Está en la página 1de 32

No.

GUJGUJ 10080/6/1/2002 TC
R. No.:GRJ 497 Up to 2011
s„Óu õ\p_¡\u...
kdpS>_p rhL$pk dpV¡$
fpS>L$ue AhpS> Ecp¡ L$fhp¡ S>ê$fu
kdpS>_p rhL$pk dpV¡$ fpS>L$ue AhpS> lp¡hp¡ S>ê$fu R>¡ A_¡ fpS>L$ue
AhpS> dpV¡$ k„NW$_ S>ê$fu R>¡. Å¡ kdpS> k„NqW$s b_¡ sp¡ k„NqW$s
\e¡g kdpS> fpS>L$pfZdp„ `p¡sp_p¡ AhpS> byg„v$ fus¡ fS|> L$fu A_¡
`qfZpd gphu iL¡$ R>¡. L$gp-L$pfuNfu A_¡ L$p¥iëe Ap`Z_¡ rhðL$dp®
hj® -6 , A„ L $- 11, 4 X$uk¡ ç bf
$-11, bf-- 200
20099
âcyÆA¡ hpfkpdp„ Ap`u lp¡B kdpS>dp„ Ap`Ï„ âv$p_ AphíeL$
dp_v¹ s„Óu
âhuZ X$u. NS>S>f(cpX¡$iuep)
R>¡. Apd R>sp„ Ap`Z¡ Ak„NqW$s lp¡hp_p L$pfZ¡ fpS>L$ue AhpS>
s„ Ó u
DW$phu iL$sp _\u A_¡ `qfZpd¡ il¡f, spgyL$p L¡$ kfL$pf L$npA¡
rhipMp âhuZ NS>S>f Ap`Zpdp„\u cpÁe¡ S> L$p¡B S>hpbv$pfu r_cph¡ R>¡ Aphy„ ip dpV¡$ ?
dp_v¹ k„`pvL$ s¡hp¡ `°ñ kp¥A¡ `p¡sp_p A„sfpÐdp_¡ `|R>hp¡ Å¡BA¡ A_¡ Aphsp
_urs_ hX$Npdp qv$hkp¡dp„ Ap`Zp¡ fpS>L$ue AhpS> Ecp¡ \pe, _p_u-dp¡V$u õ\pr_L$
`fpdi®L$îu õhfpS>e_u k„õ\p_p hluhV$dp„ Ap`Zp¡ ârsr_r^ b¡k¡ s¡hp âepkp¡
Ar_gcpC M„cpesp (fpS>L$p¡V$)
dyÖL$-âL$piL$-dprgL$
AÐepf\u S> iê$ L$fu v¡$hp Å¡BA¡.
rhipMp NS>S>f k„NW$__p L$pfZ¡ AÞe _p_u A¡hu oprs_y„ `Z fpS>L$pfZdp„
hS>_ R>¡ A_¡ Aphu oprsdp„ `„Qpes spgyL$p, _Nf`prgL$p, L$p¡`p£f¡i_
V$pBV$g qX$TpB_
Qd_gpg drl^qfep L¡$ ^pfpkcpdp„\u Q|„V$pB_¡ kfL$pf_p hluhV$dp„ cpNuv$pf bÞep R>¡.
g¡-ApDV$-N°pa$uL$k S>epf¡ Ap`Zp¡ kdpS> rhipm lp¡hp R>sp„ k„NW$__p Acph¡
Ards hpO¡gp fpS>L$pfZdp„ õ\p_ `pdu iL$sp¡ _\u. Aphsp hj£ _Nf`prgL$p,
guNg A¡X$hpBTf spgyL$p `„Qpes, L$p¡`p£f¡i_ hN¡f¡ õ\pr_L$ õhfpS>e_u Q|„V$Zu \hp_u
fpS¡>i bÖqL$ep(A¡X$hp¡L¡$V$)-dp¡fbu. R>¡ Ðepf¡ âÐe¡L$ il¡f_p ApN¡hp_p¡ AÐepf\u ÅN©s \pe A_¡
L$pep®ge fpS>L$pfZdp„ fk gB iL¡$ s¡hp eyhp_p¡-eyhsuAp¡_¡ Ap qv$ipdp„ s¥epf
rhðL$dp® rhð, fçe `[ågL¡$i_, L$f¡. kp\p¡kp\ k„NW$_ `Z dS>bys b_ph¡ S>¡\u L$fu_¡ fpS>L$ue L$npA¡
320,lufp`ßp, X$p¡.eproL$ fp¡X$,
fpS>L$p¡V$. a$p¡_: f4618`8, Ap`Zp¡ AhpS> Ecp¡ \pe. fpS>L$ue AhpS> Dcp¡ \i¡ sp¡ S> kdpS>_p¡
dp¡. 94f6f f9`6`
rhL$pk kpfu fus¡ \B iL$i¡.
hprj®L$ ghpS>d êp.1`0-00
rhv¡idp„ êp. 1200-00 (AIR-MAIL)
(rhi¡jp„L$ A\hp vu`p¡Ðkhu A„L$ kp\¡)
âL$piL$-dyÖL$: rhipMp NS>S>f Üpfp d¡Op âhuZ NS>S>f
râÞV$k, rS>ëgp NpX®$_, fpS>L$p¡V$ Mps¡ R$`pey„ A_¡
fçe `åguL¡$i_, 320, lufp`ßp, X$p¡.eproL$ (dp_v¹ s„Óu)
fp¡X$, fpS>L$pV¡ $\u
4-X$uk¡¡çbf$, 2009_p fp¡S> ârkÝ^ L$fpey„.
E-mail : info@vishwakarmavishwa.com
"rhðL$dp® rhð'dp„ âL$pris kpdN°udp„ ìeL$s \sp rhQpfp¡ S>¡-s¡ g¡ML$_p
Web. : www.vishwakarmavishwa.com R>¡. A¡_u kp\¡ s„Óu/k„`pv$L$ l„d¡ip k„ds S> R>¡ s¡d dp_hy„ _l].
Ly$v$fsu bpe`pk L$fphp¡
ùv$efp¡N\u dyL$s b_p¡
fpS>L$pV¡ $dp„ kpAp¡g lpV®$ k¡ÞV$fdp„ `°pf„c
NyS>fpsdp„ â\d k¡ÞV$f iê$ L$fhp_p¡ ei k„S>e M„cpesp_¡
gp¡L$p¡_¡ A¡L$ S> r\efu_p¡ ¿epg R>¡ L¡$,
lpV®$ A¡V¡$L$ Aph¡ A¡V$g¡ A¡[ÞS>ep¡N°pau \pe,
`R>u L$p„ sp¡ A¡[ÞS>ep¡àgp[õV$ A_¡ L$p„ sp¡
bpe`pk_p¡ hpfp¡ Aph¡. ApV$gy„ ÅZsp
gp¡L$p¡ lpV®$A¡V¡$L$ _ Aph¡ s¡_p L$p¡B ApNp¡sfp„
`Ngp„ cfsp„ _\u. hp¡qL®„N, L$kfs\u v|f
fl¡ R>¡ A_¡ h^pf¡ a¡V$hpmp L¡$ s¡ghpmp Mp¡fpL$
Mpe R>¡...s„vy$fõsu âÐe¡ Aphu b¡v$fpfL$u
v$pMh_pf gp¡L$p¡ A¡ _\u ÅZsp L¡$ s¡_p
ùv$edp„ iy„ a¡fapfp¡ Qpgu füp R>¡. L$p¡fp¡_fu
^ud¡ ^ud¡ ågp¡L¡$S> sp¡ _\u \B flu _¡ ? Å¡
sd¡ Ap bpbs âÐe¡ ÅN©s _ lp¡ sp¡ ÅN©s
\B Åh A_¡ kpAp¡g lpV®$ k¡ÞV$fdp„ S>B_¡
Ly$v$fsu bpe`pk L$fphp¡ !
iy„ R>¡, Ap kpAp¡g lpV®$ k¡ÞV$f A_¡ iy„
R>¡ Ap Ly$v$fsu bpe`pk ? bß¡_u hpsp¡
rhõspf`|h®L$ ÅZuA¡. `l¡gp„ hps L$fuA¡,
kpAp¡ g lpV® $ k¡ Þ V$f_u. cpfsdp„
iëerQqL$Ðkp rhop__¡ õ\pr`s L$fhpdp„ ^d_u L¡$ S>¡ ågp¡L$ \B NB lp¡e, s¡ ^d_udp„ Ap`Zp ifufdp„ gp¡lu c°dZ L$fsy„ lp¡e,
blz dp¡V$p¡ apmp¡ R>¡, _pdp„qL$s sbub X$p¡. S>ep„ ågp¡¡L¡$S> lp¡e Ðep„\u D`f_p cpN\u s¡_¡ ^LL$p¡ dpfu-dpfu_¡ ùv$e ky^u `lp¢QpX¡$
rbdg R>pS>¡f_p¡ X$p¡. R>pS>f¡ "kpAp¡g lpV®$ gB _uQ¡_p cpN ky^u lp\ L¡$ `N_u _k_p¡ R>¡. S>¡_p L$pfZ¡ ùv$e_u ^d_u_u Apk`pk
k¡ÞV$f'_u cpfscf_p„ dy¿e il¡fp¡dp„ L$V$L$p¡ Å¡X$u_¡ gp¡lu_¡ ùv$e ky^u bpe`pk TuZuTuZu lÅfp¡ L$p¡riL$p, _k M|gu Åe
õ\p`_p L$fu R>¡. kpAp¡g A¡V$g¡ L¡$, kpeÞk fõs¡\u `lp¢Qsy L$fhpdp„ Aph¡ R>¡. Ap \B, R>¡. Ap L$p¡riL$pAp¡ A_¡ _k M|gu S>hp\u
A¡ÞX$ ApV®$ Ap¡a guthN. Æh_ Æhhp_u bpe`pk kS>®fu. Ly$v$fsu bpe`pk kS>®fudp„ ùv$e_u ^d_udp„ ågp¡L$¡ S> \sy„ _\u. EgVy$„ ,
DÑd `Ùrs `Z rhop__¡ kp\¡ fpMu_¡ ! L$p¡B Ås_y„ Ap¡`f¡i_ L$fhp_y„ fl¡s„y _\u. ùv$e ky^u h^pf¡ gp¡lu `lp¢Q¡ R>¡. dp_p¡ L¡$
Ap kpAp¡ g lpV® $ k¡ Þ V$k® d p„ Ly $ v$fsu Ap_p dpV¡$ kpAp¡g lpV®$ k¡ÞV$fdp„ S>B_¡ A¡L$ v$fv$u_¡ AdyL$ V$L$p ågp¡L¡$S> lp¡e sp¡ `Z Ap
bpe`pk_u âq¾$ep L$fhpdp„ Aph¡ R>¡. lh¡ diu_$ D`f k|hp_y„ lp¡e R>¡. fp¡S> A¡L$ L$gpL$ ågp¡L¡$S> OV$u Åe R>¡. Apdp„ ifuf Quep®
A¡ ÅZuA¡ L¡$ Ap Ly$v$fsu bpe`pk âq¾$ep diu_ D`f k|B V²$uV$dÞ¡ V$ g¡hp_u. Aphy„ 3` hNf bpe`pk \su lp¡hp\u s¡_¡ Ly$v$fsu
R>¡ iy„ ? qv$hk L$fhp_y„. Ap diu_ Ad¡qfL$u kuõV$d bpe`pk L$l¡ R>¡. lpV®$ A¡V¡$L$_y„ Å¡Md
kpdpÞe fus¡ bpe`pk kS>®fudp„ ùv$e_u dyS>b_y„ R>¡ A_¡ Ap diu__y„ L$pd A¡ R>¡ L¡$, V$pmhp_p¡ Ap DÑd fõsp¡ R>¡.
L$pB
¡ Ås_u i÷q¾$ep hNf Ap¡R>p MQ£ ùv$efp¡N\u dyL$s \hpe R>¡
2 X$uk¡çbf$-f009
Ap âL$pf_u `Ùrs cpfsdp„ gB Aph_pf R>¡. X$p¡. rbdg d¡ A¡[ÞS>ep¡àgp[õV$ L$fpìep bpv$ 3 hj® bpv$ afu X$p¡L$V$fp¡A¡ L$üy„
R>pS>f¡. s¡d_p¡ `qfQe d¡mhuA¡ sp¡, 1961dp„ S>¥_ `qfhpfdp„ bpe`pk kS>®fu L$fhu `X$i¡. Ap v$fçep_ X$p¡. rbdg R>pS>¡f_p¡
S>Þd¡gp X$p¡. R>pS>¡f_p¡ DR>¡f `ròd b„Npm_p _p_p Npddp„ k„`L®$ \ep¡ A_¡ qv$ëludp„ V²$uV$d¡ÞV$ gu^u ` hj®dp„ b¡ hMs
\ep¡. 1986dp„ L$p¡gL$spdp„\u A¡dbubuA¡k L$ey¯. f5 hj®_u A¡[ÞS>ep¡N°pau L$fphu S>¡dp„ ågp¡L¡$S> fuX$eyk \ep lp¡hp_y„ fu`p¡V®$
he¡ qv$ëlu Apìep A_¡ fpd d_p¡lf gp¡rlep lp¡[õ`V$gdp„ Apìep¡ R>¡. Ap `Ùrsdp„ ifufdp„ L$p¡B QufapX$ \su _\u. A_¡
â¡L$V$uk iê$ L$fu. Ðep„ b_¡gu vy$:Mv$ OV$_p\u s¡dZ¡ i÷q¾$ep Ap¡R>u MQp®m R>¡ s¡\u d¡ Ap `Ùrs_p¡ gpc NyS>fps_u âÅ_¡
hNf_u iëe rQqL$Ðkp `Ùrs A`_phhp_y„ _½$u L$ey¯. s¡dZ¡ dm¡ s¡ dpV¡$ fpS>L$p¡V$dp„ "kpAp¡g lpV®$ k¡ÞV$f' iê$ L$fhp_p¡ âepk
ep¡N_u rhi¡j spgud gu^u A_¡ Ad¡qfL$u X$p¡. X$u_ Ap¡r_®i L$ep® bpv$ kamsp dmu R>¡. k„`L®$ : k„S>ecpB M„cpesp,
`pk¡ \ u L$p¡ f p¡ _ fu k„ b „ r ^s spgud d¡ m hu. s¡ A p¡ B[ÞX$e_ kpAp¡g lpV®$ k¡ÞV$f, 10/11 kyhZ® L$p¡çàg¡n, `l¡g¡ dpm¡,
d¡X$uL$g kpeÞkdp„ rkr_ef f¡kuX¡$ÞV$ A_¡ klpeL$ âp¡¡a¡kf_p v$p¡iu àgpTp kpd¡ eyr_hrk®V$u fp¡X$, fpS>L$p¡V$. dp¡. 94f67
`v¡$ füp lsp. 199`dp„ X$p¡. R>pS>f¡¡ A¡ApBApBA¡dA¡kdp„\u 3f`1f.
fpÆ_pdy„ Apàey„ A_¡ kpAp¡g_u õ\p`_p L$fu. 1997dp„ s¡dZ¡
qv$ëlu D`fp„s dy„bB, L$p¡gL$sp, Q¡ßpB, b¢Ágp¡f, l¥v$fpbpv$dp„
kpfhpfL¡$ÞÖp¡ Mp¡ëep„. X$p¡. rbdg R>pS>¡f¡ AÐepf ky^udp„
ùv$efp¡N_¡ gNsp„ 70 `yõsL$p¡ g¿ep„ R>¡. ùv$efp¡N k„v$c£_p
ìep¿ep__u kuX$uAp¡ `Z blpf `pX$u R>¡. lpgdp„ cpfscf_p
kpAp¡g_p k¡ÞV$fdp„ 1` lÅf v$v$}Ap¡ Ly$v$fsu bpe`pk_p¡
gpc gB fü R>¡.
X$p¡. rbdg R>pS>¡f¡ S>Zpìey„ lsy„ L¡$, kpAp¡g_p¡ d|m l¡sy Æh_
`Ùrsdp„ `qfhs®_ gphu_¡ ùv$efp¡N_u N„cufsp_¡ Ap¡R>u L$fhp_p¡
R>¡. Mphp`uhp_u `Ùrsdp„ a¡fapf, s¡gdyL$s fkp¡B `Ùrs, sZph
k„Qpg_, L$kfs, Ýep_, Apfp¡Áe k„b„r^s kphQ¡su gphhu
krls_u bpbsp¡_p¡ kdph¡i \pe R>¡. _¡Qfg bpe`pk L¡$ S>¡_
d¡X$uL$g_u cpjpdp„ "Bku`u' L$l¡ R>¡. X$p¡. R>pS>¡f¡ A¡d `Z S>Zpìey„
L¡$, bpep¡L¡$duL$g A¡[ÞS>ep¡àgp[õV$ A¡L$ A¡hu buÆ kpfhpf R>¡,
S>¡_¡ Bku`u kp\¡ k„b„^ R>¡. Ap âq¾$ep ùv$e_u b„^ _muAp¡_¡
fpkperZL$ a¡fapfp¡ Üpfp Mp¡gu Ap`¡ R>¡. Ap `Ùrs `°dpZdp„
rb_MQp®m R>¡.
NyS>fpsdp„ â\d kpAp¡g lpV®$ k¡ÞV$f fpS>L$p¡V$dp„ iê$ L$fhp_p¡
ei Ap`Zp rhðL$dp® `qfhpf_p k„ S >ecpB grgscpB
M„cpesp_¡ apm¡ Åe R>¡. rhrh^ n¡Ó kp\¡ k„L$X$pe¡gp k„S>ecpB
M„cpespA¡ rhðL$dp® rhð kp\¡_u hpsQusdp„ L$üy„ L¡$ f001dp„
a$p_
¡ _„. 221232, dp¡. 94290 98768, 98257 72606 AdfiucpB fpdÆcpB bpkp¡r`ep

S>e fpd_p\ hpõsy ipõÓ_p kQp¡V$ kgplL$pf


hpõsyv¡h kh__p gpL$X$p_u `¡V$udp„ fpM¡g A_¡ hpõsyvp¡jhpmp
dL$p_dp„ a¡ $ fa$pf _ \B iL¡ $ s¡ d lp¡ e s¡ _ p dpV¡ $ hpõsy v ¡ h _u
d|s} vffp¡S> dpmp L$fhp dpV¡$ _uQ¡_p kf_pd¡ lpS>fdp„ dmi¡
Ap_„v õV$p`f hL®$k "Ap_„v' 3f, gÿdu_Nf kp¡kpeV$u, S¡>s`yf

3 X$uk¡çbf$-f009
kp^ysp aL$ufu Æh_ dpV¡$ lp¡hu
Å¡BA¡, ÆrhL$p dpV¡$ _l]
îu S>e„sucpB ip÷u dlpfpS>
rhðdp„ S>¡ Ak„¿e iåv$p¡ R>¡. s¡ kp¥dp„ KQu fuscps A_¡ A¡L$v$d A5Vy$X¡$V$ L$fhu lp¡e, sp¡ ApX$rsep Ecp \ep.
î¡›$ iåv$ R>¡ "^d®' "^pfZps¹$ ^d®' A\ps¹ `[ågL$ fug¡i_ fpM¡ R>¡ A_¡ `p¡sp_p d„X$`_p„ L$p¡ÞV²$pL$V$f, cp¡S>__p L$p¡ÞV²$pL$V$f,
A¡V$g¡ ^pfZ L$fhp_u ndsp, kdpS>_¡ `p„MX$_u qL„ds h^pfu v¡$i¡ A_¡ `p¡sp_p gpDX$ õ`uL$f_p L$p¡ÞV²$pL$V$f hN¡f¡_p rlsp¡
^pfZ L$fu A¡_¡ rR>ß-rcß \p, s|V$sp ApX$rsep Ecp L$f¡ R>¡ A_¡ A¡ ApX$rsep Ecp \ep. L$\p_u qL„ $ ds bp¡ g php
rhMfpsp A_¡ A„ ^ p^| „ ^ u. s¡ d S> hpl-hpl L$f¡ R>¡ A_¡ kdpS> gy„V$pe R>¡. gpNu.
AfpS>L$sp fp¡L$u_¡ A¡_„y fnZ L$f¡ A¡S> ^d®, kp^ysp A_¡ aL$ufu A¡_p¡ Æh_ dpV¡$ kp^ysp, aL$ufu, bp`ysp, k„s`Ï„ b^y„
`f„sy ApS>¡ sp¡ ^d®_p _pd¡ ka¡v$-cNhu lp¡hu Å¡BA¡ ÆrhL$p dpV¡$ _l] ? `f„sy A¡L$ bpSy> füp„ A_¡ `¥kp¡ S> kh®õh b_u
L$a_u ^pfZ L$f_pfp, kdpS>_¡ _urs_p¡ Aphp `pM„X$u_u kp^ysp sp¡ `p¡sp_u Nep¡. cp¡gu, Ncfy„ ^pqd®L$ âÅ_p `¥kp
D`v¡$i Ap`_pfu k„õ\pAp¡, Apîdp¡ Å¡ ÆrhL$p dpV¡$ S> lp¡e R>¡ ? lh¡ sp¡ f1du hX¡$ Aphp v„$cuAp¡A¡ apBh õV$pf lp¡V¡$gp¡
_urs_p _pi_¡ dpN£ Åe hpX$ Myv$ S>epf¡ kv$u Aphu v$f¡L$ L$\pL$pf, Af¡ v$f¡L$ bp`y, S>¡hp Apîdp¡ Ecp L$ep®. ^d®_p _pd¡
QucX$p Nmhp b¡k¡ Ðepf¡ S>¡ `p¡js„y s¡ k„s s¡d_p rióep¡_p v$pk b_u Nep. cL$sp¡ ^„^p¡ Qpgy \ep¡ A_¡ `p¡s¡ h¥chu
dpfsy„ A¡hp¡ qv$i¡ ¾$d Ly$v$fsu' A¡hp L$rh L$p¡B bp`y_u `^fpdZu L$fhu lp¡e, L$\p Æh_ Æhhp gpÁep. ^d® A¡ d _u
L$gp`u_p iåv$p¡ c]s¡ L$p¡sfpB Åe ApÆrhL$p b_u Nep¡. ApS>_p
R>¡. `f„sy khpg A¡ \pe R>¡ L¡$ kdedp„ ^prd®L$sp(^d®hr© Ñ) `psmu
hpf„ h pf R>¡ s fphp R>sp„ gp¡ L $p¡ `X$su Åe R>¡. A¡V$g¡ S> L$p¡BL¡$ g¿ey„
`pM„X$_u `L$X$dp„\u L$¡d R|V$sp _\u. R>¡.
A¡_y L$pfZ R>¡ Ap`Z¡ L¡$adp„ R>uA¡, Ap ^p¡mu L$a_u cNhp_u `¡W¡$,
l¥ i¡_p¡ L¡$a ? L$pg®dpL$k®_y„ A¡L$ hpL$e v„$cuAp¡_p¡ rgbpk \B NB R>¡.
R>¡ . "^d® AauZ R>¡ ' Ap`Z_¡ bp¡gbpgp R>¡ b^¡ bv$b|_u, ApS>
Ap`Zp q_S> ^d®_p¡ _ip¡ R>¡. Ap bv$b| kyhpk \B NB R>¡.
_ip¡ A¡S> Ap`Zu As|V$ A_¡ AM|V$ hpX$ d¢v$u_¡ bv$g¡ gp¡lu_u, Apîd
îÙp. Ap`Zu îÙp_u Apk`pk \B NB R>¡.
kuX$u(_ukfZu) b_phu_¡ Ap Ðepf¡ Ap`Z_¡ âñ A¡ \pe iy„
`p„MX$uAp¡ Ap`Z_¡ g|„V¡$ R>¡. `f„sy L$pd Aphp kp^yAp¡, bp`yAp¡ Af¡
îÙp_p _ipdp„ Ap`Z_¡ kÐe L$\pL$pfp¡ A_¡ aL$ufp¡ dpÓ âhQ_
AkÐe_y„ cp_ fl¡sy„ _\u A_¡ Ap`u_¡, L$\p L$fu_¡ Af¡ `p¡sp_p
kdpS>_¡ cp¡mhu_¡ gy„V$hp gpN¡ R>¡ Apîd-d„ q v$f kpQhu_¡ dpÓ
A_¡ `p¡s¡ ÅZ¡ kprbs L$fsp¡ lp¡e kp^y`Zpdp„ _\u fl¡sp ?
"vy $ r_ep T| L $su l¥ Ty L $p_¡ h pgp kdpS> hÃQ¡ Aphu kd®`Z
Qpqle¡' spÅ¡ S> v$pMgp¡ R>¡. Aip¡L$ Ap`hy„ Å¡BA¡ A¡S> kpQp¡ k„s.
ÅX¡$Å S>e dpX$u... bpL$u sp¡, fpS>L$pfZ_p bp`yAp¡
OZp gp¡L$p¡ `p¡sp_u _ursdÑp_¡ A_¡ DÛp¡N_p bp`yAp¡ s¡dS> Ap
h¡Qu v¡$ R>¡. `p¡sp_p Nyfy`Zp_¡ h¡Q¡ ^d®_p ^„^phpmp bp`yAp¡dp„ `R>u
R>¡. Aphp rbT_¡i Nyfy, bp`y, L$p¡B S> a¡f fl¡sp¡ _\u.
aL$uf, kp^y S>¡ L$lp¡ s¡ DÑd h÷p¡
4 X$uk¡çbf$-f009
Aps„L$hpv$_u kdõep
_V$hfgpg `p¡`V$gpg k„QprZep
ApS>¡ , dp_h Æh__¡ AS>„ ` pdp„ cõd \pe. cp¡mp i„L$f L$l¡ s\põsy. ê$\fap¡X$£ 4, â\d AÏ rhcpS>_, âpep¡rNL$
ÆhpX$_pf, k¢L$X$p,¡ lÅfp¡, r_v$pj£ p¡_p¡ cp¡N cõdpkyf_¡ sys® AMsfp¡ L$fu, MpÓu L¡$d ^p¡fZ¡ `yfhpf L$fu, AÏ rhop__p Üpf
g¡_pf DN° Aps„L$hpv$, R>¡‰p 100 hj®_p, L$fhu ? Ap\u, rihi„L$f_¡ S> bpmu_¡ cõd Mp¡gu Apàep. S>¡\u AÏrhop__p¡ ìep`
dyX$uhpv$u cp¡Nhpv$_p rhL$pk_u, ApMfu L$fhp, d_kybp¡ \sp„, rih `õspep A_¡ hÝep¡, `Z AÏbp¡çb lÆ vy$f lsp¡.
`¡v$pi b_u füp¡ R>¡. ^d® A_¡ fpS>L$pfZ _pW$p, S>Ns r`sp b°ûp `pk¡ Nep. bQphp¡. 1939\u luV$gf¡ ify L¡$gp buÅ rhðeyÙ_p
s\p kdpS> ìehlpfp¡ (h¡`pfu b^pdp„ b°ûpÆ rhkpdZdp„ dyL$pep. sd¡ cp¡mp S> i„qL$s hpsphfZdp„ AÏ h¥opr_L$p¡ akpep.
Al„L$pfu dyX$uhpv$u g|„V$bpÆ) `|Z®L$mpA¡ füp, Aphp D^pdp ip dpV¡$ L$fhp `X¡$ R>¡ ? S>d®_ h¥opr_L$p,¡ Å¡ rlV$gf_p lp\dp„ AÏ
Mughhpdp„ Aphu R>¡ . bp` v$uL$fp_¡ lh¡ dpf¡ S> fõsp¡ L$pY$hp¡ füp¡ ? Ag„L$pqfs rhõap¡V$L$ bp¡çb dyL$u v¡$i¡ sp¡ ? Ap\u
Afk`fk _ Ap`u iL¡, s¡hu Æh_ r_cph õhê$`hp_ dp¡lu_u ÷uê$`, ^pfZ L$fu b°ûp BV$pgue_ afdu S>d®_u_p¡ lp_, A_¡
`qf[õ\rsdp„ dp¥g L$ëQfp¡, Mfuv$u kpd¡, d¡v$p_dp„ Apìep. cõdpkyf ggQpep¡. Ad¡qfL$_ h¥opr_L$ Ap¡`_ lpBdf¡, eyfp¡`_u
das c¡V$p¡ Ål¡f L$fu, W$NbpÆ rbÞ^põs dp¡rl_u õhê$`, A„Nc„Nu _©Ðe L$f¡, s¡dS> smc|rd `f, Qpgsp rhðeyÙ_¡ L$pfZ¡,
ApQpfu füp„ R>¡. ApS>_p¡ Aps„L$hpv$ lh¡ kpd¡ cõdpkyf `Z dp¡rl_u_¡ âkß L$fhp AÏ rhõap¡V$_ E=MC2 _p NrZs ip¡^,
^d® T_y_ dpV¡$ lp¡e, s¡d gpNsy„ _\u S>. A„Nc„Nu _©Ðe L$fhp gpÁep¡. S>¡ dp¡rl_u ApB_õV$pB_ A_¡ QQ}g_p cgpdZ
rhL$pkiug L$lh¡ psp A¡iue_ v¡$ip¡dp„ `R>ps õhê$`dp„ b°ûpÆ BÃR>sp lsp. s¡\u `p¡sp_p `Óp¡\u, Ad¡qfL$pdp„ âdyM V³$d¡_ Üpfp a„X$
fl¡gp, ^d®Qõy s âv¡$ip¡_p, ^dp®^uL$pfuAp¡_¡ S> b„_¡ lp\, lõs^_y_ dpaL$ d¡mhu_¡, d¡mhu _¡hpX$pdp„ AÏ rhõap¡V$L$p¡, TX$`u
Ap dyL$s D`cp¡L$shpv$, Ap„M_p L$Zp dpaL$ `p¡sp_¡ dp\¡ dyL$sp„, s¡_y„ cõdpkyf¡ `Z b_phhp_y„ Apep¡S>_ L$fu_¡ 194`_p Sy>gpB
MyQ„ ¡ R>¡, A_¡ X$f R>¡ L¡$ õ\pr`s ^dp®QfZ_u A_yL$fZ L$fsp„ S> `p¡s¡ bmu_¡ cõd \B dpk ky^udp„, ÓZ AÏ bp¡çb `Z b_phu
`L$X$ Ry>V$u S>i¡ sp¡, Ap`Zp bpf hpNu S>i¡. Nep¡. rihÆ_p¡ Ry>V$L$pfp¡ \ep¡. L$pY$ep. S>¡_p¡ â\d âep¡N, Ad¡qfL$p_p fZ
Apd ApS>_p¡ Aps„L$hpv$ "R>¡' A_¡ "_\u' ApS> âdpZ¡ 193fdp„ rhcpNdp„ S>, L$fpe¡gp â\d AMsfpdp„
hÃQ¡_u, T_y_u r_v®$eu ¾y$f M¢QspZ ê$`¡ L¡$hÞ¡ X$uk(BÞg„X$)_u g¡bp¡fV¡ $fudp„ AÏip¡^L$ cep_L$ fp¥Ö õhê$`¡, Ar‚sp„X$h Å¡jhp
Dcfu Apìep¡ R>¡ . "_\u'hpmp ny ‰L$
hmsf¡, dfrZep dp_h bp¡çb b_u f¹ep
R>¡. (L$kpb) A_¡ "R>¡' s¡_p¡ kh®_pi L$fhp
T_y_`|h®L$ v$p¡fhpep v¡Mpe füp R>¡. "R>¡'
hpmp, `fõ`f_u Ars dlpÐhpL$p„ n u
lqfapBdp„ S>, Ap„^mp cus b_u Nep R>¡
A_¡ fpS>L$ue gp¡L$iplu âhplp¡, `1=kÑp
A_¡ 49=0_u fdsdp„ Ap„^mp cus b_u
Nep R>¡. Apd kdpS> ìehlpf `f âcyÐh
cp¡Nhsp, b„_¡ `qfbmp¡_p A„^Ðhdp„ dp_h
Ås akpB `X$u R>¡. Ap lL$uL$su kdõep_p¡
DL¡$g k„`|Z® A„s S> L$lu iL$pe.
h¥ q v$L$ kprlÐedp„ A¡ L $ cõdpky f
fpnk_p¡ kfk v$pMgp¡ A`pep¡ R>¡. ¾$p¡^u
`Z cp¡mp cNhp_, qh_pi Ar^`rs
i„L$f_u, Op¡f s`õepA¡ s¡ hfv$p_ sp¡
Ar^L$pfu bÞep¡ Ðepf¡ âkß rih `pk¡
hfv$p_ dp„Áey„ L¡$ lz„ S>¡_p `f lp\ dyL$„y s¡ bmu_¡

