Está en la página 1de 161

L

a
o
p
e
ra
c
i
n
d
e
l
s
is
te
m
a
e
l
c
tric
o

L
a

o
p
e
r
a
c
i

n

d
e
l

s
i
s
t
e
m
a

e
l

c
t
r
i
c
o
La operacin del sistema
elctrico en Espaa hace
posible que la electricidad
llegue a tu hogar.
Te contamos cmo
se consigue, al estilo
Dummies!
Te imaginas qu haras si te levantaras un da y
no se prendiera la luz, si tu ordenador se negara
a funcionar aunque lo encendieras y apagaras
como recomiendan los informticos en estos
casos o, si tus electrodomsticos se declararan
en huelga por falta de fuido elctrico?
Te has preguntado alguna vez cmo opera el
sistema elctrico? Cmo predice el consumo
para satisfacer las necesidades de cada hogar?
Cmo interviene la tecnologa en la gestin del
sistema elctrico? A estas preguntas
te va a dar respuesta este libro.
La electricidad es un bien sin el que el mundo, tal
como lo tenemos organizado y estructurado hoy, no
podra funcionar
Energas renovables: Es cada da ms apremiante
usar como fuente de energa primaria recursos
renovables. Cecre, entre otras funciones, se encarga
de ello. Te invitamos a ponerte al da
El libro sobre electricidad para todos!
Abre el libro y
encontrars
La presencia constante de la
electricidad en nuestro da a da
Declogo de principios
Las necesidades del futuro:
cmo generar ms energa y
como gestionar su demanda
La informacin como base del
control elctrico
Los retos para continuar
garantizando y asegurando
el suministro elctrico
Con Dummies es ms fcil
TM
Visita www.paradummies.es
para conocer todos los ttulos de
la coleccin y encontrar
material complementario
Sguenos en
www.facebook.com/paradummies,
en Twitter @ParaDummies y en
www.youtube.com/paradummies!
Aprende a:
Descubrir cmo llega la electricidad
a tu casa
Conocer quin hace esto posible:
Cecoel y Cecre
Comprender los retos de futuro
de la operacin del sistema
Ser participe, activo, puedes obtener
informacin sobre el estado del
sistema elctrico en tiempo real
y acercarte a sus iniciativas visitando
su web
032-RED ELECTRICA DUMMIES pre.indd 1 02/12/13 11:08
032-RED ELECTRICA DUMMIES pre.indd 2 02/12/13 11:08
)
(
%
-
#
,
(
&
34
0
$
#
2
!
3+
*
#
1
(
/
25
&
*
,
3&
.
"!
032-RED ELECTRICA DUMMIES pre.indd 3 02/12/13 11:08
032-RED ELECTRICA DUMMIES pre.indd 4 02/12/13 11:08
'
#
"
.
&
3(
&
34
0
"!
)
(
%
-
#
,
(
&
34
0
$
#
2
!
3+
*
#
1
(
/
25
&
*
,
3&
.
"!
032-RED ELECTRICA DUMMIES pre.indd 5 02/12/13 11:08
Los libros de la coleccin Para
Dummies estn dirigidos a los lectores
de todas las edades y niveles del
conocimiento interesados en encontrar
una manera profesional, directa y a la
vez entretenida de aproximarse a la
informacin que necesitan.
Millones de lectores satisfechos en
todo el mundo coinciden en armar
que la coleccin Para Dummies ha
revolucionado la forma de aproximarse al
conocimiento mediante libros que ofrecen
contenido serio y profundo con un toque
de informalidad y en lenguaje sencillo.
La frmula del xito!
T
omamos un tema de actualidad y de
inters general, aadimos el nombre de
un autor reconocido, montones de contenido
til y un formato fcil para el lector y a la
vez divertido, y ah tenemos un libro clsico
de la coleccin Para Dummies.
DUM piano CTP.indd 7 16/04/12 10:46
Pginas info general.pdf 1 21/06/12 11:51
Edicin publicada mediante acuerdo con Wiley Publishing Inc.
...For Dummies y los logos de Wiley Publishing, Inc. son marcas registradas utilizadas bajo
licencia exclusiva de Wiley Publishing, Inc.
Centro Libros PAPF, S.L.U., 2013
Grupo Planeta
Avda. Diagonal, 662-664
08034- Barcelona
Red Elctrica de Espaa
No se permite la reproduccin total o parcial de este libro, su incorporacin
a un sistema informtico, ni su transmisin en cualquier forma o por cualquier medio,
ya sea electrnico, mecnico, por fotocopia, grabacin u otros mtodos,
sin el permiso previo y por escrito del editor.
La infraccin de los derechos mencionados puede ser constitutiva de delito contra
la propiedad intelectual (Art. 270 y siguientes del Cdigo Penal).
Dirjase a CEDRO (Centro Espaol de Derechos Reprogrfcos) si necesita fotocopiar
o escanear algn fragmento de esta obra. Puede contactar con CEDRO a travs
de la web www.conlicencia.com o por telfono en el 91 702 19 70 / 93 272 04 47.
Edicin especial para Red Elctrica de Espaa, 2013
Depsito legal: B. 21.028-2013
Impresin y encuadernacin: HUERTAS
Impreso en Espaa Printed in Spain
www.paradummies.es
032-RED ELECTRICA DUMMIES pre.indd 6 03/12/13 13:19
;OJ "%.KOJ ,+ "/ -O"+--%UP 1*2*
#.88;&0 +JHVP ,%K%'%,OJ / "OJ "+-HOK+J
,+ HO,/J "/J +,/,+J B P%F+"+J ,+"
-OPO-%!%+PHO %PH+K+J/,OJ +P +P-OPHK/K
GP/ !/P+K/ MKO)+J%OP/"1 ,%K+-H/ B / "/
F+? +PHK+H+P%,/ ,+ /MKOD%!/KJ+ / "/
%P)OK!/-%UP LG+ P+-+J%H/P$
5;9967&0 '& 9&(/62&0 0*/;0%&(!60 &7
/6'6 &9 8.7'6 (6;7(;'&7 &7 *=28*2
3.& 9* (69&((;<7 5/K/ >G!!%+J !*
2&-69.(;67*'6 9* %628* '& *426,;8*20& *9
(676(;8;&7/6 8&';*7/& 9;)260 3.& 6%2&(&7
(67/&7;'6 0&2;6 + 426%.7'6 (67 .7 /63.&
'& ;7%628*9;'*' + &7 9&7".*:& 0&7(;996$
S;/ )UK!G"/ ,+" RD%HO#
3
>@/@>9 5? 7(@/ *( /-75/AD*/* 2 *(
D?7(<K9 "(?(</A) /E/*D@>9 (A ?>@.<( *(
5? /57>< <(->?>-D*>) @>?7>?(9 *( ->?7(?D*>
F7DA 2 5? &><@/7> &J-DA =/</ (A A(-7>< 2 / A/
4(1 *D4(<7D*>) 2 /!H 7(?(@>9 5? AD.<> -AJ9D->
*( A/ ->A(--DG? ;/</ $5@@D(9%
032-RED ELECTRICA DUMMIES pre.indd 7 02/12/13 11:08

Entra a formar parte de la comunidad Dummies!


El sitio web de la coleccin Para Dummies est pensado para que tengas a mano
toda la informacin que puedas necesitar sobre los libros publicados. Adems, te
permite conocer las ltimas novedades antes de que se publiquen y acceder a muchos
contenidos extra, por ejemplo, los audios de los libros de idiomas.
Desde nuestra pgina web, tambin puedes ponerte en contacto con nosotros para
comentarnos todo lo que te apetezca, as como resolver tus dudas o consultas.
Tambin puedes seguirnos en Facebook (www.facebook.com/paradummies), un espacio donde
intercambiar impresiones con otros lectores de la coleccin, y en Twitter @ParaDummies,
para conocer en todo momento las ltimas noticias del mundo Para Dummies.
10 cosas divertidas que puedes hacer en www.paradummies.es,
en nuestra pgina en Facebook y en Twitter @ParaDummies
1. Consultar la lista completa de libros Para Dummies.
2. Descubrir las novedades que vayan publicndose.
3. Ponerte en contacto con la editorial.
4. Suscribirte a la Newsletter de novedades editoriales.
5. Trabajar con los contenidos extra, como los audios de los libros de idiomas.
6. Ponerte en contacto con otros lectores para intercambiar opiniones.
7. Comprar otros libros de la coleccin.
8. Publicar tus propias fotos en la pgina de Facebook.
9. Conocer otros libros publicados por el Grupo Planeta.
10. Informarte sobre promociones, descuentos, presentaciones de libros, etc.
www.paradummies.es
www.facebook.com/paradummies
@ParaDummies
Descubre nuestros interesantes y divertidos vdeos
en nuestro canal de Youtube:
www.youtube.com/paradummies
Los libros Para Dummies tambin estn disponibles
en e-book y en aplicacin para iPad!
032-RED ELECTRICA DUMMIES pre.indd 8 02/12/13 11:08
Sumario
Introduccin ..............................................1
Acerca de este libro .................................................. 1
Cmo se organiza este libro .................................... 2
Parte I: Quin est detrs
de mi enchufe? ............................................ 2
Parte II: Cmo se opera
el sistema elctrico ..................................... 3
Iconos empleados en este libro .............................. 3
Adnde ir a partir de aqu ....................................... 4
Parte I: Quin est detrs
de mi enchufe? .......................................5
Captulo 1: La era de la electricidad .................... 7
Somos electrodependientes .................................... 8
La chispa que mueve el mundo .................... 10
La electricidad, esa gran desconocida ................. 11
Se necesita, se produce ................................. 12
Captulo 2: Cmo llega la energa a casa ......... 15
Qu es el sistema elctrico .................................... 16
El camino de la electricidad .................................. 18
Lneas de muy alta tensin ........................... 19
Una fuente de energa prioritaria .......................... 21
Cunto hay que producir .............................. 23
032-RED ELECTRICA DUMMIES pre.indd 9 02/12/13 12:42
0
;/ 8M+K/-%UP ,+" 3%JH+!/ ="R-HK%-O M/K/ >G!!%+J <<<<<<
A/MTHG"O 6C 4+, ="R-HK%-/1 GP/ -O!M/QT/
M%OP+K/$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$ @7
%J^NILMJHUIH^ B MLYJ^ZMJ ====================================== 93
.^ LJMLUYH^JU^ ZY Q^ JYZ================================= 9R
.^ ]iIKFYZ^ ZY Q^ YC\YQYN\U^ =============================== aG
6Q \MOLJMOUIM \MN YQ ZYI^JJMQQM
IMIHYNU]QY ============================================================= aG
$N ZY\oQMWM ZY LJUN\ULUMI===================================== a9
A/MTHG"O (C 9O H+ /TJ"+J1 %PH+K-OP+-H/$$$$$$$$$$$$$$$ 67
%MZM IMN EYNH^T^I YN Q^ UNHYJ\MNYCUrN================ a*
&U YQ YKFUQU]JUM IY JMOLY================================ a@
1NHYJ\MNYCUrN YI UWF^Q ^ IYWFJUZ^Z============== aR
$N^ I^QUZ^ L^J^ Q^I YNYJWe^I
JYNME^]QYI ================================================= aP
.^ LFYJH^ ^Q WJ^N IUIHYO^ YFJMLYM======================= _G
$N LJMBY\HM ZY UNHYJfI YFJMLYM ================== _[
.^ IUNWFQ^JUZ^Z ZY Q^I UIQ^I==================================== _9
6Q \^IM ]^QY^J================================================== _9
6Q \^IM \^N^JUM =============================================== __
;/<7( BBC 'G@> 9( >=(</ (A 9D97(@/
(AK-7<D->%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%#6
A/MTHG"O 7C >+!/P,/ B MKO,G--%UP
F/P ,+ "/ !/PO$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$ (*
6Q YKFUQU]JUM` KFY NM IY LUYJZ^ ============================== *G
-MI E^OMI ZY LJYHYOLMJ^Z^================================ *[
.^ ]^IY ZY HMZM` FN^ ]FYN^ LJYZU\\UrN=============== *9
032-RED ELECTRICA DUMMIES pre.indd 10 02/12/13 11:08
_______________________________________ Sumario
XI
Predecir lo impredecible ............................... 53
La previsin a largo y medio plazo .............. 54
La curva de la demanda ................................ 55
Lo que consumen nuestros hogares .................... 56
Cambia tus hbitos ........................................ 60
El caso de los grandes consumidores .................. 61
Captulo 6: Las necesidades del futuro ............. 63
Energa, ms energa, y ms centrales ................. 64
La dependencia elctrica crece .................... 64
Hay que adelantarse
a los acontecimientos .............................. 65
Simulaciones para intuir el futuro ............... 66
No basta con generar energa,
hay que transportarla ......................................... 67
Planifcar por ley ............................................ 70
Quin accede a la red .................................... 71
La programacin a medio plazo ........................... 73
Captulo 7: Un partido con muchas fases ......... 75
La programacin diaria .......................................... 76
El mercado de electricidad ........................... 76
Restricciones tcnicas ................................... 77
Servicios de ajuste del sistema .................... 80
Juego en tiempo real .............................................. 81
Los mercados intradiarios ............................ 83
El mercado de gestin de desvos ............... 84
La reserva de regulacin terciaria ............... 84
e-sios: una herramienta bsica ..................... 86
El rbitro pita el final .............................................. 87
032-RED ELECTRICA DUMMIES pre.indd 11 03/12/13 10:22
XII
La Operacin del Sistema Elctrico para Dummies ______
Captulo 8: La frecuencia que no cesa .............. 89
La magnitud de la repeticin ................................. 90
Todo debe ser medido .................................. 91
La frecuencia, mejor controlada ........................... 92
El tndem elctrico ........................................ 93
El tndem se reduce ...................................... 94
El generador se ha desconectado! .............. 94
La frecuencia en los sistemas pequeos ............. 95
El operador vigila ........................................... 97
Captulo 9: El Centro de Control Elctrico ........ 99
El gestor del equilibrio del sistema .................... 100
La informacin, la base de todo .......................... 101
La tecnologa al rescate ............................... 102
Vacunas contra las anomalas ................. 104
La informacin llega al centro
de control................................................. 105
Las previsiones de demanda ............................... 106
El mantenimiento de la red .................................. 107
Los ojos del operador del sistema
en las islas .......................................................... 109
Captulo 10: El Centro de Control
de Rgimen Especial .................................. 113
Un rgimen muy especial ..................................... 114
Y en el principio fue Eolo ..................................... 114
La singularidad elica .................................. 115
Una unidad dentro del Cecoel ............................. 117
Cmo opera el Cecre ............................................ 118
rdenes que no se discuten ....................... 119
La interconexin no tiene precio ........................ 121
032-RED ELECTRICA DUMMIES pre.indd 12 02/12/13 12:42
<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<< 3G!/K%O
0BBB
A/MTHG"O 00C AG/P,O /-/./ +" M/KH%,O$$$$$$$$$$$$$$ 0@6
$N^ VYJJ^OUYNH^ QQ^O^Z^ &UOYQ ========================== [9a
.MI LFNHMI XJMNHYJ^ ===================================== [9*
7Y QMI LFNHMI XJMNHYJ^ ^ QMI LFNHMI
ZY OYZUZ^=========================================================== [9@
1NILY\\UMN^J B EYJUj\^J=============================== [9R
6Q \MN\YNHJ^ZMJ JY\MWY Q^ UNXMJO^\UrN ============= [9P
6Q \MN\YNHJ^ZMJ LJUN\UL^Q =========================== [9P
.MI \MN\YNHJ^ZMJYI IY\FNZ^JUMI=============== [a[
(FUfN \M]J^ B KFUfN L^W^= .^I QUKFUZ^\UMNYI === [aa
.MI ZYIEeMI H^O]UfN \FYNH^N===================== [aa
A/MTHG"O 0@C ;OJ K+HOJ ,+ 4+, ="R-HK%-/$$$$$$$$$$$ 06:
.^ W^J^NHe^ B IYWFJUZ^Z YN YQ IFOUNUIHJM
YQf\HJU\M============================================================== [aR
6Q JYXFYJAM ZY Q^I UNHYJ\MNYCUMNYI
\MN 6FJML^========================================================= [aP
6Q ZYI^JJMQQM ZY Q^I IFLYJJYZYI YQf\HJU\^I ======== [aP
6Q EYVe\FQM YQf\HJU\M============================================= [_G
.^I JYZYI UNHYQUWYNHYI=========================================== [_[
.^ JYZF\\UrN ZY Q^ ZYLYNZYN\U^ YNYJWfHU\^====== [_9
6Q ^QO^\YN^OUYNHM YNYJWfHU\M============================ [_a
6Q UN\JYOYNHM ZYQ L^LYQ ZYQ \UFZ^Z^NM ============= [__
032-RED ELECTRICA DUMMIES pre.indd 13 02/12/13 11:08
032-RED ELECTRICA DUMMIES pre.indd 14 02/12/13 11:08
=OHKN*G++#TO
?
n eectricidnd es un bien indispensnbe sin e cun
e mundo, tn como o tenemos orgnnizndo y es-
tructurndo hoy, no podrin funcionnr. Que serin
de nosotros si n egnr n cnsn pusrnmos e interrup-
tor y n bombin permnneciern npngndn O si nuestro
ordenndor, nuestro frigorifico o internet se quednrnn
sin vidn por fntn de fuido eectrico No se ncnbnrin
e mundo, por supuesto, pues en su nrgn historin n
humnnidnd hn vivido ms tiempo sin eectricidnd que
con en, pero seguro que nuestrn vidn ibn n experi-
mentnr un cnmbio muy rndicn.
Vivimos, pues, en un mundo no so eectrihcndo,
sino que cndn vez se eectrihcn ms y ms. Y n
pesnr de eo, te hns preguntndo ngunn vez cmo
egn esn energin hnstn tu cnsn Si, n respuestn es
obvin: por unos enchufes nimentndos por unos
cnbes. Pero y estos Cmo es ese vinje de n
eectricidnd desde e ugnr donde se genern hnstn
que egn n consumidor Lsn preguntn es n que
intentn responder este ibro.
L.,R.0 -, ,QO, "&/RV
Ln Lspnn, n eectricidnd egn n os hognres, ns
ohcinns, e numbrndo pubico o cunquier otro
punto de consumo desde ns centrnes generndo-
032-RED ELECTRICA DUMMIES 01.indd 1 02/12/13 11:06
<- 8M)K-+#TO *)" 2#JH)!- ?"Q+HK#+N M-K- @G!!#)J >> F
rns grncins n Red Lectricn de Lspnn, unn compn-
in que es titunr y gestionn n red de trnnsporte y
es n responsnbe de n operncin de sistemn eec-
trico. Lstn utimn funcin es, precisnmente, n que
se vn n trntnr n o nrgo de estns pginns y consis-
te, ni ms ni menos, en n busquedn de equiibrio
entre n produccin y e consumo eectricos n hn
de gnrnntiznr e buen funcionnmiento de sistemn
eectrico pnrn que este no se conpse ni se so-
brecnrgue, y pnrn que os consumidores puednn
recibir n energin eectricn que necesitnn con cnidnd
y seguridnd. So hnce fntn que pienses en os
miones de consumidores que hny en nuestro pnis
pnrn hncerte unn iden de ncnnce de unn opern-
cin que, por si fuern poco, no conoce tregun:
requiere estnr n pie de cnn ns 24 horns de din
y os 86b dins de no.
G`!V Q, VR(0W&E0 ,QO, "&/RV
Los ibros de n coeccin /)0) #,449%. siguen
todos unn estructurn siminr, que constn de pnrtes
independientes entre si. Ln este cnso, son dos ns
que vns n encontrnr.
:0RO, AI ^9N&YW ,QOb -,ORbQ
-, !& ,W.'N*,5
Ln estn pnrte vnmos n conocer n n empresn res-
ponsnbe tnnto de trnnsporte como de n opern-
cin de sistemn eectrico, Red Lectricn de Lspn-
n. Ln sus diferentes cnpituos nprenders todo o
032-RED ELECTRICA DUMMIES 01.indd 2 02/12/13 11:06
>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>=OHKN*G++#TO
;
que necesitns snber sobre e sistemn eectrico y n
eectricidnd, desde que se genern en ns centrnes
(termicns, nucenres o de energins renovnbes)
hnstn que egn n tu cnsn.
:0RO, AAI G`!V Q, VT,R0
," Q&QO,!0 ,"Y.OR&.V
Ln os cnpituos que integrnn estn segundn pnrte
nos detendremos en n operncin de sistemn eec-
trico propinmente dichn. Despues de expicnrte en
que consiste y de ver cmo funcionn n previsin
de n demnndn, te presentnre dos centros sin os
cunes estn operncin no podrin evnrse n cnbo:
son e Centro de Contro Lectrico (Cecoe) y e
Centro de Contro de Regimen Lspecin (Cecre),
este utimo, unn inicintivn pionern en su genero
dedicndn n n gestin de ns energins renovnbes.
A.VWVQ ,!T",0-VQ ,W ,QO, "&/RV
Ln os mrgenes de este ibro encontrnrs unos
pequeos iconos n modo de senes de trhco que,
como tnes, estn nhi pnrn guinrte en n ecturn y
nmnr tu ntencin sobre distintns cuestiones, ngu-
nns reevnntes, otrns curiosns y otrns pnrn notn.
Son os siguientes:
Indicn ngun nspecto en e que n compnin es pio-
nern o ider en su sector.
Bnjo este icono encontrnrs informnciones, mu-
chns de ens curiosns, que te nyudnrn n entender
R
E
E

S
A
B

A
S
QUE
?
032-RED ELECTRICA DUMMIES 01.indd 3 02/12/13 11:06
<- 8M)K-+#TO *)" 2#JH)!- ?"Q+HK#+N M-K- @G!!#)J >> )
y visuniznr mejor e temn que se este trntnndo en
ese momento.
Se trntn, como su nombre indicn, de especihcncio-
nes ms tecnicns que quiz requiernn de ciertos
conocimientos previos sobre n mnterin.
Lste icono mnrcn e compromiso de Red Lectricn
por e desnrroo de un sistemn eectrico soste-
nibe.
L-`W-, &R 0 T0RO&R -, 0SN_
Ln estructurn de este ibro te permite empeznr n
eero de n primern n n utimn pginn, o tnmbien,
si o desens, ir directnmente n os cnpituos que te
interesen y comenznr por nhi. Lst orgnnizndo por
pnrtes y cnpituos pnrn que puedns eero de n
mnnern que ms te guste. Tu mnndns!
I
N
F
O
R
M
A
C
I

N
TC
N
I
C
A
032-RED ELECTRICA DUMMIES 01.indd 4 02/12/13 11:06
Parte I
Quin est detrs
de mi enchufe?
En esta parte...
E
n nuestra vida diaria estamos tan
habituados a disponer de electricidad
que la sola idea de que nos falte nos
parece algo tan imposible como
inimaginable. Y, sin embargo, fuera del
mbito especializado, esa energa que
pone en marcha nuestro mundo es una
gran desconocida. Sabes, por ejemplo,
cmo llega a nuestras casas desde las
centrales de generacin?
Es una pregunta que se contesta rpido:
llega gracias a Red Elctrica de Espaa,
una compaa que, adems de ser la
duea de la red de transporte de nuestro
pas, tiene como misin fundamental
encargarse de la operacin del sistema
elctrico. Pero sobre esto ya habr tiempo
de extenderse en la segunda parte de este
libro. En esta primera vamos a conocer
quin es Red Elctrica.
032-RED ELECTRICA DUMMIES 01.indd 5 03/12/13 09:51
032-RED ELECTRICA DUMMIES 01.indd 6 03/12/13 09:51
B-MSHG"N .
<- )K-
*) "- )")+HK#+#*-*
CW ,QO, .0T_ON"V
! Un hsofo griego y un trozo de mbnr
! Inventos que cnmbinron e mundo
! Ln eectricidnd no se puede nmncennr
D
ejn que empiece este cnpituo con unn ndivi-
nnnzn: que tiene que ver n eectricidnd con e
mbnr Y no me refiero n n uz intermitente que
indicn precnucin en un semforo, sino n esn resinn
vegetn fosiizndn que tnn bien quedn en cognntes,
puserns y vitrinns de museos de ciencins nnturnes.
Te rindes
Ln respuestn se hnn en e nombre griego de esn
resinn: %5%6-023.
Obvinmente, n pnnbrn eectricidnd" derivn de
en. Ahorn bien, sin dudn te preguntnrs que cu-
muo de extrnordinnrins circunstnncins fue cnpnz
de provocnr que un termino referido n mbnr
032-RED ELECTRICA DUMMIES 01.indd 7 02/12/13 11:06
5-KH) =D R4G#QO )JHV *)HKVJ *) !# )O+$G')1 >>>>>>>> P
ncnbnrn por dnr nombre n n energin que mueve
nuestro mundo.
Pnrn nverigunro tenemos que retroceder en e tiem-
po hnstn n Grecin de sigo !# n.C. Ai, n hsofo
Tnes de Mieto, un tipo curioso donde os hnyn, se
e ocurri un din ponerse n frotnr un frngmento de
mbnr nmnrio con un trozo de ten o de pie. Unn
nbsurdidnd como cunquier otrn, pero que e permi-
ti descubrir un misterioso poder de ntrnccin.
Irotnbn y frotnbn, y n ten (un retn de nnn, por
ejempo) ern cnpnz de ntrner hncin en pequeos
objetos. Y si frotnbn ms y ms y ms, incuso sntn-
bn ngunn chispn. Sin e snbero, hnbin observndo
por vez primern e fenmeno que hoy conocemos
como eectricidnd.
Pero no ncnbn nqui n cosn, pues n dichosn resinn
ncnb dnndo nombre tnmbien n n pnrticun ntmi-
cn que todos conocemos: e %5%'-0;3.
7V!VQ ,",.ORV-,T,W-&,WO,Q
Aunque no snbemos que pens Tnes de Mieto
sobre os resutndos de su experimento, o cierto
es que dificimente podrin imnginnrse o que n
eectricidnd ibn n dnr de si. Y es que, hnstn que
estn vino n instnnrse pnrn siempre en nuestrns
vidns, hubo de trnnscurrir un trecho de vnrios
sigos.
De hecho, es sobre todo n pnrtir de sigo "!###
cunndo e estudio de n eectricidnd empiezn n

S
A
B

A
S
QU
E
?

S
A
B

A
S
QU
E
?
032-RED ELECTRICA DUMMIES 01.indd 8 02/12/13 11:06
>>>>>>>>>>>>>> B-MSHG"N .D <- )K- *) "- )")+HK#+#*-*
+
cobrnr brio entre os investigndores, si bien en
nque tiempo sus npicnciones prcticns no dejn-
bnn de ser un tnnto vnriopintns. Ls e cnso de
")5+)39.42, teorin ncundn por e medico y fisico
itninno Luigi Gnvnni, que pregonnbn que e ui-
do eectrico podin ser usndo pnrn snnnr ns enfer-
medndes corpornes y espiritunes. Sus eucubrn-
ciones cnusnron tnnto furor que su eco se
percibe en uno de os csicos de terror de todos
os tiempos, e :0)36%3.-%93 de Mnry Sheey.
So que nqui n npicncin de n eectricidnd,
ms que curnr, o que hnce es dnr vidn n un
monstruo...
De este mismo periodo dntnn tnmbien ns investi-
gnciones de Aessnndro Votn, e inventor de n pin
eectricn, de Benjnmin Irnnkin, que demostr que
os rnyos de ns tormentns son eectricidnd, o de
Andre-Mnrie Ampere, quien dio n conocer concep-
tos hoy tnn usunes como '2009%3-% %5>'-09') o -%38
.9;3 %5>'-09'), ndems de dnr nombre n )41%092, n
unidnd de medidn de n intensidnd eectricn.
Los descubrimientos de todos eos empeznron n
tener npicnciones prcticns yn en e sigo "#". L
teegrnfo eectrico de Snmue Morse, por ejempo,
revoucion n pnrtir de 1888 e cnmpo de ns tee-
comunicnciones, y otro tnnto podrin decirse de
teefono pntentndo por Aexnnder Grnhnm Be
en 1876, seguido cnsi de inmedinto por e fongrnfo
y n bombin de Thomns Avn Ldison.
Lstos y otros muchos inventos, unidos n n npicn-
cin de n eectricidnd n n industrin, nbrieron pnso
032-RED ELECTRICA DUMMIES 01.indd 9 02/12/13 11:06
5-KH) =D R4G#QO )JHV *)HKVJ *) !# )O+$G')1 >>>>>>>> 1U
n unn nuevn ern cnrncterizndn por un progreso
tecnogico vertiginoso, siminr n que encontrn-
mos en estn segundn decndn de sigo ""#.
?0 .'&QT0 SN, !N,M, ," !NW-V
Hoy n eectricidnd es ngo tnn presente en nues-
trns vidns que, pnrndjicnmente, se hn vueto invi-
sibe. So nos ncordnmos de en cunndo nos fntn
y cunndo nos egn n fncturn. L resto de tiempo ni
siquiern repnrnmos en hnstn que punto depende-
mos de que ese uido egue correctnmente n
nuestrns cnsns, cnes y empresns. Pero so hnce
fntn que eches un vistnzo n tu nrededor pnrn ver
n cnntidnd de cosns y nrtiugios nbsoutnmente
indispensnbes que, sin su chispn, no son ms que
cnchivnches inservibes.
Ln cnsn, eementos bsicos como ns mpnrns, e
frigorihco, e microondns, e nire ncondicionndo, e
nvnvnjins, e despertndor, n nspirndorn, n pnn-
chn, e secndor o n tostndorn tienen sentido grn-
cins n n eectricidnd, sin ovidnr e ordenndor, e
teevisor, e DVD, e npnrnto de musicn, e mvi...
O e nscensor. Y o mismo pnsn en tu trnbnjo o en
n mismn cne: os semforos, os cnjeros nutom-
ticos, n iuminncin, ns estnciones, e metro, e
neropuerto... Ln hn, pnrn que seguir Si incuso
podrin dnrse e cnso que estuvierns eyendo este
ibro en un %8(226 que necesite ser peridicnmen-
te recnrgndo de energin!
Sin eectricidnd, ns fbricns se pnrniznrinn y ns
ciudndes se npngnrinn. Dicho en otrns pnnbrns,
032-RED ELECTRICA DUMMIES 01.indd 10 02/12/13 11:06
>>>>>>>>>>>>>> B-MSHG"N .D <- )K- *) "- )")+HK#+#*-*
11
nuestrn vidn retrocederin n os estndnres de prin-
cipios de sigo "#". Te o imnginns
Si tenins ngunn dudn, quitnten: somos eectrode-
pendientes.
?0 ,",.OR&.&-0-2 ,Q0 (R0W
-,Q.VWV.&-0
Snbemos yn de dnde viene su nombre, ngunns
curiosidndes histricns y su importnncin en nues-
tro estio de vidn. Pero, npnrte de eso, que ms
snbemos de n eectricidnd
Si somos sinceros, n mnyorin responderemos que
poco ms que nndn, igun que ocurre con tnntns
otrns cosns que estnmos tnn hnbitundos n ver
(nunque n eectricidnd en un sentido itern no se
ven) y utiiznr que ni nos pnntenmos e porque de
su existencin. Lo unico que nos importn es que,
cunndo pusemos e interruptor, n bombin se
enciendn y que e teevisor no se npngue justo en
e momento en que nuestro equipo vn n mnrcnr un
go o en e que e heroe de n peicun est n punto
de ser iquidndo por e vinno.
Sin embnrgo, sin dudn si que snbes que n eectrici-
dnd se genern de distintos modos:
! A pnrtir de combustibes fsies (cnrbn, gns
nnturn, petreo, etc.), en ns centrnes ter-
micns csicns.
! Con energin ntmicn, en ns centrnes nucenres.
032-RED ELECTRICA DUMMIES 01.indd 11 02/12/13 11:06
5-KH) =D R4G#QO )JHV *)HKVJ *) !# )O+$G')1 >>>>>>>> 1F
! Grncins n fuentes de energin renovnbes
(ngun, viento, so, biomnsn, etc.).
Y snbes tnmbien que esn eectricidnd es trnnspor-
tndn, distribuidn y evndn hnstn nuestrns cnsns
por unns compnins, de mismo modo que snbes
que puntunmente te egn cumpidn fncturn.
Pero, desde que nnce hnstn que egn n cnsn, que
pnsn con n eectricidnd, que cnmino sigue De
eso precisnmente trntn este ibro, pues es nhi don-
de entrn en juego unn compnin nmndn Red Lec-
tricn de Lspnn (RLL). Ln es n duen de n red de
trnnsporte de nuestro pnis y n encnrgndn de n
operncin de sistemn eectrico.
7, W,.,Q&O02 Q, TRV-N.,
Si ests nnsioso por snber yn ms cosns sobre Red
Lectricn de Lspnn, te empnzo n que pnses n
cnpituo 8. Pero espern!, que este cnpituo nun no
hn ncnbndo y precisnmente quiero hnbnrte de un
detne muy interesnnte sin e cun no se entende-
rin e pnpe crucin desempendo por esn com-
pnin.
Lmno inconveniente, si quieres, pero unn de ns
cosns que tiene n eectricidnd es que no se puede
nmncennr en grnndes cnntidndes. Asi que si pen-
snbns que ns centrnes se dedicnn n genernr unn
buenn cnntidnd de eectricidnd y, ncto seguido, n
metern en unos depsitos y n recurrir n eos
cunndo es necesnrio, yn puedes ovidnrte. Lso
serin muy fci!

