengoch maxaing tiüt marangayej najiüt naw
owix; witiüron ingochiün!” aw. wüx aaga tomiün quiaj. Condom
7 Quiaj witiütoj a monüx macheniw
  tamb. 16 Aaga nembeol leaw tüünd

micandileaw nejiw. 8 Ajcüwa ngo


  acoquiaw mil tomiün tangal
majoyiw leaw netam tasajüw cuajantanej manüüb. Quiaj taxom
aquiüjpüw nejiw: “Ijchan xicon wüx alacoquiaw mil. 17 Atanquiaj

noic pite miaceitejan cos teapiniow tarang alinop leaw tüünd ijquiaw
xecandilean”, ajüw. 9 Ajcüwa
  mil; taxom wüx alijquiaw mil.
monüx leawa tajoyiw leaw netam 18 Pero nganüy aaga leaw tüünd

tapiüngüw: “Ngwüy cos condom noic mil tamb maxot, taood iüt
langome apmatüch xicueajiün, aton mamiüt tiül.
ngome apmatüch icon. Neol ngo 19 ’Lamajiür xeyay nüt, quiaj

meriümban niüng ajnap mengalan”, tapeay aaga naxey majaw


awüw. 10 Ajcüwa acoquiaw monüx
  mimonbeol nej, mateow a tomiün
leaw ngo majoyiw leaw netam, wüx majaw nguitow taxomüw wüx.
laambüw angalüw aceite, quiaj 20 Quiaj tajngot aaga nüünd

apeay a nengoch owix. Leaw monüx acoquiaw mil tomiün, ajamiün


tajoyiw leaw netam tajmeliw tiül wüx alacoquiaw leaw axom wüx,
nden maquiüjpüw nengoch owix. tapiüng: “Teaach xic acoquiaw mil
Quiaj tapalüch ombeay nden. tomiün; jogüy alacoquiaw leawa
11 Condom quiaj tapeayiw ajcüw
  taxomas wüx”, aw. 21 Quiaj tasaj

alacoquiaw monüx, tapiüngüw: nej aaga naxey: “Najneajay terang


“¡Teat, teat, ileaaig ombeay nden teat, cos masey napateay süüch ic,
najmeliün!” awüw. 12 Quiaj   ique teyamb nguineay mexom wüx
tasoiquiw: “Naleaing sapiüng, ngo alquiriw. Nganüy sanüüch ic mejiür
najaw jane icon”, ajowiw ―aw Teat nadam najiüt. Ich mapac imeaats,
Jesús. apmecül ningüy niüng sacül”, aj
13 Condom Teat Jesús tasaj nejiw:
  nej. 22 Condom tajngot alinop

SAN MATEO 25 60

leaw tüünd ijquiaw mil tomiün, ayeyiw nej tiüt meáwan miángeles
tapiüng: “Teat, teaach xic ijquiaw nej. Quiaj apchetem wüx najneajay
mil. Nganüy jogüy mitomiün, niüng chetej minatang nenajiüt.
alwüx alijquiaw leaw taxomas 32 Condom apcanchiümoj niüng ajlüy

wüx”, aw. 23 Quiaj tasaj nej aaga


  nej meáwan nipilan wüx iüt. Quiaj
neneay najiüt: “Najneajay terang nej apmarriiüd nejiw atnej arang nop
teat, cos masey napateay süüch ic, nejiür sap, awün pálwüx sap, pálwüx
ique teyamb nguineay mexom wüx teants. 33 Ndoj apmayac ajcüwa sap

alquiriw. Nganüy sanüüch ic mejiür amb wüx miác nej, nganüy a teants
nadam najiüt. Ich mapac imeaats, amb wüx miquiamb nej. 34 Condom

apmecül ningüy niüng sacül”, aj aaga minatang nenajiüt apmasaj ajcüw


nej. 24 Wüx tajngot alinop leaw
  ajlüyiw amb wüx miác nej: “Macaron,
tüünd noic mil, quiaj tapiüng: “Teat, cos najneajay lamambeol icon Xeteat.
xique sapiüng xowüy apmejcüy. Nganüy ijmeliün tiül aaga najneajay
Sajaw ique ixaing omeaats corrül cambaj tarangüch meneayiün wüx
masey ngome iquiay ipiür, aton Xeteat Dios tarang a iüt cam. 35 Cos

iwit masey ngome iquiay itendeay. wüx telopas, icona teajchiün xic
25 Áag timbolas, quiaj tambas naxot
  süet; wüx tind sanganeow yow,
mitomiün tiül loliüt. Nganüy jogüy icona teajchiün xic yow nanganeow.
mitomiün, aliün majlüy leaw ineay”, Tajlüyiüs atnej nop napeay miün
aw. 26 Quiaj tasaj nej aaga neneay
  nipilan, icona teajchiün xic niüng
najiüt: “Ique ngo majneaj irang, saxood. 36 Wüx ngo najiür sapix icona

neranch. Sitiül ipiüng saxaing teajchiün xic; tiün sandeow, icona


masey ngome xique sapiür, at teamban mejawan xic. Tajlüyiüs tiül
sawit leaw ngome xique satendeay; manchiüc icona temongon mejawan
27 neol ngo meajchiw xetomiün
  xic”, apmaj nejiw. 37 Condom ajcüwa

leaw ijaw alndom maxomüw wüx monrang najneaj quiaj apmapiüngüw:


alquiriw, condom wüx sanapeay “¡Teat! ¿Ngüt sajawan ic iíünd,
sanayar xetomiün alwüx quiriw”, xicona tüüchasan ic ite? ¿Ngüt tind
aj nej. 28 Condom quiaj tapiüng:
  inganeow yow, xicona tüüchasan
“Inojtiün ocueaj a noic mil tomiün ic menganeowa? 38 ¿Ngüt sajawan

quiaj, ijchan leaw ajiür gajpowüw ic ipeay, quiaj tüüchasan ic niüng


mil. 29 Cos leaw almajiür apmüünd,
  ixooda? ¿Ngüt ngo mejiür ipix, quiaj
ndoj apmajiür xeyay; pero leaw ngo tüüchasan ique? 39 ¿Aton ngüt sajawan

majiür apmajnot ocueaj aaga quiriw ic niün indeow, aton ngüt ijmel tiül
leaw ajiür. 30 Nganüy aaga neánch
  manchiüc, quiaj tambasan najawan
quiaj, iloxiün ninguiün tiül pojniün, ique?” apmawüw. 40 Quiaj apmasaj

niüng apmajiünts, apmenchicnchic nejiw aaga minatang monajiüt:


olüic”, aj nejiw a neneay najiüt. “Naleaing sasaj icon, cuajantanej
leaw terangan membeolan alinop
Wüx apmajaraw wüx asoeteran xenipilan, aag ayaj sayac atnej xique
31 ’Wüxapmandilil a Teat Naxey, temembeolan”, apmaj nejiw.
xeyay najneajay apmajlüy; ancalitlit,
61 SAN MATEO 25​, ​26

41 ’Condom quiaj apmasaj ajcüwa 2 ―Icona


lamejawan aliün ic nüt
najlüyiw amb wüx miquiamb nej: apmajlüy a nangos nüt pascua.
“Iriowan ningüy niüng sajlüy, icona Quiaj a Teat Naxey, apmayacüw nej
monrang ngo majneaj. Apmeamban teowixaw monajiüt mambiyaw nej
tiül biümb niüng ngondom xejquem, wüx cruz ―aj nejiw.
leaw tarangüch niüng apmamb 3 Condom quiaj ajcüwa

nimeech maquiiüb monbeol nej. 42 Cos   montangtang miteaats, at mondüy


wüx telopas, icona ngo meajchiün xic wüx aaga poch tüünd Moisés,
süet, wüx tind sanganeow yow, icona aton monajiüt tiül nipilan judío
ngo meajchiün xic yow nanganeow. canchiütoj tiül nden aniüng
43 Tajlüyiüs atnej nop napeay miün
  Caifás, aaga minatang miteaats.
nipilan, icona ngo meajchiün xic 4 Tapots mayambüw nguineay

niüng saxood. Wüx ngo najiür sapix apmawaijchaw para masapüw Teat
icona ngo meajchiün xic. Tiün Jesús mambiyaw. 5 Ndoj tapiüngüw:

sandeow, aton tajlüyiüs tiül manchiüc, ―Ngondom marangaats aag


icona ngo memongon mejawan xic”, ayaj wüx nangos nüt cos nipilan
apmaj nejiw. 44 Condom quiaj nejiw
  apmajcüyiw, apmajlüy xeyay
apmapiüngüw aton: “Teat, ¿ngüt monyaingyaing ―awüw.
tajawasan ic tenguial indeow lop,
tind inganeow, ngo nüjchiün ique? Nop najtaj tateng najmboc angan
¿Ngüt iyamb niüng ixood xicona ngo aceite wüx omal Jesús
nüjchiün ique? ¿Ngüt ngo nüjchiün (Mr. 14:3‑9; Jn. 12:1‑8)
ic ipixe? ¿Ngüt tiün indeow, teamb 6 Teat
Jesús altiül cambaj Betania
tiül manchiüc, xicona ngo nambeolan alaniüng Simón, nop laíün wüx
ique? ¿Ngüt aag ayaja?” apmawüw. axom nej noic ngo majneaj necoy
45 Quiaj apmasaj nejiw aaga
  nasoic lepra. 7 Quiaj tajngot nop

minatang nenajiüt: “Naleaing sasaj najtaj ajamiün najmboc angan


icon, cuajantanej ngo mendiüman aceite xeyay nembeat, chipiow
merangan para membeolan alinop, nop nine iquial narangüch najneaj
masey nop ajüic más ngo metam piedra nenüt alabastro. Wüx aliw
tiül, pues atnej xique temerangan wüx mes tenguial üetiw, quiaj
wüx ximbas”, apmaj nejiw. 46 Ndoj   aaga najtaj tateng wüx omal Teat
ajcüw ayaj apmambüw tiül castigo Jesús aaga najmboc angan aceite.
meáwan nüt, pero leaw monrang 8 Minipilan nej wüx tajawüw

najneaj apmambüw macüliw tiül cielo aag ayaj altiül tajcüyiw, tapots
meáwan nüt ―aj nejiw Teat Jesús. mapiüngüw:
―¿Neol tandrooch ombas aaga
Ayambüw cuane wüx masapüw Teat najmboc angan aceite quiaja? 9 Cos  

Jesús sitiül majnap apmambeat xeyay,


(Mr. 14:1‑2; Lc. 22:1‑2; Jn. 11:45‑53) mambeolaran nipilan ngo majiür

26 Wüx Teat Jesús landoj


mapiüng meáwan aag ayaj,
quiaj tasaj minipilan nej:
―awüw.
10 Teat Jesús tayaag leaw

teamandeacüw, quiaj tasaj nejiw:


SAN MATEO 26 62

―¿Neol tapots mesajsajan a müm quiaj minipilan Teat Jesús tambüw


najtaj cama? Icueatiün; nej lamarang matüniw manguiayiw nej, tasajüw:
noic xeyay najneaj wüx ximbas. ―¿Nguiane indiüm teat, namban
11 Cos leaw nipilan ngo majiür aliw
  natajcan majneaj niüng apmetiiüts
ningüy mequiüjpan meáwan nüt, wüx pascua? ―ajüw nej.
alndom membeolan wüx indiüman; 18 Quiaj tasaj nejiw:

xique ngome meáwan nüt sanajlüy ―Quiüran tiül cambaj, indüyiün


ningüy naquiiüb icon. 12 Leaw   aniüng nop naxey, isajan: “Teat
lamarang a müm najtaj quiaj, wüx Xan apiüng: Laliüc mümb xenüt,
tateng najmboc angan aceite wüx sandiüm narang nangos nüt pascua
ximbas, aag ayaj lamarang nómban iniüng, naquiiüb xenipilan, aw”,
atnej apmarangüch wüx ximbas irajan ―aj nejiw Teat Jesús.
wüx sanamiüraad. 13 Naleaing

19 Minipilan nej tarangüw atnej

sasaj icon, nguiajantanej wüx aaga tasoiquiw, tayambüw meáwan leaw


iüt cam niüng apmanderac wüx apmüetiw wüx pascua.
aaga najneajay nanderac nguineay 20 Wüx langwiiüts Teat Jesús

alndom nawün wüx asoeteran, quiaj chetet wüx mes maquiiüb gajpiüp
apmanderac wüx aaga müm najtaj (12) minipilan nej. 21 Wüx tenguial

cam nguineay tarang, para leaam üetiw, quiaj tasaj nejiw:


omeaatsaran wüx nej ―aj nejiw Teat ―Naleaing sasaj icon, nop tiül
Jesús. icona apmayac xic teowixaw
monajiüt ―aj nejiw.
Judas tapiüng apmayac teowixaw 22 Quiaj tamix omeajtsüw xeyay,

monajiüt a Teat Jesús tapots matüniw manguiayiw


(Mr. 14:10‑11; Lc. 22:3‑6) anopnopoj, tapiüngüw:
14 Condom nop nenüt Judas ―¿Jane, ngwüy xique? ―awüw.
Iscariote, nop naw tiül ajcüwa 23 Quiaj tasaj nejiw Teat Jesús:

gajpiüp (12) tamb mandeac aweaag ―Nop teasüet anaag nóiquian tiül
montangtang miteaats. 15 Tasaj nejiw:
  polat, aag ayaj apmayac xic teowixaw
―¿Nguitow apmeajchiün xic sitiül monajiüt. 24 Teat Naxey apmamongoch

ndot nayac tiül iwixan aaga Jesús? atnej apiüng tiül Mipoch Teat Dios;
―aj nejiw. pero xeyay ngo majneaj apmamongoch
Quiaj tüjchiw nej nimiow gajpowüw aaga naxey leaw apmayac teowixaw
(30) tomiün plata. 16 Naw quiaj aaga
  monajiüt a Teat Naxey. Najneajay sitiül
Judas tapots mayamb nguineay nej ngo wijquiam ―aj nejiw Teat Jesús.
mayac Teat Jesús teowixaw monajiüt. 25 Quiaj tendeac a Judas, áag

teamandiüm mayac nej teowixaw


Teat Jesús üet aweaag minipilan nej monajiüt, tasaj nej:
ndójwüx ―Teat, ¿jane, ngwüy xique? ―aw.
(Mr. 14:12‑25; Lc. 22:7‑23; Quiaj tasaj nej Teat Jesús:
Jn. 13:21‑30; 1 Co. 11:23‑26) ―Ique lamepiüng ―aj.
17 Wüxamelich aaga nangos nüt 26 Tenguial ámban üetiw, quiaj

üeteran pan ngo majmel levadura, Teat Jesús taxaing a pan, tataag
63 SAN MATEO 26

orar, ndoj tambaag, quiaj tüüch 35 Quiaja Pedro tapiüng:


nejiw, tapiüng: ―Teat, xique ngome sanapiüng
―Ixainguiün itean, cos aag ayaj ngo najaw jane ic masey nandeow
xecuerpo ―aw. nóiquian naquiiüb ic ―aw.
27 Condom tayar noic vas,
  Atanquiaj tapiüngüw meáwan
tataag orar, ndoj tamongoch minipilan nej.
manganeowüw, tapiüng:
―Inganeowan. 28 Cos aag agüy

Teat Jesús ataag orar tiül Getsemaní
xequiej, ajüiquich wüx aaga jayats (Mr. 14:32‑42; Lc. 22:39‑46)
poch leaw lamarang Teat Dios 36 Condom Teat Jesús tapeay tiül
müüch icon; cos xequiej apmajünch niüng nasoic Getsemaní maquiiüb
tiüt mawün wüx asoet xeyay minipilan nej. Tasaj nejiw:
nipilan. 29 Aton sasaj icon xique
  ―Cheteron ningüy, cos xique
lango nanganeow miyow uva sanamb ninguiün nataag orar ―aj
ningüy; alinoic nüt sananganeow nejiw.
jayats miyow uva nóiquian naquiiüb 37 Condom taquiiüb mamb a

icon tiül micambaj Teat Dios ―aj Pedro at alijpüw micual Zebedeo,
nejiw Teat Jesús. ndoj tayaag xeyay amix omeaats.
38 Tasaj nejiw:

Pedro apmapiüng ngo majaw jane ―Xowüy amix ximeaats, sayaag


Teat Jesús atnej teasandeow. Nganüy icüliün xic
(Mr. 14:26‑31; Lc. 22:31‑34; Jn. 13:36‑38) ningüy, nde memeayiün ―aj nejiw.
30 Condom wüx landoj matajcüw 39 Condom Teat Jesús tamb

cantar noic himno, quiaj tambüw quiríwan iün majüy, quiaj mejquiet
andüyiw wüx mitiüc Olivos. 31 Quiaj   tiüt, tatün ocueaj Teat Dios, tapiüng:
tasaj nejiw Teat Jesús: ―Xeteat Dios, sitiül ique indiüm,
―Meáwan icona apmecueatiün xic alndom mewün xic wüx meáwan
aaga ongwiiüts cam, atnej apiüng naél leaw sanamongoch. Naleaing
tiül Mipoch Teat Dios: “Sanambiy Teat, nde merang leaw xic sandiüm,
aaga nejiür sap, quiaj apndajrriüm irang atnej ique indiüm ―aw.
meáwan misap nej.” 32 Naleaing

40 Condom tandilil majaw ajcüw

wüx sanapac tiül mondeow, quiaj arojpüw minipilan nej, tajaw


sanamb tiül Galilea ombas xic, lameayiw. Quiaj tasaj a Pedro:
ndoj iliücan tamiün ―aj nejiw Teat ―¿Neol, ngondom mepacana
Jesús. mequiüjpan xic masey noic
33 Quiaj tasaj nej a Pedro:
  ores? 41 Nde memeayiün, itüniün

―Teat, masey meáwan macueatiw ocueaj Teat Dios, nde matüch icon
ic, xique ngome sanacueat ic ―aw. nimeech. Masey tiül imeajtsan
34 Quiaj Teat Jesús tasaj nej:
  indiüman meyamban Teat Dios,
―Naleaing sasaj ic Pedro, aaga icona ngo meiücan wüx ―aj nejiw.
ongwiiüts cam wüx nganaw mepaj 42 Condom tandüy quiaj amb

a gallo, ique lamepiüng arojmbüw ijmbüw mataag orar masaj Teat


ipiüng ngo mejaw jane xic ―aj nej. Dios, tapiüng:
SAN MATEO 26 64

―Xeteat Dios, sitiül naleaing ―Amigo, ¿cuane tewiün meranga?


netam namongoch aaga naél cam, ―aj.
ngondom mamóngan, irang atnej Quiaj tajngotoj, tajmeliw
ique indiüm ―aw. masapüw nej, taquiüjpüw nej mamb.
43 Tandilil alinomb niüng ajlüyiw

51 Naleaing nop tiül minipilan

ajcüw arojpüw quiaj. Taxom nejiw Teat Jesús tasoond mimachat


lameayiw alinomb, cos xeyay ind nej, tandooig nop olaag nembeol
ameayiw, langondom maleaijquiw minatang miteaats. 52 Quiaj tasaj

oniüjcüw. 44 Condom tacueat nejiw,


  nej Teat Jesús:
tandüy quiaj amb arojmbüw mataag ―Isoc alinomb tiül ombiüm
orar, matün ocueaj Teat Dios, tatün mimachat, teat, cos meáwan jane
atnej landoj matün. 45 Condom
  andiüm matsoj wüx machat, naag
tandüy niüng ajlüy minipilan nej, machat apmendeowüy. 53 ¿Neol, 

quiaj tasaj nejiw: cuane ipiüng, ngondom natün


―¿Neol, aliün memeayiüna, ocueaj Xeteat Diosa, müüch miün
tenguial ixojtana? Canüy landoj, peic miow mil (80,000) miángeles
lamatüch a ores. Apmayacüch nej mambeolüw xique? 54 Pero  

a Teat Naxey teowixaw nipilan jondot narang atquiaj, ¿nguineay


monrang ngo majneaj. 46 Witiüron,
  apmajlüy leaw lamapiüng tiül
tabaats, ijawan lapeay aaga Mipoch Teat Dios netam majlüy? ―
apmayac xic teowixaw nipilan ―aj aj nej.
nejiw Teat Jesús. 55 Condom quiaj Teat Jesús tasaj

ajcüwa nipilan quiaj:


Aquiüjpüw mamb Teat Jesús ―¿Cuane imbichan machat, ata
(Mr. 14:43‑50; Lc. 22:47‑53; Jn. 18:2‑11) xiül wüx isapan xique? ¿Jow a
47 Tenguialeámban andeac Teat xique, need xique? Meáwan nüt
Jesús, quiaj ajngot a Judas, aaga naw tajlüyiüs niüng ijlüyiün naquiaach
tiül gajpiüp minipilan nej, aquiiüb icon tiül a nadam nangaj iüm, pero
miün xeyay nipilan, ajamiünüw icona ngo mesapan xic. 56 Naleaing

machat, aton xiül. Üüch nejiw atcüy netam majlüy, para majlüy
miünüw montangtang miteaats at atnej nomb tapiüngüw tiül nawiig
montangtang monajiüt tiül nipilan mondeac andeac Teat Dios ―aj
judío. 48 Aaga Judas lamasaj nejiw
  nejiw.
nguineay apmajüiquich ngün Quiájan tacueatiw nej minipilan
masapüw. Cos lamapiüng: nej, tecuiürrüw.
―Áag leaw sanacheech mimboy
nej, aag ayaj isapan ―aw. Teat Jesús alniüng ajlüy monajiüt
49 Condom wüx tajngot, quiaj

(Mr. 14:53‑65; Lc. 22:54‑55,
tamb majaw Teat Jesús, tasaj: 63‑71; Jn. 18:12‑14, 19‑24)
―Ndic Teat, tamtámban ijlüy teat 57 Wüx landoj masapüw Teat Jesús,
―aj. quiaj taquiüjpüw nej mamb andüy
Andüüb macheech mimboy nej. niüng ajlüy Caifás, aaga minatang
50 Quiaj tasaj nej Teat Jesús:
  miteaats, niüng canchiüjow ajcüwa
65 SAN MATEO 26

mondüy wüx aaga poch tüünd 65 Quiaj aaga minatang miteaats


Moisés, aton ajcüwa montangtang tachiüt apix nej cos xeyay ajcüy,
monajiüt tiül nipilan judío. 58 Pedro
  tapiüng:
tandüüb mamb miünquiájan ajngot, ―Aaga naxey cam lamandeac
tatüch mbeay minden minatang ngo majneaj, ayac atnej Dios
miteaats. Condom tajmel chetet nej. ¿Cuane tenguialeámban
maquiüjpüw monjiür iüm, mambich macüliiüts manguiayiiütsa? Icona
majaw nguineay apmajlüy. lamenguiayiün nguineay tandeac
59 Ajcüwa montangtang miteaats,
  xeyay ngo majneaj. 66 ¿Ngwüy,

montangtang monajiüt, aton cuane ajiür meyajcana? ―aw.


meáwan monajiüt tiül nipilan judío Quiaj tapiüngüw:
tayambüw jane matepich asoet ―¡Nej ajiür xeyay nisoet, ich
Teat Jesús masey awaiich, para mandeow! ―awüw.
müjchiw mamb mandeow. 60 Pero 
67 Quiaj tapots mateontsüw

ngo maxomüw, masey ajlüy xeyay teombas nej onts ombeayiw nejiw,
monwaiich wüx nej. Ndójwüx, tatoliw, altiül taleambüw nej.
tajngotoj ijpüw monwaiich. 61 Nejiw  
68 Tasajüw nej:

tapiüngüw: ―¡Sitiül ique aaga Cristo, isüet


―Aaga naxey quiaj tapiüng: jane teamatol ic! ―ajüw.
“Xique alndom najarrich aag nadam
nangaj iüm ocueaj Teat Dios, ndoj Pedro apiüng ngo majaw jane Teat
wüx er nüt alndom nawitich Jesús
alinomb”, aw ―awüw. (Mr. 14:66‑72; Lc. 22:56‑62;
62 Condom aaga minatang

Jn. 18:15‑18, 25‑27)
miteaats witiüt matün manguiay 69 TeatPedro aliün chetem quiaj
Teat Jesús, tasaj: tiül nden, quiaj ajngot nop nüx
―¿Neol ngo merndeaca? ¿Cuane nerang najiüt quiaj, tasaj nej:
teamandeacüw wüx imbas quiaja? ―Ique aton almequiiüb aaga Jesús
―aj. naw Galilea ―aj nej.
63 Teat Jesús ndijchiówan, ngo

70 Quiaj a Pedro tawaiich niüng

masaj nej nicuajind. Quiaj a ajlüyaran, tapiüng:


minatang miteaats tasaj nej: ―Ngo najaw cuane ipiüng quiaj
―Por minüt Teat Dios leaw ―aw.
almapac, isaj xicon sitiül naleaing 71 Pedro wüx laámb apmamong

ique aaga Cristo lapiürang aliüc, tiül ombeay nden, quiaj majaw nej
aag Micual Teat Dios ―aj. alinop, aton tasaj monlüy quiaj:
64 Quiaj tasaj nej Teat Jesús:
  ―Aaga naxey quiaj taquiiüb aaga
―Ajaj xique teat, atnej lamepiüng Jesús naw Nazaret ―aj.
quiaj; y sasaj icon alinoic nüt 72 Quiaj a Pedro tandüy wüx

apmejawan a Teat Naxey alchetem alinomb mawaiich, tapaj minüt


amb wüx miác Teat Dios; aton Dios, tapiüng:
apmejawan wüx aliüc imiün tiül ―¡Deda nej dios, ngo najaw jane
cielo, amb tiül oic ―aj nej. aaga naxey quiaj! ―aw.
SAN MATEO 26​, ​27 66

73 Ajóyan alquiriw ores, quiaj Quiaj tasajüw nej:


ajcüwa monlüy quiaj tatüchiw a ―Ic coen mejaw, jowa xicona
Pedro, tasajüw: cuane sambichan ic ―ajüw nej.
―Naleaing ique aton nop nejiw, 5 Condom quiaj a Judas tawiich

cos ajüiquich ic indeac ―ajüw. quiaj a tomiün tiül nadam nangaj


74 Quiaj a Pedro tapots mandeac
  iüm, taw quiaj, tamb merrondüy
ngo majneaj, tapaiich, tapiüng: onic.
―Sitiül ngo maleaing sandeac, 6 Ajcüwa montangtang miteaats

alinoic nüt sanangüy. ¡Naleaing taxainguiw aaga tomiün quiaj, ndoj


ngo najaw jane aaga naxey tapiüngüw:
temepiüngan quiaj! ―aw. ―Aag agüy ngo majneaj
Andǘüban tepaj a gallo. 75 Quiaj   macanchichaats tiül iquial nichech,
a Pedro leaad omeaats leawa cos aag agüy ombeat miquiej nop
lamasaj nej Teat Jesús, cos tasaj nej: apmandeow ―awüw.
“Wüx nganaw mepaj a gallo, ique 7 Ndoj andeacndeacüw wüx,

lamepiüng arojmbüw ipiüng ngo tapiüngüw con aaga tomiün


mejaw jane xic”, aj nej. Quiaj taw quiaj apmangalüw noic iüt niüng
quiaj a Pedro, tajiünts xeyay. arangüch xor, niüng alndom
mamiüraad napeay miün nipilan.
Teat Jesús taquiüraab niüng ajlüy Pilato 8 Naw quiaj, aaga iüt quiaj tanüt

(Mr. 15:1; Lc. 23:1‑2, Jn. 18:28‑32) miíüt quiej. Nganüy nüt cam aliün

27 Wüx lachiüjmbaw, quiaj


canchiütoj alinomb
meáwan montangtang miteaats
manüt atquiaj. 9 Atquiaj tajlüy para

majlüy atnej tapiüng nomb Teat


Jeremías, nop nendeac andeac Teat
at montangtang monajiüt tiül Dios, cos nej tapiüng: “Apmayariw
nipilan judío. Tandeacüw nóiquian aaga nimiow gajpowüw (30) tomiün
nguineay alndom mambiyaran Teat plata leaw nipilan judío lamayacüw
Jesús. 2 Quiaj taquiüjpüw mamb a
  ombeat nej, 10 mengalayej noic iüt

Teat Jesús neóel, tayacüw teowix niüng tarangüch xor, atnej tasaj xic
Poncio Pilato, aaga natang nenajiüt. Teat Dios”, aw.

Judas tembiyay Teat Jesús alteombas Pilato


3 Condom a Judas, aaga neyac (Mr. 15:2‑5; Lc. 23:3‑5; Jn. 18:33‑38)
Teat Jesús teowixaw monajiüt, wüx 11 Teat
Jesús wüx alteombas Pilato
tajaw Teat Jesús landoj apmandeow, aaga natang nenajiüt, quiaj tatün
quiaj leaad omeaats ngo majneaj nej manguiay:
lamarang. Tatsoriich alinomb aaga ―¿Naleaingue, ique aaga minatang
nimiow gajpowüw (30) tomiün nenajiüt ocueajiw nipilan israele? ―aj.
plata, tüüch montangtang miteaats Quiaj tasaj nej Teat Jesús:
at monajiüt. 4 Tasaj:
  ―Naleaing, atnej ipiüng quiaj ―aj
―Xique lanarang nadam nisoet, nej.
cos lanayac tiül iwixan nop naxey 12 Masey tenguial mayacüw nej

ngo majiür nicuajind nisoet ―aw. asoet ajcüwa montangtang miteaats


67 SAN MATEO 27

at monajiüt, nej ngo mapiüng ―¿Ngün tiül ajcüwa ijpüw cam


nicuajind. 13 Condom quiaj tasaj nej
  indiüman natsambiiche? ―aj nejiw.
a Pilato: Quiaj tapiüngüw:
―¿Neol, ngo menguiay leaw ―¡Aaga Barrabás! ―awüw.
tenguial mandeacüw wüx imbas 22 Condom Pilato tasaj nejiw:

quiaja? ―aj nej. ―¿Cuane ipiüngan, cuane


14 Nej Teat Jesús ngo mandeac
  sanarang wüx aaga Jesús nasoic
nicuajind. Quiaj aaga natang Cristo? ―aj nejiw.
nenajiüt quiaj mbayat majaw, lango Quiaj tapiüngüw nóiquian:
majaw cuane apmarang. ―¡Ich mandeow wüx cruz!
―awüw.
Atüniw mandeow Teat Jesús 23 Quiaj tasaj nejiw a Pilato:

(Mr. 15:6‑20; Lc. 23:13‑25; Jn. 18:38―19:16) ―¿Mbich cuane nisoet ajiüre? ―aj


15 Wüx aaga nangos nüt quiaj, nejiw.
aaga natang nenajiüt alndom Nejiw tayacüw wüx apajüw,
matsambiich nop najlüy tiül tapiüngüw:
manchiüc leaw cambaj apmatün. ―¡Ich mandeow wüx cruz!
16 Aaga nüt quiaj altiül manchiüc
  ―awüw.
nop naxey xowüy anderac wüx 24 Pilato wüx tajaw ngondom

nej, nenüt Barrabás. 17 Wüx nipilan


  marang nicuajind, cos nipilan
alcanchiümoj, quiaj tatün manguiay tenguial ajcüyiw, quiaj tatün mamb
nejiw a Pilato: mayarich yow. Ndoj tapots müüch
―¿Ngün indiüman natsambiich, majants owix nej niüng ajlüy
Barrabása, ngwüy Jesúsa, aaga meáwan nipilan. Tapiüng:
nasoic Cristo? ―aj nejiw. ―Aag agüy sarang mejawan,
18 Tapiüng aag ayaj cos lamajaw
  xique ngo najlüy tiül wüx
ajcüyíwan majawüw Teat Jesús, áag apmajünch tiüt miquiej aaga naxey
tayacüw teowix nej. nerang najneaj cam, ijawan coen
19 Wüx Pilato alchetem niüng
  ninguiaj icona ―aj nejiw.
ajaw wüx asoeteran, quiaj mintaj 25 Yajnguiat tiüt a nipilan apajüw,

nej tüüch mamb masoic: “Nde tapiüngüw:


aleaic merang wüx a naxey nerang ―Xicona masey sanaquiüjpan wüx
najneaj quiaj, cos tepood xeyay xecualan sanengüyiün miquiej nej
mbayatos tiül sameay, taümiüs leaw apmajünch tiüt ―awüw.
najaw wüx nej”, aw. 26 Quiaj a Pilato tatsambiich a

20 Pero naleaing ajcüwa


  Barrabás, ndoj, wüx landoj ajwüch
montangtang miteaats, at monajiüt Teat Jesús, quiaj tayac teowixaw
tiül cambaj tapots mawüywüyiw nipilan mandeow wüx cruz.
nipilan matüniw tsajmbiüm aaga 27 Condom quiaj misoldados

Barrabás, nganüy a Teat Jesús ich nej taquiüjpüw Teat Jesús andüy
mandeow. 21 Quiaj tatün manguiay
  tiül noic püjchiün nasoic pretorio,
nejiw alinomb aaga natang nenajiüt, canchiütoj meáwan soldado, ayeyiw
tasaj nejiw: nej tiüt. 28 Quiaj tasojndiw nej

SAN MATEO 27 68

tiül apix, condom tasoijquiw nej quiaj majiürüw nej. 37 Ndoj tayacüw

tiül noic najal napixeran morada. wüx omal cruz acas poch niüng
29 Ndoj tayacüw wüx omal nej noic
  apiüng cuane asoet nej, apiüng:
corona nepeat sats, aton tasocoj “Aag agüy Jesús, minatang nenajiüt
tiül miác owix nej nots najchow, ocueajiw nipilan judío”, aw.
aag ayaj nangoraad apiüngüw. 38 Aton tajmeliw wüx cruz

Quiaj taquiejliw micosüw nejiw maquiiüb ijpüw moneed, nop


tiüt teombas nej mitsojow nej. amb wüx miác Teat Jesús, alinop
Tapiüngüw: amb wüx miquiamb nej. 39 Leaw  

―¡Najneajay ijlüy, mbich ique tamongoj ambüw quiaj titsojow


minatang nenajiüt ocueajiw nipilan nej, talanglangüw omalüw müjchiw
judío! ―ajüw nej. majüiquichaw ajcüyiw. 40 Tapiüngüw:

30 Tapots mateontsüw wüx ombas


  ―¡Joow, ngwüy ique nepiüng
nej onts ombeayiw nejiw, aton apmejarrich aaga nadam nangaj
tayariw aaga najchow mawüjchiw iüm, ndoj wüx er nüt apmelomboch
wüx omal nej. 31 Wüx lapaxiow
  alinomb! ¡Nganüy erwüneay wüx
mitsojow nej, quiaj tasojndiw nej iquiáyan quiaj; iriow tiüt wüx cruz
tiül aaga morada napixeran, ndoj sitiül ique Micual ic Teat Dios!
tasoijquiw nej tiül apix nej. Condom ―awüw.
quiaj taquiüjpüw nej mamb 41 Átan titsojow nej montangtang

mayacüw nej wüx cruz. miteaats, mondüy wüx aaga poch


tüünd Moisés, at ajcüwa fariseos,
Teat Jesús tajmel wüx cruz aton montangtang monajiüt tiül
(Mr. 15:21‑32; Lc. 23:26‑43; Jn. 19:17‑27) cambaj Israel. Tandeacüw nejeyéjan
32 Almawüw quiaj, quiaj quiaj, tapiüngüw:
mangochiw nop naxey naw Cirene, 42 ―Nej mbich tawün wüx alinop,

nenüt Simón. Tasapüw nej mambitic nganüy nej ngondom mewüneay


micruz Teat Jesús. wüx nejáyan quiaj. Sitiül naleaing
33 Quiaj tapeayiw tiül niüng
  nej natang nenajiüt tiül nipilan judío,
nasoic Gólgota, aag ayaj amb ich maw tiüt imiün wüx cruz nganüy,
apiüng omal mondeow. 34 Quiaj   mbich apmayariiüts andeac nej. 43 Nej  

tüjchiw vin manganeow aolüw tiül tayac omeaats wüx Teat Dios, ich
nangaag, wüx tapeay teombeay nej mawün nej wüx a nganüy sitiül Teat
taton ngo manganeow. Dios ajiür nej lasta. Cos nej tapiüng:
35 Wüx landoj mayacüw nej
  “Micual xic Teat Dios”, aw, ―awüw.
wüx cruz, quiaj tembaagayej wüx 44 Ajcüwa moneed leaw tajlüyiw

apix nej, asüetiw wüx majawüw wüx cruz maquiüjpüw titsojow nej
jane apmajoy. Atquiaj tajlüy atnej aton.
tanomb tapiüng nop nendeac
andeac Teat Dios wüx tapiüng: Wüx tandeow Teat Jesús
“Apmembaagayej wüx sapix, (Mr. 15:33‑41; Lc. 23:44‑49; Jn. 19:28‑30)
apmasüetiw wüx majawüw jane 45 Condom wüx lalembej nüt,
apmeneay”, aw. 36 Ndoj tsototójan
  quiaj pojniüt wüx iüt tamong
69 SAN MATEO 27

lanchejliow nüt. 46 Wüx nchejliüt


  tenguial majawüw. Ajcüw ayaj
nüt quiaj Teat Jesús tepaj napac, tandüjpiw miün a Teat Jesús
tapiüng: imiünüw Galilea, tambeolüw nej.
―Elí, Elí, ¿lama sabactani? Aag 56 Tiül ajcüw ayaj altiül a María

ayaj apiüng: Xeteat Dios, Xeteat Magdalena, María mimüm Jacobo


Dios, ¿neol tecueat xic? ―aw. maquiiüb José, at mimümüw
47 Altiül leaw alquiaj tanguiayiw,
  micual Zebedeo.
tapiüngüw:
―Aaga naxey quiaj tenguial mapaj Tamiüraad Teat Jesús
teat Elías ―awüw. (Mr. 15:42‑47; Lc. 23:50‑56; Jn. 19:38‑42)
48 Quiaj tamb nop acuiür mayar

57 Wüx langwiiüts tiül aaga nüt
noic walang sap. Wüx landoj quiaj, tapeay quiaj nop naxey
macachiich, masoc tiül vinagre, nejiür xeyay, nenüt José, naw tiül
quiaj tayac wüx omal nots najchow. cambaj Arimatea. Nej aton tajlüy
Condom tayac wüx ombeay Teat tiül minipilan Teat Jesús. 58 Nej  

Jesús machey. 49 Alacas tapiüngüw:


  tamb majaw Pilato matün micuerpo
―Ich majlüy, cawül majawaats Teat Jesús. Quiaj Pilato tapiüng
sitiül aliüc a Elías mawün nej wüx müünd. 59 Condom quiaj aaga

―awüw. José tamb maxaing micuerpo Teat


50 Condom Teat Jesús tandüy
  Jesús, tawinch tiül noic najneaj
wüx alinomb mepaj napac, quiaj püy nerixix. 60 Ndoj taquiiüb mamb

tandeow. 51 Quiaj aaga nadam jael


  mayac tiül noic jayats oxiüt leaw
nepal teomeaats a nadam nangaj nej landoj marang tiül otüeng
iüm nómban chiütaw pinawan, naw tiüc. Condom quiaj tapal wüx noic
cawüx andüy tiüt. Nómban ajlang a nadam piedra, cas tamb. 61 Aliw  

iüt, at a nadamdam piedra tajpoet. quiaj a María Magdalena maquiiüb


52 At xeyay oxiüt aton lejquiat; xeyay
  alinop María, alchetemoj quiaj
monyar andeac Teat Dios tapacüw mbeay oxiüt.
tiül mondeow. 53 Tawüw tiül oxiüt,

wüx Teat Jesús landoj apac tiül Tayacüw monjiür oxiüt


mondeow, quiaj tajmeliw tiül nangaj 62 Wüx lamatüch nüt axoodaran,
cambaj Jerusalén. Tajarawüw, tajaw aag ayaj amb alinoic nüt ndoj
nejiw xeyay nipilan. ayambyambüw meáwan leaw
54 Aaga minatang ocueajiw
  apmetam nejiw wüx pascua,
soldados, at leaw almaquiiüb nej quiaj montangtang miteaats at
majiürüw Teat Jesús, wüx tayajcüw fariseos tambüw majawüw Pilato.
ajlang ateam, at wüx tajawüw 63 Tapiüngüw:

meáwan leawa tajlüy, quiaj ―Teat Xan, nganüy les leaad


mbayatoj xeyay, tapiüngüw: ximeajtsan leaw tapiüng aaga naxey
―Naleaing aaga naxey quiaj Micual newaiich quiaj. Cos wüx aliün
nej Teat Dios ―awüw. mapac tapiüng nej apmapac tiül
55 Aton aliw quiaj tigüy müm
  mondeow wüx er nüt. 64 Nganüy 

montaj, miünquiájan alembemoj teat, sandiüman meaach mamb


SAN MATEO 27​, ​28 70

majiürüch aag oxiüt quiaj leaw tiül mondeow atnej lamapiüng.


among er nüt, ngana majmeliw Macaron ijawan niüng tapiiberan
ongwiiüts minipilan nej mawüniw a Teat Naxey. 7 Nganüy quiüran

nej, ndoj apmasajüw nipilan: najenjénan, isajan minipilan nej:


“Nganüy lapac tiül mondeow”, “Nej lapac tiül mondeow, laámb
mawüw. Quiaj apmawaijchaw xeyay andüy Galilea ombas nej, quiaj
nipilan más xeyay, ngo matnej wüx apmexoman”, irajan. Áagan ayaj
aliün mapac ―awüw. sajngot nasaj icon ―aj nejiw.
65 Quiaj tasaj nejiw Pilato:

8 Condom ajcüwa montaj

―Joyaj noic ajlüy soldados, mbayatoj, tawüw quiaj tiül


quiüran ipalan nandand nandand oxiüt najénan; ndoj xeyay tapac
aaga oxiüt quiaj leaw niüng alndom omeajtsüw. Tambüw acuiürrüw
―aj nejiw. masajüw minipilan Teat Jesús
66 Condom quiaj tambüw
  meáwan leaw tasoiquiw. 9 Aliünüw

mapalüw nandand a oxiüt. Tayacüw tiül tiiüd, quiaj tangoch nejiw


noic sello wüx aaga piedra apal Teat Jesús, tatepeay nejiw. Quiaj
nej, ndoj tacueatiw quiaj soldados tambüw mangochiw, taquiejliw
majiürüw. micosüw nejiw, tapequiequiw nej
oleaj. 10 Quiaj tasaj nejiw:

Teat Jesús tapac tiül mondeow ―Nde mbayameron. Quiüran


(Mr. 16:1‑8; Lc. 24:1‑12; Jn. 20:1‑10) isajan xecojow xechijquiaw

28 Wüx lamong aaga nüt


axoodaran, larraw tiüt
amb alinoic nüt, aag ayaj amelich
mambüw andüyiw Galilea, quiaj
sanexomayon ―aj nejiw.

seman; quiaj tambüw majawüw Leaw tapiüngüw monjiür oxiüt


oxiüt a María Magdalena maquiiüb 11 Ajcüwa montaj tealeámban
alinop María. 2 Condom quiaj
  aliünüw tiül tiiüd, quiaj tawüw
tajlang noic nadam ateam, cos niüng ajlüy oxiüt acas soldados.
nop ángel ocueaj Teat Dios tiün Tambüw tiül cambaj aton masajüw
imiün cielo. Almapeay, quiaj ajcüwa montangtang miteaats
tawün a piedra nepal oxiüt, meáwan leaw tajlüy. 12 Condom

chetet wüx. 3 Ombas nej xowüy


  ajcüwa miteaats sonongotoj
larraw atnej noic najlip, at apix maquiüjpüw montangtang monajiüt
nej rajnüy atnej nieve. 4 Ajcüwa
  tiül judíos. Wüx landoj mandeacüw
soldados almajawüw aag ayaj nguineay apmarangüw, quiaj
mbayajow, anmambeapmbeap tüjchiw soldados xeyay tomiün.
nejiw, tajmiücüw nómban atnej 13 Tasajüw:

landeowüw. 5 Quiaj aaga ángel tasaj


  ―Atcüy ipiüngan: “Aaga Jesús,
ajcüwa montaj: tambüw mawüniw nej minipilan
―Nde mbayameron, cos sajaw nej ongwiiüts wüx salnameayiün”,
icon iwiünan meyamban Teat irawan. 14 Sitiül ndot aaga natang

Jesús, áag tayacüw wüx cruz. nenajiüt apmanguiay, xicona


6 Lango majlüy ningüy cos nej lapac
  sanawüniün icon wüx, quiaj ngome
71 SAN MATEO 28

apmemongochiün nicuajind naél ― nej; pero naleaing altiül tachiweaw


ajüw nejiw. omeajtsüw. 18 Condom Teat Jesús

15 Condom ajcüwa soldados, wüx


  tatüch nejiw, tapiüng:
landoj mayariw a tomiün, quiaj ―Lanüünd najlüy wüx meáwan
tarangüw atnej tasoiquiw. Meáwan leaw almajlüy ninguiün tiül cielo, at
aag ayaj aliün manderac wüx tiül ningüy wüx iüt. 19 Nganüy quiüran

nipilan judío nganüy nüt cam. isajan palpálwüx nipilan wüx aaga
iüt cam mandüjpiw xic aton. Ijchan
Teat Jesús üüch minajiütüw mayariw yow wüx minüt Teat Dios,
minipilan nej wüx minüt Micual nej, at wüx
(Mr. 16:14‑18; Lc. 24:36‑49; Jn. 20:19‑23) minüt Nangaj Espíritu ocueaj Teat
16 Ajcüwa gajpanop (11) minipilan Dios. 20 Iquiajchiün mayacüw wüx

nej tambüw andüyiw Galilea omeajtsüw marangüw meáwan


wüx nop tiüc niüng lamasaj nejiw leaw lanasaj icon; xique sanaquiiüb
Teat Jesús. 17 Wüx tajawüw nej
  icona meáwan nüt, leaw ümb minüt
taquiejliw micosüw nejiw teombas a iüt cam ―aj nejiw. Amén.
Najneaj nanderac leaw tapiüng

SAN MARCOS
wüx Teat Cristo

asoetiw, y netam mayariw yow


Juan Bautista aquiaach tiül wajchiüc aton. 5 Tambüw majawüw nej

(Mt. 3:1‑12; Lc. 3:1‑9, 15‑17; Jn. 1:19‑28) xeyay nipilan monaw tiül meáwan

1 Aaga najneaj nanderac wüx


Teat Jesucristo, aag Micual
Teat Dios, tiün majlüy atnej
cambaj tiül Judea, at monaw
Jerusalén aton. Wüx tapiüngüw
lango mandiümüw marangüw aaga
larangüch wüx nawiig tanomb. ngo majneaj teamarangüw quiaj,
2 Tanomb atcüy tarang tiül
  y apmacueatiw, quiaj Juan tüüch
minawiig nej a Isaías, nendeac nejiw yow tiül lam Jordán.
andeac Teat Dios. Tarang wüx nawiig 6 Aaga Juan quiaj asooig apix nej

leawa Teat Dios tasaj nej, tapiüng: najüyaran miyeed camello, aton aóel
Sanüüch mamb nop naxey teomeaats nej taag. Tatsamb mow,
nerang xenajiüt mamong tanganeow micün xiül. 7 Condom 

ombas, ique teoj apmeamb. Juan taquiaach nejiw, tapiüng:


Nej apmamb mataag majneaj a ―Aliüc miün andǘüban xic
tiiüd niüng apmemong. apmajlüy nop teat naxey natang,
3 Apmanguiayaran andeac nop xeyay netam ajlüy; nganüy xique
naxey tiül wajchiüc niüng ngo nicuajind xic teombas nej. Sayaag
majlüy cambaj. Nej apmapiüng: xique ngondom natüch mejquien
“Itajcan majneaj a tiiüd, nacheed aonts apaj nej. 8 Xique  

ileainguijchan, cos aliüc áagan yow süüch icon, nganüy a


Miteatiiüts”, apmaj nejiw. nej apmüüch icon Nangaj Espíritu
4 Condom atquiaj tajlüy, tiün
  ocueaj Teat Dios ―aj nejiw a Juan.
a Juan, aaga neech yow nipilan.
Tamb maquiaach nipilan niüng Tayar yow Teat Jesús
ngo majlüy cambaj, masaj leaam (Mt. 3:13‑17; Lc. 3:21‑22)
omeajtsüw wüx asoetiw nejiw, 9 Tíülanaaga acas nüt, quiaj tapeay
macueatiw. Atquiaj alndom maw Teat Jesús imiün tiül cambaj Nazaret

72
73 SAN MARCOS 1

tiül iüt Galilea. Quiaj tamb majaw a nenüt Galilea, quiaj tajaw Simón
Juan. Condom Juan tüüch nej yow maquiiüb Andrés michiig nej.
tiül lam Jordán. 10 Wüx taw tiül yow,
  Nejiw teandocoj cos mondoc nejiw.
quiaj Teat Jesús tajaw leajquiat a cielo, 17 Quiaj tasaj nejiw Teat Jesús:

tiün Nangaj Espíritu ocueaj Teat Dios ―Macaron tabaats, sanaquiaach


atnej noic palom andüy wüx ombas icon nguineay alndom meyamban
nej. 11 Condom tanguiayaran noic
  nipilan mesajan mayariw sandeac.
nanderac imiün tiül cielo, tapiüng: Langome apmeyamban cüet
―Naleaing ique xecual ic, sandiüm mendocon, apmeyamban nipilan ―
ic xeyay, apac ximeaats najaw ic ―aw. aj nejiw.
18 Acueatíwan mindocoj nejiw,

Nimeech tandiüm mayac wüx naél tandüjpiw mamb Teat Jesús.


Teat Jesús 19 Condom quiríwan iün majüyiw,

(Mt. 4:1‑11; Lc. 4:1‑13) quiaj tajawüw a Jacobo maquiiüb


12 Condom aaga Nangaj Espíritu a Juan, micual nejiw Zebedeo.
ocueaj Teat Dios tüüch mamb Teat Nejiw aton aliw tiül mimüxiw nejiw,
Jesús andüy tiül wajchiüc. 13 Teat   tenguial axequiw ndoc. 20 At aton  

Jesús tacül quiaj ic miow (40) tapaj nejiw miün Teat Jesús. Quiaj
nüt niüng ajlüy cuajantanej napat tacueatiw tiül müx miteatiw nejiw
nimal. Quiaj tandiüm mayac nej Zebedeo maquiiüb mimosüw nejiw.
wüx naél minatang nimeech nenüt Tambüw maquiüjpüw mamb Teat
Satanás. Ndoj ángeles tajlüyiw quiaj Jesús.
mambeolüw Teat Jesús.
Nop naxey alwüx ombas nej nimeech
Teat Jesús tamelich aquiaach tiül (Lc. 4:31‑37)
Galilea 21 Condom tandüyiw tiül cambaj
(Mt. 4:12‑17; Lc. 4:14‑15) Capernaum. Quiaj Teat Jesús
14 Condom alinoic nüt wüx monajiüt tajmel tiül a sinagoga maquiaach,
tayacüw tiül manchiüc a Juan, quiaj cos aaga nüt quiaj nüt axoodaran.
tamb Teat Jesús andüy tiül Galilea 22 Mbayatoj manguiayiw aquiaach,

mandeac aaga najneaj nanderac wüx cos taquiaach nejiw atnej nop
Teat Dios, mapiüng nguineay apmajlüy natang nenajiüt nendüy, ngo matnej
wüx Teat Dios apmajlüy wüx meáwan aquiajchiw ajcüwa mondüy wüx
cambaj. 15 Teat Jesús tapiüng:
  aaga poch tüünd Moisés. 23 Alquiaj  

―Lamatüch a nüt wüx Teat Dios tiül sinagoga nop naxey alwüx
apmajlüy wüx meáwan leaw almajlüy. ombas nej nimeech, üüch nej
Nganüy ijchan imeajtsan, iyariün aaga michach, tepaj napac. 24 Tapiüng:

najneaj nanderac wüx Teat Dios ―aw. ―Jow ique Jesús naw Nazaret,
¿cuane indiüm merang wüx
Teat Jesús arriiüd apiquiw mondoc ximbasana? ¿Tewiün mendrooch
(Mt. 4:18‑22; Lc. 5:1‑11) ximbasana? Xique sajaw jane ic,
16 Noic
nüt wüx Teat Jesús tamong ique aaga Nangaj Micual Teat Dios
amb mbeay aaga nadam yow ―aw.
SAN MARCOS 1 74

25 QuiajTeat Jesús talic nej, tasaj: tiül aaga cambaj quiaj, sonongotoj
―¡Tapots ipaj, iriow wüx ombas a teombeay iüm niüng ajlüy Teat
naxey quiaj! ―aj. Jesús. 34 Nej tamongoch iün

26 Condom aaga nimeech tepaj,


  andeow xeyay nipilan leaw axom
tambeapmbeap a naxey quiaj, ndoj nejiw cuajantanej monandeow. At
quiaj tacueat nej. 27 Xeyay mbayatoj
  aton tataag majneaj xeyay nipilan
nipilan majawüw, tetünayej alwüx ombasüw nimeech. Teat
menguiayayej nejeyéjan quiaj, Jesús ngome tüüch mendeacüw
tapiüngüw: nimeech wüx nej, cos lamajawüw
―¿Cuane aag ayaja? ¿Cuane aaga jane nej.
jayats aquiaach quiaja? ¿Nguineay
alndom malic aaga nimeech quiaj Teat Jesús aquiaach tiül Galilea
maw? ¡Quiaj aaga nimeech tayar (Lc. 4:42‑44)
andeac nej, taw! ―awüw. 35 Amb alinoic nüt Teat Jesús
28 Meáwan nipilan monaw tiül
  witiüt aliün pojniüm. Tamb néjan
palpálwüx cambaj tiül iüt Galilea quiaj andüy tiül wajchiüc mataag
tandeacndeacüw wüx leaw tarang orar. 36 Condom Teat Simón y leaw

Teat Jesús. almaquiüjpüw tambüw mayambüw


nej. 37 Wüx taxomüw, tasajüw:

Tajneaj müm miocuats Simón Pedro ―Teat, meáwan nipilan


(Mt. 8:14‑15; Lc. 4:38‑39) teamayambüw ic ―ajüw.
29 Condom Teat Jesús taw tiül 38 Quiaj tasaj nejiw Teat Jesús:

a sinagoga, tambüw andüyiw ―Masey, nganüy tabaats tiül


aniüngüw Simón maquiiüb Andrés, meáwan cambaj najlüy ninguiájan
at a Jacobo maquiiüb a Juan naquiaach quiaj aton, cos áag
tambüw maquiüjpüw. 30 Aaga müm   tiünas narang ―aj nejiw.
najtaj miocuats Simón niün andeow, 39 Quiaj tambüw tiül meáwan

alwüx mats, xeyay üüch nej nerraar. cambaj tiül iüt Galilea. Teat Jesús
Quiaj tasajüw Teat Jesús wüx aaga tapots aquiaach tiül palpálwüx
niün andeow quiaj. 31 Teat Jesús
  sinagogas; aton tataag majneaj xeyay
tamb matüch niüng ajlüy a niün nipilan leaw alwüx ombasüw nimeech.
andeow quiaj, tasap owix mawitich;
among wüx iün andeow. Condom Tamongoch napat monandeow nenüt
aaga najtaj quiaj tarang nejiw üetiw. lepra
(Mt. 8:1‑4; Lc. 5:12‑16)
Teat Jesús tüüch majneaj xeyay 40 Condom quiaj tamb majaw nej nop
moniün andeow naxey axom nej napat monandeow
(Mt. 8:16‑17; Lc. 4:40‑41) nasoic lepra, ngo majiür misüüig,
32 Wüx langwiiüts, lajmel nüt, atextexíichan ombas nej. Quiaj
quiaj taquiüjpüw niüng ajlüy Teat taquieel micos nej, tasaj Teat Jesús:
Jesús xeyay moniün andeow, at ―Teat, sitiül ique indiüm sajaw
nipilan alwüx ombasüw nimeech. alndom memongoch iün sandeow
33 Condom meáwan nipilan monaw
  ―aj.
75 SAN MARCOS 1​, ​2

41 Teat
Jesús quiaj tajmiüc omal Teat Jesús cos laxowüy nipilan.
omeaats, taxaing owix marreeg nej, Quiaj tajtepiw cawüx machaijquiw
tasaj: omal iüm alareng niüng ajlüy
―Neol ngo nandiüm xecual, Teat Jesús, amb tiül tamongochiw
sandiüm, sanamongoch iün indeow mimats nej aaga ndron ombas
―aj. quiaj. 5 Wüx Teat Jesús tajaw nejiw

42 Wǘxan ndoj mapiüng aag ayaj


  naleaing ayariw leawa nej aquiaach,
Teat Jesús, aaga niün andeow quiaj quiaj tasaj aaga ndron ombas:
andǘüban ndet minecoy nej, tajneaj ―Xecual, landoj laáw isoet ―aj.
nómban. 43 Condom Teat Jesús tasaj

6 Altsotomoj quiaj acas mondüy

nej acas poch cuane netam marang, wüx aaga poch tüünd Moisés tanomb,
ndoj tasaj majtsor. Tapiüng: tapiüngüw tíülan omeajtsüw nejiw:
44 ―Nde mesaj nejinguind

7 “¿Neol tandeac atquiaj aaga naxey

nguineay tejneaj. Nganüy quiür, quiaja, neol tawaiiche? Cos tandeac


iich majaw miteaats ique lerjneaj; atnej Dios nej. ¿Jane alndom mawün
irang atnej apiüng tiül aaga poch nisoete? Néjan quiaj Teat Dios”,
tüünd Moisés. Iyac ichech para awüw. 8 Teat Jesús tajaw nguineay

majawüw meáwan nipilan ique tenguial mateotsüw tiül omeajtsüw


lerjneaj ―aj nej Teat Jesús. nejiw, quiaj tasaj nejiw:
45 Áwan quiaj a naxey tapots
  ―¿Neol teteotsan atquiaj tiül
mandeac masaj meáwan nipilan imeajtsana? 9 ¿Cuane iyajcan ngo

nguineay tajneaj iün andeow. Ndoj maél nasaj aaga naxey cama:
quiaj Teat Jesús ngondom majmel “Landoj laáw isoete”, ngwüy nasaja:
tiül ngünantanej cambaj, cos xeyay “Witiür, ixaing mimats, ijüy”, naja?
nipilan teamacüliw nej. At masey 10 Nganüy apmejawan aaga Teat

nej tacǘlan tiül wajchiüc, xeyay Naxey alndom mawün nisoet


nipilan tambüw majawüw nej quiaj. ningüy wüx iüt. Ijawan ―aj nejiw.
Quiaj tasaj aaga ndron ombas:
Tajneaj nop ndron ombas 11 ―Ique sasaj ic teat, witiür

(Mt. 9:1‑8; Lc. 5:17‑26) ixaing mimats, quiür ijtsor ―aj.

2 Camüm aw alacas nüt tandilil 12 Condom aaga ndron ombas


alinomb Teat Jesús andüy tiül quiaj witiüt, taxaing mimats


cambaj Capernaum; tanguiayaran nej, najénan tamb, teamajawüw
al aniüng nej. 2 Najénan canchiütoj
  nej meáwan nipilan. Mbayajow
quiaj xeyay nipilan, lango majoy a majawüw, tapiüngüw:
iüm; at teombeay iüm lapatsayej ―Teat Dios nerang aag ayaj,
quiaj. Teat Jesús tenguial nómban ngomeaag majawaats
maquiaach nejiw wüx Mipoch ―awüw.
Teat Dios. 3 Condom tapeayiw

quiaj apiquiw monxey aquiüjpüw Teat Jesús tapaj Leví


mamb nop naxey ndron ombas, (Mt. 9:9‑13; Lc. 5:27‑32)
ambitiquiaw nej tiüt amb wüx mats. 13 Teat
Jesús tamb alinomb andüy
4 Pero naleaing ngondom matüchiw
  mbeay nadam yow nenüt Galilea.
SAN MARCOS 2 76

Xeyay nipilan tambüw majawüw ―¿Neol taiündüw minipilan


nej, quiaj tapots maquiaach nejiw. Juan maquiiüb minipilan fariseos?
14 Wüx taw quiaj, al mamong niüng
  Jow nganüy minipilan, ¿neol ngo
angüyaran tomiün ocueaj cambaj, maiündüw? ―ajüw nej.
quiaj tajaw a Leví micual Alfeo 19 Quiaj Teat Jesús tasaj nejiw,

alchetem quiaj. Tasaj: tandeac atnej nej nop nengoch


―Mac indüüb xic, tabar ―aj. owix. Tapiüng:
Quiaj witiüt, tamb mandüüb nej ―¿Alndom miamigos nop
mamb. nengoch owix maiündüw wüx
15 Noic nüt Teat Jesús alaniüng
  nej alquiaj maquiüjpüw? Sitiül
Leví maquiiüb minipilan nej, almaquiüjpüw a nench, ngondom
teaüetiw maquiüjpüw xeyay maiündüw. 20 Alinoic nüt wüx

monsap tomiün ocueaj cambaj. lango majlüy a nench, quiaj mbich


Aliw quiaj xeyay monrang ngo apmaiündüw ―aj nejiw Teat Jesús.
majneaj aton, cos xeyay nipilan 21 Aton tasaj nejiw:

almandüjpiw nej. 16 Condom ajcüwa


  ―Nejinguind ngondom
mondüy wüx aaga poch tüünd macancham tiül noic nguirich
Moisés, at ajcüwa fariseos, wüx napixeran quiripite jayats jael, cos
tajawüw nej teaǘet maquiüjpüw sitiül apmacanchamaran tiül, wüx
a nipilan quiaj, quiaj tasajüw aptsontsocom, quiaj apmachiüt a
minipilan nej: nguirich jael. 22 At aton nejinguind

―¿Cuane ayaj, neol a Jesús teaǘet ngondom mayac jayats vin tiül
aweaag, teanganeow aweaag nguirich taag iquial vin, cos
monsap tomiün, at nipilan monrang apmajpoet a nguirich iquial vin
ngo majneaj quiaja? ―ajüw nejiw. quiaj, quiaj apndrom ombas a vin, at
17 Wüx Teat Jesús tanguiay aag
  a taag aton. Aaga jayats vin netam
ayaj, tasaj nejiw: majmel tiül jayats taag ―aj nejiw.
―Jane ayaag napacüy ngo metam
nop nejaw nej; pero jane ayaag niün Tajeliw trigo wüx nüt axoodaran
andeow mbich netam nej. Xique (Mt. 12:1‑8; Lc. 6:1‑5)
ngo niün nayamb nipilan leawa 23 Condom wüx noic nüt
ayaag najneaj arang; xique tiünas axoodaran ocueaj judíos, quiaj
nayamb leaw ayaag ngo majneaj Teat Jesús tamong tiül noic corrül
arang, aj nejiw. aquiiüb minipilan nej. Minipilan
nej tajeliw müetiw aong trigo leaw
Tatüniw nej manguiayiw wüx napiürüch quiaj. 24 Quiaj ajcüwa

aiündaran fariseos tasajüw Teat Jesús:


(Mt. 9:14‑17; Lc. 5:33‑39) ―¡Ijaw! ¿Neol arangüw minipilan
18 Noic nüt wüx minipilan Juan atquiaj wüx nüt axoodaran leaw
maquiiüb minipilan fariseos ngondom marangüche? ―ajüw.
tenguial aiündüw, tapeayiw quiaj 25 Teat Jesús, quiaj tasaj nejiw:

acas nipilan matüniw manguiayiw ―¿Neol ngo meteowan nguineay


Teat Jesús, tasajüw: tarang mixejchiiüts David wüx nej
77 SAN MARCOS 2​, ​3

tind üet, at leaw almaquiüjpüw nej omeajtsüw. Ndoj tasaj a naxey


aton? 26 Cos wüx Abiatar tarang
  quiaj:
natang miteaats, quiaj David tajmel ―Ileainguiich iwix ―aj.
tiül a nangaj iüm ocueaj Teat Dios, Quiaj aaga naxey taleainguiich
tüet pan leaw najmel marang owix nej, nómban ajneaj. 6 Condom  

nichech para Teat Dios. Aag ayaj quiaj tawüw ajcüwa fariseos najénan
nejinguind ngondom müet, áagan mayambüw minipilan Herodes,
miteaats alndom müetiw. Pero nej matüniw manguiayiw nguineay
tüet, átan leaw almaquiüjpüw nej alndom mambiyaw Teat Jesús.
tüetiw aton ―aj nejiw.
27 At tasaj nejiw:

Aliw mbeay yow xeyay nipilan
―Aaga nüt axoodaran quiaj 7 Teat
Jesús taw quiaj maquiiüb
tarangüch mambeol nipilan müüch minipilan nej, andüyiw mbeay aaga
nejiw maxojtüw noic nüt; ngome nadam yow. Átan tandüjpiw nej xeyay
nipilan tarangüch mandüjpiw nipilan monaw Galilea, at monaw
opech aaga nüt quiaj. 28 Nganüy   Judea. 8 Aton tambüw majawüw

inguiayiün, aaga Teat Naxey al wüx nej xeyay nipilan monaw Jerusalén,
atam xeyay, ngo matnej aaga nüt monaw Idumea, monaw necamb lam
axoodaran quiaj ―aw Teat Jesús. Jordán, at monaw tiül ajcüwa cambaj
ayey tiüt Tiro y Sidón. Tapeayiw
Naxey ndron ombas, nechey owix quiaj xeyay nipilan cos tanguiayiw
(Mt. 12:9‑14; Lc. 6:6‑11) wüx meáwan najneaj leaw arang.

3 Teat Jesús tajmel alinomb 9 Quiaj Teat Jesús tasaj minipilan nej

tiül a sinagoga. Al quiaj nop mayambüw nop müx mayacüw quiaj


naxey ndron ombas, nechey owix. mbeay yow, para alndom majtep
2 Ajcüwa fariseos teamacüliw
  tiül sitiül apmacharrüw nej. 10 Cos  

majawüw cuane apmarang Teat lamamongoch iün andeow xeyay


Jesús, sitiül nej apmataag majneaj nipilan, áag meáwan moniün andeow
owix a naxey quiaj wüx nüt tiünüw acharrayej wüx ombas
axoodaran, para mayacüw asoet. nej, marrejquiw. 11 Wüx tajawüw

3 Ndoj Teat Jesús tasaj a naxey


  nej ajcüwa nipilan leaw alwüx
nechey owix quiaj: ombasüw nimeech, quiaj taquiejliw
―Witiür, lember ningüy pinawan micosüw nejiw teombas nej, tepajüw,
―aj. tapiüngüw:
4 Condom tatün manguiay nejiw:
  ―¡Ique Micual Teat Dios ic! ―awüw.
―¿Cuane ipiüngan, alndom 12 Teat Jesús talic nejiw xeyay cos

marangüch najneaj wüx nüt nganaw mandiüm majaraw jane nej.


axoodaran, ngwüy ngo majneaja?
¿Alndom mawünaran wüx nop, Teat Jesús tarriiüd gajpiüp minipilan
ngwüy apmambiyarana? ―aj nejiw. nej
Nejiw ngo mendeacüw. 5 Quiaj  
(Mt. 10:1‑4; Lc. 6:12‑16)
tajcüy Teat Jesús, tajaw nejiw, 13 Condom
Teat Jesús tamb
tamix omeaats cos arangüw adam andüy wüx nop tiüc, tandüjpiw nej
SAN MARCOS 3 78

mamb xeyay nipilan. Quiaj tasaj Beelzebú; aaga nimeech quiaj


nejiw leaw lamandiüm marriiüd ambeol nej mataag majneaj leaw
mambüw majawüw nej nejíwan alwüx ombas nej nimeech ―awüw.
quiaj. 14 Tarriiüd gajpiüp (12)

23 Quiaj tapaj nejiw Teat Jesús,

monxey maquiüjpüw nej, müüch tasaj nejiw acas poch, pero ngome
nejiw mambüw masajüw nipilan aleáingan. Tapiüng:
nguineay alndom maw asoetiw ―¿Nguineay alndom a Satanás
nejiw. 15 Tüüch ndoj ombasüw
  mawün nejay a Satanás wüx ombas
mamongochiw iün andeow nipilan, nipilana? 24 Jondot monajiüt tiül

at matajcüw majneaj leaw alwüx noic cambaj majcüyiw nejeyéjan


ombasüw nimeech. 16 Ajcüwa   quiaj mbajcamoj, aaga cambaj quiaj
gajpiüp monxey quiaj tajlüyiw: nop ngondom majlüy najneaj, apndrom
Simón aaga tüünd manüt Pedro. ombas. 25 At aton sitiül nacualaran

17 Átan a Jacobo maqiiüb michiig


  tiül noic nden majcüyiw nejeyéjan
nej Juan, micual nejiw Zebedeo, quiaj, apndajrriümoj. 26 Pero sitiül

leaw Teat Jesús tüüch nejiw Satanás ajcüy majaw aquiiüb


manütiw Boanerges; aaga poch nej, ngo majlüyiw nóiquian, quiaj
quiaj amb apiüng: micual atearriür langondom marangüw nicuajind.
monteoc. 18 Aton tajlüyiw tiül aaga

27 ’Nejinguind ngondom maneed

gajpiüp: Andrés, Felipe, Bartolomé, aniüng nop napac naxey sitiül


Mateo, Tomás, Jacobo micual Alfeo, ngome ombas maóel owix, cas
Tadeo, at Simón naw tiül noic ajlüy tajmel maneed leaw andiüm.
nipilan nasoiquiw Cananista. 19 At  
28 ’Naleaing sasaj icon, meáwan

aton talüy tiül a Judas Iscariote, nisoet leaw arangüw nipilan, Teat
aaga ndoj tayac teowixaw monajiüt Dios alndom mawün wüx omeaats.
Teat Jesús. Ndoj tajmeliw tiül nop At cuajantanej ngo majneaj poch
iüm. andeacüw alndom mawün wüx
omeaats aton. 29 Pero jangantanej

Apiüngüw ambeol nej nimeech leaw apmandeac ngo majneaj wüx


(Mt. 12:22‑32; Lc. 11:14‑23; 12:10) Nangaj Espíritu ocueaj Teat Dios,
20 Quiaj canchiütoj alinomb aag ayaj mbich ngondom mawün
niüng ajlüyiw nejiw xeyay nipilan, wüx omeaats nej Teat Dios. Cos
ngo müjchiw nejiw metiw. 21 Wüx   aaga nisoet quiaj nómban ngondom
tanguiayiw acualaats nej Teat Jesús maw ―aw Teat Jesús.
nguineay teamarang, quiaj tambüw 30 Atquiaj tasaj nejiw Teat Jesús

majanüw nej, cos lapiürang nej cos nejiw tapiüngüw alwüx ombas
lamichach. nej nimeech.
22 At aton wüx tapeayiw quiaj

mondüy wüx aaga poch tüünd Mimüm Teat Jesús y michiig nej
Moisés, imiünüw Jerusalén, tambüw majawüw nej
tapiüngüw: (Mt. 12:46‑50; Lc. 8:19‑21)
―Aaga Jesús quiaj, alwüx ombas 31 Condom tapeayiw quiaj mimüm
nej minatang nimeech nenüt Teat Jesús maquiiüb michiig nej
79 SAN MARCOS 3​, ​4

majawüw nej, pero ngome tajmeliw. tajntsop, cos sats najen atangüw,
Quiaj tapiüngüw mamb majpaj. quiaj taxotüw tiüt a nine soex quiaj.
32 Ajcüwa nipilan alchetemoj quiaj
  Atquiaj taton ngondom meongoj.
ayeyiw nej tiüt, tasajüw nej: 8 Altigüy tajmiüc tiül najneaj iüt,

―Joyaj mimüm aquiiüb michiig tatang najneaj, tayac aóng. Tigüy


teamayambüw ic ―ajüw nej. taóng napateay, altigüy tayac wüx
33 Quiaj tasaj nejiw Teat Jesús:
  quiriw, altigüy tayac wüx xeyay
―¿Jane ipiüngan xemüm, jane aóng ―aj nejiw Teat Jesús.
ipiüngan xechiig? ―aj nejiw. 9 Andǘüban Teat Jesús tasaj nejiw:

34 Quiaj taxaing omal majaw leaw


  ―Netam menguiayiün, mexoman
alchetemoj quiaj niüng ajlüy nej, imeajtsan wüx leaw sandeac quiaj
tapiüng: ―aj nejiw.
―Icona ijlüyiün atnej xemüm,
xechiig. 35 Cos jangantanej sitiül

Cuane wüx amb apiüng aaga andeac
arang leaw andiüm Teat Dios, aag quiaj
ayaj sayaag ajlüy atnej xemüm, (Mt. 13:10‑17; Lc. 8:9‑10)
xechiig aton ―aw. 10 Wüxlango majlüyiw quiaj
xeyay nipilan, quiaj leawa tajlüyiw
Andeac andüy wüx nop nepiür niüng ajlüy Teat Jesús maquiüjpüw
(Mt. 13:1‑9; Lc. 8:4‑8) ajcüwa gajpiüp (12) minipilan nej,

4 Noic nüt Teat Jesús tamelich


aquiaach nipilan mbeay
nadam yow Galilea. Cos canchiütoj
tatüniw manguiayiw nej cuane
wüx amb apiüng aaga andeac quiaj.
11 Quiaj Teat Jesús tasaj nejiw:

niüng ajlüy nej xeyay nipilan; áag ―Icona tenguial meajndiün mejawan
Teat Jesús tajmel tiül yow, tajtep leawa nomb ngo majüiquicharan,
tiül nop müx chetem. Meáwan nguineay alndom majmelaran tiül
nipilan tacüliw wüx iüt mbeay yow. minipilan Teat Dios. Pero pálwüx
2 Ndoj quiaj tasaj nejiw acas poch
  nipilan ngome apmasoiquiw aleáingan.
ngome aleáingan, tandeac andüy 12 Atquiaj sarang para majawǘwan,

wüx cuajantanej maquiaach nejiw. manguiayíwan, pero naleaing ngome


Tapiüng: apmajawüw cuane wüx amb apiüng.
3 ―Inguiayiün leawa sanandeac:
  Cos sitiül apmajawüw, alndom
Tajlüy nop naxey tamb apiür. 4 Wüx   mayariw, maw asoetiw nejiw ―aj
teamawiich osaab soex, quiaj nejiw Teat Jesús.
tajmiüc tigüy mbeay tiiüd. Condom
tajngotoj a quiec, tüetiw. 5 Altigüy  
Cuane wüx amb apiüng wüx nepiür
tajmiüc tiül piedra niüng ngo (Mt. 13:18‑23; Lc. 8:11‑15)
majlüy xeyay iüt. Tajntsop najen 13 Condom
Teat Jesús tatün
cos ngo majlüy xeyay iüt. 6 Wüx   manguiay nejiw:
tajntsop nüt terraar, quiaj tambel ―¿Ngo mejawana cuane wüx
nej. Cos ngo majiür mioxiich nej, amb apiüng leawa sandeac quiaja?
quiaj tawaag a nine soex quiaj. ¿Nguineay apmejawan meáwan
7 Altigüy tajmiüc tiül sats. Wüx
  leawa sanandeaca? ―aj nejiw.
SAN MARCOS 4 80

14 Quiaj tapiüng: ―Sitiül aljane andiüm marraj


―Aaga nepiür quiaj apiüng wüx nop tiül iüm jondot apmapal omal
nendeac Mipoch Teat Dios. 15 Ajcüwa   noic candil tiül nop xor, tengwüy
osaab soex najmiücüw mbeay tiiüd, apmayac tiüt teoleaj mats,
aag ayaj nipilan leaw asoiquiw wüx ¿nguineay aprram tiül iüma? Cos
Mipoch Teat Dios. Ndoj manguiayiw, netam mayacüch cawüx, quiaj
andǘüban ajngot nimeech mawün apmarraj najneaj tiül iüm. 22 Atquiaj

wüx omeajtsüw nejiw aaga Mipoch sasaj icon, cos meáwan leaw ngo
Teat Dios leawa tanguiayiw. 16 Aton   majaraw nganüy, naleaing alinoic
ajlüy nipilan atnej aaga osaab soex nüt apmajaraw nguineay. Ngo
leawa tajmiüc tiül piedra. Cos wǘxan majlüy noic nanderac mexotüy
asoiquiw wüx Mipoch Teat Dios, apac nganüy leaw ngome apmajüic
omeajtsüw ayariw. 17 Naleaing nejiw,
  alinoic nüt ―aj nejiw.
cos ajlüyiw atnej aaga soex najntsop 23 Condom tapiüng:

tiül piedra, ngo majiür mioxiich nej; ―Meáwan icona lamenguiayiün


áag ngo maíüc. Cos wüx apmajlüy aaga poch cam, nganüy iyacan wüx
naél, majcüy majaw nejiw nipilan imeajtsan ―aw.
ajcan andüjpiw Mipoch Teat Dios, 24 Aton tasaj nejiw:

quiaj machiweaw omeajtsüw. 18 At   ―Iyacan wüx imeajtsan xepoch


aton almajlüy nipilan atnej aaga osaab leawa temenguiayiün, iyariün. Cos
soex napiürüch tiül sats. Aaga nipilan sitiül apmeyacan wüx imeajtsan
quiaj anguiayiw Mipoch Teat Dios. leawa lamenguiayiün, teamteáman
19 Pero xeyay amb wüx omeajtsüw
  apmeajndiün mejawan alquiriw.
leaw alndom maxomüw wüx aaga 25 Cos sitiül aljane apmayar xepoch,

iüt cam. Cos andiümüw majiürüw nej apmüünd manguiay altegüy.


xeyay tomiün, andiümdiümǘwan Pero sitiül ngo mayar xepoch,
cuajantanej. Meáwan aag ayaj üüch masey lamanguiay quiripite
nejiw ndrom omeajtsüw Mipoch Teat apndrom omeaats ―aj nejiw.
Dios; ngo müüch nejiw marangüw
leawa Teat Dios apiüng. 20 Aton altiül

Andeac andüy wüx
nipilan leaw anguiayiw Mipoch Teat nguineay atang a soex
Dios, ayariw mipoch nej, ayacüw wüx 26 Condom Teat Jesús tapiüng:
omeajtsüw. Nejiw ajlüyiw atnej aaga ―Sanasaj icon nguineay arang
osaab soex napiürüch tiül najneaj iüt wüx micambaj nej Teat Dios.
cos teongoj. Tegüy taóng napateay, Cos ajlüy atnej arang osaab
altegüy tayac wüx quiriw, altegüy soex lapiürüch. 27 Quiaj aaga

tayac wüx xeyay aóng ―aw Teat nepiür apmaxood mameay, ndoj
Jesús. apmapac. Atquiaj apmamong acas
nüt acas ongwiiüts. Aaga osaab
Tandeac andüy wüx ran soex napiürüch quiaj apmajntsop,
(Lc. 8:16‑18) masey aaga nepiür quiaj ngondom
21 Condom tandeac alinoic tasaj majaw nguineay teajntsop,
nejiw: nguineay teatang. 28 Cos aaga iüt

81 SAN MARCOS 4​, ​5

teamatangüch aaga soex quiaj. 36 Tacueatíwanquiaj meáwan


Apmawün mbas onic nej, ndoj nipilan. Quiaj tambüw nejíwan
apmaól, ndoj quiaj apmatang osaab quiaj maquiüjpüw Teat Jesús amb
nej. 29 Condom wüx latang, quiaj
  tiül aaga müx alchetem tiül. Aton
apmandojquich cos lamatüch a nüt tambüw alacas müx maquiüjpüw
xaijnguiam matajtüch ―aj nejiw nejiw. 37 Wüx aleambüw tiül

Teat Jesús. najal, quiaj taw noic napac iünd,


tayac nadamdam omal yow
Andeac andüy wüx osaab mostaza anmachaachaach tiül müx, tenguial
(Mt. 13:31‑32; Lc. 13:18‑19) chipiow a müx. 38 Teat Jesús al wil

30 Aton tasaj nejiw Teat Jesús: müx almameay, ayac aliig omal.
―¿Nguineay alndom nasaj icon Quiaj tapacüjchiw tiül ameay,
cuane atnej ajlüy micambaj Teat tasajüw:
Dios, ngwüy cuane wüx alndom ―¡Teat! ¿Neol ngo mejaw, laliüc
nandeac mejawan? 31 Ajlüy atnej
  tsoyomoots tiüt? ¡Apmandeowaats!
noic nine osaab soex nenüt mostaza. ―ajüw.
Aag ayaj noic osaab soex leawa 39 Quiaj witiüt Teat Jesús, tasaj a

napiürüch xowüy minine. 32 Ndoj   iünd lombom, at a yow majlǘyan.


apiürüch, apmajntsop, apmarang Quiaj lombot a iünd, at a yow
noic najal oleaj soex, alwüx ajal tajlǘyan.
oleaj tiül meáwan soex. Apmayac 40 Condom tasaj nejiw:

nadam mipüüig nej niüng quiec ―¿Neol termbolana, neol ngome


alndom marangüw ombiümüw teyacan imeajtsan wüx leawa xique
nejiw maxojtüw ―aj nejiw. alndom naranga? ―aj nejiw.
41 Mbayatoj xeyay, tesajayej

Nguineay taquiaach Teat Jesús nejeyéjan quiaj, tapiüngüw:


(Mt. 13:34‑35) ―¿Cuaane nej aaga naxey cama?
33 Atquiaj taquiaach nejiw Teat ¿Nguineay alndom mayar nej
Jesús wüx Mipoch Teat Dios, ngome andeac a iünd at a yow? ―awüw.
aleáingan, leaw tayaag alndom
manguiayiw. 34 Ngo maquiaach

Nop naxey alwüx ombas nej nimeech
nicuajind aleáingan manguiayiw (Mt. 8:28‑34; Lc. 8:26‑39)
nipilan. Wüx laawüw quiaj nipilan,
quiaj tasaj minipilan nej cuane wüx
tandeac.
5 Condom Teat Jesús maquiiüb
minipilan nej tapeayiw
necamb aaga nadam yow quiaj,
tiül miiütüw monaw Gadara.
Teat Jesús talomboch iünd, at omal 2 Almawüw tiüt imiünüw tiül

yow müx, quiaj tapeay niüng ajlüy Teat


(Mt. 8:23‑27; Lc. 8:22‑25) Jesús nop naxey imiün tiül niüng
35 Aaga nüt quiaj wüx langwiiüts, amiüraad mondeow, alwüx ombas
quiaj tasaj minipilan nej: nej nimeech, üüch nej mechach
―Tabaats andüyiiüts necamb aaga 3 Aaga naxey quiaj acül tiül niüng

nadam yow cam ―aj nejiw. amiüraad mondeow. Nejinguind


SAN MARCOS 5 82

ngondom maóel nej, masey naag tajchiquiaw tiüt tajmiücüw tiül


galen. 4 Cos mbójan maoeliw owix
  aaga nadam yow quiaj, tsoyotoj tiüt,
nej oleaj nej naag galen. Nej ngo tandeowüw tiül yow.
mapiüng wüx, andooigndooig 14 Condom ajcüwa monjiür sow

miün, nómban acolot. Nejinguind quiaj, tambüw acuiürrüw masajüw


ngondom masap nej. 5 Aaga naxey
  nipilan tiül cambaj, tiül rünch aton.
quiaj, nüt ongwiiüts apaj tiül tiüc, Quiaj tambüw nipilan majawüw
at niüng amiüraad mondeow. Aton cuane najlüy.
achiüt ombas nej naag piedra. 15 Wüx tapeayiw niüng ajlüy Teat

6 Alíücan miünquiaj tajaw Teat


  Jesús, quiaj tajawüw aaga naxey
Jesús, tecuiür tamb mangoch, tajlüy wüx ombas nej xeyay nimeech
taquieel micos nej tiüt teombas alchetem quiaj, lamasooig apix
Teat Jesús. 7 Quiaj tendeac napac,
  nej, lamajiür mifis nej. Mbayatoj
tapiüng: xeyay majawüw. 16 Condom nipilan

―¿Cuane indiüm merang wüx leawa tajawüw aag ayaj, tapots


ximbas Teat Jesús? Ique Micual Teat mapiüngüw nguineay tawüw
Dios najlüy tiül cielo. Satün icueaj nimeech wüx ombas aaga naxey
wüx minüt Teat Dios, nde merang quiaj, nguineay tandeowüw tiül yow
wüx ximbas nicuajind ngo majneaj meáwan sow. 17 Ndoj tapots masajüw

―aw. Teat Jesús maw tiül miiütüw nejiw.


8 Atquiaj tapiüng cos Teat Jesús

18 Teat Jesús almajtep tiül müx,

lamasaj nej: laámb apmaw quiaj, quiaj aaga


―¡Ique nimeech, sasaj ic, iriow naxey tajlüy wüx ombas nej
wüx ombas a naxey cam, icueat! nimeech tatün ocueaj xeyay sitiül
―aw. alndom maquiiüb nej mamb. 19 Pero  

9 Ndoj Teat Jesús tatün manguiay:


  Teat Jesús tasaj nej:
―¿Cuane minüt? ―aj. ―Quiür ijtsor teat, isaj icualaats
Quiaj tapiüng: nguineay tejneaj. Isajüw meáwan
―Legión xenüt cos sajlüyiün xeyay aaga najneaj leaw Teat Dios
―aw. lamarang wüx imbas, nguineay
10 Quiaj tatün xeyay ocueaj Teat
  tajiür ic lasta ―aj.
Jesús nde mawün nejiw tiül aaga 20 Quiaj tamb a naxey mandeac,

iüt quiaj. 11 Tajlüy quiaj wüx nop


  masaj nipilan tiül meáwan
tiüc noic ajlüy xeyay sow, teaüetiw. cambaj tiül Decápolis. Tasaj nejiw
12 Ajcüwa nimeech tatüniw ocueaj
  nguineay tataag nej majneaj Teat
Teat Jesús, tapiüngüw: Jesús. Meáwan nipilan mbayatoj
―Iich xicon namban najmeliün manguiayiw.
tiül ajcüwa sow quiün ―awüw.
13 Quiaj Teat Jesús tasaj nejiw

Micual Jairo, at aaga najtaj nerreeg
mambüw. Tacueatiw a naxey apix Teat Jesús
quiaj, tajmeliw tiül sow. Ajcüwa (Mt. 9:18‑26; Lc. 8:40‑56)
sow ajlüyiw xeyay, atüch ijquiaw 21 Condom Teat Jesús tandilil
mil, tecuiürrüw ambüw wüx tiüc alinomb maquiiüb minipilan nej,
83 SAN MARCOS 5

ambüw tiül müx, andüyiw necamb 32 Teat Jesús tayamb tiül nipilan
aaga nadam yow quiaj. Almapeayiw majaw jane tarreeg nej. 33 Aaga

necamb, quiájan tacül Teat Jesús najtaj mbayat cos tajaw teamayamb
mbeay yow, cos tapeayiw niüng nej, tambeapmbeap nej. Pero cos
ajlüy nej xeyay nipilan. 22 Condom   tayaag lajneaj, quiaj tamb maquieel
tapeay quiaj nop naxey nenüt Jairo, micos nej tiüt teombas Teat Jesús,
nop natang nenajiüt tiül a sinagoga; tasaj nguineay tarang nej. 34 Quiaj

wüx tajaw Teat Jesús, quiaj taquieel tasaj nej Teat Jesús:
micos nej tiüt. 23 Tatün xeyay,
  ―Xecual, lerjneaj cos teyac
tapiüng: imeaats wüx xic. Nganüy quiür, ich
―Teat, xecual nüx laxeyay iün mapac imeaats, lerjneaj nómban ―
andeow, laliüc mandeow. Mac Teat, aj nej.
tabar meyac iwix wüx ombas nej 35 Teat Jesús tenguialeámban

para majneaj ―aw. andeac aweaag a najtaj, quiaj


24 Quiaj Teat Jesús tamb maquiiüb
  tapeayiw masajüw a Jairo, aaga
nej. Xeyay nipilan tandüjpiw, nenajiüt tiül sinagoga, tapiüngüw:
lacharrayej wüx ombas nej. 25 Tiül   ―Teat, micual landeow, icueat
a nipilan quiaj tajlüy nop najtaj mesajsaj aaga Teat Naxey quiaj
lamajiür gajpic (12) neat iün ―ajüw.
andeow, atsambiich nej miquiej 36 Naleaing Teat Jesús, masey

nej. 26 Lamamongoch xeyay wüx


  tanguiay andeacüw ajcüwa monxey
aaga monandeow quiaj. Masey quiaj, nej tasaj aaga nenajiüt:
lamong teombas xeyay mondüy, ―Nde mbayamear teat, iyac
lamandrooch meáwan leaw ajiür, imeaats wüx xique ―aj.
pero ngo mambeol nej nicuajind, 37 Ndoj ngome tüüch mambüw

teaxeyay marang nej. 27 Aaga najtaj


  maquiiüb nejiw meáwan minipilan
quiaj wüx tanguiay nguineay nej, áagan a Pedro maquiiüb Jacobo,
andeacüw wüx Teat Jesús, quiaj at a Juan michiig Jacobo taquiiüb
tamb matüch, amb wanopech Teat mamb. 38 Wüx tapeayiw aniüng

Jesús tarreeg apix nej. 28 Atquiaj


  aaga nenajiüt tiül sinagoga, Teat
tarang, cos lamapiüng tiül omeaats Jesús tajaw alquiaj xeyay nipilan
nej: “Sitiül narreeg masey apix teajiüntsüw napac, y altiül teapajüw.
nej, quiaj sanajneaj”. 29 Andǘüban

39 Wüx tajmel tiül iüm, quiaj tasaj

tayaag lajneaj, nómban lamong a nejiw:


monandeow quiaj. 30 Teat Jesús
  ―¿Neol tapots ijiüntsana?
tayaag nej lamataag majneaj aljane, Aaga nüx cam ngome landeow,
quiaj wantsat majaw tiül nipilan, almameay ―aj nejiw Teat Jesús.
tatün manguiay: 40 Quiaj titsojow nej, cos ajawüw

―¿Jane tarreeg sapixe? ―aw. naleaing landeow a nüx quiaj.


31 Quiaj minipilan nej tasajüw nej:
  Condom Teat Jesús tawün nejiw
―¿Neol ngo mejaw Teat, xeyay tiül iüm, taquiiüb áagan miteat
nipilan teamatechtechiw ic? Neol nej mimüm nej a nüx, at leaw
tepiüng: “¿Jane tarreeg xic?” ―ajüw. almaquiüjpüw nej. Tajmeliw
SAN MARCOS 5​, ​6 84

matüchiw niüng ajlüy a nüx. ngo mandiüram. Átan acualaats nej,


41 Quiaj Teat Jesús tasap owix a nüx, micoj nej, michiig nej, ngo mayariw
tasaj wüx ombeayiw nejiw: nej andeac ―aj nejiw.
―Talita cumi ―aj. Aag ayaj amb 5 Tiül a cambaj quiaj ngome

apiüng: Xecual sasaj ic, witiür. tarang nadam ateócan. Áagan acas
42 Quiaj witiüt a nüx, tajüy.
  moniün andeow tataag majneaj,
Meáwan nipilan xeyay mbayatoj tayac owix wüx nejiw. 6 Nej ayaag

majawüw. Aaga nüx quiaj lamajiür xeyay ngo majneaj cos ngo mayariw
gajpic (12) mineat nej. 43 Condom
  nej andeac. Ndoj taw quiaj, tamb
Teat Jesús tasaj nejiw nde andüy tiül namix nine cambaj
mandeacüw manguiayaran leawa quiájan, maquiaach.
tarang. Tasaj nejiw aton mayambüw
üet a nüx quiaj. Teat Jesús tüüch mambüw
mandeacüw wüx nej
Teat Jesús ngo mandiüram tiül (Mt. 10:5‑15; Lc. 9:1‑6)
Nazaret 7 Condom quiaj tapaj miünüw
(Mt. 13:53‑58; Lc. 4:16‑30) niüng ajlüy nej ajcüwa gajpiüp

6 Condom Teat Jesús taw


quiaj, tandilil alinomb andüy
tiül miíüt nej, minipilan nej aton
(12) minipilan nej. Quiaj tapots
masaj nejiw mambüw ijpüwpüw.
Aton tüüch nejiw ndoj ombasüw
tandüjpiw nej. 2 Wüx tatüch a nüt
  matajcüw majneaj nipilan alwüx
axoodaran, quiaj tapots aquiaach ombasüw nimeech. 8 At aton tasaj

tiül a sinagoga. Xeyay nipilan wüx nejiw nde majoyiw nicuajind tiül
tanguiayiw andeac nej mbayatoj. tiiüd. Alndom majoyiw áagan
Tapiüngüw: notsnots angotoj, mambeol nejiw.
―¿Nguiaane tequiajchay aaga Ngondom majoyiw nchiiüts, pemb,
naxey quiaja? ¿Nguineay tendüye? nüeteran; aton tomiün ngondom
¿Nguineay ndot ombas marang majoyiw. 9 Netam masoijquiw

cuajantanej ateócan? 3 ¿Neol


  napüic, pero ngondom majoyiw
ngome nop icoots aaga naxey ijquiaw najal camix. 10 Aton tasaj

quiaja? ¿Ngome nej nerang xiül, nejiw:


micual nej María? Aton alningüy ―Wüx apmepeayiün tiül noic
tiül micambajaats acüliw michiig cambaj, apmexojtan quiaj tíülan
nej Jacobo, José, Judas, Simón, at noic nden. Nde membiülüjchiün
michiig monüx nej aton aliw ningüy niüng ixojtan. Apmeriowan quiaj
―awüw. wüx apmeamban tiül alinoic
Taton ngome tandiümüw mayariw cambaj. 11 Sitiül noic cambaj ngo

andeac nej. 4 Quiaj Teat Jesús tasaj


  mangochiw icon, ngo mandiümüw
nejiw: manguiayiw indeacan, icueatiün,
―Xique samongoch atnej iriowan quiaj. Wüx apmeriowan
amongoch nop nendeac andeac quiaj, itajtan minajndot ileajiün
Teat Dios cos ayarich andeac nej majüic nejiw ngo majneaj arangüw
nguiajantanej, áagan tiül miíüt nej cos ngo müjchiw icon mendeacan
85 SAN MARCOS 6

quiaj xepoch. Naleaing sasaj icon, ―Ngwüy, aag ayaj sapiüng Juan,
alinoic nüt wüx Teat Dios apmajaw aaga tüjchiüs mamb ndojquiüm
wüx asoeteran, nejiw xeyay ngo onic nej, nganüy lapac tiül
majneaj apmamongochiw cos mondeow ―aw a Herodes.
ngo mandiümüw manguiayiw 17 Atquiaj tapiüng Herodes cos

indeacan. Alwüx apmamongochiw, alwüx omeaats leawa tarang, cos


ngo matnej leaw apmamongochiw nej tüüch mamb ndeaam a Juan,
nipilan tandeowüw nomb, ajcüwa majmel tiül manchiüc, naoelich
monaw tiül cambaj Sodoma naag galen. Aag ayaj tarang
maquiiüb Gomorra ―aj nejiw Teat Herodes cos atquiaj tandiüm
Jesús. minajtaj nej nenüt Herodías. Aaga
12 Quiaj tawüw ajcüwa gajpiüp
  Herodías quiaj mintaj Felipe,
minipilan nej, tambüw masajüw michiig Herodes, nganüy Herodes
nipilan leaam omeajtsüw wüx lamaquiiüb. 18 Cos Juan wüx aliün

aaga ngo majneaj teamarangüw, mapac tasaj Herodes:


macueatiw. ―Ngo majneaj mequiiüb mintaj
13 At aton wüx minüt Teat Jesús
  michiig ―aj.
tatajcüw majneaj nipilan alwüx 19 Quiaj Herodías xeyay tajcüy

ombasüw nimeech, üüch nejiw majaw a Juan. Tandiüm mambiy;


michachiw. At tajendiw aceite pero ngome taxom nguineay
wüx omal moniün andeow, quiaj marang. 20 Cos Herodes lamajaw

tajneajiw. Juan arang leaw andiüm Teat


Dios, aton andeac leaw naleaing,
Tambiyaw a Juan Bautista pares tembol mandüy, ngo müüch
(Mt. 14:1‑12; Lc. 9:7‑9) a Herodías marang ngo majneaj
14 Condom aaga rey Herodes wüx ombas a Juan. Herodes
tanguiay nguineay teamarang masey ngo maxom omeaats wüx
Teat Jesús, cos meáwan nipilan leaw tandeac a Juan, nej xeyay
teamandeacüw wüx nej. Quiaj tandiüm manguiay. 21 Noic nüt wüx

Herodes tapiüng: Herodes tarang noic nangos nüt


―¿Ngwüy naleaingue, Juan, ajcan lamatüch alinoic mineat nej,
aaga neech yow nipilan lapac tiül quiaj aaga najtaj Herodías taxom
mondeowa? ¿Pares ndot ombas nguineay marang. Cos Herodes
marang xeyay cuajantanej ateócan tapaj meáwan monajiüt, at nipilan
aaga naxey quiaja? ―aw. monjiür tomiün tiül aaga iüt Galilea,
15 Altiül tapiüngüw:
  marang noic nadam nangos nüt.
―Ngwüy, aag ayaj mixejchiiüts 22 Quiaj tamb nop nüx, micual aaga

Elías, awüw. Altiül tapiüngüw: Aag najtaj Herodías, tajmel niüng ajlüy
ayaj alinop nendeac andeac Teat monet mejiüng. Herodes y leaw
Dios tajlüy tanomb ―awüw. aliw quiaj tandiümüw majawüw
16 Pero wüx Herodes tanguiay
  ajiüng a nüx quiaj. Condom a rey
aaga andeacüw quiaj, tapiüng: Herodes tasaj a nüx:
SAN MARCOS 6 86

―Itün xicueaj leaw indiüm, xique tapots masajüw Teat Jesús nguineay
sanüüch ic ―aj. tarangüw, nguineay taquiajchiw
23 Nej tapaj minüt dios mapiüng
  nipilan. 31 Quiaj tasaj nejiw Teat

naleaing apmüüch, ngo mawaiich, Jesús:


tapiüng: ―Nganüy macaron, tabaats
―Cuajantanej apmetün, xique maxojtaats quiripite niüng ngo
sanüüch ic, masey pinawan leaw majlüy nipilan ―aj nejiw.
alnajiür ―aw a Herodes. Cos xeyay nipilan tenguial
24 Quiaj taw a nüx, tamb matün
  apeayiw quiaj niüng ajlüy nej,
manguiay mimüm nej. Tasaj: pálwüx teawüw. Ngo müjchiw
―Müm, ¿cuane indiüm mejaw nejiw matüch metiw. 32 Ndoj quiaj

natüna? ―aj. tajtepiw tiül nop müx, tambüw


Quiaj mimüm nej tapiüng: nejíwan quiaj, andüyiw niüng
―Itün omal aaga Juan, áag neech ngo majlüy nipilan. 33 Pero xeyay

yow nipilan ―aj. nipilan tajawüw nejiw ambüw,


25 Andilílan tiüt a nüx, tamb
  aton tajawüw jane nejiw; quiaj
andüy niüng ajlüy Herodes, tapiüng: tambüw acuiürrüw imiünüw
―Teat, sandiüm nganüy nganüy tiül micambajüw nejiw. Ombas
meaach xic omal aaga Juan amb mapeayiw quiaj, teoj mapeay Teat
tiül noic polat ―aj. Jesús. 34 Wüx Teat Jesús taw tiüt

26 Quiaj Herodes tamix omeaats


  imiün tiül müx maquiiüb minipilan
xeyay; pero cos nej lamapaj minüt nej, tajaw xeyay nipilan teamacüliw
dios, aton tandeac manguiayiw nej. Quiaj tajmiüc omal omeaats,
nipilan. Nganüy netam marang, cos tajaw ajlüyiw atnej tigüy
müüch leaw atün a nüx quiaj. najcueat sap, ngo majlüy wüx nejiür
27 Najénan tüüch mamb nop soldado,
  nejiw. Quiaj tapots maquiaach
tasaj mandooig onic a Juan majamiün nejiw xeyay cuajantanej. 35 Wüx

omal. 28 Quiaj tamb a soldado majaw


  langwiiüts laliüc majmel nüt, quiaj
tiül manchiüc mandooig onic a Juan. minipilan nej tambüw masajüw nej:
Condom tajoy omal a Juan amb tiül ―Teat, langwiiüts ¿nguineay
noic polat, tüüch a nüx. Quiaj a nüx apmarangaats? Cos nejinguind ngo
tamb müüch mimüm nej. macül ningüy. 36 Isajüw mambüw

29 Wüx minipilan Juan tanguiayiw


  tiül cambaj y tiül rünch mangalüw
nej landeow, quiaj tambüw üetiw, cos ngo majiürüw üetiw
maxainguiw, tajoyiw mamiütüw. nejiw ―ajüw nej.
Atquiaj tarang Herodes wüx tambiy 37 Quiaj Teat Jesús tasaj nejiw:

aaga Juan. ―Icona iyamban üetiw ―aj nejiw.


Quiaj tapiüngüw:
Teat Jesús tüüch üetiw acoquiaw mil ―¿Teat, nguineaye? ¿Ngwüy
monxey sanamban nangalan ijquiaw acoic
(Mt. 14:13‑21; Lc. 9:10‑17; Jn. 6:1‑14) miow (200) denario pan müjchiiüts
30 Condom wüx tapeayiw ajcüwa müetiwe? ―awüw.
gajpiüp (12) monamb ijpüwpüw, 38 Teat Jesús tasaj nejiw:

87 SAN MARCOS 6

―Quiüran ijawan cas pan ijiüran iüt. 48 Nej tajaw laǘmb apacüw

ningüy ―aj nejiw. majombüw a yow majüyichaw a


Wüx tajawüw cas pan ajlüy, quiaj müx, cos angochiw a iünd. Wüx
tasajüw nej: landüy wüx arraw, quiaj Teat
―Ajlüy acoquiaw pan alijpüw cüet Jesús tamb matüch nejiw, ajüy
―ajüw. amb teomal yow. Tarang atnej
39 Quiaj Teat Jesús tasaj nejiw
  apmamóngan. 49 Wüx tajawüw

masajüw nipilan chetemoj noicnoic nop najüy amb teomal yow, quiaj
ajlüy tiül nine nateaic soex. 40 Quiaj   tepajüw:
chetetoj; al tiül atüch coic miow ―¡Aag ayaj nembolooch! ―awüw.
(100), al tiül ic miow gajpowüw 50 Meáwan nejiw tajawüw, xeyay

(50) noicnoic ajlüy. 41 Condom Teat


  mbayatoj. Quiaj Teat Jesús tasaj
Jesús taxaing aaga acoquiaw pan nejiw:
al ijpüw cüet. Taxaing omal majaw ―Nde mbayameron, ich mapac
cawüx, tüüch gracias Teat Dios. imeajtsan cos xique, ngome aljane
Condom wüx tambaag aaga pan ―aj nejiw.
texeyay. Quiaj tüüch minipilan nej 51 Condom tajtep tiül müx

majineaw müjchiw meáwan nipilan. maquiiüb nejiw; quiaj lomboj a


At aaga ijpüw cüet aton tambaag iünd. Mbayatoj majawüw, ndoj
müüch nejiw majineaw. 42 Condom   tapac omeajtsüw 52 Nejiw nganaw

tatüch müetiw meáwan nipilan majawüw nguineay tarang wüx


paxiünüy üetiw. 43 Wüx landoj,
  tüüch mexeyay a pan, aliün mapac
quiaj taxainguiw leawa minaw a omalüw.
pan, at a cüet, chipiüt gajpiüp (12)
nchep. 44 Ajcüwa tetiw quiaj atüch

Teat Jesús tüüch majneaj moniün
acoquiaw mil monxey. andeow tiül Genesaret
(Mt. 14:34‑36)
Teat Jesús tajüy teomal yow 53 Tapeayiw necamb a yow tiül
(Mt. 14:22‑27; Jn. 6:16‑21) iüt Genesaret. Quiaj tawüw tiüt,
45 QuiajTeat Jesús tasaj minipilan taoeliw mimüxiw nejiw mbeay yow.
nej majtepiw tiül müx mamongoj 54 Wǘxan tajtepiw wüx iüt, quiaj

andüyiw necamb a nadam yow nipilan tajawüw nejay Teat Jesús


quiaj. Tasaj nejiw mambüw ombas napeay. 55 Condom quiaj tambüw

nejiw mandüyiw tiül cambaj acuiürrüw masajüw meáwan


Betsaida. Cos nej apmacül quiaj nipilan tiül aaga iüt quiaj. Quiaj
leawa ümb majtsor nipilan, quiaj tapots apeayiw nipilan maquiüjpüw
apmaw quiaj. 46 Wüx laǘmb majtsor
  miün moniün andeow amb wüx
nipilan, quiaj tamb andüy wüx nop mats, andüy niüng tanguiayiw
tiüc mataag orar, mandeac aweaag alquiaj Teat Jesús. 56 Nguiajantanej

Teat Dios. 47 Wüx lapojniow, aaga


  leaw niüng tamb, masey tiül
müx namb lamatüch pinawan cambaj, masey tiül rünch, tacüliw
aaga nadam yow quiaj, nganüy nej xeyay nipilan. Tayacüw
Teat Jesús néjan quiaj aliün wüx ajcüwa moniün andeow mbeay
SAN MARCOS 6​, ​7 88

plas pinawan cambaj, at tiül tiiüd tarang Isaías tiül minawiig nej aaga
aton. Tatüniw xeyay ocueaj Teat poch niüng Teat Dios tapiüng:
Jesús sitiül alndom ajcüwa moniün Ajcüwa nipilan quiaj
andeow masambüw nej masey apix apiüngǘwan ayariw sandeac,
nej. Meáwan leaw tasambüw nej ngome con omeajtsüw,
tajneajiw nómban. ombeayíwan.
7 Ngo membeat marangüw atnej
Leaw üüch majiür nisoet nipilan arangüw xic casa,
(Mt. 15:1‑20) cos meáwan leaw aquiajchiw,

7 Noic nüt acas fariseos


tambüw majawüw Teat Jesús,
maquiüjpüw ajcüwa mondüy

aag ayaj mipochíwan nejiw.
8 Pero icona landroj imeajtsan leaw

Teat Dios apiüng netam merangan,


wüx aaga poch tüünd Moisés, cos tenguial ipacan wüx leaw ngo
napeayiw imiünüw Jerusalén. metam, leaw mixejchiün tarangüw.
2 Quiaj tajawüw altiül minipilan
  Atnej wüx ijantsan ajcüwa xar, tas,
Teat Jesús teaüetiw; pero ngo at teamendüjpiün cuajantanej leawa
marangüw atnej ajlüyay marangüw tayacüw mixejchiün, aj nejiw Teat
meáwan nipilan judío wüx ajantsüw Jesús.
owixaw. Áag tandeacndeacüw ngo 9 Tasaj nejiw aton:

majneaj wüx ombasüw nejiw. 3 (Cos   ―Icona tewüniün ninguiün


ajcüwa fariseos at meáwan judíos meáwan leawa tasaj icon Teat Dios
ajlüyayej wüx marangüw atnej merangan, cas tendüjpiün opech
arangüw mixejchiw nejiw, cos leawa tayacüw mixejchiün. 10 Teat

ngo metiw sitiül ngo majantsüw Moisés tarang tiül minawiig nej,
owixaw nejiw xeyay atnej apiüngüw tapiüng: “Iyar andeacüw miteat,
netam. 4 Wüx nejiw apeayiw ajüyiw
  mimüm, indiümüw”, aw. Aton
tiül plas angalayej, ngondom tapiüng: “Jane apmapaiich mandeac
müetiw nicuajind sitiül ngo ngo majneaj wüx ombas miteat
majantsüw owixaw atnej apiüngüw nej, mimüm nej, ich mambiyaran”,
netam marangüw. Aton ajiürüw aw a Moisés. 11 Pero icona xeyay

palpálwüx arangüw wüx ajantsüw ngo majneaj irangan, cos ipiüngan


inganeowayej, xar iüt, xar manchiüc, aljane alndom masaj miteat nej,
at mimatsüw nejiw aton.) 5 Quiaj
  mimüm nej, mapiüng: “Leawa
ajcüwa fariseos at mondüy wüx alnajiür langondom nüüch icon,
aaga poch tüünd Moisés, tatüniw cos aag ayaj Corbán”. (Amb apiüng
manguiayiw Teat Jesús. Tasajüw: meáwan leaw ajiür lamüüch
―¿Neol minipilan ngo mandüjpiw Teat Dios.) 12 Wüx apmapiüng

leaw tarangüw mixejchiiütsa? ¿Neol aag ayaj, quiaj lango metam


ngo majantsüw owixaw wüx üetiw mambeol miteat nej mimüm nej
atnej ajlüyay marangaatsa? ―ajüw. cos icona iquiajchiün ombeay.
6 Quiaj Teat Jesús tasaj nejiw:

13 Wüx irangan aag ayaj, quiaj

―Icona monwaiich, iwüyayon temewüniün ninguiün Mipoch Teat


wüx irangan najneaj, naleaing Dios, teyacan ingow leawa tayacüw
89 SAN MARCOS 7

mixejchiün marangüch. Ajlüy xeyay minaxeyiw nejiw, at altiül monench


cuajantanej atnej aag ayaj leaw ajlüyiw maquiüjpüw monüx, átan
icona teyacan marangüch ―aj monüx maquiüjpüw monench, at
nejiw Teat Jesús. monbiy nipilan aton. 22 At ajlüy

14 Quiaj Teat Jesús tapaj nipilan


  moneed, ajlüy reech, ajlüy monrang
alinomb masaj: xeyay ngo majneaj, at monwaiich,
―Inguiayiün, iyacan wüx ajlüy monjüyjüy, ajlüy mondiüm
imeajtsan leaw sanasaj icon. ocueaj alinop. Aton ajlüy monpaiich,
15 Cuajantanej leaw alndom
  monrangrangüy, ajlüy nerangrang
müeteran, manganeowaran ngo michach. 23 Meáwan aaga ngo

müüch nop majiür nisoet; pero majneaj arangüch quiaj, imiün tiül
leawa alwüx omeaats mandeac omeaatsaran. Aag ayaj mbich üüch
mbich alndom mayac nej asoet. majiüraran nisoet ―aw Teat Jesús.
16 Jane andiüm manguiay, ich

manguiay mayac wüx omeaats ―aj Nop najtaj ngome micual iüt tayar
nejiw Teat Jesús. andeac Teat Jesús
17 Condom wüx Teat Jesús taw

(Mt. 15:21‑28)
niüng ajlüy meáwan nipilan, quiaj 24 Condom Teat Jesús taw quiaj
tajmel tiül iüm. Ndoj minipilan nej tamb andüy niüng ajlüy cambaj
quiaj tapots matüniw manguiayiw Tiro y Sidón. Tandüy tiül noic
nej, tasajüw: naniüngaran, maxood quiaj, cos nej
―¿Cuane wüx tendeac aaga les ngo mandiüm majawüw nej nipilan.
ndot mendeac quiaja? ―ajüw nej. Pero naleaing ngondom mexotüy.
18 Quiaj tasaj nejiw:

25 Nop najtaj najénan tanguiay Teat

―¿Neol, ata icona aton ngo Jesús lapeay quiaj. Aaga najtaj
mejawan leawa tandeacas? ¿Neol quiaj ajiür nop micual nej nüx,
ngo mejawana, meáwan leaw alwüx ombas nej nimeech, üüch
alndom müeteran ngo müüch nej michach. Quiaj tamb maquieel
majiür nisoet nipilan? 19 Cos
  micos nej tiüt teombas Teat Jesús.
nüeteran andǘyan teomeaatsaran 26 Aaga najtaj quiaj ngome micual

apmamb, ndoj apmaw. Aaga iüt Israel, nej nop sirofeniciana.


nüeteran quiaj ngo müüch majiür Nej tatün xeyay ocueaj Teat Jesús
nisoet nipilan ―aj nejiw Teat Jesús. mamb mawün nimeech wüx ombas
Nej tandeac wüx aag ayaj micual nej. 27 Quiaj Teat Jesús tasaj

majüiquich meáwan cuajantanej nej:


nüeteran alndom müeteran, ngome ―Icül, cos ombas netam metiw
nisoet. 20 Aton tapiüng:
  nacualaran, cos ngo majneaj majnot
―Leawa nop apmandeac wüx üetiw nejiw majlos müjndiw a
omeaats, mbich aag ayaj alndom namix nine pet müetiw ―aj nej.
müüch nej majiür nisoet. 21 Cos

28 Aaga najtaj tasaj nej:

imiün wüx omeaatsaran aw leaw ―Teat, naleaing aag ipiüng


ngo majneaj arangüch. Áag altiül quiaj, masey ombas apmetiw a
nipilan ajiürüw minajtajüw nejiw, nacualaran, pero aton nine pet
SAN MARCOS 7​, ​8 90

alndom mamilmil leawa najmiüc ―Nej arang cuajantanej najneaj,


tiüt minaw üet nacualaran ―aj nej. cos üüch manguiay nelaag nipilan,
29 Quiaj tasaj nej Teat Jesús:
  at üüch mendeac jane ngondom
―Xecual, najneajay indeac quiaj. mendeac ―awüw.
Nganüy quiür ijaw micual, cos
lanüüch majneaj, lamacueat nej Teat Jesús tüüch üetiw apiquiw mil
nimeech ―aj nej. nipilan
30 Naleaing tasoic, cos wüx tapeay (Mt. 15:32‑39)

8

aniüng nej, quiaj tajaw micual Tiül aaga nüt quiaj, canchiütoj
nej alpiiüm wüx mats, lajneaj, xeyay nipilan niüng ajlüy
lamacueat nej nimeech. nej. Wüx tind üetiw ngo majiürüw
cuane apmüetiw. Quiaj Teat Jesús
Teat Jesús tüüch majneaj tapaj minipilan nej, tasaj:
nop nelaag, nejew 2 ―Sajiürüw lasta ajcüwa nipilan

31 Condom Teat Jesús taw quiaj quiaj, cos lamajiür er nüt ajlüyiw
tiül miíüt monaw Tiro, tamong amb ningüy maquiüjpaats, lango
tiül Sidón, at tamong amb tiül miíüt majiürüw üetiw. 3 Sitiül sanasajüw

Decápolis, tatüch mbeay aaga nadam majtsoriw wǘxan nganaw metiw,


yow Galilea. 32 Taquiiübaran mamb
  ngondom maiücüw, apmajmiücüw
quiaj majaw nej Teat Jesús nop naxey tiül tiiüd cos altiül imiünüw
nelaag, aton ngondom mendeac. miünquiaj ―aj nejiw Teat Jesús.
Quiaj tatüniw ocueaj Teat Jesús 4 Quiaj tasajüw nej minipilan nej:

sitiül alndom mayac owix wüx aaga ―¿Nguineay alndom maxoram


naxey quiaj müüch majneaj. 33 Quiaj
  cuane apmüetiw ningüy tiül a
Teat Jesús tawün ninguiün quiriw wajchiüc cam? Cos ngo macüleran
aaga naxey quiaj nejeweáagan quiaj. ningüy ―ajüw.
Condom Teat Jesús taxec micual 5 Quiaj Teat Jesús tatün manguiay

owix nej teolaag a naxey quiaj, ndoj nejiw:


tateonts onts ombeay nej cas tarreeg ―¿Cas pan aliün mejiürana? ―aj
oniw a naxey quiaj. 34 Condom quiaj
  nejiw.
taxaing omal majaw andüy cawüx, Nejiw tapiüngüw:
tawün miíünd nej, tapiüng: ―Alíünan ayaíw pan ―awüw.
―¡Efata! ―aw. Aaga poch quiaj 6 Quiaj tasaj ajcüwa nipilan

amb apiüng: ¡Lejquiar! chetemoj tiüt, taxaing aaga ayaíw


35 Quiaj lejquiat olaag a naxey y
  pan quiaj. Tüüch gracias Teat
oniw nej taley, lajneaj. Quiaj tajneaj Dios, cas tambaag a pan, tüüch
mendeac. 36 Ndoj tasaj nejiw Teat
  minipilan nej majineaw. 7 At aliün

Jesús nde masajüw nejinguind. majiürüw acas nine cüet aton. Quiaj
Pero masey atquiaj tasoiquiw, Teat Jesús tüüch gracias Teat Dios
nejiw xeyay tandeacndeacüw wüx. alinomb. Condom tüüch nejiw
37 Mbayajow wüx, xeyay tapac
  majineaw. 8 Meáwan nipilan tetiw

omeajtsüw majawüw leaw Teat paxiün. Wüx landoj üetiw, quiaj


Jesús tarang, tapiüngüw: taxainguiw chipiüt ayaíw nchep
91 SAN MARCOS 8

minaw üetiw. 9 Ajcüwa monet


  ―¿Neol tandeac atquiaja? ¿Ngwüy
quiaj tatüch maseyme apiquiw mil ajcan ngo majamiünaats pana?
nipilan. Wüx landoj üetiw, quiaj ―awüw.
Teat Jesús tüüch nejiw majtsoriw. 17 Teat Jesús tajaw cuane

10 Condom nej tajtep tiül müx


  teamandeacüw. Quiaj tasaj nejiw:
maquiiüb minipilan nej. Tambüw ―¿Neol tapots indeacndeacan wüx
andüyiw tiül iüt Dalmanuta. pana? ¿Neol nganaw mejawana,
meyacan wüx imeajtsana? ¿Aliün
Fariseos atüniw nadam ateócan palam imalana? 18 ¿Neol ngome

(Mt. 16:1‑4; Lc. 12:54‑56) tejawan con iniüjcan? ¿Neol ngome


11 Wüx tapeayiw quiaj, altiül tenguiayiün con ilajcan? ¿Neol
fariseos tambüw majawüw nej, ngo leaam imeajtsan? 19 Jow, wüx

tasajsajüw cuajantanej, majawüw tajineas acoquiaw pan müetiw


cuane apmapiüng. Tasajüw: acoquiaw mil monxey, jow leaw
―Irang noic nadam ateócan tenaw, ¿cas nchep techipichana? ―
najawan, quiaj alndom napiüngan aj nejiw Teat Jesús.
naleaing Teat Dios najlüy tiül cielo Quiaj tapiüngüw:
teamambeol ic ―ajüw. ―Gajpiüp (12) nchep ―awüw.
12 Quiaj Teat Jesús tamix omeaats,

20 Condom tandüy wüx matün

tawün miíünd nej, tapiüng: manguiay, tapiüng:


―¿Cuane nerang icon? ¿Neol ―Jow wüx tajineas ayaíw pan
tendiüman mejawan nadam müetiw apiquiw mil nipilan, leawa
ateócan? Naleaing sasaj icon tenaw, ¿cas nchep texainguiüna? ―
ngome sanarang nicuajind ateócan aj nejiw Teat Jesús.
mejawan ―aw Teat Jesús. Quiaj tapiüngüw:
13 Condom quiaj taw niüng ajlüyiw
  ―Ayaíw nchep ―awüw.
a nipilan quiaj maquiiüb minipilan 21 Quiaj Teat Jesús tapiüng:

nej, tajtepiw tiül müx, tambüw ―¿Neol nganaw mejawana jane


tandüyiw necamb a nadam yow. xic? ―aw.

Leaw aquiajchiw fariseos Teat Jesús tüüch ram oniiüg


(Mt. 16:5‑12) nop naw Betsaida
14 Minipilan nej ngo leaam 22 Wüx tapeayiw tiül cambaj
omeajtsüw majoyiw üetiw nejiw, Betsaida, quiaj acas nipilan
áagan noic pan tajiürüw tiül müx. taquiüjpüw mamb niüng ajlüy Teat
15 Quiaj tasaj nejiw Teat Jesús:
  Jesús nop naxey nesomb. Tasajüw
―Inguiayiün sanasaj icon. Netam nej mayac owix nej wüx a naxey
mejawan wüx leaw irangan. Nde quiaj para majneaj. 23 Quiaj Teat

meyariün andeacüw Fariseos, at Jesús tasap owix a nesomb quiaj,


andeac Herodes. Cos aag ayaj arang tanetet owix maquiiüb mamb andüy
atnej arang levadura ―aj nejiw. mbeay cambaj. Ndoj tajendjend
16 Quiaj minipilan nej tandeacüw
  wüx oniiüg a naxey quiaj aonts
nejeyéjan quiaj, tapiüngüw: ombeay nej, tayac owix nej wüx a
SAN MARCOS 8 92

naxey quiaj. Cas tatün manguiay


sitiül larraw oniiüg lamaxom Teat Jesús tapiüng apmambiyaw nej
majaw quiripite. 24 Aaga nesomb

(Mt. 16:21‑28; Lc. 9:22‑27)
quiaj taxaing omal, tapiüng: 31 Condom quiaj tapots masaj
―Nganüy saxom najaw quiripite, nejiw, tapiüng aaga Teat Naxey
sajaw nipilan atnej xiül, pero nejiw netam mamongoch xeyay ngo
teajüyiw ―aj nej. majneaj. Ngome apmayariw nej
25 Condom Teat Jesús tayac owix
  andeac montangtang monajiüt, at
nej alinomb wüx oniiüg a naxey montangtang miteaats, at mondüy
quiaj. Quiaj aaga naxey tajaw wüx aaga poch leaw tüünd a
teáman, tajneaj oniiüg nej, tajaw Moisés aton. Tapiüng alinoic nüt
ranüy masey miünquiaj. 26 Quiaj   nej apmandeow, apmambiyaw nej
tasaj nej Teat Jesús: ajcüwa nipilan quiaj. Condom wüx
―Quiür ijtsor, nde memong er nüt apmapac alinomb. 32 Tasaj 

iriümb tiül cambaj, nde mesaj nejiw atquiaj ranüy. Quiaj a Pedro
nejinguind nguineay tejneaj ―aj. tawün nej ninguiün quiriw, tapots
malic.
Pedro tapiüng Teat Jesús aaga Cristo 33 Pero Teat Jesús ndiliteay majaw

(Mt. 16:13‑20; Lc. 9:18‑21) niüng ajlüy alacas minipilan nej,


27 Condom quiaj tamb Teat Jesús quiaj talic a Pedro, tasaj:
maquiiüb minipilan nej, tamongoj ―¡Icueat xic, nde mendeac atnej
ambüw tiül namix nine cambaj andiüm Satanás! Cos aaga indeac
ocueaj Cesarea de Filipo. Wüx aliw quiaj ocueaj nipilan, ngome ocueaj
tiül tiiüd, quiaj Teat Jesús tasaj Teat Dios ―aj nej Teat Jesús.
minipilan nej: 34 Quiaj Teat Jesús tapaj meáwan

―¿Jane xic apiüngüw nipilana? nipilan miünüw canchiümoj


―aj nejiw. maquiüjpüw minipilan nej. Tasaj
28 Quiaj tasajüw nej:
  nejiw:
―Altiül apiüngüw ique aaga Juan ―Sitiül aljane andiüm mayar
lapac alinomb. Altiül apiüngüw sandeac, ich mawün wüx omeaats
ique aaga Elías tajlüy tanomb. meáwan naél leaw alndom
Aton altiül apiüngüw ique alinop mamongoch, ich mandüüb wüx
nendeac andeac Teat Dios ―ajüw leawa sarang, masey mamongoch
nej. xeyay ngo majneaj, masey mandeow
29 Quiaj Teat Jesús tatün
  wüx cruz ajcan andüüb xic. 35 Sitiül  

manguiay nejiw: aljane ngo mayar sandeac cos imbol


―Jow icona, ¿cuane ipiüngan, mambiy nej nipilan, alinoic nüt nej
jane xic? ―aj nejiw. apmamongoch xeyay ngo majneaj,
Quiaj tapiüng a Pedro: y ngome apmamb tiül cielo. Pero
―Iquiay aaga Cristo, aaga sitiül aljane masey mandeow ajcan
lapiürang aliüc ―aj nej. andüüb xic ayar sandeac, nej
30 Teat Jesús quiaj tasaj nejiw nde
  apmamb tiül cielo alinoic nüt ―aj
masajüw nejinguind jane nej. nejiw Teat Jesús.
93 SAN MARCOS 8​, ​9

36 Aton tapiüng: 5 Condom quiaj Pedro tasaj Teat


―Jondot aljane alndom maneay Jesús:
meáwan cuajantanej leaw ajlüy ―Teat, ¡najneajay macüliiüts
wüx a iüt cam, ¿cuane ambich sitiül ningüy, marangaats arej nden! Noic
nej ngo mamb tiül cielo? 37 ¿Mbich  ineay, alinoic apmaneay teat Moisés,
nguineay alndom nop nipilan alinoic apmaneay teat Elías ―aj nej
mangüy asoet nej, nguineay alndom a Pedro.
maw wüx para ngo mamb tiül aaga 6 Atquiaj tapiüng a Pedro cos ngo

xeyay ngo majneaja? 38 Sitiül aljane


  majaw cuane apmandeac, mbayatoj
ngo mayar sandeac cos axing wüx xeyay majawüw. 7 Condom quiaj

xepoch, ngo mind mitsoj nej ajcüwa tajlüy oic cawüx alareng niüng
nipilan monrang xeyay ngo majneaj, ajlüyiw, tanden nejiw. Imiün tiül
ajcüw mondüüb narangüch dios, aaga oic quiaj tanguiayiw noic
pues ata Teat Naxey apmaxing nanderac, tapiüng:
majaw nej wüx apmandilil. Cos ―Aaga Teat Naxey quiaj nejay
aliüc alinomb imiün niüng ajlüy xecual, xeyay sandiüm. Inguiayiün
Teat Dios. Apmaquiiüb miün xeyay leaw nej apmasaj icon ―aj nejiw
ángeles, xeyay najneajay apmajlüy aaga nendeac quiaj.
―aw Teat Jesús. 8 Wǘxan ndoj manguiayiw aaga

9

Condom tasaj nejiw Teat Jesús: nanderac quiaj, quiaj tajawüw


―Naleaing sasaj icon, altiül lango majlüy nejinguind, néjan Teat
icona leaw alningüy nganüy cam, Jesús almaquiüjpüw.
nganaw mendeowan apmejawan 9 Condom wüx teawüw tiüt

noic nadam ateócan, apmejawan imiünüw wüx tiüc, quiaj Teat


aliüc Teat Naxey marang natang Jesús tasaj nejiw nde masajüw
nenajiüt tiül micambaj nej ―aj nejinguind leawa Teat Dios tüüch
nejiw. nejiw majawüw. Leawa ndoj apac
tiül mondeow aaga Teat Naxey,
Wüx Teat Jesús tewüneay majawüw quiaj alndom mandeacüw wüx aag
(Mt. 17:1‑13; Lc. 9:28‑36) ayaj. 10 Atquiaj nejiw ngo masajüw

2 Wüx lamatüch anaíw nüt tatow nejinguind, pero tíülan nejiw


ndoj mapiüng aag ayaj, quiaj Teat tetünayej menguiayayej nguineay
Jesús taquiiüb Pedro, Jacobo, y amb aaga apiüng quiaj wüx tapiüng
Juan, tambüw wüx nop nadam apmapac tiül mondeow. 11 Condom

tiüc nejíwan quiaj. Condom quiaj quiaj tatüniw manguiayiw Teat


Teat Jesús tewüneay majawüw Jesús, tapiüngüw:
nej. 3 Xeyay nelitlit apix nej, rajnüy.
  ―¿Neol tapiüngüw ajcüw mondüy
Nejinguind wüx a iüt cam ngondom wüx aaga poch tüünd Moisés netam
majants noic raan jael müüch miün ombas nej aaga Elías, ndoj
merixix matnej. 4 Quiaj tajawüw
  aliüc aaga Cristo? ―awüw.
mixejchiw nejiw tajlüyiw tanomb, 12 Quiaj tasaj nejiw Teat Jesús:

aaga Elías maquiiüb Moisés, ―Naleaing Elías netam miün


teandeacüw maquiüjpüw Teat Jesús. ombas nej masaj nipilan leaam
SAN MARCOS 9 94

omeajtsüw wüx Teat Dios. ¿Neol xecual aaga nimeech quiaj, pero
ngo mejawana, nguineay apiüng ngondom ombasüw ―aw.
Teat Dios tiül Mipoch nej wüx 19 Quiaj Teat Jesús tasaj nejiw:

Teat Naxey, aaga tüünd miün ―¡Jaa, icona nipilan! ¿Neol


imiün tiül cielo? Cos apiüng nej ngo meyariün sandeaca? ¿Cas
apmamongoch xeyay ngo majneaj, nüt ipiüngan sanajlüy ningüy
ngome apmayarich andeac nej. naquiiüb icona? ¿Ngow apmeyariün
13 Nganüy sanasaj icon wüx Elías,
  sandeaca? ―aj nejiw.
cos nop atnej Elías tiün. Tarangüw Condom tapiüng:
xeyay ngo majneaj wüx ombas nej, ―Iquiüjpan miün aaga nench
tarangüw leawa tandiümüw. Atnej quiaj ―aj nejiw.
landoj lamapiüng tiül Mipoch Teat 20 Quiaj taquiüjpüw mamb. Wüx

Dios wüx nej, atquiaj tajlüy ―aj aaga nimeech najlüy wüx ombas
nejiw Teat Jesús. a nench quiaj tajaw Teat Jesús,
quiaj tambeapmbeap a nench
Tajneaj nop nench alwüx ombas nej napac, tajmiüc ambiülmbiülüy
nimeech tiüt, tatepich teombeay nej popox.
(Mt. 17:14‑21; Lc. 9:37‑43) 21 Quiaj Teat Jesús tatün manguiay

14 Wüx tapeayiw niüng ajlüyiw miteat a nench:


alacas minipilan Teat Jesús, quiaj ―¿Nde ngüt tapots marang nej
tajawüw aliw quiaj xeyay nipilan atquiaja? ―aj.
ayey nejiw tiüt. Aton aliw quiaj Quiaj tapiüng a naxey:
mondüy wüx aaga poch tüünd ―Wüx nine nej. 22 Mbójan malox

a Moisés, tenguial asajsajayej nej tiül biümb, at tiül yow, andiüm


maquiüjpüw minipilan Teat Jesús. mambiy nej. Nganüy Teat, sitiül
15 Wüx tajawüw lapeay niüng
  alndom membeol xicon, sitiül
ajlüyiw nejiw Teat Jesús, mbayatoj majmiüc imal imeaats, Teat, imbeol
majawüw, acuiürrüw tambüw xicon ―aw miteat a nench.
mangochiw matepeayiw. 16 Quiaj  
23 Quiaj tasaj nej Teat Jesús:

Teat Jesús tatün manguiay nejiw: ―¿Neol tepiüng sitiül alndom


―¿Cuane wüx tenguial nambeola? Cos jane ayar sandeac,
indeacndeacana? ―aj nejiw. cuajantanej leaw apmatün xicueaj,
17 Quiaj taw nop tiül a nipilan
  xique sanarang ―aj nej.
quiaj, tapiüng: 24 Condom quiaj tapiüng miteat a

―Teat, jogüy saquiiüb miün nop nench:


xecual mejaw, cos alwüx ombas ―¡Sayar indeac teat, imbeol xic
nej nimeech, ngondom mendeac. nde nachiw ximeaats! ―aw.
18 Wüx apeay mimonandeow nej,

25 Teat Jesús tajaw teapeayiw xeyay

alox nej tiüt, atepich teombeay nipilan acuiürrüw sonongomoj niüng


nej popox, ancaporros olüic nej. ajlüy nej. Quiaj talic a nimeech
Tenguial amb arix, lango majiür najlüy wüx ombas a nench. Tasaj:
apac. Landoj nasajüw minipilan ―Ique nimeech, neech ngo
sitiül alndom mawüniw wüx ombas mendeac a nench cam, at neech
95 SAN MARCOS 9

melaag aton, iriow wüx ombas nej, quiaj Teat Jesús tatün manguiay
icueat nómban. ¡Nde mendüy wüx nejiw:
alinomb! ―aj nej Teat Jesús. ―¿Cuane tendeacndeacan wüx
26 Quiaj aaga nimeech tepaj,
  aliiüts tiül tiiüda? ―aj nejiw.
tandüy wüx malanglang alinomb 34 Nejiw ngo mendeacüw,

aaga nench. Quiaj taw, tacueat nej. ndijchiüjówan, cos wüx aliw tiül
Ndoj aaga nench píiüdan tiüt atnej tiiüd tandeacüw wüx jane tiül nejiw
landeow. Xeyay nipilan tapiüngüw apmarang natang. 35 Condom quiaj

landeow. 27 Teat Jesús tasap owix


  Teat Jesús chetet, tasaj ajcüwa
a nench mawitich. Quiaj witiüt a gajpiüp (12) minipilan nej, tapiüng:
nench. ―Sitiül aljane andiüm marang
28 Condom wüx Teat Jesús tajmel
  natang, netam marang chingüy
tiül nop iüm, quiaj minipilan nej tiül meáwan nipilan, marang
tatüniw manguiayiw nej nejíwan cuajantanej mambeol meáwan ―aj
quiaj, tasajüw: nejiw.
―¿Neol xicona ngondom nawüniün 36 Alquiaj nop nine. Condom Teat

aaga nimeech quiaj? ―ajüw. Jesús tayac pinawan nejiw a nine.


29 Quiaj Teat Jesús tasaj nejiw:
  Quiaj taxaing mapeic, tasaj nejiw:
―Ajcüwa nimeech quiaj ngo 37 ―Sitiül aljane apmajiür lasta

mawüw sitiül ngo metüniün ocueaj masey nop nine atnej aaga nine
Teat Dios, meiündan lop aton ―aj cam, aag ayaj atnej xique teamajiür
nejiw. lasta. At sitiül aljane ajiür xic lasta,
aag ayaj ngome xíquian quiaj ajiür
Teat Jesús alinomb tapiüng xic lasta, at Xeteat aton, cos nej
apmambiyaw nej tüüch xic niün ―aj nejiw.
(Mt. 17:22‑23; Lc. 9:43‑45)
30 Condom tawüw quiaj, tajüyiw Jane ngo majcüy majaw icoots,
ambüw tiül iüt Galilea. Pero Teat najneaj majaw icoots
Jesús ngo mandiüm majaw nejiw (Mt. 10:42; Lc. 9:49‑50)
nipilan, 31 cos nej tealeámban

38 Condom quiaj tasaj nej a Juan:
maquiaach minipilan nej. Tasaj ―Teat, tajawasan nop naxey
nejiw nguineay apmarangüch wüx tawün nimeech wüx ombas nipilan,
Teat Naxey. Aton tapiüng aljane apaj wüx minüt. Tapajasan ocueaj
apmayac nej teowixaw nipilan, cos ngo maquiiüb icoots ―aj nej a
apmambiyaw nej, ndoj wüx er nüt Juan.
apmapac alinomb. 32 Nejiw ngo

39 Quiaj tasaj nejiw Teat Jesús:

majawüw cuane wüx teamasaj nejiw, ―Ich majlüy, nde mepalan. Cos
pero imboloj matüniw manguiayiw. nejinguind ngondom marang
ateócan wüx xenüt, ndoj andǘüban
¿Jane alwüx atam ajlüy? mandeac ngo majneaj wüx ximbas.
(Mt. 18:1‑5; Lc. 9:46‑48) 40 Cos sitiül nop ngo majcüy majaw

33 Condom tapeayiw tiül cambaj icoots, aag ayaj najneaj majaw


Capernaum. Wüx aliw tiül iüm, icoots. 41 Sitiül aljane apmüüch

SAN MARCOS 9​, ​10 96

icon masey noic pite yow, cos ajaw 49 ’Cosmeáwan apmatajcüch


xenipilan icon, naleaing sasaj icon majneaj naag biümb, y meáwan
aag ayaj apmajiür cuane najneaj nichech apmüünd majtix naag
apmüünd alinoic nüt. quiniüc. 50 Najneaj quiniüc aag ayaj

najtix; pero jondot lango majtix,


Ijawan wüx, nde meyacüchiün wüx ¿cuane ajpar? ¿Nguineay apmajtix
ngo majneaj alinomb? At icona aton netam
(Mt. 18:6‑9; Lc. 17:1‑2) merangan atnej quiniüc cos üüch
42 ’Sitiül aljane mayac wüx nisoet maxix nüeteran; irangan najneaj,
nop tiül ajcüwa jayats monyar nde mejcüyiün mejawan nop alinop
sandeac, najneaj wǘxan nganaw ―aw.
marang aaga ngo majneaj quiaj
maoelich teonic nej nop cow majlos Teat Jesús apiüng wüx moncueateay
tiül ndec. 43 Aton sitiül aljane ayaag (Mt. 19:1‑12; Lc. 16:18)

10

owix nej alndom mayac nej tiül Condom Teat Jesús taw
nisoet, ich mandooig. Cos más tiül cambaj Capernaum
najneaj mapac ningüy masey ngo maquiiüb minipilan nej, tambüw
majiür nots owix nej, ingow ajiür andüyiw tiül iüt Judea. At
miijtsüw owix, ndoj alinoic nüt tambüw aton tiül a iüt nonüt
mamb tiül biümb niüng ngondom necamb lam Jordán. Sonongotoj
xejquem, mandaab meáwan nüt. quiaj xeyay nipilan majawüw
44 Cos ninguiün ajcüwa ndiüc
  nej. Quiaj taquiaach nejiw atnej
apmajlüy wüx ombas nej ngome mbójan marang. 2 Ndoj quiaj acas

apmandeowüw, at a biümb ngondom fariseos tambüw majawüw Teat


xejquem. 45 Sitiül aljane ayaag oleaj
  Jesús matüntüniw manguiayiw
nej alndom mayac nej tiül nisoet, ich nej majawüw cuane apmapiüng.
mandooig nots oleaj nej. Cos más Tasajüw sitiül nop naxey alndom
najneaj majlüy atquiaj ingow ajiür macueat mintaj nej nómban. 3 Quiaj  

miijtsüw oleaj nej, ndoj alinoic nüt tasaj nejiw Teat Jesús:
mamb tiül biümb niüng ngondom ―Jow mixejchiiüts a Moisés,
xejquem. 46 Cos ninguiün ajcüwa
  ¿nguineay tapiünga? ―aj nejiw.
ndiüc leaw apmajlüy wüx ombas nej 4 Quiaj tapiüngüw:

ngome apmandeowüw, at a biümb ―Teat Moisés tapiüng nop naxey


ngondom xejquem. 47 At sitiül aljane
  alndom macueat mintaj nej, pero
ayaag oniiüg nej alndom mayac naleaing netam marangüch
nej tiül nisoet, ich masoond noic minawijquiaw nejiw müjndiw para
oniiüg nej. Cos más najneaj majlüy mecueatayej nómban ―awüw.
tiül minipilan Teat Dios noic oniiüg, 5 Quiaj Teat Jesús tasaj nejiw:

ingow ajiür ijquiaw oniiüg ndoj ―Teat Moisés tasaj icon merangan
majlos tiül biümb; 48 cos ninguiün tiül
  atquiaj cos tajaw icona nadam
a castigo ajcüwa ndiüc apmajlüy wüx imeajtsan. 6 Pero tanomb wüx Teat

ombas nej ngome apmandeowüw, at Dios tarang meáwan cuajantanej,


a biümb ngondom xejquem. “quiaj tarang nipilan nop naxey
97 SAN MARCOS 10

nop najtaj”. 7 “Wüx aag ayaj nop



16 Quiajtaxaing mapeic namix
naxey apmacueat miteat nej nine, tajend omalüw, tasaj nejiw:
mimüm nej, apmaquiiüb mintaj nej. ―Mambeol icon Teat Dios ―aj
8 Quiaj apmajlüyiw nóiquian, atnej
  nejiw Teat Jesús.
majlüyiw nop nejiw ngome ijpüw,
noic omeajtsüw.” 9 Pares leawa  
Nop nejiür xeyay tandeac aweaag
Teat Dios lamüüch mequiiübayej Teat Jesús
nejinguind ngondom müüch nejiw (Mt. 19:16‑30; Lc. 18:18‑30)
mecueatayej ―aj nejiw Teat Jesús. 17 Wüx Teat Jesús taw quiaj, quiaj
10 Condom wüx tapeayiw tiül
  ajngot nop naxey acuiür, maquieel
nden, quiaj minipilan nej tatüniw micos nej teombas Teat Jesús, tatün
manguiayiw nej aton wüx aaga les manguiay:
ndot mandeac quiaj. 11 Quiaj Teat   ―Teat Naxey, sajaw ique najneaj
Jesús tasaj nejiw: irang. Nganüy isaj xic cuane netam
―Sitiül nop naxey apmacueat narang, nguineay alndom napac
mintaj nej, ndoj apmaquiiüb alinop meáwan nüt tiül cielo ―aj nej.
najtaj, aag ayaj lamajiür nisoet, cos 18 Condom Teat Jesús tasaj nej:

atnej lamajiür minajtaj nej. 12 At   ―¿Neol tepiüng xique sarang


sitiül nop najtaj apmacueat minoj najneaja? Nejinguind nipilan
nej ndoj apmaquiiüb alinop naxey, ngo marang najneaj, néjan quiaj
nej aton ajiür nisoet cos ajlüy atnej Teat Dios arang najneaj. 19 Ique

majiür minaxey nej ―aj nejiw. lamenguiay leaw apiüng tiül


Mipoch Teat Dios niüng apiüng:
Namix nine taquiiübaranüw “Nde mejiür minajtaj, at najtaj nde
majawüw Teat Jesús mejiür naxey; nde membiy nipilan;
(Mt. 19:13‑15; Lc. 18:15‑17) nde merneed; nde merndeac
13 Condom taquiiübaran niüng ngo maleaing; nde mewaiich
ajlüy nej tegüy namix nine nejinguind; netam meyar andeac
matepeayiw Teat Jesús, majend nej miteat, mimüm” ―aj nej Teat Jesús.
omalüw. Minipilan nej taliquiaw 20 Quiaj tasaj nej aaga naxey:

monquiiüb namix nine, ngo ―Teat, meáwan aag ayaj sayac


mandiümüw. 14 Pero wüx Teat Jesús
  wüx ximeaats narang nde wüx
tajaw nguineay teamarangüw, quiaj sarang quich ―aj nej.
tajcüy, tasaj nejiw: 21 Quiaj Teat Jesús tajaw nej,

―Ijchan miünüw a namix nine tajmiüc omal omeaats, tajiür nej


niüng sajlüy, nde mepalan. Cos lasta, tasaj:
sitiül aljane andiüm majmel tiül ―Alíünan alcuane nganaw
micambaj Teat Dios netam marang merang. Quiür inüüb meáwan
atnej nop nine. 15 Naleaing sasaj
  leaw almejiür. Condom imbaag
icon sitiül aljane ngo mayar sandeac ombeat iich nipilan ngo majiür;
atnej nop nine ayar cuajantanej quiaj apmejlüy najneajay tiül cielo.
masoic, ngondom majmel tiül Ndoj tewiün mendüüb xic, masey
micambaj Teat Dios ―aj nejiw. mambiyaw ic wüx cruz ―aj.
SAN MARCOS 10 98

22 Wüx tanguiay aag ayaj nej, cos áag iün mandüüb xic
tayaag ngo majneaj, taw quiaj mandeac xepoch; 30 jane ngo

amix omeaats; cos ngo mandiüm müünd majiür xeyay ningüy wǘxan
mandrooch ombas meáwan leaw aliün mapac, apmajiür aniüng nej,
almajiür, cos nop nej nejiür xeyay. micoj nej, michiig nej, mimüm nej,
23 Condom Teat Jesús ndiliteay
  micual nej, átan miíüt nej. Masey
majaw minipilan nej, tasaj nejiw: apmamongoch xeyay moncüy
―Xowüy laél ocueajiw monjiür nganüy, cos alinoic nüt apmajlüy
xeyay cuajantanej majmeliw tiül najneajay meáwan nüt tiül cielo.
micambaj Teat Dios ―aw. 31 Aton altiül leaw ayaag natang

24 Minipilan nej mbayatoj


  nej nganüy, alinoic nüt apmarang
manguiayiw andeac Teat Jesús. chingüy; at altiül leaw ayaag
Quiaj nej tasaj nejiw alinomb: chingüy nej nganüy, alinoic nüt
―Xecualüw, xowüy laél majmeliw apmarang natang ―aw Teat Jesús.
tiül micambaj Teat Dios leawa
xowüy ayacüw omeajtsüw wüx Tandüy wüx mapiüng apmambiyaran
leaw almajiürüw. 25 Sapiüng más

(Mt. 20:17‑19; Lc. 18:31‑34)
ngo maél mamong nop camello 32 Wüx aliw tiül tiiüd ambüw
teowil nots ndiüc, ngo matnej aél andüyiw Jerusalén, Teat Jesús
ocueaj nop nejiür xeyay majmel tiül ombas nej, almandüjpiw nej
micambaj Teat Dios ―aj nejiw. minipilan nej mbayajówan, imboloj
26 Wüx tanguiayiw aag ayaj,
  aton. Quiaj Teat Jesús tawün
quiaj mbayatoj xeyay, tetünayej ninguiün quiriw ajcüwa gajpiüp
menguiayayej: (12), tapots masaj nejiw wüx
―Sitiül atquiaj ajlüy teat, ¿jane nguineay apmamongoch. 33 Tapiüng: 

alndom maw asoet nej? ―awüw. ―Inguiayiün, sanasaj icon, nganüy


27 Quiaj Teat Jesús tajaw nejiw,
  andüyiiüts Jerusalén niüng Teat
tapiüng: Naxey apmayacüch teowixaw
―Nejinguind nipilan ngondom montangtang miteaats maquiiüb
mawün asoet alinop, néjan Teat mondüy wüx aaga poch tüünd Moisés.
Dios alndom marang. Cos Teat Dios Quiaj apmapiüngüw mandeow,
alndom marang cuajantanej ―aw. apmayacüw nej teowixaw napeay
28 Condom Pedro quiaj tendeac
  miün nipilan. 34 Quiaj apmitsojow

masaj Teat Jesús: nej, apmawüjchiw nej, apmateontsüw


―Teat, xicona lanacueatiün onts ombeayiw wüx ombas nej, ndoj
meáwan leawa tajiürasan apmambiyaw nej. Condom wüx er nüt
nandüjpiün ic ―aj nej. apmapac alinomb ―aw Teat Jesús.
29 Quiaj Teat Jesús tapiüng:

―Naleaing sasaj icon, ngo Leawa tatüniw Jacobo y Juan


majlüy nejinguind jane lamacueat (Mt. 20:20‑28)
aniüng nej, micoj nej, michiig nej, 35 Condom Jacobo maquiiüb
miteat nej, mimüm nej, mintaj a Juan, micual nejiw Zebedeo,
nej, micual nej, tengwüy miíüt tatüchiw nej masajüw:
99 SAN MARCOS 10

―Teat, sandiüman merang leawa aljane tiül icona andiüm marang


sanatüniün icueaj ―ajüw. natang, netam marang atnej najon
36 Quiaj Teat Jesús tatün
  mos. 45 Cos Teat Naxey ngo miün

manguiay nejiw: mambeol nej nipilan, nej tiün


―¿Cuane indiüman naranga? ―aj mambeol nipilan, mandeow para
nejiw. mangüy asoet meáwan nipilan ―aj
37 Tasajüw nej:
  nejiw Teat Jesús.
―Teat, wüx lacheter merang
natang nenajiüt, iich xicon Teat Jesús tüüch ram oniiüg a
chetenon niüng ijlüy, nop wüx miác, Bartimeo
alinop wüx miquiamb ―ajüw nej. (Mt. 20:29‑34; Lc. 18:35‑43)
38 Quiaj tasaj nejiw Teat Jesús:

46 Condom tapeayiw Jericó.
―Teat, ngo mejawan cuane Almawüw tiül aaga cambaj quiaj
teametüniün. ¿Alndom icona Teat Jesús maquiiüb minipilan nej
memongochiün meáwan naél atnej maquiüjpüw altegüy nipilan, quiaj
xique sanamongoche? ¿Alndom nop nesomb alchetem mbeay tiiüd
icona mendeowan atnej xique teatüneay, nenüt Bartimeo, micual
sanandeowa? ―aj nejiw. nej Timeo. 47 Wüx tanguiay aaga

39 Tapiüngüw:
  nesomb quiaj Teat Jesús naw tiül
―Alndom ―awüw. cambaj Nazaret, áag namong niüng
Quiaj tasaj nejiw Teat Jesús: ajlüy nej. Quiaj tepaj:
―Naleaing, netam memongochiün ―¡Teat Jesús, Micual David, ijiür
naél atnej xique sanamongoch, xic lasta! ―aw.
netam memongochiün xeyay ngo 48 Xeyay nipilan taliquiaw nej

majneaj atnej xique. 40 Pero aaga


  mapal ombeay, pero nej tayac wüx
ipiüngan chetemeron wüx xeác alquiriw apaj:
xequiamb, aag ayaj ngondom nüüch ―¡Teat, Micual David, ich
icon, cos lajlüy aljane apmüünd aag majmiüc imal imeaats mejaw xic!
ayaj ―aj nejiw. ―aw.
41 Wüx tanguiayiw aag ayaj

49 Quiaj lembet Teat Jesús, tapiüng:

algajpowüw (10) tajcüyiw majawüw ―Isajan miün ningüy ―aw.


Jacobo y Juan. 42 Quiaj Teat Jesús
  Quiaj tambüw masajüw a nesomb:
tapaj nejiw miün, tasaj nejiw: ―Ich mapac imeaats, witiür,
―Lamejawan nguineay arangüw teamapaj ic ―ajüw.
monajiüt tiül meáwan cambaj. 50 Quiaj awíichan tiüt apix nej

Cos arangüw apatüw atnej witiówan tiüt tamb matüch niüng


lamaneayiw a nipilan ajlüyiw wüx. ajlüy Teat Jesús. 51 Condom Teat

At aton montangtang tiül nejiw Jesús tatün manguiay nej:


ngo majiürüw lasta nejinguind. ―¿Teat, cuane indiüm narang wüx
43 Pero tiül icona ngome apmajlüy
  imbasa? ―aj.
atquiaj. Cos jane andiüm majiür Quiaj tasaj nej aaga nesomb:
nadam najiüt tiül icona netam ―Teat, sandiüm ram xiniiüg
marang nop nembeol icon. 44 Sitiül
  naxom najaw ―aj nej.
SAN MARCOS 10​, ​11 100

52 Quiaj
Teat Jesús tasaj nej: ―¡Najneajay! ¡Ich mapac
―Nganüy quiür ijtsor, lerjneaj cos omeajtsaats, cos lapeay nop niün
teyac imeaats wüx xic ―aj nej. wüx minüt Teat Dios! 10 ¡Najneajay!  

Quiaj rat oniiüg nej, condom ¡Lapeay nop natang nenajiüt


tandüüb mamb Teat Jesús tiül tiiüd. marang atnej tarang mixejchiiüts
David! ¡Najneajay ajlüy Teat Dios!
Teat Jesús tajmel tiül Jerusalén ―awüw.
(Mt. 21:1‑11; Lc. 19:28‑40; Jn. 12:12‑19) 11 Wüx tatüchiw Jerusalén, quiaj

11

Wüx laliüc mapeayiw Teat Jesús tajmel tiül aaga nadam


tiül Jerusalén, aliw niüng nangaj iüm ocueajiw. Wüx landoj
ajlüyiw cambaj Betfagé y Betania, majaw meáwan leaw ajlüy quiaj,
lareng mitiüc Olivos, quiaj Teat quiaj taw cos langwiiüts. Tamb
Jesús tüüch mamb ijpüw minipilan andüy tiül cambaj Betania, aquiiüb
nej, 2 tasaj:
  ajcüwa gajpiüp (12) minipilan nej.
―Quiüran tiül a nine cambaj
quiün. Wüx apmepeayiün quiaj, Teat Jesús talic noic owil toc
apmexoman nop quicheech bur (Mt. 21:18‑19)
netsaag, nganaw müünd memas. 12 Aw alinoic nüt tawüw tiül
Ichejtiün, iquiüjpan miün. 3 Sitiül   Betania, tandilileaw alinomb
aljane matün manguiay icon andüyiw Jerusalén. Wüx aliw
neol terangan atquiaj, isajan cos tiül tiiüd, Teat Jesús tind üet.
Teat Naxey apmetam nej, ndoj 13 Miünquiájan tajaw noic owil toc

apmatsoriich alinomb ―aj nejiw neóp xeyay. Quiaj tamb majaw


Teat Jesús. sitiül neóng, pero ngo maxom
4 Quiaj tambüw. Wüx tapeayiw
  nicuajind, aópan alwüx, cos ngome
quiaj, taxomüw nop quicheech bur nüt ajiür aóng toc. 14 Condom Teat

netsaag mbeay nden, tachejtiw. Jesús talic a toc:


5 Altiül nipilan aliw quiaj
  ―Nejinguind langome apmüet
tapiüngüw: ióng nómban ―aj.
―¿Cua temerangana? ¿Neol Minipilan nej tanguiayiw aag ayaj.
techejtiün a bur quiaja? ―awüw.
6 Condom nejiw tapiüngüw atnej

Tawün tiül nadam nangaj iüm leaw
landoj masaj nejiw Teat Jesús. Quiaj ngo metam majlüy quiaj
tüjndiw machejtiw. 7 Taquiüjpüw

(Mt. 21:12‑17; Lc. 19:45‑48; Jn. 2:13‑22)
mamb a bur niüng ajlüy Teat Jesús. 15 Condom wüx tapeayiw
Tapojchiw teopech bur apixaw Jerusalén, quiaj Teat Jesús
nejiw. Condom quiaj Teat Jesús tajmel tiül nadam nangaj iüm
tajtep chetem wüx. 8 Xeyay nipilan
  mawün quiaj meáwan monüjpeay,
tapüjchiw tiüt apixaw nejiw tiül mongalüy. Aton tapaag ninguiün
tiiüd, altiül tapoliw omal xiül mimesiw mongowüüch tomiün,
mayacüw tiüt aton. at mibangüw monüüb palom.
9 Meáwan monmong ombas átan

16 Ngo müüch mamong nejinguind

aliüc tamiün teapajüw napac: monjoy cuajantanej tiül a nadam


101 SAN MARCOS 11

nangaj iüm. 17 Condom quiaj tapots


  itüniün, sitiül ipiüngan naleaing
maquiaach nejiw, tapiüng: apmeajndiün, atquiaj apmajlüy.
―¿Neol ngo leaam imeajtsan 25 Sitiül iyajcan ijcüyiün mejawan

leaw apiüng tiül Mipoch Teat aljane, wüx itajcan orar netam
Dios? Apiüng: “Saniüng ajlüy mewüniün aag ayaj wüx imeajtsan
niüng alndom matajcüw orar nómban. Cos sitiül atquiaj
meáwan nipilan monaw palpálwüx apmerangan, Miteatiiüts Dios
cambaj wüx iüt”. Nganüy icona najlüy tiül cielo ngome apmayac
lameajchiün marang aaga nangaj wüx omeaats isoetiün. 26 Pero  

iüm cam atnej niüng axotayej sitiül icona iyacan wüx imeajtsan
moneed ―aw Teat Jesús. ijcüyiün, Miteatiiüts Dios najlüy
18 Ajcüwa montangtang miteaats,
  tiül cielo, ngome apmawün wüx
at mondüy wüx aaga poch tüünd omeaats isoetiün ―aj nejiw Teat
Moisés, wüx tanguiayiw aag ayaj Jesús.
tayambüw nguineay mambiyaw
Teat Jesús. Laimboloj mandüyiw, Tasajüw Teat Jesús nguiane ayar
cos meáwan nipilan najneaj minajiüt nej
majawüw leawa nej teamaquiaach. (Mt. 21:23‑27; Lc. 20:1‑8)
19 Wüx laquinüt, quiaj Teat Jesús

27 Condom tapeayiw alinomb
taw tiül Jerusalén maquiiüb tiül Jerusalén. Wüx Teat Jesús
minipilan nej, tandüyiw Betania teajüy tiül aaga nadam nangaj
alinomb. iüm, quiaj tiünüw majawüw
nej montang miteaats, mondüy
Aaga toc lawaag wüx aaga poch tüünd Moisés, at
(Mt. 21:20‑22) montangtang monajiüt. 28 Tatüniw  

20 Amb alinoic nüt wüx lajwic nüt, nej manguiayiw:


tamongoj alinomb niüng ajlüy aaga ―¿Jane tüüch ic mewiün merang
toc. Quiaj tajawüw nómban lawaag leawa lamerang quiaja, nguiane
naw wüx mioxiich nej. 21 Pedro   teyar minajiüta? ―ajüw nej.
quiaj leaad omeaats nguineay Teat 29 Quiaj tasaj nejiw Teat Jesús:

Jesús tasaj a toc. Quiaj tapiüng: ―Xique aton sanatün nanguiay


―Teat, ijaw a toc quiaj, áag telic, icon noic poch, sitiül apmesajan
nganüy lawaag ―aw. xic, quiaj xique aton sanasaj icon
22 Condom Teat Jesús tasaj nejiw:
  jane tüüch xic niün narang leawa
―Iyacan imeajtsan wüx Teat Dios. teanarang. 30 Jow, wüx tüüch yow

23 Naleaing sasaj icon, jangantanej


  nipilan aaga Juan, ¿jane tüüch
apmasaj aaga tiüc quiaj: “Iriow, nej maranga? ¿Teat Diosa, ngwüy
indüy tiül ndec”, maj, sitiül nej nipilana? Nganüy isajan xic ―aj
ngo machiw omeaats, nej mapiüng nejiw.
naleaing apmarangüch leawa 31 Quiaj tesajsajayej nejeyéjan

atün, quiaj apmarangüch leaw quiaj, tapiüngüw:


atün. 24 Nganüy sasaj icon, wüx
  ―¿Cuane apmasajaatsa? Cos sitiül
isajan Teat Dios meáwan leaw apmapiüngaats Teat Dios tiül cielo,
SAN MARCOS 11​, ​12 102

quiaj apmasaj icoots: “¿Neol ngo alinop, aag ayaj mbich tambiyaw.
meyariün andeaca?” 32 Aton sitiül
  Ndoj tüüch mamb altigüy, átan
apmasajaats imiün tiül nipilan, altiül tatoliw, altiül tambiyaw
meáwan nipilan apmajcüyiw nómban.
majawüw icoots ―awüw. 6 ’Aag miün micual nej aliün

Imboloj mandüyiw nipilan, cos majlüy, leaw xeyay ajiür lasta.


ajawüw meáwan nipilan apiüngüw Ndójwüx tüüch mamb micual
aaga Juan nop nej nendeac andeac nej. Cos apiüng a nej: “Xecual
Teat Dios. 33 Quiaj tasajüw Teat
  mbich ngome apmarangüw wüx
Jesús: nicuajind”, aw. 7 Pero ajcüwa

―Ngo najawan ―awüw. monrang najiüt quiaj wüx tajawüw


Quiaj Teat Jesús tasaj nejiw: aliüc aaga micual neneay iüt
―Ata xique ngo nasaj icon quiaj, tandeacüw nejeyéjan quiaj,
jane tüüch xic niün narang leaw tapiüngüw: “Aag ayaj micual
teanarang ―aj nejiw. neneay iüt, nej apmeneay a corrül
cam. Tabaats mambiyaats, ndoj
Teat Jesús andeac andüy wüx ngo icoots apmaneayiiüts a corrül cam”,
majneaj monrang najiüt awüw. 8 Quiaj tasapüw mambiyaw.

(Mt. 21:33‑46; Lc. 20:9‑19) Condom taxainguiw maloxiw

12 Condom Teat Jesús tapots


masaj nejiw, ngome aleaing
miün. Tapiüng:
ninguiün.
9 ’¿Cuane apmarang aaga naxey

neneay iüt quiaja? Apmamb


―Tajlüy nop naxey tapiür xeyay mambiy ajcüwa monrang najiüt
owil uva tiül micorrül nej. Tarang quiaj. Condom apmayamb alinoic
najneaj otüeng corrül. Condom ajlüy monrang najiüt, mayac
taood tiüt tiül piedra marang niüng teowixaw aaga corrül.
apmacuüücharan najün uva maw 10 ’¿Neol, nganaw meteowan

miyow. Aton tarang nop najal oleaj leaw apiüng tiül Mipoch Teat Dios?
nine iüm nasoic torre niüng alndom Apiüng:
macüleran cawüx majiürüch corrül. Aaga piedra leaw taloxiw
Ndoj tayac teowix nipilan a corrül ninguiün monrang iüm,
quiaj. Condom nej taw, tamb andüy nganüy laíün marang xeyay
miünquiaj iüt. 2 Wüx lamatüch a nüt
  netam piedra tiül oxing iüm.
mapeederan aóng uva, quiaj neneay 11 Teat Dios nerang aag ayaj,
corrül tüüch mamb mimos nej ajawaats aag ayaj xeyay
mamb majaw monrang najiüt quiaj, najneaj ―aj nejiw Teat Jesús.
mayar leaw atüch nej neneay corrül. 12 Condom ajcüwa monajiüt

3 Nejiw tasapüw a mos quiaj, tatoliw,


  tandiümüw masapüw Teat Jesús,
tüjchiw mandilil owíxan. 4 Condom   cos tayajcüw aaga tandeac quiaj
neneay iüt tandüy wüx müüch tandeac andüy wüx ombasüw. Pero
mamb alinop mimos nej. Átan naleaing cos timboloj mandüyiw
taloxiw, talojtiw omal nej, taliquiaw nipilan, quiaj tacueatiw nej, tawüw
nej. 5 Tandüy wüx müüch mamb
  quiaj.
103 SAN MARCOS 12

ayaj noic ajlüy nipilan apiüngüw


¿Netam majwan tomiün andüy Roma? mondeow langome apmapacüw
(Mt. 22:15‑22; Lc. 20:20‑26) alinomb. Tatüniw nej manguiayiw:
13 Condom tüjchiw mamb acas

19 ―Teat, Moisés tarang tiül

fariseos at aton acas minipilan minawiig nej, tapiüng sitiül nop


Herodes niüng ajlüy Teat Jesús, naxey mandeow, macül mintaj nej
mayambüw nguineay masapüw lemben omal, pero ngo majiürüw
nej wüx aleaic mandeac. 14 Quiaj
  micualüw nejiw, quiaj michiig nej
tiünüw masajüw nej: netam mengoch owix aweaag aaga
―Teat, sajawan ique indeac lemben omal quiaj, para alndom
naleaing, ngo mewaiich, ngo majlüy micual micoj nej. 20 Pues  

mermbol mendüy nejinguind. tajlüy ayaíw monxey nop necual


At aton ngo mepiüng wüx jane nejiw. Aaga natang nacojaran
netam, jane ngo metam. Ique tengoch owix, ndoj tandeow,
iquiaach naleaing wüx Teat Dios. nganaw majiürüw micualüw
Nganüy isaj xicon, ¿naleaingue nejiw. 21 Condom quiaj michiig nej

netam mangüyaran leaw atün a tangoch owix aweaag aaga najtaj


César, ngwangwüy ngo metama? lemben omal quiaj. Aton tandeow
¿Mangüyiiütsa, ngwüy ngo a naxey wüx nganaw majiürüw
mangüyiiütsa? ―ajüw nej. micualüw nejiw. Atquiaj tajlüy aton
15 Pero Teat Jesús lamajaw
  amb arojpüw. 22 Atquiaj tengoch

nguineay mindeac ombeayiw ajcüwa owixaw maquiüjpüw aaga najtaj


nipilan quiaj, quiaj tasaj nejiw: quiaj meáwan aaga ayaíw monxey
―¿Neol tendiüman mejawan quiaj. Nejinguind tiül nejiw ngo
majüic cuane sanandeaca? Ich miün majiürüw micualüw nejiw. Ndójwüx
noic tomiün najaw ―aj nejiw. nejay a najtaj tandeow. 23 ¿Jow

16 Quiaj tüjchiw. Almajaw, quiaj


  wüx apmapacaran alinomb, jane
Teat Jesús tatün manguiay nejiw: tiül nejiw apmaquiiüb a najtaj
―¿Jane mitey alwüx a tomiün quiaja? Cos ajcüwa ayaíw monxey
cama, jane minüt alwüxe? ―aj nejiw. quiaj tengoch owixaw maquiüjpüw
Quiaj tasajüw nej: ―ajüw.
―César ―ajüw. 24 Quiaj tasaj nejiw Teat Jesús:

17 Teat Jesús tasaj nejiw:


  ―Icona ngo mejawan cuane
―Ijchan a César ocueaj César, wüx teamendeacan quiaj, cos ngo
aton ijchan Teat Dios ocueaj Teat mejawan cuane ajlüy tiül Mipoch
Dios ―aj nejiw. Teat Dios. Aton ngo mejawan
Quiaj mbayatoj manguiayiw cuane alndom marang Teat
andeac nej. Dios. 25 Pues wüx apmapacaran

alinomb ngome apmajlüy mongoch


Wüx apmapacaran tiül mondeow owix, cos apmajlüyaran noic
(Mt. 22:23‑33; Lc. 20:27‑40) miün atnej ajcüw ángel najlüy
18 Condom tapeayiw acas saduceos
  tiül cielo. 26 Nganüy aaga itüniün

niüng ajlüy Teat Jesús. Ajcüw menguiayiün wüx apacaran tiül


SAN MARCOS 12 104

mondeow, ¿neol ngo meteowan tiül ―Teat, naleaing ipiüng. Cos aag
aaga poch tüünd Moisés nguineay ipiüng quiaj naleaing áagan nop
tapiüng Teat Dios wüx tandeac Dios almajlüy, ngo majlüy alinop.
imiün tiül noic owil nine xiül 33 At aag ipiüng quiaj nguineay

teandaab? Cos tapiüng: “Xique Teat netam mandiümaats Teat Dios con
Dios, Midios Abraham, Midios Isaac, omeajtsaats, con mifisaats, con
at Midios Jacob, ajcüw tajlüyiw miespiritujaats, aton con meáwan
tanomb”. 27 Teat Dios ngome
  apacaats ajiüraats. At aton netam
Midiosüw mondeow, nej Midiosüw majiüraats lasta nop alinop atnej
jane almapac. Icona xeyay ngo ajiürayoots lasta icoyóotsan quiaj.
mejawan cuane teamepiüngan ―aj Meáwan aag ayaj xeyay nembeat
nejiw Teat Jesús. ngo matnej meáwan nichech najmel
müünd Teat Dios, ngo matnej
¿Ngün tiül aaga poch tüünd Moisés meáwan nichech nambelaran wüx
más xeyay netam? artül ―aj.
(Mt. 22:34‑40) 34 Wüx Teat Jesús tajaw aaga

28 Tiün niüng ajlüy nej nop naw naxey tandeac naleaing najneajay,
tiül ajcüwa mondüy wüx aaga poch quiaj tasaj:
tüünd Moisés cos tanguiay wüx ―Laliüc metüch mejmel tiül
teandeacndeacüw. Tajaw Teat Jesús micambaj Teat Dios ―aj nej.
tangoch masaj nejiw najneaj. Quiaj Ndoj nejinguind ngome aleaic
nej aton tatün manguiay noic, tasaj: tandiüm matün manguiay nej.
―¿Ngün tiül aaga poch tüünd
Moisés más xeyay nembeate? ―aj ¿Jane mixeech a Cristo?
nej. (Mt. 22:41‑46; Lc. 20:41‑44)
29 Quiaj Teat Jesús tasaj nej:

35 Teat Jesús aliün tiül nadam
―Aaga leaw najntsop wüx atam nangaj iüm, tenguial aquiaach,
apiüng: “Inguiayiün cambaj Israel, tapiüng:
áagan nop Dios ajlüy aag ayaj ―¿Neol ajcüwa mondüy wüx aaga
Teat Dios Midiosaats. 30 Netam
  poch tüünd Moisés tapiüngüw wüx
mendiüman Teat Dios con aaga Cristo, David mixeech neje?
imeajtsan, con miespiritujan, con 36 Cos aaga Nangaj Espíritu ocueaj

mifisan; aton netam mendiüman Teat Dios tayac wüx omeaats David
con meáwan ipacan ijiüran”, aw. mapiüng:
Aag ayaj a poch leaw alwüx atam. Teat Dios tasaj a Teat Naxey:
31 Alinoic aton landiüm matnej,
  “Cheter ningüy amb wüx xeác
apiüng: “Netam mejiüran lasta leaw ndoj nayac moncüy majaw
nop alinop atnej ijiürayon lasta ic maquiejliw micosüw nejiw
icoyónan quiaj”, aw. Ngo majlüy timbas.”
alinoic poch majntsop wüx ajcüw 37 ¿Nguineay alndom mapiüngüw

ayaj ―aj nej Teat Jesús. David mixeech aaga Cristo? Cos
32 Quiaj aaga naxey nendüy wüx
  nejay David tapiüng “Teat Naxey” ―
aaga poch tüünd Moisés tasaj nej: aw Teat Jesús.
105 SAN MARCOS 12​, ​13

Ajcüwa xeyay nipilan leaw matnej meáwan leaw lamayacüw


tajlüyiw quiaj, tapac omeajtsüw ichechiw nejiw. 44 Cos meáwan

manguiayiw aquiaach. lamayacüw nenaw ocueajiw, pero


aaga pobre lemben omal najtaj
Jesús andeac wüx ombasüw mondüy quiaj, lamayac meáwan leaw
wüx poch tüünd Moisés almajiür, masey ndoj ngo majiür
(Mt. 23:1‑36; Lc. 11:37‑54; 20:45‑47) ombeat üet nej ―aj nejiw Teat
38 TeatJesús tasaj nejiw tíülan Jesús.
aquiaach, tapiüng:
―Ijawan wüx ajcüwa mondüy Apjarriüm a nadam nangaj iüm tiül
wüx aaga poch tüünd Moisés, cos Jerusalén
xowüy andiümüw majüyjüyiw tiül (Mt. 24:1‑2; Lc. 21:5‑6)
cambaj asoijquiw najal apixaw
para matepeayaranüw cos áag
teamayambüw. 39 Aton xowüy

13 Wüx Teat Jesús taw tiül
aaga nadam nangaj iüm,
quiaj nop minipilan nej tasaj nej:
andiümüw chetemoj niüng alndom ―¡Teat, ijaw ajcüwa nadamdam
malombaranüw tiül sinagoga. At piedra quiaj! ¡Najneajay tarangüch
aton wüx ajlüy monet ayambüw marang nadamdam iüm quiaj! ―aj
chetemoj niüng ajlüy aaga nerang nej.
nangos nüt. 40 Nejiw anojtiw

2 Quiaj Teat Jesús tasaj nej:

aniüngüw monlemben omal montaj, ―Nganüy teamejaw ajcüwa


ndoj andiümüw maxotüw aaga ngo nadamdam iüm quiaj, pero alinoic
majneaj arangüw quiaj, atajcüw nüt ngome apmajlüy noic piedra
orar xeyay majaw nejiw nipilan, wüx alinoic, cos meáwan ayaj
pero ombeayíwan. Nejiw xeyay ngo apmümb jarriüm ―aj nej.
majneaj apmamongochiw alinoic
nüt ―aw Teat Jesús. Wüx laliüc ndrom ombas a iüt cam
(Mt. 24:3‑28; Lc. 21:7‑24; 17:22‑24)
Minichech nop lemben omal najtaj 3 Ndoj tambüw andüyiw wüx
(Lc. 21:1‑4) mitiüc Olivos najlüy lareng nadam
41 Noic nüt Teat Jesús alchetem nangaj iüm. Teat Jesús lachetej;
tiül aaga nadam nangaj iüm niüng quiaj Pedro, Jacobo, Juan, at Andrés
ajlüy iquial nichech, teamajaw tatüniw manguiayiw nej wüx
nipilan nguineay teamayacüw tajlüyiw nejíwan quiaj, tasajüw:
tomiün tiül. Tajaw xeyay nipilan 4 ―Teat, isaj xicon ngow apmajlüy

monjiür, teamayacüw xeyay tomiün. aag ipiüng wüx apjarriüm


42 Ndoj tapeay quiaj nop lemben
  nadamdam iüm quiaj. ¿Cuane
omal najtaj ngo majiür, mayac apmajlüy sanajawan wüx laliüc
ijquiaw nine tomiün ichech nej, aag majlüy meáwan leawa ipiüng
ayaj ngo membeat. 43 Quiaj Teat
  quiaja? ―ajüw nej.
Jesús tapaj minipilan nej masaj: 5 Quiaj tasaj nejiw Teat Jesús:

―Naleaing sasaj icon aaga lemben ―Ijawan wüx, nde mawaiich icon
omal najtaj quiaj alwüx ayac, ngo nejinguind. 6 Cos xeyay nipilan

SAN MARCOS 13 106

aliücüw miün, apmandeacüw teowixaw monajiüt nacualaran, at


wüx xique, apmapiüngüw: “Xique nacualaran apmayac teowixaw
aaga Cristo”, apmawüw. Quiaj monajiüt nateataran, namümaran,
apmawaijchaw xeyay nipilan. mandeowüw. 13 Meáwan nipilan

7 ’Aton masey wüx apmenguiayiün


  apmajcüyiw majawüw icon ajcan
anderac wüx moncüy, at iyariün sandeac. Pero naleaing jane
apmapiüngüw laliüc majlüy apmaíüc wüx meáwan aag ayaj,
monbiyay, nde mbayameron cos apmaw tiül naél.
atquiaj netam majlüy, pero nganaw 14 ’Tanomb aaga nendeac andeac

mümb minüt a iüt cam. 8 Cos


  Teat Dios nenüt Daniel tarang
monaw tiül noic iüt apmembiyayej wüx nawiig, tapiüng wüx aaga
maquiüjpüw monaw tiül alinoic xeyay ngo majneaj leaw apmüüch
iüt. At monaw tiül noic cambaj ndrom ombas cambaj. Wüx ijawan
apmembiyayej maquiiüjpüw monaw aag ayaj lajlüy niüng ngo metam
alinoic cambaj. Aton apmajlang majlüy (jane teamateow ich
nadamdam ateam nguiajantanej. mayamb omeaats majaw cuane
Apmajlüy xeyay lop, xeyay moncüy. wüx apiüng aag ayaj), quiaj jane
Meáwan aaga ayaj les tamelich ajlüy tiül iüt Judea ich mecuiür
ajlüy ngo majneaj, ajlüy necoy. andüy wüx tiüc. 15 Tiül aaga nüt

9 ’Icona netam mejawan wüx


  quiaj jane ngo majlüy tiül iüm, nde
aag ayaj, cos apmayacüw icon majmel tiül iüm mawün leaw ajiür
teowixaw monajiüt, apmejwüchiün quiaj. 16 Sitiül aljane altiül corrül,

tiül sinagogas. Aton apmejpajan aton nde mandilil andüy aniüng


niüng ajlüyiw natang monajiüt nej mayar apix nej. 17 ¡Apmaél  

cos iyariün sandeac. Quiaj ocueajiw a montaj alteomeajtsüw


alndom mesajan nejiw wüx xique micualüw nejiw, at leawa nejiür
manguiayiw aton. 10 Wüx nganaw
  nine teachech wüx aaga nüt quiaj!
mümb minüt a iüt cam netam 18 Itüniün ocueaj Teat Dios nde

masoic meáwan nipilan wüx iüt müüch icon mercuiürran wüx


wüx aaga najneajay nanderac cam, nüt ajlüy naquind, 19 Cos aaga

manguiayiw nguineay alndom maw nüt quiaj apmamongocharan


nisoet. 11 Wüx apmaquiüjpüw icon
  xeyay ngo majneaj, leawa nómban
mayacüw icon teowixaw monajiüt, ngomeaag ajlüy ajan wüx Teat
nde meyamyamban imeajtsan Dios tarang a iüt cam, aton ngome
wüx cuane apmepiüngan, cos apmajlüy alinomb. 20 Sitiül Teat

apmeajndiün leaw apmepiüngan Dios ngo mapal aaga ngo majneaj


quiájan. Nangaj Espíritu ocueaj quiaj, nejinguind ngome apmapac.
Teat Dios apmambeol icon Cos Teat Dios xeyay ajiür lasta
mendeacan. 12 Nacojaran apmayac
  minipilan nej leaw nej lamarriiüd,
teowixaw monajiüt nachiigueran; áag tandondoch najen aaga nüt
at nachiigueran apmayac teowixaw ajlüy ngo majneaj quiaj.
monajiüt nacojaran mandeow. 21 ’Sitiül aljane apmasaj icon:

Aton nateataran apmayac “Jogüy a Cristo”, maw; tengwüy


107 SAN MARCOS 13​, ​14

mapiüng: “Joyaj a Cristo”, maw, 32 ’Wüx aaga nüt, aaga ores quiaj,

nde meyariün andeac nej. 22 Cos   nejinguind ngo majaw, at ajcüwa ángel
aliücüw xeyay monwaiich; altiül najlüy tiül cielo, at Micual Teat Dios ngo
apmapiüngüw cristo nejiw. Altiül majaw ngow. Néjan quiaj Teat Dios ajaw.
apmapiüngüw mondeac andeac Teat 33 ’Netam mepacan nde memeayiün,

Dios nejiw; apmarangüw ateócan icüliün, itajcan orar cos ngo mejawan
mambaijchaw nipilan, mawaijchaw ngow apmajlüy aag ayaj. 34 Cos aag ayaj

para mayarich andeacüw nejiw. At atnej arang nop naxey wüx amb majüy
altiül minipilan Teat Dios leawa miünquiaj. Wǘxan nganaw maw aniüng
nej lamarriiüd apmawaiicharanüw nej apmapaj miünüw mimos nej, müüch
aton sitiül ndot alndom. 23 Pero ich   minajiütüw anopnopoj. Aton nejiür
leaam imeajtsan, xique lanasaj icon ombeay nden apmasaj nde mameay.
nde nganüy para alndom mejawan 35 At icona, icüliün, nde memeayiün, cos

nguineay apmajlüy alinoic nüt. ngo mejawan ngow apmapeay neneay


nden; sitiül apmapeay andüy wüx
Wüx aliüc Teat Naxey quinüt, sitiül pinawan ongwiiüts, sitiül
(Mt. 24:29‑35, 42‑44; Lc. 21:25‑36) andüy wüx arraw, tengwüy ümb arraw;
24 ’Wüx aaga nüt quiaj, wüx 36 nganandot maxom icon almemeayiün

apmamong meáwan aaga xeyay wüx nej apmapeay. 37 Leaw lanasaj icon,

ngo majneaj quiaj, nüt lango aton sasaj meáwan nipilan: Icüliün xic,
merraj átan a caaw lango merraj. nde memeayiün ―aj nejiw Teat Jesús.
25 At ocas apmajmiücüw imiün

tiül cielo, meáwan leaw almajlüy Tayambüw nguineay alndom


cawüx apmajüyjüy. 26 Condom quiaj

masapüw Teat Jesús
apmajaraw aaga Teat Naxey aliüc amb (Mt. 26:1‑5; Lc. 22:1‑2; Jn. 11:45‑53)
tiül oic xeyay najneajay ajlüy, nelitlit
ombas. 27 Quiaj apmüüch mambüw

miángeles nej macanchichaw meáwan


14 Alíünan ic nüt wüx nganaw
matüch nangos nüt pascua
wüx üeteran pan ngo majmel
minipilan nej wüx iüt, imiün nonüt, levadura. Ajcüwa montangtang
noleat, calüy, cawac. miteaats, at mondüy wüx aaga poch
28 ’Inguiayiün leaw sanasaj icon
  tüünd Moisés, tayambüw nguineay
wüx nguineay arang a toc: Cos mawaijchaw para masapüw Teat
wüx latsatsaw mipüüig nej mayac Jesús mambiyaw. 2 Pero tapiüngüw:

aóp, quiaj ajüic laliüc matüch a ―Ngondom marangaats aag


nüt arraar. 29 Atquiaj icona wüx
  ayaj wüx nangos nüt, cos nipilan
apmejawan lajlüy aaga lanasaj apmajcüyiw, apmajlüy xeyay
icon quiaj, quiaj apmejawan laliüc monyaingyaing ―awüw.
matüch a nüt mapeay Teat Naxey.
30 Naleaing sasaj icon, meáwan aag

Nop najtaj tateng najmboc angan
ayaj apmajlüy wǘxan aliün mapac aceite wüx omal Teat Jesús
nipilan ningüy wüx iüt. 31 Masey iüt, 
(Mt. 26:6‑13; Jn. 12:1‑8)
at a cielo apndrom ombas, xepoch 3 Wüx Teat Jesús altiül cambaj
nómban ngondom ndrom ombas. Betania, teaüetiw al aniüng Simón,
SAN MARCOS 14 108

aag laíün wüx axom nej noic Teat Jesús, tamb majaw ajcüw
ngo majneaj necoy nasoic lepra. montangtang miteaats mandeacüw
Quiaj tajngot nop najtaj ajamiün nguineay apmayac Teat Jesús
najmboc angan aceite, nenüt nardo teowixaw nejiw. 11 Camüm  

nembeat xeyay, chipiow nop nine manguiayiw aag ayaj, quiaj tapac
iquial narangüch atnej limet nenüt omeajtsüw, tasajüw apmüjchiw
alabastro. Quiaj tajmbaj apal, nej tomiün. Quiaj tapots mayamb
tateng wüx omal Teat Jesús aaga nguineay alndom mayac teowixaw
najmboc angan aceite quiaj. 4 Altiül   nejiw.
leaw aliw quiaj tajcüyiw, nejeyéjan
quiaj tapiüngüw: Teat Jesús ndójwüx üet aweaag
―¿Neol tandrooch ombas aaga minipilan nej
najmboc angan aceite quiaja? (Mt. 26:17‑29; Lc. 22:7‑23;
5 Jondot majnap apmambeat

Jn. 13:21‑30; 1 Co. 11:23‑26)
arej acoic miow (300) tomiün 12 Wüx lamatüch aaga nangos
nenüt denario, mambeolaran nüt wüx üeteran pan ngo majmel
nipilan leaw ngo majiür ―awüw. levadura, wüx ambiyaran sap
Tandeacndeacüw wüx ombas a najtaj. marang nichech wüx pascua, quiaj
6 Quiaj Teat Jesús tasaj nejiw:
  minipilan Teat Jesús tatüniw
―Icueatiün, ¿neol tapots manguiayiw nej:
mesajsajana? Cos nej tarang najneaj ―¿Nguiane indiüm, Teat,
wüx ximbas. 7 Nipilan leaw ngo
  namban natajcan majneaj niüng
majiür aliw ningüy mequiüjpan, apmatsambaats a sap wüx pascua?
alndom membeolan wüx indiüman; ―ajüw nej.
nganüy a xique ngome sanajlüy 13 Quiaj Teat Jesús tüüch mambüw

ningüy naquiiüb icon meáwan ijpüw minipilan nej, tasaj:


nüt. 8 Aaga najtaj cam lamarang
  ―Quiüran tiül cambaj. Quiaj
leaw alndom marang; cos wüx apmexoman nop naxey ajoy
nganaw nandeow lamayac aag ayaj nop ngan yow, indüjpiün mamb.
wüx ximbas atnej arangüch wüx 14 Niüng apmajmel a naxey, quiaj

amiüraad mondeow. 9 Naleaing   apmesajan neneay iüm: “Atcüy


sasaj icon, nguiajantanej wüx aaga apiüng Teat Naxey: ¿Nguiane
iüt cam niüng apmanderac xepoch, ajlüy niüng sanetiün wüx pascua
quiaj apmanderac wüx aaga najtaj naquiiüb xenipilana?” apmerajan.
cam nguineay tarang, para alndom 15 Quiaj apmatiib icueajiün noic

leaam omeaatsaran wüx nej ―aj nadam teomeaats iüm cawüx


nejiw Teat Jesús. amb ijpüw iüm, latajcüch majneaj.
Andüy quiaj apmeyacan üetiiüts ―
Judas apmayac teowixaw monajiüt a aj nejiw Teat Jesús.
Teat Jesús 16 Quiaj tambüw ijpüw. Wüx

(Mt. 26:14‑16; Lc. 22:3‑6) tapeayiw tiül cambaj Jerusalén,


10 CondomJudas Iscariote, nop quiaj taxomüw meáwan atnej Teat
tiül ajcüwa gajpiüp (12) minipilan Jesús lamasaj nejiw. Quiaj tayacüw
109 SAN MARCOS 14

leawa apmüetiw wüx nangos nüt miyow uva tiül micambaj Teat Dios
pascua. ―aw Teat Jesús.
17 Wüx langwiiüts, quiaj tapeay

Teat Jesús maquiiüb gajpiüp (12) Pedro apmapiüng ngo majaw jane
minipilan nej. 18 Wüx alchetemoj

Teat Jesús
teaüetiw, quiaj tapiüng Teat Jesús: (Mt. 26:30‑35; Lc. 22:31‑34; Jn. 13:36‑38)
―Naleaing sasaj icon, nop tiül 26 Wüx landoj matajcüw cantar
icona leawa teasüet anaag apmayac noic himno, quiaj tambüw andüyiw
xic teowixaw monajiüt ―aw. wüx mitiüc Olivos. 27 Almambüw,

19 Quiaj tamix omeajtsüw, tatüniw


  quiaj Teat Jesús tasaj nejiw:
manguiayiw Teat Jesús anopnopoj. ―Meáwan icona apmecueatiün xic
Nop tapiüng: aaga ongwiiüts cam, atnej apiüng
―¿Jane, ngwa xique? ―aw. tiül Mipoch Teat Dios: “Sanambiy
Alinop tapiüng: a nejiür sap, quiaj apndajrriüm
―¿Ngwa xique? ―aw. meáwan misap nej”, aw. 28 Wüx  

20 Quiaj tasaj nejiw Teat Jesús:


  sanapac tiül mondeow, quiaj
―Aag ayaj nop naw tiül aaga sanamb tiül Galilea ombas xic, teoj
gajpiüp ijlüyiün, áag tenguial icon ―aj nejiw Teat Jesús.
macheniiüts pan tiül polat nóiquian 29 Quiaj tasaj nej a Pedro:

maquiüjpaats. 21 Naleaing Teat


  ―Teat, masey meáwan macueatiw
Naxey apmamongoch atnej apiüng ic, xique ngwüy ―aj nej.
tiül Mipoch Teat Dios, ¡pero aaga 30 Quiaj tasaj nej Teat Jesús:

naxey apmeyac nej teowixaw ―Naleaing sasaj ic Pedro, aaga


monajiüt xeyay ngo majneaj ongwiiüts cam, wüx nganaw mepaj
apmamongoch, más najneaj ngo ijquiaw ombeay a gallo, ique
wijquiam! ―aj nejiw. lamepiüng arojmbüw ngo mejaw
22 Wüx tenguialeámban üetiw,
  jane xic ―aj nej Teat Jesús.
quiaj Teat Jesús taxaing a pan, 31 Pedro tandeac napac, tapiüng:

tüüch gracias Teat Dios, ndoj ―Masey sanandeow naquiiüb ic,


tambaag müüch nejiw, tapiüng: xique ngome sanapiüng ngo najaw
―Ixainguiün itean, cos aag agüy jane ic ―aw.
xecuerpo ―aw. Aton atquiaj tapiüngüw meáwan
23 Condom tachipich noic vas
  minipilan nej.
miyow uva, tüüch gracias Teat Dios.
Ndoj tüüch nejiw manganeowüw. Teat Jesús ataag orar tiül Getsemaní
24 Tapiüng:

(Mt. 26:36‑46; Lc. 22:39‑46)
―Aag agüy xequiej, ajüiquich 32 Condom tapeayiw tiül
wüx aaga jayats poch lamayac Teat Getsemaní. Quiaj Teat Jesús tasaj
Dios, cos xequiej apmajünch tiüt minipilan nej:
mawün wüx asoet xeyay nipilan. ―Cheteron ningüy; xique sanamb
25 Naleaing sasaj icon xique lango
  nataag orar ―aj nejiw.
nanganeow miyow uva; pero 33 Taquiiüb mamb a Pedro, Jacobo,

alinoic nüt sananganeow jayats at a Juan. Quiaj tapots amix


SAN MARCOS 14 110

omeaats, tayaag xeyay ngo majneaj. aaga apmetiib xic ―aj nejiw Teat
34 Tasaj nejiw:
  Jesús.
―Xeyay amix ximeaats, sayaag
atnej teasandeow. Icüliün xic Aquiüjpüw mamb Teat Jesús
ningüy, nde memeayiün ―aj nejiw. (Mt. 26:47‑56; Lc. 22:47‑53; Jn. 18:2‑11)
35 Condom Teat Jesús tamb

43 Tenguialeámban andeac Teat
quiríwan iün majüy, quiaj mejquiet Jesús, quiaj ajngot a Judas, áag
tiüt ataag orar. Tatün ocueaj Teat tajlüy tiül a gajpiüp (12). Aquiiüb
Dios sitiül alndom mawün nej wüx miün xeyay nipilan, ajamiünüw
meáwan leawa apmamongoch. espada, at xiül; üüch nejiw
36 Tapiüng:
  mambüw ajcüwa montangtang
―Teat, ngo majlüy nicuajind leawa miteaats, mondüy wüx aaga poch
ique ngondom merang. Sandiüm tüünd Moisés, at montangtang
mewün xic wüx aaga nangaag monajiüt tiül nadam nangaj
naél leawa laliüc namongoch. iüm. 44 Aaga Judas lamasaj nejiw

Pero naleaing Teat, nde merang nguineay apmatiib majüiquich


sandíüman xique, irang atnej ique ngün apmasapüw, cos lamapiüng:
indiüm ―aw. ―Áag sanacheech mimboy nej,
37 Condom tandilil majaw nejiw.
  aag ayaj isapan, iquiüjpan nde
Almapeay quiaj tajaw lameayiw. mecuiür ―aw.
Quiaj tasaj a Pedro: 45 Wǘxan apeay aleáingan niüng

―Simón, ¿lermeaya? ¿Neol ajlüy Teat Jesús, tapiüng:


ngondom meíüc noic ores? ―Teat ―aw.
38 Nde memeayiün, iyamban Teat
  Andǘüban macheech mimboy
Dios, nde matüch icon nimeech. nej. 46 Quiaj tasapüw Teat Jesús,

Masey tiül imeajtsan indiüman taquiüjpüw mamb.


mendüjpiün Teat Dios, pero 47 Naleaing nop minipilan Teat

naleaing icona ngo meiücan wüx, Jesús tasoond miespada nej,


nind imeayiün ―aj nejiw. quiaj tandooig nop olaag mimos
39 Condom tandüy quiaj alinomb
  minatang miteaats. 48 Teat Jesús

masaj Teat Dios atnej landoj tasaj ajcüwa nipilan:


mandeac. 40 Wüx tandilil alinomb
  ―¿Cuane ijmbichan espadas y
niüng ajlüyiw nejiw, taxom nejiw xiül wüx isapan xique? ¿Jowa
alinomb almameayiw, cos xeyay xique, need xic, ngwüy neola?
laínd ameayiw. Quiaj lango 49 Meáwan nüt tajlüyiüs niüng

majawüw cuane apmasajüw nej. ijluyiün naquiaach icon tiül nadam


41 Wüx tapeay amb arojmbüw, quiaj
  nangaj iüm, icona ngo mesapan xic.
tasaj nejiw: Pero naleaing atcüy apmajlüy, cos
―¿Neol aliün memeayiüna, netam majlüy atnej lamapiüng tiül
tenguial ixojtana? Landoj, lamatüch Mipoch Teat Dios ―aj nejiw Teat
a ores. Nganüy apmayacüch a Teat Jesús.
Naxey teowixaw monrang ngo 50 Quiaj tacueatiw nej meáwan

majneaj. 42 Witiüron, tabaats, lapeay


  minipilan nej, tecuiürrüw.
111 SAN MARCOS 14

Atquiaj tandeac aaga naxey quiaj


Nop nench tecuiür ―awüw.
51 Nop nench tandüüb mamb 59 Pero ngome nóiquian

Teat Jesús, awinchay tiül noic püy, tandeacüw mayacüw asoet.


tasapüw nej. 52 Quiaj nej sojndiüt

60 Condom aaga minatang

tiül apix nej, tecuiür miotáagan. miteaats witiüt lombom pinawan,


matün manguiay Teat Jesús. Tasaj:
Teat Jesús alniüng ajlüy monajiüt ―¿Neol ngo merndeaca? ¿Cuane
(Mt. 26:57‑68; Lc. 22:54‑55, aag teamandeacüw wüx imbas
63‑71; Jn. 18:12‑14, 19‑24) quiaja? ―aj.
53 Condom taquiüjpüw mamb 61 Teat Jesús ndijchiówan, ngo

Teat Jesús niüng ajlüy minatang masaj nej nicuajind. Quiaj tatün
miteaats. Quiaj canchiütoj manguiay alinomb, tasaj:
meáwan montangtang miteaats, at ―¿Ique aaga Cristo, micual ic Teat
montangtang monajiüt tiül nadam Diosa? ―aj.
nangaj iüm, aton mondüy wüx 62 Quiaj tasaj nej Teat Jesús:

aaga poch tüünd Moisés. 54 Ata   ―Xícam aag ipiüng quiaj.


Pedro aton tandüüb Teat Jesús Apmejawan xic salcheten amb wüx
miünquiájan ajngot. Tamb tatüch miác Teat Dios. Cos xique aaga
tiül püjchiün mbeay ombiüm Teat Naxey, apmejawan wüx saliüc
minatang miteaats. Quiaj tsotot ximiün tiül cielo samb tiül oic ―aj
maquiüjpüw monjiür aniüng nej.
miteaats, metsantsayej mbeay 63 Quiaj minatang miteaats

biümb. tachiüt apix nej, xeyay tajcüy,


55 Ajcüwa montangtang
  tapiüng:
miteaats at meáwan monajiüt tiül ―¿Cuane tenguialeámban
judíos tayambüw acas nipilan macüliiüts manguiayiiütsa?
mapiüngüw nóiquian cuane ngo 64 Nganüy icona lamenguiayiün

majneaj tandeac Teat Jesús, para meáwan aaga ngo majneaj


mayacüw asoet mandeow, pero lamandeac quiaj, cos andeac
ngo maxomüw. 56 Cos xeyayiw
  atnej Teat Dios nej. ¿Cuane ajiür
tandeacüw ngo maleaing wüx menguiayiüna? ―aw.
ombas nej, palpálwüx andeacüw, Quiaj meáwan nejiw tapiüngüw
ngome nóiquian. 57 Altiül witiütoj
  netam mandeow.
tewüyayej wüx mawaijchaw, 65 Altiül tapots mateontsüw onts

tapiüngüw: ombeayiw nejiw wüx ombas nej.


58 ―Xicona tanguiayasan wüx
  Aton tatsajcüw oniiüg nej, tatoliw.
tandeac mapiüng nej apmajarrich Condom tasajüw:
aaga nadam nangaj iüm leaw ―¡Nganüy isüet jane netol ic!
nipilan tarangüw, ndoj wüx er nüt ―ajüw.
apmawitich alinop nangaj iüm, At ajcüwa monajiüt quiaj
ngome narangüch naag owixaran. taleambüw nej aton.
SAN MARCOS 14​, ​15 112

miteaats canchiütoj maquiüjpüw


Pedro apiüng ngo majaw jane Teat Jesús montangtang monajiüt tiül nadam
(Mt. 26:69‑75; Lc. 22:56‑62; Jn. 18:15‑18, 25‑29) nangaj iüm, at mondüy wüx aaga
66 Pedro aliün quiaj tiül püjchiün,
  poch tüünd Moisés, maquiüjpüw
quiaj apeay niüng ajlüy nej nop nüx alacas monajiüt. Quiaj taquiüjpüw
nerang minajiüt minatang miteaats. mamb Teat Jesús netsaag, mayacüw
67 Wüx tajaw a Pedro teatsantsüy
  teowix Pilato. 2 Aaga Pilato tatün

mbeay biümb, quiaj lombot mapiür nej manguiay:


majaw, tasaj: ―¿Naleaingue, ique aaga
―Ique aton tequiiüb aaga Jesús minatang nenajiüt ocueaj cambaj
naw Nazaret ―aj. Israele? ―aj.
68 Quiaj a Pedro tapiüng:
  Quiaj tasaj nej Teat Jesús:
―Ngwüy, ngo najaw jane, ngo ―Atnej ipiüng quiaj ―aj nej.
najaw cuane leaw ipiüng quiaj ―aw.  
3 Ajcüwa montangtang miteaats

Ndoj taw quiaj andüy mbeay tayacüw nej xeyay asoet. 4 Condom

nden, quiaj tepaj a gallo. Aaga 


69 Pilato tatün nej manguiay alinomb,
nüx tajaw nej alinomb. Ndoj tapots tasaj:
masaj nipilan alquiaj, tapiüng: ―¿Neol ngo merndeaca? Ijaw
―Aaga naxey quiaj nop naw tiül nguineay teamayacüw isoet xeyay
nejiw ―aw. ―aj.
70 Pedro quiaj tawaiich alinomb. Ndoj
   
5 Teat Jesús ngo masaj nej

ajoy miün quiriw ores, ajcüwa nipilan nicuajind, quiaj a Pilato mbayat
aliw quiaj tasajüw nej alinomb: majaw nej.
―Naleaing ique nop naw tiül
nejiw, cos indeac atnej andeacüw Atüniw mandeow Teat Jesús
monaw Galilea ―ajüw. (Mt. 27:15‑31; Lc. 23:13‑25;
71 Quiaj a Pedro tapots mapiüng

Jn. 18:38―19:16)
ngo maleaing aag ayaj, tapaj minüt  
6 Aaga Pilato quiaj ajlüyay wüx
Teat Dios, tapiüng: matsambiich nop najlüy tiül
―¡Por dios, ngo najaw jane aaga manchiüc wüx nangos nüt, leaw
naxey temepiüngan quiaj! ―aw. nipilan apmatüniw tsajmbiüm.
72 Aaga gallo tepaj amb ijmbüw apaj.
   
7 Aliw tiül manchiüc acas nipilan

Quiaj a Pedro leaad omeaats leaw cos tambiyaw nipilan wüx tajcüyiw
Teat Jesús lamasaj nej. Cos tasaj nej: maquiüjpüw monajiüt. Altiül nop
“Wǘxan nganaw mepaj ijmbüw apaj a nenüt Barrabás. 8 Xeyay nipilan

gallo, ique lamepiüng arojmbüw ngo tambüw majawüw a Pilato. Tapots


mejaw jane xic”, aj nej. Wüx leaad matüniw marang atnej mbójan
omeaats aag ayaj, quiaj tapots ajiünts. marang. 9 Quiaj tasaj nejiw a Pilato:

―¿Cuane indiümana? ¿Ngwüy,


Teat Jesús alteombas Pilato sanatsambiich minatang nenajiüt
(Mt. 27:1‑2, 11‑14; Lc. 23:1‑5; Jn. 18:28‑38) icueajiüna? ―aj nejiw.

15 Wüx lachiüjmbaw, quiaj 10 Cos lamajaw ajcüwa


ajcüwa montangtang montangtang miteaats tayacüw


113 SAN MARCOS 15

teowix nej a Teat Jesús, ajcan ngo


mandiümüw majawüw mandüüb Teat Jesús tajmel wüx cruz
nej xeyay nipilan. 11 Ajcüwa

(Mt. 27:32‑44; Lc. 23:26‑43; Jn. 19:17‑27)
montangtang miteaats taquiajchiw 21 Nop naxey naw tiül cambaj
ombeay nipilan mapiüngüw Cirene, nenüt Simón, miteatiw
tsajmbiüm Barrabás. 12 Quiaj a
  Alejandro maquiiüb a Rufo, les
Pilato tatün manguiay alinomb: tajngot imiün tiül wajchiüc. Wüx
―¿Cuane indiüman mejawan tamong amb quiaj, tasapüw nej
narang wüx aag ipiüngan minatang müjchiw mambitic micruz Teat
nenajiüt icueajiüna? ―aj nejiw. Jesús.
13 Nejiw tepajüw napac:

22 Quiaj taquiüjpüw mamb a

―¡Ich mandeow wüx cruz! Teat Jesús andüy tiül niüng nasoic
―awüw. Gólgota, aag ayaj amb apiüng:
14 Quiaj tasaj nejiw a Pilato:
  Omal Mondeow. 23 Condom

―¿Cuane asoet ajiür? ―aj nejiw. tüjchiw nej vin aolüw tiül noic
Meáwan nipilan tepajüw alinomb: süüig nenüt mirra, pero nej
―¡Ich mandeow wüx cruz! ―awüw. ngo mayar manganeow. 24 Wüx  

15 Cos aaga Pilato tandiüm


  landoj mayacüw wüx cruz, quiaj
majneaj aweaag meáwan nipilan, tembaagayej wüx apix nej. Tasüetiw
quiaj tatsambiich a Barrabás. Ndoj wüx majawüw ngün apmajoyiw
tapiüng majwüch Teat Jesús, quiaj anopnopoj.
tüüch mamb mayacüw wüx cruz. 25 Aleamb pinawan ajüy nüt

16 Condom ajcüwa soldados


  tayacüw nej wüx cruz.
taquiüjpüw Teat Jesús andüy tiül 26 Condom tarangüw acas poch

noic püjchiün niüng acül Pilato, mayacüw wüx omal cruz niüng
nenüt pretorio. Quiaj canchiütoj apiüng cuane asoet nej. Apiüng: “Aag
meáwan soldados. 17 Condom quiaj
  agüy minatang nenajiüt ocueajiw
tasoijquiw tiül noic napixeran nipilan judío”, aw. 27 Aton tajmeliw

morada, ndoj tayacüw wüx omal wüx cruz ijpüw moneed, nop amb
nej noic corona nepeat sats. 18 Quiaj
  wüx miác Teat Jesús, alinop amb
tapots mitsojow nej, tasajüw: wüx miquiamb nej. 28 Atquiaj tajlüy

―¡Mbich ique minatang nenajiüt leaw landoj lamapiüng tiül Mipoch


ocueaj judíos! ―ajüw. Teat Dios, cos apiüng: “Tayacüch
19 Tawüjchiw omal nej naag xiül,
  atnej nop nerang ngo majneaj”, aw.
aton tateontsüw onts ombeayiw 29 Leaw tamongoj quiaj titsojow

nejiw wüx ombas nej. Ndoj nej, talanglangüw omalüw müjchiw


taquiejliw micosüw nejiw teombas majüiquichaw ajcüyiw. Tapiüngüw:
nej, atnej teayambüw monajneaj. ―¡Jaa, ngwüy ique nepiüng
20 Wüx lapaxiow mitsojow, quiaj
  apmejarrich aag nadam nangaj
tasojndiw aaga morada napixeran, iüm, ndoj wüx er nüt apmelomboch
cas tasoijquiw tiül apix nej alinomb. alinomb! 30 ¡Nganüy erwüneay wüx

Ndoj quiaj taquiüjpüw mamb cruz iquiáyan quiaj, iriow tiüt!


mayacüw wüx cruz. ―ajüw.
SAN MARCOS 15 114

31 At
aton ajcüwa montangtang tiül soldados, teamajaw. Wüx nej
miteaats at mondüy wüx aaga tanguiay tepaj, ndoj tajaw nguineay
poch tüünd Moisés titsojow nej, tandeow, quiaj tapiüng:
tapiüngüw nejeyéjan quiaj: ―¡Naleaing aaga naxey quiaj
―Nej tawün wüx alinop, pero Micual nej Teat Dios! ―aw.
nganüy a nej ngondom mewüneay 40 Aton aliw quiaj acas montaj,

wüx nejáyan quiaj. 32 Nganüy


  miünquiájan alembemiw
apmajawaats sitiül naleaing nej teamajawüw. Altiül María
aaga Cristo, minatang nenajiüt Magdalena, Salomé, at a María
ocueaj cambaj Israel, cos sitiül mimümuw José maquiiüb Jacobo
apmaw tiüt imiün wüx cruz, mbich aag chingüy. 41 Ajcüwa montaj quiaj,

apmayariiüts andeac nej ―awüw. tandüjpiw Teat Jesús wüx tajüy tiül
At monlüy wüx cruz aton titsojow Galilea, tambeolüw nej. Aton aliw
nej. quiaj altigüy montaj, ajcüw tiünüw
mandüjpiw nej matüchiw Jerusalén.
Wüx tandeow Teat Jesús
(Mt. 27:45‑56; Lc. 23:44‑49; Jn. 19:28‑30) Wüx tamiüraad Teat Jesús
33 Wüx lalimnüt, quiaj pojniüt (Mt. 27:57‑61; Lc. 23:50‑56; Jn. 19:38‑42)
wüx iüt, tiün ram wüx lanchejliow 42 Wüx lamitiüt nüt, langwiiüts,
nüt. 34 Wüx lanchejliow nüt, quiaj
  cos aaga nüt quiaj tenguial
Teat Jesús tepaj napac, tapiüng: ayambüch leaw apmetam wüx
―Eloi, Eloi, ¿lama sabactani? ― nüt axoodaran, cos oxep quiaj nüt
aw. Aag ayaj apiüng: Teat Dios, Teat axoodaran. 43 José naw tiül cambaj

Dios, ¿neol tecueat xic? Arimatea, nej nop nej natang tiül
35 Altiül leaw alquiaj tanguiayiw
  monajiüt ocueaj judíos. Nej ngo
aag ayaj, tapiüngüw: mimbol, tamb niüng ajlüy a Pilato
―Inguiayiün, teamapaj a Elías matün micuerpo Teat Jesús mamiüt.
―awüw. Cos nej aton teamacül majlüy
36 Quiaj tamb nop, acuiür
  tiül micambaj Teat Dios. 44 Pilato

macachiich tiül vinagre noic mbayat wüx tanguiay najénan


esponja, aag ayaj atnej walang sap. landeow Teat Jesús. Quiaj tapaj
Tayac wüx nots xiül. Quiaj tüüch a minatang tiül soldados matün
machey. Tapiüng: manguiay sitiül naleaing landeow.
―Cawül majawaats sitiül aliüc 45 Wüx minatang soldado tapiüng

Elías mawün nej tiüt ―aw. naleaing landeow, quiaj a Pilato


37 Quiaj Teat Jesús tepaj napac,
  tasaj a José alndom maquiiüb
ndoj tandeow. 38 Wüx tandeow
  mamb mamiüt. 46 Condom quiaj

Teat Jesús, quiaj aaga nadam jael José tamb mangal noic najneaj püy.
nepal teomeaats nadam nangaj Ndoj tawün tiüt Teat Jesús, tawinch
iüm chiütat naw cawüx andüy tiül a püy, taxaing maquiiüb
tiüt, nómban mbajcaw pinawan. mamb mayac tiül noic jayats
39 Alombom quiaj niüng ajlüy
  oxiüt narangüch tüeng tiüc tiül
micruz Teat Jesús nop minatang piedra. Ndoj tayacüw noic nadam
115 SAN MARCOS 15​, ​16

piedra mapal. 47 María Magdalena,


  quiaj tejüiquichay ombas majaw
at María mimüm José, tajawüw nej a María Magdalena, aag landoj
nguiane tayacüch. mawün wüx ombas ayaíw nimeech.
10 Condom quiaj María tamb masaj

Teat Jesús tapac tiül mondeow minipilan Teat Jesús, cos xeyay
(Mt. 28:1‑10; Lc. 24:1‑12; Jn. 20:1‑10) amix omeajtsüw, tenguial ajiüntsüw.

16 Wüx lamong a nüt axoodaran, 11 Masey lamanguiayiw Teat Jesús


quiaj María Magdalena, lapac, aton a María landoj majaw


Salomé, at María mimüm Jacobo nej, nejiw ngo mayariw andeac nej.
tangalüw najmboc angan aceite
majoyiw mayacüw wüx ombas Teat Jesús tejüiquichay majawüw nej
Teat Jesús. 2 Ǘmban arraw doming

ijpüw minipilan nej
almajnchep nüt, quiaj tambüw andüyiw (Lc. 24:13‑35)
niüng ajlüy oxiüt. 3 Tandeacüw  
12 Wüx ndoj ayaj, quiaj Teat Jesús
nejeyéjan quiaj, tapiüngüw: tejüiquichay alinomb majawüw
―¿Jane apmawün ocueajiiüts a piedra nej ijpüw minipilan nej wüx aliw
nepal ombeay aaga oxiüt? ―awüw. tiül tiiüd andüyiw tiül wajchiüc,
4 Wüx tatüchiw quiaj, quiaj tajawüw
  pero naleaing lango majüic matnej.
aaga nadam piedra nepal oxiüt 13 Nejiw aton tambüw masajüw

laáw. 5 Wüx tajmeliw tiül oxiüt, quiaj


  alacas minipilan nej, átan ngo
tajawüw nop nench, asooig najal apix mayariw nejiw andeacüw.
nej raan. Alchetem wüx miác niüng
tayacüch a Teat Jesús. Quiaj mbayatoj. Teat Jesús tasaj minipilan nej cuane
6 Pero nej tasaj nejiw:

netam marangüw
―Nde mbayameron, cos sajaw icona (Mt. 28:16‑20; Lc. 24:36‑49; Jn. 20:19‑23)
teameyamban Teat Jesús naw Nazaret, 14 Condom Teat Jesús tejüiquichay
áag tambiyaw wüx cruz. Nganüy lapac, majawüw nej ajcüwa gajpanop (11)
ngo majlüy ningüy. Jogüy ijawan niüng minipilan nej wüx aliw wüx mes
tayacüw. 7 Nganüy quiüran isajan a
  teaüetiw. Quiaj talic nejiw ajcan
Pedro at meáwan minipilan nej. Isajan: ngo mayariw leaw tasoiquiw, aton
“Teat Jesús laámb ombas nej andüy cos adam omeajtsüw, ngo mayariw
tiül Galilea. Quiaj apmejawan, atnej andeacüw monjaw nej lapac. 15 Ndoj  

lamasaj icon” ―aj nejiw. tasaj nejiw:


8 Quiaj tawüw tiül oxiüt
  ―Quiüran tiül meáwan cambaj wüx
acuiürrüw, cos xeyay mbayatoj, iüt, isajan meáwan nipilan wüx aaga
tambeapmbeap nejiw, ngo masajüw najneajay nanderac nguineay alndom
nejinguind cos xeyay mbayatoj. maw asoeteran. 16 Jane apmayar xepoch,

mayar yow aton, apmaw asoet nej. Pero


Teat Jesús tejüiquichay majaw nej sitiül aljane ngo mayar xepoch, aag ayaj
María Magdalena apmamongoch xeyay ngo majneaj tiül
(Jn. 20:11‑18) biümb alinoic nüt. 17 Jane ayar xepoch

9 Wüx
Teat Jesús tapac tiül apndom ombasüw marangüw ateócan.
mondeow ǘmban arraw doming, Wüx xenüt apmatajcüw majneaj nipilan
SAN MARCOS 16 116

leaw alwüx ombasüw nimeech; at andüy cawüx tiül cielo. Quiaj


apmandeacüw alinoic ombeayiün. chetet amb wüx miác Teat Dios.
18 Masey masapüw ndiüc; at sitiül

20 Ndoj minipilan nej tambüw

tüjndiw manganeowüw leaw alndom tiül meáwan cambaj mandeacüw


mambiy nejiw, ngome apmarang nejiw aaga najneajay nanderac leaw
nicuajind. Aton wüx apmayacüw apiüng wüx nguineay Teat
owixaw wüx moniün andeow Dios alndom mawün asoeteran.
apmajneajiw ―aj nejiw Teat Jesús. Nejay Teat Cristo tambeol
nejiw, tajüiquich majaraw leaw
Teat Jesús tamb andüy tiül cielo tandeacüw, aag ayaj naleaing,
(Lc. 24:50‑53) cos tarang ateócan wüx
19 Landoj
masaj nejiw aag tandeacüw mipoch nej. Atquiaj
ayaj, quiaj tamb Teat Jesús tajlüy. Amén.
Najneaj nanderac leaw tapiüng

SAN LUCAS
wüx Teat Cristo

6 Miijpüéj ayariw andeac Teat Dios,


Neol tajlüy aaga nawiig cam arangüw atnej lamapiüng Teat

1 Xeyay lamarangüw
wüx nawiig nguineay
andüübndüjpeay meáwan leawa
Dios. Nejinguind ngondom mapiüng
nejiw alcuane ngo majneaj arangüw.
7 Naleaing nejiw ngo majiürüw

tajaraw naleaing tajlüy, 2 atnej


  micualüw nejiw cos müm Elisabet
taquiajchiw icoots ajcüw leawa ngondom majiür micual nej; aton
tajawüw tanomb con oniüjcüw; cos miijpüéj xeyay latang ombasüw.
aton tambeolüw wüx mandeacüw 8 Condom wüx tatüch nejiw aaga

meáwan poch leaw tanguiayiw. noic ajlüy miteaats marangüw


3 Nganüy xique laǘmb natüntün
  najiüt tiül nadam nangaj iüm, teat
nanguiay meáwan, nguineay Zacarías tajlüy tiül. 9 Cos miteaats

alndom najaw naleaing cuane tajlüy. ajlüyayej wüx masüetiw majawüw


Áag tapiüngas sanarang nasaj cuane najiüt apmarangüw
ic palan Teat Teófilo, nguineay anopnopoj. Teat Zacarías tatüch
andüübndüjpeay, 4 mejaw naleaing
  nej majmel tiül nadam nangaj
meáwan leaw lerquiaacharan wüx. iüm ocueaj Teat Dios mayac pom.
10 Meáwan nipilan monaw tiül

Nop ángel apiüng apwijquiam cambaj acülíwan mbeay nadam


Juan Bautista nangaj iüm teatajcüw orar wüx
5 Tiül
mineat Herodes wüx nej teajmel pom. 11 Teat Zacarías altiül

tarang minatang monajiüt tiül nadam nangaj iüm, quiaj tajaw nop
iüt Judea, tajlüy nop miteaats tiül ángel ocueaj Teat Dios alembem
nipilan judío nenüt Zacarías, ajlüy amb wüx miác artül niüng ajmel
tiül noic ajlüy miteaats ocueaj Abías. pom. 12 Wüx teat Zacarías tajaw

Mintaj nej teat Zacarías nenüt aaga ángel, mbayat xeyay, lango
müm Elisabet, naw tiül acualaats majaw cuane apmarang. 13 Quiaj

teat Aarón, áag tajlüy tanomb. tasaj nej a ángel:

117
SAN LUCAS 1 118

―Teat Zacarías, nde mbayamear, quiaj, ndoj apmerndeac alinomb ―


cos Teat Dios lamanguiay leaw itün aj nej.
ocueaj nej. Nganüy müm Elisabet 21 Ajcüwa nipilan leaw ngo

mintaj apmajiür nop micual nej. majmeliw, teamacüliw teat Zacarías,


Apmeaach manüt Juan. 14 Ique
  lambayajow ngo majawüw cua
apmapac imeaats xeyay. Aton nerang nej, neol tequiy tiül nadam
xeyay nipilan apmapac omeajtsüw nangaj iüm. 22 Wüx taw tiül

wüx apwijquiam, 15 cos nej xeyay


  nadam nangaj iüm teat Zacarías
najneaj apmarang majaw Teat langondom mendeac masaj nejiw
Dios. Ngome apmanganeow vin, nicuajind. Quiaj tapiüngüw:
aton ngome apmanganeow alinoic ―Aleaic tüünd majaw tiül nadam
yow leaw alndom müüch mangün nangaj iüm ―awüw.
nipilan. Teat Dios apmüüch nej Nej tüüch nejiw majawüw cuane
majiür Nangaj Miespíritu Nej wüx apiüng naag owix nej, cos lamejew,
aliün teomeaats mimüm nej. 16 Nej   langondom mendeac.
apmüüch leaam omeajtsüw alinomb 23 Wüx tatüch a nüt ndom

xeyay nipilan tiül israel wüx minajiüt nej tiül nadam nangaj
Teat Dios, midiosüw nejiw. 17 Nej
  iüm, quiaj tajtsor. 24 Naleaing ajiür

apmamong ombas marang minajiüt miün acas nüt lacual müm Elisabet
nej, teoj aliüc aaga lapiürang aliüc. mintaj nej. Quiaj tacǘlan aniüng
Apmarang atnej tarang tanomb teat nej acoquiaw caaw, ngo maw majüy.
Elías, müüch majneaj omeajtsüw Tapiüng: 25 “Teat Dios lamajiür xic

nateateran majawüw micualüw lasta, lamüüch xic namongoch


nejiw. Aton müüch marangüw xemonxing teombas nipilan”, aw.
najneaj leaw ngo mandiümüw
mayariw leaw asoiquiw. Atquiaj Ángel tapiüng apwijquiam Teat Jesús
alndom müüch majlüy noic ajlüy 26 Wüx lamajiür anaíw caaw, quiaj
nipilan mayariw andeac aaga Cristo aaga ángel Gabriel tüüch nej mamb
leaw lapiürang aliüc ―aj nej aaga Teat Dios andüy tiül iüt Galilea,
ángel. tiül noic cambaj nenüt Nazaret,
18 Quiaj tapiüng teat Zacarías,

27 majaw nop nüx nenüt María.

tasaj a ángel: Aaga nüx quiaj altiüt mipoch


―¿Nguineay alndom najaw aweaag nop nench nenüt José, naw
naleaing aag ayaja? Cos xique xeyay tiül acualaats a Rey David tajlüy
lasataxey, at xantaj latang ombas tanomb. 28 Aaga ángel wüx tapeay

aton ―aw. niüng ajlüy a nüx, tasaj:


19 Quiaj tasaj nej a ángel:
  ―¡Jow müm, satepeay ic! Sasoic
―Xique nenütiüs Gabriel nerangas nasaj ic lamexom xeyay monajneaj,
minajiüt Teat Dios. Nej tüüch xic cos Teat Dios lamambeol ic. Xeyay
niün nasaj ic aaga najneaj poch najneajay apmanderac wüx imbas
quiaj. 20 Nganüy cos ngo meyar
  tiül meáwan montaj ―aj.
sandeac, langome apmerndeac leaw 29 Nej a nüx wüx tajaw aaga ángel,

atüch a nüt majlüy aaga lanasaj ic mbayaw manguiay andeac, tapiüng


119 SAN LUCAS 1

tiül omeaats nej: “¿Neol tatepeay cambaj tiül iüt Judea. 40 Wüx tapeay

xic atquiaja?” aw. 30 Quiaj tasaj nej


  quiaj tajmel aniüng teat Zacarías,
aaga ángel: quiaj tatepeay müm Elisabet. 41 Wüx

―María, nde mbayamear, cos Teat Elisabet tanguiay atepeay nej María,
Dios apmambeol ic xeyay. 31 Nganüy   quiaj ajwicwic teomeaats nej aaga
apmejiür micual, apmewiquiach nop nine. Quiaj Nangaj Espíritu ocueaj
nine nench, apmeaach manüt JESÚS. Teat Dios tiün andüy wüx nej.
32 Nej apmajlüy xeyay netam ajlüy.

42 Quiaj tandeac napac, tapiüng:

Apmanderac wüx nej apmapiürang ―Xeyay najneajay apmanderac


micual nej Teat Dios najlüy tiül wüx imbas tiül meáwan montaj,
cielo. Teat Dios apmüüch nej marang aton xeyay najneajay apmanderac
nop minatang nenajiüt atnej tarang wüx ombas aaga nine alteomeaats
wüx a Rey David, mixeech nej quiaj. 43 ¿Jow a xique, cuane xic,

najlüy tanomb. 33 Nej apmajlüy wüx


  miün majaw xic mimüm Micual
meáwan nipilan judío micual teat Xeteat Diosa? 44 Cos wǘxan

Jacob, apmarang natang meáwan nüt, sanguiay itepeay xic, quiaj xecual
aag ayaj ngo majiür ndoj ―aj nej. apac omeaats, ajwic tiül ximeaats.
34 María tasaj a ángel:

45 Najneajay apmapac imeaats cos

―¿Nguineay alndom majlüy aaga teyar meáwan leaw lamasaj ic Teat


ipiüng quiaja, cos xique nganaw Dios nguineay apmarang ―aw.
najiür xenoj? ―aj. 46 Condom quiaj tapiüng a María:

35 Quiaj tasaj nej a ángel:


  Sayaag tiül ximeaats xeyay
―Aag ayaj Nangaj Espíritu ocueaj najneajay arang Teat Dios.
Teat Dios apmerang. Nej Teat Dios 47 Apac ximeaats wüx Teat Dios,
apmajiür ic mewiquiach aaga nine, cos nej newün xic wüx.
cos aaga nine quiaj nangaj nej 48 Teat Dios najneaj majaw xic
Micual Teat Dios. 36 At icualaats müm
  masey xique ngo nembeat
Elisabet apmajiür nop nine. Masey nicuajind tiül nipilan.
xeyay latang ombas, anderac nómban Naw wüx nganüy meáwan
ngondom majiür micual nej. Nganüy nipilan aliüc miün,
lacual lamajiür anaíw micaaw a nine apmandeacüw xeyay najneaj
teomeaats nej. 37 Cos para Teat Dios
  wüx ximbas.
ngo majlüy nicuajind naél ngondom 49 Cos lamarang xeyay najneaj
marang ―aj nej a ángel. wüx ximbas Teat Dios; nej
38 Quiaj tapiüng a María:
  cuajantanej alndom marang,
―Xique nganüy sajlüy tiül owix Xeyay nangaj minüt Teat Dios.
Teat Dios, ich marang wüx ximbas 50 Nej andiüm meáwan nipilan
atnej lamepiüng apmarang ―aw. leawa lajlüy nganüy, aton
Quiaj tamb a ángel. ajiür lasta leaw aliüc miün
apmajlüy, meáwan leaw
María tamb majaw Elisabet apmayariw nej andeac.
39 Tíülan
aaga nüt quiaj María 51 Naag owix nej lamarang xeyay
tamb najen andüy tiül tiüc tiül noic nadamdam cuajantanej,
SAN LUCAS 1 120

aton tandrooch ombasüw 61 Quiaj tasajüw nej:


monpiüng nejiw alwüx ―¿Neol ayaja? Cos ngo majlüy tiül
atamüw. icualaats nejinguind manüt atquiaj
52 Tawün niüng tsotojow ―awüw.
montangtang monajiüt, 62 Quiaj tatüniw manguiayiw

tayac quiaj leaw ayajcüw ngo miteat a nine, arangüw owixaw


membeatiw. majaw, majüic nguineay andiüm
53 Nipilan leawa ngo majiür üetiw, müüch manüt a nine. 63 Teat Zacarías

nej tüüch meáwan najneaj; quiaj tatün quiriw nine tirip xiül,
nganüy nipilan monjiür condom tarang wüx, tapiüng: “Juan
xeyay,tüüch mambüw minüt nej”, aw. Meáwan monlüy
owixáwan, nicuajind ngo quiaj mbayatoj majawüw. 64 Quiaj

maxomüw. taley oniw nej a teat Zacarías, tajneaj


54 Tambeol cambaj Israel, ajcüw mendeac, andǘüban tasaj Teat Dios
monrang minajiüt nej; najneajay arang. 65 Meáwan moncül

ngo ndrom omeaats nejiw, tajiür quiájan niüng acüliw nejiw mbayatoj,
nejiw lasta xeyay, aton meáwan cambaj najlüy tiül tiüc
55 cos atquiaj tasaj mixejchiiüts tiül iüt Judea tümb manguiayiw wüx
Abraham wüx micual micual aag ayaj. 66 Meáwan nejiw leawa

nej; tanguiayiw tayacüw wüx omeajtsüw,


tapiüng tanaámb apmajiür nejiw tapiüngüw:
lasta meáwan nüt ―aw a ―¿Jane aaga nine quiaja? ¿Cuane
María. apmarang alinoic nüte? ―awüw.
56 Ndoj María tacül quiaj
  Atquiaj tapiüngüw nipilan cos
maquiiüb müm Elisabet arej caaw, Teat Dios teamambeol a nine, ngo
condom tandilil tajtsor alinomb. macueat.