5 X$uk¡çbf$-f009
dmsp.b^p ip¡^L$ h¥opr_L$p¡ L$pB¡ Sy>_y `p_y dL$p_ sp¡ Ap`p¡.
`õspep A_¡ dlÐhpL$p„nu A„^ ^|m S>¡hy„ `Z `|fsy„ ^p_ sp¡ Ap`p¡
b_¡ g p fpS>L$pfZuAp¡ _ ¡ , (f¡i_]N lsy)„
vy$r_epcf_p AÏ h¥opr_L$p¡ rh_„su kph Syy>Wy„$ iy„ L$pd bp¡gp¡ R>p¡.
L$fhp gpÁep L¡$ S>d®_ lpfu QyL$ey„ L$p¡ L $ kpQu S>bp_ sp¡ Ap`p¡
R>¡. Å`p_ sp¡ `Z A„s _ÆL$dp„ (Q|„V$Zu hQ_p¡)
S> v¡$MpB füp¡ R>¡. dpV¡$ Ap cep_L$ \p¡X$p¡ TpTp¡ rlkpb sp¡ Ap`p¡.
bp¡çb, flõede S> fl¡hp Ûp¡. `f„sy Mp¡V$p¡ kpQp¡ S>hpb sp¡ Ap`p¡
eyÙdp„ Æs Å¡B fl¡gp DÐkplu (L$pídufu Æ` L$p¥cp„X$)
dlpÐhpL$p„nu Tpëep fl¡ ? `g® Ap bpNdp„ Adpfp¡ `Z cpN
lpb®f_p¡ bv$gp¡ g¡hp¡ S> füp¡ ? R>¡. A¡L$ hpiu Nygpb sp¡ Ap`p¡
194` Ap¡NõV$ sp. 6 A_¡ dpB_p `|s dp_hu_¡ â\d
8_p fp¡S> Å`p__p rlfp¡iudp A_¡ dp_h_p¡ duÅT sp¡ Ap`p¡ (L$f
_pNpkpL$u il¡fp¡ AÏ rhop__p cpfZdp„ b¡hX$p¡ _ hpmp¡)
cõd sp„X$hdp„ cõducys \ep„ S> ky M _p b¡ Qpf ðpk sp¡
Ðepf\u Ap AÏ cõdpkyf_¡ _p\hp_p kp¥fpô²$_p, NyS>fpsu NTg kd°pV$, Ad©s Ap`p¡, tS>v$Np_u R>¡ A¡hp¡ cpk sp¡ Ap`p¡.
âeÐ_p¡ \B füp R>¡. AÏ-Æs X$bpdp„ Opeg_¡ epv$ L$fhp S> füp. A¡ Afkpdp„ dyL$s hpsphfZ_p õhpduAp¡ (ApTpv$
`yfpsp¡ _\u. R>¡hV¡$ `p¡sp_¡ lp\¡, cõdpkyf `„qX$s _¡lê$ kp¥fpô²$dp„ Aph¡gp. Ðepf¡ kh® ksp^ui b_¡gp fpS>_¡spAp¡)
dpaL$ dp_h Æh__¡ cõd L$fu_¡ S> fl¡i¡ Opeg_¡ ipefu NTgp¡ k„ c mphhp_y „ L„$BL$ lhp L¡$ L„$BL$ DÅk sp¡ Ap`p¡.
? L$l¡hpey„. Opeg Nep, dþep A_¡ bp¡ëep Opeg bp¡ëep dpa L$f_p L$rh S>_sp
Apd dp_hÅs, ApS>¡ rhLpku h¥opr_L$ "S>_pb, d¢ d¡fu dps©cpjp d¢ S> ky_p L$p dyM l¥, Dk¡ S>_sp L$p vy$:M bep_ L$f_p
dyX$uhpv$u cp¡Nhpv$_p¡, cõdpkyf b_u_¡ iLy„$Np' _¡lê$ bp¡ëep S>ê$f, Np„^u bp`y f¡ Qprlie¡, _¡lê$ bp¡ëepS>ê$f ipefp¡ L$u e¡
_pQu flu R>¡ ? Ly$v$fsu iqL$s, L$epf¡ b„_¡ kp\ flp lz„ Bkgue¡, kdpS> iL$sp lz„ Ap¥f aS>® l¥, g¡qL$_ L$ep dyëL$_¡ sfL$fu _rl lu L¥$
lp\ dp\¡ TyL$ph¡ A¡ kde_p¡ khpg S> b_u \p¡X$p bp¡g cu iL$sp lz„. afdphp¡. A¡V$g¡ ? Opeg\u bp¡gpB Ney„ S>_pb ApTpv$u L$p
füp¡ R>¡. `Z Qp¡L$L$k dyL$phi¡. A¡ Mpsfu Opeg¡ NTg iê$ L$fu. `„Öl kpg bus Nep l¥. d¡fu Ngu L$u NV$fp¡
`pL$u \su Åe R>¡ . ¾y $ f, v$eplu_, Acu b„^ _rl lzB l¥ (dsgb L¡$ My‰u
gpNZurl_, klS> AÐepQpfu Ars rsh° NV$fp¡_u vy$N®Op¡ vy$f \B iL$u _\u.)
dlpÐhpL$pn „ u, b_phpsu S>su dp_hÅs_u. Opeg S>, Aphy„ dp¡Y$pdp¡Y$ _¡lfy_¡ bp¡gu
âcyÐh `©Õhu_¡ õh lõs¡ S> Msd L$fhp_p¡ iL$.¡ 1960_p v$peL$p_u Opeg_u Ap V$L$pf¡ u
kde `pL$sp¡ Aph¡ R¡. rhðcf_p dp_h NTg. Ap`Z¡ `|Z® õhê$`¡ A_ychu füp
Æh_ âhplp¡_¡, Ap Mbf R>¡ L¡$ iy„ \B füy„ R>uA¡. TX$`u rhL$pkhpv$_u Dcu L$fhpdp„
R>¡ ? A_¡ iy„ `qfZpd _uL$mi¡. `f„sy klz Aph¡gu ApS>_u. lpX$dpfuAp¡ rhj¡ Opeg
õhp\} A_¡ M„^pB gpQpfudp„ akpep R>¡. Æhsp lp¡s sp¡ iy„ _y„ iy„ gMu L$pY$ey„ lp¡s ?
L$p¡B blpf L$pY$u g¡hp, kd\® lp¡e, li¡ s¡d "R>¡' sp¡ cp¡Nhpv$u dyX$uhpv$, `y_d_p
L$ë`u iL$psy„_\u S>, A¡hf¡õV$_u V$p¡Q¡ QX$u Qp„v$ dpaL$, `|ZL® $mpA¡ `lp¢Ãep¡. `rs-`Ð_u
Nep `R>u iy„ ? f4-f8 L$gpL$ L$v$pQ flu hÃQ¡, L$fp¡X$p¡_p D`lpfp¡, A`pB_¡ R>p`¡
iL$pe. R>¡hV¡$ sp¡, Æh_ bQph Arcep_, QX$phpB füp R>¡. S>¡ "_\u' hpmpAp¡_¡,
_uQ¡ Dsfu_¡ L$fhy„ S> füy„ ? A¡d ApS>¡ cp¥rsL$ Aps„L$u b_phhp, dSbyf A_¡ dS>b|s
cp¡Nhpv$u rhfpku dyX$uhpv$, A¡hf¡õV$_p â¡fZp, `yfu `X$su v¡$MpB flu R>¡ ? A¡d
riMf¡ `lp¢Qu QyL$ep¡, L$lu iL$pe S>. L$p¡B_¡ L¡$d¡e kdÅsy„ _\u ? "Ars kh®Ód
Ap "R>¡' A_¡ "_\u'_u `]S>Z dpV$¡ hS>®es¡ '_y„ h¥qv$L$ kyÓ bp¡ghy„ kl¡g„y R>¡. kdS>hy„
1960 ApSybpSy>_u cpfsue `qf[õ\rs `f A_¡ A_ykfhy„ L$W$u_ R>¡ S>. Bðf klz_¡
â¡fZp Ap`¡.
6 X$uk¡çbf$-f009
îu rhðL$dp® d„qv$f kyhZ® S>e„rs dlp¡Ðkh-Adv$phpv$
Ål¡f A`ug
Apv$fZue oprsb„^yAp¡...
`fdL©$`pmy Bô$v¡$h îu rhðL$dp® âcyÆ_u Akud L©$`p\u Adv$phpv$_p„ Ap„NZ¡ â\dhpf `0 hfk¡ îu rhðL$dp® d„qv$f kyhZ® S>e„rs
dlp¡Ðkh DS>hhp_u kyhZ®sL$ oprsS>_p¡_¡ âpá \B flu R>¡. s¡ `ph_ âk„N¡ Ap` kp¥_¡ k„õ\p Ap cNuf\ L$pep£dp„ s_-d_-^_\u
A„s:L$fZ kdpfp¡l_¡ k„`|Z® kamsp BÃR>sp sdpd oprsS>_p¡_¡ k„õ\p_p lp¡Ø¡v$pfp¡, kq¾$e kæep¡ L$pe®L$fp¡, Apbpg, h©Ù, v$p_huf,
v$pspîuAp¡, rhop`_ Ap`_pf, ìep`pfu ^„^p\} A_¡ DÛp¡N`rsAp¡, lõsL$gp A_¡ L$pô$L$gp_p L$p¥iëe ^fphsp Ly$im OX$h¥ep, bprgL$pAp¡,
drlgpAp¡, oprs_u drlgp k„õ\p_p lp¡Ø¡v$pfp¡, L$pe®L$fp¡ Ap Adyëe Ahkf¡ iL$e sdpd klep¡N Ap`hp k„õÕp lpqv®$L$ r_d„ÓZ Ap`¡ R>¡.
Ap cNuf\ L$pe®¾$d k„`|Z® kamsp dpV¡$ bpmL$gpL$pfp¡, eyhsuAp¡, drlgpAp¡, õhe„k¡hL$p¡_u AphíeL$sp lp¡B fk ^fphsp sdpd_¡
k„õ\p_u ê$bê$ dygpL$ps g¡hp A_¡ Ap k„õ\p_¡ L¡$hu fus¡ klpec|s \hp A_¡ L$pe®¾$d_¡ kam b_php BÃR>¡ s¡ S>Zphhp Adpfu Mpk _d°
rh_„su R>¡.
Ap L$pe®¾$d_¡ kamsp dm¡ A_¡ ìeh[õ\s Apep¡S>_ \pe s¡ dpV¡$ k„õ\pdp„ v$f d„Nmhpf¡ A_¡ ir_hpf¡ fpÓ¡ 8 hpÁe¡ rdV$]N fpMhpdp„
Aph¡ R>¡ sp¡ Adp¡ sdpd_¡ A„s:L$fZ`|h®L$ kp\ klL$pf Ap`hpA `ug kp\¡ Aæe\®_p R>.
: L$pe® ¾ $d_u ê$`f¡ M p :
sp. f3-1-10 Dv$¹OpV$_ kdpfp¡l âk„N¡ blp¡mu k„¿epdp„ lpS>fu Ap`hp k„õ\p sfa\u cphde r_d„ÓZ R>¡. (Ap âk„N¡
_pZpâ^p_îu dp__ue d„Óu hSy>cpB hpmp D`[õ\s fl¡i¡.)
sp. f4-1-10 bpgqv$_ âk„N¡ Sy>v$u Sy>v$u V¡$gÞV$ ^fphsp bpmL$p¡ (D.h. 1f hj® ky^u) Ap sdpd bpmL$p¡_¡ s¡ L¡$hp âL$pf_u L$gp A_¡
k¡hp Ap`hp_p R>¡ s¡_u ÅZ k„õ\p_¡ sp. 31-1f-09 ky^udp„ L$fhp rh_„su R>¡. bpgqv$_¡ hpguAp¡A¡ k„`|Z® kp\ klL$pf Ap`hp
rh_„su R>¡. kp\¡ r_d„ÓZ Ap`hpdp„ Aph¡ R>¡.
sp. f`-1-10 eyhpqv$_ âk„N¡ kdpS>_p sdpd eyhL$p¡_¡ s¡d_u V$¡g¡ÞV$ L$gpL$p¥iëe_¡ kdpS> kdn âv$ri®s L$fhp A_¡ eyhp L$pe®¾$ddp„
kpd¡g \hp r_d„ÓZ R>¡. eyhp qv$_ âk„N¡ fL$sv$p_ rirbf_y„ Apep¡S>_ L$f¡g lp¡B blp¡mu k„¿epdp„ cpN g¡hp A_yfp¡^ L$fhpdp„ Aph¡ R>¡.
Ap âk„N¡ eyhp kp„õL©$rsL$ rhcpN_p dp__ue d„Óuîu aL$ufcpB hpO¡gp D`[õ\s fl¡i¡.
sp. f6-1-10 drlgp qv$_ âk„N¡ kdpS>_p sdpd bl¡_p¡_¡ NyS>fps_u Nfbp lqfapB A_¡ AÞe V¡$g¡ÞV$ ^fphsu bl¡_p¡_¡ s¡ dpV¡$
cpN g¡hp A_¡ 7` hj® L$fsp„ h^y Jdf ^fphsp drlgpAp¡_y„ kÞdp_ L$fhp_y„ lp¡B. Ap L$np_p drlgpAp¡_¡ k„õ\pdp„ sp. 31-1f-09
ky^udp„ _pd kf_pdp_u rhNs kp\¡ _p¢^Zu L$fphhp _d° rh_„su R>¡.
sp f7-1-10 dlp_ycphp¡_y„ kÞdp_.
sp. f8-1-10 îu rhðL$dp® d„qv$f kyhZ® S>e„rs dlp¡Ðkh_¡ kam b_phhp A_¡ îu rhðL$dp® kp„õL©$rsL$ ch__p bp„^L$pddp„ ^_
Ap`_pf kh£_y„ kÞdp_ kdpfp¡l_y„ Apep¡S>_ L$fhpdp„ Aph¡g R>¡. Ap kdpfp¡ldp„ N©ld„Óu ArdscpB ipl lpS>f fl¡i¡.
sp. f3-1-10 \u sp. f7-1-10 v$fçep_ fpÓ¡ 8 L$gpL¡$ _pdp„qL$s L$gpL$pfp¡_p¡ X$pefp¡ gp¡L$kprlÐe A_¡ k„shpZu s¡dS> _pdp„qL$s
lpõe L$gpL$pfp¡_p L$pe®¾$dp¡_y„ Apep¡S>_ L$fhpdp„ Aph¡g R>¡. sdpd L$pe®¾$dp¡dp„ oprsb„^yAp¡_¡ rhipm k„¿epdp„ D`[õ\s fl¡hp k„õ\p
r_d„ÓZ `pW$h¡ R>¡.
sp. f`-1-10 A_¡ sp. f6-1-10_p fp¡S> `1 L|„$X$u rhðL$dp® eo_y„ Apep¡S>_ L$fhpdp„ Aph¡g R>¡. s¡dp„ eS>dp_ sfuL¡$ cpN g¡hp,
Adv$phpv$ D`fp„s blpfNpd_p rhðL$dp® h„iS> sdpd_¡ r_d„ÓZ R>¡.
rhðL$dp® d„qv$f kyhZ® S>e„rs dlp¡Ðkh âk„N¡ ârkÙ \_pfp kp¡h¡r_efdp„ Ap`_p h¡`pf-^„^p DÛp¡N_u rhop`_ sp. 31-1f-09
Ap`hp k„õ\p sfa\u _d° A`ug R>¡.
Ål¡fps_p v$f _uQ¡ dyS>b R>¡. (ap¡f L$gfdp„) 1. buSy>-ÓuSy> V$pBV$g - ê$p. 41000/-, f. ApMy `p_y - ê$p. 10,000/-, 3.
AX$^y `p_y„ - ê$p. `,000/-, 4. 1/4 `p_y„ - ê$p. f,`00/-
âv$i®_ õV$p¡gdp„ Ap`_p h¡`pf ^„^p A_¡ DÛp¡N_u âp¡X$L$V$f_u r_vi®_ L$fhp, õV$p¡g byqL„$N L$fphhp, k„õ\p sfa\u _d° A`ug R>¡.
õV$p¡g byqL„$N_p v$f _uQ¡ dyS>b R>¡.
âpBd gp¡L¡$i_ ê$p. 40,000/-, b„_¡ bpSy> L$p¡_®f ê$p. 30,000/-, AÞe ê$p. f0,000/-
fpdÆcpB lufÆcpB R>pÓpgedp„ flu Aæepk L$fu Ne¡gp oprs_p c|s`|h® rhÛp\}Ap¡_¡ krh_e S>Zphhp_y„ L¡$ îu rhðL$dp®
d„qv$f kyhZ® S>e„su dlp¡Ðkh âk„N¡ s¡Ap¡_y„ Ål¡f kÞdp_ L$fhp_y„ Apep¡S>_ lp¡B ApNpdu sp. 31-1f-09 ky^udp„ _pd, kf_pdp A_¡
dp¡bpBg _„bf_u ÅZ c|s`|h® rhÛp\} A_¡ dp_v$d„Óu sygkuv$pk A¡d. kp¡_uNfp_¡ dp¡bpBg _„. 98f`403070 D`f Ap`hp _d°
rh_„su R>¡. Ap`_u rhNs D`fp„s Ap`_u ÅZdp„ lp¡B s¡hp Ap`Zp kp\u rdÓp¡_u rhNs Ap`_u `pk¡ lp¡B sp¡ s¡ `Z dp¡L$gphhp _d°
rh_„su R>¡.
îu rhðL$dp® d„qv$f kyhZ® S>e„rs dlp¡Ðkh_¡ D`fp¡L$s sdpd L$pe®¾$dp¡dp„ A„s:L$fZ `|h®L$ cpN g¡hp A_¡ dlp¡Ðkh_¡ kam b_phhp
s_-d_-^_\u klep¡N Ap`hp k„õ\p sfa\u _d° rh_„su kp\¡ Aæe\®_p R>¡.
sy g kuv$pk A¡ d . kp¡ _ Nfp âhuZcpB A¡ . L$gp¡ r gep
dp_v¹ $ d„ Ó uîu âdy M îu

7
dy„bB rhðL$dp® bpNdp„ `qfhs®__p¡ `h_
aw„L$pep¡ : `„L$S>cpB â¡qfs `¡_g rhS>¡sp
âpZgpgcpB _hp âdyM, lkdyMcpB k¡¾$¡ V$fu,
"rhðL$dp® rhð'_p dy¿e ârsr_r^ âhuZcpB V²$õV$u bÞep

âdy M k¡¾¡$V$fu Å¡BÞV$ k¡¾¡$V$fu MÅ_Qu V²$õV$uAp¡


dyb
„ B_p ÅN©s kæep¡A¡ ÅN©rs v$pMhu _p_ÆcpB L$fN\fp(f7` ds-bp¡fuhgu) rhðL$dp® bpN Ap`Zp kdpS>dp„ dlÐh_y„
A_¡ kdpS>dp„ `qfhs®__u spsu S>fyqfeps MÅ_Qu sfuL¡$ _f¡ÞÖcpB fpdÆcpB õ\p_ ^fph¡ R>¡. Ap rhðL$dp® bpN_p
lp¡hp\u bpNdp„ `qfhs®_ gphhp_p ×Y$ hX$pNdp(f`f ds-dgpX$) A_¡ Å¡BÞV$ hluhV$dp„ ìep`L$ aqfepv$p¡ DW$u lsu A_¡
r_^p®f kp\¡ dyb
„ Bdp„ Aph¡g îu NyS>®f kyspf k¡ ¾ ¡ $ V$fu sfuL¡ $ Qud_cpB khÆcpB L¡$V$gp„L$ _ gMu iL$pe s¡hp b_php¡ `Z
îu rhðL$dp® bpN_p V²$õV$u d„X$m_u ep¡ÅB hOpqX$ep(f67 ds-OpV$L$p`¡ f)_u khp®_dy s¡ bÞep lsp. drlgpAp¡ dpV¡$_u âh©rsAp¡ b„^
Ne¡g Q|„V$Zudp„ lp¡Øp `f fl¡gp sdpd hfZu L$fhpdp„ Aphu lsu. S>epf¡ V²$õV$uAp¡ L$fu v¡$hpdp„ Aphu lsu A_¡ S>¡_y kdpS>dp„
V²$õV$uAp¡_¡ kæep¡A¡ A¡L$u AhpS>¡ ÅL$pfp¡ dZucpB L$fi_cpB hX$Npdp(f`f ds- "Nyf'y sfuL¡$_„y õ\p_ R>¡. s¡hp "duqX$ep' kp\¡
Ap`u A_¡ îu `„L$S>cpB c¢kprZep â¡qfs L$p„ v $uhgu), fd¡ i cpB ipdÆcpB `Z Apip¡c_ue hs®_ L$fhpdp„ Apìey„ lsy.„
`¡_g_p kps¡ kps Dd¡v$hpfp¡ rhS>¡sp \ep A„ b pkZp(f33 ds-v$rlkf) A_¡ S>¡_p¡ kdpS>dp„ cpfp¡cpf fp¡j âhs®sp¡ lsp¡
lsp. rhS>¡sp \e¡gp Dd¡v$hpfp¡ `¥L$u kp¥\u âhuZcpB _V$hfgpg bp¡fprZep(f16 A_¡ rhðL$dp® bpN_p hluhV$dp„ `qfhs®_
h^y ds îu âpZgpgcpB cpZÆcpB ds-v$l]kf) L¡$ S>¡Ap¡ "rhðL$dp® rhð'_p gphhy S> s¡hp¡ ×Y$ r_^p®f bpN_p ÅN©s
drl^qfep(f89 ds-OpV$L$p¡`f)_¡ dmsp dy„bB_p åeyfp¡ Qua R>¡. s¡Ap¡ Q|„V$pB Apìep kæep¡A¡ L$fu_¡ fp¿ep¡ lsp¡ A_¡ Ap rhQpf_¡
s¡Ap¡_u âdyM sfuL¡$ `kv$Nu L$fhpdp„ Aphu R>¡. dsv$pfp¡A¡ Adgu b_phu. Sy>_p sdpd
lsu. S>epf¡ d„Óu sfuL¡$ lkdyMcpB dy „ b Bdp„ Aph¡ g îu Ny S >® f ky s pf V²$õV$uAp¡_¡ ÅL$pfp¡ Ap`u A_¡ `„L$S>cpB

8 X$uk¡çbf$-f009
Q| „ V $Zu_u kam L$pdNufu bÅh_pf Q| „ V $Zu krdrs_p ApN¡ h p_p¡ A_¡ L$pe® L $fp¡
c¢kprZep â¡qfs `¡_g_p sdpd¡ sdpd A„v$pS>¡ Qpfkp¡ gp¡L$p¡ lpS>f lsp A„s¡ îu `„Qpkfp, rhS>ecpB L$fi_cpB hOpqX$ep,
Dd¡v$hpfp¡_¡ rhS>¡sp b_pìep. S>¡dp„ "rhðL$dp® `„L$S>cpB_u `¡_g_p sdpd Dd¡v$hpfp¡ rhS>ecpB `fkp¡sdcpB bL$fprZep,
rhð'_p dy „ b B Mps¡ _ p åey f p¡ Q ua rhS>¡sp \ep lp¡hp_u Ål¡fps \sp„ S> fkuL$cpB hOpqX$ep, cy ` scpB
âhuZLy $ dpf A¡ _ . bp¡ f prZep_p¡ `Z bpNdp„ DÐkh S>¡hp¡ dplp¡g kÅ®ep¡ A_¡ AMueprZep, `„L$S>cpB L¡$. hX$NpdpA¡
kdph¡i \pe R>¡. rhS>¡sp Dd¡v$hpfp¡_¡ Arc_„v$_ Ap`hp gp¡L$p¡ QyV„ $Zu A„N_¡ u afS> bÅhu lsu. Ap D`fp„s
îu NyS>®f kyspf rhðL$dp® bpN dyb „ B_p `X$p`X$u L$fhp gpÁep. îu `„L$S>cpB, _uQ¡_p L$pe®L$fp¡A¡ Dd¡v$hpfp¡_¡ rhS>¡sp
V²$õV$u d„X$m_u Q|„V$Zu 8 _h¡çbf Ål¡f rhÌ$gcpB, lkdyMcpB hN¡f¡A¡ A¡L$ b_phhp S>l¡ds DW$phu lsu.
\sp_u kp\¡ S> dy„bB kdpS>dp„ Nfdphp¡ buÅ_p dp¢ duW$p„ L$ep® lsp. rh_p¡v$ X$u. rhkfp¡rgep, âv$u` A¡k.
Apìep¡ lsp¡. bpN_p hluhV$\u _pfpS> Ðepfbpv$ rhS>¡ s p Dd¡ v$h pfp¡_ u b¡ W$L$ dmu A„bpkZp, S>e„rscpB X$u. bÖqL$ep,
\e¡gp A_¡ kdpS> dpV¡$ L„$BL$ L$fu Ry>V$hp_u i¥ g ¡ j Æ. bÖqL$ep, rh_p¡ v $ Æ.
cph_p ^fphsp ApN¡hp_ îu `„L$S>cpB ky f ¡ r gep, ky f ¡ i X$u. ky f ¡ r gep,
c¢kprZep, D`fp„s rhÌ$gcpB AO¡fp, Adfsgpg A¡d. cpX¡$riep, d_p¡S>
lkdyMcpB krls_p ApN¡hp_p¡A¡ A¡ g . bp¡ f prZep, fdZuL$ bu.
rhQpf rhdi® L$fu_¡ L$p¡B`Z k„Å¡Np¡dp„ bL$fprZep, fp¡rls bu. bp¡fprZep,
lpg_p V²$õV$uAp¡_¡ ÅL$pfp¡ Ap`hp_p¡ ×Y$ bur`_ `u. ky f ¡ r gep, d_uj bu.
r_^p®f L$fu A_¡ rhrh^ rhõspfdp„ bL$fprZep, rh_ycpB hu. kyf¡rgep,
ìep`L$ gp¡L$ k„`L®$ ify L$fu A_¡ kdpS>dp„ ÆsycpB X$u. hX$Npdp, Afthv$cpB
ÅN©rs gphhp_y„ L$pd L$ey¯ lsy„. îu i„Mg`fp, _„v$gpgcpB ^°p„N^qfep,
`„ L $S>cpB c¢ k prZep, rhÌ$gcpB kp¥ \ u h^y ds d¡ m h_pf âpZcpB d_p¡S> A¡d. R>r_epfp, r`eyj A¡d.
AO¡fp, lkdyMcpB L$fN\fp hN¡f¡A¡ drl^qfep_¡ dp¢ duWy „ $ L$fphsp lkdy M cpB cpgpfp, k„ S >e A¡ d . cpgpfp,
v$ffp¡S> fpqÓ_p ApW$\u dp¡X$u fps ky^u A_¡ AÞe rhS>¡ s pAp¡ â¡dÆcpB Æ. A„bpkZp, kyf¡i `u.
ìep`L$ S>_k„`L®$ L$ep£. `y_p, _prkL$, A„bpkZp, dZucpB A¡k. hOpqX$ep,
v$lpÏ fp¡X$, cuh„X$u, OpV$L$p¡`f, rhfpf, lsu A_¡ lp¡ Ø ¡ v $ p fp¡ _ u khp® _ y d s¡ hfZu qL$ip¡ f A¡ d . hOpqX$ep, d¡ l z g ku.
cpe„ v $f, L$p„ v $uhgu, bp¡ f uhgu hN¡ f ¡ L$fhpdp„ Aphu lsu. c| s `| h ® âdy M hOpqX$ep, cph¡ i ^° p „ N ^qfep, `f¡ i
rhõspfdp„ rdV$]Np¡ ep¡Æ A¡V$g„y S> _l]. Ap ip„ r scpB_¡ 106 ds A_¡ fpdcpB A_y h pqX$ e p, Q„vy$cpB A¡g. rhkphqX$ep,
sdpd rhõspfp¡_p gp¡L$pA ¡ ¡ Mpk hpl_p¡ Üpfp rhkphqX$ ep_¡ dpÓ 10f ds dþep lsp. lj® v $ c pB Æ. cpfqv$ep, fd¡icpB X$u.
Aphu dsv$p__p qv$hk¡ dsv$p_ `Z L$ey¯. S>epf¡ cp¡ N ucpB_¡ 10`, ^ufy c pB cuMycpB A¡_. hX$ `„ Q pkfp, âaz ‰ cpB A¡d. Å¡gp`fp,
Npdp, dl¡ÞÖcpB L¡$.
dy„bBdp„ drlgpAp¡ dpV¡$_u rhrh^ hX$Npdp_¡ 11f ds A_¡ âhuZcpB rhkfp¡ r gep, fp¡ r lscpB bu.
âh©rs L$fsp fl¡gp kdspb¡_ drl^qfep, `„Qpkfp_¡ 116 ds dþep lsp.
dyL$spb¡_, âaz‰pb¡_ M„cpesp, q¾$ó_pb¡_ dsv$p_ dpV¡$ DÐkpl lsp¡. dp¡V$u Jdf_p bp¡fprZep, ip„rscpB X$u. `„Qpkfp,
Aprij `u. `„ Q pkfp, S>Nv$ui `u.
hN¡f¡ bl¡_p¡A¡ `Z `qfhs®_iug `¡_g_¡ gp¡L$p¡ s¡dS> Qud_cpB h‰ccpB cpX¡$riep A„bpkZp, AS>e A¡d. kyf¡rgep, rls¡i
rhS>¡sp b_phhp S>l¡ds DW$phu. A`„N lp¡hp R>sp„ dsv$p_ L$fhp Apìep lsp. L¡$. ^°p„N^qfep, fpSy>cpB A¡d. kyf¡rgep,
8 _h¡çbf_p fp¡S> ep¡Åe¡g dsv$p_dp„ Q|V„ $u ìeh[õ\s \pe s¡ dpV¡$ krdrs b_phpB dl¡icpB A¡k. bp¡fprZep, k„S>e `u.
dsv$p_ L$fhp gp¡L$p¡ DdV$u `X$ep lsp. kp„S>¡ lsu. krdrs_p Aip¡L$cpB A„bpkZp, r`kphpqX$ep, S>e¡ i cpB Apf.
dsv$p_ `yfy \ep bpv$ `qfZpd ÅZhp_u lj®v$cpB v$pdÆcpB Op¡fQ ¡ p, cfscpB k„ Q prZep, Afthv$cpB i„ M g`fp,
kp¥_¡ DÐL„$W$p lsu. A¡V$gy„ S> _l] `qfZpd cNhp_ÆcpB R>r_epfp, S>Nv$uicpB d_p¡ S > A¡ d . R>r_epfp, _„ v $gpg
ÅZhp fpqÓ_p kpX$p ArNepf hpÁe¡ `Z v¡ $ hÆcpB cpX¡ $ riep, qv$gu`cpB ^°p„N^qfep, kyf¡icpB Æ. hX$Npdp.
v$pdÆcpB ^°pN„ ^qfep, fpSy>cpB L$fi_cpB
9 X$uk¡çbf$-f009
kp¢X$pNf `qfhpf_y„ Np¥fhp„rL$s ^d®L$pe
"cpNhs L$\p'_y„ Agp¥qL$L$ L$\pd©s_y„ fkcph