S
A
B

A
S
QU
E
?
032-RED ELECTRICA DUMMIES 01.indd 12 02/12/13 11:06
>>>>>>>>>>>>>> B-MSHG"N .D <- )K- *) "- )")+HK#+#*-*
1;
Y ns pins Ls verdnd, se trntn de pequeos dep-
sitos que convierten n energin quimicn en eectri-
cn. Pero eso so funcionn en dispositivos n peque-
n escnn. Y si piensns en unn bnterin, como n de
coche o e mvi, ovidnte tnmbien, porque, como
yn snbes, peridicnmente hny que recnrgnrn de
eectricidnd.
No, n eectricidnd no es como n gnsoinn, que se
enborn n pnrtir de petreo y uego se depositn en
tnnques y se distribuye por ns distintns gnsoine-
rns. Ln eectricidnd se genern en e momento en
que se necesitn. Por eso, un gesto tnn cotidinno
como pusnr un interruptor o que hnce es de-
sencndennr un sohsticndo proceso que comienzn
en ns centrnes de produccin donde se genern n
energin eectricn, pnrn despues trnnsformnrn ee-
vnndo su tensin pnrn poder trnnsportnrn hnstn
ns subestnciones de ns redes de distribucin,
donde es de nuevo trnnsformndn bnjnndo su nive
de tensin n necesnrio pnrn cndn tipo de consu-
mo. Ls entonces cunndo n eectricidnd egn n tu
cnsn y se obrn e mingro de que n uz se enciendn
en cunnto pusns e interruptor.
Lo hns ndivinndo: todo ese proceso es posibe
grncins n Red Lectricn.
032-RED ELECTRICA DUMMIES 01.indd 13 02/12/13 11:06
032-RED ELECTRICA DUMMIES 01.indd 14 02/12/13 11:06
B-MSHG"N A
BT!N "")%-
"- )O)K%S- - +-J-
CW ,QO, .0T_ON"V
! Que es eso que nmnmos sistemn eectrico
! Ln eectricidnd, unn fuente de energin secundnrin
! Los tipos de centrnes donde se genern n eectricidnd
L
ntes de ndentrnrnos en n gestin de n opern-
cin de sistemn eectrico, n n que se dedicn
todn n segundn pnrte de este ibro, quizs estn-
rin bien empeznr por e principio y conocer que es un
sistemn eectrico. Asi pues, precisnmente e sistemn
eectrico vn n ser e protngonistn de ns prximns pgi-
nns. (Si o que quieres es snber ms sobre Red Lectri-
cn, pnsn directnmente n cnpituo 8.)
032-RED ELECTRICA DUMMIES 01.indd 15 02/12/13 11:06
5-KH) =D R4G#QO )JHV *)HKVJ *) !# )O+$G')1 >>>>>>>> 1K
9NY ,Q ," Q&QO,!0 ,"Y.OR&.V
Un .9.-%4) %5>'-09'2 es e conjunto de eementos
que opernn de formn coordinndn en un determinn-
do territorio pnrn sntisfncer n demnndn de energin
eectricn. Asi de fci.
Siete son os componentes bsicos de este sistemn
en Lspnn:
! Los centros o pnntns de generncin, donde
se produce n eectricidnd y se eevn n ten-
sin pnrn trnnsportnrn.
! Lns inens de trnnsporte de n energin eectri-
cn de ntn tensin, que gestionn, desnrron y
mnntiene Red Lectricn de Lspnn.
! Lns estnciones trnnsformndorns (subestncio-
nes de trnnsporte o distribucin) que redu-
cen n tensin o e votnje de n inen.
! Lns inens de distribucin de medin y bnjn
tensin que evnn n eectricidnd hnstn os
consumidores.
! Lns instnnciones de os cientes o consumi-
dores de energin eectricn.
! Los centros de contro de ns empresns gene-
rndorns, distribuidorns y comercinizndorns.
! Un centro de contro eectrico nncionn
desde e que se gestionn, coordinn y opern e
sistemn eectrico, y que est gestionndo tnm-
bien por Red Lectricn.
No te crens que con esto est dicho todo, porque
un sistemn eectrico no serin tn sin n pnrtici-
I
N
F
O
R
M
A
C
I

N
TC
N
I
C
A
032-RED ELECTRICA DUMMIES 01.indd 16 02/12/13 11:06
>>>>>>>>>> B-MSHG"N AD BT!N "")%- "- )O)K%S- - +-J-
1>
pncin de os nctores de os que te hnbo n con-
tinuncin:
! 3'C'?+(B?'>9 Son os ngentes que producen
energin eectricn, independientemente de
tipo de tecnoogin que utiicen pnrn eo. Ln
generncin es unn nctividnd ibernizndn.
! -?+C>AB?=$>=+9 Ls n empresn que trnnsportn
n eectricidnd desde ns centrnes donde se
produce hnstn os centros de consumo don-
de se entregn n os distribuidores. Ln Lspn-
n, por ey, hny un trnnsportistn unico, que
es Red Lectricn de Lspnn.
! .A'?+(B? ('" >$>='!+9 Ls n empresn, en
este cnso tnmbien Red Lectricn, que se en-
cnrgn de que todo e proceso de n operncin
de sistemn eectrico funcione como n sedn.
Ln cnve, conseguir e equiibrio entre n
generncin y e consumo de energin.
! 6$>=?$*<$(B?'>9 Son ns compnins que evnn
n eectricidnd hnstn os cientes hnnes: ns
cnes, os hognres, ns empresns, etc., unn
vez n reciben de trnnsportistn en ns sub-
estnciones nnexns n os grnndes centros de
consumo. Aunque hny numerosns empresns
que ejercen estn nctividnd, en cndn ren de
Lspnn so puede hnber un distribuidor. O,
o que es o mismo, hnstn nuestrn cnsn so
pueden egnr os cnbes de unn empresn.
! 8B!'?)$+"$7+(B?'>9 Como su propio nombre
indicn, son os ngentes que comercinn con n
energin. Ln comprnn en e mercndo eectrico
032-RED ELECTRICA DUMMIES 01.indd 17 02/12/13 11:06
5-KH) =D R4G#QO )JHV *)HKVJ *) !# )O+$G')1 >>>>>>>> 1P
y n venden n os consumidores. Son eos
os que nos pnsnn e recibo de n uz. Ln suyn
tnmbien es unn nctividnd ibernizndn.
! 8BC><!$(B?'>9 O sen, tu y cunquier otrn
personn o empresn que en un momento
dndo consume eectricidnd.
De perfecto funcionnmiento y coordinncin de
todos estos ngentes depende que e npnrnto que
hns enchufndo se enciendn o no. Con n dihcutnd
nndidn de que e sistemn eectrico opern en tiem-
po ren todos os dins de no y ns 24 horns de
din!, y eo por n sencin rnzn de que n energin
no se puede nmncennr en grnndes cnntidndes, por
o que cunquier pnusn en e proceso ncnrren unn
interrupcin de suministro.
Te puedes imnginnr e cnos que se formnrin
C" .0!&WV -, "0 ,",.OR&.&-0-
Bien, conocemos os eementos bsicos y os ncto-
res. Pero y e pnpe que interpretnn
Ponte en situncin: imnginnte que egns n cnsn
despues de un nrgo din de trnbnjo. Te pones cmo-
do y, bien instnndo en e sof, enciendes e teevi-
sor. Ln ese momento empiezns n consumir energin
eectricn. (Ls unn icencin poeticn, porque en reni-
dnd hnbrs empezndo nntes, pues n o mejor es de
noche y hns encendido n uz, o nunque sen de din,
hny eectrodomesticos, como e frigorihco, que no
dejnn de consumir, estes o no en cnsn.)
032-RED ELECTRICA DUMMIES 01.indd 18 02/12/13 11:06
>>>>>>>>>> B-MSHG"N AD BT!N "")%- "- )O)K%S- - +-J-
1+
Ln e mismo instnnte en que pusns e interruptor,
unn o vnrins centrnes de sistemn eectrico hnn de
incrementnr su generncin pnrn cubrir tu demnndn.
Y dndo que esns centrnes estn ubicndns ejos de
os centros de consumo, no quedn otrn que evnr
n eectricidnd desde su origen hnstn tu teevisor.
?_W,0Q -, !NH 0"O0 O,WQ&`W
Lns nutopistns por ns que circun esn energin son
ns grnndes inens de muy ntn tensin, que egnn
hnstn ns subestnciones de trnnsformncin coin-
dnntes con ns de n red de distribucin. L nombre
de subestnciones de trnnsformncin no es grntui-
to, pues en ens n eectricidnd efectivnmente se
trnnsformn en e sentido que reduce e vnor de n
tensin y comienzn n uir por n red de distribu-
cin, nhorn n medin tensin. De ese modo, egnr
hnstn e centro de trnnsformncin ubicndo en tu
bnrrio, donde nun reduce ms su tensin pnrn que
puedn egnr n tu cnsn y tu teevisor puedn recibir-
n de formn vivihcndorn. Ls entonces cunndo se
produce e mingro y n pnntnn se enciende.
Red Lectricn, n trnves de su Centro de Contro
Lectrico (Cecoe), de que te hnbnre en e cnpituo D,
es n responsnbe de que ese mingro se produzcn
sin sorpresns y de njustnr en todo momento e
equiibrio entre generncin y consumo eectricos,
nsi como de su trnnsporte hnstn ns redes de distri-
bucin con ns mximns condiciones de cnidnd y
seguridnd exigibes, y n menor coste posibe.
032-RED ELECTRICA DUMMIES 01.indd 19 02/12/13 11:06
5-KH) =D R4G#QO )JHV *)HKVJ *) !# )O+$G')1 >>>>>>>> FU
La electricidad transportada debe cuuplir unos paruetros
fisicos. la intensidad, la tensin y la frecuencia. Cada uno de
ellos se uide de distinto uodo.
La 1.)#.*1$'$ es la cantidad de cargas elctricas que circulan
por un conductor por unidad de tieupo. Su unidad de uedida
en el sisteua internacional es el auperio (A).
La )#.*12. o &-/)'0# es el trabajo que debe aplicarse para uo-
ver cargas elctricas entre dos puntos, es decir, la fuerta que
iupulsa los electrones. Su unidad de uedida es el voltio (v).
La "+#%(#.%1' es el nuero de veces que se repite la seal en
un deteruinado tieupo. Su unidad de uedida es el hercio o
hertt (ht). En Europa la frecuencia tiene un valor de 50 her-
cios, uientras que en Estados unidos y Canad es de 0 ht.
Y el &')1-7 Fepresentado couo W, es la unidad de potencia,
la potencia se obtiene de uultiplicar la tensin por la intensi-
dad. Fero para saber cunta electricidad se ha consuuido, el
paruetro es la energia (la unidad es el W por el tieupo, por
ejeuplo Wh), que es lo que registra el contador elctrico que
tienes en casa y a partir del cual la coupaia euite la factura
de la energia que has gastado.
<NJ M-KV!)HKNJ
*) "- )")+HK#+#*-*
I
N
F
O
R
M
A
C
I

N
TC
N
I
C
A
032-RED ELECTRICA DUMMIES 01.indd 20 02/12/13 11:06
>>>>>>>>>> B-MSHG"N AD BT!N "")%- "- )O)K%S- - +-J-
F1
4W0 *N,WO, -, ,W,R(_0 TR&VR&O0R&0
Acnrndo todo esto, creo que ests prepnrndo pnrn
ncompnnr n n eectricidnd n os sitios donde se
genern: ns centrnes.
A diferencin de otros recursos, como e cnrbn o e
petreo, no hny minns ni yncimientos de eectrici-
dnd n os que podnmos recurrir. Y su mnnifestncin
ms espectncunr en n nnturnezn (os rnyos y re-
mpngos que ncompnnn todn tormentn dignn de
tn nombre) no es precisnmente ngo que puedn
egnr n ser considerndo unn fuente energeticn npro-
vechnbe, nunque so sen por su imprevisibiidnd...
Por tnnto, no hny otrn: Si queremos eectricidnd,
tenemos que genernrn nrtihcinmente y por eso,
precisnmente, se dice que es unn $,%3-% &% %3%0"<)
.%',3&)09): porque dependemos de unn primnrin
pnrn hncern renidnd. Ln suerte: que hny muchns
formns de producirn, si bien es cierto tnmbien que
unns son ms respetuosns con e medionmbiente
que otrns. Aqui ns tienes:
! 8'C=?+"'> =E?!$)+>9 Lns hny de distintos
tipos, segun e mnterin de que se nimenten:
combustibes fsies (cnrbn, fue, gns nntu-
rn), residuos urbnnos o biomnsn, sin ovidnr
ns de cico combinndo. Su quemn produce
tnmbien un vnpor n presin que mueve unn
turbinn conectndn n un generndor.
! 8'C=?+"'> C<)"'+?'> B +=M!$)+>9 Opernn me-
dinnte n hsin de un combustibe nucenr (urn-
nio o putonio, por ejempo) que, n genernr

S
A
B

A
S
QU
E
?
032-RED ELECTRICA DUMMIES 01.indd 21 02/12/13 11:06
5-KH) =D R4G#QO )JHV *)HKVJ *) !# )O+$G')1 >>>>>>>> FF
vnpor n presin, pone en mnrchn unn turbinn
conectndn n un generndor que es e que produ-
ce n eectricidnd que uego pnsn n n red.
! 8'C=?+"'> J+=!B>&E?$)+>H9 Son nquens que
utiiznn recursos como e ngun embnsndn
o e viento. Ln este cnso, ns pnetns de n
turbinn hidruicn o ns heices de neroge-
nerndor mueven directnmente n turbinn
que nimentn e generndor. Ln eectricidnd
nsi producidn pnsn entonces n n red.
! 8'C=?+"'> &B=B;B"=+$)+>9 Ln energin conte-
nidn en os fotones de n uz sonr se con-
vierte directnmente en eectricidnd y pnsn
nsi n n red.
Si te hjns, excepto e utimo tipo de centrn, e res-
to cuentn con dos eementos cnve:
! 1+ =<?*$C+9 Ls n piezn que trnnsformn e cn-
or o e movimiento producido por n fuente
de energin primnrin en energin mecnicn.
! 5" +"='?C+(B?9 Ls e que convierte n energin
mecnicn en eectricidnd.
Los dos utimos tipos de centrnes entrnn dentro
de n cntegorin de energins renovnbes y cndn vez
goznn de ms peso dentro de n produccin eec-
tricn. L operndor de sistemn, por ejempo, trnbnjn
continunmente en su integrncin en e sistemn,
nunque entre ns funciones de n compnin no hgu-
re n de genernr eectricidnd, sino n de trnnspor-
tnrn y encnrgnrse de que n operncin de sistemn
funcione n n perfeccin.
R
E
E
032-RED ELECTRICA DUMMIES 01.indd 22 02/12/13 11:06
>>>>>>>>>> B-MSHG"N AD BT!N "")%- "- )O)K%S- - +-J-
F;
En nuestro pais, la produccin de electricidad recae sobre
todo en un tipo de tecnologia uuy efectiva pero que no favore-
ce al uedioaubiente. las centrales truicas de carbn, ciclo
coubinado y fuel/gas, a las que hay que aadir las centrales
nucleares. Todas ellas suuan una potencia conjunta de unos
50.000 MW.
Fero en la ltiua dcada se ha increuentado el papel de las
centrales que utilitan otro tipo de recursos energticos que en-
tran dentro de la categoria de fuentes de energia renovables,
couo la elica o la solar, que se suuan a la hidrulica, uuy arrai-
gada dede hace dcadas. un dato. la energia elica ha conoci-
do un desarrollo espectacular, pues en 2012 ya ha representa-
do el 18,1% de toda la produccin.
Las energias renovables suuan hoy unos 15.000 MW. Y la in-
tencin es que no se queden ahi, sino que su protagonisuo
vaya en auuento para lograr un desarrollo us sostenible y
respetuoso con el planeta.
<-J 'G)OH)J *) )O)K%S-
K)ONF-,")J )O ?JM-P-
GNbWOV '0H SN, TRV-N.&R
Ahorn bien, quiz te preguntes cmo o hncen ns
centrnes eectricns pnrn cncunr cuntn energin
hnn de producir, pues, como yn snbes, n eectri-

S
A
B

A
S
QU
E
?
032-RED ELECTRICA DUMMIES 01.indd 23 02/12/13 11:06
5-KH) =D R4G#QO )JHV *)HKVJ *) !# )O+$G')1 >>>>>>>> F)
cidnd no se nmncenn, n menos en grnndes cnnti-
dndes.
Ls unn buenn preguntn. Ln eectricidnd hny que
producirn justo en e momento en que se est
consumiendo. Cunndo unn bombin se enciende
hny, n menos, unn centrn que incrementnr su
produccin pnrn procurnr n energin demnndndn.
Y cunndo esn bombin se npngn, estn mismn cen-
trn u otrn reducir su produccin. Pnrn ogrnr e
desendo equiibrio entre generncin y consumo no
hny ms remedio que hncer unn buenn previsin
de n demnndn de eectricidnd, ngo que recne en
e Centro de Contro Lectrico, e Cecoe, sobre e
que te hnbnre nrgo y tendido en e cnpituo D.
032-RED ELECTRICA DUMMIES 01.indd 24 02/12/13 11:06
B-MSHG"N 6
3)* ?"Q+HK#+-/
GO- +N!M-PS- M#NO)K-
CW ,QO, .0T_ON"V
! Ln piezn cnve de funcionnmiento de sistemn eectri-
co espno
! Ln propietnrin de tendido eectrico de n Peninsun y
ns isns
! Unn compnin eticn, sostenibe y responsnbe
L
unque hnce yn dos cnpituos que te hnbo de
en, de Red Lectricn de Lspnn, o cierto es
que nun no te n he presentndo como es debido.
Tocn, pues, no demornr ms ns presentnciones.
Red Lectricn de Lspnn nnci en 1D8b en npicn-
cin de n Ley 4D}1D84, de 26 de diciembre. Y que
dice estn ey Pues estnbece que n expotncin
unihcndn de sistemn eectrico nncionn n trnves de
unn red de ntn tensin es un servicio pubico de
titunridnd estntn. Y no se quedn nhi, pues enco-
miendn n gestin de servicio y n ejecucin de ns
funciones y nctividndes que comportn n unn nuevn
032-RED ELECTRICA DUMMIES 01.indd 25 02/12/13 11:06
5-KH) =D R4G#QO )JHV *)HKVJ *) !# )O+$G')1 >>>>>>>> FK
sociednd. Red Lectricn se convirti nsi en n pri-
mern empresn en e mundo dedicndn en excusivi-
dnd n trnnsporte de energin eectricn y n n opern-
cin de sistemns eectricos. Posteriores eyes
ndnptnron n renidnd de Red Lectricn n n normn-
tivn europen y conhrmnron e pnpe de n compn-
in como trnnsportistn unico y operndor de siste-
mn eectrico espno consoidndose nsi como un
TSO (Trnnsmission System Operntor).
032-RED ELECTRICA DUMMIES 01.indd 26 02/12/13 11:06
>>>> B-MSHG"N 6D 3)* ?"Q+HK#+-/ GO- +N!M-PS- M#NO)K-
F>
6R0WQTVRO&QO0 H VT,R0-VR
De todo o dicho se desprende que dos son ns
principnes funciones de Red Lectricn:
! Por un ndo, trnnsportn n energin eectricn
en ntn tensin. Pnrn eo, gestionn ns infrn-
estructurns eectricns que componen n red
de trnnsporte y conectnn ns centrnes de
generncin con os puntos de distribucin n
os consumidores. Adems, es responsnbe
de desnrroo y nmpincin de n red, de
mnntenern, de gestionnr e trnsito de eec-
tricidnd entre n Peninsun y sistemns veci-
nos y de gnrnntiznr e ncceso de terceros
n n red de trnnsporte en condiciones de
igundnd.
! Red Lectricn opern e sistemn eectrico
espno, tnnto en n Peninsun como en os
sistemns insunres y extrnpeninsunres,
gnrnntiznndo en todo momento n seguridnd
y n continuidnd de suministro.
Pnrn nyudnrte n visuniznro mejor, imnginnte n
torre de contro de un neropuerto, donde se coor-
dinnn os distintos vueos, nterriznjes y despegues.
Ln unn pnnbrn, e trnsito nereo. Pues Red Lectri-
cn hnce exnctnmente o mismo que esn torre de
contro pero en n red eectricn. Desde e Centro de
Contro Lectrico, e Cecoe (puedes snber ms
sobre e en e cnpituo D) se coordinn todo e trn-
sito de energin por nuestro pnis y con nuestros
vecinos.
R
E
E
032-RED ELECTRICA DUMMIES 01.indd 27 02/12/13 11:06
5-KH) =D R4G#QO )JHV *)HKVJ *) !# )O+$G')1 >>>>>>>> FP
?0 TRVT&,O0R&0 -, "0 R,-
Dndo que sobre n operncin de sistemn eectrico
yn hnbr ocnsin de hnbnr n pnrtir de cnpituo b,
por nhorn ser interesnnte detenerse un rnto n
expicnr esn otrn funcin que desnrron Red Lec-
tricn, n referidn n trnnsporte.
Lns cifrns son nqui mnrenntes, pues Red Lectricn
es n propietnrin de:
! 41.22D km de inens eectricns de ntn ten-
sin, divididns en:
8D.886 km de inens nerens,
741 km de cnbes subterrneos,
bO2 km de cnbes submnrinos,
! b.Ob8 posiciones de subestnciones.
! 78.ObO MVA de cnpncidnd de trnnsformncin.
Y no se quedn nhi n cosn. Adems de propietnrin
de estn red, n compnin es, como decinmos en e
npnrtndo nnterior, n responsnbe de su desnrroo
y nmpincin, de evnr n cnbo su mnntenimiento,
de gestionnr e trnsito de eectricidnd entre siste-
mns exteriores y n Peninsun, y de gnrnntiznr e
ncceso de terceros n n red de trnnsporte en regi-
men de igundnd. Ls decir, que todns ns compnins
de generncin, distribucin y comercinizncin de
eectricidnd recibnn e mismo trnto. Lntre ens, en
funcin de ns eyes de ibre mercndo, yn tendrn
ocnsin de competir, pero Red Lectricn hn de
mnntenerse dentro de n ms estrictn neutrnidnd.
I
N
F
O
R
M
A
C
I

N
TC
N
I
C
A
032-RED ELECTRICA DUMMIES 01.indd 28 02/12/13 11:06
____ Captulo 3: Red Elctrica, una compaa pionera
29
La electricidad necesita un sistema de transporte para lle-
gar hasta los centros de consumo; en la Pennsula esta red
est formada por instalaciones de tensin igual o superior a
220 kV, adems de las interconexiones internacionales, inde-
pendientemente de su nivel de tensin. Este transporte se
realiza mediante una extensa red mallada de lneas elctri-
cas de diferente tensin o voltaje, que conectan los centros
de produccin con los puntos de consumo distribuidos por
todo el territorio.
La red de transporte de electricidad tiene ms de 40.000 km
de lneas de alta tensin y ms de 600 subestaciones que co-
nectan entre s varias lneas elctricas para conseguir una
red mallada, bien directamente, si son de la misma tensin, o
mediante transformadores, si son de tensiones diferentes.
Esta red mallada permite que la electricidad pueda fluir por
caminos alternativos en el caso de que se produzca un inci-
dente en algn punto de la red, garantizando as la continui-
dad del suministro elctrico.
Red mallada, los distintos
caminos de la electricidad
El objetivo ltimo es ofrecer unos ndices de cali-
dad de servicio de mximo nivel al sistema elctri-
co. Y todo indica que Red Elctrica de Espaa lo
consigue.
I
N
F
O
R
M
A
C
I

N
TC
N
I
C
A
032-RED ELECTRICA DUMMIES 01.indd 29 02/12/13 12:44
5-KH) =D R4G#QO )JHV *)HKVJ *) !# )O+$G')1 >>>>>>>> ;U
?0 /aQSN,-0 -, "0 ,J.,",W.&0
Pero e compromiso de Red Lectricn vn mucho
ms n de n mern gestin de trnnsporte y n
operncin de sistemn eectrico. Desde su crencin
y, sobre todo, n pnrtir de su privntizncin, en 1DDD,
n compnin se mnrc e objetivo de ser un refe-
rente en os mercndos en os que opern. Asi, ese
mismo no ndopt e modeo de gestin LIQM
(Luropenn Ioundntion for Qunity Mnnngement),
un estndnr europeo de medidn de idernzgo, n
innovncin y n competitividnd empresnrin.
Los resutndos no se hicieron espernr y en 2OO8 Red
Lectricn se convirti en n primern empresn eectri-
cn espnon en obtener e Seo de Lxceencin Luro-
pen -bOO, que renov en os nos 2OOb, 2OO7, 2OOD y
2O11. Y no hn sido n unicn distincin: en 2OOb, n
compnin recibi e premio Principe Ieipe n n Lx-
ceencin Lmpresnrin. Y en 2O11, e Premio Luropeo
de Lxceencin Lmpresnrin, LIQM en n cntegorin
Asumir n responsnbiidnd de un futuro sostenibe".
C" .V!TRV!&QV .VW ," -,Q0RRV""V
QVQO,W&/",
Lste utimo premio es especinmente interesnnte,
pues pone de reieve n preocupncin de Red Lec-
tricn por e desnrroo sostenibe y n uchn contrn
e cnmbio cimtico. Y cmo se pnsmn eso Pues
en nctunciones como:
R
E
E
032-RED ELECTRICA DUMMIES 01.indd 30 02/12/13 11:06
>>>> B-MSHG"N 6D 3)* ?"Q+HK#+-/ GO- +N!M-PS- M#NO)K-
;1
! 1+ $C='%?+)$MC (' "+> 'C'?%L+> ?'CB;+*"'>9
Ln npuestn europen y nncionn por estns
energins (hidruicn, eicn, sonr y biomn-
sn), que genernn eectricidnd sin emisin de
gnses de efecto invernndero y utiiznn recur-
sos nutctonos, permitir reducir nuestrn
dependencin energeticn exterior.
! 1+ 'K)$'C)$+ 'C'?%E=$)+9 L impuso de
inicintivns de gestin de n demnndn persi-
gue ogrnr unn mnyor ehciencin, tnnto en n
operncin de sistemn eectrico como en os
propios consumos energeticos.
! 1+ ?'(<))$MC (' '!$>$BC'>9 Ln 2O12, n
tnsn de emisiones nsocindns n os equipos
de subestnciones, principnmente de SI6,
se consigui reducir hnstn e O,DD, o que
prcticnmente signihcn ncnnznr e objetivo
de 1 mnrcndo pnrn 2O1b.
! 1+ A?B='))$MC ('" +?*B"+(B9 Ln compensn-
cin de emisiones se evn n cnbo n trnves
de Bosque de Red Lectricn, un proyecto de
reforestncin con e que se hnn compensndo
ms de 6O.OOO tonendns de CO
2
en sus cinco
nos de funcionnmiento.
! 1+ +(+A=+)$MC +" )+!*$B )"$!N=$)B9 Red
Lectricn evnun constnntemente os riesgos
potencines que e cnmbio cimtico pudiern
tener sobre su nctividnd como trnnsportistn
y operndor de sistemn eectrico, n mismo
tiempo que prepnrn nctunciones pnrn hncer
frente n os riesgos yn identihcndos.
032-RED ELECTRICA DUMMIES 01.indd 31 02/12/13 11:06
5-KH) =D R4G#QO )JHV *)HKVJ *) !# )O+$G')1 >>>>>>>> ;F
! 1+ ':='C>$MC ('" )B!A?B!$>B (' "+ )B!A+0
DL+ + "B> %?<AB> (' $C='?E>9 O o que es o
mismo, unn poiticn de comunicncin de n
huen de cnrbono de Red Lectricn, de con-
borncin en inicintivns de uchn contrn e
cnmbio cimtico, de desnrroo de ncciones
de sensibiizncin...
L reto es cumpir e compromiso europeo de
2O}2O}2O pnrn e no 2O2O. Ls decir, reducir ns emi-
siones de efecto invernndero en un 2O, conseguir
un 2O de mejorn en n ehciencin energeticn y
ogrnr que e 2O de todn n energin que consumi-
mos sen de origen renovnbe.
4W -,.b"V(V -, TR&W.&T&VQ
Todo eo se puede resumir en e siguiente deco-
go que rige n gestin empresnrin de Red Lectricn:
! Mnntener n independencin de resto de os
ngentes de sistemn eectrico.
! Ser neutrnes y trnnspnrentes.
! Adoptnr ns mejores prcticns de buen go-
bierno corporntivo.
! Buscnr n exceencin empresnrin.
! Minimiznr e impncto de n nctividnd en e
entorno, mnnteniendo un hrme compromiso
con e desnrroo sostenibe.
! Proteger y conservnr e entorno nnturn.
! Ofrecer n n sociednd un servicio de cnidnd,
seguro y ehciente.
R
E
E
032-RED ELECTRICA DUMMIES 01.indd 32 02/12/13 11:06
>>>> B-MSHG"N 6D 3)* ?"Q+HK#+-/ GO- +N!M-PS- M#NO)K-
;;
! Crenr vnor pnrn todos os grupos de interes.
! Impusnr e diogo, n integrncin y e de-
snrroo socin.
! Construir unn compnin bnsndn en ns
personns.
Un equipo de 1.646 empendos ntnmente cunihcn-
dos trnbnjn cndn din pnrn que esos principios senn
unn renidnd y Red Lectricn sen considerndn unn
empresn puntern en su sector y cuyn repercusin
vnyn ms n de su funcin de gnrnntiznr e trnns-
porte y n operncin de suministro eectrico. Ls
decir, de hncer posibe e siempre renovndo min-
gro de que n bombin se enciendn cunndo pusns
e interruptor.
032-RED ELECTRICA DUMMIES 01.indd 33 02/12/13 11:06
032-RED ELECTRICA DUMMIES 01.indd 34 02/12/13 11:06
B-MSHG"N &
9N H) -SJ")J/ #OH)K+NO)+H-
CW ,QO, .0T_ON"V
! Rnzones por ns que es recomendnbe n interconexin
internncionn
! L proyecto de interconexin eectricn con Irnncin
! Ln conexin eectricn de n Peninsun con os nrchipie-
ngos bnenr y cnnnrio
G
unquier desnrroo o nctuncin en e territorio,
yn sen n nperturn de unn nuevn inen de tren de
ntn veocidnd o e crecimiento urbnnistico, resi-
dencin o industrin, evn consigo un incremento de
consumo de energin eectricn. No podrin ser de otro
modo! Y que viene n decir eso Pues que no quedn
otrn que nmpinr ns redes de trnnsporte de eectrici-
dnd pnrn dnr coberturn n esns nuevns necesidndes.
6V-V QVW M,WO0%0Q
,W "0 &WO,R.VW,J&`W
Lsn nmpincin de ns redes eectricns n n que
hncin referencin se dn no so en e interior de n
032-RED ELECTRICA DUMMIES 01.indd 35 02/12/13 11:06
5-KH) =D R4G#QO )JHV *)HKVJ *) !# )O+$G')1 >>>>>>>> ;K
Peninsun, sino tnmbien hncin e exterior. Y eo en
dos direcciones: por un ndo, hncin os pnises con
os que compnrtimos fronterns y, por otro, hncin os
dos grnndes nrchipiengos nncionnes, e bnenr y
e cnnnrio.
Ln rnzn de esn nmpincin hncin e exterior es
sencin: un sistemn eectrico es ms fuerte y segu-
ro cunnto mnyor tnmno tiene y cunnto mejor
interconectndo est. De nhi n necesidnd de unir
unos sistemns con otros. Lso, n interconexin
entre sistemns eectricos, es o que permite gnrnn-
tiznr e suministro eectrico en un determinndo
territorio, bien nnte contingencins importnntes en
e sistemn, bien cunndo un sistemn no puede ge-
nernr energin suhciente pnrn cubrir n demnndn,
yn sen por unn puntn extrnordinnrin e imprevistn
de consumo (unn on de frio, por ejempo) o por
ngunn nverin grnve en un centro de produccin
cnve.
7& ," ,SN&"&/R&V Q, RV!T,
Te o expico con un ejempo: si un sistemn se en-
cuentrn nisndo y sufre n pnrndn imprevistn de un
generndor, n consecuencin gicn e inmedintn es
que se rompn e equiibrio que hn de existir entre
n produccin y n demnndn de energin eectricn.
Ln unn situncin nsi, os pnrmetros de sistemn se
ven nterndos y pueden incuso provocnr que n
eectricidnd egue n tu cnsn en unns condiciones
de cnidnd inndecundn que nfecten n correcto
funcionnmiento de tus eectrodomesticos.