Wijquiat Juan Bautista Zacarías tandeac leaw aliüc miün


57 Wüx tatüch a nüt wijquiam 67 Teat Zacarías miteat a nine,
micual nej müm Elisabet, quiaj tambeol nej Nangaj Espíritu ocueaj
wijquiat nop nine nench. 58 Wüx
  Teat Dios, tüüch nej poch cuane
tanguiayiw acualaats nej, at mandeac, tapiüng:
moncül quiájan niüng acül nej, 68 Xeyay najneaj ajlüy Teat Dios
nguineay Teat Dios lamajiür nej ocueaj Israel,
xeyay lasta, quiaj tapac omeajtsüw cos nej laíün ningüy tiül icootsa
aton maquiüjpüw. 59 Condom
  mawün asoet micambaj nej.
wüx tatüch ojpeacüw nüt, quiaj 69 Lamüüch icoots nop leaw
taquiüjpüw a nine matajcüch alndom mawün icoots wüx,
circuncidar atnej mbójan arangüw aag ayaj imiün tiül acualaats
judíos. Tandiümüw müjchiw manüt mixejchiiüts David, aaga
Zacarías atnej minüt miteat nej. nerang minajiüt nej.
60 Quiaj mimüm nej a nine tapiüng:
  70 Atnej lamandeac Teat Dios wüx
―Ngwüy, Juan apmanüt ―aw. tasaj nangaj mondeac andeac
121 SAN LUCAS 1​, ​2

nej, ajcüwa tajlüyiw tanomb, Nej apmayac icoots wüx


cos tapiüng: marangaats najneaj, lango
71 Nej apmawün icoots teowixaw majlüy moncüy, aw a Zacarías.
leaw andiümüw mambiyaw 80 Aaga nine micual Zacarías quiaj

icoots, at apmawün icoots tatang najneaj, xeyay tayamb Teat


teowixaw meáwan ajcüy Dios. Tamb macül tiül wajchiüc
majaw icoots. niüng ngo majlüy cambaj, leaw
72 Ajiür lasta meáwan mixejchiiüts, atüch a nüt mejüiquichay majaw
aton apleaam omeaats wüx nej cambaj israel.
meáwan leawa lamapiüng
apmarang. Wijquiat Teat Jesús
73 Cos aag agüy Teat Dios tasaj (Mt. 1:18‑25)


miteatiiüts Abraham apmarang:
74 Apmawün icoots teowixaw

moncüy majaw icoots,


2 Wüx aaga nüt quiaj minatang
monajiüt tiül Roma nenüt
Augusto César tapiüng meáwan
marangaats leawa nej andiüm, nipilan netam mambüw mayacüw
ngo mimbolaats. mineatüw nejiw. 2 Ninguiaj amelich

75 Majlüyiiüts najneajay, ngo ajmel mineataran wüx Cerenio


majiüraats nicuajind nisoet, tarang nenajiüt tiül iüt Siria. 3 Quiaj  

marangaats leawa nej andiüm tambüw meáwan nipilan mayacüw


meáwan nüt wüx aliün mineatüw nejiw tiül micambajüw
mapacaats. nejiw. 4 At a José tamb aton imiün tiül

76 Aton ique xecual, apmenderac cambaj Nazaret tiül Galilea andüy


wüx apmapiürang ique nop Belén tiül Judea. Aag ayaj micambaj
ic nendeac andeac Teat Dios David, cos José micual nej acualaats
najlüy tiül cielo, David. 5 Quiaj tamb mayacüw

cos ique apmemong ombas, Teat mineatüw nejiw aquiiüb María minüx
Naxey teoj, apmetaag majneaj nej. Aaga minüx nej laliüc wijquiam
mitiiüd nej. micual nej. 6 Wüx aliw tiül Belén,

77 Apmesajüw minipilan nej quiaj tatüch a nüt wijquiam micual


nguineay Teat Dios alndom a María. 7 Quiaj wijquiat micual

mawün wüx omeaats meáwan nej, nop nine nench; aag ayaj ombas
asoetiw nejiw, macual. Condom taxaing mawinch
quiaj alndom mawüw wüx. ombas tiül noic püy, tapiib tiül üeteay
78 Cos xeyay ajiür icoots lasta nimal, cos lango matüchiw tiül a iüm
Miteatiiüts Dios, niüng axoodaran.
áag tüüch icoots noic najneaj
atnej ran, aag ayaj Micual nej Monjiür sap tanguiayiw
imiün tiül cielo. andeacüw ángeles
79 Nej apmüüch majlüyiw tiül ran 8 Alíwan quiaj acas monjiür sap,
leaw ajlüyiw atnej aliw tiül acüliw tiül wajchiüc ongwiiüts
pojniün, tenguial andeowüw majiürüw misapüw nejiw. 9 Tapeay  

tiül asoetiw nejiw. niüng ajlüyiw nejiw nop ángel


SAN LUCAS 2 122

ocueaj Teat Dios. Xowüy larraj, meáwan nipilan nguineay tasoiquiw


nómban arraj nejiw ran ocueaj wüx aaga nine quiaj. 18 Meáwan  

Teat Dios. Nejiw xeyay mbayatoj nipilan leawa tanguiayiw andeacüw


majawüw. 10 Quiaj tasaj nejiw a
  monjiür sap ajchiquiaw cawüx
ángel: manguiayiw, apac omeajtsüw. 19 Nej  

―Nde mbayameron, cos sanasaj a María meáwan leawa tanguiay


icon noic jayats majlüy leaw tayac wüx omeaats. 20 Condom

ngome aag anguiayeran. Xeyay monjiür sap wüx tandilileaw xeyay


apmüüch mapac omeaats meáwan tapac omeajtsüw masajüw Teat
nipilan. 11 Nganüy nganüy cam
  Dios. Aton tandeacüw wüx meáwan
tiül micambaj David lawijquiaw leawa Teat Dios lamüüch nejiw
nop newün icon wüx. Aag ayaj a manguiayiw, at leaw lamüjndiw
CRISTO Micual Teat Dios. 12 Sanasaj
  majawüw atnej tasoiquiw.
icon nguineay alndom mexoman
aaga nine. Apmexoman alpiiüm tiül Taquiüraab nine Jesús tiül
üeteay nimal, newinch ombas tiül nadam nangaj iüm
püy ―aj nejiw. 21 Wüx tatüch ojpeacüw nüt, quiaj
13 Ndójan mapiüng aag ayaj, quiaj
  tarangüch wüx ombas a nine atnej
tapeayiw xeyay ángeles imiün tiül ajlüyay marangüw judíos matajcüw
cielo maquiüjpüw aaga ángel quiaj. circuncidar monench; tüjchiw
Condom tapots mandeacüw wüx manüt JESÚS, atnej aaga ángel
Teat Dios, tapiüngüw: lamasaj María wüx nganaw majlüy
14 ¡Najneajay lamarang Teat Dios teomeaats nej a nine.
najlüy tiül cielo, 22 Condom tatüch a nüt mambüw

najneajay apmajlüy wüx tiül nadam nangaj iüm tiül


iüt, najneajay apmajlüyiw Jerusalén mayacüw ichech mimüm
meáwan nipilan leaw nine atnej ajlüyay marangüw judíos,
apmandüjpiw Teat Dios!, cos atquiaj apiüng tiül aaga poch
awüw. tüünd Moisés. Quiaj tambüw José
15 Condom wüx tandilileaw
  maquiiüb María maquiüjpüw a
ajcüwa ángeles andüyiw tiül cielo, nine, majüiquichaw tiül nangaj iüm,
lamacueat nejiw, quiaj tesajayej müjchiw Teat Dios. 23 Tarangüw aag

monjiür sap nop alinop, tapiüngüw: ayaj cos atquiaj apiüng tiül Mipoch
―Tabaats matüchiiüts Belén Teat Dios, cos apiüng: “Meáwan
majawaats aaga apiüngüw lajlüy monench mbas macualaran
quiaj, cos Teat Dios lamüüch icoots apmajlüyiw ocueaj nejiw Teat Dios”,
manguiayiiüts ―awüw. aw. 24 Quiaj tambüw mayacüw

16 Quiaj tambüw najénan. Wüx


  ichechiw nejiw atnej apiüng tiül
tapeayiw quiaj, naleaing taxomüw a Mipoch Teat Dios, cos apiüng
María maquiiüb a José, átan a nine majmel ijquiaw nguex tengwüy
alpiiüm tiül üeteay nimal. 17 Wüx
  ijquiaw palom.
landoj majawüw aag ayaj monjiür 25 Tiül aaga nüt quiaj alquiaj tiül

sap, quiaj tandeacüw manguiay Jerusalén nop teat naxey nenüt


123 SAN LUCAS 2

Simeón. Aaga naxey quiaj xeyay ―Teat Dios mambeol icon ―aw.
najneaj arang, cos ayar andeac Condom tasaj a María mimüm a
Teat Dios; nej teamacül aaga nüt nine, tapiüng:
wüx Teat Dios apmawün wüx ―Por nej aaga nine cam
cambaj Israel. Nangaj Espíritu apmajmiücüw tiül ngo majneaj
ocueaj Teat Dios alwüx ombas nej. xeyay nipilan tiül Israel. At altiül
26 Aton landoj lamasaj nej Nangaj
  apmawün wüx meáwan ngo
Espíritu ocueaj Teat Dios ngome majneaj. At aton xeyay nipilan
apmandeow, netam ombas majaw ngome apmandiümüw nej, ngome
aaga Cristo leaw apmüüch nej miün apmayariw nej andeac. 35 Atquiaj

Teat Dios, ndoj tandeow. 27 Aaga


  apmajüiquich altiül omeaats
naxey quiaj tamb andüy tiül nadam meáwan anopnop nipilan. Nganüy
nangaj iüm cos Nangaj Espíritu ique müm, xeyay apmamix imeaats;
neech nej mamb. Wüx tapeayiw tiül apmeyaag atnej matsoel ic nots
nadam nangaj iüm a José maquiiüb espada ―aw.
María maquiüjpüw a nine Jesús 36 Aton alquiaj tiül nadam nangaj

marangüw atnej apiüng tiül aaga iüm nop müm najtaj nenüt Ana.
poch tüünd Moisés. 28 Quiaj Teat
  Nej nop nendeac andeac Teat
Simeón angóchan a nine, tasap Dios, micual nej Fanuel, nawüw
mapeic. Tandeac najneajay masaj tiül acualaats Aser. Nej xeyay
Teat Dios, tapiüng: latang ombas. Tajiür minoj nej
29 Nganüy Teat Dios, najneájan wüx monguich nej, tacül aweaag
sanandeow ayaíw neat, quiaj tandeow minoj
cos lameaach xic najaw aaga nej. 37 Lacül peic miow apiquiw (84)

leaw tesaj xic. neat tatow lembej omal. Nej ngo


30 Lanajaw con xiniiüg aag leaw macueat amb tiül nadam nangaj
lameaach miün mawün wüx iüm marang najiüt nüt ongwiiüts,
nipilan; xeyay ayamb Teat Dios, xeyay
31 cos aaga leaw lamejüiquich quiaj, aiünd. 38 Aaga müm natajtaj quiaj

apmambeol meáwan nipilan. andǘüban iün majaw nejiw, tüüch


32 Nej ajlüy atnej noic ran leaw gracias Teat Dios. Aton tandeac wüx
apmarraj mambeol meáwan aag nine Jesús quiaj, masaj meáwan
nipilan monaw tiül palpálwüx nipilan tiül Jerusalén leawa
cambaj; teamacüliw nop newün nejiw wüx.
aton apmarang xeyay najneajay
tiül micambaj Israel, aw teat Tandilileaw andüyiw Nazaret
Simeón. 39 Wüx landoj marangüw meáwan
33 Condom quiaj teat José at
  atnej ajlüy tiül mipoch Teat Dios,
mimüm a nine Jesús mbayatoj quiaj tandilileaw andüyiw tiül iüt
manguiayiw andeac a teat Simeón Galilea, tiül Nazaret micambajüw
wüx a nine quiaj. 34 Quiaj teat
  nejiw. 40 Aaga nine tatang najneajay

Simeón tandeac masaj nejiw, napac, taxom omeaats, Teat Dios


tapiüng: tambeol nej xeyay.
SAN LUCAS 2​, ​3 124

50 Naleaing nejiw ngo maxomüw


Teat Jesús tandüy tiül omeajtsüw wüx leawa tasaj nejiw
nadam nangaj iüm quiaj.
41 Miteat nej mimüm nej 51 Condom taquiüjpüw mamb,

neatneátan ambüw Jerusalén tandilileaw andüyiw Nazaret.


majawüw nangos nüt pascua. Tanaámb tarang leaw asoic.
42 Wüx lamajiür gajpic (12)
  Mimüm nej tayac wüx omeaats
mineat nej a Teat Jesús, tambüw meáwan leawa tajaw leawa
Jerusalén atnej mbójan marangüw tanguiay. 52 Teat Jesús tanaámb

majawüw nangos nüt. 43 Condom


  tatang najneaj, aton taxom omeaats
wüx landoj nangos nüt nejiw xeyay. Teat Dios tambeol nej, at
tajtsoriw; nganüy a nench tacǘlan nipilan najneájan majawüw nej
Jerusalén. Naleaing José maquiiüb aton.
mimüm a nench ngo majawüw.
44 Lamajüyiw noic nüt, apiüngüw

Juan Bautista aquiaach tiül wajchiüc
nejiw álan tiül acualajtsüw nejiw. (Mt. 3:1‑12; Mr. 1:1‑8; Jn. 1:19‑28)
Quiaj tapots mayambüw pal nüt.
Tayambyambüw meáwan tiül
acualajtsüw nejiw, at niüng leaw
3 Lamajiür gajpocoic (15) neat
tatow arang natang nenajiüt
Tiberio César tiül Roma. Poncio
xowüy andeacüw maquiüjpüw. Pilato nenajiüt nej tiül Judea;
45 Wüx ngo maxomüw, quiaj
  nganüy a Herodes nenajiüt nej
tandilileaw alinomb andüyiw tiül Galilea. At michiig nej Felipe
Jerusalén mayambüw. nenajiüt nej tiül Iturea, at tiül iüt
46 Wüx er nüt quiaj taxomüw;
  Traconite. Aaga Lisanias nenajiüt
altiül nadam nangaj iüm, alchetem nej tiül Abilinia. 2 Teat Anás at

pinawan mondüy wüx poch leawa Teat Caifás natang miteaats nejiw
tüünd Moisés tanomb. Teamanguiay tiül nipilan israel. Wüx aaga nüt
andeacüw, aton teamatün quiaj aaga Juan micual teat xan
manguiay nejiw. 47 Meáwan leawa
  Zacarías, tacül tiül wajchiüc niüng
teamanguiay nej andeac mbayajow ngo majlüy cambaj. Quiaj Teat
manguiayiw, cos xeyay axom Dios tüüch nej poch leawa netam
omeaats mangoch masaj nejiw. mandeac. 3 Quiaj a Juan tapots

48 Wüx taxomüw nej miteat nej


  mandeac Mipoch Teat Dios tiül
mbayajow majawüw. Condom tasaj meáwan cambaj ajlüyiw mbeay lam
nej mimüm nej: Jordán. Tasaj nipilan leaw laleaaw
―Xecual, ¿neol terang atquiay omeaats wüx Teat Dios mayariw
quiaja? Jogüy miteat ata xique yow, majüiquichaw naleaing
xeyay lanayamban ic, lanateowan lamacueatiw arangüw ngo majneaj.
ximeajtsan wüx imbas ―aj. Quiaj Teat Dios apmawün wüx
49 Quiaj tasaj nejiw a nench:
  omeaats nej asoetiw nejiw. 4 Atquiaj  

―¿Neol teyamban xic, müm, ngo tajlüy atnej nomb tarang tiül
mejawana netam narang minajiüt minawiig nej Isaías, aaga nendeac
Xeteate? ―aj nejiw. andeac Teat Dios, cos tapiüng:
125 SAN LUCAS 3

Apmanguiayaran aljane ―¿Nguineay netam narangana?


teandeac tiül wajchiüc ―ajüw nej.
niüng ngo majlüy cambaj, 11 Quiaj tasaj nejiw a Juan:

teamapiüng: ―Leawa nejiür ijquiaw apix nej


“Xique xiün nüüch leaam ich müüch noic leaw ngo majiür, at
imeajtsan mecueatiün leaw nejiür üet, ich müet aweaag
merangan ngo majneaj, cos leaw ngo majiür ―aj nejiw.
aliüc Teat Naxey, 12 Átan tambüw majawüw a

netam meleainguijchan mitiiüd Juan acas monxaing tomiün, cos


nej. andiümüw mayariw yow. Tasajüw
5 Meáwan nesojcolüy tiüc nej:
apmiütam, ―Teat, ¿jow xicona, cuane netam
meáwan tiüc apndajrriüm tiüt narangana? ―ajüw nej.
matotow; 13 Quiaj tasaj nejiw:

meáwan netojngoyay tiiüd ―Itüniün aleaw wüx atow nej


apmaleaing, isoiquiün, nde meyacan wüx
at leawa tiiüd nendojropüy nicuajind ―aj nejiw.
apmatotow. 14 Aton acas soldado tatüniw

6 Quiaj meáwan nipilan manguiayiw nej:


apmajawüw nguineay ―Jow xicona, ¿cuane netam
Teat Dios alndom mawün narangana? ―awüw.
asoeteran.” Quiaj tasaj nejiw a Juan:
7 Wüx tambüw majawüw a Juan
  ―Nde mewaijchan aljane
müüch nejiw yow, quiaj tasaj nejiw: mewüniün leaw almajiür, aton nde
―¿Neol cua iyamban ningüy icona meyacan asoet leaw ngo marang
micual ndiüc? ¿Jane nesaj icon nicuajind. Ich mapac imeajtsan wüx
mercuiürran meriowan tiül aaga leaw ingüyaranan ―ajowiw.
xeyay ngo majneaj leaw aliüc miün 15 Meáwan nipilan acülíwan, ngo

apmajlüye? 8 Sitiül naleaing laleaaw


  majawüw jane aaga Juan sitiül nej
imeajtsan nguineay temerangan, ngwüy aaga Cristo, leawa lapiürang
ijüiquichan nómban irangan aliüc mawün nejiw wüx. 16 Quiaj

najneaj. Nde merangrangayon wüx tasaj nejiw a Juan:


mepiüngan: “Abraham xeteatiün”, ―Xique naleaing süüch icon
merawan; cos naleaing sasaj icon, yow, pero aliüc miün nop teat
Teat Dios alndom müüch majlüy naxey xeyay netam ajlüy ngo mat
micual Abraham masey a piedra xic. Xique sayaag nicuajind xic,
quiaj, ndot mandiüm. 9 Aton nganüy
  ngondom natüch nacheed aónts
aaga üech alwüx mioxijchaw xiül; apaj nej. Nej apmüüch icon Nangaj
atquiaj meáwan xiül leawa ngo Espíritu ocueaj Teat Dios, apmawün
mayac najneaj aóng, apndojquiüm wüx imbasan meáwan ngo majneaj
majlos tiül biümb ―aj nejiw. atnej biümb ambel nendeajndeaj.
10 Condom quiaj nipilan tatüniw

17 Aag ayaj atnej arang nop nerang

nej manguiayiw: najiüt, cos alteowix nej minipüch


SAN LUCAS 3 126

nej, apmaxaing osaab trigo micual nej Jana, Jana micual nej
matendeay, condom apmaxaing José. 25 José micual nej Matatías,

mayac tiül troj. Ndoj aaga opang Matatías micual nej Amós. Amós
trigo apmambel niüng ngondom micual nej Nahum. Nahum micual
xejquem ―aw. nej Esli, Esli micual nej Nagai.
18 Atquiaj tapaj nej ocueajiw, tasaj

26 Aaga Nagai micual nej Maat.

meáwan nipilan wüx aaga najneaj Maat micual nej Matatías, Matatías
leaw aliüc miün apmajlüy, nguineay micual nej Semei, Semei micual
alndom maw asoeteran. 19 At aton   nej José. José micual nej Judá.
a Juan talic a Herodes, aaga natang 27 Judá micual nej Joana, Joana

nenajiüt, cos ngo majneaj arang, micual nej Resa, Resa micual
lamaquiiüb Herodías, aag ayaj nej Zorobabel, Zorobabel micual
mintaj Felipe michiig nej. Aton nej Salatiel, Salatiel micual nej
tapaj ocueaj wüx meáwan ngo Neri. 28 Neri micual nej Melqui,

majneaj arang. 20 Naleaing Herodes


  Melqui micual nej Adi, Adi micual
ngo mayar leaw asoic, tarang nej Cosam, Cosam micual nej
alinoic xeyay ngo majneaj, tayac Elmodam, Elmodam micual nej
tiül manchiüc a Juan. Er. 29 Er micual nej Josué, Josué

micual nej Eliezer, Eliezer micual


Tayar yow Teat Jesús nej Jorim, Jorim micual nej
(Mt. 3:13‑17; Mr. 1:9‑11) Matat. 30 Matat micual nej Leví,

21 Wüx tenguial ayariw yow Leví micual nej Simeón, Simeón


nipilan, at Teat Jesús aton tayar micual nej Judá, Judá micual nej
yow. Ndoj wüx tenguial andeac José, José micual nej Jonán, Jonán
masaj Teat Dios, quiaj tajüic micual nej Eliaquim. 31 Eliaquim

tiül cielo, 22 tiün wüx ombas nej


  micual nej Melea, Melea micual
Nangaj Espíritu ocueaj Teat Dios, nej Mainán, Mainán micual nej
ajüic atnej noic palom. Quiaj Matata, Matata micual nej Natán.
tanguiayaran noic nanderac imiün 32 Natán micual nej David, David

tiül cielo, tapiüng: micual nej Isaí. Isaí micual nej


―Ique xecual, xowüy sajiür ic Obed, Obed micual nej Booz, Booz
lasta, apac ximeaats najaw ic ―aw. micual nej Salmón, Salmón micual
nej Naasón. 33 Naasón quiaj micual

Acualajtsüw mixejchiw mixeech Teat nej Aminadab, Aminadab micual


Jesús nej Aram, Aram micual nej Esrom,
(Mt. 1:1‑17) Esrom micual nej Fares, Fares
23 Wüx Teat Jesús tamelich micual nej Judá. 34 Judá micual nej

aquiaach lamajiür nimiow Jacob, Jacob micual nej Isaac, Isaac


gajpowüw (30) mineat nej. Ajaraw micual nej Abraham, Abraham
nej micual nej José; aaga José micual nej Taré, Taré micual nej
micual nej Elí. 24 Aaga Elí micual
  Nacor. 35 Nacor micual nej Serug,

nej Matat, Matat micual nej Leví, Serug micual nej Ragau, Ragau
Leví micual nej Melqui, Melqui micual nej Peleg, Peleg micual
127 SAN LUCAS 3​, ​4

nej Heber, Heber micual nej Sala. ―Sanüüch ic meyar mejlüy wüx
36 Sala micual nej Cainán, Cainán
  meáwan aaga najneajay cambaj
micual nej Arfaxad, Arfaxad micual quiaj, cos xique süünd, alndom
nej Sem, Sem micual nej Noé, nüüch jane xic sandiüm nüüch.
Noé micual nej Lamec. 37 Lamec  
7 Sitiül ique apmequieel micos

micual nej Matusalén, Matusalén tiximbas meyar sandeac, meáwan


micual nej Enoc, Enoc micual nej aag ayaj sanüüch ic meneay ―aj
Jared, Jared micual nej Mahalaleel, nej.
Mahalaleel micual nej Cainán. 8 Quiaj nganüy tasaj nej Teat Jesús:

38 Cainán micual nej Enós, Enós


  ―Iriow niüng sajlüy nimeech,
micual nej Set, Set micual nej Adán, cos ajlüy tiül Mipoch Teat Dios,
Adán micual nej Teat Dios. apiüng: “Aag miün Teat Dios netam
mequieel micos teombas nej meyar
Nimeech tandiüm mayac wüx naél andeac”, aw ―aj nej.
Teat Jesús 9 Condom nimeech taquiiüb nej

(Mt. 4:1‑11; Mr. 1:12‑13) mamb andüy tiül cambaj Jerusalén,

4 Wüx ndoj ayar yow Teat


Jesús tiül lam Jordán, xeyay
tambeol nej Nangaj Espíritu ocueaj
tambüw andüyiw mal aaga nadam
nangaj iüm. Quiaj tasaj nej:
―Sitiül naleaing ique Micual Dios
Teat Dios. Condom wüx tandilil ic, nguiam ijchic tiüt; 10 cos ajlüy

imiün tiül lam Jordán, quiaj Nangaj tiül Mipoch Dios, apiüng:
Espíritu tüüch nej mamb andüy Teat Dios apmüüch miün
tiül wajchiüc niüng ngo majlüy miángeles nej mambeolüw ic.
cambaj. 2 Tacül quiaj ic miow (40)
  11 Apmangochiw ic tiül owixaw
nüt, quiaj tandiüm mayac nej wüx nejiw,
naél minatang nimeech. Teat Jesús ngana maleamb ileaj piedra, aw
taíünd ngo met meáwan tiül aaga ―aj nej nimeech.
nüt quiaj, condom xeyay tind üet. 12 Quiaj tasaj nej Teat Jesús:

3 Quiaj tasaj nej a nimeech:


  ―Aton ajlüy tiül Mipoch Teat Dios,
―Sitiül ique Micual Dios ic, ¿neol apiüng: “Nde mendiüm mertsoj
ngo mesaj aaga piedra quiaj marang leaw apiüng Teat Naxey Midios”, aw
pana? ―aj nej. ―aj nej.
4 Quiaj Teat Jesús tasaj nej:

13 Quiaj nimeech lango maxom

―Tiül Mipoch Teat Dios apiüng: cuane naél mayac wüx Teat Jesús;
“Ngome áagan nüeteran ipacüy tacueat nej acas nüt, tamb.
nipilan; leawa nembeat, aag ayaj
meáwan poch leaw andeac Teat Teat Jesús tamelich aquiaach tiül
Dios”, aw ―aj nej. Galilea
5 Condom quiaj nimeech taquiiüb

(Mt. 4:12‑17; Mr. 1:14‑15)
nej mamb andüy wüx nop najal oleaj 14 Teat
Jesús tandilil alinomb
tiüc. Quiaj tüüch nej majaw najen andüy Galilea, xeyay tambeol nej
meáwan cambaj leaw almajlüy wüx Nangaj Espíritu. Tanderac wüx
iüt. 6 Quiaj tasaj nej a nimeech:
  nej tiül meáwan cambaj najlüy
SAN LUCAS 4 128

quiaj. 15 Nej taquiaach tiül ajcüwa


  macueatiw majawüw nej. 21 Quiaj  

sinagogas tiül meáwan cambaj; tasaj nejiw:


meáwan nipilan xeyay najneaj ―Nganüy cam lajlüy aaga leaw
tandeacüw wüx nej. apiüng tiül a nawiig quiaj ningüy
niüng ijlüyiün ―aj nejiw.
Teat Jesús ngo mandiüram tiül 22 Meáwan nipilan tandeacüw

Nazaret najneaj wüx ombas Teat Jesús,


(Mt. 13:53‑58; Mr. 6:1‑6) mbayajow manguiayiw aaga
16 Condom tandilil Teat Jesús najneaj poch leawa tandeac. Quiaj
andüy Nazaret, tiül cambaj niüng tandeacüw nejeyéjan quiaj:
tatang. Wüx noic nüt axoodaran ―¿Neol, ngome aag ayaj micual
tamb tiül sinagoga atnej mbójan José? ―awüw.
marang, witiüt, lembem mateow 23 Condom Teat Jesús tasaj nejiw:

Mipoch Teat Dios. 17 Quiaj tüünd


  ―Lanayaag apmesajan xic aaga
aaga nawiig leawa tarang Isaías, poch cam: “Nendüy, ertajquiay
aaga nendeac andeac Teat Dios. majneaj iquiáyan quiaj; cos
Andǘüban maleaaig niüng apiüng lananguiayiün xeyay cuajantanej
atcüy: lamerang tiül Capernaum, irang
18 Aaga Espíritu ocueaj Teat Dios atquiaj ningüy tiül micambaj aton”,
almaquiiüb xic, apmerawan ―aj nejiw.
cos nej lamarriiüd xic nasajüw 24 Condom tasaj nejiw alquiriw:

meáwan nipilan leaw ngo ―Naleaing sasaj icon, nop nendeac


majiür, nasajüw wüx aaga andeac Teat Dios ngo mayarich
najneajay nanderac. andeac nej tiül miíüt nej. 25 At sasaj

Lamüüch xic niün nüüch mapac icon, tajlüy xeyay monlemben


omeajtsüw leawa xeyay amix omal montaj tiül Israel wüx aliün
omeajtsüw. mapac teat Elías, wüx ngo majoet
Aton nasajüw apmawüw wüx aroom neat al anaíw caaw. Quiaj
leaw ayajcüw atnej aliw tiül tajlüy xeyay lop meáwan wüx iüt.
manchiüc. 26 Naleaing Teat Dios ngo müüch

At nüüch ram oniüjcüw leawa mamb a Elías mambeol meáwan


nesomb, monlemben omal montaj tiül Israel,
aton nawüniw wüx leaw tüüch mamb mambeol nop lemben
amongochiw xeyay ngo omal najtaj tiül Sarepta niüng
majneaj. ajlüy cambaj Sidón. 27 At wüx aliün

19 Tüüch xic niün nandeac wüx mapac teat Eliseo, aaga nendeac
aaga najneajay neat leaw andeac Teat Dios, tajlüy xeyay
apmarang Teat Dios alinoic moniün andeow tiül Israel, axom
nüt. nejiw napat monandeow nasoic
20 Condom quiaj tapal a nawiig,
  lepra. Naleaing nejinguind tiül
tüüch aaga nembeol tiül nangaj nejiw mamongoch iün andeowüw,
iüm, ndoj chetet. Meáwan nipilan áagan nop naw Siria nenüt Naamán
leaw aliw tiül a sinagoga ngo ―aw Teat Jesús.
129 SAN LUCAS 4

28 Almanguiayiw ayaj, meáwan ―¿Cuane aag andeac quiaja? cos


nipilan leaw aliw quiaj tiül a ayar nej andeac nej a nimeech wüx
sinagoga tajcüyiw xeyay. 29 Quiaj
  talic maw ―awüw.
witiütoj, taquiüjpüw mamb 37 Meáwan nipilan

Teat Jesús andüy mbeay cambaj. tandeacndeacüw wüx Teat Jesús


Condom naw quiaj taquiüjpüw tiül meáwan cambaj.
andüy cawüx wüx omal tiüc
niüng ajlüy micambajüw nejiw, Tajneaj müm miocuats Simón Pedro
apmatechiw nej tiüt. 30 Teat Jesús

(Mt. 8:14‑15; Mr. 1:29‑31)
ámban pinawan nejiw tamong tamb, 38 Condom Teat Jesús witiüt taw
ngo maxomüw majawüw. tiül a sinagoga, tamb andüy aniüng
teat Simón. Müm najtaj miocuats
Nop naxey nechach, alwüx ombas Simón niün andeow, xeyay üüch
nej nimeech nej nerraar. Tatüniw Teat Jesús
(Mr. 1:21‑28) mamongoch nej iün andeow.
31 Condom Teat Jesús tamb tiül 39 Quiaj Teat Jesús tatüch aaga niün

cambaj Capernaum tiül iüt Galilea. andeow, tasaj a monandeow maw;


Tamb tiül a sinagoga wüx noic quiaj taw, tamong üüch nej nerraar
nüt axoodaran, tapots maquiaach a müm najtaj. Andǘüban witiüt,
nipilan. 32 Mbayajow manguiayiw
  tamb marang nejiw üetiw.
nguineay aquiaach, cos aquiaach
nejiw atnej nop natang nenajiüt. Teat Jesús tüüch majneaj xeyay
33 Tiül aaga sinagoga quiaj,

moniün andeow
alquiaj nop naxey alwüx ombas nej (Mt. 8:16‑17; Mr. 1:32‑34)
nimeech, üüch nej michach. Aaga 40 Wüx lajmel nüt meáwan leaw
naxey quiaj tandeac napac, tasaj ajiürüw monandeow, cuajantanej
Teat Jesús: monandeow, taquiüjpüw mamb
34 ―¡Icueat xicon Jesús naw
  niüng ajlüy Teat Jesús. Nej tayac
Nazaret! ¿Cuane indiüm merang owix wüx ombasüw moniün
wüx ximbasana? ¿Tewiün andeow, quiaj tajneajiw. 41 Altiül

mendrooch ximbasana? Xique moniün andeow leaw alwüx ombas


sajaw jane ic. Ique Nangaj Micual nimeech, tawün wüx ombasüw
Teat Dios ―aj. nejiw. Tepajüw tasajüw Teat Jesús:
35 Quiaj Teat Jesús talic nej, tasaj:
  ―¡Ique Micual Dios! ―awüw.
―¡Tapots ipaj, iriow wüx ombas a Nej talic nejiw, ngo müüch nejiw
naxey quiaj! ―aj. mendeacüw, cos nejiw lamajawüw
Quiaj a nimeech talox tiüt a naleaing nej aaga Cristo lapiürang
naxey niüng ajlüy nipilan, ndoj aliüc.
quiaj taw wüx ombas nej. Tajneaj
a naxey, ngo marang nej nicuajind. Teat Jesús aquiaach tiül Galilea
36 Meáwan nipilan mbayajow

(Mr. 1:35‑39)
majawüw, tesajayej nejeyéjan quiaj, 42 Wüx larraw tiüt alinoic nüt
tapiüngüw: Teat Jesús taw tiül a cambaj, tamb
SAN LUCAS 4​, ​5 130

andüy tiül wajchiüc. Nipilan mapajüw aquiüjpüw nejiw monlüy


tayambüw nej. Wüx taxomüw, quiaj tiül alinop müx, mambeolüw
tandiümüw mapalüw nej, ngo nejiw. Quiaj tiünüw, tayacüw amal
müjchiw mamb macueat nejiw. miijpüw a müx. Tajlüy tsoyomoj
43 Quiaj tasaj nejiw:
  tiüt cos xeyay a cüet. 8 Wüx tajaw

―Netam namb tiül palpálwüx aag ayaj teat Simón Pedro, quiaj
cambaj aton nandeac nasaj nipilan taquieel micos nej tiüt niüng ajlüy
wüx aaga najneajay nanderac Teat Jesús, tasaj:
andüy wüx micambaj Teat Dios, cos ―Xique Teat, sayaag ngo nembeat
áag tasoiquiüs niün ―aj nejiw. nicuajind, najneaj mecueat xic cos
44 Quiaj tamb Teat Jesús
  nop xic nipilan nejiüras nisoet ―aj.
maquiaach tiül meáwan sinagoga 9 Tandeac atquiaj cos mbayat

leaw ajlüy tiül iüt Galilea. majaw andocoj xeyay cüet; at


meáwan leawa tajlüyiw quiaj
Tandocoj xeyay cüet mbayatoj. 10 At teat Jacobo

(Mt. 4:18‑22; Mr. 1:16‑20) maquiiüb teat Juan, micual nejiw

5 Noic nüt Teat Jesús almbeay


nadam yow nenüt Genesaret.
Xeyay nipilan tapeayiw quiaj,
teat Zebedeo, ajcüw ayaj aquiüjpüw
teat Simón, mbayatoj aton. Quiaj
Teat Jesús tasaj Simón:
acharrayej niüng ajlüy nej, cos ―Nde mbayamear teat, cos ajan
andiümüw manguiayiw Mipoch wüx nganüy langome apmeyamb
Teat Dios. 2 Quiaj Teat Jesús
  cüet mendoc, apmeyamb nipilan
tajaw alquiaj ijpüw müx mbeay mesajüw mandüjpiw xic ―aj.
yow. Ajcüwa mondoc laawüw tiüt, 11 Condom wüx tapeayiw mbeay

teajantsüw ndoc. 3 Condom Teat


  iüt maquiüjpüw a müx, acueatíwan
Jesús tajtep tiül nop müx, aaga quiaj meáwan, tandüjpiw mamb
müx ocueaj teat Simón. Quiaj tasaj Teat Jesús.
matech tiül yow alquiriw macueat
mbeay iüt. Chetet tiül müx, tapots Tamongoch napat monandeow nenüt
maquiaach nipilan. 4 Wüx landoj  
lepra
andeac, quiaj tasaj teat Simón: (Mt. 8:1‑4; Mr. 1:40‑45)
―Itech a müx andüy tiül najal, 12 Noicnüt Teat Jesús altiül noic
iyacan mindocon mesapan cüet ―aj cambaj, tapeay niüng ajlüy nej nop
nejiw. naxey, axom nej napat monandeow
5 Quiaj tasaj nej teat Simón:
  nasoic lepra. Aaga naxey quiaj wüx
―Teat, pal ongwiiüts sandocon tajaw Teat Jesús taquieel micos nej
sapacüjchiün xiniüjcan ngo nasapan tiüt, mejquiet tiüt nómban, tatün
nicuajind. Pero nganüy sitiül ocueaj, tasaj:
atquiaj ipiüng Teat, sanayacan ndoc ―Teat, sitiül ique indiüm, sajaw
cos lamesaj xicon ―aj nej. alndom memongoch iün sandeow
6 Wüx tayacüw ndoc xeyay cüet
  ―aj.
tapalüw, ndoc tenguial chiütaw. 13 Condom quiaj tandic owix Teat

7 Condom tarangüw owixaw


  Jesús marreeg nej, tasaj:
131 SAN LUCAS 5

―Xecual sandiüm, sanamongoch tiül, alwüx mimats nej. Tayacüw


iün indeow ―aj. pinawan niüng ajlüy Teat Jesús.
Wǘxan ndoj mapiüng aag ayaj, 20 Wüx Teat Jesús tajaw nguineay

andǘüban tajneaj aaga naxey quiaj. nejiw ayacüw wüx omeajtsüw


14 Quiaj Teat Jesús tasaj nej nde
  andeac nej, quiaj tasaj a ndron
masaj nejinguind. Aton tasaj: ombas:
―Quiür ijchaw majawüw ic ―Laáw isoet teat ―aj.
miteaats, iyac erchech atnej 21 Quiaj ajcüwa mondüy wüx aaga

nomb tapiüng teat Moisés netam poch tüünd Moisés, at ajcüwa fariseos
marangüch. Quiaj apmajawüw tapots andeacndeacüw wüx nejeyéjan
nipilan ique lerneaj ―aj. quiaj, tapiüngüw: “¿Jane nej aaga naxey
15 Xeyay tenguial anguiayeran,
  quiaj, neol tapots andeac ngo majneaj
tenguial ajüic nguineay teamarang wüx Teat Dios? Cos nejinguind nipilan
Teat Jesús. Quiaj tapeayiw nipilan ngondom mawün nisoet, néjan quiaj
manguiayiw nej andeac, aton Teat Dios alndom”, awüw.
mamongoch nej iün andeowüw. 22 Naleaing Teat Jesús tajaw cuane

16 Naleaing Teat Jesús tamb andüy


  teamandeacndeacüw wüx, quiaj
tiül wajchiüc niüng ngo majlüy tasaj nejiw:
nipilan, mataag orar, mandeac ―¿Cuane wüx ipiüngpiüngan tiül
aweaag Teat Dios. imeajtsana? 23 ¿Cuane ngo maél

iyajcan napiüng: “Laáw isoete”, ngwüy


Tajneaj nop ndron ombas napiüng: “Witiür ijüy, naja”? ―aj nejiw.
(Mt. 9:1‑8; Mr. 2:1‑12) 24 Condom tasaj nejiw níüngan:

17 Noic nüt wüx Teat Jesús ―Nganüy apmejawan naleaing


tenguial aquiaach, altsotomoj Teat Naxey alndom mawün nisoet
quiaj acas fariseos at aton ajcüwa ningüy wüx aaga iüt cam ―aj nejiw.
mondüy wüx poch tüünd Moisés. Quiaj tasaj a ndron ombas:
Ajcüw ayaj napeayiw imiünüw ―Witiür, ixaing mimats teat, quiür
tiül nguiajantanej cambaj tiül iüt ijtsor ―aj.
Galilea, tiül iüt Judea, at monaw 25 Andǘüban ajneaj, witiüt taxaing

tiül cambaj Jerusalén. Quiaj mimats nej piiow wüx, teamajawüw


Teat Dios xeyay tambeol Teat nej nipilan, tajtsor apac omeaats,
Jesús mamongoch monandeow. tandeac xeyay najneaj wüx Teat Dios.
18 Condom tapeayiw quiaj acas

26 Meáwan nipilan mbayajow majawüw,

monxey aquiüjpüw mamb tandeacüw xeyay najneaj wüx Teat Dios,


nop ndron ombas, amb wüx at xeyay timboloj, tapiüngüw:
mats. Tandiümüw mamelichaw ―Nganüy landoj majawaats noic xeyay
mayacüw niüng ajlüy Teat najneaj leaw ngome aag ajaraw ―awüw.
Jesús. 19 Naleaing ngo maxomüw

nguineay mamelichaw cos xeyay Teat Jesús tapaj a Leví


nipilan alquiaj. Quiaj tajtepiw (Mt. 9:9‑13; Mr. 2:13‑17)
mal iüm, tajarrichaw quiriw. Cas 27 CondomTeat Jesús taw quiaj,
tamongochiw a ndron ombas amb taxom nop nesap mitomiün cambaj,
SAN LUCAS 5​, ​6 132

nenüt Leví, alchetem wüx bang nej a nench alquiaj almaquiüjpüwa?


niüng angüyeran tomiün. Quiaj 35 Alinoic nüt wüx lango majlüy a

tasaj: nench, wüx aaga nüt quiaj mbich


―Mac, indüüb xic ―aj. apmaiündüw ―aj nejiw Teat Jesús.
28 Quiaj witiüt a naxey, acueátan

36 At aton tandeac alacas

quiaj meáwan, tandüüb mamb Teat poch ngome aleáingan, andiüm


Jesús. maquiaach nejiw, tapiüng:
29 Condom teat Leví tarang noic
  ―Nejinguind ngo mandooig
nadam monet aniüng nej. Alquiaj quiriw jayats jael macancham tiül
xeyay monsap tomiün, at aliw noic nguirich napixeran, cos sitiül
quiaj xeyay nipilan alwüx mes apmarang atquiaj, apsojndiüm
maquiüjpüw. 30 Ajcüwa mondüy
  alinomb aaga jayats jael. Ngome
wüx aaga poch tüünd Moisés, at áagan, aton aaga jayats jael quiaj
ajcüwa fariseos tandeacndeacüw ngome apmayar maquiiüb aaga
masajüw minipilan Teat Jesús: nguirich jael. 37 At aton nejinguind

―¿Neol teretiün tenganeowan ngo mayac jayats vin tiül nguirich


mequiüjpan monsap mitomiün taag iquial vin, cos sitiül apmayac
cambaj, at nipilan monrang nisoete? tiül, apmapotiich nej, apmajünch
―ajüw. tiüt a vin, apndrom ombas, at a
31 Quiaj tasaj nejiw Teat Jesús:
  taag aton. 38 Leaw jayats vin netam

―Jane ayaag napac najneaj, ngo majmel tiül jayats taag, quiaj mbich
metam mayamb nop nendüy; ngo ndrom ombasüw, apmaiücüw.
pero jane ayaag niün andeow ich 39 Nejinguind nenganeow ajlüyay

mayamb nop nendüy. 32 Xique ngo


  vin ngome apmandiüm manganeow
niün nayamb nipilan leaw ayaag jayats vin, cos anderac ajlüyay vin
najneaj arang; xique tiünas nayamb alwüx ajneaj, ngo matnej jayats vin
leaw ngo mayamb Teat Dios, cos ―aj nejiw Teat Jesús.
sandiüm nüüch leaam omeajtsüw
wüx Teat Dios, marangüw leawa Tajeliw trigo wüx nüt axoodaran
nej andiüm ―aj nejiw. (Mt. 12:1‑8; Mr. 2:23‑28)

Tatüniw manguiayiw Teat Jesús wüx


aiündaran
6 Wüx noic nüt axoodaran, Teat
Jesús tamongoj ambüw tiül
corrül. Minipilan nej wǘxan amongoj
(Mt. 9:14‑17; Mr. 2:18‑22) tandojquiw aól trigo, ndoj tapots
33 Nejiw tasajüw Teat Jesús: maliündüw teowixaw nejiw maw
―¿Neol minipilan teat Juan osaab müetiw. 2 Quiaj acas fariseos

aiündüw xeyay, at atajcüw teamajawüw aag ayaj, tasajüw:


orar, átan ajcüwa fariseos? Jow ―¿Neol terangan leaw ngo metam
nganüy minipilan, ¿neol tetíwan, merangan wüx nüt axoodarana?
anganeowǘwan? ―ajüw. ―ajüw.
34 Quiaj tasaj nejiw Teat Jesús:

3 Quiaj Teat Jesús tasaj nejiw:

―¿Alndom monamb niüng ―¿Neol, jow icona ngomeaag


nengoch owixe maiündüwa wüx meteowana mejawana nguineay
133 SAN LUCAS 6

tarang mixejchiiüts David wüx tajcüyiw, tandeacüw nejeyéjan


tind üet maquiiüb minipilan neje? quiaj nguineay apmarangüw wüx
4 Cos tajmel tiül nine nangaj iüm
  Teat Jesús.
ocueaj Teat Dios, tawün aaga pan
najmel wüx artül, tüetiw. Aag ayaj Teat Jesús tarriiüd gajpiüp minipilan
nejinguind ngondom müet, ajcǘwan nej
miteaats alndom müetiw ―aj nejiw. (Mt. 10:1‑4; Mr. 3:13‑19)
5 At tasaj nejiw:

12 Tiül aaga nüt quiaj tamb Teat
―Teat Naxey alwüx atam, ngo Jesús andüy wüx tiüc mataag orar,
matnej aaga nüt axoodaran quiaj tacül quiaj aaga ongwiiüts matün
―aj nejiw. ocueaj Teat Dios. 13 Wüx larraw tiüt

alinoic nüt, quiaj tapaj minipilan


Nop naxey nawaag nots owix nej xenenguemoj; tarriiüd gajpiüp
(Mt. 12:9‑14; Mr. 3:1‑6) (12) tiül nejiw. Ajcüw ayaj tüjndiw
6 At
aton alinoic nüt wüx nüt manütiw apóstoles. 14 Ajcüw ayaj: 

axoodaran Teat Jesús tamb tiül nop Simón, aag ayaj nasoic Pedro,
sinagoga maquiaach. Tiül aaga at Andrés michiig nej. Alinop
nangaj iüm quiaj alquiaj nop naxey Jacobo, alinop Juan, alinop Felipe,
ndron ombas, nandeow miác owix alinop Bartolomé, 15 alinop Mateo,

nej. 7 Mondüy wüx aaga poch


  alinop Tomás, alinop Jacobo micual
tüünd Moisés at ajcüwa fariseos Alfeo, alinop Simón nasoic Zelote,
teamacüliw majawüw majüic 16 alinop Judas michiig Jacobo. Ata

sitiül Teat Jesús apmüüch majneaj Judas Iscariote, aaga ndoj tayac
owix aaga naxey quiaj wüx nüt teowixaw monajiüt a Teat Jesús.
axoodaran, para alndom masapüw
wüx, mayacüw asoet. 8 Nej lamajaw  
Teat Jesús taquiaach xeyay nipilan
cuane alwüx omeajtsüw. Quiaj tasaj (Mt. 4:23‑25)
aaga naxey nandeow owix: 17 Condom taw tiüt alinomb
―Witiür lember pinawan ―aj. Teat Jesús imiün wüx tiüc aquiiüb
Quiaj witiüt a naxey lembem. minipilan nej. Wüx tatüchiw noic
9 Condom Teat Jesús tasaj nejiw:
  nadam püjchiün tacülíwan quiaj. Aliw
―Sanatün nanguiay icon: ¿Jow quiaj aton xeyay nipilan imiün tiül iüt
wüx nüt axoodaran, alndom Judea, imiün tiül Jerusalén, at monaw
marangüch najneaja, ngwüy mbeay ndec niüng ajlüy cambaj Tiro
ngondoma? ¿Alndom mambeolaran maquiiüb Sidón. Ajcüw ayaj tambüw
jangantaneje, ngwüy ich majlüye niüng ajlüy Teat Jesús manguiayiw
mandeowa? ―aj nejiw. andeac nej; at mamongoch nej
10 Condom tajaw nej teombasüw
  iün andeowüw. 18 Aton tajneajiw

meáwan monlüy quiaj niüng ajlüy leaw alwüx ombasüw nimeech,


nej, quiaj tasaj a naxey: üüch nejiw michachiw. 19 Meáwan  

―Ileainguiich iwix ―aj. nipilan tandiümüw marrejquiw


Quiaj tarang a naxey atnej asoic; nej, cos ajawüw sitiül apmarrejquiw
nómban ajneaj owix nej. 11 Altiül   apmajneaj iün andeowüw.
SAN LUCAS 6 134

tandeacüw mixejchiün wüx


Leaw najneaj apmajlüy, at leaw ngo ombasüw monwüyay andeacüw
majneaj andeac Teat Dios.
(Mt. 5:1‑12)
20 Condom Teat Jesús taxaing Ijiüran lasta moncüy majaw icon
omal majaw minipilan nej, tasaj: (Mt. 5:38‑48; 7:12)
―Najneajay ijlüyiün icona leaw 27 ’Icona leaw ilean ningüy nganüy
ngo mejiüran xeyay, pero ijlüyiün sasaj icon: Ijiüran lasta leaw ajcüy
tiül minipilan Teat Dios. majaw icon; irangan najneaj wüx
21 ’Najneajay ijlüyiün icona leaw
  ombasüw. 28 Indeacan najneaj wüx

nganüy indeowan lop, cos alinoic ombas jane andeac ngo majneaj
nüt apaxiüm iretiün. wüx imbasan. At itüniün Teat Dios
’Najneajay ijlüyiün icona leaw mambeol nejiw leaw andeacüw
nganüy ngo majneaj imongochiün, wüx imbasan ngo majneaj. 29 Sitiül  

ijiüntsan, cos alinoic nüt apmapac aljane maleamb imbeay, masey, ich
imeajtsan, apmecuiquian. maleamb necamb, nde merang wüx
22 ’Najneajay ich mapac imeajtsan
  nicuajind. Sitiül aljane masoond
wüx apmajcüyiw majawüw icon ic tiül miquieed manood icueaj,
nipilan, mawüniw icon ninguiün iich micamix aton majoy. 30 Aton  

mandeacüw ngo majneaj wüx sitiül jangantanej apmatün icueaj


imbasan. At wüx apmandeacüw cuajantanej ndot ngo majiür, iich
wüx minütiün atnej monrang ngo sitiül ijiür. Leaw lamanood icueaj
majneaj cos iyariün andeac Teat cuajantanej nde metüntün mandilil
Naxey. 23 Ich majneaj imeajtsan
  müüch ic. 31 Atnej indiüman

wüx aaga nüt quiaj, ich mapac marangüch najneaj wüx imbasan,
imeajtsan, cos xeyay najneaj leaw irangan atnej wüx ombas alinop.
apmeajndiün tiül cielo. Atquiaj 32 ’Cos sitiül najneaj mejawan

tamongochiw mondeac andeac Teat áagan nipilan leaw najneaj majaw


Dios tanomb; cos aton tajcüy majaw icon, ¿nguineay ajüic irangan
nejiw mixejchiün. najneaja? Atquiaj arangüw nipilan
24 ’¡Jaa! Nganüy a icona monjiür
  leaw ngo mayamb Teat Dios, ajneaj
cuajantanej, landoj lamejiüran apac majawüw leaw najneaj majaw
imeajtsan ningüy wüx a iüt cam. nejiw. 33 Aton sitiül merangan

25 ’¡Jaa! Ata icona leaw nganüy


  najneaj wüx ombas nipilan leaw
ayaag paxiünüy üet cos alinoic nüt nerang najneaj wüx imbasan,
apmendeowan lop. ¿nguineay ajüic irangan najneaja?
’¡Jaa! Aton icona leaw nganüy Cos atquiaj arangüw monrang ngo
tenguial icuiquian, cos alinoic nüt majneaj aton. 34 At sitiül ijchan

apmamix imeajtsan, apmejiüntsan. ajüchay áagan nipilan leaw ijawan


26 ’¡Jaa! Icona ngo majneaj
  alndom mangüy, mayac wüx
apmejlüyiün wüx nipilan alquiriw, ¿nguineay ajüic irangan
apmandeacüw najneaj wüx najneaja? Cos atquiaj arangüw
imbasan, cos atquiaj aton monrang ngo majneaj aton, üjchiw
135 SAN LUCAS 6

ajüchay leaw ajawüw alndom majntsop wüx ajaw matnej ajaw


müüch nejiw alquiriw. 35 Icona   nequiaach nej. Naleaing wüx landoj
netam mejiüran lasta leaw ajcüy laquiajchay xeyay, nej alndom
majaw icon, irangan najneaj wüx matüch ajaw nequiaach nej.
ombasüw, ijchan ajüchiw, nde 41 ’¿Neol nguineay ixom mejaw

mecüliün mayacüw wüx alquiriw. cuane nine najmel tiül oniiüg


Atquiaj apmeajndiün xeyay najneaj alinop, nganüy a ique ngo mexom
tiül cielo, aton apmejlüyiün micual mejaw aaga xiül alatsam tiül
icon Teat Dios. Cos nej aton ajiür iniiüga? 42 ¿Cuane wüx alndom

lasta jangantanej, masey aljane mesaj alinop: “Coj, chiün nawün


ngo mambeol nejinguind, tengwüy aaga nine najmel tiül iniiüg quiaj”,
masey arang ngo majneaj. 36 Netam   meraj, sitiül ique ngo mejaw aaga
mendiüman jangantanej atnej xiül alatsam tiül iniiüga? ¡Ndeac
arang Miteatiiüts Dios, cos nej ajiür mbeay! Sasaj ic menguiay, iwün
lasta jangantanej. aaga xiül alatsam tiül iniiüg quiaj,
ndoj quiaj apmejaw najneaj para
Nde meyacan asoet alinop mewün aaga nine najmel altiül
(Mt. 7:1‑5) oniiüg alinop.
37 ’Nde meyambyamban cuane
asoet alinop, quiaj nejinguind Noic owil xiül wüx aóng ajaraw
ngome apmayamb isoetiün. Nde (Mt. 7:17‑20; 12:34‑35)
meyacan asoet alinop, quiaj 43 ’Ngo majlüy noic owil najneaj
nejinguind ngome apmayac xiül maóng ngo majneaj, at noic
isoetiün. Aton iwüniün wüx owil ngo majneaj xiül maóng
imeajtsan leaw arangüch wüx najneaj. 44 Cos xiül wüx aóng ajaraw

imbasan, quiaj apmajwan wüx sitiül najneaj tengwüy ngo majneaj.


omeaatsaran leawa icona irangan Ngondom mapejtich toc wüx noic
aton. 38 Nde merangan reech,
  owil sats; at ngondom mapejtich
imbeolan jangantanej, cos sitiül uva wüx wajtsats. 45 Nop nipilan

atquiaj merangan, Teat Dios andeac najneaj, aag ayaj ajüiquich


apmambeol icon xeyay. Irangan nej najneaj altiül omeaats. Nganüy
atnej nop nenüjpeay leaw najneaj nop nipilan andeac ngo majneaj;
arang; apmapeax palan ipeaxay. aag ayaj ajüiquich nej xeyay ngo
Cos atnej imbeolan alinop, atnej majneaj altiül omeaats nej. Cos
apmambeol icon Teat Dios aton ―aj leawa ajlüy tiül omeaatsaran, aag
nejiw Teat Jesús. ayaj neech mendeacaran.
39 Condom tasaj nejiw acas poch

ngome aleáingan, tandeac andüy Ijpüw monrang iüm


wüx nop somb, tapiüng: (Mt. 7:24‑27)
―Jow nop somb ¿alndom manetet 46 ’¿Neol tesajan xic: “Teat Naxey,
owix alinop somba? ¿Ngo majmiüc Teat Naxey”, merawan, sitiül
aweaag tiül ndorropa maquiiüba? ngo merangan atnej sasaj icon?
40 Nop nequiajchay ngondom

47 Sanasaj icon jane atnej. Wüx

SAN LUCAS 6​, ​7 136

nop aliüc manguiay sandeac ndoj 6 Quiaj


tamb Teat Jesús maquiiüb
apmarang atnej anguiay, 48 aag
  nejiw. Wüx laliüc mapeayiw aniüng
ayaj atnej nop naxey tawitich nop nej, aaga minatang soldado tüüch
iüm, taood tiüt xeyay, condom mamb acas minipilan nej mambüw
talomboch wüx piedra, lombom mangochiw Teat Jesús, masajüw:
nandand. Ndoj, wüx taw noic ―Teat, nde mermbichay ipac.
nadam lam xeyay napac tamong Xique ngo nembeat nicuajind, para
amb wüx a iüm quiaj. Naleaing ngo mewiün saniüng. 7 Ngo nembeat,

marang nej nicuajind cos imiün pares ngo namb natüch niüng
wüx piedra witiow. 49 Nganüy leawa
  ijlüy. Xique sandiüm teat, mepiüng
nenguiay xepoch ndoj ngo marang apmajneaj, quiaj apmajneaj aaga
atnej, aag ayaj atnej nop naxey nembeol xic. 8 Cos xique aton sajiür

tawitich ombiüm nej tíülan wiiüd, nesaj xic cuane narang, aton sajiür
ngo majiür cuane masap nej tiüt. xesoldado sasajüw cuane netam
Camüm majngot nadam lam napac marangüw. Sitiül xique sanasaj nop:
xeyay, ámban majarrich aaga iüm “Quiür”, naj; nej apmamb. Sitiül
quiaj, aj nejiw Teat Jesús. sanasaj alinop: “Mac”, naj, pues nej
aliüc. Tengwüy sanasaj nembeol
Tajneaj nop nerang minajiüt xic: “Irang aag agüy”, naj, pues nej
minatang soldado apmarang ―ajüw nej.
(Mt. 8:5‑13) 9 Teat Jesús wüx tanguiay aag

7

Teat Jesús wüx landoj mandeac ayaj mbayaw manguiay nguineay


aag ayaj manguiayiw nipilan, andeac aaga minatang soldado
quiaj tamb andüy tiül cambaj quiaj. Condom ndiliteay majaw
Capernaum. 2 Tiül Capernaum
  nipilan mondüüb nej, tapiüng:
alquiaj nop minatang soldado naw ―Naleaing sasaj icon, ngo naxom
Roma, ajiür nop nerang minajiüt nop tiül nipilan israel leawa neyar
nej xowüy ajiür lasta; pero laxeyay sandeac matnej aaga naxey quiaj
iün andeow, laliüc mandeow. 3 Aaga
  ―aw.
soldado quiaj wüx tanguiay anderac 10 Wüx tapeayiw tiül nden

wüx Teat Jesús, quiaj tüüch mambüw alinomb ajcüwa monamb quiaj,
acas montangtang monajiüt tiül quiaj tajawüw aaga niün andeow
judíos masajüw Teat Jesús mamb lajneaj.
mamongoch iün andeow aaga
nerang minajiüt nej. 4 Quiaj tambüw

Tapacüüch micual nop
ajcüwa monxey quiaj majawüw Teat lemben omal najtaj
Jesús. Tapots masajüw matüniw 11 Condom alinoic nüt tamb Teat
ocueaj, tapiüngüw: Jesús andüy tiül noic cambaj nenüt
―Teat, najneaj membeol aaga Naín, aquiiüb minipilan nej, at
soldado quiaj; 5 cos nej xeyay
  xeyay jangantanej nipilan aton.
najneaj omeaats majaw icoots, 12 Wüx lapeay quiaj mbeay cambaj,

tapiüng marangüch nop sinagoga quiaj tajaw laámb apmamiüraad


ningüy tiül micambajaats ―awüw. nop nandeow, aag ayaj micual nop
137 SAN LUCAS 7

lemben omal najtaj ajcánan ajiür. Cristo leaw lapiürang aliüc, ngwüy
Almaquiüjpüw nej mamb xeyay sanacüliün alinop ―ajüw.
nipilan monaw quiaj. 13 Teat Jesús

21 Tiül aaga ores quiaj Teat Jesús

wüx tajaw aaga najtaj tajiür lasta, tamongoch iün andeow xeyay
tasaj: moniün andeow, nexom nejiw
―Nde mejiünts müm ―aj. cuajantanej necoy. Tawün wüx
14 Condom tatüch quiaj marreeg
  ombasüw leaw alwüx ombasüw
a nandeow, ndoj quiaj monbitic nej nimeech. Aton xeyay nesomb tüüch
lombotoj. Andüüb miün Teat Jesús maxomüw majawüw. 22 Quiaj Teat

tasaj a nandeow: Jesús tasaj nejiw:


―¡Witiür xecual! ―aj. ―Quiüran isajan a teat Juan
15 Quiaj witiüt chetem aaga nench
  meáwan leaw temejawan
nandeow quiaj, tendeac. Condom temenguiayiün. Isajan nguineay
quiaj Teat Jesús tasaj mimüm a larraw oniüjcüw leaw nesomb, leaw
nench: necoex lajüy, leaw nexom nej napat
―Iquiiüb ijtsoriün müm ―aj. monandeow nasoic lepra lajneaj,
16 Almajawüw aag ayaj a nipilan
  leaw nelaag lamanguiay, aton leaw
mbayajow, tapiüngüw: tandeow nganüy lapac. At leaw
―Xeyay najneaj arang Teat Dios. nipilan ngo majiür, temanguiayiw
Lajlüy tiül icoots nop nendeac aaga najneaj nanderac aton.
andeac nej. Naleaing Teat Dios 23 Najneajay ajlüy leaw ngo machiw

laíün majaw micambaj nej ―awüw. omeaats wüx xique ―aj nejiw Teat
17 Quiaj tanguiayaran nguineay
  Jesús.
arang Teat Jesús meáwan tiül iüt 24 Wüx laambüw minipilan Juan,

Judea, at tiül meáwan cambaj nacül quiaj Teat Jesús tapots mandeac
quiaj niüng ajlüy Judea. masaj nipilan wüx a Juan, tapiüng:
―¿Cuane teamban mejawan tiül
Minipilan Juan Bautista tambüw wajchiüca? ¿Teamban mejawan nots
majawüw Teat Jesús najchowa tenguial majowjow nej
(Mt. 11:2‑19) iünda? 25 ¿Ngwüy, cuane teamban

18 Condom minipilan teat Juan mejawana? ¿Teamban mejawan


tambüw masajüw nej meáwan aaga nop naxey asooig najneajay apix
jayats majlüy quiaj, leawa tarang neje? Cos icona ijawan leaw asooig
Teat Jesús. Quiaj a Juan tapaj ijpüw najneajay apix nej najneaj ajlüy, ngo
minipilan nej. 19 Tüüch mambüw
  metam nej nicuajind, aag ayaj leaw
matüniw manguiayiw Teat Jesús almajlüy aniüng nop natang nenajiüt.
sitiül nej aaga leaw lapiürang aliüc, 26 ¿Ngwüy, cuane teamban mejawana?

ngwüy apmacüliw alinop. 20 Wüx   ¿Teamban mejawan nop nendeac


tapeayiw niüng ajlüy Teat Jesús andeac Teat Diosa? Ajaj áag, naleaing
ajcüw a monxey quiaj, tasajüw: nej nop nej nendeac andeac Teat Dios
―Asaj xicon teat Juan, aaga neech leaw alwüx atam. 27 Cos andeac wüx

yow nipilan, niünan natüniün a Juan aaga poch narangüch tiül


nanguiayiün ic sitiül ique aaga Mipoch Teat Dios, niüng apiüng:
SAN LUCAS 7 138

Sanüüch mamb nop nendeac majneaj, altiül monsap tomiün.


xepoch mamong ombas, teoj 35 Nganüy nipilan leaw Teat Dios

iliüc. üüch nejiw maxomüw omeajtsüw,


Nej apmataag majneaj mitiiüd ajcüw ayaj ajüic ajiürüw fis, ajawüw
niüng apmemong. naleaing Teat Dios najneaj arang
28 Naleaing sasaj icon, meáwan
  ―aw.
nipilan ngo maw tiül ni anop
nendeac andeac Teat Dios majntsop Teat Jesús alaniüng nop
wüx atam atnej atam aaga Juan fariseo nenüt Simón
neech yow nipilan. Pero naleaing, 36 Nop fariseo tasaj Teat Jesús
leawa más chingüy tiül micambaj mamb met aniüng nej, quiaj tamb.
Teat Dios, aag ayaj alwüx atam ―aj Alquiaj wüx mes teaüetiw. 37 Quiaj

nejiw Teat Jesús. ajngot nop najtaj nejiürjiür naxey,


29 Meáwan nipilan, at monsap
  naw tiül aaga cambaj quiaj. Wüx
tomiün ocueaj cambaj, ajcüw nej tanguiay Teat Jesús alaniüng
ayaj leaw lamüüch nejiw yow a aaga fariseo, quiaj tapeay ajoy
Juan, wüx tanguiayiw aag ayaj najmboc angan aceite, amb tiül
tandeacüw naleaing Teat Dios noic iquial arangüch alabastro.
najneaj lamarang. 30 Nganüy ajcüwa

38 Aaga najtaj tajiünts, tamb

fariseos at mondüy wüx aaga poch matüch oleaj Teat Jesús imiün
tüünd Moisés ngo mayariw leaw wanopech. Condom tajants oleaj
Teat Dios tandiüm müüch nejiw, Teat Jesús naag miyow oniiüg nej,
ngo mambüw müüch nejiw yow a ndoj tajond naag miondeats omal
Juan. 31 Condom tapiüng Teat Jesús:
  nej, tacheecheech oleaj, cas tateng
―¿Cuane at nejiw sanapiüng wüx najmboc angan aceite. 39 Aaga  

wüx ajcüwa nipilan monlüy fariseo nequiiüb Teat Jesús met


nganüy cama? 32 Aag ayaj at nejiw
  aniüng nej, wüx tajaw aag ayaj
namix monguich montsoton tiül tapiüng tiül omeaats nej: “Aag ayaj
plas matsojow, tenguial masajüw sitiül naleaing nop nendeac andeac
aquiüjpüw nejiw: “Xicona tenguial Teat Dios, nej apmajaw jane aaga
saindean, icona ngo mejiüngan; najtaj nesamb nej quiaj nguineay
nganüy tenguial sajiüntsan, icona arang, cos nerang xeyay ngo
ngo merangan amix imeajtsan majneaj”, aw. 40 Condom Teat Jesús

mejiüntsan aton”, awüw. tasaj aaga fariseo:


33 Tandeacas atquiaj cos wüx tiün a
  ―Teat Simón, sanasaj ic noic poch
Juan neech yow nipilan, ngo müet ―aj.
pan ngo manganeow vin, icona Quiaj tapiüng a fariseo:
tepiüngan nej alwüx ombas nej ―Ipiüng teat ―aw.
nimeech. 34 Nganüy lapeay a Teat

41 Quiaj tasaj nej Teat Jesús:

Naxey; nej net, anganeow aweaag ―Tajlüy nop naxey ajüchiw


jangantanej. Icona ipiüngan nej nej ijpüw monxey. Nop ajüch
nerrombüy, nangüngün, ajlüyay acoquiaw acoic miow (500) tomiün
maquiiüb monrang xeyay ngo nasoic denario; alinop ajüch ic
139 SAN LUCAS 7​, ​8

miow gajpowüw (50). 42 Ajcüwa



50 Pero
Teat Jesús tasaj a najtaj:
monxey quiaj ngo majiürüw cuane ―Isoet lanawün wüx ximeaats.
mengüyayej ajüchiw. Quiaj tasaj Quiür, ich mapac imeaats cos
nejiw aaga naxey ich majlüy, cos lameyar sandeac ―aj.
landoj lamawün wüx omeaats nej.
Nganüy ipiüng ¿ngün tiül nejiw Montaj monbeol Teat Jesús
alwüx apmajneaj majaw aaga naxey
quiaja? ―aj.
43 Quiaj tapiüng a Simón:

8 Condom quiaj tamb Teat Jesús
andüy tiül meáwan nadam
cambaj at namix cambaj, aquiiüb
―Xique sapiüng aaga nejüch nej ajcüw gajpiüp (12) minipilan
xeyay ―aw. nej, maquiaach wüx aaga najneaj
Quiaj tasaj nej Teat Jesús: nanderac wüx micambaj Teat Dios.
―Áag, naleaing ipiüng ―ajow. 2 Aquiüjpüw acas montaj, ajcüw

44 Quiaj ndiliteay Teat Jesús,


  ayaj tamongoch nej iün andeowüw
wantsat majaw a najtaj, condom Teat Jesús, cuajantanej monandeow
tasaj a Simón: leaw taxom nejiw. Altiül nop María
―¿Lamejaw aaga najtaj quiaja? Wüx nasoic Magdalena, nej tajwan wüx
tajmeliüs ningüy iniüng, ique ngome ombas nej ayaíw nimeech. 3 Alinop  

teaach xic yow nejantsüy xileaj; pero Juana mintaj Chuza najlüy wüx
aaga najtaj cam naag miyow oniiüg minajiüt Herodes; alinop Susana, at
nej tajants xileaj, ndoj tajond naag alacas montaj. Ajcüw ayaj tayacüw
miondeats omal nej. 45 Ique ngo
  leaw alndom mayacüw mambeolüw
mecheech ximboy, pero aaga najtaj Teat Jesús.
cam wǘxan tajmeliüs ningüy ngo
macueat macheech xileaj. 46 Ique ngo

Andeac wüx nop nepiür
mejend wüx ximal najmboc angan (Mt. 13:1‑9; Mr. 4:1‑9)
aceite, pero aaga najtaj cam lamajend 4 Noic
nüt canchiütoj niüng ajlüy
wüx xileaj najmboc angan aceite. Teat Jesús xeyay nipilan, tapeayiw
47 Pares sasaj ic, nganüy lanawün wüx
  imiünüw nguiajantanej cambaj.
ximeaats meáwan xeyay ngo majneaj Quiaj tasaj nejiw acas poch andüy
tarang, cos xeyay ajiür xic lasta. wüx nepiür, tapiüng:
Nganüy nop leaw apiüng napateay 5 ―Tajlüy nop naxey tamb apiür.

asoet nej najwan, aag ayaj ngo Wüx tenguial maripip osaab soex,
mandiüm xic xeyay ―aj nej. acas tajmiüc andüy tiül tiiüd,
48 Condom tasaj a najtaj:
  tacuüüch nej tiüt nipilan, camüm
―Isoet lanawün wüx ximeaats majngotoj a quiec, taxomüw tüetiw.
müm ―aj. 6 Altigüy tajmiüc tiül piedra, tajntsop,

49 Meáwan leaw alquiaj teaüetiw


  condom tawaag cos ngo masap
maquiüjpüw tapots andeacndeacüw acats a iüt. 7 Altigüy tajmiüc tiül sats,

wüx nejeyéjan quiaj, tapiüngüw: tajntsop aweaag. Ndoj taxotüw tiüt


―¿Jane aaga naxey quiaja? a nine soex quiaj, tandeow. 8 Altigüy  

¿Nguineay apiüng alndom mawün tajmiüc tiül najneaj iüt, tajntsopiw,


nisoete? ―awüw. terangüy najneajay ―aw.
SAN LUCAS 8 140

Ndoj mapiüng ayaj, tasaj nejiw nej, ngome apmaíüc; cos acásan
napac manguiayiw meáwan: nüt apmanguiayiw Mipoch Teat
―Netam menguiayiün mexoman Dios, camüm majlüy alngün naél,
imeajtsan wüx leaw sandeac quiaj quiaj macueatiw. 14 Átan aaga

―aj nejiw Teat Jesús. osaab soex najmiüc tiül sats, aag
ayaj apiüng wüx nipilan anguiay
Cuane wüx tandeac atquiaj Mipoch Teat Dios; nejiw ayacüw
(Mt. 13:10‑17; Mr. 4:10‑12) omeajtsüw wüx andiümdiümüw
9 Minipilan nej tatüniw cuajantanej leaw najlüy wüx
manguiayiw, tapiüngüw: aaga iüt cam. Wüx aag ayaj ngo
―¿Cuane wüx apiüng aaga indeac müüch nejiw mandüjpiw leaw
quiaja? ―awüw. lamanguiayiw. Ngo mambeol nejiw
10 Nej tasaj nejiw:
  nicuajind, lacüliw miün. 15 Nganüy

―Icona ijndean menguiayiün aaga osaab soex leaw najmiüc tiül


nguineay alndom majlüyeran tiül najneaj iüt, aag ayaj apiüng wüx
minipilan Teat Dios, pero pálwüx nipilan anguiay Mipoch Teat Dios,
nipilan ngome apmasoiquiw ayacüw wüx omeajtsüw. Aaga
aleáingan; atquiaj masey poch ambeol nejiw marangüw
majawüw, atnej ngo majawüw. leaw andiüm Teat Dios, tanaámb
Masey manguiayiw, naleaing ngo ngo macueatiw ―aj nejiw Teat
majawüw cuane wüx andeac ―aj Jesús.
nejiw.
Tandeac wüx ran
Cuane amb apiüng wüx nepiür (Mr. 4:21‑25)
(Mt. 13:18‑23; Mr. 4:13‑20) 16 Condom tasaj nejiw alinoic:
11 Condom quiaj tasaj nejiw: ―Nejinguind ngo machen
―Sanasaj icon cuane wüx noic candil ndójan lamapal
apiüng aaga nanderac quiaj: omal, at ngo matool tiüt teoleaj
Osaab soex, aag ayaj Mipoch Teat mats; netam mayac cawüx
Dios. 12 Ajcüwa osaab soex leawa
  marraj, atquiaj jangantanej
najmiüc tiül tiiüd, ajcüw ayaj apmajmel alndom maxom majaw.
atnej nipilan leaw anguiay Mipoch 17 Cos meáwan leaw naxotaran

Teat Dios; condom aliüc minatang apmajüic, at meáwan leaw


nimeech mawün tiül omeajtsüw nexotüy apmajaraw, apmajüic
nejiw. Atquiaj lango mayariw ranüy.
leawa tanguiayiw, lango mawüw 18 ’Nganüy ijchan ilajcan

wüx asoetiw nejiw. 13 Nganüy aaga


  inguiayiün, sitiül aljane ayac
osaab soex najmiüc tiül piedra, wüx omeaats xepoch, apmüünd
aag ayaj apiüng wüx nipilan leaw manguiay altigüy. Pero sitiül nop
anguiay Mipoch Teat Dios, ajüic ngome ayac wüx omeaats, aaga
xeyay tapac omeaats tayariw. quiriw anguiay quiaj apndrom
Naleaing aaga nipilan quiaj ajlüy omeaats, ngome apmambeol nej
atnej nine soex napateay mioxiich nicuajind ―aj nejiw Teat Jesús.
141 SAN LUCAS 8

Nejiw mbayajow majawüw leawa


Tapeay mimüm Teat Jesús, at lamarang Teat Jesús. Tesajayej nop
michiig nej alinop, tapiüngüw:
(Mt. 12:46‑50; Mr. 3:31‑35) ―¿Jane aaga teat naxey quiaja?
19 Condom tapeay mimüm nej cos wüx tasaj a iünd maquiiüb a
Teat Jesús, at michiig nej; naleaing yow majlüyiw miün, quiaj tajlüyiw
ngondom matüchiw niüng ajlüy nej miün ―awüw.
cos xeyay nipilan. 20 Quiaj tasoic

Teat Jesús: Nop alwüx ombas nej nimeech


―Teat, mimüm at michiig aliw (Mt. 8:28‑34; Mr. 5:1‑20)
ninguiaj, andiümüw mendeacüw 26 Condom tajtepiw wüx iüt tiül
mequiüjpüw ―ajow. Gadara, necamb aaga nadam yow
21 Quiaj tasaj nejiw Teat Jesús,
  alareng Galilea. 27 Wüx taw tiüt

tapiüng: imiün tiül müx Teat Jesús, quiaj


―Meáwan leaw nenguiay Mipoch ajngot nop naxey miotáagan
Teat Dios, sitiül marang atnej mangoch nej, naw quiaj tiül aaga
anguiay, aag ayaj sayaag atnej cambaj quiaj. Lamajiür nüt acüliw
xemüm, atnej xechiig ―aj nejiw. wüx ombas nej nimeech. Aton ngo
macül aniüng nej, acǘlan tiül niüng
Teat Jesús talomboch iünd at omal amiüraad mondeow. 28 Aaga naxey

yow quiaj wüx tajaw Teat Jesús tepaj


(Mt. 8:23‑27; Mr. 4:35‑41) napac, ndoj tamb maquieel micos
22 Alinoic nüt Teat Jesús tajtep tiül nej niüng ajlüy, tendeac napac:
müx maquiiüb minipilan nej, tasaj ―¿Cuane indiüm merang wüx
nejiw: ximbas a ique, Jesús Micual Teat
―Tabaats andüyiiüts necamb aaga Dios najlüy tiül cielo? Satün icueaj,
nadam yow cam ―aj nejiw. nde merang wüx ximbas nicuajind
Quiaj tambüw. 23 Wǘxan tenguial
  ―aw.
ajüy a müx Teat Jesús tameay. Quiaj 29 Cos Teat Jesús lamasaj nimeech

taw noic nadam iünd anasop a ndec maw wüx ombas aaga naxey quiaj.
maxaing. Aaga müx laliüc tsoyom tiüt Aaga naxey quiaj lamajiür xeyay
cos tamelich yow. Nejiw lamapiüngüw nüt acül wüx ombas nej aaga
apmandeowüw. 24 Quiaj tapacüjchiw
  nimeech. Masey landeaaw maoelich
a Teat Jesús, tasajüw: naag galen, ayacüw tiül oleaj nej
―¡Teat! ¡Teat! ¡Laliüc tsoyomoots aton. Nej andooigndóoigan, ndoj
tiüt! ―awüw. lamacuarreech nej nimeech andüy
Quiaj witiüt Teat Jesús, tasaj tiül wajchiüc. 30 Quiaj tatün nej

a iünd lombom, at omal yow manguiay Teat Jesús:


majlǘyan. Quiaj lambat, ayac ndar ―¿Cuane minüt? ―aj.
a yow. 25 Condom tasaj nejiw:
  Nej tapiüng:
―¿Neol, wül ipiüngan lamejawan ―Legión xenüt ―aw.
nguineay xique alndom narang Tapiüng atquiaj cos xeyay
cuajantaneje? ―aj nejiw. nimeech alwüx ombas nej.
SAN LUCAS 8 142

31 Condom nimeech tatüniw ocueaj


nej nde mayac nejiw tiül biümb. Micual Jairo, at a najtaj nerreeg apix
32 Aleambüw quiaj tüeng tiüc noic

Teat Jesús
ajlüy sow teayambüw üetiw. Quiaj a (Mt. 9:18‑26; Mr. 5:21‑43)
nimeech tasajüw Teat Jesús müüch 40 Wüx Teat Jesús tandilil
nejiw mambüw andüyiw tiül sow. andüy necamb aaga nadam
Quiaj tüüch nejiw mambüw Teat yow, xeyay nipilan tangochiw
Jesús. 33 Tacueatiw aaga naxey,
  nej. Apac omeajtsüw majawüw
tambüw majmeliw tiül a sow. Quiaj cos teamacüliw nej. 41 Condom

tecuiürrüw a sow ambüw wüx tamb majaw nej nop naxey nenüt
tiüc, tajmiücüw tiül yow, tümb Jairo; nej nop natang tiül sinagoga.
mandeowüw. Taquieel micos nej niüng ajlüy Teat
34 Ajcüwa monjiür sow wüx
  Jesús, tatün ocueaj mamb aniüng
tajawüw aag ayaj mbayajow nej. 42 Cos xeyay iün andeow micual

acuiürrüw tambüw mapiüngüw nej, laliüc mandeow. Ajcánan nop


tiül cambaj masajüw nipilan nüx ajiür, lamajiür maseyme gajpic
nguiajantanej. 35 Quiaj tambüw
  (12) mineat nej. Condom wüx tamb
meáwan nipilan majawüw cuane Teat Jesús, xeyay nipilan acharrayej
najlüy. Wüx tapeayiw niüng ajlüy wüx ombas nej.
Teat Jesús, quiaj tajawüw aaga 43 Altiül nop müm najtaj lamajiür

naxey laáw wüx ombas nej nimeech gajpic neat iün andeow, atsambiich
alchetem niüng ajlüy Teat Jesús. nej miquiej nej. Lamandrooch wüx
Almasooig apix, lajneaj, lamajiür xeyay tomiün mangüy mondüy.
fis. Mbayajow majawüw. 36 Leaw
  Laímb meáwan leaw almajiür, pero
alquiaj tajawüw nguineay tajlüy. nejinguind ngondom mamongoch
Nejiw tasajüw nipilan nguineay nej iün andeow. 44 Aaga najtaj quiaj

tajneaj aaga naxey alwüx ombas tamb amb wanopech Teat Jesús
nimeech. 37 Ajcüwa nipilan monaw
  marreeg apix. Andǘüban lomboj
tiül aaga iüt Gadara tasajüw Teat atsambiich nej miquiej nej.
Jesús maw quiaj, cos xeyay imboloj 45 Quiaj tapiüng Teat Jesús:

mandüyiw. Quiaj Teat Jesús tajtep ―¿Jane nerreeg xic? ―aw.


tiül müx alinomb, tawüw quiaj. Meáwan nipilan tapiüngüw
38 Aaga naxey laáw wüx ombas nej
  ngome nejiw. Quiaj teat Pedro y
nimeech quiaj, tapots masaj Teat leaw almaquiiüb tapiüngüw:
Jesús maquiiüb nej mamb. Quiaj ―Teat, nipilan teamacharrüw ic,
Teat Jesús tasaj nej macül, tasaj: teamapatsüw ic, nganüy ipiüng:
39 ―Indilil, ijtsor indeac meáwan
  “¿Jane nerreeg xic?” meraw ―awüw.
najneaj leaw lamarang wüx imbas 46 Teat Jesús tapiüng:

Teat Dios ―aj. ―Aljane tarreeg xic, cos sayaag


Quiaj tajtsor aaga naxey. Tapots aljane lajneaj iün andeow ―aw.
mandeac meáwan tiül a cambaj 47 Aaga müm najtaj wüx tajaw

nguineay najneaj lamarang wüx ngondom maxot aag ayaj, quiaj tiün
ombas nej Teat Jesús. anmambeapmbeap nej, taquieel
143 SAN LUCAS 8​, ​9

micos nej niüng ajlüy Teat Jesús. nej. Tüüch nejiw ndom ombasüw
Quiaj tapots mapiüng manguiay masajüw nimeech maw wüx
meáwan nipilan neol tarreeg Teat ombas nipilan, aton matajcüw
Jesús, at nguineay tajneaj iün andeow majneaj moniün andeow. 2 Tasaj  

nej. 48 Quiaj tasaj nej Teat Jesús:


  nejiw mambüw mandeacüw
―Quiür xecual, ich mapac nguineay ajlüy tiül micambaj Teat
imeaats, nganüy lerneaj cos teyar Dios; aton tüüch ndom ombasüw
sandeac ―aj nej. mamongochiw iün andeow nipilan.
49 Teat Jesús tealeámban mandeac

3 Condom tasaj nejiw:

aag ayaj, quiaj ajngot nop imiün ―Nde mejoyiün nicuajind leaw
aniüng Jairo, aaga natang tiül netam icon tiül tiiüd, nde mejoyiün
sinagoga, tasaj a Jairo: nangoraad, morral, peats, tomiün.
―Teat, landeow micual, icueat Aton nde mejoyiün ijquiaw
mesajsaj mamb a Teat Naxey ―aw. camix. 4 Aton jangantanej aniüng

50 Teat Jesús wüx tanguiay aag


  mejmeliün icülíünan quiaj, naw
ayaj, quiaj tasaj aaga naxey: quiaj apmeriowan. 5 Ngünantanej

―Nde mbayamear, iyar sandeac, cambaj niüng ngo mandiümüw


apmajneaj micual ―aj. icon, iriowan quiaj tiül aaga cambaj
51 Wüx tapeay aniüng aaga
  quiaj. Itajtan minajndot ileajiün
naxey quiaj, ngo müüch majmel majüic nejiw ngo majneaj arangüw
nejinguind, áagan a Pedro, Jacobo, ―aj nejiw.
Juan; at miteat nej, mimüm nej 6 Quiaj tambüw tamongoj tiül

aaga nüx landeow quiaj tajmeliw. meáwan nine cambaj mandeacüw


52 Meáwan nipilan teajiüntsüw wüx,
  wüx aaga najneaj nanderac,
teapajüw wüx aaga nandeow quiaj. nguineay apmaw asoeteran; aton
Quiaj tasaj nejiw Teat Jesús: tajtajcüw majneaj moniün andeow
―Nde mejiüntsan cos ngome nguiajantanej tamongoj.
landeow, almameay ―aj nejiw.
53 Nejiw itsojayéjan cos ajawüw

Wüx tambiyaran Juan Bautista
naleaing landeow. 54 Quiaj Teat

(Mt. 14:1‑12; Mr. 6:14‑29)
Jesús tasap owix a nüx, tasaj napac: 7 Aaga
natang nenajiüt tiül aaga iüt
―Xecual, witiür ―aj. quiaj nenüt Herodes, wüx tanguiay
55 Quiaj tapac alinomb. Najénan
  meáwan nguineay arang Teat Jesús,
witiüt. Condom Teat Jesús tasaj nejiw lango majaw ngün naleaing, cos
mayambüw üet a nüx quiaj. 56 Miteat   altiül apiüngüw aaga Juan neech
nej mimüm nej a nüx lambayajow. yow nipilan lapac laáw tiül mondeow.
Teat Jesús tasaj nejiw nde masajüw 8 Altiül tapiüngüw mixejchiiüts Elías

nejinguind wüx aag ayaj. landilil. Altiül tapiüngüw aag ayaj


alinop nendeac andeac Teat Dios
Tajwanüw a gajpiüp mambüw leawa tajlüy tanomb lapac, awüw.
(Mt. 10:5‑15; Mr. 6:7‑13) 9 Pero Herodes tapiüng:

9

Condom Teat Jesús taxejneng ―Aaga Juan xique tüjchiüs


a gajpiüp (12) minipilan mamb ndojquiüm onic nej. ¿Jane
SAN LUCAS 9 144

nganüy teananguiay arang xeyay ―Isajan a nipilan chetemoj, ic


cuajantanej quiaja? ―aw. miow gajpowüw (50) noicnoic ajlüy
Tandiüm majaw jane. ―aj nejiw.
15 Atquiaj tarangüw, tasajüw nipilan

Teat Jesús tüüch üetiw acoquiaw mil chetemoj. 16 Condom Teat Jesús tayar

nipilan acoquiaw pan alijpüw cüet. Ndoj


(Mt. 14:13‑21; Mr. 6:30‑44; Jn. 6:1‑14) taxaing omal majaw cawüx, tüüch
10 Wüx tandilileaw miapóstoles nej gracias Teat Dios, ndoj tambaag,
tapots masajüw Teat Jesús meáwan tüüch minipilan nej majineaw
nguineay tarangüw. Condom müjchiw meáwan nipilan. 17 Meáwan  

taquiiüb nejiw mamb tiül wajchiüc nipilan tetiw paxiün, condom leaw
niüng ngo majlüy nejinguind, tiül tenaw taxainguiw gajpiüp nchep.
iüt ocueaj noic cambaj nenüt
Betsaida. 11 Nipilan wüx tajawüw

Pedro apiüng nejay Teat Jesús aaga
laámb tandüjpiw mamb. Wüx leaw lapiürang aliüc
tapeayiw niüng ajlüy Teat Jesús nej (Mt. 16:13‑19; Mr. 8:27‑29)
tajiür nejiw lasta. Condom tapots 18 Noic nüt Teat Jesús teandeac
mandeac masaj nejiw nguineay aweaag Teat Dios, ataag orar néjan
alndom majlüyiw tiül minipilan quiaj; minipilan nej alíwan quiaj
Teat Dios. Aton tamongoch iün maquiüjpüw. Condom nej tatün
andeow leaw niün andeow. manguiay nejiw:
12 Wüx laquinüt aaga nüt quiaj,
  ―¿Cuane apiüngüw nipilan jane
ajcüw minipilan nej tambüw xic? ―aj nejiw.
matüchiw Teat Jesús, tasajüw: 19 Nejiw tasajüw:

―Teat, isajüw a nipilan mambüw ―Altiül nipilan apiüngüw Juan,


andüyiw tiül cambaj, tiül rünch aaga neech yow nipilan. Altiül
mayambüw nguiane apmaxojtüw, apiüngüw Teat Elías; altiül
aton mayambüw cuane apmüetiw, apiüngüw alngün nendeac andeac
cos tiül wajchiüc almajlüyiiüts cam Teat Dios najlüy tanomb lapac.
―ajüw. Atquiaj apiüngüw ―ajüw.
13 Quiaj Teat Jesús tasaj nejiw:

20 Condom tatün manguiay nejiw

―Ngwüy, icona netam meyamban alinomb:


üetiw ―aj nejiw. ―¿Jow icona, cuane ipiüngan jane
Nejiw tapiüngüw: xic? ―aj nejiw.
―Teat, ngo najiüran cuane Quiaj tapiüng a Pedro:
sanüjchiün, ajcánan acoquiaw pan ―Ique aaga Cristo ocueaj Teat
alijpüw cüet alningüy. ¿Ngwüy Dios ―aw.
sanambana nangalan nüeteran
müetiw meáwan nipilan quiaja? Teat Jesús tapiüng apmambiyaw nej
―awüw. (Mt. 16:20‑28; Mr. 8:30―9:1)
14 Cos atüch maseyme acoquiaw

21 TeatJesús tasaj nejiw nde
mil monxey. Condom Teat Jesús masajüw nejinguind jane nej. 22 At  

tasaj minipilan nej: aton tasaj nejiw:


145 SAN LUCAS 9

―Aaga Teat Naxey netam quiaj, quiaj taquiiüb a Pedro, Juan,


mamongoch xeyay ngo majneaj. at a Jacobo, tajtepiw wüx nop tiüc,
Apmajcüy majaw nej montangtang tamb mataag orar. 29 Wüx teataag

tiül judíos, at montangtang miteaats, orar Teat Jesús, quiaj tajawüw


at ajcüw mondüy wüx aaga poch mitey nej langome atnej, at apix
tüünd Moisés aton. Ndójwüx nej rajnüy, xowüy lalitlit. 30 Camüm

apmambiyaw nej. Pero naleaing wüx majawüw, alquiaj mixejchiw


er nüt nej apmapac alinomb ―aw. nejiw leaw monlüy tanomb, ajcüw
23 Condom tasaj meáwan leaw
  ayaj teat Moisés maquiiüb a teat
aliw quiaj: Elías, teandeacüw maquiüjpüw
―Sitiül aljane andiüm mandüüb Teat Jesús. 31 Niüng alembemoj

xic mayar sandeac, ich mawün wüx xowüy lajneaj, ayey nejiw tiüt a
omeaats leawa nej andiüm marang. ran. Teamandeacüw wüx leaw
Ich mandüüb wüx leaw sarang masey apmamongoch Teat Jesús wüx
mamongoch xeyay naél meáwan apmandeow tiül Jerusalén. 32 Teat 

nüt; masey mambiyaw nej wüx cruz Pedro, at aquiüjpüw nej xeyay
cos ayar sandeac. 24 Sitiül aljane  laínd ameayiw, pero tapacüw wüx
ngo mayar sandeac ajcan imbol tajawüw aaga ran xowüy lajneaj
mambiyaw nej nipilan, alinoic nüt niüng ajlüy Teat Jesús maquiiüb
nej ngome apmamb tiül cielo. Pero ajcüwa ijpüw monxey quiaj.
sitiül aljane ngo mapiüng wüx 33 Moisés ata Elías laámb apmawüw

masey mandeow cos ayar sandeac, niüng ajlüy Teat Jesús, quiaj
alinoic nüt najneajay apmajlüy tiül tapiüng a Pedro:
cielo. 25 ¿Jondot sitiül aljane maneay
  ―Teat, najneaj macüliiüts ningüy
meáwan cuajantanej leaw almajlüy narangan arej nden, noic ineay,
wüx iüt cam, cuane ambich sitiül nej noic aneay teat Moisés, alinoic
apndrom ombas, lango mamb tiül aneay teat Elías ―aw.
cielo? 26 Cos sitiül aljane ngo mayar
  Atquiaj tapiüng a Pedro cos
sandeac, axing mitsoj nej nipilan wüx lango majaw cuane apmapiüng.
xique, at wüx xepoch; atquiaj a Teat 34 Tenguialeámban mandeac aag

Naxey aton apmaxing majaw nej wüx ayaj, quiaj pojniüt, taxot nejiw noic
aliüc imiün tiül cielo, aquiiüb miün oic. Xeyay timboloj wüx tajawüw
xeyay nelitlit, ranüy, najneajay ocueaj aliw tiül oic. 35 Condom quiaj

Teat Dios, at ocueaj nangaj miángeles tanguiayiw noic nanderac imiün


nej. 27 Naleaing sasaj icon alningüy
  tiül oic, tapiüng:
acas tiül icona aliün mapacüw ―Aag ayaj xecual xeyay sandiüm;
apmajawüw a Teat Naxey niüng arang inguiayiün, iyacan wüx imeajtsan
natang nenajiüt ―aj nejiw Teat Jesús. leaw andeac nej ―aw.
36 Wüx landoj andeac a nendeac,

Tewüneay majawüw nej Teat Jesús quiaj tajawüw a Teat Jesús néjan.
(Mt. 17:1‑8; Mr. 9:2‑8) Nejiw ngo mapiüngüw nicuajind.
28 Condom ajíüran ojpeacüw nüt Tacül acas nüt nejinguind ngo
tatow ndoj mandeac aaga poch mandeacüw wüx leaw tajawüw.
SAN LUCAS 9 146

44 ―Iyacan wüx imeajtsan aaga


Tajneaj nop alwüx ombas nej nimeech poch sanasaj icon cam, cos Teat
(Mt. 17:14‑21; Mr. 9:14‑29) Naxey apmayacüch teowixaw
37 Raw tiüt alinoic nüt wüx tawüw nipilan ―aj nejiw.
tiüt imiünüw wüx tiüc, xeyay nipilan 45 Naleaing minipilan nej ngo

tambüw mangochiw Teat Jesús. 38 Nop   majawüw cuane wüx asoiquiw


naxey naw tiül aaga xeyay nipilan quiaj, cos ngo müjndiw majawüw,
quiaj tendeac napac, tapiüng: aton cos nejiw axinguiaw matüniw
―Teat, satün icueaj meamb mejaw manguiayiw wüx aaga poch quiaj.
xecual ajcánan sajiür. 39 Alwüx

ombas nej nimeech. Nguiaj aaga Jane apmarang natang


nimeech xeyay üüch nej mepajpaj, (Mt. 18:1‑5; Mr. 9:33‑37)
ambeapmbeap nej, awün nej teombeay 46 Condom minipilan nej
popox. Xeyay ngo majneaj lamarang tapots andeacndeacüw wüx
nej, nómban ngo macueat nej. 40 Xique   mapiüngüw jane apmarang natang.
tasajasüw minipilan mawüniw 47 Naleaing Teat Jesús tajaw cuane

a nimeech wüx ombas nej, pero teamapiüngüw tiül omeajtsüw


ngondom ombasüw ―aw a naxey. nejiw. Quiaj taxaing nop nine
41 Quiaj tapiüng Teat Jesús:
  mayac niüng ajlüy nej. 48 Condom 

―¡Neol icona nipilan ngo tasaj nejiw:


meyariün sandeac, icona monrang ―Jangantanej leaw apmajiür
ngo majneaj! ¿Cas nüt ipiüngan lasta aaga nine cam, aag ayaj atnej
sanacül naquiiüb icon, naíüc wüx teamajiür xic lasta; jangantanej leaw
leaw irangan quiaj? ―aw. ajiür xic lasta, aag ayaj ajiür lasta
Condom tasaj a naxey: neech xic niün. Cos jane chingüy tiül
―Iquiiüb miün micual, teat ―aj. icona, aag ayaj natang ―aj nejiw.
42 Wüx tenguial ajüy aaga nench quiaj

matüch niüng ajlüy Teat Jesús, quiaj Jane ngo majcüy majaw icoots,
tambeapmbeap nej alinomb. Aaga najneaj majaw icoots
nimeech alwüx ombas nej talox nej (Mr. 9:38‑40)
tiüt. Teat Jesús talic a nimeech quiaj, 49 Condom quiaj tasaj nej a Juan:
maw macueat; quiaj tajneaj aaga nench. ―Teat, tajawasan nop naxey
Condom tüüch mamb maquiiüb miteat teamapaj minüt wüx tawün nimeech
nej alinomb. 43 Meáwan nipilan leaw
  wüx ombas nipilan, lanasajan
alquiaj mbayatoj majawüw nguineay macueat cos ngome aquiüjpaats ―aj.
xeyay najneaj lamarang Teat Dios. 50 Quiaj tasaj nej Teat Jesús:

―Ich majlüy, nde mepalan cos


Teat Jesús tapiüng alinomb sitiül nop ngo majcüy majaw icoots,
apmambiyaw nej najneaj majaw icoots ―aj nej.
(Mt. 17:22‑23; Mr. 9:30‑32)
Tealeámban mbayajow nipilan Teat Jesús talic a Jacobo y Juan
majawüw meáwan leaw lamarang 51 Wüx lamatüch a nüt mamb
Teat Jesús, quiaj tasaj minipilan nej: Teat Jesús andüy tiül cielo, quiaj
147 SAN LUCAS 9​, ​10

tapiüng netam mamb Jerusalén. ―Teat, sanamb nacül leaw andeow


52 Quiaj tüüch mamb acas mambüw
  xeteat, namiüt; ndoj sanandüüb ic
ombas nejiw. Ajcüw ayaj tambüw narang leaw ipiüng ―aw.
tatüchiw tiül noic nine cambaj 60 Teat Jesús tasaj nej:

tiül iüt Samaria mayambüw niüng ―Icueat, ich majlüy ich


apmaxojtüw. 53 Naleaing ajcüwa
  memiütayej. Ique quiür indeac wüx
nipilan monaw quiaj ngome nguineay alndom majlüyeran tiül
tandiümüw müjchiw maxojtüw micambaj Teat Dios ―aj nej.
quiaj Teat Jesús cos tajawüw 61 Condom tapiüng alinop:

andüyiw Jerusalén apmambüw. ―Sanamb teat, nguiajantanej


54 Minipilan nej, aaga Jacobo
  niüng apmeamb, pero netam namb
maquiiüb a Juan wüx tajawüw aag saniüng nasajüw manguiayiw ―aw.
ayaj, quiaj tasajüw Teat Jesús: 62 Quiaj tasaj nej Teat Jesús:

―Teat, ¿indiüm natüniün biümb ―¿Sitiül nop nechiüt iüt almasap


imiün tiül cielo atnej nomb tarang owix arada, andüy wanopech
mixejchiiüts Elíasa, mandajpüw teamajaw, nguineay apmarang
ajcüwa nipilan quiaja? ―ajüw. najneaja? Aag ayaj ngondom
55 Quiaj ndiliteay Teat Jesús
  majmel tiül micambaj Teat Dios ―
majaw nejiw, talic nejiw, tapiüng: aj nej.
―Icona ngo mejawan cuane
teamendeacan. 56 Cos Teat Naxey

Teat Jesús tüüch mambüw er
ngo miün mandrooch ombasüw miow gajpowüw minipilan nej
nipilan, nej tiün mawün wüx
nipilan ―aw.
Quiaj tambüw tandüyiw tiül
10 Wüx landoj aag ayaj,
Teat Jesús tawün er
miow gajpowüw (70) minipilan
alinoic cambaj. nej. Ajcüw ayaj tüüch mambüw
ijpüwpüw ombas nejiw tiül meáwan
Leaw tandiümüw mandüjpiw Teat cambaj leaw niüng nej apmamb.
Jesús 2 Ndoj tasaj nejiw:

(Mt. 8:19‑22) ―Xeyay najiüt ajlüy, pero


57 Condom wüx aleambüw tiül monrang najiüt napateay. Itüniün
tiiüd tajngot nop naxey masaj Teat ocueaj a Teat Naxey neneay
Jesús: najiüt, müüch miün monrang
―Teat, sanamb nguiajantanej najiüt. 3 Quiüran; xique süüch

niüng apmeamb ―aj. icon meamban at icon sap


58 Quiaj tasaj nej Teat Jesús:
  indüyiün tiül tegüy sampüy. 4 Nde

―Wiül ajiürüw ombiümüw, at mejoyiün morral, iquial tomiün,


a quiec ajiürüw; nganüy a Teat at napüic; nde lomblombomeron
Naxey ngo majiür nguiane alndom metepeayiün jangantanej tiül
maxood ―aj nej. tiiüd. 5 Ngünantanej nden niüng

59 Condom tasaj alinop:


  apmejmeliün, ombas mertepeayiün,
―Mac, indüüb xic, tabar ―aj. itüniün monapacüy. 6 Sitiül alquiaj

Aaga nasoic quiaj tapiüng: aljane ajüic najneaj omeaats majaw


SAN LUCAS 10 148

icon, indeacan najneaj mequiüjpan; tiül ngwiat masoijquiw nambeor


pero sitiül ngwüy, nde mendeacan apixaw nejiw, majüiquichaw leaam
mequiüjpan xeyay. 7 Icüliün tiül
  omeajtsüw wüx meáwan ngo
aaga nden quiaj, itean, inganeowan majneaj tarangüw. 14 Áag sasaj

leaw apmeajndiün quiaj, cos nop icon, alinoic nüt wüx Teat Dios
nerang najiüt netam müünd üet nej. apmajaw wüx asoeteran, napateay
Nde meamban mejüyjüyiün tiül ngo majneaj apmamongochiw
ngünantanej nden. 8 Nguiajantanej
  monaw Tiro maquiiüb Sidón, ngo
cambaj niüng apmejmeliün sitiül mat icona. 15 At icona monaw tiül

apmangochiw icon najneájan, itean cambaj Capernaum, ¿iyajcan icona


leaw apmeajndiün meatiün. 9 Aton
  apmeamban tiül cielo? ¡Niquimas!
imongochiün iün andeow moniün Cos aleáingan apmejlosan tiül aaga
andeow leaw almajlüy tiül aaga xeyay ngo majneaj tiül Hades ―aw
cambaj quiaj, at isajan nipilan: Teat Jesús.
“Nganüy laliüc ndom mejmeliün 16 Ndoj tasaj minipilan nej:

tiül micambaj Teat Dios”, irajan. ―Nganüy sasaj icon, leaw


10 Pero nguiajantanej cambaj niüng
  apmanguiay indeacan, aag ayaj
apmejmeliün, sitiül ngo mangochiw atnej anguiay sandeac; leaw ngo
icon najneaj, wüx apmeriowan mandiümüw manguiayiw indeacan,
ilean tiül calle, isajan nipilan: ngo mandiümüw xic aton. Leaw
11 “Leaw najndot najlüy ningüy tiül
  ngo mandiüm xic, ngo mandiüm
micambajan ngo nandiüman macül aaga neech xic niün aton ―aj nejiw.
wüx xileajiün nicuajind; satajtan
majüic ngo majneaj irangan. Pero Tandilileaw ajcüwa er
ich leaam imeajtsan teajndiün miow gajpowüw
mejmeliün tiül micambaj Teat 17 Wüx tandilileaw ajcüwa er
Dios”, irajan. 12 Xique sasaj icon,
  miow gajpowüw (70) quiaj, apac
wüx apmajaraw wüx asoet nipilan, omeajtsüw, tasajüw Teat Jesús:
napateay quiriw ngo majneaj leaw ―Teat, wüx minüt ique ajcüwa
apmamongochiw nipilan tajlüyiw nimeech ayariw sandeacan ―ajüw.
tiül cambaj Sodoma, ngo matnej 18 Quiaj tasaj nejiw Teat Jesús:

aaga cambaj niüng ngo mangochiw ―Xique tajawas ajmiüc a Satanás


icon najneaj. atnej ajlip imiün tiül cielo. 19 Xique

nganüy lanüüch icon mecuüjchiün


Nipilan ngo mayambüw Teat Dios tiüt ndiüc tengwüy napüp. Masey
(Mt. 11:20‑24) moncüy majaw icoots apmarangüw
13 ’¡Jaa,
icona monaw tiül cambaj leaw andiümüw, icona ngome
Corazín! ¡Jaa, icona monaw tiül apmarang icon nicuajind.
cambaj Betsaida! ¿Neol ngo 20 Naleaing nde mapac imeajtsan

meyariün sandeaca? Cos jondot ajcan imboloj mandüyiw icon


tiül cambaj Tiro y Sidón tarangüch nimeech ayariw indeacan; ngwüy,
meáwan ateócan leaw tarangüch ich mapac imeajtsan cos minütiün
tiül icona mejawan, catsats tsotojow lajlüy tiül cielo ―aj nejiw.
149 SAN LUCAS 10

―Teat ¿cuane netam naranga,


Apac omeaats Teat Jesús nguineay alndom namb tiül cielo
(Mt. 11:25‑27; 13:16‑17) napac meáwan nüte? ―aj.
21 Ores quiaj aaga Nangaj Espíritu 26 Teat Jesús tasaj nej:

tüüch Teat Jesús mapac omeaats. ―¿Cuane apiüng tiül aaga poch
Teat Jesús tapiüng: tüünd Moisésa? ¿Nguineay iyaag?
―Xique sasaj ic apac ximeaats ―aj nej.
wüx ique Teat, ique natang nenajiüt 27 Aaga naxey tasaj nej:

tiül cielo at wüx iüt, cos meáwan ―Netam mendiüm Teat Dios con
leaw lajlüy texot, ngo meaach imeaats, con ipacüy, con mifis; aton
majawüw mondüy monxom netam mejiür lasta jangantanej
omeaats. Nganüy lameaach atnej ijiürüy lasta iquiáyan quiaj ―
majawüw ajcüwa atnej nine aj nej.
monguich quiaj. Atquiaj ajlüy, Teat, 28 Quiaj tasaj nej Teat Jesús:

cos atquiaj indiüm ―aw. ―Najneaj aag ipiüng quiaj. Sitiül


22 Condom tapiüng:
  atquiaj apmerang apmeamb tiül
―Meáwan cuajantanej tüjndiüs, cielo niüng apmepac meáwan nüt
üüch xic Xeteat; nejinguind ngo ―aj nej.
majaw jane aaga micual nej, áagan 29 Nej aaga naxey tandiüm

Xeteat Dios nejaw. Aton nejinguind majüiquich arang meáwan aag ayaj,
ngo majaw jane nej Xeteat Dios, quiaj tasaj Teat Jesús:
áagan micual nej ajaw; at leaw ―¿Jane alinop apiüng netam
andiüm müüch nej majaw ―aw. majiürüch lasta quiaja? ―aj.
23 Condom Teat Jesús wantsat

30 Quiaj tasaj nej Teat Jesús:

majaw minipilan nej, quiaj tasaj ―Nop naxey imiün Jerusalén


nejiw: andüy Jericó taxom nej need tiül
―Najneajay ajlüy jangantanej tiiüd, tanejtiw nej ocueaj meáwan
leaw axom majaw leaw icona leaw almajoy, tawüjchiw nej, laliüc
ixoman mejawan nganüy. 24 Cos   mandeow tacueatiw. 31 Condom

naleaing sasaj icon, xeyay mondeac tamong quiaj nop miteaats amb
andeac Teat Dios at montangtang tiül a tiiüd quiaj. Wüx tajaw
monajiüt tandiümüw majawüw alpiiüm aaga naxey quiaj, tayey
leaw lamejawan; naleaing taton ngo tiüt tamong. 32 Camüm tamong

majawüw. Tandiümüw manguiayiw quiaj nop nembeol miteaats ajcüw


leaw lamenguiayiün; naleaing taton nasoic levita. Átan wüx tatüch
ngo manguiayiw ―aj nejiw. quiaj majaw alpiiüm a naxey,
tamóngan aton. 33 Ndoj tajngot

Teat Jesús tandeac wüx nop naxey naw Samaria aleamb


nop naw Samaria tiül aaga tiiüd quiaj. Wüx tajaw a
25 Alquiajnop nequiaach wüx naxey, xeyay tajiür lasta. 34 Quiaj

aaga poch tüünd Moisés, witiüt tamb matüch, tayac aceite, tayac
matün manguiay majaw cuane a vin wüx aaga necoy quiaj.
apmapiüng Teat Jesús, tasaj: Condom taóel, cas taxaing mayac
SAN LUCAS 10​, ​11 150

wüx mibur nej. Taquiiüb mamb


andüy niüng axoodaran; tacül Jesús aquiaach nguineay alndom
quiaj majaw. 35 Aw alinoic nüt wüx

matajcaats orar
taw quiaj, tawün ijquiaw tomiün (Mt. 6:9‑15; 7:7‑11)
nenüt denario, tüüch neneay nden
niüng axoodaran. Ndoj tasaj: “Ijaw
ningüy xicueaj, sitiül aleaic tetam,
11 Noic nüt Teat Jesús teataag
orar, y wüx landoj, quiaj
tapiüng nop minipilan nej:
iyamb ocueaj nej. Xique sanangüy ―Teat, iquiaach xicon nguineay
icueaj leaw sapeay”, aj. 36 Tiül aaga
  natajcan orar atnej tarang teat Juan
arojpüw quiaj, ¿jane ajüic tajiür wüx taquiaach minipilan nej ―aw.
lasta aaga naxey tajlüy mambiy nej 2 Quiaj tapiüng Teat Jesús:

need quiaja? ―aj nej Teat Jesús. ―Icona, wüx apmetajcan orar
37 Condom aaga nequiaach wüx
  atcüy ipiüngan:
aaga poch tüünd Moisés tapiüng: Xeteatiün Dios najlüy tiül cielo,
―Pues aaga tambeol nej ―aw. ique nangaj minüt.
Quiaj tasaj nej Teat Jesús: Sandiüman mejlüy wüx meáwan
―Quiür a ique irang atnej aton ― nipilan nguiajantanej.
aj nej. Atnej iyambüch ninguiün tiül
nangaj cielo, atquiaj aton
Teat Jesús al aniüngüw Marta y María netam meyambüch ningüy
38 Teat Jesús wüx tatüch tiül noic wüx aaga iüt cam, marangüch
cambaj, alquiaj nop najtaj nenüt leaw ique indiüm.
Marta. Tüüch nejiw maxojtüw 3 Iich xicon nüeteran nganüy nüt
aniüng nej. 39 Aaga Marta quiaj,
  cam atnej mbójan irang.
almajiür nop michiig nej nenüt 4 Iwün wüx imeaats aaga ngo
María. María tamb chetem niüng majneaj tarangasan Teat,
ajlüy Teat Jesús manguiay andeac. cos xicona aton lanawüniün
40 Naleaing Marta tenguial amb
  wüx ximeajtsan meáwan
wüx omeaats meáwan leaw ngo majneaj tarangüch wüx
teamarang tinden. Condom tamb ximbasan.
matüch Teat Jesús masaj: Imbeol xicon nde narangan ngo
―Teat, ¿najneaj mejaw arang majneaj, Teat,
xechiig quiaja? Cos acueátan Iwün ninguiün meáwan ngo
xic wüx narang xenajiütan. Isaj majneaj, nde matüch xicon,
mambeol xic, Teat ―aj. irawan ―aj nejiw Teat Jesús.
41 Quiaj tasaj nej Teat Jesús:

5 Aton tasaj nejiw:

―Marta, Marta, xeyay apal ic, ―Jondot nop icona almajiür nop
xeyay amb wüx imeaats cuajantanej miamigo nej pinawan ongwiiüts
irang quiaj. 42 Ajlüy noic leaw
  mapeay masaj nej: “Amigo, najüch
alwüx atam, María teamayac wüx icueaj arojpüw pan. 6 Cos napeay

omeaats aaga leaw netam quiaj, nop xeamigo, imiün miünquiaj


nejinguind ngome apmanood nej ajngot, naleaing ngo najiür cuane
ocueaj ―aj nej. sanüüch”, maj. 7 Pero aaga naxey

151 SAN LUCAS 11

altiül iüm, apmasaj nej: “Tapots 16 Altiül tandiümüw majawüw


indeac, lanapal a iüm. Xecual cuane apmarang, tasajüw marang
lameayiw naquiüjpüw, ngondom noic ateócan majawüw sitiül
witiün nawün nüüch ic”, maj nej. naleaing Teat Dios ambeol nej.
8 Naleaing sasaj icon, masey ngo

17 Teat Jesús tajaw nguineay

mind witiow, nej apwitiüm mawün teamapiüngüw tiül omeajtsüw


müüch leaw netam, ngome ajcan nejiw, áag tasaj nejiw:
ajaw miamigo nej, apmarang cos ―Tiül meáwan cambaj sitiül
ngo mandiüm manguiay mapajpaj monajiüt apmajcüyiw mbajcamoj,
nej. 9 Nganüy sasaj icon: Sitiül
  apmembiyayej apndrom ombasüw.
apmetüniün apmeajndiün; sitiül Sitiül moncül tiül noic nden
apmeyamban monajneaj ocueaj nej majcüyiw, ngo majlüyiw nóiquian,
apmexoman; sitiül apmerndeacan apndajrriümoj. 18 Atánan quiaj sitiül

apmengocheranan. 10 Cos meáwan   minatang nimeech ngo majlüy


leaw netün apmüünd; leaw nóiquian maquiiüb mimonbeol
neyamb apmaxom; leaw nendeac nej, ¿nguineay alndom marangüw
apmangocharan. cuajantanej ngo majneaja? Aag ayaj
11 ’¿Mbich alndom nop nateateran
  sasaj icon cos ipiüngan xique sawün
wüx matün nej ocueaj pan micual nimeech, ambeol xic Beelzebú.
nej, apmüüch noic piedra ingow 19 Sitiül naleaing Beelzebú nembeol

üüch pana? ¿Tengwüy wüx matün xic nawün nimeech, isajan xic,
cüet, ingow üüch cüet apmüüch nop jow minipilanan, ¿jane ambeol
ndiüca? 12 ¿Jondot matün omb quit,
  nejiw mawüniw nimeech?
ingow üüch omb quit apmüüch nop ¿Ngwüy nimeech ambeol nejiwe?
napüpa? 13 Sitiül icona monrang ngo
  Ninguiaj ajüic ngo mejawan cuane
majneaj icon, ijawan cuane najneaj temepiüngan. 20 Nganüy sitiül Teat

meajchiün micualan; cuantemas Dios nembeol xic nawün nimeech


Miteatiiüts Dios najlüy tiül cielo wüx ombas nipilan, naleaing sasaj
apmüüch Nangaj Espíritu jane icon lamatüch mejmeliün tiül
apmatün nej ocueaj ―aj nejiw Teat minipilan Teat Dios.
Jesús. 21 ’Sitiül nop naxey natang

nenajiüt almajiür xeyay monjiür


Apiüngüw ambeol nej nimeech nej aniüng, meáwan leaw almajiür
(Mt. 12:22‑30; Mr. 3:20‑27) aniüng nej najneaj ajlüy. 22 Nganüy

14 Teat
Jesús tawün nimeech wüx sitiül aliüc alinop xeyay minipilan
ombas nop naxey nejew. Wüx taw nej aquiiüb miün, apmanojtiw aaga
aaga nimeech quiaj, quiaj tendeac iüm quiaj, apmasapüw leaw monjiür,
aaga naxey. Meáwan nipilan apmümb mayariw membaagayej
mbayajow majawüw. 15 Naleaing   wüx leaw taxomüw.
altiül tapiüngüw: 23 ’At sasaj icon, leaw ngo

―Aaga naxey quiaj awün nimeech mandiüm xic, ajcüy majaw xic.
cos ambeol nej aaga minatang Jane ngo mambeol xic wüx leaw
nimeech nenüt Beelzebú ―awüw. teanaxaing, aag ayaj awíichan quiün.
SAN LUCAS 11 152

tajlüy wüx Jonás. 30 Atnej Jonás


Wüx nimeech andilil alinomb wüx tajlüy tanomb, wüx nej tatiib
ombasaran ocueajiw nipilan monaw Níneve
(Mt. 12:43‑45) leaw ngo majneaj teamarangüw,
24 ’Nop nimeech wüx apmacueat atquiaj ajlüy nganüy a Teat Naxey,
aljane, apmajüyjüy tiül wajchiüc teamatiib icueajiün leaw ngo
mayamb nguiane apmaxood. Wüx majneaj teamerangan. 31 Alinoic nüt

lapaxiow ajüyjüy ngo maxom, quiaj wüx apmajaraw wüx asoet nipilan,
apmapiüng: “Sanandilil sandüy tiül quiaj nop najtaj najlüy tanomb,
niüng tawas”, apmaw. 25 Camüm   natang nenajiüt imiün cawac, nej
mapeay quiaj, apmaxom aaga naxey apmajüiquich ajcüwa nipilan aaga
atnej nop iüm najneajay najirimb nüt cam alwüx axeyay ngo majneaj
najmel mimbaj. 26 Almajaw atquiaj,
  teamarangüw; cos nej imiün xeyay
quiaj apmamb majan alayaíw miünquiaj tamb manguiay andeac
aquiiüb nej alwüx apatüw, ngo Salomón. Nganüy ajlüy ningüy
matnej. Quiaj apmambüw andüyiw tiül icona nop alwüx xeyay ajaw
wüx ombas a naxey quiaj. Ndójwüx ngo matnej Salomón, icona ngo
aaga naxey quiaj xeyay ngo majneaj meyariün andeac nej. 32 At alinoic

apmajlüy, ngo matnej tajlüy nomb nüt wüx Teat Dios apmajaw wüx
―aj nejiw Teat Jesús. asoeteran, ajcüwa nipilan monaw
Níneve leaw tajlüyiw tanomb
Najneajay leaw anguiay apmayacüw isoetiün. Cos ajcüwa
Mipoch Teat Dios nipilan quiaj tayambüw Teat Dios
27 TeatJesús wǘxan tealeámban wüx Jonás tapaj nej ocueajiw.
mandeac aag ayaj, quiaj tendeac Nganüy ajlüy tiül icona nop alwüx
nop najtaj tiül nipilan, tapiüng: xeyay atam ngo matnej Jonás, pero
―Najneajay ajlüy a müm najtaj icona ngo merangan leaw asaj icon.
newiquiach ic, neech ic ichech
―aw. Ran ocueajaran
28 Quiaj tapiüng Teat Jesús:

(Mt. 5:15; 6:22‑23)
―¡Najneajay aton ajlüyiw meáwan 33 ’Nejinguind ngome apmachen
leaw anguiayiw Mipoch Teat Dios ran ndoj maxot, tengwüy mamoog
ndoj ayacüw wüx omeajtsüw! ―aw. omal tiül nop nchep. Ngwüy netam
mayac cawüx marraj, maxom
Nipilan atüniw ateócan majaw jane apmajmel tiül iüm.
(Mt. 12:38‑42; Mr. 8:12) 34 Oniiügaran aag ayaj nerraj icoots.

29 Wüx laxeyay nipilan mayeyiw Sitiül iyac iniiüg wüx mejaw leaw
nej tiüt, quiaj tapots masaj nejiw: najneaj, apmambeol ic merang
―Nipilan nganüy cam ngo najneaj. Wüx irang najneaj, aag ayaj
majneaj arangüw, atüniw ateócan atnej mejlüy tiül ran. Nganüy sitiül
majawüw. Naleaing ngome indiüm meyac iniiüg wüx mejaw
apmüjndiw majawüw; apmüjndiw leaw ngo majneaj, quiaj apmerang
áagan leaam omeajtsüw leaw xeyay ngo majneaj; aag ayaj atnej
153 SAN LUCAS 11

ijlüy tiül pojniün. 35 Netam mejaw



43 ’¡Jaa, icona fariseos! Wüx
wüx aaga ran ijiür quiaj, nde iriümban tiül sinagogas iyamban
marang pojniün. 36 Sitiül ique ijlüy
  nguiane chetemeron, nguineay
tiül aaga ran quiaj, ngo mejlüy tiül alndom mejarawan. Aton
pojniün, ranüy apmajlüy niüng ijlüy iyambyamban merangüchiün casa
atnej wüx marraj ic noic nadam ran niüng ajlüy xeyay nipilan.
―aj nejiw Teat Jesús. 44 ’¡Jaa, icona mondüy wüx aaga

poch tüünd Moisés, aton icona


Teat Jesús ayac asoet fariseos y fariseos! ¡Monlombojchay icon! At
mondüy wüx mipoch Moisés icon oxiüt wüx lajarriow, lango
(Mt. 23:1‑36; Mr. 12:38‑40; Lc. 20:45‑47) majüic, nipilan namong amb wüx
37 Wüx landoj andeac Teat Jesús, ngo majaw sitiül aag ayaj oxiüt ―aj
quiaj tasaj nej nop fariseo mamb nejiw Teat Jesús.
metiw aniüng nej maquiiüb. Quiaj 45 Condom tapiüng nop naxey

tamb Teat Jesús. Nganüy wüx nendüy wüx aaga poch tüünd
chetet met, 38 aaga fariseo wüx
  Moisés, tasaj Teat Jesús:
tajaw nguineay Teat Jesús ngo ―Teat, wüx indeac aag ayaj
marang atnej ajlüyay arangüw ajüic atnej andüy wüx ximbasan
nejiw wüx ajantsüw owixaw, quiaj temendeac ―aj.
mbayat. 39 Quiaj Teat Jesús tasaj

46 Quiaj tapiüng Teat Jesús:

nej: ―¡Jaa, icona aton mondüy wüx


―Icona fariseos ijantsan ombas a aaga poch tüünd Moisés! Cos
tas, polat, pero amb tiül tan ajlüy ijchan nipilan mamalüw leaw
ngo majneaj. Icona atquiaj ijlüyiün, ngondom mamalüw; pero icona ngo
masey ajüic irangan najneaj, tiül mendiüman merrejquiün aag ayaj
imeajtsan xeyay ngo majneaj ajlüy, masey con nots micual iwixan.
cos inojtiün meyariün ocueaj 47 ’¡Jaa icona! Cos teametajcan

alinop, at irangan cuajantanej ngo majneaj mioxiütüw mondeac


majneaj. 40 ¡Nerchachiün! ¿Neol
  andeac Teat Dios leaw tajlüyiw
ngo mejawana, aag nerang amb tanomb, leaw tandeowüw ambiy
wüx ombas, nej nerang amb tiül nejiw mixejchiün. 48 Aag ayaj

aton? 41 Leaw almejiüran ijchan


  ajüic icona najneaj mejawan
ajcüwa nipilan ngo majiür. Quiaj leaw tarangüw mixejchiün; nejiw
apmejlüyiün nerixixay najneaj. monbiy, nganüy icona teamerangan
42 ’¡Jaa, icona fariseos! Iyacan
  mioxiütüw.
erchechiün naw tiül menta, 49 ’Cos Teat Dios meáwan

ruda, at naw tiül cuajantanej aag ayaj lamajaw, áag tapiüng:


soex napiürüch; pero icona ngo “Sanüjchiw mambüw niüng
merangan leaw najneaj, ngo ijlüyiün mandeacüw sandeac, at
mejiüran lasta alinop atnej andiüm sanüjchiw mambüw apóstoles aton.
Teat Dios. Netam merangan Altiül apmambiyaranüw, alacas
meáwan aag ayaj, aton nde apmayambüch ombasüw”, aw.
mecueatiün meyacan erchechiün. 50 Aag ayaj tandeac Teat Dios cos

SAN LUCAS 11​, ​12 154

ajcüwa nipilan najlüy nganüy cam, quiaj masey tiül pojniün, alinoic
apmengüyiw leaw tarangüchiw nüt apmanguiayaran. Átan leaw
wüx ombasüw mondeac andeac nej tendeacan wüx indexeyon tiül
tanomb, ajan wüx tarang iüt cam. ilajcan, alinoic nüt apmanderac
51 Aag ayaj ajan wüx miquiej Abel,
  napac manguiay cambaj.
ndójwüx wüx miquiej Zacarías, áag
tambiyaw tiül nadam nangaj iüm Jane netam mermbolan mendüyiün
niüng ajlüy artül. Nganüy sasaj icon, (Mt. 10:26‑31)
Teat Dios apmüüch icon mengüyiün 4 ’Xique sasaj icon xeamigojüw,
leaw tambiyaranüw quiaj. nde mermbolan mendüyiün leaw
52 ’¡Jaa, icona mondüy wüx aaga
  alndom mambiy icon, cos áagan
poch tüünd Moisés! Cos ijawan alndom marangüw. 5 Nganüy  

leawa netam, pero ngo merangan. sanasaj icon jane netam mermbolan
At lamepálan alinop, ngo meajchiün mendüyiün: ermbolan mendüyiün
majaw, marang ―aw Teat Jesús. aaga leaw alndom mambiy icon,
53 Wüx teamandeac masaj nejiw
  ndoj alndom mayac icon tiül xeyay
aag ayaj, meáwan mondüy wüx ngo majneaj, tiül biümb. Nej netam
aaga poch tüünd Moisés, at a mermbolan mendüyiün.
fariseos xeyay tajcüyiw. Condom 6 ’¿Neol ngo mejawana, acoquiaw

quiaj tapots masajsajüw nej nine quiec ijquiaw tomiün ombeat?


cuajantanej. 54 Tayambüw nguineay
  Naleaing Teat Dios ngo ndrom
masapüw wüx alngün poch leaw omeaats masey noic tiül nejiw,
apmandeac, mayacüw asoet. cos meáwan ajaw. 7 At miondeats

omalaran lateoraw. Nde mermbolan


Teat Jesús tandeac andüy nicuajind, cos icona alwüx
wüx monlombojchay imbeatiün, ngo mat nejiw a nine

12 Wüx aaga nüt tapeay quiaj


xeyay nipilan, canchiütoj
acas mil, lacharrayej. Quiaj Teat
quiec quiaj.

Leaw ngo mexotüy wüx mandeac


Jesús ombas masaj minipilan nej, sandeac
tapiüng: (Mt. 10:32‑33; 12:32; 10:19‑20)
―Ijawan nguineay arangüw a 8 ’Aton sasaj icon, jangantanej
fariseos, nde mitsojow icon. Aag ngo mexotüy wüx masaj nipilan
ayaj alndom marang icon atnej ayar sandeac, xique aton sanandeac
arang levadura wüx ajmel tiül nasajüw miángeles Xeteat
ajtsaj marang pan, cos andüy Dios xenipilan nejiw. 9 Nganüy  

quiaj apmaxip mexeyay. Nejiw jangantanej leaw apmapiüng xique


ajüic atnej arangüw najneaj; aag ngome micual xic Teat Dios, at a
ayaj ngo maleaing, arangǘwan. xique aton sanasaj miángeles Xeteat
2 Cos meáwan leaw naxotaran
  Dios ngome xenipilan nejiw.
apmajüic, at meáwan leaw 10 ’Aton sasaj icon, jangantanej

nexotüy apmajaraw alinoic nüt. leaw apmandeac alngün ngo


3 Atquiaj leaw indeacan icónan
  majneaj wüx ombas Teat Naxey,
155 SAN LUCAS 12

nej alndom nawün wüx ximeaats. xecorrül?”, aw. 18 Quiaj tapiüng:


Nganüy leawa nendeac ngo majneaj “Atcüy sanarang, sanambich


wüx ombas Nangaj Espíritu ocueaj najarrich xetroj, ndoj sanarang
Teat Dios, aaga nisoet quiaj mbich alacas nadamdam, nayac tiül
ngondom maw wüx ombas nej. meáwan sanaxaing, at meáwan
11 ’Sitiül alngün nüt
  salnajiür. 19 Quiaj sanapiüng

apmequiürajpan mayacüw icon xiquiáyan quiaj: Canüy najneajay


teombas montangtang tiül ijlüy cos almejiür meáwan leaw
ajcüwa sinagoga, tengwüy niüng netam, apmaíüc ic xeyay neat.
ajlüy montangtang monajiüt, Canüy ixood, iret, inganeow, ich
nde meyamban imeajtsan wüx mapac imeaats, sanaj ximeaats”,
cuane apmepiüngan; 12 cos wüx
  aw a naxey. 20 Quiaj Teat Dios

apmerndeacan, aaga Nangaj tasaj nej: “¡Chach! Aaga ongwiiüts


Espíritu ocueaj Teat Dios apmüüch cam apmendeow. Jow, leaw
icon poch leaw netam mepiüngan teamecanchich quiaj, ¿cuane
―aj nejiw Teat Jesús. ajpare? ¿jane apmaneaye?” aj nej.
21 ’Atquiaj leaw necancanchich

Ngo majneaj mandiümdiüram cuajantanej néjan quiaj wüx, ngo


cuajantanej majiür nicuajind niüng ajlüy Teat
13 Condom nop naxey náwan tiül Dios ―aj nejiw Teat Jesús.
nipilan tasaj nej:
―Teat, isaj xecoj mambaag Teat Dios üüch meáwan leawa netam
pinawan aaga najcueat cam (Mt. 6:25‑34)
nüjndiün, müüch xic leaw saneay 22 Condom Teat Jesús tasaj
―aj nej. minipilan nej:
14 Quiaj Teat Jesús tasaj nej:
  ―Sasaj icon, nde mamb wüx
―Teat ¿jane neyac xic najaw wüx imeajtsan mepiüngan cuane
leaw ijndean, nambaag icueajiün? apmeatiün, cuane apmesojquiün.
―aj nej. 23 ¿Neol ngwa, icona alwüx

15 Condom tasaj meáwan nipilan:


  itaman, ngo matnej nüeteran;
―Ijawan wüx, nde aton micuerpojan alwüx atam,
mendiümdiüman ocueaj alinop; cos ngo matnej napixerana? 24 Ijawan  

ngome wüx lamejiüran cuajantanej nguineay ajlüyiw mimüm wiür, cos


alndom mambeol icon mepacan ― nejiw ngo mepiürüw maxainguiw
aj nejiw. omeaats corrül, ngo macanchichaw
16 Quiaj tasaj nejiw acas poch
  leaw apmüetiw alinoic nüt, cos
andüy wüx corrül, tapiüng: Teat Dios üüch nejiw. ¿Neol ngome
―Tajlüy nop naxey nejiür, alwüx imbeatiüna, ngo matnej
meáwan omeaats micorrül nej quieque? 25 ¿Ngwüy jane tiül icona

tümb merangüy. 17 Condom aaga


  wüx xeyay ayambyamb omeaats
naxey quiaj tapiüng tiül omeaats alndom matang wüx alquiriwe?
nej: “¿Nguineay sanarang cos ngo 26 Sitiül ngondom merangan leaw

najiür nguiane sanayac omeaats ngo maél, ¿neol tapots iyacan


SAN LUCAS 12 156

imeajtsan wüx cuajantanej leawa ngondom majlüy mandrooch ombas.


naéle? 34 Cos niüng ijiüran cuajantanej

27 ’Ijawan nguineay ajlüyiw a


  nembeatmbeat, quiaj almajlüy
mbaj, nguineay atangüw. Cos ngo imeajtsan.
marangüw najiüt nicuajind, at ngo
mendileaw. Nganüy sasaj icon, Netam mepacan mecüliün
aaga minatang nenajiüt leaw tajlüy 35 ’Ersooigayon, icüliün, icheniün
nomb nenüt Salomón, nej tajiür a ran. 36 Irangan atnej arangüw

xeyay tomiün. Masey tajiür xeyay monrang najiüt tiül noic nden wüx
najneajay apix nej; ngo matüch teamacüliw neneay nden. Cos wüx
matnej ajneajiw a mbaj. 28 Sitiül  apmapeay imiün niüng nengoch
Teat Dios ayac mimbaj a soex leaw owix, camüm majngot mapaj nejiw,
almajlüy nganüy, oxep lamarang najénan maleaijquiw a iüm majmel.
asap andaab pow, cuane wüx ngo 37 Najneajay apmajlüyiw ajcüw

mambeol icon. ¿Neol ngo meyacan monrang najiüt quiaj wüx apmapeay
imeajtsan wüx neje? 29 Icona nde
  neneay nden maxom nejiw
meyacan imeajtsan wüx leaw teamacüliw nej, ngo mameayiw.
apmeatiün menganeowan. 30 Cos   Naleaing sasaj icon, ndójwüx nejay
nipilan leaw ngo mayambüw Teat a neneay nden apmayac mes, at
Dios, xeyay ayacüw omeajtsüw wüx nüeteran, masaj nejiw chetemoj
aag ayaj. Icona ijawan Miteatiiüts metiw. 38 Masey mapeay pinawan

Dios, nej alwüx, nej ajaw meáwan ongwiiüts, masey andüy wüx arraw,
leawa teatam icon. 31 Netam
  sitiül apmaxom nejiw teamacüliw
meyamban merangan meáwan nej ngo mameayiw, najneajay
leaw andiüm Teat Dios; quiaj nej apmajlüyiw ajcüw leawa teamacüliw
apmüüch icon meáwan leawa nej quiaj. 39 Aton sanasaj icon, jondot

netam. nop nateateran majaw cuame ores


apmajmel aniüng nej need, nej
Tiül cielo icanchichan leawa ngome apmameay, ngome apmüüch
nembeatmbeat majmel tinden maneed leaw ajiür.
(Mt. 6:19‑21) 40 Ata icona aton netam mecüliün

32 ’Nde mermbolan xecualüw, mepacan, cos Teat Naxey apmandilil


masey nepateayiün, cos Miteatiiüts wüx ngome teateotsaran ―aj nejiw
Dios xeyay ajneaj omeaats, andiüm Teat Jesús.
müüch icon mejlüyiün tiül
micambaj nej. 33 Inüjpiün leaw

Nop mos nerang najneaj; alinop
almejiüran, condom imbeolan nerang ngo majneaj
leaw nipilan ngo majiür. Aag (Mt. 24:45‑51)
ayaj atnej mejiüran xeyay tiül 41 Quiaj
Pedro tasaj Teat Jesús:
iquial tomiün tiül cielo niüng ―Teat, ¿indeac aag ayaj
mitomiünan ngo mümb, ngondom nanguiayiün xicona, ngwüy tendeac
pandiüm, ngondom majmel quiaj manguiayiw meáwan nipilan atona?
need maneed, átan a ndeoog ―aj.
157 SAN LUCAS 12

42 Quiaj tasaj nej Teat Jesús:


―¿Jane aaga nerang najiüt, Teat Jesús üüch mbajcam nipilan
nerang najneaj, nexom omeaats, (Mt. 10:34‑36)
leaw neneay nden tayac teowix 49 ’Xique tiünas ningüy wüx
nej aniüng nej majaw nej ocueaj, aaga iüt cam, nganüy apmajlüy
mawiül monlüy quiaj marang xeyay moncüy, atnej xique tiünas
leaw netama? 43 Najneajay
  nayac biümb. ¡Malüy lajlüy aag
apmajlüy aaga nerang najiüt quiaj ayaj! 50 Xique netam namongoch

wüx apmandilil neneay nden, cos xeyay necoy. Xeyay ngo majneaj
apmaxom nej teamarang meáwan ximeaats ¡Malüy sapiüng landoj
leaw lamasaj. 44 Naleaing sasaj
  lajlüy! 51 ¿Ngwüy ipiüngana

icon, aaga neneay nden quiaj xique xiün ningüy nayac majlüy
ndójwüx apmayac teowix nej monajneaj wüx iüt cama? Ngwüy,
meáwan leaw almajiür majaw xique xiün nüüch majlüy xeyay
nej ocueaj. 45 Nganüy sitiül aaga
  moncüy, mbajcan palpálwüx.
nerang najiüt quiaj mapiüng 52 Cos naw wüx nganüy alndom

neneay najiüt nequiy apmapeay, majlüy acoquiaw nipilan tiül noic


maw, ndoj tapots mawüüch nden ngo majlüyiw nóiquian.
meáwan monrang najiüt quiaj, Arojpüw apmajcüyiw majawüw
monxey, montaj. At a nej ngo ijpüw, tengwüy ijpüw apmajcüyiw
marang nicuajind, metmétan, majawüw arojpüw. 53 Nateateran

angüngǘnan. 46 Ndot tealeámban


  apmajcüy majaw nacualaran,
aag ayaj, quiaj apeay aaga neneay tengwüy nacualaran apmajcüy
najiüt wüx a nüt lango leaam majaw nateateran. Namümaran
omeaats nerang najiüt macül apmajcüy majaw nacualaran,
nej. Quiaj apmüüch mamongoch nacualaran apmajcüy majaw
xeyay ngo majneaj, ndoj apmüüch namümaran. Aton namümaran
maquiiüb tiül meáwan leaw ngo apmajcüy majaw mintaj nacualaran,
mayariw nej andeac. mintaj nacualaran apmajcüy majaw
47 ’Sasaj icon, leaw nerang
  napeweran ―aj nej.
najiüt nejaw cuane andiüm
neneay najiüt, ndoj ngo marang Apiüng wüx leaw aliüc miün
atnej, apmajwüch xeyay. apmajlüy
48 Nganüy nop leaw ngo majaw

(Mt. 16:1‑4; Mr. 8:11‑13)
cuane andiüm neneay najiüt, 54 At tasaj meáwan nipilan:
ndoj tarang leaw ngo metam ―Icona wüx ijawan lamawitich
marang, apmajwüch napateay oic noleat lamepiüngan: Apmajoet,
quiriw. Cos meáwan leawa irawan. Naleaing atquiaj apmajlüy.
nüünd xeyay, apmajtan ocueaj 55 At wüx apmapep tiüt ncherrec

nej xeyay aton, leaw nüünd lamepiüngan: Apmerraar, irawan.


xeyay leaw ajaraw alndom Naleaing atquiaj apmajlüy. 56 ¡Sasaj  

marang, nej netam marang icon ndeac mbeay! Icona ipiüngan


xeyay aton. ijawan wüx oic, wüx caaw, at wüx
SAN LUCAS 12​, ​13 158

iüt. ¿Neol a nganüy ngo mejawan ¿jow ajcüwa gajpopeac (18) nipilan
nicuajind wüx meáwan leaw tandeowüw achar nejiw tiüt
tenguial ajlüy tiül aaga nüt cama? mitorre Siloé, alwüx ngo majneaj
arangüwa, ngo matnejiw meáwan
Ijneaj anaag leaw ajcüy majaw ic nipilan monlüy tiül Jerusaléne?
(Mt. 5:25‑26) 5 Xique sasaj icon ngwüy, cos

57 ’¿Neol
ngo mejawan icónan sitiül icona ngo leaam imeajtsan
quiaj nguineay netam merangan meyamban Teat Dios, meáwan
najneaja? 58 Cos sitiül aljane aleaic
  icona apmandrojchich imbasan
iriow anaag wüx, apmayac ic aton ―aj nejiw.
teombas monajiüt, pues indeac
anaag, ijaw cuane ngo majneaj Tandeac wüx toc ngo meóng
irang, isaj apmeyac ingow wǘxan 6 Condom
Teat Jesús tandeac
nganaw mepeay anaag teombasüw masaj nejiw, tapiüng:
monajiüt. Cos teat xan alndom ―Tajlüy nop naxey ajiür noic
masaj mongot mayacüw ic tiül corrül, altiül noic owil toc. Tamb
manchiüc. 59 Naleaing sasaj ic, wüx
  majaw sitiül alwüx aóng, pero ngo
lerpeay tiül manchiüc langondom maxom wüx nicuajind. 7 Quiaj tasaj

meriow najen, apmeriow leaw aaga naxey nejiür micorrül nej:


imbich mengüy leaw apmatüniw “Aaga toc cam aroomb neat wüx aag
icueaj ―aj nejiw Teat Jesús. agüy xiün ningüy nayamb aóng nej,
ngo naxom wüx nicuajind. Indooig,
Netam majcueat meáwan cuane ajpar, cos teapalpálan
leaw ngo majneaj iüt”, aj. 8 Aaga nejiür corrül tasaj

13

Wüx aaga nüt quiaj acas nej: “Teat, ich macül áagan a neat
nipilan tasajüw Teat cam; sanataag majneaj, sanatoxtox
Jesús nguineay a Pilato tapiüng mapench a iüt wüx owil, ndoj
mambiyaranüw acas nipilan sanayac omeaats iüt. 9 Sapiüng

monaw Galilea, ndoj taól miquiejiw apmeóng, tengwüy sitiül ngo


nejiw tiül miquiej nimal leaw meóng, mbich quiaj sanandooig”,
teamambiyaw ajcüw monaw aw ―aj nejiw Teat Jesús.
Galilea, marang ichechiw nejiw.
2 Quiaj tasaj nejiw Teat Jesús:

Tajneaj iün andeow nop
―Cuane ipiüngan ¿jow ajcüwa najtaj wüx nüt axoodaran
monxey tandeowüw quiaj, más 10 Noic
nüt axoodaran Teat
xeyay asoetiw ajiürüwa, ngo mat Jesús altiül sinagoga teaquiaach.
nejiw meáwan nipilan monaw 11 Alquiaj nop müm najtaj ajiür

Galilea, áag tamongochiw atquiaja? noic monandeow ayac nimeech,


3 Xique sasaj icon ngwüy, cos
  lamatüch gajpopeac (18) neat tatow
sitiül icona ngo leaam imeajtsan maxom nej. Lamandrooch nej
meyamban Teat Dios, meáwan ombas, apejnguéxan ajüy, ngondom
icona apmandrojchich imbasan maleaing. 12 Teat Jesús wüx tajaw

aton. 4 Ngwüy, cuane ipiüngan


  nej, quiaj tasaj:
159 SAN LUCAS 13

―Müm najtaj, canüy lerneaj, laáw Cos apmadam apmatnej nadam


mimonandeow ―aj nej. xiül; quiec alndom marangüw
13 Quiaj tayac owix wüx omal
  ombiümüw wüx mipüüig nej ―aw
a müm najtaj, andǘüban ajneaj, Teat Jesús.
nómban taleaing. Quiaj tapots
masaj Teat Dios najneaj arang. Tandeac wüx levadura
14 Nganüy aaga natang tiül a

(Mt. 13:33)
sinagoga tajcüy cos Teat Jesús 20 TeatJesús tapiüng alinomb:
lamataag majneaj monandeow wüx ―¿Cua wüx alndom nandeac
nüt axoodaran. Quiaj tasaj nipilan: naquiaach icon mejawan nguineay
―Ajlüy anaíw nüt leaw alndom ajlüy micambaj Teat Diosa? 21 Ajlüy 

marangüch najiüt. Tiül aaga nüt atnej arang levadura, cos wüx nop
quiaj netam merwiünan matajcüch najtaj apmayac tiül arej nepeax
majneaj iün indeowan, ngome wüx arin, aaga levadura apmüüch maxip
nüt axoodaran ―aj nejiw. ajtsaj marang pan ―aw.
15 Quiaj Teat Jesús tapiüng:

―¡Ndeac mbeay! ¿Neol, jowa Iriümban tiül quicheech ombeay iüm


icona ngo mechejtiün miboyiüna (Mt. 7:13‑14, 21‑23)
miburrana mequiüjpan meajchiün 22 Teat Jesús tanaámb amb andüy
yow wüx nüt axoodarana? 16 Aaga   Jerusalén. Tamong tiül nadamdam
müm najtaj cam, nej nop naw tiül cambaj, tiül namix cambaj,
acualaats Abraham aton. Nimeech tanaámb teaquiaach nipilan.
lamüüch nej mamongoch xeyay ngo 23 Aljane tatün manguiay nej:

majneaj lamatüch gajpopeac (18) ―Teat ¿ngwa naleaingue,


neat. ¿Neol ngondom matajcüch napateay nipilan apmawüw wüx
majneaj wüx nüt axoodarana? ―aw. asoetiw? ―aj.
17 Wüx Teat Jesús tandeac aag
  Quiaj tapiüng Teat Jesús:
ayaj taxinguiaw meáwan leaw 24 ―Ipacan wüx, ijmeliün

teajcüyiw majawüw nej. Pero iriümban tiül quicheech niüng


altigüy nipilan tapac omeajtsüw ajmeleran. Cos xeyay nipilan
xeyay majawüw meáwan najneajay apmandiümüw majmeliw, pero
tarang Teat Jesús. ngome apmajmeliw. 25 Sitiül

nateateran lawitiow mapal a iüm,


Tandeac wüx osaab mostaza nganüy icona ngome tejmeliün,
(Mt. 13:31‑32; Mr. 4:30‑32) condom tapots ipajan mepiüngan:
18 Condom Teat Jesús tasaj nejiw: “Teat, teat, ileaaig a iüm najmeliün”,
―¿Nguineay alndom nasaj merajan. Nej apmasaj icon:
icon cuane atnej ajlüy micambaj “Ngo najaw jane icon, nguiane
Teat Dios, ngwüy cuane wüx neriowan”, apmaj icon. 26 Icona

alndom nandeac naquiaach icon quiaj apmesajan: “Xicona tetesan,


wüx, mejawana? 19 Ajlüy atnej
  tanganeowasan naquiüjpan ic; aton
arang osaab mostaza wüx nop ique tequiaach tiül xecambajan”,
naxey apmapiür tiül micorrül nej. apmerajan. 27 Nej apmapiüng:

SAN LUCAS 13​, ​14 160

“Lanasaj icon ngo najaw jane icon, Teat Dios üüch mamb masajüw ic
nguiane neriowan. Iriowan ningüy wüx nej? ¡Xique xeyay tandiümas
niüng sajlüy monrang ngo majneaj”, naxejneng micual, atnej arang noic
apmaj icon. 28 Quiaj apmejiüntsan
  quit maxejneng micual nej teombas
xeyay, apmenchicnchiquian miolümb nej, pero ngo mendiüm!
ilüiquiün wüx apmejawan teat 35 Nganüy apmejawan nguineay

Abraham, teat Isaac, teat Jacob, apmajcueat imbiüman. Aton sasaj


at meáwan mondeac andeac Teat icon langome apmexoman mejawan
Dios aliw tiül micambaj Teat Dios; xic; naleaing apmejawan xic
pero icona ngondom mejmeliün. wüx apmatüch a nüt mepiüngan:
29 Cos aliücüw imiün nonüt, imiün
  “Najneajay ajlüy aaga niün, üüch
noleat, imiün calüy, imiün cawac; nej miün Teat Dios”, merawan ―aj
apchetemoj wüx mes tiül micambaj nejiw Teat Jesús.
Teat Dios. 30 Altiül leaw ayaag

chingüy nej nganüy, tiül aaga nüt Nop naxey apep nej
quiaj apmarang natang; aton altiül
leaw ayaag atnej natang nganüy,
tiül aaga nüt quiaj apmarang
14 Noic nüt axoodaran, Teat
Jesús tamb met aniüng nop
natang nenajiüt ocueajiw fariseos.
chingüy ―aw Teat Jesús. Nejiw teamandacüwiw Teat Jesús
sitiül aleaic apmarang. 2 Alquiaj

Teat Jesús tajiünts majaw moncül niüng ajlüy Teat Jesús nop naxey
Jerusalén niün andeow, apep nej. 3 Quiaj Teat

(Mt. 23:37‑39) Jesús tasaj mondüy wüx aaga poch


31 Tíülan aaga nüt quiaj tapeayiw tüünd Moisés, at ajcüwa fariseos:
quiaj acas fariseos, tasajüw nej: ―¿Cuane ipiüngan, najneaj
―Iriow ningüy, quiür ijaw matajcüch majneaj nop niün andeow
nguiane apmendüy cos Herodes wüx noic nüt axoodarana? ―aj nejiw.
teamandiüm mambiy ic ―ajüw nej. 4 Nejiw ndijchijówan. Condom

32 Nej tasaj nejiw:


  quiaj Teat Jesús tasap owix a niün
―Quiüran isajan aaga atnej wiül andeow, tüüch majneaj, ndoj tasaj
quiaj: “Xique nganüy teanawün mamb. 5 Condom tandüy wüx masaj

nimeech wüx ombas nipilan, nejiw:


teanamongoch monandeow nganüy ―Jow icona, jondot mejawan
at oxep; nawiür landoj xenajiüt”, miburran, miboyiün lajmiüc tiül lol
irajan. 33 Xique tanaámb netam
  ¿ngo mewüniünan najénan masey
nandüüb xetiiüd nganüy, oxep, at wüx nüt axoodarana? ―aj nejiw.
nawiür, cos nop nendeac andeac 6 Nejiw ngondom mangochiw

Teat Dios ngondom mandeow masajüw nej nicuajind.


nguiajantanej, netam matüch
Jerusalén. Leawa najpajüw aniüng
34 ’¡Jerusalén, Jerusalén! ¿Neol

nengoch owix
tembiy ajcüwa mondeac andeac 7 Wüx Teat Jesús tajaw ajcüwa
Teat Dios? ¿Neol teloxiw leaw nipilan nguineay ayambyambüw
161 SAN LUCAS 14

chetemoj niüng chetejow netamtamüw ―Najneajay apmajlüy leaw


nipilan, quiaj tasaj nejiw nguineay apmajlüy tiül monet alinoic nüt tiül
netam marangüw, tapiüng: micambaj Teat Dios ―aj.
8 ―Wüx apmejpajan aniüng nop

16 Quiaj Teat Jesús tapiüng:

nengoch owix, nde memongon ombas ―Nop naxey tarang noic nadam
chetemeron quiaj, jondot aliüc alinop nüeteran, tapaj xeyay nipilan. 17 Wüx

aton najpaj quiaj, alwüx atam ngo mat lamatüch majlüy monet, quiaj tasaj
icona. 9 Condom aliüc aaga nepaj icon
  mamb aaga nembeol nej masaj leaw
masaj icon: “Witiüron ninguiaj cos lamapaj: “Tabaats, landoj lajmel a
apchetem aaga alinop cam”, apmaj nüeteran”, maw. 18 Quiaj meáwan nejiw

icon. Quiaj apmexinguian meamban tayambüw nguineay ngo mambüw. Nop


chetemeron niüng ajlüyiw ümb wüx tapiüng: “Sangal noic corrül, nganüy
moncheten. 10 Más najneaj, wüx
  netam namb najaw; nde mejcüy teat,
apmejpajan niüng nengoch owix, naleaing ngondom namb”, aw. 19 Alinop  

quiüran cheteron mequiüjpan ümb tapiüng: “Sangal acoquiaw mancuerna


wüx moncheten. Mbich wüx aliüc boy, netam namb najawüw; nde mejcüy
aaga nepaj icon apmapiüng: “Xeamigo, teat, naleaing ngondom namb”, aw.
imongon ombas”, apmaj icon. Quiaj 20 Alinop tapiüng: “Lesndot angoch

apmapac imeajtsan, apmemongon xiwix; naleaing teat, ngondom namb”,


mequiüjpan tiül leaw namongoj ombas. aw. 21 Quiaj tandilil aaga nembeol quiaj

11 Cos jangantanej leaw nerangrang


  masaj neneay nden meáwan leawa
adam apmüünd monxing. Pero leaw tasoic. Quiaj tajcüy aaga neneay nden
ayaag nicuajind nej, apmandiüram ― quiaj, tasaj nej: “Nganüy nganüy quiür
aw Teat Jesús. tiül cambaj, ipajüw miünüw meáwan
12 Condom tasaj aaga naxey nepaj
  nipilan leaw ngo majiür, leaw necoex,
nej mamb met aniüng nej: leaw ngo majiür owix, leaw nesomb;
―Wüx apmerang noic nüeteran nde isajüw miünüw”, aj. 22 Ndoj marang

mepajüw miamigo, micoj, michiig, aag ayaj, quiaj tasaj neneay nden: “Teat,
icualaats, mivecin leaw nejiür. Cos lanarang atnej ipiüng, pero naleaing
nejiw alndom mandilileaw mapajüw ic aliün majlüy nüeteran”, aw. 23 Tandüy

alinoic nüt, quiaj apmatotow. 13 Ngwüy,


  wüx masaj nej a neneay nden: “Quiür
wüx apmeyac nüeteran ipaj leaw tiül meáwan tiiüd, tiül rünch, inetet
nipilan ngo majiür, at leaw necoex, leaw owixaw miünüw leaw apmexom,
nesomb. 14 Quiaj apmapac imeaats cos
  para alndom chipiüm saniüng. 24 Cos  

nejiw ngondom mapajüw ic matotow. naleaing sasaj ic, nejinguind leaw sapaj
Nganüy a ique, Teat Dios apmangüy ic ombas ngome apmiünüw saniüng
alinoic nüt wüx nej apmapacüüch leaw chetemoj metiw”, aj ―aw Teat Jesús.
monrang najneaj ―aj nej Teat Jesús.
Minipilan Teat Jesús netam
Wüx apmajlüy nadam nüeteran macueatiw cuajantanej
15 Nop
tiül ajcüw alchetemoj wüx 25 Xeyay nipilan tandüjpiw Teat
mes maquiüjpüw Teat Jesús, tasaj Jesús; condom nej ndiliteay majaw
nej: nejiw, tapiüng:
SAN LUCAS 14​, ​15 162

26 ―Sitiül aljane andiüm majlüy ¿cuane ajpar, cos nguineay apmajtix


tiül xenipilan, netam mayac omeaats alinomb? 35 Ngondom mamb

wüx xic. Nde mayac omeaats wüx tiül iüt, ngondom ponongom
miteat nej, mimüm nej, mintaj pandiüm marang omeaats iüt,
nej, micual nej, micoj nej, michiig netam majwich ninguiün. Jane
nej. At ngondom mayac omeaats apmanguiay aag ayaj, ich mayamb
wüx leaw apmamongoch. Sitiül ngo omeaats majaw cuane wüx amb
marang atquiaj ngondom majlüy apiüng ―aw Teat Jesús.
tiül xenipilan. 27 At sitiül aljane ngo

mandiüm mamongoch naél, masey Andeac wüx ndron sap


mambiyaran wüx cruz ajcan ayar (Mt. 18:10‑14)
sandeac, ngondom majlüy tiül
xenipilan. 28 ¿Cos jane tiül icona

sitiül mandiüm marang nop torre,


15 Tatüchiw niüng ajlüy Teat
Jesús xeyay monrang ngo
majneaj; aliw tiül aton monsap
ngo chetem mayamb omeaats majaw tomiün ocueaj cambaj. Tambüw
nguitow apmetam nej mandondoche? niüng ajlüy Teat Jesús manguiayiw
29 Jondot lamawitich tiüt marang,
  aquiaach nej. 2 Ajcüwa fariseos,

condom langondom mandondoch; at mondüy wüx aaga poch


quiaj nipilan apmajawüw, apmitsojow tüünd Moisés tendeacndeacüw,
nej. 30 Apmapiüngüw: “Aaga naxey
  tapiüngüw:
quiaj íünan mawitich, nganüy lango ―Aaga naxey quiaj aquiiüb tiül
majiür cuane naag mandondochay”, monrang ngo majneaj, üet aweaag
apmawüw. 31 Ndot nop natang
  ―awüw.
nenajiüt wüx apmajaw apmajlüy 3 Quiaj Teat Jesús tandeac acas

montsoj, aliüc alinop natang nenajiüt poch andüy wüx nejiw, tapiüng:
aquiiüb miün nimiow mil (20,000) 4 ―¿Jondot aljane tiül icona ajiür

soldados, nej ajcánan gajpowüw acoic miow (100) sap, camüm ndrot
mil (10,000) ajiür, ¿quia, ngome ocueaj nop, nguineay apmaranga?
ombas apchetem mayamb omeaats Apmacueat tiül wajchiüc ajcüwa
sitiül alndom mangoch aaga nimiow peic miow gajpoquiy (99) quiaj,
mil quiaja? 32 Sitiül ajaw ngondom
  cas tamb mayamb aaga ndron
mengoch aweaag, wǘxan aliün ocueaj leaw axom. 5 Wüx apmaxom

miünquiaj ajngotoj ajcüwa alinoic apmaxaing mapiib wüx onic, apac


ajlüy quiaj, nej apmüüch mamb omeaats. 6 Ndoj, wüx apmapeay

minipilan nej mayambüw monajneaj. aniüng nej apmaxejneng leaw


33 Atquiaj icon sitiül ngo mendiüman
  xowüy ajneaj aweaag, at moncǘlan
mecueatiün leaw almejiüran, quiaj niüng acül nej, apmasaj:
ngondom mejlüyiün tiül xenipilan. “Ndrot xesap, nganüy lanaxom.
Ich mapac imeajtsan, mapac
Wüx quiniüc larrew omeajtsaats”, apmaj. 7 Naleaing 

(Mt. 5:13; Mr. 9:50) sasaj icon atquiaj apac omeaatsaran


34 ’Najneajquiniüc aag ayaj xeyay tiül cielo wüx nop nerang
najtix, pero quiniüc lango majtix ngo majneaj laleaaw omeaats wüx
163 SAN LUCAS 15

Teat Dios matün ocueaj, ngo matnej mandrooch meáwan leaw almajiür,
peic miow gajpoquiy (99) nipilan tajlüy noic nadam lop tiül aaga
leaw ayajcüw ngo majiürüw nisoet, cambaj quiaj; nej xeyay tind üet
apiüngüw ngo metam majpaj pero ngo majiür cuane apmayar.
ocueajiw ―aw Teat Jesús. 15 Quiaj mbiüjlat wüx ayamb arang

najiüt. Tamb majaw nop naxey tiül


Andeac wüx tomiün leawa ndrot aaga iüt quiaj; tüüch nej mamb tiül
8 Condom tandeac alinoic, mirrünch nej mejiür sow. 16 Quiaj

tapiüng: tind müet üet sow, cos nejinguind


―Jondot nop najtaj ajiür ngo müüch nej üet. 17 Quiaj

gajpowüw tomiün, ndrot ocueaj leaad omeaats, tapiüng nejáyan


noic, ¿nguineay apmaranga? quiaj: “¡Xeteat almajiür xeyay
Apmachen ran majimb tiül iüm monrang najiüt, nenaw ocueajiw
leaw axom. 9 Wüx apmaxom
  nejiw nüeteran; nganüy a xique
apmaxejneng leaw xowüy ajneaj teasandeow lop ningüy! 18 Leaw

aweaag, at moncǘlan quiaj niüng sanarang, sanandilil alinomb


acül nej, apmasaj: “Ndrot noic sandüy niüng ajlüy xeteat. Sanasaj:
xetomiün, nganüy lanaxom. Teat, lanarang xeyay ngo majneaj
Ich mapac imeajtsan, mapac leaw ngo mandiüm Teat Dios, at
omeajtsaats”, apmaj. 10 Naleaing
  ique ngo mendiüm. 19 Nde meyac

sasaj icon, atquiaj xeyay apac xic tiül mepiüng micual xic. Ngwüy,
omeajtsüw miángeles Teat Dios wüx iyac xic atnej nop nerang minajiüt,
nop nerang ngo majneaj laleaaw sanaj”, aw. 20 Condom quiaj taw

omeaats matün ocueaj Teat Dios quiaj, tandilil andüy aniüng miteat
mawün asoet nej ―aw Teat Jesús. nej.
’Alíücan ninguiün majaw nej
Nop nacualaran nexiül, miteat nej, xeyay tapac omeaats
arang ngo majneaj majaw nej. Acuiür tamb mangoch
11 Aton Teat Jesús tandeac alinoic, nej mapeiquiec nej onic, majend nej
tapiüng: omal. 21 Andüüb miün tasaj miteat nej:

―Tajlüy nop naxey ajiür ijpüw “Teat, lanarang xeyay ngo majneaj
micual nej. 12 Aaga chingüy
  leaw ngo mandiüm Teat Dios, ata ique
nacualaran tasaj miteat nej: ngo mendiüm. Nganüy nde meyac xic
“Teat, imbaag nómban, iich xic tiül mepiüng micual xic”, aj. 22 Quiaj

leaw apmeaach xic”, aj. Miteat miteat nej tasaj monrang minajiüt
nej quiaj tambaag, tüüch nejiw nej: “Iyamban leaw najneaj napixeran
mianopnopoj. 13 Ngome xeyay nüt
  ijchan masooig, aton noic iquial
aaga chingüy quiaj taxaing meáwan owixeran, at ijchan masooig najneaj
leawa tüünd. Tamb andüy alinoic napajaran. 23 ¡Quiüran ijanan miün

iüt ninguiün miünquiaj. Quiaj aaga naxip quicheech wacüx; imbiyan


tambich mandrooch meáwan leaw matsambaats marangaats nangos
ajoy mamb wüx cuajantanej ngo nüt! 24 Cos aaga xecual cam landoj

majneaj. 14 Condom wüx laǘmb


  lanapiüng landeow, nganüy lanaxom
SAN LUCAS 15​, ​16 164

almapac. Tapiüngas landoj laámb, minajiüt nej. Aaga nerang najiüt


nganüy lapeay”, aj nejiw. Quiaj tapots quiaj tajmel asoet; tapiüngüw
apac omeajtsüw ajlüy nangos nüt. nej androochndróochan ocueaj
25 ’Aaga alinop natang micual nej
  neneay najiüt. 2 Condom neneay

altiül corrül nganaw mapeay. Wüx najiüt tapaj masaj nej: “Lananguiay
nganaw matüch aniüng nej, tanguiay tenguial irang ngo majneaj. Nganüy
tenguial ajlüy nangos nüt, at monjiüng. apmeaach xic meáwan leaw altiül
26 Quiaj tapaj nop nerang minajiüt
  iwix, cos ninguiaj ndoj süüch ic
miteat nej, tatün manguiay cuane najiüt”, aj nej. 3 Condom aaga naxey

najlüy. 27 Quiaj tasaj nej: “Michiig


  quiaj tapiüng nejáyan quiaj: “Jow
lapeay, miteat tapiüng mandeow nganüy nguineay sanarang, cos
aaga quicheech wacüx naxip tiül, cos neneay najiüt langome apmüüch
apac omeaats lapeay michiig napac xic najiüt. Xique ngondom ximbas
najneájan”, aj nej aaga nerang najiüt. satox iüt; at saxing namb satüneay.
28 Quiaj tajcüy aaga natang quiaj, ngo

4 Lanajaw nguineay sanarang para

mandiüm majmel tinden. Quiaj taw alndom najiür amigo niüng alndom
miteat nej mawüywüy nej majmel. namb wüx lasajwan tiül xenajiüt”,
29 Ndoj nej quiaj tasaj miteat nej:
  aw. 5 Condom quiaj tapaj anopnopoj

“Xique xeyay neat lanarang minajiüt, leawa nejüch neneay najiüt. Tatün
ngome áag narang adam ximeaats. manguiay nop: “¿Nguitow ijüch
Wül meaach xic masey nop nine teants neneay najiüta?”, aj. 6 Quiaj

nambiy natsamb anaag xeamigos. tapiüng: “Coic miow (100) ngan


30 Nganüy wüx apeay aaga micual
  aceite”, aw. Quiaj tasaj: “Cheter,
quiaj, nej lamambich mandrooch wüx jogüy minawiig, irang alinoic, iyac
montaj meáwan leawa teaach; pero áagan ic miow gajpowüw (50)”,
ique lamembiy aaga naxip wacüx aj. 7 Condom tasaj alinop: “¿Jow

mengoch ombas”, aj nej. 31 Quiaj tasaj


  ique, nguitow ijüch?” aj. Quiaj
nej miteat nej: “Xecual, ique meáwan tasaj nej: “Coic miow (100) nepeax
nüt ilningüy mequiiüb xic. Meáwan trigo”, aj nej. Quiaj tasaj: “Jogüy
leawa alnajiür, aag ayaj landoj ineay. minawiig, irang alinoic, iyac áagan
32 Nganüy netam marangaats nangos
  peic miow (80)”, aj. 8 Condom

nüt mapac omeajtsaats, cos aaga quiaj aaga neneay najiüt talomb
michiig cam landoj lanapiüng landeow, aaga naxey nerang ngo majneaj
nganüy lanaxom almapac. Tapiüngas quiaj cos taxom omeaats mayamb
landoj laámb, nganüy lapeay”, aj nej nguineay apmajlüy alinoic nüt.
miteat nej ―aw Teat Jesús. Nipilan tiül aaga nüt cam xeyay
axomüw omeajtsüw marangüw
Tandeac wüx nop minatang cuajantanej. Pero ajcüw monyamb
nerang najiüt Teat Dios ngo mayacüw omeajtsüw

16 Condom Teat Jesús tasaj


minipilan nej aton:
―Tajlüy nop naxey nejiür
wüx maxomüw xeyay cuajantanej
ningüy wüx iüt.
9 ’Nganüy sasaj icon: Netam

xeyay, ajiür nop minatang nerang mexoman imeajtsan wüx nguineay


165 SAN LUCAS 16

apmerangan wüx cuajantanej nipilan. Nganüy Teat Dios lamajaw


leaw ijiüran wüx aliün mepacan nguineay imeajtsan. Cos meáwan
ningüy wüx aaga ngo majneaj iüt leawa nipilan ayajcüw más netam,
cam, pero ngome atnej tarang aaga Teat Dios ngo mind majaw aag ayaj.
naxey quiaj. Pues netam mejiüran
amigos leaw apmambeolüw icon Aaga poch tüünd Moisés tan ajlüy
wüx laǘmb meáwan leaw ijiüran. 16 ’Aaga poch tüünd Moisés, at
Ndoj apmejlüyiün najneaj tiül cielo leawa tandeacüw mondeac andeac
meáwan nüt. Teat Dios ajlüyiw leaw tapeay
10 ’Cos leaw nerang najneaj wüx
  aaga Juan neech yow nipilan. Naw
cuajantanej, masey wüx noic nine quiaj ajmel anderac wüx aaga
najiüt, atanquiaj apmarang wüx najneajay cambaj ocueaj Teat Dios.
noic nadam najiüt aton. Leaw Nganüy meáwan nipilan tenguial
arang ngo majneaj wüx noic nine mayambüw nguineay majmeliw tiül.
najiüt, wüx noic nadam najiüt aton 17 ’Ngo maél ndrom ombas a cielo

ngo majneaj apmarang. 11 Sitiül


  ndrom ombas a iüt, ngo matnej
icona ngo merangan najneaj wüx aél majcueat noic nine letra tiül
leaw almejiüran ningüy wüx iüt, Mipoch Teat Dios.
¿nguineay apmerangan najneaj
wüx leawa más xeyay netam, aag Teat Jesús apiüng wüx moncueateay
ayaj wüx minajiüt Teat Dios? (Mt. 19:1‑12; Mr. 10:1‑12)
12 Sitiül ngo merangan najneaj wüx

18 ’Sitiülnop naxey macueat
ocueaj alinop, ¿jane apmeech icon mintaj nej maquiiüb alinop, aaga
mejiüran ineayiüna? naxey quiaj ajiür xeyay nisoet. At
13 ’Nejinguind nerang najiüt
  jane apmaquiiüb nop najcueat
ngondom marang minajiüt ijpüw najtaj ajiür xeyay nisoet ―aj nejiw
monxey nóiquian, cos ndot Teat Jesús.
apmandiüm marang leaw apiüng
nop, ngome apmarang leaw apiüng Andeac wüx Lázaro, at
alinop. Tengwüy xeyay mandiüm wüx nop nejiür xeyay
mandüüb nop, quiaj ngome 19 Condom Teat Jesús tapiüng
apmandüüb wüx leaw apiüng alinoic:
alinop. Atquiaj ajlüy, nómban ―Tajlüy nop naxey ajiür xeyay
ngondom mendüüb Teat Dios sitiül tomiün, asooig najneajay apix nej.
meyac imeaats wüx xeyay tomiün Meáwan nüt ajlüy monet, ajlüy
aton ―aj nejiw Teat Jesús. atnej nadam nangos nüt aniüng nej.
14 Ajcüwa fariseos wüx tanguiayiw

20 At aton tajlüy nop naxey netüneay

aag ayaj, itsojayéjan Teat Jesús nenüt Lázaro. Xeyay necoy axom
cos nejiw xowüy andiümdiümüw nej, lamambich nej ombas. Nej
tomiün. 15 Quiaj tasaj nejiw Teat
  mbójan amb mayacüch chetem
Jesús: mbeay minden a naxey nejiür
―Icona ipiüngan najneaj irangan, quiaj. 21 Aaga netüneay quiaj malüy

pero irangánan majaw icon apiüng alndom mamilmil müet


SAN LUCAS 16​, ​17 166

leawa najmiüc tiüt teoleaj mimes aaga poch tüünd teat Moisés, at
a naxey nejiür quiaj. Pet ambüw leawa tarangüw mondeac andeac
malüpiw minecoy nej. 22 Noic nüt
  Teat Dios. Áag ich manguiayiw”,
aaga pobre Lázaro tandeow. Quiaj aj nej. 30 Quiaj tapiüng a naxey:

ángeles taquiüjpüw nej mamb “Ngwüy Teat Abraham, ngome


andüy niüng ajlüy teat Abraham. apmanguiayiw. Pero sitiül aljane
Condom aaga nejiür quiaj, tandeow mamb niüng ajlüyiw nejiw imiün
aton, ndoj tamiüraad. 23 Aaga naxey
  tiül mondeow, quiaj nejiw apleaam
nejiür quiaj tapeay tiül Hades niüng omeajtsüw wüx Teat Dios”, aw.
ambüw mondeow, teamamongoch 31 Teat Abraham tasaj nej: “Sitiül

xeyay ngo majneaj. Condom quiaj ngo marangüw leawa tapiüng teat
taxaing omal majaw miünquiaj; Moisés, tengwüy ngo mayariw
quiaj tajaw a Lázaro najneajay ajlüy leawa tandeacüw ajcüwa mondeac
almaquiiüb Teat Xan Abraham. andeac Teat Dios, masey mamb
24 Quiaj tendeac napac tapiüng:
  nop imiün tiül mondeow ngome
“¡Teat Abraham, ijiür xic lasta teat! apmayariw andeac”, aj nej ―aw
Isaj a Lázaro maxec tiül yow micual Teat Jesús.
owix nej, miün matequeech wüx
xeniw mendeyndey, cos langondom, Nde meyacüchiün wüx ngo majneaj
xeyay necoy teanamongoch tiül (Mt. 18:6‑7, 21‑22; Mr. 9:42)
aaga biümb cam”, aw. 25 Quiaj 

Abraham tasaj nej: “Xecual, ich


leaam imeaats nguineay tajneaj
17 Condom Teat Jesús tasaj
minipilan nej:
―Meáwan nüt apmajlüy leaw
ijlüy wüx iüt, tejiür meáwan andiüm mayac icon wüx merangan
leawa tendiüm; pero a Lázaro ngo majneaj. Pero, ¡xeyay ngo
ngo majneaj tamongoch. Nganüy majneaj apmamongoch leaw
nej najneajay ajlüy ningüy, ique apmayac wüx alinop marang ngo
atüch ic memongoch aaga ngo majneaj! 2 Najneaj maoelich teonic

majneaj quiaj. 26 At ajiür noic niüng


  nej nop cow majlos tiül ndec,
angochay najal andüy tiüt naw wǘxan nganaw mayac wüx marang
ningüy andüy quiaj, ngondom ngo majneaj nop leaw jayats
mamongaran andüy niüng ijlüyiün; mayar sandeac. 3 Netam mejawan

at imiün ninguiaj ngondom nguineay apmerangan tiül icona.


mamongaran andüy ningüy”, aj ’Sitiül aljane apmarang ngo
nej. 27 Quiaj tasaj nej a naxey: “Teat
  majneaj wüx imbas, ipaj ocueaj.
Abraham, satün icueaj teat, isaj a Sitiül nej leaad omeaats wüx
Lázaro mamb aniüng xeteat. 28 Cos  aaga ngo majneaj tarang quiaj,
alnajiür acoquiaw xechiig, sandiüm matün perdon, pues iwün wüx
mamb masaj mayambüw Teat imeaats leawa tarang. 4 Jondot nop

Dios; quiaj nejiw ngome aliücüw apmandeac wüx imbas ngo majneaj
ningüy alinoic nüt tiül aaga biümb ayaíw andeac tiül noic nüt, ndoj
cam”, aj nej. 29 Condom tasaj nej
  tatün icueaj ayaíw atün mewün
teat Abraham: “Alquiaj almajiürüw wüx imeaats aaga ngo majneaj
167 SAN LUCAS 17

lamandeac wüx imbas, ique netam


mewün wüx imeaats nguitówan Gajpowüw monxey axom nejiw
quiaj ―aj nejiw Teat Jesús. napat monandeow nasoic lepra
11 Teat Jesús tanaámb amb andüy
Netam mayacüch omeaatsaran Jerusalén, tamong niüng angochay
wüx Teat Dios iüt ocueaj Samaria maquiiüb
5 Condom miapóstoles nej Teat Galilea. 12 Wüx tapeay tiül noic nine

Jesús tasajüw nej: cambaj, quiaj tambüw mangochiw


―Teat, imbeol xicon naleaing nej gajpowüw monxey axom nejiw
nayacan ximeajtsan más wüx Teat napat monandeow nenüt lepra.
Dios ―ajüw nej. Miünquiájan lombojow ngo matüchiw
6 Quiaj tasaj nejiw Teat Jesús:
  nej. 13 Tepajüw napac, tapiüngüw:

―Sitiül icona iyacan imeajtsan ―¡Teat Jesús, Teat Naxey! ¡Ijiür


wüx Teat Dios masey iyajcan xicon lasta! ―awüw.
nepateayiün alndom merangan, 14 Wüx Teat Jesús tajaw nejiw,

atnej apateay osaab mostaza, quiaj tasaj:


apndom mesajan aaga xiül ―Quiüran, ijchan majaw icon
sicómoro quiaj: “Lojquiür, quiür miteaats ocueajiiüts ―aj nejiw.
piürar tiül ndec”, merajan, atquiaj Quiaj tambüw, condom wǘxan
apmajlüy ―aj nejiw. tenguial ajüyiw, quiaj tayajcüw
lajneajiw, nómban ndroj a necoy.
Nguineay netam marang 15 Condom nop nejiw wüx tajaw lajneaj,

nop nerang najiüt andilílan tiüt tamb, apac omeaats,


7 Aton tasaj nejiw Teat Jesús: teamandeac wüx leawa lamarang Teat
―Jane nop tiül icona ajiür Dios. 16 Taquieel micos nej mejquiet

minerang najiüt nej nechiüt tiüt niüng ajlüy Teat Jesús masaj Dios
iüt, tengwüy nejiür wacüx, wüx mangüy nej. Aaga naxey quiaj naw
apmapeay arang najiüt aaga nerang Samaria. 17 Condom Teat Jesús tapiüng:

najiüt quiaj, apmasaj: “Imong, ―Neol, sayaag gajpowüw lajneaj


cheter, iret”, maj. 8 Sapiüng ngwüy,
  iün andeowüw. ¿Jow al ojquiyej,
ingow asaj aag ayaj apmasaj: wüliwe? 18 ¿Neol ngo majlüy alinop

“Irang süet, iyac mes. Leaw ndoj tiül nejiw miün müüch gracias Teat
süet sanganeow ndoj teret a Diosa; neol áagan a napeay miün
ique”, apmaj. 9 Ngwüy ¿netam
  naxey cama? ―aw Teat Jesús.
masaja: “Dios mangüy ic”, apmaj, 19 Condom quiaj tasaj aaga naxey:

ajcan arang leaw netam maranga? ―Witiür quiür, nganüy lerneaj cos
¡Ngwüy! 10 Atquiaj wüx icona
  teyar sandeac ―aj nej Teat Jesús.
aton, wüx lamerangan leawa Teat
Dios lamapiüng merangan, netam Nguineay apmajlüy minipilan Teat
meyajcan ngome alngün xeyay Dios
najneaj terangan, cos terangan (Mt. 24:23‑28, 36‑41)
áagan leaw atüch icon merangan ― 20 Condom
fariseos tatüniw
aj nejiw Teat Jesús. manguiayiw Teat Jesús, tasajüw:
SAN LUCAS 17​, ​18 168

―¿Ngow ipiüng apmajlüy ningüy tiül cambaj Sodoma tajmiüc biümb,


micambaj Teat Dios, aaga nüt wüx at azufre imiün tiül cielo atnej ajoet.
nejay Teat Dios apmajlüy wüx Quiaj tandrooch ombas meáwan
minipilan neje? ―ajüw nej. leaw almajlüy tiül aaga cambaj
Quiaj tasaj nejiw: quiaj. 30 Atnej wüx aaga nüt quiaj

―Wüx Teat Dios apmayac ningüy ngome teateotsaran wüx nicuajind,


micambaj nej, aag ayaj ngondom atquiaj apmajlüy wüx a nüt aliüc
maxoram majaraw. 21 Ngondom  Teat Naxey.
mapiürang wüx: “Jogüy”, tengwüy 31 ’Wüx aaga nüt quiaj sitiül aljane

mapiürang: “Joíün”, cos micambaj ngo majlüy aniüng nej, nde majmel
Teat Dios lajlüy tiül icona ―aj nejiw mawün leaw almajiür tiül iüm. Sitiül
Teat Jesús. aljane altiül corrül, nde mandilil
22 Condom tasaj minipilan nej:
  andüy aniüng nej. 32 Ich leaam

―Aliüc miün nüt apmendiüman imeajtsan nguineay tarang mintaj a


mejawan masey noic nüt tiül Lot. 33 Sitiül aljane ngo mayar sandeac

aaga nüt wüx Teat Naxey lajlüy cos imbol mambiyaw nej nipilan, wüx
wüx micambaj nej; pero ngome apmandeow apmamongoch xeyay ngo
apmejawan. 23 Apmawaijchaw icon
  majneaj, ngome apmamb tiül cielo.
mapiüngüw: “Jogüy a Teat Naxey”, Nganüy sitiül aljane ngo mapiüng wüx
tengwüy: “Joíün.” Icona nde masey mandeow cos ayar sandeac, nej
meamban mendüjpiün. 24 Alinoic   alinoic nüt apmajlüy xeyay najneaj tiül
nüt wüx Teat Naxey aliüc apmajüic, cielo.
cos apmajlüy atnej noic najlip 34 ’Aton sasaj icon, wüx aaga

wüx ajlipiich ngondom mexotüy, ongwiiüts quiaj ijpüw almameayiw wüx


nómban arraj nguiajantanej. 25 Pero  noic mats, nop apxaijnguiam, alinop
naleaing ombas netam mamongoch apmajcueátan. 35 Átan apmajlüy ijpüw

xeyay ngo majneaj, majcüy majaw montaj teanchiülüw nóiquian, nop


nej nipilan najlüy nganüy cam. apxaijnguiam, alinop apmajcueátan.
26 Aaga nüt wüx aliüc Teat Naxey

36 Ijpüw monxey tearangüw najiüt

apmajlüy atnej tajlüy tanomb tiül corrül, nop apxaijnguiam, alinop


wüx almapac Noé. 27 Nipilan
  apmajcueátan ―aj nejiw Teat Jesús.
ngo meteotsüw wüx; netiw 37 Wüx tanguiayiw aag ayaj

nanganeowüw, angoch owixaw minipilan nej, quiaj tasajüw nej:


atnej ajlüyay marangüw. Wüx ―Teat ¿nguiane apmajlüy aag
tatüch aaga nüt wüx Noé tajmel ayaja? ―ajüw nej.
tiül nadam müx; quiaj tajngot Quiaj tasaj nejiw:
a yow, tandrooch nej ombasüw ―Niüng ajlüy nop nandeow, quiaj
meáwan. 28 Aton atnej tajlüy
  apsonongom a potwit ―aj nejiw
tanomb wüx almapac a Lot, nipilan Teat Jesús.
aton ngo meteotsüw wüx; cos
netiw, nanganeowüw, nengalayej, Nop lemben omal najtaj y nop juez
nenüübayej, nepiürüw, arangüw
ombiümüw. 29 Wüx taw quiaj a Lot
  18 Condom Teat Jesús tasaj
nejiw alacas poch ngome
169 SAN LUCAS 18

aleaing miün, cos tandiüm müüch arangüw, ngo matnejiw jangantanej


leaam omeajtsüw nguineay netam nipilan. Tapiüng:
mandeacüw maquiüjpüw Teat Dios, 10 ―Tajlüy ijpüw monxey, nop

matajcüw orar meáwan nüt nde fariseo, alinop nesap mitomiün


paxiüm. 2 Quiaj tapiüng:
  cambaj. Tambüw tiül nadam
―Tajlüy noic cambaj, ajlüy quiaj nangaj iüm metajcüw orar. 11 Aaga  

nop nejaw wüx asoeteran, ngo fariseo wüx tataag orar, lombójan,
majiür lasta nipilan, at ngo mimbol atcüy tapiüng: “Süüch ic gracias
mandüy Teat Dios. 3 Tiül aaga
  Teat Dios, cos xique ngo mat xic
cambaj quiaj alquiaj nop najtaj jangantanej nipilan leaw moneed,
lemben omal, lambójan amb quiaj monrang ngo majneaj, monjiür
masaj aaga naxey mandondoch pálwüx montaj; aton ngo mat xic
noic moncüy. 4 Pero aaga naxey
  aaga nesap mitomiün cambaj quiaj.
quiaj ngo mandiüm. Ndójwüx 12 Xique saíünd ijmbüw tiül noic

tapiüng nejáyan quiaj: “Masey seman; aton sayac xechech aaga


ngo najiür lasta nipilan, aton diezmo naw tiül meáwan leawa
ngo nimbol nandüy Teat Dios; saxom”, aw. 13 Nganüy aaga nesap

5 nganüy sanarang leaw netam


  mitomiün cambaj miünquiájan
wüx mimoncüy aaga lemben omal lembej, ngo mandiüm maxaing
najtaj quiaj, wǘxan nganaw müüch omal majaw cawüx, atoltol mal
xic najcüy cos oleajleájan ningüy”, miíünd nej, tapiüng: “¡Teat Dios,
―aw. xique nerangas ngo majneaj, ijiür
6 Quiaj tapiüng Teat Jesús:
  xic lasta Teat!” aw. 14 Xique sasaj

―Inguiayiün nguineay tapiüng icon aaga naxey nesap mitomiün


aaga ngo majneaj nejaw wüx cambaj quiaj, apmajtsor najneajay
asoeteran quiaj. 7 ¿Jow icona
  omeaats cos Teat Dios tanguiay nej
cuane ipiüngana? ¿Jow Teat Dios andeac. Nganüy aaga fariseo ngwüy.
ngondom mambeol leaw monyamb Atquiaj ajlüy cos jane nelombojchay,
neje, montün nej ocueaj nüt nicuajind nej, apmamongoch
ongwiiütsa? ¿Ngwüy ipiüngana monxing. Nganüy jane ayaag
nequiy mambeol nejiwe? 8 Xique   nicuajind nej, Teat Dios apmapiüng,
sasaj icon, nej ngome apmequiy najneajay arang ―aw Teat Jesús.
mambeol nejiw. Jow wüx aliüc
Teat Naxey, ¿quia apmaxom wüx Taquiüraab mamb namix nine
iüt nipilan leaw aliün mayacüw majawüw Teat Jesús
omeajtsüw wüx neje? ―aw Teat (Mt. 19:13‑15; Mr. 10:13‑16)
Jesús. 15 Condom taquiüraab niüng
ajlüy Teat Jesús tegüy namix nine
Jesús tandeac wüx nop fariseo, matepeayiw nej majend nej omalüw.
at wüx nop nesap tomiün Minipilan nej wüx tajawüw aag
9 Condom
tandeac alinoic poch ayaj, tapots maliquiaw monquiiüb
Teat Jesús manguiayiw leaw namix nine. 16 Quiaj Teat Jesús

apiüngüw nejiw xeyay najneaj tapaj minipilan nej masaj:


SAN LUCAS 18 170

―Ijchan miünüw a namix 23 Aaga naxey wüx tanguiay aag


nine niüng sajlüy, nde mepalan. ayaj ngo majneaj mayaag, tamix
Jangantanej apmajmel tiül omeaats, ngo mandiüm mandrooch
micambaj Teat Dios netam majlüy ombas leaw ajiür, cos nop nej nejiür
atnej ajcüwa namix nine cam. xeyay. 24 Wüx Teat Jesús tajaw amix

17 Naleaing sasaj icon jane andiüm


  omeaats aaga naxey, quiaj tapiüng:
majmel tiül micambaj Teat Dios, ―¡Xowüy laél majmeliw tiül
sitiül ngo mandiüm marang atnej micambaj Teat Dios ajcüwa monjiür
nop nine, nómban ngondom majlüy xeyay! 25 Más ngo maél nop camello

tiül ―aj nejiw Teat Jesús. mamong amb tiül owil nots ndiüc,
ngo matnej aél ocueajiw a nipilan
Nop nejiür xeyay tomiün tandeac monjiür majmeliw tiül micambaj
aweaag Teat Jesús Teat Dios ―aw.
(Mt. 19:16‑30; Mr. 10:17‑31) 26 Meáwan leawa tanguiayiw aag

18 Nop nenajiüt tiül judíos tatün ayaj tapiüngüw:


manguiay Teat Jesús, tasaj: ―Sitiül atquiaj ajlüy, ¿jane alndom
―Teat, sajaw ique najneaj irang. maw wüx asoet neje? ―awüw.
Nganüy isaj xic Teat, ¿cuane netam 27 Quiaj tasaj nejiw Teat Jesús:

narang, nguineay alndom napac ―Leaw nipilan nómban ngondom


meáwan nüt tiül cielo? ―aj. marang, Teat Dios alndom marang
19 Quiaj tasaj nej Teat Jesús:
  ―aj nejiw.
―¿Neol tepiüng xique nerangas 28 Condom tasaj nej teat Pedro:

najneaja? Nejinguind nipilan ngo ―Teat, xicona tacueatasan


marang najneaj; áagan Teat Dios meáwan leaw tajiürasan para
arang najneaj. 20 Ique lamenguiay
  nandüjpiün ic ―aj nej.
leaw andiüm Teat Dios, cos 29 Quiaj tasaj nejiw Teat Jesús:

apiüng: “Nde mejiür minajtaj; nde ―Naleaing sasaj icon, ngo majlüy
membiy nipilan; nde merneed; nde nejinguind macueat aniüng nej,
merwaiich; iyar andeac miteat, miteat nej, mimüm nej, micoj nej,
mimüm” ―aj nej Teat Jesús. michiig nej, mintaj nej, micual
21 Quiaj tasaj nej aaga naxey quiaj:
  nej, para majlüy tiül micambaj
―Teat, meáwan aag ayaj sayac Teat Dios, 30 leaw ngome apmüünd

wüx ximeaats nde sajngot miün ― majiür alinomb meáwan leawa


aj nej. tacueat ningüy wüx aaga iüt cam,
22 Wüx tanguiay aag ayaj Teat
  at alinoic nüt apmüünd mapac
Jesús, quiaj tasaj: meáwan nüt tiül cielo ―aj nej.
―Alíünan alinoic nganaw merang.
Quiür inüüb leaw almejiür, condom Tandüy wüx mapiüng apmambiyaran
imbaag ombeat meaach leawa (Mt. 20:17‑19; Mr. 10:32‑34)
nipilan ngo majiür, quiaj apmejiür 31 Condom Teat Jesús tawün
tiül cielo xeyay nembeatmbeat, ninguiün quiriw ajcüwa gajpiüp
ndoj tewiün mendüüb xic ―aj. minipilan nej, tasaj:
171 SAN LUCAS 18​, ​19

―Nganüy tabaats matüchiiüts 41 ―¿Cuane ipiüng, teat? ―aj.


Jerusalén. Quiaj apmajlüy atnej Quiaj tasaj nej aaga naxey:
lamapiüngüw mondeac andeac ―Teat, sandiüm meaach majneaj
Teat Dios nguineay apmarangüch xiniiüg, sandiüm naxom najaw ―aj
wüx ombas a Teat Naxey. 32 Cos   nej.
apmayacüch teowixaw napeay 42 Quiaj tasaj nej Teat Jesús:

miün nipilan; apmitsojow nej ―Nganüy apmexom mejaw;


mandeacüw ngo majneaj wüx lerneaj cos teyac imeaats wüx xique
ombas; apmateontsüw wüx ―aj nej.
ombas nej onts ombeayiw nejiw. 43 Andǘüban rat oniiüg, condom

33 Apmatoliw, condom apmambiyaw


  tandüüb mamb Teat Jesús, tüüch
nej nómban. Ndoj, wüx er nüt gracias Teat Dios. At meáwan
apmapac alinomb ―aj nejiw Teat nipilan wüx tajawüw aag ayaj
Jesús. tandeacüw najneaj wüx Teat Dios
34 Pero nejiw ngo maxomüw
  aton.
omeajtsüw wüx aag ayaj, ngo
majawüw cuane wüx amb apiüng; Zaqueo tandiüm majaw Teat Jesús
cos ngo müjndiw majawüw.

Teat Jesús tüüch majneaj nop somb


19 Condom Teat Jesús
tapeay Jericó, tamong
amb tiül cambaj. 2 Alquiaj nop

tiül Jericó naxey nejiür xeyay tomiün, nenüt


(Mt. 20:29‑34; Mr. 10:46‑52) Zaqueo, minatang ocueajiw monsap
35 Teat Jesús wüx laliüc mapeay mitomiün cambaj. 3 Aaga Zaqueo

tiül cambaj Jericó, alquiaj nop quiaj andiüm matüch niüng ajlüy
naxey nesomb alchetem mbeay Teat Jesús majaw. Pero ngondom
tiiüd teatüneay. 36 Aaga naxey
  cos tequech oleaj, aton cos xeyay
quiaj wüx tanguiay xeyay nipilan nipilan alquiaj. 4 Leawa tarang,

teamong, quiaj tatün manguiay tecuiür tamong ombas, tajtep noic


cuane najlüy. 37 Quiaj tasoic Teat
  owil xiül nenüt sicómoro para
Jesús naw Nazaret namong amb maxom majaw, cos Teat Jesús
quiaj. 38 Condom tepaj napac:
  netam mamong amb quiaj. 5 Wüx  

―¡Teat Jesús, micual David, ijiür tatüch quiaj Teat Jesús, taxaing
xic lasta! ―aw. omal majaw cawüx. Tajaw a Zaqueo,
39 Quiaj taliquiaw nej leaw
  quiaj tasaj:
monmong ombas, macueat apaj. ―¡Zaqueo! ¡Ernguialeateay, iriow
Pero nej tayac wüx alquiriw apaj, tiüt! Cos nganüy netam naxood
tapiüng: iniüng ―aj.
―¡Micual David, ijiür xic lasta! 6 Almanguiay aag ayaj a Zaqueo,

―aw. ajchícan tiüt tamb mangoch Teat


40 Quiaj Teat Jesús lembet,
  Jesús, apac omeaats. 7 Meáwan

tapiüng mamb majanüch aaga nipilan wüx tajawüw aag ayaj


naxey quiaj. Wüx tapeay niüng tapots andeacndeacüw wüx.
ajlüy nej, tatün manguiay, tasaj: Tapiüngüw Teat Jesús laámb
SAN LUCAS 19 172

maxood aniüng nop nerang xeyay Áag tüjchiw mamb noic ajlüy nipilan
ngo majneaj. 8 Pero Zaqueo witiüt
  mapiüngüw ngo mandiümüw
lembem masaj Teat Jesús: aaga naxey quiaj marang natang
―Nganüy Teat, leaw alnajiür nenajiüt tiül nejiw. 15 Masey atquiaj

sanawün pinawan nüüch leawa tarangüw, aaga naxey tayar


ngo majiür; at sitiül aljane aleaic minajiüt nej. Ndoj tandilil andüy
lanayar ocueaj wüx sawaiich, tiül miíüt nej. Wüx lapeay, quiaj
nganüy sanandilil nüüch alapiquiw tapaj monrang minajiüt nej leawa
atow nej sayar ―aj. tüüch tomiün, majaw nguitow
9 Quiaj tapiüng Teat Jesús:
  lamaxomüw wüx anopnopoj.
―Wüx aag ayaj ajüiquich nej 16 Aaga ombas mapeay tasaj nej:

laáw wüx asoet, cos aaga naxey “Teat, jogüy mitomiün, lanaxom
cam aton nop micual mixejchiiüts wüx algajpowüw”, aj nej. 17 Quiaj

Abraham. 10 Teat Naxey iün


  tasaj nej aaga natang nenajiüt:
mayamb meáwan nipilan mawün “Najneajay terang cos terang leaw
wüx asoetiw leawa landrojow tiül sapiüng; masey napateay süüch
arangüw ngo majneaj ―aw Teat ic, ique teyamb nguineay mexom
Jesús. wüx alquiriw. Nganüy sanüüch ic
mejlüy wüx gajpowüw cambaj”, aj
Gajpowüw monrang najiüt tüjndiw nej. 18 Condom wüx tapeay alinop

tomiün tasaj nej: “Teat, jogüy mitomiün,


(Mt. 25:14‑30) lanaxom wüx alacoquiaw”, aj nej.
11 Wüx laliüc mapeayiw Jerusalén, 19 At tasaj nej aaga natang nenajiüt:

quiaj Teat Jesús tandeac alinoic “Nganüy sanüüch ic mejlüy wüx


poch masaj ajcüwa nipilan quiaj acoquiaw cambaj”, aj nej. 20 Quiaj

müüch nejiw majawüw ngome tapeay alinop masaj nej: “Jogüy


laliüc matüch aaga nüt wüx Teat mitomiün, teat. Tayacas tiül noic
Dios apmajlüy wüx micambaj nej. nine püy. 21 Cos ximbol nandüy ic

12 Condom tasaj nejiw:


  teat, sayaag xowüy apmejcüy. Cos
―Tajlüy nop naxey netamtam sajaw ique ixaing omeaats corrül
ajlüy nipilan, tamb tiül noic masey ngome ique ipiür, at ique
cambaj miünquiaj mayar minajiüt iwit masey ngome ique itendeay”, aj
nej marang natang nenajiüt, nej. 22 Quiaj tasaj nej aaga natang

cas tandilil. 13 Wǘxan nganaw


  nenajiüt: “Ngo majneaj irang, aaga
mamb, tapaj gajpowüw monrang poch leaw indeac quiaj ayac isoet.
minajiüt nej. Tüüch anopnopoj noic Sitiül lamejaw xique napatas, sawit
tomiün xeyay nembeat, ndoj tasaj leaw ngo nayac, at sitiül ipiüng
nejiw: “Iyamban nguineay alndom saxaing masey ngome xique sapiür;
mexoman wüx alquiriw aaga 23 ¿neol ngo meyac tiül banco

tomiün cam, ndoj apmeajchiün xic xetomiün? Quiaj wüx sanapeay


leaw sapeay”, aj nejiw. 14 Ajcüwa
  nayar, lamaxom wüx alquiriw”,
nipilan micual miíüt nej ngo aj nej. 24 Condom tasaj leaw aliw

mandiümüw, ajcüyiw majawüw nej. quiaj: “Inojtiün ocueaj a tomiün;


173 SAN LUCAS 19

ijchan aaga nejiür gajpowüw”, aj ―Cos Teat Naxey nesaj xicon


nejiw. 25 Quiaj tasajüw nej: “¡Teat,
  niünan najanan, apmetam nej
aag ayaj lamajiür gajpowüw!”, ajüw ―ajüw.
nej. 26 Quiaj tasaj nejiw aaga natang

35 Quiaj taquiüjpüw mamb a

nenajiüt quiaj: “Naleaing sasaj icon, bur andüy niüng ajlüy Teat Jesús.
leawa tayamb nguineay mayac wüx Condom tayacüw wüx opech a bur
alquiriw, apmüünd xeyay; nganüy apixaw nejiw, cas tatepichaw wüx
jane ngo mayamb nguineay maxom Teat Jesús. 36 Quiaj nipilan tapots

wüx alquiriw, apmajnot ocueaj aaga mapojchiw tiüt tiül tiiüd apixaw
leawa tüünd”, aj nejiw. 27 At tapiüng:
  nejiw niüng apmamong Teat Jesús.
“Iquiüjpan miün ningüy niüng sajlüy; 37 Wüx laliüc matüchiw niüng

imbiyan ajcüwa moncüy majaw amiücüch tiüt mitiüc Olivos, quiaj


xic leaw ngo mandiümüw narang meáwan nipilan leaw almandüjpiw
minatangüw nejiw”, aw a natang nej, ajcüwa monyar nej aquiaach,
nenajiüt ―aj nejiw Teat Jesús. tepajüw apac omeajtsüw,
tandeacüw najneaj wüx Teat Dios
Teat Jesús tajmel tiül Jerusalén cos tajawüw meáwan najneaj leawa
(Mt. 21:1‑11; Mr. 11:1‑11; Jn. 12:12‑19) tarang Teat Jesús. 38 Tapiüngüw:

28 Ndoj mapiüng aag ayaj, Teat ―¡Apac omeajtsaats cos lapeay


Jesús tanaámb tamb andüy nop leaw iün wüx minüt Teat Dios!
Jerusalén. 29 Wüx laliüc matüchiw
  ¡Nej natang nenajiüt! ¡Najneajay
mal cambaj Betfagé, at Betania, ajlüy tiül cielo; najneajay ajlüy Teat
niüng ajlüy aaga tiüc nasoic mitiüc Dios! ―awüw.
Olivos, quiaj tüüch mamb ijpüw 39 Altiül nipilan acas fariseos,

minipilan nej. 30 Tasaj:


  tasajüw Teat Jesús:
―Quiüran tiül aaga cambaj ―Teat, iliquiaw mapalüw
quiün. Wüx apmepeayiün quiaj, ombeayiw ajcüwa minipilan quiaj
apmexoman nop quicheech bur ―ajüw nej.
netsaag quiaj, nganaw müünd 40 Quiaj Teat Jesús tasaj nejiw:

memas. Ichejtiün iquiüjpan miün. ―Xique sasaj icon sitiül ajcüwa


31 Sitiül aljane matün manguiay
  nipilan cam ndijchiümoj, piedra
icon neol techejtiün, isajan: “Cos apmangochiw apmendeacüw ―aj
Teat Naxey neech xicon niünan nejiw.
najanan apmetam nej”, irajan ―aj 41 Wüx laliüc matüchiw cambaj

nejiw Teat Jesús. Jerusalén, Teat Jesús taxom majaw


32 Condom ajcüwa minipilan
  a cambaj, quiaj tamix omeaats,
nej tambüw, taxomüw a bur tajiünts majaw. 42 Tapiüng:

atnej lamasaj nejiw Teat Jesús. ―¡Malüy ram iniüjcan mejawan


33 Naleaing wüx teamachejtiw, quiaj
  nganüy nüt cam, ajlüy leaw alndom
tasaj nejiw moneay nej: müüch icon mejiüran monajneaj!
―¿Neol techejtiün a bur quiaja? ― Nganüy naél mejawan, nexotüy,
ajüw nejiw. ngondom mejawan. 43 Aliüc miün

34 Quiaj tasajüw:
  nüt apmajlüy xeyay ngo majneaj
SAN LUCAS 19​, ​20 174

apmatüch icon. Cos ajcüwa ijcüyiün aaga nadam nangaj iüm tiül
mequiüjpan apmayeyiw icon Jerusalén, teamapiüng nguineay
tiüt; apmapalüw icon mayacüw alndom mawaran wüx nisoet.
icon pinawan. 44 Apndajrriüm
  Quiaj tapeayiw niüng ajlüy nej
tiüt meáwan imbiüman, ngome montangtang miteaats, mondüy
apmacül noic piedra mesapüy wüx aaga poch tüünd Moisés, at
maquiiüb alinoic. At icona nóiquian natangtang monajiüt tiül judíos.
mequiüjpan micualan apmümb 2 Quiaj tasajüw nej:

ndrom imbasan, cos ngome ―Isaj xicon nguiane teyar minajiüt


teyariün wüx Teat Dios tiün mawün merang aag ayaj. ¿Jane neech ic?
icon wüx ―aw Teat Jesús. ―ajüw nej.
3 Quiaj tasaj nejiw Teat Jesús:

Tawün tiül nadam nangaj iüm leaw ―Ata xique aton sanatün
ngo metam majlüy quiaj nanguiay icon noic poch. Isajan xic:
(Mt. 21:12‑17; Mr. 11:15‑19; Jn. 2:13‑22) 4 Jow aaga Juan, wüx tüüch yow

45 Condom Teat Jesús tajmel tiül nipilan, ¿jane ipiüngan nesaj nej
nadam nangaj iüm, quiaj tapots marang aag ayaja? ¿Diosa, ngwüy
mawün meáwan monüjpeay, nipilana? ―aj nejiw.
mongalüy leaw aliw tiül. 46 Tasaj  
5 Quiaj tendeacndeacüw nejeyéjan

nejiw: quiaj, tapiüngüw:


―¿Neol ngo leaam imeajtsana ―¿Cuane apmapiüngaatsa?
nguineay apiüng tiül Mipoch Teat Cos sitiül apmapiüngaats Teat
Diosa? Cos apiüng: “Saniüng ajlüy Dios neech nej miün, quiaj
niüng alndom matajcüch orar”; apmasaj icoots: “¿Neol ngo
pero icona lamerangan aaga nadam meyariün andeac neje?” apmaw.
nangaj iüm cam atnej niüng axotüy 6 Sitiül apmapiüngaats nipilan,

moneed ―aj nejiw Teat Jesús. apmambiyaw icoots cambaj,


47 Teat Jesús nütnǘtan aquiaach
  apmaloxiw icoots, cos meáwan
nipilan tiül nadam nangaj iüm. nipilan apiüngüw aaga Juan nop
Ajcüwa montangtang miteaats, at nendeac andeac Teat Dios nej
mondüy wüx aaga poch tüünd ―awüw.
Moisés, at monajiüt ocueaj nipilan 7 Tapiüngüw ngo majawüw jane

judío, tapots mayambüw nguineay neech nej miün a Juan. 8 Quiaj tasaj

alndom mambiyaw nej. 48 Naleaing  nejiw Teat Jesús:


ngo maxomüw cuane wüx masapüw ―Ata xique aton ngo nasaj icon
nej, cos meáwan nipilan xeyay jane neech xic niün narang aaga
andiümüw manguiayiw andeac nej. teanarang cam ―aj nejiw.

Tasajüw Teat Jesús nguiane ayar Ngo majneaj monrang najiüt


najiüt (Mt. 21:33‑44; Mr. 12:1‑11)
(Mt. 21:23‑27; Mr. 11:27‑33) 9 Condom
quiaj Teat Jesús tapots

20 Noic nüt Teat Jesús


teaquiaach nipilan tiül
masaj nipilan acas poch andüy wüx
napiürüch, tapiüng:
175 SAN LUCAS 20

―Tajlüy nop naxey tapiür xeyay Ajcüwa nipilan wüx tanguiayiw


owil uva tiül micorrül nej, condom aag ayaj, tapiüngüw:
nej taw quiaj tamb xeyay nüt. Tayac ―¡Malüy Dios ngo marang atquiaj!
teowix nipilan a corrül quiaj. 10 Wüx
  ―awüw.
tatüch a nüt mapeederan a uva, quiaj 17 Teat Jesús tajaw teombasüw

aaga neneay corrül tüüch mamb nop nejiw, quiaj tapiüng:


nerang minajiüt nej mamb majaw ―¿Neol, cuane wüx amb apiüng
monrang najiüt mayar leaw aneay tiül Mipoch Teat Dios? niüng
nej neneay iüt. Pero tatoliw nej, apiüng:
ndoj tüjchiw mandilil owíxan, ngo Aaga piedra leawa taloxiw
müjchiw nicuajind. 11 Condom aaga
  ninguiün monrang iüm,
neneay iüt tandüy wüx müüch mamb nganüy laíün marang xeyay
alinop nerang minajiüt nej. Átan netam piedra tiül oxing iüm.
wüx tapeay quiaj angochiw miün 18 Jane apmajmiüc wüx aaga piedra

nej, tapots matoliw. Condom tandilil quiaj, apmapol nej; pero sitiül aaga
aton owíxan, ngo müjchiw nicuajind. piedra quiaj apmajmiüc wüx ombas
12 Aaga neneay corrül tandüy
  aljane, nómban apmacuiaach tiüt ―
wüx müüch mamb alinop nerang aw Teat Jesús.
minajiüt nej. Átan wüx tapeay
quiaj, angochíwan mawüjchiw nej, ¿Netam majwan tomiün andüy tiül
landüy wüx apmambiyaw. Tawüniw Roma?
maloxiw ninguiün. (Mt. 21:45‑46; 22:15‑22; Mr. 12:12‑17)
13 ’Ndójwüx quiaj tapiüng aaga

19 Ajcüwa montangtang miteaats
naxey neneay corrül: “Jow nganüy, at mondüy wüx aaga poch tüünd
¿nguineay sanaranga? Sanüüch Moisés quiájan tandiümüw
mamb xecual, aag xowüy sajiür masapüw nej, cos tayajcüw aaga
lasta. Sapiüng wüx apmajawüw nej andeac quiaj andüy wüx ombasüw
apmarangüw leawa nej apiüng”, aw. nejiw amb apiüng. Pero timboloj
14 Pero ajcüwa monrang najiüt tiül
  mandüyiw nipilan, áag taton
corrül wüx tajawüw micual neneay ngo marangüw nicuajind. 20 Ndoj  

iüt, quiaj tapiüngüw nejíwan quiaj: tüjchiw mamb acas monxey


“Nej aag ayaj apmaneay aaga corrül mandacüwiw. Ajcüw ayaj ajüic
cam. Tabaats mambiyaats, ndoj atnej najneaj arangüw, pero
icoots apmaneayiiüts a iüt cam”, ambüw mayambüw nguineay
awüw. 15 Quiaj tasapüw, tawüniw
  alndom mandacüwiw, masapüw
tiül corrül, tambiyaw. ¿Cuane wüx, mayambüw leaw andeac Teat
ipiüngan apmarang a neneay iüt Jesús, mayacüw nej teowix natang
wüx ombasüw ajcüwa monrang nenajiüt. 21 Quiaj tiünüw masajüw

najiüt quiaja? 16 Pues apmamb


  nej:
mambiy nejiw, condom apmayamb ―Teat, sajawan ique indeac
alinoic ajlüy monrang najiüt mayac iquiaach leaw naleaing, ngo
teowixaw aaga corrül quiaj ―aj mewaiich. At aton ique ngo
nejiw Teat Jesús. mepiüng wüx jane tiül nipilan
SAN LUCAS 20 176

netam, jane ngo metam. Ique 29 Tajlüy ayaíw monxey nop necual
iquiaach Mipoch Teat Dios atnej nejiw. Aaga natang nacualaran
netam. 22 Nganüy isaj xicon
  tengoch owix, ndoj tandeow wüx
¿naleaing netam majwan tomiün nganaw majiürüw micualüw
müünd aaga César, ngwüy ngo nejiw. 30 Condom quiaj michiig nej

metama? ―ajüw nej. tengoch owix aweaag aaga najtaj


23 Teat Jesús tajaw neol tatüniw
  lemben omal quiaj. Átan tandeow
nej manguiayiw aag ayaj, quiaj aaga naxey, nganaw majiürüw
tasaj nejiw: micualüw nejiw. 31 Atanquiaj tarang

―¿Neol tendiüman meyacan xic amb arojpüw. Ajcüw ayaíw monxey


wüx naéle? 24 Ich miün noic tomiün
  quiaj, tengoch owix maquiiüb
majawaats. ¿Jane mitey alwüxe, aaga najtaj, pero ngome tajiürüw
aton jane minüt alwüx a tomiün micualüw nejiw. 32 Ndójwüx nejay

cama? ―aj nejiw. aaga najtaj tandeow. 33 ¿Jow  

Quiaj tasajüw nej: alinoic nüt wüx apmapacaran tiül


―César ―ajüw. mondeow, ngün tiül ajcüwa monxey
25 Quiaj tasaj nejiw:
  apmaquiüjpüw aaga najtaja?
―Ijchan a César leaw aneay nej, Cos miayaíw tengoch owixaw
aton ijchan Teat Dios leaw aneay maquiüjpüw ―ajüw nej.
Teat Dios ―aj nejiw Teat Jesús. 34 Quiaj tasaj nejiw Teat Jesús:

26 Ngo maxomüw alngün


  ―Nipilan tiül aaga nüt cam angoch
poch leaw alndom masapüw owixaw. 35 Pero jane apmapac tiül

wüx, áag leawa tandeac niüng mondeow mamb tiül cielo, ngome
teamanguiayiw nipilan. Leawa apmajlüy atquiaj, ngome apmajlüy
tarang, nejiw mbayatoj manguiayiw angoch owixeran. 36 Langondom

leaw asaj nejiw, ndijchiütójan. mandeowüw alinomb, apmajlüyiw at


nejiw ángeles, apmajlüyiw micual nejiw
Wüx apmapacaran tiül mondeow Teat Dios aton, cos nej lamapacüüch
(Mt. 22:23‑33; Mr. 12:18‑27) nejiw tiül mondeow. 37 Nganüy wüx

27 Condom acas saduceos tambüw aaga apacaran tiül mondeow quiaj,


majawüw Teat Jesús. Ajcüwa nejay teat Moisés taquiaach wüx tiül
saduceos quiaj apiüngüw mondeow minawiig nej niüng tapiüng tajaw noic
langome apmapacüw alinomb. owil nine xiül leaw teandaab. Tiül aaga
28 Tasajüw Teat Jesús:
  nawiig quiaj apiüng: Teat Dios Midios
―Teat, Moisés tarang tiül Abraham, Midios Isaac, Midios Jacob.
minawiig nej, tapiüng: Sitiül 38 Cos Teat Dios ajaw meáwan nipilan

nop naxey mandeow, macül almapac, ngo majlüy leaw landeow


mintaj nej lemben omal, ngome nómban. Teat Dios ngome midiosüw
tajiürüw micualüw nejiw, quiaj mondeow, nej midiosüw leaw almapac
michiig nej netam mengoch ―aj nejiw Teat Jesús.
owix aweaag aaga lemben omal 39 Condom acas mondüy wüx aaga

quiaj, majiürüw micualüw majüic poch tüünd Moisés tasajüw Teat


atnej micoj nej tajiür micual nej. Jesús:
177 SAN LUCAS 20​, ​21

―Najneajay aaga ipiüng quiaj Teat andiümüw maxotüw arangüw aaga


―ajüw. ngo majneaj quiaj, atajcüw orar
40 Quiaj lango matüntüniw
  xeyay majaw nejiw nipilan. Ajcüw
manguiayiw nej. ayaj ombeayíwan, nejiw apmüjndiw
mamongochiw xeyay ngo majneaj
¿Jane mixeech a Cristo? alinoic nüt ―aj nejiw Teat Jesús.
(Mt. 22:41‑46; Mr. 12:35‑37)
41 Condom quiaj tasaj nejiw Teat Ichech nop lemben omal najtaj
Jesús: (Mr. 12:41‑44)
―¿Neol tapiürang wüx aaga
Cristo, teat David mixeech neje?
42 Nejay a David tapiüng tiül aaga

21 Wüx Teat Jesús altiül
nadam nangaj iüm tajaw
nipilan monjiür xeyay tomiün
nawiig nenüt Salmo: nguineay teamayacüw ichechiw
Teat Dios tasaj a Teat Naxey: nejiw tiül iquial nichech. 2 Átan  

“Cheter ningüy wüx xeác, tajaw nop lemben omal müm


43 leaw ndoj nayac ajcüwa moncüy najtaj tayac ichech nej ijquiaw nine
majaw ic maquiejliw micosüw tomiün. 3 Ndoj quiaj tapiüng:

nejiw timbas.” ―Naleaing sasaj icon, aaga


44 ¿Nguineay alndom mapiürang
  müm najtaj lemben omal quiaj,
David mixeech aaga Cristo sitiül nej teyac xeyay, ngo mat nejiw
nejay David tasaj: Teat Naxey? maj, ajcüwa nipilan quiaj. 4 Cos meáwan

―aj nejiw Teat Jesús. lamayacüw leaw nenaw ocueajiw.


Nganüy aaga müm najtaj quiaj
Teat Jesús andeac wüx ajcüw tayac meáwan leaw tajiür, masey
mondüy wüx poch tüünd Moisés lango majiür ombeat üet nej ―aw
(Mt. 23: 1‑36; Mr. 12:38‑40; Lc. 11:37‑54) Teat Jesús.
45 Meáwan nipilan teamanguiayiw,
quiaj Teat Jesús tasaj minipilan nej, Wüx apjarriüm nadam nangaj iüm
tapiüng: (Mt. 24:1‑2; Mr. 13:1‑2)
46 ―Nde merangan mat nejiw

5 Altiülteandeacndeacüw wüx
ajcüwa mondüy wüx aaga poch aaga nadam nangaj iüm nguineay
tüünd Moisés, cos nejiw xowüy ajneaj, nguineay atsajüy ombas
andiümüw majüyjüyiw niüng aaga piedra, at cuajantanej
ajlüy xeyay nipilan, asoijquiw najneajneaj nichech leaw
najaljal apixaw nejiw. Aton xowüy tayacüch tiül nangaj iüm. Wǘxan
andiümüw matepeayaranüw. teamandeacüw wüx meáwan aag
Ayambüw leaw najneaj bang tiül ayaj, quiaj tasaj nejiw Teat Jesús:
sinagoga chetemoj quiaj. At aton 6 ―Meáwan aag leawa temejawan

xowüy ayambüw chetemoj niüng nganüy cam, alinoic nüt apndrom


chetejow netamtam nipilan niüng ombas. Ngome apmajlüy masey
ajlüy monet. 47 At anojtiw aniüngüw
  anoic piedra nesapüy maquiiüb
monlemben omal montaj, at alinoic, cos meáwan apmateajquich
meáwan leaw almajiürüw. Ndoj ―aj nejiw.
SAN LUCAS 21 178

nguiajantanej. 14 Nde meyamban


Wüx laliüc ndrom ombas a iüt cam imeajtsan cuane apmepiüngan,


(Mt. 24:3‑28; Mr. 13:3‑23) nguineay alndom meriowan wüx.
7 Condom quiaj tatüniw nej 15 Cos xique sanüüch icon poch

manguiayiw, tasajüw: cuane apmepiüngan; sanüüch


―Teat ¿ngow apmajlüy aag ayaja? icon mexoman imeajtsan. Quiaj
¿Cuane apmajlüy majaraw ngow meáwan leawa teajcüyiw majawüw
apmajlüy aag ipiüng quiaja? ―ajüw icon ngondom maxomüw cuane
nej. apmapiüngüw mangochiw
8 Quiaj tasaj nejiw Teat Jesús:
  indeacan. 16 Aton miteatiün,

―Ijawan, nde mawaiich icon micojon, michijquian, icualajtsan,


nejinguind. Cos xeyay nipilan miamigojan, apmayacüw icon
aliücüw miün, apmandeacüw wüx teowixaw monajiüt. Altiül icon
xique. Altiül apmapiüngüw: “Xique apmembiyaranan. 17 Meáwan  

aaga Cristo, nganüy lamatüch a nipilan apmajcüyiw majawüw icon


nüt”, apmawüw. Xique sasaj icon ajcan iyariün sandeac. 18 Naleaing  

nde meyariün andeacüw ajcüwa ngome apndrom ombas masey nots


nipilan quiaj. 9 Wüx apmenguiayiün
  miondeats imalan, cos teamajiür
lajlüy montsoj, lajlüy moncüy, nde icon Teat Dios. 19 Sitiül icona

mbayameron cos atquiaj netam apmeiücan wüx meáwan aag ayaj,


majlüy ombas; naleaing nganaw najneajay apmejlüyiün alinoic nüt,
matüch a nüt ndrom ombas a iüt cos apmepacan meáwan nüt tiül
cam ―aj nejiw Teat Jesús. cielo.
10 Condom tandüy wüx masaj

20 ’Wüx apmejawan a cambaj

nejiw: Jerusalén laímb mayey nej tiüt


―Noic iüt apmajcüyiw majawüw soldados, quiaj alndom mepiüngan
monaw tiül alinoic iüt. 11 Aton  lamatüch a nüt mandrojchich
apmajlüy xeyay nadam ateam, ombas. 21 Pues leaw altiül Judea ich

apmajlüy lop, apmajlüy monandeow mecuiür andüy wüx tiüc; leaw altiül
tiül palpálwüx cambaj; aton cambaj Jerusalén ich maw quiaj;
apmajlüy xeyay monbayan. Átan at leaw altiül corrül nde mandilil
apmajaraw xeyay cuajantanej andüy tiül cambaj. 22 Cos aaga nüt

cawüx tiül cielo. quiaj apmamongocharan xeyay ngo


12 ’Naleaing wüx nganaw majlüy
  majneaj. Netam majlüy meáwan
meáwan aag ayaj, apmayambüch leawa lajlüy tiül Mipoch Teat Dios.
imbasan, apndeaameron mayacüw 23 ¡Pobre nejiw ajcüwa montaj leaw

icon teombasüw monajiüt tiül alteomeajtsüw micualüw nejiw, at


sinagoga. Apmejmeliün tiül leaw ajiür nine tealeámban achech
manchiüc; apmequiürajpan niüng wüx aaga nüt quiaj! Apmajlüy
ajlüyiw montangtang monajiüt. xeyay necoy wüx aaga iüt cam, cos
Apmemongochiün aag ayaj ajcan Teat Dios apmüüch mamongochiw
iyariün sandeac. 13 Atquiaj icona
  ngo majneaj ajcüwa nipilan
alndom mendeacan wüx xic cam. 24 Altiül apmandeowüw

179 SAN LUCAS 21​, ​22

tiül montsoj; altiül apmambüw 32 ’Naleaing sasaj icon, meáwan


pres andüy tiül palpálwüx iüt; aag ayaj apmajlüy wüx aliün
pálwüx nipilan apmarangüw majlüyiw ajcüwa nipilan quiaj.
leaw andiümüw marangüw wüx 33 Masey a iüt at a cielo apndrom

cambaj Jerusalén, leaw palaw a nüt ombasüw, xepoch apmajlüy


ocueajiw pálwüx nipilan ―aj nejiw meáwan nüt, ngome apndrom
Teat Jesús. ombas.
34 ’Ijawan wüx, nde

Wüx aliüc Teat Naxey meatmeatíünan memongochiün


(Mt. 24:29‑35, 42‑44; Mr. 13:24‑37) wüx iretiün, nde mengüniün, nde
25 Condom Teat Jesús tandüy wüx meyacan imeajtsan wüx leaw
masaj nejiw, tapiüng: alndom mexoman wüx aaga iüt
―Apmajaraw xeyay cuajantanej cam, ndot quiaj matüch a nüt.
wüx ocas, wüx nüt, wüx caaw, 35 Cos wüx aaga nüt aliüc, ngome

at ningüy wüx iüt aton. Nipilan teamateotsüw wüx meáwan nipilan


xeyay apmbayamoj, lango ningüy wüx iüt. 36 Wüx aag ayaj

majawüw cuane apmarangüw, cos netam mepacan, meáwan ores


apmeterriür napac a nadam ndec, meáwan nüt netam metajcan
apmajlüy nadamdam ajponch orar, metüniün ocueaj Teat Dios
aton. 26 Altiül nipilan apojniüm
  meriowan tiül meáwan aaga ngo
teombasüw cos xeyay apmbayamoj majneaj leaw apmajlüy quiaj,
wüx apmajawüw leawa apmajlüy, mejlüyiün najneajay niüng ajlüy
cos meáwan leaw almajlüy cawüx Teat Naxey ―aw Teat Jesús.
tiül cielo apmajüyjüy. 27 Quiaj 
37 Teat Jesús, noic nüt teaquiaach

apmajaraw aaga Teat Naxey aliüc tiül nadam nangaj iüm. Wüx
amb tiül oic xeyay najneajay ajlüy, langwiiüts taw quiaj; tamb andüy
ayey nej tiüt nelitlit, cos lamarang wüx aaga tiüc nasoic mitiüc
minatang nenajiüt. 28 Wüx ijawan
  Olivos. 38 Xeyay nipilan tiül cambaj

lawitiow majlüy meáwan aag ayaj, rawrráwan tiüt ambüw tiül nadam
ich mapac imeajtsan xeyay, cos nangaj iüm manguiayiw aquiaach
laliüc meriowan tiül meáwan ngo nej.
majneaj ―aw Teat Jesús.
29 Condom tasaj nejiw alacas poch

Ayambüw cuane wüx masapüw Teat
andüy wüx xiül, tapiüng: Jesús
―Ijawan nguineay arang a toc, (Mt. 26:1‑5, 14‑16; Mr. 14:1‑2,
tengwüy cuajantanej alinoic xiül. 10‑11; Jn. 11:45‑53)

22
30 Cos wüx aptsatsam, quiaj ajüic
  Laliüc matüch nangos
laliüc matüch nüt wüx apmerraar. nüt ocueajiw nipilan
31 At a nganüy wüx apmejawan
  judío, aaga nasoic pascua, aaga
lajlüy aag lanasaj icon quiaj, quiaj nüt wüx üeteran pan ngo majmel
apmejawan laliüc matüch a nüt levadura. 2 Ajcüwa natangtang

wüx Teat Dios apmajlüy wüx miteaats at mondüy wüx aaga poch
micambaj nej. tüünd Moisés tayambüw nguineay
SAN LUCAS 22 180

alndom mambiyaw Teat Jesús, pero iüm: “Apiüng Teat Naxey: ¿Nguiane
timboloj mandüyiw nipilan. ajlüy niüng saxejnenguenon netiün
3 Quiaj a natang nimeech Satanás
  wüx pascua naquiiüb xenipilana?
tajmel tiül omeaats a Judas aw”, apmerajan. 12 Quiaj apmatiib

Iscariote, nej nop tiül ajcüwa icueajiün nop nadam teomeaats


gajpiüp (12) minipilan Teat Jesús. iüm cawüx amb ijpüw iüm, landoj
4 Aaga Judas quiaj tamb masaj
  lamatajcüw majneaj. Andüy quiaj
natangtang miteaats, at montang apmeyacan üetiiüts ―aj nejiw Teat
monajiüt tiül nadam nangaj iüm, Jesús.
tasaj nejiw nguineay alndom mayac 13 Condom quiaj tambüw.

teowixaw nejiw Teat Jesús. 5 Nejiw   Taxomüw meáwan atnej lamasaj


quiaj tapac omeajtsüw, tasajüw nejiw Teat Jesús. Quiaj tambüw
apmüjchiw nej tomiün. 6 Condom   mayacüw leaw apmüeteran wüx
nej tapiüng apmayac teowixaw nangos nüt pascua.
nejiw; quiaj tapots mayamb 14 Wüx tatüch metiw, quiaj tapeay

nguineay marang aag ayaj wǘxan quiaj Teat Jesús maquiiüb altigüy
ngo majlüy quiaj nipilan. miapóstoles nej. Quiaj chetetoj.
15 Wüx alchetemoj wüx mes, quiaj

Teat Jesús ndójwüx üet aweaag tasaj nejiw:


minipilan nej ―¡Xeyay teanandiüm net naquiiüb
(Mt. 26:17‑29; Mr. 14:12‑25; icon wüx aaga pascua cam, wǘxan
Jn. 13:21‑30; 1 Co. 11:23‑26) nganaw namongoch xeyay ngo
7 Condom tatüch a nangos nüt majneaj! 16 Cos ningüy ndoj,

wüx üeteran pan ngo majmel lango net naquiiüb icon alinomb
levadura. Aaga nüt quiaj netam wüx pascua, leaw apmajlüyiiüts
mandeow sap majmel marang nóiquian niüng apmajlüyiiüts
nichech wüx pascua. 8 Quiaj   maquiüjpaats Teat Dios ―aj nejiw
Teat Jesús tüüch mamb a Pedro Teat Jesús.
maquiiüb a Juan, tasaj: 17 Condom quiaj taxaing noic

―Quiüran ijawan cuane apmetam vas, tüüch gracias Teat Dios, ndoj
icoots wüx apmetiiüts wüx nangos tapiüng:
nüt pascua ―aj nejiw. ―Jogüy isapan inganeowan
9 Nejiw quiaj tasajüw Teat Jesús:
  noicnoic pite. 18 Nganüy sasaj icon,

―¿Nguiane ijac indiüm, Teat, xique landoj langome sananganeow


namban narangan aag ayaja? miyow uva naquiiüb icon; apndom
―ajüw. wüx apmatüch alinoic nüt niüng
10 Teat Jesús tasaj nejiw:
  apmajlüyiiüts maquiüjpaats Teat
―Wüx apmejmeliün tiül cambaj, Dios ―aw.
quiaj apmexoman nop naxey 19 Condom quiaj taxaing a pan,

ajoy nop ngan yow. Indüjpiün tüüch gracias Teat Dios. Quiaj
mamb aaga najüy quiaj, apmayac tambaag müüch nejiw, tapiüng:
icon tinden niüng andüy quiaj. ―Aag agüy xecuerpo, apmayacüch
11 Condom quiaj apmesajan neneay
  mandeow mawün isoetiün. Atcüy
181 SAN LUCAS 22

netam merangan para leaam mayambüch üet nej; ngome aaga


imeajtsan xic wüx ―aw. neyac nüeteran wüx mes. Nganüy
20 Atanquiaj tarang wüx landoj
  xique sajlüy naquiiüb icon atnej nop
üetiw. Taxaing a vas, tapiüng: neyac nüeteran wüx mes, atnej nop
―Aag agüy xequiej, ajüiquich wüx nerang minajiütan.
jayats poch lamarang Teat Dios 28 ’Icona ijlüyiün mequiüjpan

müüch icon, cos xequiej apmajünch xic meáwan nüt wüx samongoch
tiüt mawün isoetiün. cuajantanej naél. 29 Cos atnej

21 ’Aaga naxey leaw apmayac


  Xeteat Dios lamüüch xic narang
xic teowixaw moncüy majaw xic, natang nenajiüt, ata xique sanüüch
nganüy teasüet anaag nóiquian wüx icon merangan natang nóiquian
mes. 22 Naleaing apmarangüch wüx
  mequiüjpan xic, 30 para metiiüts

ombas Teat Naxey atnej tanderac manganeowaats nóiquian wüx


tanomb wüx nej. ¡Nganüy aaga xemes ninguiün niüng sanarang
naxey leaw apmayac nej teowixaw natang. Átan apchetemeron niüng
monajiüt xeyay ngo majneaj chetejow montangtang monajiüt,
apmamongoch! ―aw Teat Jesús. mejawan wüx asoetiw ajcüwa
23 Condom minipilan nej atünayej
  gajpic ajlüy nipilan monaw tiül
menguiayayej wüx jane tiül nejiw micual micualüw Israel ―aj nejiw
apmayac nej teowixaw monajiüt. Teat Jesús.