krhspb¡ _ A_¡ Q„ v y $ cpB s\p `qfhpf Üpfp `| S >_ îu ÜpfL¡ $ i gpgÆdlpfpS>


Ap`Zu k„õL©$rs_y„ OX$sf k„õL$pf D`f cpNhsL$pf_u ip¡^ L$fsp lsp A_¡ A¡ cS>_, lh¡gu_p„ L$us®_\u L©$óZgugp _©Ðe\u
\ey „ R>¡ . A_y c hp¡ \ u OX$pe¡ g Ap`Zu L$pe®dp„ v$.ApqäL$pdp„ hk¡gp, rQÓphX$_p fS|> L$fhpdp„ Aphu.
k„õL©$rs_y„ gp¡L$l¥ey„ _pfu_¡ qiMpdZ Ap`¡ hs_u kyf¡icpB kp¡_uA¡ dv$v$ L$fu A_¡ sp. 10-11-09_p„ fp¡S> hphpTp¡X$p_p¡
R>¡. "cpNhs L$\p'_p¡ gpc kyfs_p„ kdN° ce\u kyfs \f\fsy„ lsy„. Ðepf¡ `|S>eîuA¡
"S>__u S>ZS>¡ cL$sS>_ L$p„ v$psp L$p„ i|f kdpS>_¡ dýep¡ A_¡ kp¢X$pNf `qfhpf_¡ L$\p_¡ rhfpd Ap`sp„ L$üy „ , "Ap L$\p
_l] sp¡ fl¡S>¡ hp„TZu ds Nydphui Np¥ f h âpá \ey „ . `p¡ \ uepÓpdp„ f000 cNhp__¡ kdr`®s \B R>¡ s¡\u Np¡h^®_
_|f'... Ap kp¡_¡fu riMpdZ cpfsue rlÞvy$ ìeqL$sAp¡ Aphu. `|Å_p„ âk„N¡ AßL|$V$ DÐkh_p„ hphpTp¡Xy„$
_pfuAp¡A¡ õhuL$pfu R>¡. kyfs_p„ krhspbl¡_ h¥óZhLy$m_p„ ApQpe® 108 îu ÜpfL¡$i Tfdf hfksu hjp®_¡ gpìey„ R>¡. fpÓ¡ L©$óZ
L¡$ihÆcpB kp¢X$pNf_p R> ky`yÓp¡A¡ dpsp_y„ gpgÆ dlpfpS>(L$X$u)_u Agp¥qL$L$ hpZu _peL$_p„ lh¡guk„Nus_p¡ gpc dþep¡.
_pd fp¡i_ L$ey¯, dpsp_y„ _pd v$u`pìey„, L$\pd©s_y„ Agp¥qL$L$ fk`p_ L$ey¯. sp. 7-11 sp. 13-11_p„ fp¡S> dlpfpS>îu `|S>e
Q„ v y $ cpB, S>ky c pB, cfscpB, \u 13-11-09 kps qv$hk kp¢X$pNf r`spîu `.`| . 108 îu S>NsNy f y îu
kycpjcpB, rh_p¡v$cpB A_¡ qL$ip¡fcpB `qfhpf_y„ r_hpkõ\p_ "h°S>^pd' bÞey„. h©S>¡igpgÆA¡ `yrô$ ^d®_p lpv®$ kdu kp¡_f¡ u
^d®-A\® `yfyjp\®dp„ r_›$php_ R>¡. hX$gp kfm-kplrS>L$-r_d® m ^prd® L $hpZu_p¡ hpsp¡ L$fu. h°S>^pd rhipg_Nfdp„ kdN°
S>¡hp Ap rhipm `qfhpf rkqÙ-kamsp\u gpc g¡ h p h¥ ó Zhp¡ A_¡ cprhL$S>_p¡ h‰cLym kpnps âcyLym_p„ v$i®__p gpc
riMf¡ b¡W$p¡ R>¡. rhipg_Nf(kyfs)dp„ D‰pk-Dd„N\u Apìep cpNhsL$\p_p¡ L$fphu füy„ lsy„. kp¢X$pNf `qfhpf Qpf h¡`pfu
"dpfyrs lpX®$h¡f'_p _pd\u "A¡hf¡õV$' kf Apõhpv$ L$f_pf L$p¡B A¡L$ nZ dpV¡$ `Z L$\p `¡Y$uAp¡ dpfyrs àgpehyX$, dpfyrs ëeydu_fu,
L$ep£ R>¡. d„X$`dp„\u blpf _uL$þey„ _l]. cpNhs dpV¡$ dpfyrs lpX®$hf¡ A_¡ gpBa õV$pBg BÞV$ufuef
ApS>_p L$`fp kde¡ k„sp_p¡ dpsp- _uL$msp¡ A¡L$ A¡L$ iåv$ dlpd|gy„ fÐ_ lsy„ ^„^p¡ 100 V$L$p b„^ fpM¡g. kp¥A¡ ^d®L$\p_y„
r`sp âÐe¡_u afÅ¡ Q|L$u Åe R>¡ Ðepf¡ s¡_¡ Nydphhy„ L$p¡_¡ `pgh¡ ? kNp-k„b„^u- îhZ L$ey¯. âcyL©$`p rh_p Ap iL$e _l].
kp¢X$pNf `qfhpf_p„ kæep¡A¡, Q„vy$cpB s\p rdÓp¡ oprsS>_p¡ A_¡ cpÁeh„sp h¥óZhp¡ L$\p îhZdp„ Aphsp„ cprhL$p¡_¡ L$p¡B
s¡d_p„ cpBAp¡A¡ dpsp krhspbl¡_ A_¡ `m¡`m L$\p îhZdp„ Npmu ^d®gpc gu^p¡. sL$gua _ `X¡$ s¡hu ìehõ\p Ap `qfhpf¡
õh. L¡$iycpB_p cpNhsL$\p_p„ d_p¡f\ `|fp _©tkl S>Þd, hpd_ S>Þd, fpdS>Þd, L$fu. fp¡S>_p 400 dl¡dp_p¡ s\p L$\p îhZ
L$ep®. 300 ìeqL$s_p rhipm hX$gp S>¡hp L©$óZS>Þd, Np¡h^®_ dlp¡Ðkh, ê$ÿdZu dpV¡$ `^pfsp„ 700-800 ^d® â¡duAp¡
k„eyL$s Ly$Vy„$b_y„ k`_„y kpL$pf \ey„. rhhpl L$\p âk„Np¡ DÐkpl\u DS>hpep fl¡ h p-S>dhp_u kNhX$sp Apkp_u\u
_M-iuM h¥óZh, v„$c-b_phV$\u iåv$p¡_u Ad©s^pfp A_¡ k„Nus_u k|fphgu L$fhpdp„ Aphu. ìehõ\p A¡hu lsu S>¡dp„
`f, r_Mpgk-r_óL$g„L$ A¡hp kp¢X$pNf kp\¡ kp¥_p„ rQÑ cqL$s-cph_p\u c]Åhp L$ep„e L$Qpi _ lp¡su.
`qfhpf_p„ b^p„ cpBAp¡_¡ kpfp cpNhs dp„X$ep„. kpskp¡ ìe[¼sAp¡A¡ b°ûk„b„^ L$pfZ L¡$ rls¡i, ^d£i, fS>_uL$p„s,
L$\pL$pf_u S>ê$f lsu, s¡ A p¡ kpfp `|S>eîuA¡ Apàep. fpÓ¡ fpk-Nfbp, ^|_- íepd MX¡$ `N¡ lsp. S>ep¡rs, L$u_p, V$u_p,
10 X$uk¡çbf$-f009
rbS>g `Z Ecp `N¡ L$pe® L$fsp„ lsp„. A_¡L$ _p_u-dp¡V$u dyíL¡$guAp¡ kp¥_p kp\ h¥óZh A¡V$g¡ kp¡ b°pûZ' kpQp h¥óZh_y„
fdpb¡_, fdugpb¡_, `yó`pb¡_, S>eîub¡_ klL$pf\u ÅZ¡ L¡ $ dy í L¡ $ gu S> _ flu. Æh_ W$pL$p¡fÆ_u `|Ådp„ hus¡. Æh_dp„
Dd„N\u âh©Ñ lsp. h¡hpBA¡, k|e®L$pÞs dlpfpS>îu dpV¡$ fl¡hp_u kyrh^p EX$u_¡ b^p_¡ b^y„ dmsy„ _\u. S>¡ L$p„B dm¡g R>¡
hX$Npdp s\p fd¡ i cpB Ap„ M ¡ hmN¡ s¡ h u lsu. Ap L$pe® d p„ s¡_¡ W$pL$p¡fÆ_u âkpv$u dp_u_¡ õhuL$pfhu.
hX$Npdp(^_kyfphpmp)A¡ lp¢i\u d_ d|L$u_¡ kyf¡icpB_p¡ klL$pf Adyëe b_u füp¡. kpQp h¥óZh_¡ L$v$u Æh__p¡ cpf gpNsp¡
L$pe® L$ey¯. L$pmÆ`| h ® L $ S>hpbv$pfu ky f ¡ i cpBA¡ _\u. cpB_¡ s¡X$hp_p¡ cpf bl¡__¡ gpN¡ ?
kp¢X$pNf `qfhpf¡ dl¡dp_p¡ õhpNs L$ey¯. r_cphu âñp¡Ñfudp„ kp¥A¡ fk gu^p¡. îÙp h¥óZh_y„ Æh_ W$pL$pf¡ ÆA¡ Ap`¡g âkpv$u
blzdp_ L$ey¯ dS>b|s b_u A„^îÙp _pbyv$ \B. lp¡hp\ Æhsf_p¡ cpf h¥óZh_¡ _ gpN¡.
Ap âk„N¡ kdN° NyS>fpsdp„\u Ap`Zp„ S>¡_u `pk¡ A¡L$ rdq_V$_p¡ kde _lp¡sp¡ kpQp h¥óZh_u Qpf^pd epÓp `p„Qdp„
ApN¡ h p_p¡ Apìep. Adv$phpv$\u s¡hp OZp A¡ kps kps qv$hk ^d®gpc ^pd "Of'\u iê$ \pe R>¡. Of A¡ kp¥\u h^y
âhuZcpB L$gp¡ r gep, sy g kucpB gu^p¡. Apf.L¡$. Q„Ö¡ip(rbëX$f), vif\cpB `rhÓ-d„Ng su\®^pd R>¡. ^d®-A\®-L$pd-
kp¡ _ uN° p , Afthv$cpB k„ Q prZep, Åv$hpZu L© $ óZp lp¡ V ¡ $ g, k_scpB dp¡n_u kp^_p Of¡\u \pe R>¡. kv¹$NyZ-
qL$ip¡fcpB M„cpesp, L$p„rscpB hOpqX$ep, S>d_p`fp, îu rNf^fcpB ky f ¡ r gep k„õL$pf_y„ `pfÏ„ A¡V$g¡ Of. ×ô$p„s Ap`sp
grgscpB Aplg`fp, âp. bphm¡ Q p fk`|h®L$ fk`p_ L$ey¯. L$\p_p„ kdp`_ kde dlpfpS>îu L$üy„, "A¡L$ cpBA¡ buÅ cpB_¡
D`[õ\s füp. îu fd¡icpB hX$Npdp Apcpf dp_sp L$üy„ kfk dÅ_y„ õLy$V$f Apàey„ s¡ Å¡B_¡ L$p¡B_p
Åd_Nf\u Afthv$cpB bL$fprZep, - "...Mf¡Mf Ap`¡ L$üy„ R>¡ L¡$ sd¡ dpfu L\p_¡ d_dp„ ÓZ rhQpf Aph¡
bNkfp\u Q„ v y $ cpB s\p dy L y „ $ v$cpB, c|gu iL$ip¡ _l] L$pfZ L¡$ Ap L$\p Ap 1. d_¡ `Z Aphy„ õLy$V$f dm¡ sp¡ L¡$hy„
bNkfp\u L$_ycpB dp„X$rhep `p¡fb„v$f\u `qfhpf¡ S>¡ ^d® - cph_p\u d_p¡ f \_¡ kpfy„ ?
dl¡ÞÖcpB kyf¡rgep, D`g¡V$p\u S>d_cpB `qf`|Z® L$f¡g R>¡. f. Aphy„ õLy$V$f Ap`¡ s¡hp¡ cpB dm¡ sp¡
kp¢X$pNf, fpS>L$p¡V$\u dN_cpB bp¡fprZep, L$\p_p„ kdp`_ âk„ N ¡ L¡$hy„ kpfy„ ?
^_kyMcpB L$X¡$Qp, d|L¡$icpB `„Qpkfp, L$\pL$pf dlpfpS>îuA¡ cphcu_p l¥e¡ 3. õLy$V$f Ap`u iLy$„ s¡hp¡ cpB lz„ b_y„
c|`scpB `„Qpkfp, AdycpB ^°p„N^qfep, cph_pkcf hpZudp„ S>Zpìey„-""cpNhs sp¡ L¡$hy„ kpfy„ ?
Afthv$cpB N„NpS>rmep, S>Nv$uicpB, Nyfy R>¡, cpNhs Bðf R>¡. dlpâcyÆ_y„ Æh_ Æhhp_u ×rô$_p Acphdp„
fd¡icpB kp¡„X$pNf, ^°p„N^°p\u qNf^fcpB Æh_ h¥óZhp¡ dpV¡$ dpN®v$i®L$ A_¡ D`v¡$i dp_hu dp_hu k|fv$pk S>¡hp¡ b_u Åe R>¡.
vy$v$qL$ep, `|_p\u v¡$h¡ÞÖcpB bL$fprZep, v¡$_pfy„ R>¡. W$pL$p¡fÆ s¡_u Ap„Nmu `L$X$u_¡ bQph¡ R>¡.
hgkpX$\u sygkucpB kp„L$X¡$Qp, dy„bB\u Ap k„âv$pe h¥óZhp¡_¡ L$l¡ R>¡, "Æh_\u Op¡f cçdqfep L|hpdp„ `X$u _ Åe s¡hu fus¡
âsp`cpB dp„X$rhep, fdZuL$cpB ^pf¥ep cpNp¡ _l], Æh_ dfhp dpV¡$ _\u Æhhp DNpf¡ R>¡ A_¡ `R>u Ap„Nmu R>p¡X$u_¡ Qpëep
s\p dy L $spb¡ _ ^pf¥ e p, Bgp¡ f NY$hpmp dpV¡$ R>¡. Ap_„v$\u Æhp¡. Æh__u afÅ¡ Åe R>¡. Ðepf¡ k„kpfu ApÐdp bp¡g¡ R>¡.
dl¡ÞÖbp`y, rhr`_cpB(dy„bB), kpZ„v$\u bfpbf bÅhp¡ . Æh_dp„ S>Nsdp„ S>¡ W$pL$p¡fÆ sd¡ lp\ R>p¡X$u_¡ cg¡ _pku Nep
gpgcpB Nˆ>f, AÏdpgp\u ep¡N¡icpB, dyíL¡$gAp¡ Ap`¡, sL$guap¡ Aph¡ s¡_u kpd¡ cpÁep `Z sd¡ d_¡ bQpìep¡ Ry>„ lh¡ sd¡
Np¡^fp\u `„L$S>cpB ky\pf, hN¡f¡ lpS>f d½$d d_ fpMu_¡ gX$u gp¡. Æhu gp¡ k„Oj® dpfp l¥epdp„ hkp¡ R>p¡. dpfy„ l¥ey„ R>p¡X$u_¡ _pku
flu_¡ ^d® gpc gu^p¡. L$fp¡ A_¡ kam \pAp¡ A_¡ kpQp h¥óZh Åh sp¡ Mfp'
kyfs V²$õV$u d„X$m_p kæep¡, rhðL$dp® b_p¡.kpQp¡ h¥óZh A¡V$g¡ kpQp¡ k„kpfu- kpQp h¥óZh_¡ W$pL$p¡fÆ bQph¡ R>¡.
kÐk„N d„X$m, bpgycpB kp¡_uN°p s\p kpQp k„Þepku `f vy$:M¡ vy$:Mu \_pfp¡ `pfL$p kpQp h¥óZh_p„ l¥epdp„ W$pL$p¡fÆ rbfpS>¡ R>¡
bVy$L$cpB A_¡ _p_pcpB_u d„X$mu cpf¡ f„Ns vy$:Mdp„ cpN gp¡. _MqiM k„õL$pfu kv¹$NZ y u A_¡ dpN®v$i®_ b_¡ R>¡.
S>dphu qv$ìe-cìe L$\pd„X$mdp„ ^d®_p b_p¡. Æh__u `m¡`m L$s®ìe-afS> bÅhu Al¡ h pg : Np¡ ` pg hX$Npdp,
c¡v$cph c|gu_¡ kp¥ D`[õ\s füp. kpQp dp_hu kpQp h¥óZh b_p¡. "A¡L$ X$u. S>¡ . bphm¡ Q p
11 X$uk¡çbf$-f009
dpfy„ Æh_ :
dpfy„ k„ip¡^_ : BÞV$rgS>ÞV$ L$çàe|V$f
rihÆ L¡$. vy$^¥ep
(láp¡-f8) rk[õV$d `f h^y r_c®f R>¡. ApS>_p h^y dprlsu Ap`¡g R>¡.
Bðf¡ kS>£g kp¥\u iqL$sipmu A_¡ kpebf-hp¡fdp„ rhS>eu \hp vy$íd__p kS>® _ pÐdL$ BÞV$rgS>Þk dpV¡ $
kS>®_pÐdL$ A¡hp üyd_ BÞV$rgS>Þk s\p v$mp¡ d p„ Dv$¹ c hsp BÞafd¡ i _ A_¡ b° ¡ B _dp„ `pfpg¡ g "A_pgp¡ N ' A_¡
dp_huA¡ kS>£g kp¥\u D`ep¡Nu A_¡ BÞV$rgS>Þk_¡ r_qó¾$e L$fu vy$íd__p kpB[ÞV$qaL$ BÞV$rgS>Þk dpV$¡
B_p¡h¡BV$uh A¡hp L$çàeyV$f rhj¡ Ap `|h£ v¡$iìep`u _¡V$hL®$_¡ _L$pdy„ b_phhy„ L¡$ kuL$h¡Þkueg "X$uTuV$g' `°p¡k¡k]N \pe
dprlsu Ap`¡g. A¡L$ h¥opr_L$ sfuL¡$ qX$aÞ¡ k Ap`Zp L$ÞV²$p¡gdp„ g¡hy„ `X¡$. dpfu L$pfqL$v$} R>¡. `pfpg¡g A¡V$g¡ kdp„sf, A¡L$ S>
qfkQ® A¡ Þ X$ X$¡ h g`d¡ Þ V$ kde¡, A¡L$ kp\¡, A¡L$\u h^y âp¡kk ¡ ]N.
Ap¡N£_pBT¡i_(DRDO) dÝe¡ A_pgp¡N A¡V$g¡ kss L$ÞV$uÞeyAk.
dpfy„ d|m L$pe® A¡V$g¡ v¡$i_p k„fnZ_¡ kuL$h¡Þkueg A¡V$g¡ h_-bpe-h_,
gNsp Aphp Ap^yr_L$ A_¡ ANÐe_p A¡L$ kde¡ A¡L$ S> âp¡k¡k]N õV¡$`. hmu
rhjep¡dp„ AÝee_, k„ip¡^_ s¡d S> X$uTuV$g A¡V$g¡ "bpe_fu', b¡ buV$
eyÙ dpV¡$ AphíeL$ A÷-i÷_p¡ hp`fsy„ âp¡k¡tkN. A¡ dpV¡$ b°¡B_dp„
rhL$pk. dpfp„ k„ip¡^__p¡ d|m rhje Þeyfp¡_ A_¡ k¡Þkk®_y„ rhipm _¡V$hL®$,
k„ f nZ dpV¡ $ "ApqV® $ qaig AV$`Vy„$ âp¡N°ptdN s\p âp¡k¡tkN \pe
BÞV$rgS>Þk'(AI)_p¡ rhL$pk füp¡ R>¡. `°p¡k¡tkN dpV¡$ b°¡B_ A_¡ L$çàe|V$f
R>¡. ApS>_p kpebf-hp¡fdp„ kp¥\u bß¡ d p„ âp¡ k ¡ k f, d¡ d p¡ f u, B_`y V $
D`ep¡ N u A¡ h p BÞafd¡ i _ A_¡ ApDV$`yV$ eyr_V$ lp¡e R>¡. S>epf¡ b°¡B_
BÞV$rgS>Þk_p kS>® _ dpV¡ $ AbÅ¡ âp¡¡k¡kf A_¡ d¡dp¡fu_y„ A¡L$
rhL$kph¡g ApqV®$qaig BÞV$rgS>Þk rhfpV$ _¡V$hL®$ R>¡. Ðepf¡ L$çàe|V$fdp„ aL$s
Üpfp r_e„Óus BÞV$rgS>ÞV$ L$çàe|V$f A¡ L $pv$-b¡ \ u gB_¡ aL$s lÅf¡ L $
rhj¡ Al] dprlsu Ap`y„ Ry>„. âp¡¡k¡kf A_¡ d¡dp¡fu lp¡e R>¡. s¡\u
hp¡fdp„ rhS>e aL$s AõÓ-i÷, b° ¡ B __p¡ âp¡ k ¡ t kN `phf rhðdp„
k¥r_L$ L¡$ k„¿ep `f S> _l] `Z eyÙ h`fpsp„ b^p„ S> L$çàeyV$f_p V$p¡V$g
dpV¡ $ S>ê$fu BÞafd¡ i _ s¡ d S> `phf L$fsp„ AbÅ¡ OZp¡ iqL$sipmu
BÞV$rgS>Þk_p kdekf D`ep¡N `f ApL©$rs-1 : BÞV$rgS>ÞV$ L$çàe|V$f A_¡ kS>®_pÐdL$ `Z R>¡.
Ap^pqfs R>¡. s¡\u eyÙdp„ hp¡fa¡f_y„ rkõV$d(C X 4) b„^pfZ b° ¡ B _dp„ Dv$¹ c hsp qaTuL$g,
àgp_]N A_¡ A¡L$i_ BÞafd¡i_$ Bdp¡ i _g A_¡ kS>® _ pÐdL$ L¡ $
s\p BÞV$rgS>Þk `f h^y Ap^pqfs R>¡. aL$s dpfp âp¡S>¡L$V$ `f S> _l] `Z eyÙ kpC[ÞV$qaL$ BÞV$rgS>Þk_y„ rkçeyg¡i_
cpfs S>¡hp rhipm v¡$i dpV¡$ hpeyv$m- dpV¡ $ S>ê$fu Aphp BÞafd¡ i _ A_¡ A¡V$g¡ _L$g, Å¡ L$çàeyV$fdp„ L$fhu lp¡e
Apd}-_¡hu_p d¡_`phf, AõÓ-i÷, BÞV$rgS>Þk_y„ àgp_]N s\p L$ÞV²$p¡g L$fu sp¡ b°¡B_ S>¡hu d¡dp¡fu s¡d S> âp¡¡k¡kf_y„
fX$pf A_¡ hp¡fäÞV$\u Aphsu dprlsu_y„ Ap`¡ s¡hp BÞV$rgS>ÞV$ L$çàe|V$f_p rhL$pk AV$`Vy$„ A_¡ rhipm _¡V$hqL¯$N s\p
_¡V$hqL¯$N s\p d¡_¡S>d¡ÞV$ L$çàe|V$f- `f h^y Ap^pqfs flu R>¡. Ap ¼çàe|V$f âp¡NptdN L$fhy„ `X¡$. dp_hu_p Ly$v$fsu
L$çeyr_L¡$i_-L$dpÞX$-L$ÞV²$p¡g(CX4) rkõV$d_u kdS>Z dpV¡$ b°¡B_ rhj¡ Al] "fuAg' BÞV$rgS>Þk_y„ "rkçeyg¡i_'

12 X$uk¡çbf$-f009
L$fu L© $ rÓd L¡ $ "ApqV® $ qaig' L$f¡g R>¡. âp¡k¡tkN iL$e R>¡. dpfu g¡bdp„ eyÙ_p
BÞV$rgS>Þk_y„ kS>®_ L$fhp rhðdp„ OZu ApS>¡ L$mpdp„ kdpe¡g BÞV$eyBi_ àgpt_N s¡d S> hp¡f A¡L$i__¡ gNsp
ip¡ ^ Mp¡ m Qpgy R>¡ . g¡ a V$ b° ¡ B _dp„ A_¡ Bd¡ r S>_¡ i _ S>¡ h p„ kS>® _ pÐdL$ ApqV®$qaig BÞV$rgS>Þk_p rhL$pk dpV¡$
kpB[ÞV$raL$ BÞV$rgS>Þk_y„ âp¡k¡tkN BÞV$rgS>Þk L¡$ L$gp A_¡ L$p¥iëedp„ õ`¡rieg L$çàe|V$f ApqL®$V¡$L$Qf A_¡
kuL$h¡Þkueg A¡V$g¡ h_-bpe-h_ A¡hy kdpe¡g A„sop®_ s\p q¾$A¡V$uhuV$u_y„ V¡$L$_p¡gp¡Æ_p¡ rhL$pk L$fhpdp„ Aph¡g. A¡
X$uTuV$g lp¡sp„ s¡_u kdS>Z s¡d S> L$pg¡g rkçeyg¡i_ lSy> _\u \B iL$ey„. rhj¡ gMy„ A¡ `l¡gp„ Å¡BA¡ L¡$ üyd_ A_¡
âp¡N°ptdN iL$e R>¡. s¡\u qaTuL$g A_¡ L¡$d L¡$ L$gp, L$p¥iëe dpV¡$ L$ë`_p, rhT_ ApqV® $ qaig BÞV$rgS>Þkdp„ üy d _
kpB[ÞV$qaL$ BÞV$rgS>Þk_y„ âp¡N°ptdN A_¡ A„sop®__y„ âp¡k¡tkN L$fhp Bðf¡ S>¡ BÞV$rgS>Þk rhj¡ iy„ _p¢^`pÓ R>¡ :
ìep`L$ê$`¡ \B füy„ R>¡ S>¡d L¡$ BÞX$õV²$uAg âp¡N°ptdN s\p _¡V$hqL¯$N kS>¡®g R>¡ s¡_u 1. kdS>iqL$s : `¡V$_® A_¡ `uL$Qf_u
Ak¡çbgu, a¡b°uL¡$i_, Ap¡V$p¡dp¡bpBg `|fsu kdS>Z dp_hu_¡ lSy> _\u \B. ×rô$-L$ë`_p L¡$ byqÙ hX¡$ k|T-kdS>.
âp¡X$L$i_ hN¡f¡dp„ fp¡bp¡V$uL$k_p¡ D`ep¡N AgbÑ, L$gpL$pf_y „ kS>® _ pÐdL$ f. rhïg¡nZ : Apk`pk_u [õ\rs_y„
s¡dS> rdrgV$fu Ap¡`f¡i_ dpV¡$ kss rhïg¡jZ A_¡ kdS>Z.
ApqV®$qaL$i_ BÞV$rgS>Þk\u 3. k¡[Þk„Ns : L$fp¡X$p¡ B_`yV$
âp¡ N pd L$f¡ g "A¡ L $k`V® $ ' ApDV$`yV$ Üpfp kss k¡[Þk„N,
BÞV$rgS>ÞV$ rkõV$d. fuA¡L$i_ _¡ L$ÞV²$p¡g.
crhóe_p eyÙ_y„ cprh Aphp 4. gr_¯N L¡$ iuMhy„ : fuAg
BÞV$rgS>ÞV$ L$çàe|V$f, k¡ëa hX® $ rhj¡ õhe„ kdS| s u _¡
L$ÞV² $ p¡ g X$ A÷-i÷ A_¡ L$p¥iëe dpV¡$ õhe„ rinZ.
õhe„k„Qprgs fp¡bp¡V$ k¥r_L$p¡ `. A¡X$p[àV$huV$u : Apk`pk_u
`f Ap^pqfs li¡ . Aphu [õ\rs dy S >b Ly $ _¡ l L¡ $
Ap¡V$p¡d¡V¡$X$ A_¡ BÞV$rgS>ÞV$ A_yê$`sp\u A¡X$S>õV$ \hy„.
rkõV$d dpV¡$ L$çàe|V$f s\p 6. A„sop®_ : klS> op_ Üpfp
ApqV®$qaig BÞV$rgS>Þk S>¡hu A^|fp r_ed, AV$`V$p„ L$pe® rhj¡
Ap^y r _L$ V¡ $ L$_p¡ g p¡ Æ kp\¡ r_Z®eiqL$s.
"d¡L$pV²$p¡r_L$k' S>¡hu ANÐe_u 7. L$çey r _L¡ $ i_ : bp¡ g u,
V¡$L$_p¡gp¡Æ_p¡ ìep`L$ D`ep¡N gMpZ, rQÓ hN¡f¡ A_¡L$ fus¡
`Z \B füp¡ R>¡. dprlsu_u Ap` g¡.
d¡ L $pV² $ p¡ r _L$k A¡ V $g¡ C X 4 : BÞV$rgS>ÞV$ L$çàe|V$f rkõV$d D`f S>Zph¡gp„ L$pep£dp„ üyd_
d¡L¡$r_L$g A_¡ Bg¡L$V²$p¡r_L$ b°¡B_ L$çàe|V$f b°¡B_ L$fsp
A¡[ÞS>r_eqf„N_p¡ kdÞhe s\p s¡_p\u BÞV$rgS>Þk rhop_u_p kpB[ÞV$qaL$ L$fp¡X$p¡ OÏ„ QqX$epsy„ R>¡. Å¡ L¡$ _uQ¡
r_rd®s Ap¡V$p¡d¡V¡$X$ rkõV$d_p L$ÞV²$p¡g dpV¡$ BÞV$rgS>Þk L$fsp„ OZu DÃQ L$np_y„ S>Zph¡gp„ L$pe® dpV¡$ L$çàe|V$f b°¡B_
L$çàe|V$f_p¡ D`ep¡N. Nh®_u bpbs R>¡ L¡$ NZpe R>¡, kpB[ÞV$õV$ L$fsp„ kyspf_y„ üyd_ b°¡B_ L$fsp„ OÏ„ QqX$epsy„ R>¡.
Ap`Zu S> oprs_p lp¡_lpf h¥opr_L$ îu b°¡B_ h^y QqX$epsy„ A¡V$g¡ ky`uqfAf s¡d 1. BÞafd¡ i _ âp¡ k ¡ t kN : rhipm
kph_ R>r_epfpA¡ g„X$_ eyr_hrk®V$u dÝe¡ S> hmu h^y kS>®_pÐdL$ lp¡e R>¡. ApëbV® dprlsu_y„ Ap`d¡m¡ L$g¡L$i_ A_¡
d¡L$pV²$p¡r_L$kdp„ `uA¡Q.X$u. dpV¡$ k„ip¡^_ ApBÞõV$pB__p g¡aV$ kpB[ÞV$raL$ A_¡ âp¡k¡tkN
`| f y „ L$f¡ g R>¡ . kph_¡ g„ X $_dp„ S> fpBV$ ApqV®$[õV$L$ b°¡B_ hÃQ¡ rhcpS>_ f. d¡ d p¡ f u : rhipm V¡ $ ç`ffu A_¡
M.Sc.qX$N°u qX$õV$]L$i_ kp\¡ âpá L$f¡g _lp¡sy„, s¡\u ApBÞõV$pB_ bß¡ b°¡B_ A¡L `fd¡_ÞV$ d¡dp¡fu S>¡d L¡$ fpd, qX$õL$,
s\p Å`p_ dÝe¡ fp¡bp¡V$ qX$TpB_ õ`^p®dp„ kp\¡ A_¡ R|>V$\u hp`fu rhop_rhðdp„ kuX$u
âi[õs`Ó `Z d¡mh¡g. `uA¡Q.X$u. A_¡ kp¥\u dlp_ rhop_u b_u iL$ep li¡. 3. õdfZiqL$s : `fd¡ _ ÞV$ epv$u,
A_¡L$ âp¡S>¡L$V$ `|fp L$fu kph_ R>r_epfpA¡ lpgOX$u sp¡ op_rhop_ S>¡hp„ L$pe® dpV¡$ L$çàe|V$f d¡dp¡fu L$epf¡ L„$BL¡$ c|gu _
kdõs rhðL$dp® `qfhpf_y„ _pd fp¡i_ kpB[ÞV$qaL$ rhQpf^pfp_y „ qX$TuV$g