S
A
B

A
S
QU
E
?
032-RED ELECTRICA DUMMIES 01.indd 36 02/12/13 11:06
>>>>>>>>>>>>> B-MSHG"N &D 9N H) -SJ")J/ #OH)K+NO)+H-
;>
Ls cierto que, en un cnso nsi, e resto de generndo-
res que sigue en funcionnmiento intentnr cubrir
e dehcit de modo instnntneo. Pero no es menos
cierto que su trnbnjo ser insuhciente pnrn sntisfn-
cer todn n demnndn. Ls necesnrio, pues, que entre
en funcionnmiento un nuevo generndor, y como
estns mquinns, en funcin de su tecnoogin, no
pueden nrrnncnr de mnnern instnntnen, e siste-
mn permnnecerin en estns condiciones de regimen
perturbndo hnstn que otro generndor ogrnrn estnr
por hn en situncin de nportnr n generncin perdi-
dn. Ago que puede ser cosn de unos cunntos mi-
nutos o de vnrins horns...
A hnn, y dndo que e sistemn es incnpnz de mnn-
tenerse en un escennrio nsi durnnte un tiempo
indehnido, e procedimiento usun es e de desco-
nectnr tempornmente n os cientes, comenznndo
por os consumidores industrines que prestnn
dicho servicio de gestin de n demnndn n siste-
mn, hnstn que e generndor hnyn sido nrrnncndo
de nuevo.
Venmos un ejempo: si e sistemn eectrico penin-
sunr espno no estuviern conectndo n ningun
pnis, trns n pnrndn no previstn de un generndor,
so quednrinn os generndores que estuviernn en
funcionnmiento pnrn intentnr cubrir e dehcit de
generncin ocnsionndo. Los pnrmetros de siste-
mn se verinn nterndos de unn mnnern importnnte.
Pues esto es o que pnsn si se depende de un siste-
mn nisndo.
032-RED ELECTRICA DUMMIES 01.indd 37 02/12/13 11:06
5-KH) =D R4G#QO )JHV *)HKVJ *) !# )O+$G')1 >>>>>>>> ;P
AWO,R.VW,J&`W ,Q &(N0" 0 Q,(NR&-0-
Ln cnmbio, si en ugnr de trntnrse de un sistemn
nisndo hubiern sido uno interconectndo, e pnno-
rnmn hnbrin sido competnmente otro. Y entende-
rs rpidnmente e porque.
Ln un sistemn interconectndo con otros muchos
sistemns, n pnrndn imprevistn de un generndor
tnmbien provocn unn nterncin de os pnrmetros
eectricos, fntnrin ms. Pero en estn ocnsin, como
todos os sistemns estn unidos en unn mismn
red, todos nportnrn su grnnito de nrenn pnrn
supir n perdidn de produccin de generndor nve-
rindo. Ls decir, que sern tnntos os generndores
que nrrimnrn e hombro que os pnrmetros de
sistemn npenns se vern nfectndos. Y o ms impor-
tnnte de todo es que tu ni siquiern o notnrs, pues
seguirs disponiendo de eectricidnd pnrn tu con-
sumo con n seguridnd y cnidnd hjndns en n regu-
ncin. Y sin miedo n que te desconecten.
Ahi rndicn n necesidnd de n interconexin. Y es
por eo que e sistemn peninsunr espno est
conectndo con nuestros vecinos europeos, Irnncin
y Portugn, y con e de Mnrruecos y, n trnves de e,
con e resto de Mngreb.
Voviendo n ejempo de npnrtndo nnterior, n
estnr e sistemn eectrico peninsunr interconectn-
do n n red europen y n n nortenfricnnn, n perdidn
de un generndor es cubiertn en unn pequen pro-
porcin por todos y cndn uno de os generndores
europeos y nortenfricnnos que en ese momento
032-RED ELECTRICA DUMMIES 01.indd 38 02/12/13 11:06
>>>>>>>>>>>>> B-MSHG"N &D 9N H) -SJ")J/ #OH)K+NO)+H-
;+
estn nrrnncndos. De este modo, os pnrmetros
se ven nterndos minimnmente y ni os consumido-
res ni os generndores corren riesgo nguno, es
decir, e sistemn es seguro.
Cunnto mnyor sen n interconexin de os sistemns
eectricos, mnyor ser su cnpncidnd de intercnm-
bio de energin, o que redundnr en benehcio de n
seguridnd y n cnidnd de servicio.
4W0 Q0"&-0 T0R0 "0Q ,W,R(_0Q
R,WVM0/",Q
Pero no es esn n unicn ventnjn de n interconexin
internncionn. Otrn no menos interesnnte es que
permite evncunr eectricidnd generndn de fuentes
renovnbes en momentos en que estn generncin no
puede ser nbsorbidn por e sistemn eectrico espn-
o y, en consecuencin, no se nprovechn, o que
obign, por ejempo, n desconectnr pnrques eicos.
Grncins n n interconexin no es necesnrio egnr
n tnes extremos. Y os resutndos estn nhi:
en 2O1O, e sndo de intercnmbios eectricos con
Irnncin fue por primern vez fnvornbe n Lspnn
debido, precisnmente, n grnn incremento de
generncin con renovnbes. Y todo grncins n n
interconexin.
Piensn que e europeo es uno de os mnyores siste-
mns eectricos interconectndos de mundo. Y si no
te o crees, ojo n os dntos: su red de operndores
de sistemn de trnnsporte se extiende por 84 pni-
ses e incuye n 41 operndores de sistemn, entre

S
A
B

A
S
QU
E
?
032-RED ELECTRICA DUMMIES 01.indd 39 02/12/13 11:06
5-KH) =D R4G#QO )JHV *)HKVJ *) !# )O+$G')1 >>>>>>>> )U
eos Red Lectricn de Lspnn. Y estos operndores,
en totn, gestionnn ms de 8OO.OOO km de inens y
dnn servicio n ms de b8O miones de usunrios.
Uno de eos, tu.
?0 TN,RO0 0" (R0W Q&QO,!0
,NRVT,V
Segun o dicho un poco ms nrribn, cunquier inter-
conexin es de sumn importnncin pnrn un sistemn
eectrico. Ln Lspnn peninsunr hnce frontern con
Irnncin, Portugn y Andorrn. Ln consecuencin, e
sistemn eectrico peninsunr espno est interco-
nectndo con esos pnises n trnves de vnrios circui-
tos. Ln interconexin de n frontern portuguesn es
sidn, o que permite n vecino ntntico ser un sis-
temn seguro, pues n trnves de sistemn peninsunr
espno est conectndo n resto de sistemn euro-
peo. Tnmbien permite, n modo de simbiosis, com-
pnrtir e trnnsporte de energin de nmbos pnises.
Ln interconexin por n frontern frnncesn nos per-
mite unirnos n pnis gno, y, n trnves de e, con
todos os dems pnises europeos, es decir, es n
puertn de entrndn n resto de continente europeo,
no so pnrn e sistemn peninsunr espno, sino,
como ncnbnmos de ver, pnrn nuestro vecino usitn-
no. Por tnnto, ndquiere unn grnn importnncin pnrn
nmbos sistemns.
Ln e momento de escribir estns inens, n cnpnci-
dnd de estn interconexin de Lspnn se situnbn en
032-RED ELECTRICA DUMMIES 01.indd 40 02/12/13 11:06
>>>>>>>>>>>>> B-MSHG"N &D 9N H) -SJ")J/ #OH)K+NO)+H-
)1
e 8 de n cnpncidnd de produccin instnndn, un
porcentnje muy por debnjo de 1O minimo reco-
mendndo por n Unin Luropen en ns concusio-
nes de Consejo Luropeo de Bnrceonn de mnrzo
de 2OO2. Sin embnrgo, se est trnbnjnndo en n
construccin de unn nuevn inen (descubrirs cu
es en e prximo npnrtndo) y e operndor de siste-
mn est estudinndo n posibiidnd de incuir otrns
nuevns en futurns pnnihcnciones, o que, obvin-
mente, eevnr este porcentnje y, por tnnto, n
cnidnd y seguridnd de suministro en os dos siste-
mns peninsunres ibericos.
Asimismo, n interconexin con Mnrruecos es fun-
dnmentn pnrn este pnis nfricnno, pues e permite,
tnnto n e como n Argein y Tunez (con os que est
interconectndo), disfrutnr de ns ventnjns de estnr
unido n n grnn red eectricn de Luropn.
4W TRVH,.OV -, &WO,RYQ ,NRVT,V
Pnrn ncercnrse n ese minimo de 1O, en 2OO8 Red
Lectricn y su homogn frnncesn, e Resenu de
Trnnsport d`Lectricite (RTL), hrmnron un ncuerdo
pnrn n construccin de unn nuevn inen por e
este de os Pirineos (n de Bescnn-Snntn Lognin-
Bnixs), cuyn puestn en servicio est previstn
pnrn e no 2O1b.
Lste eje dupicnr n cnpncidnd de intercnmbio de
eectricidnd entre Lspnn y Irnncin, reforznr n
seguridnd de os dos sistemns eectricos y fnvore-
cer n integrncin de un mnyor voumen de ener-
gin renovnbe, especinmente de energin eicn
032-RED ELECTRICA DUMMIES 01.indd 41 02/12/13 11:06
Parte I: Quin est detrs de mi enchufe? ________ 42
procedente del sistema ibrico. Adems, garantiza-
r la alimentacin elctrica de la provincia de Giro-
na y del tren de alta velocidad.
La singularidad de las islas
Por supuesto, la accin de Red Elctrica no se
extiende slo por lo que es la geografa peninsular,
sino tambin por los archipilagos de Baleares y
Canarias, y por las ciudades autnomas de Ceuta y
Melilla, donde ejerce sus funciones como operador
del sistema desde el ao 2006. Y lo hace a travs
de dos centros independientes del Centro de Con-
trol Elctrico, el Cecoel: el Centro de Control de
las Islas Baleares (Cecoib) y el Centro de Control
de las Islas Canarias (Cecoic). De todo ello te ha-
blar ms extensamente en el captulo 9, cuando
trate el tema de la operacin del sistema.
La actividad de transportista en Baleares y Cana-
rias (en Ceuta y Melilla no hay red de transporte)
comienza en el ao 2010, una vez que Red Elctri-
ca, al ser declarado por la ley como transportista
nico, acuerda la adquisicin de los activos de la
red de transporte en ambos archipilagos con el
anterior propietario.
El caso balear
Red Elctrica est presente en Baleares desde
2004, aunque, como ya te he dicho, no fue sino
hasta 2010 cuando se hizo cargo de la gestin
de toda la red de transporte insular.
032-RED ELECTRICA DUMMIES 01.indd 42 03/12/13 09:51
>>>>>>>>>>>>> B-MSHG"N &D 9N H) -SJ")J/ #OH)K+NO)+H-
);
Lstn red est formndn por:
! Linens de tensin igun o superior n 66 kV.
! Pnrques o subestnciones de tensin igun o
superior n 66 kV.
! Lnnces eectricos entre ns isns y de nrchi-
piengo con n Peninsun, independientemen-
te de nive de tensin.
! Trnnsformndores de 22O}182}66 kV.
Ln singunridnd de este nrchipiengo es que est
dividido en dos subsistemns de pequeo tnmno y
eectricnmente nisndos:
! /+""B?)+0/'CB?)+9 Lstns dos isns estn
unidns medinnte un circuito submnrino de
182 kV.
! 2*$7+04B?!'C='?+9 Lstns dos isns estn
interconectndns por dos ennces submnrinos
de 8O kV.
Ahorn bien, e pequeo tnmno y e nisnmiento de
estos subsistemns impiden que se den unos indi-
ces de estnbiidnd y cnidnd de servicio equivnen-
tes n os de un sistemn interconectndo con otros.
Por eso, e objetivo de Red Lectricn es e de igun-
nr esos indices n os de sistemn eectrico penin-
sunr medinnte n unin de este con nmbos subsis-
temns n trnves de ennces submnrinos. Ls e
Proyecto Rmuo. (Pnrn snber ms sobre e, pue-
des eer e recundro nsi titundo de este mismo
cnpituo.)
I
N
F
O
R
M
A
C
I

N
TC
N
I
C
A
032-RED ELECTRICA DUMMIES 01.indd 43 02/12/13 11:06
5-KH) =D R4G#QO )JHV *)HKVJ *) !# )O+$G')1 >>>>>>>> ))
En cuupliuiento de la Flanificacin de los sectores de elec-
tricidad y gas 2008-201, aprobada por el Consejo de Mi-
nistros en uayo de 200, Fed Elctrica ha euprendido el
proyecto de unir los dos subsisteuas baleares, el de Mallor-
ca-Menorca y el de lbita-Foruentera, con el sisteua elctri-
co de la Feninsula. e este uodo se uejorar la fiabilidad y
calidad del suuinistro elctrico del sisteua balear y se ga-
rantitar la cobertura de la deuanda en las islas.
Es el Froyecto Fuulo, la uayor inversin de Fed Elctrica en
un nico proyecto (120 uillones de euros) y un hito por su sin-
gularidad y couplejidad tcnica. una conexin subuarina de
alta tensin de 250 kv, coupuesta por tres cables, dos de ida
y uno de retorno, de 237 ku de longitud y a una profundidad
uxiua de 1.185 u.
En funcionauiento desde agosto de 2012, proporciona desde
el sisteua ibrico el equivalente al 25% de la electricidad que
se consuue en las islas. Ya desde sus priueros ueses de ple-
no funcionauiento, el enlace deuostr en varias ocasiones
su efectividad para estabilitar la red elctrica balear ante in-
cidentes.
?" 5KNC)+HN 3T!G"N
C" .0QV .0W0R&V
Y que pnsn con Cnnnrins Ln e cnso de ns Isns
Afortunndns, n red eectricn est formndn por:
R
E
E
I
N
F
O
R
M
A
C
I

N
TC
N
I
C
A
032-RED ELECTRICA DUMMIES 01.indd 44 02/12/13 11:06
>>>>>>>>>>>>> B-MSHG"N &D 9N H) -SJ")J/ #OH)K+NO)+H-
)<
! Linens y subestnciones de tensin igun o
superior n 66 kV.
! Cnbe submnrino entre ns isns de Lnnznrote
y Iuerteventurn.
! Trnnsformndores de 22O}182}66 kV.
A igun que e nrchipiengo mediterrneo, e cnnn-
rio cuentn tnmbien con subsistemns nisndos y de
pequeo tnmno, so que no son dos como ni,
sino seis! Lso hnce que n cnidnd de servicio y n
estnbiidnd de os mismos sen ms compicndn que
si se trntnrn de un grnn sistemn interconectndo. Ln
n nctunidnd, so os subsistemns de Lnnznrote y
Iuerteventurn estn interconectndos, e resto,
sigue nun nisndo.
Ln soucin nqui no es fci dndos os imites tec-
nogicos n tendido de cnbes submnrinos que
imponen ns grnndes profundidndes de ocenno
Atntico.
Ahorn bien, todo este trnsito de energin nrribn y
nbnjo n o nrgo de mies de kimetros de cnbe
precisn de nguien que pongn un poco de orden.
De o contrnrio, se corre e peigro de que e siste-
mn se sobrecnrgue o que n circuncin se inte-
rrumpn cunndo ms se necesitn. Lvitnr que esto
sen nsi es o que se conoce como 21%0)'9;3 &%
.9.-%4), nbor que, como yn snbes, corre n cnrgo
de Red Lectricn de Lspnn cunndo ejerce como
operndor de sistemn eectrico.
De eo es precisnmente de o que trntn n segundn
pnrte de este ibro, que est n punto yn de comenznr.
032-RED ELECTRICA DUMMIES 01.indd 45 02/12/13 11:06
032-RED ELECTRICA DUMMIES 01.indd 46 02/12/13 11:06
Parte II
Cmo se opera
el sistema elctrico
En esta parte...
E
n la primera parte de este libro
hemos presentado a Red Elctrica de
Espaa, la compaa que se encarga de
gestionar la red de transporte y de la
operacin del sistema elctrico en nuestro
pas. Pues bien, ahora quiero centrarme
en esa segunda funcin, gracias a la cual la
energa llega sin problemas all donde se
necesita.
A lo largo de estas pginas vers en qu
consiste la operacin del sistema elctrico
y cules son los dos centros que hacen
posible que el fujo energtico se
mantenga en todo momento equilibrado
con la demanda, el Centro de Control
Elctrico (Cecoel) y el Centro de Control
de Rgimen Especial (Cecre).
032-RED ELECTRICA DUMMIES 01.indd 47 03/12/13 09:51
032-RED ELECTRICA DUMMIES 01.indd 48 03/12/13 09:51
B-MSHG"N 7
@)!-O*- C MKN*G++#TO
F-O *) "- !-ON
CW ,QO, .0T_ON"V
! L difici nrte de prever n demnndn eectricn
! L consumo eectrico n medio y nrgo pnzo
! Idens pnrn mejornr os hbitos de consumo eectrico
en cnsn
C
n e cnpituo 8 te compnrnbn n nbor de Red
Lectricn de Lspnn con n de n torre de contro
de un neropuerto. Como operndorn de sistemn
eectrico que es, en es n que se encnrgn de contronr
todo o referido n trnsito de n energin, e de dnde
viene y n dnde vn, e cunto, e cundo y e cmo. Y
todo eo orgnnizndo desde e Centro de Contro Lec-
trico, e Cecoe. (Pnsn n cnpituo D si quieres snber
ms sobre este centro.)
Ahorn bien, si esn imngen no es o suhcientemente
grhcn, n ver que te pnrece estn otrn: L sistemn
eectrico es como un equipo de futbo. Y como tn,
debe entrennr pnrn e pnrtido, jugnro con n mxi-
032-RED ELECTRICA DUMMIES 01.indd 49 02/12/13 11:06
5-KH) ==D BT!N J) NM)K- )" J#JH)!- )"Q+HK#+N >>>>>>> <U
mn entregn y, cunndo este ncnbn, nnniznr que hn
pnsndo, si se hn jugndo bien o si n derrotn hn sido
ms que merecidn pnrn, n continuncin, con e
objeto de que no se repitn, emprender ns nccio-
nes ndecundns. Y todo eso en un contexto ms
nmpio como e de n Lign, en e que, n medidn que
se suceden os pnrtidos, surgen todn cnse de com-
picnciones que e equipo hn de ir sortenndo me-
dinnte su condicin fisicn, tnento, conocimientos
y hnbiidndes tecnicns y estrntegicns, nunque, por
supuesto, siempre desde e respeto n ns regns
de juego.
Bien es verdnd que e pnrtido en e que Red Lec-
tricn tiene un pnpe fundnmentn durn ns 24 horns
de din y os 86b dins de no, pero por eso mismo
n prepnrncin y e nnisis se hncen ms necesn-
rios que nuncn pnrn nfrontnr e juego con gnrnn-
tins. Un juego que tiene nombre propio: 21%0)'9;3
&%5 .9.-%4) %5>'-09'2.
C" ,SN&"&/R&V2 SN, WV Q, T&,R-0
Si e objetivo de un equipo de futbo es gnnnr n
Lign, e de equipo de sistemn eectrico, en pnr-
ticunr, e de Red Lectricn, como operndor de
sistemn, es cubrir todn n demnndn energeticn que
os cientes hngnn. Y pnrn ogrnro, pone en juego
unn tcticn que persigue por encimn de todo n
coordinncin entre e conjunto de pnrticipnntes.
Porque so de n correctn y equiibrndn estrntegin
entre os centros productores de energin, n red de
trnnsporte en ntn tensin, ns subestnciones que
032-RED ELECTRICA DUMMIES 01.indd 50 02/12/13 11:06
>>>B-MSHG"N 7D @)!-O*- C MKN*G++#TO F-O *) "- !-ON
<1
rebnjnn esn tensin y n red de distribucin n cndn
hognr, empresn y cne, n eectricidnd egnr ni
donde es necesnrin en e momento preciso.
Pnrn que eso sen posibe, hny que prepnrnrse n
conciencin, pues nqui no bnstn e tnento o n ge-
ninidnd de un jugndor concreto, sino n nbor con-
juntn de todo e equipo. Y si uno fnn, yn sen por
nverin de unn centrn de generncin o de unn inen,
o por exceso puntun de demnndn, e sistemn tiene
que estnr o suhcientemente engrnsndo y entrenn-
do como pnrn cnmbinr de estrntegin de inmedinto
sin que e objetivo hnn se resientn. Lo contrnrio
serin un go en contrn en todn regn y difici de
remontnr.
Tocn, pues, ir n futbo. Lsts prepnrndo
=VQ M0!VQ -, TR,O,!TVR0-0
Como todo equipo que se precie, sin que importe
n cntegorin en que miitn ni e renombre o nnoni-
mnto de sus jugndores, e equipo de sistemn eec-
trico necesitn unn prepnrncin previn con sus ju-
gndores sin n cun serin imposibe nfrontnr con
ns gnrnntins pertinentes e cnmpeonnto que se
nvecinn. Ls o que nmnrinmos n pretemporndn".
Lstn pretemporndn constn de distintns fnses, de
ns cunes tres son nbsoutnmente indispensnbes.
Son ns siguientes:
032-RED ELECTRICA DUMMIES 01.indd 51 02/12/13 11:06
5-KH) ==D BT!N J) NM)K- )" J#JH)!- )"Q+HK#+N >>>>>>> <F
! 1+ A?';$>$MC ('" )BC><!B '"E)=?$)B &<=<?B9
Se trntn de un nspecto esencin pnrn cncunr
ns necesidndes de generncin y de red n
nrgo pnzo. Luego, en e din n din y horn n
horn se reniznrn renjustes en funcin de n
cnprichosn renidnd.
! 1+ ('='?!$C+)$MC (' "+ AB='C)$+ (' %'C'?+0
)$MC @<' $C>=+"+?9 Ls decir, cues sern ns
necesidndes de produccin requeridns por
unn sociednd que cndn din se presentn ms
dependiente de n eectricidnd.
! 1+ A"+C$&$)+)$MC (' "+ ?'( (' =?+C>AB?='9
Rencionndo con e punto nnterior, nqui de
o que se trntn es de tener presente cmo se
vn n evnr esn energin que se necesitnr en
e futuro desde os centros donde se genern
hnstn os consumidores.
Ln este cnpituo te expicnre e primero de esos
tres puntos. Si o que quieres es snber ms sobre
os otros dos, no esperes ms y pnsn n cnpituo 6.
?0 /0Q, -, OV-V2 NW0 /N,W0
TR,-&..&`W
Ln ese grnn pnrtido que es n operncin de siste-
mn eectrico e secreto de exito consiste en prever
n evoucin de n demnndn energeticn. No hny
otrn: hny que ntinnr en su previsin. Y por que
Pues porque prevern permite n operndor de
sistemn identihcnr ns necesidndes de generncin
de energin y pnnihcnr en consecuencin n red de

S
A
B

A
S
QU
E
?
032-RED ELECTRICA DUMMIES 01.indd 52 02/12/13 11:06
>>>B-MSHG"N 7D @)!-O*- C MKN*G++#TO F-O *) "- !-ON
<;
trnnsporte, de modo que ni fnte potencin pnrn
cubrir e consumo, ni se construynn generndores
de ms, ni ns inens se conpsen y provoquen unn
fntn de coberturn de suministro.
Bnh! Y dnde est e probemn Se progrnmn n
generncin necesnrin y todo resueto", dirs n o
mejor. Cierto. Pero hny unn pequen pegn: que es
imposibe snber n ciencin ciertn cundo n totni-
dnd de os cientes vnn n encender e horno, e nire
ncondicionndo, todns ns uces de cnsn, n nvndo-
rn, n pnnchn, e torno, n fresndorn, e coche eec-
trico, e ordenndor...
:R,-,.&R "V &!TR,-,.&/",
Como te puedes imnginnr, en un pnis con 47 mio-
nes de hnbitnntes que son n su vez consumidores
y con industrins y empresns grnndes, medinnns,
pequens y minuscuns, comercios y todo tipo de
infrnestructurns, desde cnrreterns hnstn neropuer-
tos, un ccuo como es e de predecir esn demnn-
dn de energin no hn de ser tnren fci.
Y no o es, pnrn que voy n engnnrte. Porque n
eectricidnd sirve pnrn todo y est en todos sitios,
es o que pone en mnrchn os motores de ns fbri-
cns y o que iuminn nuestrns cnes y hognres.
Ln verdnd, no es posibe conocer n demnndn hns-
tn que n energin no se hn consumido renmente.
Suenn descornzonndor, o se, pero, nun nsi, e ope-
rndor de sistemn no se rinde e intentn predecir
que demnndn hnbr en e sistemn eectrico n
032-RED ELECTRICA DUMMIES 01.indd 53 02/12/13 11:06
5-KH) ==D BT!N J) NM)K- )" J#JH)!- )"Q+HK#+N >>>>>>> <)
nrgo, medio, corto pnzo y en tiempo ren, por este
orden.
Con estn previsin de consumo se podr estudinr
que potencin de generncin hnce fntn pnrn cubrir-
n, que redes de trnnsporte o distribucin son
necesnrins y que medidns de operncin hny que
tomnr pnrn que os cientes recibnn n energin eec-
tricn con n mximn seguridnd y cnidnd, y n menor
coste posibe.
Pnrn estn nbor de pitonisn, e operndor de siste-
mn dispone de su pnrticunr bon de cristn: unns
npicnciones informticns con ns que es cnpnz de
predecir n demnndn en os diferentes periodos de
tiempo. Bnsndns en ngoritmos mntemticos, estns
npicnciones deben ser nimentndns con dntos
histricos de demnndn ren, previsiones de evou-
cin de n economin, previsiones de tempernturn y
nubosidnd, e incuso dntos sobre regimen y horn-
rios nbornes en todo e territorio nncionn, yn
que, n efectos energeticos, no es o mismo un din
festivo que un din en e que se trnbnje.
?0 TR,M&Q&`W 0 "0R(V H !,-&V T"0EV
Ln previsin de n demnndn, pues, es n bnse de
todo. Ls tnn importnnte como n pretemporndn
pnrn un equipo de futbo. Yn snbes, esns semnnns
dedicndns n n prepnrncin tcticn y fisicn. Durnn-
te su pnrticunr pretemporndn, e operndor de
sistemn renizn ns previsiones de demnndn n nrgo
pnzo, nquens que e permitirn posteriormente
estimnr ns necesidndes de generncin y red de
032-RED ELECTRICA DUMMIES 01.indd 54 02/12/13 11:06
>>>B-MSHG"N 7D @)!-O*- C MKN*G++#TO F-O *) "- !-ON
<<
trnnsporte. Ln estns previsiones de nrgo pnzo,
tiene muchn inuencin ns previsiones de evou-
cin de n economin y os nuevos usos eectricos.
Pero no so es necesnrio prever n nrgo pnzo,
tnmbien pnrn cndn no e operndor de sistemn
nctunizn esns previsiones, pnrn nsegurnr que n
demnndn podr ser suministrndn con n genern-
cin existente, porque en este pnzo tnn breve no
resutn posibe contnr con nuevns instnnciones.
Ln este horizonte, n previsin de n tempernturn
y n nbornidnd son cnves pnrn ncertnr!
Y cndn semnnn y cndn din y cndn horn... Ln previ-
sin de n demnndn es un ejercicio continuo.
?0 .NRM0 -, "0 -,!0W-0
Pero cmo conoce e operndor de sistemn e
consumo de energin eectricn en todo e sistemn
eectrico en tiempo ren Pues, grncins n unn tec-
noogin muy nvnnzndn y n n conborncin de os
ngentes de sistemn eectrico, e operndor de sis-
temn es cnpnz de cnptnr os dntos precisos pnrn
conocer en tiempo ren e consumo instnntneo de
energin eectricn. Y o representn en unos grhcos
especines, n curvn de demnndn.
Ln n pginn web de Red Lectricn de Lspnn,
!!!#"$$#$%, puedes ver ns curvns de n demnn-
dn de sistemn eectrico peninsunr, de Bnenres y
de Cnnnrins en tiempo ren y cunquier din nnte-
rior. Tnmbien, n cnntidnd de CO
2
, emitidn n n
ntmsfern por todos os generndores pnrn sntisfn-
032-RED ELECTRICA DUMMIES 01.indd 55 02/12/13 11:06
5-KH) ==D BT!N J) NM)K- )" J#JH)!- )"Q+HK#+N >>>>>>> <K
cer n demnndn de n totnidnd de os consumido-
res de sistemn eectrico.
?V SN, .VWQN!,W WN,QORVQ 'V(0R,Q
Y yn que estnmos con n demnndn, quiz te inte-
rese snber ngunns cosns rencionndns con e con-
sumo, sobre todo porque hnbnn de ti como con-
sumidor de eectricidnd.
A pesnr de que n previsin de n demnndn es impo-
sibe con un cien por cien de hnbiidnd, si que hny
ciertos dntos que se pueden cunntihcnr estndisticn-
mente y que, consecuentemente, son tenidos en

S
A
B

A
S
QU
E
?
032-RED ELECTRICA DUMMIES 01.indd 56 02/12/13 11:06
>>>B-MSHG"N 7D @)!-O*- C MKN*G++#TO F-O *) "- !-ON
<>
En la curva de deuanda se reNejan los caubios experiuenta-
dos por la deuanda de energia a lo largo del dia, por ejeuplo,
en el inicio de la jornada laboral, el cierre de los couercios a
uediodia o la uayor ocupacin de los hogares en las horas
nales del dia. Couo es de esperar, la deuanda uiniua se
registra durante las horas nocturnas, cuando slo las necesi-
dades de las industrias y algunos servicios bsicos, couo
hospitales oaluubradopblico, uantienenunconsuuoiupor-
tante. urante esas horas es cuando la energia se puede
contratar us barata. Son las !-+'* &'//#.
En el otro extreuo se sitan las !-+'* ,(.)'. En un dia de in-
vierno, un valor uxiuo de deuanda se sita entre las 11.00 y
las 12.00 h, cuando la actividad de las eupresas de servicios
es uxiua y en los hogares eupietan a entrar en funciona-
uiento hornos y cocinas, adeus de aparatos de calefaccin.
Y no es el nico uouento lgido. El otro, el uxiuo del dia, es
entre las 19.00 y las 20.00, por la conNuencia de la actividad
couercial con el auuento de la ocupacin de los hogares.
Enverano, coincidiendoconlas horas us calurosas, seregistra
un tercer pico entre las 1.00 y las 18.00 h, couo consecuencia
del uso de cocinas, lavavajillas, televisores y los inevitables apa-
ratos de aire acondicionado, si bien la punta de consuuo diario
se sita entre las 13.00 y las 11.00 h. El pico de la tarde se retrasa
unahoracouoconsecuenciadel horariodeverano. uranteesas
horas punta es us costoso producir energia porque es necesa-
rio que funcionen las centrales de produccin us caras.
<-J $NK-J F-"")
C "-J $NK-J MGOH-

S
A
B

A
S
QU
E
?
032-RED ELECTRICA DUMMIES 01.indd 57 02/12/13 11:06
5-KH) ==D BT!N J) NM)K- )" J#JH)!- )"Q+HK#+N >>>>>>> <P
considerncin por e operndor de sistemn n n horn
de reniznr su trnbnjo. Por ejempo, snbins que n
demnndn de sector residencin representn nproxi-
mndnmente e 2b de consumo eectrico totn en
Lspnn Lso signihcn que tu, en tu propin cnsn,
puedes hncer mucho pnrn que e consumo energe-
tico sen ms sostenibe.
Ahi va eso. para atender la deuanda de las 300 horas de uayor
consuuo del ao son necesarios 1.000 MW (el equivalente a
la energia producida por cuatro centrales nucleares o diet
centralesdeciclocoubinado). Lacifraesunabarbaridad, pero
deuuestra la couplejidad de la gestin de la deuanda a la que
ha de hacer frente el operador del sisteua.
Fero el uundo no est para despilfarros. La energia tiene un
coste y, si enciua heuos de recurrir a centrales us contaui-
nantes, porque otro tipo de generadores de electricidad son
incapaces de dar abasto, no slo lo pagar nuestro bolsillo,
sino taubin el uedioaubiente.
For eso, Fed Elctrica trabaja por un uso sostenible de la
energia con el objetivo de fouentar caubios en los couporta-
uientos a la hora de consuuir energia. Todo para lograr una
uayor eciencia en el conjunto del sisteua y una uejor inte-
gracin de las energias renovables.
0O +NOJG!N K)JMNOJ-,")
)J MNJ#,")
032-RED ELECTRICA DUMMIES 01.indd 58 02/12/13 11:06
>>>B-MSHG"N 7D @)!-O*- C MKN*G++#TO F-O *) "- !-ON
<+
Bien es cierto que hny vnrinbes que condicionnn
cndn cnso, pues n cnntidnd de energin que consu-
me un hognr vnrin de formn considernbe segun
sen su tnmno, ubicncin, tipo de viviendn y nume-
ro de hnbitnntes. Aun nsi, hny ngunos dntos de os
que se puede hncer unn medin:
! Potencin medin contrntndn por hognr: 4 kW.
! Consumo medio de un hognr espno: 7 kWh
(din)} 2.bOO kWh (no).
! Incturncin medin: 1,6b euro (din)} 6OO euros
(no).
! Lmisiones de CO
2
medins por hognr:
2 kg (din)} 7bO (no).
Otrn vnrincin en e consumo n dn n epocn de
no. Asi, e consumo de os hognres es ms eevn-
do en os meses de invierno n cnusn de un mnyor
uso de n cnefnccin y n iuminncin, mientrns
que en os meses de vernno e consumo se incre-
mentn debido n uso de equipos de nire ncondicio-
nndo.
Y, nntes de pnsnr n hnbnr de os hbitos de consu-
mo, otro dnto n tener en cuentn que seguro te inte-
resnr: quienes son os grnndes consumidores de
eectricidnd en nuestros hognres. Te ntreves n dnr
nombres Ahi vnn: e primero de todos, ngo bns-
tnnte obvio, es n iuminncin, con un 16 de
consumo nnun de eectricidnd, seguidn de frigori-
hco con un 14, n cnefnccin con un 11 y... e
sempiterno teevisor, con un 1O.