Andeacndeacüw wüx jane Pedro apmapiüng ngo majaw jane


alwüx atam ajlüy Teat Jesús
24 Condom minipilan Teat Jesús (Mt. 26:31‑35; Mr. 14:27‑31; Jn. 13:36‑38)
tandeacndeacüw tíülan nejiw, 31 Condom Teat Jesús tasaj a
tapiüngüw wüx jane tiül nejiw Pedro:
alwüx atam ajlüy, jane apmarang ―Simón, Simón inguiay, cos
natang. 25 Quiaj Teat Jesús tasaj
  Satanás minatang nimeech
nejiw: teamatün icon, teamandiüm mayac
―Meáwan natangtang monajiüt icon tiül naél, atnej ajwüch trigo
tiül meáwan iüt arangüw apatüw maw osaab. 32 Xique lanatün ocueaj

atnej lamaneayiw meáwan Teat Dios mambeol ic ngo mecueat


nipilan leaw ajlüyiw wüx. Átan iyac imeaats wüx nej, atquiaj wüx
ayambyambüw nguineay apmendilil apmembeolüw micojow
manderacüw wüx nejiw majüic michijquiaw ―aj.
najneaj arangüw. 26 Icona nde

33 Quiaj tasaj nej a Simón:

merangan atquiaj. Tiül icona ―Xique teat, sajlüy namb naquiiüb


jane natang netam mayaag atnej ic nguiajantanej, masey majmeliür
chingüy. Leaw najmel marang tiül manchiüc, masey mambiyaw
natang tiül icona netam mambeol icor ―aj nej.
jangantanej. 27 Ngwüy, cuane

34 Quiaj tasaj nej Teat Jesús:

ipiüngan, ¿ngün más netam ―Naleaing sasaj ic, Pedro, gallo


ajlüye? Sapiüng aaga apchetem apmepaj nganüy leaw ndoj mepiüng
SAN LUCAS 22 182

arojmbüw ipiüng ngo mejaw jane 41 Condom quiaj tacueat nejiw


xic ―aj nej. Teat Jesús, tamb tajüy atow nej
atüch niüng alndom majlos noic
Laliüc majlüy xeyay ngo majneaj piedra. Quiaj taquieel tiüt micos nej
35 Condom Teat Jesús tatün masaj Teat Dios, 42 tapiüng:

manguiay nejiw: ―Teat, ngwüy alndom mamóngan


―Jow wüx tüjchiüs icon meamban wüx ximbas meáwan naél leaw
ngo mejoyiün morral, ngo mejoyiün aliüc miün; ique ijaw Teat, ngome
iquial tomiün, ngo mesoijquiün leawa xique sandiüm, cos leaw ique
napüic, ¿tetam icon aleaic leaw ijaw netam ―aw.
nómban ngome tejiürana? ―aj 43 Condom quiaj tapeay nop

nejiw. ángel imiün tiül cielo mambeol nej,


Quiaj tapiüngüw: müüch nej apac. 44 Cos Teat Jesús

―Nicuajind, Teat ―awüw. xeyay tamix omeaats, ngo macueat


36 Condom quiaj tasaj nejiw:
  matün ocueaj Teat Dios; taw xeyay
―Nganüy, leaw ajiür morral ich minalil nej, ancatectec tiüt atnej
majoy, at iquial tomiün. Sitiül nop quiej.
ngo majiür espada, ich manüüb 45 Wüx ndot mataag orar, quiaj

micamix nej mangal nots. 37 Cos   witiüt tamb majaw minipilan nej.
sasaj icon xique netam marangüch Almajngot majaw almameayiw,
wüx ximbas atnej lasanderac wüx cos laǘmb apacüw, xeyay amix
tiül Mipoch Teat Dios, cos apiüng: omeajtsüw. 46 Quiaj tasaj nejiw:

“Tayacüch atnej nop nerang ngo ―¿Neol tapots imeayiüna? ¡Ipacan,


majneaj”, aw. Meáwan leawa itüniün ocueaj Teat Dios, quiaj
lasanderac wüx quiaj, netam majlüy ngondom marang nicuajind wüx
atnej ―aj nejiw. imbasan nimeech! ―aj nejiw.
38 Quiaj tasajüw nej:

―Teat, alningüy ijtsüw espada Aquiüjpüw mamb Teat Jesús


―ajüw. (Mt. 26:47‑56; Mr. 14:43‑50; Jn. 18:2‑11)
Quiaj tasaj nejiw: 47 Tenguialeámban andeac Teat
―¡Lajlüy, atówan ayaj! ―aj nejiw. Jesús, quiaj ajngot noic ajlüy
nipilan, aaga Judas ombas nej; nej
Teat Jesús ataag orar tiül Getsemaní nop nej tiül ajcüwa gajpiüp (12)
(Mt. 26:36‑46; Mr. 14:32‑42) apóstoles. Wüx tajngot, nómban
39 Condom Teat Jesús taw quiaj atüch Teat Jesús macheech mimboy
maquiiüb minipilan nej, tamb nej. 48 Condom Teat Jesús tasaj a

andüy wüx mitiüc Olivos atnej Judas:


mbójan marang. 40 Wüx tapeayiw
  ―¿Atquiaj lameteots metiib
quiaj, tasaj minipilan nej: ndeaam Teat Naxeye, wüx
―Itüniün ocueaj Teat Dios, ngana apmecheech mimboy neje? ―aj.
aleaic marang wüx imbasan 49 Minipilan nej wüx tajawüw aag

nimeech ―aj nejiw. ayaj, quiaj tapiüngüw:


183 SAN LUCAS 22

―Teat, ¿natsojon naquiüjpan naag ―At aaga naxey quiaj aton


espada? ―awüw. taquiiüb aaga Jesús ―aw.
50 Condom nop minipilan Teat

57 Aaga Pedro ngo mandiüm

Jesús tamb mangoch nop nerang mapiüng naleaing, quiaj tapiüng:


minajiüt natang miteaats, tandooig ―Ngwüy müm, ngo najaw jane
miác olaag. 51 Quiaj Teat Jesús tasaj
  aag ipiüng quiaj ―aw.
nej: 58 Ajóyan quiripite ores, quiaj

―¡Ijlǘyan, icueat, ich majlüy! ―aj. tajaw nej alinop, tasaj nej:
Condom quiaj tarreeg olaag ―Ique aton nop tiül aquiüjpüw
aaga naxey quiaj, tataag majneaj nejiw ―aj nej.
nómban. 52 Quiaj tasaj ajcüwa
  Quiaj tapiüng a Pedro:
montangtang miteaats, at monlüy ―Naxey, ngwüy ngome xique ―aw.
wüx nadam nangaj iüm, at 59 Ǘüchan ores tatow ndoj masaj

montangtang teat xeech monajiüt nej aaga nop, quiaj tapiüng alinop:
tiül nejiw, leawa tiünüw masapüw ―Naleaing, aaga naxey quiaj aton
nej: aquiiüb nej, cos naw Galilea ―aw.
―¿Cuane imbichan espada 60 Aaga Pedro tandüy wüx mapiüng:

maquiiüb a tocots xiül quiaj, ―Naxey, ngo najaw cuane ipiüng


tewiünana mesapan xique? ¿Neol, quiaj ―aw.
jowa xique need xique? 53 Meáwan   Tenguialeámban mandeac aag ayaj
nüt samb tiül nadam nangaj iüm. a Pedro, quiaj tepaj a gallo. 61 Teat

¿Neol ngo mesapan xique? Nganüy Jesús ndiliteay majaw a Pedro. Quiaj
cos lamatüch a nüt merangan aag leaad omeaats aaga tapiüng Teat Jesús:
ayaj, at nimeech lamüünd marang “Sasaj ic Pedro, aaga gallo apmepaj
atquiaj ―aj nejiw. nganüy leaw ndoj mepiüng arojmbüw
ipiüng ngo mejaw jane xic”, maj nej.
Pedro apiüng ngo majaw jane Teat 62 Wüx leaad omeaats aag ayaj a Pedro,

Jesús taw quiaj, tapots müüch ajiünts.


(Mt. 26:57‑58, 69‑75; Mr. 14:53‑54,
66‑72; Jn. 18:12‑18, 25‑27) Tawüjchiw Teat Jesús
54 Condom quiaj ndeaad Teat Jesús, (Mt. 26:67‑68; Mr. 14:65)
taquiüraab mamb andüy aniüng 63 Ajcüwa monxey monjiür Teat
minatang miteaats. Teat Pedro Jesús itsojayéjan nej, tatoliw nej.
tandüüb nej mamb, miünquiájan 64 Quiaj taoeliw oniiüg nej, cas

ajngot. 55 Ajcüwa nipilan ajalüw


  tapots maleambüw mitey. Tasajüw:
biümb quiaj tiül püjchiün mbeay ―¡Isüet jane neleamb ic! ―ajüw.
ombiüm minatang miteaats 65 At tasajüw nej cuajantanej ngo

metsantsayej; alchetemoj ayeyiw tiüt majneaj.


biümb. At a Pedro aton tamb tsotom
quiaj maquiüjpüw. 56 Alquiaj nop

Teat Jesús alniüng ajlüy monajiüt
nüx nerang najiüt quiaj, wüx tajaw (Mt. 26:59‑66; Mr. 14:55‑64; Jn. 18:19‑24)
altsotom mbeay biümb a Pedro, 66 Wüxlarraw tiüt, quiaj
tajaw majneaj, quiaj tapiüng: canchiütoj montangtang monajiüt
SAN LUCAS 22​, ​23 184

tiül judíos, montangtang miteaats, müünd a César. Ngome áagan ayaj,


átan mondüy wüx aaga poch tüünd aton apiüng nej aaga Cristo leaw
Moisés. Taquiüjpüw mamb Teat lapiürang aliüc, nop minatang
Jesús andüy niüng alcanchiümoj nenajiüt ―awüw.
altegüy montang monajiüt. Quiaj 3 Quiaj tatün manguiay nej a

tatüniw nej manguiayiw: Pilato:


67 ―Isaj xicon, ¿cuane ipiüng,
  ―¿Naleaingue, ique aaga
ngwüy ique aaga Cristo tapiürang minatang nenajiüt tiül cambaj
aliüca? ―ajüw nej. Israele? ―aj.
Quiaj tasaj nejiw: Quiaj tasaj nej Teat Jesús:
―Masey nasaj icon, icona ngome ―Naleaing teat, atnej lamepiüng
apmeyariün sandeac. 68 Aton   quiaj ―aj nej.
sitiül aleaic natün nanguiay icon, 4 Condom Pilato quiaj tasaj

ngome apmesajan xic, ngome natangtang miteaats at meáwan


apmetsambijchan xic. 69 Naleaing,  nipilan:
naw wüx nganüy Teat Naxey ―Nicuajind nisoet ngo naxom wüx
apchetem amb wüx miác Teat ombas aaga naxey cam ―aj nejiw.
Dios, aag nerang cuajantanej leaw 5 Quiaj nejiw tayambyambüw

almajlüy ―aj nejiw Teat Jesús. xeyay nguineay mawaijchaw,


70 Condom yajnguiat tiüt masajüw
  tapiüngüw:
nej: ―Lamüüch majcüy nipilan,
―¿Cuane ipiüng, ique micual ic lamaquiaach ngo majneaj meáwan
Teat Diosa? ―ajüw nej. tiül Judea, tamelich tiül Galilea,
Quiaj tasaj nejiw: nganüy lapeay ningüy ―awüw.
―Xique, atnej ipiüngan quiaj ―aj
nejiw. Teat Jesús alniüng ajlüy Herodes
71 Condom quiaj tapiüngüw:

6 Wǘxan tanguiay aag ayaj a
―¡Cuane tenguialeámban Pilato, quiaj tatün manguiay sitiül
macüliiüts manguiayiiüts, cos aaga naxey quiaj naw Galilea. 7 Wüx

anguiayayoots nguineay andeac! ― tapiüngüw naleaing, quiaj tüüch


awüw. mamb andüy niüng ajlüy a Herodes,
cos nej natang nenajiüt tiül Galilea.
Teat Jesús alteombas Pilato Aton aaga nüt quiaj Herodes ajlüy
(Mt. 27:1‑2, 11‑14; Mr. 15:1‑5; Jn. 18:28‑38) tiül Jerusalén. 8 Condom Herodes

23

Condom quiaj tambüw wüx tajaw Teat Jesús, quiaj tapac


meáwan nejiw maquiüjpüw omeaats xeyay, cos lamajiür nüt
mamb Teat Jesús andüy niüng tenguial mandiüm majaw. Xeyay
ajlüy a Pilato. 2 Wüx tapeayiw quiaj
  lamanguiay anderac wüx Teat
tapots mayacüw asoet, tapiüngüw: Jesús nguineay arang. Nej aton
―Aaga naxey cam taxomasan tenguial mandiüm majaw marang
teamaquiaach nipilan nde noic ateócan. 9 Ndoj quiaj tapots

marangüch leaw netam marangüch. müüch matüntün manguiay; pero


Apiüng ngo metam majwan tomiün Teat Jesús ngo mendeac nómban.
185 SAN LUCAS 23

10 Ajcüwa montangtang miteaats, at 19 Aaga Barrabás quiaj, tajmel tiül


mondüy wüx aaga poch leaw nomb manchiüc cos tasojnong nipilan
tarang a Moisés, aliw quiaj aton; majcüyiw majawüw monajiüt; aton
tatepichaw asoet nej xeyay. 11 Aaga   nej nop nembiy nipilan. 20 Quiaj  

Herodes maquiiüb misoldados nej Pilato tandüy wüx masaj nejiw


atsojayéjan majawüw Teat Jesús. alinomb, cos xeyay tandiüm
Tasoijquiw nej tiül noic najneajay matsambiich Teat Jesús. 21 Quiaj  

napixeran majüic atnej nop a nganüy nipilan tepajüw xeyay


minatang nenajiüt. Aag ayaj itsojow napac, tapiüngüw:
nej. Condom tüüch nej mamb ―¡Ich mandeow wüx cruz, ich
alinomb andüy niüng ajlüy a Pilato. mandeow wüx cruz! ―awüw.
12 Ninguinüt nej a Pilato najcüy

22 Pilato quiaj tasaj nejiw amb

aweaag a Herodes; nganüy wüx arojmbüw:


aaga nüt quiaj nómban ajneajiw. ―Xique ngo naxom cuane ngo
majneaj arang aaga naxey cam. Ngo
Atüniw mandeow Teat Jesús naxom wüx ombas nej nicuajind
(Mt. 27:15‑26; Mr. 15:6‑15; Jn. 18:39―19:16) nisoet mandeow wüx. Sǘpan nüüch
13 Condom Pilato tapaj majwüch, ndoj sanatsambiich ―aj
canchiümoj meáwan micual cambaj, nejiw.
at montangtang miteaats maquiiüb 23 Nejiw tepajüw napac,

monajiüt. 14 Quiaj tasaj nejiw:


  tapiüngüw majmel wüx cruz.
―Icona tequiüjpan miün aaga Ajcan laxeyay ayajyajiw a nipilan
naxey cam. Tepiüngan nej maquiüjpüw montangtang miteaats,
teamaquiaach nipilan wüx ngo quiaj tajlüy atnej andiümüw.
majneaj. Nganüy lamenguiayiün 24 Quiaj Pilato tapiüng apmarang

laímb natüntün nanguiay, ngo leawa nejiw apiüngüw. 25 Condom


naxom wüx ombas nej nicuajind quiaj tatsambiich aaga naxey


nisoet leaw ipiüngan. 15 Átan a
  nembiy nipilan leaw tatüniw
Herodes aton ngo maxom nicuajind, tsajmbiüm, áag leaw tajlüy tiül
áag tüüch mandilil alinomb. Nganüy manchiüc cos tasojnong nipilan
lamejawan ngo majiür nicuajind majcüyiw majawüw monajiüt. Ndoj
nisoet aaga naxey cam mandeow tayac teowixaw nejiw a Teat Jesús
wüx. 16 Leaw sanarang wüx
  marangüw wüx leaw andiümüw.
nganüy, sanüüch majwüch, condom
sanatsambiich ―aj nejiw a Pilato. Teat Jesús tajmel wüx cruz
17 Tapiüng aag ayaj Pilato cos

(Mt. 27:32‑44; Mr. 15:21‑32; Jn. 19:17‑27)
alndom tsajmbiüm nop najlüy tiül 26 Condom quiaj taquiüjpüw mamb
manchiüc wüx nangos nüt, leawa Teat Jesús mayacüw wüx cruz.
cambaj atün. 18 Quiaj nipilan
  Tenguiálan ajüyiw, quiaj mangochiw
anyajnguian tiüt apajüw, tapiüngüw: nop naxey nenüt Simón, naw tiül
―¡Ngwüy nde metsambiich cambaj Cirene, les tajngot imiün tiül
aag ayaj! ¡Itsambiich a Barrabás! corrül. Quiaj tüjchiw mambitic a
―awüw. cruz, mandüüb mamb Teat Jesús.
SAN LUCAS 23 186

27 Tandüjpiw nej mamb xeyay quiaj, majüic sitiül naleaing nej


nipilan. Altiül xeyay montaj aaga Cristo lapiürang aliüc ―awüw.
teajiüntsüw teapajüw cos xeyay 36 Átan ajcüwa soldados aton

amix omeajtsüw. 28 Quiaj Teat Jesús


  titsojow nej, tatüchiw nej müjchiw
wantsat majaw nejiw, tapiüng: nachich vin. 37 Tasajüw:

―Müm montaj monaw Jerusalén, ―Sitiül ique minatang nenajiüt


nde mejiüntsan wüx ximbas, tiül judíos, nganüy erwüneay wüx
ijiüntsan wǘxan icona, at wüx iquiáyan quiaj ―ajüw nej.
micualan. 29 Cos aliüc miün nüt

38 Tarangüch acas poch wüx omal

apmapiürang: “Najneajay ajlüy leaw cruz. Aag ayaj tarangüch wüx


ngondom majiür micual nej, at leaw ombeayiw griego, wüx ombeay
ngo majiür nine tenguial achech.” latín, at wüx ombeay hebreo.
30 Aaga nüt quiaj nipilan apmasajüw
  Apiüng: “Aag agüy minatang
a tiüc: “Ijmiüc wüx ximbasan, ixot nenajiüt ocueajiw judíos.”
xicon”, apmajüw a lom. 31 Cos

39 Camüm nop tiül nejiw ajcüwa

sitiül alndom marangüw aag agüy monrang xeyay ngo majneaj najlüyiw
wüx nüt aliün majlüy nateaic xiül, wüx cruz, itsojǘyan Teat Jesús, tasaj:
¿cuane apmarangüw wüx nawaag ―Sitiül ique aaga Cristo lapiürang
nüt? ―aw. aliüc, ¿neol nganüy ngo merwüneay
32 Wüx taquiüjpüw mamb Teat
  wüx iquiáyan quiaj, mewün xicon
Jesús, aquiüjpüw mamb ijpüw aton? ―aj.
monxey leaw xeyay ngo majneaj 40 Pero aag aquiiüb nej talic nej, tasaj:

tarangüw; apmayacaranüw wüx ―¿Ngo mermbol mendüy Teat


cruz nóiquian maquiiüb. 33 Condom
  Diosa? Cos icora aton ajlüyiür tiül
tapeayiw wüx Calvario, nasoic aaga naél cam. 41 Icora naleaing

Omal Mondeow, quiaj tayacüw wüx netam mamongochiür atcüy, cos


cruz Teat Jesús maquiiüb ajcüw tarangar xeyay ngo majneaj.
ijpüw monrang xeyay ngo majneaj Nganüy aaga teat naxey cam ngo
quiaj. Nop tayacüw amb wüx miác marang nicuajind ngo majneaj ―aj.
nej, alinop amb wüx miquiamb nej. 42 Condom aaga naxey tasaj Teat

34 Quiaj Teat Jesús tapiüng:


  Jesús:
―Teat Dios, nde meyac wüx ―Teat Jesús, ich leaam imeaats
imeaats aaga ngo majneaj xic wüx apmejlüy niüng irang
teamarangüw cam, cos ngo natang nenajiüt ―aj.
majawüw cuane teamarangüw 43 Quiaj tasaj nej Teat Jesús:

―aw. ―Naleaing sasaj ic xecual, nganüy


Condom ajcüwa soldados tasuetiw apmajlüyiür tiül noic najneajay
wüx apix nej, membaagayej wüx. cambaj nasoic paraíso ―aj nej.
35 Meáwan nipilan aliw quiaj

teamajawüw. Monajiüt aton titsojow Wüx tandeow Teat Jesús


nej, tapiüngüw: (Mt. 27:45‑56; Mr. 15:33‑41; Jn. 19:28‑30)
―Alinop mbich awün wüx; 44 Wüx lamatüch limnüt, quiaj
nganüy ich mewüneay wüx nejáyan pojniüt nómban meáwan wüx
187 SAN LUCAS 23​, ​24

iüt. Tiün ram lapeay tiül pinawan landoj mawün wüx cruz Teat Jesús,
nchejliow nüt. 45 Nüt nómban
  quiaj tawinch tiül noic napixeran.
ngo merraj, at aaga tarrang jael Condom tamb mayac tiül noic
nepal teomeaats nadam nangaj oxiüt larangüch noic warraj
iüm nómban chiütaw pinawan. tüeng tiüc. Tiül aaga oxiüt quiaj
46 Condom Teat Jesús tepaj napac,
  nganaw mamelichaw tiül nicuajind
tapiüng: mondeow. 54 Tiül aaga nüt quiaj

―Teat, sayac tiül iwix xeespíritu tenguial ayambüch leaw apmetam


―aw. wüx nangos nüt, aton laliüc majmel
Wüx landoj mapiüng aag ayaj, nüt, quiaj amelich a nüt axoodaran.
quiaj tandeow. 55 Ajcüwa montaj mondüüb

47 Condom aaga natang tiül


  miün Teat Jesús imiünüw Galilea,
soldados, wüx tajaw meáwan leawa tambüw majawüw oxiüt. Tajawüw
tajlüy quiaj, tandeac najneaj wüx nguineay tapiiberan tiül a Teat
Teat Dios, tapiüng: Jesús. 56 Condom tawüw quiaj,

―Naleaing, aaga naxey quiaj ngo tambüw mayambüw najmboc


majiür nicuajind nisoet ―aw. angan soex, at najmboc angan
48 Ajcüwa nipilan leaw tajlüyiw
  aceite. Condom taxojtüw wüx nüt
quiaj, wüx tajawüw meáwan axoodaran atnej apiüng tiül aaga
nguineay tajlüy, tandilileaw poch leawa Teat Dios tüüch a
atoltoliw mal miiündüw nejiw; Moisés tanomb.
xeyay ngo majneaj mayajcüw.
49 Nganüy meáwan leaw xowüy

Teat Jesús tapac taw tiül mondeow
andeacüw maquiüjpüw Teat Jesús (Mt. 28:1‑10; Mr. 16:1‑8; Jn. 20:1‑10)
aliw quiaj, átan montaj leawa
tiünüw imiünüw Galilea mandüjpiw
nej. Naleaing miünquiájan
24 Ǘmban arraw domingo
wüx amelich seman,
ajcüwa montaj tambüw niüng ajlüy
almajlüyiw, teamajawüw nguineay oxiüt; ajoyiw mamb najmboc angan
teajlüy. soex leawa landoj lamayambüw. At
aquiüjpüw mamb alacas montaj
Tamiüraad Teat Jesús aton. 2 Camüm mapeayiw, quiaj

(Mt. 27:57‑61; Mr. 15:42‑47; Jn. 19:38‑42) tajawüw aaga piedra napalaran


50 Tajlüynop naxey nenüt José, wüx oxiüt lango majlüy niüng
naw tiül cambaj Arimatea tiül tayacüch. 3 Quiaj tajmeliw majawüw.

iüt Judea, xowüy ajneaj omeaats, Teat Jesús ngo majlüy quiaj
arang najneaj. Nej nop tiül natang niüng tapiiberan. 4 Nejiw nómban

monajiüt tiül judíos. 51 Aaga


  mbayajow, ngo majawüw cuane
José quiaj teamacül majlüy tiül apmarangüw. Quiaj majawüw ijpüw
micambaj Teat Dios. Nej ngo monxey alembemoj niüng ajlüyiw
majneaj majaw meáwan leawa ngo nejiw, xowüy lalitlit apixaw nejiw.
majneaj lamarangüw montangtang 5 Quiaj mbayatoj xeyay, taxequiw

monajiüt. 52 Tamb majaw a Pilato


  tiüt omalüw. Condom ajcüwa
matün Teat Jesús mamiüt. 53 Wüx   monxey tasajüw nejiw:
SAN LUCAS 24 188

―¿Neol, cuane temeyamban tenguial mandeacüw wüx meáwan


ningüy niüng amiüraad mondeow? leawa tajlüy. 15 Nejiw tenguial

cos aaga Teat Naxey almapac. mandeacüw wüx aag ayaj, quiaj
6 Nej ngo majlüy ningüy cos lapac
  tatüch nejiw Teat Jesús, tajüyiw
alinomb. Ich leaam imeajtsan leaw nóiquian maquiüjpüw. 16 Naleaing

tasaj icon wüx altiül Galilea. 7 Cos   atnej aleaic nexot nej oniüjcüw, ngo
tapiüng, aaga Teat Naxey apmajmel majawüw jane. 17 Condom quiaj

teowixaw nipilan monrang ngo tatün manguiay nejiw Teat Jesús:


majneaj, apmambiyaw nej wüx ―¿Cuane wüx temendeacan
cruz. Condom wüx er nüt apmapac tenguial ijüyiün tiül tiiüda? ¿Neol
alinomb, aw ―ajüw nejiw. xeyay amix imeajtsana? ―aw.
8 Nejiw quiaj leaad omeajtsüw

18 Quiaj tasaj nej nop nenüt

wüx aaga poch tasaj nejiw Teat Cleofas, tapiüng:


Jesús. 9 Wüx tandilileaw imiünüw
  ―¿Neol ngwüy, íquian quiaj iltiül
niüng ajlüy oxiüt, quiaj tambüw Jerusalén aaga nüt cam, pero ngo
masajüw ajcüwa gajpanop (11) mejaw cuane tajlüy quiaja? ―aj nej.
miapóstoles Teat Jesús, maquiiüb 19 Quiaj tasaj nejiw:

alacas leaw andüüb nej. 10 Ajcüwa   ―¿Neol, cuane najlüy quiaja? ―aj
monamb monsaj miapóstoles nejiw.
Teat Jesús, ajcüw ayaj nop Quiaj tasajüw nej:
María Magdalena, alinop Juana, ―¿Ngo menguiay leaw tajlüy
alinop María mimüm Jacobo, at wüx Teat Jesús naw Nazarete?
alacas montaj. 11 Nejiw apóstoles
  Nej nop nendeac andeac Teat Dios,
tapiüngüw atnej nechachiw montaj cuajantanej alndom marang, aton
tandeacüw a poch quiaj; ngome najneajay andeac wüx Teat Dios
tapiüngüw aag ayaj naleaing. manguiay nipilan. 20 Naleaing

12 Condom teat Pedro witiüt


  montangtang miteaats, aton
tamb acuiür andüy niüng ajlüy monajiüt tiül xecambajan tayacüw
oxiüt. Almapeay quiaj talech onic nej teowixaw nipilan mayacüw
majaw tiül oxiüt, tajaw ngo majlüy wüx cruz, mandeow. 21 Xicona

nicuajind, áagan apix Teat Jesús tapiüngasan nej apmawün xicon


nawincharan tiül alquiaj. Quiaj a wüx aaga naél leawa meáwan
nganüy tandilil mbayánan, ngo nipilan judío teanamongochiün.
majaw cuane najlüy. Nganüy lamatüch er nüt
tatow ndoj marangüw atquiaj.
Tiül tiiüd andüy Emaús 22 Nganüy acas montaj tiül xicona

(Mr. 16:12‑13) teamambolojchiw xicon; cos wüx


13 Aaga
nüt quiaj ijpüw minipilan tambüw majawüw oxiüt ǘmban
Teat Jesús aleambüw tiül tiiüd, arraw, 23 quiaj tajawüw lango

laambüw andüyiw tiül noic majlüy quiaj Teat Jesús niüng


cambaj nenüt Emaús. Ajiür coen tapiiberan. Ndoj tandilileaw
gajpanoic (11) kilómetros naw masajüw xicon aag ayaj. Aton
Jerusalén. 14 Ajcüwa nipilan quiaj
  apiüngüw tajawüw ijpüw ángeles,
189 SAN LUCAS 24

tasajüw nejiw aaga Teat Jesús 33 Condom aag ayaj, andilileawan


lapac. 24 Condom quiaj tambüw
  tiüt, tandüyiw Jerusalén alinomb.
acas saquiüjpan majawüw oxiüt. Taxomüw ajcüwa gajpanop (11)
Tajawüw naleaing atnej tapiüngüw miapóstoles Teat Jesús, at meáwan
ajcüwa montaj, cos ngo majlüy minipilan nej alcanchiümoj
quiaj Teat Jesús ―ajüw nej. maquiüjpüw nóiquian. 34 Andǘüban 

25 Quiaj tasaj nejiw Teat Jesús:


  masoiquiw:
―¡Nguitow apac imalan! ¡Ngow ―Naleaing Teat Jesús lapac tiül
apmepiüngan naleaing meáwan mondeow, cos landoj axomayej
leawa tapiüngüw mondeac andeac maquiiüb teat Simón ―ajüw nejiw.
Teat Dios! 26 ¿Neol cuane ipiüngan,

35 Condom ajcüwa ijpüw

ngo metam mamongoch atquiaj quiaj tapiüngüw aton nguineay


aaga Cristo leaw lapiürang aliüca, tandeacüw maquiüjpüw Teat Jesús
wüx nganaw mamb andüy tiül wüx aliw tiül tiiüd, at cos naleaing
cielo? ―aj nejiw Teat Jesús. tajawüw ranüy wüx tambaag a pan.
27 Condom tapots müüch masaj

nejiw wüx meáwan leaw apiüng Teat Jesús tejüiquichay tiül


tiül Mipoch Teat Dios, ajan wüx minipilan nej
aaga poch leawa tüünd a Moisés, (Mt. 28:16‑20; Mr. 16:14‑18; Jn. 20:19‑23)
tandüüb meáwan leaw tandeacüw 36 Tealeámban mandeacüw aag
wüx nej mondeac andeac Teat Dios. ayaj, quiaj majawüw Teat Jesús
28 Condom wüx lapeayiw tiül a
  alembem pinawan niüng ajlüyiw
cambaj niüng andüyiw quiaj, quiaj nejiw. Tatepeay nejiw, tapiüng:
Teat Jesús tajüic atnej apmamóngan. ―Tamtámban ijlüyiüna ―aw.
29 Pero xeyay tasajsajüw:

37 Nejiw mbayatoj xeyay,

―Icül teat, macüliiüts, langwiiüts apiüngüw nejiw nembolooch.


agüy, laliüc majmel nüt ―ajüw. 38 Quiaj tasaj nejiw Teat Jesús:

Quiaj tacül Teat Jesús maquiiüb ―¿Neol mbayaterona? ¿Neol


nejiw, taquiüjpüw andüy niüng teteotsan atquiaja? 39 Jogüy ijawan

acüliw. 30 Condom wüx alchetemoj


  xiwix, xileaj. Xique tan sajlüy. Isamban
maquiüjpüw nóiquian wüx mes, xic mejawan, cos noic espíritu ngo
quiaj Teat Jesús taxaing a pan, majiür onij olaats matnej nganüy
condom tataag orar, ndoj tambaag teamejawan sajlüy cam ―aj nejiw.
müüch nejiw. 31 Quiaj rat oniüjcüw,

40 Wüx tasaj nejiw aag ayaj, quiaj

leaad omeajtsüw majawüw jane tüüch nejiw majawüw owix nej


nej. Naleaing Teat Jesús quiaj oleaj nej. 41 Nejiw ngo majawüw

ndrot, lango maxomüw majawüw. cuane marangüw, mbayajówan,


32 Condom quiaj tendeacndeacüw,
  pero apac omeajtsüw majawüw nej.
tapiüngüw: Quiaj tasaj nejiw Teat Jesús:
―¿Naleaing ngwüy, áag tapots ―¿Ijiüran ningüy nüeterana? ―aj
apac omeajtsar wüx aleambaats nejiw.
tiül tiiüd, wüx teamasaj icor wüx 42 Quiaj tüjchiw nej quiriw

Mipoch Teat Dios? ―awüw. nechench cüet, alquiriw micün xiül.


SAN LUCAS 24 190

43 Tasap, tüet quiájan niüng ajlüyiw mepiüngan meáwan aag ayaj cos
nejiw. 44 Condom tasaj nejiw:
  ijawan naleaing. 49 Xique sanüüch

―Aaga leaw teajlüy cam tasajas miün leawa lamapiüng Xeteat Dios
icon ninguinüt wüx saliün naquiiüb apmüüch icon. Icülíünan ningüy
icon. Tapiüngas netam majlüy atnej tiül cambaj Jerusalén leaw ndoj
lasanderac wüx tiül aaga poch meajndiün aag ayaj imiün tiül
leawa tüünd a Moisés nomb, at leaw cielo. Nej apmüüch icon merangan
tapiüngüw mondeac andeac Teat cuajantanej ―aj nejiw Teat Jesús.
Dios, at tiül salmos aton ―aj nejiw.
45 Quiaj tüüch nejiw majawüw

Teat Jesús tamb andüy tiül cielo
ranüy nguineay lamapiüng wüx (Mr. 16:19‑20)
nej tiül Mipoch Teat Dios. 46 Tasaj

50 Condom quiaj tawüw tiül
nejiw: cambaj, taquiiüb nejiw mamb
―Atquiaj lajlüy larangüch andüy Betania. Quiaj tandic cawüx
wüx nawiig, cos aaga Cristo owix nej, tatün monajneaj müüch
leaw lapiürang aliüc netam nejiw Teat Dios. 51 Tenguialeámban

mambiyeran. Condom wüx er atün monajneaj, quiaj tacueat


nüt apmapac alinomb naw tiül nejiw, tanaámb amb andüy
mondeow. 47 Netam manderac wüx
  cawüx tiül cielo. 52 Minipilan nej

nej manguiayiw meáwan cambaj wüx landoj maquiejliw micosüw


wüx aaga iüt cam, masoiquiw nejiw mandeacüw najneajay wüx
netam mayambüw Teat Dios, Teat Jesús, quiaj tandilileaw
matüniw ocueaj, para mawüw andüyiw Jerusalén, najneajay
wüx asoetiw. Netam memelichan apac omeajtsüw. 53 Tanaámb ngo

mendeacan wüx nej naw tiül macueatiw ambüw tiül nadam


Jerusalén andüy quiaj. 48 Nganüy
  nangaj iüm mandeacüw najneajay
icona netam mejlüyiün wüx, arang Teat Dios.
Najneaj nanderac leaw tapiüng

SAN JUAN
wüx Teat Cristo

wüx andeac. 9 Nej aaga ran quiaj


Nanderac tiün marang nipilan naleaing, tenguial marraj meáwan

1 Tanomb wüx nganaw majlüy


iüt, nganaw majlüy nicuajind,
pero aaga Nanderac quiaj almajlüy.
nipilan; nej tiün wüx aaga iüt cam.
10 Aaga ran quiaj tajlüy wüx iüt

cam, pero nipilan ngo majawüw


Aaga Nanderac quiaj almajlüy jane nej masey nej tarang meáwan
maquiiüb Teat Dios; nej Dios nej. leaw almajlüy. 11 Nej tiün tiül

2 Nej ajlüy nóiquian maquiiüb


  micambaj nej; pero micambaj nej
Teat Dios nde ajlüy. 3 Meáwan
  ngo mandiümüw nej. 12 Nganüy

leaw almajlüy, tajlüy arang nej. meáwan monyar andeac nej, ajcüw
Nicuajind ngondom majlüy leawa ayaj tüjndiw majlüyiw micual nejiw
almajlüy nganüy, sitiül nej ngo Teat Dios. 13 Cos ngome wijquiatoj

marang. 4 Nej üüch mapac meáwan


  awiquiach nejiw nipilan, átan
cuajantanej leaw almajlüy. Aaga ngome aljane tandiüm majaw
neech mapacaran quiaj, arraj wijquiamoj. Aton ngome nop naxey
nipilan atnej ran arraj cuajantanej. tandiüm majiür micual nej. Ngwüy,
5 Aaga ran quiaj arraj tiül pojniün;
  nejiw micual nejiw Teat Dios.
pojniün ngondom mapeniich aaga 14 Aaga Nanderac quiaj tiün

ran quiaj. wijquiam marang nipilan


6 Tajlüy nop naxey nenüt Juan,
  atnej icoots; at tacül ningüy
aaga neech yow nipilan; nej tiün maquiüjpaats. Tajawaats nej tarang
üüch nej miün Teat Dios. 7 Aaga
  xeyay cuajantanej najneaj. Nej
naxey quiaj tiün mandeac wüx arang leaw naleaing, cos naleaing
aaga almajlüy atnej ran quiaj, nej anopǘyan micual Teat Dios.
para mayariw andeac nej meáwan 15 Juan tiün mandeac wüx nej,

nipilan. 8 Juan ngome nej aaga ran


  tapiüng:
quiaj. Nej tiün majüiquich cuane ―Tandeacas wüx aaga Teat Naxey
amb apiüng aaga ran quiaj, jane cam wüx tapiüngas aliüc miün nop

191
SAN JUAN 1 192

natang, xeyay netam ajlüy, ngo mat 22 Condom tasajüw nej alinomb:
xic; cos wüx nganaw najlüy, nej ―Ngwüy naleaing sapiüngan,
almajlüy ―aw. ipiüng jane ic, isaj xicon. Cos netam
16 Xeyay ajüiquich mimonajneaj
  napiüngan wüx sanapeayiün niüng
nej tiül meáwan icoots, cos nej ajlüyiw moneech xicon niünan.
üüch icoots meáwan leaw netam, Ipiüng jan ic ―ajüw nej.
ǘüchan. 17 Aaga ajlüyay poch

23 Quiaj tasaj nejiw a Juan:

tüünd teat Moisés tajlüy, para ―Xique aaga nendeac tiül


ndom majawaats nguineay netam wajchiüc atnej tapiüng Isaías wüx
marangaats. Nganüy aaga jayats tapiüng: “Ileainguijchan mitiiüd
poch Teat Jesucristo tüüch icoots Teat Naxey cos aliüc”―aw.
para alndom majawaats cuane 24 Ajcüwa nasoiquiw mambüw

naleaing, at para mayariiüts majawüw a Juan quiaj, üüch nejiw


mimonajneaj nej. 18 Naleaing  mambüw fariseos. 25 Condom

nejinguind ngo maxom majaw nejay tasajüw a Juan:


Teat Dios. Áagan anopǘyan micual ―Sitiül ngome ique a Cristo, at
nej lamajaw cos almaquiiüb, nej ngome aaga Elías, at ngome alinop
ajüiquichay majaw nguineay ajlüy. nendeac andeac Teat Dios, ¿neol
tapots meaach yow nipilan? ―ajüw
Leawa tandeac Juan Bautista nej.
(Mt. 3:11‑12; Mr. 1:7‑8; Lc. 3:15‑17) 26 Quiaj tasaj nejiw a Juan:

19 Atcüy tapiüng a Juan wüx ―Naleaing ipiüngan xique süüch


ajcüwa monajiüt ocueaj nipilan yow. Nganüy almajlüy nop tíülan
judío tiül Jerusalén tüjchiw mamb nipilan, icona ngo mejawan jane
acas miteaats ata levitas, matüniw nej. 27 Xique tapiüngas aliüc miün

manguiayiw wüx aaga teamandeac nop natang netam ajlüy, ngo mat
quiaj. Tasajüw: xic, cos wüx nganaw najlüy, nej
―¿Jowa ique jan ic? ―ajüw. lajlüy. Sayaag ngondom nacheed
20 Nej ngo mawaiich, aleáingan
  aonts apaj nej, cos sayaag nicuajind
tapiüng: xic ―aj nejiw.
―Xique ngome aaga Cristo 28 Atquiaj tajlüy tiül cambaj

lapiürang aliüc ―aw. Betábara nonüt necamb lam Jordán


21 Tandüyiw wüx matüniw nej
  niüng tenguial üüch yow nipilan a
manguiayiw: Juan.
―¿Jane ic? ¿Ngwüy ique Elíasa?
―awüw Teat Jesús atnej sap ocueaj Teat Dios
Juan tandüy wüx mapiüng: 29 Aw alinoic nüt, Juan tajaw Teat
―Ngwüy, ngome xique ―aw. Jesús aliüc andüy niüng ajlüy nej.
Condom tandüyiw wüx masajüw Quiaj tapiüng:
nej: ―Ijawan aaga naxey aliüc
―¿Ngwüy ique alinop nendeac quiaj. Aag ayaj Teat Dios neech
andeac Teat Diosa? ―ajüw nej. nej miün. Apmarangüch wüx nej
―Ngwüy ―aw. atnej arangüch wüx quicheech sap
193 SAN JUAN 1

nambiyaran wüx pascua, cos nej ―Rabí (amb apiüng nequiaach),


apmangüy asoet nipilan. 30 Aag   ¿nguiane icül? ―ajüw nej.
ayaj lanapiüng wüx, cos tapiüngas: 39 Tasaj nejiw Teat Jesús:

“Aliüc miün nop teat naxey xeyay ―Tabaatsaron mejawan ―aj nejiw.
netam ajlüy, ngo mat xic. Nej Quiaj tambüw majawüw nguiane
ombas majlüy, xique teoj; cos acül. Condom tacülíwan quiaj
wüx nganaw najlüy, nej almajlüy”, maquiüjpüw, cos langwiiüts.
saw. 31 Xique ngo najaw jane nej,

40 Nop tiül aaga ijpüw quiaj

nguineay apmajawüw nipilan judío. leaw tanguiayiw andeac teat Juan,


Áag tiünas nüjchiw mayariw yow condom tandüjpiw Teat Jesús, aag
―aw. ayaj teat Andrés, michiig teat
32 At tapiüng a Juan:
  Simón Pedro. 41 Condom aaga

―Xiquiay sajaw Nangaj Espíritu Andrés quiaj tsajmbiüt mayamb


ocueaj Teat Dios tiün imiün cielo Simón micoj nej, tasaj:
atnej noic palom mejquiem wüx ―Lanaxoman aaga Mesías nasoic
ombas nej. 33 Xique nganaw najaw
  a Cristo, aag lapiürang aliüc ―aj.
jane nej. Pero cos aaga nesaj xic 42 Condom teat Andrés taquiiüb

niün nüüch yow nipilan lamasaj mamb teat Simón majaw Teat Jesús.
xic: “Wüx apmejaw Nangaj Espíritu Wüx Teat Jesús tajaw a Simón,
miün andüy wüx ombas nop teat quiaj tasaj:
naxey macül wüx nej, aag ayaj ―Ique Simón micual teat Jonás,
apmüüch nipilan Nangaj Espíritu nde nganüy apmenüt Cefas, aag
ocueaj Teat Dios.” 34 Naleaing,
  ayaj nasoic Pedro ―aj nej.
nganüy lanajaw Micual Teat Dios
nej, cos xiquiay tajawas atquiaj Teat Jesús tarriiüd Felipe y Natanael
tajlüy ―aw a Juan. 43 Aw alinoic nüt Teat Jesús tind
amb andüy tiül iüt Galilea, quiaj
Teat Jesús tarriiüd acas taxom Felipe, tasaj:
minipilan nej ―Mac, tabar ―aj.
35 Aw alinoic nüt Juan alembem 44 Aaga Felipe quiaj naw Betsaida

quiaj almaquiiüb ijpüw minipilan tiül micambajüw Andrés y Pedro.


nej. 36 Quiaj majaw aleamb quiaj

45 Condom aaga Felipe tamb

Teat Jesús, tapiüng: mayamb Natanael. Wüx taxom tasaj:


―Ijawan, jogüy lapeay aaga ―Lanaxoman aaga teat naxey leaw
nasoic Misap Teat Dios ―aw. tanomb lamandeac wüx nej tiül aaga
37 Ajcüwa ijpüw minipilan Juan
  nawiig tarang Moisés. At ajcüwa
wüx tanguiayiw aag ayaj, quiaj mondeac andeac Teat Dios tandeacüw
tambüw mandüjpiw Teat Jesús. wüx nej. Aag ayaj nenüt Jesús, micual
38 Teat Jesús wantsat majaw
  José, naw cambaj Nazaret ―aj.
almandüjpiw nej, tasaj nejiw: 46 Quiaj tapiüng Natanael:

―¿Cuane iyamban, teat? ―aj ―Jow aaga cambaj Nazaret quiaj,


nejiw. ¿mbich cuane najneaj alndom maw
Quiaj tapiüngüw: quiaja? ―aw.
SAN JUAN 1​, ​2 194

Quiaj tapiüng a Felipe: ―Müm, ¿neol tesaj xic atquiaja?


―Tabar mejaw ―aw. Cos xique nganaw matüch a nüt
47 Wüx Teat Jesús tajaw ajngot a
  narang cuajantanej ―aw.
Natanael, quiaj tapiüng: 5 Quiaj tasoiquiw monbeol, asaj

―Jogüy aliüc nop nipilan judío nejiw mimüm Teat Jesús:


leaw ngome áag awaiich ―aw. ―Irangan leaw apmasaj icon ―aj.
48 Quiaj tasaj nej Natanael:

6 Ajlüy quiaj anaíw xor iquial yow

―¿Neol teat, nguiane meyaag narangüch piedra. Ajcüw ayaj atam


ximbas? ―aj. nejiw a nipilan judío wüx arangüw
Quiaj tasaj nej Teat Jesús: leawa lambójan marangüw para
―Xique tajawas ic wüx nganaw majlüyiw nerixix alinomb teombas
mapaj ic Felipe, wüx alchetemear Teat Dios. Ajcüwa xor quiaj ajoy
teowil toc ―aj nej. ojpeacüw tengwüy gajpowüw ngan
49 Condom quiaj tasaj nej
  yow. 7 Condom Teat Jesús tasaj

Natanael: monbeol:
―Rabí, ique aaga Micual Teat Dios, ―Ichipichan yow a xor quiaj ―aj
ique minatang nenajiüt tiül nipilan nejiw.
judío ―aj nej. Quiaj tachipichaw. 8 Ndoj tasaj

50 Quiaj tasaj nej Teat Jesús:


  nejiw Teat Jesús:
―¿Neol, aag sasaj ic tajawas ic ―Nganüy itembiün noic pite,
teowil toc teyar sandeaca? Naleaing ijoyiün mamb, ijchan aaga najlüy
apmejaw aliüc miün apmajlüy xeyay wüx nengoch owix ―aj nejiw.
najneajneaj, ngome áagan ayaj ―aj Condom atquiaj tarangüw.
nej. 9 Wüx ndoj manganeow aaga yow

51 At tasaj nejiw Teat Jesús:


  narangüch marang vin, aaga najlüy
―Naleaing naleaing sasaj icon, wüx nengoch owix quiaj, nej ngo
nde nganüy andüy quiaj apmejawan majaw nguia naw. Pero ajcüwa
lejquiaw nangaj cielo, apmejawan monbeol lamajawüw cos nejiw
ajcüwa ángeles ocueaj Teat Dios monpiow yow. Condom aaga najlüy
iünüw at andilileaw niüng ajlüy wüx nengoch owix quiaj, tapaj aaga
Teat Naxey ―aj nejiw. nench, 10 tasaj:  

―Meáwan nipilan ombas


Nengoch owix tiül Caná mayacüw najneajay vin. Wüx

2 Wüx er nüt tajlüy nop nengoch


owix tiül cambaj Caná tiül iüt
Galilea. Alquiaj mimüm Teat Jesús.
laxeyay anganeowaran, quiaj
apmayacüw ngo majneajay vin.
Nganüy a ique tepal aaga najneajay
2 Teat Jesús maquiiüb minipilan
  vin, ndójwüx tewün ―aj nej.
nej tasoiquiw mambüw quiaj aton. 11 Ninguiaj amelich arang ateócan

3 Camüm wüx tümb a vin, quiaj


  Teat Jesús tiül aaga cambaj Caná
tasaj nej mimüm nej Teat Jesús: tiül Galilea. Tüüch majaraw
―Lango majlüy vin nguineay nej alndom marang
manganeowaran ―aj nej. cuajantanej. Quiaj minipilan nej
4 Quiaj Teat Jesús tapiüng:
  tayariw nej andeac.
195 SAN JUAN 2​, ​3

12 Wüx ndoj ayaj, quiaj Teat Jesús 20 Quiaj titsojow nej, tapiüngüw:
tamb andüy tiül cambaj Capernaum, ―Aaga nadam nangaj iüm cam
taquiiüb mimüm nej, michiig nej, tarangüch wüx ic miow anaíw
minipilan nej. Tacüliw quiaj acas nüt. (46) neat; ¿nguineay ipiüng ique
apmewitich wüx er nüte? ―awüw.
Jesús tawün leaw ngo metam majlüy 21 Pero Teat Jesús ngo mandeac

tiül nangaj iüm wüx aaga nadam nangaj iüm


(Mt. 21:12‑13; Mr. 11:15‑18; Lc. 19:45‑46) quiaj. Nej tandeac andüy wüx
13 Laliüc matüch a nüt majlüy aaga ombas nej. 22 Wüx Teat Jesús tapac

nangos nüt pascua ocueajiw nipilan alinomb imiün tiül mondeow, quiaj
judío. Quiaj tamb Teat Jesús andüy minipilan nej leaad omeajtsüw
tiül cambaj Jerusalén. 14 Wüx tajmel
  aaga poch leaw tandeac quiaj. Aton
tiül nadam nangaj iüm, taxom quiaj tayariw tayacüw wüx omeajtsüw
monüüb boy, monüüb sap, monüüb leawa nomb tarangüw mondeac
palom, at mongowüüch tomiün andeac Teat Dios, at aaga poch tasaj
altsotomoj quiaj. 15 Wüx tajaw aag
  nejiw Teat Jesús.
ayaj, quiaj tarang nots newüjchay
para mewüjchay. Condom tawün Teat Jesús ayaag omeajtsüw
meáwan tiül nadam nangaj iüm meáwan nipilan
maquiüjpüw misapüw nejiw, at 23 Wüx Teat Jesús altiül Jerusalén
miboyiw nejiw. Tawiich ninguiün tiül nangos nüt pascua, xeyay
mitomiünüw mongowüüch tomiün; nipilan tayariw leaw nej aquiaach
tatech ninguiün mimesüw nejiw. cos tajawüw meáwan ateócan leaw
16 Tasaj monüüb palom:
  nej tarang. 24 Naleaing Teat Jesús

―¡Iwüniün ningüy aag ayaj! Nde ngo masap ombas majaw nejiw, cos
merangan ombiüm Xeteat marang ajaw nguineay ajlüyiw meáwan.
plas ―aj nejiw. 25 Nej ngo metam nejinguind masaj

17 Minipilan nej quiaj leaad


  nej nguineay omeaats nipilan, cos
omeajtsüw naleaing tarangüch nej lamajaw nguineay omeaats
tanomb niüng apiüng: “Xeyay meáwan nipilan.
sanajcüy, cos ngo mind najaw
marangüw ngo majneaj tiül Teat Jesús tandeac aweaag Nicodemo
ombiüm Xeteat”, aw.
18 Condom ajcüwa nipilan judío

tatüniw manguiayiw nej:


3 Tajlüy nop naxey tiül fariseos
nenüt Nicodemo. Nej nop
nenajiüt tiül nipilan judío. 2 Aaga 

―¿Neol terang atquiaja, cuane naxey quiaj tamb majaw Teat Jesús
apmejüiquich merang najawan, noic ongwiiüts. Tasaj:
majüic nguiane iyar minajiüt ―Rabí, sajawan Teat Dios tüüch
merang atquiaja? ―ajüw nej. ic mewiün mequiaach xicon; cos
19 Quiaj tasaj nejiw Teat Jesús:
  nejinguind ngondom marang
―Indrojchiün ombas aaga nangaj ateócan atnej ique irang sitiül
iüm cam, ndoj xique wüx er nüt ngome Teat Dios ambeol nej ―aj.
sanawitich alinomb ―aj nejiw. 3 Quiaj tasaj nej Teat Jesús:

SAN JUAN 3 196

―Naleaing naleaing sasaj ic, manguiayaran. Pero icona ngo


sitiül aljane ngo wijquiam alinomb, mendiüman meyariün sandeacan.
ngome apmajlüy tiül xenipilan 12 Sitiül ngo meyariün sandeac wüx

majaw micambaj Teat Dios ―aj nej. leaw almajlüy ningüy wüx aaga iüt
4 Quiaj Nicodemo tatün nej
  cam, ¿nguineay apmeyariün sitiül
manguiay: sanandeac wüx leaw almajlüy tiül
―¿Nguineay alndom nop cielo?
natang nipilan mandilil wijquiam 13 ’Nejinguind nganaw mamb

alinomba? ¿Mbich alndom majmel andüy cawüx tiül cielo, áag miün
teomeaats mimüm nej alinomb tiün imiün cawüx tiül cielo, aag
wijquiama? ―aj nej. ayaj Teat Naxey, cos imiün quiaj
5 Quiaj tasaj nej Teat Jesús:
  tiün. 14 Atnej tanomb tarang Moisés

―Naleaing naleaing sasaj ic, tiül wajchiüc wüx taxaing nop


sitiül nop nipilan ngo wijquiam narangüch ndiüc mayac cawüx wüx
alinomb naag yow y Nangaj nots xiül, atanquiaj apxaijnguiam
Espíritu ocueaj Teat Dios, aag ayaj Teat Naxey mayacüch wüx cruz.
ngondom majmel tiül micambaj 15 Pares meáwan jangantanej leaw

Teat Dios. 6 Leaw micual cambajiüt,


  apmayar nej andeac, apmapac
cambajiüt nej; nganüy jane meáwan nüt niüng ajlüy Teat Dios.
apwijquiam alinomb naag Nangaj
Espíritu ocueaj Teat Dios ajlüy atnej Teat Dios xeyay andiüm
jayats wijquiam, awiquiach nej meáwan nipilan
Nangaj Espíritu. 7 Nde mbayamear

16 ’Cos Teat Dios xeyay andiüm
menguiay sasaj ic quiaj: “Netam meáwan nipilan wüx aaga iüt cam,
wijquiamaran alinomb”, naj ic. áag tüüch miün anopǘyan Micual
8 Cos iünd apep nguiajantanej
  Nej mawün wüx asoet jangantanej
imiün, alndom menguiay aterriür, leaw apmayar nej andeac. Atquiaj
pero ngo mejaw nguiane imiün, at ngondom ndrom mamb tiül aaga
ngo mejaw nguiane andüy. Atquiaj xeyay ngo majneaj; pero apmapac
ajlüy wüx nop jayats wijquiam, meáwan nüt niüng ajlüy Teat
awiquiach nej Nangaj Espíritu Dios. 17 Teat Dios ngo müüch miün

ocueaj Teat Dios ―aj nej. anopǘyan Micual nej wüx aaga iüt
9 Nicodemo tandüy wüx matün
  cam mayac asoet nipilan. Ngwüy,
manguiay: nej tiün mawün wüx asoetiw
―¿Nguineay alndom marangüch meáwan nipilan wüx aaga iüt cam.
atnej ipiüng quiaja? ―aj nej. 18 Jane apmayar andeac Micual Teat

10 Quiaj tasaj nej Teat Jesús:


  Dios, Teat Dios lango mayac nej
―Ique nop ic natang nequiaach asoet; pero jane ngo mayar andeac
tiül nipilan judío. ¿Neol ngo mejaw nej, mbich landoj lamayac nej asoet
wüx aag ayaja? 11 Naleaing naleaing
  Teat Dios, cos ngo mayar andeac
sasaj ic, xicona sandeacan wüx anopǘyan Micual Nej. 19 Nej tiün

leaw sajawan naleaing, at leaw wüx aaga iüt cam majlüy atnej ran,
sajawan naag xiniüjcan sandeacan cos aquiaach leaw naleaing. Pero
197 SAN JUAN 3

altiül ngo mandiümüw aaga ran 27 Quiaj tasaj nejiw a Juan:


quiaj, cos xeyay tandiümüw aaga ―Nejinguind ngondom marang
pojniün niüng alndom mexotayej aag ayaj sitiül Teat Dios najlüy
marangüw ngo majneaj. Ajcüw tiül cielo ngo müüch nej marang.
ayaj lamayac nejiw asoetiw Teat 28 Icona tenguiayiün wüx tapiüngas,

Dios. 20 Meáwan ajcüw leaw


  xique ngome aaga Cristo lapiürang
andiümüw marangüw ngo majneaj aliüc. Xique tüjndiüs niün ombas
ngo mandiümüw aaga ran quiaj, xic, nej aliüc tamiün. 29 Pues wüx

ajcüyiw majawüw, ngo matüchiw. nop nench apmaquiiüb nop nüx,


Cos sitiül apmambüw quiaj, aaga aaga nench quiaj almajiür miamigo
ran quiaj apmajüiquich ngo majneaj nej alquiaj almaquiiüb nej. Wüx
teamarangüw. 21 Nganüy monrang
  anguiay nej andeac xeyay apac
najneaj, nejiw mbich ambüw niüng omeaats manguiay. Ata xique
ajlüy aaga ran. Quiaj ajüiquichaw nganüy wüx sanguiay nguineay
nguineay arangüw najneaj atnej Teat Jesús xeyay andüjpiw nej,
andiüm Teat Dios ―aj nej Teat xeyay apac ximeaats nanguiay, cos
Jesús. leaw ninguiaj netam narang. 30 Nej 

netam marang natang, nganüy


Juan Bautista tandeac xique apmapateay satam.
alinomb wüx Teat Jesús.
22 Ndoj Teat Jesús taw Jerusalén Aaga niün imiün tiül cielo
tamb andüy tiül iüt Judea aquiiüb 31 ’Aaga niün imiün tiül cielo, nej
minipilan nej. Tacüliw quiaj acas ajlüy wüx meáwan leaw almajlüy.
nüt, tüjchiw yow nipilan. 23 Aton
  Nganüy nop najlüy wüx iüt, aag
Juan tenguial üüch yow nipilan tiül ayaj naw wüx iüt; nej andeac
Enon, quiájan niüng ajlüy Salim wüx leaw ajlüy wüx aaga iüt cam.
cos ajlüy quiaj xeyay yow. Xeyay Nganüy aaga niün imiün tiül cielo,
nipilan apeayiw quiaj müjndiw nej ajlüy wüx meáwan almajlüy.
yow. 24 Aag ayaj tajlüy wüx nganaw

32 Nej andeac wüx leaw ajaw, at

mayacüch tiül manchiüc a Juan. andeac wüx leaw anguiay; pero


25 Condom tajlüy noic mondeac
  nejinguind ngo mayar andeac nej.
tiül nipilan judío maquiüjpüw 33 Jane apmayar andeac nej, aag

minipilan Juan nguineay alndom ayaj apmajaw naleaing andeac Teat


najneajay majlüyiw majaw nejiw Dios. 34 Cos jane Teat Dios üüch

Teat Dios. 26 Ndoj ajcüw aaga


  miün, nej andeac leaw andeac Teat
nipilan quiaj, tambüw masajüw a Dios, cos Teat Dios üüch nej Nangaj
Juan: Miespíritu nej palanüy, ngo metam
―Rabí, ijaw nguineay teamarang mapeax. 35 Teat Dios xeyay andiüm

aaga naxey leaw tequiiüb nonüt Micual Nej; meáwan leaw almajlüy
necamb lam Jordán, áag tesaj lamayac tiül owix nej. 36 Jane ayar

xicon wüx. Nganüy nej aton andeac Micual Teat Dios apmapac
tenguial üüch yow nipilan, meáwan meáwan nüt niüng ajlüy Teat Dios.
laambüw mandüjpiw nej ―ajüw. Nganüy jane ngo mandiüm mayar
SAN JUAN 3​, ​4 198

andeac Micual Teat Dios, ngome nechej icueaj yow, sayaag apmetün
apmajaw aaga apacaran quiaj cos xicueaj, condom sanüüch ic yow
xeyay ajcüy majaw nej Teat Dios ― leaw üüch mapacaran meáwan nüt
aj nejiw a Juan. ―aj.
11 Quiaj tasaj nej a najtaj:

Teat Jesús tendeac aweaag ―Teat, ique ngo mejiür cuane


nop najtaj naw Samaria merwüneay yow, nganüy aaga lol

4 Wüx Teat Jesús tajaw


nguineay ajcüwa fariseos
tandeacndeacüw wüx nej cos
cam xeyay nequiliüt. ¿Nguia naw
apmeyar aaga yow ipiüng quiaja?
12 Cos xexejchiün teat Jacob tacueat

teaxeyay minipilan nej, aton xeyay müüch xicon aaga lol cam. Nej
teamüüch yow nipilan ngo matnej tanganeow aaga yow, at micual
Juan; 2 masey ngome nejay Teat
  nej, minimal nej. ¿Jow nganüy ique,
Jesús neech yow, minipilan nej alwüx itama, ngo matneje? ―aj nej.
arangüw. 3 Wüx Teat Jesús tajaw

13 Quiaj tasaj nej Teat Jesús:

aag ayaj, quiaj taw quiaj tiül Judea, ―Jangantanej apmanganeow a


tandilil andüy Galilea alinomb. yow cam apmind anganeow yow
4 Pero netam mamong amb tiül
  alinomb. 14 Pero jane apmanganeow

iüt Samaria. 5 Condom tatüch tiül


  aaga yow xique sanüüch, langome
noic nine cambaj nenüt Sicar tiül apmind anganeow yow alinomb.
iüt Samaria. Quiájan mbeay cambaj Cos aaga yow xique sanüüch,
ajlüy miíüt aaga Jacob najlüy apmajlüy tiül nej atnej noic lol
tanomb. Aaga iüt quiaj nej tüüch teapacaw müüch nej mapac
José micual nej. 6 Alquiaj aaga lol pil
  meáwan nüt ―aj nej.
tarang teat Jacob tanomb. Teat Jesús 15 Condom tasaj nej aaga najtaj:

cos laǘmb apac ajüy, chetet quiaj ―Teat, iich xic aaga yow ipiüng
mbeay lol, laliüc lembem nüt. 7 Quiaj   quiaj, quiaj langome apmind
tapeay nop najtaj naw Samaria sanganeow yow alinomb, atquiaj
mepiow yow. Teat Jesús tasaj nej: ngo metam niün ningüy nayar yow
―Nachej tigüy miyow müm, ―aj nej.
nanganeow ―aj. 16 Quiaj tasaj nej Teat Jesús:

8 Minipilan nej laambüw tiül


  ―Quiür ipaj minoj, iquiiüb miün
cambaj mangalüw nüeteran. 9 Aaga   ―aj.
najtaj naw Samaria tasaj Teat Jesús: 17 Quiaj tapiüng a najtaj:

―¿Neol techej xicueaj yow, teat? ―Ngo najiür xenoj ―aw.


Cos ique nop ic nipilan judío, Quiaj tasaj nej Teat Jesús:
nganüy xique nop najtaj nawas ―Naleaing ipiüng ngo mejiür
Samaria. Ique ijaw nipilan judío minoj; 18 cos lamejiür acoquiaw.

ngome áag andeacüw maquiüjpüw Nganüy aag almequiiüb, aag ayaj


monaw Samaria ―aj. ngome minoj. Naleaing tepiüng ―aj
10 Quiaj tasaj nej Teat Jesús:
  nej.
―Sitiül mejaw leaw Teat Dios 19 Camüm manguiay aag ayaj a

alndom müüch, aton mejaw jane najtaj, quiaj tapiüng:


199 SAN JUAN 4

―Teat, sapiüng ique nop nendeac quiaj taw quiaj a najtaj, acueátan
andeac Teat Dios. 20 Isaj xic neol
  quiaj mingan nej; tamb andüy tiül
xexejchiün tarangüw casa Teat Dios cambaj, tasaj nipilan:
cawüx wüx aaga tiüc quiaj, nganüy 29 ―Macaron, ijawan nop naxey

icona nipilan judío ipiüngan áagan lamasaj xic meáwan leaw lanarang.
tiül Jerusalén alndom marangüch ¿Ngwüy ijaca, aaga Cristo neje? ―
casa Teat Dios ―aw. aj nejiw.
21 Quiaj tasaj nej Teat Jesús:

30 Quiaj tawüw tiül cambaj,

―Netam meyar sandeac, müm, tambüw majawüw Teat Jesús.


cos aliüc miün nüt wüx ngome 31 Wüx nipilan nganaw mapeayiw

apmetam meamban wüx aaga quiaj, minipilan nej teamasajüw nej:


tiüc quiaj, átan ngome apmetam ―Teat, mac iret ―ajüw.
meamban Jerusalén merangan casa 32 Nej tasaj nejiw:

Teat Dios. 22 Icona monaw Samaria


  ―Xique sajiür süet, icona ngo
ngo mejawan jane teamerangan mejawan cuane ―aj nejiw.
casa; xicona mbich sajawan jane 33 Condom minipilan nej tapots

sarangan casa, cos naw tiül nipilan atünayej menguiayayej:


judío ajlüy jane apmawün wüx ―¿Ngwüy, aljane tajamiün üet
asoeteran. 23 Aliüc apmatüch a
  neje? ―awüw.
nüt, aag ayaj nganüy, cos jane 34 Quiaj Teat Jesús tasaj nejiw:

naleaing ayamb Teat Dios wüx ―Icona apac imeajtsan wüx landoj
omeaats, apmajüiquich naleaing iretiün, xique apac ximeaats wüx
wüx omeaats arang, ngo mitsoj. sarang leaw Xeteat Dios tüüch
Cos Teat Dios aton atquiaj andiüm xic niün narang, cos sandiüm
marangüch casa. 24 Teat Dios
  nandondoch minajiüt nej. 35 Icona

Espíritu nej; jane apmayamb nej wüx lapiürüch corrül ipiüngan:


netam marang con omeaats, masey “Wüx lamatüch apiquiw caaw, quiaj
ngondom maxom majaw ―aj nej. apxaijnguiam omeaats corrül”,
25 Quiaj tasaj nej a najtaj:
  irawan. Nganüy xique sasaj
―Lanajaw aliüc Mesías, aaga icon: Netam mejawan a corrül,
nasoic Cristo. Wüx nej apmapeay cos nganüy lajneaj xaijnguiam
apmasaj icoots nguineay ajlüy omeaats corrül. 36 Jane arang

meáwan cuajantanej ―aj nej. xenajiüt maxaing sapiür, sanangüy


26 Teat Jesús tapiüng:
  alinoic nüt, cos aaga arang quiaj
―Xique aag ipiüng quiaj, tenguial apmajlüy meáwan nüt. Aaga nepiür,
andeacar ―aw. maquiiüb nexaing omeaats corrül,
27 Aliünüw wüx andeacüw, quiaj
  apmapac omeajtsüw nóiquian.
ajngotoj minipilan Teat Jesús. Nejiw 37 Ningüy ajüic naleaing leaw

mbayajow wüx tajawüw Teat Jesús apiürang: “Pálwüx nepiür, pálwüx


teandeac maquiiüb nop najtaj. Pero nexaing”. 38 Xique lanüüch icon

taton ngo matüniw nej manguiayiw meamban merangan xenajiüt.


cuane andiüm a najtaj, cuane Aag ayaj apmajlüy atnej wüx
wüx teamandeacüw. 28 Condom   nop mayambüch mamb maxaing
SAN JUAN 4 200

omeaats corrül, masey ngome nej tiül Galilea, niüng ninguinüt


nepiür; cos pálwüx nesaj nipilan tangowüüch yow marang vin. Ajlüy
wüx xique, nganüy icona ipeánan tiül cambaj Capernaum nop natang
mesajüw mayambüw xic ―aj nejiw nenajiüt ocueaj cambaj, xeyay iün
Teat Jesús. andeow micual nej. 47 Aaga naxey

39 Xeyay nipilan monaw tiül aaga


  quiaj wüx tanguiay Teat Jesús
cambaj tiül iüt Samaria tayariw lapeay Galilea imiün Judea, tamb
andeac Teat Jesús wüx tanguiayiw matüch quiaj majaw. Tapots matün
andeac aaga najtaj, cos tapiüng: ocueaj Teat Jesús mamb aniüng nej
“Tasaj xic meáwan leaw lanarang”, mamongoch iün andeow micual
maw. 40 Wüx tapeayiw quiaj monaw
  nej, cos laxeyay, laliüc mandeow.
tiül aaga cambaj quiaj, tapots 48 Quiaj tasaj nej Teat Jesús:

masajüw Teat Jesús macül quiaj ―Icona sitiül ngo mejawan


maquiüjpüw. Quiaj tacül quiaj ic ateócan ngome apmeyariün sandeac
nüt. 41 Xeyay nipilan tayariw nej
  ―aj.
andeac wüx tanguiayiw nejay Teat 49 Naleaing aaga nenajiüt xeyay

Jesús tenguial aquiaach. 42 Condom


  tatün ocueaj Teat Jesús, tasaj:
tasajüw a najtaj: ―Teat, ich majmiüc imal imeaats,
―Nganüy mbich lanayariün tabar wǘxan nganaw mandeow
andeac nej cos nejay tanguiayasan xecual ―aj nej.
andeac, ngome áagan leaw tesaj 50 Condom quiaj tasaj nej Teat

xicon wüx nej. Nganüy sajawan Jesús:


naleaing nej aaga Cristo leaw ―Quiür ijtsor, micual lajneaj ―aj.
lapiürang aliüc mawün wüx asoet Aaga naxey tayar andeac Teat
nipilan meáwan wüx iüt ―ajüw nej. Jesús, quiaj tajtsor. 51 Wüx laámb

apmapeay aniüng nej, tambüw


Teat Jesús tamongoch iün mangochiw nej mimos nej,
andeow micual nop nenajiüt tapiüngüw:
43 Wüx tamong ic nüt quiaj, ―Micual lajneaj ―ajüw nej.
Teat Jesús taw Samaria, tamb 52 Condom quiaj tatün manguiay

andüy Galilea. 44 Masey nejay


  nejiw cuame ores tajneaj micual nej.
Teat Jesús tandeac nguineay nop Quiaj tapiüngüw:
nendeac andeac Teat Dios ngome ―Tim lanchejliow nüt tacueat
andiüram tiül miíüt nej, nganüy nej müüch nej nerraar, quiaj tajneaj
apmandilil mandüy quiaj alinomb. ―awüw.
45 Wüx tapeay tiül Galilea, apac

53 Quiaj leaad omeaats aaga naxey,

omeajtsüw majawüw nej monaw naleaing aaga ores wüx tasaj nej
quiaj, cos nejiw laiünüw Jerusalén Teat Jesús: “Micual lajneaj”, maj
aton majawüw nangos nüt pascua. nej. Quiaj aaga naxey tayar andeac
Tajawüw quiaj meáwan leaw nej Teat Jesús maquiiüb meáwan leaw
tarang wüx nangos nüt. alaniüng nej.
46 Condom Teat Jesús tandilil

54 Aaga leaw tarang Teat Jesús

alinomb andüy cambaj Caná wüx tandilil andüy Galilea imiün


201 SAN JUAN 4​, ​5

Judea, aag ayaj amb ijmbüw ―Nganüy nüt axoodaran,


ateócan lamarang quiaj. ngondom mexaing mejoy mitec
―ajüw.
Tajneaj nop ndron 11 Quiaj tasaj nejiw aaga naxey:

ombas tiül Betesda ―Aaga neech xic najneaj, nej

5 Wüx ndoj ayaj lamatüch a


nüt wüx nipilan judío ajiürüw
noic nangos nüt. Quiaj Teat Jesús
nesaj xic: “Ixaing mitec, ijüy” ―aj
xic.
12 Quiaj tatüniw nej manguiayiw:

tamb alinomb andüy Jerusalén. ―¿Jane aaga nesaj ic: “Ixaing


2 Ajlüy quiaj tiül Jerusalén noic
  mitec, ijüye”? ―ajüw nej.
apal ombeay cambaj niüng 13 Naleaing aaga naxey quiaj ngo

among sap. Alquiaj noic nadam majaw jane netaag nej majneaj,
oniiüg yow, minüt nej Betesda cos tajlüyiw quiaj xeyay nipilan,
tiül ombeayiw nipilan judío. nganüy Teat Jesús laáw quiaj.
Ayey nej tiüt acoquiaw iüm ngo 14 Condom Teat Jesús taxom nej tiül

majiür owil. 3 Ajlüyiw quiaj xeyay


  nadam nangaj iüm. Tasaj:
moniün andeow: altiül nesomb, ―Ijaw nganüy lerneaj, nde
altiül necoex, altiül ndron ombas mendüy wüx merang nisoet,
ngondom majüy. Teamacüliw ngana maxom ic alinoic xeyay ngo
ngow, cojores apmendalalüy a yow majneaj ―aj nej.
quiaj. 4 Cos nguiajnguiaj iün nop

15 Condom tamb a naxey quiaj

ángel ocueaj Teat Dios maól a yow, masaj ajcüwa monajiüt tiül judíos
ndoj jane ombas apmajmel tiül a Teat Jesús netaag nej majneaj.
yow quiaj apmajneaj iün andeow. 16 Quiaj ajcüwa monajiüt tajcüyiw

5 Alquiaj nop naxey lamajiür


  majawüw Teat Jesús, tayambüw
nimiow gajpopeac (38) neat iün ombas mambiyaw cos arang
andeow. 6 Teat Jesús tajaw alpiiüm
  cuajantanej wüx nüt netam
quiaj, lamajaw lamajiür xeyay neat maxoodaran. 17 Condom Teat Jesús

iün andeow a naxey quiaj, quiaj tasaj nejiw:


tasaj: ―Xeteat meáwan nüt arang najiüt,
―¿Ngwüy indiüm mejneaja? ―aj. ata xique aton ―aj nejiw.
7 Quiaj tasaj nej aaga niün andeow:

18 Quiájan ajcüwa monajiüt

―Teat, ngo najiür jane mayac xic tandiümüw mambiyaw nej cos
tiül yow wüx apmendalalüy. Cos ngome áagan arang wüx nüt
wüx lasamb sanajmel, quiaj lajmel axoodaran, pero cos tayac atnej Dios
alinop ombas nej ―aj nej. nej wüx tapiüng miteat nej Teat Dios.
8 Quiaj tasaj nej Teat Jesús:

―Witiür, ixaing mitec ijüy ―aj. Leaw Micual Teat Dios


9 Andǘüban ajneaj a naxey quiaj,

alndom marang
taxaing mitec nej, tajüy. Pero cos 19 Condom quiaj tasaj nejiw Teat
aaga nüt quiaj, noic nüt axoodaran, Jesús:
10 quiaj ajcüwa monajiüt tiül judíos
  ―Naleaing naleaing sasaj icon,
tasajüw aaga naxey lajneaj quiaj: Micual Teat Dios ngondom marang
SAN JUAN 5 202

nicuajind arángan; nej arang leaw mondeow mapacüw meawan nüt


ajaw arang miteat nej. Cos meáwan tiül cielo; nganüy monarang ngo
leaw arang miteat nej, átan majneaj apmapacüw aton majmel
micual nej alndom marang aton. asoetiw nejiw.
20 Teat Dios xeyay andiüm Micual

Nej, üüch nej majaw meáwan Ajlüy nejüiquich jane nej Teat Cristo
leawa nej teamarang; aliüc miün 30 ’Xique ngondom narang
apmüüch majaw alngün xeyay nicuajind sandíüman xique, sarang
najneaj leawa icona apmbayameron leawa sasoic. Wüx xique sayac
mejawan. 21 Cos Teat Dios apacüüch
  asoet aljane, sayac leaw naleaing
mondeow, atquiaj Micual Nej aton nej tarang. Xique ngo nateots
apmapacüüch jane nej andiüm. narang sandíüman xique, sarang
22 Ngome nejay Teat Dios apmayac
  leaw andiüm Xeteat Dios, cos nej
asoeteran, meáwan ayaj lamayac tüüch xic niün. 31 Sitiül xiquiáyan

teowix Micual Nej. 23 Atquiaj


  quiaj teanandeac wüx leaw alndom
meáwan nipilan netam marangüw narang, alndom mapiürang aag
casa Micual Nej atnej arangüw ayaj ngo membeat. 32 Ajlüy nop

casa Teat Dios. Jane ngo mandiüm nendeac naleaing wüx xique
Micual Teat Dios, átan ngo nguineay alndom narang. Xique
mandiüm Teat Dios, cos Teat Dios sajaw leaw nej andeac wüx xique,
neech nej miün. aag ayaj xeyay nembeat. 33 Icona 

24 ’Naleaing sasaj icon: Jane


  teajchiün mambaran niüng ajlüy
apmayac omeaats wüx manguiay Juan matüniw manguiayiw nej.
sandeac, aton mayar andeac aaga Leaw nej tapiüng wüx xique
neech xic niün, nej apmapac aag ayaj naleaing. 34 Xique ngo

meáwan nüt, lango majmel asoet. metam xic aljane mapiüng jane
Apmapac meáwan nüt niüng xic. Aag ayaj sasaj icon cos sitiül
ajlüy Teat Dios. 25 Naleaing sasaj
  apmeyariün sandeac apmeriowan
icon, aliüc apmatüch a nüt, aag wüx isoetiün. 35 Aaga teat Juan

ayaj nganüy, wüx mondeow tajlüy atnej nots najquiol teatitit


apmanguiayiw andeac Micual Teat andaab marraj nipilan. At icona
Dios. Jane apmanguiay mayar tapac imeajtsan acas nüt wüx tarraj
andeac apmapac. 26 Teat Dios üüch
  icon cos tenguiayiün aquiaach nej.
mapacaran, atquiaj Micual Nej 36 Xique sajiür cuane nejüiquich

aton alndom müüch mapacaran, jane xic; aag ayaj alwüx ambeat,
cos atquiaj üüch nej Teat Dios ngome áagan leaw tapiüng a Juan.
marang. 27 At lamüüch majaw
  Meáwan leawa xic sarang, leaw
wüx asoeteran cos nej Teat Naxey. tüjndiüs niün narang, ajüiquich
28 Nde mbayameron menguiayiün
  majaw naleaing Teat Dios neech xic
aaga sasaj icon cam, cos aliüc niün. 37 Aaga Teat neech xic niün

miün nüt wüx meáwan mondeow quiaj, aton lamandeac wüx xique;
apmanguiayiw nej andeac. 29 Jane
  masey icona ngo menguiayiün
tarangüw najneaj apmawüw tiül andeac nej, ngo mexoman mejawan.
203 SAN JUAN 5​, ​6

38 Meáwan andeac nej ngo macül Galilea, aaga nasoic Tiberias


wüx imeajtsan, cos ngo mendiüman aton. 2 Xeyay nipilan tandüjpiw

meyariün andeac aaga leawa Teat nej mamb cos lamajawüw tarang
Dios tüüch miün. 39 Icona xeyay
  xeyay ateócan, tamongoch iün
ipacan wüx meteowan Mipoch Teat andeow xeyay moniün andeow.
Dios cos ipiüngan quiaj alndom 3 Condom Teat Jesús tamb andüy

mepacan meáwan nüt tiül cielo. wüx nop tiüc chetet quiaj maquiiüb
¿Neol ngo mejawana, tiül Mipoch minipilan nej. 4 Laliüc matüch aaga

Teat Dios andeac wüx xique? nangos nüt pascua ocueajiw nipilan
40 Naleaing icona ngo mendiüman
  judío. 5 Wüx Teat Jesús taxaing

meyariün sandeac nüüch icon omal majaw aliücüw xeyay nipilan,


mepacan meáwan nüt tiül cielo. quiaj tasaj a Felipe:
41 ’Xique ngo nayamb nipilan
  ―¿Nguiane apmangalaats
marangüw xic casa ombeayíwan. nüeteran müjchiiüts metiw meáwan
42 Xique sayaag imbasan, sajaw icona
  ajcüwa nipilan quiaja? ―aj.
ngo mendiüman Teat Dios. 43 Jogüy  
6 Aag ayaj tandeac cos andiüm

xique tiünas, tüüch xic niün Xeteat majaw cuane apmapiüng a Felipe,
Dios, pero icona ngo meyariün cos Teat Jesús lamajaw cuane
sandeac. Jondot miün nop nejáyan apmarang. 7 Quiaj tasaj nej a Felipe:

quiaj, aag ayaj mbich apmeyariün ―Teat, masey majlüy ijquiaw


andeac nej. 44 ¿Nguineay icona
  coic miow (200) tomiün denario
apmeyariün andeac Teat Dios majon pan, ngome apmatüch nejiw
sitiül mbich meaw ilombochayon nequirquiriw ―aj nej.
icoyónan quiaj? Cos ngo meyacan 8 Condom quiaj alinop minipilan

wüx imeajtsan meyamban mandeac nej Teat Jesús, aaga Andrés michiig
najneaj wüx imbasan Teat Dios. a Simón Pedro, tapiüng:
45 Nde mepiüngan xique sanayac

9 ―Alningüy nop nench ajiür

isoetiün niüng ajlüy Xeteat Dios; acoquiaw pan cebada alijpüw nine
cos leaw arang atquiaj, aag ayaj a cüet. Pero ¿nguitow apmawiül aaga
poch tüünd Moisés leaw ipiüngan atoyay nipilan quiaja? ―aw.
indüjpiün. Aag ayaj ajüiquich 10 Condom quiaj tasaj nejiw Teat

nguineay irangan. 46 Jondot naleaing


  Jesús:
iyariün andeac Moisés, apmeyariün ―Isajan meáwan chetemoj ―aj
sandeac aton, cos Moisés tapiüng nejiw.
wüx xique. 47 ¿Nguineay apmeyariün
  Cos niüng almajlüyiw ajlüy xeyay
sandeaca, sitiül andeac teat Moisés nine nateaic soex, quiaj chetetoj
ngo meyariün? ―aj nejiw Teat Jesús. tiüt, atüch tam acoquiaw mil
monxey. 11 Quiaj Teat Jesús taxaing

Teat Jesús tüüch üetiw acoquiaw mil aaga acoquiaw pan; condom wüx
monxey landoj müüch gracias Teat Dios,
(Mt. 14:13‑21; Mr. 6:30‑44; Lc. 9:10‑17) quiaj tambaag müüch minipilan

6 Noic nüt Teat Jesús tamb


andüy necamb nadam yow
nej. Condom minipilan nej tajineaw
müjchiw meáwan ajcüwa nipilan.
SAN JUAN 6 204

Atanquiaj tarang wüx aaga cüet mayajcüw lapeayiw niüng andüyiw


aton, tüüch nejiw leaw tandiümüw. quiaj.
12 Condom wüx lapaxiow üetiw,

quiaj tasaj minipilan nej: Nipilan tayambüw Teat Jesús


―Ixainguiün meáwan leawa 22 Ajcüwa nipilan tacülíwan
nenaw, ngondom majcueat tiüt necamb yow aaga ongwiiüts
nicuajind ―aj nejiw. quiaj. Wüx rat tiüt tealeámban
13 Almümb maxainguiw, leaw
  mayambüw quiaj Teat Jesús; cos
nenaw üetiw tiül aaga acoquiaw tajawüw ambüw tiül müx minipilan
pan cebada leaw tajlüy, chipiüt nej nejíwan quiaj, pero Teat Jesús
gajpiüp (12) nchep. 14 Ajcüwa
  ngo mamb; aton cos áagan a müx
nipilan almajawüw aaga ateócan tajlüy quiaj. 23 Aliünüw quiaj niüng

lamarang Teat Jesús quiaj, Teat Jesús tatün ocueaj Teat Dios
tapiüngüw: metiw ajcüwa nipilan quiaj; quiaj
―Naleaing, nejay aaga nendeac apeayiw quiaj acas müx imiünüw
andeac Teat Dios leaw netam miün tiül cambaj Tiberias. 24 Wüx

ningüy wüx iüt cam ―awüw. tajawüw naleaing ngo majlüy


15 Nej a Teat Jesús wüx tajaw
  quiaj Teat Jesús átan minipilan
andiümüw masapüw nej mayacüw nej, quiaj tajtepiw tiül ajcüwa müx
marang minatang nenajiüt ocueajiw quiaj, tambüw andüyiw Capernaum
nejiw, quiaj taw quiaj anopǘyan. mayambüw Teat Jesús.
Tamb andüy miünquiaj tiül tiüc.
Jesús, aaga pan üüch mapacaran
Teat Jesús tajüy teomal yow 25 Wüx tapeayiw necamb aaga
(Mt. 14:22‑27; Mr. 6:45‑52) nadam yow quiaj, quiaj taxomüw
16 Wüx langwiiüts, quiaj minipilan Teat Jesús, tasajüw:
nej Teat Jesús tawüw tiüt tambüw ―Rabí ¿ngüt tepeay ningüye?
andüyiw mbeay aaga nadam yow. ―ajüw.
17 Lapojniowüy, nganaw mapeay

26 Quiaj tasaj nejiw Teat Jesús:

quiaj Teat Jesús, quiaj tajtepiw ―Naleaing sasaj icon, sajaw


tiül nop müx mamongoj a yow tenguial meyamban xic cos paxiüt
quiaj andüyiw cambaj Capernaum. iretiün, ngome teameyamban xic
18 Condom quiaj taw noic nadam
  cos ijawan neol alndom narang
iünd xowüy lapac, tayac nadamdam cuajantanej. 27 Netam merangan

omal yow. 19 Wüx lamiünquiaj


  najiüt meyamban cuane meatiün.
ambüw, quiaj tajawüw Teat Jesús Pero nde meyacan imeajtsan wüx
laliüc matüch nejiw, teajüy amb leaw alndom mexoman ningüy wüx
teomal yow. Quiaj mbayatoj. 20 Nej   iüt cos ngome apmaíüc, apmamong
tasaj nejiw: najen. Netam meyamban leawa
―Nde mbayameron, xique, ngome ngome apmamong: aaga neech
aljane ―aj nejiw. mapacaran meáwan nüt niüng
21 Nejiw apac omeajtsüw, quiaj
  ajlüy Teat Dios. Aag ayaj Teat
tatepichaw nej tiül müx, camüm Naxey apmüüch icon, cos Teat Dios
205 SAN JUAN 6

lamayac teowix nej marang aag xic majlüy xenipilan nejiw, nejiw
ayaj ―aj nejiw. aliücüw niüng sajlüy, xique ngome
28 Condom quiaj tatüniw
  sanawüniw. 38 Xique tiünas ximiün

manguiayiw nej: cielo narang leaw andiüm aaga


―¿Cuane netam narangana? neech xic niün, ngome xiün narang
¿Nguineay alndom narangan leaw leaw xique sandiüm. 39 Xeteat

Teat Dios andiüma? ―awüw. Dios, aag neech xic niün, nej ngo
29 Quiaj tasaj nejiw Teat Jesús:
  mandiüm majaw ndrom nop tiül
―Leaw andiüm Teat Dios majaw nejiw leaw nej lamüüch xic; leawa
merangan, aag ayaj meyariün nej andiüm, aag ayaj napacüjchiw
andeac jane üüch miün ―aj nejiw. alinoic nüt. 40 Leaw Xeteat Dios

30 Condom quiaj tasajüw nej:


  andiüm, aag ayaj meáwan jane
―¿Cuane alndom merang najawan apmajaw Micual nej mayar andeac,
para nayariün indeaca? Jow apmapac meáwan nüt; xique
nganüy, ¿cuane apmeranga? 31 Cos
  sanapacüjchiw alinoic nüt ―aj
xexejchiün tüjndiw nüeteran wüx nejiw Teat Jesús.
tajlüyiw tiül wajchiüc, atnej apiüng 41 Quiaj ajcüwa monajiüt tiül

tiül Mipoch Teat Dios: “Tüjndiw nipilan judío tapots andeacndeacüw


nüeteran imiün cielo”―ajüw nej. ngo majneaj wüx Teat Jesús cos
32 Quiaj tasaj nejiw Teat Jesús:
  apiüng: “Xique aaga nüeteran tiün
―Naleaing sasaj icon, ngome imiün cielo”, maw. 42 At tapiüngüw:

mixejchiün Moisés neech nejiw a ―¿Neol, ngome aag ayaj Jesús


nüeteran quiaj; nejay Xeteat Dios micual José? Icoots ajawaats jane
neech nejiw. Nganüy nej lamüüch miteat nej mimüm nej. Jow nganüy,
icon leaw najneajay nüeteran imiün ¿neol tapiüng nej imiün tiül cielo
tiül cielo. 33 Cos nüeteran leawa
  tiüna? ―awüw.
Teat Dios üüch nganüy, aag ayaj 43 Condom quiaj tasaj nejiw Teat

tüüch miün imiün tiül cielo, para Jesús:


meáwan nipilan wüx iüt mapacüw ―Icueatiün indeacndeacan quiaj.
meáwan nüt ―aj nejiw. 44 Nejinguind ngondom miün

34 Condom tasajüw nej:


  niüng sajlüy sitiül Xeteat Dios
―Teat, iich xicon aaga nüeteran neech xic niün ngo mambeol nej
ipiüng quiaj ―ajüw nej. miün. Aton xique sanapacüüch
35 Quiaj tasaj nejiw Teat Jesús:
  alinoic nüt majlüy niüng sajlüy.
―Xique aaga nüeteran alndom 45 Tiül minawijquiaw mondeac

müüch mapacaran meáwan nüt. andeac Teat Dios apiüng: “Teat Dios
Cos jane aliüc niüng sajlüy langome apmaquiaach meáwan nipilan.”
apmind üet; jane apmayar sandeac Atquiaj a nganüy jane ayar andeac
langome apmind anganeow yow Teat Dios mayac wüx omeaats aliüc
alinomb. 36 Naleaing landoj nasaj
  niüng sajlüy.
icon, pero cos icona ngo meyariün 46 ’Nejinguind alinop ngo maxom

sandeac masey lamejawan xic. majaw Xeteat Dios, aag miün leaw
37 Meáwan leaw Xeteat Dios üüch
  tiün imiün niüng ajlüy nej, nej
SAN JUAN 6 206

ajaw. 47 Naleaing naleaing sasaj


  Atanquiaj jane apmatsamb xic
icon, jane ayar sandeac aag ayaj sanüüch mapac meáwan nüt.
lamajiür mapacaran nganüy, at 58 Xique aaga atnej nüeteran tiün

apmajiür mapacaran meáwan nüt imiün tiül cielo. Aaga nüeteran


tiül cielo. 48 Xique aaga nüeteran
  quiaj ngome atnej Teat Dios tüüch
neech mapacaran meáwan nüt. mixejchiiüts müetiw wüx tajlüyiw
49 Mixejchiün tanomb tüjndiw
  tiül wajchiüc. Masey tüetiw, pero
nüeteran imiün cielo wüx tajlüyiw tandeowüw. Jane apmüet aaga
tiül wajchiüc, pero tandeowüw. nüeteran sasaj icon quiaj, apmapac
50 Nganüy xique teanasaj icon
  meáwan nüt ―aj nejiw Teat Jesús.
wüx leaw nüeteran tiün imiün tiül 59 Atquiaj taquiaach Teat Jesús

cielo, cos jane apmüet aag ayaj tiül noic sinagoga tiül Capernaum
langome apmandeow. 51 Xique
  niüng xenenguejow nipilan judío.
aaga nüeteran almapac, tiün imiün
cielo. Jane apmüet aaga nüeteran Leaw üüch mapacaran meáwan nüt
cam apmapac meáwan nüt. Aaga 60 Wüx tanguiayiw aag ayaj, altiül
nüeteran leaw xique sanüüch, aag minipilan nej tapiüngüw:
ayaj xecuerpo. Cos sanandeow ―Aag ayaj xeyay naél. ¿Mbich
ingow andeow meáwan nipilan wüx jane alndom manguiay mayac wüx
iüt ―aj nejiw Teat Jesús. omeaats aag ayaja? ―awüw.
52 Condom ajcüwa nipilan judío

61 Condom Teat Jesús wüx tajaw

quiaj, tapots andeacndeacüw tíülan teandeacndeacüw wüx aag ayaj,


nejiw, tapiüngüw: quiaj tatün manguiay nejiw:
―¿Nguineay apiüng aag ayaj ―¿Ngo majneaj meyajcan aag
nej nüeterana? ¡Mbich icoots ayaja? 62 ¿Cuane apmepiüngan

apmatsambaats nej! ―awüw. ndot mejawan landilil Teat Naxey


53 Quiaj tasaj nejiw Teat Jesús:
  andüy tiül cielo niüng tajlüy
―Naleaing sasaj icon, sitiül nomba? 63 Áagan Nangaj Espíritu

ngo metsamban a Teat Naxey, ocueaj Teat Dios alndom müüch


ngo menganeowan miquiej nej, mapacaran; nganüy aaga cuerpo
ngondom mepacan meáwan nüt. ngondom mambeol nicuajind.
54 Jane apmatsamb xic manganeow
  Meáwan poch leaw lanasaj
xequiej apmapac meáwan nüt; cos icon quiaj Nangaj Espíritu üüch
xique sanapacüüch alinoic nüt. xic nendeac, ajcüw ayaj üüch
55 Xique aaga naleaing nüeteran,
  mapacaran. 64 Xique sajaw ngome

at xequiej aton aaga naleaing meáwan icona iyariün sandeac ―aj


nanganeowaran. 56 Jane apmatsamb
  nejiw.
xic manganeow xequiej apmaw wüx Tandeac atquiaj Teat Jesús cos
asoet nej; quiaj apmajlüy nóiquian lamajaw jane ngo mayar nej andeac,
maquiiüb xic, ata xique sanajlüy at lamajaw jane apmayac nej teowix
nóiquian naquiiüb. 57 Xeteat Dios
  monajiüt. 65 Aton tasaj nejiw:

neech xic niün almapac, ata xique ―Lanasaj icon, nejinguind


aton salnapac cos nej almapac. ngondom miün niüng sajlüy mayar
207 SAN JUAN 6​, ​7

xepoch sitiül Xeteat Dios ngo nejiw. 3 Quiaj michiig nej Teat Jesús

mambeol nej miün ―aj nejiw. tasajüw nej:


66 Ajan quiaj xeyayiw tiül
  ―¿Neol tecǘlan ningüye? Quiür
minipilan nej tanotoj tiüt, lango indüy tiül iüt Judea; atquiaj
mandüjpiw nej. 67 Condom quiaj
  minipilan monlüyiw quiaj apndom
Teat Jesús tatün manguiay ajcüwa majawüw leawa teamerang.
gajpiüp (12) minipilan nej: 4 Cos sitiül nop andiüm majaraw,

―¿Jow icona, ngwüy indiüman ngondom marang leaw arang


meriümban mecueatiün xic atona? axotǘyan. Nganüy ique sitiül
―aj nejiw. temendiüm mejaraw, ijüiquichay
68 Quiaj tasaj nej Simón Pedro:
  nómban majawüw meáwan nipilan
―Teat ¿jane alinop alndom leaw alndom merang ―ajüw nej.
nandüjpiün? Cos íquian quiaj 5 Ninguiaj ajüiquich nejiw michiig

indeac a poch leaw alndom müüch nej ngo mayariw nej andeac.
mapacaran meáwan nüt. 69 Xicona  
6 Condom quiaj Teat Jesús tasaj

lanayariün indeac, aton sajawan nejiw:


naleaing ique a Cristo lapiürang ―Xique nganaw matüch a nüt
aliüc, aaga Nangaj Micual Teat Dios namb quiaj, icona ngünantanej nüt
almapac ―aw. alndom meamban. 7 Cos ngome

70 Quiaj tasaj nejiw Teat Jesús:


  apmajcüyiw majawüw icon nipilan;
―¿Neol ngwüy, lanarriiüd icon pero ajcüyiw majawüw xic, cos
gajpiüp (12) xenipilan? Pero aleáingan sapaj ocueajiw wüx
naleaing sajaw nop tiül icona arangüw ngo majneaj. 8 Quiüran

minipilan nej nimeech ―aj nejiw. icona ijawan a nangos nüt quiaj;
71 Teat Jesús tandeac aag ayaj
  xique ngo namb cos nganaw
wüx ombas Judas, aaga micual matüch namb ―aj nejiw.
Simón Iscariote, cos lamajaw aaga 9 Ndoj masaj nejiw aag ayaj

Judas quiaj apmayac nej teowixaw tacǘlan tiül iüt Galilea.


monajiüt, masey nej naw tiül a
gajpiüp (12) minipilan nej. Teat Jesús tamb majaw nangos nüt
10 Condom wüx laambüw michiig
Michiig Teat Jesús ngo nej, ndoj Teat Jesús aton tamb
mayariw nej andeac Jerusalén tiül iüt Judea majaw aaga

7 Wüx ndoj aag ayaj, Teat Jesús


tajüy maquiaach tíülan iüt
Galilea; ngo mandiüm mamb tiül
nangos nüt quiaj, axotǘyan cos ngo
mandiüm majawüw nej nipilan.
11 Ajcüwa monajiüt tiül judíos

iüt Judea, cos ajcüwa monajiüt tayambüw nej quiaj, tapiüngüw:


tiül judíos andiümüw mambiyaw ―¿Wül aaga naxey? ―awüw.
nej. 2 Laliüc matüch nangos nüt

12 At tiül a nipilan aton

wüx nipilan judío arangüw namix tandeacndeacüw wüx nej. Altiül


nine nden leaaw omeajtsüw wüx tapiüngüw: “Aaga naxey najneaj
tajlüyiw tiül wajchiüc mixejchiw arang”; altiül tapiüngüw: “Ngo
SAN JUAN 7 208

majneaj arang, xowüy awaiich Moisés tüüch icon leaw ajlüyay


nipilan”, awüw. arangüch, aaga circuncisión,
13 Pero nejinguind ngo mandeac
  masey ngome nejay tayac, cos nde
wüx ombas nej manguiayaran, cos tanomb lamarangüw mixejchiün.
imboloj mandüyiw monajiüt. Nganüy icona itajcan circuncidar
14 Lapeay pinawan ajlüy a nangos
  nop masey wüx nüt axoodaran.
nüt, quiaj Teat Jesús tajmel tiül 23 Atquiaj ajlüyay merangan masey

nadam nangaj iüm, tapots aquiaach wüx nüt axoodaran, cos ipiüngan
nipilan. 15 Quiaj mbayatoj ajcüwa
  netam merangan aaga poch
monajiüt, tapiüngüw: tayac teat Moisés. Jow nganüy,
―¿Nguineay tendüy aag ayaja, ¿neol tejcüyiün mejawan xic cos
sitiül nej ngo mequiajchaya? samongoch iün andeow nop naxey
―awüw. wüx nüt axoodarana? 24 Netam

16 Quiaj tasaj nejiw Teat Jesús:


  mejawan nop cuane arang, ndoj cas
―Leawa xique saquiaach, aag ayaj teyacan asoet. Nde meyacyacánan
ngome xepoch; xique saquiaach asoet jangantanej sitiül ngo
leaw asaj xic aaga neech xic mejawan naleaing cuane arang ―aj
niün. 17 Sitiül aljane naleaing
  nejiw Teat Jesús.
andiüm marang leaw andiüm Teat
Dios, nej apmajaw sitiül meáwan Teat Jesús apiüng nguiane imiün
saquiaach quiaj naleaing ocueaj 25 Condom acas nejiw leaw
Teat Dios, tengwangwüy sandeácan. monaw quiaj tiül Jerusalén tapots
18 Jangantanej leaw andeac awǘnan
  andeacndeacüw wüx Teat Jesús,
tiül omeaats, aag ayaj teamayamb tapiüngüw:
malomboocharan; nganüy jane ―¿Neol ngome aag ayaj leaw
ayamb nguineay alndom manderac teamayambüw mambiyawa?
najneaj wüx aaga neech nej miün, 26 Nganüy joyaj tenguial aquiaach

aag ayaj andeac naleaing, ngo nipilan, nejinguind ngo mapal


mawaiich. nej. ¿Ngwüy ijaca monajiüt
19 ’¿Neol ngwa, teat Moisés tüüch
  lamapiüngüw naleaing aaga naxey
icon aaga poch netam merangana? quiaj, nej aaga lapiürang netam
Naleaing nejinguind tiül icona ngo miüna? 27 Icootsa ajawaats nguia

marang atnej tapiüng. Jow nganüy, naw aaga naxey quiaj, pero wüx
¿neol tendiüman membiyan xique? aliüc a Cristo lapiürang aliüc
―aj nejiw. nejinguind ngome apmajaw nguia
20 Quiaj tasajüw nej nipilan:
  naw ―awüw.
―¡Lamaxom ic nimeech! ¿Neol, 28 Teat Jesús alquiaj teaquiaach

jane teamandiüm mambiy ique? ― nipilan tiül nadam nangaj iüm;


ajüw nej. tandeac napac, tapiüng:
21 Quiaj tasaj nejiw Teat Jesús:
  ―Icona ijawan jane xic; ijawan
―Xeyay tamb wüx imeajtsan nguiane nawas. Naleaing xique ngo
wüx tarangas noic najneaj wüx niün narang leaw sandíüman xique,
nüt axoodaran. 22 Ipiüngan teat
  tiünas cos Xeteat tüüch xic niün.
209 SAN JUAN 7

Icona ngo mejawan jane nej, pero quiaj wüx tapiüng: “Apmeyamban
naleaing nej Teat Dios nej. 29 Xique
  xic pero ngome apmexoman xic,
sajaw jane nej, cos nej tüüch xic cos ngondom meamban niüng
niün ―aw. sanajlüy”? ―awüw.
30 Quiaj tandiümüw masapüw

nej; pero nejinguind ngo majntsop Yow neech mapacaran meáwan nüt
masap cos nganaw matüch a nüt 37 Aaga nüt wüx ndojndojay
ndeaam. 31 Xeyay nipilan tayariw
  nangos nüt, wüxay chipiowaran
nej andeac, tapiüngüw: quiaj, quiaj Teat Jesús witiüt,
―Aaga naxey quiaj naleaing nej tandeac napac, tapiüng:
áag lapiürang netam miün. ¿Mbich ―Sitiül aljane nind anganeow yow,
alndom majlüy alinop marang ich miün niüng sajlüy manganeow.
ateócan atnej nej lamaranga? 38 Cos apiüng tiül Mipoch Teat Dios,

―awüw. jane ayar sandeac apmajlüy atnej


teapacaw tiül omeaats nej aaga yow
Fariseos tasajüw mongot leaw üüch mapacaran ―aw Teat
masapüw Teat Jesús Jesús.
32 Wüx ajcüwa fariseos tanguiayiw 39 Pues aaga yow quiaj apiüng

nipilan teandeacüw najneaj wüx wüx Nangaj Espíritu ocueaj Teat


Teat Jesús, quiaj nejiw maquiüjpüw Dios leaw apmüjndiw meáwan
ajcüwa montangtang miteaats monyar andeac Teat Jesús. Aaga
tasajüw mongot monjiür aaga Nangaj Espíritu quiaj nganaw miün
nadam nangaj iüm masapüw nej. cos Teat Jesús nganaw mandilil
33 Tenguialeámban aag ayaj, Teat
  andüy tiül cielo.
Jesús tasaj nipilan:
―Áagan acas nüt sanacül ningüy Nipilan ngo mandeacüw nóiquian
naquiiüb icon, condom sanandilil 40 Altiül nipilan wüx tanguiayiw
sandüy niüng ajlüy aaga neech xic aag ayaj tapiüngüw:
niün. 34 Icona masey apmeyamban
  ―Naleaing aaga naxey quiaj nejay
xic, naleaing ngome apmexoman, aaga nendeac andeac Teat Dios
cos ngondom meamban niüng leaw netam miün ―awüw.
sanamb ―aj nejiw. 41 Altiül tapiüngüw:

35 Quiaj ajcüwa monajiüt tapots


  ―Aag ayaj a Cristo leawa Teat
andeacndeacüw nejeyéjan quiaj, Dios tapiüng apmüüch miün
tapiüngüw: mawün asoet nipilan ―awüw.
―¿Nguiane apiüng apmamba Altiül tapiüngüw:
niüng ngondom maxomaatsa? ―¿Mbich tiül Galilea alndom
¿Ngwüy ijaca, apmamb maquiaach maw quiaj aaga Cristo? 42 Cos

ajcüwa icootsa leaw tambüw tiül Mipoch Teat Dios apiüng aaga
iüt Grecia, ngwüy tiül alinoic Cristo netam majlüy nop naw tiül
iüta; ngwüy naleaingue apmamb acualaats mixejchiiüts David. Aton
maquiaach pálwüx nipilana? netam maw tiül cambaj Belén niüng
36 ¿Nguineay amb aag apiüng
  tanomb wijquiat David ―awüw.
SAN JUAN 7​, ​8 210

43 Atquiaj
tajlüy, palpálwüx Teat Dios, quiaj apmejaw ngome
tandeacüw wüx Teat Jesús. 44 Altiül
  áag ajlüy nop nendeac andeac Teat
tandiümüw masapüw nej mamb Dios naw Galilea ―ajüw nej.
tiül manchiüc, pero nejinguind ngo 53 Condom quiaj tacueatiw,

majntsop masap. tajtsoriw anopnopoj.

Monajiüt ngo mayariw Nop najtaj ndeaan wüx naxey

8
andeac Teat Jesús Condom Teat Jesús tamb
45 Wüx ajcüwa mongot monjiür andüy wüx mitiüc Olivos.
nadam nangaj iüm tandilileaw 2 Raw miün tiüt, quiaj tandilil

niüng ajlüyiw fariseos maquiiüb andüy tiül nadam nangaj iüm.


montangtang miteaats, quiaj Xeyay nipilan tambüw majawüw
tatüneran manguiayaranüw: nej; quiaj chetet tapots maquiaach
―¿Wül, neol ngo mequiüjpan nejiw. 3 Camüm tapeayiw quiaj

miün a naxeye? ―ajowiw. mondüy wüx aaga poch tüünd


46 Quiaj tapiüngüw a mongot
  Moisés, at ajcüwa fariseos.
monjiür nadam nangaj iüm: Aquiüjpüw mamb nop najtaj asapüw
―Nejinguind ngome áag mandeac wüx naxey, mayacüw pinawan
atnej teamandeac aaga naxey nipilan niüng ajlüy Teat Jesús.
―awüw. 4 Quiaj tasajüw Teat Jesús:

47 Quiaj tasajüw nejiw a fariseos:


  ―Teat, aaga najtaj cam ndeaan
―¿Ngwüy, at icona aton wüx naxey. 5 Tiül aaga poch tüünd

lamawaiich icon? 48 ¿Neol, cuane


  Moisés apiüng netam majlos
ijawan, mbich aljane monajiüt tiül mandeow ajcüwa montaj monrang
icootsa, ngwüy aljane tiül fariseos atquiaj. Jowa ique, ¿cuane ipiünga?
lamayariw andeac neje? 49 Ajcǘwan
  ―ajüw nej.
a nipilan leaw ngo majawüw 6 Aag ayaj asajǘwan majawüw

wüx aaga poch tüünd Moisés, cuane apmapiüng, nguineay


nejiw monyar andeac nej. Nejiw maxomüw cuane wüx mayacüw nej
cuajparüw, apmambüw tiül ngo asoet. Quiaj Teat Jesús mejquiet
majneaj ―ajüw nejiw. tiüt, tapots majenchjench tiüt
50 Alquiaj aaga Nicodemo, áag
  owix nej. 7 Cos tanaámb matüniw

tamb majaw Teat Jesús noic manguiayiw nej, quiaj lembet, tasaj
ongwiiüts, cos nop nej fariseo aton. nejiw:
Quiaj tasaj nejiw: ―Jangantanej tiül icona ayaag
51 ―¿Neol, nguiane tenguiayiün
  ngo majiür nisoet, nej ich malox
aag ayaja? Sajaw ngondom mayacaats ombas aaga najtaj cam ―aj nejiw.
asoet nop naxey sitiül ngome ombas 8 Ndoj mejquiet tiüt alinomb,

mapajaats manguiayiiüts andeac, tandüy wüx majenchjench tiüt


majawaats cuane arang ―aj nejiw. owix nej. 9 Quiaj ajcüwa monajiüt

52 Quiaj tasajüw nej:


  wüx tanguiayiw aag ayaj tayajcüw
―¿Ngwüy ique aton neriow ngo majneaj, taxinguiaw; tawüw
Galilea? Iyamb, iteow tiül Mipoch quiaj nopnópan, ajan wüx leaw
211 SAN JUAN 8

natang, ndójwüx meáwan nejiw asoet aljane, sanarang naleaing


tawüw quiaj. Néjan quiaj Teat Jesús atnej netam; cos ngome xíquian
tacül quiaj niüng ajlüy aaga najtaj. quiaj wüx sarang, saquiiüb wüx
10 Quiaj Teat Jesús witiüt alinomb.
  Xeteat, aaga neech xic niün. 17 Tiül

Wüx tajaw néjan a najtaj aliün quiaj, minawijquian apiüng sitiül ajlüy
quiaj tasaj: ijpüw monjaw mandeacüw nóiquian
―Müm najtaj, ¿wüliwe? ¿Neol, leawa tajawüw, netam mayarich
nejinguind lango mayacüw isoete? andeacüw nejiw. 18 Nganüy sasaj

―aj. icon xique nop nendeac leawa sajaw


11 Quiaj tasaj nej a najtaj:
  wüx xique, alinop nejay Xeteat aaga
―Ngwüy teat, nejinguind ―aj nej. neech xic niün, nej aton apiüng
Quiaj tasaj nej Teat Jesús: wüx jane xique ―aj nejiw Teat
―Ata xique aton ngo nayac isoet. Jesús.
Quiür, nde mendüy wüx merang 19 Condom quiaj tatüniw

nisoet ―aj nej. manguiayiw nej:


―¿Nguiane almajlüy miteate? ―
Teat Jesús atnej ran wüx iüt ajüw nej.
12 Teat Jesús tandüy wüx Quiaj tasaj nejiw Teat Jesús:
maquiaach nipilan, tapiüng: ―Icona ngo mejawan jane xic,
―Xique sajlüy ningüy wüx aaga átan Xeteat ngo mejawan jane nej.
iüt cam atnej ran. Jane andüüb xic Sitiül icona mejawan jane xic, at
ngome apmajüy tiül pojniün; cos Xeteat aton apmejawan jane nej ―
xique sanarraj mitiüjtüw nejiw, aton aj nejiw.
apmapacüw meáwan nüt ―aw. 20 Atquiaj tapiüng Teat Jesús

13 Quiaj tasajüw nej ajcüwa


  wüx tenguial aquiaach nipilan
fariseos: tiül nadam nangaj iüm niüng ajlüy
―Ique indeácan aag ayaj; iquial nichech. Nejinguind ngo
nguineay sanajawan sitiül naleaing, masap nej cos nganaw matüch
cos wüx nop andeac wǘxan ombas minüt nej ndeaam.
nej, aag ayaj ngo membeat ―ajüw
nej. Niüng sanamb icona
14 Quiaj tasaj nejiw Teat Jesús:

ngondom meamban
―Masey sandeac wǘxan xique, 21 Condom tasaj nejiw alinomb
naleaing leaw sandeac aag ayaj Teat Jesús:
nembeat; cos sajaw nguiane ―Xique sanamb, icona
ximiün tiünas, at sajaw nguiane apmeyamban xic. Naleaing icona
sandüy sanamb. Pero icona ngo apmendeowan tiül isoetiün. Niüng
mejawan nguiane ximiün tiünas, sanamb icona ngondom meamban
átan ngo mejawan nguiane sandüy quiaj ―aj nejiw.
sanamb. 15 Icona iyacan asoet atnej

22 Quiaj ajcüwa monajiüt tiül judíos

ajlüyay merangan ningüy wüx tandeacndeacüw wüx, tapiüngüw:


iüt. Xique ngo niün nayac asoet ―¿Ngwüy, apmembiyay nejáyan
nejinguind. 16 Ndot xique nayac
  quiaja, áag tapiüng ngondom
SAN JUAN 8 212

mambaats niüng apmamba?


―awüw. Aaga naleaing nanderac quiaj
23 Quiaj tasaj nejiw Teat Jesús:

alndom mawün wüx jangantanej
―Icona neriowan wüx iüt; 31 Condom quiaj Teat Jesús
xique nawas cawüx tiül cielo. tasaj ajcüwa nipilan judío leawa
Icona ijiüran iniüngan ningüy; lamayariw andeac nej:
xique tiül cielo saniüng. 24 Áag
  ―Sitiül icona tanaámb meyacan
tasajas icon apmendeowan wüx wüx imeajtsan leaw sasaj icon,
isoetiün, cos ngo meyariün apmejlüyiün tiül xenipilan. 32 Quiaj

mepiüngan naleaing xiquiay apmejawan cuane naleaing; ndoj


aaga teanasaj icon wüx quiaj ― aaga naleaing quiaj apmawün icon
aj nejiw. wüx isotiün ―aj nejiw.
25 Condom quiaj tatüniw nej

33 Quiaj tasajüw nej:

manguiayiw: ―Xicona áagan Abraham


―¿Neol, jane ique? ―ajüw nej. xexejchiün, ngome áag sarangan
Quiaj tasaj nejiw Teat Jesús: mimos aljane. Jow nganüy ¿neol
―Landoj lanasaj icon jane tepiüng apmewün xicon wüxe? ―
xic. 26 Alndom nasaj icon
  ajüw nej.
xeyay cuajantanej, at alndom 34 Quiaj tasaj nejiw Teat Jesús:

najüiquich nguineay irangan; ―Naleaing naleaing sasaj icon,


pero ngo metam narang, cos meáwan nipilan leaw arang nisoet
sandeac leaw asaj xic aaga neech ajlüy atnej mos ocueaj nisoet.
xic niün. Aag ayaj sasaj meáwan 35 Nop mos ngondom mateoraw tiül

nipilan cos sajaw aag ayaj nacualaran cos aag ayaj acas nüt
naleaing ―aj nejiw. acül quiaj. Nganüy nop nacualaran
27 Naleaing nejiw nómban ngo
  meáwan nüt acül quiaj. 36 Sitiül

maxomüw omeajtsüw nguineay Micual Teat Dios apmawün icon


Teat Jesús teamasaj nejiw wüx wüx, naleaing apmeriowan wüx
Teat Dios. 28 Áag tasaj nejiw Teat
  nómban. 37 Xique lanajaw icona

Jesús: mixejchiün Abraham; pero altiül


―Wüx landoj mexainguiün indiüman membiyan xic cos ngo
meyacan cawüx aaga Teat mind meyariün leawa sasaj icon.
Naxey, quiaj apmejawan xique. 38 Xique sandeac leawa sajaw

Ngo narang nicuajind xiquiáyan niüng ajlüy Xeteat; nganüy icona


quiaj, xique sandeac leaw Teat irangan leawa inguiayiün asaj icon
Dios asaj xic nandeac. 29 Aaga
  miteatiün ―aj nejiw Teat Jesús.
neech xic niün tanaámb aquiiüb 39 Quiaj tasajüw nej:

xic; nej nómban ngo macueat ―Néjan quiaj Abraham xeteatiün


xic cos xique meáwan nüt ―awüw.
sarang leaw nej andiüm ―aj Quiaj tasaj nejiw Teat Jesús:
nejiw. ―Sitiülme naleaing micual icon
30 Wüx tandeac atquiaj xeyay
  Abraham, neol ngo merangan atnej
nipilan tayariw nej andeac. tarang. 40 Nganüy icona indiüman

213 SAN JUAN 8

membiyan xic masey teanasaj icon ―¿Neol ngwa, naleaing


naleaing leaw Teat Dios asaj xic. tapiüngasan, ique irang atnej nop
Mixejchiün Abraham ngome atquiaj naw Samaria? ¡Aton lamaxom ic
tarang. 41 Icona indüjpiün wüx atnej
  nimeech! ―ajüw nej.
tarangüw miteatiün ―aj nejiw. 49 Quiaj tasaj nejiw Teat Jesús:

Quiaj tasajüw nej: ―Xique ngo majlüy wüx ximbas


―Xicona ngo macual xicon nimeech. Sarang leaw andiüm
pálwüx; sajiüran nop xeteatiün, aag Xeteat, nganüy icona indeacan
ayaj Teat Dios ―ajüw nej. ngo majneaj wüx ximbas. 50 Xique  

42 Quiaj tasaj nejiw Teat Jesús:


  ngo nayamb nerangrangüy wüx
―Sitiül naleaing Teat Dios majaw xic nipilan. Ajlüy nop
miteatiün, apmendiüman xic, cos andiüm majaw narangüch casa. Nej
xique ximiün niüng ajlüy Teat apmajüiquich asoeteran. 51 Naleaing

Dios tiünas. Xique ngo níünan, nej sasaj icon, jane apmayar sandeac
tüüch xic niün. 43 ¿Neol ngondom
  mayac wüx omeaats ngome
mexoman imeajtsan wüx leawa apmandeow nómban ―aj nejiw.
sandeaca? Cos ngo mendiüman 52 Condom quiaj tasajüw nej

menguiayiün meyariün leawa ajcüwa nipilan:


teanasaj icon. 44 Icona lamiteatiün
  ―Nganüy mbich lanajawan alwüx
nimeech cos ajlüyay indiüman imbas nimeech. Cos teat Abraham
merangan leaw andiüm nej. Aaga at meáwan mondeac andeac Teat
nimeech quiaj nop nej nembiy Dios tandeowüw; nganüy ique
nipilan ajlüyay. Nómban ngo marang ipiüng: “Jane ayar sandeac leaw
leaw naleaing, átan ngo mapiüng xic sapiüng, nej nómban ngome
leaw naleaing. Meáwan andeac apmandeow”, iraw. 53 ¿Neol, jowa

awaiich, cos nej minatang newaiich, ique, alwüx itam ijlüy, ngo matnej
aton nej miteat monwaiich. xexejchiün teat Abrahama? Cos nej
45 Nganüy a xique sandeac leaw
  tandeow, aton meáwan mondeac
naleaing, áag ngo meyariün. 46 ¿Jane
  andeac Teat Dios tandeowüw.
tiül icona alndom majüiquich sitiül ¿Jowa ique, jane ic? ―ajüw nej.
xique sajiür nisoete? Sitiül xique 54 Quiaj tasaj nejiw Teat Jesús:

teanasaj icon leaw naleaing, ¿neol ―Sitiül ndot xiquiáyan quiaj


ngo meyariün sandeaca? 47 Jane
  teasalombojchay, aag ayaj ngo
altiül minipilan Teat Dios, Mipoch membeat nicuajind. Pero cos Xeteat
Teat Dios andiüm manguiay. Dios, áaga ipiüngan Midiosan, nej
Nganüy icona cos ngome ocueaj teamandeac najneaj wüx xique.
icon Teat Dios, áag ngo mendiüman 55 Icona ngo mejawan jane nej; xique

menguiayiün andeac nej ―aj nejiw. sajaw jane. Sitiül napiüng ngo najaw,
aag ayaj tenguial sawaiich atnej icona
Wüx nganaw majlüy teamerangan. Nganüy xique naleaing
Abraham, Cristo almajlüy sajaw jane nej, aton sarang leaw
48 Condom quiaj ajcüwa monajiüt apiüng. 56 Mixejchiün Abraham tapac

tiül nipilan judío tasajüw nej: omeaats wüx tajaw saliüc ―aj nejiw.
SAN JUAN 8​, ​9 214

57 Condom quiaj tasajüw nej Siloé quiaj apiüng wüx leaw üünd
ajcüwa monajiüt tiül judíos: mamb.
―Ique nganaw mejiür ic miow Quiaj aaga nesomb tamb mapej
gajpowüw (50) mineat, ¿nguineay oniiüg; camüm mandilil lajneaj,
ipiüng tejaw teat Abrahama? ― larraw oniiüg. 8 Condom quiaj

ajüw nej. meáwan monlüy niüng ajlüy aniüng


58 Quiaj tasaj nejiw Teat Jesús:
  nej, at meáwan leaw tajawüw nej
―Naleaing naleaing sasaj icon, nesomb tapiüngüw:
wüx nganaw majlüy Abraham, ―¿Neol, ngome aag ayaj ajlüyay
xique salnajlüy ―aj nejiw. chetem, metüneaye? ―awüw.
59 Quiaj taxainguiw piedra

9 Altiül tapiüngüw:

maloxiw nej; pero nej texotüy, taw ―Nejay ―awüw.


tiül nadam nangaj iüm, tamong Altiül tapiüngüw:
amb pinawan nejiw, quiaj tamb. ―Ngome áag, masey ajüic atnej
―awüw.
Teat Jesús tüüch ram Quiaj tasaj nejiw aaga naxey:
oniiüg nop somb ―Xiquiay ―aj nejiw.

9 Teat Jesús wüx tamong tiül 10 Condom tatüniw nej


tiiüd, tajaw nop naxey nesomb manguiayiw:


nde wijquiaw. 2 Quiaj minipilan nej
  ―¿Nguineay tejneaja, rat iniiüga?
Teat Jesús tatüniw nej manguiayiw: ―ajüw nej.
―Rabí ¿neol wijquiat nesomb 11 Quiaj tasaj nejiw:

aaga naxey quiaja? ¿Jane tajiür ―Aaga naxey nenüt Jesús tarang
nisoete, miteat neje ngwüy mimüm ndeor mayac wüx xiniiüg, condom
neje, ngwüy nejay ajiür nisoete? ― tasaj xic: “Quiür tiül Siloé, ipej
ajüw nej. iniiüg quiaj”, aj xic. Quiaj tambas.
3 Teat Jesús tasaj nejiw:
  Wüx tapejiüs xiniiüg, quiaj rat
―Ngome cos nej nerang nisoet, sajaw ―aj nejiw.
taton ngome miteat nej mimüm 12 Quiaj tatüniw nej manguiayiw:

nej. Tajlüy atquiaj cos Teat Dios ―¿Nguiane almajlüy aaga naxey
atquiaj apmajüiquich leaw alndom quiaja? ―awüw.
marang. 4 Wǘxan aliün tiüt nüt
  Quiaj tapiüng:
netam narang minajiüt aaga neech ―Ngo najaw ―aw.
xic niün, cos aliüc apojniüm, quiaj
nejinguind langondom marang Fariseos atüntüniw manguiayiw
najiüt. 5 Wǘxan saliün ningüy wüx

aaga lamong misomb quiaj
iüt, sajlüy atnej ran ―aj nejiw. 13 Condom quiaj taquiüjpüw
6 Ndójan mapiüng aag ayaj, quiaj
  mamb aaga naxey lamong misomb
tateonts tiüt onts ombeay nej, tarang andüy niüng ajlüyiw a fariseos.
ndeor. Condom tayac wüx oniiüg 14 Aaga nüt wüx Teat Jesús tarang

aaga nesomb quiaj. 7 Quiaj tasaj:


  ndeor müüch majneaj aaga somb,
―Quiür ijants iniiüg tiül oniiüg aag ayaj wüx nüt axoodaran.
yow nenüt Siloé ―aj. Aaga poch 15 Quiaj ajcüwa fariseos tandüyiw

215 SAN JUAN 9

wüx matüniw manguiayiw aaga 22 Atquiaj tapiüngüw miteat nej


naxey nguineay tajneaj oniiüg. cos timboloj mandüyiw ajcüwa
Quiaj tasaj nejiw: monajiüt, cos ajcüwa monajiüt
―Tayac wüx xiniiüg ndeor. lamandeacüw sitiül aljane mapiüng
Condom tapejiüs xiniiüg, nganüy naleaing Teat Jesús nej aaga Cristo
saxom najaw ―aj nejiw. lapiürang aliüc, nómban apmajwan
16 Altiül fariseos tapiüngüw:
  tiül a sinagoga. 23 Áag tapiüngüw

―Aaga naxey quiaj ngome ocueaj miteat nej: “Itüniün menguiayiün


Teat Dios, cos arang cuajantanej nejay cos nej latang”, awüw.
wüx nüt axoodaran ―awüw. 24 Condom monajiüt tandüyiw

Altiül tapiüngüw: wüx mapajüw masajüw aaga naxey


―Aaga naxey ngome nop nerang lamong misomb quiaj, tasajüw:
ngo majneaj, cos nop nerang ngo ―Nganüy mbich isaj xicon
majneaj ngondom marang meáwan naleaing, nde mewaiich; cos
najneaj leaw nej arang quiaj xicona sajawan Teat Dios netaag
―awüw. ic majneaj; aaga naxey quiaj nop
Atquiaj nejiw ngo mandeacüw nejiür nisoet, ngondom mataag ic
nóiquian. 17 Condom tandüyiw wüx
  majneaj ―ajüw nej.
matüniw manguiayiw aaga naxey 25 Quiaj tasaj nejiw:

lamong misomb quiaj, tasajüw: ―Xique ngo najaw sitiül nej nop
―Jowa ique ¿cuane ipiüng, jane nejiür nisoet. Leaw xique sajaw
nej aaga naxey ipiüng netaag tajlüyiüs nesombas, nganüy larraw
majneaj iniiüga? ―ajüw. xiniiüg ―aj nejiw.
Quiaj tasaj nejiw: 26 Tandüyiw wüx matüniw

―Xique sapiüng nej nop nendeac manguiayiw:


andeac Teat Dios ―aj nejiw. ―¿Nguineay tarang wüx imbasa?
18 Naleaing ajcüwa monajiüt tiül
  ¿Nguineay tüüch ram iniiüga? ―
judíos ngo mandiümüw mayariw ajüw nej.
andeac aaga naxey quiaj; apiüngüw 27 Quiaj tasaj nejiw:

ngome naleaing tesomb, nganüy ―Lanasaj icon, pero naleaing


lajneaj. Quiaj tapajüw miteat nej, icona ngo mendiüman menguiayiün.
19 tatüniw manguiayiw:
  ¿Neol nganüy tendiüman napiüng
―¿Aag agüy micualana, ipiüngan alinomba? ¿Ngwüy, icona aton
nesomb wijquiata? Jow nganüy, indiüman mendüjpiüna? ―aj nejiw.
¿nguineay rat oniiüga? ―ajüw. 28 Quiaj tajcüyiw, taliquiaw nej,

20 Quiaj miteat nej tapiüngüw:


  tasajüw:
―Naleaing nej xecualan nde ―Ique minipilan aaga naxey quiaj,
wijquiaw nesomb. 21 Pero ngo
  nganüy xicona mbich minipilan
najawan nguineay tajneaj, jane xicon teat Moisés. 29 Xicona sajawan

neech nej ram oniiüg. Itüniün Teat Dios tandeac aweaag teat
menguiayiün nejay; nej latang, Moisés; nganüy aaga naxey quiaj
alndom masaj icon nguineay tajlüy ngo najawan nguia naw ―ajüw nej.
―awüw. 30 Quiaj tasaj nejiw aaga naxey:

SAN JUAN 9​, ​10 216

―¿Nguineay aag ayaja? 40 Condomaltiül fariseos


Icona ngo mejawan nguia naw, leaw aliw niüng ajlüy nej, wüx
nganüy a xique sajaw lamüüch tanguiayiw aag ayaj, quiaj tasajüw
ram xiniiüg, aag ayaj xeyay nej:
najneajay. 31 Ajawaats Teat Dios
  ―¿Ngwüy ipiüng xicona
ngo manguiay andeac nop nejiür nesombasan atona? ―ajüw nej.
nisoet; nej ambeol leaw monyamb 41 Quiaj tasaj nejiw Teat Jesús:

nej, monrang leaw nej andiüm. ―Sitiül ndot icona nersomban,


32 Ngome áag ajlüy aljane müüch
  ngome apmejiüran nisoet. Pero cos
ram oniiüg nop nesomb nde ipiüngan ijawan meáwan, atquiaj
wijquiaw. 33 Sitiül aaga naxey quiaj
  apmecülíünan tiül isoetiün ―aj
ngome Teat Dios neech nej miün, nejiw.
ngondom marang nicuajind ―aj
nejiw. Andeac wüx micorrül sap

10
34 Quiaj tasajüw nej:
  Aton Teat Jesús tapiüng:
―Cuane ique, cos ique wüx ―Naleaing naleaing
wijquiatear lamejiür xeyay nisoet. sasaj icon, jane ngo majmel amb
Jow nganüy indiüm mequiaach teombeay micorrül sap, pero
xicon ―ajüw nej. apmajmel amb wüx otüeng corrül,
Quiaj tawüniw nej tiül a sinagoga. aag ayaj nop need, nop nerang
ngo majneaj. 2 Nganüy nop nejiür

Ajlüyiw atnej somb sap ajmel amb teombeay corrül.


35 Teat Jesús tanguiay lajwan tiül 3 Aaga najlüy wüx micorrül sap

sinagoga aaga naxey quiaj. Condom apmaleaaig ombeay corrül majmel


wüx taxom, quiaj tasaj: nejiür sap mawün misap nej.
―¿Jowa ique, iyar andeac Micual Ajcüwa sap anguiayiw nej andeac,
Teat Diosa? ―aj. aton apaj minüt misap nej mawün
36 Quiaj tasaj nej aaga naxey:
  tiül corrül. 4 Wüx lamawün misap

―Teat, isaj xic jane, para alndom nej, condom apmamong ombas,
nayar andeac nej ―aj nej. misap nej apmandüjpiw nej, cos
37 Quiaj tasaj nej Teat Jesús:
  anguiayiw nej andeac. 5 Nejiw  

―Lamejaw, cos nganüy nejay ngome apmandüjpiw nop pálwüx,


tenguial indeac anaag ―aj. apmecuiürrüw cos ngo manguiayiw
38 Condom quiaj aaga naxey
  andeac pálwüx nipilan ―aw.
taquieel micos nej tiüt teombas Teat 6 Aaga poch quiaj tasaj nejiw Teat

Jesús, tasaj: Jesús, pero nejiw ngo majawüw


―Sayar indeac Teat ―aj. cuane wüx apiüng.
39 Quiaj Teat Jesús tapiüng:

―Xique tiünas wüx aaga iüt cam Teat Jesús aaga najneaj nejiür sap
najaw wüx asoeteran. Jane nesomb 7 Condom
Teat Jesús tandüy wüx
apndom maxom majaw; pero jane masaj nejiw, tapiüng:
apíüngan ajaw apmajlüy atnej ―Naleaing naleaing sasaj icon:
nesomb ―aw. Xique aaga ombeay micorrül sap.
217 SAN JUAN 10

8 Meáwan leawa ombas miünüw, alndom nandeow, aton alndom


moneed nejiw, monrang ngo napac alinomb xiquiáyan quiaj,
majneaj. Naleaing ajcüwa sap nicuajind ngondom mapal xic. Cos
ngo manguiayiw andeacüw, ngo aag ayaj asaj xic Xeteat Dios narang
mandüjpiw nejiw. 9 Xique atnej
  ―aw.
ombeay corrül; jane apmajmel amb 19 Camüm manguiayiw aag

niüng sajlüy apmaw wüx asoet nej. ayaj ajcüwa monajiüt tiül nipilan
Nej apmajmel tiül micorrül nej, judío, quiaj tapots andeacndeacüw
aton apmaw maxom nateaic soex. wüx alinomb. 20 Xeyay tiül nejiw

10 ’Nop need aliüc ǘpan maneed,


  tapiüngüw:
mambiy, mandrooch ombas. ―Alwüx ombas nej nimeech,
Nganüy xique xiün nawün icon lamichach. ¿Neol tapots
wüx isoetiün para mapac imeajtsan menguiayiün andeaca? ―awüw.
meáwan nüt. 11 Xique sarang atnej

21 Nganüy altiül tapiüngüw:

nop najneaj nejiür sap, cos nop ―Aaga poch quiaj ngondom
najneaj nejiür sap apmandeow mandeac nop naxey alwüx ombas
mawün misap nej wüx naél. nej nimeech. ¿Mbich alndom nop
12 Nganüy nop nangüyaran ngo
  nimeech müüch ram oniiüg nop
maneay nej a sap, wüx apmajaw somba? ―awüw.
aliüc sampüy acueátan a sap
apmecuiür, cos ngo maneay a sap. Monajiüt tiül judíos ngo
Condom aaga sampüy apmatsamb mandiümüw Teat Jesús
a sap, apmüüch sajrriüm. 13 Aaga

22 Wüx nüt aquind tearangüw
naxey quiaj acuiür cos nangüyaran, nangos nüt tiül nadam nangaj
ngo mapiüng wüx leaw alndom iüm tiül Jerusalén. Aaga nangos
marang nejiw a sap. nüt quiaj arangüw cos leaaw
14 ’Xique aaga najneaj nejiür sap.
  omeajtsüw wüx tatajcüch majneaj
Sajaw jane nejiw xesap, ata nejiw alinomb aaga nadam nangaj iüm
ajawüw jane xic. 15 Atquiaj Teat
  quiaj. 23 Tiül aaga nüt quiaj Teat

Dios ajaw jane xic, aton xique sajaw Jesús alquiaj tiül nadam nangaj
jane nej. Xique sanandeow para iüm; aleamb quiaj tiül noic nden
nawün wüx xesap. 16 Átan salnajiür
  apiürang wüx Portal de Salomón.
alinoic ajlüy sap tiül alinoic corrül, 24 Quiaj ajcüwa monajiüt tiül

netam naquiüjpüw miün aton. nipilan judío tayeyiw nej tiüt,


Nejiw apmanguiayiw sandeac; tasajüw nej:
condom apcanchiümoj majlüyiw ―¿Ngow sanajawan naleaing
noic ajlüy, nop nejiür nejiw. jane ique? Sitiül ique aaga Cristo
17 ’Xeteat Dios xeyay andiüm
  lapiürang aliüc, isaj xicon aleáingan
xic, cos saneyacüy teowix ―ajüw nej.
nipilan mambiyaw xic. Condom 25 Quiaj tasaj nejiw Teat Jesús:

sanapac alinomb xiquiáyan quiaj. ―Landoj lanasaj icon, pero icona


18 Nejinguind ngondom mambiy
  ngo meyariün sandeac. Meáwan
xic sitiül ngo nandiüm, cos xique leaw asaj xic Xeteat Dios, aag ayaj
SAN JUAN 10​, ​11 218

teanarang. Meáwan leaw sarang mepiüngan lanatsoj minüt Teat


quiaj, ajüiquich aleáingan jane xic. Dios aag tapiüngas xique Micual
26 Naleaing icona ngo meyariün
  Teat Dios xic, sitiül nejay Teat Dios
sandeac cos ngo mejlüyiün tiül tawün xic müüch xic niün narang
xesap, atnej lanasaj icon. 27 Xesap
  minajiüt neje? 37 Sitiül ngome

anguiayiw sandeac, andüjpiw xic; teanarang cuajantanej najneaj


xique sajaw jane nejiw. 28 Xique
  leaw Xeteat üüch xic narang, nde
süjchiw mapacüw meáwan meyariün sandeac. 38 Pares ngo

nüt, ngome apndrom ombasüw; nacueat narang, masey icona ngo


nejinguind ngondom mawün nejiw meyariün sandeac, pero sandiüm
tiül xiwix. 29 Xeteat Dios neech
  meyariün leawa teanarang. Quiaj
xic, nej natang wüx meáwan alndom mejawan naleaing Xeteat
leaw almajlüy; pares nejinguind Dios ambeol xic, cos ajlüy tiül xique,
ngondom mawün nejiw teowix nej. ata xique sajlüy tiül nej ―aj nejiw
30 Xique saquiiüb Xeteat Dios, nop
  Teat Jesús.
nej sajlüyiün ―aj nejiw Teat Jesús. 39 Quiaj tandiümüw alinomb

31 Condom quiaj ajcüwa monajiüt


  masapüw nej; pero Teat Jesús
tandüyiw wüx maxainguiw piedras tsajmbiüt teowixaw nejiw.
maloxiw nej. 32 Quiaj tasaj nejiw

40 Condom Teat Jesús tandüy

Teat Jesús: nonüt necamb lam Jordán niüng


―Xeteat Dios lamambeol xic Juan ninguinüt tüüch yow nipilan.
narang xeyay cuajantanej najneaj Tacül quiaj. 41 Tambüw majawüw

mejawan. Jow nganüy ¿ngün tiül nej quiaj xeyay nipilan, tapiüngüw:
aaga najneaj sarang quiaj indiüman ―Naleaing, masey teat Juan ngo
meloxiün xic wüxe? ―aj nejiw. marang nicuajind ateócan majaraw,
33 Quiaj tasajüw nej:
  pero nganüy ajüic meáwan leaw
―Ngome sanaloxiün ic cos alngün tapiüng wüx aaga naxey cam
najneaj irang, sanaloxiün cos ertsoj naleaing ―awüw.
minüt Teat Dios. Ique nipilánan ic, 42 Quiájan xeyay nipilan tayariw

nganüy temepiüng Dios ic ―ajüw andeac Teat Jesús.


nej.
34 Condom quiaj tasaj nejiw Teat Lázaro tandeow

11

Jesús: Tajlüy nop naxey niün


―¿Neol ngo meteowan tiül andeow, nenüt Lázaro,
Mipoch Teat Dios? niüng apiüng: michiig Marta maquiiüb María,
“Icona ijlüyiün at icon dios”, aw. nawüw tiül cambaj Betania. 2 Aaga

35 Ajawaats meáwan leaw apiüng


  María micoj Lázaro quiaj, nej
tiül Mipoch Teat Dios ngondom apmateng najmboc angan aceite
mapiürang ngo maleaing andeac. wüx oleaj Teat Jesús alinoic nüt,
Naleaing Teat Dios apiüng atnej condom apmajond naag miondeats
dios nejiw leaw arangüw minajiüt omal nej. 3 Nganüy ajcüwa micoj

nej masajüw nipilan leaw nej Lázaro quiaj, wüx tajawüw


asaj nejiw. 36 ¿Nguineay alndom
  michijquiaw nejiw laxeyay iün
219 SAN JUAN 11

andeow, quiaj tüjchiw mamb ―Teat, sitiül lameay, aag ayaj


masoic Teat Jesús: ajüic teaámb ajneaj ―awüw.
―Teat, aaga teat naxey xowüy 13 Teat Jesús tandeac atquiaj

ijneaj anaag laxeyay iün andeow cos ajaw Lázaro landeow; pero
―ajow. minipilan nej apiüngüw naleaing
4 Wüx tanguiay aag ayaj Teat
  almameay. 14 Condom quiaj Teat

Jesús, quiaj tapiüng: Jesús tasaj nejiw aleáingan:


―Aaga monandeow quiaj ngome ―Lázaro landeow. 15 Najneaj ngo

apmambiy nej nómban. Taxom nej najlüy quiaj wüx tandeow, cos
cos atquiaj alndom majüiquicharan nganüy icona apmejawan leawa
mimonajneaj Teat Dios; aton sanarang, quiaj alndom meyariün
cos atquiaj alndom majüiquich sandeac. Nganüy tabaats majawaats
najneajay arang Micual Teat Dios ―aj nejiw.
―aw. 16 Condom quiaj teat Tomás,

5 Masey Teat Jesús xeyay ajneaj


  aaga nasoic Cuüch, tasaj alacas
aweaag müm Marta, aton müm minipilan Teat Jesús:
María michiig nej, at teat Lázaro; ―Tabaats icoots aton
6 pero wüx tanguiay iün andeow a
  mandeowaats maquiüjpaats Teat
Lázaro, ngo mamb majaw, tacǘlan Jesús ―aj nejiw.
mamong ic nüt. 7 Condom wüx

lamong ic nüt, quiaj tasaj minipilan Teat Jesús üüch mapacaran


nej: meáwan nüt
―Tabaats alinomb andüyiiüts tiül 17 Wüx tapeay quiaj Teat Jesús,
Judea ―aj nejiw. Lázaro lamiüraad lamatüch
8 Quiaj tasajüw nej minipilan nej:
  peic nüt. 18 Aaga cambaj Betania

―Rabí, ngome lamajiür xeyay nüt ngome miünquiaj, ajlüy ijquiaw


wüx ajcüwa nipilan moncül quiaj kilómetro alwüx pinawan naw
tandiümüw maloxiw ic, nganüy Jerusalén. 19 Xeyay nipilan monaw

¿indiüm meamb quiaj alinomba? ― Jerusalén lapeayiw quiaj majawüw


ajüw nej. müm Marta maquiiüb müm
9 Quiaj tasaj nejiw Teat Jesús:
  María, para mawüywüyiw nejiw
―Ajawaats arraj nüt ajiür gajpic majneaj omeajtsüw, cos tandeow
(12) ores. Sitiül nop apmajüy tiül michijquiaw nejiw. 20 Müm Marta

arraj nüt ngome apmajtoch, cos wüx tanguiay aliüc Teat Jesús,
aaga ran quiaj ambeol nej maxom quiaj tamb mangoch; nganüy müm
majaw. 10 Pero sitiül nop ajüy
  María tacǘlan tinden. 21 Quiaj müm  

ongwiiüts, alndom majtoch, cos nej Marta tasaj Teat Jesús:


ngo majiür ran ―aj nejiw. ―Teat, sitiül ique mejlüy ningüy
11 Condom tasaj nejiw:
  sapiüng xechiig ngo mandeow.
―Miamigojaats Lázaro lameay, 22 At nganüy aton sajaw Teat

nganüy sanamb napacüüch ―aj Dios apmarang cuajantanej leaw


nejiw. apmetün ocueaj ―aj nej.
12 Quiaj tasajüw nej minipilan nej:

23 Quiaj tasaj nej Teat Jesús:

SAN JUAN 11 220

―Michiig apmapac alinomb müm 33 Wüx Teat Jesús tajaw ajiünts


―aj nej. müm María, at ajcüwa mondüüb
24 Quiaj müm Marta tasaj nej:
  nej mamb aton, quiaj tajngot amix
―Naleaing teat, sajaw apmapac omeaats. 34 Tatün manguiay nejiw:

alinoic nüt wüx Teat Dios ―¿Nguiane temiütana? ―aj nejiw.


apmapacüüch meáwan mondeow Quiaj tasajüw:
―aj nej. ―Teat, tabaats mejaw ―ajüw.
25 Condom quiaj tasaj nej Teat

35 Teat Jesús tajiünts. 36 Quiaj
   

Jesús: tapiüngüw ajcüwa nipilan quiaj:


―Xique nepacüüch mondeow, ―Ijawan, xeyay andiüm a Lázaro
xique neech mapacaran. Jane ayar ―awüw.
sandeac masey mandeow apmapac 37 Altiül tapiüngüw:

alinomb. 26 Meáwan leaw almapac


  ―Neol ngwüy, tüüch ram oniiüg
nganüy, sitiül ayar sandeac ngome a somb, jow nganüy, ¿neol ngo
apmandeow nómban. ¿Cuane ipiüng mambeol a Lázaro mapac, ngo
müm, naleaingue aag ayaja? ―aj nej. mandeowa? ―awüw.
27 Quiaj tasaj nej müm Marta:

―Sajaw naleaing ipiüng Teat, ique Tapac imiün tiül mondeow a Lázaro
aaga Cristo leaw lapiürang aliüc, 38 Teat Jesús tamix omeaats
Micual Teat Dios ―aj nej. alinomb, quiaj tamb matüch aaga
oxiüt. Aaga oxiüt quiaj noic warraj
Tajiünts Teat Jesús tiüc narangüch, nepal wüx noic
28 Ndoj mapiüng aag ayaj müm nadam piedra. 39 Quiaj tasaj nejiw

Marta, quiaj tamb mapaj müm Teat Jesús:


María, tandex teolaag: ―Iwüniün a piedra apal oxiüt
―Lapeay a Maestro, atün ic quiaj ―aj nejiw.
meamb mejaw ―aj nej. Quiaj tasaj nej müm Marta, micoj
29 Müm María camüm manguiay
  aaga nandeow quiaj:
ayaj, quiaj tamb najen majaw Teat ―Teat, nganüy lango majneaj,
Jesús. 30 Teat Jesús nganaw majmel
  lajmboc, cos lamajiür peic nüt tatow
tiül cambaj, alíünan niüng tangoch andeow ―aj nej.
nej müm Marta. 31 Ajcüwa nipilan

40 Teat Jesús tasaj nej:

leaw aliw tiül nden maquiüjpüw ―¿Neol, ngome tasajas ic


müm María mawüywüyiw nej sitiül apmeyar sandeac apmejaw
müjchiw mapac omeaats, wüx noic najneajay leaw Teat Dios
tajawüw amb acuiür tandüjpiw apmaranga? ―aj nej.
mamb cos apiüngüw nej laámb 41 Condom quiaj tawüniw a piedra.

apmajiünts niüng ajlüy oxiüt. Quiaj Teat Jesús taxaing omal


32 Müm María camüm mapeay
  majaw cawüx, tasaj Teat Dios:
niüng ajlüy Teat Jesús, quiaj ―Teat, süüch ic gracias Teat, cos
taquieel tiüt micos nej, tapiüng: sajaw inguiay sandeac. 42 Xique

―Teat, sitiül ndot mejlüy ningüy sajaw meáwan nüt teamenguiay


ngo mandeow xechiig ―aw. sandeac. Nganüy sasaj ic aag ayaj
221 SAN JUAN 11

manguiayiw ajcüwa nipilan cam, mepiüngan más najneaj mandeow


majawüw naleaing ique teaach xic nop naxey ingow ndroj ombas
niün ―aj. cambaj Israel ―aj nejiw.
43 Ndoj mapiüng aag ayaj, quiaj

51 Aaga Caifás tandeac aag ayaj

tendeac napac: ngome wüx omeaats. Nej minatang


―¡Lázaro, mac, iriow ninguiaj! miteaats tiül aaga neat quiaj, pares
―aj. Teat Dios tüüch nej mapiüng
44 Quiaj aaga nandeow quiaj taw,
  nguineay Teat Jesús apmandeow
tan ajlüy awincharan ombas, naw mawün wüx cambaj Israel.
wüx omal andüy wüx oleaj. Quiaj 52 Y ngome áagan nipilan judío, at

tasaj nejiw Teat Jesús: apmawün wüx asoetiw meáwan


―Ipüjliün ombas nej para majneaj micual Teat Dios leaw ajlüyiw
majüy ―aj nejiw. wüx aaga iüt cam. Atquiaj alndom
majlüyiw nóiquian. 53 Ajan wüx

Tayambüw nguineay masapüw Teat aaga nüt quiaj ajcüwa monajiüt tiül
Jesús judíos tapots mayambüw nguineay
(Mt. 26:1‑5; Mr. 14:1‑2; Lc. 22:1‑2) mambiyaw Teat Jesús.
45 Ndoj aag ayaj, xeyayiw 54 Nde quiaj Teat Jesús lango

nipilan judío leaw tambüw mejüiquichay niüng ajlüy ajcüwa


maniüngüw müm María tayariw monajiüt tiül nipilan judío; taw
andeac Teat Jesús, cos ajawayej tiül Judea, tamb andüy tiül cambaj
nguineay tarang. 46 Pero altiül
  Efraín, noic cambaj niüng ajlüy
aleáingan tambüw majawüw wajchiüc. Quiaj tacül aquiiüb
ajcüwa fariseos. Tapots masajüw minipilan nej.
meáwan nguineay lamarang Teat 55 Laliüc matüch nangos nüt

Jesús. 47 Condom quiaj ajcüwa


  pascua, aaga nadam nangos nüt
fariseos, at montangtang miteaats, ocueajiw nipilan judío. Xeyay
tapajüw monajiüt tiül nipilan judío nipilan monaw tiültiül nine cambaj
canchiütoj mandeacüw, tapiüngüw: laambüw Jerusalén marangüw
―¿Cuane apmarangaatsa? Cos leaw mbójan marangüw wüx
aaga naxey quiaj xeyay cuajantanej ajantsaranüw majlüyiw nerixixay
teamarang. 48 Sitiül müjchiiüts
  teombas Teat Dios. Cos andiümüw
majlǘyan marang leaw andiüm, marangüw aag ayaj wǘxan nganaw
meáwan nipilan apmayariw andeac matüch nangos nüt. 56 Nipilan

nej; ndoj ajcüwa monajiüt monaw tayambyambüw Teat Jesús. Wǘxan


Roma apmandrojchiw ombas aaga aliw tiül nadam nangaj iüm
nadam nangaj iüm ocueajiiüts; tetünayej menguiayayej:
apmanojtiw miiütaats aton ―awüw. ―¿Cuane ipiüngana? ¿Quia
49 Nop nejiw nenüt Caifás,
  aliüc ajaw nangos nüt, ngwüy ngo
minatang miteaats nej tiül aaga miüna? ―awüw.
neat quiaj, tasaj nejiw: 57 Cos ajcüwa montangtang

―Icona ngo mejawan nicuajind. miteaats, átan ajcüwa fariseos


50 Neol ngo leaam imeajtsan
  lamayacüw mipochiw nejiw sitiül
SAN JUAN 11​, ​12 222

aljane majaw nguiane almajlüy sanajlüy ningüy tiül icona meáwan


Teat Jesús, ich mapiüng nguineay nüt ―aj nej.
alndom masapüw.
Tayambüw a Lázaro aton
Nop najtaj tajend najmboc angan 9 Xeyay
nipilan judío wüx
aceite wüx oleaj Teat Jesús tanguiayiw al Betania Teat Jesús,
(Mt. 26:6‑13; Mr. 14:3‑9) quiaj tambüw majawüw. Naleaing

12 Alíünan anaíw nüt nganaw


matüch pascua, quiaj
Teat Jesús tamb Betania aniüng
ngome néjan tambüw majawüw;
aton tambüw cos andiümüw
majawüw a Lázaro, aaga naxey
teat Lázaro, áag tapacüüch tiül leaw Teat Jesús tapacüüch tiül
mondeow. 2 Quiaj tarangüw noic
  mondeow. 10 Condom quiaj ajcüwa

nüeteran metiw maquiüjpüw Teat montangtang miteaats tapiüngüw


Jesús. Müm Marta tenguial ayac netam mandeow a Lázaro aton;
nüeteran, nganüy teat Lázaro 11 cos wüx tajawüw Lázaro almapac,

alchetem nóiquian maquiiüb Teat xeyay nipilan tiül cambaj Israel


Jesús. 3 Condom quiaj müm María
  lamacueatiw nejiw, lamayariw
tayar pinawan litro najmboc andeac Teat Jesús.
angan aceite nenüt nardo, aag
ayaj nembeat xeyay. Tateng wüx Teat Jesús ajmel tiül Jerusalén
oleaj Teat Jesús, condom tajend (Mt. 21:1‑11; Mr. 11:1‑11; Lc. 19:28‑40)
naag miondeats omal nej. Ndoj 12 Xeyay nipilan aliw Jerusalén
xowüy tajmboc angan meáwan majawüw nangos nüt pascua.
tiül aaga iüm quiaj. 4 Quiaj micual
  Ráwan tiüt tanguiayiw aliüc Teat
Simón Iscariote, aaga Judas, nop Jesús. 13 Condom quiaj tacojchiw

minipilan Teat Jesús leaw apmayac op nit, andeaandeajndiw tiüt


nej teowixaw monajiüt, tapiüng: tambüw mangochiw nej. Teapajüw
5 ―Aaga najmboc angan aceite
  teamapiüngüw:
quiaj xeyay nembeat. ¿Neol ngo ―¡Najneajay arang Teat Dios!
majnapa, majineran ombeat ¡Najneajay leaw Teat Dios üüch
müjndiw nipilan ngo majiüre? ―aw. miün marang Minatang Nenajiüt
6 Aaga Judas quiaj andeácan,
  tiül icoots! ―awüw.
ngome naleaing andiüm 14 Teat Jesús taxom nop quicheech

mambeolaran nipilan ngo majiür, bur; tajtep wüx opech atnej


pero cos need nej. Alteowix nej lamapiüng tiül Mipoch Teat Dios,
iquial tomiün, nguiajnguiaj awün cos apiüng:
maxot tomiün leaw ayacüw tiül. 15 Nde mermbolan cambaj Israel;
7 Condom quiaj Teat Jesús tasaj nej:
  ijawan, aliüc Minatang Nenajiüt
―Icueat, ich majlüy. Aag icueajiün,
ayaj lamarang wǘxan nganaw alchetem wüx opech nop
namiüraad. 8 Nipilan leaw ngo
  quicheech bur.
majiür, meáwan nüt aliw ningüy 16 Wǘxan tenguial ajlüy aag ayaj

mequiüjpan; nganüy xique ngome minipilan nej ngo majawüw neol.


223 SAN JUAN 12

Ndoj, wüx Teat Jesús landilil andüy andiüm leaw alndom maxom wüx
tiül cielo, quiaj leaad omeajtsüw iüt cam, ngome apmaxom leaw
naleaing meáwan leaw tajlüy quiaj; andiüm. Pero jane apmayamb
aag ayaj landoj lamarangüch wüx Teat Dios, ngo mayac omeaats
nawiig nde tanomb. wüx leaw alndom maxom wüx iüt
17 Ajcüwa nipilan leaw
  cam, nej teamacül mapac meáwan
tajlüyiw niüng ajlüy Teat Jesús nüt maquiiüb Teat Dios. 26 Sitiül

wüx tapacüüch teat Lázaro, aljane andiüm marang xenajiüt, ich


lamandeacüw manguiayaran mandüüb xic. Niüng xique sanajlüy,
leaw tajawüw arang Teat Jesús. nej apmajlüy aton. Jane arang
18 Pares meáwan nipilan tambüw
  xenajiüt, Xeteat Dios apmapiüng nej
mangochiw nej cos lamanguiayiw najneaj arang.
nguineay arang. 19 Condom ajcüwa

fariseos tandeacüw nejeyéjan quiaj, Teat Jesús tapiüng apmambiyaw nej


tapiüngüw: 27 ’Nganüy xeyay ngo majneaj
―Nganüy lamajawaats ngondom ximeaats. ¿Cuane sanapiüng? ¿Quia
marangaats nicuajind cos meáwan napiüng: “Teat, iwün xic wüx, nde
nipilan almandüjpiw nej ―awüw. namongoch aaga xeyay ngo majneaj
leaw aliüc”, nawa? Ngwüy, cos
Acas nipilan griego andiümüw xiün namongoch aag ayaj. 28 Teat,

majawüw Jesús ijüiquich mimonajneaj majaraw


20 Tiül ajcüwa monjaw nangos ―aw.
nüt quiaj, ajlüyiw tiül acas nipilan Condom tanguiayaran noic
griego. 21 Tambüw majawüw teat
  nanderac imiün tiül cielo, tapiüng:
Felipe, aaga naw cambaj Betsaida ―Lanajüiquich, pero nganüy
tiül Galilea. Tasajüw: sanajüiquich alinomb ―aw.
―Teat, xicona xiünan cos 29 Meáwan nipilan leaw aliw

sandiüman najawan aaga Jesús quiaj teamanguiayiw, tapiüngüw


―ajüw. monteoc teaterriür; altiül
22 Quiaj tamb teat Felipe masaj
  tapiüngüw:
teat Andrés, ndoj tambüw nóiquian ―Ngwüy, nop ángel ocueaj Teat
masajüw Teat Jesús. 23 Condom
  Dios tendeac ―awüw.
quiaj Teat Jesús tasaj nejiw: 30 Condom quiaj tasaj nejiw Teat

―Lamatüch a nüt wüx Teat Jesús:


Naxey netam mandilil andüy tiül ―Teat Dios tandeac aag ayaj
cielo, niüng apmajlüy najneajay. ngome cos netam nanguiay xique;
24 Naleaing naleaing sasaj icon,
  tandeac para menguiayiün icona.
sitiül noic osaab trigo ngo majmiüc 31 Lamatüch a nüt majaraw wüx

tiül iüt ndrom ombas, ngome asoetiw monlüy wüx iüt cam;
apmajntsop, apmajlǘyan noic nganüy minatang nimeech leaw
nej. Nganüy sitiül apmapiürüch, ajlüy teowix nej aaga iüt cam
apndrom ombas, mbich apmajntsop, apmajwan teowix nej. 32 Wüx xique

ndoj apmayac altegüy. 25 Jane xeyay


  saxaijnguian nayacüch cawüx, ndoj
SAN JUAN 12 224

sanüjchiw miünüw niüng sajlüy 39 Pares ngo mayariw, cos aaga


meáwan nipilan ―aj nejiw. Isaías aton lamapiüng:
33 Aag ayaj tandeac manguiayaran
  40 Teat Dios tüüch majlüyiw at
nguineay apmandeow. 34 Quiaj   nejiw somb.
tasajüw nej nipilan: Aton tüüch madam omeajtsüw.
―Teat, xicona lananguiayiün Atquiaj ngondom majawüw.
nguineay apiüng tiül Mipoch Teat Ngondom leaam omeajtsüw
Dios, cos apiüng aaga Cristo leaw wüx xic, miünüw niüng sajlüy
netam miün apmapac meáwan nüt. nawüniw wüx asoetiw nejiw,
Jow nganüy, ¿neol tepiüng Teat aw.
Naxey netam xaijnguiam mayacüch 41 Atquiaj tanomb tandeac Isaías

cawüxe? ¿Jane aaga Teat Naxey wüx Teat Dios tüüch nej majaw
ipiüng quiaja? ―ajüw nej. nguineay ajneaj ajlüy Teat Jesús, at
35 Condom quiaj Teat Jesús
  leawa nej apmarang.
tapiüng: 42 Masey atquiaj tajlüy, naleaing

―Nganüy acásan nüt sajlüy ningüy altiül monajiüt tiül nipilan judío
naquiiüb icon. Netam mendüjpiün tayariw andeac Teat Jesús. Pero
xic wǘxan nganüy, cos xique sajlüy imboloj mandüyiw ajcüwa fariseos,
atnej ran. Sanambeol icon ngana ngo majüiquichaw nómban, cos
mejlüyiün tiül aaga ngo majneaj ajawüw alndom majwanüw tiül
atnej pojniün; cos jane ajüy tiül sinagoga. 43 Xeyay andiümüw

pojniün ngo majaw cuane teamarang, malomb nejiw nipilan ingow


ngo majaw nguiane apmandüy. ayambüw Teat Dios.
36 Wǘxan alningüy aaga ran quiaj,

netam meyariün andeac nej para Mipoch Teat Jesús


mejlüyiün tiül micual aaga ran ―aw. apmajüiquich asoet nipilan
Ndoj mapiüng aag ayaj Teat Jesús, 44 Ndoj Teat Jesús tasaj nipilan,
texotüy taw quiaj. tandeac napac:
―Jane ayar sandeac ngome
Napateay nipilan tayariw sandeácan xique ayar, aton ayar
andeac Teat Jesús andeac Xeteat Dios, aaga neech xic
37 Masey Teat Jesús lamarang niün. 45 Jane ajaw xique, ajaw jane

xeyay cuajantanej majawüw, aliün neech xic niün aton. 46 Xique, aag

majlüy xeyay nipilan leaw ngo atnej ran quiaj, laxiün wüx iüt;
mayariw andeac nej; 38 cos netam
  jane apmayar sandeac langome
majlüy atnej nomb tarang tiül apmacül tiül pojniün. 47 Sitiül aljane

minawiig nej Isaías, aaga nendeac apmanguiay sandeac, ndoj ngo


andeac Teat Dios, cos apiüng: mayac wüx omeaats marang atnej,
Teat, ¿jane lamayar leaw teaach xique ngome sanayac asoet nej, cos
xic nandeaca? ngo niün nayac asoet nipilan; tiünas
¿Jane lamayac wüx omeaats nawüniw wüx asoetiw. 48 Jane ngo  

meáwan leaw iwix tarang mind majaw xic, ngo mayar xepoch,
majawüwa? aw. lajlüy neyac nej asoet alinoic nüt,
225 SAN JUAN 12​, ​13

cos aaga poch leawa lanandeac 7 Quiaj tasaj nej Teat Jesús:
apmayac nej asoet. 49 Xique ngo
  ―Nganüy ngo mejaw neol
nandeac leaw sandíüman xique. tarangas, pero alinoic nüt apmejaw
Xeteat Dios neech xic niün lamasaj ―aj nej.
xic cuane netam nandeac, cuane 8 Quiaj tasaj nej teat Pedro:

netam naquiaach. 50 Sajaw leaw


  ―Ngwüy teat, ngome apmejants
Xeteat asaj xic napiüng, aag ayaj xileaj ―aj nej.
üüch mapacaran meáwan nüt. Teat Jesús tasaj nej:
Xique áagan sandeac, leaw asaj xic ―Sitiül ngo meaach xic narang
Xeteat Dios ―aj nejiw Teat Jesús. aag ayaj, ngome apmejlüy tiül
xenipilan ―aj nej.
Teat Jesús ajants oleaj minipilan nej 9 Quiaj tasaj nej teat Simón Pedro:

13

Raw tiüt nangos nüt ―Sitiül atquiaj ajlüy Teat, ngome


pascua, quiaj Teat Jesús áagan xileaj ijants, at xiwix, ximal
ajaw laliüc matüch a nüt maw aton ―aj nej.
ningüy wüx aaga iüt cam, mamb 10 Teat Jesús tasaj nej:

niüng ajlüy Teat Dios. Nej tanaámb ―Jan les ndot axeeb lango metam
xeyay andiüm minipilan nej leaw maxeeb alinomb cos nerixix ombas,
aliw ningüy wüx iüt, pero nganüy áagan oleaj nej netam majants.
apmajüiquich nguineay andiüm Icona ijlüyiün nerixixan, pero
nejiw mas xeyay. naleaing ngome meáwan ―aj nej.
2 Aaga ongwiiüts quiaj wüx

11 Cos Teat Jesús lamajaw jane

teaüetiw, alquiaj Judas Iscariote apmayac nej teowixaw monajiüt,


micual Simón. Nimeech lamayac áag tapiüng: “Ngome meáwan icona
tiül omeaats nej mandiüm mayac nerixixan ijlüyiün”, maw.
Teat Jesús teowixaw monajiüt. 12 Wüx landoj majants nej oleajiw,

3 Teat Jesús ajaw Teat Dios lamüüch


  quiaj tasooig apix nej chetet
nej marang cuajantanej. Aton alinomb. Tasaj nejiw:
ajaw nej tiün imiün niüng ajlüy ―¿Ijawana neol tarangas aaga
Teat Dios; nganüy laliüc mandilil yaja? 13 Icona isajan xic Maestro, at

alinomb andüy niüng ajlüy Teat isajan xic Teat Xan. Najneaj, atquiaj
Dios. 4 Wüx alchetemoj teaüetiw,
  netam cos xique minatangan, aton
quiaj witiüt Teat Jesús, taxeend xique nequiaach icon. 14 Sitiül 

najal apix mapeech quiaj, tayar noic xique minatangan, aton xique
püy tatsaag teomeaats. 5 Quiaj tayar
  nequiaach icon, nganüy lanajants
tigüy yow mateng tiül palangan, ileajiün, atquiaj icona aton netam
tapots majants oleaj minipilan nej. mejantsayon ileajiün. 15 Xique

Condom tajond naag aaga püy leaw lanüüch icon mejawan aag ayaj
almatsaag teomeaats nej. alndom merangan atnej xique
6 Wüx laámb apmajants oleaj teat
  lanarang wüx icona. 16 Naleaing

Simón Pedro, quiaj tasaj nej: naleaing sasaj icon, nop mos
―Teat, ¿ique apmerjants xileaja? ngondom marang natang teombas
―aj nej. neneay nej. Aton nop nüünd miün
SAN JUAN 13 226

ngondom marang natang teombas ―Teat, ¿jane aag ipiüng quiaja?


neech nej miün. 17 Sitiül ijawan aag
  ―aw.
ayaj, merangan atnej, najneajay 26 Teat Jesús tasaj nej:

apmejlüyiün. ―Jane sanüüch lopon pan ―aw.


18 ’Ngome teanandeac aag ayaj
  Quiaj talop a pan, tüüch a Judas,
wüx meáwan icona, cos xique micual Simón Iscariote. 27 Wüx  

nerriüjtas icon, sajaw imeajtsan. Judas landoj müet a pan, quiaj


Pero naleaing netam majlüy atnej tajmel tiül omeaats nej aaga natang
apiüng tiül Mipoch Teat Dios: “Nop nimeech nenüt Satanás. Condom
leaw teasüet anaag apmarroob tasaj nej Teat Jesús:
xileaj najmiüc”, aw. 19 Xique lanasaj
  ―Leaw apmerang, quiür irang
icon aag ayaj wǘxan nganaw majlüy, najen ―aj nej.
cos wüx apmajlüy, quiaj apmejawan 28 Nejinguind tiül leaw teaǘet

xique aaga naxey leaw lanasaj icon aweaag ngo maxomüw omeajtsüw
wüx. 20 Naleaing naleaing sasaj icon, neol tasaj atquiaj. 29 Cos aaga
   

jane apmangoch mayar andeac nop Judas nesap iquial tomiün, altiül
leawa xique süüch mamb, aag ayaj tapiüngüw Teat Jesús tasaj nej
atnej mangoch xic; jane apmangoch mamb mangal leaw netam nejiw
xic apmangoch Xeteat aton, cos wüx nangos nüt. Altiül tapiüngüw
nej neech xic niün ―aj nejiw Teat tasoic mamb mambeol nipilan ngo
Jesús. majiür. 30 Judas wüx landoj müet a

pan, quiaj taw quiaj, langwiiüts.


Apiüng Judas apmayac nej teowixaw
monajiüt Noic jayats poch leaw
(Mt. 26:20‑25; Mr. 14:17‑21; Lc. 22:21‑23) netam marangüch
21 Wüx ndoj mapiüng aag ayaj 31 Wüx laáw quiaj a Judas, quiaj
Teat Jesús, quiaj xeyay tamix tapiüng Teat Jesús:
omeaats. Condom ranüy tandeac ―Nganüy apmajüic najneajay ajlüy
masaj nejiw: Teat Naxey; aton nej apmajüiquich
―Naleaing sasaj icon, nop tiül nguineay ajneaj ajlüy Teat Dios.
icona apmayac xic teowixaw 32 Teat Naxey teamajüiquich

monajiüt ―aj nejiw. nguineay ajneaj ajlüy Teat Dios,


22 Minipilan nej wüx tanguiayiw
  at Teat Dios aton apmajüiquich
aag ayaj, quiaj tejawayej nguineay ajneaj ajlüy Teat Naxey;
teombasüw, ngo majawüw jane. aag ayaj laliüc majlüy. 33 Xecualüw,

23 Tajlüy nop tiül nejiw leawa Teat


  langome sanajlüy ningüy naquiiüb
Jesús xeyay tandiüm, alchetem icon alacas nüt. Icona apmeyamban
aweaag nóiquian teaüetiw. 24 Quiaj   xic; pero sasaj icon atnej tasajasüw
teat Simón Pedro tarang owix monajiüt ninguinüt: Ngondom
müüch nej matün manguiay jane meamban niüng sanamb. 34 Netam  

wüx ombas teamandeac. 25 Condom   mendiüman nop alinop atnej xique


aaga nasoic quiaj tatüch alquiriw sandiüm icon. Aag ayaj jayats poch
Teat Jesús, matün manguiay: leaw sasaj icon merangan. 35 Sitiül  
227 SAN JUAN 13​, ​14

icona mendiüman nop alinop, quiaj icon, apmajlüyiiüts nóiquian niüng


nipilan apmajawüw xenipilan icon sanajlüy. 4 Icona lamejawan nguiane

―aw Teat Jesús. sanamb; aton iyajcan a tiiüd ―aj


nejiw Teat Jesús.
Teat Pedro apmapiüng ngo majaw  
5 Quiaj tasaj nej teat Tomás:
jane Teat Jesús ―Teat, ngo najawan nguiane
(Mt. 26:31‑35; Mr. 14:27‑31; Lc. 22:31‑34) apmeamb, ¿nguineay sanayajcan a
36 Teat
Simón Pedro quiaj tatün tiiüd? ―aj nej.
manguiay Teat Jesús:  
6 Teat Jesús tapiüng:

―Teat, ¿nguiane apmeamba? ―aj. ―Xique aaga tiiüd, xique


Teat Jesús tasaj nej: nequiajchiüs palan leawa naleaing,
―Niüng sanamb, ngondom at xique nejchiüs mapacaran.
mendüüb xic mamb nganüy; alinoic Nejinguind ngondom mamb niüng
nüt alndom mendüüb xic mamb ― ajlüy Xeteat Dios sitiül ngo mayar
aj nej. sandeac. 7 Sitiül naleaing lamejawan

37 Condom quiaj teat Pedro tasaj


  jane xic, aton apmejawan jane
nej: Xeteat. Nde nganüy lamejawan jane
―Teat, ¿neol ngondom nandüüb ic nej ―aw.
mamb nganüye? Xique sajlüy masey  
8 Quiaj tasaj nej teat Felipe:

nandeow ingow indeow ―aj nej. ―Teat, iich xicon najawan miteat,
38 Quiaj tasaj nej Teat Jesús:
  quiaj apmajneaj ximeajtsan ―aj nej.
―¿Neol tepiüng ique apmendeow  
9 Tasaj nej Teat Jesús:

ingow sandeowa? Naleaing ―Felipe, ijaw cas nüt sajlüy


naleaing sasaj ic menguiay Pedro, naquiiüb icon, ¿neol nganaw mejaw
wüx nganaw mepaj a gallo, ique jane xique? Cos jane ajaw xic,
lamepiüng arojmbüw ngo mejaw atanej majaw Teat Dios aton. ¿Neol
jane xic ―aj nej. tepiüng nüüch icon mejawan Teat
Dios? 10 ¿Neol ngo meyar sandeac

Teat Jesús atnej tiiüd andüy mepiüng naleaing xique sajlüy tiül
niüng ajlüy Teat Dios Xeteat, at Xeteat aton ajlüy tiül

14 Aton tasaj nejiw Teat Jesús:


―Nde mechiwean
imeajtsan wüx inguiayiün sanamb.
xique? Meáwan leaw sasaj icon, aag
ayaj ngome sapíüngan xique. Xeteat
najlüy tiül xic, nej arang minajiüt
Iyacan imeajtsan wüx Teat Dios; nej. 11 Netam mepiüngan naleaing

iyacan imeajtsan wüx xique aton. xique sajlüy tiül Xeteat, at Xeteat
2 Aniüng Xeteat tiül cielo ajlüy
  ajlüy tiül xique. Sitiül ngwüy netam
quiaj xeyay najneajneaj iüm niüng meyariün mepiüngan naleaing
alndom macüleran. Sitiül ngo leawa sarang. 12 Naleaing naleaing

maleaing, xique ngome sanasaj sasaj icon, jane ayar sandeac,


icon atquiaj. Nganüy sanamb aton apmarang leaw sarang. Nej
nataag majneaj niüng apmecüliün. apmantsopiich wüx leawa xique
3 Wüx landoj nataag majneaj niüng
  tarangas, cos xique sanamb niüng
apmecüliün, quiaj sanandilil najan ajlüy Xeteat Dios. 13 Meáwan leaw

SAN JUAN 14 228

apmetüniün ocueaj Teat Dios wüx 22 Quiaj teat Judas, ngome aaga
xenüt, xique sanarang, cos atquiaj Iscariote, tasaj:
sanajüiquich mimonajneaj Teat Dios. ―Teat ¿neol tepiüng xicónan
14 Xique sanarang cuajantanej leaw
  quiaj apmeaach xicon najawan ic,
apmetüniün xicueaj wüx xenüt. jow meáwan nipilan wüx iüt, neol
ngondoma? ―aj nej.
Teat Jesús apiüng apmüüch 23 Quiaj Teat Jesús tasaj nej:

miün Nangaj Espíritu ―Leaw nendiüm xic apmarang


15 ’Sitiülicona indiüman xic, leawa sapiüng. At Xeteat aton
apmerangan meáwan leaw lanasaj apmandiüm nej, quiaj saliücan
icon. 16 Quiaj sanatün ocueaj Xeteat
  najlüyiün nóiquian naquiüjpan.
müüch miün alinop nembeol icon 24 Nganüy leaw ngo mandiüm xic

müüch mapac imeajtsan. Aag ngome apmarang leawa sapiüng.


ayaj Nangaj Espíritu ocueaj Teat Aaga poch leawa teanasaj icon quiaj,
Dios. Nej apmacül maquiiüb icon ngome sandeácan xique, Xeteat
meáwan nüt. 17 Nipilan leaw ngo
  áaga neech xic niün nesaj xic.
mayambüw Teat Dios ngondom 25 ’Teanasaj icon meáwan aag ayaj

mayariw aag ayaj, cos nejinguind wǘxan saliün ningüy naquiiüb icon.
ngondom maxom majaw aaga 26 Nganüy Nangaj Espíritu, aaga

Nangaj Espíritu ocueaj Teat Dios. Nembeol, leawa Xeteat apmüüch


Icona lamejawan, nej arang leaw miün wüx xenüt, nej apmaquiaach
naleaing, cos nej almaquiiüb icon, icon wüx meáwan leaw netam. Nej
ndoj meáwan nüt apmacül tiül apmüüch leaam imeajtsan meáwan
imeajtsan. 18 Ngome sanacueat icon
  leaw lanasaj icon.
nómban mejlüyiün atnej ndeoj; 27 ’Nganüy sanacueat ningüy

saliüc alinomb. 19 Nipilan wüx aaga


  xemonajneaj nüüch icon, müüch
iüt cam acásan nüt ajawüw xic, ndoj mapac imeajtsan; aag ayaj ngome
langome apmaxomüw majawüw nóiquian among atnej apac
xic; pero icona apmejawan xic omeajtsüw nipilan monrang ngo
alinomb cos sanapac. Atquiaj majneaj. Ngo metam mechiwean
icona aton apmepacan meáwan imeajtsan, ngo metam mermbolan.
nüt niüng sajlüy. 20 Wüx aaga nüt

28 Lamenguiayiün lanasaj icon

quiaj apmejawan naleaing xique xique sanamb, condom saliüc


sajlüy tiül Xeteat Dios; at icona alinomb najan icon. Sitiül
ijlüyiün tiül xique, y xique sajlüy naleaing indiüman xic, apmapac
tiül icona. 21 Jane anguiay leawa
  imeajtsan wüx inguiayiün sanamb
xic sapiüng, sitiül apmayac wüx niüng ajlüy Xeteat Dios, cos nej
omeaats marang atnej, quiaj ajüic xenatang. 29 Nganüy lanasaj icon

naleaing andiüm xic. Xeteat aton nguineay apmajlüy; atquiaj wüx


andiüm jane andiüm xic, ata xique apmajlüy meáwan aag ayaj, quiaj
aton sanandiüm, sanüüch maxom apmepiüngan naleaing leaw
omeaats majaw wüx xique, ―aj nej. tandeacas.
229 SAN JUAN 14​, ​15

30 ’Lango matüch nendeac apxaijnguiam majwich tiül biümb


naquiiüb icon alquiriw, cos laliüc mandaab.
majngot minatang nerang ngo 7 ’Sitiül tanaámb mejlüyiün

majneaj wüx aaga iüt cam. Nej nóiquian mequiüjpan xic, ngo
nicuajind ngondom marang wüx ndrom imeajtsan leaw lanaquiaach
ximbas. 31 Nganüy cos netam
  icon, alndom metüniün xicueaj
majawüw meáwan nipilan wüx leaw indiüman, quiaj apmeajndiün.
iüt nguineay sandiüm Teat Dios, 8 Wüx icona irangan xeyay xenajiüt,

sanarang leawa nej lamapiüng. quiaj apmanderac najneajay wüx


Nganüy witiüron, tabaats. ombas Xeteat Dios; aton atquiaj
ijüiquichan naleaing xenipilan
Andeac wüx noic owil uva icon. 9 Xique sandiüm icon atnej

15

’Xique sajlüy atnej noic owil Xeteat Dios andiüm xic. Tanaámb
uva leawa Teat Dios tapiür; ich leaam imeajtsan nguineay
nej ajlüy wüx, teamajiür. 2 Meáwan
  xique sandiüm icon. 10 Xeteat Dios

xepüüig leaw ngo mayac aóng andiüm xic cos sarang leawa nej
apmandojquiüm; nganüy meáwan apiüng. Sitiül atquiaj icona tanaámb
leaw neóng apmajorrǘchan omal merangan leaw lanapiüng, ata
para tsatsam mayac altegüy xique aton tanaámb sanandiüm
aóng. 3 At icona aton, Teat Dios
  icon.
lamawün wüx imbasan meáwan 11 ’Aag ayaj sasaj icon para

ngo majneaj, cos lameyariün mapac imeajtsan xeyay meáwan


xepoch. 4 Netam tanaámb
  nüt atnej apac ximeaats. 12 Leawa 

mejlüyiün nóiquian mequiüjpan xic sasaj icon merangan: Aag


xic; ata xique aton sanajlüy ayaj mendiüman nop alinop atnej
nóiquian naquiiüb icon. Sitiül ngo xique sandiüm icon. 13 Wüx nop

mejlüyiün nóiquian mequiüjpan naleaing andiüm aljane, ngo


xic, ngondom merangan nicuajind. mapiüng wüx, masey mandeow
Cos atnej arang mipüüig xiül sitiül ingow andeow aaga xeyay ajneaj
landojquiow, langondom mayac aweaag. 14 Icona, sitiül apmerangan

aóng. leawa sasaj icon, apmajlüyiiüts


5 ’Xique sajlüy atnej noic owil
  xeyay najneaj. 15 Ngo napiüng icona

uva; icona ijlüyiün atnej mipüüig ijlüyiün atnej mos, cos nop mos
aaga uva quiaj. Jane tanaámb ngo majaw cuane arang neneay
ajlüy nóiquian maquiiüb xic, xique najiüt. Xique lanasaj icon mejlüyiün
sanaquiiüb; nej apmarang xeyay xeyay ajneajiiüts, cos lanüüch icon
xenajiüt. Icona ngondom merangan menguiayiün meáwan leaw lamasaj
nicuajind sitiül ngo majlüyiiüts xic Xeteat Dios. 16 Ngome icona

nóiquian. 6 Jane ngo macül


  teyamban xic, xique tayambas
nóiquian naquiiüb, apmajwan icon mejlüyiün xenipilan. Lanüüch
majlos ninguiün atnej arangüch icon meamban merangan xenajiüt
wüx mipüüig uva leaw ngo mayac mesajan meáwan nipilan mayariw
aong. Quiaj apmawaag, ndoj sandeac, para nejiw aton tanaámb
SAN JUAN 15​, ​16 230

marangüw leaw sapiüng. Atquiaj masey tajawüw leawa tarangas,


Teat Dios apmüüch icon meáwan tanaámb ajcüyiw majawüw xic,
leaw apmetüniün wüx xenüt. átan Xeteat aton ajcüyiw majawüw.
17 Inguiayiün, sanasaj icon alinomb:

25 Atquiaj netam majlüy atnej

Netam mendiüman nop alinop. tapiüngüw mondeac andeac Teat


Dios wüx tapiüngüw: “Ngo majlüy
Nipilan apmajcüyiw majawüw icon cuaneol tajcüyiw majawüw xic”,
18 ’Sitiül meáwan nipilan awüw.
ajcüyiw majawüw icon, ich leaam 26 ’Sanüüch miün nop nembeol

imeajtsan nejiw landoj lajcüyiw icon, aaga Nangaj Espíritu


majawüw xic aton. 19 Sitiül ndot
  ocueaj Teat Dios. Aliüc imiün
icona apmerangan atnej arangüw niüng ajlüy Teat Dios. Nej aton
meáwan nipilan, nejiw apmajneaj apmajüiquich wüx xic. 27 At icona

majawüw icon atnej ajneaj aton apmejüiquichan naleaing wüx


mejawayej nejeyéjan quiaj. Nganüy xique, cos nde wüx tamelichas
cos xique lanawün icon tiül nejiw, saquiaach, icona almequiüjpan xic.
áag ajcüyiw majawüw icon, cos
lango merangan meáwan ngo
majneaj leaw nejiw arangüw. 20 Ich

16 ’Nganüy lanasaj icon
meáwan aag ayaj,
nganandot mepiüngan alinoic
leaam imeajtsan leaw lanasaj icon nüt xique ngo nasaj icon. 2 Cos  

wüx tapiüngas: “Nop najon mos apmejwanaranan tiül sinagoga.


ngome alwüx atam minajiüt nej; Aton aliüc miün nüt wüx
ajaraw alwüx atam minajiüt neneay apmambiyaw icon. Ajcüwa monbiy
najiüt.” Sitiül ayambüw ximbas, ata quiaj apmapiüngüw tearangüw
icona aton apmayambüw imbasan minajiüt Teat Dios. 3 Atquiaj

xeyay. Sitiül nipilan lamayacüw apmarangüw cos ngo majawüw


wüx omeajtsüw leawa sandeac, jane nej Xeteat, átan ngo majawüw
atquiaj apmayacüw wüx omeajtsüw jan xic. 4 Nganüy lanasaj icon

leaw indeacan. 21 Meáwan aag ayaj


  aag ayaj cos wüx apmajlüy atnej
apmarangüw wüx imbasan cos lanapiüng quiaj, quiaj apleaam
iyariün sandeac. Ngo majawüw jane imeajtsan nguineay xique landoj
neech xic niün. lanapiüng wüx aag ayaj.
22 ’Sitiül xique ngo niün nasajüw

wüx asoetiw nejiw, ngome Leaw apmarang Nangaj Espíritu


apmayajcüw ajiürüw nisoet. ’Xique nganaw nasaj icon wüx
Nganüy cos tiünas nasajüw, áag aag ayaj cos saliün naquiiüb icon.
ngo majiürüw cuane mewüyayej 5 Nganüy sanandilil, sandüy niüng

wüx. 23 Jane ajcüy majaw xic, ajcüy


  ajlüy aaga neech xic niün; icona
majaw Xeteat aton. 24 Sitiül ndot
  ngo metüniün menguiayiün nguiaj
ngo narang xeyay cuajantanej süp. 6 Cos lanasaj icon meáwan

najneaj tiül nejiw, leaw nejinguind aag ayaj, nganüy xeyay lamix
ngondom marang, ngome imeajtsan. 7 Naleaing sasaj icon,

apmayajcüw ajiürüw nisoet. Nganüy najneaj sitiül xique sanamb; cos


231 SAN JUAN 16

ndot ngo namb, aaga Nembeol sanamb sandüy niüng ajlüy Xeteat.
müüch mapac imeajtsan ngome Condom alinoic nüt apmejawan xic
aliüc macül mequiüjpan. Nganüy alinomb ―aj nejiw Teat Jesús.
sitiül sanamb, xique sanüüch miün 17 Altiül minipilan nej tatünayej

aaga Nembeol quiaj. 8 Wüx nej aliüc,


  menguiayayej, tapiüngüw:
apmüüch leaam omeaats meáwan ―¿Quia nguineay amb aag apiüng
nipilan mayajcüw ajiürüw nisoet; quiaja? Cos asaj icoots: “Alquiriw
aton apmüüch mayajcüw netam nüt alíünan wüx icona langome
marangüw leawa najneaj. Apmüüch apmexoman mejawan xic, cos
leaam omeajtsüw nguineay Teat Dios sanamb sandüy niüng ajlüy Xeteat.
apmajaw wüx asoeteran alinoic nüt. Condom alinoic nüt apmejawan
9 Ajiürüw nisoet cos ngo mayariw
  xic alinomb”, maw. 18 ¿Cuane aag

sandeac. 10 Nej apmajüiquich leaw


  apiüng: “Alíünan alquiriw nüt
naleaing, leaw najneaj marangüch, quiaja”? Ngondom majawaats cuane
cos xique sanamb niüng ajlüy Xeteat wüx amb apiüng ―awüw.
Dios, langome apmexoman mejawan 19 Teat Jesús tajaw teamandiümüw

xic. 11 Nej apmüüch leaam omeaats


  matüniw nej manguiayiw. Quiaj
nipilan nguineay Teat Dios apmajaw tasaj nejiw:
wüx asoeteran; cos Satanás, aaga ―¿Tenguial ertünayon
minatang nerang ngo majneaj wüx menguiayayon wüx áag sasaj
aaga iüt cam landoj layacüch asoet. icon quiaja, alacas nüt langome
12 ’Aliün najiür cuane sanasaj icon;
  apmexoman mejawan xic, condom
pero icona nganüy ngondom mejawan alinoic nüt apmejawan xic
cuane wüx sandeac. 13 Wüx aliüc
  alinomba? 20 Naleaing naleaing

Nangaj Espíritu ocueaj Teat Dios, nej sasaj icon, apmejiüntsan apmamix
apmüüch icon mejawan meáwan leaw imeajtsan, pero altegüy nipilan
naleaing; cos nej ngo mandeácan apmapac omeajtsüw. Masey icona
leawa andíüman nej, apmandeac apmamix imeajtsan, ndójwüx
leaw anguiay, aton apmüüch icon apmapac imeajtsan xeyay. 21 Atnej

mejawan leaw aliüc miün apmajlüy. arang nop najtaj wüx apwijquiam
14 Nej apmandeac najneaj wüx xique.
  micual nej, apmecoy omeaats
Apmayar meáwan leawa sapiüng, cos lamatüch a ores. Ndoj, wüx
apmüüch icon mejawan cuane wüx lawijquiaw a nine, lango leaam
apiüng. 15 Meáwan leaw ocueaj Xeteat,
  omeaats aaga necoy tamongoch
aag ayaj xicueaj aton. Áag tapiüngas quiaj, cos xeyay apac omeaats
leaw Nangaj Espíritu apmandeac majaw lawijquiaw nop nine. 22 At

masaj icon, aag ayaj ajngot imiün wüx icona, nganüy amix imeajtsan; pero
xique. wüx saliüc alinomb najaw icon,
quiaj apmapac imeajtsan xeyay;
Apmamix imeajtsan, ndójwüx nejinguind ngome apndom mawün
apmapac imeajtsan aaga apac imeajtsan quiaj.
16 ’Alacas
nüt langome 23 ’Wüx aaga nüt quiaj nicuajind

apmexoman mejawan xic, cos langome apmetam metüniün


SAN JUAN 16​, ​17 232

menguiayiün xic. Naleaing Xeteat almaquiiüb xic. 33 Lanasaj


naleaing sasaj icon meáwan leaw icon meáwan aag ayaj para mapac
apmetüniün ocueaj Xeteat wüx imeajtsan wüx xic. Masey wüx aaga
xenüt, nej apmüüch icon. 24 Nganüy
  iüt cam apmemongochiün xeyay
nicuajind nganaw metüniün ocueaj ngo majneaj, pero alndom meiücan
Xeteat wüx xenüt; pero sitiül icona wüx sitiül apmeyacan imeajtsan
apmetüniün apmeajndiün, quiaj wüx xique, cos najntsopiüs wüx
apmapac imeajtsan xeyay. aaga iüt cam ―aj nejiw.

Xique altiül xiwix aaga iüt cam Teat Jesús atün ocueaj Teat
25 ’Meáwan leawa lanasaj icon Dios mambeol minipilan nej
ngo najüiquich aleaing miün cuane
wüx sandeac. Laliüc matüch a nüt
wüx xique langome sanandeac
17 Wüx ndoj mapiüng aag ayaj
Teat Jesús, quiaj taxaing
omal majaw cawüx, tataag orar,
atquiaj, sanandeac aleáingan wüx tapiüng:
Xeteat. 26 Wüx aaga nüt quiaj icona
  ―Xeteat Dios, nganüy lamatüch
apmetüniün leaw indiüman wüx a nüt, ijüiquich mimonajneaj
xenüt, ngome apmetam natün wüx Micual, para nej majüiquich
ocueaj Xeteat Dios müüch icon. mimonajneaj aton. 2 Atnej ique

27 Xeteat Dios andiüm icon cos


  lameaach nej majlüy wüx meáwan
indiüman xic. Aton cos lameyariün nipilan, atanquiaj aton iich
mepiüngan naleaing tiünas ximiün mapacüw meáwan nüt ajcüwa
niüng ajlüy nej. 28 Xique tiünas
  nipilan leawa ique lameaach nej.
ningüy wüx iüt ximiün niüng ajlüy 3 Apmapacüw meáwan nüt cos

Xeteat Dios. Nganüy sanaw ningüy, ajawüw naleaing ique inopǘyan


sanamb alinomb sandüy niüng ajlüy Teat Dios, at apiüngüw ique teaach
nej ―aj nejiw Teat Jesús. miün Jesucristo.
29 Quiaj tasajüw nej minipilan nej:

4 ’Xique lanandeac najneajay

―¡Ajaj teat, nganüy mbich wüx ique ningüy tiül nipilan.


lamejüiquich aleáingan leaw Lanambich narang meáwan leawa
indeac! 30 Nganüy lanajawan
  teaach xic niün narang. 5 Nganüy  

ique ijaw meáwan cuajantanej. Teat, sanandilil sandüy niüng ijlüy,


Nejinguind ngo metam masaj ic majlüyiür najneajay atnej tajlüyiür
cuane andiüm, cos ique lamejaw. wüx nganaw majlüy aaga iüt cam.
Atquiaj sajawan naleaing Teat Dios 6 ’Ajcüwa nipilan leawa terriüjtüw

neech ic mewiün ―ajüw nej. meajchiw xic, lanüjchiw majawüw


31 Quiaj tasaj nejiw Teat Jesús:
  jane ic. Ajcüw ayaj minipilanüw,
―¿Lameyariün sandeac nganüy ique lameajchiw xic.
nganüye? 32 Nganüy lamatüch
  Nejiw lamayacüw wüx omeajtsüw
a nüt ndajrriümeron, mejawan Mipoch, Teat. 7 Nganüy lamajawüw

nguiane apmendüyiün inopnopon, naleaing ique tesaj xic meáwan


cos apmecueatiün xic. Naleaing leawa tandeacas. 8 Aaga poch

ngome sanajlüy xíquian quiaj cos leawa teaach xic lanasajüw, nejiw
233 SAN JUAN 17

lamayariw. Lamajawüw aag ayaj wüx iüt, atanquiaj nejiw aton


naleaing cos ique teaach xic niün, lango marangüw ngo majneaj
ximiün niüng ijlüy sajngot. atnej arangüw jangantanej nipilan.

9 ’Satün icueaj Teat, membeolüw 17 Iwüniw pálwüx, majlüyiw

ajcüwa leaw teajchiw xic, cos icueaj, cos atquiaj alndom


icueajiw. Xique ngo natün membeol marangüw najneaj. Nangaj Mipoch
meáwan nipilan leaw ngo mayamb apmambeol nejiw cos andeac
ic. 10 Meáwan xenipilan ajcüw
  naleaing. 18 Atnej ique teaach xic

ayaj ineay; aton meáwan leaw niün wüx iüt, atanquiaj xique aton
ijiür, ajcüw ayaj saneay. Nejiw lanasajüw mambüw meáwan wüx
teamajüiquichaw xemonajneaj. aaga iüt cam. 19 Xique lanüüch

11 ’Nganüy Teat, xique laliüc


  ximeaats namongoch leaw netam
naw ningüy wüx iüt cam, sanamb namongoch. Atanquiaj aton
sandüy niüng ijlüy; nejiw nejiw netam müjchiw omeajtsüw
apmacülíwan ningüy. Xeteat Dios, marangüw leaw ique indiüm, cos
nangaj ic, imbeolüw meáwan aag ayaj naleaing.
nüt ajcüwa leaw lameajchiw xic, 20 ’Aton Teat, ngo natün wǘxan

para alndom majlüyiw nóiquian nejiw; satün membeol meáwan


atnej ajlüyiür. 12 Cos wüx xique
  leaw aliüc miün apmayariw
sajlüy ningüy naquiüjpüw, ique sandeac wüx nejiw apmandeacüw
teamembeol xic nayacüw tiül masajüw nipilan wüx xic. 21 Satün

iwix meáwan leawa teajchiw xic. majlüyiw nóiquian omeajtsüw


Nejinguind tiül nejiw ngo ndromoj atnej icora ajlüyiür nóiquian Teat,
tiül aaga xeyay ngo majneaj, áagan atanquiaj majlüyiw aton; cos
anop minipilan nimeech; cos netam atquiaj jangantanej nipilan alndom
majlüy atnej lajlüy tiül Nangaj majawüw naleaing ique teaach
Mipoch. xic niün. 22 Atnej xique sajüiquich

13 ’Nganüy Teat, sanamb sandüy


  wüx ique Teat, nguineay ajneaj
niüng ijlüy. Wǘxan saliün ningüy ijlüy, atanquiaj aton lanüjchiw
wüx aaga iüt cam, teanandeac aag majüiquichaw xemonajneaj. Wüx
ayaj manguiayiw, mapac omeajtsüw aag ayaj alndom majlüyiw nóiquian
xeyay atnej apac ximeaats. 14 Xique
  atnej icora ajlüyiür. 23 Xique sajlüy

lanasajüw wüx mipoch. Naleaing tiül nejiw, ata ique Teat, ijlüy tiül
nipilan ajcüyiw majawüw nejiw, xique. Atanquiaj aton alndom
cos lango marangüw ngo majneaj majlüyiw nóiquian omeajtsüw,
atnej arang jangantanej nipilan, para meáwan nipilan majawüw
Xique aton ngo narang leaw naleaing ique teaach xic niün. Aton
arang jangantanej nipilan. 15 Teat,
  indiümüw xeyay atnej indiüm xic.
ngo natün mewün nejiw ningüy 24 ’Teat, ajcüwa leawa teaach xic,

wüx aaga iüt cam; satün icueaj sandiüm majlüyiw niüng sajlüy,
membeolüw nganandot matüch majawüw nguineay ajneaj sajlüy.
nejiw nimeech. 16 Cos xique ngo
  Cos ique Teat, indiüm xic tanaámb
narang atnej jangantanej nipilan atnej wüx nganaw majlüy aaga iüt
SAN JUAN 17​, ​18 234

cam. 25 Xeteat Dios, najneajay irang.


  pajcajow tiüt. 7 Condom Teat Jesús

Masey nipilan ngo majawüw jane tandüy wüx matün manguiay nejiw:
ic, xique naleaing sajaw jane ic. At ―¿Jane iyambana? ―aj nejiw.
ajcüwa xenipilan lamajawüw ique Quiaj tasajüw nej alinomb:
teaach xic niün. 26 Xique lanüjchiw
  ―Aaga Jesús naw Nazaret ―ajüw nej.
majawüw jane ic Teat; tanaámb 8 Quiaj tasaj nejiw Teat Jesús:

teanasajüw nguineay ijlüy. Atnej ―Lanasaj icon jogüy xic. Sitiül


indiüm xic Teat, atanquiaj nganüy xique temeyamban, ijchan mambüw
sandiüm mendiümüw. Xique xenipilan ―aj nejiw.
sanajlüy naquiüjpüw aton ―aw. 9 Atquiaj tajlüy atnej lamapiüng

Teat Jesús wüx tapiüng: “Meáwan


Ndeaad Teat Jesús leawa teaach xic, nejinguind
(Mt. 26:47‑56; Mr. 14:43‑50; Lc. 22:47‑53) tiül nejiw ngome apndrom”, aw.

18 Wüx landoj mapiüng aag 10 Simón Pedro almajoy nots espada,


ayaj Teat Jesús, tawüw tasoond tiül ombiüm, tandooig


quiaj. Tambüw andüyiw necamb miác olaag nop naxey nenüt Malco,
nine lam nasoic Cedrón. Tandüyiw mimos minatang miteaats. 11 Quiaj  

quiaj niüng ajlüy acas owil nateaic Teat Jesús tasaj a Pedro:
xiül, maquiiüb minipilan nej. 2 Aaga   ―¡Pedro, isoc alinomb tiül
Judas, leaw apmayac nej teowixaw ombiüm nej miespada! ¿Neol, iyaag
monajiüt, ayaag quiaj cos ajlüyay a ique ngo metam namongoch aaga
canchiüjow quiaj maquiüjpüw Teat naél leaw lamapiüng Xeteat netam
Jesús. 3 Quiaj tapeay aaga Judas,
  namongoche? ―aj nej.
aquiiüb mamb noic ajlüy soldados,
at acas monjiür nadam nangaj iüm, Teat Jesús alteombas minatang miteaats
üüch nejiw mambüw montangtang (Mt. 26:57‑58; Mr. 14:53‑54; Lc. 22:54)
miteaats maquiiüb fariseos. Ajoyiw 12 Ajcüwa soldados maquiüjpüw
linternas, at najquiol irrajayej; minatangüw nejiw, at monjiür
aton ajoyiw espadas. 4 Teat Jesús
  nadam nangaj iüm ocueajiw nipilan
cos lamajaw cuane aliüc miün judío, tasapüw Teat Jesús maoeliw.
apmamongoch, quiaj witiüt tamb 13 Condom taquiüjpüw mamb andüy

mangoch nejiw. Tapiüng: aniüng Anás, miocuats Caifás. Aaga


―¿Jane iyambana? ―aj nejiw. Caifás quiaj, nej minatang miteaats
5 Quiaj tasajüw nej:
  tiül aaga neat quiaj. 14 Nej aaga Caifás

―Aaga Jesús naw Nazaret ―ajüw quiaj, nejay nesaj monajiüt najneaj
nej. mandeow nop naxey ingow ndroj
Teat Jesús tasaj nejiw: ombas aaga cambaj Israel, maw.
―Jogüy xic ―aj nejiw.
Aaga Judas, leaw apmayac nej Pedro apiüng ngo majaw jane Teat
teowixaw monajiüt, altiül nipilan Jesús
aton. 6 Wüx tasaj nejiw Teat Jesús:

(Mt. 26:69‑70; Mr. 14:66‑68; Lc. 22:55‑57)
“Jogüy xic”, maj nejiw, tanaámb 15 SimónPedro aquiiüb alinop
tanotoj opechiw, ajmiücüw minipilan Teat Jesús, tambüw
235 SAN JUAN 18

mandüjpiw mamb Teat Jesús. Aaga ―¿Neol tesaj atquiaj minatang


alinop quiaj, ayaag nej ombas miteaatsa? ―aw.
minatang miteaats. Áag tüünd 23 Quiaj tasaj nej Teat Jesús:

majmel tinden maquiiüb Teat Jesús; ―Sitiül ngo majneaj sasaj, ipiüng
16 pero Pedro tacǘlan mbeay nden.
  cuane ngo majneaj sasaj; sitiül
Quiaj aaga naxey neyaag nej ombas najneaj, ¿neol teleamb xique? ―aj
minatang miteaats taw, tamb nej.
mandeac aweaag nejiür ombeay 24 Condom quiaj aaga Anás tüüch

nden mamelich a Pedro aton. mamb Teat Jesús neóel, andüy


17 Condom aaga nüx nejiür ombeay
  niüng ajlüy alinop minatang
nden tatün manguiay a Pedro: miteaats, aaga Caifás.
―¿Neol ngome ique nop minipilan
aaga Jesús quiaja? ―aj. Teat Pedro tandüy wüx alinomb
Pedro quiaj tapiüng: mawaiich
―Ngwüy ngome xique ―aw. (Mt. 26:71‑75; Mr. 14:69‑72; Lc. 22:58‑62)
18 Ores quiaj naquind, pares

25 Teat Pedro tealeámban aliün
tajalüw biümb ajcüwa mos lembem quiaj, teatsantsüy. Quiaj
maquiüjpüw monjiür nangaj tasajüw nej:
iüm, alombomoj teatsantsayej. ―¿Ngome ique nop minipilan neje
At a Pedro aton alembem quiaj aaga naxey quiaja? ―ajüw nej.
teatsantsüy mbeay biümb. Quiaj tapiüng teat Pedro:
―Ngwüy, ngome xique ―aw.
Minatang miteaats atün manguiay 26 Condom nop mimos minatang

Teat Jesús miteaats, acualaats aaga naxey


(Mt. 26:59‑66; Mr. 14:55‑64; Lc. 22:66‑71) nandooigaran olaag, andooig nej
19 Condom minatang miteaats tatün teat Pedro, tasaj nej:
manguiay Teat Jesús jane minipilan ―¿Ngome ique sajaw almequiiüb
nej, at cuane wüx teamaquiaach. nej niüng ajlüy acas owil nateaic
20 Quiaj tasaj nej Teat Jesús:
  xiüla? ―aj nej.
―Xique ngo naxot, sandeac 27 Teat Pedro quiaj tandüy wüx

niüng ajlüy nipilan; samb tiül tiül alinomb mawaiich, tapiüng ngome
ajcüw a sinagogas, aton samb tiül nej. Quiaj apaj a gallo.
aaga nadam nangaj iüm, niüng
canchiüjow meáwan micual Teat Jesús alteombas a Pilato
miiütaats. Xique ngo nexotüy wüx (Mt. 27:1‑2, 11‑14; Mr. 15:1‑5; Lc. 23:1‑5)
sandeac. 21 ¿Jow nganüy, neol tetün

28 Ǘmban arraw taquiüjpüw
menguiay xique? Itün menguiayiw mamb Teat Jesús imiün aniüng a
ajcüwa tanguiayiw sandeac. Caifás andüy awan niüng ajlüy a
Nejiw ich mapiüngüw cuane wüx gobernador romano. Nejiw ngo
tandeacas, cos lamajawüw ―aj nej. majmeliw cos tiül aaga ajlüyay
22 Wüx ndoj mapiüng aag ayaj
  netam marangüw quiaj, sitiül
Teat Jesús, nop nejiür nadam majmeliw aniüng nop ngome
nangaj iüm taleamb nej, tapiüng: nipilan judío wüx aaga nüt
SAN JUAN 18​, ​19 236

quiaj, apmajlüyiw ngo merixix, Nganüy cos ngwüy, ngome ningüy


langondom metiw tiül nangos sarang natang ―aj nej.
nüt pascua. 29 Quiaj taw a Pilato

37 Pilato tasaj nej:

mandeacüw maquiüjpüw, tasaj ―¿Naleaingue, ique nop minatang


nejiw: nenajiüt tiül nejiw ipiünga? ―aj nej.
―¿Cuane ngo majneaj arang aaga Quiaj tasaj nej Teat Jesús:
naxey cama? ―aj nejiw. ―Xique natang atnej lamepiüng
30 Quiaj tasajüw nej:
  quiaj. Áag wijquiatos tiünas wüx
―Sitiül nej ngome aleaic arang aaga iüt cam najüiquich cuane
ngo naquiüjpan miün niüng ijlüy ― naleaing. Meáwan leawa andiümüw
ajüw nej. marangüw leawa naleaing, ajcüw
31 Quiaj tapiüng a Pilato:
  ayaj apmandiümüw manguiayiw
―Icona iquiüjpan mamb, ijawan sandeac ―aj nej.
wüx asoet nej atnej apiüng tiül 38 Quiaj tasaj nej a Pilato:

minawijquian ―aw. ―¡Mbich jane ajaw cuane


Quiaj tasajüw nej ajcüwa nipilan: naleaing! ―aj nej.
―Xicona ngondom nambiyan
nejinguind ―ajüw nej. Atüniw mandeow Teat Jesús
32 Atquiaj tajlüy para majlüy atnej

(Mt. 27:15‑31; Mr. 15:6‑20; Lc. 23:13‑25)
lamapiüng Teat Jesús nguineay Ndoj mapiüng aag ayaj a Pilato,
apmandeow. 33 Condom a Pilato
  quiaj taw alinomb masaj nipilan,
tandilil alinomb tajmel tiül awan, tapiüng:
tapaj Teat Jesús matün manguiay, ―Xique sapiüng aaga naxey cam
tasaj: ngo majiür asoet. 39 Icona ipiüngan

―¿Ique minatangüw nipilan alndom natsambiich nop najlüy tiül


israele? ―aj. manchiüc wüx nangos nüt pascua.
34 Teat Jesús tasaj nej:
  ¿Jow nganüy, indiüman natsambiich
―¿Aag ayaj itün menguiay cos aaga naxey minatangana? ―aj nejiw.
indiüm mejawa, ngwüy aljane tasaj 40 Quiaj tepajüw tapiüngüw:

ic wüx xique? ―aj nej. ―¡Ngwüy, nde metsambiich


35 Quiaj tapiüng a Pilato:
  aag ayaj! ¡Barrabás aptsajmbiüm!
―¿Neol jow xique mbich nop ―awüw.
icona xique? Cos micual miíüt at Pues aaga Barrabás quiaj, need nej.
montangtang miteaats monquiiüb
ic miün niüng sajlüy. ¿Neol, cuane
iranga? ―aw.
19 Condom a Pilato tapiüng
majwüch Teat Jesús.
2 Ajcüwa soldados tapeatiw sats

36 Condom tasaj nej Teat Jesús:


  masoijquiw wüx omal Teat Jesús.
―Ngome ningüy wüx aaga At tasoijquiw nej tiül noic napixeran
iüt cam sarang natang. Jondot morada. 3 Quiaj tapots mitsojow,

wüx aaga iüt cam sarang natang tasajüw:


xenipilan apmatsojow; ngome ―¡Nganüy mbich ique minatang
apmüjchiw ndeaan najmel nenajiüt ocueaj nipilan judío!
teowixaw monajiüt tiül judíos. ―ajüw.
237 SAN JUAN 19

Quiaj tapots maleambüw nej. Dios ngo müüch ic merang.


4 Condom a Pilato taw alinomb, Naleaing sasaj ic, najntsop asoet
tasaj a nipilan: aaga neyac xic tiül iwix ―aj nej.
―Jogüy lanawün miün mejawan, 12 Ajan quiaj a Pilato tayamb

naleaing sasaj icon xique ngo nguineay alndom matsambiich Teat


naxom nicuajind nisoet wüx ombas Jesús, pero ajcüwa monajiüt tiül
nej ―aj nejiw. judíos tepajüw napac, tapiüngüw:
5 Quiaj taw Teat Jesús, alwüx
  ―¡Sitiül apmetsambiich, ngo
omal nej aaga nepeat sats, at majüic ijneaj aweaag a César; cos
almasooig morada napixeran. Quiaj jangantanej nendiüm marang
tasaj nejiw a Pilato: minatangüy nenajiüt, aag ayaj ngo
―¡Jogüy aaga naxey! ―aj nejiw. majneaj aweaag a César! ―awüw.
6 Quiaj montangtang miteaats

13 Wüx tanguiay aag ayaj a

maquiüjpüw monjiür nadam nangaj Pilato tawün tiül iüm Teat Jesús.
iüm camüm majawüw ajntsop Condom nej tsotot niüng ajaw wüx
Teat Jesús, yajnguiatoj tiüt apajüw, asoeteran, tiül noic nden nenüt
tapiüngüw: Gabata tiül ombeayiw nipilan
―¡Ich mandeow wüx cruz! ¡Ich judío. Aag ayaj amb apiüng niüng
mandeow wüx cruz! ―awüw. nequiand tiüt piedra. 14 Wüx laliüc

Pilato tasaj nejiw: lembem nüt aaga nüt quiaj, oxep


―Iquiüjpan, icona iyacan wüx quiaj pascua, quiaj a Pilato tasaj
cruz, cos xique ngo naxom cuane ajcüwa nipilan judío:
asoet aaga naxey cam ―aj nejiw. ―¡Jogüy minatang nenajiüt! ―aj
7 Ajcüwa nipilan judío tapiüngüw:
  nejiw.
―Xicona salnajiüran poch tiül 15 Nejiw tepajüw napac, tapiüngüw:

xenawijquian niüng apiüng netam ―¡Iwün, iwün, ich mandeow wüx


mandeow cos awaiich, apiüng cruz! ―awüw.
Micual nej Teat Dios ―awüw. Quiaj tasaj nejiw a Pilato:
8 Wüx a Pilato tanguiay aag ayaj,
  ―¿Quia netam nayac wüx cruz aaga
mbayat xeyay. 9 Condom tajmel
  natang nenajiüt icueajiüna? ―aj nejiw.
awan alinomb, tatün manguiay Teat Quiaj montangtang miteaats
Jesús: tasajüw nej:
―¿Nguiane neriowa? ―aj. ―¡Xicona ngo najiüran alinop
Teat Jesús ngome tasaj nej minatang nenajiüt, áagan a César!
nicuajind. ―ajüw nej.
10 Quiaj tasaj nej a Pilato:

16 Quiaj a Pilato tayac teowixaw

―¿Neol ngo merndeaca? ¿Neol nejiw Teat Jesús mayacüw wüx


ngo mejaw xique alndom nayac ic cruz, taquiüjpüw mamb.
wüx cruz, aton alndom natsambiich
ique? ―aj nej. Teat Jesús tajmel wüx cruz
11 Quiaj tasaj nej Teat Jesús:

(Mt. 27:32‑44; Mr. 15:21‑32; Lc. 23:26‑43)
―Ngwüy, nicuajind ngondom 17 Teat
Jesús tamb, tüjchiw
merang wüx ximbas sitiül Xeteat mambitic a cruz. Taquiüjpüw mamb
SAN JUAN 19 238

andüy tiül niüng nasoic omal apmayar xecamix”, aw. Atquiaj


mondeow. Tiül ombeayiw nejiw tarangüw soldados.
apiüngüw Gólgota. 18 Quiaj tayacüw

25 Aliw quiaj niüng ajlüy a cruz

wüx cruz Teat Jesús maquiiüb mimüm nej Teat Jesús, at michiig
alijpüw. Nop amb wüx miác nej, mimüm nej; at müm María mintaj teat
alinop amb wüx miquiamb nej; Cleofas, at müm María Magdalena.
nganüy Teat Jesús amb pinawan. 26 Teat Jesús wüx tajaw mimüm nej, at

19 Condom a Pilato tarang acas


  nop minipilan nej, aaga xeyay tandiüm
poch mayacüch wüx omal a cruz. alquiaj aton, quiaj tasaj mimüm nej:
Aaga poch quiaj apiüng: “Jesús naw ―Müm, joyaj nganüy apmajlüy
Nazaret, minatang nenajiüt ocueaj atnej micual ―aj.
judíos.” 20 Xeyay nipilan judío

27 Condom quiaj tasaj aaga nop

tateowüw aaga poch quiaj, cos minipilan nej:


niüng tayacüch wüx cruz Teat Jesús ―Joyaj teat, nganüy apmajlüy
ngome miünquiaj, aton cos aaga atnej mimüm ―aj.
poch tarangüch wüx ombeayaran Naw quiaj aaga nop minipilan
hebreo, griego, at wüx latín. 21 Pero
  nej taquiiüb mamb mimüm Teat
ajcüwa montangtang miteaats Jesús andüy aniüng nej atnej majiür
tasajüw a Pilato: mimüm nej.
―Nde meyac: “Minatang nenajiüt
ocueaj judíos.” Leaw netam meyac: Tandeow Teat Jesús
“Nej nepiüng minatang nenajiüt (Mt. 27:45‑56; Mr. 15:33‑41; Lc. 23:44‑49)
ocueaj judíos,” ―ajüw nej. 28 Wüx landoj aag ayaj, nej lamajaw
22 Quiaj tasaj nejiw a Pilato:
  meáwan lamapalüch marang. Cos
―Leaw lanarang landoj lanarang netam majlüy atnej apiüng wüx nej tiül
―aj nejiw. Mipoch Teat Dios, quiaj tapiüng:
23 Ajcüwa soldados wüx landoj
  ―Nind sanganeow yow ―aw.
mayacüw wüx cruz Teat Jesús, 29 Ajlüy quiaj nop xar chipiow nachich

quiaj tayariw apix nej, tambajcüw vino, quiaj tasocoj tiül noic esponja, aag
apiquiw quiriw mayariw noicnoic ayaj atnej walang sap. Ndoj cas tayacüw
quiriw. Condom tayariw a najal wüx omal nots narix xiül mipüüig
micamix nej, aag ayaj ngo majiür hisopo. Quiaj tayacüw wüx ombeay Teat
niüng ambeteay, najüyeran Jesús. 30 Teat Jesús wüx landoj machey

naw cawüx andüy tiüt. 24 Quiaj


  aaga nachich vino, quiaj tapiüng:
tandeacüw nejeyéjan quiaj, ―Canüy lanambich narang
tapiüngüw: meáwan leawa tiünas narang ―aw.
―Ngome apmambajcaats micamix Quiaj manguieer omal nej; tayac
nej, apmasüetiiüts wüx, majüic jane miespíritu nej teowix Teat Dios;
apmayar ―awüw. tanaámb andeow.
Atquiaj tajlüy cos landoj
lamapiüng tiül Mipoch Teat Dios, Tajtiül teombas micostil Teat Jesús
niüng apiüng: “Tambajcüw sapix 31 Oxepquiaj pascua, y nipilan
mayariw, tasüetiw majawüw jane judío ngo mandiümüw macǘlan
239 SAN JUAN 19​, ​20

wüx cruz mondeow, cos aaga nüt kilo najmboc angan süüig naolüch
axoodaran quiaj xeyay nangaj. omal tiül mirra maquiiüb áloes.
Quiaj tatüniw ocueaj a Pilato 40 Quiaj teat José maquiiüb teat

majmbajüch oleajiw leaw monlüy Nicodemo taxainguiw, tawinchaw


wüx cruz para alndom mawüniw tiül noic püy najneajay, ayacüw
tiüt najen. 32 Quiaj tambüw a
  wüx aaga najmboc angan süüig,
soldados tajmbajüw oleajiw ajcüw cos atquiaj arangüw nipilan judío
tajmeliw wüx cruz maquiüjpüw wüx apmamiütüw nop nandeow.
Teat Jesús. 33 Pero wüx tapeayiw

41 Niüng tayacüw wüx cruz Teat

niüng ajlüy Teat Jesús, quiaj Jesús, quiájan ajlüy acas owil
tajawüw landeow, taton ngo nateaic xiül. Alquiaj noic oxiüt
majmbajüw oleaj nej. jayatsüy, nganaw mamiütaran quiaj
34 Condom nop soldado tatil
  nejinguind. 42 Quiájan tayacüw Teat

teombas micostil Teat Jesús Jesús, cos aaga oxiüt quiaj ngome
naag nots lanza, quiaj taw quiej miünquiaj ajlüy, aton ajcan lami
maquiiüb tiül yow. 35 Jan tajaw
  nangos nüt pascua ocueajiw judíos.
meáwan aag ayaj teamandeac
wüx; leawa andeac aag ayaj ajaw Teat Jesús tapac imiün tiül mondeow
naleaing. Alndom mepiüngan icona (Mt. 28:1‑10; Mr. 16:1‑8; Lc. 24:1‑12)
aton naleaing. 36 Meáwan aag ayaj

tajlüy atnej lamapiüng tiül Mipoch


Teat Dios wüx tapiüng: “Miolaats
20 Ǘmban arraw domingo
wüx aliün mexemem,
quiaj tamb niüng ajlüy oxiüt müm
nej ngo majmbajaran”, maw. María Magdalena, tajaw aaga
37 Aton apiüng tiül Mipoch Teat
  piedra nayacüch mapal oxiüt ngo
Dios: “Apmajawjawüw aaga naxey majlüy niüng tayacüch. 2 Andilílan  

tatileran quiaj”, aw. tiüt tamb majaw teat Simón Pedro


maquiiüb alinop aaga xowüy
Tamiüraad Teat Jesús andiüm nej Teat Jesús. Quiaj tasaj
(Mt. 27:57‑61; Mr. 15:42‑47; Lc. 23:50‑56) nejiw:
38 Wüx landoj meáwan aag ayaj, ―Lamawüniw tiül oxiüt Teat
quiaj teat José naw tiül cambaj Naxey, ngo majawaats nguiane
Arimatea tamb majaw a Pilato tambüw mayacüw ―aj nejiw.
matün ocueaj, müüch nej maquiiüb 3 Camüm manguiayiw aag ayaj,

mamb Teat Jesús mamiüt. Pilato quiaj tamb teat Pedro maquiiüb
taneam, quiaj tawün maquiiüb alinop minipilan Teat Jesús
mamb. Aaga José quiaj nop nej andüyiw niüng ajlüy oxiüt. 4 Ijpüéj  

minipilan Teat Jesús, pero naleaing tambüw acuiürrüw nóiquian,


axotǘyan cos imbol mandüy pero aaga alinop quiaj alwüx
monajiüt tiül judíos. 39 At teat
  acuiür, tamong wüx ombas teat
Nicodemo, aaga tamb mandeac Pedro, ombas mapeay niüng ajlüy
aweaag Teat Jesús noic ongwiiüts, oxiüt. 5 Quiaj tapiür majaw tiül.

nej tamb quiaj aton, ajoy mamb Tajaw aaga püy tan ajlüy quiaj;
maseyme nimiow gajpowüw (30) nej taton ngo majmel. 6 Condom  
SAN JUAN 20 240

quiaj tapeay teat Simón Pedro ―Müm najtaj ¿neol tapots ijiüntsa,
andǘüban nej. Nej mbich nómban jane teameyamba? ―aj nej.
tajmel tiül oxiüt, tajaw aaga püy Müm María apiüng nej aag ayaj
alquiaj. 7 At aaga püy nawincheran
  nop nerang najiüt quiaj. Quiaj tasaj:
wüx omal Teat Jesús ngo majlüy ―Teat, sitiül ique nerwün, isaj
nóiquian maquiiüb aaga alinoic xic nguiane almeyac para namb
püy; alpejchiüm pálwüx, tan ajlüy naxaing ―aj.
awinchay. 8 Condom quiaj alinop

16 Quiaj tasaj nej Teat Jesús:

minipilan Teat Jesús, aaga napeay ―¡María! ―aj nej.


ombas, tajmel tiül oxiüt aton. Wüx Müm María quiaj wantsat majaw
tajaw aag ayaj, aleáingan tajaw nej, tasaj nej wüx ombeayiw nejiw,
naleaing lapac. 9 Cos ores quiaj
  tiül hebreo:
nganaw majawüw leawa lamapiüng ―¡Raboni! ―aj. Aag ayaj wüx
tiül Mipoch Teat Dios niüng apiüng ombeayiw nejiw apiüng Nequiaach.
Teat Jesús apmapac tiül mondeow. 17 Teat Jesús tasaj nej:

10 Condom ajcüwa ijpüw minipilan


  ―Nde mesamb xic müm, cos
Teat Jesús quiaj, tandilileaw nganaw namb sandüy niüng ajlüy
alinomb andüyiw aniüngüw nejiw. Xeteat Dios. Quiür isajüw xenipilan,
xique sanamb sandüy niüng ajlüy
Teat Jesús tejüiquichay majaw nej Xeteat, aag ayaj Miteatiün aton;
müm María Magdalena niüng ajlüy Xedios, aag ayaj
(Mr. 16:9‑11) Midiosan aton ―aj nej.
11 Müm María wüx tapeay 18 Quiaj tamb müm María

alinomb, tacǘlan mbeay oxiüt, Magdalena masaj minipilan Teat


tenguial ajiünts, tapiür majaw tiül Jesús nej landoj majaw Teat Jesús.
oxiüt. 12 Quiaj tajaw ijpüw ángeles
  Aton tapiüng meáwan leawa tasaj
alchetemoj niüng tayacüch Teat nej.
Jesús; nop amb wüx omal, alinop
amb wüx oleaj, apixaw nejiw rajnüy. Teat Jesús tejüiquichay tiül
13 Quiaj tatüniw nej manguiayiw,

minipilan nej
tasajüw: (Mt. 28:16‑20; Mr. 16:14‑18; Lc. 24:36‑49)
―Müm najtaj, ¿Neol tapots 19 Tíülan aaga nüt domingo quiaj,
ijiüntsa? ―ajüw nej. wüx langwiiüts, minipilan nej
Quiaj tasaj nejiw aaga najtaj: aliw tiül iüm canchiünoj; apalüw
―Cos lajwan aaga Teat Naxey, ngo ombeay iüm cos imboloj mandüyiw
najaw nguiane tamb mayacüch ―aj monajiüt ocueaj judíos. Camüm
nejiw. majawüw Teat Jesús alembem
14 Wǘxan ndoj mapiüng aag ayaj,
  pinawan nejiw. Quiaj tatepeay
wantsat majaw wanopech nej. Quiaj nejiw, tapiüng:
majaw alembem quiaj Teat Jesús, ―Tamtámban ijlüyiüna ―aw.
pero nej ngo majaw majneaj sitiül 20 Wüx ndoj mapiüng aag ayaj,

aag ayaj Teat Jesús. 15 Condom quiaj


  quiaj tüüch nejiw majawüw owix
tasaj nej Teat Jesús: nej at micostil nej. Xeyay tapac
241 SAN JUAN 20​, ​21

omeajtsüw wüx tajawüw nej. alquiaj a Tomás maquiüjpüw. Tan


21 Condom tandüy wüx matepeay
  ajlüy palaw ombeay iüm, camüm
nejiw alinomb. Tapiüng: majawüw Teat Jesús alembem
―Tamtámban ijlüyiün. Atnej pinawan nejiw, tatepeay nejiw,
Xeteat Dios tüüch xic niün, tapiüng:
atanquiaj nganüy xique süüch icon ―Tamtámban ijlüyiüna ―aw.
meamban meáwan wüx aaga iüt 27 Condom quiaj Teat Jesús tasaj a

cam ―aj nejiw. Tomás:


22 Wüx ndoj mapiüng aag ayaj,
  ―Ijaw aop xiwix teat, ixec ningüy
quiaj tapep miíünd nej wüx nots micual iwix, condom iwind
ombasüw nejiw. Tasaj nejiw: iwix andüy ningüy, ixec teombas
―Iyariün Nangaj Espíritu ocueaj xecostil. Ipiüng naleaing, nde
Teat Dios. 23 Nganüy jangantanej
  mechiw imeaats ―aj.
leaw icona apmeajchiün macueat 28 Quiaj tapiüng a Tomás:

arang ngo majneaj, mewüniün wüx ―¡Teat Naxey, Xeteat Dios! ―aw.
imeajtsan asoet nej, at Teat Dios 29 Quiaj tasaj nej Teat Jesús:

aton apmawün wüx omeaats. Sitiül ―Tomás ¿neol, ajcan lamejaw


aljane ngo mandiüm macueat arang xic tepiüng naleaing lasapaca?
ngo majneaj, Teat Dios aton ngome Najneajay apmajlüyiw jane
apmawün wüx omeaats asoet nej ― apmapiüngüw naleaing lasapac
aj nejiw Teat Jesús. masey ngo majawüw xic naag
oniüjcüw ―aj nej.
Teat Jesús tejüiquichay
majaw nej Tomás Neol tarangüch a nawiig cam
24 Tomás, aaga nasoic Cuüch, 30 Teat Jesús tarang xeyay
nej nop tiül ajcüwa gajpiüp (12) cuajantanej ngome aag ajaraw,
minipilan Teat Jesús, ngome müüch majaw minipilan nej; pero
tajlüy quiaj wüx tapeay Teat Jesús. aton ngome meáwan tarangüch
25 Alacas minipilan Teat Jesús
  tiül aaga nawiig cam. 31 Nganüy

tasajüw nej: meáwan leawa tarangüch tiül


―¡Landoj najawan Teat Naxey! ― aaga nawiig cam, tarangüch para
ajüw nej. alndom mepiüngan naleaing
Quiaj tasaj nejiw a Tomás: Teat Jesús Micual Teat Dios nej;
―Sitiül ngo najaw aóp owix nej aton mepiüngan nej aaga Cristo
niüng tapaparan clavos, sitiül ngo lapiürang aliüc. Cos jangantanej
naxec tiül nots micual xiwix niüng leaw apmayar mapiüng naleaing
tapaparan clavos; aton sitiül ngo aag ayaj, apmapac meáwan nüt.
naxec xiwix teombas micostil nej,
nómban ngo nayar indeacan ―aj Teat Jesús tejüiquichay majawüw
nejiw. nej ayaíw minipilan nej

21
26 Wüx lamajiür ojpeacüw (8) nüt
  Wüx landoj aag ayaj,
tatow ndoj aag ayaj, minipilan Teat tejüiquichay alinomb
Jesús canchiütoj alinomb tiül iüm; Teat Jesús majawüw nej minipilan
SAN JUAN 21 242

nej. Atcüy tajlüy wüx tajlüyiw mamb chipiow a cüet, cos ngome
mbeay nadam yow Tiberias. 2 Cos   miünquiaj wüx iüt, ajiür maseyme
acas minipilan nej ajlüyiw quiaj coic miow (100) metros. 9 Wüx 

nóiquian, nop teat Simón Pedro, tajtepiw wüx iüt, tajawüw olüic
nop teat Tomás aaga nasoic biümb quiaj. Alpiiüm wüx nop cüet,
Cuüch, alinop teat Natanael naw aton alquiaj pan. 10 Quiaj tasaj nejiw

tiül cambaj Caná tiül iüt Galilea, Teat Jesús:


at ijpüw micual teat Zebedeo, ―Ijamiünan acas cüet leawa les
maquiüjpüw alijpüw minipilan nej. ndot mesapan quiaj ―aj nejiw.
3 Condom tasaj nejiw teat Simón

11 Quiaj teat Simón Pedro

Pedro: tajtep tiül müx macheed a ndoc


―Sanamb sandoc ―aj nejiw. manot andüy wüx iüt. Aaga ndoc
Quiaj tasajüw nej: ngo chiütam masey chipiüt tiül
―Ata xicona sanamban, tabaats nadamdam cüet. Atüch coic miow
―ajüw nej. ic miow gajparoob (153) cüet.
Quiaj tambüw, ambüw tiül nop 12 Condom tasaj nejiw Teat Jesús:

müx. Aaga ongwiiüts quiaj ngo ―Macaron metiiüts ―aj nejiw.


mandocoj nicuajind. 4 Wüx ümb
  Nejinguind tiül nejiw ngo
chiüjmbaw raw, quiaj majawüw majntsop matüniw nej manguiayiw
Teat Jesús alembem mbeay yow. jane nej, cos lamajawüw nejay Teat
Naleaing nejiw ngo mateotsüw wüx Jesús. 13 Quiaj tatüch nejiw Teat

sitiül aag ayaj Teat Jesús. 5 Condom


  Jesús, tayar a pan müüch nejiw, at
quiaj tasaj nejiw Teat Jesús: a cüet.
―Xecualüw ¿tesapan indocona? 14 Aag ayaj arojmbüw wüx

―aj nejiw. ajüiquichay majaw nej minipilan


Quiaj tasajüw: nej, wüx landoj apac tiül mondeow.
―Ngo nasapan ―ajüw.
6 Quiaj tasaj nejiw Teat Jesús:

Teat Jesús tandeac aweaag
―Iyacan mindocon amb wüx miác teat Simón Pedro
otüeng müx, mbich apmesapan ―aj 15 Wüx landoj üetiw, quiaj Teat
nejiw. Jesús tasaj teat Simón Pedro:
Tarangüw atnej tasoiquiw. Ndoj ―Simón, micual teat Jonás ¿cuane
ngondom maxainguiw mindocoj ipiüng, indiüm xic, ngwüy ajntsop
nejiw cos chipiow a cüet. 7 Quiaj
  wüx indiüm meáwan aag ayaja?
nop tiül nejiw, aaga xowüy andiüm ―aj.
nej Teat Jesús, tasaj teat Pedro: Quiaj tapiüng teat Pedro:
―¡Aaga iün Teat Naxey! ―aj. ―Teat, ique ijaw xique sandiüm
Teat Pedro camüm manguiay aag ic ―aw.
ayaj, quiaj masooig micamix nej Quiaj Teat Jesús tasaj nej:
cos tasoond, tanaámb ajchic tiül ―Ijiürüw quicheech xesapüw ―aj
yow. 8 Condom ajcüwa aquiüjpüw
  nej.
nej taquiüjpüw mamb aaga müx 16 Condom tandüy wüx masaj nej

andüy wüx iüt. Átan ndoc tanototoj amb ijmbüw:


243 SAN JUAN 21

―Simón, micual teat Jonás andiüm nej Teat Jesús, aaga leaw
¿naleaing indiüm xic? ―aj nej. chetet aweaag nóiquian maquiiüb
Quiaj teat Pedro tasaj nej: Teat Jesús wüx tetiw, wüx tatün
―Teat, ique ijaw xique sandiüm manguiay: “Teat ¿jane apmayac ic
ic ―aj nej. teowixaw monajiüt?” maw. 21 Teat

Quiaj tasaj nej Teat Jesús: Pedro wüx tajaw almandüüb nejiw
―Ijiürüw xesap ―aj nej. aaga alinop quiaj, quiaj tasaj Teat
17 Condom quiaj tasaj nej amb
  Jesús:
arojmbüw: ―Teat ¿jowa neje aaga alinop
―Simón, micual teat Jonás quiaja? ―aj.
¿naleaingue indiüm xique? ―aj nej. 22 Quiaj tasaj nej Teat Jesús:

Teat Pedro quiaj tamix omeaats ―Sitiül xique nandiüm ngo


ajcan lamasaj nej amb arojmbüw mandeow, aliün mapac wüx
sitiül andiüm nej, quiaj tapiüng: sanandilil alinomb, ¿neol, cuane
―Teat, ique ijaw meáwan imbiche? Ique tanaámb indüüb xic
cuajantanej; ique ijaw naleaing ―aj nej.
sandiüm ic ―aj. 23 Condom aaga poch quiaj

Tasaj nej Teat Jesús alinomb: tejüiquichay manguiayiw meáwan


―Ijiürüw xesap. 18 Naleaing
  monyar andeac Teat Jesús,
naleaing sasaj ic, wüx aliün tapiürang aaga nop minipilan nej
mermonguich, iquiáyan quiaj isooig ngome apmandeow. Pero naleaing
ipix, iriümb leaw niüng indiüm; Teat Jesús ngo mapiüng lango
pero wüx apmertaxey pálwüx mandeow. Nej tapiüng: “Sitiül
apmasooig ic tiül ipix, apmendic xique nandiüm ngo mandeow, aliün
iwix, apmequiüraab niüng ngo mapac wüx sanandilil alinomb,
mendiüm meamb ―aj nej. ¿neol, cuane imbich?”, aw.
19 Tasaj nej aag ayaj majüiquich

24 Nej aaga nop tiül minipilan Teat

nguineay netam mandeow teat Jesús teamarang aaga nawiig cam.