13 X$uk¡çbf$-f009
Åe. qX$a¡ Þ k l¡ X $L$hpV® $ fdp„ A¡ L $
4. c|gfrls L$pe® : c|g, c|M k¡ÞV²$gpBT Cx4 rkõV$d kp\¡
L¡$ c|ëep hNf kss Ap`d¡m¡ _¡V$hL®$\u Å¡X$hpdp„ Aph¡ R>¡. Apd
L$pe® L$fsp fl¡hy„. v¡ $ iìep`u qX$õV² $ uåey V ¡ $ X$ A_¡
`. A\pL$ L$pe®iqL$s : S>¡ L$pe® Ap`p¡ BÞV¡$N°¡V¡$X$ _¡V$hL®$ Üpfp dprlsu_y„
s¡ L$pe® \pL$ep hNf kss L$fsp L$gL¡ $i_, âp¡kt¡ kN s\p â¡TÞ¡ V¡$i_
S> fl¡hy„. L$fhpdp„ Aph¡ R>¡ . Aphp„
6. qf`uV$pbuguV$u : dprlsu_y„ BÞV$rgS>ÞV$ L$çàe|V$f Üpfp r_Z®e
kss dp¡_uV$f]N s¡d S> Å¡Bsy„ g¡ h p dpV¡ $ AprV® $ qai_
â¡T¡ÞV¡$i_. BÞV$rgS>Þk_p¡ D`ep¡N \pe R>¡.
7. k¡ëa L$ÞV²$p¡g : kp¥ â\d k¡ëa hjp£\u eyÙdp„ d¡mh¡g qfAg
V¡$[õV„$N, k¡ëa L$ÞV²$p¡g lp¡e sp¡ A_ych_p Ap^pf¡ hp¡f õV²¡$V¡$Æ
âp¡k¡tkN. A_¡ àgpt_N_y„ âp¡NptdN L$fhp
L$çàe|V$fdp„ L$pe®_y„ âp¡k¡tkN L¡$ ÓZ¡ e k¥ Þ e_u Aphu
`qfZpd dp_hu_u S>¡d d_, d|X$, A¡L$k`V$p®BT_u Ap rkõV$ddp„
BÃR>p, kde L¡$ kuT_ hN¡f¡ `f kdph¡i \pe R>¡. Aphu "t\L$uN
Ap^pqfs _\u lp¡ s y „ . hmu ApgbV®$ ApBÞõV$pB_ kp\¡, sykpX$ diu_'_p Ap¡V$p¡d¡qV$L$ rhïg¡jZ
dp_hu_u S>¡d L$çàe|V$fdp„ "c|gu çeyrTed(lp¢NL$pN
¢ ) A_¡ r_Z® e _¡ S>ê$fs `X$sp„
Nep¡, epv$ _\u Aphsy'„ , \pL$u Nep¡ bpe`pk L$fu rfAg A¡L$k`V®$ Üpfp
L¡$ `R>u ApS>¡ d|X$ _\u, L$pg¡ hps' hN¡f¡ Ap`¡g R>¡. Ap rkõV$d_u kdS> dpV¡$ `p¡s¡ r_Z®e g¡hp dpV¡$ `Z d¡ÞeyAg
lp¡sy„ _\u. S>¡ L$pe® Ap`p¡, S>epf¡ Ap`p¡, eyÙdp„ kÅ®sp BÞafd¡i_ rhj¡ dprlsu L$ÞV²$p¡g iL$e R>¡.
s¡ L$pe® c|g hNf, c|ëep hNf, c|M L¡$ S>ê$fu R>¡. ApL©$rs-1dp„ L$çàe|V$f-L$çeyr_L¡$i_-
\pL$ hNf kss L$ep® S> fpM¡. AgbÑ, cpfs S>¡hp rhipm v¡$i_p k„fnZ L$dpÞX$-L$ÞV²$pg¡ rkõV$d Cx4 v$ip®hg ¡ R>¡.
A¡L$p¡A¡L$ L$pe®_u iê$Aps dpV¡$ L$çàe|V$f dpV¡ $ Qpf¡L$p¡f f4 # 7 L$gpL$ L$pe®fs ey Ù dp„ Aphp BÞafd¡ i _ A_¡
b°¡B__y„ âp¡N°ptdN üyd_ b°¡B_ Üpfp L$fhy„ hpeyv$m, Apd} A_¡ _¡hu_p d¡_`phf, BÞV$rgS>Þk \L$u hp¡fa¡f_y„ àgpt_N s\p
`X¡$. dp_hu âp¡N°ptdN _ L$f¡ Ðep„ ky^u A÷-i÷, d|hd¡ÞV$ s\p fX$pf s¡dS> d¡_¡S>d¡ÞV$ Ap rkõV$d Üpfp \pe R>¡. hmu
ky`fL$çàe|V$f `Z A¡L$ X$Ngye„ _ cfu iL¡$. kudp\u Aphsu dprls_y„ hp¡ëeyd rhipm kpebf hp¡ f dp„ vy $ íd__p v$mp¡ d p„
üyd_ b°¡B_dp„ k¡[Þk„N, rhïg¡jZ A_¡ kss bv$gsy„ fl¡ R>¡. v¡$i_u kudp Dv$¹ c hsp BÞafd¡ i _ s¡ d S>
A_¡ L$çe| r _L¡ $ i_ s¡ d S> L$çàe| V $fdp„ `f\u kss dprlsu d¡mhhp kudp `f BÞV$rgS>Þk_¡ r_qó¾$e L$fu vy$íd__p
`fd¡_ÞV$ d¡dp¡fu, L$pe®iqL$s A_¡ k¡ëa fX$pf A_¡ L$p¡çeyr_L$¡i_ õV¡$i_ Qp¡huk _¡V$hL®$_¡ _L$pdy„ b_phhp L¡$ L$ÞV²$pg
¡ dp„ g¡hp,
L$ÞV²$p¡g L¡$ bß¡_p¡ kdph¡i eyÙ dpV¡$ L$gpL$ L$pe®fs lp¡e R>¡. Aphp„ lÅfp¡ õV¡$i_ Ap rkõV$ddp„ lpX®$h¡f _¡ kp¡aV$h¡f lp¡e
àgpt_N L$fsu ApqV®$qai_g BÞV$rgS>ÞV$ A_¡ hpefg¡k\u Aphsp Ak„¿e k„v¡$i R>¡. hmu Ap`Zu `p¡sp_u rkõV$d_¡
vy $ íd__p Bg¡ L $V² $ p¡ r _L$k L$pDÞV$f
rkõV$d dpV¡$ S>ê$fu R>¡. b°B¡ _dp„ Dv$c ¹ hsp„ s\p dprlsu_y„ L$g¡L$i_ A_¡ âp¡k¡tkN d¡Tf(ECM) hp¡fa¡f\u bQphhp dpV¡$
Ly $ v$fsu BÞV$rgS>Þk A_¡ A¡ dpV¡ $ A¡qfep L$dpÞX$ [õ\s gp¡L$g BÞV$rgS>ÞV$ Ap`Zu Ap BÞV$rgS>ÞV$ rkõV$ddp„
L$çàe|V$fdp„ BÞV$rgS>Þk_p¡ kdph¡i L$fu L$çàe|V$fdp„ \pe R>¡. A¡ dpV¡$ A¡L$p¡A¡L$ L$çàe| V $f hpefk L$pDÞV$f d¡ T f
eyÙ dpV¡$ S>ê$fu A¡hu BÞV$rgS>ÞV$ L$çàe|V$f L$dpÞX$dp„ gp¡ L $g C x 4rkõV$d (CVCM) `Z L$pe®fs lp¡e R>¡. Apd
rkõV$d_y„ d|m b„^pfZ ApL©$rs-1dp„ hp`fhpdp„ Aph¡ R>¡. v$f¡L$ gp¡L$g rkõV$d gp„ b p AÝee_ A_¡ k„ i p¡ ^ _ `R>u
_p¢ ^ : _h¡ ç bf 4, f009_p âL$pris "dpfy „ Æh_' g¡ M dpmpdp„ _uQ¡ rhL$kphhpdp„ Aph¡g Ap BÞV$rgS>ÞV$
dyS>b hp„Qhp rh_„su R>¡ : ApL©$rs-1dp„ L$çàe|V$f_y„ A_¡ ApL©$rs-fdp„ b°¡B__y„ L$çàe|V$f rkõV$d ApS>_p kpebf hp¡fdp
b„ ^ pfZ Ap`¡ g R>¡ . "ApL© $ rs-1 : L$çàe| V $f_y „ b„ ^ pfZ' A_¡ ApL© $ rs-f v¡$i_p k„fnZ dpV¡$ AÐe„s D`ep¡Nu \i¡
dp_hu_p b°¡B__y„ b„^pfZ hp„Qhp rh_„su R>¡. A¡ A¡ Apip kp\¡....

14 X$uk¡çbf$-f009
gpX$hp¡_V$hfgpg Aplg`fp
L¡$hy„ dÅ_y„ L$dm¡S> Npd ! Npd afs¡ `p¡sp_u hps `L$X$u fpMu. bvg¡ kpd¡\u dNphsp¡.
_ugu _pO¡f Å¡hp dm¡. S>dê$M, v$pX$d, "sy„ Adpfp¡ A¡L$_p¡ A¡L$ v$uL$fp¡ R>¡. Adpfy„ S>¡ L$pfMp_p_p„ ^pbp D`f k|B S>hp_y.„ b¡-
kuspam\u gQ¡gp„ M¡sfp¡ Å¡B l¥ey„ ^fpe NZp¡ s¡ sy„ S> R>p¡. cZui sp¡ sy„ kyMu \Bi ÓZ qv$hk¡ _lphp_y„. khpf-b`p¡f_¡ kp„S>
S> _l]. _v$u-qL$_pfp¡ `Z d_dp„ hku Åe s_¡ ê$X$p h¥ch, kyv„ $f L$Þep dmi¡. cZ¡gp¡ L$pQy„-`pLy„$ Mphp_y„. R>sp„ Ap b^y„ s¡_¡ L$p¡W¡$
s¡hp¡ dpg¡îu _v$u_p„ L$pW„ $¡ hk¡gp frmepdZp dpZk `p¡sp_y„ A_¡ buÅ_ye„ cgy„ L$f.¡ s¡_pdp„ `X$u Ney„ lsy.„ L$pfMp_p_¡ M|Z¡ `p__u vy$L$p_.
Npd_u ip¡cp hMpZuA¡ s¡V$gu Ap¡R>u. b^p NyZp¡ lp¡e R>¡. cZsf rh_p_p_¡ bp`X$p,¡ fdZuL$ cpBb„^p¡ kp\¡ vy$L$p_¡ Åe. dphp-
Npddp„ S>¡fpdcpB L$Zbu_y„ kyMu Mp¡fXy$„ . rbQpfp¡ L$lu_¡ bp¡gph¡ _¡ `pZp kp\¡ kfMph¡ NyV$L$p_¡ fhpX¡$ QX$u Nep¡. NyV$L$p, `X$uL$u S>¡
`|fp„ R> awV$, `X$R>„v$ A¡hp S>¡fpdcpB lpX¡$ !' dm¡ s¡ MpB g¡.
dS>b|s _¡ `pR>p dl¡_sy cpf¡. s¡d_¡ A¡L$ r`spA¡ fdZuL$_¡ blz kdÅìep¡. `Z Å¡ s Å¡ s pdp„ ÓZ hj® husu Nep„
v$uL$fp¡ fdZuL$. S>¡fpdcpB_p âcphipmu dp_¡ A¡ buÅ. s¡ `p¡sp_p r_Z®e D`f d½$d `p¡sp_p Npd L$dm¡S>, dpsp-r`sp, _p_p
ìeqL$sÐh_¡ Npd ApMy„ d_ Ap`sy„, Qplsy„ lsp¡. cpB-bl¡_ b^p„_¡ fdZuL$ c|gu Nep¡ !
lsy „ . cgp, cp¡ m p_¡ cp„ Á ep_p c¡ f y "cg¡, Å dpfp c¥. `Z L$dm¡S> _¡ L$dm¡S>_u khpf Apl¹gpv$L$ âps:L$pm¡
S>¡fpdcpB_¡ Ðep„ kp^y k„sp¡_p¡ Dspfp¡ l„di ¡ p k„cpfS>¡ lp¡ !' S>¡fpdcpB õ_p_ L$fu `|Å`pW$ L$f¡, cS>_
fl¡sp¡, L$dm¡S> Npddp„ s¡Ap¡ kp¥_p Apv$i® S>¡fpdcpB, Np¡v$phfubl¡_ D`f ÅZ¡ Npe: "Å Å r_Öp lz„ s_¡ hpfy„, sy„ R>¡ _pf
NZpsp. fp¡S> L$p¡B_¡ L$p¡L$ `p¡sp_y„ vy$:M s¡_p huS>mu `X$u. v$uL$fp¡ `fv¡$i S>hp_p¡ R>¡, ^yspfu f¡ !' sp¡ buÆ bpSy> Np¡v$phfubl¡_
QfZp¡dp„ ^fu S>sp„, s¡_pdp„ fl¡gp cZsf- L$epf¡e `pR>p¡ _l] Aph¡. s¡hp _bmp O„V$uA¡ A_pS> v$msp„-v$msp„ Npe : "cp¡mu
NZsf\u s¡Ap¡ kh®Ó `|Åsp. rhQpfp¡ Apìep. f¡ cfhpX$Z lqf_¡ h¡Qhp_¡ lpgu f¡' khpf-
Of sp¡ ÅZ¡ Np¡Ly$rmey. Npe-c¢k_p„ kyfs kp¡_p_u d|fs. hfpR>p fp¡X$ D`f khpfdp„ Npe-c¢k cp„cfhp_p¡ duW$p¡
vy$TpZp„, hpX$u-M¡sf dp¡g\u gkgksp„. Aph¡g A¡L$ kp¡kpeV$udp„ d¡Ohv$f_p R>N_ AhpS>, `„Mu_p¡ L$gip¡f, NpX¡$ Å¡X¡$gp A_¡
k©rô$_„y b^y„ kyM S>¡fpdcpB_¡ Ðep„ S> Esfu `V¡$g_p lufp Okhp_p L$pfMp_pdp„ fdZuL$ v$p¡X$sp bmv$_p Nm¡ bp„^¡gp O|Ofp fZL$sp
Aph¡gy„ gpN¡. lufp Okhp dp„X$ep¡. lp¡e ! Of_u hpX$u_p„ ipL$cpÆ. QucX$p,
L$pZ
¡ ÅZ¡ L¡$d Ap cgp¡ dpZk Npd_p A¡ L $ O„ V $u D`f `„ v $f-huk hj® _ p Ny„v$p„_¡ dfQp„_y„ fpesy„, dN_u spÆ i]N.
b^p„_¡ blz hlpgp¡ gpNsp¡ lsp¡ ! `Z NpdX$p_p R>p¡L$fp hÃQ¡ fdZuL$ `Z lsp¡. Mpsp„ _ ^fpB A¡ s¡hp NpS>f, S>dê$M,
`p¡sp_p `„v$f hfk_p v$uL$fp fdZuL$_¡ L$pfMp_pdp„ Mpgu sp_ QX$u Åe A¡hy„ v$pX$d _¡ QuLy$ ! spS>Nucep® i¡fX$u_p kp„W$p
L$dm¡S> Npddp„ fl¡hy„ Ndsy„ _ lp¡sy„. s¡_¡ Op¢OpqV$e„y ^X$bX$-^X$bX$ V¡$`f¡L$pX¡ $® hpÁep L$f.¡ ÅZ¡ Adufk !
kyfs S>B lufp Okhp lsp. cZsf R>p¡X$u_¡ bfa_p Np¡mphpmp¡ _uL$m¡ A¡V$g¡ Np¡mp¡ S>¡fpd `V¡$g_u hpX$u sp¡ _ugu _pO¡f.
s¡_¡ kyfs S>hp_u lW$ `L$X$u. Mphp_p¡. MpV$u-MpV$u Apdgu\u g\b\ S>ep„ _S>f L$fuA¡ Ðep„ i¡f gp¡lu QX$u Åe.
"Å¡ cpB, Ap Of-bpf, M¡sf-hpX$u, QZp-dW$ fdZuL$_¡ blzS> cphhp gpÁep. "Ap b^y„ lp¡hp R>sp„ dpfp¡ fdgp¡, kyfs L¡$d
Y$p¡f-Y$p„Mf b^y„ spfy„ S> R>¡. lz„ kp\¡ bp„^u s¡ kp¥ Sy>hpr_epAp¡ kp\¡ `pZu-`|fu_p Nep¡ ? "dpsp Np¡v$phfu_y„ l¥e„y Öhu EW$sy„.
_\u S>hp_p¡. lSy> sy„ dp„X$ d¡qV²$L$ ky^u `lp¢Ãep¡ ApW$-v$k àg¡V$ Tp`V$u S>e_¡ D`f\u b¡- `Z fdZuL$_¡ sp¡ ky f s_u _L$gu
R>¡. dpf¡ s_¡ cZphhp¡ R>¡. cÎep rh_p ÓZ àepgu MpVy„$ `pZu `u Åe. sm¡gp Qp„v$_uA¡ bfp¡bf Ap„Æ v$u^p¡ lsp¡. k|fS>
lh¡ Ap S>dp_pdp„ Qpg¡ s¡d _\u. Ad¡ `|fy„ `p`X$ h¢Qhphpmu_u sp¡ s¡ fpl Å¡sp¡ lp¡e. kp¡m¡ L$mpA¡ Mugu Nep¡ lp¡e Ðepf¡ ApW$
cZu iL$ep _ lp¡sp. dp„X$ dp„X$ fNriey„ NpXy$„ Nyëau_p¡ õhpv$ s¡_¡ blz Ndsp¡. hpN¡ fdZuL$ ÅNsp¡ lsp¡. OZuhpf b`p¡f¡
Al] ky^u `lp¢QpX$e.„y ' fdZuL$_¡ kdÅhhp MpMu QÍ$u_¡ ka¡v$ N„Æ `l¡ep® lp¡e. Mphp_u Apmk¡ kp„S>¡ S>dhp c¡Np¡ \psp¡,
S>¡fpdcpBA¡ r`s©hpÐkëe âNV$ L$ey¯. AX$^y„ N„Æ `¡V$ D`f QX$phu lufp Okhp sp¡ L$epf¡L$ cpBb„^p¡ kp\¡ L$pfMp_¡\u ku^p
"cÎe¡ L$p¡_y„ kpfy„ \ey„ R>¡ ? dpf¡ _\u b¡ku Åe. L$epf¡ khpf `X¡$_¡ L$epf¡ kp„S> ? r\A¡V$fdp„ BÞV$hgdp„ L$V$L$-bV$L$ \pe A_¡
cZhy„. ApMp¡ dgL$ kyfs Åe R>¡, dpf¡e fdZuL$ lh¡ kyfs_p f„N¡ bfpbf f„NpB Nep¡ qaëd R|>V$ep `R>u sp¡ kpX$pbpf hpÁe¡
Åhy„ R>¡. M¡sudp„ lh¡ füy„ R>¡ iy„ ? fdZuL¡$ lsp¡. `p¡sp_p dp-bp`_¡ `¥kp dp¡L$ghp_¡ lp¡V$X$p¡N, r`ÐTp_¡ v$pb¡gu Tp`V$hp_p„ !
15 X$uk¡çbf$-f009
S>¡fpdcpB dp„v$p `X$ep. Aphhy„ `X¡$ A¡V$g¡ kyfs il¡f R>¡, Ðep„ lufp Okui. d¡m `X¡$ Apìep¡. \ey„ W$fu_¡ W$pd \piy.„ hþey„ L$pB„ _l].
fdZuL$ Apìep¡. L$ep„ buNbÅf, q¾$kÞV$ sp¡ Ap`Zu hpX$u h¢Qu dpf¡ dpfy„ õhs„Ó lz„ cNhp_ cpmu Nep¡ ! L|$sfp„-rbgpX$p„
dp¡g, dëV$uàg¡n rk_¡dp_¡ lhp-afhp_p lufp_y„ L$pfMp_y„ L$fhy„ R>¡. kpfp„. bV$Ly„$ fp¡V$gp¡ MpB_¡ OkOkpV$ KOu
ky„v$f bNuQp kpd¡ lh¡ fdZuL$_¡ L$dm¡S>_u f„S>_-fdZuL$ kyfs D`X$ep„. Æh_ sp¡ Åe ! dpf¡ bV$Ly„$ fp¡V$gp dpV¡$...'
spÆ R>pi cphsu _\u. Npe_p¡ õhf Æhhp_y„ iê$ L$ey¯. L$dm¡S>_p duW$u spS>Nu b¡L$pfu\u L„$V$pm¡gp¡ s_kyM A_¡ s¡_u
kp„cmhp¡ Ndsp¡ _\u _¡ hX$gp_p¡ duW$p¡ R>p„ep¡ cf¡gp Åf-bpS>fp„_p fp¡V$gp_¡ bv$g¡ cps, `Ð_u spfp cp„Nu `X$ep. `pk¡ Ec¡gp
L$X$hp¡ gpNsp¡ lsp¡ ! s¡ b¡-Qpf qv$hk dp„X$ v$pm, fp¡V$gu_¡ N„^psy„ ipL$, A¡ Mpsp„ Mpsp„ s¡Ap¡_p„ bpmL$p¡ bp¡ëep„ : "`à`p, Ap`Z_¡
L$dm¡S> füp¡. s¡_¡ \ey„ L¡$ L$dm¡S>dp„ dpfp¡ V$pBd b„_¡_y„ il¡fu Æh_ `kpf \hp gpÁey„. b^p_¡ OkOkpV$ KO L¡$d _\u Aphsu ?'
`Z S>sp¡ _\u. kyfs sp¡ d¡NprkV$u R>¡ _¡ cpX$p_u Ap¡fX$u. fdZuL$ A_¡ f„S>_ s¡dp„ "Aphi¡ lp¡ b¡V$p, Aphi¡, ApS>¡ lz„ A¡hu
L$dm¡S> NpdXy„$ ! dpf¡ NpdqX$ep _\u b_hy„. fl¡sp lsp. hfk, b¡ hfk `kpf \ep. qV$L$qX$e„y gpìep¡ Ry>.„ Ap`Z¡ b^p„ B qV$L$qX$e„y
lz„ sp¡ rkV$u_p¡ dpZk ! f„S>_ kNcp® b_u. v$uL$fp_¡ S>Þd Apàep¡. Mpiy„ A¡V$g¡ Ap`Z_¡ b^p„_¡ L$epf¡e c|M _lu„
dp„v$p r`sp_¡ `\pfuA¡ k|sp d|L$u_¡ `pR>p¡ _pd `pX$e„y fpS>_. dp„X$ dp„X$ NpXy$„ NbX$s„y lsy.„ gpN¡ A_¡ Ap`Z_¡ OkOkpV$ KO¡e Aphu
kyfs c¡Np¡ \B Nep¡. `Ð_u f„S>_ s¡_¡ fps¡ hl¡gp O¡f Aphhp_y„ S>i¡ !' fdZuL$ \pL$ep¡, cZ¡gp¡ _l] A¡V$g¡
lufp Okhp_p¡ _ip¡ NpdX$-¡ NpdX¡$ A¡hp¡ L$l¡. `Z fdZuL$ sp¡ f„S>__¡ dpfTyX$ L$fsp¡. buÆ S>ÁepA¡ L$p¡B _p¡L$fuA¡ `Z _ fpM¡.
sp¡ QY¡$gp¡ L¡$ NpdX$p_p„ cep®-cpv$ep® ^„^p, fp¡S> `p„Q-kps NyV$L$p Mpsp fdZuL$_¡ O¡f s¡ L$dm¡S> Apìep¡. s¡ fpS>__¡ ÅZ¡ L$l¡sp¡
M¡suhpX$u, dpbp` A_¡ Of R>p¡X$u kyfs Mphy„ Ndsy„ _lsy.„ `p¡sp_p awg S>¡hp fpS>__u lp¡e s¡d bbX$hp gpÁep¡ : "b¡V$p, Ap âL©$rs,
cZu. OZu b^u oprs_p Sy>hp_p¡A¡ Ðep„ `Z s¡_¡ L$p„B `X$u _lp¡su. guguhpX$u_u õhs„Ósp, spS>Nucey¯ Æh_
rkd¡ÞV$p_¡ u kp¡kpeV$u_u kp¡kpeV$uAp¡ ENpX$u f„S>__p r`sp rinL$ lsp. s¡_¡ Mbf R>p¡X$u sy„ il¡fdp„ _ S>sp¡ lp¡ ! Å¡ NyV$L$p
v$u^u R>¡. `X$u. s¡ f„S>__¡ s¡X$hp Apìep. "lpg, dpfu Mphp\u d_¡ S>X$bp_y„ L¡$Þkf \ey„ R>¡. bk,
kde_p hl¡Z_¡ L$p¡Z fp¡L$u iL$ey„ R>¡ ! v$uL$fu Ap`Z¡ Npd lpg. Ap A¡L$hukdu lh¡ lz„ \p¡X$p qv$hk_p¡ dl¡dp_ Ry>„. s_¡ Ap
AjpY$ drl_p_p qv$hkp¡ kyfsdp„ A_¡ kv$u_u ep„rÓL$ k„õL©$rs, ky^f¡gu âNrs d_¡, b^y„ \p¡X$„y kdÅi¡ ? NpdX$p_„ ¡ rcMpfu b_sp„
D`fhpkdp„ A_fp^pf hfkpv$ kss kps- s_¡ fpS>__¡ b^p„_¡ cfMu S>i¡. Ap`Zp AV$L$phhp_¡ bv$g¡ Sy>hp_p¡ NpdX$p„_¡ h^y
ApW$ qv$hk hfõep¡. gp¡L$pA ¡ ¡ kyfs R>p¡X$u S>hp v¡$i_u M¡su cp„Nu _pMhp_p Ap `¢sfp R>¡. rcMpfu A_¡ il¡fp¡_p„ Nygpd b_ph¡ R>¡.
dp„X$ep. bpgbÃQp_¡ gB v¡$i cZu Qpëep. Ap S>dpB _\u fpnk \B Nep¡ R>¡. Ap_p Apdp„ Ap`Zu k„õL©$rs L$ep„\u S>mhpe ?'
àg¡N_u Akf âkfhp gpNu. ÅZ¡ Ly$fv$s L$fsp„ sp¡ S>„Ngu kpfp.' L¡$Þkf cgcgp_¡ L¡$Þkg L$fu _pM¡ R>¡. s¡d
ê$W$u lp¡e ! lÅfp¡ `qfhpfp¡ h¡frhM¡f ! eo fdZuL$ A¡L$gp¡ \B Nep¡. dp¡Y$p_u fdZuL$_¡ `Z L¡$Þkg L$fu _p¿ep¡. `p¡sp_u
Apqv$ \hp dp„X$ep„. Npe dpsp_¡ f¡Y$u R>p¡X$hp_p¡ S>dZu bpSy>_p S>X$bpdp„ s¡_¡ Qp„v$y `X$e.„y Æh rhv$pe_¡ bv$g¡ Sy>hp_ v$uL$fp_¡ rhv$pe ?
hpfp¡ Apìep¡. kyfs\u MV$pfp, bkdp„, V²$¡ _dp„ Ðep„ S> fl¡sp¡. b¡-ÓZ X$p¡L$V$fp¡_¡ bspìey„. S>¡fpdcpB_¡ s|V$u `X$¡gp Ap`rÑ_p
S>¡ dm¡ s¡dp„ Qpf NZp„ cpX$p v$B lufpOkyAp¡ R>-ApW$ drl_p A¡d_¡ A¡ `kpf \B Nep. Apc_¡ lh¡ Tuëep rkhpe L$p¡B D`pe
L$uqX$epfp_u S>¡d `p¡sp_p NpdX¡$ cpÁep. `X$sp D`f `pV$p `X$sp„ lsp„. Ðep„ A¡L$ ce„L$f _lp¡sp¡. `yÓh^| f„S>__¡ fdZuL$ dp_u `pRy>„
fdZuL$ `Z ce_p¡ dpep£ s¡dp„ lsp¡. s¡ Åe `pVy$„ . Æhhp_y„ iê$ L$ey¯. fpS>_dp„ fdZuL$_¡ Å¡sp„
sp¡ L$ep„ Åe ? L$dm¡S> rkhpe buÅ¡ L$p¡B lufp DÛp¡N-S>¡ \ey„ s¡ \ey.„ `Z d„v$u_p Np¡v$phfubl¡_ dp„X$dp„X$ Ecp„ \B Æhhp
fõsp¡ _lp¡sp¡ ! L$pfZ¡ b„^ `X$ep¡. b^y„ kl_ \B iL¡$ `Z gpÁep„.
fdZuL$ L$dm¡ S > Apìep¡ . `X$R>„ v $ c|M L¡$d kl_ L$fhu ? kp¥ kdS>sp„ lsp„ L¡$, ÓZ hfk_p v$uL$fp fpS>__¡ Op¡qX$ep_p
S>¡fpdcpB `psmp kp¡V$p S>¡hp \B Nep b^p„ vy$:M_y„ d|m Apr\®L$ bpbs S> R>¡. fp¡S> Mp¡epdp„ kyhpX$ep¡. lp\dp„ v$p¡fu gB f„S>_¡
lsp„. dfsp„ `l¡gp„ fdZuL$_p g‚ \B Åe R>p`pdp„ A¡ L $-b¡ fÐ_ L$gpL$pfp¡ _ u fpS>__¡ l]QL$phsp hps iê$ L$fu : "A¡e
A¡hu AbmMp s¡d_pdp„ bQu lsu. ApÐdlÐep_p kdpQpf R>`pe. s¡ _ p fpS>_, cNhp__u OZu v$ep Ap`Zp dp\¡
fdZuL$_p f„S>_ kp\¡ g‚ g¡hpep. `qfhpfdp„ cZsp„ Sy>hp_ v$uL$fp-v$uL$fuAp¡ R>¡. Ap`Z¡ sp¡ Of_p„ Of, guguhpX$u,
S>¡fpdcpB_¡ A¡d L¡$ g‚ `R>u fdZuL$ dpfp¡ dfhp_p A_¡ lufp Ok_pf Qp¡fu_p fhpX¡$ vy$TpZp„, Ofdp„ ^fd-Ýep__¡ kyM-ip„rs
L$pfp¡bpf, M¡su-hpX$u k„cpmi¡. s¡ lh¡ W$fg ¡ QX$u S>hp_p kdpQpf `Z lp¡e. `Z fpS>_p, d_¡ B kdÅsy„ _\u L¡$,
b_i¡. `Z fdZuL¡$ `p¡sp_p¡ Akgu rdÅS> A¡L$ qv$hk S>¡fpdcpBA¡ A¡L$ fÐ_ Ap`Z_¡ b^y„ kyM dþey„ R>¡, sp¡e spfp bp`y
bspìep¡. dpsp-r`sp_¡ L$üy„ : "dpf¡ f„S>__¡ L$gpL$pf_u L$fyZ L$\p hp„Qu. bp-bp`yÆ_¡ A_¡ Ap`Zu S>_dcp¡dL$p_¡
gB kyfs Åhy„ R>¡. L$dm¡S> sp¡ NpdXy„$ R>¡. "NpdXy„$ R>p¡X$u lufp Okhp il¡fdp„ R>p¡X$u_¡ i¡'fdp„ iy„ gpX$hp¡ g¡hp Áep li¡..?'
16 X$uk¡çbf$-f009
L$p›$L$d®_p„ D`L$fZp¡
S>Nv$uicpB A¡Q. ky\pf
îu rhðL$dp® cNhp__p¡ Ap`Z_¡ `p„Mp¡hpmp¡ f„^p¡. s\p g¡ h g Å¡ h p dpV¡ $ h`fpsp¡
lr\epfp¡ Ap`¡gp„ R>¡ s¡_p„ _pd A_¡ D`ep¡N (17) NS> : awV$ : f4'' : _p¡ kák|Ódp_y„ gpL$X$p_p¡ L$pV$M|Zp¡ dp¡V$p¡ S>¡ rhðL$dp®
iy„ R>¡ s¡ Ap`Z¡ ÅZhy„ Å¡BA¡. A¡L$ M¡su_p Ap¡Åfp¡ b_phhp dpV¡$ âcyA¡ Ap`¡gp„ kps k|Óp¡dp„_y„ A¡L$
(1) Ap¡Åfp¡ : hsym ® v$pf¡ hp_y„ gpL$X$p_y„ kp^_ h`fpsp„ 1'-6''_p¡ f4 cpN (f7) thS>Ï„ : kpghpmy„ qb_ Bdpfsu
`qfL$f îu rhðL$dp® A¡ Ap`¡g kps b_phsp¡ NS> gpL$X$p_p¡ L$pd dpV¡$
k|Ódp_y„ A¡L$. (18) NX$f : gp„bp¡ krmep¡ (f8) thS>Z : _pMuhpmy„
(f) AZuApfy„ : _L$iu L$pd L$fhp_p¡ krmep¡ (19) rNfdV$ : gpL$X$pdp„ ìl¡ `pX$hp_y„ kp^_ (f9) thS>Ï„ : Mpq`ey„ (gp„bp am_y„)
k„OX¡ $p_p¡ A¡L$ âL$pf_p¡ _Mgp¡ _L$iudp„ (f0) X$pf¡ duV$f : NufduV$_p„ `p_p„ _p_p„ dp¡V$p¡ (30) Ap¡m„bp¡ : \p„cgp, v$uhpg hN¡f¡_¡
M|Zp¡ `pX$hp_y„ kp^_ _L$iu Ap„L$hp_y„ bv$gu iL$pe s¡hy„ l¡ÞX$ghpm„y kp^_ Ap¡mc „ ¡ g„bpB Å¡hp dpV¡$ kák|Ódp„_y
kp^_. S>¡dp„ `¡Que„y `Z b¡kpX$pe R>¡. A¡L$
(3) O„Op¡X$u : k„OX¡ $p_p¡ L$pddp„ h`fpsy„ (31) kysf : gpL$X$p_¡ Ecp hl¡hfp
^_yóe ApL$pf_y„ kp^_. dpV¡$ gpB_ Ap„L$hp dpV¡$ s\p gpB_
(4) ArZepfp¡ : _pd `pX$hp_y„ kp^_ Å¡hp dpV¡$ h`fpsu kysf_u v$p¡fu
_L$iudp„ L$pQy„ L$pd L$fhpdp„ kák|Ódp_y„ A¡L$
h`fpsy„ kp^_ (3f) L$fhs : gpL$X$p_p Qp¡L$W$pdp„
(`) AsfX$p¡ : dpfap¡ b¡kpX¡g„y Ecp gpL$p L$p`hp dpV¡$_y„
(6) AfkyW„ $„y : gpL$X$p hl¡fhp_y„ kp^_ l\pmu S>¡hy„ L$fhs
(7) A„NQX$p¡ : _Mgp¡ (33) ApX$uey _p_y„ : dp¡V$p gpL$X$p_¡
(8) BÁNb : NX$f, gp„bp¡ krmep¡ ApX$p L$p`hp dpV¡$_y„ kp^_
(9) L$V$f : gp¡M„X$_y„ `p_y„ (34) rNfdu : gpL$X$pdp„ guV$p
(10) L$Zu : `Ë$u dpfhp_y„ kp^_ `pX$hp_y„ kp^_
bpfu v$fhpÅ h¡fu Op¡X$p_¡ (35) Nyëau : f„^p_p¡ A¡L$ âL$pf
Q`V$u Oku `pX$hp_y„ kp^_ (36) N„Å¡ : _L$iuL$pd L$fhp_y„
(11) L$Zu `Ë$u : f„v$p_p¡ A¡L$ âL$pf kp^_, gpL$X$pdp„ MpX$p `pX$hp_y„
(1f) L$fhsu : gpL$X$p„ hl¡fhp_y„ A¡L$ (f1) Nfdu : gpL$X$pdp„ h]^ A_¡ kpg_„y kp^_ A„N°¡Æ _pd_ apd®f Np¡T
Ap¡Åf `Z âL$pf_u Aph¡ Ecp f¡kp (ff) guV$uey„ : dpL$…N L$fhp_y„ Sy>v$u Sy>v$u (37) Np¡qfep¡ : f„^p_p¡ A¡L$ âL$pf gpL$X$p_¡
L$p`hp_u, ApX$pf¡kp L$p`hp_u dp¡V$p/ kpBT_p„ A„s: Np¡m b_phhp dpV¡$
_p_p v$p„sp_u (f3) l\p¡ X $u : ApX$u a¡ Q _u ky \ pfu (38) OZ : gp¡MX„ $ V$u`hp_y„ kp^_ ky\pfu
(13) L$pV$M|Zp¡ : gpL$X$p_¡ Qp¡L$L$k M|Zpdp„ l\p¡X$u(¾$pk
¡ `¡_ l¡df) OZ gylpfu OZ
ApX$u s\p Ecu bpSy>_¡ dp`hpdp„ (f4) dp¡Nfu : gpL$X$p_u l\p¡X$u-lmhp L$pd (39) N°„lfu : f„^p_u dp„L$X$u
s\p f¡Nhhpdp„ L$pddp„ Aphsy„. dpV¡$ (40) X$pQLy$„ : c]X$p_y„ dp¡qX$ey„
(14) L$p`Zu : `sfy„ L$p`fhp_y„ kp^_ (f`) \peX$p¡ : gpL$X$p_y„ ^p¡L$Z lmhp L$pd (41) qX$kduk : õ¾y QY$phhp dpV¡$_„y kp^_
(15) L$p`uL$pf¡ : f„v$p_p¡ A¡L$ âL$pf b¡Opqfep¡. dpV¡$ (4f) `¡QL$k `¡Quey„ : qX$kduk/õ¾y$ X²$pBhf
(16) Mkqfep¡ : ApNm A_¡ `pR>m b¡ (f6) kp^Zu : dL$p__p `pep R>p`hp dpV¡$ (43) v$fpS> : gpL$X$„y ku^„y L$fhp dpV¡$_„y Ap¡Åf