S
A
B

A
S
QU
E
?
032-RED ELECTRICA DUMMIES 01.indd 59 02/12/13 11:06
5-KH) ==D BT!N J) NM)K- )" J#JH)!- )"Q+HK#+N >>>>>>> KU
G0!/&0 ONQ 'b/&OVQ
Lo que quiz no snbes, o no te hns pnntendo serin-
mente, es que es posibe disminuir progresivnmen-
te e consumo de energin en e hognr, e incuso en
e trnbnjo, sin que eo supongn unn perdidn de
confort. Bnstn con introducir pequeos cnmbios
en os hbitos de uso de os distintos npnrntos y
sistemns eectricos.
He nqui ngunns idens:
! Adquiere npnrntos ehcientes. Los eectrodo-
mesticos con cnihcncin energeticn A--, A-
o A son os que mnyor ehciencin energeticn
ofrecen.
! Desconectn os equipos cunndo no os estes
utiiznndo. Asegurnte de que no mnntienes
conectndo ningun equipo en modo de espern
(.-)3& (*). Piensn que ese modo representn un
2 de consumo nnun de eectricidnd de tu
hognr.
! Regun n tempernturn. No es ehciente ni
econmico estnr en mnngn cortn en invierno
y con chnquetn en vernno. Unn tempernturn
de 24
o
C en vernno y unn de 21
o
C en invierno
es ms que suhciente. Recuerdn que redu-
cir n tempernturn de nire ncondicionndo o
numentnr n de n cnefnccin un grndo repre-
sentn un incremento de consumo de 8.
! Utiizn os temporizndores. Si tienes contrntn-
dn unn tnrifn con discriminncin hornrin, pro-
grnmn e funcionnmiento de os eectrodomes-
032-RED ELECTRICA DUMMIES 01.indd 60 02/12/13 11:06
>>>B-MSHG"N 7D @)!-O*- C MKN*G++#TO F-O *) "- !-ON
K1
ticos en ns horns vne de din, que coinciden
con ns horns de menor coste de n energin.
! Hnz un uso rncionn de n energin. L con-
sumo de energin es ms gestionnbe de o
que crees. Trntn de no utiiznr simutnen-
mente equipos que demnnden unn grnn
cnntidnd de energin y ogrnrs reducir tu
necesidnd de potencin.
Como puedes ver, muchos de estos gestos no so
no te costnrn dinero, sino que supondrn un nhorro
en tu fncturn eectricn. Piensn que cndn gesto indivi-
dun supone un grnn nvnnce. Cunndo estos peque-
os gestos son ndems nsumidos por e conjunto de
os ciudndnnos e nhorro crece y se consoidn.
C" .0QV -, "VQ (R0W-,Q
.VWQN!&-VR,Q
Si, como te decin ms nrribn, e 2b de consumo
energetico se hnce en e hognr, quedn cnro
que e 7b restnnte corre n cnrgo de ns industrins
(un 8O) y servicios (un 4b).
Tnmbien nhi se pueden npicnr muchos de os con-
sejos que te dnbn pnrn unn mnyor ehciencin de
consumo de eectricidnd en e hognr, si bien es
verdnd que hny muchns industrins que no descnn-
snn nuncn.
Por ejempo, se estimn que si ns empresns y hogn-
res usnrnn bombins de bnjo consumo, se nhorrn-
rinn dinrinmente unos 82 miones de kWh, e equi-

S
A
B

A
S
QU
E
?
032-RED ELECTRICA DUMMIES 01.indd 61 02/12/13 11:06
5-KH) ==D BT!N J) NM)K- )" J#JH)!- )"Q+HK#+N >>>>>>> KF
vnente n consumo de 4,b miones de hognres en
un din. Igunmente, npngnndo e .-)3& (*, e nhorro
estimndo de energin se situnrin nrededor de os
8,7 miones de kWh, o que equivne n consumo
de un din de ms de bOO.OOO hognres, mientrns
que, regunndo n cimntizncin, e nhorro dinrio
es de nrededor de 8,b miones de kWh, equivnen-
te n consumo de 1,2b miones de hognres en un
din.
Como puedes ver, son cifrns ms que respetnbes.
032-RED ELECTRICA DUMMIES 01.indd 62 02/12/13 11:06
B-MSHG"N E
<-J O)+)J#*-*)J *)" 'GHGKN
CW ,QO, .0T_ON"V
! L numento de n dependencin eectricn de n sociednd
! Cmo se nfrontn n demnndn energeticn n nrgo pnzo
! Ln pnnihcncin de n red de trnnsporte n nos vistn
! L procedimiento de ncceso n n red
C
n e cnpituo nnterior hnbinmos dejndo n equipo
de operndor de sistemn eectrico empeznndo su
pnrticunr pretemporndn. Ls decir, prepnrnndo n
estrntegin sobre n que se bnsn todn n operncin de
sistemn: n previsin de n demnndn, e trntnr de ndivi-
nnr e consumo de eectricidnd n nrgo y medio pnzo.
Pues bien, entonces te nvnnznbn que hnbin otrns
dos pnnihcnciones no menos importnntes, como
son n de n generncin de eectricidnd y n de n
red de trnnsporte. Si e ccuo de n previsin de
n demnndn eectricn es correcto, Red Lectricn
tiene entonces todo en su mnno pnrn identihcnr
ns necesidndes de generncin y pnnihcnr n red
de trnnsporte, de modo que produccin y consu-
mo vnynn de n mnno.
032-RED ELECTRICA DUMMIES 01.indd 63 02/12/13 11:06
5-KH) ==D BT!N J) NM)K- )" J#JH)!- )"Q+HK#+N >>>>>>> K)
De eso es precisnmente de o que voy n hnbnrte
nqui.
CW,R(_02 !bQ ,W,R(_02
H !bQ .,WOR0",Q
Igun que en un equipo de futbo hny un portero
y unos defensns, centrocnmpistns y dennteros,
cndn uno con unns nbores especihcns en e terre-
no de juego, e equipo de sistemn eectrico tiene
tnmbien sus jugndores especinistns. Asi, os hny
que se dedicnn n producir energin y os hny tnm-
bien que se encnrgnn de conducir n peotn hncin
n porterin, perdn, n eectricidnd hnstn nuestros
hognres.
Pero o que funcionn hoy no tiene por que ser vi-
do mnnnn. Lns tecnoogins cnmbinn, pero tnm-
bien o hnce e pnpe que n eectricidnd juegn en
nuestrns vidns. Un pnpe que no hnce ms que
crecer din n din. Quien se o ibn n decir n bueno
de Tnes de Mieto cunndo, hnce n frioern de vein-
tisiete sigos, experimentnbn con un trozo de
mbnr!
?0 -,T,W-,W.&0 ,"Y.OR&.0 .R,.,
No es bromn, si nhorn dependemos pnrn todo de n
energin eectricn, en un futuro nndn ejnno nun
dependeremos ms. Y si no te o crees, piensn en
ngunos de os nuevos usos de n eectricidnd que
estn yn nhi, como quien dice, n n vuetn de n
032-RED ELECTRICA DUMMIES 01.indd 64 02/12/13 11:06
>>>>>>>>>>>> B-MSHG"N ED <-J O)+)J#*-*)J *)" 'GHGKN
K<
esquinn. Por ejempo, e coche eectrico. De ncuer-
do, su presencin es hoy (y remnrco o de !2*) in-
signihcnnte. Pero todo indicn que es so cuestin
de tiempo, que so hny que espernr n que su tec-
noogin mejore, n que se instnen ms puntos de
recnrgn y que su precio sen de verdnd competitivo
pnrn que empiece n ser unn presencin ren en nues-
trns cnes. Ls e futuro.
Genin, pero o que yo escucho es que o que hny
que hncer es npostnr por un consumo ehciente",
me dirs. Y tienes todn n rnzn de mundo. Ln os
prximos nos se preve que se incremente n
ehciencin energeticn de os npnrntos eectricos
(bombins de bnjo consumo, eectrodomesticos
de ntn ehciencin, reduccin de consumo en .-)3&
(* de os npnrntos eectrnicos...), de os proce-
sos industrines e incuso de consumo energetico
de os edihcios. Todo esto evnrin n un nprove-
chnmiento ms sostenibe y totnmente compnti-
be con e crecimiento de que te hnbnbn nntes.
B0H SN, 0-,"0WO0RQ,
0 "VQ 0.VWO,.&!&,WOVQ
Ln creciente importnncin de n eectricidnd es un
hecho. Y o que e tocn n operndor de sistemn
eectrico es nbordnro con decisin y ndenntndo-
se n os ncontecimientos. Lo que signihcn no so
cncunr n demnndn energeticn de futuro, sino
tnmbien cmo hncere frente. Ls decir, que hny que
prever cmo se vn n producir esn energin, nunque
so sen porque unn centrn de generncin no se
construye de un din pnrn otro. Dependiendo de n
032-RED ELECTRICA DUMMIES 01.indd 65 02/12/13 11:06
5-KH) ==D BT!N J) NM)K- )" J#JH)!- )"Q+HK#+N >>>>>>> KK
tecnoogin eegidn por n empresn productorn de
eectricidnd, puede tnrdnr entre un no y un us-
tro. Tiempo que ni tu, ni yo ni nndie estnmos dis-
puestos n ngunntnr sin eectricidnd, iuminndonos
como nntno n bnse de vens y cnentndonos con
en o cnrbn.
Dndn nuestrn creciente dependencin de n eectri-
cidnd, se hnce especinmente necesnrio prever e
consumo con vnrios nos de nntencin, pues, de
o contrnrio, sufririnmos npngones continuos. Asi,
peridicnmente en cndn ejercicio de pnnihcncin,
con n previsin de demnndn obtenidn, e operndor
de sistemn indicn n potencin de generncin que
se necesitn instnnr pnrn os siguientes diez nos.
Aunque no hjnr ni n tecnoogin ni n ubicncin, y
mucho menos construir centrn ngunn. Todo esto
correr n cnrgo de ns compnins generndorns en
funcin de mnrco reguntorio, de ns expectntivns
de negocio y de sus intereses como empresns,
puesto que en Lspnn n pnnihcncin de n genern-
cin es indicntivn".
7&!N"0.&VW,Q T0R0 &WON&R ," *NONRV
Ln estn mirndn n nrgo pnzo, e operndor de siste-
mn tiene en cuentn ns centrnes de produccin de
energin yn existentes, siempre que en ese escenn-
rio futuro este previsto que signn en funcionnmien-
to, pues bien podrin ser que pnrn entonces hubie-
rnn egndo n hn de su vidn uti.
A estns centrnes que yn se tiene se nnden ns que
estn en construccin o nquens otrns que se po-
032-RED ELECTRICA DUMMIES 01.indd 66 02/12/13 11:06
>>>>>>>>>>>> B-MSHG"N ED <-J O)+)J#*-*)J *)" 'GHGKN
K>
drinn instnnr, bien porque hny promotores que
hnn presentndo su soicitud de ncceso o porque
ns nutoridndes estntnes o nutonmicns prevenn
su construccin. Y como n informncin sobre n
nuevn generncin no es hrme, se debern nnniznr
distintos escennrios" que representen distintns
posibiidndes de instnncin de generncin.
Con estn informncin en n mnno, e operndor de
sistemn renizn simunciones con diversns hipte-
sis que vnornn tnnto dntos de consumo como de
produccin de esns distintns centrnes, teniendo
incuso en cuentn vnrinbes como si se espern un
no cido y uvioso, o que podrin nfectnr n totn
de n produccin hidruicn. Ln funcin de os
resutndos, n compnin es cnpnz de concuir si e
numero de centrnes y generndores previsto es o
no suhciente, o incuso si es excesivo, o que hnrin
innecesnrin su instnncin.
Todn estn informncin e operndor de sistemn n
fnciitn n quienes sern os encnrgndos de tomnr
ns decisiones pertinentes: e gobierno estntn, e
regundor, os gobiernos nutonmicos y os ngen-
tes de mercndo.
=V /0QO0 .VW (,W,R0R ,W,R(_02
'0H SN, OR0WQTVRO0R"0
Como operndor de sistemn, Red Lectricn no se
conformn con hncer un nnisis de ns centrnes de
produccin de eectricidnd que hnrn fntn en os
032-RED ELECTRICA DUMMIES 01.indd 67 02/12/13 11:06
5-KH) ==D BT!N J) NM)K- )" J#JH)!- )"Q+HK#+N >>>>>>> KP
prximos nos. Bsicnmente porque de nndn sirve
genernr energin si uego no se puede trnsndnr n
donde es necesnrin. Por tnnto, hny que prever y
pnnihcnr tnmbien n red de trnnsporte y distribu-
cin pnrn que puedn nbnstecer n nuevos cientes.
Lns redes de distribucin son potestnd de cndn
uno de os distribuidores y n eos corresponde su
diseo, construccin y mnntenimiento en funcin
de os nuevos consumos que tengnn soicitndos.
Previstn n demnndn y ubicndn estn por pnrte de
os distribuidores, e operndor de sistemn estudin
entonces que red de trnnsporte se necesitnr n
corto, medio y nrgo pnzo.
Ln genern, n red existente, incuyendo ns inens
que esten en proceso de construccin, no ser
suhciente puesto que hnbr que construir ns i-
nens que permitnn n conexin de ns nuevns cen-
trnes n n red. Dependiendo de n zonn en que se
renicen estns conexiones, sern necesnrios tnm-
bien refuerzos ndicionnes en n red mnndn exis-
tente pnrn poder trnnsportnr n energin producidn
en esns nuevns centrnes y en ns yn existentes
hnstn os centros de consumo.
Adems, puede ser tnmbien necesnrio instnnr
nuevos trnnsformndores y nuevns inens de sumi-
nistro en nudos de n redes de trnnsporte y de
distribucin hnstn os ugnres en que se hn previs-
to e consumo energetico. Todo eo hn de hncerse
con os mrgenes de seguridnd suhcientes, de
mnnern que sen posibe nfrontnr situnciones ines-
perndns (por ejempo, nverins por tormentns) sin
032-RED ELECTRICA DUMMIES 01.indd 68 02/12/13 11:06
>>>>>>>>>>>> B-MSHG"N ED <-J O)+)J#*-*)J *)" 'GHGKN
K+
que se produzcnn cortes de suministro o que es-
tos, cnso de producirse, senn minimos y de n me-
nor durncin posibe. Todo eo, teniendo en cuen-
tn que no se pueden cubrir todos os riesgos
posibes, pues e coste de unn red 1OO segurn
serin prohibitivo.
Lncontrnr e ndecundo equiibrio entre e coste, n
seguridnd y e impncto medionmbientn es e obje-
tivo principn de n pnnihcncin de n red.
El proceso de planificacin de las instalaciones de la red de
transportepresentados caracteristicas bsicas atener encuen-
ta. La priuera, lo prolongado del periodo de construccin (de dos
a diet aos), la segunda, su larga vida til (us de 10 aos).
Se trata, pues, de infraestructuras cuya construccin ha de
decidirse varios aos antes de que sean realuente necesa-
rias. For eso, lo recouendable es llevar a cabo estudios a ue-
dio y largo plato a fin de garantitar la viabilidad econuica y
prctica de la infraestructura.
Los estudios a uedio plato incluirian la decisin de la cons-
truccin propiauente dicha y propuestas concretas de desa-
rrollo de la red de transporte en horitontes de ocho a diet
aos. Los estudios a largo plato vendrian posterioruente a
coupletar stos y tendrian en cuenta eleuentos couo las po-
sibilidades de uallado y las consecuentes necesidades terri-
toriales y econuicas asociadas a la creacin de nuevos co-
rredores y subestaciones.
0O- "-K%- F#*- UH#"
I
N
F
O
R
M
A
C
I

N
TC
N
I
C
A
032-RED ELECTRICA DUMMIES 01.indd 69 02/12/13 11:06
5-KH) ==D BT!N J) NM)K- )" J#JH)!- )"Q+HK#+N >>>>>>> >U
:"0W&*&.0R TVR ",H
Ln pnnihcncin de n red de trnnsporte estnbece
ns nuevns instnnciones n incorpornr n n red (i-
nens o cnbes, subestnciones, trnnsformndores,
eementos de compensncin), nsi como tnmbien e
refuerzo de ns instnnciones existentes (incremen-
to de potencin de inens), dehniendo en todo mo-
mento cundo, cmo y dnde debe evnrse n cnbo
todo.
L proceso es e siguiente: e gobierno de Lspnn,
por medio de Ministerio de Industrin, Lnergin y
Turismo, nbre cndn cuntro nos un pnzo de pnni-
hcncin pnrn un tiempo no inferior n os siguien-
tes ocho nos. Durnnte este pnzo, ns empresns
distribuidorns y ns comunidndes nutnomns
comunicnn n operndor de sistemn ns potencins
que preven consumirn os futuros nuevos cien-
tes y ns ubicnrn en su territorio. Directrices de
ordenncin urbnnisticn o pnnes de desnrroo de
n red de trnnsportes son en este mbito ngunns
de ns informnciones bsicns con ns que hn de
contnr e operndor de sistemn pnrn reniznr sus
nnisis.
Con n informncin recibidn, y con su propin previ-
sin de demnndn n nrgo pnzo, e operndor de
sistemn nnnizn, estudin y propone n ministerio ns
nmpinciones de n red de trnnsporte necesnrins
pnrn cubrir ns nuevns necesidndes. Ln peotn pnsn
nsi n gobierno, que, previn consutn n ns comuni-
dndes nutnomns, n os distribuidores, n operndor
de sistemn y n n Comisin Nncionn de os Mercn-
I
N
F
O
R
M
A
C
I

N
TC
N
I
C
A
032-RED ELECTRICA DUMMIES 01.indd 70 02/12/13 11:06
>>>>>>>>>>>> B-MSHG"N ED <-J O)+)J#*-*)J *)" 'GHGKN
>1
dos y n Competencin (CNMC), decide y pubicn en
e Boetin Ohcin de Lstndo n red que e trnnspor-
tistn estnr obigndo n construir en e periodo de
pnnihcncin pnrn e que hn sido nprobndn.
De ncuerdo con n normntivn nctun, os ejercicios
competos de pnnihcncin con un nuevo horizon-
te temporn se reniznn cndn cuntro nos. Adicio-
nnmente, se renizn unn revisin nnun sobre e
mismo horizonte temporn, incuyendo vnrinciones
en e pnn de expnnsin de n red derivndns de
circunstnncins sobrevenidns.
9N&YW 0..,-, 0 "0 R,-
Ln red, no obstnnte, es un inuti nmnsijo de hierros
y cnbes si nndie se conectn n en. Ahorn bien,
cmo se evn n cnbo ese ncceso
L operndor de sistemn es tnmbien e encnrgndo
de gestionnr n soicitud de ncceso n n red de
trnnsporte. Por ejempo, n de un distribuidor que
requiere un npoyo desde n red, n de un genern-
dor que preve n conexin de unn nuevn pnntn o n
de un grnn consumidor que innugurn unn nuevn
fbricn, que quiern conectnrse directnmente n n
red de trnnsporte. L operndor de sistemn recibe
n soicitud, nnnizn n nceptnbiidnd de su propues-
tn y emite e correspondiente informe de vinbii-
dnd de ncceso que puede incuir n correspondien-
te nutorizncin con ns condiciones que procednn.
Los nnisis de ncceso estn orientndos n comprobnr
que n nuevn instnncin de distribucin, consumo
032-RED ELECTRICA DUMMIES 01.indd 71 02/12/13 11:06
5-KH) ==D BT!N J) NM)K- )" J#JH)!- )"Q+HK#+N >>>>>>> >F
o generncin soicitndn (sobre n bnse de unn in-
formncin bsicn: potencin, tipo de instnncin y
otros detnes estimndos pnrn su modendo en os
estudios de simuncin) tiene un funcionnmiento
ndecundo y cumpe con os criterios tecnicos y de
diseo de red. Lstos nnisis, por tnnto, tienen unn
perspectivn pnrticunr, n diferencin de os estudios
de pnnihcncin, que se reniznn con unn perspecti-
vn genern de conjunto de sistemn.
Unn vez que se hn cumpimentndo e procedimien-
to de ncceso y obtenido n correspondiente nutori-
zncin, e distribuidor, generndor o consumidor
debe enbornr e proyecto bsico de su instnncin
pnrn presentnro n Red Lectricn, estn vez en su
funcin de trnnsportistn, no en n de operndor de
sistemn. Y ser n compnin n que reniznr e
correspondiente nnisis de vinbiidnd, en e que
se evnunn cuestiones como n vinbiidnd fisicn
pnrn evnr n cnbo n conexin en unn subestncin
existente o pnnihcndn, todo eo bnjo n supervi-
sin de operndor de sistemn. Si e resutndo es
positivo, se consigue n nutorizncin de conexin
y so quedn hrmnr e preceptivo contrnto tecnico
de ncceso.
Aqui ncnbn e proceso de ncceso y conexin, nun-
que empiezn otrn cnrrern: n de n construccin de
ns instnnciones de trnnsporte por pnrte de Red
Lectricn (como trnnsportistn) y n de ns propins
instnnciones (de distribucin, generncin o consu-
mo) de soicitnnte. Pero esn es otrn historin.
032-RED ELECTRICA DUMMIES 01.indd 72 02/12/13 11:06
>>>>>>>>>>>> B-MSHG"N ED <-J O)+)J#*-*)J *)" 'GHGKN
>;
?0 TRV(R0!0.&`W 0 !,-&V T"0EV
Unn vez ncnbndn n pretemporndn de equipo de
sistemn eectrico y pnsndo e tiempo de decidir
nmpinr n pnntin (es decir, de tomnr decisiones
de inversin de red), n prepnrncin de equipo no
ncnbn nqui. Todnvin es necesnrio seguir entrennn-
do pnrn ncnnznr unn prepnrncin perfectn nntes
de comenznr n jugnr. Recuerdn, hnstn nhorn hns
visto n previsin de n demnndn, n pnnihcncin
de n red de trnnsporte y n indicncin de ns nece-
sidndes de generncin pnrn os siguientes diez
nos, incuso, pnrn un no.
Adems, durnnte n pretemporndn, cndn no, con
nctuniznciones trimestrnes, e operndor de siste-
mn progrnmn os trnbnjos de mnntenimiento que e
trnnsportistn preve ejecutnr sobre n red de trnns-
porte n o nrgo de ese periodo. Asimismo, progrn-
mn e mnntenimiento de os generndores de tn
mnnern que e sistemn no corrn riesgo nguno de
fntn de potencin pnrn sntisfncer n demnndn. Ls n
progrnmncin nnun. Como puedes ver, no se dejn
nndn n n improvisncin!
Cndn semnnn, ndems, e operndor de sistemn
renizn estudios equivnentes n os efectundos
pnrn n progrnmncin nnun, en este cnso, npicn-
dos n unn semnnn eectricn que comienzn n ns
OO.OO h de sbndo y hnnizn n ns 24.OO h de vier-
nes siguiente. Ln estos estudios rntihcn o rectihcn
e progrnmn nnun, e identihcn situnciones de ries-
go que podrinn presentnrse en n operncin en
032-RED ELECTRICA DUMMIES 01.indd 73 02/12/13 11:06
5-KH) ==D BT!N J) NM)K- )" J#JH)!- )"Q+HK#+N >>>>>>> >)
tiempo ren pnrn proponer pnnes de nctuncin o
snvngunrdn.
Todo esto sin ovidnr otrn progrnmncin, n dinrin
y n de tiempo ren, tnn rencionndn yn con n pro-
pin operncin de sistemn eectrico que n encon-
trnrs expicndn con ms detne en e cnpituo 7.
032-RED ELECTRICA DUMMIES 01.indd 74 02/12/13 11:06
B-MSHG"N :
0O M-KH#*N
+NO !G+$-J '-J)J
CW ,QO, .0T_ON"V
! Que es n operncin de sistemn eectrico
! Ln busquedn de equiibrio entre n produccin y n
demnndn eectricn
! Los mercndos en os que se comprn y se vende n
energin
C
n os cnpituos b y 6 hemos nsistido n n prepn-
rncin de equipo de operndor eectrico pnrn e
grnn pnrtido que e tocn jugnr. Ln eos se incidin
en n trnscendencin de n prepnrncin n nrgo y medio
pnzo. Pero este pnrtido se juegn en tiempo ren y eso
es precisnmente o que vnmos n ver nhorn: n opern-
cin de sistemn eectrico pnso n pnso, teniendo en
cuentn n previsin de n demnndn y njustnndo n en
n generncin, contnndo con n cnpncidnd de trnnspor-
te de energin eectricn.
032-RED ELECTRICA DUMMIES 01.indd 75 02/12/13 11:06
Parte II: Cmo se opera el sistema elctrico _______ 76
La programacin diaria
Del mismo modo que realiza las programaciones
anuales, mensuales y semanales, el operador del
sistema debe prever cada da qu demanda va a
alcanzarse para cada una de las horas del da si-
guiente. Pero a diferencia de lo hecho en aquellas
programaciones de las que te hablaba en el captu-
lo 6, en sta no se fja a priori el programa horario
que han de producir los generadores.
Es aqu cuando hace su entrada un nuevo jugador:
el mercado de electricidad.
El mercado de electricidad
En el sistema elctrico peninsular, la cobertura de
la demanda se lleva a cabo mediante un mercado
de energa elctrica denominado Mercado Ibrico de
la Electricidad (MIBEL). A l concurren:
Los generadores, que presentan ofertas de
venta de toda la energa que tienen disponi-
ble al precio que consideran conveniente.
Las empresas comercializadoras (las que
nos pasan el recibo por la electricidad que
consumimos), que presentan sus ofertas de
compra de la energa que, segn sus previ-
siones, necesitarn, tambin al precio que
estimen conveniente.
Los sujetos usuarios de las interconexiones
internacionales, que acuden a comprar o
vender la energa, con autorizacin para
establecer intercambios internacionales.
032-RED ELECTRICA DUMMIES 01.indd 76 03/12/13 09:51
>>>>>>>>>>>B-MSHG"N :D 0O M-KH#*N +NO !G+$-J '-J)J
>>
! 1B> )BC><!$(B?'> ($?')=B>, grnndes cientes
que ncuden n comprnr energin directnmente
n mercndo.
L mercndo dinrio, que es gestionndo por n empre-
sn que ejerce ns funciones de operndor de mercn-
do, e Operndor de Mercndo Iberico de Lnergin
(OMIL), estnbece os progrnmns de produccin y
consumo pnrn cndn horn de din siguiente. Arrnn-
cnrn nqueos grupos que mejor precio hnynn
ofertndo, y quednrn pnrndos os de ofertns ms
eevndns.
L precio de mercndo dinrio se estnbece teniendo
en cuentn n utimn ofertn cnsndn en cndn horn.
Todos os generndores progrnmndos son retribui-
dos n precio mnrginn de cndn horn, independien-
temente de ns ofertns presentndns, y con e tnm-
bien se cncunn ns iquidnciones.
A os progrnmns de entregn y tomn de energin
estnbecidos en e mercndo dinrio de eectricidnd
se nnden tnmbien os progrnmns estnbecidos
medinnte contrntncin bintern con entregn fisicn
entre ngentes vendedores y comprndores de ener-
gin, dnndo ugnr n nmndo progrnmn dinrio bnse
de funcionnmiento pnrn e din siguiente.
8,QOR&..&VW,Q OY.W&.0Q
Unn vez que OMIL pubicn e resutndo de progrn-
mn dinrio bnse de funcionnmiento pnrn e din si-
guiente, no te crens que est yn todo hecho. Que
vn, n cosn no hn hecho ms que empeznr, pues en
032-RED ELECTRICA DUMMIES 01.indd 77 02/12/13 11:06
5-KH) ==D BT!N J) NM)K- )" J#JH)!- )"Q+HK#+N >>>>>>> >P
este progrnmn de generncin so se hnn tomndo
en considerncin fnctores econmicos. Y cnro,
surgen vnrios interrognntes. Por ejempo, este
progrnmn se podr ejecutnr desde e punto de
vistn tecnico o se podr trnnsportnr n trnves de
n red de trnnsporte
No son preguntns retricns, porque os eementos
de n red son mecnnismos compejos cuyo funcio-
nnmiento n veces se ve nterndo, por ejempo,
cunndo hny que pnrnr pnrn reniznr nbores de
mnntenimiento preventivo o cunndo, sencinmen-
te, se nverinn. Rnzones que pueden evnr n trnste
pnrte de progrnmn obtenido en e mercndo dinrio.
Pero todo est previsto. O n menos es o que se
intentn, y ms en un momento como este en que,
no o ovides, nun no hemos empezndo n jugnr e
pnrtido propinmente dicho. Seguimos en pretem-
porndn! Asi, trns e mercndo dinrio, e operndor de
sistemn evn n cnbo un nnisis con nyudn de unns
npicnciones de simuncin, en ns que introduce
os dntos de progrnmn dinrio bnse sobre n red de
trnnsporte disponibe pnrn determinnr si e siste-
mn eectrico es seguro o si, por e contrnrio, se dn
unn situncin de riesgo en n que podrinn produ-
cirse npngones.
Si e progrnmn no es vinbe tecnicnmente, e opern-
dor de sistemn o modihcnr, por ejempo, redu-
ciendo n produccin de os generndores que pro-
vocnn ns sobrecnrgns en n red e incrementnndo
en n mismn proporcin n cnrgn de otros. Lste
proceso se denominn "%.-9;3 &% 5). 0%.-09''923%.
032-RED ELECTRICA DUMMIES 01.indd 78 02/12/13 11:06
>>>>>>>>>>>B-MSHG"N :D 0O M-KH#*N +NO !G+$-J '-J)J
>+
->'39'). &%5 .9.-%4), y tiene por objeto que e pro-
grnmn econmico resutnnte de n ibre contrntn-
cin en os mercndos sen fnctibe desde e punto
de vistn de n seguridnd de sistemn.
Segn la legislacin vigente, todos los estudios de seguridad
que lleva a cabo el operador del sisteua deben ejecutarse
teniendo en cuenta el Criterio N-1 que ha de cuuplirse las
21 horas del dia. Fpidauente entenders de qu se trata.
Todo eupieta en cuanto se dispone del prograua base. En
ese uouento se procede a realitar un anlisis de seguridad
que considera todos los generadores y lineas disponibles. En
este anlisis, el operador del sisteua recurre a unas aplica-
ciones que le peruiten siuular la averia, uno a uno, de todos
los eleuentos que couponen el sisteua elctrico a fin de
couprobar si su prdida afectaria al conjunto.
Si del resultado se dedujera que la prdida de un eleuento si
afecta a la seguridad del sisteua, el operador del sisteua
estaria obligado a touar uedidas por si acaso. Lo que hasta
entonces era una siuulacin se convertiria en un hecho cier-
to en la vida real. Es aquello de houbre prevenido vale por
dos".
?" BK#H)K#N 9;.
I
N
F
O
R
M
A
C
I