Pedro, cos apmandeow wüx arang Meáwan aag agüy tajaw, tanguiay.
minajiüt Teat Dios. Ndoj mandeac Atquiaj alndom majawaats meáwan
aag ayaj, tapiüng: leaw tarang, aag ayaj naleaing.
―Indüüb xic tanaámb ―aj. 25 Aliün majlüy xeyay leaw

tarang Teat Jesús. Naleaing


Nop minipilan nej aaga sapiüng sitiül apmarangüch wüx
xeyay andiüram nawiig meáwan leawa tarang,
20 Wüx wantsat teat Pedro, quiaj ngome apmajoy aaga iüt cam.
tajaw almandüüb nejiw aaga xeyay Atanquiaj tajlüy. Amén.
Leawa tarangüw miapóstoles Teat Jesucristo

Los HECHOS de los apóstoles

Apmüüch miün Nangaj Espíritu Wüx Teat Jesús tamb andüy tiül cielo

1 Teat Teófilo, tiül aaga nawiig 6 Condom alinoic nüt wüx aliün
tarangas ninguinüt tasajas ic maquiüjpüw Teat Jesús, tatüniw
meáwan leaw tarang Teat Jesús, at manguiayiw:
leaw tapots maquiaach. 2 Ndójwüx
  ―Teat, ¿nganüy nüt cam
tasajas ic nguineay tamb andüy apmeaach majlüyiiüts wüx
cawüx tiül cielo. Naleaing wüx micambajaats Israel alinomba?
nganaw mamb andüy tiül cielo ―ajüw.
tarriiüd miapóstoles nej. Condom 7 Teat Jesús tasaj nejiw:

tasaj nejiw nguineay netam ―Icona ngo metam mejawan ngow,


marangüw, atnej tasaj nej Nangaj ngün nüt apmajlüy aag ayaj. Cos
Espíritu ocueaj Teat Dios. 3 Condom
  néjan quiaj Teat Dios ajaw ngow
tandeow, pero naleaing wüx tapac apmüüch majlüy aag ayaj. 8 Icona

alinomb tejüiquichay majawüw nej apmeajndiün Nangaj Espíritu


minipilan nej tiül ic miow (40) nüt. ocueaj Teat Dios majlüy wüx
Atquiaj tarang majaraw naleaing nej imbasan, quiaj alndom merangan
almapac. At tasaj nejiw nguineay cuajantanej. Apmemelichan
ajlüy tiül micambaj Teat Dios. mendeacan wüx xique naw
4 Wüx Teat Jesús aliün maquiiüb
  ningüy tiül cambaj Jerusalén. At
nejiw, tasaj nejiw nde mawüw tiül apmeamban tiül meáwan cambaj
Jerusalén, tapiüng: tiül Judea, at meáwan tiül Samaria.
―Icüliün aag leaw lamapiüng At apmeamban meáwan tiül
Teat Dios aliüc miün apmajlüy. Aag palpálwüx cambaj wüx iüt ―aj
ayaj landoj lanasaj icon ninguinüt. nejiw.
5 Naleaing Juan tüüch yow

9 Condom wüx Teat Jesús landoj

nipilan, pero aag ayaj náagan yow. mapiüng aag ayaj, tanaámb
Nganüy icona alningüy alacas nüt amb andüy cawüx tiül cielo,
apmeyariün Nangaj Espíritu ocueaj teamajawüw nej. Ndoj tajngot noic
Teat Dios ―aw. oic taxot nej, lango maxomüw

244
245 HECHOS 1

majawüw. 10 Nejiw tealeámban


  teat David, wüx Nangaj Espíritu
majawüw andüy cawüx niüng amb tambeol nej mapiüng nguineay
Teat Jesús, quiaj tajawüw ijpüw teat apmarang a Judas, aaga nequiiüb
monxey alembemoj niüng ajlüyiw monsap Teat Jesús. 17 Cos Judas

nejiw, xowüy larraw apixaw nejiw. tateoraw tiül naquiüjpan, at tajlüy


11 Condom tendeacüw masajüw
  tiül marang aaga najiüt sarangan.
nejiw, tapiüngüw: 18 Aaga Judas quiaj, tamb mangal

―Teat monxey monaw Galilea noic iüt naag mitomiün nej, aag
¿neol teleámban lembemeron tangüyeran wüx tarang aaga xeyay
ningüy mejawan andüy cawüxe? ngo majneaj quiaj. Condom tamb
Cos aaga Teat Jesús les ndot terrondüy onic, tandeow. Ndoj
mejawan aw niüng ijlüyiün amb tajmiüc mojcoj tiüt, tajpoet otüeng
andüy cawüx tiül oic quiaj, atquiaj nej, taw meáwan mixiüt aonts
aliüc alinomb wüx aliüc imiün tiül nej. 19 Meáwan nipilan moncül

cielo ―awüw. Jerusalén tanguiayiw nguineay


tajlüy. Áag tüjchiw manüt aaga
Tarriüjtüch Matías iüt quiaj Acéldama. Aaga poch
marang ingow Judas Acéldama quiaj, apiüng Miíüt Quiej.
12 Condom quiaj tandilileaw 20 ’Cos larangüch tiül Mipoch Teat

andüyiw Jerusalén imiünüw wüx Dios tiül Salmo, apiüng:


tiüc nasoic mitiüc Olivos. Aaga Ich majlǘyan aaga iüt niüng
tiüc quiaj ngome miünquiaj ajlüy acül nej,
naw Jerusalén; ajiür atonej alndom nde macül quiaj nejinguind, aw.
majüyiw wüx noic nüt axoodaran. At aton tiül alinoic Salmo apiüng:
13 Nejiw wüx tapeayiw tiül cambaj
  Ich majmel alinop marang
Jerusalén, quiaj tajtepiw andüyiw ingow nej, aw.
cawüx tiül amb ijpüw iüm niüng 21 ’Nganüy netam mayacaats

axojtüw Pedro, Jacobo, Juan, nop naxey leaw almaquiiüb icoots


Andrés, Felipe, Tomás, Bartolomé, meáwan nüt wüx Teat Jesús
Mateo, Jacobo micual Alfeo, Simón almaquiiüb icoots, 22 ajan wüx a nüt

nasoic Zelote, at a Judas michiig Juan tüüch yow Teat Jesús, ndójwüx
Jacobo. 14 Meáwan nejiw noic nej
  quiaj Teat Jesús tamb andüy tiül cielo.
omeajtsüw tanaámb canchiüjow Cos netam maquiüjpaats alinop leaw
quiaj matajcüw orar, aquiüjpüw naleaing tajaw Teat Jesús nguineay
michiig Teat Jesús, at a María tapac alinomb ―aw a Pedro.
mimüm nej, aton alacas montaj. 23 Quiaj tayacüw ijpüw monxey

15 Noic nüt wüx tajlüyiw quiaj,


  náwan tiül nejiw, nop José nasoic
atüch maseyme acoic miow nimiow Barsabás, at ajiür alinoic minüt
(120) nipilan, quiaj witiüt a teat nej nasoic Justo. At tayacüw
Pedro masaj nejiw, tapiüng: alinop nenüt Matías. 24 Ndoj, quiaj

16 ―Xecojow xechijquiaw,
  tatajcüw orar, tapiüngüw:
naleaing tajlüy meáwan atnej ―Xeteatiün Dios, ique ijaw
apiüng tiül Mipoch Teat Dios tarang tiül omeaats meáwan nipilan,
HECHOS 1​, ​2 246

nganüy iich majüic najawan ngün ―¿Neol, ngome monaw Galilea


lamerriiüd tiül ajcüwa ijpüw cam. nejiw ajcüwa teandeacüw quiaja?
25 Netam alinop majmel marang

8 ¿Neol, nguineay andeacüw

apóstol, cos aaga Judas tacueat ombeayiiütsa, leaw andeacaats nde


aaga najiüt quiaj wüx tarang aaga ajngotoots miüna? 9 Cos alningüy

nadam nisoet, ndoj tamb tiül aaga palpálwüx nipilan, altiül monaw
xeyay ngo majneaj niüng atüch nej Partia, monaw Media, monaw Elam,
mamb ―awüw. monaw Mesopotamia, monaw
26 Ndoj, quiaj tasüetiw jane nop
  Judea, monaw Capadocia, monaw
tiül nejiw, quiaj tajawüw Matías Ponto, monaw Asia, 10 monaw

netam marang. Quiaj tateoraw tiül Frigia, monaw Panfilia, monaw


ajcüwa gajpanop (11) apóstoles. Egipto, at monaw tiül Africa niüng
ajlüy cambaj Cirene. Alningüy
Wüx tapeay Nangaj Espíritu monjüy miün nipilan naw Roma.
ocueaj Teat Dios Altiül nejiw wijquian ningüy judíos

2 Wüx tatüch a nüt, nangos nüt


nasoic Pentecostés, meáwan
minipilan Teat Jesús alxenenguemoj
nejiw; altiül aton nipilan ngome
judío leaw lamayambüw Teat Dios
aton. 11 At alningüy monaw Creta,

nóiquian. 2 Camüm manguiayiw


  at monaw Arabia. Pero nganüy
aliüc noic neterriür napac imiün meáwan icoots ranüy manguiayiiüts
tiül cielo, atnej aterriür napac iünd. teamandeacüw ombeayiiüts,
Aaga neterriür quiaj tajmel tiül iüm nguineay Teat Dios lamarang xeyay
niüng alchetemoj. Meáwan monlüy najneaj leaw ngome áag ajaraw
quiaj tanguiayiw. 3 Quiaj tajawüw
  ―awüw.
atnej xeyay oniw biümb, ajcüw ayaj 12 Cos xeyay mbayajow, ngo

tajmiüc wüx ombasüw anopnopoj. majawüw cuane najlüy, áag


4 Meáwan monlüy quiaj tajlüy wüx
  tesajayej nejeyéjan quiaj, apiüngüw:
ombasüw nejiw Nangaj Espíritu ―¿Cuane aag ayaja? ―awüw.
ocueaj Teat Dios. Ndoj tapots 13 Nganüy altiül itsojayéjan,

andeacüw pálwüx ombeayaran tapiüngüw:


leaw tüüch nejiw Nangaj Espíritu ―Nangüniw, amongochiw wüx
mandeacüw. anganeowüw vin ―awüw.
5 Tiül aaga nüt quiaj, aliw tiül

Jerusalén xeyay nipilan judío, Pedro tandeac tiül xeyay nipilan


monyamb Teat Dios monaw tiül 14 Ndoj
Pedro, quiaj tamong
palpálwüx cambaj wüx iüt. 6 Wüx   maquiiüb ajcüwa gajpanop (11)
tanguiayaran aaga neterriür quiaj, minipilan Teat Jesús, lembemoj
quiaj sonongotoj quiaj xeyay nipilan. niüng ajlüy nipilan. Condom
Mbayatoj xeyay wüx tanguiayiw tendeac napac manguiayiw, tasaj
andeacüw ombeayiw nejiw meáwan nejiw:
anopnop minipilan Teat Cristo. ―Teat cambaj Israel, at meáwan
7 Xeyay mbayatoj majawüw aag ayaj,
  leawa jayats mapeay tiül
quiaj tesajayej, tapiüngüw: Jerusalén, nganüy inguiayiün leaw
247 HECHOS 2

sanasaj icon: 15 Ajcüwa monxey


  21 Meáwan nipilan leaw
teamenguiayiün andeacüw cam apmayambüw Teat Dios,
ngome nangüniw atnej icona matüniw Teat Dios mawün
ipiüngan. Cos nganüy les tatüch nejiw wüx asoetiw, apmawüw
pinawan ajüy nüt. 16 Aaga leaw
  wüx, aw.
tenguial mejawan quiaj, aag ayaj 22 ’Teat cambaj Israel, inguiayiün

lamapiüng tiül Mipoch Teat Dios, leaw sanasaj icon: Icona tejawan
tiül nawiig tarang Joel, aaga aaga Teat Jesús naw Nazaret tarang
nendeac andeac Teat Dios, cos xeyay ateócan wüx tajlüy ningüy
apiüng: maquiüjpaats. Tajüic naleaing Teat
17 Teat Dios apiüng: Alningüy Dios neech nej miün, cos tambeol
alinoic nüt, nej marang xeyay cuajantanej, leaw
sanüjchiw mayariw Nangaj icona tejawan aton. 23 Condom

Xeespíritu meáwan nipilan; tayacüch tiül iwixan merangan


quiaj micualan monench wüx leaw tendiüman. Atquiaj
at monüx apmandeacüw netam majlüy, para majlüy atnej
sandeac, lamapiüng Teat Dios. Icona teyacan
monguich sanüüch maxomüw teowixaw nipilan monrang ngo
omeajtsüw leaw ajawüw atnej majneaj, tesajanüw mayacüw wüx
aümiw, cruz mandeow. 24 Naleaing Teat

y montangtang ombas nipilan Dios tapacüüch nej alinomb, tawün


sanüjchiw maxomüw nej tiül mondeow, cos nej ngondom
omeajtsüw wüx aümiw. macül niüng acül mondeow. 25 Teat

18 Wüx aaga nüt quiaj, sanüüch David tanomb tandeac wüx nej tiül
mayariw Nangaj Xeespíritu minawiig nej, tapiüng:
meáwan monrang xenajiüt, Xique tajawas Teat Dios
monxey at montaj; tanaámb almaquiiüb xic;
condom nejiw aton cos nej alwüx xeác, ngo nimbol
apmandeacüw sandeac. nandüy nicuajind.
19 Sanarang ateócan cawüx tiül 26 Xeyay apac ximeaats, ngo
cielo majaraw, paxiüm nandeac wüx aag
tiüt wüx iüt sanarang ayaj.
cuajantanej leaw ngomeaag At ngo napiüng wüx masey
ajaraw. nandeow, cos sanapac alinomb.
Apmajlüy xeyay quiej, apmajlüy 27 Ique ngome apmecueat xic
xeyay biümb, at apmajlüy tiül niüng acüliw mondeow,
xeyay nasop. apmepacüüch xic alinomb.
20 Quiaj a nüt lango merraj, Ngome apmeaach majmboc
apmajlüy pojniün, xecuerpo, cos nangaj micual
at a caaw apmacants atnej quiej. xic.
Aag ayaj apmajlüy wüx laliüc 28 Ique Teat, teaach xic najaw
matüch a najneajay nüt wüx ngün a tiiüd amb andüy niüng
apmandilil Teat Naxey. apacaran meáwan nüt.
HECHOS 2 248

Apmeaach mapac ximeaats cos 37 Wüx tanguiayiw aag ayaj


sanajlüy niüng ijlüy, aw. ajcüwa nipilan quiaj, tayajcüw tiül
29 ’Teat monxey micual iüt,
  omeajtsüw nejiw xeyay ngo majneaj
inguiayiün. Aaga miteatiiüts David arangüw. Quiaj tasajüw a Pedro y
naleaing tandeow tamiüraad; alacas apóstoles:
mioxiüt nej alningüy ajawaats ―Teat monxey, jow nganüy
nganüy nüt cam aliün majlüy. ¿cuane sanarangana? ―ajüw.
30 Naleaing cos nej nop nej nendeac

38 Quiaj tasaj nejiw a Pedro:

andeac Teat Dios tajaw naleaing ―Ich leaam imeajtsan xeyay


apmajlüy leaw tasaj nej Teat ngo majneaj irangan, nde nganüy
Dios, nguineay Teat Cristo aliüc irangan najneaj. Ndoj iyariün yow
miün apmajlüy naw tiül micual meáwan inopnopon wüx minüt Teat
micual nej. Aag ayaj apchetem Jesucristo, majüic laáw isoetiün.
niüng chetej nej, apmarang natang Quiaj Teat Dios apmüüch meyariün
nenajiüt. 31 Teat David, cos tajaw
  Nangaj Miespíritu nej. 39 Cos Teat

aag ayaj, áag tandeac wüx nguineay Dios lamapiüng apmüüch miün
apmapac alinomb Teat Cristo, ngo Nangaj Miespíritu nej müüch icon,
macül tiül niüng acüliw mondeow, müüch micualan, at meáwan leaw
at micuerpo nej ngome apmajmboc. apmayamb Teat Dios alinoic nüt.
32 Nej aaga Jesús quiaj, Teat Dios
  Cos aag ayaj apmüjndiw meáwan
tapacüüch nej alinomb. Meáwan nipilan leaw Miteatiiüts Dios
xicona tajawasan naleaing aag ayaj. apmapaj miünüw ―aj nejiw.
33 Teat Dios taquiiüb nej mamb

40 Condom tasaj nejiw xeyay

andüy tiül cielo marang natang wüx aag ayaj, tapaj nej ocueajiw,
quiaj. Nej lamüünd aaga Nangaj tapiüng:
Espíritu ocueaj Teat Dios leawa ―Iyamban Teat Dios, isajan
tasoic apmüünd. Nganüy lamüüch mawün isoetiün, cos atquiaj alndom
miün. Meáwan aaga leaw ijawan meriowan tiül ajcüwa nipilan
quiaj, leaw inguiayiün nganüy cam, monrang ngo majneaj quiaj ―aw.
aag ayaj Nangaj Espíritu ocueaj 41 Condom meáwan leawa tayariw,

Teat Dios nerang. 34 Teat David ngo


  at leawa tayacüw wüx omeajtsüw
mapac alinomb mamb tiül cielo, andeac teat Pedro tayariw yow.
pero nej tapiüng: Aaga nüt quiaj tajlüyiw xeyay jayats
Teat Dios tasaj a Teat Naxey: monyar andeac Teat Dios, atüch
“Cheter ningüy amb wüx xeác, maseyme arej mil nipilan. 42 Nejiw

35 leaw ndoj nayac moncüy majaw tanaámb arangüw atnej taquiajchiw


ic, nejiw miapóstoles Teat Jesús.
melembech wüx ileaj”. Tajlüyiw nóiquian maquiüjpüw
36 ’Nganüy ich manguiay meáwan
  meáwan monyar andeac Teat
micual iüt Israel, aaga Teat Jesús Dios, tatajcüw orar, at tajineaw a
tembiyan wüx cruz, Teat Dios pan müetiw nóiquian para leaam
lamayac nej nganüy marang natang, omeajtsüw wüx neol tandeow Teat
cos nejay aaga Cristo ―aj nejiw. Cristo.
249 HECHOS 2​, ​3

―Ijaw xicon ―aj.


Leaw tarangüw ajcüw ombas 5 Quiaj tajaw nejiw apac omeaats,

monyar mipoch Teat Cristo teamacül cuane apmüjchiw. 6 Quiaj 

43 Meáwan nipilan xeyay mbayatoj, a Pedro tasaj nej:


cos minipilan Teat Jesús tarangüw ―Ngo najiür plata, ngo najiür oro;
xeyay ateócan, xeyay cuajantanej pero naleaing leawa sajiür sanüüch
leaw ngome aag ajaraw. 44 Meáwan  ic: wüx minüt Teat Jesucristo naw
leaw tayariw andeac Teat Jesús Nazaret, sasaj ic witiür ijüy ―aj nej.
tajlüyiw nóiquian. At meáwan 7 Quiaj teat Pedro tasap miác

leaw almajiürüw tacanchichaw owix nej mawitich. Andǘüban


nóiquian. 45 Wüx anüjpiw iüt, iüm,
  tajneaj oleaj nej, at nic oleaj nej.
tengwüy cuajantanej leaw ajiürüw, 8 Condom ajchic cawüx witiow

ajineaw ombeat müjchiw anopnop lombom, quiaj tajüy. Ndoj tajmel


leaw netam nejiw. 46 Nejiw ngo
  tiül nadam nangaj iüm maquiiüb
macueatiw ambüw canchiümoj tiül nejiw, teajüy, teajchic, teamapiüng
nadam nangaj iüm. At tanaámb najneajay lamarang Teat Dios.
canchiüjow nóiquian müetiw pan 9 Meáwan nipilan tajawüw nej

aniüngüw nejiw. Ajlüyay apac lajüy, at teamapiüng najneajay


omeajtsüw, xeyay ajneaj omeajtsüw. lamarang Teat Dios. 10 Tajawüw

47 Nejiw palǘyan tandeacüw najneaj


  nejay aaga naxey quiaj lambójan
wüx Teat Dios, at meáwan nipilan chetej metüneay mbeay nadam
ajneaj majaw nejiw. Meáwan nüt nangaj iüm nasoic Natsajüy Ombas,
Teat Dios teamayac wüx majlüy áag mbayatoj xeyay wüx tajawüw
xeyay monyar andeac nej. lajneaj.

Tajneaj nop coex Pedro tandeac tiül minden

3 Noic nüt teat Pedro maquiiüb iüm nasoic ocueaj Salomón


teat Juan tambüw nóiquian 11 Aaga
naxey lajneaj micoex quiaj,
andüyiw tiül nadam nangaj iüm, ngo matsambiich a Pedro y Juan.
andüy wüx nchejliow nüt, ores Condom meáwan nipilan mbayatoj,
atajcüch orar. 2 Alquiaj nop naxey
  tambüw acuiürrüw majawüw nejiw
necoex nde wijquiaw. Meáwan nüt tiül minden iüm nasoic ocueaj
aquiüraab mamb machetecharan Salomón. 12 Pedro wüx tajaw

mbeay nadam nangaj iüm ajcüwa nipilan quiaj, tapiüng:


metüneay, matün ocueaj jane ―Teat cambaj Israel, ¿Neol
apmajmel tiül a nadam nangaj iüm. mbayateron wüx aag ayaja?
Aaga ombeay nangaj iüm quiaj ¿Neol tejawjawan xicona? Atnej
nasoic Natsajüy Ombas. 3 Aaga
  ajüic ipiüngan xicona süjchiün
necoex quiaj, wüx tajaw a Pedro majneaj aaga naxey quiaj, atnej
y Juan laambüw apmajmeliw tiül xicona süjchiün majüy nde ajneaj
nadam nangaj iüm, quiaj tatün nej ximeajtsan. 13 Ngwüy, xicona

ocueajiw. 4 Quiaj lembetoj majawüw


  ngondom narangan aag ayaj. Teat
nej. Condom tasaj nej a Pedro: Dios nerang aag ayaj, Midios
HECHOS 3​, ​4 250

miteatiiüts Abraham, Midios apmüüch miün mambeol icon.


teat Isaac, Midios teat Jacob, at 21 Nganüy naleaing nej netam

Midiosüw mixejchiiüts monlüy macül tiül cielo, leaw atüch a nüt


tanomb. Nejay aaga Teat Dios wüx Teat Dios apmataag majneaj
quiaj tataag majneaj aaga naxey meáwan ngo majneaj, atnej
cam, para alndom mayarich lamapiüngüw mondeac andeac nej
andeac Teat Jesús, aaga Micual najlüyiw tanomb. 22 Teat Moisés

Nej. Aag ayaj icona teyacan teowix aton tasaj mixejchiiüts, tapiüng:
monajiüt mandeow. Wüx tandiüm “Teat Dios apmayac nop nendeac
a Pilato matsambiich, icona ngome andeac nej imiün tiül icona, atnej
tendiüman, tepiüngan ich mandeow. tayac xic. Netam menguiayiün
14 Icona ingow itüniün tsajmbiüm
  meáwan leaw apmasaj icon. 23 Cos

aaga nangaj nerang najneaj quiaj, meáwan nipilan leaw ngo mayar
tetüniün maw wüx aaga nerang ngo andeac aaga nendeac andeac Teat
majneaj nembiy nipilan. 15 Atquiaj
  Dios quiaj, apmajwan nómban,
terangan, tembiyan aaga tenguial ngondom macül tiül micambaj nej.”
mepacüüch meáwan leaw almajlüy. 24 ’Meáwan mondeac andeac

Pero naleaing Teat Dios tapacüüch Teat Dios leaw tajlüyiw tanomb
nej alinomb. Aag ayaj xicona ajan wüx Samuel tapiüngüw wüx
tajawasan naleaing. 16 Nganüy aaga
  aaga leaw almajlüy nganüy cam.
naxey cam leaw ijawan, Teat Dios 25 Icona micual icon Israel, atnej

tataag nej majneaj, cos sayacan tajlüyiw mondeac andeac Teat


ximeajtsan wüx Teat Jesús, ngo Dios. At ijlüyiün tiül aaga poch Teat
nachiwean ximeajtsan. Áag nganüy Dios tüüch mixejchiiüts, cos tasaj
ijawan nej lajneaj nómban. Abraham: “Meáwan nipilan wüx iüt
17 ’Teat monxey, xique sajaw
  apmaxomüw monajneaj wüx ombas
naleaing icona wüx tembiyan Teat micual leaw aliüc miün apmajlüy.”
Jesús mequiüjpan minatangan 26 Teat Dios wüx tapacüüch

monajiüt, terangan aag ayaj cos alinomb Micual Nej, mbas tüüch
ngo mejawan nicuajind; ipiüngan miün mambeol icon, müüch icon
najneaj temerangan. 18 Quiaj  mejiüran monajneaj; aton müüch
tajlüy atnej tanomb lamapiüng icon inopnopon mecueatiün irangan
Teat Dios. Cos meáwan mondeac ngo majneaj ―aj nejiw a Pedro.
andeac nej tapiüngüw aaga Cristo,
Micual Teat Dios, apmamongoch Teat Pedro y teat Juan tajlüyiw
xeyay ngo majneaj. Nganüy
19 teombasüw monajiüt

4

ich leaam imeajtsan naleaing Pedro y Juan tenguialeámban


xeyay ngo majneaj temerangan. mandeacüw aag ayaj masajüw
Indililean iyamban Teat Dios cos nipilan, quiaj ajngotoj miteaats
nej alndom mawün isoetiün. Quiaj aquiüjpüw minatang monjiür
Teat Dios apmüüch icon mapac nadam nangaj iüm, aton aquiüjpüw
imeajtsan, 20 wüx apmüüch miün
  saduceos. 2 Quiaj tajcüyiw

Teat Jesucristo, aaga lamapiüng xeyay, cos Pedro y Juan tenguial


251 HECHOS 4

maquiajchiw nipilan, teamasajüw tapacüüch alinomb. 11 Aaga Teat


mondeow apmapacüw alinomb cos Jesús quiaj, nejay aaga piedra icona
Teat Jesús tapac alinomb. 3 Quiaj
  monrang iüm teloxiün ninguiün,
tasaparanüw maquiibaranüw nganüy laíün marang xeyay netam
mamb mayacaranüw tiül manchiüc piedra tiül oxing iüm. 12 Nejinguind

cos langwiiüts. Tawüniw amb alinop ngondom mawün asoeteran;


alinoic nüt. 4 Pero naleaing xeyay
  cos Teat Dios ngo mayac alinop
nipilan leaw tanguiayiw andeacüw ningüy wüx aaga iüt cam leaw
Pedro y Juan tayariw Mipoch Teat alndom mawün asoetiiüts, áagan
Dios. Ajcüw ayaj atüch maseyme Teat Jesús alndom ―aj nejiw.
acoquiaw mil monxey. 13 Monajiüt wüx tajawüw a Pedro

5 Larraw tiüt amb alinoic nüt,


  y Juan nómban ngo mimboloj
quiaj sonongotoj tiül Jerusalén wüx andeacüw, at tajawüw nejiw
meáwan monajiüt ocueajiw judíos, ngome nequiaachayej, ajlüyiw
aquiüjpüw montangtang monajiüt at nejiw jangantanej, quiaj
tiül nejiw, at mondüy wüx aaga mbayatoj. At tajawüw ajcüw ayaj
poch tüünd Moisés. 6 Aquiüjpüw
  taquiüjpüw Teat Jesús. 14 Cos aaga

aton aaga minatang miteaats nenüt naxey lajneaj micoex nej alembem
Anás, aquiüjpüw Caifás, Juan, niüng ajlüyiw nejiw, quiaj lango
Alejandro, at meáwan acualajtsüw majiürüw cuane mapiüngüw.
natangtang miteaats. 7 Quiaj

15 Quiaj tasoiquiw a Pedro y Juan

tapiüngüw majanüw a Pedro y Juan. mawüw tiül moncanchiün para


Wüx lapeayiw, quiaj tamongochiw alndom mandeacüw wüx nguineay
lembemoj pinawan. Ndoj cas apmarangüw. 16 Quiaj tapiüngüw:

tatüniw manguiayiw, tasajüw: ―¿Cuane apmarangaats wüx


―¿Nguiane meyariün minajiütan ombasüw ajcüwa monxey quiaja?
merangan aag ayaja? ¿Ngwüy jane Cos naleaing nadam ateócan
nesaj icon merangana? ―ajüw. lamarangüw, aag ayaj lajüic,
8 Teat Pedro, ambeol nej Nangaj
  lamanguiayiw meáwan nipilan
Espíritu ocueaj Teat Dios, quiaj moncül tiül Jerusalén. Icootsa
tasaj nejiw: ngondom mapiüngaats ngo
―Teat Xan monajiüt, montangtang maleaing. 17 Nganüy, ngana majüy

monajiüt tiül Israel: 9 Icona


  aag ayaj manguiay cambajiüt, netam
lametüniün menguiayiün xicon wüx maliquiajtsüw mambolojchiiüts,
aaga najneaj larangüch wüx ombas masajaats nde mandüyiw wüx
nop naxey lajneaj micoex, nguineay alinomb mandeacüw wüx minüt
tajneaj. Najneaj, sanapiüngan. aaga Jesús quiaj ―awüw.
10 Nganüy meáwan icona inguiayiün,

18 Ndoj, quiaj tapajüw a Pedro y

ich manguiay aton meáwan cambaj Juan maliquiaw, tasajüw nómban


Israel. Aaga naxey alningüy ngondom mandeacüw, aton
timbasan cam, tajneaj wüx minüt ngondom maquiajchiw nipilan wüx
Teat Jesús naw Nazaret, áag icona Teat Jesús. 19 Quiaj tapiüngüw a

teyacan wüx cruz, ndoj Teat Dios Pedro y Juan:


HECHOS 4 252

―Nganüy ipiüngan teat, ¿quia 26 Meáwan monajiüt monaw tiül


najneaj majaw Teat Dios nayariün palpálwüx cambaj sonongotoj,
indeacana, ngwüy nayariün andeac at montangtang tiül cambaj
neje? 20 Naleaing xicona ngondom
  canchiütoj nóiquian,
nacueatiün nandeacan leaw majcüyiw majawüw Teat Dios,
lanajawan, leawa lananguiayiün aton majcüyiw majawüw Teat
―awüw. Cristo, aw.
21 Quiaj tandüyiw wüx maliquiaw

27 ’Cos naleaing canchiütoj

alinomb, tasajüw apmamongochiw tiül aaga cambaj cam a Herodes


xeyay ngo majneaj sitiül mandilileaw maquiiüb a Poncio Pilato
marangüw alinomb. Ndoj maquiüjpüw nipilan judío, at
tatsambijchaw, cos ngo maxomüw pálwüx nipilan ngome judíos,
nguineay müjchiw mamongochiw majcüyiw majawüw nangaj
ngo majneaj. At imboloj mandüyiw micual, aaga Teat Jesús, leaw
nipilan, cos meáwan nipilan lameyac marang minajiüt.
tapiüngüw Teat Dios netaag majneaj 28 Atquiaj tarangüw para majlüy

aaga necoex quiaj. 22 Pues aaga


  atnej lamepiüng nomb atquiaj
naxey lajneaj micoex quiaj, lamong apmajlüy. 29 Nganüy Teat, ijaw

ic miow (40) mineat nej. nguineay tandeacüw wüx ximbasan


ajcüwa monajiüt. Aag satüniün
Tatüniw ocueaj Teat Dios meaach xicon narangan minajiüt,
mambeol nejiw nde mimboloj nandeacan mipoch nde nimbolan.
23 Pedro y Juan, wüx landoj 30 At tanaámb Teat, iyac iwix wüx

tsajmbiüjow, quiaj tambüw majawüw xicona, para alndom namongochiün


aquiüjpüw nejiw. Tapiüngüw meáwan iün andeow nipilan, narangan
leaw tasajüw nejiw montangtang ateócan, at cuajantanej ngomeaag
miteaats at montangtang monajiüt ajaraw, wüx nangaj minüt micual
tiül nangaj iüm. 24 Wüx landoj
  Teat Jesús, ―awüw.
manguiayiw aag ayaj, quiaj tatajcüw 31 Ndoj matüniw ocueaj Teat

orar, tasajüw Teat Dios noic nej Dios, quiaj tajlang atnej noic ateam
omeajtsüw, tapiüngüw: niüng canchiüjow. Quiaj tiün wüx
―Xeteatiün Dios, ique terang cielo, ombasüw nejiw meáwan anopnopoj
terang iüt, terang ndec, at terang aaga Nangaj Espíritu ocueaj
meáwan leaw almajlüy. 25 Naleaing
  Teat Dios; ndoj ngo mimboloj
nde tanomb tapiüng a teat David, mandeacüw Mipoch Teat Dios.
aag nerang minajiüt, cos timbeol
nej marang wüx nawiig nguineay Tacanchichaw nóiquian
ipiüng. Nej tapiüng: meáwan ajiürüw
¿Neol tapots ajcüyiw meáwan 32 Meáwannejiw leaw lamayariw
nipilan tiül meáwan cambaja? mipoch Teat Cristo tajlüyiw noic nej
¿Neol tamb wüx omeajtsüw omeajtsüw, noic nej ayajcüw. Atquiaj
leaw nómban ngondom nejinguind ngo mapiüng aneáyan
marangüwa? nej leaw ajiür, tajlüy ocueajiw nejiw
253 HECHOS 4​, ​5

meáwan. 33 Miapóstoles Teat Jesús



5 Ananías
wǘxan tanguiay aaga
tanaámb mandeacüw, ngo memboloj poch quiaj, quiaj ajmiüc andeow
masajüw wüx nipilan nguineay wüx. Condom meáwan leawa
tapac alinomb Teat Jesús, cos Teat tanguiayiw aag ayaj mbayatoj.
Dios xeyay ambeol nejiw. 34 Atquiaj

6 Quiaj tawüw acas monguich

ngo majlüy tiül nejiw nejinguind monxey, tambüw mawinchaw


leaw ngo majiür leaw netam. Cos ombas, taxainguiw, taquiüjpüw
meáwan leaw ajiür iüt tengwüy iüm, mamiütüw.
wüx ndoj manüüb lamajoy ombeat 7 Lamajoy maseyme arej ores

35 mayacüw teowixaw miapóstoles


  tatow ndoj aag ayaj, quiaj tapeay
Teat Jesús. Condom nejiw quiaj mintaj nej. Nej ngo majaw
lamajineaw müjchiw anopnop leaw cuane landoj ajlüy. 8 Quiaj tasaj nej

netam nej. 36 Tajlüy nop tiül nejiw


  a Pedro:
nenüt José, leaw ajcüw apóstoles ―Isaj xic ¿naleaingue, atogüy
tüjchiw manüt Bernabé. Aaga poch tenüjpiün miiütana? ―aj nej.
quiaj amb apiüng micual neech Nej tapiüng:
mapac omeaatsaran. Nej levita nej ―Naleaing atoyaj ―aw.
naw Chipre. 37 Tajiür noic miíüt nej,

9 Pedro tasaj nej:

tanüüb. Condom tajoy ombeat tayac ―¿Neol tendeacan nóiquian


teowixaw miapóstoles Teat Jesús. mewaijchan Nangaj Espíritu?
Nganüy, joyaj lapeayiw teombeay
Tajiürüw nisoet Ananías iüm monmiüt minoj. At a ique aton
maquiiüb Safira apmaxainguiw ic ―aj nej.

5 At aton nop naxey nenüt 10 Quiaj ajmiüc aaga najtaj quiaj

Ananías y mintaj nej nenüt niüng ajlüy a Pedro, andeow wüx.


Safira, nej tanüüb noic miíüt nej. Wüx tajngotoj ajcüwa monguich
2 Aaga naxey quiaj ngo mambich
  monxey majawüw landeow níüngan,
majoy ombeat iüt anüüb, tawün quiaj taxainguiw aton, taquiüjpüw
quiriw, taxot aweaag mintaj nej. mamiütüw niüng ajlüy minoj nej.
Condom tajoy alquiriw mayac 11 Condom xeyay mbayatoj meáwan

teowixaw apóstoles. Tawaiich, monyar andeac Teat Cristo, at


tapiüng áagan ayaj ombeat. 3 Quiaj
  meáwan leaw tanguiayiw aag ayaj.
tasaj nej teat Pedro:
―Ananías ¿neol nguineay Xeyay cuajantanej ateócan tajlüy
nimeech tayac tiül imeaats 12 Ajcüw
apóstoles tarangüw xeyay
mewaiich Nangaj Espíritu, mexot ateócan tiül nipilan, at cuajantanej
ombeat miíüta? 4 ¿Neol jondot
  ngome aag ajaraw. Cos noic nej
majlüy ngo menüüba, neol ngome omeajtsüw, canchiütoj nóiquian tiül
ineaye? Aton wüx lamenüüb, ¿neol minden nadam nangaj iüm, niüng
ngome ineay a tomiün ombeate? nasoic ocueaj Salomón. 13 Meáwan  

¿Neol tendiüm merang aaga ngo nipilan apac omeajtsüw majawüw


majneaj quiaja? Aag ayaj Teat Dios nejiw, pero altiül imboloj, ngo
iwaiich, ngome nipilan ―aj nej. mandiümüw mambüw maquiüjpüw
HECHOS 5 254

wüx canchiüjow. 14 Xeyay nipilan,


  manchiüc. 22 Naleaing wüx monjiür

monxey at montaj, tayariw mipoch nangaj iüm tapeayiw mbeay


Teat Cristo. 15 Altiül nipilan
  manchiüc maleaijquiw, tajawüw
tawüniw moniün andeow mayacüw ngo majlüyiw tiül manchiüc. Quiaj
tiül calle; altiül napeaaberan tandilileaw mapiüngüw. 23 Wüx

wüx mats, altiül wǘxan tec, cos tajngotoj tapiüngüw:


atquiaj wüx apmamong a Pedro, ―Naleaing wüx tapeayasan quiaj,
masey mindiw nej mamong wüx manchiüc tan palaw nandand; at
ombasüw apmajneajiw. 16 At xeyay
  ajcüwa monjiür aliün lombomoj
nipilan monaw tiültiül cambaj quiaj mbeay manchiüc. Pero wüx
najlǘyan quiaj, tambüw Jerusalén taleaaigasan, quiaj tajawasan
maquiüjpüw mamb moniün andeow, nejinguind ngo majlüy tiül ―awüw.
at leaw alwüx ombasüw nimeech, 24 Wüx tanguiay aag ayaj aaga

lamüüch nej michachiw. Meáwan minatang miteaats, at a minatang


tümb majneajiw. ocueajiw monjiür nadam nangaj
iüm, at alacas montangtang
Tayambüch ombasüw a Pedro y Juan miteaats, quiaj titsoj nej omalüw,
17 Quiaj tajcüy aaga minatang ngo majawüw nguineay apndom
miteaats maquiiüb meáwan aaga tenguial ajlüy quiaj. 25 Quiaj

minipilan nej. Ajcüw ayaj noic ajlüy tajngot nop naxey masaj nejiw:
nipilan nasoic saduceos. Nejiw ―Joyajiw, aliw ninguiaj tiül
xeyay ngo majneaj majawüw aag nadam nangaj iüm ajcüwa monxey
ayaj. 18 Tasapüw ajcüw apóstoles
  teyacan tiül manchiüc, tenguial
mayacüw tiül manchiüc. 19 Naleaing
  aquiajchiw nipilan ―aj nejiw.
aaga ongwiiüts quiaj, nop ángel 26 Quiaj tamb a minatang monjiür

ocueaj Teat Dios taleaaig ombeay nadam nangaj iüm, aquiiüb


manchiüc, tawün nejiw. Condom minipilan nej majanüw miün. Ngo
tasaj nejiw: majcüyiw nicuajind, taquiüjpüw
20 ―Quiüran indüyiün tiül nadam
  miün najneájan, cos imboloj
nangaj iüm, isajan meáwan nipilan mandüyiw nipilan, ngana maloxiw
wüx aaga najneajay poch neech nejiw. 27 Wüx tapeayiw quiaj

mapacaran ―aj nejiw. maquiüjpüw, quiaj tamelichaw


21 Nejiw wüx landoj manguiayiw
  tiül moncanchiün. Condom aaga
aag ayaj, ǘmban arraw tajmeliw minatang miteaats tatün manguiay
tiül nadam nangaj iüm maquiajchiw nejiw, tapiüng:
nipilan. 28 ―Xicona lanasajan icon

Tíülan aaga ores quiaj minatang ngondom mequiajchiün nipilan


miteaats canchiütoj maquiiüb wüx aaga Jesús quiaj. ¿Neol ngo
minipilan nej. Condom tapajüw mecueatiüna? Nganüy laǘmb
meáwan montangtang ombas tiül meajchiün manguiay meáwan
cambaj Israel mandeacüw. Ndoj nipilan tiül Jerusalén wüx aaga
cas tüjchiw mamb majanaranüw indeacan quiaj. Nganüy indiüman
miün ajcüwa apóstoles imiün tiül meyacan sasoetiün mepiüngan
255 HECHOS 5​, ​6

xicona nembiyasan aaga naxey miow (400) nipilan. Ndoj, wüx


quiaj ―aj nejiw. tandeow, meáwan leawa tandüjpiw
29 Quiaj tendeac a Pedro maquiiüb
  nej tümb ndajrriümoj, ngo majlüy
alacas apóstoles, tapiüngüw: nicuajind. 37 Ndoj aag ayaj tajlüy

―Xicona netam narangan leaw alinop naxey nenüt Judas naw


asaj xicon Teat Dios, ngome leaw Galilea. At tandüjpiw nej xeyay
asaj xicon nipilan. 30 Aaga Teat
  cambaj wüx nüt ajmel mineataran.
Dios quiaj Midiosüw mixejchiiüts, Aaga naxey quiaj tandeow aton.
nej nepacüüch alinomb a Teat Condom meáwan leaw tandüjpiw
Jesús, leaw icona teyacan wüx nej tümb ndajrriümoj. 38 Nganüy

cruz, tembiyan. 31 Nganüy Teat


  sasaj icon, icueatiün ajcüwa teat
Dios lamayac nej marang natang, monxey quiaj, ijchan mambüw. Cos
mawün wüx asoet nipilan. Atquiaj sitiül aaga aquiajchiw quiaj, aaga
tarang Teat Dios müüch leaam najiüt arangüw quiaj, ocueájan
omeajtsüw nipilan israel wüx nipilan apndrom ombas. 39 Nganüy  

meáwan ngo majneaj teamarangüw, sitiül aaga arangüw quiaj ocueaj


macueatiw, para marangüw leaw Teat Dios, icona ngondom
najneaj. Atquiaj nej apmawün wüx mendarrijchan. Netam mejawan,
omeaats asoetiw nejiw. 32 Meáwan
  jondot Teat Dios tenguial ijcüyiün
aag ayaj xicona tajawasan. At a mequiüjpan ―aw.
Nangaj Espíritu leaw Teat Dios 40 Quiaj tayariw andeac nej. Ndoj

lamüüch ajcüw monyar andeac tapajüw alinomb ajcüwa apóstoles,


nej üüch nejiw majawüw aag ayaj tapots mawüjchiw. Condom tasajüw
naleaing ―awüw. macueatiw nómban andeacüw wüx
33 Wüx tanguiayiw aag ayaj
  Teat Jesús. Ndoj cas tatsambijchaw.
ajcüwa nipilan tiül moncanchiün, 41 Ajcüwa apóstoles wüx tawüw tiül

quiaj tajcüyiw, tandiümüw moncanchiün, tapac omeajtsüw


mambiyaw nejiw nómban. 34 Altiül
  xeyay, cos Teat Dios lamüüch nejiw
nejiw nop fariseo nenüt Gamaliel. mamongochiw aaga monxing quiaj
Nej nop nequiaach wüx aaga poch teowix monajiüt, cos lamayariw
tüünd Moisés. Meáwan nipilan andeac Teat Jesús. 42 Nejiw ngo

ayariw nej andeac. Aaga naxey macueatiw maquiajchiw nipilan,


quiaj witiüt, tasaj nejiw mawüniw mandeacüw wüx leaw tarang
quiaj noic ores ajcüw apóstoles. Teat Jesucristo. Atquiaj tarangüw
35 Condom tapiüng:
  meáwan nüt, átan tiül nadam
―Teat cambaj Israel, ijawan nangaj iüm, átan tiül aniüng
majneaj leaw apmerangan wüx nipilan.
ombasüw ajcüwa monxey quiaj.
36 Cos atquiaj nomb tajlüy nop

Tarriüjtüch ayaíw monxey
naxey nenüt Teúdas. Nej apiüng nop marangüw diáconos
nej xeyay atam ajlüy. Aaga naxey
quiaj tandüjpiw nej xeyay nipilan;
atüch maseyme piquiw acoic
6 Tiül aaga nüt quiaj, teaxeyayiw
monyar andeac Teat Cristo.
Noic nüt ajcüwa judíos tiül nejiw
HECHOS 6 256

leaw mondeac griego ngo majneaj texeyay monyar andeac Teat Cristo
majawüw ajcüwa judíos mondeac tiül Jerusalén, at xeyay miteaats
hebreo. Cos leawa mondeac griego ocueaj israel tandüjpiw Teat Cristo
apiüngüw ajcüwa monlemben omal aton.
montaj tiül nejiw ngo müjndiw
palan wüx ajineran cuajantanej Ndeaad teat Esteban
meáwan nüt. 2 Quiaj ajcüwa gajpiüp

8 Aaga Esteban quiaj, xeyay
(12) apóstoles tapajüw canchiümoj tambeol nej Teat Dios. Áag ndot
meáwan monyar andeac Teat Cristo. ombas marang cuajantanej ateócan
Tasajüw: tiül cambaj leaw ngome aag ajaraw.
―Ngo majneaj sitiül xicona 9 Quiaj acas monxey monaw tiül a

nacueatiün saquiajchiün Mipoch sinagoga nenüt Esclavos Libertados,


Teat Dios najinean nüeteran. 3 Pares
  ajcüw ayaj altiül monaw Cirene,
nganüy xecojow xechijquiaw, monaw Alejandría, monaw tiül
irriüjtan tiül icona ayaíw monxey Cilicia, at monaw tiül Asia. Ajcüw
leaw ijawan arangüw najneaj, jane ayaj witiütoj majcüyiw wüx leaw
xeyay ambeol nejiw Nangaj Espíritu, taquiaach Esteban. Tambüw tapots
at jane xowüy axomüw omeajtsüw asajayej maquiüjpüw. 10 Naleaing

wüx cuajantanej. Ajcüw ayaj ngondom mangochiw andeac, cos


apmüjchiiüts marangüw aaga najiüt Esteban xeyay axom omeaats,
quiaj. 4 Nganüy a xicona tanaámb
  tandeac atnej netam, cos ambeol
saquiajchiün Mipoch Teat Dios, at nej Nangaj Espíritu. 11 Condom

satajcan orar tanaámb ―ajüw. ajcüwa monxey quiaj, tayambüw


5 Meáwan monyar andeac Teat
  acas nipilan, tangüyiw para
Cristo tandiümüw marangüw mawaijchaw mapiüngüw nejiw
leaw apiüngüw apóstoles. Quiaj tanguiayiw nguineay andeac aaga
tayacüw a Esteban. Aaga naxey Esteban, cos andeac xeyay ngo
quiaj, xeyay ayac omeaats wüx majneaj wüx ombas Moisés at wüx
Teat Dios, aton xeyay ambeol nej ombas Teat Dios aton. 12 Ajcüwa  

Nangaj Espíritu ocueaj Teat Dios. monxey quiaj, tambüw tapots


Tayacüw alacas, nop Felipe, nop masajüw meáwan nipilan, at
Prócoro, nop Nicanor, nop Timón, montangtang monajiüt tiül cambaj,
nop Parmenas, alinop Nicolás naw at ajcüwa mondüy wüx aaga poch
Antioquía. Aaga Nicolás quiaj ngome tüünd Moisés, müüch majcüyiw
judío nej, pero lamandüüb Teat majawüw Esteban. Condom, quiaj
Dios, Midios Israel. 6 Ajcüwa nipilan
  tambüw masapüw a Esteban,
quiaj taquiiübaranüw niüng ajlüyiw tanototoj mamb taquiüjpüw andüy
apóstoles. Ndoj, wüx ajcüw apóstoles teombasüw monajiüt ocueajiw
tatüniw ocueaj Teat Dios mambeol Israel. 13 Condom tayambüw acas

nejiw, tayacüw owixaw wüx omalüw monxey mawaijchaw. Ajcüw ayaj


nejiw anopnopoj. tapiüngüw:
7 Atquiaj tajüy Mipoch Teat Dios,
  ―Aaga naxey quiaj ngo paxiüm
nguiajantanej tanguiayaran. Quiaj ocueaj andeac ngo majneaj wüx
257 HECHOS 6​, ​7

aaga nangaj iüm cam at wüx aaga alinoic nüt wüx nej landeow. Aag
poch tüünd Moisés. 14 Xicona
  ayaj tasoic wüx nganaw majiür
tanguiayasan andeac, apiüng aaga micual nej. 6 Aton Teat Dios tasaj

Jesús naw Nazaret apmandrooch nej: “Micual apmarangüw napeay


ombas aaga nadam nangaj iüm cam, miün nipilan tiül miíüt pálwüx
at apmambiülüüch meáwan leaw nipilan, ngome miiütüw nejiw,
arangaats, leawa tüüch icoots teat apmarangüw najon monrang
Moisés ―awüw. najiüt ocueaj pálwüx nipilan,
15 Quiaj meáwan monajiüt ajlüyiw
  apmüjndiw mamongochiw xeyay
tiül moncanchiün taxainguiw ngo majneaj apiquiw acoic miow
omalüw majawüw teombas teat (400) neat. 7 Ndoj xique sanüjchiw

Esteban. Quiaj tajawüw atnej mamongochiw xeyay ngo majneaj


teombas nop ángel. ajcüwa nipilan niüng apmarangüw
najon monrang najiüt. Wüx landoj
Teat Esteban tandeac tiül monajiüt aag ayaj, nejiw apmawüw quiaj,

7 Condom aaga minatang


miteaats tasaj a Esteban:
―¿Naleaingue meáwan leaw
aliücüw mayambüw xic tiül aaga
iüt cam”, aj nej. 8 Teat Dios tayac

noic poch müüch a Abraham


apiüngüw quiaja? ―aj. nguineay apmarang aweaag. Tasaj
2 Quiaj tapiüng a Esteban:
  mataag circuncidar micual nej
―Teat cambaj micual iüt Israel, majüic naleaing teamandüüb aaga
inguiayiün sanasaj icon. Naleaing poch leawa layacaranüw wüx
aaga Teat Dios xeyay najneajay marangüw. Atquiaj wüx wijquiat
ajlüy, tejüiquichay majaw nej Isaac micualüw nejiw, tataag
mixejchiiüts Abraham. Aag ayaj circuncidar wüx tajiür ojpeacüw
wüx Abraham aliün tiül iüt nüt tatow wijquiaw. Condom Isaac
Mesopotamia, nganaw mamb aton atquiaj tarang wüx Jacob
macül tiül Harán. 3 Teat Dios quiaj
  micual nej, at a Jacob atnej tarang
tasaj nej: “Iriow tiül miíüt, icueat wüx ajcüwa gajpiüp (12) micual nej.
icualaats, quiür indüy tiül aaga iüt Ajcüw ayaj mixejchiiüts tanomb.
niüng sanüüch ic mejaw”, aj nej. 9 ’Ajcüwa mixejchiiüts quiaj, tanüjpiw

4 Quiaj Abraham taw tiül aaga iüt


  José michijquiaw nejiw, cos ngo
niüng acüliw nipilan Caldeos, tiün majneaj majawüw. Condom mongalüy
macül tiül Harán. Naw quiaj, wüx taquiüjpüw manüjpiw tiül Egipto.
tandeow miteat nej, tawün nej Pero naleaing Teat Dios ngo macueat
quiaj Teat Dios; tayac nej tiül aaga a José. 10 Meáwan ngo majneaj leaw

iüt cam niüng acüliiüts nganüy. tamongoch José, Teat Dios tawün
5 Naleaing Teat Dios ngo müüch
  nej tiül. At tüüch nej mendüy xeyay,
nej noic iüt maneay tiül aaga iüt majneaj majaw nej a Faraón minatang
cam, masey quiripite atonej niüng nenajiüt tiül Egipto. Condom aaga
acuüüch oleaj. Teat Dios tasaj Faraón tayac nej majiür najiüt majlüy
nej apmüüch nej meáwan aaga wüx meáwan cambaj tiül Egipto, at tiül
iüt cam maneayiw micual nej aniüng a Faraón aton tarang natang.
HECHOS 7 258

11 ’Condom tajlüy nadam montiün ajcüw namix nine monench jayats


andüy tiül meáwan cambaj tiül wijquiam, mandeowüw, cos ngo
Egipto. At tiül meáwan cambaj mandiüm majaw mexeyayiw. 20 Tiül

tiül iüt Canaán ngo majlüy aaga nüt quiaj, wijquiat a Moisés.
nüeteran. Quiaj mixejchiiüts aton Teat Dios tandiüm nej, tatangüjchiw
ngo maxomüw nüeteran. 12 Wüx
  nej miteat nej mimüm nej arej caaw.
Jacob tanguiay aliün majlüy trigo 21 Wüx langondom maxotüw nej,

tiül Egipto, quiaj tüüch mambüw netam macueatiw; quiaj taxom nej
micual nej tiül Egipto. Ajcüw nop nüx micual a Faraón, taxaing
ayaj mixejchiiüts tajlüyiw nomb. maquiiüb. Condom tatangüüch
Quiaj tambüw nomb oleajiw. atnej majiür micual nej. 22 Atquiaj

13 Wüx tambüw amb iwic oleajiw,


  Moisés wüx latang taquiajchich
quiaj José tüüch majawüw micoj wüx meáwan leaw ajawüw mondüy
nej jane nej. At a Faraón aton tiül Egipto, áag tayarich meáwan
quiaj tanguiay nguia naw, ngün leaw tandeac at leaw tarang.
minipilan a José. 14 Condom José

23 ’Wüx lamajiür ic miow

tatün mapeay miteat nej Jacob, (40) mineat nej, quiaj tateots
maquiiüb miün meáwan micual nej mamb majaw micual miíüt nej,
macüliw tiül Egipto. Ajcüw ayaj ajcüw micual Israel, quiaj tamb.
ajlüyiw er miow gajpocoic (75) 24 Naleaing wüx tajaw nguineay nop

nipilan. 15 Naw quiaj tamb a Jacob


  tiül micual Israel, teamambiy nej
macül tiül Egipto. Tiül aaga iüt nop naw Egipto, quiaj tamb mawün.
quiaj tandeow. At ajcüwa gajpiüp Condom Moisés tambiy aaga naxey
mixejchiiüts tandeowüw quiaj aton. naw Egipto mapalüch ombas.
16 Condom ajcüw ayaj, tajoyaran

25 Cos nej apiüng tiül omeaats

miolajtsüw nejiw mamiüraad tiül nej micual Israel apmajawüw


cambaj Siquem. Tamiürajtüw tiül Teat Dios apmambeol nej mawün
aaga oxiüt tangal Abraham tanomb, nejiw quiaj. Naleaing nejiw ngo
angal ocueajiw micual Hamor tiül mapiüngüw atquiaj. 26 Wüx rat tiüt

Siquem. amb alinoic nüt tamb quiaj alinomb


17 ’Wüx laliüc matüch aaga nüt
  a Moisés. Quiaj tajaw teajcüyiw
lamapiüng Teat Dios wüx tasaj ijpüw micual Israel. Quiaj tasaj
Abraham nguineay apmambeol nejiw macueatiw, tapiüng: “Teat,
nejiw, quiaj micual Jacob laxeyayiw icona nercualaatsayon; ¿neol tapots
tiül Egipto. 18 Tiül aaga nüt quiaj,
  ermbiyayona?” aj nejiw. 27 Quiaj

tajmel alinop minatang nenajiüt tiül aaga naxey tenguial ambiy quiaj,
Egipto, leaw ngo majaw jane nej a tatech nej ninguiün, tasaj: “¿Jow a
José. 19 Aaga nenajiüt quiaj, xeyay
  ique cuane minajiüta, jan neyac ic
ngo majneaj arang, tawaiich ajcüwa merang xenatangana, mejaw wüx
nipilan acualajtsaats tanomb. sasoetiüna? 28 ¿Ngwüy, indiüm

Tüüch nejiw mamongochiw xeyay membiy xic aton, atnej tembiy tim
ngo majneaj. Tapiüng netam aaga naxey naw Egipto?” aj nej.
maloxiw ninguiün micualüw nejiw 29 Moisés wüx tanguiay aag ayaj,

259 HECHOS 7

quiaj tawün oleaj, tamb macül tiül micual Israel, tapiüng: “Alningüy
iüt Madián. Condom quiaj tajiürüw alinoic nüt Midiosaats apmayac nop
micualüw nejiw ijpüw monench. nendeac andeac nej tiül icona, atnej
30 ’Condom wüx lamajiür ic miow
  tayac xic. Aag ayaj apmaw tiül
(40) neat tatow acül quiaj, noic icona. Netam menguiayiün leaw
nüt altiül wajchiüc niüng ajlüy nej apmasaj icon”, aw. 38 Nej aaga

nop tiüc nenüt Sinaí. Quiaj tajaw Moisés quiaj, tajlüy tiül nipilan
teandaab noic owil sats. Tajaw wüx tacüliw tiül wajchiüc. Aton
nop ángel tiül aaga biümb quiaj. nej tandeac aweaag nop ángel
31 Moisés mbayat wüx tajaw aag
  wüx tajlüy wüx aaga tiüc Sinaí.
ayaj, tatüch quiaj alquiriw majaw Condom nej tandeac masaj ajcüwa
majneaj. Quiaj tanguiay andeac miteatiiüts leawa tasaj nej a ángel.
Teat Dios, tasaj nej: 32 “Xique Teat
  Nej tüünd Mipoch Teat Dios, leaw
Dios xic, Midiosüw miteatiün, alndom müüch mapacüw nipilan.
Midios Abraham, Midios Isaac, Aag ayaj atüch icootsa aton.
Midios Jacob”, aj nej. Moisés 39 ’Naleaing nejiw mixejchiiüts

quiaj tambeapmbeap nej, timbol ngome tandiümüw mayariw aag ayaj;


majaw. 33 Quiaj tasaj nej Teat Dios:
  tandiümüw mandilileaw alinomb
“Isoond a napüic altiül ileaj quiaj, andüyiw Egipto. 40 Áag tasajüw

cos aaga niüng alembemear quiaj Aarón: “Xicona sandiüman merang


nangaj. 34 Xique sajaw nguineay
  nop midiosaats maquiiüb icoots.
amongochiw tiül Egipto xenipilan, Cos aaga Moisés newün icoots tiül
lananguiay nguineay aiümüw, ümb Egipto, nganüy ngo majawaats nguia
apacüw. Pares nganüy sajngot tandüy”, ajüw. 41 Quiaj tarangüw nop

nawüniw quiaj. Nganüy mac, dios atnej nop nine wacüx. Condom
sanüüch ic meamb indüy Egipto”, aj tambiyaw nimal mayacüw teombas
nej. aaga narangüch dios quiaj, marang
35 ’Aaga Moisés quiaj, ngome
  ichechiw nejiw. Tapac omeajtsüw
tandiüram, tasoic: “¿Jan neyac ic majawüw aaga narangüch naag
merang xenatangan mejaw wüx owixan quiaj. 42 Quiaj tacueat nejiw

sasoetiüna?” ajow. Pero nganüy Teat Dios marangüw leaw andiümüw.


Teat Dios tayac nej marang natang Tayambüw ocas najlüy cawüx, atnej
tiül nejiw, mawün nejiw tiül apiüng tiül Mipoch Teat Dios leaw
Egipto. Aaga ángel tajaw tiül biümb tarangüw mondeac andeac nej, cos
wüx tandaab aaga sats, aag ayaj apiüng:
tembeol nej. 36 Aaga Moisés quiaj
  Inguiayiün cambaj Israel: ¿jow
tawün nejiw tiül Egipto wüx landoj wüx tejlüyiün tiül wajchiüc ic
marang xeyay cuajantanej ateócan miow (40) neat,
leaw ngome aag ajaraw tiül aaga mbich tembiyan nimal meyacan
iüt quiaj. At tarang ateócan tiül a erchechiün meajchiün xique?
ndec nasoic Nacants Ndec, at wüx 43 Ingow aag ayaj, icona tejoyiün
tacüliw tiül wajchiüc ic miow (40) ombiüm midiosan Moloc
neat. 37 Nej aaga Moisés quiaj, tasaj
  nguiajantanej niüng teamban.
HECHOS 7 260

Aton tejoyiün aaga irangan aaga iüt niüng sacuüüch xileaj.


atnej ocas, ipiüngan aag ayaj ¿Nguineay ajlüy a iüm
midiosan Renfán. apmerangan meajchiün
Ajcüw ayaj terangan, tequiejliün xique?
micosan teombasüw nejiw. ¿Ngwüy nguiane alndom
Ajcan irangan aag ayaj sanawün naxooda?
icon ningüy tiül miiütan, 50 ¿Neol, ngome xique nerangas
sanayac icon miünquiaj meáwan leaw almajlüye naag
necamb a cambaj Babilonia. xiwixe?, aw.
44 ’Mixejchiiüts, wüx tajüyiw tiül

51 ’Nganüy icona xeyay adam

wajchiüc tajiürüw nop nine nangaj imeajtsan, ngo meyacan wüx


iüm narangüch taag. Tiül aaga imeajtsan andeac Teat Dios, ngo
nine nangaj iüm quiaj tacül aaga meajchiün ilajcan menguiayiün.
piedra alwüx ajcüw gajpowüw At icon nipilan ngo mayamb
poch tayac Teat Dios. Aaga nine Teat Dios; ngome áag merangan
nangaj iüm quiaj tarangüch atnej atnej andiüm a Nangaj Espíritu
Teat Dios lamapiüng wüx tasaj ocueaj Teat Dios. Icona irangan
a Moisés marang atnej lamüüch leaw indiüman, atnej tarangüw
majaw. 45 Aaga nine nangaj iüm
  mixejchiün. 52 ¿Cas mondeac andeac

taag quiaj tamong teowixaw ajcüwa Teat Dios ngo majcüyiw majawüw
mixejchiiüts tajlüyiw tanomb. Wüx nejiw mixejchiüna? Nejiw tambiyaw
taquiiüb nejiw miün Josué, at a mondeac andeac Teat Dios tajlüyiw
nine nangaj iüm taquiüjpüw miün tanomb, cos nejiw tandeacüw
aton. Aag ayaj wüx tasapüw aaga naleaing wüx aliüc nop nerang
iüt cam niüng tacüliw pálwüx najneaj. Aaga nerang najneaj quiaj,
nipilan. Teat Dios tandrooch ombas icona teyacan teowixaw nipilan
ajcüwa pálwüx nipilan quiaj, para monrang ngo majneaj, mandeow;
macüliw ningüy mixejchiiüts. Aaga atquiaj tembiyan. 53 Masey nangaj

nangaj iüm quiaj, aliün majlüy ángeles tüüch icon aaga Mipoch
ningüy wüx tajlüy David. 46 David
  Teat Dios mejiüran, naleaing icona
xeyay tambeol nej Teat Dios, nej ngo meyacan wüx imeajtsan, aj
tandiüm marang nop jayats nangaj nejiw a teat Esteban.
iüm nadam, macül tiül Teat Dios,
aaga midios Jacob. 47 Taton ngo

Tambiyaw a Esteban
marang, Salomón tarang aaga 54 Nejiw wüx tanguiayiw aag ayaj,
nadam nangaj iüm ocueaj Teat Dios. quiaj tajcüyiw xeyay, ancaporros
48 Pero naleaing Teat Dios najlüy
  olüiquiw majawüw a Esteban.
tiül cielo, ngo macül tiül nangaj 55 Naleaing Esteban, cos altiül nej

iüm narangüch naag owixan, atnej Nangaj Espíritu ocueaj Teat Dios,
tapiüng wüx nawiig nop nendeac wüx taxaing omal majaw cawüx
andeac Teat Dios: tiül cielo, quiaj taxom majaw
49 Nangaj cielo aag ayaj niüng nguineay ajneaj ajlüy Teat Dios;
chetejos, aton tajaw a Teat Jesús alembem
261 HECHOS 7​, ​8

amb wüx miác Teat Dios. 56 Quiaj   andeac Teat Jesús. Tajmel tiültiül
tapiüng: nden masap mayac tiül manchiüc
―¡Joyaj lanaxom najaw tiül monxey at montaj.
cielo! Saxom najaw a Teat Naxey
alembem amb wüx miác Teat Dios Tanderac wüx Teat
―aw. Jesús tiül Samaria
57 Quiaj nipilan tepajüw napac,

4 Meáwan monwün oleaj tasajüw
tapalüw olajcüw ngana manguiayiw. nipilan leaw niüng tambüw wüx
Quiaj tajmeliw masapüw a Esteban. aaga najneajay nanderac. 5 Felipe  

58 Ndoj taquiüjpüw andüy mbeay


  aton tamb andüy tiül noic cambaj
cambaj, tapots maloxiw. Ajcüwa tiül Samaria, tapots masaj nipilan
monlox quiaj, tasojndiw micamixaw wüx Teat Cristo. 6 Meáwan nipilan

nejiw mayacüw niüng ajlüy nop tüjchiw olajcüw manguiayiw


naxey nenüt Saulo. 59 Wüx tenguial
  leaw apiüng Felipe, aton tajawüw
maloxiw, Esteban tasaj Teat Dios, xeyay ateócan leaw tarang. 7 Xeyay  

tapiüng: nipilan leaw alwüx ombasüw


―Teat Jesús, ingoch xic ―aw. nimeech, tajneajiw. Wüx tawüw
60 Condom taquieel micos nej tiüt,
  aaga nimeech quiaj, tepajüw napac.
tendeac napac, tapiüng: At xeyay nipilan axom nejiw napat
―Teat Dios, nde meyac wüx monandeow, altiül landeow owix
ombasüw nejiw aaga nisoet landeow oleaj, altiül necoex, pero
teamarangüw cam ―aw. tümb majneajiw. 8 Quiaj xeyay tapac

Landoj mapiüng aag ayaj, quiaj omeajtsüw ajcüwa nipilan tiül aaga
tandeow. cambaj quiaj.
9 Alquiaj nop naxey nenüt Simón.

Saulo tayamb ombas monyar Nej aton arang quiripite ateócan


andeac Teat Jesús tiül aaga cambaj quiaj. Naleaing nej

8 Aaga naxey nenüt Saulo quiaj,


aton tajneaj majaw mandeow
a Esteban.
axot oniiügaran mawaiich nipilan
tiül Samaria. Apiüng nej nop naxey
xeyay netam ajlüy. 10 Aaga naxey

Tiül aaga nüt quiaj, witiüt noic quiaj, anguiayiw andeac nej namix
nadam moncüy wüx ombasüw monguich at natangtang nipilan,
monyar andeac Teat Jesús monlüy apiüngüw:
tiül Jerusalén. Ndoj meáwan tümb ―Aaga naxey quiaj, naleaing
mawüniw oleajiw, tambüw andüyiw xeyay ambeol nej Teat Dios ―awüw.
tiül iüt Judea, at tiül iüt Samaria. 11 Xeyay ayariw nej andeac, cos

Áagan ajcüw apóstoles ngo mawüw nej axot oniiügaran arang quiripite
quiaj. 2 Ndoj acas monxey monyamb
  ateócan. Lamawaiich nejiw xeyay
Teat Dios taxainguiw a Esteban, nüt wüx aag ayaj. 12 Nganüy wüx

taquiüjpüw mamiütüw, xeyay tanguiayiw nguineay andeac a


tajiüntsüw wüx ombas. 3 Condom
  Felipe cos tasaj nejiw nguineay
aaga naxey nenüt Saulo quiaj, alndom majlüyeran tiül micambaj
tapots mayamb ombasüw monyar Teat Dios; y tasaj nejiw aton wüx
HECHOS 8 262

Teat Jesucristo, quiaj tayariw. ngo matüch ic meaand aag ayaj,


Condom tayariw yow, monxey at ngome minajiüt, cos Teat Dios ajaw
montaj. 13 Quiaj aaga Simón tapiüng
  imeaats ngome najneaj. 22 Nganüy

lamayar Mipoch Teat Dios, ndoj icueat aaga xeyay ngo majneaj
tayar yow. Condom tamb maquiiüb temerang quiaj, itün ocueaj Teat
a Felipe nguiajantanej. Nej xeyay Dios sitiül alndom mawün wüx
mbayaw wüx ajaw nguineay a omeaats aaga xeyay ngo majneaj
Felipe arang cuajantanej nadam ipiüng tiül imeaats quiaj. 23 Xique

ateócan leaw ngomeaag ajaraw. sajaw ique xeyay ngo majneaj


14 Ajcüwa apóstoles monlüy
  alwüx imeaats. Ijlüyay wüx irang
Jerusalén, wüx tanguiayiw nipilan ngo majneaj ―aj nej.
monaw Samaria lamayariw Mipoch 24 Quiaj tasaj nejiw a Simón:

Teat Dios, quiaj tüjchiw mamb a ―Itüniün ocueaj Teat Dios


Pedro maquiiüb a Juan mambüw mambeol xic, ngana namongoch
quiaj, mambeolüw a Felipe. 15 Nejiw
  aaga ipiüngan quiaj ―aj nejiw.
wüx tapeayiw quiaj, tatüniw 25 Condom a Pedro y Juan, wüx

ocueaj Teat Dios müüch Nangaj landoj majüiquichaw wüx Teat


Espíritu ajcüwa nipilan quiaj. 16 Cos  Jesús, at wüx landoj mandeacüw
nejinguind tiül nejiw nganaw Mipoch Teat Dios, quiaj tandilileaw
mayariw Nangaj Espíritu ocueaj alinomb andüyiw Jerusalén. Xeyay
Teat Dios. Nejiw tayariw áagan yow cambaj tiül Samaria leaw niüng
wüx minüt Teat Jesús. 17 Quiaj a
  tamongoj, tasajüw nipilan wüx
Pedro y Juan tayacüw owixaw wüx Mipoch Teat Dios.
omalüw ajcüwa nipilan quiaj, quiaj
tiün wüx ombasüw nejiw Nangaj Felipe tangoch nop
Espíritu ocueaj Teat Dios. naxey naw Etiopía
18 Aaga Simón wüx tajaw

26 Condom nop ángel ocueaj Teat
nguineay ajcüwa apóstoles ayacüw Dios tasaj a Felipe, tapiüng:
owixaw wüx omalüw nipilan, quiaj ―Ernguialeateay, quiür indüy
apeay wüx ombasüw nejiw aaga cawac, ingoch aaga tiiüd imiün
Nangaj Espíritu ocueaj Teat Dios. Jerusalén andüy Gaza. Aaga tiiüd
Quiaj tandiüm müüch nejiw tomiün. quiaj, amb tiül wajchiüc among
19 Tasaj nejiw:
  ―aw.
―Ijchan xic aton narang aag ayaj, 27 Quiaj tamb a Felipe. Ndoj

nüjchiw mayariw Nangaj Espíritu tangoch nop naxey naw tiül iüt
ocueaj Teat Dios jangantanej Etiopía, eunuco nej, pero ajiür
nipilan leaw sanayac xiwix wüx nadam najiüt ocueaj nop najtaj
omal nej ―aj nejiw. nenüt Candace. Aaga najtaj quiaj
20 Quiaj tasaj nej a Pedro:
  minatang nenajiüt nej tiül iüt
―Ijoy ninguiün aaga tomiün Etiopía. Aaga naxey quiaj, acül
quiaj, ich ndrom imbas anaag, cos teowix nej meáwan tomiün. Nej
ique tendiüm mengal aaga leaw tamb Jerusalén marang casa Teat
Teat Dios üüch, ǘüchan. 21 Ique
  Dios. 28 Wüx tajtsor alchetem tiül

263 HECHOS 8​, ​9

micarret nej, tenguial mateow Dios quiaja? ¿Apiüng wüx nejáyan


Mipoch Teat Dios tiül aaga nawiig quiaja, ngwüy apiüng wüx alinop
tarang Isaías, nendeac andeac aljane? ―aj.
Teat Dios. 29 Quiaj Nangaj Espíritu

35 Condom Felipe tapots

ocueaj Teat Dios tasaj a Felipe: maquiaach nej ajan wüx aaga poch
―Quiür itüch aaga carret quiün, quiaj. Tapots masaj nej wüx Mipoch
indüüb mamb ―aj nej. Teat Dios leaw tandeac Teat Jesús.
30 Quiaj tamb a Felipe matüch a

36 Condom wüx tatüchiw niüng

carret. Tanguiay aaga naxey quiaj ajlüy yow, quiaj tapiüng aaga naxey
tenguial mateow Mipoch Teat Dios quiaj:
leaw tarang Isaías. Tatün manguiay, ―Joyaj yow ¿quia ngondom nayar
tasaj: yowa? ―aw.
―¿Teat, ixom imeaats wüx aag 37 Quiaj tapiüng a Felipe, tasaj nej:

temeteow quiaja? ―aj. ―Alndom sitiül iyaag naleaing


31 Quiaj tapiüng aaga naxey:
  lajmel tiül imeaats Mipoch Teat
―¿Nguineay sanaxom ximeaats Dios ―aj nej.
sitiül ngo majlüy aljane maquiaach Quiaj tapiüng aaga naxey quiaj:
xic? ―aw. ―Nganüy lanapiüng naleaing aaga
Ndoj quiaj tasaj a Felipe majtep Teat Jesucristo quiaj Micual nej
tiül a carret chetem aweaag. Teat Dios ―aw.
32 Aaga Mipoch Teat Dios niüng

38 Quiaj tapiüng lombom a

tenguial mateow, apiüng: carret. Condom tawüw tiüt ijpüéj,


Wüx taquiüraab mamb tambüw tajmeliw tiül yow, Felipe
mandeow, ajlǘyan ngo maquiiüb aaga naxey quiaj. Quiaj
menojteay, atnej nop sap. tüüch nej yow a Felipe. 39 Condom

Atnej nop quicheech sap wüx wüx tawüw imiün tiül yow, quiaj
ajerep milan nej, ngo mepaj. a Nangaj Espíritu ocueaj Teat Dios
Atquiaj a nej aton wüx tandeow, tawün quiaj a Felipe. Aaga naxey
ngo majcüy majaw monbiy quiaj, ngo maxom majaw nguia
nej. tandüy a Felipe. Condom tamb
33 Nej tüünd mamongoch monxing, maquiiüb mitiiüd nej apac omeaats.
ndoj ngome tajaraw cuane 40 Felipe camüm mayaag altiül

asoet. cambaj Azoto. Quiaj tamb tapots


¿Jane alndom mapiüng meáwan mandeac Mipoch Teat Dios tiültiül
ngo majneaj tarangüw wüx meáwan cambaj niüng tamong,
ombas nej ajcüwa nipilan atánan quiaj tatüch tiül cambaj
quiaja? Cesarea.
Cos tambiyaw nej ningüy wüx
iüt. Saulo tayar andeac Teat Jesús
34 Quiaj tatün manguiay aaga (Hch. 22:6‑16; 26:12‑18)

9

naxey quiaj, tasaj a Felipe: Pues aaga Saulo ngo mamong


―Isaj xic teat, ¿jane wüx ombas ajcüy majaw minipilan Teat
apiüng aaga nendeac andeac Teat Jesús, andiüm mambich mambiy
HECHOS 9 264

meáwan. Quiaj tamb majaw natang ngo maxom majaw nicuajind. Quiaj
miteaats. 2 Tatün nawiig majoy
  taquiüraab mamb, naneteteran
majüiquich tiül nangaj iüm tiül owix, tamb andüy Damasco. 9 Tajlüy

Damasco, alndom masap matsaag quiaj er nüt ngo maxom majaw


meáwan mondüüb Teat Jesús leaw nicuajind nicuajind, ngo met, ngo
apmaxom, masey monxey masey manganeow.
montaj. Ndoj apmaquiiüb mamb 10 Tiül aaga nüt quiaj altiül

andüy Jerusalén. 3 Naleaing wüx


  Damasco nop minipilan Teat Jesús
aleamb tiül tiiüd laliüc matüch nenüt Ananías. Aaga naxey quiaj
Damasco, quiaj tajaw noic ran aleaic tajaw atnej aǘm, cos Teat
imiün cielo, anmarraj nej, ayey Jesús tejüiquichay majaw nej. Tasaj:
nej tiüt. 4 Quiaj tajmiüc a Saulo.
  ―¡Ananías! ―aj.
Condom tanguiay andeac nop Ananías tapiüng:
nendeac, tapiüng: ―Sal ningüy Teat ―aw.
―Saulo, Saulo ¿neol tapots 11 Quiaj tasaj nej Teat Jesús:

meyamb ximbas mejcüy mejaw ―Ernguialeateay, quiür iquiiüb


xique? ―aw. aaga calle nasoic Naleainguiay, itün
5 Nej, quiaj tapiüng:
  menguiay aniüng Judas. Alquiaj
―¿Jan ic teat? ―aw. nop naxey nenüt Saulo naw Tarso,
Quiaj tasaj nej aaga nendeac nej nganüy nganüy cam tenguial
quiaj: ataag orar. 12 Nej aton lanüüch

―Xique aaga Jesús, leaw ique majaw atnej aǘm, nop naxey nenüt
tenguial meyamb ombas mejcüy Ananías lajmel niüng nej axood,
mejaw. Ngo majneaj mejcüy, cos apmayac owix nej wüx omal nej,
andüy miün wüx imbas irang quiaj aprram oniiüg nej alinomb ―
memongoch ngo majneaj, atnej aj nej.
nop jayats wacüx wüx atoel, quiaj 13 Ananías wüx tanguiay aag ayaj,

atileran ―aj nej. tapiüng:


6 Quiaj mbayaw,
  ―Teat, xique lananguiay xeyay
ancambeapmbeapeay. Tapiüng: nipilan andeacüw wüx aaga naxey
―Jow nganüy Teat ¿cuane indiüm quiaj, apiüngüw nej xeyay ngo
mejaw naranga? ―aw. majneaj teamarang wüx ombasüw
Quiaj tasaj nej Teat Jesús: minipilan tiül Jerusalén. 14 Nganüy

―Witiür, quiür itüch tiül aaga lapeay ningüy, ajamiün nawiig


cambaj quiün. Quiaj apmesoic ocueajiw montangtang miteaats,
cuane netam merang ―aj nej. quiaj alndom masap matsaag
7 Ajcüwa monxey monquiiüb
  meáwan mondüüb ic ―aw.
Saulo alombomoj quiaj, xeyay 15 Quiaj tasaj nej Teat Jesús:

lambayajow aton. Cos anguiayayej ―Quiür, cos aaga naxey quiaj


andeac aaga nendeac, pero lanarriiüd marang xenajiüt. Nej
naleaing ngo maxomüw majawüw apmamb mandeac xic wüx tiül
nejinguind. 8 Quiaj witiüt tiüt a
  palpálwüx nipilan, at niüng
Saulo; pero wüx taleaaig oniiüg ajlüyiw minatangüw monajiüt, at
265 HECHOS 9

tiül micual iüt Israel aton. 16 Cos


  cos tasaj nejiw naleaing Teat Jesús
xique sanüüch majaw nguineay aag ayaj a Cristo leaw netam miün.
apmamongoch xeyay ngo majneaj
áag andüüb xic ―aj nej. Saulo tawün oleaj
17 Quiaj tamb a Ananías andüy

23 Wüx lamajiür xeyay nüt
tiül aaga nden niüng axood Saulo. acül quiaj, quiaj ajcüwa judíos
Wüx tapeay quiaj, tayac owix wüx tandeacüw nóiquian apmambiyaw
omal a Saulo. Tasaj: nej. 24 Pero Saulo tanguiay aag

―Teat Saulo, aaga Teat Jesús ayaj. Masey tajiürüw mbeay


tejüiquichay mejaw tiül tiiüd wüx mbeay cambaj nüt ongwiiüts cos
tewiün, nej nesaj xic niün nüüch andiümüw masapüw mambiyaw,
ram iniiüg alinomb. Aton aliüc pero ngondom mambiyaw.
Nangaj Espíritu ocueaj Teat Dios 25 Condom minipilan Teat Jesús

majlüy wüx imbas ―aj. tawüniw nej ongwiiüts; tayacüw


18 Andǘüban ajmiüc imiün
  nej tiül nop nadam nchep,
teoniiüg nej atnej milil cüet. Quiaj tamongochiw nej amb nic coet
rat oniiüg nej a Saulo. Condom neyey tiüt cambaj. Aaga coet quiaj,
quiaj witiüt, tamb mayar yow. najtep oleaj xeyay, narangüch
19 Saulo wüx landoj üet, landoj
  piedra. Atquiaj taw wüx.
anganeow, quiaj tayar apac
alinomb. Condom tacül quiaj acas Saulo al Jerusalén
nüt maquiiüb minipilan Teat Jesús 26 Wüx tapeay tiül Jerusalén a
monlüy tiül Damasco. Saulo, tandiüm maquiüjpüw tiül
minipilan Teat Jesús; pero naleaing
Saulo tandeac wüx Teat nejiw timboloj mandüyiw nej;
Jesús tiül Damasco ayajcüw ngome naleaing minipilan
20 Quiájan tamb meáwan tiül nej Teat Jesús. 27 Quiaj a Bernabé

ajcüwa sinagogas tiül Damasco tambeol nej, taquiiüb nej mamb


mandeac masaj nipilan, naleaing andüy niüng ajlüyiw apóstoles.
aaga Teat Jesús Micual Teat Dios Condom tapots masaj nejiw wüx
nej. 21 Quiaj mbayatoj meáwan jane
  a Saulo nguineay tajaw Teat Jesús
tanguiayiw andeac nej, tapiüngüw: tiül tiiüd. At tasaj nejiw cuane
―¿Neol, ngome nej aag ayaj tasap tasaj nej Teat Jesús, aton tasaj
xeyay minipilan Teat Jesús tiül nejiw nguineay tandeac wüx Teat
Jerusalén? ¿Neol ngome áag iün Jesús tiül Damasco, ngo mimbol.
marang ningüy, masap matsaag 28 Condom quiaj tacül tiül Jerusalén

minipilan Teat Jesús maquiiüb a Saulo maquiiüb nejiw, ambüw


andüy teombasüw montangtang nguiajantanej maquiüjpüw. 29 Nej

miteaatsa? ―awüw. ngo mimbol mandeac wüx Teat


22 Naleaing aaga Saulo taxom
  Jesús. At aton tasajsaj ajcüwa
omeaats xeyay masaj nipilan, áag mondeac griego; pero nejiw ngo
ngondom mangochiw nej andeac mayariw nej andeac; tayambüw
ajcüwa judíos moncül tiül Damasco, nguineay mambiyaw. 30 Wüx

HECHOS 9 266

minipilan Teat Jesús tanguiayiw ambeol nipilan ngo majiür. 37 Wüx


aag ayaj, quiaj taquiüjpüw nej aaga nüt quiaj, tiün andeow a
mamb andüy Cesarea. Condom Dorcas, tandeow. Condom wüx
naw quiaj tüjchiw nej mamb andüy landoj axejmbeacharan, taquiüraab
Tarso. majmel cawüx tiül amb ijpüw iüm.
31 Tiül aaga nüt quiaj tajlüy

38 Pues aaga cambaj Jope ngome

najneájan tiül meáwan niüng xeyay miünquiaj ajlüy aweaag


canchiüjow minipilan Teat Jesús. cambaj Lida, niüng ajlüy Pedro.
Lango majcüyaran majarawüw tiül Wüx minipilan Teat Jesús monaw
meáwan cambaj tiül Judea, tiül Jope tanguiayiw Pedro altiül
Galilea, at tiül Samaria. Tayacüw cambaj Lida, quiaj tüjchiw mamb
wüx omeajtsüw mandüjpiw leawa ijpüw monxey masajüw:
tandeac Teat Jesús, tarangüw leaw ―Teat, irang favor, mac najen
andiüm Teat Dios. Quiaj texeyayiw, mejaw xicon ningüy tiül Jope
cos tambeol nejiw Nangaj Espíritu ―awüw.
ocueaj Teat Dios. 39 Quiaj tamb a Pedro maquiiüb

nejiw. Wüx tapeay quiaj,


Tajneaj Eneas taquiüjpüw nej mamb andüy
32 Condom alinoic nüt wüx tamb cawüx tiül amb ijpüw iüm. Camüm
a Pedro mamong tiül tiül cambaj mapeay quiaj, andǘüban mayeyiw
niüng ajlüyiw minipilan Teat Jesús nej tiüt monlemben omal montaj,
majaw cuane arangüw, quiaj tamb ajiüntsüw. Tüjchiw nej majaw
aton tiül cambaj Lida. 33 Taxom
  apixaw nejiw arang Dorcas wüx
quiaj nop naxey nenüt Eneas. Aaga almapac. 40 Condom Pedro tawün

naxey quiaj lamajiür ojpeacüw neat nejiw quiaj meáwan, ndoj taquieel
acül wüx mats, androoch nej ombas tiüt micos nej mataag orar Teat
monandeow. 34 Quiaj tasaj nej a
  Dios. Condom ndiliteay majaw aaga
Pedro: nandeow quiaj, tasaj:
―Teat Eneas, Teat Jesucristo ―Tabita, witiür ―aj.
lamataag ic majneaj, witiür, ixaing Quiaj taleaaig oniiüg aaga najtaj
mimats ―aj. quiaj, wüx tajaw a Pedro quiaj witiüt
Andǘüban ajneaj aaga naxey quiaj, chetem. 41 Pedro, quiaj tandic owix

witiüt. 35 Wüx tajawüw nej lajneaj,


  nej masap owix a najtaj, tawitich
meáwan nipilan tiül Lida, at monaw lembem. Condom, quiaj tapaj miünüw
tiül cambaj Sarón aton tandüjpiw minipilan Teat Jesús at monlemben
Teat Jesús. omal montaj. Wüx tajngotoj majawüw,
quiaj tajawüw lapac. 42 Aag ayaj

Dorcas tapac alinomb tanguiayaran meáwan tiül cambaj


36 Tiül aaga nüt quiaj, altiül Jope, ndoj xeyay nipilan tandüjpiw
cambaj Jope nop najtaj minipilan Teat Jesús. 43 Condom Pedro tacül tiül

Teat Jesús nej aton, nenüt Tabita. cambaj Jope xeyay nüt, aniüng nop
Aag ayaj nasoic Dorcas tiül ombeay naxey nenüt Simón, nop nerang najiüt
griego. Nej xeyay najneaj arang, at wüx taag.
267 HECHOS 10

9 Ambalinoic nüt nejiw aliw tiül


Pedro alaniüng Cornelio tiiüd, laliüc mapeayiw Jope. Aag

10 Altiül cambaj Cesarea


nop naxey nenüt Cornelio,
minatang noic ajlüy soldados nasoic
ayaj laliüc lembem nüt. Pedro
tajtep andüy cawüx mal iüm
mataag orar. 10 Condom tind üet a

Italiana. 2 Aaga naxey quiaj, xeyay


  Pedro. Tenguialeámban arangüch
ayamb Teat Dios, xeyay andiüm üet nej, aleaic tajaw atnej aǘm.
marang leaw andiüm Teat Dios, 11 Quiaj taxom majaw atnej lejquiat

nóiquian maquiiüb meáwan leaw al a cielo. Tajaw aliüc imiün tiül cielo
aniüng nej. At aton xeyay ambeol andüy wüx iüt atnej noic nadam
nipilan tiül aaga cambaj quiaj. Nej püy, naoeloeleran oxing, tenguial
ajlüyay matün ocueaj Teat Dios aw tiüt. 12 Tiül aaga püy quiaj, altiül

mambeol nej. 3 Aaga naxey quiaj,


  cuajantanej nimal. Altiül nimal
ranüy tüünd majaw atnej aǘm, nejiür apiquiw oleaj; altiül nimal
tajaw nop ángel ocueaj Teat Dios nesatatüy tiüt ajüy; altiül quiec
andüy wüx nchejliow nüt. Tajaw aton. 13 Quiaj tanguiay a Pedro

aaga ángel quiaj tajmel niüng ajlüy andeac nop nendeac, tasaj nej:
nej. Condom tasaj nej: ―Pedro, witiür imbiy aag ayaj,
―¡Teat Cornelio! ―aj nej. itsamb ―aj nej.
4 Cornelio mbayat xeyay wüx

14 Quiaj tapiüng a Pedro:

tajaw a ángel. Quiaj tapiüng: ―Ngwüy Teat, cos xique nómban


―¿Cuane Teat? ―aw. ngome aag natsamb ajcüwa ngo
Quiaj tasaj nej a ángel: majneaj nimal quiaj leaw xicona
―Teat Dios teamanguiay aag itün ngondom natsamban ―aw.
ocueaj, teamajaw nguineay imbeol 15 Quiaj tendeac amb ijmbüw aaga

nipilan ngo majiür. 5 Nganüy iich


  nendeac quiaj, tasaj nej:
mambüw acas monxey tiül cambaj ―Leaw lamapiüng Teat Dios
Jope, majanüw miün nop naxey najneaj matsaramb, ique ngondom
nenüt Simón, aag ayaj nasoic Pedro. mepiüng ngo majneaj ―aj nej.
6 Nej acül aniüng nop naxey nenüt

16 Aag ayaj tajaw arojmbüw.

Simón, aaga nerang najiüt wüx taag. Condom, quiaj xaijnguiat alinomb
Aaga nden quiaj ajlüy mbeay ndec. aaga püy quiaj, andüy tiül
Nej a Pedro quiaj, apmasaj ic cuane cielo. 17 Pedro aliün wüx aag

netam merang ―aj nej. ayaj, tenguialeámban mayamb


7 Wüx laámb aaga ángel tenguial
  omeaats nguineay amb aaga
andeac aweaag, quiaj Cornelio landoj majaw quiaj. Quiaj apeayiw
tapaj ijpüw monrang minajiüt mbeay nden ajcüwa monxey üüch
nej, at alinop soldado neyamb nejiw mambüw a Cornelio, cos
Teat Dios. 8 Condom Cornelio wüx
  landoj matüniw manguiayiw
landoj masaj nejiw meáwan cuane nguiane acül a Simón. 18 Quiaj 

tajaw, quiaj tüüch nejiw mambüw tendeacüw, tatüniw manguiayiw,


tiül cambaj Jope majanüw miün a sitiül quiaj axood nop naxey nenüt
Pedro. Simón nasoic Pedro. 19 Pedro

HECHOS 10 268

tenguialeámban mayamb omeaats ―Witiür teat, cos xique aton


wüx aaga landoj majaw quiaj, quiaj nipilan xic sat ic ―aj nej.
tasaj nej Nangaj Espíritu ocueaj 27 Tenguial andeac aweaag

Teat Dios: tajmeliw tiül iüm. Quiaj tajaw


―Joyaj arojpüw monxey lapeayiw xeyay nipilan lacanchiüjow quiaj.
mayambüw ic. 20 Nganüy iriow tiüt

28 Condom quiaj tasaj nejiw a Pedro:

quiür ijawüw, iquiüjpüw mamb nde ―Icona lamejawan nguineay nop


mechiw imeaats. Cos xique nejchiüs nipilan judío ngondom maquiiüb
miünüw ningüy ―aj nej. tiül pálwüx nipilan; at ngondom
21 Quiaj taw tiüt a Pedro majaw
  majmel aniüngüw nejiw. Pero Teat
ajcüwa monxey neech nejiw Dios lamüüch xic najaw, nejinguind
miünüw a Cornelio. Condom tasaj nipilan ngondom mapiürang ngo
nejiw: majneaj, ngo metam nej. 29 Pares

―Jogüy xic, teat. ¿Aleaic iyamban wüx tasoiquiüs niün, quiaj tiünas,
xic wüx tewiünan ningüye? ―aj ngo napiüng nicuajind. Nganüy
nejiw. sandiüm nanguiay ¿neol tepajan xic
22 Nejiw quiaj tapiüngüw:
  niün? ―aj nejiw.
―Nop minatang soldado nenüt 30 Quiaj tapiüng a Cornelio, tasaj

Cornelio nesaj xicon niünan. Aaga nej:


naxey quiaj xeyay najneaj arang, ―Xique lamajiür apeic nüt, aaga
ayamb Teat Dios. Aton meáwan ores cam andüy wüx nchejliow
nipilan judío apiüngüw nej xeyay nüt taiündas, tenguial sataag orar
najneaj arang. Nop ángel ocueaj ningüy saniüng. Quiaj tajawas
Teat Dios landoj masaj nej miün nop naxey alembem niüng sajlüy,
mejanüch meamb aniüng nej xowüy lalitlit apix nej. 31 Condom

manguiay leaw ique apmesaj tasaj xic aaga naxey quiaj, tapiüng:
―awüw. “Cornelio, Teat Dios teamanguiay
23 Quiaj tamelich nejiw a Pedro,
  leaw itün ocueaj, aton teamajaw
tüüch nejiw nguiane maxojtüw. nguineay imbeol nipilan ngo majiür.
Wüx larraw tiüt amb alinoic nüt, 32 Nganüy iich mamb majanüch

quiaj tamb a Pedro maquiiüb nejiw. miün nop naxey altiül cambaj
At aton tambüw alacas minipilan Jope, nenüt Simón nasoic Pedro.
Teat Jesús moncül tiül Jope. Aaga naxey quiaj axood aniüng
24 Larraw tiüt amb alinoic nüt,
  Simón aaga nerang najiüt wüx taag,
quiaj tatüchiw tiül cambaj Cesarea. acül mbeay ndec. Wüx apmapeay
Cornelio tenguial macül nejiw; aaga naxey quiaj, nej apmasaj ic
laǘmb mapaj meáwan acualaats cuane netam merang”, aw. 33 Quiaj

nej, at meáwan leaw xowüy andeac tüjchiüs mamb mejanüch. Nganüy


aweaag. 25 Wüx tajmel tiül nden
  ique najneaj irang cos lerpeay.
a Pedro, quiaj tamb a Cornelio Meáwan xicona sajlüyiün ningüy
mangoch nej, taquieel tiüt micos narangan leaw Teat Dios andiüm,
nej teombas a Pedro. 26 Quiaj a
  nanguiayiün meáwan leaw nej
Pedro tawitich nej, tasaj: lamasaj ic mesaj xicon ―aj nej.
269 HECHOS 10​, ​11

naquiüjpan wüx landoj apac


Pedro tandeac aniüng Cornelio alinomb. 42 Nej tasaj xicon namban

34 Quiaj a Pedro tendeac masaj nasajan nipilan, napiüngan


nejiw, tapiüng: naleaing Teat Dios lamayac nej
―Nganüy lanajaw Teat Dios majaw wüx asoet meáwan nipilan,
andiüm jangantanej nipilan, ngo leaw aliün mapac at leaw landeow.
mapiüng wüx jane netam, jane 43 Meáwan mondeac andeac Teat

ngwüy. 35 Nej najneaj majaw


  Dios lamapiüngüw wüx nej tanomb.
meáwan nipilan tiül meáwan Tapiüngüw meáwan leaw apmayar
cambaj wüx iüt jane apmayamb andeac Teat Jesús, Teat Dios
nej, jane apmarang najneaj. 36 Teat
  apmawün wüx omeaats nej asoetiw
Dios tüüch manguiayiw mipoch nej nejiw ―aw.
aaga cambaj Israel, pero tapiüng
nej najneájan majaw meáwan Nipilan ngome judio ayariw
nipilan leaw apmayar andeac Teat Nangaj Espíritu
Jesucristo. Aaga Teat Jesús quiaj, 44 Tenguialeámban mandeac a
minatang ocueaj meáwan nipilan. Pedro wüx aag ayaj, quiaj tiün Nangaj
37 Icona lamenguiayiün cuane tajlüy
  Espíritu ocueaj Teat Dios, tajmiüc
meáwan tiül iüt Judea. Aag ayaj wüx ombasüw meáwan nipilan leaw
tamelich tiül Galilea, wüx Juan teamanguiayiw andeac nej. 45 Quiaj

landoj maquiaach nipilan cuane mbayatoj ajcüwa judíos monyar


netam marangüw para alndom andeac Teat Jesús leaw tambüw
mayariw yow. 38 Lamejawan aton
  maquiüjpüw teat Pedro, cos tajawüw
nguineay Teat Dios tayac Nangaj nguineay ajcüwa nipilan ngome
Miespíritu nej wüx ombas Teat judío lamayariw Nangaj Espíritu aton.
Jesús naw Nazaret para marang 46 Cos teamanguiayiw lamandeacüw

cuajantanej. At lamejawan alinoic ombeayiün, teamapiüngüw


nguineay Teat Jesús tarang xeyay najneajay lamarang Teat Dios.
najneaj cos Teat Dios almaquiiüb 47 Condom tasaj nejiw a Pedro:

nej. Nej aton tüüch majneaj ―¿Alndom aljane mapal, ngo


meáwan nipilan leaw üüch nejiw mayariw yow ajcüwa nipilan quiaja?
michachiw nimeech. 39 Xicona
  Cos nejiw aton lamayariw Nangaj
tajawasan naleaing meáwan leaw Espíritu atnej icootsa ―aj nejiw.
tarang Teat Jesús tiül iüt Judea, at 48 Quiaj a Pedro tapiüng müüch

tiül Jerusalén. Condom tayacüw nejiw mayariw yow wüx minüt Teat
nej wüx cruz mandeow. 40 Aaga
  Jesús. Condom tasajüw a Pedro macül
Jesús quiaj Teat Dios tapacüüch nej quiaj alacas nüt maquiiüb nejiw.
wüx er nüt; tüüch nej mejüiquichay
najawan. 41 Ngome meáwan nipilan

Teat Pedro tamb Jerusalén
tajawüw nej, áagan xicona leaw masaj minipilan Teat Jesús
lasarriiüdaranan nandeacan wüx nguineay tarang
nej cuane tarang. Xicona tajawasan,
cos tetesan, tanganeowasan 11 Condom ajcüw apóstoles
y aldemas minipilan Teat
HECHOS 11 270

Jesús monlüy tiül Judea tanguiayiw ocueaj Teat Dios namb naquiüjpüw
nguineay ajcüwa nipilan ngome nde nachiw ximeaats. Tambüw
judíos aton lamayariw Mipoch Teat aton maquiüjpüw xic ajcüwa
Dios. 2 Wüx tapeay Jerusalén a
  anaíw monyar andeac Teat Jesús
Pedro, quiaj taliquiaw nej ajcüwa cam. Tajmelasan aniüng nop teat
judíos leaw lamandüjpiw Teat Jesús. naxey. 13 Aaga teat naxey quiaj tasaj

3 Tasajüw:
  xicon nguineay tajaw nop ángel
―¿Neol teamb aniüngüw aniüng nej, lembet niüng ajlüy nej,
nipilan ngome icootsa meretiün tasaj nej: “Ijchaw mambüw acas
mequiüjpana? ―ajüw nej. monxey andüyiw Jope, majanüw
4 Quiaj tapots masaj nejiw a teat
  miün nop naxey nenüt Simón,
Pedro andüübndüjpeay nguineay nasoic Pedro. 14 Aaga naxey quiaj

tajlüy, tapiüng: apmasaj ic nguineay alndom maw


5 ―Xique sal tiül cambaj Jope,
  isoetiün, mequiiüb meáwan leaw
tenguial sataag orar. Quiaj tajawas al iniüng”, aj nej. 15 Wüx tandeacas

aleaic atnej saǘm. Tajawas aliüc nasajüw, quiaj tayariw Nangaj


imiün tiül cielo atnej noic nadam Espíritu ocueaj Teat Dios atnej
püy, ndeaan oxingxing; aag ayaj tayariiüts nomb. 16 Quiaj leaad

tiün andüy niüng sajlüy. 6 Tajawas   ximeaats nguineay tasaj icoots Teat
majneaj tiül aag ayaj. Quiaj Jesús wüx tapiüng: “Juan naleaing
tajawas altiül cuajantanej nimal tüüch yow nipilan, aag ayaj náagan
nejiür apiquiw oleaj; altiül napat yow. Nganüy a icona apmeajndiün
nimal, altiül nimal nesatatüy tiüt Nangaj Espíritu”, aw. 17 Sitiül Teat

ajüy, altiül quiec aton. 7 Quiaj   Dios lamüüch nejiw Nangaj Espíritu
tanguiayiüs andeac nop nendeac, aton, atnej tüüch icoots wüx
tasaj xic: “Pedro, witiür imbiy tayariiüts andeac Teat Jesucristo
cuajantanej aag ayaj, itsamb”, aj ¿jow nganüy a xique, jane xic
xic. 8 Quiaj a xique tasajas: “Ngwüy
  napiüng napal leaw andiüm Teat
Teat, cos xique nómban ngomeaag Dios? ―aj nejiw a Pedro.
natsamb ajcüwa ngo majneaj 18 Wüx ndot manguiayiw aag ayaj,

nimal quiaj, leaw xicona ngondom quiaj ndijchiütoj, apac omeajtsüw,


natsamban”, saj. 9 Quiaj tasaj xic
  tapiüngüw:
amb ijmbüw aaga nendeac imiün ―¡Najneajay lamarang Teat Dios!
tiül cielo: “Leaw lamapiüng Teat Nganüy naleaing Teat Dios lamüüch
Dios najneaj matsaramb, ique nipilan ngome judíos leaam omeajtsüw
ngondom mepiüng ngo majneaj”, aj ngo majneaj teamarangüw y macueatiw,
xic. 10 Aag ayaj tajawas arojmbüw.
  cos atquiaj nejiw aton alndom mapacüw
Condom, quiaj xaijnguiat alinomb meáwan nüt tiül cielo ―awüw.
andüy tiül cielo. 11 Condom, quiaj

tapeayiw quiaj arojpüw monxey Minipilan Teat Jesús


niüng saxood mayambüw xic, monlüy tiül Antioquía
müjndiw miünüw imiün Cesarea. 19 Nganüy ajcüwa minipilan Teat
12 Quiaj tasaj xic a Nangaj Espíritu
  Jesús leawa tawüniw oleajiw ajan
271 HECHOS 11​, ​12

wüx tajlüy nadam moncüy wüx 27 Tiül aaga nüt quiaj, tapeayiw
tambiyaran Esteban, altiül tatüchiw Antioquía acas mondeac andeac
tiül iüt Fenicia; altiül tambüw Teat Dios monaw Jerusalén. 28 Nop

Chipre; altiül tatüchiw tiül cambaj tiül nejiw nenüt Agabo. Aaga naxey
Antioquía. Nejiw ngo masajüw quiaj tasaj nej Nangaj Espíritu
meáwan nipilan wüx aaga najneaj ocueaj Teat Dios nguineay apmajlüy
nanderac wüx Teat Jesús, áagan alinoic nüt. Quiaj witiüt masaj
nipilan judío tasajüw. 20 Condom
  monyar andeac Teat Jesús wüx
acas monyar andeac Teat Jesús alcanchiümoj; tapiüng laliüc majlüy
monaw tiül Chipre, at monaw tiül montiün andüy tiül meáwan cambaj,
cambaj Cirene, tambüw tiül cambaj ngome apmajlüy nüeteran. Aag ayaj
Antioquía. Wüx tapeayiw quiaj, naleaing tajlüy wüx Claudio tarang
tasajüw nipilan griegos wüx aaga natang nenajiüt tiül Roma. 29 Quiaj

najneaj nanderac wüx Teat Jesús. minipilan Teat Jesús monlüy tiül
21 Teat Dios xeyay tambeol nejiw;
  Antioquía tapiüngüw anopnopoj
quiaj xeyay nipilan tayariw Mipoch apmambeolüw monyar andeac Teat
Teat Dios, tacueatiw meáwan ngo Jesús monlüy tiül Judea; apmüjchiw
majneaj leawa tarangüw. leaw alndom. 30 Naleaing atquiaj

22 Minipilan Teat Jesús monlüy


  tarangüw, tüjchiw mamb aaga
tiül Jerusalén wüx tanguiayiw aag leaw üjchiw quiaj majoyiw mamb a
ayaj, quiaj tüjchiw mamb andüy Bernabé maquiiüb a Saulo, müjchiw
Antioquía a teat Bernabé mamb montangtang tiül monyar andeac
mambeol nejiw. 23 Wüx tapeay quiaj
  Teat Jesús monlüy tiül Judea.
a teat Bernabé, xeyay tapac omeaats
wüx tajaw nguineay lamambeol Tandeow Jacobo, Pedro
nejiw Teat Dios. Quiaj tasaj nejiw tayacüch tiül manchiüc
mayacüw wüx omeajtsüw Mipoch
Teat Dios tanaámb, nde macueatiw.
24 Teat Bernabé najneaj omeaats,

12 Wüx aaga nüt quiaj, aaga
Herodes minatang nenajiüt
tayamb ombas minipilan Teat Jesús.
nómban ngo machiw omeaats wüx Tasap acas müüch mamongochiw
Teat Dios. At cos xeyay ambeol xeyay ngo majneaj. 2 Ndoj tapiüng

nej Nangaj Espíritu, xeyay nipilan mambiyaran a Jacobo (Santiago


tayariw Mipoch Teat Dios. minüt nej aton) micoj a Juan,
25 Ndoj tamb a Bernabé andüy
  tambiyaw naag espada. 3 Condom

tiül cambaj Tarso mayamb a Saulo. Herodes wüx tajaw ajcüwa judíos
Wüx taxom, quiaj taquiiüb mamb najneájan majawüw aaga arang
andüy Antioquía. 26 Quiaj tacüliw
  quiaj, quiaj tasap teat Pedro mayac
maquiüjpüw monyar andeac Teat tiül manchiüc aton. Naleaing tiül
Jesús nomb neat; taquiajchiw xeyay aaga nüt quiaj arangüw nangos
nipilan wüx Mipoch Teat Dios. Tiül nüt wüx üetiw pan ngo majmel
Antioquía tamelich masoiquiw levadura. 4 Wüx lamasap a Pedro

Cristiano nejiw leaw monyar mayac tiül manchiüc, quiaj tayac


andeac Teat Cristo. teowixaw apiquiw ajlüy soldados
HECHOS 12 272

monjiür manchiüc, majiürüw. ajlüy alinop soldado. Wüx tatüchiw


Aag ayaj ajlüy apiquiw soldados aaga nadam ombeay manchiüc
tiül noicnoic ajlüy. Cos Herodes niüng awaran andüy tiül cambaj,
apiüng wüx landoj pascua, quiaj aag ayaj narangüch manchiüc,
apmawün a Pedro mayac teowix lejquiat nejáyan quiaj. Quiaj
cambaj. 5 Pedro tajiürüch majneaj
  tambüw. Condom wüx tatüchiw
tiül manchiüc. Nganüy ajcüwa nots calle, quiaj tacueat nej a ángel.
minipilan Teat Jesús xeyay tatajcüw 11 Quiaj rat andüy a Pedro, tapiüng:

orar Teat Dios mambeol nej. ―Nganüy sajaw naleaing Teat


Dios tüüch miün miángel nej
Teat Dios tawün tiül mawün xic teowix Herodes, ngana
manchiüc a Pedro majlüy atnej andiümüw marangüw
6 Tiül aaga ongwiiüts quiaj, ajcüwa nipilan judío quiaj ―aw.
wüx Herodes apmawün a Pedro 12 Atquiaj tapiüng tiül omeaats,

müüch cambaj ráwan tiüt, Pedro condom tamb andüy aniüng María
almameay pinawan niüng ajlüyiw mimüm a Juan, aaga nasoic Marcos
ijpüw soldados. Netsaag naag ijtsüw aton. Quiaj alcanchiümoj xeyay
galen; aliw tiül ombeay manchiüc minipilan Teat Jesús tenguial
alijpüw soldados tenguial majiürüw atajcüw orar. 13 Wüx tapeay mbeay

nej. 7 Quiaj tapeay niüng ajlüy


  nden, quiaj tendeac. Quiaj tiün nop
nej nop ángel ocueaj Teat Dios, nüx nenüt Rode majaw jane. 14 Aaga

anmarraj tiül manchiüc, tareeg nüx quiaj wüx tanguiay andeac a


teombaj a Pedro mapacüüch, tasaj: Pedro, xeyay apac omeaats, ngo
―Witiür najénan ―aj. maleaaig ombeay nden, andilílan
Tanaámb sojndiow aaga galen tiüt andüy tiül nden masaj nejiw
netsajcüy owix nej. 8 Quiaj tasaj nej
  lapeay a Pedro, al mbeay nden.
a ángel: 15 Quiaj tasajüw nej monlüy quiaj:

―Ersoijquiay, aton isooig ipaj ―aj ―¡Nerchach! ―ajüw nej.


nej. Nej nomb apiüng naleaing. Quiaj
Pedro atquiaj tarang. Condom tapiüngüw:
aaga ángel tasaj nej alinomb: ―Ngome nej, aag ayaj miángel nej
―Isooig najal micamix, mac tabar ―awüw.
―aj nej. 16 Pedro nde asap andeac mbeay

9 Quiaj taw a Pedro tandüüb


  nden. Wüx tambüw maleajquiw,
mamb a ángel. Naleaing ngo quiaj tajawüw naleaing. Quiaj
majaw sitiül naleaing meáwan mbayatoj xeyay. 17 Pedro tarang

leaw lamarang aaga ángel quiaj, owix ndijchiümoj. Quiaj tapots


tengwüy ajáwan. Nej apiüng aag masaj nejiw nguineay tawün nej
ayaj ajáwan atnej maǘm. 10 Condom
  tiül manchiüc Teat Dios. At tasaj
tamongoj noic ombeay manchiüc nejiw:
niüng ajlüy nop soldado nejiür ―Ijchan manguiay a Jacobo, at
manchiüc. Condom tamongoj amb meáwan minipilan Teat Jesús ―aj
ijquiaw ombeay manchiüc niüng nejiw.
273 HECHOS 12​, ​13

Condom taw quiaj, tamb. 24 Naleaing Mipoch Teat Dios tajüy


18 Camüm ram tiüt mbayajow a xeyay, tanguiayaran nguiajantanej.
soldados. Xeyay tendeacndeacüw 25 Bernabé maquiiüb a Saulo wüx

wüx, cos ngo majawüw nguineay landoj marangüw minajiütüw nejiw


taw a Pedro. 19 Condom Herodes
  tiül Jerusalén, quiaj tandilileaw
tüüch mamb mayambüch a Pedro. alinomb andüyiw Antioquía,
Wüx laímb mayamb ngo maxom, taquiüjpüw mamb a Juan nasoic
quiaj tandüy wüx matüntün Marcos.
manguiay ajcüwa soldados monjiür
manchiüc. Condom tüüch mamb Bernabé y Saulo tambüw
maquiürajpüw mandeowüw. Ndoj mandeacüw andeac Teat Dios
Herodes taw Judea, tamb macül
tiül cambaj Cesarea. 13 Tiül nipilan monyar andeac
Teat Jesús monlüy tiül
Antioquía altiül acas mondeac
Tandeow Herodes andeac Teat Dios, aton altiül
20 Herodes xeyay tajcüy majaw monquiaach wüx Mipoch Teat Dios.
nipilan monaw tiül cambaj Tiro Ajcüw ayaj nop Bernabé, alinop
at monaw tiül cambaj Sidón. Pero Simón nasoic Niger, alinop Lucio
nipilan monaw Tiro maquiiüb Sidón naw Cirene, alinop Manaén, alinop
tandeacüw nóiquian, mambüw Saulo. Aaga naxey nenüt Manaén
majawüw aaga nenajiüt quiaj. quiaj, tatang aweaag a Herodes,
Tandeacüw maquiüjpüw a Blasto aaga nenajiüt tiül Galilea. 2 Noic 

mambeol nejiw. Aaga naxey quiaj, nüt wüx alxenenguemoj tenguial


natang nejiür najiüt ocueaj Herodes. anderac Mipoch Teat Dios aton wüx
Quiaj tatüniw ocueaj a Herodes teaiündüw, quiaj tasaj nejiw Nangaj
nde majcüyaran majarawüw. Cos Espíritu ocueaj Teat Dios, tapiüng:
nejiw teamaxomüw nüeteran naw ―Iwüniün xicueaj a Bernabé
tiül meáwan cambaj leaw Herodes maquiiüb a Saulo marangüw
ajlüy wüx. 21 Herodes tayac noic
  xenajiüt leawa lanateots nüjchiw
nüt sonongom nipilan manguiayiw ―aw.
andeac nej. Condom wüx tatüch a 3 Quiaj wüx landoj aiündüw,

nüt, tasooig najneaj apix nej, apix landoj matüniw ocueaj Teat Dios,
minatang nenajiüt. Ndoj tsotot tiül tayacüw owixaw wüx omalüw a
apal nej. Quiaj tapots andeac masaj Bernabé maquiiüb a Saulo. Condom
nipilan. 22 Quiaj tepajüw nipilan
  tetepeayayej maquiüjpüw, quiaj
napac. Tapiüngüw: tawüw quiaj.
―¡Nop dios teandeac quiaj, ngome
nipilan! ―awüw. Bernabé y Saulo tandeacüw
23 Quiaj ajngot iün andeow a

Mipoch Teat Dios tiül Chipre
Herodes, tüüch nej miün andeow nop 4 Condom tambüw niüng Nangaj
ángel ocueaj Teat Dios, cos tayaag nej Espíritu ocueaj Teat Dios lamüüch
xeyay atam ajlüy; nganüy Teat Dios nejiw mayajcüw netam mambüw.
ngo metam. Quiaj tandeow, tendiüc. Quiaj tambüw andüyiw tiül cambaj
HECHOS 13 274

Seleucia. Condom nawüw quiaj ninguiün amb ninguiün mayamb


tajtepiw tiül nadam müx, tandüyiw jane manetet nej owix. 12 Aaga

wüx noic iüt tiül ndec nasoic naxey nenajiüt quiaj wüx tajaw aag
Chipre. 5 Wüx tajtepiw wüx iüt tiül
  ayaj, quiaj tayar Mipoch Teat Dios,
cambaj Salamina, quiaj tandeacüw mbayat manguiay leaw aquiajchiw
Mipoch Teat Dios tiül meáwan wüx Teat Dios.
sinagogas. At almaquiüjpüw a
Juan mambeol nejiw. 6 Wüx laǘmb

Pablo maquiiüb Bernabé aliw
majüyiw tiül aaga nine iüt tiül ndec, Antioquía tiül Pisidia
quiaj tatüchiw tiül cambaj Pafos. 13 Condom tawüw Pafos a
Taxomüw quiaj nop naxey nenüt Pablo maquiiüb leaw aquiiüb
Barjesús, nop judío nej. Aaga naxey mamb, tambüw ambüw tiül müx,
quiaj nop nesüet, y apiüng nej nop tandüyiw tiül cambaj Perge tiül
nendeac andeac Teat Dios, pero aag Panfilia. Condom wüx tapeayiw
ayaj ngo maleaing. 7 Aaga naxey
  quiaj, quiaj tacueat nejiw a Juan,
mbich meaw maquiiüb nop nenajiüt tandilil alinomb andüy Jerusalén.
nenüt Sergio Paulo, nenajiüt nej tiül 14 Condom nejiw tawüw Perge,

aaga iüt quiaj. Aaga nenajiüt quiaj, tandüyiw tiül cambaj Antioquía
xeyay fis ajiür. Nej tüüch mamb tiül Pisidia. Wüx tapeayiw quiaj,
majpajüw miün a Bernabé y Saulo, tambüw tajmeliw tiül nangaj iüm
cos andiüm manguiay Mipoch Teat wüx nüt axoodaran, chetemoj.
Dios. 8 Pero aaga newüyay asüet

15 Wüx landoj ateoraw tiül Mipoch

aton nasoic Elimas tiül ombeayiw Teat Dios leaw tüünd a Moisés, at
Griegos; nej tandiüm mapal nejiw, leaw tarangüw mondeac andeac
cos ngo mandiüm majaw mayar Teat Dios, quiaj montangtang tiül a
Mipoch Teat Dios aaga nenajiüt sinagoga, tüjchiw mamb masoiquiw
quiaj. 9 Quiaj a Saulo nasoic Pablo
  a Pablo y a Bernabé sitiül ajiürüw
aton, tayaag tiül omeaats nej a noic poch mapiüngüw. Tasoiquiw:
Nangaj Espíritu ocueaj Teat Dios, ―Teat monxey, sitiül almejiüran
quiaj tajaw teombas aaga naxey alngün poch mepiüngan
quiaj. 10 Tasaj:
  manguiayiw nipilan, alndom
―¡Ique minaj ic newaiich, nerang mepiüngan ―ajowiw.
xeyay ngo majneaj, micual ic 16 Quiaj witiüt a Pablo lembem,

minatang nimeech, cos ijcüy tarang owix nej ndijchiümójan.


mejaw monrang najneaj! ¿Neol Condom tasaj nejiw:
tapots iwaiich nipilan nde mayariw ―Teat monxey micual iüt Israel,
Mipoch Teat Dios? 11 Nganüy Teat
  at icona monyar andeac Teat Dios,
Dios apmüüch ic memongoch xeyay inguiayiün sanasaj icon: 17 Aaga  

ngo majneaj, apmersomb, ngome Teat Dios Midiosüw cambaj Israel,


apmexom mejaw a nüt acas nüt ―aj. nej tarriiüd ajcüwa mixejchiiüts
Quiaj pojniüt oniiüg aaga naxey monlüy tanomb. Condom tüüch
quiaj, nómban ngo maxom majaw nejiw mexeyayiw wüx tacüliw tiül
nicuajind. Ndoj tapots ajüyjüy, amb Egipto, tiül miíüt pálwüx nipilan.
275 HECHOS 13

Ndoj tawün nejiw quiaj. 18 Condom


  miün nop, aag ayaj xeyay netam
wüx tacüliw tiül wajchiüc ic miow ajlüy, xique ngo nembeat nicuajind,
(40) neat, taíüc wüx meáwan leaw ngondom natüch nasoond apaj nej”,
tarangüw. 19 Wüx tajmeliw tiül
  aj nejiw.
iüt Canaán, nej tandrooch ombas 26 ’Nganüy xique sasaj icon

ayaíw nadamdam cambaj tiül menguiayiün Teat monxey, micual


aaga iüt quiaj, müüch mixejchiiüts acualaats Abraham, at icona
maneayiw aaga iüt quiaj. 20 Condom  monyamb Teat Dios: Aaga poch
tatüch apiquiw acoic miow ic miow nepiüng wüx nguineay Teat Dios
gajpowüw (450) neat, meáwan tiül alndom mawün asoet nipilan, icona
aaga neat quiaj, Teat Dios tayac netam menguiayiün, meyariün.
jueces majawüw wüx asoetiw 27 Cos ajcüwa micual miiütaats

nipilan. Tiün mandondoch wüx moncül tiül Jerusalén, at monajiüt


tajlüy aaga Samuel, nop nendeac tiül nejiw ngome tajawüw jane
andeac Teat Dios. 21 Condom
  nej Teat Jesús. Cos ngo maxomüw
tatüniw ocueaj Teat Dios mayac omeajtsüw wüx Mipoch Teat Dios
nop natang nenajiüt tiül nejiw, aaga leaw tarangüw mondeac andeac
nasoic rey. Quiaj Teat Dios tayac a Teat Dios, nateoraw wüx nüt
Saúl, micual Cis, marang natang axoodaran. Áag nejiw tayacüw
nenajiüt tiül nejiw ic miow neat. asoet Teat Jesús mandeow. Quiaj
Aaga naxey quiaj naw tiül acualaats tajlüy atnej landoj lajlüy tiül
Benjamín. 22 Ndoj, wüx Teat Dios
  Mipoch Teat Dios. 28 Masey ngo

tawün a Saúl, tayac a David maxomüw wüx ombas Teat Jesús


mingow. Cos Teat Dios lamapiüng nicuajind nisoet para mandeow,
aag ayaj tanomb wüx tapiüng: nejiw tasajüw a Pilato mapiüng
“Lanaxom a David micual Isaí. Aaga mandeow. 29 Nejiw ngo leaam

naxey quiaj xeyay apac ximeaats omeajtsüw, tarangüw meáwan leaw


najaw, nej apmarang meáwan leaw larangüch tiül Mipoch Teat Dios
xique sandiüm”, aw. 23 Naw tiül
  nguineay apmajlüy wüx ombas Teat
micual nej aaga rey David quiaj, Jesús. Wüx landeow, quiaj tajwan
wüx lamong xeyay neat, quiaj tiüt imiün wüx cruz. Condom
tiün majlüy Teat Jesús. Teat Dios tamiüraad. 30 Pero naleaing Teat

tayac nej mawün asoetiw cambaj Dios tapacüüch nej alinomb. 31 Ndoj

Israel, atnej lamapiüng apmarang. tejüiquichay xeyay nüt majawüw


24 Pero nganaw mapeay a Teat
  nej ajcüw leawa taquiüjpüw nej
Jesús, quiaj aaga Juan neech yow naw tiül Galilea, andüy Jerusalén.
nipilan tasaj a cambaj Israel leaam Nganüy nejiw tenguial masajüw
omeajtsüw wüx aaga xeyay ngo nipilan leaw tajawüw.
majneaj teamarangüw, macueatiw, 32 ’Nganüy xicona aton teanasajan

cas tayariw yow. 25 Juan wüx laliüc


  icon wüx aaga najneajay majlüy,
ndom minajiüt nej, tasaj nipilan: cos aag ayaj Teat Dios lamasaj
“¿Jane xic ipiüngan? Ngome xique mixejchiiüts. 33 Nganüy lajlüy atnej

leawa temepiüngan quiaj. Aliüc Teat Dios lamapiüng apmajlüy tiül


HECHOS 13 276

micualüw nejiw mixejchiiüts; ajcüw 42 Wüx tawüw imiünüw tiül a


ayaj icootsa. Teat Dios tapacüüch sinagoga ocueajiw judíos, quiaj
alinomb Teat Jesús atnej larangüch tatüniw nej ocueajiw nipilan ngome
tiül amb ijquiaw Salmo, cos apiüng: judío, sitiül apmandüyiw quiaj
“Ique Xecual ic, nganüy lanüüch alinomb wüx apmatüch alinoic
ic wijquiamear”, aw. 34 Teat Dios
  nüt maxoodaran masajüw nejiw
tapacüüch nej alinomb, ngo müüch alquiriw wüx aaga poch quiaj.
nej majmboc, cos atquiaj lajlüy tiül 43 Wüx landajrriüjow imiünüw

Mipoch Teat Dios, niüng Teat Dios tiül a sinagoga, quiaj tandüjpiw
apiüng: “Xique naleaing sanajiür a Pablo y Bernabé xeyay nipilan
icon lasta, cos sanarang atnej judío, at nipilan ngome judío leaw
tasajas a David”, aw. 35 Áag Teat
  lamayambüw Teat Dios. Condom
Dios tapiüng tiül alinoic Salmo, wüx Pablo y Bernabé tasajüw nejiw
David tarang wüx nawiig, tapiüng: mayacüw wüx omeajtsüw Mipoch
“Nde meaach majmboc aaga nangaj Teat Dios y mimonajneaj nej.
micual”, aw. 36 Cos naleaing David

44 Wüx tatüch alinoic nüt

wüx landoj arang natang tiül nipilan axoodaran, tajlüy mümb mamb
atnej lamasaj nej Teat Dios, quiaj meáwan nipilan monaw tiül cambaj
tandeow. Condom tamiüraad niüng manguiayiw Mipoch Teat Dios.
tamiürajtüw montangtang tajlüyiw 45 Pero wüx ajcüwa judíos tajawüw

tanomb, micuerpo nej tajmboc. laxeyay nipilan, quiaj tajcüyiw,


37 Nganüy micuerpo Teat Jesús ngo
  ngo majneaj majawüw. Xeyay ngo
majmboc, cos Teat Dios tapacüüch majneaj tandeacüw wüx leaw Pablo
nej alinomb. 38 Teat monxey micual
  taquiaach, tapiüngüw aag ayaj
xeíüt, netam mejawan, nganüy ngo maleaing. 46 Quiaj tandeacüw

tenguial nasajan icon áagan wüx a Pablo y Bernabé, ngo mimboloj,


Teat Jesús alndom meriowan wüx tasajüw nejiw:
isoetiün. 39 Meáwan nisoet leaw aaga
  ―Naleaing icona ombas
poch tüünd Moisés apiüng ngondom nasajan icon wüx Mipoch Teat
maw, aaga nisoet quiaj alndom maw Dios cos judíos icon. Pero icona
ocueaj jane apmayar andeac Teat ngo meyariün, pares ngome
Jesús. 40 Nganüy netam mejawan,
  apmeajndiün mepacan meáwan
nde memongochiün atnej lamapiüng nüt niüng ajlüy Teat Dios. Nganüy
tiül Mipoch Teat Dios leaw tarangüw sanamban nasajan nipilan ngome
mondeac andeac Teat Dios, apiüng: judío. 47 Cos atquiaj lamasaj

41 Icona mondam omeaats, ijawan xicon Teat Dios narangan, atnej


wüx, cos apmbayameron lamapiüng tiül Mipoch nej:
apndromeron. Lanayac ic mejlüy atnej ran
Cos xique aleaic sanarang wüx ocueajiw palpálwüx nipilan
aliün mepacan. ngome judío,
Aag ayaj icona apmepiüngan meamb mesajüw meáwan nipilan
ngo maleaing, masey aljane wüx iüt nguineay alndom maw
apmasaj icon, aw ―aj nejiw. asoetiw nejiw ―aj nejiw.
277 HECHOS 13​, ​14

48 Ajcüwa nipilan ngome judíos, xeyay nüt. Nejiw tandeacüw wüx


wüx tanguiayiw aag ayaj, xeyay Teat Jesús ngo mimboloj cos
tapac omeajtsüw, najneajay ayacüw omeajtsüw wüx nej. Aton
majawüw Mipoch Teat Dios. nej tüüch nejiw ndoj ombasüw
Tüjchiw omeajtsüw Teat Dios marangüw cuajantanej ateócan
meáwan leaw landoj lamapaj leawa ngome aag ajaraw. Atquiaj
nejiw Teat Dios majlüyiw najneajay, tarang majüiquich naleaing
mapacüw meáwan nüt tiül cielo. meáwan leaw andeacüw quiaj.
49 Quiaj tanguiayaran Mipoch

4 Nipilan tiül aaga cambaj quiaj,

Teat Dios meáwan tiül aaga iüt ngo majlüyiw nóiquian; altiül
quiaj. 50 Pero ajcüwa judíos leawa
  tambeolüw ajcüwa judíos, altiül
ngo mayariw mipoch Teat Dios tambeolüw apóstoles. 5 Condom  

tasajüw montangtang ombas ajcüwa judíos maquiüjpüw nipilan


montaj leaw andüjpiw Mipoch ngome judíos, witiütoj nóiquian
Teat Dios, at montangtang ombas maquiüjpüw monajiüt majcüyiw
monxey tiül aaga cambaj quiaj, majawüw apóstoles, andiümüw
majcüyiw majawüw a Pablo y maloxiw naag piedra, mambiyaw.
Bernabé. Quiaj witiüt noic nadam 6 Nejiw a Pablo y Bernabé, wüx

moncüy wüx ombasüw Pablo y tanguiayiw aag ayaj, quiaj tawüniw


Bernabé, tawüniw nejiw nómban oleajiw, tandüyiw tiül ajcüwa
tiül aaga iüt quiaj. 51 Nejiw quiaj
  cambaj Listra y Derbe tiül iüt
tatajtüw minajndot oleajiw nejiw, Licaonia, at tambüw tiül meáwan
cas tambüw tandüyiw tiül cambaj nine cambaj quiájan. 7 Meáwan tiül

Iconio. 52 Meáwan leaw lamayariw


  niüng tambüw tasajüw nipilan aaga
andeac Teat Jesús xeyay tapac najneajay poch wüx Teat Jesús.
omeajtsüw, tajlüy wüx ombasüw
nejiw Nangaj Espíritu ocueaj Teat Taloxiw a Pablo tiül Listra
Dios, tambeol nejiw. 8 Tiül
cambaj Listra, alquiaj nop
naxey chetéjan ngondom majüy,
Pablo y Bernabé aliw tiül Iconio necoex nde wijquiaw, ngome aag

14 Pablo y Bernabé tapeayiw


tiül cambaj Iconio; tambüw
tiül a sinagoga ocueajiw nipilan
ajüy. 9 Aaga naxey quiaj teamanguiay

meáwan leaw teamandeac a Pablo.


Wüx Pablo tajaw nej majneaj, quiaj
judío. Wüx tandeacüw wüx Teat tajaw aaga naxey quiaj ajüic ayaag
Jesús, tayariw aag ayaj xeyay tiül omeaats naleaing Teat Dios
nipilan judío, at xeyay nipilan alndom mataag nej majneaj. 10 Quiaj 

griego aton. 2 Pero ajcüwa judíos


  tendeac a Pablo, tasaj nej napac:
leaw ngo mayariw aaga poch ―Witiür lember ―aj.
quiaj, tambüw tapots mawaijchaw Aaga naxey quiaj, ajchic lembem,
ajcüw pálwüx nipilan, mapiüngüw quiaj tajüy. 11 Nipilan wüx tajawüw

nipilan monyar andeac Teat Jesús nguineay lamarang a Pablo, quiaj


ngo majneaj teamarangüw. 3 Pares
  tepajüw napac, tandeacüw wüx
tacüliw quiaj a Pablo y Bernabé ombeayiw nejiw, tapiüngüw:
HECHOS 14 278

―¡Lapeayiw a dios imiünüw nipilan, ngana mambiyaw a nimal


cawüx, at nejiw nipilan! ―awüw. mayacüw ichechiw, müjndiw.
12 Condom tüjchiw manüt a

19 Condom tapeayiw quiaj acas

Bernabé, Júpiter, atnej minüt nop judíos monaw Antioquía at monaw


midiosüw nejiw, nganüy a Pablo Iconio. Ajcüw ayaj taquiajchiw ombeay
tüjchiw manüt Mercurio, atnej nipilan majcüyiw majawüw a Pablo,
minüt alinop midiosüw nejiw, cos mambiyaw. Quiaj tajcüyiw a nipilan,
Pablo nendeac. 13 Condom nop
  tapots maloxiw a Pablo naag piedra.
miteaats ocueaj aaga dios Júpiter, Condom tanototoj tiüt, taquiüjpüw
taquiiüb mamb acas boy, aton ajoy mamb maloxiw mbeay cambaj,
mbaj nembet mandiig a boy, laámb apiüngüw landeow nómban. 20 Ndoj,  

andüy mbeay cambaj niüng ajlüy wüx xenenguetoj monyar andeac Teat
ombiüm aaga dios Júpiter. Xeyay Dios niüng ajlüy nej, quiaj tapac witiüt.
nipilan taquiüjpüw nej mamb; Condom tandüy tiül cambaj alinomb
apmambiyaw a boy mayacüw maquiiüb nejiw. Wüx rat tiüt amb
ichechiw nejiw. 14 Ajcüw apóstoles
  alinoic nüt, quiaj taw quiaj maquiiüb
Bernabé y Pablo wüx tanguiayiw Bernabé, tandüyiw Derbe.
aag ayaj, quiaj tachiütüw apixaw 21 Wüx landoj mandeacüw aaga

nejiw, tajmeliw tiül a xeyay nipilan najneajay poch tiül cambaj Derbe, y
mapalüw teombas, tendeacüw wüx lajlüy xeyay monyar andeac
napac, tapiüngüw: Teat Jesús, quiaj tandilileaw alinomb
15 ―¡Monxey! ¿Neol tepiüngan
  andüyiw Listra. Condom tandüyiw
merangan aag ayaja? Xicona aton Iconio, naw quiaj tandüyiw Antioquía.
nipilan xicon atnej ijlüyiün. Xicona 22 Meáwan leaw niüng tamongoj,

xiünan nasajan icon mecueatiün tüjchiw mapac omeajtsüw leaw


iyamban cuajantanej narangüch monyar andeac Teat Jesús, tasajüw
dios, mendüjpiün áagan Teat Dios nde machiweaw omeajtsüw wüx Teat
almapac, aag nerang cielo, nerang Dios, tasajüw:
iüt, nerang ndec, nerang meáwan ―Netam mamongochiiüts xeyay
leaw almajlüy. 16 Naleaing tanomb
  ngo majneaj, cos atquiaj alndom
nej tüüch majlüyíwan meáwan majmeliiüts tiül micambaj Teat
nipilan, marangüw leaw andiümüw. Dios ―ajüw. 23 At aton tayacüw acas

17 Pero naleaing Teat Dios ngo


  montangtang tiül monyar andeac Teat
macueat nejiw nómban, cos Jesús leaw niüng tamongoj. Aag ayaj
tenguial majüiquich jane nej wüx wüx ndoj aiündüw matüniw ocueaj
arang meáwan najneaj; nej üüch Teat Dios, quiaj lamayacüw teowix
majoet, üüch mayac aóng meáwan Teat Dios ajcüwa nipilan lamayariw nej
cuajantanej napiürüch. Aton üüch andeac, mambeol nejiw.
icoots nüeteran, üüch mapac
omeajtsaats ―awüw. Tandilileaw andüyiw
18 Masey atquiaj tapiüngüw a

Antioquía tiül Siria
Pablo y Bernabé, pero xeyay taél 24 Condom
nawüw Antioquía
ocueajiw para mapalüw teombas a tambüw tamongoj tiül Pisidia,
279 HECHOS 14​, ​15

quiaj tatüchiw Panfilia. 25 Ndoj


  Fenicia at tiül Samaria tandeacüw
mandeacüw Mipoch Teat Dios masajüw minipilan Teat Jesús
tiül cambaj Perge, quiaj tambüw nguineay lamayariw Mipoch Teat
andüyiw tiül cambaj Atalia. Dios xeyay palpálwüx nipilan
26 Condom nawüw quiaj, tajtepiw
  ngome judíos. Wüx tanguiayiw aag
tiül müx, tandüyiw Antioquía tiül ayaj, xeyay tapac omeajtsüw.
Siria niüng tayacüchiw teowix 4 Wüx tapeayiw Jerusalén, apac

Teat Dios, mambeol nejiw wüx omeajtsüw majawüw nejiw meáwan


aaga najiüt leaw landoj marangüw minipilan Teat Jesús, átan apóstoles,
quiaj. 27 Wüx tapeayiw Antioquía,
  átan montangtang. Quiaj nejiw a
taxejnenguiw meáwan monyar Pablo y Bernabé tapots masajüw
andeac Teat Dios. Condom tapots nejiw nguineay tambeol nejiw
masajüw nguineay tambeol nejiw Teat Dios marangüw minajiüt nej.
Teat Dios, nguineay lamayariw 5 Condom acas monxey monaw tiül

Mipoch Teat Dios xeyay nipilan fariseos, leaw lamayariw andeac


leaw ngome israel. 28 Ndoj Pablo
  Teat Jesús, witiütoj tapiüngüw:
y Bernabé tacüliw quiaj xeyay nüt ―Netam matajcüchiw circuncidar
maquiüjpüw monyar andeac Teat ajcüwa nipilan ngome judíos, aton
Dios. masoiquiw marangüw meáwan
atnej apiüng tiül aaga poch tüünd
Tarangüw moncanchiün Moisés ―awüw.
tiül Jerusalén 6 Quiaj xenenguetoj ajcüw

15

Condom tapeayiw tiül apóstoles at montangtang majawüw


Antioquía acas monquiaach nguineay apmajlüy wüx aaga
imiünüw tiül Judea. Ajcüw ayaj mondeac quiaj. 7 Wüx laxeyay

taquiajchiw monyar andeac Teat mandeacüw wüx aag ayaj, quiaj


Cristo monlüy quiaj; tasajüw sitiül witiüt a Pedro masaj nejiw:
ngo majlüyiw circuncidado atnej ―Xecojow xechijquiaw, lamajiür
apiüng Moisés marangüch, Teat nüt icona tejawan nguineay tarriiüd
Dios ngome apmawün asoetiw xic Teat Dios namb nasajüw aaga
nejiw. najneajay poch nguineay Teat
2 Quiaj tajlüy noic nadam
  Cristo awün asoeteran, manguiayiw
mondeacndeac, cos Pablo y Bernabé ajcüwa nipilan ngome judíos y
ngo majneaj majawüw aag ayaj. mayariw aag ayaj aton. 8 Teat Dios

Quiaj tasoiquiw a Pablo y Bernabé nejaw tiül omeaatsaran, tajüiquich


mambüw Jerusalén maquiüjpüw majaraw naleaing lamayar nejiw
alacas monaw quiaj, majawüw cos tiün wüx nejiw Nangaj Espíritu
ajcüw apóstoles at montangtang ocueaj Teat Dios atnej tiün wüx
monajiüt tiül mondüüb Teat Cristo, icoots. 9 Teat Dios ngo marang

majawüw wüx aaga mondeac quiaj. pálwüx tiül icootsa, pálwüx tiül
3 Condom ajcüw minipilan Teat
  nejiw, cos nej tawün asoetiw nejiw
Jesús tambeolüw nejiw mambüw. aton, wüx tayacüw omeajtsüw wüx
Quiaj tambüw. Wüx tamongoj tiül nej. 10 Jow nganüy, ¿neol tendiüman

HECHOS 15 280

meajchiün majcüy Teat Dios? 19 ’Nganüy xique sapiüng nde


¿Neol icona tendiüman meajchiün maxolaats ajcüwa nipilan ngome
marangüw monyar andeac Teat judíos sitiül lamacueatiw arangüw
Jesús leaw mixejchiiüts átan ngo majneaj y lamandüjpiw Teat
icootsa ngome tarangaats palan Dios. 20 Ǘpan marangaats noic

atnej netama? 11 Masey nganüy


  nawiig masajajtsüw macueatiw
icootsa ajawaats Teat Jesús nde üetiw cuajantanej najmel teombas
ajneaj omeaats lamawün asoetiiüts, dioses, aton nde majlüyiw
ngome cos aleaic arangaats; atquiaj maquiüjpüw pálwüx naxey pálwüx
arang wüx nejiw aton ―aj nejiw. najtaj, aton nde matsambüw mionij
12 Quiaj ndijchiütoj meáwan,
  nimal napatsüch onic andeow,
condom tanguiayiw meáwan nde matsambüw quiej. 21 Cos tiül

tandeacüw Bernabé y Pablo cos ngünantanej cambaj ajlüy jane


tasajüw nguineay tambeol nejiw mequiaach wüx aaga poch tüünd
Teat Dios marangüw tiül palpálwüx Moisés. Nde tanomb ajlüyay
nipilan cuajantanej ateócan leaw ateoraw aag ayaj tiül meáwan
ngome aag ajaraw. 13 Wüx landoj
  sinagogas wüx nüt axoodaran ―aw.
andeacüw a Pablo maquiiüb a 22 Condom ajcüwa apóstoles

Bernabé, quiaj tapiüng a Jacobo: at montangtang at meáwan


―Xecojow xechijquiaw, inguiayiün monyar andeac Teat Dios, wüx
sanasaj icon: 14 Teat Simón Pedro
  ndot manguiayiw aag ayaj,
landoj mandeac nguineay tajlüy najneájan majawüw. Condom quiaj
wüx Teat Dios tamelich mambeol tarriüjtüw acas monxey tiül nejiw
ajcüwa nipilan ngome judíos müjchiw mamb andüy Antioquía
mayariw nej andeac marangüw maquiüjpüw a Pablo y Bernabé.
minipilan nej aton. 15 Aag ayaj
  Quiaj tayacüw a Judas nasoic
lamapiüng tiül Mipoch Teat Dios Barsabás, alinop Silas. Ajcüwa
leaw tarangüw mondeac andeac nej monxey quiaj, natang nejiw tiül
niüng apiüng: minipilan Teat Jesús. 23 Quiaj

16 Ndoj aag ayaj sanandilil alinomb, tarangüw noic nawiig majoyiw


sanawitich alinomb aniüng mamb ajcüwa monxey quiaj. Tiül
David cos lajmiüc; aaga nawiig quiaj apiüng:
sanataag majneaj leaw ndrot “Xicona micojon michijquian,
ombas, sanalomboch alinomb. xicona apóstoles y montangtang
17 Atquiaj sanarang para mayariw tiül monyar andeac Teat Jesucristo,
andeac Teat Naxey meáwan satepeayiün icon leaw ngome judíos
nipilan leaw alíünan. moncül tiül Antioquía, tiül Siria, at
Aton meáwan nipilan monaw tiül Cilicia. Tambtámban ijlüyiün.
palpálwüx iüt apmarangüw 24 Xicona lananguiayiün nguineay

xenipilan, aw. acas monxey monáwan tiül xicona


18 Atquiaj tapiüng Teat Dios, cos tambüw masajüw icon merangan
nej lamüüch majaraw wüx leaw ngo metam merangan. Cos
aag ayaj nde tanomb. sanguiayiün tasajüw icon netam
281 HECHOS 15

mejlüyiün circuncidado, y aton Teat Dios nejiw áag tendeacüw


merangan meáwan atnej apiüng masajüw monyar andeac Teat Cristo,
tiül aaga poch tüünd Moisés. tüjchiw mapac omeajtsüw xeyay,
Ajcüwa monxey quiaj, xicona tasajüw nde mimboloj. 33 Condom  

ngome sasajan mambüw. 25 Wüx  wüx lamacüliw quiaj acas nüt, quiaj
canchiütason tandeacasan nóiquian, tandilileaw alinomb andüyiw niüng
quiaj tapiüngasan najneaj narriüjtan ajngotoj, tayacüchiw teowix Teat
acas monxey nüjchiün mambüw Dios mambeol nejiw. 34 Naleaing  

niüng ijlüyiün maquiüjpüw teat Silas tapiüng apmacül quiaj, ngo


Bernabé y teat Pablo. 26 Nejiw xeyay
  majtsor. 35 Pablo y Bernabé aton

lamamongochiw cos aag andeacüw tacülíwan tiül Antioquía. Tanaámb


wüx Miteatiiüts Jesucristo. 27 Aag
  aquiajchiw aaga poch wüx Teat
nganüy süjchiün mambüw a Judas Cristo. At tambeolüw nejiw xeyay
y Silas mambüw maquiüjpüw. monaw quiaj, cos taquiajchiw aton.
Nejiw aton apmasajüw icon wüx
meáwan aag ayaj. 28 Cos Nangaj

Teat Pablo tamb amb ijmbüw
Espíritu ocueaj Teat Dios, átan oleaj mandeac wüx Teat Dios
xicona aton, najneaj najawan sitiül tiül palpálwüx cambaj
ngo nüjchiün icon merangan leaw 36 Wüx lamacüliw quiaj acas nüt,
naél. Áagan acas poch cam mbich quiaj a Pablo tasaj a Bernabé:
netam merangan: 29 Nde meatiün
  ―Tabar andililear majawar
alngün nüeteran leawa landoj monyar andeac Teat Jesús tiül
ajmel teombas dioses marang meáwan cambaj niüng lamasajarüw
nichech. Nde metsamban quiej, nde wüx Mipoch Teat Dios, majawar
metsamban mionij nimal napatsüch cuane tarangüw ―aj.
onic andeow, aton nde mejlüyiün 37 Quiaj a Bernabé tapiüng

mequiüjpan pálwüx naxey pálwüx maquiüjpüw mamb alinomb a Juan,


najtaj. Sitiül apmecueatiün meáwan nasoic Marcos. 38 Naleaing Pablo

aag ayaj, najneajay irangan. Áagan ngo majneaj majaw maquiüjpüw


sasajan icon, tamtámban ajlüyiiüts”, mamb alinomb, cos landoj macueat
aw. nejiw tiül Panfilia nomb, ngo
30 Condom quiaj tambüw, ajcüwa
  mamb maquiiüb nejiw wüx aaga
nüjndiw mambüw quiaj andüyiw najiüt tarangüw. 39 Ndoj ajcan

Antioquía. Wüx tapeayiw quiaj, ngo meyarayej andeacüw, quiaj


tapajüw canchiümoj meáwan tecueatayej. Bernabé taquiiüb a
monyar andeac Teat Cristo müjchiw Marcos, tandüyiw Chipre ambüw
a nawiig. 31 Meáwan monyar andeac
  tiül müx. 40 Condom Pablo tasaj a

Teat Cristo wüx ndot manguiayiw Silas maquiiüb mamb. Wüx tatüch
ateoraw aaga nawiig quiaj, xeyay a nüt mambüw, ajcüwa monyar
tapac omeajtsüw manguiayiw andeac Teat Cristo tayacüw nejiw
nguineay tasoiquiw tiül a nawiig. teowix Teat Dios mambeol nejiw.
32 Condom Judas maquiiüb a Silas
  Ndoj quiaj tambüw. 41 Condom  

aton, cos nejiw mondeac andeac nejiw tambüw tamongoj tiül Siria at
HECHOS 15​, ​16 282

tiül Cilicia, tasajüw monyar andeac niüng angochay iüt ocueajiw


Teat Cristo monlüy quiaj, nde monaw Misia, tapiüngüw
macueatiw ayambüw Teat Dios. apmambüw andüyiw Bitinia, pero
naleaing aaga Nangaj Espíritu
Pablo y Silas taquiüjpüw a Timoteo ngo müüch nejiw mambüw quiaj.

16 Condom tambüw tandüyiw 8 Quiaj tamongójan ambüw tiül


Derbe, naw quiaj tandüyiw Misia, tandüyiw cambaj Troas


Listra. Quiaj taxomüw nop neyar mbeay ndec. 9 Noic ongwiiüts, Pablo

andeac Teat Jesús nenüt Timoteo, aleaic tajaw atnej aǘm, tajaw nop
micual nop najtaj judía nendüüb naxey naw Macedonia alembem
Teat Jesús, pero miteat nej a niüng ajlüy nej. Aaga naxey quiaj,
Timoteo griego nej. 2 Meáwan
  teamatün nej ocueaj, tasaj: “Imong
minipilan Teat Jesús monaw Listra indüy Macedonia membeol xicon”,
at monaw Iconio apiüngüw aaga aj nej. 10 Wüx landoj majaw aag ayaj

Timoteo quiaj xeyay najneaj arang. a Pablo, quiaj najénan tambasan


3 Quiaj a Pablo tandiüm maquiiüb
  sandüyiün Macedonia, cos sajawan
mamb a Timoteo mambeol nej. naleaing Teat Dios nepaj xicon
Ndoj taquiiüb mataag circuncidar namban nasajanüw wüx aaga
ngana müjchiw majcüyiw ajcüwa najneajay poch wüx Teat Jesucristo.
judíos monlüy tiül aaga iüt niüng
apmambüw, cos meáwan ajawüw Pablo y Silas aliw tiül Filipos
aaga Timoteo quiaj, griego miteat 11 Condom tawasan Troas samban
nej. 4 Condom meáwan cambaj
  tiül nadam müx, saleainguíünan
niüng tamongoj, tüjchiw hermanos sandüyiün wüx noic iüt tiül ndec
majawüw aaga nawiig leaw nenüt Samotracia. Amb alinoic
tarangüw apóstoles y montangtang nüt, quiaj tambasan sandüyiün
minipilan Teat Jesús monlüy tiül tiül cambaj Neápolis. 12 Condom

Jerusalén. 5 Atquiaj meáwan noic


  nawasan quiaj, tandüyasan
noic ajlüy minipilan Teat Cristo Filipos. Tiül aaga cambaj quiaj
leaw niüng tamongoj tüjndiw acüliw xeyay nipilan Romanos;
mapac omeajtsüw, y nütnǘtan aton aag ayaj más xeyay nembeat
tenguial axeyayiw aton. cambaj tiül Macedonia. Tacülasan
quiaj acas nüt. 13 Wüx noic nüt

Pablo tüünd majaw nop naxey axoodaran tawasan tiül cambaj,


naw Macedonia atnej aüm tambasan sandüyiün mbeay lam
6 Condomtambüw tamongoj niüng mbójan ambüw matajcüw
tiültiül cambaj tiül Frigia at tiültiül orar. Quiaj chetetason. Condom
cambaj tiül Galacia. Tatüchiw tasajasanüw wüx Mipoch Teat Dios
tiül Asia, pero tamongójan, ngo meáwan montaj leaw lapeayiw
mandeacüw quiaj aaga najneajay quiaj. 14 Alquiaj nop najtaj nenüt

poch quiaj; cos Nangaj Espíritu Lidia, naw tiül cambaj Tiatira,
ocueaj Teat Dios ngo müüch nejiw nenüüb najneaj nacants jael. Aaga
mandeacüw. 7 Wüx tapeayiw tiül
  jael quiaj xeyay nembeat. Nej xeyay
283 HECHOS 16

ayamb Teat Dios, teamanguiay andüy awan niüng ajlüyiw monajiüt.


meáwan cuane teanderac. Cos 20 Wüx tapeayiw niüng ajlüy

Teat Dios tambeol nej mayac wüx monajiüt, quiaj tapiüngüw:


omeaats manguiay y mayar leaw ―Ajcüwa monxey cam judíos
teamandeac a Pablo. 15 Wüx landoj
  nejiw, nganüy xeyay moncüy
ayar yow maquiiüb micual nej, teamayacüw tiül micambajaats.
quiaj tasaj xicon namban aniüng 21 Nejiw tenguial maquiajchiw

nej naxojtan quiaj, tapiüng: nipilan wüx midiosüw nejiw


―Sitiül icona ipiüngan naleaing leaw icootsa ngondom mayariiüts
xique sayar andeac Teat Dios, marangaats, cos icootsa romanos
nganüy tabaats saniüng mexojtan icoots ―awüw.
―aj xicon. 22 Quiaj a cambaj tajcüyiw

Tatün xicon namban, quiaj majawüw a Pablo y Silas wüx


tambasan. tanguiayiw aag ayaj. Condom
16 Condom alinoic nüt wüx
  monajiüt tapiüngüw masojndich
tambasan sandüyiün niüng atajcüch tiül apixaw; ndoj tapots awüjchiw.
orar, tangochasan nop nüx nesüet, 23 Wüx landoj mawüjchiw xeyay,

cos alwüx ombas nej nimeech. quiaj tayacüw tiül manchiüc.


Aaga nüx quiaj almajiür moneay Condom tasajüw aaga nejiür
nej, axomüw wüx ombas nej xeyay manchiüc majiür nejiw majneaj.
tomiün wüx aaga asüet quiaj. 24 Aaga naxey quiaj, wüx ndoj

17 Aaga nüx quiaj tapots mandüüb


  manguiay nguineay netam marang,
xicon, teandeac napac manguiay quiaj tayac nejiw tiül manchiüc, tiül
nipilan, apiüng: ümb wüx palaw teomeaats iüm.
―Ajcüwa monxey quiaj, monrang Condom tapünaran oleajiw nejiw
minajiüt Teat Dios najlüy tiül cielo. tiül xiül.
Nejiw teamasajüw icon nguineay 25 Lapeay pinawan ongwiiüts,

alndom maw isoetiün ―aw. Pablo y Silas tenguial atajcüw


18 Palüy atquiaj tarang xeyay nüt.
  orar matüniw ocueaj Teat Dios, y
Ndoj Teat Pablo lapaxiow manguiay, tenguial atajcüw cantar himnos
quiaj ndiliteay majaw. Condom müjchiw Teat Dios. Meáwan
tasaj aaga nimeech najlüy wüx leaw aliw tiül manchiüc tenguial
ombas a nüx: manguiayiw. 26 Condom, quiaj

―Sasaj ic menguiay wüx minüt tajlang noic nadam ateam, nómban


Teat Jesucristo, iriow wüx ombas alangüüch oleaj a manchiüc. Quiaj
aaga nüx quiaj ―aj. lejquiat meáwan apal ombeay
Quiaj taw aaga nimeech, tacueat manchiüc. Aton sojndiüt meáwan
nej najénan. galen netsajcüy monlüy tiül
19 Ajcüwa moneay nej, wüx
  manchiüc. 27 Camüm mapac a nejiür

tajawüw langome apmaxomüw manchiüc majaw laímb lejquiam


tomiün wüx ombas aaga nüx quiaj, meáwan apal manchiüc, quiaj
quiaj tasapüw a Pablo maquiiüb a tasoond micochil nej membiyay
Silas. Condom taquiüjpüw mamb nejáyan quiaj. Cos apiüng a nej
HECHOS 16​, ​17 284

laǘmb mecuiürrüw meáwan monlüy ―Xicona nipilan romano xicon,


tiül manchiüc. 28 Quiaj a Pablo
  nejiw tawüjchiw xicon majawüw
tendeac napac, tapiüng: meáwan nipilan. Taton ngome
―Nde mermbiyay, jogüy meáwan tajawüw wüx sasoetiün, ndoj
xicon saliün ningüy ―aw. tayacüw xicon tiül manchiüc. ¿Neol
29 Quiaj tatün ran aaga naxey
  nganüy tapiüngüw mawüniw xicon
quiaj. Condom tajmel tiül manchiüc axotayéjan? ¡Ngwüy ngo mat! Ich
acuiür ancambeapmbeapeay. Quiaj miünüw nejeyej mawüniw xicon ―
taquieel micos nej teombasüw aj nejiw.
a Pablo y Silas. 30 Condom quiaj

38 Quiaj tambüw a mongot

tawün nejiw, tatün manguiay nejiw: müjchiw manguiay monajiüt aaga


―Teat monxey ¿cuane netam poch quiaj. Ajcüwa monajiüt
narang para naw wüx sasoete? ―aj xeyay mbayatoj wüx tanguiayiw
nejiw. aaga Pablo y Silas romanos
31 Nejiw quiaj tasajüw nej:
  nejiw. 39 Quiaj tambüw matüniw

―Iyar andeac Miteatiiüts monajneaj teombasüw a Pablo y


Jesucristo, quiaj apmeriow wüx Silas; tawüniw tiül manchiüc, pero
isoet, at meáwan leaw monlüy tatüniw ocueajiw mawüw tiül aaga
iniüng ―ajüw nej. cambaj quiaj. 40 Wüx tawüw tiül

32 Condom tasajüw nej wüx


  manchiüc, tandüyiw aniüng Lidia.
Mipoch Teat Dios, at meáwan Condom wüx landoj andeacüw
monlüy aniüng nej. 33 Tíülan aaga
  maquiüjpüw minipilan Teat Cristo
ongwiiüts quiaj, aaga naxey quiaj monlüy quiaj, masajüw tanaámb
tajants minecoy ombasüw nejiw. mapac omeajtsüw mayambüw Teat
Ndoj tayar yow maquiiüb meáwan Dios, quiaj tambüw.
monlüy aniüng nej. 34 Condom

tamelich nejiw tiül iüm, tayac Witiüt noic moncüy tiül Tesalónica
nüeteran metiw. Xeyay tapac
omeaats aaga naxey quiaj maquiiüb
meáwan monlüy aniüng nej, cos
17 Pablo maquiiüb a Silas wüx
tambüw, tamongoj ambüw
tiül cambaj Anfípolis, ambüw tiül
lamayariw Mipoch Teat Dios. cambaj Apolonia, ndoj tatüchiw
35 Ajcüwa monajiüt wüx larraw
  Tesalónica. Alquiaj nop sinagoga
tiüt, quiaj tüjchiw mamb mongot ocueaj nipilan judío. 2 Pablo tamb

masajüw a nejiür manchiüc tiül aaga sinagoga atnej mbójan


matsambiich a Pablo y Silas. marang nguiajantanej niüng
36 Quiaj aaga nejiür manchiüc tasaj
  amb. Nej tamb tiül aaga nangaj
a Pablo: iüm miarojmbüw nüt axoodaran,
―Monajiüt lamüjchiw miün nasoic tandeac maquiüjpüw nipilan. 3 Tasaj

natsambiich icon. Nganüy alndom nejiw majawüw leaw apiüng tiül


meriowan, quiüran ngo majlüy Mipoch Teat Dios, niüng apiüng
nicuajind naél ―aj. aaga Cristo netam mamongoch
37 Quiaj a Pablo tasaj a mongot:
  xeyay ngo majneaj, netam
285 HECHOS 17

mandeow. Condom netam mapac monyar andeac Teat Dios leaw


alinomb. Aton tasaj nejiw: almaquiiüb, wüx landoj mayacüw
―Aaga Teat Jesús teanasaj mipochiw nejiw mapiüngüw Pablo
icon wüx quiaj, aag ayaj a Cristo apmaw quiaj, langome apmüüch
temecüliün ―aj nejiw. majcüy nipilan, quiaj tsajmbiütoj.
4 Altiül nejiw tayariw, tüjchiw

omeajtsüw Teat Dios; condom Pablo y Silas aliw tiül Berea


taquiüjpüw a Pablo y Silas. Aton 10 Condom meáwan monyar
xeyay nipilan griego monyamb Teat andeac Teat Cristo najénan tüjchiw
Dios tayariw mipoch Teat Jesús mamb a Pablo maquiiüb a Silas
aton, at xeyay montangtang ombas andüyiw tiül cambaj Berea ores
montaj monaw quiaj. 5 Pero ajcüwa
  ongwiiüts. Nejiw wüx tapeayiw
judíos leaw ngo mayariw andeac Berea, tambüw tiül a sinagoga
Teat Jesús, xeyay ngo majneaj ocueajiw nipilan judío. 11 Ajcüwa

majawüw aag ayaj. Quiaj tayambüw judíos monlüy quiaj, alwüx ajneaj
acas monjüyjüy nipilan leaw ngo omeajtsüw ngo mat nejiw monlüy
majiür cuane marang, mambeolüw Tesalónica, cos ayacüw wüx
nejiw. Condom tambüw masajüw omeajtsüw manguiayiw Mipoch
nipilan tiül a cambaj, mawitichaw Teat Dios. Meáwan nüt tateowüw
noic nadam moncüy. Condom Mipoch Teat Dios majawüw sitiül
tajmeliw aniüng Jasón mayambüw naleaing leaw apiüngüw a Pablo y
a Pablo y Silas mawüniw mayacüw a Silas. 12 Atquiaj xeyayiw tayariw

teowix cambaj. 6 Pero ngo


  Mipoch Teat Dios, at xeyay nipilan
maxomüw a Pablo y Silas, quiaj griego tayariw Mipoch Teat Dios
tasapüw a Jasón, at alacas monyar aton; átan natangtang ombas
andeac Teat Jesús, tanototoj mamb montaj tiül cambaj, átan monxey.
andüy teombasüw monajiüt tiül 13 Wüx ajcüwa judíos monlüy

aaga cambaj quiaj. Wüx tapeayiw Tesalónica, tanguiayiw nguineay a


quiaj, tepajüw napac, tapiüngüw: Pablo lamayac Mipoch Teat Dios tiül
―Ajcüwa monxey tenguial Berea aton, quiaj tambüw matüchiw
awitichaw moncüy tiül meáwan quiaj. Condom tapots maquiajchiw
cambaj, nganüy lamatüchiw ningüy ombeay nipilan majcüyiw majawüw
tiül micambajaats. 7 Aaga Jasón
  a Pablo. 14 Quiaj ajcüwa monyar

cam lamayac aniüng nej ajcüwa andeac Teat Jesús najénan tüjchiw
monxey quiaj. Ajcüwa nipilan quiaj, mamb a Pablo andüy mbeay
arangüw leaw ngo mandiüm a ndec. Nganüy a Silas maquiiüb a
César minatang nenajiüt ocueajiiüts. Timoteo tacülíwan Berea. 15 Ajcüwa

Cos apiüngüw almajlüy alinop monquiiüb mamb Pablo, taquiüjpüw


natang nenajiüt, aag ayaj aaga mamb andüy tiül cambaj Atenas.
Jesús ―awüw. Condom wüx tandilileaw, tasaj
8 Xeyay nipilan at monajiüt wüx
  nejiw a Pablo masajüw a Silas
tanguiayiw aag ayaj, quiaj tajcüyiw y Timoteo, mambüw najénan
xeyay. 9 Quiaj a Jasón at alacas
  majawüw nej quiaj.
HECHOS 17 286

mandeacüw tengwüy manguiayiw


Pablo altiül Atenas alngün jayats manderac wüx.
16 Pablo altiül cambaj Atenas 22 Quiaj lembet pinawan nejiw

tealeámban macül a Silas y a Pablo tiül Areópago. Condom


Timoteo, pero almajaw xeyay tapiüng:
narangüch dios ajlüy tiül aaga ―Teat monxey micual iüt Atenas,
cambaj quiaj, xeyay ngo majneaj sajaw icona irangan casa xeyay
mayaag. 17 Nej tamb tiül a sinagoga,
  palpálwüx dioses. 23 Cos wüx

tandeac masaj nipilan judío at tajüyiüs ningüy tiül micambajan,


pálwüx nipilan monyamb Teat Dios tajawas xeyay artül niüng irangan
monlüy quiaj. At meáwan nüt tamb casa midiosan. Ndoj tamongos
mbeay plas aton mandeac Mipoch niüng ajlüy noic artül narangüch
Teat Dios manguiayiw nipilan wüx poch apiüng: “Ocueaj aaga
leaw axom quiaj. 18 Tapeayiw
  dios ngo majaraw jane nej”. Pues
quiaj acas monxey mondüy wüx aaga dios quiaj, leawa icona ngo
minawijquiaw nasoic epicúreos at mejawan jane masey irangan nej
ajcüwa nasoic estoicos. Ajcüw ayaj casa, aag Dios quiaj xique nganüy
tapots andeacüw maquiüjpüw a xiün nasaj icon wüx.
Pablo, altiül tapiüngüw: 24 ’Aag ayaj Teat Dios nerang iüt,

―¿Cuane andiüm mapiüng aaga nerang meáwan cuajantanej najlüy


naxey ngo majaw ndijchiow ombeay ningüy wüx iüt, cos nej natang tiül
quiaja? ―awüw. cielo at wüx iüt. Nej ngo macül tiül
Altiül tapiüngüw: cuajantanej nangaj iüm narangüch
―Ajüic atnej teamandeac wüx naag owixaran. 25 Nej ngo metam

pálwüx dioses ―awüw. nej nicuajind, ngondom aljane


Atquiaj tapiüngüw, cos Pablo mambeol nej müüch nej aleaic,
tandeac wüx Teat Jesús, aton cos nej üüch icoots miiündaats, y
tandeac nguineay tapac alinomb. teamepacüüch majlüy meáwan leaw
19 Condom quiaj taquiüjpüw nej
  almajlüy.
andüy tiül nop nadam iüm nasoic 26 ’Nej nerang meáwan nipilan

Areópago. Wüx tapeayiw quiaj, ajan wüx nop. Condom naw wüx
tasajüw nej: aaga nop quiaj tajlüy palpálwüx
―¿Alndom nanguiayiüna cuane nipilan macüliw wüx aaga iüt cam,
aaga jayats iquiaach quiaja? 20 Cos
  pero noic miquiejiw. Nej lamajaw
ique sanguiayiün temendeac ngow apmajlüyiw anopnopoj, aton
xeyay cuajantanej ngome aag lamüüch iüt niüng apmacüliw.
nanguiayiün. Nganüy sandiüman 27 Nej andiüm mayambüw nej,

nanguiayiün cuane amb apiüng aag müjchiw nej omeajtsüw. Nej ngome
ayaj ―awüw. miünquiaj almajlüy, álan niüng
21 Cos meáwan nipilan micual iüt
  ajlüyiiüts anopnopoots. 28 Cos nej

tiül Atenas at monaw alinoic iüt neech icoots mapacaats, nej nerang
moncǘlan quiaj, ngo majlüy alinoic icoots. Sitiül nej ngo marang
cuajantanej marangüw, sitiül ngo icoots, ngo majlüyiiüts. Atnej
287 HECHOS 17​, ​18

lamarangüw wüx nawiig aton altiül tiül cambaj Corinto. 2 Wüx tapeay

monáwan tiül icona leaw monxom Corinto, quiaj taxom nop naxey
omeaats, apiüngüw: “Icootsa micual nenüt Aquila, judío nej naw tiül
icoots Dios.” 29 Sitiül naleaing
  iüt Ponto, jayats mapeayiw imiün
micual icoots Dios, ngondom Italia, aquiiüb mintaj nej nenüt
mapiüngaats Teat Dios ajlüy atnej Priscila. Cos aaga Claudio minatang
alngün cuajantanej narangüch nenajiüt tiül Roma, tapiüng netam
oro, tengwüy plat, tengwüy mawüw quiaj meáwan nipilan
piedra. Meáwan ajcüw ayaj nipilan judío, pares nejiw tawüw quiaj.
tarangüw, cos nejiw ayajcüw Teat Pablo tamb majaw nejiw
atquiaj ajlüy Dios. 30 Aag ayaj
  mandeacüw maquiüjpüw. 3 Condom

arangrangǘwan, cos ngo majawüw tacül quiaj maquiüjpüw, cos nej


nguineay ajlüy Teat Dios. Pares Teat aton arang aaga najiüt arangüw
Dios ngome apmateow tiül leaw Aquila y Priscila, tarangüw najiüt
ngo majneaj tarangüw; pero nganüy nóiquian; aag ayaj arangüw
nej apiüng netam manguiayiw iüm taag manüjpiw. 4 Teat Pablo

wüx nej meáwan nipilan wüx iüt mbójan amb tiül sinagoga wüx nüt
y macueatiw meáwan ngo majneaj axoodaran maquiaach Mipoch Teat
arangüw. 31 Cos Teat Dios lamayac
  Dios manguiayiw nipilan judío, at
noic nüt apmajaraw wüx asoet nipilan griego aton.
meáwan nipilan wüx iüt. Aag ayaj 5 Wüx Silas y Timoteo tapeayiw

apmajlüy cos nej lamayac nop imiünüw tiül iüt Macedonia, quiaj
Teat Naxey majaw wüx asoeteran. a Pablo tarang áagan minajiüt Teat
Aag ayaj tajüiquich majaraw wüx Dios pal nüt. Tenguial müüch a
tapacüüch nej alinomb maw tiül nipilan judío majawüw majneaj
mondeow ―aw a Pablo. naleaing Teat Jesús, aag ayaj a
32 Ajcüwa nipilan wüx tanguiayiw
  Cristo leawa lapiürang aliüc. 6 Pero

aaga poch apacaran alinomb, altiül ajcüwa nipilan judío tajcüyiw


titsojówan nej, altiül tasajüw: majawüw a Pablo; tandeacüw xeyay
―Alinoic nüt ndoj sananguiayiün ngo majneaj wüx ombas nej. Quiaj
indeac ―ajüw nej. a Pablo tataad apix nej, ndoj tasaj
33 Condom quiaj tacueat nejiw, taw
  nejiw:
quiaj a Pablo. 34 Pero altiül tandüjpiw
  ―Ich macül wüx imbasan aaga
mamb a Pablo, tüjchiw omeajtsüw nisoet mandrooch imbasan, aag
Teat Dios. Tiül ajcüw ayaj, altiül nop ayaj xique ngo najiür naél. Ajan
naxey nenüt Dionisio. Aaga naxey wüx nganüy sanamb nasajüw
quiaj, ajiür najiüt tiül Areópago. At meáwan nipilan ngome judío ―aj
altiül nop najtaj nenüt Dámaris. nejiw.
Ngome áagan, aton tajlüyiw alacas. 7 Quiaj taw tiül a sinagoga, tamb

andüy aniüng nop naxey nenüt


Pablo altiül Corinto Justo, nop neyamb Teat Dios. Aaga

18 Ndoj aag ayaj, quiaj taw tiül


Atenas a Pablo, tamb andüy
naxey quiaj ajiür aniüng nej niüng
ajlüy a sinagoga. 8 Condom nop

HECHOS 18 288

naxey nenüt Crispo, natang nej tiül coen ninguiaj, xique ngo nandiüm
a sinagoga, nej aton tüüch omeaats najaw wüx aag ayaj ―aj nejiw.
Teat Jesús maquiiüb meáwan 16 Ndoj quiaj tawün nejiw tiül

monlüy aniüng nej. Aton xeyay awan. 17 Condom ajcüwa nipilan


nipilan tiül Corinto wüx tanguiayiw griego tasapüw a Sóstenes, nop


andeac Pablo, tüjchiw omeajtsüw nej natang tiül sinagoga. Tapots
Teat Dios, ndoj tayariw yow. 9 Ndoj,
  matoeliw nej quiaj mbeay awan.
noic ongwiiüts Teat Dios tüüch Aaga Galión ngo mapiüng nicuajind,
manguiay a Pablo atnej maǘm, masey teamajaw.
tasaj:
―Nde mermbol, indeac xic wüx, Pablo tandilil andüy
nde ndijchiümear. 10 Cos xique

Antioquía, condom tandüy
salnaquiiüb ic, nejinguind ngondom quiaj amb arojmbüw oleaj
marang alngün ngo majneaj wüx 18 Teat Pablo tacül tiül Corinto
imbas. Cos sajiür xeyay xenipilan alacas nüt, condom wüx taw quiaj,
tiül aaga cambaj cam ―aj nej. tatepeay meáwan monyar andeac
11 Quiaj tacül quiaj a Pablo nomb
  Teat Jesús monlüy quiaj, cas
neat pinawan, maquiaach nipilan tamb andüy Siria amb tiül müx,
wüx Mipoch Teat Dios. taquiüjpüw nej mamb a Priscila y
12 Pero wüx Galión tarang nenajiüt
  Aquila. Quiaj tambüw ambüw wüx
tiül iüt Acaya, quiaj a judíos iüt andüyiw Cencrea majtepiw tiül
sonongotoj nóiquian mapiüngüw müx. Tiül Cencrea tajerep omal
masapüw a Pablo. Quiaj tasapüw, nej a Pablo nangwing, majüic
taquiüjpüw mamb andüy awan. nej lamarang leawa lamasaj Teat
13 Condom quiaj tasajüw nenajiüt:
  Dios apmarang. Condom quiaj
―Aaga naxey cam tenguial tawüw quiaj, tambüw. 19 Wüx

maquiaach ombeay nipilan müjchiw tapeayiw tiül Éfeso, quiaj a Pablo


omeajtsüw Teat Dios, pero naleaing tecueatayej maquiüjpüw a Priscila
alinoic aquiaach, ngome atnej y Aquila. Ndoj nej tamb andüy tiül
apiüng aaga poch tüünd Moisés a sinagoga, mandeac maquiüjpüw
―ajüw. nipilan judío. 20 Condom tasajüw nej

14 Pablo laámb apmendeac, quiaj


  macül quiaj xeyay nüt maquiüjpüw,
tendeac a Galión masaj ajcüwa pero nej ngo mandiüm. 21 Wüx  

judíos: tandiüm maw quiaj, tatepeay nejiw,


―Sitiül aaga naxey quiaj ajiür tapiüng:
alngün nisoet, tengwüy alngün ―Netam namb najaw aaga nangos
xeyay ngo majneaj arang, najneaj nüt laliüc majlüy tiül Jerusalén.
sananguiay leaw apmepiüngan Ndoj saliüc alinomb najaw icon
cuane arang. 15 Pero nganüy cos
  sitiül Teat Dios mapiüng ―aj nejiw.
ijcüyíünan mejawan ajcan aleaic Quiaj taw Éfeso amb tiül nadam
aquiaach, ajcan andeac wüx minüt müx. 22 Wüx tapeay Cesarea, quiaj

aljane, aton aag ayaj wüx poch tamb andüy Jerusalén, matepeay
leaw icona indüjpiün; pues ijawan meáwan minipilan Teat Cristo
289 HECHOS 18​, ​19

monlüy quiaj. Ndoj naw quiaj, mapiüngüw ngo maleaing cos tasaj
tamb andüy Antioquía. 23 Ndoj
  nejiw nguineay apiüng tiül Mipoch
acül quiaj acas nüt taw quiaj, Teat Dios. Tasaj nejiw aaga Cristo
tamb alinomb andüy tiül meáwan leawa tealeámban macüliw, aag
cambaj tiül Galacia, at tiül Frigia, ayaj Teat Jesús.
müüch mapac omeajtsüw mambeol
meáwan monyar andeac Teat Cristo Pablo altiül Éfeso
monlüy tiül aaga iüt quiaj.

Apolos tandeac mipoch


19 Wüx Apolos aliün tiül
cambaj Corinto, Pablo
laímb majüy tiül meáwan cambaj
Teat Dios tiül Éfeso tiül tiüc; nganüy lamatüch Éfeso.
24 Ndoj tapeay tiül Éfeso nop Quiaj taxom acas monyar andeac
naxey judío nenüt Apolos naw Teat Jesús. 2 Condom tatün

Alejandría. Aaga naxey quiaj xeyay manguiay nejiw:


axom omeaats wüx andeac, y ajaw ―¿Jow icona, wüx teajchiün
xeyay leaw apiüng tiül Mipoch Teat imeajtsan Teat Dios, teyariün
Dios. 25 Nej laquiaacharan wüx
  Nangaj Espíritu ocueaj neje? ―aj
Teat Jesús, y ngo paxiüm mandeac nejiw.
wüx leaw taquiaach Teat Jesús, Nejiw tapiüngüw:
masey nej tajlüy minipilan nej aaga ―Xicona ngo nanguiayiün sitiül
Juan neech yow nipilan. 26 Apolos
  almajlüy aaga Nangaj Espíritu
tapots mandeac tiül a sinagoga ngo ocueaj Teat Dios ―awüw.
mimbol; pero wüx Priscila y Aquila 3 Quiaj tasaj nejiw:

tanguiayiw nguineay aquiaach, ―¿Cuane wüx teyariün yow? ―aj


quiaj taquiüjpüw andüy aniüngüw nejiw.
nejiw. Condom taquiajchiw nej Nejiw tapiüngüw:
alquiriw wüx Teat Jesús leaw nej ―Wüx leaw tapiüng a Juan wüx
nganaw manguiay. 27 Condom
  tüüch yow nipilan ―awüw.
wüx tandiüm Apolos mamb andüy 4 Quiaj tasaj nejiw a Pablo:

tiül Acaya, quiaj tambeolüw nej ―Juan wüx tüüch yow nipilan,
minipilan Teat Cristo monlüy Éfeso. aag ayaj tarang majüic jane laleaaw
Tarangüw noic nawiig müjchiw omeaats wüx aaga ngo majneaj
nej majoy, majawüw minipilan teamarang y macueat, para marang
Teat Cristo monlüy tiül Acaya, leaw najneaj. At a Juan tasaj nipilan
cos atquiaj alndom mangochiw mayariw andeac aaga nop aliüc
nej najneájan. Wüx nej tapeay miün andǘüban nej. Aaga apiüng
tiül Acaya, xeyay tambeol ajcüw aliüc miün quiaj, aag ayaj Teat
monyar andeac Teat Cristo monlüy Jesús, aaga Cristo ―aj nejiw.
quiaj, leaw Teat Dios lamambeol 5 Wüx tanguiayiw aag ayaj, quiaj

mayambüw nej. 28 Nej wüx tandeac


  tayariw yow wüx minüt Teat Jesús.
wüx Teat Jesús manguiayiw nipilan, 6 Ndoj, wüx Pablo tayac owix wüx

tajüiquich nguineay ajcüwa judíos omalüw nejiw, quiaj tiün wüx


ngo majneaj arangüw. Ngondom ombasüw nejiw Nangaj Espíritu
HECHOS 19 290

ocueaj Teat Dios. Condom quiaj taxomüw nop nipilan alwüx ombas
tandeacüw pálwüx ombeayiün. At nimeech, quiaj tasajüw a nimeech:
aton tandeacüw leaw Teat Dios ―Sasajan ic wüx minüt aaga Jesús,
tasaj nejiw mandeacüw. 7 Ajcüwa
  leawa teamandeac wüx a Pablo,
monxey quiaj ajlüyiw maseyme iriow ―ajüw.
gajpiüp (12) nejiw. 14 Ajcüwa monxey monrang aag

8 Condom Pablo nde asap amb tiül


  ayaj, ajlüyiw ayaíw, micual nejiw
a sinagoga. Ngo mimbol mandeac nop judío nenüt Esceva. Aaga naxey
Mipoch Teat Dios manguiayiw quiaj natang miteaats nej. 15 Wüx

nipilan; tamb quiaj arej caaw. tarangüw aag ayaj, quiaj tendeac a
Tapots masaj nejiw mayariw nimeech, tasaj nejiw:
mipoch Teat Jesús para majlüyiw ―Xique sajaw jane a Jesús, sajaw
tiül micambaj Teat Dios. 9 Pero
  jane a Pablo aton; pero icona ¿jane
naleaing altiül nipilan nadam icona? ―aj nejiw.
omeajtsüw ngo mandiümüw 16 Quiaj tajmel masap nejiw

mayariw aaga poch wüx Teat aaga naxey alwüx ombas nej
Jesús. Tapots mandeacüw xeyay nimeech quiaj. Tapots atsojow
ngo majneaj manguiay nipilan wüx maquiüjpüw. Tajntsop wüx cos
leaw tandeac a Pablo. Ndoj quiaj napac, tapots mambiy nejiw. Quiaj
tacueat nejiw a Pablo, taquiiüb tenoodayej tecuiürrüw tajtsoriw
mamb leaw lamayariw mipoch miotaagtajcǘwan, anmecoy
Teat Jesús; taquiaach nejiw ombasüw ajmbiyaw. 17 Meáwan

meáwan nüt tiül noic escuela niüng nipilan moncül tiül Éfeso, átan
aquiaach nop naxey nenüt Tiranno. nipilan judío átan nipilan griego,
10 Atquiaj tarang a Pablo iüm neat.
  wüx tanguiayiw aag ayaj timboloj
Quiaj meáwan nipilan judío at xeyay. Tandeacüw najneaj wüx
nipilan griego moncül tiül iüt Asia minüt Teat Jesús.
tanguiayiw mipoch Teat Jesús. 18 Condom xeyay nipilan leaw

11 Teat Dios xeyay tambeol a Pablo


  lamandüjpiw Teat Jesús tiünüw
marang xeyay cuajantanej nadam mapiüngüw nguineay laiünüw
ateócan. 12 Altiül tajoyiw masey
  wüx arangüw ngo majneaj. 19 At  

mipüy nej, tengwüy cuajantanej xeyay nipilan leaw ateowüw nawiig


apix nej leaw naw wüx ombas nej, ocueaj nimeech, tajamiünüw
majoyiw mayacüw wüx ombas minawijquiaw nejiw mambeliw
ajcüwa moniün andeow, quiaj niüng ajlüy meáwan nipilan.
tajneajiw; at masey nimeech alwüx Condom mawüniw nguitow
ombasüw, tawüw aton. ombeat meáwan aaga nawiig quiaj,
13 Alquiaj acas nipilan judío leaw
  tajawüw atüch ic miow gajpowüw
ajüyjüyíwan, ngo macüliw tiül mil (50,000) tomiün plat. 20 Atquiaj

noic cambaj. Nejiw aton apiüngüw tajüy aaga poch wüx Teat Jesús,
alndom ombasüw mawüniw ngo majcueat, cos tajüic naleaing
nimeech wüx ombas nipilan. Wüx cuajantanej alndom.
291 HECHOS 19

21 Landojmeáwan aag ayaj, quiaj at meáwan nipilan wüx iüt üjchiw


a Pablo tapiüng apmamb tiül iüt omeajtsüw ―aj nejiw.
Macedonia at tiül iüt Acaya, ndoj 28 Wüx nejiw tanguiayiw aag ayaj,

apmamb Jerusalén. At tapiüng naw quiaj tajcüyiw xeyay, tepajüw napac,


Jerusalén netam mamb tiül Roma tapiüngüw:
aton. ―¡Xeyay netam ajlüy aaga müm
22 Condom tüüch mambüw ijpüw
  dios Diana, midiosaats meáwan
monbeol nej tiül Macedonia: nop nipilan ningüy tiül Éfeso! ―awüw.
Timoteo alinop Erasto; nganüy a nej 29 Quiaj tajcüyiw xeyay nipilan

tacǘlan quiaj tiül Asia alacas nüt. tiül aaga cambaj quiaj. Condom
tasapüw teat Gayo maquiiüb teat
Witiüt noic nadam moncüy tiül Éfeso Aristarco, tanototoj mamb andüy
23 Tiül aaga nüt quiaj, witiüt niüng lambójan ajlüy moncanchiün.
noic nadam moncüy wüx aaga Ajcüwa ijpüw monxey quiaj
najneaj nanderac nguineay Teat monaw Macedonia, aquiüjpüw
Cristo awün asoeteran. 24 Aag ayaj
  a Pablo. 30 Teat Pablo tandiüm

tawitich nop naxey nerang plat, mamb majmel niüng tenguial


nenüt Demetrio, cos nej arang plat ajcüyiw quiaj, pero ajcüwa monyar
nine ombiüm diosa nasoic Diana. andeac Teat Jesús ngo müjchiw nej
Ajcüw monbeol nej marangüw mamb. 31 At aton acas monajiüt tiül

aaga najiüt quiaj, axomüw wüx Asia leaw miamigos nej, tüjchiw
xeyay tomiün. 25 Quiaj a Demetrio
  mamb masoic nde mamb tiül a
tasojnong nejiw, at altigüy monrang moncanchiün quiaj. 32 Nejiw a

aaga najiüt quiaj, tasaj nejiw: nipilan tiül aaga moncanchiün


―Teat monxey, icona ijawan quiaj ngo mandeacüw nóiquian,
axomaats xeyay tomiün wüx aaga palpálwüx tandeacüw cos ngo
najiüt arangaats cam. 26 Nganüy
  majawüw cuane najlüy, neol
lamejawan lamenguiayiün nguineay sonongot nipilan. 33 Quiaj acas

aaga Pablo tenguial maquiaach judíos tasajüw nop tiül nejiw nenüt
ombeay nipilan masaj ngome dios Alejandro cuane najlüy. Condom
nej leaw narangüch naag owixaran. tatechiw nej teopech mamong
Xeyay nipilan lamayariw nej andeac, mendeac. Quiaj tarang owix nej
ngome áagan nipilan ningüy tiül ndijchiümójan. Tandiüm mandeac
Éfeso, aton laliüc mambich masaj noic poch ngana majcüyaran
meáwan nipilan ningüy tiül iüt majarawüw meáwan nipilan
Asia. 27 Xeyay ngo majneaj ajlüy, cos
  judío. 34 Wüx nipilan tajawüw nej

ngome áagan minajiütaats apmümb, nop judío nej, quiaj yajnguiat tiüt
at aton apmajcueat ayambüch aaga apajüw, tepajüw maseyme ijquiaw
nangaj iüm ocueaj natang müm ores, tapiüngüw:
dios Diana, camüm apmajcueat ―¡Xeyay netam ajlüy aaga müm
ayambüch a müm dios aton, leaw dios Diana, midiosaats monaw
meáwan moncül ningüy tiül Asia, Éfeso! ―awüw.
HECHOS 19​, ​20 292

35 Condom quiaj aaga nerang Teat Jesús; tasaj nejiw tanaámb


nawiig ocueaj cambaj, tasaj nipilan mandüjpiw. Condom tatepeay
ndijchiümoj. Tapiüng: nejiw cos apmaw quiaj. Ndoj quiaj
―Teat cambaj micual iüt Éfeso, taw quiaj, tamb andüy tiül iüt
meáwan nipilan wüx iüt ajawüw Macedonia. 2 Tajüy tiül meáwan

aaga cambaj Éfeso cam ajlüyay cambaj tiül aaga iüt quiaj majaw
majiür aaga nangaj iüm ocueaj monyar andeac Teat Jesús, masaj
natang müm dios Diana. Cos nejiw tanaámb mandüjpiw Teat
aaga müm dios quiaj, najmiüc Dios, nde macueatiw. Quiaj tamb
imiün cielo. 36 Aag ayaj nejinguind
  matüch tiül iüt Grecia. 3 Condom

ngondom mapiüng ngo maleaing. tacül quiaj arej caaw. Wüx


Nganüy netam ndijchiümeron, lamatüch a nüt maw quiaj, mamb
ngondom merangan nicuajind amb tiül nop nadam müx andüy
irangánan. 37 Icona tequiüjpanüw
  Siria, quiaj tanguiay nguineay
miün ningüy ajcüwa monxey quiaj; lamapiüngüw ajcüwa judíos moncül
nejiw ngo manejtiw nicuajind tiül quiaj, cos lamapiüngüw apmasapüw
a nangaj iüm ocueaj müm dios; nej. Quiaj tapiüng lango mamb amb
at ngo mandeacüw ngo majneaj tiül müx, apmamb amb wüx iüt,
wüx ombas aaga mimümaats dios apmamong tiül Macedonia alinomb.
quiaj. 38 Nganüy sitiül teat Demetrio

4 Taquiüjpüw nej acas monxey: nop

y ajcüwa monrang najiüt atnej naw Berea nenüt Sópater; alijpüw


arang nej, andiümüw maquiüjpüw monaw Tesalónica, nop Aristarco,
teombas monajiüt aljane, ich alinop nenüt Segundo; alinop
mambüw awan majawüw monajiüt. naw Derbe nenüt Gayo; alinop
Quiaj ich mapiüngüw jane nejiür Timoteo; at alijpüw monaw tiül
asoet para majaraw wüx. 39 At sitiül
  Asia, nop Tíquico alinop Trófimo.
ijiüran alngün pálwüx indiüman 5 Ajcüw ayaj tambüw ombas nejiw

manderac wüx, quiaj alndom macüliw xicon tiül cambaj Troas.


majlüy noic nadam moncanchiün 6 Condom xicona wüx lamong aaga

majaraw wüx. 40 Icootsa alndom


  nangos nüt wüx üeteran pan ngo
majlüyiiüts tiül naél; cos sitiül majmel levadura, quiaj tawasan
apmanderac wüx aag agüy teombas Filipos, samban tiül müx. Wüx
natang monajiüt mapiüngüw acoquiaw nüt tatüchasan Troas.
ningüy lawitiow moncüy, cuane Quiaj texomasayon naquiüjpanüw.
apmapiüngaats ―aw. Condom tacülasan quiaj ayaíw nüt.
41 Ndoj mapiüng aag ayaj, quiaj

tasaj nipilan ndajrriümoj majtsoriw. Pablo tamong tiül Troas


7 Wüx
tamelich semán, minipilan
Pablo tamong tiül Macedonia Teat Jesús canchiütason nüetiün
at tiül Grecia aton pan atnej tapiüng Teat Jesús. Ndoj

20 Wüx lalomboj moncüy,


quiaj a Pablo tapaj
miünüw meáwan monyar andeac
Pablo taquiaach xicon cos arraw
tiüt apmaw quiaj. Nej tandeac
xeyay najal, tatüch pinawan
293 HECHOS 20

ongwiiüts. 8 Pues aaga iüm niüng


  Trogilio. Condom amb alinoic nüt,
canchiütason, cawüx tiül amb quiaj tatüchasan tiül cambaj Mileto.
arojpüw iüm, y teandaab xeyay 16 Pablo lamapiüng apmamóngan

candil quiaj. 9 Alquiaj nop nench


  tiül Éfeso, ngana mequiy tiül Asia.
nenüt Eutico, alchetem tiül ventan. Cos andiüm mamb najen, sitiül
Cos Pablo xeyay najal tandeac, áag alndom matüch Jerusalén, majlüy
tind ameay aaga nench quiaj. Wüx quiaj wüx nangos nüt Pentecostés.
lamasap nej ameay nómban, quiaj
tajmiüc andüy tiüt imiün cawüx Pablo tequiaach tiül Mileto
tiül amb arojpüw iüm. Wüx tamb 17 Wüx altiül Mileto, tüüch mamb
xaijnguiam, landeow nómban. masoiquiw montangtang monajiüt
10 Condom teat Pablo taw tiüt
  tiül minipilan Teat Jesús tiül Éfeso
majaw. Wüx tajngot majaw, quiaj miünüw majawüw nej. 18 Wüx  

taquieel micos tiüt mejquiet wüx, tapeayiw majawüw nej, quiaj tasaj
mapeic. Ndoj tapiüng: nejiw:
―Nde mbayameron, nej almapac ―Icona tejawan nguineay mbójan
―aw. narang tiül icona ajan wüx aaga
11 Condom tajtep alinomb a Pablo
  nüt tapeayiüs tiül Asia. 19 Tejawan

andüy cawüx tiül aaga iüm niüng nguineay tarangas minajiüt


canchiütason, quiaj tambaag a pan. Teat Dios, ngo nerangrangüy
Condom wüx landoj üet, tandüy wüx, pero tajiüntsas. At tejawan
wüx andeac; atquiaj tatüch ümb nguineay tamongochiüs xeyay
arraw. Ndoj taw quiaj. 12 Aaga
  ngo majneaj wüx ajcüwa judíos
nench almapac, taquiüraab mamb tandiümüw mambiyaw xic.
majtsor, xeyay tapac omeajtsüw 20 Naleaing xique ngo nacueat

meáwan minipilan Teat Jesús. nasaj icon wüx meáwan najneaj.


Atquiaj tarangas, tandeacas niüng
Pablo taw Troas tandüy Mileto canchiowaran, aton tambas najüy
13 Condom xicona tambasan tiül nden nandeac. 21 Tasajasüw

ombas xicon, samban tiül nadam meáwan nipilan, masey judíos,


müx, tandüyasan tiül cambaj Asón, masey pálwüx nipilan, ich leaam
nangochiün quiaj a Pablo. Cos omeajtsüw macueatiw aaga ngo
nej lamapiüng andiüm majüy tiüt majneaj teamarangüw, marangüw
amb wüx iüt. 14 Wüx texomasayon
  najneaj atnej Teat Dios andiüm,
naquiüjpan tiül Asón, quiaj mayacüw omeajtsüw wüx
tajtepasan tiül müx, tambasan Miteatiiüts Jesucristo. 22 Nganüy

sandüyiün tiül cambaj Mitilene. sanamóngan, sanamb Jerusalén.


15 Condom tawasan quiaj. Larraw
  Naleaing ngo najaw cuane
tiüt tamongasan mbas noic iüt tiül sanamongoch quiaj. Pero sanamb
ndec nenüt Quío. Condom amb cos Nangaj Espíritu ocueaj Teat
alinoic nüt tajtepasan wüx noic Dios lamapiüng netam namb.
iüt tiül ndec nenüt Samos, ndoj 23 Leaw xique sajaw, aag ayaj tiül

taxoodasan tiül cambaj nenüt ngünantanej cambaj niüng samong,


HECHOS 20​, ​21 294

Nangaj Espíritu ocueaj Teat Dios imeajtsan nguineay tarangas wüx


asaj xic nguineay tenguial sajcal tacüliüs tiül icona aroomb neat,
ndeaand, namongoch ngo majneaj. cos ngo lombom napaj icueajiün
24 Meáwan aag ayaj, xique ngo
  nüt ongwiiüts, nguiaj sajiünts wüx
napiüng wüx, ngo netajquiay lasta nasaj icon inopnopon.
napiüng ngondom nandeow. Cos 32 ’Nganüy teat, sayac icon teowix

leaw sayac ximeaats wüx, aag ayaj Teat Dios. Sasaj icon merangan
mapac ximeaats nambich meáwan atnej apiüng tiül Mipoch nej, cos
xenajiüt leaw lamasaj xic Teat aag ayaj apmambeol icon xeyay,
Jesús narang, napiüng wüx aaga ngo müüch icon mermbolan.
najneajay poch manguiayeran At apmüüch icon mejlüyiün
nguineay Teat Dios andiüm mawün niüng ajlüyiw aldemas leawa
wüx asoet nipilan. lajwanüw wüx asoetiw. 33 Xique

25 ’Nganüy sajaw aleaw ningüy


  ngo nandiümdiüm ocueaj aljane
ajawayoots; nejinguind tiül nicuajind, ngo nandiüm tomiün at
icona niüng tamongos nasaj icon ngo nandiüm napixeran; 34 pero  

nguineay alndom mejlüyiün tiül icona tejawan nguineay tarangas


micambaj Teat Dios, langome najiüt naag xiwix para naxom leaw
apmejawan xic alinomb. 26 Pares
  netam xic y leaw netam nejiw leaw
nganüy sasaj icon, nejinguind saquiüjpüw. 35 Atquiaj tarangas para

ngondom mayac sasoet sitiül aljane naquiaach icon nguineay netam


ngo maw wüx asoet nej; 27 cos
  merangan najiüt, membeolan leaw
xique ngo naxot, tambichas nasaj ngo majiür. Ich leaam imeajtsan
icon meáwan leaw lamapiüng Teat wüx aaga poch leaw tapiüng Teat
Dios. 28 Nganüy icona montangtang,
  Jesús: “Najneajay apmajlüy jane
netam mejawan cuane irangan; at ambeol alinop ingow imbeolaranan”
netam membeolan meáwan monyar ―aj nejiw teat Pablo.
andeac Teat Jesús. Cos aaga Nangaj 36 Wüx ndot mapiüng aag ayaj,

Espíritu ocueaj Teat Dios lamayac quiaj teat Pablo taquieel tiüt
icon mejlüyiün minatangüw, micos nej, tataag orar maquiiüb
membeolan meáwan, mejiüranüw nejiw nóiquian. 37 Meáwan nejiw

atnej arangüw monjiür sap; cos Teat tajiüntsüw xeyay, mejquietoj wüx
Jesús lamangüy asoetiw nejiw naag onic a Pablo, y tachejchiw mimboy
miquiej nej. 29 Sajaw wüx xique
  nej. 38 Tamix omeajtsüw xeyay

lango najlüy ningüy, apmajmeliw wüx tanguiayiw aaga poch apiüng


tiül icona nipilan atnej rombüy langome apmajawüw nej alinomb.
sampüy; ngome apmawüniw wüx Ndoj quiaj taquiüjpüw mamb
ajcüwa sap. 30 At tíülan icona
  mayacüw nej niüng ajlüy a nadam
apmaw altiül apmaquiajchiw leaw müx.
ngo maleaing; apmandiümüw
müüch mandüjpiw nejiw minipilan Pablo tamb andüy Jerusalén
Teat Jesús. 31 Nganüy netam

mepacan wüx aag ayaj. Ich leaam 21 Wüx landoj sacueatayon


naquiüjpanüw, quiaj
295 HECHOS 21

tawasan quiaj, samban tiül nadam naquiüjpanüw. 8 Amb alinoic nüt,


müx, saleainguíünan tambasan quiaj teat Pablo y leaw saquiüjpan


sandüyiün wüx noic iüt tiül ndec tawasan quiaj, tambasan sandüyiün
nenüt Cos. Condom amb alinoic Cesarea. Wüx tatüchasan quiaj,
nüt tatüchasan alinoic iüt tiül tandüyasan aniüng nop nendeac
ndec nenüt Rodas, samongónan wüx Mipoch Teat Dios, nenüt Felipe,
tambasan najtepiün wüx iüt tiül aag ayaj nop tiül ayaíw diáconos.
noic cambaj nenüt Pátara. 2 Quiaj
  Quiaj taxoodasan aniüng nej. 9 Nej

taxomasan alinop müx apmamb almajiür apiquiw micual nej monüx.


andüy Fenicia; tajtepasan tiül. Ajcüwa monüx quiaj, andeacüw
Ndoj tawasan quiaj tambasan. leaw asaj nejiw Teat Dios. 10 Xicona

3 Tamongasan niüng ajlüy noic


  tacülasan quiaj acas nüt. Ndoj
iüt tiül ndec nenüt Chipre, tajlüy tapeay quiaj nop nendeac andeac
amb wüx miquiamb a müx, Teat Dios imiün Judea nenüt Agabo.
samongónan sandüyiün wüx 11 Aaga naxey quiaj, wüx tiün

iüt nenüt Siria. Tajtepasan wüx majaw xicon, tayar misiend a Pablo.
iüt tiül cambaj Tiro, cos a müx Condom taóel oleaj nej owix nej
quiaj netam majwan amal. 4 Wüx   nejáyan quiaj. Ndoj tapiüng:
taxomasan monyar andeac Teat ―Atcüy apiüng Nangaj Espíritu
Jesús monlüy quiaj, tacülasan ocueaj Teat Dios, apiüng atquiaj
quiaj ayaíw nüt naquiüjpanüw. apmarangüw a judíos, cos
Naleaing nejiw tasajüw a Pablo apmaoeliw tiül Jerusalén aaga
nde mamb Jerusalén, cos Nangaj naxey neneay a siend cam, ndoj
Espíritu ocueaj Teat Dios lamasaj apmayacüw nej teowixaw napeay
nejiw nguineay apmamongoch a miün nipilan ―aw.
Pablo tiül Jerusalén. 5 Wüx lamong

12 Xicona wüx tanguiayasan

aag ayaíw nüt, quiaj tawasan aag ayaj, quiaj tasajasan a Pablo
quiaj. Taquiüjpüw xicon meáwan naquiüjpanüw meáwan monyar
monyar andeac Teat Jesús at andeac Teat Jesús tiül Cesarea, nde
mintajüw nejiw y micualüw nejiw, mamb Jerusalén. 13 Quiaj tasaj

mayacüw xicon mbeay cambaj xicon a Pablo:


mbeay ndec. Quiaj taquieelasan ―¿Neol tapots ijiüntsan meajchiün
xacosan, tataagasan orar. 6 Wüx
  mamix ximeaatsa? Cos xique sajlüy
landoj satepeayayon naquiüjpanüw ngome áagan naoeleran, at sajlüy
anopnopoj, quiaj tajtepasan tiül masey nandeow tiül Jerusalén wüx
müx. Ndoj nejiw tandilileaw minüt Teat Jesús ―aj xicon.
alinomb, tajtsoriw. 14 Pues wüx tajawasan ngondom

7 Xicona nawasan Tiro, tambasan


  napalan, quiaj tacueatasan nasajan,
tiül cambaj Tolemaida, samban tapiüngasan:
tiül nadam müx. Ndoj tambasan ―Teat Dios ajaw nguineay
natepeayiün meáwan monyar apmarang ―sawan.
andeac Teat Jesús monlüy quiaj. 15 Wüx lamatüch a nüt nawan

Condom tacülasan quiaj noic nüt quiaj, wüx laímb naxainguiün


HECHOS 21 296

meáwan leaw sanajoyiün, quiaj nipilan apsonongomoj, apmajlüy


tambasan sandüyiün Jerusalén. nadam moncüy wüx apmanguiayiw
16 Taquiüjpüw xicon acas monyar
  ique lerpeay. 23 Nganüy sapiüngan

andeac Teat Jesús monaw Cesarea. najneaj merang atcüy: Alningüy


Altiül nop naxey nenüt Mnasón naw tiül xicona apiquiw monxey,
Chipre, lamajiür nüt ayar mipoch nejiw netam marangüw leaw
Teat Jesús; aniüng nej sanaxojtan. lamapiüngüw apmarangüw.
24 Alndom meamb mequiüjpüw

Teat Pablo amb majaw a teat Jacobo merangan atnej ajlüyay marangaats
17 Wüx tapeayasan Jerusalén, wüx üjchiiüts merixix ajlüyiiüts.
najneájan tangochiw xicon Aton netam mengüy leaw
monyar andeac Teat Jesús, apac apmandrojchiw. Condom apmajerep
omeajtsüw majawüw xicon. 18 Aw  omalüw nangwang, quiaj
alinoic nüt, quiaj tamb a Pablo apmajawüw nipilan ngo maleaing
majaw a Jacobo, taquiiübasan leaw tanguiayiw nguineay irang.
mamb aton. Alcanchiümoj quiaj Cos apmajawüw at a ique aton
meáwan montangtang monajiüt ijlüy tiül, irang atnej apiüng tiül
tiül minipilan Teat Jesús. 19 Teat
  aaga poch tüünd Moisés. 25 Pero

Pablo tatepeay nejiw. Condom ajcüwa nipilan ngome judíos leaw


tapots mandeac masaj nejiw lamayariw mipoch Teat Jesús, ngo
andüübndüjpeay nguineay Teat Dios metam marangüw meáwan aag
lamarang tiül nipilan ngome judío ayaj. Cos icootsa lamarangaats
wüx nej tamb mandeac Mipoch nawiig masajajtsüw ngondom
Teat Dios tiül meáwan cambaj. müetiw alngün nüeteran landoj
20 Nejiw wüx tanguiayiw aag ayaj,
  arang nichech teombas dioses;
tapiüngüw najneajay lamarang Teat ngondom matsambüw quiej, átan
Dios. Ndoj tasajüw a Pablo: mionij nimal napatsüch onic
―Pero naleaing teat, ique ijaw cas andeow. Aton ngondom majiürüw
mil judíos almajlüy leaw lamayariw pálwüx naxey pálwüx najtaj ―ajüw
mipoch Teat Jesús. Meáwan nej.
nejiw andiümüw marangüw atnej
apiüng tiül aaga poch tüünd Asapüw Teat Pablo tiül
Moisés. 21 Nejiw lamanguiayiw,

nadam nangaj iüm
asoiquiw ique iquiaach meáwan 26 Teat Pablo quiaj taquiiüb
judíos moncül tiül palpálwüx mamb ajcüwa piquiw monxey quiaj.
cambaj, macueatiw marangüw Condom amb alinoic nüt tarangüw
atnej apiüng aaga poch tüünd leaw ajlüyay marangüw wüx üjchiw
Moisés. Teamesajüw lango metam merixix ajlüyiw. Quiaj tajmel tiül
matajcüw circuncidar micualüw nadam nangaj iüm mapiüng ngün
nejiw. Teamesajüw aton lango nüt apndom aaga teamarangüw
metam marangüw meáwan leawa quiaj wüx apmayacüw nimal
lambójan arangaats. 22 ¿Nguineay
  mambiyaran majmel marang
apmarangaats a nganüy? Cos ichechiw nejiw anopnopoj.
297 HECHOS 21

27 Pero wüx laliüc palam ayaíw manguiay aag ayaj, quiaj tamb
nüt, quiaj tajawüw nej tiül nadam maquiiüb mamb tigüy soldados,
nangaj iüm acas judíos monaw at alacas montangtang ocueaj nej,
tiül Asia. Condom quiaj tapots acuiürrüw majawüw cuane najlüy.
masajsajüw meáwan nipilan monlüy Wüx nipilan tajawüw aliücüw
quiaj, nguineay ndom majcüyiw monajiüt aquiüjpüw soldados,
majawüw a Pablo. Quiaj tambüw quiaj tacueatiw matoeliw a Pablo.
masapüw a Pablo. 28 Condom

33 Wüx tapeayiw quiaj a monajiüt,

tepajüw napac, tapiüngüw: quiaj tüüch mamb ndeaam a


―¡Teat cambaj Israel, macaron Pablo maoeleran naag ijtsüw
imbeolan xicon! Jogüy lanasapan galen. Condom tatün manguiay
aaga naxey tenguial aquiaach jane nej, cuane arang. 34 Nipilan

ombeay nipilan tiül meáwan ancayajyaj ngo majüic cuane


cambaj majcüyiw majawüw teamapiüngüw. Altiül teapajüw
micambajaats, aton macueatiw teamapiüngüw pálwüx, altiül
marangüw meáwan leaw apiüng teamapiüngüw pálwüx. Quiaj aaga
tiül aaga poch tüünd Moisés. At nenajiüt ngondom maxom omeaats
aton andeac ngo majneaj wüx aaga wüx nicuajind cos tenguial apajüw.
nadam nangaj iüm cam. Y ngome Quiaj tapiüng maquiüraab a Pablo
áagan ayaj, átan lamamelich tiül andüy niüng acüliw soldados.
aaga nadam nangaj iüm cam acas 35 Wüx lapeayiw tiül ombeay iüm

nipilan griego; atquiay lamitsojow maquiüjpüw a Pablo, ajcüwa


aaga nadam nangaj iüm cam soldados quiaj tandeajndiw tiüt, cos
―awüw. nipilan xeyay lajcüyiw majawüw
29 Atquiaj tapiüngüw cos laiünüw
  nej. 36 Xeyay nipilan almandüjpiw

quiaj majawüw a teat Pablo alquiaj nejiw, tenguial apajüw, apiüngüw:


tiül cambaj, almaquiiüb nop naxey ―¡Ich mandeow nómban! ―awüw.
ngome judío nej, naw Éfeso, nenüt
Trófimo. Pares tapiüngüw Pablo Teat Pablo tandeac nguineay
nemelich nej tiül nadam nangaj arang manguiay nipilan
iüm. 37 Pablo wüx laámb
30 Quiaj witiüt noic nadam
  apmamelichaw nej niüng acüliw
moncüy, sonongot meáwan soldados, quiaj tasaj a nenajiüt:
nipilan. Quiaj tawüniw a Pablo, ―¿Ngwüy, alndom nendeac nasaj
tanototoj imiün tiül nadam nangaj ic noic poch? ―aj.
iüm. Condom andüüb mapalüw Aaga naxey quiaj tasaj nej:
meáwan ombeay nangaj iüm. ―¿Alndom mendeac griego?
31 Cos lamapiüngüw apmambiyaw

38 ¿Neol, ngome ique aaga naxey

nómban, quiaj tamb masoic nop naw Egipto, teawitich moncüy


minatang ocueajiw soldados, ninguinüt, ndoj temelich tiül
nguineay nipilan tiül Jerusalén wajchiüc apiquiw mil monbiy
lamawitichaw noic nadam moncüy. nipilana? ―aj nej.
32 Aaga naxey quiaj wüx ndot

39 Quiaj tasaj nej a Pablo:

HECHOS 21​, ​22 298

―Xique naleaing judío xic, nawas naquiiüb miün andüy ningüy tiül
Tarso. Aaga cambaj quiaj najntsop Jerusalén, müjndiw mamongochiw
atam tiül iüt Cilicia. Nganüy satün ngo majneaj.
icueaj meaach xic nendeac nasajüw
nipilan ―aj nej. Pablo tapiüng nguineay tandüüb
40 Quiaj tüünd mendeac, Pablo

Teat Jesús
níüngan lembej tiül ombeay iüm, (Hch. 9:1‑19; 26:12‑18)
tarang owix nej ndijchiüm nipilan. 6 ’Quiaj
tambas, y wüx saleamb
Wüx ndijchiütoj, quiaj tamelich tiül tiiüd laliüc natüch Damasco,
andeac, tandeac wüx hebreo, limnüt camüm nayaag lamarraj
tapiüng: xic noic ran imiün cielo, xowüy

22 ―Teat monxey micual


xeíüt, nganüy inguiayiün,
sanapiüng menguiayiün nguineay
larraw. 7 Quiaj tajmiücas. Condom

tanguiayiüs andeac nop nendeac,


tasaj xic: “Saulo, Saulo, ¿neol
sarang ―aw. tapots ijcüy mejaw xique?” aj xic.
2 Wüx nipilan tanguiayiw

8 Quiaj tatüniüs nanguiay: “¿Jan ic

nguineay teamasaj nejiw a Pablo Teat?” saj. Quiaj tasaj xic: “Xique
wüx ombeayiw nejiw, quiaj Jesús naw Nazaret, leaw ique
ndijchiütójan. Condom Pablo tenguial ijcüy mejaw”, aw. 9 At leaw  

tapiüng: alnaquiiüb tajawüw aaga ran quiaj


3 ―Xique judío xic, wijquianos
  aton, xeyay mbayatoj majawüw;
tiül cambaj Tarso, tiül Cilicia. pero ngo manguiayiw cuane andeac
Naleaing ningüy satang tiül a aaga nendeac masaj xic. 10 Xique  

cambaj cam, taquiaach xic teat quiaj tapiüngas: “¿Jow nganüy


Gamaliel. Tequiaachayos wüx aaga Teat, cuane netam naranga?” saj.
poch tüünd Moisés, leaw tüjndiw Quiaj tasaj xic aaga nendeac quiaj,
mixejchiiüts. Xique xeyay tayacas tapiüng: “Witiür, quiür indüy
ximeaats wüx narang, cos sapiüng Damasco. Quiaj apmesoic meáwan
minajiüt Teat Dios teanarang, cuane netam merang”, aj xic. 11 Cos  

atnej teamerangan nganüy cam. xique nómban ngo naxom najaw,


4 Xique tayambas ombasüw monyar
  nde ndoj machech xiniiüg aaga ran.
andeac Teat Jesús. Tasapasüw Quiaj ajcüwa monxey saquiüjpüw,
nayacüw tiül manchiüc monxey tanetetiw xiwix natüch Damasco.
y montaj, mandeowüw. 5 At a

12 ’Altiül Damasco nop naxey

natangtang miteaats, at meáwan nenüt Ananías, nej xowüy ayac


montangtang monajiüt tiül nipilan wüx omeaats marang atnej
judío, alndom mapiüngüw wüx apiüng tiül aaga poch tüünd
aag ayaj aton. Cos nejiw tüjchiw Moisés. Meáwan nipilan judíos
xic nawiig najoy nüjchiw nipilan moncül quiaj apiüngüw nej
judío micual miiütaats monlüy tiül xeyay najneaj arang. 13 Aaga  

Damasco, para müjchiw xic nasap Ananías quiaj, tamb majaw xic.
natsaag meáwan monyar andeac Wüx tapeay niüng sajlüy, quiaj
Teat Jesús leaw sanaxom quiaj, tasaj xic: “Teat Saulo, nganüy
299 HECHOS 22

aprram iniiüg”, aj xic. Quiaj


rat xiniiüg tíülan a ores quiaj, Pablo alteowix monajiüt
taxomas najaw aaga naxey quiaj. 22 Nipilan aleaw ninguiaj
14 Condom tasaj xic: “Aaga Teat
  taiündüw manguiayiw. Condom
Dios Midiosüw mixejchiiüts, nej tepajüw napac, tapiüngüw:
lamarriiüd ic, müüch ic menguiay ―¡Ich mandeow aaga naxey quiaj;
cuane andiüm merang, aton ngo metam mapac! ―awüw.
mejaw aaga nerang najneaj, 23 Nipilan tajcüyiw xeyay, tepajüw,

menguiay andeac nej. 15 Cos   andalalüw cawüx micamixaw nejiw,


netam mepiüng wüx nej, mesaj apüchiw cawüx najndot. 24 Quiaj

meáwan nipilan tiül meáwan tapiüng a nenajiüt mamelicharan a


cambaj leaw tejaw leaw tenguiay. Pablo andüy niüng acüliw soldados.
16 Nganüy ngo metam mecül,
  Ndoj tapiüng majwüch, mapiüng
witiür iyar yow, itün ocueaj nej, cuane arang, neol tapots apajüw
isaj mawün isoet”, aj xic. atquiaj a nipilan, cuane wüx
ajcüyiw majawüw nej. 25 Naleaing

Pablo tapiüng nguineay tüünd Pablo wüx landoj aoelich, wüx


mamb tiül nipilan ngome judíos laámb apmajwüch, quiaj tasaj nop
17 ’Condom wüx tandilileas natang ocueaj soldados najlüy quiaj:
sandüy Jerusalén, sal tiül nadam ―¿Ngwüy, alndom majwüch nop
nangaj iüm tenguial nataag orar nipilan romano, sitiül ngome ombas
nasaj Teat Dios, quiaj atnej aleaic majaraw wüx asoet neje? ―aj.
tajawas atnej saǘm. 18 Quiaj

26 Wüx aaga minatang ocueaj

tajawas a Teat Jesús, tasaj xic: soldados tanguiay aag ayaj,


“Ernguialeateay, iriow ningüy tiül tsajmbiüt masaj a nenajiüt, camüm
Jerusalén najénan. Cos nipilan majngot tasaj:
ngome apmayariw indeac wüx ―¿Cuane apmeranga? Cos aaga
apmepiüng xic wüx”, aj xic. naxey quiaj romano nej ―aj.
19 Xique tasajas: “Teat, nejiw

27 Quiaj tamb a nenajiüt majaw a

tajawüw nguineay tarangas wüx Pablo, tasaj:


tasapas xeyay monyar indeac ―Isaj xic, ¿naleaingue, nipilan
nayacüw tiül manchiüc, wüx romano ique? ―aj.
tawüüchasüw tiültiül sinagogas Quiaj tapiüng a Pablo:
leaw niüng saxomüw. 20 Aton   ―Naleaing ―aw.
wüx tambiyaw aaga Esteban 28 Quiaj tasaj nej a nenajiüt:

nendeac ic wüx, xique aton sal ―Xique tayacas xeyay tomiün


quiaj, tajawas, ajneájan najaw para narang romano ―aj nej.
mandeow, aton xique nesapas Quiaj tapiüng a Pablo:
micamixaw monbiy nej”, saj. ―Xique wijquiajos romano xic
21 Quiaj nej tasaj xic: “Quiür,
  ―aw.
cos xique sanüüch ic meamb 29 Atquiaj ajcüwa soldados laámb

miünquiaj tiül nipilan ngome apmewüjchiw nej, pero wüx ndot


judío”, aj xic ―aw a Pablo. manguiayiw aag ayaj, acueatíwan
HECHOS 22​, ​23 300

tawüw quiaj. At a nenajiüt aton ―¿Neol tesap mendeac ngo


wüx tajaw naleaing Pablo romano majneaj wüx ombas teat natang
nej, quiaj mbayat xeyay, cos ajcan miteaats ocueaj Teat Dios? ―ajüw
lamüüch maoeleran. nej.
5 Quiaj tasaj nejiw a Pablo:

Pablo alteombas montang ―Teat, cos xique ngo najaw sitiül


monajiüt ocueaj judíos nej natang miteaats nej. Naleaing
30 Rat tiüt amb alinoic nüt, aaga atquiaj larangüch wüx nawiig tiül
nenajiüt quiaj tandiüm manguiay Mipoch Teat Dios, apiüng: “Nde
majneaj, neol cuane wüx tayacüw mendeac ngo majneaj wüx ombas
asoet a Pablo ajcüwa nipilan. Áag nop natang nenajiüt tiül micambaj”
tüüch mamb macheederan a Pablo, ―aj nejiw.
cos aoeliw naag galen. Condom 6 Pablo tajaw ajcüwa monxey

tapaj mapeayiw canchiümoj monlüy tiül moncanchiün quiaj,


meáwan montangtang miteaats, at noic ajlüy saduceos nejiw, alinoic
meáwan ajcüwa noic ajlüy monjiür ajlüy fariseos nejiw, quiaj tapiüng:
najiüt tiül judíos. Wüx lacanchiüjow ―Teat monxey, xique aton fariseo
meáwan, quiaj tawün a Pablo xic, micual xic fariseo. Xique sajlüy
maquiiüb andüy niüng ajlüyiw. ningüy majaraw wüx sasoet, cos

23 Condom quiaj taxaing


omal a Pablo majaw
teombasüw ajcüwa monxey
xique sapiüng ajcüwa mondeow
apmapacüw alinoic nüt ―aw.
7 Wüx ndot mapiüng aag ayaj,

montangtang monajiüt tiül judíos. quiaj witiüt noic mondeac tiül


Quiaj tapiüng: fariseos maquiüjpüw saduceos.
―Teat monxey, micual iüt. Xique Quiaj mbajcatoj ajcüwa nipilan
sayaag tiül ximeaats tanaámb quiaj. 8 Cos saduceos apiüngüw

sarang najneaj majaw Teat Dios nipilan landeow lango mapacüw


―aw. alinoic nüt. At apiüngüw ngo
2 Quiaj tapiüng a Ananías natang
  majlüy ángeles, átan espíritus aton
miteaats, tasaj monlüy niüng ajlüy a ngo majlüy. Nganüy ajcüwa fariseos
Pablo müjchiw wüx ombeay. 3 Quiaj
  apiüngüw almajlüy meáwan aag
a Pablo tasaj a Ananías: ayaj. 9 Tepajüw napac cos lajcüyiw.