17 X$uk¡çbf$-f009
(44) ^„^p¡X$u : ipfX$u a¡fhhp dpV¡$_u (`6) bfpMX$p¡ : _Mgp¡ (7f) hpkZp¡ : k`pV$ L$pd dpV¡$ A„sNp¡m
QpdX$p_u v$pf¡ u A_¡ s¡_u kp\¡_„y ^_yóe (`7) rbV$ : Qp¡L$W$p_¡ L¡$ \p„cgp_u Np¡m
S>¡hy„ kp^_. L$pd dpV¡$
^pf b_phhp_y„ kp^_. (73) sZu(L$p¡t`N kp¡) : hsy®m L$p`hp_u
(4`) _Mgp¡ : `pep Dspfhp_y„ AZuhpmy„ (`8) b¡^pqfep¡ : f„^p_p¡ A¡L$ âL$pf
kp^_ l\p¡mu
(`9) cuX$p¡ : rk^fp¡, s¡_p cpN-A¡L$
(46) `Vyy$ : r`Ñm_¡ L$p„L$Zu-Np¡m D`f\u (74) fp„L$ku : A„sNp£m f„^p¡, _p_p hsy®m
Ap„V$phpmp¡ gÌ$p¡-s¡_¡ ApX$p¡ krmep¡
Aphs„y L$pÏ„ `pX$hp_y„ kp^_ b¡ dp„qX$ep dpV¡$
(47) `sfy„ : gpL$Xy„$ L$p`hp_y„ kp^_ (60) dp\„(y ipfX$u_y)„ : ipfX$u_p¡ dyÌ$p¡ (7`) thTZu/rhS>Ï„ : th^Zu-gpL$X$p_¡
(48) `\fu : (A¡dfuõV$p_¡ ) Ap¡Åf_u ^pf (61) dpfap¡ : gpL$X$p ^khp_y„ kp^_ kpg L$p¡fhp dpV¡$_y„ kp^_
L$pY$hp kp^_ (6f) dp¡ged : f„^p_p¡ A¡L$ `°L$pf (76) h„Yf¡ y„ : gpL$X$„y L$p`hp dpV¡$ s¡ Np¡W$hhp_y„
(49) A\pD : Mpfp¡ `Õ\f kyhpmp¡ `Õ\f (63) f„^p¡ : gpL$Xy„$ R>p¡gu_¡ guky L$fhp_y„ kp^_
hp`fhpdp„ Aphsp¡. Ap¡Åf (77) ipfX$u aZ `p_y„ : ipf `pX$hp_y„
(`0) Ly$‰u : gp¡M„X$_u `pV$udp„ ìl¡ `pX$hp (64) gpX$hp¡ : f„^p_p¡ A¡L$ âL$pf QL$L$fhpmy„ AZuv$pf Ap¡Åf
dpV¡$_u A¡X$u A_¡ h¡Ï„(`„Q) (6`) gpqV$e„y (ipfX$u_y)„ : ipfX$u_p¡ v$pq„ X$ep¡ (78) ri^fp¡ : Sy>Ap¡ cX$p¡, hyX$_ hpBk
(`1) `„Q(h¡Ï) : NpX$p_„ p `sfp„_¡ azv$X$uAp¡ (66) gp¡MX„ $_„y `p_y„ : gp¡MX„ $ L$p`hp_y„ Apfu_y„ gpL$Xy$„ `L$X$hp_p¡ cuX$p¡
`pX$hp_y kp^_ kp^_ l¡L$kp¡ åg¡X$ (79) l\pfu : L$fhsu
(`f) fku : gpL$X$p_p¡ ìl¡f kpa L$fhp_y„ (67) hpO¡Wy$„ : h„Y¡fy„
kp^_ kpg L$pY$hp_y„ kp^_ (80) lp\gu : dp„L$X$u
(68) hpOfp_p¡ f„^p¡ : f„^p_p¡ A¡L$ âL$pf (81) L$pY¡ $X$p¡ : dp¡V$p gpL$X$p Np¡mdp„\u Qp¡fk
(`3) am : ipfX$u_y„ `p_y„ (69) hpOu : cuX$p¡
(`4) ap¡X$ : afku apd®fQuTg `lp¡mu b_phhp dpV¡$ v$p¡fhp_y„ L$pd L$fhp
(70) hp„kgp¡ : gpL$X$p„ R>p¡ghp_y„ Ap¡Åf
kpBT_y„ Qp¡fku-_p_u kpBT_y„ (8f) V$pL„ $Zp : _L$kuL$pd dpV¡$ h`fpsp„ _p_p„
(71) A„NNp¡m : k`pV$ L$fhp dpV¡$
(``) qagqag : ^uku `pX$hp_y„ kp^_ dp¡V$p„ a¡f_p„ afku S>¡hp„ kp^_.

Adv$phpv$dp„ ghpS>d cfhp... dy„bB$dp„ Ål¡fps A_¡


ghpS>d cfhp...
`f¡i cpfqv$ep
f5-r_dp®Z V$¡_pd¡ÞV$, F>syfpS> kp¡kpeV$u kpd¡, Qp„v$gp¡qX$ep Npddp„, âhuZcpB bp¡fprZep
Adv$phpv$-38f481 ap¡_ : (Of) f760438`, dp¡. 94f68 f6078 (dy„bB_p dy¿e ârsr_r^)
S>e¡i vy$g®cÆcpB Åv$hpZu rbëX$]N-1, f|d _„. 1, `V¡$g L$p¡gp¡_u,
cfyQp fp¡X$, N©lõ\ L$p¡. Ap¡. lpDk]N kp¡kpeu gu.
Åv$hpZu A¡õV¡$V$, NpeÓu d„qv$f `pk¡, Np¡f_p¡ Ly$hp¡, dZu_Nf `|h®. v$l]kf(BõV$), bp¡çb¡-400068, dp¡. 9820973010
Adv$phpv$. dp¡. 98989 3813`
cph_Nfdp„ ghpS>d cfhp... dp¡fbudp„ ghpS>d cfhp...
kduf L$ëepZÆcpB k„QprZep `„L$S> A¡_. A„bpkZp
lyX$L$p¡-f07, fpd¡ðf d„qv$f `pk¡, Ap_„v$_Nf, cph_Nf. A¢S>g hyX$, 7-gpsu àgp¡V$, dp¡fbu.
dp¡. 99798 80099 dp¡. 98790 02490
Adf¡gu s¡dS> Apk`pk NpdX$p_y„ ghpS>d cfhp dpV¡$ s¡dS> Ahkp_ _p¢^, Ål¡fps, kdpQpf Ap`hp k„`L®$ L$fp¡
L$_ycpB ApÖ¡Å(rd÷u) L$pmycpB M„cpesp
AfyZ a_}Qf, L¡$qfep _pNk, Adf¡gu, dp¡. 99780 4`7f` rhipg a_}Qf, gpBb°¡fu `pk¡, Adf¡gu.

18 X$uk¡çbf$-f009
Av¹$cys Agp¥qL$L$-kplrkL$ epv$Npf
h¥óZp¡v¡$hu epÓp dpgsub¡_ d¡khprZep
^prd® L $ Apõ\pmy A p¡ dpV¡ $ ÓZ
dlpiqL$sAp¡ dlpgÿdu, dlpL$pmu, L$fphhy„ `X¡$ R>¡. gNcN b^pA¡ _½$u L$ey¯ L¡$
dlpkfõhsu_p A¡L$ kpdV$p Apiuhp®v$ A¡V$g¡ epÓpA¡ Apìep R>uA¡ sp¡ L$kp¡V$u sp¡ \pe Qpgu
dpsp h¥ó_p¡v¡$hu_u epÓp. Ly$v$fs_p Av¹$cys iL$pe A¡V$gpA¡ sp¡ Qpghy„ S> R>¡. Óuk \u
kp¦v$e®\u cf`|f âL©$rs_p Mp¡m¡ fMX$hp_u qkÑ¡f hj®_u hÃQ¡_p Jdf_p b^p S> lsp.
BÃR>phpmp `e®V$L$p¡ dpV¡$ Av¹$cys, AhZ®_ue, b¡ bpmL$p¡ S>¡dp„ _ug cph¡icpB M„cpesp
âpL©$rsL$ v$íep¡_p¡ ðpk \„cphsp¡ A_ych A¡V$g¡ 10 hj® A_¡ v¡$h¡i ^ufycpB hX$Npdp 13
dpsp h¥óZp¡v¡$hu_u epÓp. hj®_p Ap b„_¡ sp¡ kX$kX$pV$ QX$sp„ lsp„.
cpfs_p L¡$V$gpL$ gp¡L$p¡ h¥óZp¡v¡$hu_¡ õhN®_y„ Qpgukdp„\u kÐephuk sp¡ Aphsp„-S>sp„ b„_¡
âsuL$ dp_¡ R>¡ buÅ L¡$V$gpL$ gp¡L$p¡_p¡ A¡hp¡ hMs Qpgsp Nep A_¡ bpL$u_pdp„\u L$p¡B
rhðpk R>¡ L¡$ s¡ A¡L$ A¡hu v¡$hu R>¡ S>¡_„y AhsfZ \p¡X$p kde dpV¡$ sp¡ L$p¡B b„_¡ hMs Op¡X$p `f
õhN®dp„\u ^fp `f \ey„ R>¡ S>¡ lp¡e s¡ `Z s¡ b¡ku_¡ Nep. Ap L$`fy„ QX$pZ Qpghp_y„ A_¡
bpbs¡ b^p_p¡ A¡L$ ds R>¡ L¡$ Ap õ\p_ M|b QX$hp_y„ lsy„. s¡dp„ Adpfu kp\¡ Aph¡gp„
S> fdZue A_¡ Akp^pfZ R>¡. cp_yb¡_ S>¡ÞsucpB bL$fprZep Jdf 6f hj®
S>çdy-L$píduf-îu_Nf _ÆL$ Aph¡gy„ Ap A_¡ S>¡ÞsucpB bL$fprZep Jdf 69 hj® b„_¡
qv$ìe õ\m A¡L$ Apl¹gpv$L$ kp¦v$ek ® cf v$i_® ue hMs Qpgu_¡ b^p_u kp\¡ kdekf `lp¢Ãep
R>¡. KQp KQp gugpR>d `h®sp¡, KX$u KX$u S>¡_y„ Ad¡ âhpk v$fçep_ blzdp_ `Z L$ey¯.
MuZp¡ , _v$uAp¡ , `y g p¡ , TfZp„ , ^p¡ ^ , khpf¡ v$k hpÁe¡ Qpghp_y„ iê$ L$ey¯. S>e
lqfepmu_¡ kh®Ó EN¡gp„ h©np¡ A¡_u D`f _uQ¡ dpsp v$u â¡d k¡ bp¡gp¡ S>e dpsp v$u Å¡f k¡
Apîe g¡sp„ `iy`nuAp¡ ÅZ¡ L¡... Nˆ>f kMu h©„v$ Apep¡rS>s Ap âhpk bp¡gp¡ S>e dpsp v$u _p k|fp¡ Qpf¡ bpSy>\u
"`„MuAp¡_p V$lzL$p_y„ bp„Ýey„ lsy„ sp¡fZ, oprs_p Qpguk cpB-bl¡_p¡ _hp hj®_p k„cmpe Qpghp dpV¡$ gpL$X$uAp¡ Å¡Bsu lp¡e
ENsu `fp¡Y$_p bpfZ¡ âkß \ep Ad¡.' iyc qv$hkp¡ L$pfsL$ kyv$ Qp¡\ sp. ff Ap¡L$V$pf¡ _p sp¡ dm¡ R>¡ AdyL¡$ gu^u A_¡ Qpghp dp„X$ep.
Ap `iy`nuAp¡ `Z Ap`Ï„ ApNd_ fp¡S> fpS>L$pV¡ $\u âepZ L$fu S>e rhðL$dp®...S>e fp¡dp„QL$pfu epÓp_p¡ A_ych iê$ \ep¡.
k|ZuA¡ lfMpsp„ lp¡e Ap b^y„ S> Ap`Z_¡ h¥ó_p¡v¡$hu bp¡gphsp„ Ap_„v$ qL$‰p¡g L$fsp„ L$V$fp_u bÅf Å¡sp„ Å¡sp„ ApNm hÝep„.
A¡V$gy„ sp¡ õ`i} Åe R>¡ L¡$ Lyv$fs_p„ v$f¡L$ sÒhp¡ bkdp„ b¡ku A„bpÆ, rbL$p_¡f, Ad©skf `l¡gp„ f qL$.du. ky^u_p fõsp `f sp¡ R>p`fp_u
Æh_ Æhhp dpV¡$ _hu_ S> ×rô$L$p¡Z Ap`¡ \B_¡ L$V$pfp `lp¢Ãep. S>¡_u Apsyfsp`|h®L$ fpl ìehõ\p L$fhpdp„ Aphu R>¡. Ap 1f qL$.du._p
R>¡. Ly$v$fsu kp¦v$e®, spÅ„ lhp `pZu\u õawrs® Å¡sp„ lsp s¡ dy¿e h¥ó_p¡v¡$hu_u epÓp_p¡ âpf„c fõspdp„ OZp _p_p dp¡V$p bNuQp Aph¡ R>¡.
A_ychpe R>¡. k„kpf_p„ b„^_p¡dp„\u dyL$s b_u L$V$pfp\u \pe R>¡. L$ep„L$ k`pV$ sp¡ L$ep„L$ QY$pZhpmp¡ _¡ L$ep„L$
`fd Ap_„v$_u A_yc|rs v$f¡L$ epÓu_¡ \pe R>¡. h¥ó_p¡v¡$hu S>çdy\u 60 qL$.du. v|f R>¡. AÐe„s hmp„L$hpmp¡ fõsp¡ `pf L$fsp„ L$fsp„ Ad¡
A_¡ d_Xy„$ dl¡L$u EW¡¡ R>¡. S>çdy\u L$V$pfp S>hp_u OZu bkp¡ dm¡ R>¡. ApNm h^u füp lsp„. fõsp_u b„_¡ bpSy>A¡
epÓp v$fçep_ L¡$V$gp„L$ epÓuAp¡_p ðpk Ad¡ Ad©skf\u L$V$pfp `lp¢Ãep. L$V$pfp kpN, hp„k_p„ h©np¡, TfZpAp¡ d__¡ dp¡rls
cfpB Åe R>¡ `f„sy D`f `lp¢Qsp kpdpÞe kdyÖ_u k`pV$u\u f000 awV$_u KQpBA¡ A_¡ L$fu füp„ lsp„. ApV$gu KQpBA¡ v$f 1
\B Åe R>¡ Aphu kplrkL$ Ap_„v$v$peL$ h¥ó_p¡v¡$hu_u Nyap `300 awV$_u KQpB `f qL$.du._p A„ s f¡ `pZu-cp¡ S >_-gpBV$-
âhpk_u ÅZ¡gu, dpZ¡gu dprlsu A_ychp¡ R>¡. Ðep„ Adpf¡ `lp¢Qhp_y„ lsy„. L$V$pfp\u v$hpMp_y„-V$p¡Bg¡V$ b^u S> kyrh^p Ap`¡. S>¡d
dpfp iåv$p¡dp„ hZ®hy„ Ry>„. gMuA¡ sp¡ `yõsL$ h¥ó_p¡v¡$hu S>hp dpV¡$ kp¥ â\d epÓp fÆõV²¡$i_ S>¡d D`f QY$sp lsp s¡d s¡d W„$X$u_y„ âdpZ
gMpe Åe `f„sy Ap hMs¡ âhpk_y„ dy¿e õgu` g¡hp_u lp¡e R>¡. kp¥A¡ N°y` dyS>b õgu` `Z h^sy„ S>sy„ lsy„. fõspdp„ Qpgsp Qpgsp
õ\m h¥ó_p¡v¡$hu rhj¡ gMy„ Ry>„ bpL$u_p„ âhpk_p„ gu^u Ðep„ \ u ApNm Apif¡ 1f qL$.du. MuZp¡dp„ ×rô$ L$fu lÅfp¡ awV$ E„X$u MuZp¡
õ\mp¡A¡ Nep A¡ `Z A¡V$gp S> Av¹$cys L¡$ÞÖ QY$pZhpmp dpN£ Adpfp¡ S>hp_y„ lsy„. S>hp rblpdZu gpNsu lsu. fõspdp„\u âkpv$_u
R>¡ S>¡_p¡ kpdpÞe `qfQe Ap`ui `R>u L$epf¡L$ dpV¡$ `N`pmp A\hp MÃQf-Op¡X$p `f b¡ku_¡ Mfuv$u L$fu Ad¡ ApNm hÝep D`f ×rô$ L$fu
rhõspf\u ÅZuiy„. X$p¡mudp„ L¡$ l¡guL$p¡àV$f dpfas¡ S>B iL$pe R>¡. sp¡ rhipm ^p¡^ fõsp `f S> `X$sp¡ lsp¡.
l¡guL$p¡V$f dpV¡$ A¡L$-b¡ qv$hk ANpD\u byqL„$N

19 X$uk¡çbf$-f009
kp„S>¡ `p„Q¡L$ hpÁe¡ h¥ó_p¡v¡$hu `lp¢Ãep. S>hp dpV¡$ AgN AgN âh¡iÜpf R>¡. Ap b^p_u fl¡hp_u ìehõ\p L$f¡. R>¡‰¡ Ap Qpf-
h¥ó_p¡v¡$hu `lp¢Qsp S> epÓp õgu` dp„Nhpdp„ âh¡iÜpf Apfk_p„ R>¡. R> ìeqL$sAp¡ ANhX$sp `Z kl_ L$fu g¡ `Z
Aphu õgu` bsphu fÆõV²¡$i_ L$fphu ApNm `p¥fprZL$ Ap¿ep_p¡ A_ykpf s¡Z¡ `l¡gp¡ Ad_¡ L$p¡B_¡ `Z fl¡hpdp„ S>dhpdp„ dyíL¡$gu
hÝep. D`f _S>f L$fu sp¡ ce„L$f `h®s AÐe„s S>Þd S>Ns`pgL$ cNhp_ îu rhóÏ_p A_Þe _ `X$u b^y„ s¥epf lsy„. fkp¡ep kp\¡ lsp A_¡
KQpBA¡\u ÅZ¡ eprÓL$p¡ `f `X$hp dpV¡$ Apsyf cL$s fÐ_pL$f kpNf_p O¡f gu^p¡. rlÞvy$ S>dhp_y„ Nfd ìeh[õ\s dmsy„ lsy„ s¡\u
lp¡e A¡d Óp„kp¡ \e¡gp¡ v¡$Mpe, ÅZ¡ L$p¡sfu dpÞesp A_ykpf cNhp_ rhóÏdp„ A`pf L$p¡B`Z rbdpf \ep _\u L¡$ L„$B sL$gua \B
L$p¡sfu_¡ Ap `h®s b_pìep¡ lp¡e A¡hy„ gpÁey„. c[¼s_¡ L$pfZ¡ s¡_p¡ buÅ¡ S>Þd cNhp_ _\u.
lz„ kss `p„Q rdr_V$ ky^u A¡L$uV$i¡ Ap rhrQÓ rhóÏ_p Myv$_p Of¡ \e¡gp¡. rhóÏ A_¡ h¥ó_h Mf¡Mf Aphp„ Apõ\p_p„ `ph_ su\®
`h®s_¡ Å¡su flu. b^p Aphu Nep. Ap _pd `f\u S> s¡_„y _pd h¥ó_p¡v$¡ hu `X$e.„y âpL©$rsL$ h¥ó_p¡v¡$hu_u epÓp Æh_dp„ L$fhp S>¡hu R>¡.
âhpk_p Apep¡S>L$p¡ Np¡thqv$ep Qd_cpB A_¡ h¥ch hÃQ¡ h¥ó_p¡v¡$hu_u Nyap Aph¡g R>¡. rlÞvy$ `yÎe_y„ cp\y„ bp„^u A_Þe kyM d¡mhu iL$uA¡
S>¡ÞsucpB sgkprZep v$f¡L$ _p_p dp¡V$p_y„ ^d®dp„ iqL$s_u âsuL$ v¡$hu vy$Np® A_¡ v¡$hpr^v¡$h R>uA¡. Aphy„ ky„v$f ^pd l„d¡ip kp¥_y„ ApL$j®Z_y„
ìeh[õ\s Ýep_ Ap`sp lsp. dp„X$ dp„X$ Qpgu cNhp_ rih_u dpaL$ aL$s AX$^u rdr_V$dp„ L¡$ÞÖ füy„ R>¡. A¡dp„e fprÓ_p kde¡ h¥ó_p¡v¡$hu_p„
iL$sp lp¡e A¡hp b¡-Qpf ìerL$sAp¡ `pR>m v$i®_ dpV¡$ h¥ó_p¡v¡$hu `p¡sp_p„ cL$sp¡_¡ k¢L$X$p¡ fõsp„ `f_u gpBV$p¡ hp„L$pQ|L$p fõsp `f S>
lsp. s¡Ap¡_u fpl Å¡B s¡d_¡ bfpbf v$i®_ dpBg Qpgu_¡ Aphhp_u iqL$s Ap`¡ R>¡. AS>hpmp„ `p\f¡ R>¡ s¡ ÅZ¡ õhN®dp„ S>hp_u
L$fphu `R>u S> Ap b^p kp¥\u R>¡‰¡ Esep®. ApV$gy„ KQpZceȳ QX$pZ QX$ep `R>u `Z kuX$u lp¡e A¡hp¡ v|$f\u Apcpk DÐ`ß L$f¡ R>¡ !
L$mL$msu W„$Xudp„ Ap gp¡L$p¡ A¡ S> r_›$p`|h®L$ su\®epÓuAp¡ \pL$ A_ychsp _\u L¡$ _\u Mf¡Mf Ad¡ b¡hX$p-cpÁeipmu bÞep R>uA¡.
k¡hp L$fu R>¡ s¡ Mf¡Mf `yÎeipmu \ep NZpe. L„$Vpmu S>sp _uQ¡ epÓuAp¡ D`f _S>f L$fuA¡ Ap kp\¡ L$gp k„ õ L© $ rsdp„ b¡ Å ¡ X $
kp¥_u epÓp kam \B R>¡. sp¡ epÓuAp¡ lpgsp lpgsp v¡$Mpe R>¡ Ðepf¡ fpS>õ\p__p fZdp„ L$gp `p\f¡g rbL$p_¡f,
h¥ó_p¡v¡$hu v$i®_ dpV¡$ `l¡gp„ L$X$L$ kyfnp A¡ ÅZhy„ dyíL¡$g b_¡ R>¡ L¡$ s¡Ap¡ D`f QX¡$ R>¡ L¡$ S>¡kgd¡f S>¡_p dl¡gp¡, qL$‰pAp¡, fpS>dl¡g
ìehõ\pdp„\u `kpf \hp_y„ lp¡e R>¡. bfpbf _uQ¡ Esf¡ R>¡ ! f`0 awV$ KQp¡ 1`00 awV$ gp„bp¡, 7`0 awV$
Q¡qL„$N L$fu `R>u S> S>hp v¡$. v$i®_ dpV¡$ gp„bu h¥ó_p¡v¡$hu_p„ v$i®_ L$fu âkpv$ gB b^p„ `lp¡mp¡ Å¡hpgpeL$ R>¡. il¡fp¡_u bp„^Zu S>
gpB_ lsu ^ud¡ ^ud¡ ApNm hÝep. ApNm S> c¡Np \B Nep A¡V$g¡ Esfhp_y„ iê$ L$ey¯. L$gpL$pfuNfu `|Z® R>¡. fZdp„ KV$ `f khpfu
h^sp„ kp„S>_p¡ kde lsp¡ Apfsu \hp gpNu fprÓ_p v$k hpNu Nep lsp„. D`f `Z Qp- L$fu k|ep®õs Å¡hp_p¡ ëlphp¡ A_¡fp¡ R>¡.
Ðep„ ky^u Ad_¡ kp¥_u kp¥_u S>ÁepA¡ b¡kpX$u `pZu_u ìehõ\p lp¡e R>¡. Qp-_põsp¡ L$fu Ad©skf_y„ kyhZ®d„qv$f õhN®kdp_ R>¡.
fp¿ep. Apfsu `|fu \B Ad_¡ ApNm h^hp_y„ Qpghp_y„ _½$u L$ey¯. ifuf ^°yÅfu A_ychsy„ Al]_u iusmsp-ip„rs A_¡ õhÃR>sp A¡L$
L$l¡hpdp„ Apìey„. lh¡ Ad¡ Nyapdp„ `°h¡i L$ep®¡. lsy„. `yÅfuA¡ L$üy„ lsy„ L¡$ ""ApS>¡ d„Nmhpf_¡ vy$g®c hpsphfZ gpN¡ R>¡. kp\¡ hpOp bp¡X®$f
Nyap A¡V$gu Ap^yr_L$ b_phu v¡$hpdp„ Aphu Ane _p¡d A_¡ Apfsu_p„ v$i_® L$fu sd¡ ^Þep `f_p huf S>hp_p¡ Ap`Zp v$¡i_y„ Np¥fh R>¡.
R>¡ L¡$ Ap`Z_¡ _ gpN¡ L¡$ Ap`Z¡ Nyapdp„ Qpgu bÞep„ R>p¡.'' A¡ iåv$p¡ epv$ Aphsp„ Qpghp_y„ Ap âhpk\u rhrh^spdp„ A¡L$sp_p„ v$i_®
füp R>uA¡ ! Ad¡ kp„cm¡g„y L¡$ Nyapdp„ Np¡W$ZX|$b Å¡d ÅZ¡ h¥ó_p¡v¡$huA¡ Apàey„ lp¡e A¡d Ad¡ \ep kp¥\u dp¡V$p¡ gpc Ly$v$fsu kp¦v$e_® p v$i_® R>¡.
`pZudp„ hp„L$pQ|L$p Qpgsy„ `X$i¡ `f„sy A¡hy„ L„$B ÅZ¡ `yÎe_y„ cp\y„ bp„Ýey„ lp¡e A¡hp bdZp âhpkdp„ v$f¡L¡$ A¡L$buÅ_¡ klL$pf Apàep¡
_\u Nyapdp„ `pZu_p„ _p_p„ _p_p„ TfZp„ b„_¡ DÐkpl\u Qpghp gpÁep. Qp„v$_u fps lsu A_¡ Ly$V$„y buS>_p¡ b_u füp. kh£ âhpkuAp¡ A_¡
bpSy>A¡ R>¡ fõsp¡ cu_p¡ lp¡e s¡\u W„$X$p cu_pdp„ Q„Ö_u v|^ S>¡hu Qp„v$_udp„ ba}gp `h®sp¡ Mpk sp¡ Åd_Nf-S| > _pNY$\u Aph¡ g p„
Qpgsp„ W$fu S>hpe. Nyapdp„ A¡L$ hmp„L$ Apìep¡, Qp„v$u_u S>¡d QdL$sp lsp ! Q„Ö ÅZ¡ Adpfu d_y c pB rhkfp¡ r gep A_¡ h‰ccpB
buÅ¡ hmp„L$ Apìep¡. Nyapdp„ b¡-ÓZ S>ÁepA¡ kp\¡ k„spL|$L$X$u fdsp¡ lp¡e A¡d L$epf¡L$ hpv$mp¡\u R>Óprgep `p¡sp_¡ âhpkdp„ M|b S> Ap_„v$
v$p_`¡V$uAp¡ fpMhpdp„ Aph¡gu R>¡. Ad¡ ApNm Y„$L$pB S>sp¡, hpf„hpf ApL$pidp„ Å¡hy„ Ndsy„ lsy„ \ep¡ Arcâpep¡ fS|> L$ep®„. Nˆ>f kMu h©„v$_p
hÝep„. Nyapdp„ L$ep„e A„^pfy„ _ lp¡sy„. Nyap_p¡ ÅZ¡ Q„Ö Ap`Zp\u A¡L$v$d _ÆL$ lp¡e A_¡ âdy M Bgpb¡ _ Qd_cpB Np¡ t hqv$ep,
fõsp¡ hp„L$p¡Q|L$p¡ R>¡ A_¡ R>¡‰¡ Ad¡ dpspÆ_u Q„Ögp¡L$dp„ rhlfsp„ lp¡e A¡hu A_yc|rs \su. S>ep¡ Ð õ_pb¡ _ S>¡ Þ sucpB sgkprZep,
kÞdyM `lp¢Ãep. Nyapdp„ A¡L$ S>ÁepA¡ S>m÷p¡s Q„Ö_u Qp„v$_udp„ QdL$sp„ rhipmL$pm `h®sp¡, spfpb¡ _ _Vy $ cpB A„ b pkZp, M„ c pesp
hl¡ R>¡ Ðep„ S> dpsp dlpL$pmu, dlpgÿdu TfZpAp¡ , fõspAp¡ ÅZ¡ õhN® g p¡ L $_u qv$ìepb¡_, hpX¡$kp du_pnub¡_ qL$ip¡fcpB kp¥
A_¡ dpsp kfõhsu_u S>¡ h¥ó_p¡v¡$hu õhê$` R>¡ A_yc|rs L$fphsp„ lsp„ ! Q„Ödp_u iusm L$rdV$u kæep¡_¡ kh£ âhpkuA¡ Arc_„v$_
Ap d|rs®Ap¡ `pk¡\u r_d®m S>m_u ^pfp hl¡ Qp„v$_udp„ ApS>_p¡ Qp„v$qgep¡ L$fphsp„ lsp„ ! Apàep.
R>¡. ÓZ d|rs®Ap¡ gpg h÷p¡dp„ Å¡hp dm¡ R>¡. Q„Ödp_u iusm Qp„v$_udp„ ApS>_p¡ Qp„v$rgep¡ kplk, îÙp, ApÐdrhðpk, _hu_
Ad¡ îÙp\u S>m N°lZ L$ey¯ A_¡ dpspÆ_p gpN¡ blz ìlpgp¡ Nusp¡ Npsp S>e dpsp v$u ×rô$L$p¡Z, tlds, AX$Nsp Aphp A_¡L$ NyZp¡
v$i®_ L$fu ^Þe bÞep. S>¡_¡ t`X$u v$i®_ `Z L$fsp„ fpÓ¡ b¡ hpÁe¡ Ad¡ _uQ¡ L$V$pfp `lp¢Ãep Ad_¡ âpá \ep.
L$l¡hpdp„ Aph¡ R>¡. Ðep„ b¡W¡$gp `yÅfu âkpv$_u Ðep„ `Z R>¡‰¡ ky^u âhpk_p Apep¡S>L$p¡ sp. 31 fpÓ¡ fpS>L$p¡V$ Apìep Ðepf¡ Nˆ>f
_p_u `X$uL$u Ap`sp lsp S>¡dp„ âkpv$_u kp\¡ Np¡ t hqv$ep Qd_cpB A_¡ sgkprZep cpB-bl¡_p¡A¡ `yó`p¡\u Adpfy„ A_¡fy„ õhpNs
_p_p¡ qkL$L$p¡ lp¡e R>¡ S>¡_¡ `rhÓ dp_u kp¥ S>¡ÞsucpBA¡ b^p_¡ S>hpbv$pfu`|h®L$ L$V$fp L$ey¯. v$k qv$hk `h__u `p„M¡ `kpf \B Nep
`p¡sp_p Ofdp„ fpMsp lp¡e R>¡. Nyapdp„ Aphhp îu^pd N¡õV$ lpDkdp„ `lp¡„QpX$u `l¡gp„ buÅ A_¡ Ap Av¹$cys, Agp¥qL$L$, kplrkL$ âhpk
epv$Npf b_u Nep¡.
20 X$uk¡çbf$-f009
N°plL$ ÅN©rs
qL$fZb¡_ S>¡. cpX¡$riep
kdN° rhðdp„ "rhð N°plL$ Ar^L$pf qv$hk' sfuL¡$ DS>hhpdp„ r_v£$i L$fpe¡g R>¡.
Aph¡ R>¡. N°plL$ ÅN©rs_p¡ L$p¡B `ep®e _\u. Dsphm¡ Mfuv$u r_fp„s¡ 1) lpr_L$pfL$ `v$p\p£ kp\¡ N°plL$p¡_p Apfp¡Áe kgpdsu_u
`õsphp_p¡ hMs _ Aph¡ s¡ dpV¡$ kphQ¡su v$pMhu, kdS>v$pfu`|h®L$ f) N°plL$p¡_p Apr\®L$ rlsp¡_y„ fnZ L$fhy„ A_¡ s¡_p¡ ìep` h^pfhp¡.
S>fyqfeps dyS>b_u QuS>hõsyAp¡ Mfuv$hp ApN°l k¡hhp¡ Å¡BA¡. 3) N°plL$p¡ `p¡sp_u ìeqL$sNs BÃR>p dyS>b_u A_¡ Sê$qfeps
_h....Ar^L$pfp¡ âdpZ¡_u, D`gå^ dprlsu_¡ Ap^pf¡ `k„v$Nu L$fu iL¡$ s¡
sp. 1`du dpQ® 197f_p qv$hk¡ dpV¡$ S>¡ s¡ dpg A„N¡_u `|f¡`|fu
Ad¡qfL$p_p sÐL$pgu_ â¡kuX$ÞV$ dprlsu_u ÅZL$pfu D`gå^
S>lp¡_ A¡a. L¡$_X¡ $uA¡ kp¥ â\d Qpf b_phhu.
Ar^L$pfp¡_u Op¡jZp L$fu Ðepfbpv$ 4) N°plL$p¡_¡ lp¡hy„ Å¡Bsy„ S>ê$fu
^u BÞV$f_¡i_g Ap¡N£_pBT¡i_ rinZ Ap`hy„.
Ap¡a L$ÞTeydf ey_ueÞk Üpfp h^y `) N°plL$p¡_u hpS>bu aqfepv$p¡_p
Qpf Ar^L$pfp¡ Dd¡fpep A_¡ R>¡‰¡ AkfL$pfL$ r_hpfZ dpV¡$ dS>b|s
A¡L$ h^y Ar^L$pf N°plL$p¡_p rlsp\£ s„Ó.
Dd¡fpep¡. Ap _hp Ar^L$pfp¡ Ap 6) N°plL$ k„NW$_ A_¡ S|\p¡ fQhp
âdpZ¡ R>¡. dpV¡$ kyrh^p Ecu L$fhu s¡Ap¡_p
1) kgpdsu_p¡ Ar^L$pf...fpBV$ Vy$ AhpS> `fÐh¡ `|fsy„ Ýep_ Ap`hy„.
k¡aV$u N°plL$ ÅNp¡ :
f) dprlsu dpV¡$_p¡ Ar^L$pf...fpBV$ 1) QuS>hõsy A p¡ D`f_y „
Vy$ BÞad£i_ g¡bg bfpbf hp„Q¡ (f) QuS>hõsy
3) `k„v$Nu_p¡ Ar^L$pf...fpBV$ Vy$ b_pìep_u spfuM_u MfpB L$f¡
Qp¡Bk (3) qL„ $ ds gMu lp¡ e s¡
4) fS|Aps_p¡ Ar^L$pf...fpBV$ Vy$ QL$pk¡...lh¡ "BÞL$gyX$]N Ap¡g
fuâ¡TÞV¡$i_ V¡$L$kuT' QuS>hõsy h¡Qpe R>¡.
`) BgpS>_p¡ Ar^L$pf...fpBV$ Vy$ h¡`pfu õ\pr_L$ V¡$L$k D^fphsp¡
fuX²$¡ kg lp¡e sp¡ b„^ L$fph¡. (4) dyØs
6) s„vy$fõs `qf[õ\rs...l¡ë\u blpf_u hõsyAp¡ h¡`pfu ^pbX$u
A¡_hpefd¡ÞV$ _ v$¡ s¡_u kph^p_u v$pMh¡... Mpk
7) N°plL$ rinZ...L$ÞTeydf sp¡ Ap âL$pf_u v$hp ce„ L $f
A¡S>eyL$¡ i_ fuA¡L$i_ gphu iL¡$-`¡fpgukuk
8) `pep_u S>ê$qfepsp¡...b¡TuL$ _uX$k gphu iL¡$. (`) hS>_-sp¡gp-ÓpS>hp bfpbf R>¡ s¡ Sy>Ap¡. hS>_
9) brlóL$pf_p¡ Ar^L$pf...fpBV$ Vy$ bp¡eL$p¡V$. _S>f kpd¡ bfpbf \pe s¡ Sy>Ap¡ (6) Ap¡R>u qL„$ds_p dpg_p¡
f4 qX$k¡çbf 1986_p fp¡S> gp¡L$kcpA¡ `kpf L$f¡g N°plL$ `Z L¡$id¡dp¡ gp¡. (7) `|„W$p„-`õsu-Mp¡Mp_y„ hS>_ QuS>hõsy_p
kyfnp ^pfp¡ N°plL$p¡_p rlsp¡_y„ fnZ L$f¡ s¡hu A`¡np kp\¡ Adgdp„ cph¡ Ap`u _ v¡$ s¡ Sy>Ap¡. (8) L¡$id¡dp¡ Mfuv$pe¡g QuS>_p¡ S>
dyL$pep¡ R>¡. A_¡L$ k„õ\pAp¡ Ap n¡Ó¡ L$pe®fs R>¡. kpQp¡ D‰¡M_ \ep¡ R>¡ L¡$ _l] s¡ Sy>Ap¡ (9) A¡L$ S> S>Áep Mfuv$u
ey_p¡ Üpfp R> dpN®v$i®L$ f¡MpAp¡ : L$f_pf N°plL¡$ L$epf¡L$ L$epf¡L$ buÆ vy$L$p_¡\u dpg Mfuv$u L$pedu
ey_p¡A¡ N°plL$p¡_p rlsp¡_p fnZp\£ S>¡ dpN®v$i®_f¡MpAp¡ v$p¡f¡gu h¡`pfu rhðpk_p¡ gpc sp¡ _\u g¡sp¡ _¡ s¡ S>yA¡. OZu hMs-
R>¡ s¡dp„ hpS>bu S>ê$qfepsp¡(g¡ÆV$ud¡BV$ _uX$k) R> S>¡V$gu lp¡hp_p¡ "cfp¡kp_u c¢k `pX$p¡ S>Z¡' s¡hp¡ OpV$ _ \pe s¡ dpV¡$ sL¡$v$pfu