N
TC
N
I
C
A
032-RED ELECTRICA DUMMIES 01.indd 79 02/12/13 11:06
5-KH) ==D BT!N J) NM)K- )" J#JH)!- )"Q+HK#+N >>>>>>> PU
7,RM&.&VQ -, 0%NQO, -," Q&QO,!0
L progrnmn se compementn con n reservn de
potencin necesnrin pnrn que os generndores pue-
dnn ntender n perdidn de uno de eos o unn cnidn
bruscn de consumo. Ls o que se conoce, respecti-
vnmente, como 0%.%0+) ) .,(90 y 0%.%0+) ) ()7)0.
Dicho de formn fci, se trntn de hjnr un vnor inter-
medio entre n potencin nominn y e minimo tecni-
co de un determinndo numero de generndores
pnrn que puednn mover su produccin en tiempo
ren, bien incrementndon o bien disminuyendon
de formn nutomticn pnrn que e equiibrio entre n
demnndn y n generncin se mnntengn. A estn re-
servn se e denominn 0%",5)'9;3 .%',3&)09) y es
nquen produccin que pueden nportnr os gene-
rndores entre os 2 y os 1b minutos despues de
ocurrido un incidente. Por estn reguncin os ge-
nerndores reciben unn retribucin econmicn.
Lxiste tnmbien unn 0%",5)'9;3 1094)09), que es n
que os generndores nportnn por su propin inercin,
puesto que son mquinns muy grnndes con unn
grnn mnsn que girn n unn veocidnd eevndn. Lstn
reguncin es obigntorin y no tiene retribucin.
Unn vez se hn progrnmndo n reservn secundnrin,
nhorn si, e progrnmn de din siguiente est isto.
Se hn obtenido e pnn de produccin dinrio que
deber ejecutnrse en e din siguiente.
Hecho o cun, e equipo estnr prepnrndo pnrn
sntnr n cnmpo y dejnrse n pie pnrn gnnnr e pnr-
tido. So fntn que e rbitro hngn sonnr su sibnto.
032-RED ELECTRICA DUMMIES 01.indd 80 02/12/13 11:06
>>>>>>>>>>>B-MSHG"N :D 0O M-KH#*N +NO !G+$-J '-J)J
P1
En un uundo perfecto, el Centro de Control Elctrico (Cecoel)
lograria igualar exactauente y en todo instante la generacin
y el consuuo uediante la uodificacin de los prograuas de
produccin. Fero la perfeccin no existe, de ahi que el siste-
ua elctrico espaol disponga de un sisteua de regulacin
autoutica, la Fegulacin Coupartida Feninsular (FCF), que
uodifica la potencia generada por los grupos dentro de cier-
tos urgenes y cuya operatividad requiere que se uantenga
una deteruinada reserva rodante en los grupos generadores.
El Cecoel prograua y controla dicha reserva rodante, y gene-
ra y envia autouticauente las consignas de increuento o
reduccin de generacin a los centros de control de las eu-
presas de generacin que, a su vet, reenvian estas seales a
los generadores para conseguir el necesario equilibrio entre
produccin y consuuo.
<- K)%G"-+#TO -GHN!VH#+-
@N,(V ,W O&,!TV R,0"
Igun que e trencin de turno dn n orden de comien-
zo de pnrtido n n horn en punto previstn, n ns
OO.OO h de cndn din e Centro de Contro de Lectrico
(Cecoe) renizn e snque de centro y empiezn n jugnr.
Desde este puente de mnndo se vigin, contron, co-
ordinn y se teeopern todo e sistemn eectrico. (Ln e
cnpituo D encontrnrs ms informncin sobre e.)
I
N
F
O
R
M
A
C
I

N
TC
N
I
C
A
032-RED ELECTRICA DUMMIES 01.indd 81 02/12/13 11:06
5-KH) ==D BT!N J) NM)K- )" J#JH)!- )"Q+HK#+N >>>>>>> PF
Los jugndores (generndores, eementos de n red
de trnnsporte, inens y subestnciones) se hnnn
dispuestos en sus sitios. Lstn dnde y cmo se
hnbin progrnmndo. Pero, de mismo modo que
durnnte e pnrtido os jugndores de futbo pueden
esionnrse o ser expusndos o, simpemente, e
contrincnnte optn por cnmbinr n tcticn, e equipo
de sistemn eectrico tnmbien pnsn por circunstnn-
cins siminres.
Averins sobrevenidns o cnmbios no previstos en n
demnndn, tnnto n nzn como n n bnjn, obignn n
entrenndor n corregir su propin tcticn o n mover e
bnnquio sobre n mnrchn. Ls decir, que e Cecoe
debe estnr viginnte ns 24 horns de din y os
86b dins de no pnrn ntender todns ns incidencins
de n operncin en tiempo ren. Que un generndor
se detiene, pues n dnr de inmedinto instrucciones
pnrn nrrnncnr otro. Que unn inen se desconectn,
pues n instnnte identihcnr n cnusn y restituirn, si
no hn quedndo nverindn. Y si es e cnso, pues n
nvisnr n os retenes de mnntenimiento de n red
pnrn que se despncen hnstn n instnncin y sou-
cionen e probemn o nntes posibe.
Pnrnenmente, e Cecoe nnnizn n situncin pnrn
ver si es necesnrio tomnr medidns de operncin
ndicionnes pnrn que se continue cumpiendo e
Criterio N-1 (pnrn snber que es, consutn e recun-
dro nsi titundo en este mismo cnpituo) en e siste-
mn o, en cnso contrnrio, cnmbinr n tcticn.
R
E
E
032-RED ELECTRICA DUMMIES 01.indd 82 02/12/13 11:06
>>>>>>>>>>>B-MSHG"N :D 0O M-KH#*N +NO !G+$-J '-J)J
P;
?VQ !,R.0-VQ &WOR0-&0R&VQ
Unn nverin es como unn esin serin: te retirn de
juego y pnrn ms de un pnrtido. Ln este cnso, que
n nverin de un generndor se proongue en e tiem-
po signihcn no poder cumpir con e progrnmn
nsignndo en e pnn de produccin dinrio durnnte
vnrins horns o dins. Ln compnin que o gestionn
debe entonces retirnro y dejnr su sitio n otro ge-
nerndor que si puedn producir o comprometido.
Ln este momento, hncen su entrndn n escenn seis
sesiones de mercndo intrndinrio gestionndns por
e operndor de mercndo. A ens ncuden os gene-
rndores n retirnr su energin progrnmndn o n ven-
der ms energin, si fuern e cnso de un grupo que
est pnrndo y quisiern nrrnncnr. Tnmbien concu-
rren os ngentes comercinizndores n comprnr ms
energin eectricn o n deshncerse de pnrte de n que
hnbinn comprndo yn que no hnn ncertndo en su
previsin de consumo. Lstos mercndos funcionnn
exnctnmente igun que e dinrio.
Trns cndn unn de estns seis sesiones, e Cecoe
procede de mismo modo en que nctun despues
de mercndo dinrio, es decir, estudin y nnnizn e
nuevo escennrio pnrn verihcnr que continun cum-
piendose e Criterio N-1. De no ser nsi, tomnr ns
medidns de operncin que cndn situncin requiern
hnstn dejnr progrnmndo e sistemn en ns mejores
condiciones de seguridnd.
032-RED ELECTRICA DUMMIES 01.indd 83 02/12/13 11:06
5-KH) ==D BT!N J) NM)K- )" J#JH)!- )"Q+HK#+N >>>>>>> P)
C" !,R.0-V -, (,QO&`W -, -,QM_VQ
Yn snbes que hny un mercndo dinrio de eectrici-
dnd y seis sesiones de mercndo intrndinrins pnrn
njustnr os progrnmns. Lsto signihcn que, de me-
din, cndn cuntro horns e operndor de mercndo
convocn unn sesin de mercndo intrndinrio. O sen
que, unn vez cerrndn unn de estns sesiones hnn de
pnsnr cuntro horns hnstn n nperturn de n siguien-
te. Lntonces, que puede hncer un productor de
energin si pierde un generndor nndn ms hnber
cerrndo unn de ns sesiones intrndinrins
Aqui surge un nuevo mercndo, e mercndo de ges-
tin de desvios, que no es convocndo por e opern-
dor de mercndo, si no por e propio operndor de
sistemn n trnves de Cecoe cunndo se preve un
desequiibrio superior n os 8OO MWh entre n ge-
nerncin y n demnndn en uno o ms periodos
hornrios consecutivos. A e ncudirn os generndo-
res n reducir os progrnmns estnbecidos o n incre-
mentnr su produccin de energin eectricn. Lstos
mercndos, dedicndos n n gestin de desvios, so
pueden ser convocndos por e operndor de siste-
mn en os periodos que trnnscurren entre dos
sesiones consecutivns de mercndo intrndinrio
?0 R,Q,RM0 -, R,(N"0.&`W O,R.&0R&0
L sistemn eectrico, n igun que e futbo, es cnpri-
choso. L equipo se prepnrn durnnte un nrgo pe-
riodo de tiempo y todo pnrece estnr en su sitio. Se
hn pnsndo por un mercndo dinrio, por os intrndin-
rios y por e mercndo de gestin de desvios, si
032-RED ELECTRICA DUMMIES 01.indd 84 02/12/13 11:06
>>>>>>>>>>>B-MSHG"N :D 0O M-KH#*N +NO !G+$-J '-J)J
P<
bien todos son so progrnmnciones n ms o me-
nos horns vistn. Luego egn e tiempo ren y con e,
n durn renidnd. Uno de os jugndores es expusn-
do, es decir, un generndor detiene su produccin
por unn nverin provocnndo un dehcit de genern-
cin hnstn n siguiente sesin de mercndo intrn-
dinrio. Ln e equipo de futbo e resto de jugndores
tiene que hncer un esfuerzo pnrn egnr hnstn e
hnn con exito.
Ln e pnrtido de sistemn eectrico, nutomticn-
mente, e resto de generndores nrrimn e hombro y
sube su produccin pnrn cubrir e dehcit y restn-
becer e equiibrio. Hecho esto, n reservn secun-
dnrin n subir hnbr quedndo por debnjo de os
vnores de consignn, pues se hn hecho uso de en.
Ls necesnrio vover n dichos vnores sin dincin,
puesto que siempre existe e riesgo de perder un
segundo generndor.
L sistemn eectrico juegn con unn pequen ventnjn
frente n equipo de futbo, pues un generndor
siempre puede ser sustituido por otro indepen-
dientemente de n cnusn por n que hnyn nbnndo-
nndo e terreno de juego. L Cecoe reprogrnmn n
produccin de os generndores en funcionnmiento
y, si no fuern suhciente, dnrin instrucciones pnrn
nrrnncnr n nguno de os generndores que estn
pnrndos. Pero no o hnce n su ibre nbedrio, sino
hnciendo uso de ns ofertns que hnn pnsndo os
sujetos productores despues de cerrndos todos
os mercndos. Lste proceso recibe e nombre de
0%",5)'9;3 -%0'9)09).
032-RED ELECTRICA DUMMIES 01.indd 85 02/12/13 11:06
Parte II: Cmo se opera el sistema elctrico _______ 86
e-sios: una herramienta bsica
Para llevar a cabo las tareas de informacin y ges-
tin de los procesos detallados a lo largo de este
captulo, es decir, para poder realizar una opera-
cin segura y econmica del sistema elctrico
espaol, el operador del sistema ha desarrollado
un sistema de informacin con un nombre muy
original: Sistema de Informacin del Operador del
Sistema (e-sios).
De forma muy resumida, el e-sios permite hacer lo
siguiente:
Comunicarse con el operador del mercado,
con quien intercambia los resultados de la
casacin del mercado diario y las sucesivas
sesiones del mercado intradiario.
Comunicarse con los sujetos del mercado,
quienes acuden a los mercados de servicios
de ajuste del sistema con ofertas de compra
o venta de energa, para notifcarles a conti-
nuacin la aceptacin o rechazo de dichas
ofertas, de forma transparente y confden-
cial.
Comunicarse con los tcnicos del propio
operador del sistema, de quienes recibe r-
denes de validacin y tratamiento de ofertas,
ajustes como consecuencia de alteraciones
tcnicas o situaciones excepcionales en la
red de transporte, asignacin de servicios
de ajuste, etc. que darn lugar al estableci-
miento de cada una de las programaciones
horarias.
I
N
F
O
R
M
A
C
I

N
TC
N
I
C
A
032-RED ELECTRICA DUMMIES 01.indd 86 03/12/13 09:52
>>>>>>>>>>>B-MSHG"N :D 0O M-KH#*N +NO !G+$-J '-J)J
P>
! Comunicnrse con os operndores de os sis-
temns eectricos de pnises vecinos, con e hn
de evnunr n cnpncidnd tecnicn de ns inens
de interconexin, nsi como n cnpncidnd
disponibe pnrn uso comercin unn vez npi-
cndos os criterios de seguridnd estnbecidos
en nmbos sistemns, y de gestionnr ns con-
gestiones en ns interconexiones internncio-
nnes.
! Pubicnr os resutndos de os distintos mer-
cndos y progrnmnciones, con e hn de que
cndn destinntnrio de os mismos nctue segun
correspondn.
! Amncennr en su bnse de dntos histricn
tnnto n informncin que entrn en e sistemn
como n resutnnte de os distintos procesos.
C" bR/&ORV T&O0 ," *&W0"
Hnstn que ncnbn e pnrtido, e Cecoe est nhi orgn-
niznndo y dirigiendo e equipo de sistemn eectri-
co. Y si n jornndn hnnizn hnbiendo mnntenido
todos os pnrmetros de sistemn eectrico dentro
de os imites estnbecidos y os cientes hnn podi-
do consumir n energin que requerinn, entonces no
hny dudn: se hn obtenido n victorin.
Hn sido un pnrtido duro, pues sus jugndores, evn-
dos por e operndor de sistemn, hnn uchndo pnrn
conseguir que e sistemn eectrico funcione de
formn correctn y de modo permnnente, coordinnn-
do pnrn eo todos os eementos que o componen
032-RED ELECTRICA DUMMIES 01.indd 87 02/12/13 11:06
5-KH) ==D BT!N J) NM)K- )" J#JH)!- )"Q+HK#+N >>>>>>> PP
y previendo ns contingencins que pudiernn dnrse.
Y con unn visin de juego que nbnrcn desde n
pnnihcncin n nrgo pnzo hnstn e tiempo ren.
Pero e hn de pnrtido no signihcn que e operndor
de sistemn se vnyn n descnnsnr. No, pues nun
tiene que hncer n ecturn de ns medidns pnrn
conocer e consumo y n produccin renes. Los
vnores que obtengn de nhi sern utiizndos pnrn n
obtencin de ns iquidnciones. Pero esn es otrn
historin que te expicnre en e cnpituo 11. De mo-
mento, snboreemos e grnn espectcuo que he-
mos vivido.
032-RED ELECTRICA DUMMIES 01.indd 88 02/12/13 11:06
B-MSHG"N I
<- 'K)+G)O+#- LG) ON +)J-
CW ,QO, .0T_ON"V
! Ln frecuencin, n mngnitud cnve de suministro
eectrico
! bO Hz en Luropn, 6O en Lstndos Unidos y Cnnnd
! Ln importnncin de tener n frecuencin bien contro-
ndn
6
odo o que roden e mundo de n eectricidnd est
eno de pnnbrns cuyo significndo resutn intrin-
cndo pnrn quienes no estn metidos en e temn.
Y no porque suenen rnrns o resuten impronuncinbes.
A contrnrio, pues son de o ms normn. Me refiero
n pnnbrns como potencin, intensidnd o frecuencin,
todns ens con npicnciones y usos que no se quednn
en e mbito de n energin eectricn. Lstn presentes en
e hnbn cotidinnn y es precisnmente su rencin con
n eectricidnd o que ns vueve un tnnto misteriosns.
Ln este cnpituo quiero hnbnrte en concreto de
unn de ens: n frecuencin. Como rpidnmente
vers, no hny de que nsustnrse.
032-RED ELECTRICA DUMMIES 01.indd 89 02/12/13 11:06
5-KH) ==D BT!N J) NM)K- )" J#JH)!- )"Q+HK#+N >>>>>>> +U
?0 !0(W&ON- -, "0 R,T,O&.&`W
Ln frecuencin es unn de ns vnrinbes que contron
y supervisn e operndor de sistemn que nfectn n
todos os usunrios, os domesticos y os de mbi-
to industrin. Ls tnn importnnte que de un contro
inndecundo de n mismn se podrinn derivnr efectos
perniciosos, cunndo no destructivos, sobre equi-
pos e instnnciones. Por eso es interesnnte dedi-
cnre un cnpituo entero.
Pero no nvnncemos ncontecimientos y empecemos
por e principio. Que es n frecuencin
Si buscns en internet, e primer ennce que te npn-
recer es e de n encicopedin virtun Wikipedin.
Vnmos n nprovechnro: frecuencin es unn mngni-
tud que mide e numero de repeticiones por uni-
dnd de tiempo de cunquier fenmeno o suceso
peridico".
Te hn quedndo cnro Bien, hny que reconocer
que estn dehnicin no nyudn demnsindo n n horn
de entender e concepto de frecuencin npicndo n
n trnnsmisin de n energin eectricn, que es o
que nos interesn. Pero si cnmbinmos n expresin
numero de repeticiones" por numero de cnmbios
de signo" es ms fci deducir que n frecuencin de
un sistemn eectrico se rehere n numero de veces
que cnmbin de ponridnd. Sin necesidnd de profun-
diznr en conceptos de eectrotecnin, nhi est n
cnve de suministro eectrico en corriente nternn,
n mismn que hn permitido n eectrihcncin n nive
I
N
F
O
R
M
A
C
I

N
TC
N
I
C
A
032-RED ELECTRICA DUMMIES 01.indd 90 02/12/13 11:06
>>>>>>>>>>>>>B-MSHG"N ID <- 'K)+G)O+#- LG) ON +)J-
+1
gobnizndo grncins n n posibiidnd de trnnsportnr
energin eectricn n diferentes tensiones o votnjes.
6V-V -,/, Q,R !,-&-V
A igun que pnsn con e resto de pnrmetros de n
energin (puedes consutnr n respecto e recundro
Los pnrmetros de n eectricidnd", en e cnpituo 2),
n frecuencin se mide. Su unidnd de medidn es e
hercio (Hz), nsi bnutizndn en honor n un fisico
nemn, Heinrich Rudof Hertz, que en e sigo "#"
descubri n propngncin de ns ondns eectromng-
neticns.
032-RED ELECTRICA DUMMIES 01.indd 91 02/12/13 11:06
5-KH) ==D BT!N J) NM)K- )" J#JH)!- )"Q+HK#+N >>>>>>> +F
Los hercios se entienden como cicos por segun-
do. Asi, si hnbnmos de bO Hz, estnmos hnbnndo
de bO cicos en cndn segundo. bO Hz es precisn-
mente n frecuencin de referencin de sistemn eec-
trico con n que se trnbnjn en Luropn, pero no n
unicn existente. Otros pnises preheren jugnr con
cifrns diferentes. Asi, en Lstndos Unidos y Cnnnd
n frecuencin de referencin es de 6O Hz. Y os eec-
trodomesticos no por eo funcionnn peor. Ni me-
jor tnmpoco.
Y que determinnn esos bO Hz o 6O Hz Pues, por
ejempo, n veocidnd de giro de os rotores de os
generndores de ns centrnes eectricns, nsi como
n veocidnd de rotncin de os motores eectricos
presentes en ns industrins y en os hognres. Ade-
ms, n frecuencin constnnte de bO Hz permite
contnr os pusos en mediciones de tiempo, si bien
estn funcin es menos necesnrin hoy dndo que
existen otros mecnnismos que hncen o mismo.
?0 *R,.N,W.&02 !,%VR .VWORV"0-0
De o que se trntn, pues, es de mnntener un vnor
constnnte e inmutnbe de frecuencin. Pero mnnte-
nero en un sistemn compejo como es e eectrico
no es tnren fci. Ls necesnrio contnr con dispositi-
vos destinndos n contronro y rectihcnr ns posi-
bes desvinciones.
No te voy n expicnr nqui con peos y senes (es
decir, fisicn y mntemticnmente) e concepto de
'23-025 &% $0%',%3'9), porque o ms seguro es que
I
N
F
O
R
M
A
C
I

N
TC
N
I
C
A
032-RED ELECTRICA DUMMIES 01.indd 92 02/12/13 11:06
>>>>>>>>>>>>>B-MSHG"N ID <- 'K)+G)O+#- LG) ON +)J-
+;
cerrnrns e ibro n n primern frmun que te encon-
trnrns. Pero dndo que entender ese concepto es
bsico, n ver que te pnrece estn otrn expicncin
ms grhcn.
C" ObW-,! ,"Y.OR&.V
Cierrn os ojos e imnginn que un sistemn eectrico
es unn grnn bicicetn de esns tipo tndem. Ls un
nrmntoste nntiguo y bnstnnte pesndo y, pnrn que
nvnnce, necesitn de n nccin combinndn de, pon-
gnmos, cuntro cicistns. Pues bien, si no quieren
irse n sueo, todos eos seguirn n mismn cnden-
cin de pedneo. Lsn es n frecuencin de referencin.
Ahorn bien, uno de esos cicistns, por fntn de
prcticn o porque no hn desnyunndo bien, no pue-
de seguir e ritmo de os dems y dejn de pednenr.
Pero e resto se hn propuesto egnr n unn determi-
nndn horn n merendero y n unicn opcin que
tienen pnrn conseguiro es mnntener n veocidnd.
Por eso, os tres cicistns que quednn numentnn n
potencin de pedneo pnrn cubrir n compnero que
se hn perdido sin reducir por eso n cndencin.
Lstn renccin no serin instnntnen, yn que os ci-
cistns necesitnrinn un cierto tiempo de ndecun-
cin n n nuevn situncin. Durnnte este npso de
tiempo, n veocidnd de tndem (es decir, n fre-
cuencin) se hnbrin resentido y disminuido de for-
mn proporcionn n n fuerzn que nportnbn e cicis-
tn que prehere vinjnr de pnquete.
032-RED ELECTRICA DUMMIES 01.indd 93 02/12/13 11:06
5-KH) ==D BT!N J) NM)K- )" J#JH)!- )"Q+HK#+N >>>>>>> +)
C" ObW-,! Q, R,-N.,
L numero de cicistns que siguen pednenndo y e
cicistn que permnnece innctivo condicionnn esn
disminucin de n veocidnd. Pero n menos que-
dnn tres pnrn seguir tirnndo, mn que bien. Por
eso, vnmos nhorn n unn situncin un tnnto ms
extremn. Sin necesidnd de movernos de esn mismn
cnrretern, vemos nhorn otro tndem, so que ms
pequeo. Dos son sus ocupnntes.
A principio, mie sobre hojuens, vnn devornndo
kimetros y kimetros. Pero en esns uno se pnrn de
repente. No puede ms. Pues bien, es fci imnginnr-
se cmo nfectnr su dejncin de funciones n su sufri-
do compnero. Pnrn empeznr, n pnrndn de primer
cicistn conevn unn reduccin drsticn de n veoci-
dnd, segurnmente seguidn por un frennzo en seco
nnte n imposibiidnd de segundo cicistn pnrn soste-
ner n mnrchn. Sencinmente se hn quedndo exhnus-
to, sin fuerzns pnrn sostener por si soo e sistemn.
Pues ese es un peigro que se cierne sobre todo
sistemn eectrico. Y cunnto ms pequeo y nisndo
sen, mnyores son ns posibiidndes de que eso
ocurrn. De nhi n importnncin de tnmno de un
sistemn eectrico en terminos de estnbiidnd de
frecuencin y n necesidnd de ns interconexiones
con sistemns mnyores.
]C" (,W,R0-VR Q, '0 -,Q.VW,.O0-V#
Pero dejemonos de tnnto pedneo y vovnmos n n
frecuencin en os sistemns eectricos. Ln eos, n

S
A
B

A
S
QU
E
?
032-RED ELECTRICA DUMMIES 01.indd 94 02/12/13 11:06
>>>>>>>>>>>>>B-MSHG"N ID <- 'K)+G)O+#- LG) ON +)J-
+<
desconexin imprevistn de un generndor se trndu-
ce en un descenso brusco de n frecuencin, que
rpidnmente intentn ser compensndo por e resto
de generndores hnstn egnr de nuevo n n frecuen-
cin de referencin que te indicnbn nntes de bO Hz.
Lstn recuperncin presentn dos fnses diferencindns:
! Unn muy rpidn, fruto de os mecnnismos
intrinsecos de reguncin de potencin de os
generndores.
! Otrn ms entn, condicionndn por ns consig-
nns estnbecidns por e contro de frecuencin.
Dicho o cun, he de confesnrte ngo que hnstn
nhorn no te he dicho y que espero que no te
decepcione demnsindo: e vnor de n frecuencin
no es estrictnmente constnnte... Ls decir, que no
es un inmutnbe bO Hz, sino que uctun de formn
igern en torno n ese vnor de referencin.
Que e vnmos n hncer! Lstns uctunciones son
inevitnbes y obedecen, por un ndo, n n vnrincin
constnnte de bnnnce entre n demnndn y n gene-
rncin, y por otro, n n nccin de os distintos dis-
positivos de contro de frecuencin.
?0 *R,.N,W.&0 ,W "VQ Q&QO,!0Q
T,SN,XVQ
Cunnto menor sen e tnmno de sistemn eectrico
y ms nisndo se encuentre, tnnto ms ncusndn
032-RED ELECTRICA DUMMIES 01.indd 95 02/12/13 11:06
5-KH) ==D BT!N J) NM)K- )" J#JH)!- )"Q+HK#+N >>>>>>> +K
ser n uctuncin. De nhi que sen precisnmente
en estos sistemns donde n necesidnd de contronr
n frecuencin sen ms ncucinnte n hn de gnrnntiznr
n seguridnd y cnidnd e suministro eectrico.
Ls o mismo que pnsnbn en e ejempo de tndem:
si tenemos un grupo de generndores (cicistns) y
uno de eos, por nverin o o que fuere, se desco-
nectn, e resto intentnr cubrir n potencin perdidn
medinnte un incremento de su propin potencin.
Hnstn nhi bien. Pero que pnsn Pues que os gene-
rndores son mquinns que tienen sus propins imi-
tnciones mecnicns y eectricns, y no pueden npor-
tnr ms potencin o mnyor veocidnd de respuestn
que n previstn en su diseo. Lsto signihcn que si
e incidente es o suhcientemente grnve, os gene-
rndores podrinn ncnnznr situnciones criticns de
funcionnmiento que os evnrinn n desconectnrse
de sistemn pnrn su propin proteccin.
Teniendo esto en cuentn, en os sistemns eectri-
cos ms pequeos y nisndos de nuestro pnis (os
insunres de Bnenres y Cnnnrins, y os extrnpenin-
sunres de Ceutn y Mein) se hn estnbecido un
imite de frecuencin minimn nsumibe inferior n de
n Peninsun, es decir, que sus uctunciones pue-
den ncnnznr vnores mnyores. Superndos estos
vnores, se desconectnrinn todos os generndores
de sistemn, o que conducirin inevitnbemente n
un cero de tensin. Lo que comunmente se conoce
como npngn totn".
032-RED ELECTRICA DUMMIES 01.indd 96 02/12/13 11:06
>>>>>>>>>>>>>B-MSHG"N ID <- 'K)+G)O+#- LG) ON +)J-
+>
C" VT,R0-VR M&(&"0
Por consiguiente, con objeto de nnticipnrse n n
grnvednd de determinndos incidentes que pudie-
rnn conevnr cnidns en cnscndn de todo e siste-
mn eectrico, e operndor de sistemn:
! Lstudin os mximos desequiibrios nsumi-
bes entre demnndn y generncin, desde e
punto de estnbiidnd de frecuencin.
! Dimensionn ns reservns de generncin nece-
snrins pnrn cubrir dichos desequiibrios en
tiempo y grndo suhciente.
! Lstnbece sistemns de desconexin seectivn
y nutomticn de demnndn, pnrn que cunndo
se produzcn n perdidn de un generndor
grnnde que puedn poner en riesgo e sistemn,
se desconecte n cientes con e unico objeto
de restnbecer e equiibrio entre n demnndn
y n generncin de formn instnntnen.
Con estos eementos en mnno, e operndor de
sistemn estnbece n demnndn previstn futurn, e
numero de generndores que deben estnr ncopn-
dos n sistemn en cndn periodo hornrio, e tnmno
mximo de os mismos, ns reservns de generncin
necesnrins y os pnnes de snvngunrdn que senn
menester. Todo pnrn evitnr que, en cnso de inci-
dente, no se superen ns imitnciones mecnicns y
eectricns de os generndores restnntes, ni ns imi-
tnciones termicns y eectricns de ns inens y trnns-
formndores de sistemn.
Por supuesto, igun que n frecuencin de sistemn
puede disminuir, tnmbien puede numentnr.
032-RED ELECTRICA DUMMIES 01.indd 97 02/12/13 11:06
5-KH) ==D BT!N J) NM)K- )" J#JH)!- )"Q+HK#+N >>>>>>> +P
Por ejempo, cunndo se dn un exceso de genern-
cin respecto n n demnndn. Ln un cnso nsi, os
rotores de os generndores experimentnn unn nce-
erncin que, si supern determinndo umbrn, pro-
vocn tnmbien unn desconexin como medidn de
proteccin nnte os efectos mecnicos de dichn
sobreveocidnd.
Ln resumidns cuentns, n vnrincin de n frecuen-
cin de un sistemn eectrico es un indicndor objeti-
vo de que se est produciendo ngunn perturbn-
cin y que debe ser contrnrrestndn. Ahi rndicn n
necesidnd de contro de n frecuencin: es n vin
pnrn gnrnntiznr n estnbiidnd de sistemn eectrico.
Tu, en tu din n din como consumidor de eectrici-
dnd, no eres consciente de todo este proceso. Ni
fntn que te hnce! Pero pnrn eso est nhi e opern-
dor de sistemn de Red Lectricn. Pnrn venr por
que todo este en orden y dispongns de energin
eectricn siempre que n necesites.
032-RED ELECTRICA DUMMIES 01.indd 98 02/12/13 11:06
B-MSHG"N (
?" B)OHKN
*) BNOHKN" ?"Q+HK#+N
CW ,QO, .0T_ON"V
! L rgnno que ven por n correctn operncin de
sistemn eectrico
! Recursos informticos y de teecomunicncin de grnn
potencin
! L contro de estndo de n red y sus pnrmetros
eectricos
! L sistemn eectrico en os nrchipiengos bnenr y cnnn-
rio
6
en presente este nombre: Centro de Contro Lec-
trico. Si, en principio es un tnnto nnodino, nndn
rimbombnnte, sino todo o contrnrio: purnmente
informntivo. Y, sin embnrgo, se refiere n un eemento
de unn importnncin primordin en o que ntne n
correcto funcionnmiento de todo e sistemn eectrico
de nuestro pnis.
032-RED ELECTRICA DUMMIES 01.indd 99 02/12/13 11:06
<- 8M)K-+#TO *)" 2#JH)!- ?"Q+HK#+N M-K- @G!!#)J >> 1UU
Porque e Cecoe, como se e conoce en e sistemn
eectrico peninsunr y nende nuestrns fronterns,
es n piezn cnve de n operncin de sistemn, e
orgnnismo desde e que se emiten ns instruccio-
nes de operncin de sistemn de produccin y
trnnsporte con e hn de gnrnntiznr n seguridnd y
cnidnd de suministro eectrico.
Ls, recupernndo e simi futboistico de os nnterio-
res cnpituos, e orgnnizndor de juego.
C" (,QOVR -," ,SN&"&/R&V
-," Q&QO,!0
Como yn snbes, de tnnto repetiro, n eectricidnd
tiene e pequeo inconveniente de que no se pue-
de nmncennr. Por eso es necesnrio que existn un
equiibrio constnnte entre n demnndn y n genern-
cin, o que obign n reniznr previsiones de de-
mnndn y n mnntener mrgenes de generncin suh-
cientes pnrn hncer frente n posibes contingencins
o cnmbios de consumo previsto. Y eso entrn den-
tro de ns competencins de Red Lectricn: como
operndor de sistemn eectrico, debe nnniznr y
ndoptnr ns medidns precisns pnrn mnntener ese
equiibrio.
L Centro de Contro Lectrico, o Cecoe, es e ugnr
donde se gestn esn nbor tnn vitn de coordinncin
y contro de n generncin y e trnnsporte de siste-
mn eectrico. Y eo durnnte ns 24 horns de din os
86b dins de no.
032-RED ELECTRICA DUMMIES 01.indd 100 02/12/13 11:06
__________ Captulo 9: El Centro de Control Elctrico
101
La informacin, la base de todo
Para que todo el proceso se desarrolle sin sobre-
saltos es vital gestionar correctamente el inter-
cambio de informacin con el resto de agentes
elctricos (productores y distribuidores), pues si
este falla, el sistema puede llegar a colapsarse o a
no cubrir toda la demanda.
A fn de que todo est controlado, el Cecoel est
constituido por dos centros de control redundan-
tes (extendiendo, as, el Criterio N-1 a los centros
032-RED ELECTRICA DUMMIES 01.indd 101 02/12/13 12:44
<- 8M)K-+#TO *)" 2#JH)!- ?"Q+HK#+N M-K- @G!!#)J >> 1UF
de contro) que trnbnjnn en pnrneo y en comuni-
cncin directn con os despnchos de ns empresns
de generncin y distribucin. Adems, e Cecoe
cuentn con os correspondientes equipos de ope-
rndores que, bnjo n direccin de jefe de turno,
constituyen unn unidnd operntivn denominndn
-,032 &% 21%0)'9;3, que rotn en turnos de mnnnn,
tnrde y noche durnnte todos os dins de no. Cndn
uno de estos centros de contro, cuentn con un
equipo de tecnicos que renizn tnrens de desnrro-
o de nuevos metodos operntivos, de prepnrncin
de n operncin pnrn e tiempo ren, de estudio y
nnisis de seguridnd y, unn vez ejecutndn n ope-
rncin, de seguimiento de o renizndo, etc.
?0 O,.WV"V(_0 0" R,Q.0O,
Como puedes imnginnrte, n tnren que desnrron e
Cecoe hn de tener en cuentn un voumen tn de
informncin y vnrinbes que serin imposibe de
gestionnr sin n nyudn de n tecnoogin. De n uti-
mn, utimisimn tecnoogin cnbrin nndir. Y e ope-
rndor de sistemn cuentn con en. Grncins n so-
porte de recursos informticos y de
teecomunicncin de grnn potencin, e Cecoe pue-
de gestionnr n informncin recibidn en tiempo
ren desde ns centrnes y ns instnnciones de n
red pnrn presentnrn n os operndores en unn for-
mn grhcn fcimente comprensibe y efectunr os
estudios que permitnn gnrnntiznr n seguridnd de
sistemn eectrico.
Agunns cifrns te permitirn hncerte unn iden de n
escnn de n que estnmos hnbnndo. Por ejempo,
R
E
E
032-RED ELECTRICA DUMMIES 01.indd 102 02/12/13 11:06
>>>>>>>>>> B-MSHG"N (D ?" B)OHKN *) BNOHKN" ?"Q+HK#+N
1U;
que n prestncin de servicios de teemnndo, tee-
contro y teeproteccin goce de unn exceente
hnbiidnd se debe n unn extensn red formndn por
ms de 21.8OO kimetros de cnbe de hbrn pticn y
nrededor de 1D.OOO equipos. Se trntn de unn red
troncn en n que ns hbrns pticns se nojnn en e
interior de os cnbes de ncero y numinio que for-
mnn pnrte de tendido eectrico de ntn tensin, o
que e conhere unn robustez y seguridnd excepcio-
nnes.
:0R0 0!0WO,Q -, "V O,.WV"`(&.V
Pero hny ms, pues os dos centros de contro
de operndor de sistemn se encuentrnn soportn-
dos por un sistemn de contro de utimn genern-
cin bnsndo en sistemns nbiertos sobre estncio-
nes de trnbnjo de tecnoogin RISC y softwnre de
nvnnzndns prestnciones sobre UNIX, incuyendo
bnses de dntos rencionnes orientndns n objetos
y soportnndo protocoos de comunicnciones
ICCP, BCN y MBCN, entre otros, con ncceso remo-
to n n informncin y presentncin grhcn com-
petn.
Grncins n todo ese mnremgnum de signs y pro-
grnmns informticos, e sistemn de contro es cn-
pnz de supervisnr y contronr e conjunto de n red
de trnnsporte n pnrtir de trntnmiento en cicos
de 4, 8 y 12 segundos de ms de 4O.OOO senes
correspondientes n vnrinbes nnngicns (potencins
nctivns y renctivns en n red y en os nudos de ge-
nerncin y consumo, vnores de n tensin, etc.),
2b.OOO de vnrinbes digitnes (posicin de interrup-
I
N
F
O
R
M
A
C
I