―¡Teat Dios apmüüch wüx imbeay Condom acas monxey mondüy wüx
a ique newüyay arang najneaj! ¿Neol aaga poch tüünd Moisés, aquiüjpüw
ngome chetetear ninguiaj mejaw tiül fariseos, witiütoj, tapiüngüw:
wüx sasoete atnej apiüng tiül aaga ―Aaga naxey quiaj, ngo majiür
poch tüünd Moisésa? ¿Neol a nganüy nicuajind nisoet. Cos ngo majaraw,
terang leaw ngo mapiüng tiül aaga jondot miespíritu Teat Dios tendeac
poch tüünd Moisésa, cos tepiüng masaj nej, tengwüy alngün ángel.
maleambüch ximbeaye? ―aj. Ngondom majcüyiiüts maquiüjpaats
4 Quiaj tapiüngüw alacas monxey
  Teat Dios ―awüw.
monlüy niüng ajlüy a Pablo, tasajüw 10 Cos nipilan tapots ajcüyiw, quiaj

a Pablo: mbayat a natang nenajiüt, lango


301 HECHOS 23

majaw cuane marang, ngwüy 16 Naleaing nop micual michiig


apmambiyaw a Pablo. Quiaj tapaj najtaj a Pablo tanguiay andeacüw
miünüw a soldados mawüniw quiaj ajcüwa nipilan quiaj, nguineay
a Pablo maquiüjpüw andüy niüng apmarangüw mambiyaw a Pablo.
acüliw. Quiaj tamb, tajmel niüng acüliw
11 Aw alinoic ongwiiüts, Teat Jesús
  soldados müüch manguiay a
tajüiquichay niüng ajlüy a Pablo, Pablo. 17 Condom Pablo wüx landoj

tasaj nej: manguiay, quiaj tapaj nop minatang


―Nde mermbol teat, cos atnej soldado, tasaj:
tepiüng xic wüx ningüy tiül ―Teat, iquiiüb aaga nench cam,
Jerusalén, atquiaj netam mepiüng iyac niüng ajlüy nenajiüt, cos nej
xic wüx tiül Roma aton ―aj nej. andiüm müüch manguiay noic poch
a nenajiüt ―aj.
Tayambüw nguineay 18 Aaga minatang soldado quiaj

mambiyaw a Pablo taquiiüb mamb a nench andüy


12 Wüx rat tiüt, acas judíos niüng ajlüy nenajiüt. Wüx tapeay
teyambayej nejeyéjan quiaj, quiaj, tapiüng:
tayambüw nguineay mambiyaw a ―Aaga Pablo najlüy tiül manchiüc
Pablo. Wüx lamaxomüw nguineay tapaj xic, tasaj xic naquiiüb miün
apmarangüw, quiaj tayacüw andüy ningüy niüng ijlüy aaga
mipochiw nejiw müjchiw Teat nench cam, cos nej andiüm masaj ic
Dios, tapiüngüw lango metiw lango noic poch ―aw.
manganeowüw nicuajind sitiül 19 Quiaj aaga nenajiüt tasap owix

ngo mambiyaw a Pablo. 13 Ajcüwa


  a nench quiaj, taquiiüb andüy
monxey monyacüw mipochiw wüx ninguiün quiriw, tatün manguiay:
aaga ngo majneaj apmarangüw ―¿Cuane indiüm mesaj xique?
quiaj, ajlüyiw maseyme ic ―aj.
miow (40) monxey. 14 Tambüw

20 Quiaj tapiüng a nench:

majawüw montangtang miteaats at ―Teat, ajcüwa judíos lamapiüngüw


montangtang monajiüt tiül nejiw, apmasajüw ic mewün oxep a Pablo,
tasajüw: mequiiüb andüy niüng apcanchiümoj
―Xicona lanayacan xepochiün montangtang monajiüt tiül nejiw,
nasajan Teat Dios, sapiüngan lango atnej andiümüw manguiayiw
netiün ngo nanganeowan nicuajind majneaj cuane arang. 21 Naleaing

sitiül ngo nambiyan a Pablo. ique nde meyar andeacüw nejiw,


15 Nganüy indeacan mequiüjpanüw
  cos ajlüy maseyme ic miow monxey
ajcüwa monajiüt tiül icootsa mesajan teamacüliw nej axotayéjan. Nejiw
a nenajiüt mawün oxep a Pablo lamayacüw mipochiw nejiw masajüw
maquiiüb miün mayac niüng ijlüyiün, Teat Dios, lamapiüngüw lango metiw
atnej indiüman menguiayiün majneaj lango manganeowüw nicuajind sitiül
cuane arang. Xicona sanajlüyiün ngo mambiyaw a Pablo. Nganüy
ninguiün nambiyan wǘxan nganaw landojay, tenguial macüliw ic cuane
mapeay niüng ijlüyiün ―awüw. apmepiüng ―aj nej.
HECHOS 23​, ​24 302

22 Condom quiaj aaga nenajiüt lamayambüw nguineay mambiyaw


quiaj, tasaj a nench majtsor, aaga naxey quiaj, quiaj xique
naleaing tasaj nde masaj nejinguind najénan tüjchiüs miün andüy niüng
wüx aaga lamüüch nej manguiay ijlüy. At lanasajüw ajcüwa monyac
quiaj. nej asoet, mambüw mapiüngüw
menguiay cuane asoet aaga naxey
Pablo tüünd mamb andüy quiaj. Tamtámban teat”, aw.
teombas a Félix tiül Cesarea 31 Ajcüwa soldados taquiüjpüw

23 Ndójan manguiay, quiaj tapaj mamb a Pablo aaga ongwiiüts quiaj,


ijpüw montangtang ocueaj soldados. atnej tasoiquiw, tambüw matüchiw
Tasaj nejiw netam majlüyiw quiaj tiül cambaj Antípatris. 32 Larraw

ijquiaw acoic miow (200) soldados, tiüt, quiaj tandilileaw alinomb


al ermiow gajpowüw (70) montep ajcüwa soldados monjüy tiüt,
cawüy, al ijquiaw acoic miow andüyiw Jerusalén niüng acüliw.
monjoy lanzas, majlüyiw quiaj Tacueatiw müjchiw ajcüwa montep
aaga ongwiiüts quiaj, cos ǘmban cawüy a Pablo maquiüjpüw mamb.
pojniow apmambüw Cesarea. 24 At  
33 Wüx tapeayiw Cesarea ajcüwa

tasaj nejiw mayambüw cawüy soldados, quiaj tüjchiw nawiig a


majtep wüx a Pablo, para mapeay nenajiüt; aton tayacüw teowix nej
quiaj najneaj, mayacüw nej teowix a Pablo. 34 Aaga nenajiüt quiaj, wüx

a Félix, aaga natang nenajiüt tiül landoj mateow a nawiig, quiaj tatün
Cesarea. 25 Condom tarang noic
  manguiay a Pablo nguia naw. Wüx
nawiig majoyiw mamb. Tiül a landoj manguiay Pablo naw Cilicia,
nawiig quiaj, apiüng: 35 quiaj tasaj:

26 “Xique Claudio Lisias, sarang


  ―Najneaj, ndoj sananguiay indeac,
aaga nawiig cam nüüch ic teat leaw apeayiw monyac isoet ―aj.
Félix, satepeay ic Teat Xan nenajiüt. Condom quiaj tüüch mamb
27 Aaga naxey cam ndeaad, tasapüw
  majiürüch a Pablo tiül noic najneaj
nej nipilan judío; tandiümüw iüm ocueaj Herodes.
mambiyaw nej. Naleaing xique
tawüniüs saquiüjpüw xesoldados, Teat Pablo tasaj Félix nguineay arang
cos tajawas nej nipilan romano
nej. 28 Condom tandiümas najaw

neol tayacüw nej asoet. Quiaj


24 Lamajiür acoquiaw nüt,
quiaj tapeay Cesarea aaga
natang miteaats nenüt Ananías,
taquiüjpas andüy niüng ajlüyiw aquiiüb acas montangtang monajiüt
montangtang monajiüt tiül nejiw. tiül judíos. Aton aquiiüb nop teat
29 Quiaj tajawas tayacüw nej asoet
  xeech nexom omeaats, nenüt
imiün wüx ajlüyay mipochiw Tértulo. Camüm mapeayiw quiaj,
nejiw. Naleaing nej ngo marang tambüw niüng ajlüy nenajiüt
nicuajind leaw netam mandeow mayacüw asoet a Pablo. 2 Wüx  

wüx, aton ngo metam mamb tapeay maquiüraab miün a Pablo,


tiül manchiüc. 30 Nganüy wüx
  quiaj tapots andeac a Tértulo mayac
tanguiayiüs nguineay ajcüwa judíos asoet. Tasaj a nenajiüt:
303 HECHOS 24

―Teat xan, sajawan ique neech nenajiüt ocueaj aaga iüt cam.
namongochiün najneájan; at 11 Xique lamajiür gajpic (12) nüt
sajawan ique xeyay najneaj tatow sapeay Jerusalén narang casa
lamerang tiül meáwan cambaj, Teat Dios. Aag ayaj alndom metün
cos ique xeyay ixom imeaats. menguiay sitiül naleaing, tengwüy
3 Pares sapiüngan Dios mangüy ic
  ngo maleaing. 12 Nejiw ngome

teat Félix, cos meáwan nüt ajlüy taxomüw xic teasajcüy anaag
najneaj nguiajantanej. 4 Nganüy
  nipilan; taton ngome tenguial
teat, ngana napalan ic xeyay, sawitich moncüy tiül nadam
nandeac xeyay najal, satüniün nangaj iüm, tengwüy tiül alngün
icueaj teat, menguiay sandeacan. sinagoga, tengwüy tiül cambaj.
5 Xicona lanajawan aaga naxey

13 Nejiw ajcüwa monyac sasoet

cam, xeyay ngo majneaj teamarang, monlüy ningüy cam, ngondom


xeyay awitich moncüy tiül judíos müjchiw ic mejaw sitiül naleaing
tiül meáwan cambaj wüx iüt. meáwan leaw tenguial mandeacüw
Nej natang aton tiül noic ajlüy wüx ximbas quiaj. 14 Leawa xique

nipilan nasoic nazareno. 6 Ngome


  alndom nasaj ic naleaing, aag ayaj
áagan ayaj, aton tandiüm mitsoj sandüüb leaw taquiaach Teat Jesús,
leaw nangaj najlüy tiül nadam leaw nejiw apiüngüw ngo maleaing.
nangaj iüm tiül Jerusalén. Áag Atquiaj sarang minajiüt Midiosüw
xicona tasapasan, tandiümasan xexejchiün monlüy tanomb.
najawan wüx asoet nej, atnej Sandüüb opech leaw apiüng tiül
apiüng tiül aaga poch tüünd a poch tüünd Moisés, at leaw
Moisés tanomb. 7 Condom, quiaj
  tarangüw mondeac andeac Teat
tajngot a nenajiüt Lisias aquiiüb Dios. 15 Xique sapiüng Teat Dios

misoldados nej, najcüyiw tajngotoj alinoic nüt apmapacüüch meáwan


tanojtiw xicueajiün. 8 Ndoj, tapiüng
  nipilan leaw landeow, masey
netam niünan ningüy niüng ijlüy monrang najneaj, masey monrang
napiüngan cuane asoet aaga ngo majneaj. At nejiw aton atquiaj
naxey quiaj. Nganüy ique aton teat, apiüngüw. 16 Wüx aag ayaj a xique

alndom metün menguiay nej sitiül sayamb nguineay narang najneaj


naleaing meáwan leaw sapiüngan meáwan nüt majaw Teat Dios, at
quiaj ―aj. nipilan aton.
9 Quiaj tapiüngüw ajcüwa judíos

17 ’Xique, lamajiür acas neat ngo

alquiaj: najlüy tiül xecambaj Jerusalén,


―Naleaing teat, atquiaj tajlüy aag a nganüy tapeayiüs quiaj.
meáwan ―awüw. Sajoy xeyay cuajantanej nüjchiw
10 Quiaj aaga nenajiüt tarang owix
  nipilan tiül xecambaj jane ngo
nej müüch a Pablo mendeac. Quiaj majiür. Condom tambas tiül nadam
tendeac a Pablo, tapiüng: nangaj iüm nayac xechech. 18 Sal

―Najneaj teat xan, sanandeac wüx aag ayaj, quiaj taxomüw xic
menguiay nguineay sarang, cos acas judíos monaw Asia, sal tiül
sajaw lamajiür xeyay neat irang nadam nangaj iüm tenguial narang
HECHOS 24​, ​25 304

atnej netam marangüch. Ngo nguineay anopnop nipilan netam


majlüy quiaj xeyay nipilan, aton majaw cuane teamarang. Tasaj nej
ngome tenguial süüch majcüy nguineay Teat Dios apmajaw wüx
nipilan. 19 Nejiw ajcüwa nipilan
  asoet meáwan nipilan alinoic nüt.
quiaj netam miünüw ningüy niüng Quiaj mbayat a Félix, condom tasaj
ijlüy teat xan, mapiüngüw cuane a Pablo:
sawan wüx naquiüjpüw. 20 Tengwüy
  ―Canüy lajlüy, quiür. Alinoic nüt
joyajiw ajcüwa monxey quiaj, ich wüx sanajlǘyan ndoj sanapaj ic
mapiüngüw sitiül taxomüw wüx alinomb ―aj nej.
ximbas alngün nisoet, alngün ngo 26 At aton aaga Félix teamacül

majneaj sarang wüx tajlüyiüs niüng sitiül Pablo apmüüch nej tomiün
ajlüyiw montangtang monajiüt tiül para tsajmbiüm. Pares catscatsǘyan
nejiw. 21 Tengwüy mapiüngüw ngo
  mapaj a Pablo mandeac aweaag.
majneaj tarangas wüx tandeacas 27 Wüx lamajiür iüm neat, quiaj

tiül nejiw. Tapiüngas: “Xique tajmel ingow a Félix, tangoch


nganüy sajlüy ningüy majaraw wüx a Porcio Festo marang nenajiüt.
sasoet, cos xique sapiüng alinoic Pero aaga Félix cos andiüm
nüt meáwan nipilan leawa landeow majneaj aweaag judíos, pares ngo
apmapac alinomb”, sajüw ―aw. matsambiich a Pablo.
22 Aaga Félix lamajaw nguineay

ajlüy monyar andeac Teat Pablo alteombas a Festo


Cristo; pero cos ngo mandiüm
mandondoch nómban, quiaj tasaj
nejiw:
25 Aaga Festo tapeay mayar
minajiüt nej. Condom
wüx lamajiür er nüt tatow
―Leaw apeay a nenajiüt Lisias, ndoj ayar minajiüt nej, quiaj
quiaj sanambich nanguiay meáwan tamb andüy Jerusalén imiün
leaw ipiüngan ―aj nejiw. Cesarea. 2 Wüx tapeay Jerusalén,

23 Condom, quiaj tasaj nop


  quiaj montangtang miteaats
minatang soldado maquiiüb at montangtang monajiüt tiül
alinomb a Pablo majiür. Tasaj judíos tambüw majawüw a Festo,
ngondom mapal nejinguind, sitiül mayacüw asoet a Pablo. 3 Tatüniw

aljane minipilan nej a Pablo ocueaj, tasajüw müüch mamb


andiüm mamb majaw nej, ndot majanüch a Pablo andüy Jerusalén.
aljane andiüm mambeol nej. Cos nejiw lamandeacüw axotayéjan
24 Wüx lamajiür acas nüt, quiaj
  apmambiyaw tiül tiiüd. 4 Quiaj a

tapeay alinomb a Félix maquiiüb Festo tasaj nejiw, Pablo tenguial


miün mintaj nej Drusila. Aaga ajiürüch tiül manchiüc tiül Cesarea,
najtaj quiaj, judía nej. Ndoj tüüch y nej apmandilil najénan andüy
mamb majpaj a Pablo mandeac quiaj. 5 Ndoj tasaj nejiw:

manguiayiw wüx mipoch Teat ―Sitiül ajlüy acas monajiüt tiül


Jesucristo. 25 Naleaing wüx tasaj
  icona alndom mambüw, alndom
nej a Pablo nguineay alndom naquiüjpüw mamb mapiüngüw
marangüch najneaj, tasaj nej sitiül naleaing ajiür alngün nisoet
305 HECHOS 25

aaga naxey quiaj, alngün ngo sarang, leaw alndom nandeow


majneaj arang ―aj nejiw. wüx, xique ngondom napiüng ngo
6 Festo tacül maseyme ojpeacüw
  nandeow. Pero cos xique ngo najiür
tengwüy gajpowüw nüt tiül nicuajind sasoet wüx meáwan leaw
Jerusalén, condom quiaj tandilil lamapiüngüw quiaj, nejinguind
andüy Cesarea. Wüx larraw tiüt ngondom mayac xic teowixaw nejiw.
amb alinoic nüt, quiaj chetet Nganüy a xique sanamb majaraw
tiül apal nej. Ndoj tüüch mamb wüx sasoet teombas a César, aaga
majanüch a Pablo. 7 Wüx tapeay
  natang nenajiüt tiül Roma ―aj nej.
maquiüraab miün a Pablo, quiaj 12 Condom Festo wüx landoj

sonongotoj niüng ajlüy nej ajcüwa andeac aweaag a monxey monbeol


judíos napeayiw imiünüw Jerusalén. nej wüx leaw arang, quiaj tasaj a
Quiaj tapots mayacüw asoet a Pablo, Pablo:
mapiüngüw xeyay ngo majneaj ―Sitiül indiüm meamb teombas
arang. Pero ngo maw ocueajiw, cos a César tiül Roma, pues najneaj,
ngo maxomüw cuane wüx alndom apmeamb quiaj ―aj.
majüiquichaw mapiüngüw naleaing
meáwan aag ayaj. 8 Condom, quiaj

Pablo alteombas Rey Agripa
tandeac a Pablo nguineay arang, 13 Wüx lamajiür acas nüt, quiaj
tapiüng: tamb tiül cambaj Cesarea nop
―Xique ngo najiür nicuajind nenajiüt nenüt Agripa, aquiiüb
nisoet, ngo narang alngün ngo mintaj nej nenüt Berenice,
majneaj leaw apiüng tiül aaga metepeayayej maquiüjpüw a Festo.
poch tüünd Moisés. At ngo narang 14 Tacüliw quiaj xeyay nüt, quiaj

alngün ngo majneaj tiül nadam a Festo tasaj aaga nenajiüt quiaj
nangaj iüm tiül Jerusalén. Aton ngo nguineay arangüch wüx ombas a
nandeac ngo majneaj wüx ombas a Pablo, tasaj:
César ―aw. ―Wüx taw a Félix, tacueat tiül
9 Pero a Festo, cos andiüm
  manchiüc nop naxey. 15 Condom

majneaj majawüw nej ajcüwa judíos, wüx tambas Jerusalén, quiaj


áag tasaj a Pablo: tambüw majawüw xic ajcüwa
―¿Indiüm meamb Jerusalén, montangtang miteaats at
majaraw wüx isoet quiaj niüng montangtang monajiüt tiül judíos.
sajlüye? ―aj. Tasajüw xic natepich asoet aaga
10 Quiaj a Pablo tasaj nej:
  naxey quiaj, mandeow. 16 Quiaj  

―Xique sajlüy tiül iwix, cos ique a xique tasajasüw, monajiüt


nop ic nenajiüt ocueaj a César ocueaj Roma ngondom mayac
natang nenajiüt tiül Roma. Ningüy teowixaw nipilan nop najlüy tiül
netam majaraw wüx sasoet, ngome manchiüc mandeow sitiül nganaw
tiül Jerusalén. Xique ngo narang manguiay andeacüw monyac nej
nicuajind ngo majneaj tiül a asoet, cos atquiaj nej alndom
judíos, ique aton lamejaw. 11 Cos
  mewüneay. 17 Condom nejiw tiünüw

sitiül alngün xeyay ngo majneaj maquiüjpüw xic miün ningüy.


HECHOS 25​, ​26 306

Xique ngome tequiyas; ráwan tiüt mequiüjpan xicon, nganüy jogüy


amb alinoic nüt, quiaj chetetos ijawan aaga naxey cam. Xeyay
najaw wüx asoet nej. Ndoj tüjchiüs judíos tasajüw xic aaga naxey cam
mamb majanüch aaga naxey najlüy xeyay ngo majneaj arang. Átan tiül
tiül manchiüc. 18 Ajcüwa monyac
  Jerusalén, átan ningüy Cesarea,
nej asoet, wüx tendeacüw, quiaj tepajüw apiüngüw aaga naxey cam
tanguiayiüs nguineay andeacüw. netam mandeow. 25 Naleaing xique

Ngo mandeacüw wüx atnej xique tajawas nej ngo majiür nicuajind
tayajcas apmandeacüw. 19 Nejiw
  nisoet cuane wüx apmandeow, aton
tandeacüw wüx midiosüw nejiw, cos nejay tapiüng andiüm mamb
aton wüx aaga nop naxey tandeow, teombas César tiül Roma; áag
nenüt Jesús. Naleaing cos a Pablo tapiüngas sanüüch mamb. 26 At aton

apiüng aaga naxey quiaj almapac. cos ngo najaw cuane sanarang wüx
20 Xique ngo naxom ximeaats
  nawiig nasaj xenatang, áag nganüy
nguineay najaw wüx aag ayaj, quiaj tapiüngas miün ningüy niüng
tatüniüs nanguiay a Pablo. Tasajas ijlüyiün, teat monxey. At cos sajaw
sitiül andiüm mamb Jerusalén ique Teat Xan Agripa alwüx xeyay
majaw wüx asoet nej. 21 Pero nej
  atam ijlüy. Cos wüx landoj mapiüng
tapiüng andiüm mamb majaraw menguiay nguineay arang, quiaj
wüx asoet nej teombas Augusto sanajaw cuane alndom narang wüx
César tiül Roma, quiaj tüjchiüs nawiig. 27 Cos xique sapiüng ngo

mamb majiürüch; ndoj, wǘxan majneaj nüüch mamb nop najlüy


apmatüch sanamongoch mamb tiül manchiüc sitiül ngo napiüng
andüy teombas a César ―aj. cuane asoet ajiür ―aw a Festo.
22 Quiaj tapiüng Agripa, tasaj a

Festo: Pablo tasaj Agripa nguineay arang


―Xique aton sandiüm nanguiay
andeac aaga naxey quiaj ―aj.
Festo tasaj nej:
26 Condom quiaj tapiüng
Agripa, tasaj a Pablo:
―Nganüy apmendeac mepiüng
―Najneaj, oxep apmenguiay ―aj nguineay irang ―aj.
nej. Quiaj a Pablo tarang owix nej
23 Rat tiüt amb alinoic nüt, quiaj
  ndijchiümoj. Condom quiaj tapots
tamb Agripa aquiiüb a Berenice müüch mapiüng nguineay arang,
andüyiw awan. Nejiw xeyay najneaj tapiüng:
ambüw, aquiiüb nejiw nangos 2 ―Teat Xan Agripa, apac ximeaats

nüt. Aton aquiüjpüw meáwan cos nganüy ningüy niüng ijlüy alndom
monajiüt ocueaj soldados, aquiüjpüw napiüng meáwan cuane sarang, neol
montangtang ombas monxey tiül tayacüw sasoet ajcüwa judíos quiaj.
aaga cambaj quiaj. Condom Festo 3 Aton xeyay apac ximeaats, cos sajaw

tüüch mamb majanüch miün a Pablo. ique ijaw meáwan leawa xicona nipilan
24 Wüx lapeay, quiaj tapiüng a Festo:
  judío sarangan, ijaw cuane naél ajlüy
―Teat Xan Agripa, at icona tiül xicona. Nganüy teat, sandiüm
teat monxey leaw iliünan ningüy meíüc wüx menguiay sandeac.
307 HECHOS 26

narang aag ayaj. At wüx tambiyaw


Pablo tapiüng nguineay tarang minipilan Teat Jesús, at a xique
wüx nganaw mandüüb Teat Jesús aton sal tiül, tapiüngas najneaj
4 ’Meáwan judíos tajawüw mandeowüw. 11 Ngome nomb

nguineay sajngot miün sarang tarangas, tawüüchasüw tiül


quich, cos xique tatangas tiül meáwan sinagogas, nguineay
micual xeíüt, átan tiül xecambaj, ndom mapiüngüw apmacueatiw
átan tiül Jerusalén. 5 At aton
  mandüjpiw Teat Jesús. Cos xeyay
tajawüw nguineay xique nde wüx tajcüyiüs najawüw; tapots nayamb
sarang nench tajlüyiüs fariseo xic. ombasüw masey tiül ngünantanej
Aag ayaj nejiw alndom mapiüngüw cambaj tiül palpálwüx iüt.
wüx aton sitiül andiümüw, cos
fariseos xeyay apacüw wüx Teat Pablo tandüy wüx mandeac
marangüw meáwan leaw iün tiül nguineay tandüüb Teat Jesús
a nawiig sajiüran. 6 Nganüy sajlüy

(Hch. 9:1‑19; 22:6‑16)
ningüy majaraw wüx sasoet, cos 12 ’Aag ayaj sanarang, ndoj tambas
xique sapiüng sayac ximeaats wüx sandüy tiül cambaj Damasco, sajoy
nguineay Teat Dios alinoic nüt nawiig ocueajiw montangtang
apmapacüüch meáwan nipilan miteaats. 13 Teat Xan Agripa, wüx

leaw landeow, atnej tanomb tasaj saleamb tiül tiiüd lalimnüt, quiaj
xexejchiün. 7 Meáwan micualüw a
  tajawas noic ran imiün tiül cielo,
gajpiüp (12) monxey micual Israel xowüy larraw, alwüx arraw ngo
apiüngüw naleaing aag ayaj aton; matnej achech nüt. Nómban arraj
áag arangüw, ayambüw Teat Dios xic naquiüjpüw saquiüjpüw. 14 Quiaj  

nüt ongwiiüts. Teat Xan Agripa, tajmiücas, condom tanguiayiüs


xique aton sayac ximeaats wüx andeac nop nendeac, andeac wüx
aag ayaj atnej nejiw, áag tayacüw ombeay hebreo, tasaj xic: “Saulo,
sasoet. 8 Jow icona, monyac sasoet
  Saulo, ¿neol tapots ijcüy mejaw
¿neol tepiüngan Teat Dios ngome xique? Ngo majneaj mejcüy, cos
apmapacüüch alinoic nüt nipilan ngo majneaj apmemongoch, atnej
leaw landeowa? arang boy wüx atoel, andüüb
atileran”, aj xic. 15 Xique quiaj

Pablo tapiüng nguineay tayamb tasajas: “¿Jan ic Teat?” saj. Nej


ombas minipilan Teat Jesús tapiüng: “Xique Jesús, leaw ique
9 ’Naleaing xique aton tanomb tenguial ijcüy mejaw. 16 Nganüy  

ngo majneaj tarangas, tapiüngas witiür lember. Xique tejüiquichayos


netam narang xeyay ngo majneaj mejaw xic, cos lanayac ic merang
wüx ombasüw mondüüb Teat xenajiüt, mendeac meáwan leawa
Jesús naw Nazaret. 10 Aag ayaj
  lamejaw nganüy, at leawa sanüüch
tarangas tiül Jerusalén. Tayacasüw ic mejaw alinoic nüt, 17 wüx xique

tiül manchiüc xeyay minipilan sanawün ic teowixaw nipilan


Teat Jesús, cos tajiüras nawiig judío, at tiül pálwüx nipilan niüng
ocueajiw montangtang miteaats sanüüch ic meamb nganüy, 18 para  
HECHOS 26 308

alndom meajchiw majawüw cuane aliüc miün apmajlüy. 23 Cos


netam marangüw. Cos nganüy ngo lamapiüngüw nguineay aaga


majawüw cuane teamarangüw, Cristo netam mamongoch xeyay
atnej aliw tiül pojniün. At aton ngo majneaj, apmandeow, ndoj
apmesajüw macueatiw marangüw nej ombas apmapac tiül mondeow;
meáwan ngo majneaj ocueaj condom apmüüch manguiayiw
Satanás quiaj, marangüw najneaj mipoch nej nipilan judío at pálwüx
leaw Teat Dios andiüm. Cos netam nipilan, cos mipoch nej ambeol
müjchiw xic omeajtsüw nejiw nipilan atnej aaga ran ambeol
para alndom nawün asoetiw nejiw. nipilan maxom majaw ―aw a Pablo.
Atquiaj nejiw alndom majlüyiw
niüng apmajlüyiw meáwan leaw Pablo tandiüm müüch aaga
apmayar xepoch”, aj xic teat Jesús. Agripa mayamb Teat Jesús
24 Wüx tapiüng a Pablo meáwan
Pablo tarang leawa tasoic aag ayaj, quiaj tendeac a Festo
19 ’Teat Xan Agripa, xique sarang napac, tasaj a Pablo:
leaw Teat Dios tüüch xic najaw ―¡Nerchach Pablo! lamüüch ic
imiün tiül cielo. 20 Ombas tambas
  merchach iteowteow nawiig ―aj.
nandeac nasajüw nipilan monlüy 25 Quiaj Pablo tasaj nej:

tiül Damasco. Condom tandeacas ―Ngwüy teat xan Festo, xique


nasajüw monlüy tiül Jerusalén. ngome nechachiüs, xique sandeac
Condom tandeacas nasajüw naleaing leaw alndom majlüy.
monlüy tiül meáwan cambaj 26 Joyaj Teat xan Agripa, nej

tiül iüt Judea. Ndójwüx tambas aton lamajaw meáwan aag ayaj,
nasajüw meáwan palpálwüx nipilan. pares xique ngo nimbol nandeac
Tasajasüw leaam omeajtsüw manguiay. Sayaag nej ajaw wüx
macueatiw meáwan ngo majneaj aag ayaj aton cos aag ayaj ngome
leaw teamarangüw, marangüw nexotüy. 27 ¿Ngwüy cuane ipiüng

najneaj, mayariw andeac Teat Dios. Teat xan Agripa, ngome naleaing
21 Ajcan sarang aag ayaj tasapüw
  leaw lamapiüngüw mondeac andeac
xic judíos tiül nadam nangaj Teat Diosa? Xique sajaw ique ijaw
iüm tiül Jerusalén; tandiümüw naleaing aag ayaj ―aj.
mambiyaw xic. 22 Pero naleaing

28 Quiaj tapiüng a Agripa, tasaj a

cos Teat Dios xeyay ambeol xic, Pablo:


áag saliün najlüy nganüy nüt cam, ―¡Laliüc meaach xic nayar
tealeámban nandeac Mipoch nej aquiaach Teat Cristo! ―aj.
manguiay meáwan nipilan masey 29 Quiaj tasaj nej a Pablo:

montangtang, masey monguich. ―Masey laliüc tengwüy masey


Cos xique ngo nandeac nicuajind nequiy, Teat Dios andiüm ngome
pálwüx; xique sandeac meáwan ic miün quiaj, aton nej andiüm
leaw lamapiüngüw tanomb ajcüwa meáwan leawa lamanguiayiw
mondeac andeac Teat Dios. At sandeac nganüy cam, aton
Moisés lamandeac aton nguineay mayariw mipoch Teat Jesús para
309 HECHOS 26​, ​27

majlüyiw atnej sajlüy. Pero ngome a vela, tambasan sandüyiün calüy,


naoeleranüw naag galen atnej tamongasan milan iüt Chipre najlüy
sajlüy cam ―aj. tiül ndec, samban wüx ombas
30 Wüx landoj mapiüng aag
  nonüt, cos xowüy lapac a iünd
ayaj a Pablo, quiaj witiüt aaga imiün noleat, ngondom nangochiün.
natang nenajiüt maquiiüb alinop 5 Wüx lasamongon tiül mindequiw

nenajiüt, at a Berenice, at meáwan monaw Cilicia, at tiül mindequiw


montsoton quiaj maquiüjpüw. monaw Panfilia, quiaj tajtepasan
31 Condom tawüw andüyiw
  wüx iüt mbeay cambaj Mira tiül iüt
ninguiün quiriw mandeacüw Licia.
nguineay apmarangüw. Quiaj 6 Quiaj aaga minatang soldado

tendeacüw nejeyéjan quiaj, taxom nop nadam müx naw


tapiüngüw: Alejandría. Aaga müx quiaj
―Aaga naxey quiaj ngo majiür apmamb andüy Italia. Quiaj tasaj
nicuajind asoet cuane wüx xicon najtepiün tiül. 7 Ndoj tawasan

apmandeow, at cuane wüx macül quiaj, tambasan teamteáman,


tiül manchiüc ―awüw. tajüyasan xeyay nüt. Tajlüy ngo
32 Condom Agripa tasaj a Festo:
  natüchiün niüng ajlüy cambaj
―Aaga naxey quiaj alndom Gnido, cos aliün mapac a iünd
tsajmbiüm sitiül nej ngo mapiüng imiün noleat, ngo müüch xicon
mamb teombas a César ―aj. najüyiün najen. Áag tasapasan
andüy cawac, sasapan milan iüt
Teat Pablo tüünd mamb andüy Roma Creta. Condom tamongason samban

27 Wüx tapiüngüw sanamban


sandüyiün tiül iüt Italia,
samban tiül nadam müx, quiaj
niüng ajlüy oxing iüt Creta nasoic
Salmón. Sayeyiün tiüt aaga iüt,
tandüyasan noleat. 8 Tambasan

tayacüw a Pablo, at alacas monlüy sasapan mbeaymbeay iüt amb


tiül manchiüc, teowix nop naxey cawac. Xowüy laél, tajlüy ngo
nenüt Julio, natang nej ocueaj natüchiün mbeay iüt nasoic Najneaj
noic ajlüy soldados nenüt Augusto. Puerto. Naw quiaj ngome miünquiaj
2 Condom tajtepasan tiül nop nadam
  ajlüy a cambaj Lasea.
müx naw tiül cambaj Adramitio. 9 Lasaquiyan xeyay nüt, nganüy

Aaga müx quiaj apmamong mbeay laliüc matüch maw napac iünd,
acas cambaj tiül Asia. Quiaj apmaquind. Tiül aaga nüt quiaj naél
tambasan, saquiüjpan mamb majüy müx, áag tapaj nej ocueajiw
teat Aristarco naw tiül cambaj a Pablo. 10 Tasaj nejiw:

Tesalónica tiül Macedonia. 3 Amb


  ―Teat monxey, sajaw laliüc matüch
alinoic nüt, quiaj tatüchasan wüx a nüt maél majüy müx. Sitiül
iüt mbeay cambaj Sidón. Aaga teat apmambaats, apmamongochiiüts
capitán Julio xeyay najneaj tarang, xeyay ngo majneaj. Ngome áagan
tüüch mamb a Pablo matepeay a müx maquiiüb amal nej alndom
miamigo nej, mambeolüw nej. ndrom ombas, at a icootsa aton
4 Condom nawasan quiaj, tateajquiw
  alndom mandeowaats ―aj nejiw.
HECHOS 27 310

11 Pero aaga minatang soldado 18 Naleaing cos wüx rat tiüt amb
tayar leaw andeacüw nejüyich a alinoic nüt aaga iünd nde asap apac,
müx maquiiüb neneay müx, ingow teamachach xicon omal yow. Quiaj
ayar andeac a Pablo. 12 Cos aton
  tapots mawijchaw tiül ndec amal
aaga niüng lomboj müx, niüng a müx para tejyem quiriw. 19 Wüx

saxojtan quiaj, ngome najneaj amb er nüt, quiaj tawiichasan


macül quiaj a müx wüx apac iünd, tiül ndec altigüy leawa netam tiül
áag xeyayiw nejiw tapiüngüw nadam müx. 20 Tamong xeyay nüt

nawan quiaj, natüchiün najtepiün ngo majüic nüt, ngo majüic ocas,
wüx iüt mbeay cambaj Fenice tiül cos xeyay apac aaga xeech iünd.
iüt Creta nacüliün quiaj. Cos aaga Ndójwüx lanapiüngan lango nawan
niüng lomboj a müx quiaj andüy wüx, sanandeowan.
ombeay nonüt, at najneaj macül 21 Wüx lamajiür xeyay nüt ngo

quiaj wüx apac iünd. netiün, quiaj witiüt a Pablo masaj


nejiw, tapiüng:
Tangoch nejiw nadam iünd tiül ndec ―Teat monxey, xique tasajas icon
13 Wüx tawün nine ncherec sitiül meyariün sandeac ngo mawaats
imiün cawac, quiaj tapiüngüw Creta, ngo miünaats mamongochiiüts
najneaj namban. Quiaj taxainguiw aaga naél cam, aton ngo ndrom
aaga piedra nesap müx. Condom ombas nicuajind. 22 Nganüy sasaj

tambasan, sasapan mbeaymbeay icon nde mermbolan, nde mamix


iüt Creta. 14 Naleaing ngome xeyay
  imeajtsan, cos masey a müx apndrom
lasajüyiün, quiaj tangoch xicon ombas, icootsa nejinguind ngome
noic napac xeech iünd imiün apmandeowaats. 23 Cos Xeteat Dios

calüy nonüt, atnej leaw alndom leawa xique sandüüb, tenguial


mayac ndiüc oic, Euroclidón minüt narang minajiüt nej, tüüch miün
nej. 15 Aaga xeech iünd quiaj,
  niüng sajlüy nop miángel nej
tapots mawün a müx, ngondom tepood. 24 Aaga ángel quiaj, tasaj

nangochiün. Quiaj tajlüyasánan xic: “Pablo, nde mbayamear, cos


maquiiüb xicon a iünd. 16 Wüx
  ique netam memong teombas
tatüchasan milan noic nine iüt a César. Langome apmandeow
najlüy tiül ndec nenüt Clauda, nejinguind leaw almequiiüb tiül
quiaj taxaingasan a nine müx müx; cos almaquiüjpüw ic”, aj
rondon wil a nadam müx, masey xic a ángel. 25 Xique nganüy sasaj

taél naxainguiün. 17 Wüx landoj


  icon teat monxey, nde mermbolan,
natepichan tiül nadam müx aaga ich mapac imeajtsan, cos xique
nine müx, quiaj tatsajcüw pinawan sayac ximeaats wüx Teat Dios,
otüeng a müx nandand naag tsapaj sajaw naleaing apmajlüy atnej
las mambeol nej. Condom tawüniw lanasoic. 26 Nguineayantanej netam

a vela cos imboloj malox xicon majtochiiüts wüx alngün nine iüt tiül
wüx noic nawaag tiül ndec nasoic ndec ―aj nejiw a Pablo.
Sirte. Ndoj quiaj tajlüyasánan 27 Noic ongwiiüts lamatüch

maquiiüb xicon mamb a iünd. ijquiaw semán sajlüyiün tiül


311 HECHOS 27

ndec, saleamban tiül ndec nasoic 35 Wüx landoj mapiüng aag ayaj,
Adriático, aquiiüb xicon a xeech quiaj tayar a pan. Condom tüüch
iünd. Aleamb pinawan ongwiiüts, gracias Teat Dios niüng ajlüyiw.
quiaj tapiüngüw ajcüwa monrang Ndoj cas taquiiw a pan müet.
najiüt tiül müx ayajcüw atnej 36 Quiaj meáwan nejiw tajneaj

ajüic laliüc natüchiün iüt. 28 Quiaj


  omeajtsüw, tetiw aton. 37 Leaw

tapeaxiw majawüw nguitow ajal sajlüyiün tiül aaga nadam müx


a ndec. Tajawüw atüch nimiow quiaj, sajlüyiün ijquiaw acoic miow
gajponüy (36) metro. Ndoj ermiow gajponüy (276) nipilan.
tajüyasan alquiripite. Condom 38 Wüx landoj üetiw paxiün, quiaj

tandüyiw wüx mapeaxiw alinomb. tawijchaw tiül ndec meáwan trigo,


Quiaj tajawüw ajiür nimiow ayaíw tejyem alquiriw a müx.
(27) metro. 29 Quiaj taloxiw tiüt

apiquiw piedra nesap müx amb Tsoyot tiüt a nadam müx


wüx owil a müx, apmacüliw ram, 39 Wüx larraw, quiaj tajüic
cos imboloj majtochiw wüx piedra. a iüt, naleaing ngo mayajcüw
Nejiw malüy apiüngüw larraw. nguiane. Tajawüw aaga iüt quiaj
30 Condom ajcüwa monrang najiüt
  almajiür noic socol ayac püjchiün.
tiül a nadam müx tandiümüw Quiaj tapiüngüw sitiül alndom
mecuiürrüw macueatiw a müx. matepichaw quiaj a müx. 40 Quiaj

Quiaj tawüniw tiüt a nine müx tandojquiw milas nesap nine


mayacüw tiül ndec, arangǘwan müx, tacueatíwan tiül ndec. Aton
atnej ajüic apmaloxiw tiüt nesap tachejtiw aaga las neoeleay remo
müx amb teombas. 31 Pero
  neleainguiich a müx. Condom
teat Pablo wüx tajaw aag ayaj, tateapiw a vela najlüy teoxing a
quiaj tasaj a natang soldado, at nadam müx mangoch a iünd. Quiaj
misoldados nej: tajüy a müx aleáingan andüy tiül
―Sitiül nejiw ayaj apmecuiürrüw, aaga socol quiaj. 41 Naleaing iünd

ngo macüliw tiül müx, icona aton talox xicon andüy wüx noic oxing
ngondom meriowan wüx ―aj nejiw. niüng angochay ndec. Quiaj tajtoch
32 Quiaj a soldados tambüw
  a müx, nómban tajtsot tiüt teombas.
mandojquiw milas a nine müx, Quiaj tapots ajmbaj imiün wüx owil,
mamb nómban. ajmbaj nej omal yow. 42 Condom

33 Condom wüx lajngot chiüjmbaw,


  tapiüngüw a soldados mambiyaw
quiaj tasaj nejiw a Pablo metiw, meáwan leaw apmambüw tiül
tapiüng: manchiüc ngana mecuiürrüw, cos
―Nganüy amb gajpopeic nüt (14) ndot apmajchiquiaw tiüt majrrocoj.
tatow apacaats aiündaats, ngo 43 Naleaing aaga minatang

metiiüts nicuajind. 34 Nganüy netam


  ocueajiw soldados ngo müüch nejiw
meretiün, müüch icon mejiüran marangüw cos andiüm mawün
ipacan. Cos nejinguind ngome wüx a Pablo. Quiaj tapiüng jane
apmandeow, ngome apndrom ndoj ombas ajrroc, ich majchiquiaw
masey nots miondeats imalan ―aw. tiüt ombas nejiw, majtepiw wüx
HECHOS 27​, ​28 312

iüt. 44 Nganüy jane ngondom


  andeacüw, tapiüngüw Pablo
ombas ajrroc, ich mayambüw xiül lamidios nej.
tengwüy masey quiriw najmbaj 7 Tiül aaga iüt niüng tajtepasan

müx leaw axomüw mambüw wüx. quiaj, ajlüy quiaj miíüt nop naxey
Atquiaj tawasan wüx ngo mandeow nenüt Publio. Aaga naxey quiaj
nejinguind, tümb najtepiün wüx iüt. nenajiüt nej tiül aaga nine iüt tiül
ndec quiaj. Nej tangoch ximbasan,
Teat Pablo alwüx nine iüt at tüüch xicon nguiane naxojtan
tiül ndec nenüt Malta najneajay er nüt. 8 Wüx aaga nüt

28

Wüx landoj laǘmb quiaj tiün andeow miteat a Publio,


najtepiün wüx iüt, quiaj tasap mats üüch nej nerraar, arang
tanguiayasan aaga nine iüt tiül nej nequixquix. Quiaj tamb a
ndec quiaj, nenüt Malta. 2 Ajcüwa
  Pablo majaw nej, condom tataag
nipilan micual iüt moncül orar. Wüx landoj masaj Teat Dios,
quiaj, najneájan majawüw xicon, tayac owix wüx ombas aaga niün
tambeolüw xicon xeyay, tajalüw andeow quiaj, quiaj tajneaj. 9 Wüx

biümb najüetiün cos xowüy laquind, tanguiayaran aag ayaj, quiaj


tenguial ajoet. 3 Condom tamb
  tapeayiw altigüy moniün andeow
a Pablo mayamb nawaag soex monaw tiül aaga nine iüt quiaj
mandaab. Wüx tapeay mayac tiül majaw nejiw a Pablo. Meáwan
biümb a soex, quiaj taw nop ndiüc tajneajiw. 10 Condom ajcüwa nipilan

naw tiül a soex quiaj, cos larraar quiaj, tapac omeajtsüw majawüw
mayaag. Quiaj matsamb nej owix xicon, tambeolüw xicon. Ndoj wüx
nej, rondótan wüx. 4 Ajcüwa nipilan
  laliüc nawan quiaj, tüjchiw xicon
micual iüt moncül quiaj, wüx meáwan leaw netam xicon najoyiün.
tajawüw aaga ndiüc alrrondom
wüx owix a Pablo, quiaj tendeacüw Teat Pablo tapeay Roma
nejeyéjan quiaj, tapiüngüw: 11 Wüx laǘmb arej caaw tatow
―Aaga naxey quiaj naleaing sacüliün wüx aaga nine iüt tiül
nembiy nipilan nej. Cos masey ndec, quiaj tawasan quiaj, samban
laáw wüx, ngo mandeow tiül ndec, tiül nop nadam müx naw tiül
nganüy mbich apmandeow; cos cambaj Alejandría, cos aaga müx
midiosaats ngondom müüch macül quiaj tacǘlan quiaj wüx nüt aquind
mapac nop nembiy nipilan ―awüw. iünd. Aaga nadam müx quiaj
5 Naleaing Pablo tawiich owix nej
  narangüch wüx oxing ijpüw dios,
andüy tiül biümb, quiaj tajmiüc nop nenüt Cástor alinop nenüt
a ndiüc andüy tiül biümb; ndoj Pólux. 12 Condom tajtepasan wüx

nej ngo marang nej nicuajind. iüt tiül cambaj Siracusa. Tacülasan
6 Nejiw tenguial macüliw cajores
  quiaj er nüt. 13 Ndoj nawasan quiaj,

apmapep nej, tengwüy cajores tambasan sasapan mbeaymbeay iüt,


apmajmiüc mandeow. Pero wüx nómban samban tatüchasan cambaj
paxiüt macüliw ngo majüic marang Regio. Amb alinoic nüt tawasan
nej nicuajind; quiaj tambiülüjchiw quiaj, cos lamawün ncherec imiün
313 HECHOS 28

cawac. Quiaj tatüchasan cambaj nguineay sarang, quiaj tandiümüw


Puteoli wüx amb ic nüt. 14 Quiaj
  matsambijchaw xic, cos ngo
taxomasanüw acas monyar andeac maxomüw wüx ximbas nicuajind
Teat Jesús, tasajüw xicon nacüliün nisoet para nandeow. 19 Pero nejiw

quiaj noic semán naquiüjpanüw. micual miiütaats ngo mandiümüw


Condom nawasan quiaj, tambasan majawüw tsajmbiün. Pares
natüchiün tiül cambaj Roma, tapiüngas netam niün ningüy
samban wüx iüt. 15 Ajcüwa monyar
  teombas a César majaraw wüx
andeac Teat Jesús monaw Roma sasoet. Naleaing, xique ngo niün
lamanguiayiw xicona saliücan, nayac asoet micual xeíüt. 20 Nganüy

quiaj tambüw mangochiw xicon tapajas icon mewiünan mejawan


tiül cambaj Foro de Apio, altiül xic, nasaj icon neol tayacüw sasoet
tangochiw xicon tiül cambaj micual miiütaats. Nganüy xique
Tres Tabernas. Wüx Pablo tajaw tatsaagaranas naag a galen cam,
nejiw, quiaj tapac omeaats xeyay, cos sayac wüx ximeaats nacül leaw
tüüch gracias Teat Dios. 16 Wüx
  lamapiüng tiül Mipoch Teat Dios
tapeayasan Roma, quiaj aaga aliüc miün apmajlüy, atnej meáwan
minatang soldado tayac teowixaw icootsa micual Israel teamacüliiüts
monajiüt meáwan monamb tiül ―aw a Pablo.
manchiüc. Naleaing Pablo tüjchiw 21 Nejiw quiaj tapiüngüw:

macül pálwüx anopǘyan, tajiür nej ―Xicona ngo nanguiayiün


nop soldado. nicuajind, ngo mapeay alngün
nawiig imiün Judea mapiüng
Teat Pablo tandeac Mipoch wüx ique, aton ngo miün alngün
Teat Dios tiül Roma micual miiütaats masajüw xicon
17 Laǘmb er nüt tatow sapeayiün mandeacüw sitiül ique ngo majneaj
Roma, quiaj tapiüng a Pablo temerang. 22 Naleaing nganüy

majpajüw miün montangtang sandiüman nanguiayiün mesaj


tiül nipilan judío leaw aliw quiaj. xicon nguineay indeac. Cos xicona
Condom wüx laímb mapeayiw lananguiayiün nguiajantanej
niüng ajlüy nej, quiaj tasaj nejiw, anderac ngo majneaj wüx ombasüw
tapiüng: leaw monquiajchay wüx aaga poch
―Teat monxey micual xeíüt, quiaj ―ajüw nej.
masey xique ngo narang nicuajind 23 Condom tayacüw alinoic nüt

ngo majneaj wüx ombasüw micual miünüw. Wüx tatüch aaga nüt,
miiütaats, at ngo napiüng ngo quiaj tapeayiw niüng acül nej
majneaj marangüch meáwan leaw xeyay nipilan. Nej tamelich masaj
tarangüw mixejchiiüts, nganüy nejiw wüx Mipoch Teat Dios leaw
micual miiütaats tasapüw xic tiül taquiaach Teat Jesús, tamelich
Jerusalén, mayacüw xic teowixaw andeac ümb arraw, ndot laquinüt.
monajiüt monaw ningüy Roma At tasaj nejiw nguineay alndom
namb tiül manchiüc. 18 Nejiw
  majlüyiw tiül micambaj Teat Dios.
monajiüt wüx laǘmb manguiayiw Nej tüüch nejiw majawüw nguineay
HECHOS 28 314

lamapiüng wüx Teat Jesús tiül ngo müjchiw olajcüw


Mipoch Teat Dios leaw tarang manguiayiw,
Moisés at leaw tarangüw mondeac at ngo mayacüw wüx omeajtsüw
andeac Teat Dios. 24 Altiül tajawüw
  leaw anguiayiw,
naleaing, aton tayariw leaw cos ngo mandiümüw leaam
tandeac a Pablo; nganüy altiül ngo omeajtsüw wüx aaga ngo
mayariw. 25 Cos ngo mandeacüw
  majneaj teamarangüw, ndoj
nóiquian, altiül tapiüng naleaing, marangüw najneaj.
altiül tapiüng ngo maleaing; quiaj Pares xique ngondom nawün
tandiümüw majtsoriw. Wǘxan asoetiw nejiw, irajüw, aj nej a
nganaw majtsoriw, quiaj tasaj nejiw Isaías.
a Pablo: 28 Nganüy inguiayiün, cos ngo

―Naleaing lamapiüng tiül Mipoch mendiüman meyariün aag


Teat Dios tarang teat Isaías aaga ayaj, pares Teat Dios lamüüch
nendeac andeac Teat Dios, wüx mamb masoiquiw nipilan
tüüch nej poch a Nangaj Espíritu ngome judíos alndom maw
ocueaj Teat Dios mandeac masaj asoetiw nejiw. Nejiw mbich
mixejchiiüts. Tapiüng: apmanguiayiw ―aj nejiw a
26 Quiür isajüw a cambaj quiaj: Pablo.
Masey apmenguiayiün naag 29 Wüx landoj masaj nejiw aag

ilajcan, ayaj a Pablo, quiaj tajtsoriw, tapots


ngome apmejawan cuane amb asajayej wüx aag leaw tanguiayiw
apiüng. quiaj.
Masey apmejawan naag iniüjcan, 30 Pablo tacül quiaj palanüy

naleaing ngome apmejawan iüm neat tiül nop iüm angüy,


cuane. xeyay tapac omeaats majaw
27 Cos ajcüwa nipilan quiaj nadam meáwan leaw tambüw quiaj
omeajtsüw, majawüw nej. 31 Nej tasaj

nelajcüw, pares ngo nejiw nguineay alndom


manguiayiw, majlüyiw tiül micambaj Teat
amontsotsüw oniüjcüw, Dios, at taquiaach nejiw
gana maxomüw majawüw; wüx Teat Jesucristo, ngo
cos ngo mandiümüw majawüw mimbol manguiay jangantanej,
cuane amb apiüng, nejinguind ngo mapal nej.
Poch tarang wüx nawiig San Pablo müüch
mondüüb Teat Cristo monlüy tiül cambaj Roma

ROMANOS

icon müüch icon mejlüyiün tiül


Pablo atepeay mondüüb minipilan Teat Jesucristo.
Teat Cristo tiül Roma 7 Xique sarang aaga nawiig cam

1

Xique nenütiüs Pablo nerangas nüüch icon leawa iliün tiül cambaj
minajiüt Teat Jesucristo. Teat Roma, cos Teat Dios ajiür icon
Dios tayac xic narang miapóstol nej, lasta, aag tayamb icon mejlüyiün
namb nasaj meáwan nipilan wüx micual nej. Miteatiiüts Dios y Teat
aaga najneaj nanderac nguineay Jesucristo mambeol icon, müüch
alndom mawüw wüx asoetiw nejiw. icon monajneaj tiül imeajtsan.
2 Aaga najneaj nanderac quiaj, aag

ayaj tanomb Teat Dios lamapiüng Pablo andiüm mamb


apmajlüy, lamarangüw wüx tiül cambaj Roma
nawiig ajcüw mondeac andeac 8 Xique
süüch gracias Miteatiiüts
nej. 3 Aaga leawa lamapiüng Teat
  Dios wüx minüt Teat Cristo por
Dios quiaj, aag ayaj apiüng wüx meáwan icona, cos tiül meáwan
Miteatiiüts Teat Cristo, micual cambaj andeacüw nguineay icona
nej. Teat Cristo tajlüy nipilan nej, ngo mechiwean imeajtsan wüx Teat
micual micualüw David. 4 Tajüic
  Dios. 9 Teat Dios ajaw xique ngo

naleaing Micual Teat Dios nej cos nacueat natün ocueaj nej mambeol
alndom marang cuajantanej, y cos icon. Xique xeyay apac ximeaats
Nangaj Espíritu ocueaj Teat Dios narang minajiüt nej; cos xenajiüt,
tapacüüch nej imiün tiül mondeow. aag ayaj nasaj nipilan nguineay
5 Nej lamambeol xic xeyay, lamüüch
  lamarang Teat Cristo. 10 Xique ngo

xic narang nop miapóstol nej nacueat natün ocueaj Teat Dios malüy
namb nasaj nipilan tiül meáwan alndom namb najaw icon, sitiül nej
cambaj wüx iüt mayariw nej andiüm. 11 Sandiüm namb najaw icon

andeac, mandiümüw nej. 6 Icona   nasaj icon wüx noic mimonajneaj


aton ijlüyiün tiül ajcüwa nipilan Teat Dios, leaw Nangaj Miespíritu nej
quiaj, cos Teat Dios lamayamb alndom müüch icon, mapac imeajtsan

315
ROMANOS 1 316

wüx nej. 12 Aag ayaj sasaj icon cos


  meáwan nipilan leaw ngo mayar nej
sandiüm membeolayoots mayacaats andeac, leaw nerang ngo majneaj.
omeajtsaats wüx Teat Dios. Nejiw ngo mayariw leawa naleaing,
13 Xecojow xechijquiaw, sandiüm
  cos andiümüw marangüw ngo
menguiayiün nguineay xique xeyay majneaj. 19 Leaw alndom majaraw

sandiüm namb najaw icon, nambeol wüx Teat Dios, nejiw ajawüw. Cos
icon wüx Mipoch Teat Dios, atnej Teat Dios lamüüch nejiw majawüw
sarang tiül pálwüx nipilan tiül aag ayaj. 20 Cos nde wüx Teat

meáwan cambaj. Pero ajlüy cuane Dios tarang a iüt cam, quiaj tajüic
mepal xic ngondom namb. 14 Xique
  naleaing nej almajlüy, at alndom
netam nasaj meáwan nipilan marang cuajantanej meáwan nüt
nguineay apiüng Teat Dios, masey masey nej ngo maxoram majaraw.
nipilan griego, masey pálwüx Cos wüx meáwan leawa Teat Dios
nipilan, masey nipilan mondüy lamarang, nipilan alndom majawüw
nawiig, masey nipilan ngo majaw nej almajlüy. Quiaj nejinguind
xeyay. 15 Xique sayaag atnej lango
  ngo majiür cuane apmewüyay
naíüc wüx sandiüm namb nasaj wüx. 21 Masey ajcüwa nipilan quiaj

icon aton monlüy tiül Roma, wüx ajawüw naleaing Teat Dios almajlüy,
aaga najneaj nanderac nguineay nejiw ngo mapiüngüw najneaj
alndom maw asoeteran. tarang, at ngo müjchiw gracias Teat
Dios. Ingow ayambüw Teat Dios,
Aaga najneaj nanderac alndom nejiw alomboochayej, ayambüw
mawün wüx nipilan leaw ngo metam. Quiaj nómban
16 Aaga najneajay nanderac leawa ngondom mayacüw omeajtsüw wüx
lamapiüng Teat Cristo, ngo naxing leaw najneaj. 22 Nejiw apiüngüw

nandeac wüx, cos aag ayaj alndom ajiürüw xeyay fis, pero naleaing
mawün wüx asoet meáwan nipilan nejiw xeyay nechachiw. 23 Cos

leaw apmayar, ombas nejiw a nipilan ingow müjchiw omeajtsüw Teat


judío, condom aldemas nipilan ngome Dios leaw almapac, mapiüngüw
judío. 17 Tiül aaga leawa lamapiüng
  najneajay ajlüy, nejiw üjchiw
Teat Cristo quiaj, ajawaats nguineay omeajtsüw leawa narangüch dios
nej alndom mawün asoetiiüts, ngome almapac; ajlüyiw atnej
majlüyiiüts ocueaj nej: aag ayaj nipilan. At üjchiw omeajtsüw
sitiül mapiüngaats tiül omeajtsaats narangüch dios, aag atnej quiec,
aag ayaj naleaing, ngo machiweaats atnej nimal nejiür piquiw oleaj,
omeajtsaats. Cos apiüng tiül Mipoch atnej nimal nesatatüy tiüt ajüy.
Teat Dios: “Sitiül aljane naleaing 24 Áag tacueat nejiw Teat Dios

neyar andeac Teat Dios, aag ayaj marangüw meáwan ngo majneaj
apmapac”, aw. leaw nejiw andiümüw marangüw;
altiül nejíwan quiaj itsojow
Leaw ngo majneaj arangüw nipilan micuerpojüw nejiw. 25 Nejiw

18 Ajawaats nguineay Teat Dios arangüw aag ayaj cos tangowüjchiw


imiün tiül cielo, apmajcüy majaw meáwan aaga naleaing leaw apiüng
317 ROMANOS 1​, ​2

Teat Dios; tandüjpiw leaw ngo majawüw Teat Dios, ngo majiürüw
maleaing. Nejiw ingow üjchiw lasta alinop, nelomboochayej,
omeajtsüw Teat Dios nerang nerangrangayej. Ayambüw
meáwan leaw almajlüy, tüjchiw nguineay marangüw alngün ngo
omeajtsüw meáwan cuajantanej majneaj leaw ngo majlüy tanomb;
leaw Teat Dios tarang. Néjan quiaj at ngo mayariw andeac miteatiw,
Teat Dios netam masoic najneajay mimümüw nejiw, 31 nechachiw,

arang, aton müjchiiüts gracias ngo majawüw cuane najneaj,


meáwan nüt. Amén, aag ayaj ngo marangüw leaw apiüngüw
naleaing. apmarangüw. Ngo mandiümüw
26 Por aag ayaj Teat Dios tacueat
  nejinguind, ngo mawüniw wüx
nejiw marangüw xeyay monxing omeajtsüw leaw arang alinop,
majaw nipilan. Montaj y monüx ngo majiürüw lasta nejinguind.
lango mind anojow, cos andiümüw 32 Nejiw ajawüw naleaing Teat

majiürüw najtaj. 27 At monxey y


  Dios lamapiüng netam mandeow
monench lango mind aquiüjpüw meáwan leaw nerang atquiaj;
najtaj, cos andiümüw majiürüw ngome áagan arangüw aaga ngo
naxey. Aag ayaj xeyay monxing majneaj quiaj, aton apac omeajtsüw
wüx nop naxey majiür naxey. Cos wüx alinop apmarang atnej
arangüw atquiaj, áag taxom nejiw arangüw nejiw.
cuajantanej monandeow. Aaga ngo
majneaj teamamongochiw quiaj, Teat Dios ajaw wüx asoeteran
aag ayaj netam nejiw cos xeyay ngo
majneaj arangüw quiaj.
28 Nejiw cos ngo mandiümüw

2 Nganüy sanasaj ic, ngo
mejiür cuane apmewüyay
wüx, ¿pues jane ic meyac asoet
mayambüw Teat Dios mapiüngüw alinop? Cos wüx iyac asoet alinop
netam nejiw, quiaj Teat Dios iquiáyan quiaj iyacüy isoet, cos
tüüch nejiw marangüw aaga ngo atanej temerang aton. 2 Icootsa

majneaj amb wüx omeajtsüw ajawaats naleaing Teat Dios ajaw


quiaj, marangüw leaw ngo monrang ngo majneaj; apmüüch
metam marangüch. 29 Nejiw
  mamongochiw ngo majneaj atow
xeyay arangüw cuajantanej ngo nej arangüw. 3 Nganüy ique neryac

majneaj, monxey ajiürüw pálwüx asoet alinop, ique atanej temerang.


najtaj, montaj ajiürüw pálwüx ¿Nguineay ipiünga, Teat Dios
naxey. At monxey ajiürüw naxey, langome apmüüch ic memongoch
montaj ajiürüw najtaj. Altiül ngo majneaja, ipiüng apmeriow
nerrejchiw, napatüw, ngo mind wüxe? 4 ¿Ngwüy, ique ipiüng ngo

majawüw majiür cuajantanej alinop, metam ic mimonajneaj neje, iyaag


ambiyaw nipilan. Ayambyambüw Teat Dios apmaíüc wüx leaw irang,
moncüy, newaijchaw; andeacüw ngome apmajcüye? Neol ngo mejaw
ngo majneaj wüx ombas alinop. sitiül nej teamaíüc wüx meáwan,
30 Nejeyéjan quiaj andeacndeacayej
  aag ayaj cos andiüm majaw meyaag
wüx ombasüw, apaijchaw; ajcüyiw xeyay ngo majneaj temerang,
ROMANOS 2 318

mecueat. 5 Nganüy cos nadam


  asoet atnej apiüng aaga poch
imeaats, ngo meyaag ngo majneaj tüünd Moisés. 13 Cos Teat Dios ngo

teamerang. Atquiaj ique tenguial mawün asoet jane nenguiáyan


meaach majcüy Teat Dios, ndoj cuane apiüng tiül aaga poch tüünd
alinoic nüt nej apmajüiquich cuane Moisés. Nej awün asoet leaw
ngo majneaj netam memongoch nerang palan aaga poch. 14 Jane

wüx nüt apchetem majaw wüx ngome nipilan judío ngo majiür
asoeteran. 6 Quiaj apmüüch
  aaga poch tüünd Moisés. Naleaing
anopnop atow nej tarang. 7 Wüx
  wüx arangüw nejeyéjan quiaj
aaga nüt quiaj, Teat Dios apmüüch atnej apiüng tiül aaga poch, aag
mapac meáwan nüt tiül cielo leaw ayaj nembeat poch ocueajiw nejiw,
tanaámb arang najneaj, majlüy masey ngo majiürüw aaga poch
najneajay mapac meáwan nüt. tüünd Moisés. 15 Cos wüx arangüw

8 Nganüy leaw nelombojchay, leaw


  najneaj atnej apiüng, quiaj ajüic
ngo mandiüm mayariw andeac meáwan aaga poch quiaj ajlüy wüx
Teat Dios, leaw monrang ngo omeajtsüw. Ayajcüw tiül omeajtsüw
majneaj; ajcüw ayaj Teat Dios ajcüy nejiw aaga nembeat poch quiaj,
majaw. 9 Meáwan nipilan monrang
  cos nguiaj leaaw omeajtsüw sitiül
ngo majneaj apmamongochiw najneaj arangüw tengwüy ayajcüw
xeyay necoy, apmamix omeajtsüw. ngo majneaj arangüw. 16 Atquiaj

Meáwan aag ayaj nipilan judío apmajlüy aaga nüt quiaj wüx Teat
ombas apmüjndiw mamongochiw, Dios apmüüch Teat Jesucristo
andǘüban a nipilan ngome judío. majaw wüx asoetiw nejiw leawa
10 Nganüy meáwan monrang najneaj,
  tarangüw axotayéjan. Cos Teat
Teat Dios apmüüch majlüyiw Cristo apmajaw wüx asoeteran
najneaj, apmasoiquiw najneaj atnej tüüch xic nasaj icon.
arangüw, apmüüch nejiw majneaj
omeajtsüw. Meáwan aag ayaj Nipilan judío y aaga
Teat Dios ombas apmüüch ajcüwa ley ocueaj Moisés
nipilan judío, ndoj andǘüban 17 Nganüy sanasaj ic jangantanej
apmüüch a nipilan ngome judío naw tiül nipilan judío, ique ipiüng
aton. judío ic. At ipiüng irang atnej
11 Atquiaj arang Teat Dios atotow,
  apiüng tiül aaga poch tüünd Moisés.
cos ngo mapiüng wüx jane nembeat Irangrangüy wüx cos ipiüng ijaw
jane ngo membeat. 12 Meáwan leaw
  jane nej Teat Dios. 18 Ijaw cuane

nerang ngo majneaj wüx nganaw andiüm Teat Dios merang, at ijaw
majlüy aaga poch tüünd Moisés; cuane najneaj, cos tequiaacharan
pues wüx Teat Dios apmayac nej wüx a poch tüünd Moisés. 19 Ipiüng

asoet, ngome apmasaj nej wüx alndom metiib mitiiüd nop somb;
aaga poch tüünd Moisés. Pero ipiüng alndom meaach majlüy tiül
leaw nerang ngo majneaj masey ran nop leaw ajlüy tiül pojniün.
lamanguiay aaga poch tüünd 20 Ipiüng alndom mequiaach jane

Moisés, Teat Dios apmayac nej ngo majaw nicuajind; at alndom


319 ROMANOS 2​, ​3

mequiaach monguich, cos ijaw nej alndom mayac isoet, cos ique
cuane apiüng tiül aaga poch irang ngo majneaj, masey ijiür
tüünd Moisés. Ipiüng aag ayaj meáwan aaga poch tüünd Moisés
üüch ic merndüy mexom imeaats narangüch wüx nawiig, masey
wüx cuane naleaing. 21 Sitiül
  ijlüy circuncidado aton. 28 Cos

ique iquiaach alinop, ¿neol ngo nop ngo majlüy merrey judío nej
merquiajchay iquiáyan quiaja? masey naw tiül nipilan judío, cos
Ique iquiaach nipilan ngo maneed, aaga circuncisión arangüch wüx
nganüy a ique tenguial erneed. cuerpo ngome nembeat sitiül nej
22 Ique ipiüng ngondom nop
  ngo mayac wüx omeaats Mipoch
naxey majiür minajtaj nej, at nop Teat Dios. 29 Pues nop merrey judío,

najtaj ngondom majiür minaxey aag ayaj nop neyac wüx omeaats
nej. ¿Jow a ique neol teranga? At marang leaw apiüng tiül Mipoch
ipiüng ngo mind mejaw narangüch Teat Dios. Aton aaga circuncisión
dios. ¿Jow a ique neol teneed quiaj apiüng wüx leawa Nangaj
aaga nembeat najlüy tiül nangaj Espíritu arang sitiül nop apmayac
iüm ocueaj ajcüwa dioses quiaja? wüx omeaats marang najneaj atnej
23 Irangrangüy, cos ipiüng ijiür
  andiüm Teat Dios. Aag ayaj Teat
aaga poch tüünd Moisés. ¿Neol ngo Dios apiüng najneaj arang, masey
mejaw, tenguial meaach majcüy nipilan ngo mapiüngüw najneaj
Teat Dios wüx irang leaw apiüng arang.
Moisés ngondom marangüch?
24 Naleaing tarangüch tiül Mipoch

Teat Dios, apiüng: “Nipilan leaw


3 ¿Cuane axomüw wüx
nipilan sitiül judío nejiw;
aton cuane axomüw wüx sitiül
ngome judío andeacüw ngo majneaj ajlüyiw circuncidado? 2 Pues xeyay

wüx ombas Teat Dios cos icona ngo axomüw wüx, cos Teat Dios ombas
majneaj irangan”, aw. tüüch nejiw majiürüw Mipoch nej.
25 Naleaing aaga circuncisión

3 Naleaing ngome meáwan nipilan

irangan, aag ayaj nembeat sitiül tiül Israel tarangüw atnej apiüng
iyac wüx imeaats leaw apiüng tiül Teat Dios. Nganüy cuane ipiüngan,
aaga poch tüünd Moisés. Pero ¿ndot ngo marangüw meáwan aag
sitiül ngo merang atnej, aaga ayaj, Teat Dios langome apmarang
circuncisión quiaj ngo membeat leaw lamapiüng apmaranga?
nicuajind, atanej ngo mejiür masey 4 Ngwüy, Teat Dios apmarang leaw

ijiür. 26 Sitiül pálwüx nipilan ngome


  lamapiüng, cos nej ngo mawaiich,
judío leaw ngo majlüy circuncidado masey meáwan nipilan awaijchaw.
ayac wüx omeaats atnej apiüng Aag ayaj apiüng tiül Mipoch nej,
tiül aaga poch tüünd Moisés, cos apiüng:
Teat Dios apmajaw nej atanej Apmajaraw naleaing meáwan
majlüy circuncidado, masey ngo leaw indeac.
majlüy. 27 Masey aljane ngo majlüy
  Wüx apmajaraw wüx isoet,
circuncidado, sitiül nej arang atnej apmapiüngüw ique ngo
apiüng tiül aaga poch tüünd Moisés, mejiür nicuajind nisoet, aw.
ROMANOS 3 320

5 Sitiül
wüx arangaats ngo nejinguind ngo mayamb nej.
majneaj, quiaj ajüiquichaats Teat 12 Meáwan nipilan lambiüjlajow
Dios arang más najneaj, ¿cuane wüx arangüw ngo majneaj;
apmapiüngaats wüx aag ayaja? nómban lamandüjpiw aaga ngo
¿Apmapiüngaatsa Teat Dios ngo majneaj tiiüd.
majneaj arang sitiül apmüüch icoots Ngo majlüy nejinguind marang
mamongochiiüts ngo majneaja najneaj, ngome nop.
por aaga ngo majneaj arangaats? 13 Xeyay ngo majneaj poch aw
(Sandeac atquiaj cos nipilan atquiaj teombeayiw nejiw,
apiüngüw.) 6 ¡Ngwüy, Teat Dios
  atnej najmboc naw tiül niüng
nómban ngondom marang ngo amiüraad mondeow.
majneaj! Cos sitiül Teat Dios ngo Oniweaw nejiw ayac nejiw wüx
majneaj arang, ¿nguineay apmajaw mewaijchaw.
wüx asoet nipilan? Apal ombeayiw nejiw ajlüy atnej
7 Nganüy sitiül xique sawaiich,
  micüy napat ndiüc;
quiaj sajüiquich Teat Dios nómban 14 apaijchaw, ngo mandeacüw
ngo mawaiich; ¿neol apmanderac najneaj poch.
wüx ximbas at xic nop nejiür 15 Najénan acuiürrüw mambiyaw
nisoete? 8 Sitiül atquiaj ajlüy, ¿neol
  alinop.
ngo marangaats ngo majneaj para 16 Nguiajantanej mambüw
majlüy más najneaja? Cos atquiaj androjchiw ombas
andeacüw acas nipilan apiüngüw cuajantanej, üjchiw mamix
xicona atquiaj saquiajchiün. Aag omeaatsaran.
ayaj apiüngǘwan cos andeacüw ngo 17 Nómban ngondom mayajcüw
majneaj wüx ximbasan. Ajcüwa monajneaj.
nipilan quiaj apmamongochiw 18 Ngo mapiüngüw wüx mimboloj
xeyay ngo majneaj cos áag netam mandüyiw Teat Dios.
nejiw. 19 Icootsa ajawaats meáwan leaw

apiüng tiül aaga poch tüünd Moisés,


Meáwan icootsa ajiüraats nisoet aag ayaj nembeat ocueajiw ajcüwa
9 Nganüy cuane ipiüngan, ¿jowa nipilan leaw ajiürüw aaga poch
icootsa nipilan judío, más najneaj quiaj. Aaga poch quiaj ajüiquich
majaw icoots Teat Diosa, ngo mat nguineay meáwan nipilan arangüw
icoots meáwan pálwüx nipilana? ngo majneaj. Aaga poch apal
Aag ayaj ngo maleaing, cos ombeayaran, quiaj nejinguind
lanapiüng meáwan nipilan arangüw ngondom mapiüng Teat Dios
ngo majneaj, masey judíos, masey ngondom mayac nej asoet. 20 At

nipilan ngome judío. 10 Atcüy


  nejinguind ngondom mapiüng
apiüng tiül Mipoch Teat Dios: apmaw asoet nej, cos arang atnej
Ngo majlüy nejinguind nerang apiüng tiül aaga poch tüünd Moisés.
palan najneaj, ngome nop; Cos aaga mipoch Moisés quiaj, üüch
11 nejinguind ngo mandiüm majaw icoots majawaats cuane nisoet
leaw andiüm Teat Dios, ajiüraats.
321 ROMANOS 3​, ​4

29 ¿Jow Teat Dios, áagan Midiosan


Néjan Teat Dios alndom nipilan judío neje? ¿Ngwüye,
mawün icoots wüx ngome Midiosüw pálwüx nipilan
21 Nganüy Teat Dios lamüüch atona? Pues naleaing, nej Midios
icoots majawaats nguineay pálwüx nipilan aton. 30 Cos Teat

alndom mawün asoetiiüts. Aaga Dios nop nej, alndom mawün asoet
poch tüünd Moisés ngo mambeol meáwan nipilan leaw ayar nej
nicuajind, masey naleaing tandeac andeac, masey ajlüy circuncidado,
wüx. At mondeac andeac Teat Dios masey ngo majlüy. 31 ¿Jow

tapiüngüw wüx aag ayaj. 22 Nganüy


  nganüy, cuane apmapiüngaatsa?
ajawaats Teat Dios awün asoet ¿Alndom mapiüngaatsa aaga poch
meáwan nipilan monyar andeac tüünd Moisés lango metama, cos
Teat Jesucristo. Atquiaj arang Teat lamayariiüts andeac Teat Cristo?
Dios wüx meáwan nipilan leaw ¡Ngwüy ngondom mapiüngaats
apmüüch nej omeaats nej, masey atquiaj! Cos wüx ayariiüts andeac
judíos, masey jangantanej nipilan. Teat Cristo, arangaats atnej apiüng
23 Cos meáwan nipilan arangüw
  tiül aaga poch tüünd Moisés. Quiaj
nisoet, nejinguind ngondom matüch ajüic aaga poch leaw Moisés tüünd
mimonajneaj Teat Dios maw asoet naleaing aliün metam.
nej. 24 Pero Teat Dios alndom

mawün asoetiiüts, ngo metam Nguineay Abraham taw wüx asoet


mangüyiiüts nicuajind, cos Teat
Cristo tandeow mawün icoots wüx
asoetiiüts. 25 Teat Dios tayac Teat

4 ¿Jow nganüy nguineay
apmapiüngaats wüx
mixejchiiüts Abrahama, nguineay
Cristo mandeow ingow andeowaats taw asoet neje? 2 Cos sitiül Abraham

maw asoetiiüts sitiül apmüjchiiüts taw asoet nej ajcan arang najneaj,
omeajtsaats. Atquiaj tarang Teat nej alndom merangrangüy wüx,
Dios majüiquich naleaing nej pero naleaing ngome arangrangüy
najneaj arang; taíüc wüx meáwan majaw nej Teat Dios. 3 ¿Neol cuane

nisoet tajiüraats. 26 Nganüy nej


  apiüng tiül Mipoch Teat Dios wüx
ajüiquich tanaámb najneaj arang aag ayaja? Apiüng: “Abraham tayar
cos awün asoet meáwan nipilan andeac Teat Dios, pares taw asoet
leaw üüch omeaats Teat Jesús. nej”, aw. 4 Cos sitiül aljane marang

27 Pares ngondom
  najiüt apmangüyeran minajiüt nej,
merangrangayoots, cos ngome naleaing aag ayaj ngome ǘündan,
ajcan lamarangaats atnej apiüng aag ayaj ombeat arang najiüt. 5 Pero

tiül a poch tüünd Moisés apmaw wüx aljane apmüüch omeaats Teat
asoetiiüts; asoetiiüts aw wüx Dios, mapiüng Teat Dios alndom
ayariiüts mipoch Teat Cristo. mawün wüx nisoet jangantanej
28 Quiaj ajawaats Teat Dios lamawün
  leaw apmayar nej andeac; quiaj
asoetiiüts cos ayariiüts mipoch Teat Teat Dios apmawün nej asoet cos
Cristo, ngome aag arangaats atnej ayar nej andeac, masey nej ngome
apiüng tiül a poch tüünd Moisés. aleaic marang para alndom maw
ROMANOS 4 322

wüx. 6 Aaga Rey David tandeac wüx


  Teat Dios atnej nej tayar wüx
aag ayaj aton, cos tapiüng najneajay nganaw majlüy circuncidado.
ajlüy leaw Teat Dios apmawün
asoetiw nejiw masey ngondom Teat Dios apmarang
marangüw nicuajind. 7 Rey David

leawa lamapiüng sitiül
tapiüng: mayariiüts andeac nej
Najneajay apac omeaats leaw 13 Cos Teat Dios ngome tasaj a
Teat Dios lamawün nej asoet, Abraham apmüjndiw mayariw
nómban lango majüic asoet micual nej meáwan iüt leaw
nej. almajlüy, ajcan andüjpiw aaga
8 Najneajay apac omeaats leaw poch tüünd Moisés. ¡Ngwüy! Aag
Teat Dios lamasaj nej lango ayaj cos ayacüw omeajtsüw wüx
majiür nicuajind nisoet, aw. Mipoch Teat Dios marangüw leaw
9 ¿Jow nganüy cuane
  apiüng. 14 Cos sitiül ajcǘwan a

apmapiüngaats wüx aag ayaja? nipilan monrang leaw apiüng tiül


¿Apmapiüngaatsa aaga najneajay a poch tüünd Moisés apmüjndiw
quiaj, tasoiquiw áagan nipilan judío leaw lamapiüng Teat Dios, quiaj
monlüy circuncidado? ¿Ngwüy aag lango metam mayariiüts andeac
ayaj aton tasoiquiw ajcüwa nipilan Teat Cristo. At leaw Teat Dios
ngome judío leaw ngo majlüyiw lamasaj Abraham apmüüch, lango
circuncidado? Lanapiüng Teat membeat aton. 15 Meáwan nipilan

Abraham tawün nej asoet nej Teat leaw ngo marang atnej apiüng tiül
Dios cos tayar nej andeac. 10 ¿Ngüt
  mipoch Moisés üüch majcüy Teat
tajwan asoet nej? ¿Tajwan asoet Dios. Nganüy sitiül ngo majlüy aaga
nej wüx landoj ajlüy circuncidado, mipoch Moisés quiaj, nejinguind
ngwüy wüx nganawa? Pues nej ngondom majiür asoet wüx aag ayaj.
tajwan asoet nej wüx nganaw 16 Leawa Teat Dios lamapiüng

majlüy circuncidado. 11 Abraham


  apmüüch quiaj, aag ayaj apmüüch
tayar andeac Teat Dios, ndoj quiaj jane neyar nej andeac, apmüüch
tajlüy circuncidado. Aag ayaj ǘüchan. Teat Dios apmüüch
tajlüy para majüiquich naleaing meáwan micual Abraham. Aag ayaj
lamayar andeac Teat Dios. Cos ngome ajcǘwan judíos mondüüb
Teat Dios lamawün nej asoet wüx mipoch Moisés, aton apmüjndiw
nganaw majlüy circuncidado, quiaj meáwan nipilan ngome judío leaw
a Abraham tiün marang atnej lamayariw andeac Teat Dios atnej
nateataran ocueajiw meáwan Abraham tayar, cos nej miteatiiüts.
monyar andeac Teat Dios, ajcüw 17 Aag ayaj apiüng wüx aton tiül

leawa Teat Dios lamawün asoetiw Mipoch Teat Dios, cos apiüng:
masey ngo majlüyiw circuncidado. “Lanayac ic merang miteatiw xeyay
12 Aton Abraham arang atnej
  palpálwüx nipilan”, aw. Aaga
nateataran ocueajiw meáwan leaw apiüng quiaj, nembeat majaw
nipilan monlüy circuncidado, para Teat Dios, aaga Dios leaw alndom
nejiw aton alndom mayariw andeac mapacüüch alinomb mondeow.
323 ROMANOS 4​, ​5

Aton nej alndom müüch majlüy andeac nej, aton cos ayacaats
cuajantanej masey nganaw majlüy. omeajtsaats wüx Teat Cristo.
Aaga Teat Dios quiaj, Abraham Najneajay ajlüyiiüts lango majcüy
tayar nej andeac. majaw icoots, cos aquiüjpaats
18 Abraham tayar leaw lamapiüng
  Teat Dios. 2 At icootsa ajawaats

Teat Dios wüx tapiüng apmajiürüw lamaxomaats xeyay monajneaj


xeyay micualüw nejiw, masey wüx nej cos tanaámb ayariiüts
langondom majiürüw. Nej tayar andeac nej, ngo macueatiiüts. Xeyay
wüx tasoic: “Apmejiüran xeyay apac omeajtsaats cos ajawaats
micualan”, ajow. 19 Abraham
  apmajlüyiiüts najneaj maquiüjpaats
ngome tachiw omeaats wüx Teat Teat Dios. 3 Ngome áagan ayaj,

Dios masey langondom majiürüw apac omeajtsaats aton masey


micualüw nejiw, cos tayaag nej amongochiiüts naél. Cos wüx
latang laliüc mandeow, cos laliüc amongochiiüts naél, ambeol icoots
majiür coic miow (100) mineat xeyay maiücaats wüx cuajantanej.
nej. Aton Sara mintaj nej ngondom 4 Sitiül icootsa maiücaats wüx

majiür micual nej. 20 Abraham ngo


  alndom mawaats tiül naél; wüx
machiw omeaats mapiüng ngo laawaats tiül aaga naél quiaj, quiaj
maleaing leaw lamapiüng Teat alndom macüliiüts leaw aliüc
Dios. Nej tüüch gracias Teat Dios, miün. 5 Aaga leaw teamacüliiüts

tapac omeaats. 21 Nómban tapiüng


  aliüc miün quiaj, aag ayaj naleaing
naleaing Teat Dios alndom marang apmajlüy atnej lamapiüng Teat Dios.
meáwan leaw lamapiüng apmarang. Cos nej xeyay lamajiür icoots lasta,
22 Cos Abraham tapiüng naleaing
  lamüüch icoots majiüraats Nangaj
apmajlüy meáwan leaw lamasoic, Miespíritu nej tiül omeajtsaats.
áag Teat Dios tawün nej asoet. 6 Wüx icootsa nómban ngo

23 Ngome néjan quiaj apiüng tiül


  majiüraats apacaats, quiaj tatüch
Mipoch Teat Dios taw asoet nej, a nüt mapiüng Teat Dios, miün
24 Aton aag ayaj apiüng wüx icootsa
  Teat Cristo mandeow mawün
leaw lamayariiüts andeac Teat Dios, wüx monrang nisoet. 7 Naleaing

áag tapacüüch alinomb Miteatiiüts naél maxoram aljane mandiüm


Jesús. 25 Cos Teat Jesús tayacüch
  mandeow ingow andeow alinop
teowixaw nipilan mandeow ingow masey nerang najneaj. ¿Ngwüy
andeowaats, condom tapacüüch nej naleaingue aljane alndom mapiüng
Teat Dios alinomb para majlüyiiüts mandeowa ingow andeow nop
atnej nómban ngome aag arangaats nerang najneaja? 8 Nganüy Teat Dios

nisoet. tajüiquich nguineay nej ajiür icoots


lasta, cos tüüch miün mandeow
Nganüy ajaw icoots Teat Dios Teat Cristo ingow andeowaats wüx
atnej ngo majiüraats nisoet aliün marangaats ngo majneaj.

5 Nganüy lango majiüraats 9 Pares nganüy cos Teat Cristo


nisoet majaw icoots Teat Dios; tandeow taw miquiej nej para
lamawün asoetiiüts cos ayariiüts mawün asoetiiüts, Teat Dios lango
ROMANOS 5 324

majcüy majaw icoots. 10 Cos icootsa


  icoots, aag ayaj ngo matnej leaw
nomb tajcüy majaw icoots Teat tayac icoots wüx nop naxey wüx
Dios; nganüy najneaj majaw icoots, tarang nisoet. Cos tajmel asoetiiüts
cos Micual nej tandeow ingow ajan wüx aaga nisoet tarang Adán.
andeowaats. Nganüy ajlüyiiüts Nganüy aaga leaw üüch icoots Teat
najneájan maquiüjpaats Teat Dios, Dios, ǘüchan, tüüch icoots masey
apmawaats wüx asoetiiüts cos Teat xeyay nisoet arangaats, cos atquiaj
Cristo almapac. 11 Ngome áagan,
  alndom maw asoetiiüts. 17 Sitiül

xeyay apac omeajtsaats aton wüx meáwan nipilan netam mandeow


Teat Dios, cos Miteatiiüts Jesucristo ajan wüx aaga nisoet tarang nop
tüüch icoots majlüyiiüts nóiquian naxey, cuantemas nganüy xeyay
maquiüjpaats Teat Dios, lango nipilan apmapacüw por nop
majcüy majaw icoots. naxey. Ajcüw ayaj leaw lamüjndiw
majiürüw monajneaj, üjndíwan.
Adán y Teat Cristo Lamawün nej asoetiw Teat Dios cos
12 Cos nisoet tajlüy ningüy ayariw andeac nop Teat Naxey aag
wüx iüt imiün wüx nop naxey ayaj Teat Jesucristo. 18 Atnej nganüy

nenüt Adán, aaga nisoet quiaj ajlüy noic xeyay ngo majneaj
üüch mandeowaran. Naw quiaj apmamongochiw nipilan, ajcan
meáwan nipilan wüx iüt andeowüw, nop naxey ngo marang leaw apiüng
cos meáwan nipilan ajiürüw Teat Dios. Atquiaj aton alndom
nisoet. 13 Tanomb wüx nganaw
  maw asoeteran mapacaran meáwan
majlüy aaga poch tüünd Moisés, nüt, cos Teat Cristo xeyay najneaj
meáwan nipilan tarangüw ngo tarang wüx tandeow wüx cruz.
majneaj. Naleaing wüx ngo majlüy 19 Cos atquiaj atnej wüx nop naxey

mipoch Moisés, nejinguind ngo ngo marang atnej apiüng Teat Dios,
majmel asoet nej wüx aag ayaj. meáwan nipilan lajlüyiw monrang
14 Pero naleaing meáwan nipilan
  nisoet. Atquiaj nganüy cos nop
tandeowüw ajan wüx Adán aleaw naxey tarang atnej apiüng Teat Dios,
wüx Moisés, masey ngo majiürüw xeyay nipilan apmajlüyiw najneaj
nisoet atnej leaw tajiür Adán. Aaga majaw nejiw Teat Dios, cos laáw
Adán quiaj ajlüy landiüm matnej asoetiw nejiw.
leaw tapiürang aliüc. 20 Teat Dios tüüch Moisés aaga

15 Leawa Teat Dios üüch icoots,


  poch majüiquich ajlüy xeyay nisoet.
ǘüchan, aag ayaj xeyay najneaj, ngo Naleaing masey nipilan tarangüw
matnej leaw Adán tüüch icoots. Cos xeyay ngo majneaj, Teat Dios tajiür
sitiül meáwan nipilan andeowüw nejiw lasta xeyay. 21 Ajawaats

ajcan tarang nisoet nop naxey, aag meáwan nipilan netam mandeow
ayaj Adán, cuantemas nganüy Teat cos ajiürüw nisoet, pero Teat Dios
Dios alndom mawün wüx meáwan tüüch icoots mimonajneaj nej,
nipilan, cos nop naxey, aag ayaj tajiür icoots lasta. Nganüy alndom
Teat Jesucristo xeyay tajiür icoots majlüyiiüts najneaj teombas Teat
lasta. 16 Aaga leaw Teat Dios ǘüchan
  Dios, mapacaats meáwan nüt tiül
325 ROMANOS 5​, ​6

cielo, cos Miteatiiüts Jesucristo nüt apmapacaats maquiüjpaats


tandeow mawün asoetiiüts. tiül cielo. 9 Ajawaats Teat Cristo

tapac imiün tiül mondeow, nej


Por Teat Cristo icoots almapacaats, langondom mandeow alinomb,
langome aliünaats tiül nisoet nómban ngondom mandeow.

6 ¿Cuane apmapiüngaats 10 Cos Teat Cristo wüx tandeow


nganüye? ¿Netam tanaámb tandrooch ombas meáwan


marangaats nisoete para alndom nisoet, ndoj wüx tapac alinomb,
majiür icoots lasta Teat Dios? tapac majlüy nóiquian maquiiüb
2 ¡Ngwüy ngo matquiaj! Cos
  Teat Dios. 11 Nganüy icona aton

ajlüyiiüts atnej landeowaats. netam meyajcan ijlüyiün atnej


¿Nguineay alndom mandüyiiüts nop nandeow, cos nop nandeow
wüx marangaats nisoete? 3 ¿Neol  langondom marang ngo majneaj.
ngo mejawana, meáwan leawa Pero naleaing netam meyajcan
lamayariiüts yow, majüiquichaats lamüüch icon mepacan Teat Dios,
ajlüyiiüts nóiquian maquiüjpaats cos ijlüyiün nóiquian mequiüjpan
Teat Cristo, aton tajlüyiiüts Teat Cristo.
nóiquian maquiüjpaats wüx 12 Nde merangan ngo majneaj

tandeowa? 4 Cos wüx ayariiüts


  leaw andiüm micuerpojan mayac
yow ajlüyiiüts atnej tamiürajtaats icon wüx, cos nisoet lango
maquiüjpaats Teat Cristo. Ndoj Teat marang minatangan, lango metam
Dios tapacüüch Teat Cristo, cos nej merangan leaw andiüm. 13 At nde

alndom marang cuajantanej najneaj. meyacan wüx micuerpojan marang


Atquiaj icoots aton ajlüyiiüts atnej ngo majneaj; ingow aag ayaj ijchan
tapacaats alinomb marangaats leaw imeajtsan Teat Dios. Nej apmüüch
najneaj, ngo matnej tarangaats merangan najneaj, cos nganüy
nomb. ijlüyiün atnej lamapacüüch icon
5 Sitiül tajlüyiiüts nóiquian
  alinomb. At netam meajchiün
maquiüjpaats wüx tandeow, micuerpojan merangan najneaj
naleaing aton apmajlüyiiüts atnej Teat Dios andiüm. 14 Nganüy

nóiquian maquiüjpaats wüx nisoet langondom müüch icon


apmapacaats tiül mondeow atnej merangan leaw ngo majneaj, cos
tapac. 6 Ajawaats meáwan ngo
  langome temeyamban mawün icon
majneaj tarangaats nomb, aag ayaj wüx aaga poch tüünd Moisés. Icona
atnej tamb wüx cruz nóiquian nganüy ijlüyiün tiül mimonajneaj
maquiiüb nej ndrom ombas Teat Dios.
nómban. Aaga nganüy ngo metam
mandüyiiüts wüx marangaats leaw Nop najon marang najiüt ngondom
ngo majneaj. 7 Cos sitiül aljane

marang andíüman nej
landeow nóiquian maquiiüb Teat 15 ¿Jow nganüy cuane
Cristo aag ayaj laáw asoet nej. 8 Cos
  apmarangaatsa? ¿Ngome
sitiül tandeowaats maquiüjpaats apmacueatiiüts arangaats
Teat Cristo, ajawaats aton alinoic nisoete, cos nganüy lango metam
ROMANOS 6​, ​7 326

marangaats atnej apiüng tiül meáwan nüt niüng ajlüy Teat Dios.
aaga poch tüünd Moisés ajcan 23 Cos sitiül aljane tanaámb arang

ajlüyiiüts tiül mimonajneaj Teat nisoet, wüx apmandeow, quiaj


Diosa? ¡Ngwüy ngondom! 16 Cos
  apmangüy xeyay ngo majneaj; pero
icona ijawan sitiül irangan minajiüt jane apmayar aaga najneajay leaw
alinop ngondom merangan leaw Teat Dios ǘüchan, aag ayaj apmapac
indiüman; netam merangan leaw meáwan nüt tiül cielo maquiiüb
apiüng neneay najiüt. Atquiaj Miteatiiüts Cristo Jesús.
aton sitiül apmerangan leaw
andiüm micuerpojan ndójwüx Andeac wüx mongoch owix
apmendeowan. Tengwüy sitiül
apmerangan leaw andiüm Teat
Dios, nej apmawün isoetiün.
7 Xecojow xechijquiaw, sasaj
icon leaw ijawan wüx a
poch tüünd Moisés. ¿Neol ngo
17 Süüch gracias Teat Dios, cos
  mejawana? Cos wǘxan aljane
nganüy ijchan imeajtsan meyariün aliün mapac netam marang atnej
aaga leawa tequiaacharanan apiüng tiül mipoch Moisés. 2 Moisés

wüx, masey nomb terangan xeyay tapiüng nop najtaj netam mayar
nisoet. 18 Temerangan najneaj atnej
  andeac minoj nej wüx aliün mapac.
andiüm Teat Dios; leriowan tiül Pero sitiül minoj nej landeow, quiaj
irangan ngo majneaj leaw terangan nej lajlǘyan, lango membeat aaga
nomb. 19 (Aag ayaj sasaj icon leaw
  poch. 3 Nganüy sitiül almapac minoj

nipilan arang, cos nganaw mejawan nej, ndoj nej maquiiüb alinop naxey,
nguineay amb leaw teanasaj icon aag ayaj atnej nop nejiür minaxey
quiaj.) Atquiaj atnej nomb teajchiün nej. Pero sitiül minoj nej landeow,
micuerpojan majlüy tiül nisoet quiaj nej lajlǘyan lango membeat
marang ngo majneaj; atquiaj a aaga poch quiaj, masey majiür
nganüy ijchan marang najneaj alinop minoj nej, aag ayaj ngome
micuerpojan, marang leaw andiüm nisoet .
Teat Dios. 4 Atquiaj icona ijlüyiün nganüy,

20 Cos nomb wüx ngondom


  xecojow xechijquiaw, cos wüx
mecueatiün merangan nisoet, Teat Cristo tandeow, icona atnej
ngondom merangan nicuajind tendeowan mequiüjpan aton.
najneaj atnej andiüm Teat Dios. Nganüy lango metam mendüjpiün
21 ¿Naleaing cuane texoman wüx
  aaga poch leaw tarang Moisés;
aaga ngo majneaj terangan nomb ijlüyiǘnan para mendüjpiün alinop,
leaw üüch icon monxing nganüy? aag ayaj Teat Cristo, cos nej tapac
Nicuajind ngo mexoman wüx, cos alinomb. Atquiaj ijlüyiün para
andüy wüx apmayac icon tiül ngo merangan najneaj atnej andiüm
majneaj meáwan nüt. 22 Nganüy
  Teat Dios. 5 Wüx icootsa aliün

Teat Dios lamawün icon tiül nisoet, marangaats leaw andiümdiümaats,


lamüüch icon mejlüyiün ocueaj nej. tandiümaats marangaats ngo
Aag ayaj apmexoman xeyay najneaj majneaj, cos wüx tanguiayiiüts
nganüy, ndójwüx apmepacan nguineay apiüng tiül a poch
327 ROMANOS 7

tüünd Moisés, quiaj tajüic xeyay tajlüy para mambeol mapacaran,


ngo majneaj arangaats, aag ayaj tüüch xic nayaag atnej lasandeow.
andüy wüx apmayac icoots tiül ngo 11 Cos masey aaga poch tüünd

majneaj. 6 Nganüy lango metam


  Moisés tüüch xic najaw aaga nisoet
mandüjpiiüts aaga poch tüünd teanarang quiaj, pero tawaiich xic,
Moisés, cos wüx tandeowaats cos ngondom nacueat narang.
maquiüjpaats Teat Cristo, quiaj 12 Naleaing aaga poch tüünd

lango metam icoots aaga poch quiaj. Moisés quiaj, nangaj najneaj; y leaw
Nganüy ajlüyíiütsan marangaats apiüng netam marangüch, aag ayaj
leaw andiüm Teat Dios. Cos Nangaj nangaj najneaj aton. 13 ¿Jow nganüy,

Miespíritu nej lamüüch icoots aaga poch tüünd Moisés quiaj


marangaats najneaj, ngo matnej masey najneaj, pero tiün müüch
arangaats nomb, wüx arangaats xic nandeow tiül ngo majneaja?
atnej apiüng tiül aaga poch tüünd ¡Ngwüy! Nisoet nerang aag ayaj,
Moisés. tüüch xic nandeow tiül ngo majneaj
para majüic sarang nisoet, aag
Nisoet ngo mandiüm macueat xic tayamb leaw najneaj mejüiquichay
7 ¿Jow
nganüy nguineay wüx. Cos wüx ajaraw cuane apiüng
apmapiüngaats wüx aag ayaja? tiül mipoch Moisés, quiaj ajaraw a
¿Apmapiüngaats aaga poch tüünd nisoet nguineay ngo majneaj ajlüy.
Moisés quiaj, aag ayaj nisoete? 14 Cos ajawaats aaga poch tüünd

¡Ngwüy, ngome áag! Cos sitiül ngo Moisés, aag ayaj Nangaj Espíritu
majlüy aaga poch tüünd Moisés, ocueaj Teat Dios neyac. Nganüy
xique ngome tajawas cuane nisoet. xique cos nipilan xic, sarang leaw
Sitiül aaga poch tüünd Moisés ngo nisoet andiüm. 15 Xique ngo najaw

mapiüng: “Nde mendiümdiüm neol tarangas leawa sarang, cos


ocueaj alinop”, ¿nguineay sanajaw ngo narang leawa sandiüm narang,
sarang nisoet wüx sandiümdiüm sarang leawa ngo nandiüm narang.
ocueaj alinopa? 8 Naleaing aaga

16 Pero sitiül sarang leawa ngo

poch tüünd Moisés tüüch xic nandiüm narang, quiaj ajüic aaga
najaw wüx apmandiümdiümaran poch tüünd Moisés quiaj najneaj.
cuajantanej, aag ayaj nisoet, quiaj 17 Atquiaj ngome xique sarang aaga

xique tandiümdiümas cuajantanej. ngo majneaj quiaj, nisoet leaw


Pero sitiül ngo majlüy a poch tüünd sajiür tiül ximeaats nerang aag ayaj.
Moisés ngo majaraw cuane nisoet. 18 Sajaw xíquian quiaj ngondom

9 Nomb xique sapiüng salnapac


  narang nicuajind najneaj, masey
sarang najneaj, cos ngo nayaag alwüx ximeaats sandiüm narang
ximeaats cuane ajlüy tiül aaga najneaj, pero naleaing ngondom
poch tüünd Moisés. Naleaing wüx narang. 19 Cos ngondom narang

tateowas aaga poch tüünd Moisés, najneaj leaw sandiüm narang,


quiaj tajawas sarang nisoet, sajlüy sarang ngo majneaj leaw ngo
atnej nop nandeow. 10 Quiaj tajawas
  nandiüm narang. 20 Sitiül sarang

aaga poch tüünd Moisés leaw leaw ngo nandiüm, ngome xique
ROMANOS 7​, ​8 328

sarang aag ayaj, nisoet leaw ajlüy nipilan atnej ajlüyiiüts. Nej tandeow
tiül ximeaats nerang aag ayaj. atnej nichech mangüy asoetiiüts.
21 Atquiaj wüx sandiüm narang
  Quiaj tawün meáwan nisoet najlüy
najneaj, quiaj sayaag aliün nandiüm wüx ombasaats. 4 Atquiaj tarang

narang ngo majneaj. 22 Tiül xique,


  Teat Dios para alndom marangaats
tiül ximeaats sandiüm narang palan atnej apiüng tiül aaga
najneaj leaw Teat Dios andiüm. poch tüünd Moisés, cos lango
23 Pero naleaing sayaag altiül xique
  marangaats atnej icoyóotsan quiaj
alngün ngo majneaj leaw ngo andiümaats; nganüy arangaats atnej
müüch xic narang leaw najneaj andiüm Nangaj Espíritu ocueaj Teat
sayaag tiül ximeaats. Aag ayaj Dios.
nisoet leaw üüch xic najlüy atnej 5 Cos jane arang atnej néjan

nop najlüy tiül manchiüc. quiaj andiüm marang, aag ayaj


24 ¡Pares xeyay ngo majneaj
  ayac wüx omeaats leaw andiüm
ximeaats! ¿Nganüy jane alndom micuerpo nej. Nganüy jane arang
mambeol xic nacueat narang aaga atnej andiüm Nangaj Espíritu
ngo majneaj leaw sandiüm? Cos ocueaj Teat Dios, ayac wüx omeaats
andüy wüx apmambiy xic. 25 Süüch   leaw andiüm Nangaj Espíritu. 6 Cos

gracias Teat Dios, cos Miteatiiüts sitiül arangaats atnej icoyóotsan


Teat Cristo lamambeol xic. Nganüy quiaj andiümaats, apmüüch icoots
sayar Mipoch Teat Dios tiül mandeowaats mambaats tiül
ximeaats, masey xecuerpo aliün castigo. Nganüy sitiül arangaats
mandiüm marang nisoet. atnej andiüm Nangaj Espíritu
ocueaj Teat Dios, apmapacaats
Nangaj Espíritu ocueaj Teat meáwan nüt tiül cielo, najneajay
Dios ambeol icoots apmajlüyiiüts. 7 Pero jane ayac

8

Nganüy meáwan mondüüb omeaats wüx leawa néjan quiaj


Teat Cristo lango majmel andiüm, Teat Dios ngo majneaj
nicuajind asoetiw. Cos nejiw majaw, cos ngo mandiüm mandüüb
lango mandiümüw marangüw leaw apiüng tiül Mipoch Teat Dios,
atnej andiüm micuerpojüw nejiw; at ngondom marang. 8 Atquiaj

nejiw andiümüw marangüw leaw jane neyac omeaats wüx marang


andiüm Nangaj Espíritu ocueaj Teat leaw néjan quiaj andiüm, nómban
Dios. 2 Cos Dios Nangaj Espíritu,
  ngondom majneaj majaw nej Teat
aaga neech icoots mapacaats Dios.
nóiquian maquiüjpaats Teat Cristo, 9 Pero nganüy icona nde

lamawün icoots tiül nisoet; lango merangan leaw icoyónan quiaj


mandeowaats mambaats tiül indiüman. Sitiül naleaing ijiüran
castigo. 3 Aaga poch tüünd Moisés
  Nangaj Espíritu ocueaj Teat Dios
ngondom mawün wüx ombasaats tiül imeajtsan, irangan leaw
nisoet, cos nipilan icoots. Naleaing andiüm Nangaj Espíritu. Nganüy
Teat Dios tawün asoetiiüts cos sitiül aljane ngo majiür Nangaj
tüüch miün micual nej majlüy Espíritu tiül omeaats nej, ngome
329 ROMANOS 8

ocueaj nej Teat Cristo. 10 Nganüy


  Cristo nóiquian leaw apmüünd.
sitiül Teat Cristo ajlüy tiül Sitiül apmamongochiiüts atnej nej
imeajtsan quiaj imeajtsan almapac tamongoch, quiaj apmajlüyiiüts
cos lamawün isoetiün; pero nóiquian najneajay maquiüjpaats.
micuerpojan atnej landeow cos 18 Xique sayaag meáwan leaw

ajlüy tiül nisoet. 11 Sitiül ajlüy tiül


  apmamongochiiüts ningüy cam,
imeajtsan Nangaj Espíritu ocueaj aag ayaj nicuajind, cos ajawaats
Teat Dios, áag tapacüüch Teat Jesús apmajlüyiiüts xeyay najneaj alinoic
alinomb imiün tiül mondeow; pues nüt tiül cielo. 19 At meáwan leaw

nej aton apmapacüüch alinomb almajlüy tarang Teat Dios, teamacül


micuerpojan ijiüran nganüy. Cos aaga nüt wüx apmajüiquicharan
Teat Dios apmarang aag ayaj naag meáwan micual Teat Dios. 20 Cos

Miespíritu nej najlüy tiül imeajtsan. meáwan leaw tarang Teat Dios,
12 Nganüy xecojow xechijquiaw,
  aag ayaj lango majneaj nganüy,
ngo metam marangaats leaw ngo matnej tajlüy nomb. Atquiaj
icoyóotsan quiaj andiümaats. 13 Cos
  ajlüy ajan wüx tajlüy nisoet,
sitiül apmerangan atnej indiüman lango majneaj. Naleaing tenguial
icoyónan quiaj, apmendeowan. acüleran aaga nüt wüx meáwan
Nganüy sitiül apmeajchiün leaw almajlüy apmajlüy najneajay
mambeol icon Nangaj Espíritu alinomb. 21 Alinoic nüt meáwan

ocueaj Teat Dios mawün wüx leaw Teat Dios tarang lango
imeajtsan leaw icónan quiaj ndrom ombas, apmajlüy najneajay
indiüman merangan, quiaj alinomb, atnej micual Teat Dios.
apmepacan. 22 Ajawaats meáwan leaw Teat

14 Meáwan leaw arang atnej


  Dios tarang tanomb, nganüy
andiüm Nangaj Espíritu ocueaj Teat atnej teamamongoch necoy, atnej
Dios, ajcüw ayaj micual nejiw Teat nop najtaj amongoch necoy wüx
Dios. 15 Cos aaga Nangaj Espíritu
  apmawiquiach micual nej. 23 Ngome

lameajndiün quiaj, ngo müüch icon nejíwan quiaj amongochiw ngo


mermbolan alinomb mejlüyiün majneaj nganüy, pero icootsa aton
at nejiw najonüw monrang najiüt. amongochiiüts, masey ajiüraats
Aaga Espíritu lameajndiün quiaj, Nangaj Espíritu ocueaj Teat Dios
aag ayaj lamüüch icon mejlüyiün tiül omeajtsaats. Aag ayaj üüch
micual icon Teat Dios. Áag nganüy icoots majawaats apmajlüyiiüts
üüch icon mepiüngan: “¡Xeteatiün najneaj alinoic nüt. Icootsa
Teat Dios!”, merawan. 16 Nejay
  aiümaats, teamacüliiüts aaga nüt
Miespíritu Teat Dios quiaj, üüch wüx Teat Dios apmaquiiüb icoots
icoots mayajcaats tiül omeajtsaats atanej micual nej, andüy tiül
icootsa ajlüyiiüts micual icoots cielo. Quiaj apmajiüraats jayats
Teat Dios. 17 Sitiül ajlüyiiüts
  micuerpojaats. 24 Icootsa tajwanaats

micual icoots Teat Dios, quiaj wüx asoetiiüts cos apiüngaats


apmüjndiiüts ocueaj Teat Dios. At apmüjndiiüts leawa teamacüliiüts.
apmüjndiiüts maquiüjpaats Teat Pues sitiül lamaxomaats leawa
ROMANOS 8 330

teamacüliiüts, langondom 31 ¿Cuane alndom mapiüngaats


mapiüngaats tealeámban macüliiüts wüx aag ayaja? Cos sitiül Teat
aag ayaj. ¿Cos jane apmacül müünd Dios almaquiiüb icoots, nejinguind
leawa lamüünd? 25 Pero sitiül
  ngondom marang alcuane wüx
ngo maxomaats majawaats aaga ombasaats. 32 Teat Dios ngo

leawa teamacüliiüts quiaj, netam mapiüng wüx, tüüch mamb wüx


maiündaats wüx macüliiüts aag cruz micual nej mandeow mawün
ayaj. asoetiiüts; aton ngome apmapiüng
26 Atquiaj aton aaga Nangaj
  wüx müüch icoots meáwan leawa
Espíritu ocueaj Teat Dios ambeol lamapiüng apmüüch. 33 Jow

icoots wüx ngo majawaats nguineay nganüy ¿jane apmayac nej asoetiw
apmasajaats Teat Dios wüx atajcaats leaw lamarriiüd nejiw Teat Dios?
orar. Quiaj Nangaj Espíritu apmasaj Cos Teat Dios nepiüng najneaj
Teat Dios masey ngo maxomaats ajlüyiw maquiüjpüw nej. 34 ¿Jane

poch alndom mandeacaats. 27 Teat


  apmeyac asoetiiütsa? Nejinguind,
Dios ajaw omeaatsaran, ajaw cos Teat Cristo tandeow condom
nguineay andiüm Nangaj Espíritu tapac alinomb; nganüy ajlüy
wüx atün ocueaj Teat Dios ingow amb wüx miác Teat Dios niüng
atüniiüts, cos nej arang leaw tenguial masaj Teat Dios mambeol
andiüm Teat Dios. icoots. 35 Teat Cristo xeyay ajiür

icoots lasta. ¿Nguineay alndom


Apmajntsopiiüts wüx cuajantanej mecueateyoots maquiüjpaats
28 Icootsa ajawaats meáwan Teat Cristo? ¿Ngwüy, wüx
leaw amongochiiüts, Teat Dios amongochiiüts naéle? ¿Wüx amix
apmambeol icoots, apmüüch omeajtsaatsa xeyaye? ¿Ngwüy, wüx
maw najneaj atnej andiüm nej, ajcüy majaw icoots nipilana? ¿Wüx
cos lamapaj icoots mandüjpiiüts, aiündaats lopa? ¿Ngwüy, wüx ngo
marangaats leawa nej andiüm. majiüraats apixaatsa? ¿Wüx aliiüts
29 Cos meáwan monyar andeac Teat
  tiül naéle, alndom mandeowaatsa?
Dios, ajcüw ayaj Teat Dios tarriiüd ¿Ngwüy, wüx ambiyaranaatsa?
nejiw wüx nganaw majlüyiw; tayac 36 Wüx aag ayaj apiüng tiül Mipoch

nejiw majlüyiw atnej ajlüy Micual Teat Dios:


nej. Aag ayaj tarang Teat Dios Ajcan sayariün indeac, sajlüyiün
para majlüy Teat Cristo ombas nej meáwan nüt atnej laliüc
tiül meáwan monyar andeac Teat nandeowan;
Dios. 30 Pues ajcüw leawa Teat Dios
  cos sajlüyiün at xicon sap najon
tajaw wüx nganaw wijquiamoj mandeow, matsambaran.
apmayariw nej andeac, ajcüw ayaj 37 Pero icootsa, masey

tarriiüd. Ajcüw leawa Teat Dios amongochiiüts meáwan aaga ngo


tarriiüd quiaj, aton tawün asoetiw majneaj quiaj, apmajntsopiiüts wüx
nómban. At ajcüw leawa tawün cuajantanej naél, cos Teat Dios
asoetiw quiaj, lamüüch nejiw xeyay ajiür icoots lasta. 38 Pares

majlüyiw najneajay. xique sajaw majneaj, nicuajind


331 ROMANOS 8​, ​9

ngondom müüch macueat majiür naleaing nej Midiosüw meáwan


icoots lasta Teat Dios. Masey leaw almajlüy. Nej netam masoic
apmandeowaats, masey aliün najneajay ajlüy meáwan nüt. Amén,
mapacaats; ata ángeles, nimeech, atquiaj netam majlüy.
tengwüy leaw amongochiiüts 6 Teat Dios tarang leaw lamapiüng

nganüy, tengwüy leaw tiül Mipoch nej apmarang, pero


apmamongochiiüts oxep nawiür, ngome meáwan nipilan micual
39 leaw ajlüy cawüx tiül cielo,
  Israel naleaing nipilan israel nejiw.
tengwüy leaw ajlüy ningüy wüx iüt, 7 Aton ngome meáwan micual

tengwüy cuajantanej leaw tarang micualüw Abraham naleaing


Teat Dios; nicuajind ngondom micual nejiw Abraham; cos Teat
müüch macueat majiür icoots lasta Dios tasaj Abraham: “Ajcüwa leaw
Teat Dios cos Teat Cristo tandeow apmasoiquiw naleaing micual, aag
mawün icoots wüx. ayaj apmajlüyiw nawüw tiül micual
Isaac”. 8 Aag ayaj apiüng ngome

Teat Dios tayamb nipilan meáwan leawa naw tiül micual


monaw Israel Abraham ajcüw ayaj micual Teat

9 Leawa xique teanasaj icon, aag


ayaj naleaing, ngo nawaiich,
cos sayar andeac Teat Cristo. Aton
Dios; ngwüy, micual Teat Dios
aag ayaj jane Teat Dios lamapiüng
apmajlüy micual nej, ajcüw ayaj
Nangaj Espíritu ocueaj Teat Dios ateoraw tiül micual Abraham. 9 Cos  

üüch xic nayaag tiül ximeaats Teat Dios tasaj Abraham: “Wüx
meáwan aag ayaj naleaing. 2 Xique
  apmatüch aaga nüt tapiüngas,
xeyay amix ximeaats, ngo majneaj saliüc alinomb, quiaj müm Sara
ximeaats. 3 Nguiaj sayaag malüy
  apmajiür nop micual nej”, aw.
xique alndom namb tiül castigo 10 Ngome áagan ayaj, aton wüx

ingow ambüw micual xeíüt, ajcüw müm Rebeca mintaj Isaac tajlüy
xecojow, xechijquiaw. 4 Teat Dios
  teomeaats nej micual nej, tajiür
xeyay lamambeol micual xeíüt micual nej cuüch, micual aweaag
cos xicona micual xicon cambaj Isaac minoj nej. 11 Wüx nganaw

Israel. Teat Dios lamaquiiüb xicon wijquiamoj a cuüch, nganaw


atanej micual nej, tüüch xexejchiün marangüw nicuajind najneaj
tanomb majawüw nej atnej noic nicuajind ngo majneaj; quiaj Teat
ran. Aton tayac poch maquiüjpüw, Dios tarriiüd tiül nejiw leawa nej
tüüch a Moisés aaga poch müüch tandiüm marang micual nej, ngome
nejiw majawüw nguineay netam aag tarang najneaj tengwüy arang
marangüw. Aton tüüch nejiw ngo majneaj. 12 Teat Dios tasaj müm

mayambüw nej, müjchiw nej Rebeca: “Aaga natang tiül a cuüch


omeajtsüw, tasaj nejiw aton quiaj, apmarang minajiüt chingüy”, aj.
apmarang meáwan leaw lamapiüng. 13 Aag ayaj aton apiüng tiül Mipoch

5 Ajcüwa xexejchiün quiaj, imiün


  Teat Dios, cos Teat Dios apiüng: “Aaga
tiül nejiw tajlüy Teat Cristo, tajiür Jacob sajiür lasta, nganüy aaga Esaú
cuerpo atnej meáwan nipilan, pero ngo mind najaw”, aw.
ROMANOS 9 332

14 ¿Jowa nganüy cuane marang alinop nawan tiül ndeor,


apmapiüngaats wüx aag ayaja? quiaj ngo matsüjyay ombas.
¿Apmapiüngaats Teat Dios arang 22 Atquiaj Teat Dios aton alndom

ngo majneaja? ¡Ngwüy ngondom! müüch majaw nipilan nguineay


15 Cos Teat Dios tasaj a Moisés:
  nej alndom marang leawa nej
“Sanajiür lasta jane xique sandiüm andiüm. Naleaing nej aíüc wüx
najiür lasta, sanambeol jane xique leaw arangüw monrang ngo
sandiüm nambeol”. 16 Aag ayaj
  majneaj, pero aton nganaw müüch
ajüiquich nejinguind ngondom mamongochiw ngo majneaj ajcüwa
maxom monajneaj ocueaj Teat Dios nipilan leawa laliüc mandroocheran
por nejáyan quiaj andiüm, at ngome ombasüw. 23 Teat Dios arang aag

ajcan alcuane arang, aag ayaj cos ayaj majüiquich nguineay nej xeyay
Teat Dios tandiüm majiür lasta. najneaj arang wüx ombasaats, cos
17 Wüx aag ayaj apiüng tiül Mipoch
  lamajiür icoots lasta; at lamapiüng
Teat Dios, cos Teat Dios tasaj a majlüyiiüts micual nej icoots,
Moisés masaj a Faraón, aaga natang majlüyiiüts najneajay tiül cielo.
nenajiüt tiül Egipto: “Tayacas ic 24 Teat Dios tayamb icoots aton,

merang natang nenajiüt, najüiquich ngome ajcǘwan a nipilan judío;


wüx imbas nguineay xique alndom tayamb nipilan ngome judío aton.
narang cuajantanej sitiül ngo 25 Atnej tapiüng Teat Dios tiül a

marangüch atnej sandiüm. Aag ayaj nawiig tarang Oseas:


sanarang para alndom manguiayiw Leawa tanomb ngome xenipilan,
wüx xique meáwan nipilan wüx nganüy sanasajüw xenipilan;
iüt”, aw Teat Dios. 18 Atquiaj ajüic
  at ajcüwa leaw ngo najiürüw
nguineay Teat Dios ajiür lasta jane lasta nomb, nganüy
andiüm majiür lasta, aton jane nej sanajiürüw lasta.
andiüm müüch madam omeaats, 26 Aton niüng tasajasüw: “Ngome
aag ayaj üüch madam omeaats. xecambaj icon”,
19 Jondot aljane apmasaj xic:
  nganüy sanasajüw xecual icon,
“Sitiül naleaing aag ayaj, ¿neol cos xique Dios almapac.
Teat Dios ayac asoet nipilan 27 Pero Isaías tandeac wüx nipilan

wüx arangüw ngo majneaja? cos israel aton, wüx tapiüng: “Masey
ngondom mbiüjlam leaw andiüm apmajlüyiw xeyay micual micualüw
Teat Dios”, maj xic. 20 Pero nde
  Israel atnej wiiüd mbeay ndec,
mepiüng aag ayaj, ¿cos cuane ic pero naleaing nejiw napateayiw
mendiüm mengoch andeac Teat apmawüw wüx asoetiw. 28 Cos

Diosa? Jondot nop xor mendeac Teat Dios najénan apmajaw


masaj nerang nej: “¿Neol terang wüx ombasüw meáwan nipilan;
xic atcüy?” maj. 21 Nop nerang xor
  apmüüch mamongoch ngo majneaj
alndom marang leawa nej andiüm jane ngo mayar nej andeac”, aw.
marang. Nej alndom marang nop 29 Wüx aag ayaj nde tanomb

xor natsüjyay ombas, aton alndom tandeac Isaías wüx tapiüng:


333 ROMANOS 9​, ​10

Sitiül Teat Dios najlüy tiül cielo satün ocueaj Teat Dios mambeol
y nerang cuajantanej, ngo nejiw. 2 Xique alndom napiüng

mawün wüx nejinguind nejiw xeyay ayambüw Teat Dios


majlüyiw micual nej, atnej ajlüyay marangüw, pero aag
quiaj xicona landroj ximbasan ayaj ngo matnej apiüng Teat Dios.
atnej meáwan nipilan tiül 3 Nejiw ngo majawüw nguineay Teat

ajcüwa cambaj Sodoma y Dios tarang para mawün asoetiw


Gomorra ndrot ombasüw. nejiw. Apacüw wüx andiümüw
marangüw cuajantanej leaw ajlüyay
Alndom mawüw wüx marangüw para mawüw wüx
asoetiw nipilan judío asoetiw nejiw. Áag ngo mandiümüw
30 ¿Cuane apmapiüngaats nganüy? marangüw atnej apiüng Teat Dios.
Sandiüm nasaj icon, ajcüwa nipilan 4 Cos Teat Cristo tarang meáwan

leaw ngome judíos nganüy alndom leaw apiüng tiül aaga poch tüünd
maw asoetiw nejiw nómban. Masey Teat Moisés, nganüy meáwan
ngome nejiw ayambüw aag ayaj, monyar nej andeac, apmaw wüx
pero naleaing apmaw asoetiw nejiw asoetiw nómban.
sitiül apmayacüw omeajtsüw wüx 5 Teat Moisés tarang tiül mipoch

Teat Dios. 31 Pero ajcüwa nipilan


  nej mapiüng nguineay alndom
israel leaw teamarangüw atnej majlüyaran najneaj teombas Teat
apiüng tiül aaga poch tüünd Moisés, Dios, cos tapiüng: “Jane apmarang
nejiw ngondom maw asoetiw palan meáwan leaw apiüng tiül a
nejiw wüx aag ayaj. 32 ¿Pero neola?
  poch cam apmapac”. 6 Nganüy leaw

Cos nejiw masey teamarangüw tapiüng nguineay Teat Dios alndom


atnej apiüng tiül aaga poch tüünd mawün asoetiiüts ajcan ayariiüts
Moisés, ngo mayacüw omeajtsüw andeac Teat Cristo apiüng: “Nde
wüx Teat Dios. Arangǘwan, cos mepiüngan tiül imeajtsan: ¿Jane
lasap ombasüw wüx cuajantanej apmamb cawüx tiül cielo? ―cos
leaw arangüw. Ngo mandiümüw aag ayaj atnej para müüch miün
mayariw andeac Teat Cristo, aaga Teat Cristo alinomb―; 7 tengwüy

apiüng tiül Mipoch Teat Dios nasoic mepiüngan: ¿Jane apmamb tiüta?”
“noic piedra najtocharan wüx”. ―cos aag ayaj atnej majtep Teat
33 Aag ayaj apiüng Teat Dios tiül
  Cristo alinomb imiün tiül mondeow.
Mipoch nej, cos apiüng: 8 ¿Nguineay apiüng aag ayaja?

Xique sanayac wüx tiüc nenüt Apiüng: “Aaga poch leaw alndom
Sion noic piedra najtocharan mawün isoetiün, aag ayaj ajlüy tiül
wüx, najmiücaran wüx; imeajtsan, indeacan wüx”. Aaga
jangantanej leaw apmayar nej poch quiaj leawa sasajan icon
andeac, ngome apmaxing. netam meyariün, meyacan wüx

10 Xecojow xechijquiaw,
xique naleaing sayac wüx
ximeaats malüy nipilan israel
imeajtsan. 9 Cos sitiül apmepiüng

Teat Jesús, aag ayaj Cristo nej


leawa tapiürang aliüc, aton sitiül
mawüw wüx asoetiw nejiw, pares mepiüng tiül imeaats Teat Dios
ROMANOS 10​, ​11 334

tapacüüch nej naw tiül mondeow, alndom mayar aaga najneajay


quiaj apmeriow wüx isoet, lango poch wǘxan anguiay; y nipilan
meamb tiül castigo. 10 Cos wüx nop
  apmanguiayiw aaga najneajay poch
ayar andeac Teat Jesús con omeaats, wüx aljane apmasaj nejiw wüx Teat
quiaj Teat Dios lajneaj majaw nej. Cristo.
Pero aton netam masaj nipilan 18 Nganüy sapiüng: ¿Neol, nganaw

nguineay tawün nej wüx Teat manguiayiw andeac Teat Dios


Jesucristo. ajcüwa nipilan? ¡Naleaing nejiw
11 Tiül Mipoch Teat Dios apiüng:
  lamanguiayiw! Cos aag ayaj aton
“Meáwan monyar andeac Teat apiüng Mipoch Teat Dios:
Cristo, ngome apmamongoch Meáwan nipilan tiül palpálwüx
alngün monxing”, aw. 12 Teat
  cambaj lamanguiayiw
Dios ngo mayac nipilan judío andeacüw nejiw,
pálwüx, nganüy pálwüx nipilan y aaga poch quiaj tanguiayaran
griego, cos nop Dios ajlüy ocueaj meáwan wüx a iüt cam.
meáwan nipilan; nej xeyay ambeol 19 Pero sapiüng alinomb: ¿Jow

meáwan monyambüw nej. 13 Aag   Israel, ngo majawüw wüx aag


ayaj aton apiüng tiül Mipoch Teat ayaja? Ngwüy tajawüw, cos Teat
Dios: “Meáwan jane apmasaj Teat Dios tapiüng tiül aaga poch tüünd
Dios mawün nejiw wüx, aag ayaj Moisés:
apmaw asoetiw nejiw”. 14 Sitiül
  Xique sanüüch icon mejcüyiün
nganaw mayariw andeac Teat wüx ombasüw alinoic nipilan
Cristo, ¿nguineay alndom masajüw imiün alinoic iüt;
Teat Cristo mawün nejiw wüxe? sanüüch icon mejcüyiün
Sitiül nganaw manguiayiw wüx mejawan ajcüwa nipilan ngo
Teat Cristo, ¿nguineay alndom mandiümüw manguiayiw
mayariw andeac neje? At sitiül wüx Teat Dios.
nejinguind ngo mamb masaj nejiw, 20 Aton Teat Isaías tapiüng:

¿nguineay apmanguiayiw wüx Ajcüwa nipilan leaw ngo


neje? 15 Cos sitiül ngo müjndiw
  mayambüw xic, taxomüw xic;
mambüw, ¿nguineay alndom y leaw ngo matüniw manguiay
mandeacüw wüx neje? Wüx aag wüx xique, tüjchiüs majawüw
ayaj apiüng tiül Mipoch Teat Dios: xic.
“¡Najneajay oleaj, najneajay arang 21 Teat Isaías wüx andeac wüx Israel,

leaw apmamb masaj nipilan aaga apiüng: “Pal nüt tandiquias xiwix
najneaj poch leaw apiüng nguineay napajüw mandilileaw mayambüw
Teat Dios alndom mawün nipilan xic, pero nejiw ngo mandiümüw, ngo
wüx asoetiw!” mayariw sandeac”, aw Teat Dios.
16 Pero naleaing ngome meáwan

nipilan ayariw aaga najneajay Altiül nipilan israel


poch, cos atnej tapiüng teat Isaías: tawüw wüx asoetiw
“Teat Dios, nejinguind ngo mayar
sandeacan”, aw. 17 Pues jangantanej
  11 Nganüy sanatün nanguiay
icon: ¿Cuane ipiüngan,
335 ROMANOS 11

naleaingue, Teat Dios lango ngo maxom majaw; ajlüyiw atnej


mandiüm micambaj neje Israel? nop laag ngo manguiay. Atquiaj
¡Ngwüy ngome atquiaj! Cos xique aliün majlüyiw nganüy”, aw. 9 Aton

aton nawas tiül nipilan israel, teat David tapiüng wüx nejiw:
acualaats xic teat Abraham, nawas Ich mandrooch nej ombasüw,
tiül micual teat Benjamín. 2 Teat   cos palüy ambüw tiül nangos
Dios ngome lamacueat minipilan nüt.
nej, cos nde tanomb tayamb nejiw. Ich mandeowüw atnej cüet
¿Ngwüy ngo mejawan nguineay andeow wüx asap nej ndoc
apiüng teat Elías tiül Mipoch Teat wüx ngo mateots andeow.
Dios wüx nej tasaj Teat Dios wüx Ich mamongochiw leaw netam
aaga ngo majneaj arangüw Israele? nejiw.
3 Tapiüng: “Teat Dios, lamambiyaw
  10 Ich majlüyiw atnej nesomom
ajcüwa monxey mondeac indeac, oniüjcüw, ngo majawüw
lamajarrijchaw meáwan miartül, y cuane teamarangüw.
xíquian quiaj saliün napac, pero Ich mamongochiw ngo majneaj
andiümüw mambiyaw xic aton”, meáwan nüt atnej nop naxey
aw. 4 Pero Teat Dios tapiüng: “Aliün
  anmejquien wüx amal naǘm.
najiür ayaíw mil nipilan leaw ngo
maquiejliw micosüw nejiw teombas Nguineay alndom mawüw wüx
aaga narangüch dios nenüt Baal”, asoetiw nipilan ngome judío
aw Teat Dios. 5 At nganüy aliün

11 Nganüy satün nanguiay: ¿Jowa
majlüy noic ajlüy nipilan leaw Teat cambaj Israel, ajcan ngo mayariw
Dios tarriiüd nde ajneaj omeaats, andeac Teat Dios, lamacueat nejiw
andiüm mambeol nejiw. 6 Cos Teat
  nómban? ¡Ngwüy ngo matquiaj! Cos
Dios tajiür nejiw lasta, quiaj tayamb nejiw tarangüw ngo majneaj, ngo
nejiw majlüyiw micual nej; y wüx mayariw andeac Teat Cristo, quiaj
arang aag ayaj, quiaj ajüic nejiw Teat Dios tawün wüx asoetiw xeyay
ngo marangüw nicuajind para nipilan ngome judío. Atquiaj tarang
maxomüw aaga monajneaj quiaj. Teat Dios müüch mandiümüw a
Cos sitiül aljane netam marang nipilan judío mawün nejiw wüx
aleaic, quiaj ajüic ngome ǘündan. asoetiw Teat Dios. 12 Sitiül ajcan

7 ¿Condom cuane apmapiüngaats?


  nipilan judío ngo mayariw andeac
Alndom mapiüngaats altiül nipilan Teat Cristo, pares Teat Dios tawün
israel tandiümüw maw asoetiw wüx asoetiw xeyay nipilan ngome
nejiw, pero ngo maxomüw; áagan judío, ¡cuantemas wüx nejiw
ajcüwa leaw Teat Dios tarriiüd, apmayariw andeac Teat Cristo
tajwan asoetiw nejiw; pero altegüy xeyay najneajay apmajlüyiw!
nipilan tadam omeajtsüw. 8 Atquiaj

13 Nganüy icona ngome nipilan

apiüng tiül Mipoch Teat Dios: “Teat judío icon, sanasaj icon Teat Dios
Dios tüüch nejiw majlüyiw atnej tayac xic namb nasaj icon wüx
ngondom mayambüw omeajtsüw Mipoch Nej, xique sayac wüx
wüx nej; ajlüyiw atnej nop somb ximeaats narang najneaj leaw
ROMANOS 11 336

tüjndiüs narang. 14 Xique sandiüm,


  mapech xicon wüx; nganüy sajlüyiün
malüy micual xeíüt majawüw najneajay ngo mat nejiw”, merawan.
nguineay iyamban Teat Cristo, y 20 Naleaing, pero icona ngome alwüx

mandiümüw aton mayariw andeac ijneajiün, cos Teat Dios tandooig


nej, para mawüw wüx asoetiw. nejiw, tacueat nejiw ajcan ngo
15 Teat Dios tawün wüx asoetiw
  mayariw andeac. Nganüy icona, Teat
xeyay nipilan ngome judío, cos Dios lamawün icon wüx isoetiün
nej tacueat a cambaj Israel. Jow cos teyariün andeac nej. Pero nde
nganüy wüx Teat Dios apmawün merangrangayon mejawan nejiw,
wüx nipilan judío, ¿nguineay netam mermbolan mendüyiün Teat
apmajlüy? Apmajlüy najneajay, Dios. 21 Cos sitiül Teat Dios ngo majiür

atnej wüx apacaran jane landeow. lasta mawün wüx omeaats nej leawa
16 Sitiül aaga pan narangüch ombas
  tarangüw nipilan judío, cuantemas te
apmajmel marang nichech ocueaj icona ngome apmajiür icon lasta sitiül
Teat Dios, pues aldemas pan nangaj ngo meyariün nej andeac. 22 Nganüy

aton. Sitiül noic owil xiül almapac ich leaam imeajtsan Teat Dios xeyay
y nangaj mioxiich nej, mipüüig nej najneaj omeaats, pero at aton alndom
aton almapac, nangaj. majcüy, mapaj ocueajiiüts. Naleaing
17 Altiül nipilan judío ajlüyiw
  xeyay tajcüy majaw jane ngo mayar
atnej noic owil najneaj xiül nenüt nej andeac, pero tajiür icon lasta. Nej
olivo; nganüy icona nipilan ngome ngome apmacueat majiür icon lasta
judío ijlüyiün atnej noic owil olivo sitiül tanaámb meyariün andeac nej,
najntsopeáyan tiül xiül. Pues pero sitiül ngwüy, nej apmacueat
tandojquiüt mipüüig a najneaj xiül icon aton. 23 Pues nejiw nipilan

olivo quiaj, condom tapech mipüüig judío, ndot apmandilileaw mayariw


najntsopeáyan xiül wüx aaga andeac Teat Dios, nej apmaquiiüb
najneaj xiül quiaj. Nganüy almapac nejiw mambeol nejiw alinomb. Aag
mipüüig aaga najntsopeáyan xiül ayaj atnej apmapech nejiw alinomb
cos ayar miyow mioxiich aaga tiül aaga najneaj owil olivo. Cos
najneaj olivo quiaj. 18 Nganüy
  Teat Dios alndom marang leaw
icona nipilan ngome judío, nde nipilan ngondom marang. 24 Sitiül

merangrangayon wüx mejawan Teat Dios lamaquiiüb icon leaw


nipilan judío. Ich leaam imeajtsan ngome judío, mejlüyiün micual nej
aaga newün isoetiün ngome naw nóiquian mequiüjpan nipilan judío
tiül icona; mioxiich nej nipilan cos teyariün nej andeac; cuantemas
judío. Icona ngo meajchiün mapac nganüy apmaquiiüb alinomb nipilan
aaga xiül; más naleaing mioxiich judío leawa tacueat, sitiül apmayariw
aaga najneaj xiül üüch icon nej andeac.
mepacan.
19 Jondot nganüy icona nipilan

Ndójwüx a cambaj Israel
ngome judío apmepiüngan: apmajwanüw wüx asoetiw
“Naleaing, pero Teat Dios tandooig 25 Xechijquiaw
xecojow, xique
talox ninguiün nipilan judío para sandiüm nüüch icon mejawan leaw
337 ROMANOS 11​, ​12

Teat Dios ngo müüch icon mejawan 33 Quiaj ajawaats nguineay Teat
nde tanomb; pero nde mepiüngan Dios xeyay najneajay ajlüy, xeyay
icona xeyay lerndüyiün. Cos netam nendüy, xeyay axom omeaats.
mejawan masey altiül nipilan judío Nejinguind ngondom majaw
xowüy ladam omeajtsüw nganüy; nguineay teamapiüng apmarang,
pero aag ayaj apmajlüy leaw cuane apmarang. 34 “¿Jane ajaw

apalam jane apmayariw andeac cuane alwüx omeaats nej Teat


Teat Dios monaw tiül nipilan Diosa, ngwüy jane nesaj nej
ngome judío. 26 Condom Teat Dios
  cuane netam maranga? 35 ¿Jane

apmawün wüx asoetiw cambaj alndom mangüy Teat Dios, müüch


Israel, atnej nomb tapiüng Teat Dios nej cuajantaneje?” 36 Nejinguind,

tiül minawiig nej, cos apiüng: cos meáwan leaw almajlüy naw
Aaga newün wüx asoeteran teowix nej, nej tarang; alteowix
aliüc imiün Sion, nej meáwan leaw almajlüy. Pares
quiaj apmawün asoetiw meáwan netam mayarich andeac Teat Dios
micual a Jacob, macueatiw meáwan nüt. ¡Amén!
arangüw ngo majneaj.
27 Quiaj apmümb majlüy meáwan Netam marangaats casa Teat Dios
leaw tasajasüw apmajlüy,
wüx sanawün asoetiw nejiw.
28 Cos cambaj Israel ngo mayariw

12 Nganüy xecojow
xechijquiaw, cos Teat Dios
lamüüch icoots xeyay mimonajneaj
nej andeac, áag tacueat nejiw Teat nej, áag sasaj icon nganüy netam
Dios, quiaj tawün icon wüx isoetiün. meajchiün Teat Dios imeajtsan
Naleaing Teat Dios aliün majiür y micuerpojan, para mejlüyiün
lasta Israel cos tarriiüd mixejchiw at icon noic nichech almapac,
nejiw. 29 Teat Dios ngo mangowüüch
  mejlüyiün nangaj, atnej andiüm
leaw nej lamapiüng apmarang, cos Teat Dios. Cos aag ayaj najneajay
leawa nej lamapiüng apmüüch, majaw Teat Dios merangan. 2 Nde  

aag ayaj apmüüch. At leaw nej mendüjpiün wüx merangan ngo


lamapiüng micual nej, aag ayaj majneaj atnej arangüw meáwan
micual nej. 30 Icona nipilan leaw
  nipilan nganüy cam. Netam
ngome naw tiül Israel, icona nomb mengowüjchiün meáwan ngo
ngo meyariün andeac Teat Dios, majneaj leaw iyajcan tiül imeajtsan,
pero nganüy lamajiür icon lasta, merangan najneaj, ngo matnej
cos nipilan judío ngo mayariw nej irangan nomb. Cos atquiaj alndom
andeac. 31 Nganüy icona lamajiür
  mejawan cuane andiüm Teat Dios
icon lasta Teat Dios cos nipilan merangan. Nej andiüm merangan
judío ngo mayariw andeac nej. Ndoj najneaj, merangan palan; aag ayaj
nejiw apmajiürüchiw lasta atnej andiüm majaw.
tajiür icon lasta Teat Dios. 32 Teat

3 Por mimonajneaj nej Teat Dios

Dios tacueat meáwan nipilan leaw tayac xic nasaj icon: Nejinguind tiül
ngo mayariw nej andeac. Condom icona nde mapiüng tiül omeaats
meáwan atotow tajiür nejiw lasta. nej alwüx ajaw ngo matnej alinop.
ROMANOS 12 338

Netam meyajcan icona ijawan atow Nde mendiüman merangan leaw


nej Teat Dios lamüüch anopnop ngo majneaj, ngwüy irangan leawa
majaw leaw netam majaw, para najneaj. 10 Aton ijiürayon lasta nop

merangan leawa nej andiüm. 4 Cos   alinop atnej mejiüran micojon


atnej icootsa ajawaats, micuerpojaats michijquian, ermbeolayon.
ajiür oleaj, ajiür owix, ajiür omal, 11 Leaw irangan, iyacan wüx

ajiür oniiüg, ajiür olaag, ajiür oxing, imeajtsan merangan najneaj. Nde
ajiür ombeay, pero ngome meáwan merangan anch wüx irangan
aag ayaj noic nej arangüw. 5 Atquiaj
  minajiüt Teat Dios.
aton icootsa, masey xeyay ajlüyiiüts, 12 Ich mapac imeajtsan, icüliün

pero ajlüyiiüts nóiquian wüx Teat Teat Cristo imiün tiül cielo. Netam
Cristo, atnej majlüyiiüts nop nipilan. meiücan wüx imongochiün ngo
6 Aton cos Teat Dios lamajiür icoots
  majneaj, tanaámb itajcan orar, nde
lasta, lamüüch icoots anopnopoots mecueatiün.
cuane alndom marangaats palpálwüx. 13 Imbeolan monyar andeac Teat

Netam marangaats atnej lamüüch Dios sitiül aljane ngo majiür. Ijchan
icoots Teat Dios marangaats. Sitiül maxood iniüngan monyar andeac
Teat Dios lamüüch nop mandeac Teat Dios napeay miün.
andeac nej, netam mandeac leaw 14 Nde mendeacan ngo majneaj

Teat Dios asaj nej, nde mayac wüx. wüx ombas nipilan leaw arangüw
7 Tengwüy sitiül Teat Dios lamüüch
  ngo majneaj wüx imbasan, itüniün
alinop ndoj ombas mambeol, ich majiürüw mimonajneaj Teat Dios,
mambeol najneajay. Tengwüy sitiül nde mepaijchan nejiw.
Teat Dios lamüüch alinop ndoj ombas 15 Ich mapac imeajtsan

maquiaach, ich mayac omeaats wüx mequiüjpan leaw apac omeaats, at


aquiaach. 8 Tengwüy sitiül Teat Dios
  jane ajiünts, ijiüntsan mequiüjpan
lamüüch alinop ndoj ombas müüch aton.
mapac omeaats alinop, ich müüch 16 Ijlüyiün nóiquian nop alinop,

mapac omeaats alinop najneajay. nde merangrangayon atnej alwüx


Tengwüy sitiül aljane lamüüch nej ijawan, pero ijlüyiün at icon nipilan
Teat Dios majiür, ich mapac omeaats leaw ajüic ngo membeat. Nde
mambeol leaw ngo majiür. Tengwüy mepiüngan tiül imeajtsan icona
sitiül Teat Dios lamüüch aljane nerndüyiün.
marang natang, ich mayac omeaats 17 Nde merangan ngo majneaj

wüx marang atnej netam. Aton sitiül wüx ombas jane arang ngo majneaj
aljane lamüüch nej Teat Dios majiür wüx imbasan; iyamban imeajtsan
lasta alinop, ich mapac omeaats wüx nguineay merangan leaw najneaj
mambeol. majaw nipilan. 18 Ipacan wüx

sitiül alndom mejlüyiün najneaj


Leaw netam marangüw mequiüjpan meáwan nipilan.
monyar andeac Teat Cristo 19 Xecojow xechijquiaw, sitiül aljane

9 Ijiüran
lasta meáwan nipilan arang ngo majneaj wüx imbasan,
con imeajtsan, nde merangánan. nde mepalüchiün ombas. Ich majlüy,
339 ROMANOS 12​, ​13

Teat Dios apmepalüch. Cos apiüng 6 At netam mengüyiün leaw atüniw
tiül Mipoch Teat Dios: “Xique ocueaj cambaj, cos Teat Dios tayac
sanüüch mangüy, xique sanapalüch nejiw marangüw najiüt ocueaj
ombas”, aw. 20 Aton apiüng: “Sitiül
  cambaj.
aljane najcüy majaw ic mind üet, 7 Ingüyiün meáwan leaw ijüchiün.

pues iich; tengwüy sitiül mind Netam memiücüchiün leaw atüniw;


anganeow yow, iich manganeow. at netam memiücüchiün leaw
Cos wüx apmerang aag ayaj, quiaj netam mengüyiün monajiüt. Aton
apmaxing xeyay cos terang wüx leaw netam meyariün andeac,
ombas najneaj”, aw. 21 Nde meaach
  iyariün andeac; leaw netam
majntsop ngo majneaj wüx imbas; mesajan najneajay ajlüy, netam
netam merang najneaj masey aljane mesajan najneajay ajlüy. 8 Nde

arang ngo majneaj wüx imbas. mejüchiün alinop, aton netam

13 Meáwan nipilan netam


mayar andeacüw monajiüt.
Cos Teat Dios neyac nejiw, nej
mejiüran lasta nipilan meáwan
nüt. Cos leaw ajiür lasta alinop,
aag ayaj arang palan atnej apiüng
neech nejiw majiürüw najiüt. 2 Jane
  tiül aaga poch tüünd Moisés. 9 Cos

ngo mayar andeacüw monajiüt, tiül aaga gajpowüw poch apiüng:


aag ayaj ngo mayar andeacüw “Nde mejiür minajtaj, nde mejiür
leaw tayac nejiw Teat Dios. Jane minaxey, nde membiy nipilan, nde
ngo mayar andeac monajiüt, nejiw merneed, nde mewüy ombasaran,
apmamongochiw ngo majneaj. nde mendiümdiüm ocueaj alinop”,
3 Nop nerang najneaj ngo metam
  aw. Meáwan aaga poch quiaj, at
mimbol mandüy monajiüt; pero altegüy poch leaw alíünan, aton
nop nerang ngo majneaj netam apiüng andüy wüx aaga poch leaw
mimbol mandüy monajiüt. ¿Jowa apiüng: “Netam mejiürayon lasta
ique, ngo mendiüm mermbol mejaw atnej iquiáyan quiaj merjiürüy
monajiüta? Pues irang najneaj, lasta”, aw. 10 Cos sitiül ajiürayoots

quiaj monajiüt apmandeacüw lasta, quiaj ngo mandiümaats


najneaj wüx imbas. 4 Teat Dios
  marangaats ngo majneaj wüx
tayac nejiw mambeolüw ic, pero alinop. Aag ayaj ajüiquich sitiül
sitiül apmerang ngo majneaj, quiaj ajiürayoots lasta, quiaj arangaats
netam mermbol; cos monajiüt palan atnej apiüng tiül aaga poch
alndom müjchiw ic memongoch tüünd Moisés.
ngo majneaj. Teat Dios tüüch nejiw 11 Aag ayaj netam marangaats,

marangüw aag ayaj; tayac nejiw cos ajawaats acüliiüts tiül nipilan
müjchiw mangüyiw monrang ngo monrang ngo majneaj. Nganüy
majneaj leaw arangüw. 5 Netam
  netam mapacaats, cos Teat Cristo
meyariün andeacüw monajiüt, aliüc mawün icoots wüx, laliüc
ngome ajcan ermbolan müjchiw matüch a nüt mapeay, ngo matnej
icon memongochiün ngo majneaj, wüx nüt ayariiüts andeac nej.
netam merangan cos tiül imeajtsan 12 Minütiiüts ajlüyiiüts ningüy wüx

ijawan netam merangan najneaj. a iüt cam, aag ayaj tequech atnej
ROMANOS 13​, ​14 340

noic ongwiiüts. Aaga nüt aliüc nej asoet aton. 4 Nganüy sanasaj

Teat Cristo laliüc matüch. Nganüy ic, ¿neol tendeac ngo majneaj
netam macueatiiüts marangaats wüx ombas nop nerang minajiüt
meáwan ngo majneaj arangüch alinopa? Ngo majneaj mendeac aag
tiül pojniün, marangaats leaw ayaj, cos nej ngome minajiüt arang,
najneaj arangüch tiül ran. 13 Netam
  nej arang minajiüt Teat Dios. Sitiül
marangaats leaw najneaj atnej nej arang najneaj tengwüy arang
majlüyiiüts tiül ran. Ngondom ngo majneaj, Teat Dios apmajaw
mangüniiüts majlüyiiüts tiül alngün wüx aag ayaj, ngome ique. Nej
nangos nüt, ngondom majiüraats alndom marang najneaj, cos Teat
minajtajaats, minaxeyiiüts. At Dios apmambeol nej.
ngondom mitsojoots micuerpojaats, 5 Nop apiüng noic nüt alwüx

marangaats cuajantanej ngo atam mayambüch Teat Dios


majneaj. At ngondom majcüyiiüts ngo matnej alinoic; pero alinop
majawaats nop alinop, ngondom apiüng: Ngwüy, meáwan nüt
mayajcaats ngo majneaj ajcan atanej ajlüy, aw. Naleaing, wüx
ngo majiüraats leaw ajiür alinop. aag ayaj meáwan anopnop ich
14 Ingow aag ayaj, netam müjchiiüts
  marang leaw nej ayaag tiül omeaats
nejay Teat Cristo mambeol icoots najneaj. 6 Cos leaw nepiüng noic

ngo mayacaats omeajtsaats wüx nüt alwüx atam mayambüch Teat


ajcüwa ngo majneaj quiaj leaw Dios, aag ayaj najneaj, ngo majiür
micuerpojaats andiüm mayac icoots nicuajind, cos ayamb Teat Dios. At
wüx. leaw nepiüng meáwan nüt atanej
alndom mayambüch Teat Dios, aag
Nde mendeac wüx ombas alinop ayaj najneaj aton, cos ayamb Teat

14 Sitiül aljane lamayar


andeac Teat Cristo, pero
naleaing nganaw majaw xeyay,
Dios. Aton leawa andüy matsamb
cuajantanej natsambaran, aag
ayaj najneaj majaw Teat Dios,
iquiüjpan najneájan tiül icona, nde cos üüch gracias Teat Dios, at
mendeacndeacan wüx leaw nej leaw ngo mandüy matsamb leaw
nganaw majaw. 2 Cos altiül ajaw
  natsambaran, aag ayaj najneaj
alndom müeteran matsaramb aton majaw Teat Dios, cos nej üüch
cuajantanej, pero altiül leaw gracias Teat Dios wüx apmüet.
nganaw majaw xeyay wüx Mipoch 7 Nejinguind icootsa ngondom

Teat Cristo, apiüng áagan soex mapiüngaats icóotsan quiaj


alndom müeteran. 3 Jane lamajaw
  nguineay apmapacaats oxep nawiür,
alndom müeteran matsaramb at nguineay apmandeowaats.
cuajantanej, ngondom maneoc 8 Cos sitiül almapacaats, alndom

ombas leaw ngo müet meáwan aag marangaats leawa Teat Dios
ayaj. At leaw ngo müet meáwan andiüm; sitiül apmandeowaats,
aag ayaj ngondom mandeac ngo aag ayaj cos Teat Dios andiüm.
majneaj wüx ombas leaw üet Atquiaj masey almapacaats masey
cuajantanej, cos Teat Dios lamawün landeowaats ajlüyiiüts ocueaj Teat
341 ROMANOS 14

Dios. 9 Cos Teat Cristo tandeow ndoj


  majcüy wüx leaw iretiün, ngana
tapac alinomb para marang natang macueat andüüb Teat Cristo, cos
ocueajiw meáwan nipilan, masey Teat Cristo tandeow mawün
landeow, masey almapac. nej wüx aton. 16 Nde meajchiün

10 ¿Jowa ique, neol teyambyamb


  manderac ngo majneaj wüx aaga
cuane asoet alinopa? ¿Neol teneoc najneaj leaw irangan. 17 Cos  

ombasüw micojow michijquiawa? Teat Dios ngo metam nej leaw


Cos ajawaats alinoic nüt inganeowan, leaw itsamban; pero
apmajlüyiiüts nóiquian niüng ajlüy leaw netam nej, aag ayaj leawa asaj
Teat Cristo, majaraw wüx cuane icon merangan. Irangan najneaj,
tarangaats. 11 Atquiaj ajlüy tiül
  ijlüyiün nóiquian nop alinop, mapac
Mipoch Teat Dios, niüng apiüng: imeajtsan atnej andiüm Nangaj
Cos naleaing xique salnapac, Miespíritu nej. 18 Cos sitiül atquiaj

meáwan nipilan apmaquiejliw irangan minajiüt Teat Cristo, Teat


micosüw nejiw tiximbas. Dios najneajay majaw icon, at
Meáwan anopnop apmapiüngüw nipilan aton apmapiüngüw najneaj
xique Teat Dios, aw. irangan.
12 Quiaj meáwan anopnopoots

19 Icootsa netam marangaats

netam masajaats Teat Dios cuane najneaj, ngo majcüyiiüts majawaats


tarangaats. nop alinop; netam mambeolaats
nop alinop mayacaats omeajtsaats
Nde meyac wüx marang wüx Teat Cristo. 20 Nde meajchiün

ngo majneaj alinop aljane majcueat minajiüt Teat Dios


13 Pares netam macueatiiüts wüx nüetaran. Naleaing meáwan
mayambyambaats nisoet wüx nüetaran najneaj müeteran. Nganüy
ombas nop alinop. Netam sitiül apmeyacan wüx naél alinop
mayambaats nguineay marangaats wüx ajaw leaw itean, aag ayaj
najneaj, ngana müjchiiüts majtoch mbich ngo majneaj. 21 Najneaj  

alinop micojoots michijquiaats, sitiül ngo metsamban onij, sitiül


müjchiiüts majiür nisoet. 14 Xique
  ngo menganeowan yow neech
sayaag meáwan natsaramb mangüneran, aton sitiül ngo
najneaj matsambaats, cos Teat merangan nicuajind leaw alndom
Jesús lamüüch xic nayaag atquiaj. mayac wüx naél alinop. Nde
Pero naleaing, aljane nepiüng merangan leaw alndom müüch nop
almajlüy natsaramb ngondom mandüy wüx marang ngo majneaj.
matsamb, quiaj ngo majneaj sitiül Nde merangan leaw alndom müüch
nej apmatsamb aag ayaj, cos machiw omeaats alinop. 22 Meáwan  

netam marangüch leaw apiüng anopnop nejáyan quiaj ich majaw


omeaats. 15 Sitiül icona wüx
  nguineay ayar andeac Teat Dios,
itsamban cuajantanej, quiaj alinop nguineay andiüm Teat Dios majaw
mihermanojan apmamix omeaats, marang. Najneajay apac omeaats
quiaj apmajüic icona ngo mejiüran leaw ngo metam machiw omeaats
nej lasta. Ijawan, nde meajchiün wüx leaw arang. 23 Pero naleaing

ROMANOS 14​, ​15 342

sitiül ichiwean imeajtsan wüx leaw lasta atnej Teat Cristo ajiür icoots
itean itsamban, aag ayaj üüch icon lasta. Quiaj apmanderac najneaj
mejiüran nisoet, cos iyajcan aag ayaj wüx Teat Dios. 8 Naleaing sasaj

ngo majneaj. Meáwan leaw irangan icon, Teat Cristo tiün mambeol
sitiül ichiwean imeajtsan wüx, ngo nipilan judío majüiquich naleaing
mejawan sitiül najneaj tengwüy ngo Teat Dios lamarang leaw lamapiüng
majneaj, aag ayaj nisoet sitiül irangan. apmarang. Atquiaj tarang Teat
Cristo para alndom majlüy leaw
Ijchan majneaj omeaats Teat Dios tasaj tanomb xexejchiün.
alinop, ngome icónan quiaj 9 Aton Teat Cristo tiün para mapac

15

Icootsa leaw lamajawaats omeajtsüw mayambüw Teat Dios


wüx Mipoch Teat Dios xeyay ajcüwa nipilan ngome judío, cos
netam mambeolaats leaw aliün ajiür nejiw lasta. Atnej apiüng tiül
mapateay ajaw, ngondom marangaats Mipoch Teat Dios:
leaw andiümaats. 2 Meáwan
  Xique sanandeac wüx minüt tiül
anopnopoots netam marangaats atnej nipilan ngome judío,
andiüm alinop; aag ayaj apmambeol sanataag cantar himnos wüx
nej apmüüch nej mapac omeaats wüx ique.
Teat Dios. 3 Cos nej Teat Cristo ngome

10 Apiüng alinoic tiül Mipoch Teat

tarang leaw andiüm; nej tarang Dios:


atnej apiüng tiül Mipoch Teat Dios, Ich mapac imeajtsan icona
cos apiüng: “Meáwan ngo majneaj nipilan ngome judío
leaw asajüw ic, leaw arangüw, tiün nóiquian mequiüjpan nipilan
andüy wüx ximbas”. 4 Cos meáwan
  judío.
leaw tarangüch tiül Mipoch Teat 11 At apiüng alinomb:

Dios tanomb, aag ayaj tarangüch Icona nipilan monaw palpálwüx


maquiaacheranaats wüx. Aag ayaj iüt isajan Teat Dios najneajay
ambeol icoots majawaats majneaj ajlüy.
wüx leaw teamacüliiüts, müüch Aton meáwan nipilan indeacan
icoots maiücaats wüx, majawaats nguineay najneajay arang
apmambeol icoots Teat Dios. 5 Malüy
  Teat Dios.
Teat Dios neech mapac omeaatsaran, 12 Isaías aton tarang wüx nawiig:

neech icoots maiücaats wüx Apmajmel nop nenajiüt naw tiül


cuajantanej, müüch icoots majlüyiiüts micualüw micual Isaí,
nóiquian omeajtsaats nop alinop atnej nej apmajlüy wüx palpálwüx
Teat Cristo andiüm. 6 Quiaj nóiquian
  iüt;
masajaats najneajay arang Teat Dios nejiw apmacüliw aaga nenajiüt
miteat Miteatiiüts Teat Cristo. quiaj mambeol nejiw.
13 Malüy Teat Dios, aaga nembeol

Tasoiquiw nipilan ngome judío meiücan wüx leaw almajlüy,


alndom mawüw wüx asoetiw müüch icon mapac imeajtsan xeyay,
7 Atquiaj
icona erndeacan mejlüyiün najneaj mejawan nop
mequiüjpan nop alinop, ijiürayon alinop, meyacan imeajtsan wüx nej.
343 ROMANOS 15

Quiaj aaga Nangaj Espíritu ocueaj lamawitich marang. 21 Tarangas


Teat Dios apmüüch icon meiücan atnej larangüch tiül Mipoch Teat
wüx, ngana paxiüm mecüliün leaw Dios, cos apiüng:
temecüliün. Apmajawüw nej ajcüwa
14 Xecojow xechijquiaw, xique
  leawa nómban ngome áag
sajaw majneaj icona xeyay najneaj masoiquiw wüx nej,
imeajtsan, at ijawan nguineay jane nganaw manguiayiw wüx
alndom mepajan ocueaj nop nej, nejiw apmayariw andeac
alinop. 15 Naleaing tiül a nawiig
  nej.
cam nguiaj tayacas tiül napacpac
poch nüüch leaam imeajtsan wüx Teat Pablo apiüng apmamb
meáwan aag ayaj. Teat Dios tajiür andüy Roma
xic lasta; 16 tayac xic narang najiüt

22 Pares ngo matüch namb najaw
ocueaj Teat Cristo, nasaj nipilan icon, masey xeyay tandiümas namb.
ngome judío mayariw andeac 23 Pero nganüy cos lanandondoch

Teat Dios, para majlüyiw at nejiw xenajiüt ocueaj Teat Dios tiül aaga
noic najneajay nichech leawa Teat cambaj cam, aton cos lamajiür
Dios andiüm. Cos Nangaj Espíritu xeyay neat sandiüm namb najaw
lamüüch nejiw majlüyiw ocueaj icon; 24 nganüy sapiüng wüx sanamb

Teat Dios. España sanamong niüng ijlüyiün.


17 Xique nganüy xeyay apac
  Quiaj apmandeacaats maquiüjpaats
ximeaats wüx aaga najiüt lanarang nop alinop, mapac omeajtsaats
ocueaj Teat Dios, cos sajlüy nóiquian. Condom sandiüm
nóiquian naquiiüb Teat Cristo. membeolan xic namong namb más
18 Xique ngo nandiüm napiüng
  ninguiün. 25 Nganüy ombas sanamb

wüx alinoic najiüt, sandeac áagan Jerusalén najoy mamb tomiün


wüx najiüt ocueaj Teat Cristo, cos nambeolüw mondüüb Teat Cristo
nej ambeol xic nüüch mayariw tiül Jerusalén. 26 Cos mondüüb Teat

andeac nej ajcüwa nipilan ngome Cristo monaw tiül iüt Macedonia,
judío. Nejiw andüjpiw Teat Cristo at monaw tiül iüt Acaya tapiüngüw
wüx leaw sandeac, at wüx leaw najneaj mamiücüchiw quiriw
Teat Dios üüch xic narang. 19 Cos
  tomiün mambeolüw mondüüb Teat
Nangaj Espíritu ocueaj Teat Dios Cristo leaw ngo majiür, monlüy
tüüch xic narang ateócan leaw Jerusalén. 27 Naleaing nejiw

ngome aag ajaraw. Atquiaj tasajas tapiüngüw najneaj mambeolüw


nipilan nguineay Teat Cristo awün leaw ngo majiür, monlüy tiül
nisoet, nawas tiül cambaj Jerusalén Jerusalén, cos nejiw masey ngome
sajüy tiül meáwan cambaj leaw judío nejiw, tüjndiw aaga najneajay
tatüchiüs tiül iüt Ilírico. 20 Xique
  mipoch Teat Cristo. Nganüy nejiw
sayamb namb nasaj nipilan aton netam mambeolüw mondüüb
niüng nganaw manguiayiw aaga Teat Cristo monlüy tiül Israel wüx
najneaj nanderac wüx Teat Cristo, cuajantanej leaw ngo majiürüw.
ngana narang najiüt niüng alinop 28 Nganüy sapiüng wüx landoj xiün

ROMANOS 15​, ​16 344

nayac meáwan tomiün, nandondoch 3 At


aton itepeayiün teat Aquila at
leaw teanarang, quiaj sanamong mintaj nej müm Priscila. Nejiw xeyay
niüng ijlüyiün, ndoj sanamb España. tambeolüw xic wüx sarang minajiüt
29 Xique sajaw majneaj nguineay
  Teat Cristo. 4 Cos nejiw aton tajlüyiw

Teat Cristo apmambeol xic, müüch tiül xeyay naél wüx tambeolüw xic
mapac ximeaats xeyay wüx ngana mambiy xic nipilan. Pares
sanapeay niüng ijlüyiün. süüch nejiw gracias xeyay, ngome
30 Xecojow xechijquiaw, nganüy
  xíquian quiaj, aton meáwan monyar
satün icueajiün membeolan xic, andeac Teat Cristo leaw ngome judío
metüniün ocueaj Teat Dios mambeol nejiw, üjchiw nejiw gracias aton.
xic xeyay. Aag ayaj sasaj icon, cos 5 Itepeayiün meáwan mondüüb Teat

ajlüyiiüts nóiquian maquiüjpaats Cristo leaw canchiüjow aniüngüw


Miteatiiüts Teat Cristo, aton cos teat Aquila. At itepeayiün xeamigo
ajiürayoots lasta atnej andiüm teat Epeneto, cos nej ombas mayar
Nangaj Espíritu ocueaj Teat Dios. andeac Teat Cristo tiül iüt Acaya.
31 Itüniün ocueaj Teat Dios mambeol

6 Itepeayiün aton müm María, cos nej

xic, ngana masapüw xic nipilan lamarang xeyay najiüt ocueaj Teat
moncüy majaw xic monlüy tiül Dios tiül icona. 7 At itepeayiün teat

iüt Judea. Aton itajcan orar para Andrónico at teat Junias, ajcüw ayaj
mayariw najneájan leaw sajoy micual xeíüt, aton taquiiübasüw tiül
mamb nüüch ajcüwa mondüüb Teat manchiüc. Nejiw xowüy ajiür nejiw
Cristo leaw ngo majiür, ajcüwa lasta meáwan apóstoles, aton ombas
monlüy tiül Jerusalén. 32 Atquiay
  mayariw andeac Teat Cristo, teoj a
alndom natüch niüng ijlüyiün mapac xique.
ximeaats naquiiüb icon, sitiül Teat 8 Itepeayiün teat Amplias, xique

Dios andiüm. Quiaj sanaxood quiriw xowüy sajiür lasta wüx minüt Teat
naquiiüb icon. 33 Teat Dios, aaga
  Dios. 9 Itepeayiün teat Urbano, nej

neech monajneaj tiül omeajtsaats nembeol xicon wüx minajiüt Teat


majlüy maquiiüb icon. Amén. Cristo. At a teat Estaquis itepeayiün.
Xique xowüy sajiür lasta. 10 Itepeayiün

Atepeay anopnopoj teat Apeles, nej xeyay ajüiquich

16 Nganüy sanüüch mamb


müm Febe, apmamb quiaj
majaw icon, ingochiün najneaj. Cos
andüüb Teat Cristo. At itepeayiün
meáwan acualaats teat Aristóbulo.
11 Itepeayiün teat Herodión, micual

nej ajiür najiüt tiül mondüüb Teat xeíüt. At itepeayiün acualaats teat
Cristo monlüy tiül cambaj Cencrea. Narciso, ajcüw monyar andeac Teat
2 Itepeayiün, ingochiün najneájan
  Cristo. 12 Itepeayiün müm Trifena,

atnej netam mangocheran meáwan at müm Trifosa, nejiw mimonrang


monyar andeac Teat Dios. At minajiüt Teat Cristo; átan mimümaats
imbeolan wüx cuajantanej netam Pérsida, cos nej lamarang xeyay najiüt
nej, cos nej lamambeol xeyay aton. 13 Itepeayiün teat Rufo, nej nop

jangantanej; ata xique aton naxey leaw tarriiüd nej Teat Cristo.
lamambeol xic. Aton mimüm nej itepeayiün, cos
345 ROMANOS 16

ajlüy atnej xemüm aton. 14 Itepeayiün



21 At aton atepeay icon teat
teat Asíncrito, teat Flegonte, müm Timoteo, nej nembeol xic wüx
Hermas, teat Patrobas, teat Hermes, aaga najiüt sarang. At atepeayiw
at meáwan leaw aquiüjpüw nejiw icon teat Lucio, teat Jasón, y teat
itepeayiün aton. 15 Itepeayiün teat
  Sosípater. Nejiw micual xeíüt aton.
Filólogo, müm Julia, teat Nereo, at 22 At a xique Tercio nerangas aaga

michiig najtaj nej. Aton itepeayiün nawiig cam ocueaj teat Pablo, xique
teat Olimpas at meáwan monyar aton satepeay icon wüx minüt Teat
andeac Teat Cristo monlüy quiaj. Cristo.
16 Meáwan icon itepeayiün nop

23 At aton teat Gayo atepeay icon,

alinop, müüch mapac imeajtsan. xique aniüng nej sacül. Aton aniüng
Aton meáwan noicnoic ajlüy nej canchiüjow meáwan monyar
mondüüb Teat Cristo atepeayiw andeac Teat Cristo. At teat Erasto,
icon aton. nesap mitomiün aaga cambaj cam,
17 Xecojow xechijquiaw, sasaj
  atepeay icon aton; at teat Cuarto
icon netam mejawan wüx ajcüwa atepeay icon.
nipilan leaw andiümüw mayacüw 24 Miteatiiüts Teat Cristo mambeol

icon wüx naél, mayacüw moncüy meáwan icon. Amén.


tiül icona. Ajcüw ayaj ngo
marangüw atnej terquiaachayon Andondoch andeac, andeac
wüx. Icueatiün ajcüw ayaj, nde najneajay wüx Teat Dios
mequiüjpan. 18 Cos ajcüwa nipilan

25 Nganüy marangaats casa Teat
quiaj ngome minajiüt Miteatiiüts Dios, masajaats najneaj arang, cos
Teat Cristo arangüw; ajcüw ayaj nej alndom mambeol icon mejawan
nejíwan quiaj andiümüw. Nejiw más xeyay wüx leaw tasajas icon,
ajiürüw nguineay mawüywüyiw nguineay lamawün isoetiün Teat
nipilan; alndom mawaijchaw Jesucristo. Aag ayaj Teat Dios ngo
mondüüb Teat Cristo leaw müüch nejinguind majaw aaga
nganaw majaw xeyay. 19 Cos xeyay
  ayaj tanomb. 26 Pero nganüy Teat

languiayaran nguineay icona xeyay Dios lamüüch icoots majawaats


iyacan imeajtsan wüx merangan aag ayaj, cos mondeac andeac Teat
andiüm Teat Dios, pares apac Dios monlüy tanomb tarangüw wüx
ximeaats xeyay. Pero aton sandiüm nawiig. Nganüy meáwan nipilan
mexoman imeajtsan más xeyay netam manguiayiw aag ayaj, cos
wüx irangan najneaj; ngo metam Teat Dios almapac meáwan nüt, y
mexoman imeajtsan para merangan tapiüng meáwan palpálwüx ajlüy
ngo majneaj. 20 Teat Dios aaga
  nipilan netam manguiay andeac nej,
neech monajneaj tiül omeajtsaats, marangüw leawa nej andiüm.
apmambeol icon mecuüjchiün 27 Pares apmarangaats casa Teat

tiüt aaga Satanás. Miteatiiüts Teat Dios meáwan nüt, néjan quiaj
Cristo mambeol icon, müüch icon nendüy; masajaats najneajay arang
monojneaj. wüx minüt Teat Jesucristo. Amén.
Anoic nanderac arang wüx nawiig San Pablo müüch
minipilan Teat Cristo moncül tiül Corinto

1ª CORINTIOS

Teat Cristo. 7 Pares nganüy


Atepeay lamejiüran meáwan najneaj leaw

1 Xique Pablo nop apóstol ocueaj


Teat Jesucristo, cos Teat Dios
tayac xic narang. Nganüy cam
Nangaj Espíritu ocueaj Teat Dios
tapiüng apmüüch. Lamejiüran
aag ayaj tatow tam mecüliün
saquiiüb teat Sóstenes. 2 Xicona
  mapeay Miteatiiüts Jesucristo. 8 Nej

satepeayiün icon meáwan monyar apmambeol icon ngo mejiüran


andeac Teat Cristo moncül tiül nicuajind nisoet wüx aaga nüt
cambaj Corinto; icona aton apmajaw wüx asoeteran wüx nej
micual icon Teat Dios cos tayamb aliüc alinomb. 9 Cos Teat Dios leawa

icon mejlüyiün nangaj nóiquian lamayac mipoch nej marang, aag


mequiüjpan meáwan nipilan leaw ayaj apmarang. Nejay Teat Dios
andüjpiw Miteatiiüts Jesucristo. tayamb icon mejlüyiün nóiquian
3 Sandiüman Miteatiiüts Dios at
  mequiüjpan Micual nej Miteatiiüts
Miteatiiüts Jesucristo müjchiw icon Jesucristo.
mimonajneajiw, at mejiüran noic
omeajtsan najneajay. Ngo majlüyiw nóiquian
10 Xecojow
xechijquiaw, satün
Teat Pablo üüch gracias Teat Dios xeyay icueajiün wüx minüt
4 Xique
ajlüyay nüüch gracias Miteatiiüts Jesucristo; malüy
Teat Dios cos nej lamüüch icon sapiüng nguineay mejlüyiün
mimonajneaj nej ajcan ijlüyiün nóiquian. Nde mbajcameron
nóiquian mequiüjpan Teat Cristo meriowan palpálwüx; netam
Jesús. 5 Cos indüjpiün Teat Cristo
  mejlüyiün noic nej imalan, noic nej
Jesús, quiaj Teat Dios lamambeol imeajtsan. 11 Xecojow xechijquiaw,

icon wüx meáwan indeacan, at sasaj icon aag ayaj cos xique
meáwan leaw netam mexoman lanasoic nguineay tenguial ijlüyiün;
imeajtsan wüx. 6 Ninguiaj ajüic
  tasajüw xic altiül monaw aniüng
naleaing leaw tasajas icon wüx Cloé. Apiüngüw ajlüy moncüy tiül

346
347 1 CORINTIOS 1

icona. 12 Nganüy sandiüm nasaj icon


  Xique sanandrooch mifis leawa
nguineay sanguiay temendeacan; nepiüng xowüy landüy;
cos altiül icon apiüng: “Xique sanajüiquich ngo majawüw
sandüüb teat Pablo”, aw; altiül nicuajind.
apiüng: “Xique sandüüb teat 20 Jow nganüy, ¿wül, cuajpar

Apolos”, aw; altiül apiüng: “Xique leaw nepiüng xeyay andüye? ¿Wül
sandüüb teat Cefas”, aw; aton altiül leawa nepiüng xeyay andüy wüx
apiüng: “Xique sandüüb nejay Teat aaga poch tüünd Moisésa? ¿Wül
Cristo”, aw. 13 ¿Neola, mbich ajlüy
  leawa nepiüng ndoj ombas mandeac
acas Teat Cristo? ¿Ngwüy, tamb leaw almajlüy wüx aaga nganüy
wüx cruz a Pablo mangüy isoetiün? nüt cama? Wüx meáwan aag ayaj
¿Ngwüy, teyariün yow wüx minüt Teat Dios lamapiüng nejiw ngo
Pablo? 14 Xique süüch gracias Teat
  mandüyiw nicuajind, ajlüyiw atnej
Dios, cos ngo nüüch yow nejinguind nop chach. 21 Cos Teat Dios nde

icon; áagan teat Crispo tüjchiüs yow, tanomb lamajaw nipilan ngondom
aton teat Gayo. 15 Pares nejinguind
  maxomüw nej nejeyéjan quiaj,
ngondom mapiüng nej tayar yow pares tajaw najneaj mawün wüx
wüx minüt Pablo. 16 At aton tüjchiüs
  asoeteran ajcüw leaw apmayariw
yow acualaats Estéfanas. Lango andeac nej, masey nipilan
leaam ximeaats sitiül tüjchiüs apiüngüw chach poch sandeacan,
yow alinop. 17 Cos Teat Cristo ngo
  ngo membeat.
müüch xic niün nüüch yow nipilan; 22 Nipilan israel apiüngüw aaga

nej tüüch xic niün napiüng wüx poch sandeacan ngo membeat cos
nguineay alndom mawaran wüx andiümüw majawüw ateócan;
asoeteran. Áag ngo nandeac naél at nipilan griego ayambyambüw
poch nerangrangüy wüx atnej nguineay alndom majawüw wüx
xique xeyay saxom ximeaats. meáwan cuajantanej con mifisüw
Naleaing sandeac ngo maél ngana nejiw. 23 Naleaing xicona sandeacan

mapiürang ngo membeat tandeow wüx nguineay Teat Cristo tandeow


wüx cruz Teat Cristo. wüx cruz; aag ayaj nipilan israel
ajtochiw wüx cos ngo mandiümüw
Teat Cristo ajüiquich nguineay manguiayiw. Nganüy nipilan ngome
omeaats Teat Dios israel apiüngüw ngo membeat aaga
18 Ajcüwa nipilan leaw apndrom nanderac quiaj, cháchan. 24 Pero

ombasüw tiül aaga xeyay ngo ajcüw leawa Teat Dios lamapaj
majneaj apiüngüw chach miün aaga majlüyiw micual nej, masey nipilan
tenguial anderac wüx nguineay Teat israel, masey nipilan griego, nejiw
Cristo tandeow mangüy asoetiiüts. ajawüw áagan Teat Cristo alndom
Pero aaga najneaj nanderac wüx müüch nejiw mayariw nej andeac,
nguineay Teat Cristo lamawün icoots at majiürüw fis maxomüw Teat
wüx asoetiiüts ajüiquich Teat Dios Dios. 25 Masey altiül apiüngüw ngo

alndom marang cuajantanej. 19 Cos


  membeat leawa tarang Teat Dios, pero
Teat Dios apiüng tiül mipoch nej: Teat Dios axom omeaats xeyay, ngo
1 CORINTIOS 1​, ​2 348

matnej nipilan monpiüng nendüyiw. ijlüyiün nasaj icon nguineay tarang


At masey apiüngüw Teat Dios Teat Dios mawün icoots wüx
ngondom marang nicuajind, naleaing asoetiiüts, ngo nasaj icon at xic
ajawaats Teat Dios alndom marang nop xowüy landüy, at ngo nasaj
xeyay cuajantanej, ngo matnej ajcüwa icon naél poch. 2 Tapiüngas ngome

nipilan leawa monpiüng nejiw alndom sanaquiaach icon wüx cuajantanej


marangüw cuajantanej. 26 Xecojow
  alinoic, sanaquiaach áagan wüx
xechijquiaw, ich leaam imeajtsan Teat Cristo leaw tamb wüx cruz
nguineay tejlüyiün wüx tarriiüd mandeow mangüy asoetiiüts.
icon Teat Dios. Ngo majlüy tiül icona 3 Ijawan wüx tajlüyiüs niüng

mondüyndüy wüx cuajantanej wüx ijlüyiün, xique ngo nerangrangüy


aaga iüt cam. Aton ngo majlüy tiül napiüng xíquian quiaj alndom
icona xeyay natangtang monajiüt; at narang cuajantanej. Naleaing
ngo majlüy tiül icona xeyay netam timbolas, tambeapmbeap xic.
ajlüy nipilan. 27 Naleaing, Teat Dios

4 Wüx tandeacas nasaj icon wüx

lamarriiüd leaw ngome nendüy xeyay Teat Cristo, ngo nandeac atnej
cos atquiaj apmüüch maxing leaw xowüy lasandüy. Tejawan nguineay
apiüng xowüy landüy. At tarriiüd leaw tambeol xic Nangaj Espíritu
napiürang ngo membeatiw, cos atquiaj ocueaj Teat Dios majüiquich leaw
alndom müüch maxing monpiüng tarangas aag ayaj minajiüt Teat
nejiw xowüy lambeatiw. 28 Aton  Dios. 5 Atquiaj tarangas para

tarriiüd nipilan leaw apiürang ngo mepiüngan nejay Teat Dios nembeol
membeat, at leaw napiürang cuane icon meyariün andeac nej, ngome
ajpar. Atquiaj tarang Teat Dios para alngün nipilan xeyay axom omeaats
majüiquich lango membeatiw leaw mandeac.
apiürang wüx ombasüw nejiw xeyay
nembeatiw. 29 Atquiaj nejinguind

Nangaj Espíritu üüch majawaats
ngondom merangrangüy teombas Teat nguineay ajlüy Teat Dios
Dios. 30 Naleaing cos Teat Dios andiüm,

6 Naleaing
nguiaj saquiajchiün
pares ijlüyiün nóiquian mequiüjpan wüx leaw xowüy laél, cos leawa
Teat Cristo. At Teat Dios lamüüch latangüw wüx Mipoch Teat
icoots mendüyiiüts wüx andüjpiiüts Dios alndom manguiayiw. Aaga
Teat Cristo. Nganüy ajlüyiiüts najneaj, sandeacan quiaj ngome ocueaj
ngo majiüraats nicuajind nisoet monpiüng nendüyiw wüx a iüt
teombas Teat Dios cos nej tawün cam, at ngome mifis montang
icoots wüx. 31 Mipoch Teat Dios
  monajiüt, cos ajcüw ayaj najen
apiüng: “Jane nind arangüy casa, ich apndrom ombasüw. 7 Naleaing

marang casa Teat Dios”, aw. sandeacan aaga poch leaw Teat
Dios üüch xicon. Aag ayaj nomb
Taquiaach nejiw áagan ngo manguiayaran cos nej ngo
wüx Teat Cristo majüiquich nguineay apmarang.

2 Pares xecojow xechijquiaw,


ninguinüt wüx tambas niüng
Naleaing nej tajaw nguineay
apmarang, nguineay apmawün
349 1 CORINTIOS 2​, ​3

icoots wüx, nde wüx nganaw 14 Meáwannipilan leawa ngo


marang a iüt cam. 8 Nejinguind
  majiür Nangaj Espíritu tiül omeaats
montangtang monajiüt monlüy nej ngondom majaw cuane Nangaj
nganüy cam ngo majawüw Espíritu andiüm müüch, cos nej
nguineay andiüm marang Teat Dios. apiüng aag ayaj atnej ngo membeat
Cos sitiül tajawüw aag ayaj, ngome nicuajind. Cos niquimas ngondom
tayacüw wüx cruz Teat Cristo, aaga majaw wüx aag ayaj sitiül Nangaj
najneajay imiün tiül cielo. 9 Atquiaj
  Espíritu ngo mambeol nej majaw.
aton tarangüch tiül Mipoch Teat 15 Cos leaw nembeol nej Nangaj

Dios, cos apiüng: Espíritu ocueaj Teat Dios alndom


Ajlüy cuajantanej najneajay leaw majaw cuane najneaj, cuane ngo
ngome áag ajaraw, majneaj. Pero pálwüx nipilan
ngome áag anguiayaran, ngondom majawüw nguineay
ngome áag ajmel tiül omalaran. omeaats leaw ambeol nej Nangaj
Teat Dios lamarang aag ayaj Espíritu. 16 Atnej ajlüy tiül Mipoch

müüch meáwan mondiüm nej. Teat Dios, cos apiüng: “¿Jane


10 Teat Dios tüüch miün aaga Nangaj
  alndom majaw leaw alwüx omeaats
Espíritu mambeol icoots majawaats Teat Diosa? ¿Ngwüy, jane alndom
aag ayaj. Cos Nangaj Espíritu ajaw maquiaach neje?” Nganüy icootsa
meáwan cuajantanej ocueaj Teat leaw ajiüraats Nangaj Espíritu
Dios, masey xowüy laxotüy. alndom maxomaats omeajtsaats
11 ¿Jane alndom majaw cuajantanej
  wüx leaw apiüng Teat Cristo.
leawa almajlüy tiül omeaats nop
nipilana? Nejáyan quiaj ajaw cuane Monbeol wüx minajiüt Teat Dios
ajlüy tiül omeaats nej. Atquiaj aton
nejinguind ngondom majaw leawa
almajlüy tiül omeaats Teat Dios,
3 Xecojow xechijquiaw,
ninguinüt ngondom
naquiaach icon matnej nipilan
áagan a Nangaj Espíritu ocueaj leaw ambeol nejiw Nangaj Espíritu
Teat Dios nejaw aag ayaj. 12 Icootsa
  ocueaj Teat Dios, cos tealeámban
ngo mayajcaats tiül omeajtsaats merangan leaw indiüman icona,
atnej ayajcüw altiül nipilan; pero ngome leaw andiüm Teat Cristo.
ayajcaats tiül omeajtsaats atnej Pares taquiajchiüs icon atnej
andiüm Nangaj Espíritu, aag ayaj maquiajchich nop nine leaw
lamüüch icoots Teat Dios. Quiaj nganaw majaw nicuajind. 2 Cos  

alndom majawaats leawa lamüüch icona tejlüyiün atnej nop nine


icoots Teat Dios. 13 Wüx aag ayaj
  tealeámban achech, nganaw
xicona sandeacan, ngome atnej ndom ombas üet, pares ngondom
axom omeaats nipilan ningüy wüx naquiaach icon matnej natang
iüt; ngwüy sandeacan leaw aquiaach nipilan. Átan nganüy, nganaw
xicon Nangaj Espíritu. Cos aaga ndom cos ngondom meyariün.
poch leawa saquiajchiün, aag ayaj 3 Tealeámban nganaw merangan

poch leaw asaj xicon Nangaj Espíritu leaw andiüm Teat Dios; naleaing
ocueaj Teat Dios. temerangan leaw icona indiüman.
1 CORINTIOS 3 350

Cos tealeámban ngo majneaj piedra witiow wüx iüm. Condom


mejawan nop alinop, ijcüyiün alinop tenguial mambeol icon,
icoyónan quiaj, at lambajcaron aag ayaj atnej teamajüyich wüx
mejlüyiün palpálwüx. ¿Neol alquiriw. Nganüy netam majaraw
terangan atquiaja? Cos tealeámban nguineay apmajüyicheran wüx
merangan atnej arangüw pálwüx alquiriw. 11 Cos aaga najiüt lawitiow

nipilan. 4 Altiül icona apiüng:


  marangüch, aag ayaj minajiüt Teat
“Xique sandüüb teat Pablo”, aw. Dios. Teat Cristo ajlüy atnej aaga
Altiül apiüng: “Xique sandüüb teat piedra witiow wüx iüm. Naleaing
Apolos”, aw. ¿Pues neol terangan nejinguind alinop ngondom mayac
atquiaja? Cos nganaw merangan alinoic witiow wüx iüm. 12 Jane

atnej andiüm Teat Cristo; aliün tanaámb matangüüch aaga najiüt


merangan atnej arangüw meáwan lawitiow quiaj, ich majaw cuane
nipilan. apmayac wüx. Cos sitiül apmayac
5 ¿Cuane neje a Pablo? ¿Cuane
  oro, tengwüy plat, tengwüy
neje Apolos? Xicona monrang natsüjyay ombas piedra, aag ayaj
minajiüt Teat Dios xicon, masey ngo mandaab. Pero sitiül apmayac
tasajasan icon meyariün andeac xiül, tengwüy soex, tengwüy
Teat Cristo; cos Teat Dios tüüch miolam naxiül, pues apmandaab.
xicon sanopnopon aaga najiüt 13 Nganüy apmajüic nguineay

leaw netam narangan. 6 Xique


  arangüw najiüt, cos wüx nüt Teat
tapiüras Mipoch Teat Dios tiül Dios apmajaw wüx asoeteran,
icona; condom tiün Apolos tambeol quiaj aaga biümb apmajüiquich
icon alquiriw. Aag ayaj atnej sitiül tarang najneaj. Condom
wüx nop apmateow leaw landoj apmajüic jane taíüc minajiüt nej,
apiürüch. Condom Teat Dios tüüch jane tandaab ocueaj, cos biümb
icon metangan wüx Mipoch Nej. apmajüiquich. 14 Sitiül aljane taíüc

7 Aaga nepiür nicuajind nej; at


  minajiüt nej, ngo mandaab, nej
neteow nicuajind nej. Leawa más apmüünd leaw netam maxom wüx.
nembeat, aag ayaj Teat Dios, cos 15 Pero sitiül aljane tandaab minajiüt

nej nerang meáwan, nej netangüch nej, quiaj nej ngome apmaxom wüx
cuajantanej. 8 Pues leawa nepiür,
  nicuajind; masey nej apmaw wüx,
at leawa neteow atanej ajlüyiw. biümb ngome apmambel nej.
Teat Dios apmüüch anopnopoots 16 ¿Neol ngo mejawana, icona at

leaw netam maxomaats wüx aaga icon noic templo ocueaj Teat Dios, at
najiüt tarangaats. 9 Xicona monrang
  Nangaj Espíritu acül tiül imeajtsana?
minajiüt Teat Dios, nganüy icona 17 Sitiül aljane apmaquiaach icon ngo

ijlüyiün atnej noic corrül ocueaj nej. matnej apiüng Teat Dios, Teat Dios
At ijlüyiün atnej nop iüm ocueaj apmandrooch nej ombas, cos icona
Teat Dios leaw nej teamawitich. aaga templo ocueaj Teat Dios, aaga
10 Teat Dios lamambeol xic narang
  templo quiaj nangaj.
minajiüt nej, najlüy atnej nop 18 Nde merwaiichayon icoyónan

nerang iüm leawa neyac tiüt quiaj; cos sitiül aljane tiül icona
351 1 CORINTIOS 3​, ​4

mapiüng nej xeyay ajaw wüx apmapiüngüw monajiüt wüx xique.


cuajantanej leaw almajlüy At xique aton ngondom napiüng
nganüy cam, ich marang atnej nguineay sarang. 4 Naleaing xique

ngo majaw nicuajind, cos quiaj sayaag tiül ximeaats ngo narang
alndom mambeol nej Teat Dios nicuajind ngo majneaj; pero ngome
maxom omeaats wüx cuajantanej. wüx aag ayaj alndom napiüng ngo
19 Cos aaga fis leaw ajiür nipilan
  najiür nisoet, cos Teat Dios ajaw
ningüy wüx iüt, Teat Dios ajaw meáwan leaw sarang. 5 At icona nde

aag ayaj chach miün. Atquiaj meyacan asoet alinop wüx nganaw
apiüng tiül Mipoch Teat Dios: “Teat mandilil Teat Cristo, cos wüx nej
Dios apmasap nejiw wüx aaga lapeay, nej apmüüch majüic leaw
fis apiüngüw ajiürüw, aag ayaj naxoraad, leaw ngo majaraw.
nejeyéjan quiaj ayacayej tiül naél”, Aton apmajüiquich leaw altiül
aw. 20 At apiüng: “Teat Dios ajaw
  omeajtsaats anopnopoots. Condom
nguineay apiüngüw ajcüw leaw Teat Dios apmandeac nguineay
apiüngüw xeyay ajawüw, aag ayaj tarangaats anopnopoots.
ngo membeat nicuajind”, aw. 21 Nde  
6 Xecojow xechijquiaw, aag

merangrangayon mendüjpiün ayaj teanasaj icon wüx xique, at


nipilan cos icona ineayiün meáwan wüx Apolos, nguineay sarangan,
cuajantanej almajlüy. 22 Masey
  para mejawan nguineay netam
Pablo, masey Apolos, masey merangan leaw apiüng tiül Mipoch
Pedro, masey a iüt cam, masey Teat Dios. Ngondom mepiüngan
wüx nepacan nejneajiün, tengwüy pálwüx, nganandot aljane
masey mendeowan, masey leaw apmarang casa nop, tengwüy
apmemongochiün nganüy, tengwüy majcüy majaw alinop. 7 Jow ique,

leaw apmemongochiün alinoic ¿neol tepiüng ique irang najneaj,


nüt; pues najneaj meáwan aag ayaj. nganüy alinop ngwüye? Jow ique,
23 Cos icona micual icon Teat Cristo,
  ¿cuane almejiür sitiül ngo müüch
at Teat Cristo naleaing Micual nej ic Teat Diosa? Ngwüy sitiül teaand,
Teat Dios. ¿neol terangrangüy wüx atnej
íquian quiaj texoma?
Minajiütüw apóstoles 8 Nganüy iyajcan ijiüran meáwan

4

Sandiüman majaw nipilan que cuajantanej leaw netam icon wüx


xicona mimonrang minajiüt minajiüt Teat Dios; at iyajcan
Teat Cristo; sajlüyiün wüx minajiüt atnej ngo majlüy nicuajind leaw
nej naquiajchiün meáwan leaw ngondom imbasan merangan;
Teat Dios lamüüch xicon najawan, ajüic atnej lango netaman. Malüy
leawa nomb ngo majüiquich. naleaing irangan atnej arang nop
2 Nganüy ajawaats jangantanej
  natang niüng ajlüy Teat Dios, cos
ajlüy wüx minajiüt alinop, netam quiaj alndom majlüyiiüts nóiquian
marang najneaj leaw asaj nej wüx minajiüt Teat Dios. 9 Nguiaj

minatang nej. 3 Xique ngo metam


  sapiüng Teat Dios tayac xicon
mesajan xic cuane sarang, at leaw narangan apóstoles para najarawan
1 CORINTIOS 4​, ​5 352

atnej ngo nembeatiün nicuajind. icon netam mendüjpiün wüx leawa


Sajlüyiün atnej nipilan layacüch sarang.
asoet mandeow. At lasajlüyiün 17 Áag tüjchiüs mamb Timoteo

atnej teasayacan majaw xicon majaw icon, cos sayaag nej


nipilan; aton ángeles teamajawüw ajlüy atnej xecual leaw sandiüm
xicon. 10 Pues apiürang wüx xicona
  xeyay; aton nej tanaámb andüüb
atnej nechachasan cos sandüjpiün Teat Cristo. Nej apmüüch leaam
Teat Cristo; nganüy icona ajüic imeajtsan wüx nguineay netam
nerndüyiün wüx indüjpiün Teat mendüjpiün wüx leaw sarang cos
Cristo. Apiürang xicona ngondom sandüüb Teat Cristo. Aag ayaj
narangan nicuajind; nganüy saquiaach tiül meáwan cambaj tiül
icona ajüic alndom merangan meáwan niüng ajlüy minipilan Teat
cuajantanej, masey icónan quiaj. Cristo. 18 Naleaing sajaw altiül icona

Icona najneaj mejarawan; nganüy nganüy apac omeaats, apiüngüw


xicona ngo majneaj majaw xicon xique lasamb nómban, lango
nipilan. 11 Masey tanaámb nganüy
  nandilil najaw icon, pares tenguial
saiündan lop, saiündan yow, ngo alombojchayej timbasan. 19 Nganüy  

najiüran sapixan, sajtolan, ngo sapiüng najen sanamb najaw icon


najiüran saniüngan. 12 Aton
  sitiül Teat Dios mandiüm. Quiaj
sambichayon sapacan narangan sanajaw nguineay arangüw ajcüwa
najiüt naag xiwixan. Sitiül aljane monlombojchay quiaj, ngome áagan
andeac ngo majneaj wüx ximbasan, leaw andeacndeacüw sanajaw, at
xicona sasajan Dios mambeol nej. sanajaw leaw arangüw. 20 Cos najiüt

Wüx ajlüy xeyay moncüy, xicona tiül micambaj Teat Dios, aag ayaj
saiücánan wüx. 13 Masey nipilan
  ngome anderac miün, ajüic wüx
andeacüw ngo majneaj wüx leaw Teat Dios arang. 21 ¿Ngün

ximbasan, xicona ngo nangochiün indiüman? ¿Sanamb ninguiaj nalic


ombeayiw cos sandiüman icona? ¿Ngwüy najneaj najaw icona
najneajiün naquiüjpan tanaámb. najiür icon lasta, ngo najcüye?
Sajlüyiün at xicon nendeajndeaj,
atnej nequiachquiach leaw Nop nerang xeyay ngo majneaj
nejinguind ngo metam nej.
14 Ngo narang aaga nawiig

cam para nüüch icon monxing,


5 Naleaing languiayaran
lajlüy tiül icona nop nejiür
minajtaj nej, lamaquiiüb ingow
ngwüy sarang para nambeol mimüm nej. Aag ayaj ngondom
icon cos sayaag atnej xecual icon, marangüch masey tiül nipilan leaw
sandiüm icon xeyay. 15 Masey   ngo mayar andeac Teat Dios, pero
lamejiüran agajpowüw mil tiül icona lajlüy. 2 ¡Nganüy icona

(10,000) monquiaach icon wüx irangan ngo mejawan, tanaámb


Teat Cristo, naleaing ngo mejiüran erlomboochayon! ¿Neol, ngo metam
xeyay miteatiün, cos xíquian quiaj mamix imeajtsana, mejiüntsana?
ombas naquiaach icon meyariün Netam mewüniün tiül icona aaga
andeac Teat Cristo. 16 Pares sasaj
  nerang atquiay quiaj. 3 Masey xique

353 1 CORINTIOS 5​, ​6

naleaing ngo najlüy niüng ijlüyiün, 9 Tasajas


icon tiül alinoic
pero tíülan ximeaats sayaag atnej nawiig, nde mequiüjpan tiül leaw
salniüng ijlüyiün. Áag tapiüngas ajiürüw pálwüx najtaj tengwüy
nguineay netam marangüch wüx pálwüx naxey. 10 Aag ayaj ngo

ombas aaga nerang atquiay quiaj. nasaj icon wüx meáwan nipilan
4 Cos xique lanapiüng netam
  leaw arangüw aaga nisoet quiaj,
canchiümeron metüniün mambeol tengwüy leaw nerreech, tengwüy
icon Miteatiiüts Jesucristo. Xique neneed, tengwüy monrang casa
sayaag atanej najlüy naquiiüb pálwüx dios. Cos sitiül apmerangan
icon, aton Miteatiiüts Jesucristo aag ayaj, quiaj netam meriowan
apmambeol icon maw icueajiün ningüy wüx iüt. 11 Tarangas

najneaj leaw apmerangan. 5 Condom,


  aaga nawiig quiaj nasaj icon nde
iyacan aaga naxey nerang atquiay mequiüjpan nejinguind masey
quiaj teowix Satanás masey ndrom apiüng ayar andeac Teat Dios,
ombas micuerpo nej, cos miespíritu sitiül tanaámb arang aaga nisoet
nej alndom maw wüx, wüx nüt quiaj; tengwüy nerreech, tengwüy
aliüc Teat Cristo. nerang casa pálwüx dios, tengwüy
6 ¿Cuane wüx apmelomboochayon
  andeac ngo majneaj wüx alinop,
sitiül lamitsoj icon aaga nerang tengwüy nangün, tengwüy neneed.
atquiay quiaj? Cos aaga ngo Pues aaga nerang atquiay quiaj,
majneaj quiaj arang atnej arang ngondom meretiün mequiüjpan.
levadura wüx apmayacüch tiül 12 Ngo metam najaw wüx asoetiw

ajtsaj marang pan. Masey quiripite nipilan leaw ngo mayar andeac Teat
ayacüch, ndoj apmambich majüy Dios, pero leaw ajlüyiw tiül icoots
tiül, müüch maxip meáwan ajtsaj. netam mejawan wüx asoetiw nejiw.
7 Pares netam mewüniün aaga ngo

13 Pares iwüniün tiül icona aaga

majneaj tiül icona para mejlüyiün nerang ngo majneaj quiaj. Pero
najneaj. Condom apmejlüyiün leaw ngo mayar andeac Teat Dios,
at icon jayats ajtsaj ngo majiür Teat Dios apmajaw wüx asoetiw
levadura. Aag ayaj apiüng wüx nejiw.
lajwan isoetiün, cos Teat Cristo
tandeow atnej quichech sap marang Ngo metam masoic monajiüt
ichechiiüts wüx tamb wüx cruz, wüx noic moncüy tíülan icona
aag ayaj wüx nangos nüt pascua.
8 Netam marangaats aaga nangos

nüt pascua quiaj, naleaing atnej


6 ¿Jondot nop tiül icona
apmajcüy aweaag alinop,
neol tamb teombas monajiüt leaw
apiüng omeajtsaats. Aag ayaj atnej ngo mandüüb Teat Diosa? Netam
müetiiüts pan ngo majmel levadura, mamb teombas monyar andeac
cos aaga levadura quiaj apiüng wüx Teat Cristo. 2 ¿Neol ngo mejawana,

nisoet. Ngondom marangaats aaga minipilan Teat Cristo apmajawüw


pascua wüx arangaats ngo majneaj, wüx asoet meáwan nipilan wüx
cos aag ayaj atnej müetiiüts pan iüta? Sitiül icona apmejawan
leaw ajiür levadura. wüx ombasüw meáwan nipilan,
1 CORINTIOS 6 354

¿neol ngondom mejawan wüx alinop, nde menojtiün aneay alinop.


leaw más ngo maéle? 3 ¿Neol ngo
  Cos meáwan leaw monarang atquiaj,
mejawana, icootsa apmajawaats ngome apmajlüyiw tiül micambaj
wüx ombasüw ángeles? ¿Neol Teat Dios. 11 Altiül icona nomb

ngondom majawaats wüx leaw más tarang meáwan aag ayaj, pero
napateay ningüy wüx a iüt cama? nganüy Teat Dios lamawün icon
4 Sitiül icona ijcüyiün merjawayon
  wüx. Aag ayaj atnej lamajants icon
wüx cuajantanej leaw ajlüy nganüy müüch icon merangan najneaj.
cam; ¿neol teriümban teombas Lamawün isoetiün nómban cos
monajiüt leaw ngo majlüyiw tiül teyariün andeac Teat Cristo, at cos
icona? 5 Aag agüy sasaj icon cos
  Nangaj Espíritu ocueaj Teat Dios
netam mexinguian wüx. ¿Neola, teamambeol icon.
ngo majlüy tiül icona masey anop
nexom omeaatsa, majaw wüx Minipilan Teat Cristo netam
cuajantanej naél leaw ajlüy tiül marangüw najneaj
monyar andeac Teat Cristo? 6 ¿Neol

12 Apiürang: “Nop alndom marang
nganüy netam nop icona mayac leaw andiüm, nejinguind ngo
asoet alinop icona teombas jostis mapal”. Aag ayaj naleaing, pero
leaw ngo mandüjpiw Teat Cristo? ngome meáwan aag ayaj najneaj
7 Naleaing xeyay ngo majneaj
  marangüch. Cos masey nop alndom
wüx aljane icona apmayac alinop marang meáwan, pero ngo majneaj
teombas jostis. ¿Neol ngome más sitiül apmarangüch leaw apmayac
najneaj meiücan wüx aaga ngo nej wüx marang ngo majneaj.
majneaj arangüch wüx imbasan 13 Aljane tapiüng: “Nüeteran

quiaja? ¿Neol ngome más najneaj netam majmel tiül otüengueran, at


meiücan wüx leaw najnot icueajiün otüengueran netam nej nüeteran”.
quiaja? 8 Pero sanguiay altiül icona
  Nganüy sasaj icon Teat Dios
más ngo majneaj teamarang, cos apmandrooch ombas miijquiaw.
awaijchaw y anojtiw ocueaj alinop. Pares sasaj icon ngomeaag atam
9 ¿Neol ngo mejawana, leaw
  micuerpojaats merangayoots nisoet,
nerang ngo majneaj ngome pero naleaing tarangüchiiüts para
apmajlüy tiül micambaj Teat Diosa? marangaats casa Teat Dios, ndoj
Nde merwaiichayon wüx aag ayaj, nej apmambeol icoots. 14 Atnej

mepiüngan masey marangüw nisoet Teat Dios tapacüüch alinomb


monench tengwüy monüx. Nde Teat Jesús, atquiaj apmapacüüch
mepiüngan najneaj marangüch icoots alinomb, cos nej cuajantanej
casa pálwüx dios. Nde mepiüngan alndom marang.
masey nop majiür minajtaj, 15 ¿Neol ngo mejawana ajlüyiiüts

tengwüy minaxey, tengwüy najtaj nóiquian maquiüjpaats Teat


nejiür najtaj, tengwüy naxey nejiür Cristo? ¿Nguineay apmüjchiiüts
naxey. 10 At nde menejtiün, nde
  micuerpojaats majlüy nóiquian
merangan reech, nde mengüniün, maquiiüb nop najüyjüy najtaja?
nde mendeacndeacan wüx ombas ¡Ngwüy, aag ayaj niquimas! 16 ¿Neol,

355 1 CORINTIOS 6​, ​7

ngo mejawana, leaw ajlüy aweaag aneay nej micuerpo nej, cos ocueaj
nop najüyjüy najtaj ajlüy nóiquian minoj nej. At nanojaran ngome nej
maquiiüba? Cos apiüng tiül Mipoch aneay micuerpo nej, cos ocueaj
Teat Dios: “Masey ajlüyiw ijpüw, mintaj nej. 5 Pero jondot tendeacan

pero atnej noic nej ajlüyiw”, aw. mejlüyíünan acas nüt ngo
17 Nganüy leaw lajlüy nóiquian
  mertüchayon, para metajcan orar
maquiiüb Teat Cristo lajlüy mesajan Teat Dios wüx alcuane;
nóiquian wüx miespíritu nej aton. aag ayaj najneaj sitiül ngome
18 Nde mejiüran minajtajan
  lercueatayon, nganandot aaga
tengwüy minaxeyiün. Cos minatang nimeech Satanás mayac
cuajantanej alinoic nisoet leawa icon wüx merangan ngo majneaj.
narangüch, aag ayaj andüy wüx 6 Meáwan leawa lanasaj icon

ombas alinop; pero leaw ajiür najtaj quiaj, aag ayaj sasaj icon najneaj
tengwüy naxey, aag ayaj arang merangan; ngo napiüng netam
nisoet andüy miün wüx ombas merangan. 7 Xique sapiüng najneaj

nej. 19 ¿Neol ngo mejawana, icootsa


  sitiül meáwan monxey majlüy
ajlüyiiüts atnej templo ocueaj atnej sajlüy cam, cos ngo najiür
Nangaj Espíritu leaw Teat Dios xantaj; pero naleaing inopnopon
tüüch miüna? Ngome icoyóotsan ich marang leaw ayaag tiül omeaats
quiaj aneayayoots, marangaats Teat Dios lamüüch nej marang.
leaw andiümaats. 20 Cos Teat Dios

8 Xique sapiüng leaw nganaw

lamangüy xowüy lambeat mawün majiür mintaj nej, tengwüy leaw


icoots wüx asoetiiüts. Nganüy lemben omal, najneaj majlüy néjan
netam marangaats casa Teat quiaj atnej sajlüy cam. 9 Pero

Dios wüx micuerpojaats at wüx sitiül ngondom maíüc wüx, pues


miespiritujaats, cos ocueaj icoots najneaj ich mengoch owix ingow
Teat Dios. andiümdiüm alinop.
10 Nganüy sasaj icon leawa landoj

Andeac wüx angoch owixaran angoch iwixan, masey ngome

7 Nganüy sanasaj icon wüx


alacas poch leaw tetüniün
menguiayiün xic tiül aaga nawiig
xique sapiüng, aag agüy asaj icon
Teat Dios: Najtajaran ngondom
macueat minoj nej. 11 Naleaing sitiül

terangan. Sapiüng naleaing najneaj najtajaran apmacueat minoj nej nde


sitiül nop naxey ngo majiür mintaj maquiiüb alinop, ich majlüy néjan
nej. 2 Pero cos nots quiaj alndom
  quiaj, tengwüy ich maquiiüb minoj
marangüw ngo majneaj, pares nej alinomb. Átan nanojaran nde
najneaj anopnopoj majiür mintaj nej, macueat mintaj nej.
at montaj ich majiürüw minojow 12 At aton meáwan aldemas, ich

nejiw. 3 Nanojaran ich marang leaw


  manguiayiw leawa sanapiüng,
netam marang maquiiüb mintaj masey aag agüy ngome Teat
nej; at aton najtajaran ich marang Dios nesaj xic, ngwüy xiquiáyan
leaw netam marang maquiiüb quiaj sapiüng: Sitiül nop neyar
minoj nej. 4 Najtajaran ngome
  andeac Teat Cristo ajiür mintaj
1 CORINTIOS 7 356

nej nganaw mayar andeac Teat At sitiül aljane nganaw majlüy


Cristo, pero aaga najtaj najneaj circuncidado, ich majlüy atánan
ajlüy maquiiüb nej, nde macueat. quiaj. 19 Cos ngo membeat sitiül

13 Átan nop najtaj neyar andeac


  nop ajlüy circuncidado, sitiül
Teat Cristo, sitiül ajiür minoj nej ngwüy. Leaw netam xeyay, aag ayaj
ngome neyar andeac Teat Cristo, marangaats leaw lamapiüng Teat
pero sitiül aaga naxey najneaj Dios. 20 Pares inopnopon ich majlüy

ajlüy maquiiüb nej, nde macueat atnej tajlüy wüx tayar andeac Teat
aton. 14 Cos aaga naxey nganaw
  Dios. 21 Sitiül aljane ajlüy najon mos

mayar andeac Teat Cristo, nots nej wüx tayar andeac Teat Dios, nde
quiaj apmandiüm wüx apmambeol mapiüng wüx. Pero naleaing sitiül
nej mintaj nej. At nop najtaj leaw axom nguineay alndom maw wüx
nganaw mayar andeac Teat Cristo, aag ayaj, ich marang sitiül alndom.
nots quiaj apmandiüm sitiül minoj 22 Cos jane tajlüy najon mos wüx

nej apmambeol nej. Cos sitiül tayar andeac Teat Dios, nganüy
apmecueatayej, micualüw nejiw ngome najon mos ocueaj Teat Cristo.
naél mayariw andeac Teat Cristo. Aton leaw ngome najon mos wüx
Nganüy sitiül tanaámb aquiiübayej, tayar andeac Teat Cristo, nganüy
nots quiaj Teat Dios apmambeol ajlüy atnej najon mos, cos Teat
micualüw nejiw mandüjpiw nej. Cristo apmüüch nej cuane marang.
15 Sitiül aaga ngo mandüüb Teat

23 Teat Cristo tangüy nembeat xeyay

Cristo quiaj, apmandiüm macueat para mawün icoots wüx asoetiiüts;


minoj nej tengwüy mintaj nej, ich pares nde merangan atnej nop mos
mecueatayej. Condom aaga neyar leaw netam marang apiüng nipilan.
andeac Teat Cristo, masey naxey 24 Xecojow xechijquiaw, netam

tengwüy najtaj, apmajlüy néjan inopnopon tanaámb mejlüyiün


quiaj, cos Teat Dios ngo mandiüm atnej tejlüyiün wüx tapaj icon Teat
majlüy moncüy. 16 ¿Nguineay
  Dios.
alndom mejaw ique najtajaran, 25 Nganüy xique sanapiüng

sitiül alndom membeol minoj nguineay alndom marangüw leaw


mayar andeac Teat Cristo alinoic nganaw mengoch owix. Pero
nüte? ¿Jow ique nanojaran, naleaing ngome asaj xic Teat Dios;
nguineay alndom mejaw sitiül sanapiüng leaw sajaw cos Teat
alndom membeol mintaj mayar Dios lamajiür xic lasta, lamajaw
andeac Teat Cristo alinoic nüte? xique sanandeac leaw andiüm
17 Pues wüx meáwan aag ayaj,
  nej. 26 Xique sapiüng najneaj sitiül

inopnopon ich mayar marang nop nipilan alndom majlüy atnej


leaw Teat Dios lamasaj nej marang. ajlüy, sitiül nop ajiür mintaj nej,
Atquiaj sasajüw marangüw tiül tengwüy ngo majiür; cos ajüic
meáwan noicnoic ajlüy minipilan tenguial ajlüy xeyay naél nganüy
Teat Cristo. 18 Sitiül aljane lajlüy
  cam. 27 Pero leaw almajiür mintaj

circuncidado wüx tayar andeac nej, nde mandiüm macueat; at


Teat Cristo, ich majlüy atnej ajlüy. leaw ngo majiür mintaj nej, nde
357 1 CORINTIOS 7​, ​8

mandiüm mayamb. 28 Pero sitiül


  mayac omeaats wüx cuajantanej
nop nench apmengoch owix, aag leaw netam marang, para marang
ayaj ngome nisoet. At sitiül nop nüx leaw minoj nej najneaj majaw.
apmengoch owix, aag ayaj ngome 35 Aag ayaj sasaj icon nguineay

nisoet. Pero leaw apmengoch alndom nambeol icon, ngo nandiüm


owixaw apmamongochiw naél. napal icon nganandot mengoch
Aag ayaj sasaj icon, nganandot iwixan. Sandiüm merangan áagan
memongochiün aaga naél quiaj. najneaj, ngo majlüy nicuajind
29 Nganüy xecojow xechijquiaw,
  merpalayon wüx merangan minajiüt
sanasaj icon: Aaga nüt cam Teat Dios atnej apiüng imeajtsan.
latequechej, laliüc mümb. Pares 36 Nop nateataran sitiül ayaag

leaw nejiür mintaj nej, nde mayac ngo majneaj cos micual nej nüx
omeaats áagan wüx mintaj nej, teatang nganaw majiür minoj nej,
netam mayac omeaats wüx minajiüt ich mengoch owix sitiül andiüm.
Teat Dios. 30 Sitiül aljane ajiünts,
  At sitiül minench nej xeyay ayaag
amix omeaats, pues ich mapac andiüm maquiiüb nej, mengoch owix
omeaats; at sitiül aljane apac aweaag, pues ich mengoch owixaw,
omeaats, netam majiünts, majlüy aag ayaj ngome nisoet. 37 Pero sitiül

triste. Leaw nengalüy, nde mayac nateataran naleaing ayaag tiül


omeaats wüx leaw apmangal cos omeaats, nejinguind ngo masaj nej,
aag ayaj ngome apmaíüc meáwan lamayac omeaats wüx micual nej
nüt. 31 At leaw nejiür cuajantanej
  macül marang nüx, pues najneaj
wüx a iüt cam nde mayac omeaats aton, aag ayaj ngome nisoet. 38 Wüx

wüx áagan, cos meáwan najlüy wüx aag ayaj, leaw neech majiür minoj
a iüt cam apndrom ombas. micual nej, najneaj arang. Naleaing
32 Aag ayaj sasaj icon ngana
  leaw ngo müüch majiür minoj micual
meyacan imeajtsan wüx nej, sapiüng más najneaj arang.
cuajantanej leaw alndom mapalpal 39 Nop najtaj nejiür minoj nej

icon. Cos leaw ngo majiür mintaj netam tanaámb maquiiüb wüx aliün
nej alndom mayac omeaats wüx mapac minoj nej. Pero sitiül landeow
minajiüt Teat Dios, wüx áagan leaw minoj nej, nej alndom mengoch
andiüm Teat Dios. 33 Naleaing leaw
  owix aweaag alinop leaw andüüb
nejiür mintaj nej netam mayac Teat Cristo sitiül andiüm. 40 Pero

omeaats wüx cuajantanej leaw xique sapiüng apmajlüy najneaj sitiül


netam marang. At netam majaw apmacül atánan quiaj, ngo mengoch
nguineay alndom marang aag owix alinomb. Xique sayaag Nangaj
andiüm majaw mintaj nej; pares Espíritu ocueaj Teat Dios ambeol xic
apalpal nej. 34 Pues nop nüx alndom
  wüx sasaj icon aag ayaj.
mayac omeaats wüx nguineay
alndom marang minajiüt Teat Dios, Nüeteran najmel teombas
nguineay alndom marang áagan narangüch dios
najneaj leaw andiüm Teat Dios.
Pero nop nejiür minoj nej, netam 8 Nganüy sanasaj icon wüx
nüeteran najmel teombas
1 CORINTIOS 8​, ​9 358

narangüch dios. Wüx aag ayaj aag ayaj alndom majlüyiiüts najneaj
apiürang ajawüw nguineay teombas Teat Dios. 9 Ijawan wüx

netam marangüch. Sitiül aljane aag ayaj, cos masey aag ayaj ngo
apmapiüng aag ayaj, quiaj ajüic marang icon nicuajind wüx itean,
nej arangrangüy wüx leaw ajaw, pero cos alinop jayats nendüüb
aag ayaj ngo majneaj. Pero sitiül Teat Cristo nganaw majaw wüx
arangaats casa nop alinop, quiaj meáwan aag ayaj; nots quiaj nej
ajüic ajiürayoots lasta. 2 Pues
  alndom mayaag ngo majneaj
sitiül aljane apiüng nej najntsop teamerangan. 10 Masey lamejawan

wüx andüy, aag ayaj ngo majaw aag ayaj ngo majiür nicuajind;
nicuajind atnej netam majaw. jondot alinop jayats nendüüb Teat
3 Sitiül aljane arang casa Teat Dios,
  Cristo leaw aliün mapateay ajaw
Teat Dios najneaj majaw nej. apmajaw icon niüng arangüch
4 Nganüy sanasaj icon wüx
  casa dioses, alchetemeron tenguial
aaga nüeteran najmel teombas meatiün leaw najwan teombas
ajcüw narangüch dios quiaj; cos dioses, quiaj apmandiüm müet aton
ajawaats ajcüw narangüch dios leaw najmel teombas dioses, ndoj
ngo membeat nicuajind; áagan nop ngo majneaj mayaag leaw tarang.
Dios almajlüy. 5 Masey anderac wüx

11 Pares netam mejawan wüx, cos

dioses najlüyiw cawüx, tengwüy sitiül apmeajchiün mamong ngana


leaw najlüyiw wüx iüt, cos apiürang wüx alinop leaw nganaw maxom
almajlüy xeyay dioses, masey omeaats wüx mandüüb Teat
chingüy masey natang. 6 Naleaing
  Cristo, aag ayaj ngo majneaj, cos
icoots ajawaats áagan nop Dios Teat Cristo tandeow mawün nej
almajlüy, aag ayaj Teat Dios. Imiün wüx aton. 12 Wüx irangan atquiay

wüx nej almajlüy meáwan leaw majaw nop leaw nganaw maxom
almajlüy. Nej tayac icoots ningüy omeaats, aag ayaj ngo majneaj
wüx iüt marangaats nej casa. At irangan, cos nej ngo majaw cuane
almajlüy nop Miteatiiüts Jesucristo, najneaj marang tengwüy cuane
cos imiün wüx nej almajlüy ngo majneaj. Wüx irangan aag ayaj,
cuajantanej leaw almajlüy. At aton Teat Cristo ngo majneaj majaw leaw
nej tenguial mapacüüch icoots. irangan. 13 Pares xique, sitiül sajaw

7 Ngome meáwan ajawüw aag


  xecoj tengwüy xechiig ngo majneaj
ayaj. Cos aliün masap ombasüw majaw wüx süet cuajantanej,
wüx aaga ajlüyay narangüch, nómban sanacueat nüet leaw
cos ayacüch nüeteran teombas najmel teombas narangüch dioses,
narangüch dios. Masey ngome nganandot nayac wüx nisoet xecoj
nej neyac, nganüy wüx üet leaw tengwüy xechiig.
najmel teombas dioses, aag ayaj
ayaag tiül omeaats ngo majneaj Leaw netam marang nop apóstol
arang. 8 Teat Dios ngo mamb wüx

leaw üetiiüts. Cos sitiül tetiiüts


tengwüy ngo metiiüts, ngome wüx
9 Cuane ipiüngan, ¿neol ngome
apóstol xique? ¿Ngome
sajlüye ndom narang leaw andiüm
359 1 CORINTIOS 9

Teat Diosa? ¿Neol ngome xiquiay apiür. Aton nop netaad osaab soex
tajawas Miteatiiüts Teat Cristo? netam macül mawaag, cas taxaing
¿Neol ngome icona teyariün andeac najneaj. 11 Pues xicona tapiürasan

Teat Jesús cos tarangas najiüt wüx Mipoch Teat Dios tiül icon. ¿Jow
imbasana? 2 Sitiül aljane apiüng
  nganüy, ngwüy iyajcana laxowüy
xique ngome apóstol xic, pero icona saxoman wüxe, sitiül apmeajchiün
lamejawan naleaing xique nop xicon nüeterana? 12 Sitiül alacas

apóstol xic, cos teyariün andeac monquiaach icon ngo maxinguiaw


Teat Cristo wüx tasajas icon wüx wüx matüniw icueajiün leaw netam
nej. Quiaj tajüic nejay Teat Dios nejiw, cuantemas xicona alndom
neyac xic narang apóstol. natüniün icueajiün.
3 Sitiül aljane andiüm mayac
  Naleaing ngo narangan aag ayaj.
sasoet, sanasaj: 4 ¿Neol jow
  Teanamongochiün nguineayantanej
xicona, neol ngondom netiün, cos ngo nandiüman nüjchiün
nanganeowan atnej irangana? majcüy nejinguind. Tanaámb
5 ¿Neol ngondom najiüran xantajana
  sanarangan minajiüt Teat Cristo.
atnej arangüw meáwan apóstoles, 13 ¿Ngo mejawana, miteaats ocueaj

atnej arangüw michiig Teat Jesús, nipilan israel axomüw leawa netam
atnej arang Teat Pedro aton? nejiw wüx arangüw minajiüt Teat
6 ¿Neol áagan a xique naquiiüb a
  Dios? At wüx ajmel nichech wüx
Bernabé netam narangan pálwüx artül alndom mayariw mionij nimal
najiüt para naxoman süetiüna? najmel wüx artül. 14 Cos atquiay

¿Neol atquiaj arangüw aldemas tapiüng Teat Cristo: Meáwan leaw


apóstoles? 7 ¿Nguiane ajlüy nop
  nerang minajiüt Teat Dios, wüx
soldado ngo müünd majiür meáwan aaga najiüt quiaj alndom maxom
leaw netam neje? ¿Nguiane ajlüy leawa netam nej. 15 Xique, wüx aag

nop naxey mapiür tiül micorrül nej ayaj ngo natün nicuajind. At ngo
cuajantanej xiül neóng, naleaing narang aaga nawiig cam nasaj icon
ngondom mapeed müete? ¿Nguiane meajchiün xic leaw netam xic. Cos
ajlüy nop nejiür sap, ngondom sapiüng más najneaj nandeow wüx
mapats onts mijiw misap nej nganaw mapiürang xique satüntün
manganeowa? 8 Áag sasaj icon quiaj
  leaw alnajiür.
ngome nanderacan cos atánan 16 Masey sandeac Mipoch Teat

quiaj apiüng aton aaga poch tüünd Dios, ngo metam nerangrangüy
a Moisés. 9 Atcüy apiüng: “Nde
  wüx, cos sajaw netam narang aag
meyac minchiiüts ombeay a boy ayaj. ¡Ngo majneaj nayaag sitiül
leaw tearang najiüt teawiig osaab ngo nandeac Mipoch Teat Dios!
soex”, aw. ¿Teat Dios tapiüng 17 Sitiül sanandeac Mipoch Teat Dios

aag ayaja wǘxan boye; 10 ngwüy,


  cos xique sandiüm narang, quiaj
apiüng aag ayaj wüx icootsa? lanajiür leaw saxom wüx. Nganüy
Naleaing, aag ayaj tandeac wüx sitiül sanandeac Mipoch Teat Dios
icoots. Cos nop nechiüt iüt, nepiür, cos nej nesaj xic narang, pues
netam macül leaw ayac aóng aag masey aton, cos aaga najiüt quiaj
1 CORINTIOS 9​, ​10 360

lanüünd narang. 18 ¿Cuane saxom


  acuiür. Áagan nop alndom mayar
wüx, wüx sanandeac Mipoch Teat leaw apmüünd cos tajntsop wüx.
Diosa? Áagan agüy saxom: Apac Nganüy icona aton netam merangan
ximeaats cos ngome alcuane saxom leaw alndom wüx minajiüt Teat
wüx. Cos masey alndom natün Dios, aag ayaj atnej mecuiürran
icueajiün wüx sarang minajiüt Teat napac para alndom meyariün aaga
Dios, naleaing ngo natün nicuajind. najneajay leaw Teat Dios apmüüch.
19 Xique sajlüy miün, masey

25 Pues meáwan leaw andiüm

nejinguind ngondom masaj xic leaw mamb tiül cuajantanej apuesta


netam narang; naleaing sandiüm netam maíünd wüx, macueat
narang atnej najon mos ocueaj cuajantanej leaw ngo mambeol
meáwan nipilan, para nasajüw nej. Nejiw naleaing arangüw aag
mayariw andeac Teat Cristo. 20 Wüx
  ayaj para mayariw noic corona
salnaquiüjpüw nipilan israel, sarang arangüch naag op xiül, masey aag
at xic nop nejiw para alndom ayaj apndrom ombas najen. Nganüy
nasajüw mandüjpiw Teat Cristo. At icootsa netam marangaats leaw
wüx alnaquiüjpüw ajcüwa nipilan alndom, cos atquiaj apmüjndiiüts
ngome israel leaw nepiüng netam leaw Teat Dios lamapiüng apmüüch.
marangüch aaga poch tayac Aag ayaj ngondom ndrom ombas.
Moisés, xique aton sarang atnej 26 Pues xique leaw sarang, sacuiür

arangüw, para alndom mayariw leaw alndom, cos sajaw nguiane


sandeac, masey xique lango metam sandüy. Sarang at xic nop natsoj
narang aaga ajlüyay narangüch ndoj ombas atsoj, ngome atnej
leawa tayac Moisés. 21 Nganüy wüx
  nop atsójan. 27 Más naleaing, ngo

salnaquiüjpüw leaw ngo mandüjpiw nejiürüy lasta, xique sasapüy


aaga poch tayac Moisés, xique nandand nganandot neyacüy wüx
aton sarang atnej arangüw nejiw, naél. Cos ndot xeyay nipilan lanasaj
para alndom manguiayiw sandeac. wüx Teat Cristo, ndoj tarangas ngo
22 Wüx salnaquiüjpüw leaw
  majneaj, nots quiaj najcueat, ngo
napateay ajawüw wüx Mipoch Teat mambeol xic nicuajind meáwan
Dios, xique teamteáman sasajüw. aaga najiüt lanarang.
Xique sarang nguineayantanej cos
sandiüm nawüniw alacas, mawüw Ngo metam marangüch
wüx asoetiw nejiw. 23 Meáwan aag casa narangüch dios

10

ayaj sarang para manguiayaran Xecojow xechijquiaw,


wüx Teat Cristo, cos sandiüm sandiüm nüüch leaam
nüünd aaga najneajay leawa Teat imeajtsan nguineay tamongochiw
Dios lamapiüng apmüüch. tanomb mixejchiiüts wüx tawüw
24 ¿Ngo mejawana nguineay
  tiül iüt Egipto, tawün nejiw
arangüw leaw monamb wüx Moisés. Cos Teat Dios tangoch
apuesta? Cos meáwan andiümüw nejiw, taquiiüb nejiw ambüw tiül
majntsopiw wüx, pero naleaing minden oic. At wüx tatüchiw nots
netam maw tiül áagan nop najntsop ndec nenüt Nacants Ndec, nej
361 1 CORINTIOS 10

tambaag noic ores aaga ndec quiaj, Tarangüch wüx nawiig para müüch
nguineay alndom mamongoj. 2 Aag   icoots majawaats, nganandot
ayaj tajüiquich atanej mayariw mandüjpiiüts wüx atnej tarangüw,
yow, cos tamongoj tiül aaga ndec cos nganüy cam ajlüyiiüts tiül
quiaj, at taquiiüb nejiw mamb a ǘmbwüx nüt. 12 Pares leaw nepiüng

oic. Tajlüyiw nóiquian cos tayariw tiül omal tiül omeaats nej ngondom
andeac Moisés. 3 At meáwan nejiw
  majmiüc tiül nisoet netam majaw
tüetiw nüeteran leaw tüüch nejiw wüx, nganandot majmiüc. 13 Cos  

Teat Dios. 4 Meáwan tanganeowüw


  meáwan leaw ngo majneaj arang
aton aaga yow tüüch nejiw Teat nipilan, nots quiaj alndom
Dios imiün tiül piedra wüx tiüc. malocooch icon mendiüman
Aaga piedra quiaj ajüiquich wüx merangan aton. Naleaing Teat Dios
Teat Cristo, cos nej taquiiüb nejiw apmambeol icon atnej lamapiüng,
tiül wajchiüc. 5 Naleaing xeyayiw
  ngo müüch malocooch icon
ngo majneaj majaw nejiw Teat cuajantanej leaw ngondom meiücan
Dios; tandeowüw patayatójan tiül wüx. Cos wüx apmalocooch
wajchiüc. icon cuajantanej, quiaj Teat Dios
6 Meáwan aag ayaj tajlüy para
  apmüüch icon nguineay alndom
alndom leaam omeajtsaats meiücan wüx, nganandot merangan
wüx, nganandot mandiümaats aag ayaj.
marangaats ngo majneaj atnej 14 Xecojow xechijquiaw, niquimas

tarangüw. 7 Pares nde merangan


  nde metepeayiün narangüch
casa narangüch dioses atnej altiül dios. 15 Xique sasaj icon ayaj, cos

tarangüw, cos tiül Mipoch Teat Dios sajaw alndom mexoman imeajtsan
apiüng: “Nejiw chetetoj müetiw, wüx. Nganüy netam mejawan
manganeowüw leaw ayacüw leaw sanasaj icon, sitiül naleaing
teombas midiosüw nejiw. Condom tengwüy ngo maleaing. 16 Pues wüx

witiütoj mejiüngüw”, aw. 8 At   anganeowaats vin wüx arangaats


ngondom mesapayoots marangaats aaga Cena del Señor, aag ayaj
nisoet atnej tarangüw altiül, ndoj ajüiquich ajlüyiiüts nóiquian wüx
tandeowüw nóiquian nimiow miquiej Teat Cristo. At aton wüx
arojpüw mil (23,000) nipilan tiül ajineran a pan müetiiüts, quiaj
noic nüt. 9 Ngondom müjchiiüts
  ajüiquichaats ajlüyiiüts nóiquian
majcüy Teat Dios atnej tarangüw maquiüjpaats Teat Cristo. 17 Masey

altiül; condom tapots andeowüw, xeyayoots, nganüy ajlüyiiüts


tatsamb nejiw ndiüc. 10 Ngondom
  nóiquian wüx üetiiüts aaga pan
mandeacaats wüx ombas Teat Dios quiaj. Aaga pan quiaj apiüng wüx
atnej tandeacüw altiül; condom micuerpo Teat Cristo.
tambiy nejiw nop ángel ocueaj Teat 18 Ajawaats nguineay ajlüy tiül

Dios. nipilan israel. Cos wüx atsambüw


11 Meáwan aag ayaj tamongochiw
  mionij nimal najmel wüx artül
para majawaats icootsa aton marang nichech müjchiw Teat Dios,
nguineay tarangüw ngo majneaj. quiaj ajüic nóiquian arangüw casa
1 CORINTIOS 10 362

Teat Dios. 19 At sasaj icon: Ajcüw


  menguiayiün nejinguind nguia
narangüch dios ngo membeat naw aag ayaj. 26 Naleaing Teat Dios

nicuajind; at ngo membeat leaw tarang a iüt, ndoj meáwan leaw


ajmel teombas ajcüwa dioses quiaj. almajlüy wüx aaga iüt cam ocueaj
20 Sasaj icon, sitiül jangantanej
  nej.
nipilan leaw ngo mayariw andeac 27 Pares sitiül aljane leaw ngo

Teat Cristo ayacüw ichechiw wüx mayar andeac Teat Cristo mandiüm
artül, aag ayaj nimeech üjchiw, maquiiüb icon meamban meretiün
ngome Teat Dios. Pares xique ngo aniüng nej, quiüran sitiül indiüman.
nandiüm metsamban leaw najmel Meáwan leaw apmayac metsamban,
wüx artül ocueaj nimeech, cos pues itsamban. Nde metüniün
aag ayaj ajüic ijlüyiün nóiquian menguiayiün nejinguind nguia
mequiüjpan nimeech. 21 Pues   naw aag ayaj. 28 Pero sitiül aljane

ngondom merangan ijquiaw, cos apmasaj icon: “Aag ayaj nichech


ngondom menganeowan aaga vin najmel teombas narangüch dios”,
najlüy tiül Cena del Señor condom maj icon, pues nde metsamban. Cos
apmenganeowan leaw najmel wüx nots quiaj nej ngo majneaj mayaag
artül ocueaj nimeech. At ngondom tiül omeaats sitiül apmetsamban.
meatiün aaga pan najlüy tiül Cena 29 Pues aaga lanasaj icon ngome

del Señor, condom apmeatiün leaw cos icona iyajcan ngo majneaj
najmel wüx mes ocueaj nimeech. metsamban, ngwüy, pero cos alinop
22 ¿Pues nguineay apmarangaatsa,
  alndom mayaag ngo majneaj.
masey müjchiiüts majcüy Teat Jondot aljane tiül icona apmasaj
Diosa? ¿Ngwüy ipiüngana icootsa xic: “¿Neol ngondom natsamb leaw
xowüy lapacaatsa, pero Teat Dios sandiüma, neol netam mapal xic
ngo majiür apaca? leaw ayaag alinop quiaja? 30 Cos

sitiül süüch gracias Teat Dios wüx


Minipilan Teat Cristo netam satsamb aag ayaj, ¿neol alinop
mandiümüw meáwan nipilan nipilan apmapiüng ngo majneaj
23 Altiül apiüngüw nop alndom saranga?” maw. 31 Sanasaj icon

marang leaw andiüm, pero naleaing neol: Cos meáwan leaw irangan,
ngome meáwan leaw nandiüram masey wüx itsamban tengwüy
najneaj marangüch. Masey nop inganeowan, netam merangan
alndom marang leaw andiüm, meáwan atnej najneaj majaw Teat
naleaing altiül ngome apmambeol Dios. 32 Nde merangan nicuajind

nej matang wüx Mipoch Teat leaw alndom mayac wüx alinop
Cristo. 24 Pares nejinguind nde
  marang leaw nej ayaag ngo
mayac omeaats wüx mayamb áagan majneaj; ngome wüx nipilan israel,
leawa néjan quiaj andiüm; ngwüy tengwüy wüx pálwüx nipilan
ich marang leawa najneaj, leaw ngome israel, tengwüy wüx leawa
apmambeol alinop. neyar andeac Teat Dios. 33 Xique

25 Nganüy sanasaj icon wüx onij


  sarang leaw alndom, nganandot
najnap tiül plas. Nde metüniün majcüyiw majawüw xic aljane. Ngo
363 1 CORINTIOS 10​, ​11

narang áagan leaw najneaj sajaw naxey. 9 Teat Dios ngo marang a

xique, sarang leaw najneaj majaw naxey ajcan lajlüy a najtaj; ngwüy,
aldemas, cos sandiüm meáwan najtaj tarangüch cos ajcan lajlüy
nipilan mayariw andeac Teat Cristo a naxey. 10 Por aag ayaj nop najtaj

y mawüw wüx asoetiw. netam mapooch omal, cos aag

11 Indüjpiün wüx merangan


atnej sarang, cos xique
sandüüb wüx narang atnej tarang
ayaj ajüic arang casa naxey, aton
ángeles alndom majawüw aag ayaj.
11 Teat Dios tayac a naxey, átan

Teat Cristo. tayac a najtaj, cos naxey netam nej


najtaj, aton najtaj netam nej naxey.
Nguineay netam marangüw montaj 12 Naleaing najtaj tajlüy imiün wüx

2 Xecojowxechijquiaw, xeyay apac micostil naxey, condom naxey


ximeaats cos sajaw leaaw imeajtsan micual nej najtaj, masey Teat Dios
xic, at ngo ndrom imeajtsan leaw nerang meáwan leaw almajlüy.
taquiajchiüs icon. 3 Nganüy ajlüy

13 Cuane ipiüngan, ¿jow nop

alinoic sandiüm mejawan: Cos Teat najtaj, najneaja sitiül mataag orar
Cristo ajlüy natang wüx meáwan ngo mapooch omala? 14 ¿Neol

monxey, at naxey netam majlüy ngo mejawana nguineay netam


natang wüx najtaj, at aton Teat majlüy omal nop naxeye? Cos sitiül
Dios ajlüy natang wüx Teat Cristo. nop naxey matangüüch omal nej
4 Sitiül nop naxey apooch omal wüx
  najaljal, aag ayaj monxing. 15 Pero

ataag orar, tengwüy wüx aquiaach sitiül najtaj matangüüch omal nej
Mipoch Teat Dios, aag ayaj monxing najaljal aag ayaj ambeol nej mataag
ocueaj minatang nej. 5 Nganüy sitiül
  nej majneaj, cos aaga ondeats quiaj
nop najtaj ngo mapooch omal wüx apooch nej omal. 16 Sitiül aljane

ataag orar tengwüy wüx andeac ngo majneaj majaw aag ayaj, pues
leaw üüch nej mandeac Teat Dios, xicona ngo najiüran alinoic poch
pues aag ayaj monxing ocueaj wüx aag ayaj. At aton tiül meáwan
minoj nej, cos aag ayaj atanej noicnoic ajlüy minipilan Teat Cristo
majep omal nej nangwang. 6 Sitiül
  ngo majlüy alinoic leaw arangüw
nop najtaj ngo mapooch omal, wüx aag ayaj.
más najneaj ich majerep omal nej
nómban. Pero sitiül axing majerep Ngo marangüw Cena del
omal nangwang, más najneaj ich Señor atnej netam
mapooch omal nej. 7 Nop naxey ngo

17 Nganüy leaw sanasaj icon
metam mapooch omal nej, cos Teat cam, ngondom napiüng najneaj
Dios tarang naxey majlüy najneajay najaw leaw irangan. Cos sanguiay
atnej mindiw nej, majüiquich nej wüx canchiüron ingow mambeol
natang. Nganüy najtaj tarangüch icon müüch mapac imeajtsan,
najneajay atnej mindiw naxey. más naleaing ayac icon wüx ngo
8 Cos Teat Dios tarang a najtaj
  majneaj. 18 Nganüy sanasaj icon,

imiün wüx micostil naxey, ngome cos tanguiayiüs wüx canchiüteron


imiün wüx micostil najtaj tajlüy indeacan palpálwüx, ngo mejlüyiün
1 CORINTIOS 11 364

nóiquian. Xique sapiüng nots quiaj wüx apmenganeowan aag ayaj ich
naleaing atquiaj irangan. 19 Jonde   leaam imeajtsan wüx xique”, aw.
ngwa, atquiaj netam majlüy para 26 Pares wüx apmetiün aaga pan,

majüiquich jane tiül icona naleaing menganeowan aaga vin, aag ayaj
almandüüb Teat Cristo. 20 Pues   ijüiquichan nguineay Teat Jesús
aag irangan quiaj wüx canchiüron, tandeow. Atquiay netam merangan
aag ayaj naleaing ngome Cena del tanaámb, leaw nej andilil miün
Señor irangan. 21 Cos wüx teretiün,
  alinomb.
inopnopon üet leaw aneay nej, at
altiül angün wüx. Pero alinop Leaw ngo metam marangüch
leaw ngo majiür netam maíünd. wüx ayarich Cena del Señor
22 ¿Cuane aag ayaja? ¿Neol, ngo