21 X$uk¡çbf$-f009
S>ê$fu R>¡. (10) R>¡sfpep_p¡ Al¡kpk \pe L¡$ syf„s aqfepv$
L$f,¡ h¡`pfu_u Mp¡V$u i¡lifd _ fpM¡. (11) dpg_u `X$sf qL„$ds
ÅZhp lL$L$ R>¡. kfL$pf Ap qv$ipdp„ L$pe®fs \B füp_y„ gpN¡ R>¡.
hl¡gpkf Ap bpbs¡, s¡ v$ip®hpe s¡hp¡ L$p_|_ ky^pfp¡ gph¡.
`p„Q k|Óp¡ :
AMug cpfsue N°plL$ `„Qpes _pd_u k„õ\pA¡ `p„Q k|Óp¡
Apàep R>¡.
(1) QuS>hõsy_u `X$sf qL„$ds Ål¡f L$fp¡ "X$uL$g¡f âp¡X$L$i_
L$p¡õV$'. (f) hluhV$u MQ®dp„ L$p` d|L$p¡. (3) ìehkpeh¡fp¡ _pb|v$
L$fp¡ (4) ìepS> _l] sp¡ X$u`p¡TuV$ _l] (`) h^y N°plL$ kyfnp L$pV¡ $p£
õ\p`p¡ TX$`u _uh¡X$p¡ gphp¡.
h¡`pfuA¡ L¡$d hs®hy„ ?
Ap dpV¡$ bpf kp¡_¡fu k|Óp¡ h¡`pfuAp¡A¡ `p¡sp_p ^„^p_p õ\m¡
dY$phu fpMhp Å¡BA¡.
1. sdpfp N°plL$p¡ kp\¡ kg|L$pBcep£ hl¡hpf L$fp¡, sdpfu îÙ¡esp
A_¡ ^„^p¡ rhL$kphhp dpV¡$ k„syô$ N°plL$ A¡ sdpfu d|X$u R>¡ A_¡
sdpfu AõL$epds R>¡.
f. h¡`pfu_u Ddv$p âZprgL$p_¡ A_ykfp¡.
3. QuS>hõsyAp¡_u qL„$ds A_¡ h¡fp_u rhNs õ`ô$ fus¡ v¡$Mpe s¡
fus¡ bp¡X®$ D`f gMp¡.
4. N°plL$_¡ h¡QpZ Ap`hpdp„ Aphsp dpg_y„ bfpbf hS>_ L$fp¡.
sp¡gdp`dp„ Qp¡L$kpB Åmhp¡.
`. kpQp bug A_¡ L¡$id¡dp¡ N°plL$_¡ Ap`p¡.
6. N°plL$ `k„v$Nu L$fu iL¡$ s¡ dpV¡$ dpg kpdp__u rhipm î¡Zu
fpMp¡.
7. N°plL¡$ Mfuv$ L$f¡g QuS>hõsy `pR>u fpMu gB_¡ bv$gu `. fp¡S>bfp¡S>_p h`fpidp„ ApÐdk„ed L¡$mhp¡.
Ap`hp_u kyrh^p Ap`p¡. 6. r_e„qÓs A\hp dyL$ff v$pd S> Ap`p¡.
8. N°plL$p¡_u aqfepv$p¡ `fÐh¡ `|fsy„ gÿe Ap`p¡. 7. g¡bg bfpbf s`pkp¡ A_¡ Ap`¡g dprlsu_u k„sp¡jL$pfL$
9. NyZhÑphpmp¡ dpg S> h¡QpZ dpV¡$ fpMp¡. dprlsu d¡mhp¡.
10. `¡L$¡ V$kdp„ h¡QpZ \sp¡ dpgkpdp_ Mfuv$hp N°plL$_¡ kdÅhp¡. 8. v„$cu MQp® b„^ L$fp¡.
11. epv$ fpMp¡ - âpdpqZL$sp A_¡ DÑd _urs R>¡ A_¡ A„NÆ ¡° dp„- 9. AdyL$ S> b°pÞX$ L¡$ AdyL$ S> âL$pf_p¡ dpg Mfuv$hp_p¡ ApN°l
Ap¡_õ¡ V$u BT ^ b¡õV$ `p¡guku' L$lh¡ pey„ R>¡ A_¡ A¡ blz ÅZusy„ R>p¡X$p.¡
hpL$e R>¡. bfL$s(qfqÙ rkqÙ) Ofdp„ gphhu lp¡e sp¡ N°plL$_¡ 10. N°plL$ sfuL¡$_p Ar^L$pfp¡_¡ kdÅ¡.
R>¡sfhp_¡ bv$g¡ _MriM âdprZL$ b_p¡. 11. Mp¡V$p rkÙp„srhlp¡Zp„ L$pd L$f_pf_¡ My‰p `pX$p¡.
1f. epv$ fpMp¡ N°plL$ sdpfu fp¡Æfp¡V$u_p¡ v¡$_pf R>¡. dlpÐdp 1f. Aahp\u v$p¡fhpB S>B Np„X$u Mfuv$u _ L$fp¡.
Np„^uÆ_p iåv$p¡dp„-N°plL$ Bðf R>¡. d„qv$f¡ v$i®_ L$fp¡, A_¡ 13. v¡$Mpv¡$Mu\u v$p¡fhpB NÅ blpf_u Mfuv$u _ L$fp¡.
^„^p_p õ\m¡ b¡ku A_urs ApQfp¡ A¡V$g¡ v$i®_ L$ep®_y„ L$epf¡e A_¡...R>¡‰¡ !
am dm¡ _l]. rhð N°plL$ Ar^L$pf_u dlÑp kdÆA¡, Mfuv$udp„ Ýep_
N° p lL$p¡ dpV¡ $ ApQpf k„ r lsp fpMuA¡, L$fL$kfuep b_uA¡ sp¡ Of_y-„ N©rlZu_y„ Apr\®L$ bS>¡V$ `Z
1. ÅN©s A_¡ kydprlsNpf _pZp MQ®_pf b_p¡. lmhy„ a|g b_phu iL$pe ! "ÅNp¡ N°plL$ ÅNp¡' k|Ó sp¡ NÅhpB
f. L$fL$kfuep b_p¡, gMg|„V$ MQ® _ L$fp¡. füy„ R>¡ OZp„ kde\u R>sp„ N°plL$_¡ r_Öp ÐepNhp Ap g¡M OZp¡
3. S>ê$f `X$s„y S> Mfuv$p.¡ ..S>ê$f `X$e¡ Mfuv$p¡ D`ep¡Nu \i¡ !
4. Np¥fhh„sp N°plL$ b_p¡... L$pmp bÅf_¡ X$pdp¡ A¡ X $hp¡ L ¡ $ V$(fpS>L$p¡ V $)

22 X$uk¡çbf$-f009
dfu_ n¡Ó_p S>d_cpB vy$^¥ep
âaz‰ X$u. kyf¡rgep
ANpD_p S>dp_pdp„ r`sp sfa\u `yÓ_¡
iuM dmsu L¡$, "cZS>¡ _rlsf L$pmu dS|fu
L$fhu `X$i¡ . ' S>epf¡ hs® d p_ kde
A¡S>eyL¡$i__p¡ R>¡. cZsf, NZsf A_¡
hmsf.
`f„sy hs®dp_ kdedp„ v$f¡L$_¡ X$uN°u âpá
L$fu ìlpBV$ L$p¡gf Å¡b S> d¡mhhu R>¡. _hu
`¡Y$u-eyhp `¡Y$u_u A¡ dpÞesp R>¡ L¡$ ìlpBV$ L$gf
S> Å¡b Å¡BA¡, S>¡dp„„ A`hpv$ê$` OZu ìe[¼s
lp¡e R>¡ s¡dp„_u A¡L$ _pdp„qL$s L$pe®nÓ¡ _u ìeqL$s
A¡ V $g¡ Åd_Nfdp„ hkhpV$ L$fsp A_¡
b¡X¡$ðfdp„ `p¡sp_p¡ ìehkpe L$fsp S>d_cpB
lfucpB vy$^¥ep. S>¡ Þey vy^¥ep A¡[ÞS>r_eqf„N
hL$k® _pd_u `¡Y$u ^fph¡ R>¡. S>¡ X$uN°u âpá L$fu
Ap¡qakueg hL®$_u kp\¡ lpX®$hL®$ L$fu `p¡sp_p
hL®$ip¡`dp„ Ly$imsp\u `p¡sp_y„ L$pe® L$f¡ R>¡.
1976_u kpgdp„ s¡ d Z¡
A¡a.hpe.bu.A¡k.ku. X$uàgp¡dp L$p¡fÞk`p¡X¡$Þk
L$p¡j® L$fu X$uN°u d¡mhu A_¡ A¡d.`u. ipl
DÛp¡ N _Nf s\p b¡ X ¡ $ ðfdp„ Þey vy $ ^¥ e p -S>¡_¡ Ap`Z¡ Nyfyd„Ó A\hp sp¡ NyfyQphu dp„Nu g¡ s¡h„y hL®$ A_¡ lpX®$hL®$ \pe s¡h„y hL®$ S>¡
A¡[ÞS>r_eqf„N hL$k® _pd_p¡ ìehkpe `¡Y$u L$luA¡ R>uA¡. dp_hu_p d__¡ dS>b|s b_ph¡ R>¡ A_¡ qdipg
^fphsp S>d_cpBA¡ r5spîu lfucpB vy$^e¥ p lpgdp„ s¡ d _u `pk¡ bpS>® A_¡ V$N L$lu iL$pe. Aphu ìeqL$s S>d_cpB S>¡ Mf¡Mf
`pk¡\u V¡$L$_uL$g op_ d¡mhu dpÓ f1 hj®_u cpNuv$pfudp„ R>¡. Ap bpS>® b¡ âL$pf_p„ lp¡e R>¡ âi„k_ue L$pe®cpf k„cpmu `p¡sp_p L$pe®\u
he¡ hL® $ ip¡ ` _u iê$Aps L$fu Qpf A_¡ A¡[ÞS>_ hNf_p„ S>¡ X$çb bpS>® L$lh¡ pe R>¡ A_¡ oprsdp„ Np¥fh„su L$lu iL$pe Ap L$pe®dp„ s¡d_p„
cpBAp¡dp„ kp¥\u dp¡V$p S>d_cpB R>¡. A¡[ÞS>_hpfp S>¡ k¡ëa âp¡`ë¡ X$ bpS>® L$lh¡ pe R>¡. `Ð_u dp¡fbudp„ rhS>e rk_¡dphpmp ^_ÆcpB
dfu__p„ L$pdp¡ d p„ dfu__p r_óZps bpS>®_„y L$pe® v|f ky^u iu` gNph¡gu lp¡e s¡dp„\u R>r_epfp_p„ `yÓu Q„`pb¡__p¡ OZp¡ apmp¡ R>¡.
bÞep A_¡ v$qfepB hpl_p¡_„y fu`phf]N L$pddp„ dp¡V$p S>Õ\pdp„ dpg kpdp_ S>¡V$u(v$qfepB L$lh¡ pe R>¡ _¡ L¡$ v$fL¡ $ kamsp `pR>m L$ep„L$ _¡
kamsp lp„kg L$fu Ap ìehkpedp„ L$põV$ àg¡Vap¡d)® `f gphhp_y„ A_¡ Ðepf`R>u V²$L$dp„ L$ep„L$ ÷u`pÓ_p¡ apmp¡ lp¡e R>¡. S>d_cpB S>¡
Ape_®, b°pk, A¡ëeydu_ued, õV¡$_g¡k õV$ug, ¾¡$B_ Üpfp W$ghpe R>¡. A_¡ V$N_y„ L$pe® A¡[ÞS>_ L$pe®n¡Ódp„ S>¡ L$pe® L$fu füp R>¡. s¡ Ap`Zu
L$p¡`f, gp¡M„X$ s\p b°p¡ÞT V|„$L$dp„ L$luA¡ sp¡ a¡fk hNf_p bpS>®_¡ M¢Qu_¡ S>¡V$u `f gphhp_y„ L$pe® oprsdp„ blz Ap¡R>p A_¡ _rlhs¹ ìeqL$sAp¡ lp¡e
A_¡ _p¡_ a¡fk d¡V$g_p¡ D`ep¡N lp¡e R>¡. L$f¡ R>¡. Ap V$N A_¡ bpS>® 16` A_¡ 1000 R>¡. Ap hp„Qu_¡ eyhp `¡Y$u S>¡ dl¡_s\u v|f cpN¡
L„$`_u_p A¡âyìX$ âdpZ¡ v$qfepB Mpfpi_¡ lp¡k® `phf ky^u_p„ lp¡e R>¡. D`fp„s X$uTg R>¡. lpX®$hL®$ L$fhpdp„ _p_` kdS>¡ R>¡. s¡ gOyspN°r„ \
Ýep_dp„ gB_¡ gp¡ l Opsy A_¡ qb_ S>_f¡V$f A¡[ÞS>_ s\p Ap¡Bg fuapB_fu v|$f \pe A_¡ eyhp `¡Y$u_¡ S>d_cpB k„v$i ¡ Ap`¡
gp¡lOpsy_p õ`¡f`pVk® b_phhp_p lp¡e R>¡. âp¡S>¡L$V$_„y fu`phf]N L$pd \sy„ lp¡e R>¡. D`fp„s R>¡ L¡$ L$pB¡ `Z L$pe® _p_y„ _\u. dl¡_s\u gN_\u
s¡d_y„ L$pe® BdfS>Þku lp¡e R>¡. L$pfZ L¡$, A¡L$kL$hV¡ $f bp¡X$u fu`¡f]N, a¡bu° L¡$i_ s\p ¾¡$B_ ONi\u L$f¡gy„ A¡ L$p¡B`Z _p_y„ L$pd sd_¡
v$qfepB S>¡V$u\u v|f gp„Nf¡gu iu` A\hp A_¡ lpBX²$pg ¡ uL$ diu_fu_y„ fu`phf]N L$pd \sy„ ApÐdk„sp¡j A`£ R>¡. dpV¡$ eyhp_p¡ Aphy„ L$pd
bpS>®_u X$eyV$u A¡V$g¡ L¡$ h¡fp¡ cfhp¡ `X¡$ R>¡. A_¡ lp¡e R>¡. Ap L$pe® S>d_cpB_p dpN®v$i_® âdpZ¡ L$fhpdp„ _p_` _ A_ychip¡ S>¡ L$pe® sdpfu
S>epf¡ S>fy f `X¡ $ sp¡ S>d_cpB `p¡ s p_p Ly$imsp`|hL® $ \sy„ lp¡e R>¡. s¡d_u Ap L$pd L$fhp_u Apr\®L$ dyíL¡$guAp¡ v|$f L$f¡ R>¡. A_¡ ApÐdk„sp¡j
L$pdv$p_f¡ A¡[ÞS>_ `pk¡ ap¡_ fpMhp_y„ k|Qh¡ gN_-dl¡_s Å¡B_¡ ApS>_u hs®dp_ `¡Y$uA¡ bn¡ R>¡. s¡ L$pe® _p_y„ L¡$hu fus¡ lp¡e iL¡$ ? S>¡ L$pe®
R>¡. A_¡ s¡ Ýhr_ `f\u iu Mpdu R>¡ s¡_y„ iuM g¡hp S>¡hu R>¡. dpÓ_¡ dpÓ ìlpBV$ L$pg ¡ f sdpfu dl¡_s A_¡ X$uN°u_¡ Qpf Qp„v$ gNphu
dpN®v$i®_ Ap`¡ R>¡. s¡ s¡d_u dpõV$f Ap¡a L$u Å¡b L$fhp L$fsp Ap¡qakuegu hL®$ kp\¡ dl¡_s v¡$ R>¡ A_¡ ip¡cpedp_ b_phu iL¡$ R>¡.

23 X$uk¡çbf$-f009
X$peprbV$uk ÅZp¡ : r_eÓ„Z fpMp¡
^d£ÞÖ bÖqL$ep
Ap`Z¡ kp¥ ÅZuA¡ R>uA¡ kdS>¡ A_¡ `p¡sp_p d__p¡ X$f v|f
L¡$ X$pepbuV$uk A¡ hs®dp_ L$fu r_erds X$p¡L$V$fu r_v$p_
kde_p¡ dlpfp¡N R>¡. A_¡ s¡_¡ L$fphsp fl¡ s¡dS> Ap fp¡N âÐe¡
dV$pX$hp¡ dyíL¡$g L¡$ AiL$e R>¡. b¡v$fpL$ _ b_u_¡ S>epf¡ fp¡N h^u
â\dphõ\pdp„ Ap fp¡N lp¡e Åe Ðepf¡ c°pdL$ Ål¡fpsp¡ L¡$
sp¡ s¡_¡ dV$pX$u iL$pe R>¡ `f„sy hpsp¡dp„ _ cp¡mhpB_¡ `p¡sp_u
Ap fp¡N R|`u fus¡ ifufdp„ s„vy$fõsu KV$h¥v$p¡_p lp\dp„ _
âh¡i¡ R>¡ S>¡\u s¡_¡ iê$Apsdp„ kp¢ ` u_¡ aL$s kdS>v$pfu`| h ® L $
`L$X$u iL$psp¡ _\u A_¡ Ap ÅNê$L$ b_u ep¡Áe ìepepd v$hp
kde v$fçep__u A_¡ `f¡Æ\u k„ed`|h®L$ Æh_
gp`fhplu\u Ap fp¡N TX$`\u Æhhp_y„ iê$ L$f¡ A_¡ Ap fp¡N kp\¡
ApNm h^¡ R>¡. X$pepbuV$uk `Z kpdpÞe Myilpg Æh_
A_¡ ùv$efp¡N A¡ bß¡ Å¡qX$ep Æhu iL$pe R>¡ s¡ hps kdS>¡.
cpBAp¡ R>¡ A¡L$_u `pR>m oprs_p a¡gpsp Ap fp¡N_¡
buÅ¡ fp¡N Aphhp_u iL$esp M|b S> h^u Åe R>¡. Ap`Z¡ kp¥A¡ A„L$y icpB gphu iL$pe s¡ dpV¡$ kdS>v$pfu S>ê$fu R>¡ s¡hp d„Ng l¡s\y u
A¡ bpbs kpfu fus¡ ÅZu g¡hu Å¡BA¡ L¡$ Ap fp¡N_p¡ BgpS> s¡_p X$pepbuV$uk_p v$v$}Ap¡ Ahpf_hpf A¡L$buÅ_¡ dm¡, A_¡ A¡L$
r_e„ÓZdp„ S> R>¡. s¡_y„ r_e„ÓZ ep¡ÁespA¡ fpMu gp„bp kde X$pepbuV$uT L$gb, k„õ\p L¡$ N°y` b_phu_¡ `fõ`f A¡L$buÅ_p
ky^u ifuf_u s„vy$fõsu Åmhu iL$pe R>¡. X$pepbuV$uk\u X$fhp_y„ dpN®v$i®L$ b_u X$pepbuV$uk r_e„ÓZ_p D`pep¡/v$hp/L$kfs L¡$
_l] `f„sy kdS>v$pfu`|Z® fus¡ s¡_¡ Ap`Zu spkuf A_ykpf_u d¡X$uV¡$i__p Apep¡S>_ L$f¡ A_¡ r_óZps X$p¡L$V$fp¡ L¡$ Apeyh£v$pQpe®_p
v$hp `f¡Æ A_¡ L$kfs Üpfp r_e„ÓZdp„ fpMu iL$pe R>¡. âhQ_ `qfk„hpv$ A_¡ dpN®v$i_® d¡mhu ep¡Áe `f¡Æ\u s¡_p apev$pAp¡
X$pepbuV$uk_p„ v$v$}Ap¡ Æh_ dS>b|fu\u _l] `f„sy dS>b|su\u d¡mh¡ s¡ dpV¡$ k„õ\pA¡ dpÝed b_hp _d° âepk L$ep£ R>¡, A_¡ lSy>
Æh¡ s¡hp ×Y$ DØ¡i\u îu rhðL$dp® Nˆ>f ågX$ X$p¡_k® N°y` Üpfp `Z ÅN©s oprsS>_p¡_p¡ klL$pf kp„`X$i¡ sp¡ Ap s¡dS> AÞe qv$ipdp„
hj® f009_¡ X$pepbuV$uk ÅNfZ Arcep_ hj® A„sN®s fp¡V$fu oprsS>_p¡_¡ lw„a Ap`hp k„õ\p l„d¡ip âepk L$fi¡.
duX$V$pD_ X$pepbuV$uL$ k¡ÞV$f_p„ klep¡N¡ r_óZp„s X$pL¡ $V$fp¡ kp\¡ NyS>®f
kyspf oprsS>_p¡_y„ rdg_/dygpL$ps_y„ hpsphfZ b_phu v$v$}Ap¡ îu Nˆ>f ågX$ X$p_
¡ k® N°`
y Üpfp
s¡d_p X$pepbuV$uk_u Ahõ\p A_ykpf kpfhpf-kgpl-v$hp L¡$
dpN®v$i®_ d¡mhu iL¡$ s¡hp Ddv$p DØ¡i\u b¡ X$pepbuV$uk r_v$p_ f3 qX$k¡çbf¡ ågX$ A_¡
L¡$ç`_p„ Apep¡S>_ L$ep® lsp„. S>¡ A„sN®s ``0\u h^y ìeqL$sAp¡A¡ X$pepbuV$uk L¡$ç` ep¡Åi¡
X$pepbuV$uk_y„ q_v$p_ L$fpìey„ A_¡ 1`0\u h^y X$pepbuV$uk_p„
v$v$}Ap¡A¡ fp¡V$fu L$gb X$pebuV$uk k¡ÞV$f _pd¡Af b_u r_óZps õh. ghÆcpB QLy$cpB ^°pN „ ^qfep_u õd©rsdp„
X$p¡L$V$fp¡ `pk¡ r_:iyëL$ r_v$p_ s¡dS> fplsv$f¡ v$hp A_¡ kgpl_p¡ 4fdu fL$sv$p_ rirbfdp„ fL$sv$p_ L$fhp A`ug
gpc d¡mìep¡ lsp¡. Ap X$pepbuV$uk ÅNfZ Arcep__p¡ A„rsd õh. ghÆcpB QLy$cpB ^°pN „ ^qfep_u õd©rsdp„ îu Nˆ>f ågX$
L¡$ç` ApNpdu sp. f3-1f-09_p fp¡S> L¡$mhZu d„X$m Mps¡ fpM¡g X$p¡_k® N°y` Üpfp 4fdu fL$sv$p_ rirbf A_¡ X$pepbuV$uk r_v$p_
R>¡. S>¡dp„ S>¡ gp¡L$p¡ X$pepbuV$uk_p fp¡Nu R>¡ s¡d_¡ k„õ\p_u Mpk L¡$ç`_y„ Apep¡S>_ L$fhpdp„ Apìey„ R>¡. S>¡ sp. f3-1f-09, by^hpf¡
A`ug R>¡ L¡$ Ap` khpf¡ _fZp„ L$p¡W¡$ 10 `l¡gp A_¡ b`p¡f¡ S>çep khpf¡ 9 \u 1 A_¡ b`p¡f¡ 3 \u 6 ky^u îu fpS>L$p¡V$ rhðL$dp®
bpv$ 4 hpÁep `l¡gp `p¡sp_y„ X$pepbuV$uk r_v$p_ L$fphhp_¡ ApN°l L¡$mhZu d„X$m, 7/10 cqL$s_Nf õV¡$i_ àgp¡V$, fpS>L$p¡V$ Mps¡
fpMu kdekf `^pf¡ r_erds r_v$p_ Üpfp Ap fp¡N_¡ M|b S> ep¡S>hpdp„ Aphi¡. Ap L$pe®¾$d_u ÅZL$pfu AÞe oprsS>_p¡_¡
kpfu fus¡ r_e„rÓs L$fu iL$pe R>¡. Ap`hp Ap`_p N°y` kL®$gdp„ A¡kA¡dA¡k L$fu cNhs L$pe®dp„
k„õ\p_¡ îÙp lsu L¡$ oprsS>_p¡ X$pepbuV$uk fp¡N_¡ N„cufsp\u Å¡X$php A`ug L$fhpdp„ Aphu R>¡.