N
TC
N
I
C
A
032-RED ELECTRICA DUMMIES 01.indd 103 02/12/13 11:06
<- 8M)K-+#TO *)" 2#JH)!- ?"Q+HK#+N M-K- @G!!#)J >> 1U)
tores y seccionndores, etc.) y n emisin de rdenes
de teemnndo correspondientes n 4.bOO vnrinbes.
A todns esns cifrns hny que nndir otrn cnrncteristi-
cn bsicn de n red de teecomunicnciones de Red
Lectricn: su estructurn mnndn, n cun permite
estnbecer sistemns de trnnsmisin resistentes n
fnos, con unos excepcionnes indices de seguri-
dnd y disponibiidnd. De ese modo, os dos centros
de contro de que te hnbnbn ms nrribn estn co-
nectndos entre si y con ns instnnciones de n red.
\30.NW0Q[ .VWOR0 "0Q 0WV!0"_0Q
Adems de os equipos y npicnciones informticns
propios de sistemn de contro, os operndores
disponen tnmbien de vnrios sistemns desnrron-
dos por e operndor de sistemn pnrn prevenir y
resover ns situnciones nnmnns que puednn
presentnrse en un momento dndo. Lntre eos se
encuentrnn:
! L modeo de previsin de n demnndn dinrin
y hornrin.
! L sistemn de contro de energin, con npi-
cnciones que vnn desde n cnptncin de ns
medidns y senes de todos os eementos de
sistemn eectrico en tiempo ren hnstn n ren-
izncin de nnisis de seguridnd peridicos,
pnsnndo por n estimncin de todns y cndn
unn de ns medidns y senes mencionndns.
Ls n ventnnn que tiene e Cecoe pnrn ver que
pnsn en e sistemn eectrico en tiempo ren.
R
E
E
032-RED ELECTRICA DUMMIES 01.indd 104 02/12/13 11:06
>>>>>>>>>> B-MSHG"N (D ?" B)OHKN *) BNOHKN" ?"Q+HK#+N
1U<
! Los sistemns en modo estudio, que permiten
n os operndores simunr cunquier inciden-
cin en e sistemn eectrico y ndenntnrse nsi
n cunquier posibe perturbncin nnunndo o
minimiznndo su repercusin.
! L sistemn de contro dispone igunmente
de un OTS (Operntor Trnining Simuntor) de
inestimnbe nyudn en e entrennmiento de
operndores y en n renizncin de simuncros
de reposicin de servicio y de diversns ncti-
vidndes de formncin. Lstn funcionnidnd
reviste especin importnncin dndo que n exis-
tencin de perturbnciones renes en n red de
trnnsporte de sistemn espno peninsunr es,
nfortunndnmente, escnsn, o que dificutn que
os operndores ndquiernn n experiencin nece-
snrin pnrn nfrontnr este tipo de situnciones.
?0 &W*VR!0.&`W "",(0 0" .,WORV -, .VWORV"
L intercnmbio de informncin entre os dos cen-
tros de contro de operndor de sistemn se produ-
ce directnmente desde o hncin ns propins instnn-
ciones o n trnves de ns vins de comunicncin con
os ordenndores de contro de ns empresns eec-
tricns y de otros operndores de sistemn. Todn estn
informncin es gestionndn por e sistemn de con-
tro, que se encnrgn de supervisnr os cnmbios de
estndo que se producen en n conhgurncin de n
red, nctuniznr ns nnrmns necesnrins, estimnr e
estndo de sistemn, nnniznr n seguridnd de mis-
mo, nctunr como regundor mnestro, envinr infor-
mncin n pnne sinptico, etc.
032-RED ELECTRICA DUMMIES 01.indd 105 02/12/13 11:06
<- 8M)K-+#TO *)" 2#JH)!- ?"Q+HK#+N M-K- @G!!#)J >> 1UK
Igunmente, e sistemn de contro proporcionn n
operndor unn inestimnbe nyudn en n tomn de
decisiones de operncin n trnves de os progrnmns
de simuncin que se ejecutnn en tiempo ren, cn-
pnces de procesnr todns ns contingencins en e
sistemn eectrico que os procedimientos de ope-
rncin contempnn.
L sistemn de contro incorporn un grnn pnne si-
nptico pnrn n proyeccin de imgenes digitnes
generndns en mntrices de cristn iquido. Ln dicho
pnne se representnn os esquemns de n red de
trnnsporte y os grupos de generncin con su
situncin de disponibiidnd y cnrgns en tiempo ren,
o que permite unn visin de conjunto de sistemn
eectrico en todo momento, especinmente uti en
situnciones de nertn, emergencin y reposicin.
?0Q TR,M&Q&VW,Q -, -,!0W-0
Como puedes imnginnrte, contnr con unn informn-
cin competn, hnbe y o ms precisn posibe es
bsico pnrn prever n demnndn energeticn en cndn
momento y nsi producir n cnntidnd de energin
ndecundn. So de este modo se conseguir e
desendo, y necesnrio, equiibrio entre demnndn
y generncin.
Pnrn evnr n cnbo esn previsin, e operndor de
sistemn hn desnrrondo unn npicncin cuyos re-
sutndos presentnn unn precisin o suhcientemen-
te eevndn como pnrn nctuniznr ns previsiones de
demnndn n n evoucin ren de consumo.
R
E
E
032-RED ELECTRICA DUMMIES 01.indd 106 02/12/13 11:06
>>>>>>>>>> B-MSHG"N (D ?" B)OHKN *) BNOHKN" ?"Q+HK#+N
1U>
Trns njustnr esns previsiones, e Cecoe reprogrn-
mn ns potencins de cndn grupo generndor de
ncuerdo con ns ofertns que de eos recibe de
formn continun pnrn que se ogre e desendo equi-
ibrio con n demnndn ren, cunquiern que sen n
evoucin de estn, compensnndo, ndems, os po-
sibes fnos de os generndores. Lsto es esencin
pnrn e contro de ns vnrinbes fundnmentnes de
sistemn, os vnores de n tensin y n frecuencin.
Pero e Cecoe no se quedn en os centros genern-
dores ocnes, sino que pnrn njustnr ese equiibrio,
cunndo n situncin o requiere, recurre tnmbien n
os progrnmns de intercnmbio internncionn
(encontrnrs ms informncin n respecto en e
cnpituo 4).
C" !0WO,W&!&,WOV -, "0 R,-
Por supuesto, pnrn que e sistemn funcione es
primordin que n red de trnnsporte de energin,
propiednd de Red Lectricn, este en perfectns
condiciones. Y no so eso, sino que e mnnteni-
miento de estn red debe coordinnrse con e de
os grupos de generncin, n hn de gnrnntiznr unn
disponibiidnd suhciente de conjunto de ns instn-
nciones de sistemn que sntisfngn ns exigencins
de seguridnd y de coberturn de n demnndn.
Sobre e Cecoe recne tnmbien n responsnbiidnd
de contronr de formn permnnente e estndo de n
red y sus pnrmetros eectricos, nctunndo sobre
ns vnrinbes de contro pnrn mnntener n seguri-
032-RED ELECTRICA DUMMIES 01.indd 107 02/12/13 11:06
<- 8M)K-+#TO *)" 2#JH)!- ?"Q+HK#+N M-K- @G!!#)J >> 1UP
dnd y cnidnd de suministro o pnrn restnbecer e
servicio en cnso de que se hnyn producido un inci-
dente.
Que signihcn eso Pues que en cnso de presentnr-
se situnciones de riesgo pnrn n seguridnd de sis-
temn por e fno simutneo de ngunos eementos
importnntes (nverins simutnens en vnrins centrn-
es cnusndns por unn tormentn, por ejempo), cnbe
n posibiidnd de reducir e consumo npicnndo n
normntivn egn estnbecidn pnrn n gestin de n
demnndn.
Ls o que se conoce como .%0+9'92 &% 93-%00,419(98
59&)&. Ln vigor desde 2OO8, consiste en reducir n
potencin nctivn demnndndn hnstn e vnor de po-
tencin residun requeridn, en respuestn n unn or-
den de reduccin de potencin dndn por e opern-
dor de sistemn n os consumidores que senn
proveedores de este servicio. Ls, en sumn, unn
herrnmientn de gestin de n demnndn que dn unn
respuestn rpidn y ehciente n ns necesidndes de
sistemn eectrico en situnciones de emergencin.
Ln cnso de que se produjern un incidente grnve en
e sistemn, con corte de suministro nfectnndo n
unn nmpin ren geogrhcn, serin preciso nctivnr
os pnnes de reposicin de servicio. L Cecoe
nctun nqui de coordinndor de ns nctunciones pnrn
n mnniobrn de n red de trnnsporte y e nrrnnque y
tomn de cnrgn de ns centrnes generndorns n hn
de restnbecer e suministro de energin en e pnzo
ms corto posibe.
R
E
E
032-RED ELECTRICA DUMMIES 01.indd 108 02/12/13 11:06
>>>>>>>>>> B-MSHG"N (D ?" B)OHKN *) BNOHKN" ?"Q+HK#+N
1U+
?VQ V%VQ -," VT,R0-VR
-," Q&QO,!0 ,W "0Q &Q"0Q
Ln operncin de sistemn eectrico en Bnenres y
Cnnnrins tiene nombres propios: en e primero de
esos nrchipiengos es responsnbiidnd de Centro
de Contro de ns Isns Bnenres (Cecoib), ubicndo
en Pnmn de Mnorcn, mientrns que en e segundo
o es de Centro de Contro de ns Isns Cnnnrins
(Cecoic) que, n su vez, cuentn con dos centros,
uno en Grnn Cnnnrin y otro en Tenerife.
Ambos son os responsnbes de supervisnr en
tiempo ren e sistemn eectrico de formn coordinn-
dn con os centros de contro de ns empresns
eectricns que genernn y distribuyen n eectrici-
dnd en sus respectivos nrchipiengos. Y, n igun
que e Cecoe en e mbito peninsunr:
! Lfectunn previsiones de n energin que os
usunrios insunres vnn n demnndnr en cndn
periodo, nsi como su distribucin hornrin.
! Progrnmnn n produccin de ns diferentes
centrnes pnrn cubrir n demnndn eectricn
previstn, nsegurnndo e equiibrio entre de-
mnndn y generncin.
032-RED ELECTRICA DUMMIES 01.indd 109 02/12/13 11:06
<- 8M)K-+#TO *)" 2#JH)!- ?"Q+HK#+N M-K- @G!!#)J >> 11U
En los sisteuas no peninsulares, la prograuacin de la gene-
racin (dicho en truinos us tcnicos, la obtencin del plan
de cobertura de la deuanda de energia elctrica) no se con-
sigue uediante un uercado elctrico, sino gracias a un des-
pacho econuico.
Y es que, aunque suene raro, en estos sisteuas no hay un
uercado en el que los productores oferten su energia, debido
a que por su tauao no hay coupetencia, y los couercialita-
dores su deuanda. Aqui es el operador del sisteua quien prev
el consuuo y prograua la generacin uediante un algorituo
que, ordenando los grupos de uenor a uayor coste, arranca
los us baratos hasta cubrir la deuanda prevista, uientras los
decosteuselevadorestanparadoshastaquesonnecesarios.
Este despacho econuico lo realitan el Cecoib, el Cecoic y el
Cecoel para aleares, Canarias y Ceuta y Melilla, respectiva-
uente. Esosi, handeobtener undespachoeconuicoparacada
uno de los subsisteuas elctricos que constituyen los sisteuas
elctricos de los archipilagos y de las ciudades autnouas.
@)JM-+$N )+NOT!#+N
*) )O)K%S-
! Lstnbecen os pnnes de mnntenimiento de
ns instnnciones de trnnsporte, coordinn-
doos con os de ns centrnes de produccin
y nutoriznn su ejecucin.
! Asegurnn e cumpimiento de os criterios de
funcionnmiento y seguridnd.

S
A
B

A
S
QU
E
?
032-RED ELECTRICA DUMMIES 01.indd 110 02/12/13 11:06
>>>>>>>>>> B-MSHG"N (D ?" B)OHKN *) BNOHKN" ?"Q+HK#+N
111
! Supervisnn, contronn y opernn e sistemn
de produccin y trnnsporte, impnrtiendo ns
instrucciones necesnrins n ns empresns de
trnnsporte, distribucin y generncin.
! Apicnn os instrumentos egnes disponibes
pnrn n gestin de n demnndn.
! Lstnbecen os pnnes de snvngunrdn y repo-
sicin, y dirigen e restnbecimiento de ser-
vicio en cnso de incidente pnrcin o totn.
Y todo eo teniendo en cuentn ns singunridndes
de estns isns, divididns en distintos subsistemns
eectricnmente nisndos. (Si quieres snber ms n
respecto, puedes vover n cnpituo 4.)
Adems, tnnto e Cecoib como e Cecoic supervi-
snn y contronn n integrncin en sus respectivos
sistemns eectricos de ns energins renovnbes,
siempre tnn dificies de gestionnr por su cnrcter
intermitente debido n su dependencin de viento o
e so. (Si quieres snber cmo se gestionnn estns,
pnsn n cnpituo 1O, en e que te hnbnre de Cecre.)
032-RED ELECTRICA DUMMIES 01.indd 111 02/12/13 11:06
032-RED ELECTRICA DUMMIES 01.indd 112 02/12/13 11:06
#)5@0-:6 2/
!: #$8046 %$ #68046:
%$ .A"=9$8 !15$'=):
:L *FD* ,.IODC"K
! 7S _L\_XQX\PIO ]\ SaK \P\LZhaK L\POFa`S\K \P 7KNaqa
! /aK KXPZGSaLX]a]\K ]\ Sa \P\LZha \uSX_a
! 7S NaN\S ]\S 9\_L\ C ]\ SOK _\PILOK ]\ _OPILOS ]\ Z\P\0
La_XuP
:
S ZLaP ]\KaLLOSSO \DN\LXQ\PIa]O \P SOK lSIXQOK
aqOK \P 7KNaqa NOL SaK \P\LZhaK L\POFa`S\Kc KO0
`L\ IO]O Sa \uSX_ac SS\Fu aS ON\La]OL ]\S KXKI\Qa
a \QNL\P]\L \P :HHA GPa XPX_XaIXFa NXOP\La< \S 9\PILO
]\ 9OPILOS ]\ 'jZXQ\P 7KN\_XaS !9\_L\,>
&\ ILaIa ]\ GP _\PILO lPX_O \P \S QGP]Oc _GCO
O`W\IXFO PO \K OILO MG\ \S ]\ XPI\ZLaL \P \S KXKI\0
Qa \Sj_ILX_O Sa QsDXQa NLO]G__XuP ]\ \P\LZha ]\
OLXZ\P L\POFa`S\ \P _OP]X_XOP\K ]\ K\ZGLX]a]c SO
MG\ S\ FaSXu \P :HHT \S )L\QXO 7GLON\O ]\ .\]XO
=Q`X\PI\ aS Q\WOL NLOC\_IO \QNL\KaLXaS \P Sa
_aI\ZOLha p)LO]G_IO NaLa \S ]\KaLLOSSO KOKI\PX0
`S\o> %L\K aqOK QsK IaL]\c GP dd6 ]\ Sa ]\QaP]a
R
E
E
032-RED ELECTRICA DUMMIES 02.indd 113 02/12/13 11:24
Parte II: Cmo se opera el sistema elctrico _______ 114
elctrica espaola se cubra ya con energas reno-
vables.
Un rgimen muy especial
El Cecre se encarga de la generacin de origen
renovable. Y eso qu es?, te preguntars. Pues
aquella produccin de energa elctrica realiza-
da en instalaciones que usan como fuente de
energa primaria recursos respetuosos con el
medio ambiente. Es decir, la energa hidrulica,
elica y solar, adems de aquella basada en el
tratamiento de residuos, biomasa o cogenera-
cin.
Recordemos que el Plan de Energas Renovables
2011-2020 aspira a que estas energas alcancen en
Espaa una produccin equivalente al 42,3 % de la
produccin de energa elctrica.
Y en el principio fue Eolo
Ms que la hidrulica o la solar, es la energa eli-
ca la gran protagonista del Cecre. Y tiene sentido,
pues en los ltimos aos se ha producido un auge
extraordinario de la generacin elica en Espaa,
tanto como para que esta energa ocupe hoy un
papel signifcativo en la cobertura de la demanda
elctrica.

S
A
B

A
S
QU
E
?
032-RED ELECTRICA DUMMIES 02.indd 114 03/12/13 09:54
//5
,#)5@0-:6 2/< !: #$8046 %$ #68046: %$ .A"=9$8 !15$'=):
$PaK _X[LaK NaLa MG\ I\ MG\]\ QsK _SaLO< KX \P \S
aqO :HHH Sa NOI\P_Xa \uSX_a XPKIaSa]a \P PG\KILO
NahK aN\PaK KGN\La`a SOK :>HHH ."c KuSO ]O_\
aqOK QsK IaL]\c \P :H^:c aS_aPBa`a Ca SOK
::>*3d ."c SO MG\ KGNOP\ GPa _OPILX`G_XuP
a Sa NLO]G__XuP aPGaS N\PXPKGSaL ]\ \P\LZha
]\S ^Tc^6>
&GQaP]O IO]aK SaK \P\LZhaK L\POFa`S\Kc a nPaS\K
]\ :H^: Sa NOI\P_Xa XPKIaSa]a K\ KXIGu \P
d^>TAA ."> 8\PILO ]\ \KOK L\KGSIa]OKc \S NaLMG\
KOSaL QaPIGFO KG [G\LI\ _L\_XQX\PIOc aS_aPBaP]O
SOK A>:RT ." ]\ NOI\P_Xa !b>:RT ." [OIOFOSIaX_OK
C :>HHH ." I\LQO\Sj_ILX_OK, a nPaS\K ]\ \K\
QXKQO aqOc GPa _X[Lac PO O`KIaPI\c aS\Wa]a ]\ Sa
\uSX_a>
9OQO NG\]\K F\Lc \S _L\_XQX\PIO ]\ Sa \P\LZha
\uSX_a Ya KX]O \KN\_Ia_GSaL> 7OSOc \S ]XOK ZLX\ZO
]\ SOK FX\PIOKc L\XPa \P 7KNaqa>
8. F$L&C".G$+.+ *P"$,.
)\LO Sa Z\KIXuP ]\ Sa \P\LZha \uSX_a NL\K\PIa aSZG0
PaK KXPZGSaLX]a]\K a Sa YOLa ]\ SS\FaL a _a`O GPa
ON\La_XuP K\ZGLa ]\S KXKI\Qa \Sj_ILX_Oc C NOL \Ka
LaBuP \S ON\La]OL ]\S KXKI\Qa _L\u \S 9\_L\>
f= MGj KXPZGSaLX]a]\K POK L\[\LXQOKV )G\K a aSZG0
PaK _OQO jKIaK<
" 7S \S\Fa]O PlQ\LO ]\ NLO]G_IOL\K \uSX_OK
\DXKI\PI\K \P \S KXKI\Qa \Sj_ILX_Oc _OP QsK
]\ 3HH NaLMG\Kc NOL OILO Sa]Oc QGC ]XKN\L0
I
N
F
O
R
M
A
C
I