27 Wüx aag ayaj, jangantanej
mejiüran iniüngana niüng alndom leaw apmüet aaga pan quiaj, leaw
meretiün, menganeowan quiaja? apmanganeow aaga vin quiaj,
Cos leaw irangan quiaj, ajüic ngo naleaing sitiül ngo marang atnej
membeat mejawan nopnop nendüüb apiüng Teat Jesús netam marang,
Teat Cristo, cos teajchiün monxing pues aag ayaj lamajiür xeyay
leaw ngo majiür nicuajind nüeteran. nisoet, cos atnej ngo marang casa
¿Pues cuane sanasaj icon wüx leaw tamongoch Teat Jesús wüx
aag ayaja? ¿Sanasaj icon najneaj taw miquiej nej, tandeow wüx
najawa? ¡Ngwüy niquimas! cruz. 28 Pares wüx apmerangan

aaga Cena del Señor netam


Teat Cristo tayac Cena del Señor meyamban imeajtsan nganandot
(Mt. 26:26‑29; Mr. 14:22‑25; Lc. 22:14‑20) terangan alngün ngo majneaj, para
23 Teat Cristo tüüch xic najaw alndom metüniün mesajan Teat
nguineay netam marangaats Dios mawün wüx omeaats leaw
aaga Cena del Señor. Lanasaj terangan. Quiaj alndom metiün
icon nguineay tarang Teat Jesús aaga pan quiaj, menganeowan
wüx aaga ongwiiüts apmayacüch aaga vin. 29 Cos jangantanej leaw

teowix monajiüt, cos taxaing a pan apmüet, leaw apmanganeow, ndot


mandeaand. 24 Condom wüx landoj
  ngo leaam omeaats wüx nguineay
müüch gracias Teat Dios, quiaj tamongoch Teat Jesús, Teat Dios
tambaag. Tapiüng: “Iyariün, itean, apmajaw wüx aaga nisoet quiaj.
cos aag agüy xecuerpo, saneyacüy 30 Por aag ayaj ajlüy tiül icona

mangüy asoeteran. Wüx itean xeyay moniün andeow, altiül


aag ayaj netam leaam imeajtsan ngo majiür monapacüy, at altiül
xic”, aw. 25 Condom wüx landoj
  landeowüw. 31 Nganüy sitiül icootsa

müetiw, taxaing a vas, tapiüng: apmapiüngaats cuane nisoet


“Aaga vin tiül a vas cam apiüng ajiüraats, quiaj Teat Dios apmawün
wüx jayats poch üüch Teat Dios, wüx omeaats aaga nisoet quiaj.
cos xequiej apmajünch tiüt wüx 32 Naleaing sitiül ajiüraats nisoet,

sanandeow. Wüx aag ayaj Teat Dios más najneaj Teat Dios majaw wüx
apmawün isoetiün. Meáwan nüt aag ayaj nganüy nómban, quiaj
365 1 CORINTIOS 11​, ​12

langome apmajlüyiiüts tiül, wüx cuajantanej najiüt leaw üjndiiüts


aaga nüt Teat Dios apmajaw wüx anopnopoots marangaats, nej Teat
asoet meáwan nipilan wüx iüt. Dios neech icoots ndom ombasaats
33 Xecojow xechijquiaw, wüx
  marangaats aaga najiüt quiaj. 7 Pues  

apcanchiümeron merangan meáwan leaw Nangaj Espíritu üüch


aaga Cena del Señor, ercülayon anopnopoots marangaats, aag ayaj
merangan nóiquian. 34 Sitiül   üüch para alndom mambeolaats
aljane ayáagan apmind üet, ich meáwan minipilan Teat Cristo.
met aniüng nej, cos atquiaj mbich 8 Cos Nangaj Espíritu ocueaj Teat

ngome apmejiüran naél wüx Dios üüch altiül maxom omeaats


apmerangan aaga Cena del Señor mandeac wüx cuajantanej najneaj.
niüng canchiüron. Sanasaj icon At Nangaj Espíritu üüch altiül
wüx leaw aliün majlüy wüx sanamb majaw cuajantanej para maquiaach
najaw icon. alinop. 9 Átan Nangaj Espíritu üüch

altiül majaw xeyay wüx leawa


Nangaj Espíritu üüch anopnop nej andiüm, ngo machiw omeaats
leaw alndom marang wüx. At nejay Nangaj Espíritu üüch

12 Xecojow xechijquiaw,
sandiüm mejawan wüx
leaw üüch icoots anopnopoots
alinop ndom ombas mamongoch
iün andeow moniün andeow. 10 At
alinop üünd ndom ombas marang

Nangaj Espíritu ocueaj Teat Dios ateócan leaw ngomeaag ajaraw.


nguineay marangaats minajiüt nej. Alinop üünd maxom omeaats
2 Lamejawan wüx nganaw
  mandeac leaw lamasaj nej Teat Dios.
meyariün andeac Teat Cristo, Alinop üüch nej Teat Dios majaw
nimeech tayac icon wüx merangan jane teamambeol nej, sitiül Nangaj
casa ajcüwa dios narangüch leaw Espíritu ocueaj Teat Dios, tengwüy
ngondom mendeac. 3 Naleaing
  ambeol nej nimeech. Alinop üünd
sandiüm mejawan: Nangaj Espíritu mandeac alinoic ombeayiün leaw
ocueaj Teat Dios ngo müüch nej ngo majaw; alinop üünd maxom
nejinguind mapaiich Teat Jesús. omeaats mapiüng cuane andeac
Átan nejinguind ngondom mapiüng aaga nendeac alinoic ombeayiün
Teat Jesús miteatiiüts, sitiül Nangaj quiaj. 11 Pues meáwan aag ayaj

Espíritu ngo müüch nej mandeac Nangaj Espíritu ocueaj Teat Dios
aag ayaj. ajaw cuane nej andiüm müüch,
4 Leaw üüch icoots Teat Dios
  cos nej üüch icoots anopnopoots
anopnopoots para alndom palpálwüx leaw alndom
marangaats minajiüt nej, pues marangaats.
Nangaj Espíritu neech icoots aag
ayaj. 5 Masey Teat Dios lamüüch

Meáwan monyar andeac Teat
icoots palpálwüx najiüt marangaats Cristo ajlüyiw noic miün
ocueaj nej, naleaing aaga najiüt 12 Nop
nipilan ajiür omal, owix,
arangaats quiaj, wüx minüt nej oleaj, meáwan ajiür, pero aag ayaj
Teat Dios arangaats. 6 At meáwan
  nop nej. Atquiaj aton ajlüy monyar
1 CORINTIOS 12 366

andeac Teat Cristo. Cos masey netamüw. 23 Ajawaats wüx noic


ajlüyiiüts xeyay, ajlüyiiüts nóiquian cuerpo leaw ajüic ngo membeat,


maquiüjpaats Teat Cristo. 13 Aaga
  aag ayaj atajcaats majneaj
Nangaj Espíritu ocueaj Teat Dios atnej xeyay nembeat. Pero leaw
tayac icoots majlüyiiüts nóiquian axinguiaats majawaats najlüy
maquiüjpaats atnej nop nipilan, wüx cuerpo, aag ayaj ayambaats
masey nipilan israel, masey nipilan nguineay alndom maxotaats.
griego; masey nipilan arang najon 24 Naleaing leaw ngo maxinguiaats

mos teombas alinop, masey nipilan majawaats wüx cuerpo, ngo metam
ngome mos nejiw. Nganüy meáwan maxotaats. Atquiaj ajawaats Teat
icootsa tüjndiiüts aaga Nangaj Dios tüüch majlüy xeyay nembeat
Espíritu ocueaj Teat Dios. leaw ajüic ngo membeat. 25 Atquiaj

14 Noic cuerpo ngome noic quiriw


  tarangüchiiüts, ngo majüic noic
ajlüy, cos ajiür palpálwüx. 15 Jondot
  quiriw xeyay netam, alinoic
oleajaran mapiüng: “Xique ngome ngwüy, ajlüyiw atotow, meáwan
owixaran xic, pares ngome sajlüy ambeolayej. 26 Pares sitiül alngün

wüx cuerpo”, maw. Masey mapiüng maxom nej necoy, meáwan


ayaj, naleaing nej tanaámb alwüx apmayaag acoy. Nganüy sitiül
cuerpo. 16 Jondot olaagaran
  apmajneaj nop, meáwan aton
mapiüng: “Xique ngome oniiügaran apmbixiüm.
xic, pares ngome sajlüy wüx 27 Nganüy icootsa ajlüyiiüts at

ombasaran”, maw. Masey mapiüng icoots micuerpo Teat Cristo; at


aag ayaj, naleaing tanaámb alwüx anopnopoots ajiüraats atamaats
cuerpo. 17 Cos sitiül nop nipilan
  wüx nej. 28 Teat Dios tayac

palüy miün oniiügaran alwüx, anopnopoots marangaats leawa


¿nguineay alndom manguiayarana? nej andiüm tiül noicnoic ajlüy
Jondot nop nipilan palüy miün minipilan Teat Cristo. Leaw
olaagaran alwüx, ¿nguineay natangüw, ajcüw ayaj apóstoles.
alndom maximarana? 18 Cos Teat
  Condom andǘüban mondeac andeac
Dios tayac meáwan niüng netam Teat Dios. Andǘüban marangüw
majlüy wüx cuerpo atnej andiüm natang monquiaach. Condom
nej. 19 Sitiül ndot áagan oniiügaran
  andǘüban leaw üüch nejiw Teat
ajiür, tengwüy áagan olaagaran Dios marangüw ateócan. Condom
ajiür, quiaj apmajüic ngo palam ajcüw moneech majneaj moniün
aaga cuerpo. 20 Pero masey xeyay
  andeow. Condom monbeol
palpálwüx ajiür, naleaing nop nej. jangantanej tiül monyar andeac
21 Pares oniiügaran ngondom
  Teat Cristo. Andǘüban nejiw
masaj owixaran: “Ngo metam xic monlüy wüx cuajantanej najiüt.
ic”, maj. Aton omalaran ngondom Ndójwüx ajcüw ayaj mondeac
masaj oleajaran: “Ngo metam xic alinoic ombeayaran leaw Teat
icona”, maj. 22 At leaw ajawaats
  Dios üüch nejiw mandeacüw.
najlüy wüx cuerpo leaw ajüic 29 ¿Jow nganüy cuane ipiüngana,

ngo majiür apac, naleaing xeyay jangantanej alndom marang


367 1 CORINTIOS 12​, ​13

apóstol? ¿Ngwa, palǘyan mondeac at sitiül sanüüch xecuerpo mandaab


andeac Teat Diosa? ¿Ngwa, atnej noic nichech, pero naleaing
palǘyan monquiaach tiül noicnoic sitiül ngo nandiüm nop alinop,
ajlüy minipilan Teat Cristo? cuane saxom tiül, nicuajind.
¿Ngwa, meáwan leawa neech 4 Cos sitiül aljane andiüm nop

nejiw Teat Dios ndom ombasüw alinop apmaíüc wüx cuajantanej,


marangüw ateócana? 30 ¿Ngwüye,
  xeyay ajneaj omeaats. At ngome
jangantanej alndom müüch majneaj apmandiümdiüm majiür leaw ajiür
moniün andeowa? ¿Ngwüye, alinop, ngo merangrangüy, ngome
jangantanej alndom mandeac lombojchay, 5 ngome itsojǘyan, ngo

alinoic ombeayarana? ¿Ngwüye, mayambyamb marangüch leaw


jangantanej alndom mapiüng cuane andiüm nej, ngome najen ajcüy,
amb apiüng alinop wüx andeac ngo mayac wüx omeaats mapalüch
alinoic ombeayarana? ¡Ngwüy ombas cuajantanej. 6 Ngo mapac

ngondom! 31 Netam mandiüm


  omeaats wüx leaw ngo majneaj
imeajtsan leawa más najneaj, quiaj arangüw nipilan; naleaing apac
Teat Dios apmüüch icon aaga najiüt omeaats wüx nipilan arangüw
leawa más xeyay atam. Pero nganüy najneaj. 7 Jane naleaing ajiür lasta

sanasaj icon wüx leaw ajntsop wüx alinop, ngo mapiüng wüx nicuajind,
ajneaj merangan. masey ngo majneaj apmamongoch.
At ngo machiw omeaats wüx
Netam mandiümaats nop alinop cuajantanej, ayar meáwan leaw

13 Jondot xique lanüünd


nandeac ombeay pálwüx
nipilan, at lanüünd nandeac
najneaj asoic. Tiül omeaats nej
apiüng nipilan apmarangüw najneaj.
At aíüc wüx cuajantanej masey naél,
andeacüw ángeles aton, naleaing nej tanaámb arang najneaj.
sitiül ngo nandiüm nop alinop, 8 Sitiül andiümaats nop alinop,

sanajlüy at xic manchiüc nentsarar aag ayaj ngo mamong. Alinoic


ajiünts, tengwüy sanajlüy at xic nüt ngome apmetam aljane
platilla ngo majneaj ajiünts wüx mandeac andeac Teat Dios; ngome
atsünderan. 2 Masey lanüünd
  apmetam aljane mandeac pálwüx
nandeac leaw asaj xic Teat Dios, at ombeayaran; at Teat Dios langome
lanüünd najaw wüx leaw nomb apmetam müüch aljane majaw wüx
ngo majüic nguineay ajlüy, at cuajantanej. 9 Cos leaw ajawaats

lanüünd najaw wüx meáwan leaw nganüy, aag ayaj ngome palan ajlüy;
almajlüy; masey sajaw Teat Dios at leaw lamasaj icoots Teat Dios,
alndom maxaing noic tiüc mawün aag ayaj quiripite ajawaats, ngome
mayac niüng andiüm nej, ngo palan. 10 Naleaing wüx apmatüch

nachiw ximeaats wüx; pero sitiül a nüt apmajawaats palan wüx


ngo nandiüm nop alinop, pues ngo meáwan cuajantanej, quiaj langome
nembeat nicuajind. 3 Sitiül sanüüch
  apmetam leaw ngome palan.
meáwan leawa sajiür nambeol 11 Pues wüx nine xic, tandeacas

nipilan leaw ngo majiür nicuajind; atnej andeac nine monguich,


1 CORINTIOS 13​, ​14 368

tapiüngas tiül ximeaats atnej arang leaw asaj nej Teat Dios, aag ayaj
nop nine, xefis atnej mifis nop nine. andeac manguiay nipilan, ambeol
Nganüy wüx lasatang lanarang nejiw mapacüw wüx mandüjpiw
naxey, quiaj tacueatiüs narang atnej Teat Cristo, üüch mapac omeajtsüw,
arang nop nine. 12 Nganüy ngondom
  at üüch nejiw mambeolüw aljane
maxomaats majawaats nicuajind mamong amix omeaats. 4 Cos leawa

palan; aag ayaj atnej majawaats nendeac alinoic ombeayaran, aag


teombasaats tiül noic nesomom ayaj nejáyan quiaj ambeolüy. Pero
cheeg. Nganüy ngo nambich najaw leaw nendeac leaw asaj nej Teat
meáwan, pero alinoic nüt sanajaw Dios, aag ayaj ambeol meáwan
meáwan cuajantanej atnej Teat noicnoic ajlüy minipilan Teat Cristo.
Dios ajaw tiül ximeaats nganüy 5 Xique malüy sapiüng

nguineay sarang. 13 Pero ajlüy


  meawarónan mendeacan alinoic
arej sanasaj icon wüx leaw netam ombeayaran, pero más xeyay
meyacan wüx imeajtsan meáwan sandiüm sitiül alndom mendeacan
nüt. Netam meyacan imeajtsan wüx mesajan nipilan leaw asaj icon Teat
leaw apiüng Teat Dios, ngondom Dios, cos aag ayaj xowüy latam.
mechiwean imeajtsan wüx. Alinoic: Nganüy sitiül aljane üünd mandeac
Netam meyajcan tiül imeajtsan cuane apiüng aaga nendeac alinoic
Teat Dios apmarang meáwan ombeayaran quiaj, aag ayaj alndom
leawa lamapiüng apmarang. At mambeol monyar andeac Teat
alinoic: Netam mejiüran lasta nop Cristo matangüw wüx Mipoch
alinop. Pero leaw ajntsop wüx Teat Dios. 6 Xecojow xechijquiaw,

atam tiül ajcüw arej quiaj, aag ayaj jondot xique nganüy sanamb
merndiümayon, merjiürayon lasta. niüng ijlüyiün nandeac alinoic
ombeayaran, ¿cuane apmambeol
Wüx anderac alinoic ombeayaran icon wüx? ¡Nicuajind! Pero

14 Irangan leaw niüng alndom


mendiüman nop alinop.
At aton iyacan imeajtsan wüx
sanambeol icon sitiül sanandeac
nasaj icon leaw tasaj xic Teat
Dios, tengwüy sitiül sanasaj icon
leaw alndom müüch icon Nangaj leaw tüjndiüs najaw, tengwüy
Espíritu merangan. Cos leaw xeyay sitiül sanasaj icon leaw tasoiquiüs
netam meyacan imeajtsan wüx, nandeac, asaj xic Teat Dios,
aag ayaj ndom imbasan mesajan tengwüy sitiül sanaquiaach icon
nipilan leaw andeac Teat Dios. leaw apiüng tiül Mipoch Teat Dios.
2 Wüx nop apmandeac alinoic

7 Jondot cuajantanej natsünderan

ombeayaran, aag ayaj ngo mambeol tengwüy nainderan ngo


alinop, cos Teat Dios ajaw cuane; mayambüch onic, ngondom mawün
nejinguind alinop ngo manguiay najneaj ton. ¿Nguineay apmajüic
cuane teamapiüng. Masey Nangaj cuane soen tawüne? 8 Sitiül a

Espíritu ambeol nej mandeac aag trompet ngo maw onic, nguineay
ayaj, nipilan ngondom majawüw apmapaj soldados mambüw tiül
cuane. 3 Pero leaw üünd mandeac
  montsoj. ¿Jane apmetajquiay
369 1 CORINTIOS 14

majneaj mamb tiül montsoja? ¿nguineay alndom alinop jayats


9 Pues atquiay icona aton wüx
  leaw ngo majaw mapiüng “amén”
indeacan sitiül ngo mendeacan nóiquian maquiiüb icona wüx aag
ranüy, ¿nguineay apmajüic cuane leaw ipiüngan quiaja, sitiül ngo
teamendeacana? Aag ayaj atnej manguiay cuane temendeacana?
mendeacndeacan tiül nepepep. 17 Naleaing icona alndom meajchiün

10 Naleaing, masey ajlüy xeyay


  gracias Teat Dios najneajay, pero
ombeayaran ningüy wüx iüt, alinop leaw ngo manguiay ngo
meáwan nanderac ajiür cuane amb mambeol nej nicuajind. 18 Xique

apiüng. 11 Sitiül xique ngo nanguiay


  süüch gracias Teat Dios cos más
aaga ombeayaran leaw andeac alndom nandeac palpálwüx
alinop, sanajlüy at xic napeayiüs ombeayaran ngo matnej icona.
miün; at aaga nendeac masaj xic 19 Pero wüx sajlüy niüng canchiüjow

quiaj, apmajlüy atnej napeay miün. monyar andeac Teat Cristo,


12 At icona aton cos lamendiüman
  sandiüm nandeac masey acoquiaw
mejiüran meáwan leaw apmüüch poch leaw alndom manguiayiw,
icon Nangaj Espíritu ocueaj Teat leaw apmambeol nejiw; ngo
Dios, netam merangan aaga najiüt nandiüm nandeac agajpowüw
leaw apmambeol meáwan monyar mil (10,000) poch wüx alinoic
andeac Teat Cristo mapacüw wüx ombeayaran leaw ngo mambeol
minajiüt nej. nejinguind.
13 Pares sitiül aljane andeac

20 Xecojow xechijquiaw, nde

alinoic ombeayaran, ich matün mepiüngan tiül imalan atnej


ocueaj Teat Dios müüch nej majaw apiüngüw naliw monguich. Netam
nguineay alndom masaj alinop mepiüngan atnej natang nipilan,
cuane landoj mapiüng quiaj. menguiayiün leaw sasaj icon quiaj.
14 Jondot sitiül xique sanataag orar
  Pero wüx cuajantanej ngo majneaj,
wüx alinoic ombeayaran, masey netam mejlüyiün atnej naliw
Nangaj Espíritu üüch xic narang, monguich leaw nganaw majaw
jondot ngo najaw cuane teanandeac, cuane ngo majneaj. 21 Tiül aaga

pues ngondom mambeol nejinguind. ajlüyay poch tarang Isaías apiüng


15 Pero, ¿nguineay netam naranga?
  nipilan israel apmasoiquiw wüx
Cos alndom nataag orar wüx alinoic ombeayaran, cos Teat Dios
alinoic ombeayiün leaw üüch xic tapiüng: “Xique sanüüch mambüw
Nangaj Espíritu, pero aton netam niüng ijlüyiün nipilan mondeac
nataag orar leaw alndom najaw palpálwüx ombeayaran. Sanandeac
cuane sandeac. At aton alndom nasaj icon wüx ombeayiw. Masey
nataag cantar himnos leaw üüch atquiaj sanarang, nejiw ngome
xic Nangaj Espíritu, pero netam apmayariw sandeac”, aw Teat Dios.
najaw cuane sataag cantar. 16 Pero

22 Atquiaj ajlüy nganüy aton, cos

icona sitiül isajan Teat Dios sitiül aljane apmandeac alinoic


leaw najneajay lamarang wüx ombeayaran wüx canchiüron, aag
icona wüx alinoic ombeayiün, ayaj alndom mambeol leaw nganaw
1 CORINTIOS 14 370

mayariw andeac Teat Cristo, ngome cuane lamüüch nej Teat Dios
apmambeol leaw lamayariw majaw, alinop alndom müüch
andeac Teat Cristo. Nganüy wüx nej Teat Dios mandeac alinoic
aljane apmandeac noic poch leaw ombeayaran, alinop alndom
asaj nej Teat Dios, aaga andeac müünd mapiüng cuane tapiüng
quiaj apmambeol monyar andeac aaga nendeac alinoic ombeayaran
Teat Cristo, ngome apmambeol quiaj. Meáwan leaw irangan
leaw nganaw mayar andeac Teat quiaj, aag ayaj apmembeolayon
Cristo. 23 Sitiül meáwan monyar
  mapac imeajtsan, metangan wüx
andeac Teat Cristo apcanchiüm, Mipoch Teat Dios. 27 Sitiül almajlüy

condom teamandeacüw alinoic acas alndom mandeacüw alinoic


ombeayaran, jondot mapeayiw acas ombeayaran, pues ich mandeacüw
jayats leaw ngo majawüw xeyay, masey ijpüw tengwüy arojpüw,
tengwüy mapeayiw alacas leaw pero nopnopoj ich mandeacüw;
ngo mayariw andeac Teat Cristo, aton alinop ich mapiüng cuane
¿cuane apmapiüngüwa? ¿Ngome teamapiüngüw. 28 Sitiül ngo majlüy

apmapiüngüw nerchachiün wüx aljane alndom mapiüng wüx cuane


indeacan aag ayaja? 24 Nganüy
  teamapiüngüw, más najneaj ich
sitiül meáwan teamandeacüw leaw ndijchiümoj, nde mandeacüw niüng
asaj nejiw Teat Dios, pues masey canchiowaran. Ich mandeacüw
apmapeay nop ngo mayar andeac tíülan omeajtsüw nejiw, at
Teat Cristo, tengwüy nop jayats masajüw Teat Dios, ngome tiül
leaw nganaw majaw xeyay, pero nipilan. 29 At aton leaw mondeac

wüx apmanguiay leaw indeacan, leaw asaj nejiw Teat Dios, pues
apmayaag tiül omeaats nej ngo leaw wüx ijpüw tengwüy arojpüw
majneaj arang, apleaam omeaats alndom mandeacüw. Aldemas ich
netam macueat arang ngo majneaj. müjchiw olajcüw manguiayiw sitiül
25 Wüx apleaam omeaats leaw
  aag ayaj naleaing tengwüy ngo
ngo majneaj lamarang, pues quiaj maleaing. 30 Sitiül aljane ajcüwa

apmaquieel micos nej marang casa moncheten quiaj, lamasaj nej Teat
Teat Dios, mapiüng naleaing Teat Dios cuane alndom mapiüng, pues
Dios alniüng ijlüyiün. ich müünd mendeac; pero alinop
ich macueat andeac. 31 Icona  

Wüx apcanchiümeron netam alndom mendeacan inopnopon


merangan meáwan najneaj leaw lamasaj icon Teat Dios, cos
26 Xecojow xechijquiaw, nganüy atquiaj alndom merquiaachayon, at
sanasaj icon nguineay netam apmapac imeajtsan wüx Teat Cristo.
merangan. Wüx apcanchiümeron, 32 Meáwan leaw nendeac leaw asaj

jangantanej tiül icona alndom nej Teat Dios alndom ndijchiüm


majiür cuane apmarang. Nop wüx andiüm. 33 Cos leaw andiüm

alndom mapiüng matajcüch Teat Dios aag ayaj majlüy najneájan


cantar noic salmo, alinop alndom tiül moncanchiün, ngome aolǘyan
maquiaach, alinop alndom mapiüng andeacüw.
371 1 CORINTIOS 14​, ​15

Meáwan niüng apcanchiümoj wüx isoetiün sitiül temeyacan wüx


monyar andeac Teat Cristo, atquiaj imeajtsan. Pero sitiül ngo meyacan
netam majlüy. 34 Cos montaj netam
  wüx imeajtsan, ajüic ipiüngánan
ndijchiümójan wüx canchiowaran; iyariün andeac Teat Cristo.
ngo metam mendeacüw, netam 3 Xique taquiajchiüs icon wüx

mayariw andeac minojow nejiw leawa xeyay atam menguiayiün


atnej apiüng tiül ajlüyay Mipoch atnej tasoiquiüs, cos tiül Mipoch
Teat Dios. 35 Sitiül andiümüw
  Teat Dios apiüng Teat Cristo
manguiayiw leaw ngo majawüw, tandeow mawün asoetiiüts. 4 Ndoj  

ich matüniw manguiayiw minojow tamiüraad, pero tapac alinomb


nejiw aniüngüw nejiw, cos monxing wüx er nüt, atnej lapiürang wüx
sitiül nop najtaj apmandeac tiül nej tiül Mipoch Teat Dios. 5 Condom 

moncanchiün. tejüiquichay majaw nej néjan


36 Ich leaam imeajtsan Mipoch
  teat Pedro nasoic Cefas. Ndoj
Teat Dios ngome tíülan icona witiüt, tejüiquichay majawüw nej meáwan
at ngome áagan icona lameyariün. gajpiüp (12) miapóstoles nej aton.
37 Sitiül aljane tiül icona apiüng

6 Ndoj tejüiquichay majawüw nej

nej alndom mandeac leaw asaj nej among acoquiaw acoic miow (500)
Teat Dios, tengwüy apiüng Nangaj minipilan Teat Cristo nóiquian.
Espíritu lamüüch nej marang Ajcüw ayaj xeyayiw aliünüw
cuajantanej, nej netam mayaag mapacüw nganüy, altiül acas
mapiüng leaw sarang wüx nawiig landeowüw. 7 Condom tejüiquichay

cam, aag ayaj asaj xic Teat Cristo. majaw nej teat Jacobo. Ndoj
38 Pero sitiül aljane ngo mandiüm
  tejüiquichay majawüw nej alinomb
mayar aag ayaj, nde merangan casa. meáwan miapóstoles nej.
39 Xecojow xechijquiaw, indeacan

8 Ndójwüx tejüiquichay najaw

leaw lameajndiün mendeacan, aton, masey xique atnej wijquiatos


leawa lamasaj icon Teat Dios; at nde ǘmbwüx, atnej nop nine nganaw
mepalan leaw nendiüm mandeac matüch a nüt wijquiam. 9 Xique  

alinoic ombeayaran. 40 Pero irangan


  chingüy tiül meáwan apóstoles,
meáwan najneaj, nendüübndüjpeay, ngo nembeat nicuajind, ngo metam
nde meolǘyan. nasoic apóstol xic, cos tanomb
xeyay tajcüyiüs najawüw; tayambas
Wüx Teat Cristo tapac alinomb ombasüw monyar andeac Teat

15 Nganüy xecojow
xechijquiaw, sanasaj
icon alinomb para alndom leaam
Cristo. 10 Cos Teat Dios tajiür xic

lasta xeyay, pares tajlüyiüs atnej


nganüy sajlüy cam. Ngome por
imeajtsan leawa landoj nasaj gana miün tajiür xic lasta, cos
icon, nguineay lamawün icon sarang xeyay najiüt, ngo matüchiw
wüx isoetiün Teat Cristo. Aag ayaj xic meáwan apóstoles. Naleaing
icona teyariün, at nganüy tanaámb aag ayaj ngome xíquian quiaj
temendüjpiün. 2 Cos wüx aaga poch
  sarang, cos Teat Dios nembeol xic
tasajas icon quiaj, landoj leriowan narang. 11 Ngo metam mandeacaats

1 CORINTIOS 15 372

wüx jane tarang aaga najiüt tiül ajawaats Teat Dios apmapacüüch
icona, sitiül xique tengwüy nejiw. alinomb meáwan nipilan leaw
Naleaing leaw xeyay nembeat, aag ayar nej andeac. 21 Tamelich

ayaj cos lameyariün andeac Teat andeowaran wüx leaw tarang nop
Cristo. naxey; at naw wüx leawa tarang
nop naxey tamelich apacaran
Wüx apmapacüw alinomb tiül mondeow. 22 Meáwan nipilan

leawa landeowüw wüx iüt tenguial andeowaats


12 Sitiül lamapiüngaats Teat Cristo cos acualaats icoots Adán; pero
tapac alinomb, ¿nguineay altiül meáwan nipilan leaw lamayariw
apiüngüw leaw landeow langome andeac Teat Cristo apmapacüw
apmapacüw alinomba? 13 Cos sitiül
  alinomb. 23 Andüübndüjpeay

naleaing leaw landeow langome apmapacüw, cos Teat Cristo


apmapacüw alinomb, aton Teat ombas mapac. Condom wüx nüt
Cristo ngome tapac alinomb. apmandilil Teat Cristo, apmapacüw
14 Sitiül Teat Cristo taton ngo
  meáwan leaw minipilan nej.
mapac alinomb, por gana miün 24 Condom aliüc miün nüt apmümb

andeacaats wüx, at por gana miün aaga iüt cam wüx Teat Cristo
ayariiüts andeac Teat Cristo. 15 At
  landoj mandrooch ombas meáwan
xicona ajüic atnej monwaiich xicon montangtang monajiüt, at meáwan
wüx tandeacasan nguineay tarang moncüy majaw nej. Condom
Teat Dios, cos tapiüngasan Teat apmayac teowix Teat Dios meáwan
Dios tapacüüch Teat Cristo. Sitiül leaw almajlüy. 25 Cos naleaing nej

naleaing mondeow ngo mapacüw Teat Cristo netam majlüy wüx


alinomb, quiaj Teat Dios taton meáwan leaw almajlüy, leaw
ngome tapacüüch Teat Cristo. 16 Cos   ndoj mayac teoleaj nej meáwan
sitiül mondeow ngo mapacüw, moncüy majaw nej. 26 Condom  

at aton Teat Cristo ngome tapac aaga ǘmbwüx ngo majneaj leaw
alinomb. 17 Átan sitiül Teat Cristo
  nej apmandrooch ombas, aag ayaj
ngome tapac alinomb, por gana andeowaran. 27 Lajlüy tiül Mipoch

iyariün andeac nej, aliün mejiüran Teat Dios niüng apiüng: “Meáwan
isoetiün. 18 At aton sitiül atquiaj
  leaw almajlüy, Teat Dios tayac
ajlüy, nipilan leaw tayariw andeac teoleaj Teat Cristo, cos nej netam
Teat Cristo ndoj tandeowüw, ngo majlüy wüx meáwan”, aw. Naleaing
maw asoetiw, lambüw tiül castigo. wüx tapiüng aag ayaj ajüic ngome
19 Jondot niüngancüy wüx iüt cam
  teandeac wüx Teat Dios cos nejay
ambeat andüjpiiüts Teat Cristo, Teat Dios tayac meáwan teoleaj Teat
nots quiaj ngo membeat leaw Cristo. 28 Condom wüx Teat Cristo

arangaats, quiaj ajüic najntsop tiül lajlüy wüx meáwan leaw almajlüy,
michachiiüts. nej aton quiaj apmeyacüy teowix
20 Naleaing Teat Dios tapacüüch
  Teat Dios, cos Teat Dios tayac
alinomb Teat Cristo. Cos Teat Cristo teowix nej meáwan. Quiaj Teat
ombas mapac tiül mondeow, pares Dios apmajlüy wüx meáwan leaw
373 1 CORINTIOS 15

almajlüy. 29 Nganüy sanasaj icon


  alinomba?” apmaw. 36 ¡Nechach

alinoic. Sitiül naleaing mondeow leaw nepiüng atquiaj! ¿Neol ngo


ngo mapacüw alinomb, ¿cuajpar mejaw nguineay arang osaab soex
altiül icona ayariw yow ingow ayar wüx apiürüche? Cos cuajantanej
yow nop leaw landeowa? osaab leaw apmapiürüch, sitiül
30 Aton sitiül mondeow ngo
  ngo majtex mipang, ngo majntsop.
mapacüw alinomb, ¿cuane saxoman 37 Aton ngo mapiürüch natang soex,

wüx sitiül ajcüyiw majawüw xicon aag miün osaab apiürüch, masey os
nipilana? 31 Nganüy xique, xecojow
  masey trigo, tengwüy cuajantanej
xechijquiaw, sayaag ngünantanej osaab leaw napiürüch. 38 Pero Teat

nüt aljane alndom mambiy xic. Aag Dios üüch majntsop noicnoic osaab
ayaj naleaing sasaj icon cos xeyay majlüy atnej andiüm nej; wüx
apac ximeaats lameyariün andeac ajntsop, Teat Dios üüch nej majlüy
Miteatiiüts Jesucristo. 32 Sitiül wüx
  atnej netam majlüy. 39 Aton ngome

xique tambas natsoj anaag napat meáwan cuerpo atanej ajlüy, cos
nimal tiül Efeso, ¿cuane ambeol xic palpálwüx ajlüy. Cos ajlüy noic
wüx sitiül mondeow ngo mapacüw micuerpo nipilan, alinoic ajlüy
alinomba? ¡Nicuajind! Más najneaj nimal, alinoic ajlüy quiec, at alinoic
marangaats atnej apiürang, cos ajlüy cüet. 40 Aton pálwüx leaw

apiüng: “Metiiüts manganeowaats, najlüyiw cawüx tiül cielo, at pálwüx


cos ngünantanej nüt alndom leaw najlüy ningüy wüx iüt. Leaw
mandeowaats”, aw. najlüy cawüx tiül cielo tarangüch
33 Nde mawaiich icon nejinguind,
  najneajay para majlüy cawüx. Aton
cos ajawaats atnej apiürang: leaw najlüy wüx iüt tarangüch
“Nipilan monrang ngo majneaj najneajay para majlüy wüx iüt.
apmayacüw wüx alinop marang 41 Ajawaats aaga nüt alinoic arraj,

ngo majneaj aton sitiül ajlüyay at a caaw alinoic arraj, ocas alinoic
maquiiüb nguiajantanej”, maw. arrajüw; nganüy tíülan ajcüw
34 Ich leaam imeajtsan, indüyiün
  ocas alinoic arrajüw anoicnoiquiw.
wüx alinomb irangan najneaj, 42 Atquiaj wüx meáwan mondeow

nde merangan ngo majneaj. Cos apmapacüw alinomb, cos wüx


almajlüy nipilan tiül icona nómban amiüraad a nandeow apndrom
nganaw maxomüw omeajtsüw ombas; pero wüx apmapac alinomb
majawüw nguineay apiüng Teat langondom ndrom ombas. 43 Pues  

Dios. Aag ayaj sasaj icon nguineay aaga nandeow wüx amiüraad ngo
alndom mexinguian. metam, cuane ajpar. Pero wüx
apmapac alinomb, quiaj apmajlüy
Nguineay apmapacüw najneajay. Wüx amiüraad lajlǘyan,
alinomb leaw landeowüw ngondom marang nicuajind; pero
35 Aljane
apmapiüng: “¿Nguineay wüx apmapac alinomb, quiaj
alndom mapacüüch mondeow apndom marang cuajantanej. 44 At  

alinomb Teat Diosa? ¿Nguineay wüx amiüraad, ajlüy atnej meáwan


apmajlüyiw nejiw wüx apmapacüw mondeow; pero wüx apmapac
1 CORINTIOS 15 374

alinomb lami alinoic, cos Teat Dios micuerpojaats. 52 Apmarang


lamangowüüch marang jayats. najénan, atnej noic ameecharan


Nganüy ajlüy micuerpojaats atnej oniiügaran wüx ndójwüx ajiünts
ajlüy meáwan nipilan. Pero alinoic trompet ocueaj Teat Dios. Quiaj
nüt apmajlüy pálwüx, cos Teat Dios apmapacüw alinomb meáwan
apmangowüüch marang jayats. monyar andeac Teat Cristo leawa
45 Atquiaj apiüng tiül Mipoch Teat
  tandeowüw, apmajiürüw jayats
Dios, cos apiüng: “Teat Dios ombas micuerpojüw nejiw, langondom
marang Adán, tüüch mapac”, aw. ndrom ombasüw alinomb. At
Condom tajlüy alinop atnej Adán, icootsa leaw aliün mapacaats,
aag ayaj Teat Cristo; Miespíritu Teat Dios apmangowüüch
nej apacüüch nipilan alinomb. micuerpojaats aton. 53 Aaga

46 Nganüy micuerpojaats cam


  micuerpojaats leaw apndrom
ajlüyay nipilan nej, pero alinoic nüt ombas netam mangowüücharan
apmajlüy jayats. Quiaj ajüiquich cos langondom ndrom ombas.
ngome aaga jayats cuerpo espiritual Nganüy alndom mandeowaats,
ombas tajlüy, cos aaga ajlüyay áag netam mangowüücharan
cuerpo ombas majlüy. 47 Aaga naxey
  micuerpojaats, quiaj langondom
ombas marangüch ningüy wüx iüt, mandeowaats. 54 Cos wüx

Teat Dios tarang iüt nej. Condom langowüücharan micuerpojaats


tajlüy alinop naxey imiün tiül majlüy jayats, quiaj langondom
cielo, aag ayaj Teat Cristo. 48 Atnej
  ndrom ombas; apmajlüy atnej
tajlüy micuerpo aaga naxey ombas apiüng tiül Mipoch Teat Dios, cos
marangüch iüt nej, atnej ajlüy apiüng: “Ninguiaj ndoj andeowaran,
micuerpojaats nganüy. At aton langondom mandeowaran alinomb”,
atnej ajlüy micuerpo aaga naxey aw. 55 ¿Wül nganüy andeow

imiün tiül cielo, atnej apmajlüy nipilana? ¿Nguiane ajlüye? ¿Wül


micuerpojaats alinoic nüt wüx nganüy oxiüta? ¿Nguiane ajlüye?
apmajlüyiiüts tiül cielo. 49 Cos

56 Cos ajlüy nisoet, quiaj netam

ajlüyiiüts atnej tajlüy aaga naxey mandeowaran; at cos aaga ajlüyay


ombas marangüch iüt nej, at aton poch ayac Teat Dios, aag ayaj
apmajlüyiiüts atnej aaga naxey ajüiquich ajiüraats nisoet. 57 Nganüy

tajlüy imiün cielo. netam müjchiiüts gracias Teat Dios,


50 Xecojow xechijquiaw sanasaj
  cos lamüüch icoots majntsopiiüts
icon, aaga micuerpojaats ajiüraats wüx meáwan cuajantanej. Aag ayaj
nganüy cam ngondom majmel tiül tarang Miteatiiüts Jesucristo.
micambaj Teat Dios tiül cielo; cos 58 Pares xecojow xechijquiaw,

leaw apndrom ombas ngondom irangan tanaámb leaw alndom


majmel niüng lango ndrom ombas merangan, nde paxiüm icueajiün
nicuajind. 51 Nganüy sanasaj icon
  wüx iyariün andeac Teat Cristo.
leaw nomb ngo majaraw. Ngome Irangan minajiüt Teat Dios meáwan
meáwan icoots apmandeowaats; nüt, cos lamejawan wüx irangan
naleaing Teat Dios apmangowüüch minajiüt Teat Dios ngome irangánan.
375 1 CORINTIOS 16

10 Wüx apmapeay niüng ijlüyiün


Amiücücharan tomiün mambeol a Timoteo, imbeolan para alndom
minipilan Teat Cristo mapac omeaats macül maquiiüb

16 Nganüy sanasaj icon


nguineay alndom
mecanchichan aaga tomiün leaw
icon, cos nej arang minajiüt Teat
Dios atnej xique sarang. 11 Pares
nde mepiüngan nej ngo metam,

apmeyacan membeolan monyar imbeolan mapeay ningüy najneajay


andeac Teat Cristo tiül Jerusalén. mapac omeaats, cos teanacül
Irangan atnej tasajasüw noicnoic mapeay nóiquian maquiiüb alacas
ajlüy minipilan Teat Cristo tiül micojoots michijquiaats.
Galacia. 2 Wüx noic nüt doming

12 Nganüy sanasaj icon wüx

iwüniün quiriw leaw ixoman tiül michijquiaats teat Apolos. Xeyay


namong seman; quiaj ngo metam tasajas sitiül alndom mamb niüng
memiücüchiün nicuajind wüx ijlüyiün maquiüjpüw alacas monyar
sanapeay quiaj. 3 Wüx sanapeay
  andeac Teat Cristo wǘxan ambüw.
niüng ijlüyiün, quiaj sanarang Pero ngo mandiüm mamb nganüy;
nawiig majoyiw ajcüwa monxey apmamb wüx apmatüch ocueaj.
leaw lamepiüngan alndom
mambüw mayacüw tiül Jerusalén Ndójwüx atepeay
leaw najmiüc. 4 Sitiül sapiüng

13 Netam mepacan wüx merangan
najneaj namb a xique aton, quiaj najneaj; tanaámb indüjpiün leaw
sanamb naquiüjpüw. lameyariün ocueaj Teat Cristo, nde
mermbolan, iyacan imeajtsan wüx
Pablo apiüng nguineay apmarang merangan leaw andiüm nej. 14 At  

5 Ombasnetam namb namong meáwan leaw irangan, ijüiquichan


tiül Macedonia, condom sanamb naleaing indiümayon nop alinop.
tiül Corinto najaw icon. 6 Nots

15 Nganüy xecojow xechijquiaw,

quiaj nacül acas nüt niüng ijlüyiün, icona lamejawan meáwan acualaats
tengwüy sanacül ninguiaj tiül teat Estéfanas, nejiw ombas
meáwan nüt wüx aquind. Condom mayariw andeac Teat Cristo tiül
quiaj alndom membeolan xic iüt Acaya. Nejiw tanaámb ayacüw
meajchiün xic namb niüng omeajtsüw wüx mambeolüw
sanandüy quiaj. 7 Naleaing ngo
  monyar andeac Teat Cristo. 16 Xique

nandiüm namóngan niüng ijlüyiün, xowüy satün icueajiün meyariün


cos sitiül Teat Dios mandiüm, andeacüw nejiw, at netam meyariün
sanacül naquiiüb icon xeyay nüt. andeacüw meáwan monarang atnej
8 Sanacül tiül cambaj Efeso leaw
  arangüw nejiw, cos ambeolüw icon
ndoj nangos nüt Pentecostés. 9 Cos
  wüx aaga najiüt quiaj. 17 Pues wüx

ningüy lanaxom xeyay najiüt ocueaj tapeayiw ajcüw teat Estéfanas, teat
Teat Dios leaw alndom narang; áag Fortunato, at teat Acaico, xeyay
sanarang wǘxan alndom, masey tapac ximeaats, cos nejiw tajlüyiw
almajlüyiw xeyay leaw ajcüyiw ningüy mambeolüw xic ingow
majawüw xic. ijlüyiün ningüy. 18 Nejiw xeyay

1 CORINTIOS 16 376

tüjchiw mapac ximeaats, at sajaw At icona itepeayiün nop alinop


nejiw tüjchiw mapac imeajtsan. najneájan.
Netam meyajcan mesajan najneaj 21 Nganüy xiquiay sarang aaga

arangüw. ǘmbwüx poch cam naag xiwix


19 Meáwan noicnoic ajlüy monyar
  natepeay icon.
andeac Teat Cristo monlüy tiül 22 Sitiül aljane ngo mandiüm Teat

iüt Asia atepeayiw icon. At teat Cristo, ich maw ninguiün nómban
Aquila, aton müm Priscila mintaj mamb tiül castigo. ¡Teat Cristo
nej, y meáwan monyar andeac Teat aliüc najen!
Cristo leaw canchiüjow aniüngüw 23 Miteatiiüts Jesucristo mambeol

nejiw, xeyay andiümüw matepeayiw icon tamtámban. 24 Xique xeyay


icon wüx minüt Teat Cristo. 20 At


  sandiüm icon, cos nóiquian
atepeayiw icon meáwan monyar teamandüjpiiüts Teat Cristo Jesús.
andeac Teat Cristo leaw alningüy. Amén.
Amb iwic nanderac arang wüx nawiig San Pablo
müüch minipilan Teat Cristo moncül tiül Corinto

2ª CORINTIOS

aton. 5 Masey teamamongochiiüts


Atepeay xeyay ngo majneaj atnej tamongoch

1 Xique Pablo sajlüy miapóstol


Teat Jesucristo cos Teat Dios
tayac xic. At alningüy michijquiaats
Teat Cristo, atquiaj nej apmüüch
majneaj omeajtsaats xeyay.
6 Xicona samongochiün xeyay naél

Timoteo alnaquiiüb. Xique sarang cos atquiaj alndom nambeolan


aaga nawiig cam nüüch monyar icon necamb wüx imongochiün
andeac Teat Cristo monlüy tiül naél. Tamongochasan xeyay naél
cambaj Corinto. At aton süüch alndom nasajan icon nguineay Teat
mamb manguiayiw meáwan Cristo alndom mawün icon wüx
micual Teat Dios moncül tiül iüt isoetiün. Cos Teat Dios teamambeol
Acaya. 2 Sandiüm Miteatiiüts Dios
  xicon, pares xicona aton alndom
at Miteatiiüts Jesucristo müjchiw nambeolan icon meiücan wüx
icon mimonajneajiw, at mejlüyiün cuajantanej apmemongochiün
najneájan tiül imeajtsan. atnej xicona saiücan wüx leaw
samongochiün. 7 Xicona sajawan

Teat Pablo tamongoch xeyay icona apmeiücan wüx meáwan leaw


3 Najneajay
ajlüy Teat Dios, miteat apmemongochiün, cos sajawan
Miteatiiüts Jesucristo. Nej andiüm sitiül apmemongochiün ngo
meáwan nipilan, at tanaámb majneaj atnej samongochiün, quiaj
teamüüch majneaj omeaatsaran. Teat Dios apmambeol icon atnej
4 Nej üüch majneaj omeajtsaats
  ambeol xicon.
wüx meáwan naél amongochiiüts. 8 Xecojow xechijquiaw, nganüy

Atquiaj alndom icootsa aton sanasaj icon menguiayiün nguineay


müjchiiüts majneaj omeajtsüw tamongochasan tiül iüt Asia. Cos
jangantanej teamamongoch naél. xeyay tamongochasan ngo majneaj
Cos atnej teambeol icoots Teat quiaj, langondom narangan
Dios, atnej alndom müjchiiüts nicuajind, lanüjchiün ximeajtsan
majneaj omeajtsüw jangantanej sanandeowan quiaj. 9 Lanapiüngan

377
2 CORINTIOS 1 378

landoj, sanandeowan. Nganüy sajaw ijmbüw. 16 Tapiüngas naw quiaj


aag ayaj tamongochasan niüng sanandüy tiül Macedonia, ndoj


ngondom napiüngan sanawan wüx nawas Macedonia tapiüngas
xicónan quiaj. Naleaing nejay Teat sanandilil alinomb najaw icon amb
Dios áag nepacüüch mondeow ijmbüw. Condom tapiüngas alndom
tawün xicon wüx. 10 Najneaj
  membeolan xic namb sandüy
tarang Teat Dios cos tawün xicon tiül iüt Judea. Nganüy naleaing
wüx, tajlüy nandeowan; at nganüy ngondom namb ombas najaw icon
tanaámb teamawün xicon wüx. atnej tapiüngas. 17 Cuane ipiüngan,

Sajawan naleaing nej apmawün ¿jow wüx tapiüngas sanamb najaw


xicon wüx alinomb. 11 Naleaing
  icon, aag ayaj sapíüngan, lango
netam membeolan xicon metüniün narang leaw tapiüngasa? Ngwüy,
mambeol xicon Teat Dios. Cos naleaing sapiüng, cos ngo narang
atquiaj xeyay nipilan leaw atüniw atnej arang jangantanej nipilan.
ocueaj Teat Dios mambeol xicon, Xique leawa lanapiüng sanarang,
apmüjchiw gracias Teat Dios cos nej pues netam narang, ngondom
xeyay tambeol xicon. napíüngan. 18 Teat Dios ajaw leaw

sasaj icon ngo napíüngan, naleaing


Pablo tequiy mamb andüy Corinto sanarang. 19 Xicona, xique, teat

12 Xicona xeyay apac ximeajtsan Silvano at teat Timoteo tasajasan


cos sayajcan tiül ximeajtsan icon wüx Teat Cristo, Micual
sarangan najneaj tiül nipilan, Teat Dios. Nej mbójan marang
sarangan áagan leaw andiüm Teat leaw lamapiüng, ngo mapíüngan.
Dios; ngo nawaijchan nejinguind, 20 Teat Cristo tarang meáwan

cuantemas te icona ngo nawaijchan leaw lamapiüng Teat Dios, pares


icon. Teat Dios teamambeol xicon apiüngaats “Amén, aag ayaj
narangan aag ayaj, ngome xicónan naleaing” wüx arangaats casa
quiaj alndom narangan. 13 Xique  Teat Dios, cos najneaj lamarang
sarang wüx nawiig áagan ngo Teat Cristo. 21 Nejay Teat Dios

maél leaw alndom meteowan neech icoots lembemoots nandand


mexoman imeajtsan wüx. Malüy mandüjpiiüts Teat Cristo, cos nej
naleaing apmexoman imeajtsan nerriiüd icoots. 22 Aton nej tayac

wüx meáwan leaw sarang wüx tiül omeajtsaats aaga Nangaj


aaga nawiig cam. 14 Sapiüng icona
  Espíritu ocueaj Teat Dios, majlüy
lamejawan quiriw. Wüx aaga nüt tiül omeajtsaats, majüiquich
Teat Jesús apmandilil sandiüm ajlüyiiüts micual nej icoots.
mapac imeajtsan wüx xique; at 23 Nganüy sanasaj icon neol ngo

sandiüm mapac ximeaats wüx icona namb tiül cambaj Corinto najaw
cos xique tambeolas icon meyariün icon wüx aaga nüt tapiüngas. Teat
andeac Teat Cristo. Dios ajaw ngo nawaiich. Naleaing
15 Cos tapiüngas atquiaj ipiüngan
  ngo namb najaw icon cos ngo
wüx xique; pares tandiümas ombas nandiüm nalic icon xeyay. 24 Xicona

namong quiaj, nambeol icon amb lango metam nasajan icon más wüx
379 2 CORINTIOS 1​, ​2

Teat Cristo cos lamejawan wüx aag ayaj cos tandiümas nambich najaw
ayaj. Más naleaing, sandiüman sitiül icona naleaing apmerangan
nambeolan icon nüjchiün mapac meáwan leaw sasaj icon. 10 Sapiüng

imeajtsan. najneaj mewüniün wüx imeajtsan

2 Xique taton ngo nandilil


najaw icon, cos ngo nandiüm
nüüch icon mamix imeajtsan
leaw tarang aaga naxey quiaj, cos
xique aton lanawün wüx ximeaats.
Sitiül aleaic aliün majlüy netam
alinomb. 2 Sitiül xique nüüch mamix
  nawün wüx ximeaats, Teat Cristo
imeajtsan, ¿pues jane apmeech ajaw sanarang para alndom
mapac ximeaatsa? Nejinguind, cos nambeol icon. 11 Sitiül atquiaj

icónan quiaj alndom müüch mapac apmarangaats, quiaj Satanás


ximeaats. ¿Pero nguineay alndom, ngondom mayac icoots wüx naél,
ndot nüüch icon mamix imeajtsana? cos lamajawaats nguineay mbójan
3 Tarangas alinoic nawiig cos ngo
  arang.
nandiüm mamix ximeaats wüx
sanatüch niüng ijlüyiün. Cos Pablo ngo majneaj omeaats
áagan icona alndom meajchiün tiül cambaj Troas
mapac ximeaats; sajaw ngondom 12 Wüx tapeayiüs tiül cambaj
mapac imeajtsan sitiül xique amix Troas, Teat Dios tambeol xic xeyay
ximeaats. 4 Xique xeyay ngo majneaj
  nasaj nipilan wüx Teat Cristo.
ximeaats, tajiüntsas wüx tarangas 13 Pero naleaing xique ngo majneaj

aaga alinoic nawiig nüüch icon. ximeaats, cos ngo naxom quiaj teat
Ngo narang aag ayaj nüüch mamix Tito. Por aag ayaj tasajasüw sanaw
imeajtsan, naleaing tarangas para quiaj; tambas tandüyiüs tiül iüt
mejawan nguineay sajiür icon lasta. Macedonia.

Pablo awün wüx omeaats Teamambeol xicon Teat Cristo


leaw tarang alinop 14 Nganüy süüch gracias Teat
5 Naleaing
sitiül aljane tiül icona Dios, nej teamambeol xicon
tüüch mamix ximeaats, ngome nasajan meáwan nipilan nguineay
xíquian quiaj, cos meáwan icona Teat Cristo tandeow mawün
aton tüüch mamix imeajtsan. wüx asoetaran. Aaga süjndiün
Malüy naleaing meawarónan tamix nandeacan quiaj, najen ajüy
imeajtsan. 6 Sapiüng ngocháyan
  miünquiaj atnej ajüy noic najmboc
aaga naél leaw icona teajchiün angan. 15 Xicona sajlüyiün atnej

mamongoch aaga naxey quiaj, cos najmboc angan pom leaw Teat
lamamongoch xeyay. 7 Nganüy
  Cristo teamayac müüch Teat
netam mewüniün wüx imeajtsan Dios. Aaga najmboc angan quiaj,
leaw tarang, netam membeolan, ajüic tiül jane laáw wüx asoetiw
nganandot mamix omeaats nómban. nejiw, at ajüic masey tiül nipilan
8 Nganüy sasaj icon mejüiquichan
  apndrom ombasüw tiül aaga
alinomb ijiüran lasta. 9 Tarangas
  xeyay ngo majneaj. 16 Jane ngo

aaga nawiig nasaj icon wüx aag mayariw andeac Teat Cristo, wüx
2 CORINTIOS 2​, ​3 380

apmaximeaw aaga najmboc angan naag tinta, at ngome wüx piedra;


quiaj, ayajcüw ngo majneaj cos pero Nangaj Espíritu ocueaj Teat
apmambüw tiül aaga xeyay ngo Dios almapac tarang wüx imeajtsan
majneaj. Pero monyar andeac aag ayaj.
Teat Cristo, wüx aximeaw aaga 4 Sajawan aag ayaj naleaing, Teat

najmboc angan quiaj, ayajcüw Dios tambeol xicon ajcan teyariün


najneaj cos ajawüw Teat Dios andeac Teat Cristo. 5 Meáwan leaw

apmapacüüch nejiw mapacüw sarangan ngome xicónan quiaj


meáwan nüt. ¿Jane alndom sarangan, Teat Dios nembeol xicon
marang aaga najiüt cama? Xicona narangan meáwan. 6 Nej lamüüch

alndom, cos Teat Dios teamambeol xicon naxoman ximeajtsan nasajan


xicon. 17 Pero ngo narangan atnej
  nipilan nguineay Teat Cristo awün
arangüw ajcüwa mondeac Mipoch wüx asoeteran. Jane ngo marang
Teat Dios mexomxomayej wüx. palan meáwan leaw apiüng tiül
Xicona sandeacan naleaing, ngo aaga poch tüünd Moisés, nej
nawaijchan, cos Teat Dios tayac apmamb tiül castigo. Pero nganüy
xicon wüx narangan aag ayaj, nej sasajan icon, aaga Nangaj Espíritu
teamajaw naleaing aaga sandeacan ocueaj Teat Dios üüch mapacaran
quiaj, cos minipilan Teat Cristo meáwan nüt.
xicon. 7 Cos aaga poch narangüch wüx

piedra tapiüng apmamb tiül castigo


Monrang minajiüt Teat Cristo meáwan leaw ngo mandüüb leaw

3 Jow nganüy, ¿cuane


ipiüngana? ¿Netam natüniün
noic nawiig mapiüng jane xicon,
apiüng. Wüx Moisés tüünd aaga
poch quiaj, nipilan Israel ngondom
majawüw teombas nej cos xowüy
mejawan nguineay sarangana? lalitlit, condom aag ayaj tamong.
¿Ngwüye, netam najoyiün nawiig 8 Sitiül xowüy lajneaj aaga poch

atnej ajoyiw altiül, para alndom quiaj, cuantemas nganüy aaga


natüchiün niüng ijlüyiüna? ¿Ngwüy nanderac leaw Nangaj Espíritu
netam natüniün icueajiün noic üüch, aag ayaj más najneaj
nawiig atnej arangüw altiüla? ajlüy. 9 Pues sitiül xowüy lajneaj

2 Ngwüy, ngo metam xicon alngün


  aaga poch tüünd Moisés, masey
nawiig; cos áagan leaw netam tarangüch majüiquich jane nejiw
xicon, aag ayaj icona. Cos wüx apmambüw tiül castigo, pues más
nipilan ajawüw nguineay Teat xeyay najneaj arang nganüy Nangaj
Dios tangowüüch imeajtsan wüx Espíritu, cos nej apiüng nguineay
taquiaachasan icon wüx Mipoch alndom mawün asoetiiüts Teat Dios,
Teat Dios, quiaj alndom majawüw lango mambaats tiül aaga xeyay
nguineay tarangasan najneaj tiül ngo majneaj quiaj. 10 Cos aaga poch

icona. 3 Nipilan alndom majawüw


  leaw nomb tajlüy najneajay, aag
icon at icon nawiig imiün tiül owix ayaj tayac Moisés, nganüy lajüic
Teat Cristo, tajamiünasan. Aag ayaj atnej ngo majneaj cos ngo matüch
ngome noic nanderac tarangüch matnej leaw lajlüy nganüy. 11 Sitiül

381 2 CORINTIOS 3​, ​4

aaga ajlüyay arangüch leaw tayac


Moisés xeyay najneaj tajlüy, masey
nganüy lamong, pues más xowüy
4 Teat Dios tayac xicon najlüyiün
wüx aaga najiüt teanarangan
cam. Nej ajiür xicon lasta, áag ngo
lajneaj leaw tüüch icoots Teat Cristo paxiüm xicueajiün. 2 Xicona ngo

cos aag ayaj apmajlüy meáwan nüt. narangan nexotayon wüx nicuajind;
12 Xicona sajawan aag ayaj
  ngo narangan nicuajind müüch
naleaing, pares ngo nimbolan monxing. At ngo nawaijchan, ngo
nasajan nipilan. 13 Xicona ngo
  nambiülüjchiün andeac Teat Dios.
nexotayon wüx sandeacan Mipoch Sandeacan áagan naleaing manguiay
Teat Dios, ngo mat xicon Moisés, meáwan nipilan. Wüx aag ayaj nipilan
cos taxot teombas nej naag noic ajawüw, at Teat Dios teamajaw
püy nganandot majawüw nej xicon sandeacan naleaing, ngo
nipilan israel nguineay teámb nawaijchan. 3 Nganüy sitiül aljane ngo

ndroj alitlit teombas nej. 14 Ngo


  majaw nguineay ajlüy aaga Najneaj
maxomüw omeajtsüw cos tanaámb Nanderac wüx Teat Cristo, aag ayaj
nganüy cam nadam omeajtsüw. ngome cos ngondom majaw, pero
Pares nganüy wüx ateowüw aaga cos ngo mandiüm mayar andeac Teat
ajlüyay Mipoch Teat Dios, ngo Cristo; por aag ayaj apmamb tiül
majawüw cuane, cos atnej aliün castigo. 4 Ajcüwa nipilan quiaj ngo

teombasüw püy. Néjan Teat mandiümüw mayariw andeac Teat


Cristo alndom mawün aag ayaj. Cristo, cos minatangüw nimeech
15 Pares nganüy nipilan israel
  leaw ajlüy wüx a iüt cam apal nejiw
wüx apmateowüw aaga ajlüyay nganandot mayariw. Teat Cristo
poch tüünd Moisés, ngo majawüw najneajay ajlüy; nej ajlüy atanej Teat
cuane wüx apiüng, cos atnej aleaic Dios. 5 Xicona sandeacan áagan wüx

nexot nej oniüjcüw. 16 Nganüy


  Teat Cristo; ngo nandeacan leawa
wüx aljane nejiw apmayar andeac sarangan xicona para narangüchiün
Teat Cristo, quiaj apmaw aaga casa. Sandeacan wüx áagan leawa
nexot nej oniüjcüw quiaj. 17 Aaga
  lamarang Miteatiiüts Jesucristo.
Nangaj Espíritu ocueaj Teat Dios Xicona sajlüyiün atnej mimos nej
ajlüy nóiquian maquiiüb Teat para alndom nambeolan icon, cos
Cristo. Pares jangantanej leaw sandiüman Teat Jesús. 6 Teat Dios

ajiür Nangaj Espíritu lango metam ombas mapiüng majlüy ran masey
mayac omeaats wüx marang leaw áagan pojniün tajlüy. Pues nejay
apiüng tiül aaga ajlüyay poch nganüy lamüüch icoots maxomaats
tüünd Moisés. 18 Icootsa leaw
  omeajtsaats majawaats nguineay
lamayariiüts andeac Teat Cristo ajneaj ajlüy Teat Dios wüx ajawaats
lango majiüraats alcuane mexot Teat Cristo xeyay najneaj ajlüy.
teombasaats; cos Nangaj Espíritu
üüch icoots majawaats nguineay Mayacaats omeajtsaats wüx
Teat Cristo xowüy lajneajay ajlüy. mandüjpiiüts Teat Cristo
Quiaj nütnǘtan teajlüyiiüts najneaj 7 Maseyxicona atnej nop xor
atnej ajlüy nej. narangüch iüt cos ngo nembeatiün,
2 CORINTIOS 4​, ​5 382

pero Teat Dios lamüüch xicon naquiüjpan Teat Jesús. Quiaj


nandeacan leaw nembeat xeyay. apmaquiiüb icoots nóiquian andüy
Leaw sarangan, aag ayaj ocueaj niüng ajlüy nej. 15 Pues meáwan

Teat Dios, ngome sarangánan leaw samongochiün, aag ayaj ajlüy


xicona. 8 Masey apalpal xicon
  para alndom mejlüyiün más najneaj,
nipilan cos ajcüyiw majawüw xicon, cos wüx Teat Dios ambeol xeyay
pero Teat Dios awün xicon wüx nipilan, quiaj apmayajcüw masajüw
meáwan aaga naél quiaj. Nguiaj najneajay lamarang, marangüw nej
ngo najawan cuane sanarangan, casa.
pero ngo mamix ximeajtsan 16 ¡Pares ngo paxiüm xicueajiün!

dedaámb. 9 Masey ayamb ximbasan


  Masey tenguial satangan, laǘmb
nipilan, naleaing Teat Dios ngo sapacan; pero tiül ximeajtsan
macueat xicon. Masey awüjchiw sayajcan nütnǘtan xeyay
xicon tiüt, ngo nandeowan. sandiüman narangan minajiüt Teat
10 Xicona nguiajnguiaj laliüc
  Dios. 17 Cos leawa ngo majneaj

nandeowan atnej tamongoch Teat amongochiiüts ningüy wüx aaga


Cristo; cos Teat Dios neech xicon iüt cam, aag ayaj amóngan, ngome
namongochiün aag ayaj majüic apmaíüc. Naleaing wüx aag ayaj
Teat Cristo almapac, tenguial apmarangüchiiüts casa xeyay
mambeol xicon. 11 Wǘxan saliünan
  ninguiün tiül cielo, ngo majiür
napacan samongochiün xeyay, ümb. 18 Pues atquiaj apmajlüyiiüts,

sayajcan laliüc nandeowan, cos cos ngo mayacaats omeajtsaats


wüx Teat Jesús sasajan nipilan. wüx leaw axomaats majawaats
Samongochiün aag ayaj para ningüy wüx iüt cam; pero naleaing
majüic nguineay Teat Jesús ayacaats omeajtsaats wüx leaw
almapac, teamambeol xicon altiül cielo, leaw ngondom
masey aliün najiüran aaga cuerpo maxomaats majawaats nganüy. Cos
leaw apndrom ombas. 12 Xicona
  meáwan leaw almajlüy naxoram
samongochiün xeyay ngo majneaj, majaraw nganüy, aag ayaj apndrom
laliüc nandeowan; cos atquiaj ombas; pero leaw ngo maxoram
alndom nambeolan icon nasajan majaraw, aag ayaj apmajlüy
icon nguineay alndom mepacan meáwan nüt.
meáwan nüt.
13 Xicona lanayariün andeac Teat Aniüngaats ninguiün tiül cielo

5

Dios atnej apiüng tiül Mipoch Nej Ajawaats micuerpojaats


niüng apiüng: “Xique tayariüs ajlüy atnej nop iüm ningüy
andeac Teat Dios, nganüy alndom wüx iüt, ngome apmaíüc xeyay.
nandeac wüx”, maw. At xicona Pero wüx apmandeowaats, quiaj
aton sayariün andeac Teat Dios, micuerpojaats apmajlüy jayats
pares nandeacan. 14 Cos sajawan
  atnej nop jayats iüm. Aag ayaj
Teat Dios nepacüüch alinomb Teat Teat Dios apmarang, ngome
Jesús, nejay apmepacüüch xicon nipilan apmerang, lango ndrom
aton, cos sanajlüyiün nóiquian ombas nómban cos tiül cielo
383 2 CORINTIOS 5

almajlüy. 2 Nganüy aiümaats, cos


  tarangaats ngo majneaj wüx aliün
teamamongochiiüts xeyay naél mapacaats. Quiaj apmüjndiiüts leaw
wüx aaga cuerpo cam. Pares nej andiüm müüch icoots.
xeyay andiümaats majiüraats aaga
jayats cuerpo leaw apmüjndiiüts Teat Dios lajneaj majaw icoots
ninguiün tiül cielo. 3 Atquiaj ngome

11 Cos lanajawan nguineay Teat
apmajlüyiiüts ninguiün tiül cielo Dios apmajaw wüx asoeteran, pares
atnej miotajcáatsan, apmajiüraats xicona sasajan nipilan mayariw
jayats micuerpojaats. 4 Pero   andeac Teat Cristo. Teat Dios
nganüy wüx ajlüyiiüts ningüy tiül ajaw nguineay sarangan. Malüy
micuerpojaats cam aiümaats cos icona aton mejawan nguineay
amongochiiüts xeyay ngo majneaj. sarangan. 12 Xicona ngo metam

Pares xeyay andiümaats majlüyiiüts narangan nawiig menguiayiün


tiül jayats micuerpojaats jane xicon cuane sarangan, cos
leaw ngome apmandeow; lamejawan nguineay sarangan.
más naleaing andiümaats Nganüy sasajan icon ich leaam
mangowüjchiiüts micuerpojaats imeajtsan nguineay sarangan, para
leaw apmandeow, para majiüraats mejiüran cuane apmesajan ajcüwa
jayats micuerpojaats leaw nipilan monrangrangüy teombas
ngome apmandeow. 5 Ajawaats
  nipilan, ngo metam nejiw leaw
apmajiüraats jayats micuerpojaats altiül omeaatsaran. 13 Sitiül ajüic

tiül cielo. Aag ayaj ajawaats, cos nej xicona nechachasan, aag ayaj cos
lamüüch icoots majiüraats Nangaj sandiüman narangan xeyay najiüt
Espíritu tiül omeajtsaats. ocueaj Teat Dios. Tengwüy sitiül
6 Ajawaats wüx ajlüyiiüts tiül
  ajüic saxoman ximeajtsan wüx
micuerpojaats cam ningüy wüx cuajantanej, aag ayaj cos sandiüman
iüt, miünquiaj ajlüyiiüts niüng nambeolan icon. 14 Xicona

ajlüy Teat Dios, cos nganaw sandiüman narangan áagan andiüm


majlüyiiüts tiül cielo niüng ajlüy Teat Cristo, cos nej xeyay ajiür icoots
nej. 7 Aag ayaj ajawaats naleaing
  lasta. Sajawan nej tandeow ingow
cos ayariiüts andeac Teat Cristo, andeow meáwan nipilan; pares ajüic
masey ngome axomaats majawaats. atnej meáwan icoots tandeowaats
8 Apac omeajtsaats cos ajawaats
  nóiquian maquiüjpaats. 15 Naleaing

más najneaj sitiül apmacueatiiüts nej tandeow ingow andeowaats,


aaga cuerpo cam para mambaats pares jane apmayar nej andeac
tiül cielo niüng ajlüy Teat Dios. apmapac meáwan nüt niüng ajlüy
9 Pares netam marangaats atnej
  Teat Dios; pero naleaing langondom
andiüm Teat Dios, masey aliünaats marangüw leaw andiümüw. Netam
ningüy, tengwüy lapeayiiüts tiül marangüw leaw andiüm Teat Cristo,
cielo. 10 Cos meáwan icoots netam
  áag tandeow ingow andeowaats, y
matüchiiüts teombas Teat Cristo tapac alinomb. 16 Xicona nganüy

manguiayiiüts nguineay tarangaats, ngondom nateotsan wüx ombas


sitiül tarangaats najneaj tengwüy alinop atnej arangüw altiül, masey
2 CORINTIOS 5​, ​6 384

nomb atquiaj tateotsasan wüx Wüx tatüch a nüt tanguiayiüs


ombas Teat Cristo, nganüy ngo indeacan;
narangan atquiaj. 17 Pares sitiül
  wüx tatüch a nüt meriowan wüx
aljane ajlüy nóiquian maquiiüb isoetiün, quiaj tambeolas icon,
Teat Cristo, pues nej lajlüy atnej aw.
jayats wijquiam; lango mapiüng tiül Nganüy lamatüch aaga nüt wüx
omeaats atnej tapiüng nomb, cos nej Teat Dios andiüm mambeol icon;
jayats ajlüy, lami alinoic. lamatüch a nüt mawaran wüx
18 Meáwan aag ayaj Teat Dios
  asoeteran.
nerang, cos nganüy lajneaj omeaats, 3 Xicona ngo narangan nicuajind

lango majcüy majaw icoots, cos ngo majneaj, para maxomüw


Teat Cristo tiün mandeow mangüy nguineay mandeacüw ngo majneaj
asoetiiüts. At tasaj xicon namban wüx aaga najiüt sarangan ocueaj
nasajan nipilan mandilileaw Teat Dios. 4 Meáwan leaw sarangan,

mayambüw nej, cos nej lango sarangan najneaj, majüic xicona


majcüy majaw nejiw. 19 Teat Dios
  nerangasan minajiüt Teat Dios.
tajneaj majaw nipilan cos Teat Ajüic aag ayaj naleaing, cos saiücan
Cristo tiün mangüy asoet nipilan, wüx samongochiün ngo majneaj,
pares nej nganüy lango leaam wüx ngo najiüran nicuajind, at
omeaats wüx asoetiiüts. Nej tasaj wüx sajlüyiün wüx naél. 5 Nguiaj

xicon namban nasajan meáwan sajwüchiün, nguiaj sajmeliün


nipilan nganüy lajneaj majaw nejiw tiül manchiüc, nguiaj sajlüyiün
wüx apmayambüw nej. 20 Naleaing
  tiül nadam moncüy, nguiaj xeyay
tasaj xicon Teat Cristo namban ümb sapacan cos xeyay najiüt
nasajan nipilan, napiüngan leaw sarangan, nguiaj ngo nameayiün,
apiüng nej. Xeyay sasajan icon nguiaj saiündan lop wüx ngo
wüx minüt Teat Cristo, netam majlüy. 6 Ajüic sarangan minajiüt

mendililean meyamban Teat Dios. Teat Dios cos sarangan palǘyan


21 Teat Cristo masey ngo majiür
  najneaj. Saxoman ximeajtsan
nicuajind nisoet, condom tajlüy wüx cuajantanej, saiücan wüx
atnej tajiür nisoet, cos Teat Dios leaw arang jangantanej nipilan,
tacanchich wüx ombas nej meáwan sambeolan jangantanej, sarangan
asoetiiüts. Atquiaj tarang para leaw andiüm Nangaj Espíritu, y
majlüyiiüts najneaj atnej andiüm xeyay sandiüman nop alinop. 7 At 

Teat Dios. Aag ayaj tajlüy cos Teat wüx sasajan nipilan wüx Teat
Cristo tandeow mangüy asoetiiüts. Cristo sandeacan naleaing, ngo

6 Xicona sarangan najiüt


ocueaj Teat Dios nüjchiün
icon menguiayiün, pares sasajan
nawaijchan. Meáwan leaw alndom
narangan, aag ayaj cos Teat Dios
ambeol xicon, üüch xicon najiüran
icon nde mecueatiün, nde ndrom xengochayon jane apmajngot amb
imeajtsan leaw najneajay lamüüch wüx xeacan at wüx xequiambiün.
icon Teat Dios. 2 Cos tiül Mipoch

8 Nguiaj sarangüchiün casa, nguiaj

Teat Dios apiüng: ngo narangüchiün casa; nguiaj


385 2 CORINTIOS 6​, ​7

anderac wüx ximbasan ngo majneaj, Cristo? 16 ¿Nguineay alndom macül


nguiaj anderac najneaj; nguiaj Teat Dios nóiquian maquiiüb


anderac xicona newaiichasan, niüng ajlüyiw narangüch dios? Cos
pero xicona sandeacan leaw aaga Teat Dios almapac ajlüy tiül
naleaing. 9 Nguiaj sajlüyiün atnej
  omeajtsaats. Aag ayaj apiüng Teat
ngo nembeatiün; nguiaj sajlüyiün Dios tiül Mipoch nej:
atnej nembeatasan. Nguiaj laliüc Sanacül tiül omeajtsüw,
nandeowan, pero tapacasan. Nguiaj sanaquiüjpüw;
xeyay sayacüchiün wüx naél, pero xique Midiosüw nejiw,
ngo nandeowan. 10 Nguiaj amix
  nejiw apmajlüyiw xecambaj.
ximeajtsan, nguiaj xeyay apac 17 Pares Teat Dios tapiüng aton:

ximeajtsan. Masey ngo najiüran Iriowan niüng ajlüy nipilan ngo


nicuajind, naleaing süjchiün marang xic casa, icueatiün;
xeyay nipilan majiürüw leaw Teat nómban nde merangan ngo
Dios üüch nejiw. Masey ajüic ngo majneaj.
najiüran nicuajind ningüy, naleaing Quiaj xique sanaquiiüb icon;
alnajiüran meáwan leaw almajlüy. 18 sanajlüy Miteatiün,
11 Xecojow xechijquiaw monlüy
  icona apmejlüyiün xecual, aw
tiül cambaj Corinto, xicona Teat Dios nerang meáwan
lanasajan icon meáwan leaw alwüx cuajantanej.
ximeajtsan cos sajiüran icon lasta.
12 Pues xicona najneaj ximeajtsan

najawan icon, pero icona ngo


7 Xecojow xechijquiaw,
lamanguiayiiüts nguineay
Teat Dios lamapiüng apmarang;
mendiüman mejawan xicon. pares netam macueatiiüts arangaats
13 Sanasaj icon atnej nateataran asaj
  meáwan ngo majneaj, masey
micual nej: Ijiüran xic lasta atnej leaw icóotsan quiaj andiümaats
sajiür icon lasta. marangaats, tengwüy leaw
omalaats andiüm mayac icoots
Teat Dios acül tiül omeajtsaats wüx. Netam marangaats najneaj
14 Nde mejlüyiün wüx yugo atnej andiüm Teat Dios, müjchiiüts
mequiüjpan jangantanej leaw ngo omeajtsaats.
mayar andeac Teat Cristo, cos
ngo marangüw atnej irangan. Pablo apac omeaats cos
¿Nguineay alndom nop nerang arangüw najneaj alinomb
najneaj majlüy maquiiüb nop 2 Xeyay sandiüm mejiüran xicon
nerang ngo majneaja? ¿Nguineay lasta, cos xicona nejinguind ngo
alndom a ran maquiiüb pojniün narangan ngo majneaj wüx ombas;
nóiquian? 15 At, ¿nguineay alndom
  nejinguind ngo nüjchiün macueat
majlüy Teat Cristo nóiquian andüüb Teat Cristo; nejinguind
maquiiüb nimeeche? ¿Nguineay ngo nawaijchan nawüniün ocueaj
alndom nop neyar andeac Teat alcuane. 3 Ngo nasaj icon aag ayaj

Cristo majlüy nóiquian maquiiüb para nayac isoetiün, cos lanasaj


nop leaw ngo mayar andeac Teat icon xique xeyay sajiür icon
2 CORINTIOS 7 386

lasta. Nique mandeowaats, nique üüch mandiümaats macueatiiüts


mapacaats, pero ajlüyiiüts nóiquian. arangaats ngo majneaj; atquiaj
4 Xique sajaw apmerangan najneaj
  alndom mawün icoots wüx
atnej lanasaj icon. Aton xeyay apac asoetiiüts Teat Dios. Pero masey
ximeaats wüx icona, xeyay ajneaj amix omeaats jangantanej leawa
ximeaats, masey samongochiün ngo mandüüb Teat Cristo aag
xeyay ngo majneaj. ayaj andüy wüx ayac nejiw tiül
5 Naleaing, nde wüx tapeayasan
  castigo. 11 Nganüy ajüic terangan

ningüy tiül iüt Macedonia ngondom leaw andiüm Teat Dios, cos tamix
naxojtan. Xeyay samongochiün imeajtsan wüx aaga naél tejiüran.
ngo majneaj, ajlüy xeyay moncüy. At alndom mejawan leaw ixoman
Tiül ximeajtsan ximbolan xeyay wüx nganüy, cos nejay Teat Dios
cos ngo najawan nguineay tüüch icon membeolan xic, tüüch
apmajlüy. 6 Naleaing Teat Dios,
  icon mejcüyiün, at mermbolan;
áag neech majneaj omeaats jane condom tendiüman mejawan xic
namix omeaats, tüüch majneaj alinomb. Quiaj aton tendiüman
ximeajtsan, cos tapeay niüng meajchiün mamongoch ngo majneaj
sajlüyiün michijquiaats Tito. aaga naxey nerang a nisoet quiaj.
7 Pues ngome áagan wüx apeay a
  Wüx aag ayaj ajüic ngo mequiüjpan
Tito najneaj ximeajtsan, nganüy wüx leaw tarang. 12 Wüx tarangas

cos tapiüng nguineay teajchiün aaga alinoic nawiig nüüch icon,


majneaj omeaats nej aton wüx ngome tarangas wǘxan nej aaga
tapeay niüng ijlüyiün. Tasaj xicon naxey nequiiüb ingow mimüm
nguineay tendiüman mejawan xic nej, aton ngome wüx nej aaga
alinomb, nguineay amix imeajtsan naxey najnot mintaj nej. Naleaing
wüx leawa terangan. Wüx tapiüng tarangas aaga nawiig nüjchiün
nguineay ijiüran xic lasta, quiaj leaam imeajtsan wüx leaw
más xeyay tapac ximeaats. andiüm Teat Dios; at sandiüman
8 Masey tüjchiüs icon mamix
  najüiquichan nguineay sajiüran
imeajtsan wüx aaga nawiig icon lasta.
tarangas, nganüy lajneaj ximeaats 13 Xeyay tajneaj ximeajtsan

wüx icona. Masey tamix ximeaats nanguiayiün nguineay irangan. At


quiriw wüx tarangas aaga nawiig, tapac ximeajtsan wüx tanguiayasan
cos tajawas wüx aag ayaj apmamix nguineay teat Tito xeyay tapac
imeajtsan acas nüt. 9 Nganüy
  omeaats cos icona teajchiün
apac ximeaats ngome por aaga majneaj omeaats. 14 Xique tasajas

amix imeajtsan, pero cos tamix teat Tito nguineay irangan najneaj,
imeajtsan wüx leaad imeajtsan pares nganüy ngo naxing nicuajind,
cuane terangan. Quiaj terangan cos terangan atnej tapiüngas.
leaw andiüm Teat Dios. Pares Meáwan leaw tasajas icon wüx
aaga nawiig tarangas tambeol tajlüyiüs niüng ijlüyiün, aag ayaj
icon. 10 Wüx amix omeajtsaats
  naleaing ngo nawaiich. At leaw
atnej andiüm Teat Dios, aag ayaj tasajas teat Tito wüx icona, aag ayaj
387 2 CORINTIOS 7​, ​8

naleaing. 15 Pues teat Tito xeyay


  wüx Teat Cristo; aton ijntsopiün
ajiür icon lasta wüx leaad omeaats wüx leaw nipilan alndom majawüw
nguineay terangan, cos tengochiün wüx cuajantanej; ijntsopiün wüx
najneaj wüx tapeay quiaj, terangan indiüman merangan leaw andiüm
casa. Tajüic tendiüman merangan Teat Dios; aton ijntsopiün wüx
meáwan leaw tapiüng merangan. mejiüran xicon lasta. Pares nganüy
16 Nganüy xeyay apac ximeaats
  sandiüman aton mejntsopiün wüx
cos najneaj terangan, ngo nachiw meyacan leaw apmeyacan.
ximeaats wüx icona. 8 Xique ngo napiüng netam

merangan aag ayaj, pero sasaj


Apac omeajtsüw tayacüw tomiün icon para menguiayiün nguineay

8 Xecojow xechijquiaw, nganüy


sanasaj icon nguineay ambeol
nejiw Teat Dios ajcüw noicnoic
arangüw altiül. Aag ayaj sasaj icon
nguineay alndom mejüiquichan
naleaing ijiüran lasta nipilan.
ajlüy monyar andeac Teat Cristo 9 Icona lamejawan nguineay

moncanchiün tiül iüt Macedonia. lamambeol icoots Miteatiiüts


2 Cos masey teamamongochiw xeyay
  Jesucristo. Masey nej neneay
naél, at ngo majiürüw nicuajind, meáwan leaw almajlüy tiül cielo,
pero xeyay apac omeajtsüw, tacueat meáwan aag ayaj para
tayacüw leaw alndom mayacüw. mambeol icoots. Nganüy cos nej
3 Xique tajawas naleaing tayacüw
  tarang aag ayaj, pares icootsa
leaw alndom mayacüw, ngome apmajlüyiiüts tiül cielo alinoic nüt.
aleaw wüx tayacüw, tayacüw 10 Nganüy sandiüm nasaj icon

más xeyay. 4 Tasajüw xicon sitiül


  wüx aaga leaw iyacan membeolan
alndom nüjchiün mambeolüw leaw nipilan leaw ngo majiür. Sapiüng
ngo majiür tiül ajcüw minipilan najneaj mernguialeatayon meyacan
Teat Cristo. 5 Pues ngome áagan
  aag ayaj, cos nde namong neat
ayaj tarangüw, naleaing tarangüw tapots meyacan tomiün cos icona
alwüx leaw ngo nateotsan xeyay tendiüman merangan.
apmarangüw. Cos ombas müjchiw 11 Najneaj sitiül apmendondochiün

omeajtsüw Teat Dios, condom aag ayaj, pero naleaing irangan


tapiüngüw nejiw apmarangüw nde ajneaj imeajtsan atnej terangan
leawa sandiüman, cos aag ayaj ninguinüt. Nganüy irangan atnej,
andiüm Teat Dios. 6 Pares tasajas
  indondochiün najen meyacan leaw
teat Tito najneaj mamb majaw alndom meyacan. 12 Sitiül aljane

icon para alndom mendondochiün andiüm mayac, ich mayac leaw


meyacan leaw apmeajchiün, cos almajiür, masey quiripite, cos Teat
ninguinüt nej najlüy wüx maxaing Dios ajneaj majaw; nej ngo matün
aaga tomiün tiül icona. 7 Sajawan
  ocueaj aljane mayac xeyay sitiül
icona tenguial ijntsopiün wüx ngo majiür.
meáwan cuajantanej: Ijntsopiün 13 Ngome samb wüx aag ayaj

wüx iyariün andeac Teat Cristo; para majiürüw xeyay ajcüw leaw
at ijntsopiün wüx mesajan nipilan apmembeolan, nganüy icona
2 CORINTIOS 8​, ​9 388

mecüliün ngo mejiüran leaw netam aaga najiüt sarangan, cos sajlüyiün
icon. 14 Naleaing sandiüm mejlüyiün
  wüx aaga xeyay tomiün leawa
atotow. Pero cos icona almejiüran, najmel. 21 Sandiüman narangan

pares alndom meajchiün leaw najneaj, ngome áagan wüx Teat


netam wüx nüt nejiw ngo majiürüw. Dios teamajaw, naleaing meáwan
Masey alinoic nüt nejiw sitiül nipilan aton netam mambichaw
apmajiürüw, quiaj alndom müjchiw majawüw sarangan najneaj wüx
mambeolüw icon wüx nüt ngo aag ayaj.
mejiüran. Atquiaj apmejlüyiün 22 At sanüjchiün maquiüjpüw

atotow. 15 Ich leaam imeajtsan


  mamb alinop mihermanojaats.
nguineay apiüng tiül Mipoch Teat Lanajawan meáwan leaw sasajan
Dios, cos apiüng: “Leaw nexaing marang, apmarang najneaj. At
xeyay ngome apmenaw ocueaj, at nganüy xeyay andiüm mamb majaw
leaw nexaing napateay apmatüch icon, cos ajaw nguineay imeajtsan.
ocueaj majiür meáwan leaw netam”, 23 Pues sitiül aljane apmatün

aw. manguiay jane nej teat Tito, isajan


nop saquiiüb, nej nembeol xic wüx
Teat Tito y ajcüw monbeol nej sambeol icon. Nganüy alijpüw
16 Süüch gracias Teat Dios cos quiaj, tarriiüd nejiw noicnoic ajlüy
nej tayac wüx omeaats teat Tito minipilan Teat Cristo cos nejiw
mandiüm mamb mambeol icon aton xeyay arangüw casa Teat
atnej tarangas. 17 Cos nej andiüm
  Cristo. 24 Nganüy ijüiquichan icona

marang leaw tasajas; at nejáyan naleaing irangan casa, para alndom


quiaj xeyay andiüm; pares nganüy manguiayiw meáwan noicnoic
apmamb majaw icon. ajlüy monyar andeac Teat Cristo;
18 Sanüjchiün mamb maquiiüb
  at netam majüic naleaing icona
teat Tito nop teat naxey naw tiül irangan najneaj atnej lanapiüngan
icootsa leaw ajaraw najneaj arang wüx icona.
nguiajantanej niüng ajlüy noicnoic
ajlüy minipilan Teat Cristo. Nej Leaw najmel müjndiw monyar
amb nguiajantanej mandeac wüx andeac Teat Cristo
nguineay lamawün asoetiiüts Teat
Cristo. 19 Ngome áagan ayaj, cos

lamarriüjtüw nej monyar andeac


9 Pues wüx aaga tomiün leaw
teameyacan membeolan
monyar andeac Teat Cristo, ngo
Teat Cristo mambeol xicon tiül metam narang wüx nawiig alinomb
tiiüd naquiüjpan mamb najoyiün nasaj icon. 2 Cos lanajaw icona aliün

leaw sanajoyiün nayacan. Aag ayaj wüx imeajtsan indiüman meyacan.


sarangan cos sandiüman narangan Wüx aag ayaj apac ximeaats nasajüw
casa Teat Dios, at para majüic nipilan tiül iüt Macedonia nguineay
icona naleaing wüx imeajtsan icona tiül iüt Acaya tendiüman
iyacan leaw ijchan. 20 Atquiaj
  meyacan tomiün nde tajneat. Pares
sarangan, nganandot majlüy aljane xeyay monyar andeac Teat Cristo
mandeacndeac ngo majneaj wüx andiümüw müjchiw aton, cos
389 2 CORINTIOS 9​, ​10

lamanguiayiw nguineay icona Nej arang palan, ngo majiür ümb.


indiüman mepalüchiün meyacan 10 TeatDios neyac osaab leaw
najen. 3 Nganüy sanüüch mambüw
  napiürüch, at neyac meáwan
ajcüw ayaj, mambüw masajüw icon nüeteran leaw netam; nejay
alinomb mernguialeatayon wüx aag apmüüch mexeyay icueajiün leaw
ayaj, cos ngo nandiüm manderac ijiüran. Quiaj apmejiüran leaw
ndeac mbeay xic cos lanasajan netam para membeolan jangantanej
nipilan nguineay lamerangan icona. leaw ngo majiür. 11 Nej apmüüch

4 Jondot apmambüw acas monaw


  icon mejiüran cuajantanej, para
Macedonia maquiüjpüw xic wüx membeolan jangantanej aton.
sanamb najaw icon, ndoj apmajawüw Cos wüx atquiaj imbeolan, xeyay
icona nganaw membichan meyacan nipilan apmüjchiw gracias Teat
aaga tomiün, quiaj sanaxinguian Dios wüx sanüjchiün nejiw leawa
xeyay, cuantemas icona. Cos tenguial meajchiün. 12 Wüx aaga

lanandeacndeacan xeyay wüx icona leaw ijchan quiaj, aag ayaj ngome
nguineay tenguial meyacan aaga áagan membeolan monyar andeac
tomiün. 5 Pares tapiüngas sanüjchiw
  Teat Cristo leaw ngo majiürüw,
mamb ajcüwa hermanos quiaj, pero wüx aag ayaj apmayajcüw
mambüw ombas quiriw masajüw ambeol nejiw Teat Dios, apmüjchiw
icon meyacan leaw lamepiüngan gracias. 13 Wüx aaga leaw ijchan

apmeajchiün. Quiaj apmejüiquichan quiaj, ajcüwa nipilan leaw ngo


naleaing irangan nde ajmiüc imalan majiür apmarangüw casa Teat
imeajtsan, ngome cos sasajan icon. Dios, cos por aag ayaj ijüiquichan
6 Ich leaam imeajtsan, leaw nepiür
  irangan atnej apiüng Teat Cristo.
xeyay apmaxaing xeyay; nganüy Apmarangüw casa Teat Dios cos
leaw napateay apiür, napateay icona xeyay temembeolan; at aton
apmaxaing. 7 Meawarónan ich
  tembeolan pálwüx nipilan. 14 Nejiw

mayac leawa lamapiüng tiül apmatüniw ocueaj Teat Dios


omeaats mayac, ngo mapiüng wüx; mambeol icon, apmajiürüw icon
at nde mapiüng netam mayac, cos lasta xeyay, cos Teat Dios lamayac
Teat Dios andiüm meyacan nde mimonajneaj nej tiül imeajtsan.
apac imeajtsan. 8 Teat Dios alndom

15 Netam mapiüngaats najneajay

müüch icon cuajantanej leaw arang Teat Dios cos nej tüüch
netam mejiüran. Atquiaj alndom miün micual nej Teat Cristo. Aag
mejiüran leaw netam para alndom ayaj lamong wüx ajneaj, ngondom
mermbeolayon leaw ngo majiür. mapiüngaats nguitow ajneaj.
At apmajlüy leaw netam para
mermbeolayon wüx meáwan najneaj Pablo apac wüx aaga najiüt arang
najiüt. 9 Pues atanquiaj apiüng tiül

Mipoch Teat Dios, cos apiüng:


Teat Dios apac omeaats majaw
10 Nganüy xique Pablo satün
icueajiün nde ajneaj
ximeaats, atnej Teat Cristo tasaj
leaw ngo majiür, üüch leaw nipilan. Altiül apiüngüw, wüx
netam, ngo masap owix. xique sajlüy niüng ijlüyiün xeyay
2 CORINTIOS 10 390

ajneaj sandeac, pero wüx sarang Teat Dios neech xicon nambeolan
nawiig nasaj icon, ajüic atnej icon mepacan wüx áag andüjpiiüts,
napatas. 2 Pues xique sasaj icon
  ngo nandiüm nandarriich icon.
meyacan wüx imeajtsan merangan 9 Ngo nandiüm mepiüngan

najneaj, cos ngo nandiüm nalic xique sarang aaga nawiig cam
icon wüx sanapeay niüng ijlüyiün. nambolooch icon. 10 Naleaing altiül

Naleaing sanarang sapat najawüw apiüngüw xique napatas, ngo najiür


ajcüwa leawa monpiüng xicona lasta wüx sarang wüx nawiig; pero
sarangan atnej jangantanej wüx sajlüy niüng ijlüyiün xiquiay,
nipilan leaw ngo mandüüb Teat ajüic atnej ngo najiür sapac, atnej
Cristo. 3 Masey sajlüyiün ningüy
  ngo naxom ximeaats nandeac.
wüx iüt atnej meáwan nipilan, 11 Leaw nepiüng atquiaj, ich majaw

naleaing meáwan leaw sarangan leaw sarang wüx nawiig atnej


ngo narangan atnej arang nipilan sanarang aton wüx sanajlüyiün
leaw ngo mandüüb Teat Cristo. niüng ijlüyiün.
4 Pues xicona satsojon naquiüjpan

12 Xicona ngo najlüyiün tiül ajcüwa

nimeech cos ambeol xicon Teat monrangǘyan casa, apiüngüw


Dios. Ngome xicónan quiaj satsojon, najneajay arangüw. Ninguiaj ajüic
pares alndom najntsopiün wüx, nechachiw, cos mbójan ajawayej
ngondom majntsop wüx xicona nguineay najneaj arang nop alinop
nimeech. 5 Teat Dios ambeol
  tíülan nejiw. 13 Pero xicona ngo

xicon nangochiün ombeay leaw nelomboochayon wüx nayacan wüx


ngo mayar andeac Teat Cristo; leaw sarangan, sarangan aleaw
at ambeol najntsopiün wüx jane wüx asaj xicon Teat Dios. Pares
nepiüng nej más xeyay ajaw, at tatüchasan niüng ijlüyiün. 14 Xicona

leaw nepiüng ngo maleaing leaw ngo namban najmeliün leaw niüng
lamapiüng Teat Dios. Aton ambeol Teat Dios ngo mapiüng. Pares
xicon nüjchiün nipilan maxomüw alndom nasajan icon, cos xicona
omeajtsüw marangüw leaw andiüm ombas namban niüng ijlüyiün
Teat Cristo. 6 Sandiüman ombas
  nasajan icon wüx Teat Cristo
najawan sitiül icona apmerangan nguineay tandeow mawün asoetiiüts.
meáwan najneaj, condom quiaj 15 Xicona ngo nelomboochayon wüx

alndom nalic jane ngo marang leaw lamarang alinop wüx minajiüt
najneaj. Teat Dios. Pero sandiüman mepacan
7 Icona netam membichan
  wüx leaw andiüm Teat Dios, cos
mejawan nguineay irangan atquiaj alndom membeolan xic
inopnopon. Cos sitiül aljane apiüng namb nguiajantanej, 16 nandeacan

tiül omeaats ocueaj nej Teat Cristo, nguineay alndom maw wüx asoetiw
ich leaam omeaats xicona aton nipilan leaw acül miünquiaj necamb
ocueaj Teat Cristo xicon. 8 Masey
  niüng ijlüyiün. Cos ngo nandiüm
ajüic atnej sarangrangüy quiripite najmeliün niüng alinop lamarang
wüx sasaj icon, aag ayaj cos sajlüy najiüt, nerangrangayon wüx leawa
wüx icon. Naleaing ngo naxing, cos nej lamarang.
391 2 CORINTIOS 10​, ​11

17 Pares
sitiül aljane nind mandeac cos xique ngome chingüy xic.
nguineay arang, nde mandeac leaw 6 Nots quiaj naleaing ngo nendeac

arang nej, ich mandeac leaw arang najneajay ngo matnej andeac altiül.
Teat Dios. 18 Cos leaw arangrangüy
  Masey, cos lamejawan nguineay
wüx leaw arang nej, aag ayaj saxom ximeaats naquiaach icon.
nicuajind ngo membeat; pero sitiül 7 ¿Cuane ipiüngan, jow wüx

Teat Dios najneaj majaw leaw arang tarangas najiüt quiaj para naxom
aljane, aag ayaj nembeat. ombeat süet, aag ayaj ngo majneaj
tarangas cos ngo nayar icueajiün
Pablo andeac wüx leaw nicuajind wüx tasajas icon nguineay
monpíüngan apóstoles nejiw lamawün icon wüx Teat Cristo?

11 Malüy meiündan wüx leaw


sanapiüng, cos sanasaj icon
quiriw atnej andeac nop chach.
Ngwüy niquimas, aag ayaj ngome
ngo majneaj, cos aag ayaj tarangas
para nambeol icon meyariün
Netam meiündan, nde mejcüyiün. andeac Teat Cristo. 8 Xique tayariüs

2 Xique xeyay ajiünts ximeaats wüx


  tomiün ocueaj palpálwüx noicnoic
imbasan, atnej Teat Dios ajiünts ajlüy minipilan Teat Cristo, cos
omeaats wüx imbasan. Cos xique atquiaj alndom naquiaach icon.
lanasaj icon apmecüliün nóiquian 9 Wüx tajlüyiüs ninguiaj niüng

mequiüjpan Teat Cristo, atnej nop ijlüyiün masey xeyay ngo najiür
nüx nayambüch, awün nej miteat leaw tetam xic, nejinguind icon
nej, apmacül nóiquian maquiiüb ngo natün ocueaj mambeol xic. Cos
minench nej. 3 Nganüy ngo majneaj
  wüx alcuane tetam xic tambeolüw
ximeaats, ndot aljane lamawaiich xic minipilan Teat Cristo monaw
icon ngo mendüjpiün Teat Cristo Macedonia. Pues wüx meáwan aag
con imeajtsan, atnej tanomb Eva ayaj taiündas wüx, ngo nasaj icon
ngo mayar andeac Teat Dios, cos nicuajind. At aton nganüy ngome
tawaiich nej ndiüc. 4 Icona aton wüx
  sanasaj icon membeolan xic. 10 Teat

aljane amb niüng ijlüyiün, masey Cristo ajaw meáwan leaw sandeac
mandeac wüx Teat Jesús pálwüx ngo nawaiich, pares ngo nacueat
ngo matnej sasajan icon; tengwüy nasaj meáwan nipilan tiül iüt Acaya,
wüx aljane apmasaj icon meajndiün xique ngo metam nangüyaran.
alinoic espíritu ngo matnej aaga 11 ¿Neol tapiüngas sarang atquiaja,

Nangaj Espíritu ocueaj Teat Dios cos ngo najiür icon lasta? Ngwüy
leaw teajndiün wüx tasajasan icon; niquimas, Teat Dios ajaw sajiür icon
tengwüy wüx aljane apmamb lasta xeyay.
maquiaach icon pálwüx ngo matnej 12 Xique tanaámb sanarang atnej

taquiaachasan icon wüx Teat Cristo tenguial narang, cos atquiaj ngome
nguineay awün asoetiiüts, pero apmajiürüw andeacüw ajcüwa
naleaing icona temeyariün meáwan monpíüngan apóstoles nejiw,
aag ayaj. 5 Xique sapiüng nejiw
  aton ngondom mapiüngüw nejiw
ajcüwa monwaiich monpiüng xeyay arangüw atnej sarangan. 13 Nejiw

netamüw, aag ayaj ngo maleaing ngome naleaing apóstoles nejiw,


2 CORINTIOS 11 392

cos awaijchaw, arangǘwan at nejiw saxing nasaj icon timbasan, pero


apóstoles ocueaj Teat Cristo. 14 Ngo  ximbol narang atnej nejiw arangüw.
metam mbayameron wüx aag ayaj, Nejiw arangrangayej wüx leaw
cos aaga minatangüw nimeech tarangüw. Pues ata xique nganüy
nenüt Satanás alndom mawaiich sanerangrangüy wüx leaw tarangas,
mejüiquichay atanej nop ángel masey apmajüic teanandeac atnej
ocueaj Teat Dios. 15 Pares nejinguind
  nechachiüs. 22 Pues sitiül nejiw

ngo metam mbayameron wüx hebreos nejiw, ¿jow xique, ngome


aag ayaj, cos mimonrang najiüt hebreo xic? Sitiül nipilan israel
Satanás alndom majüiquichaw nejiw, ¿jow xique, ngome nipilan
arangüw atnej monrang najneaj. israel xic? Sitiül nejiw monaw
Naleaing wüx ǘmbwüx nüt, quiaj tiül acualaats teat Abraham, ¿jow
apmaxomüw leaw netam nejiw. xique, ngome nawas tiül acualaats
teat Abraham atona? 23 Sitiül  

Pablo tamongoch xeyay nejiw apiüngüw monrang najiüt


cos apóstol nej ocueaj Teat Cristo nejiw, nganüy
16 Nganüy sanasaj icon alinomb, xique najntsop wüx sarang, masey
pero nejinguind nde mapiüng xique atnej nechachiüs sandeac. Xeyay
nechachiüs wüx leaw sanandeac. najiüt lanarang, ngo matnej nejiw.
Cos sitiül aljane apiüng nechachiüs, Najntsop wüx sajwüch, najntsop
masey ich mapiüng, pero ich wüx sajmel tiül manchiüc, najntsop
manguiay leaw sanapiüng majüic wüx ajlüy nandeow. 24 Nipilan israel

xique aton alndom nerangrangüy, tawüjchiw xic acoquiaw awüjchiw,


masey quiriw. 17 Nganüy leaw
  nimiow gajpoquey (39) tawüjchiw
sanapiüng aag ayaj ngome leaw noicnoic. 25 Arojmbüw tajwüchiüs

asaj xic Teat Dios; sanapiüng atnej naag xiül. Alinoic tajlosas.
nechachiüs cos sanerangrangüy. Arojmbüw ajlüy nandeow tiül ndec
18 Cos almajlüy xeyay leaw
  wüx tajmbaj a nadam müx. Alinoic
tearangrangayej wüx leaw arangüw, tajlüyiüs pinawan nadam ndec noic
ata xique aton sanerangrangüy nüt noic ongwiiüts. 26 Xeyay tambas

wüx leaw sarang. 19 Icona ipiüngan


  tiül tiiüd namb nguiajantanej.
xeyay ixoman imeajtsan, pares Nguiaj tajlüy nandeow tiül lam.
apac imeajtsan menguiayiün Nguiaj tajlüy mambiy xic need.
andeac leaw nechach. 20 Wüx   Nguiaj tajlüy mambiyaw xic micual
nejiw asajüw icon merangan leaw xeíüt. Nguiaj tajlüy mambiy xic
andiümüw nejiw, icona terangan. pálwüx nipilan ngome israel.
At wüx tandiümüw mambichaw Nguiaj tajlüy nandeow tiül alinoic
leaw ijiüran, icona teajchiün. cambaj. Nguiaj tajlüy nandeow tiül
Wüx tandiümüw mawaijchaw wajchiüc. Nguiaj tajlüy nandeow
icon, teyariün andeacüw. At sitiül tiül ndec. Nguiaj tajlüy mambiyaw
arangrangayej, ngo mepiüngan xic leaw monpíüngan ayariw
nicuajind. Masey apmaleambüw andeac Teat Dios. 27 Nguiajnguiaj

icon, icona ngo mejcüyiün. 21 Masey


  xeyay laǘmb sapac cos xeyay
393 2 CORINTIOS 11​, ​12

najiüt sarang. Nguiaj ngo nameay, (14) neat taquiiüb nej mamb Teat
nguiaj saíünd lop, nguiaj saíünd Dios matüch tiül amb arej cielo.
yow, nguiaj ngo net cos ngo majlüy, Ngo najaw sitiül tajiür micuerpo
nguiaj ambiy xic naquind, nguiaj nej tiül cielo, tengwüy ngo majiür,
ngo najiür sapix. néjan Teat Dios ajaw. 3 Xique sajaw

28 Aliün majlüy xeyay alndom


  naleaing aaga naxey quiaj taquiiüb
napiüng, pero leaw xeyay amb nej mamb Teat Dios andüy tiül
wüx ximeaats meáwan nüt, aag cielo, pero ngo najaw sitiül tajiür
ayaj nguineay teajlüyiw noicnoic micuerpo nej tiül cielo, tengwüy
ajlüy minipilan Teat Cristo. 29 Sitiül
  ngo majiür, áagan Teat Dios ajaw.
aljane ngo majiür apac, tengwüy 4 Quiaj tiül cielo tanguiay xeyay

ngo mayac omeaats wüx mandüüb nanderac leaw naleaing, ngondom


Teat Cristo, xique ngo majneaj mapiüng wüx nguineay amb leaw
ximeaats nanguiay. At sitiül aljane tanguiay, cos aag ayaj nejinguind
ayac wüx alinop marang ngo nipilan ngo müünd mandeac wüx.
majneaj, xique aton xeyay sajcüy 5 Pero leaw tajaw tiül cielo aaga

wüx aag ayaj. 30 Más najneaj


  naxey, xique wüx aag ayaj alndom
nerangrangüy wüx leaw arang nerangrangüy. Pero wüx leaw
Teat Dios, aag ayaj leaw ngondom sarang xique nganüy ngo metam
narang xiquiáyan quiaj. 31 Teat Dios,
  nandeacndeac wüx. Sanandeac
miteat Miteatiiüts Jesucristo, aaga wüx áagan leaw tambeol xic wüx
almajlüy meáwan nüt, nej ajaw Teat Dios, cos ngondom narang
naleaing meáwan leawa lanapiüng nicuajind xiquiáyan quiaj. 6 Sitiül

quiaj, ngo nawaiich. 32 At aton wüx


  nandiüm nerangrangüy, aag ayaj
tajlüyiüs tiül cambaj Damasco, aaga ngome nechachiüs, cos naleaing
natang nenajiüt ocueaj aaga rey meáwan leaw sanapiüng. Pero ngo
Aretas tapiüng majiürjiürüch niüng nandiüm nandeac wüx aag ayaj,
ajmeleran. Tajiüraran a cambaj nganandot mayacüw wüx leaw
masapüw xic. 33 Pero tajwanas
  sarang, at leaw sandeac, cos ngo
samb tiül noic ventana tiül muro nandiüm malombüw xic nipilan.
leaw ayey nej tiüt a cambaj. Samb 7 Nganandot nerangrangüy wüx

tiül noic nadam nchep, quiaj tawas leaw tüüch xic najaw Teat Dios,
wüx. pares taxom xic noic necoy, atnej
sayaag altiül sats. Aag ayaj tüüch
Teat Dios tüüch nej xic minatangüw nimeech nenüt
majaw atnej maǘm Satanás para mambiy xic, müüch

12 Ngo metam nerangrangüy


cos ngo naxom wüx
nicuajind. Naleaing sanapiüng
mecoy nayaag. 8 Pues wüx aag

ayaj, arojmbüw tasajas Teat Dios


sitiül alndom mawün aag ayaj
nguineay tüjndiüs najaw atnej saǘm, wüx ximbas. 9 Pero Teat Dios tasaj

at nguineay tasaj xic Teat Dios. xic: “Ich mapac imeaats cos ijaw
2 Sajaw nop naxey leaw andüüb
  sandiüm ic. Wüx ique ngondom
Teat Cristo, lamajiür gajpopeic merang nicuajind, quiaj xique
2 CORINTIOS 12 394

alndom najüiquich leaw alndom tarangas. Iwüniün wüx imeajtsan


narang”, aj xic. Pares apac ximeaats aaga ngo majneaj tarangas quiaj.
masey langondom narang nicuajind,
cos quiaj apmajüic meáwan leaw Teat Pablo apiüng apmamb
sarang ngome xique sarang, Teat majaw nejiw amb iwear
Cristo nerang. 10 Por aag ayaj apac

14 Nganüy lanapiüng amb
ximeaats wüx samongoch ngo arojmbüw sanamb najaw icon.
majneaj wüx sandüüb Teat Cristo, Naleaing ngo natün membeolan
masey wüx sayaag langondom xic, cos ngo namb wüx leaw
narang nicuajind, masey wüx ijiüran, samb wüx icona. Cos nop
aljane asaj xic ngo majneaj, masey nacualaran ngome nej netam
ngo najiür leaw sapiüng netam, müüch miteat nej cuajantanej;
masey wüx ajlüy moncüy, masey nateataran netam mambeol micual
wüx sajlüy tiül naél. Pares wüx nej. 15 Xique apac ximeaats masey

lango najaw nguineay sanarang, sanüüch icon meáwan leaw sajiür,


quiaj ambeol xic Teat Dios narang at masey sanembichay sapac wüx
cuajantanej. imbasan para alndom metangan
wüx Teat Cristo. Masey ajüic ngo
Xeyay amb wüx omeaats mejiüran xic lasta nicuajind, xique
teat Pablo wüx minipilan xeyay sandiüm icon.
Teat Cristo tiül Corinto 16 Masey xique ngo nayar

11 Lanarang at xic nop chach, cos icueajiün nicuajind, pero altiül


lasarangrangüy wüx nguineay apmapiüngüw xique xeyay
tarangas najneaj, pero tarangas sayambyamb nguineay alndom
aag ayaj cos icona teyacan xic wüx nawaiich icon. 17 ¿Jow, wüx

nandeac. Icona netam mendeacan tüjchiüs mamb niüng ijlüyiün aljane,


wüx xique nguineay tambeol xic tatüniw icueajiün leaw ijiürana,
Teat Dios narang najneaj. Masey majoyiw müjchiw xique? ¡Ngwüy,
ajüic ngo nembeat nicuajind, pero ngo narang! 18 Pues wüx tasajas teat

ajcüwa monpíüngan apóstoles nejiw Tito mamb niüng ijlüyiün, tüjchiüs


ngome más nembeatiw. 12 Tajüic
  mamb alinop aton maquiiüb mamb.
xique naleaing apóstol xic, cos wüx Ngo matüniw icueajiün nicuajind,
tajlüyiüs niüng ijlüyiün tarangas cos teat Tito aton apiüng tiül
xeyay najiüt ocueaj Teat Dios, ngo omeaats atnej sapiüng, aton arang
nacueat. At tarangas xeyay ateócan atnej xique sarang.
y tarangas cuajantanej leaw ngome 19 ¿Ngwüy icona ipiüngan

aag ajaraw. 13 Xique tambeolas icon


  xicona sandeacan atquiaja para
atanej tambeolas minipilan Teat mewüniün wüx imeajtsan leawa
Cristo nguiajantanej, pero naleaing tarangasana? Ngwüy, cos Teat
ngo natün icueajiün nicuajind, ngo Dios ajaw leaw sandeacan, aag
matnej tarangas nguiajantanej. ayaj cos sandüjpiün Teat Cristo.
Ajcan ngo natüntün icueajiün Meáwan leawa sandeacan, aag
nicuajind, aag ayaj ngo majneaj ayaj alndom müüch icon mejiüran
395 2 CORINTIOS 12​, ​13

ipacan wüx indüjpiün Teat Cristo. ijlüyiün alinomb, langome sanajiür


20 Ximbol, jondot wüx sanapeay
  lasta leaw tealeámban arang ngo
niüng ijlüyiün sanaxom icon ngome majneaj. 3 Atquiaj sanarang, cos

teamerangan atnej sandiüm; at indiüman mejawan sitiül Teat


icona ngome apmexoman xic atnej Cristo naleaing teamasaj xic
indiüman. Cos ximbol naxom icon nguineay netam narang. Nej
majlüy mondeacndeac tiül icona, lamajüiquich mejawan nguineay
tengwüy indiüman leaw ocueaj alndom marang cuajantanej tiül
alinop, tengwüy ijcüyiün, tengwüy icona. 4 Naleaing Teat Cristo tajüic

nerrejchiün, tengwüy nerndeacayon atnej ngondom marang nicuajind


wüx imbasan ngo majneaj, tengwüy wüx tajmel wüx cruz mandeow,
nerndeacndeacayon, tengwüy pero nganüy lapac, cos Teat Dios
nerlomboochayon, tengwüy ngo tapacüüch nej alinomb. Ata xique
mejlüyiün nóiquian. 21 Ximbol aton,
  aton masey ajüic atnej ngondom
jondot wüx sanamb niüng ijlüyiün narang nicuajind, atnej tajüic wüx
alinomb, Xeteat Dios apmüüch xic Teat Cristo wüx tandeow. Cos xique
naxing wüx leaw irangan. Nots nganüy teanarang atnej tarang Teat
quiaj najiünts wüx ajcüw leaw Cristo, pares wüx sanapeay niüng
tanaámb arangüw ngo majneaj, cos ijlüyiün, quiaj apmajüic Teat Dios
nganaw leaam omeajtsüw cuane neech xic najaw wüx cuajantanej
teamarangüw, nganaw macueatiw. wüx icona.
Altiül monxey ngo macueatiw 5 Pues icónan quiaj netam meyajcan

ajiürüw minajtajüw nejiw, aton sitiül naleaing lameyariün andeac


montaj ngo macueatiw ajiürüw Teat Cristo. ¿Ngwüy ngo meyajcana,
minaxeyiw nejiw, at tanaámb Teat Cristo ajlüy tiül icona? Tengwüy
teamarangüw ngo majneaj leaw sitiül altiül ngo mandüüb Teat Cristo,
andiümüw. quiaj naleaing ngo majlüy tiül icon
Teat Cristo. 6 Malüy mejawan xicona

Ndójwüx apaj ocueajiw ngo nawaijchan, cos naleaing xicona

13 Pues nganüy amb


arojmbüw sanamb niüng
ijlüyiün. Ich leaam imeajtsan,
miapóstol Teat Cristo xicon. 7 Satüniün
mambeol icon Teat Dios nganandot
merangan ngo majneaj. Atquiaj

wüx ajlüy alcuane majaraw, satüniün cos sandiüman icon, ngome


netam ijpüw tengwüy arojpüw cos sandiüman najüiquichan nguineay
monjaw mapiüngüw nguineay tarangasan najneaj najiüt tiül icona. Más
tajlüy. 2 Cos atnej lanasaj icon
  najneaj, irangan leaw najneaj masey
ninguinüt, nganüy sanasaj icon altiül apiüngüw ngo narangan leawa
alinomb atanej tasajas icon wüx netam narangan tiül icona. 8 Xicona

xiün quiaj amb ijmbüw. Wǘxan ngo nandiüman narangan nicuajind


nganaw napeay niüng ijlüyiün leaw ngo mambeol nipilan mandüjpiw
sandiüm nasajüw leaw tealeámban Teat Cristo, ngo nandiüman napalan
arangüw ngo majneaj, at meáwan nejinguind. 9 Xicona apac ximeajtsan

icona, sitiül tapeayiüs niüng wüx ngo metam napaj icueajiün


2 CORINTIOS 13 396

cos teamerangan najneaj. Tanaámb lanasaj icon, ermbeolayon nop alinop


teanasajan Teat Dios mambeol icon para alndom mejlüyiün nóiquian;
merangan más najneaj. 10 Pares tarangas
  nde merneocayon imbasan. Quiaj
aaga nawiig cam wüx nganaw napeay apmajlüy tiül icon Teat Dios, aaga
niüng ijlüyiün, cos ngo nandiüm nalic neech icon monajneaj, merjiürayon
icon wüx sanapeay quiaj, masey alndom lasta. 12 Itepeayiün nop alinop cos

nalic icon cos apóstol xic. Sandiüm ijlüyiün nóiquian wüx Teat Cristo.
nambeol icon metangan wüx Mipoch Tamtámban ijlüyiün. 13 Meáwan

Teat Dios; ngo nandiüm nüüch mamix minipilan Teat Cristo leaw alningüy
imeajtsan, nasarriich icon. atepeayiw icon.
14 Sandiüm mambeol icon Teat

Ndójwüx atepeay Jesucristo, majiür icon lasta Teat


11 Ndójwüx sasaj icon xecojow Dios, tanaámb majlüy nóiquian
xechijquiaw, lasamb. Ich mapac mequiüjpan aaga Nangaj Espíritu
imeajtsan irangan najneaj atnej ocueaj Teat Dios. Amén.
Noic nanderac tarang wüx nawiig San Pablo müüch
minipilan Teat Cristo moncül tiül Galacia

GÁLATAS

teamecueatiün Teat Dios, aaga


Pablo atepeay nejiw nepaj icon mexoman aaga

1 Xique Pablo nop apóstol,


ngome ayac xic nipilan, at
ngome nipilan tarriiüd xic. Teat
monajneaj arang Teat Cristo.
Nganüy tenguial meyariün mipoch
pálwüx nipilan, ngo matnej aaga
Jesucristo nejay tarriiüd xic, at najneaj nanderac wüx Teat Cristo.
miteatiiüts Teat Dios tarriiüd xic 7 Ngo majlüy alinoic najneaj

aton. Nej tapacüüch Teat Cristo nanderac wüx Teat Cristo. Naleaing
tiül mondeow. 2 Xique naquiüjpüw
  aljane lamitsoj imalan, andiümüw
ajcüw mondüüb Teat Cristo leaw mambiülüjchiw leaw tapiüng Teat
aliw ningüy, satepeayiün icon Cristo nguineay alndom mawaran
noicnoic ajlüy minipilan Teat wüx asoeteran. 8 Sitiül aljane

Cristo tiül iüt Galacia. 3 Tanaámb


  maquiaach icon alinoic ngo matnej
ich mambeol icon Miteatiiüts Dios lanaquiajchiün icon wüx aaga
at Teat Jesucristo müüch icon najneaj nanderac wüx Teat Cristo,
mejiüran monajneaj. 4 Cos Teat
  aaga nipilan quiaj ich mayac nej
Jesucristo tiün mandeow mawün tiül aaga xeyay ngo majneaj Teat
asoetiiüts, ngo mapiüng wüx Dios; masey sitiül ndot xicona,
nicuajind, tarang atnej andiüm masey nop ángel imiün tiül cielo.
Miteatiiüts Dios alndom mawün 9 Atnej nomb tasajas icon wüx aag

icoots wüx tiül aaga ngo majneaj ayaj, nganüy sandilil nasaj icon
najlüy nganüy nüt cam. 5 Teat Dios
  alinomb: Sitiül aljane teamandiüm
netam masoic najneajay arang maquiaach icon pálwüx poch wüx
meáwan nüt. ¡Amén! aaga najneaj nanderac wüx Teat
Cristo, ngo matnej lamenguiayiün,
Ngo majlüy alinoic najneaj nanderac ¡ich mayac tiül aaga xeyay ngo
alndom mawün asoeteran majneaj Teat Dios!
6 Xeyay mbayajos wüx 10 Jow nganüy, ¿jane sayamb

sanguiay nguineay icona najen monajneaj wüx ombas? ¿Nipilan,

397
GÁLATAS 1​, ​2 398

ngwüy Teat Diosa? ¿Ngwüy ajüic 20 Naleaing sasaj icon, Teat Dios
sayamb nguineay majneaj majawüw ajaw meáwan aaga poch teanasaj
xic nipilana? Cos sitiül aliün narang icon cam, aag ayaj naleaing.
leaw andiüm nipilan ngondom 21 Condom tambas tiül iüt Siria

narang minajiüt Teat Cristo. at tiül iüt Cilicia. 22 Pero nganaw


majawüw jane xic ajcüw noicnoic


Pablo tüünd majlüy nop apóstol ajlüy minipilan Teat Cristo monlüy
11 Xecojow xechijquiaw, xique tiül Judea. 23 Nejiw tanguiayiw

sandiüm menguiayiün aaga najneaj teombeay miün nipilan, tanderac:


nanderac wüx Teat Cristo leawa xic “Aaga naxey leaw nomb xowüy
saquiaach, aag ayaj ngome nipilan tayamb ombasaats, nganüy tenguial
taxom omeaats mandeac. 12 Ngo   maquiaach nipilan wüx mipoch
nayar ocueaj nipilan, aton ngo Teat Cristo, masey nomb xowüy
maquiaach xic aljane; nejay Teat tandiüm masarriich icoots”, awüw.
Jesucristo tüüch xic najaw. 24 Condom xeyay tapac omeajtsüw

13 Icona lamenguiayiün nguineay


  majawüw leaw Teat Dios lamarang
sarang nomb wüx saquiüjpüw wüx xique, tapiüngüw najneajay
nipilan judío, nguineay tayambas lamarang Teat Dios.
ombasüw mondüüb Teat Cristo,
at tandarriichasüw. 14 Xique

Altigüy apóstoles ajneájan
tajntsopiüs wüx sandüy tiül nipilan majawüw leaw arang a Pablo
judío, ngo matnej saquiüjpüw, cos
xeyay tandiümas narang leaw
tarangüw xexejchiün. 15 Naleaing

2 Ndoj, wüx laǘmb gajpopeic
(14) neat, quiaj tandilileas
sandüy Jerusalén alinomb
Teat Dios tarriiüd xic wüx nganaw saquiiüb teat Bernabé; at teat
wijquian; xeyay tajiür xic lasta, Tito aton salnaquiüjpan. 2 Xique  

pares tayamb xic, 16 müüch xic


  tambas, cos Teat Dios tüüch xic
najaw Teat Cristo. Atquiaj alndom najaw netam namb. Condom tiül
nandeac wüx nej nasaj wüx nipilan Jerusalén, wüx tajlüyasan xicónan
ngome judío. Wüx ndoj aag ayaj quiaj naquiüjpan monajiüt tiül
ngo namb najaw nejinguind. minipilan Teat Cristo, quiaj tapots
17 Ngome tambas Jerusalén
  nasajüw nguineay saquiaach wüx
najawüw ajcüw ombas marangüw aaga najneaj nanderac wüx Teat
apóstoles; tambas sandüy tiül iüt Cristo tiül nipilan ngome judío.
Arabia; condom tandilileas sandüy Xique tarangas aag ayaj cos ngo
tiül cambaj Damasco alinomb. nandiüm mapiürang ngo metam
18 Condom wüx laǘmb aroomb
  meáwan leaw lanarang, at leaw
neat, quiaj tambas sandüy teanarang nganüy. 3 Naleaing,  

Jerusalén najaw a Teat Pedro, masey teat Tito aag alnaquiiüb


tacüliüs anaag gajpacoic (15) ningüy, nipilan griego nej, ngo
nüt. 19 Naleaing ngo naxom najaw
  mapiüngüw wüx sitiül netam
altegüy apóstoles; áagan Jacobo marangüch wüx ombas nej aaga
michiig Teat Jesús taxomas. circuncisión. 4 Pero nganüy ajcüwa

399 GÁLATAS 2

leaw ngome naleaing andüjpiw Teat najiüt tiül nipilan judío. 10 At


Cristo axotayej ajmeliw tiül icoots. tasajüw xicon leaam ximeajtsan


Tajmeliw mandacüwiw nguineay wüx nipilan leaw ngo majiür; pero
ajlüyiiüts nóiquian wüx Teat Cristo, xique meáwan aag ayaj ngo nacueat
cos andiümüw mayacüw icoots narang.
alinomb wüx meáwan leaw nipilan
judío ajlüyay marangüw. 5 Naleaing

Pablo apaj ocueaj teat
xicona ngo mbiüjlanon wüx Pedro tiül Antioquía
narangan leaw apiüngüw masey 11 Naleaing noic nüt wüx teat
noic ores, cos sandiüman mejiüran Pedro tamb tiül cambaj Antioquía,
tiül imeajtsan leawa naleaing wüx quiaj tasajas teombas nguineay
aaga najneaj nanderac wüx Teat arang, cos tarang leaw ngo
Cristo. metam marang. 12 Cos nej tet

6 Leawa natangtang monjiür


  aweaag nipilan ngome judío wüx
najiüt tiül minipilan Teat Cristo, nganaw mapeay nejinguind imiün
nicuajind jayats ngo masajüw xic niüng ajlüy teat Jacobo. Condom
nguineay netam narang. Xique wüx lapeayiw, quiaj tacueat üet
ngo napiüng wüx jane nejiw cos maquiüjpüw, cos imbol majawüw
Teat Dios ngo marriiüd jane netam nej ajcüwa nipilan monpiüng netam
ajlüy, jane ngwüy. 7 Nejiw íünan
  majlüy circuncidado meáwan
mapiüngüw Teat Dios lamüüch xic minipilan Teat Cristo. 13 Altegüy

aaga najiüt quiaj, para naquiaach minipilan Teat Cristo tiül nipilan
nipilan ngome judío nguineay judío tarangüw atnej arang teat
alndom mawüw wüx asoetiw. Aag Pedro. Ata teat Bernabé tandüüb
ayaj atnej najiüt tüünd teat Pedro wüx aton, tarangüw aaga ayaj
masaj wüx nipilan judío. 8 Cos nejay
  masey ajawüw nguineay netam
Teat Dios neech mamb teat Pedro marangüw. 14 Wüx tajawas

maquiaach nipilan judío, aton nejay lamarangüw pálwüx ngome atnej


Teat Dios tüüch xic namb naquiaach aquiaach aaga najneaj nanderac
nipilan ngome judío. wüx Teat Cristo, quiaj tapots nasaj
9 Ndoj ajcüwa montangtang
  a teat Pedro niüng ajlüyeran: “Sitiül
monajiüt tiül minipilan Teat ique masey nipilan judío ic, pero
Cristo, ajcüwa teat Jacobo, teat temerang atnej nop nipilan ngome
Pedro, ata teat Juan, tapiüngüw judío, ¿neol tesajüw nipilan ngome
naleaing Teat Dios lamüüch judío netam marangüw atnej
xic narang aaga najiüt quiaj; arangüw nipilan judío?” saj.
ndoj tesapasayon xiwixan
naquiüjpanüw, xique naquiiüb a Atotow alndom mawaats wüx
teat Bernabé. Tarangasan aag ayaj asoetiiüts por Teat Cristo
najüiquichan sajiüran monajneaj. 15 Xicona wijquiatason nipilan
Quiaj tapiüngüw najneaj namban judío xicon, ngome nawasan tiül
narangan najiüt tiül nipilan ngome pálwüx nipilan monrang ngo
judío; pero nejiw apmarangüw majneaj. 16 Pero nganüy ajawaats

GÁLATAS 2​, ​3 400

nejinguind ngondom maw asoet nej aaga najneajay lamarang Teat


ajcan arang leaw apiüng aaga poch Diosa? Cos sitiül aljane alndom
tüünd Moisés. Ajcǘwan monyar majlüy najneaj maquiiüb Teat Dios
andeac Teat Jesucristo apmawüw ajcan arang leaw apiüng tiül aaga
wüx asoetiw. Ata xicona aton poch tüünd Moisés, quiaj ajüic
lanayariün andeac Teat Jesucristo, andeówan Teat Cristo, atnej ngo
pares alndom majaw icoots Teat metam.
Dios ngo majiüraats nisoet ajcan
ayariiüts andeac Teat Cristo, ngome ¿Ngün alwüx ambeat, aaga
ajcan sarangan leaw apiüng tiül poch tüünd Moisésa, ngwüy
aaga poch tüünd Moisés. mipoch Teat Cristo?

3
17 Nganüy sitiül xicona masey
  ¡Nguitow merchachiün
judío xicon, sayamban aton monaw Galacia! ¿Jane netsoj
nguineay alndom najlüyiün najneaj imalan mecueatiün mendüjpiün
naquiüjpan Teat Dios por leaw leawa lamenguiayiüna? Cos leawa
tarang Teat Cristo; quiaj ajüic lamenguiayiün aag ayaj naleaing.
xicona sajiüran nisoet aton. ¿Wüx Xicona tasajasan icon naleaing
aag ayaj alndom mapiürang Teat nguineay Teat Jesucristo tamb wüx
Cristo ayac icoots wüx nisoete? cruz. 2 Nganüy sandiüm mesajan

¡Ngwüy ngo matquiaj! 18 Cos sitiül


  xic wüx aag ayaj. ¿Teyariün Nangaj
tapiüngas ngo metam narang leaw Espíritu ocueaj Teat Dios ajcan
apiüng aaga poch tüünd Moisés, irangan leaw apiüng tiül aaga poch
condom tandilileas narang aag tüünd Moisésa? ¿Ngwüy, ajcan
ayaj alinomb, quiaj lanajiür sasoet. teyariün leaw inguiayiün wüx Teat
19 Cos xique sayaag tajlüyiüs atnej
  Cristo? 3 ¿Neol terchachiüna? Cos

tüüch xic nandeow aaga poch wüx temelichan indüjpiün Teat


tüünd Moisés, cos apiüng netam Cristo, quiaj teajndiün Nangaj
nandeow por sasoet. Nganüy Espíritu mambeol icon. ¿Nguineay
lango metam xic aag ayaj, cos tendililean alinomb mendüyiün wüx
sayaag lamapacüüch xic Teat merangan leaw alndom merangan
Dios nguineay alndom narang icona? 4 Ajüic atnej ngo mambeol

leaw andiüm nej. 20 Nganüy xique


  icon nicuajind meáwan leawa
sajlüy atnej laxiün wüx sandeow temongochiün. ¡Ngwüy, ngome por
nóiquian naquiiüb Teat Cristo wüx ngana miün temongochiün aag ayaj!
tamb wüx cruz. Aaga nganüy cam 5 Wüx Teat Dios üüch icon Nangaj

ngome xique salnapac, cos Teat Miespíritu nej, at wüx arang ateócan
Cristo almapac tiül ximeaats. Leaw tiül icona, ¿nej arang aag ayaj ajcan
sarang nganüy ngo narang leaw irangan leaw apiüng tiül aaga poch
sandíüman xique, cos sayar andeac tüünd Moisésa, ngwüy arang ajcan
Micual Teat Dios. Nej tandiüm xic iyariün leawa lamenguiayiün wüx
xeyay, tiün nejáyan quiaj mandeow Teat Cristo?
ingow sandeow. 21 ¿Nguineay

6 Atquiaj teat Abraham tayar

alndom napiüng ngo metam xic andeac Teat Dios, quiaj Teat
401 GÁLATAS 3

Dios tajneaj majaw nej. 7 Nganüy


  ajcan ngo marangaats palan. Cos
icona netam mejawan leaw Teat Cristo tamongoch meáwan
naleaing ayariw andeac Teat ngo majneaj ingow amongochiiüts,
Dios, ajcüw ayaj atnej acualaats alndom mawün icoots wüx
teat Abraham. 8 Tiül Mipoch
  asoetiiüts. Cos apiüng tiül Mipoch
Teat Dios lamapiüng tanomb Teat Dios: “Leaw najntsop arang
nguineay Teat Dios apmawün wüx ngo majneaj aag ayaj apmamb
asoetiw nipilan ngome judío leaw wüx cruz”. 14 Atquiaj tajlüy alndom

apmayariw nej andeac. Áag Teat mayariw nipilan ngome judío aaga
Dios tasaj a teat Abraham tanomb monajneaj leawa Teat Dios tüüch
wüx aaga najneajay nanderac, teat Abraham. At apmüjndiiüts
tapiüng: “Meáwan nipilan wüx Nangaj Miespíritu nej leaw Teat
iüt apmajlüyiw najneaj sitiül Dios lamapiüng apmüjndiiüts ajcan
apmayariw sandeac atnej ique teyar ayariiüts andeac Teat Cristo.
sandeac”, aw. 9 Atquiaj meáwan

leaw apmayariw andeac Teat Dios, Mipoch Moisés y leaw Teat


najneajay apmajlüyiw maquiüjpüw Dios lamapiüng apmüüch
teat Abraham cos nej aton tayar 15 Xecojow xechijquiaw, sanasaj
andeac Teat Dios. icon menguiayiün wüx leaw nipilan
10 Leaw nepiüng alndom maw
  alndom marang. Wüx alngün
wüx asoet nej cos arang leaw nipilan mayac mipoch nej mapiüng
apiüng tiül aaga poch tüünd apmarang alcuane, nejinguind
Moisés, aag ayaj apmamongoch ngondom mapiüng ngo membeat
xeyay ngo majneaj. Cos Mipoch aag ayaj, tengwüy mapiüng mayac
Teat Dios apiüng: “Apmamb tiül wüx alquiriw. 16 Teat Abraham

castigo jane ngo marang palan tasoic, nej apmüünd leaw Teat Dios
atnej apiüng tiül aaga poch tüünd lamapiüng apmüüch nej at micual
Moisés”. 11 Cos naleaing nejinguind
  nej. Nej ngo masoic andüy wüx
ngondom majneaj majaw Teat Dios meáwan micual nej, pares tasoic:
ajcan arang leaw apiüng minawiig “Micual”, ajow. Aag ayaj andeac wüx
Moisés, cos Mipoch Teat Dios nop, aag ayaj Teat Cristo. 17 Nganüy

apiüng: “Jane ayac omeaats wüx atcüy sapiüng: Wüx Teat Dios
Teat Dios apmapac meáwan nüt tasaj Abraham leaw apmüüch nej,
cos lamayar nej andeac”. 12 Aaga
  nganaw majlüy aaga poch tüünd
poch tüünd Moisés ngo mapiüng Moisés. Aaga poch quiaj tajlüy
netam mayacüch wüx omeaatsaran. wüx lamajiür piquiw acoic miow
Apiüng: “Leaw arang palan, nej nimiow gajpowüw (430) neat. Aaga
apmapac majlüy najneaj cos arang poch tüünd Moisés quiaj, ngondom
palan”. mangowüüch leaw Teat Dios
13 Teat Cristo lamawün icoots tiül
  lamapiüng apmarang. 18 Cos sitiül

aaga ngo majneaj atnej apiüng tiül aaga leaw apmaxomüw alinoic nüt
minawiig Moisés, cos apiüng netam apmaxoram wüx arangüch leaw
mamongochiiüts aaga ngo majneaj apiüng tiül aaga poch tüünd Moisés,
GÁLATAS 3​, ​4 402

quiaj ajüic ngo membeat leaw 24 Aaga poch tüünd Moisés tajlüy
tapiüng Teat Dios apmüüch. Pero atnej nop new nine. Cos tajiür
Teat Dios tapiüng apmüüch, ǘüchan icoots, tambeol icoots dedacasap;
teat Abraham aag ayaj. tiün macueat wüx tapeay Teat
19 Jow nganüy, ¿neol tajlüy aaga
  Cristo, cos alndom majlüyiiüts
poch tayac Moisésa? Aag ayaj najneaj teombas Teat Dios sitiül
tajmel majüiquich arangüch nisoet. ayariiüts andeac Teat Cristo.
Teat Dios tüüch ángeles mandeacüw 25 Nganüy cos lapeay Teat Cristo,

aaga poch quiaj manguiay Moisés, lango membeat aaga poch tayac
condom Moisés tajlüy wüx masaj Moisés, aaga atnej new nine.
nipilan judío. Aaga poch tüünd 26 Nganüy meáwan icootsa micual

Moisés quiaj tetam leaw apeay icoots Teat Dios icoots cos ayariiüts
aaga nacualaran leaw lamapiüng andeac Teat Cristo Jesús. 27 Meáwan

Teat Dios apmüüch miün. 20 Wüx


  icona leaw lameyariün yow
Teat Dios tayac mipoch nej masaj mejüiquichan ijlüyiün nóiquian wüx
a Abraham leaw apmüüch, nejay Teat Cristo, nganüy ijlüyiün noic nej
tarang, ngo metam mambeolaran, imeajtsan mequiüjpan Teat Cristo.
ngo matnej wüx tüüch poch a 28 Nganüy lango metam mepiüngan

Moisés. jane nipilan judío, jane nipilan


ngome judío, jane najon nipilan
¿Neol tajlüy aaga poch marang najiüt, jane nangüyeran
tüünd Moisésa? minajiüt nej, jane monxey, jane
21 ¿Jow nganüy ngo majlüyiw montaj; cos meáwan icootsa
nóiquian aaga poch tüünd Moisésa nóiquian ajlüyiiüts, atowtowiiüts
maquiiüb leaw Teat Dios tasaj a ajlüyiiüts wüx Teat Cristo. 29 Pero

Abraham apmüüche? Ngwüy ngo sitiül icona ocueaj icon Teat Cristo,
matquiaj, cos sitiül aaga poch tayac átan ijlüyiün micual icon teat
Moisés alndom mawün asoeteran, Abraham, quiaj apmeajndiün leaw
quiaj naleaing alndom majneaj Teat Dios lamapiüng apmüüch.
ajlüyiiüts teombas Teat Dios wüx
arangaats palan leaw apiüng. 22 Cos
lamapiüng tiül Mipoch Teat Dios
  4 At aton sasaj icon: Wüx nop
nacualaran aliün mapateay,
ajlüy atnej nop najon marang
meáwan nipilan ajlüyiw tiül nisoet. najiüt, masey alinoic nüt nej
Atquiaj ajlüy alndom müjndiw leaw apmeneay meáwan leaw almajiür
apmayar andeac Teat Jesucristo miteat nej. Ngo majüic sitiül nej
aaga leaw Teat Dios lamapiüng apmeneay meáwan. 2 Nej netam

apmüüch. mayar andeac monbeol nej, at


23 Wüx nganaw mapeay Teat
  netam mayar andeacüw jane
Cristo, aaga poch tüünd a ajlüyiw wüx minajiüt nej, leaw
Moisés tapal icoots atnej ajpal atüch a nüt mapiüng miteat nej
tiül manchiüc aljane, cos netam müünd meáwan leaw almajlüy
macüliiüts mapeay Teat Cristo najcueat cam. 3 Atquiaj tajlüyiiüts

mayacaats omeajtsaats wüx nej. icoots aton, tajlüyiiüts atnej namix


403 GÁLATAS 4

nine monguich. Cos tarangaats wüx icona cos jondot aaga najiüt
cuajantanej atnej ajlüyayej wüx tarangas wüx imbasan ngome
marangüw jangantanej nipilan. tembeat.
4 Wüx tatüch a nüt, Teat Dios tüüch

12 Xecojow xechijquiaw, xique

miün Micual nej, mawiquiach nej satün icueajiün mejlüyiün atnej


nop nüx nipilan judío nej, wijquiat xique sajlüy nganüy cam, cos xique
wüx aaga nüt tealeámban atam lango nandüüb leaw apiüng tiül
marangüch leaw apiüng tiül aaga aaga poch tüünd Moisés, sajlüy
poch tüünd Moisés. 5 Nej tiün
  atnej icona tejlüyiün nomb; icona
mawün icoots tiül meáwan leawa ngome alngün ngo majneaj teyacan
mipoch Moisés apiüng netam xic wüx. 13 Icona lamejawan

marangüch, atquiaj alndom nguineay tamelichas nasaj icon wüx


majlüyiiüts alinomb macual icoots a najneaj nanderac wüx Teat Cristo,
Teat Dios. masey axom xic noic monandeow
6 Nganüy micual nej icoots, pares
  wüx aaga nüt quiaj. 14 Masey aaga

tüüch miün Miespíritu Micual nej monandeow tajiüras quiaj, aag


macül tiül omeajtsaats, alndom ayaj tajiüras majaraw nguitow
masajaats Teat Dios: “¡Xeteat, sanaíüc wüx. Naleaing icona ngo
necual xic!” majaats. 7 Nganüy ique
  mepiüngan ngo mind mejawan xic,
ijlüy micual ic Teat Dios, lango ngo mepiüngan ngo netam ajcan
mejlüy at ic nop najon nerang najiüt. sajiür monandeow. Ingow aag ayaj
Sitiül micual nej ic, aton apmüüch icona teajchiün ilajcan menguiayiün
ic aaga leaw lamapiüng apmüüch saquiaach, atnej nejay nop ángel
por Teat Cristo. ocueaj Teat Dios, atnej nejay Teat
Jesucristo xic. 15 Jow nganüy, ¿wül

Pablo xeyay ayac wüx omeaats apac imeajtsan tejiüran nomba?


meáwan mondüüb Teat Cristo Cos tiül aaga nüt quiaj sayaag sitiül
8 Naleaing
icona nomb wüx ndot alndom icona apmesojndiün
nganaw mejawan jane Teat Dios, osaab iniüjcan meajchiün xic. 16 Jow

teajchiün imeajtsan leaw ngome nganüy, ¿ijcüyiün mejawan xic aag


naleaing dios nejiw. 9 Pero nganüy
  sasaj icon leaw naleaingue?
lamejawan jane Teat Dios, aton 17 Nejiw ajcüwa nipilan quiaj

alndom napiüng Teat Dios lamüüch awüywüyíwan icon; ngome


leaam imeajtsan wüx nej. Jow arangüw leawa alndom mambeolüw
nganüy, ¿nguineay tendiüman icon. Nejiw andiümüw mecueatiün
mendililean meajchiün imeajtsan leaw saquiajchiün, para mendüjpiün
merangan alinomb cuajantanej leaw andiümüw. 18 Najneaj xeyay

leaw ngo metam, leaw ngo mawüywüyaran jangantanej


membeate? 10 ¿Neol tendüyiün wüx
  sitiül naleaing apmayac nej wüx
leaw tanomb terangan wüx atüch leaw najneaj. Xique meáwan nüt
nüt, wüx atüch caaw, wüx atüch sandiüm nüüch mapac imeajtsan,
neat, at alacas nüt leaw mixejchiün ngome áagan wüx salnaquiiüb icon.
tarangüwa? 11 Sateow ximeaats

19 Xecualüw, xeyay ngo majneaj

GÁLATAS 4​, ​5 404

nayaag. Sayaag atnej necoy, sapiüng matnej ajcüwa najon monrang


atnej ayaag necoy montaj wüx najiüt quiaj, cos micual icoots aaga
apwijquiam micual nej. Aag ayaj Jerusalén najlüy tiül cielo. 27 Altiül

sanayaag tanaámb sitiül icona Mipoch Teat Dios apiüng:


ngome apmendiüman merangan Ich mapac imeaats najtaj leaw
leaw andiüm Teat Cristo. 20 Malüy
  ngondom mejiür micual;
sapiüng alndom najlüy ninguiaj erpaj napac majüic apac imeaats,
niüng ijlüyiün nganüy cam, para ique nganaw meyaag necoy wüx
nasaj icon xiquiay, cos lango najaw wijquiaw nop nine.
cuane alinoic sanasaj icon. Cos aaga najcueat najtaj nganüy
apmajiür más xeyay micual
Nguineay tajlüy wüx nej,
Agar, at wüx a Sara ngo matnej nop najtaj nejiür
21 Jow icona leaw indiüman minoj nej.
mendüjpiün aaga poch tüünd 28 Xecojow xechijquiaw, icona

Moisés, nganüy isajan xic: ¿Ngwa ijlüyiün atnej tajlüy teat Isaac, cos
nganaw mejawana cuane apiünga? ijlüyiün necualaranan leawa Teat
22 Cos apiüng Abraham tajiür ijpüw
  Dios lamapiüng apmüüch. 29 Pero  

micual nej. Nop micual aweaag nop icootsa wijquiajoots, üüch icoots
najon najtaj nerang najiüt, alinop wijquiamoots Nangaj Espíritu
micual aweaag mintaj nej ngome ocueaj Teat Dios, ayambüw
najon. 23 Aaga micual aweaag
  ombasaats ajcüwa monpiüng netam
najtaj najon marang najiüt, aag mandüjpich aag arangüw nipilan
ayaj wijquian atnej jangantanej. judío. Aag ayaj atnej tajlüy wüx
Pero aaga micual aweaag mintaj teat Isaac, cos micual Agar tayamb
nej, aag ayaj tajiürüw cos Teat Dios nej ombas nej. 30 ¿Cuane apiüng

lamapiüng apmüüch majiürüw tiül Mipoch Teat Diosa? Teat Dios


micualüw nejiw. 24 Aag ayaj ajiür
  tasaj teat Abraham: “Iwün iniüng
cuane amb apiüng. Ajcüwa ijpüw aaga najon nerang minajiütan
montaj quiaj, apiüng wüx ijquiaw maquiiüb micual nej, cos micual nej
ajlüy poch leaw Teat Dios tayac ngondom müünd nicuajind leawa
müüch nipilan. Noic aag ayaj leaw apmaneay micualan”, aw. 31 Atquiaj

tayac müüch nejiw wüx tiüc Sinaí, icootsa xecojow xechijquiaw, ngo
aag ayaj tüüch a Moisés. Leaw majlüyiiüts matnej micual aaga
andüüb aaga poch quiaj, ajlüyiw najon nerang najiüt quiaj; icootsa
atnej ajcüwa najon monrang najiüt, ajlüyiiüts atnej micual mintaj teat
atnej aaga Agar quiaj. 25 Cos Agar,
  Abraham.
aag ayaj apiüng wüx a tiüc Sinaí
tiül iüt Arabia; at apiüng wüx aaga Nde mendüyiün wüx mendüjpiün
cambaj Jerusalén, at wüx meáwan aaga poch tüünd Moisés
nipilan judío, cos ajlüyiw at nejiw
najon nipilan marang najiüt. 26 Pero
icootsa ajlüyiiüts najneajay, ngo
  5 Pero cos Teat Cristo lamawün
icoots tiül arangaats leaw
apiüng tiül aaga poch tüünd Moisés,
405 GÁLATAS 5

tanaámb netam mendüjpiün 10 Xique sajaw Teat Dios apmambeol


Teat Cristo; nde mendüyiün wüx icon, ngome apmecueatiün
alinomb mejlüyiün at icon najon mendüjpiün. Pero jangantanej
monrang najiüt. teamandiüm mitsoj imalan, Teat

2 Nganüy inguiayiün, xique Dios apmüüch nej mamongoch
Pablo sanasaj icon, cos sitiül icona xeyay ngo majneaj alinoic nüt.
mendüjpiün wüx merangan aaga 11 Xecojow xechijquiaw, jondot

circuncisión, quiaj ijüiquichan atnej xique aliün naquiaach netam


ngo membeat tandeow Teat Cristo, marangüch aaga circuncisión
ngo metam. 3 Sandiüm nasaj icon
  quiaj wüx ombas aljane andiüm
alinomb menguiayiün, sitiül nop mandüüb Teat Cristo, nipilan judío
naxey andiüm majlüy circuncidado, ngome apmayambüw ximbas;
at netam marang palan leaw apiüng at lango mayajcüw necoy wüx
tiül aaga poch tüünd Moisés. 4 Sitiül
  apmanguiayiw aaga najneaj
aljane tiül icona apiüng wüx nop nanderac wüx Teat Cristo tandeow
lamarang leaw apiüng tiül aaga wüx cruz. 12 Nejiw ajcüwa mondiüm

poch tüünd Moisés, quiaj Teat Dios mayacüw icon wüx circuncisión
apmawün nej asoet, pues quiaj ajüic quiaj, ¿neol ngo marangüw wǘxan
nej tenguial macueat andüüb Teat ombasüw nejiw mandoijquiw
Cristo; at tenguial macueat aaga nómbana?
monajneaj leaw andiüm müüch nej 13 Cos icona xecojow xechijquiaw,

Teat Dios. 5 Pero icootsa ambeol


  tepajaranan meriowan tiül
icoots Nangaj Espíritu macüliiüts indüjpiün aaga poch tüünd Moisés.
a nüt wüx apmajlüyiiüts najneajay, Naleaing netam mejawan wüx, nde
cos ayacaats omeajtsaats wüx Teat mepiüngan ijlüyíünan mendüjpiün
Cristo. 6 Cos sitiül apmayariiüts
  merangan leaw icona indiüman.
andeac Teat Cristo Jesús, quiaj Leaw netam merangan aag ayaj
ngo membeat sitiül ajlüyiiüts mejiürayon lasta, membeolan
circuncidado, tengwüy ngwüy. nop alinop. 14 Cos meáwan

Leaw nembeat aag ayaj mayacaats apiüng tiül a poch tüünd Moisés
omeajtsaats wüx Teat Cristo, cos alndom marangüch palan sitiül
üüch icoots mapac omeajtsaats apmarangüch atcüy, cos apiüng:
majawaats nop alinop. “Ijiür lasta jangantanej atnej

7 Icona ninguiün nüt terangan erjiürüy lasta.” 15 Nde merangan

najneaj. Jow nganüy, ¿jane tepal atnej arangüw napat nimal leaw
icon mecueatiün mendüjpiün leaw acüüchcüüchayej, atsambayej.
ijawan naleaingue? 8 Aag ayaj
  Ijawan wüx, nde mejcüyiün
ngome Teat Dios nerang, cos tasaj mejawan nop alinop, nganandot
icon mendüjpiün wüx merangan mümb ndajrriümeron.
leawa nej andiüm. 9 Ich leaam

imeajtsan noic nanderac: quiripite Leaw ngo mandiüm Nangaj Espíritu


nine levadura alndom majüy tiül 16 Xiquesandiüm nasaj icon:
ajtsaj, müüch maxip, mexeyay. Irangan leaw andiüm Nangaj
GÁLATAS 5​, ​6 406

Espíritu ocueaj Teat Dios, quiaj ngo merrejchiiüts wüx nicuajind,


ngome apmerangan leaw indiüman. nde macueatiiüts marangaats
17 Cos leaw nipilan andiüm, Nangaj
  leaw netam marangaats. 23 Nde  

Espíritu ocueaj Teat Dios ngo merangrangayoots, nde marangaats


mandiüm. Pero leaw andiüm leaw andiüm micuerpojaats. Jane
Nangaj Espíritu, nipilan ngo apmarang meáwan aaga najneaj
mandiüm. Wüx aag ayaj ngondom quiaj, ngo majlüy alngün poch
mejlüyiün nóiquian; pares ngondom mayac nej asoet. 24 Jane ocueaj

merangan leaw najneaj iün tiül Teat Cristo ngo metam marang
imeajtsan. 18 Sitiül apmeajchiün a
  andíüman nej. Cos wüx tandeow
Nangaj Espíritu matiib icueajiün wüx cruz Teat Cristo, quiaj tajlüy
nguineay netam merangan, quiaj atnej tandeowaats nóiquian
lango metam mendüjpiün aaga maquiüjpaats. 25 Sitiül Nangaj

poch tüünd Moisés. Espíritu ajlüy wüx icootsa, ambeol


19 Ngo maél mejaw nguineay
  icoots marangaats leaw andiüm
ajlüyiw nipilan leaw andüjpiw Teat Dios, netam müjchiiüts mayac
leaw nejíwan quiaj andiümüw: aag icoots wüx leaw andiüm nej.
ayaj leawa nejiür minajtaj, nejiür 26 Ngo majneaj sitiül

minaxey, leaw aquiiübayéjan ngo merangrangayoots, müjchiiüts


mengoch owixaw, at leaw arang majcüy nop alinop; aton ngo
cuajantanej ngo majneaj wüx majneaj meyambayoots ombasaats.
aag ayaj. 20 At monyac omeaats

wüx narangüch dios, monsüet, Netam mermbeolayon


monwüneay, monyambüy ombas,
moncüy, moneocüy ombas,
monbiyay, monsojnongüy majcüyiw,
6 Xecojow xechijquiaw, sitiül
aljane majaraw wüx arang
ngo majneaj, icona leawa xowüy
leaw ngo majlüyiw nóiquian, at ipacan wüx iyariün andeac Teat
monquiaach leaw ngo mandiüm Cristo netam meyamban nguineay
Teat Dios. 21 At leaw moncüy wüx
  meajchiün majaw cuane ngo
ajaw alinop ajiür, at monbiy nipilan, majneaj teamarang, nde mejcüyiün
mongün, monétan, at almajlüy mequiüjpan. Netam mejawan
xeyay cuajantanej ngo majneaj wüx, nde merangrangayon wüx
arangüw. Áag sasaj icon atnej mepiüngan icona najneaj irangan,
landoj napiüng, leaw teamarang nganandot alndom wüx imalan
aag ayaj ngondom majlüy tiül icona mejiüran naél. 2 Netam

micambaj Teat Dios. membeolan nop alinop wüx aljane


22 Pero leaw Nangaj Espíritu
  ajiür naél, cos sitiül apmembeolan
üüch marangaats, aag ayaj majneaj alinop, quiaj irangan leaw andiüm
majawaats nop alinop, majiüraats Teat Cristo.
apac omeajtsaats, majiüraats 3 Sitiül aljane ayaag nej alwüx

monajneaj, at maiücaats wüx ajaw ngo matnej alinop, nicuajind


cuajantanej, marangaats najneaj nej, aag ayaj nejáyan quiaj
wüx alinop, majneaj omeajtsaats teawaijchay. 4 Meáwan anopnop

407 GÁLATAS 6

ich mayamb omeaats wüx majaw quiaj, nganandot mayambüch


nguineay arang, quiaj alndom ombasüw cos áag andüjpiw
mapac omeaats nejáyan quiaj, ngo Teat Cristo leawa tandeow wüx
metam mayambyamb nguineay cruz. 13 Nejiw ajcüwa monjiür

arang alinop. 5 Cos meáwan


  circuncisión quiaj, ngo marangüw
anopnopoots netam mayajcaats meáwan leaw apiüng tiül a poch
áagan asoetiiüts. tüünd Moisés; nejiw andiümüw
6 Leawa naquiaacharanüw wüx
  mejiüran circuncisión para
Mipoch Teat Dios, nejiw netam merangrangayej wüx mapiüngüw
mambeolüw wüx cuajantanej icona aton almejoyiün aag ayaj
ajcüwa monquiaach nejiw. wüx imbasan. 14 Pero xique ngo

7 Nde merwaiichayon icoyónan


  nandiüm nerangrangüy wüx
quiaj, cos nejinguind ngondom nicuajind. Leaw sandiüm, aag ayaj
mitsoj Teat Dios. Ajawaats atnej mapac ximeaats wüx Teat Cristo
arang nop nepiür wüx apmatüch cos tandeow wüx cruz mawün
a nüt maxaing omeaats micorrül asoetiiüts. Cos atquiaj tajlüy, pares
nej, apmaxaing leaw tapiür. 8 Sitiül
  nganüy lango metam xic meáwan
aljane arang andíüman nej, nejáyan ngo majneaj leaw arang nipilan
quiaj apmendrojchay ombas. Pero wüx iüt, at nejiw lango metam
jane arang leaw andiüm Nangaj nejiw xic. 15 Cos sitiül ajlüyiiüts

Espíritu, Nangaj Espíritu apmüüch nóiquian wüx Teat Cristo Jesús,


mapac meáwan nüt tiül cielo. 9 Nde
  lango membeat sitiül ajiüraats
paxiüm ocueajiiüts marangaats circuncisión tengwüy ngwüy. Pero
najneaj. Cos sitiül ngo paxiüm leaw nembeat aag ayaj macueatiiüts
ocueajiiüts, wüx lamatüch a nüt meáwan ngo majneaj, marangaats
apmüjndiiüts leaw axomaats leaw najneaj. 16 Meáwan icona leaw

wüx leaw tarangaats. 10 Atquiaj


  irangan atquiaj, ich müüch icon
wüx alndom, netam mayambaats Teat Dios xeyay monajneaj, majiür
nguineay mambeolaats jangantanej icon lasta, at meáwan nipilan judío
nipilan; pero leaw micojoots leaw naleaing ayariw andeac Teat
michijquiaats monyar andeac Teat Dios, cos nejiw aton micambaj Teat
Cristo, netam mambeolaats alwüx Dios.
quiriw. 17 Pero naw ningüy andüy

ninguiün nde mayac xic wüx naél


Andondoch atepeay nejinguind. Cos ajcüwa ndooch
11 Ijawan nganüy nguitoptop alwüx ximbas, aag ayaj ajüiquich
adam a poch. Aag agüy xiquiay xique nop xic nerang minajiüt Teat
sarang naag xiwix nüüch icon. Jesús, cos wüx sarang minajiüt nej
12 Ajcüw leawa andiümüw majlüyiw
  saxom aag ayaj.
najnéajan maquiüjpüw nipilan judío, 18 Xecojow xechijquiaw, tanaámb

ajcüw ayaj mondiüm mayacüw icon ich mambeol icon Miteatiiüts


wüx merangan aaga circuncisión Jesucristo. Amén.
Noic nanderac tarang wüx nawiig San Pablo
müüch minipilan Teat Cristo moncül tiül Efeso

EFESIOS

5 Teat Dios tajneaj majaw icoots,


Pablo atepeay minipilan pares tarriiüd icoots wüx nganaw
Teat Cristo tiül Efeso wijquiamoots, majlüyiiüts atnej

1 Xique Pablo miapóstol Teat


Jesucristo, cos Teat Dios
andiüm. Xique sarang aaga nawiig
micual nej por Teat Jesucristo, cos
atquiaj tandiüm marang. 6 Pares

tanaámb apmandeacaats najneajay


cam nüjchiw monyar andeac Teat tarang Teat Dios wüx icoots, cos
Jesucristo monlüy tiül cambaj Efeso, ajlüyiiüts nóiquian maquiüjpaats
leaw tanaámb ngo macueatiw Micual nej, aag xowüy andiüm.
nej. 2 Tanaámb ich mambeol icon

7 Nganüy por micual nej alndom

Miteatiiüts Dios at Teat Jesucristo mawaats wüx asoetiiüts cos tajünch


müüch icon mejiüran monajneaj. tiüt miquiej nej. Quiaj tarang
xeyay najneaj wüx icoots; tawün
Teat Dios lamüüch icoots wüx omeaats meáwan nisoet
mimonajneaj Teat Cristo leaw tajiüraats. 8 Lamajüiquich

3 Najneajay
ajlüy Teat Dios xeyay andiüm icoots cos tüüch
miteat Miteatiiüts Jesucristo, cos icoots mendüyiiüts, maxomaats
lamüüch icootsa majlüyiiüts omeajtsaats xeyay; 9 at lamüüch

nóiquian maquiüjpaats Teat Cristo. icoots majawaats leaw nómban


Lamüüch majiüraats meáwan ngomeaag ajaraw, leaw tapiüng
najneaj leaw üüch Nangaj Espíritu apmarang. 10 Teat Dios lamapiüng

ocueaj Teat Dios cos ayariiüts wüx apmatüch a nüt meáwan


andeac Teat Cristo; lamüüch apmajlüy atnej lamapiüng. Quiaj
majneaj omeajtsaats najneajay Teat Cristo apmajlüy wüx meáwan
atnej wüx apmajlüyiiüts tiül cielo. leaw almajlüy tiül cielo, at meáwan
4 Cos Teat Dios tarriiüd icoots wüx
  leaw almajlüy wüx a iüt cam.
nganaw majlüy a iüt cam, para 11 Nganüy ajlüyiiüts nóiquian

alndom majlüyiiüts najneajay, maquiüjpaats Teat Cristo, cos Teat


ngo majiüraats nicuajind nisoet. Dios tarriiüd icoots wüx nganaw

408
409 EFESIOS 1​, ​2

majlüyiiüts, nguineay alndom müüch icon mejawan ranüy jane


müjndiiüts leaw tapiüng apmüüch nej. 18 Aton satün ocueaj nej müüch

icoots. Meáwan aag ayaj tajlüy ram imalan mejawan cuane aaga
atnej lamapiüng apmajlüy, cos najneajay temecüliün apmejawan
arang meáwan atnej andiüm nej. alinoic nüt, at mejawan cuane
12 Atquiaj tarang para meáwan
  aaga najneajay nembeat leawa Teat
icootsa leawa ombas majlüyiiüts Dios apmüüch meáwan monyar
minipilan icoots Teat Cristo nej andeac. 19 Átan satün mejawan

alndom marangaats najneaj, cos nguineay Teat Dios alndom marang


atquiaj nipilan apmapiüngüw xeyay cuajantanej ngomeaag
najneajay tarang Teat Dios. 13 At
  ajaraw, para mambeol meáwan
icona wüx tenguiayiün aaga poch monyar andeac nej. Nej cuajantanej
leawa naleaing, at tenguiayiün alndom marang, ngo majiür ümb;
nguineay alndom meriowan wüx 20 atnej wüx tapacüüch alinomb

isoetiün, teyariün andeac Teat Teat Cristo tiül mondeow, ndoj


Cristo. Quiaj Teat Dios tüüch tüüch chetem amb wüx miác nej
icon Nangaj Miespíritu nej atnej tiül cielo. 21 Nganüy Teat Cristo

lamapiüng, majüic minipilan nej lamarang natang tiül meáwan


icon. 14 Aaga Nangaj Miespíritu nej
  montangtang, tiül meáwan monjiür
quiaj, aag ayaj nejüiquich naleaing najiüt, tiül meáwan monlüy wüx
apmüjndiiüts aaga lamapiüng alngün cambaj. Nejinguind alinop
apmüüch icoots, leaw apmatüch a ngondom matüch ajneaj ajlüy,
nüt mawün wüx jane lamarriiüd, ngome áagan nganüy nüt cam, at
quiaj apmandeacüw najneajay meáwan nüt aliüc miün. 22 Teat 

arang Teat Dios. Dios tayac meáwan leaw almajlüy


tiül owix Teat Cristo marang
Pablo atün ocueaj Teat wüx leaw andiüm. At tüüch Teat
Dios mambeol montaag Cristo majlüy natang wüx meáwan
creer monaw Efeso noicnoic ajlüy monyar andeac
15 Nganüy xique aton, wüx nej. 23 Pues minipilan Teat Cristo

tanguiayiüs nguineay icona ngo ajlüyiw atnej micuerpo nej, y Teat


mechiwean imeajtsan wüx Teat Cristo ajlüy tiül nejiw meáwan nüt
Jesús, nguineay apac imeajtsan para ndom majlüyiw palanüy, cos
mejawan monyar andeac nej cos nej ajlüy nguiajantanej, y aton ajlüy
indiüman nop alinop, 16 quiaj ngo
  wüx cuajantanej leaw almajlüy.
nacueat nasaj Teat Dios najneajay
arang cos lamambeol icon. Ajlüyay Teat Dios tawün icoots wüx
leaaw ximeaats icona wüx sataag asoetiiüts cos ajiür icoots lasta
orar. 17 Satün ocueaj Teat Dios,

Midios Miteatiiüts Jesucristo, aaga


najneaj Nateataran najlüy tiül cielo,
2 Teat Dios tapacüüch icon
cos nomb tejlüyiün atnej
lerndeowan tiül meáwan ngo
müüch icon merndüyiün mexoman majneaj leaw terangan, tiül
imeajtsan nguineay amb apiüng, meáwan nisoet. 2 Aaga nüt quiaj

EFESIOS 2 410

wüx icona aliün mendüjpiün Cristo para marangaats najneaj


meáwan ngo majneaj leawa atnej lamapiüng.
narangüch ningüy wüx iüt,
tendüjpiün leaw andiüm nimeech, Teat Cristo neech
aaga minatangüw meáwan jane majlüyiiüts najneájan
ngo mandiüm marang leaw andiüm 11 Icona netam leaam imeajtsan
Teat Dios. 3 Nomb icootsa aton
  jane icon, nguineay tejlüyiün nomb.
tajlüyiiüts tiül ajcüwa nipilan quiaj. Cos ngome nipilan judío icon, at
Cos tarangaats ngo majneaj atnej ngo mejlüyiün circuncidado; pares
tandiümaats; tarangaats leawa ngo tesoiquiün ngome circuncidado
majneaj aw tiül omeajtsaats. Icootsa icon. Atquiaj tasajüw icon leaw
aton netam majcüy majaw icoots monlüy circuncidado, pero naleaing
Teat Dios atnej meáwan nipilan nejiw arangüw aag ayaj wǘxan
leaw ngo mayar andeac. 4 Pero Teat   a cuerpo. 12 Tiül aaga nüt quiaj,

Dios xeyay ajneaj omeaats, xeyay icona ngome tejlüyiün nóiquian


tandiüm icoots. 5 Masey icootsa
  mequiüjpan Teat Cristo, at aton ngo
tajlüyiiüts atnej landeowaats cos mejlüyiün tiül micual micualüw
xeyay asoetiiüts tajiüraats. Naleaing Israel. Pares ngo mejlüyiün tiül aaga
Teat Dios tajiür icoots lasta, tawün najneajay leawa Teat Dios tapiüng
icoots wüx asoetiiüts, tüüch icoots apmarang wüx nipilan judío. Ngo
mapacaats nóiquian maquiüjpaats mejawan nguineay apmeriowan
Teat Cristo. 6 Teat Dios tapacüüch
  wüx isoetiün, at ngo meyajcan
icoots tiül mondeow nóiquian jane Teat Dios. 13 Nganüy ijlüyiün

maquiüjpaats Teat Cristo, átan nóiquian mequiüjpan Teat Cristo


tüüch icoots chetemoots tiül cielo Jesús, masey icona nomb tejlüyiün
nóiquian maquiüjpaats Teat Cristo miünquiaj, cos ngo mejawan jane
Jesús. 7 Atquiaj tarang Teat Dios
  Teat Dios. Nganüy Teat Dios lamüüch
para müüch majaraw alinoic nüt icon metüchiün niüng ajlüy nej, cos
nej lamambeol icoots xeyay, at Teat Cristo tandeow tajünch tiüt
najneaj omeaats majaw icoots cos miquiej nej. 14 Nganüy Teat Cristo

ajlüyiiüts nóiquian maquiüjpaats lamüüch nipilan judío at nipilan


Teat Cristo Jesús. 8 Teat Dios   ngome judío majlüyiw nóiquian,
xeyay andiüm icoots, pares tawün majlüyiw najneájan, lango majcüyiw
icoots wüx asoetiiüts, aag ayaj mejawayej. Tawün aaga nepal
cos ayacaats omeajtsaats wüx nej, noicnoic ajlüy nipilan quiaj. 15 Teat

ngome alcuane najneaj tarangaats. Cristo wüx tandeow, tandarriich


Aag ayaj mimonajneaj Teat Dios nómban aaga poch tüünd Moisés,
üjndíiütsan. 9 Atquiaj nejinguind
  maquiiüb meáwan leaw nipilan judío
ngondom merangrangüy wüx, cos tapacüw wüx marangüw. Condom
aag ayaj ngome por arangaats tüüch judíos y nipilan ngome judíos
najneaj. 10 Teat Dios tarang icoots
  majlüyiw nóiquian maquiüjpüw nej,
atnej nganüy ajlüyiiüts, ndoj tayac lango majcüyiw mejawayej. 16 Wüx

icoots nóiquian maquiüjpaats Teat Teat Cristo tamb wüx cruz, quiaj
411 EFESIOS 2​, ​3

tüüch majlüyiw najneájan miijquiaw icon wüx Mipoch Teat Cristo,


ajlüy palpálwüx nipilan. At tüüch icona nipilan ngome israel. 2 Xique

majlüyiw nóiquian maquiüjpüw Teat sajaw lamenguiayiün nguineay


Dios, majlüyiw atnej nop nejiw. Teat Dios tajiür xic lasta, cos
17 Teat Cristo tiün masaj meáwan
  tayac xic najlüy wüx nasaj icon
nipilan nguineay alndom majlüyiw wüx mimonajneaj Teat Cristo.
najneájan maquiüjpüw Teat Dios. 3 Teat Dios tüüch xic najaw aaga

Aag ayaj tasaj nipilan leaw aliw leawa nejinguind nganaw majaw,
miünquiaj cos ngo mayambüw Teat nguineay lamapiüng apmarang,
Dios, ngo majawüw jane Teat Dios. cos tasaj xic sanopǘyan. Aag
At aton tasaj nipilan judío leawa ngo ayaj lanarang wüx nawiig quiriw
majlüyiw miünquiaj, cos ajawüw jane nasaj icon. 4 Wüx apmeteowan aag

Teat Dios. 18 Por leaw tarang Teat


  ayaj, quiaj apmejawan naleaing
Cristo alndom matüchiiüts niüng xique lanajaw nguineay apiüng
ajlüy Miteatiiüts Dios, noic nej Nangaj Teat Cristo apmarang, aaga leawa
Espíritu apmambeol icoots, masey nejinguind ngo majaw nomb.
nipilan judío masey nipilan ngome 5 Aag ayaj tanomb ngo müjndiw

judío icoots. 19 Nganüy icona leaw


  nipilan majawüw. Nganüy Nangaj
ngome judíos lango mejlüyiün atnej Espíritu ocueaj Teat Dios lamüüch
nerpeayiün miün nipilan, langome majawüw aag ayaj miapóstoles
atnej nermongon miün; nganüy icona nej, at mondeac andeac nej. 6 Cos  

ijlüyiün tiül minipilan Teat Dios, aaga leaw nejinguind nganaw


lamequiüjpan tiül micual Teat Dios. majaw nomb quiaj, aag ayaj apiüng
20 Icona at icon nop iüm witiow tiüt
  wüx nganüy masey nipilan ngome
wüx piedra. Aaga piedra apiüng wüx judío apmüjndiw aton majlüyiw
leaw tapiüngüw apóstoles y mondeac minipilan Teat Dios; at apmajlüyiw
andeac Teat Dios. Aaga piedra leaw nóiquian maquiüjpüw nipilan
üüch metotow iüm, aag ayaj apiüng judío, noic ajlüy monyar andeac
wüx Teat Cristo. 21 Wüx aaga piedra
  Teat Cristo. Aton nejiw apmüjndiw
quiaj, leaw apiüng wüx Teat Cristo, aaga leaw Teat Dios lamapiüng
imiün wüx witiow a iüm, meáwan apmüüch nipilan judío, cos ayariw
nesooig najneajay ajlüy, andüy quiaj apiüng Teat Cristo leaw alndom
teadam najneajay, macül nangaj mawün nejiw wüx asoetiw. 7 Nejay 

ocueaj Teat Dios. 22 Atquiaj ijlüyiün


  Teat Dios tayac xic nandeac wüx
aton nóiquian mequiüjpan Teat Cristo aag ayaj, cos xeyay tajiür xic
mejlüyiün nop iüm icon niüng acül lasta. Aag ayaj tarangas cos Teat
Miespíritu Teat Dios. Dios tambeol xic. 8 Masey xique

sayaag ngo nembeat nicuajind


Teat Dios tayac a Pablo tiül meáwan minipilan Teat
mandeac mipoch nej masaj Dios, pero Teat Dios tambeol xic
nipilan ngome judío xeyay para nasaj nipilan ngome

3 Xique Pablo sajlüy tiül


manchiüc ajcan saquiaach
judío nguineay xowüy lajneaj
tarang Teat Cristo, aag ngo majiür
EFESIOS 3​, ​4 412

ümb. 9 Teat Dios tasaj xic nüüch


  Teat Cristo cos iyariün andeac
majawüw meáwan nipilan wüx aag nej, mejiürayon lasta meáwan nüt.
lamapiüng apmarang, aag leawa 18 Satün mexoman imeajtsan tiül

nejinguind ngo majaw nomb; cos aag ayaj, mejawan mequiüjpan


masey Teat Dios nerang meáwan meáwan monyar andeac nej
leaw almajlüy, pero nomb ngo nguitow adam tiüt mimonajneaj
majüiquich nguineay apmarang. Teat Dios, nguitow ajal tiüt,
10 Atquiaj tajlüy nguineay ndom
  nguitow ajmiüc tiüt, nguitow ajtep
meáwan montangtang ángeles andüy cawüx xeyay ajiür icoots
at monjiür najiüt monlüy tiül lasta Teat Cristo. 19 Satün mejawan

cielo, majawüw nguineay Teat nguineay andiüm icoots Teat


Dios axom omeaats xeyay, wüx Cristo, masey ngondom mayajcaats
apmajawüw nguineay ajlüyiw nguitow axeyay andiümaranaats.
najneajay meáwan minipilan Teat Satün majlüy tiül imeajtsan Teat
Cristo. 11 Meáwan aag ayaj Teat
  Dios.
Dios tarang, cos atquiaj lamapiüng 20 Nganüy xeyay netam

tanomb apmarang. Meáwan aag mayambaats Teat Dios; nej alndom


ayaj tajlüy wüx Teat Cristo Jesús marang xeyay cuajantanej, meáwan
tiün mandeow. 12 Nganüy cos
  leaw icootsa apmatüniiüts. Nej
ayariiüts andeac Teat Cristo, quiaj apmayac más xeyay, masey icootsa
alndom matüchiiüts niüng ajlüy ngo maxomaats omeajtsaats tiül.
Teat Dios ngo mimbolaats. 13 Áag  Nej apmambeol icoots marangaats
sasaj icon nde paxiüm icueajiün cuajantanej. 21 Néjan quiaj netam

masey mejawan samongoch xeyay manderac najneajay wüx ombas


ngo majneaj wüx icona, cos wüx nej meáwan monyar andeac Teat
aag ayaj ambeol icon mejlüyiün Cristo meáwan nüt ngo majiür ümb.
najneaj. Amén.

Teat Cristo xeyay andiüm icoots Nangaj Espíritu ocueaj Teat Dios
14 Wüx aag ayaj xique saquieel üüch majlüyiiüts nóiquian
xecos teombas Miteatiiüts Dios,
Miteat Miteatiiüts Jesucristo, 15 cos
xeyay netam ajlüy, majawüw
  4 Xique sal tiül manchiüc cos
sarang minajiüt Teat Jesús.
Satün icueajiün merangan atnej
nej micual nej monlüy tiül cielo netam marang meáwan leawa Teat
at monlüy ningüy wüx iüt, cos Dios lamapaj, cos tayamb icon.
Teat Dios miteat meáwan nipilan. 2 Nde merangrangayon mepiüngan

16 Satün ocueaj Teat Dios müüch


  alwüx ijawan ngo matnej alinop.
icon Nangaj Miespíritu nej para Netam mejiüran najneaj imeajtsan;
mejiüran meáwan mimonajneaj netam meiücan wüx cuajantanej,
nej, mepacan wüx merangan inguiayiün andeac nop alinop
cuajantanej andiüm nej. 17 At aton
  con najneajay imeajtsan. 3 Netam  

satün ocueaj Teat Dios nguineay meyamban nguineay mejlüyiün


alndom macül tiül imeajtsan nóiquian, cos Nangaj Espíritu
413 EFESIOS 4

ocueaj Teat Dios andiüm mambeol wüx nej. 13 Atquiaj netam majlüy,

icon mejiüran monajneaj. 4 Meáwan


  leaw apmajlüyiiüts nóiquian wüx
monyar andeac Teat Dios ajlüy atnej ayariiüts andeac nej, at majawaats
majlüy noic cuerpo, y noic Nangaj meáwan nguineay ajlüy Micual
Espíritu almejiüran. At meáwan Teat Dios. Quiaj apmajlüyiiüts atnej
icona temecüliün aaga najneajay nop natang nipilan; apmatüchiiüts
apmejawan alinoic nüt. 5 Átan
  majlüyiiüts más atnej ajlüy
nop Teat Cristo almajlüy, at nop Teat Cristo. 14 Quiaj langome

ayariiüts andeac nej, y noic ayarich apmajlüyiiüts at icoots nop nine,


yow. 6 Áagan nop Dios almajlüy, aag
  leaw najénan apmayar cuajantanej
ayaj miteat meáwan monyar andeac asoic, camüm najénan apmbiüjlam
Teat Cristo. Nej ajlüy wüx meáwan wüx mayar leaw apmaquiaach
monyar nej andeac, tanaámb nej nipilan monxom omeaats
almaquiiüb nejiw. nguineay mawaiich, maquiaach
7 Pero meáwan anopnopoots
  nej leaw ngo maleaing. 15 Icootsa

tüjndiiüts leaw alndom marangaats, tanaámb netam mandüjpiiüts


atnej Teat Cristo lamajaw alndom leawa naleaing, mejiürayoots lasta.
marangaats. 8 Pares, tiül Mipoch
  At netam mayambaats nguineay
Teat Dios atcüy apiüng: alndom majlüyiiüts atnej ajlüy
Teat Cristo wüx tamb andüy Teat Cristo, cos nej natang, y ajlüy
cawüx, taquiiüb mamb andüy atnej ajlüy omalaran ocueaj cuerpo.
tiül cielo jane ndeajnoj, 16 Aaga cuerpo quiaj apiüng wüx

nej tüüch nopnop nipilan leaw meáwan monyar andeac nej cos
ndoj ombas marang. cuerpo ajlüy nóiquian, ajiür niüng
9 Aaga tamb andüy cawüx quiaj,
  asapüy para alndom membeolüy,
¿cuane apiüng wüx aag ayaja? Aag meáwan anoicnoic ajiür cuane
ayaj apiüng wüx nej ombas tamb marang. Wüx meáwan arang najiüt
tiüt tiül iüt (Hades). najneaj, quiaj apmatang. At icootsa
10 Aaga leawa tamb tiüt tiül iüt
  aton wüx apmajlüyiiüts najneájan
quiaj, nejay tamb andüy cawüx apmejiürayoots lasta.
tiül meáwan cielo; nganüy nej
almajlüy nguiajantanej. 11 Teat

Nganüy alinoic ajlüyiiüts
Cristo tüüch nipilan leaw alndom 17 Nganüy sanasaj icon wüx
marangüw. Nej tayac acas apóstoles, minüt Teat Cristo nguineay netam
aton tayac acas mondeac andeac merangan. Pero nde merangan
Teat Dios, at tayac acas mondeac atnej arangüw nipilan leaw ngo
masajüw nipilan nguineay alndom mandüjpiw Teat Dios, cos nejiw
mawüw wüx asoetiw. Aton tayac palǘyan ngo majneaj alwüx
acas pastor, at monquiaach tiül omeajtsüw. 18 Ajlüyiw atnej aliw

minipilan nej. 12 Atquiaj tarang


  tiül pojniün, ngo ram omalüw; Teat
Teat Cristo, tüüch marangüw Dios ngo müüch nejiw mapacüw.
minajiüt nej meáwan monyar nej Nadam omeajtsüw cos ngo
andeac, para müüch matangüw mandiümüw majawüw nguineay
EFESIOS 4​, ​5 414

apiüng Teat Dios marangüch. ocueaj Teat Dios, cos nej ajüiquich
19 Ajcüw ayaj lango mayajcüw micual Teat Dios icon, leaw atüch a
sitiül ngo majneaj teamarangüw, nüt mejiüran jayats micuerpojan.
cos nómban lambiüjlajow wüx, 31 Icueatiün ipatan, nde mejcüyiün,

palǘyan arangüw ngo majneaj nde merpajpajan mendeacan ngo


leaw andiümüw. 20 Icona ngo
  majneaj, nde merpaijchan, nde
matquiaj tequiaacharanan wüx Teat mendeacan ngo majneaj wüx
Cristo, 21 sitiül ndot tenguiayiün
  ombas alinop. 32 Ich majneaj

naleaing wüx nej, atnej aquiajchiw imeajtsan mequiüjpan nop alinop,


monrang minajiüt nej, cos meáwan merjiürayon lasta; iwüniün wüx
aag ayaj naleaing. 22 Netam
  imeajtsan aaga ngo majneaj tarang
mecueatiün meáwan leaw ngo alinop, atnej Teat Cristo tawün wüx
majneaj terangan nomb, cos aag omeaats isoetiün.
ayaj andüy wüx apmandrooch
imbasan. 23 Ingowüjchiün ijchan

Nguineay netam majlüyiw
majlüy jayats meáwan leaw alwüx micual Teat Dios
imeajtsan, leaw altiül imalan aton.
24 Netam mejlüyiün atnej nop jayats

nipilan, arang nej Teat Dios; cos


5 Nganüy cos icona micual
icon Teat Dios, netam
merangan atnej arang nej. 2 Netam

apmarang palan, apmajlüy najneaj merjiürayon lasta atnej Teat Cristo


atnej Teat Dios andiüm. ajiür icoots lasta, cos ngo menojteay
25 Pares nganüy netam
  wüx tandiümüw mambiyaw nej;
mecueatiün iwaijchan, netam tandiüm marang nichech mawün
mendeacan áagan naleaing asoetiiüts. Aaga nichech quiaj xeyay
mequiüjpan nop alinop, cos najneaj majaw Teat Dios.
nóiquian ajlüyiiüts. 3 Cos icona micual icon Teat Dios,

26 Wüx apmejcüyiün nde meyacan


  pares monxey ngondom majiürüw
wüx imeajtsan pal nüt, cos alndom minajtajüw nejiw, at montaj
mayac icon wüx nisoet. 27 Nde
  ngondom majiürüw minaxeyiw
merangan leaw andiüm nimeech. nejiw. Átan ngondom majlüy tiül
28 Sitiül aljane teneed, ich
  micual Teat Dios cuajantanej ngo
macueat, nde mandüy wüx marang; majneaj arangüch, at meáwan
ich marang najiüt para majiür nerreech, nendiümdiüm ocueaj
cuane apmüüch nop ngo majiür. alinop. 4 Nde mendeacan ngo

29 At nde mendeacan ngo


  majneaj wüx ombas alinop
majneaj poch, indeacan leaw mereechayon monxing. Nde
najneaj, leaw netam, cos atquiaj mendeacan cuajantanej ngo metam
alndom meajchiün mapac mendeacan; nde mertsoj alinop.
omeajtsüw mandüjpiw Teat Dios. Meáwan aag ayaj ngo metam;
Apmembeolan meáwan leaw leaw netam aag ayaj meajchiün
apmanguiayiw indeacan. 30 Nde   gracias Teat Dios, mesajan najneaj
merangan ngo majneaj meajchiün arang. 5 Cos icona netam mejawan

mamix omeaats Nangaj Espíritu sitiül aljane ajiür minajtaj nej


415 EFESIOS 5

tengwüy minaxey nej, at meáwan nendüy. 16 At irangan najneaj


nerang ngo majneaj atquiaj; aton wǘxan alndom, masey tiül


leawa nendiümdíüman tomiün aaga nüt cam teajlüy xeyay ngo
atnej lamayac marang midios majneaj. 17 Nde merangan atnej

nej a tomiün. Ajcüw ayaj ngome nop ngo majaw nicuajind, iyamban
apmajmeliw tiül micambaj Teat imeajtsan ijawan cuane andiüm
Dios maquiiüb Teat Cristo. 6 Nde
  Teat Cristo majaw merangan.
mawaiich icon nejinguind wüx aaga 18 Aton nde mengüniün, cos aag ayaj

ngo majneaj quiaj, masajüw icon apmayac icon wüx merangan ngo
najneaj merangan aag ayaj. Cos majneaj. Ingow irangan aag ayaj,
imiün wüx aaga ngo majneaj quiaj, ijchan imeajtsan Nangaj Espíritu
Teat Dios xeyay apmajcüy majaw ocueaj Teat Dios mambeol icon.
jane ngo mayar nej andeac. 7 Icona

19 Indeacan mequiüjpan nop alinop

nde mequiüjpan tiül. wüx salmos, wüx himnos, wüx


8 Cos nomb tejlüyiün atnej ilean
  atajcüch cantar müünd Teat Dios.
tiül pojniün, ajcan terangan ngo Icona itajcan cantar con imeajtsan;
majneaj, nganüy atnej ilean tiül ran, isajan najneajay arang Teat Dios.
cos ijlüyiün nóiquian mequiüjpan 20 Meáwan nüt ijchan gracias Teat

Teat Cristo. Netam merangan Dios wüx meáwan cuajantanej, wüx


najneaj cos micual Teat Dios icon. minüt Miteatiiüts Jesucristo.
9 Leawa micual Teat Dios, aag ayaj

ambeol alinop, andeac naleaing, Nguineay netam mejiürayej


arang najneaj. 10 Iyamban cuane

lasta tiül nden
najneaj merangan atnej Teat Dios 21 Irangan con najneaj imeajtsan
andiüm. 11 Nde mequiüjpan tiül
  leaw atün icueajiün alinop, cos
ajcüwa monrang ngo majneaj atquiaj apmajüic indüjpiün Teat
quiaj, cos ajlüyiw atnej aliw tiül Dios.
pojniün. Icona netam mesajan 22 Montaj ich mayariw andeac

macueatiw arangüw ngo majneaj. minojow nejiw, atnej ayariw andeac


12 Naleaing monxing manderac wüx
  Teat Cristo. 23 Cos nanojaran ajlüy

leawa nejiw arangüw axotayéjan. minatang ocueaj mintaj nej atnej


13 Mipoch Teat Dios ajlüy atnej ran;
  Teat Cristo ajlüy minatangüw
pares meáwan cuajantanej ngo monyar andeac nej, cos ajcüw ayaj
majneaj narangüch, nej apmüüch atnej micuerpo nej, nej newün
majüic. 14 Wüx aag ayaj atcüy
  nejiw wüx. 24 Cos monyar andeac

apiürang: Teat Cristo ajlüyiw nóiquian


Ique leaw almemeay, ipac, maquiüjpüw Teat Cristo, pares
witiür tiül mondeow, nantajaran aton ich majiür noic nej
ndoj apmarraj ic Teat Cristo. omeaats maquiiüb minoj nej.
15 Pares sasaj icon, ijawan

25 At nanojaran ich majiür lasta

nguineay netam merangan; nde mintaj nej, atnej Teat Cristo ajiür
merangan atnej nop ngo majaw lasta monyar nej andeac, pares
nicuajind, irangan atnej nop tiün mandeow ingow andeowüw.
EFESIOS 5​, ​6 416

26 Nej tarang aag ayaj para sitiül apmarang atnej apiüng, cos
majlüyiw pálwüx monyar andeac atcüy apiüng: “Iyariün andeacüw
nej, ndoj müüch nejiw majneaj miteatiün, mimüman; 3 atquiaj

ajlüyiw atnej ajants nejiw naag alndom mejlüyiün najneájan,


yow, cos lamayariw mipoch nej. mejiüran xeyay minütiün ningüy
27 Atquiaj tarang Teat Cristo para
  wüx iüt”.
majiür noic ajlüy minipilan nej 4 At icona nateataranüw, nde

najneajay, ngo manchom nejiw meajchiün majcüy micualan,


nicuajind nisoet, majlüy najneajay, itangüjchiün najneaj, ipajan ocueaj,
ngo majlüy cuane wüx manderac iquiajchiün wüx marangüw atnej
ngo majneaj wüx ombasüw nejiw. andiüm Teat Cristo.
28 Atquiaj nanojaran netam majiür

5 At icona najon monrang minajiüt

lasta mintaj nej, atnej mejiürüy alinop, netam meyariün andeacüw


lasta nejáyan quiaj. Leaw nejiür moneay najiüt ningüy wüx a iüt cam;
lasta mintaj nej, nejáyan quiaj irangan leaw apmasajüw icon, iyacan
ajiürüy lasta. 29 Cos nejinguind
  wüx imeajtsan minajiütan majüic
ngo mandiüm marang ngo najneaj irangan, atnej merangan
majneaj wüx micuerpo nej, ingow minajiüt Teat Cristo. 6 Nde merangan

aag ayaj nej üüch meáwan leaw najiüt áagan wüx tenguial ijarawan
netam. Atquiaj Teat Cristo ajaw para mexoman monajneaj, ngwüy icona
wüx monyar andeac nej. 30 Cos
  irangan najneaj mimonrang najiüt
icoots ajlüyiiüts atnej micuerpo Teat Cristo, irangan con imeajtsan
Teat Cristo, atnej mionij nej atnej cos atquiaj andiüm Teat Dios. 7 Aton

miolaats nej. 31 Apiürang: “Wüx aag


  irangan minajiütan wüx monajneaj.
ayaj nop naxey apmacueat miteat Iyacan imeajtsan wüx atnej temerangan
nej, mimüm nej, apmaquiiüb mintaj minajiüt Teat Dios, ngome minajiüt
nej majlüyiw noic nej omeajtsüw”. nipilan. 8 Cos lamejawan inopnopon

32 Aag ayaj nejinguind ngo majaw


  meáwan najneaj temerangan ningüy,
nomb, pero xique teanasaj icon alinoic nüt Teat Dios apmüüch icon
aag ayaj andüy wüx nguineay ajlüy atanej. Masey najon monrang najiüt
Teat Cristo maquiiüb monyar nej icon, masey nangüyeran monrang najiüt.
andeac. 33 At apiüng wüx nguineay

9 At icona aton moneay najiüt, irangan

inopnopon netam mejiüran lasta najneaj wüx monrang minajiütan, nde


mintajan, atnej merjiürayon lasta meajchiün mamix omeajtsüw. Netam
icoyónan quiaj. Aton montaj ich leaam imeajtsan jane minatangüw nejiw,
mayariw andeac minojow nejiw. jane minatangan aton. Aag ayaj Teat

6 Nganüy icona nacualaranüw,


iyariün andeacüw miteatiün
mimüman, atnej andiüm Teat
Dios najlüy tiül cielo. Nej ngome amb
wüx majaw jane nejiür, jane ngo majiür.

Dios; cos aag ayaj najneaj y netam Leaw nembeol monyar


merangan. 2 Tiül aaga poch leaw

andeac Teat Dios
Teat Dios ombas tayac, apiüng 10 Xecojow
xechijquiaw, nganüy
wüx nguineay apmajlüy nop sanasaj icon, iyamban Teat Cristo
417 EFESIOS 6

müüch icon mepacan wüx mipoch leawa nimeech apmayac icon wüx
nej, cos alndom mambeol icon. mendiüman merangan; cos wüx
11 Netam merangan meáwan
  apmeyacan imeajtsan wüx Teat
leaw Teat Dios apiüng, ngana Dios nej apmambeol icon atnej
mawaiich icon nimeech. Cos sitiül ambeol soldado aaga nengoch
irangan apiüng Teat Dios, quiaj nitil, ngana malood nej nitil wüx
apmejlüyiün atnej nop soldado apmatileran. 17 At aton iyacan

leaw asooig apix nej manchiüc imeajtsan wüx nguineay Teat Dios
ngana mambiy nej moncüy majaw lamawün icon wüx isoetiün. Cos
nej tiül montsoj. 12 Cos ngome
  aag ayaj apmambeol icon, atnej
teambiyayoots maquiüjpaats nop soldado ambeol nej aaga
nipilan; nimeech teambiyayoots sombrer manchiüc amoog wüx
maquiüjpaats, ajcüw monrang omal. At iyacan wüx imeajtsan
xeyay ngo majneaj, ajcüw monlüy leawa Teat Dios lamapiüng tiül
nquiajantanej wüx iüt at tiül cielo. Mipoch nej, quiaj aaga Nangaj
Ajcüwa nimeech arangüw leaw Espíritu apmambeol icon atnej
andiüm minatang nimeech najlüy nop soldado ambeol nej miespada
tiül pojniün najlüy aaga nüt cam. nej tiül montsoj. 18 Icona netam

13 Netam merangan meáwan leawa


  metajcan orar, metüniün ocueaj
Teat Dios lamapiüng, cos atquiaj Teat Dios meáwan nüt, cos atquiaj
alndom meiücan wüx cuajantanej andiüm Nangaj Espíritu. Ipacan
wüx nüt apmandiüm mayac wüx, nde paxiüm icueajiün; netam
icon tiül naél minatang nimeech. tanaámb metüniün ocueaj Teat Dios
Condom wüx landoj memongochiün mambeol meáwan monyar andeac
meáwan aag ayaj, quiaj apmeyajcan nej. 19 At aton itüniün mambeol xic

nejinguind ngondom müüch icon Teat Dios, müüch xic a poch netam
mecueatiün Teat Dios. 14 Tanaámb
  nandeac, nde nimbol wüx sandeac
nde mecueatiün indüjpiün Teat manguiayiw meáwan nipilan
Dios. Netam mesapayon nandand nguineay alndom maw asoetiw
atnej arang nop soldado wüx ajlüy nejiw. Cos aag ayaj Teat Cristo
tiül montsoj. Tanaámb irangan tarang y nejinguind ngo manguiay
najneaj, indeacan naleaing, cos aag wüx aag ayaj nomb. 20 Teat Dios

ayaj atnej nop soldado asooig noic tayac xic nasaj nipilan aaga poch
camix manchiüc para mambeol nej cam, pares sal tiül manchiüc
tiül montsoj. 15 Itaagayon majneaj
  nganüy. Itüniün nguineay alndom
cos netam meamban najénan nandeac ngo nimbol atnej netam
mesajan nipilan nguineay lamarang nandeac.
Teat Cristo para müüch nejiw
mimonajneaj nej. Irangan atnej Ndójwüx atepeay
arang soldado wüx asooig apaj 21 Teat Tíquico apmasaj icon
nej mamb nguiajantanej. 16 Netam
  menguiayiün cuane teanarang,
meyacan imeajtsan wüx Teat Dios nguineay teanamongoch. Nop nej
mambeol icon, ngana merangan najneaj nerang minajiüt Teat Cristo,
EFESIOS 6 418

xowüy sajiür lasta. 22 Xique tüjchiüs


  at mejiürayej lasta, nde
mamb niüng ijlüyiün menguiayiün machiweaw omeajtsüw. 24 Teat

cuane sarangan, aton cos apmüüch Dios tanaámb mambeol meáwan


icon mapac imeajtsan. leawa andiümüw Miteatiiüts
23 Miteatiiüts Teat Dios at Teat
  Jesucristo con omeajtsüw, para
Jesucristo müüch monajneaj ngo macueatiw mandiümüw nej.
meáwan monyar nej andeac, Amén.
Noic nanderac tarang San Pablo müüch
minipilan Teat Cristo moncül tiül Filipos

FILIPENSES

7 Xique apac ximeaats wüx icona,


Altiül manchiüc Teat sajiür icon lasta xeyay. Teat Dios
Pablo, atepeay nejiw ambeol meáwan icoots majlüyiiüts

1 Xique Pablo naquiiüb Timoteo,


sarangan najiüt ocueaj Teat
Jesucristo, satepeayiün meáwan
nóiquian, masey wüx sal tiül
manchiüc, tengwüy wüx sajlüy
niüng ajlüy monajiüt, alndom
minipilan Teat Cristo Jesús moncül napiüng nguineay xique saquiaach
tiül cambaj Filipos. At satepeayiün nipilan aaga Najneajay Nanderac
meáwan montangtang monajiüt wüx Teat Cristo. 8 Teat Dios ajaw

y diáconos tiül minipilan Teat xique xeyay sajiür icon lasta


Cristo. 2 Tanaámb ich mambeol icon
  atnej xeyay ajiür icon lasta Teat
Miteatiiüts Dios at Teat Jesucristo Jesucristo. 9 At satün ocueaj Teat

müüch icon mejiüran monajneaj. Dios wüx icona, merjiürayon lasta


xeyay. At satün mexoman imeajtsan
Pablo ataag orar wüx wüx cuajantanej, mejawan
minipilan Teat Cristo nguineay netam merangan. 10 Cos  

3 Xique süüch gracias Teat Dios netam merriüjtan cuane najneaj,


wüx leaaw ximeaats icon. 4 At
  quiaj apmejlüyiün najneajay, ngo
meáwan nüt wüx sasaj Teat majlüy cuane apmesoiquian wüx
Dios wüx icona, níüngan apac nüt apmandilil Teat Cristo. 11 Teat

ximeaats xeyay. 5 Cos naw wüx


  Cristo apmüüch icon merangan
aaga nüt tamelichaats marangaats cuajantanej najneaj. Wüx aag
najiüt nóiquian masajaats nipilan ayaj Teat Dios apmarangüch casa,
mayariw andeac Teat Cristo; 6 sajaw
  apmanderac wüx nej xeyay najneaj.
naleaing Teat Dios nembeol icon
meyariün andeac nej. Nej aton Wǘxan salnapac sanarang
tanaámb apmambeol icon wüx atnej andiüm Teat Cristo
aaga najneaj najiüt, leaw atüch 12 Xecojow
xechijquiaw, sandiüm
a nüt mandilil Teat Jesucristo. menguiayiün meáwan leawa

419
FILIPENSES 1 420

samongoch, cos wüx aag ayaj cam, at meáwan nüt alndom


naleaing xeyay teanderac wüx marangüch casa Teat Cristo, masey
nguineay Teat Cristo awün asoet nganüy wüx salnapac, tengwüy
nipilan. 13 Meáwan soldados leaw
  alinoic nüt wüx lasandeow.
ajlüyiw ningüy, at pálwüx nipilan, 21 Wǘxan salnapac sandiüm narang

lamanguiayiw xique sal tiül meáwan leaw andiüm Teat Cristo;


manchiüc cos sandüüb Teat Cristo. at wüx sanandeow, quiaj más
14 Cos sal ningüy tiül manchiüc,
  najneajay sanajlüy. 22 Masey sitiül

pares xeyay minipilan Teat Cristo tealeámban aliün napac, quiaj


ngo mimboloj, ngo maxinguiaw alndom narang najiüt leaw andiüm
mandeacüw wüx nej nganüy. Teat Dios; pues ngo najaw ngün
15 Altiül monquiaach wüx Teat
  sanarriiüd. 23 Xique ngo najaw ngün

Cristo nind ajcüyiw majawüw xic más najneaj, Cos noic sandiüm
cos andiümüw malombaranüw. nandeow namb naquiiüb Teat
Masey, cos álan tiül nejiw asajüw Cristo, aag ayaj najntsop ajneaj
nipilan wüx Teat Cristo con najaw a xique. 24 Alinoic aton leaw

omeajtsüw, ngome aleaic ambüw netam icon xeyay, aag ayaj malüy
wüx. 16 Naleaing ajcüwa leaw
  ngo nandeow, nacül ningüy wüx
mondiüm manderac najneaj wüx iüt tanaámb nambeol icon. 25 Pares

ombasüw, ajcüw ayaj arangüw wüx sajaw naleaing sanacül ningüy wüx
omeajtsüw, cos andiümüw müjchiw iüt alacas nüt naquiiüb icon, para
mamix ximeaats wüx nganüy sal nambeol icon metangan wüx Teat
tiül manchiüc cam. 17 Masey, cos
  Cristo, nüüch mapac imeajtsan
alacas andeacüw wüx Teat Cristo xeyay wüx indüjpiün nej. 26 Sapiüng

nde ajneaj majawüw xic, ajawüw apmapac imeajtsan xeyay wüx


Teat Dios neyac xic nasaj nipilan sanajlüy naquiiüb icon alinomb.
nguineay lamawün asoetiiüts Teat Quiaj apmerangan casa Teat Cristo,
Cristo. 18 ¿Jow nganüy cuane ajiür
  cos lamambeol xic.
aag ayaja? Masey altiül andeacüw 27 Nganüy aag agüy sandiüm nasaj

con omeajtsüw wüx Teat Cristo, icon: netam meyamban nguineay


altiül ngwüy. Naleaing Teat Cristo alndom mejlüyiün atnej apiüng
tanaámb teanderac wüx nej; aag aaga najneaj nanderac wüx Teat
ayaj üüch mapac ximeaats. Cristo. Masey sanamb najaw icon,
19 Apac ximeaats xeyay cos
  tengwüy ngo namb, xique sandiüm
sajaw wüx itajcan orar, quiaj aaga nanguiay icona tan iriümban
Nangaj Espíritu ocueaj Teat Dios mejlüyiün nóiquian wüx merangan
leaw Teat Jesucristo tüüch miün, leaw andiüm Nangaj Espíritu;
nej apmambeol xic namongoch tanaámb mendüjpiün nóiquian wüx
najneajay leawa naél sal wüx cam. aaga leaw lameajndiün meyajcan
20 Xique nganüy leawa teanandiüm,
  tiül imeajtsan, wüx tenguiayiün
malüy ngo naxing wüx nicuajind nguineay alndom meriowan
leaw teanarang, nandeac najneajay wüx isoetiün. 28 Nde mermbolan

leaw netam nandeac nde nganüy mendüyiün jane ajcüyiw majawüw


421 FILIPENSES 1​, ​2

icon, cos aaga leaw arangüw quiaj ngome tapac wüx mapiüng nej
ajüiquich apmambüw tiül castigo ngondom masüüd macueat majlüy
alinoic nüt. Pero icona leriowan atnej ajlüy Teat Dios. 7 Tacueat

wüx isoetiün, ngome apmeamban meáwan leaw tajiür tiül cielo; tiün
tiül aaga xeyay ngo majneaj majlüy atnej nop nerang minajiüt
quiaj. Atquiaj apmarang Teat Dios. nipilan wüx tiün wijquiam wüx
29 Naleaing icona ngome áagan
  iüt cam marang nipilan. 8 Wüx  

meyariün andeac Teat Cristo, at tajlüy atnej nipilan, nej ngome


netam memongochiün ngo majneaj telombojchay; tarang najneajay
wüx minüt nej. 30 Tanaámb tenguial
  atnej andiüm Teat Dios; tiün
memongochiün atnej tamongochiüs mandeow wüx cruz, masey xeyay
wüx tajlüyiüs niüng ijlüyiün; monxing tamongoch. 9 Pares Teat

nganüy aton temenguiayiün Dios tüüch nej majlüy más natang


nguineay teanamongoch. wüx meáwan leaw almajlüy,
meáwan montangtang monajiüt
Teat Cristo tajüic atnej ngo tanguejriw omalüw teombas nej; at
membeat, ndójwüx tembeat tüüch nej minüt nej najneajay tiül

2 Teat Cristo üüch icon mbixiüm


imeajtsan; nej ambeol icon
üüch majneaj imeajtsan cos
meáwan minüteran leaw almajlüy.
10 Cos wǘxan apmanguiayiw minüt

Teat Jesús apmaquiejliw micosüw


andiüm icon; aton Nangaj Espíritu nejiw marangüw casa minüt nej
üüch icon mejlüyiün nóiquian. meáwan monlüy tiül cielo, meáwan
Lamejawan nguineay mimonajneaj monlüy wüx iüt, at meáwan ajcüw
Teat Cristo cos ajiür icon lasta. aliw tiüt landeowüw. 11 Quiaj  

2 Pares netam meajchiün mapac


  meáwan nipilan apmapiüngüw
ximeaats. Atquiaj apmajlüy sitiül Teat Jesucristo natang tiül meáwan
apmejlüyiün noic nej imeajtsan almajlüy, quiaj apmarangüch casa
merjiüran monajneaj nop alinop, Teat Dios.
aton mejlüyiün nóiquian wüx
cuajantanej. 3 Wüx irangan

Minipilan Teat Cristo ajlüyiw
cuajantanej, nde merangan atnej ran ningüy wüx iüt
para mexoman wüx alcuane, 12 Nganüy xecojow xechijquiaw,
tengwüy merangrangayon wüx; tilüy nüt tilüy ores wüx sal ninguiaj
ngwüy irangan najneaj, nde naquiiüb icon, terangan najneaj
merlomboochayon wüx. Meáwan atnej tasajas icon. Nganüy wüx
inopnopon ich mayaag nej ngome lango najlüy cos sal miünquiaj,
alwüx atam. 4 Nejinguind nde
  sandiüm najaw merangan alwüx
mayamb wǘxan nej majlüy najneaj, alquiriw. Netam mejawan wüx, nde
ngwüy ich mayamb aton nguineay tegüy ndrom imeajtsan nguineay
alndom meáwan majlüyiw najneaj. laáw isoetiün. 13 Cos Teat Dios

5 Netam meyajcan tiül imeajtsan


  ambeol icon meáwan nüt, nej üüch
atnej Teat Cristo aton tayaag tiül mendiüman merangan najneaj atnej
omeaats nej. 6 Masey Dios nej,
  andiüm nej.
FILIPENSES 2​, ​3 422

14 Meáwan leaw irangan, irangan nacualaran ambeol miteat nej.


najneaj, ngo metam majlüy wüx 23 Tenguial napiüng sanüüch mamb

mondeac, tengwüy moncüy. 15 Quiaj  majaw icon, wüx landoj najaw


nejinguind ngondom mapiüng ngo nguineay sanajlüy ningüy. 24 Sajaw

merangan palan. Netam merangan Teat Jesús apmambeol xic aton


najneaj, cos icona micual icon Teat namb najaw icon najen.
Dios masey ijlüyiün tiül nipilan 25 Tapiüngas netam nüüch

monrang ngo majneaj. Quiaj mandilil andüy niüng ijlüyiün


alndom majüic at icon ran para michijquiaats Epafrodito, aag ayaj
membeolan meáwan nipilan wüx icona teajchiün miün mambeol
aaga iüt cam, 16 mesajan wüx
  xic wüx meáwan leawa netam.
meáwan nipilan nguineay alndom Tembeolasayon xeyay atnej
mawüw wüx asoetiw. Wüx aag ayaj arangüw tiül soldados. 26 Sajaw

apmapac ximeaats xeyay wüx nüt xeyay andiüm mamb majaw


aliüc Teat Cristo, cos quiaj apmajüic icon, xeyay leaaw omeaats icon.
ngome tembichayos miün sapac, Ninguinüt tenguiayiün niün
aton ngome tarangrangas miün andeow. 27 Naleaing tiün andeow,

najiüt tiül icona. 17 Masey netam


  tajlüy mandeow. Apmandeow
maw xequiej nandeow nambich jondot Teat Dios ngo majüiquich
napalüch erchechiün, meajchiün mimonajneaj nej wüx nej, at wüx
Teat Dios ajcan lanambeol icon xique, cos apmamix ximeaats xeyay,
menguiayiün andeac nej. Wüx aag ngome quiriw. 28 Wüx aag ayaj ayac

ayaj ngo mamix ximeaats, apac xic wüx nüüch mamb majaw icon
ximeaats nóiquian naquiiüb icon. najen, müüch mapac imeajtsan
18 At aton icona ich mapac imeajtsan
  wüx apmejawan alinomb; ata
nóiquian mequiüjpan xic. xique lango mamix ximeaats xeyay.
29 Nganüy ich mapac imeajtsan

Timoteo y Epafrodito wüx apmengochiün, cos arang


19 SitiülTeat Jesús mandiüm, najiüt ocueaj Teat Dios. At ich
xique tenguial nandiüm nüüch mapac imeajtsan mejawan meáwan
mamb Timoteo najen majaw monrang najneaj atnej nej arang.
icon, para mapac ximeaats wüx 30 Cos wüx minajiüt Teat Cristo

apmandilil masaj xic cuane tajlüy mandeow. Nej ngo mapiüng


terangan. 20 Cos ngo majlüy alinop
  wüx, masey mandeow cos nind
mandiüm mayac wüx omeaats mambeol xic, cos icona ngondom
mambeol icon atnej arang teat mewiünan membeolan xic.
Timoteo. 21 Meáwan ayambüw leaw

nejíwan quiaj andiümüw marangüw, Néjan quiaj Teat Cristo


ngo mayambüw leaw andiüm Teat alndom mawün asoetiiüts
Cristo Jesús. 22 Icona lamejawan

nguineay arang Timoteo; xeyay


najneaj arang cos ambeol xic
3 Nganüy xecojow xechijquiaw,
sanasaj icon alinomb, ich
mapac imeajtsan wüx Teat Jesús.
wüx minajiüt Teat Dios atnej nop Xique ngo paxiüm narang wüx
423 FILIPENSES 3

nawiig alinomb leaw landoj cos nganüy sandiüm Teat Cristo.


lanasaj icon, cos sajaw aag ayaj 8 Naleaing meáwan leaw tarangas

netam menguiayiün; quiaj ngome nomb, nganüy lango membeat


apmechiwean imeajtsan wüx aaga nicuajind najaw. Leaw sarang
landoj menguiayiün. 2 Netam
  nganüy aag ayaj xeyay nembeat
mepacan wüx ajcüwa nipilan cos teanandüüb Teat Cristo Jesús
leaw arangüw ngo majneaj, at Xeteat Dios. Ajcan sandüüb Teat
nejiw pet. Cos ngo maquiajchiw Cristo lanacueat meáwan leawa
atnej apiüng Teat Dios; apiüngüw tajiüras nomb, at leawa tarangas.
nejiw arangüw atnej apiüng Teat Lanawiich ninguiün aag ayaj
Dios ajcan ajlüyiw circuncidado. atnej nendeajndeaj. Nganüy leaw
3 Icootsa lajlüyiiüts tiül minipilan
  xeyay sandiüm, aag ayaj naxom
Teat Dios cos ayambaats Teat monajneaj wüx ombas Teat Cristo,
Dios, ngome cos ajlüyiiüts 9 najlüy nóiquian naquiiüb. Nganüy

circuncidado. Nangaj Espíritu Teat Dios lamawün sasoet wüx


ambeol icoots mandiümaats Teat tarangas apiüng Teat Cristo, ngome
Dios; üüch mapac omeajtsaats cos wüx sarang apiüng tiül aaga poch
ajlüyiiüts ocueaj icoots Teat Cristo tüünd Moisés. Cos aaga awaran
Jesús. Icootsa ngo mayajcaats wüx quiaj, Teat Dios tarang wüx
más netam cuajantanej leaw tujchiüs ximeaats Teat Cristo.
alndom marangaats icóotsan 10 Nganüy leaw sandiüm, najaw

quiaj. 4 Sitiülme aljane alndom


  xeyay wüx Teat Cristo, y nayaag
mapiüng nembeat leawa tarang, tiül ximeaats nguineay Teat Dios
ndot aag apmambaran wüx, tapacüüch nej tiül mondeow.
xique najntsopiüs tiül. 5 Cos   Sandiüm naquiiüb wüx namongoch
xique tajlüyiüs circuncidado wüx atnej nej tamongoch, masey
tajiüras ojpeacüw nüt. Xique nandeow atnej tandeow. 11 Nganüy

nacualaranas tiül cambaj Israel, leawa teanacül, matüch a nüt


nawas tiül acualaats Benjamín. mapacaran tiül mondeow.
Xeteatiün palǘyan hebreo nejiw,
at a xique. Tajlüyiüs tiül noic Netam marangaats leaw
ajlüy nipilan nasoiquiw fariseos, niüng alndom
leaw xowüy andüjpiw aaga poch 12 Xique
ngo napiüng lanatüch
tüünd Moisés. 6 Tapacas wüx
  meáwan aag ayaj, at ngo napiüng
xeyay leaw taquiaachasan, cos lanarang palan; ngwüy xique
tayambas ombasüw minipilan sandiüm sitiül alndom natüch
Teat Cristo. Tarangas meáwan narang leaw apaj xic wüx Teat
palan atnej apiüng tiül aaga poch Cristo. Cos tawün xic wüx para
tüünd Moisés; ngo majlüy cuane najlüy micual nej. 13 Xecojow

alndom nasoic wüx. 7 Pero meáwan


  xechijquiaw, xique ngondom
leawa tarangas quiaj, leawa napiüng lanapalüch leaw niüng
tayajcas nembeat xeyay, nganüy netam natüch. Ngwüy, leawa xique
sapiüng ngo membeat nicuajind, sarang, aag ayaj ndrom ximeaats
FILIPENSES 3​, ​4 424

leawa lamong; sayac ximeaats wüx membeat; apmajiüraats alinoic


leaw aliüc miün, 14 para alndom
  najneajay atnej micuerpo nej. Cos
natüch niüng netam natüch. Cos nej alndom marang ayaj, atnej
quiaj sanüünd aaga najneajay arang wüx cuajantanej leaw
leaw apmüüch icoots Teat Dios almajlüy.
tiül cielo wüx ajlüyiiüts nóiquian
maquiüjpaats Teat Cristo. Meáwan nüt ich mapac
15 Meáwan icootsa leawa imeajtsan wüx Teat Cristo

4

latangaats wüx aaga leawa Teat Xecojow xechijquiaw, xowüy


Dios lamüüch icoots majawaats, apac ximeaats wüx icona,
netam mayajcaats atquiaj aton. xeyay sandiüm najaw icon. Meáwan
Nganüy sitiül aljane ayaag alinoic nüt apac ximeaats wüx icona, cos
tiül aaga les ndot napiüng quiaj, wüx icona saxom sarang xenajiüt.
Teat Dios apmüüch maxom Nganüy sandiüm tanaámb mapac
omeaats wüx aag ayaj. 16 Pares
  imeajtsan wüx Teat Jesús, nde
netam mandüjpiiüts leawa niüng mecueatiün.
lamanguiayiiüts wüx Teat Cristo. 2 Sandiüm nasajüw müm Evodia

17 Xecojow xechijquiaw, indüjpiün


  at müm Síntique majlüyiw nóiquian
wüx leawa sarang. At leaw ijawan wüx Teat Cristo, macueatiw
arangüw atnej sarangan, indüjpiün ajcüycüyiw. 3 Átan sandiüm nasaj

wüx aton. 18 Cos almajlüy xeyay


  ic xechiig, imbeolüw ajcüwa
leaw apiüngüw arangüw leaw montaj quiaj, cos nejiw naleaing
andiüm Teat Cristo, pero naleaing tambeolüw xic xeyay wüx tarangas
ajcüyiw majawüw Teat Cristo, minajiüt Teat Dios maquiüjpüw
aag tandeow wüx cruz mawün xechiig Clemente, y alacas leawa
asoetiiüts. Lanasaj icon xeyay wüx tambeolüw xic. Minütiw nejiw
ajcüw ayaj, y nganüy sajiünts wüx altiül aaga nawiig niüng ajmel
nasaj icon alinomb. 19 Alinoic nüt
  minüt leaw apmapacüw meáwan
ajcüw ayaj apmambüw tiül castigo nüt tiül cielo.
cos pálwüx arangüw, áagan leaw 4 Ich mapac imeajtsan meáwan

andiümüw marangüw; ayacüw nüt wüx Teat Cristo. Sasaj icon


aag ayaj atnej midiosüw nejiw. At alinomb ich mapac imeajtsan. 5 At  

leawa netam maxinguiaw wüx, nde mejcüyiün najen, ijüiquichan


aag ayaj arangrangayej wüx. ijiüran lasta; atquiaj alndom majaw
Nejiw a nipilan quiaj palüy miün meáwan nipilan nguineay irangan
ayacüw omeajtsüw wüx leawa najneaj. Teat Jesús laliüc mandilil.
najlüy ningüy wüx iüt cam. 20 Pero

6 Nde meyacan wüx imeajtsan

icootsa, micambajaats ajlüy tiül alcuane naél leaw ijlüyiün tiül;


cielo. Imiün quiaj teamacüliiüts aleáingan itüniün ocueaj Teat
mapeay Miteatiiüts Jesucristo, aaga Dios leawa indiüman metüniün;
newün icoots wüx asoetiiüts. 21 Wüx   y wüx itüniün isajan Teat Dios
nej aliüc, quiaj apmangowüüch apac imeajtsan wüx leaw ixoman.
micuerpojaats cam leaw ngo 7 Quiaj Teat Dios apmüüch majneaj

425 FILIPENSES 4

imeajtsan leawa nejinguind wüx xique lanajaw nguineay sanarang,


cambajiüt ngondom maxom masey netiüs paxiün, tengwüy ngo
omeaats wüx. Aaga monajneaj naxom nicuajind; masey sajiür
quiaj apmambeol icon wüx leawa xeyay, tengwüy masey ngo najiür
iyajcan tiül imeajtsan, at apmüüch nicuajind. 13 Cuajantanej alndom

mexoman imeajtsan cos ijlüyiün namongoch, cos Teat Cristo ambeol


nóiquian mequiüjpan Teat Cristo xic, üüch xic sapac. 14 Masey atquiaj

Jesús. ajlüy, icon najneaj terangan cos


tembeolan xic wüx samong tiül
Iyacan imeajtsan wüx leawa najneaj naél.
8 Xecojow xechijquiaw, 15 Icona monaw Filipos, icoyónan

sandondoch leaw sandiüm nasaj quiaj lamejawan nguineay


icon. Iyacan imeajtsan wüx meáwan tembeolan xic wüx tawas ninguiaj
leawa naleaing, leawa najneaj tiül Macedonia; tamelichas nasaj
majaraw, leawa najneaj marangüch wüx nipilan nguineay tandeow
atnej netam, leawa palǘyan najneaj, Teat Cristo mawün asoeteran.
leawa najneajay nandiüram, leawa Icónan quiaj tiül Filipos teajchiün
najneaj anderac wüx. Meáwan xic tomiün membeolan xic wüx
cuajantanej leawa najneaj, leaw aaga najiüt sarang. 16 At wüx

alndom marangüch casa, wüx aag tajlüyiüs tiül cambaj Tesalónica,


ayaj iyacan imeajtsan. teajchiün mamb tomiün nomb
9 Leawa taquiajchiüs icon at leaw
  iwic, meajchiün xic leawa netam.
teyariün, leaw tenguiayiün, aton 17 Xique ngo namb wüx sitiül

leaw tejawan nguineay sarang, alndom meajchiün xic alcuane;


atquiaj irangan. Quiaj Teat Dios, ngwüy, cos xique sandiüm najaw
aaga neech monajneaj apmajlüy mexoman wüx xeyay leaw irangan
maquiiüb icon. quiaj ninguiün tiül cielo. 18 Meáwan 

leaw teajchiün miün lapeay tiül


Hermanos monaw tiül cambaj xiwix, tüüch xic teat Epafrodito.
Filipos ambeolüw a Pablo Nganüy lamong wüx alnajiür.
10 Nganüy xeyay apac ximeaats Leaw teajchiün xic, aag ayaj atnej
sarang casa Teat Dios, cos sajaw najmboc angan pom, atnej noic
icona laleaaw imeajtsan wüx najneaj nichech leawa Teat Dios
xique alinomb. Ngome teanapiüng najneajay majaw. 19 Midiosaats

nómban ndrot imeajtsan xic, cos apmüüch icon meáwan leaw ngo
tajawas ngondom membeolan xic mejiüran, cos Teat Cristo ajiür xeyay
masey tendiüman. 11 Xique ngo
  cuajantanej tiül cielo. 20 Miteatiiüts

nasaj icon aag ayaj ajcan ngo najiür; Dios netam marangüch casa
ngwüy, cos lasap ximbas wüx meáwan nüt ngo majiür ümb.
leaw alnajiür. 12 Lanajaw nguineay

alndom namongoch, masey ngo Ndójwüx atepeay


najiür nicuajind, tengwüy masey 21 Itepeayiünquiaj meáwan
sajiür xeyay. Cuajantanej majngot, minipilan Teat Cristo Jesús.
FILIPENSES 4 426

Atepeayiw icon meáwan xeyay ajcüwa monlüy aniüng a


minipilan Teat Cristo leawa aliw César, natang nenajiüt ningüy tiül
ningüy naquiüjpüw. 22 Ningüy
  Roma.
meáwan monyar andeac Teat 23 Tanaámb mambeol icon

Cristo atepeayiw icon, aton Miteatiiüts Jesucristo, müüch icon


andiümüw matepeayiw icon mimonajneaj nej. Amén.
Noic nanderac tarang San Pablo müüch minipilan
Teat Cristo moncül tiül cambaj Colosas

COLOSENSES

lameneayiün nde wüx tenguiayiün


Pablo atepeay minipilan Teat aaga najneajay poch, aaga
Cristo moncül tiül Colosas naleaing wüx Teat Cristo. 6 Aaga

1

Xique Pablo miapóstol Teat nanderac wüx Teat Cristo leawa


Jesucristo, ayac xic Teat Dios. tenguiayiün, tenguial ajüy meáwan
Alnaquiiüb michijquiaats Timoteo. wüx iüt. Atquiaj teajlüy xeyay
2 Xique sarang aaga acas poch
  mondüüb Teat Cristo. At icona
wüx nawiig cam nüüch meáwan aton teyariün andeac nej, cos wüx
micual Teat Dios monyar andeac nüt tenguiayiün tejawan naleaing
nej moncül tiül cambaj Colosas, cos Teat Dios lamawün icon wüx. 7 Aag  

tanaámb andüjpiw Teat Cristo. Ich ayaj tenguiayiün wüx taquiaach


mambeol icon Miteatiiüts Dios y icon teat Epafras, aaga nerang
Miteatiiüts Jesucristo, müüch icon najiüt nóiquian naquiüjpan. Nej
mejiüran monajneaj. nop najneaj nerang minajiüt Teat
Cristo, teamambeol icon. 8 Nej nesaj

Pablo atün ocueaj Teat Dios xicon nguineay erjiürayon lasta, cos
mambeol moncül Colosas ambeol icon Nangaj Espíritu ocueaj
3 Xicona
meáwan nüt wüx Teat Dios.
satüniün ocueaj Teat Dios mambeol 9 Xicona aton wüx nüt

icona, süjchiün gracias Teat Dios, tanguiayasan aag ayaj, ngo


miteat Miteatiiüts Jesucristo. nacueatiün natüniün ocueaj Teat
4 Cos xicona lananguiayiün ngo
  Dios mambeol icon. Satüniün
mechiwean imeajtsan wüx Teat müüch icon mejawan nguineay
Cristo Jesús, y sanguiayiün andiüm Teat Dios merangan; y
nguineay indiüman meáwan müüch icon mexoman imeajtsan
monyar andeac nej. 5 Aag ayaj
  leaw andiüm Nangaj Espíritu ocueaj
teamerangan cos aton icüliün aaga Teat Dios. 10 Satüniün merangan

leawa lamejawan apmeajndiün atnej netam marangüw monyar


tiül cielo. Aag ayaj landoj andeac Teat Dios, merangan leawa

427
COLOSENSES 1 428

najneaj majaw Teat Dios. Meáwan majlüy, nguiane netam majlüy. 18 At


leaw irangan netam merangan aton nej ajlüy atnej omal, nganüy
atnej Teat Dios andiüm, y metangan monyar andeac nej ajlüyiw atnej
wüx Mipoch nej. 11 Satüniün ocueaj
  micuerpo nej. Nej newitich majlüy
Teat Dios müüch icon mejiüran meáwan cuajantanej. Nej ombas
xeyay ipacan wüx nej, müüch icon mapac tiül mondeow, atquiaj
ndoj imbasan merangan leawa nej ajüic naleaing nej ombas nej wüx
andiüm, y meiücan wüx meáwan meáwan cuajantanej. 19 Miteatiiüts

leaw aliüc miün apmajlüy, mapac Dios tapac omeaats cos Teat
imeajtsan wüx. 12 Isajan Teat Dios
  Cristo meáwan nüt ajlüy atnej nej
najneajay lamarang cos lamambeol ajlüy. 20 Teat Dios najneaj majaw

icoots mayariiüts aaga apmüjndiiüts, meáwan leaw almajlüy, masey


leaw Teat Dios apmüüch meáwan leawa almajlüy wüx iüt, masey
micual nej. 13 Teat Dios lamawün
  leawa almajlüy tiül cielo. Meáwan
icoots tiül pojniün niüng nimeech tajlüyiw najneájan maquiüjpüw Teat
arang natang; lamayac icoots tiül Dios nde wüx tandeow Teat Cristo
niüng Micual nej arang natang, wüx cruz, tajünch tiüt miquiej nej.
áag xowüy lamajiür lasta. 14 Cos

21 Icona aton nomb ngo mejlüyiün

aaga Micual nej quiaj, lamangüy nóiquian mequiüjpan Teat Dios.


naag miquiej nej leaw ngo majneaj Tejcüyiün mejawan nej cos ngo
tarangaats, lamawün wüx omeaats majneaj terangan; pero nganüy
meáwan asoetiiüts. ijlüyiün najneaj mequiüjpan Teat
Dios, 22 cos Teat Cristo tandeow

Teat Dios tajneaj majaw icoots wüx cruz para maquiiüb icon niüng
wüx tandeow Teat Cristo ajlüy Teat Dios mejlüyiün ocueaj
15 Teat Cristo ajlüy atnej mejaw nej, ngo mejiüran nicuajind nisoet.
Teat Dios, cos Teat Dios ngo 23 Nganüy tanaámb netam meyacan

maxoram majaraw. Nej a Teat imeajtsan wüx indüjpiün Mipoch


Cristo mbas majlüy, teoj majlüy Teat Dios. Nde mbiüjlameron wüx
meáwan leaw almajlüy. 16 Meáwan
  alcuane, cos aag ayaj alndom
leaw almajlüy, Teat Cristo tarang mawün wüx imeajtsan leawa
atnej tapiüng Teat Dios, meáwan lamenguiayiün wüx tenguiayiün
leaw almajlüy tiül cielo, leaw aaga najneaj nanderac wüx Teat
almajlüy wüx iüt, leaw alndom Cristo. Aag ayaj teanderac tiül
maxoram majaraw, aton leawa meáwan cambaj ningüy wüx iüt.
ngondom maxoram majaraw; Xique Pablo tüjndiüs nambeol y
masey montangtang monajiüt, nandeac wüx aag ayaj aton.
masey ángeles, masey jangantanej
monajiüt. Meáwan leaw almajlüy, Teat Pablo tüünd mambeol
Teat Cristo tarang ocueaj nej. monyar andeac Teat Cristo
17 Teat Cristo lajlüy wüx nganaw

24 Xique
nganüy apac ximeaats
majlüy meáwan leaw almajlüy wüx meáwan necoy leaw
nganüy. Nej ajaw nguineay netam samongoch wüx icona, cos nganüy
429 COLOSENSES 1​, ​2

tenguial nambich namongoch taxot ngo majaraw; aag ayaj wüx


atnej Teat Cristo tamongoch para Teat Cristo. 3 Cos wüx Teat Cristo

mawün wüx asoetiw minipilan nej, almajlüy meáwan fis, meáwan leaw
ajcüwa monyar andeac nej. 25 Teat
  ngomeaag maxom omeaats wüx
Dios tayac xic narang najiüt tiül nipilan, nej ajaw meáwan. 4 Aag  

minipilan nej, nambeol icon namb ayaj sasaj icon ngana mawaiich
nasaj nipilan manguiayiw meáwan icon aljane masey ajüic xowüy
leawa tapiüng. 26 At netam nüüch
  lajneaj andeac. 5 Cos masey ngo

icon mejawan aaga leaw nejinguind najlüy niüng ijlüyiün mejawan xic,
ngo majaw nde wüx tajlüy aaga naleaing xique sayaag atnej sal
iüt cam. Pero nganüy Teat Dios niüng ijlüyiün, apac ximeaats, cos
lamajüiquich manguiayiw monyar sajaw nguineay irangan najneaj,
andeac nej. 27 Teat Dios tandiüm
  tanaámb ngo mecueatiün indüjpiün
müüch majawüw ajcüwa nipilan Teat Cristo.
leaw ngome israel nguineay xeyay 6 Nganüy cos lameyariün andeac

ajneaj ajlüy áag leawa nomb ngo Miteatiiüts Jesucristo, netam


manguiayaran. Pero nipilan leaw merangan atnej apiüng nej. 7 Nde  

ngome israel alndom majawüw mechiwean imeajtsan wüx Teat


aton. Aaga ngo manguiayaran Cristo y mecueatiün. Irangan
quiaj, apiüng wüx Teat Cristo ajlüy atnej noic owil xiül nemiücüch
tiül imeajtsan, wüx nej nganüy tiüt mioxiich, aplombom
temecüliün mejlüyiün xeyay nandand. Atquiaj netam meyacan
najneajay alinoic nüt tiül cielo. imeajtsan wüx Teat Dios, atnej
28 Xicona sandeacan wüx Teat
  lerquiaacharanan wüx. Ich majüic
Cristo, sapajan ocueajiw meáwan apac imeajtsan wüx ijchan gracias
nipilan, saquiajchiün wüx atnej Teat Dios.
Teat Dios üüch xicon najawan, para
alndom marangüw palan meáwan Nganüy alinoic arangaats cos
leaw andiüm Teat Cristo. 29 Wüx

andüjpiiüts Teat Cristo
aag ayaj xique sarang xeyay najiüt, 8 Ijawan
wüx, nde mawaijchaw
sambichay sapac wüx narang leaw icon ajcüwa leaw monquiaach
lamüüch xic Teat Cristo narang, cos pálwüx poch masey ajüic atnej
nej teamambeol xic. naleaing. Nejiw ngo maquiajchiw

2 Xique sandiüm menguiayiün


nguineay sapac wüx nambeol
icon, y meáwan monlüy tiül cambaj
leaw apiüng Teat Cristo; aquiajchiw
atnej ajlüyayej wüx marangüw,
leawa axomüw omeajtsüw.
Laodicea, at meáwan leaw nganaw 9 Pues Teat Cristo masey nipilan

nejawayon naquiüjpüw. 2 Sapac wüx


  nej, tanaámb Dios nej aton. 10 Ngo  

para mapac omeajtsüw, mejiürayej metam icon alcuane, cos wüx


lasta nóiquian, matüchiw majawüw Teat Cristo ijiüran meáwan. Nej
meáwan leaw andiüm Teat Cristo ajlüy wüx meáwan montangtang
marangüch. At para majawüw monajiüt wüx iüt, átan tiül cielo.
wüx aaga leaw nomb Teat Dios 11 Wüx teyariün andeac Teat Cristo,

COLOSENSES 2​, ​3 430

quiaj atnej tejlüyiün circuncidado; leawa lapiürang aliüc apmajlüy.


pero naleaing aag ayaj ngo Aaga lapiürang aliüc quiaj nganüy
matnej leaw arangüw wüx ombas lapeay; aag ayaj Teat Cristo. 18 Nde

nipilan. Aag ayaj apiüng wüx icona meajchiün nejinguind mawün


lamewüniün ninguiün ngo majneaj, icueajiün leaw apmeajndiün tiül
lango mendiüman merangan leaw cielo, cos altiül apiüngüw netam
terangan nomb. 12 At wüx teyariün
  majtan ocueajiw ángeles matüniw
yow, aag ayaj atnej temiürajtan ocueaj Teat Dios mambeol icoots.
nóiquian mequiüjpan Teat Cristo. Nejiw apiüngüw ajawüw alcuane
Aton tepacan mequiüjpan nóiquian, atnej aümiw, arangrangayej
cos lamepiüngan naleaing Teat wüx leaw axomüw omeajtsüw
Dios alndom mapacüüch mondeow wüx nejíwan quiaj. 19 Nejiw ngo

atnej tapacüüch Teat Jesús. 13 Icona


  majlüyiw nóiquian maquiüjpüw
wüx nganaw meyariün andeac Teat Teat Cristo, aaga minatangaats.
Cristo, tejlüyiün atnej lerndeowan Cos Teat Cristo asaj icoots cuane
cos irangan ngo majneaj; nganaw netam marangaats, üüch icoots
maw wüx imeajtsan meáwan ngo matangaats wüx Mipoch Teat Dios,
majneaj leaw tendiüman merangan. ambeol icoots majlüyiiüts nóiquian,
Pero Teat Dios lamawün wüx matangaats atnej Teat Dios andiüm.
omeaats isoetiün, atnej lerpacan 20 Sitiül naleaing atnej lerndeowan

alinomb nóiquian mequiüjpan Teat nóiquian mequiüjpan Teat Cristo,


Cristo. 14 Teat Dios tandarriich
  icona lamecueatiün meáwan ngo
meáwan asoetiiüts tajlüy wüx majneaj leaw arangüw nipilan.
nawiig, cos aag andeac wüx ngo Jow nganüy ¿neol tendüyiün wüx
marangaats palan leaw apiüng tiül alinomb merangan atnej nipilan
aaga poch tüünd Moisés. Pero Teat ajlüyayej wüx marangüwa? 21 Cos

Cristo tangüy aaga nisoet quiaj apiüngüw: “Nde merreeg ayaj, nde
wüx tandeow wüx cruz. 15 Teat
  meat aíün, nde mexaing mendeaand
Cristo talox tiüt meáwan nimeech ayaj”. 22 Meáwan aaga ajlüyay

leaw arangüw natang, langondom arangüch quiaj, apndrom wüx


marangüw leaw andiümüw. Teat landoj atam, cos meáwan aag ayaj
Cristo tüüch majaw nipilan nipilan monyac, maquiajchiw wüx.
nguineay tajntsop wüx nejiw wüx 23 Aaga ajlüyay narangüch quiaj

tandeow wüx cruz. naleaing ajüic atnej najneaj. Nejiw


arangüw ayaj majüic naleaing
Iyamban ocueaj Teat Dios ayambüw Teat Dios, atnej ngo
16 Nganüy nejinguind ngondom merangrangayej, ngo majiürüw lasta
mayac isoetiün wüx leaw itean, micuerpojüw nejiw. Pero meáwan
leaw inganeowan; at wüx nangos aag ayaj ngo membeat, cos ngondom
nüt, wüx aliw caaw, tengwüy mambeol nejiw macueatiw aaga ngo
wüx nüt axoodaran, sitiül irangan majneaj leaw andiümüw marangüw.
tengwüy ngo merangan. 17 Cos

meáwan aag ayaj atnej minden 3 Atquiaj sitiül icona naleaing


lerpacan alinomb mequiüjpan
431 COLOSENSES 3

Teat Cristo, iyamban leaw najlüy merwaiichayon, cos lamecueatiün


cawüx tiül cielo niüng alchetem merangan leaw terangan nomb.
Teat Cristo amb wüx miác Teat Dios. 10 Nganüy lame alinoic ijlüyiün.