24 X$uk¡çbf$-f009
hp_Nu
fpS>g _pNÆcpB Mpf¡Qp
h¡ÆV¡$bg fp¡g _pMu D`f k¡h, L$p¡\duf, v$pX$d_p v$pZp\u
kpdN°u : NpS>f 1 _„N, aZk `0 N°pd, kÅhp¡. s¥epf R>¡ L¡$_¡àk.
L$p¡bu `0 N°pd, hV$pZp `0 N°pd, L¡$àkuL$d 1 QuT `_uf bp¡ëk
_„N, rbV$(_pMhy„ lp¡e sp¡) 1 _„N, QuT f kpdN°u : QuT L$eyb 3 _„N, `_uf 100
L$eb y , bV¡$V$p(bpa¡gp) `00 N°pd, b°X¡ $ 1 `¡L$¡ V$, N°pd, b°X¡ $ 1 `¡L$¡ V$, bV¡$V$p 500 N°pd, L$p_¡ a® gp¡f
L$p¡_®agp¡f S>ê$f dyS>b, duWy„$ õhpv$_ykpf, Nfd 1QdQu, g]by 1 _„N, Apvy$ dfQp_u `¡õV$ 1
dkpgp¡ 1 QdQu, g]by 1 _„N, Apvy$-dfQp_u QdQu, duWy„$ õhpv$ dyS>b.
`¡õV$ 1 QdQu, b°¡X$¾$çk S>ê$f dyS>b. `pZu fus : kp¥ â\d QuT A_¡ `_uf_¡ R>uZu
S>ê$f A_ykpf. s¡g smhp dpV¡$. gp¡. lh¡ s¡dp„ Apvy$ dfQp_u `¡õV$, duWy„$ g]by_p¡
fus : kp¥â\d A¡L$ L$X$pBdp„ s¡g d|L$p¡ s¡dp„ bfpbf rdL$k L$fp¡. dkpgp_¡ W$fhp v$p.¡ fk _pMu rdîZ s¥epf L$fu gp¡.
Apvy$, dfQp_u `¡õV$ kp„smp¡. s¡dp„(NpS>f, L$p¡_ b_phhp dpV¡$ : kp¥ â\d d¢v$pdp„ D`f_p `X$ dpV¡$ : bV¡$V$p_¡ bpau s¡_p¡
aZku, L$p¡bu ÓZ¡e_¡ R>uZu gp¡) hV$pZp dyÌ$u `X$sy„ dp¡Z _pMu `pZu\u `|fu S>¡hp¡ gp¡V$ dphp¡ L$fp¡ s¡dp„ duWy„$, b°¡X$, L$p¡_®agp¡f _pMu
bpau gp¡ A_¡ L¡$àkuL$d, ÆZp ky^pfu gp¡.) bp„^p¡. lh¡ s¡_u `|fu hZu L$p¡_ i¡B`_p bubp rdL$k L$fu gp¡.
ipL$cpÆ _pMp¡. lh¡ s¡dp„ lmv$f, duWy„$, Nfd s¥epf dm¡ R>¡. s¡hp i¡B`_p L$p¡__u D`f_u b_phhp_u fus : kp¥â\d bV$¡V$p_p¡ g|Ap¡
dkpgp¡, g]by, bV¡$V$p_p¡ dphp¡, L$p¡\duf _pMu sfa `|fu Qp¢V$pX$sp Åh A_¡ s¡_¡ NfdpNfd gp¡ s¡_¡ l\¡mudp„ fpMu Np¡m ApL$pf Ap`p¡.
bfpbf rdL$k L$fp¡ s¡dp„ QuT _pMp¡. lh¡ b°¡X$_¡ s¡gdp„ smhp Åh. lh¡ s¡dp„ QuT `_uf_p¡ dkpgp¡ cfu s¡_¡
gB s¡_u Qpf¡e L$p¡f L$p¡` gp¡. lh¡ s¡_¡ h¡gZ L$p¡ _ smpB S>i¡ A¡ V $g¡ s¡ _ p„ rbbp„ D`f\u b„^ L$fu v$p¡. s¡ Np¡m bp¡ëk S>¡hp¡ i¡B`
dpfu A_¡ gp„bu \pe s¡ fus¡ hZu gp¡. `R>u Ap`d¡m¡ S> s¡gdp„ S> sfsu hMs¡ S> R|V$p„ `X$u Ap`u s¡gdp„ b°pD_ f„N_p \pe Ðep„ ky^u
`|fZ_p gp„bp fp¡g L$fu s¡_¡ b°¡X$_u D`f d|L$p¡. S>i¡. lh¡ rbbp_¡ blpf L$pY$u gp¡. A_¡ L$p¡_ smu gp¡. s¡_¡ NfdpNfd kp¡k kp\¡ `ufkp¡.
lh¡ b°¡X$_p¡ `Z fp¡ghpmu kl¡S> cu_p¡ lp\ b°pD_ f„N_p \p` A¡V$g¡ s¡_¡ `Z L$pY$u gp¡. A\hp
L$fu s¡_u R>¡‰u L$p¡f_¡ Qp¡V$pX$u v$p¡. lh¡ A¡L$ kh}N LB fus¡ L$fhy„ : L$p¡__u A„v$f `|f¡ hÃQ¡\u b¡ cpN L$fu gp¡ D`f V$p¡d¡V$p¡
bpDgdp„ L$p¡_®agp¡f Ap„Nm¡ s¡V$gy„ `pZu _pMu ky^u b_ph¡gp¡ dkpgp¡ cfhp¡ A_¡ D`f kp¡k_p¡ X²$p¡` d|L$u_¡ `Z kh® L$fu iL$pe.
Mufy„ s¥epf L$fp¡. lh¡ Ap fp¡g_¡ Mufpdp„ qX$` L$p¡\dfu R>p„V$u kh® L$fp¡. A_¡ _p_p R>p¡L$fpAp¡ lp¡V$X$pN¡
L$fp¡ A_¡ s¡_p `f b°¡X$¾$çk gNpX$u s¡gdp„ smu dpV¡$ L$p¡__u A„v$f dkpgp¡ cfu s¡_u D`f kpdN°u : lp¡V$X$p¡N b°¡X$ 3 _„N, QuT f
gp¡. b°pD_ f„N_p \p` A¡V$g¡ blpf L$pY$u V$p¡d¡V$p¡ kp¡k_y„ A¡L$ fpDÞX$ L$fp¡. `R>u N°u_ L$éb y ,
bV$f `¡`fdp„ gp¡. W$fu Åe A¡V$g¡ qX$idp„ s¡ QV$_u_y„ A¡L$ fpDÞX$ L$fp¡ A_¡ hÃQ¡ QuT_y„ R>uZ L$V$g¡k dpV¡$ : bV$pL$p `00 N°pd, Apvy$-
b^p„ S> fp¡g_¡ fpDÞX$ i¡`dp„ Np¡W$hu hÃQ¡ d|L$u kh® L$fu iL$pe R>¡. dfQp_u `¡õV$ 1 QdQu, fpB_p¡ `phX$ 1/f
kp¡k A_¡ N°u_ QV$Zu d|L$u_¡ `ufkp¡. L$p¡B L¡$_à¡ k QdQu, duWy„$ õhpv$_ykpf, Nfd dkpgp¡ 1
dl¡dp_ Aphhp_y„ lp¡e sp¡ `l¡g¡\u Aphp kpdN°u : 1f _„N L¡$_¡àk, 100 N°pd QdQu, g]by 1 _„N, L$p¡_®agp¡f 1 QdQu,
fp¡g s¥epf L$fu fpMhp A_¡ Mufy„ s¥epf fpMu bV$pL$p, 50 N°pd hV$pZp, 1/f V$uA¡k`u Nfd b°¡X$ L$çk S>ê$f dyS>b.
iL$pe. dkpgp¡, QpV$ dkpgp¡, 1 V$uA¡k`u Mp„X$, 1/ b_phhp_u fus : A¡L$ L$X$pBdp„ s¡g Nfd
dkpgp L$p_ ¡ f V$uA¡k`u g]by_p¡ fk, 1 V$uA¡k`u Apvy$- d|L$p¡ s¡dp„ fpB_p¡ `phX$f_¡ Apvy$-dfQp_u `¡õV$
kpdN°u : d¡v$p¡ `00 N°pd, s¡g 3 QdQu, dfQp_u `¡õV$(aph¡ sp¡), duWy„$ õhpv$p_ykpf, kp„smp¡. s¡dp„ bpa¡gp„ bV¡$V$p, g]by, Nfd
duWy„$ õhpvp$_ykpf. k¡h, L$p¡\duf, v$pX$d_p v$pZp kÅhhp. gkZ dkpgp¡ duWy$„ _pMu rdL$k L$fu gp¡. lh¡ s¡dp„
dkpgp dpV$¡ : bV$¡V$p `00 N°pd, Apvy$ Apdgu_u N°u_ QV$Zu. L$p¡_®agp¡f _pMu gp„bu L$V$g¡f S>¡hp fp¡g hpmu
dfQp_u `¡õV$ f V$uA¡k`u, Xy„$Nmu f _„N, g]by b_phhp_u fus : kp¥â\d bV¡$V$p_¡ bpau gp¡. lh¡ s¡_¡ b°¡X$L$çkdp„ fNvp¡mu Nfd s¡gdp„
1/f, Nfd dkpgp¡ 1 V$uA¡k`u, QuT f L$eb | , R>pg Dspfu õd¡i L$fu gp¡. hV$pZp_¡ duWy„$ smu gp¡. b°pD_ f„N_u \pe A¡V$g¡ L$pY$u gp¡.
_pMu bpau gp¡. lh¡ bß¡ duL$k L$fu s¡dp„ kh…N_u fus : kp¥ â\d b°¡X$_¡ s¡g L¡$
duWy„$ õhpv$_ykpf, fpe 1/f QdQu s¡g hOpf bV$f d|L$u i¡L$u gp¡. lh¡ s¡_¡ hÃQ¡\u b¡ cpN
dpV¡$. Nfd dkpgp¡. QpV$ dkpgp¡, L$p¡\duf _pMu L$fu s¡dp„ N°u_ QV$Zu, kp¡k gNpX$u hÃQ¡
fus : kp¥ â\d A¡L$ L$X$pBdp„ s¡g d|L$p¡ s¡dp„ dkpgp¡ b_phu gp¡. g]by _pMp¡. lh¡ Ap L$V$g¡k d|L$u D`f Xy„$Nmu, V$d¡V$p TuZp kdpf¡gp
f fpe _pMu ssX¡$ A¡V$g¡ s¡dp„ Xy$„ Nmu kp„smp¡. dkpgp¡ s¥epf R>¡. _pMp¡ A_¡ QuT R>uZu _pMu b°¡X$_¡ b„^ L$fu
Xy$„ Nmu b°pD_ \pe A¡V$g¡ s¡dp„ Apvy$-dfQp_u krh¯N L¡$hu fus¡ L$fip¡ ? : kp¥â\d L¡$_¡àk v$p¡. buÅ `X$ `f N°u_ QV$Zu_¡ kp¡k gNphu
`¡õV$, duWy$„ , g]by, Nfddkpgp¡(S>ê$f gpN¡ sp¡ gp¡. s¡dp„ dkpgp¡ cfp¡. s¡_u D`f gkZ_u g¡hp¡. hÃQ¡\u b¡ cpN L$fu A\hp ApM¡ ApMp
gpg dfQy„) L$p¡\duf, bV¡$V$p_p¡ dphp¡ _pMu QV$_u, N°u_ QV$_u A_¡ Apdgu_u QV$_u lp¡V$X$p¡N kp¡k kp\¡ kh® L$fp¡.
25 X$uk¡çbf$-f009
îu rhðL$dp® F>rjh„iu(NyS>®f) ky\pf oprs kdpS>_u hprj®L$ kcp ep¡ÅB
îu rhðL$dp® F>rjh„iu ky\pf oprs kdpS> Üpfp rhÛp\}Ap¡_„y kÞdp_
îu rhðL$dp® F>rjh„iu kdpS>_p
F>rjh„ i u(Ny S >® f ) _hp hfpe¡ g p
ky\pf oprs kdpS>_u `v$pr^L$pfuAp¡dp„ âdyM
f4du hprj®L$ kp^pfZ `f¡ i cpB Nˆ>f,
kcp L$d D`âdyM rhS>ecpB
B_pdrhsfZ kdpfp¡l Nˆ>f, MÅ_Qu
Aß`| Z p® d„ q v$f, AS>ecpB rd÷u,
AX$pS>Z `p¡ g fp¡ X $, d„ N ub¡ _ ky \ pf,
kyfs Mps¡ kdpS>_p rh_p¡ v $cpB ky \ pf,
âdyM ip„sycpB rd÷u_p AÝenõ\p_¡ ky\pf kdpS>_p âdyM W$pL$p¡f rd÷uA¡ L$ey¯. Dd¡icpB rd÷u hN¡f¡Ap¡_¡ `Z kdpS>_p
s\p d„Óu Aip¡L$cpB ^d®S>hpmp_u kdpf„ c dp„ s¡ S >õhu spfgpAp¡ _ ¡ AN° Z uAp¡ _ p lõs¡ `y ó `Ny à R> Üpfp
D`[õ\rsdp„ ep¡ÅB Nep¡. dlp_ycphp¡_p lõs¡ B_pd rhsfZ L$fu kÞdp[Þs L$fpep lsp. s¡d d„Óu AS>ecpB
kdpf„c_y„ v$u`âpNV$¹e NyS>fps_p kÞdpr_s L$fpep. rdõÓuA¡ S>Zpìey„ R>¡.
h^y Aæepkp\£ rhv¡$i S>hp fhp_p bugudp¡fpdp„ qX$kç¡ bfdp„ kd|l g‚p¡Ðkh
`p¡fb„v$f NyS>®f kyspf oprs_p V²$õV$u A_¡ ÅÞeyApfudp„ A`qfZus k„dg
¡ _ ep¡Åi¡
oprs_p k¡hpcphu ApN¡hp_ îu dl¡ÞÖcpB
kyfr¡ gep_p ky`Óy rQ. rhipg sp. 19-11-09_p îu `p„Qpg k¡hp kdpS>, bugudp¡fp Apep¡rS>s 3fdp¡ kd|l
fp¡S> äpÞk S>hp fhp_p \B Nep R>¡. v¡$i_u _pdp„qL$s gÁ_p¡Ðkh sp. 1f-1f09_¡ ir_hpf¡ îu A¡g.A¡d.`u. f¡hp
L„$`_udp„ `p¡sp_u DÃQ BS>_¡fu k¡hpAp¡ Apàep bpv$ kp„õL©$rsL$ ch_dp„ ep¡Åi¡, S>¡dp„ cpN g¡hp dpV¡$ ê$p. 3001 au
h^y Aæepk s\p spgud A\£ rhv¡$i Nep R>¡. fpMhpdp„ Aphu R>¡. S>¡dp„ g‚rhr^, Qp-`pZu, cp¡S>_ ìehõ\p
s¡Ap¡ DÃQ Aæepk L$fu M|b S> kamsp`|hL® $ L$f¡ s¡hu iycá R>p L$fhpdp„ Aphi¡.
kp¥A¡ ìeL$s L$fu lsu. kam L$pfqL$v$} `°pá L$fhp bv$g kdõs âh¡i`Ó cfhp_u R>¡‰u sp. 30-11-f009 R>¡. (hl¡gp¡ s¡
`p¡fb„v$f NyS>®f kyspf oprs Nh®_u gpNZu A_ych¡ R>¡. `l¡gp¡_p ^p¡fZ¡)
Dd¡v$hpfu L$fsu hMs¡ Dd¡v$hpf_p `pk`p¡V$® kpBT_p b¡ ap¡V$p,
Ap¡fuS>_g õL|g guh]N kV$}qaL¡$V$ A_¡ s¡_u A¡L$ T¡fp¡n V³$ L$p¡`u
d¡khprZep `qfhpfdp„ ep¡Åep¡ ^prd®L$ L$pe®¾$d gphhp_u fl¡i¡.
ApS>_p S>dp_pdp„ kde A_¡ _pZp_p¡ bQph L$fhp. S>gv$u\u
Dd¡v$hpfu _p¢^php¡.
îu `p„Qpg k¡hp kdpS>, bugudp¡fp A¡ oprs_p eyhL$-
eyhsuAp¡_¡ Æh_kp\u_u `k„v$Nu dpV¡$ kfmsp fl¡ A¡ dpV¡$
A`qfZus k„dg ¡ _(`k„v$Nud¡mp)_y„ Apep¡S>_ `Z L$fg ¡ R>¡. S>¡dp„
^p¡fZ 1f\u h^y Aæepk L$f¡g rirns Dd¡v$hpf _p¢^Zu L$fphu
iLi¡. `k„v$Nud¡mp¡ sp. 31-1-f010_p qv$_¡ îu A¡g.A¡d.`u.
f¡hp kp„õL©$rs ch_dp„ Apep¡rS>s R>¡. S>¡_u ap¡d® cfhp_u sp.
îu NyS>®f kyspf d¡khprZep `qfhpf_p k|fp`|fp v$pv$p s\p 1`-1-f010 R>¡. ap¡d® kp\¡ ê$p. f`0_y„ v$p_ AphíeL$ R>¡.
Ly$mv¡$hu dpspÆ_p õ\p_ v¡$hX$p dyL$pd¡(Ly$rsepZp spgyL$p¡) v$f hj®_u A¡L$ Dd¡v$hpf kp\¡ b¡ hpguAp¡_¡ âh¡i dmi¡. ^p¡fZ 1f\u
S>¡d _hQ„X$u eo s\p `|S>_rhr^_p¡ L$pe®¾$d sp. 1-11-09_p h^y Aæepk L$ep£ lp¡e A¡hp Dd¡v$hpf_y„ ap¡d® dpÞe NZpi¡.
fp¡S> ep¡S>hpdp„ Aph¡g. S>¡dp„ d¡khprZep `qfhpf_p 17` kæep¡A¡ h^y dprlsu dpV¡$ L$pep®ge `f k„`L®$ L$fp¡. ap¡_ _„. f84f89
kd|lâkpv$ gu^¡gp¡ lsp¡. A_¡ f78744.

26 X$uk¡çbf$-f009
îu âL$pi lpBõL|gdp„ ep¡Åe¡g ky„v$f âv$i®_
s_, d_, ^_\u i¥nrZL$ k¡hp L$fsp îu tldscpB Np¡thqvep

bpmL$ dpÓdp„ A_p¡ M u L$ë`_p Aph¡ R>¡. Apif¡ bpfkp¡ rhÛp\}Ap¡ Al] L$f¡gy„ kp\¡ rhop_ Å\p_p S>e„s `„X$ep
A_¡ f u dlÒhpL$p„ n p A_¡ Av$¹ c | s Aæepk L$f¡ R>¡. A_¡ Apd„rÓs dl¡dp_p¡ s¡dS> Mpk sp¡
iqL$sAp¡ fl¡ g u lp¡ e R>¡ . s¡ d p„ e OZpMfp„ dp_sp lp¡e R>¡ L¡$ KQu au rhðL$dp® rhð_p s„Óu âhuZcpB Nˆ>f
rhðL$dp®_p„ k„sp_p¡ lp¡e A¡V$g¡ L$gp lp¡e sp¡ S> KQp NyZpL$ d¡mhu iL$pe `f„sy Ap âv$i® _ r_lpmu `p¡ s p_p ky „ v $f
L$pfuNfu gp¡ludp„ hZpe¡gu lp¡e. A¡dp„e hNf au ^p¡. 10 ky^u Aæepk L$f_pf ârscphp¡ fS| L$ep® lsp. ipmpk„QpgL$
hmu dpN®v$i®L$ k„QpgL$ Å¡ NyS>®f kyspf Ap`Zu oprs_u v$uL$fu Tpg¡fp dpQ® s\p ipmp`qfhpf_¡ Arc_„v$_ `pW$ìep
lp¡e sp¡ sp¡ kp¡_pdp„ kyN„^ dm¡. Aphu f009dp„ `funp Ap`u 86 V$L$p dp¼k® lsp.
NyS>®f kyspf k„Qprgs _hg_Nf-3dp„ d¡mhu NrZsdp„ 100dp„\u 98 dp¼k® v$pv$p_p gpXcep® _pd¡ Ap¡mMpsp
Aph¡gu âL$pi lpBõL|gdp„ i¥nrZL$ d¡mhu ipmp_y„ A_¡ oprs_y„ Np¥fh h^pf¡g ApV$gu dp¡V$u Jdf¡ ky„v$f k„Qpg_ L$fu
k¡hp_y„ L$pe® D`pX$ey„ R>¡. îu tldscpB R>¡. A_¡ ^p¡. 11dp„ L$p¡dk®dp„ k„`|Z® au bpmL$p¡_u L$gp A_¡ Aæepk dpV¡$ DÃQ
Np¡thqv$epA¡ S>¡Ap¡_p¡ `qfhpf v$uL$fp hlz dpau kp\¡ Ap S> ipmpdp„ âh¡i d¡mh¡g Ýe¡e fpM_pf îu tldscpB_u tlds_¡
v$uL$fuAp¡ b^p S> g„X$_dp„ fl¡ R>¡. dpÓ R>¡. Ap ipmpdp„ Aæepk L$fu k„QprZep v$pv$ v¡hu S> flu. kp\¡ s¡d_p„ ^d®`Ð_u
`p¡s¡ b„_¡ Al] r_h©Ñ \B fl¡hp Apìep F>Qpb¡_ A¡f-lp¡õV¡$k b_¡g R>¡. sp¡ OZp rhS>epbl¡__p¡ `Z Ddv$p apmp¡ R>¡ s¡Ap¡
R>¡. `f„sy Alu fpS>L$p¡V$dp„ flu r_h©Ñ cpB-bl¡_p¡ DÃQ lp¡Øp `f R>¡. g„X$_ Ahpf_hpf Åe R>¡ Ðepf¡ ipmp_¡
lp¡hp R>sp„ k¡hp_y„ L$pe® L$fsp„ flu l„d¡ip Ap ipmpdp„ ep¡Åe¡g âv$i®_dp„ epv$ L$fu bpmL$p¡ dpV¡$ Ah_hp„ fdL$X$p„
âh©Ñ fl¡ R>¡. M|b S> âh©rÑde fl¡ R>¡ bpm_Nfu, NrZs-Nçds, `yõsL$p¡ gph¡ R>¡. tldscpBA¡ bpmL$p¡_¡
khpf¡ kps hpÁep\u ipmpdp„ Aphu S>B rhop_v$i® _ , L$çàey V $f rhcpN, fdhp afhp dpV¡$ fpS>L$p¡V$\u \p¡X¡$ v|^
L$çàe|V$f hL®$ A_¡ ipmpL$ue k¡hpdp„ `ep® h fZ, cpjpL$ue, l¡ Þ X$u¾$paV$, _pL$fphpX$u Npd¡ ky „ v $f hpX$udp„
l„d¡ip Ýep_ Ap`¡ R>¡. h¡ õ V$dp„ \ u b¡ õ V$ v$f¡ L $ âL$pf_u L$gp fdsNds_p„ kp^_p¡ d|L$¡gp„ R>¡ A_¡
Apif¡ v$p¡Y¡$L$ hj® \ep Ap k„õ\p_p L$pfuNfu Üpfp A¡L$ õhà__Nfu b_phu bpmL$p¡_¡ afhp gB Åe R>¡. s¡Ap¡_u
dprgL$ V²$õV$u R>¡. L$pB¡ `Z Ås_u AphL$_u lsu. BÃR>p Ap ipmp_¡ g„X$__u ipmp S>¡hu
Apip hNf rhÛp\}Ap¡ hpguAp¡_¡ Ap¡R>p Aphp âv$i®_ Üpfp bpmL$ S>¡ L©$rsdp„ b_phhu R>¡ s¡ dpV¡$ l„d¡ip âeÐ_iug
MQ£ DÃQ rinZ A¡ S> Æh_Ýe¡e kp\®L$ fk g¡ s¡ `f\u crhóedp„ iy„ b_i¡ s¡_¡ R>¡.
L$fhp âeÐ_iug R>¡ bpgd„qv$f\u ^p¡ 1f i¡dp„ fk fyrQ R>¡ s¡ ÅZu iL$pe. Apb¡lb w oprs dpV¡$ oprs_u A_p\, v$uL$fuAp¡_¡
ky^u_y„ rinZ Ap k„õ\pdp„ Ap`hpdp„ Qpgsu V²¡$_ A_¡ V²¡$L$V$f bpmL$p¡A¡ hpgu_u `p¡sp_p MQ£ `fZphu `Z v¡$ R>¡. ipmpdp„
Aph¡ R>¡. dpÓ L$p¡çàey. au `0/- bpL$u dv$v$\u b_phu `p¡ s p_y „ V¡ $ L$_uL$g _p¡L$fu dpV¡$ oprs_p cpB-bl¡_p¡_¡ â\d
k„`|Z® au dpNu kp\¡ `„v$f hNp£ kp\¡ ^p¡. A¡[ÞS>r_eqf„N_y„ op_ fS|> L$f¡gy„ lsy„. Ap sL$ Ap`¡ R>¡. NyS>®f kyspf oprs dpV¡$ Mpk
8 \u 10_p L$pef®s R>¡. oprs_p„ bpmL$p_¡ ¡ L$pe® ¾ $d_y „ Dv¹ $ OpV$_ rS>‰p i¥ n rZL$ k¡ h p Ap`_pf tldscpB
Mpk âh¡i Ap`u b_su klpe Ap`hpdp„ rinZpr^L$pfuîu L¡$.X$u. bNX$p kpl¡b¡ Np¡thqv$ep_¡ iyc¡ÃR>p..
27 X$uk¡çbf$-f009
kf^pf_p eyhp_ rldp„iy vy$v$qL$ep_u kpfhpf dpV¡$
ê$p. f.37 gpM_u Sê$qfeps : dv$v$ dpV¡$ A`ug
kf^pf_p„ ^pZu Qp¡ L $ rhõspfdp„ fl¡ s p \pe s¡d R>¡. S>¡ lkdyMcpB_u `lp¢Q_u blpf R>¡.
lkdyMcpB Ad©sgpg vy$v$qL$ep_p bphuk hj®_p„ lkdyMcpB_¡ k„sp_dp„ b¡ `yÓp¡ R>¡ Ap tldpiy dp¡V$p¡
eyhp_ `yÓ rldp„iy_¡ R>¡‰p ApW$ hj®\u Np¡mp_u `yÓ R>¡. _p_p¡ `yÓ `Z L$pd¡ gpNu Nep¡ R>¡. Apd
sL$gua lp¡e X$p¡L$V$fu Arcâpe dyS>b Ap¡`f¡i_ L$fu lkdyMcpB lh¡ `p¡sp_p Ap A`fZus eyhp `yÓ_u
Np¡mp¡ bv$ghp_u Mpk S>ê$qfeps R>¡. Ap rldp„iy_p kpfhpf_p MQ® dpV¡$ Ap`Zp kdpS> kpd¡ dv$v$ dpV¡$
r`sp cpX$p_p„ dL$p_dp„ fl¡ R>¡ A_¡ Ry>V$L$ kyspfuL$pd A`ug L$f¡ R>¡ s¡ dpV¡$ s¡dZ¡ A¡kbuA¡k_u S>kv$Z_u
L$fu Of_y„ NyS>fp_ Qgph¡ R>¡. Ap eyhp_ `yÓ_u ipMpdp„ Mpsy Mp¡ g ph¡ g R>¡ S>¡ _ p Mpsp _„ .
kpfhpf-s`pk L$fphu R>¡ `f„sy Ap¡`f¡i_ L$fhy„ S>ê$fu `607703f813 R>¡. sp¡ S>¡ L$p¡B v$psp Ap eyhp__¡
S> R>¡ s¡hp¡ Arcâpe v$f¡L$ X$p¡L$V$fp¡_p¡ R>¡. AÐepf dv$v$ L$fhp BÃR>sp lp¡e s¡ Q¡L$, X²$paV$ L¡$ fp¡L$X$ fL$d
ky^u_u kpfhpfdp„ lkdyMcpBA¡ `p¡sp_u \p¡X$u Ap Mpspdp„ S>dp L$fphu iL¡$ R>¡.
bQs A_¡ kNp-k„b„^u_u _p_u dp¡V$u dv$v$\u AÐepf ky^u kf_pdy „ : rd÷u lkdyMcpB Ad©sgpg vy$v$qL$ep. ^pZu Qp¡L$,
kpfhpf L$fphu R>¡. `f„sy Ap Np¡mp¡ bv$ghp_p„ Ap¡`f¡i_ krls_p¡ L$_yc pB X$p¡L $V$f_p dL$p_dp„. kf^pf(rS>. fpS>L$p¡V$). `u_L$p¡X$ _„.
MQ® A„v$pS>¡ ê$p. f.37 gpM(b¡ gpM kpX$Óuk lÅf) S>¡V$gp¡ 3600f0. dp¡bpBg _„. 99790 11`33.
h„i kyspf oprs-dy„bB Üpfp ep¡Åep¡ kd|lg‚ A_¡ eop¡`rhs L$pe®¾$d
dy„bBdp„ hkhpV$ L$fsp h„i kyspf L¡$ kd|lg‚dp„ _h v„$`rsAp¡A¡ âcyspdp„ `Ngp D`fp„s lufpcpB _pfZcpB L$pf¡rgep,
S>¡Ap¡ dym L$pX¡ $u_pf O¡X$ rhõspf_p R>¡. s¡Ap¡_„y dp„X$ep lsp. S>epf¡ R eyhp_p¡_¡ S>_p¡B sygkucpB lfÆcpB kyOfp, ip„rscpB
dy„bBdp„ kpfy„ A¡hy„ k„NW$_ R>¡. s¡Ap¡_y„ Ap`hpdp„ Aphu lsu. L$pe®¾$ddp„ `000\u v$pdÆcpB `qY$epf, âv$u`cpB
dy„bBdp„ kpfy„ A¡hy„ k„NW$_ R>¡. spS>¡sfdp„ `Z h^y gp¡L$p¡ DdV$u `X$ep lsp. kdpS>_p v$pdÆcpB `qY$epf krls_p ApN¡hp_p¡A¡
f9-11_p fp¡S> bp¡fuhgu h¡õV$dp„ h„i âdyM sygkucpB `fkp¡sdcpB L$pf¡rgep, L$pe®¾$d_¡ kam b_pìep¡.
kyspf oprs Üpfp kd|l g‚p¡Ðkh A_¡ d„Óu _f¡ÞÖcpB hifpdcpB Np¡Y$prZep, Al¡ h pg : âhuZcpB
eop¡`rhs L$pe®¾$d fpMhpdp„ Apìep¡ lsp¡. MÅ_Qu L$p„rscpB dZucpB hpqY$ep bp¡ f prZep(v$l]kf)

N°plL$p¡ Mpk _p¢^ g¡ R>¡


¡ dpL£$V$]N
v¡ $ i rhv¡ $ i_p sdpd A
N°plL$p¡_¡ v$f drl_p_u `p„Qdu
spfuM¡ "rhðL$dp® rhð'_p¡ A„L$
`p¡õV$ L$fhpdp„ Aph¡ R>¡. `p¡õV$
Å¡B A¡L$TuL$eyV$uh
"rhðL$dp® rhð'_p¡ ìep` h^pfhp `p¡s`p¡sp_p il¡f A_¡
Üpfp A„L$ dp¡L$gpep¡ lp¡hp R>sp„ spgy L $p d\L$p¡ A ¡ dpL£ $ V$]N L$fu iL¡ $ s¡ h p dpL£ $ V$]N
V$`pg Mpsp_¡ L$pfZ¡ N°plL$ ky^u _ `lp¢Qhp_u L¡$V$guL$ A¡L$TuL$eVy $uh_u âÐe¡L$ il¡f A_¡ spgyL$p d\L$pA ¡ ¡ S>ê$f R>¡.
"rhðL$dp® rhð' Üpfp kdpS>_p khp¯Nu rhL$pk_p klcpNu
aqfepv$ Aph¡ R>¡. Aphp k„Å¡Np¡dp„ kp¥fpô²$-L$ÃR>_p b_hp_u sL$ kp\¡ `yfL$ AphL$ d¡mhhp dp„Nsp eyhp_p¡/
N°plL$p¡_¡ 1` spfuM ky^udp„ NyS>fps A_¡ blpf_p eyhsuAp¡ k„`L®$ L$f¡.
N°plL$p¡_¡ f0 spfuM ky^udp„ A„L$ _ dm¡ sp¡ _ÆL$_u
`p¡õV$ Ap¡qakdp„ s`pk L$fu L$pep®gedp„ kp„S>¡ 6 \u 9 k„`L$® : "rhðL$dp® rhð'
fçe `[ågL¡$i_, 3f0 rlfp`ßp, X$p¡. eproL$ fp¡X$,
v$fçep_ S> S>¡ s¡ drl_¡ S> aqfepv$ L$fhu S>¡\u aqfepv$_p¡ fpS>L$p¡V$-360001. ap¡_ : 0f81-f4618`8
r_L$pg \B iL¡$. kde : kp„S>¡ 6 \u 9