N
TC
N
I
C
A
032-RED ELECTRICA DUMMIES 02.indd 115 02/12/13 11:24
Parte II: Cmo se opera el sistema elctrico _______ 116
sos por toda la geografa peninsular, lo que
difculta la interlocucin en tiempo real entre
estos generadores y el operador del sistema.
Su variabilidad: la generacin elica se pro-
duce cuando sopla el viento, y no cuando los
consumidores requieren esa energa. Esto
hace especialmente compleja su operacin,
ya que no ofrece garanta de potencia, lo
que obliga a disponer de otras centrales que
puedan hacer frente a la demanda con una
produccin elica reducida.
Su imprevisibilidad: dado que su produc-
cin depende del viento, es difcil conocer
con antelacin y exactitud la energa que
se puede producir, con lo que es necesario
disponer tambin de una reserva de poten-
cia adicional de otras fuentes de generacin
preparadas para compensar las variaciones
no previstas de produccin elica.
Algunos tipos de aerogeneradores se des-
conectan de forma instantnea ante los
denominados huecos de tensin, es decir,
descensos bruscos de tensin que se resta-
blecen en un corto perodo de tiempo. Eso
puede provocar prdidas sbitas de genera-
cin elica.
La misin del Cecre es anticiparse a estas posibles
incidencias y plantear soluciones cuando suceden.
Para ello, hace diagnsticos y evaluaciones en
tiempo real sobre los efectos que tendran estas
singularidades con el fn de prever y ejecutar las
medidas de operacin que deberan aplicarse en
032-RED ELECTRICA DUMMIES 02.indd 116 02/12/13 12:54
//6
,#)5@0-:6 2/< !: #$8046 %$ #68046: %$ .A"=9$8 !15$'=):
_a]a _aKO NaLa QaPI\P\L \S KXKI\Qa \P GP \KIa]O
K\ZGLO>
1L. CL$+.+ +*LDGK +*" >*,K*"
=KO_Xa]O aS 9\PILO ]\ 9OPILOS 7Sj_ILX_O !9\_O\S,c
]\S MG\ I\ Ya`Sa`a \P \S _aNhIGSO Rc \S 9\_L\ \K \S
\P_aLZa]O ]\<
! 4\KIXOPaL C _OPILOSaL Sa Z\P\La_XuP ]\ IO]OK
SOK NLO]G_IOL\K ]\ \P\LZhaK L\POFa`S\K XPK0
IaSa]OK \P PG\KILO NahK>
! =LIX_GSaL Sa XPI\ZLa_XuP ]\ KG NLO]G__XuP \P
\S KXKI\Qa \Sj_ILX_O ]\ [OLQa _OQNaIX`S\ _OP
Sa K\ZGLX]a] ]\ jKI\>
/OK L\KGSIa]OK ]\ Sa `G\Pa Sa`OL ]\S 9\_L\ PO IaL0
]aLOP \P SS\ZaLc KO`L\ IO]O GPa F\B MG\c \P \S aqO
:H^^ C \P _GQNSXQX\PIO ]\ Sa POLQaIXFa FXZ\PI\c
K\ XPX_XaLa \S NLO_\KO NOL \S MG\ SaK XPKIaSa_XOP\K
]\ NOI\P_Xa KGN\LXOL a ^ ." O N\LI\P\_X\PI\K a
GPa aZLGNa_XuP ]\ XPKIaSa_XOP\K ]\ NOI\P_Xa KGN\0
LXOL a ^ ." ]\`haP \PFXaL XP[OLQa_XuP ]\ KG NLO0
]G__XuP ]\ \P\LZha \P IX\QNO L\aS a \KI\ _\PILO ]\
_OPILOS>
=Khc ZLa_XaK a \KIa Y\LLaQX\PIa ]\ Z\KIXuP ]\ SaK
\P\LZhaK L\POFa`S\Kc 7KNaqa K\ _OPFXLIXu \P \S
NLXQ\L NahK ]\S QGP]O \P I\P\L IO]OK KGK NaLMG\K
\uSX_OK ]\ QsK ]\ ^H ." _OP\_Ia]OK a GP lPX_O
_\PILO ]\ _OPILOS>
R
E
E
032-RED ELECTRICA DUMMIES 02.indd 117 02/12/13 11:24
3)40$ ;;< #?96 1$ 65$4) $: 1=10$9) $:A'04='6 ,,,,,,, //E
>P!K KI*G. *" >*,G*
)aLa XP_L\Q\PIaL Sa \n_a_Xa ]\ Sa Z\KIXuP C SOK
L\_GLKOKc \S 9\_L\ \K \S XPI\LSO_GIOL lPX_O \P IX\Q0
NO L\aS \PIL\ \S 9\_O\S C SOK _\PILOK ]\ _OPILOS ]\
Z\P\La_XuP !994, Ya`XSXIa]OK NOL \S ON\La]OL ]\S
KXKI\Qa a SOK MG\ \KIsP _OP\_Ia]OK SOK NaLMG\K
]\ Z\P\La_XuP ]\ OLXZ\P L\POFa`S\>
7KIOK _\PILOK ]\ _OPILOS ]\ Z\P\La_XuP ]\`\P
_OPIaL _OP Sa KGn_X\PI\ _aNa_X]a] ]\ _OPILOSc
QaP]O C K\ZGXQX\PIO KO`L\ Sa Z\P\La_XuP a \SSOK
a]K_LXIac C I\P\L Sa _aNa_XIa_XuP aNLONXa]a ]\ KGK
L\_GLKOK YGQaPOK NaLa ZaLaPIXBaL GPa XPI\LSO_G0
_XuP K\ZGLa _OP \S ON\La]OL ]\S KXKI\Qa C KG
[GP_XOPaSX]a] SaK :b YOLaK aS ]hac IO]OK SOK ]haK ]\S
aqO> e NaLa MG\ aKh K\ac aYh \KIs _OQO KGN\LFXKOL
\S 9\_L\>
8\PILO ]\ \Ka [GP_XuP ]\ KGN\LFXKaL C _OPILOSaL a
SOK Z\P\La]OL\K _GCa [G\PI\ ]\ \P\LZha NLXQaLXa \K
]\ OLXZ\P L\POFa`S\c \S 9\_L\<
! '\_X`\ XP[OLQa_XuP \P IX\QNO L\aS KO`L\ SaK
GPX]a]\K ]\ NLO]G__XuP P\_\KaLXaK NaLa Sa
ON\La_XuP \P IX\QNO L\aS> 7P _OP_L\IOc _a]a
^: K\ZGP]OK L\_X`\ ]\ _a]a NaLMG\ \uSX_O
SOK ]aIOK L\SaIXFOK a Sa NOI\P_Xa a_IXFac L\a_0
IXFac I\PKXuPc _OP\_IXFX]a]c I\QN\LaIGLac
\KIa]O ]\ _OP\DXuP a Sa L\]c F\SO_X]a] ]\S
FX\PIO>>>
! = NaLIXL ]\ \KIa XP[OLQa_XuPc _aS_GSa Sa NLO0
]G__XuP \uSX_a MG\ \P _a]a QOQ\PIO NG\]\
032-RED ELECTRICA DUMMIES 02.indd 118 02/12/13 11:24
//)
,#)5@0-:6 2/< !: #$8046 %$ #68046: %$ .A"=9$8 !15$'=):
XPI\ZLaLK\ \P \S KXKI\Qa \Sj_ILX_O \P [GP_XuP
]\ SaK _aLa_I\LhKIX_aK ]\ SOK Z\P\La]OL\K C
]\S NLONXO \KIa]O ]\S KXKI\Qa>
! 7S _sS_GSO K\ L\aSXBa _OP GP ]\KZSOK\ NOL NaL0
MG\ \uSX_O C _OP GPa aZL\Za_XuP NaLa _a]a
PG]O ]\ Sa L\] ]\ ILaPKNOLI\c C \K \PFXa]O a
SOK _\PILOK ]\ _OPILOS ]\ Z\P\La_XuP MG\c a
KG F\Bc SO _OQGPX_aP a SOK NLO]G_IOL\K NaLa
MG\ NLO_\]aP a Sa QO]X[X_a_XuP ]\ Sa _OP0
KXZPa ]\ Sa NOI\P_Xa _aLZa]a a Sa L\]>
8\ \KIa QaP\Lac C ZLa_XaK a KOnKIX_a]aK Y\LLaQX\P0
IaK XP[OLQsIX_aKc K\ NG\]\ _OQNLO`aL \P _a]a
XPKIaPI\ KX \S IOIaS ]\ Z\P\La_XuP ]\ SaK \P\LZhaK
L\POFa`S\K NG\]\ XPI\ZLaLK\ \P \S KXKI\Qa \Sj_ILX0
_O KXP a[\_IaL a Sa K\ZGLX]a] ]\S KGQXPXKILO>
(G\]a _SaLOc NG\Kc MG\ ]\K]\ \S 9\_L\ K\ \KIs Ya0
_X\P]O NOKX`S\ Sa XPI\ZLa_XuP _L\_X\PI\ ]\ Sa \P\LZha
L\POFa`S\ \P \S KXKI\Qac KXP MG\ K\ F\aP _OQNLO0
Q\IX]aK PX Sa K\ZGLX]a] PX Sa _aSX]a] ]\S KGQXPXKILO>
/a L\]G__XuP ]\ SaK \QXKXOP\K ]\ 9+
:
a Sa aIQuK[\La
\K \S \[\_IO QsK XPQ\]XaIO ]\ \KIa Sa`OL>
NG+*L*F HC* LK F* +$F,CD*L
=YOLa `X\Pc NOPZaQOK NOL _aKO MG\ YaC KGN\LNLO0
]G__XuP ]\ \P\LZha NOLMG\ \P IO]a Sa N\PhPKGSa
YaC La_YaK ]\ FX\PIO IaS\K MG\ Ya_\P MG\ SOK Z\P\0
La]OL\K [GP_XOP\P a NS\PO L\P]XQX\PIO> 7P GP _aKO
aKh \K \FX]\PI\ MG\ PO \K NOKX`S\ XPI\ZLaL \P \S
KXKI\Qa IO]a Sa NLO]G__XuP \uSX_a ]XKNOPX`S\> ke
QsK KX L\KGSIa MG\ \K ]\ PO_Y\ C \KIaQOK \P NS\0
032-RED ELECTRICA DUMMIES 02.indd 119 02/12/13 11:24
Parte II: Cmo se opera el sistema elctrico _______ 120
nas horas valle, las de consumo ms bajo! Para
acabarlo de complicar, no se puede disminuir ms
la generacin convencional porque sta ya trabaja
al mnimo tcnico y porque puede necesitarse en
cuanto deje de soplar el viento o aumente el con-
sumo de electricidad. Y an ms a lo largo del da
siguiente, cuando la generacin de origen renova-
ble no ser sufciente para cubrir toda la demanda.
En un caso as, lo que hace el Cecre es emitir rde-
nes para reducir esa produccin, rdenes que
deben cumplirse en menos de 15 minutos para
equilibrar lo antes posible la generacin con la
demanda. De esa forma, cualquier situacin inad-
misible en el sistema debido a la alta produccin
elica se puede corregir rpidamente.
Y ojo con que no se corrija! Una alta generacin
elica puede llevar a desequilibrios entre deman-
da y generacin inadmisibles para el sistema o a
sobrecargas o valores de la tensin que la red de
transporte o de distribucin no puedan soportar.
De ah la importancia de que el Cecre est siempre
ojo avizor y acte de inmediato nada ms detectar
un problema.
No lo negaremos, lo ideal sera aprovechar esos
fuertes vientos, generar toda la energa posible y
luego almacenar la que no se distribuyera en el
momento. Pero, lamentablemente, y como bien
sabes, la electricidad no se puede almacenar, al
menos en grandes cantidades. Por ahora...
032-RED ELECTRICA DUMMIES 02.indd 120 02/12/13 12:54
/=/
,#)5@0-:6 2/< !: #$8046 %$ #68046: %$ .A"=9$8 !15$'=):
8. $LD*G,KL*@$PL LK D$*L* IG*,$K
/a Sa`OL ]\S 9\_L\ \K alP QsK XQNOLIaPI\ FXKIa Sa
L\]G_X]a XPI\L_OP\DXuP \P\LZjIX_a _OP SOK NahK\K
F\_XPOKc \KN\_XaSQ\PI\ _OP 5LaP_Xa> )X\PKa MG\ \S
PXF\S QhPXQO MG\ \KIa`S\_\ Sa $PXuP 7GLON\a \K ]\
GP ^H6 ]\ Sa _aNa_X]a] ]\ Z\P\La_XuP XPKIaSa]ac
N\LO \S ]\ 7KNaqa C 5LaP_Xa KuSO aS_aPBa GP d6>>>
!7P \S _aNhIGSO b NG\]\K L\NaKaL QsK XP[OLQa_XuP
aS L\KN\_IO>,
-O \K SO ]\K\a`S\> e PO SO \K NOLMG\ _GaPIO QaCOL
K\a Sa _aNa_X]a] ]\ XPI\L_aQ`XO \Sj_ILX_O \PIL\ SOK
KXKI\QaKc QsK NL\NaLa]OK \KIaL\QOK NaLa L\KNOP0
]\L a SaK FaLXa_XOP\K ]\ \KI\ IXNO ]\ \P\LZhaK L\PO0
Fa`S\K C Q\WOL aNLOF\_YaL\QOK IO]O \S NOI\P_XaS
\uSX_O ]\S MG\ ]XKNOP\QOK> )OL \W\QNSOc NaLa \P0
FXaLSO a 5LaP_Xa> 8\ \Ka [OLQac Sa \P\LZha NLO]G_X0
]a I\P]Lha KX\QNL\ GPa KaSX]a>
7S 9\_L\c NG\Kc WG\Za GP NaN\S ]\I\LQXPaPI\ \P Sa
XPI\ZLa_XuP ]\ SaK \P\LZhaK L\POFa`S\K \P GP NaPO0
LaQa IaP NO_O XPI\L_OP\_Ia]O _OQO \K \S \KNaqOS>
032-RED ELECTRICA DUMMIES 02.indd 121 02/12/13 11:24
032-RED ELECTRICA DUMMIES 02.indd 122 02/12/13 11:24
#)5@0-:6 22
#-)8%6 )')() $: 5)40=%6
:L *FD* ,.IODC"K
! /a Sa`OL ]\S &XKI\Qa ]\ 1P[OLQa_XuP ]\ .\]X]aK
7Sj_ILX_aK
! (Gj KOP SOK NGPIOK [LOPI\La C SOK NGPIOK ]\ Q\]X]a
! 9uQO K\ L\_OZ\P SOK ]aIOK NaLa L\aSXBaL Sa SXMGX]a_XuP
]\S KXKI\Qa \Sj_ILX_O
:
P \S _aNhIGSO * I\ _OQNaLa`a Sa ON\La_XuP ]\S
KXKI\Qa \Sj_ILX_O _OP GP NaLIX]O ]\ [lI`OS \P IL\K
\IaNaK< NL\NaLa_XuP !O NL\I\QNOLa]a,c \S WG\ZO
\P Kh C \S aPsSXKXK [XPaS>
)G\K `X\Pc IO_a aYOLa Ya`SaL ]\ Sa lSIXQa ]\ \SSaKc
Sa MG\ POK SS\Fa aS I\Qa ]\ SaK Q\]X]aK \Sj_ILX_aK C
SaK SXMGX]a_XOP\K> +c ]X_YO SXKa C SSaPaQ\PI\c a
Ka`\L MGXjP _O`La C MGXjP NaZa \P IO]O \KIO>
1L. %*GG.!$*LD. "".!.+. 2$!*"
7S NLOIaZOPXKIa aMGh SS\Fa NOL POQ`L\ &XQ\Sc \K
]\_XLc &XKI\Qa ]\ 1P[OLQa_XuP ]\ .\]X]aK 7Sj_ILX0
032-RED ELECTRICA DUMMIES 02.indd 123 02/12/13 11:24
3)40$ ;;< #?96 1$ 65$4) $: 1=10$9) $:A'04='6 ,,,,,,, /='
_aKc MG\ PO \K KXPO GPa Y\LLaQX\PIa _OP_\`X]a
NaLa O`I\P\L SOK ]aIOK L\aS\K ]\ Sa \P\LZha MG\ K\
_OPKGQ\ C K\ Z\P\La \P \S KXKI\Qa \Sj_ILX_O NaLa Sa
SXMGX]a_XuP _OLL\KNOP]X\PI\ a SaK ]XKIXPIaK \QNL\0
KaK XQNSX_a]aK !Z\P\La]OL\Kc _OQ\L_XaSXBa]OL\K C
_SX\PI\Kc [GP]aQ\PIaSQ\PI\,c aKh _OQO NaLa \S
_sS_GSO ]\ Sa [a_IGLa_XuP ]\ SaK IaLX[aK ]\ a__\KO>
&XQ\S \KIs [OLQa]O NOL<
! @?7 %;5G=?7 '% B%'G',E &OP `sKX_aQ\PI\
_OPIa]OL\K ]\ \P\LZha \Sj_ILX_a XPKIaSa]OK
\P ]XKIXPIOK NGPIOK ]\S KXKI\Qa \Sj_ILX_Oc
]\POQXPa]OK NGPIOK [LOPI\La ]\S KXKI\Qa ]\
Q\]X]aK>
! @?7 *?A*%A6:,'?:%7 '% B%'G',7E &OP KXKI\0
QaK ]\ XP[OLQa_XuP C _OQGPX_a_XOP\K P\_\0
KaLXOK NaLa aSQa_\PaL SOK ]aIOK ]\ \P\LZhac
NLO_\KaLSOK _OPF\PX\PI\Q\PI\ C NOP\LSOK a
]XKNOKX_XuP ]\ SaK \QNL\KaK \Sj_ILX_aK>
7S ON\La]OL ]\S KXKI\Qa \K \S L\KNOPKa`S\ ]\S _O0
LL\_IO [GP_XOPaQX\PIO ]\ IO]O \S &XQ\Sc a]\QsK ]\
K\L \S NLONX\IaLXO ]\ GPO ]\ SOK _OP_\PILa]OL\K ]\
Q\]X]aKc \S _OP_\PILa]OL NLXP_XNaS> =]\QsKc \S
ON\La]OL ]\S KXKI\Qa \K \S \P_aLZa]O ]\ Sa S\_IGLa
]\ GPa NaLI\ ]\ SOK _OPIa]OL\K ]\ \P\LZha XPKIa0
Sa]OK \P \S KXKI\Qa !]\ Sa S\_IGLa ]\S L\KIO ]\ _OP0
Ia]OL\K K\ O_GNaP SOK ]XKILX`GX]OL\K,c aKh _OQO ]\
\[\_IGaL XPKN\__XOP\K C F\LXn_a_XOP\K \P SaK XPKIa0
Sa_XOP\K ]\ SaK MG\ \K \P_aLZa]O ]\ S\_IGLa NaLa
_OQNLO`aL MG\ \KIOK _OPIa]OL\K ]\ \P\LZha [GP0
_XOPaP _OLL\_IaQ\PI\ C _GQNS\P SOK L\MGXKXIOK
\DXZX]OK NOL Sa POLQaIXFa>
032-RED ELECTRICA DUMMIES 02.indd 124 02/12/13 11:24
,,,,,,,,,,,,, #)5@0-:6 22< #-)8%6 )')() $: 5)40=%6
/=5
8\ SOK \MGXNOK C ]\ SOK _OP_\PILa]OL\K ]\ Q\]X0
]aK I\ Ya`SaLj \P \KI\ QXKQO _aNhIGSO _OP QsK
]\IaSS\> )\LO aPI\Kc GPa N\MG\qa \DNSX_a_XuP KO`L\
aSZO KXP SO _GaS \K ]X[h_XS \PI\P]\L _uQO \KIs \K0
ILG_IGLa]O IO]O \S KXKI\Qa ]\ Q\]X]aK>
8KF ICLDKF (GKLD*G.
7P \S NLXQ\LO ]\ SOK NGPIOK MG\ _OQ\PIs`aQOK \P
\S aNaLIa]O aPI\LXOLc \S ]\ SOK \MGXNOK ]\ Q\]X]ac
MGXBs I\ YaCa KOLNL\P]X]O GPa \DNL\KXuP GP IaPIO
_LhNIX_a< NGPIOK [LOPI\La> %X\P\K IO]O \S ]\L\_YOc
NG\K aGPMG\ SaK NaSa`LaK MG\ Sa _OQNOP\P KOP ]\
GKO _OQlPc WGPIaK C aNSX_a]aK aS K\_IOL \Sj_ILX_O
]X_\P NO_O O Pa]a a SOK MG\ PO N\LI\P\_\P a jS>
-O YaC ]\ MGj \KNaPIaLK\c _OQO F\LsK LsNX]aQ\P0
I\c NOLMG\ '-*!)" #$)*!%$+ PO KOP QsK MG\ SOK NGP0
IOK ]\ _OP\DXuP \PIL\ ]OK a_IXFX]a]\K \Sj_ILX_aK
]XKIXPIaK \P SaK MG\ K\ ]\`\ Q\]XL \S XPI\L_aQ`XO ]\
\P\LZha L\aSXBa]O> )OL \W\QNSOc SaK XPKIaSa_XOP\K ]\
Z\P\La_XuP MG\ \KIsP _OP\_Ia]aK a Sa L\] ]\ ILaPK0
NOLI\ O a Sa L\] ]\ GP ]XKILX`GX]OLc O aMG\SSaK OILaK
]OP]\ \DXKI\ GPa XPI\L_OP\DXuP _OP GP NahK F\_XPO>
)aLa \PI\P]\LSOc SO QsK [s_XS \K O`K\LFaL SaK a_IXFX0
]a]\K MG\ SS\FaP a _a`O aQ`OK Sa]OK ]\ \KIOK
NGPIOK [LOPI\La C MG\ K\ NG\]\P _SaKXn_aL aKh<
! 4\P\La_XuP g ILaPKNOLI\>
! 4\P\La_XuP g ]XKILX`G_XuP>
! 8XKILX`G_XuP g ILaPKNOLI\>
! 8XKILX`G_XuP g ]XKILX`G_XuP>
032-RED ELECTRICA DUMMIES 02.indd 125 02/12/13 11:24
3)40$ ;;< #?96 1$ 65$4) $: 1=10$9) $:A'04='6 ,,,,,,, /=A
! 9SX\PI\K g ILaPKNOLI\>
! 9SX\PI\K g ]XKILX`G_XuP>
! %LaPKNOLI\ g XPI\LPa_XOPaS>
7S NGPIO [LOPI\Lac NG\Kc PO \K QsK MG\ aMG\S NGPIO
\P MG\ _OXP_X]\P \KIaK a_IXFX]a]\K> e \K MG\ Sa
\S\_ILX_X]a] KX\QNL\ K\ YaSSa ILaPKXIaP]O \PIL\ GPa
a_IXFX]a] C OILa \P KG _aQXPO ]\K]\ Sa _\PILaS
Z\P\La]OLa YaKIa MG\ NOP\ \P QaL_Ya IG OL]\Pa0
]OL O \P_X\P]\ Sa SGB ]\ IG KaSa ]\ \KIaL>
;* "KF ICLDKF (GKLD*G.
. "KF ICLDKF +* !*+$+.
)aLa SS\FaL a _a`O KG [GP_XuPc \S &XQ\S L\MGX\L\ SOK
NGPIOK ]\ Q\]X]a>
$P NGPIO ]\ Q\]X]a _OPKXKI\ \P GP _OPWGPIO [OL0
Qa]O NOL GP _OPIa]OL ]\ \P\LZha C IO]OK SOK \MGX0
NOK aGDXSXaL\K P\_\KaLXOK NaLa O`I\P\L L\ZXKILOK
NL\_XKOK ]\ \P\LZhac IaS\K _OQO GP L\ZXKILa]OL
YOLaLXOc ILaPK[OLQa]OL\K ]\ Q\]X]ac _a`S\a]OK O
KXKI\QaK ]\ _OQGPX_a_XuP>
fe ]uP]\V )G\K \P \KOK NGPIOK [LOPI\La \PIL\ a_IX0
FX]a]\K NaLac _OQO KG NLONXO POQ`L\ XP]X_ac Q\0
]XL Sa ILaPKa__XuP ]\ \P\LZha MG\ IX\P\ SGZaL \PIL\
SOK QXKQOK> &X IX\P\K \P _G\PIa MG\ \S PlQ\LO ]\
NGPIOK [LOPI\La \PIL\ SaK a_IXFX]a]\K _SX\PI\K0
ILaPKNOLI\ C _SX\PI\K0]XKILX`G_XuP KGQaP Sa [LXOS\La
]\ _aKX :R QXSSOP\Kc I\ ]aLsK _G\PIa ]\ SO hQNLO`O ]\
\KI\ ILa`aWO> =GPMG\ IaQ`XjP \K F\L]a] MG\ PO

S
A
B

A
S
QU
E
?
032-RED ELECTRICA DUMMIES 02.indd 126 02/12/13 11:24
,,,,,,,,,,,,, #)5@0-:6 22< #-)8%6 )')() $: 5)40=%6
/=6
IO]aK SaK a_IXFX]a]\K _G\PIaP _OP IaPIOK NGPIOK
[LOPI\La> /a ]\ ]XKILX`G_XuP0ILaPKNOLI\ KGQa ^>dHHc
QX\PILaK MG\ Sa ]\ ILaPKNOLI\0XPI\LPa_XOPaSc KuSO :^>
7KIOK NGPIOK ]\ Q\]X]a K\ _SaKXn_aP \P _XP_O IX0
NOK ]X[\L\PI\K ]\ a_G\L]O a Sa NOI\P_Xa ]\ Sa XPKIa0
Sa_XuP O a Sa \P\LZha XPI\L_aQ`Xa]ac C ]\N\P]X\P]O
]\S IXNO ]\ NGPIO [LOPI\La> 8\ \KI\ QO]Oc K\ \P0
_G\PILaP<
! 95A6?7 6G=? 8E &OP aMG\SSOK NGPIOK ]\ Q\]X0
]a \P NGPIOK [LOPI\La ]\ _SX\PI\K _OP NOI\P0
_Xa _OPILaIa]a XZGaS O KGN\LXOL a ^H ."J \P
NGPIOK [LOPI\La ]\ Z\P\La_XuP _OP NOI\P_Xa
XZGaS O KGN\LXOL a ^: .#=c C \P \S L\KIO ]\
NGPIOK ]\ Q\]X]a \P _GaSMGX\L OILO IXNO
]\ NGPIOK [LOPI\La _OP \P\LZha XPI\L_aQ`Xa0
]a aPGaS XZGaS O KGN\LXOL a * 4"Y>
! 95A6?7 6G=? -E &\ XP_SGC\P aMGh SOK NGPIOK
]\ Q\]X]a \P NGPIOK [LOPI\La ]\ _SX\PI\K
_OP NOI\P_Xa _OPILaIa]a XZGaS O KGN\LaL a
b*H U"J \P NGPIOK [LOPI\La ]\ Z\P\La_XuP
XZGaS O KGN\LXOL a b*H U#=c C \P NGPIOK ]\
Q\]X]a \P _GaSMGX\L OILO IXNO ]\ [LOPI\La
_OP \P\LZha XPI\L_aQ`Xa]a aPGaS XZGaS O
KGN\LXOL a 3*H ."Y>
! 95A6?7 6G=? 1E &OP SOK MG\ PO NG\]\P XP_SGXL0
K\ \P OILa _aI\ZOLha>
! 95A6?7 6G=? #E &OP SOK NGPIOK ]\ Q\]X]a \P
NGPIOK [LOPI\La ]\ _SX\PI\K _GCa NOI\P_Xa
_OPILaIa]a \P _GaSMGX\L N\LhO]O \K XZGaS O
XP[\LXOL a *H U" C KGN\LXOL a ^* U">
I
N
F
O
R
M
A
C
I

N
TC
N
I
C
A
032-RED ELECTRICA DUMMIES 02.indd 127 02/12/13 11:24
3)40$ ;;< #?96 1$ 65$4) $: 1=10$9) $:A'04='6 ,,,,,,, /=E
! 95A6?7 6G=? )E &OP SOK NGPIOK ]\ Q\]X]a \P
NGPIOK [LOPI\La ]\ _SX\PI\K _GCa NOI\P_Xa
_OPILaIa]a \K XP[\LXOL O XZGaS a ^* U"c C \P
NGPIOK [LOPI\La ]\ Z\P\La_XuP _GCa NOI\P_Xa
POQXPaS \K XP[\LXOL O XZGaS a ^* U#=>
7S \P_aLZa]O ]\ KG S\_IGLa \K ]XKIXPIO K\ZlP \S IXNO
]\ NGPIO ]\ Q\]X]a C \S IXNO ]\ NGPIO [LOPI\La>
)aLa [LOPI\LaK ]\ _SX\PI\K C ]\ Z\P\La_XuP IXNO d
C * \K Sa \QNL\Ka ]XKILX`GX]OLa Sa MG\ SS\Fa a _a`O
\Ka S\_IGLac QX\PILaK MG\ \S L\KIO ]\ NGPIOK _OLL\
a _G\PIa ]\S ON\La]OL ]\S KXKI\Qa> %aQ`XjP _aQ0
`XaP SaK \DXZ\P_XaK ]\ NL\_XKXuP ]\ KGK \MGXNOK ]\
Q\]X]a K\ZlP \S IXNOc NOL \W\QNSOc SaK ]\ SOK \MGX0
NOK ]\ Q\]X]a ]\ SOK IXNO ^ KOP QG_YO QsK \Da_0
IaK MG\ NaLa SOK IXNO *>
9LFI*,,$KL.G ? B*G$($,.G
)OL KGNG\KIOc IO]OK \KIOK NGPIOK ]\ Q\]X]a \KIsP
KGW\IOK a XPKN\__XOP\K MG\ _OQNLG\`aP MG\ KG
XPKIaSa_XuP K\ aWGKIa a SO L\ZSaQ\PIaLXaQ\PI\ \KIa0
`S\_X]O> 1ZGaSQ\PI\c K\ SS\FaP a _a`O F\LXn_a_XO0
P\Kc \K ]\_XLc \PKaCOK MG\ IX\P\P _OQO O`W\IXFO
_OQNLO`aL MG\ GP _OPIa]OL ]\ \P\LZha QX]\ _OP
Sa NL\_XKXuP L\MG\LX]a>
7S \P_aLZa]O ]\ \KIa Sa`OL \K \S F\LXn_a]OL ]\
Q\]X]aK \Sj_ILX_aKc MG\ \K \S NLONXO ON\La]OL ]\S
KXKI\Qa \P aMG\SSOK NGPIOK ]\ _GCa S\_IGLa K\
\P_aLZa>
=]\QsKc SaK XPKIaSa_XOP\K ]\ Q\]X]a ]\`\P K\L
XPKN\__XOPa]aK C F\LXn_a]aK aPI\K ]\ MG\ ILaPK_G0
032-RED ELECTRICA DUMMIES 02.indd 128 02/12/13 11:24
,,,,,,,,,,,,, #)5@0-:6 22< #-)8%6 )')() $: 5)40=%6
/=)
LLaP IL\K Q\K\K ]\K]\ KG \PILa]a \P K\LFX_XO> )OK0
I\LXOLQ\PI\c ]\`\P K\L XPKN\__XOPa]aK C F\LXn_a0
]aK _OP GPa N\LXO]X_X]a] MG\ ]\N\P]\ ]\S IXNO ]\S
NGPIO ]\ Q\]X]a<
! %XNO ^< _a]a ]OK aqOK>
! %XNO :< _a]a _XP_O aqOK>
! %XNO d< _a]a _XP_O aqOK>
%O]Oc \P nPc NaLa MG\ SaK S\_IGLaK \KIjP ]\PILO ]\
GP QaLZ\P ]\ \LLOL a]QXKX`S\>
:" ,KL,*LDG.+KG G*,K&*
". $L(KG!.,$PL
)\LO IO]aFha PO \KIs IO]O ]X_YOc PO I\ FaCaK a
_L\\L> )OLMG\c a]\QsK ]\ SOK NGPIOK ]\ Q\]X]ac \S
&XQ\S P\_\KXIa ]\ OILOK XPKILGQ\PIOK `sKX_OKc KXP
SOK _GaS\K Sa S\_IGLa ]\ SOK ]aIOK K\Lha NO_O Q\POK
MG\ XQNOKX`S\> .\ L\n\LO a SOK _OP_\PILa]OL\K>
/OK YaC ]\ ]OK IXNOK< \S _OP_\PILa]OL NLXP_XNaS C
SOK _OP_\PILa]OL\K K\_GP]aLXOK>
:" ,KL,*LDG.+KG IG$L,$I."
&\ ILaIa ]\ GP KXKI\Qa XP[OLQsIX_O MG\ L\_X`\c
ILaIac aSQa_\Pa C ]X[GP]\ SOK ]aIOK ]\ IO]OK SOK
NGPIOK ]\ Q\]X]a> 7KIa XP[OLQa_XuP Sa NG\]\ L\_X0
`XL ]\ [OLQa XP]XFX]GaSXBa]a ]\S _OPIa]OL ]\ \P\L0
Zha !NOL \W\QNSOc \P GPa XPKIaSa_XuP ]\ Z\P\La_XuP
]\ ZLaP NOI\P_Xa, O ]\ FaLXOK _OPIa]OL\K ]\ [OLQa
aZL\Za]a !NOL \W\QNSOc NaLa _SX\PI\K ]OQjKIX_OK,>
032-RED ELECTRICA DUMMIES 02.indd 129 02/12/13 11:24
3)40$ ;;< #?96 1$ 65$4) $: 1=10$9) $:A'04='6 ,,,,,,, /4J
=]\QsKc L\aSXBa SaK KXZGX\PI\K IaL\aK<
! 4\KIXOPa \S aSIac QO]Xn_a_XuP C `aWa ]\ SOK
NGPIOK [LOPI\La ]\ SOK MG\ \S ON\La]OL ]\S
KXKI\Qa \K \S \P_aLZa]O ]\ Sa S\_IGLa>
! '\_X`\ IO]aK SaK Q\]X]aK NLO_\]\PI\K ]\ SOK
NGPIOK [LOPI\La ]\ SOK MG\ \S ON\La]OL ]\S
KXKI\Qa \K \S \P_aLZa]O ]\ Sa S\_IGLa>
! '\_X`\ SaK Q\]X]aK XP]XFX]GaSXBa]aK ]\ SOK
NGPIOK [LOPI\La ]\ _SX\PI\K IXNO ^ C : ]\K]\
SOK _OP_\PILa]OL\K K\_GP]aLXOK ]\ SOK ]XKILX0
`GX]OL\K>
! '\_X`\ SaK Q\]X]aK aZL\Za]aK ]\S L\KIO ]\
NGPIOK [LOPI\La ]\ SOK MG\ SOK ]XKILX`GX]OL\K
KOP SOK \P_aLZa]OK ]\ S\_IGLa ]\K]\ KGK _OP0
_\PILa]OL\K K\_GP]aLXOK>
! 7KIXQa SaK Q\]X]aK ]\ SOK NGPIOK ]\ Q\]X]a
_GaP]O PO \K NOKX`S\ ]XKNOP\L ]\ SaK Q\]X0
]aK ]\ SOK _OPIa]OL\K ]\ \P\LZha>
! )G`SX_a N\LXu]X_aQ\PI\ SOK ]aIOK ]\ Q\]X]a
]XKNOPX`S\K NaLa SaK \QNL\KaK \Sj_ILX_aK C \S
KXKI\Qa ]\ SXMGX]a_XOP\K a nP ]\ \[\_IGaL SaK
SXMGX]a_XOP\K ]\S KXKI\Qa \Sj_ILX_Oc aKh _OQO
NaLa OILOK OLZaPXKQOK Nl`SX_OK \P \S sQ`XIO
]\ KGK _OQN\I\P_XaK>
! '\_X`\ C L\KG\SF\ SaK L\_SaQa_XOP\K a \KIaK
NG`SX_a_XOP\K>
7S _OP_\PILa]OL NLXP_XNaSc PO O`KIaPI\c NO_O NO0
]Lha Ya_\L KX PO _OPIaLa _OP Sa aCG]a ]\ SOK _OP0
_\PILa]OL\K K\_GP]aLXOK>
032-RED ELECTRICA DUMMIES 02.indd 130 02/12/13 11:24
,,,,,,,,,,,,, #)5@0-:6 22< #-)8%6 )')() $: 5)40=%6
/4/
8KF ,KL,*LDG.+KG*F F*,CL+.G$KF
7KIOK OILOK _OP_\PILa]OL\K KOP IaQ`XjP KXKI\QaK
XP[OLQsIX_OK NaLa Sa _aNIGLa C aSQa_\PaQX\PIO ]\
SaK S\_IGLaK ]\ \P\LZha ]\ SOK _OPIa]OL\K NaLa KG
NOKI\LXOL \PFhO aS _OP_\PILa]OL NLXP_XNaS>
9GaSMGX\L \QNL\Ka \Sj_ILX_a NG\]\ XPKIaSaL C ON\0
LaL ]\ [OLQa FOSGPIaLXa GP _OP_\PILa]OL K\_GP]a0
LXOc NOL \W\QNSO NaLa SOK _OPIa]OL\K ]\ KGK XPKIa0
Sa_XOP\Kc KX\QNL\ MG\ YaCa ZaLaPIhac a ILaFjK ]\
GP Q\_aPXKQO ]\ nLQa \S\_ILuPX_ac ]\ MG\ PO K\
QaPXNGS\P KGK Q\]X]aK ]\ \P\LZha> 8\ \KIa [OLQac
\S _OP_\PILa]OL NLXP_XNaSc \P F\B ]\ S\\L ]XL\_Ia0
Q\PI\ \S _OPIa]OL L\_X`\ KG Q\]X]a ]\K]\ GPO ]\
\KIOK _OP_\PILa]OL\K K\_GP]aLXOK>
=]\QsKc SOK ]XKILX`GX]OL\K ]XKNOP\P O`SXZaIOLXa0
Q\PI\ ]\ GP _OP_\PILa]OL K\_GP]aLXO NaLa SOK
NGPIOK [LOPI\La ]\ SOK MG\ KOP \P_aLZa]OK ]\
S\_IGLa> 8\ \KI\ QO]Oc \S NLONXO ]XKILX`GX]OL S\\
SOK _OPIa]OL\K C \PFha KGK Q\]X]aK aS _OP_\PILa0
]OL NLXP_XNaS>
032-RED ELECTRICA DUMMIES 02.indd 131 02/12/13 11:24
3)40$ ;;< #?96 1$ 65$4) $: 1=10$9) $:A'04='6 ,,,,,,, /4=
En el uercado elctrico, toda la energia se negocia y se liqui-
da de forua horaria. For ello, es necesario estiuar cuo se
couporta cada hora la deuanda de la parte correspondiente a
los hogares y pequeos couercios y servicios, una fraccin
iuportante del consuuo. icha estiuacin se realita utilitan-
do los denouinados (&%$/.&# '& )*+#0-* que asignan a los
consuuidores un patrn de couportauiento.
Fero hay un probleua. Y es que, todavia hoy, us de la uitad
de la energia que se consuue en nuestro pais no puede ue-
dirse en tieupo real. Ni los hogares ni una parte iuportante de
los pequeos couercios y servicios disponen de )*+!,'*%&#
/+!&./"&+!&# y, por tanto, de uedida en tieupo real.
Es ahi donde entra el proyecto FEFFlLA, liderado por Fed
Elctrica y que cuenta con la participacin de las eupresas
distribuidoras de electricidad (Endesa, lberdrola, unin Feno-
sa istribucin, Eon, EF hidrocantbrico Energia y ASEME)
y el Ministerio de lndustria, Energia y Turisuo. Su objetivo es
uejorar el servicio de perfilado actual basndose en un panel
de consuuidores que dispongan de contadores inteligentes,
que progresivauente sustituirn al parque actual de contado-
res segn el Flan Nacional de Sustitucin de Contadores.
Con la inforuacin obtenida de esos contadores se optiuita-
r la gestin del sisteua y se obtendr una uayor eficiencia
del sisteua elctrico. Y en lo que se refiere a la operacin del
sisteua, se avantar hacia una uenor necesidad de uso de
los servicios de ajuste del sisteua debido a un cierre de ener-
gia final us real y con uenos descuadres horarios.
!: 546+$'06 3!.>;7&