2 Iyacan imeajtsan wüx leaw altiül


  Meáwan nüt Teat Dios tenguial
cielo, ngome leaw alningüy wüx mawün wüx imeajtsan ngo majneaj,
iüt. 3 Cos icona atnej tendeowan
  para mejlüyiün najneajay atnej
mequiüjpan Teat Cristo wüx nej ajlüy nej. 11 Quiaj nganüy ngo

tandeow; nganüy almepacan metam sitiül nipilan griego icon,


almequiüjpan niüng ajlüy Teat Dios. tengwüy nipilan judío icon; sitiül
4 Wüx aliüc Teat Cristo alinomb,
  ijlüyiün circuncidado, tengwüy
aaga neech icoots mapacaats, ngo mejlüyiün; sitiül icona nipilan
quiaj icona aton apmequiüjpan, icon naw alinoic iüt, tengwüy sitiül
apmejlüyiün najneajay atnej ajlüy icona neriowan tiül noic cambaj
nej. ocueajiw nemeechmeech nipilan;
tengwüy sitiül icona nipilan najon
Alinoic arangaats nganüy marang minajiüt alinop, tengwüy
ngo matnej nomb sitiül icona nipilan leaw ngo metam
5 Iwüniünwüx imeajtsan merangan minajiüt alinop. Aag ayaj
meáwan ngo majneaj leaw almajlüy lango metam, cos nganüy nóiquian
ningüy wüx iüt cam. Aag ayaj ajlüyiiüts wüx Teat Cristo; néjan
apiüng wüx: nde merangan nisoet quiaj más nembeat nguiajantanej.
mejiüran minajtajan, nde mejiüran 12 Cos Teat Dios lamajiür icon

minaxeyiün; nde mendiüman leaw lasta, nej lamarriiüd icon mejlüyiün


ngo majneaj; nde mendiümdiüman minipilan nej. Pares netam
merangan leaw ijawan; at nde merjiürayon lasta, mermbeolayon.
mendiümdiüman cuajantanej Lango merlomboochayon; netam
leaw almajlüy ningüy wüx iüt majneaj imeajtsan, y netam
cam, meyacan atnej midiosan. meiücan wüx cuajantanej. 13 Netam

6 Cos ajcüwa nipilan ngo mayamb


  meiücan wüx leaw arang nop
Teat Dios, ajcüw monrang aaga alinop; sitiül aljane tarangüch
ngo majneaj quiaj, Teat Dios alcuane wüx ombas alinop, ich
apmüüch nejiw mamongochiw mawün wüx omeaats. Atnej Teat
xeyay ngo majneaj tiül Castigo. Cristo tawün wüx omeaats leaw
7 Icona wüx nganaw meyamban
  ngo majneaj terangan, atquiaj
Teat Cristo terangan meáwan icona aton netam merangan. 14 Pero

aag ayaj aton. 8 Nganüy netam


  leaw más xeyay netam, aag ayaj
mecueatiün meáwan aaga teanasaj merjiürayon lasta, cos atquiaj
icon cam: aag ayaj moncüy, alndom mejlüyiün nóiquian
monteots ngo majneaj wüx ombas najneajay. 15 Aaga monajneaj ocueaj

alinop, mondeac ngo majneaj Teat Cristo majlüy tiül imeajtsan


wüx Teat Dios; aton meáwan müüch icon meyajcan cuane netam
ngo majneaj poch leaw alndom merangan, cos áag tarriiüd icon
maw teombeayaran. 9 At nde
  Teat Dios para mejlüyiün nóiquian
COLOSENSES 3​, ​4 432

atnej majlüy nop nipilan. Netam Dios apmüüch icon alinoic nüt noic
meajchiün gracias Teat Dios cos najneajay, cos temerangan minajiüt
najneajay arang. Teat Cristo. 25 Pero leawa nerang

16 Meáwan leaw apiüng Teat Cristo,


  ngo majneaj apmüünd mamongoch
ich macül wüx imeajtsan meáwan ngo majneaj atnej tarang, cos Teat
nüt. At iquiajchiün, ipajan ocueaj Dios ngo marriiüd jane nembeat,
nop alinop atnej netam. Ijchan jane ngo membeat.
imeajtsan Teat Dios, ijüiquichan
apac imeajtsan wüx itajcan cantar
salmos, himnos, y leaw üüch icon
4 At icona moneay najiüt,
irangan najneaj wüx ijchan
najiüt monrang minajiütan, cos
Nangaj Miespíritu nej metajcan lamejawan icona aton almejiüran
cantar. 17 Meáwan leaw irangan,
  tiül cielo nop minatangan.
masey wüx indeacan, tengwüy 2 Pero tanaámb itajcan orar

wüx cuajantanej irangan, netam nde mecueatiün. Wüx itajcan


merangan meáwan wüx minüt Teat orar ijchan gracias Teat Dios cos
Cristo. Ijchan gracias Teat Dios wüx najneajay lamarang. 3 At isajan

minüt Teat Cristo. Teat Dios mambeol xicon nüjchiün


manguiayiw nipilan wüx aaga poch
Nguineay netam marang nop ngomeaag anguiayaran tanomb,
minipilan Teat Cristo nguineay Teat Cristo apmawün
18 Nganüy sanasaj icon montaj, nipilan wüx asoetiw. Nganüy sal
irangan leaw apiüng minojon. Aag tiül manchiüc cos ajcan sandeac
ayaj netam merangan cos iyariün wüx nej. 4 Itüniün ocueaj Teat Dios

andeac Teat Cristo. 19 At icona


  para alndom nandeac ranüy leaw
nanojaran, netam mejiüran lasta netam nandeac.
mintajan, nde mejcüyiün mejawan. 5 Irangan najneaj wüx ajcüwa

20 At icona monguich, iyariün


  nipilan ngo mayambüw Teat
andeac miteatiün wüx meáwan Dios, cos atquiaj apmajawüw
leaw netam merangan, cos Teat icon naleaing irangan najneaj.
Dios aag ayaj najneaj majaw. 21 Aton
  Iyamban nguineay alndom mesajan
icona nateateran, nde meajchiün wüx Teat Cristo. 6 Wüx indeacan

majcüy micualan ngana paxiüm mequiüjpanüw, indeacan najneaj;


ocueajiw. 22 At icona najonüw
  atquiaj jangantanej apmandiüm
monrang najiüt, irangan leaw asaj manguiay leaw ipiüngan. At netam
icon neneay najiüt. Nde merangan mejawan wüx leaw indeacan,
áagan wüx tenguial ijarawan, nguineay apmesajan anopnop
majüic najneaj irangan. Irangan nipilan wüx cuajantanej apmatüniw
meáwan con imeajtsan, majüic manguiayiw icon.
naleaing iyariün andeac Teat Dios.
23 Meáwan leaw irangan, irangan

Ndójwüx atepeay
con imeajtsan atnej merangan 7 Teat
Tíquico apmasaj icon
ocueaj Teat Dios, ngome ocueaj meáwan cuane teanarang, nguineay
nipilan. 24 Cos lamejawan Teat
  teanamongoch. Nej nop najneaj
433 COLOSENSES 4

nerang minajiüt Teat Dios, sarang palan meáwan atnej andiüm Teat
najiüt naquiiüb. 8 Xique süüch nej
  Dios. 13 Xique sajaw nguineay

mamb majaw icon masaj icon cuane nej naleaing arang xeyay najiüt
sarangan, nguineay samongochiün, mambeol icona, at mondüüb
para majneaj imeajtsan. 9 At
  Teat Cristo monlüy tiül cambaj
apmaquiiüb mamb teat Onésimo; Laodicea, y monlüy tiül Hierápolis.
nej aton nop nej najneaj nerang 14 At atepeay icon teat Lucas, aaga

minajiüt Teat Dios. Aag ayaj micual nejaw moniün andeow, nej xeyay
micambajan. Nejiw apmasajüw icon andiümaats. At teat Demas aton
cuane teajlüy ningüy. atepeay icon.
10 At teat Aristarco, áag

15 Itepeayiün meáwan minipilan

salnaquiiüb ningüy tiül manchiüc Teat Cristo moncül tiül Laodicea.


atepeay icon. At atepeay icon Itepeayiün teat Ninfas aton, y
teat Marcos micual michiig teat meáwan minipilan Teat Cristo
Bernabé. Xique lanasaj icon wüx leawa canchiüjow aniüng nej.
teat Marcos cuane apmarang. 16 Wüx landoj meteowan aaga

Sitiül apmamb majaw icon, nawiig cam, ijoyiün ijchan


ingochiün najneaj. 11 At a Jesús,
  mateowüw minipilan Teat Cristo
áag nenüt Justo aton, atepeay monlüy Laodicea aton. At a nawiig
icon. Cos nejíwan quiaj nipilan süüch mamb andüy tiül Laodicea,
judío mondüüb Teat Cristo leawa at icona iteowan aton. 17 Isajan teat

tambeolüw xic wüx minajiüt Arquipo mayac omeaats wüx aaga


Teat Dios; nejiw nejchiw majneaj najiüt tüüch nej Teat Dios marang.
ximeaats. 12 At atepeay icon

18 Xique Pablo sarang naag xiwix

teat Epafras. Nej aton micual aaga acas poch ndójwüx satepeay
micambajan, arang minajiüt Teat icon cam. Ich leaam imeajtsan
Cristo. Nej ngo macueat mataag wüx xique cos sal tiül manchiüc.
orar matün ocueaj Teat Dios Teat Dios tanaámb mambeol icon,
mambeol icon mendüjpiün Teat müüch icon mimonajneaj nej.
Cristo tanaámb, y merangan Amén.
Anoic nanderac arang wüx nawiig San Pablo müüch
minipilan Teat Cristo moncül tiül Tesalónica

1ª TESALONICENSES

tasajasan icon wüx aaga najneaj


Atepeay nanderac wüx Teat Jesucristo, aag

1 Xique Pablo saquiüjpüw


Silvano y Timoteo, sarang
aaga acas poch cam natepeayiün
ayaj ngo nandéacan, naleaing
tayaagasan Nangaj Espíritu ocueaj
Teat Dios xeyay tambeol xicon,
icon meáwan moncül tiül cambaj cos tajawasan meáwan aag ayaj
Tesalónica, monlüy nóiquian naleaing. Lamejawan nguineay
mequiüjpan Teat Dios at Miteatiiüts tarangasan wüx ajlüyiiüts nóiquian
Jesucristo. Sandiüman Teat Dios naquiüjpan icon, cos sandiüman
müüch icon mimonajneaj nej, at nambeolan icon.
mejlüyiün najneájan. 6 Icona tendüjpiün wüx leaw

sarangan, at tendüjpiün wüx leaw


Monaw Tesalónica ajüiquichaw arang Teat Jesucristo. Teyariün
nguineay ayacüw omeajtsüw aaga najneaj nanderac wüx Teat
wüx Teat Jesucristo Cristo, masey xeyay tajcüyiw
2 Meáwan nüt süjchiün gracias majawüw icon nipilan, cos naleaing
Teat Dios, y leaam ximeaats icon aaga Nangaj Espíritu ocueaj Teat
meawaron wüx satajcan orar . 3 At
  Dios tüüch icon mapac imeajtsan
meáwan nüt leaaw ximeajtsan xeyay. 7 Por aag ayaj tejüiquichan

nasajan Miteatiiüts Dios wüx aaga irangan najneaj; tajawüw icon


najiüt teamerangan, cos aag ayaj meáwan monyar andeac Teat
ijüiquichan lameyariün Mipoch Jesús monlüy tiül iüt Macedonia
Teat Dios, at ijiürayon lasta. Masey at moncül tiül Acaya. 8 Atquiaj

imongochiün xeyay ngo majneaj, tajüiquichay aaga nanderac wüx


tenguial meiücan wüx meáwan aag Teat Jesús manguiayaran ngome
ayaj cos teamecüliün mandilil Teat áagan tiül Macedonia y tiül Acaya,
Jesucristo. 4 Xecojow xechijquiaw,
  pero at aton tiül meáwan cambaj
sajawan Teat Dios xeyay andiüm teajaraw nguineay indüjpiün Teat
icon, y lamarriiüd icon. 5 Wüx
  Dios. Pares ngo metam nandeacan

434
435 1 TESALONICENSES 1​, ​2

wüx nguineay indüjpiün Teat nej lamajaw nguineay ximeajtsan.


Dios. 9 Cos nipilan teamandeacüw

5 Icona lamejawan xicona ngo

wüx nguineay tapac imeajtsan nawüywüyiün aljane; at Teat


mengochiün xicon wüx tasajasan Dios ajaw xicona ngo newüyayon
icon wüx Teat Jesús; nguineay wüx saquiajchiün para naxoman
tecueatiün ajcüwa narangüch dios, wüx alcuane. 6 At ngo nayamban

mendüjpiün aaga naleaing Teat Dios malomb xicon aljane, ngome icona
almapac. 10 Aton apiüngüw icona
  tengwüy pálwüx nipilan. Masey
teamecüliün Micual Teat Dios, aaga xicona alndom narangan, cos
Teat Jesús aliüc imiün tiül cielo, miapóstoles Teat Cristo xicon.
aaga leaw Teat Dios tapacüüch tiül 7 Tarangasan najneaj wüx imbasan,

mondeow. Nej apmawün icoots wüx atnej nop namümaran ajiür lasta
aaga ngo majneaj leaw aliüc miün micual nej. 8 Atquiaj xicona aton

apmajlüy wüx Teat Dios apmajaw xeyay leaaw ximeajtsan icon.


wüx asoeteran. Ngome áagan tandiümasan nasajan
icon wüx aaga najneaj nanderac
Leaw tarang teat Pablo leawa tüüch Teat Dios; at tajlüyasan
tiül Tesalónica nandeowan ingow indeowan sitiül

2 Xecojow xechijquiaw, icona


lamejawan wüx tambasan
quiaj niüng ijlüyiün ngome
netam, cos xeyay sandiüman icon.
9 Xecojow xechijquiaw, sajawan

nganaw ndrom imeajtsan nguineay


sambánan. 2 Lamejawan nguineay
  tümb sapacan wüx tarangasan
tamongochasan xeyay ngo majneaj, xeyay najiüt tiül icona. Nüt
nguineay tandeacüw ngo majneaj ongwiiüts sarangan najiüt cos ngo
wüx ximbasan nipilan monaw tiül nandiüman natüniün icueajiün
cambaj Filipos. Aag ayaj tajlüy nicuajind wüx tasajasan icon wüx
wüx nganaw namban najawan aaga najneaj nanderac tüüch Teat
icon. Masey teajlüy nadam moncüy Dios.
tiül micambajan aton, pero Teat 10 Icona ijawan, at Teat Dios

Dios tambeol xicon nasajan icon ajaw nguineay tarangasan wüx


aaga najneaj nanderac, nguineay tajlüyasan ninguiaj tiül icona.
alndom mawaats wüx asoetiiüts. Tarangasan leaw andiüm Teat
3 Cos leawa taquiaachasan icon,
  Dios, nejinguind ngondom mayac
aag ayaj palanüy naleaing; ngo sasoetiün. 11 At lamejawan nguineay

narangan nicuajind ngo majneaj, taquiaachasan icon, y tambeolasan


ngo nawaijchan icon. 4 Teat
  icon inopnopon wüx amix
Dios tajaw sanarangan meáwan imeajtsan. At tapajasan icueajiün
leaw apiüng, quiaj tüüch xicon xeyay atnej nop nateataran arang
namban naquiajchiün aaga najneaj wüx micual nej. 12 Atquiaj tasajasan

nanderac wüx Teat Jesús. Aag icon merangan najneaj, atnej netam
sandeacan, ngome leaw nipilan marang jane ocueaj Teat Dios, cos
andiüm manguiay, sandeacan lamapaj icon mejlüyiün tiül aaga
áagan leaw andiüm Teat Dios, cos najneajay cambaj niüng ajlüy nej.
1 TESALONICENSES 2​, ​3 436

13 Pares ngo nacueatiün nüjchiün Satanás tayac naél mapal xicon.


gracias Teat Dios, cos wüx 19 ¿Jane apmüüch xicon xeyay apac
tenguiayiün sasajan icon wüx aaga ximeajtsan wüx aliüc alinomb
najneaj nanderac, icona ngome Miteatiiüts Jesucristo majlüyiiüts
tenguiayíünan, teyariün aag ayaj nóiquian maquiüjpaatsa? ¿Jane
cos aag ayaj naleaing Mipoch Teat üüch xicon nayajcan najneaj
Dios, ngo matnej poch andeac tarangasan minajiüt Teat Dios
nipilan. Aaga najneaj nanderac tiül icona? Pues iconan quiaj.
ocueaj Teat Dios quiaj, ayac icon 20 Naleaing, icona apmeajchiün

wüx merangan najneaj. 14 Xecojow


  xicon nayajcan xeyay apac
xechijquiaw, icona temongochiün ximeajtsan.
atnej tamongochiw noicnoic
ajlüy mondüüb Teat Dios tiül iüt
Judea wüx tayariw andeac Teat
3 Lango naiündan wüx cos laínd
nanguiayiün wüx icona, quiaj
tandeacasan sanacüliün xicónan
Cristo Jesús. Pues ajcüw micual quiaj tiül cambaj Atenas, 2 condom

miiütan tayambüw imbasan aton, sanüjchiün mamb michijquiaats


atnej ajcüwa judíos tayambüw Timoteo mambeol icon. Cos nej
ombasüw minipilan Teat Cristo tiül nop nerang minajiüt Teat Dios, at
Judea. 15 Ajcüwa judíos tambiyaw
  nop nembeol xicon wüx sandeacan
Teat Jesús. Átan nde tanomb aaga najneaj nanderac wüx Teat
tambiyaw mondeac andeac Teat Cristo. Tasajas maquiaach icon
Dios monáwan tiül nejiw; y aton cuane najneaj merangan, mambeol
tawüniw xicon quiaj. Nejiw ngo icon müüch mejlüyiün nandand
marangüw leaw andiüm Teat wüx indüjpiün Teat Cristo. 3 Atquiaj

Dios, y ajcüyiw majawüw meáwan tarangasan nganandot mbayameron


nipilan. 16 Andiümüw mapalüw
  wüx aaga naél imongochiün quiaj.
xicon para ngo nasajan wüx Teat Cos icona lamejawan aag ayaj
Jesucristo pálwüx nipilan ngome netam mamongochiiüts. 4 Cos wüx

judíos, nganandot mawüw wüx saliünan ninguiaj naquiüjpan icon


asoetiw. Atquiaj teaxeyay asoetiw tasajasan icon apmamongochiiüts
nejiw; Teat Dios lajcüy majaw nejiw naél. Nganüy mbich lamejawan
xeyay. atquiaj teajlüy. 5 Wüx xique

lango naíünd wüx, quiaj tüjchiüs


Pablo andiüm mamb majaw mamb teat Timoteo cos sandiüm
alinomb moncül Tesalónica nanguiay cuane terangan, nguineay
17 Xecojow xechijquiaw, masey temendüjpiün Teat Dios, nganandot
ngo mexomayoots acas nüt, ngo nimeech mayac icon wüx merangan
ndrom ximeajtsan icon. Nganüy ngo majneaj, ndot cuajpar sarangan
xeyay lanandiüman mejawayoots aaga najiüt tiül icona.
alinomb. 18 Naleaing xicona

6 Pero wüx tandilil teat Timoteo

tandiümasan namban najawan imiün niüng ijlüyiün, taquiiüb


icon. Masey xique Pablo tajlüy miün najneaj poch nguineay icona
namb nomb ijmbüw, pero aaga tanaámb temendüjpiün Teat Cristo.
437 1 TESALONICENSES 3​, ​4

At tapiüng nguineay indiüman tanaámb merangan leaw andiüm


nop alinop, y tanaámb leaaw Teat Dios atnej tenguiayiün wüx
imeajtsan xicon. Apiüng indiüman taquiaachasan icon. Masey sajawan
mexomayoots mejawayoots atnej temerangan atquiaj, nganüy
xicona teanandiüman najawan sandiüman tanaámb merangan más
icon aton. 7 Wüx aag ayaj xecojow
  xeyay najneaj.
xechijquiaw, tajneaj ximeajtsan 2 Tenguiayiün nguineay tasajasan

wüx tanguiayasan icona tanaámb icon merangan leaw andiüm Teat


temeyacan imeajtsan wüx Teat Jesús, cos nej atquiaj tasaj xicon.
Cristo, masey xicona sajlüyiün tiül 3 Leawa Teat Dios andiüm, aag ayaj

xeyay naél cos ajcüy majaw xicon irangan palan najneaj. Pues naxey
nipilan. 8 Nganüy apac ximeajtsan
  ngondom maquíiüban najtaj, at aton
wüx icona cos tanaámb ersapayon najtaj ngondom maquíiüban naxey
nandand wüx Teat Jesucristo. sitiül nganaw mengoch owixaw;
9 Xeyay süjchiün gracias Teat
  at monguich ngondom marangüw
Dios wüx icona; nej ajaw xeyay aag ayaj. 4 Pues inopnopon netam

apac ximeajtsan cos tanaámb mequiüjpan mintajan najneajay


teamendüjpiün Teat Cristo. 10 Nüt
  mejiürayon lasta; 5 ngondom  

ongwiiüts satüniün ocueaj Teat Dios merangan wüx ombas leaw


sitiül alndom mejawayoots alinomb, indiüman atnej arangüw altiül
para nasajan icon meáwan leaw nipilan leawa ngo mandüjpiw Teat
nganaw mejawan wüx indüjpiün Dios. 6 Nejinguind ngo metam

Teat Cristo. mitsoj alinop wüx aag ayaj, cos


11 Sandiüman Teat Dios y
  Teat Dios apmapalüch ombas jane
Miteatiiüts Jesucristo mambeol arang atquiaj, atnej lanasajan icon.
xicon natüchiün niüng ijlüyiün. 7 Cos Teat Dios ngo marriiüd icoots

12 Sandiüman Teat Jesucristo müüch


  marangaats aaga ngo majneaj quiaj;
mejiüran xeyay monajneaj, müüch nej andiüm marangaats palǘyan
mejiürayon lasta, at mendiüman najneaj. 8 Leaw itsojǘyan aag ayaj

meáwan nipilan aton, atnej ngome nipilan itsoj, Teat Dios itsoj,
sajiüran icon lasta. 13 Tanaámb nde
  aaga neech icoots aaga Nangaj
mechiwean imeajtsan; irangan leaw Espíritu.
andiüm Miteatiiüts Dios, cos atquiaj 9 Xecojow xechijquiaw, ngo metam

apmaxom icona tenguial merangan nasajan icon nguineay netam


najneaj wüx nüt apmandilil mejiürayon lasta, cos lamenguiayiün
Miteatiiüts Jesucristo maquiiüb nguineay apiüng Teat Dios.
miün meáwan minipilan nej. 10 Sanguiayiün atquiaj temerangan

wüx meáwan minipilan Teat Cristo


Netam marangüch leaw moncül tiül iüt Macedonia. Pero
andiüm Teat Dios sandiüman tanaámb mejiüran lasta

4 Nganüy xecojow xechijquiaw,


sasajan icon alinomb,
satüniün wüx minüt Teat Jesús
más xeyay. 11 Iyamban nguineay

alndom mejlüyiün najneájan,


merangan leawa netam merangan;
1 TESALONICENSES 4​, ​5 438

irangan minajiütan con iwixan, atnej


lanasajan icon. 12 Atquiaj pálwüx
nipilan apmajawüw nguineay
  5 Xecojow xechijquiaw, ngo
narangan wüx nawiig ngün
neat ngün nüt apmajlüy aag ayaj, cos
irangan najneaj; ngome apmaxomüw ngo metam majawaats ngow. 2 Cos  

cuane wüx mandeacndeacüw wüx icona lamejawan wüx nüt aliüc


imbasan, aton ngome apmetam Teat Jesucristo, aag ayaj wüx ngo
meyariün nicuajind ocueaj alinop. mateotsaran, atnej arang nop need
wüx apmajmel ongwiiüts maneed.
Wüx apmandilil Teat Jesús 3 Wüx nipilan apmapiüngüw: “Nganüy

13 At aton xecojow xechijquiaw, najneajay ajlüyiiüts ngo majlüy


ngo nandiüman mejlüyíünan ngo nicuajind naél”, mawüw, quiaj aliüc
mejawan nguineay ajlüy wüx miün najénan apndrom ombasüw.
mondeow. Ngo metam mamix Aag ayaj atnej arang nop najtaj, cos
imeajtsan atnej nipilan ngo ngondom mewüneay wüx, netam
mandüjpiw Teat Cristo, cos ngo mamongoch aaga necoy wüx
majawüw nguineay apmajlüyiw apwijquiam micual nej. 4 Nganüy

alinoic nüt. 14 Ajawaats Teat Jesús


  icona xecojow xechijquiaw, langome
tandeow, ndoj tapac alinomb. At apmejlüyiün tiül aaga ngo majneaj
ajawaats Teat Dios apmüüch miün atnej pojniün quiaj. Aaga nüt wüx
mandilileaw nóiquian maquiüjpüw aliüc Teat Jesucristo ngome apmasap
Teat Jesús meáwan monyar andeac icon wüx, ngome atnej arang nop need
nej leawa landeow. wüx ngo mateotsaran. 5 Meawarónan

15 Nganüy sasajan icon aag agüy leaw


  ijlüyiün tiül ran, ngo mejlüyiün tiül
tapiüng Teat Jesucristo, cos icootsa pojniün. Lango majlüyiiüts tiül pojniün,
leaw aliünaats mapacaats lapeay Teat at aton ngo majlüyiiüts tiül ongwiiüts.
Jesucristo, ngondom mamongoots 6 Pares ngondom marangaats atnej

ombas nejiw leawa landeowüw. arangüw jangantanej nipilan, cos


16 Cos nejay Teat Jesucristo aliüc
  ajlüyíwan at nejiw monmeay. Nganüy
imiün cielo, apmandeac napac icoots netam mapacaats wüx leaw
müüch manguiayaran. Aaga natang aliüc miün, marangaats palanüy
ángel apmendeac napac, y nots najneaj. Netam majiüraats fis, ngo
trompet ocueaj Teat Dios apmajiünts. matnej mongün. 7 Ajawaats ameayaran

Quiaj ombas apmapacüw meáwan ongwiiüts. At aton mongün ongwiiüts


mondeow leawa tayariw andeac más angüniw. 8 Pero icootsa ajlüyiiüts

Teat Cristo. 17 Condom icootsa leawa


  tiül ran, cos ayariiüts andeac Teat
aliünaats mapacaats ningüy wüx Dios. Netam maxomaats omeajtsaats
iüt, aton apxaijnguiamoots nóiquian wüx marangaats najneaj, ngo matnej
maquiüjpaats tiül oic mangochiiüts arang mongün. Cos sitiül ajawaats
Teat Jesucristo. Quiaj apmajlüyiiüts naleaing teamandüjpiiüts Teat
nóiquian maquiüjpaats Teat Jesús Jesucristo, at sitiül ajiürayoots lasta,
meáwan nüt. 18 Nganüy ijchan mapac
  aag ayaj apmambeol icoots atnej
imeajtsan nop alinop wüx aaga poch camix manchiüc ambeol soldados tiül
quiaj. montsoj. Aton cos ajawaats naleaing
439 1 TESALONICENSES 5

apmawaats wüx meáwan ngo majneaj; Dios, itüniün ocueaj, nde paxiüm.
aag ayaj apmambeol icoots atnej 18 Ijchan gracias Teat Dios wüx
sombrer manchiüc ambeol soldados. meáwan cuajantanej. Aag ayaj
9 Cos Teat Dios ngo marriiüd icoots
  andiüm Teat Dios merangan, cos
mayac icoots tiül ngo majneaj, nej lameyariün andeac Teat Cristo
tüüch miün Miteatiiüts Jesucristo Jesús.
mawün icoots wüx asoetiiüts. 10 Nej 
19 Nde mepalan Nangaj Espíritu

tandeow ingow andeowaats. Masey ocueaj Teat Dios; ijchan marang


almapacaats masey landeowaats, leaw andiüm tiül icona. 20 Nde 

almajlüyiiüts nóiquian maquiüjpaats mepiüngan ngo membeat leaw


meáwan nüt. 11 Pares ich mapac
  Nangaj Espíritu üüch nop alinop
imeajtsan nop alinop wüx leaw mequiaachayon wüx. 21 Pero 

indüjpiün atnej tanaámb teamerangan naleaing netam mejawan wüx


quiaj. Aton ermbeolayon membichan meáwan leaw aquiajchich,
mejawan wüx Mipoch Teat Dios. meyariün áagan leaw naleaing
najneaj. 22 Leawa ngo majneaj nde

Pablo asaj nejiw nguineay meyariün merangan.


netam marangüw 23 Nejay Teat Dios, aaga neech

12 Xecojowxechijquiaw, sasajan majlüy monajneaj, alndom müüch


icon netam merangan casa ajcüwa icon merangan palan najneaj.
monajiüt leaw Teat Dios ayac Nej apmajaw wüx miespíritujan,
marangüw minajiüt nej tiül icona, imeajtsan, at micuerpojan. Quiaj
mambeolüw icon y mapaj icueajiün. alndom mejlüyiün najneajay,
13 Netam merangan nejiw casa
  ngo mejiüran nisoet wüx aliüc
mendiüman, cos arangüw minajiüt alinomb Miteatiiüts Jesucristo.
Teat Dios tiül icona; najneájan 24 Cos aaga nerriiüd icon quiaj,

mejawan nop alinop tíülan icona, najneajay ajlüy, apmarang leawa


nde mejcüyiün. lamapiüng.
14 At aton sasajan icon xecojow

xechijquiaw, ipajan ocueaj leaw Ndójwüx atepeay


neánch, isajan netam marang najiüt. 25 Xecojow xechijquiaw, itüniün
Netam meajchiün mapac omeaats Teat Dios mambeol xicon.
monmix omeaats, at imbeolan leaw 26 Aton itepeayiün tamtámban

napateay ajaw. Netam meiücan wüx meáwan minipilan Teat Cristo.


cuajantanej arangüw nipilan. 27 Sasaj icon wüx minüt Teat Dios,

15 Ijawan wüx, nde mepalüchiün


  netam meteowan aaga nawiig cam
ombas jane arang ngo majneaj manguiayiw meáwan minipilan
wüx imbasan, iyamban merangan Teat Cristo.
najneaj wüx nop alinop, at wüx 28 Sandiüman Miteatiiüts

meáwan nipilan. Jesucristo tanaámb mambeol


16 Netam mapac imeajtsan
  icon, tambtámban ijlüyiün.
meáwan nüt. 17 Itajcan orar Teat
  Amén.
Amb iwic nanderac arang wüx nawiig San Pablo
müüch minipilan Teat Cristo moncül tiül Tesalónica

2ª TESALONICENSES

naél, xeyay moncüy. 5 Meáwan


Atepeay aaga imongochiün quiaj ajüiquich

1 Xique Pablo salnaquiüjpüw


Silvano y Timoteo, sarang
aaga acas poch cam, natepeayiün
Teat Dios najneaj arang, teambeol
icon, mejlüyiün najneajay wüx
apmejmeliün tiül micambaj nej.
icon meáwan hermanos moncül 6 Teat Dios apmepalüch ombas

tiül cambaj Tesalónica, cos icona jane nerang ngo majneaj wüx
ijlüyiün nóiquian mequiüjpan imbasan, cos nej atquiaj arang,
Teat Dios at Miteatiiüts Jesucristo. apalüch ombas jane arang ngo
2 Sandiüman Teat Dios at
  majneaj. 7 Icona, cos atquiaj

Miteatiiüts Jesucristo müjchiw tememongochiün, apmeajndiün


icon mimonajneajiw, at mejlüyiün mejlüyiün najneaj alinoic nüt, ata
najneájan tiül imeajtsan. xicon aton. Apmajlüy aag ayaj wüx
Teat Jesús apmandilil imiün tiül
Teat Dios apmajaw wüx asoeteran cielo tiül oniw biümb, maquiiüb
wüx aliüc Teat Cristo miün napac miángeles nej. 8 Cos

3 Xecojowxechijquiaw, meáwan nej aliüc mapalüch ombas wüx


nüt netam nüjchiün gracias Teat ombasüw jane ngo mandiüm Teat
Dios cos icona almendüjpiün Dios, aton jane ngo mayar aaga
Teat Cristo. Icona ajüic tenguial najneaj nanderac wüx Miteatiiüts
itangan xeyay wüx indüjpiün Teat Jesucristo. 9 Ajcüwa nipilan quiaj

Jesucristo cos xeyay ijiürayon apmambüw tiül xeyay ngo majneaj,


lasta. 4 Por aag ayaj sandeacan
  tiül castigo niüng apmajlüyiw
najneaj wüx icona tiül meáwan meáwan nüt, ngondom mawüw
noicnoic ajlüy mondüüb Teat mambüw niüng ajlüy Teat Dios; at
Dios. Sandeacan nguineay iiücan ngondom majawüw nguineay ajneaj
wüx cuajantanej, at tanaámb niüng ajlüy Teat Dios, nguineay
indüjpiün Teat Jesús, masey Teat Dios arang cuajantanej najneaj.
tenguial memongochiün xeyay 10 Aag ayaj apmajlüy wüx nüt

440
441 2 TESALONICENSES 1​, ​2

aliüc Teat Jesucristo maxejneng aag ayaj, nde mepiüngan naleaing.


minipilan nej, apmapac omeajtsüw 3 Ndeme aljane mawaiich icon,

xeyay, apmandeacüw najneaj cos ngondom mapeay aaga nüt


wüx nej, apmarangüw nej casa quiaj sitiül ngome ombas majlüy
meáwan mondüüb nej. At icon nadam moncüy, at xeyay nipilan
aton apmequiüjpan cos teyariün apmacueatiw mandüjpiw Teat
sandeacan wüx nej. Dios. Apmejüiquichay nop naxey
11 Por aag ayaj xicona tanaámb
  nerang xeyay ngo majneaj; aag ayaj
satajcan orar por icona. Satüniün nerang minajiüt nimeech; alinoic
ocueaj Teat Dios mambeol icon nüt apmamb tiül castigo. 4 Nej ajcüy

merangan aaga najneaj leawa nej majaw Teat Dios, at ajcüy majaw
lamarriiüd icon para merangan. meáwan cuajantanej leaw ajiür
Satüniün mambeol icon, müüch minüt dios, y cuajantanej leaw
icon ndoj imbasan merangan arangüch casa. Nej apmajmel tiül
meáwan najneaj leaw indiüman aaga nadam nangaj iüm ocueaj Teat
merangan, at meáwan najiüt leaw Dios, apchetem quiaj mapiüng dios
alndom merangan cos iyariün nej.
andeac Teat Cristo. 12 Por aag ayaj

5 ¿Ngo leaam imeajtsana, tasajas

meáwan nipilan apmandeacüw icon aag ayaj wüx sal ninguiaja?


xeyay najneaj wüx minüt 6 Nganüy icona ijawan cuane

Miteatiiüts Jesucristo, cos ajawüw teamepal aaga nerang minajiüt


nej teamambeol icon merangan nimeech quiaj; condom leaw
najneaj. At apmandeacüw najneaj atüch a nüt, quiaj apmejüiquichay.
wüx imbasan cos ajawüw icona 7 Masey minajiüt aaga ngo majneaj

ocueaj icon Teat Jesucristo. Aag naxey quiaj tearangüch nganüy,


ayaj apmajlüy cos Teat Dios y pero nganaw mejüiquichay. Wüx
Miteatiiüts Jesucristo üüch icon Teat Dios apmawün aaga nepal
mimonajneajiw. nej, 8 quiaj aaga ngo majneaj

naxey apmejüiquichay nómban.


Apmajüiquich nop nerang Condom wüx apmandilil Teat
xeyay ngo majneaj Jesús con xeyay najneajay, quiaj

2 At aton xecojow xechijquiaw,


sanasaj icon wüx nguineay
aliüc Miteatiiüts Jesucristo
apmambiy nej wüx apmapep
miíünd nej, quiaj apndrom ombas
aaga naxey. 9 Aaga naxey nerang

maxejneng icoots majlüyiiüts ngo majneaj quiaj, minatangüw


niüng nej ajlüy. 2 Sasajan icon nde
  nimeech nenüt Satanás tüüch
meajchiün aljane mitsoj imalan, nej miün. Pares ndot ombas
nde mbayameron. Cos sitiül aljane marang xeyay cuajantanej, at
mapiüng alngün espíritu tüüch alndom marang ateócan mawaiich
nej majaw lamatüch a nüt lapeay nipilan. 10 Apmayambyamb

Teat Cristo alinomb, tengwüy xeyay cuajantanej nguineay


aljane tasaj nej, tengwüy mapiüng alndom mawaiich ajcüwa leaw
xique tarangas nawiig napiüng apndrom ombasüw, apmambüw
2 TESALONICENSES 2​, ​3 442

tiül castigo cos ngo mandiümüw nej, tanaámb merangan meáwan


mayariw aaga naleaing poch minajiüt nej.
leaw alndom mawün nejiw wüx
asoetiw nejiw. 11 Quiaj Teat Dios

Itüniün ocueaj Teat Dios
apmüüch mawaiicharanüw xeyay, mambeol xicon
apmandüjpiw leaw ngo maleaing,
leaw apiüng aaga newaiich quiaj.
12 Por aag ayaj apmambüw tiül

3 Nganüy xecojow xechijquiaw,
itüniün ocueaj Teat Dios
mambeol xicon. Isajan Teat Dios
castigo meáwan nejiw leawa müüch majüy najen aaga najneaj
ngo mandiümüw mayariw aaga nanderac wüx Teat Jesucristo
poch naleaing leawa taquiaach manguiayaran tiül meáwan cambaj,
Teat Jesucristo, cos xeyay apac müüch mayarich aaga najneaj
omeajtsüw marangüw ngo majneaj. nanderac atnej icona tenguiayiün,
ndoj teyariün. 2 Itüniün aton ocueaj

Lamarriiüd icon Teat Dios Teat Dios mambeol xicon nganandot


13 Xecojow xechijquiaw, netam aleaic marangüw wüx ximbasan
müjchiiüts gracias Teat Dios cos nipilan monrang ngo majneaj, cos
sajawan xeyay andiüm icon. Nde ngome meáwan nipilan andiümüw
tanomb lamarriiüd icon mawün mayariw andeac Teat Dios.
icon wüx isoetiün; tüüch icon 3 Nganüy ich leaam imeajtsan, Teat

Nangaj Miespíritu nej mejneajiün, Jesucristo ngome apmacueat icon;


müüch mendüjpiün leawa naleaing. apmajiür icon nganandot matüch
14 Wüx tasajasan icon wüx aaga
  icon nimeech. 4 Teat Dios lamüüch

najneaj nanderac nguineay alndom mapac ximeajtsan wüx icona cos


maw nisoet, quiaj Teat Dios sajawan tanaámb teamerangan
tarriiüd icon mejlüyiün najneajay, leaw saquiajchiün icon; at sajawan
mejlüyiün nóiquian mequiüjpan tan iriümban apmerangan aag ayaj.
Teat Jesucristo alinoic nüt. 5 Aton satüniün Teat Dios mambeol

15 Nganüy xecojow xechijquiaw,


  icon meyajcan tiül imeajtsan nej
irangan leaw alndom imbasan, nde xeyay andiüm icon, müüch meiücan
mecueatiün leaw taquiaachasan wüx cuajantanej naél atnej tarang
icon, masey leaw lanasajan icon Teat Cristo.
wüx tajlüyasan niüng ijlüyiün,
tengwüy leaw sarangan wüx nawiig. Netam merangan najiüt
16 Sandiüman Miteatiiüts Jesucristo

6 Xecojow
xechijquiaw, sasajan
y Miteatiiüts Dios, áag nejiür icoots icon wüx minüt Miteatiiüts
lasta, neech majneaj omeajtsaats Jesucristo, nde mequiüjpan nop
meáwan nüt, áag nembeol icoots leawa neánch ngo mandiüm
neech majlüyiiüts najneájan marang najiüt, tengwüy nop
wüx teamacüliiüts mandilil Teat leawa ngo mandiüm marang
Cristo. 17 Sandiüman nej müüch
  leawa saquiajchiün icon. 7 Icona

mapac imeajtsan, mambeol lamejawan netam merangan atnej


icon mendeacan najneaj wüx tarangasan, cos wüx tacülasan
443 2 TESALONICENSES 3

ninguiaj naquiüjpan icon, ngo 13 Xecojow xechijquiaw, nde


neanchiün. 8 Ngo nayariün ocueaj
  paxiüm icueajiün merangan najneaj.
nejinguind netnetíünan aniüng 14 Sitiül aljane ngo mayar leawa

nej. Ngwüy tarangasan xeyay teanasajan icon tiül aaga nawiig


najiüt, sambichayon sapacan nüt cam, iyacan wüx iniüjcan, nde
ongwiiüts, ngana nüjchiün icon mequiüjpan, para maxing. 15 Nde

mejiüran naél. 9 Masey alndom


  mejcüyiün mejawan, pero ipajan
natüniün nawiülaranan, ngwüy ocueaj cos nej aton ayamb Teat
xicona tarangasan najiüt mejawan Dios.
nguineay netam merangan aton.
10 Cos wüx tajlüyasan ninguiaj

Ndójwüx atepeay
tasajasan icon sitiül aljane ngo 16 Sandiüm nejay Teat Jesucristo,
mandiüm marang najiüt, ich aaga neech monajneaj, tanaámb
maíünd. 11 Sanguiayiün altiül acas
  müüch icon monajneaj wüx
icona ajlǘyan, ngo marangüw meáwan cuajantanej irangan,
nicuajind najiüt, pero apalpalǘwan maquiiüb icon nguiajantanej.
alinop. 12 Ajcüwa nipilan quiaj,

17 Nganüy xique Pablo sarang

sasajan y sapajan ocueajiw wüx naag xiwix satepeay icon cam. Aag
minüt Miteatiiüts Jesucristo, agüy sarang tiül meáwan xenawiig.
marangüw najiüt najneájan para 18 Miteatiiüts Jesucristo mambeol

maxomüw üetiw. icon meawarónan. Amén.


Anoic nanderac tarang San Pablo müüch Timoteo

1ª TIMOTEO

mambeol icon nicuajind mejawan


Teat Pablo atepeay teat Timoteo leaw Teat Dios andiüm merangan

1 Miteatiiüts Dios aaga newün


icoots wüx asoetiiüts, aton
Miteatiiüts Jesucristo aaga
wüx indüjpiün Teat Cristo; más
naleaing para miün majlüy wüx
mondeacndeac.
teamacüliiüts, tayacüw xique 5 Sasaj ic aaga poch quiaj,

Pablo narang nop apóstol ocueajiw. cos sandiüm merjiürayon


2 Timoteo, xique sarang aaga
  lasta, meyajcan tiül imeajtsan
acas poch cam nüüch ique, cos irangan najneaj, y mejawan
sayaag atnej naleaing xecual ic naleaing indüjpiün Teat Cristo.
cos lamayariiüts andeac Teat 6 Cos altiül lamambiülüjchiw ayaj,

Dios. Tanaámb ich mambeol ic andeacndeacüw pálwüx leaw ngo


Miteatiiüts Dios y Miteatiiüts Cristo metam. 7 Masey nejiw apiüngüw

Jesús, majiür ic lasta, müüch ic nendüyiw wüx aquiajchiw aaga


xeyay monajneaj. poch tüünd Moisés, pero nejiw ngo
majawüw cuane aquiajchiw, ngo
Ijawan wüx ajcüwa majawüw cuane naleaing.
monquiaach ngo maleaing 8 Icootsa ajawaats aaga poch

3 Nganüy
sanasaj ic alinomb aag tüünd Moisés, aag ayaj najneaj
atnej tasajas ic wüx nganaw namb cos ajawaats cuane ajpar, neol
sandüy tiül iüt Macedonia. Cos tajlüy. 9 Ajawaats Teat Dios ngo

tasajas ic mecǘlan tiül cambaj müüch Moisés aaga poch para


Efeso mesajüw ajcüwa monquiaach nipilan arang najneaj. Ngwüy, tayac
quiaj ngo metam maquiajchiw majüiquich asoet jane nerang ngo
leawa teamaquiajchiw, cos altiül majneaj, jane nepiüng ngo metam
aquiajchiw ngo maleaing. 4 Isajüw
  nej monajiüt, nemal nipilan, leawa
macueatiw andeacndeacüw leaw xowüy arang ngo majneaj, jane
ngo metam; nde mayambyambüw ngo metam nej Teat Dios, jane
mandeacüw wüx mixejchiw ngo mayar andeac Teat Dios, jane
nde tanomb. Cos aag ayaj ngo nembiy miteat nembiy mimüm,

444
445 1 TIMOTEO 1​, ​2

at meáwan monbiy nipilan. 10 At   atquiaj alndom majüic nguineay


Moisés tüünd aaga poch majüiquich Miteatiiüts Jesucristo xeyay aíüc
ngo majneaj arang leaw monjiür wüx leaw arangüw nipilan. Wüx
minajtaj, leaw monjiür minaxey, aag ayaj nipilan alndom majawüw
leaw naxey aquiiüb naxey, leaw nguineay tajiürüchiüs lasta. Quiaj
najtaj aquiiüb najtaj, leaw neneed apmandiümüw mayariw andeac
nipilan manüüb, leaw newaiich nej, mapacüw meáwan nüt
wüx cuajantanej, leaw newaiich majlüyiw najneaj niüng ajlüy Teat
apaj wüx minüt dios, leaw ngo Dios. 17 Najneajay ajlüy Minatang

mayar leaw apiüng Mipoch Teat Nenajiüt, nej aaga Rey almapac
Dios. 11 Meáwan aag ayaj lamapiüng
  meáwan nüt, nej ngo majiür ümb,
tiül aaga najneajay nanderac masey ngondom maxomaats
wüx Teat Cristo, nguineay awün majawaats. Néjan Teat Dios,
asoetiiüts. Aaga nanderac quiaj ngo majlüy alinop dios. Netam
tüjndiüs nandeac, tüüch xic müjchiiüts gracias meáwan nüt,
najneajay Miteatiiüts Dios. masajaats najneajay ajlüy meáwan
neat, ¡Amén!
Teat Pablo üüch gracias 18 Timoteo, sayaag ique ijlüy

12 Süüch gracias Miteatiiüts atnej xecual. Sasaj ic netam


Jesucristo, aaga nembeol xic narang merang atnej tanderac tanomb
aag ayaj, cos tajaw xique sanarang wüx imbas. Nganüy irang atnej
leaw apmapiüng. Áag tayac xic tesoic, irang con imeaats atnej
narang minajiüt nej. 13 Masey nomb
  arang nop soldado wüx ajlüy tiül
titsojos Teat Cristo, tayambas montsoj. 19 Tanaámb indüüb leawa

ombasüw monyar nej andeac, lameyar ocueaj Teat Dios. Irang


tandeacas xeyay ngo majneaj leaw iyaag tiül imeaats najneaj.
wüx nej. Pero tajiürüchiüs lasta Cos ajlüy acas masey ayajcüw
cos tarangas ayaj wüx ngo najaw cuane najneaj, ngo marangüw
nicuajind, wüx nganaw nandüüb leaw ayajcüw quiaj, arangüw leaw
Teat Cristo. 14 Miteatiiüts Dios
  andiümüw nejiw. Ngo mayacüw
tüüch xic xeyay mimonajneaj nej, omeajtsüw wüx mayariw andeac
xeyay tajiür xic lasta, tambeol xic Teat Dios. 20 Atquiaj tarangüw

nandüüb Teat Cristo Jesús. Himeneo y Alejandro. Condom


15 Aaga poch cam naleaing,
  xique tayacasüw teowix a Satanás
netam mayar meáwan nipilan: majawüw ngondom mitsojow Teat
Teat Cristo Jesús tiün wüx iüt Dios.
mawün wüx asoetiw nipilan, cos
meáwan nipilan arangüw ngo Aquiaach wüx atajcüch orar
majneaj. Sayaag xique najntsop
sarang ngo majneaj, cos xeyay
ngo majneaj tarangas. 16 Masey

2 Nganüy sanasaj ic wüx leawa
más netam. Itün ocueaj Teat
Dios mambeol meáwan nipilan,
najntsop sarang xeyay ngo isaj Teat Dios müüch leawa netam
majneaj, tajiürüchiüs lasta cos nej nopnop nipilan nguiajantanej
1 TIMOTEO 2​, ​3 446

ajlüyiw. At netam müünd gracias wüx leaw asoijquiw, ngome


Teat Dios wüx leaw lamarang. para majarawüw. At ngo metam
2 Netam metün ocueaj Teat Dios
  merangrangayej wüx mapeatiw
mambeol meáwan montangtang omalüw nejiw atnej arangüw
monajiüt. Itün Teat Dios mambeol altiül. Ngo metam mandijquiaw
monajiüt nguiajantanej ajlüyiw, xeyay oro, tengwüy xeyay perla,
cos atquiaj alndom majlüyiiüts tengwüy masooig xeyay nembeat
najneájan, ngo majlüy xeyay naél, napixeran melombochayej wüx.
ngo majlüy monstoj y monbiy. 10 Cos montaj leaw ayariw andeac

Atquiaj alndom mayajcaats, Teat Dios, ingow merangrangayej


marangaats leaw andiüm Teat Dios, wüx napixeran netam marangüw
cos aag ayaj más xeyay netam. najneaj, majüiquichaw naleaing
3 Miteatiiüts Dios newün icoots
  andüjpiw Teat Dios. 11 Montaj ich

wüx asoetiiüts, najneaj majaw aag ndijchiümójan manguiayiw leawa


ayaj. 4 Teat Dios andiüm mawün
  teaquiajchich; nejiw ngondom
wüx asoetiw meáwan nipilan, marangüw natang. 12 Xique ngo

müüch majawüw naleaing leawa nüüch montaj maquiajchiw tiül


nej tapiüng. 5 Áagan nop Teat Dios
  nipilan; at sapiüng ngondom
almajlüy, aton áagan nop ajlüy majlüyiw wüx masajüw monxey
de teat mambeol nipilan niüng nguineay netam marangüw.
ajlüy Teat Dios. Aag ayaj Teat Naleaing ich manguiayiw
Jesucristo cos nipilan nej aton. ndijchiümójan. 13 Sandeac atquiaj

6 Nejáyan quiaj teyacüy mandeow


  cos Adán ombas tarangüch, tarang
mawün wüx asoetiw meáwan nej Teat Dios, ndoj tarang a Eva.
nipilan. Cos wüx tatüch a nüt, quiaj 14 Condom aaga müm najtaj quiaj

tejüiquichay, tajüic jane nej. 7 Wüx


  ombas mawaiicheran, ngome Adán.
aag ayaj tarriiüd xic Teat Dios Ndoj aaga najtaj quiaj tarang nisoet.
nandeac andeac nej, najlüy apóstol, 15 Masey tarang xeyay ngo majneaj,

naquiajchiw pálwüx nipilan ngome Teat Dios apmawün nej wüx, ngo
judíos majawüw cuane naleaing, mandeow wüx apmawiquiach
mayariw andeac Teat Dios. Xique micual nej sitiül tanaámb andiüm
aag ayaj sandeac wüx, aag ayaj Teat Dios, ajiür lasta jangantanej,
naleaing, ngondom nawaiich. arang najneaj, y ngo merangrangüy
8 Sandiüm nipilan nguiajantanej
  wüx nicuajind.
matajcüw orar, mandeacüw
maquiüjpüw Teat Dios. Wüx aljane Nguineay netam marangüw
andic cawüx owix mataag orar natang monajiüt tiül noic
netam mayaag tiül omeaats ngo ajlüy minipilan Teat Cristo
majiür nisoet, ngondom majcüy
majaw aljane, at ngondom masajsaj
aljane wüx cuajantanej. 9 At montaj

3 Naleaing leaw anderac: Sitiül
aljane andiüm marang natang
nenajiüt, aag ayaj najneaj, ich
netam masoijquiw apixaw nejiw marang. 2 Sitiül aljane apmarang

najneaj, ngo merangrangayej natang nenajiüt tiül icona, netam


447 1 TIMOTEO 3

mayac wüx omeaats marang tiül omeajtsüw arangüw najneaj.


palanüy najneaj. Netam majiür 10 Ombas netam majarawüw
áagan nop mintaj nej, majlüy nguineay arangüw, condom
najneájan, majaw cuane najneaj sitiül ngo maxoram ngo majneaj
netam marang. Netam mapac wüx aag ayaj, ich marangüw
omeaats majaw jangantanej diáconos. 11 Átan mintajüw nejiw

masey müüch maxood aniüng nej; netam majlüyiw najneájan, nde


netam majlüy nop ndoj ombas mandeacüw wüx ombas aljane. Nde
maquiaach najneaj. 3 Ngondom
  marangüw nicuajind arangǘwan;
mangün, ngondom mayambyamb ich marangüw leaw asoiquiw
moncüy, ngondom mayac omeaats najneaj miün. 12 At aton ajcüwa

wüx mandiümdiüm tomiün. Netam diáconos alndom majiürüw áagan


majiür lasta nipilan, majüic ajneaj nop mintajüw nejiw. Netam
omeaats. 4 At netam majaw wüx
  ndom ombasüw majawüw wüx,
aniüng nej, mambeol mintaj nej mambeolüw mintajüw nejiw,
micual nej, cos atquiaj apmayariw micualüw nejiw, y mimosüw
nej andeac, marangüw leawa nejiw. 13 Cos sitiül ajcüwa diáconos

apmapiüng. 5 Sitiül aljane ngondom


  arangüw minajiütüw nejiw najneaj,
majaw wüx aniüng nej, nguineay quiaj apmarangüchiw casa, at
alndom majaw wüx noic ajlüy apmajiürüw andeacüw nguineay
monyar andeac Teat Dios. 6 Nop
  andüjpiw Teat Cristo Jesús.
jayats ngondom marang natang
nenajiüt tiül monyar andeac Lamajawaats nganüy leawa
Teat Dios, jondot merangrangüy nomb ngo mejüiquichay
wüx atnej nimeech tarang, ndoj 14 Tarangas aaga nawiig cam
apmajmiüc tiül xeyay nisoet. 7 Nop
  masey tealeámban napiüng sanamb
natang nenajiüt tiül icona netam najaw ic najen. 15 Cos nganandot

mayamb nguineay alndom majiür nequiy namb, lamenguiay tam


monajneaj maquiiüb nipilan leawa nguineay netam marangüch tiül
ngo mayariw Mipoch Teat Dios. noic ajlüy monyar andeac Teat Dios,
Cos sitiül apmandeacndeacüw wüx ajcüw ayaj iglesia ocueaj Teat Dios
leawa nej arang, ajan wüx aag ayaj almapac; cos ajiürüw aaga naleaing
nimeech alndom malox nej tiüt. poch, y aquiajchiw áagan leawa
naleaing. 16 Ajawaats nejinguind

Nguineay netam marang diáconos nejáyan quiaj ngondom mambich


8 Atajcüwa diáconos aton netam majaw nguineay Teat Jesús
majlüyiw najneájan, ngondom lamawün icoots wüx asoetiiüts.
marangüw ndeac mbeay, ngondom Pero naleaing ajawaats leawa
mangüniw, ngondom mayacüw wüx tarang:
omeajtsüw mawaijchaw maxomüw Cos tejüiquichay marang nipilan;
tomiün. 9 At aton netam mandüjpiw
  Nangaj Espíritu tajüiquich Teat
aaga najneaj poch leaw Teat Dios Jesucristo palǘyan najneaj
tüüch icoots mayariiüts, mayajcüw arang,
1 TIMOTEO 3​, ​4 448

tajawüw nej nangaj ángeles. Teat Dios, apmejlüy nop najneaj


Tanderac wüx nej tiül meáwan nerang minajiüt Teat Jesucristo.
palpálwüx nipilan; Tanaámb apmejaw más, aton
tayariw mipoch nej meáwan apmepac wüx aaga poch leawa
wüx a iüt cam; lamendüüb. 7 Nde meyac wüx

ndoj tandilil najneajay andüy imeaats andeacüw mondeacndeac;


cawüx tiül cielo. aag ayaj ngo mambeol nicuajind.
Pero iyac imeaats wüx mendiüm
Altiül apmandüjpiw leaw andiüm Teat Dios. 8 Cos wüx

monquiaach ngo majneaj iwind xiüt merang cuajantanej, aag

4 Pero aaga Nangaj Espíritu


ranüy apiüng laliüc ǘmbwüx
nüt, wüx altiül apmacueatiw
ayaj ngo mambeol ic xeyay; nganüy
wüx irang leaw andiüm Teat Dios
aag ayaj apmambeol ic xeyay, cos
mandüjpiw leawa naleaing, aag ayaj meáwan nüt apmambeol ic,
apmandüjpiw monquiaach leaw ngome áagan nganüy. 9 Aaga poch

ajiürüw ngo majneaj espíritu, quiaj naleaing, meáwan nipilan


aton altiül apmandüjpiw leawa netam mayariw. 10 Wüx aag ayaj

lamawaiich nejiw nimeech. icoots arangaats xeyay najiüt masey


2 Ajcüwa monquiaach quiaj
  ajlüy naél, cos teamandüjpiiüts Teat
apmelomboochayej, apmewaijchaw, Dios. Nej almapac, alndom mawün
cos xowüy ladam omeajtsüw. 3 At   wüx asoetiw meáwan nipilan jane
apmaquiajchiw ngondom majiürüch ayariw andeac nej.
mintajaran. Átan apmapiüngüw 11 Ajcüwa poch quiaj netam

altiül nüeteran ngondom müeteran. mequiajchiw wüx nipilan, mesajüw


Pero Teat Dios andiüm monyar mayacüw wüx omeajtsüw
andeac nej müjchiw nej gracias marangüw. 12 Nganüy ique Timoteo,

cos nejiw ajawüw naleaing ijaw wüx leaw irang, irang


meáwan aaga nüeteran quiaj najneaj nganandot ngo mayariw
nej neyac. 4 Meáwan leawa Teat
  iquiaach cos monguich ic. Irang
Dios lamarang, aag ayaj najneaj. najneaj majawüw meáwan monyar
Nicuajind nüeteran ngondom andeac Teat Dios nguineay indeac,
mapiürang wüx ngo majneaj ajlüy mejüiquich nguineay mimonajneaj,
sitiül apmayajcaats Teat Dios neyac nguineay ijiür lasta nop alinop,
meáwan y müjchiiüts gracias. nguineay ambeol ic Nangaj Espíritu
5 Aaga nüeteran quiaj najneaj cos
  meyar andeac nej, nguineay
Mipoch Teat Dios apiüng najneaj; irang palǘyan najneaj. 13 Masey

aton najneaj cos üjchiiüts gracias nganaw napeay ninguiaj, ique


Teat Dios. tanaámb iteow Mipoch Teat Dios
manguiayiw, iquiajchiw, isajüw
Nop najneaj nerang najiüt nguineay netam marangüw. 14 Ijaw  

ocueaj Teat Cristo wüx, tanaámb indüüb opech irang


6 Sitiül
aag ayaj apmequiajchiw leawa landerac wüx imbas nomb
wüx meáwan monyar andeac nguineay apmerang. Aag ayaj wüx
449 1 TIMOTEO 4​, ​5

tayacüw owixaw wüx imal ajcüwa meáwan mondüüb Teat Dios wüx
montangtang monajiüt tiül monyar aaga sasaj ic quiaj, cos atquiaj
andeac Teat Dios, ndoj tatüniw Teat ngome apmeliquiaw. 8 Sitiül aljane

Dios mambeol ic. ngo mambeol acualaats nej, ngo


15 Irang aaga najiüt quiaj najneaj,
  mambeol moncül aniüng nej, aag
quiaj apmajüic ique tenguial ijntsop ayaj xeyay ngo majneaj arang, atnej
wüx minajiüt Teat Dios. 16 Ijaw  lango mayar Mipoch Teat Dios,
wüx iquiáyan quiaj, y wüx leawa lango leaam omeaats nguineay
iquiaach. Tanaámb indüüb wüx apiüng tiül Mipoch Teat Dios.
aag ayaj, cos sitiül atquiaj irang, 9 Leawa lemben omal najtaj

apmeriow wüx iquiáyan quiaj, y lamajiür er miow (60) mineat


apmewüniw wüx leawa anguiayiw nej, y áagan nop minoj nej tajiür,
iquiaach. alndom majmel minüt nej wüx noic
nawiig mambeolaranüw. 10 Pero

Nguineay netam merang tiül netam majüic nej mbójan arang


noic ajlüy mondüüb Teat Cristo najneaj. Sitiül najneaj tatangüüch

5 Nde melic nop natang ombas


naxey, isaj najneaj atnej mesaj
miteat. At jane chingüy ipaj ocueaj
micual nej, sitiül apac omeaats
müüch maxood aniüng nej napeay
miün nipilan; sitiül ajants oleajiw
atnej mesaj michiig. 2 Átan montang
  napeay miün monyar andeac Teat
ombas montaj isajüw najneaj atnej Cristo; sitiül ajiür lasta mambeol
mesaj mimüm. At monüx aton jane teamongoch ngo majneaj;
isajüw atnej mesaj michiig, pero sitiül ayac omeaats wüx marang
nde aleaic mepiüng wüx ombasüw. meáwan najneaj; quiaj alndom
3 Imbeol ajcüwa lemben omal
  majmel wüx aaga nawiig ocueajiw
montaj jane naleaing landeow monlemben omal montaj leaw
minojow nejiw. 4 Pero sitiül aljane
  netam mambeolaran.
najtaj lemben omal almajiür 11 Pero monguich montaj lemben

micual nej tengwüy micual micual omal nde meyac minütiw nejiw
nej, nejiw a monguich quiaj ich wüx aaga nawiig, nganandot
mambeolüw mimümüw nejiw atnej marangüw leawa nejiw andiümüw,
tambeolaranüw wüx almapac apmengoch owixaw alinomb. Nots
miteatiw nejiw, cos atquiaj najneaj quiaj ngome apmayac omeajtsüw
majaw Teat Dios. 5 Nganüy jane
  wüx marangüw leaw andiüm
naleaing lemben omal najtaj tiül Teat Cristo. 12 Quiaj apmajiürüw

mondüüb Teat Dios sitiül néjan nisoet cos ngo marangüw leaw
ajlüy, ngo majiür nejinguind, nej lamapiüngüw apmarangüw. 13 At 

naleaing áagan Teat Dios apmayac aton nganandot majüyjüyiw aniüng


wüx omeaats matün ocueaj nüt nipilan, ngo marangüw minajiütüw
ongwiiüts. 6 Pero jane lemben
  nejiw. Cos ngome áagan arangüw
omal ndoj apmajüyjüy marang anch quiaj, ndot mayambüw cuane
leaw andiüm, masey almapac, mandeacndeacüw wüx, masocoj
ajlüy atnej nop nandeow. 7 Isajüw   ombeayiw tiül cuajantanej mondeac,
1 TIMOTEO 5​, ​6 450

mandeacüw leaw ngo metam ajlüyaran, cos atquiaj apmimboloj


mandeacüw. 14 Pares sapiüng
  meáwan mondüüb Teat Cristo.
meáwan monguich montaj lemben 21 Sasaj ic wüx minüt Teat Dios,

omal nandeow minojow nejiw, wüx minüt Teat Jesucristo, y wüx


najneaj sitiül apmengoch owixaw ajcüwa nangaj ángeles, netam
alinomb, majiürüw micualüw meyac wüx imeaats merang atnej
nejiw, majawüw wüx aniüngüw lanasaj ic quiaj. Nde merang
nejiw. Quiaj nejinguind ngome nicuajind sitiül ngo mejaw naleaing
apmaxom cuane mandeacndeacüw nguineay tajlüy; netam merang
wüx ombasüw. 15 Cos almajlüy acas
  meáwan atotow. 22 Nde merang

monguich montaj lemben omal najen meyac iwix wüx omal aljane
lambiüjlajow, lamandüjpiw wüx meaach majiür najiüt tiül minipilan
marangüw leaw andiüm Satanás. Teat Cristo. Netam mejaw naleaing
16 Sitiül aljane tiül minipilan Teat
  nguineay arang, nganandot ngo
Cristo ajiür micoj nej michiig nej majneaj teamarang, quiaj alndom
lemben omal najtaj, nej netam mapiürang najneájan mejaw leaw
mambeol aaga lemben omal quiaj. arang. At netam mejaw wüx
Ngo majneaj macueat müüch ajcüw iquiáyan quiaj, merang najneájan.
noic ajlüy minipilan Teat Cristo 23 Alinoic sanasaj ic teat Timoteo,

mambeolüw. Cos minipilan Teat cos xowüy iüniün indeow, ngo


Cristo netam mambeolüw ajcüwa majneaj tiül imeaats. Nganüy nde
lemben omal montaj leaw naleaing menganeow áagan napac yow;
ngo majiürüw nejinguind. irang misüüig inganeow noic pite
17 Ajcüwa montangtang ombas
  vin.
monajiüt tiül noicnoic ajlüy 24 Altiül nipilan ranüy ajüiquichay

minipilan Teat Cristo leaw arangüw arang ngo majneaj, masey


najneaj netam marangüchiw nganaw majaraw wüx ombasüw
casa, pero netam majntsop wüx leaw arangüw. Pero altiül ngo
marangüchiw casa jane ndoj mejüiquichay nganüy, alinoic nüt
ombas mandeac wüx y maquiaach apmajüic. 25 Atanquiaj ajlüy aton

Mipoch Teat Dios. 18 Cos tiül


  wüx monrang najneaj, cos altiül
Mipoch Teat Dios apiüng: “Nde nipilan ajüic arang najneaj nganüy,
meyac minchiiüts ombeay a boy altiül nganaw majüic, condom
wüx arang najiüt acuüüch tiüt trigo alinoic nüt apmajüic nguineay
maw osaab”, aw. Aton apiüng: “Nop arang najneaj.
nerang najiüt netam mangüyaran”,
aw.
19 Nde majmel asoet nop natang

6 Meáwan najon mos najlüyiw
tiül minipilan Teat Cristo
netam marangüw casa neneay
nenajiüt tiül minipilan Teat Cristo, nejiw, ngana mitsojaran minüt Teat
sitiül ngo majlüy ijpüw arojpüw Dios, tengwüy mitsojaran leaw
monjaw leawa tarang. 20 Pero
  saquiajchiün icon. 2 At sitiül neneay

leawa naleaing tanaámb arang ngo nejiw nop minipilan Teat Cristo
majneaj, netam mepaj ocueaj niüng aton, nde mapiüngüw ngo metam
451 1 TIMOTEO 6

marangüw casa cos nej aton ayar majiür xeyay, ajan wüx aag ayaj
andeac Teat Cristo. Ngwüy, ich apmalocooch nej. Quiaj apmandiüm
majntsopiw wüx arangüw najiüt, marang cuajantanej ngo majneaj
cos aaga neneay najiüt quiaj nop para alndom maxom wüx xeyay.
minipilan Teat Cristo aton; pares Condom apmbiüjlam wüx mayac
netam mejiür aweaag lasta. Atquiaj omeaats wüx marang meáwan ngo
netam mequiaach wüx, mesajüw majneaj; quiaj apndrom ombas.
wüx meáwan monyar andeac Teat 10 Cos sitiül andiüram xeyay tomiün,

Dios. wüx aag ayaj witiow arangüch


meáwan ngo majneaj. Altiül wüx
Xeyay nembeat leawa lamarang aag ayaj lamacueat
teamandüjpiiüts mandüüb leaw andüjpiiüts. Nejáyan
3 Sitiül
aljane aquiaach pálwüx, quiaj ayacüy tiül naél, mamongoch
ngo matnej aaga najneaj Mipoch ngo majneaj tiül omeaats.
Miteatiiüts Jesucristo, tengwüy
ngo matnej aquiaachayoots wüx Tan iriümb irang minajiüt Teat Cristo
marangaats leaw andiüm Teat Dios; 11 Nganüy ique Timoteo, tan
4 aag ayaj, arangrangǘyan wüx, ngo
  iriümb irang minajiüt Teat Dios,
majaw nicuajind. Lamichach wüx nde mbiüjlamear wüx merang
cuajantanej andeac, ayacyácan nicuajind aaga ngo majneaj quiaj;
wüx poch. Aaga poch quiaj indüüb opech leawa najneaj. Cos
witiow wüx mondeacndeac wüx netam mendüüb leaw andiüm
ombasaran, moncüy majaw nop Teat Dios, nde mecueat leaw
alinop, mondeac ngo maleaing andüjpiiüts; ijiür lasta nop alinop;
wüx alinop, monteots wüx ngo iíüc wüx meáwan cuajantanej; ich
majneaj, 5 monyambyamb moncüy
  majneaj imeaats mejaw jangantanej.
cos ayacüw omeajtsüw wüx ngo 12 Iyac imeaats wüx mendüüb

majneaj, ngo majawüw cuane Teat Cristo atnej meamb wüx


naleaing. Nejiw apiüngüw alndom apuesta; isap nandand wüx leaw
maxomüw tomiün wüx leaw apmüüch mapacaran meáwan
andüjpiiüts. Nde mequiüjpüw nüt. Cos Teat Dios tarriiüd ic,
ajcüwa nipilan quiaj. 6 Naleaing
  ndoj tendeac manguiayiw xeyay
nembeat xeyay leaw andüjpiiüts, nipilan nguineay lameyar andeac
cos aaga atajcaats creer quiaj üüch Teat Cristo. 13 Nganüy sasaj ic wüx

mapac omeajtsaats, ngo metam minüt Teat Dios, aag teamapacüüch


xeyay cuajantanej. 7 Cos wüx
  meáwan leaw almajlüy, sasaj
wijquiatoots ngo majamiünaats ic aton wüx minüt Miteatiiüts
nicuajind wüx aaga iüt cam; at Jesucristo, aaga tandeac naleaing
wüx apmandeowaats ngondom ngo mimbol wüx taquiüraab mamb
majoyiiüts nicuajind. 8 Sitiül
  niüng ajlüy a gobernador Poncio
ajiüraats ombeat üetiiüts, apixaats, Pilato. 14 Wüx minütiw nejiw sasaj

ich mapac omeajtsaats wüx áagan ic merang palan leawa lanasaj ic


ayaj. 9 Cos sitiül aljane andiüm
  merang, tan iriümb, leaw atüch a
1 TIMOTEO 6 452

nüt mandilil Miteatiiüts Jesucristo. Dios, cos nej almapac, nej üüch
Nde mengowüüch nicuajind, quiaj icoots meáwan leawa netam para
nejinguind ngondom mayac isoet. mapac omeajtsaats. 18 Isajüw ich

15 Wüx lamatüch a nüt, quiaj Teat


  marangüw najneaj, ich mayacüw
Dios, aaga najlüy wüx meáwan omeajtsüw wüx mambeolüw
leaw almajlüy, apmüüch mandilil jangantanej, ich müjchiw
Teat Cristo. Néjan Teat Dios alndom cuajantanej wüx apmetam, nde
marang cuajantanej. Nej najneajay, marangüw reech. 19 Pues atquiaj

nej natangüy wüx meáwan apmüjndiw majiürüw meáwan leaw


montangtang monajiüt. 16 Néjan
  netam nejiw tiül cielo alinoic nüt,
Teat Dios ngondom mandeow. Nej aag ayaj najntsop wüx ajneaj.
acül tiül noic najneajay ran niüng
nejinguind ngondom matüch. Andondoch tasaj Timoteo
Nejinguind nipilan ngondom 20 Teat Timoteo, iyac wüx imeaats
maxom majaw Teat Dios. Néjan irang leawa Teat Dios lamayac tiül
netam marangüch casa, cos nej iwix merang. Nde meaach nipilan
ajlüy wüx meáwan leaw almajlüy, mitsojow imal wüx cuajantanej
tanaámb meáwan nüt. Amén. nanderac, cos ngo membeat
17 Isajüw leawa monjiür
  nicuajind. Nde meyar nanderac
xeyay wüx iüt cam, ngo metam ocueaj nipilan apiüngüw nendüyiw,
merangrangayej wüx; isajüw ngo pero monwaiich nejiw. 21 Altiül

mayacüw omeajtsüw wüx leaw lamandüjpiw ajcüw ayaj, lango


almajiürüw, cos aaga ajiürüw mandüjpiw Teat Cristo.
quiaj acas nüt ajlüy. Isajüw netam Tanaámb ich mambeol ic Teat
mayacüw omeajtsüw wüx Teat Dios. Amén.
Amb iwic nanderac tarang San Pablo müüch Timoteo

2ª TIMOTEO

müm Eunice, tayariw andeac Teat


Teat Pablo atepeay teat Timoteo Cristo, condom sajaw atquiaj ique

1 Xique Pablo, miapóstol Teat


Jesucristo cos Teat Dios tüüch
xic narang minajiüt nej, napiüng
aton.
6 Pares sandiüm nasaj ic nde

mamong mendiüm aaga najiüt


nguineay Teat Cristo Jesús andiüm leawa Teat Dios tüüch ic merang
müüch nipilan mapac meáwan wüx tayacas xiwix wüx imal,
nüt niüng ajlüy Teat Dios. 2 Xique
  wüx tatüniüs mambeol ic Teat
sarang aaga nawiig cam nüüch ic, Dios. 7 Cos Teat Dios ngo müüch

xechiig Timoteo, cos xeyay sandiüm icoots mimbolaats. Nej ayac icoots
ic. Miteatiiüts Dios at Miteatiiüts mapacaats wüx nej, majiüraats
Jesucristo tanaámb mambeolüw ic lasta nop alinop, at ngo müüch
xeyay, majiürüw ic lasta, müjchiw icoots marangaats leaw andiümaats.
ic xeyay monajneaj. 8 Nde mexing mendeac wüx Teat

Cristo; at nde mexing wüx sal


Andeac wüx leaw arang Teat Cristo tiül manchiüc cos minajiüt nej
3 Xique
sayaag tiül ximeaats sarang. Naleaing netam meyac
sarang minajiüt Teat Dios najneaj, wüx imeaats aaga najneaj nanderac
atnej tarangüw xexejchiw. Süüch wüx Teat Cristo masey memongoch
gracias Teat Dios wüx ique Timoteo. cuajantanej naél, cos Teat Dios
Ngo ndrom ximeaats ic wüx satün apmüüch ic meíüc wüx cuajantanej.
ocueaj Teat Dios masey nüt, masey 9 Teat Dios tawün asoetiiüts,

ongwiiüts. 4 Xeyay sandiüm najaw


  tayamb icoots marangaats leaw
ic para mapac ximeaats, cos andiüm nej. Aag ayaj ngome cos
meáwan nüt leaaw ximeaats ic arangaats najneaj, pero cos nej áag
nguineay tejiünts wüx tecueatayor. andiüm; at cos andiüm majüiquich
5 At leaaw ximeaats nguineay
  mimonajneaj nej. Cos wüx nganaw
lameyar andeac Teat Dios, ngome marang a iüt cam, nej lamajaw
ipíüngan. Cos ombas mimüm vida, apmüüch miün Teat Cristo Jesús.
müm Loida, at aton mimüm ique, 10 Nganüy lajüic nguineay andiüm

453
2 TIMOTEO 1​, ​2 454

marang Teat Dios wüx tüüch miün Efeso aton. Satün Teat Dios
Miteatiiüts Cristo Jesús mawün mambeol nej, majiür nej lasta xeyay
asoetiiüts. Nej tandrooch ombas wüx aaga nüt aliüc Teat Cristo.
aaga nandeowaran quiaj, lamüüch
icoots mapacaats meáwan nüt. Irang at ic nop najneaj soldado
Aag ayaj ngome apndrom ombas, ocueaj Teat Jesucristo
tajüic wüx tayariiüts aaga najneaj
nanderac wüx Teat Cristo Jesús.
11 Teat Dios tayac xic narang

2 Ique Timoteo, sayaag ijlüy
atnej najiür xecual, pares
sasaj ic netam mepac wüx Teat
apóstol, nandeac Nangaj Mipoch Cristo Jesús cos nej teamambeol
Nej, naquiaach monaw palpálwüx icoots xeyay. 2 Aaga poch tenguiay

iüt wüx aaga jayats nanderac wüx nguineay tandeacas nasajüw


Teat Jesucristo. 12 Masey wüx aag
  xeyay nipilan, atquiaj iquiajchiw
ayaj teanamongoch cuajantanej, monxey leaw naleaing lamayariw
pero ngo naxing, cos sajaw jane andeac Teat Dios, cos atquiay nejiw
sandüüb, at sajaw nej alndom apndom maquiajchiw nop alinop
majiür tiül owix nej xenajiüt leawa aton.
lanarang, leaw apmajüiquich aaga 3 Ique netam meíüc wüx leaw

nüt wüx nej aliüc alinomb. imongoch wüx indüüb Teat


13 Tan iriümb iquiaach aaga
  Jesucristo. Irang atnej arang nop
najneaj poch tenguiay saquiaach. najneaj soldado, cos nej aíüc wüx
Wüx irang atquiaj netam cuajantanej naél. 4 Nop soldado

mejüiquich ijiür xeyay lasta, at tan ngondom marang cuajantanej najiüt


iriümb netam mersapüy nandand tarang nomb, pero netam marang
wüx Mipoch Teat Dios, áag leaw apmapiüng minatang nej. 5 At  

lamayariiüts cos nóiquian ajlüyiiüts aton sitiül nop arang atnej arangüw
maquiüjpaats Teat Cristo Jesús. monpeaxay acuiür, nej ngo müünd
14 Iyac wüx imeaats, nde mecueat
  nicuajind sitiül ngo matsoj atnej
aaga naleaing poch Teat Dios tüüch netam. 6 Aton sitiül nop arang

ic mequiaach, cos apmambeol ic najiüt tiül corrül, nej ombas alndom


Nangaj Espíritu ocueaj Teat Dios maxaing omeaats corrül leaw aneay
leaw acül tiül omeajtsaats. nej. 7 Iyamb imeaats wüx aaga sasaj

15 Lamejaw lamacueatiw xic


  ic quiaj, ndoj Teat Dios apmüüch ic
meáwan monaw tiül iüt Asia, altiül mejaw meáwan cuane wüx sasaj ic.
Figelo at Hermógenes. 16 Satün

8 Ich leaam imeaats wüx Teat

Teat Dios majiür lasta meáwan Cristo Jesús nguineay tapac tiül
acualaats teat Onesíforo, cos xeyay mondeow. Aton aaga natang
tambeol xic. Nej ngo maxing mamb nenajiüt tajlüy tanomb, nenüt
majaw xic, masey sal tiül manchiüc. David, naleaing mixeech nej.
17 Cos nej naleaing wüx tapeay tiül
  Xique mbójan naquiaach wüx
cambaj Roma tayambyamb xic, aaga najneaj nanderac quiaj.
quiaj taxom xic. 18 Ique lamejaw

9 Cos sandeac aaga najneaj

nguineay tambeol icor tiül cambaj nanderac wüx Teat Cristo, pares
455 2 TIMOTEO 2

taoelaranas, teanamongoch ngo Dios. 15 Irang najneaj leaw alndom


majneaj tiül manchiüc cam atnej merang, quiaj apmajaw Teat Dios
nop nerang xeyay ngo majneaj. temerang minajiüt nej najneaj. Ndoj
Pero Mipoch Teat Dios niquimas ngome apmejiür cuane wüx mexing,
ngondom maoelich. 10 Naleaing
  cos iquiaach áagan leaw Teat
xique saíüc wüx meáwan aag Dios lamapiüng naleaing. 16 Nde

ayaj, cos atquiaj alndom nambeol mbiüjlamear wüx menguiaynguiay


leawa lamarriiüd nejiw Teat Dios andeacndeacüw nipilan leaw ngo
manguiayiw nguineay Teat Cristo mandiüm Mipoch Teat Dios, cos
Jesús lamawün nejiw wüx meáwan ngo membeat nicuajind leaw
nisoet, quiaj apmajlüyiw najneajay andeacüw. Wüx aag ayaj witiow
meáwan nüt. arangüw xeyay ngo majneaj. 17 Aaga

11 Aag ayaj naleaing nanderac: poch quiaj apmarang xeyay ngo


Sitiül landeowaats nóiquian majneaj atnej noic necoy ngo majaw
maquiüjpaats Teat Cristo, ndej, andüy quiaj teamatexiich.
quiaj aton apmapacaats Cos atquiaj arang leaw aquiajchiw
maquiüjpaats; Himeneo y Fileto. 18 Nejiw lango

12 sitiül aiücaats wüx leaw mandeacüw naleaing, cos apiüngüw


amongochiiüts, aton landoj apacaran tiül mondeow.
apmaquiüjpaats Teat Cristo Atquiaj lamitsojow omal aljane;
wüx arang natang tiül cielo. altiül lango majawüw nguineay
Sitiül apmawaijchaats apiüng Mipoch Teat Dios. 19 Leawa

mapiüngaats ngo lamapiüng Teat Dios tiül Nangaj


mandüjpiiüts, Mipoch Nej, aag ayaj apmajlüy
nej aton apmapiüng ngo majaw meáwan nüt. Nej lamapiüng:
jane icoots. “Xique sajaw jane xicueaj xique”,
13 Masey sitiül icoots achiweaats aw. At aton lamapiüng: “Meáwan
omeajtsaats wüx Teat Dios, mondüüb Teat Cristo netam
nej tanaámb apmarang leawa macueat arang ngo majneaj”, aw.
lamapiüng, 20 Tiül nop nadam iüm ngome áagan

cos Teat Dios, ¿nguineay oro tengwüy plat ajlüy nitajquiay


alndom ndrom omeaats leaw minajiütaran; altiül narangüch
lamapiüng apmarang? xiül, altiül narangüch iüt. Cos ajlüy
acas xeyay netam, at ajlüy alacas
Irang najneaj wüx nguiajantanej tojliüm. 21 Atquiaj

minajiüt Teat Cristo icoots ajlüyiiüts ocueaj Teat Cristo,


14 Ijchawleaam omeajtsüw, atnej ajcüwa nitajquiay minajiütaran
isajüw wüx minüt Teat Cristo quiaj. Cos sitiül macueatiiüts meáwan
netam macueatiw asajsajayej wüx ngo majneaj, quiaj apmajlüyiiüts atnej
cuajantanej poch. Cos aag ayaj ajlüy najneaj nitajquiay minajiütaran;
ngondom mambeol nejiw nicuajind. ndoj Teat Cristo apndom marang
Naleaing awün ngana ocueaj jane meáwan najneaj najiüt leaw nej
teamandiüm manguiay Mipoch Teat andiüm marang wüx icoots.
2 TIMOTEO 2​, ​3 456

22 Ique Timoteo, nde mbiüjlamear mayariw andeac nateataran,


wüx mendüüb leaw andiüm nexiül, ngo marangüw casa
monench monüx leaw ngo nicuajind dios. 3 Altiül nadam

mandüjpiw Teat Cristo. Cos omeajtsüw, ngo metam nejiw


palǘyan andiümüw marangüw aljane. Ngondom mawüniw wüx
leaw nejiw andiümüw. Pero omeajtsüw leaw arang alinop.
ique indüüb opech aaga najneaj Andeacüw ngo majneaj wüx ombas
teamerang quiaj. At indüüb wüx alinop. Ngo maiücüw wüx leaw
leaw ijaw naleaing, ijiür lasta nop nejiw andiümdiümüw. Ajcüyiw,
alinop, ich majneaj imeaats mejaw ngo majiürüw lasta nejinguind.
jangantanej, iquiüjpüw áagan Itsojayéjan jane nendiüm
ajcüw leawa naleaing andüjpiw marang najneaj. 4 Apmajlüy

Teat Cristo. 23 Nde meyar ombeayiw


  monwaiich masey ajüic ajneaj
mondeacndeac cuajantanej ngo aweaag. Apmajlüy monrang leaw
metam, cos wüx aag ayaj witiow andiümüw, lango majawüw wüx;
wüx xeyay moncüy. 24 Nop nerang
  ngo marangüw casa nejinguind,
minajiüt Teat Cristo ngo metam lamong wüx alomboochayej.
majmel tiül moncüy; naleaing Altiül apmandiümdiümüw leaw
netam majüiquich mimonajneaj nej andiümüw, ngome leaw andiüm
tiül meáwan nipilan. Netam ndoj Teat Dios. 5 Altiül apmapiüngüw

ombas maquiaach najneaj, at netam arangüw najneaj, apmajüiquiw


maíüc wüx cuajantanej. 25 Netam  atnej mondüüb Teat Cristo nejiw
majiür xeyay monajneaj mawüywüy pero arangǘwan, ngome naleaing.
müüch majneaj omeaats jane najcüy Nde mequiüjpüw ajcüwa
majaw nej, ndot Teat Dios apmüüch nipilan quiaj. 6 Cos altiül ajcüwa

nejiw leaam omeajtsüw majawüw monquiaach quiaj andiümüw


cuane naleaing. 26 Quiaj apmawüw
  majmeliw jangantanej aniüng,
teowix nimeech leawa lamasap maxomüw alngün nechach najtaj
nejiw mayac nejiw wüx marangüw mawaijchaw. Ajcüwa montaj
andiüm nej. quiaj najen apmanguiayiw cos
xeyay ajiürüw nisoet, arangüw
Nguineay apmajlüy nipilan áagan leawa nejiw andiümüw.
wüx laliüc mümb a iüt cam 7 Ajcüwa montaj quiaj andiümüw

3

At aton Timoteo, netam manguiayiw leaw aquiaach


mejaw aag agüy, cos wüx jangantanej; pero masey nop
landüy wüx apmümb aaga iüt apmaquiaach nejiw leaw
cam, quiaj apmajlüy xeyay naél, naleaing, ngo mayariw. 8 Atnej

xeyay ngo majneaj. 2 Apmajlüy


  ajcüwa monxey monwüneay,
nipilan andiümüy nejáyan quiaj, at nenütiw Janes y Jambres, leawa
apmajlüy mondiümdiüm tomiün, tandiümüw mapalüw a Moisés;
monlombojchay, monrangrangüy, atnej nganüy aton ajcüwa nipilan
mondeac ngo majneaj wüx Teat quiaj andiümüw mapalpalüw leaw
Dios. At apmajlüy nipilan ngo naleaing. Cos nejiw ayacüw wüx
457 2 TIMOTEO 3​, ​4

omeajtsüw leaw ngo majneaj, pares meáwan nisoet. 16 Meáwan Nangaj


niquimas ngondom mayariw andeac Mipoch Teat Dios, aag ayaj taw
Teat Cristo. 9 Pero nejiw ngondom
  naleaing atnej Teat Dios tandiüm.
marangüw leaw andiümüw, cos Apmambeol wüx apmaquiajchich,
meáwan nipilan apmajawüw apmüüch mayaag aljane cuane
nguineay michachiw, atnej tajaraw teamarang, apmambeol marangüch
nguineay tarangüw ajcüwa ijpüw palan, apmatiib ocueajich cuane
monxey tanomb wüx tandiümüw najneaj marangüch. 17 Atquiaj

mapalüw a Moisés. nopnop nendüüb Teat Dios apmajiür


palan leawa netam, quiaj apndom
Pablo ndójwüx asaj Timoteo marang meáwan najneaj leawa Teat
nguineay netam marang Dios apmüüch nej marang.
10 Pero ique Timoteo, lamejaw
nguineay saquiaach, nguineay Iquiajchiw Mipoch Teat Dios
sarang. At lamejaw cuane sandiüm
narang, ijaw nguineay sandüüb
Teat Cristo. Lamejaw nguineay
4 Nganüy Timoteo, sasaj
ic wüx minüt Teat Dios y
wüx minüt Teat Jesucristo, aag
saíüc wüx cuajantanej, nguineay aliüc majaw wüx asoetiw jane
sajiür lasta nipilan; at aton ijaw almapac y jane landeow. Nej wüx
ngo nacueat masey samongoch aliüc alinomb apmajlüy natang
cuajantanej. 11 Lamejaw nguineay
  nenajiüt wüx micambaj nej.
tamongochiüs tiül ajcüwa cambaj 2 Nganüy netam mendeac aaga

Antioquía, Iconio, Listra, nguineay najneaj nanderac leaw apiüng


tamongochiüs ngo majneaj quiaj. tiül Mipoch Teat Dios. Isajüw
Masey, cos Teat Cristo tawün xic wǘxan andiümüw manguiayiw,
tiül meáwan aag ayaj. 12 Icootsa
  aton masey ngo mandiümüw
ajawaats naleaing meáwan manguiayiw. Pero naleaing netam
leawa nendiüm marang najneaj meyamb nguineay mesajüw, ipaj
apmamongoch xeyay moncüy, cos ocueajiw, isajüw najneájan wüx
andüüb Teat Cristo Jesús. 13 Pero
  iquiajchiw. 3 Cos aliüc miün

nipilan monrang ngo majneaj, y nüt wüx ngome apmandiümüw


monwaiich apmarangüw más xeyay manguiayiw maquiaacharanüw
ngo majneaj, apmewaijchaw, at wüx leawa naleaing, palǘyan
apmawaiicharanüw. apmandiümüw manguiayiw
14 Nganüy ique Timoteo, tan
  leawa najneaj manguiayiw. At
iriümb indüüb leawa terquiajchay apmayambyambüw jane maquiaach
wüx, cos lamejaw aag ayaj nejiw leawa andiümüw manguiayiw.
naleaing; at ijaw jane taquiaach 4 Ngome apmüjchiw olajcüw

ic. 15 Cos nde wüx iliün mepateay


  manguiayiw leawa naleaing; ngwüy,
terquiajchay wüx Nangaj Mipoch apmandiümüw mandüjpiw leawa
Teat Dios. Wüx aag ayaj ijaw ngo maleaing. 5 Pero ique Timoteo,

nguineay alndom mendüüb Teat netam meyamb imeaats wüx leaw


Cristo Jesús, y nej apmawün ic wüx irang. Netam meíüc wüx leaw
2 TIMOTEO 4 458

apmemongoch. Tanaámb isajüw nerang manchiüc. Teat Dios


nipilan wüx aaga najneaj nanderac apmapalüch ombas leawa tarang
nguineay alndom maw nisoet. Irang wüx ximbas. 15 Ique aton netam

palan leawa netam marang nop mejaw wüx nej, cos nej nómban
minerang minajiüt Teat Cristo. ngo mandiüm leaw aquiajchiiüts.
6 Laliüc mambiyaw xic atnej

16 Wüx ombas mayacüw xic tiül

arangüch wüx nichech; laliüc jostis napiüng cuane tarangas,


matüch a nüt nacueat icon. nejinguind ngo mambeol xic,
7 Xique lasatsoj xeyay, lanarang
  meáwan tacueatiw xic. Malüy Teat
najneaj leaw alndom narang. Dios ngo mayac nej asoetiw wüx
Lanambich xenajiüt, tanaámb aag ayaj. 17 Pero naleaing Teat

teanayac ximeaats wüx Teat Cristo. Cristo almaquiiüb xic mambeol xic
8 Apmapac ximeaats xeyay, cos
  müüch xic nandeac palan nguineay
wüx aaga nüt aliüc, sanüünd noic nej alndom mawün wüx asoet
corona cos tarangas najneaj. Aag nipilan. Quiaj tanguiayiw meáwan
ayaj apmüüch xic Teat Cristo wüx nipilan ngome judío. Tayajcas
aliüc majaw wüx asoetaran, cos nej atnej ajlüy namb teombeay nop
najneaj arang. Ngome xíquian quiaj león; pero atanquiaj tawas wüx,
sanüünd, at aton apmüünd meáwan taton ngo marangüw wüx ximbas
leaw andiümüw Teat Cristo, leaw nicuajind. 18 Átan Teat Cristo

teamacül nej wüx aliüc alinomb. apmawün xic tiül meáwan ngo
majneaj leaw aliüc miün apmajlüy;
Pablo asaj Timoteo alacas poch y sajaw apmaquiiüb xic namb niüng
9 Irang
leaw alndom sitiül mewiün ajlüy nej tiül cielo. Nej najneajay
mejaw xic najen. 10 Teat Demas
  ajlüy meáwan nüt. ¡Amén!
lamacueat xic, cos nej andiüm atnej
andiüm meáwan nipilan. Nganüy Ndójwüx atepeay
laámb andüy tiül cambaj Tesalónica. 19 Sandiüm metepeay müm
Teat Crescente ngo majlüy, tamb tiül Priscila at teat Aquila, aton meáwan
iüt Galacia. Ata teat Tito ngo majlüy, leaw alaniüng teat Onesíforo. 20 Teat

tamb tiül iüt Dalmacia. 11 Áagan teat


  Erasto tacǘlan tiül cambaj Corinto;
Lucas alnaquiiüb. Nganüy iyamb pero teat Trófimo tacueatiüs tiül
teat Marcos mequiiüb miün wüx cambaj Mileto, cos niün andeow.
iliüc, cos nej aton alndom mambeol 21 Irang nguineay alndom mewiün

xic wüx aaga najiüt sarang. 12 At   wüx nganaw maquind. Aton


teat Tíquico aton lanasaj mamb atepeayiw ic meáwan minipilan
andüy tiül cambaj Efeso. 13 Wüx  Teat Cristo monaw ningüy, nop teat
iliüc Timoteo, ijamiün aaga capot Eubulo, alinop teat Pudente, alinop
tacueatiüs tiül cambaj Troas aniüng teat Lino, alinop müm Claudia.
teat Carpo. Átan ijamiün xelibros, at 22 Miteatiiüts Jesucristo tanaámb

xenawiig aton cos xeyay atam xic. maquiiüb ic; at Teat Dios tanaámb
14 Tamongochiüs xeyay ngo
  müüch icon mimonajneaj nej
majneaj teowix Alejandro, aaga meawarónan. ¡Amén!
Poch tarang San Pablo müüch Tito

TITO

Teat Pablo atepeay teat Tito Leaw tarang teat Tito tiül Creta

1  ique Pablo nerangas minajiüt


X 5 Ique
lamejaw neol tacueatiüs ic
Teat Dios, at miapóstol Teat tiül aaga iüt tiül ndec nenüt Creta,
Jesucristo xic. Xique tüjndiüs niün cos tacueatiüs ic mendondoch leaw
nasajüw mayariw mipoch Teat nganaw mümb majlüy, at meyac
Cristo leaw lamarriiüd nejiw Teat montangtang ombas monajiüt tiül
Dios; nüjchiw maxomüw omeajtsüw monyar andeac Teat Cristo tiül
wüx aaga naleaing nanderac leaw meáwan noicnoic cambaj, atnej
andüjpiiüts, cos aag ayaj üüch tasajas ic merang. 6 Pero naleaing

marangüch leaw andiüm Teat Dios. iyac leaw ijaw nerang najneaj, leaw
2 Xique sarang meáwan aag ayaj
  ajiür nop minjtaj nej, at micual
para majawüw wüx aaga leawa nej aton andüjpiw Teat Cristo, ngo
teamacüliiüts, aag ayaj mapacaats manderac wüx ombasüw nejiw
meáwan nüt. Cos aag ayaj nde mapiürang nejiw arangüw leaw
wüx nganaw majlüy a iüt cam andiümüw, ngo majiürüw nepaj nej
Teat Dios lamapiüng apmüüch; nej ocueajiw. 7 Jane natang nenajiüt

ngondom mawaiich. 3 Nganüy cos


  tiül mondüüb Teat Cristo netam
lamatüch a nüt, Teat Dios aaga marang najneaj, cos minerang
newün icoots wüx, lamüüch xic minajiüt Teat Dios nej. Ngondom
nüüch manguiayaran aaga najneaj marang andíüman nej, ngome
nanderac wüx Teat Jesucristo. najen ajcüy, ngome nangün, ngome
4 Aaga nawiig cam sarang nüüch
  neyambyamb moncüy, ngome
ic teat Tito, cos sayaag naleaing newaiich maxomxom tomiün. 8 Pero  

ique atnej xecual ic, cos ayariür nej netam majüiquich naleaing apac
andeac Teat Cristo. Miteatiiüts Dios omeaats majaw jangantanej wüx
at Teat Jesucristo newün icoots apeay majaw nej. At netam majiür
wüx, mambeol ic, müüch ic xeyay monajneaj, nop nexom omeaats,
monajneaj, at mejiür monapacüy nerang najneaj, neech omeaats
wüx Mipoch Teat Dios. marang leaw andiüm Teat Dios, nop

459
TITO 1​, ​2 460

nerang leaw ayaag tiül omeaats aag cos xeyay ngo majneaj alwüx
ayaj najneaj, ngome leaw andíüman omeajtsüw nejiw, lango mayajcüw
nej. 9 Netam nop leaw nendüüb
  cuane najneaj. 16 Nejiw apiüngüw

wüx aaga naleaing nanderac leawa andüjpiw Teat Dios, pero naleaing
taquiaacharan wüx, para alndom ombeayíwan; cos wüx meáwan
mambeol jangantanej maxom aaga arangüw quiaj, ajüiquichaw
omeaats wüx Mipoch Teat Dios, y ngome áag teamarangüw. Xowüy
müüch mapal ombeay jane nepiüng micoraje omeajtsüw, ngo marangüw
aag ayaj ngo maleaing. leaw asoiquiw, at ngondom
10 Cos almajlüy xeyay nipilan
  marangüw nicuajind najneaj.
ngo mayariw wüx ajpaj ocueajiw,
nelomboochayej wüx andeacüw, Najneaj naquiajchich
monwaiich. Leaw najntsop wüx wüx Mipoch Dios
arangüw atquiaj, ajcüw ayaj judíos
monpiüng netam aaga circuncisión.
11 Meáwan ajcüw ayaj netam majpal

2  ganüy ique teat Tito, netam
N
mequiaach leawa naleaing wüx
Mipoch Teat Dios. 2 Isajüw montang

ombeayiw, cos üjchiw machiweaw ombas monxey ich mesapayej


omeajtsüw moncül tiül nden niüng wüx, nde mamongochiw wüx leaw
ajmeliw. Aquiajchiw leaw ngo arangüw, ich marangüw palanüy
maleaing para maxomüw wüx najneaj. Isajüw mayacüw wüx
alngün tomiün. omeajtsüw mayariw áagan naleaing,
12 Atnej tanomb tapiüng nop naw
  majiürüw lasta jangantanej,
tiül nejiw, tandeac wüx ombasüw maiücüw wüx cuajantanej netam
micual miíüt nej. Tapiüng: “Monaw mamongochiw. 3 At montang ombas

Creta monwaiich nejiw, napatüw, montaj aton isajüw marangüw


rombüy, aton neanchiw”, aw. áagan najneaj leaw andiüm Teat
13 Aaga nanderac quiaj naleaing.
  Dios. Isajüw nde mandeacndeacüw
Pares netam mepaj ocueajiw para leaw ngo metam. Nde mangüniw.
marangüw najneaj, majüiquich Nejiw netam majüiquichaw
naleaing ayariw andeac Teat nguineay netam marangüch najneaj,
Cristo. 14 Isajüw nde müjchiw

4 cos atquiaj alndom maquiajchiw

olajcüw manguiayiw mayariw leaw monguich montaj nguineay netam


andeacndeacüw nipilan judío, at majneaj ajlüyiw maquiüjpüw
leawa nipilan apiüngüw netam minojow nejiw, at majiürüw lasta
marangüch, cos ajcüwa nipilan micualüw nejiw. 5 Isajüw mayambüw

quiaj ngo mandüjpiw leaw naleaing. omeajtsüw wüx leawa netam, nde
15 Ajcüwa monyac omeaats wüx
  majüyjüyiw. Netam majawüw cuane
leawa najneaj, meáwan cuajantanej netam marangüw aniüngüw nejiw.
leaw almajlüy, najneaj majawüw. At majüiquichaw ajneaj omeajtsüw
Pero jane ngo mayariw andeac Teat marangüw leaw apiüng minojow
Dios, jane monyac omeaats wüx nejiw, ngana manderac ngo majneaj
leaw ngo majneaj, nejiw ayajcüw wüx Mipoch Teat Dios cos nejiw ngo
ngo majlüy nicuajind najneaj; marangüw atnej netam.
461 TITO 2​, ​3

6 At
monench aton ipaj ocueajiw nejáyan quiaj teowixaw monajiüt
marangüw leaw netam marangüw. mandeow ingow andeowaats
7 Ique teat Tito, ijüiquich majawüw
  icootsa, mawün icoots tiül meáwan
nguineay irang najneaj wüx ngo majneaj. Nej andiüm mambeol
meáwan cuajantanej. At wüx icoots majlüyiiüts noic najneaj
iquiaach, iquiaach najneaj, nde cambaj ocueaj nej, mandiümaats
mertsoj. 8 Indeac leaw netam, quiaj
  marangaats áagan najneaj.
nejinguind ngondom maxom 15 Meáwan aag ayaj indeac,

alngün ngo majneaj wüx iquiaach. iquiajchiw wüx, ipaj ocueajiw atnej
Atquiaj apmaxinguiaw ajcüwa arang nop nenajiüt. Nde merang
moncüy majaw icoots, cos ngome leaw ajüic ngo majneaj, ngana
apmaxomüw mandeacüw ngo mapiüngüw ngo mertam tiül
majneaj wüx ombasaats. minajiüt Teat Dios.
9 Ipaj ocueajiw ajcüwa najonüw

monrang najiüt, marangüw Leaw netam marangüw


leaw andiüm neneay nejiw. Ich mondüüb Teat Jesús
marangüw najneaj, nde mangochiw
ombeay. 10 Isajüw nde menejtiw;
netam marangüw najneaj
  3 I ich leaam omeajtsüw netam
marangüw leaw apiüngüw
montangtang monajiüt, at chingüy
wüx cuajantanej, cos atquiaj monajiüt tiül cambaj, mandiümüw
apmandeacüw meáwan nipilan mambeolüw wüx cuajantanej
xeyay najneaj wüx aaga najneaj najneaj najiüt leawa netam. 2 Isajüw

nanderac wüx Teat Dios, áag newün nde mandeacüw ngo majneaj wüx
icoots wüx. ombas aljane, nde mayambyambüw
11 Nganüy Teat Dios lamajüiquich
  moncüy, netam maiündüw wüx
mimonajneaj nej, cos andiüm cuajantanej, majüiquichaw
mawün wüx asoet meáwan nipilan. ajiürüw monajneaj wüx andeacüw
12 Aag ayaj üüch icoots majawaats
  maquiüjpüw meáwan nipilan.
netam macueatiiüts nómban 3 Cos icootsa nomb aton tajlüyiiüts

leawa Teat Dios ngo mandiüm, atnej nop nexiül ngo manguiay
meáwan ngo majneaj leaw andiüm nanderac, ngo marangaats leaw
nipilan wüx aaga iüt cam. Netam andiüm Teat Dios. Ndrotoots
mayacaats omeajtsaats marangaats tandüjpiiüts leaw ngo majneaj,
najneaj, nde mamongochiiüts wüx tarangaats leaw andiümaats.
leaw arangaats; netam majlüyiiüts Ngo majneaj majawaats alinop
atnej andiüm Teat Dios. 13 At   nejiür cuajantanej. At tajcüyaran
üüch icoots majawaats nguineay majarawaats, tajcüyiiüts majawaats
mapac omeajtsaats macüliiüts nop alinop. 4 Pero naleaing wüx

aaga najneajay teamandiümaats Teat Dios, aaga newün icoots wüx,


majawaats. Xeyay najneajay tajüiquich andiüm icoots at tüüch
apmajlüy wüx apmandilil Teat meáwan nipilan mimonajneaj nej,
Cristo Jesús, cos nej Midiosaats 5 cos tawün icoots wüx asoetiiüts.

newün icoots wüx. 14 Nej teyacüy


  Naleaing aag ayaj ngome ajcan
TITO 3 462

arangaats najneaj, aag ayaj tarang mepaj ocueaj nomb ijmbüw. Pero
cos xeyay ajiür icoots lasta, tawün naleaing sitiül ngo mayar indeac,
icoots wüx asoetiiüts, majlüyiiüts icueatiün, nde mequiüjpan. 11 Cos

nerixixay. Nganüy ajlüyiiüts atnej quiaj lamejaw aaga nipilan quiaj


jayats wijquiamoots, awiquiach lamitsoj nej omal, lamanot nej
icoots Nangaj Espíritu ocueaj Teat marang ngo majneaj, nejáyan quiaj
Dios. 6 Pares ngo macueat müüch
  ayacüy tiül naél.
icoots Nangaj Miespíritu nej, cos
ambeol icoots Teat Jesucristo, Teat Pablo asaj teat Tito alacas poch
aaga newün icoots wüx. 7 Cos nej

12 Wüx sanüüch mamb niüng ijlüy
lamarang aaga xeyay najneaj quiaj teat Artemas tengwüy teat Tíquico,
wüx ombasaats, nganüy ajlüyiiüts iyamb nguineay alndom meamb
atnej nómban ngo marangaats ngo mejaw xic tiül cambaj Nicópolis,
majneaj. Pares nganüy tenguial cos lanapiüng quiaj sanamongoch
macüliiüts leaw Teat Dios apmüüch nüt wüx apmaquind. 13 Iyamb aton

icoots, aag ayaj mapacaats meáwan nguineay membeol teat Zenas,


nüt tiül cielo. aaga nendüy wüx nguineay amb
8 Meáwan aag ayaj naleaing,
  apiüng aaga ley. At teat Apolos
sandiüm mepac wüx mequiajchiw aton imbeol, meajchiw meáwan
wüx, cos atquiaj alndom meáwan leawa netam nejiw tiül tiiüd. 14 Cos

monyar andeac Teat Dios mayacüw atquiaj meáwan monyar andeac


wüx omeajtsüw marangüw najneaj. Teat Cristo alndom mequiaachayej
Cos aag ayaj najneaj, y apmambeol wüx marangüw cuajantanej najneaj,
meáwan nipilan. 9 Naleaing
  mambeolüw jangantanej leaw ngo
nde mejmel tiül cuajantanej majiür. Atquiaj apmajüiquichaw
mondeac leaw ngo metam. Nde arangüw najneaj.
meyambyamb mendeac wüx leawa
tarangüw mixejchiün nde tanomb, Andondoch atepeay
nde mejmel tiül moncüy. At nde 15 Meáwan leawa almajlüyiw
mendeacndeac mejcüy anaag aljane ningüy naquiüjpüw atepeayiw ic.
wüx aaga poch tüünd Moisés, Aton sandiüm metepeayiw tam
cos aag ayaj ngo mambeol wüx ninguiaj alacas leaw almajlüyiiüts
nicuajind, ngo majiür ümb. nóiquian wüx minüt Teat Cristo.
10 Sitiül aljane ayac naél tiül
  Teat Dios mambeol icon tamtámban.
monyar andeac Teat Cristo, netam Amén.
Poch leawa tarang San Pablo müüch Filemón

FILEMÓN

Teat Dios, majawüw meáwan aaga


Pablo y Timoteo atepeayiw Filemón najneajay leaw Teat Dios üüch
1 Xique
Pablo, nayacüchiüs tiül icoots wüx Teat Cristo Jesús. 7 Teat,  

manchiüc ajcan sarang minajiüt xeyay ajneaj nayaag, üüch mapac


Teat Jesucristo. Xique sarang aaga ximeaats wüx sanguiay nguineay
poch wüx nawiig cam naquiiüb indiümüw, at lameaach mapac
teat Timoteo, natepeayiün ic omeajtsüw meáwan mondüüb Teat
teat Filemón, cos noic nej najiüt Cristo.
arangaats. 2 At satepeayiün

meáwan monyar andeac Teat Cristo Pablo atün majneaj


leaw mbichmeaw canchiüjow majaraw a Onésimo
iniüng. Átan satepeayiün müm 8 Masey
nop apóstol ocueaj Teat
Apia. At teat Arquipo, áag nerang Cristo xic, pares alndom nasaj ic
najneaj soldado wüx minajiüt nguineay netam merang, 9 pero  

Teat Jesucristo maquiüjpaats. nganüy sandiüm natün icueaj wüx


3 Tambtámban ijlüyiün,
  mimonajneaj Teat Dios. Xique Pablo
nejneajíünan, at sandiüm mejiüran nop xic natang ombas, nganüy sal
monapacüy ocueaj Miteatiiüts Dios tiül manchiüc cos sarang minajiüt
y Miteatiiüts Jesucristo, Teat Jesucristo. 10 Sandiüm natün

icueaj majneaj mejaw teat Onésimo,


Filemón andüüb Teat Cristo cos nej ajlüy atnej najiür xecual
4 Xique
wüx sataag orar süüch ningüy tiül manchiüc, cos xique
gracias Teat Dios wüx ique teat tasajas nej wüx Teat Cristo.
Filemón, ngondrom ximeaats ic. 11 Naleaing nej ninguinüt ngo

5 Cos lananguiay anderac wüx ique


  metam ic; pero nganüy nej xeyay
nguineay ajüic iyar andeac Teat netam icor cos alndom mambeol
Jesús, nguineay indiüm meáwan ic, at alndom mambeol xic aton.
mondüüb Teat Jesús. 6 Satün ocueaj

12 Nganüy sanüüch mamb majaw

Teat Dios mambeol meáwan leaw ic alinomb. Ich mapac imeaats,


lamembeolüw mayariw andeac ingoch atnej mengoch xic. 13 Masey  

463
FILEMÓN 464

tandiümas macül ningüy naquiiüb aag agüy naag xiwix napiüng xic
mambeol xic ingow imbeol xic sanangüy meáwan. Pero sapiüng
wǘxan sajlüy tiül aaga manchiüc ngo metam nüüch leaam imeaats
cam, niüng sandeac wüx aaga nguineay tambeolas ic, pares
najneaj nanderac wüx Teat Cristo. ijüch xic aton. 20 Nganüy xechiig,

14 Pero ngo nandiüm narang


  sandiüm meaach mapac ximeaats
nicuajind xiquiáyan quiaj; netam merang leaw sasaj ic quiaj, cos
natün icueaj mesaj xic. Cos xique andüjpiiüts Teat Cristo.
ngo nandiüm meaach Onésimo 21 Xique sayaag apmerang leawa

macül ningüy ajcan sasaj ic; xique sapiüng, pares tarangas aaga
sandiüm merang con imeaats, nawiig cam nüüch ic, cos sajaw
ngome cos netam merang. 15 Cos,   apmeyac wüx alquiriw leawa satün.
¿jonde ngwüy naleaingue? teat 22 Satün icueaj aton teat, meyamb

Onésimo taw niüng ijlüy acásan nüt, niüng sanaxood, cos sapiüng Teat
nganüy alndom mandilil niüng ijlüy Dios apmüüch icon leaw itüniün
macül quiaj nómban. 16 Nganüy
  ocueaj, apmambeol xic namb najaw
lango majlüy atnej nop najon icon.
nerang najiüt, nej nganüy ajntsop
wüx atam, ngo matow nej ambeat Andondoch atepeay
nop najon nerang najiüt, cos nej 23 Nganüy atepeay ic teat
ajlüy atnej nop micoj michiig wüx Epafras, áag saquiiüb ningüy tiül
Teat Cristo. Sitiül xique sandiüm manchiüc, cos arang minajiüt
nej, ique alwüx netam mendiüm cos Teat Cristo Jesús aton. 24 Átan

apmambeol ic wüx minajiüt, at aton atepeayiw ic teat Marcos, teat


cos ajlüyiiüts noic nej wüx minajiüt Aristarco, teat Demas, at teat
Teat Dios. Lucas. Nejiw ajlüyiw ningüy aton,
17 Pares sapiüng sitiül iyaag
  ambeolüw xic wüx aaga najiüt
ajlüyiür amigos, sandiüm mengoch sarang.
nej atnej mengoch xic. 18 Sitiül

25 Miteatiiüts Jesucristo mambeol

aleaic lamarang wüx imbas, icon, müüch majlüy tiül imeajtsan


tengwüy aleaic ajüch ic, iyac atnej mimonajneaj nej, tambtámban.
xique alnajüch ic. 19 Xique sarang
  Amén.
Tarangüch wüx nawiig aaga nanderac
cam müjndiw nipilan judío

HEBREOS

Ique Xecual ic;


Teat Dios tandeac wüx Teat Cristo nganüy lanajüiquich xique

1 Teat Dios tanomb tandeac xeyay,


tayamb nguineay masaj mondeac
andeac nej (profetas) nguineay
miteat, aj.
At ngo mandeac wüx nejinguind ángel:
Xique sanajlüy miteat nej,
alndom masajüw mixejchiiüts nej apmajlüy xecual, aj.
palpálwüx poch leaw andiüm masaj 6 Pero wüx Teat Dios tüüch miün

nejiw. 2 Nganüy wüx aaga nüt cam


  anopǘyan Micual nej ningüy wüx a iüt
Teat Dios tüüch miün Micual Nej cam, quiaj tasaj meáwan miángeles nej:
mandeac masaj icoots. Tüüch Micual Irangan nej casa, aj.
Nej marang meáwan ocas, nüt, at a iüt 7 Teat Dios tandeac wüx miángeles

cam; ndoj tacueat teowix nej meáwan nej wüx tapiüng:


leaw almajlüy. 3 Micual nej ajlüy
  Tarangasüw majlüyiw atnej
najneajay, atanej Teat Dios cos Dios nepepep,
nej aton; cuajantanej alndom marang. aton tarangas majlüyiw atnej
Wüx áagan andeac nej teamajiür oniw biümb, aw.
meáwan leaw tarang, ngo ndrom 8 Pero wüx Teat Dios tandeac wüx

ombas nicuajind. Wüx landoj mawün Micual Nej, tapiüng:


meáwan asoetiiüts, quiaj tamb andüy Ique Dios, apchetemear wüx
cawüx tiül cielo chetem amb wüx aaga najneajay chetejeran
miác Teat Dios. wüx meáwan nüt;
apmejlüy wüx meáwan leaw
Micual Teat Dios natang, almajlüy.
ángeles chingüyiw Ique najneajay apmejaw wüx
4 MicualTeat Dios natang, nganüy cuajantanej wüx apmeyar
meáwan ángeles chingüyiw, ngo minajiüt.
matüchiw. Minüt nej micual Teat 9 Ique palüy indiüm leawa najneaj,
Dios nembeat xeyay. 5 Cos Teat Dios
  ijcüy mejaw meáwan leawa
ngo masaj nejinguind ángel: ngo majneaj;

465
HEBREOS 1​, ​2 466

pares Teat Dios, aaga naleaing Dios tüüch mandeacüw miángeles


Midios, nej, sitiül jane ayaag ngo metam
lamüüch ic mapac imeaats marangüch palan aaga poch
mejlüy natang, quiaj, nej apmüünd mamongochiw
mejntsop wüx iquiüjpüw, aw. xeyay ngo majneaj. 3 ¡Cuantemás

10 Aton Teat Dios tasaj Micual Nej:


  icoots nganüy apmamongochiiüts
Teat, ique ombas terang a iüt xeyay ngo majneaj sitiül ngo
cam wüx nganaw majlüy mayacaats wüx omeajtsaats aaga
nicuajind, najneajay leawa tarang Teat
Terang nüt, caaw, at ocas naag Cristo para mawün icoots wüx
iwix. meáwan asoetiiüts! Aag ayaj Teat
11 Meáwan ajcüw ayaj apndrom Jesús ombas mandeac nguineay
ombas, apmarang, condom ajcüwa leawa
pero ique tan ijlüy ngo ndrom tanguiayiw andeac nej tajawüw aag
imbas. ayaj naleaing, ndoj tasajüw icoots.
Ajcüw ayaj apmataxeyiw atnej 4 Teat Dios aton tajüiquich aag

noic napixeran; ayaj naleaing, cos tüüch majaraw


12 ajcüw ayaj apmembiül melox cuajantanej; tüüch apóstoles
ninguiün atnej ngarrats ndom ombasüw marangüw xeyay
napixeran, cuajantanej ateócan. Tambeol
apmengowüüch majlüy jayats. nejiw Nangaj Espíritu ocueaj Teat
Pero ique tan iriümb meáwan Dios cos tüüch ndom marangüw
nüt, cuajantanej najiüt leaw andiüm nej.
mineat ngondom mümb, aj.
13 Teat Dios ngo masaj nejinguind

Jesucristo tajlüy atnej nipilan
ángele: 5 Teat
Dios ngome apmayac
Cheter ningüy wüx xeác, ángeles majlüyiw wüx a iüt cam
leaw sanayac meáwan moncüy alinoic nüt wüx apmarang aaga
majaw ic majmiücüw tileaj, jayats iüt leawa teamandeacaats
maj. wüx. 6 Tiül aaga ajlüyay Mipoch

14 Pero meáwan ángeles mimonrang


  Teat Dios aljane tapiüng:
minajiüt Teat Dios, tüjndiw miünüw ¿Cuane nej nipilan ndom leaam
mambeolüw nipilan leaw apmawüw imeaats wüxe?
wüx asoetiw nejiw. ¿Neol indiüm membeol micual
nipilana?
Aaga leaw tawün icoots 7 Ique Teat Dios, acásan nüt teyac
wüx, nembeat xeyay nipilan majlüy chingüy, pero

2 Pares nganüy netam


mayacaats wüx omeajtsaats
leawa lamanguiayiiüts, nganandot
teyac ángeles majlüyiw natang.
Condom teaach nipilan majlüy
natang wüx a iüt cam,
macueatiiüts mandüjpiiüts. 2 Cos
  marangüch casa;
sitiül aljane ngo marang aaga teaach majlüy wüx meáwan
nembeat poch leaw nomb Teat leaw lamerang;
467 HEBREOS 2​, ​3

8 lango
majlüy nicuajind leaw ngo 14 Cos
nacualaran ajiürüw
meyac majlüy teoleaj nej, aw. quiej, ajiürüw cuerpo, Teat Jesús
Teaach nipilan majlüy wüx aton tajiür cuerpo, at tajiür quiej
meáwan leaw almajlüy, nicuajind cos nipilan newiquiach nej. Nej
ngo majlüy leaw ngondom majlüy tandeow para mandrooch ombas
wüx. Pero nganaw majawaats aaga minatangüw nimeech nasoic
nipilan majlüyiw wüx meáwan diablo, cos nej neyac mandeowaran
leaw almajlüy. 9 Pero ajawaats
  tiül nipilan. 15 Teat Jesús tandeow

Teat Jesús, acas nüt tajlüy chingüy, mawün imbol mandeowüw nipilan,
wüx ángeles tajlüyiw natang. cos meáwan nüt nipilan imboloj
Condom Teat Jesús tajlüy natang, mandeowüw. 16 Aag agüy naleaing,

marangüch casa; cos Teat Dios cos Teat Cristo ngome tiün
tandiüm müüch nej mamongoch mambeol ángeles, tiün mambeol
xeyay ngo majneaj wüx tandeow acualaats Abraham. 17 Pares Teat

mawün wüx asoet meáwan nipilan. Jesús tiün majlüy nipilan nej,
10 Cos Teat Dios tarang meáwan
  mayaag atnej ayaag nipilan, cos
leaw almajlüy, nganüy netam atquiaj alndom marang najneaj
marangüch meáwan leaw andiüm natang miteaats leaw ajiür lasta
nej. Nej andiüm xeyay micual nej nipilan wüx arang leaw Teat Dios
mambüw tiül cielo, áag tüüch tüüch nej marang. Teat Jesús
Teat Jesús mamongoch xeyay ngo nejay tarang nichech, mawün
majneaj. Nej tarang palan leaw wüx asoetiw nipilan. 18 Cos nej  

andiüm Teat Dios, cos atquiaj tamongoch xeyay ngo majneaj,


alndom mawün nejiw wüx asoetiw. tayacüch wüx naél. Pares nganüy
11 Teat Jesús tapaj nipilan majlüyiw
  alndom mambeol leaw teayacüch
ocueaj nej, aton ajcüw leawa wüx majiür naél.
tajpaj majlüyiw nóiquian, cos nop
miteatiw; pares Micual Teat Dios Teat Jesús natang, Moisés chingüy
ngo maxing masajüw micojow
michijquiaw nej. 12 Cos nomb
tapiüng:
  3 Xecojow xechijquiaw, Teat
Dios lamawün isoetiün,
lamapaj icon mendüjpiün nej;
Sanasajüw xecojow xechijquiaw nganüy ich leaam imeajtsan wüx
jane ic Teat Dios. Teat Cristo Jesús, cos Teat Dios
Niüng canchiüjow, quiaj tüüch nej miün marang minatang
sanataag cantar najneajay miteaats ocueajiiüts. 2 Nej tarang

wüx ique, aw. meáwan palan leawa tüüch nej Teat


13 Aton tapiüng:
  Dios marang, atnej tarang tanomb
Xique sanayac ximeaats wüx teat Moisés wüx tarang minajiüt
nej, aw. Teat Dios, cos nej aton tarang
Alinomb tapiüng: palan tiül minipilan Teat Dios.
Jogüy xic, salnaquiüjpüw 3 Nganüy Teat Jesús xeyay netam

meáwan xecualüw leaw Teat marangüch casa, ngo matnej teat


Dios lamüüch xic, aw. Moisés, cos atnej nop nerang iüm
HEBREOS 3 468

más netam ajlüy, ngo matnej aaga tapiüngas: “Langome sanüjchiw


iüm leawa tarang. 4 Cos meáwan
  majmeliw maxojtüw niüng
iüm arang nej nipilan, pero leawa sajlüy”, aw Teat Dios.
nerang meáwan leaw almajlüy, 12 Ijawan xecojow xechijquiaw,

aag ayaj Teat Dios. 5 Naleaing teat


  nde majlüy nejinguind tiül icona
Moisés tarang najneaj tiül meáwan mayac wüx omeaats ngo majneaj,
monrang minajiüt Teat Dios. mepiüngan ngo meyariün andeac
Meáwan najiüt leaw tarang, aag Teat Dios, mecueatiün aaga Teat
ayaj apiüng wüx leaw aliüc miün Dios almapac. 13 Ipajüw nop alinop

apmanderac alinoic nüt. 6 Pero Teat


  meáwan nüt wǘxan aliün majlüy
Cristo ajlüy wüx minipilan Teat nganüy nüt cam, ngana madam
Dios atnej nop natang nacualaran omeaats aljane tiül icona mapiüng
ajlüy wüx aniüng nej. Aaga aniüng arang najneaj masey arang ngo
nej quiaj apiüng wüx icootsa. majneaj. 14 Apmajlüyiiüts nóiquian

Netam tanaámb mandüjpiiüts, aton maquiüjpaats Teat Cristo sitiül


macüliiüts nde apac omeajtsaats tanaámb apmandüjpiiüts atnej
leawa Teat Dios lamapiüng aliüc tarangaats wüx tayariiüts andeac
miün apmajlüy. nej.
15 Pares apiüng:

Wüx axojtüw minipilan Teat Dios Nganüy sitiül inguiayiün andeac


7 Pares netam manguiayiiüts leaw Teat Dios,
apiüng Nangaj Espíritu ocueaj Teat nde madam imeajtsan matnej
Dios, cos apiüng: tarangüw tanomb mixejchiün,
Nganüy sitiül inguiayiün andeac wüx tüjchiw majcüy Teat Dios,
Teat Dios, aw.
8 nde merangan adam imeajtsan 16 ¿Jane nejiw tanguiayiw andeac

matnej tarangüw tanomb Teat Dios quiaj, condom ngo


mixejchiün, mayariw? ¿Ngome ajcüw ayaj
cos nejiw ngo mayariw andeac meáwan leaw tawüw tiül Egipto,
Teat Dios, tüjchiw majcüy tawün nejiw teat Moisésa? 17 ¿Jane

wüx aliw tiül wajchiüc. tajcüy majaw nejiw Teat Dios tiül
9 Nejiw tüjchiw xic najcüy xeyay, aaga ic miow (40) neat quiaja?
masey tajawüw nguineay ¿Ngome ajcüw ayaja leaw tarangüw
tambeolasüw tiül ic miow ngo majneaja, condom tandeowüw
(40) neat. tiül wajchiüca? 18 ¿Jane nejiw

10 Wüx aag ayaj tajcüyiüs najawüw tasaj nejiw Teat Dios niquimas
ajcüwa nipilan quiaj, ngondom majmeliw maxojtüw
tapiüngas: “Mbójan ndroj niüng ajlüy neje? ¿Ngome ajcüw
omeajtsüw xic, ayaja leaw ngo mayariw andeac
ngo mayacüw wüx omeajtsüw Teat Diosa? 19 Quiaj ajawaats nejiw

marangüw leaw sandiüm”, ngondom majmeliw tiül aaga niüng


saw. apmaxojtüw, cos ngo mayariw
11 Pares tajcüyiüs xeyay, andeac Teat Dios.
469 HEBREOS 4

4 Ata nganüy Teat Dios apiüng


aliün ndom müüch icoots
maxojtaats niüng ajlüy nej. Pares
maxojtüw, quiaj Teat Dios ngo
metam mapiüng alinomb netam
maxojtüw. 9 Cos ngo maxojtüw

netam mejawan wüx leaw irangan, ninguiün nüt, pares Teat Dios
nganandot ngo metüchiün. 2 Icoots
  nganüy andiüm müüch maxood
aton nganüy lamasoiquiiüts aaga minipilan nej atnej nej axood.
najneaj nanderac quiaj atnej 10 Meáwan leaw laxood niüng axood

tasoiquiw mixejchiiüts, ndoj ngo Teat Dios, at aton laxood wüx


mambeol nejiw nicuajind wüx cuajantanej najiüt arang, atnej Teat
tanguiayiw a poch quiaj, cos Dios taxood wüx landoj marang
tanguiayíwan, ngo mayariw. 3 Pero   minajiüt nej. 11 Netam marangaats

icootsa leawa lamayariiüts andeac leaw alndom, maxojtaats niüng


Teat Dios, tajmeliiüts maxojtaats axood Teat Dios, ngana marangaats
niüng ajlüy Teat Dios. Wüx aag ayaj atnej tarangüw leaw nomb ngo
nej tapiüng: mayariw andeac Teat Dios, ndoj
Wüx tajcüyiüs tapiüngas, ngome tajmeliw niüng apmaxojtüw.
niquimás lango majmeliw 12 Mipoch Teat Dios almapac,

maxojtüw niüng saxood, saw. alndom marang cuajantanej. Aaga


Atquiaj tapiüng Teat Dios cos Mipoch nej alndom majmel tiül
minajiüt nej laǘmb nde wüx tarang omeaatsaran atnej nots espada
a iüt cam. 4 Aton tiül Mipoch Teat
  nexing necamb necamb; alndom
Dios andeac wüx nej taxood wüx matüch tiül omeaats nipilan müüch
ayaíw nüt, cos apiüng: mayajcüw nguineay ajlüy tiül
Teat Dios taxood wüx ayaíw omeaatsaran. 13 Meáwan leaw Teat

(7) nüt, wüx landoj marang Dios tarang, nej teamajaw nguineay
meáwan minajiüt nej, aw. ajlüy. Naleaing meáwan leawa
5 Alinoic poch tapiüng:
  almajlüy, ranüy majaw Teat Dios,
Lango majmeliw niüng saxood, ngo mexotüy nicuajind. Netam
aw. masajaats Teat Dios nguineay
6 Altiül nejiw leaw ombas
  tarangaats.
manguiayiw andeac Teat Dios
nganaw majmeliw, cos ngo Teat Jesús minatang miteaats
mandiümüw mandüjpiw Teat Dios. 14 Icoots ajiüraats nop minatang
Nganüy aliün ndom aljane majmel miteaats, aaga laámb tiül cielo. Aag
tiül niüng axood Teat Dios. 7 Teat
  ayaj Teat Jesús micual Teat Dios.
Dios lamayac alinoic nüt, aag ayaj Netam mesapayoots nandand wüx
nganüy cam. Cos atquiaj tapiüng Rey andeac nej leawa lamayariiüts.
David, lamajiür xeyay neat, tapiüng: 15 Cos aaga minatang miteaats

Sitiül nganüy inguiayiün andeac ajiüraats quiaj, ajaw nguineay


Teat Dios, ayajcaats wüx amongochiiüts
nde madam imeajtsan, aw. naél, cos ajaw nguineay ajlüyiiüts.
8 Ndot teat Josué müüch maxojtüw
  Masey nej aton tamongoch naél
nipilan Israel tiül niüng alndom atnej amongochiiüts, pero nej ngo
HEBREOS 4​–​6 470

marang nicuajind ngo majneaj. leaw Teat Dios apiüng. 8 Masey


16 Pares alndom matüchiiüts Micual Teat Dios nej, pero netam


niüng ajlüy Teat Dios, ngo metam mamongoch naél, cos atquiaj
mimbolaats, cos nej apmajiür icoots tajaw nguineay ayajcüw nipilan, at
lasta, apmaxomaats mimonajneaj nguineay netam marangüch leaw
nej; apmambeol icoots wüx andiüm Teat Dios. 9 Cos landoj

amongochiiüts cuajantanej naél. mamongoch aaga xeyay naél

5 Meáwan natang miteaats


narriüjtüch tiül nipilan,
tajmel marang minajiüt Teat
quiaj; quiaj meáwan nüt alndom
mawün wüx asoeteran jangantanej
nipilan leaw apmayar nej andeac.
Dios mambeol nipilan mayac 10 Quiaj Teat Dios tayac nej marang

nichech, at mambiy nimal marang minatang miteaats atnej tarang


nichech mangüy asoeteran. 2 Cos
  Melquisedec.
meáwan natang miteaats nipilan
nejiw, amongochiw naél atnej Nde ndrom imeajtsan
amongochiiüts. Pares alndom Mipoch Teat Dios
majiürüw lasta jane ngo majaw 11 Wüx aag ayaj aliün najiür
cuane arang, at leaw ajaw arang xeyay sandiüm nasaj icon; aag
ngo majneaj. 3 Cos nipilánan nejiw,
  ayaj naél, pero ngondom nasaj
netam mayacüw ichechiw mawün icon najen cos icona nequiy
nej asoetiw, aton netam mayacüw menguiayiün. 12 Cos lamajiür xeyay

nichech mawün asoet meáwan nüt mendüjpiün Teat Cristo, pares


nipilan. lajneaj merquiajchiün; nganüy
4 Nejinguind ngondom mapiüng
  icona netam mequiaacharanan wüx
apmarang natang miteaats, cos áag leaw ngo maél tiül Mipoch Teat
miün Teat Dios alndom mayac nop Dios. Ijlüyiün atnej nop lambiniow
natang miteaats atnej tayac Aarón. nine tealeámban achech, nganaw
5 Atquiaj Teat Cristo aton ngome
  müet nüeteran. 13 Jangantanej

nejáyan quiaj tapiüng apmarang leawa tealeámban achech ajlüy


natang miteaats, Teat Dios neyac atnej nop nine, cos nganaw majaw
nej, cos tasaj: nguineay aquiaach aaga poch leaw
Ique Xecual, apiüng cuane najneaj cuane ngo
nganüy lanüüch ic mejlüy majneaj. 14 Cos nipilan wüx latang

nipilan ic, aj. alndom müet cuajantanej nüeteran.


6 Aton Teat Dios tapiüng:
  Aag ayaj apiüng wüx nipilan leaw
Ique miteaats ic meáwan nüt, ayacüw wüx omeajtsüw marangüw
atnej tanomb wüx tarang leaw apiüng Teat Dios, cos atquiaj
miteaats Melquisedec, aw. apmajawüw cuane najneaj cuane
7 Teat Cristo wüx tajlüy ningüy wüx ngo majneaj.

6

iüt tatün xeyay, tajiünts masaj Teat Pares lango nasaj icon alinomb
Dios, aaga alndom mambeol nej leaw landoj mesoiquiün wüx
ngo mandeow. Teat Dios tanguiay Teat Cristo. Nganüy netam matangaats
nej andeac cos nej tandiüm marang wüx Mipoch Teat Dios; ngo metam
471 HEBREOS 6

mequiaachayoots wüx nguineay sapiüngan icona atnej aaga iüt


netam macueatiiüts marangaats ngo terangüy, tanaámb apmerangan
majneaj, nguineay netam mayariiüts najneaj; aag ayaj ajüic leriowan
andeac Teat Dios. Meáwan aag ayaj wüx isoetiün. 10 Cos Teat Dios

lanasaj icon xeyay. 2 Lango nasaj


  najneaj arang, ngo ndrom omeaats
icon alinomb netam meyariün nguineay teamerangan, nguineay
yow, tengwüy nguineay netam tanaámb membeolan meáwan
mayacüch owixeran wüx omalaran. mondüüb Teat Cristo. 11 Sandiüman

Aton ngo nasaj icon wüx apacaran inopnopon tanaámb mepacan


tiül mondeow, at wüx Teat Dios wüx mendüjpiün Teat Cristo, cos
apmajaw wüx asoeteran alinoic nüt. wüx irangan aag ayaj, quiaj
Cos meáwan aag ayaj lanaquiaach apmeajndiün leawa temecüliün
icon wüx. 3 Sitiül Teat Dios andiüm,
  wüx ümb minütiün ningüy. 12 Nde  

nganüy sanasaj icon nguineay netam meranchiün; irangan atnej arangüw


matangaats wüx Mipoch Teat Dios. ajcüwa mondüüb Teat Cristo con
4 Meáwan leawa lamajawüw
  omeajtsüw, cos taiündüw wüx
ranüy leaw apiüng tiül Mipoch Teat cuajantanej amongochiw, condom
Dios, lamayariw aag imiün tiül cielo, ayariw leaw Teat Dios lamapiüng
lamüjndiw Nangaj Espíritu ocueaj apmüüch nejiw.
Teat Dios, 5 sitiül tayajcüw najneaj

13 Wüx Teat Dios tasaj Abraham

aaga andeac Teat Dios, at lamayariw cuane apmüüch nej alinoic nüt,
nguineay apmarang Teat Dios alinoic quiaj nejáyan quiaj tandeac wüx
nüt; 6 sitiül ajcüw ayaj apmacueatiw
  minǘtan nej, cos ngo majlüy alinop
mandüjpiw Mipoch Teat Dios, lango natang atnej. 14 Quiaj Teat Dios

ndom leaam omeajtsüw mandüjpiw tasaj Abraham: “Xique sanambeol


Teat Cristo alinomb, cos aag ayaj atnej ic xeyay, sanüüch ic mejiür xeyay
ayacüw Teat Cristo wüx cruz alinomb icualaats”, aw. 15 Atquiaj Abraham,

müjchiw mamongoch monxing. cos tacül, ngo paxiüm ocueaj, quiaj


7 Ajcüw ayaj ajlüyiw atnej nacats iüt
  tüünd leawa lamasoic apmüünd.
niüng ajoet najneaj, cos sitiül aag iüt 16 Naleaing, tiül nipilan apajüw

quiaj apmayac najneaj leaw apiürüch minüt nop más natang wüx ngo
tiül, at monpiür alcuane apmaxaingiw meyarayej andeacüw. Cos wüx
müetiw, quiaj ajüic Teat Dios tambeol andeacüw atquiaj, quiaj ajüic
majlüy aag ayaj. 8 Pero sitiül noic iüt
  andeacüw naleaing, lango metam
palüy sats ayac, at cualsoj ajlüy tiül, mandeacüw wüx más. 17 Wüx Teat  

aaga iüt ngo metam nicuajind, ngo Dios tandiüm majüiquich naleaing,
majneaj apmanderac wüx. Ndójwüx nej ngondom mangowüüch leawa
apmambeliw leaw altiül. lamapiüng apmüüch acualaats
Abraham, quiaj tandeac wüx
Leaw teamacüliiüts ambeol minǘtan nej majüiquich naleaing
icoots mandüjpiiüts Teat Cristo apmarang leaw lamapiüng. 18 Cos  

9 Xecojow
xechijquiaw leaw xeyay Teat Dios tapiüng nguineay
sandiüm, masey atquiaj sandeacan, apmarang, tandeac wüx minüt
HEBREOS 6​, ​7 472

nej, pares leaw tandeac ngondom nej; ngo majaraw nguineay tajlüy,
mangowüüch, cos Teat Dios nguineay tandeow. Nej tajüic atnej
ngondom mawaiich. Nganüy Micual Teat Dios nej, apmarang
icootsa leawa lajwanaats wüx miteaats meáwan nüt.
asoetiiüts, Teat Dios teamambeol 4 Nganüy ijawan nguineay

icoots ngo paxiüm macüliiüts tarangüch casa aaga Melquisedec


aaga leaw nej lamapiüng apmüüch quiaj, cos mixejchiiüts Abraham
icoots alinoic nüt. 19 Nganüy aaga
  tüüch nej igajpowüw naw tiül
teamacüliiüts quiaj, aag ayaj üüch leaw taxom wüx tamb tiül montsoj.
icoots majlüyiiüts nandand wüx 5 Ajawaats meáwan micual Leví

mandüjpiiüts Teat Dios, atnej nop leaw monrang miteaats netam


müx nandand ajlüy wüx ajiür mayariw igajpowüw naw tiül leaw
micang müx masap nej. Wüx aaga axom cambaj, cos atquiaj apiüng tiül
leawa teamacüliiüts quiaj, alndom aaga poch tüünd Moisés. Naleaing
majmeliiüts necamb aaga cortina nejiw alndom mayariw aag ayaj
tiül nangaj iüm tiül cielo; 20 niüng
  ocueaj cambaj, masey micual nejiw
tajmel Teat Jesús, ombas nej, Abraham aton. 6 Nganüy Melquisedec

marang natang miteaats ocueajiiüts masey ngome naw tiül nejiw, nej
meáwan nüt atnej tarang tayar igajpowüw naw tiül leaw
Melquisedec. taxom Abraham, at tatün ocueaj
Teat Dios mambeol nej, marang wüx
Teat Jesús natang miteaats leaw apiüng apmarang. 7 Wüx aag

atnej tajlüy Melquisedec ayaj ajüic leaw atün mimonajneaj

7 Pues aaga Melquisedec quiaj


minatang nenajiüt tiül cambaj
Salem, aton miteaats nej ocueaj
Teat Dios wüx alinop, nej ajlüy
natang; pero aaga leaw neyar
monajneaj ajlüy chingüy. 8 Naleaing

Teat Dios najlüy tiül cielo. Aaga nganüy aton miteaats ayariw
naxey quiaj taw mangoch Abraham igajpowüw naw tiül leaw axomüw
wüx tapeay landoj ajntsop wüx nipilan, masey nipilan nejiw. Pero
montangtang monajiüt tiül montsoj. ninguiün nüt wüx tandeac wüx
Quiaj aaga Melquisedec tasaj Melquisedec, apiüng nej almapac
Abraham najneaj tarang, at tasaj ngo mandeow. 9 Ajawaats ajcüwa

Teat Dios mambeol nej. 2 Condom


  miteaats micual Leví aton tangüyiw
Abraham tüüch Melquisedec Melquisedec igajpowüw naw tiül
igajpowüw (1/10) awün tiül leaw leaw taxomüw, cos Abraham
axom tiül montsoj. Pues aaga mixejchiw nejiw tangüy Melquisedec,
minüt Melquisedec quiaj apiüng masey nejiw nganaw majlüyiw.
wüx najneaj natang nenajiüt tiül 10 Cos wüx Melquisedec tamb

cambaj Salem; at tajiür alinoic mangoch Abraham, naleaing nejiw


minüt nej, aag ayaj natang nenajiüt nganaw majlüyiw. Masey nganaw
nendondoch moncüy. 3 Aaga
  majlüyiw, tajlüy atnej tangüyiw
Melquisedec quiaj ngo majiür aton, cos apwijquiamoj tiül acualaats
miteat nej, mimüm nej, mixeech Abraham.
473 HEBREOS 7

11 Teat Dios tüüch nipilan Nganüy ajlüy alinoic poch jayats,


israel aaga ajlüyay poch müüch xeyay najneaj; wüx aag ayaj alndom
majawüw nguineay miteaats netam matüchiiüts niüng ajlüy Teat Dios.
marangüw wüx ayacüw ichechiw 20 Wüx aaga jayats poch quiaj,

nejiw. Pero miteaats micual Leví Teat Dios tandeac wüx minǘtan
ngondom mawün asoet nipilan, nej wüx tayac Teat Cristo marang
pares netam majlüy alinop miteaats minatang miteaats. 21 Cos Teat

marang atnej tarang Melquisedec Dios ngo mandeac wüx minüt nej
leaw ngome naw tiül micual Aarón. wüx tayacüchiw ajlüyay miteaats;
12 Cos sitiül miteaats mbiüjlat, pues
  nganüy wüx Teat Jesús tarang
aaga ajlüyay poch tüünd Moisés miteaats, quiaj Teat Dios tandeac
aton netam mbiüjlam müünd alinop wüx minüt nej. Aag ayaj apiüng tiül
pálwüx miteaats marang minajiüt Mipoch Dios:
Teat Dios. 13 Aaga landerac wüx
  Teat Dios tandeac wüx
quiaj, aag ayaj Teat Cristo. Nej minüt nej, pares ngondom
ngome naw tiül micual Leví, nej mambiülüüch andeac nej.
naw tiül micual Judá. Nejinguind Nej tasaj Teat Cristo: “Ique
tiül ajcüw ayaj ngondom mayac apmerang miteaats meáwan
nichech wüx artül. 14 Naleaing
  nüt,
ajawaats nej Teat Cristo tajlüy naw atnej tarang Melquisedec”, aj.
tiül micual Judá; nganüy Moisés 22 Pares nganüy ajiüraats noic poch

ngo mandeac wüx Judá nicuajind, najneajay, cos Teat Jesús, aaga
ngo mapiüng aljane apmaw marang najlüy wüx a poch quiaj, apmajlüy
miteaats. meáwan nüt. 23 Tajlüyiw xeyay

15 Wüx aag ayaj ranüy majawaats,


  miteaats; nganüy cos landeowüw,
cos aaga jayats miteaats quiaj, áag ngondom marangüw miteaats
apmajlüy atnej Melquisedec. meáwan nüt. 24 Nganüy nej Teat

16 Aaga jayats miteaats quiaj tarang


  Jesús, cos almajlüy meáwan nüt,
miteaats, cos niquimás ngondom pares alinop ngondom mayar aaga
ndrom ombas. Nej ngo marang najiüt ocueaj nej. 25 Aton Teat Jesús

miteaats atnej ajcüwa nipilan leaw alndom mawün wüx asoet meáwan
tarangüw miteaats cos miteatiw nipilan leaw mondüüb Teat Dios.
nejiw tarangüw miteaats. 17 Atquiaj
  Cos nej almapac meáwan nüt, pares
aton Teat Dios apiüng tiül Mipoch alndom matün ocueaj Teat Dios
Nej: mambeol nejiw.
Ique miteaats ic meáwan nüt, 26 Aaga natang miteaats

atnej tarang Melquisedec, aw. ocueajiiüts quiaj, xeyay ajneaj,


18 Quiaj ajüic aaga ajlüyay poch
  nangaj nej, nejinguind ngondom
tüünd Moisés lango membeat mayac nej asoet, cos ngo majiür
nganüy, cos ngondom mawün asoet nisoet nicuajind, ngo majlüy matnej
nipilan. 19 Atquiaj tajlüy, cos wüx
  meáwan nipilan. Aton tayacüch
aaga ajlüyay poch quiaj, nejinguind majlüy natang wüx meáwan najlüy
ngondom maw wüx asoet nej. tiül cielo. 27 Nej ngo metam ombas

HEBREOS 7​, ​8 474

mambiy nimal mayac ichech nej apiüng tiül aaga poch tüünd Moisés.
majüiquich asoet nej, condom 5 Aaga najiüt leaw arangüw ajcüwa

mayac ichech nipilan atnej arangüw miteaats ningüy wüx iüt cam, aag
ajcüw ajlüyay montangtang ayaj apiüng wüx leawa najlüy
miteaats. Cos nejiw rawrráwan tiüt tiül cielo. Cos wüx Moisés tasoic
ombas mambiyaw nimal majüiquich nguineay apmarang aaga nine
maw asoetiw nejiw; condom nangaj iüm tiül wajchiüc miotaag
ambiyaw nimal majüiquich maw nimal, quiaj tasaj nej Teat Dios:
asoet nipilan. Nganüy Teat Jesús “Irang meáwan atnej tüjchiüs ic
teyacüy mandeow marang nichech mejaw wüx tiüc”, aj. 6 Pero minajiüt

mawün asoet nipilan. Aag ayaj Teat Cristo tiül cielo najntsop wüx
ngocháyan, ngo metam marangüch ajneaj, ngo matnej arangüw ajcüwa
alinomb. 28 Tiül aaga poch tüünd
  miteaats ningüy wüx iüt. Nej ajlüy
Moisés apiüng jane apmarang wüx noic poch najntsop wüx ajneaj
minatang miteaats; cos ajcüw ayaj leawa tüünd Moisés, cos aaga poch
nipilánan nejiw, ajiürüw nisoet aton. leaw xeyay najneaj quiaj, apiüng
Condom wüx Teat Dios tandeac wüx nguineay Teat Dios ajiür lasta
wüx minüt nej, tayac Micual nej nipilan mawün asoetiw nejiw.
marang minatang miteaats, cos nej 7 Sitiül aaga ombas majlüy poch

apmajlüy palanüy meáwan nüt. tajlüy najneaj, quiaj lango metam


marangüch amb ijquiaw poch.
Teat Jesús ajlüy wüx noic jayats poch 8 Pero Teat Dios tajaw ngome palan

8

Nganüy leaw xeyay netam arangüw ajcüwa nipilan, cos ngo


mejawan, aag ayaj wüx aaga marangüw atnej apiüng tiül aaga
minatang miteaats landoj nasaj icon poch quiaj. Quiaj tapiüng Teat Dios:
wüx. Cos nej alchetem amb wüx Aliüc miün nüt sanarang noic jayats
miác Teat Dios tiül cielo niüng ajlüy poch naquiüjpüw nipilan monaw
xeyay najneaj. 2 Aaga minatang
  Israel, at nipilan monaw Judá.
miteaats quiaj arang minajiüt nej 9 Aaga jayats poch quiaj, ngo
tiül aaga najneajay nangaj iüm matnej aaga poch tarangas
tiül cielo. Aaga nangaj iüm quiaj, naquiüjpüw mixejchiw nejiw
ngome nipilan nerang, Teat Dios wüx a nüt tawünasüw imiün
nerang. 3 Pero meáwan minatang
  Egipto;
miteaats ningüy wüx iüt ajmel cos nejiw ngo marangüw atnej
mayac nichech, mambiy nimal apiüng tiül a poch tarangas
para maw nisoet. Nganüy aaga naquiüjpüw;
minatang miteaats tiül cielo quiaj, pares ngo nanguiay andeacüw.
netam majiür cuane mayac aton. 10 Nganüy aaga jayats poch
4 Nganüy sitiül Teat Cristo majlüy
  sanarang naquiüjpüw nipilan
ningüy wüx iüt, niquimas ngondom israel wüx lamatüch aaga nüt
marang miteaats, cos ajcüwa aliüc miün, apmajlüy atcüy:
miteaats najlüyiw ningüy wüx Sanüüch macül xepoch
iüt ayacüw ichechiw nejiw atnej teomalüw nejiw,
475 HEBREOS 8​, ​9

sanayac wüx omeajtsüw nejiw. ombas nej oro. Aaga mbaw quiaj
Quiaj xique sanajlüy Midiosüw minüt nej Mimbaw Jayats Poch, cos
nejiw, tiül aaga mbaw quiaj ajlüy nop nine
nejiw apmajlüyiw xenipilan. xar palüy oro, iquial aaga atnej pan
11 Nejinguind ngome apmetam nenüt maná leaw tajmiüc imiün tiül
maquiaach alinop; cielo. Aton altiül a mbaw quiaj aaga
ngo metam maquiaach micoj nej nangoraad tsatsat, aag ayaj angot
michiig nej mapiüng: “Netam Aarón. Átan altiül ajcüwa piedra
mendüüb Teat Dios”, maw, alwüx gajpowüw poch tarang Teat
cos meáwan nipilan apmajawüw Dios. 5 Wüx opech aaga mbaw

jane xic, quiaj alembemoj ijpüw querubines,


masey namix masey natang. ajlüyiw atnej ángeles, cos aag
12 Sanajiürüw lasta masey ngo ayaj ajüiquichaw Teat Dios ajlüy
majneaj tarangüw; quiaj. Ajcüw ayaj andeniw naag
asoetiw nejiw lango leaam miolümbiw nejiw aaga mbaw quiaj.
ximeaats wüx alinomb, aw Aag ayaj nganüy lango matüch
Teat Dios. nasaj icon wüx palan.
13 Wüx Teat Dios andeac wüx aaga

6 Wüx landoj lajlüy quiaj meáwan

jayats poch quiaj, quiaj ajüic aaga tiül aaga nangaj iüm quiaj, quiaj
ombas majlüy lango metam. Pares ajcüwa miteaats ajmeliw rawrráwan
leaw lango metam apmamong, tiüt tiül aaga mbas teomeaats iüm
apndrom. taag marangüw minajiütüw nejiw
marangüw casa Teat Dios. 7 Pero

Niüng arangüch casa Teat Dios tiül aaga amb ijquiaw teomeaats
ningüy wüx iüt, at tiül cielo iüm taag, néjan minatang miteaats

9 Naleaing aaga ajlüyay poch


tapiüng nguineay marangüch
casa Teat Dios, at tandeac wüx nop
alndom majmel nomb oleaj tiül
nomb neat. Naleaing nej ngondom
majmel sitiül ngo majoy miquiej
nangaj iüm ningüy wüx iüt. 2 Cos
  nimal maripip quiaj, cos ombas
aaga nine nangaj iüm taag quiaj, netam mayac ichech nej, ndoj
nasoic tabernáculo, tajiür ijquiaw alndom mayac ichech nipilan
teomeaats. Aaga ombas teomeaats majüiquich asoetiw masey ngo
quiaj minüt nej Nangaj. Altiül noic mayajcüw arangüw. 8 Wüx aag

nadam candiler, at nop mes alwüx ayaj Dios Nangaj Espíritu üüch
pan leawa tajmel marangüch casa icoots majawaats nganaw lejquiam
Teat Dios. 3 Aaga nine nangaj iüm
  majmeleran tiül aaga Xeyay
quiaj ajiür cortin pinawan; necamb Nangaj tiül iüm taag, wǘxan ajcüw
aaga cortin quiaj ajiür alinoic miteaats arangüw minajiütüw nejiw
teomeaats; aag ayaj minüt nej tiül aaga ombas palaw teomeaats
Xeyay Nangaj. 4 Tiül aaga Xeyay
  nangaj iüm quiaj. 9 Aaga nangaj

Nangaj teomeaats quiaj, alquiaj noic iüm ningüy wüx iüt cam apiüng
artül narangüch oro ambeliw wüx wüx nguineay ajlüy tiül cielo
pom. Aton tajlüy quiaj nop mbaw, niüng ajlüy Teat Dios. Cos aaga
HEBREOS 9 476

leaw tearangüch tiül aaga nangaj lango metam marangaats aaga


iüm quiaj, wüx ayacüw nichech, ajlüyay quiaj; alndom marangaats
ambiyaw nimal majüiquich asoetiw leaw Teat Dios andiüm cos nej
nejiw, aag ayaj ngondom müüch almapac.
nejiw mayajcüw laáw asoetiw nejiw. 15 Teat Cristo ajlüy wüx noic

10 Cos aaga ajlüyay tarangüw quiaj


  jayats poch. Nganüy meáwan
wüx nüeteran, wüx nanganeowaran, nipilan leawa Teat Dios lamarriiüd
wüx cuajantanej najantsüch; ajcüw apmüjndiw leawa nej lamapiüng
ayaj najneaj, ocueaj ombasaran. apmüüch majiürüw meáwan nüt.
Cos meáwan aag ayaj tetam, tiün Cos Teat Cristo tandeow mawün nej
ndom wüx Teat Dios tüüch miün asoetiw, masey áag leawa tarangüw
Teat Cristo, quiaj mbiüjlat aag ayaj, wüx aliün majlüyiw tiül aaga
lango metam. poch ombas majlüy. 16 Wüx ajlüy  

11 Pero wüx Teat Cristo tamb


  noic poch apiüng wüx nguineay
marang minatang miteaats apmbajcam cuajantanej leaw aneay
tiül cielo, nej tüüch icoots noic aljane, quiaj ombas netam majaraw
tabernáculo leaw xeyay najneajay. sitiül naleaing landeow leaw neyac
Aag ayaj ngome arangüch naag aaga poch quiaj, 17 Cos aaga poch

owix nipilan, at ngome ocueaj iüt quiaj ngo membeat sitiül nerang nej
cam. 12 Cos wüx Teat Cristo tajmel
  aliün mapac; nganüy sitiül landeow,
quiaj tiül aaga Xeyay Nangaj tiül quiaj nembeat. 18 Atquiaj sitiül ngo

cielo niüng ajlüy Teat Dios, nej ngo majlüy miquiej nop nimal marang
majoy miquiej teants, tengwüy nichech, aaga ombas poch ngo
miquiej wacüx; nejay tamb mayac membeat aton. 19 Cos Moisés wüx

miquiej nej marang nichech. landoj masaj nipilan meáwan poch


Atquiaj lamawün asoetiiüts nómban. leawa tüüch nej Teat Dios, quiaj
13 Cos nomb jane ngo marang leaw
  tayar miquiej nine toro, at miquiej
ajlüyay netam marang, netam teants, mayac tiül yow; condom
majwich wüx ombasüw miquiej tayar nacants milan sap, at mipüüig
toro, tengwüy miquiej teants, xiül nasoic hisopo masoc tiül a
tengwüy mingweat vaquilla; cos quiej, cas tawiichwiich wüx nawiig;
atquiaj alndom majlüyiw najneaj at tawiichwiich wüx ombasüw
alinomb teombas Teat Dios. 14 Sitiül
  meáwan nipilan. 20 Wǘxan tenguial

aaga leaw arangüw quiaj tüüch marang aag ayaj Moisés tapiüng:
nejiw majlüyiw najneaj, ¡cuantemas “Aaga quiej cam üüch membeat aaga
nganüy miquiej Teat Cristo nómban poch tayac Teat Dios, leaw netam
apmüüch icoots majlüyiiüts najneaj! merangan”, aw. 21 Ngome áagan

Cos Teat Cristo masey ngo majiür ayaj, at aton tawiichwiich quiej
nisoet nicuajind, nejay teyacüy wüx aaga nangaj iüm taag, y wüx
marang nichech müüch Teat Dios. meáwan cuajantanej leawa netam
Tarang aag ayaj cos Nangaj Espíritu nejiw wüx arangüw casa Teat
ocueaj Teat Dios leaw almajlüy Dios. 22 Lami cuajantanej netam

meáwan nüt tambeol nej. Nganüy mawiichwiich wüx quiej para


477 HEBREOS 9​, ​10

matajcüch majneaj atnej apiüng netam mandeow, condom Teat


tiül aaga poch tüünd Moisés. Átan Dios apmajaw wüx asoetiw nejiw.
sitiül nimal ngo mambiyaran maw 28 Atquiaj Teat Cristo aton teyacüy

miquiej nej, nejinguind ngondom nomb mandeow mawün asoet


maw wüx asoet. xeyay nipilan. Nganüy wüx aliüc
amb ijmbüw langome apmawün
Teat Cristo wüx tandeow asoet nipilan; nej aliüc mawün wüx
tawün asoeteran nómban nipilan leaw teamacül nej.

10
23 Quiaj ajüic netam majwich Aaga poch tüünd Moisés
quiej wüx cuajantanej najlüy ajüiquich wüx leawa
tiül aaga nangaj iüm taag, para najneajay apmajlüy alinoic nüt, ngo
matajcüch majneaj atnej apiüng mapiüng ranüy nguineay apmajlüy.
tiül aaga poch tayac Moisés; cos Pares wüx aaga poch tüünd Moisés,
aag ayaj apiüng wüx leaw almajlüy nejinguind ngondom majwan asoet
tiül cielo. Nganüy aaga najlüy tiül nej nómban masey mayac nichech,
cielo netam mayacüch noic nichech cos neatneátan netam mayacüch
alwüx ajneaj, alwüx atam, ngome nichech. 2 Sitiül aljane mayac ichech

atnej najlüy ningüy wüx iüt. 24 Cos


  nej maw asoet nej nómban, quiaj
Teat Cristo ngo majmel tiül aaga ngome apmayaag ajiür nisoet.
Xeyay Nangaj omeaats iüm tiül Nganüy cos asoet nej ngondom
nangaj iüm leaw almajlüy ningüy maw nómban, pares ngondom
wüx iüt; naleaing, tajmel tiül aaga macueat mayac nichech. 3 Pero aaga

Xeyay Nangaj leawa najlüy tiül nichech ajmel neatneátan quiaj,


cielo. Cos aaga nangaj iüm leawa alndom müüch leaam omeajtsüw
najlüy ningüy wüx iüt, aag ayaj wüx asoetiw nejiw, áagan alndom
apiüng wüx nguineay ajlüy tiül marang. 4 Cos miquiej toro, tengwüy

cielo. Pares Teat Cristo tajmel miquiej teants niquimás ngondom


quiaj tiül cielo niüng ajlüy Teat mawün asoeteran nómban.
Dios matün ocueajiiüts. 25 Nej ngo

5 Por aag ayaj wüx tapeay Teat

metam meyacüy marang nichech Cristo ningüy wüx iüt, nej tasaj Teat
neatneátan atnej arang minatang Dios, tapiüng:
miteaats wüx ajmel tiül aaga Xeyay Ngo mendiüm majmel wüx artül
Nangaj majoy mamb miquiej nimal, nimal nambiyeran, tengwüy
ngome miquiej nej. 26 Cos sitiül
  cuajantanej nichech,
Teat Cristo netam mayac nichech cos ique teaach xic najlüy
mangüy asoetiiüts neatneátan nipilan para ndom nandeow
atnej tetam marangüw minatang narang nichech.
miteaats, quiaj apmetam mandeow 6 Ngo mind mejaw aaga nichech
neatneátan aton, nde wüx tajlüy wüx nimal mandaab wüx
aaga iüt cam. Nganüy nde wüx artül;
tapeay ningüy wüx iüt cam, quiaj at ngo mind mejaw cuajantanej
nomb teyacüy mandeow mawün nichech leaw nayacüch maw
asoeteran. 27 Meáwan nipilan nomb
  nisoet.
HEBREOS 10 478

7 Quiaj
tapiüngas: “Jogüy xic Teat, Naleaing nej nómban tawün
lasapeay ningüy narang leawa nisoet ocueaj meáwan nipilan
ique indiüm, leawa larriüjtüch majlüyiw najneaj,
atnej larangüch tiül nawiig nangaj. 15 At aaga Nangaj Espíritu

niüng apiüng wüx xique”, aw. ocueaj Teat Dios aton ajüiquich aag
8 Wüx aaga landoj mapiüng quiaj,
  ayaj naleaing wüx tapiüng:
ajawaats Teat Cristo tasaj Teat Dios: 16 Aag agüy jayats poch sanarang
“Ique ngo mendiüm, ngome tajneaj naquiüjpüw wüx aaga nüt
mejaw majmel wüx artül nimal aliüc miün, atcüy apmajlüy:
nambiyeran marang nichech. At Sanüüch macül xepoch tiül
ngome tendiüm mejaw cuajantanej omalüw, at wüx omeajtsüw
nichech leaw andaab wüx artül; at nejiw.
ngome tendiüm mejaw cuajantanej Sanüjchiw majawüw nguineay
alinoic nichech ocueaj nisoet”, aw. sandiüm marangüw, aw.
Atquiaj tapiüng Teat Dios, masey 17 Aton apiüng:

meáwan nipilan tayacüw ichechiw Niquimás ngome apleaam


nejiw atnej apiüng tiül aaga poch ximeaats wüx asoetiw nejiw,
tüünd Moisés. 9 Condom Teat Cristo
  leaw ngo majneaj arangüw.
tapiüng alinomb: “Jogüy xic Teat, 18 Pues wüx laáw asoeteran, quiaj

lasapeay ningüy narang leaw ique lango metam majmel nichech


indiüm”, aw. Aag ayaj ajüic Teat alinomb maw nisoet.
Dios lamawün ajcüwa nichech leaw
Moisés tayac, condom nejay Teat Netam mayambaats Teat Dios
Cristo teyacüy marang nichech wüx 19 Pares xecojow xechijquiaw, ngo
tandeow. 10 Teat Cristo tarang leaw
  metam mimbolaats cos alndom
apiüng Teat Dios, pares nganüy majmeliiüts tiül aaga Xeyay
laáw asoetiiüts nómban, cos nej Nangaj niüng ajlüy Teat Dios, cos
tandeow marang nichech nómban Teat Cristo tandeow, taw miquiej
mangüy asoetiiüts. nej mangüy asoetiiüts. 20 Nej

11 Naleaing ajcüwa miteaats tiül


  tarang aaga jayats tiiüd leaw
nipilan israel arangüw minajiütüw among necamb aaga cortin wüx
nejiw rawrráwan, mbójan ayacüw teyacüy nejáyan quiaj mandeow
nichech; pero aag ayaj ngondom mangüy asoetiiüts. Cos nej tarang
mawün nisoet nómban. 12 Nganüy
  atquiaj, nganüy alndom mapacaats
Teat Cristo áagan nomb teyacüy meáwan nüt. 21 Nganüy ajiüraats

mandeow marang nichech mawün Teat Cristo, nej minatang miteaats


asoet nipilan. Condom quiaj tamb ocueaj meáwan minipilan Teat
andüy tiül cielo chetem amb wüx Dios. 22 Pares alndom matüchiiüts

miác Teat Dios. 13 Teamacül wüx


  Teat Dios con omeajtsaats cos
Teat Dios apmayac tiüt teoleaj nej ajawaats leawa teamandüjpiiüts.
meáwan leaw ngo mandiümüw At ajawaats miquiej Teat Cristo
nej. 14 Cos Teat Cristo áagan nomb
  lamawün asoetiiüts; quiaj ngo
teyacüy mandeow marang nichech. mayajcaats ajiüraats nisoet, cos aag
479 HEBREOS 10

ayaj atnej Teat Dios taxejmbeach membeat miquiej nej; at leaw


icoots naag nerexix yow. 23 Nganüy   ngo marang casa Nangaj Espíritu
netam tanaámb macüliiüts aaga ocueaj Teat Dios, aaga nembeol
xeyay najneaj leaw apmüjndiiüts icoots! Pues miquiej Teat Cristo
alinoic nüt; ngondom machiweaats awün asoet meáwan nipilan leaw
omeajtsaats, cos Teat Dios apmüüch ayariw aaga jayats poch leaw üüch
icoots leawa lamapiüng apmüüch, nejiw marangüw najneaj. 30 Cos  

nej ngo mawaiich. 24 Pares netam


  ajawaats Teat Dios tapiüng: “Xique
mayambaats nguineay alndom sanapalüch ombas mangüyiw leawa
mejiürayoots lasta nop alinop, tarangüw”, aw. Alinoic tapiüng:
nguineay alndom membeolayoots “Teat Naxey apmajaw wüx asoetiw
marangaats más najneaj. minipilan nej”, aw. 31 ¡Xeyay xeyay

25 Tanaámb netam canchiümoots


  ngo majneaj apmamongoch nop
nóiquian mequiaachayoots wüx nerang ngo majneaj wüx apmajmiüc
Mipoch Teat Dios; ngondom teowix Teat Dios almapac!
mecueatayoots matnej arangüw 32 Pero ich leaam imeajtsan wüx

altiül. Tanaámb netam teyariün aaga poch ocueaj Teat


membeolayoots, pero nganüy más Cristo, quiaj temongochiün xeyay
netam cos ajawaats laliüc matüch ngo majneaj. Masey tajcüy majaw
aaga nüt wüx aliüc Teat Cristo. icon nipilan, naleaing icona teiücan
26 Nganüy sitiül aljane alwüx
  wüx. 33 Naleaing nguiaj titsojow

omeaats mandiüm marang ngo icon, tandeacüw ngo majneaj


majneaj, masey nej lamajaw wüx imbasan niüng ajlüy nipilan.
naleaing leaw apiüng tiül Nguiaj tequiüjpan tiül ajcüw
Mipoch Teat Dios, quiaj lango leawa tamongochiw ngo majneaj.
majlüy nicuajind nichech para 34 Tejiüran lasta leawa tajmeliw

ndom mawün asoet nej. 27 Xeyay   tiül manchiüc. At wüx tajnot


apmbayamoj majawüw aaga xeyay icueajiün leaw ijiüran ngo mamix
ngo majneaj leaw apmajlüy alinoic imeajtsan, cos tejawan apmeajndiün
nüt wüx Teat Dios apmajaw wüx tiül cielo leaw alwüx ajneaj, leaw
asoeteran, ndoj apmandrooch nejinguind ngondom manood, cos
ombas tiül biümb meáwan leaw aag ayaj apmejiüran meáwan nüt.
ngo mayar nej andeac. 28 Cos  
35 Nde paxiüm icueajiün; ich leaam

nomb sitiül aljane ngo marang imeajtsan aaga najneajay leaw


atnej apiüng tiül aaga poch tüünd apmeajndiün tiül cielo. 36 Pares

Moisés, at sitiül ajlüy ijpüw arojpüw icona netam meiündan wüx leaw
monjaw leaw arang, aaga nipilan apmemongochiün wüx irangan
quiaj netam mandeow, niquimás leaw andiüm Teat Dios; quiaj
ngondom maw wüx. 29 ¡Sitiül aag
  apmeajndiün leaw lamapiüng Teat
ayaj tetam mandeow, cuantemas Dios apmüüch. 37 Tiül Mipoch Teat

ngo majneaj apmajlüy wüx aljane Dios apiüng:


leaw apiüng ngo metam nej Micual Najénan aliüc leawa lamapiüng
Teat Dios; at leaw tayac atnej ngo aliüc, ngome apmequiy.
HEBREOS 10​, ​11 480

38 Nganüyleaw lamayar sandeac, nguineay nej tayar andeac Teat


tanaámb netam mandüüb xic Dios.
meáwan nüt. 5 At Enoc, cos tayar andeac

Pero sitiül aljane achiw omeaats, Teat Dios, aleáingan tamb andüy
ngo mandüüb xic, aag ayaj tiül cielo, ngo mandeow. Masey
ngo mapac ximeaats najaw, nipilan tamb mayambüw nej,
aw. ngo maxomüw, cos Teat Dios
39 Pero icootsa ngo majlüyiiüts
  lamaquiiüb nej mamb andüy tiül
matnej ajcüw lapaxiow ocueajiw, cielo. Wüx nganaw maquiüraab
lamacueatiw nómban, ndoj andüy tiül cielo, tajüic nej naleaing
apndrom ombasüw tiül aaga xeyay tarang palan leawa andiüm Teat
ngo majneaj. Naleaing ajlüyiiüts tiül Dios. 6 Nejinguind ngondom

ajcüw leaw tanaámb teamayariw marang palan leaw andiüm Teat


Mipoch Teat Dios, ndoj laawüw Dios sitiül ngo mayar andeac nej.
wüx, lango mambüw tiül aaga Cos leawa nendiüm matüch niüng
xeyay ngo majneaj. ajlüy Teat Dios, netam mayaag tiül
omeaats, majaw Teat Dios almajlüy.
Ajawaats naleaing leawa Jangantanej leaw apmayamb nej,
teamandüjpiiüts Teat Dios apmüüch majaw jane nej.

11 Wüx lamayariiüts andeac 7 Aaga Noé nde tanomb tayar


Teat Dios, quiaj ajawaats andeac Teat Dios, tarang nop


apmajiüraats leawa teamacüliiüts, nadam müx mawün nejiw wüx, ngo
masey nganaw maxomaats mandeowüw tiül yow mintaj nej, at
majawaats aag ayaj. 2 At wüx
  meáwan micual nej. Atquiaj tarang
nipilan nde tanomb tayariw andeac cos Teat Dios ombas lamasaj nej
Teat Dios, quiaj Teat Dios najneaj apmajlüy leaw nganaw majaraw.
majaw nejiw. Quiaj Noé tayar andeac Teat Dios,
3 Nganüy cos lamayariiüts andeac
  tarang atnej lamasoic. Wüx nej
Teat Dios, quiaj ajawaats nej tarang tarang aag ayaj, quiaj tajüiquich
iüt, tarang nüt, tarang caaw, tarang meáwan aldemas nipilan wüx iüt
ocas; cos wüx nej tandeac quiaj ngo mayariw andeac Teat Dios. Noé
tajlüy meáwan leaw almajlüy. Pares tayar andeac Teat Dios, quiaj taw
meáwan leaw axomaats majawaats wüx cos Teat Dios tajaw najneaj
nganüy, aag ayaj Teat Dios tarang arang.
naag leawa ngomeaag ajaraw. 8 Teat Abraham aton, wüx tapaj

4 Abel tayar andeac Teat Dios,


  nej Teat Dios, tayar leawa tasoic;
tayac noic nichech leawa Teat Dios taw tiül miíüt nej, tamb andüy tiül
tandiüm, ngo matnej leawa tayac alinoic iüt niüng lamapiüng Teat
micoj nej Caín; aag ayaj Teat Dios Dios apmüüch nej. Tamb andüy
ngo mandiüm. Quiaj Teat Dios alinoic iüt masey ngo majaw
tajüiquich najneaj arang Abel wüx nguiane andüy apmamb. 9 Tayar

tayar ichech nej. Nganüy masey nej andeac Teat Dios, pares tacül tiül
landeow, tanaámb anderac wüx aaga iüt niüng Teat Dios lamapiüng
481 HEBREOS 11

apmüüch. Tacül quiaj atnej napeay masoic nej Midiosüw ajcüwa


miün nipilan tíülan iüm taag nipilan quiaj; nej lamarang noic
maquiiüb micual nej Isaac y Jacob. cambaj niüng apmacüliw.
Atquiaj tarangüw cos Teat Dios 17 Teat Abraham cos tayar

lamapiüng nejiw apmüjndiw aaga andeac Teat Dios, quiaj tayac Isaac
iüt quiaj. 10 Atquiaj tarang Abraham
  micual nej marang ichech nej, cos
cos teamandiüm macül tiül aaga Teat Dios tandiüm majaw sitiül
najneajay cambaj leaw ngo ndrom naleaing apmarang atnej lamasaj.
ombas cos witiüt wüx leawa Quiaj Abraham tamb maquiiüb
nandand. Aaga cambaj quiaj Teat aag anopǘyan micual nej marang
Dios tapiüng nguineay apmajlüy, ichech nej, masey tilüy quiaj Teat
ndoj tarang. Dios tasaj nej: 18 “Ajan wüx Isaac

11 At nejay müm Sara mintaj


  apmajlüy xeyay micual”, aj. 19 Cos

Abraham, tayar andeac Teat Dios; Abraham tapiüng tiül omeaats,


pares Teat Dios tüüch nej majiür tajaw Teat Dios alndom mapacüüch
teomeaats nej micual nej, masey micual nej alinomb. Pero masey
lamong nüt alndom majiür micual Teat Dios ngo müüch Abraham
nej. Atquiaj tajlüy, cos tayar andeac mambiy micual nej, naleaing
Teat Dios wüx tasaj nej apmüüch Abraham tayaag atnej landeow
nej micual nej. 12 Ajan wüx nop
  micual nej, ndoj tayaag atnej Teat
naxey tajlüy xeyay nacualaran, Dios lamapacüüch nej alinomb.
masey nej xeyay latang. Ajan 20 Teat Isaac cos tajaw nguineay

wüx micual nej quiaj, tajlüyiw apmajlüy alinoic nüt, quiaj tayar
xeyay nipilan atnej ajlüyiw ocas, andeac Teat Dios, tatün ocueaj
aton atnej miwiiüd nadam ndec, Teat Dios mambeol micual nej
nejinguind ngondom mateow. Jacob at a Esaú. 21 Aton teat Jacob

13 Meáwan nejiw tandeowüw wüx


  cos tayar andeac Teat Dios, pares
nganaw müjndiw leaw Teat Dios wüx laliüc mandeow, quiaj tayar
lamapiüng apmüüch. Pero nejiw mapeaand tiüt angot nej, ndoj
cos lamayariw andeac Teat Dios, tangueer omal tiüt, tatün ocueaj
áag tapiüngüw naleaing alinoic Teat Dios mambeol nopnop micual
nüt apmüjndiw aag ayaj. Nejiw José. 22 Teat José aton cos tayar

apiüngüw ajawüw ajlüyiw ningüy andeac Teat Dios, pares wüx laliüc
wüx iüt at nejiw napeay miün mandeow tapiüng micual Israel
nipilan. 14 Cos leaw nepiüng atquiaj
  apmawüw tiül Egipto alinoic nüt.
ajüic tealeámban mayambüw noic Aton tasaj nejiw netam macajüw
iüt niüng apmacüliw. 15 Sitiül ndot
  tiüt miolaats nej majoyiw mamb
leaam omeajtsüw miiütüw nejiw mamiütüw niüng andüyiw quiaj.
niüng tawüw, quiaj ngo maél 23 Aton miteat Moisés y mimüm

mandilileaw alinomb. 16 Pero nejiw


  nej, cos tayariw andeac Teat Dios,
tayacüw omeajtsüw wüx noic pares wüx wijquiat Moisés taxotüw
cambaj más najneaj, aag ayaj tiül arej caaw; cos tajawüw nej nop
cielo. Pares Teat Dios apac omeaats nine najneaj natsüjyay ombas. Ngo
HEBREOS 11 482

mimboloj masey minatang nenajiüt 30 At aton cos nipilan israel


lamapiüng netam mandeow tayariw andeac Teat Dios, pares
meáwan namix nine monench tiül wüx landoj mayeyiw tiüt a cambaj
nipilan israel. 24 At teat Moisés aton
  Jericó ayaíw nüt, quiaj Teat Dios
tayar andeac Teat Dios, pares wüx tüüch majmiüc meáwan aaga
latang ngo mandiüm masoic micual piedra leaw arangüch otüeng coet
nej aaga nüx micual Faraón. 25 Pero
  neyey tiüt aaga cambaj quiaj. 31 At

teat Moisés tarriiüd mamongoch aaga Rahab, nop nelomblombüy


ngo majneaj nóiquian maquiiüb najtaj leawa ndoj tayar andeac
minipilan Teat Dios ingow mapac Teat Dios, tambeol ajcüwa monxey
omeaats acásan nüt marang leaw monaw Israel, ajcüw leaw tambüw
ngo majneaj. 26 Atquiaj tarang cos
  mandacüwiw a iüt. Aaga Rahab
ajaw más najneaj mamongoch naél ndoj taw wüx, ngo mandeow
wüx aaga Cristo leaw aliüc miün maquiiüb nipilan tiül Jericó leaw
alinoic nüt, ingow ajiür cuajantanej ngo mayariw andeac Teat Dios.
tiül Egipto. Cos nej tajaw Teat Dios 32 ¿Cuane alinoic sanasaj icon

apmüüch nej leaw xeyay nembeat wüx aag ayaja? Naleaing lango
alinoic nüt. 27 Teat Moisés tayar
  matüch nasaj icon wüx Gedeón,
andeac Teat Dios, pares taw tiül wüx Barac, wüx Sansón, wüx Jefté,
Egipto; ngo mimbol masey xeyay wüx David, wüx Samuel, at wüx
apmajcüy natang nenajiüt. Moisés meáwan mondeac andeac Teat Dios.
taíüc wüx meáwan cos atnej taxom 33 Pues nejiw tayariw andeac Teat

majaw Teat Dios masey ngondom Dios, áag wüx tambüw tiül montsoj
maxoram majaraw. tajntsopiw wüx meáwan leaw tajcüy
28 At cos teat Moisés tayar andeac
  majawüw nejiw tiül palpálwüx
Teat Dios, pares tapiüng marangüw iüt. Ndoj tarangüw najneaj wüx
aaga pascua atnej lamasaj nej a nipilan quiaj. Teat Dios tüüch
Teat Dios. Aton tasaj minipilan nejiw leawa lamapiüng apmüüch, at
nej mawichwich miquiej sap tapal ombeay león, ngo matsamb
mbeaymbeay ombiümüw nejiw, cos nejiw. 34 Aton leaw tayacaranüw

atquiaj aaga ángel apmamóngan tiül biümb, ngo mandajpüw. At wüx


wüx, ngome apmambiy aaga aljane andiüm mambiy nejiw naag
ombas wijquiam nacualaran tiül espada, nejiw tawüw wüx. Altiül
israel. 29 Ajcüwa nipilan israel cos
  tambeol nejiw Teat Dios tiül montsoj
ayariw andeac Teat Dios, pares wüx ngondom ombasüw. Aton altiül
tamongoj tiül aaga Nacants Ndec. ndoj ombasüw majntsopiw wüx
Tamongoj cos Teat Dios tambaag a leaw ajcüy majaw nejiw tiül montsoj,
ndec, tüüch nómban mawaag, íütan tüüch mecuiürrüw montsoj monaw
tiüt. Nganüy wüx monaw Egipto palpálwüx iüt. 35 Alacas montaj, cos

tandiümüw mamongoj aton, quiaj tayariw andeac Teat Dios, pares Teat
tapal nejiw tiüt tiül ndec, meáwan Dios tapacüüch alinomb acualajtsüw
nejiw tandeowüw. nejiw leawa landeowüw.
483 HEBREOS 11​, ​12

Altiül monyar andeac Teat Dios Teat Dios; ajcüw ayaj atnej oic
tamongochiw xeyay ngo majneaj; ayeyiw icoots tiüt nganüy. Sitiül
tambiyaranüw cos ngo mandiümüw ajlüy cuajantanej leaw alndom
macueatiw andüjpiw Teat Dios. mapal icoots ngo marangaats
Nejiw tajawüw apmajlüyiw más najneaj, tengwüy sitiül nisoet itsoj
najneaj wüx apmapacüw alinomb. omalaats, meáwan aag ayaj netam
36 Alacas cos ayariw andeac Teat
  macueatiiüts. Netam mandüjpiiüts
Dios, pares titsojaranüw. Altiül leaw Teat Dios lamayac icoots wüx.
tajwüchiw, altiül taoeleranüw naag 2 Netam mayacaats omeajtsaats

galen, altiül tajmeliw tiül manchiüc. wüx Teat Jesús, cos nej tayac
37 Alacas cos tayariw andeac Teat
  icoots wüx leaw teamandüjpiiüts,
Dios tandeowüw najlosüw; alacas at teamambeol icoots marangaats
tandooigaranüw naag sier; alacas palan leaw andiüm Teat Dios.
tambiyaranüw naag espada. Alacas Nej tajaw alinoic nüt xeyay
tajüyjüyiw acüliw ninguiün apmapac omeaats, pares taíüc
ninguiün, tasoijquiw apixaw nejiw wüx mamongoch xeyay necoy wüx
miotaag sap miotaag teants, ngo tandeow wüx cruz, ngo mapiüng
majiürüw nicuajind; tajcüyaran wüx masey xeyay monxing. Wüx
majarawüw, tamongochiw xeyay ndoj aag ayaj, nej tamb chetem
cuajantanej ngo majneaj. 38 Alacas
  amb wüx miác Teat Dios wüx aaga
cos tayariw andeac Teat Dios netam najneaj chetejeran wüx tiül cielo.
majüyjüyíwan. Altiül tacüliw tiül 3 Ich leaam imeajtsan wüx

wajchiüc, altiül tacüliw wüx tiüc, at nguineay tamongoch Teat Jesús;


tiül warraj tiüc, tengwüy tiül nadam cos xeyay tajcüyiw majawüw nej
warraj iüt. Masey tamongochiw nipilan monrang ngo majneaj. Pares
meáwan aaga ngo majneaj quiaj, tanaámb indüjpiün, nde paxiüm
nejiw xeyay nembeatiw majaw nejiw icueajiün, nde mamix imeajtsan.
Teat Dios. 39 Naleaing tajüiquichaw

4 Masey itsojon mequiüjpan nisoet,

ayariw andeac Teat Dios cos tajüic pero nganaw maw miquiejiün
nguineay tamongochiw aag ayaj. mendeowan cos iyariün andeac
Nganüy Teat Dios tiül aaga nüt quiaj Teat Jesús. 5 ¡Neol landroj imeajtsan

ngo müüch nejiw leaw lamapiüng wüx aaga poch tüüch icon Teat Dios
apmüüch. 40 Cos Teat Dios tajaw
  atnej asoic wüx nop nacualaran!
alinoic nüt apmüüch icoots leawa Cos tiül Mipoch Teat Dios atcüy
más najneaj, áag ngo müüch nejiw apiüng:
ombas leaw lamapiüng apmüüch Xecual, nde mepiüng ngo mind
icoots. menguiay wüx apmapaj
icueaj Teat Dios.
Netam mayacaats omeajtsaats Nde paxiüm icueajiün wüx nej
wüx Teat Jesús apmayac ic wüx naél.

12 Ajawaats tajlüyiw xeyay


nipilan leaw taiündüw wüx
cuajantanej cos tayariw andeac
6 Cos meáwan nipilan leawa Teat
Dios andiüm, nej apmapaj
ocueaj.
HEBREOS 12 484

Aton nej alic meáwan leawa para alndom meiücan wüx leawa
lajlüyiw micual nej. tememongochiün. 13 Netam

7 Netam meiücan wüx aaga apaj


  meyacan ileajiün wüx mejüyiün
icueajiün quiaj; cos quiaj ajüic tiül aaga naleaing tiiüd para ndom
Teat Dios apaj icueajiün atnej nop merangan leaw andiüm Teat Dios,
nateateran apaj ocueaj micual nej. cos atquiaj apmembeolan leaw atnej
¿Mbich ajlüy nop nacualaran ngo necoex ngana majmiüc tiül tiiüd,
mapaj nej ocueaj miteat neje? 8 Pero
  ngo mapac wüx mandüüb Teat
sitiül Teat Dios ngo mapaj icueajiün Cristo.
atnej ajpaj ocueaj nacualaran, 14 Átan ipacan wüx mejlüyiün

quiaj ajüic icona ngome naleaing najneájan mequiüjpan meáwan


necualaranan, ijlüyiün atanej nipilan, tanaámb netam merangan
necualaranan wüx lada. 9 Cos   leaw andiüm Teat Dios. Cos sitiül
ajiüraats miteatiiüts ningüy wüx ngo merangan atquiaj niquimas
iüt leaw tapajüw ocueajiiüts, ndoj ngondom mejawan Teat Dios.
tayariiüts ocueajiw. ¡Cuantemas 15 Aton ipacan wüx, ngana aljane

Miteatiiüts Dios tiül cielo netam ngo mayar mimonajneaj Teat


mayariiüts ocueaj wüx apaj Dios. Cos sitiül moncüy majntsop
ocueajiiüts, ndoj apmapacaats tiül icona, aag ayaj atnej mioxiich
meáwan nüt! 10 Naleaing miteatiiüts
  nangaag soex leaw apmayac ngo
ningüy wüx iüt tapajüw ocueajiiüts majneaj tiül icona. Cos atquiaj
acas neat cos nejiw apiüngüw alndom majüy aaga nangaag tiül
netam; pero Teat Dios meáwan icona mayac icon wüx majlüy ngo
nüt apaj ocueajiiüts cos nej ajaw majneaj. 16 Nde mejiüran minajtajan,

aag ayaj apmambeol icoots minaxeyiün; nde mepiüngan ngo


marangaats najneaj, majlüyiiüts membeat leawa Teat Dios ajaw
najneaj atnej ajlüy nej. 11 Cos wüx
  nembeat, cos atquiaj tarang Esaú.
ajpaj ocueajiiüts, aag ayaj ngo Nej tanüüb leaw apmajcueat müünd
müüch icoots mapac omeajtsaats; natang nacualaran. Tanüüb aag
üüch icoots mamix omeajtsaats. ayaj cos tandiüm noic nüeteran.
Pero wüx landoj mamongochiiüts 17 Icona lamejawan alinoic nüt

aaga apajaran ocueajiiüts wüx Esaú tandiüm mayar leaw


quiaj, lamajawaats nguineay apmajcueat müünd, naleaing
netam marangaats. Condom ngondom müünd, at ngo maxom
quiaj apmajiüraats más najneaj nguineay alndom mayar, masey
omeajtsaats, at apmarangaats más tajiünts xeyay cos andiüm mayar.
najneaj. 18 Aaga leawa lamayariiüts

ocueaj Teat Dios nganüy, aag ayaj


Xeyay ngo majneaj apmajlüy ngome atnej cuajantanej alndom
jane ngo mind manguiay majaraw masaramb. Ngo matnej
andeac Teat Dios wüx nüt mixejchiiüts tajawüw
12 Pares
ijchan mapac iwixan aaga tiüc teandaab, ancatitit, at
ileajiün leaw ngo majiür apac, anpojniün wüx, aton ancatearriür
485 HEBREOS 12​, ​13

wüx atnej napac iünd. 19 Icona


  ningüy wüx iüt; ¡cuantemas icootsa
ngo menguiayiün ajiünts trompet, ngo mawaats wüx asoetiiüts sitiül
taton ngo menguiayiün andeac ngo mayariiüts leaw lamasaj icoots
Teat Dios. Nganüy leaw tanguiayiw Teat Dios najlüy tiül cielo! 26 Wüx

aaga andeac Teat Dios quiaj, xeyay Teat Dios tendeac wüx aaga tiüc
tatüniw nde mandeac alinoic poch. nenüt Sinaí müüch manguiayiw
20 Cos ngo mind manguiayiw aaga
  nipilan israel, áag andeac nej
xeyay naél poch quiaj leaw tapiüng: nómban alanglang a iüt. Pero
“Sitiül ndot nop nimal mamong nganüy Teat Dios asaj icoots tiül
wüx aaga tiüc quiaj, netam majlos Mipoch nej, apiüng: “Alinomb
tengwüy majengueran”, aw. sanüüch melanglangüy ngome
21 Xeyay tambolooch nejiw aaga
  áagan a iüt; apmelanglangüy
tajawüw quiaj wüx mitiüc Sinaí. a nüt, caaw, ocas aton”, aw.
Quiaj Moisés tapiüng: “Xeyay 27 Aaga poch leaw tapiüng quiaj:

ximbol, ambeapmbeap xic”, aw. “Alinomb sanüüch melanglangüy”


22 Nganüy icona atnej
  maw, aag ayaj apiüng wüx leaw
lametüchiün aaga tiüc nenüt Sión, apmelanglangüy ngome apmacül
tiül micambaj Teat Dios almapac, meáwan nüt. Nganüy aaga leaw
aaga Jerusalén tiül cielo niüng ngondom melanglangüy, aaga
ajlüy xeyay ángeles ngo matüch cielo niüng acül Teat Dios, aag
mateoraw; teamarangüw casa Teat ayaj apmacül meáwan nüt. 28 Pares

Dios. 23 At aton atnej lerpeayiün tiül


  nganüy müjchiiüts gracias Teat
niüng canchiüjow nacualaranüw Dios, cos lamüüch icoots mayariiüts
ombas, larangüch minütiw nejiw aaga najneajay cambaj tiül cielo
tiül cielo. At atnej lerpeayiün niüng leaw ngondom melanglangüy.
ajlüy Teat Dios, áag apmejaw wüx Netam marangaats casa Teat Dios
ombas meáwan nipilan. At atnej con omeajtsaats atnej andiüm
lerpeayiün nóiquian mequiüjpan nej. 29 Pues Midiosaats ajlüy atnej

ajcüw espíritus ocueaj monyar noic biümb leaw alndom mambel


andeac Teat Dios leaw tajlüyiw cuajantanej.
nomb. Nganüy Teat Dios lamüüch
nejiw majlüyiw palanüy najneajay Netam marangaats leaw
tiül cielo. 24 At atnej lerpeayiün andiüm Teat Dios

13

niüng ajlüy Teat Jesús, aaga najlüy Tanaámb ijiürayon lasta,


wüx jayats poch. At niüng ajlüy netam mejlüyiün atnej
miquiej nej leaw xeyay nembeat, nop necual icon. 2 Aton nde ndrom

ngome atnej miquiej Abel. imeajtsan, netam mapac imeajtsan


25 Ijawan wüx, nde mepalan
  mejawan napeay miün nipilan,
ilajcan, netam menguiayiün leaw meajchiün leaw netam. Cos atquiaj
asaj icon Teat Dios. Cos sitiül tarangüw acas monxey tanomb,
ajcüwa nipilan tajlüyiw tanomb tüjchiw maxood aniüngüw nejiw
tamongochiw ngo majneaj, cos ngo ángeles, ngo mateotsüw wüx jane
mayariw leaw tasaj nejiw Moisés nejiw.
HEBREOS 13 486

3 Aton netam leaam imeajtsan ngo majiür ümb. 9 Nde mendüjpiün


wüx leaw altiül manchiüc, wüx sitiül aljane apmaquiaach


meyajcan atnej ilean tiül icon wüx cuajantanej pálwüx,
manchiüc mequiüjpan. Átan ngo matnej lamayariiüts. Áagan
leaw teamamongochiw ngo Teat Dios alndom müüch icoots
majneaj, netam meyajcan atnej mimonajneaj nej cos ajiür icoots
teamemongochiün ngo majneaj lasta. Sitiül mandüjpiiüts aaga poch
nóiquian mequiüjpan. leaw andeac wüx nguineay alndom
4 Leaw langoch owixaw
  meteran, aag ayaj ngo mambeol
mequiiübayej najneaj arangüw, icoots nicuajind.
wüx ameayiw nóiquian ngo majiür 10 Nganüy ajiüraats noic nichech

nicuajind. Pero naleaing naxey más xeyay nembeat, ngo matnej


ngondom majiür pálwüx najtaj, at tajlüy nomb. Tanomb miteaats
najtaj ngondom majiür pálwüx tayacüw nimal wüx artül marang
naxey. Meáwan monxey monjiür nichech tiül nangaj iüm taag,
pálwüx najtaj tengwüy nüx, aton ngondom müetiw. 11 Cos nomb 

meáwan montaj monjiür pálwüx minatang miteaats ajmel tiül aaga


naxey tengwüy nench, pues Teat Xeyay Nangaj tiül nangaj iüm ajoyiw
Dios apmajaw wüx asoetiw nejiw. miquiej nimal maripip quiaj mangüy
5 At aton nde meyacan imeajtsan
  asoeteran. Ndoj taquiüjpüw aaga
wüx mendiümdiüman tomiün. nandeow nimal mambeliw mbeay
Ich mapac imeajtsan wüx leaw cambaj. 12 Pares Teat Jesús aton

almejiüran nganüy, cos Teat Dios tandeow mbeay cambaj mangüy


apiüng: “Ngo nacueat nambeol asoet meáwan nipilan naag miquiej
icon”, aw. 6 Pares ngo machiweaats
  nej. 13 Nganüy netam mambaats

omeajtsaats, alndom mapiüngaats mbeay cambaj niüng Teat Jesús


atnej tanderac nomb: tandeow, masey mamongochiiüts
Teat Dios nembeol xic, monxing atnej nej tamongoch. 14 Pues

ngo nimbol nicuajind leaw ningüy wüx iüt cam ngo majiüraats
alndom marang wüx ximbas micambajaats leaw apmajlüy meáwan
aljane. nüt. Nganüy teamayambaats aaga
7 Ich leaam imeajtsan wüx ajcüw
  cambaj leawa aliüc miün niüng
leaw tarangüw natang tiül icona, apmacüliiüts alinoic nüt. 15 Cos Teat

leaw taquiajchiw icon wüx Mipoch Jesucristo tandeow, pares netam


Teat Dios. Iyamban imeajtsan marangaats casa Teat Dios meáwan
mejawan nguineay tarangüw nüt, cos aag ayaj atnej müjchiiüts
najneaj wüx almequiüjpan; irangan ichechiiüts nganüy, y müjchiiüts
atnej tarangüw wüx tayariw andeac gracias Teat Dios. 16 Aton tanaámb

Teat Cristo. netam membeolayoots, mejiürayoots


8 Teat Jesucristo, áag tambeol
  lasta, cos aag ayaj atnej nichech leaw
nejiw tim quiaj, atanej teamambeol Teat Dios najneaj majaw.
icoots nganüy, aton atanej 17 Netam merangan leaw

apmambeol icoots oxep nawiür, apiüngüw monajiüt tiül minipilan


487 HEBREOS 13

Teat Dios; netam meyajcan chingüy atnej nop nejiür sap ajiür misap
icona, nganüy nejiw natangüw. Cos nej. Nej ajlüy wüx aaga jayats
aag ayaj minajiütüw nejiw, netam poch leaw apmajlüy meáwan nüt,
mambeolüw icon wüx minajiüt cos taw miquiej nej tandeow. 21 Ich

Teat Dios. Alinoic nüt Teat Dios mambeol icon Teat Dios merangan
apmajaw wüx nguineay tarangüw. palan leaw andiüm nej, müüch
Pares imbeolüw marangüw najneaj, icon merangan najneaj, cos Teat
cos atquiaj apmapac omeajtsüw Cristo apmambeol icon. Nej netam
wüx minajiütüw nejiw, ngome marangüch casa meáwan nüt.
apmamix omeajtsüw. Cos sitiül Amén.
amix omeajtsüw wüx minajiütüw 22 Satün icueajiün xecojow

nejiw, aag ayaj ngo mambeol icon xechijquiaw, inguiayiün leaw


nicuajind. lanasaj icon tiül aaga nawiig cam,
18 Itüniün ocueaj Teat Dios
  iyacan wüx imeajtsan. Áagan
mambeol xicon, cos tanaámb acas poch sarang wüx nawiig
sandiüman narangan leaw apiüng cam ngome xeyay najal. 23 Nganüy

Teat Dios, nayajcan najneaj tiül sanasaj icon aton, michijquiaats


ximeajtsan wüx cuajantanej leaw Timoteo laáw tiül manchiüc. Sitiül
sarangan. 19 Alinomb sasaj icon
  nej mapeay najen, saleamban quiaj
metüniün mambeol xic Teat Dios najawan icon.
para ndom namb najaw icon najen. 24 Itepeayiün meáwan natang

nenajiüt tiül icona; aton


Ndójwüx atepeay, teamasaj itepeayiün meáwan monyar
Teat Dios mambeol nejiw andeac Teat Cristo. Leaw aliw
20 Nganüy satün ocueaj Teat Dios, ningüy monaw Italia atepeayiw
aaga neech icoots majlüyiiüts icon aton.
najneájan, leaw tapacüüch 25 Teat Dios tanaámb müüch

alinomb Miteatiiüts Jesucristo. Nej icon mimonajneaj nej, tamtámban.


nganüy nop natang nejiür icoots, Amén.
Noic nanderac tarang wüx nawiig

SANTIAGO

Cos nej xeyay üüch meáwan nipilan


Teat Santiago atepeay nipilan leaw apmatün nej ocueaj, ngo
israel nguiajantanej malic. 6 Wüx nop apmatün, tiül

1

Xique nenütiüs Santiago, omeaats netam mapiüng apmüünd,


nerangas minajiüt Teat ngondom machiw omeaats, cos jane
Dios at minajiüt Teat Jesucristo. apmachiw omeaats, aag ayaj ajlüy
Satepeayiw meáwan micual Israel, atnej arang omal yow tiül ndec,
ajcüwa micual gajpiüp (12) monxey aquiiüb nej mamb iünd tengwüy
leaw ndajrriütoj tandüyiw tiül ncherrec nguiajantanej. 7 Leawa

palpálwüx iüt. nerang atquiaj ngondom mapiüng


Teat Dios apmüüch nej leaw atün.
Teat Dios üüch maxoram 8 Cos nop nipilan nejiür ijquiaw

omeaatsaran omeaats, noic nüt andiüm marang


2 Xecojow xechijquiaw, ich atnej andiüm Teat Dios, alinoic nüt
mapac imeajtsan xeyay, masey andiüm marang andiüm nej. Aaga
imongochiün cuajantanej ngo nipilan quiaj ngondom mandüüb
majneaj. 3 Cos ijawan wüx
  noic nej.
imongochiün xeyay ngo majneaj 9 Nop nendüüb Teat Dios masey

wüx indüjpiün Teat Dios, quiaj napateay ajiür, ich mapac omeaats
apmejawan nguineay üüch wüx ambeol nej Teat Dios. 10 Nop

icon meiücan wüx, ngo paxiüm nejiür, ich mapac omeaats aton,
icueajiün. 4 Sitiül apmeiücan
  masey nipilan itsojow nej wüx
wüx meáwan cuajantanej andüüb Teat Dios. Nej alinoic nüt
leaw imongochiün, aag ayaj apmandeow, at leaw almajiür
apmajüiquich irangan palan najneaj, apmamong atnej among ajpoet
lango metam icon nicuajind. mbaj. 11 Cos wüx apmajntsop

5 Sitiül aljane icona ngo maxom


  nüt apmerraar xeyay, quiaj soex
omeaats nguineay netam marang apmawaag, ajpoet nej apmajtean,
leaw Teat Dios andiüm, ich matün quiaj ümb ajüic atsüjyay ombas.
ocueaj Teat Dios, quiaj apmüünd. Atquiaj alndom majlüy wüx nop

488
489 SANTIAGO 1

nejiür, masey teamapiüng marang majlüyiiüts natang tiül meáwan


minajiüt nej oxep nawiür, pero leawa lamarang.
tealeámban marang, quiaj andeow.
Netam marangüch atnej apiüng
Netam maiücaran wüx meáwan naél 19 Xecojow xechijquiaw, ich
12 Najneajay apmajlüy jane aíüc leaam imeajtsan netam mecüliün
wüx meáwan naél amongoch, cos menguiayiün. Ndoj, wüx lamejawan
wüx landoj maíüc mamongoch nguineay ajlüy, quiaj tendeacan.
meáwan aaga naél quiaj, quiaj Nde majénan mejcüyiün. 20 Cos  

apmüünd atnej noic corona leaw sitiül aljane apmajcüy, quiaj


apmüüch mapac meáwan nüt, cos langondom marang najneaj atnej
aag ayaj Teat Dios lamapiüng andiüm Teat Dios. 21 Nganüy netam

apmüüch meáwan mondiüm nej. mecueatiün meáwan ngo majneaj


13 Sitiül aljane ayaag tiül omeaats
  irangan, meáwan ngo majneaj
nej andiüm marang ngo majneaj, ajlüy tiül imalan at tiül imeajtsan.
ngondom mapiüng Teat Dios tüüch Iyariün con imeajtsan aaga Nangaj
nej leaam omeaats aag ayaj, cos Poch leaw alndom mawün icon
nejinguind ngondom mayac wüx wüx nisoet.
Teat Dios marang ngo majneaj, 22 Netam merangan atnej

at Teat Dios ngo mayac wüx apiüng tiül Mipoch Teat Dios,
nejinguind marang ngo majneaj. nde menguiayíünan. Cos
14 Cos jangantanej nejáyan quiaj
  sitiül apmenguiayíünan, ngo
ayacüy tiül omeaats nej mandiüm merangan leaw apiüng, quiaj
marang ngo majneaj, wüx anot apmejüiquichan icoyónan quiaj
nej mandiüm marang leaw axom tenguial iwaiichayon. 23 Sitiül

majaw, quiaj apmeyacüy tiül aljane anguiáyan Mipoch Teat


naél. 15 Wüx nop apmapiüng tiül
  Dios, ngo marang atnej apiüng, aag
omeaats nej marang ngo majneaj, ayaj ajlüy atnej nop naxey nejaw
aaga nisoet wüx landoj lamarang mitey nej tiül cheeg nguineay
alndom mambiy nej. ajlüy. 24 Cos aaga nerang atquiay

16 Xecojow xechijquiaw, nde


  quiaj masey tajaw nguineay ajlüy,
mewaiicharanan wüx aag ayaj. condom wüx apmamb, quiaj landroj
17 Meáwan leawa najneajay üjndiiüts
  omeaats nguineay tajaw. 25 Pero

üjndíiütsan, aag ayaj palanüy jane tanaámb majaw palan aaga


ajiüraats. Meáwan aag ayaj aliüc poch ocueaj Teat Dios aaga newün
imiün cawüx niüng ajlüy Teat icoots wüx, mayac wüx omeaats
Dios, aaga nerang nüt, nerang marang leaw apiüng, quiaj aaga
caaw, nerang ocas. Nej ngondom nipilan lango majlüy matnej
mambiülüüch atnej angowüüch nop nenguiáyan condom landroj
minden cuajantanej. 18 Cos nej
  omeaats. Pero nej apmajlüy nop
Teat Dios tandiüm müüch icoots nerang atnej apiüng Teat Dios,
wijquiamoots wüx aaga naleaing condom xeyay apmapac omeaats
poch wüx Teat Cristo, para wüx leaw arang.
SANTIAGO 1​, ​2 490

26 Sitiül
aljane tiül icona apiüng ajcüwa nipilan ngo majiür xeyay
xeyay andüüb Teat Dios, pero wüx aaga iüt cam mandüjpiw nej;
naleaing ngo majaw wüx andeac, at apmajlüyiw nóiquian maquiiüb
aag ayaj nejáyan quiaj tenguial Teat Cristo tiül micambaj nej tiül
awaijchay, cos masey apiüng cielo. Cos lamapiüng apmüüch aag
andüüb Teat Dios, aag ayaj ngo ayaj meáwan leawa nej andiüm.
maleaing. 27 Sitiül aljane naleaing

6 Pero icona ngo mind mejawan

andüüb Mipoch Teat Dios, ngo nipilan leaw ngo majiür, ¿neol,
matsopoch nej nicuajind nisoet ngome ajcüwa monjiür, nejiw
teombas Teat Dios; aag ayaj xeyay arangüw ngo majneaj
apmamb majaw mambeol ajcüwa wüx imbasana? ¿Neol, ngome
nendeoj monguich, at apmambeol nejiw asapüw icon mayacüw icon
monlemben omal montaj wüx teombas monajiüta? 7 ¿Neol, ngome

amongochiw naél. Atquiaj alndom ajcüwa monjiür andeacndeacüw


majlüy nerixixay omeaats, ngo ngo majneaj wüx aaga najneajay
marang atnej arangüw nipilan minüt Teat Jesucristo, áag tenguial
nganaw mandüjpiw Mipoch Teat mendüjpiün nganüye?
Dios. 8 Sitiül icona apmerangan atnej

Teat Dios apiüng tiül Nangaj


Ngo metam marriüjtan tiül nipilan Mipoch Nej wüx apiüng: “Netam

2 Xecojow xechijquiaw, cos


indüjpiün najneajay Miteatiiüts
Jesucristo, ngo metam merriüjtan
mendiüman nop alinop atnej
iquiáyan quiaj indiümüy”, aw. Aag
ayaj najneaj apmerangan. 9 Pero

tiül nipilan. 2 Cos sitiül aljane


  sitiül irriiüdayon nop alinop, aag
apmamb niüng canchiüron, nop ayaj xeyay nisoet ijiüran; aaga
asooig najneajay apix nej, at poch tayac Teat Dios ajüiquich ngo
iquial owix nej oro; pero alinop majneaj irangan. 10 Sitiül aljane

apmamb quiaj netiün andüy, apmapiüng arang palan meáwan


nguirich apix nej; 3 condom icona
  aaga poch tayac Teat Dios; pero
apmajneaj mejawan aaga xeyay sitiül nej ngo marang masey noic
ajneaj asoijquiay quiaj, apmesajan: poch, aag ayaj Teat Dios ajaw atnej
“Mac cheter ningüy tiül najneajay ngo marang nicuajind leaw apiüng
chetejaran wüx cam”, merajan. tiül Mipoch Nej. 11 Cos nejay Teat

Condom apmesajan aaga netiün Dios leaw tapiüng: “Nop naxey


andüy quiaj: “Lombóran ninguiaj, ngondom majiür pálwüx najtaj,
tengwüy tsotóran ningüy tiüt”, nop najtaj ngondom majiür pálwüx
merajan. 4 Wüx irangan atquiaj, ajüic
  naxey”, aton tapiüng: “Nde membiy
ngo majneaj tenguial irriiüdayon, nejinguind”, aw. Atquiaj Teat Dios
cos tenguial mejawan nguineay ajlüy apiüng, cos sitiül nop naxey ngo
wüx ombas nop alinop; aag ayaj ngo majiür pálwüx najtaj, at najtaj ngo
majneaj ipiüngan tiül imalan quiaj. majiür pálwüx naxey, pero sitiül
5 Xecojow xechijquiaw, inguiayiün
  apmambiy nipilan, aag ayaj ngo
sanasaj icon: Teat Dios lamarriiüd marang leaw apiüng aaga poch
491 SANTIAGO 2

tayac Teat Dios. 12 Netam merangan


  ipiüng. At aton nimeech ajawüw
najneaj, aton netam mendeacan nop Teat Dios almajlüy, pero
najneaj atnej apiüng Teat Cristo, ambeapmbeap nejiw, xeyay imboloj
cos nej andiüm icon, pero aton mandüyiw. 20 ¡Ique nerchach! ¿Ngo

apmajaw wüx isoetiün alinoic nüt. mejaw sitiül nop apmayar andeac
13 Sitiül aljane ngo majiür lasta
  Teat Dios, pero ngo marang leaw
alinop, alinoic nüt wüx Teat Cristo apiüng Teat Dios, aag ayaj por
apmajaw wüx asoet nej, ngome ngana miün mapiüng lamayar
apmajiür nej lasta nicuajind. Pero andeac Teat Dios? 21 ¿Neol ngo

sitiül aljane apmajiür lasta alinop, menguiayiüna nguineay tarang


quiaj Teat Cristo apmajiür nej lasta mixejchiiüts Abraham wüx tayac
wüx apmajaw wüx asoeteran. nichech müüch Teat Diosa? Cos
nej tarang leaw tasaj nej Teat
Netam mejüiquich nguineay Dios, taquiiüb micual nej Isaac
indüüb Teat Dios mayac wüx artül marang nichech.
14 Xecojow xechijquiaw, ¿cuajpar 22 Naleaing ajawaats Abraham

sitiül aljane mapiüng andüüb Teat tarang aag ayaj cos tayar andeac
Cristo sitiül ngo majüic arang leaw Teat Dios. Quiaj tajüic nej naleaing
apiüng Teat Cristo? Aag ayaj ngo ayar andeac Teat Dios, cos tarang
majüiquich laáw asoet nej. 15 Jondot
  leaw tapiüng Teat Dios. 23 Wüx

nop micoj michiig ngo majiür tarang aag ayaj, quiaj tajüic nej
apix, ngo majiür cuane apmüet, lamarang atnej apiüng tiül Mipoch
16 condom nop icona masaj nej:
  Teat Dios, cos apiüng: “Abraham
“Tamtámban ijlüy, quiür iyamb ipix tayar leaw tasaj nej Teat Dios, quiaj
ngana mambiy ic naquind, iyamb tajüic Teat Dios lamawün nej asoet
it ngana mendeow lop”, maj nej. nómban”, aw. Ndoj tanderac najneaj
Pero sitiül ngo müüch nicuajind, wüx Abraham cos nej xeyay ajneaj
¿nguineay ajüic ambeol neje? aweaag Teat Dios.
17 Atquiaj sitiül aljane apiüng ayar

24 Nganüy ijawan sitiül naleaing

andeac Teat Dios; pues aaga apiüng nop ayar andeac Teat Dios, at sitiül
quiaj ngo membeat nicuajind sitiül arang atnej Teat Dios andiüm, aag
ngo marang leawa netam marang. ayaj ajüic Teat Dios lamawün nej
18 Sitiül apmasaj xic aljane:
  asoet nómban. 25 Tanomb aaga

“Ique ipiüng temeyar andeac Teat najtaj nejiürjiür naxey nenüt Rahab,
Dios, pero xique teanarang leaw Teat Dios tawün nej asoet, cos
apiüng Teat Dios”, maw. Pues iich nej tarang leaw Teat Dios andiüm
xic najaw nguineay iyar andeac wüx taxot aniüng nej ajcüwa
Teat Dios masey ngo majüic irang monxey, ndoj tüüch mambüw amb
najneaj, nganüy xique sanüüch ic tiül alinots tiiüd, ngana ndeajmoj.
mejaw nguineay sayar andeac Teat 26 Atquiaj ajlüy, cos nop nandeow

Dios cos sarang leawa nej andiüm. nipilan ngo majiür espíritu; at aton
19 Ique ipiüng ijaw áagan nop
  masey nop apiüng lamayar andeac
Dios almajlüy, aag ayaj naleaing Teat Dios, sitiül ngo marang leaw
SANTIAGO 2​, ​3 492

apiüng Teat Dios, aag ayaj ajlüy quiaj, nipilan alndom müüch
atnej nop nandeow. memas. 8 Pero nejinguind ngondom

mapal ombeay müüch memas


Oniweran oniw nej, cos aaga oniweran quiaj

3 Xecojow xechijquiaw, ngo


metam majlüy tiül icona
xeyay leawa apiüngüw alndom
ngondom müünd memas. Aag ayaj
ajlüy atnej micüy olüic napat ndiüc
cos alndom mambiy. 9 Cos naag

ombasüw maquiajchiw, cos ombeayaran alndom mandeacaats


ijawan leaw aquiajchiiüts sitiül najneaj wüx Teat Dios; at alndom
ngo maquiajchiiüts naleaing atnej mapaijchaats nipilan, aag tarang
apiüng Teat Dios, nej apmayac Teat Dios atnej ajlüy nej. 10 Cos

asoetiiüts xeyay. 2 Naleaing


  ombeayaran alndom mandeac
nejinguind ngondom marang palan. najneaj, aton alndom mandeac
Ndot sitiül aljane ngo mandeac ngo majneaj. Xecojow xechijquiaw,
nicuajind leaw ngo metam mandeac, atquiay ngo metam marangüch.
aag ayaj arang palan. Aton nej 11 ¿Jondot, noic oniiüg yow, mbich

alndom mesapüy wüx marang nóiquian alndom maw tiül nangan


palanüy leaw netam marang. 3 Ndot   yowa, at nangaag yowa? 12 Xecojow

ayacaats freno teombeay nop cawüy, xechijquiaw, ¿alndom noic owil


quiaj alndom maleainguijchaats toc maóng olívas? ¿Ngwüy alndom
mayacaats tiül tiiüd. 4 At nop
  noic owil uva maóng toca? ¡Aag
nadam müx masey nadam, aaga ayaj ngondom niquimas! Aton
nejüyich nej alndom maleainguiich noic oniiüg yow ngondom maw
naag nots nine timón, masey tiül najtix yow nóiquian maquiiüb
napac iünd mandiüm maquiiüb nangan yow.
nej nguiajantanej. 5 Atquiaj ajlüy

wüx oniweran, cos masey nine Teat Dios ambeol maxoram


oniweran, alndom merangrangüy omeaatsaran
mandeac wüx cuajantanej. ¿Neol 13 ¿Jane tiül icona xeyay axom
ngo mejawana, noic nine biümb omeaats, at ajaw wüx cuajantaneje?
alndom mambel xeyay xiüla? Nej ich majüiquich nguineay axom
6 Atquiaj ajlüy oniweran, cos
  omeaats marang cuajantanej
alndom marang xeyay ngo majneaj najneaj, at ngo merangrangüy
atnej biümb alndom marang. wüx nicuajind. 14 Sitiül aljane ayac

Aaga oniweran, nimeech alndom wüx omeaats ajcüy majaw alinop,


majüyich nej müüch mandeacaats at xeyay arang cuajantanej leaw
xeyay ngo majneaj. Pares netam arang melombojcháyan wüx; aag
leaam omeajtsaats nguineay ayaj ngondom merangrangüy wüx
andeacaats meáwan nüt. 7 Meáwan
  mapiüng nej xeyay andüy, cos nop
nimal masey napatüw, alndom nerang atquiaj ajüiquich tenguial
müünd memas, masey quiec, awaiich. 15 Leaw nepiüng atquiaj,

masey ndiüc, masey nimal naw aag ayaj ngome ocueaj Teat Dios,
tiül ndec. Meáwan ajcüwa nimal aag ayaj ocueaj nipilan ningüy
493 SANTIAGO 3​, ​4

wüx iüt, tengwüy ocueaj nimeech. tepiüngan apmerangan leaw andiüm


16 Cos sitiül aljane andiümdiüm Teat Dios, ndoj ngo merangan. ¿Neol
ocueaj alinop, tengwüy sitiül alwüx ngo mejawana sitiül irangan ngo
omeaats ajcüy majaw aljane, quiaj majneaja leaw arangüch ningüy wüx
apmajlüy xeyay moncüy, aton iüta, Teat Dios ngo majneaj majaw
meáwan palpálwüx ngo majneaj icon? 5 ¿Ngwüy, cuane ipiüngana?

alndom marangüch. 17 Nganüy


  ¿Jow, leaw apiüng tiül Mipoch Teat
sitiül aljane axom omeaats wüx Dios ngo metama? Ngwüy netam,
cuajantanej, aaga leawa teamaxom cos apiüng: “Aaga Nangaj Espíritu
omeaats wüx quiaj imiün cawüx ocueaj Teat Dios leawa nej tayac tiül
niüng ajlüy Teat Dios. Palanüy omeajtsaats andiüm icoots xeyay;
najneaj ajlüy, ngo müüch moncüy, teamajiür icoots, ngo mandiüm
ajiür monajneaj, alndom manguiay marangaats ngo majneaj”, aw. 6 Teat

leaw apiüng alinop, ajiür lasta Dios teamambeol icoots xeyay, ngo
jangantanej, arang najneaj metam mandiümaats marangaats
mambeol alinop. Ngo marang ngo majneaj. Atcüy apiüng: “Teat
casa nop, pero alinop ngwüy; at Dios ambeol jane ngo merangrangüy;
ngo mawaiich nejinguind. 18 Jane
  pero leaw nerangrangüy, nej ngo
ayamb monajneaj nguiajantanej mambeol”, aw. 7 Ijchan imeajtsan

mamb, apmaxom monajneaj. Teat Dios; nde merangan leaw


minatangüw nimeech andiüm. Ndoj
Mondiümdiüm leaw almajlüy quiaj apaxiüm, apmacueat icon.
wüx aaga iüt cam 8 Sitiül apmeajchiün imeajtsan Teat

4

¿Cuane wüx ajlüy moncüye, Dios, nej apmatüch niüng ijlüyiün


at mondeacndeac tiül mambeol icon. ¡Icueatiün irangan
icona? ¿Ngome aag ayaja naw tiül ngo majneaj icona monrang nisoet!
imeajtsana, merangan leaw icona Iwüniün tiül imeajtsan meáwan
indiümana? 2 Cos indiüman mejiüran
  ngo majneaj, nde mejiüran ijquiaw
cuajantanej leaw ngondom mejiüran, imeajtsan. Netam merangan áagan
pares tendiüman membiyan leaw leaw andiüm Teat Dios; ngondom
nejiür. At aton indiüman mejiüran merangan leaw icona indiüman.
leaw almajiür alinop, pero ngondom 9 Netam meyajcan ngo majneaj

mejiüran, áag teyambyamban tiül imeajtsan, mejiüntsan xeyay.


moncüy, mejcüyiün mequiüjpan Nde mapac imeajtsan wüx aaga
monjiür, para alndom menojtiün leaw ngo majneaj irangan. 10 Sitiül ngo

almajiürüw. Níüngan aton ngondom merangan adam imeajtsan teombas


mexoman mejiüran nicuajind, cos Teat Dios, nej apmajüiquich najneaj
ngo meyamban Teat Dios metüniün irangan.
ocueaj. 3 At aton masey itüniün,

naleaing ngo meajndiün cos Teat Leaw nendeac ngo majneaj


Dios ajaw ngo majneaj itüniün. wüx ombas alinop
Nej ngo müüch cos itüniün para 11 Xecojow
xechijquiaw, nde
merlomboochayon wüx. 4 Icona
  mendeacan ngo majneaj wüx ombas
SANTIAGO 4​, ​5 494

nop alinop. Cos leaw nendeac ngo


majneaj wüx ombas alinop, tengwüy Apaj ocueajiw monjiür
ayac asoet alinop, aag ayaj atnej
andeac ngo majneaj wüx aaga poch
tayac Teat Dios. Cos atquiaj ajüic ngo
5 ¡Inguiayiün icona monyac
imeajtsan wüx leaw almejiüran!
Sanasaj icon, netam mejiüntsan,
metam nej, ngo marang leaw apiüng. merpajan, cos laliüc memongochiün
12 Cos néjan Teat Dios lamayac Mipoch
  xeyay ngo majneaj. 2 Cos meáwan leaw

Nej, aton néjan alndom mayac almejiüran, aag ayaj atnej pandiün, at
asoet aljane. Nej alndom mawün meáwan najneaj ipixan almejiüran,
wüx asoeteran, aton nej alndom aag ayaj ajlüy atnej lamüet nej ndeoog.
mandrooch ombas nipilan tiül aaga 3 At meáwan oro, meáwan plata leaw

xeyay ngo majneaj. ¿Jow nganüy almejiüran, aag ayaj ajlüy atnej lajtep
icona, neol teyacan asoet alinopa? miíüt, lango majneaj. Ninguiaj ajüic
icona nerrejchiün wüx leaw almejiüran.
Ngondom mejaw cuane Wüx aag ayaj alinoic nüt apmeyajcan
apmajlüy oxep nawiür xeyay ngo majneaj wüx Teat Dios
13 Sitiül aljane apmasaj icon mapiüng: apmajaw wüx isoetiün; cos apmeyajcan
“Nganüy tengwüy oxep apmambaats atnej teamambel icon biümb. 4 Icona

marangaats najiüt tiül noic cambaj tewaijchan ajcüwa nipilan monrang


miünquiaj; apmacüliiüts quiaj nomb minajiütan, ngo mengüyiün palan,
neat; apmengalayoots apmenüübayoots por aag ayaj Teat Dios apmepalüch
alndom maxomaats tomiün”, maw; aag ombas, cos nej lamanguiay nguineay
ayaj ngo majneaj mapiürang atquiaj. teamapiüngüw ajcüwa monrang najiüt
14 Cos ngo mejawan cuane apmexoman
  quiaj. 5 Icona najneajay ijlüyiün ningüy

oxep nawiür, sitiül alndom mepacan wüx aaga iüt cam, lamong wüx ijiüran
tengwüy mendeowan. Acásan nüt cuajantanej; temerangan meáwan
ajlüyiiüts niüngüy atnej oic, cos oic leaw üüch mapac imeajtsan. Icona at
alndom majlüy acásan ores condom icon nop naxip nimal wüx apmatüch
lamong. 15 Netam mepiüngan: “Sitiül
  a nüt apmembiyaranan. 6 Icona

Teat Dios apiüng aliün mapacaats, lameyacan asoet mandeowüw leawa


quiaj apmarangaats aaga najiüt cam. ngo majiürüw nisoet nicuajind. ¡Nejiw
Pero sitiül Teat Dios ngo mandiüm ngondom mewünayej!
marangaats aaga najiüt cam, quiaj
lango marangaats”, merawan. 16 Pero

Iiücan wüx cuajantanej
naleaing icona ngo mepiüngan atquiaj, leaw imongochiün
cos indeacndeacan, erlomboochayon 7 Xecojow xechijquiaw, netam

wüx nguineay apmerangan meiücan wüx meáwan ngo majneaj leaw


oxep nawiür. Meáwan ajcüwa imongochiün, leaw atüch a nüt mandilil
monlombojchay quiaj, Teat Dios ngo Teat Jesús. Cos ijawan nguineay arang
majneaj majaw nejiw. 17 Cos sitiül nop
  nop nepiür, netam maíüc wüx leaw
ajaw nguineay netam marang, ndoj ajoet ndoj apmapiür. Condom apmatüch
ngo marang, quiaj lamajiür xeyay aaga nüt maxaing omeaats corrül.
nisoet. 8 Atquiaj icona aton netam meiücan

495 SANTIAGO 5

wüx leaw almendüjpiün, nde paxiüm Teat Dios mambeol nej. Aton ich
icueajiün; cos laliüc mapeay Teat Jesús matequejchiw wüx ombas nej
imiün tiül cielo. 9 Xecojow xechijquiaw,
  aceite wüx minüt Teat Jesucristo.
nde mendeacan ngo majneaj wüx 15 Condom ich matüniw ocueaj Teat

ombas nop alinop, nganandot Teat Dios Dios, nde machiweaw omeajtsüw.
mayac xeyay isoetiün, cos laliüc matüch Quiaj aaga niün andeow quiaj
a nüt majaw wüx asoeteran. 10 Xecojow
  apmajneaj, Teat Dios apmawitich
xechijquiaw, netam merangan atnej nej, y sitiül ajiür nisoet Teat
nomb tarangüw ajcüwa mondeac Dios apmawün meáwan asoet
andeac Teat Dios, cos nejiw taiücüw nej. 16 Nganüy sitiül aljane tiül

wüx meáwan ngo majneaj leawa icona arang ngo majneaj, ich
tamongochiw. 11 Ajawaats najneajay
  macheed masaj icon cuane nisoet
tajlüyiw leawa taiücüw wüx meáwan ajiür. Condom isajan Teat Dios
ngo majneaj tamongochiw quiaj. mambeol nop alinop wüx aag ayaj;
Lamenguiayiün nguineay teat Job taíüc quiaj apmamong, apmajneaj iün
wüx meáwan ngo majneaj, at nguineay andeow. Cos sitiül nop naleaing
Teat Dios tambeol nej xeyay wüx landoj andüüb Teat Dios con omeaats y
mamongoch aag ayaj. Atquiaj arang arang leaw andiüm Teat Dios, wüx
Teat Dios cos najneaj omeaats, andiüm apmatün ocueaj Teat Dios, quiaj
meáwan nipilan. apmarangüch leaw nej atün. 17 Aaga

12 Nganüy xecojow xechijquiaw,


  teat Elías tajlüy tanomb, aag ayaj
sasaj icon nde mepajan wüx nop naxey atnej icootsa. Naleaing
minüt Teat Dios. Nde mepajan wüx nej tatün ocueaj Teat Dios
wüx minüt cuajantanej najlüy ngo majoet, quiaj ngo majoet
tiül cielo, tengwüy leaw najlüy aroomb neat pinawan. 18 Condom

wüx iüt. Nde mepajan minüt wüx tatün alinomb ocueaj Teat Dios,
cuajantanej leaw almajlüy. Ngwüy tasaj müüch majoet, quiaj tajoet.
netam mepiüngan naleaing tajawas, Condom tajlüy nüeteran cos
tanguiayiüs; tengwüy ipiüngan terangüy omeaats micorrüliw nejiw.
naleaing ngo najaw ngo nanguiay. 19 Xecojow xechijquiaw, sitiül

Cos sitiül apmerangan atquiaj Teat aljane tiül icona lango mandüüb
Dios ngome apmayac isoetiün alinoic aaga poch naleaing leaw tandeac
nüt. Teat Dios, nganüy sitiül alinop
13 Sitiül aljane icona amongoch
  icona apmambeol nej mandilil
ngo majneaj, ich masaj Teat Dios alinomb mandüüb Teat Dios,
mambeol nej; sitiül aljane apac 20 quiaj aaga nerang ngo majneaj

omeaats, ich mataag cantar himnos quiaj apmaw wüx asoet nej, lango
wüx minüt Teat Dios. 14 Sitiül
  mandeow tiül nisoet. Aton aaga
aljane tiül icona niün andeow, ich nembeol nej alndom mayaag
mapaj montangtang monajiüt tiül najneaj cos lamawün wüx aaga
icona monyar andeac Teat Cristo, nipilan quiaj, lango majiür
mambüw quiaj matüniw ocueaj nicuajind nisoet.
Anoic nanderac arang wüx nawiig San Pedro

1ª Carta de SAN PEDRO

icoots apmapacaats alinomb.