28 X$uk¡çbf$-f009
Nˆ>f kp¡íeg N°y` Üpfp ep¡ÅB Ne¡gp¡ âhpk
Nˆ>f kp¡íeg N°y` Üpfp sp. 1 _h¡çbf_p s¡ kde¡ Al] fpS>hu L$pW$u v$fbpf lsp. s¡_p
fp¡S> A¡L$ qv$hk_p âhpk_y„ Apep¡S>_ L$fhpdp„ Ly$mv¡$hu tlNfpS> dpspÆ_y„ d„qv$f ApS>¡ `Z
Apìey„ lsy„. hl¡gu khpf¡ _uL$þep bpv$ khpf¡ R>¡. S>ep„ 400 hj®\u AM„X$ S>ep¡s Tmlm¡
9 hpÁe¡ _¥ k rN® L $ S>„ N g rhõspf A¡ h p R>¡.tlNp¡mNY$\u b`p¡f¡ gugp`yf `lp¢Ãep,
cuda|B `lp¡„Ãep. S>„Ngu `iy A_¡ `„MuAp¡ S>ep„ A¡ L $ L$fp¡ X $_p MQ£ îu rhð„ c fu
dpV¡$_p AcepfZdp„ f3` Ås_u QL$gu dpspÆ_y„ d„qv$f b_phpey„ R>¡. S>¡_p kp¥A¡
A_¡ rhrh^ `nuAp¡_p¡ Ny„S>fph \pe R>¡. v$i®_ L$ep® bpv$dp„ kp„S>¡ kpX$p `p„Q¡ O¡gp
10,000\u h^y kp` `L$X$_pf dN_cpBA¡ kp¡d_p\ `lp¢Ãep. S>ep„ kp¡d_p\ v$pv$p_p
kp` rhj¡ dprlsu Ap`u A_¡ kp` rhj¡_u v$i®_ L$ep¯ R>¡. O¡gp kp¡d_p\ bpv$ ApV$L$p¡V$
Mp¡V$u lL$uL$sp¡ Adpfp d_dp„\u v|f L$fu Ðepf¡ Mps¡ õhpqd_pfpeZ d„qv$f¡ v$i®_ s¡dS>
Ad¡ S>„Ng sfa S>B_¡ kp¥\u KQu S>ÁepA¡ âkpv_p¡ gpc gu^p¡. fprÓ_p `fs Apìep.
S>B k„`Z | ® S>„Ng Å¡e.„y dpN®v$iL® $ hgLy$cpBA¡ âdyM Aip¡L$ Mpf¡Qp, D`âdyM kyr_g
rhrh^ dprlsu Ap`u. h©n_p D`L$pf A„N¡ rkÙ`y f p, d„ Ó u S>e¡ i Nˆ>f, L¡ $ s_
s¡dZ¡ L$üy„ L¡$, `0 V$_ hS>_ ^fphsp `0 A„bpkZp, rh_ycpB vy$v$qL$ep, ÆsycpB
hj®_p h©n `pk¡\u ê$p. `00_y„ gpL$X$„y , `0 V$_ Ap¡L$kuS>_, Mp¡fpL$, ^°p„N^qfep, âhuZcpB ^°p„N^qfep, _Vy$cpB ^°p„N^qfep,
bmsZ dmu_¡ 1`.70 gpM_p¡ ku^p¡ L¡$ `fp¡n gpc \pe R>¡. r_g¡i ApdfrZep, ip„rsgpg ApdfrZep, Æs¡ÞÖ hX$Npdp
b`p¡f¡ tlNp¡mNY$ `¡g¡k A_¡ çeyrTed r_lpþey„. Ap S>ÁepA¡ A_¡ cfs hpg„ r cepA¡ cpN gu^p¡ lsp¡ s¡d rh_y c pB
fpÅiplu eyN_¡ Æh„s b_phpep¡ R>¡. dl¡g_y„ bp„^L$pd ky„v$f R>¡ vy$v$qL$ep(L$v$d)_u epv$udp„ S>Zphpey„ R>¡.
îu fpS>L$p¡V$ rhðL$dp® L¡$mhZu d„X$m Üpfp gp¡L$X$pefp¡ s¡dS> kÞdp_ kdpf„c ep¡Åi¡
fpS>L$p¡V$ rhðL$dp® L¡$mhZu d„X$mdp„ k„õ\p_p d¡v$p_dp„ kp„S>¡ `p„Q hpÁep\u Ap`hpdp„ Aphi¡.
k„õ\p_p L$p¡çeyr_qV$ lp¡g_y„ bp„^L$pd fpM¡gp¡ R>¡. i¥nrZL$ L¡$ AÞe n¡Ó¡ oprs_y„ _pd
AÐepf ky^u dep®qv$s kNhX$sphpm„y lsy„ S>¡dp„ ^p¡. ` \u 1f ky^u â\d ÓZ fp¡i_ L$f_pf rhriô$ ârscpAp¡_y„ `Z
S>¡dp„ S>ê$fu a¡ f apf L$fu oprs dpV¡ $ ¾$d¡ Aph¡g rhÛp\}Ap¡_¡ A_¡ L$p¡g¡S>_p kÞdp_ L$fhpdp„ Aphi¡. hj® f009dp„
rhipm A_¡ A¡L$ kp\¡ b¡ L$pe®¾$dp¡ L¡$ R>¡‰p hj®dp„ 60 V$L$p\u h^y NyZ d¡mh¡g `000(`p„Q lÅf) L¡$ s¡\u h^y fL$d_y„
âk„Np¡ ep¡Æ iL$pe s¡hy„ kyrh^pS>_L$ rhÛp\}Ap¡_¡ B_pd Ap`hpdp„ Aphi¡. A_yv$p_ L$f_pf v$pspîuAp¡_y„ ipg
bp„^L$pd L$f¡gy„ R>¡. AÞe rhÛp\}Ap¡ _ ¡ Apðpk_ B_pd Ap¡Y$pX$u kÞdp_ L$fhpdp„ Aphi¡.
kyrh^pS>_L$ L$p¡çeyr_V$u lp¡g_¡ oprs
kdn D`ep¡Ndp„ d|L$hp_p âk„N¡ A¡L$ cìe
gp¡L$X$pefp_y„ Apep¡S>_ sp. 16-1f-
09_¡ by^hpf¡ fpÓ¡ 8.30 hpÁe¡ k„õ\p_p
`V$p„NZdp„ L$f¡gy„ R>¡. S>¡dp„ ^ufycpB
kfh¥ep, cS>_ A_¡ vy$lp_u dpZuNf
cpfsub¡_ dL$hpZp A_¡ îu _p\yv$p_
NY$hu S>¡hp ¿eps_pd L$gpL$pfp¡ `p¡sp_u
L$gp fS| L$fi¡.
sp. f0-1f-09_¡ frhhpf_p fp¡S>
f009_p qhÛp\}Ap¡ A_¡
v$pspîuAp¡ _ p kÞdp__p¡ L$pe® ¾ $d

29 X$uk¡çbf$-f009
cpfqv$ep `qfhpf Üpfp rhÛp\}Ap¡_y„ kÞdp_
NyS>®f kyspf oprs lsu. Ady c pB,
cpfqv$ep `qfhpf NSy>cpB, cfscpB,
fpS>L$p¡V$ Üpfp _hp hj£ Arð_cpB, Q„vy$cpB
õ_¡ l rdg_ s¡ d S> (Åd_Nf) hN¡ f ¡ A ¡
s¡S>õhu rhÛp\}Ap¡_¡ s¡ d S> Ly $ . `peg, Ly $ .
B_pd rhsfZ L$fhp_p¡ qv$ìep, Ly $ . `| Å A_¡
A¡L$ L$pe®¾$d L¡$mhZu _¥rsL¡$ Arcâpep¡ ìeL$s
d„X$m Mps¡ ep¡S>hpdp„ L$ep® lsp.
Apìep¡ lsp¡. `qfhpf_p âdy M
L$pe® ¾ $d_p dy ¿ e âhuZcpB h‰ccpB,
dl¡dp_ A_¡ B_pd_p ÅZusp DÛp¡ N `rs
õ`p¡Þkf lkdyMcpB AdycpB MudÆcpB,
_fkucpB, cfscpB L$p„rscpB `p¡`V$cpB,
L¡$ihÆcpB s\p AÞe âpNÆcpB fhÆcpB,
dlp_y c php¡ _ p hfv$ _fiucpB cudÆcpB,
lõs¡ v$u` âpNV$¹e L$fu hN¡f¡ Ap âk„N¡ D`[õ\s
Apfsu Dspfhpdp„ Aphu lsu A_¡ bpv$dp„ dl¡dp_p¡_y„ õhpNs füp lsp.
L$fhpdp„ Apìey„ lsy„. Ap âk„N¡ ^p¡. 1 \u 1f kp¥ â\d ÓZ s¡dS> L$p¡g¡S>_p
L$dg¡icpB L¡$ic y pBA¡ k„õ\p rhi¡ `qfQe Apàep bpv$ âdyM rhÛp\}Ap¡_¡ D`[õ\s dlp_ycphp¡ D`fp„s Aip¡L$cpB h‰ccpB,
âhuZcpB cpfqv$epA¡ ipqåv$L$ õhpNs L$ey¯ lsy„. MÅ_Qu âpZgpgcpB QsyfcpB, Qud_cpB `p¡`V$cpB, rh_p¡v$cpB
_Vy$cpBA¡ L$pdNufu_p¡ R>ZphV$ L$fu lsu. âdyM âhuZcpB_p fhÆcpB, lf¡icpB âcycpB, qL$fuV$cpB L$p_ÆcpB, îudrs
lõs¡ d_kyMcpB cudÆcpB_y„ Mpk kÞdp_ L$fhpdp„ Apìey„ f„S>_b¡_ AdycpB, hN¡f¡_p lõs¡ kÞdp_ L$fhpdp„ Apìey„ lsy„.
lsy.„ L$pe®¾$d_¡ kam b_phhp lf¡icpB, fd¡icpB, v$u`L$cpB,
Ap âk„N¡ ApN¡hp_p¡A¡ rhÛp\}Ap¡ M|b Aæepk L$f¡, s¡hu rls¡jcpB, Q„Ö¡icpB, rds¡jcpB, rhh¡L$cpB, âaz‰cpB,
A`ug L$fu dpÓ v$uL$fu _l] v$uL$fpAp¡_¡ `Z cZphhp_u A`ug S>ekyMcpB, L$p„rscpB, qL$ip¡fcpB, v$epmÆcpB hN¡f¡ S>l¡ds
L$fu lsu. kp\p¡kp\ A„^îÙp_¡ `Z ÅL$pfp¡ Ap`hp A`ug L$fu DW$phu lsu.
õhv¡$iNd_ Åd_Nfdp„ A„bpkZp
dpspr`sp r_›$php_ lp¡ e ,
`yfyjp\} lp¡e A_¡ bpmL$p¡_¡ rhL$khp `qfhpf_y„ rdg_ ep¡Åey„
dpV¡$ â¡fZp Ap`sp lp¡e sp¡ bpmL$p¡_p¡ Åd_Nfdp„ hksp A„bpkZp `qfhpf R>¡‰p„ R> hj® \ep
rhL$pk \pe R>¡ . Afthv$cpB v$f hj£ gpc`p„Qd_p qv$hk¡ õ_¡lrdg_ s\p kd|l cp¡S>_
k„QprZep s\p s¡d_p¡ `qfhpf L$p„BL$ kdpf„c fpM¡ R>¡. Ap hj®¡ kpsdp¡ õ_¡lrdg_ s\p kd|l
Aphp S> hpsphfZdp„ DR>£ep£ R>¡. cp¡S>_ kdpf„c sp. f1-10-f009_p qv$hk¡ fpM¡g lsp¡.
Afthv$cpB k„QprZep A¡k.V$u.dp„ Ap L$pe®¾$ddp„ Ly$Vy„$b_p kh® hX$ugp¡ bpmL$p¡ s\p _p_p dp¡V$p
kpdpÞe L$pfL|$_...`Z bpmL$p¡_p„ DR>¡fdp„ AÐe„s kcp_ lp¡hp\u. s¡d_p
`qfhpf_p bpmL$p¡_p¡ Shg„s rhL$pk \ep¡ Afthv$cpB lpgdp„ qfV$peX®$ \ep R>¡. kp¥ D`[õ\s füp lsp. Ap `°k„N¡ Åd_Nf_p fpS>¡i
kp¥. eyhL$ k„O Adv$phpv$_p MÅ_Qu sfuL¡$ L$pe® L$f¡ R>¡. s¡Ap¡îu_p„ `yÓ cph¡i¡ S>¡Þsugpg A„bpkZp_y„ cpNhs âkpv$_p lõs¡ ipg Ap¡Y$pX$u
S>.sp. f3-1-99 A¡dbubuA¡k_p¡ Aæepk L$fu kamsp d¡mhu DÃQ Aæepk kÞdp_ L$f¡g.
A\£ Ad¡qfL$p Nep Ap`Zp kdpS>_p¡ A¡hp¡ eyhp_ bÞep¡ S>¡_p¡ Å¡V$p¡ _ S>X¡$ lpg cpNhs âkpv$cpB, L$p„rscpB, âcycpB, âpNÆcpB,
Ad¡qfL$pdp„ d¡X$uL$g n¡Ó¡ A¡d.X$u. (d¡X$ukuÞkdp„)_p¡ Aæepk L$fu L$pfqL$v$}_u OX$u S>Nv$uicpB, X$p¡. A„bpkZp qbr`_cpB, Afthv$cpB,
füp¡ R>¡ A_¡ lpgdp„ Adv$phpv$ Aphi¡. v$uL$fu L$pídufu(A`qfZus) vy$bBdp„ Afy Z cpB, dl¡ i cpB, fpS>¡ i cpB, L$dg¡ i cpB,
dl¢v$u_u X$uTpB_f sfuL¡$ kam L$pfqL$v$} OX$u R>¡ b„_¡ \p¡X$p hMsdp„ Adv$phpv$ d|L$¡ icpB, qv$gu`cpB, Æs¡ÞÖcpB s_-d_-^_\u S>l¡ds
Aphi¡. k„`L®$ : dp¡. 999894809`. DW$phu lsu. s¡d dl¡icpB_u epv$udp„ S>Zphpey„ R>¡.
30 X$uk¡çbf$-f009
Adv$phpv$ : L$p¡ W $u(S>kv$Z)hpmp fp¡S> Ahkp_ \e¡g R>¡.
^ufS>gpg chp_cpB hpOkZp
""v¡ $ lv$psp'' s¡ õh. _fp¡ s dcpB,
M„cprmep : Nuf^fgpg v$pdÆcpB
`_pfp (D.h. 76) s¡ S>¡ÞsucpB_p
Ahkp_ _p¢ ^
kpmp_y„ sp. 9-11-09_p fp¡S> Ahkp_
`fjp¡sdcpB, bpbycpB_p gOyb„^y s\p dp¡V$pcpB s\p Arð_cpB_p r`spîu_y„ sp. \e¡g R>¡.
r_d¡j_p r`spîu_y„ sp. 13-11-09_p f3-11-09_p fp¡S> Ahkp_ \e¡g R>¡. bp^u(fpS>L$p¡V$) : õh. dp¡l_cpB
fp¡S> Ahkp_ \e¡g R>¡. Åd_Nf : khÆcpB S>¡ W $pcpB Np¡thv$cpB L$X$¡ Qp_p `yÓ d_kyMcpB (D.h.
dp¡ f bu : d_ÆcpB ^_ÆcpB r`iphpqX$ep_p `Ð_u Q„`pb¡_ (D.h. `7) `8) s¡ S>d_pv$pkcpB_p cpB s\p
^° p „ N ^qfep(D.h. 79) s¡ õh. s¡ âL$picpB A_¡ d_p¡S>cpB_p dpsyîu ArdscpB, _ugpb¡_, A_¡ rdspb¡__p
hk_ÆcpB, S>NÆh_cpB s\p s\p Æh_cpB_p _p_pcpB_p `Ð_u_y„ sp. r`spîu s¡dS> cfscpB, k„S>ecpB A_¡
_pfZcpB_p dp¡V$pcpB s¡dS> hSy>cpB, f3-11-09_p fp¡S> Ahkp_ \e¡g R>¡. krsjcpB_p L$pL$p s\p õh. ^fdiucpB
lkycpB, qL$fuV$cpB, fkuL$cpB s\p M„ c prmep : õh. gpgÆcpB M„cpesp(fpS>L$p¡V$)_p S>dpB_y„ sp. 10-
L$dg¡icpB_p r`spîu_y„ sp. 14-11- r`spçbfv$pk hX$Npdp_p `Ð_u _d®v$pb¡_ 11-09_p fp¡S> Ahkp_ \e¡g R>¡.
09_p fp¡S> Ahkp_ \e¡g R>¡. (D.h. 70) s¡ qL$ip¡fcpB_p dpsyîu s\p Åd_Nf : sygkucpB Åv$hÆcpB
dp¡ f bu : dp¡ _ ÆcpB Qsy f cpB rhÌ$gcpB_p cpcu s¡dS> R>N_cpB_p L$pL$u_y„ bL$fprZep(cZNp¡fhpmp) (D.h. 68) s¡
^°pN
„ ^qfep_p `yÓ rh_p¡v$cpB (D.h. 47) sp. f`-11-09_p fp¡S> Ahkp_ \e¡g R>¡. âhuZcpB, rls¡icpB, âv$u`cpB,
s¡ Ad© s gpgcpB (ÅguX$phpmp), fpS>L$p¡V$ : Ad©sgpg vy$g®cÆcpB k„ q v$`cpB s\p v$npb¡ _ fd¡ i cpB
_V$hfgpg s\p cuMpcpB_p cpB s¡dS> c¢ k prZep (D.h. 67) (õV$pBNf L$fN\fp_p r`spîu s\p ê$`¡ i cpB,
^_ÆcpB d¡OÆcpB cpfqv$ep_p dp¡V$p BÞX$õV²$uT) s¡ qv$ìe¡icpB_p r`spîu s\p r_d¡icpB A_¡ ei_p v$pv$p_y„ sp. 10-
S>dpB_y„ sp. 14-11-09_p fp¡S> Ahkp_ õh. h©S>gpg fZR>p¡X$cpB_p cÓuÅ s¡dS> 11-09_p fp¡S> Ahkp_ \e¡g R>¡.
\e¡g R>¡. õh. fdZuL$cpB_p _p_pcpB s\p duW$p`yf : Ap¡^hÆcpB hpgÆcpB
V„$L$pfp : õh. d_ÆcpB L$fdiucpB âhuZcpB A_¡ qL$ip¡fcpB_p dp¡V$pcpB_y„ R>Óprgep(D.h. 83) s¡ Ad©sgpgcpB
cpgpfp_p `yÓ õh. Ad©sgpgcpB_p sp. 3-11-09_p fp¡S> Ahkp_ \e¡g R>¡. (dyb „ B), õh. rh_ycpB s\p h©S>gpgcpB_p
`Ð_u S>epb¡ _ (D.h. 70) s¡ õh. ApfuMZp(Åd_Nf) : r`spîu s¡dS> fpdÆcpB, gÿdZcpB A_¡
l¡ds„ cpB L$fdiucpB cpgpfp_p cÓuÅ Ad© s gpg(Ady c pB), cudÆcpB h‰ccpB_p hX$ugb„^_y „y sp. 11-11-
hlz s\p kfp¡S>b¡_, bu_pb¡_, l„kpb¡_s cpfqv$ep(D.h. 70) s¡ d_kyMcpB, 09_p fp¡S Ahkp_ \e¡g R>¡.
qL$s}b¡_ A_¡ risgb¡__p„ dpsyîu_y„ sp. Q„ v y $ cpB, S>e„ s ucpB, A_¡ fpS>L$p¡ V $ : L$õsy f b¡ _ X$pepcpB
16-11-09_p fp¡S> Ahkp_ \e¡g R>¡. rÓcp¡h_cpB_p cpB s\p kyf¡icpB, hX$Npdp(h¡fpX$hpmp) (D.h. 90) s¡
fpS>L$p¡V$ : õh. dp¡l_gpg QLy$cpB rd_¡icpB, dyL¡$icpB(lL$pcpB) s\p v¡ $ hÆcpB, Nuf^fcpB s\p õh.
^°p„N^qfep(qv$gu` BÞX$.hpmp)_p `Ð_u dufpb¡_ Qy_ucpB R>r_epfp_p r`spîu_y„ qL$ip¡fcpB_p dpsyîu_y„ sp. f6-11-
lufpb¡_ (D.h. 83) s¡ qv$gu`cpB, sp. 4-11-09_p fp¡S> Ahkp_ \e¡g R>¡. 09_p fp¡S> Ahkp_ \e¡g R>¡.
Æs¡ÞÖcpB s\p qL$fuV$cpB_p dpsyîu fpS>L$p¡ V $ : õh. S>NÆh_cpB fpS>L$p¡V$ : d_dp¡l_cpB Np¡f^_cpB
s¡dS> fpS>_cpB, cpfscpB, `pfkcpB dphÆcpB AX$uA¡Qp_p `Ð_u gÿdub¡_ k„QprZep(L$p¡V$X$pkp„NpZuhpmp) (D.h.
s\p duscpB_p v$pv$udp_y„ sp. 19-11- (D.h. 93) s¡ qv$_¡icpB, fS>_ucpB, 7f) s¡ Ar_jcpB_p r`spîu_y„ sp. f7-
09_p fp¡S> Ahkp_ \e¡g R>¡. ipfv$pb¡_, cpfsub¡_, S>ep¡rsb¡_ s\p 11-09_p fp¡S> Ahkp_ \e¡g R>¡.
ÅdL„$X$pf¡ Zp : h_dpmuv$pk v¡$hiucpB õh. A_kp¡epb¡__p dpsyîu_y„ sp. 6-11- Åd_Nf(Npdv$psp) : fs_b¡ _
kp¡_uNfp_p `Ð_u r_d®mpb¡_(D.h. 6`) 09_p fp¡S> Ahkp_ \e¡g R>¡. S>NÆh_cpB cpfqv$ep (D.h. 78) s¡ õh.
s¡ d\yfcpB bpgycpB kp¡_uNfp_p L$pL$u fpS>L$p¡V$ : Afthv$Ly$dpf ip„rscpB ip„rscpB `fkp¡sdcpB cpfqv$ep s\p
s\p fpSy>cpB_p dpsyîu_y„ sp. f1-11- Aplg`fp s¡ fhÆcpB qL$ip¡fcpB_p cpcy s¡dS> S>¡ÞsucpB
09_p fp¡S> Ahkp_ \e¡g R>¡. Aplg`fp(dpmhpmhpmp)_p cpB s\p Np¡L$mcpB hX$Npdp_p kpk_y„ sp. f8-
fpS>L$p¡V$ : õh. dN_cpB v¡$hfpS>cpB L$p_ÆcpB (_p_phXpgphpmp)_p S>dpB_y„ 11-09_p fp¡S> Ahkp_ \e¡g R>¡.
hpg„rcep_p `Ð_u B[Þv$fpb¡_(D.h. 83) sp. 8-11-09_p fp¡S> Ahkp_ \e¡g R>¡. Åd_Nf: õh. h‰cv$pk L$p_ÆcpB
s¡ _„v$_cpB_p dpsyîu s¡dS> âpZcpB, fpS>L$p¡V$ : õh. S>¡Þsugpg lfugpg sgkprZep_p `Ð_u L$õsyfb¡_(D.h. 8`)
ip„spb¡_ s\p õh. gÿdub¡__p cpcu hX$Npdp_p `yÓ dl¡icpB(D.h. 44) s¡ s¡ fdZuL$cpB, Qy_ucpB, grgscpB,
s¡ d S> qL$s}cpB, k„ S >ecpB A_¡ S>ekyMcpB_p _p_pcpB s\p Ar_gcpB gpcyb¡_ s\p Ly„$v$_b¡__p dpsyîu_y„ sp.
cph¡ i cpB_p cpcy s\p bb_cpB _N¡hpqX$ep(âdyM NyS>®f kyspf oprs- 30-11-09_p fp¡S> Ahkp_ \e¡g R>¡.
rhifp¡rgep_p bl¡__y„ sp. f1-11-09_p hX$p¡v$fp) A_¡ lkdyMcpB Np¡thv$uep_p k„L$g_ : S>e„sugpg `u. _N¡hpqX$ep,
fpS>L$p¡V $. dp¡. _„. 98f49 31339
31 X$uk¡çbf$-f009
"rhðL$dp® rhð'_y„ ghpS>d _uQ¡_p„ õ\mp¡A¡ cfu iL$pi¡
V„$L$pfp : Aip¡L$ cpgpfp, îu gÿdu _pfpeZ f„^p diu_, A„rbL$p õV¡$i_ `pk¡, dp¡. 94f7f 68417
D_p-L$p¡qX$_pf : _h_us hX$Npdp,
pdp A„byÅ _Nf, Þey _p¡\® L$p¡gp¡_u, dp¡. 94f69 69638
L¡$ip¡v$ : rls¡j lkdyMcpB bL$fprZep
prZep, q¾$ó_p hyX$_, gpsu bÅf, f¡gh¡ õV¡$i_ kpd¡, L¡$ip¡v$. dp¡. 99259 32329
fpS>L$pV¡ $ : fd¡icpB hpOkpZp "Ap¡dL$pf', îu lfu kp¡kpeV$u, S>eqL$i_ âp\rdL$ ipmp `l¡gp_u b„^ i¡fu, 1`0 awV$ f]N fp¡X$, dhX$u
àgp¡V$, fpS>L$p¡V$-4, dp¡. 98248 74532
Åd_Nf : (1) âazgcpB kyf¡rgep, `1/6, qv$ÁhuS>e àgp¡V$. dp¡. 9428860342 (f) d_ycpB rhifp¡rgep : rhifp¡rgep Bg¡L$V²$uL$ õV$p¡k®, 7
qv$ÁhuS>e àgp¡V$, Åd_Nf. dp¡. 98f4f 43033, (3) âdp¡v$ frsgpg rhifp¡rgep : 3-rihiqL$s kp¡kpeV$u kuspfpd Qp¡L$, Åd_Nf. dp¡. 93f81
1039f, (4) rNfuicpB bL$fprZep-dp¡ prZep- . 99790 898f`
Adv$phpv$ : `pê$gb¡_ X$u. NS>S>f,
NS>S>f 64, iufp¡dZu b„Ágp¡T,bfp¡X$p A¡L$kâ¡k lpBh¡ kpd¡, cprhL$ ApÖ¡Å, ê$d _„. 8, fp^pL©$óZ kp¡kpeV$u, rhcpN
_„. 4, gpg b„Ngp kpd¡, lpV$L¡$ðf, Adv$phpv$-8, dp¡. 99f`1 19940, âpNÆcpB L¡$. rhfdNpdp, rhfdNpdp 3`, rNfufpS>, rhcpN-f, îu NufÅkys
kp¡kpeV$u, ^_ÆcpB_p Ly$hp `pk¡, Qp„v$gp¡qX$ep, Adv$phpv$. dp¡. 98f`1 66774
dy„bB: , k„S>e hX$Npdp, f-dlphuf_Nf, a¡L$V$fug¡_, sugL$ fp¡X$, bp¡fuhgu(h¡õV$), dyb „ B-9f, ap¡_ _„. : f8986380, cuh„X$u : hX$Npdp _f¡ÞÖ
_pNÆcpB, ag¡V$ _„. 60, Nusp A¡`pV®$d¡ÞV$, õV¡$i_ fp¡X$, A„Sy>f apV$p, cuh„X$u. rS>. \pZp(dlpfpô²$). dp¡. 9890` `4691
Apqv$`yf : L$ps„ ucpB Apf. bpkp¡`uep uep, 5p„Å¡ Of-98, X$u.ku. `, kp¥fc_Nf, Apv$u`yf. dp¡. 9879109861
bp¡V$pv$ : Q¡s_cpC Np¡f¡Qp Q¡s_ A¡ÞV$fâpCT, `pmuepv$ fp¡X$
hgkpX$ : d_lfgpg Bðfgpg A^pfp, A^pfp 40`-A¡, S>gsf„N, kyeq® L$fZ `pk¡, lpgpf ¾$pk ¡ fp¡X$, ap¡_ _„. 02632 251379
bfp¡X$p : Ar_g BðfcpB _N¡hpX$uep, ep ku-f0f, klÅ_„v$ ag¡V$k,kfõhrs L$p¡ç`g¡n kpd¡, dp„S>g`yf, ÆApBX$uku fp¡X$, ap¡_ : 2633896,
dp¡. 9426947789,
Sy>_pNY$ : L$_c y pC kusp`fp kp¡d_p\ a_}Qf, kp¡d_p\ hyX$_ hL®$k, Å¡ju`yfp.
D`g¡V$p : rh_ycpC S>¡. d¡khpZuep
hpZuep, q¾$ó_p lpX®$h¡f, `p¡fb„v$f fp¡X$, L$pmp _pgp `pk¡.
S>¡s`yf : AdfiucpC fpdÆcpB NS>S>f(bpkp¡`uep), uep) 32-gÿdu_Nf kp¡kpeV$u, Ap_„v$ õV$p`f hL®$k, S>¡s`yf
^p¡fpÆ : lkdyMcpC bu. NS>S>f ApL$pf õV¡$i_fu, Anf A¡`pV®$dÞ¡ V$, L$pg ¡ S¡ > kpd¡, õV¡$i_ àgp¡V$
`p¡fb„v$f : âcy ar_®Qf dpV®$, âcyv$pkcpC L$fN\fp, Np¡`_p\ àgp¡V$
ÅdM„cpmuep : fpS>¡i h¡gÆcpC hX$Npdp, d¡V$g¡L$k BÞX$õV²$uT, kgpep fp¡X$, Qpf fõsp,
hp„L$p_¡f : S>Nv$uicpC ^°p„N^fuep, ¾$uó_p A¡k.V$u.X$u., bk õV¡$ÞX$ `pk¡.
kyf¡ÞÖ_Nf : qv$_¡i A¡_. NS>S>f, "S>__u' v¡$h_Nf kp¡kpeV$u, îu A„bpÆ d„qv$f `pk¡, fs_`f(kyf¡ÞÖ_Nf). dp¡. 98f`7 76f74
`y_p : Hasmukhbhai M. Gajjar, 64, Shramic Karagir Society, Shakar Nagar No. 2, Pune : 411009.
Ph. : 020-24226013
kyfs : tldscpB `|ÅcpB dp¡X$pkuep, kuep A¡-`8, rhlm_Nf, Nyê$_Nf_u `pR>m, kyfs. ap¡_ : 2559779,
D_p : îu rNfuicpB rhk_Nfp,rhk_Nfp L$gp×rô$ ApV®$, V$phf Qp¡L$, D_p.
dp¡fbu : _urs_cpB cpgpfp, rl_p A¡[ÞS>. hL®$k, d„Ngcyh_ d¡B_ fp¡X$, hu.ku. lpBõLy$g kpd¡, dp¡fbu-363641, dp¡. 98794 11103
fpS>¡i A¡Q. bÖqL$ep, A¡X$hp¡L$¡ V$, `ph_ L$pç¡ `. vÑpÓe_p„ d„qv$f `pk¡, i_pmp fp¡X$, dp¡fbu. dp¡. 98f`4 f1031
kphfLy$„ X$gp : _rh_Q„Ö fsugpg dp„X$huep,
uep lp¡V$g NpX®$__u `pR>m, NpeÓu d„X$` `pk¡, dlzhp fp¡X$, kphfLy$„ X$gp, ap¡_ _„ : ff2115(Ap¡.)242742
S>kv$Z : _„v$gpg bu. A„bpkZp-gpsu
pkZp- àgp¡V$, S>kv$Z, ap¡_ : ff1339
bp¡fkv$ : AdfiucpB A¡k. bL$fpZuep, pZuep 7, ApL$pi `pL®$, 100 awV$ fp¡X$ V$Q, "dp' V¡$_pd¡ÞV$ kpd¡, bp¡fkv$, rS>. ApZ„v$, ap¡_ : 0f696-ff133f,
dp¡. 94f6403`3`
L$X$u-L$gp¡g (DÑf NyS>fps) : rhóÏcpB S>e„sugpg NS>S>f NS>S>f, 6-S>_sp_Nf kp¡kpeV$u, _d®v$p hkpls `pk¡, NpeÓu d¡v$p__u bpSy>dp„, lpBh¡ fp¡X$-
L$gp¡g. ap¡_ _„. 0f764-f`067f
dl¡kpZp(NyS>fps) : S>Nv$uicpB Ad\pfpd ky\pf, 33-A¡ "Dduep L©$`p kp¡kpeV$u, dp¡Y$¡ fp fp¡X$, r_fdp kpd¡, dl¡kpZp, ap¡_ _„. 0f76f-f337`
Np¢X$g : d_uj L$\°¡Qp dp¡. 99983 07692, fk¡i âhuZcpB `u`rmep, v¡$hv$u` `¡BÞV$ A¡ÞX$ lpX®$hf¡ , hR>¡fp_p hpX$p kpd¡, L$g ¥ pi L$pç¡ àg¡n, Np¢X$g.
dp¡. 98984 710f6
_hkpfu : âhuZ hX$Npdp, "rhðL$dp® a_}Qf', ip„spv¡$hu fp¡X$, vy$L$p_ _„. 6, _Nf`prgL$p ip¡`]N k¡ÞV$f-kp¡d_p\ d„qv$f `pk¡, _hkpfu-39644` dp¡. 98f`7 f6736
dpZphv$f : Arð_ NS>S>f, dp¡. 94f7f 966f8
bNkfp : rhS>e kp¡_uN°p-dpfyrs L$pf$L¡$f, S>¡s`yf fp¡X$,
gpg`yf : Q„vy$gpg kp„L$X¡$Qp, klep¡N_Nf-hpZ„v$ kdpS>_u bpSy>dp„, dp¡. 9979135461
`X$Ofu : v$n¡icpB Qy_ucpB h¡L$qfep, fep V$uçbf dQ®ÞV, lpBh¡ fp¡X$, `X$^fu-360110
\fpv$ : `f¡i rd÷u rd÷u-dp¡. 93f893403`
Adf¡gu : _p_pgpg â¡dÆcpB M„„cpesp, tlds a_}Qf, rih L$p¡çàg¡n vy$Lp_ _„. `/6, gpeb°¡fu `pk¡, Adf¡gu-36`601.
spgpgp : _pfZcpB A¡d. hX$Npdp, kÐe_pfpeZ Qb|sfp `pk¡, su%`rs kp¡kpeV$u dp¡. 94f86 f`139
ÅdÅ¡^`yf : c_ycpB dp¡l_cpB bL$fprZep, A„L$yf Bg¡L$V$²pr¡ _L$k(AsygcpB), `V¡$g k¡hp kdpS> fp¡X$, ÅdÅ¡^`yf. dp¡. 94f7f 41191, ap¡_ : ff0930
32 X$uk¡çbf$-f009

También podría gustarte