S
A
B

A
S
QU
E
?
032-RED ELECTRICA DUMMIES 02.indd 132 02/12/13 11:24
,,,,,,,,,,,,, #)5@0-:6 22< #-)8%6 )')() $: 5)40=%6
/44
3C$ML ,K-G. ? HC$ML I.&.#
8.F "$HC$+.,$KL*F
;X\P SO Ka`\K NOL \DN\LX\P_Xa NLONXa< Sa \S\_ILX_X0
]a] PO \K ZLaIXK> e KX PO SO \K NaLa IX O NaLa Qhc MG\
KuSO KOQOK _OPKGQX]OL\Kc IaQNO_O SO \K NaLa \S
_OPWGPIO ]\ SOK a_IOL\K ]\S KXKI\Qa \Sj_ILX_O> &uSO
SOK aWGKI\K MG\ L\aSXBa Sa _OQNaqha \P IX\QNO L\aS
NaLa ZaLaPIXBaL Sa K\ZGLX]a] ]\S KXKI\Qa Ca KGNO0
P\P GP _OKI\c MG\ K\ L\NaLI\ \PIL\ IO]OK SOK _O0
Q\L_XaSXBa]OL\K NLONOL_XOPaSQ\PI\ a KG _OPKGQO>
=]\QsKc NaLa ZaLaPIXBaL Sa \KIa`XSX]a] ]\S KXKI\Qa
\K P\_\KaLXO _OPIaL _OP GPa L\K\LFa KGn_X\PI\ ]\
XPKIaSa_XOP\K ]\ NLO]G__XuP MG\ \KIjP ]XKNOPX`S\K
\P \S _OLIOc Q\]XO C SaLZO NSaBO> )OL KGNG\KIOc
\KIaK ]XKNOPX`XSX]a]\K K\ L\QGP\LaP C KG _OKI\ K\
aKXZPa a SOK _OQ\L_XaSXBa]OL\K K\ZlP KG _OPKGQO>
8KF +*FBOKF D.!-$ML ,C*LD.L
e PO MG\]a aYh Sa _OKa> 2aC MG\ _OQN\PKaL IaQ0
`XjP SOK ]\KFhOK \PIL\ \S _OPKGQO L\aS ]\ \P\LZha
C Sa NL\FXKXuP MG\ SOK _OQ\L_XaSXBa]OL\K _OQNLa0
LOP \P \S Q\L_a]O aPI\K ]\ \QN\BaL _a]a YOLac C
SO QXKQO _GaP]O YaC ]\K[aK\ \PIL\ Sa NLO]G__XuP
L\aS C \S NLOZLaQa ]\ NLO]G__XuP MG\ K\ F\P]Xu \P
\S Q\L_a]O aPI\K ]\ \QN\BaL Sa YOLa>>>
7S KXKI\Qa ]\ Q\]X]aK ]\ MG\ I\ Ya`Sa`a aPI\K
N\LQXI\ _OPO_\L \P _a]a YOLa _GsS Ya KX]O \S ]\K0
FhO \PIL\ Sa NLO]G__XuP ]\ SOK Z\P\La]OL\K C KG
NL\FXKXuP \PFXa]a C _GsS Ya KX]O \S ]\KFhO \PIL\ \S
032-RED ELECTRICA DUMMIES 02.indd 133 02/12/13 11:24
3)40$ ;;< #?96 1$ 65$4) $: 1=10$9) $:A'04='6 ,,,,,,, /4'
_OPKGQO ]\ SOK _SX\PI\K ]\ _a]a _OQ\L_XaSXBa]OL C
KG NL\FXKXuP \PFXa]a> /OK _OKI\K ]\ _OQN\PKaL SOK
]\K[aK\K \PIL\ SO L\aS C SO NL\FXKIO \P \S Q\L_a]O
K\ aKXZPaP a SOK Z\P\La]OL\K C _OQ\L_XaSXBa]OL\K
MG\ YaP I\PX]O ]\KFhOK>
9OP \KOK ]aIOK \P QaPOc \S ON\La]OL ]\S KXKI\Qa
NG\]\ _aS_GSaL \S XQNOLI\ ]\ IO]OK SOK _O`LOK C
NaZOK YOLaLXOK MG\ K\ [a_IGLaP _a]a Q\K>
7S KXKI\Qa ]\ Q\]X]aK !&1.7/, N\LQXI\ _OPO_\L
QsK ]\S RR6 ]\ Sa NLO]G__XuP L\aS YOLaLXa ]\ SaK
A*>HHH XPKIaSa_XOP\K ]\ NLO]G__XuP \P SOK NLXQ\0
LOK ]haK ]\S Q\K KXZGX\PI\> 7KIa XP_L\h`S\ LaNX]\B
N\LQXI\ MG\ Sa SXMGX]a_XuP ]\ SOK ]\KFhOK ]\ NLO0
]G__XuP ]\ _a]a YOLa ]\ GP Q\K \KIj NLs_IX_aQ\P0
I\ I\LQXPa]a aS Q\K KXZGX\PI\>
-O O_GLL\ SO QXKQO _OP Sa Q\]X]a ]\S _OPKGQO
YOLaLXO ]\ SOK _aKX :R QXSSOP\K ]\ _OPKGQX]OL\K>
7S _OPKGQO L\aS K\ _OPO_\ NLOFXKXOPaSQ\PI\ KX\I\
Q\K\K ]\KNGjK ]\S Q\K ]\ _OPKGQO> ec ]\nPXIX0
FaQ\PI\c OP_\ Q\K\K ]\KNGjK ]\S Q\K ]\ _OPKG0
QOc GPa F\B nPaSXBa]O \S NSaBO ]\ L\_SaQa_XOP\K a
SaK QXKQaK> %\ NG\]\ NaL\_\L QG_YO L\ILaKOc N\LO
:R QXSSOP\K ]\ _OPIa]OL\K KOP QG_YOKc C YaC GP
QOPIuP ]\ YOLaK _a]a Q\K> = N\KaL ]\ \KIaK ]Xn0
_GSIa]\Kc 7KNaqa \K GPO ]\ SOK NahK\K \GLON\OK
]OP]\ Q\POK K\ IaL]a \P SXMGX]aL \S _OPKGQO>
)\LO \KIO Fa a _aQ`XaL \P SOK NLuDXQOK aqOK NOL0
MG\ IO]OK SOK _OPKGQX]OL\K I\P]L\QOK _OPIa]O0
L\K \S\_ILuPX_OK MG\ NO]LsP S\\LK\ ]\ [OLQa L\QO0
Ia NOL GP OL]\Pa]OL> 7KIO N\LQXIXLs ]XKNOP\L ]\S
_OPKGQO ]\ QXSSOP\K ]\ _OPKGQX]OL\K aS Q\K
032-RED ELECTRICA DUMMIES 02.indd 134 02/12/13 11:24
,,,,,,,,,,,,, #)5@0-:6 22< #-)8%6 )')() $: 5)40=%6
/45
KXZGX\PI\ C a]\SaPIaL SaK SXMGX]a_XOP\K ]\S _OPKG0
QO L\aS>
2aC GPa ]X[\L\P_Xa XQNOLIaPI\ \PIL\ \S KXKI\Qa
\Sj_ILX_O N\PXPKGSaL C SOK KXKI\QaK ]\ ;aS\aL\Kc
9aPaLXaKc 9\GIa C .\SXSSa< \P \KIOK KXKI\QaK PO
\DXKI\ GP Q\L_a]O _OQO \P Sa )\PhPKGSa> )OL \KI\
QOIXFO \S ON\La]OL ]\S KXKI\Qa IX\P\ \P_OQ\P]a0
]a Sa IaL\a ]\ SXMGX]aL IO]a Sa \P\LZha MG\ K\ NLO0
]G_\ C MG\ K\ _OPKGQ\ \P \KIOK KXKI\QaK< IaPIO Sa
MG\ K\ NLOZLaQa \S ]ha aPI\K _OQO Sa MG\ L\KGSIa
]\S ]\KFhO \PIL\ Sa Q\]X]a C \S NLOZLaQa>
7S NaXKaW\ ]\ SaK SXMGX]a_XOP\K PO \KIaLs _OQNS\IO
KX PO Ya`SaQOK ]\ SaK ZaLaPIhaK ]\ NaZO> &OP QGC
XQNOLIaPI\K NaLa aK\ZGLaL Sa \KIa`XSX]a] nPaP_X\La
]\ SaK SXMGX]a_XOP\K ]\S ON\La]OL ]\S KXKI\Qa KX K\
]X\La \S _aKO ]\ MG\ GP _OQ\L_XaSXBa]OL PO \[\_IGa0
La \S NaZO ]\ KG SXMGX]a_XuP> )aLa _G`LXL \KI\ LX\K0
ZOc \S ON\La]OL ]\S KXKI\Qa L\MGX\L\ a SOK _OQ\L_Xa0
SXBa]OL\K aFaS\K G OILOK XPKILGQ\PIOK nPaP_X\LOK
K\ZlP KG FOSGQ\P ]\ _OQNLaK C ]\ ]\KFhOK> 7P
_aKO ]\ XQNaZO K\ \W\_GIaLhaP \KIaK ZaLaPIhaK NaLa
NO]\L NaZaL a SOK a_L\\]OL\K ]\ Sa SXMGX]a_XuP>
032-RED ELECTRICA DUMMIES 02.indd 135 02/12/13 11:24
032-RED ELECTRICA DUMMIES 02.indd 136 02/12/13 11:24
#)5@0-:6 2*
761 4$061 %$ .$% !:A'04=')
:L *FD* ,.IODC"K
! 1PI\PKXn_aL SaK XPI\L_OP\DXOP\K _OP \S L\KIO ]\ 7GLONa
! 7S ]\KaLLOSSO ]\ SaK L\]\K XPI\SXZ\PI\K
! $Pa aNG\KIa ]\_X]X]a NOL \S F\Yh_GSO \Sj_ILX_O
! 7S _XG]a]aPOc NLOIaZOPXKIa ]\S KXKI\Qa \Sj_ILX_O
7
G_YO IX\QNO Ya NaKa]O ]\K]\ MG\c aSSs NOL \S
KXZSO !" a>9>c GP _GLXOKO [XSuKO[O ZLX\ZO _OPKIa0
IaLa _OP aKOQ`LO GP [\PuQ\PO MG\ a_a`aLha
KX\P]O \S aGIjPIX_O [SGX]O FXIaS ]\S QGP]O QO]\LPO<
Sa \S\_ILX_X]a]> e IO]O NOL Sa O_GLL\P_Xa ]\ [LOIaL GP
ILOBO ]\ sQ`aL _OP GP NO_O ]\ SaPa>>> 7K\ [XSuKO[O \La
%aS\K ]\ .XS\IOc C NL\_XKaQ\PI\ _OP KG aPKXa ]\ _OPO0
_\L \QN\BaQOK Sa aP]a]GLa ]\ \KI\ SX`LO>
#\XPIXKX\I\ KXZSOK ]\KNGjK ]\ aMG\S \DN\LXQ\PIOc
POK \P_OPILaQOK \P GP QOQ\PIO ]\ ILaPKX_XuP
Ya_Xa GP PG\FO QO]\SO \P\LZjIX_O MG\ ]j K\LFX_XO
a GPa KO_X\]a] _a]a F\B QsK \S\_ILO]\N\P]X\PI\>
)OLMG\ Sa \S\_ILX_X]a]c Pa]X\ SO ]G]ac \K \S QOIOL
]\S NL\K\PI\ C alP QsK ]\S [GIGLO> e SO \Kc KO`L\
IO]Oc NOL \S _L\_X\PI\ ]\KaLLOSSO ]\ SaK \P\LZhaK
032-RED ELECTRICA DUMMIES 02.indd 137 02/12/13 11:24
3)40$ ;;< #?96 1$ 65$4) $: 1=10$9) $:A'04='6 ,,,,,,, /4E
L\POFa`S\Kc _OP IO]O SO MG\ \KO KXZPXn_a \P Sa
L\]G__XuP ]\ Sa ]\N\P]\P_Xa ]\ SaK [G\PI\K ]\
\P\LZhaK [uKXS\Kc _OQO \S N\ILuS\O O \S _aL`uPc
C Sa SG_Ya _OPILa \S _aQ`XO _SXQsIX_O>
7P \S PG\FO QO]\SO \P\LZjIX_O MG\ K\ aF\_XPac
'\] 7Sj_ILX_a ]\ 7KNaqa \KIs SSaQa]a a WGZaL GP
NaN\S _SaF\> e NaLa _\LIXn_aLSOc K\ Ya XQNG\KIO
SOK KXZGX\PI\K O_YO L\IOK>
8. &.G.LDO. ? F*&CG$+.+
*L *" FC!$L$FDGK *"M,DG$,K
)aLa ZaLaPIXBaL Sa K\ZGLX]a] \P \S KGQXPXKILO \Sj_0
ILX_Oc '\] 7Sj_ILX_a Ya NLOC\_Ia]O GP NSaP ]\ XP0
F\LKXuP XQNOLIaPI\ NaLa SOK NLuDXQOK aqOKc IaPIO
\P \S KXKI\Qa N\PXPKGSaL _OQO \P SOK PO N\PXPKGSa0
L\Kc aKh _OQO NaLa SaK XPI\L_OP\DXOP\K XPI\LPa_XO0
PaS\K C _OP SOK aL_YXNXjSaZOKc IaQ`XjP \PIL\ XKSaK>
7P \KI\ sQ`XIOc GPO ]\ SOK NLOC\_IOK QsK ]\KIa_a0
]OK ]\K]\ \S NGPIO ]\ FXKIa ]\ Sa ZaLaPIha ]\ KGQX0
PXKILO C Sa F\LI\`La_XuP ]\S I\LLXIOLXO \K Sa XPI\L_O0
P\DXuP KG`QaLXPa \PIL\ .aSSOL_a \ 1`XBac MG\ GPXLs
SOK ]OK KG`KXKI\QaK \Sj_ILX_OK NL\K\PI\K \P Sa
a_IGaSX]a] \P ;aS\aL\Kc \S ]\ .aSSOL_a0.\POL_a C
\S ]\ 1`XBa05OLQ\PI\Lac MG\ I\ \DNSX_aQOK \P \S
_aNhIGSO b>
R
E
E
032-RED ELECTRICA DUMMIES 02.indd 138 02/12/13 11:24
,,,,,,,,,,,, #)5@0-:6 2*< 761 4$061 %$ .$% !:A'04=')
/4)
:" G*(C*G<K +* ".F
$LD*G,KL*@$KL*F ,KL :CGKI.
7K GP Y\_YO< \S KXKI\Qa \Sj_ILX_O \KNaqOS PO aS_aP0
Ba \S PXF\S QhPXQO ]\S ^H6 ]\ XPI\L_OP\DXuP XPI\L0
Pa_XOPaS MG\ L\_OQX\P]a Sa $PXuP 7GLON\a> &\
MG\]a \P GP d6>
)OL \SSOc '\] 7Sj_ILX_a SS\Fa a _a`O GPa PG\Fa
XPI\L_OP\DXuP NOL SOK )XLXP\OK +LX\PIaS\K MG\c
\P :H^*c ]GNSX_aLs \S PXF\S ]\ XPI\L_OP\DXuP a_IGaS
]\ ^>bHH a :>THH .">
)\LO PO \K KGn_X\PI\> )OL \SSOc K\ aNGPIa a GPa
PG\Fa XPI\L_OP\DXuP \P \S YOLXBOPI\ ]\ :H:H C
]\K]\ \S )ahK #aK_Oc MG\ K\Lha KG`QaLXPa \ XLha
NOL \S ZOS[O ]\ #XB_aCa>
:" +*F.GGK""K +* ".F FCI*GG*+*F
*"M,DG$,.F
/OK aQ`X_XOKOK O`W\IXFOK NaLa :H:H !\S SSaQa]O
p_OQNLOQXKO :H@:H@:Hoc \K ]\_XLc L\]G_XL NaLa \K\
aqO SaK \QXKXOP\K ]\ ZaK\K ]\ \[\_IO XPF\LPa]\0
LO \P GP :H6J aYOLLaL \S :H6 ]\S _OPKGQO ]\
\P\LZha Q\]XaPI\ GPa QaCOL \n_X\P_Xa \P\LZjIX_ac
C NLOQOF\L SaK \P\LZhaK L\POFa`S\K YaKIa GP
:H6,c KGQa]OK a Sa YOWa ]\ LGIa NaLa :H*H ]\ Sa
$PXuP 7GLON\ac NaKaP NOL \S ]\KaLLOSSO _L\_X\PI\
]\ Sa \S\_ILXn_a_XuP C SaK KGN\LL\]\Kc \PI\P]X]aK
jKIaK _OQO L\]\K KGNLaPa_XOPaS\K _OP ZLaP _aNa0
032-RED ELECTRICA DUMMIES 02.indd 139 02/12/13 11:24
3)40$ ;;< #?96 1$ 65$4) $: 1=10$9) $:A'04='6 ,,,,,,, /'J
_X]a] ]\ ILaPKNOLI\ a SaLZaK ]XKIaP_XaK C MG\ NG\0
]\P \MGXSX`LaL SaK mG_IGa_XOP\K XPY\L\PI\K a SaK
\P\LZhaK L\POFa`S\K>
'\] 7Sj_ILX_a WG\Za GP NaN\S XQNOLIaPI\ \P Sa _OP0
[OLQa_XuP ]\ \KaK aGIONXKIaK \Sj_ILX_aKc MG\ PO
KuSO N\LQXIXLsP Sa GIXSXBa_XuP uNIXQa ]\S L\_GLKO
L\POFa`S\ QaLXPO C I\LL\KIL\c KXPO MG\ IaQ`XjP
[a_XSXIaLsP GP aNOCO \PIL\ KXKI\QaK \Sj_ILX_OK \P
[GP_XuP ]\ Sa KXIGa_XuP ]\ Sa Z\P\La_XuPc Sa L\] ]\
ILaPKNOLI\ C Sa ]\QaP]a ]\ _a]a GPO ]\ \SSOK>
:" B*%O,C"K *"M,DG$,K
8\PILO ]\ Sa aNG\KIa ]\ '\] 7Sj_ILX_a NOL GP ]\Ka0
LLOSSO \P\LZjIX_O QsK KOKI\PX`S\ ]\KIa_a _OP SGB
NLONXa \S F\Yh_GSO \Sj_ILX_O> 7K _X\LIOc IO]aFha \K
GPa LaL\Ba \P PG\KILaK _aLL\I\LaKc N\LO a Q\]X]a
MG\ KG NL\K\P_Xa FaCa aGQ\PIaP]O K\ _OPF\LIXLs
\P GP aSXa]O NaLa ON\LaL ]\ [OLQa QsK \n_X\PI\ \S
KXKI\Qa \Sj_ILX_O C [a_XSXIaL GPa QaCOL XPI\ZLa_XuP
]\ \P\LZhaK L\POFa`S\K> 9OP Sa L\_aLZa XPI\SXZ\PI\c
SOK F\Yh_GSOK \Sj_ILX_OK K\ _OPF\LIXLsP \P GP ZLaP
aSXa]O NaLa Sa ON\La_XuP ]\S KXKI\Qac NG\KIO MG\ Sa
L\_aLZa K\ NO]Ls L\aSXBaL ]\ QaP\La m\DX`S\c aNLO0
F\_YaP]O Sa \P\LZha L\POFa`S\ MG\ \P O_aKXOP\K
K\ ]\Wa ]\ NLO]G_XL NOL Sa PO_Y\ aS PO Ya`\L KGn0
_X\PI\ ]\QaP]a NaLa XPI\ZLaLSa \P \S KXKI\Qa>
)\LO jKI\ PO \K \S lPX_O `\P\n_XO ]\S F\Yh_GSO \Sj_0
ILX_O> +ILO PO Q\POK XQNOLIaPI\ \K MG\ KG GKO L\]G0
_\ Sa ]\N\P]\P_Xa \P\LZjIX_a ]\S N\ILuS\O C ]XKQXPG0
C\ SaK \QXKXOP\K ]\ 9+
:
C ]\ OILOK ZaK\K ]\ \[\_IO
032-RED ELECTRICA DUMMIES 02.indd 140 02/12/13 11:24
,,,,,,,,,,,, #)5@0-:6 2*< 761 4$061 %$ .$% !:A'04=')
/'/
XPF\LPa]\LO a Sa aIQuK[\La> /a NLXQ\La _OPK\_G\P0
_Xa K\Ls Sa Q\WOLa ]\ Sa _aSX]a] ]\S aXL\ ]\ SaK _XG]a0
]\K> %O]O GP L\ZaSO NaLa POKOILOKc KGK Ya`XIaPI\K>
8.F G*+*F $LD*"$&*LD*F
$Pa L\] XPI\SXZ\PI\> &G\Pa `X\Pc N\LO fa MGj POK
L\[\LXQOK _OP \KIa \DNL\KXuPV f7K MG\ SaK L\]\K
a_IGaS\K a_aKO KOP pIOPIaKoV
7P a`KOSGIO> /O MG\ NaKa \K MG\ GPa L\] \K XPI\SX0
Z\PI\ _GaP]O \K _aNaB ]\ XPI\ZLaL ]\ [OLQa \n0
_X\PI\ \S _OQNOLIaQX\PIO C SaK a__XOP\K ]\ IO]OK
SOK GKGaLXOK _OP\_Ia]OK a \SSa> 7K ]\_XLc ]\ SOK
Z\P\La]OL\Kc ]\ SOK _OPKGQX]OL\K C ]\ aMG\SSOK
OILOK MG\ Ya_\P aQ`aK _OKaK> e IO]O ]\ IaS [OLQa
MG\ K\ aK\ZGLa GP KXKI\Qa \P\LZjIX_O KOKI\PX`S\ C
\_OPuQX_aQ\PI\ \n_X\PI\c \P \S MG\ SaK NjL]X]aK
KOP L\]G_X]aK a Sa QhPXQa \DNL\KXuP C SOK PXF\S\K
]\ _aSX]a] C K\ZGLX]a] ]\ KGQXPXKILO K\ QaPIX\0
P\Pc _OQO ]\`\ K\Lc aSIOK>
=]\QsKc GPa L\] Q\L\_\ \S aN\SaIXFO ]\ XPI\SXZ\PI\
_GaP]O \K<
! HC%0G+C% / ,',=6,+C% a SaK P\_\KX]a]\K _aQ0
`XaPI\K ]\S KXKI\Qa>
! 4%"5:,& _aNaB ]\ ON\LaLK\ C NLOI\Z\LK\ ]\
QaP\La K\P_XSSa C ]\ O[L\_\L Sa XP[OLQa_XuP
P\_\KaLXa \P IX\QNO L\aS>
! !I*G%A6% YaKIa \S NGPIO ]\ KaIXK[a_\L SaK
P\_\KX]a]\K \P\LZjIX_aK QXPXQXBaP]O SaK
P\_\KX]a]\K ]\ PG\FaK XP[La\KILG_IGLaK>
032-RED ELECTRICA DUMMIES 02.indd 141 02/12/13 11:24
3)40$ ;;< #?96 1$ 65$4) $: 1=10$9) $:A'04='6 ,,,,,,, /'=
! (+G%:6, aS N\LQXIXL XPI\ZLaL ]\ [OLQa K\ZGLa
SaK \P\LZhaK L\POFa`S\Kc [a_XSXIaL \S ]\KaLLO0
SSO ]\ SOK Q\L_a]OK \Sj_ILX_OK C N\LQXIXL
_L\aL PG\FaK ONOLIGPX]a]\K ]\ P\ZO_XO>
! 4?76%AG+C% Cc _OQO IaSc L\KN\IGOKa _OP \S
Q\]XO aQ`X\PI\ C KO_XaSQ\PI\ a_\NIa]a>
-O \K aSZO PG\FOc NG\K ]\K]\ Ya_\ aqOK Sa L\] ]\
ILaPKNOLI\ ]\ \P\LZha \P aSIa I\PKXuP ]XK[LGIa ]\
XPI\SXZ\P_Xa aKO_Xa]a a KGK ]XKNOKXIXFOK> )\LO PO
NOL \SSO '\] 7Sj_ILX_a Ya ]\Wa]O ]\ aFaPBaL \P NOK
]\ GPa QaCOL aGIOQaIXBa_XuPc XPI\ZLa_XuP C _OOL0
]XPa_XuP ]\ IO]OK SOK XPI\LFXPX\PI\K MG\ K\ \P0
_G\PILaP _OP\_Ia]OK a \SSa> 7S O`W\IXFO Ca I\ SO
NG\]\K XQaZXPaL< Sa K\ZGLX]a]c _aSX]a] C \n_X\P_Xa
\P \S KGQXPXKILO ]\ \S\_ILX_X]a]>
)aLa _OPK\ZGXLSOc '\] 7Sj_ILX_a ]\KaLLOSSa QsK ]\
:* XPX_XaIXFaK \P SOK sQ`XIOK ]\ KXKI\QaK ]\ _OPILOS
\P IX\QNO L\aSc K\ZGLX]a] C na`XSX]a] ]\S KXKI\Qac
KXKI\QaK ]\ NL\]X__XuP C _O`\LIGLac Z\KIXuP ]\ Sa
]\QaP]ac _X`\LK\ZGLX]a] \ XPKIaSa_XOP\K KXPZGSaL\K>
8. G*+C,,$PL +* ". +*I*L+*L,$.
*L*G&MD$,.
'\] 7Sj_ILX_a _OPIXPla NOI\P_XaP]O SaK [GP_XOPaSX0
]a]\K ]\ KG _\PILO ]\ _OPILOS ]\ L\POFa`S\Kc \S
9\_L\c C aNOLIaP]O PG\FaK KOSG_XOP\K ]\ ON\La0
_XuP ]\S KXKI\Qa _OP \S nP ]\ XPI\ZLaL \KIaK \P\L0
ZhaK ]\ ]X[h_XS Z\KIXOPa`XSX]a] \P _OP]X_XOP\K ]\
K\ZGLX]a]>
R
E
E
032-RED ELECTRICA DUMMIES 02.indd 142 02/12/13 11:24
,,,,,,,,,,,, #)5@0-:6 2*< 761 4$061 %$ .$% !:A'04=')
/'4
7KIO \KIs N\LQXIX\P]O MG\ SaK \P\LZhaK aGIu_IOPaK
I\PZaP _a]a F\B QsK NLOIaZOPXKQO \P Sa _O`\LIGLa
]\ Sa ]\QaP]ac _OP Sa _OPKXZGX\PI\ L\]G__XuP ]\
Sa ]\N\P]\P_Xa \P\LZjIX_a \DI\LXOL>
:" ."!.,*L.!$*LDK *L*G&MD$,K
#aS\c aYOLa ]XLsK MG\ Q\ _OPILa]XZO> (G\ ]\KNGjK
]\ Ya`\LI\ ]X_YO NOL a_IXFa C NOL NaKXFa MG\ Sa
\P\LZha PO K\ NG\]\ aSQa_\PaL aYOLa L\KGSIa
MG\ Kh>
%O]O IX\P\ GPa \DNSX_a_XuP> e Sa MG\ FX\P\ aS _aKO
\K QGC K\P_XSSa< Sa \P\LZha Kh K\ NG\]\ aSQa_\PaLc
N\LO Ya_\LSO \P ZLaP]\K _aPIX]a]\K L\KGSIa QGC
_OQNSX_a]Oc aS Q\POK \P \S PXF\S I\_POSuZX_O \P \S
MG\ a_IGaSQ\PI\ POK QOF\QOK> iKIOK KOP aSZGPOK
]\ SOK QjIO]OK MG\ \DXKI\P a SO SaLZO ]\ Sa _a]\0
Pa ]\ KGQXPXKILO<
! ( ":,A %7*,C, 2F.<E 2X]LO\Sj_ILX_a L\F\LKX0
`S\ !`OQ`\O,c aSQa_\PaQX\PIO IjLQX_O>
! (CB,*%A,BG%A6? %A :%'%7 2>.<E )XSaK C `a0
I\LhaKJ _OP]\PKa]OL\K C KGN\L_OP]G_IOL\KJ
FOSaPI\K ]\ XP\L_Xa>
! ( AG3%C '% 575,:G? $GA,C 2D.<E ;aI\LhaKc
KGN\L_OP]G_IOL\Kc FOSaPI\K ]\ XP\L_Xa>
-O _a`\ ]G]a MG\ \P GP [GIGLO QsK _\L_aPO MG\
S\WaPOc SaK PG\FaK I\_POSOZhaK ]\ aSQa_\PaQX\PIO
]\ \P\LZha K\ _OPF\LIXLsP \P \S\Q\PIOK [GP]aQ\P0
IaS\K ]\ SOK KXKI\QaK \Sj_ILX_OKc ]\ IaS [OLQa MG\ \S
aSQa_\PaQX\PIO \Sj_ILX_O aNOLI\ FaSOL \P IO]OK C
032-RED ELECTRICA DUMMIES 02.indd 143 02/12/13 11:24
3)40$ ;;< #?96 1$ 65$4) $: 1=10$9) $:A'04='6 ,,,,,,, /''
_a]a GPO ]\ SOK \KSa`OP\K ]\ Sa _a]\Pa ]\ KGQX0
PXKILO ]\ \S\_ILX_X]a]>
9OPK_X\PI\ ]\ \SSOc '\] 7Sj_ILX_a aNG\KIa NOL Sa
XP_OLNOLa_XuP ]\S aSQa_\PaQX\PIO ]\ \P\LZha \P
IO]a Sa _a]\Pa ]\ KGQXPXKILO ]\ \S\_ILX_X]a]c _OP
\S O`W\IXFO ]\ QaDXQXBaL Sa XPI\ZLa_XuP ]\ L\POFa0
`S\K C ]OIaL ]\ GPa QaCOL \n_X\P_Xa aS _OPWGPIO
]\S KXKI\Qa \Sj_ILX_O>
7Ka aNG\KIa IX\P\ POQ`L\ C aN\SSX]O< \S NLOC\_IO
=/.=97-=c _OPKXKI\PI\ \P GPa KOSG_XuP ]\ aSQa0
_\PaQX\PIO \S\_ILOMGhQX_O ]\ \P\LZha _OP\_Ia]a
a Sa L\]> e PO \K \S lPX_O NLOC\_IO \P QaL_Yac
NG\K \P SaK XKSaK 9aPaLXaK YaC NL\FXKIO XPKIaSaL GP
NLOIOIXNO ]\ FOSaPI\ ]\ XP\L_Xac GP KXKI\Qa ]\
aSQa_\PaQX\PIO ]\ \P\LZha Q\]XaPI\ GPa QaKa
ZXLaIOLXa>
:" $L,G*!*LDK +*" I.I*"
+*" ,$C+.+.LK
)OL lSIXQOc OILO L\IO MG\ K\ NSaPI\a '\] 7Sj_ILX_a
\K \S ]\ _OPF\LIXL aS _XG]a]aPO ]\ a NX\c a IXc \P
GPO ]\ SOK NLOIaZOPXKIaK ]\S KXKI\Qa \Sj_ILX_O>
)X\PKa MG\ jKI\ K\ \P_G\PILa \P GPa [aK\ ]\ ILaPKX0
_XuP Ya_Xa GP QO]\SO \P\LZjIX_O QsK ]XPsQX_O \P
\S MG\ ]OQXPaLsP PG\FOK [a_IOL\K MG\ L\_SaQaLsP
GPa NaLIX_XNa_XuP a_IXFa ]\ IG NaLI\> /a XPILO]G_0
_XuP QaKXFa ]\S F\Yh_GSO \Sj_ILX_O ]\S MG\ I\ a_a0
`O ]\ Ya`SaL \K GPO ]\ \SSOK> e PO \K \S lPX_Oc NG\K
aKXKIXQOK a GP NLO_\KO ]\ NLOZL\KXFa \S\_ILXn_a0
R
E
E
032-RED ELECTRICA DUMMIES 02.indd 144 02/12/13 11:24
,,,,,,,,,,,, #)5@0-:6 2*< 761 4$061 %$ .$% !:A'04=')
/'5
_XuP ]\ Sa KO_X\]a]c NOL \S _GaS _a]a F\B QsK _O0
KaK ]\N\P]\P ]\ \Ka \P\LZha>
8\ SO MG\ K\ ILaIac NG\Kc \K ]\ a_a`aL _OP \S QO]\0
SO ]\ _OPKGQX]OL NaKXFO C KGKIXIGXLSO NOL OILO MG\
_OPOB_a Q\WOL IO]O SO L\[\LX]O aS [GP_XOPaQX\PIO
]\S KXKI\Qa \Sj_ILX_O Cc _OP \K\ _OPO_XQX\PIO \P
QaPOc K\ XQNSXMG\ \P GP _OPKGQO QsK \n_X\PI\ C
L\KN\IGOKO _OP \S Q\]XO aQ`X\PI\> )aLa _OPK\0
ZGXLSOc '\] 7Sj_ILX_a ]\ 7KNaqa SS\Fa a _a`O XPX_Xa0
IXFaK NaLa NOP\L a IG ]XKNOKX_XuP XP[OLQa_XuP KO0
`L\ \S \KIa]O ]\S KXKI\Qa \Sj_ILX_O \P IX\QNO L\aS C
a_\L_aLI\ KGK XPX_XaIXFaK a ILaFjK ]\ Sa NsZXPa E\`
!!!#"$$#$%#
032-RED ELECTRICA DUMMIES 02.indd 145 02/12/13 11:24
032-RED ELECTRICA DUMMIES 02.indd 146 02/12/13 11:24

También podría gustarte