Atepeay 4 Quiaj apmüjndiiüts leawa Teat

1 Xique nop apóstol ocueaj Teat


Jesucristo, nenütiüs Pedro.
Nganüy sarang aaga acas poch cam
Dios lamapiüng apmüüch icoots
ninguiün tiül cielo. Aaga leaw
apmüjndiiüts quiaj, ngome apndrom
natepeayiw meáwan nipilan israel ombas, apmajiüraats meáwan nüt.
leawa tajwanüw tiül micambajüw Ngondom matsopoch nej nicuajind;
nejiw, leawa nganüy ajlüyiw tiül aton ngondom mantsoy mawaag.
alinoic iüt, tiül Ponto, tiül Galacia, 5 Cos ijchan imeajtsan meyariün

tiül Capadocia, tiül Asia, tiül andeac Teat Dios, nej teamajiür
Bitinia. 2 Cos Teat Dios nde tanomb
  icon leaw apmatüch a nüt nómban
ajaw icona apmendüjpiün nej; meriowan wüx isoetiün. Aag ayaj
pares lamarriiüd icon meajchiün aliüc miün apmajlüy wüx ümb wüx
imeajtsan merangan leawa Nangaj nüt.
Espíritu asaj icon. Lamajants 6 Meáwan wüx aag ayaj icona

icon miquiej Teat Jesucristo para netam mapac imeajtsan xeyay,


mejlüyiün nerexixay. Tamtámban masey ningüy wüx aaga iüt
nejneajíünan, ich mexeyay tiül cam apmemongochiün xeyay
icona mimonajneaj Teat Dios. naél. Naleaing aag ayaj acásan
nüt apmajlüy. 7 Icona netam

Teamacüliiüts leaw ngome meiücan wüx meáwan naél leaw


apndrom ombas apmemongochiün wüx indüjpiün
3 Najneajay ajlüy Teat Dios, Mipoch Teat Dios, cos aag ayaj
Miteat Miteatiiüts Jesucristo, cos najntsop wüx ambeat, ngo matnej
tajmiüc omal omeaats majaw netsüjyay ombas oro. Masey majmel
leaw amongochiiüts. Tüüch icoots wüx biümb maponcharan majwan
wijquiamoots alinomb cos tapac misoy nej maw áagan jayats oro.
tiül mondeow Teat Jesucristo. Aag Atquiaj icona sitiül apmejüiquichan
ayaj üüch mapac omeajtsaats nguineay iiücan wüx meáwan
xeyay macüliiüts aaga nüt wüx imongochiün quiaj, najneajay

496
497 1 PEDRO 1

apmapac omeaats Teat Jesucristo meajndiün aaga monajneaj leaw


majaw icon wüx nej aliüc alinomb. apmeajndiün wüx Teat Cristo
8 Cos Teat Jesucristo indiüman,
  aliüc alinomb. 14 Nganüy irangan

masey ngome nejay tejawan, atnej arangüw nacualaran leaw


nganüy tanaámb iyariün mipoch arangüw asaj nejiw miteatiw
nej. Xeyay apac imeajtsan wüx nej, nejiw. Nde merangan ngo majneaj
masey ngo mexoman poch leaw atnej terangan nomb wüx nganaw
alndom mapiüng wüx nguineay meyariün andeac Teat Cristo. 15 Cos

ajneaj ajlüy. 9 Pues aaga mipoch


  aaga nepaj icon mendüjpiün nej
Teat Jesucristo leawa temeyacan arang palanüy najneaj; at icona
imeajtsan wüx, aag ayaj apmawün netam merangan áagan najneaj
icon wüx isoetiün. meáwan nüt wüx ijlüyiün wüx aaga
10 Ajcüwa mondeac andeac
  iüt cam. 16 Tiül Mipoch Teat Dios

Teat Dios monlüy tanomb apiüng: “Netam merangan najneaj


tandiümüw majawüw nguineay cos xique najneaj sarang”, aw Teat
ajlüy mimonajneaj Teat Dios leaw Dios.
apmeajndiün, ijndeánan. Tayambüw 17 Sitiül icona ipiüngan Teat Dios

teamteáman majüiquichaw nguineay miteatiün, pues nej ajaw jane arang


ajlüy aaga awaran wüx asoeteran. najneaj jane ngwüy; nej apmajaw
11 Tayambüw ngün nipilan ngün nüt
  wüx leawa arangaats anopnopoots.
andeac wüx aaga Nangaj Espíritu Netam mermbolan mendüyiün
ocueaj Teat Cristo leaw almajlüy tiül Teat Dios meáwan nüt wüx
nejiw. Cos tandeac wüx meáwan ngo almejüyiün wüx aaga iüt cam atnej
majneaj leaw apmamongoch aaga napeay miün nipilan. 18 Cos Teat

Cristo, condom tajuiquich nguineay Dios lamawün icon tiül meáwan


apmajlüy xeyay najneajay. 12 Condom
  leaw ngo metam merangan,
tüjndiw majawüw aag ayaj ngome áag leawa tayacüw icon wüx
apmajlüy tiül minütiw nejiw; aag mixejchiün. Nganüy ijawan aaga
ayaj apmajlüy wüx icootsa. Cos tawün icon wüx isoetiün ngome
meáwan leawa tandeacüw, aag nangüyaran naag oro tengwüy
ayaj lajlüy nganüy, lamenguiayiün plata leaw alndom ndrom ombas.
wüx. Pues aaga Nangaj Espíritu 19 Pero tejwanaranan naag xeyay

niün imiün tiül cielo tambeol nejiw nembeat miquiej Teat Jesucristo
mandeacüw aag ayaj. Meáwan wüx tandeow wüx cruz mangüy
aaga lajlüy quiaj, ajcüwa ángeles isoetiün. Cos nej tajlüy atnej nop
monaw tiül cielo xeyay tandiümüw quicheech sap najneajay, ngome
majawüw nguineay ajlüy. ndron ombas. 20 Nej Teat Cristo

lajlüy netam mandeow nde wüx


Teat Dios tayamb icoots nganaw majlüy aaga iüt cam, pero
marangaats najneaj nej tiün mejuiquichay majaraw wüx
13 Nganüy iyacan wüx imeajtsan tatüch a nüt, cos xeyay andiüm icon.
leaw lamenguiayiün, merangan 21 Nganüy icona lamexoman Teat

palanüy leawa najneaj. Icüliün Dios cos nej Teat Cristo tamongoch
1 PEDRO 1​, ​2 498

meáwan aag ayaj. Nejay Teat Dios icona netam meyamban metangan
tapacüüch alinomb Teat Cristo wüx aaga Nangaj Mipoch Teat
tiül mondeow; tüüch nej majlüy Dios leawa temendüjpiün, cos aag
najneajay. Nganüy icona lameyacan ayaj apmewün isoetiün. 3 Atquiaj

imeajtsan wüx Teat Dios. apmerangan sitiül naleaing ijawan


22 Nganüy ijlüyiün atnej
  Teat Dios najneaj arang.
lerjantsaranan nerexix nde
wüx Nangaj Espíritu tambeol Teat Cristo atnej noic
icon meyariün, mendüjpiün piedra xeyay netam
aaga naleaing poch. Nganüy 4 Itüchiünniüng ajlüy Teat Cristo,
netam mejlüyiün nóiquian ijchan imeajtsan, cos nej ajlüy
atnej nop necual icon, meyacan atnej noic piedra almapac. Masey
imeajtsan wüx mendiüman nipilan aloxiw ninguiün, apiüngüw
nop alinop. 23 Nganüy ijlüyiün
  ngo metam. Nganüy Teat Dios
atnej lawijquiaron alinomb; aag landoj lamarriiüd majlüy nembeat
ayaj ngome atnej macual icon xeyay. 5 Nganüy icona ijlüyiün

miteatiün mimüman, cos nejiw atnej xeyay piedras almapac. Teat


apmandeowüw. Nganüy aaga Cristo apmawitich wüx icona atnej
ijiüran quiaj ngome apndrom noic templo ocueaj Teat Dios; at
ombas, cos aag ayaj Mipoch Teat apmejlüyiün noic ajlüy miteaats
Dios tanaámb apmajlüy meáwan nangaj ocueaj Teat Dios, meajchiün
nüt. 24 Mipoch Teat Dios apiüng:
  imeajtsan atnej meyacan noic
Meáwan nipilan ajlüyiw at nejiw nichech müüch mapac omeaats Teat
nateaic soex, Dios. 6 Lamapiüng tiül Mipoch Teat

nganüy meáwan Dios:


nalombocharanüw wüx, ajlüy Xique sanayac tiül Jerusalén
atnej ajpoet soex. noic piedra xowüy latam,
Cos aaga soex quiaj apmawaag, narriüjtüch, nembeat xeyay,
ajpoet nej apmajtean; apmamb tiül oxing iüm.
25 Pero Mipoch Teat Dios tanaámb Jane apmayar, mandüüb
apmajlüy meáwan nüt, aw. aquiaach nej, ngome
Aaga poch cam tenguiayiün wüx apmaxing, mamix omeaats,
tasajüw icon nguineay Teat Cristo aw.
alndom mawün isoetiün. 7 Jane tiül icona lameyariün

2

Nganüy netam mecueatiün aquiaach Teat Cristo, lamepiüngan


meáwan ngo majneaj irangan: nej xeyay nembeat. Nganüy jane
monwaiich, mondeacndeac ngo mayar aquiaach nej, atcüy
iwüniünan wüx imeajtsan, moncüy apiüng wüx nejiw tiül Mipoch Teat
majaw alinop leaw nejiür, at Dios:
meáwan mondeacndeac wüx Aaga piedra leaw monrang iüm
ombasaran. 2 Irangan atnej arangüw
  ngome tandiümüw;
namix nine les wijquiat cos nganüy lamarang aaga netamüy
ayambyambüw machech. Atquiaj piedra tiül oxing iüm, aw.
499 1 PEDRO 2

8 Aton tandeac wüx Teat Cristo wüx wüx asoeteran, nejiw apmajawüw
apiüng: icona terangan najneaj. Quiaj
Aaga piedra nelimb oleajaran, apmapiüngüw Teat Dios najneaj
aton üüch majmiücaran wüx, arang.
aw. 13 Cos temendüjpiün Teat

Atquiaj apiüng cos altiül ajtoechiw Cristo, pares netam meyariün


wüx leawa taquiaach Teat Cristo, andeacüw meáwan monajiüt
ngo mandiümüw marangüw leaw ajmeliw marangüw natang
leawa tapiüng, landoj lajwanüw wüx aaga iüt cam, masey aaga
marangüw aaga ngo majneaj quiaj. minatangüy nenajiüt nasoic rey
9 Nganüy icona ijlüyiün noic ajlüy
  aton. 14 At iyariün andeacüw ajcüwa

nipilan leaw lerriüjtücharanan chingüy monajiüt cos najmeliw


mejlüyiün noic ajlüy miteaats tiül majawüw wüx nipilan monrang
noic nangaj cambaj ocueaj Teat ngo majneaj, müjchiw mangüyiw
Dios. Netam mejüiquichan mesajan aaga ngo majneaj arangüw;
meáwan nipilan nguineay Teat Dios pero apmandeacüw najneaj wüx
tapaj icon meriowan tiül pojniün, ombasüw monrang najneaj. 15 Aag 

mendüyiün tiül aaga najneajay agüy andiüm Teat Dios: merangan


ran. 10 Icona tanomb ngome
  najneaj, cos atquiaj alndom
tejlüyiün minipilan Teat Dios; mepalan ombeayiw ajcüwa nipilan
nganüy lejlüyiün minipilan nej. leaw ngo majawüw nicuajind, leaw
Tanomb ngome tetüchiün meyariün andeacndeacüw ngo majneaj wüx
mimonajneaj Teat Dios; nganüy imbasan.
mbich lametüchiün, lamejiüran. 16 Icona nganüy leriowan wüx

isoetiün para merangan leaw


Netam merangan atnej apiüng Teat Dios. Naleaing
andiüm Teat Dios ngondom mepiüngan por aaga
11 Xecojow xechijquiaw, leriowan wüx quiaj alndom
inguiayiün leawa sanasaj icon. merangan leaw indiüman. Ngwüy,
Icona netam meyajcan ijlüyiün at cos icona ijlüyiün mimonrang
icon napeay miün nipilan tiül aaga minajiüt Teat Dios. 17 Itüniün

iüt cam. Iiücan wüx, nde merangan monapacüy teombasüw meáwan


ngo majneaj leaw indiüman. Cos nipilan. Meáwan minipilan Teat
meáwan aag ayaj tenguial atsoj Cristo netam mendiüman. Aag
wüx müüch ndrom imeajtsan miün Teat Dios netam merbolan
indüjpiün Teat Dios. 12 Tanaámb
  mendüyiün. At itüniün monapacüy
irangan najneaj para majawüw teombas aaga minatang monajiüt.
meáwan nipilan leaw nganaw
mayariw andeac Teat Dios. Masey Leaw tamongoch Teat Cristo
nejiw nganüy andeacndeacüw ngo 18 Nganüy sanasaj icon monrang
majneaj wüx imbasan, ayacüw icon minajiüt alinop nipilan: iyariün
monrang xeyay ngo majneaj. Wüx irangan leaw andiüm neneay
apmatüch a nüt Teat Dios apmajaw najiüt, ngome áagan ajcüwa xeyay
1 PEDRO 2​, ​3 500

ajneaj omeajtsüw majawüw icon, 25 Icona nomb tejlüyiün atnej tigüy


at ajcüw leawa xowüy apatüw. ndron sap; nganüy lerndililean
19 Sitiül icona apmeiücan wüx
  niüng ajlüy Teat Cristo aaga najneaj
naél wüx irangan minajiüt alinop, nejiür sap; nej tanaámb teamajiür
masey imongochiün ngo majneaj icon cos ijlüyiün teowix nej.
leaw ngo metam memongochiün,
nde mamix imeajtsan, cos Teat Nguineay netam majlüyiw
Dios najneaj majaw merangan leaw landoj angoch owixaw
atquiaj, meiücan wüx cuajantanej.
20 Sitiül icona terangan alngün ngo

majneaj, condom apmeajndiün


3 Átan icona müm montaj,
netam mejlüyiün nóiquian
mequiüjpan minojon, mendiüman
memongochiün naél, ndoj iiücan merangan leaw nejiw andiümüw.
wüx leaw imongochiün, ¿nguineay Cos atquiaj leaw nganaw
ajüic irangan najneaja? Pero jondot mandiümüw Mipoch Teat Dios
imongochiün leaw ngo metam alndom mandiümüw mandüjpiw
memongochiün wüx irangan masey ngo mesajan wüx, cos
najneaj, at iiücan wüx, aag ayaj nejiw apmajawüw nguineay
najneaj majaw Teat Dios. 21 Wüx
  irangan najneaj. 2 Cos apmajawüw

aag ayaj teyambücharanan cos Teat nguineay ijlüyiün ocueajíwan


Cristo aton tamongoch meáwan nejiw, at majawüw nguineay
ngo majneaj ingow amongochiiüts irangan leaw Teat Dios andiüm.
icootsa. Nej taíünd wüx meáwan 3 Ngo metam mejüiquichan ámban

aag ayaj para majüiquich nguineay wüx imbasan wüx isojquiün noic
netam mendüjpiün wüx merangan najneajay napixeran, wüx itajcan
atnej tarang. 22 Cos Teat Cristo
  majneaj ipeatiün imalan, at wüx
nómban ngome tarang nisoet, meyacan najneajay iquial owixan,
nómban ngo mawaiich aljane; tengwüy arend olajcan. 4 Ngwüy

23 y wüx tasajsajüw nej, ngo


  netam mejüiquichan nguineay
mangoch nej ombeayiw; at wüx larangüy tiül imeajtsan leawa
tüjchiw mamongoch xeyay ngo ngondom ndrom ombas; aag
majneaj, xeyay necoy, nej nómban ayaj apmajüiquich icon nguineay
ngo mapiüng apmapalüch ombas. ajneaj imeajtsan, cos aag ayaj
Leawa tarang, meáwan tayac nembeat xeyay teombas Teat Dios.
teowix Teat Dios, cos nej ajaw 5 Atquiaj nde tanomb tejüiquichayej

wüx jane arang najneaj jane ajcüwa müm montaj leaw


ngwüy. 24 Teat Cristo nejáyan quiaj
  tüjchiw omeajtsüw Teat Dios; at
tayar asoetiiüts wüx tamb wüx tajlüyiw nóiquian marangüw leaw
cruz, cos icootsa tandeowaats andiümüw minojow nejiw. 6 Atquiaj

nóiquian maquiüjpaats; nganüy tarang nop müm najtaj nenüt Sara,


lango metam marangaats nisoet, nej tarang leaw tandiüm minoj nej
alndom marangaats najneaj. Cos teat Abraham, at tandeac wüx nej,
nej tamongoch xeyay necoy para “xeteat naxey”, aj. Cos naw wüx nej
mawün icoots wüx asoetiiüts. tejlüyiün icona atnej micual nej.
501 1 PEDRO 3

Nganüy sitiül atquiaj apmerangan 12 Cos


Teat Dios tenguial ajaw
áagan najneaj, quiaj lango metam ajcüwa monrang najneaj,
mermbolan wüx nicuajind. aton anguiay cuane atüniw;
7 Icona teat nanojaranüw, netam
  pero nej ajüiquich ajcüy majaw
mecüliün nóiquian mequiüjpan monrang ngo majneaj.
mintajan najneájan. Ijchan 13 ¿Jane alndom marang ngo

mayajcüw naleaing indiüman nejiw, majneaj wüx imbasan sitiül icona


cos masey nop najtaj ngo matüch áagan najneaj indüjpiün? 14 Sitiül

apac nop naxey, nejiw ajlüyiw tiül aleaic imongochiün wüx irangan
nóiquian mequiüjpan leaw Teat najneaj, masey, cos Teat Dios
Dios tüüch ǘüchan mapacaran apmambeol icon memongochiün
wüx. Nganüy sitiül apmerangan najneájan. Nde mermbolan
atquiaj, Teat Dios apmanguiay wüx mendüyiün nejiw leaw arangüw
apmetüniün ocueaj alcuane. ngo majneaj wüx imbasan; nde
paxiüm icueajiün, iiücan wüx, nde
Najneajay omal omeaats mejcüyiün. 15 Iyacan imeajtsan

8 Ndójwüx, sapiüng netam nómban wüx Teat Cristo. Meáwan


mejlüyiün noic nej imeajtsan, nüt netam mejiüran tiül imeajtsan
mendiüman nop alinop atnej cuane alndom mepiüngan, nguineay
nacojaran nachiigueran, alndom mesajan jangantanej
mejüiquichan ajneaj imeajtsan. leaw apmatün manguiay icon.
Nde meyajcan nop xeyay netam, Pero naleaing netam mesajan
alinop ngwüy. 9 Nde mendiüman
  teamteáman, ijüiquichan xeyay
mepalüchiün ombas jane arang ajneaj imeajtsan wǘxan ilean
ngo majneaj wüx imbasan; ningüy wüx iüt. 16 At ijüiquichan

nde mengochiün ombeay leaw nguineay ajneaj imeajtsan para


itsojówan icon. Leaw netam alndom majawüw meáwan leaw
merangan, mendeacan najneaj, mondeacndeac wüx imbasan ngo
metüniün monapacüy teombasüw majneaj. Ndoj apmaxinguiaw wüx
nejiw; cos Teat Dios tarriiüd icon meáwan leaw andeacüw quiaj, wüx
merangan atquiaj, at icona aton apmajawüw icona najneaj irangan
teyariün mimonapacüy Teat Dios. cos indüjpiün Teat Cristo. 17 Najneaj

10 Cos atcüy apiürang:


  sitiül apmemongochiün naél wüx
Jane andiüm majlüy najneájan irangan najneaj sitiül Teat Dios
wüx acül ningüy wüx aaga iüt atquiaj andiüm memongochiün,
cam, mapac omeaats meáwan ngome wüx irangan ngo majneaj.
nüt, 18 Cos Teat Cristo nomb tandeow

netam majaw wüx andeac, mawün asoeteran; masey nej ngo


at ngondom mawaiich. majiür nicuajind nisoet, naleaing
11 Iwün ileaj tiül ngo majneaj, tandeow ingow andeowüw
irang aaga najneaj leaw monrang ngo majneaj, para
netam, mambaats niüng ajlüy Teat Dios.
iyamb monapacüy, áag indüüb. Alndom mandeow cos nipilan
1 PEDRO 3​, ​4 502

nej, condom tapac alinomb, cos andüüb Teat Cristo, ajüiquich


apacüüch nej Nangaj Espíritu lamacueat nisoet. 2 Quiaj nej

ocueaj Teat Dios. 19 Wüx nej


  langondom mandiüm marang
tandeow, miespíritu nej tamb tiül andíüman nej, aton ngome
mondeow mandeac masaj ajcüw apmarang leaw arangüw meáwan
espíritu monlüy atnej ajlüyiw tiül nipilan wüx aaga iüt cam. Nej
manchiüc, 20 ajcüwa leawa tanomb
  apmarang áagan leaw andiüm
ngo mayariw leaw tasoiquiw. Aag Teat Dios. 3 Cos xeyay nüt terangan

ayaj wüx minüt teat Noé, cos atnej arangüw ajcüwa nipilan ngo
Teat Dios tacül nejiw mayambüw mandüjpiw Teat Dios. Terangan
nej wǘxan tenguialeámban leaw tendiüman; terangan meáwan
arangüch aaga nadam müx, nasoic ngo majneaj leawa texoman
arca. Wüx aaga nüt quiaj acásan merangan wüx aaga iüt cam:
nipilan tayariw nej andeac; áagan tengüniün, terangan xeyay nangos
ojpeacüw nipilan tawüw wüx, ngo nüt niüng tembichan meáwan
mandeowüw tiül najal yow wüx leawa tejiüran, at terangan xeyay
ndiliteay meáwan a iüt. 21 Atnej
  ngo majneaj wüx tendüjpiün ajcüwa
tawüw wüx, ngo mandeowüw narangüch dios. 4 Nganüy leawa

tiül yow, ata nganüy apiüng wüx nipilan tealeámban marangüw aag
nguineay alndom mawaats wüx ayaj, xeyay amb wüx omeajtsüw
asoetiiüts wüx apmayariiüts yow. neol lango mequiüjpan merangan
Aaga ayarich yow quiaj ngondom meáwan ngo majneaj atnej
majants meáwan ngo majneaj terangan nomb. Wüx aag ayaj
arangüch. Leawa ajüiquich aag ayaj tenguial mandeacndeacüw ngo
majiüraran tiül omalaran at tiül majneaj wüx imbasan. 5 Alinoic  

omeaatsaran naleaing andiüram nüt wüx apmajlüjyiw teombas Teat


marangüch leaw Teat Dios andiüm, Dios apmapiüngüw meáwan leawa
cos Teat Jesucristo landoj lapac tarangüw; cos nej apmajaw wüx
tiül mondeow. 22 Teat Cristo wüx
  cuane arangüw leaw almapac y
tapac alinomb, tandilil andüy tiül leawa landeow. 6 Cos nejiw wüx

cielo. Nganüy ajlüy amb wüx miác aliün mapacüw tasoiquiw wüx
Teat Dios. Nej ajlüy wüx meáwan Mipoch Teat Dios, nguineay alndom
ángeles, at ajlüy wüx meáwan mawüw wüx asoetiw mapacüw
monajiüt. wüx miespíritu Teat Dios. Masey
wüx aaga iüt cam ajaraw cuane
Marangaats minajiüt Teat tarangüw, atnej meáwan nipilan.
Dios leawa nej üüch icoots 7 Nganüy cos laliüc mümb

4

Cos Teat Cristo tamongoch minüt meáwan leaw almajlüy


xeyay ngo majneaj, xeyay ningüy wüx aaga iüt cam; icona
necoy ingow amongochiiüts; ata netam merangan meáwan najneaj,
icona aton netam mejlüyíünan tanaámb itüniün ocueaj Teat Dios,
masey memongochiün necoy. nde paxiüm icueajiün. 8 Leawa más

Nganüy jane lamamongoch necoy netam mejiüran tiül icona, aag


503 1 PEDRO 4​, ​5

ayaj merjiürayon lasta xeyay, cos ijlüyiün, cos ajlüy tiül icona
sitiül xeyay indiüman nop alinop Nangaj Espíritu ocueaj Teat Dios.
alndom mewüniün wüx imeajtsan Naleaing, masey nejiw itsojówan
meáwan nisoet. 9 Ijchan maxojtüw
  minüt Teat Cristo, nganüy
iniüngan nop alinop, ngo metam icona indeacan najneaj wüx nej.
mendeacndeacan wüx. 10 Leawa 
15 Malüy nejinguind tiül icona ngo

lameajndiün inopnopon merangan, memongochiün matnej amongoch


lamüüch icon Teat Dios, nganüy nop nembiy nipilan, matnej nop
netam merangan aag ayaj para neneed, matnej nop nerang alinoic
membeolan nop alinop, cos ijlüyiün ngo majneaj, tengwüy wüx nop
noic ajlüy monjiür aaga monajneaj apmajmel tiül ocueaj alinop niüng
leawa Teat Dios lamüüch. 11 Sitiül
  ngo metam majmel. 16 Pero sitiül

aljane andeac, netam mandeac aljane aleaic mamongoch cos


atnej asaj nej Teat Dios. Sitiül andüüb Teat Cristo, aag ayaj ngo
aljane ajiür najiüt mambeol wüx metam maxing wüx; leaw netam
cuajantanej, ich marang atnej marang, ich mapiüng najneajay
Teat Dios üüch nej marang. Cos arang Teat Dios cos almaquiiüb nej.
meáwan narangüch quiaj, tenguial 17 Nganüy lamatüch a nüt

ajüiquicharan nguineay ajneaj Teat mamelich Teat Dios majaw wüx


Dios wüx minüt Teat Jesucristo, asoeteran naw wüx minipilan
cos nej ajlüy wüx meáwan nej. Naleaing sitiül apmamelich
leaw almajlüy; alndom marang naw wüx icootsa, ¿nguineaye
cuajantanej nganüy, oxep, nawiür, apmajlüyiwe ajcüwa leaw nganaw
at meáwan nüt. Amén. mayariw Mipoch Teat Diosa?
18 Cos sitiül nop nerang najneaj,

Leawa meáwan mondüüb Teat pero xeyay aél maw wüx asoet
Cristo netam mamongochiiüts nej, ¿nguineay apmajlüye leaw
12 Xecojow xechijquiaw, ngo mayamb Teat Diosa, leaw
nde mbayameron wüx tanaámb arang nisoete? 19 Nganüy

apmemongochiün cuajantanej sitiül imongochiün xeyay naél wüx


leaw aliüc miün, cos apmeyajcan irangan leaw andiüm Teat Dios, nde
atnej memongon tiül biümb. Nde paxiüm icueajiün; iyacan imeajtsan
mepiüngan aag naél quiaj ngondom teowix Teat Dios, tanaámb irangan
majlüy wüx icona. 13 Leaw netam
  áagan najneaj cos nej nerang
merangan, ich mapac imeajtsan meáwan leaw almajlüy.
xeyay, cos atquiaj apmejüiquichan
atnej almequiüjpan Teat Cristo tiül Netam mejlüyiün nóiquian
leaw tamongoch. Atquiaj alndom
mapac imeajtsan xeyay wüx
nej aliüc alinomb mejüiquichay
5 Sapaj ocueajiw meáwan
montangtang monajiüt leaw
ajlüy tiül icona. Xique nop xic
najneajay ajlüy. 14 Sitiül andeacüw
  natang ombas sat nejiw. Xique
ngo majneaj wüx imbasan áag tajawas meáwan nguineay
indüjpiün Teat Cristo, najneajay tamongoch ngo majneaj Teat
1 PEDRO 5 504

Cristo. Sanajlüy quiaj aton wüx nej icon tiüt mayamb jane masap
apmejüiquichay nguineay ajneajay matsamb. 9 Netam mendandand

ajlüy alinoic nüt. 2 Ijlüyiün wüx,


  wüx aaga leaw iyacan imeajtsan
ijawan minipilan Teat Dios leaw wüx mendüjpiün. At netam
almequiüjpan. Aag ayaj ngo metam mejawan atanquiaj tenguial
merangan cos aljane teamasaj mamongochiw micojon michijquian
icon merangan; ngwüy, irangan minipilan Teat Cristo tiül
cos indiüman. At nde mepiüngan meáwan aaga iüt cam. 10 Masey

aleaic apmexoman wüx; ngwüy, lamemongochiün xeyay naél, aag


irangan najen nde apac imeajtsan. ayaj acásan nüt. Nganüy nej Teat
3 Ngondom mepiüngan ineayiün
  Dios apmüüch icon mejlüyiün palan,
meáwan leaw ijlüyiün wüx. Leaw at mandand wüx imeajtsan Mipoch
netam merangan, mejüiquichan nej, mejüiquichay tiül icona. Cos
nguineay irangan áagan leaw Teat Dios üüch meáwan leaw netam
netam, majawüw meáwan para mejlüyiün atnej andiüm, cos
minipilan Teat Cristo. 4 Cos wüx
  tayamb icoots wüx minüt Teat
aliüc alinomb aaga natang najlüy Jesucristo majlüyiiüts niüng ajlüy
wüx icona, aag ayaj Teat Cristo, nej meáwan nüt. 11 Néjan quiaj

quiaj apmeajndiün najneajay corona najneajay ajlüy. Aton nej ajlüy wüx
leawa ngondom ndrom ombas. meáwan leaw almajlüy nganüy,
5 Sasaj icon monguich, irangan
  oxep, nawiür, at meáwan nüt.
leawa apiüngüw montangtang Amén.
monajiüt tiül icona. At tíülan icona
iyariün leaw apiüng nop alinop; Andondoch atepeay
ijüiquichan ajneaj imeajtsan, cos 12 Süüch teat Silvano majoy mamb
apiürang: aaga acás poch cam müüch icon,
Teat Dios ajcüy majaw monrang cos sajaw nej nop najneaj minipilan
adam omeaats. Teat Cristo. Tarangas nüüch leaam
Nej üüch mimonajneaj nej leaw imeajtsan nasaj icon aaga naleaing
najneaj omeaats. ocueaj Teat Dios, üüch ǘüchan leaw
6 Netam meyajcan nicuajind icon,
  nganüy tenguial mendüjpiün.
cos ijlüyiün tiül nangaj owix 13 Ajcüwa minipilan Teat Cristo

Teat Dios; naleaing alinoic nüt najlüyiw tiül Babilonia, ajcüwa


nej apmantsopiich icon mapiüng larriüjtücharanüw majlüyiw
najneaj terangan. 7 Iyacan tiül owix
  nóiquian atnej icona, atepeayiw
nej meáwan leaw alwüx imeajtsan icon. At xecual teat Marcos atepeay
cos tenguial majiür icon. icon. 14 Itepeayiün ninguiaj nop

8 Netam mejawan cuane


  alinop nde apac imeajtsan, at
temerangan, at tanaámb mepacan itüniün monapacüy.
wüx Mipoch Teat Dios, cos aaga Tamtámban ijlüyiün, at
nimeech ajcüy majaw icon, atnej mejneajíünan meáwan icona
nop napat leon tenguial mayeyey minipilan Teat Cristo. Amén.
Amb iwic nanderac yarang wüx nawiig San Pedro

2ª Carta de SAN PEDRO

mecueatiün irangan ngo majneaj


Atepeay leaw arangüw meáwan nipilan

1 Xique Simón Pedro nop apóstol


ocueaj Teat Jesucristo, nop
nerang minajiüt nej. Nganüy sarang
leaw ngo mayariw andeac Teat
Cristo, cos nejiw arangüw leaw
nejíwan quiaj andiümüw marangüw.
aaga acas poch cam nüüch icon 5 Nganüy cos lameyariün andeac

leawa lamendüjpiün Miteatiiüts Teat Cristo, pares netam mepacan


Dios atnej sarangan. Miteatiiüts wüx merangan najneaj. Pero ngome
Dios tarang xeyay najneaj wüx áagan ayaj, cos netam mexoman
icoots, cos Teat Cristo tawün imeajtsan mejawan leawa Teat Dios
asoetiiüts. 2 Tambtámban ijlüyiün.
  andiüm merangan. 6 Wüx ijawan

Tanaámb mambeol icon Teat Dios, cuane andiüm Teat Dios, quiaj
müüch icon mejiüran monajneaj, alndom mersapayon wüx, ngo
cos lamejawan nguineay andiüm metam merangan leaw indiüman.
Teat Dios y Miteatiiüts Jesús. Netam meiücan wüx cuajantanej
almajlüy, at aton merangan casa
Nguineay netam marangüw Teat Dios tanaámb. 7 Netam

minipilan Teat Cristo merjiürayon lasta atnej ijiüran lasta


3 Pues Teat Dios lamüüch icoots micojon michijquian, mendiüman
meáwan leaw netam para alndom nop alinop.
mapacaats marangaats leaw 8 Pues wüx irangan meáwan aag

andiüm nej, cos tüüch icoots ayaj con imeajtsan, quiaj ajüic
mayariiüts andeac Teat Cristo, naleaing irangan najneaj, ngome
majlüyiiüts najneaj nóiquian irangánan iyariün andeac Teat
maquiüjpaats. 4 At tüüch icoots
  Cristo. 9 Sitiül aljane lamanguiay

majawaats nguineay alndom meáwan aag ayaj, ndoj ngo


marang meáwan najneajay leaw marang, aag ayaj landroj omeaats
lamapiüng apmarang. Por aag nguineay Teat Dios tawün nej
ayaj nganüy alndom merangan tiül meáwan nisoet leawa tarang
najneaj, atnej arang Teat Dios, nomb; ajlüy atnej nop nesomom

505
2 PEDRO 1​, ​2 506

oniiüg. 10 Nganüy xecojow


  naleaing xecual ic, xeyay sajiür ic
xechijquiaw, netam mepacan lasta, apac ximeaats najaw ic”, aj
wüx merangan leawa Teat Dios nej. 18 Xicona tanguiayasan aaga

tarriiüd icon merangan, cos nej nanderac tiün imiün tiül cielo wüx
tarriiüd icon merangan áagan salnaquiüjpan Teat Jesús, saliünan
najneaj. Sitiül apmeyacan imeajtsan quiaj nóiquian wüx tiüc. Quiaj
wüx merangan atquiaj, langome tanguiayasan andeac Teat Dios
apmejmiücan tiül nisoet. 11 Atquiaj
  masaj Teat Jesús.
apmeajndiün mejmeliün najneajay 19 Nganüy ajawaats naleaing aaga

tiül aaga nangaj cambaj niüng poch tandeacüw nomb ajcüwa


ajlüy Miteatiiüts Jesucristo, aaga mondeac andeac Teat Dios. Pares
newün icoots wüx asoetiiüts. Quiaj netam mayariiüts, cos aaga poch
apmecüliün meáwan nüt, ngo quiaj ajlüy atnej nots najquiol
majiür ümb. teatitit tiül pojniün pal ongwiiüts,
12 Wüx aag ayaj, xique ngo
  pero wüx lachiüjmbaw lajntsop
nacueat nüüch leaam imeajtsan, aaga nadamüy ocas marraj tiül
masey lamejawan, lerndandand omeaatsaran. 20 Netam mexoman

wüx aaga naleaing indüjpiün quiaj. imeajtsan wüx aag agüy: nejinguind
13 Nganüy sapiüng najneaj napaj
  ngo ndom maquiaach wüx Mipoch
icueajiün wǘxan saliün napac, Teat Dios, awǘnan tiül omal nej;
nüüch leaam imeajtsan nguineay naleaing netam mayaag ambeol nej
netam merangan; 14 cos Miteatiiüts
  Nangaj Espíritu ocueaj Teat Dios.
Jesucristo tüüch xic najaw laliüc 21 Ajcüwa mondeac andeac Teat

matüch a nüt nacueat a iüt cam, Dios, ngo marangüw wüx nawiig
nandeow. 15 Pares sandiüm nacueat
  leawa nejíwan quiaj taxomüw
nüüch icon leaw alndom, cos omeajtsüw wüx. Ngwüy, nejiw
atquiaj masey lango najlüy ningüy, tarangüw wüx nawiig leawa Nangaj
icona apleaam imeajtsan tanaámb Espíritu tüüch nejiw marangüw.
leawa teanasaj icon quiaj.
Altiül aquiajchiw leaw ngo maleaing
Tajüic nguineay ajneaj (Judas 3‑13)

2
ajlüy Teat Cristo Nomb tajlüy tiül nipilan
16 Meáwan leawa lanasajan israel acas leawa ngo
icon wüx Miteatiiüts Jesucristo, maleaing mondeac andeac
nguineay nej aliüc alinomb xeyay Teat Dios nejiw. Atanej nganüy
najneajay, pues aag ayaj ngome apmajlüy tiül icona leawa ngome
sapiüngánan, ngome nandeacánan; naleaing monquiaach Mipoch Teat
aag ayaj palüy naleaing. 17 Cos
  Dios. Apmamelichaw ámban tiüt,
xicona tajawasan tanguiayasan apmandiümüw maquiajchiw icon
wüx Teat Dios tendeac imiün tiül leawa ngomeaag, cos andiümüw
raan oic, xeyay tarangüch casa Teat mecueatiün mendüjpiün aaga
Jesús wüx tüüch militlit ombas naleaing. Ngo majüic naleaing
nej. Condom tasaj: “Ique xecual, andüjpiw Teat Jesús leawa tandeow
507 2 PEDRO 2

mangüy asoetiw nejiw. Pues ajcüwa lapaxiow majaw arangüw xeyay


monquiaach quiaj, najen apndrom nisoet ajcüwa nipilan quiaj. 8 Cos

ombasüw. 2 Pero xeyay nipilan


  aaga naxey nerang najneaj quiaj,
apmandüjpiw nejiw, apmarangüw nütnǘtan xeyay tamix omeaats
xeyay ngo majneaj atnej arangüw majaw, manguiay leawa ngo
nejiw. Wüx aaga arangüw quiaj, majneaj arangüw aaga nipilan
apmanderac wüx Mipoch Teat Dios quiaj. 9 Nganüy aton Teat Dios

ngo maleaing. 3 Cos andiümdiümüw


  alndom mambeol, mawün tiül ngo
tomiün apmexomxomayej wüx majneaj ajcüwa monrang leawa nej
imbasan, apmaquiajchiw icon andiüm. Nganüy ajcüwa monrang
leaw ngo maleaing; nganüy ngo majneaj landoj lajwanüw
ajcüwa nipilan quiaj ngome mangüyiw leaw arangüw wüx
nequiy apndrom ombasüw, landoj apmatüch a nüt majaraw wüx
lajwanüw mambüw tiül aaga xeyay asoeteran. 10 Teat Dios apmüüch

ngo majneaj. mamongochiw xeyay ngo majneaj


4 Teat Dios ngome tawün wüx
  ajcüwa nipilan monrang aaga ngo
omeaats aaga nisoet tarangüw majneaj leaw andiümüw, leaw
tegüy ángeles; áag tajlosüw tiül ngo marangüw nej casa. Cos
niüng amongocharan xeyay nejiw arangüw adam omeajtsüw,
ngo majneaj tiül noic pojniün, ngo mimboloj mandeacüw ngo
maoeleranüw majlüyiw quiaj leaw majneaj wüx ombas Teat Dios,
apmatüch a nüt Teat Dios apmajaw tengwüy wüx ombas monajiüt
wüx asoeteran. 5 Naleaing Teat
  monlüy tiül nangaj cielo. 11 Masey

Dios ngo mawün wüx omeaats ajcüw ángeles ocueaj Teat Dios
leaw ngo majneaj tarangüw nipilan leaw najntsop wüx atam ajlüyiw,
tanomb. Áagan teat Noé tawün y alndom marangüw cuajantanej,
wüx cos tarang at taquiaach wüx nejiw ngo mayacüw asoet ajcüwa
leaw andiüm Teat Dios. Aton Teat monwaiich quiaj. 12 Pero ajcüwa

Dios tawün wüx alayaíw nipilan nipilan monwaiich quiaj, andeacüw


acualaats Noé. Condom tüüch ngo majneaj wüx cuajantanej
majal a yow ndilimeay iüt, quiaj leaw ngo majawüw; ngo majiürüw
tandeowüw meáwan nipilan. 6 At
  fis. At nejiw nimal, cos nimal
Teat Dios aton nómban tandrooch ajaw áagan leaw teamamongoch
ombas ajcüwa nadamdam cambaj ningüy wüx iüt; wijquiajow para
Sodoma maquiiüb Gomorra wüx ndeajmoj mandeowüw. Atquiaj
tandajpüw, tacülüw ngweátan, ajlüyiw ajcüwa monwaiich quiaj,
cos xeyay ngo majneaj tarangüw cos áagan ayaj apiüngüw wüx, leaw
moncül quiaj. Pues atquiaj axomüw majawüw ningüy wüx
tarang Teat Dios para majüiquich iüt. Itsojow leawa ngo maxomüw
majawüw ajcüwa nipilan monrang majawüw. Por aaga ngo majneaj
ngo majneaj leaw aliüc miün arangüw quiaj, wüx apmandeowüw
apmajlüy. 7 Pero teat Lot taw wüx
  apmambüw tiül aaga xeyay ngo
cos nej nop neyamb Teat Dios; majneaj. 13 Quiaj apmamongochiw

2 PEDRO 2​, ​3 508

xeyay ngo majneaj, apmangüyiw majneaj atnej arangüw nejiw. 19 At  

aaga ngo majneaj arangüw, cos asajüw alndom marangüw leaw


nejiw arangüw rawrráwan tiüt andiümüw, ngo majiür nicuajind.
leaw alndom müüch mapac nej Nganüy ajcüwa monwaiich quiaj,
omeajtsüw. Pares wüx itean masey apiüngüw andüjpiw Teat
mequiüjpan, aag ayaj noic monxing Dios, aag ayaj ngo maleaing cos
icueajiün, cos nejiw ngoyay arangüw atnej andiümüw; arangüw
macueatiw arangüw ngo majneaj. leaw ataag nejiw mandar nisoet.
Xeyay apac omeajtsüw wüx aaga 20 Sitiül aljane lamayar andeac

ngo majneaj arangüw quiaj. Teat Cristo, aaga newün icoots


14 Nejiw ngo maiündüw majawüw
  wüx, at lamacueat marang ngo
nop najtaj, andiümüw manajtajüw; majneaj ningüy wüx iüt cam, ndoj
tanaámb arangüw nisoet. Ayambüw apmandilil marang alinomb aaga
nguineay maloxiw tiüt jane nisoet, ndójwüx apmajlüy más
nganaw mandand wüx Mipoch xeyay ngo majneaj. 21 Pues sitiül

Teat Dios. Nejiw áag ajlüyiw wüx nop tajaw, tayaag Mipoch Teat Dios
mawaijchaw, ndoj apmambüw tiül aag ayaj naleaing, y tandüüb acas
castigo. 15 Nejiw ngo mandiümüw
  nüt marang atnej apiüng, condom
marangüw leaw apiüng Teat tandilil marang ngo majneaj,
Dios, lambójan marangüw alinoic, quiaj apmajiür xeyay nisoet, cos
cos arangüw atnej tarang nop tajaw aag ayaj naleaing, pero ngo
naxey tajlüy tanomb, micual Beor mandiüm marang atnej apiüng.
nenüt Balaam. Aaga naxey quiaj 22 Nejiw ajlüyiw atnej apiüng noic

tandiümdiüm marang ngo majneaj nanderac: “Pet andilil müet ajtiür


maxom tomiün wüx. 16 Pares
  nej, at sow andilil maxeeb ndeor
Teat Dios tapaj nej ocueaj, tüüch alinomb masey taxejmbeacharan”.
mendeac mibür nej masaj nej ngo
majneaj arang. Atquiaj tarang Teat Wüx apmandilil Teat Cristo
Dios wüx ombas a naxey quiaj,
ngana marang aaga ngo majneaj
teamandiüm marang quiaj.
3 Xecojow xechijquiaw, aag
agüy amb ijquiaw nanderac
narang wüx nawiig nasaj icon.
17 Ajcüwa nipilan quiaj ajlüyiw at
  Tiül aaga ijquiaw nawiig sasaj
nejiw noic lol ngo majlüy tiül yow. icon leaam imeajtsan wüx leaw
At ajlüyiw at nejiw oic ajüyich nej naleaing. 2 At sandiüm nüüch

nepepep. Nejiw landoj lajwanüw leaam imeajtsan leawa tandeacüw


mamongochiw xeyay ngo majneaj tanomb ajcüw mondeac andeac
tiül xeyay pojniün niüng nómban Teat Dios, at nüüch leaam imeajtsan
ngome apmaxomüw majawüw nguineay tapiüngüw apóstoles wüx
ran. 18 Nejiw aquiajchiw ombeay
  Miteatiiüts Teat Cristo, aaga newün
nipilan, pero aaga aquiajchiw icoots wüx asoetiiüts.
quiaj ngo membeat nicuajind, cos 3 Netam mejawan, wüx laliüc

asajüw jayats monyar andeac Teat matüch a nüt mandilil Teat Cristo,
Dios mandilileaw marangüw ngo xeyay nipilan apmitsojow leaw
509 2 PEDRO 3

apiüng Teat Dios, apmarangüw ngo wüx, atnej arang nop need wüx
majneaj leaw andiümüw marangüw. ngo mateotsaran, quiaj apmajmel
4 Cos nejiw apmapiüngüw: “¿Wül,
  meneed. Cos aaga nüt quiaj
ngow apmandilil a Cristo, aaga apmeterriür cawüx, apmajlüy
apiüngüw aliüc alinomba? Cos noic nadam monbayan. Quiaj
lamajiür xeyay nüt wüx aliün apmandrooch ombas meáwan leaw
mapac xeteatiün tapiüngüw aliüc. almajlüy cawüx, aton meáwan leaw
Nganüy tanaámb níüngan ajlüy almajlüy wüx iüt apmandaab.
meáwan cuajantanej, atnej wüx 11 Sitiül atquiaj apndrom ombas

tarangüch a iüt cam”, apmawüw. meáwan, ¿jow nganüy icona,


5 Pero aaga apmapiüngüw quiaj ngo
  nguineay apmerangan? Netam
maleaing, awaijchaw, cos nejiw ngo meajchiün imeajtsan Teat Dios
mandiümüw majawüw nguineay merangan palanüy najneaj,
Teat Dios tarang a iüt cam tanomb. merangan leawa nej andiüm.
Cos Teat Dios wüx tapiüng marang 12 Tatow tam temecüliün matüch

nüt, caaw, ocas, iüt; pues quiaj aaga nüt quiaj, irangan minajiüt
tajlüy iüt imiün tiüt tiül yow, cos Teat Dios leaw alndom; cos aaga
atquiaj tapiüng Teat Dios majlüy. nüt quiaj apmandaab, apjayam
6 Condom ajcananǘyan a yow, Teat
  meáwan ocas, at a nüt, at a caaw
Dios tüüch ndilimeay iüt, ndrom aton. 13 Nganüy icootsa, ngome aaga

ombas nipilan. 7 Nganüy aaga


  apndrom ombas quiaj teamacüliiüts,
nüt, caaw, ocas, iüt, leaw almajlüy teamacüliiüts majlüy jayats ocas,
apmandaab, cos atquiaj apiüng Teat jayats caaw, jayats nüt, jayats iüt.
Dios apmajlüy. Atquiaj apmajlüy Cos aag ayaj lamapiüng Teat Dios
wüx Teat Dios apmajaw wüx asoet apmarang. Condom tiül aaga jayats
nipilan ngo mayar nej andeac. quiaj, apmajlüy najneajay.
Condom apndrom ombasüw. 14 Xecojow xechijquiaw, tatow

8 Xecojow xechijquiaw, nde ndrom


  tam teamecüliün meáwan aag ayaj,
imeajtsan, Teat Cristo ngome irangan leaw alndom, irangan
nequiy aliüc. Cos gajpowüw acoic najneaj majaw Teat Dios. Nde
miow (1,000) neat Teat Dios ajaw mejcüyiün mejawan nop alinop,
atnej noic nüt, aton noic nüt ajlüy ijlüyiün najneájan, ngo mejiüran
atnej gajpowüw acoic miow neat. nisoet. 15 At netam mejawan neol

9 Xeyay nipilan apiüngüw Teat


  ngo miün Teat Cristo najen. Aag
Cristo nequiy apmapeay, lango ayaj, cos nej ajiür lasta meáwan
miün najen atnej tapiüng. Naleaing nipilan, andiüm mawün nejiw wüx
Teat Cristo aíüc wüx majaw icoots, asoetiw. Atquiaj tarang wüx nawiig
cos ngo mandiüm ndrom ombas micojoots teat Pablo, leawa xowüy
nejinguind. Nej andiüm meáwan andiümaats, cos Teat Dios tüüch
nipilan leaam omeajtsüw wüx nej majaw nguineay masaj icon.
asoetiw nejiw, macueatiw. 16 Cos meáwan leawa nej tarang

10 Wüx aaga nüt aliüc Teat


  tiül noicnoic minawiig nej tandeac
Cristo nejinguind ngo mateots andüy wüx aaga nganüy teanasaj
2 PEDRO 3 510

icon cam, masey altiül noicnoic mawaiich icon ajcüwa monrang


naél maxoram cuane amb apiüng. ngo majneaj quiaj, nde merangan
Altiül nipilan leaw naleaing ngo atnej arangüw nejiw, cos nots
mandiümüw majawüw mayariw quiaj manot icon, mecueatiün
leaw apiüng, angowüjchiw andeac irangan najneaj. 18 Sandiüm

teat Pablo. Atanquiaj arangüw wüx tanaámb metangan wüx aaga


meáwan Mipoch Teat Dios. Aag poch tayac Miteatiiüts Jesucristo,
ayaj ayambüw ndrom ombasüw. aaga newün icoots wüx asoetiiüts,
17 Aag agüy lanasaj icon wüx,
  para marangaats leaw nej andiüm.
xecojow xechijquiaw, netam Marangaats casa Teat Cristo nganüy
mejawan wüx aag ayaj, nde at meáwan nüt. Amén.
Anoic nanderac arang wüx nawiig San Juan

1ª carta de SAN JUAN

Nej tapiüng: “Xeteat Dios ajlüy


Aaga poch cam alndom ran nej, ngo majlüy pojniün wüx
müüch mapacaran nej”, aw. 6 Sitiül icootsa apiüngaats

1

Sarang aaga acas poch cam nasaj ajlüyiiüts najneaj nóiquian


icon wüx aaga leawa lajlüy nde maquiüjpaats Teat Dios, nganüy
tanomb wüx nganaw majlüy aaga iüt naleaing sitiül tenguialeámban
cam. Aag ayaj tanguiayasan andeac, ajüyiiüts tiül aaga pojniün quiaj,
tajawasan nejay, tajawasan nguineay quiaj ajüiquichaats tenguial
arang, aton tarreegasan naag xiwixan. awaijchaats, ngo marangaats aaga
Aaga Nanderac quiaj leaw alndom naleaing leawa Teat Dios lamapiüng.
müüch mapacaran, aag ayaj Teat 7 Nganüy sitiül ajüyiiüts tiül aaga

Cristo. 2 Nej wijquiat wüx aaga iüt cam.


  ran quiaj atnej Teat Dios ajlüy
Wüx latang, quiaj xicona tajawasan ran nej, quiaj alndom majlüyiiüts
nejay. Aag nganüy sasajan icon wüx najneaj nóiquian maquiüjpaats
Teat Cristo, aaga alndom müüch nop alinop. Cos Teat Jesucristo
icoots mapacaats meáwan nüt. Cos Micual Teat Dios nejants icoots
nej tajlüy maquiiüb Teat Dios, condom naag miquiej nej mawün meáwan
tiün mejüiquichay najawan. 3 Nganüy
  asoetiiüts.
sanasaj icon menguiayiün wüx aaga 8 Sitiül icootsa apiüngaats

leawa tajawasan, tanguiayasan ngo majiüraats nisoet, quiaj


andeac; para alndom majlüyiiüts ajüiquichaats icoyóotsan
nóiquian atnej xicona sajlüyiün quiaj awaiichayoots, ngo
nóiquian naquiüjpan Teat Dios y mandeacaats naleaing. 9 Pero sitiül

Micual nej Teat Jesucristo. 4 Aag agüy


  apmachejtiiüts asoetiiüts, masajaats
sarang wüx nawiig menguiayiün, para Teat Dios cuane ngo majneaj
müüch mapac imeajtsan xeyay. arangaats, quiaj alndom majawaats
naleaing nej apmawün icoots
Teat Dios ran nej wüx asoetiiüts; apmüüch icoots
5 Nganüysanasaj icon leaw majlüyiiüts nerixix teombas nej.
tanguiayasan asaj xicon Teat Cristo. 10 Pero sitiül apiüngaats nómban

511
1 JUAN 1​, ​2 512

ngo majiüraats nisoet, wüx aaga ayaj ngome jayats majlüy, cos aag
poch quiaj ayacaats nej Teat Dios ayaj ajlüyay poch tejiüran mbas;
newaiich, y aaga naleaing poch nganüy aaga ajlüyay poch quiaj,
leawa nej lamapiüng, ngo majlüy aag ayaj lamenguiayiün nde wüx
wüx omeajtsaats. teyariün Mipoch Teat Dios. 8 Pero

nganüy sarang noic jayats poch


Teat Cristo nop nembeol icoots nasaj icon. Aag ayaj ajüic naleaing

2 Xecualüw, nganüy sarang aag


agüy nasaj icon nde merangan
nisoet; pero sitiül aljane apmarang
wüx Teat Cristo, aton teajlüy
naleaing wüx icona. Cos aaga
pojniün tenguial among; nganüy
nisoet, quiaj Teat Jesucristo apmasaj aaga ran naleaing teamarraj nipilan.
Teat Dios mawün wüx omeaats asoet 9 Sitiül jane apiüng ajlüy tiül ran,

nej. Cos Teat Cristo arang palan pero ajcüy majaw alinop nendüüb
áagan najneaj, üüch atowtow. 2 Teat  Teat Cristo, quiaj nej ajüiquich
Cristo tandeow ingow andeowaats aliün tiül pojniün, nganaw
wüx asoetiiüts. Naleaing ngome nej majntsop tiül ran. 10 Jane andiüm

tandeow mawün áagan asoetiiüts, nop alinop, quiaj ajüic ajlüy tiül
nej tandeow mawün wüx asoetiw aaga ran, cos arang atnej andiüm
meáwan nipilan wüx aaga iüt cam. Teat Cristo. Quiaj ngo majlüy
3 Sitiül marangaats atnej
  nicuajind cuane alndom müüch nej
apiüng Teat Dios, quiaj alndom majtoech majmiüc tiül ngo majneaj.
mayajcaats tiül omeajtsaats áagan 11 Nganüy sitiül jane ajcüy majaw

nej andüjpiiüts. 4 Pero jane apiüng:


  alinop nendüüb Teat Cristo, quiaj
“Xique sajaw jane Teat Dios”, maw; ajüic aliün tiül pojniün; tenguial
naleaing sitiül nej ngo marang atnej ajüy tiül aaga pojniün quiaj niüng
apiüng tiül Mipoch Teat Dios, aaga ngo majaw nguiane andüy amb, cos
nepiüng atquiaj nop newaiich nej; aaga pojniün quiaj lamüüch nej
pues aaga naleaing nanderac ngo mesomb.
majlüy tiül omeaats nej. 5 Nganüy

12 Xecualüw, nganüy aag agüy

jane ayac wüx omeaats Mipoch Teat sarang menguiayiün, naleaing


Dios, quiaj ajüic naleaing arang atnej Teat Dios landoj lamawün isoetiün,
andiüm Teat Dios, at Teat Dios ajlüy cos iyacan wüx imeajtsan mipoch
tiül omeaats nej. Aag ayaj neech Teat Cristo. 13 Sarang aag agüy

icoots majawaats naleaing ajlüyiiüts nüüch icon, teat monxey, cos icona
nóiquian maquiüjpaats Teat Dios. lamejawan nej, aaga lajlüy nde
6 Nganüy jane apiüng ajlüy nóiquian
  tanomb wüx nganaw majlüy aaga
maquiiüb Teat Dios, aaga nepiüng iüt cam. Sarang aag agüy nüüch
quiaj netam marang meáwan najneaj icon monench, cos icona lejntsopiün
atnej tarang Teat Cristo. wüx leaw nimeech andiüm mayac
icon wüx.
Jayats poch nepaj ocueajaran Sarang aag agüy xecualüw nasaj
7 Xecojow
xechijquiaw, aaga poch icon, cos lamejawan jane nej Teat
leaw teanarang cam nasaj icon, aag Dios. 14 Sarang aag agüy nasaj

513 1 JUAN 2

icon teat monxey, cos lamejawan lajüic aag ayaj, quiaj ajawaats
jane aaga lajlüy nde tanomb laliüc mümb aaga nüt cam. 19 Nejiw

wüx nganaw majlüy aaga iüt nawǘwan tiül icootsa, pero ajcüw
cam. Sarang aag agüy nasaj icon ayaj ngome aquiüjpaats, cos sitiül
monench, cos ipacan wüx Mipoch nejiw aquiüjpaats, ngo mawüw
Teat Dios. Aaga poch quiaj landoj tiül icootsa. Pero cos tawüw,
lajlüy wüx imeajtsan; lejntsopiün quiaj tejüiquichay nejiw ngome
wüx leaw nimeech andiüm mayac aquiüjpaats.
icon wüx. 20 Teat Cristo lamüüch icon

15 Nde mendiüman imeajtsan


  Nangaj Espíritu ocueaj Teat Dios
cuajantanej leaw ajlüy wüx aaga mambeol icon wüx iyariün mipoch
iüt cam. Nde meyacan imeajtsan nej, y para alndom mejawan ngün
wüx cuajantanej ngo majneaj naleaing, ngün ngo maleaing.
leaw almajlüy ningüy wüx iüt; cos 21 Sarang aag agüy nasaj icon,

sitiül aljane andiüm marang ngo ngome cos icona ngo mejawan
majneaj, quiaj ajüic ngo mandiüm cuane naleaing; sajaw ijawan cuane
marang leaw apiüng Teat Dios. naleaing, at ijawan jane tenguial
16 Meáwan ngo majneaj leaw ajlüy
  awaiich aag ayaj ngo mandeac leaw
wüx aaga iüt cam, aag ayaj wüx naleaing.
nipilan andiümüw marangüw leaw 22 ¿Jane aaga newaiiche? Aag ayaj

andiümǘwan nejiw, aton meáwan leaw nepiüng Teat Jesús ngome


ngo majneaj leaw andiüm oniüjcüw aaga Cristo lapiürang aliüc. Aag
nejiw majaw, aton andiümüw ayaj ngome áagan Teat Cristo ajcüy
majiürüw meáwan cuajantanej majaw; ajcüy majaw Teat Dios
leaw alndom merangrangayej aton. 23 Meáwan jane apiüng Teat

wüx. Meáwan aaga ngo majneaj Cristo ngome Micual nej Teat Dios,
quiaj witiünǘyan wüx aaga iüt aag ayaj ngo majlüy tiül omeaats
cam, ngome imiün niüng ajlüy Teat nej Teat Dios. Nganüy leaw ayar,
Dios. 17 Pues aaga iüt cam teaǘmb
  apiüng Teat Cristo Micual nej Teat
teandroj ombas, at meáwan ngo Dios, aag ayaj ajlüy tiül omeaats nej
majneaj andiüram marangüch Teat Dios.
apmümb ndrom ombas. Pero jane 24 Leawa lamenguiayiün nde

arang leaw andiüm Teat Dios tanomb wüx teyariün Mipoch


apmapac meáwan nüt. Teat Dios, aag ayaj ajlüy, acül wüx
imeajtsan. Nganüy sitiül meáwan
Leaw naleaing, leaw ngo maleaing tenguiayiün nde tanomb iyacan wüx
18 Xecualüw, aaga nüt ajlüyiiüts imeajtsan, aag ayaj apmüüch icon
tiül cam, aag ayaj ndójwüx nganüy. mejlüyiün nóiquian mequiüjpan Teat
Icona lamenguiayiün aliüc aljane Dios y Micual nej Teat Jesucristo.
apmapiüng Cristo nej; aag ayaj 25 Nganüy aag ayaj leaw Teat Cristo

apmajcüy majaw Teat Cristo. lamapiüng apmüüch icoots, aag ayaj


Nganüy lajüic lajaraw lajlüyiw apmüüch mapacaats meáwan nüt
leaw apiüngüw Cristo nejiw. Wüx niüng ajlüy Teat Dios.
1 JUAN 2​, ​3 514

26 Sarang aaga nawiig cam nasaj meáwan jane teamacül Teat Cristo
icon nde mawaiich icon ajcüwa wüx aliüc alinomb, nejáyan quiaj
monwaiich. 27 Icona ijiüran Nangaj
  üjchay merixixay omeaats, atnej
Espíritu ocueaj Teat Dios; ajlüy Teat Cristo ajlüy nerixix.
nóiquian maquiiüb icon. Aag ayaj 4 Pero jangantanej arang nisoet,

tüüch miün Teat Cristo. Nganüy aag ayaj teamarang leaw Mipoch
nejinguind alinop pálwüx ngo Teat Dios apiüng ngondom; cos wüx
metam maquiaach icon, cos aaga apmarangüch nisoet aag ayaj ngo
Nangaj Espíritu aquiaach icon matüch marang leaw apiüng Teat
mejawan ngün naleaing, ngün Dios. 5 Icona ijawan Teat Cristo tiün

ngo maleaing. Tanaámb netam wijquiam ningüy wüx aaga iüt cam
meyariün mendüjpiün Teat Cristo mawün asoetiiüts. Nej nómban
nóiquian atnej lamaquiaach icon ngome tajiür nisoet. 6 Meáwan

Nangaj Espíritu. leaw ajlüy nóiquian maquiiüb Teat


28 Nganüy xecualüw, nde
  Cristo, aag ayaj lango mandüy
mecueatiün mendüjpiün wüx leaw wüx marang nisoet. Jane tanaámb
taquiaach Teat Cristo, cos atquiaj arang nisoet ngo majaw jane nej.
alndom masap imbasan wüx nej, 7 Xecualüw, nde mawaiich icon

ngo mermbolan mejawan wüx aaga nejinguind, cos jane arang palan
nüt aliüc, ngome apmexinguiün ajüiquich najneaj arang, atnej arang
mejawan. 29 Cos icona ijawan Teat
  Teat Cristo. 8 Nganüy jane tanaámb

Cristo arang áagan najneaj, quiaj arang nisoet, aag ayaj minipilan
alndom mejawan meáwan leaw nej nimeech, cos nimeech nde wüx
nerang najneaj, aag ayaj micual tajlüy aaga iüt cam nej tenguial
Teat Dios nej. arang nisoet. Nganüy Teat Cristo,
Micual Teat Dios, tiün mandarriich
Jane micual nejiw Teat Dios meáwan leawa nimeech lamarang.

3 Nganüy ich leaam imeajtsan 9 Meáwan jane awiquiach nej Teat


nguineay andiüm icoots Dios ngo mandüy marang nisoet, cos


Teat Dios. Alndom masoiquiiüts Teat Dios lamambiülüüch omeaats
micual Teat Dios icoots, cos nej. Áag ngo mandiüm mandüy
naleaing micual nej icoots nganüy. wüx marang nisoet, cos micual nej
Masey ajcüwa nipilan wüx aaga Teat Dios. 10 Wüx meáwan aag ayaj

iüt cam ngo majawüw jane icoots, ajüiquichayej jane micual nejiw
cos nganaw majawüw jane Teat Teat Dios, at aton jane micual nejiw
Dios. 2 Nganüy ajlüyiiüts micual
  nimeech. Meáwan jane ngo marang
icoots Teat Dios, masey nganaw palan atnej netam, at ngo mandiüm
majawaats nguineay aliüc miün nop nendüüb Teat Cristo, aag ayaj
apmajlüyiiüts alinoic nüt. Pero ngome ocueaj nej Teat Dios.
ajawaats wüx Teat Cristo aliüc
alinomb, quiaj apmajlüyiiüts atnej Netam mandiümaats nop alinop
ajlüy nej, cos quiaj apmajawaats 11 Cos
aaga nanderac cam landoj
nejay nguineay ajlüy. 3 Nganüy
  lamenguiayiün nde tanomb apiüng:
515 1 JUAN 3​, ​4

“Netam mandiümaats nop alinop”, aaga naleaing nanderac leaw


aw. 12 Ngondom marangaats atnej
  apiüng Teat Dios. Aton ajawaats
nomb tarang nop minipilan nimeech ajlüyiiüts teombas nej najneaj.
nenüt Caín, cos tambiy michiig nej. 20 Sitiül ayajcaats tiül omeajtsaats

¿Neola, cuane wüx tambiye? Cos ngo marangaats atnej netam,


tajaw meáwan leawa nej tarang, aag nganüy Teat Dios ajntsop wüx ajaw
ayaj ngo majneaj; nganüy michiig nej meáwan cuane alwüx omeajtsaats,
meáwan leawa tarang, aag ayaj palan cos nej ajaw meáwan cuajantanej.
leaw andiüm Teat Dios. 21 Xecojow xechijquiaw, sitiül

13 Xecojow xechijquiaw, nde


  ayajcaats tiül omeajtsaats najneaj
mbayameron sitiül majcüy majaw teamarangaats, quiaj alndom
icon jangantanej nipilan. 14 Icootsa
  mayajcaats lasap ombasaats
ajawaats atnej laawaats tiül mondeow, teombas Teat Dios. 22 Atquiaj

tapacaats; cos nganüy andiümaats cuajantanej leaw apmatüniiüts


meáwan mondüüb Teat Cristo. ocueaj nej apmüjndiiüts, cos
Jane ngo mandiüm nop nendüüb ayacaats wüx omeajtsaats mipoch
Teat Cristo ajüic tanaámb andeow. nej; arangaats leawa nej andiüm.
15 Meáwan jane ajcüy majaw nop

23 Aag agüy apiüng marangüch:

nendüüb Teat Cristo, aag ayaj atnej Mayariiüts mandüjpiiüts Micual nej
nop nembiy nipilan. Icona ijawan Teat Jesucristo; at mandiümaats
nop nembiy nipilan ngondom mapac nop alinop atnej landoj lamapiüng.
meáwan nüt. 16 Teat Cristo tandeow

24 Jane apmayac wüx omeaats

mawün icoots wüx asoetiiüts; quiaj marang leaw apiüng Teat Dios, nej
ajawaats nguineay nej xeyay andiüm ajlüy nóiquian maquiiüb Teat Dios,
icoots. Nganüy icoots aton netam y Teat Dios ajlüy nóiquian maquiiüb.
mandeowaats ingow andeow alinop Cos Teat Dios lamüüch icoots
nendüüb Teat Cristo. 17 Nganüy sitiül
  Nangaj Miespíritu nej, ajawaats nej
aljane tiül icoots ajiür cuajantanej wüx meáwan nüt almaquiiüb icoots.
aaga iüt cam, condom ajaw alinop
nendüüb Teat Cristo netiün andüy, Nde mendiümdiüman cuajantanej
pero aaga nejiür quiaj arang adam ocueaj a mundo cam
omeaats, ngo müüch nicuajind; pues
¿nguineay alndom majüiquich ajlüy
tiül omeaats nej mimonajneaj Teat
4 Xecojow xechijquiaw, nde
meyariün andeacüw meáwan
leaw apiüngüw ambeol nejiw
Dios? 18 Xecualüw, nde majüiquichaats
  Nangaj Espíritu ocueaj Teat
andiümaats nop alinop ombeayíiütsan; Dios, pero netam mejawan sitiül
ngwüy, netam majüiquichaats naleaing ambeol nejiw Nangaj
naleaing tenguial arangaats aag ayaj. Espíritu, tengwüy ngwüy; cos
xeyay monwaiich lajlüyiw ningüy
Netam masap ombasaats wüx aaga mundo cam. 2 Wüx 

teombas Teat Dios aag agüy alndom mejawan ngün


19 Wüx meáwan aag ayaj ajawaats naleaing ambeol nej Nangaj
ajlüyiiüts tiül ajcüw leaw andüjpiw Espíritu: Meáwan espíritu jane
1 JUAN 4 516

apmapiüng Teat Jesucristo tiün at ajaw jane nej Teat Dios. 8 Pero

imiün cielo wijquiam ningüy wüx jane ngo mandiüm nop alinop, aag
aaga iüt cam, aag ayaj ocueaj ayaj nganaw majaw jane nej Teat
nej Teat Dios. 3 At aton meáwan
  Dios, cos Teat Dios andiüm meáwan
espíritu jane apmapiüng Teat Cristo nipilan. 9 Teat Dios ajüiquich

ngome tiün imiün niüng ajlüy Teat xeyay andiüm icoots, cos tüüch
Dios, aag ayaj ngome ocueaj nej miün anopǘyan Micual nej ningüy
Teat Dios; cos ambeol nej espíritu wüx aaga iüt cam mandeow para
ocueaj aaga newaiich aaga najcüy mapacaats por nej. 10 Wüx aag agüy

majaw Teat Cristo. Aag ayaj icona ajüic nguineay andiüm icoots Teat
lamenguiayiün aliüc apmajlüy, Dios: cos ngome icootsa tayambaats
nganüy lapeay, lajlüy wüx aaga iüt mimonajneaj nej; ngwüy, nej
cam. tǘüchan icoots aaga monajneaj
4 Xecualüw, icona ocueaj icon Teat
  quiaj, wüx tüüch miün Micual
Dios. Cos tejntsopiün wüx ombasüw nej mandeow para mawaats wüx
ajcüwa monwaiich quiaj, nganüy asoetiiüts.
ngondom mawaijchaw icon. At aton 11 Xecojow xechijquiaw, cos

cos aaga Nangaj Espíritu nembeol sitiül Teat Dios xeyay lamandiüm
icon, aag ayaj ajntsop wüx marang icoots, atquiaj aton icootsa
cuajantanej; pero aaga espíritu netam mandiümaats nop alinop.
ocueaj nimeech ngo matüch matnej. 12 Nejinguind nganaw maxom

5 Nganüy ajcüwa monwaiich quiaj,


  majaw Teat Dios, pero sitiül
ngome ocueaj nejiw Teat Dios; andiümaats nop alinop, quiaj Teat
pares andeacüw leaw ajlüy wüx Dios apmajlüy tiül omeajtsaats;
aaga iüt cam, aton nipilan aag aton mimonajneaj nej apmatang
andiümüw manguiayiw. 6 Pero   tiül omeajtsaats. 13 Wüx aag agüy

icootsa micual icoots Teat Dios. ajawaats ajlüyiiüts tiül nej, aton
Jane ayamb Teat Dios apmüüch nej ajlüy tiül icootsa, cos lamüüch
olaag manguiay andeacaats; pero icoots Nangaj Espíritu ocueaj nej.
jane ngome ocueaj nej Teat Dios 14 Nganüy xicona cos tajawasan

ngo mandiüm manguiay leaw nejay, aag sandeacan wüx, naleaing


andeacaats. Wüx aag ayaj ajawaats Teat Dios tüüch miün Micual
jane ambeol nej Nangaj Espíritu nej mawün wüx asoet meáwan
ocueaj Teat Dios, at jane nembeol cambajiüt. 15 Sitiül jangantanej

nej espíritu ocueaj aaga newaiich. apmajüiquich mapiüng Teat Jesús


aag ayaj Micual nej Teat Dios, quiaj
Teat Dios xeyay andiüm icoots Teat Dios ajlüy tiül omeaats nej,
7 Xecojow
xechijquiaw, netam aton nej ajlüy tiül omeaats Teat
mandiümaats nop alinop, cos Teat Dios.
Dios üüch icoots mimonajneaj nej 16 Icootsa lamajawaats Teat Dios

alndom mandiümaats nop alinop. andiüm icoots cos lamayariiüts


Meáwan jane ajiür aaga monajneaj mimonajneaj nej. Cos Teat Dios
quiaj ajüiquich micual nej Teat Dios, ajiür xeyay monajneaj, jane ayar
517 1 JUAN 4​, ​5

aaga monajneaj quiaj, ajlüy tiül meáwan jane andiüm Teat Dios
omeaats Teat Dios, y Teat Dios ajlüy apmandiüm meáwan micual nej
tiül omeaats nej. 17 Wüx aag ayaj
  aton. 2 Wüx ayambaats mimonajneaj

ajüiquichaats nguineay larangüy Teat Dios, y ayacaats wüx


tiül omeajtsaats mimonajneaj omeajtsaats marangaats leawa nej
Teat Dios, cos aaga nüt wüx lamapiüng, quiaj ajawaats naleaing
apmajaraw wüx asoetaran ngo andiümaats meáwan micual Teat
metam mimbolaats. Pues atnej Dios. 3 Sitiül arangaats atnej apiüng

ajlüy Teat Cristo, atquiaj icoots Teat Dios, quiaj ajüic andiümaats
netam majlüyiiüts wüx aaga iüt Teat Dios, cos aaga poch leawa
cam. 18 Jane ajiür tiül omeaats nej
  nej tayac, aag ayaj ngome xeyay
mimonajneaj Teat Dios ngo mimbol, naél marangaats. 4 Meáwan leaw

cos aaga monajneaj quiaj üüch awiquiach nej Teat Dios, aag ayaj
nej ndrom omeaats mbol. Nganüy ngo marang atnej andiüm nipilan
aaga mbol quiaj ngo müüch masap ningüy wüx iüt. At leaw andüjpiiüts
ombasaran wüx mimonajneaj apmantsopiich icoots wüx meáwan
Teat Dios; alndom malox tiül naél ngo majneaj leaw altiül aaga iüt
nop. Nganüy jane imbol, aag ayaj cam. 5 ¿Jane alndom majntsop wüx

nganaw merangüy tiül omeaats nej leaw ngo majneaj arangüw nipilan?
mimonajneaj Teat Dios. Áagan leaw nendüüb Teat Jesús cos
19 Icootsa andiümaats Teat Dios
  ajaw Micual Teat Dios nej.
cos nej ombas tandiüm icoots.
20 Sitiül aljane apiüng: “Xique

Apiüng wüx jane Micual Teat Dios
sandiüm Teat Dios”, maw; pero 6 TeatJesucristo tiün tejüiquichay
aaga nepiüng quiaj ajcüy majaw wüx tayar yow, at wüx tajünch tiüt
alinop nendüüb Teat Cristo, aag miquiej nej. Ngome tejüiquichay
ayaj newaiich. Cos jane ngo áagan wüx tayar yow; ngwüy, nej
mandiüm nop nendüüb Teat Cristo tiün, tayar yow, y aton tajünch tiüt
leaw mbichmeaw majaw ¿nguineay miquiej nej. Aaga Nangaj Espíritu
alndom mandiüm Teat Dios leaw ocueaj Teat Dios lamajüiquich nej
ngondom maxom majaw? 21 Icootsa
  cos apiüng áagan leaw naleaing,
ajiüraats aaga poch niüng apiüng: ngondom mawaiich. 7 Cos ajlüy

jane andiüm Teat Dios, netam arojpüw leaw ajüiquichayej tiül


mandiüm aton alinop nendüüb Teat nangaj cielo. Ajcüw ayaj nop
Cristo. Teat Dios, nop aaga Nanderac,
alinop aaga Nangaj Espíritu;
Apmajntsopiiüts wüx leaw miarojpüéj ajlüyiw nop nej. 8 At 

almajlüy wüx a iüt cam ajlüy miarojpüéj nejüiquichayej

5 Meáwan jane apmayar andeac


Teat Jesús wüx tapiüng nej
aaga Cristo lapiürang aliüc, aaga
wüx aaga iüt cam. Nop aag ayaj
Nangaj Espíritu ocueaj Teat Dios;
alinop tejüiquichay wüx tayar
leaw nepiüng atquiaj ajüiquich yow; y alinop aag ayaj Teat Jesús
awiquiach nej Teat Dios. At wüx tandeow tajünch tiüt miquiej
1 JUAN 5 518

nej. Aaga arojpüw quiaj, noic nej cuajantanej, quiaj aton ajawaats
andeacüw. 9 Sitiül icootsa ayariiüts
  apmüjndiiüts meáwan leawa
leaw andeacüw nipilan, nganüy lamatüniiüts.
najntsop wüx atam leaw apiüng 16 Sitiül aljane ajaw nop nendüüb

Teat Dios. Cos aaga netam poch Mipoch Teat Dios arang nisoet,
leaw apiüng Teat Dios, aag ayaj pero aaga nisoet quiaj ngome
andeac wüx Micual nej. 10 Jane ayar
  indeowüyaran wüx, pues aaga
andeac Teat Cristo micual Teat Dios, nejaw quiaj netam matün ocueaj
nej aaga neyar quiaj ajüiquich ajlüy Teat Dios mambeol nej macueat
tiül omeaats nej Mipoch Teat Dios. aaga nisoet. Aag ayaj leaw
Pero jane ngo mayar andeac Teat ajcüw arangüw nisoet ngondom
Dios, aag ayaj nop newaiich, cos mindeowüyaran wüx. Cos ajlüy
ngo mejüiquichay tiül omeaats nej nisoet andeowaran wüx, aag ayaj
Mipoch Teat Dios leawa landerac ngo napiüng majtan ocueaj Teat
wüx Micual nej. 11 Nganüy aag agüy
  Dios. 17 Cos meáwan leaw ngo

ajüiquicharan manguiayaran: Teat majneaj arangüch, aag ayaj nisoet.


Dios lamüüch icoots mapacaats Pero ajlüy nisoet ngo metam
meáwan nüt; aaga apacaran quiaj mindeowüyaran wüx.
axoram wüx Micual nej. 12 Jane  
18 Ajawaats meáwan jane

ajiür tiül omeaats nej Micual Teat awiquiach nej Teat Dios, ngo
Dios, aton lamajiür aaga apacaran mandüy marang nisoet, cos Teat
quiaj. Nganüy jane ngo majiür Cristo Micual Teat Dios tenguial
Micual Teat Dios tiül omeaats nej, majiür nej, nde tegüy matüch nej
at ngo majiür aaga apacaran quiaj. nimeech. 19 Icootsa nganüy ajawaats

micual icoots Teat Dios, masey


Andondoch, apaj ocueajaran ajawaats meáwan aaga iüt cam
13 Nganüy meáwan aag agüy ajlüy teowix nimeech.
sarang wüx nawiig nasaj icon leaw 20 Ajawaats Micual Teat Dios tiün

lameyariün mendüjpiün Micual ningüy wüx aaga iüt cam; nej tüüch
Teat Dios, para alndom mejawan icoots maxomaats omeajtsaats
naleaing lamejiüran aaga üüch majawaats ngün aaga naleaing
mapacaran meáwan nüt. Dios nej. Nganüy ajlüyiiüts ocueaj
14 Wüx aag agüy üüch icoots
  aaga naleaing Dios quiaj, nóiquian
masap ombasaats wüx nej; cos maquiüjpaats Micual nej Teat
sitiül apmatüniiüts cuajantanej Jesucristo. Aag ayaj naleaing Dios
leaw andiüm nej, nej apmanguiay nej, neech mapacaran meáwan
andeacaats. 15 Sitiül ajawaats nej
  nüt. 21 Xecualüw, nde mendüjpiün

anguiay andeacaats wüx atüniiüts narangüch dioses. Amén.


Amb iwic nanderac arang wüx nawiig San Juan

2ª Carta de SAN JUAN

ic noic jayats poch. Ngwüy, aag


Atepeay ayaj lamajiüraats xeyay neat, niüng
1 Xique nop teat naxey natang apiüng: Netam mandiümaats
ombas; sarang aaga acas poch cam, nop alinop. 6 Sitiül ajiüraats

müm najtaj, nüüch ic, at nüüch mimonajneaj Teat Dios, quiaj


micualüw. Xique xeyay sandiümüw apmarangaats leaw apiüng tiül
cos andüjpiw aaga naleaing nangaj Mipoch Nej. Nganüy leawa netam
poch. Ngome áagan xique sapiüng marangaats: majüyiiüts tiül aaga
aag ayaj, aton atquiaj apiüngüw monajneaj quiaj, mandiümaats
meáwan leawa lamayariw nop alinop atnej lamenguiayiün
mandüjpiw aaga poch leawa lamajiür xeyay nüt.
naleaing. 2 Cos aaga naleaing poch

nanderac quiaj lajlüy tiül icootsa, at Monwaiich


aton ajawaats landoj apmacül tiül 7 Xeyay
monwaiich lajlüyiw
icoots meáwan nüt. 3 Tamtámban
  ningüy wüx aaga iüt cam, ngo
ijlüyiün, Miteatiiüts Dios mambeol mapiüngüw Teat Jesucristo tiün
icon mejiüran monapacüy, at wijquiam marang nipilan. Jane
nejneajíünan wüx minüt Teat apiüng atquiaj, monwaiich nejiw,
Jesucristo Micual Teat Dios; cos y ajcüyiw majawüw Teat Cristo.
indüjpiün aaga naleaing nanderac, 8 Ijawan wüx aag ayaj icoyónan

at ijiüran monajneaj. quiaj, ngana ndrom ombas minajiüt


Teat Dios leaw icona lamerangan,
Tanaámb indüjpiün ndoj ngome apmeajndiün palan
aquiaach Teat Cristo leaw Teat Dios andiüm müüch icon.
4 Xeyay tapac ximeaats wüx 9 Sitiül aljane apmapiüng nej ajaw

taxomas acas micualüw tanaámb xeyay, pero aag ayaj ngo matnej
andüjpiw aaga naleaing nangaj aquiaach Teat Cristo, nej ngo
poch leawa tayariiüts ocueaj Teat majiür tiül omeaats nej Teat Dios.
Dios. 5 Nganüy sandiüm nasaj ic
  Nganüy jane tanaámb ayac wüx
müm najtaj, ngome sarang nüüch omeaats leaw aquiaach Teat Cristo,

519
2 JUAN 520

aag ayaj ajiür tiül omeaats nej


Teat Dios, aton ajiür tiül omeaats Ndójwüx atepeay
Micual nej Teat Cristo. 10 Nganüy

12 Sajiür xeyay leaw netam nasaj
sitiül aljane mamb majaw icon, icon, pero ngo nandiüm narang
ngo majoy aaga poch aquiaach wüx aaga nawiig cam, más najneaj
Teat Cristo, nde mengochiün sapiüng sanamb najaw icon, quiaj
iniüngan, aton nde metepeayiün. alndom mejawayoots mendeacaats,
11 Cos jane apmatepeay aaga
  y mapac omeajtsaats nóiquian.
newaiich quiaj, aton ajüic nej 13 At atepeayiw ic micual

ambeol wüx aaga ngo majneaj michiig najtaj, áag leaw Teat Dios
leaw aquiaach quiaj. lamarriiüd. Amén.
Amb arojmbüw nanderac arang wüx nawiig San Juan

3ª Carta de SAN JUAN

majüiquichaw nguineay ajneaj


Atepeay teat Gayo imeaats. Naleaing nganüy sandiüm
1 Xiquenop teat naxey natang natün icueaj imbeolüw alinomb;
ombas tiül mondüüb Teat Cristo; ijchaw leaw netam nejiw tiül tiiüd
sarang aaga acas poch wüx nawiig wüx apmambüw masajüw nipilan
cam nüüch ic teat Gayo, naleaing tiül alinoic cambaj, cos arangüw
sandiüm ic xeyay. minajiüt Teat Dios. 7 Nejiw tambüw

2 Xechiig wüx minüt Teat Cristo,


  marangüw minajiüt Teat Cristo,
xique meáwan nüt satün mambeol naleaing ngo mayariw nicuajind
ic Teat Dios memongoch najneaj, ocueaj nipilan leaw nganaw
mejiür monapacüy. Sajaw tenguial mayambüw Teat Dios. 8 Aag ayaj

itang wüx Mipoch Teat Dios netam marangaats, mambeolaats


leaw andüjpiiüts. 3 Xeyay tapac
  ajcüw mondeac Mipoch Teat Dios
ximeaats wüx tapeayiw micojoots quiaj, marangaats najiüt nóiquian
michijquiaats wüx minüt Teat maquiüjpaats.
Cristo mapiüngüw nguineay ajneaj
ijlüy wüx aaga naleaing nanderac Ngo majneaj tarang teat Diótrefes
leaw andüjpiiüts, cos naleaing ique 9 Ninguiün
nüt xique tarangas
temerang atnej apiüng Teat Dios. acas poch wüx nawiig nüüch
4 Wüx sanguiay meáwan xecualüw
  mondüüb Mipoch Teat Dios; pero
wüx Mipoch Teat Dios andüjpiw naleaing Diótrefes ngo mayar
aaga naleaing poch, ngo majlüy leaw tapiüngas cos nej tanaámb
alinoic leaw alndom müüch xic andiüm marang natang tiül icona.
mapac ximeaats xeyay. 10 Sitiül sanamb najaw icon, quiaj

5 Xechiig, xeyay najneaj irang wüx


  sanandeac nasajüw meáwan icona
imbeolüw mondüüb Mipoch Teat nguineay arang, cos andeac ngo
Dios leaw napeay miün, masey ngo majneaj wüx ximbasan, awaiich.
meyaag ombasüw. 6 Cos ajcüwa
  Ngome áagan ayaj, at ngo mandiüm
teat monxey quiaj, wüx tandilileaw müüch maxojtüw aniüng nej
tandeacüw tiül niüng canchiüjow mondüüb Mipoch Teat Dios monaw

521
3 JUAN 522

alinoic cambaj. Átan andeac cos meáwan nüt ajüiquich nguineay


niüng canchiüjow, asaj nejiw nde ajneaj arang. At xicona aton alndom
müjchiw maxojtüw aniüngüw nejiw nandeacan nguineay ajneaj arang.
mondüüb Mipoch Teat Dios. Nganüy Ique ijaw xicona ngo nawaijchan,
sitiül aljane apmarang aag ayaj, nej sandeacan naleaing.
apmawün nejiw tiül moncanchiün.
11 Xechiig, nde mendüüb wüx

Ndójwüx atepeay
merang ngo majneaj, tanaámb 13 Aliün najiür xeyay nasaj
irang najneaj. Cos jane nerang ic, pero naleaing ngo nandiüm
najneaj, ajneaj majaw nej Teat Dios; narang wüx nawiig. 14 Sapiüng

pero jane nerang ngo majneaj, aag alndom mejawayor najen, quiaj
ayaj nganaw majaw leaw andiüm apmendeacar.
Teat Dios. 15 Nganüy satepeay ic tamtámban,

at atepeayiw ic meáwan leaw


Najneaj tarang Demetrio ajawüw jane ic. At sandiüm
12 Meáwan nipilan andeacüw metepeay anopnopoj leaw
najneaj wüx ombas teat Demetrio, lamajawüw jane xic.
Noic nanderac arang wüx nawiig San Judas

SAN JUDAS

ayaj lamapiüng wüx nejiw tiül


Teat Judas atepeay meáwan Mipoch Teat Dios lamajiür xeyay
leaw Teat Dios lamapaj neat. Cos nejiw landoj lajwanüw
1 Xique nenütiüs Judas michiig mambüw tiül castigo alinoic
Teat Jacobo (Santiago), nerangas nüt. Nejiw arangüw meáwan
minajiüt Teat Jesucristo. Nganüy ngo majneaj; awüyayej wüx
xique sarang acas poch wüx aaga apiüngüw Teat Dios xeyay aíüc
nawiig cam nüüch meáwan leawa wüx cuajantanej, ngome apmayac
landoj lajwanüw majlüyiw micual nejiw tiül aaga xeyay ngo majneaj
Teat Dios, lajlüyiw nóiquian masey arangüw leaw andiümüw.
mandüjpiw Teat Jesucristo cos Apiüngüw Teat Dios ngome néjan
nej teamajiür nejiw. 2 Tamtámban
  quiaj ajlüy natang; átan apiüngüw
ijlüyiün, mejiüran monapacüy, Miteatiiüts Jesucristo ngome natang
nejneajíünan, mexeyay tiül icona nej.
mimonajneaj Teat Dios. 5 Nganüy sandiüm nüüch leaam

imeajtsan wüx nipilan israel, masey


Monquiaach leaw ngo maleaing icona lamejawan nguineay Teat
(2 Pedro 2:1‑7) Dios tawün nejiw wüx naél tiül
3 Xecojow xechijquiaw, xeyay iüt Egipto; condom tandrooch
tandiümas narang acas poch nüüch ombas jane ngo mayar andeac
icon, nasaj icon nguineay laawaats nej. 6 At ajcüwa ángeles, leaw

wüx asoetiiüts. Pero nganüy lango ngo marangüw atnej netam wüx
nasaj icon wüx aag ayaj, cos netam minajiütüw nejiw cos tawüw tiül
napaj icueajiün mersapayon wüx, cielo niüng netam macüliw. Ndoj
at mepacan wüx leawa lameyariün tasap nejiw Teat Dios matsaag nejiw
nde wüx indüjpiün Mipoch Teat tiül noic pojniün, niüng apmacüliw
Dios, áag leawa lamüjndiw meáwan meáwan nüt leaw apmatüch aaga
mondüüb Teat Dios. 4 Nganüy
  nadam nüt majaraw wüx asoeteran.
cos ajlüy acas nipilan lajmeliw 7 Atquiaj tajlüy tiül ajcüwa cambaj

axotayéjan almequiüjpan. Ajcüw Sodoma y Gomorra, aton alacas

523
JUDAS 524

cambaj monlüy quiájan. Nejiw anganeowüw, apac omeajtsüw,


tarangüw xeyay ngo majneaj ngo mapiüngüw wüx. At nejiw oic
ngomeaag wijquiajow marangüw. ngo majoy yow, alüeliich nejiw
Cos monxey tandiümüw marangüw iünd nguiajantanej andüy. At
montaj, monjtaj tandiümüw nejiw noic owil xiül ngo mayac
marangüw monxey. Atquiaj tajlüy aóng wüx atüch a nüt meóng, cos
ndom majawüw meáwan nipilan landeow lasojndiow tiüt mioxiich
leaw ngo mayariw andeac Teat Dios nej. 13 Nejiw napatüw, at nejiw

nguineay apmamongochiw tiül wüx arang napac ndec, ayac apop,


biümb alinoic nüt. atepich cuajantanej nequiachquiach.
8 Masey nejiw tamongochiw aaga
  Aag arangüw quiaj üüchayéjan
naél quiaj, atanquiaj aton alndom monxing. At nejiw najüyjǘyan ocas,
mamongochiw ajcüwa monümeay cos landoj lajwanüw majlüyiw tiül
quiaj. Cos nejeyéjan quiaj tenguial pojniün meáwan nüt niüng nómban
androochayej ombasüw wüx ngo ngondom maxomüw majawüw ran.
mandiümüw mayariw leaw apiüng 14 Wüx meáwan ajcüw ayaj

Teat Dios. At itsojayéjan meáwan tandeac nop nendeac andeac Teat


monlüy tiül nangaj cielo. 9 Wüx
  Dios nenüt Enoc; cos aaga Enoc
aaga minatangüy ángel nenüt quiaj, amb ayaíw nipilan naw wüx
Miguel tajcüy aweaag minatangüy teat Adán. Tapiüng: “Tajawas Teat
nimeech, tandeacndeacüw nguineay Dios lapeay, aquiiüb miün xeyayiw
apmarangüw wüx micuerpo nangaj miángeles nej, 15 majaw wüx

Moisés. Aaga ángel Miguel ngo meáwan asoeteran tiül meáwan


ndom malic minatangüy nimeech. nipilan. Apmajaw wüx meáwan
Tasaj atcüy: “Teat Dios mapaj monrang ngo majneaj, meáwan ngo
icueaj”, aj. 10 Nganüy ajcüwa nipilan
  majneaj lamandeacüw arangüw
monwaiich quiaj itsojayéjan leaw wüx omeajtsüw; at meáwan
ngo majawüw cuane amb apiüng. cuajantanej ngo majneaj andeacüw
Nejiw arangüw leaw awüníwan wüx ombas Teat Dios”, aw. 16 Ajcüw

tiül omalüw, at nejiw nop nimal ayaj ndeac mbeay nejiw, cos
ngo majiür omal omeaats, cos ngo arangüw leaw üüch nejiw majneaj
majawüw cuane arangüw. omeajtsüw; at ombeayiw nejiw
11 ¡Pobre nejiw! ¿Neol tajlüyiw
  andeac cuajantanej axom mandeac
atquiaja? Cos tandüjpiw mitiiüd ndom marangrangayej wüx; at
Caín, aton tambüw wüx tomiün andeacüw najneaj wüx ombasüw
atnej tarang Balaam. ¿Neol nipilan ndom maxomxomayej wüx.
tajcüyiw majawüw Teat Dios? ¿Ngo
majawüwa, nej alndom mandrooch Asaj nejiw, ajpaj ocueajiw
ombasüw atnej tarang wüx Coré? 17 Nganüy icona xecojow
12 Ajcüwa monwaiich quiaj tenguial
  xechijquiaw, ich leaam imeajtsan
manchom icon wüx iquiüjpan wüx aaga poch tandeacüw
tiül niüng irangan noic monet miapóstoles Miteatiiüts Jesucristo.
ocueaj hermanos. Nejiw üetiw, 18 Cos nejiw tapiüngüw aliüc miün

525 JUDAS

nüt apmajlüy nipilan apmitsojówan macueatiw arangüw nisoet.


leaw apiüng Teat Dios, at Nganüy alacas iteowan imeajtsan
apmarangüw xeyay ngo majneaj mejawan wüx isajan; naleaing
leaw nejiw andiümüw marangüw. ijawan nde tegüy manchom
19 Ajcüw ayaj ambajcüw mawüniw
  icon apixaw nejiw cos nejiw
pálwüx mondüüb Mipoch Teat lamanchomüw wüx meáwan ngo
Dios. Arangüw leaw awüníwan tiül majneaj arangüw, nde manot
omalüw nejiw, cos ngo majiürüw icon tiül merangan leaw nejiw
Nangaj Espíritu ocueaj Teat Dios. teamarangüw.
20 Nganüy icona xecojow

xechijquiaw, ijchan matang Andondoch andeac


wüx imeajtsan aaga nangaj 24 Teat Dios nej nadam ajlüy,
poch leaw indüjpiün. At itüniün alndom majiür icon ngondom
ocueaj Nangaj Espíritu mambeol mejmiücan tiül nisoet. Nej
icon, matiib icueajiün leawa nej apmajüiquich icon alinoic nüt
andiüm. 21 Iyacan wüx imeajtsan
  nerixixay imeajtsan, at xeyay
aaga mimonajneaj Teat Dios. At apmapac imeajtsan teombas
icülíünan matüch aaga nüt wüx nej. 25 Nej anopǘyan Dios nejaw

aliüc alinomb Miteatiiüts Jesucristo. meáwan cuajantanej leaw almajlüy.


Quiaj apmüüch icoots mapacaats Nej newün icoots wüx asoetiiüts
meáwan nüt niüng ajlüy nej. wüx tandeow Teat Jesucristo. Cos
22 Sitiül aljane nganaw
  nej najneajay ajlüy, ajlüy wüx
ram ocueaj leaw indüjpiün, meáwan leaw almajlüy tiül cielo,
teamteáman imbeolan maxom átan leaw almajlüy wüx aaga iüt
omeaats wüx. 23 Átan iwüniün
  cam. Nej tanaámb alndom marang
tiül ngo majneaj leawa lajmiücüw, cuajantanej nganüy, oxep, at
ixainguiün mawüw tiül biümb meáwan nüt. Amén.
San Juan tüünd majaw cuane apmajlüy alinoic nüt

APOCALIPSIS

ajlüy monyar andeac Teat Cristo


Teat Jesucristo tapiüng wüx monlüy tiül iüt Asia. Satepeay
nguineay apmajlüy icon, tamtámban ijlüyiüna. Teat

1 Tiül aaga nawiig cam ajüiquich


cuane apmajlüy alinoic nüt.
Cos Teat Dios tüüch Jesucristo
Dios mambeol icon, müüch icon
monajneaj. Nej almajlüy nganüy,
nej najlüy tanomb, at aliüc miün
mapiüng masaj monrang minajiüt alinomb. At atepeayiw icon ajcüw
nej cuane laliüc majlüy. Ndoj Teat ayaíw espíritu najlüyiw niüng ajlüy
Cristo tüüch miün nop miángel aaga najneajay trono chetej wüx
nej masaj nop nerang minajiüt nej Teat Dios. 5 Aton atepeay icon Teat

nenüt Juan, cuane apmajlüy. 2 Aaga


  Jesucristo, aaga nendeac naleaing.
Juan tapiüng naleaing meáwan Nej ombas mapac alinomb imiün
leawa tajaw, leawa tanguiay; tiül mondeow; nej ajlüy wüx
tapiüng meáwan leawa tasaj nej meáwan montangtang monajiüt
Teat Dios, meáwan leaw Teat wüx iüt. Nej andiüm icoots xeyay,
Jesucristo tüüch nej majaw. lamawün asoetiiüts wüx tajants
3 Najneajay xeyay apmapac
  icoots naag miquiej nej wüx
omeaats jane apmateow tandeow wüx cruz. 6 Nej lamayac

manguiayaran nguineay lamapiüng icoots marangaats montangtang


Teat Dios tiül aaga nawiig cam. At monajiüt; at lamayac icoots
xeyay apmapac omeajtsüw sitiül marangaats noic ajlüy miteaats
wüx apmanguiayiw aag agüy marangaats minajiüt Teat Dios,
apmayacüw wüx omeajtsüw; cos miteat nej. Néjan quiaj meáwan nüt
laliüc miün nüt apmajlüy leaw netam marangüch casa; néjan quiaj
lamapiüng tiül aaga nawiig cam. meáwan nüt netam majlüy wüx
meáwan leaw almajlüy. Amén.
Atepeay ayaíw ajlüy 7 ¡Ijawan, Teat Cristo aliüc amb

mondüüb Teat Cristo tiül oic! Quiaj apmajawüw nej


4 Xique Juan sarang aaga meáwan nipilan wüx iüt. Masey
nawiig cam nüüch ayaíw noicnoic ajcüw tatileaw tambiyaw nej

526
527 APOCALIPSIS 1

apmajawüw nej aton. Quiaj Sardis, alinoic tiül Filadelfia,


meáwan cambaj wüx iüt alinoic tiül Laodicea ―aw.
apmajiüntsüw wüx apmajawüw, 12 Condom quiaj wantsatos najaw

cos apleaam omeajtsüw nguineay aaga nendeac masaj xic quiaj.


tambiyaran. Atquiaj apmajlüy. Wüx wantsatos, quiaj tajawas
¡Amén! ayaíw candeleros narangüch oro.
8 Teat Dios apiüng: “Xique ombas

13 Alpinawan aag ayaíw candeleros

xic, salnajlüy atnej letra A; at sajlüy quiaj, ajlüy nop atnej Teat Naxey,
ǘmbwüx atnej letra Z. Salnajlüy asooig noic apix nej najal, atüch
nganüy, salnajlüy nde tanomb, at nic oleaj. Aton alats mal miíünd nej
xique saliüc alinomb. Xique alndom nots cinta de oro. 14 At omal nej, at

narang meáwan cuajantanej”, aw. miondeats omal nej xowüy larraw


atnej raan lan, tengwüy raan atnej
Juan atnej taǘm majaw nieve. At oniiüg nej atnej oniw
najneajay ajlüy Teat Cristo biümb. 15 At oleaj nej xeyay nelitlit

9 Xique, micojon Juan, xique atnej bronce wüx landoj jayaw tiül
aton samongoch atnej tenguial biümb landoj asoetich. At andeac
memongochiün. Naleaing netam nej atnej atearriür napac ndec. 16 At

maiücaats wüx cuajantanej. miác owix nej almasap ayaíw ocas.


Nóiquian teamacüliiüts aaga nüt At imiün teombeay nej tenguial aw
wüx aliüc Teat Cristo majlüy wüx nots espada nexing necamb necamb.
meáwan iüt, meáwan cambaj. Xique Teombas nej atnej nüt xowüy larraj.
sal tiül pres, ayacüw xic ningüy 17 Wüx tajawas, quiaj tajmiücas

wüx noic nine iüt tindec nenüt teoleaj nej atnej lasandeow. Quiaj
Patmos, ajcan tandeacas Mipoch tayac wüx ximbas miác owix nej,
Teat Dios, at tandeacas leaw tarang tasaj xic:
Teat Jesucristo. 10 Wüx noic nüt
  ―Nde mbayamear. Xique mbas
domingo, aaga Nangaj Espíritu xic salnajlüy, at sajlüy ǘmbwüx.
ocueaj Teat Dios tüüch xic najaw 18 Xique salnapac, masey tandeowas

atnej saǘm. Quiaj tanguiayiüs nomb, nganüy salnapac meáwan


imiün wan xipech noic nanderac nüt. Xique alndom napiüng ngow
napac, atnej ajiünts trompet. 11 Aag   apmandeow jangantanej nipilan, at
ayaj apiüng: nguiane apmamb wüx apmandeow.
―Xique ombas xic salnajlüy atnej 19 Irang wüx nawiig leawa landoj

letra A; aton sajlüy ǘmbwüx atnej mejaw, leaw apmejaw nguineay


letra Z. Nganüy irang wüx nawiig ajlüy nganüy, at leaw aliüc miün
leawa tenguial mejaw. Ndoj iich apmajlüy alinoic nüt. 20 Nganüy

mamb niüng ajlüyiw ajcüw ayaíw sanasaj ic wüx leaw nganaw majüic
ajlüy monyar andeac Teat Cristo cuane, leaw apiüng wüx aaga ayaíw
leaw ajlüy tiül iüt Asia. Ajcüw ayaj ocas tejaw tiül miác xiwix, aton
noic ajlüy tiül cambaj Efeso, alinoic aaga ayaíw candeleros de oro tejaw:
tiül Esmirna, alinoic tiül Pérgamo, ajcüw ayaíw ocas quiaj apiüng
alinoic tiül Tiatira, alinoic tiül wüx ajcüwa ángeles najlüyiw wüx
APOCALIPSIS 1​, ​2 528

ajcüw ayaíw ajlüy monyar sandeac. imeajtsan meyamban xic alinomb.


Aton ajcüw ayaíw candeleros tejaw, 6 Masey ngo majneaj terangan,

ajcüw ayaj apiüngüw wüx ajcüw pero altiül noic najneaj irangan,
ayaíw ajlüy monyar sandeac, ajcüw cos ngo mind mejawan aaga ngo
iglesias xicueaj. majneaj teamarangüw qjcüwa
nicolaítas, cos xique aton ngo mind
Leawa tasaj ayaíw ajlüy iglesias: najaw leaw teamarangüw. 7 Leaw

Ich manguiayiw monlüy tiül Efeso nendiüm manguiay, ich manguiay

2 ’Irang noic nawiig, iich aaga


ángel ocueaj monyar andeac
Teat Cristo monlüy tiül cambaj
leaw apiüng Nangaj Espíritu, masaj
noicnoic ajlüy monyar andeac Teat
Cristo. Cos apiüng: Jane apmajntsop
Efeso. Isaj masaj nejiw aaga nejiür wüx meáwan moncüy majaw nej,
ayaíw ocas tiül miác owix nej, leaw ngo majmiüc tiül ngo majneaj,
ajüy pinawan ayaíw candeleros xique sanüüch müet aóng aaga xiül
de oro, atcüy apiüng: 2 “Xique
  neech mapacaran, aaga najlüy tiül
sajaw nguineay teamerangan; najneajay cambaj niüng acül Teat
sajaw irangan xeyay najiüt, ngo Dios”, aw.
paxiüm. At sajaw ngome iiündan
mejawan majlüy monrang ngo Aaga poch cam ich manguiayiw
majneaj tiül icona. Sajaw icona monlüy tiül Esmirna
tejawan wüx ajcüwa nipilan 8 ’Irang
alinoic nawiig, iich aaga
monpíüngan apóstoles nejiw, ndoj ángel ocueaj mondüüb Teat Cristo
tejawan ngo maleaing, tejawan monlüy tiül cambaj Esmirna.
monwaiich nejiw. 3 At sajaw
  Isaj masaj monyar andeac Teat
naleaing iiücan wüx cuajantanej, Cristo, áaga mbas majlüy, at ajlüy
masey lamemongochiün xeyay ǘmbwüx, aaga tandeow ndoj
wüx xenüt, ngo paxiüm icueajiün. tapac. Nej atcüy apiüng: 9 “Xique

4 Naleaing sanasaj icon nganüy


  sajaw nguineay teamerangan,
wüx noic ngo majneaj sajaw nguineay imongochiün naél. Sajaw
wüx icona. Aag ayaj cos lango ngo mejiüran xeyay ningüy wüx
mendiüman xic atnej tendiüman iüt cam, pero naleaing Teat Dios
xic nomb. 5 Ich leaam imeajtsan
  ajaw atnej xeyay ijiüran, cos nej
nguineay terangan najneajay teamambeol icon mejiüran leaw
nomb wüx jayats mendüjpiün netam. Sajaw nguineay andeacüw
xic. Nganüy lango merangan xeyay ngo majneaj wüx imbasan
najneaj atnej terangan nomb. ajcüwa nipilan israel monpíüngan
Ich leaam imeajtsan mendüyiün nejiw minipilan Teat Dios. Ngwüy,
wüx merangan atnej terangan ngo maleaing cos minipilan nejiw
nomb. Sitiül ngo mendüyiün wüx minatangüw nimeech nasoic
merangan atnej terangan nomb, Satanás. 10 Nde mermbolan wüx

quiaj sanamb niüng ijlüyiün najen. leaw apmemongochiün, cos


Sanawün micandeleriün niüng minatangüw nimeech apmüüch
almajlüy nganüy, sitiül ngo leaam majmel tiül manchiüc acas
529 APOCALIPSIS 2

icona majaw wüx icon, majüic najneaj matsambüw mionij nimal


sitiül apmeiücan wüx leawa nambiyeran marang nichech najmel
teamendüjpiün. Apmemongochiün teombas narangüch dios. At tayac
xeyay ngo majneaj tiül gajpowüw nejiw wüx majiürüw palpálwüx
nüt. Nganüy sitiül tanaámb najtaj, palpálwüx naxey. 15 At ajlüy

indüjpiün xic leaw indeowan, quiaj tiül icona acas nipilan andüjpiw
sanüüch icon noic corona tiül leaw aquiajchiw ajcüwa nicolaítas.
cielo niüng apmepacan mejlüyiün Aaga aquiajchiw quiaj sajcüy
najneajay meáwan nüt. 11 Leaw  nanguiay. 16 Nganüy ich leaam

nendiüm manguiay, ich manguiay imeajtsan nguineay teamerangan,


leaw apiüng Nangaj Espíritu masaj iwüniün tiül icona. Sitiül ngwüy,
noicnoic ajlüy monyar andeac Teat najénan saleamb quiaj nembiyayon
Cristo. Cos atcüy apiüng: Leaw naquiüjpüw naag xaespada naw
apmaíüc wüx, ngo majmiüc tiül tiül ximbeay. 17 Leaw nendiüm

ngo majneaj, langome apmandeow manguiay ich manguiay leaw


alinomb”, aw. apiüng Nangaj Espíritu masaj
noicnoic ajlüy monyar andeac
Aaga poch cam ich manguiayiw Teat Cristo. Atcüy apiüng: Jane
monlüy tiül Pérgamo apmajntsop wüx, ngo majmiüc tiül
12 ’Aton irang alinoic nawiig, iich ngo majneaj, xique sanüüch müet
aaga ángel ocueaj monyar andeac namix nine pan naxoraad, nasoic
Teat Cristo monlüy tiül cambaj maná. At sanüüch anopnop noic
Pérgamo. Isaj masaj nejiw: Aaga nine raan piedra. Wüx aaga nine
nejiür espada nexing necamb piedra quiaj tarangüch wüx noic
necamb, atcüy apiüng: 13 “Xique
  jayats minüteran leaw nejinguind
sajaw nguineay teamerangan. alinop ngo majaw”, aw.
Sajaw icüliün niüng ajlüy mitrono
minatangüw nimeech nenüt Aag poch cam ich manguiayiw
Satanás, majaw wüx minajiüt nej. monlüy tiül Tiatira
Sajaw tealeámban temeyariün 18 ’Aton irang alinoic nawiig,
xenüt. At sajaw ngo mecueatiün iich aaga ángel ocueaj monyar
xic masey wüx nüt tambiyaw andeac Teat Cristo monlüy tiül
teat Antipas tiül icona ajcan ngo cambaj Tiatira. Isaj masaj meáwan
mimbol mandeac wüx xique tiül mondüüb Teat Cristo aaga poch
micambajan niüng acül Satanás. cam leaw ayac Micual Teat Dios,
14 Pero nganüy netam napiüng wüx
  aaga nejiür atnej oniw biümb
acas ngo majneaj leaw irangan: oniiüg nej, oleaj nej atnej nelitlit
Cos ajlüy tiül icona acas nipilan bronce. Atcüy apiüng: 19 “Xique

andüjpiw leaw nomb taquiaach sajaw nguineay teamerangan; sajaw


Balaam, aaga nequiaach Balac nguineay erjiürayon lasta; sajaw
mayac wüx marangüw ngo majneaj nguineay iyariün andeac Teat Dios;
nipilan israel. Balaam tawaiich sajaw nguineay ermbeolayon; sajaw
nipilan israel, cos tasaj nejiw nguineay iiücan wüx imongochiün
APOCALIPSIS 2​, ​3 530

cuajantanej naél; at sajaw nganüy cuane apmerangan. 25 Netam


xeyay najneaj irangan, ngome atnej mesapan nandand wüx aaga


terangan nomb. 20 Pero nganüy
  najneaj leaw lamenguiayiün, iyacan
netam nasaj icon wüx acas ngo wüx imeajtsan merangan aag ayaj
majneaj leawa temerangan. Aag leaw sapeay. 26 Cos jane apmaíüc

ayaj cos teameiücan wüx nop najtaj wüx, ngo majmel tiül aaga ngo
leaw teamarang ngo majneaj atnej majneaj quiaj, leaw arang atnej
tarang aaga Jezabel nomb. Nej sandiüm marang leaw sapeay; aag
apiüng nop nej nendeac andeac ayaj sanüüch majlüy wüx meáwan
Teat Dios, cos andiüm mawüywüy nipilan tiül meáwan iüt. 27 Naag

monrang xenajiüt majiürüw napac owix nej apmüüch marangüw


palpálwüx montaj, palpálwüx leawa nej apiüng. Nganüy leaw
monxey. Aton nej neyac nejiw ngo mandiüm, aag ayaj apndrom
wüx matsambüw mionij nimal ombas atnej ndrom ombas nop
nambiyeran marang nichech najmel xor najwüch naag nangoraad
teombas narangüch dioses. 21 Xique
  manchiüc. Cos Xeteat tüüch xic
lanaíüc wüx arang a najtaj quiaj, narang aag ayaj. 28 At jane apmaíüc

nguineay alndom leaam omeaats wüx, xique sanüüch aaga ocas


macueat arang ngo majneaj, pero najntsop chiüjmbaw. 29 Leawa

ngo mandiüm macueat. 22 Nganüy


  nendiüm manguiay, ich manguiay
sanüüch miün andeow aaga najtaj leaw apiüng Nangaj Espíritu masaj
quiaj. At meáwan leaw lamarangüw meáwan noicnoic ajlüy monyar
ngo majneaj maquiüjpüw, sanüüch andeac Teat Cristo tiül meáwan
mamongochiw xeyay ngo majneaj, cambaj”, aw.
sitiül ngo leaam omeajtsüw
cuane ngo majneaj teamarangüw, Aaga poch cam ich manguiayiw
macueatiw meáwan aaga ngo monlüy tiül Sardis
majneaj quiaj. 23 At sanambiy

minipilan nej leaw arang aweaag


ngo majneaj. Meáwan noicnoic
3 ’At irang alinoic nawiig, iich
aaga ángel ocueaj monyar
andeac Teat Cristo monlüy tiül
ajlüy monyar andeac Teat Cristo cambaj Sardis: “Aaga nejiür ayaíw
apmajawüw naleaing xique sajaw Espíritu ocueaj Teat Dios, at
nguineay apiüngüw, nguineay ayaíw ocas, atcüy apiüng: Xique
omeajtsüw nejiw. At apmajawüw sajaw nguineay temerangan,
nguineay xique sanüüch inopnopon masey nipilan apiüngüw icona
atnej terangan. 24 Nganüy sandiüm
  almepacan, aag ayaj ngo maleaing
nasaj icon monlüy tiül Tiatira, cos sajaw atnej lerndeowan.
icona leaw ngo meyariün andeac 2 ¡Nganüy netam mepacan mejawan

aaga najtaj quiaj, icona leaw ngo nguineay temerangan! Irangan


mendüjpiün wüx merangan aaga con imalan imeajtsan mejawan
nexotüy leaw arang minatangüw sitiül alndom mepacan wüx leaw
nimeech nasoic Satanás; xique ngo andiüm Teat Dios. Cos lanajaw ngo
nandiüm nayac icon wüx alinoic merangan palan, laliüc mecueatiün
531 APOCALIPSIS 3

nómban. 3 Ich leaam imeajtsan



8 Xique sajaw nguineay temerangan.
wüx leaw tenguiayiün, at wüx Nganüy lanayac icon mendeacan
leaw tesoiquiün. Ich macül wüx xepoch, nejinguind ngondom
imeajtsan merangan najneaj. Cos mapal icon. Masey ngome xeyay
sitiül ngo mepacan wüx merangan mepacan wüx xenajiüt, naleaing
najneaj, quiaj sanamb wüx nüt ngo mepiüngan ngo metam xepoch,
ngo meteotsan, atnej wüx ajmel aton ngo mecueatiün xic nómban.
nop need. 4 Sajaw tiül micambajan

9 Nganüy ijawan sanasaj icon wüx

aliün majlüy acas nipilan tiül ajcüwa monwaiich monpiüng


monyar andeac Teat Cristo ngo nipilan israel nejiw. Cos nejiw
marangüw aaga ngo majneaj minipilan minatang nimeech
quiaj. Nejiw apmaquiüjpüw xic, nasoic Satanás. Nejiw sanüjchiw
apmasoijquiw apixaw nejiw rajnüy miünüw niüng ijlüyiün maquiejliw
cos ngo majiürüw nicuajind nisoet. micosüw timbasan, majawüw
5 Leaw apmaíüc wüx, ngo majmel
  icona naleaing xenipilan, lanajiür
tiül marang ngo majneaj, aag ayaj icon lasta. 10 Naleaing terangan

apmamb niüng sajlüy, teamasooig atnej tasajas icon, teiücan wüx


rajnüy apix nej. Xique lango meáwan naél leaw temongochiün;
nandarriich minüt nej tiül aaga áag xique aton ngo nacueat icon.
nawiig niüng ajlüy minüteran jane Sanambeol icon, sanawün icon
lamüjndiw mapacüw meáwan nüt wüx a nüt apmajlüy xeyay naél tiül
naquiüjpüw. At niüng ajlüy Xeteat meáwan iüt, wüx apmatajcüchiw
maquiiüb miángeles nej, sanapiüng porbar meáwan nipilan wüx iüt.
xenipilan nejiw. 6 Leawa nendiüm

11 Xique saliüc najénan, tanaámb

manguiay, ich manguiay leaw isapan nandand wüx leaw ijawan


apiüng Nangaj Espíritu masaj naleaing; quiaj nejinguind ngondom
meáwan noicnoic ajlüy monyar manood icueajiün aaga corona
andeac Teat Cristo tiül meáwan leaw apmeajndiün. 12 Leaw apmaíüc

cambaj”, aw. wüx, ngo majmiüc tiül aaga naél


quiaj, nej sanüüch majlüy natang
Aag poch cam ich manguiayiw tiül cielo niüng ajlüy Teat Dios;
monlüy tiül Filadelfia lango maw quiaj. Sanayac wüx
7 ’Irang
alinoic nawiig, iich ombas nej minüt Xeteat Dios, at
aaga ángel ocueaj monyar andeac minüt micambaj Xeteat Dios; aag
Teat Cristo monlüy tiül cambaj ayaj jayats Jerusalén, áag aliüc
Filadelfia. Isaj: “Aag agüy apiüng miün imiün cielo niüng ajlüy
aaga Nangaj, aaga Nendeac Teat Dios. Wüx ombas nej aton
Naleaing, leawa nejiür aaga llave apmajüic jayats xenüt. 13 Leaw

ocueaj Rey David, alndom maleaaig nendiüm manguiay, ich manguiay


majmel jangantanej niüng ajlüy leaw apiüng Nangaj Espíritu masaj
nej; at wüx apmapal nejinguind meáwan noicnoic ajlüy monyar
ngo ndom maleaaig matüch niüng andeac Teat Cristo tiül meáwan
ajlüy nej, cos nej atcüy apiüng: cambaj”, aw.
APOCALIPSIS 3​, ​4 532

ngo majneaj. 20 Xique salemben


Aaga poch cam ich manguiayiw teombeay nden, teanapaj natepeay


monlüy tiül Laodicea icon. Sitiül aljane apmanguiay
14 ’Aton irang alinoic nawiig, sandeac, apmaleaaig mbeay nden,
iich aaga ángel ocueaj monyar quiaj sanajmel tiül nden naquiiüb,
andeac Teat Cristo monlüy tiül ndoj sanüet anaag. 21 Leawa

cambaj Laodicea. Isaj: “Aaga nasoic apmaíüc wüx, ngome apmajmiüc


Amén, aaga nendeac meáwan tiül ngo majneaj, xique sanüüch
naleaing, aaga najlüy wüx meáwan chetem nóiquian maquiiüb xic
leawa tarang Teat Dios, atcüy niüng chetejos wüx xetrono najaw
apiüng: 15 Xique sajaw nguineay
  wüx meáwan leaw almajlüy. Aag
teamerangan, cos sajaw icona ayaj cos tajntsopiüs wüx meáwan
ngo mecueatiün xic nómban, at leaw tajcüyiw majawüw xic.
ngo mapac imeajtsan mendüjpiün Nganüy chetejos naquiiüb Xeteat
xic. ¡Malüy mecueatiün nómban wüx najneajay mitrono nej. 22 Leaw 

tengwüy mepacan wüx merangan nendiüm manguiay, ich manguiay


leawa sapiüng! 16 Nganüy cos
  leaw apiüng Nangaj Espíritu masaj
ntsan miün ijlüyiün, ngome meáwan noicnoic ajlüy monyar
naquind tengwüy ngome nerraar, andeac Teat Cristo tiül meáwan
sanajtiür nawün icon maw tiül cambaj” ―aw.
ximbeay, cos ngo mind najaw
leaw irangan. 17 Masey ipiüngan

Anderac najneaj wüx
icona naleaing temendüjpiün Teat Dios tiül cielo
Teat Dios, imongochiün najneaj,
irangan meáwan palan, pero ngo
meyajcan icona ngo mertaman, ngo
4 Landoj aag ayaj, quiaj tajawas
tiül cielo noic ombeay nden
lejquian. Aaga ombas nendeac
meyajcan ngo mejiüran nicuajind, tanguiayiüs andeac, tandeac
ijlüyiün atnej nop nesomb, atnej najneajay atnej ajiünts trompet,
miotáagan aton. 18 Nganüy sanasaj
  atcüy tasaj xic:
icon, najneaj meyariün sandeac ―Mac ningüy cawüx niüng
naag imeajtsan; cos aag ayaj atnej sajlüy. Sanüüch ic mejaw nguineay
mengalan oro jayam tiül biümb, apmajlüy alinoic nüt ―aw.
para mejiüran meáwan leaw 2 Ndoj quiaj taquiiüb xic mamb

netam. Cos sitiül iyariün sandeac, Nangaj Espíritu andüy tiül cielo.
quiaj ngome apmajlüy cuane wüx Quiaj tajawas noic najneajay trono
mexinguian, cos apmejiüran ipixan altiül cielo; Teat Dios alchetem
rajnüy. At apmejiüran misüüig wüx. 3 Aaga alchetem quiaj xeyay

oniiügaran para alndom mexoman najneajay ajlüy, atnej ajlüy noic


mejawan. 19 Xique mbójan napaj
  najneaj nacants piedra xeyay
ocueaj, at salic jane sajiür lasta. nelitlit nenüt jaspe, tengwüy
Nganüy ich leaam imeajtsan alinoic najneajay piedra nenüt
nguineay teamerangan, cos netam cornalina. Aton ayey nej tiüt
mecueatiün merangan leaw aaga najneajay trono quiaj, atnej
533 APOCALIPSIS 4​, ​5

ndequiamb poj ajlüy nateaic, atnej Teat, ique cuajantanej alndom


piedra esmeralda. 4 Aaga najneajay
  merang.
trono niüng alchetem Teat Dios, Ique almejlüy tanomb, ique
ayey nej tiüt nimiow apiquiw (24) almejlüy nganüy, ique iliüc
tronos xeyay najneajay. Alchetemoj alinomb.
wüx nimiow apiquiw monxey  
9 Nejiw a nimal quiaj andeacüw

montangtang ombas monajiüt, najneajay wüx Teat Dios, aag


xowüy larraw apixaw nejiw; alwüx almapac meáwan nüt. Üjchiw
omalüw nejiw noicnoic corona gracias aaga alchetem wüx aaga
narangüch oro. 5 Imiün wüx
  najneajay trono quiaj. 10 Quiaj

aaga najneajay trono chetejeran ajcüwa nimiow apiquiw (24)


wüx quiaj, niüng alchetem Teat montangtang ombas monajiüt
Dios, tajawas teajliplip tiüt; at aquiejliw micosüw nejiw teombas
tanguiayiüs teatearriür tiüt xeyay aaga cheten quiaj, marangüw
napac, tajüic atnej aljane teandeac. casa aag almapac meáwan nüt.
Niüng ajlüy aaga najneajay trono Quiaj awüniw micoronajüw nejiw
quiaj, teandaab ayaíw najquiol. Aag mayacüw niüng ajlüy aag alchetem
ayaj apiüng wüx ayaíw Espíritu quiaj, teamapiüngüw:
ocueaj Teat Dios. 6 Niüng ajlüy aaga
  11 Teat Dios, ique Xeteatiün Dios.
najneajay trono leaw alchetem wüx Ique xeyay netam ijlüy, xeyay
Teat Dios, alquiaj aton atnej ndec netam merangüch casa.
nerijrij atnej vidrio. Ique ijlüy wüx meáwan leaw
Aaga najneajay trono quiaj, ayey almajlüy, terang meáwan
nej tiüt aton apiquiw atnej nimal cuajantanej.
almapacüw, ajiürüw oniüjcüw nejiw Cos ique tendiüm majlüy,
xeyay, amb teombas, aton amb pares terang meáwan leaw
teopech. 7 Aaga ombas nej nimal
  almajlüy.
quiaj ajüic atnej nop león; nganüy
aaga amb ijpüw nimal ajüic atnej Apiüng wüx noic nawiig, at
nop toro; at amb arojpüw nimal wüx Quicheech Sap
ajiür teombas nej atnej teombas nop
naxey; at amb apiquiw ajüic atnej
noic águila teajlüel. 8 Ajcüw apiquiw

5 Quiaj tajawas aaga alchetem
tiül najneajay trono,
almandeaand noic nawiig tiül
atnej nimal quiaj almapacüw, miác owix nej. Aaga nawiig quiaj
nopnopoj ajiürüw anaíw miolümbiw nembiül, alwüx poch amb teombas
nejiw, chipchipiow ombasüw nejiw amb teopech, naquiand naag ayaíw
ajiürüw xeyay oniüjcüw nejiw amb sello. 2 Quiaj tajawas nop ángel

teombas miolümbiw nejiw, at amb xowüy lapac, tandeac napac, tatün


teopech. Nejiw ngo ndijchiümoj, nüt manguiay:
ongwiiüts teamapiüngüw: ―¿Jane nembeata, alndom
Nangaj ic Teat Dios, nangaj ic macheed ajcüwa sello quiaja,
Teat Dios, nangaj ic Teat Dios. mateaaig a nawiigue? ―aw.
APOCALIPSIS 5 534

3 Nejinguind ngo majlüy macheed mondüüb Teat Dios. 9 Quiaj tatajcüw


a sello; ngo majlüy aljane alndom cantar noic jayats canto, tapiüngüw:
majaw cuane alwüx aaga nawiig Ique xeyay netam ijlüy, pares
quiaj, ngome tiül cielo, ngome wüx alndom meyar aaga nawiig
iüt, ngome tiüt tiül iüt. 4 Xique quiaj
  quiaj,
tajiüntsas xeyay cos ngo maxoram mewün misello nej, cos ique
nejinguind nembeat alndom tembiyeran, tendeow.
mateaaig a nawiig majaw cuane Wüx miquiej tewün xicon wüx
alwüx. 5 Quiaj nop tiül ajcüwa
  sasoetiün ndom najlüyiün
monxey natangtang ombas tasaj nóiquian naquiiüjpan Teat Dios.
xic: Xicona monaw meáwan
―Nde mejiünts, jogüy nop naxey noicnoic ajlüy nipilan; monaw
naw tiül Judá, naw tiül acualaats tiül nipilan leaw andeacüw
aaga Rey David. Aag ayaj nasoic palpálwüx ombeayaran;
nop león, cos nej lajntsop wüx monaw tiül meáwan cambaj,
meáwan moncüy majaw nej. Nej meáwan nación wüx iüt.
alndom macheed mawün aaga 10 Ique teaach xicon najlüyiün noic
ayaíw sello quiaj, mateaaig a ajlüy miteaats ocueaj Teat
nawiig ―aw. Dios;
6 Quiaj tajawas niüng ajlüy aaga
  sanarangan montangtang
najneajay trono, alembem nop monajiüt wüx iüt, awüw.
Quicheech Sap amb pinawan ajcüw 11 Quiaj tajawas xeyay ángeles,

apiquiw nimal, at pinawan ajcüw tanguiayiüs andeacüw. Nejiw


montangtang ombas quiaj. Aaga ayeyiw tiüt aaga najneajay trono
Quicheech Sap quiaj tajüic atnej niüng ajlüyiw ajcüw apiquiw nimal
landoj ambiyeran. Nej almajiür almapacüw; niüng ajlüyiw ajcüwa
ayaíw miweac nej, aton ayaíw montangtang ombas aton. Ajcüwa
oniiüg nej. Ajcüw ayaíw oniiüg nej ángeles ajlüyiw xeyayiw, ngondom
quiaj, apiüng wüx ayaíw espíritu mateoraw. 12 Teandeacüw napac,

ocueaj Teat Dios leaw Nej üüch teamapiüngüw:


mamb meáwan wüx iüt. 7 Quiaj   Aaga Quicheech Sap tambiyaran
tamb aaga atnej Sap quiaj mayar xeyay netam,
a nawiig tiül miác owix Teat Dios nej netam majlüy wüx meáwan
niüng alchetem. 8 Wüx tayar aaga
  leaw almajlüy, alndom mayar
nawiig quiaj, ajcüw apiquiw nimal, meáwan nembeatmbeat,
at ajcüwa nimiow apiquiw (24) nej nendüy wüx meáwan leaw
montangtang ombas taquiejliw almajlüy; néjan alndom
micosüw nejiw teombas aaga ombas marang cuajantanej,
Quicheech Sap quiaj. Alteowixaw netam marangüch casa
nejiw noicnoic arpa, aton nguiajantanej, masoic
alteowixaw nejiw noicnoic nitomb najneajay ajlüy, awüw.
palüy oro, chipchipiow pom. Aaga 13 Aton tanguiayiüs andeacüw

pom quiaj apiüng wüx leaw atüniw meáwan leaw aliw tiül cielo, at
535 APOCALIPSIS 5​, ​6

leaw aliw wüx iüt, at leaw aliw 4 Condom quiaj taw alinop
tiüt tiül iüt, at leaw aliw tiül ndec. cawüy xowüy lacants. Aaga nejtep
Meáwan leaw almajlüy tanguiayiüs cawüy tüünd ndom müüch majlüy
andeacüw, tapiüngüw: moncüy ningüy wüx iüt, at müüch
Aaga alchetem wüx aaga membiyayej nipilan. Tüünd nots
najneajay trono quiaj, at aaga nadam espada aton.
Quicheech Sap quiaj, netam 5 Wüx aaga Quicheech Sap

masoiquiw najneajay ajlüyiw. tacheed amb arej sello, quiaj


Netam marangüchiw casa, tanguiayiüs andeac amb arojpüw
manderac najneajay wüx nimal, tapiüng:
nejiw, ―¡Mac, ijaw! ―aw.
cos meáwan nüt ndoj ombasüw Quiaj tajawas alinop cawüy
marangüw cuajantanej. nambeor. Aaga nejtep cawüy quiaj
14 Condom ajcüw apiquiw nimal
  alteowix nej noic nipeaxay. 6 Quiaj

tapiüngüw: tanguiayiüs andeac nop nendeac


―¡Amen, aag ayaj naleaing! pinawan ajcüw apiquiw nimal quiaj,
―awüw. tapiüng:
At ajcüwa nimiow apiquiw (24) ―Noic kilo trigo ambeat noic
montangtang ombas taquiejliw denario, aton arej kilo cebada
micosüw nejiw tiüt marangüw casa ambeat noic denario. Nganüy nde
Teat Dios, aton marangüw casa mendrooch ombas aaga aceite, at
aaga Quicheech Sap quiaj, ajcüw nde mendrooch ombas aaga vin
almapacüw meáwan nüt. ―aw.
7 Wüx aaga Quicheech Sap

Ayaíw sello tacheed amb apiquiw sello, quiaj

6 Condom quiaj tajawas wüx


aaga Quicheech Sap tacheed
noic sello naw tiül aaga ayaíw quiaj.
tanguiayiüs andeac amb apiquiw
nimal, tapiüng:
―¡Mac, ijaw! ―aw.
Quiaj tanguiayiüs nop naw tiül 8 Quiaj tajawas nop cawüy lasüen.

ajcüw apiquiw nimal quiaj tendeac Aaga nejtep cawüy quiaj minüt nej
napac atnej atearriür, tapiüng: Nandeow. Aton almandüüb nej
―¡Mac, ijaw! ―aw. alinop nenüt Hades. Nejiw tüjndiw
2 Quiaj tajawas nop raan cawüy.
  mambiyaw pinawan pinawan
Aaga nejtep cawüy quiaj alteowix aaga nipilan wüx iüt; müjchiw
nej mimüm jeng. Condom tayacüch membiyayej naag espada ajcüwa
wüx omal nej noic corona, tamb nipilan quiaj, at majlüy lop, aton
tiül montsoj, tajntsop wüx meáwan. majlüy xeyay monandeow, tengwüy
3 Condom wüx aaga Quicheech
  majlüy napat nimal mambiy nipilan.
Sap quiaj tacheed amb ijquiaw sello, 9 Wüx aaga Quicheech Sap

quiaj tanguiayiüs andeac amb ijpüw tacheed amb acoquiaw sello, quiaj
aaga nimal naw tiül ajcüw apiquiw tajawas alteoleaj artül miespíritu
quiaj, tapiüng: nipilan, aag tambiyaranüw
―¡Mac, ijaw! ―aw. wüx andeacüw Mipoch Teat
APOCALIPSIS 6​, ​7 536

Dios masajüw nipilan. 10 Nejiw


  marang ngo majneaj wüx ximbasan
tendeacüw napac, tapiüngüw: aaga Quicheech Sap leaw ajcüy
―Teat Dios, ique nangaj, ique majaw xicon; 17 cos lamatüch aaga

mbójan merang leaw lamepiüng netam nüt wüx ajcüy majaw icoots
apmerang. Nganüy ¿ngow apmejaw Teat Dios. ¿Jane alndom maíüc wüx
wüx asoetiw nipilan wüx iüta? ayaj? ―awüw.
¿Ngow apmepalüch ombas wüx
ombasüw monbiy xicona? ―awüw. Lajmeliw sello monaw
11 Quiaj tüjndiw apixaw nejiw tiül nipilan israel

7

raan, tasoiquiw: Wüx landoj meáwan aag ayaj,


―Iiündánan alquiriw, cos nganaw quiaj tajawas apiquiw ángel
palameron mequiüjpan monrang alembemoj wüx piquiw oxing
minajiüt Teat Cristo leaw netam iüt. Nejiw tenguial mapalüw aaga
mambiyeranüw atnej icona piquiw nepepep wüx iüt, cos atquiaj
tembiyeranan ― ajowiw. ngondom mapac wüx iüt, at ngome
12 Camüm tajawas aaga Quicheech
  tiül ndec, at ngome wüx alngün
Sap tacheed amb anaíw sello. Quiaj xiül. 2 Quiaj tajawas alinop ángel

tajlang noic nadam ateam, nüt tajntsop imiün nonüt. Nej almajoy
pojniüt nómban atnej nambeor misello Teat Dios almapac. Quiaj
jael. At a caaw tacants atnej quiej. tendeac napac masaj ajcüw apiquiw
13 At ajcüwa ocas najlüy tiül cielo
  ángeles leaw lamayariw poch
tajmiücüw wüx iüt atnej ajtean mandrojchiw ombas leaw najlüy
naliw aóng toc wüx ataad nej wüx iüt, leaw najlüy tiül ndec. Tasaj
tiüt napac iünd. 14 Quiaj aaga
  nejiw:
cielo niüng ajlüy nüt, caaw, ocas, 3 ―Nde mendrojchiün ombas

ndrot atnej mambiülaran noic leaw najlüy wüx iüt, leaw najlüy
nawiig. Aton tümb mambiülüjchiw tiül ndec, at nde meloxiün tiüt xiül;
meáwan tiüc; at leaw iüt nacül icüliün leaw sayacan sello teombas
tindec tambiülüjchiw. 15 Quiaj
  omalüw ajcüw monrang minajiüt
tecuiürrüw mexotayej tiül warraj Miteatiiüts Dios ―aj nejiw.
tiüc, at teombas piedra ajcüwa 4 Condom quiaj tanguiayiüs

montangtang monajiüt wüx nguitow ajlüyiw ajcüwa leaw


iüt, ajcüwa montangtang ombas, lajmeliw sello. Nejiw ajlüyiw
ajcüwa monjiür xeyay, ajcüwa coic miow ic miow apiquiw mil
minatangüw soldado, ajcüwa ngo (144,000) naw tiül meáwan micual
mimboloj tiül montsoj, ajcüwa micual Israel. 5 Naw tiül micual

monrang najon mos, at ajcüw acualaats Judá tajmeliw sello


leaw ngome aag arang najon agajpiüp mil (12,000) nipilan.
mos; 16 tepajüw masajüw a tiüc, at
  Naw tiül micual acualaats Rubén
nadamdam piedra: tajmeliw sello agajpiüp mil. Naw
―Ichar xicon tiüt, ixot xicon tiül micual acualaats Gad tajmeliw
ngana majaw xicon Teat Dios, áag sello agajpiüp mil. 6 Naw tiül

cheten tiül najneajay trono, ngana micual acualaats Aser tajmeliw


537 APOCALIPSIS 7

sello agajpiüp mil. Naw tiül micual trono chetej wüx Teat Dios, aton
acualaats Neftalí tajmeliw sello ayeyiw tiüt ajcüwa montangtang
agajpiüp mil. Naw tiül micual ombas, at ayeyiw tiüt ajcüw
acualaats Manasés tajmeliw sello apiquiw nimal almapacüw,
agajpiüp mil. 7 Naw tiül micual
  taquiejliw tiüt micosüw nejiw,
acualaats Simeón tajmeliw sello nómban mejquiejow tiüt marangüw
agajpiüp mil. Naw tiül micual casa Teat Dios. 12 Nejiw tapiüngüw:

acualaats Leví tajmeliw sello ¡Amén! Teat Dios najneajay


agajpiüp mil. Naw tiül micual arang, nej netam marangüch
acualaats Isacar tajmeliw sello casa,
agajpiüp mil. 8 Naw tiül micual
  netam masoic nej nendüy wüx
acualaats Zabulón tajmeliw sello meáwan leaw almajlüy.
agajpiüp mil. Naw tiül micual Nej netam müjchiiüts gracias;
acualaats José tajmeliw sello netam marangüch casa cos nej
agajpiüp mil. Naw tiül micual alndom marang cuajantanej
acualaats Benjamín tajmeliw sello leaw andiüm.
agajpiüp mil. Atquiaj netam majlüy meáwan
nüt. Amén.
Noic ajlüy xeyay nipilan 13 Quiaj nop natang ombas tatün

palǘyan raan asojquiw manguiay xic:


9 Wüx
landoj aag ayaj, quiaj ―¿Jane nejiwe monsooig raan
tajawas xeyay nipilan, nejinguind quiaja, nguiane nawüwa? ―aw.
ngondom mambich mateow. Cos 14 Quiaj xique tasajas:

nejiw nawǘwan tiül meáwan nación ―Teat, ique ijaw nguiane nawüw
wüx iüt; nawǘwan tiül meáwan ―saj.
noicnoic ajlüy nipilan; nawǘwan Quiaj tasaj xic:
tiül noic noic cambaj niüng ―Ajcüw ayaj leaw laawüw tiül
tajlüyiw. At nawǘwan tiül meáwan xeyay ngo majneaj wüx iüt. Nganüy
nipilan leaw andeacüw palpálwüx nejiw ajlüyiw najneaj, cos tajantsüw
ombeayaran. Nejiw alembemoj apixaw nejiw rajnüy tiül miquiej
quiaj niüng ajlüy aaga najneajay aaga Quicheech Sap. 15 Por aag ayaj

trono, niüng ajlüy aaga Quicheech ajlüyiw teombas aaga trono niüng
Sap. Nejiw almasojquiw apixaw chetej Teat Dios. Nüt ongwiiüts
nejiw palǘyan raan, alteowixaw nejiw teamarangüw minajiüt nej
nejiw op nit. 10 Nejiw tendeacüw
  tiül aaga nangaj templo tiül cielo.
napac, tapiüngüw: Aaga alchetem tiül aaga najneajay
Miteatiiüts Dios cheten tiül aaga trono quiaj, nej apmajiür nejiw
najneajay trono quiaj, cos apmaquiiüb nejiw. 16 Nejiw

at aaga Quicheech Sap quiaj; langome apmaiündüw lop, at


nejiw lamawüniw icoots wüx ngome apmaiündüw yow. Nüt
asoetiiüts. langome apmambel nejiw, at
11 Condom meáwan ángeles leaw
  langome apmayajcüw nerraar.
alembemoj ayeyiw tiüt najneajay 17 Aaga Quicheech Sap najlüy niüng

APOCALIPSIS 7​–​9 538

ajlüy najneajay chetej wüx Teat a xiül. Tandaab meáwan nateaic


Dios apmajiür nejiw, apmayac soex aton.
nejiw niüng ajlüy xeyay oniiüg yow 8 Wüx taínd trompet amb ijpüw

leawa neech mapacaran. Teat Dios ángel, quiaj tajlos tiül nadam
apmajend miyow oniüjcüw nejiw ndec atnej ajlüy noic nadam tiüc
―aj xic. teandaab. Quiaj iwear a nadam
ndec tangowüüch marang quiej.
Amb ayaíw sello 9 Quiaj tandeowüw iwear (1/3)

8

Wüx aaga Quicheech Sap nimal najlüy tiül ndec. At iwear


tacheed amb ayaíw sello, barco najlüy tiül ndec ndrot
tanaámb ndijchiow tiül cielo ombasüw.
maseyme pinawan ores. 2 Quiaj 
10 Wüx taínd trompet amb

tajawas ayaíw ángeles alembemoj arojpüw ángel, quiaj tajmiüc imiün


niüng ajlüy Teat Dios. Nejiw tiül cielo noic nadam ocas tenguial
tüjndiw ayaíw trompet. 3 Ndoj
  andaab atnej andaab nots najquiol.
quiaj tajngot alinop ángel, lembet Aag ayaj tajmiüc tiül iwear meáwan
amb teombas artül, andeaand noic lam, tiül iwear oniiüg yow aton.
nitomb narangüch oro. Quiaj tüünd 11 Minüt aaga ocas quiaj, Ajenjo.

xeyay pom mambel wüx aaga artül Condom iwear a yow tangaag.
narangüch oro najlüy niüng ajlüy Quiaj xeyay nipilan tandeowüw, cos
mitrono Teat Dios, wǘxan atajcüw tanganeowüw aaga nangaag yow
orar meáwan mondüüb Teat Cristo. quiaj.
4 Minasop aaga pom quiaj, tajndoc

12 Wüx taínd trompet amb ipeic

niüng ajlüy Teat Dios imiün tiül ángel, quiaj ndrot ombas iwear
owix aaga ángel quiaj, nóiquian ajlüy a nüt, iwear ajlüy a caaw,
maquiiüb leaw atajcüw orar iwear ajlüy a ocas; ajcüw ayaj
ajcüwa mondüüb Teat Cristo quiaj. pojniüt iwear. Quiaj ngo ram wüx
5 Condom aaga ángel quiaj, tayar
  iüt iwear, at nüt, at ongwiiüts.
noic nitomb machipich olüic biümb 13 Quiaj tajawas nop ángel

naw wüx artül. Condom tawiich tenguial ajlüel tiül cielo atnej
andüy wüx iüt. Quiaj teatearriür, águila. Aag ayaj tendeac napac,
aneorror xeyay, xeyay tajliplip tiüt, tapiüng:
at xeyay tajlanglang ateam. ―¡Jaa, pobre nejiw moncül wüx
iüt wüx apmajiünts alacas trompet,
Ajcüwa trompeta áag apmaindeaw alarojpüw ángel!
6 Condomajcüwa ayaíw ángeles ―aw.
quiaj, monjiür ayaíw trompet, laliüc
meindeaw.
7 Ndoj aaga ombas nej ángel taínd

9 Condom wüx taínd trompet
amb acoquiaw ángel, quiaj
tajawas atnej noic ocas lajmiüc
trompet, quiaj tajoet hielo wüx iüt. wüx iüt imiün tiül cielo. Nej tüünd
At tajmiüc biümb aquiiüb tiül quiej. nots llave maleaaig aaga nequiliüt
Quiaj tandaab noic naw tiül arej lol najlüy tiüt, ngo majiür ümb.
ajlüy a iüt maquiiüb noic arej ajlüy 2 Quiaj taleaaig aaga nequiliüt

539 APOCALIPSIS 9

lol najlüy tiüt; taw nasop imiün wüx hebreo Abadón, at wüx griego
tiül aaga lol quiaj, atnej minasop Apolión.
xeyay biümb. Aaga xeyay nasop 12 Nganüy lamong aaga mbas xeyay

naw tiül a lol quiaj taponiich a nüt. ngo majneaj tamongochiw nipilan
3 Naw tiül aaga nasop quiaj tawüw
  wüx iüt; aliün majlüy alijquiaw xeyay
xeyay nchiül andüy wüx iüt. Ajcüw ngo majneaj apmamongochiw nipilan.
ayaj tüjndiw ndom mendalüw 13 Condom wüx taínd trompet

atnej andal napüp najlüy wüx iüt. amb anaíw ángel, quiaj tanguiayiüs
4 Tasoiquiw ngondom müetiw soex
  noic nanderac imiün tiül ajcüw
wüx iüt, at cuajantanej nateaic, at apiquiw miweac aaga artül
owil xiül, aag miün nipilan alndom narangüch oro najlüy teombas Teat
mandalüw leawa ngo majiür Dios. 14 Aaga nanderac quiaj tasaj

misello Teat Dios teombas omal nej. amb anaíw ángel nejiür trompet:
5 Nejiw tüjndiw ndom mandalüw
  ―Ichejtiün ajcüw apiquiw ángeles
nipilan áagan acoquiaw caaw. naoelaranüw niüng ajlüy nadam
Naleaing ngondom mambiyaw lam Eufrates ―aj.
nipilan nómban, áaga andalǘwan. 15 Quiaj tacheedaranüw ajcüw

Cos wüx andalüw, quiaj nipilan apiquiw ngo majneaj ángeles. Nejiw
apmayajcüw xeyay necoy atnej ayaj teamacüliw ngünantanej ores,
wüx andal nejiw napüp. 6 Wüx aaga
  ngünantanej nüt, ngünantanej
nüt quiaj, nipilan apmandiümüw caaw, ngünantanej neat mambiyaw
mandeowüw nómban, pero iwear a nipilan leaw almajlüy wüx
naleaing ngondom mandeowüw. iüt. 16 Xique tanguiayiüs nguitow

7 Ajcüwa nchiül quiaj, ajüic


  ajlüyiw ajcüwa soldados montep
at nejiw cawüy apmambüw tiül cawüy, ajlüyiw ijquiaw acoic miow
montsoj. Alwüx omalüw nejiw millones (200,000,000).
ajüic atnej corona narangüch oro; 17 Condom tüjndiüs najaw atnej

nganüy teombasüw nejiw atnej saǘm xeyay cawüy alwüx montep.


teombas nipilan. 8 Aton ajiürüw
  Ajcüwa montep cawüy quiaj
miondeats omalüw atnej miondeats asoijquiw mal miiündüw nejiw
omal montaj; olüiquiw nejiw atnej manchiüc nacants, azul, maril. Aton
olüic león. 9 Opangüw nejiw lil atnej
  omalüw cawüy atnej omal león; aw
manchiüc; ajiünts miolümbiw nejiw teombeayiw nejiw biümb, nasop,
atnej atearriür oleaj xeyay carret azufre. 18 Ndoj quiaj tandeowüw

anot nej cawüy wüx acuiür tiül iwear (1/3) a nipilan wüx iüt;
montsoj. 10 Ajiürüw miwiülüw nejiw
  ambiy nejiw ajcüw arej ngo majneaj
atnej miwiül napüp, andalüw atnej naw teombeayiw cawüy; aag ayaj
andal napüp. Ajcüw ayaj tüjndiw biümb, nasop, azufre. 19 Ajcüwa

ndom mandalüw nipilan naag cawüy quiaj naag ombeayiw nejiw,


miwiülüw nejiw meáwan acoquiaw at naag miwiülüw nejiw alndom
caaw. 11 Ajiürüw minatangüw nejiw
  marangüw ngo majneaj. Miwiülüw
aton, aaga ángel najlüy wüx aaga nejiw atnej omal ndiüc, alndom
nequiliüt lol najlüy tiüt. Minüt nej matsambüw nipilan.
APOCALIPSIS 9​, ​10 540

20 Meáwan nipilan leaw ngo taxaing miác owix nej andüy tiül
mandeowüw tiül aaga xeyay cielo. 6 Quiaj tandeac wüx minüt

ngo majneaj quiaj, ngo leaam Teat Dios, aaga almapac meáwan
omeajtsüw macueatiw arangüw nüt, aaga nerang cielo at leawa
casa leaw owixaw nejiw tarangüw. almajlüy quiaj, aaga nerang iüt
Ngo macueatiw marangüw casa at leawa almajlüy wüx iüt, aaga
nimeech, tengwüy aaga dios nerang nadam ndec at leawa
narangüch oro, plata, bronce, almajlüy tiül ndec. Quiaj tapiüng:
piedra, xiül. Ajcüwa narangüch dios ―Nganüy apmajlüy leaw apmajlüy,
quiaj, ngondom majawüw, ngondom lango mequiy; 7 wüx aaga nüt

manguiayiw, ngondom majüyiw. apmaínd trompet aaga amb


21 At aton ajcüwa nipilan quiaj,
  ayaíw ángel, quiaj apmajlüy atnej
ngo leaam omeajtsüw macueatiw tapiüngüw mondeac andeac Teat
ambiyaw nipilan, ngo leaam Dios, leaw tasaj nejiw Teat Dios ―aw.
omeajtsüw macueatiw arangüw 8 Condom aaga landoj nanguiay

nesomüy, ngo macueatiw ajiürüw andeac imiün cielo, tendeac


pálwüx najtaj, pálwüx naxey; at alinomb masaj xic, tapiüng:
aton ngo macueatiw anejtiw. ―Quiür, iyar aaga nine nawiig
tejquian najlüy teowix aaga ángel
Nop ángel alteowix nej necuüüch oleaj tiül nadam ndec at
noic nine nawiig wüx iüt ―aj xic.

10 Quiaj tajawas alinop ángel 9 Quiaj tambas natüch aaga ángel,


xowüy lapac, imiün tiül cielo. tasajas:


Nej awinchay tiül oic, alwüx omal nej ―Chiün najaw aaga nine nawiig
ndequiamb poj. Teombas nej xowüy quiaj ―saj.
lachech atnej nüt, oleaj nej atnej oniw Nej tasaj xic:
biümb. 2 Almandeaand noic nine
  ―Iyar, it, aag ayaj apmangan
nawiig tejquian. Nej tacuüüch miác tiül imbeay atnej angan cün, pero
oleaj nej tiül nadam ndec, miquiamb apmangaag tiül imeaats ―aj xic.
oleaj nej wüx iüt. 3 Quiaj tendeac

10 Quiaj tayariüs aaga nine nawiig

napac atnej apaj nop león. Wüx teowix aaga ángel, tüetiüs. Quiaj
landoj andeac, quiaj tetearriür ayaíw tangan tiül ximbeay atnej angan
napac anendeoog andeac nej. 4 Wüx   cün, pero wüx landoj nüet, quiaj
landoj atearriür ayaíw andeac nej, tangaag tiül ximeaats. 11 Condom

xique lasamb sanarang wüx nawiig quiaj tasoiquiüs:


aag ayaj, quiaj tanguiayiüs nop ―Netam mepiüng alinomb leaw
nendeac tiül cielo masaj xic: lamasaj ic Teat Dios, nguineay
―Ipálan tiül imeaats leawa apmamongochiw palpálwüx
apiüngüw ajcüwa ayaíw netearriür cambaj, palpálwüx iüt; nguineay
quiaj, nde merang wüx nawiig ―aj apmamongochiw nipilan leaw
xic. andeacüw ombeayaran, at nguineay
5 Aaga ángel sajaw necuüüch oleaj
  apmamongochiw montangtang
tiül nadam ndec, aton wüx iüt, nej monajiüt ―sajow.
541 APOCALIPSIS 11

andiümüw mayacüw. 7 Wüx landoj


Ijpüw monjaw marangüw minajiütüw nejiw,

11 Quiaj tüjndiüs nots najchow


nepeaxay. Quiaj tasoiquiüs:
―Lemben, quiür ipeax aaga
quiaj aaga napat nimal imiün tiüt
tiül nequiliüt lol leaw ngo majiür
ümb, apmatsojow maquiüjpüw,
nadam nangaj iüm ocueaj Teat Dios, apmantsop wüx, apmambiy nejiw.
aton ipeax aaga artül leaw alquiaj. 8 Condom níüngan andeowüw,

Aton iteow meáwan monrang casa apmacülíwan quiaj tiül calle tiül
Teat Dios tiül aaga nangaj iüm aaga nadam cambaj niüng tajmel
quiaj. 2 Nganüy amb wüx opech
  wüx cruz Teat Cristo Midiosüw
nangaj iüm, ich majlüy nde mepeax, nejiw. Cos aaga nadam cambaj
cos Teat Dios lamüüch pálwüx quiaj atnej Sodoma, tengwüy atnej
nipilan ngome israel. Cos ajcüwa Egipto. 9 Condom meáwan er nüt

nipilan quiaj apmacuüüchcuüjchiw alwüx pinawan, apmacüliw tiül


tiüt aaga nangaj cambaj quiaj calle majaraw. Meáwan nipilan
meáwan ic miow ijquiaw (42) caaw. monaw tiül namix cambaj, meáwan
3 Condom sanüüch mamb ajcüw
  noicnoic ajlüy nipilan, meáwan
ijpüwa monjaw aag tajlüy. Nejiw mondeac palpálwüx ombeayaran,
apmasoijquiw nambeor apixaw at meáwan nipilan monaw tiül
nejiw majüic xeyay amix omeajtsüw. palpálwüx iüt apmajawjawüw
At apmüjndiw ndom mandeacüw ajcüwa mondeow quiaj. Nejiw
andeac Teat Dios meáwan noic mil langome apmüjchiw mamiürajtüw.
ijquiaw acoic miow er miow (1,260) 10 Condom quiaj meáwan nipilan

nüt ―aj xic. wüx iüt apmapac omeajtsüw, cos


4 Ajcüwa ijpüw monjaw leaw
  landeowüw ajcüwa monxey quiaj.
tajlüy quiaj, ajcüw ayaj at nejiw Quiaj apmarangüw nangos nüt,
ijquiaw owil olivo, aton at nejiw apmüjndiw cuajantanej nop alinop,
ijquiaw candiler najlüy niüng ajlüy cos ajcüw ijpüw mondeac andeac
Teat Dios nejaw wüx meáwan Teat Dios quiaj, langome apndom
iüt. 5 Sitiül aljane aleaic mandiüm
  müjchiw mamongoch ngo majneaj
marang wüx ombasüw nejiw, quiaj alinomb. 11 Pero wüx laǘmb er nüt

apmaw biümb teombeayiw nejiw, alwüx pinawan, quiaj Teat Dios


apmandrojchiw ombas moncüy tapacüüch nejiw alinomb. Quiaj
majaw nejiw quiaj. Atquiaj sitiül witiütoj lembemoj. Ndoj xeyay
aljane aleaic mandiüm marang wüx mbayatoj meáwan nipilan majawüw
ombasüw nejiw, quiaj apmandeow nejiw. 12 Quiaj ajcüwa ijpüw monjaw

aton. 6 Ajcüw ayaj alndom mapalüw


  quiaj tanguiayiw noic nanderac
a cielo lango majoet meáwan nüt napac imiün tiül cielo, apiüng:
wüx apmandeacüw andeac Teat ―Macaron ―ajowiw.
Dios. At alndom mangowüjchiw Quiaj tambüw andüyiw
yow marang quiej. At alndom cawüx tiül cielo, ambüw tiül oic,
müjchiw majlüy cuajantanej ngo teamajawüw nejiw ambüw ajcüwa
majneaj wüx iüt, leawa nejiw monbiy nejiw. 13 Quíajan tajlang

APOCALIPSIS 11​, ​12 542

noic nadam ateam; tandrooch At lamatüch a nüt mejaw wüx


ombas igajpowüw (1/10) iüm tiül asoetiw mondeow,
a cambaj quiaj. Wüx tajlang aaga at aton apmeajchiw leaw
ateam quiaj, tandeowüw ayaíw mil apmüjndiw monrang minajiüt,
nipilan. Quiaj meáwan nipilan leaw ajcüw ayaj mondeac indeac.
ngo mandeowüw xeyay mbayatoj, Apmeajchiw leaw apmüjndiw
tarangüw casa Teat Dios tiül cielo. meáwan micambajiüt,
14 Aaga amb ijquiaw ngo majneaj
  meáwan monyar indeac,
quiaj, lamong. Condom amb arej masey natang, masey chingüy.
ngo majneaj apmajlüy najénan. At aton lamatüch a nüt
mendrooch ombasüw ajcüw
Amb ayaíw trompet leawa teamandrojchiw ombas
15 Wüx taínd a trompet amb ayaíw iüt.
ángel, quiaj tajlüy xeyay mondeac 19 Quiaj aaga nadam nangaj

tiül cielo, tapiüngüw napac: iüm ocueaj Teat Dios tiül cielo
Nganüy Miteatiiüts Dios, at Teat lejquiat. Quiaj tajüic aaga nangaj
Cristo micual nej apmajlüyiw cüx altiül. Condom quiaj tajliplip
wüx palpálwüx iüt; tiüt, aneorror tajlüy, tetearriür tiüt,
condom Teat Cristo apmajlüy tajlang noic ateam, y tajmiüc xeyay
wüx meáwan leaw almajlüy hielo.
meáwan nüt.
16 Quiaj ajcüwa nimiow apiquiw

Nop najtaj y nop nadam
(24) montangtang ombas nimal atnej jüm.
moncheten tiül mitronojüw
niüng ajlüy Teat Dios, taquiejliw
micosüw nejiw, nómban mejquiejow
12 Quiaj tajüic noic nadam
majaraw tiül cielo. Aag
ayaj nop najtaj, apix nej xowüy
tiüt marangüw casa Teat Dios. lachech atnej nüt, at a caaw altiüt
17 Teamapiüngüw:
  teoleaj nej. Alwüx omal nej noic
Süjchiün ic gracias Xeteatiün corona alwüx gajpic (12) ocas.
Dios, 2 Aaga najtaj quiaj, alteomeaats

ique alndom merang meáwan micual nej, teajiünts wüx acoy


cuajantanej, omeaats cos laliüc wijquiam micual
ique almejlüy nganüy, ique nej. 3 Condom quiaj tajüic alinoic

tejlüy nde tanomb, at iliüc majaraw tiül cielo. Aag ayaj nop
miün alinomb. nadam nimal atnej jüm, nacants
Nganüy lamejüiquich ndoj ombas, ajiür ayaíw omal nej y
imbas merang cuajantanej; gajpowüw (10) miweac nej; ajiür
lamesap minajiüt merang noicnoic corona wüx omal nej.
natang wüx meáwan iüt. 4 Naag miwiül nej tajimb tiüt iwear

18 Meáwan palpálwüx nación wüx (1/3) ocas najlüy tiül cielo, talox
iüt tajcüyiw majawüw ic, nejiw tiüt wüx iüt. Aaga nimal
pero nganüy lamatüch a nüt atnej jüm quiaj, tamb mojcom
mejcüy mejawüw. niüng ajlüy a najtaj laliüc wijquiam
543 APOCALIPSIS 12

micual nej, cos andiüm matsamb almajlüy; cos aaga neyac asoet
micual nej wǘxan apwijquiam. nüt ongwiiüts wüx ombasüw
5 Aaga najtaj quiaj, wijquiat micual
  mondüüb Teat Cristo niüng ajlüy
nej, nop nench. Aaga nench quiaj, Miteatiiüts Dios, nej lajlos tiüt
apmajlüy wüx meáwan cambaj wüx iüt. 11 Nejiw ajcüwa mondüüb

wüx iüt; nejinguind ngome apndom Teat Cristo quiaj, tajntsopiw wüx
marang leawa nej ngo mandiüm. minatang nimeech, cos tandeow
Naleaing quiaj tajnot a nine ocueaj aaga Quicheech Sap, tajünch tiüt
aaga najtaj quiaj, taquiüraab andüy miquiej nej para mawün nejiw wüx.
cawüx niüng ajlüy Teat Dios, at At cos ngo mimboloj mandeacüw
niüng ajlüy najneajay mitrono nej. wüx Teat Cristo masey tajawüw
6 Condom aaga najtaj quiaj tecuiür
  apmambiyaranüw. 12 Nganüy ich

andüy tiül wajchiüc niüng Teat Dios mapac imeajtsan meáwan monlüy
tasaj nej mamb macül. Quiaj tüünd tiül cielo. Pero nganüy xeyay ngo
meáwan leaw apmetam nej noic mil majneaj apmajlüyiw moncül wüx
ijquiaw acoic miow er miow (1,260) iüt, at moncül wüx iüt leaw ajlüy
nüt. tiül ndec, cos minatangüw nimeech
7 Condom quiaj tajlüy noic
  lapeay niüng ijlüyiün. Nej xeyay
nadam montsoj tiül cielo; aaga ajcüy, cos ajaw ngome xeyay nüt
natang ángel nenüt Miguel aliün majiür ndom marang leaw
aquiiüb miángeles nej, tatsojow andiüm ―aw.
maquiüjpüw aaga nimal atnej 13 Condom aaga nadam nimal

nadam jüm, aquiiüb miángeles atnej jüm quiaj, wüx tayaag lajlos
nej. 8 Ndoj aaga nimal atnej nadam
  tiüt wüx iüt, quiaj tapeax acuiür
jüm ngo majntsopiw wüx; quiaj aaga najtaj newiquiach nine
ngondom macüliw tiül cielo. 9 Quiaj
  nench. 14 Quiaj tüünd ijquiaw

tajlos tiüt wüx iüt aaga nadam miolümb nej aaga najtaj quiaj,
nimal atnej jüm quiaj. Cos nejay atnej miolümb noic nadam águila,
aaga ndiüc najlüy nde tanomb para majlüel andüy tiül wajchiüc
nenüt diablo, aag ayaj minatang niüng apmüünd meáwan leaw
nimeech, nenüt Satanás aton. Aaga netam. Aag ayaj apmajlüy aroomb
newaiich nipilan wüx iüt tajlos neat alwüx pinawan, tiül niüng
tiüt wüx iüt maquiiüb meáwan ngondom matüch nej aaga nadam
miángeles nej. nimal atnej jüm quiaj. 15 Condom

10 Quiaj tanguiayiüs andeac nop


  aaga nadam nimal atnej jüm quiaj,
nendeac tiül cielo; tandeac napac, tawün teombeay nej atnej nots
tapiüng: lam amb teopech a najtaj. Aag ayaj
―Canüy Teat Dios lajntsop wüx tarang para macuarreech nej lam.
meáwan ngo majneaj. Teat Dios 16 Nganüy aaga iüt tambeol aaga

lamajüiquich nejay alndom majlüy najtaj quiaj, cos lejquiat, tümb xiüm
wüx meáwan leaw almajlüy. Teat a lam naw teombeay aaga nimal
Cristo, aag micual nej, lamajüiquich atnej jüm quiaj. 17 Condom aaga

nej aton ajlüy wüx meáwan leaw nimal atnej jüm quiaj, masey xeyay
APOCALIPSIS 12​, ​13 544

tajcüy majaw aaga najtaj quiaj, 5 Quiaj aaga ngo majneaj nimal
ngondom marang nicuajind. Ndoj atnej lüw quiaj telombüy nejáyan
quiaj tamb matsoj maquiüjpüw quiaj. At tüünd mandeac xeyay
aldemas micual aaga najtaj quiaj. ngo majneaj wüx ombas Teat
Cos ajcüw ayaj ayariw aaga poch Dios; at tüünd marang leawa nej
leaw lamayac Teat Dios; at ngo andiüm meáwan ic miow ijquiaw
mimboloj mandeacüw wüx leaw (42) caaw. 6 Quiaj tandeac xeyay

lamarang Teat Jesucristo. ngo majneaj wüx ombas Teat Dios.


Tapaiich minüt Teat Dios, tapaiich
Ijpüw napat nimal niüng acül Teat Dios, tapaiich

13 Xique lembetos mbeay


nadam ndec. Quiaj tajawas
tiül ndec nop ngo majneaj nimal
meáwan monlüy tiül cielo. 7 At
tüünd matsoj aweaag mondüüb

Teat Cristo majntsop wüx nejiw. At


almajiür ayaíw omal nej, gajpowüw tüünd majlüy wüx meáwan nipilan
miweac nej. Wüx notsnots miweac monaw cuajantanej iüt, meáwan
nej ajiür noic corona; at wüx monaw tiül namix cambaj, meáwan
noicnoic omal nej ajlüy wüx noic mondeac palpálwüx ombeayaran,
minüteran xeyay ngo majneaj, at meáwan nipilan monaw tiül
cos andeac atnej dios nej. 2 Aaga
  palpálwüx nación. 8 Quiaj tarangüw

alinop nimal sajaw quiaj, ajlüy casa aaga nimal atnej lüw quiaj
atnej nop lüw, oleaj nej atnej oleaj meáwan nipilan monlüy wüx iüt
oso, ombeay nej atnej ombeay leaw ngo marangüch minütiw nejiw
león. Condom aaga alinop nimal tiül aaga nawiig najlüy nde wüx
atnej jüm tüüch nej ndom marang nganaw majlüy a iüt cam. Cos aag
cuajantanej; aton tüüch nej miün leaw lamüünd mapac meáwan
niüng tsotoj majlüy wüx meáwan nüt ajlüy minüt nej tiül aaga
cuajantanej. 3 Quiaj tajawas noic
  nawiig quiaj. Aag ayaj ocueaj aaga
omal nej atnej tajcoch, ajüic atnej Quicheech Sap tambiyaran.
apmandeow; pero aaga ajiür aaga 9 Nganüy leaw nendiüm manguiay,

tajcoch quiaj tajneaj. Meáwan ich manguiay. 10 Sitiül aljane


nipilan wüx iüt mbayatoj majawüw apmayac alinop tiül manchiüc, nej
nguineay tarang aaga nimal quiaj, aton apmamb tiül manchiüc. Aton
ndoj tandüjpiw nej. 4 Condom quiaj
  sitiül aljane apmambiy alinop
meáwan nipilan tarangüw casa naag espada, nej aton naag espada
aaga nimal atnej jüm quiaj, cos apmindeowüy. Pares mondüüb Teat
nej tüüch marang natangüy aaga Cristo netam maiücüw wüx leaw
nimal atnej lüw quiaj. At tarangüw apmamongochiw, tanaámb ngo
casa aaga nimal atnej lüw quiaj, macueatiw Teat Dios.
tapiüngüw: 11 Ndoj quiaj tajawas alinop

―¿Jane alndom marang ngo majneaj nimal teaáw imiün


cuajantanej atnej arang aaga nimal tiüt tiül iüt. Aag ayaj ajiür ijtsüw
quiaja? ¿Jane alndom matsoj miweac nej atnej miweac sap;
aweaag majntsop wüxe? ―awüw. nganüy andeac nej atnej andeac
545 APOCALIPSIS 13​, ​14

aaga nimal atnej jüm. 12 Aaga


  aaga número alwüx sello. Leaw
nimal nejiür ijtsüw weac quiaj, alndom maxom omeaats wüx, ich
tüünd majlüy wüx cuajantanej majaw cuane apiüng minúmero
atnej arang aaga nimal atnej lüw minüt aaga nimal quiaj, cos aaga
quiaj. Nganüy aaga nimal atnej número quiaj apiüng wüx minüt
lüw quiaj ajlüy wüx aaga nimal nop naxey. Aaga número quiaj, aag
nejiür ijtsüw weac. Quiaj tapiüng ayaj anaíw acoic miow er miow
meáwan nipilan monlüy wüx iüt anaíw (666).
netam marangüw casa aaga ombas
wüx nimal atnej lüw, aaga leaw Atajcüw cantar 144,000 nipilan
tajneaj minecoy nej. 13 Aton tarang

nadam ateócan, cos tüüch majmiüc


biümb imiün tiül cielo andüy wüx
14 Ndoj quiaj tajawas aaga
Quicheech Sap, alembem
wüx mitiüc Sión almaquiiüb
iüt, teamajawüw nipilan. 14 Quiaj
  coic miow ic miow apiquiw mil
tawaiich meáwan nipilan monlüy (144,000) nipilan. Nejiw almajiürüw
wüx iüt naag aaga ateócan leawa minüt Teat Cristo, at minüt Miteat
tüüch nej marang aaga nimal atnej nej narangüch teombas omalüw.
lüw quiaj. Aton tasaj meáwan 2 Quiaj tanguiayiüs noic nanderac

nipilan monlüy wüx iüt netam imiün tiül cielo atnej atearriür
marangüw nop narangüch dios nadam lam, atnej noic napac
majüic atnej aaga nimal atnej netearriür wüx ajüy monteoc. At
lüw quiaj, aaga tacoocharan aaga nanderac quiaj, atnej wüx
naag espada ndoj tajneaj alinomb. teatsündiw xeyay montsünd arpa.
15 Quiaj aaga nimal nejiür ijtsüw

3 Quiaj ajcüwa coic miow ic miow

miweac nej tüünd mapacüüch apiquiw mil nipilan tatajcüw


aaga narangüch dios ajüic atnej cantar noic jayats himno niüng
lüw quiaj, tüüch mendeac. Aton ajlüy najneajay alchetem wüx Teat
tüüch mambiy meáwan leawa Dios, at niüng ajlüy ajcüw apiquiw
ngo marang casa aaga narangüch nimal almapac monlüy quiaj, at
dios atnej lüw quiaj. 16 At aton
  niüng ajlüy ajcüwa montangtang
tapiüng netam majmel sello wüx ombas monajiüt. Nejinguind
miác owixaw, tengwüy teombas ngondom masap mataag cantar
omalüw meáwan nipilan nde namix, aaga canto quiaj, áagan ajcüw
nde natang; masey nejiür xeyay, acoic miow ic miow apiquiw mil
masey ngo majiür nicuajind; masey nipilan. Ajcüw ayaj leaw tajwanüw
najon mos, masey ngwüy. 17 Quiaj   naw tiül meáwan nipilan monlüy
nejinguind ngondom mangalüw wüx iüt. 4 Nejiw ngo marangüw

tengwüy manüjpiw nicuajind sitiül nisoet maquiüjpüw montaj. Nejiw


ngo majiürüw aaga sello najlüy ayaj almandüjpiw aaga Quicheech
wüx minüt aaga nimal, tengwüy Sap nguiajantanej mamb, ombas
aaga número apiüng wüx minüt majwanüw naw tiül meáwan
nej. 18 Aag agüy naél maxoram
  nipilan majlüyiw atnej najneaj
omeaatsaran wüx nguineay apiüng nichech müünd Teat Dios y aaga
APOCALIPSIS 14 546

Quicheech Sap. 5 Nejiw nómban


  omal nej, tengwüy wüx owix nej,
ngo mawaijchaw; at ngo majiürüw 10 aaga leaw apmarang atquiaj
nisoet teombas Teat Dios niüng apmajcüy majaw nej Teat Dios.
chetej tiül cielo. Tiül ombeayiw Apmayac nej tiül xeyay ngo
nejiw ngo maxoram awaiich, aaga majneaj, tiül biümb maquiiüb
nisoet ngo matsopoch nejiw. azufre niüng apmamongoch xeyay
necoy; teamajawüw nej nangaj
Leawa tapiüng arojpüw ángeles ángeles y aaga Quicheech Sap
6 Quiaj
tajawas alinop ángel aton. 11 Minasop aaga biümb niüng

tenguial ajlüel cawüx tiül cielo. Nej apmamongochiw necoy apmajndoc


teandeac masaj meáwan nipilan meáwan nüt. Nejiw nüt ongwiiüts
wüx iüt nguineay alndom mawüw ngondom maxojtüw, cos tarangüw
wüx meáwan asoetiw nejiw. casa aaga nimal atnej lüw, at
Teamasaj meáwan monlüy wüx a aaga narangüch dios quiaj. Aton
iüt cam, ajcüw ayaj monaw tiül tayariw sello alwüx minüt aaga
meáwan nación, meáwan noicnoic nimal quiaj. 12 Pares meáwan

ajlüy nipilan, monaw tiül mondeac mondüüb Teat Cristo, ajcüwa leawa
palpálwüx ombeayaran, at monaw lamayacüw wüx omeajtsüw aaga
tiül meáwan namix cambaj wüx iüt. poch tayac Teat Dios; nejiw netam
7 Nej tendeac napac, tapiüng:
  maiücüw wüx cuajantanej leaw
―Netam mermbolan mendüyiün apmamongochiw ningüy wüx iüt
Teat Dios, netam meyajcan ―aw.
mejawan Teat Dios najneaj arang. 13 Quiaj tanguiayiüs andeac nop

Cos lamatüch a ores majaw wüx nendeac imiün tiül cielo, tasaj xic:
asoet nipilan. Irangan casa aaga ―Irang wüx nawiig atcüy:
nerang cielo, nerang iüt, nerang “Najneajay apmapac omeajtsüw
ndec, nerang meáwan oniiüg yow nde nganüy at meáwan nüt jane
―aw. lamayar andeac Teat Cristo masey
8 Alinop ángel tapiüng:
  ndoj tandeowüw”, aj xic. Aton
―Landroj ombas aaga nadam aaga Nangaj Espíritu tapiüng
cambaj Babilonia cos aaga cambaj naleaing apmaxojtüw, lango metam
quiaj tüüch meáwan nación wüx marangüw najiüt; apmüjndiw
iüt mangüniw; tayac nejiw wüx leaw Teat Dios apmüüch nejiw cos
manganeowüw aaga vino leaw tarangüw najneaj.
apiüng wüx tandüjpiw palpálwüx
dioses ―aw. Taxaingueran cosecha wüx iüt
9 Andǘüban aaga amb arojpüw

14 Condom tajawas, alcawüx
ángel tandeac napac, tapiüng: noic raan oic. Wüx aaga oic quiaj
―Sitiül aljane apmarang casa alchetem nop atnej Teat Naxey.
aaga ngo majneaj nimal atnej lüw Alwüx omal nej noic corona
quiaj, tengwüy aaga narangüch narangüch oro; alteowix nots
dios atnej lüw quiaj; aton sitiül machat nexing. 15 Ndoj quiaj taw

apmayar misello nej teombas alinop ángel imiün tiül nadam


547 APOCALIPSIS 14​, ​15

nangaj iüm, tenguial andeac napac 2 Tajawas


aton atnej nots ndec
masaj aaga alchetem wüx oic: nerijrij atnej vidrio xowüy lachech,
―Imelich icooch, cos lamatüch a nacants atnej olüic biümb. At
nüt netam mecooch. Aaga cosecha tajawas ajcüwa leaw tajntsopiw
najlüy wüx iüt latang ―aj. wüx maquiüjpüw aaga nimal atnej
16 Quiaj aaga cheten wüx oic
  lüw, cos ngo marangüw casa aaga
tapots macooch maxaing a cosecha narangüch dios, at ngo mayariw
najlüy wüx iüt. misello nej, tengwüy mayariw
17 Quiaj taw alinop ángel imiün
  minúmero minüt nej. Nejiw
tiül nadam nangaj iüm najlüy tiül alembemoj mbeay aaga ndec atnej
cielo, alteowix nots machat nexing. vidrio, almandeajndiw arpa leaw
18 Quiaj taw alinop ángel imiün
  tüüch nejiw Teat Dios. 3 Nejiw

niüng ajlüy artül. Nej najlüy wüx tenguial atajcüw cantar aaga canto
aaga biümb wüx artül. Tandeac ocueaj teat Moisés, aaga nerang
napac, tasaj aaga alteowix aaga minajiüt Teat Dios, at aaga canto
nexing machat quiaj: ocueaj Quicheech Sap, leaw apiüng
―Imelich icooch, ixaing ajcüwa atcüy:
tsongol uvas najlüy wüx iüt, cos Ique meáwan leawa lamerang
lajün ―aj. xeyay najneajay, teat,
19 Condom quiaj aaga ángel
  cos ique cuajantanej alndom
tamelich macooch maxaing aaga merang, Teat Dios;
uvas najlüy wüx a iüt cam. Tayac ique mbójan najneaj irang, at
tiül noic nadam iquial niüng naleaing irang aton,
apmapatsüch miyow nej. Aag ayaj cos ique minatang Rey wüx
apiüng lajcüy majaw nejiw Teat meáwan iüt.
Dios. 20 Aaga iquial uvas tajlüy
  4 Meáwan nipilan apmimbol
mbeay cambaj; ndoj tapatsüch a majawüw ic, Teat Dios.
uvas maw miyow nej quiaj. Quiaj Apmandeacüw najneaj wüx
tawün xeyay miyow nej atnej minüt,
quiej, tajal, atüch niüng ajlüy freno cos ique nangaj ic.
teombeay cawüy, atüch arej acoic Meáwan nipilan wüx iüt
miow (300) kilómetros adam ajal apmambüw niüng ijlüy
tiüt. marangüw ic casa,
cos ajawüw najneaj teamerang
Ajcüwa ángeles tayacüw ümb wüx ijaw wüx asoeteran.
wüx ayaíw ngo majneaj wüx iüt 5 Wüx landoj aag ayaj, quiaj

15

Condom quiaj tajawas tajawas tiül cielo lejquiat aaga


alinoic nadam ateócan xowüy langaj tabernáculo, aaga
mbayamaran majaraw tiül cielo, najlüy tiül nadam nangaj iüm.
xeyay mbayajos najaw: Ayaíw 6 Quiaj tawüw ayaíw ángeles

ángeles üjndiw mayacüw wüx iüt imiünüw tiül aaga nangaj iüm
ayaíw ngo majneaj ndójwüx. Wüx quiaj. Nejiw tüjndiw mayacüw
aag ayaj apmamong ajcüy Teat Dios. alayaíw ngo majneaj wüx iüt. Nejiw
APOCALIPSIS 15​, ​16 548

asoijquiw apixaw nejiw najneaj, miquiej nandeow nipilan. Quiaj


nerixix, nelitlit. Anopnopoj alatsüw tandeowüw meáwan cüet, meáwan
mal miiündüw nejiw notsnots cinta nimal najlüy tiül nadam ndec.
narangüch oro. 7 Quiaj nop tiül

4 Ndoj quiaj amb arojpüw ángel

nejiw ajcüw apiquiw nimal tüüch tatong andüy tiül lam, at andüy
nejiw noic tas oro anopnopoj ajcüw tiül meáwan oniiüg yow naw
ayaíw ángeles quiaj, chipchipiow tiül mitas nej. Quiaj tangowüüch
aaga ngo majneaj; apmatongoj marang quiej meáwan yow. 5 Quiaj

wüx iüt. Aaga leaw apmatongoj tanguiayiüs andeac aaga ángel


quiaj, apiüng wüx aag ayaj ajcüy najlüy wüx meáwan yow, tapiüng:
Teat Dios, aaga almapac meáwan ―Teat Dios, ique nangaj, ique
nüt. 8 Condom aaga nangaj iüm
  tejlüy nde tanomb, at almejlüy
quiaj chipiüt tiül nasop. Aag ayaj meáwan nüt. Ique najneaj irang
ajüiquich Teat Dios najneajay wüx apmejaw wüx asoet nipilan.
ajlüy, at alndom marang leawa 6 Atquiaj irang cos nipilan tambiyaw

nej andiüm. Nejinguind ngo ndom monyar andeac Teat Cristo, at


majmel tiül aaga nangaj iüm quiaj, tambiyaw mondeac indeac, taw
leaw ajcüw ayaíw ángeles landoj miquiejiw nejiw. Condom ique aton
mayacüw aaga ayaíw xeyay ngo lameaach quiej manganeowüw, cos
majneaj wüx iüt. atquiaj netam nejiw ―aw.
7 Quiaj tanguiayiüs alinoic

Aaga tas apiüng wüx nanderac imiün wüx artül, tapiüng:


apmamongocharan ―Naleaing Teat Dios, ique alndom
xeyay ngo majneaj merang cuajantanej. Ique irang

16 Quiaj tanguiayiüs noic


nanderac napac imiün tiül
aaga nangaj iüm quiaj, tasaj ajcüw
naleaing, ique najneaj ijaw wüx
asoet nipilan ―aw.
8 Ndoj quiaj amb apiquiw ángel,

ayaíw ángeles: tatong wüx nüt naw tiül mitas


―Quiüran itongon wüx iüt naw nej. Quiaj a nüt tüünd merraar
tiül aaga ayaíw tas quiaj, cos ajcüw xeyay, tayac biümb mambel nipilan.
ayaj apiüng wüx Teat Dios lajcüy ― 9 Tandajpüw nipilan cos xeyay

aj nejiw. arraar. Quiaj tapaijchaw Teat Dios,


2 Quiaj tamb aaga mbáswüx ángel
  aag neech majlüy aaga xeyay ngo
matong andüy wüx iüt naw tiül majneaj wüx iüt. Naleaing nejiw
mitas nej. Quiaj taxom nejiw najloc ngo leaam omeajtsüw macueatiw
atiümtiümbǘüchan ajcüwa nipilan meáwan ngo majneaj leaw
leawa almajiürüw misello aaga teamarangüw; ngo marangüw casa
nimal atnej lüw, leawa tarangüw Teat Dios.
casa midios nej. 10 Ndoj quiaj aaga amb acoquiaw

3 Condom amb ijpüw ángel


  ángel tatong naw tiül mitas nej
tatong andüy tiül nadam ndec naw andüy wüx aaga najneajay trono
tiül mitas nej. Quiaj aaga ndec niüng tsotoj aaga nimal atnej
tangowüüch marang quiej atnej lüw. Quiaj pojniüt meáwan niüng
549 APOCALIPSIS 16​, ​17

ajlüy wüx aaga nimal atnej lüw nepepep. Quiaj tanguiayiüs noic
quiaj. Quiaj nipilan atsamtsambüw nanderac napac imiün tiül aaga
oniweaw nejiw cos ayajcüw xeyay nadam nangaj iüm tiül cielo niüng
necoy, xeyay ngo majneaj. 11 Xeyay
  ajlüy aaga najneajay trono niüng
tapaijchaw Teat Dios najlüy tiül chetej Teat Dios, tapiüng:
cielo cos xeyay necoy, xeyay ngo ―¡Canüy landoj! ―aw.
majneaj ayajcüw, xeyay najloc axom 18 Quiaj xeyay tajliplip tiüt,

nejiw. Masey amongochiw aag ayaj, xeyay aneorror, xeyay tetearriür.


ngo leaam omeajtsüw macueatiw At tajlang noic nadamüy ateam,
leawa ngo majneaj teamarangüw. ngomeaag ajlüy tatow ajlüy nipilan
12 Ndoj quiaj aaga amb anaíw
  wüx a iüt cam. 19 Quiaj aaga nadam

ángel tatong naw tiül mitas nej cambaj Babilonia mbajcat arej ajlüy.
andüy tiül aaga nadam lam nenüt Aton meáwan cambaj tiül meáwan
Eufrates. Quiaj tawaag a yow tiül palpálwüx nación tümb ndrom
aaga lam quiaj, para mamongoj ombas. Atquiaj tarang Teat Dios
ajcüwa montangtang monajiüt wüx leaad omeaats nguineay tarang
monaw nonüt. aaga nadam cambaj Babilonia, cos
13 Quiaj tajawas aaga nimal
  xeyay lajcüy majaw. 20 At meáwan

atnej jüm, aaga alinop nimal atnej iüt pinawan ndec, at meáwan tiüc
lüw, aton aaga newaiich nepiüng tümb ndrom. 21 Quiaj tajmiüc wüx

nej nendeac andeac Teat Dios. ombasüw nipilan xeyay nadamdam


Quiaj tajawas taw teombeayiw hielo imiün tiül cielo, noicnoic aǘm
nejiw nopnop nimeech atnej maseyme ic miow (40) kilos. Quiaj
chiyam. 14 Ajcüw arojpüw nimeech
  nipilan tanaámb xeyay tapaijchaw
quiaj, arangüw ateócan. Nejiw Teat Dios cos nej tüüch miün aaga
apmambüw masojnongoj meáwan hielo najmiüc wüx ombasüw nejiw,
montangtang monajiüt wüx iüt cos aag ayaj xeyay necoy, xeyay ngo
wüx aaga netam nüt, matsojow majneaj.
maquiüjpüw Teat Dios, aaga nerang
cuajantanej. 15 Quiaj tendeac Teat

Wüx Teat Dios apmajaw wüx
Cristo, tapiüng: “Saliüc wüx ngo aaga najtaj nejiürjiür naxey
mateotsaran, atnej arang nop
need. Najneajay apmajlüy leaw
almapac teamacül xic, tanaámb
17 Quiaj tiün majaw xic nop
imiün tiül ajcüwa ayaíw
ángeles monjiür ayaíw tas. Nej
ngo masoond apix nej atnej wüx tendeac masaj xic:
almameay; quiaj ngome apmajlüy ―Mac ningüy, sanüüch ic mejaw
miotáagan, lango maxing wüx nüt nguineay Teat Dios apmajaw wüx
saliüc”, aw. 16 Quiaj tasojnongoj
  aaga minatang nelomblombüy
meáwan montangtang monajiüt najtaj, aaga altsotom wüx xeyay
niüng nasoic Armagedón wüx aaga yow. 2 Cos nej aaga nelomblombüy

ombeayaran hebreo. najtaj quiaj tawüywüy meáwan


17 Condom aaga amb ayaíw ángel
  montangtang monajiüt wüx iüt
tatong naw tiül mitas nej tíülan marangüw nisoet maquiüjpüw. At
APOCALIPSIS 17 550

meáwan nipilan wüx iüt angüniw nganüy lango majlüy. Naleaing


wüx aaga vino leaw apiüng wüx laliüc maw tiül nequiliüt lol leaw
arangüw nisoet maquiüjpüw ―aw. ngo majiür ümb, ndoj apmamb
3 Quiaj Nangaj Espíritu tüüch xic
  andüy tiül biümb. Quiaj ajcüwa
najaw atnej saǘm. Quiaj tayajcas nipilan moncül wüx iüt, leawa ngo
atnej aaga ángel taquiiüb xic mamb marangüch minütiw nejiw tiül aaga
andüy tiül noic wajchiüc. Quiaj nawiig najlüy nde wüx nganaw
tajawas nop najtaj almajtep nop majlüy iüt, leaw ajiür minütiw
nimal nacants ombas. Alwüx ombas tiül aaga nawiig leaw apiüng wüx
aaga nimal quiaj xeyay minüt apmapacüw meáwan nüt; nejiw
ngo majneaj. At aaga nimal quiaj apmbayamoj majawüw aaga nimal
ajiür ayaíw omal nej y gajpowüw tajlüy tanomb, nganüy lango majlüy,
miweac nej. 4 Aaga najtaj quiaj
  ndoj apmajlüy alinomb.
almasooig apix nej morada, at 9 ’Leaw nexom omeaats alndom

nacants. Ayac arend olaag, ayac majaw cuane wüx andeac leaw
andiig, ayac iquial owix. Altiül sanapiüng nganüy: Ajcüw ayaíw
oro, altiül natsüjyay ombas piedra, omal nej quiaj, apiüng wüx ayaíw
altiül perlas. Almandeaand noic tiüc altsotom wüx aaga najtaj.
tas narangüch oro, chipiow tiül 10 Aton aaga ayaíw omal apiüng

xeyay ngo majneaj. Aaga altiül a wüx ayaíw montangtang monajiüt.


tas quiaj, apiüng wüx cuajantanej Acoquiaw nejiw lango majlüyiw,
ngo majneaj narangüch, at wüx nop aliün mapac nganüy, alinop
aaga nisoet nej tarang. 5 Alteombas
  nganaw majlüy. Naleaing wüx nej
omal nej noic minüt nej ngo majüic apmapeay apmajlüy áagan acas
cuane wüx apiüng. Aag ayaj nüt. 11 Aaga nimal leaw nomb

apiüng: “Babilonia nej natang, nej almapac nganüy lango majlüy, nej
mimüm meáwan monlomblombüy amb ojpeacüw natangtang nenajiüt,
montaj, nej neyac meáwan ngo naleaing nej ajlüy tiül aaga ayaíw,
majneaj najlüy wüx iüt”, aw. 6 Quiaj
  condom apmamb tiül biümb.
tajawas aaga najtaj quiaj langün, 12 ’Aaga gajpowüw (10) weac

cos tanganeow miquiej monyar tejaw, aag ayaj apiüng wüx


andeac Teat Cristo. At tanganeow gajpowüw montangtang monajiüt.
miquiej ajcüwa tambiyaranüw cos Nejiw nganaw müjndiw niüng
tandüjpiw Teat Cristo. Wüx tajawas, apmajlüyiw wüx. Naleaing
quiaj mbayatos xeyay. 7 Condom
  apmüjndiw ndom marangüw
quiaj aaga ángel tasaj xic: natang monajiüt noic ores nóiquian
―¿Neol mbayatear? Xique sanasaj maquiüjpüw aaga nimal quiaj.
ic cuane wüx apiüng aaga najtaj 13 Ajcüw ayaj apmajlüyiw nóiquian,

quiaj. Aton sanasaj ic cuane apiüng noic omeajtsüw maquiüjpüw


wüx aaga nimal nejiür ayaíw omal, aaga nimal atnej lüw quiaj. Nejiw
at gajpowüw miweac nej, aaga apmüjchiw aaga nimal quiaj
almajtep a najtaj quiaj. 8 Aaga nimal
  marang minajiütüw nejiw. 14 Nejiw

landoj mejaw quiaj, tanomb tajlüy, apmatsojow maquiüjpüw aaga


551 APOCALIPSIS 17​, ​18

Quicheech Sap. Naleaing nej xeyay alitlit ombas nej. 2 Quiaj


apmajntsop wüx nejiw, cos nej Teat tendeac napac, tapiüng:


Naxey ajlüy natang wüx meáwan ―¡Landroj ombas, landroj ombas
montangtang monxey; nej minatang aaga cambaj Babilonia! Nganüy
nenajiüt wüx meáwan montangtang aaga cambaj lamarang niüng
monajiüt. Ajcüwa almaquiüjpüw, acüliw nimeech, at meáwan ngo
ajcüw ayaj najpajüw, narriüjtüchiw; majneaj espíritu. Aton alquiaj
at ajcüw ayaj leaw ngo macueatiw ombiüm meáwan ngo majneaj
mandüjpiw Teat Cristo, masey wüx quiec leaw ngo mandiüram. 3 Aaga  

tajlüy xeyay moncüy ―aj xic. cambaj quiaj ndrot ombas cos nej
15 Aton aaga ángel tasaj xic:
  tüüch meáwan nación manganeow
―Aaga nelomblombüy najtaj tejaw aaga vino apiüng wüx aaga xeyay
altsotom wüx xeyay yow, aaga yow nadam nisoet tayac nejiw wüx; at
quiaj apiüng wüx xeyay cambaj, cos meáwan montangtang monajiüt
xeyay nipilan, xeyay nación, xeyay tarangüw ngo majneaj nisoet
palpálwüx ombeayaran. 16 Ajcüwa
  maquiüjpüw. At tüüch mongalüy
gajpowüw weac tejaw wüx omal at monüjpeay wüx meáwan iüt
aaga nimal, aag ayaj apiüng wüx majiürüw xeyay cuajantanej wüx
gajpowüw montangtang monajiüt. nejiw tarangüw xeyay ngo majneaj
Ajcüw ayaj aquiüjpüw aaga nimal, maquiiüb ―aw.
apmajcüyiw majawüw aaga 4 Quiaj tanguiayiüs alinoic

nelomblombüy najtaj, apmayariw nanderac tiül cielo, tapiüng:


meáwan leaw almajiür, apmüjchiw ―Xenipilanüw, iriowan tiül
majlüy miotáagan, apmatsambüw aaga cambaj quiaj; nde mejlüyiün
mionij nej y apmambeliw nej tiül nóiquian mequiüjpan wüx aaga
biümb. 17 Atquiaj apmajlüy, cos Teat
  nisoet arangüch quiaj, ngana
Dios apmayac tiül omeajtsüw nejiw memongochiün aaga ngo majneaj
marangüw leawa nej andiüm. Cos leaw apmamongochiw quiaj. 5 Cos  

nej tandiüm majlüyiw nóiquian, asoetiw nejiw lajüic tiül cielo. Teat
müjchiw aaga nimal marang aag Dios leaad omeaats wüx aaga xeyay
ayaj. Atquiaj apmajlüy cos atquiaj ngo majneaj leawa narangüch quiaj.
alndom majlüy meáwan leawa 6 Irangan wüx ombas nej atnej

Teat Dios lamapiüng netam majlüy. lamarang wüx imbasan; ijchan


18 Aaga najtaj tejaw, aag ayaj
  alinoic más ngo majneaj leaw nej
apiüng wüx aaga nadam cambaj tarang. Tiül aaga tas niüng nej
najlüy wüx meáwan montangtang tayac ngo majneaj nanganeowaran
monajiüt wüx iüt ―aj xic. müüch nipilan, quiaj iyacan
alinoic atonej ngo majneaj. 7 Cos

Ndrot ombas aaga cambaj Babilonia nej xeyay talombojchay, tarang

18 Wüx landoj aag ayaj, quiaj


tajawas alinop ángel imiün
tiül cielo, áaga nejiür nadam najiüt.
meáwan cuajantanej leaw axom
omeaats marang. Nganüy netam
meajchiün mamongoch xeyay necoy
Nej nómban anmarraj wüx iüt cos atnej temongochiün, ijchan atonej
APOCALIPSIS 18 552

tejiüntsan cos xeyay amix imeajtsan. cuajantanej najmboc angan xiül,


Cos nej tiül omeaats nej apiüng: aton cuajantanej narangüch marfil,
“Xique salcheten at xic nop natang aton cuajantanej narangüch najneaj
nenajiüt, xique ngome nop lemben xiül, ajcüw narangüch bronce,
omal, xique ngo metam najiünts, at leawa narangüch manchiüc,
ngo mamix ximeaats nicuajind”, meáwan narangüch piedra nenüt
aw. 8 Por aag ayaj, wüx noic nüt
  mármol. 13 Ajiürüw canela aton, y

nej apmamongoch meáwan aaga cuajantanej najmboc angan soex,


ngo majneaj quiaj. Apmajlüy xeyay pom, aaga soex nenüt mirra, aaga
mondeow; apmajlüy xeyay amix xeyay nembeat perfume nenüt
omeaatsaran, xeyay monjiünts; olíbano, vino, aceite, najneaj harina,
apmajlüy xeyay montiün andüy. at trigo. Ajiürüw boy, sap, cawüy,
Condom nej apmandaab tiül biümb, carret, aton ajiürüw najon nipilan
cos Teat Dios leaw nejaw wüx asoet marang mos. 14 Quiaj ajcüwa

nej alndom marang cuajantanej monüjpeay at mongalüy apmasajüw


―aw. aaga cambaj quiaj:
9 Condom meáwan montangtang
  ―Nganüy meáwan leaw
monajiüt wüx iüt leawa tarangüw xowüy tendiüm mejiür, aag ayaj
ngo majneaj maquiiüb, leaw langondom mejiür. Meáwan
tarangüw aaga axom omeajtsüw cuajantanej aóng xiül xowüy
marangüw, apmajiüntsüw, xeyay lambeat, cuajantanej xowüy lajneaj
apmamix omeajtsüw wüx ombas langondom mejiür, ngondom
nej, wüx apmajawüw minasop nej mexom alinomb ―awüw.
cos teandaab. 10 Nejiw aplombomoj

15 Quiaj ajcüwa monüjpeay at

miünquiaj cos imboloj matüchiw, mongalüy leawa taxomüw xeyay


ngana maxom nejiw atnej. tiül aaga cambaj quiaj, aplombomoj
Apmapiüngüw: miünquiájan, apmajiüntsüw
―¡Jaa, ique nadam cambaj napac, cos xeyay amix omeajtsüw,
Babilonia! Ique terang leaw imboloj matüchiw niüng ajlüy,
tendiüm merang, nganüy noic ores ngana maxom nejiw aaga xeyay
landroj imbas ―apmawüw. ngo majneaj maquiüjpüw. 16 Aton

11 Quiaj meáwan monüjpeay y


  apmapiüngüw:
mongalüy wüx iüt apmajiüntsüw, ―¡Jaa, pobre ique nadam cambaj!
xeyay apmamix omeajtsüw wüx Minipilan ajlüyiw atnej nop
aaga cambaj quiaj; cos nejinguind najtaj asooig najneaj jael nenüt
lango majlüy tiül aaga cambaj para lino, asooig morada y nacants
mangal leawa nejiw ajiürüw. 12 Cos
  jael. Asooig cuajantanej oro,
nejiw ajiürüw oro, ajiürüw plata, asooig natsüjyay ombas piedras, y
ajiürüw natsüjyay ombas piedras, perlas; 17 pero nganüy noic ores

ajiürüw perlas. Aton ajiürüw landroj ombas xeyay cuajantanej


najneajay jael nenüt lino, ajiürüw nembeatmbeat ―apmawüw.
morada jael, at jael narangüch Aton meáwan capitán tiül barco,
seda, at nacants jael. Aton ajiürüw meáwan monjüy ambüw tiül barco,
553 APOCALIPSIS 18​, ​19

meáwan marineros, at meáwan apmajlüy quiaj. At langome


monjüy tiül ndec menüjpeay y apmanguiayaran teanchiülaran
mengalüy, nejiw aton lombotoj quiaj. 23 Lámpara nómban langome

miünquiájan majawüw, 18 y wüx


  apmarraj quiaj, at langome
tajawüw minasop aaga nadam apmanguiayaran nangos nüt wüx
cambaj quiaj wüx tandaab, quiaj angoch owixaran. Masey mongalüy
tapiüngüw: at monüjpeay tiül aaga cambaj
―¿Wül alinoic cambaj matnej quiaj, alombaranüw meáwan
aaga nadam cambaj quiaja? wüx iüt, y aton monsüet quiaj
―awüw. tawaijchaw meáwan nación, pero
19 Quiaj tawijchaw iüt teomalüw
  lango majlüyiw.
nejiw majüiquichaw xeyay amix 24 At aton tiül aaga cambaj quiaj

omeajtsüw. Tajiüntsüw, tepajüw taxoram miquiej ajcüwa mondeac


napac: andeac Teat Dios, at miquiej
―¡Jaa! ¡Pobre nadam cambaj! meáwan mondüüb Teat Cristo leaw
Cos meáwan leawa monjiür barco tambiyaranüw wüx meáwan iüt
lamaxomüw xeyay tiül a cambaj ―aw.
quiaj. ¡Nganüy noic ores landroj
ombas! Anderac najneaj wüx Teat Dios

19
20 ’Nganüy ich mapac imeajtsan
  Wüx landoj aag ayaj, quiaj
icona monlüy tiül cielo, icona tanguiayiüs andeacüw
apóstoles, icona mondeac andeac xeyay nipilan tiül cielo, apiüngüw
Teat Dios, meáwan icona minipilan napac:
Teat Dios. Ich mapac imeajtsan, cos ¡Aleluya! ¡Üjchiiuts gracias
Teat Dios lamapalüch ombas leaw Miteatiiüts Dios!
aaga cambaj tarang wüx imbasan Nej tawün icoots wüx asoetiiüts,
―awüw. nej netam marangüch casa,
21 Quiaj nop ángel xowüy lapac
  cuajantanej alndom marang.
tayar noic nadam piedra atnej 2 Naleaing nej ajaw wüx asoet
mipiedra molino, talox tiül nadam nipilan atnej netam nejiw.
ndec, tapiüng: Cos nej lamajaw wüx,
―Atnej aaga piedra ngo maxoram lamayac asoet aaga natang
majaraw alinomb, atquiaj aton nelomblombüy najtaj,
aaga nadam cambaj Babilonia aaga tüüch marang nisoet
apmajlos tiüt majmiüc napac, meáwan nipilan wüx iüt.
nómban langome apmaxoram Nganüy Teat Dios lamapalüch
majaraw. 22 Tiül aaga cambaj
  ombas, cos aaga najtaj quiaj
quiaj, langome apmanguiayaran tambiy monrang minajiüt Teat
ajiünts arpa, langome apmajiünts Dios, awüw.
ind, langome apmajiünts flauta, 3 Ndoj quiaj tapiüngüw alinomb:

langome apmajiünts trompeta. ―¡Aleluya! Üjchiiüts gracias Teat


Aton nejinguind mondüy monrang Dios, cos minasop aaga biümb
cuajantanej najiüt langome niüng teandaab aaga nelomblombüy
APOCALIPSIS 19 554

najtaj apmajndocndoc cawüx mondüüb Teat Cristo tarangüw


meáwan nüt ―awüw. najneaj atnej andiüm Teat Dios.
4 Quiaj ajcüwa ic miow apiquiw

9 Quiaj nop ángel tasaj xic:

(24) montangtang ombas monxey, ―Irang wüx nawiig, ipiüng:


aton ajcüw apiquiw atnej nimal “Najneajay ich mapac omeajtsüw
leaw almapac taquiejliw micosüw leawa tajpajüw metiw wüx tengoch
nejiw mejquiejow tiüt marangüw owix a Quicheech Sap” ―aw.
casa Teat Dios, aaga alcheten tiül Ndoj tasaj xic:
najneajay trono, tapiüngüw: ―Aaga poch ocueaj Teat Dios
―¡Amén, aleluya! ―awüw. quiaj, naleaing ―aj xic.
5 Condom quiaj tanguiayaran noic

10 Quiaj xique taquiejliüs xecos

nanderac imiün niüng ajlüy aaga tiüt narang casa aaga ángel quiaj.
najneajay trono niüng chetejeran Ndoj tasaj xic:
quiaj, tapiüng: ―Ngwüy, nde merang xic casa,
Irangan casa Miteatiiüts Dios, cos xique nerangas minajiüt
meáwan icona monrang Teat Dios atnej ique irang, atnej
minajiüt nej, arangüw meáwan mondüüb Teat
masey chingüy masey natang, Cristo, meáwan monyar andeac
irangan nej casa, irangan nej. Néjan Teat Dios irang casa. Cos
leaw apiüng ―aw. aaga naleaing leawa taquiaach Teat
Jesús, áag miün tandeacüw nomb
Nangos nüt wüx apmengoch ajcüwa mondeac andeac Teat Dios
owix Quicheech Sap ―aj xic.
6 Condom tanguiayiüs atnej xeyay
nipilan andeacüw, atnej atearriür Nop nejtep raan cawüy
lam, atnej atearriür tiüt ajüy 11 Condom tajawas lejquiaw a
monteoc. Nejiw tapiüngüw: cielo. Quiaj tajntsop nop raan
¡Aleluya! Miteatiiüts Dios lajlüy cawüy alwüx nejtep nej. Aaga
wüx meáwan cambaj, nej ndoj nejtep cawüy quiaj minüt nej
ombas marang cuajantanej Nerang Leaw Apiüng Apmarang,
leaw andiüm. at Naleaing alinoic minüt nej.
7 Ich mapac omeajtsaats, Nej najneaj arang wüx ajaw wüx
mayajcaats xeyay najneajay, asoeteran, at wüx amb tiül montsoj.
marangaats casa Teat Dios; 12 Oniiüg nej atnej oniw biümb;

lamatüch a ores mengoch owix alwüx omal nej xeyay corona.


a Quicheech Sap. Aton almajiür noic minüt nej
Minüx nej latajquiay majneaj narangüch teombas nej; naleaing
maquiiüb minench nej. nejinguind ngo majaw cuane
8 Nej tüünd apix nej, masooig apiüng, néjan ajaw. 13 Almasooig

najneaj jael nenüt lino, noic apix nej nesong tiül quiej.
nerixix, nelitlit ―awüw. Minüt nej Nanderac Ocueaj Teat
Pues aaga najneaj jael nenüt Dios. 14 Meáwan monlüy tiül cielo

lino quiaj, apiüng wüx nguineay tandüjpiw nej, ajteptepiw raan


555 APOCALIPSIS 19​, ​20

cawüy. Asoijquiw apixaw nejiw 20 Quiaj aaga nimal atnej lüw


xowüy lajneaj jael nenüt lino, quiaj, ndeaad maquiiüb aaga
rajnüy, nerixix. 15 Ajüic imiün
  nerang ateócan, aaga newaiich
teombeay nej nots espada nexing. nepiüng nej nop nendeac andeac
Naag aag ayaj apmandrooch Teat Dios. Nej tawaiich nipilan
ombas meáwan nación. Condom leawa tajiürüw misello aaga nimal
nej apmasap nejiw, müüch atnej lüw quiaj, leaw tarangüw
marangüw leawa nej apmapiüng. casa aaga narangüch dios. Ndoj
Nej apmarang wüx ombasüw nejiw ajcüwa ijpüw quiaj, tan apacüw
atnej arangüch wüx uvas wüx tajlosüw tiül biümb niüng teandaab
ayacüch tiül noic nadam iquial azufre. 21 Condom aldemas nipilan

niüng apmapatsüch miyow nej. Aag leaw taquiüjpüw aaga nimal atnej
ayaj ajüiquich xeyay ajcüy majaw lüw quiaj tambiyaranüw naag
nejiw Teat Dios, y nej alndom aaga espada naw teombeay aaga
marang cuajantanej. 16 Aton wüx
  nejtep cawüy quiaj. Ndoj meáwan
aaga najal apix nej, at wüx mitsac quiec paxiüt üetiw matsambüw
nej narangüch minüt nej, apiüng: mionijeaw nejiw.
“Minatang Rey wüx meáwan
Reyes, Natangüy wüx meáwan Apiüng wüx noic mil neat
montangtang”, aw.
17 Quiaj tajawas nop ángel

alembem wüx nüt, tendeac napac


20 Ndoj quiaj tajawas nop
ángel imiün tiül cielo
almajoy millave aaga nequiliüt lol
masaj meáwan quiec najlüel cawüx, leaw ngo majiür ümb; alteowix
tapiüng: nej nots nadam galen. 2 Quiaj

―Macaron, canchiüron, cos tasap aaga nimal atnej jüm, aag


Teat Dios apmayac noic nadam ayaj aaga ndiüc najlüy de tanomb,
nüeteran. 18 Cos apmetsamban
  minatangüw nimeech nenüt diablo,
mionij montangtang monajiüt, aton minüt nej Satanás. Aag ayaj
mionij minatangüw soldados, ndeaad matsajcüch naag galen,
mionij aag xowüy lapat, mionij macül noic mil neat. 3 Quiaj talox

micawüy soldados, mionij soldados tiül aaga nequiliüt lol najlüy tiüt,
montep cawüy, mionij meáwan condom tapal, tayac wüx noic sello.
nipilan masey ngomeaag arangüw Quiaj ngondom maw mawaiich
mos, masey mionij nipilan arangüw nipilan tiül palpálwüx nación leawa
najon mos, mionij chingüy nipilan, among noic mil neat. Condom wüx
mionij natang nipilan ―aw. landoj aaga mil neat, quiaj netam
19 Quiaj tajawas aaga nimal
  tsüjmbiüm alacas nüt.
atnej lüw almaquiiüb meáwan 4 Quiaj tajawas tigüy najneajay

montangtang monajiüt wüx iüt tronos chetejeran wüx, alchetemoj


at misoldadojüw nejiw. Nejiw wüx ajcüwa tüjndiw majawüw wüx
sonongotoj matsojow maquiüjpüw asoet nipilan. At tajawas ajcüwa
aaga nejtep cawüy quiaj, at nipilan leawa tambiyaranüw
misoldados nej leawa almaquiiüb. tandooigaran oniquiaw wüx
APOCALIPSIS 20 556

andeacüw wüx Teat Jesús y wüx imiün tiül cielo wüx ombasüw,
Mipoch Teat Dios. Aton cos nejiw tümb mandajpüw. 10 Quiaj aaga

ngo marangüw casa aaga nimal minatangüw nimeech newaiich


atnej lüw quiaj; at ngo marangüw nejiw, ndeaad. Condom tajlos tiül
casa aaga narangüch dios. At ngo niüng ajlüy xeyay biümb niüng
mayariw sello teombas omalüw teandaab azufre, niüng almajlüyiw
nejiw, tengwüy wüx owixaw nejiw. aaga nimal atnej lüw, aton niüng
Ajcüw ayaj tapacüw alinomb ajlüy aaga newaiich nepiüng nej
marangüw montangtang monajiüt nop nendeac andeac Teat Dios.
wüx meáwan iüt maquiüjpüw Quiaj apmamongochiw xeyay ngo
Teat Cristo aaga noic mil neat. majneaj nüt ongwiiüts meáwan nüt.
5 Ajcüw ayaj leaw ombas mapacüw.

Nganüy aldemas mondeow ngo Apmajaraw wüx asoeteran


mapacüücharanüw alinomb leaw 11 Quiaj tajawas nop alchetem
landoj noic mil neat. 6 Xeyay
  wüx aaga nadam trono, rajnüy.
apmapac omeajtsüw, at nangaj Quiaj tawüw niüng ajlüy nej
apmajlüyiw meáwan leaw ombas iüt, nüt, caaw, ocas; nómban
mapacüw alinomb. Nejiw ngome langome apmaxoram majaraw
apmambüw tiül biümb, aag ayaj alinomb. 12 Quiaj tajawas meáwan

nasoic amb ijmbüw andeowaran. mondeow, natang at chingüy,


Nejiw apmarangüw miteaats ocueaj alembemoj niüng ajlüy aaga
Teat Dios at ocueaj Teat Cristo. najneajay trono. Condom lejquiat
Nejiw apmajlüyiw wüx meáwan iüt acas nawiig. Ndoj lejquiat alinoic
maquiüjpüw Teat Cristo wüx nej nawiig, altiül minütiw nejiw leaw
apmayar marang minajiüt nej noic apmapacüw meáwan nüt. Condom
mil neat. quiaj tajawaranüw wüx ombasüw
7 Wüx lamong aaga noic mil
  mondeow atnej larangüch tiül
neat, quiaj aptsüjmbiüm alinomb ajcüwa nawiig, nguineay tarangüw
minatangüw nimeech nenüt anopnopoj. 13 Quiaj tawüw imiün

Satanás naw tiül manchiüc. 8 Quiaj


  tiül nadam ndec meáwan mondeow
apmamb tiül palpálwüx nación leawa tandeowüw tiül ndec. At
mawaiich meáwan nipilan wüx tawüw imiün tiül niüng acüliw
iüt. Apmasojnong nipilan tiül Gog mondeow, nenüt Hades, meáwan
at Magog matsojow maquiüjpüw mondeow leawa alquiaj. Quiaj
minipilan Teat Dios. Ajcüw ayaj tajawaranüw wüx ombasüw nejiw
apmajlüyiw xeyay nipilan atnej anopnopoj nguineay tarangüw wüx
miwiiüd nadam ndec. 9 Quiaj
  almapacüw. 14 Condom quiaj ajcüw

ajcüwa nipilan tambüw, ambǘwan leaw acüliw niüng ajlüy mondeow,


wüx iüt. Condom tayeyiw tiüt at leaw altiül aaga Hades, tajlos tiül
niüng acüliw mondüüb Teat Dios, biümb. Aag ayaj apiüng wüx amb
at tayeyiw tiüt aaga cambaj leaw ijmbüw andeowaran. 15 Ninguiaj

Teat Dios xeyay andiüm. Quiaj ajüic leawa ngo maxoram minüt
Teat Dios tüüch majmiüc biümb nej tiül aaga nawiig niüng ajlüy
557 APOCALIPSIS 20​, ​21

minütiw leaw apmapacüw meáwan sanüüch, sǘüchan aaga yow neech


nüt, ajcüw ayaj tajlosüw tiül biümb. mapacaran naw tiül oniiüg yow
ajlüyay pacaw. 7 Sitiül aljane

Jayats iüt, jayats cielo apmaíüc wüx meáwan ngo majneaj,

21 Ndoj quiaj tajawas


larangüch noic jayats
iüt, nüt, caaw, ocas; cos meáwan
nej sanüüch maneay meáwan
aaga jayats leaw apmajlüy. Xique
sanajlüy Midios nej, nej apmajlüy
leaw mbas majlüy lango majlüy. xecual. 8 Nganüy meáwan leaw

At nadam ndec lango majlüy. imbol mandüüb Teat Cristo,


2 Condom xique Juan, aton tajawas
  meáwan leawa ngo mayar andeac
aaga nangaj cambaj, aag ayaj nej, meáwan monrang xeyay ngo
jayats Jerusalén aliüc imiün tiül majneaj, meáwan monbiy nipilan,
cielo niüng ajlüy Teat Dios. Aaga meáwan monjiür palpálwüx najtaj
cambaj quiaj ajlüy najneajay atnej palpálwüx naxey, meáwan monsüet
nop nüx lasoijquiay apmengoch monwüneay marang ngo majneaj,
owix maquiiüb minench nej. 3 Quiaj   meáwan monrang casa narangüch
tanguiayiüs noic nanderac napac dios, meáwan monwaiich, meáwan
imiün tiül cielo, tapiüng: ajcüw ayaj apmambüw tiül xeyay
―Jogüy, Teat Dios lapeay niüng biümb niüng teandaab azufre.
ajlüy nipilan. Nejiw apmajlüyiw Meáwan leawa apmambüw tiül
minipilan nej, nejay Teat Dios aaga biümb quiaj, aag ayaj nasoic
apmacül maquiiüb nejiw, apmajlüy amb ijmbüw andeowaran ―aj xic.
Midiosüw nejiw. 4 Teat Dios

apmajend miyow oniiügaran. Jayats Jerusalén


Langome apmajlüy andeowaran; 9 Quiaj tiün majaw xic nop ángel
langome apmajlüy amix naw tiül aaga ayaíw ángeles, ajcüw
omeaatsaran, langome apmajlüy tajiürüw ayaíw tas chipchipiow
monjiünts, langome apmajlüy necoy, leaw xeyay ngo majneaj tatongoj
cos meáwan leawa tajlüy nomb wüx a iüt cam. Nej tendeac masaj
lango majlüy ―aw. xic, tapiüng:
5 Condom aaga cheten tiül aaga
  ―Mac ningüy, sanüüch ic mejaw
najneajay trono quiaj, tapiüng: aaga nüx, minüx aaga Quicheech
―Nganüy xique sarang jayats Sap ―aj xic.
meáwan cuajantanej ―aw. 10 Condom quiaj aaga Nangaj

Quiaj tasaj xic aton: Espíritu ocueaj Teat Dios tüüch


―Irang wüx nawiig, cos aaga xic najaw atnej saǘm. Tayajcas
poch cam naleaing, alndom meyar atnej taquiiüb xic mamb aaga
meyac wüx imeaats ―aj xic. ángel andüy wüx nop najal oleaj
6 Quiaj tasaj xic alinomb:
  tiüc. Quiaj tüüch xic najaw aaga
―Canüy landoj. Xique ombas nangaj cambaj Jerusalén aliüc
salnajlüy, atnej letra A; at sajlüy imiün tiül cielo niüng ajlüy Teat
ǘmbwüx, atnej letra Z. Leawa Dios. 11 Aaga cambaj quiaj, xeyay

nind anganeow yow xique najneajay atnej ajlüy Teat Dios.


APOCALIPSIS 21 558

Xowüy lalitlit atnej noic natsüjyay cambaj quiaj narangüch palǘyan


ombas piedra, atnej noic piedra oro nerijrij atnej vidrio. 19 Ajcüwa

nenüt jaspe, nerijrij atnej vidrio. gajpic (12) nadamdam piedra


12 Aaga cambaj quiaj, ayey nej tiüt
  witiow wüx aaga muro neyey tiüt
noic nadam muro atnej otüeng cambaj, ajmel wüx mimbaj nej
coet najal oleaj. Ajiür gajpic (12) palǘyan natsüjyay ombas piedra.
ombeay niüng ajmeleran, y nopnop Aaga mbáswüx piedra nenüt jaspe,
ángel niüng ajmeleran. Narangüch amb ijquiaw piedra nenüt zafiro,
wüx noicnoic niüng ajmeleran amb arej nenüt ágata, amb apiquiw
noic minüteran. Aag ayaj minütiw nenüt esmeralda. 20 Aton amb

gajpiüp (12) monxey micual Israel. acoquiaw nenüt ónice, amb anaíw
13 Aaga cambaj quiaj amb nonüt
  nenüt cornalina, amb ayaíw nenüt
ajiür arej niüng ajmeleran; amb crisólito, amb ojpeacüw nenüt
calüy ajiür arej niüng ajmeleran; berilo, amb ojquiyej nenüt topacio,
amb cawac ajiür arej; amb noleat amb gajpowüw nenüt crisopraso,
ajiür arej. 14 Aaga muro ayey nej
  amb gajpanoic nenüt jacinto, amb
tiüt aaga cambaj quiaj, ajiür gajpic gajpic nenüt amatista. 21 Nganüy

(12) nadam piedra witiow wüx a ajcüwa gajpic puerta ajlüy gajpic
muro. Noicnoic piedra alwüx minüt nadamdam perla, noicnoic puerta
nop apóstol, ajcüwa gajpiüp (12) ajlüy noic nadam perla. Aaga calle
apóstoles ocueaj aaga Quicheech tiül aaga cambaj quiaj palǘyan oro,
Sap. nerijrij atnej vidrio.
15 Aaga ángel tenguial andeac

22 Tiül aaga cambaj quiaj, ngo

masaj xic quiaj, alteowix nej nots naxom najaw noic templo; ngo
nipeaxay narangüch oro para majlüy, cos Teat Dios leaw alndom
mapeax aaga cambaj, mapeax marang cuajantanej, at aaga
meáwan puerta, at apmapeax Quicheech Sap ajlüyiw ingow ajlüy
aaga nadam muro ayey tiüt a nangaj iüm. 23 Aaga cambaj quiaj

cambaj. 16 Aaga cambaj quiaj


  ngo metam nej nüt, ngo metam nej
atowtow ajlüy mepiquiw. Quiaj caaw marraj quiaj, cos Teat Dios
tapeax aaga cambaj naag a ipeaxay leaw xeyay najneajay ajlüy, xowüy
quiaj. Tatüch ijquiaw mil ijquiaw arraj meáwan tiül a cambaj quiaj.
acoic miow (2,200) kilómetros At aaga Quicheech Sap arraj atnej
andüy wüx ajal, atonej andüy wüx lámpara. 24 Meáwan nipilan naw

oxet, atonej andüy wüx ajal oleaj. tiül palpálwüx nación leawa tawüw
17 Condom tapeax aaga muro atnej
  wüx asoetiw nejiw apmajüyiw
otüeng coet quiaj, atüch er miow tiül aaga ran tiül aaga cambaj
acoquiaw (65) metro ajal oleaj. quiaj. Meáwan montangtang
Aaga ipeaxay a ángel quiaj, aag ayaj monajiüt najlüyiw wüx iüt
atow nej apeaxiw owix nipilan. apmambüw tiül aaga najneajay
18 Aaga muro quiaj, narangüch
  cambaj quiaj, majoyiw mamb
naag xeyay natsüjyay ombas leawa xeyay najneajay ajiürüw
piedra nenüt jaspe. Nganüy aaga müjchiw Teat Dios, marangüw
559 APOCALIPSIS 21​, ​22

nej casa. 25 Meáwan puerta niüng


  lámpara marraj; ngome apmetam
ajmeleran ocueaj aaga cambaj atil nüt, cos Teat Dios apmarraj
quiaj aplejquiam meáwan nüt, ngo meáwan leaw almajlüy quiaj. Nejiw
palam cos ngo majlüy ongwiiüts apmajlüyiw montangtang meáwan
quiaj. 26 Apmajoyaran mamb
  nüt, meáwan neat.
meáwan leaw xeyay najneajay
müünd Teat Dios marangüch casa. Teat Cristo apmandilil najen
27 Tiül aaga cambaj quiaj, ngondom

6 Quiaj aaga ángel tasaj xic:
majmel nicuajind ngo majneaj, at ―Aaga poch cam naleaing, ngo
nejinguind nerang ngo majneaj, at mawaiich, alndom meyar leaw
monwaiich; naleaing apmajmeliw apiüng. Aaga Nangaj Espíritu
ajcǘwan leawa apmapacüw ocueaj Teat Dios, aag neech
meáwan nüt, cos larangüch marangüw wüx nawiig leaw andeac
minütiw nejiw tiül aaga nawiig nej ajcüw mondeac andeac nej, nej
ocueaj Quicheech Sap. tüüch miün miángel nej majüiquich

22 Wüx landoj aag ayaj, quiaj


aaga ángel tüüch xic
najaw nots lam nerixixay, nerijrij
leawa laliüc majlüy, majawüw aag
ayaj monrang minajiüt nej ―aw.
7 ―¡Xique saliüc najénan!

atnej vidrio; aaga yow quiaj neech ¡Najneajay, ich mapac omeajtsüw
mapacaran. Aag ayaj imiün niüng leawa apmayac wüx omeaats
ajlüy najneajay trono chetej wüx andeac Teat Dios atnej apiüng tiül
Teat Dios, at niüng ajlüy aaga aaga nawiig cam, cos nej lamapiüng
Quicheech Sap. 2 Aaga lam quiaj
  nguineay apmajlüy alinoic nüt! ―
among amb pinawan aaga calle aw Teat Cristo.
tiül a cambaj quiaj. Mbeaymbeay 8 Xique, Juan, tanguiayiüs,

aaga lam quiaj, ajlüy xiül neech tajawas meáwan aag ayaj. Wüx
mapacaran meáwan nüt. Aaga xiül landoj nanguiay, najaw aag ayaj,
quiaj, apmeóng gajpic (12) aóng tiül quiaj taquiejliüs xecos teoleaj aaga
nomb neat; aag ayaj aóng noicnoic ángel narang casa, cos nej neech
caaw. Aton naag aóp aaga xiül quiaj xic najaw aag ayaj. 9 Quiaj tasaj xic:

alndom mamongoch iün andeow ―Ngwüy, nde merang xic casa,


meáwan nación. 3 Tiül aaga cambaj
  cos xique aton sarang minajiüt Teat
quiaj lango majlüy nicuajind ngo Dios at ic, atnej tarangüw mondeac
majneaj. Naleaing aaga najneajay andeac Teat Dios, atnej arangüw
trono niüng chetej Teat Dios, at a leawa ayac wüx omeaats aaga poch
trono niüng chetej aaga Quicheech najlüy tiül aaga nawiig cam. Néjan
Sap apmajlüy tiül aaga cambaj Teat Dios netam merang casa ―aj
quiaj. Quiaj meáwan monrang xic.
minajiüt nej apmarangüw nej casa. 10 Ndoj tasaj xic:

4 Apmajawüw mitey nej, aton minüt


  ―Nde mexot aaga poch najlüy
nej apmajlüy teombas omalüw tiül aaga nawiig cam, aag apiüng
nejiw. 5 Quiaj langome apmajlüy
  wüx nguineay apmajlüy alinoic nüt,
ongwiiüts, ngome apmetam cos laliüc majlüy aaga lamapiüng
APOCALIPSIS 22 560

quiaj. 11 Leawa nerang ngo majneaj,



17 Aaga Nangaj Espíritu ocueaj
tanaámb ich marang ngo majneaj, Teat Dios, y meáwan mondüüb Teat
at leawa nerang nisoet ich marang Cristo, nejiw ajlüyiw atnej minüx
tanaámb. Nganüy leawa nerang nej, apiüngüw:
najneaj, tanaámb ich marang ―Mac ―awüw.
najneaj. At leawa nerang andiüm At leaw anguiay, ich mapiüng
Teat Dios, tanaámb ich marang aton:
leaw andiüm Teat Dios ―aj xic. ―Mac ―ich maw.
12 Quiaj Teat Jesús tapiüng:
  Aton jane nind anganeow, ich
―Naleaing xique saliüc najénan, miün manganeow; meáwan leawa
sanajamiün leaw sanüüch nopnopoj andiümüw manganeowüw, ich
leaw tarang. 13 Xique mbas salnajlüy
  manganeowüw aaga yow neech
atnej letra A, at sajlüy ǘmbwüx mapacaran meáwan nüt, aag ayaj
atnej letra Z ―aw. üjndíwan.
14 Najneajay apac omeajtsüw

18 Xique Juan, sasaj meáwan

leawa tajwan asoetiw nejiw, cos aag leawa apmanguiay andeac Teat
ayaj atnej lajantsüch apixaw nejiw, Dios tiül aaga nawiig cam:
majmeliw ambüw tiül aaga puerta Sitiül aljane apmayac wüx,
ocueaj aaga najneajay cambaj, quiaj Teat Dios apmüüch majlüy
at matüchiw aaga xiül neech wüx ombas nej meáwan ngo
mapacaran meáwan nüt. 15 Nganüy
  majneaj atnej lamapiüng tiül
ajcüwa leawa ngo müjndiw aaga nawiig cam. 19 Aton sitiül

majmeliw tiül aaga cambaj quiaj, aljane apmawün quiriw naw


ajcüw ayaj atnej ngo majneaj nimal tiül aaga nawiig cam niüng Teat
leaw mbójan arang ngo majneaj. Dios apiüng nguineay apmajlüy
Ajcüw ayaj monsüet; ajcüw ayaj alinoic nüt, quiaj Teat Dios
monjiür pálwüx minajtaj pálwüx langome apmüüch nicuajind leaw
minaxey; ajcüw ayaj monbiy lamapiüng apmüüch minipilan
nipilan; ajcüw ayaj monrang nej tiül aaga nangaj cambaj;
casa narangüch dios; at meáwan ngome apmayar aaga najneaj
mondiüm leaw ngo maleaing, atnej apiüng tiül aaga nawiig
tengwüy monwaiich. cam.
16 ―Xique Teat Jesús tüjchiüs

20 Aaga nepiüng meáwan aag agüy,

miün xeángel mapiüng aaga apiüng:


poch lajlüy tiül aaga nawiig cam, ―Naleaing xique saliüc najénan
manguiayiw meáwan mondüüb ―aw.
xic tiül palpálwüx cambaj. Xique Amén. ¡Atquiaj apmajlüy! ¡Mac
nawas tiül acualaats aaga Rey Teat Jesús!
David tajlüy nomb. At xique sajlüy 21 Sandiüm Miteatiiüts Jesucristo

natang atnej aaga nadam ocas müüch icon meáwan mimonajneaj


najntsop chiüjmbaw ―aw. nej. Amén.

También podría gustarte